004. τεταρτη ημερα.

ΣΚΙΡΡΟΦΟΡΙΩΝΟΣ Δ΄ (4΄η)
ΑΠΟ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΔΥΣΗ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ
ΑΤΤΙΚΟΣ ΜΗΝ 12ος
δεκαημερο Α’, το ιστάμενο, δεκας πρωτη.
Γ’ ετος της 698ης Ολυμπιαδος (Γ΄.698.ΟΛ)

Η σημερινή ημέρα :
Δ΄. τετάρτη, τετρὰς ἱσταμένου.

― ΙΕΡΗ ΕΡΜΟΥ, ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΟΥ, ΗΡΑΚΛΕΩΣ, ΕΡΩΤΟΣ.

― ΔΕΙΠΝΑ ΤΕΤΡΑΔΙΣΤΩΝ
― ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
― ΘΑΝΑΤΩΣΗ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ

Αὐτὴ ἡ ἡμέρα εἶναι ἡ καθιερωμένη μηνιαία ἑορτὴ ἀφιερωμένη στὴ λατρεία τοῦ
Ἡρακλἐους, τοῦ Ἑρμοῦ, τῆς Ἀφροδίτης καὶ τοῦ Ἔρωτος.

Καταγράφεται συνέλευσις τῆς Βουλῆς γιὰ τὴν σημερινὴ ἡμέρα τὸ δ΄ ἔτος τῆς 154ης
Ὀλυμπιάδος /-161 :

— ἐπὶ Ἀριστόλα ἄρχοντος ἐπὶ τῆς Ἱπποθωντίδος δωδεκάτης πρυτανείας ἕι. . . .

Φιλωνίδου Ἐλευσίνιος ἐγραμμάτευεν• Σκιροφοριῶνος τετράδι ἱσταμένου, τετάρτει τῆς
πρυτανείας βουλὴ ἐμ βουλευτηρίωι
IG II² 952 ATTIKH ΕΠΙΓΡΑΦΗ

Γενικῶς αὐτὴ ἡ ἡμέρα ἦταν ἡ καθιερωμένη μηναία ἑορτὴ γιὰ τὴν Ἀφροδίτη, τὸν Ἑρμῆ, τὸ
Ἡρακλῆ καὶ τὸν Ἔρωτα γιὰ ὅλους τοὺς μῆνες:

― Ἡ τετάρτη ἱερὰ Ἀφροδίτης καὶ Ἑρμοῦ.

(ΠΡΟΚΛΟΣ ΑΝ. ΗΣΙΟΔΟΣ 798)

―Διόπερ Μένανδρος, ἐν Κόλακι, τὸν τοῖς τετραδισταῖς διακονούμενον μάγειρον ἐν τῇ

τῆς Πανδήμου ‘Αφροδίτης ἑορτῇ ποιεῖ ταυτὶ λέγοντα, κ΄,τ.λ.
ΑΘΗΝΑΙΟΣ 14.78, ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ Ι.22.3.

Αὐτὴ ἡ Λατρεία τῆς Ἀφροδίτης πῆρε τὸ ὄνομα της ἀπὸ τὴν δημιουργία τῶν πολλῶν Δήμων
σὲ μιὰ κοινότητα ,ἕναν δῆμο ἤ μιὰ πόλις ἀπὸ τὸν Θησέα.

―Οἴμοι τάλας, οἴμοι πλακοῦντος τοῦ ‘ν τετράδι πεπεμμένου

ΑΡΙΣΤ ΠΛΟΥΤ. 1125, ΣΟΥΪΔΑΣ
―πεπεμμένου πλακοῦντος καὶ πεττοῦσα.

―Ἑρμεῖ δὲ μάλιστα τῶν ἀριθμῶν ἡ τετρὰς ἀνἀκειται• πολλοὶ δὲ καὶ τετράδι μηνὸς
ἱσταμένου γενέσθαι τὸν θεὸν ἱστοροῦσι
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ ΣΥΜΠ.9

―Ἀνάκειται δὲ αὐτῷ . . . ἡ τετρὰς ἄλλον τρόπον ἤπερ τῷ Ἡρακλεῖ, ἔξ οὗ παροιμία, τὸ

ἐν γέγονας, ἤγουν ἐν ἀποφράδι ἡμέρᾳ• ἐπεὶ καὶ Ἡρακλῆς ἐν ταύτῃ γεννηθεῖς κακὸν
διήθλε βίον. . . καὶ ἡ τετρὰς δὲ φησιν ἱερὰ τοῦ θεοῦ (Ἑρμῆ).
ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΣΧΟΛΙΑ ΙΛ. Ω 336.1353.5, Ὀδ. Ε 262.1534.35)

Ἡ γέννηση τοῦ Ἡρακλέους:

― Τετράδι μὲν τ’οἴχου• τετράδι μὲν φασι γενέσθαι Ἡρακλέα
ΗΣΥΧΙΟΣ

― Τετράδι γέγονας• ἐπὶ τῶν ἄλλοις πονούντων. καὶ γὰρ τὸν Ἡρακλέα τετράδι γεννηθέντα
Εὐρυσθεῖ ταλαιπωρῆσαι. Φιλόχορος δὲ αὐτὴν (φησι) καὶ ἐπὶ Ἑρμοῦ δύνασθαι λέγεσθαι•
διατεθεῖσθαι δὲ Ἡρακλεῖ τὴν ἡμέραν ἐν ταύτῃ εἰς θεοὺς μεταστάντι.
ΛΕΞΙΚΑ ΦΩΤΙΟΣ ΣΟΥΪΔΑΣ
― τετράδι γέγονας,
ΖΗΝΟΒΙΟΥ ΕΠΙΤΟΜΗ

―Ἀριστώνυμος δ΄ἐν Ἡλίῳ ῥιγοῦντι καὶ Σαννυρίων ἐν Γέλωτι τετράδι φασὶν αὐτὸν
(‘Αριστοφάνης) γενέσθαι, διὸ τὸν βίον κατέτριψεν ἑτέροις πονῶν. οἱ γὰρ τετράδι
γεννώμενοι πονοῦντες ἄλλοις καρποῦσθαι παρέχουσιν, ὡς καὶ Φιλόχορος ἐν τῇ πρώτῃ
περὶ ἡμερῶν ἱστορεῖ. ταύτῃ δὲ καὶ Ἡρακλῆ φασι γεννηθῆναι.
ΑΠ.(328F85-90) ΦΙΛΟΧΟΡΟΥ ΑΠΟ ΑΘΗΝΑΙΟ,ΣΧΟΛΙΑ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ,ΠΛΑΤΩΝ 19 γ΄

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΘΑΝΑΤΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ

Περί της ημερομηνίας γέννησης και θανάτου του Σωκράτους και περί της ηλικίας του
την ώρα του θανάτου του , υπολογιζομένης σύμφωνα με τα Αρχοντικά έτη και σύμφωνα με
την πραγματικότητα, αντίστοιχα.

Η ημερομηνία της γεννήσεως του Σωκράτους, σύμφωνα με το λεξικό της Σούδας,

[ Σωκράτης, βλέπε επίσης Δημόκριτος , Διογένης Λαέρτιος βίος Δημόκριτου] και
σύμφωνα με τον Απολλόδωρο ήταν η ἕκτη Θαργηλιῶνος και η 77η Ολυμπιάδα:
― Ἐγεννήθη δέ, καθά φησιν Ἀπολλόδωρος ἐν τοῖς Χρονικοῖς, ἐπὶ Ἀψεφίωνος ἐν τῷ
τετάρτῳ ἔτει τῆς ἑβδομηκοστῆς ἑβδόμης Ὀλυμπιάδος, Θαργηλιῶνος ἕκτῃ, ὅτε καθαίρουσιν
Ἀθηναῖοι τὴν πόλιν καὶ τὴν Ἄρτεμιν Δήλιοι γενέσθαι φασίν.
Απόδοσις
Γεννήθηκε ὅπως μαρτυρεῖ ὁ Ἀπολλόδωρος στὰ «Χρονικὰ»του, ἐπὶ Ἀψεφίωνος κατὰ τὸ
τέταρτο ἔτος τῆς 77ης Ὀλυμπιάδος (-469/68), στὶς 6 Θαργηλιῶνος ποὺ οἱ Ἀθηναῖοι
καθαρίζουν τὴν πόλη, καὶ λένε οἱ Δήλιοι ὅτι γεννήθηκε ἡ Ἄρτεμις.

..και εαν οι αριθμοί του λεξικού δεν είναι παραφθαρμένοι τότε αυτό κάνει τον
Σωκράτη να έχει ζήσει μέχρι τα ογδόντα του έτη.
Το Πάριο Χρονικό [ Εποχή 67] χρονολογεί το θάνατό του 136
χρόνια πριν από τη δική του εποχή, το -264, δηλαδή το -400, κατά το Αρχοντικό έτος
του Λάχητος το οποίο επίσης, σύμφωνα με την επιγραφή, εισήχθη την α΄ Εκατομβαιώνος,
το -400, και εξήχθη την 30η του Σκιρροφοριώνος, το -399.
Ο Απολλόδωρος, σύμφωνα με τον Διογένη Λαέρτιο [ Βίος 2.5, 23.45] και επίσης τον
Δημήτριο τον Φαληρεύς, χρονολογεί την γέννηση του «Επί Αψήφίωνος» κατά το δ΄ έτος
της 77ης Ολυμπιάδος και τον θάνατο του κατά το α΄έτος της 95ης Ολυμπιάδος, στο
εβδομηκοστό έτος της ηλικίας του.
Από τον ιδιο τον Διογένη, ο ο θάνατος του Σωκράτους χρονολογείται ένα χρόνο μετά
την Ανάβαση του Κύρου του Νεώτερου [Βίος Ξενοφώντος 2.6, 11.55-56], εκεί χρονολογεί
«Επί Ξεναινέτου» και ο Ξεναινέτος στην επιγραφή του Πάριου Χρονικού ήταν ο Άρχοντας
πριν από τον Λάχη.
Χρονολογείται στο έτος του Λάχη επίσης και από τον Αριστείδη τον σοφιστή:
― καίτοι ετελεύτησε μέν Σωκράτης επί Λάχητος άρχοντος.
ΛΟΓΟΙ 46 .286 Υπέρ των τεττάρων
Ο Αριστείδης προσδιορίζει τον αριθμό των Αρχόντων στους 8 διαδοχικά από τον Λάχητα
στον Θεόδοτο, δεκατέσσερεις στο σύνολο και συμφωνεί με την επιγραφή του Πάριου
Χρονικού. από το -400 μέχρι -387.
Η ημερομηνία του Θανάτου , τότε, στο έτος του Λάχητος, -400/-399, μπορεί να
θεωρηθεί ώς ένα καλώς εξακριβωμένο σημείο, και η
ημερομηνία της Γεννήσεως είναι εξίσου καλώς εξακριβωμένη, « επί Αψηφίωνος» , μόνο
που ο Αψηφίων, σύμφωνα με την επιγραφή, εισήχθη την α΄του Εκατομβαιώνος του (-469),
αυτό θα πρέπει να διορθωθεί με την α΄ Γαμηλιώνος του (-468).
Όμως σχετικώς με την ηλικία του Σωκράτους κατά την ώρα του θανάτου του, βλέπουμε
ότι στην εγκυρότερη μαρτυρία των παραπάνω καταγραφών μαρτυρείται το εβδομηκοστό
έτος. Συμφωνείται ωστόσο ότι γεννήθηκε στην 6η του Θαργηλιώνος και ο Πλάτων στην 7η
.
[Διογένους Λαέρτιου, Βίοι 2.5, 22.43, Πλάτων 3.1, 2.10, Πλούταρχος Συμποσιακά 8.1,
2.10]
Συμφωνείται επίσης ότι ο χρόνος του θανάτου του συνέπεσε γενικότερα με το χρόνο της
γέννησής του.
Δηλαδή, ότι καταδικάστηκε σε θάνατο μια ημέρα ή δύο πριν από την ετήσια τελετή των
Δηλίων, που εορταζόταν, στις ή περίπου, την 6η του Θαργηλιώνος και ότι τέθηκε σε
θάνατο ένα μήνα αργότερα.
Η πραγματική ημερομηνία όμως της δίκης και της καταδίκης σε θάνατο του Σωκράτους
δεν μας έχει παραδωθεί, οπότε δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε οτι δικάστηκε και
καταδίκασε λίγες ημέρες πριν από τα Δήλια κατά συνέπεια, κάποια στιγμή, στις αρχές
του Θαργηλιώνος μηνός και ότι τέθηκε σε θάνατο ένα μήνα αργότερα.

Η επέτειος των Δηλίων, ήταν ταυτόχρονη με την ώρα της δίκης του Σωκράτους, αυτό το
μαθαίνουμε από τον «Φαίδων» του Πλάτωνος:
― Τύχη τις αυτώ ω Εχεκράτες συνέβη· έτυχε γαρ τη προτεραία της δίκης η πρύμνα
εστεμμένη του πλοίου ο εις Δήλον Αθηναίοι πέμπουσιν.
ΠΛΑΤΩΝ, ΦΑΙΔΩΝ 58
Ως εκ τούτου, το πλοίο πλέει την ημέρα της δίκης, ή την ημέρα πριν από τη δίκη και
αν όντως έγινε έτσι, και αν και δικάστηκε και καταδικάστηκε την ίδια ημέρα, εν
τούτοις, για το λόγο που ο Πλάτων επισυνάπτει, η ποινή του δεν θα μπορούσε να
εκτελεστεί πριν από την επιστροφή του πλοίου, όσος χρόνος και να περνούσε :
― τοῦτ᾽ ἔστι τὸ πλοῖον, ὥς φασιν Ἀθηναῖοι, ἐν ᾧ Θησεύς ποτε εἰς Κρήτην τοὺς “δὶς
ἑπτὰ” ἐκείνους ᾤχετο ἄγων καὶ ἔσωσέ τε καὶ αὐτὸς ἐσώθη. τῷ οὖν Ἀπόλλωνι ηὔξαντο, ὡς
λέγεται, τότε, εἰ σωθεῖεν, ἑκάστου ἔτους θεωρίαν ἀπάξειν εἰς Δῆλον· ἣν δὴ ἀεὶ καὶ
νῦν ἔτι ἐξ ἐκείνου κατ᾽ ἐνιαυτὸν τῷ θεῷ πέμπουσιν. ἐπειδὰν οὖν ἄρξωνται τῆς
θεωρίας, νόμος ἐστὶν αὐτοῖς ἐν τῷ χρόνῳ τούτῳ καθαρεύειν τὴν πόλιν καὶ δημοσίᾳ
μηδένα ἀποκτεινύναι, πρὶν ἂν εἰς Δῆλόν τε ἀφίκηται τὸ πλοῖον καὶ πάλιν δεῦρο· τοῦτο
δ᾽ ἐνίοτε ἐν πολλῷ χρόνῳ γίγνεται, ὅταν τύχωσιν ἄνεμοι ἀπολαβόντες αὐτούς. ἀρχὴ δ᾽
ἐστὶ τῆς θεωρίας ἐπειδὰν ὁ ἱερεὺς τοῦ Ἀπόλλωνος στέψῃ τὴν πρύμναν τοῦ πλοίου· τοῦτο
δ᾽ ἔτυχεν, ὥσπερ λέγω, τῇ προτεραίᾳ τῆς δίκης γεγονός. διὰ ταῦτα καὶ πολὺς χρόνος
ἐγένετο τῷ Σωκράτει ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ ὁ μεταξὺ τῆς δίκης τε καὶ τοῦ θανάτου.
ΠΛΑΤΩΝ, ΦΑΙΔΩΝ 58
Τώρα, όταν θεωρούμε ότι τα γενέθλια της Αρτέμιδος και του Απόλλωνος,(προς τιμήν
αυτών των θεών εορτάζονταν τα Δήλια, αμφότεροι τόσο μεταξύ των Αθηναίων γενικότερα,
όσο και στη Δήλο ειδικότερα), εορτάζονταν την 6η και την 7η του Θαργηλιώνος, είναι
πολύ πιθανό ότι από την προηγούμενη αυτών των δύο ημέρων του μηνός να προυπήρχαν
δύο από τις αργίες των Δηλίων, ακόμη και αν αυτές δεν αποτελούνταν στο σύνολο τους.
Στην πραγματικότητα, αυτό μπορεί να συναχθεί από το παρακάτω απόσπασμα του
Αθηναίου, όπου η ημερομηνία των Δηλίων ήταν η ίδια με εκείνη των Θαργηλίων και κατά
συνέπεια την έκτη του Θαργηλιώνος και έτσι είναι, τα Δήλια άρχιζαν την 6η του
Θαργηλιώνος, την προκαθορισμένη ημερομηνία των Αττικών Θαργηλίων:
― Καὶ Εὐριπίδης δ´ ὁ ποιητὴς ἐν παισὶν ᾠνοχόησε. Θεόφραστος γοῦν ἐν τῷ περὶ μέθης
φησί·
« Πυνθάνομαι δ´ ἔγωγε καὶ Εὐριπίδην τὸν ποιητὴν οἰνοχοεῖν Ἀθήνησι τοῖς ὀρχησταῖς
καλουμένοις. Ὠρχοῦντο δὲ οὗτοι περὶ τὸν τοῦ Ἀπόλλωνος νεὼν τοῦ Δηλίου τῶν πρώτων
ὄντες Ἀθηναίων καὶ ἐνεδύοντο ἱμάτια τῶν Θηραικῶν. Ὁ δὲ Ἀπόλλων οὗτός ἐστιν ᾧ τὰ
Θαργήλια ἄγουσι, . . . »
ΑΘΗΝΑΙΟΣ, ΔΕΙΠΝΟΣΟΦΙΣΤΑΙ 10.24
Το πλοίο στη συνέχεια, που μετέφερε την ετήσια Θεωρία στη Δήλο, (και απ΄ότι
φαίνεται ήταν η Πάραλος), τεκμαίρεται ότι αποπλέει από την Αθήνα έτσι ώστε να
φτάσει στη Δήλο την 6η του Θαργηλιώνος, η οποία αριθμημένη από τον αττικό κανόνα
του σεληνιακού κύκλου, θα ταυτιζόταν με το βράδυ της 5ης.
Η απόσταση της Δήλου από την Αθήνα, ή η συνήθης διάρκεια αυτού του ταξιδιού.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου το ταξίδι διήρκησε εννέα ημέρες, όπως στην περίπτωση του
Αισχίνη, (-330) – εκ του οποίου δίνει μια
καταγραφή σε μία από τις Επιστολές του (Α.50.1-6). Η απόσταση όμως σε μια σωστή
γραμμή δεν είναι παραπάνω από 800 στάδια
(147 χιλιόμετρα) και δεν θα μπορούσε συνήθως να πάρει περισσότερο από δύο ημέρες,
ειδικά τον μήνα Θαργηλιώνα, στον οποίον ο άνεμος Σκείρων βρίσκεται σε όλη του την
ένταση, γι αυτό, ήταν ένας άνεμος ευνοϊκός για το ταξίδι από την Αθήνα προς τη
Δήλο, αλλά όχι και τοσο ευνοϊκός προς την αντίθετη κατεύθυνση. Μπορούμε λοιπόν να
υποθέσουμε τότε ότι η πρύμνη της Θεωρού τριήρους σπάνια θα στεφανωνόταν πριν από
την 4η του Θαργηλιώνος, και εάν έτσι συνέβαινε τότε θα έπρεπε να βάλει πλώρη για
την 4η ,και ο Σωκράτης να δικαζόταν την 5η .
Ο άνεμος Σκείρων, ενδέχεται να φυσούσε για πολλές ημέρες αν άρχιζε από την αρχή του
Θαργηλιώνος, και μπορεί να συνέχιζε να φυσά για το μεγαλύτερο μέρος αυτού του
μηνός, και αν όντως έτσι έγινε σε αυτή την περίπτωση η Θεωρίς τριήρις θα απουσίαζε
αναλογικά περισσότερο.
Το πραγματικό διάστημα μεταξύ της δίκης και της καταδίκης παράγεται μέσα από αυτή
την καθυστέρηση, την οποία ο Πλάτωνας μας δίνει να καταλάβουμε ότι ήταν αρκετά
σημαντικό, ο Ξενοφών αναφέρει ότι ήταν 30 ημέρες:
― ἀνάγκη μὲν γὰρ ἐγένετο αὐτῷ μετὰ τὴν κρίσιν τριάκοντα ἡμέρας
βιῶναι διὰ τὸ Δήλια μὲν ἐκείνου τοῦ μηνὸς εἶναι, τὸν δὲ
νόμον μηδένα ἐᾶν δημοσίᾳ ἀποθνῄσκειν ἕως ἂν ἡ θεωρία ἐκ
Δήλου ἐπανέλθῃ
ΞΕΝΟΦΩΝ, ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ 4.8.2
Σύμφωνα με αυτό το απόσπασμα το διάστημα αυτό ήταν από την 5η του Θαργηλιώνος εώς
την 5η του Σκιρροφοριώνος, ένα διάστημα του έτους -399, Κύκλος 2 την Οκταετηρίδα
του Μέτωνος όπου ο Θαργηλιών ήταν πλήρης μήνας και είχε 30 ημέρες.
Θα μπορούσαμε , ενδεχομένως από τον Κριτία του Πλάτωνος να συνάγουμε την πραγματική
ημερομηνία του θανάτου του όπου εκεί πέφτει κάπου μεταξύ της 3ης ή της 4ης αυτού
του μήνα, τουλάχιστον αν η συνομιλία που καταγράφεται εκεί υποτίθεται ότι
πραγματοποιείται μετά την 1η του μηνός:
― Σωκράτης
ἐγώ σοι ἐρῶ. τῇ γάρ που ὑστεραίᾳ δεῖ με ἀποθνῄσκειν ἢ ᾗ ἂν ἔλθῃ τὸ πλοῖον.
Κρίτων
φασί γέ τοι δὴ οἱ τούτων κύριοι.
Σωκράτης
οὐ τοίνυν τῆς ἐπιούσης ἡμέρας οἶμαι αὐτὸ ἥξειν ἀλλὰ τῆς ἑτέρας.
ΚΡΙΤΙΑΣ, ΠΛΑΤΩΝ 44α
Το πιο πιθανό είναι αυτή η συζήτηση να πραγματοποιείται μετά από την πρώτη του
Σκιρροφοριώνος, (12η Ιουνίου Οκταετ. Μέτωνος) αν όντως τότε πραγματοποιήθηκε θα
σήμαινε ότι το πλοίο έφτασε σύμφωνα με τα προγνωστικά του Σωκράτη, δηλαδή, το βράδυ
της 4ης (15η Ιουνίου Οκταετ. Μέτωνος), ακριβώς στην 30η ημέρα από την καταδίκη (17
Μαϊου Οκταετ. Μέτωνος) και αυτ’ο ταυτίζεται με το απόσπασμα στον Φαίδων του
Πλάτωνος:
― τῇ γὰρ προτεραίᾳ [ἡμέρᾳ] ἐπειδὴ ἐξήλθομεν ἐκ τοῦ δεσμωτηρίου ἑσπέρας, ἐπυθόμεθα
ὅτι τὸ πλοῖον ἐκ Δήλου ἀφιγμένον εἴη. παρηγγείλαμεν οὖν ἀλλήλοις ἥκειν ὡς πρῳαίτατα
εἰς τὸ εἰωθός.
ΦΑΙΔΩΝ ΠΛΑΤΩΝ 59α
Αυτό θα ήταν το βράδυ της 3ης του Σκιρροφοριώνος (14 Ιουνίου Οκταετ. Μέτωνος). Η
θανάτωση πραγματοποιήθηκε την επομένη ημέρα λίγο πριν τη δύση του ηλίου :
― καὶ ὁ Κρίτων, ἀλλ᾽ οἶμαι, ἔφη, ἔγωγε, ὦ Σώκρατες, ἔτι ἥλιον εἶναι ἐπὶ τοῖς ὄρεσιν
καὶ οὔπω δεδυκέναι.
ΦΑΙΔΩΝ ΠΛΑΤΩΝ 116ε
Αν αυτή η καταγραφή χρονολογίας της παρούσας διαδικασίας είναι σωστή, τότε ο
Σωκράτης πρέπει να δικάστηκε και να καταδικαστηκε την 5η του Θαργηλιώνος, μία ημέρα
πριν
τα γενέθλιά του, Θαργηλιώνος 6η, όταν ήταν περίπου 69 ετών. Ο Ξενοφών δεν μας έχει
πει την ηλικία του κατά το θάνατο του, μας έχει δοθεί απλώς να καταλάβουμε ότι είχε
προχωρημένη ηλικία κατά τον χρόνο της δίκης του :
― ἐννοησάτω πρῶτον μὲν ὅτι οὕτως ἤδη τότε πόρρω τῆς ἡλικίας ἦν, ὥστ᾽, εἰ καὶ μὴ
τότε, οὐκ ἂν πολλῷ ὕστερον τελευτῆσαι τὸν βίον
ΞΕΝΟΦΩΝ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ Δ
Ο Πλάτων, βάζει τον Σωκράτη να λέει για τον εαυτό του ότι ήταν περισσότερο από 70:
― νῦν ἐγὼ πρῶτον ἐπὶ δικαστήριον ἀναβέβηκα, ἔτη γεγονὼς ἑβδομήκοντα·
ΠΛΑΤΩΝ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ 17γ΄
― ὁρᾶτε γὰρ δὴ τὴν ἡλικίαν ὅτι πόῤῥω ἤδη ἐστὶ τοῦ βίου θανάτου δὲ ἐγγύς.
ΠΛΑΤΩΝ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ 38γ΄
Η ανακρίβεια του Πλάτωνος σε χρονολογικές καταγραφές είναι γνωστή [ΑΘΗΝΑΙΟΣ
ΔΕΙΠΝΟΣΟΦ. 5.55-60] είναι όμως λίγο απίστευτο να αγνοεί την ηλικία του Σωκράτη στο
θάνατο του και αν ο Σωκράτης ήταν πραγματικά στο 69ο έτος την τελευταία ημέρα που
δικάστηκε και καταδικάστηκε.
Είναι λίγο απίθανο ο Πλάτων να είχε γράψει αυτό στην Απολογία κατά τη στιγμή της
δίκης, ή αμέσως μετά τη δίκη, για το οποίο θα έπρεπε να είχαμε βρει μια καταγραφή
πάνω σε αυτό.
Αλλά αν το έγραψε αρκετό καιρό μετά το θάνατο του Σωκράτη, το μόνο που είχε να
κάνει ήταν να δει απλά τον αριθμό των αρχόντων από τη γέννηση του Σωκράτη μέχρι τη
δίκη και την καταδίκη του, (δηλαδή από τον Αψηφίων, υπό του οποίου γεννήθηκε ως τον
Λάχητα, σύμφωνα με τον οποίο καταδικάστηκε) αυτό μας δίνει 70 πλήρη χρόνια, το
οποίο το έβαλε στην απολογία του Σωκράτους.
Η ακριβής ηλικία του Σωκράτους από την 6η Θαργηλιώνος (-468) ως την 5η Θαργηλιώνος
(-399) κατά το Αττικό Σεληνιακό ημερολόγιο ήταν τα 69 πλήρη χρόνια, κατά το
Ιουλιανό ημερολόγιο ήταν τα 69 έτη και 10 ημέρες βαίνοντας προς το 70ο έτος της
ηλικίας του.

Ὁ ΗΣΙΟΔΟΣ μᾶς προειδοποιεῖ καὶ μᾶς θυμίζει:

― ἡ τετάρτη ...εἶναι ἱερὴ ἡμέρα.....στ.768

― στὶς τέσσερις τοῦ μῆνα νὰ ἀποφεύγεις τὶς σπλαχνοφάγες συφορὲς ......στ.798

Ἡ ἡμέρα εἶναι καλὴ γιὰ γάμο :

― Τὴν τετάρτη μέρα τοῦ μηνὸς σύζυγο φέρε στὸ σπίτι

ἀφοῦ γι'αὐτὸ μηνύματα συμβουλευτεῖς..... ...στ.800

― στὴν τετάρτη πλοίων ἐλαφρῶν τὸ φτιάξιμο ν'ἀρχίζεις.......στ.809

― Ἄνοιγε τὸ πυθάρι σου στὶς τέσσερις καὶ μάθε πῶς καὶ ἡ δεκατέσσερις εἶναι ἡμέρα
ἄγια........στ.817

ΗΣΙΟΔΟΥ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ