Οδυσσέας Γκιλής. ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ. Ανθολόγηση Αποσπασμάτων Από Αρχαία Κείμενα. Θεσσαλονίκη 2020

1
Οδυσσέας Γκιλής
Επιμέλεια
ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ
Αποσπάσματα από αρχαία, Βυζαντινά και θεολογικά
κείμενα
Θεσσαλονίκη 2020
2
3
Περιεχόμενα
Λεξικόν Δημητράκου τόμος Γ΄. Σελ. 1576.................................................................................3

Χρονολογική ταξινόμηση αποσπασμάτων...............................................................................4
Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα.......................................................................................54
Περί γενεαλογίας..................................................................................................................346
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ.........................................................................................................................351
Λεξικόν Δημητράκου τόμος Γ΄. Σελ. 1576

4
Χρονολογική ταξινόμηση αποσπασμάτων
 1. Ισοκράτης. Busiris (orat. 11) (5-4 B.C.) Sec. 8 line 7
 ὃς θαυμάζων τὴν ἀρετὴν τὴν ἐκείνων ἅπαντα φαίνεται (5)

τἀναντία διαπραττόμενος. Ὃ δὲ πάντων ἀτοπώτατον, ὅτι
περὶ τὰς γενεαλογίας ἐσπουδακὼς ἐτόλμησας εἰπεῖν ὡς
τούτους ἐζήλωσεν, ὧν οὐδ’ οἱ πατέρες πω κατ’ ἐκεῖνον τὸν
χρόνον γεγονότες ἦσαν.

 2. Ισοκράτης. Antidosis (orat. 15) (5-4 B.C.) Sec. 180 line 2
 τὴν ψῆφον. (10)
(180) Βούλομαι δὲ περὶ τῆς τῶν λόγων παιδείας ὥσπερ
οἱ γενεαλογοῦντες πρῶτον διελθεῖν πρὸς ὑμᾶς. Ὁμολογεῖ-
ται μὲν γὰρ τὴν φύσιν ἡμῶν ἔκ τε τοῦ σώματος συγ-
κεῖσθαι καὶ τῆς ψυχῆς· αὐτοῖν δὲ τούτοιν οὐδεὶς ἔστιν

 3. Ξενοφών. Symposium (5-4 B.C.) Cha. 4 sec. 51 line 4
 Νικήρατος εἶπε· Νὴ Δία, σὺ τοίνυν δικαίως μέγα φρονεῖς.

ἐμοὶ γὰρ αὖ τῶν φίλων οἱ μὲν εὖ πράττοντες ἐκποδὼν
ἀπέρχονται, οἳ δ’ ἂν κακόν τι λάβωσι, γενεαλογοῦσι τὴν
(52) συγγένειαν καὶ οὐδέποτέ μου ἀπολείπονται. Εἶεν· σὺ δὲ
δή, ἔφη ὁ Χαρμίδης, ὦ Συρακόσιε, ἐπὶ τῷ μέγα φρονεῖς; ἢ

 4. Πλάτων. Cratylus (5-4 B.C.) Stephanus page 396 sec. c line 4
 γενες, τὸν καθαρὸν νοῦν παραγίγνεσθαι οἱ μετεωρολόγοι,

καὶ τῷ οὐρανῷ ὀρθῶς τὸ ὄνομα κεῖσθαι· εἰ δ’ ἐμεμνήμην τὴν
Ἡσιόδου γενεαλογίαν, τίνας ἔτι τοὺς ἀνωτέρω προγόνους
λέγει τούτων, οὐκ ἂν ἐπαυόμην διεξιὼν ὡς ὀρθῶς αὐτοῖς τὰ (5)
ὀνόματα κεῖται, ἕως ἀπεπειράθην τῆς σοφίας ταυτησὶ τί

 5. Πλάτων. Theaetetus (5-4 B.C.) Stephanus page 155 sec. d line

5
5
 πάθος, τὸ θαυμάζειν· οὐ γὰρ ἄλλη ἀρχὴ φιλοσοφίας ἢ

αὕτη, καὶ ἔοικεν ὁ τὴν Ἶριν Θαύμαντος ἔκγονον φήσας οὐ
κακῶς γενεαλογεῖν. ἀλλὰ πότερον μανθάνεις ἤδη δι’ ὃ (5)
ταῦτα τοιαῦτ’ ἐστὶν ἐξ ὧν τὸν Πρωταγόραν φαμὲν λέγειν,

 6. Πλάτων. Respublica (5-4 B.C.) Stephanus page 365 sec. e line

3
 (e) μελητέον τοῦ λανθάνειν; εἰ δὲ εἰσί τε καὶ ἐπιμελοῦνται,

οὐκ ἄλλοθέν τοι αὐτοὺς ἴσμεν ἢ ἀκηκόαμεν ἢ ἔκ τε τῶν
νόμων καὶ τῶν γενεαλογησάντων ποιητῶν, οἱ δὲ αὐτοὶ οὗτοι
λέγουσιν ὡς εἰσὶν οἷοι θυσίαις τε καὶ εὐχωλαῖς ἀγανῇσιν
καὶ ἀναθήμασιν παράγεσθαι ἀναπειθόμενοι, οἷς ἢ ἀμφότερα ἢ (5)

 7. Πλάτων. Timaeus {0059.031} (5-4 B.C.) Stephanus page 22

sec. b line 2
 Νιόβης, καὶ μετὰ τὸν κατακλυσμὸν αὖ περὶ Δευκαλίωνος

(b) καὶ Πύρρας ὡς διεγένοντο μυθολογεῖν, καὶ τοὺς ἐξ αὐτῶν
γενεαλογεῖν, καὶ τὰ τῶν ἐτῶν ὅσα ἦν οἷς ἔλεγεν πειρᾶσθαι
διαμνημονεύων τοὺς χρόνους ἀριθμεῖν· καί τινα εἰπεῖν τῶν
ἱερέων εὖ μάλα παλαιόν· ‘Ὦ Σόλων, Σόλων, Ἕλληνες ἀεὶ

 8. Πλάτων. Timaeus {0059.031} (5-4 B.C.) Stephanus page 23

sec. b line 4
 νέοι γίγνεσθε, οὐδὲν εἰδότες οὔτε τῶν τῇδε οὔτε τῶν παρ’
ὑμῖν, ὅσα ἦν ἐν τοῖς παλαιοῖς χρόνοις. τὰ γοῦν νυνδὴ
γενεαλογηθέντα, ὦ Σόλων, περὶ τῶν παρ’ ὑμῖν ἃ διῆλθες,
παίδων βραχύ τι διαφέρει μύθων, οἳ πρῶτον μὲν ἕνα γῆς (5)
κατακλυσμὸν μέμνησθε πολλῶν ἔμπροσθεν γεγονότων, ἔτι

 9. HARPOCRATION Gramm. Lexicon in decem oratores Atticos

{1389.001} (A.D. 1/2?) Alphabetic letter alpha lemma 27 line 2
 (26) Ἀδέητος: ἀντὶ τοῦ ἀνενδεής παρ’ Ἀντιφῶντι Ἀληθείας αʹ.

(27) Ἀδελφίζειν: ἀντὶ τοῦ ἀδελφὸν καλεῖν παρ’ Ἰσοκράτει ἐν
Αἰγινητικῷ καὶ Ἑκαταίῳ τῷ Μιλησίῳ ἐν βʹ Γενεαλογιῶν καὶ
Στράττιδικαὶ Ἀπολλοφάνει ἐν Ἰφιγέροντι.
6
(28) Ἀδημονούσης: ἀπορούσης.

 10. MAXIMUS Soph. Dialexeis {0563.001} (A.D. 2) Lecture 22

cha. 5 sec. k line 3
 (k) τερον καὶ μετεωρότερον· ἣ λαβοῦσα τὴν ψυχὴν περι-

φέρει πανταχοῦ, οὐκ ἀργῶς οὐδὲ ἠμελημένως δεικνύ-
ουσα, ἀλλὰ καὶ ἄνδρα γενεαλογεῖ καὶ ποταμόν·
Κροῖσσος ἦν Λυδὸς μὲν γένος, παῖς δὲ Ἀλυάττεω, τύραννος δὲ
ἐθνῶν·


cha. 5 sec. l line 1
 δὲ Ἀλυάττεω, τύραννος δὲ ἐθνῶν· (5)

Δάρδανον αὖ πρῶτον τέκετο νεφεληγερέτα Ζεύς.
(l) Γενεαλογεῖ καὶ πόλιν·
Ἐπίδαμνός ἐστιν πόλις ἐν δεξιᾷ εἰσ-
πλέοντι τὸν Ἰώνιον κόλπον· προσοικοῦσιν δ’ αὐτὴν


cha. 5 sec. l line 6
 Ταλάντιοι βάρβαροι·
ἔστι πόλις Ἐφύρη μυχῷ Ἄργεος ἱπποβότοιο. (5)
Γενεαλογεῖ δὲ καὶ ποταμόν·
ὃς ῥέων ἐκ μεσημβρίης πρὸς βορέην
ἄνεμον εἰς τὸν Εὔξεινον πόντον καλεόμενον ἐκδιδοῖ·

 13. Claudius AELIANUS Soph. De natura animalium {0545.001}

(A.D. 2-3) Book 11 sec. 10 line 12
 ἐκ βοός, ἐς ἣν οὐράνιον σέλας ἐμπεσὸν σπορᾶς αἴτιόν (10)

ἐστι τῷ προειρημένῳ. καὶ Ἕλληνες μὲν αὐτὸν κα-
λοῦσιν Ἔπαφον, καὶ γενεαλογοῦσίν οἱ μητέρα Ἰὼ
τὴν Ἀργείαν τὴν Ἰνάχου· Αἰγύπτιοι δὲ ἐκβάλλουσι
τὸν λόγον ὡς ψευδῆ, καὶ χρῶνται τῷ χρόνῳ μάρτυρι.

7
 14. Claudius AELIANUS Soph. De natura animalium {0545.001}

(A.D. 2-3) Book 12 sec. 11 line 8
 ἄρα βοῶν οὗτος καὶ ὑπὲρ τοὺς Χάονας, οὕσπερ οὖν

καὶ λαρινοὺς καλοῦσι Θεσπρωτοί τε καὶ Ἠπειρῶται
τῆς σπορᾶς τῆς τῶν Γηρυόνου βοῶν γενεαλογοῦντες
αὐτούς. καὶ σιτεῖταί γε Ὄνουφις πόαν Μηδικὴν οὗτος.
(12) Ὀξύτατος δὲ ἦν ἄρα καὶ ἁλτικώτατος ἰχθύων ὁ

 15. CLEMENS ALEXANDRINUS Theol. Protrepticus

{0555.001} (A.D. 2-3) Cha. 2 sec. 31 subsec. 1 line 2
 τρεψε τὸν βίον διὰ τῆς ἐν Οἴτῃ πυρᾶς κεκηδευμένος. 2.31.(1) Τὰς

δὲ Μούσας, ἃς Ἀλκμὰν Διὸς καὶ Μνημοσύνης
γενεαλογεῖ καὶ οἱ λοιποὶ ποιηταὶ καὶ συγγραφεῖς ἐκθειά-
ζουσιν καὶ σέβουσιν, ἤδη δὲ καὶ ὅλαι πόλεις μουσεῖα τεμε-
νίζουσιν αὐταῖς, Μυσὰς οὔσας θεραπαινίδας ταύτας ἐώνηται

 16. GREGORIUS NYSSENUS Theol. Orationes viii de

beatitudinibus {2017.053} (A.D. 4) Vol. 44 page 1204 line 9
 ρον εἴπω τῶν λόγων; Ἀλλ’ ὁ κοσμῶν τὰ ἡμέτερα, καὶ

πρὸς τὸ κομπωδέστερον διασκευάζων τὴν ἀνθρωπίνην
εὐγένειαν, ἐκ πηλοῦ γενεαλογεῖ τὴν φύσιν· καὶ ἡ
εὐγένεια, καὶ ἡ σεμνότης τοῦ ὑπερηφάνου, τὸ συγγε- (10)
νὲς πρὸς τὴν πλίνθον ἔχει. Εἰ δὲ τὴν προσεχῆ τε καὶ

 17. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

(A.D. 4) Vol. 22 page 880 line 33
 (880) Αʹ. (31)
Διὰ τί τὸν Ἰωσὴφ, ἀλλ’ οὐ τὴν Μαρίαν, οἱ εὐαγγελισταὶ

γενεαλογοῦσιν.
Πόθεν τὸν Χριστὸν ὡς υἱὸν Δαβὶδ γενεαλογούσι;
πάντως ὅτι διὰ τὸν Ἰωσὴφ τὸν ἐκ Δαβὶδ γεγονότα· (35)


(A.D. 4) Vol. 22 page 880 line 34
8
 Διὰ τί τὸν Ἰωσὴφ, ἀλλ’ οὐ τὴν Μαρίαν, οἱ

εὐαγγελισταὶ γενεαλογοῦσιν.
Πόθεν τὸν Χριστὸν ὡς υἱὸν Δαβὶδ γενεαλογούσι;

πάντως ὅτι διὰ τὸν Ἰωσὴφ τὸν ἐκ Δαβὶδ γεγονότα· (35)
ἀλλ’ οὐκ ἐκ τοῦ Ἰωσὴφ ὁ Χριστὸς, ἀλλ’ ἐκ Πνεύματος


(A.D. 4) Vol. 22 page 880 line 38
 ἀλλ’ οὐκ ἐκ τοῦ Ἰωσὴφ ὁ Χριστὸς, ἀλλ’ ἐκ Πνεύματος

ἁγίου καὶ Μαρίας, ὥς φησιν ἡ Γραφή· ἐχρῆν τοίνυν
τὴν Μαρίαν γενεαλογεῖν, εἴπερ τὸν Χριστὸν γενεαλο-
γεῖν ἐβούλοντο, ἀλλ’ οὐ τὸν Ἰωσὴφ, ᾧ μηδὲν προσ-
ήκων τυγχάνει κατὰ σάρκα ὁ Χριστὸς, μὴ ἐξ αὐτοῦ (40)


(A.D. 4) Vol. 22 page 880 line 38
 ἀλλ’ οὐκ ἐκ τοῦ Ἰωσὴφ ὁ Χριστὸς, ἀλλ’ ἐκ Πνεύματος

ἁγίου καὶ Μαρίας, ὥς φησιν ἡ Γραφή· ἐχρῆν τοίνυν
τὴν Μαρίαν γενεαλογεῖν, εἴπερ τὸν Χριστὸν γενεαλο-
γεῖν ἐβούλοντο, ἀλλ’ οὐ τὸν Ἰωσὴφ, ᾧ μηδὲν προσ-
ήκων τυγχάνει κατὰ σάρκα ὁ Χριστὸς, μὴ ἐξ αὐτοῦ (40)
γεγεννημένος· εἰ δὲ μὴ ἐξ αὐτοῦ τυγχάνει ὢν, ἀλλ’


(A.D. 4) Vol. 22 page 881 line 4
 νομένην· μάτην ἄρα τὸν Χριστὸν ἐκ σπέρματος Δαβὶδ

θρυλλοῦσι, μήτε τοῦ Ἰωσὴφ ὄντα υἱὸν, μήτε τῆς Μα-
ρίας ἀπὸ Δαβὶδ γενεαλογουμένης· τοιαῦτα μέν τινα
τὸ πρῶτον τῶν ἠπορημένων περιεῖχε· λύσις δ’ ἂν εἴη (5)
αὐτῷ ἥδε.


(A.D. 4) Vol. 22 page 888 line 11
9
 πατρὸς παρελαμβάνετο· εἰκότως οὖν ὁ πατὴρ τοῦ

παιδὸς ἐγενεαλογεῖτο· εἰ δὲ οὖν μὴ τοῦτο ἐγεγόνει, (10)
ἀπάτωρ ἂν ἐνομίσθη ὁ παῖς μὴ ἐκ πατρὸς γενεαλο-
γούμενος· τοῦτο δὲ εἰς ἀσέβειαν ἤγαγεν ἂν τοὺς
πολλοὺς, οἳ δι’ ἄγνοιαν τῆς περὶ τὸ πρᾶγμα ἀληθείας
ἐδυσφήμουν τὴν γένεσιν· χρησίμως οὖν καὶ τοῦ τέ-


(A.D. 4) Vol. 22 page 888 line 47
 αὐτὸν ἐγενεαλόγουν, πρὸς τῷ καὶ ἀπρεπὲς εἶναι τοῦτο, (45)

καὶ τῆς τῶν θείων Γραφῶν εὐηθείας ἀλλότριον, ὅτι
μηδεὶς τὸ πρότερον ἐκ γυναικὸς γενεαλογηθεὶς ἱστο-
ρεῖται, ἔδοξεν ἂν ἀπάτωρ τις εἶναι καὶ δυσγενὴς ὁ
γενεαλογούμενος· τοῦτο δὲ, ὡς ἔφην, οὐ μικρᾶς ἦν δυσ-


(A.D. 4) Vol. 22 page 888 line 49
 μηδεὶς τὸ πρότερον ἐκ γυναικὸς γενεαλογηθεὶς ἱστο-

ρεῖται, ἔδοξεν ἂν ἀπάτωρ τις εἶναι καὶ δυσγενὴς ὁ
γενεαλογούμενος· τοῦτο δὲ, ὡς ἔφην, οὐ μικρᾶς ἦν δυσ-
φημίας ὁμοῦ καὶ κατηγορίας· διὸ χρησίμως τὸν (50)
Ἰωσὴφ ἀπὸ Δαβὶδ διὰ τὴν ἀποδοθεῖσαν αἰτίαν γενεα-


(A.D. 4) Vol. 22 page 888 line 51
 γενεαλογούμενος· τοῦτο δὲ, ὡς ἔφην, οὐ μικρᾶς ἦν δυσ-

φημίας ὁμοῦ καὶ κατηγορίας· διὸ χρησίμως τὸν (50)
Ἰωσὴφ ἀπὸ Δαβὶδ διὰ τὴν ἀποδοθεῖσαν αἰτίαν γενεα-
λογοῦντες, ἐν ταυτῷ καὶ τὴν Μαριὰμ ἐκ Δαβὶδ γεγο-
νέναι συνίστων, διὰ τοῦ μνηστῆρος τὸ τῆς γαμετῆς
ὑποφαίνοντες γένος· νόμου γὰρ Μωϋσέως διαγο-


(A.D. 4) Vol. 22 page 889 line 52
10
 ὑπομένει, ὡς ἤδη τοῦ μνηστῆρος σῶμα γενομένη καὶ (50)

κεφαλὴν ἐπιγραψαμένη τὸν ἄνδρα, πῶς οὐχὶ τῆς κε-
φαλῆς γενεαλογουμένης, ἕπεται καὶ τὸ σῶμα τῇ κε-
φαλῇ συναριθμεῖσθαι; ὥστε καὶ τὴν Μαρίαν ἤδη
(892) συνημμένην τῷ Ἰωσὴφ, εἰκότως συναντιλαμβάνεσθαι


 φαλῇ συναριθμεῖσθαι; ὥστε καὶ τὴν Μαρίαν ἤδη

(892) συνημμένην τῷ Ἰωσὴφ, εἰκότως συναντιλαμβάνεσθαι
τῆς γενεαλογίας ὅτε μάλιστα τῆς αὐτῆς αὐτῷ φυλῆς
οὐ μόνον, ἀλλὰ καὶ δήμου καὶ πατριᾶς ἀποδέδεικται
γενομένη· καὶ ἄλλως δὲ ἐν τῷ πρὸς αὐτὴν χρημα-


(A.D. 4) Vol. 22 page 892 line 36
 (892) Βʹ. (34)
Διὰ τί ὁ μὲν ἄνωθεν ἀπὸ τοῦ Ἀβραὰμ ἀρξάμενος (35)

κατάγει τὴν γενεαλογίαν· ὁ δὲ κάτωθεν ἄνεισι,
κοὐκ ἐπὶ τὸν Ἀβραὰμ ἵσταται, ἀλλ’ ἐπὶ τὸν
Ἀδὰμ καὶ τὸν Θεόν.

(A.D. 4) Vol. 22 page 892 line 41
 αʹ. Τὸ δεύτερον τῶν ὑπὸ σοῦ προταθέντων τοῦτο

ἦν· ὁ μὲν Ματθαῖος ἀπὸ τοῦ Ἀβραὰμ κατάγει τὴν (40)
γενεαλογίαν, ὁ δὲ Λουκᾶς τὴν ἐναντίαν τούτου βαδί-
σας, ἤρξατο μὲν ἀπὸ τοῦ Ἰωσὴφ, ἀνάγει δὲ ἐπὶ τὸν
Ἀδὰμ καὶ τὸν Θεόν· δέον, εἴγε σύμφωνα καὶ συν-


(A.D. 4) Vol. 22 page 892 line 47
11
 τοῦ Ἀβραὰμ στῆναι, ἢ τὸν Ματθαῖον μὴ ἀπὸ τοῦ (45)

Ἀβραὰμ, ἀλλ’ ἀπὸ τοῦ Ἀδὰμ, εἰς ὃν κατέληξεν ὁ
Λουκᾶς, ἀπάρξασθαι τῆς γενεαλογίας. —Ῥᾳδία δὲ
καὶ τούτων ἡ λύσις, καὶ οὐδὲ πολλῆς κατασκευῆς
δεομένη, μίαν ἀμφοτέροις ὁδὸν πορευθεῖσιν· ἐπεὶ


(A.D. 4) Vol. 22 page 892 line 57
 εστιν· οὗτος δὲ πόῤῥωθεν Ἑβραίοις φίλος ἦν ὁ τρόπος, (55)

καὶ τῶν θείων συνήθης Γραφῶν· αὐτίκα γοῦν ἐν μὲν
τῇ βίβλῳ τῆς Ῥοὺθ Δαβὶδ ἄνωθεν ἀπὸ τοῦ Ἰούδα γε-
νεαλογεῖται διὰ τούτων· «Καὶ αὗται αἱ γενέσεις
(893) Φαρὲς (ὁ δὲ ἦν Ἰούδα τοῦ ἀρχιφύλου παῖς)· Φαρὲς
ἐγέννησε τὸν Ἐσρώμ· καὶ Ἐσρὼμ ἐγέννησε τὸν


(A.D. 4) Vol. 22 page 893 line 13
 τῆς Ῥοὺθ τὴν γραφὴν, ἀπὸ τῶν κάτωθεν ἄνεισιν,

ὥσπερ οὖν πεποίηκεν ὁ Λουκᾶς· τὸν γοῦν πατέρα τοῦ
Σαμουὴλ τὸν Ἑλκανᾶ γενεαλογοῦσα ὧδέ φησι· «Καὶ
ἐγένετο ἄνθρωπος ἐξ Ἀρμαθαὶμ Σουφεὶρ ἐξ ὄρους
Ἐφραΐμ· καὶ ὄνομα αὐτῷ Ἑλκανᾶ, υἱὸς Ἱερεμιὴλ, (15)


(A.D. 4) Vol. 22 page 893 line 20
 πρώτων ἐπὶ τοὺς δευτέρους καθεξῆς πρόεισιν ὁ λό-

γος, τῇ τοῦ Ματθαίου γραφῇ παραπλησίως, ποτὲ δὲ
ἐμφερῶς τῷ Λουκᾷ γενεαλογεῖ· ἄκουσον γοῦν καὶ (20)
τῶνδε· «Δαβὶδ, φησὶν, ἦν υἱὸς Σολομῶν, υἱὸς Σολο-
μῶν Ῥοβοὰμ, Ἀβιὰ υἱὸς αὐτοῦ, Ἀσὰ υἱὸς αὐτοῦ, Ἰω-


(A.D. 4) Vol. 22 page 893 line 27
 οὕτω καθεξῆς κάτεισι μέχρι τοῦ Ἰεχονίου καὶ τῆς (25)

εἰς Βαβυλῶνα αἰχμαλωσίας, ὡς ὁ Ματθαῖος. Ὡς δὲ ὁ
12
Λουκᾶς, ἡ αὐτὴ πάλιν ἄνεισι Γραφὴ τὸν Σαμουὴλ γε-

νεαλογοῦσα· φησὶ γοῦν· «Σαμουὴλ υἱοῦ Ἑλκανᾶ,
υἱοῦ Ἱεροβοὰμ, υἱοῦ Ἡλιὴλ, υἱοῦ Θοοῦ, υἱοῦ
Σοὺρ, υἱοῦ Ἑλκανᾶ, υἱοῦ Ἰωὴλ, υἱοῦ Ἀζαρίου, (30)


(A.D. 4) Vol. 22 page 893 line 50
 νος διαδόχων ἐπὶ Ἰακὼβ καὶ Ἰωσὴφ τὰ γένη

κατάγει· ὁ δὲ Λουκᾶς ἀπὸ Δαβὶδ καὶ Νάθαν
παίδων ἐπὶ Ἡλὶ καὶ Ἰωσὴφ, ἐναντίως γενεα- (50)
λογῶν τῷ Ματθαίῳ.
αʹ. Τὸ τρίτον τῶν προταθέντων καιρὸς ἐπισκέψα-
σθαι· ἀτενὲς οὖν ταῖς λέξεσιν αὐταῖς ἐπερείσωμεν τὴν


(A.D. 4) Vol. 22 page 896 line 32
 Βασιλείαις φερόμενα, ἀπό τε τοῦ Νάθαν διαδό- (30)

χων προελεύσεσθαι τὸν Χριστὸν διαβεβαιουμένων, καὶ
τόν γε Ἰωσὴφ ἐκεῖθέν ποθεν γενεαλογούντων, σφόδρα
ἀναγκαίως ὁ Λουκᾶς τὴν τούτων ἀνιστορῶν δόξαν,
ἀλλ’ οὐ τὴν αὑτοῦ, προσέθηκε τῇ κατ’ αὐτὸν ἱστορίᾳ


(A.D. 4) Vol. 22 page 896 line 44
 ἐκ Δαβὶδ, ὅθεν ἐχρῆν τῇ εἰσβολῇ κέχρηται τοῦ λόγου·

τὸν δὲ Λουκᾶν ἡγοῦμαι μὴ τὴν κατὰ σάρκα γένεσιν
τοῦ Ἰησοῦ γενεαλογεῖν ἐθέλοντα, νῦν τοῦτο πεποιηκέ-
ναι· τοῦτο μὲν γὰρ εἰ κατὰ γνώμην ἔπραττεν, οὐκ (45)
ἠγνόει ὅτι ἐχρῆν ταύτην ἐκθέσεσθαι· ἐπειδὴ δὲ νῦν


(A.D. 4) Vol. 22 page 897 line 15
 ὡς εἰκὸς ἄπιστον· ἐχέτω δὲ καὶ κατὰ Θεὸν, οὗ κατὰ

τοὺς τρόπους ἐβίου· εἰ δὲ οὖν μέλλει τις αὐτὸν κατὰ
σάρκα γενεαλογεῖν, τίνος εἰκότως ἂν ἐμνήσθη, ἢ (15)
13
πάντως που τοῦ κατὰ σάρκα πατρός; Εἰ δ’ αὖ πάλιν

ἕτερος τὴν ἐν Χριστῷ γένεσιν αὐτοῦ δηλοῦν ἐθέλοι,


(A.D. 4) Vol. 22 page 897 line 47
 τοῦ προφήτου Νάθαν ἀναγεγεννημένον εἰσάγει· καὶ (45)

ὁ μὲν παρὰ τῷ Ματθαίῳ κατὰ σάρκα γεγεννημένος,
υἱὸς ἦν Ἀβραὰμ ἐντεῦθεν γενεαλογούμενος, ἐπειδή-
περ τῷ Ἀβραὰμ πρώτῳ ἡ ἐπαγγελία δέδοτο τῆς τῶν
ἐθνῶν εὐλογίας, οὐκ ἄλλως ἢ διὰ τοῦ ἐκ σπέρματος


 (900) Δʹ.
Ἀφρικανοῦ περὶ τῆς ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις γενεαλογίας.

αʹ. Οἱ μὲν οὖν ἤτοι τὴν εὐαγγελικὴν ἱστορίαν
ἠγνοηκότες ἢ συνεῖναι μὴ δυνηθέντες, δοξολογούσῃ (5)


(A.D. 4) Vol. 22 page 900 line 35
 σεως σαφὴς, τὴν μέλλουσαν ἐπαγγελίαν ἀναστάσει

ἐμιμοῦντο θνητῇ, ἵνα ἀνέκλειπτον τὸ ὄνομα μείνῃ τοῦ
μετηλλαχότος· ἐπεὶ οὖν οἱ τῇ γενεαλογίᾳ ταύτῃ (35)
ἐμφερόμενοι, οἱ μὲν διεδέξαντο παῖς πατέρα γνησίως,
οἱ δὲ ἑτέροις μὲν ἐγεννήθησαν, ἑτέροις δὲ προσ-


(A.D. 4) Vol. 22 page 901 line 19
 Εʹ.
Διὰ τί ὁ Ματθαῖος τοῦ Ἀβραὰμ προτάττει τὸν

Δαβὶδ ἐν τῇ τοῦ Χριστοῦ γενεαλογίᾳ φήσας·
14
Βίβλος γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ Δαβὶδ, (20)

υἱοῦ Ἀβραάμ.

(A.D. 4) Vol. 22 page 904 line 55
 ἀνθρώπων Σωτῆρος τὰς ὑποσχέσεις εἰληφότα, προ-

τιμηθῆναι τῇ τάξει τοῦ τὰς περὶ τῶν ἐθνῶν ἐπαγγε-
λίας καταδεξαμένου· δεύτερον δὲ ἐν τῇ γενεαλογίᾳ (55)
παραληφθῆναι τὸν τῶν ἐθνῶν ἀρχηγόν· διόπερ ἡ βί-
βλος Ἰησοῦ Χριστοῦ πρώτῳ μὲν ἀνάκειται τῷ κατὰ


(A.D. 4) Vol. 22 page 908 line 12
 ἐπιτελῶν οἰκονομίας· δι’ ἃς καὶ οἶμαι μάλιστα τὸν (10)

θαυμάσιον εὐαγγελιστὴν τὴν πᾶσαν μνήμην αὐτῶν
τῇ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν συμπεριλαβεῖν γενεαλογίᾳ·
διδύμων γὰρ παίδων ἐξ αὐτῆς γενομένων, τοῦ τε
Ζαρᾶ καὶ τοῦ Φαρὲς, οὐ τὰ τυχόντα μοι δοκεῖ ἐκ τῆς


(A.D. 4) Vol. 22 page 912 line 18
 μένοις ἐπιθεῖναι, ὡς ἡ βίβλος τῆς γενέσεως Ἰησοῦ

Χριστοῦ οὐκ ἀπὸ τοῦ τῶν δυοῖν πρώτου, λέγω δὲ τοῦ
Ζαρᾶ, τὸν γενεαλογούμενον φῦναι εἰσάγει, ἀλλ’ ἀπὸ
τοῦ δευτέρου τοῦ Φαρές· ἐπεὶ γέγονε κατὰ σάρκα ἐκ
φυλῆς καὶ σπέρματος τοῦ δευτέρου· οὐ μόνον γεννώ- (20)


(A.D. 4) Vol. 22 page 912 line 26
 Ηʹ.
15
Διὰ τί τῆς τοῦ Οὐρίου γυναικὸς ἐμνήσθη ἐπὶ (25)

τῆς γενεαλογίας ὁ εὐαγγελιστής.
αʹ. Μονονουχὶ διὰ τοῦ φάναι, «Δαβὶδ ὁ βασιλεὺς
ἐγέννησε τὸν Σολομῶνα ἐκ τῆς τοῦ Οὐρίου,» τοιοῦτόν


(A.D. 4) Vol. 22 page 917 line 19
 τῶν ἴσων παρὰ τῷ Θεῷ τευξόμεθα.

βʹ. Εἰκότως οὖν τὴν τῶν ἀλλοφύλων κλῆσίν τε καὶ
εἰσποίησιν μέλλων εὐαγγελίζεσθαι, τῇ γενεαλογίᾳ
αὐτὴν τέθεικεν· ἡμᾶς τοὺς ἐξ ἐθνῶν ἀλλοφύλους μο- (20)
νονουχὶ παιδεύων δι’ αὐτῆς, ὅτι δὴ τὰ πάτρια κατα-


(A.D. 4) Vol. 22 page 917 line 33
 Λεία, αἳ ᾠκοδόμησαν ἀμφότεραι τὸν οἶκον Ἰσραήλ·

πῶς δὲ οὐχὶ χρήσιμος ἦν τῇ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰη-
σοῦ Χριστοῦ γενεαλογίᾳ ἡ μνήμη τῆς Ῥοὺθ, ἐφ’ ἣν
εἴρηται «καὶ τὸ ποιῆσαι δύναμιν ἐν Ἐφραθᾷ, ἔσται
ὄνομα ἐν Βηθλεέμ;» προφητείας γὰρ ἄντικρυς ταύτας (35)


(A.D. 4) Vol. 22 page 917 line 37
 ὄνομα ἐν Βηθλεέμ;» προφητείας γὰρ ἄντικρυς ταύτας (35)

εἰκότως ἄν τις φαίη τυγχάνειν, τὸ ἐκ Βηθλεὲμ ὄνομα
τὸ παρὰ τῷ Ματθαίῳ γενεαλογουμένῳ Ἰησοῦ Χριστῷ
ἐξάκουστον εἰς πᾶν γένος ἀνθρώπων θεωρῶν, καὶ τὴν
ἐν Ἐφραθᾷ γενομένην δύναμιν· δι’ ἧς δυνάμεως


(A.D. 4) Vol. 22 page 917 line 40
 ἐξάκουστον εἰς πᾶν γένος ἀνθρώπων θεωρῶν, καὶ τὴν

ἐν Ἐφραθᾷ γενομένην δύναμιν· δι’ ἧς δυνάμεως
πάντα τὰ ἔθνη τὸν ἐκ τῆς Ῥοὺθ γενεαλογούμενον (40)
Χριστὸν τοῦ Θεοῦ ἐπιγνόντα, δι’ αὐτοῦ τῆς μὲν πα-
16
τρῴας ἀπέστη, τῆς Ῥοὺθ παραπλησίως, τῷ δὲ Θεῷ


(A.D. 4) Vol. 22 page 917 line 45
 τοῦ Ἰσραὴλ ἑαυτὰ ἐπιδέδωκεν, ὁμοίως αὐτῇ πάλιν·

ὧν ἕνεκά μοι δοκεῖ οὐκ ἀσυλλόγιστος ἡ παράθεσις
τῆς Ῥοὺθ ἐν τῇ τοῦΜατθαίου παρειλῆφθαι γενεα- (45)
λογίᾳ.Ιʹ.Διὰ τί τὸν Ἰωακεὶμ Ἰεχονίαν ὀνομάζει ὁ εὐαγγε-

(A.D. 4) Vol. 22 page 921 line 21
 Πιλάτος, καὶ ἐπὶ πᾶσι βασιλεύς. ΙΑʹ. (20)Διὰ τί ταῖς ἐν τῇ

γενεαλογίᾳ κέχρηται ὑποδιαστο-
λαῖς, μὴ ὁμοῦ συνάψας ἀπὸ Ἀβραὰμ ἐπὶ τὸν
Χριστὸν γενεὰς τεσσαράκοντα δύο, διελὼν δὲ

(A.D. 4) Vol. 22 page 924 line 50
 αὐτὸς ἠπίστατο λόγους ἀπαριθμούμενος, τῆς μὲν

ἐν ταῖς ἱστορίαις διαδοχῆς ἧττον πεφρόντικε, τοσού-
τους ἀναλαμβάνει εἰς τὴν γενεαλογίαν, ὅσοι ἀπήρκουν (50)
αὐτῷ εἰς ἐκπλήρωσιν τῶν δεκατεσσάρων γενεῶν· οὕ-
τως τε αὐτῷ. ὑγιὴς ἀποσώζεται ὁ λόγος, καὶ οὐδαμῶς


 ἐναντίος τῇ τῶν ἱστοριῶν γραφῇ.
(925) ΙΓʹ.
Διὰ τί τῶν μετὰ Ἰεχονίαν ἐπὶ τὸν Ἰωσὴφ γενεα-

17
λογουμένων δύο καὶ δέκα ὄντων, ὁ εὐαγγε-

λιστὴς δεκατέσσαρας πάλιν εἶναί φησιν.
αʹ. Διὰ τὴν αὐτὴν αἰτίαν· οὐ γὰρ διαδοχὰς, γενεὰς (5)


(A.D. 4) Vol. 22 page 925 line 38
 υἱὸς ὢν τοῦ πρώτου Ἰωακεὶμ, τοῦ δὲ Ἰωσίου ἔκγονος,

ἐν τοῖς μετὰ τὴν αἰχμαλωσίαν καὶ εἰς τὸν Χριστὸν
γενεαλογουμένοις ἀριθμούμενος, τέλειον ἀποδοίη ἂν
τὸν τῶν δεκατεσσάρων γενεῶν ἀριθμόν.
γʹ. Περὶ δὲ τοῦ δύο γεγονέναι Ἰωακεὶμ, μαρτυρή- (41)


(A.D. 4) Vol. 22 page 928 line 16
 τοῦ Ἱερεμίου Ἰεχονίας ὠνομασμένος, ἔκγονος τυγχά-

νων τοῦ Ἰωσία, ἀλλ’ οὐχ υἱός· διὸ εἰκότως ἂν συν- (15)
αριθμοῖτο ἐν τῇ τρίτῃ γενεαλογίᾳ τῶν ἀπὸ Ἰεχονία
μέχρι τοῦ Χριστοῦ γενεῶν δεκατεσσάρων· τοῦ πα-
τρὸς αὐτοῦ, ὃς ἦν τοῦ Ἰωσία παῖς, σὺν τῷ πατρὶ ἐν

 57. Ευσέβιος. Supplementa ad quaestiones ad Stephanum

{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 960 line 11
 ἀναρτήσας· ποία γὰρ ἐν τούτοις μάχη; Εἰ τῷ μὲν

χρήσιμος ἐφάνη ἡ ἀπὸ τοῦ Ἀβραὰμ καὶ ἐπὶ τοὺς ἑξῆς (10)
γενεαλογία, διὰ τὴν οἰκονομίαν τοῦ παρ’ αὐτῷ λόγου,
ὁ δὲ διὰ τὸ τῆς ἐν Χριστῷ παλιγγενεσίας μυστήριον,
ἀναβιβάζει τὸν διὰ λουτροῦ γεγεννημένον, ἐπέκεινα


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 960 line 33
 οὕτως πλαγίαν τινὰ δραμὼν, ἔρχεται οὐκ ἐπὶ τὸν

Σολομῶνα τὸν τοῦ Δαυῒδ, ἀλλ’ ἐπὶ Νάθαν τὸν καὶ
αὐτὸν τοῦ Δαυΐδ· ὀφείλων, εἰ δὴ περὶ τῆς αὐτῆς γε-
νεαλογίας ὁ λόγος ἦν αὐτοῖς, διὰ τῶν αὐτῶν τῷ Ματ-
θαίῳ ἀνελθεῖν, ἢ τὸν Ματθαῖον δι’ ὧν ὁ Λουκᾶς χω- (35)
18
ρῆσαι ὀνομάτων· εἰ δὲ οὕτως οὐ συνηνέχθησαν ἀλλή-


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 961 line 21
 πρὸς τὴν Μαρίαν τοῦ Γαβριὴλ ἐπιφάνειαν ἐπισυν-

άψας, τὰς παραδόξους γενέσεις ἑξῆς τίθησιν, οὐδεμιᾶς (20)
μνησθεὶς γενεαλογίας τοῦ Ἰωσήφ· ἔπειτα δωδέκατον
ἔτος ἀναγράφων τοῦ Ἰησοῦ, οὔπω καὶ νῦν γενεαλογίας
μνημονεύει. Μετὰ δὲ τοὺς Αὐγούστου χρόνους, Τιβε-


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 961 line 22
 άψας, τὰς παραδόξους γενέσεις ἑξῆς τίθησιν, οὐδεμιᾶς (20)

μνησθεὶς γενεαλογίας τοῦ Ἰωσήφ· ἔπειτα δωδέκατον
ρίου διαδεξαμένου τὴν Ῥωμαίων ἡγεμονίαν, κατὰ τὸ


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 961 line 33
 χθῆναι· «Σὺ εἶ ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς ἐν ᾧ εὐδό-

κησα.» Ἔνθα γενόμενος, ὥσπερ ἐξ ὕπνου διανήψας,
τῆς γενεαλογίας ἀκαίρως, ὡς ἂν οἰηθείη τις, μνη-
μονεύει λέγων, «Καὶ αὐτὸς ἦν ἀρχόμενος ὁ Ἰησοῦς ὡς
ἐτῶν τριάκοντα, ὢν υἱὸς ὡς ἐνομίζετο τοῦ Ἰωσὴφ, τοῦ (35)


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 961 line 40
 εἰ Ματθαῖος μὲν λόγου σύνταξιν ἐπιστημόνως φαίνε-

ται πεποιημένος, κατὰ καιρόν τε χρησάμενος τῇ
γενεαλογίᾳ, Λουκᾶς δὲ εἰς τοσοῦτον ἤλαυνεν ἀπορίας, (40)
ὡς ὅτε μὲν ἐχρῆν κατὰ χώραν τὴν γενεαλογίαν ἐντά-
ξαι, τηνικαῦτα παραλιπεῖν αὐτὴν, ἱστορίαν τε τοσαύ-

19

{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 961 line 41
 ται πεποιημένος, κατὰ καιρόν τε χρησάμενος τῇ

γενεαλογίᾳ, Λουκᾶς δὲ εἰς τοσοῦτον ἤλαυνεν ἀπορίας, (40)
την ἐκθέμενον τὴν ἀπὸ τῆς γενέσεως τοῦ Χριστοῦ μέ-


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 961 line 45
 την ἐκθέμενον τὴν ἀπὸ τῆς γενέσεως τοῦ Χριστοῦ μέ-

χρι τριάκοντα ἐτῶν, μηδένα καιρὸν ἐπιτήδειον συν-
ιδεῖν τῆς κατ’ αὐτὸν γενεαλογίας· νῦν δὲ ὅτε τριακον- (45)
ταέτης γεγονὼς πάρεισιν ἐπὶ τὸ Ἰωάννου βάπτισμα,
παρὰ πάντα λόγον καὶ παρὰ καιρὸν, ὥσπερ τινὰ παρ-


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 961 line 48
 ταέτης γεγονὼς πάρεισιν ἐπὶ τὸ Ἰωάννου βάπτισμα,

παρὰ πάντα λόγον καὶ παρὰ καιρὸν, ὥσπερ τινὰ παρ-
ενθήκην εἰσάγει τῆς γραφῆς τὴν γενεαλογίαν. Ἀλλ’
εἴ τίς γε αὐτῷ τοιαῦτα ἐμέμψατο, οὐκ ἂν ἠπόρησεν
ἀποκρίσεως ὁ θεῖος εὐαγγελιστής· εἶπε δ’ ἂν ὡς εἰκὸς (50)


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 961 line 53
 θεῖά τινα καὶ σοφὰ καὶ τοῦ ἐν αὐτῷ θείου Πνεύματος

ἐπάξια. Ἐγὼ δὲ ἡγοῦμαι αὐτὸν καὶ τὴν κατὰ σάρκα
γένεσιν τοῦ Ἰησοῦ γενεαλογεῖν ἐθέλοντα, νῦν τοῦτο
πεποιηκέναι· τοῦτο γὰρ εἰ κατὰ γνώμην ἔπραττεν,
οὐκ ἠγνόει, ὅτε ἐχρῆν ταύτην ἐκθέσθαι. Ἐπειδὴ δὲ (55)


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 964 line 9
20
 σιν, ὅμως δ’ οὖν οὐκ ἀλλότριος τῆς τοῦ Θεοῦ υἱοθεσίας

καθέστηκε. Διὸ ἡγοῦμαι αὐτὸν κατὰ καιρὸν καὶ τῇ
γενεαλογίᾳ κεχρῆσθαι, καὶ τῇ προσθήκῃ τῆς ὡς
ἐνομίζετο φωνῆς. Καὶ γὰρ ἀκόλουθον ἦν, τῆς ἐξ (10)
οὐρανῶν μαρτυρίας φησάσης πρὸς τὸν Ἰησοῦν, Σὺ


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 964 line 24
 Μαρίας, καὶ πρὸ τῆς ἐνσάρκου γενέσεως τοῦ Ἰησοῦ,

κατὰ καιρὸν ὡς ἐν ἱστορίᾳ προτάττει τὴν κατὰ σάρκα
γενεαλογίαν· διὸ καὶ τὰ γένη κατάγει, κάθοδον ἀπὸ
τῶν κρειττόνων αἰνιττόμενος τοῦ δηλουμένου· σαρ- (25)
κούμενος γὰρ ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ κατῄει, ὅτι δὴ ἐν


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 964 line 57
 προφήτου Νάθαν τὸν ἀναγεγεννημένον εἰσάγει. Καὶ ὁ (55)

μὲν παρὰ τῷ Ματθαίῳ κατὰ σάρκα γεγεννημένος,
υἱὸς ἦν Ἀβραὰμ, ἐντεῦθεν γενεαλογούμενος, ἐπει-
δήπερ τῷ Ἀβραὰμ πρώτῳ ἡ ἐπαγγελία δέδοτο τῆς
τῶν ἐθνῶν εὐλογίας, οὐκ ἄλλως ἢ διὰ τοῦ ἐκ σπέρμα-


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 965 line 15
 πρὸς ἄλλοις πολλοῖς καὶ καλοῖς λόγοις, καὶ ἐπιστολὴ

φέρεται πρὸς Ἀριστείδην περὶ τῆς νενομισμένης τῶν
εὐαγγελιστῶν περὶ τὴν Χριστοῦ γενεαλογίαν διαφω- (15)νίας·
ἔχει δ’ οὕτως. ΑΦΡΙΚΑΝΟΥ.


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 968 line 21
 οὐκ ὂν, ὡς ὂν κομπάσαντι.

θʹ. Τὸν Δαυῒδ πρὸ τῶν ἄλλων καὶ Ματθαῖος ἔταξεν (20)
ἐν τῇ κατ’ αὐτὸν γενεαλογίᾳ, ἐπειδὴ καὶ πρώτῳ καὶ
μόνῳ τῷ Δαυῒδ μεθ’ ὅρκου διαβεβαιώσεως ἐξ αὐτοῦ
21
κατὰ σάρκα φῦναι ὁ Χριστὸς ἐθεσπίζετο· γέγραπται


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 972 line 38
 ρος τὰς ὑποσχέσεις εἰληφότα, προτιμηθῆναι τῇ τάξει

τοῦ τὰς περὶ τῶν ἐθνῶν ἐπαγγελίας δεξαμένου· δεύ-
τερον δὲ ἐν τῇ γενεαλογίᾳ παραληφθῆναι τὸν τῶν
ἐθνῶν ἀρχηγόν.
ιβʹ· Ὁ μὲν γὰρ Ἰωάννης τῇ τοῦ κατ’ αὐτὸν Εὐαγ- (40)


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 973 line 31
 χούσας, συγγενίδας καλεῖ.

ιεʹ. Προσηκόντως ἐζήτηται ἡ αἰτία δι’ ἣν ἄνω- (30)
θεν ὁ Ματθαῖος ἐποιήσατο τὴν τοῦ Χριστοῦ γενεα-
λογίαν, ὁ δέ γε Λουκᾶς κάτωθεν καὶ ἐξ ἐναντίας· καὶ
ῥητέον, ὡς οὐκ ἄτοπον ἄνωθέν τε καὶ κάτωθεν τὴν
αὐτὴν βαδίζειν ὁδόν· ἦν γὰρ καὶ τοῦτο πάλαι τῇ θείᾳ


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 973 line 36
 αὐτὴν βαδίζειν ὁδόν· ἦν γὰρ καὶ τοῦτο πάλαι τῇ θείᾳ

Γραφῇ σύνηθες· οὕτω γὰρ καὶ Δαβὶδ ἐν τῇ Ῥοὺθ (35)
ἄνωθεν γενεαλογεῖται, καθὼς καὶ παρὰ τῷ Ματθαίῳ
ὁ Χριστός· καὶ ἐν τῇ τῶν Βασιλειῶν δὲ πρώτῃ βίβλῳ
ὁ τοῦ Σαμουὴλ πατὴρ κάτωθεν γενεαλογεῖται, παρα-


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 973 line 38
 ἄνωθεν γενεαλογεῖται, καθὼς καὶ παρὰ τῷ Ματθαίῳ

ὁ Χριστός· καὶ ἐν τῇ τῶν Βασιλειῶν δὲ πρώτῃ βίβλῳ
πλησίως τῷ Λουκᾷ.
ιϛʹ. Περὶ τούτου ὁ Εὐσέβιος ἐν τῷ Εἰς τὸ κατὰ (42)

22

{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 973 line 49
 γαγοῦσαν, τῷ μὴ τοὺς βασιλεῖς ἀπ’ αὐτοῦ Σολομῶντος

εἰδωλολατρείας καθαρεύειν, πλὴν ἐλαχίστων, ταύτῃ
παραιτήσασθαι τὴν δι’ αὐτῶν γενεαλογίαν.
ιζʹ. Εὐσεβίου. Τὴν τοῦ Δαβὶδ μετάνοιαν ἐπὶ (52)
(976) τῷ ἁμαρτήματι δημοσιεύων ὁ εὐαγγελιστὴς, ἐμνήσθη


{2018.030} (A.D. 4) Vol. 22 page 976 line 9
 ἐκκήρυκτον αὐτὸν γεγονέναι καὶ αἰχμάλωτον· διὸ καὶ

ἄτιμος ὑπῆρχε τοῖς πολλοῖς· καὶ τοῦτο ἦν τὸ διϊστῶν
τοὺς γενεαλογοῦντας τὸν Χριστὸν, ὥστε τοὺς μὲν ἀπὸ
Σολομῶντος, τοὺς δὲ ἀπὸ Νάθαν κατάγειν τὰς γενεάς· (10)
κἀντεῦθεν ὁ εὐαγγελιστὴς μνείαν ἐποιήσατο αὐτοῦ·

 78. Ευσέβιος. Fra. in Lucam {2018.037} (A.D. 4) Vol. 24 page

589 line 21
 ἔνθεν δή ποθεν εὐηγγελίζετο λέγων· Βίβλος γενέσεως

Ἰησοῦ Χριστοῦ υἱοῦ Δαβὶδ, υἱοῦ Ἀβραάμ· εἶθ’ (20)
ἑξῆς τούτοις τὴν γενεαλογίαν δι’ ἐπιδήμων ἀνδρῶν
καὶ διὰ βασιλικοῦ γένους ἐπ’ αὐτὸν κατάγων ἵστη-
σιν· ὁ δὲ τὴν ἀνωτάτω καὶ πρὸ πάντων αἰώνων ἐκ

 79. GREGORIUS NAZIANZENUS Theol. In seipsum, cum rure

rediisset, post ea quae a Maximo perpetrata fuerant (orat. 26)
{2022.039} (A.D. 4) Vol. 35 page 1241 line 11
 σκόμενος. Σκοπῶμεν δὲ οὕτως· Εὐπατρίδης ἐστίν;

ἀντεπιδείξεται τὴν εὐτροπίαν τῷ αἵματι· ὥστε (10)
διχόθεν εὐδοκιμεῖν, καὶ γενεαλογούμενος, καὶ
ὁρώμενος. Δυσγενὴς τὸν ἀνδριάντα καὶ τὸν πηλὸν
(εἴπερ τι μέγα πηλὸς πηλοῦ διαφέρει); ἀντεισοίσει

 80. GREGORIUS NAZIANZENUS Theol. In pentecosten (orat.

41) {2022.049} (A.D. 4) Vol. 36 page 433 line 15
23
 Ἰησοῦν Χριστὸν, ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ καὶ τοῦ ὑπὸ

τὴν ἁμαρτίαν Ἀδὰμ, ἑβδομηκοστὸν ἕβδομον ἀρι-
θμούμενον, κατὰ τὴν τοῦ Λουκᾶ γενεαλογίαν ἀνα- (15)
ποδίζουσαν. Ἐννοῶ δὲ καὶ τὰς ἑπτὰ σάλπιγγας
Ἰησοῦ τοῦ Ναυὴ, καὶ περιόδους τοσαύτας, καὶ ἡμέ-

 81. GREGORIUS NAZIANZENUS Theol. Carmina dogmatica

{2022.059} (A.D. 4) Column 480 line 12t
 Μήτηρ δὲ, πρὶν κλαίουσα τὴν ἀπαιδίαν, (10)

Ἐγένετο μήτηρ αὖθις ὠδίνων δίχα.
ΙΗʹ. Περὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ γενεαλογίας.
Ματθαῖος πόθεν, εἰπὲ, μέγας, Λουκᾶς τε φέριστος, (13)

(481) Τὴν μὲν ὅγ’, αὐτὰρ ὁ τήνδε βίβλοις ἐνέθηκε γενέθλην,

 82. Αθανάσιος θεολόγος. Fra. varia {2035.054} (A.D. 4) Vol.

26 column 1224 line 14
 τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου. Ἐξ ἑνὸς δὲ,

τίνος; Τοῦ Ἀδὰμ δηλονότι, κατὰ τὴν τοῦ Λουκᾶ
γενεαλογίαν· καὶ πάλιν· Ἐπεὶ τὰ παιδία κεκοι-
νώνηκε σαρκὸς καὶ αἵματος, καὶ αὐτὸς παρα- (15)
πλησίως ἐπέσχε τῶν αὐτῶν. Ἀναιρῶν δὲ καὶ τὴν

 83. Αθανάσιος θεολόγος. Fra. varia {2035.054} (A.D. 4) Vol.

26 column 1260 line 8
 (1260) Τοῦ αὐτοῦ (Ἀθανασίου) ἐκ τῆς πρὸς Ἀντιοχεῖς

δογματικῆς ἐπιστολῆς.
Διὰ τοῦτο θεολογεῖται μὲν ὁ Λόγος, γενεαλογεῖται (8)

δὲ ὁ ἄνθρωπος, ἵνα πρὸς ἑκάτερα εἴη ὁ αὐτὸς φυσικῶς
καὶ ἀληθῶς· Θεὸς μὲν πρὸς τῇ ἀϊδιότητι τῆς θεότητος (10)

24
 84. Αθανάσιος θεολόγος. Epistula ad Marcellinum de

interpretatione Psalmorum {2035.059} (A.D. 4) Vol. 27 page 12
line 31
 Αἰγύπτου τοῦ Ἰσραὴλ ἔξοδον, καὶ τὴν τῆς νομοθεσίας

διάταξιν· ἡ Τρίτευχος τὴν κληροδοσίαν, καὶ τῶν κρι- (30)
τῶν τὰς πράξεις, καὶ γενεαλογίαν τοῦ Δαβίδ· αἱ Βα-
σιλεῖαι καὶ Παραλειπόμεναι βασιλέων πράξεις· καὶ ὁ
μὲν Ἔσδρας ἀπόλυσιν τῆς αἰχμαλωσίας καὶ ἐπάνοδον

 85. Αθανάσιος θεολόγος. Homilia de passione et cruce domini

[Sp.] {2035.070} (A.D. 4) Vol. 28 page 248 line 47
 Παῦλος λέγει· «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς κἀγὼ (45)

Χριστοῦ·» καὶ τὴν μὲν Ἰουδαίων ἐκτρέπεσθαι φιλίαν,
καὶ ἀπιστίαν, καὶ χλεύην, καὶ μύθους, καὶ γενεαλο-
γίας ἀπεράντους, αἵτινες ζητήσεις παρέχουσι μᾶλλον
ἢ οἰκονομίαν Θεοῦ τὴν ἐν πίστει· ἔχεσθαι δὲ τοῦ
σταυροῦ καὶ ἀξίως αὐτοῦ πολιτεύεσθαι, καὶ λέγειν (50)

 86. Αθανάσιος θεολόγος. Synopsis scripturae sacrae [Sp.]

{2035.071} (A.D. 4) Vol. 28 page 313 line 50
 μετῆλθεν εὐθὺς εἰς Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας, ἐκεῖ τε

ἐζεύχθη τῷ Βοὸζ ἐκ φυλῆς Ἰούδα τυγχάνοντι, καὶ
λοιπὸν ἐξ αὐτῆς γενεαλογεῖται ὁ Δαβὶδ οὕτω· Βοὸζ (50)
ἐκ τῆς Ῥοὺθ γεννᾷ τὸν Ὠβήδ· Ὠβὴδ δὲ τὸν Ἰεσσαί,
Ἰεσσαὶ δὲ τὸν Δαβίδ.


{2035.071} (A.D. 4) Vol. 28 page 328 line 55
 (328) Οὕτω καλεῖται τὰ βιβλία ταῦτα, ἐπειδὴ παρα- (53)

λειφθέντα πολλὰ ἐν ταῖς Βασιλείαις περιέχεται ἐν τού-
τοις. Ἔστι δὲ ἐν μὲν τῷ πρώτῳ βιβλίῳ γενεαλογία (55)
πασῶν τῶν φυλῶν ἀπὸ Ἀδὰμ ἕως τῶν βασιλέων
κατὰ φυλὰς, καὶ κατὰ δήμους, καὶ κατὰ πατριὰς,

25

{2035.071} (A.D. 4) Vol. 28 page 384 line 45
 αγγέλιον τοῦτο. Διηγεῖται δὲ ἐξ ἀρχῆς τὴν κατὰ

σάρκα γέννησιν τοῦ Σωτῆρος τὴν ἐκ σπέρματος τοῦ
Δαβίδ. Διὸ καὶ ἀπ’ αὐτοῦ τὴν γενεαλογίαν κατάγει (45)
ἕως τοῦ Χριστοῦ, γενεὰς μβʹ. Περιέχει δὲ καὶ τὸ
βάπτισμα Ἰωάννου, καὶ τοὺς ἐν τῷ ὄρει παρὰ τοῦ


{2035.071} (A.D. 4) Vol. 28 page 385 line 7
 μένης, προσήνεγκαν αὐτῷ δαιμονιζομένους, καὶ (5)

κακῶς ἔχοντας· καὶ τὰ μὲν πνεύματα ἐξέβαλε λόγῳ,
τοὺς δὲ ἄλλους πάλιν ἐθεράπευσεν οὕτως. Γενεαλο-
γεῖται Χριστός· εὐαγγελίζεται Ἰωσήφ· προσκυνοῦσι
μάγοι· κατέρχεται εἰς Αἴγυπτον ὁ Χριστός· ἀναιρεῖ
τὰ παιδία Ἡρώδης, καὶ τελευτᾷ. Ἀνελθὼν ἀπὸ τῆς (10)


{2035.071} (A.D. 4) Vol. 28 page 393 line 37
 τῷ Κυρίῳ. Ἀπομένει ἐν τῷ ἱερῷ ὁ Ἰησοῦς, καὶ οἱ (35)

γονεῖς ἠγνόουν. Βαπτίζει ὁ Ἰωάννης, βαπτίζεται καὶ
ὁ Χριστὸς, ὢν ἐτῶν λʹ. Γενεαλογεῖται. Ἄγεται εἰς
τὴν ἔρημον. Ἔρχεται εἰς Ναζαρέτ· ἀναγινώσκει ἐν
τῇ Συναγωγῇ. Εἶπε πρὸς τοὺς Ἰουδαίους περὶ τῆς

 91. Αθανάσιος θεολόγος. Historia de Melchisedech [Sp.]

{2035.074} (A.D. 4) Vol. 28 page 529 line 34
 ξει εἰς τὸν αἰῶνα. Ἵνα οὖν μὴ δόξῃ ἀρχὴν ἡμερῶν

μὴ ἔχειν, διὰ τὸ μὴ εἰδέναι τινὰ πότε ἐγεννήθη, τὸ
τῆς γενεαλογίας, μήτε πατρὸς, μήτε μητρὸς, διὰ
τοῦτο λέγεται ἀπάτωρ, ἀμήτωρ, καὶ ἀγενεαλόγητος· (35)
καὶ διὰ τὸ εὐαρεστῆσαι αὐτὸν τῷ Θεῷ, μένει ἱερεὺς

 92. Αθανάσιος θεολόγος. Quaestiones ad Antiochum ducem [Sp.]

{2035.077} (A.D. 4) Vol. 28 page 692 line 40
26
 κρίσις αὐτοῦ ἤρθη· τὴν δὲ γενεὰν αὐτοῦ τίς διηγή-

σεται;» Ἤγουν τὴν τῆς θεότητος οὐδεὶς διηγήσεται·
κατὰ σάρκα γὰρ γενεαλογεῖται Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡ- (40)
μῶν. «Ἀπὸ» γὰρ «τῶν ἀνομιῶν τοῦ λαοῦ ἤχθη εἰς
θάνατον.» Πρόδηλον δὲ, ὅτι ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ

 93. Αθανάσιος θεολόγος. Sermo in annuntiationem deiparae

[Sp.] {2035.087} (A.D. 4) Vol. 28 page 936 line 17
 παρὰ Κυρίου,» παρὰ Κυρίου κεῖται· καὶ τὸ, «Εἶ- (15)

πεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου.» Λαμβάνει δὲ κἀν
τούτοις τὸν θρόνον Δαβὶδ, τοῦ σωματικῶς γενεαλογου-
μένου πατρὸς αὐτοῦ· «Καὶ βασιλεύσει ἐπὶ τὸν οἶκον Ἰακὼβ εἰς
τοὺς αἰῶνας, καὶ τῆς βασιλείας αὐτοῦ οὐκ
ἔσται τέλος.»
Καὶ κατανόει λόγον καὶ δόγμα συνυφιστάμενον (20)

 94. Αθανάσιος θεολόγος. De incarnatione contra Apollinarium

libri ii [Sp.] {2035.124} (A.D. 4) Vol. 26 page 1097 line 39
 Λόγου ἐπιδημίας, ἢ τῆς Θεοτόκου Μαρίας, μόνης

ἐκ τοῦ Ἀδὰμ καταγομένης, καὶ ἐκ τοῦ Ἀβραὰμ καὶ
ἐκ τοῦ Δαβὶδ γενεαλογουμένης, σὺν τῷ Ἰωσὴφ τῷ
μεμνηστευμένῳ αὐτὴν, ὄντων ἑκατέρων εἰς σάρκα (40)
μίαν, καθὼς γέγραπται, οὐ τῇ πρὸς ἀλλήλους συν-


 ᾖ παρὰ τὸν Ἀδάμ. Διὸ ὁ μὲν Ματθαῖος υἱὸν Ἀβραὰμ

καὶ Δαβὶδ ἀναγράφει τὸ κατὰ σάρκα· ὁ δὲ Λουκᾶς (5)
υἱὸν αὐτὸν τοῦ Ἀδὰμ καὶ τοῦ Θεοῦ γενεαλογεῖ.
Εἰ τοίνυν μαθηταί ἐστε τῶν Εὐαγγελίων, μὴ λαλεῖτε
κατὰ τοῦ Θεοῦ ἀδικίαν· ἀλλὰ στοιχεῖτε τοῖς γεγραμ-


27
 Θεοῦ Λόγος γέγονε κατὰ σάρκα υἱὸς τοῦ Δαβίδ; Διὸ

καὶ ἐκ σπέρματος τοῦ Δαβὶδ προφῆται καὶ ἀπόστολοι
καὶ εὐαγγελισταὶ γενεαλογοῦσι τὸν Χριστὸν τὸ κατὰ (45)
σάρκα. Πῶς οὖν ταῦτα λέγοντες οὐκ ἐρυθριᾶτε, τὴν
σάρκα, τὴν ἐκ σπέρματος Δαβὶδ γενεαλογουμένην,


 καὶ εὐαγγελισταὶ γενεαλογοῦσι τὸν Χριστὸν τὸ κατὰ (45)

σάρκα. Πῶς οὖν ταῦτα λέγοντες οὐκ ἐρυθριᾶτε, τὴν
σάρκα, τὴν ἐκ σπέρματος Δαβὶδ γενεαλογουμένην,
ὁμοούσιον τοῦ Λόγου ἀποφαινόμενοι; Ἢ πάλιν, ὡς
(1109) ἔφαμεν, ἀνοήτως ταῦτα λέγετε, οὐ νοοῦντες, ὅτι τὸ


 κατὰ τὴν θείαν φύσιν. Εἰ δὲ ταῦτα οὕτω νοεῖν βού-

λεσθε, τίς ἡ διὰ τῶν προφητῶν ἐπαγγελία, ἢ τῶν
εὐαγγελιστῶν ἡ γενεαλογία, ἢ τῶν ἀποστόλων ἡ μαρ-
τυρία, ἢ τῆς μητρὸς Μαρίας ἡ παράστασις, ἢ τῆς
ἡλικίας ἡ αὔξησις, ἢ τῆς βρώσεως ἡ ἐπίδειξις, ἢ (30)


 τοῦ Λόγου θεότητος εἰρήκασιν, ἀλλὰ Πατέρα ὁμολο-

γοῦσι, καὶ τὸν Υἱὸν κηρύττουσιν· ἐκ δὲ Μαρίας
υἱὸν Δαβὶδ καὶ τοῦ Ἰωσὴφ γενεαλογοῦσι τὸν Χριστὸν
τὸ κατὰ σάρκα τῇ προσλήψει τῆς τοῦ δούλου μορ- (10)
φῆς, ἵνα τὸ ἀνθρώπινον αὐτοῦ ἐξ ἀνθρώπων πιστευθῇ,


 φαῖς· περὶ δὲ τῆς θεότητος τοῦ Λόγου τὴν ἀτρε- (25)

πτότητα καὶ τὴν ἀφραστότητα ὁμολογοῦσι· διὰ τοῦτο
θεολογεῖται μὲν ὁ Λόγος, γενεαλογεῖται δὲ ἄνθρω-
28
πος, ἵνα πρὸς ἑκάτερα ᾖ ὁ αὐτὸς φυσικῶς καὶ

ἀληθινῶς· Θεὸς μὲν πρὸς τῇ ἀϊδιότητι τῆς θεότητος
 101. BASILIUS Caesariensis Theol. Adversus Eunomium (libri 5)

{2040.019} (A.D. 4) Vol. 29 page 545 line 30
 τί, ἀλλὰ τὸ μηδαμόθεν αὐτοῦ σημαίνει. Οὕτω δ’

ἂν σαφέστερον ὃ λέγω γένοιτο. Ὁ εὐαγγελιστὴς Λου-
κᾶς, τὴν κατὰ σάρκα γενεαλογίαν τοῦ Θεοῦ καὶ Σω- (30)
τῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐκτιθέμενος, καὶ ἀπὸ
τῶν τελευταίων ἐπὶ τοὺς πρώτους ἀναποδίζων, ἤρ-

 102. EUSTATHIUS Scr. Eccl. et Theol. Commentarius in

hexaemeron [Sp.] {4117.022} (A.D. 4) Page 772 line 12
 γενεαὶ δεκατέσσαρες, καὶ ἀπὸ τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος ἕως τοῦ

Χριστοῦ γενεαὶ δεκατέσσαρες. (10)
Ζητητέον δὲ ἡμῖν κατὰ ποῖον λόγον ὁ Ματθαῖος
καὶ ὁ Λουκᾶς ἐν τῇ γενεαλογίᾳ διαφωνοῦσι τοῦ Ἰω-
σήφ· ὁ μὲν υἱὸν Ἰακὼβ γράφων αὐτὸν υἱοῦ Ματ-
θὰν, ὁ δὲ Λουκᾶς υἱὸν Ἡλεὶ τοῦ Μελχεί· καὶ πῶς

 103. SYNESIUS Phil. Epistulae {2006.001} (A.D. 4-5) Epistle 3

line 27
 δης καὶ θυρωρὸς εἰς Σωσίας τε καὶ Τιβίους ἀπέδοτο, (25)

πλὴν εἰ μή τι λέγουσιν ὅσοι καὶ τὸν νυμφίον ἡμῖν μη-
τρόθεν ἀποσεμνύνουσι, γενεαλογοῦντες αὐτὸν ἀπὸ τῆς
ἐν φήμῃ Λαΐδος. ἡ γὰρ Λαΐς, ἔφη τις ἤδη λογογρά-
φος, ἀνδράποδον ἦν Ὑκκαρικὸν ἐκ Σικελίας ἐωνημέ-

 104. Ιωάννης Χρυσόστομος. Adversus Judaeos (orationes 1-8)

{2062.021} (A.D. 4-5) Vol. 48 page 924 line 10
 οἱ Λευῗται, καὶ ὁ λοιπὸς λαὸς, ἀλλ’ ὅμως δεκάτας

λαμβάνουσι παρὰ τῶν ἀδελφῶν αὐτῶν. Ὁ δὲ Μελχι-
σεδὲκ, ὁ μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν (οὐ γὰρ ἐκ τοῦ (10)
Ἀβραὰμ ἦν, οὐδὲ ἐκ τῆς φυλῆς τῆς Λευϊτικῆς, ἀλλ’
ἐξ ἑτέρου γένους), δεδεκάτωκε τὸν Ἀβραὰμ, τουτ-

29
 105. Ιωάννης Χρυσόστομος. In Genesim (homiliae 1-67)

{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 167 line 53
 ἐγέννησε τὸν Μαλελεὴλ, καὶ Μαλελεὴλ ἐγέννησε τὸν

Μαθουσάλα, καὶ Μαθουσάλα ἐγέννησε τὸν Λάμεχ.
Ὁρᾷς πῶς παρέδραμε τὰς γενεαλογίας, τῶν ἀῤῥένων
μόνον μνημονεύσας ὁ μακάριος οὗτος, καὶ οὐδαμοῦ τῶν
θηλειῶν ἐπιμνησθείς. Ἀλλὰ καθάπερ ἐπὶ τοῦ Κάϊν (55)


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 171 line 55
 νόμασε τὸ ὄνομα αὐτοῦ Σὴθ, λέγουσα· Ἐξανέστησε

γάρ μοι ὁ Θεὸς σπέρμα ἕτερον ἀντὶ Ἄβελ,
ὃν ἀπέκτεινε Κάϊν. Μέχρι τοῦ Λάμεχ τὴν γενεαλογίαν (55)
στήσασα ἡ θεία Γραφὴ, ἐπανῆλθε πάλιν ἐπὶ τὸν Ἀδὰμ
καὶ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καί φησιν· Ἔγνω δὲ Ἀδὰμ


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 172 line 50
 πισεν ἐπικαλεῖσθαι τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ.

Καὶ γὰρ ἐκ τούτου λοιπὸν τὴν ἀρχὴν μέλλει ποιεῖσθαι ὁ
μακάριος προφήτης τῆς γενεαλογίας, τοῦ Κάϊν τὴν (50)
μνήμην ἀποπεμψάμενος, καὶ τῶν ἐξ αὐτοῦ μέχρι τοῦ
Λάμεχ γεγονότων, καὶ ἐπειδὴ τὴν ἀπὸ τῆς φύσεως αὐτῷ


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 172 line 60
 μεθίσταται λοιπὸν τὰ τῆς πρωτοτοκίας, εἰ καὶ μὴ διὰ

τὴν φύσιν, ἀλλὰ διὰ τὴν τῆς προαιρέσεως γνώμην, καὶ
οἱ ἐκ τούτου τικτόμενοι τῆς γενεαλογίας ἀξιοῦνται. Καὶ (60)
ὥσπερ οὗτος Ἐνὼς ἐκλήθη διὰ τὸ ἐπικαλεῖσθαι τὸ ὄνομα
Κυρίου τοῦ Θεοῦ, οὕτω καὶ οἱ ἐκ τούτου λοιπὸν τὸ γένος


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 176 line 39
30
 ἐν προοιμίοις, ἵνα διδάξῃ ἡμᾶς, ὅτι ὡς ἀδοκίμους γε-

νομένας τὰς γενεὰς ἐκείνας οὐδὲ μνήμης λοιπὸν ἀξιοῖ,
ἀλλ’ ἐκ τοῦ νῦν τεχθέντος, τοῦ Σὴθ λέγω, τῆς γενεα-
λογίας ἄρχεται, ἵνα καὶ ἐκ τούτου μάθῃς, ὅσος τῷ Θεῷ (40)
λόγος τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, καὶ ὅπως ἀποστρέφεται
τοὺς φονικὴν ἔχοντας τὴν γνώμην. Ὡς γὰρ μηδὲ πα-


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 200 line 65
 Αὗται δὲ, φησὶν, αἱ γενέσεις Νῶε· Νῶε ἄνθρωπος δί-

καιος, τέλειος ὢν ἐν τῇ γενεᾷ αὐτοῦ· τῷ Θεῷ εὐηρέ-
στησε Νῶε. Ξένος γενεαλογίας τρόπος. Εἰποῦσα γὰρ ἡ (65)
(201) θεία Γραφὴ, Αὗται δὲ αἱ γενέσεις Νῶε, καὶ τὰς ἀκοὰς
ἡμῶν ἀναπτερώσασα, ὡς μέλλουσα τὴν γενεαλογίαν αὐ-


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 201 line 2
 στησε Νῶε. Ξένος γενεαλογίας τρόπος. Εἰποῦσα γὰρ ἡ (65)

(201) θεία Γραφὴ, Αὗται δὲ αἱ γενέσεις Νῶε, καὶ τὰς ἀκοὰς
τοῦ διηγεῖσθαι, καὶ τίς μὲν αὐτοῦ πατὴρ ἐγένετο, πόθεν
δὲ τὸ γένος κατῆγε, καὶ ὅπως εἰς τὸν βίον παρήχθη, καὶ


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 201 line 5
 τοῦ διηγεῖσθαι, καὶ τίς μὲν αὐτοῦ πατὴρ ἐγένετο, πόθεν

τὰ ἄλλα ἅπαντα, ἅπερ ἔθος τοῖς τὰς γενεαλογίας ἐξηγου- (5)
μένοις διηγεῖσθαι, ταῦτα πάντα καταλιποῦσα, καὶ τῆς
συνηθείας ἀνωτέρω γενομένη, φησί· Νῶε ἄνθρωπος


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 201 line 9
 συνηθείας ἀνωτέρω γενομένη, φησί· Νῶε ἄνθρωπος

δίκαιος, τέλειος ὢν ἐν τῇ γενεᾷ αὐτοῦ· τῷ Θεῷ εὐ-
31
ηρέστησε Νῶε. Εἶδες θαυμαστὴν γενεαλογίαν; Νῶε, φη-

σὶν, ἄνθρωπος. Ὅρα καὶ τὸ κοινὸν ὄνομα τῆς φύσεως (10)
ἀντ’ ἐγκωμίου τῷ δικαίῳ γινόμενον. Ἐπειδὴ γὰρ ἐκεῖνοι


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 201 line 54
 Γραφὴ τὸν τὴν ἀρετὴν μετιόντα, τοὺς δὲ λοιποὺς οὐδὲ

εἶναι νομίζει, ἀλλὰ ποτὲ μὲν σάρκας ὀνομάζει, ποτὲ δὲ
γῆν; Διὰ τοῦτο καὶ νῦν τὴν γενεαλογίαν τοῦ δικαίου
διηγεῖσθαι ἐπαγγελλομένη ἡ θεία Γραφή φησι· Νῶε ἄν- (55)
θρωπος· οὗτος γὰρ μόνος ἄνθρωπος, οἱ δὲ λοιποὶ οὐκ ἄν-


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 202 line 31
 οὗτος ἐν τοσούτῳ ἀρετῆς αὐχμῷ τοσαύτην ἐπεδείξατο τῆς

οἰκείας ἀρετῆς τὴν ὑπερβολὴν, ἀρξαμένη διηγεῖσθαι (30)
ἡ θεία Γραφὴ τοῦ ἀνδρὸς τὴν γενεαλογίαν φησί· Νῶε
δὲ ἄνθρωπος. Ἔστι καὶ ἐπ’ ἄλλου δικαίου ταύτην εὑρεῖν
τὴν προσηγορίαν ἀντὶ μεγίστου ἐγκωμίου ἐγκειμένην,


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 204 line 9
 Εἴδετε πόσης ἡμῖν ὠφελείας γέγονεν ὑπόθεσις ἡ προσ-

ηγορία μόνη τοῦ δικαίου, καὶ ὅσον ἡμῖν θησαυρὸν νοη-
μάτων ἔτεκεν ἡ γενεαλογία τοῦ θαυμασίου τούτου
ἀνδρός; Μιμώμεθα τοίνυν τῆς θείας Γραφῆς τοὺς κανό- (10)
νας, καὶ ἐὰν βουλώμεθά τινων γενεαλογίας ἐξηγεῖσθαι,


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 204 line 11
 μάτων ἔτεκεν ἡ γενεαλογία τοῦ θαυμασίου τούτου

ἀνδρός; Μιμώμεθα τοίνυν τῆς θείας Γραφῆς τοὺς κανό- (10)
μὴ πατέρας, καὶ πάππους, καὶ ἐπιπάππους εἰς μέσον
32
φέρωμεν, ἀλλὰ τοῦ γενεαλογουμένου τὴν ἀρετὴν ἐκκα-


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 204 line 13
 νας, καὶ ἐὰν βουλώμεθά τινων γενεαλογίας ἐξηγεῖσθαι,

λύπτωμεν. Οὗτος γὰρ ἄριστος γενεαλογίας τρόπος. Τί
γὰρ ὄφελος ἐκ πατέρων εἶναι λαμπρῶν καὶ ἐναρέτων, (15)


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 204 line 14
 μὴ πατέρας, καὶ πάππους, καὶ ἐπιπάππους εἰς μέσον

γὰρ ὄφελος ἐκ πατέρων εἶναι λαμπρῶν καὶ ἐναρέτων, (15)
αὐτὸν δὲ ἔρημον εἶναι τῆς ἀρίστης πολιτείας; ἢ πάλιν τί


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 206 line 20
 (206) καὶ ἐπλήσθη ἡ γῆ ἀδικίας. (18n)
αʹ. Οὐ τὰ τυχόντα ἡμᾶς ὠφέλησε χθὲς ἡ τοῦ δικαίου Νῶε (19)

γενεαλογία. Καὶ γὰρ ἔγνωμεν θαυμαστὸν γενεαλογίας (20)
τρόπον, καὶ εἴδομεν τὸν δίκαιον ἀνακηρυττόμενον οὐκ
ἀπὸ τῆς τῶν προγόνων περιφανείας, ἀλλ’ ἀπὸ τῆς τῶν


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 206 line 20
 (206) καὶ ἐπλήσθη ἡ γῆ ἀδικίας. (18n)
αʹ. Οὐ τὰ τυχόντα ἡμᾶς ὠφέλησε χθὲς ἡ τοῦ δικαίου Νῶε (19)

γενεαλογία. Καὶ γὰρ ἔγνωμεν θαυμαστὸν γενεαλογίας (20)
33
ἀπὸ τῆς τῶν προγόνων περιφανείας, ἀλλ’ ἀπὸ τῆς τῶν


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 211 line 31
 μετὰ τῆς κατάρας. Ἀλλ’ οὐδὲ ταῖς τούτου τιμωρίαις οἱ

μετ’ αὐτὸν ἐσωφρονίσθησαν, ἀλλὰ καὶ ἐπεδαψιλεύσαντο, (30)
ὡς καὶ τῆς γενεαλογίας αὐτοὺς ἀποδοκιμασθῆναι. Μετὰ
δὴ ταῦτα εὑρὼν τὸν Ἐνὼχ τῆς ἀρετῆς τὴν εἰκόνα δια-
σώζοντα, διὰ τὴν πολλὴν εὐαρέστησιν ζῶντα αὐτὸν μετ-


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 274 line 44
 εἰς μέσον ὑμῖν προθέντες, δεικνύντες τῆς θείας Γραφῆς

τὴν ἀκρίβειαν. Ἐπειδὴ γὰρ τέλος ἐπέθηκε τῇ διηγήσει
τῇ κατὰ τὸν Νῶε, ἐκ τοῦ Σὴμ λοιπὸν ἤρξατο τῆς γενεα-
λογίας, καί φησι, Καὶ τῷ Σὴμ ἐγεννήθησαν καὶ αὐτῷ (45)
πατρὶ πάντων τῶν υἱῶν Ἕβερ, ἀδελφῷ Ἰάφεθ τοῦ
μείζονος υἱοῦ. Εἶτα τὸν κατάλογον τῶν ὀνομάτων ποιη-


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 53 page 328 line 24
 ἐστι τὸ εἰρημένον; ὥσπερ οὗτος, φησὶ, διὰ τὸ μὴ

μνημονευθῆναι τοὺς γεγεννηκότας αὐτὸν, ἀπάτωρ λέ-
γεται καὶ ἀμήτωρ, καὶ διὰ τὸ μὴ,
ἀγενεαλόγητος· οὕτω καὶ ὁ Χριστὸς, διὰ τὸ μὴ ἐσχη- (25)
κέναι μήτε ἐν οὐρανοῖς μητέρα, μήτε ἐπὶ τῆς γῆς πα-


{2062.112} (A.D. 4-5) Vol. 54 page 525 line 33
 ἀναγνώσματος. Αὗται δὲ, φησὶν, αἱ γενέσεις Ἰα-

κώβ. Ὅρα τὸν θαυμαστὸν τοῦτον προφήτην, ὅπως
ἐπαγγειλάμενος ἡμῖν διηγεῖσθαι τοῦ Ἰακὼβ τὴν γε-
νεαλογίαν, εὐθέως ἐπὶ τὴν ἱστορίαν τοῦ παιδὸς ἀν-
έδραμε· καὶ εἰπὼν, Αὗται αἱ γενέσεις Ἰακὼβ, καὶ (35)
34
καταλιπὼν διηγεῖσθαι ἡμῖν ἀκολούθως τούς τε ἐξ

 126. Ιωάννης Χρυσόστομος. Expositiones in Psalmos

{2062.143} (A.D. 4-5) Vol. 55 page 277 line 7
 Χριστὸς, οὕτω καὶ τοῦτο. Οὔτε ἀρχὴν οὖν ἡμερῶν (5)

φαίνεται ἔχων, οὔτε ζωῆς τέλος ὁ Μελχισεδὲκ, οὐ τῷ
μὴ ἔχειν, ἀλλὰ τῷ μὴ γενεαλογηθῆναι. Ὁ δὲ Ἰησοῦς
οὐδὲ ἀρχὴν ἡμερῶν ἔσχεν, οὔτε ζωῆς τέλος, οὐ κατὰ
τοῦτον τὸν τρόπον, ἀλλὰ τῷ καθ’ ὅλου μὴ εἶναι ἐπ’

 127. Ιωάννης Χρυσόστομος. In Matthaeum (homiliae 1-90)

{2062.152} (A.D. 4-5) Vol. 57 column 17 line 48
 τὸν, ὅτι τοῦ Ἀβραὰμ καὶ τοῦ Δαυῒδ ἔγγονος ἦν ὁ

Χριστός· ὁ δὲ οὐχ οὕτως, ἀλλ’ ἑτέρων πλειόνων μέ-
μνηται πραγμάτων, καὶ τότε ἐπὶ τὴν γενεαλογίαν
πρόεισι. Τὴν δὲ συμφωνίαν αὐτῶν καὶ ἀπὸ τῆς οἰ-
κουμένης παραστήσομεν τῆς δεξαμένης τὰ εἰρημένα, (50)


 Ὅρα γοῦν εὐθέως ἐν προοιμίοις τοῦ Εὐαγγελίου αὐ-

τοῦ, πόσα ἄν τις ἐπαπορήσειε. Πρῶτον μὲν, τίνος
ἕνεκεν ὁ Ἰωσὴφ γενεαλογεῖται, οὐκ ὢν τοῦ Χριστοῦ
πατήρ. Δεύτερον δὲ, πόθεν ἔσται δῆλος ἡμῖν ἀπὸ τοῦ
Δαυῒδ κατάγων τὸ γένος, τῆς Μαρίας, ἀφ’ ἧς ἐτέχθη, (15)


 τῶν προγόνων ἀγνοουμένων· οὐδὲ γὰρ ἐγενεαλογήθη

ἡ Παρθένος. Τρίτον, τίνος ἕνεκεν ὁ μὲν Ἰωσὴφ, ὁ
μηδὲν συντελῶν πρὸς τὴν γέννησιν, γενεαλογεῖται· ἡ
δὲ Παρθένος, ἡ καὶ μήτηρ γενομένη, οὐ δείκνυται
τίνων πατέρων καὶ πάππων καὶ προγόνων ἐστί. (20)

35

 τίνων πατέρων καὶ πάππων καὶ προγόνων ἐστί. (20)

Μετὰ τούτων ἄξιον κἀκεῖνο ζητῆσαι, τί δήποτε
διὰ τῶν ἀνδρῶν προάγων τὴν γενεαλογίαν, ἐμνήσθη
καὶ γυναικῶν. Καὶ ἐπειδὴ τοῦτο αὐτῷ ἔδοξεν, οὐδὲ
πάσας τέθεικε τὰς γυναῖκας, ἀλλὰ τὰς εὐδοκίμους


 δὲ οὐδεὶς ἀγνοεῖ διὰ τὴν περιφάνειαν τοῦ τολμή- (35)

ματος. Ἀλλ’ ὅμως πάσας τὰς ἄλλας ἀφεὶς ὁ
εὐαγγελιστὴς, ταύτας ἐνέθηκε τῇ γενεαλογίᾳ μόνας.
Καίτοι εἰ μνησθῆναι γυναικῶν ἔδει, πασῶν ἐχρῆν·
εἰ δὲ μὴ πασῶν, ἀλλ’ ἐνίων, τῶν ἐν ἀρετῇ, οὐ τῶν ἐν


 ἐκ τοῦ Δαυΐδ ἐστι; φησίν. Εἰ γὰρ ἐξ ἀνδρὸς οὐκ ἐγεν-

νήθη, ἀλλ’ ἀπὸ γυναικὸς μόνον, ἡ δὲ Παρθένος οὐ
γενεαλογεῖται, πῶς εἰσόμεθα ὅτι τοῦ Δαυῒδ ἔκγονος
ἦν; Δύο γάρ ἐστι τὰ ζητούμενα· τίνος τε ἕνεκεν ἡ
μήτηρ οὐ γενεαλογεῖται, καὶ τί δήποτε ὁ Ἰωσὴφ, ὁ (55)


 γενεαλογεῖται, πῶς εἰσόμεθα ὅτι τοῦ Δαυῒδ ἔκγονος

ἦν; Δύο γάρ ἐστι τὰ ζητούμενα· τίνος τε ἕνεκεν ἡ
μήτηρ οὐ γενεαλογεῖται, καὶ τί δήποτε ὁ Ἰωσὴφ, ὁ (55)
μηδὲν συντελῶν πρὸς τὴν γέννησιν, μνημονεύεται
παρ’ αὐτῶν· δοκεῖ γὰρ τὸ μὲν περιττὸν εἶναι, τὸ δὲ


36
 δὲ ἕνεκεν αὐτὴν οὐκ ἐγενεαλόγησεν, ἀλλὰ τὸν Ἰωσὴφ,

ἀναγκαῖον εἰπεῖν. Τίνος οὖν ἕνεκεν; Οὐκ ἦν νόμος
παρὰ Ἰουδαίοις γενεαλογεῖσθαι γυναῖκας. Ἵν’ οὖν
καὶ τὸ ἔθος φυλάξῃ καὶ μὴ δόξῃ παραχαράττειν ἐκ (45)
προοιμίων, καὶ τὴν κόρην ἡμῖν γνωρίσῃ, διὰ τοῦτο


 βάθος ἔχει τῶν νοημάτων τούτων ἡ φύσις. Φέρε δὴ

τὰ λειπόμενα σήμερον εἴπωμεν. Τί ποτ’ οὖν ἐστι τὸ (40)
ζητούμενον νῦν; Τίνος ἕνεκεν ὁ Ἰωσὴφ γενεαλογεῖ-
ται, οὐδὲν πρὸς τὴν γέννησιν συντελῶν. Καὶ μίαν μὲν
αἰτίαν εἰρήκαμεν ἤδη· ἀναγκαῖον δὲ καὶ τὴν ἑτέραν
εἰπεῖν, τὴν μυστικωτέραν καὶ ἀποῤῥητοτέραν ἐκεί-


 ἔτι αὐτὸν τοῦ Ἰωσὴφ ἐκάλουν υἱὸν, πῶς ἂν πρὸ τῶν

σημείων ἐπίστευσαν, ὅτι ἐκ Παρθένου ἦν; Διὰ δὴ (50)
τοῦτο καὶ γενεαλογεῖται, καὶ μνηστεύεται τὴν Παρθέ-
νον. Ὅπου γὰρ ὁ Ἰωσὴφ, καὶ δίκαιος ὢν καὶ θαυ-
μαστὸς ἀνὴρ, πολλῶν ἐδεήθη ὥστε δέξασθαι τὸ γε-


 ἁπλῶς προσέῤῥιπται τῷ Φαρὲς ὁ Ζαρά. Καὶ γὰρ πα-

ρέλκον ἦν καὶ περισσὸν, τοῦ Φαρὲς μεμνημένον, ἀφ’ (50)
οὗ τὸν Χριστὸν ἔμελλε γενεαλογεῖν, καὶ τοῦ Ζαρὰ
μνησθῆναι πάλιν. Τίνος οὖν ἕνεκεν ἐμνήσθη; Ἡνίκα
ἔμελλεν αὐτοὺς τίκτειν ἡ Θάμαρ, τῶν ὠδίνων πα-


 ἡ Ἐκκλησία· καὶ γὰρ ἐκ ταύτης ἐστὶν ὁ Δαυΐδ. Διὰ

δὴ τούτων πάντων ἐντρέπων αὐτοὺς, καὶ πείθων μὴ (15)
37
μέγα φρονεῖν, τήν τε γενεαλογίαν συνέθηκε, καὶ τὰς

γυναῖκας ταύτας εἰς μέσον ἤγαγε. Καὶ γὰρ τὸν βασι-
λέα τὸν μέγαν αὕτη διὰ τῶν μέσων ἐγέννησε· καὶ


 θόντες, ἐγένοντο σωφρονέστεροι· ὥστε πάντοθεν

ἀναγκαίαν φανῆναι τὴν αὐτοῦ παρουσίαν. Τί οὖν ὁ
Μάρκος, φησὶν, οὐ ποιεῖ τοῦτο, οὐδὲ γενεαλογεῖ (45)
τὸν Χριστὸν, ἀλλ’ ἐπιτόμως ἅπαντα φθέγ-
γεται; Ἐμοὶ δοκεῖ ὁ μὲν Ματθαῖος πρὸ τῶν


 τὸν Χριστὸν, ἀλλ’ ἐπιτόμως ἅπαντα φθέγ-

γεται; Ἐμοὶ δοκεῖ ὁ μὲν Ματθαῖος πρὸ τῶν
ἄλλων ἦρχθαι τοῦ πράγματος· διὸ καὶ τὴν γενεαλο-
γίαν τίθησι μετὰ ἀκριβείας, καὶ πρὸς τὰ κατεπεί-
γοντα ἵσταται· ὁ δὲ Μάρκος μετ’ ἐκεῖνον, διὸ ἐπὶ (50)
σύντομον ἦλθεν ὁδὸν, ἅτε τοῖς ἤδη λεχθεῖσι καὶ δήλοις


 σεβείας φυτευθείσης. Εἰ δὲ καὶ μετὰ ταῦτα γέγονεν,

ὀλίγα καὶ σποράδην· οἷον, ἡνίκα ὁ ἥλιος ἔστη τοῦ
γεγενημένοις ἐπιχειρῶν. Πῶς οὖν ὁ Λουκᾶς, καὶ γε-
νεαλογεῖ, καὶ διὰ πλειόνων τοῦτο ποιεῖ; Ἅτε τοῦ
Ματθαίου προοδοποιήσαντος, βούλεταί τι τῶν εἰρημέ- (40)
νων διδάξαι πλέον ἡμᾶς. Καὶ ἕκαστος δὲ ὁμοίως τὸν

 142. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Romanos (homiliae

1-32) {2062.155} (A.D. 4-5) Vol. 60 page 667 line 22
 δαίων τοῦτο τῆς ἐπιστολῆς τὸ μέρος παρατρέχειν (20)

ἡγοῦμαι, ὡς περιττὸν καὶ οὐδὲν μέγα ἔχον· καὶ τοῦτο
αὐτὸ καὶ ἐν τῇ γενεαλογίᾳ τῇ ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ κει-
38
μένῃ πάσχειν αὐτοὺς νομίζω· ἐπειδὴ γὰρ ὀνομάτων

ἐστὶ κατάλογος, οὐδὲν μέγα οἴονται ἐντεῦθεν κερδαί-

 143. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam i ad Timotheum

(homiliae 1-18) {2062.164} (A.D. 4-5) Vol. 62 page 506 line 18
 νεικοῦντες, καὶ πρὸς αὐτὸν ζηλοτύπως ἔχοντες.

Τοῦτό ἐστιν Ἑτεροδιδασκαλεῖν. Μηδὲ προσέχειν,
φησὶ, μύθοις καὶ γενεαλογίαις ἀπεράντοις. Μύ-
θους οὐ τὸν νόμον φησὶν, ἄπαγε· ἀλλὰ τὰς παρα-
ποιήσεις καὶ τὰ παραχαράγματα καὶ τὰ παράσημα (20)


 πολλῆς καὶ ἱστορίας δόξαν ἔχωσιν. Ἵνα παραγγεί-

λῃς τισὶ, φησὶ, μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν, μηδὲ προσ- (25)
έχειν μύθοις καὶ γενεαλογίαις ἀπεράντοις. Τί
ἐστιν, Ἀπεράντοις; Ἤτοι πέρας οὐδὲν ἐχούσαις,
ἢ οὐδὲν χρήσιμον, ἢ δυσκατάληπτον ἡμῖν.


 ἀεὶ ζητῶμεν, ἀλλ’ ἵνα παυώμεθα ζητοῦντες. (45)

Καὶ καλῶς εἶπε, Παράγγελλέ τισι Μὴ ἑτεροδιδασκα-
λεῖν, μηδὲ προσέχειν μύθοις καὶ γενεαλογίαις
ἀπεράντοις, αἵτινες ζητήσεις παρέχουσι μᾶλλον,
ἢ οἰκονομίαν Θεοῦ τὴν ἐν πίστει. Καλῶς


 δόμησε, ταῦτα αὕτη καταστρέφει, ζητήσεις παρ-

έχουσα, καὶ τὴν πίστιν ἐκβάλλουσα. Μηδὲ προσέχειν, (60)
φησὶ, μύθοις καὶ γενεαλογίαις ἀπεράντοις. Καὶ
αἱ γενεαλογίαι, φησὶ, τί ἔβλαπτον; Ἔλεγεν ὁ Χρι-
στὸς, ὅτι διὰ πίστεως δεῖ σωθῆναι· ἐκεῖνοι ἐζή-

39

 έχουσα, καὶ τὴν πίστιν ἐκβάλλουσα. Μηδὲ προσέχειν, (60)

αἱ γενεαλογίαι, φησὶ, τί ἔβλαπτον; Ἔλεγεν ὁ Χρι-
στὸς, ὅτι διὰ πίστεως δεῖ σωθῆναι· ἐκεῖνοι ἐζή-
τουν, καὶ ἔλεγον ὅτι οὐκ ἔνι τοῦτο. Ἐπειδὴ γὰρ ἡ μὲν


 ἐνεπόδιζον τῇ πίστει. Οἶμαι δὲ καὶ Ἕλληνας αὐτὸν

ἐνταῦθα αἰνίττεσθαι, ὅταν λέγῃ, Μύθοις καὶ (5)
γενεαλογίαις, ὡς τοὺς θεοὺς αὐτῶν καταλεγόν-
των.
γʹ. Μὴ τοίνυν προσέχωμεν ταῖς ζητήσεσι. Πιστοὶ

 149. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Titum (homiliae 1-

6) {2062.166} (A.D. 4-5) Vol. 62 page 695 line 22
 πεπιστευκότες τῷ Θεῷ. Ταῦτά ἐστι καλὰ καὶ (20)

ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις. Μωρὰς δὲ ζητήσεις
καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας νομικὰς
περιίστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι.
Αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν νουθεσίαν καὶ


6) {2062.166} (A.D. 4-5) Vol. 62 page 695 line 50
 Καλῶν ἔργων προΐστασθαι. Ταῦτα γάρ ἐστι, φησὶ,

καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις. Μωρὰς δὲ
ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας (50)
νομικὰς περιίστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μά-
ταιοι.


6) {2062.166} (A.D. 4-5) Vol. 62 page 695 line 53
40
 νομικὰς περιίστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μά-

ταιοι.
Τί ποτε βούλονται αἱ γενεαλογίαι; καὶ γὰρ καὶ
ἐν τῇ πρὸς Τιμόθεον Ἐπιστολῇ τίθησι τοῦτο λέγων·
Μύθους καὶ γενεαλογίας ἀπεράντους. Τάχα καὶ (55)


6) {2062.166} (A.D. 4-5) Vol. 62 page 695 line 55
 Τί ποτε βούλονται αἱ γενεαλογίαι; καὶ γὰρ καὶ

ἐν τῇ πρὸς Τιμόθεον Ἐπιστολῇ τίθησι τοῦτο λέγων·
Μύθους καὶ γενεαλογίας ἀπεράντους. Τάχα καὶ (55)
ἐνταῦθα καὶ ἐκεῖ αἰνιττόμενος Ἰουδαίους, οἳ μέγα
(696) φρονοῦντες ἐπὶ τῷ πρόγονον ἔχειν τὸν Ἀβραὰμ, τῶν (18)

 153. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Hebraeos (homiliae

1-34) {2062.168} (A.D. 4-5) Vol. 63 page 97 line 49
 ἡμερῶν, μήτε ζωῆς τέλος ἔχων; Πῶς; τῷ μὴ

ἐμφέρεσθαι τῇ Γραφῇ. Καὶ τί τοῦτο; Ὅτι, ὥσπερ
οὗτος ἀπάτωρ τῷ μὴ γενεαλογεῖσθαι, οὕτως ὁ Χρι-
στὸς αὐτῇ τῇ φύσει τοῦ πράγματος. (50)
βʹ. Ἰδοὺ τὸ ἄναρχον, ἰδοὺ τὸ ἀτελεύτητον. Ὥσπερ

 154. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Hebraeos (homiliae

1-34) {2062.168} (A.D. 4-5) Vol. 63 page 98 line 50
 πρὸς ἡμᾶς τοῦτο; Μάλιστα μὲν οὖν πρὸς ὑμᾶς· οὐ

γὰρ δὴ φιλονεικήσετε τοὺς Λευΐτας βελτίονας εἶναι
τοῦ Ἀβραάμ. Ὁ δὲ μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν (50)
δεδεκάτωκε τὸν Ἀβραάμ. Εἶτα καὶ οὐχ ἁπλῶς
παρῆλθεν, ἀλλὰ προσέθηκε, Καὶ τὸν ἔχοντα τὰς

 155. Ιωάννης Χρυσόστομος. Fra. in Proverbia (in catenis)

{2062.185} (A.D. 4-5) Vol. 64 page 728 line 25
 Θεὸς διοικεῖ, τοῦτο γάρ ἐστιν, οἱ ὀφθαλμοὶ Κυρίου

τηροῦσιν αἴσθησιν, αἴσθησιν δὲ τὴν κατὰ νόμον ἀγω-
γὴν, καὶ τὴν κατὰ λόγον ζωὴν, πῶς τινὲς γενεαλογοῦ- (25)
41
σιν, ἐπειδὴ παράνομοί εἰσιν; —Ὅρα πῶς παιδεύει τοὺς

ἄρχοντας τὸ πλέον τῆς ἀρχῆς, μήτε ἐν τοῖς ὑπακούου-
σιν, μήτε ἐν φόβῳ μήτε ἐν τιμωρίαις τίθεσθαι,

 156. Ιωάννης Χρυσόστομος. De Melchisedech [Sp.] {2062.210}

(A.D. 4-5) Vol. 56 page 260 line 55
 τοῦτο ἀγενεαλόγητον γενέσθαι· πρὸς οὓς ἐροῦμεν, ὅτι

Κακῶς φατε. Καὶ γὰρ καὶ Σολομὼν ἐκ τῆς τοῦ Οὐρίου
γεννηθεὶς γυναικὸς μοιχαλίδος γενεαλογεῖται. Ἀλλ’ ἐπει- (55)
δὴ ὁ Μελχισεδὲκ τύπος ἦν τοῦ Κυρίου, καὶ εἰκόνα ἔφερε
τοῦ Χριστοῦ, καθὼς καὶ Ἰωνᾶς, διὰ τοῦτο ἡ Γραφὴ

 157. Ιωάννης Χρυσόστομος. Synopsis scripturae sacrae [Sp.]

{2062.213} (A.D. 4-5) Vol. 56 page 318 line 48
 τῶν λαλιῶν πρεσβυτέραν εἶναι τὴν Ἑβραΐδα· πρὶν

γὰρ συγχυθῆναι τὰς γλώσσας, ταύτῃ πάντες ἐκέχρην-
το. Ἔστι δὲ ὁ Ἕβερ οὗτος πρόγονος Ἀβραάμ. Γε-
νεαλογοῦνται δὲ ἀπὸ τοῦ Σὴθ ἕως τοῦ Ἀβραάμ. Λαμ-
βάνει ὁ πατὴρ τοῦ Ἀβραὰμ ὁ Θαρᾶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ, (50)
τόν τε Ἀβραὰμ, καὶ τὸν Ναχὼρ, καὶ τὸν ἔγγονον


{2062.213} (A.D. 4-5) Vol. 56 page 323 line 4
 ἐκοιμήθη Ῥουβὶμ μετὰ Βάλλας τῆς παλλακῆς τοῦ

πατρὸς αὐτοῦ. Τότε ἀπέθανεν Ἰσαάκ· καὶ ἔθαψαν
αὐτὸν Ἡσαῦ καὶ Ἰακώβ. Γενεαλογοῦνται οἱ ἀπὸ τοῦ
Ἡσαῦ, ἔνθα εὑρίσκεται Ἰὼβ ἀπὸ τούτων ὢν, Ἰωβὰβ (5)
δὲ ἐνταῦθα καλεῖται. Διαφθονοῦνται τῷ Ἰωσὴφ οἱ


{2062.213} (A.D. 4-5) Vol. 56 page 326 line 21
 καὶ πάλιν ἀποστέλλεται πρὸς τοὺς Ἰσραηλίτας, εὐ-

αγγελιζόμενος αὐτῶν τὴν ἔξοδον. Οἱ δὲ οὐκ ἤκουσαν (20)
Μωϋσέως ἀπὸ τῆς ὀλιγοψυχίας αὐτῶν. Ἐνταῦθα γε-
νεαλογεῖται Μωϋσῆς, καί φησιν αὐτῷ ὁ Θεός· Δέδω-
42
κά σε θεὸν τῷ Φαραώ· καὶ ἀποστέλλει αὐτὸν πρὸς

Φαραὼ, κελεύσας ἐπιδεῖξαι σημεῖον, εἰ αἰτήσειεν ὁ


{2062.213} (A.D. 4-5) Vol. 56 page 330 line 40
 σαέτους καὶ ἐπάνω, καὶ ἦσαν ἑξακόσιαι χιλιάδες καὶ

τρισχίλιοι, καὶ ἑξακόσιοι καὶ πεντήκοντα χωρὶς τῶν
Λευϊτῶν. Γενεαλογοῦνται οἱ Λευῖται, καὶ ἀριθμοῦν- (40)
ται, καὶ ἦσαν εἴκοσι δύο χιλιάδες ἀπὸ μηνιαίου καὶ
ἐπάνω. Ἐπειδὴ δὲ οἱ πρωτότοκοι Ἰσραὴλ εἰκοσιδύο


{2062.213} (A.D. 4-5) Vol. 56 page 357 line 18
 Παραλειπόμενα καλεῖται, ἐπειδὴ πολλὰ ἐν ταῖς

Βασιλείαις παραλειφθέντα περιέχεται ἐν τούτοις τοῖς
βιβλίοις. Ἔστι δὲ ἐν τούτῳ τῷ πρώτῳ γενεαλογία πα-
σῶν φυλῶν ἀπὸ Ἀδὰμ ἕως τῶν βασιλέων κατὰ φυλὰς
καὶ κατὰ δήμους καὶ κατὰ πατριὰς καὶ κατ’ οἶκον. (20)

 162. Ιωάννης Χρυσόστομος. De pseudoprophetis [Sp.]

{2062.237} (A.D. 4-5) Vol. 59 page 561 line 61
 ἀληθῶς ἐν ἡμῖν ἐπληρώθη ἡ προφητεία αὕτη. Ποταποὶ

Χριστιανοὶ Ἰουδαϊκοῖς καὶ Ἐλληνικοῖς προσέχοντες (60)
μύθοις, καὶ γενεαλογίαις, καὶ μαντείαις, καὶ ἀστρο-
λογίαις, καὶ φαρμακείαις, καὶ φυλακτηρίοις· καὶ παρα-
τηρήσεις ἡμερῶν καὶ ἐνιαυτῶν, κληδονισμοὺς καὶ ὄνειρα,

 163. Ιωάννης Χρυσόστομος. De pseudoprophetis [Sp.]

{2062.237} (A.D. 4-5) Vol. 59 page 564 line 31
 ὅτι ἐμὲ πρῶτον ὑμῶν μεμίσηκεν. Εἰ ἐμὲ ἐδίωξαν, καὶ

ὑμᾶς διώξουσιν. Ὅταν ἴδῃς λαοὺς ἐπισυντρέχοντας (30)
πρὸς τοὺς μυθολόγους καὶ φυλακτογράφους, καὶ γενεα-
λογίας, καὶ μαντείας, καὶ διδασκαλίας δαιμόνων, καὶ
ἐπερωτήσεις πνευμάτων ἀκαθάρτων, μὴ θορυβηθῇς,
43
μηδὲ καταπέσῃς. Κἂν ἐκ τῶν δοκούντων εἶναι ποιμένων

 164. Ιωάννης Χρυσόστομος. In illud: Ascendit dominus in templo

[Sp.] {2062.305} (A.D. 4-5) Vol. 61 page 741 line 10
 Μελχισεδέκ; Πρὸς ὃν ἐροῦμεν, ὅτι Ἰουδαῖοι μὲν εἰρή-

κασιν αὐτὸν ἐκ πορνείας γεννηθέντα, καὶ διὰ τοῦτο μὴ
γενεαλογεῖσθαι ὑπὸ τῆς Γραφῆς. Πρὸς οὓς ἐροῦμεν, (10)
ὅτι, Κακῶς εἴπατε· εὑρίσκομεν γὰρ καὶ ἄλλους ἀπὸ
πορνείας γεννηθέντας καὶ γενεαλογηθέντας. Εὐθὺς


 γενεαλογεῖσθαι ὑπὸ τῆς Γραφῆς. Πρὸς οὓς ἐροῦμεν, (10)

ὅτι, Κακῶς εἴπατε· εὑρίσκομεν γὰρ καὶ ἄλλους ἀπὸ
πορνείας γεννηθέντας καὶ γενεαλογηθέντας. Εὐθὺς
Σολομὼν ἐκ τῆς τοῦ Οὐρίου γυναικὸς γεννηθεὶς ἐγενεα-
λογήθη, καὶ Ἀβιμέλεχ υἱὸς Γεδεὼν, ὃς ἐκ πορ-


 Σολομὼν ἐκ τῆς τοῦ Οὐρίου γυναικὸς γεννηθεὶς ἐγενεα-

λογήθη, καὶ Ἀβιμέλεχ υἱὸς Γεδεὼν, ὃς ἐκ πορ-
νείας γεννηθεὶς ἐγενεαλογήθη. Τίνος οὖν ἕνεκεν οὐ γε- (15)
νεαλογεῖται ὁ Μελχισεδέκ; Ἀλλ’ ἐπειδὴ τύπος ἦν τοῦ
Χριστοῦ ὁ Μελχισεδὲκ, καὶ εἰκόνα ἔφερε τοῦ Χριστοῦ.
Διὰ τοῦτο ἡ Γραφὴ παρέλιπε τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέ-

 167. Θεοδώρετος. Quaestiones in libros Regnorum et

Paralipomenon {4089.023} (A.D. 4-5) Vol. 80 page 801 line 10
 βιβλίων συναγαγών. Πολλὰ δὲ καὶ τῶν ἐκεῖ συγγε-

γραμμένων τούτοις συνήρμοσεν, ἵνα φυλάξῃ τῆς
ἱστορίας τὴν ἁρμονίαν· Ἄνωθεν δὲ ἀπὸ τῆς γενεα- (10)
λογίας ἤρξατο, ἵνα δείξῃ συντόμως, ὡς ἐξ ἑνὸς ἀν-
θρώπου πάντα τὰ φῦλα τῶν ἀνθρώπων ἐβλάστησεν.
44
Ἐπειδὴ δὲ μόνης τῆς Ἰούδα βασιλείας ποιεῖ τὴν μνή-


 δας. Τραυματίαι γὰρ πολλοὶ ἦσαν, ὅτι παρὰ Θεοῦ (15)

ἦν ὁ πόλεμος, καὶ κατῴκισαν ἀντ’ αὐτῶν ἕως τῆς
ἀποικίας.» Γενεαλογεῖ δὲ καὶ τοὺς ἱερέας, καὶ τοὺς
Λευΐτας· καὶ λέγει τὸν Σαδοὺκ, τὸν ἐπὶ τοῦ Δαβὶδ
ἀρχιερατεύσαντα, ἑνδέκατον ἀπὸ Ἀαρὼν γεγενῆ-


 βοὰμ, οἱ πρῶτοι καὶ οἱ ἔσχατοι, οὐκ ἰδού εἰσι γε-

γραμμένοι ἐν τοῖς λόγοις Σαμαίου τοῦ προφήτου,
καὶ Ἰαδὼκ τοῦ ὁρῶντος τοῦ γενεαλογῆσαι, καὶ
αἱ πράξεις αὐτοῦ;» Ἄξιον δὲ θαυμάσαι τὴν τοῦ
Ἀβιᾶ δημηγορίαν. Τῶν γὰρ δέκα φυλῶν ὀκτακο- (45)

 170. Θεοδώρετος. Interpretatio in Ezechielem {4089.027} (A.D.

4-5) Vol. 81 page 968 line 50
 ὁ μακάριος διδάσκει Ματθαῖος· τοῦ γὰρ Δαβὶδ τὸν

Σολομῶντα εἰρηκὼς υἱὸν, κἀκείνου τὸν Ῥοβοὰμ,
εἶτα ἑξῆς ἁπάσας τὰς γενεαλογίας διεξελθὼν μέχρι (50)
τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος, ἐπάγει· «Καὶ μετὰ
τὴν μετοικεσίαν Βαβυλῶνος Ἰεχονίας ἐγέννησε τὸν

 171. Θεοδώρετος. Interpretatio in Ezechielem {4089.027} (A.D.

4-5) Vol. 81 page 1084 line 27
 ρισσίνοις πλοίοις, ἐν αὐτοῖς ἡ ἐμπορία σου. — (25)

Σαβᾶ ἔθνος Ἰνδικὸν ὀνομάζει· εὑρίσκομεν γὰρ καὶ
ἐν τῇ τοῦ Σὴμ γενεαλογίᾳ τοῦτο τὸ ὄνομα· Ἀσσοὺρ
δὲ τὸν Ἀσσύριον· Χαρμὰν δὲ τὴν λεγομένην Καρ-
μαήνην. Τὸ δὲ, «Ἐν Μαχαλὶμ καὶ ἐν Γαλιμὰ, ὑάκιν-

45
 172. Θεοδώρετος. Interpretatio in Danielem {4089.028} (A.D. 4-

5) Vol. 81 page 1397 line 3
 (1397) καὶ τῷ υἱῷ αὐτοῦ, καὶ τῷ υἱῷ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ·»

μαθέτω τῆς θείας Γραφῆς τὸ ἰδίωμα· ἐξ ἀῤῥένων
γὰρ γενεαλογεῖν εἰωθυῖα, καὶ τὸν ἔκγονον εἰπεῖν
ἐθελήσασα, υἱὸν τοῦ υἱοῦ προσηγόρευσεν. Ἀλλ’ ὅτι
μὲν τοῦ υἱοῦ οὐκ ἔστιν υἱὸς, ὁ μακάριος Δανιὴλ (5)

 173. Θεοδώρετος. Interpretatio in xiv epistulas sancti Pauli

{4089.030} (A.D. 4-5) Vol. 82 page 49 line 46
 «Ἀβραὰμ ἐγέννησε τὸν Ἰσαὰκ, Ἰσαὰκ δὲ ἐγέννησε

τὸν Ἰακὼβ, Ἰακὼβ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰούδαν,» καὶ (45)
πᾶσαν ἐφεξῆς τὴν γενεαλογίαν διεξελθὼν, οὐδαμοῦ
τὸ κατὰ σάρκα προστέθεικεν. Οὐχ ἥρμοττε γὰρ
αὐτοῖς ἀνθρώποις οὖσιν ἡ τοιαύτη προσθήκη. Ἐν-


{4089.030} (A.D. 4-5) Vol. 82 page 153 line 8
 ζεις ἐκεῖνον, ὡς ἡμίδουλον, ἐκβεβλῆσθαι τῆς συγγε-

νείας, οὐκ εἰκότως νομίζεις. Ἐκ πατέρων γὰρ, ἀλλ’
οὐκ ἐκ μητέρων, ἔθος γενεαλογεῖν τῇ θείᾳ Γραφῇ. Καὶ
ἠδύνατο μὲν ὁ θεῖος Ἀπόστολος, καὶ τοὺς ἐκ τῆς
Χεττούρας γεγεννημένους εἰς μέσον παραγαγεῖν, (10)


{4089.030} (A.D. 4-5) Vol. 82 page 725 line 3
 (725) ἀπάτωρ δὲ ὡς ἄνθρωπος, ἐκ μόνης γὰρ ἐτέχθη μη-

τρὸς, τῆς Παρθένου φημί. Ἀγενεαλόγητος ὡς Θεός·
οὐ γὰρ χρῄζει γενεαλογίας ὁ ἐξ ἀγεννήτου γεγεννη-
μένος Πατρός. Οὐκ ἔσχεν ἀρχὴν ἡμερῶν, ἀΐδιος
γὰρ ἡ γέννησις. Οὔτε ζωῆς ἔχει τέλος· ἀθάνατον (5)


{4089.030} (A.D. 4-5) Vol. 82 page 725 line 46
46
 φύλων τὰς δεκάτας κομίζεσθαι, καίτοι τὸν αὐτὸν

πρόγονον ἔχειν σεμνυνομένων. (45)
ϛʹ. «Ὁ δὲ μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν δεδεκά-
τωκε τὸν Ἀβραὰμ, καὶ τὸν ἔχοντα τὰς ἐπαγγελίας
εὐλόγηκεν.» Οἱ μὲν οὖν κατὰ τὸν νόμον ἱερεῖς, τοὺς


{4089.030} (A.D. 4-5) Vol. 82 page 725 line 53
 τῷ τὰς θείας ἐπαγγελίας εἰληφότι τὴν εὐλογίαν ἀντ-

έδωκεν. Ἡρμήνευσε δὲ καὶ τὸ ἀγενεαλόγητος. Ἐξ
αὐτῶν γὰρ εἶπε τὸν Μελχισεδὲκ μὴ γενεαλογεῖσθαι.
Δῆλον τοίνυν ὡς ἐκεῖνος οὐκ ἀληθῶς ἀγενεαλόγητος,
ἀλλὰ κατὰ τύπον. (55)


{4089.030} (A.D. 4-5) Vol. 82 page 789 line 2
 Ἐφέσῳ πορευόμενος εἰς Μακεδονίαν, ἵνα παραγγεί-

(789) λῃς τισὶ μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν, μηδὲ προσέχειν μύ-
θοις καὶ γενεαλογίαις ἀπεράντοις, αἵτινες ζητήσεις
παρέχουσι μᾶλλον ἢ οἰκονομίαν Θεοῦ τὴν ἐν πίστει.»
Οἱ ἐξ Ἰουδαίων πεπιστευκότες, ἐπὶ τῇ γνώσει τῆς


{4089.030} (A.D. 4-5) Vol. 82 page 789 line 10
 φυλάττειν δὲ τὴν νομικὴν πολιτείαν παραπείθειν

ἐπιχειροῦντες. Οὕτω καὶ τὰς ἐξ Ἀβραὰμ καὶ Δαβὶδ
γενεαλογίας κατέλεγον, ἐρευνῶντες δῆθεν εἰ ἀληθῶς (10)
ἐκ τούτων ὁ Κύριος κατὰ σάρκα γεγέννηται. Παρεγ-
γυᾷ τοίνυν ὁ θεῖος Ἀπόστολος τῷ θαυμασίῳ Τιμοθέῳ


{4089.030} (A.D. 4-5) Vol. 82 page 869 line 9
 ποις.» Τὸ πιστεύειν τῷ Θεῷ, καὶ κατὰ τοὺς αὐτοῦ

πολιτεύεσθαι νόμους.
θʹ. «Μωρὰς δὲ ζητήσεις, καὶ γενεαλογίας, καὶ
47
ἔρεις, καὶ μάχας νομικὰς περιίστασο, σπούδαζε φεύ- (10)

γειν τὰς ἀκερδεῖς διαλέξεις.» Οὐδεμίαν γὰρ φέρουσιν,

 181. Θεοδώρετος. Haereticarum fabularum compendium

{4089.031} (A.D. 4-5) Vol. 83 page 372 line 5
 προσαγορεύοντες, καὶ τὴν ἔννομον κοινωνίαν διαβο-

λικὴν ὀνομάζοντες. Οὗτος καὶ τὸ διὰ τεσσάρων κα-
λούμενον συντέθεικεν Εὐαγγέλιον, τάς τε γενεαλο- (5)
γίας περικόψας, καὶ τὰ ἄλλα ὅσα ἐκ σπέρματος
Δαβὶδ κατὰ σάρκα γεγεννημένον τὸν Κύριον δείκνυ-
σιν. Ἐχρήσαντο δὲ τούτῳ, οὐ μόνοι οἱ τῆς ἐκείνου

 182. Θεοδώρετος. Haereticarum fabularum compendium

{4089.031} (A.D. 4-5) Vol. 83 page 376 line 7
 παρανόμους ἀποκαλοῦσιν, ἵνα τὸν Δημιουργὸν ἀπο- (5)

δείξωσι πονηρῶν ἐραστήν. Οὗτος ἐκ μὲν τῶν Εὐαγ-
γελίων τὸ κατὰ Λουκᾶν ἐδέξατο μόνον, καὶ τὴν γε-
νεαλογίαν περικόψας τὰ πλεῖστα· τὸν δὲ νόμον,
καὶ τοὺς προφήτας, καὶ τὴν Παλαιὰν πᾶσαν ἐκβέ-
βληκεν, ὡς ὑπ’ ἀλλοτρίου δεδομένην Θεοῦ.

 183. Θεοδώρετος. Quod unicus filius sit dominus noster Jesus

Christus (ex epistula 151) {4089.035} (A.D. 4-5) Vol. 83 page
1437 line 46
 ἀμήτωρ δέ ἐστιν, ὡς Θεός· ἐκ μόνου γὰρ ἐκ τῶν

αἰώνων ἐγεννήθη Πατρός· καὶ ἀγενεαλόγητος (45)
πάλιν ὡς Θεὸς, ἀλλὰ καὶ γενεαλογεῖται ὡς ἄνθρω-
πος. «Βίβλος γὰρ, φησὶ, γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ,
υἱοῦ Δαβὶδ, υἱοῦ Ἀβραάμ.» Γενεαλογεῖ δὲ αὐτὸν καὶ

 184. Θεοδώρετος. Quod unicus filius sit dominus noster Jesus

Christus (ex epistula 151) {4089.035} (A.D. 4-5) Vol. 83 page
1437 line 48
 πάλιν ὡς Θεὸς, ἀλλὰ καὶ γενεαλογεῖται ὡς ἄνθρω-

πος. «Βίβλος γὰρ, φησὶ, γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ,
48
υἱοῦ Δαβὶδ, υἱοῦ Ἀβραάμ.» Γενεαλογεῖ δὲ αὐτὸν καὶ

Λουκᾶς ὁ θεσπέσιος. Οὕτω πάλιν, ὡς Θεὸς, ἀρχὴν
ἡμερῶν οὐκ ἔσχε, πρὸ γὰρ τῶν αἰώνων γεγέννηται· (50)

 185. Κύριλλος Αλεξανδρινός. De adoratione et cultu in spiritu et

veritate } (A.D. 4-5) Vol. 68 page 348 line 22
 Λευῒ κατὰ δήμους αὐτῶν τῷ Γεδσὼν, δῆμος ὁ Γεδ- (20)

σωνὶ, τῷ Καὰθ, δῆμος ὁ Κααθὶ, τῷ Μεραρὶ, δῆμος
ὁ Μεραρί· οὗτοι δῆμοι υἱῶν Λευΐ.» Καὶ μεταξὺ γε-
νεαλογήσας Μωσέως τε πέρι καὶ Ἀαρὼν, ἐπιφέρει
πάλιν περὶ τῶν υἱῶν Λευΐ· «Καὶ ἐγενήθησαν ἐξ
ἐπισκέψεως αὐτῶν τρεῖς καὶ εἴκοσι χιλιάδες, πᾶν (25)

 186. Κύριλλος Αλεξανδρινός. Glaphyra in Pentateuchum

{4090.097} (A.D. 4-5) Vol. 69 page 48 line 48
 δραμηκότες, καὶ τῆς εἰς αὐτὸν ἐλπίδος, ἀπρὶξ ἡμ-

μένοι. Προσθείην δ’ ἂν ἔτι καὶ ἑτέραν, οἷς ἔφην,
ἐπιτήρησιν ἀναγκαίαν. Γενεαλογεῖν γὰρ εἴπερ ἕλοιτό
τις τούς τε ἀπὸ Κάϊν καὶ Σὴθ, προαναθεὶς ἑκατέρου
ῥίζαν ὥσπερ τινὰ τὸν Ἀδὰμ, ἕβδομον μὲν εὑρήσει (50)


{4090.097} (A.D. 4-5) Vol. 69 page 52 line 17
 λαμπραῖς οὖν οὕτω καὶ λιπαρωτάταις ἐλπίσιν, ἡ (15)

Νῶε γένεσις προανεφωνεῖτο τοῖς πάλαι. Καὶ ἦν δέ-
κατος ἐξ Ἀδὰμ διὰ Σὴθ γενεαλογούμενος, μέχρις
αὐτοῦ διήκοντος, τοῦ διακεκλῆσθαι δεῖν, πρὸς ἁπάν-
των Θεοὺς, τοὺς ἐξ Ἐνὼς γεγονότας τοῦ ἐπίκλην


{4090.097} (A.D. 4-5) Vol. 69 page 64 line 12
 γέγονεν ἑνδέκατος ἐξ Ἀδὰμ διά τε Σὴθ καὶ Ἐνὼς, (10)

«Ὃς ἤλπισεν ἐπικαλεῖσθαι τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ αὐτοῦ,» διὰ
πλείστην ὁσιότητα καὶ θεοφιλῆ
πολιτείαν. Γενεαλογεῖται δὲ καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς ὁ Χριστὸς
49
παρὰ τῶν ἁγίων εὐαγγελιστῶν ἐξ

Ἀδὰμ, καὶ μέχρις αὐτοῦ τοῦ Ἰωσὴφ διὰ παντὸς, ὡς ἔπος εἰπεῖν,
ἁγίου, τοῦ τῆς γενεαλογίας ἥκοντος λό-
γου.


{4090.097} (A.D. 4-5) Vol. 69 page 64 line 13
 «Ὃς ἤλπισεν ἐπικαλεῖσθαι τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ αὐτοῦ,» διὰ

πολιτείαν. Γενεαλογεῖται δὲ καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς ὁ Χριστὸς
παρὰ τῶν ἁγίων εὐαγγελιστῶν ἐξ
Ἀδὰμ, καὶ μέχρις αὐτοῦ τοῦ Ἰωσὴφ διὰ παντὸς, ὡς ἔπος εἰπεῖν,
ἁγίου, τοῦ τῆς γενεαλογίας ἥκοντος λό-
γου.
εʹ. Ἀλλὰ φέρε, λέγωμεν τὸν οἱονεὶ φυρμὸν καὶ (15)


{4090.097} (A.D. 4-5) Vol. 69 page 108 line 49
 σιν ἀποδεκατοῦν τὸν λαὸν κατὰ τὸν νόμον, τουτέστι,

τοὺς ἀδελφοὺς αὐτῶν, καίπερ ἐξεληλυθότας ἐκ τῆς
ὀσφύος Ἀβραάμ. Ὁ δὲ μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αὐ-
τῶν, δεδεκάτωκε τὸν Ἀβραὰμ, καὶ τὸν ἔχοντα τὰς (50)
ἐπαγγελίας εὐλόγηκε· χωρὶς δὲ πάσης ἀντιλογίας


{4090.097} (A.D. 4-5) Vol. 69 page 109 line 2
 αὐταῖς ταῖς τῶν δεκατῶν προσαγωγαῖς. Ἀποδεκα-

(109) τοῦσι μὲν γὰρ οἱ ἐξ αἵματος Λευῒ τὸν λαὸν, καίπερ
ὄντας ἀδελφούς· ὁ δὲ μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν,
τουτέστιν, ὁ Μελχισεδὲκ (οὐ γὰρ ἦν ἐκ φυλῆς Λευΐ),
δεδεκάτωκε τὸν Ἀβραὰμ, καὶ εὐλόγηκε. Καὶ ὁ μὲν

 192. Κύριλλος Αλεξανδρινός. Commentarius in Isaiam

prophetam {4090.103} (A.D. 4-5) Vol. 70 page 1341 line 44
50
 δὲ, καὶ οἷον ἄθραυστα μετὰ τοῦ λαμπροῦ, καὶ

τιμίου, τὰ τῶν ἐν Χριστῷ. Ἰουδαῖοι μὲν γὰρ ἐκπί-
πτουσιν εἰς γενεαλογίας, καὶ μύθους ἀπεράντους τοῖς
ὑπὸ χεῖρα λαοῖς ἐξηγούμενοι, λήρους τε τινὰς ἐμπλέ- (45)
κοντες, καὶ γραώδη τερετίσματα· οἱ δὲ τὸν Χριστὸν

 193. Κύριλλος Αλεξανδρινός. Commentarii in Lucam (in catenis)

{4090.108} (A.D. 4-5) Vol. 72 page 484 line 14
 Διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαβίδ.

(E f. 63 b, F f. 748 b) Ἡ μὲν οὖν τῶν ἱερῶν
Εὐαγγελίων βίβλος εἰς τὸν Ἰωσὴφ τὴν γενεαλογίαν
κατάγουσα, ἐκ τοῦ Δαυιδικοῦ ἔχοντα οἴκου τὸ γένος, (15)
ἔδειξε δι’ αὐτοῦ καὶ τὴν Παρθένον τοῦ Δαβὶδ συμ-

 194. Κύριλλος Αλεξανδρινός. Contra Julianum imperatorem

(libri iii-x) {4090.111} (A.D. 4-5) Book 3 column 617 line 17
 εἰσί τε καὶ ἐπιμελοῦνται, οὐκ ἀλλαχόθεν τοιού- (15)

τους ἴσμεν καὶ ἀκηκόαμεν, ἢ ἔκ τε τῶν λόγων,
καὶ τῶν γενεαλογησάντων ποιητῶν· οἱ δὲ αὐτοὶ
οὖτοι λέγουσιν ὡς εἰσὶν οἷοι θυσίαις τε καὶ εὐ-
χωλαῖς ἀγανῇσιν καὶ ἀναθήμασι παράγεσθαι


 οὐδὲν τῷ Ἰησοῦ προσήκει, πρόδηλον· οὐδὲ γάρ ἐστιν ἐξ

Ἰούδα. Πῶς γάρ, ὁ καθ’ ὑμᾶς, οὐκ ἐξ Ἰωσήφ, ἀλλ’ ἐξ
ἁγίου Πνεύματος γεγονώς; Τὸν Ἰωσὴφ γὰρ γενεα- (25)
λογοῦντες εἰς τὸν Ἰούδαν ἀναφέρετε, καὶ οὐδὲ τοῦτο
ἐδυνήθητε πλάσαι καλῶς. Ἐλέγχονται γὰρ Ματθαῖος
καὶ Λουκᾶς περὶ τῆς γενεαλογίας αὐτοῦ διαφωνοῦντες


 λογοῦντες εἰς τὸν Ἰούδαν ἀναφέρετε, καὶ οὐδὲ τοῦτο

ἐδυνήθητε πλάσαι καλῶς. Ἐλέγχονται γὰρ Ματθαῖος
51
καὶ Λουκᾶς περὶ τῆς γενεαλογίας αὐτοῦ διαφωνοῦντες

πρὸς ἀλλήλους.
ΚΥΡΙΛΛΟΣ. (30)

 τὴν ἑαυτοῦ χεῖρα σωτήριον, κἂν εἰ μή τις λέγοι τῶν

καθ’ ἡμᾶς, αὐτὰ βοήσει τὰ πράγματα. Ποῦ γάρ ἐστι
τὰ ἐκείνου, καὶ ποίας ἠξίωται μνήμης; Γενεαλο-
γεῖται μὲν γὰρ παρὰ τοῖς ἰατρῶν παισίν, ἅτε δὴ
διαπρέψας ἐν ταύτῃ τῇ τέχνῃ· Κορωνῖδός γε μὴν (50)
ἐκπεφυκέναι φασὶν αὐτόν, ἀθλίας που καὶ ἀσήμου

 198. Κύριλλος Αλεξανδρινός. Contra Julianum (lib. 1-2)

{4090.176} (A.D. 4-5) Book 1 sec. 17 line 2
 Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. (25)

(17) Ἀπὸ μὲν τοίνυν τῆς τῶν καιρῶν καὶ μέντοι τῆς τῶν
Γενεαλογιῶν ἀκριβοῦς ἀναγραφῆς, πῶς οὐχ ἅπασιν ἐναργὲς ὡς
ἁπάντων μὲν τῶν παρ’ Ἕλλησι σοφῶν ὁ θεσπέσιος Μωσῆς
πρεσβύτατος ἦν, οἱ δὲ νέοι τε καὶ οἷον ἀρτιφανεῖς; Ἀρξαμένης

 199. Κύριλλος Αλεξανδρινός. Contra Julianum (lib. 1-2)

{4090.176} (A.D. 4-5) Book 2 sec. 1 line 11
 μενος, οὐχὶ ταυτηνὶ βαδίζειν διενοήθης τὴν ὁδόν, παροχετεύων

δὲ ὥσπερ τοῦ λόγου τὴν εὐθὺ τοῦ πρέποντος ἰοῦσαν ὁρμήν, (10)
γενεαλογίαις σαυτὸν ἐπαφῆκας, καὶ τὰς Ἑβραίων τε καὶ
Ἑλλήνων δόξας πολυπραγμονεῖν παρεσκεύασας;»
Ἀποσκευασώμεθα δὴ οὖν τὰς ἐπὶ τούτοις αἰτίας, εὐα-

 200. MARCUS Eremita Theol. Sermo dogmaticus adversus eos

qui dicunt sanctam carnem non fuisse unitam cum Verbo
{3291.001} (A.D. 4-6) Part 6 line 14
52
 ὅτι ἐστὶν ἄνθρωπος ψιλὸς, καὶ πῶς ἡ γε-

νεὰ αὐτοῦ ἀνεκδιήγητος· καίτοι ὁ Χριστὸς,
γενεαλογεῖται τὸ κατὰ σάρκα. Ἐὰν δὲ εἴ-
πῃς· ὅτι ὁ θεὸς λόγος ἐστί. Καὶ πῶς θεὸς (15)
ἐπὶ σφαγὴν ἄγεται.
 201. HERMIAS Phil. In Platonis Phaedrum scholia {2317.001}

(A.D. 5) Page 51 line 10
 σώφρονα ἔρωτα τῆς ψυχῆς καὶ κόσμιον ἀναχθῇ ὁ νέος. Ἐπεὶ οὖν
πρόκειται
ὁρίσασθαι, ὅρα ὅπως διὰ τῆς διαιρετικῆς πάσης ὁδεύει· ἡ γὰρ
διαιρετικὴ
οἷον γενεαλογεῖ τὸ πρᾶγμα· ὥσπερ γὰρ, ὅταν τι τῶν μερικῶν
παραστῆσαι (10)
θέλωμεν, οὐκ ἀρκούμεθα τῷ εἰπεῖν αὐτοῦ τὸ ὄνομα, ἀλλ’ ἀπὸ τῶν
πα-
τέρων καὶ πάππων καὶ πατρίδος ἀρχόμεθα, οὕτω δὴ καὶ ἡ
διαιρετικὴ οἷον

 202. HERMIAS Phil. In Platonis Phaedrum scholia {2317.001}

(A.D. 5) Page 51 line 13
 θέλωμεν, οὐκ ἀρκούμεθα τῷ εἰπεῖν αὐτοῦ τὸ ὄνομα, ἀλλ’ ἀπὸ τῶν

πα-
τέρων καὶ πάππων καὶ πατρίδος ἀρχόμεθα, οὕτω δὴ καὶ ἡ
διαιρετικὴ οἷον
γενεαλογεῖ τὸ πρᾶγμα. Λαμβάνει δὴ οὖν τοῦ ἔρωτος γένος τὴν
ἐπιθυμίαν,ἄντικρυς κατὰ τὸ ὑπ’ Ἀριστοτέλους ῥηθὲν ὅτι σαφῆ δεῖ
εἶναι τὰ ἀποδιδόμενα γένη τῶν ὁρισμῶν. Ὅτι δὲ ὁ ἐρῶν ἐπιθυμεῖ
πρόδηλον πᾶσιν· εἶτα ἵνα (15)

 203. PROCOPIUS Rhet. et Scr. Eccl. Catena in Canticum

canticorum {2598.002} (A.D. 5-6) Page 1637 line 3
 (1637) φάνῳ ᾧ ἐστεφάνωσεν αὐτὸν ἡ μητὴρ αὐτοῦ·» μη-

τέρα δὲ αὐτὴν λέγει Χριστοῦ, ἐπειδὴ ἐξ ἐκείνης κατά-
γεται καὶ τῇ γενεαλογίᾳ καὶ τῇ κατὰ σάρκα οἰκονομίᾳ. ΚΕΦΑΛ.
Δʹ. αʹ. Ἰδοὺ εἶ καλὴ, ἡ πλησίον μου, ἰδοὺ εἶ καλή· (5)
53
 204. SCRIPTA ANONYMA ADVERSUS JUDAEOS Dialogus

Timothei et Aquilae {3186.002} (A.D. 5-10) Sec. 17 subsec. 3a
line 1
 (2) ὁ Χριστιανὸς εἶπεν· τὸ στόμα σου ἀνήγγειλεν ὡς ἀνεγνωκὼς

σὺ καὶ
παλαίαν καὶ νέαν διαθήκην, καὶ τοῦτο οὐ γινώσκεις;
(3a) ὁ Ἰουδαῖος εἶπεν· ἔστιν μὲν οὖν καὶ ἐν τῇ παλαιᾷ γενεαλογία
καὶ ἐν
τῇ νέᾳ· ἔστιν δὲ ἐν τῷ κατὰ Ματθαῖον· οὕτως δὲ περιέχει ὅτι
Ἰακὼβ ἐγέννησεν τὸν Ἰωσήφ, καὶ Ἰωσὴφ ἐγέννησεν τὸν Ἰησοῦν
τὸν


Timothei et Aquilae {3186.002} (A.D. 5-10) Sec. 17 subsec. 18
line 1
 (16) Ματθὰν δὲ τὸν Ἰακώβ, Ἰακὼβ δὲ τὸν Ἰωσήφ,

(17) ᾧ μνηστευθεῖσα Μαρία, ἐξ ἧς ἐγεννήθη Ἰησοῦς ὁ λεγόμενος
Χριστός.
(18) καὶ μετὰ τὸ ἐξειπεῖν πάσας τὰς γενεαλογίας ἐπάγει λέγων τοῦ
δὲ Ἰησοῦ
ἡ γέννησις οὕτως ἦν.
(19) μνηστευθείσης γὰρ τῆς μητρὸς αὐτοῦ Μαρίας τῷ Ἰωσήφ, πρὶν
ἢ συνελθεῖν


Timothei et Aquilae {3186.002} (A.D. 5-10) Sec. 35 subsec. 28
line 2
 ἐγεννήθη ὁ Χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ.

(28) τοῦτο καὶ εἶπεν Ἰακὼβ ὅτι ἐκ βλαστοῦ, υἱέ μου, ἀνέβης. καὶ
αὕτη
ἡ κατὰ σάρκα αὐτοῦ γενεαλογία· τὴν δὲ κατὰ πνεῦμα τίς
διηγήσεται;
36.
(1) ὁ Ἰουδαῖος εἶπεν· οὗτος ὁ Ἰησοῦς ἐστὶν ὁ ἐκ βλαστοῦ; πῶς οὖν

ὁ
Ἡσαΐας λέγει εἴδαμεν αὐτόν, καὶ οὐκ ἦν ἐν αὐτῷ εἶδος οὐδὲ
54
κάλλος

 207. OLYMPIODORUS Diaconus Scr. Eccl. Commentarii in

Ecclesiasten {2865.002} (A.D. 6) Vol. 93 page 625 line 19
 τῶν Ἰουδαίων δευτερώσεις τὰς ἀπεράντους καὶ μυ-

θικάς. Ἑρμηνεύειν γὰρ σχηματιζόμενοι τὰς Γραφὰς,
εἰς μύθους καὶ γενεαλογίας ἐξετράπησαν, καὶ παρα-
δόσεις τινὰς οὐ κατὰ τὸ τοῦ νομοθέτου βούλημα. Ἡ (20)
ἐν τοῖς τοιούτοις βιβλίοις πολλὴ μελέτη κόπωσίς

 208. Ιωάννης Δαμασκηνός. Commentarii in epistulas Pauli

[Dub.] {2934.053} (A.D. 7-8) Vol. 95 column 960 line 12
 σύνης ἑρμηνεύεται· ἔπειτα καὶ ἀπὸ τοῦ τρόπου, (10)

ὅτι ἀπάτωρ καὶ ἀμήτωρ. Ὁ τοιοῦτος γὰρ ὁ Μελχι-
σεδὲκ, μὴ γενεαλογούμενος, ἄγνωστος ἡμῖν καὶ τί-
νος πατρὸς, καὶ οἵας μητρὸς, καὶ πόθεν ἔσχεν τὴν
ἀρχὴν, καὶ οἷον ἔχει τὸ τέλος. Οὐδὲν γὰρ περὶ αὐτοῦ


 νος πατρὸς, καὶ οἵας μητρὸς, καὶ πόθεν ἔσχεν τὴν

ἀρχὴν, καὶ οἷον ἔχει τὸ τέλος. Οὐδὲν γὰρ περὶ αὐτοῦ
γενεαλογεῖ ἡ Γραφὴ, ὥσπερ ἐπὶ τῶν ἄλλων. Εἰ τοί- (15)
νυν ὁ τύπος τοσοῦτος, πόσῳ μᾶλλον ἡ ἀλήθεια, του-
τέστιν ὁ Χριστός. Ὅτι δὲ τύπος ἦν αὐτοῦ ὁ Μελχι-


 τοῖς οὐρανοῖς, καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς. Αὐτὸς καὶ

ἀπάτωρ, καὶ ἀμήτωρ· ἄνω μὲν ἀμήτωρ, κάτω δὲ
ἀπάτωρ. Αὐτὸς καὶ μὴ γενεαλογούμενος· Τὴν δὲ (25)
γενεὰν γὰρ αὐτοῦ, φησὶ, τίς ἔγνω; Οὐ γὰρ δυνα-
τὸν αὐτοῦ τὴν ἄνω γέννησιν ἐξειπεῖν. Αὐτὸς καὶ εἰς

55

 κάτην Ἀβραὰμ ἔδωκεν.»

Καὶ πῶς, ἢ τῷ μὴ ἐκφέρεσθαι; Λέγει οὖν, ὅτι,
ὥσπερ οὗτος ἀπάτωρ τῷ μὴ γενεαλογεῖσθαι, οὕτως (45)
ὁ Χριστὸς αὐτῇ τῇ φύσει τοῦ πράγματος καὶ ὥσπερ
τούτου οὐκ ἴσμεν, οὔτε ἀρχὴν ἡμερῶν, οὔτε ζωῆς


 κατὰ τὸν νόμον, τουτέστι τοὺς ἀδελφοὺς αὐτῶν, καί-

περ ἐξεληλυθότας ἐκ τῆς ὀσφύος Ἀβραάμ. Ὁ δὲ
μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν, δεδεκάτωκε τὸν Ἀ-
βραὰμ, καὶ τὸν ἔχοντα τὰς ἐπαγγελίας εὐλόγηκε.» (10)
Τοσαύτη, φησὶν, ἦν τῆς ἱερωσύνης ἡ ὑπερβολὴ,


 λίας, ἐντάλματα ἀνθρώπων. Ἀφιέντες γὰρ ἐξ-

ηγεῖσθαι τὸν νόμον, ἰδίας παραδόσεις ἐπενόουν.
«Καὶ γενεαλογίαις ἀπεράντοις.»
Γενεαλογίας, τὰς παρ’ Ἑλλήνων θεογονίας λέ-
γει, τὰς σειρὰς τῶν θεῶν. Παραινεῖ οὖν τῷ μαθητῇ, (15)


 ηγεῖσθαι τὸν νόμον, ἰδίας παραδόσεις ἐπενόουν.

«Καὶ γενεαλογίαις ἀπεράντοις.»
Γενεαλογίας, τὰς παρ’ Ἑλλήνων θεογονίας λέ-
γει, τὰς σειρὰς τῶν θεῶν. Παραινεῖ οὖν τῷ μαθητῇ, (15)
καὶ τοὺς μύθοις Ἰουδαϊκοῖς κεχρημένους ἀνατρέ-


56
 γων προΐστασθαι οἱ πεπιστευκότες Θεῷ. Ταῦτά ἐστι

καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις. Μωρὰς δὲ ζητή-
σεις καὶ γενεαλογίας, καὶ ἔρεις, καὶ μάχας νομικὰς
περιίστασο. Εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι. Αἱρε- (30)
τικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν

 216. Γεώργιος Μοναχός. Chronicon breve (lib. 1-6) (redactio

recentior) {3043.002} (A.D. 9) Vol. 110 page 48 line 32
 τὴν ἀρχὴν ἐντεῦθεν κατὰ τὴν ἐμὴν ποιήσομαι δύναμιν.ΒΙΒΛΟΣ

Αʹ. Αʹ. Γενεαλογία τοῦ Ἀδάμ. (32)Βίβλος γενέσεως ἀνθρώπων,
ᾗ ἡμέρᾳ ἔπλα-σεν ὁ Θεὸς «τὸν Ἀδὰμ κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν


 (85) Βʹ. ΑΡΧΗ ΧΡΟΝΙΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ.

I Περὶ γενεαλογίας Ἀδὰμ καὶ τῶν υἱῶν αὐτοῦ. (20)
Ἀδὰμ τοίνυν, κατὰ τὸν σοφώτατον καὶ θεῖον
ὑποφήτην Μωϋσῆν, γενόμενος ἐτῶν σλʹ ἐγέννησε


 μὴ ἰδεῖν τοιοῦτον θάνατον, ἀκουσθεὶς μετετέθη. Ἦν

δὲ Ἐνὼχ ἐκ τοῦ δικαίου Σὴθ, ἐξ οὗ Χριστὸς κατ-
άγεται γενεαλογούμενος ἀπὸ τοῦ Ἀδὰμ ὑπὸ τοῦ
(89) Λουκᾶ ἕως τοῦ Σὴθ, καὶ «τοῦ Ἀδὰμ καὶ τοῦ Θεοῦ,»
τὸ μὲν κατὰ σάρκα ἐξ αὐτῶν, τὸ δὲ κατὰ πνεῦμα


 τοῦν τὸν λαὸν κατὰ τὸν νόμον, τουτέστι τοὺς ἀδελ-

φοὺς αὐτῶν, καίπερ ἐξεληλυθότας ἐκ τῆς ὀσφύος (50)
Ἀβραάμ. Ὁ δὲ μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν δεδε-
(148) κάτωκε τὸν Ἀβραὰμ, καὶ τὸν ἔχοντα τὰς ἐπαγγελίας
ηὐλόγησεν. Χωρὶς γὰρ πάσης ἀντιλογίας τὸ ἔλαττον

57

 Ἰωάννης καὶ Κύριλλος. (5) Ἀγενεαλόγητος δὲ εἴρη-

ται Μελχισεδὲκ, παρὰ τὸ μὴ ὑπάρχειν μὲν ἐκ τοῦ
σπέρματος Ἀβραὰμ ὅλως, μηδὲ ὑπὸ Μωσέως γενεα-
λογεῖσθαι τοπαράπαν, εἶναι δὲ Χαναναῖον τὸ γένος
καὶ ἐκ τῆς ἐπ(11)αράτου σπορᾶς ὁρμώμενον, ὅθεν (25)
οὐδὲ γενεαλογίας ἠξίωτο· οὐδὲ γὰρ πρεπωδέστερον


 λογεῖσθαι τοπαράπαν, εἶναι δὲ Χαναναῖον τὸ γένος

καὶ ἐκ τῆς ἐπ(11)αράτου σπορᾶς ὁρμώμενον, ὅθεν (25)
οὐδὲ γενεαλογίας ἠξίωτο· οὐδὲ γὰρ πρεπωδέστερον
ἦν, τὸν τῆς ἄκρας δικαιοσύνης ἐπειλημμένον συμπλέ-
κειν τῷ τῆς ἄκρας ἀδικίας γένει· (3) διὸ καὶ ἀμή-


 τὴν προσθήκην 72 τῶν συλλαβῶν ὕστερον. (2)

Περὶ οὗ μέντοι καὶ Μάρκος ὁ θεῖος ὕστερον, ὁ καὶ τοῦ
Χρυσοστόμου φοιτητὴς, ἔφη. «Ἐπειδὴ γὰρ ἐν τῇ γε-
νεαλογίᾳ οὐκ ἐκφέρεται τίνος πατρὸς ἢ ποίας μητρός
ἐστιν ἢ πότε ἀπέθανε, διὰ τοῦτο μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν (45)
μήτε ζωῆς τέλος ἔχειν εἴρηται· οὐ γὰρ ἠδύνατο γενεα-


 νεαλογίᾳ οὐκ ἐκφέρεται τίνος πατρὸς ἢ ποίας μητρός

ἐστιν ἢ πότε ἀπέθανε, διὰ τοῦτο μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν (45)
μήτε ζωῆς τέλος ἔχειν εἴρηται· οὐ γὰρ ἠδύνατο γενεα-
λογηθῆναι ἐκ τῶν παραλειφθέντων ἐθνῶν καταγόμενος,
καθὼς ἐκ τῆς κατοικίας αὐτὸν ἡ Γραφὴ παρεδήλωσε,
(149) περὶ οὗ καὶ ὁ Ἀπόστολος εἶπεν·» Οὗτος γὰρ ὁ Μελ-

58

 205 ἠγάγετο γυναῖκα τὴν ἀδελφὴν Ὀχοζίου, φυλῆς οὖσαν τοῦ

Ἰούδα. Κἀντεῦθεν λοιπὸν ἡ βασιλικὴ φυλὴ (10)
συνεμίγη μετὰ τῆς Λευϊτικῆς. Μάλα γε εἰκότως ὁ Κύριος ἐκ
Μαρίας, τῆς Παρθένου καὶ κατὰ σάρκα
μητρὸς αὐτοῦ, γενεαλογούμενος, οὕτω βασιλεὺς καὶ ἱερεὺς εἰς τὰ
πρὸς τὸν Θεὸν, ὡς ἔφην, ἀνθρώποις
ἀναδέδεικται καὶ προδήλως κηρύττεται βασιλεὺς αἰώνιος καὶ
ἀδιάφθορος (καὶ «τὴν γενεὰν αὐ-
τοῦ,» δηλαδὴ τὴν ἀκατάληπτον καὶ ὑπερούσιον καὶ ἄναρχον τῇ
θεότητι, «τίς διηγήσεται;»)

 225. PHOTIUS Lexicogr., Scr. Eccl. et Theol. Lexicon (Ε—Ω)

{4040.030} (A.D. 9) Alphabetic letter omicron Page 348 line 15
 Ὁρμίσκος καὶ ὅρμος: περιτραχήλιος κόσμος· ἐνώτια·

χαλαστήρια.
Ὁρμωμένους: προθυμουμένος· λέγεται δὲ καὶ ὁ γενε- (15)
αλογούμενος.
Ὀρνιθευομένου: μαντευομένου δι’ ὄρνιθος.
Ὀρνιθευτής: ὁ ὀρνιθοθήρας.

 226. SYMEON LOGOTHETES Hist. Chronicon (sub nomine

Leonis Grammatici vel Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis)
(redactio A + B operis sub titulo Epitome fort. sub auctore
Trajano Patricio) {3070.001} (A.D. 10) Page 23 line 2
 Ἐπειδὴ τοίνυν τὸ Λευιτικὸν γένος ἐπὶ Ἀαρὼν κατατρέ-

(23) χει καὶ Μωϋσῆν, ὧν ὁ μὲν ἱερατεύει ὁ δὲ στρατηγεῖ τῷ
Ἰσραήλ, εἰκότως ἐξ αὐτοῦ λαμβάνεται ἡ ἐκ τοῦ Ἰακὼβ γενεα-
λογία. Ἰακὼβ γενόμενος ὀγδοήκοντα ἑπτὰ ἐτῶν ἐγέννησε τὸν
Λευί. Ῥεβέκκα ἠξίωσε τὸν Ἰσαὰκ ἀγαγεῖν Ἡσαῦ καὶ Ἰακὼβ
καὶ διαλλάξαι αὐτούς, παρακαλέσαι τε ἅμα καὶ ἐνορκίσαι εἰ- (5)

 227. Michael PSELLUS Epist., Hagiogr., Phil., Polyhist. et Theol.

Encomium in patriarchem Constantinum Leichudem {2702.042}
(A.D. 11) Page 389 line 19
59
 τιμίας, καὶ οὐδὲ περιγέγραπται τούτῳ ἡ τῶν ἐπαινουμένων μερὶς,

ἵνα τἄλλα παριδών τις τοῖς ἐγκωμίοις ἐκείνου προσβάλοι, ἀλλὰ
καὶ ἄνωθεν γενεαλογούμενος καὶ κάτωθεν ἀπογεννώμενος, καὶ ἐφ’
ἑαυτοῦ θεωρούμενος, καὶ παρὰ τὴν θείαν κατανοούμενος
πρόνοιαν, (20)
ἀπαράμιλλος ἐκεῖνος παντὶ λόγῳ καθέστηκεν.


Epitaphius in patriarchem Joannem Xiphilinum {2702.044} (A.D.
11) Page 424 line 7
 ταύτῃ φιλοτιμούμενος, ἀλλὰ τοῖς τῆς ψυχῆς ἀγαθοῖς σεμνυνό- (5)

μενος.
Διττῆς δὲ οὔσης τῆς καθ’ ἡμᾶς γενεαλογίας, ἐπεὶ καὶ διττοὶ
τὴν φύσιν πεφύκαμεν, καὶ τὸ κρᾶμα ἡμῶν ἐξ ἐναντίων συνέστηκε
φύσεων, κρείττονός τε καὶ χείρονος, τὸ μὲν κρεῖττον τέως ἀναμει-


Epitaphius in patriarchem Joannem Xiphilinum {2702.044} (A.D.
11) Page 430 line 28
 ἐμοῖς ἐπιδρομάδην ἐπεξελεύσομαι καὶ ὅσον εἰκὸς, τοῖς δὲ ἐκείνου

ἐμφιλοχωρήσω πλεονεκτήμασιν.
Ἔδοξε τούτῳ τῷ βασιλεῖ μὴ κατὰ γενεαλογίαν τοὺς ἐν τέλει
προϊέναι καὶ ὅσοι τῷ βήματι πλησιάζουσι, μὴ δ’ ἀπὸ τῶν πρώ-
των μόνον γενῶν τὴν συγκλητικὴν πληροῦσθαι βουλὴν καὶ τὰ
τῶν (30)


Epitaphius encomiasticus in patriarchem Michaelem Cerullarium
{2702.045} (A.D. 11) Page 305 line 19
 οὐδείς ἐστιν οὕτως εὐμοιρήσας ἁπάντων· ἀπὸ δὲ τῶν ἄλλων

ἐκείνῳ
τὴν ἀποχρῶσαν ἐμοὶ εὐφημίαν μνηστεύσομαι. Οἱ γὰρ πόρρω τοῦ
γένους αὐτῷ καὶ πρωταίτιοι τοῖς ἐξ ἑτέρας γενεαλογουμένοις
σειρᾶς
ἀπαράμιλλοι καθεστηκότες εἰς ἀρετὴν, τοὺς ἐξ αὐτῶν
ἐπιγεννωμέ- (20)
νους οὐκ εἶχον νικᾷν, ἀλλὰ τἀναντία ἔπασχον τοῖς ἀπὸ τῶν πηγῶν
60
Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα
Πλούταρχος. Numa Cha. 18, sec. 4, line 7
δωδέκατος δὲ καὶ τελευταῖος ὁ Φεβρουάριος, ᾧ

νῦν δευτέρῳ χρῶνται. πολλοὶ δέ εἰσιν οἳ καὶ
προστεθῆναι τούτους ὑπὸ Νομᾶ τοὺς μῆνας λέ-
γουσι, τόν τε Ἰανουάριον καὶ τὸν Φεβρουάριον,
ἐξ ἀρχῆς δὲ χρῆσθαι δέκα μόνον εἰς τὸν ἐνιαυτόν,
ὡς ἔνιοι τῶν βαρβάρων τρισί, καὶ τῶν Ἑλλήνων
Ἀρκάδες μὲν τέσσαρσιν, ἓξ δὲ Ἀκαρνᾶνες, Αἰγυ-
πτίοις δὲ μηνιαῖος ἦν ὁ ἐνιαυτός, εἶτα τετρά-
μηνος, ὥς φασι. διὸ καὶ νεωτάτην χώραν οἰ-
κοῦντες ἀρχαιότατοι δοκοῦσιν εἶναι καὶ πλῆθος
ἀμήχανον ἐτῶν ἐπὶ ταῖς γενεαλογίαις καταφέρου-
σιν, ἅτε δὴ τοὺς μῆνας εἰς ἐτῶν ἀριθμὸν τιθέμενοι.
Ῥωμαῖοι δὲ ὅτι μὲν δέκα μῆνας εἰς τὸν
ἐνιαυτὸν ἔταττον, οὐ δώδεκα, τεκμήριον ἡ τοῦ
τελευταίου προσηγορία· δέκατον γὰρ αὐτὸν ἄχρι
νῦν καλοῦσιν· ὅτι δὲ τὸν Μάρτιον πρῶτον, ἡ
τάξις· τὸν γὰρ ἀπ' ἐκείνου πέμπτον ἐκάλουν
πέμπτον· ἕκτον δὲ τὸν ἕκτον καὶ τῶν ἄλλων
ἑξῆς ὁμοίως ἕκαστον, ἐπεὶ τὸν Ἰανουάριον καὶ
τὸν Φεβρουάριον πρὸ τοῦ Μαρτίου τιθεμένοις
συνέβαινεν αὐτοῖς τὸν εἰρημένον μῆνα
Αθηναίος Δειπνοσοφιστές. Book 4, Kaibel paragraph 31, line 2
ὅτι τε μικρόψυχοι ἦσαν καὶ τὰ περὶ τὴν τροφὴν λίχνοι,

παρασκευάζοντες ἐν τοῖς δείπνοις θρῖα καὶ ἑψητοὺς
καὶ ἀφύας καὶ ἐγκρασιχόλους καὶ ἀλλᾶντας καὶ σχελί-
δας καὶ ἔτνος· οἷσι Μαρδόνιον εἱστίασε μετὰ τῶν ἄλ-
λων πεντήκοντα Περσῶν Ἀτταγῖνος ὁ Φρύνωνος, ὅν
φησιν Ἡρόδοτος ἐν τῇ ἐνάτῃ (c. 16) μεγάλως [πλούτῳ]
παρεσκευάσθαι. ἡγοῦμαι δ' ὅτι οὐκ ἂν περιεγένοντο
οὐδ' ἂν ἐδέησε τοῖς Ἕλλησι περὶ Πλαταιὰς παρατάτ-
τεσθαι ἀπολωλόσιν ἤδη ὑπὸ τῶν τοιούτων τροφῶν.’
Ἀρκαδικὸν δὲ δεῖπνον διαγράφων ὁ Μιλήσιος
61
Ἑκαταῖος ἐν τῇ τρίτῃ τῶν Γενεαλογιῶν (FHG I 28)

μάζας φησὶν εἶναι καὶ ὕεα κρέα. Ἁρμόδιος δὲ ὁ
Λεπρεάτης ἐν τῷ περὶ τῶν κατὰ Φιγάλειαν Νομίμων
(FHG IV 411) ‘ὁ κατασταθείς, φησί, παρὰ Φιγαλεῦσι
σίταρχος ἔφερε τῆς ἡμέρας οἴνου τρεῖς χόας καὶ ἀλ-
φίτων μέδιμνον καὶ τυροῦ πεντάμνουν καὶ τἄλλα τὰ
πρὸς τὴν ἄρτυσιν τῶν ἱερείων ἁρμόττοντα. ἡ δὲ πόλις
παρεῖχεν ἑκατέρῳ τῶν χορῶν τρία πρόβατα καὶ μάγει-
ρον ὑδριαφόρον τε καὶ τραπέζας καὶ βάθρα πρὸς τὴν
καθέδραν καὶ τὴν τοιαύτην ἅπασαν παρασκευήν, τὴν
δὲ τῶν περὶ τὸν μάγειρον σκευῶν ὁ χορηγός.
Ισοκράτης. , Busiris (orat. 11) Sec. 8, line 7
λεγομένοις αὐτὸν παρατάξωμεν; Ἀλλ' ἐκεῖνος μὲν τῶν

ξένων τοὺς εἰς τὴν χώραν ἐκπίπτοντας εἰς τὰς αὑτῶν
πατρίδας ἀπέστελλεν, ὁ δ' εἰ χρὴ τοῖς ὑπὸ σοῦ λεγομένοις
πιστεύειν, θύσας κατήσθιεν.
Ἢ τοῖς Ὀρφέως ἔργοις
ὁμοιώσωμεν; Ἀλλ' ὁ μὲν ἐξ Ἅιδου τοὺς τεθνεῶτας ἀνῆγεν,
ὁ δὲ πρὸ μοίρας τοὺς ζῶντας ἀπώλλυεν. Ὥσθ' ἡδέως ἂν
εἰδείην τί ποτ' ἂν ἐποίησεν εἰ καταφρονῶν αὐτῶν ἐτύγχανεν,
ὃς θαυμάζων τὴν ἀρετὴν τὴν ἐκείνων ἅπαντα φαίνεται
τἀναντία διαπραττόμενος. Ὃ δὲ πάντων ἀτοπώτατον, ὅτι
περὶ τὰς γενεαλογίας ἐσπουδακὼς ἐτόλμησας εἰπεῖν ὡς
τούτους ἐζήλωσεν, ὧν οὐδ' οἱ πατέρες πω κατ' ἐκεῖνον τὸν
χρόνον γεγονότες ἦσαν.
Ἵνα δὲ μὴ δοκῶ τὸ προχειρότατον ποιεῖν, ἐπιλαμβά-
νεσθαι τῶν εἰρημένων [μηδὲν ἐνδεικνὺς τῶν ἐμαυτοῦ],
πειράσομαί σοι διὰ βραχέων δηλῶσαι περὶ τὴν αὐτὴν
ὑπόθεσιν, καίπερ οὐ σπουδαίαν οὖσαν οὐδὲ σεμνοὺς λόγους
ἔχουσαν, ἐξ ὧν ἔδει καὶ τὸν ἔπαινον καὶ τὴν ἀπολογίαν
ποιήσασθαι.
Philo Judaeus Phil., De congressu eruditionis gratia

Sec. 44, line 2
γένος, ἀλαζὼν καὶ ὑπέραυχος· Συρία γὰρ ἑρμηνεύεται μετέωρα. τῆς δὲ

παλλακίδος ταύτης, ἀναμνήσεως, υἱός ἐστι Μαχείρ, ὡς Ἑβραῖοι καλοῦ-
σιν, ὡς δὲ Ἕλληνες, πατρός· νομίζουσι γὰρ οἱ ἀναμιμνῃσκόμενοι τὸν
πατέρα νοῦν αἴτιον εἶναι τοῦ ὑπομνησθῆναι, καὶ οὐ λογίζονται, ὅτι ὁ
62
αὐτὸς οὗτος ἐχώρησέ ποτε καὶ λήθην, οὐκ ἂν δεξάμενος αὐτήν, εἰ παρ'
αὐτὸν ἦν τὸ μεμνῆσθαι. λέγεται γάρ· “ἐγένοντο υἱοὶ Μανασσῆ, οὓς
ἔτεκεν αὐτῷ ἡ παλλακὴ ἡ Σύρα, τὸν Μαχείρ· Μαχεὶρ δὲ ἐγέννησε τὸν
Γαλαάδ” (Gen. 46, 20). καὶ Ναχὼρ μέντοι, ὁ ἀδελφὸς Ἀβραάμ, ἔχει
δύο γυναῖκας, ἀστήν τε καὶ παλλακήν· ὄνομα δὲ τῆς μὲν ἀστῆς Μελχά,
Ῥουμὰ δὲ τῆς παλλακίδος (Gen. 22, 23. 24). ἀλλ' οὐχ ἱστορικὴ
γενεαλογία ταῦτ' ἐστὶν ἀναγραφεῖσα παρὰ τῷ σοφῷ νομοθέτῃ – μηδεὶς
τοῦτ' εὖ φρονῶν ὑπονοήσειεν – , ἀλλὰ πραγμάτων ψυχὴν ὠφελῆσαι
δυναμέ-
νων διὰ συμβόλων ἀνάπτυξις. τὰ δ' ὀνόματα μεταβαλόντες εἰς τὴν
ἡμετέραν διάλεκτον εἰσόμεθα τὴν ὑπόσχεσιν ἀληθῆ. Φέρ' οὖν ἕκαστον
αὐτῶν ἐρευνήσωμεν. Ναχὼρ ἑρμηνεύεται φωτὸς ἀνάπαυσις, Μελχὰ
δὲ βασίλισσα, Ῥουμὰ δὲ ὁρῶσά τι. τὸ μὲν οὖν φῶς ἔχειν κατὰ διά-
νοιαν ἀγαθόν, τὸ δὲ ἀναπαυόμενον καὶ ἠρεμοῦν καὶ ἀκίνητον οὐ τέλειον
ἀγαθόν· ἡσυχίᾳ μὲν γὰρ τὰ κακὰ χρῆσθαι λυσιτελές, τὰ δὲ ἀγαθὰ
κινήσει συμφέρον. τίς γὰρ ὄνησις εὐφώνου ἡσυχάζοντος ἢ μὴ αὐλοῦν-
τος αὐλητοῦ ἢ κιθαριστοῦ μὴ κιθαρίζοντος ἢ συνόλως τεχνίτου τὰ κατὰ
τὴν τέχνην μὴ ἐνεργοῦντος; ἡ γὰρ ἄνευ πράξεως θεωρία ψιλὴ πρὸς
Philo Judaeus Phil., De vita Mosis (lib. i-ii)

Book 2, sec. 47, line 2
λιπόντας ἂν οἶμαι τὰ ἴδια καὶ πολλὰ χαίρειν φράσαντας τοῖς πατρίοις

ἑκάστους μεταβαλεῖν ἐπὶ τὴν τούτων μόνων τιμήν· εὐτυχίᾳ γὰρ τοῦ
ἔθνους οἱ νόμοι συναναλάμψαντες ἀμαυρώσουσι τοὺς ἄλλους καθάπερ
ἀνατείλας ἥλιος τοὺς ἀστέρας.
Ἀπόχρη μὲν οὖν καὶ τὰ λεχθέντα πολὺς ἔπαινος εἶναι τοῦ
νομοθέτου. πλείων δ' ἐστὶν ἕτερος, ὃν αὐταὶ περιέχουσιν αἱ ἱερώταται
βίβλοι, πρὸς ἃς ἤδη τρεπτέον, εἰς ἔνδειξιν τῆς τοῦ συγγράψαντος ἀρετῆς.
τούτων τοίνυν τὸ μέν ἐστιν ἱστορικὸν μέρος, τὸ δὲ περὶ τὰς
προστάξεις καὶ ἀπαγορεύσεις, ὑπὲρ οὗ δεύτερον λέξομεν τὸ πρό-
τερον τῇ τάξει πρότερον ἀκριβώσαντες. ἔστιν οὖν τοῦ ἱστορικοῦ
τὸ μὲν περὶ τῆς τοῦ κόσμου γενέσεως, τὸ δὲ γενεαλογικόν, τοῦ
δὲ γενεαλογικοῦ τὸ μὲν περὶ κολάσεως ἀσεβῶν, τὸ δ' αὖ περὶ
τιμῆς δικαίων. οὗ δὲ χάριν ἐνθένδε τῆς νομοθεσίας ἤρξατο τὰ περὶ
τὰς προστάξεις καὶ ἀπαγορεύσεις ἐν δευτέρῳ θείς, λεκτέον. οὐ γὰρ
οἷά τις συγγραφεὺς ἐπετήδευσε παλαιῶν πράξεων καταλιπεῖν
ὑπομνήματα
τοῖς ἔπειτα τοῦ ψυχαγωγῆσαι χάριν ἀνωφελῶς, ἀλλ' ἠρχαιολόγησεν
ἄνωθεν ἀρξάμενος ἀπὸ τῆς τοῦ παντὸς γενέσεως, ἵν' ἐπιδείξῃ δύο τὰ
ἀναγκαιότατα· ἓν μὲν τὸν αὐτὸν πατέρα καὶ ποιητὴν τοῦ κόσμου καὶ
ἀληθείᾳ νομοθέτην, ἕτερον δὲ τὸν χρησόμενον τοῖς νόμοις ἀκολουθίαν
63
φύσεως ἀσπασόμενον καὶ βιωσόμενον κατὰ τὴν τοῦ ὅλου διάταξιν

ἁρμονίᾳ καὶ συμφωνίᾳ πρὸς ἔργα λόγων καὶ πρὸς λόγους ἔργων.
Philo Judaeus Phil., De vita Mosis (lib. i-ii) Book 2, sec. 47, line 3
ἑκάστους μεταβαλεῖν ἐπὶ τὴν τούτων μόνων τιμήν· εὐτυχίᾳ γὰρ τοῦ
ἔθνους οἱ νόμοι συναναλάμψαντες ἀμαυρώσουσι τοὺς ἄλλους καθάπερ
ἀνατείλας ἥλιος τοὺς ἀστέρας.
Ἀπόχρη μὲν οὖν καὶ τὰ λεχθέντα πολὺς ἔπαινος εἶναι τοῦ
νομοθέτου. πλείων δ' ἐστὶν ἕτερος, ὃν αὐταὶ περιέχουσιν αἱ ἱερώταται
βίβλοι, πρὸς ἃς ἤδη τρεπτέον, εἰς ἔνδειξιν τῆς τοῦ συγγράψαντος ἀρετῆς.
τούτων τοίνυν τὸ μέν ἐστιν ἱστορικὸν μέρος, τὸ δὲ περὶ τὰς
προστάξεις καὶ ἀπαγορεύσεις, ὑπὲρ οὗ δεύτερον λέξομεν τὸ πρό-
τερον τῇ τάξει πρότερον ἀκριβώσαντες. ἔστιν οὖν τοῦ ἱστορικοῦ
τὸ μὲν περὶ τῆς τοῦ κόσμου γενέσεως, τὸ δὲ γενεαλογικόν, τοῦ
δὲ γενεαλογικοῦ τὸ μὲν περὶ κολάσεως ἀσεβῶν, τὸ δ' αὖ περὶ
τιμῆς δικαίων. οὗ δὲ χάριν ἐνθένδε τῆς νομοθεσίας ἤρξατο τὰ περὶ
τὰς προστάξεις καὶ ἀπαγορεύσεις ἐν δευτέρῳ θείς, λεκτέον. οὐ γὰρ
οἷά τις συγγραφεὺς ἐπετήδευσε παλαιῶν πράξεων καταλιπεῖν
ὑπομνήματα
τοῖς ἔπειτα τοῦ ψυχαγωγῆσαι χάριν ἀνωφελῶς, ἀλλ' ἠρχαιολόγησεν
ἄνωθεν ἀρξάμενος ἀπὸ τῆς τοῦ παντὸς γενέσεως, ἵν' ἐπιδείξῃ δύο τὰ
ἀναγκαιότατα· ἓν μὲν τὸν αὐτὸν πατέρα καὶ ποιητὴν τοῦ κόσμου καὶ
ἀληθείᾳ νομοθέτην, ἕτερον δὲ τὸν χρησόμενον τοῖς νόμοις ἀκολουθίαν
φύσεως ἀσπασόμενον καὶ βιωσόμενον κατὰ τὴν τοῦ ὅλου διάταξιν
ἁρμονίᾳ καὶ συμφωνίᾳ πρὸς ἔργα λόγων καὶ πρὸς λόγους ἔργων.
τῶν μὲν οὖν ἄλλων νομοθετῶν οἱ μὲν εὐθὺς ἅ τε χρὴ πράττειν
Καινή Διαθήκη. Epistula Pauli ad Timotheum i

Cha. 1, sec. 4, line 1
Παῦλος ἀπόστολος Χριστοῦ Ἰησοῦ κατ' ἐπιταγὴν

θεοῦ σωτῆρος ἡμῶν καὶ Χριστοῦ Ἰησοῦ τῆς ἐλπίδος
ἡμῶν
Τιμοθέῳ γνησίῳ τέκνῳ ἐν πίστει· χάρις, ἔλεος,
εἰρήνη ἀπὸ θεοῦ πατρὸς καὶ Χριστοῦ Ἰησοῦ τοῦ κυρίου
ἡμῶν.

Καθὼς παρεκάλεσά σε προσμεῖναι ἐν Ἐφέσῳ πορευό-
μενος εἰς Μακεδονίαν, ἵνα παραγγείλῃς τισὶν μὴ ἑτε-
64
ροδιδασκαλεῖν
μηδὲ προσέχειν μύθοις καὶ γενεαλογίαις
ἀπεράντοις, αἵτινες ἐκζητήσεις παρέχουσιν μᾶλλον ἢ
οἰκονομίαν θεοῦ τὴν ἐν πίστει·
τὸ δὲ τέλος τῆς παραγγε-
λίας ἐστὶν ἀγάπη ἐκ καθαρᾶς καρδίας καὶ συνειδήσεως
ἀγαθῆς καὶ πίστεως ἀνυποκρίτου,
ὧν τινες ἀστοχή-
σαντες ἐξετράπησαν εἰς ματαιολογίαν,
θέλοντες εἶναι
νομοδιδάσκαλοι, μὴ νοοῦντες μήτε ἃ λέγουσιν μήτε περὶ
τίνων διαβεβαιοῦνται.
Καινή Διαθήκη. Epistula Pauli ad Titum Cha. 3, sec. 9, line 2
οὗ ἐξέχεεν ἐφ' ἡμᾶς πλουσίως

διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν,
ἵνα δικαιω-
θέντες τῇ ἐκείνου χάριτι κληρονόμοι γενηθῶμεν κατ'
ἐλπίδα ζωῆς αἰωνίου.
Πιστὸς ὁ λόγος, καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε
διαβεβαιοῦσθαι, ἵνα φροντίζωσιν καλῶν ἔργων προΐστα-
σθαι οἱ πεπιστευκότες θεῷ. ταῦτά ἐστιν καλὰ καὶ
ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις·
μωρὰς δὲ ζητήσεις καὶ
γενεαλογίας καὶ ἔριν καὶ μάχας νομικὰς περιΐστασο,
εἰσὶν γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι.
αἱρετικὸν ἄνθρωπον
μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ,
εἰδὼς
ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει, ὢν αὐτοκα-
τάκριτος.
Ὅταν πέμψω Ἀρτεμᾶν πρὸς σὲ ἢ Τυχικόν, σπού-
δασον ἐλθεῖν πρός με εἰς Νικόπολιν, ἐκεῖ γὰρ κέκρικα
παραχειμάσαι.
Γαληνός ιατρός. De crisibus libri iii Kühn Vol. 9, page 656, line 16
μυλίας τις ἂν εἴης λίθος, εἰ μήπω γνωρίζοις ὅτι καὶ τριταῖος πυρετὸς
οὗτός ἐστι καὶ ἀκριβὴς τριταῖος καὶ τὴν τετάρτην οὐχ ὑπερβαίνει περίο-
δον, πυρροτέρων δὲ τῶν οὔρων ὄντων καὶ μήτ' ἐναιωρήματος μηδενὸς
65
μήτε νεφέλης ἐν τῇ πρώτῃ περιόδῳ φανείσης εἰς τὰς ἑπτὰ περιόδους

ἐκταθήσεται. πάντων δ' ἁπλούστατός ἐστι τριταίων πυρετῶν ὃς ἂν
ἅπανθ' ὅσα περ εἶπον ἔμπροσθεν ἀκριβοῦς εἶναι τριταίου γνωρίσματα
προδείξας ἐν τοῖς οὔροις ὑπόστασιν λευκὴν καὶ λείαν καὶ ὁμαλὴν
ποιήση-
ται κατὰ τὴν πρώτην ἡμέραν. οὐ γὰρ ὑπερβήσεται τὴν τρίτην οὗτος
περίοδον.
Ἄγ' οὖν, ἐπειδὴ πάντ' εἴρηται τὰ τοῦ γνησίου τριταίου γνωρίσματα,
καθάπερ τινὰ γενεαλογίαν αὐτοῦ διὰ κεφαλαίων ποιησάμενοι μεταβῶμεν
οὕτως ἐφ' ἕτερον· ὁ μὲν παροξυσμὸς εἰσβάλλει μετὰ
ῥίγους σφοδ-
ροῦ τοὺς σφυγμοὺς οἵους εἴρηκα ποιούμενος, ἔπειτ' ὀλίγον ὕστερον
αὔξεταί τε καὶ πρὸς τὴν ἀκμὴν ἐπείγεται σὺν οἷς εἴρηται πᾶσιν, εἶτα
λύεται καθ' ὃν εἴρηται τρόπον, ἡ γένεσις δ' αὐτοῦ καταστάσεως μὲν
αὐχμηρᾶς καὶ θερμῆς δεῖται καὶ τὸ σύμπαν φάναι θερινῆς, ἡλικίας δ'
ἀκμαστικῆς καὶ χολώδους φύσεως ἐν πόνοις καὶ φροντίσι καὶ ἀγρυπ-
νίαις καὶ τροφῶν ἐνδείαις γεγενημένης. καὶ εἰ βούλει, πρόσθες τούτοις
διὰ τοὺς λιθίνους μεθοδικοὺς ὅπερ εἴωθέ που καὶ ὁ Ἀρχιγένης προς
Γαληνός ιατρός. In Hippocratis librum iii epideiarum commentarii iii

Kühn Vol. 17a, page 625, line 78
εὔδηλον οὖν ὅτι τῷ μέλλοντι τὴν ἀμφισβήτησιν αὐτῶν δια-

κρινεῖν ἀναγνωστέον ἐστὶ πάνυ πολλὰ τῶν παλαιῶν Ἑλλήνων
βιβλία· γνῶναι γὰρ ἀμήχανον ἑτέρως, εἰ μή γε τὸ πιθανὸν αὐτοῖς
ἦν σύνηθες, ἀλλὰ τὸ πιθανώτερον, ὥσπερ οὐκ ἦν γε τὸ εἰκότερον
ἐν ἔθει, καθάπερ τὸ εἰκός. ἐὰν μέντοι τις τῶν τὴν ἰατρικὴν τέχνην
προῃρημένων μανθάνειν ἐπὶ τὴν ἀνάγνωσιν ἐκτρέπηται τῶν παλαιῶν
βιβλίων, ὅσα τοῖς ῥήτορσιν ἢ ἱστορικοῖς ἢ γραμματικοῖς ἢ τραγῳδο-
ποιοῖς ἢ κωμῳδοποιοῖς ἢ φιλοσόφοις γέγραπται, κατατρίψει μὲν ἐν
τούτῳ τὸν χρόνον, ἀποστήσεται δὲ τῆς ὠφελείας, μηδὲν ἄλλο κατὰ
πᾶσαν τὴν ἀσχολίαν ταύτην περιποιούμενος ἀλλ' ἢ γενεαλογίαν ὀνό-
ματος μήτε εἰς διάγνωσιν νοσημάτων μήτ' εἰς θεραπείαν μήτ' εἰς
πρόγνωσιν ὄντος χρησίμου.
κάλλιον οὖν ἴσως καταπαῦσαι ἤδη τὸ δρᾶμα τριμερὲς γεγονός,
ἵνα μὴ πλείονα τρίβωμεν χρόνον ἐν τῇ τῶν ἐφεξῆς δυοῖν μερῶν
προσθέσει, καὶ ταῦτ' ἤτοι τραγῳδίαν ἢ κωμῳδίαν ὑποκρινόμενοι. ἐπὶ
τοὺς ὑπολοίπους οὖν ἀρρώστους ἐλθόντες (εἰσὶ δὲ τέτταρες ἔτι πρὸ
τῆς λοιμώδους καταστάσεως γεγραμμένοι), τουτὶ τὸ δεύτερον ὑπό-
μνημα καταπαύσομεν ἐπ' αὐτοῖς, τοῦ τρίτου δ' ἀπ' αὐτοῦ τοῦ λοι-
66
μοῦ τῆς ἐξηγήσεως ἄρξασθαι χρησιμώτερον.

Πλάτων. , Cratylus Stephanus page 396, sec. c, line 4
ζῶσιν ὑπάρχει· διείληπται δὲ δίχα, ὥσπερ λέγω, ἓν ὂν τὸ

ὄνομα, τῷ “Διὶ” καὶ τῷ “Ζηνί.” τοῦτον δὲ Κρόνου ὑὸν
ὑβριστικὸν μὲν ἄν τις δόξειεν εἶναι ἀκούσαντι ἐξαίφνης,
εὔλογον δὲ μεγάλης τινὸς διανοίας ἔκγονον εἶναι τὸν Δία·
κόρον γὰρ σημαίνει οὐ παῖδα, ἀλλὰ τὸ καθαρὸν αὐτοῦ καὶ
ἀκήρατον τοῦ νοῦ. ἔστι δὲ οὗτος Οὐρανοῦ ὑός, ὡς λόγος·
ἡ δὲ αὖ ἐς τὸ ἄνω ὄψις καλῶς ἔχει τοῦτο τὸ ὄνομα καλεῖσθαι,
“οὐρανία,” ὁρῶσα τὰ ἄνω, ὅθεν δὴ καί φασιν, ὦ Ἑρμό-
γενες, τὸν καθαρὸν νοῦν παραγίγνεσθαι οἱ μετεωρολόγοι,
καὶ τῷ οὐρανῷ ὀρθῶς τὸ ὄνομα κεῖσθαι· εἰ δ' ἐμεμνήμην τὴν
Ἡσιόδου γενεαλογίαν, τίνας ἔτι τοὺς ἀνωτέρω προγόνους
λέγει τούτων, οὐκ ἂν ἐπαυόμην διεξιὼν ὡς ὀρθῶς αὐτοῖς τὰ
ὀνόματα κεῖται, ἕως ἀπεπειράθην τῆς σοφίας ταυτησὶ τί
ποιήσει, εἰ ἄρα ἀπερεῖ ἢ οὔ, ἣ ἐμοὶ ἐξαίφνης νῦν οὑτωσὶ
προσπέπτωκεν ἄρτι οὐκ οἶδ' ὁπόθεν.
{ΕΡΜ.} Καὶ μὲν δή, ὦ Σώκρατες, ἀτεχνῶς γέ μοι δοκεῖς
ὥσπερ οἱ ἐνθουσιῶντες ἐξαίφνης χρησμῳδεῖν.
{ΣΩ.} Καὶ αἰτιῶμαί γε, ὦ Ἑρμόγενες, μάλιστα αὐτὴν ἀπὸ
Εὐθύφρονος τοῦ Προσπαλτίου προσπεπτωκέναι μοι· ἕωθεν
γὰρ πολλὰ αὐτῷ συνῆ καὶ παρεῖχον τὰ ὦτα. κινδυνεύει οὖν
ἐνθουσιῶν οὐ μόνον τὰ ὦτά μου ἐμπλῆσαι τῆς δαιμονίας
Διονύσιος Αλικαρνασσέας. Antiquitates Romanae

Book 1, cha. 11, sec. 1, line 3
καὶ μιγάσι καὶ μηδεμίαν γῆν βεβαίως ὡς πατρίδα

κατοικοῦσι ταύτην ἐπετίθεντο τὴν ὀνομασίαν ὡς τὰ
πολλά. ἄλλοι δὲ Λιγύων ἀποίκους μυθολογοῦσιν αὐ-
τοὺς γενέσθαι τῶν ὁμορούντων Ὀμβρικοῖς· οἱ γὰρ
Λίγυες οἰκοῦσι μὲν καὶ τῆς Ἰταλίας πολλαχῇ, νέμον-
ται δέ τινα καὶ τῆς Κελτικῆς. ὁποτέρα δ' αὐτοῖς ἐστι
γῆ πατρίς, ἄδηλον· οὐ γὰρ ἔτι λέγεται περὶ αὐτῶν
προσωτέρω σαφὲς οὐδέν.
Οἱ δὲ λογιώτατοι τῶν Ῥωμαϊκῶν συγγρα-
φέων, ἐν οἷς ἐστι Πόρκιός τε Κάτων ὁ τὰς γενεα-
λογίας τῶν ἐν Ἰταλίᾳ πόλεων ἐπιμελέστατα συναγαγὼν
καὶ Γάϊος Σεμπρώνιος καὶ ἄλλοι συχνοί, Ἕλληνας
67
αὐτοὺς εἶναι λέγουσι τῶν ἐν Ἀχαΐᾳ ποτὲ οἰκησάν-

των, πολλαῖς γενεαῖς πρότερον τοῦ πολέμου τοῦ
Τρωικοῦ μεταναστάντας. οὐκέτι μέντοι διορίζουσιν
οὔτε φῦλον Ἑλληνικὸν οὗ μετεῖχον, οὔτε πόλιν ἐξ
ἧς ἀπανέστησαν, οὔτε χρόνον οὔθ' ἡγεμόνα τῆς ἀποι-
κίας οὔθ' ὁποίαις τύχαις χρησάμενοι τὴν μητρόπολιν
ἀπέλιπον· Ἑλληνικῷ τε μύθῳ χρησάμενοι οὐδένα
τῶν τὰ Ἑλληνικὰ γραψάντων βεβαιωτὴν παρέσχοντο.
τὸ μὲν οὖν ἀληθὲς ὅπως ποτ' ἔχει, ἄδηλον·
Διονύσιος Αλικαρνασσέας. De Demosthenis dictione

Sec. 2, line 5
ἑκατέρῳ διδόμενοι ἴσχυον οὐκ ἐχόντων ἄλλοθεν δύ-

ναμιν.’ ἡ μὲν οὖν ἐξηλλαγμένη καὶ περιττὴ καὶ
ἐγκατάσκευος καὶ τοῖς ἐπιθέτοις κόσμοις ἅπασι συμ-
πεπληρωμένη λέξις, ἧς ὅρος καὶ κανὼν ὁ Θουκυδίδης,
ὃν οὐθεὶς οὔθ' ὑπερεβάλετο τῶν ἐπιγινομένων οὔτε
εἰς ἄκρον ἐμιμήσατο, τοιαύτη τις ἦν.
ἡ δὲ ἑτέρα λέξις ἡ λιτὴ καὶ ἀφελὴς καὶ δοκοῦσα
κατασκευήν τε καὶ ἰσχὺν τὴν πρὸς ἰδιώτην ἔχειν
λόγον καὶ ὁμοιότητα πολλοὺς μὲν ἔσχε καὶ ἀγαθοὺς
ἄνδρας προστάτας συγγραφεῖς τε καὶ φιλοσόφους καὶ
ῥήτορας. καὶ γὰρ οἱ τὰς γενεαλογίας ἐξενέγκαντες καὶ
οἱ τὰς τοπικὰς ἱστορίας πραγματευσάμενοι καὶ οἱ τὰ
φυσικὰ φιλοσοφήσαντες καὶ οἱ τῶν ἠθικῶν διαλόγων
ποιηταί, ὧν ἦν τὸ Σωκρατικὸν διδασκαλεῖον πᾶν ἔξω
Πλάτωνος, καὶ οἱ τοὺς δημηγορικοὺς ἢ δικανικοὺς
συνταττόμενοι λόγους ὀλίγου δεῖν πάντες ταύτης ἐγέ-
νοντο τῆς προαιρέσεως. ἐτελείωσε δ' αὐτὴν καὶ εἰς
ἄκρον ἤγαγε τῆς ἰδίας ἀρετῆς Λυσίας ὁ Κεφάλου, κατὰ
τοὺς αὐτοὺς χρόνους Γοργίᾳ τε καὶ Θουκυδίδῃ γενό-
μενος. τίς δὲ ἦν ἡ προαίρεσις αὐτοῦ καὶ τίς ἡ δύναμις,
ἐν τῇ πρὸ ταύτης δεδήλωται γραφῇ καὶ οὐδὲν δεῖ νῦν
Αριστοτέλης. Fra. varia

Category 8, treatise title 50, frag. n, line 22
ὧν συνεχῶς ἐν τοῖς αὐτοῦ λόγοις ὀμνύων Λιβάνιος οὐκ αἰσχύνε-

ται· ὧν τοὺς ἀρσενικοὺς καὶ θηλυκοὺς ἔρωτας εἰ ἀπαριθμησαί-
μην, μακρὸς ἡμῖν ἔσται ὁ τῆς παρεκβάσεως λόγος. ἀρκέσει δὲ
68
τοῖς ταῦτα γνῶναι ἐθέλουσιν ὁ Ἀριστοτέλους πέπλος καὶ ὁ Διο-

νυσίου στέφανος καὶ Ῥηγίνου ὁ πολυμνήμων καὶ τῶν ποιητῶν
τὸ πλῆθος, οἳ περὶ αὐτῶν γράψαντες γέλωτα ὄντως καὶ φλήνα-
φον παρὰ πᾶσι τὴν Ἑλλήνων θεολογίαν δεικνύουσιν.
Eustathius in Hom. Il. (β, 557) p. 285: ἰστέον δὲ καὶ ὅτι
Πορφύριος εἰς Αἴαντα ἐπίγραμμα παλαιὸν φέρει τόδε ... ἱστορεῖ
δὲ ὁ αὐτὸς Πορφύριος καὶ ὅτι Ἀριστοτέλης σύγγραμμα πραγμα-
τευσάμενος, ὅπερ ἐκλήθη πέπλος, γενεαλογίας ἡγεμόνων ἐξέθετο
καὶ νεῶν ἑκάστων ἀριθμὸν καὶ ἐπιγράμματα εἰς αὐτούς, ἃ καὶ
ἀναγράφεται ὁ Πορφύριος ἐν τοῖς εἰς τὸν Ὅμηρον ἁπλᾶ ὄντα
καὶ οὐδέν τι παχὺ καὶ φλεγμαῖνον ἔχοντα. δίστιχα δὲ τὰ ὅλα
ἐκεῖνα δίχα τοῦ ῥηθέντος εἰς τὸν Αἴαντα (7)· ἴσως γὰρ ὁ ἐπι-
γραμματοποιὸς ἐφιλοτεχνήσατο ἀπεναντίας ἐλθὼν τῷ ποιητῇ
ἐπὶ μὲν τῷ λαμπρῷ Αἴαντι πολυλογῆσαι, τοὺς δὲ ἄλλους ἧττον
σεμνῦναι.
Schol. in Aristidis Panathen. (ἐνδοξότατοι πάντων οἱ
κατὰ τὴν Ἑλλάδα ἀγῶνες· καὶ μὴν τούτων πρεσβύτατος ὁ
τῶν Παναθηναίων, εἰ δὲ βούλει ὁ τῶν Ἐλευσινίων) p. 323
Αίλιος Ηρωδιανός Προσωδία καθολική. Part+Vol. 3,1, page 69, line

27
εἶναι. ἔοικε δὲ λέγεσθαι ἀπὸ Ἀκέλου τοῦ Ἡρακλέους καὶ Μαλίδος παι-
δός, δούλης τῆς Ὀμφάλης, ὡς Ἑλλάνικος. Ἀμέλης Ἀμέλητος ὄνομα
ποταμοῦ, Τρεμίλης Τρεμίλου καὶ Τρεμίλητος, ἀφ' οὗ ἡ Λυκία ἐκαλεῖτο
Τρεμίλη ὡς Πανύασις
ἔνθα δ' ἔναιε μέγας Τρεμίλης καὶ ἔγημε θύγατρα,
νύμφην Ὠγυγίην, ἣν Πραξιδίκην καλέουσιν,
Σίβρῳ ἐπ' ἀργυρέῳ ποταμῷ παρὰ δινήεντι·
τῆς δ' ὀλοοὶ παῖδες Τλῶος Ξάνθος Πίναρός τε
καὶ Κράγος, ὃς κρατέων πάσας ληΐζετ' ἀρούρας.
Ἑκαταῖος Τρεμίλας τοὺς κατοικοῦντας καλεῖ ἐν τετάρτῳ τῶν γενεαλο-
γιῶν, Ἀλέξανδρος δὲ Τρεμιλέας «τελευτήσας τοὺς Τρεμιλέας Λυκίους
Βελλεροφόντης μετωνόμασεν». Ἡρόδοτος δὲ Τερμίλας αὐτοὺς καλεῖ ἐν
πρώτῳ (c. 173). ὁ δὲ χρησμὸς ὁ περὶ αὐτῶν Τερμιλέας αὐτούς φησι.
Δημομέλης Δημομέλου. Ἀψίλης ἔθνος Σκυθικὸν γειτνιάζον Λαζοῖς,
ὡς Ἀρριανὸς ἐν περίπλῳ τοῦ Εὐξείνου πόντου (p. 12). Μυτίλης ὁ
οἰκιστὴς τῆς Μυτιλήνης· Δασκύλης ὁ υἱὸς Περιαύδου, ἀφ' οὗ Δα-
σκύλιον πόλις Καρίας. Ὀζόλης ἔθνος. Λοκρῶν μοῖραι τρεῖς εἰσιν Ἐπι-
ζεφύριοι Ἐπικνημίδιοι, οἱ καὶ Ὀπούντιοι ὧν ἦν Αἴας, καὶ Ὀζόλαι. φαι-
νόλης, γενειόλης. τὸ δὲ ἀμελής, ἀφελής, καὶ ἀελλής καὶ
69
ἀολλής ἐπίθετα καὶ εἰς ους ἔχουσι τὴν γενικήν.

17
Τὰ διὰ τοῦ διος προπαροξύνεται, εἰ μὴ τρισύλλαβα ὄντα τριβράχεα

εὑρεθῶσι καὶ παροξύτονα πρὸς διαστολὴν κυρίων καὶ ἐπιθέτων, ὥσπερ
ἔχει τὸ Ῥοδίος «Κάρησός τε Ῥοδίος τε» (Μ 20) καὶ Σχεδίος «Σχε-
δίον δ' ἕλε Λήϊτος ἥρως» (Ζ 35, Ο 515) καὶ Ὁδίος. Τὰ δὲ προ-
παροξύτονα ταῦτα, ἴδιος, ἀΐδιος, μαψίδιος, παυρίδιος, ἁρμό-
διος, νυμφίδιος, φωρίδιος, ἐπιμαστίδιος, ῥηΐδιος, θνητά-
διος, κρυπτάδιος, Μυσάδιος, Ὑσσάδιος, μινυνθάδιος, τυμ-
βίδιος, Ἀρκάδιος, ὠμίδιος καὶ ἐπωμίδιος, Ἐξάδιος, Κνί-
διος, Ἐχινάδιος, Ἐπιλευκάδιος τὸ ἐθνικὸν καὶ Ἐπιλευκάδιοι
πόλις μετὰ Ἀκαρνανίαν·Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ. Ἀράδιος, Τενέδιος,
Λεβέδιος, Ψωφίδιος·Ἑκαταῖος Γενεαλογιῶν δευτέρῳ «κάπρος ἦν
ἐν τῷ ὄρεϊ καὶ Ψωφιδίους κακὰ πολλὰ ἔοργεν». Αὐλίδιος, Δαυ-
λίδιος, Βουλίδιος, Ἠλίδιος, Μιμνίδιος, Λυχνίδιος, Ἀσπα-
λαθίδιος, Ἀλγίδιος, Ἰσίνδιος, Σισίνδιος, Ἀλαρόδιος ἔθνος
περὶ τὸν Πόντον ὡς Ἡρόδοτός φησιν (3, 94. 7, 79). σεσημείωται τὸ
ἐρῳδιός ὀξυνόμενον. ἐξηκολούθησε δὲ τοῖς ἐπὶ ὀρνέων. τὰ γὰρ εἰς
ος καθαρὰ τῷ ι παραληγόμενα ὑπὲρ τρεῖς συλλαβὰς ἐπὶ ὀρνέων ὀξύ-
νονται, αἰγυπιός, χαραδριός, βομβυλιός. οὕτω καὶ ἐρῳδιός. λέγεται
καὶ ῥῳδιός παρὰ Ἱππώνακτι «κνεφαῖος ἐλθὼν ῥῳδιῷ (?) κατηυλίσθην».
καὶ ὡς μὲν πρὸς τὴν συνήθειάν ἐστιν ἀφαίρεσις, ὡς δὲ πρὸς τὸν σχη-
ματισμὸν ἐντελές. ὥσπερ γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁρμόζω γίνεται ἁρμόδιος τὸν

21
ρος προπαροξύνεται, παντοπόρος, καὶ γαμόρος, τὸ δὲ κατάμο-

ρος προπαροξύνεται.
Τὰ εἰς ρος ὑπὲρ δύο συλλαβὰς παραληγόμενα τῷ υ κύρια ἢ προς-
ηγορικά, μὴ περιεκτικὰ ἢ ἐπιθετικὰ ἔχοντα κατ' ἰδίαν θηλυκὰ προπαρο-
ξύνεται, πάπυρος, διάπυρος ὁ θερμός, μάρτυρος, ἄργυρος. ἔστι
καὶ πόλις. Φίλιστος ἐν ἐνάτῃ. πόρφυρος, ζέφυρος, Σάτυρος, λά-
θυρος εἶδος ὀσπρίου. Ἴδυρος πόλις, ἣ καὶ Ἰδυρίς, καὶ ποταμὸς
Παμφυλίας. Ἑκαταῖος. Μάνθυρος. Ἄμυρος πόλις Θεσσαλίας ἀπὸ
ἑνὸς Ἀργοναυτῶν. ἡ πόλις θηλυκόν. ἄδηλον δὲ τὸ Ἡσιόδειον «Δωτίῳ
ἐν πεδίῳ πολυβότρυος ἀντ' Ἀμύροιο». Σουίδας δ' ἐν ταῖς γενεαλο-
70
γίαις τὴν πόλιν Ἀμυρικὴν καλεῖ. Γλάφυρος υἱὸς Μάγνητος ὁ τὰς

Γλαφυρὰς κτίσας, Ἔλυρος πόλις Κρήτης ὡς Ξενίων ἐν Κρητικοῖς.
Ἔφυρος ὁ Ἄμβρακος τοῦ Θεσπρωτοῦ τοῦ Λυκάονος τοῦ Πελασγοῦ
τοῦ γηγενοῦς τοῦ Ἀρκάδος, καὶ τὸ ἐθνικὸν ὅμοιον. Βάκυρος ἔθνος
πρὸς Πάρθους καὶ Μήδους ὃ καὶ Βακυριανός. Σίμυρος πόλις Σύρων.
Ἔφορος δὲ Σίμυρα οὐδετέρως αὐτήν φησι. Κασπάπυρος πόλις Γαν-
δαρική. Σκυθῶν δὲ ἀκτή.Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ. Κόσσυρος νῆσος κατὰ Σελι-
νοῦντα Σικελίας ποταμὸν καὶ πόλις ὁμώνυμος. Κίνυρος Κουρέως
πατήρ. Λάμυρος ποταμὸς Λυκίας. Λίγυρος ποταμὸς Ἰβηρίας. Λίμυ-
ρος ποταμὸς Λυκίας. Λευκόσυρος ποταμὸς Κιλικίας ὁ ὕστερον Πύ-
ραμος. λέγονται καὶ Σύροι ἔθνος Λευκόσυροι. Στράβων ἑκκαιδεκάτῃ
Αίλιος Ηρωδιανός Προσωδία καθολική.

Part+Vol. 3,1, page 212, line 29
πλήθους τῶν αὐτόθι κυπαρίσσων, ἣν Κυπαρισσοῦντά τινες καὶ Ἀπολ-

λωνιάδα φασί. νάρκισσος καὶ τὸ φυτὸν καὶ τὸ κύριον. Μέλισσος.
Μύρμισσος πόλις περὶ Λάμψακον, ὡς Πολέμων. Βόλισσος πόλις
Αἰολικὴ ἐπ' ἄκρου Χίου πλησίον. Θουκυδίδης Βολίσκον αὐτὴν καλεῖ ἐν
ὀγδόῃ (c. 24). Ἀνδροτίων δὲ δι' ἑνὸς σ γράφει. καί φασιν ὅτι Ὅμη-
ρος ἐν τούτῳ τῷ πολισματίῳ τὰς διατριβὰς ἐποιεῖτο, ὡς Ἔφορος.
Ἀρχέμισσος ὄνομα ποταμοῦ. Τριπόλισσος ἔθνος Θεσπρωτικόν, οὓς
καὶ Τριπολισσίους καλεῖ Ῥιανὸς ἐν τῷ πεντεκαιδεκάτῳ. Βαρβάλισσος
φρούριον τῆς ἕω περιτετειχισμένον, Θέμισσος πόλις Καρίας, ἣν ἔκτισε
Δάδας, ἀπὸ Θεμίσσου παιδός, ὃν λύκοι διεχρήσαντο. Μούκισσος πόλις
Καππαδοκίας. Μύγισσος πόλις Καρίας.Ἑκαταῖος τετάρτῃ Γενεαλογιῶν.
Παροπάνισσος πόλις καὶ ὄρος Ἰνδικῆς, ἀφ' οὗ Παροπανισσάδαι οἱ
οἰκοῦντες. Ἀπολλόδωρος δὲ ἐν δευτέρῳ περὶ γῆς ἀπ' αὐτῶν φησι τὸ
ὄρος κεκλῆσθαι. βούλονται δέ τινες Παρπάνισον προπαροξυτόνως λέγε-
σθαι τὸ ὄρος. πολλοὶ δὲ καὶ ὀξύνουσι καὶ διὰ τοῦ μ γράφουσι Παρ-
παμισόν. Στράβων δὲ (p. 723) Παροπαμισόν γράφει πεντεσυλλάβως.
Ὕδισσος πόλις Καρίας ἀπὸ Ὑδίσσου παιδὸς Βελλεροφόντου καὶ Ἀστε-
ρίας θυγατρὸς Ὑδέου, ὡς Ἀπολλώνιος Καρικῶν τετάρτῳ. Πεδνήλισσος
πόλις Πισιδίας. τὸ μέντοι περισσός τριγενές. σεσημείωται τὸ Τελ-
μισσός πόλις Καρίας, ὡς δὲ Φίλων καὶ Στράβων, Λυκίας. ἔστι γὰρ
ἀμφοτέρων ὅριον μετὰ Δαίδαλα.

προσηγορικῶς ἢ κυρίως τὸ πυκνή. τὰ γὰρ τοιαῦτα ὡς ἐπίπαν ἀπὸ

71
μακροπαραλήκτων παράγεται, εὐνή εὐναία, Γυρή Γυραία, ἀνάγκη

ἀναγκαία. τὸ ὡς ἐπίπαν εἴρηται διὰ τὸ ἅμαξα ἁμαξαία καὶ κέρας
κεραία». Ἰουδαία Ἀλέξανδρος ὁ πολυίστωρ ἀπὸ τῶν παίδων Σεμι-
ράμιδος Ἰούδα καὶ Ἰδουμαία, ὡς δὲ Κλαύδιος Ἰούλιος ἀπὸ Οὐδαίου
Σπάρτων ἑνὸς ἐκ Θήβης μετὰ Διονύσου ἐστρατευκότος. Ἀλθαία πό-
λις Ὀλκάδων. Αἰγαία· οὕτως ἐκαλεῖτο ἡ Κάρυστος ἀπὸ Αἰγαίωνος
τοῦ δυναστεύοντος. Ἀναία πόλις Καρίας «ἀντικρὺ Σάμοιο» κέκληται
ἀπὸ Ἀναίας Ἀμαζόνος ἐκεῖ ταφείσης, ὡς Ἔφορος. Ἀμφαναία πόλις
Δωρική. Θεόπομπος ἐν πέμπτῳ Φιλιππικῶν. Ἀμφανὰς δὲ καλεῖ αὐτὴν
Ἑκαταῖος ἐν πρώτῃ Γενεαλογιῶν. Ἀνακαία δῆμος τῆς Ἱπποθοωντίδος
φυλῆς. Ἀρταία Περσικὴ χώρα, ἣν ἐπόλισε Πέρσης ὁ Περσέως καὶ
Ἀνδρομέδας. Ἑλλάνικος ἐν Περσικῶν πρώτῃ. Ἀταία πόλις Λακω-
νική. Βελγαία ἡ χώρα. Βουραία πόλις Ἰταλίας ὑπὸ Βουραίου κτι-
σθεῖσα. Γορδυαία χώρα Περσικὴ ἀπὸ Γόρδυος Τριπτολέμου παιδός,
τοῦ κατὰ ζήτησιν Ἰοῦς ἐξ Ἄργους ἐλθόντος εἰς Συρίαν. ἔστι δὲ ἡ πόλις
παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ Τίγριδος. Ἐλαία πόλις τῆς Ἀσίας Αἰολική,
Περγαμηνῶν ἐπίνειον ἣ Κυδαινίς ὠνομάζετο, Μενεσθέως κτίσμα. ἔστι
καὶ πόλις Φοινίκης Ἐλαία μεταξὺ Τύρου καὶ Σιδῶνος, ὡς Φίλων. καὶ
Ἐλαία Βιθυνίας ἐπίνειον πλησίον Μυσίας. ἔστι καὶ λιμὴν Αἰθιοπίας καὶ
νῆσοι τρεῖς. Ἐλυμαία χώρα Ἀσσυρίων πρὸς τῇ Περσικῇ τῆς Σουσίδος

Πανδίονος· ἔστι καὶ Λυκία ἡ πρὸς Κιλικίαν, ἧς ἦρχε Σαρπηδών. Λυρ-

νατία χερρόνησος καὶ χωρίον Λυκίας. Ἀλέξανδρος ἐν δευτέρῳ περὶ
Λυκίας. Μαγία πόλις Ἰλλυρίας. Μαριαμμία πόλις Φοινίκων. Μακε-
τία μοῖρα Μακεδονίας ὡς Μαρσύας ἐν πρώτῳ Μακεδονικῶν «καὶ τὴν
Ὀρεστείαν δὲ Μακετίαν λέγουσιν ἀπὸ τοῦ Μακεδόνος», ἀλλὰ καὶ τὴν
ὅλην Μακεδονίαν Μακετίαν οἶδεν ὀνομαζομένην Κλείδημος ἐν πρώτῳ
Ἀτθίδος «καὶ ἐξῳκίσθησαν ὑπὲρ τὸν Αἰγιαλὸν ἄνω τῆς καλουμένης
Μακε-
τίας». Μαστία πόλις πρὸς ταῖς Ἡρακλείαις στήλαις. Μεδυλλία πόλις,
Ἀλβανῶν κτίσις, Ῥωμαίων ἄποικος. Διονύσιος γʹ Ῥωμαϊκῆς
ἀρχαιολογίας.
Μελία πόλις Καρίας.Ἑκαταῖος Γενεαλογιῶν δʹ. Ναυπλία, πόλις Ἄρ-
γους. Στράβων ὀγδόῃ (p. 368) «ἀπὸ τοῦ ταῖς ναυσὶ προσπλεῖσθαι». Ξιλία
πόλις Λιβύης. Ἀλέξανδρος ἐν τρίτῳ Λιβυκῶν. Ὀρεστία τὸ ἥμισυ μέρος
Μεγάλης Πόλεως ἀπὸ τῆς τοῦ Ὀρέστου παρουσίας. ἔστι καὶ πόλις ἐν
Ὀρέσταις, ἐν ὄρει ὑπερκειμένῳ τῆς Μακεδονικῆς γῆς. καὶ ἄλλη ἐν
Ἀρκαδίᾳ.
Μελανδία χώρα Σιθωνίας. Θεόπομπος τριακοστῷ τρίτῳ Φιλιππικῶν.
72
Μεσσαπία χώρα Ἰαπυγίας προσεχὴς Τάραντι. Μηδία χώρα ταῖς

Κασπίαις παρακεκλιμένη πύλαις.Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ. ἀπὸ Μήδου υἱοῦ Μη-
δείας. Μολορχία πόλις Νεμέας ἀπὸ Μολόρχου τοῦ ξενίσαντος Ἡρα-
κλέα ἀπιόντα ἐπὶ τὸν ἀγῶνα. Μουνυχία λιμὴν Ἀττικῆς ἀπὸ Μονύχου.
λέγεται καὶ Μωνυχία. Μοψοπία ἡ Ἀττικὴ ἀπὸ Μόψοπος, Καλλίμαχος.

ἑνὸς τῶν Λυκάονος παίδων. Χάραξ δὲ κτίσμα Πελασγοῦ ἐν πρώτῳ χρονι-

κῶν οὕτως «Πελασγὸς Ἀκέστορος παῖς τοῦ Ἐκβάσου τοῦ Ἄργου μετοι-
κήσας εἰς Ἄργους εἰς τὴν ἀπ' ἐκείνου μὲν τότε Πελασγίαν, ὕστερον
δὲ Ἀρκαδίαν ἐβασίλευσεν ἔτη εἰκοσιπέντε καὶ πόλιν Παρρασίαν ἔκτισε».
Νικάνωρ δὲ Παρβασίαν φησὶν αὐτὴν κεκλῆσθαι διὰ τὴν Λυκάονος εἰς
τὸν Δία παρανομίαν. Πειρασία πόλις Μαγνησίας. λέγεται καὶ Πει-
ρεσία. Περουσία πόλις Τυρρηνῶν. γράφεται δὲ διχῶς καὶ διὰ τοῦ
ο καὶ δίχα αὐτοῦ. Πρυμνησία πόλις Καρίας, ἣν ἔκτισε Μίμαιθος
Ῥαδανουσία πόλις Μασσαλίας. Ῥοδανουσία πόλις ἐν Μασσαλίᾳ.
Ταυρασία πόλις Ἰταλίας. Χαδισία πόλις Λευκοσύρων.Ἑκαταῖος
Γενεαλογιῶν δευτέρῳ «ἡ δὲ Θεμισκύρη πεδίον ἐστὶν ἀπὸ Χαδισίης μέχρι
Θερμώδοντος». Μένιππος δὲ Χαδίσιον κώμην καὶ ποταμὸν ἐν περίπλῳ
τῶν δύο Πόντων φησίν «ἀπὸ τοῦ Λυκάστου εἰς κώμην καὶ ποταμὸν
Χαδίσιον στάδια ἑκατὸν πεντήκοντα, ἀπὸ Χαδισίου ἐπὶ τὸν Ἶριν ποτα-
μὸν στάδια ἑκατόν». Χαλισία πόλις Λιβύης. Ἔφορος ἐν τῷ εʹ «ἀνα-
χθέντι δ' ἀπὸ τούτων πόλις ὀνομαζομένη Χαλισία». Χαρισίαι πόλις
Ἀρκαδίας ἀπὸ Χαρισίου παιδὸς Λυκάονος. Παυσανίας ὀγδόῳ (3, 4)
»ὠνομάσθησαν δὲ καὶ ἀπὸ Κρώμου Κρῶμοι καὶ Χαρισίαι Χαρίσιον
ἔχουσαι
οἰκιστήν». Χορσία πόλις Βοιωτίας. Παυσανίας ἐνάτῳ (24, 5) «ἐκ δὲ
Κυρτώνων ὑπερβάλλοντι τὸ ὄρος πόλισμά ἐστι Χορσίας». Ὠρισία πόλις
Ἰβηρίας. Λαμουσία ἡ παρὰ Λάμον ποταμὸν Κιλικίας χώρα, ὡς Ἀλέ

ἑπτάκις που χιλίων σταδίων, πλάτος δὲ πεντακοσίων. τὰ αὐτὰ δὲ καὶ

Ἀρτεμίδωρος ἐνάτῳ γεωγραφουμένων. Τελάνη πόλις ἀρχαιοτάτη Συ-
ρίας, ἣν ᾤκει Νίνος πρὸ τῆς Νίνου κτίσεως. Χανδάνη πόλις Ἰαπυ-
γίας.Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ «ἐν δὲ Χανδάνη πόλις, μετὰ δὲ Πευκαῖοι».
Ἀδράνη πόλις Θρᾴκης, ἣ μικρὸν ὑπὲρ τῆς Βερενίκης κεῖται, ὡς Θεό-
73
πομπος. Πολύβιος δὲ διὰ τοῦ η τὴν μέσην λέγει ἐν τρισκαιδεκάτῃ,

Ἀδρήνη. Ἀφάναι χωρίον Σικελίας ἄσημον, ἀφ' οὗ ἡ «εἰς Ἀφάνας»
ἐπὶ τῶν ἀδήλων καὶ ἐκτετοπισμένων. Παρικάνη πόλις Περσική.
Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ «ἐν δ' αὐτοῖσι πόλις Παρικάνη οὔνομα». τὸ δὲ μη-
χανή ὀξύνεται. ὡσαύτως καὶ Ἀμφαναί πόλις Δωρική.Ἑκαταῖος ἐν
πρώτῃ Γενεαλογιῶν. Θεόπομπος Ἀμφαναίαν αὐτὴν καλεῖ ἐν πέμπτῳ
Φιλιππικῶν. ἔστι καὶ χωρίον Θεσσαλίας ὡσαύτως. τὰ δὲ εἰς ανη α
μακρῷ παραληγόμενα ἔχοντα ἔννοιάν τινος προσυπακουομένου ἐπὶ
χωρῶν
καὶ ἐπὶ πόλεων ὀξύνεται, Ματιανή μοῖρα τῆς Μηδίας. Στράβων ἑν-
δεκάτῃ (p. 505) «τοῦτο δὲ γίνεται καὶ τῆς Μηδίας ἐν τῇ Ματιανῇ».
Ἀσιανή πόλις Ἠλείας. Ἀχριανή πόλις Ὑρκανίας. Πολύβιος δεκάτῳ.
Σογδιανή χωρίον περὶ τὴν Βακτριανήν. Σουσιανή ἡ χώρα καὶ κώμη
Σουσιανή. Συρβανή νῆσος ἐν τῷ Εὐφράτῃ.
Τὰ εἰς νη δισύλλαβα τῷ ε παραληγόμενα καὶ βαρύνεται καὶ ὀξύ-
νεται. βαρύνεται τὸ ἔνη, ὀξύνεται τὸ Θεναί πόλις Κρήτης, τινὲς δὲ
Ἀρκαδίας. οἱ δ' ὄρος· καὶ τὸ Μεναί πόλις Σικελίας ἐγγὺς Παλικῶν.
Αίλιος Ηρωδιανός. Περὶ παρωνύμων Part+Vol. 3,2, page 883, line 3
περὶ Κύπρου «τὴν δὲ Γορδίαν ἀποδοῦναι Χυτρίοις». καὶ πάλιν «Εὐρυ-

νόην τῶν Χυτρίων βασιλεὺς ἔγημεν». ἀναλογεῖ δὲ τὸ ἐθνικὸν πρὸς τὸ
Χύτρος ἑνικόν, ὡς Κύπριος πρὸς τὸ Κύπρος.
Ψιττάκη πόλις παρὰ τῷ Τίγριδι. ὁ πολίτης Ψιττάκιος ὡς ἀπὸ
τοῦ ψιττακίας καρποῦ. τὸ κυριώτερον δὲ ἐθνικὸν Ψιττακηνός διὰ τὸ
ἐπιχώριον.
Ψωφίς πόλις Ἀρκαδίας. ὁ πολίτης ὤφειλεν εἶναι Ψωφίτης τῷ
τύπῳ τῶν εἰς ις ληγόντων. ἀλλὰ γέγονεν ἀπὸ τῆς γενικῆς ὡς τῆς
Ἀρκάδος Ἀρκάδιος καὶ τῆς Αὐλίδος Αὐλίδιος, οὕτω Ψωφῖδος Ψωφί-
διος.Ἑκαταῖος Γενεαλογιῶν δευτέρῳ «κάπρος ἦν ἐν τῷ ὄρεϊ καὶ Ψω-
φιδίους κακὰ πολλὰ ἔοργεν».
Ὤλερος Κρητικὴ πόλις. ὁ πολίτης Ὠλέριος καὶ Ὠλερία Ἀθηνᾶ, τὸ
οὐδέτερον Ὠλέριον. φησὶ γὰρ Ξενίων ἐν Κρητικοῖς «τῇ δὲ θεῷ ταύτῃ
ἑορτὴν ἄγουσιν Ἱεραπύτνιοι, τὴν δ' ἑορτὴν Ὠλέρια προσαγορεύουσιν».
Ὠρύχιον τόπος τῆς Ἀττικῆς. τὸ τοπικὸν Ὠρύχιος. Εὐφορίων
Διονύσῳ «ἴχνος ἂν Ὠρυχίοισιν ἐν ἕρκεσιν ὀκλάσσαιντο».
Αίλιος Ηρωδιανός. Περὶ παρωνύμων

74
«φέρε δὴ τοίνυν, ταῦθ' ὅταν ἔλθῃ, τί ποιεῖν χρή μ', ὦ Τελεμισσῆς;».

καὶ Τελμίσσιος ὡς Λυρνήσσιος.
Τέρμερα πόλις Λυκίας. ὁ πολίτης Τερμερεύς. Ἡρόδοτος δὲ Τερ-
μίλας αὐτοὺς καλεῖ ἐν τῷ πρώτῳ (c. 173). ὁ δὲ χρησμὸς ὁ περὶ αὐτῶν
Τερμιλέας αὐτούς φησι.
Τετράπολις τῆς Ἀττικῆς. οἱ οἰκήτορες Τετραπολεῖς καὶ Τετρα-
πολῖται, ὡς Φαβωρῖνος ἐν πρώτῳ παντοδαπῆς ὕλης ἱστορικῆς.
Τρεμίλη. ἡ Λυκία ἐκαλεῖτο οὕτως. οἱ κατοικοῦντες Τρεμιλεῖς.
Ἀλέξανδρος «τελευτήσας τὰς δὲ τοὺς Τρεμιλέας Λυκίοις Βελλεροφόντης
μετωνόμασεν».Ἑκαταῖος Τρεμίλας αὐτοὺς καλεῖ ἐν τετάρτῳ τῶν γε-

νεαλογιῶν.
Τρινακρία ἡ Σικελία. τὸ ἐθνικὸν Τρινακριεύς. Καλλίμαχος δ'
Αἰτίων αʹ Τρινάκριον πόντον φησίν.
Τρῳάς ἡ χώρα τοῦ Ἰλίου. τὸ ἐθνικὸν Τρῳαδεύς. «Ἠγησίαναξ
γραμματικός, γράψας περὶ τῆς Δημοκρίτου λέξεως βιβλίον ἓν καὶ περὶ
ποιητικῶν λέξεων. ἦν δὲ Τρῳαδεύς».
Τυμνησσός πόλις Καρίας. ὁ πολίτης Τυμνησσεύς, ὡς Ἀλέξανδρος
ἐν πρώτῳ Λυκιακῶν.
Ὑδισσός πόλις Καρίας. ὁ πολίτης Ὑδισσεύς, ὡς Ἀπολλώνιός
φησιν.
Ὑλλεῖς ἔθνος Ἰλλυρικὸν ἀπὸ Ὕλλου τοῦ Ἡρακλέους. ἔστι δ'
Στράβων Γεωγραφικά. Book 8, cha. 6, sec. 2, line 16
τῆς θαλάττης, ἀπὸ δὲ τοῦ Ἄργους εἰς τὸ Ἡραῖον τετ-

ταράκοντα, ἔνθεν δὲ εἰς Μυκήνας δέκα. μετὰ δὲ τὸ
Τημένιον ἡ Ναυπλία, τὸ τῶν Ἀργείων ναύσταθμον·
τὸ δ' ἔτυμον ἀπὸ τοῦ ταῖς ναυσὶ προσπλεῖσθαι. ἀπὸ
τούτου δὲ πεπλάσθαι φασὶ τὸν Ναύπλιον καὶ τοὺς
παῖδας αὐτοῦ παρὰ τοῖς νεωτέροις· οὐ γὰρ Ὅμηρον
ἀμνημονῆσαι ἂν τούτων, τοῦ μὲν Παλαμήδους τοσαύ-
την σοφίαν καὶ σύνεσιν ἐπιδεδειγμένου, δολοφονη-
θέντος δὲ ἀδίκως, τοῦ δὲ Ναυπλίου τοσοῦτον ἀπεργα-
σαμένου φθόρον ἀνθρώπων περὶ τὸν Καφηρέα. ἡ δὲ
γενεαλογία πρὸς τῷ μυθώδει καὶ τοῖς χρόνοις διημάρ-
τηται· δεδόσθω γὰρ Ποσειδῶνος εἶναι, Ἀμυμώνης δὲ
πῶς τὸν κατὰ τὰ Τρωικὰ ἔτι ζῶντα; ἐφεξῆς δὲ τῇ Ναυ-
πλίᾳ τὰ σπήλαια καὶ οἱ ἐν αὐτοῖς οἰκοδομητοὶ λαβύριν-
θοι, Κυκλώπεια δ' ὀνομάζουσιν.
Εἶτ' ἄλλα χωρία καὶ ἐφεξῆς ὁ Ἑρμιονικὸς κόλπος·
καὶ [γὰρ τοῦτον Ὁμ]ήρου τάξαντος ὑπὸ τῇ Ἀργείᾳ καὶ
ἡμῖν οὐ [παροπτέος ἐνέ]φηνεν ὁ μερισμὸς τῆς περιο-
75
δείας οὗτος. ἄρχεται δ' ἀπὸ Ἀσίνης πολίχνης· εἶθ'

Ἑρμιόνη καὶ Τροιζήν· ἐν παράπλῳ δὲ πρόκειται καὶ
Καλαυρία νῆσος, κύκλον ἔχουσα τριάκοντα σταδίων,
Simonides Lyr., Testimonium Vol. -Jacobyʹ-T 1a,8,T, frag. 1, line 3
ΣΙΜΩΝΙΔΟΥ
Τὸν τραγόπουν ἐμὲ Πᾶνα τὸν Ἀρκάδα, τὸν κατὰ Μήδων,

τὸν μετ' Ἀθηναίων στήσατο Μιλτιάδης.
SUID. s. Σιμωνίδης Κεῖος· θυγατριδοῦς κατά τινας τοῦ προτέ-
ρου, ὃς ἐπεκλήθη Μελικέρτης. γέγονε δὲ
πρὸ τῶν Πελοποννησιακῶν· καὶ γέγραφε Γενεαλογίαν ἐν βιβλίοις
τρισίν· Εὑρήματα ἐν βιβλίοις τρισίν.
ET. M. p. 479, 47 (TZETZ. Lyk. 355): Ἰτωνὶς καὶ Ἰτωνία ἡ
Ἀθηνᾶ εἴρηται παρὰ τοῖς Θεσσαλοῖς, ἀπό τινος πόλεως Ἴτωνος. φησὶ δὲ
ὁ γενεαλόγος Σιμωνίδης Ἰτώνου θυγατέρας γενέσθαι δύο, Ἀθηνᾶν καὶ
Ἰοδάμαν, ἃς ἐζηλωκυίας τὴν ὁπλομαχικὴν εἰς ἔριν τὴν εἰς ἀλλήλας χωρῆ-
σαι, ἀναιρεθῆναί τε τὴν Ἰοδάμαν ὑπὸ τῆς Ἀθηνᾶς.
SCHOL. APOLL. RHOD. II 866: Ἀγκαίωι ... ὃν Ἰμβρασίοισι
παρ' ὕδασιν Ἀστυπάλαια τίκτε Ποσειδάωνι] ὅτι Ποσειδῶνος καὶ Ἀστυ-
παλαίας τῆς Φοίνικος ὁ Σάμιος Ἀγκαῖος ἦν παῖς, ὃς ἐκυβέρνα τὴν ναῦν
μετὰ τὴν Τίφυος τελευτήν, καὶ Σιμωνίδης ὁ γενεαλόγος ὁμοίως τῶι
Philoxenus Lyr., Tituli Frag. 1, line tit
ἔθυσας, ἀντιθύσηι.
οἵωι μ' ὁ δαίμων τέρατι συγκαθεῖρξεν·
Γάμε θεῶν λαμπρότατε
αὐτοὶ γὰρ διὰ Παρνασσοῦ
χρυσορόφων Νυμφέων εἴσω
θαλάμων
στρεπταίγλαν
εὐρείτας οἶνος πάμφωνος.
τὸν ἀρκεσίγυιον
συμβαλοῦμαί τι μέλος ὑμῖν εἰς ἔρωτα
Γενεαλογία τῶν Αἰακιδῶν

76
Ακουσίλαος. Testimonia Vol. -Jacobyʹ-T 1a,2,T, frag. 1, line 2
SUID. s. Ἀκουσίλαος· Κάβα υἱός· Ἀργεῖος ἀπὸ Κερκάδος πόλεως οὔσης

Αὐλίδος πλησίον. ἱστορικὸς πρεσβύτατος. ἔγραψε δὲ Γενεαλογίας ἐκ
δέλτων χαλκῶν, ἃς λόγος εὑρεῖν τὸν πατέρα αὐτοῦ ὀρύξαντά τινα τόπον
τῆς οἰκίας αὐτοῦ.
DIONYS. HAL. De Thuc. 5: ἀρχαῖοι μὲν οὖν συγγραφεῖς ... πρὸ
τοῦ Πελοποννησιακοῦ πολέμου· ... ὅ τε Ἀργεῖος Ἀκουσίλαος·
JOSEPH. c. Apion. I 13 (EUSEB. PE X 7 p. 478 AB): οἱ
μέντοι τὰς ἱστορίας ἐπιχειρήσαντες συγγράφειν παρ' αὐτοῖς, λέγω δὲ τοὺς
περὶ Κάδμον τε τὸν Μιλήσιον (III) καὶ τὸν Ἀργεῖον Ἀκουσίλαον καὶ
μετὰ τοῦτον εἴ τινες ἄλλοι λέγονται γενέσθαι, βραχὺ τῆς Περσῶν ἐπὶ τὴν
Ἑλλάδα στρατείας τῶι χρόνωι προύλαβον.
MENAND. Π. ἐπιδεικτ. 6. III 338, 4 Sp: οἱ μέν γε νομίζοντες
οὐδὲν διαφέρειν καὶ τὰς γενεαλογίας μύθους εἶναί φασιν, οἷον εἰ βούλει,
ὅσα
οὔσης Αὐλίδος πλησίον. ἱστορικὸς πρεσβύτατος. ἔγραψε δὲ Γενεαλογίας

ἐκ δέλτων
χαλκῶν, ἃς λόγος εὑρεῖν τὸν πατέρα αὐτοῦ ὀρύξαντά τινα τόπον τῆς
οἰκίας αὐτοῦ.
ὅσα
γε Ἀκουσίλεως καὶ Ἡσίοδος καὶ Ὀρφεὺς ἐν ταῖς Θεογονίαις εἰρήκασιν.
εἰσὶ μὲν γὰρ γενεαλογικαὶ αὗται, οὐδὲν δὲ ἧττον μυθικαί.
CLEM. ALEX. Strom. VI 2, 26, 7 p. 443, 2 Stäh: τὰ δὲ Ἡσιό-
77
δου μετήλλαξαν εἰς πεζὸν λόγον καὶ ὡς ἴδια ἐξήνεγκαν Εὔμηλός (III)
τε καὶ Ἀκουσίλαος οἱ ἱστοριογράφοι.
JOSEPH. c. Apion. I 16 (EUSEB. PE X 7 p. 478 D): περίεργος
δ' ἂν εἴην ἐγὼ τοὺς ἐμοῦ μᾶλλον ἐπισταμένους διδάσκων ὅσα μὲν Ἑλλά-
νικος (4 T 18) Ἀκουσιλάωι περὶ τῶν Γενεαλογιῶν διαπεφώνηκεν, ὅσα
δὲ διορθοῦται τὸν Ἡσίοδον Ἀκουσίλαος.
SUID. s.Ἑκαταῖος Μιλήσιος (1 T 1)· ... πρῶτος δὲ ἱστορίαν

ὅσα
πεζῶς ἐξήνεγκε, συγγραφὴν δὲ Φερεκύδης (I 3). τὰ γὰρ Ἀκουσιλάου
νοθεύεται.

ὅσα
78

πεζῶς ἐξήνεγκε, συγγραφὴν δὲ Φερεκύδης (I 3). τὰ γὰρ Ἀκουσιλάου
νοθεύεται.
CICERO De or. II 53: hanc similitudinem scribendi multi secuti
sunt, qui sine ullis ornamentis monumenta solum temporum hominum
locorum gestarumque rerum reliquerunt; itaque qualis apud Graecos
Ακουσίλαος. Fra. Vol. -Jacobyʹ-F 1a,2,F, frag. 3, line 4
ὅτι Ἀχελῶιος πάντων τῶν ποταμῶν πρεσβύτατος. ἔφη γάρ· «Ὠκεανὸς

δὲ γαμεῖ Τηθὺν ἑαυτοῦ ἀδελφήν· τῶν δὲ γίνονται τρις-
χίλιοι ποταμοί· Ἀχελῶιος δὲ αὐτῶν πρεσβύτατος καὶ
τετίμηται μάλιστα.»
HARPOKR. s. Ὁμηρίδαι· ... γένος ἐν Χίωι, ὅπερ Ἀκουσίλαος ἐν
γ. ? s. zu 362 F 5 Ἑλλάνικος ἐν τῆι Ἀτλαντιάδι (4 F 20) ἀπὸ τοῦ ποιητοῦ
φησιν ὠνο-
μάσθαι.
SCHOL. Τ HOM. Il. Ψ 296 τὴν (sc. Αἴθην) Ἀγαμέμνονι δῶκ'
Ἀγχισιάδης Ἐχέπωλος δῶρ', ἵνα μή οἱ ἕποιθ' ὑπὸ Ἴλιον ἠνεμόεσσαν,
ἀλλ' αὐτοῦ τέρποιτο μένων· μέγα γάρ οἱ ἔδωκε Ζεὺς ἄφενος· ναῖεν δ' ὅ
γ' ἐν εὐρυχόρωι Σικυῶνι] Ἀκουσίλαος ἐν τρίτωι Γενεαλογιῶν κύριον
ἤκουσε
τὸ Ἐχέπωλος οὕτως· «Κλεωνύμου δ' Ἀγχίσης· τοῦ δὲ Ἐχέ-
πωλος.» καὶ Φερεκύδης ἐν τῶι γ (3 F 20)· ‘Κλεώνυμος δὲ ὁ Πέ-
λοπος ὤικει Κλεωνῆισι καταστήσαντος Ἀτρέως· τοῦ δὲ γίνεται Ἀγχίσης·
τοῦ δὲ Ἐχέπωλος.’
SCHOL. APOLL RHOD. IV 992 Κεραυνίηι εἰν ἁλὶ νῆσος, ἧι
ὕπο δὴ κεῖσθαι δρέπανον φάτις ... ὧι ἄπο πατρὸς μήδεα νηλειῶς ἔταμε
Κρόνος ... Δρεπάνη τόθεν ἐκλήισται οὔνομα, Φαιήκων ἱερὴ τροφός. ὣς
δὲ καὶ αὐτοὶ αἵματος Οὐρανίοιο γένος Φαίηκες ἔασιν] Ἀκουσίλαος ἐν τῆι
τρίτηι φησὶν ὅτι ἐκ τῆς ἐκτομῆς τοῦ Οὐρανοῦ ῥανίδας ἐνεχθῆναι
συνέπεσεν,
τουτέστι τὰς σταγόνας, κατὰ τῆς γῆς, ἐξ ὧν γεννηθῆναι τοὺς Φαίακας·
Ακουσίλαος. Fra. Vol. -Jacobyʹ-F 1a,2,F, frag. 37, line 2

79
Πύρραν. καὶ ὅτι τοὺς λίθους κατόπιν ῥίπτοντες ἀνθρώπους ἐποίουν,

μαρτυρεῖ
Ἀκουσίλαος.
SCHOL. APOLL. RHOD. IV 57: Λάτμος ὄρος Καρίας, ἔνθα
ἐστὶν ἄντρον, ἐν ὧι διέτριβεν Ἐνδυμίων, ἔστι δὲ καὶ πόλις ἡ λεχθεῖσα
Ἡράκλεια. τὸν δὲ Ἐνδυμίωνα Ἡσίοδος (F 11) μὲν Ἀεθλίου τοῦ Διὸς καὶ
Καλύκης παῖδα λέγει, παρὰ Διὸς εἰληφότα τὸ δῶρον ἳν αὐτῶι ταμίαν
εἶναι θανάτου, ὅτε θέλοι ὀλέσθαι· καὶ Πείσανδρος (om Ki) καὶ
Ἀκουσίλαος
καὶ Φερεκύδης (3 F 121) καὶ Νίκανδρος ἐν δευτέρωι Αἰτωλικῶν (F 6
Schn) καὶ Θεόπομπος ὁ ἐποποιός.
– – – IV 1147: περὶ δὲ τοῦ δέρους ὅτι ἦν χρυσοῦν οἱ πλεῖστοι
ἱστοροῦσιν. Ἀκουσίλαος δὲ ἐν τῶι Περὶ γενεαλογιῶν πορφυρευθῆναί
φησιν
ἀπὸ τῆς θαλάσσης.
– – – II 1122: Ἄργος δὲ παροίτατος] εἷς τῶν Φρίξου παίδων
οὗτος. τούτους δὲ Ἡρόδωρός (31 F 39) φησιν ἐκ Χαλκιόπης τῆς Αἰήτου
θυγατρός· Ἀκουσίλαος δὲ καὶ Ἡσίοδος ἐν ταῖς Μεγάλαις Ἠοίαις (F 152)
φασὶν ἐξ Ἰοφώσσης τῆς Αἰήτου. καὶ οὗτος μέν φησιν αὐτοὺς τέσσαρας.
Ἄργον Φρόντιν Μέλανα Κυτίσωρον· Ἐπιμενίδης (68 B 12 Diels) δὲ
πέμπτον
προστίθησι Πρέσβωνα.
SCHOL. A B HOM. II. Υ 307: ἤδη γὰρ Πριάμου γενέην ἤχθηρε
Κρονίων· νῦν δὲ δὴ Αἰνείαο βίη Τρώεσσιν ἀνάξει καὶ παίδων παῖδες |
Ἀφροδίτη χρησμοῦ ἐκπεσόντος ὅτι τῆς τῶν Πριαμιδῶν ἀρχῆς
καταλυθείσης
Ακουσίλαος. Testimonia Frag. 2, line 2
SCHOL THUKYD. I 51, 4 Ἀνδοκίδης] ὁ εἷς τῶν δέκα ῥητόρων, ὥς

φησιν
JOSEPH. A J I 108: Ἡσίοδός τε (F 256) καὶἙκαταῖος (1 F 35) καὶ
Ἑλλά-
νικος (4 F 202) καὶ Ἀκουσίλαος ... ἱστοροῦσι τοὺς ἀρχαίους ζήσαντας ἔτη
χίλια.
DIOG. I 41 [s. c. 10, 1] ἔνιοι προστιθέασιν Ἀκουσίλαον Κάβα ἢ Σκάβρα
Ἀρ-
γεῖον. (42) Ἕρμιππος δ' ἐν τῶι Περὶ τῶν σοφῶν [fr. 8 FHG III 37]
ἑπτακαίδεκά
φησιν ... εἶναι δὲ Σόλωνα, Θαλῆν, Πιττακόν, Βίαντα, Χίλωνα, Μύσωνα,
80
Κλεό-
βουλον, Περίανδρον, Ἀνάχαρσιν, Ἀκουσίλαον, Ἐπιμενίδην [3 A],
Λεώφαντον,
Φερεκύδην [7 A 2a] κτλ.
SUID. Ἀ. Κάβα υἱὸς Ἀργεῖος, ἀπὸ Κερκάδος πόλεως οὔσης Αὐλίδος
πλησίον,
ἱστορικὸς πρεσβύτατος. ἔγραψε δὲ Γενεαλογίας ἐκ δέλτων χαλκῶν, ἃς
λόγος
εὑρεῖν τὸν πατέρα αὐτοῦ ὀρύξαντά τινα τόπον τῆς οἰκίας αὐτοῦ.
–Ἑκαταῖος ... πρῶτος δὲ ἱστορίαν πεζῶς ἐξήνεγκε, συγγραφὴν δὲ Φερε-
κύδης· τὰ γὰρ Ἀκουσιλάου νοθεύεται.
CLEM. Strom VI 26 (II 443, 2 St.) τὰ δὲ Ἡσιόδου μετήλλαξαν εἰς πεζὸν
λόγον καὶ ὡς ἴδια ἐξήνεγκαν Εὔμηλός [FHG II 20] τε καὶ Ἀ. οἱ
ἱστοριογράφοι.
SUID. Σαβῖνος σοφιστὴς γεγονὼς ἐπὶ Ἀδριανοῦ Καίσαρος· ἔγραψεν ...
Εἰς Θουκυδίδην καὶ Ἀκουσίλαον καὶ ἄλλους ὑπομνήματα καὶ ἕτερά τινα
ἐξηγητικά.
DAMASC. de princ. 124 [I 320, 10 R.] Ἀ. δὲ
Χάος μὲν ὑποτίθεσθαί μοι δοκεῖ τὴν πρώτην ἀρχὴν ὡς πάντηι
ἄγνωστον, τὰς δὲ δύο μετὰ τὴν μίαν· Ἔρεβος μὲν τὴν ἄρρενα,
Ακουσίλαος. Fra. Frag. 29, line 2
παρὰ Διὸς εἰληφότα τὸ δῶρον ‘ἳν' αὐτῶι ταμίαν εἶναι θανάτου, ὅτε
θέλοι ὀλέσθαι’. ... καὶ Πείσανδρος [FGrHist. 16 F 7 I 181] καὶ Ἀ.
– IV 828 Ἀ. Φόρκυνος καὶ Ἑκάτης τὴν Σκύλλαν
λέγει. Vgl. B 8.
– IV 992 Ἀ. ἐν τῆι γ φησίν, ὅτι ἐκ τῆς ἐκτομῆς τοῦ
Οὐρανοῦ ῥανίδας ἐνεχθῆναι συνέπεσεν, τουτέστι [τὰς σταγόνας,
κατὰ τῆς γῆς, ἐξ ὧν γεννηθῆναι τοὺς Φαίακας, οἱ δὲ τοὺς Γίγαντας.
καὶ Ἀλκαῖος [fr. 116 PLG III 185] δὲ λέγει τοὺς Φαίακας ἔχειν τὸ
γένος ἐκ τῶν σταγόνων τοῦ Οὐρανοῦ.
– 1146 περὶ δὲ τοῦ δέρους ὅτι ἦν χρυσοῦν οἱ πλεῖστοι
ἱστοροῦσιν. Ἀ. δὲ ἐν τῶι Περὶ γενεαλογιῶν πορφυρευθῆναί φησιν
SCHOL. HES. Theog. 379 ἀργέστην Ζέφυρον Βορέην
τ' αἰψηροκέλευθον καὶ Νότον] Ἀ. δὲ τρεῖς ἀνέμους εἶναί φησι κατὰ
Ἡσίοδον [Th. 870] Βορρᾶν, Ζέφυρον καὶ Νότον· τοῦ Ζεφύρου
ἐπίθετον τὸ ‘ἀργέστην’ φησίν.
SCHOL. HOMER. AB zu Υ 307 Ἀφροδίτη χρησμοῦ ἐκπε-
σόντος, ὅτι τῆς τῶν Πριαμιδῶν ἀρχῆς καταλυθείσης οἱ ἀπ' Ἀγχίσου
Τρώων βασιλεύσουσιν, Ἀγχίσηι ἤδη παρηκμακότι συνῆλθεν, τεκοῦσα
81
δ' Αἰνείαν καὶ βουλομένη πρόφασιν κατασκευάσαι τῆς τῶν Πρια-

μιδῶν καταλύσεως Ἀλεξάνδρωι πόθον Ἑλένης ἐνέβαλε καὶ μετὰ τὴν
Ακουσίλαος. Fra. Frag. 32, line 1

ἁρπαγὴν τῶι μὲν δοκεῖν συνεμάχει τοῖς Τρωσί, ταῖς δὲ ἀληθείαις
παρηγόρει τὴν ἧτταν αὐτῶν, ἵνα μὴ παντελῶς ἀπελπίσαντες ἀπο-
δῶσι τὴν Ἑλένην. Ἡ ἱστορία παρὰ Ἀκουσιλάωι.
SCHOL. HOMER. T z. Υ 296 Ἀ. ἐν τρίτωι Γενεαλογιῶν
κύριον ἤκουσε τὸ ‘Ἐχέπωλος’ οὕτως· ‘Κλεωνύμου δ' Ἀγχίσης,
τοῦ δὲ Ἐχέπωλος’.
– HQ z. κ 2 Δευκαλίων, ἐφ' οὗ ὁ κατακλυσμὸς
γέγονε, Προμηθέως μὲν ἦν υἱός, μητρὸς δὲ ὡς οἱ πλεῖστοι
λέγουσι, Κλυμένης, ὡς δὲ Ἡσίοδος [fr. 3] Προνόης, ὡς δὲ Ἀ., Ἡσιό-
νης τῆς Ὠκεανοῦ καὶ Προμηθέως.
– QV z. λ 520 Εὐρύπυλος ὁ Ἀστυόχης καὶ Τηλέφου
τοῦ Ἡρακλέους παῖς λαχὼν τὴν πατρώιαν ἀρχὴν τῆς Μυσίας προ-
ίστατο. πυθόμενος δὲ Πρίαμος περὶ τῆς τούτου δυνάμεως ἔπεμψεν
ὡς αὐτόν, ἵνα παραγένηται σύμμαχος.
Φλαβιος Ιώσηπος Antiquitates Judaicae Book 11, cha. 71, line 3
τὴν διήγησιν. τὸ δὲ κεφάλαιον τῶν ἀπερχομένων περὶ ἔτη δώδεκα

τὴν ἡλικίαν γεγονότων ἐκ τῆς Ἰούδα φυλῆς καὶ Βενιαμίτιδος ἦν
μυριάδες τετρακόσιαι ἑξηκονταδύο καὶ ὀκτακισχίλιοι, Λευῖται δὲ
τέσσαρες καὶ ἑβδομήκοντα, γυναικῶν δὲ ἀναμὶξ καὶ νηπίων σώματα
ἦν τετρακισμύρια ἑπτακόσια τεσσαρακονταδύο. πάρεξ δὲ τούτων
Λευῖται μὲν ἦσαν ὑμνῳδοὶ ἑκατὸν εἰκοσιοκτώ, πυλωροὶ δὲ ἑκατὸν
δέκα, δοῦλοι δὲ ἱεροὶ τριακόσιοι ἐνενηκονταδύο, ἄλλοι τε πρὸς τού-
τοις λέγοντες μὲν εἶναι τῶν Ἰσραηλιτῶν οὐ δυνάμενοι δὲ ἐπιδεῖξαι
τὸ γένος αὐτῶν ἑξακόσιοι πεντηκονταδύο. ἐξεβλήθησαν δὲ καὶ τῶν
ἱερέων ἐκ τῆς τιμῆς ἠγμένοι γυναῖκας, ὧν οὔτ' αὐτοὶ τὸ γένος εἶχον
εἰπεῖν οὔτ' ἐν ταῖς γενεαλογίαις τῶν Λευιτῶν καὶ ἱερέων εὑρέθη-
σαν· ἦσαν δὲ ὡς πεντακόσιοι καὶ πέντε καὶ εἴκοσι. τὸ δὲ τῶν
θεραπόντων πλῆθος εἵπετο τοῖς ἀναβαίνουσιν εἰς Ἱεροσόλυμα ἑπ-
82
τακισχιλίων τριακοσίων τριακονταεπτά, ψάλται δὲ καὶ ψάλτριαι

διακόσιοι τεσσαρακονταπέντε, κάμηλοι τετρακόσιαι τριακονταπέντε,
ὑποζύγια πεντακισχίλια πεντακόσια εἰκοσιπέντε. ἡγεμὼν δὲ τῆς
κατηριθμημένης πληθύος ἦν ὁ Σαλαθιήλου παῖς Ζοροβάβηλος ἐκ
τῶν υἱῶν ὢν τῶν Δαυίδου γεγονὼς ἐκ τῆς Ἰούδα φυλῆς, καὶ Ἰησοῦς
υἱὸς Ἰωσεδέκου τοῦ ἀρχιερέως. πρὸς τούτοις ὁ Μαρδοχαῖος καὶ
Σερεβαῖος ἐκ τοῦ πλήθους κεκριμένοι ἄρχοντες ἦσαν, οἳ καὶ συνε-
βάλοντο μνᾶς μὲν χρυσίου ἑκατὸν ἀργύρου δὲ πεντακισχιλίας.
Φλαβιος Ιώσηπος Contra Apionem (= De Judaeorum vetustate)

Book 1, sec. 16, line 2
Αἰγυπτίων καὶ Χαλδαίων γενομένους μαθητὰς ὀλίγα συγγράψαι,

καὶ ταῦτα τοῖς Ἕλλησιν εἶναι δοκεῖ πάντων ἀρχαιότατα καὶ μόλις
αὐτὰ πιστεύουσιν ὑπ' ἐκείνων γεγράφθαι.
Πῶς οὖν οὐκ ἔστιν ἄλογον τετυφῶσθαι τοὺς Ἕλληνας ὡς
μόνους ἐπισταμένους τἀρχαῖα καὶ τὴν ἀλήθειαν περὶ αὐτῶν ἀκρι-
βῶς παραδιδόντας; ἢ τίς οὐ παρ' αὐτῶν ἂν τῶν συγγραφέων
μάθοι ῥᾳδίως, ὅτι μηδὲν βεβαίως εἰδότες συνέγραφον, ἀλλ' ὡς ἕκα-
στοι περὶ τῶν πραγμάτων εἴκαζον; τὸ πλεῖον γοῦν διὰ τῶν βιβλίων
ἀλλήλους ἐλέγχουσι καὶ τἀναντιώτατα περὶ τῶν αὐτῶν λέγειν οὐκ
ὀκνοῦσι. περίεργος δ' ἂν εἴην ἐγὼ τοὺς ἐμοῦ μᾶλλον ἐπισταμέ-
νους διδάσκων ὅσα μὲν Ἑλλάνικος Ἀκουσιλάῳ περὶ τῶν Γενεαλογιῶν
διαπεφώνηκεν, ὅσα δὲ διορθοῦται τὸν Ἡσίοδον Ἀκουσίλαος, ἢ τίνα
τρόπον Ἔφορος μὲν Ἑλλάνικον ἐν τοῖς πλείστοις ψευδόμενον ἐπι-
δείκνυσιν, Ἔφορον δὲ Τίμαιος καὶ Τίμαιον οἱ μετ' ἐκεῖνον γεγονό-
τες, Ἡρόδοτον δὲ πάντες. ἀλλ' οὐδὲ περὶ τῶν Σικελικῶν τοῖς περὶ
Ἀντίοχον καὶ Φίλιστον ἢ Καλλίαν Τίμαιος συμφωνεῖν ἠξίωσεν,
οὐδ' αὖ περὶ τῶν Ἀττικῶν οἱ τὰς Ἀτθίδας συγγεγραφότες ἢ περὶ
τῶν Ἀργολικῶν οἱ τὰ περὶ Ἄργος ἱστοροῦντες ἀλλήλοις κατηκολου-
θήκασι. καὶ τί δεῖ λέγειν περὶ τῶν κατὰ πόλεις καὶ βραχυτέρων;
ὅπου γε περὶ τῆς Περσικῆς στρατείας καὶ τῶν ἐν αὐτῇ πραχθέν-
των οἱ δοκιμώτατοι διαπεφωνήκασι, πολλὰ δὲ καὶ Θουκυδίδης ὡς
Ephorus Hist., Testimonia Vol. -Jacobyʹ-T 2a,70,T, frag. 18b, line 2
αὐταῖς λέξεσιν ἔστιν ὅτε τρισχιλίους ὅλους μετατιθέντος στίχους’; .....

(465 D) ‘καὶ τί θαυμάζομεν ... εἰ Θεοπόμπου καὶ Ἐφόρου τὸ τῆς κλοπῆς
πάθος ἥψατο, ἀργοτέρων οὕτως ἀνδρῶν, ὅπου γε καὶ Μένανδρος .....

(467 D) Λυσιμάχου μέν ἐστι δύο Περὶ τῆς Ἐφόρου κλοπῆς· Ἀλκαῖος δέ,
83
ὁ τῶν λοιδόρων ἰάμβων καὶ ἐπιγραμμάτων ποιητής, παρώιδηκε τὰς

Ἐφόρου κλοπὰς ἐξελέγχων.
STRABON X 3, 5: Πολύβιος (XXXIV 1, 3) ... φήσας περὶ
τῶν Ἑλληνικῶν καλῶς μὲν Εὔδοξον (V), κάλλιστα δ' Ἔφορον ἐξηγεῖσθαι
περὶ κτίσεων, συγγενειῶν, μεταναστάσεων, ἀρχηγετῶν.

POLYB. IX 1, 4:
τὸν μὲν γὰρ φιλήκοον ὁ γενεαλογικὸς τρόπος ἐπισπᾶται, τὸν δὲ
πολυπράγ-
μονα καὶ περιττὸν ὁ περὶ τὰς ἀποικίας καὶ κτίσεις καὶ συγγενείας, καθά
που καὶ παρ' Ἐφόρωι λέγεται, τὸν δὲ πολιτικὸν ὁ περὶ τὰς πράξεις τῶν
ἐθνῶν καὶ πόλεων καὶ δυναστῶν.
STRABON I 1, 1: οἵ τε γὰρ πρῶτοι θαρρήσαντες αὐτῆς (sc. τῆς
γεωγραφικῆς) ἅψασθαι τοιοῦτοί τινες ὑπῆρξαν· Ὅμηρός τε καὶ
Ἀναξίμανδρος
... καὶἙκαταῖος (1 T 11) ...., καθὼς καὶ Ἐρατοσθένης (V) φησί· καὶ
Δημόκριτος δὲ καὶ Εὔδοξος (V) καὶ Δικαίαρχος καὶ Ἔφορος καὶ ἄλλοι
πλείους. ἔτι δὲ οἱ μετὰ τούτους, Ἐρατοσθένης τε καὶ Πολύβιος καὶ
Εκαταίος. Fra. Vol. -Jacobyʹ-F 1a,1,F, frag. 3, line 2
τελευταῖον τὸ ἑαυτῶν ὄνομα γραφόντων, πολλῶν δὲ καὶ ἐν αὐτοῖς τοῖς

λόγοις τε καὶ
ποιήμασιν, (10) ὥσπερ Ἑκαταῖός τε καὶ Ἡρόδοτος καὶ Θουκυδίδης ...
SCHOL. APOLL. RHOD. I 551 ἔργον Ἀθηναίης Ἰτωνίδος] Ἰτωνίας
Ἀθηνᾶς ἐστιν ἱερὸν ἐν Κορωνείαι τῆς Βοιωτίας. ὁ μέντοι Ἀπολλώνιος
οὐκ ἂν λέγοι τὴν Ἀθηνᾶν ἐπὶ κατασκευῆι τῆς Ἀργοῦς ἀπὸ τῆς ἐν
Κορωνείαι
ἐπικλήσεως, μᾶλλον δὲ ἀπὸ Θεσσαλικῆς Ἰτωνίας, περὶ ἧς Ἑκα-
ταῖος μὲν ἐν τῆι πρώτηι τῶν Ἱστοριῶν λέγει. Ἀρμενίδας δὲ
ἐν τοῖς Θηβαικοῖς (III) Ἀμφικτύονος υἱὸν Ἴτωνον ἐν Θεσσαλίαι
γεννηθῆναι·
καὶ Ἀλέξανδρος (III) ἐν τῶι α τῶν Κορίννης Ὑπομνημάτων.
STEPH. BYZ. s. Ἀμφαναί· πόλις Δωρική.Ἑκαταῖος ἐν α Γενεα-
λογιῶν. Θεόπομπος (II) Ἀμφαναίαν αὐτὴν καλεῖ ἐν ε Φιλιππικῶν. ἔστι
καὶ χωρίον Θετταλίας ὡσαύτως.
– s. Οἴνη· πόλις Ἄργους.Ἑκαταῖος Ἱστοριῶν α. τὸ ἐθνικὸν
Οἰναῖος Οἰναία Οἰναῖον. Ὦρος δὲ Οἰνώην αὐτήν φησιν, ἧς τὸ ἐθνικὸν
Οἰνωάτης καὶ θηλυκὸν Οἰνωᾶτις Ἄρτεμις (Eurip. Herakl. 379), ἡ ἐν
Οἰνώηι τῆς Ἀργείας ἱδρυμένη ὑπὸ Προίτου.
– s. Φάλαννα· πόλις Περραιβίας, ἀπὸ Φαλάννης τῆς Τυροῦς
θυγατρός. Λυκόφρων (Al. 906)· ‘Γόννον Φάλανναν ἠδ' Ὀλοσσόνων
84
γύας’.
Ἑκαταῖος Ἱστοριῶν α Ἱππίαν αὐτὴν καλεῖ. καὶ Ἔφορος (II) Φάλαννον
αὐτὴν καλεῖ ἐν τῶι θ.
– s. Φάλαννα· πόλις Περραιβίας, ἀπὸ Φαλάννης τῆς Τυροῦς

θυγατρός. Λυκόφρων (Al. 906)· ‘Γόννον Φάλανναν ἠδ' Ὀλοσσόνων
γύας’.
Ἑκαταῖος Ἱστοριῶν α Ἱππίαν αὐτὴν καλεῖ. καὶ Ἔφορος (II) Φάλαννον
αὐτὴν καλεῖ ἐν τῶι θ.
STEPH BYZ. s. Ψωφίς· πόλις Ἀρκαδίας. κέκληται ἀπὸ Ψώ-
φιδος τοῦ Λυκάονος, ὑφ' οὗ φασι τὸ παλαιὸν ἐκτίσθαι αὐτήν· ἢ ἀπὸ
Ψωφίδος τῆς Ἔρυκος θυγατρός. ἔστι καὶ ἑτέρα πόλις Ψωφὶς Ἀκαρνανίας,
ἡ παλαιὰ λεγομένη. ἔστι καὶ τρίτη τῆς Ἀχαίας. ὁ πολίτης ὤφειλεν

εἶναι Ψωφίτης ... ἀλλὰ γέγονεν ἀπὸ τῆς γενικῆς, ὡς τῆς Ἀρκάδος Ἀρ-
κάδιος καὶ τῆς Αὐλίδος Αὐλίδιος, οὕτω Ψωφίδος Ψωφίδιος.Ἑκαταῖος
Γενεαλογιῶν β· «κάπρος ἦν ἐν τῶι ὄρει καὶ Ψωφιδίους κακὰ
πόλλ' ἔοργεν».
NATAL. COM. Mythol. 9, 9 (p. 981 f. ed. Genev.
a. 1651): sed antequam in lupum verteretur ex uxore Atlantis filia
et ex aliis nonnullis multos filios suscepit, quorum haec sunt nomina ....
nam cum Apollodorus (Bibl. 3, 96 ff.) quinquaginta fuisse inquit, ego
tamen multo
plures fuisse apud varios scriptores invenio: quippe cum Callisto
etiam ... et Dia ...
filiae fuisse Lycaonis memorantur. Hecataeus Milesius libro secundo
Genea-
logiarum longe aliam tradidit rationem cur Lycaon et eius filii fuerint in
lupos con-
versi, quam explicavit postea Ovidius (Met. 1, 163 ff.; [2, 401 ff.]). sic
enim inquit:
»Πελασγὸς ἦν παῖς Διὸς καὶ Νιόβης, ὧι παῖς ἦν Λυκάων ἐκ Μελιβοίης
κόρης, εἶτ'
Εκαταίος. Fra. Vol. -Jacobyʹ-F 1a,1,F, frag. 7a, line 1
οἳ πάντες ἀσεβείαι καὶ ὑπερηφανίαι ἐνίκων. ὁ δὲ Ζεὺς χερνήτηι εἰκασθεὶς

παραγίνεται
αὐτοῖς, ὃν αὐτοὶ καλέσαντες ἐπὶ ξένια ἕνα τῶν ἐγχωρίων παιδάριον
85
σφάττουσι, καὶ τὰ
σπλάγχνα συμμίξαντες παρέθεντο τῆι τραπέζηι. τοῦτο δὲ Ζεὺς ἐγνωκὼς
καὶ μυσαχθεὶς τὴν
μὲν τράπεζαν ἀνέτρεψεν, ὅθεν ἐκεῖνος ὁ τόπος Τραπεζεὺς ἐν Ἀρκαδίαι
καὶ Τραπεζοῦς
ἡ πόλις καλεῖται, τῶν δὲ Λυκάονος παίδων ὡς ἀσεβησάντων εἰς ξένον
μετ' αὐτοῦ Λυκά-
ονος τοὺς μὲν εἰς λύκους ἔτρεψε, τοὺς δὲ ἐκεραύνωσε».
– – (p. 983): id scribat Pausanias in Arcadicis,
miratus sum cur dicat (8, 3, 6/7) unicam tantum filiam fuisse Lycaoni
inter tot mares,
quam etiam inquit in gratiam Iunonis fuisse sagittis transfixam, cum Dia
etiam
Dryopis mater filia eius fuerit, ut scripsit Hecataeus.
– s. Χαδισία· πόλις Λευκοσύρων.Ἑκαταῖος Γενεαλογιῶν
β «ἡ δὲ Θεμισκύρη πεδίον ἐστὶν ἀπὸ Χαδισίης μέχρι
Θερμώδωντος».
SCHOL. APOLL. RHOD. II 999 Λυκάστιαι]
Λύκαστος χωρίον τῆς Λευκοσυρίας, ἀφ' οὗ Λυκαστίας εἶπε τὰς
Ἀμαζόνας.
Χαδησίας δὲ αὐτὰς εἶπενἙκαταῖος ἀπὸ †τοῦ χαδῆσαι.
HARPOKR. s. ἀδελφίζειν (ETYM. COD. PARIS. 2669; Cram. An.
Par. IV 94, 31. ΣΥΝΑΓ. ΛΕΞ. ΧΡΗΣ. 341, 23 Bk.) ἀντὶ τοῦ ἀδελφὸν
καλεῖν
παρ' Ἰσοκράτει ἐν Αἰγινητικῶι (XIX 30) καὶ Ἑκαταίωι τῶι Μιλησίωι ἐν
β Ἡρωολογίας καὶ Στράττιδι (I 798, 4 K.) ἢ Ἀπολλωφάνει ἐν Ἰφιγέροντι.
Θερμώδωντος».
SCHOL. APOLL. RHOD. II 999 Λυκάστιαι]
Λύκαστος χωρίον τῆς Λευκοσυρίας, ἀφ' οὗ Λυκαστίας εἶπε τὰς
Ἀμαζόνας.
Χαδησίας δὲ αὐτὰς εἶπενἙκαταῖος ἀπὸ †τοῦ χαδῆσαι.
HARPOKR. s. ἀδελφίζειν (ETYM. COD. PARIS. 2669; Cram. An.
Par. IV 94, 31. ΣΥΝΑΓ. ΛΕΞ. ΧΡΗΣ. 341, 23 Bk.) ἀντὶ τοῦ ἀδελφὸν
καλεῖν
παρ' Ἰσοκράτει ἐν Αἰγινητικῶι (XIX 30) καὶ Ἑκαταίωι τῶι Μιλησίωι ἐν
ATHENAI. IV 148 F: Ἀρκαδικὸν δὲ δεῖπνον διαγράφων ὁ Μιλήσιος
Ἑκαταῖος ἐν τῆι τρίτηι τῶν Γενεαλογιῶν «μάζας» φησὶν εἶναι καὶ «ὕεα
κρέα».
STEPH. BYZ. s. Τρεμίλη. ἡ Λυκία ἐκαλεῖτο οὕτως, ἀπὸ Τρε-
86
μίλου ὡς Πανύασις (F 18 Ki)· ‘ἔνθα δ' ἔναιε μέγας Τρεμίλης καὶ ἔγημε
θύγατρα / νύμφην Ὠγυγίην, ἣν Πραξιδίκην καλέουσι / Σίβρωι ἐπ'
ἀργυρέωι
ποταμῶι παρὰ δινήεντι· / τῆς δ' ὀλοοὶ παῖδες Τλῶος Ξάνθος Πίναρός
τε / καὶ Κράγος, ὃς κρατέων πάσας ληίζετ' ἀρούρας’. οἱ κατοικοῦντες
Τρεμιλεῖς. Ἀλέξανδρος (III) δευτέρωι· ‘τελευτήσας [τὰς] δὲ τοὺς Τρε-
μιλέας Λυκίους Βελλεροφόντης μετωνόμασεν’.Ἑκαταῖος Τρεμίλας
αὐτοὺς
καλεῖ ἐν δ Γενεαλογιῶν.
– s. Μελία· πόλις Καρίας.Ἑκαταῖος Γενεαλογιῶν δ. τὸ ἐθνικὸν
Μελιεύς.

κρέα».
ἀργυρέωι
αὐτοὺς
– s. Μελία· πόλις Καρίας.Ἑκαταῖος Γενεαλογιῶν δ. τὸ
ἐθνικὸν Μελιεύς.
– s. Μύγισσοι· πόλις Καρίας.Ἑκαταῖος δ Γενεαλογιῶν. τὸ
ἐθνικὸν Μυγίσσιος καὶ Μυγισσία Ἀθηνᾶ καὶ Μυσιγαίς.
SCHOL. PLUTARCH. (COD. AMBROS. 859) De cap.
ex inim. util. 10 p. 91 E: ἐκ τοῦ ζ τῶν Λουπέρκου (no. 636). τὰ παιδία
τοὺς
κορυδοὺς διώκουσι· Πλάτων Εὐθυδήμωι (291 B)· Ἀριστοφάνης (Av. 472
ff.)
θηλυκῶς «τῆς κορυδοῦ» καὶ «κορυδὸν πρώτην» ὀρνίθων. κορυδαλλὸς
καὶ
κορυδαλλή· Ἀριστοτέλης θ Ζωικῶν (617b 20 ff.) ....·Ἑκαταῖος δ (?)
»κορυδαλλῆς νεοττίαν». Σιμωνίδης ἐν Κατευχαῖς (F 3 Diehl) «χρὴ
87

κρέα».
ἀργυρέωι
αὐτοὺς
τοὺς
ff.)
καὶ
κορυδαλλαῖς πάσαις ἐμφῦναι λόφον».

ἀργυρέωι
88
αὐτοὺς
τοὺς
ff.)
καὶ
κορυδαλλαῖς πάσαις ἐμφῦναι λόφον».
SCHOL. THUKYD. I 3, 2:Ἑκαταῖος ἱστορεῖ, ὅτι Δευκαλίων
τρεῖς παῖδας ἔσχε, Πρόνοον, Ὀρεσθέα καὶ Μαραθώνιον.
Εκαταίος. Fra.
Vol. -Jacobyʹ-F 1a,1,F, frag. 372, line 5
eius gentis lingua significat congelatum.

Schol. Lucan III 402 p. 110, 25 Us.: Panes] Pindarus (F 100 Schroed.)
et Hecataeus (?) dicunt Apollinis et Penelopae filium, alii Mercurii et
eiusdem ...
Euforio (F 128 Scheidw.) Ulixis filium manifestat. nonnulli quidem sine
origine
hunc deum tradiderunt, sicut Apollodorus (II). de hoc Sergius
commentator Vergilii
(buc. II 31) sic ait ...
Steph. Byz. s. Ἄμυρος· πόλις Θεσσαλίας. ἀπὸ ἑνὸς τῶν Ἀργοναυτῶν. ἡ
πόλις θηλυκῶς. ἄδηλον δὲ τὸ Ἡσιόδειον (F 122 Rz2) ‘Δωτίωι ἐν πεδίωι πολυβότρυος
ἀντ' Ἀμύροιο’. τὸ ἐθνικὸν Ἀμυρεύς ... Εὔπολις (I 360, 392 K.) δὲ Ἀμύρους
αὐτοὺς λέγει, πλησιοχώρους τῆς Μολοττίας. ἐκ τούτου καὶ Ἀμυραῖοι λέγονται. Σουίδας
(III).Ἑκαταῖος δ' ἐν ταῖς γενεαλογίαις, ὅτι οὗτοι ἐκαλοῦντο Ἐορδοί, ὕστερον δὲ
Λέλεγες. οἱ αὐτοὶ καὶ Κένταυροι καὶ Ἱπποκένταυροι. καὶ τὴν πόλιν Ἀμυρικὴν καλεῖ.
Diodor. XL 3, 8 (PHOT. Bibl. 244 p. 381a 7): ... περὶ μὲν τῶν Ἰουδαίων
Ἑκαταῖος ὁ Μιλήσιος ταῦτα ἱστόρηκεν.

HERODIANOS Καθολικὴ προσωιδία 7, Cod. Vindob. Hist. Gr.
10 fol. 6r. ed. H. Hunger, Jahrb. Österr. Byz. Gesellsch. 16, 1967, 16 (10):
... ταῦτα μὲν ἔφαμεν παροξύνεσθαι, λέγω δὲ τὸ ‘ἁπλόος’, ‘διπλόος’,

89
‘τριπλόος’
καὶ ὅσα ἐστὶ τοιαῦτα. ὅτι γὰρ οὐκ ἐστὶ σύνθετα, ἐν τῆι εἰς ‘ – ους’
καταλήξει
ἐροῦμεν. τὰ μέτοι κύρια, εἰ καὶ σπάνια εὑρέθη, προπαροξύνεται, ὥσπερ
ἔχει τὸ
’Σίγγοος’· ἐστὶ δὲ πόλις, ὡςἙκαταῖος Περιηγήσει Εὐρώπης.
Ελλάνικος. Testimonia Vol. -Jacobyʹ-T 1a,4,T, frag. 18, line 3
(II) καὶ Ἐφόρου (II) καὶ Ἑλλανίκου καὶ Φιλίστου (III) καὶ τῶν ὁμοίων
τούτοις περιττὸν ἔδοξεν εἶναί μοι γράφειν, μάλιστα μὲν καὶ διὰ τὸ ἀπό
τε τοῦ περὶ τῶν ἰδεῶν λόγου καὶ τῶν κατ' ἄνδρα εἰρημένων μὴ χαλεπῶς
ἡγεῖσθαι δύνασθαί τινα καὶ περὶ ἐκείνων χαρακτηρίσαι, πρὸς δὲ τούτωι
καὶ ὅτι ζήλου καὶ μιμήσεως τὰ εἴδη τῶν λόγων αὐτῶν οὐ πάνυ τε, μᾶλλον
δὲ οὐδ' ὅλως, ὅσα γε ἐμὲ γινώσκειν, ἠξίωται παρὰ τοῖς Ἕλλησι, καθάπερ
τὰ τῶν ἄλλων οἷον Θουκυδίδου, Ἡροδότου, Ἑκαταίου (1 T 18),
Ξενοφῶντος,
τῶν λοιπῶν.
JOSEPH. c. Apion. I 16 (EUSEB. PE X 7 p. 478 C): περί-
εργος δ' ἂν εἴην ἐγὼ τοὺς ἐμοῦ μᾶλλον ἐπισταμένους διδάσκων ὅσα μὲν
Ἑλλάνικος Ἀκουσιλάωι (2 T 6) περὶ τῶν Γενεαλογιῶν διαπεφώνηκεν ...
ἢ τίνα τρόπον Ἔφορος (II) μὲν Ἑλλάνικον ἐν τοῖς πλείστοις ψευδόμενον
ἐπιδείκνυσιν.
STRABON I 2, 35: Θεόπομπος (II) δὲ ἐξομολογεῖται φήσας,
ὅτι καὶ μύθους ἐν ταῖς ἱστορίαις ἐρεῖ, κρεῖττον ἢ ὡς Ἡρόδοτος καὶ
Κτησίας
(III) καὶ Ἑλλάνικος καὶ οἱ τὰ Ἰνδικὰ συγγράψαντες (III).
AVIEN. or. mar. 41: ex plurimorum sumpta commentariis: / Heca-
taeus istic quippe erit Milesius / Hellanicusque Lesbius ...
CLEM. ALEX. Strom. VI 2, 26, 8 p. 443, 4 Stäh.: Μελησαγόρου
(III) γὰρ ἔκλεψεν ... Ἑλλάνικος ...
STRABON XIII 1, 42: Ἑλλάνικος δὲ χαριζόμενος τοῖς Ἰλιεῦσιν,
Ελλάνικος. Fra. Vol. -Jacobyʹ-F 1a,4,F, frag. 87, line 19
περάτων αὐτοῦ ἐφαπτομένην. ταύτην οἶμαι λέγεσθαι τὴν τρίτην ἀρχὴν

κατὰ τὴν
οὐσίαν ἑστῶσαν, πλὴν ὅτι ἀρσενόθηλυν αὐτὴν ὑπεστήσατο πρὸς ἔνδειξιν
τῆς πάντων
90
γεννητικῆς αἰτίας. καὶ ὑπολαμβάνω τὴν ἐν ταῖς ῥαψωιδίαις θεολογίαν ...

ὁ Χρόνος
οὗτος ὁ δράκων γεννᾶται τριπλῆν γονήν· ‘Αἰθέρα (φησίν) νοτερὸν καὶ
Χάος ἄπειρον
καὶ τρίτον ἐπὶ τούτοις Ἔρεβος ὁμιχλῶδες ... ἀλλὰ μὴν ἐν τούτοις ὁ
Χρόνος ὠιὸν
ἐγέννησεν ... καὶ τρίτον ἐπὶ τούτοις θεὸν ἀσώματον πτέρυγας ἐπὶ τῶν
ὤμων ἔχοντα
χρυσᾶς, ὃς ἐν μὲν ταῖς λαγόσι προσπεφυκυίας εἶχε ταύρων κεφαλάς, ἐπὶ
δὲ τῆς κεφαλῆς
δράκοντα πελώριον παντοδαπαῖς μορφαῖς θηρίων ἰνδαλλόμενον’. τοῦτον
μὲν οὖν ὡς
νοῦν τῆς τριάδος ὑποληπτέον ... καὶ ἥδ' ἡ Θεολογία Πρωτόγονον ἀνυμνεῖ
καὶ Δία
καλεῖ πάντων διατάκτορα καὶ ὅλου τοῦ κόσμου· διὸ καὶ Πᾶνα καλεῖσθαι.
τοσαῦτα καὶ
αὕτη περὶ τῶν νοητῶν ἀρχῶν ἡ γενεαλογία παρίστησιν.
SCHOL. HESIOD. Theog. 139: γείνατο δ' αὖ Κύκλωπας ...
Βρόντην τε Στερόπην τε καὶ Ἄργην ὀβριμόθυμον] τὰς ἐγκυκλίους
δυνάμεις.
Ἑλλάνικος δὲ τοὺς Κύκλωπάς φησιν ὀνομάζεσθαι ἀπὸ Κύκλωπος, υἱοῦ
τοῦ Οὐρανοῦ ... Κυκλώπων γὰρ γένη τρία· Κύκλωπες οἱ τὴν Μυκήνην
τειχίσαντες· καὶ οἱ περὶ τὸν Πολύφημον· καὶ αὐτοὶ οἱ θεοί.
SCHOL. APOLL. RHOD. I 1129: Δάκτυλοι Ἰδαῖοι] ἓξ καὶ πέντε
φασὶ τούτους εἶναι, δεξιοὺς μὲν τοὺς ἄρσενας, ἀριστεροὺς δὲ τὰς
θηλείας.
Φερεκύδης (3 F 47) δὲ τοὺς μὲν δεξιοὺς εἴκοσι λέγει, τοὺς δὲ εὐωνύμους
τριάκοντα δύο. γόητες δὲ ἦσαν καὶ φαρμακεῖς· καὶ δημιουργοὶ σιδήρου
λέγονται εἶναι πρῶτοι καὶ μεταλλεῖς γενέσθαι.
Ελλάνικος. Frag.um (P. Oxy. 26.2442) FGrH frag. 133bis, line 7
Δημόκριτος ἔπεισε τοὺς ἄλλους ἑλέσθαι τὰ τῶν Ἑλλήνων’ (Herodt. 8, 46,

3)
... ἀντιμαρτυρεῖ δ' αὐτῶι τῶν μὲν πρεσβυτέρων Ἑλλάνικος, τῶν δὲ νεωτέ-
ρων Ἔφορος (70 F 187), ὁ μὲν ἕξ, ὁ δὲ πέντε ναυσὶ αὐτοὺς Ναξίους
ἐλθεῖν
τοῖς Ἕλλησι βοηθοῦντας ἱστορήσας.
PAP. OX. 2442 fr. 29, 4 – 8 (s. 3 p.; vol. 26, 1961, 49f. [Taf. 3];
Schol. Pind. Pai. 8 p. 43 Snell – Mähler [1975]): [... Κλύμ](εν)ον
ἀναιρεθῆ̣(ναι)
[....].ων μ(ὲν) ὑπὸ Περιήρους:
91
’Apollod.’ Βιβλ. 2, 67, Ἑλλάνι(κος) δ[ὲ ]ˈ[ ὑπ]ό τινος

Καδ[μείων κ̣(ατ') Ὀγ̣χ̣η̣σ̣τ]̣ ὸν μαχόμ(εν)ον, Ἐπιμεν[ί̣δ̣η̣ς] ˈ δ̣' ἐ̣ν̣ ξ
Γε̣[νεαλογ]ι̣ῶν (457 F 2 bis) ὑπὸ Γλαύκου ἐρίσαντα τῶι ζ̣εύγ̣ει τ'[ ]
ˈ δύο
δὲ πόλ[ε̣μοι ἐγέ̣ν̣ο(ντο), ὁ μ(ὲν) Κλυμένου ἀναιρεθέντο(ς), ˈ [ὁ δὲ τοὺς
ἐπὶ] δασμὸ(ν) π̣[α̣ρ]̣ ό̣ντ(ας) Ἡρακλέο(υς) ἀκρωτηριά[σαντος]
Julius Pollux Gramm., Onomasticon Book 2, sec. 122, line 1
ἀντίλεκτος.’ καὶ ἀλόγως, καὶ ἀξιολογώτατος. Ἀντιφῶν (frg 151 Bl)

δὲ ἀπαρτιλογία, ὥσπερ καὶ Ἡρόδοτος (VII 29). οὗτος (I 90) δὲ
καὶ ἐπαλιλλόγησε, κενολογήσω δὲ Εὔπολις (I frg 418 Ko), ‘ἵνα δὲ
μὴ μακρολογῶ’ Ὑπερείδης (IV 13 p 60, V 4 p 62 Bl). ὁμολογία
καὶ ὁμολογεῖν καὶ ὁμολογήματα ὡς Πλάτων (Gorg 480 B saep),
καὶ ὁμόλογον. φιλόλογος, πολυλόγος, μισόλογος, φιλολογία,
βραχυλογία, βραδυλογία, πολυλογία, μισολογία, κουφολογία,
ὑψηλολογία, ψευδολογία παρὰ Δημοσθένει (XXXV 32), μακρολογία,
μακρηγορία. λογοποιός, λογοποιία, λογοποιοῦσιν. ἀπελογίζετο. μυ-
θολογία, διαμυθολογοῦντες. λογογραφία, λογογράφος, λογογραφικὴ
ὡς ὁ Πλάτων (Phaedr 264 B). γενεαλογία, γενεαλογεῖν. ἀναμφιλόγως
παρὰ Ξενοφῶντι (Cyrop VIII 1. 44). παρὰ δὲ Κριτίᾳ (frg 45 Bach)
καὶ λογεὺς ὁ ῥήτωρ. οἱ δὲ ‘Περσῶν λόγιοι’ παρ' Ἡροδότῳ (I 1),
καὶ (II 98) λογίμη πόλις. καὶ παρὰ Φαίδωνι λογάρια καὶ λογο-
ποιήματα, παρὰ δὲ Θεοπόμπῳ τῷ κωμικῷ (I frg 96 Ko) ὑπολογεῖν.
λέξις, διάλεξις, διάλογος, διάλεκτος, διαλέγεσθαι, διαλεκτικὸς καὶ
διαλεκτικῶς. καὶ λεκτικὸς παρὰ Δημοσθένει (LXI 2), καὶ λεκτι-
κώτατος παρὰ Ξενοφῶντι (Cyrop V 5. 46). ἡ δὲ κωμῳδία (Aristoph
Ran 876) λεπτολόγος εἴρηκε καὶ (Aristoph Nub 320) λεπτολογεῖν
καὶ (Aristoph Nub 130) λεπτολογίαν. προσδιαλεγόμενος, προσδια-
λέγεσθαι. πρόλογος, προλογεῖν. λογιστικὸς, λογιστικῶς. λογο
Πολύβιος. Historiae Book 9, cha. 1, sec. 4, line 1
προειρημένης ὀλυμπιάδος περιληφθεισῶν καὶ τοῦ

τετραετοῦς διαστήματος, ὅ φαμεν δεῖν ὀλυμπιάδα
νομίζειν, εἰσὶν αὗται· περὶ ὧν ἡμεῖς ἐν δυσὶ βυβλίοις
πειρασόμεθα ποιεῖσθαι τὴν ἐξήγησιν. οὐκ ἀγνοῶ δὲ
διότι συμβαίνει τὴν πραγματείαν ἡμῶν ἔχειν αὐστη-
92
ρόν τι καὶ πρὸς ἓν γένος ἀκροατῶν οἰκειοῦσθαι καὶ

κρίνεσθαι διὰ τὸ μονοειδὲς τῆς συντάξεως. οἱ μὲν
γὰρ ἄλλοι συγγραφεῖς σχεδὸν ἅπαντες, εἰ δὲ μή γ',
οἱ πλείους, πᾶσι τοῖς τῆς ἱστορίας μέρεσι χρώμενοι
πολλοὺς ἐφέλκονται πρὸς ἔντευξιν τῶν ὑπομνημάτων.
τὸν μὲν γὰρ φιλήκοον ὁ γενεαλογικὸς τρόπος ἐπι-
σπᾶται, τὸν δὲ πολυπράγμονα καὶ περιττὸν ὁ περὶ τὰς
ἀποικίας καὶ κτίσεις καὶ συγγενείας, καθά που καὶ
παρ' Ἐφόρῳ λέγεται, τὸν δὲ πολιτικὸν ὁ περὶ τὰς
πράξεις τῶν ἐθνῶν καὶ πόλεων καὶ δυναστῶν. ἐφ'
ὃν ἡμεῖς ψιλῶς κατηντηκότες καὶ περὶ τοῦτον πε-
ποιημένοι τὴν ὅλην τάξιν, πρὸς ἓν μέν τι γένος,
ὡς προεῖπον, οἰκείως ἡρμόσμεθα, τῷ δὲ πλείονι
μέρει τῶν ἀκροατῶν ἀψυχαγώγητον παρεσκευάκαμεν
τὴν ἀνάγνωσιν. τίνος δὲ χάριν τἄλλα μέρη τῆς
ἱστορίας ἀποδοκιμάσαντες αὐτὰ τὰ κατὰ τὰς πράξεις
Πολύβιος. Historiae Book 9, cha. 2, sec. 1, line 2
ὃν ἡμεῖς ψιλῶς κατηντηκότες καὶ περὶ τοῦτον πε-

ποιημένοι τὴν ὅλην τάξιν, πρὸς ἓν μέν τι γένος,
ὡς προεῖπον, οἰκείως ἡρμόσμεθα, τῷ δὲ πλείονι
μέρει τῶν ἀκροατῶν ἀψυχαγώγητον παρεσκευάκαμεν
τὴν ἀνάγνωσιν. τίνος δὲ χάριν τἄλλα μέρη τῆς
ἱστορίας ἀποδοκιμάσαντες αὐτὰ τὰ κατὰ τὰς πράξεις
προειλάμεθα γράφειν, ἐν ἑτέροις ἡμῖν εἴρηται διὰ
πλειόνων, κεφαλαιωδῶς γε μὴν οὐδὲν ἐπέχει καὶ
νῦν ἐμφάσεως χάριν ὑπομνῆσαι τοὺς ἀκούοντας.
Πολλῶν γὰρ καὶ πολλαχῶς ἐξηριθμημένων τά
τε περὶ τὰς γενεαλογίας καὶ μύθους καὶ περὶ τὰς
ἀποικίας, ἔτι δὲ συγγενείας καὶ κτίσεις, λοιπὸν ἢ τὰ
ἀλλότρια δεῖ λέγειν ὡς ἴδια τὸν νῦν περὶ τούτων
πραγματευόμενον, ὃ πάντων ἐστὶν αἴσχιστον, ἢ τοῦτο
μὴ βουλόμενον προδήλως ματαιοπονεῖν, ὑπὲρ τοιού-
των ὁμολογοῦντα συντάττεσθαι καὶ φροντίζειν, ἃ
διὰ τῶν προγενεστέρων ἱκανῶς δεδήλωται καὶ πα-
ραδέδοται τοῖς ἐπιγινομένοις. ταῦτα μὲν οὖν παρε-
λείφθη τούτων ἕνεκα καὶ πλειόνων ἑτέρων· ὁ δὲ
πραγματικὸς τρόπος ἐνεκρίθη πρῶτον μὲν διὰ τὸ
καινοποιεῖσθαι συνεχῶς καὶ καινῆς ἐξηγήσεως δεῖ
93
Σέξτος Εμπειρίκος. Adversus mathematicos Book 1, sec. 253, line 6
φοτέρων ἐφάπτεται, φημὶ δὲ τοῦ ἱστορικοῦ καὶ τοῦ τε-

χνικοῦ, τριχῇ ὑποδιαιρεῖται τὸ ἱστορικόν· τῆς γὰρ ἱστο-
ρίας τὴν μέν τινα ἀληθῆ εἶναί φησι τὴν δὲ ψευδῆ τὴν
δὲ ὡς ἀληθῆ, καὶ ἀληθῆ μὲν τὴν πρακτικήν, ψευδῆ δὲ
τὴν περὶ πλάσματα καὶ μύθους, ὡς ἀληθῆ δὲ οἷά ἐστιν
ἡ κωμῳδία καὶ οἱ μῖμοι· τῆς δὲ ἀληθοῦς τρία πάλιν
μέρη· ἡ μὲν γάρ ἐστι περὶ τὰ πρόσωπα θεῶν καὶ ἡρώων
καὶ ἀνδρῶν ἐπιφανῶν, ἡ δὲ περὶ τοὺς τόπους καὶ χρό-
νους, ἡ δὲ περὶ τὰς πράξεις. τῆς δὲ ψευδοῦς, τουτέστι
τῆς μυθικῆς, ἓν εἶδος μόνον ὑπάρχειν λέγει τὸ γενεα-
λογικόν. ὑποτάσσεσθαι δὲ τῷ ἱστορικῷ κοινῶς φησι,
καθὼς καὶ Διονύσιος, τὸ περὶ τὰς γλώττας· ἱστορεῖ γὰρ
ὅτι κρήγυον ἀληθές ἐστιν ἢ ἀγαθόν. ὡσαύτως δὲ καὶ τὸ
περὶ παροιμιῶν καὶ ὅρων.
Ἀλλ' ὅτι μὲν γραμματικῆς εἶναι μέρος βούλονται τὸ
ἱστορικόν, ἐκ τούτων ἐστὶ συμφανές· λοιπὸν δέ, ἐπεὶ οἱ
πλείους ὡμολογήκασιν αὐτὸ ἄτεχνον εἶναι καὶ ἐκ τῆς
ἀμεθόδου ὕλης τυγχάνειν, ἀπολελύκασι μὲν ἡμᾶς τῆς ἐπὶ
πλεῖον πρὸς αὐτοὺς ἀντιρρήσεως, ὅμως δ' οὖν ὑπὲρ τοῦ
μὴ ἀνεπισήμαντον παρελθεῖν τὸν τόπον οὕτως ἐρωτητέον.
ἤτοι τέχνη ἐστὶν ἡ γραμματικὴ ἢ οὔκ ἐστι τέχνη.
Αναξιμένης. Ars rhetorica vulgo Rhetorica ad Alexandrum

προοίμιον δεῖ διελόμενον τὰ ἔξω τῆς ἀρετῆς ἀγαθὰ καὶ

τὰ ἐν αὐτῇ τῇ ἀρετῇ ὄντα †ποιεῖν οὕτως†· τὰ μὲν ἔξω
τῆς ἀρετῆς εἰς εὐγένειαν καὶ ῥώμην καὶ κάλλος καὶ
πλοῦτον, τὴν δ' ἀρετὴν εἰς σοφίαν καὶ δικαιοσύνην
καὶ ἀνδρείαν καὶ ἐπιτηδεύματα ἔνδοξα. τούτων δὲ
τὰ μὲν τῆς ἀρετῆς δικαίως ἐγκωμιάζεται, τὰ δ' ἔξω κλέ-
πτεται· τοὺς γὰρ εὐγενεῖς καὶ τοὺς ἰσχυροὺς καὶ τοὺς κα-
λοὺς καὶ τοὺς πλουσίους οὐκ ἐπαινεῖν, ἀλλὰ μακαρίζειν
προσήκει.
Ταῦτα δὴ διαλογισάμενοι μετὰ τὰ προοίμια πρῶτον τὴν
γενεαλογίαν τάξομεν· πρῶτον γὰρ τοῖς ἀνθρώποις καὶ
τοῖς ἄλλοις ζῴοις τοῦθ' ὑπάρχει ἔνδοξον ἢ ἄδοξον.
{τοιγαροῦν τὸν μὲν ἄνθρωπον ἤ τι ἄλλο τοιοῦτον ζῷον
εὐλόγως γενεαλογήσομεν. ὅταν δὲ πάθος ἢ πρᾶγμα ἢ
λόγον ἢ κτῆμα, ἀπ' αὐτῶν εὐθὺς τῶν προσόντων ἐνδόξων
94
ἐπαινέσομεν}. γενεαλογεῖν δὲ ὧδε δεῖ· ἐὰν μὲν ὦσιν οἱ

πρόγονοι σπουδαῖοι, πάντας ἐξ ἀρχῆς ἀναλαβόντα μέχρι
πρὸς τὸν ἐγκωμιαζόμενον ἐφ' ἑκάστῳ τῶν προγόνων
κεφαλαιωδῶς ἔνδοξόν τι παρατιθέναι· ἐὰν δὲ οἱ πρῶτοι
μὲν ὦσι σπουδαῖοι, τοὺς δὲ λοιποὺς συμβεβήκῃ μηδὲν
ἀξιόλογον πρᾶξαι, τοὺς μὲν πρώτους τὸν αὐτὸν τρόπον

πρόγονοι σπουδαῖοί τινες ἦσαν· οὐ γὰρ εἰκὸς φανῆναι τοὺς

τοιούτους καλοὺς ἢ ἀγαθοὺς {εἶναι} ἐκ μοχθηρῶν προγό-
νων γεγονότας. ἐὰν δὲ μηδὲν ἀπὸ τῶν προγόνων ἔνδοξον
ὑπάρχῃ, λέγε, ὡς αὐτός ἐστι γενναῖος, συμβιβάζων, ὡς
εὖ γεγόνασι πάντες οἱ πρὸς τὴν ἀρετὴν εὖ πεφυκότες.
ἐπιτίμα δὲ καὶ τοῖς ἄλλοις, ὅσοι τοὺς προγόνους ἐπαι-
νοῦσι, λέγων, ὅτι πολλοὶ προγόνων ἐνδόξων τυχόντες ἀν-
άξιοι γεγόνασι. λέγε δὲ καὶ ὅτι τοῦτον, οὐ τοὺς προγόνους
πρόκειται νῦν ἐγκωμιάζειν. ὁμοιοτρόπως δὲ καὶ κακο-
λογοῦντα ἐπὶ τῶν μοχθηρῶν προγόνων ποιητέον τὴν
γενεαλογίαν. καὶ τοῦτον μὲν τὸν τρόπον ἐν τοῖς ἐπαίνοις
καὶ ταῖς κακολογίαις τὰς γενεαλογίας τακτέον.
Εἴ τι δὲ ἔνδοξον αὐτῷ διὰ τὴν τύχην ὑπῆρξε
τοῦτο μόνον διαφυλάττοντα, πῶς τὰ πρέποντα ταῖς
ἡλικίαις ἐρεῖς καὶ μὴ μακρά. τοὺς γὰρ παῖδας οὐχ
οὕτω δι' αὑτοὺς ὡς διὰ τοὺς ἐφεστῶτας οἴονται κοσμίους
εἶναι καὶ σώφρονας· διὸ βραχυλογητέον περὶ αὐτῶν. ὅταν
δὲ τοῦτον τὸν τρόπον διέλθῃς, ἐπὶ τῇ τελευτῇ τοῦ μέρους
ἐνθύμημα καὶ γνώμην εἰπὼν ὅρισαι τοῦτο τὸ μέρος, καὶ ἐπὶ
τῇ τοῦ νεανίσκου ἡλικίᾳ τὴν πρόθεσιν ποιήσας καὶ
προτιθέμενος ἢ τὰ ἔργα τοῦ ἐπαινουμένου ἢ τὸν τρόπον ἢ

τοιούτους καλοὺς ἢ ἀγαθοὺς {εἶναι} ἐκ μοχθηρῶν προγό-

νων γεγονότας. ἐὰν δὲ μηδὲν ἀπὸ τῶν προγόνων ἔνδοξον
ὑπάρχῃ, λέγε, ὡς αὐτός ἐστι γενναῖος, συμβιβάζων, ὡς
εὖ γεγόνασι πάντες οἱ πρὸς τὴν ἀρετὴν εὖ πεφυκότες.
95
ἐπιτίμα δὲ καὶ τοῖς ἄλλοις, ὅσοι τοὺς προγόνους ἐπαι-

νοῦσι, λέγων, ὅτι πολλοὶ προγόνων ἐνδόξων τυχόντες ἀν-
άξιοι γεγόνασι. λέγε δὲ καὶ ὅτι τοῦτον, οὐ τοὺς προγόνους
πρόκειται νῦν ἐγκωμιάζειν. ὁμοιοτρόπως δὲ καὶ κακο-
λογοῦντα ἐπὶ τῶν μοχθηρῶν προγόνων ποιητέον τὴν
γενεαλογίαν. καὶ τοῦτον μὲν τὸν τρόπον ἐν τοῖς ἐπαίνοις
καὶ ταῖς κακολογίαις τὰς γενεαλογίας τακτέον.
Εἴ τι δὲ ἔνδοξον αὐτῷ διὰ τὴν τύχην ὑπῆρξε
τοῦτο μόνον διαφυλάττοντα, πῶς τὰ πρέποντα ταῖς
ἡλικίαις ἐρεῖς καὶ μὴ μακρά. τοὺς γὰρ παῖδας οὐχ
οὕτω δι' αὑτοὺς ὡς διὰ τοὺς ἐφεστῶτας οἴονται κοσμίους
εἶναι καὶ σώφρονας· διὸ βραχυλογητέον περὶ αὐτῶν. ὅταν
δὲ τοῦτον τὸν τρόπον διέλθῃς, ἐπὶ τῇ τελευτῇ τοῦ μέρους
ἐνθύμημα καὶ γνώμην εἰπὼν ὅρισαι τοῦτο τὸ μέρος, καὶ ἐπὶ
τῇ τοῦ νεανίσκου ἡλικίᾳ τὴν πρόθεσιν ποιήσας καὶ
προτιθέμενος ἢ τὰ ἔργα τοῦ ἐπαινουμένου ἢ τὸν τρόπον ἢ
τὰ ἐπιτηδεύματα αὖξε, καθάπερ εἴπομεν πρότερον ἐν
Clemens Alexandrinus Theol., Stromata

Book 1, cha. 21, sec. 147, subsec. 5, line 2
τεταγμένου κεφαλαίου ἔχοντος ὧδε· «καὶ ἀπὸ καιροῦ παραλλάξεως

τοῦ ἐνδελεχισμοῦ καὶ δοθῆναι βδέλυγμα ἐρημώσεως ἡμέρας ͵αςϟʹ,
μακάριος ὁ ὑπομένων καὶ φθάσας εἰς ἡμέρας ͵ατλεʹ.»
Φλαύιος δὲ Ἰώσηπος ὁ Ἰουδαῖος ὁ τὰς Ἰουδαϊκὰς συντάξας ἱστορίας
καταγαγὼν τοὺς χρόνους φησὶν ἀπὸ Μωυσέως ἕως Δαβὶδ ἔτη γίγνεσθαι
φπεʹ, ἀπὸ δὲ Δαβὶδ ἕως Οὐεσπεσιανοῦ δευτέρου ἔτους ͵αροθʹ. εἶτα ἀπὸ
τούτου μέχρι Ἀντωνίνου δεκάτου ἔτους ἔτη οζʹ, ὡς εἶναι ἀπὸ Μωυ-
σέως ἐπὶ τὸ δέκατον ἔτος Ἀντωνίνου πάντα ἔτη ͵αωλγʹ. ἄλλοι δὲ
μέχρι τῆς Κομόδου τελευτῆς ἀριθμήσαντες ἀπὸ Ἰνάχου καὶ Μωυσέως
ἔτη ἔφησαν γίνεσθαι ͵αωμβʹ, οἳ δὲ ͵αϡκαʹ. ἐν δὲ τῷ κατὰ Ματθαῖον
εὐαγγελίῳ ἡ ἀπὸ Ἀβραὰμ γενεαλογία μέχρι Μαρίας τῆς μητρὸς τοῦ
κυρίου περαιοῦται· «γίνονται γάρ,» φησίν, «ἀπὸ Ἀβραὰμ ἕως Δαβὶδ
γενεαὶ ιδʹ, καὶ ἀπὸ Δαβὶδ ἕως τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος γενεαὶ ιδʹ,
καὶ ἀπὸ τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος ἕως τοῦ Χριστοῦ ὁμοίως ἄλλαι
γενεαὶ ιδʹ,» τρία διαστήματα μυστικὰ ἓξ ἑβδομάσι τελειούμενα.
Καὶ τὰ μὲν περὶ τῶν χρόνων διαφόρως πολλοῖς ἱστο-
ρηθέντα καὶ πρὸς ἡμῶν ἐκτεθέντα ὧδε ἐχέτω, ἑρμηνευθῆναι δὲ τὰς
γραφὰς τάς τε τοῦ νόμου καὶ τὰς προφητικὰς ἐκ τῆς τῶν Ἑβραίων
διαλέκτου εἰς τὴν Ἑλλάδα γλῶττάν φασιν ἐπὶ βασιλέως Πτολεμαίου
τοῦ Λάγου ἢ ὥς τινες ἐπὶ τοῦ Φιλαδέλφου ἐπικληθέντος, τὴν
μεγίστην φιλοτιμίαν εἰς τοῦτο προσενεγκαμένου, Δημητρίου τοῦ
96
Clemens Alexandrinus Theol., Fra. Frag. 8, line 5
ἢ οὕτως· καὶ τί λέγω, φησίν. ἓν καθ' ἓν ἀρετῆς εἶδος; εἰσὶ γάρ τινες.
οἳ καὶ ἐσταύρωσαν ἑαυτούς, ὅσον πρὸς τὰ πάθη, καὶ τὰ πάθη, ὅσον
πρὸς ἑαυτούς. κατὰ ταύτην τὴν ἑρμηνείαν οὐ παρέλκει τὸ «δέ».
»οἱ δὲ τοῦ Χριστοῦ», τουτέστιν ὄντες, τὴν ἑαυτῶν σάρκα ἐσταύ-
ρωσαν.
Οὕτως ὁ Κλήμης ἐν πέμπτῳ Ὑποτυπώσεων.
Euseb. H. E. VI 14, 5 – 7.
Αὖθις δ' ἐν τοῖς αὐτοῖς ὁ Κλήμης βιβλίοις (den Hypotyposeis) περὶ
τῆς τάξεως τῶν εὐαγγελίων παράδοσιν τῶν ἀνέκαθεν πρεσβυτέρων
τέθειται, τοῦτον ἔχουσαν τὸν τρόπον. προγεγράφθαι ἔλεγεν τῶν
εὐαγγελίων τὰ περιέχοντα τὰς γενεαλογίας, τὸ δὲ κατὰ Μᾶρκον ταύ-
την ἐσχηκέναι τὴν οἰκονομίαν. τοῦ Πέτρου δημοσίᾳ ἐν Ῥώμῃ κηρύ-
ξαντος τὸν λόγον καὶ πνεύματι τὸ εὐαγγέλιον ἐξειπόντος, τοὺς παρόν-
τας, πολλοὺς ὄντας, παρακαλέσαι τὸν Μᾶρκον ὡς ἂν ἀκολουθήσαντα
αὐτῷ πόρρωθεν καὶ μεμνημένον τῶν λεχθέντων, ἀναγράψαι τὰ εἰρη-
μένα· ποιήσαντα δέ, τὸ εὐαγγέλιον μεταδοῦναι τοῖς δεομένοις αὐτοῦ·
ὅπερ ἐπιγνόντα τὸν Πέτρον προτρεπτικῶς μήτε κωλῦσαι μήτε
προτρέψασθαι. τὸν μέντοι Ἰωάννην ἔσχατον, συνιδόντα ὅτι τὰ σω-
ματικὰ ἐν τοῖς εὐαγγελίοις δεδήλωται, προτραπέντα ὑπὸ τῶν γνω-
ρίμων, πνεύματι θεοφορηθέντα πνευματικὸν ποιῆσαι εὐαγγέλιον.
Σωρανός ιατρός. Vita Hippocratis Sec. 1, line 3

ΚΑΤΑ ΣΩΡΑΝΟΝ
Ἱπποκράτης γένει μὲν ἦν Κῷος, υἱὸς Ἡρακλείδα καὶ Φαιναρέτης,

εἰς Ἡρακλέα καὶ Ἀσκληπιὸν τὸ γένος ἀναφέρων, ἀφ' οὗ μὲν εἰκοστός,
ἀφ' οὗ δὲ ἐννεακαιδέκατος. μνημονεύει δὲ τῆς γενεαλογίας αὐτοῦ
Ἐρατοσθένης καὶ Φερεκύδης καὶ Ἀπολλόδωρος καὶ Ἄρειος
ὁ Ταρσεύς. μαθητὴς δὲ γέγονεν Ἡρακλείδα τοῦ [ἰδίου] πατρός, εἶτα
Ἡροδίκου, κατὰ δέ τινας καὶ Γοργίου τοῦ Λεοντίνου ῥήτορος, φιλο-
σόφου δὲ Δημοκρίτου Ἀβδηρίτου. κατὰ δὲ τοὺς Πελοποννησιακοὺς
ἤκμασε χρόνους γεννηθείς, ὥς φησιν Ἰσχόμαχος ἐν τῷ πρώτῳ Περὶ
τῆς Ἱπποκράτους αἱρέσεως, κατὰ τὸ πρῶτον ἔτος τῆς ὀγδοηκοστῆς
97
ὀλυμπιάδος, ὡς δὲ Σωρανὸς ὁ Κῷος ἐρευνήσας τὰ ἐν Κῷ γραμμα-

τοφυλακεῖα προστίθησι, μοναρχοῦντος Ἀβριάδα, μηνὸς Ἀγριανίου
ἑβδόμῃ
καὶ εἰκοστῇ, παρ' ὃ καὶ ἐναγίζειν ἐν αὐτῇ μέχρι νῦν Ἱπποκράτει φησὶ
Σωρανός ιατρός. Vita Hippocratis Sec. 4, line 4
Ἡροδίκου, κατὰ δέ τινας καὶ Γοργίου τοῦ Λεοντίνου ῥήτορος, φιλο-

σόφου δὲ Δημοκρίτου Ἀβδηρίτου. κατὰ δὲ τοὺς Πελοποννησιακοὺς
ἤκμασε χρόνους γεννηθείς, ὥς φησιν Ἰσχόμαχος ἐν τῷ πρώτῳ Περὶ
τῆς Ἱπποκράτους αἱρέσεως, κατὰ τὸ πρῶτον ἔτος τῆς ὀγδοηκοστῆς
ὀλυμπιάδος, ὡς δὲ Σωρανὸς ὁ Κῷος ἐρευνήσας τὰ ἐν Κῷ γραμμα-
τοφυλακεῖα προστίθησι, μοναρχοῦντος Ἀβριάδα, μηνὸς Ἀγριανίου
ἑβδόμῃ
καὶ εἰκοστῇ, παρ' ὃ καὶ ἐναγίζειν ἐν αὐτῇ μέχρι νῦν Ἱπποκράτει φησὶ
τοὺς Κῴους. συνασκηθεὶς δὲ ἐν τῇ ἰατρικῇ καὶ τοῖς ἐγκυκλίοις μαθή-
μασι τῶν γονέων αὐτοῦ τελευτησάντων μετέστη τῆς [ἰδίας] πατρίδος,
ὡς μὲν κακοήθως Ἀνδρέας φησὶν ἐν τῷ Περὶ τῆς ἰατρικῆς
γενεαλογίας, διὰ τὸ ἐμπρῆσαι τὸ ἐν Κνίδῳ γραμματοφυλακεῖον·
ἄλλοι δέ φασιν, ὅτι προθέσει τοῦ κατὰ τόπους τὰ ἀποτελούμενα
θεάσασθαι καὶ συγγυμνασθῆναι ποικιλώτερον· ὡς δὲ Σωρανὸς ὁ Κῷος
ἱστορεῖ, ὄνειρος αὐτῷ παρέστη κελεύων τὴν Θεσσαλῶν γῆν κατοικεῖν.
τὴν δὲ σύμπασαν Ἑλλάδα θεραπεύων ἐθαυμάσθη, ὥστε καὶ ὑπὸ Περ-
δίκκα τοῦ Μακεδόνων βασιλέως φθισικοῦ νομισθέντος παρακληθέντα
δημοσίᾳ πρὸς αὐτὸν ἐλθεῖν μετ' Εὐρυφῶντος, ὃς καθ' ἡλικίαν πρεσβύ-
τερος ἦν αὐτοῦ, καὶ σημειώσασθαι ψυχῆς εἶναι τὸ πάθος. ἤρα γὰρ
μετὰ τὸν τοῦ πατρὸς Ἀλεξάνδρου θάνατον Φίλας τῆς παλλακίδος
αὐτοῦ, πρὸς ἣν δηλώσαντα τὸ γεγονός, ἐπειδὴ παρεφύλαξεν ταύτης
βλεπομένης παντελῶς ἐκεῖνον τρέπεσθαι, λῦσαι μὲν τὴν νόσον,
Theopompus Hist., Fra. Vol. -Jacobyʹ-F 2b,115,F, frag. 54, line 2
DIDYM. zu Demosth. col. XII 43: περὶ μὲν γὰρ τὴν

Μεθώνης πολιορκίαν τὸν δεξιὸν ὀφθαλμὸν ἐξεκόπη (sc. Φίλιππος)
τοξεύματι πληγείς, ἐν ὧι τὰ μηχανώματα καὶ τὰς χωστρίδας λεγομένας
ἐφεώρα, καθάπερ ἐν τῆι δ τῶν περὶ αὐτὸν ἱστοριῶν ἀφηγεῖται
Θεόπομπος·
οἷς καὶ Μαρσύας ὁ Μακεδὼν (135 – 136 F 16) ὁμολογεῖ. ὁ δὲ Δοῦρις
(76 F 36) ......
HARPOKR. s. Παγασαί· Δημοσθένης ἐν Φιλιππικοῖς (I 9).
ἐπίνειόν ἐστι Φεραίων αἱ Παγασαί, ὡς Θεόπομπος ἐν τῆι ε τῶν Φιλιππι-
κῶν δηλοῖ.
98
STEPH. BYZ. s. Ἀμφαναί· πόλις Δωρική·Ἑκαταῖος ἐν α

Γενεαλογιῶν (1 F 3). Θεόπομπος Ἀμφαναίαν αὐτὴν καλεῖ ἐν ε
Φιλιππικῶν.
ἔστι καὶ χωρίον Θετταλίας ὡσαύτως.
– – s. Μακκάραι· χώρα ὑπὲρ Φάρσαλον· Θεόπομπος
ε Φιλιππικῶν.
– – s. Ὄλυκα· πόλις Μακεδονίας· Θεόπομπος ε
Φιλιππικῶν.
ATHEN. IV 46 p. 157 DE (EUST. Il. Μ 330): Θεόπομπος
οὖν ἐν ε Φιλιππικῶν φησι «τὸ γὰρ ἐσθίειν πολλὰ καὶ κρεα-
φαγεῖν τοὺς μὲν λογισμοὺς ἐξαιρεῖ καὶ τὰς ψυχὰς ποι-
εῖται βραδυτέρας, ὀργῆς δὲ καὶ σκληρότητος καὶ πολλῆς
σκαιότητος ἐμπίπλησι.»
Orphica, Fra. Frag. 12, line 5
ἄλλως τοὺς μύθους αὐτοῦ κατεψεῦσθαι· ταῦτα Ἀνδροτίων λέγει

[fr. 36 FHG I 375]. TATIAN 41 p. 42, 4 Ὀρφεὺς δὲ κατὰ τὸν αὐτὸν
χρόνον Ἡρακλεῖ γέγονεν, ἄλλως τε καὶ τὰ εἰς αὐτὸν ἐπιφερόμενά
φασιν ὑπὸ Ὀνομακρίτου τοῦ Ἀθηναίου συντετάχθαι γενομένου κατὰ
τὴν Πεισιστρατιδῶν ἀρχὴν περὶ τὴν πεντηκοστὴν ὀλυμπιάδα [580
– 577]. τοῦ δὲ Ὀρφέως Μουσαῖος μαθητής.
DAMASC. d. princ. 124 [I 319, 8 Ruelle] ἡ δὲ παρὰ τῶι
Περιπατητικῶι Εὐδήμωι [fr. 117 Speng.] ἀναγεγραμμένη ὡς τοῦ Ὀρ-
φέως οὖσα Θεολογία πᾶν τὸ νοητὸν ἐσιώπησεν ... ἀπὸ δὲ τῆς
Νυκτὸς ἐποιήσατο τὴν ἀρχήν, ἀφ' ἧς καὶ Ὅμηρος, εἰ καὶ μὴ συνεχῆ
πεποίηται τὴν γενεαλογίαν, ἵστησιν· οὐ γὰρ ἀποδεκτέον Εὐδήμου
λέγοντος ὅτι ἀπὸ Ὠκεανοῦ καὶ Τηθύος ἄρχεται [Homer C 302 Ὠκεα-
νόν τε θεῶν γένεσιν καὶ μητέρα Τηθύν]· φαίνεται γὰρ εἰδὼς καὶ τὴν
Νύκτα μεγίστην οὕτω θεόν, ὡς καὶ τὸν Δία σέβεσθαι αὐτήν· ‘ἅζετο
γὰρ μὴ Νυκτὶ θοῆι ἀποθύμια ῥέζοι’ [Ξ 261]. ἀλλ' Ὅμηρος μὲν καὶ
αὐτὸς ἀρχέσθω ἀπὸ Νυκτός. Ἡσίοδος δέ μοι δοκεῖ πρῶτον γενέσθαι
τὸ Χάος ἱστορῶν τὴν ἀκατάληπτον τοῦ νοητοῦ καὶ ἡνωμένην παν-
τελῶς φύσιν κεκληκέναι Χάος, τὴν δὲ Γῆν [πρώτην] ἐκεῖθεν παράγειν
ὥς τινα ἀρχὴν τῆς ὅλης γενεᾶς τῶν θεῶν. εἰ μὴ ἄρα Χάος μὲν τὴν
δευτέραν τῶν δυεῖν ἀρχῶν, Γῆν δὲ καὶ Τάρταρον καὶ Ἔρωτα τὸ τρι-
πλοῦν νοητόν, τὸν μὲν Ἔρωτα ἀντὶ τοῦ τρίτου, ὡς κατὰ ἐπιστροφὴν
Tryphon I Gramm., Περὶ τρόπων Page 203, line 21

99
ιγʹ. ΠΕΡΙ ΠΑΡΕΚΒΑΣΕΩΣ.
Παρέκβασίς ἐστι λόγος χάριν ἱστορίας ἢ γενεαλογίας

παραλαμβανόμενος, ὥσπερ ἅ φησιν ὁ Φοῖνιξ περὶ
Κουρήτων.
Ιουστίνος Μάρτυρ. Quaestiones et responsiones ad orthodoxos

Morel page 481, sec. B, line 1
Ἐρώτησις ρλαʹ.
Εἰ οἱ εὐαγγελισταὶ Ματθαῖός τε καὶ Λουκᾶς, τὸ κατὰ

σάρκα γενεαλογοῦντες τὸν κύριον, ὁ μὲν τὴν κατὰ φύσιν, ὁ δὲ
τὴν κατὰ νόμον γενεαλογίαν συνέγραψε, διὰ τὸ οὕτως τὰ
κατὰ τῶν Ἰουδαίων συνίστασθαι, πῶς ὁ μακάριος Λουκᾶς οὐ
δείκνυται τῷ Ματθαίῳ μαχόμενος, πλείονας τοὺς κατὰ νόμον
τῶν κατὰ φύσιν τοῦ Χριστοῦ γεννήτορας διὰ τοῦ οἰκείου εὐαγ-
γελίου ἐκθέμενος, τοὐναντίον παρ' αὐτοῦ γραφῆναι ὀφείλοντας,
ἐπειδὴ ἥσσονας τοὺς κατὰ θέσιν τῶν κατὰ φύσιν πατέρων
ἀναλογίζεσθαι ἀνάγκη; Ἐνδέχεται γὰρ γενέσθαι κατὰ νόμον
[πατέρα, τετελευτηκότος] τοῦ κατὰ φύσιν πατρὸς τοῦ παῖδα
γεννήσαντος. Πῶς οὖν, καθάπερ ἔφην, παρὰ τοῖς εὐαγγελι-
σταῖς ἡ [γενεαλογία οὐκ] ἀντέστραπται, καὶ ὁ Λουκᾶς, ἴσους
μᾶλλον δὲ ἥσσονας τοὺς κατὰ νόμον τῶν κατὰ φύσιν ὀφείλων

Morel page 481, sec. C, line 1
σάρκα γενεαλογοῦντες τὸν κύριον, ὁ μὲν τὴν κατὰ φύσιν, ὁ δὲ

τὴν κατὰ νόμον γενεαλογίαν συνέγραψε, διὰ τὸ οὕτως τὰ
κατὰ τῶν Ἰουδαίων συνίστασθαι, πῶς ὁ μακάριος Λουκᾶς οὐ
100
τοὺς τοῦ Χριστοῦ ὀνομάζειν γεννήτορας, πλείονας ὀνομάζων

εὑρίσκεται; Εἰ δὲ ἐν τῇ γενεαλογίᾳ ἑαυτοῖς καὶ ἀλλήλοις μαχό-
μενα λέγουσι, πῶς ἐν τοῖς λοιποῖς περὶ τοῦ σωτῆρος διδάγμασι
τὸ ἀξιόπιστον κεκτῆσθαι δυνήσονται, ἐκ προοιμίων πρὸς ἀν-
τίῤῥησιν κινοῦντες τὸν μετὰ λόγου τῇ ἡμετέρᾳ θρησκείᾳ προς-
τεθῆναι βουλόμενον;
Ἀπόκρισις.
Ἐν τῇ γενεαλογίᾳ τῇ κατὰ Λουκᾶν ὁ Ἡλεὶ μόνος ἐστὶ

πατὴρ τοῦ Ἰωσὴφ κατὰ τὸν νόμον· ἀπὸ δὲ τοῦ Ἡλεὶ ἕως τοῦ

Morel page 481, sec. C, line 4


Ναθὰν πάντες οἱ ὑποτεταγμένοι κατὰ φύσιν εἰσὶν υἱοὶ τῶν
ὑπερτεταγμένων, τῶν διὰ τὴν σχέσιν, ἣν ἔχει ὁ Ἡλεὶ πρὸς
τὸν Ἰωσήφ, πάππων καταλογιζομένων, τοῦ Ἰωσὴφ μὲν
101

Morel page 481, sec. D, line 1


Ναθὰν πάντες οἱ ὑποτεταγμένοι κατὰ φύσιν εἰσὶν υἱοὶ τῶν
ὑπερτεταγμένων, τῶν διὰ τὴν σχέσιν, ἣν ἔχει ὁ Ἡλεὶ πρὸς
τὸν Ἰωσήφ, πάππων καταλογιζομένων, τοῦ Ἰωσὴφ μὲν μ[ό-
νου] κατὰ τὸν νόμον, τῶν λοιπῶν δὲ πάντων κατὰ φύσιν.
Τούτου δὲ οὕτως νοουμένου, ἀναιρεῖται πᾶσα ἡ τῶν εὐαγγελι-
στῶν ἐπὶ τῇ ἀντιλογίᾳ διαβολή, ἡ ἐκ τῆς παρανοίας τῶν ἐκεί-
νων φωνῶν νομισθεῖσα τοῖς παρανοήσασιν.

Morel page 483, sec. D, line 9
φύσιν ἐξ αὐτοῦ, μὴ ξενισθῶμεν. Ὥσπερ γὰρ αὐτὸς ὁ Ἰωσὴφ

υἱὸς μὲν ἐκλήθη τοῦ Ἡλεῖ, μὴ γεννηθεὶς δὲ ἐξ αὐτοῦ, ὅτι τῷ
θείῳ νόμῳ οὕτως ἔδοξεν ἐκ τῆς γυναικὸς τοῦ Ἡλεῖ δοῦναι υἱὸν
τῷ Ἡλεί, οὕτως ἔδοξε τῷ θεῷ ἐκ τῆς γυναικὸς τοῦ Ἰωσὴφ
δοῦναι υἱὸν τῷ Ἰωσὴφ μὴ γεννηθέντα κατὰ φύσιν ἐξ αὐτοῦ.
Ἰωσήφ, φησίν, υἱὸς Δαυΐδ, μὴ φοβηθῇς παραλαβεῖν Μαριὰμ
τὴν γυναῖκά σου. Τὸ γὰρ ἐκ γυναικός τινος χωρὶς πορνείας
τικτόμενον υἱός ἐστιν ἐξ ἀνάγκης τοῦ ἀνδρὸς καὶ τῆς γυναικός,
ᾧ τρόπῳ βούλεται ὁ θεὸς δοῦναι υἱὸν τῷ ἀνδρί, ἢ διὰ συνα-
φείας ἢ χωρὶς συναφείας. Οὐκ ἀποφάσει δὲ χρώμενοι οἱ
εὐαγγελισταὶ τὴν ἔκθεσιν ἐποιήσαντο τῶν ἐν ταῖς γενεαλογίαις
ὀνομασθέντων, ἀλλὰ ταῖς ἐγγράφοις ἱστορίαις. Ἑβραῖοι γὰρ
ἦσαν ἐξ Ἑβραίων οἱ τὰς γενεαλογίας συγγραψάμενοι ἅγιοι εὐαγ-
102
γελισταί, παρ' οἷς πολλή τις ἦν σπουδὴ τοῦ ἐγγράφως ἔχειν

τῆς βασιλικῆς τε καὶ ἱερατικῆς φυλῆς τὴν γενεαλογίαν. Ἀμέ-
λει μετὰ τὴν ἐκ Βαβυλῶνος ἐπάνοδον ὁ Ἔσδρας, οὓς οὐχ εὗρεν
ἐν τῷ τῶν ἱερέων καταλόγῳ γενεαλογουμένους, τούτους ἐξέβαλεν
ἀπὸ τῆς ἱερατικῆς λειτουργίας. Καὶ τοῦτο δείκνυται ἐκ τῆς
βίβλου τῶν Παραλειπομένων.

Morel page 484, sec. A, line 2
θείῳ νόμῳ οὕτως ἔδοξεν ἐκ τῆς γυναικὸς τοῦ Ἡλεῖ δοῦναι υἱὸν
τῷ Ἡλεί, οὕτως ἔδοξε τῷ θεῷ ἐκ τῆς γυναικὸς τοῦ Ἰωσὴφ
Ἐρώτησις ρλδʹ.
Εἰ τὸν νόμον τοῖς Ἰσραηλίταις ὁ θεὸς διὰ Μωϋσέως

κατέπεμψε, πῶς ἐν πλείοσι τόποις τῆς θείας γραφῆς οὐ νό-
μος ἀλλ' αὐτὸς ὁ νομοθέτης ὁ Μωϋσῆς ὀνομάζεται;
Morel page 484, sec. A, line 4

103

Lucius Annaeus Cornutus Phil., De natura deorum Page 27, line 21
ἢ ὁ ἀήρ. ἡ δὲ κατὰ τρόπον διαθεῖσα πάντα Θέτις

τὸν ἑκατόγχειρα Βριάρεων ἀντέταξε τοῖς εἰρημένοις
θεοῖς, καθ' ὃν ἴσως διανέμονται πανταχόσε αἱ ἐκ τῆς
γῆς ἀναθυμιάσεις, ὡς διὰ πολλῶν χειρῶν τῆς εἰς πάν-
τας τοὺς ἀριθμοὺς διαιρέσεως γινομένης· σκέψαι δ' εἰ
παρὰ τὸ αἴρειν τὴν ὡσὰν βορὰν τῶν τοῦ κόσμου με-
ρῶν ὠνόμασται Βριάρεως. [Αἰγαίων μὲν γάρ ἐστιν ὁ
ἀεὶ τεθηλὼς καὶ γαίων.]
Δεῖ δὲ μὴ συγχεῖν τοὺς μύθους μηδ' ἐξ ἑτέρου τὰ
ὀνόματα ἐφ' ἕτερον μεταφέρειν μηδ' εἴ τι προσεπλά-
σθη ταῖς παραδεδομέναις κατ' αὐτοὺς γενεαλογίαις
ὑπὸ τῶν μὴ συνιέντων ἃ αἰνίττονται, κεχρημένων δ'
αὐτοῖς ὡς καὶ τοῖς πλάσμασιν, ἀλόγως τίθεσθαι. πάλιν
τοίνυν πρῶτον μὲν ἐμύθευσαν τὸ Χάος γενέσθαι, καθ-
άπερ ὁ Ἡσίοδος ἱστορεῖ, μετὰ δὲ αὐτὸ τὴν Γῆν καὶ
τὸν Τάρταρον καὶ τὸν Ἔρωτα, ἐκ δὲ τοῦ Χάους τὸ
Ἔρεβος καὶ τὴν Νύκτα φῦναι, ἐκ δὲ τῆς Νυκτὸς τὸν
Αἰθέρα καὶ τὴν Ἡμέραν. ἔστι δὲ Χάος μὲν τὸ πρὸ
τῆς διακοσμήσεως γενόμενον ὑγρόν, ἀπὸ τῆς χύσεως
οὕτως ὠνομασμένον, ἢ τὸ πῦρ, ὅ ἐστιν οἱονεὶ κάος
[· καὶ αὐτὸ δὲ κέχυται διὰ τὴν λεπτομέρειαν]. ἦν δέ
Lucius Annaeus Cornutus Phil., De natura deorum

Page 31, line 13
νίζει. Θεία δέ ἐστιν ἡ τῆς ὄψεως αἰτία, Ῥέα δὲ ἡ

τῆς ῥύσεως, Φοίβη δὲ ἡ τοῦ καθαρά τινα καὶ λαμπρὰ
εἶναι, συνεκδέχεσθαι τούτοις καὶ τὰς τῶν ἐναντίων
σχέσεων αἰτίας δέοντος· Μνημοσύνη δὲ ἡ τοῦ συνανα-
104
φέρειν τὰ γεγονότα· Θέμις δὲ ἡ τοῦ συντίθεσθαί τι

μεταξὺ ἡμῶν καὶ φυλάττεσθαι· Κρόνος δέ ἐστιν ὁ προ-
ειρημένος πάντων τῶν ἀποτελεσμάτων λόγος, δεινό-
τατος ὢν τῶν παίδων· ὁπλότατον δ' αὐτὸν γενέσθαι
ἔφη διὰ τὸ καὶ μετὰ τὴν τῶν εἰρημένων γένεσιν ἐπι-
μένειν αὐτὸν ὡσὰν ἐν γενέσει ὄντα. ἀλλὰ τῆς μὲν
Ἡσιόδου γενεαλογίας τελειοτέρα ποτ' ἂν ἐξήγησίς
σοι γένοιτο, τὰ μέν τινα, ὡς οἶμαι, παρὰ τῶν ἀρχαιο-
τέρων αὐτοῦ παρειληφότος, τὰ δὲ μυθικώτερον ἀφ'
αὑτοῦ προσθέντος, ᾧ τρόπῳ καὶ πλεῖστα τῆς παλαιᾶς
θεολογίας διεφθάρη· νῦν δὲ τὰ βεβοημένα παρὰ τοῖς
πλείστοις ἐπισκεπτέον.
Παραδεδομένου τοίνυν ἄνωθεν ὅτι ὁ Προ-
μηθεὺς ἔπλασεν ἐκ τῆς γῆς τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος,
ὑπονοητέον Προμηθέα εἰρῆσθαι τὴν προμήθειαν τῆς
ἐν τοῖς ὅλοις ψυχῆς, ἣν ἐκάλεσαν οἱ νεώτεροι πρό-
νοιαν· κατὰ γὰρ ταύτην τά τε ἄλλα ἐγένετο καὶ ἐκ τῆς
Aristonicus Gramm., De signis Iliadis Book of Iliad 8, verse in book

284, line of scholion 2
Τεῦκρος δ' εἴνατος ἦλθε, παλίντονα τόξα

τιταίνων: ἡ διπλῆ, ὅτι πάντων ὑποστρεψάντων μόνος ὁ
Ὀδυσσεὺς παρέμεινε πρὸς ταῖς ναυσίν, ὥστε τὸ ἐπάνω εὐ-
κρινὲς γίνεσθαι, τὸ ὣς ἔφαθ' οὐδ' ἐσάκουσεν (97) ὅτι
ἑκουσίως παρεπέμψατο. A. Ar. 150.
παλίντονα τόξα: εἰς τοὐπίσω τεινόμενα (cod. νων). A.
εἰς τοὐπίσω explicuisse Aristonicum apparet ex 325. L.
πατρί τε σῷ Τελαμῶνι, ὅ σ' ἔτρεφε τυτθὸν ἐόντα
καί σε νόθον περ ἐόντα κομίσσατο ᾧ ἐνὶ οἴκῳ.
παρὰ Ζηνοδότῳ οὐδὲ ἦν· ἠθέτητο δὲ καὶ παρὰ
Ἀριστοφάνει, ὅτι ἄκαιρος ἡ γενεαλογία, καὶ οὐκ ἔχουσα προ-
τροπὴν ἀλλὰ τοὐναντίον, ὀνειδισμὸν καὶ ἀποτροπήν. A.
ἢ τρίποδ' ἠὲ δύω ἵππους: ἡ διπλῆ, ὅτι δύο
ἵπποις ἐχρῶντο. A. Ar. 196.
Ἀτρείδη κύδιστε, τί με σπεύδοντα καὶ αὐτόν
ὀτρύνεις; σπεύδοντα: ἀντὶ τοῦ προθύμως ἐνεργοῦντα.
A. Ar. 122.
τοῦτον δ' οὐ δύναμαι βαλέειν κύνα λυσση-
τῆρα: ὅτι ἀντὶ τοῦ παῖσαι τὸ (cod. καί) βαλεῖν. A. Ar. 72.
105
βαλέειν δέ ἑ ἵετο θυμός: ἡ διπλῆ πρὸς τὸ βα-

λέειν. A. Ar. 72.
Aristonicus Gramm., De signis Iliadis Book of Iliad 20, verse in book

(ἀπειλαί) ἃς Τρώων βασιλεῦσιν ὑπίσχεο οἰ-

νοποτάζων: ἡ διπλῆ ὅτι περὶ τὸν οἶνον αἱ καυχήσεις γί-
νονται, πρὸς τὴν ἀθέτησιν τοῦ ἔσθοντες κρέα πολλά
(Θ 231). βασιλεῖς δὲ καὶ τοὺς κατὰ μέρος ἄρχοντας λέγει·
δώδεκα γὰρ βασιλῆες ἀριπρεπέες κατὰ δῆμον
(θ 390). A. Ar. 121.
τοῦ γ' ἰθὺ βέλος πέτετ', οὐδ' ἀπολήγει. i. e.
εἰς εὐθύ Φ 169.
ἡ μὲν γὰρ (Venus) Διός ἐσθ', ἡ δ' ἐξ ἁλίοιο
γέροντος (Thetis): σεσημείωται πρὸς τοὺς ἑξῆς ἄκαιρον γε-
νεαλογίαν ἔχοντας (205)· καὶ ὅτι ἐκ Διὸς ἡ Ἀφροδίτη καθ'
Ὅμηρον. (Ar. 181). A.
λευγαλέοις ἐπέεσσιν: ὅτι λευγαλέοις οὐ διύγροις
ὡς οἱ νεώτεροι, ἀλλ' ὀλεθρίοις, παρὰ τὸν λοιγόν. A. Ar. 113.
ἡ δ' ἄμυδις στήσασα θεοὺς μετὰ μῦθον ἔει-
πεν: ἡ διπλῆ περιεστιγμένη ὅτι Ζηνόδοτος γράφει θεοὺς
ῥεῖα ζώοντας, ἐξ οὗ φανερός ἐστι κατὰ τὸ περισπώμενον
ἀνεγνωκὼς ἦ δ' ἄμυδις, ἵν' ἦ ἔφη, ὡς, ἐκεῖ ἦ καὶ κυα-
νέῃσιν (Α 528). ἠγνόηκε δὲ ὅτι ἐπί τισι προειρημένοις
τίθεται παρ' Ὁμήρῳ τὸ ἦ, οὐκ ἐν ἀρχῇ λόγου. A. In iis
quae disseruit Lehrsius de hac re Ar. 104. duos locos trans
Aristonicus Gramm., De signis Iliadis

Book of Iliad 20, verse in book 205, line of scholion 3
τελῶς ἐκλελυμένος τις ὁ Ἀχιλλεὺς φαίνεται, τῷ πρώτῳ

συστάντι τοιαῦτα λέγων. A.
ὄψει δ' οὔτ' ἄρ πω σὺ ἐμοὺς ἴδες, οὔτ' ἄρ' ἐγὼ
σούς (parentes).
φασὶ σὲ μὲν Πηλῆος ἀμύμονος ἔκγονον εἶναι,
μητρὸς δ' ἐκ Θέτιδος καλλιπλοκάμου ἁλοσύδνης·
αὐτὰρ ἐγὼν υἱὸς μεγαλήτορος Ἀγχίσαο
εὔχομαι ἐκγεγάμεν, μήτηρ δέ μοί ἐστ' Ἀφροδίτη.
ἕως τοῦ εὔχομαι ἐκγεγάμεν (209) ἀθετοῦνται
106
στίχοι πέντε, ὅτι οὐκ ἀναγκαῖα τὰ δι' αὐτῶν λεγόμενα, κατὰ

τὴν γενεαλογίαν ἀμφοτέρων γινωσκομένων. A. Cf. ad 107.
εἰ δ' ἐθέλεις, καὶ ταῦτα δαήμεναι: ἡ διπλῆ
ὅτι ἀπαρέμφατον ἀντὶ προστακτικοῦ τοῦ δάηθι. A. Cf. p. 14.
κτίσσε δὲ Δαρδανίην, ἐπεὶ οὔ πω Ἴλιος ἱρή:
ἡ διπλῆ ὅτι θηλυκῶς τὴν Ἴλιον· καὶ ὅτι ἑτέρα τῆς Ἰλίου
ἡ Δαρδανία, ὥσπερ καὶ ἡ Φρυγία. A. Ar. 235.
τάων καὶ Βορέης ἠράσσατο (equarum): ἡ διπλῆ
ὅτι ἐλλείπει τὸ τινῶν, τούτων τινῶν· οὐ γὰρ πασῶν ἠράσθη.
AB. De τάων pro τούτων v. p. 30, de supplendo τινῶν p. 7.
ἵππῳ δ' εἰσάμενος παρελέξατο κυανοχαίτῃ:
ἡ διπλῆ ὅτι καταχρηστικῶς (sc. τὸ παρελέξατο)· ἵππος γὰρ
Epimenides Phil., Frag.um (P. Oxy. 26.2442)

FGrH frag. 2bis, line 1
αὐτῆι τοῦτον δέδωκεν, ὧι ἠπατήθη ἡ Ἀριάδνη. Ἡφαίστου δὲ ἔργον

εἶναί φασιν ἐκ χρυσοῦ πυρώδους καὶ λίθων Ἰνδικῶν ... ἐν δὲ τοῖς
ἄστροις ὕστερον αὐτὸν τεθηκέναι.
LAUR. LYD. de mens. IV 17 οἱ δὲ περὶ Ἐπιμενίδην ἄρρενα καὶ θήλειαν
ἐμύθευσαν τοὺς Διοσκόρους, τὸν μὲν αἰῶνα ὥσπερ μονάδα, τὴν δὲ φύσιν
ὡς
δυάδα καλέσαντες· ἐκ γὰρ μονάδος καὶ δυάδος ὁ πᾶς ζωογονικὸς καὶ
ψυχογονικὸς
ἐξεβλάστησεν ἀριθμός.
PAP. OX. 2442 fr. 29, 5f. (s. 3 p.; vol. 26, 1961, 49f. [Taf. 3];
Schol. Pind. Pai. 8 p. 43 Snell – Mähler [1975]) ...
Ἐπιμεν]ί̣δ̣η̣σ]̣ ˈ δ̣' ἐ̣ν̣ ξ Γε̣[νεαλογ]ι̣ῶν ὑπὸ Γλαύκου ἐρίσαντα
(scil. Κλύμενον ἀναιρεθῆναι) τῶι ζ̣εύγει τ' [...
Eudemus Phil., Fra. Frag. 150, line 6
τοσοῦτον διαφέρουσιν ὅσον Εὐκτήμονι καὶ Μέτωνι ἐδόκει, οὐχ ἱκανὰς

εἶναι τὰς
τρεῖς σφαίρας ἑκατέρῳ πρὸς τὸ σώζειν τὰ φαινόμενα διὰ τὴν
ἐπιφαινομένην
δηλονότι ταῖς κινήσεσιν αὐτῶν ἀνωμαλίαν. τὴν δὲ μίαν, ἣν ἐν ἑκάστῳ
τῶν τριῶν
πλανήτων Ἄρεος καὶ Ἀφροδίτης καὶ Ἑρμοῦ προσετίθει σφαῖραν, τίνος
ἕνεκεν
107
προσετίθει, συντόμως καὶ σαφῶς ὁ Εὔδημος ἱστόρησεν.

Damascius Successor Dubitationes et solutiones de primis prin-
cipiis in Platonis Parmenidem 124 vol. I p. 319 Ruelle: ἡ δὲ παρὰ τῷ
Περι-
πατητικῷ Εὐδήμῳ ἀναγεγραμμένη ὡς τοῦ Ὀρφέως οὖσα θεολογία πᾶν τὸ
νοητὸν
ἐσιώπησεν ὡς παντάπασιν ἄρρητόν τε καὶ ἄγνωστον ἀνθρώπῳ κατὰ
διέξοδόν τε
καὶ ἀπαγγελίαν· ἀπὸ δὲ τῆς νυκτὸς ἐποιήσατο τὴν ἀρχήν, ἀφ' ἧς καὶ ὁ
Ὅμηρος, εἰ
καὶ μὴ συνεχῆ πεποίηται τὴν γενεαλογίαν, ἵστησιν. οὐ γὰρ ἀποδεκτέον
Εὐδήμου
λέγοντος ὅτι ἀπὸ Ὠκεανοῦ καὶ Τηθύος ἄρχεται, φαίνεται γὰρ εἰδὼς καὶ
τὴν νύκτα
μεγίστην οὕτω θεόν, ὡς καὶ τὸν Δία σέβεσθαι αὐτήν· ἅζετο γὰρ μὴ Νυκτὶ
θοῇ
ἀποθύμια ῥέζοι (Ξ 261). ἀλλ' Ὅμηρος μὲν καὶ αὐτὸς ἀρχέσθω ἀπὸ
νυκτός,
Ἡσίοδος δέ μοι δοκεῖ πρῶτον γενέσθαι τὸ Χάος ἱστορῶν (Theog. 116)
τὴν
ἀκατάληπτον τοῦ νοητοῦ καὶ ἡνωμένην παντελῶς φύσιν κεκληκέναι
Χάος, τὴν δὲ
Γῆν πρώτην ἐκεῖθεν παράγειν ὥς τινα ἀρχὴν τῆς ὅλης γενεᾶς τῶν θεῶν·
εἰ μὴ
ἄρα Χάος μὲν τὴν δευτέραν τῶν δυεῖν ἀρχῶν, Γῆν δὲ καὶ Τάρταρον καὶ
Ἔρωτα
τὸ τριπλοῦν νοητόν, τὸν μὲν Ἔρωτα ἀντὶ τοῦ τρίτου, ὡς κατὰ ἐπιστροφὴν
θεω-
ρουμένην. τοῦτο γὰρ οὕτως ὀνομάζει καὶ ὁ Ὀρφεὺς ἐν ταῖς Ῥαψῳδίαις·
τὴν δὲ Γῆν ἀντὶ τοῦ πρώτου,
Harpocration Gramm., Lexicon in decem oratores Atticos Page 9, line

10
Τροίαν, φησὶ
λάμπει δ' ἀγυιεὺς βωμὸς ἀτμίζων πυρὶ
σμύρνης σταλαγμοὺς, βαρβάρων εὐοσμίας.
Ἀγύρριος: δημαγωγὸς οὗτος οὐκ ἀφανής· Δημοσθένης ἐν τῷ
κατὰ Τιμοκράτους.
Ἀγωνίαν: τὸ ἀγωνίζεσθαι Ἰσοκράτης ἐν τῷ περὶ τῆς ἀντιδόσεως.
Ἀγωνιῶντες: ἀντὶ τοῦ ἀγωνιζόμενοι παρὰ τῷ αὐτῷ ἐν τῷ Πανη-
108
γυρικῷ.
Ἀδέητος: ἀντὶ τοῦ ἀνενδεής παρ' Ἀντιφῶντι Ἀληθείας αʹ.
Ἀδελφίζειν: ἀντὶ τοῦ ἀδελφὸν καλεῖν παρ' Ἰσοκράτει ἐν Αἰγι-
νητικῷ καὶ Ἑκαταίῳ τῷ Μιλησίῳ ἐν βʹ Γενεαλογιῶν καὶ Στράττιδι
καὶ Ἀπολλοφάνει ἐν Ἰφιγέροντι.
Ἀδημονούσης: ἀπορούσης.
Ἀδηφάγους τριήρεις: Λυσίας λέγει ἐν τῇ ὑπὲρ Εὐκρίτου δια-
μαρτυρίᾳ, εἰ γνήσιος ὁ λόγος, καὶ 8Ἀδηφάγον Πεντηκόντορον
Φίλιστος· λέγοιεν δ' ἂν τὰς ἐντελομίσθους καὶ πολλὰ ἀναλισκούσας.
ἔοικε δὲ ἐκ μεταφορᾶς τῶν ἵππων τῶν τελείων καὶ ἀγωνιστῶν λέγε-
σθαι, οἵτινες εἰώθασιν ἔδμεναι ἄδδην κατὰ τὸν ποιητήν. Ἀλκαῖος δὲ
ἐν τῇ κωμῳδοτραγῳδίᾳ τοὺς πότας λύχνους ἀδηφάγους εἶπεν.
Ἀδιάστατον: τὸ μήπω διεστηκὸς μηδὲ διακεκριμένον Ἀντιφῶν
εἶπεν.
Hermarchus Phil., Fra. Frag. 34, line 1
το̣υ̣θ' ἡμῖν ὡμοι|ῶσθαι, μηδ' ἑτ̣[έρ]ω̣ς μηδετέρων ἐκκοπτόν-

των | ἀναφθέγματα, [κ(αὶ)] ὑπερεύηθες, ἄ[λλως τε] κ(αὶ)
τῆς | πρ(ὸς) τοὺς ὁμοίου[ς] τοῖς σπουδαίο[ις] κοινολογίας
ἄ|⸏φατον ἡδονὴν καταχεούσης· κ(αὶ) νὴ Δία γε τὴν Ἑλ|-
ληνίδα νομιστέον ἔχειν αὐτοὺς διάλεκτον, | ἢ μὴ πόρρω,
[..]σαρσ̣[.]δε[...]τωκ[ – – – | – – – ] | σοφο[ὶ] πάντε[ς ...
.......] λ̣έγονται μὴ πολὺ | διαφερούσαις κατὰ τὰς ἀρ-
θρώσεις χρῆσθαι φω|ναῖς· κ(αὶ) μόνουσ̣ οἴδαμεν γεγονότας
σοφοὺς Ἑλλη|⸏νίδι γλώττηι χρωμ[έ]νους.
Οἱ δὲ ἀπὸ τοῦ Ἐπικούρου ὥσπερ γενεαλογίαν μακρὰν
διεξιόντες φασὶν ὡς οἱ παλαιοὶ νομοθέται, ἀπιδόντες εἰς τὴν
τοῦ βίου κοινωνίαν τῶν ἀνθρώπων καὶ τὰς πρὸς ἀλλήλους
πράξεις, ἀνόσιον ἐπεφήμισαν τὴν ἀνθρώπου σφαγὴν καὶ
ἀτιμίας οὐ τὰς τυχούσας προσῆψαν, τάχα μὲν καὶ φυσικῆς
τινος οἰκειώσεως ὑπαρχούσης τοῖς ἀνθρώποις πρὸς ἀνθρώ-
πους διὰ τὴν ὁμοιότητα τῆς μορφῆς καὶ τῆς ψυχῆς εἰς τὸ
μὴ προχείρως φθείρειν τὸ τοιοῦτον ζῷον ὥσπερ ἕτερόν τι
τῶν συγκεχωρημένων· οὐ μὴν ἀλλὰ τήν γε πλείστην αἰ-
τίαν τοῦ δυσχερανθῆναι τοῦτο καὶ ἀνόσιον ἐπιφημισθῆναι
τὸ μὴ συμφέρειν εἰς τὴν ὅλην τοῦ βίου σύστασιν ὑπολαβεῖν.
Ignatius Scr. Eccl., Epistulae interpolatae et epistulae suppositiciae

(recensio longior) [Sp.] Epistle 3, cha. 8, sec. 1, line 2
109
γάρ, φησίν, ποιεῖν ἀφ' ἑαυτοῦ οὐδέν), οὕτω καὶ ὑμεῖς ἄνευ τοῦ
ἐπισκόπου, μηδὲ πρεσβύτερος, μὴ διάκονος, μὴ λαϊκός. μηδέ τι φαι-
νέσθω ὑμῖν εὔλογον παρὰ τὴν ἐκείνου γνώμην· τὸ γὰρ τοιοῦτον παράνο-
μον καὶ θεοῦ ἐχθρόν.
πάντες ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐν τῇ προσευχῇ ἅμα συνέρ-
χεσθε· μία δέησις ἔστω κοινή, εἷς νοῦς, μία ἐλπὶς ἐν ἀγάπῃ, ἐν πίστει τῇ
ἀμώμῳ, τῇ εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν, οὗ ἄμεινον οὐδέν ἐστιν. πάντες ὡς εἷς εἰς
τὸν
ναὸν θεοῦ συντρέχετε, ὡς ἐπὶ ἓν θυσιαστήριον, ὡς ἐπὶ ἕνα Ἰησοῦν
Χριστόν,
τὸν ἀρχιερέα τοῦ ἀγεννήτου θεοῦ.
Μὴ πλανᾶσθε ταῖς ἑτεροδοξίαις μηδὲ μύθοις ἐνέχετε καὶ γενεα-
λογίαις ἀπεράντοις καὶ ἰουδαϊκοῖς τύφοις. τὰ ἀρχαῖα παρῆλ-
θεν, ἰδού, γέγονε καινὰ τὰ πάντα. εἰ γὰρ μέχρι νῦν κατὰ νόμον
ἰουδαϊκὸν καὶ περιτομὴν σαρκὸς ζῶμεν, ἀρνούμεθα τὴν χάριν εἰληφέναι.
οἱ γὰρ θειότατοι προφῆται κατὰ Ἰησοῦν Χριστὸν ἔζησαν· διὰ τοῦτο καὶ
ἐδιώχθησαν, ἐμπνεόμενοι ἀπὸ τῆς χάριτος εἰς τὸ πληροφορηθῆναι τοὺς
ἀπει-
θοῦντας, ὅτι εἷς θεός ἐστιν ὁ παντοκράτωρ, ὁ φανερώσας ἑαυτὸν διὰ
Ἰησοῦ
Χριστοῦ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ, ὅς ἐστιν αὐτοῦ λόγος, οὐ ῥητός, ἀλλ' οὐσιώδης·
οὐ γάρ ἐστιν λαλιᾶς ἐνάρθρου φώνημα, ἀλλ' ἐνεργείας θεϊκῆς
οὐσία γεννητή, ἐν πᾶσιν εὐάρεστος τῷ ὑποστήσαντι.
Εἰ οὖν οἱ ἐν παλαιοῖς γράμμασιν ἀναστραφέντες εἰς καινότητα
ἐλπίδος ἦλθον ἐκδεχόμενοι Χριστόν, ὡς ὁ κύριος διδάσκει λέγων·
Irenaeus Theol., Κατά των αιρέσεων (libri 1-2) Book 1, cha. Pro, sec. 1,
line 2
ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΨΕΥΔΩΝΥΜΟΥ

ΓΝΩΣΕΩΣ ΒΙΒΛΙΑ ΠΕΝΤΕ.
ἘΠΙ [l. Ἐπεὶ] τὴν ἀλήθειαν παραπεμπόμενοί τινες,

ἐπεισάγουσι λόγους ψευδεῖς καὶ γενεαλογίας ματαίας, αἵτινες
ζητήσεις μᾶλλον παρέχουσι, καθὼς ὁ Ἀπόστολός φησιν, ἢ
οἰκοδομὴν Θεοῦ τὴν ἐν πίστει· καὶ διὰ τῆς πανούργως συγ-
κεκροτημένης πιθανότητος παράγουσι τὸν νοῦν τῶν ἀπειρο-
τέρων, καὶ αἰχμαλωτίζουσιν αὐτοὺς, ῥᾳδιουργοῦντες τὰ λόγια
Κυρίου, ἐξηγηταὶ κακοὶ τῶν καλῶς εἰρημένων γινόμενοι· καὶ
πολλοὺς ἀνατρέπουσιν, ἀπάγοντες αὐτοὺς προφάσει γνώσεως
ἀπὸ τοῦ τόδε τὸ πᾶν συστησαμένου καὶ κεκοσμηκότος, ὡς
ὑψηλότερόν τι καὶ μεῖζον ἔχοντες ἐπιδεῖξαι τοῦ τὸν οὐρανὸν,
110
καὶ τὴν γῆν, καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς πεποιηκότος Θεοῦ·

πιθανῶς μὲν ἐπαγόμενοι διὰ λόγων τέχνης τοὺς ἀκεραίους
Irenaeus Theol., Fra. deperditorum operum

Frag. 35, line 14
λόγος τοῦ σταυροῦ, οὗ ἐάνπερ τις γεύσηται, οὐ μὴ ἂν προς-

ελεύσεται ταῖς παραδιατριβαῖς καὶ λογομαχίαις τῶν τετυ-
φωμένων καὶ φυσιουμένων, τῶν ἃ μὴ ἑωράκασιν ἐμβατευόντων.
Ἀσχημάτιστος γὰρ ἡ ἀλήθεια καὶ ἐγγύς σου τὸ ῥῆμά ἐστιν
ἐν τῷ στόματί σου καὶ ἐν τῇ καρδίᾳ σου, ὡς ὁ αὐτὸς ἀπό-
στολος λέγει, εὐμ... τοῖς πειθομένοις. Ὁμοίους γὰρ Χριστῷ
ἡμᾶς ποιεῖ, εἰ τὴν δύναμιν τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ καὶ τὴν κοι-
νωνίαν τῶν αὐτοῦ παθημάτων γνῶμεν. Αὕτη γάρ ἐστιν ἡ
ἐπιλογὴ τῆς ἀποστολικῆς διδασκαλίας καὶ τῆς ἁγιωτάτης
πίστεως τῆς ἡμῖν παραδοθείσης, ἣν οἱ ἰδιῶται δέχονται καὶ οἱ
ὀλιγομαθεῖς ἐδίδαξαν, οἱ ταῖς γενεαλογίαις ταῖς ἀπεράντοις
οὐ προσέχοντες, ἀλλὰ μᾶλλον περὶ τὴν τοῦ βίου ἐπανόρθωσιν
σπουδάζοντες, ἵνα μὴ τοῦ θείου πνεύματος ἀποστερηθέντες
ἀποτύχωσι τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν. Τὸ γὰρ πρῶτον μέν
ἐστι τὸ ἀπαρνῆσαι σεαυτὸν καὶ τὸ ἀκολουθῆσαι τῷ Χριστῷ,
καὶ οἱ ταῦτα ποιοῦντες εἰς τελειότητα φέρονται, πᾶν τὸ θέ-
λημα τοῦ διδασκάλου πεπληρωκότες, υἱοὶ Θεοῦ διὰ τῆς παλιγ-
γενεσίας τῆς πνευματικῆς γινόμενοι καὶ τῆς βασιλείας τῶν
οὐρανῶν κληρονόμοι, ἣν πρῶτον ζητοῦντες οὐκ ἀφεθήσονται.
Οἱ ταῖς δευτέραις τῶν ἀποστόλων διατάξεσι παρηκολου-
θηκότες ἴσασι, τὸν Κύριον νέαν προσφορὰν ἐν τῇ καινῇ
Pherecydes Hist., Fra. Frag. 36c, line 2
μοῦ πιόντα, προσαγορεῦσαι· τοῦτο ἡδὺ ὕδωρ· ὃ νῦν

δείκνυται ἰόντων ἐκ Δύμης εἰς Ἦλιν, καλούμενον ὑπὸ
τῶν ἐγχωρίων βαδὺ ὕδωρ. Τὰ δὲ αὐτὰ καὶ Φερεκύδης,
καὶ Κώμαρχος (Κλέαρχος), καὶ Ἴστρος ἐν τοῖς Ἠλιακοῖς ἱστο-
ροῦσι. Καὶ διὰ τοῦτο θεωροὺς τοὺς Μολιονίδας ἰόντας
εἰς Κόρινθον λοχήσαντα τὸν Ἡρακλῆ περὶ Κλεωνὰς
ἀποκτεῖναι· ὅθεν Ἠλείοις ἀπώμοτον εἶναι τὰ Ἴσθμια
ἀγωνίζεσθαι, ὅτι θεωροὺς πεμφθέντας εἰς τὸν Ἰσθμὸν
τοὺς Μολιονίδας ἑλὼν Ἡρακλῆς ὑπὸ Κορινθίων ἐδέχθη.
Schol. Il. ψ, 296: Ἀκου-
σίλαος ἐν τρίτῳ Γενεαλογιῶν κύριον ἤκουσε τὸ Ἐχέ-
111
πωλος, οὕτως· «Κλεωνύμου δ' Ἀγχίσης, τοῦ δὲ Ἐχέπω-

λος». Καὶ Φερεκύδης ἐν τῷ τρίτῳ· «Κλεώνυμος δὲ
ὁ Πέλοπος ᾤκει Κλεωναῖσι, καταστήσαντος Ἀτρέως
Τοῦ δὲ γίνεται Ἀγχίσης, τοῦ δὲ Ἐχέπωλος.»
Schol. Sophocl. Argument. Trachin.: Ἀμάλθεια
ἦν Αἱμονίου θυγάτηρ· ἣ κέρας εἶχε ταύρου. Τοῦτο δὲ,
ὡς Φερεκύδης φησὶ, δύναμιν εἶχε τοιαύτην, ὥστε
βρωτὸν ἢ ποτὸν ὅπερ ἂν εὔξαιτό τις, παρέχειν ἄφθο-
νόν τε καὶ ἄπονον.
Θεόφιλος Απολογητής. Ad Autolycum Book 2, sec. 2, line 12
γράφους ἢ χωνευτὰς πλάσσειν τε καὶ γράφειν καὶ γλύφειν καὶ χωνεύειν

καὶ θεοὺς κατασκευάζειν, οἵ, ἔπαν γένωνται ὑπὸ τῶν τεχνιτῶν,
οὐδὲν αὐτοὺς ἡγοῦνται· ὅταν δὲ ἀγορασθῶσιν ὑπό τινων καὶ ἀνα-
τεθῶσιν εἰς ναὸν καλούμενον ἢ οἶκόν τινα, τούτοις οὐ μόνον θύουσιν
οἱ ὠνησάμενοι, ἀλλὰ καὶ οἱ ποιήσαντες καὶ πωλήσαντες ἔρχονται
μετὰ σπουδῆς καὶ παρατάξεως θυσιῶν τε καὶ σπονδῶν εἰς τὸ
προσκυνεῖν αὐτοῖς καὶ ἡγοῦνται θεοὺς αὐτούς, οὐκ εἰδότες ὅτι
τοιοῦτοί εἰσιν ὁποῖοι καὶ ὅτε ἐγένοντο ὑπ' αὐτῶν ἤτοι λίθος ἢ
χαλκός, ἢ ξύλον ἢ χρῶμα, ἢ καὶ ἑτέρα τις ὕλη.
Τοῦτο δὴ καὶ ὑμῖν συμβέβηκεν τοῖς ἀναγινώσκουσι τὰς ἱστορίας
καὶ γενεαλογίας τῶν λεγομένων θεῶν. ὁπόταν γὰρ ἐπιτυγχάνετε
ταῖς γενέσεσιν αὐτῶν, ὡς ἀνθρώπους αὐτοὺς νοεῖτε· ὕστερον δὲ
θεοὺς προσαγορεύετε καὶ θρησκεύετε αὐτοῖς, οὐκ ἐφιστάνοντες οὐδὲ
συνιέντες ὅτι οἵους αὐτοὺς ἀνέγνωτε γεγονέναι τοιοῦτοι καὶ ἐγεννή-
θησαν.

Καὶ τῶν μὲν τότε θεῶν, εἴπερ ἐγεννῶντο, γένεσις πολλὴ ηὑρίσκετο.
τὸ δὲ νῦν ποῦ θεῶν γένεσις δείκνυται; εἰ γὰρ τότε ἐγέννων καὶ
ἐγεννῶντο, δῆλον ὅτι ἐχρῆν καὶ ἕως τοῦ δεῦρο γίνεσθαι θεοὺς γεν-
νητούς· εἰ δὲ μή γε, ἀσθενὲς τὸ τοιοῦτο νοηθήσεσθαι· ἢ γὰρ ἐγήρασαν,
διὸ οὐκ ἔτι γεννῶσιν, ἢ ἀπέθανον καὶ οὐκ ἔτι εἰσίν. εἰ γὰρ ἐγεννῶντο
Ἀλθαίας πατρός, Θοαντὶς ἀπὸ Θοαντὸς παιδὸς Διονύσου, Σταφυλὶς

ἀπὸ Σταφύλου υἱοῦ Διονύσου, Εὐαινὶς ἀπὸ Εὐνόος υἱοῦ Διονύσου,
Μαρωνὶς ἀπὸ Μάρωνος υἱοῦ Ἀριάδνης καὶ Διονύσου. οὗτοι γὰρ
πάντες υἱοὶ Διονύσου.”
Ἀλλὰ καὶ ἑτέραι πολλαὶ ὀνομασίαι γεγόνασιν καί εἰσιν ἕως τοῦ
δεῦρο, ἀπὸ Ἡρακλέους Ἡρακλεῖδαι καλούμενοι, καὶ ἀπὸ Ἀπόλλωνος
112
Ἀπολλωνίδαι καὶ Ἀπολλώνιοι, καὶ ἀπὸ Ποσειδῶνος Ποσειδώνιοι,

καὶ ἀπὸ Διὸς Δῖοι καὶ Διογέναι.

Καὶ τί μοι τὸ λοιπὸν τὸ πλῆθος τῶν τοιούτων ὀνομασιῶν καὶ
Γενεαλογιῶν καταλέγειν; ὥστε κατὰ πάντα τρόπον ἐμπαίζονται οἱ
συγγραφεῖς πάντες καὶ ποιηταὶ καὶ φιλόσοφοι λεγόμενοι, ἔτι μὴν καὶ
οἱ προσέχοντες αὐτοῖς. μύθους γὰρ μᾶλλον καὶ μωρίας συνέταξαν
περὶ τῶν κατ' αὐτοὺς θεῶν· οὐ γὰρ ἀπέδειξαν αὐτοὺς θεοὺς ἀλλὰ
ἀνθρώπους, οὓς μὲν μεθύσους, ἑτέρους δὲ πόρνους καὶ φονεῖς.
Ἀλλὰ καὶ περὶ τῆς κοσμογονίας ἀσύμφωνα ἀλλήλοις καὶ φαῦλα
ἐξεῖπον. πρῶτον μὲν ὅτι τινὲς ἀγένητον τὸν κόσμον ἀπεφήναντο,
καθὼς καὶ ἔμπροσθεν ἐδηλώσαμεν, καὶ οἱ μὲν ἀγένητον αὐτὸν καὶ
ἀΐδιον φύσιν φάσκοντες οὐκ ἀκόλουθα εἶπον τοῖς γενητὸν αὐτὸν
δογματίσασιν. εἰκασμῷ γὰρ ταῦτα καὶ ἀνθρωπίνῃ ἐννοίᾳ ἐφθέγ-
ξαντο, καὶ οὐ κατὰ ἀλήθειαν.
Τῷ δὲ Ἐνὼχ ἐγενήθη υἱὸς ὀνόματι Γαϊδάδ· ἐγέννησεν

τὸν καλούμενον Μεήλ, καὶ Μεὴλ τὸν Μαθουσάλα, καὶ Μα-
θουσάλα τὸν Λάμεχ. ὁ δὲ Λάμεχ ἔλαβεν ἑαυτῷ δύο
γυναῖκας, αἷς ὀνόματα Ἀδᾶ καὶ Σελᾶ. ἔκτοτε ἀρχὴ ἐγένετο τῆς
πολυμιξίας, ἀλλὰ καὶ τῆς μουσικῆς. τῷ γὰρ Λάμεχ ἐγένοντο τρεῖς
υἱοί, Ὠβὴλ, Ἰουβὰλ, Θοβέλ. καὶ ὁ μὲν Ὠβὴλ, ἐγένετο ἀνὴρ ἐν
σκηναῖς κτηνοτροφῶν, Ἰουβὰλ δέ ἐστιν ὁ καταδείξας
ψαλτήριον καὶ κιθάραν, Θοβὲλ δὲ ἐγένετο σφυροκόπος
χαλκεὺς χαλκοῦ καὶ σιδήρου. ἕως μὲν οὖν τούτου ἔσχεν τὸν
κατάλογον τὸ σπέρμα τοῦ Κάϊν· καὶ τὸ λοιπὸν εἰς λήθην αὐτοῦ
γέγονεν τὸ σπέρμα τῆς γενεαλογίας, διὰ τὸ ἀδελφοκτονῆσαι αὐτὸν
τὸν ἀδελφόν.
Εἰς τὸν τόπον δὲ τοῦ Ἄβελ ἔδωκεν ὁ θεὸς συλλαβεῖν τὴν Εὔαν καὶ
τεκεῖν υἱόν, ὃς κέκληται Σήθ· ἀφ' οὗ τὸ λοιπὸν γένος τῶν ἀνθρώπων
ὁδεύει μέχρι τοῦ δεῦρο. τοῖς δὲ βουλομένοις καὶ φιλομαθέσιν καὶ
περὶ πασῶν τῶν γενεῶν εὔκολόν ἐστιν ἐπιδεῖξαι διὰ τῶν ἁγίων
γραφῶν. καὶ γὰρ ἐκ μέρους ἡμῖν γεγένηται ἤδη λόγος ἐν ἑτέρῳ
λόγῳ, ὡς ἐπάνω προειρήκαμεν, τῆς γενεαλογίας ἡ τάξις ἐν τῇ
πρώτῃ βίβλῳ τῇ περὶ ἱστοριῶν.
Ταῦτα δὲ πάντα ἡμᾶς διδάσκει τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ διὰ
Μωσέως καὶ τῶν λοιπῶν προφητῶν, ὥστε τὰ καθ' ἡμᾶς τοὺς

113
ψαλτήριον καὶ κιθάραν, Θοβὲλ δὲ ἐγένετο σφυροκόπος

χαλκεὺς χαλκοῦ καὶ σιδήρου. ἕως μὲν οὖν τούτου ἔσχεν τὸν
κατάλογον τὸ σπέρμα τοῦ Κάϊν· καὶ τὸ λοιπὸν εἰς λήθην αὐτοῦ
γέγονεν τὸ σπέρμα τῆς γενεαλογίας, διὰ τὸ ἀδελφοκτονῆσαι αὐτὸν
τὸν ἀδελφόν.
Εἰς τὸν τόπον δὲ τοῦ Ἄβελ ἔδωκεν ὁ θεὸς συλλαβεῖν τὴν Εὔαν καὶ
τεκεῖν υἱόν, ὃς κέκληται Σήθ· ἀφ' οὗ τὸ λοιπὸν γένος τῶν ἀνθρώπων
ὁδεύει μέχρι τοῦ δεῦρο. τοῖς δὲ βουλομένοις καὶ φιλομαθέσιν καὶ
περὶ πασῶν τῶν γενεῶν εὔκολόν ἐστιν ἐπιδεῖξαι διὰ τῶν ἁγίων
γραφῶν. καὶ γὰρ ἐκ μέρους ἡμῖν γεγένηται ἤδη λόγος ἐν ἑτέρῳ
λόγῳ, ὡς ἐπάνω προειρήκαμεν, τῆς γενεαλογίας ἡ τάξις ἐν τῇ
πρώτῃ βίβλῳ τῇ περὶ ἱστοριῶν.
Ταῦτα δὲ πάντα ἡμᾶς διδάσκει τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ διὰ
Μωσέως καὶ τῶν λοιπῶν προφητῶν, ὥστε τὰ καθ' ἡμᾶς τοὺς
θεοσεβεῖς ἀρχαιότερα γράμματα τυγχάνει, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ἀληθέ-
στερα πάντων συγγραφέων καὶ ποιητῶν δείκνυται ὄντα. ἀλλὰ μὴν
καὶ τὰ περὶ τῆς μουσικῆς ἐφλυάρησάν τινες εὑρετὴν Ἀπόλλωνα
γεγενῆσθαι, ἄλλοι δὲ Ὀρφέα ἀπὸ τῆς τῶν ὀρνέων ἡδυφωνίας φασὶν
ἐξευρηκέναι τὴν μουσικήν. κενὸς δὲ καὶ μάταιος ὁ λόγος αὐτῶν
δείκνυται· μετὰ γὰρ πολλὰ ἔτη τοῦ κατακλυσμοῦ οὗτοι ἐγένοντο.
ἐγένετο αὐτῶν ὀνόματι Νεβρώθ. ἐκ τούτων ἐξῆλθεν ὀνόματι

Ἀσσούρ· ὅθεν καὶ Ἀσσύριοι προσαγορεύονται. Νεβρὼθ δὲ ᾠκο-
δόμησεν πόλεις τὴν Νινευὴ καὶ τὴν Ῥοβοὼμ καὶ τὴν Καλὰκ
καὶ τὴν Δασὲν ἀνὰ μέσον Νινευὴ καὶ ἀνὰ μέσον Καλάκ.
ἡ δὲ Νινευὴ ἐγενήθη ἐν πρώτοις πόλις μεγάλη. ἕτερος δὲ υἱὸς
τοῦ Σὴμ υἱοῦ τοῦ Νῶε ὀνόματι Μεστραεὶν ἐγέννησεν τοὺς
Λουδουεὶμ καὶ τοὺς καλουμένους Ἐνεμιγεὶμ καὶ τοὺς
Λαβιεὶμ καὶ τοὺς Νεφθαλεὶμ καὶ τοὺς Πατροσωνιεὶμ
καὶ τοὺς Χασλωνιείμ, ὅθεν ἐξῆλθεν Φυλιστιείμ.
Τῶν μὲν οὖν τριῶν υἱῶν τοῦ Νῶε καὶ τῆς συντελείας αὐτῶν καὶ
γενεαλογίας, ἐγένετο ἡμῖν ὁ κατάλογος ἐν ἐπιτομῇ ἐν ᾗ προειρήκαμεν
βίβλῳ. καὶ νῦν δὲ τὰ παραλελειμμένα ἐπιμνησθησόμεθα περί τε
πόλεων καὶ βασιλέων, τῶν τε γεγενημένων ὁπότε ἦν χεῖλος ἓν
καὶ μία γλῶσσα. πρὸ τοῦ τὰς διαλέκτους μερισθῆναι αὗται αἱ
προγεγραμμέναι ἐγενήθησαν πόλεις. ἐν δὲ τῷ μέλλειν αὐτοὺς
διαμερίζεσθαι, συμβούλιον ἐποίησαν γνώμῃ ἰδίᾳ, καὶ οὐ διὰ θεοῦ,
οἰκοδομῆσαι πόλιν καὶ πύργον, οὗ ἡ ἄκρα φθάσῃ εἰς τὸν
οὐρανὸν ἀφικέσθαι, ὅπως ποιήσωσιν ἑαυτοῖς ὄνομα δόξης.
ἐπειδὴ οὖν παρὰ προαίρεσιν θεοῦ βαρὺ ἔργον ἐτόλμησαν ποιῆσαι,
114
κατέβαλεν αὐτῶν ὁ θεὸς τὴν πόλιν καὶ τὸν πύργον κατέστρωσεν.

ἔκτοτε ἐνήλλαξεν τὰς γλώσσας τῶν ἀνθρώπων, δοὺς ἑκάστῳ
ἱστοροῦντες ἀλλὰ καὶ τὰ πρὸ κατακλυσμοῦ εἰς τὸ καὶ τῶν ἁπάντων

κατὰ τὸ δυνατὸν εἰπεῖν ἡμῖν τὸν ἀριθμόν, νυνὶ ποιησόμεθα, ἀνα-
δραμόντες ἐπὶ τὴν ἀνέκαθεν ἀρχὴν τῆς τοῦ κόσμου κτίσεως, ἣν ἀνέ-
γραψεν Μωσῆς ὁ θεράπων τοῦ θεοῦ διὰ πνεύματος ἁγίου. εἰπὼν γὰρ
τὰ περὶ κτίσεως καὶ γενέσεως κόσμου, τοῦ πρωτοπλάστου ἀνθρώπου,
καὶ τὰ τῶν ἑξῆς γεγενημένων, ἐσήμανεν καὶ τὰ πρὸ κατακλυσμοῦ
ἔτη γενόμενα. ἐγὼ δ' αἰτοῦμαι χάριν παρὰ τοῦ μόνου θεοῦ, εἰς τὸ
τἀληθῆ κατὰ τὸ θέλημα αὐτοῦ πάντα ἀκριβῶς εἰπεῖν, ὅπως καὶ σὺ
καὶ πᾶς ὁ τούτοις ἐντυγχάνων ὁδηγῆται ὑπὸ τῆς ἀληθείας καὶ
χάριτος αὐτοῦ. ἄρξομαι δὴ πρῶτον ἀπὸ τῶν ἀναγεγραμμένων
Γενεαλογιῶν, λέγω δὲ ἀπὸ τοῦ πρωτοπλάστου ἀνθρώπου τὴν ἀρχὴν
ποιησάμενος.

Ἀδὰμ ἕως οὗ ἐτέκνωσεν ἔζησεν ἔτη σλʹ, υἱὸς δὲ τούτου Σὴθ ἔτη
σεʹ, υἱὸς δὲ τούτου Ἐνῶς ἔτη ρϟʹ, υἱὸς δὲ τούτου Καϊνὰν ἔτη
ροʹ, υἱὸς δὲ τούτου Μαλελεὴλ ἔτη ρξεʹ, υἱὸς δὲ τούτου Ἰάρεθ
ἔτη ρξβʹ, υἱὸς δὲ τούτου Ἐνὼχ ἔτη ρξεʹ, υἱὸς δὲ τούτου Μαθουσάλα
ἔτη ρξζʹ, υἱὸς δὲ τούτου Λάμεχ ἔτη ρπηʹ. τούτῳ δὲ υἱὸς ἐγενήθη ὁ
προειρημένος Νῶε, ὃς ἐτέκνωσεν τὸν Σὴμ ὢν ἐτῶν φʹ. ἐπὶ τούτου
ἐγένετο ὁ κατακλυσμὸς ὄντος αὐτοῦ ἐτῶν χʹ. τὰ πάντα οὖν μέχρι
κατακλυσμοῦ γεγένηται ἔτη ͵βσμβʹ.
Vitae Prophetarum, De prophetarum vita et obitu (recensio anonyma)

Page 98, line 5
Ἱεροβοὰμ ἔθυε τῷ Βαάλ. Καὶ προφητεύοντος αὐτοῦ ἐξέ-

τεινεν ὁ βασιλεὺς τὴν χεῖρα αὐτοῦ συλλαβεῖν αὐτόν, καὶ
ἐξηράνθη ἡ χεὶρ τοῦ βασιλέως παραυτίκα.
Σίμων ὁ υἱὸς τοῦ Κλωπᾶ, ὁ ἀνέψιος τοῦ κυρίου· συ-
κοφαντηθεὶς ὑπὸ τῶν αἱρέσεων κατηγορήθη ἐπὶ Ἀττικοῦ
ὑπατικοῦ. Καὶ ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας αἰκιζόμενος ἐμαρτύρησεν,
ὡς πάντας ὑπερθαυμάσαι καὶ τὸν ὑπατικόν, πῶς ρκʹ ἐτῶν
τυγχάνων ὑπέμεινε τὰς αἰκίας· καὶ ἐκέλευσεν αὐτὸν σταυ-
ρωθῆναι.]
Καὶ ἄλλοι προφῆται ἐγένοντο κρυπτοί, ὧν τὰ ὀνόματα
115
ἐμφέρονται ἐν ταῖς γενεαλογίαις αὐτῶν ἐπὶ βίβλων ὀνομάτων

Ἰσραήλ· ἐγράφοντο γὰρ πᾶν τὸ γένος Ἰσραὴλ κατ' ὄνομα
[τῶν προφητῶν καὶ ὁσίων ἀνδρῶν καὶ ὁ θάνατος αὐτῶν
καὶ τὰ ἀξιώματα αὐτῶν καὶ πότε ἀπέθνησκον· καὶ ἦν εἰς
μνημόσυνον τῶν ἱερέων καὶ βασιλέων καὶ προφητῶν καὶ
τῶν μεγιστάνων καὶ ὁσίων ἀνδρῶν].
Καὶ ταῦτα μὲν μέχρι τούτων.
αʹ. Ὠσηὲ ἑρμηνεύεται σωζόμενος. Οὗτος ἦν ἐκ Βελε-
μὼθ τῆς φυλῆς Ἰσάχαρ, καὶ ἔδωκε τέρας ἥξειν κύριον ἐπὶ
γῆς ἀνθρώποις συναναστρεφόμενον καὶ ἡ δρῦς ἡ ἐν Σιλὼμ
μερισθήσεται εἰς δώδεκα μέρη· καὶ γενήσονται δώδεκα δρύες
Tryphon II Gramm., De tropis (olim sub auctore Gregorio Corinthio)

κήρυκες δ' ἀνὰ ἄστυ θεῶν φέρον ὅρκια πιστά,

τοῦ θεῶν δυναμένου κεῖσθαι ἐπί τε τῶν κηρύκων τῶν ἱερῶν καὶ τῆς
πόλεως, ἐπεὶ
δοκεῖ ἡ Ἴλιος τετειχίσθαι ὑπὸ θεῶν· διὸ καὶ πολλάκις ἱερὰν αὐτὴν λέγει,
Ἴλιον εἰς ἱερήν.
καὶ πάλιν
Τρῆχόν τ' αἰχμητὴν Αἰτώλιον Οἰνόμαόν τε.
καὶ ὁμοίως
δεινὸν δ' ἀμφ' Ἀχιλῆα κυκώμενον ἵστατο κῦμα.
{γίνεται δὲ ἡ ἀμφιβολία λέξει, ὡς Αἴας, ἄδηλον γὰρ τίς τῶν δύο, καὶ
λόγῳ,
δὸς δέ τέ μ' ἄνδρα ἑλεῖν καὶ ἐς ὁρμὴν ἔγχεος ἐλθεῖν.
Παρέκβασίς ἐστι λόγος χάριν ἱστορίας ἢ γενεαλογίας
παραλαμβανόμενος, ὡς τὰ
τοῦ Φοίνικος περὶ Κουρήτων·
μέμνημαι τόδε ἔργον ἐγὼ πάλαι, οὔ τι νέον γε,
ὡς ἦν, ἐν δ' ὑμῖν ἐρέω πάντεσσι φίλοισι.
Κουρῆτές τ' ἐμάχοντο καὶ Αἰτωλοὶ μενεχάρμαι,
καὶ τὰ ἑξῆς.}
Φλάβιος Κλαύδιος Ιουλιανος. Περὶ τῶν τοῦ αὐτοκράτορος πράξεων ἢ

περὶ βασιλείας Sec. 2, line 13
ἐπαινεῖν ἐθέλων τῆς τῶν Πελοπιδῶν οἰκίας τὴν ἀρχαιότητα

καὶ τὸ μέγεθος τῆς ἡγεμονίας ἐνδείξασθαι;
ἀνὰ δὲ κρείων Ἀγαμέμνων
116
Ἔστη σκῆπτρον ἔχων, τὸ μὲν Ἥφαιστος κάμε τεύχων

καὶ ἔδωκε Διί, ὁ δὲ τῷ τῆς Μαίας καὶ ἑαυτοῦ παιδί,
Ἑρμείας δὲ ἄναξ δῶκε Πέλοπι, Πέλοψ δὲ
δῶκ' Ἀτρέι ποιμένι λαῶν·
Ἀτρεὺς δὲ θνήσκων ἔλιπεν πολύαρνι Θυέστῃ,
Αὐτὰρ ὅ γ' αὖτε Θυέστ' Ἀγαμέμνονι δῶκε φορῆναι,
Πολλῇσιν νήσοισι καὶ Ἄργεϊ παντὶ ἀνάσσειν.
Αὕτη σοι τῆς τῶν Πελοπιδῶν οἰκίας ἡ γενεαλογία, εἰς
τρεῖς οὐδὲ ὅλας μείνασα γενεάς· τά γε μὴν τῆς ἡμετέρας
ξυγγενείας ἤρξατο μὲν ἀπὸ Κλαυδίου, μικρὰ δὲ ἐν μέσῳ
διαλιπούσης τῆς ἡγεμονίας, τὼ πάππω τὼ σὼ διαδέχεσθον.
Καὶ ὁ μὲν τῆς μητρὸς πατὴρ τὴν Ῥώμην διῴκει καὶ τὴν
Ἰταλίαν, καὶ τὴν Λιβύην τε ἐπ' αὐτῇ καὶ Σαρδὼ καὶ
Σικελίαν, οὔτι φαυλοτέραν τῆς Ἀργείας καὶ Μυκηναίας
δυναστείαν, ὅ γε μὴν τοῦ πατρὸς γεννήτωρ Γαλατίας ἔθνη
τὰ μαχιμώτατα καὶ τοὺς Ἑσπερίους Ἴβηρας καὶ τὰς ἐντὸς
Ὠκεανοῦ νήσους, αἳ τοσούτῳ μείζους τῶν ἐν τῇ θαλάττῃ
τῇ καθ' ἡμᾶς ὁρωμένων εἰσίν, ὅσῳ καὶ τῆς εἴσω θαλάττης
Φλάβιος Κλαύδιος Ιουλιανος. Πρὸς Ἡράκλειον κυνικὸν περὶ τοῦ πῶς

κυνιστέον καὶ εἰ πρέπει τῷ κυνὶ μύθους πλάττειν
Sec. 1, line 34
μάσας, ὡς μήποτε ὤφελε μήτ' ἐκεῖνος εἰπεῖν μήτε ἡμεῖς

ἀκοῦσαι. Δεῦρο πειραθῶμεν αὐτὸν ἐφ' ὑμῶν διδάξαι
πρῶτον μὲν ὅτι τῷ κυνὶ λόγους μᾶλλον ἢ μύθους προσήκει
γράφειν, εἶτα ὁποίας καὶ τίνας χρὴ ποιεῖσθαι τὰς διας-
κευὰς τῶν μύθων, εἴ τι ἄρα καὶ φιλοσοφία προσδεῖται τῆς
μυθογραφίας, ἐπὶ πᾶσι δὲ ὑπὲρ τῆς πρὸς τοὺς θεοὺς
εὐλαβείας ὀλίγα διαλέξομαι· τοῦτο γάρ μοι καὶ τῆς εἰς
ὑμᾶς παρόδου γέγονεν αἴτιον καίπερ οὐκ ὄντι συγγραφικῷ
καὶ τὸ ἐν τῷ πλήθει λέγειν ὥσπερ ἄλλο τι τῶν ἐπαχθῶν
καὶ σοφιστικῶν τὸν ἔμπροσθεν χρόνον παραιτησαμένῳ,
μικρὰ δὲ ὑπὲρ τοῦ μύθου καθάπερ τινὰ γενεαλογίαν ἴσως
οὐκ ἀνάρμοστον ἐμοί τε φάναι ὑμῖν τε ἀκοῦσαι.
Τὴν μὲν οὖν ἀρχὴν ὁπόθεν εὑρέθη καὶ ὅστις ὁ πρῶτος
ἐπιχειρήσας τὸ ψεῦδος πιθανῶς συνθεῖναι πρὸς ὠφέλειαν
ἢ ψυχαγωγίαν τῶν ἀκροωμένων, οὐ μᾶλλον εὕροι τις ἂν ἢ εἴ
τις ἐπιχειρήσειε τὸν πρῶτον πταρόντα ἢ χρεμψάμενον
ἀναζητεῖν. Εἰ δέ, ὥσπερ ἱππεῖς ἐν Θράκῃ καὶ Θετταλίᾳ,
τοξόται δὲ καὶ τὰ κουφότερα τῶν ὅπλων ἐν Ἰνδίᾳ καὶ
Κρήτῃ καὶ Καρίᾳ, τῇ φύσει τῆς χώρας ἀκολουθούντων
117
οἶμαι τῶν ἐπιτηδευμάτων, οὕτω τις ὑπολαμβάνει καὶ ἐπὶ

τῶν ἄλλων πραγμάτων, ἐν οἷς ἕκαστα τιμᾶται,
Φλάβιος Κλαύδιος Ιουλιανος. Contra Galilaeos

Page 212, line 10
θεοῦ. καὶ τὸ «οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα οὐδὲ ἡγούμενος

ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ» μάλιστα μὲν οὐκ εἴρηται περὶ τούτου,
ἀλλὰ περὶ τῆς τοῦ Δαβὶδ βασιλείας, ἣ δὴ κατέληξεν εἰς Σεδε-
κίαν τὸν βασιλέα. καὶ δὴ ἡ γραφὴ διπλῶς πως ἔχει «ἕως ἔλθῃ
τὰ ἀποκείμενα αὐτῷ», παραπεποιήκατε δὲ ὑμεῖς «ἕως ἔλθῃ ᾧ
ἀπόκειται». ὅτι δὲ τούτων οὐ δὲν τῷ Ἰησοῦ προσήκει, πρό-
δηλον· οὐδὲ γάρ ἐστιν ἐξ Ἰούδα. πῶς γὰρ ὁ καθ' ὑμᾶς οὐκ
ἐξ Ἰωσὴφ, ἀλλ' ἐξ ἁγίου πνεύματος γεγονώς; τὸν Ἰωσὴφ γὰρ
γενεαλογοῦντες εἰς τὸν Ἰούδαν ἀναφέρετε καὶ οὐδὲ τοῦτο ἐδυ-
νήθητε πλάσαι καλῶς. ἐλέγχονται γὰρ Ματθαῖος καὶ Λουκᾶς
περὶ τῆς γενεαλογίας αὐτοῦ διαφωνοῦντες πρὸς ἀλλήλους.
ἀλλὰ περὶ μὲν τούτου μέλλοντες ἐν τῷ δευτέρῳ συγγράμματι
τὸ ἀληθὲς ἀκριβῶς ἐξετάζειν, ὑπερτιθέμεθα. συγκεχωρήσθω δὲ
καὶ ἄρχων ἐξ Ἰούδα, οὐ «θεὸς ἐκ θεοῦ» κατὰ τὰ παρ' ὑμῶν
λεγόμενα οὐδὲ «τὰ πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο καὶ χωρὶς αὐτοῦ
ἐγένετο οὐδὲ ἕν.» ἀλλ' εἴρηται καὶ ἐν τοῖς ἀριθμοῖς· «ἀνατελεῖ
ἄστρον ἐξ Ἰακὼβ καὶ ἄνθρωπος ἐξ † Ἰσραήλ.» τοῦθ' ὅτι τῷ Δα-
βὶδ προσήκει καὶ τοῖς ἀπ' ἐκείνου, πρόδηλόν ἐστί που. τοῦ
γὰρ Ἰεσσαὶ παῖς ἦν ὁ Δαβίδ. εἴπερ οὖν ἐκ τούτων ἐπιχειρεῖτε
συμβιβάζειν, ἐπιδείξατε μίαν ἐκεῖθεν ἑλκύσαντες ῥῆσιν,
Γρηγόριος Νύσσης. Contra Eunomium Book 2, cha. 1, sec. 264, line 4
θαρσεῖ τῶν λόγων, ὅτι θεὸς διαθεσμοθετεῖ, καθὼς

οὗτός φησι, τῶν ἀνθρώπων τὰς ῥήσεις, οὑτωσί τε
κελεύων καὶ ἑτέρως ἀπαγορεύων τὰς ἐπὶ τῶν πραγμάτων
κεῖσθαι φωνάς, κεχρήσθω πρὸς τὸ δοκοῦν τοῖς λήροις,
σύμμαχον ἔχων τὸν κρυπτὸν Μωϋσέα. εἰ δὲ μόνος ἐστὶ
Μωϋσῆς οὗ ἡ γραφὴ κοινὸν μάθημα τοῖς τὸν θεῖον λόγον
πεπαιδευμένοις ἐστί, δεξόμεθα τὴν κατάγνωσιν, εἰ ὑπὸ τῶν
τοῦ Μωϋσέως ἐλεγχόμεθα λόγων. ποῦ τοίνυν τὸν περὶ ῥη-
μάτων τε καὶ ὀνομάτων εὕρατο νόμον, ἐπ' αὐτῶν ἐκθέσθω
τῶν γεγραμμένων. κοσμογένεια καὶ τῶν καθεξῆς ἀνθρώ-
πων γενεαλογία καὶ πραγμάτων τινῶν ἱστορία καὶ ἡ ποικίλη
νομοθεσία περί τε τῶν κατὰ τὴν λατρείαν καὶ τῶν κατὰ
τὸν βίον παρατηρημάτων, ταῦτα τῆς Μωϋσέως γραφῆς τὰ
118
κεφάλαια. εἰ δέ φησιν οὗτος εἶναί τινα ῥημάτων νομο-

θεσίαν, δειξάτω τὸν νόμον, κἀγὼ σιωπήσομαι· ἀλλ' οὐκ ἂν
εἰπεῖν ἔχοι. οὐ γὰρ ἂν τῶν ἐναργεστέρων ἀφέμενος ἀπο-
δείξεων ἐκεῖνα διεξῄει δι' ὧν καταγέλαστος μᾶλλον ἢ
πιθανὸς δοκεῖ τοῖς ἀκούουσι. τὸ γὰρ οἴεσθαι τοῦτο εἶναι
τὸ τῆς εὐσεβείας κεφάλαιον, τὸ ῥημάτων εὕρεσιν προς-
μαρτυρεῖν τῷ θεῷ, ᾧ μικρὸς εἰς εὐφημίαν ὅλος ὁ κόσμος
καὶ τὰ ἐν αὐτῷ θαύματα, πῶς οὐ τῆς ἐσχάτης εὐηθείας
Γρηγόριος Νύσσης. Contra Eunomium Book 2, cha. 1, sec. 612, line 6
σπαράσσων, μᾶλλον δὲ κατασιελίζων τὸν λόγον. λέξω δὲ

πρῶτον μὲν τὴν διάνοιαν τῶν παρὰ τοῦ διδασκάλου περὶ
τούτου διευκρινηθέντων ἡμῖν, εἶθ' οὕτω τὸν λόγον αὐτὸν
ἐπὶ λέξεως παραθήσομαι, ὡς ἂν πᾶσι γένοιτο φανερὸς ὁ
ἐπὶ λύμῃ τῆς ἀληθείας ταῖς τῶν εὐσεβούντων σπουδαῖς
εἰσφθειρόμενος. προσάγων γὰρ ἡμᾶς τῇ τοῦ ἀγεννήτου
σημασίᾳ διὰ τῶν καθ' ἑαυτὸν λόγων ὁ διδάσκαλος ἡμῶν
τοιαύτην ἡμῖν ἔφοδον πρὸς τὴν τοῦ ζητουμένου γνῶσιν ὑπέ-
θετο, δεικνὺς πόρρω τῆς κατὰ τὴν οὐσίαν ἐννοίας ὂν τοῦ
ἀγεννήτου τὸ σημαινόμενον. τοῦ εὐαγγελιστοῦ, φησί, τῆς
κατὰ σάρκα τοῦ κυρίου γενεαλογίας ἐκ τοῦ Ἰωσὴφ τὴν
ἀρχὴν ποιησαμένου, εἶτα προϊόντος ἐπὶ τὸν ἀεὶ χρόνῳ πρε-
σβύτερον καὶ ἐν τῷ Ἀδὰμ τὸ πέρας τῆς γενεαλογίας ὁρί-
σαντος καὶ διὰ τὸ μὴ ὑπερκεῖσθαι τοῦ πρωτοπλάστου σω-
ματικὸν πατέρα τοῦ θεοῦ φήσαντος, πρόχειρον εἶναί φησι
τῇ ἑκάστου διανοίᾳ περὶ τοῦ θεοῦ τοῦτο λαβεῖν ὅτι ὁ θεός,
ἐξ οὗ ὁ Ἀδάμ, οὐ καθ' ὁμοιότητα τῶν ἀνθρωπικῶς γε-
νεαλογηθέντων καὶ αὐτὸς ἐξ ἑτέρου τὴν ὑπόστασιν ἔχει.
ἐπειδὰν γὰρ πάντα διεξελθόντες τὸν θεὸν μετὰ πάντα τῷ
νῷ λάβωμεν, τὴν πάντων ἀρχὴν ἐνοήσαμεν. ἀρχὴ δὲ πᾶσα
εἴπερ ἑτέρου τινὸς ἐξημμένη τύχοι, ἀρχὴ οὐκ ἔστιν.
Γρηγόριος Νύσσης. Contra Eunomium

νεαλογηθέντων καὶ αὐτὸς ἐξ ἑτέρου τὴν ὑπόστασιν ἔχει.

ἐπειδὰν γὰρ πάντα διεξελθόντες τὸν θεὸν μετὰ πάντα τῷ
νῷ λάβωμεν, τὴν πάντων ἀρχὴν ἐνοήσαμεν. ἀρχὴ δὲ πᾶσα
119
εἴπερ ἑτέρου τινὸς ἐξημμένη τύχοι, ἀρχὴ οὐκ ἔστιν. οὐκοῦν

εἰ ἀρχὴ τοῦ παντὸς ὁ θεός, οὐδ' ὁτιοῦν ἔσται τῆς τῶν
πάντων ἀρχῆς ὑπερκείμενον. αὕτη τοῦ διδασκάλου περὶ
τῆς τοῦ ἀγεννήτου σημασίας ἡ ἔκθεσις. καὶ ὅτι οὐδὲν
ἔξω τῆς ἀληθείας αὐτῷ παρ' ἡμῶν μεμαρτύρηται, αὐτὴν
ἐπὶ ῥημάτων τὴν περὶ τούτου ῥῆσιν ἐκθήσομαι.
“Ὁ εὐαγγελιστής, φησί, Λουκᾶς τὴν κατὰ σάρκα γενεαλογίαν τοῦ θεοῦ
καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐκτιθέμενος καὶ ἀπὸ τῶν τελευταίων
ἐπὶ τοὺς πρώτους ἀνα-
ποδίζων ἤρξατο μὲν ἀπὸ τοῦ Ἰωσήφ, εἰπὼν δὲ τοῦτον τοῦ
Ἠλεί, τὸν δὲ τοῦ Ματτὰθ καὶ οὕτω κατὰ ἀνάβασιν πρὸς
τὸν Ἀδὰμ τὴν ἐξήγησιν ἐπαναγαγών, εἶτα ἐλθὼν ἐπὶ τοὺς
ἄνω καὶ εἰπὼν ὅτι ὁ Σὴθ ἐκ τοῦ Ἀδάμ, ὁ δὲ Ἀδὰμ ἐκ
τοῦ θεοῦ, ἐνταῦθα τῆς ἀναβάσεως ἔληξεν. ὥσπερ οὖν
ἐκεῖνος εἶπεν ὅτι ὁ Ἀδὰμ ἐκ τοῦ θεοῦ, ἡμεῖς ἑαυτοὺς
ἐρωτήσωμεν ὁ δὲ θεὸς ἐκ τίνος; ἆρ' οὐχὶ πρόχειρόν ἐστι
τῇ ἑκάστου διανοίᾳ ὅτι ἐξ οὐδενός; τὸ δὲ ἐξ οὐδενὸς τὸ
ἄναρχόν ἐστι δηλονότι, τὸ δὲ ἄναρχον τὸ ἀγέννητον.
Ευσέβιος. Praeparatio evangelica Book 2, cha. 7, sec. 4, line 1
θεῶν παισὶν ἀπιστεῖν καίπερ ἄνευ εἰκότων καὶ ἀναγκαίων ἀποδείξεων

λέγου-
σιν, ἀλλ' ὡς οἰκεῖα φασκόντων ἀπαγγέλλειν ἑπομένους τῷ νόμῳ
πιστευτέον.
οὕτως οὖν κατ' ἐκείνους ἡμῖν ἡ γένεσις περὶ τούτων τῶν θεῶν ἐχέτω καὶ
λεγέσθω. Γῆς τε καὶ Οὐρανοῦ παῖδες Ὠκεανὸς καὶ Τηθὺς ἐγενέσθην· τού-
των δὲ Φόρκυς Κρόνος τε καὶ Ῥέα καὶ ὅσοι μετὰ τούτων· ἐκ δὲ Κρόνου
τε
καὶ Ῥέας Ζεὺς Ἥρα τε καὶ πάντες, ὅσους ἴσμεν [πάντας] ἀδελφοὺς
λεγομένους
αὐτῶν ἔτι τε τούτων ἐκγόνους ἄλλους.”
Ταῦτά φησιν ὁ Πλάτων ἑπομένους τῷ νόμῳ πιστευτέα εἶναι, καίπερ
ἄνευ εἰκότων καὶ ἀναγκαίων ἀποδείξεων εἰρῆσθαι αὐτὰ ὁμολογήσας·
προς-
εκτέον δέ, ὡς οὐδὲν ἔχειν ἀπόρρητον τὰς τῶν θεῶν δὴ προσηγορίας τε
καὶ γενεαλογίας ἐν φυσιολογίαις δηλούμενον ἐμφαίνει. αὖθις δὲ ἐν
ἑτέροις
ὁ αὐτὸς τὴν οἰκείαν ἀπογυμνῶν προαίρεσιν πάλιν τούτοις κέχρηται τοῖς
ῥήμασιν·
“Πρῶτον μέν, ἦν δ' ἐγώ, τὸ μέγιστον καὶ περὶ τῶν μεγίστων ψεῦδος
ὁ εἰπὼν
120
οὐ καλῶς ἐψεύσατο, ὡς Οὐρανός τε εἰργάσατο, ἅ φησιν δρᾶσαι αὐτὸν

Ἡσίο-
δος, ὅ τε αὖ Κρόνος ὡς ἐτιμωρήσατο αὐτόν. τί δὲ δὴ τὰ τοῦ Κρόνου ἔργα
καὶ
πάθη ὑπὸ τοῦ υἱέος; οὐδ' ἂν εἰ ἦν ἀληθῆ, ᾤμην δεῖν ῥᾳδίως οὕτω
λέγεσθαι
πρὸς ἄφρονάς τε καὶ νέους, ἀλλὰ μάλιστα μὲν σιγᾶσθαι, εἰ δ' ἀνάγκη τις
ἦν
λέγειν, δι' ἀπορρήτων ἀκούειν ὡς ὀλιγίστους, θυσαμένους οὐ χοῖρον,
ἀλλά
τι μέγα καὶ ἄπορον θῦμα, ὅπως ὡς ἐλαχίστοις συνέβη ἀκοῦσαι. καὶ γάρ,
ἦ δ' ὃς, οὗτοι δὴ οἱ λόγοι χαλεποί. καὶ οὐ λεκτέοι γε, ὦ Ἀδείμαντε, ἐν τῇ
σαντας, οἷον Φερεκύδην τε τὸν Σύριον καὶ Πυθαγόραν καὶ Θάλητα,

πάντες
συμφώνως ὁμολογοῦσιν Αἰγυπτίων καὶ Χαλδαίων γενομένους μαθητὰς
ὀλίγα
συγγράψαι· καὶ ταῦτα τοῖς Ἕλλησιν εἶναι δοκεῖ πάντων ἀρχαιότατα καὶ
μόλις
αὐτὰ πιστεύουσιν ὑπ' ἐκείνων γεγράφθαι.
Πῶς οὖν οὐκ ἔστιν ἄλογον τετυφῶσθαι τοὺς Ἕλληνας ὡς μόνους
ἐπισταμέ-
νους τὰ ἀρχαῖα καὶ τὴν ἀλήθειαν περὶ αὐτῶν ἀκριβῶς παραδιδόντας; ἢ τίς
οὐ παρ'
αὐτῶν ἂν τῶν συγγραφέων μάθοι ῥᾳδίως ὅτι μηδὲν βεβαίως εἰδότες
συνέ-
γραφον, ἀλλ' ὡς ἕκαστοι περὶ τῶν πραγμάτων εἴκαζον; πλέον γοῦν διὰ
τῶν βιβλίων ἀλλήλους ἐλέγχουσι καὶ τἀναντιώτατα περὶ τῶν αὐτῶν
λέγειν
οὐκ ὀκνοῦσι. περίεργος δ' ἂν εἴην ἐγὼ τοὺς ἐμοῦ μᾶλλον ἐπισταμένους
διδάσκων,
ὅσα μὲν Ἑλλάνικος Ἀκουσιλάῳ περὶ τῶν Γενεαλογιῶν διαπεφώνηκεν,
ὅσα δὲ
διορθοῦται τὸν Ἡσίοδον Ἀκουσίλαος· ἢ τίνα τρόπον Ἔφορος μὲν
Ἑλλάνικον ἐν
τοῖς πλείστοις ψευδόμενον ἐπιδείκνυσιν, Ἔφορον δὲ Τίμαιος καὶ Τίμαιον
οἱ
μετ' ἐκεῖνον γεγονότες, Ἡρόδοτον δὲ πάντες. ἀλλ' οὐδὲ περὶ τῶν
Σικελικῶν
121
τοῖς περὶ Ἀντίοχον καὶ Φίλιστον ἢ Καλλίαν Τίμαιος συμφωνεῖν ἠξίωσεν,

οὐδ'
αὖ περὶ τῶν Ἀττικῶν οἱ τὰς Ἀτθίδας συγγεγραφότες ἢ περὶ τῶν
Ἀργολικῶν
οἱ τὰ περὶ Ἄργος ἱστοροῦντες ἀλλήλοις ἠκολουθήκασι. καὶ τί δεῖ λέγειν
περὶ τῶν κατὰ πόλεις καὶ βραχυτέρων, ὅπου γε περὶ τῆς Περσικῆς
στρατείας
καὶ τῶν ἐν αὐτῇ πραχθέντων οἱ δοκιμώτατοι διαπεφωνήκασι; πολλὰ δὲ
καὶ
Θουκυδίδης ὡς ψευδόμενος ὑπό τινων κατηγορεῖται, καίτοι δοκῶν
ἀκριβεστά-
την καθ' ἑαυτὸν ἱστορίαν συγγράφειν. Αἰτίαι δὲ τῆς τοιαύτης διαφωνίας
“Περὶ δὲ τῶν ἄλλων δαιμόνων εἰπεῖν καὶ γνῶναι τὴν γένεσιν μεῖζον
ἢ
καθ' ἡμᾶς, πειστέον δὲ τοῖς εἰρηκόσιν ἔμπροσθεν, ἐγγόνοις μὲν θεῶν
οὖσιν,
ὡς ἔφασαν, σαφῶς γέ που τοὺς ἑαυτῶν προγόνους εἰδότων. ἀδύνατον οὖν
θεῶν
παισὶν ἀπιστεῖν, καίπερ ἄνευ εἰκότων καὶ ἀναγκαίων ἀποδείξεων
λέγουσιν,
ἀλλ' ὡς οἰκεῖα φασκόντων ἀπαγγέλλειν ἑπομένους τῷ νόμῳ πιστευτέον.
οὕτως
οὖν κατ' ἐκείνους ἡμῖν ἡ γένεσις περὶ τούτων τῶν θεῶν ἐχέτω καὶ
λεγέσθω·
Γῆς τε καὶ Οὐρανοῦ παῖδες Ὠκεανός τε καὶ Τηθὺς ἐγενέσθην, τούτων δὲ
Φόρκυς
Κρόνος τε καὶ Ῥέα, ἐκ δὲ Κρόνου καὶ Ῥέας Ζεὺς Ἥρα τε καὶ πάντες
ὅσους
ἴσμεν πάντας ἀδελφοὺς λεγομένους αὐτῶν, ἔτι τε τούτων ἄλλους
ἐγγόνους.”
Διὰ δὴ ταῦτα ἀπολειπτέος ἡμῖν ὁ φιλόσοφος, οὐ κατὰ φιλόσοφον οὐδ'
αὐτὸς αὑτῷ συμφώνως τὰς μυθικὰς τῶν ποιητῶν γενεαλογίας
καθυποκρινά-
μενος. αὐτοῦ μὲν γὰρ ἦν ἀκοῦσαι φάντος ἐν 8Πολιτείᾳ τάδε· 8“Ἐν τοῖς
μείζοσιν, ἦν δ' ἐγώ, μύθοις ὀψόμεθα καὶ τοὺς ἐλάττους. δεῖ γὰρ δὴ τὸν
αὐτὸν τύπον εἶναι καὶ ταὐτὸν δύνασθαι τούς τε μείζους καὶ τοὺς
ἐλάττους·
ἢ οὐκ οἴει; Ἔγωγε, ἔφη· ἀλλ' οὐκ ἐννοῶ οὐδὲ τοὺς μείζους τίνας λέγεις.
Οὓς Ἡσίοδός τε καὶ Ὅμηρος, εἶπον, ἡμῖν ἐλεγέτην καὶ οἱ ἄλλοι ποιηταί.
122
οὗτοι γάρ που μύθους ψευδεῖς τοῖς ἀνθρώποις συντιθέντες ἔλεγόν τε καὶ
λέ-
γουσι,” τὰ μικρῷ πρόσθεν τεθειμένα. πάλιν τε αὐτοῦ ἦν καὶ τὰ δι' ὧν
ἔφησεν·
Ευσέβιος. Εκκλησιαστική ιστορία. Book 1, cha. Pin, sec. 1, line 14
Γ Ὡς καὶ τὸ Ἰησοῦ ὄνομα καὶ αὐτὸ δὴ τὸ τοῦ Χριστοῦ ἔγνωστό

τε ἀνέκαθεν καὶ τετίμητο παρὰ τοῖς θεσπεσίοις προφήταις.
Δ Ὡς οὐ νεώτερος οὐδὲ ξενίζων ἦν ὁ τρόπος τῆς πρὸς αὐτοῦ
καταγγελθείσης πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν εὐσεβείας.
Ε Περὶ τῶν χρόνων τῆς ἐπιφανείας αὐτοῦ τῆς εἰς ἀνθρώπους.
ϛ Ὡς κατὰ τοὺς χρόνους αὐτοῦ ἀκολούθως ταῖς προφητείαις
ἐξέλιπον ἄρχοντες οἱ τὸ πρὶν ἐκ προγόνων διαδοχῆς τοῦ
Ἰουδαίων ἔθνους ἡγούμενοι πρῶτός τε ἀλλόφυλος βασιλεύει
αὐτῶν Ἡρῴδης.
Ζ Περὶ τῆς ἐν τοῖς εὐαγγελίοις νομιζομένης διαφωνίας τῆς
περὶ τοῦ Χριστοῦ γενεαλογίας.
Η Περὶ τῆς Ἡρῴδου κατὰ τῶν παίδων ἐπιβουλῆς καὶ οἵα μετ-
ῆλθεν αὐτὸν καταστροφὴ βίου.
Θ Περὶ τῶν κατὰ Πιλᾶτον χρόνων.
Ι Περὶ τῶν παρὰ Ἰουδαίοις ἀρχιερέων καθ' οὓς ὁ Χριστὸς τὴν
διδασκαλίαν ἐποιήσατο.
ΙΑ Τὰ περὶ Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ καὶ τοῦ Χριστοῦ μεμαρ-
τυρημένα.
ΙΒ Περὶ τῶν μαθητῶν τοῦ σωτῆρος ἡμῶν.
ΙΓ Ἱστορία περὶ τοῦ τῶν Ἐδεσσηνῶν δυνάστου.
Τὰς τῶν ἱερῶν ἀποστόλων διαδοχὰς σὺν καὶ τοῖς ἀπὸ τοῦ
Ευσέβιος. Εκκλησιαστική ιστορία. Book 1, cha. 7, sec. 1, line 1
τοῦτον Ῥωμαίους διαπράξασθαι. καὶ ταῦτα δ' ἡμῖν εἰρήσθω

εἰς ἑτέρας ἀπόδειξιν προφητείας κατὰ τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ
σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ πεπερασμένης. σαφέστατα γοῦν
ἐν τῷ Δανιὴλ ἑβδομάδων τινῶν ἀριθμὸν ὀνομαστὶ ἕως Χριστοῦ
ἡγουμένου περιλαβὼν ὁ λόγος, περὶ ὧν ἐν ἑτέροις διειλήφαμεν,
μετὰ τὸ τούτων συμπέρασμα ἐξολοθρευθήσεσθαι τὸ παρὰ Ἰου-
δαίοις χρῖσμα προφητεύει· καὶ τοῦτο δὲ σαφῶς κατὰ τὸν καιρὸν
τῆς τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ γενέσεως ἀποδείκνυται
123
συμπεπληρωμένον. ταῦτα δ' ἡμῖν ἀναγκαίως εἰς παράστασιν

τῆς τῶν χρόνων ἀληθείας προτετηρήσθω.
Ἐπειδὴ δὲ τὴν περὶ τοῦ Χριστοῦ γενεαλογίαν διαφόρως ἡμῖν
ὅ τε Ματθαῖος καὶ ὁ Λουκᾶς εὐαγγελιζόμενοι παραδεδώκασι
διαφωνεῖν τε νομίζονται τοῖς πολλοῖς τῶν τε πιστῶν ἕκαστος
ἀγνοίᾳ τἀληθοῦς εὑρησιλογεῖν εἰς τοὺς τόπους πεφιλοτίμηται,
φέρε, καὶ τὴν περὶ τούτων κατελθοῦσαν εἰς ἡμᾶς ἱστορίαν παρα-
θώμεθα, ἣν δι' ἐπιστολῆς Ἀριστείδῃ γράφων περὶ συμφωνίας
τῆς ἐν τοῖς εὐαγγελίοις γενεαλογίας ὁ μικρῷ πρόσθεν ἡμῖν
δηλωθεὶς Ἀφρικανὸς ἐμνημόνευσεν, τὰς μὲν δὴ τῶν λοιπῶν
δόξας ὡς ἂν βιαίους καὶ διεψευσμένας ἀπελέγξας, ἣν δ' αὐτὸς
παρείληφεν ἱστορίαν, τούτοις αὐτοῖς ἐκτιθέμενος τοῖς ῥήμασιν·
»Ἐπειδὴ γὰρ τὰ ὀνόματα τῶν γενῶν ἐν Ἰσραὴλ ἠριθμεῖτο
δαίοις χρῖσμα προφητεύει· καὶ τοῦτο δὲ σαφῶς κατὰ τὸν καιρὸν

τῆς τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ γενέσεως ἀποδείκνυται
συμπεπληρωμένον. ταῦτα δ' ἡμῖν ἀναγκαίως εἰς παράστασιν
τῆς τῶν χρόνων ἀληθείας προτετηρήσθω.
Ἐπειδὴ δὲ τὴν περὶ τοῦ Χριστοῦ γενεαλογίαν διαφόρως ἡμῖν
ὅ τε Ματθαῖος καὶ ὁ Λουκᾶς εὐαγγελιζόμενοι παραδεδώκασι
διαφωνεῖν τε νομίζονται τοῖς πολλοῖς τῶν τε πιστῶν ἕκαστος
ἀγνοίᾳ τἀληθοῦς εὑρησιλογεῖν εἰς τοὺς τόπους πεφιλοτίμηται,
φέρε, καὶ τὴν περὶ τούτων κατελθοῦσαν εἰς ἡμᾶς ἱστορίαν παρα-
»Ἐπειδὴ γὰρ τὰ ὀνόματα τῶν γενῶν ἐν Ἰσραὴλ ἠριθμεῖτο ἢ
φύσει ἢ νόμῳ, φύσει μέν, γνησίου σπέρματος διαδοχῇ, νόμῳ δέ,
ἑτέρου παιδοποιουμένου εἰς ὄνομα τελευτήσαντος ἀδελφοῦ ἀτέκνου
(ὅτι γὰρ οὐδέπω δέδοτο ἐλπὶς ἀναστάσεως σαφής, τὴν μέλλουσαν
ἐπαγγελίαν ἀναστάσει ἐμιμοῦντο θνητῇ, ἵνα ἀνέκλειπτον τὸ
ὄνομα μείνῃ τοῦ μετηλλαχότος)· ἐπεὶ οὖν οἱ τῇ γενεαλογίᾳ ταύτῃ
ἐμφερόμενοι, οἳ μὲν διεδέξαντο παῖς πατέρα γνησίως, οἳ δὲ

124

»Ἐπειδὴ γὰρ τὰ ὀνόματα τῶν γενῶν ἐν Ἰσραὴλ ἠριθμεῖτο ἢ
φύσει ἢ νόμῳ, φύσει μέν, γνησίου σπέρματος διαδοχῇ, νόμῳ δέ,
ἑτέρου παιδοποιουμένου εἰς ὄνομα τελευτήσαντος ἀδελφοῦ ἀτέκνου
(ὅτι γὰρ οὐδέπω δέδοτο ἐλπὶς ἀναστάσεως σαφής, τὴν μέλλουσαν
ἐπαγγελίαν ἀναστάσει ἐμιμοῦντο θνητῇ, ἵνα ἀνέκλειπτον τὸ
ὄνομα μείνῃ τοῦ μετηλλαχότος)· ἐπεὶ οὖν οἱ τῇ γενεαλογίᾳ ταύτῃ
ἐμφερόμενοι, οἳ μὲν διεδέξαντο παῖς πατέρα γνησίως, οἳ δὲ
ἑτέροις μὲν ἐγεννήθησαν, ἑτέροις δὲ προσετέθησαν κλήσει,
ἀμφοτέρων γέγονεν ἡ μνήμη, καὶ τῶν γεγεννηκότων καὶ τῶν ὡς
γεγεννηκότων. οὕτως οὐδέτερον τῶν εὐαγγελίων ψεύδεται,
καὶ φύσιν ἀριθμοῦν καὶ νόμον· ἐπεπλάκη γὰρ ἀλλήλοις τὰ γένη,
τό τε ἀπὸ τοῦ Σολομῶνος καὶ τὸ ἀπὸ τοῦ Ναθαν, ἀναστάσεσιν
ἀτέκνων καὶ δευτερογαμίαις καὶ ἀναστάσει σπερμάτων, ὡς
δικαίως τοὺς αὐτοὺς ἄλλοτε ἄλλων νομίζεσθαι, τῶν μὲν δοκούντων
πατέρων, τῶν δὲ ὑπαρχόντων· ὡς ἀμφοτέρας τὰς διηγήσεις
κυρίως ἀληθεῖς οὔσας ἐπὶ τὸν Ἰωσὴφ πολυπλόκως μέν,
τελευτήσαντος τοῦ Ματθαν Μελχι, ὁ ἐπὶ τὸν Ναθαν κατὰ γένος

ἀναφερόμενος, χηρεύουσαν, ἐκ μὲν τῆς αὐτῆς φυλῆς, ἐξ ἄλλου
δὲ γένους ὤν, ὡς προεῖπον, ἀγαγόμενος αὐτήν, ἔσχεν υἱὸν τὸν
Ἡλι. οὕτω δὴ διαφόρων δύο γενῶν εὑρήσομεν τόν τε Ἰακὼβ
καὶ τὸν Ἡλι ὁμομητρίους ἀδελφούς, ὧν ὁ ἕτερος, Ἰακώβ,
ἀτέκνου τοῦ ἀδελφοῦ τελευτήσαντος Ἡλι, τὴν γυναῖκα παρα-
λαβών, ἐγέννησεν ἐξ αὐτῆς τρίτον τὸν Ἰωσήφ, κατὰ φύσιν μὲν
ἑαυτῷ (καὶ κατὰ λόγον, δι' ὃ γέγραπται· «Ἰακὼβ δὲ ἐγέννησεν
τὸν Ἰωσήφ»), κατὰ νόμον δὲ τοῦ Ἡλι υἱὸς ἦν· ἐκείνῳ γὰρ ὁ
Ἰακὼβ, ἀδελφὸς ὤν, ἀνέστησεν σπέρμα. δι' ὅπερ οὐκ ἀκυρω-
θήσεται καὶ ἡ κατ' αὐτὸν γενεαλογία· ἣν Ματθαῖος μὲν ὁ εὐαγγε-
λιστὴς ἐξαριθμούμενος· «Ἰακὼβ δέ» φησίν «ἐγέννησεν τὸν
Ἰωσήφ», ὁ δὲ Λουκᾶς ἀνάπαλιν «ὃς ἦν, ὡς ἐνομίζετο (καὶ γὰρ
καὶ τοῦτο προστίθησιν) τοῦ Ἰωσὴφ τοῦ Ἡλι τοῦ Μελχι». τὴν
γὰρ κατὰ νόμον γένεσιν ἐπισημότερον οὐκ ἦν ἐξειπεῖν, καὶ τὸ
»ἐγέννησεν» ἐπὶ τῆς τοιᾶσδε παιδοποιίας ἄχρι τέλους ἐσιώ-
πησεν, τὴν ἀναφορὰν ποιησάμενος ἕως «τοῦ Ἀδὰμ τοῦ θεοῦ»
κατ' ἀνάλυσιν. οὐδὲ μὴν ἀναπόδεικτον ἢ ἐσχεδιασμένον ἐστὶν
τοῦτο. τοῦ γοῦν σωτῆρος οἱ κατὰ σάρκα συγγενεῖς, εἴτ' οὖν
125
φανητιῶντες εἴθ' ἁπλῶς ἐκδιδάσκοντες, πάντως δὲ ἀληθεύοντες,

παρέδοσαν καὶ ταῦτα· ὡς Ἰδουμαῖοι λῃσταὶ Ἀσκάλωνι πόλει τῆς
συμβαλλομένου τοῦ τῶν Ἰσραηλιτῶν γένους αὐτῷ καὶ τῷ συνει-

δότι τῆς δυσγενείας κρουόμενος, ἐνέπρησεν αὐτῶν τὰς ἀναγραφὰς
τῶν γενῶν, οἰόμενος εὐγενὴς ἀναφανεῖσθαι τῷ μηδ' ἄλλον ἔχειν
ἐκ δημοσίου συγγραφῆς τὸ γένος ἀνάγειν ἐπὶ τοὺς πατριάρχας
ἢ προσηλύτους τούς τε καλουμένους γειώρας, τοὺς ἐπιμίκτους.
ὀλίγοι δὴ τῶν ἐπιμελῶν ἰδιωτικὰς ἑαυτοῖς ἀπογραφὰς ἢ μνημο-
νεύσαντες τῶν ὀνομάτων ἢ ἄλλως ἔχοντες ἐξ ἀντιγράφων,
ἐναβρύνονται σῳζομένῃ τῇ μνήμῃ τῆς εὐγενείας· ὧν ἐτύγχανον
οἱ προειρημένοι, δεσπόσυνοι καλούμενοι διὰ τὴν πρὸς τὸ σωτήριον
γένος συνάφειαν ἀπό τε Ναζάρων καὶ Κωχαβα κωμῶν Ἰουδαϊκῶν
τῇ λοιπῇ γῇ ἐπιφοιτήσαντες καὶ τὴν προκειμένην γενεαλογίαν
ἔκ τε τῆς Βίβλου τῶν ἡμερῶν, ἐς ὅσον ἐξικνοῦντο, ἐξηγησάμενοι.
εἴτ' οὖν οὕτως εἴτ' ἄλλως ἔχοι, σαφεστέραν ἐξήγησιν οὐκ ἂν
ἔχοι τις ἄλλος ἐξευρεῖν, ὡς ἔγωγε νομίζω πᾶς τε ὃς εὐγνώμων
τυγχάνει, καὶ ἡμῖν αὕτη μελέτω, εἰ καὶ ἀμάρτυρός ἐστιν, τῷ μὴ
κρείττονα ἢ ἀληθεστέραν ἔχειν εἰπεῖν· τό γέ τοι εὐαγγέλιον
πάντως ἀληθεύει.»
καὶ ἐπὶ τέλει δὲ τῆς αὐτῆς ἐπιστολῆς προστίθησι ταῦτα·
»Ματθαν ὁ ἀπὸ Σολομῶνος ἐγέννησε τὸν Ἰακώβ. Ματθαν
ἀποθανόντος, Μελχι ὁ ἀπὸ Ναθαν ἐκ τῆς αὐτῆς γυναικὸς ἐγέν-
νησε τὸν Ἡλι. ὁμομήτριοι ἄρα ἀδελφοὶ Ἡλι καὶ Ἰακώβ.
ἔτι τότε βαπτίζοντος ἐν Αἰνὼν ἐγγὺς τοῦ Σαλείμ, σαφῶς τε

τοῦτο δηλοῦν ἐν τῷ λέγειν. «οὔπω γὰρ ἦν Ἰωάννης βεβλημένος
εἰς φυλακήν». οὐκοῦν ὁ μὲν Ἰωάννης τῇ τοῦ κατ' αὐτὸν εὐαγ-
γελίου γραφῇ τὰ μηδέπω τοῦ βαπτιστοῦ εἰς φυλακὴν βεβλημένου
πρὸς τοῦ Χριστοῦ πραχθέντα παραδίδωσιν, οἱ δὲ λοιποὶ τρεῖς
εὐαγγελισταὶ τὰ μετὰ τὴν εἰς τὸ δεσμωτήριον κάθειρξιν τοῦ
βαπτιστοῦ μνημονεύουσιν· οἷς καὶ ἐπιστήσαντι οὐκέτ' ἂν δόξαι
διαφωνεῖν ἀλλήλοις τὰ εὐαγγέλια τῷ τὸ μὲν κατὰ Ἰωάννην
τὰ πρῶτα τῶν τοῦ Χριστοῦ πράξεων περιέχειν, τὰ δὲ λοιπὰ
τὴν ἐπὶ τέλει τοῦ χρόνου αὐτῷ γεγενημένην ἱστορίαν· εἰκότως δ'
οὖν τὴν μὲν τῆς σαρκὸς τοῦ σωτῆρος ἡμῶν γενεαλογίαν ἅτε
Ματθαίῳ καὶ Λουκᾷ προγραφεῖσαν ἀποσιωπῆσαι τὸν Ἰωάννην,
126
τῆς δὲ θεολογίας ἀπάρξασθαι ὡς ἂν αὐτῷ πρὸς τοῦ θείου πνεύ-

ματος οἷα κρείττονι παραπεφυλαγμένης. ταῦτα μὲν οὖν ἡμῖν
περὶ τῆς τοῦ κατὰ Ἰωάννην εὐαγγελίου γραφῆς εἰρήσθω, καὶ
τῆς κατὰ Μάρκον δὲ ἡ γενομένη αἰτία ἐν τοῖς πρόσθεν ἡμῖν
δεδήλωται· ὁ δὲ Λουκᾶς ἀρχόμενος καὶ αὐτὸς τοῦ κατ' αὐτὸν
συγγράμματος τὴν αἰτίαν προύθηκεν δι' ἣν πεποίηται τὴν σύντα-
ξιν, δηλῶν ὡς ἄρα πολλῶν καὶ ἄλλων προπετέστερον ἐπιτετη-
δευκότων διήγησιν ποιήσασθαι ὧν αὐτὸς πεπληροφόρητο λόγων,
ἀναγκαίως ἀπαλλάττων ἡμᾶς τῆς περὶ τοὺς ἄλλους ἀμφηρίστου
ὑποβὰς ἐπιλέγει·
»ἤδη δέ, ὡς ὁ μακάριος ἔλεγεν πρεσβύτερος, ἐπεὶ ὁ κύριος,
ἀπόστολος ὢν τοῦ παντοκράτορος, ἀπεστάλη πρὸς Ἑβραίους,
διὰ μετριότητα ὁ Παῦλος, ὡς ἂν εἰς τὰ ἔθνη ἀπεσταλμένος,
οὐκ ἐγγράφει ἑαυτὸν Ἑβραίων ἀπόστολον διά τε τὴν πρὸς
τὸν κύριον τιμὴν διά τε τὸ ἐκ περιουσίας καὶ τοῖς Ἑβραίοις
ἐπιστέλλειν, ἐθνῶν κήρυκα ὄντα καὶ ἀπόστολον».
αὖθις δ' ἐν τοῖς αὐτοῖς ὁ Κλήμης βιβλίοις περὶ τῆς
τάξεως τῶν εὐαγγελίων παράδοσιν τῶν ἀνέκαθεν πρεσβυτέ-
ρων τέθειται, τοῦτον ἔχουσαν τὸν τρόπον. προγεγράφθαι
ἔλεγεν τῶν εὐαγγελίων τὰ περιέχοντα τὰς γενεαλογίας,
τὸ δὲ κατὰ Μάρκον ταύτην ἐσχηκέναι τὴν οἰκονομίαν.
τοῦ Πέτρου δημοσίᾳ ἐν Ῥώμῃ κηρύξαντος τὸν λόγον καὶ
πνεύματι τὸ εὐαγγέλιον ἐξειπόντος, τοὺς παρόντας, πολλοὺς
ὄντας, παρακαλέσαι τὸν Μάρκον, ὡς ἂν ἀκολουθήσαντα
αὐτῷ πόρρωθεν καὶ μεμνημένον τῶν λεχθέντων, ἀναγράψαι
τὰ εἰρημένα· ποιήσαντα δέ, τὸ εὐαγγέλιον μεταδοῦναι
τοῖς δεομένοις αὐτοῦ·
τοῦ δ' αὐτοῦ Ἀφρικανοῦ καὶ ἄλλα τὸν ἀριθμὸν πέντε
Χρονογραφιῶν
ἦλθεν εἰς ἡμᾶς ἐπ' ἀκριβὲς πεπονημένα σπουδάσματα·
ἐν οἷς φησιν ἑαυτὸν πορείαν στείλασθαι ἐπὶ τὴν Ἀλεξάνδρειαν
διὰ πολλὴν τοῦ Ἡρακλᾶ φήμην, ὃν ἐπὶ λόγοις φιλοσόφοις
καὶ τοῖς ἄλλοις Ἑλλήνων μαθήμασιν εὖ μάλα διαπρέψαντα,
τὴν ἐπισκοπὴν τῆς αὐτόθι ἐκκλησίας ἐγχειρισθῆναι ἐδηλώ-
σαμεν.
127
καὶ ἑτέρα δὲ τοῦ αὐτοῦ Ἀφρικανοῦ φέρεται

ἐπιστολὴ πρὸς Ἀριστείδην, περὶ τῆς νομιζομένης διαφωνίας
τῶν παρὰ Ματθαίῳ τε καὶ Λουκᾷ τοῦ Χριστοῦ Γενεαλογιῶν·
ἐν ᾗ σαφέστατα τὴν συμφωνίαν τῶν εὐαγγελιστῶν παρίστησιν
ἐξ ἱστορίας εἰς αὐτὸν κατελθούσης, ἣν κατὰ καιρὸν ἐν τῷ
πρώτῳ τῆς μετὰ χεῖρας ὑποθέσεως προλαβὼν ἐξεθέμην.
Καὶ Ὠριγένει δὲ κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον τὰ εἰς τὸν
Ἡσαΐαν, ἐν ταὐτῷ δὲ καὶ τὰ εἰς τὸν Ἰεζεκιὴλ συνετάττετο·
ὧν εἰς μὲν τὸ τρίτον μέρος τοῦ Ἡσαΐου μέχρι τῆς ὁράσεως
τῶν τετραπόδων τῶν ἐν τῇ ἐρήμῳ τριάκοντα εἰς ἡμᾶς
περιῆλθον τόμοι, εἰς δὲ τὸν Ἰεζεκιὴλ πέντε καὶ εἴκοσι,
οὓς καὶ μόνους εἰς τὸν πάντα πεποίηται προφήτην.
Ευσέβιος. Demonstratio evangelica Book 7, cha. 3, sec. 18, line 5
ἀλλ' ὅτι μὲν τὸν ἐπηγγελ-

μένον τῷ Δαβὶδ αἰώνιον θρόνον ὁ σωτὴρ καὶ κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς ὁ
Χριστὸς τοῦ θεοῦ καὶ οὐδὲ ἄλλος ἀνθρώπων ἀπείληφεν, ἱκαναὶ πι-
στώσασθαι αἱ προπαρατεθεῖσαι μαρτυρίαι, ἥ τε τοῦ Γαβριὴλ καὶ ἡ
τοῦ Ζαχαρίου, δι' ὧν καὶ συνίσταται «ἐκ σπέρματος» γεγονὼς «Δαβὶδ
κατὰ σάρκα».
τίνι δὲ λόγῳ τὸν Ἰωσὴφ γενεαλογοῦσιν οἱ ἱεροὶ εὐ-
αγγελισταί, καίπερ μὴ ὄντος τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ἐξ αὐτοῦ, ἀλλ' ἐξ
ἁγίου πνεύματος καὶ τῆς ἁγίας παρθένου, ὅπως τε καὶ αὕτη ἡ τοῦ
κυρίου μήτηρ ἀπὸ γένους καὶ σπέρματος ἀποδείκνυται εἶναι Δαβίδ,
ἐν τῷ πρώτῳ τῶν εἰς τὴν γενεαλογίαν τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ζητημά-
των καὶ λύσεων διειληφότες, ἐπ' ἐκεῖνα τοὺς φιλομαθεῖς ἀναπέμπο-
μεν, ἐφ' ἑτέραν ἡμᾶς ὑπόθεσιν κατεπείγοντος τοῦ παρόντος καιροῦ.
ζʹ. Ἀπὸ Ψαλμοῦ οαʹ. «Ὁ θεός, τὸ κρίμα σου τῷ βασιλεῖ δός, καὶ
τὴν δικαιοσύνην σου τῷ υἱῷ τοῦ βασιλέως»,
καὶ ἑξῆς ἐπιλέγει·
»καὶ συμπαραμενεῖ τῷ ἡλίῳ, καὶ πρὸ τῆς σελήνης γενεᾶς γενεῶν.
καταβήσεται ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόκον, καὶ ὡσεὶ σταγόνες στάζουσαι ἐπὶ
τὴν γῆν. ἀνατελεῖ ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτοῦ δικαιοσύνη, καὶ πλῆθος
εἰρήνης ἕως οὗ ἀνταναιρεθῇ ἡ σελήνη. καὶ κατακυριεύσει ἀπὸ θα-
λάσσης ἕως θαλάσσης, καὶ ἀπὸ ποταμοῦ ἕως περάτων τῆς
Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum Vol. 22, page 892,

line 2
οὕτως ἀπολυτέον.
128
θʹ. Εἰ δὲ κεφαλὴ τῆς γυναικὸς τυγχάνει ὁ ὢν ἀνὴρ,

κατὰ τὸν θεῖον Ἀπόστολον, καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα
μίαν, κατὰ τὸν Μωϋσέως νόμον, ἥ τε μεμνηστευμένη
ἀνδρὶ διαμαρτοῦσα μοιχείας κατὰ τὸ αὐτὸ τιμωρίαν
ὑπομένει, ὡς ἤδη τοῦ μνηστῆρος σῶμα γενομένη καὶ
κεφαλὴν ἐπιγραψαμένη τὸν ἄνδρα, πῶς οὐχὶ τῆς κε-
φαλῆς γενεαλογουμένης, ἕπεται καὶ τὸ σῶμα τῇ κε-
φαλῇ συναριθμεῖσθαι; ὥστε καὶ τὴν Μαρίαν ἤδη
συνημμένην τῷ Ἰωσὴφ, εἰκότως συναντιλαμβάνεσθαι
τῆς γενεαλογίας ὅτε μάλιστα τῆς αὐτῆς αὐτῷ φυλῆς
οὐ μόνον, ἀλλὰ καὶ δήμου καὶ πατριᾶς ἀποδέδεικται
γενομένη· καὶ ἄλλως δὲ ἐν τῷ πρὸς αὐτὴν χρημα-
τισμῷ θεσπίζων ὁ Γαβριὴλ μετὰ τῶν ἄλλων εἴρηκε·
»Καὶ δώσει αὐτῷ ὁ Θεὸς τὸν θρόνον Δαβὶδ τοῦ πα-
τρὸς αὐτοῦ·» σαφῶς διδάσκων ὅτι τοῦ ἐξ αὐτῆς γε-
νησομένου προπάτωρ ἦν ὁ Δαβίδ· πῶς γὰρ ἄλλως
εἰκὸς ἦν ταῦτα τῇ παρθένῳ φάναι τὸν ἄγγελον, ἢ συν-
ομολογοῦντα ἐκ τοῦ Δαβὶδ εἶναι; οὐ γὰρ ἂν μὴ ἐκ
Δαβὶδ τυγχανούσῃ εἰρήκει τὸ, «Δώσει αὐτῷ ὁ Θεὸς τὸν
θρόνον Δαβὶδ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ·» ποίου
Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum

Vol. 22, page 892, line 36
καὶ αὐτῆς σὺν τῷ Ἰωσὴφ ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαβὶδ

ὑπαρχούσης, τὰς ἀποδείξεις ἔχοντες τῆς τοιαύτης
ἑρμηνείας τοῦ λόγου ἐκ τῶν προαποδεδομένων. Δε-
δεῖχθαι τοίνυν σαφῶς ἡγοῦμαι, ὅτι μὴ μάτην ὁ Ἰω-
σὴφ ἐγενεαλογεῖτο παρὰ τοῖς θαυμασίοις τοῦ Σωτῆρος
ἡμῶν ἀποστόλοις, καὶ ὅπως ἡ Μαρία ἐκ σπέρματος
οὖσα τοῦ Δαβὶδ συνίσταται, ὅ τε ἐξ αὐτῆς γεγεννη-
μένος Ἰησοῦς ὁ Χριστὸς τοῦ Θεοῦ.
Βʹ.Διὰ τί ὁ μὲν ἄνωθεν ἀπὸ τοῦ Ἀβραὰμ ἀρξάμενος

κατάγει τὴν γενεαλογίαν· ὁ δὲ κάτωθεν ἄνεισι,
κοὐκ ἐπὶ τὸν Ἀβραὰμ ἵσταται, ἀλλ' ἐπὶ τὸν
αʹ. Τὸ δεύτερον τῶν ὑπὸ σοῦ προταθέντων τοῦτο

ἦν· ὁ μὲν Ματθαῖος ἀπὸ τοῦ Ἀβραὰμ κατάγει τὴν
129

Ἀδὰμ καὶ τὸν Θεόν· δέον, εἴγε σύμφωνα καὶ συν-
ῳδὰ ἀλλήλοις ἔγραφον, ἢ τὸν Λουκᾶν ἀνιόντα μέχρι
τοῦ Ἀβραὰμ στῆναι, ἢ τὸν Ματθαῖον μὴ ἀπὸ τοῦ
Ἀβραὰμ, ἀλλ' ἀπὸ τοῦ Ἀδὰμ, εἰς ὃν κατέληξεν ὁ

κοὐκ ἐπὶ τὸν Ἀβραὰμ ἵσταται, ἀλλ' ἐπὶ τὸν

αʹ. Τὸ δεύτερον τῶν ὑπὸ σοῦ προταθέντων τοῦτο

ἦν· ὁ μὲν Ματθαῖος ἀπὸ τοῦ Ἀβραὰμ κατάγει τὴν
Ἀδὰμ καὶ τὸν Θεόν· δέον, εἴγε σύμφωνα καὶ συν-
ῳδὰ ἀλλήλοις ἔγραφον, ἢ τὸν Λουκᾶν ἀνιόντα μέχρι
τοῦ Ἀβραὰμ στῆναι, ἢ τὸν Ματθαῖον μὴ ἀπὸ τοῦ
Ἀβραὰμ, ἀλλ' ἀπὸ τοῦ Ἀδὰμ, εἰς ὃν κατέληξεν ὁ
Λουκᾶς, ἀπάρξασθαι τῆς γενεαλογίας. – Ῥᾳδία δὲ
καὶ τούτων ἡ λύσις, καὶ οὐδὲ πολλῆς κατασκευῆς
δεομένη, μίαν ἀμφοτέροις ὁδὸν πορευθεῖσιν· ἐπεὶ
καὶ τοὺς ἀνάντη καὶ ὄρθιον πορείαν ἀνιόντας, καὶ
τοὺς ἔμπαλιν διὰ τῆς αὐτῆς κατιόντας, οὐκ ἄν τις
ἑτέραν φαίη βαδίζειν, μιᾶς ἀμφοτέροις ἐγκειμένης,
τοῖς τε ἀνιοῦσι καὶ τοῖς κατιοῦσι, τρίβου· τὸν αὐτὸν
γοῦν τρόπον καὶ ἐπὶ τῆς τῶν γενῶν διαδοχῆς πάρ-
εστιν· οὗτος δὲ πόῤῥωθεν Ἑβραίοις φίλος ἦν ὁ τρόπος,
καὶ τῶν θείων συνήθης Γραφῶν· αὐτίκα γοῦν ἐν μὲν
τῇ βίβλῳ τῆς Ῥοὺθ Δαβὶδ ἄνωθεν ἀπὸ τοῦ Ἰούδα

περ τῷ Ἀβραὰμ πρώτῳ ἡ ἐπαγγελία δέδοτο τῆς τῶν

ἐθνῶν εὐλογίας, οὐκ ἄλλως ἢ διὰ τοῦ ἐκ σπέρματος
αὐτοῦ προελευσομένου γενησομένης· ὁ δὲ ἐν Θεῷ ἀνα-
γεγεννημένος, ἑτέρους πατέρας τοὺς κατὰ Θεὸν ἐπι-
130
γραψάμενος, οὐδ' αὐτοὺς ἀληθῶς ἐσχηκὼς, ἀλλ' ὡς

ἐνομίζετο διὰ τὴν τῶν ἠθῶν ὁμοιοτροπίαν, ἄνεισιν
ἐπὶ τὸν ἀληθῆ πατέρα, μετὰ πάντας χρηματίσας
Υἱὸς τοῦ Θεοῦ.
Δʹ.Ἀφρικανοῦ περὶ τῆς ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις

γενεαλογίας.
αʹ. Οἱ μὲν οὖν ἤτοι τὴν εὐαγγελικὴν ἱστορίαν

ἠγνοηκότες ἢ συνεῖναι μὴ δυνηθέντες, δοξολογούσῃ
πλάνῃ τὴν ἀγνωσίαν ἐπύκνωσαν εἰπόντες ὅτι δικαίως
γέγονεν ἡ διάφορος αὕτη τῶν ὀνομάτων καταρίθμη-
σίς τε καὶ ἐπιμιξία τῶν τε ἱερατικῶν ὡς οἷόν τε καὶ
τῶν βασιλικῶν· ἵνα δειχθῇ δικαίως ὁ Χριστὸς ἱερεύς
τε καὶ βασιλεὺς γενόμενος· ὥσπερ τινὸς ἀπειθοῦντος
ἢ ἑτέραν ἐσχηκότος ἐλπίδα· ὅτι Χριστὸς ἀΐδιος μὲν
ἀρχιερεὺς Πατρὸς, τὰς ἡμετέρας πρὸς αὐτὸν εὐχὰς
ἀναφέρων, βασιλεὺς δ' ὑπερκόσμιος, οὓς ἠλευθέρωσε

βʹ. Ἵνα οὖν καὶ τοῦτο μὲν τοῦ εἰρηκότος ἐλέγξω-

μεν τὴν ἀμαθίαν, παύσωμεν δὲ τοῦ μηδένα ὑπ'
ἀγνοίας σκανδαλισθῆναι, τὴν ἀληθῆ τῶν γεγονότων
ἱστορίαν ἐκθήσομαι. Ἐπειδὴ γὰρ τὰ ὀνόματα τῶν
γενῶν ἐν Ἰσραὴλ ἠριθμεῖτο ἢ φύσει ἢ νόμῳ· φύσει
μὲν, γνησίου σπέρματος διαδοχῇ· νόμῳ δὲ, ἑτέρου
παιδοποιουμένου εἰς ὄνομα τελευτήσαντος ἀδελφοῦ
ἀτέκνου· ὅτι γὰρ οὐδέπω αὐτοῖς δέδοτο ἐλπὶς ἀναστά-
σεως σαφὴς, τὴν μέλλουσαν ἐπαγγελίαν ἀναστάσει
ἐμιμοῦντο θνητῇ, ἵνα ἀνέκλειπτον τὸ ὄνομα μείνῃ τοῦ
μετηλλαχότος· ἐπεὶ οὖν οἱ τῇ γενεαλογίᾳ ταύτῃ
ἐμφερόμενοι, οἱ μὲν διεδέξαντο παῖς πατέρα γνησίως,
οἱ δὲ ἑτέροις μὲν ἐγεννήθησαν, ἑτέροις δὲ προς-
ετέθησαν κλήσει, ἀμφοτέρων γέγονεν ἡ μνήμη καὶ
τῶν γεγεννηκότων καὶ τῶν ὡς γεγεννηκότων· οὕ-
τως οὐδέτερον τῶν Εὐαγγελίων ψεύδεται καὶ φύ-
σιν ἀριθμοῦν καὶ νόμον· ἐπεπλάκη γὰρ ἀλλή-
λοις τὰ γένη τά τε ἀπὸ Σολομῶνος καὶ τοῦ Νά-
131
θαν, ἀναστάσεσιν ἀτέκνων καὶ δευτερογαμίαις καὶ

ἀναστάσει σπερμάτων· ὡς δικαίως τοὺς αὐτοὺς ἄλλοτε

καὶ τῆς ἴσης τῷ θεοφιλεῖ καταξιωθησομένων εὐλογίας·

ὧν οὕτως ἐχόντων, ἀκόλουθον ἦν τῆς τῶν ἐθνῶν κλή-
σεως προπάτορα ὄντα τὸν Ἀβραὰμ, ὑπὸ τοῦ εὐαγγε-
λιστοῦ δεύτερον παραληφθῆναι μετὰ τὸν Δαβίδ·
δυοῖν γὰρ τούτων ἐπιφανῶν ἀνδρῶν πρώτων ἠξιωμέ-
νων τῆς τοῦ Θεοῦ ἐπαγγελίας περί τε τῆς τοῦ Χρι-
στοῦ γενέσεως καὶ περὶ τῆς κλήσεως τῶν ἐθνῶν,
χρῆναι δήπου τὸ μὲν περὶ τῆς γενέσεως τοῦ πάντων
ἀνθρώπων Σωτῆρος τὰς ὑποσχέσεις εἰληφότα, προ-
τιμηθῆναι τῇ τάξει τοῦ τὰς περὶ τῶν ἐθνῶν ἐπαγγε-
λίας καταδεξαμένου· δεύτερον δὲ ἐν τῇ γενεαλογίᾳ
παραληφθῆναι τὸν τῶν ἐθνῶν ἀρχηγόν· διόπερ ἡ βί-
βλος Ἰησοῦ Χριστοῦ πρώτῳ μὲν ἀνάκειται τῷ κατὰ
σάρκα Ἰησοῦ Χριστοῦ προπάτορι, δεύτερον δὲ τῷ
κατὰ πνεῦμα Πατρὶ τῶν διὰ Χριστοῦ σωθησομένων·
ἡγεῖτο γὰρ ὁ σώζων τῶν σωζομένων ἐθνῶν.

αὐτοῦ γαμετήν· πρὸ τοῦ ταύτης θανάτου οὐχ ὅσιον

ἡγουμένη τὸ ἐπιχείρημα· ἔμενε γοῦν παρ' ἑαυτῇ ἐν
τῷ οἴκῳ τοῦ πατρὸς αὐτῆς, καίπερ οὖσα ἄτεκνος κἂν
μέχρι τέλους ἄπαις διέμενεν, εἰ μὴ τὸν καιρὸν αὐτῇ
συλλαβέσθαι ἡγήσατο· διὸ δὴ, ὡς ἔφην, Θεοῦ κατ-
αξιοῦται συνεργοῦ, ὃς ἐκ μιᾶς τοῦ Ἰούδα κοινωνίας,
παίδων αὐτῇ διττῶν ἀθρόως ἐδωρήσατο καρπόν·
ὁμοῦ περὶ τὴν τῶν παίδων γένεσιν μυστηριώδεις
ἐπιτελῶν οἰκονομίας· δι' ἃς καὶ οἶμαι μάλιστα τὸν
θαυμάσιον εὐαγγελιστὴν τὴν πᾶσαν μνήμην αὐτῶν
τῇ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν συμπεριλαβεῖν γενεαλογίᾳ·
διδύμων γὰρ παίδων ἐξ αὐτῆς γενομένων, τοῦ τε
Ζαρᾶ καὶ τοῦ Φαρὲς, οὐ τὰ τυχόντα μοι δοκεῖ ἐκ τῆς
τούτων γενέσεως ὁ τῆς Γραφῆς αἰνίττεσθαι λόγος·
132
διὸ καὶ ἀμφοῖν μνημονεῦσαι τὸν Ματθαῖον τῆς τε

τούτων μητρὸς εἰπόντα «Ἰούδας δὲ ἐγέννησε τὸν
Ζαρᾶ ἐκ τῆς Θάμαρ·» διὰ τί γὰρ οὐκ ἠρκέσθη φάναι,
Ἰούδας ἐγέννησε τὸν Φαρὲς, παραλιπὼν τὸν Ζαρᾶ,
ὅπερ πεποίηκεν ἐπὶ τοῦ Ἰακώβ; μόνου γὰρ τοῦ
Ἰακὼβ μνησθεὶς, ἀποσιωπᾷ τὸν Ἠσαῦ.
γʹ. Προστίθησι δὲ καὶ ἀπὸ τίνος μητρὸς, λέγων ἐκ

μένοις ἐπιθεῖναι, ὡς ἡ βίβλος τῆς γενέσεως Ἰησοῦ

Χριστοῦ οὐκ ἀπὸ τοῦ τῶν δυοῖν πρώτου, λέγω δὲ τοῦ
Ζαρᾶ, τὸν γενεαλογούμενον φῦναι εἰσάγει, ἀλλ' ἀπὸ
τοῦ δευτέρου τοῦ Φαρές· ἐπεὶ γέγονε κατὰ σάρκα ἐκ
φυλῆς καὶ σπέρματος τοῦ δευτέρου· οὐ μόνον γεννώ-
μενος ἐκ γυναικὸς, ἀλλὰ καὶ γενόμενος ὑπὸ νόμον,
ἵνα καὶ τοὺς ὑπὸ νόμον ἐξαγοράσῃ, κατὰ τὴν τοῦ
Ἀποστόλου καὶ περὶ τούτου μαρτυρίαν.

Ἡ δὲ Ῥοὺθ οὐ τοιαύτη, εἰ καὶ τὸ γένος ἀλλόφυλος

ἦν, ὑπερβᾶσα δὲ τὸν διορισμὸν τοῦ νόμου, καὶ εἰσελή-
λυθεν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν Κυρίου, καὶ τοῦ γένους
ἐχρημάτισε τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ, καὶ ἐν προγόνοις ἀνα-
ληφθῆναι τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν κατηξιώθη, διὰ τὴν τῶν
τρόπων, ἀλλ' οὐ διὰ τὴν τοῦ σώματος εὐγένειαν·
πᾶσί τε ἡμῖν τοῖς ἐξ ἐθνῶν ἀλλοφύλοις μέγιστον
ὑπόδειγμα κατέστη, ὅτι δὴ ὅμοια πράξαντες αὐτῇ,
τῶν ἴσων παρὰ τῷ Θεῷ τευξόμεθα.
βʹ. Εἰκότως οὖν τὴν τῶν ἀλλοφύλων κλῆσίν τε καὶ
εἰσποίησιν μέλλων εὐαγγελίζεσθαι, τῇ γενεαλογίᾳ
αὐτὴν τέθεικεν· ἡμᾶς τοὺς ἐξ ἐθνῶν ἀλλοφύλους μο-
νονουχὶ παιδεύων δι' αὐτῆς, ὅτι δὴ τὰ πάτρια κατα-
λιπόντες, εἰκότως καὶ τὰ ἀκόλουθα εἰς ἡμᾶς πληρω-
θήσεται· οὐκέτι γὰρ ἐν ἀλλοφύλοις καταλεγησόμεθα,
133
οὐδ' ἐξ ἀλλοφύλων χρηματίσομεν, ἀλλ' ἐκ τοῦ ἀληθι-

νοῦ Ἰσραὴλ καὶ τοῦ λαοῦ τοῦ κλήρου τοῦ Θεοῦ·
ἀναγκαίως δὲ αὖ πάλιν ἐμνήσθη τῆς Ῥοὺθ, τὰ αἴτια
διὰ τῆς κατ' αὐτὸν ἱστορίας διδάξας τίνα ἦν τὰ λύ-
σαντα τὴν ἀπαγόρευσιν τοῦ νόμου τὴν φήσασαν,
»Μωαβῖται οὐκ εἰσελεύσονται εἰς Ἐκκλησίαν

θήσεται· οὐκέτι γὰρ ἐν ἀλλοφύλοις καταλεγησόμεθα,

οὐδ' ἐξ ἀλλοφύλων χρηματίσομεν, ἀλλ' ἐκ τοῦ ἀληθι-
νοῦ Ἰσραὴλ καὶ τοῦ λαοῦ τοῦ κλήρου τοῦ Θεοῦ·
ἀναγκαίως δὲ αὖ πάλιν ἐμνήσθη τῆς Ῥοὺθ, τὰ αἴτια
διὰ τῆς κατ' αὐτὸν ἱστορίας διδάξας τίνα ἦν τὰ λύ-
σαντα τὴν ἀπαγόρευσιν τοῦ νόμου τὴν φήσασαν,
»Μωαβῖται οὐκ εἰσελεύσονται εἰς Ἐκκλησίαν Κυ-
ρίου.» Γέγονε γὰρ ἡ Μωαβῖτις ὡς Ῥαχὴλ καὶ ὡς
Λεία, αἳ ᾠκοδόμησαν ἀμφότεραι τὸν οἶκον Ἰσραήλ·
πῶς δὲ οὐχὶ χρήσιμος ἦν τῇ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰη-
σοῦ Χριστοῦ γενεαλογίᾳ ἡ μνήμη τῆς Ῥοὺθ, ἐφ' ἣν
εἴρηται «καὶ τὸ ποιῆσαι δύναμιν ἐν Ἐφραθᾷ, ἔσται
ὄνομα ἐν Βηθλεέμ;» προφητείας γὰρ ἄντικρυς ταύτας
ἐν Ἐφραθᾷ γενομένην δύναμιν· δι' ἧς δυνάμεως
πάντα τὰ ἔθνη τὸν ἐκ τῆς Ῥοὺθ γενεαλογούμενον
Χριστὸν τοῦ Θεοῦ ἐπιγνόντα, δι' αὐτοῦ τῆς μὲν πα-
τοῦ Ἰσραὴλ ἑαυτὰ ἐπιδέδωκεν, ὁμοίως αὐτῇ πάλιν·


ἐν Ἐφραθᾷ γενομένην δύναμιν· δι' ἧς δυνάμεως
πάντα τὰ ἔθνη τὸν ἐκ τῆς Ῥοὺθ γενεαλογούμενον
134
Χριστὸν τοῦ Θεοῦ ἐπιγνόντα, δι' αὐτοῦ τῆς μὲν πα-

τοῦ Ἰσραὴλ ἑαυτὰ ἐπιδέδωκεν, ὁμοίως αὐτῇ πάλιν·
ὧν ἕνεκά μοι δοκεῖ οὐκ ἀσυλλόγιστος ἡ παράθεσις
τῆς Ῥοὺθ ἐν τῇ τοῦ Ματθαίου παρειλῆφθαι γενεα-
λογίᾳ.

Δαβὶδ, ἄρχων ἔτι ἐν τῷ Ἰούδᾳ·» ἐπεὶ μηδεὶς ἐκ τῆς

τοῦ Ἰούδα φυλῆς μετὰ Ἰεχονίαν τῆς τοῦ Δαβὶδ βασι-
λείας κατέστη διάδοχος· μετὰ γοῦν τὴν ἀπὸ Βαβυλῶ-
νος αἰχμαλωσίαν, ὑπὸ τοῖς ἀρχιερεῦσι διετέλεσε τὸ
πᾶν ἔθνος ἀρχόμενον μέχρι τῆς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰη-
σοῦ Χριστοῦ παρουσίας· ἦσαν γοῦν κατ' αὐτὸν τετράρ-
χαι οἱ περὶ τὸν Ἡρώδην καὶ Φίλιππον, ἡγεμών τε
Πιλάτος, καὶ ἐπὶ πᾶσι βασιλεύς.
ΙΑʹ.Διὰ τί ταῖς ἐν τῇ γενεαλογίᾳ κέχρηται ὑποδιαστο-

λαῖς, μὴ ὁμοῦ συνάψας ἀπὸ Ἀβραὰμ ἐπὶ τὸν
Χριστὸν γενεὰς τεσσαράκοντα δύο, διελὼν δὲ
τὰς διαδοχὰς καθ' οὓς ἐξέθετο ἀφορισμούς.
Διὰ τὰς διαφόρους καταστάσεις τοῦ λαοῦ τὰς ἐκ

τῆς ἱστορίας παρισταμένας· ἄλλη μὲν γὰρ ἦν ἡ ἀπὸ
Ἀβραὰμ καὶ ἐπὶ Δαβὶδ, καὶ πάλιν ἑτέρα ἡ ἀπὸ
Δαβὶδ, ἥτε μέχρι τῆς αἰχμαλωσίας, ὡς πάλιν ἡ ἀπὸ
ταύτης μέχρι τοῦ Χριστοῦ· ἀπὸ μὲν γὰρ Ἀβραὰμ ἐπὶ
τὸν Δαβὶδ οὐ φαίνονται ὑπὸ βασιλέας πολιτευσάμενοι·
ἦρξαν δὲ τοῦ ἔθνους μετὰ Μωϋσέα καὶ Ἰησοῦν οἱ

πεντήκοντα ἔτεσι, τοὺς μὲν ἐκγόνους θεάσασθαι, ἑτέ-

ρους δὲ ἐν ἑβδομήκοντα μηδενὸς ἀξιωθῆναι παιδός·
πῶς οὖν ἀριθμητέον τὰς γενεάς; πότερον ἐκ τῶν
μακροβίων ἢ τῶν ὀλιγοβίων; καὶ ἐκ τῶν ταχὺ πεπαι-
δοποιημένων, ἢ τῶν βραδέων; καὶ ἐκ τῶν ἐπὶ πρώ-
135
τοις υἱοῖς σαλευσάντων, ἢ ἐκ τῶν ἐπὶ πλείοσι διαδο-

χαῖς; ὧν οὕτως ἐξητασμένων ὁ θεῖος εὐαγγελιστὴς
οὐ διαδοχὰς προθέμενος εἰπεῖν, γενεὰς δὲ, καθ' οὓς
αὐτὸς ἠπίστατο λόγους ἀπαριθμούμενος, τῆς μὲν
ἐν ταῖς ἱστορίαις διαδοχῆς ἧττον πεφρόντικε, τοσού-
τους ἀναλαμβάνει εἰς τὴν γενεαλογίαν, ὅσοι ἀπήρκουν
αὐτῷ εἰς ἐκπλήρωσιν τῶν δεκατεσσάρων γενεῶν· οὕ-
τως τε αὐτῷ. ὑγιὴς ἀποσώζεται ὁ λόγος, καὶ οὐδαμῶς
ἐναντίος τῇ τῶν ἱστοριῶν γραφῇ.

ἦλθεν ἡ πόλις ἐν περιοχῇ· καὶ εἰσῆλθεν ὁ βασιλεὺς

Βαβυλῶνος ἐν τῇ πόλει, καὶ οἱ παῖδες αὐτοῦ. ἐπο-
λιόρκουν αὐτήν· καὶ ἐξῆλθεν Ἰωακεὶμ βασιλεὺς
Ἰούδα ἐπὶ βασιλέα Βαβυλῶνος, αὐτὸς καὶ οἱ παῖδες
αὐτοῦ, καὶ ἡ μήτηρ, καὶ εὐνοῦχοι αὐτοῦ· καὶ τοὺς
ἰσχυροὺς τῆς γῆς ἀπήγαγεν ἀποικεσίαν ἐξ Ἱερουσα-
λὴμ εἰς Βαβυλῶνα.» Οὗτος δὴ οὖν ὁ δεύτερος Ἰωα-
κεὶμ εἰς Βαβυλῶνα ἀπαχθεὶς, οὗτος ἦν αὐτὸς ὁ πρὸς
τοῦ Ἱερεμίου Ἰεχονίας ὠνομασμένος, ἔκγονος τυγχά-
νων τοῦ Ἰωσία, ἀλλ' οὐχ υἱός· διὸ εἰκότως ἂν συν-
αριθμοῖτο ἐν τῇ τρίτῃ γενεαλογίᾳ τῶν ἀπὸ Ἰεχονία
μέχρι τοῦ Χριστοῦ γενεῶν δεκατεσσάρων· τοῦ πα-
τρὸς αὐτοῦ, ὃς ἦν τοῦ Ἰωσία παῖς, σὺν τῷ πατρὶ ἐν
ταῖς ἀνωτέρω γενεαῖς καταριθμουμένου· καὶ οὕτως ἡμῖν καὶ ὁ τῶν
ὑστάτων δεκατεσσάρων γενεῶν ἀρι-
θμὸς συνίσταται πλήρης.
Ευσέβιος. Supplementa ad quaestiones ad Stephanum

μὴ μέχρι τοῦ Ἀβραὰμ καὶ ὁ Λουκᾶς ἀνιὼν ἔστη,

μηδὲ ὁ Ματθαῖος ἀπὸ τοῦ Ἀδὰμ ἤρξατο ἐφ' ὃν κατ-
έληξεν ὁ Λουκᾶς, διαφωνεῖν τις αὐτοὺς λέγοι, οὐκ
ὀρθῶς οἴεται· ἑκάτερος γὰρ αὐτῶν οἰκείῳ λογισμῷ
τὴν ἔκθεσιν πεποίηται τῆς γραφῆς, ὁ μὲν ἐκ τοῦ
Ἀβραὰμ ἀρξάμενος, ὁ δὲ καὶ τὸν Ἀβραὰμ ὑπερβὰς,
ἐπί τε τὸν πρῶτον ἄνθρωπον ἀνελθών· καὶ μηδὲ μέ-
χρι τούτου στὰς, τὸν πάντα δὲ λόγον ἐπὶ τὸν Θεὸν
ἀναρτήσας· ποία γὰρ ἐν τούτοις μάχη; Εἰ τῷ μὲν
136
χρήσιμος ἐφάνη ἡ ἀπὸ τοῦ Ἀβραὰμ καὶ ἐπὶ τοὺς ἑξῆς

γενεαλογία, διὰ τὴν οἰκονομίαν τοῦ παρ' αὐτῷ λόγου,
ὁ δὲ διὰ τὸ τῆς ἐν Χριστῷ παλιγγενεσίας μυστήριον,
ἀναβιβάζει τὸν διὰ λουτροῦ γεγεννημένον, ἐπέκεινα
ἁπάσης γενέσεως· τήρει γὰρ ὅτι δι' ὅλου τοῦ λόγου
σεσιώπηκε τὸ τῆς γενέσεως ὄνομα, ἄγει τε αὐτὸν
ἀνάγων, καὶ ἵστησιν οὐκ ἐπί τινα ἀνθρώπων, ἀλλ'
ἐπὶ τὸν πάντων Θεὸν, μονονουχὶ προσάγων, ἅτε δὴ
Υἱὸν γενόμενον τῷ Πατρί.

Ματθαῖος ἀπὸ τοῦ Ἀβραὰμ ἐπὶ τὸν Δαυῒδ, καὶ οὕ-

τως ἐπὶ τὸν Σολομῶνα καὶ τοὺς τούτου διαδόχους
μέχρι τοῦ Ἰακὼβ, ἐξ οὗ Ἰωσὴφ ὁ τοῦ Χριστοῦ χρη-
ματίσας πατὴρ, κάτεισιν· ὁ δὲ Λουκᾶς τὸν Ἰωσὴφ
οὐκ ἀπὸ τοῦ Ἰακὼβ εἶναί φησιν ὡς Ματθαῖος, ἀλλ'
ἀπὸ τοῦ Ἡλεί· εἶτα ἀπὸ τοῦ Ἡλεὶ ἀνιὼν ἐφ' ἑτέρους
χωρεῖ, ὧν οὐδὲ ὅλος ἐμνημόνευσεν ὁ Ματθαῖος· καὶ
οὕτως πλαγίαν τινὰ δραμὼν, ἔρχεται οὐκ ἐπὶ τὸν
Σολομῶνα τὸν τοῦ Δαυῒδ, ἀλλ' ἐπὶ Νάθαν τὸν καὶ
αὐτὸν τοῦ Δαυΐδ· ὀφείλων, εἰ δὴ περὶ τῆς αὐτῆς γε-
νεαλογίας ὁ λόγος ἦν αὐτοῖς, διὰ τῶν αὐτῶν τῷ Ματ-
θαίῳ ἀνελθεῖν, ἢ τὸν Ματθαῖον δι' ὧν ὁ Λουκᾶς χω-
ρῆσαι ὀνομάτων· εἰ δὲ οὕτως οὐ συνηνέχθησαν ἀλλή-
λοις, ὡς τὸν ἕνα εἰπεῖν τοῦ Ἰακὼβ τὸν Ἰωσὴφ εἶναι
υἱὸν καὶ Σολομῶνος υἱοῦ Δαυΐδ· τὸν δὲ ἕτερον, μὴ
τοῦ Ἰακὼβ, ἀλλὰ τοῦ Ἡλεὶ καὶ Νάθαν υἱοῦ Δαυΐδ·
δι' ὧν ἐοίκασι πολλὴν διαφωνίαν πρὸς ἀλλήλους πε-
ριέχειν. – Τί δὴ οὖν εἰς τὸ προταθὲν τοῦτο πρόβλημα
εἴποι ἄν τις; φέρε τῆς ψυχῆς διανοίξαντες τὸ ὄμμα,
ἀτενῶς ταῖς λέξεσιν αὐτοῖς ἐπερείσωμεν

δʹ. Ὁ δὲ Λουκᾶς τὸ μὲν γένος ἀπὸ τῆς βοωμένης

Ἀντιοχείας ἦν, ἐν ᾗ δὴ οἱ πάντες λογιώτατοι τοὺς
Ἴωνας προγόνους αὐχοῦσιν· οὐ μὴν ἀλλὰ πρὸς
137
τῷ κατὰ φύσιν Ἑλληνικῷ τῶν ἀνδρῶν, ἐπήγετό τι

πλέον ὁ Λουκᾶς ἐν λόγοις, ἅτε ἰατρικῆς ἔμπειρος ὢν
ἐπιστήμης. Ὅμως δὴ ὁ τοιοῦτος τῆς τοῦ κατ' αὐτὸν
Εὐαγγελίου γραφῆς ἀρχόμενος, τὰ μὲν κατὰ τὸν Ζα-
χαρίαν καὶ τὴν Ἐλισάβετ ἱστορεῖ πρῶτα. Εἶτα τὴν
πρὸς τὴν Μαρίαν τοῦ Γαβριὴλ ἐπιφάνειαν ἐπισυν-
άψας, τὰς παραδόξους γενέσεις ἑξῆς τίθησιν, οὐδεμιᾶς
μνησθεὶς γενεαλογίας τοῦ Ἰωσήφ· ἔπειτα δωδέκατον
πεντεκαιδέκατον αὐτοῦ ἔτος, φησὶ τὸν Ἰωάννην ἐπὶ
τῆς ἐρήμου κηρῦξαι μετανοίας βάπτισμα εἰς ἄφεσιν
ἁμαρτιῶν· διδασκαλίας τε αὐτοῦ τίθησι, καὶ ἐπὶ τού-
τοις ἅπασιν, Ἰησοῦ, φησὶ, βαπτισθέντος καὶ προσευξα-
μένου ἐγένετο ἀνοιγῆναι τὸν οὐρανὸν, καὶ καταβῆναι
τὸ Πνεῦμα ὡσεὶ περιστερὰν, καὶ φωνὴν ἐκεῖθεν ἐνε-
χθῆναι· «Σὺ εἶ ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς ἐν ᾧ

Ἀντιοχείας ἦν, ἐν ᾗ δὴ οἱ πάντες λογιώτατοι τοὺς

Ἴωνας προγόνους αὐχοῦσιν· οὐ μὴν ἀλλὰ πρὸς
τῷ κατὰ φύσιν Ἑλληνικῷ τῶν ἀνδρῶν, ἐπήγετό τι
πλέον ὁ Λουκᾶς ἐν λόγοις, ἅτε ἰατρικῆς ἔμπειρος ὢν
ἐπιστήμης. Ὅμως δὴ ὁ τοιοῦτος τῆς τοῦ κατ' αὐτὸν
Εὐαγγελίου γραφῆς ἀρχόμενος, τὰ μὲν κατὰ τὸν Ζα-
χαρίαν καὶ τὴν Ἐλισάβετ ἱστορεῖ πρῶτα. Εἶτα τὴν
πρὸς τὴν Μαρίαν τοῦ Γαβριὴλ ἐπιφάνειαν ἐπισυν-
άψας, τὰς παραδόξους γενέσεις ἑξῆς τίθησιν, οὐδεμιᾶς
μνησθεὶς γενεαλογίας τοῦ Ἰωσήφ· ἔπειτα δωδέκατον
138
χθῆναι· «Σὺ εἶ ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς ἐν ᾧ εὐδό-



χθῆναι· «Σὺ εἶ ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς ἐν ᾧ εὐδό-
τῆς γενεαλογίας ἀκαίρως, ὡς ἂν οἰηθείη τις, μνη-
μονεύει λέγων, «Καὶ αὐτὸς ἦν ἀρχόμενος ὁ Ἰησοῦς ὡς
ἐτῶν τριάκοντα, ὢν υἱὸς ὡς ἐνομίζετο τοῦ Ἰωσὴφ, τοῦ
Ἡλεὶ, τοῦ Μελχὶ,» καὶ τῶν λοιπῶν.
εʹ. Τίς τοιγαροῦν ἐν τούτοις οὐκ ἂν ἀπορήσειεν;
εἰ Ματθαῖος μὲν λόγου σύνταξιν ἐπιστημόνως φαίνε-
ται πεποιημένος, κατὰ καιρόν τε χρησάμενος τῇ
γενεαλογίᾳ, Λουκᾶς δὲ εἰς τοσοῦτον ἤλαυνεν ἀπορίας,
την ἐκθέμενον τὴν ἀπὸ τῆς γενέσεως τοῦ Χριστοῦ μέ
Ευσέβιος. Supplementa ad quaestiones ad Stephanum Vol. 22, page 964,

line 9
νῦν τῆς διὰ λουτροῦ ἀναγεννήσεως μέμνηται, Υἱὸν

αὐτὸν εἰσάγων Θεοῦ, βούλεται ὡς ἐν ὑποδείγματι πα-
ραστῆσαι ὅτι δὴ πᾶς ὁ ἐν Θεῷ ἀναγεννώμενος, κἂν
ἀληθῶς υἱὸς ἀνθρώπων εἶναι νομίζοιτο δι' ἣν περί-
κειται σάρκα, ἀλλ' οὐχ ἵσταταί γε αὐτῷ τὰ τῆς γε-
νέσεως εἰς τοὺς κατὰ σάρκα γονεῖς, οὐδὲ μέχρι τῶν
τοῦ σώματος προπατόρων φθάνει· ἀλλ' εἰ καὶ νομί-
ζοιτο ἀνθρώπων εἶναι υἱὸς διὰ τὴν τοῦ σώματος γένε-
σιν, ὅμως δ' οὖν οὐκ ἀλλότριος τῆς τοῦ Θεοῦ υἱοθεσίας
139
καθέστηκε. Διὸ ἡγοῦμαι αὐτὸν κατὰ καιρὸν καὶ τῇ

γενεαλογίᾳ κεχρῆσθαι, καὶ τῇ προσθήκῃ τῆς ὡς
ἐνομίζετο φωνῆς. Καὶ γὰρ ἀκόλουθον ἦν, τῆς ἐξ
οὐρανῶν μαρτυρίας φησάσης πρὸς τὸν Ἰησοῦν, Σὺ
ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς, ἐν σοὶ εὐδόκησα, μηκέτι καὶ
ἀνθρώπων ὁμοίως αὐτὸν ἀναγορεῦσαι υἱὸν, μετὰ
δὲ τῆς ὡς ἐνομίζετο προσθήκης· Θεοῦ μὲν γὰρ
ἀνεκηρύχθη υἱὸς εἶναι φύσει, ἀλλ' οὐχ ὡς ἐνομίζετο·
τοῦ δὲ Ἰωσὴφ ἐνομίζετο, ἀλλ' οὐ φύσει υἱὸς ἦν.
ϛʹ. Ὧν οὕτως ἐχόντων, δοκῶ μοι καὶ οὕτως τὸν
λογισμὸν ἀποδεδωκέναι, καθ' ὃν ὁ μὲν Ματθαῖος ἀρ-
χόμενος τῆς ἑαυτοῦ γραφῆς, πρὸ τῆς συλλήψεως τῆς

ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς, ἐν σοὶ εὐδόκησα, μηκέτι καὶ

ἀνθρώπων ὁμοίως αὐτὸν ἀναγορεῦσαι υἱὸν, μετὰ
δὲ τῆς ὡς ἐνομίζετο προσθήκης· Θεοῦ μὲν γὰρ
ἀνεκηρύχθη υἱὸς εἶναι φύσει, ἀλλ' οὐχ ὡς ἐνομίζετο·
τοῦ δὲ Ἰωσὴφ ἐνομίζετο, ἀλλ' οὐ φύσει υἱὸς ἦν.
ϛʹ. Ὧν οὕτως ἐχόντων, δοκῶ μοι καὶ οὕτως τὸν
λογισμὸν ἀποδεδωκέναι, καθ' ὃν ὁ μὲν Ματθαῖος ἀρ-
χόμενος τῆς ἑαυτοῦ γραφῆς, πρὸ τῆς συλλήψεως τῆς
Μαρίας, καὶ πρὸ τῆς ἐνσάρκου γενέσεως τοῦ Ἰησοῦ,
κατὰ καιρὸν ὡς ἐν ἱστορίᾳ προτάττει τὴν κατὰ σάρκα
γενεαλογίαν· διὸ καὶ τὰ γένη κατάγει, κάθοδον ἀπὸ
τῶν κρειττόνων αἰνιττόμενος τοῦ δηλουμένου· σαρ-
κούμενος γὰρ ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ κατῄει, ὅτι δὴ ἐν
μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων ἐκένωσεν ἑαυτὸν μορφὴν δού-
λου λαβών· ὁ δὲ Λουκᾶς, εἰ μὲν ὁμοίως τῷ Ματθαίῳ
τὴν ἔνσαρκον ἔμελλεν αὐτοῦ παρουσίαν δηλοῦν, πάν-
τως ἂν ἐχρήσατο καὶ αὐτὸς τῇ τοῦ γένους ἱστορίᾳ,
κατὰ τὸν τῆς συλλήψεως ἢ τῆς ἀποτέξεως καιρόν· καὶ
ἀκολούθως ἀπὸ τῶν πρεσβυτέρων ἀρξάμενος, κατῄει
ἐπὶ τοὺς τελευταίους· ἐπεὶ δὲ οὐ κατὰ τὴν αὐτὴν τῷ
Ματθαίῳ διάνοιαν ἐξέθετο τὴν διήγησιν, εἰκότως τὸν

140
... ἐπὶ τὸν ἀληθῆ Πατέρα μετὰ πάντας χρηματίσας

Υἱὸς τοῦ Θεοῦ· ἀλλ' οὗτος μὲν ἐν ἀποῤῥήτοις ἡμῖν
ἀποδόσθω ὁ λόγος. Ἵνα δὲ μή τις ἡμᾶς εὑρεσιλογεῖν
ὑπολάβοι, καὶ ἱστορίᾳ χρήσομαι παλαιοτάτῃ παρ' ἧς
ἔστι τὴν λύσιν εὑρεῖν τῆς νενομισμένης παρ' ἀμφο-
τέροις τοῖς εὐαγγελισταῖς διαφωνίας. Τῆς δὲ ἱστορίας
γέγονε συγγραφεὺς Ἀφρικανὸς, ἀνὴρ λόγιος καὶ τοῖς
ἀπὸ τῆς ἔξωθεν παιδείας ὁρμωμένοις ἐπιφανής· οὗ
πρὸς ἄλλοις πολλοῖς καὶ καλοῖς λόγοις, καὶ ἐπιστολὴ
φέρεται πρὸς Ἀριστείδην περὶ τῆς νενομισμένης τῶν
εὐαγγελιστῶν περὶ τὴν Χριστοῦ γενεαλογίαν διαφω-
νίας· ἔχει δ' οὕτως.
ΑΦΡΙΚΑΝΟΥ.
ηʹ. Οὐκ ἀκριβῶς μέντοι τινὲς λέγουσιν, ὅτι δικαίως

γέγονεν ἡ διάφορος αὕτη τῶν ὀνομάτων καταρίθμησίς
τε καὶ ἐπιμιξία, τῶν τε ἱερατικῶν, ὡς οἴονται, καὶ
τῶν βασιλικῶν, ἵνα δειχθῇ δικαίως ὁ Χριστὸς ἱερεύς
τε καὶ βασιλεὺς γενόμενος· ὥσπερ τινὸς ἀπειθοῦντος
ἢ ἑτέραν ἐσχηκότος ἐλπίδα, ὅτι ὁ Χριστὸς ἀρχιερεύς
ἐστι Πατρὸς, τὰς ἡμετέρας πρὸς αὐτὸν εὐχὰς ἀναφέ-
ρων, καὶ βασιλεὺς ὑπερκόσμιος,

ψευδολογίας ἀληθείας σύστασιν ποριζόμενος, δόξαν

οὐκ ἀληθῆ συντιθείς; Εἰ γὰρ τὰ γένη διάφορα, καὶ
μηδὲν καταφέρει γνήσιον σπέρμα ἐπὶ τὸν Ἰωσὴφ, εἴ-
ρηται δὲ μόνον εἰς σύστασιν τοῦ γεννηθησομένου, ὅτι
βασιλεὺς καὶ ἱερεὺς ἔσται ὁ ἐσόμενος, ἀποδείξεως μὴ
προσούσης, ἀλλὰ τῆς τῶν λόγων σεμνότητος εἰς ὕμνον
ἀδρανῆ φερομένης, δῆλον ὡς τοῦ Θεοῦ μὲν ὁ ἔπαινος
οὐχ ἅπτεται, ψεῦδος ὤν· κρίσις δὲ τῷ εἰρηκότι, τὸ
οὐκ ὂν, ὡς ὂν κομπάσαντι.
θʹ. Τὸν Δαυῒδ πρὸ τῶν ἄλλων καὶ Ματθαῖος ἔταξεν
ἐν τῇ κατ' αὐτὸν γενεαλογίᾳ, ἐπειδὴ καὶ πρώτῳ καὶ
μόνῳ τῷ Δαυῒδ μεθ' ὅρκου διαβεβαιώσεως ἐξ αὐτοῦ
κατὰ σάρκα φῦναι ὁ Χριστὸς ἐθεσπίζετο· γέγραπται
γοῦν· «Ὤμοσε Κύριος τῷ Δαυῒδ ἀλήθειαν, καὶ οὐ μὴ
141
ἀθετήσῃ αὐτήν· ἐκ καρποῦ τῆς κοιλίας σου θήσομαι

ἐπὶ τὸν θρόνον σου.» Καὶ πάλιν· «Ὤμοσα Δαυῒδ τῷ
δούλῳ μου, ἕως τοῦ αἰῶνος ἑτοιμάσω τὸ σπέρμα
σου.» Καὶ ἐν Παραλειπομένοις· «Καὶ ἔσται ὅταν
πληρωθῶσιν αἱ ἡμέραι σου, καὶ κοιμηθήσῃ μετὰ τῶν
πατέρων σου, καὶ ἀναστήσω τὸ σπέρμα σου μετὰ σὲ,
ὃς ἔσται ἐκ τῆς κοιλίας σου, καὶ ἑτοιμάσω τὴν

αἱ φυλαὶ τῆς γῆς·» καὶ πάλιν· «Ὁδὲ Κύριος εἶπεν,

Οὐ μὴ κρύψω ἀπὸ Ἀβραὰμ τοῦ παιδός μου ἃ ἐγὼ
ποιῶ· Ἀβραὰμ δὲ γενόμενος ἔσται εἰς ἔθνος μέγα
καὶ πολὺ, καὶ εὐλογηθήσεται ἐν αὐτῷ πάντα τὰ ἔθνη
τῆς γῆς.» Ὧν οὕτως ἐχόντων, ἀκόλουθον ἦν τῆς τῶν
ἐθνῶν κλήσεως προπάτορα ὄντα τὸν Ἀβραὰμ ὑπὸ
τοῦ εὐαγγελιστοῦ δεύτερον παραληφθῆναι μετὰ τὸν
Δαβίδ. Ἐχρῆν γὰρ τὸν περὶ τῆς γενέσεως τοῦ Σωτῆ-
ρος τὰς ὑποσχέσεις εἰληφότα, προτιμηθῆναι τῇ τάξει
τοῦ τὰς περὶ τῶν ἐθνῶν ἐπαγγελίας δεξαμένου· δεύ-
τερον δὲ ἐν τῇ γενεαλογίᾳ παραληφθῆναι τὸν τῶν
ἐθνῶν ἀρχηγόν.
ιβʹ· Ὁ μὲν γὰρ Ἰωάννης τῇ τοῦ κατ' αὐτὸν Εὐαγ-
γελίου γραφῇ, τὰ μηδέπω τοῦ Βαπτιστοῦ βεβλημέ-
νου εἰς φυλακὴν, πρὸ τοῦ Χριστοῦ πραχθέντα, πα-
ραδίδωσιν· οἱ δὲ λοιποὶ τρεῖς εὐαγγελισταὶ τὰ μετὰ
τὸ δεσμωτήριον λέγουσιν. Οἷς καὶ ἐπιστήσαντι, οὐκέτι
ἂν δόξαιεν διαφωνεῖν ἀλλήλοις τὰ Εὐαγγέλια, τῷ τὸ
μὲν κατὰ Ἰωάννην τὰ πρῶτα περιέχειν,
Ἰακὼβ τοῦ πατρὸς Ἰωσήφ· ἐκ γοῦν τῆς συγγενείας

τούτου τοῦ Ναασσὼν ὁ Κύριος κατὰ σάρκα γεγένη-
ται· οὐ μάτην οὖν τῆς βασιλικῆς φυλῆς τὴν ἐπιμι-
ξίαν ὁ θεῖος προφήτης ἐδίδαξεν, ἀλλὰ δεικνὺς ὡς ὁ
Δεσπότης Χριστὸς ἐξ ἀμφοτέρων ἐβλάστησεν, ὡς βα-
σιλεὺς καὶ ἀρχιερεὺς κατὰ τὸ ἀνθρώπινον χρηματί-
σας· ἢ ὡς ἐξ ἑνὸς προπάτορος τοῦ Ἰακὼβ ὑπαρ-
χούσας, συγγενίδας καλεῖ.
ιεʹ. Προσηκόντως ἐζήτηται ἡ αἰτία δι' ἣν ἄνω-
142
θεν ὁ Ματθαῖος ἐποιήσατο τὴν τοῦ Χριστοῦ γενεα-

λογίαν, ὁ δέ γε Λουκᾶς κάτωθεν καὶ ἐξ ἐναντίας· καὶ
ῥητέον, ὡς οὐκ ἄτοπον ἄνωθέν τε καὶ κάτωθεν τὴν
αὐτὴν βαδίζειν ὁδόν· ἦν γὰρ καὶ τοῦτο πάλαι τῇ θείᾳ
Γραφῇ σύνηθες· οὕτω γὰρ καὶ Δαβὶδ ἐν τῇ Ῥοὺθ
ἄνωθεν γενεαλογεῖται, καθὼς καὶ παρὰ τῷ Ματθαίῳ
ὁ Χριστός· καὶ ἐν τῇ τῶν Βασιλειῶν δὲ πρώτῃ βίβλῳ
πλησίως τῷ Λουκᾷ.
ιϛʹ. Περὶ τούτου ὁ Εὐσέβιος ἐν τῷ Εἰς τὸ κατὰ
Ματθαῖον οὕτως· Φησὶ δὲ τὸν Νάθαν καὶ προ-
φητεῦσαι κατὰ τὰ ἐν ταῖς Βασιλείαις φερόμενα.
Ευσέβιος. Fra. in Lucam Vol. 24, page 589, line 21
πρῶτον μὲν ἄνθρωπον αὐτὸς ἑαυτὸν ὠνόμαζε διὰ τὴν

κατὰ σάρκα γέννησιν, τὴν κατὰ ἄνθρωπον αὐτῷ συ-
στᾶσαν· ἔπειτα εὐγενῆ, ἀλλ' οὔπω βασιλέα ἑαυτὸν
ἐκάλει, διὰ τὸ μηδέπω τῇ βασιλικῇ ἀξίᾳ κατὰ τὴν
πρώτην θεοφάνειαν κεχρῆσθαι. Τῆς δ' εὐγενείας αὐ-
τοῦ μάρτυρες οἱ τοῦ γένους καὶ τῆς ἐκ προγόνων δια-
δοχῆς τὴν ἱστορίαν γραφῇ παραδεδωκότες· ὧν ὁ μέν
τις, τὴν κατὰ ἀνθρώπους εὐγένειαν αὐτοῦ παριστὰς,
ἔνθεν δή ποθεν εὐηγγελίζετο λέγων· Βίβλος γενέσεως
Ἰησοῦ Χριστοῦ υἱοῦ Δαβὶδ, υἱοῦ Ἀβραάμ· εἶθ'
ἑξῆς τούτοις τὴν γενεαλογίαν δι' ἐπιδήμων ἀνδρῶν
καὶ διὰ βασιλικοῦ γένους ἐπ' αὐτὸν κατάγων ἵστη-
σιν· ὁ δὲ τὴν ἀνωτάτω καὶ πρὸ πάντων αἰώνων ἐκ
Θεοῦ γέννησιν αὐτοῦ διδάσκων, τὴν ἀληθῶς πρώτην
καὶ μόνην εὐγένειαν παρεδίδου λέγων· Ἐν ἀρχῇ ἦν
ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεὸν, καὶ Θεὸς
ἦν ὁ Λόγος. Πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο.
Ἀλλὰ γὰρ οὗτος ὁ πρὸ πάντων αἰώνων Θεὸς Λόγος,
γενόμενος ἄνθρωπος εὐγενὴς, καὶ τὸν σὺν ἀνθρώποις
διεξελθὼν βίον τὸν ἐμφερόμενον ταῖς περὶ αὐτοῦ
εὐαγγελικαῖς γραφαῖς, μετὰ τὴν παρὰ ἀνθρώποις
Επιφάνιος. Panarion (= Κατά των αιρέσεων )

β. Σκυθισμός.
143
Μετὰ δὲ τὸν κατακλυσμὸν ἐπιστάσης τῆς λάρνακος τοῦ Νῶε ἐν

τοῖς ὄρεσι τοῦ Ἀραρὰτ ἀνὰ μέσον Ἀρμενίων καὶ Καρδυαίων ἐν τῷ
Λουβὰρ ὄρει καλουμένῳ, ἐκεῖσε πρώτως κατοίκησις γίνεται μετὰ τὸν
κατακλυσμὸν τῶν ἀνθρώπων κἀκεῖ φυτεύει ἀμπελῶνα Νῶε ὁ προ-
φήτης, οἰκιστής τε γίνεται τοῦ τόπου. γίνονται δὲ τοῖς αὐτοῦ παι-
σὶν (οὐ γὰρ ἔτι αὐτὸν ἐμφαίνει γεγεννηκέναι) παῖδες καὶ παίδων
παῖδες ἕως πέμπτης γενεᾶς ἐτῶν ἑξακοσίων πεντήκοντα ἐννέα, πάρεξ
τοῦ Σήμ. κατὰ ἀκολουθίαν δὲ τοῦ ἑνὸς υἱοῦ διέξειμι τὴν γενεαλο-
γίαν· Σὴμ τοίνυν γεννᾷ τὸν Ἀρφαξάδ, Ἀρφαξὰδ τὸν Κηνᾶ, Κηνᾶ
τὸν Σάλα, Σάλα τὸν Ἔβερ, εὐλαβῆ καὶ θεοσεβῆ, Ἔβερ τὸν Φαλέκ.
καὶ οὐδὲν ἦν ἐπὶ τῆς γῆς οὐχ αἵρεσις, οὐ γνώμη ἑτέρα καὶ ἑτέρα,
ἀλλ' ἢ μόνον ἄνθρωποι ἐκαλοῦντο, «ἑνὸς χείλους καὶ μιᾶς γλώττης».
ἦν δὲ μόνον ἀσέβεια καὶ εὐσέβεια ὁ κατὰ φύσιν νόμος καὶ ἡ κατὰ
φύσιν ἑκάστου θελήματος οὐκ ἀπὸ διδασκαλίας οὔτε ἀπὸ συγγραμ-
μάτων [συγγραφέων] πλάνη, οὐκ Ἰουδαϊσμὸς οὐχ Ἑλληνισμὸς οὐχ
αἵρεσις ἑτέρα τις, ἀλλ' ὡς εἰπεῖν ἡ νῦν πίστις ἐμπολιτευομένη ἐν τῇ
ἄρτι ἁγίᾳ τοῦ θεοῦ καθολικῇ ἐκκλησίᾳ, ἀπ' ἀρχῆς οὖσα καὶ ὕστερον
πάλιν ἀποκαλυφθεῖσα. τῷ γὰρ βουλομένῳ φιλαλήθως ἰδεῖν
ἀρχὴ πάντων ἐστὶν ἡ καθολικὴ καὶ ἁγία ἐκκλησία, ἐξ αὐτοῦ τοῦ
Επιφάνιος. Panarion (= Κατά των αιρέσεων ) Vol. 1, page 317, line 11
νης ἐνεργηθέντα τὸν χαρακτῆρα ὑποδείκνυσι τῶν διὰ τῶν αἱρέσεων

τούτων ἐν τοῖς ἀποστόλοις τὴν κίνησιν ἐργασαμένων. ἀποστάντων
γὰρ τούτων καὶ εἰς ψευδαποστόλους τραπέντων καὶ ἄλλους ψευδα-
ποστόλους ἀποστειλάντων ὡς καὶ ἤδη προείρηται εἰς τὴν Ἀντιόχειαν
ἐν ἀρχῇ καὶ εἰς ἄλλους τόπους, λέγοντας ὅτι «ἐὰν μὴ περιτμηθῆτε
καὶ φυλάξητε τὸν νόμον Μωυσέως, οὐ δύνασθε σωθῆναι», οὐχ ἡ
τυχοῦσα τότε ταραχὴ ἐγένετο ὡς προείρηται. καὶ οὗτοί εἰσιν οἱ
παρὰ τῷ ἀποστόλῳ Παύλῳ εἰρημένοι «ψευδαπόστολοι, ἐργάται δόλιοι,
μετασχηματιζόμενοι εἰς ἀποστόλους Χριστοῦ».
5. Χρῶνται γὰρ τῷ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγελίῳ – ἀπὸ μέρους
καὶ οὐχὶ ὅλῳ, ἀλλὰ διὰ τὴν γενεαλογίαν τὴν ἔνσαρκον – καὶ ταύτην
μαρτυρίαν φέρουσιν, ἀπὸ τοῦ εὐαγγελίου πάλιν λέγοντες ὅτι «ἀρκε-
τὸν τῷ μαθητῇ ἵνα γένηται ὡς ὁ διδάσκαλος». τί οὖν, φησί; περι-
ετμήθη ὁ Ἰησοῦς, περιτμήθητι καὶ αὐτός. Χριστὸς κατὰ νόμον,
φησίν, ἐπολιτεύσατο, καὶ αὐτὸς τὰ ἴσα ποίησον. ὅθεν καί τινες ἐκ
τούτων ὡς ὑπὸ δηλητηρίων ὑφαρπαχθέντες πείθονται ταῖς πιθανο-
λογίαις διὰ τὸ τὸν Χριστὸν περιτετμῆσθαι. τὸν δὲ Παῦλον ἀθε-
τοῦσι διὰ τὸ μὴ πείθεσθαι τῇ περιτομῇ, ἀλλὰ καὶ ἐκβάλλουσιν αὐτὸν
144
διὰ τὸ εἰρηκέναι «ὅσοι ἐν νόμῳ δικαιοῦσθε, τῆς χάριτος ἐξεπέσατε»,

καὶ ὅτι «ἐὰν περιτέμνησθε, Χριστὸς ὑμᾶς οὐδὲν ὠφελήσει».
6. Οὗτος δὲ ὁ Κήρινθος ἀνόητος καὶ ἀνοήτων διδάσκαλος φάσκει

Ἰουδαίοις ὑπάρχουσιν. οὐ μόνον γὰρ οἱ τῶν Ἰουδαίων παῖδες πρὸς

τούτους κέκτηνται μῖσος, ἀλλὰ καὶ ἀνιστάμενοι ἕωθεν καὶ μέσης
ἡμέρας καὶ περὶ τὴν ἑσπέραν, τρὶς τῆς ἡμέρας ὅτε εὐχὰς ἐπιτελοῦσιν
ἑαυτοῖς ἐν ταῖς συναγωγαῖς ἐπαρῶνται αὐτοῖς καὶ ἀναθεματίζουσι,
τρὶς τῆς ἡμέρας φάσκοντες ὅτι «ἐπικαταράσαι ὁ θεὸς τοὺς Ναζω-
ραίους». δῆθεν γὰρ τούτοις περισσότερον ἐνέχουσι, διὰ τὸ ἀπὸ Ἰου-
δαίων αὐτοὺς ὄντας Ἰησοῦν κηρύσσειν εἶναι τὸν Χριστόν, ὅπερ ἐστὶν
ἐναντίον πρὸς τοὺς ἔτι Ἰουδαίους, τοὺς τὸν Ἰησοῦν μὴ δεξαμένους.
ἔχουσι δὲ τὸ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγέλιον πληρέστατον Ἑβραϊστί. παρ'
αὐτοῖς γὰρ σαφῶς τοῦτο, καθὼς ἐξ ἀρχῆς ἐγράφη, Ἑβραϊκοῖς γράμ-
μασιν ἔτι σῴζεται. οὐκ οἶδα δὲ εἰ καὶ τὰς γενεαλογίας τὰς ἀπὸ τοῦ
Ἀβραὰμ ἄχρι Χριστοῦ περιεῖλον. ἀλλὰ καὶ ταύτην φωράσαντες
ὡς βληχρὸν καὶ ὀδύνης ἐμποιητικὸν διὰ τοῦ ἰοῦ σφηκίον, καταθλά-
σαντες τε τοῖς τῆς ἀληθείας λόγοις, ἐπὶ τὰς ἑξῆς ἴωμεν, ἐπιπόθητοι,
παρὰ θεοῦ αἰτοῦντες τὴν βοήθειαν.

Κατὰ Ἐβιωναίων ι, τῆς δὲ ἀκολουθίας λ.
1. Ἐβίων, ἀφ' οὗπερ Ἐβιωναῖοι, καθεξῆς ἀκολουθῶν καὶ τὰ

ὅμοια τούτοις φρονήσας, πολύμορφον τεράστιον καὶ ὡς εἰπεῖν τῆς
μυθευομένης πολυκεφάλου ὕδρας ὀφιώδη μορφὴν ἐν ἑαυτῷ
εὐθὺς περιέλαμψε τὸν τόπον φῶς μέγα. ὃ ἰδών, φησίν, 8ὁ Ἰωάννης λέγει
αὐτῷ· σὺ τίς εἶ, κύριε; καὶ πάλιν φωνὴ ἐξ οὐρανοῦ πρὸς αὐτόν· οὗ-
τός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐφ' ὃν ηὐδόκησα. καὶ τότε, φησίν,
8ὁ Ἰωάννης προσπεσὼν αὐτῷ ἔλεγεν· δέομαί σου, κύριε, σύ με βάπτισον.
ὁ δὲ ἐκώλυσεν αὐτὸν λέγων· ἄφες, ὅτι οὕτως ἐστὶ πρέπον πληρωθῆναι

πάντα».
14. Ὅρα δὲ τὴν παρ' αὐτοῖς παραπεποιημένην πανταχόθεν δι-
δασκαλίαν, πῶς πάντα χωλά, λοξὰ καὶ οὐδεμίαν ὀρθότητα ἔχοντα.
ὁ μὲν γὰρ Κήρινθος καὶ Καρποκρᾶς, τῷ αὐτῷ χρώμενοι δῆθεν παρ'
145
αὐτοῖς εὐαγγελίῳ , ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τοῦ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγελίου διὰ
τῆς γενεαλογίας βούλονται παριστᾶν ἐκ σπέρματος Ἰωσὴφ καὶ Μαρίας
εἶναι τὸν Χριστόν. οὗτοι δὲ ἄλλα τινὰ διανοοῦνται. παρακόψαντες
γὰρ τὰς παρὰ τῷ Ματθαίῳ γενεαλογίας ἄρχονται τὴν ἀρχὴν ποιεῖ-
σθαι ὡς προείπομεν, λέγοντες ὅτι 8«ἐγένετο» φησίν 8«ἐν ταῖς ἡμέραις
Ἡρῴδου βασιλέως τῆς Ἰουδαίας ἐπὶ ἀρχιερέως Καϊάφα, ἦλθέν τις Ἰωάν-
νης ὀνόματι βαπτίζων βάπτισμα μετανοίας ἐν τῷ Ἰορδάνῃ ποταμῷ» καὶ
τὰ ἑξῆς· ἐπειδὴ γὰρ βούλονται τὸν μὲν Ἰησοῦν ὄντως ἄνθρωπον
εἶναι, ὡς προεῖπον, Χριστὸν δὲ ἐν αὐτῷ γεγενῆσθαι τὸν ἐν εἴδει
περιστερᾶς καταβεβηκότα (καθάπερ ἤδη καὶ παρ' ἄλλαις αἱρέσεσιν
εὑρήκαμεν) συναφθέντα τε αὐτῷ, καὶ εἶναι αὐτὸν τὸν Χριστὸν

τός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐφ' ὃν ηὐδόκησα. καὶ τότε, φησίν,
8ὁ Ἰωάννης προσπεσὼν αὐτῷ ἔλεγεν· δέομαί σου, κύριε, σύ με βάπτισον.
ὁ δὲ ἐκώλυσεν αὐτὸν λέγων· ἄφες, ὅτι οὕτως ἐστὶ πρέπον πληρωθῆναι

πάντα».
14. Ὅρα δὲ τὴν παρ' αὐτοῖς παραπεποιημένην πανταχόθεν δι-
δασκαλίαν, πῶς πάντα χωλά, λοξὰ καὶ οὐδεμίαν ὀρθότητα ἔχοντα.
ὁ μὲν γὰρ Κήρινθος καὶ Καρποκρᾶς, τῷ αὐτῷ χρώμενοι δῆθεν παρ'
αὐτοῖς εὐαγγελίῳ , ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τοῦ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγελίου διὰ
τῆς γενεαλογίας βούλονται παριστᾶν ἐκ σπέρματος Ἰωσὴφ καὶ Μαρίας
εἶναι τὸν Χριστόν. οὗτοι δὲ ἄλλα τινὰ διανοοῦνται. παρακόψαντες
γὰρ τὰς παρὰ τῷ Ματθαίῳ γενεαλογίας ἄρχονται τὴν ἀρχὴν ποιεῖ-
σθαι ὡς προείπομεν, λέγοντες ὅτι 8«ἐγένετο» φησίν 8«ἐν ταῖς ἡμέραις
Ἡρῴδου βασιλέως τῆς Ἰουδαίας ἐπὶ ἀρχιερέως Καϊάφα, ἦλθέν τις Ἰωάν-
νης ὀνόματι βαπτίζων βάπτισμα μετανοίας ἐν τῷ Ἰορδάνῃ ποταμῷ» καὶ
τὰ ἑξῆς· ἐπειδὴ γὰρ βούλονται τὸν μὲν Ἰησοῦν ὄντως ἄνθρωπον
εἶναι, ὡς προεῖπον, Χριστὸν δὲ ἐν αὐτῷ γεγενῆσθαι τὸν ἐν εἴδει
περιστερᾶς καταβεβηκότα (καθάπερ ἤδη καὶ παρ' ἄλλαις αἱρέσεσιν
εὑρήκαμεν) συναφθέντα τε αὐτῷ, καὶ εἶναι αὐτὸν τὸν Χριστὸν ἐκ
σπέρματος ἀνδρὸς καὶ γυναικὸς γεγεννημένον. πάλιν δὲ ἀρνοῦνται
εἶναι αὐτὸν ἄνθρωπον, δῆθεν ἀπὸ τοῦ λόγου οὗ εἴρηκεν ὁ σωτὴρ ἐν

τὰς προφάσεις εἴληφεν καὶ τίς αὐτοῦ ἡ διδασκαλία, ἅμα τε τίσιν ἐβλά-
146
στησε τῷ βίῳ κακόν, ἀπὸ μέρους τε, ὡς ἔφην, τῆς τούτου διδα-
σκαλίας ἐμνημόνευσα. τὰ δὲ λοιπὰ τῆς αὐτοῦ λεπτολογίας οὐκ
ἐβουλήθην ἀπ' ἐμαυτοῦ συντάξαι, εὑρὼν παρὰ τῷ ἁγιωτάτῳ Εἰρη-
ναίῳ τῷ ἀρχαίῳ τὴν κατ' αὐτοῦ πραγματείαν γεγενημένην. ἕως δὲ
ἐνταῦθα τὰ ὀλίγα ταῦτα διεξελθών, τὰ ἑξῆς ἀπὸ τῶν τοῦ προειρη-
μένου ἀνδρός, δούλου θεοῦ, Εἰρηναίου δέ φημι, τὴν παράθεσιν ὁλο-
σχερῶς ποιήσομαι. ἔχει δὲ οὕτως·

ΕΚ ΤΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ
Ἐπεὶ τὴν ἀλήθειαν παραπεμπόμενοί τινες ἐπεισάγουσι λόγους ψευδεῖς

καὶ «γενεαλογίας ἀπεράντους, αἵτινες ζητήσεις μᾶλλον παρέχουσι»,
καθὼς
ὁ ἀπόστολός φησιν «ἢ οἰκοδομὴν θεοῦ τὴν ἐν πίστει», καὶ διὰ τῆς
πανούργως συγκεκροτημένης πιθανότητος παράγουσι τὸν νοῦν τῶν
ἀπειρο-
τέρων καὶ αἰχμαλωτίζουσιν αὐτούς, ῥᾳδιουργοῦντες τὰ λόγια τοῦ κυρίου,
ἐξηγηταὶ κακοὶ τῶν καλῶς εἰρημένων γινόμενοι, καὶ πολλοὺς

ἀνατρέπουσιν,
ἀπάγοντες αὐτοὺς προφάσει γνώσεως ἀπὸ τοῦ τόδε τὸ πᾶν
συστησαμένου
καὶ κεκοσμηκότος, ὡς ὑψηλότερόν τι καὶ μεῖζον ἔχοντες ἐπιδεῖξαι τοῦ
τὸν
οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς πεποιηκότος θεοῦ, πιθανῶς
μὲν ἐπαγόμενοι διὰ λόγων τέχνης τοὺς ἀκεραίους εἰς τὸν τοῦ ζητεῖν
τρόπον,
ἀπιθάνως δὲ ἀπολλύντες αὐτοὺς ἐν τῷ βλάσφημον καὶ ἀσεβῆ τὴν γνώμην
αὐτῶν κατασκευάζειν εἰς τὸν δημιουργόν, μηδὲ ἔν τῳ διακρίνειν

δυναμένων

Πτολεμαίου πρὸς Φλώραν ἐπληρώθη.

147
8. Τίς δὲ τούτων τῶν ῥημάτων καὶ τῆς τοῦ γόητος τούτου καὶ
[τῆς] τῶν σὺν αὐτῷ ἀνέξεται φρενοβλαβείας, Πτολεμαίου δέ φημι καὶ
τῶν ἀμφ' αὐτόν, εἰς τοσοῦτον κυκώντων καὶ καττυόντων πλά-
σματα; οὔτε γὰρ τῶν παλαιῶν τραγῳδοποιῶν τις οὔτε οἱ καθεξῆς
μιμηλοὶ τὸν τρόπον, οἱ περὶ Φιλιστίωνα λέγω καὶ Διογένη τὸν τὰ
ἄπιστα γράψαντα ἢ οἱ ἄλλοι πάντες οἱ τοὺς μύθους ἀναγεγραφότες
καὶ ῥαψῳδήσαντες, τοσοῦτον ψεῦδος ἠδυνήθησαν ἐκτυπῶσαι, ὡς
οὗτοι τολμηρῶς φερόμενοι κατὰ τῆς ἑαυτῶν ζωῆς δεινὰ ἑαυτοῖς
κατεσκεύασαν καὶ τὸν νοῦν τῶν πειθομένων αὐτοῖς ἀνθρώπων εἰς
μωρὰς ζητήσεις περιέβαλον καὶ γενεαλογίας ἀπεράντους, αὐτοὶ τὰ ἐν
χερσὶ μὴ ἐπιστάμενοι καὶ τὰ ἐπουράνια ἐπαγγελλόμενοι μέτροις τισὶν
ὁροθετεῖν καί τινων μαιωτικῶν μητρῶν ὡς ἐπουρανίων, τῶν οὐκ
οὐσῶν ὡς ὑπαρχουσῶν ἐπιστήμας ἀναδεχόμενοι. ἀκούσας δέ τις
παρὰ τούτων, εἰ μὲν τῶν ἀφρονεστάτων εἴη, τῷ ψεύδει νομίζων τι
παρ' αὐτοῖς μετάρσιον ἐγνωκέναι ῥᾳδίως ὑπαχθήσεται («ὅτι πᾶν
ὄρνεον κατὰ γένος συνάγεται, καὶ τῷ ὁμοίῳ κολληθήσεται ἀνήρ»,
φησὶν ἡ γραφή)· εἰ δέ τις περιτύχοι αὐτοῖς τῶν συνετῶν καὶ τὸν
εὔλογον λογισμὸν κεκτημένων, καταγελάσει μὲν τῆς τοσαύτης ληρῳ-
δίας, ἀπ' αὐτῆς δὲ τῆς ὑποθέσεως τῶν παρ' αὐτοῖς λεγομένων τὴν
ἀνατροπὴν εἴσεται. ἐλέγχονται γὰρ οὗτοι παντάπασι, καθ' ἑαυτῶν
ἵνα λαλήσῃ πρὸς ἑκάστην ἐξουσίαν (πλάττονται γὰρ καὶ τοῦτο, ὡς

εἴρηται), ἀλλὰ τῆς τοῦ κυρίου εὐεργεσίας τῆς διὰ τῶν ἔργων καὶ τῆς
πίστεως συνισταμένης, ὡς λέγει ὁ ἁγιώτατος Παῦλος, γράφων τῷ
Τιμοθέῳ διὰ τούτων τῶν λόγων «ὅπως γινώσκοις πῶς δεῖ ἐν οἴκῳ
κυρίου περιπατεῖν, ἥτις ἐστὶν ἐκκλησία θεοῦ ζῶντος, στῦλος καὶ
ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας», «ἣν οἱ πολλοὶ ἀφέντες εἰς μύθους καὶ εἰς
μωρολογίας ἐξετράπησαν», «μὴ νοοῦντες μήτε ἃ λέγουσι μήτε περὶ
τίνων διαβεβαιοῦνται»· «ὧν ἐστι Φύγελος καὶ Ἑρμογένης». ἀλλὰ
καὶ ἐν τῇ δευτέρᾳ ἐπιστολῇ Ὑμέναιον καὶ Φιλητὸν περὶ τὴν ἀλή-
θειαν ἠστοχηκέναι λέγει, οἵτινες καὶ αὐτοὶ ταύτῃ τῇ αἱρέσει ἐξη-
κολούθησαν, ἄλλον θεὸν καταγγέλλοντες καὶ γενεαλογίας ἀπεράντους,
καὶ πλάνην ἐπισπείροντες τοῖς ἀνθρώποις καὶ λέγοντες μὴ ἐκ θεοῦ
γεγενῆσθαι τὸν κόσμον, ἀλλὰ ὑπὸ ἀρχῶν καὶ ἐξουσιῶν, τὴν δὲ ἀνά-
στασιν ἤδη γεγενῆσθαι διὰ τῶν γεννωμένων τέκνων ὑπὸ ἑκάστου
τῶν γεννώντων, τὴν δὲ τῶν νεκρῶν οὐ λέγουσιν ἔσεσθαι. καὶ
ὁρᾶτε, ἀδελφοί, τὸν χαρακτῆρα τῆς ἀληθείας καὶ τὸν ἔλεγχον τῆς
τούτων παρανομίας.
148
κνείτω. ἐκ γὰρ τοῦ παρ' αὐτῷ εὐαγγελίου τὰ πρὸς ἀντίρρησιν τῆς

πανούργου αὐτοῦ ῥᾳδιουργίας σπουδάσαντες παρεθέμεθα, ἵν' οἱ τῷ
πονήματι ἐντυχεῖν ἐθέλοντες ἔχωσι τοῦτο γυμνάσιον ὀξύτητος, πρὸς
ἔλεγχον τῶν ὑπ' αὐτοῦ ἐπινενοημένων ξενολεξιῶν. ὁ μὲν γὰρ χα-
ρακτὴρ τοῦ κατὰ Λουκᾶν † σημαίνει τὸ εὐαγγέλιον· ὡς δὲ ἠκρωτη-
ρίασται μήτε ἀρχὴν ἔχον μήτε μέσα μήτε τέλος, ἱματίου βεβρωμένου
ὑπὸ πολλῶν σητῶν ἐπέχει τὸν τρόπον. εὐθὺς μὲν γὰρ ἐν τῇ ἀρχῇ
πάντα τὰ ἀπ' ἀρχῆς τῷ Λουκᾷ πεπραγματευμένα τουτέστιν ὡς λέγει
»ἐπειδήπερ πολλοὶ ἐπεχείρησαν» καὶ τὰ ἑξῆς καὶ τὰ περὶ τῆς Ἐλισάβετ
καὶ τοῦ ἀγγέλου εὐαγγελιζομένου Μαρίαν τὴν παρθένον, Ἰωάννου
τε καὶ Ζαχαρίου καὶ τῆς ἐν Βηθλεὲμ γεννήσεως, γενεαλογίας καὶ
τῆς τοῦ βαπτίσματος ὑποθέσεως – ταῦτα πάντα περικόψας ἀπεπήδησεν
καὶ ἀρχὴν τοῦ εὐαγγελίου ἔταξε ταύτην «ἐν τῷ πεντεκαιδεκάτῳ ἔτει
Τιβερίου Καίσαρος» καὶ τὰ ἑξῆς. ἐντεῦθεν οὖν οὗτος ἄρχεται καὶ
οὐ καθ' εἱρμὸν πάλιν ἐπιμένει, ἀλλὰ τὰ μὲν ὡς προεῖπον παρακόπτει,
τὰ δὲ προστίθησιν ἄνω κάτω, οὐκ ὀρθῶς βαδίζων ἀλλὰ ἐρρᾳδιουργη-
μένως τὰ πάντα περινοστεύων, καὶ ἔστιν·
α. «Ἀπελθὼν δεῖξον σεαυτὸν τῷ ἱερεῖ καὶ προσένεγκε περὶ τοῦ
καθαρισμοῦ σου, καθὼς προσέταξε Μωυσῆς»· «ἵνα ᾖ μαρτύριον τοῦτο
ὑμῖν» ἀνθ' οὗ εἶπεν ὁ σωτήρ «εἰς μαρτύριον αὐτοῖς».
β. «Ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἀφιέναι
τῷ τελωνείῳ ἀναχθέντι καὶ ἀπὸ ἀδικίας ἀναστρέψαντι, πρῶτον

παρασχέσθαι τὸ κήρυγμα τῆς σωτηρίας, ἵνα ἀπ' αὐτοῦ μάθωσιν οἱ
ἄνθρωποι τὴν τῆς παρουσίας φιλανθρωπίαν. μετὰ γὰρ τὴν ἄφεσιν
τῶν ἁμαρτιῶν ἐδωρήσατο αὐτῷ καὶ ἀνάστασιν νεκρῶν καὶ κάθαρσιν
λέπρας καὶ ἰαμάτων δυνάμεις καὶ ἀπέλασιν δαιμονίων, ἵνα μὴ μόνον
ἀπὸ τοῦ λόγου πείσῃ τοὺς ἀκούοντας, ἀλλὰ καὶ ἀπ' αὐτοῦ τοῦ ἔργου
δύνηται κηρῦξαι εὐαγγέλια, τοῖς ἀπολλυμένοις ὅτι σωθήσονται διὰ
μετανοίας καὶ τοῖς πεπτωκόσιν ὅτι ἀναστήσονται καὶ τοῖς τεθνεῶσιν
ὅτι ζωογονηθήσονται. καὶ αὐτὸς μὲν οὖν ὁ Ματθαῖος Ἑβραϊκοῖς
γράμμασι γράφει τὸ εὐαγγέλιον καὶ κηρύττει, καὶ ἄρχεται οὐκ ἀπ'
ἀρχῆς, ἀλλὰ διηγεῖται μὲν τὴν γενεαλογίαν ἀπὸ τοῦ Ἀβραάμ· «Ἀβραάμ,
φησίν, ἐγέννησε τὸν Ἰσαὰκ καὶ Ἰσαὰκ τὸν Ἰακώβ» καὶ τὰ ἑξῆς ἄχρι
τοῦ Ἰωσὴφ καὶ Μαρίας. καὶ ἀπ' ἀρχῆς τάττει λέγων «βίβλος γενέ-
σεως Ἰησοῦ Χριστοῦ υἱοῦ Δαυίδ», εἶτά φησιν «υἱοῦ Ἀβραάμ», εἶτα
149
ἐλθὼν ἐπ' αὐτὸ τὸ ζητούμενόν φησι «τοῦ δὲ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ γέν-

νησις οὕτως ἦν· μνηστευθείσης τῆς μητρὸς αὐτοῦ Μαρίας τῷ Ἰω-
σήφ, πρὶν ἢ συνελθεῖν αὐτοὺς ηὑρέθη ἐν γαστρὶ ἔχουσα ἐκ πνεύματος
ἁγίου. καὶ Ἰωσὴφ δίκαιος ὢν ἐζήτει ἀπολῦσαι αὐτὴν λάθρα. καὶ
ἰδού, ἄγγελος κυρίου ἐφάνη αὐτῷ κατ' ὄναρ λέγων, μὴ ἀπολύσῃς
τὴν γυναῖκά σου· τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ γεννηθὲν ἐκ πνεύματός ἐστιν ἁγίου.
ἰδοὺ γάρ, γεννήσει υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν.
Λουκᾶ ῥηθέντα, ἄρα ἀσύμφωνος εἴη ὁ ἅγιος Ματθαῖος πρὸς τὴν

ἀλήθειαν; ἢ οὐκ ἀληθεύει ὁ ἅγιος Λουκᾶς, εἰπὼν οὐδὲν περὶ τῶν
πρώτων τῷ Ματθαίῳ πεπραγματευμένων; οὐχὶ ἑκάστῳ ἐμέρισεν ὁ
θεός, ἵνα οἱ τέσσαρες εὐαγγελισταὶ ὀφείλοντες κηρῦξαι εὕρωσιν
ἕκαστος τί ἐργάσωνται καὶ τὰ μὲν συμφώνως καὶ ἴσως κηρύξωσιν,
ἵνα δείξωσιν ὅτι ἐκ τῆς αὐτῆς πηγῆς ὥρμηνται, τὰ δὲ ἑκάστῳ παρα-
λειφθέντα ἄλλος διηγήσηται, ὡς ἔλαβε παρὰ τοῦ πνεύματος μέρος
τῆς ἀναλογίας; τί δὲ ποιήσωμεν; Ματθαίου μὲν κηρύττοντος ἐν
Βηθλεὲμ τὴν Μαριὰμ γεγεννηκέναι, κατά τε τὰς παρ' αὐτῷ γενεα-
λογίας ἀπὸ Ἀβραὰμ καὶ Δαυὶδ τὴν ἔνσαρκον Χριστοῦ θεοφάνειαν,
ὡς οὐχ εὑρίσκεται ὁ ἅγιος Μάρκος ταῦτα λέγων, ἀλλὰ ἀπὸ τῆς ἐν
τῷ Ἰορδάνῃ πραγματείας ποιεῖται τὴν εἰσαγωγὴν τοῦ εὐαγγελίου καί
φησιν «ἀρχὴ τοῦ εὐαγγελίου, ὡς γέγραπται ἐν Ἠσαΐᾳ τῷ προφήτῃ,
φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ», . οὕτω καὶ τὰ τῷ ἁγίῳ Ἰωάννῃ
πεπραγματευμένα καὶ ἐν ἁγίῳ πνεύματι ἠσφαλισμένα τὴν φροντίδα
ἔσχεν, οὐ περὶ τῶν ἤδη κεκηρυγμένων πολλάκις μόνον λέγειν, ἀλλὰ
περὶ τῶν ἀναγκαίως ὑπὸ τῶν ἄλλων εἰς αὐτὸν κηρυγμάτων καταλειφ-
θέντων.
ἐκ πνεύματος ἁγίου συλληφθέντα, ἐκ σπέρματός τε Δαυὶδ καὶ

Ἀβραὰμ κατὰ σάρκα οἰκονομηθέντα, πλάνη τις γεγένηται τοῖς μὴ
νενοηκόσιν (οὐ τοῦ εὐαγγελίου αἰτίου ὄντος αὐτοῖς εἰς τὸ πλανη-
θῆναι, ἀλλὰ τῆς αὐτῶν διανοίας πεπλανημένης) τὰ εἰς παράστασιν τῆς
περὶ τῶν αὐτῶν πληροφορίας ἀπὸ τοῦ εὐαγγελίου καλῇ ὑπονοίᾳ
ἐπινενοημένα. ἔνθεν γὰρ οἱ περὶ Κήρινθον καὶ Ἐβίωνα ψιλὸν αὐτὸν
ἄνθρωπον κατέσχον καὶ Μήρινθον καὶ Κλεόβιον εἴτ' οὖν Κλεόβου-
λον καὶ Κλαύδιον καὶ Δημᾶν καὶ Ἑρμογένην, τοὺς ἀγαπήσαντας τὸν
ἐνταῦθα αἰῶνα καὶ καταλείψαντας τὴν ὁδὸν τῆς ἀληθείας. ἀντι-
150
λέγοντες γὰρ τοῖς τοῦ κυρίου μαθηταῖς κατ' ἐκεῖνο καιροῦ ἀπὸ τῆς
κατὰ τὸν Ἀβραὰμ καὶ Δαυὶδ γενεαλογίας τὴν αὐτῶν ἄνοιαν παριστᾶν
ἐπειρῶντο, οὐ καλῶς μὲν οἰόμενοι, πλὴν ἐντεῦθεν τὴν πρόφασιν
θηρώμενοι. ἀντελέγοντο γὰρ πολλάκις ὑπὸ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου καὶ
τῶν ἀμφ' αὐτόν, Λευκίου καὶ ἄλλων πολλῶν, παρατρίψασα δὲ
ἑαυτῆς τὸ μέτωπον ἡ ἀναισχυντία τὰ ἑαυτῆς κακὰ ἐπισπᾶσθαι ἐφι-
λοτιμήσατο.
θειαν. ἔφασκον δὲ ὅτι ἰδοὺ τρίτον εὐαγγέλιον τὸ κατὰ Λουκᾶν.

τοῦτο γὰρ ἐπετράπη τῷ Λουκᾷ, ὄντι καὶ αὐτῷ ἀπὸ τῶν ἑβδομήκοντα
δύο τῶν διασκορπισθέντων ἐπὶ τῷ τοῦ σωτῆρος λόγῳ, διὰ δὲ Παύ-
λου τοῦ ἁγίου πάλιν ἐπανακάμψαντι πρὸς τὸν κύριον ἐπιτραπέντι
τε αὐτοῦ κηρῦξαι τὸ εὐαγγέλιον. καὶ κηρύττει πρῶτον ἐν Δαλματίᾳ
καὶ Γαλλίᾳ καὶ ἐν Ἰταλίᾳ καὶ Μακεδονίᾳ. ἀρχὴ δὲ ἐν τῇ Γαλλίᾳ,
ὡς καὶ περί τινων τῶν αὐτοῦ ἀκολούθων λέγει ἐν ταῖς αὐτοῦ ἐπι-
στολαῖς ὁ αὐτὸς Παῦλος· «Κρήσκης, φησίν, ἐν τῇ Γαλλίᾳ»· οὐ γὰρ
ἐν τῇ Γαλατίᾳ, ὥς τινες πλανηθέντες νομίζουσιν, ἀλλὰ ἐν τῇ Γαλλίᾳ.
12. Πλὴν ἐπὶ τὸ προκείμενον ἐλεύσομαι. ἀνενέγκαντος γὰρ τοῦ
Λουκᾶ τὰς γενεαλογίας ἀπὸ τῶν κάτω ἐπὶ τὰ ἄνω καὶ φθάσαντος
τὴν ἔμφασιν ποιήσασθαι τῆς ἄνωθεν τοῦ θεοῦ Λόγου παρουσίας
ὁμοῦ τε συναφθέντος τῇ ἐνσάρκῳ αὐτοῦ οἰκονομίᾳ, ἵνα ἀποτρέψηται
ἀπὸ τῶν πεπλανημένων τὴν πλάνην, οὐκ ἐνόησαν. διὸ ὕστερον
ἀναγκάζει τὸ ἅγιον πνεῦμα τὸν Ἰωάννην, παραιτούμενον εὐαγγελί-
σασθαι δι' εὐλάβειαν καὶ ταπεινοφροσύνην, ἐπὶ τῇ γηραλέᾳ αὐτοῦ
ἡλικίᾳ, μετὰ ἔτη ἐνενήκοντα τῆς αὐτοῦ ζωῆς, μετὰ τὴν ἀπὸ τῆς
Πάτμου ἐπάνοδον τὴν ἐπὶ Κλαυδίου γενομένην Καίσαρος καὶ μετὰ
ἱκανὰ ἔτη τοῦ διατρῖψαι αὐτὸν ἐπὶ τῆς Ἀσίας, [ἀναγκάζεται] ἐκθέσθαι
τὸ εὐαγγέλιον. καὶ οὐκ ἦν αὐτῷ χρεία περὶ τῆς ἐνσάρκου παρου-
σίας λεπτολογεῖν· ἤδη γὰρ ἠσφάλιστο.
εὑρήκαμεν γὰρ τοῦ Δανιὴλ τὸν πατέρα Σαβαάν τινα καλούμενον.

τοῦ δὲ Ἠλία φύσει καὶ τὴν πατριαρχίαν ὡσαύτως ηὕραμεν, ἥντινα
καὶ καθ' εἱρμὸν ὑφηγήσομαι οὕτως· Ἠλίας ὁ Θεσβίτης ἀδελφὸς γέ-
γονεν Ἰωδαὲ τοῦ ἱερέως, ἐξ ἱερέων δῆθεν καὶ αὐτὸς ὑπάρχων, υἱὸς
δὲ τοῦ Ἀχιναάμ· Ἀχιναὰμ δὲ υἱὸς τοῦ Σαδώκ, Σαδὼκ δὲ τοῦ Ἀχιτὼβ
τοῦ Ἀμορία, Ἀμορίας υἱὸς [τοῦ Ἀμορία] τοῦ Ῥαζαζά, Ῥαζαζὰ τοῦ
Ἀαζία, Ἀαζία τοῦ Φινεές, Φινεὲς υἱὸς τοῦ Ἐλεάζαρ, Ἐλεάζαρ υἱὸς
151
τοῦ Ἀαρών, τοῦ ἱερέως δηλονότι· Ἀαρὼν υἱὸς τοῦ Ἀμράμ, Ἀμρὰμ
τοῦ Καάθ, Καὰθ τοῦ Λευί, Λευὶ τρίτος υἱὸς τοῦ Ἰακώβ· Ἰακὼβ δὲ
ἀδελφὸς μὲν Ἠσαῦ, παῖς δὲ τοῦ Ἰσαάκ, Ἰσαὰκ υἱὸς τοῦ Ἀβραάμ. ἐν
δὲ ταῖς ῥηταῖς βίβλοις οὐ πάνυ σαφῶς αἱ τούτων γενεαλογίαι ἐμφέ-
ρονται ἢ μόνον ἐν ταῖς Παραλειπομέναις τῆς κατὰ τὸν Ἠλίαν ὑπο-
θέσεως μέρη. φύσει δὲ τῶν τριῶν παίδων, Σεδρὰχ Μισὰκ Ἀβδεναγώ,
οὔτε ἐν παραδόσεσιν οὔτε ἐν ἀποκρύφοις τοὺς πατέρας ηὕραμεν. τί
οὖν ἐροῦμεν; ἆρα κἀκεῖνοι, οἱ περὶ Σεδρὰχ Μισὰκ Ἀβδεναγώ, φαντά-
σουσιν ἡμᾶς λογίζεσθαι ἃ μὴ χρὴ καὶ ὑπερόγκως θαυμάζειν ὑπὲρ τὸ
μέτρον ἑκάστην ὑπόθεσιν, ἀπάτορας καὶ ἀμήτορας αὐτοὺς λογισάμε-
νοι; ἀλλὰ μὴ γένοιτο. ὅροι γὰρ ἐτέθησαν ἡμῖν καὶ θεμέλιοι εἰς οἰκο-
δομὴν τῆς πίστεως καὶ ἀποστόλων παραδόσεις καὶ γραφαὶ ἅγιαι καὶ
διαδοχαὶ διδασκάλων, καὶ ἐκ πανταχόθεν ἡ ἀλήθεια τοῦ θεοῦ ἠσφά-
λισται καὶ μηδεὶς ἀπατάσθω κενοῖς μύθοις.
οὐσίας τῆς θεότητος, εἰκότως ἀπάτωρ δειχθείη. καὶ γὰρ τῷ μὲν ὄντι
μονογενὴς ὁ υἱὸς καὶ ἀδελφὸν οὐκ ἔχει, υἱὸς δὲ θεοῦ· ἀλλὰ κἄν τε οὐ
λέγομεν τὸ πνεῦμα γεννητόν, ἐπειδὴ μονογενὴς ὁ υἱός, ἀλλὰ πνεῦμα «τοῦ
πατρὸς ἐκπορευόμενον καὶ τοῦ ἐμοῦ λαμβάνον», φησὶν ὁ Χριστός. τὸ

γοῦν ἐκ τοῦ πατρὸς ἐκπορευόμενον καὶ τοῦ ἐμοῦ λαμβάνον, ἀπάτωρ
οὐ δύναται εἶναι. κἄν τε εἴπῃ· ἀμήτωρ ἐν οὐρανῷ καὶ ἀπάτωρ ἐπὶ
τῆς γῆς – δύναται γὰρ τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ σωτῆρος λέγεσθαι – πῶς οὖν ἐπὶ
τέλει ὁ ἀπόστολος φράζει λέγων «ὁ δὲ μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν
δεδεκάτωκε τὸν Ἀβραὰμ τὸν πατριάρχην». τὸ γὰρ «ἐξ αὐτῶν» ἀκριβείας
ἐστὶ δηλωτικόν· ὁπότε γάρ, ἐκ τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ μὴ γενεαλογούμενος, ἐξ
ἄλλων πάντως ἐθνῶν εἶχε τὴν γενεαλογίαν. διὰ δὲ τὸ μὴ γεγράφθαι τὴν
αὐτοῦ
μητέρα ἢ πατέρα, ἄλλα ἀντὶ ἄλλων φαντάζονται οἱ συκοφάνται τῆς
ἀληθείας.
ἡμεῖς δὲ καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ ἐν παραδόσεσιν εὕρομεν καὶ τὸν πατέρα.
ἦν γὰρ οὗτος τῶν γενῶν Σιδῶνος καὶ τῶν Χαναναίων. διέπεσε τοίνυν
ὁ μυθώδης αὐτοῦ λόγος· καὶ μάτην αὐτοῦ καὶ ἡ πολιτεία· οὐ γὰρ τὸ
ἀψύχοις ἀρκεῖσθαι μετὰ κακοπιστίας, τοῦτο ζωῆς ἐστι καὶ ἐλπίδος
διδασκαλεῖον σωτηρίας. «πάντα», γάρ φησιν, «εἰς δόξαν θεοῦ γινέσθω.»
8. Ἀλλὰ περὶ τούτων καὶ αὐτόθι ἀρκεῖσθαι ἡγοῦμαι. συνετρίψαμεν

γὰρ τοῦ σκορπίου τὰς πτέρυγας, καὶ κατεσπάσαμεν αὐτοῦ τὰς δυνάμεις.
ὄφις γὰρ πτερωτὸς οὗτος καὶ σκορπίος, πτέρυγας ἔχων κατὰ πολλοὺς
152
«θεὸς τῶν πατέρων», τὸ ἀρχαῖον ἀπεφήνατο· ὁ δὲ Μωυσῆς συνέσει ἐκ

θεοῦ κεχαριτωμένος ἠρώτα οὐ ταῦτα, ἀλλὰ καὶ τὸ ἔτι ἀνώτατον, ὅτι
»ἐὰν ἀπέλθω πρὸς αὐτοὺς καὶ εἴπωσι πρός με· τί αὐτῷ ὄνομα; τί ἐρῶ
πρὸς αὐτούς;» ὁ δὲ λοιπὸν ἀποκαλύπτει· «ἐγώ εἰμι ὁ ὤν». καὶ τὰ μὲν
πρῶτα
ἀπὸ τῶν ἐγγυτάτων ἤρξατο, εἰς ἔσχατον δὲ τὸ ἀνώτατον ἐδήλου. ἀλλὰ
καὶ ὁ Λουκᾶς ἄρχεται ἀπὸ τῶν κάτω καὶ ἐγγυτάτω, ὅτι «ἦν αὐτὸς ὁ
Ἰησοῦς
ἀρχόμενος ὡς ἐτῶν τριάκοντα, ὢν υἱὸς ὡς ἐνομίζετο τοῦ Ἰωσήφ, τοῦ
Ἠλί, τοῦ Ματθᾶν, τοῦ Νάθαν, τοῦ Δαυίδ, τοῦ Ἰούδα, τοῦ Ἰακώβ, τοῦ
Ἀβραάμ, τοῦ Ναχώρ, τοῦ Νῶε, τοῦ Λάμεχ, τοῦ Ἐνώχ, τοῦ Σήθ, τοῦ
Ἀδάμ, τοῦ θεοῦ». καὶ ὁρᾷς πῶς τὴν ἔνσαρκον παρουσίαν πρῶτον ἔδειξεν,
ἔπειτα τὸ ἔσχατον. διὸ καὶ Ματθαῖος κατὰ τὴν ἔνσαρκον γενεαλογίαν

βουλόμενος καταγαγεῖν τὴν Χριστοῦ παρουσίαν εἰς τὴν τῶν ἀνθρώπων
διάνοιαν, οὐκ εὐθὺς εἶπεν ὅτι γένεσις Ἰησοῦ Χριστοῦ υἱοῦ Ἀβραάμ,
ἀλλὰ υἱοῦ Δαυὶδ πρῶτον, εἶτα υἱοῦ Ἀβραάμ, ἵνα τὸ πρόσφατον ὁρώμενον
καὶ τὸ ἔγγιστα συγκροτούμενον καὶ τὸ ἔτι ἀνώτερον ὑποδεικνύων, τὸ

ἔτι ὑπὲρ πᾶσαν κτίσιν σημάνῃ ἀναφαίρετον.
23. Διὸ καὶ ὁ Ἰωάννης ἐλθὼν ὁ μακάριος καὶ εὑρὼν τοὺς ἀνθρώπους
ἠσχολημένους περὶ τὴν κάτω Χριστοῦ παρουσίαν, [καὶ] τῶν μὲν Ἐβιω-
ναίων πλανηθέντων διὰ τὴν ἔνσαρκον Χριστοῦ γενεαλογίαν ἀπὸ Ἀβραὰμ
ὑπὸ Ματθαίου καταγομένην καὶ Λουκᾶ ἀναγομένην ἄχρι τοῦ Ἀδάμ,
εὑρών τε τοὺς Κηρινθιανοὺς καὶ Μηρινθιανοὺς ἐκ παρατριβῆς αὐτὸν
Ἀβραάμ, τοῦ Ναχώρ, τοῦ Νῶε, τοῦ Λάμεχ, τοῦ Ἐνώχ, τοῦ Σήθ, τοῦ
Ἀδάμ, τοῦ θεοῦ». καὶ ὁρᾷς πῶς τὴν ἔνσαρκον παρουσίαν πρῶτον ἔδειξεν,
ἔπειτα τὸ ἔσχατον. διὸ καὶ Ματθαῖος κατὰ τὴν ἔνσαρκον γενεαλογίαν

βουλόμενος καταγαγεῖν τὴν Χριστοῦ παρουσίαν εἰς τὴν τῶν ἀνθρώπων
διάνοιαν, οὐκ εὐθὺς εἶπεν ὅτι γένεσις Ἰησοῦ Χριστοῦ υἱοῦ Ἀβραάμ,
ἀλλὰ υἱοῦ Δαυὶδ πρῶτον, εἶτα υἱοῦ Ἀβραάμ, ἵνα τὸ πρόσφατον ὁρώμενον
καὶ τὸ ἔγγιστα συγκροτούμενον καὶ τὸ ἔτι ἀνώτερον ὑποδεικνύων, τὸ

ἔτι ὑπὲρ πᾶσαν κτίσιν σημάνῃ ἀναφαίρετον.
153
23. Διὸ καὶ ὁ Ἰωάννης ἐλθὼν ὁ μακάριος καὶ εὑρὼν τοὺς ἀνθρώπους
ἠσχολημένους περὶ τὴν κάτω Χριστοῦ παρουσίαν, [καὶ] τῶν μὲν Ἐβιω-
ναίων πλανηθέντων διὰ τὴν ἔνσαρκον Χριστοῦ γενεαλογίαν ἀπὸ Ἀβραὰμ
ὑπὸ Ματθαίου καταγομένην καὶ Λουκᾶ ἀναγομένην ἄχρι τοῦ Ἀδάμ,
εὑρών τε τοὺς Κηρινθιανοὺς καὶ Μηρινθιανοὺς ἐκ παρατριβῆς αὐτὸν
λέγοντας εἶναι ψιλὸν ἄνθρωπον καὶ τοὺς Ναζωραίους καὶ ἄλλας πολλὰς
αἱρέσεις, ὡς κατόπιν ἐλθὼν (τέταρτος γὰρ οὗτος εὐαγγελίζεται) ἄρχε-
ται ἀνακαλεῖσθαι ὡς εἰπεῖν τοὺς πλανηθέντας καὶ ἠσχολημένους περὶ
τὴν κάτω Χριστοῦ παρουσίαν καὶ λέγειν αὐτοῖς ὡς κατόπιν βαίνων καὶ
ὁρῶν τινας εἰς τραχείας ὁδοὺς κεκλικότας καὶ ἀφέντας τὴν εὐθεῖαν καὶ
ἀληθινήν, ὡς εἰπεῖν· ποῖ φέρεσθε; ποῖ βαδίζετε οἱ τὴν τραχεῖαν ὁδὸν
καὶ σκανδαλώδη καὶ εἰς χάσμα φέρουσαν βαδίζοντες; ἀνακάμψατε. οὐκ
ἔστιν οὕτως, οὐκ ἔστιν ἀπὸ Μαρίας μόνον ὁ θεὸς λόγος, ὁ ἐκ πατρὸς
ὁρῶν τινας εἰς τραχείας ὁδοὺς κεκλικότας καὶ ἀφέντας τὴν εὐθεῖαν καὶ
ἄνωθεν γεγεννημένος, οὐκ ἔστιν ἀπὸ τῶν χρόνων Ἰωσὴφ τοῦ ταύτης
ὁρμαστοῦ, οὐκ ἔστιν ἀπὸ τῶν χρόνων Σαλαθιὴλ καὶ Ζοροβάβελ καὶ
Δαυὶδ καὶ Ἀβραὰμ καὶ Ἰακὼβ καὶ Νῶε καὶ Ἀδάμ, ἀλλὰ «ἐν ἀρχῇ
ἦν ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν θεὸν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος». τὸ δὲ ἦν
καὶ ἦν καὶ ἦν οὐχ ὑποδέχεται τὸ μὴ εἶναί ποτε. καὶ ὁρᾷς πῶς εὐθὺς τὰ
ἐγγυ-
τάτω πρῶτον σημαίνει, πῶς Ματθαῖος μὲν τὴν ὁδὸν ἔδειξε διὰ τῆς γενεα-
λογίας καὶ οὐδὲ αὐτὸς πάντα ἠκρίβωσεν, ἀλλ' ἐπὶ τὰ ἄνωθεν ἔφερε
καίτοι γε τὴν γενεαλογίαν, πῶς τε ὁ Μάρκος περὶ τῶν ἐν τῷ κόσμῳ
πεπραγ-
ματευμένων διηγήσατο καὶ φωνῆς βοώσης ἐν τῇ ἐρήμῳ, περί τε
τοῦ κυρίου τοῦ διὰ προφητῶν πεπροφητευμένου καὶ νόμου, πῶς τε ὁ
Λουκᾶς ἀπὸ τῶν κάτω ἐπὶ τὰ ἄνω ἀνῆγεν, ἐς ὕστερον δὲ ἐλθὼν τέταρτος
ὁ Ἰωάννης τὴν κορωνίδα καὶ τὸ ἀκραιφνὲς τῆς ἄνω τάξεως καὶ ἀεὶ
οὔσης θεότητος τὸ ὕστερον ἐδήλωσεν, οὕτως καὶ ὁ Σολομῶν
παροιμιωδῶς
λέγων τὴν ἀρχὴν τῶν ὁδῶν , εἴ γε κἂν εὐσεβῶς θελήσαιέν τινες λέγειν
περὶ τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας, ὡς αὐτῆς φασκούσης περὶ τῆς τοῦ
Χριστοῦ
θεότητος ὅτι «αὐτὴ ἡ θεότης ἔκτισε τὸν οἶκον», ὅτι αὐτὴ ἡ θεότης τὴν
σάρκα
καὶ τὴν ἐνανθρώπησιν εἰργάσατο, «ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ εἰς ἔργα αὐτοῦ»
154

ἄνωθεν γεγεννημένος, οὐκ ἔστιν ἀπὸ τῶν χρόνων Ἰωσὴφ τοῦ ταύτης
ὁρμαστοῦ, οὐκ ἔστιν ἀπὸ τῶν χρόνων Σαλαθιὴλ καὶ Ζοροβάβελ καὶ
Δαυὶδ καὶ Ἀβραὰμ καὶ Ἰακὼβ καὶ Νῶε καὶ Ἀδάμ, ἀλλὰ «ἐν ἀρχῇ
ἦν ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν θεὸν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος». τὸ δὲ ἦν
καὶ ἦν καὶ ἦν οὐχ ὑποδέχεται τὸ μὴ εἶναί ποτε. καὶ ὁρᾷς πῶς εὐθὺς τὰ
ἐγγυ-
τάτω πρῶτον σημαίνει, πῶς Ματθαῖος μὲν τὴν ὁδὸν ἔδειξε διὰ τῆς γενεα-
λογίας καὶ οὐδὲ αὐτὸς πάντα ἠκρίβωσεν, ἀλλ' ἐπὶ τὰ ἄνωθεν ἔφερε
καίτοι γε τὴν γενεαλογίαν, πῶς τε ὁ Μάρκος περὶ τῶν ἐν τῷ κόσμῳ
πεπραγ-
ματευμένων διηγήσατο καὶ φωνῆς βοώσης ἐν τῇ ἐρήμῳ, περί τε
τοῦ κυρίου τοῦ διὰ προφητῶν πεπροφητευμένου καὶ νόμου, πῶς τε ὁ
Λουκᾶς ἀπὸ τῶν κάτω ἐπὶ τὰ ἄνω ἀνῆγεν, ἐς ὕστερον δὲ ἐλθὼν τέταρτος
ὁ Ἰωάννης τὴν κορωνίδα καὶ τὸ ἀκραιφνὲς τῆς ἄνω τάξεως καὶ ἀεὶ
οὔσης θεότητος τὸ ὕστερον ἐδήλωσεν, οὕτως καὶ ὁ Σολομῶν
παροιμιωδῶς
λέγων τὴν ἀρχὴν τῶν ὁδῶν , εἴ γε κἂν εὐσεβῶς θελήσαιέν τινες λέγειν
περὶ τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας, ὡς αὐτῆς φασκούσης περὶ τῆς τοῦ
Χριστοῦ
θεότητος ὅτι «αὐτὴ ἡ θεότης ἔκτισε τὸν οἶκον», ὅτι αὐτὴ ἡ θεότης τὴν
σάρκα
καὶ τὴν ἐνανθρώπησιν εἰργάσατο, «ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ εἰς ἔργα αὐτοῦ»
τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας καὶ ἀγαθότητος, εἶτα εὐθὺς μετέπειτα,
αὐτῇ πνευματικῶς ἔχοντα πνευματικῶς λαμβάνοντες ἀληθῆ μὲν

ὄντα, ἐν βαθύτητι δὲ σαφηνιζόμενα πεπιστεύκασιν. οὐ μόνον γὰρ τοῦτο
ἐκεῖ βαθέως εἴρηται, ἀλλὰ καὶ ἄλλα πολλά.
37. Ἐν δὲ τῷ παρόντι καιρῷ διὰ τὴν συντομίαν μόνον ἐν ὑπομνήσει
γεγένημαι τῷ λόγῳ, ὅπως γνῶσιν οἱ θεοσεβεῖς ὅτι παντὶ βουλομένῳ
ὑπερβαίνειν τοὺς ὅρους τῆς ἁγίας θεοῦ ἐκκλησίας καὶ παραδόσεως τῆς
προφητικῆς καὶ ἀποστολικῆς πίστεώς τε καὶ διδασκαλίας τὴν ἐλπίδα,
ἀπὸ τῆς μιᾶς ὑποθέσεως τοῦ μικροῦ καὶ βραχέος λόγου κατὰ τὸ
ἀκαριαῖον
καὶ τυχὸν ἐν παρεκβάσει γινομένου τοῦ φρονήματος, εἰς πολλὰς λοιπὸν
κενοφωνίας καὶ σφαλερὰς ὑπονοίας ὁ λογισμὸς καὶ εἰς ἀναρμόστους καὶ
155
ξένας ζητήσεις καὶ «ἀπεράντους γενεαλογίας», κατὰ τὰ ὑπὸ τοῦ

ἀποστόλου
εἰρημένα, τραπήσεται. εἶναι γὰρ τοῦτο εὔηθες πολὺ καὶ μηδὲ χρείαν
ἔχον ἑρμηνείας παντὶ σαφές ἐστι τῷ σύνεσιν κεκτημένῳ· ὅτι οὐδὲ ἐπι-
δέεται ζητήσεως ἡ τοιαύτη σοφία καὶ ὑπόθεσις τοῦ λόγου. εἰ γὰρ ἐγει-
ρόμεθα πάλιν περιτέμνεσθαι, τίνι τῷ λόγῳ οὐ προειλήφαμεν τὸ περι-
τέμνεσθαι; ἄρα οὖν κατὰ τοῦτο ἀναγκαιότερον ἡμῶν πράττοντες τυγχά-
νουσιν οἱ ἀπεντεῦθεν τὸ τέλειον ἐπιγνόντες καὶ προειληφότες τελειοῦ-
σθαι ἐν τῇ τότε μελλούσῃ τελειότητι. ποῦ οὖν τὸ παρὰ τῷ ἀποστόλῳ
εἰρημένον ὅτι «ἐὰν περιτέμνησθε, Χριστὸς ὑμᾶς οὐδὲν ὠφελήσει» καὶ
»οἵτινες ἐν νόμῳ δικαιοῦσθε, τῆς χάριτος ἐξεπέσατε», καὶ ποῦ τὸ παρὰ
τῷ κυρίῳ εἰρημένον «ἐν γὰρ τῇ ἀναστάσει οὔτε γαμοῦσιν
ἀδελφοῦ αὐτὸν ἐσχηκέναι δι' ἣν εἶχεν Ἰωσὴφ μόνον πρὸς τὴν Μαρίαν
γνησιότητα ἀπὸ τοῦ ὁρμασθῆναι αὐτὴν αὐτῷ. μόνον τούτῳ τῷ
Ἰακώβῳ ἐξῆν ἅπαξ εἰσιέναι τοῦ ἔτους εἰς τὰ ἅγια τῶν ἁγίων, διὰ
τὸ Ναζιραῖον αὐτὸν εἶναι καὶ μεμίχθαι τῇ ἱερωσύνῃ. ἔνθεν γὰρ ἡ
Μαρία κατὰ δύο τρόπους συγγενὴς ἐτύγχανε τῆς Ἐλισάβετ, καὶ
ὁ Ἰάκωβος διέφερε τῇ ἱερωσύνῃ, ἐπειδήπερ αἱ δύο φυλαὶ συνήπτοντο
μόναι πρὸς ἀλλήλας, ἥ τε βασιλικὴ τῇ ἱερατικῇ καὶ ἡ ἱερατικὴ τῇ
βασιλικῇ, ὡς καὶ ἄνω ἐν τῇ ἐξόδῳ Ναασσὼν ὁ ἀπὸ τοῦ
Ἰούδα φύλαρχος λαμβάνει τὴν Ἐλισάβετ τὴν ἀρχαίαν, τὴν θυγα-
τέρα Ἀαρών, ἑαυτῷ γυναῖκα. ὅθεν πολλαὶ τῶν αἱρέσεων τὴν
κατὰ σάρκα γενεαλογίαν τοῦ σωτῆρος ἀγνοοῦσι καὶ διὰ τὸ ἀπορεῖν
αὐτοὺς ἀπιστοῦσι καὶ δοκοῦσιν ἀντιλέγειν τῇ ἀληθείᾳ, λέγοντες·
πῶς ἡ ἀπὸ φυλῆς Δαυὶδ καὶ Ἰούδα δύναται συγγενὴς εἶναι τῆς Ἐλισάβετ
τῆς ἀπὸ τοῦ Λευί;
14. 8Οὗτος ὁ Ἰάκωβος καὶ πέταλον ἐπὶ τῆς κεφαλῆς ἐφόρεσε·
καὶ ποτὲ ἀβροχίας γενομένης ἐπῆρε τὰς χεῖρας εἰς οὐρανὸν καὶ προς-
ηύξατο, καὶ εὐθὺς ὁ οὐρανὸς ἔδωκεν ὑετόν. ἐρεοῦν δὲ ἱμάτιον οὐδέποτε
ἐνεδύσατο. τὰ δὲ γόνατα αὐτοῦ ἐσκληρίασαν δίκην καμήλων, ἀπὸ
τοῦ πάντοτε κάμπτειν αὐτὰ ἐνώπιον κυρίου δι' ὑπερβολὴν εὐλαβείας.
τοῦτον οὖν ὀνόματι οὐκέτι ἐκάλουν, ἀλλ' ὁ δίκαιος ἦν αὐτῷ ὄνομα.
οὗτος οὐδέποτε ἐν βαλανείῳ ἐλούσατο, οὗτος ἐμψύχου οὐ μετέσχε,
λεγομένων καὶ μὴ οὐσῶν, αὐτῆς δὲ διττῶς ὀνομαζομένης. ἐπὶ γὰρ ταῖς

ἄλλαις οὐκ εἶπεν, ὀγδοήκοντά εἰσι παλλακαί μου, ἀλλὰ ταῖς μὲν βασι-
156
λίσσαις διὰ τῆς ἐνδόξου ὀνομασίας τὴν συνάφειαν τῆς τιμῆς ἀπένειμεν,
ἐπὶ δὲ ταῖς παλλακαῖς τὸ ἀλλότριον τέλεον ἀπεφήνατο. ὧν τοὺς ἀριθμοὺς
εἰς νοῦν λαμβάνοντες κατὰ τὴν ἀναγωγὴν τῆς θεωρίας ἐπεργάσασθαι
ἐν τῷ τόπῳ ἀναγκαζόμεθα διὰ τὸ μὴ ὑπερβαίνειν, οὐ ψυχρολογοῦντες,
ἀλλ' ἐν ἀληθείᾳ λόγους διὰ τῶν ἀληθινῶν γραφῶν ταῖς ἀληθιναῖς θεω-
ρίαις ἀντεξετάζοντες. ὅτι μὲν γὰρ καὶ ὁ ἀριθμὸς γεγραμμένος ἀπαρά-
βατός ἐστιν ἑκάστης ὑποθέσεως καὶ οὔτε δύναται τὸ ἐν ἀριθμῷ κατα-
τεταγμένον ἕωλόν τι εἶναι οὔτε εἰς ἀργότητα ἐν τῇ γραφῇ ἐπιμετρεῖσθαι
δῆλον. βασίλισσαι δέ εἰσιν αἱ ἤδη πρότερον εἰς γενεαλογίαν ὠνομας-
μέναι ψυχαί. ὡς γὰρ βασιλεῖ συνέπονται πλήθη πολλά, τοῦ δὲ βασιλέως
κεφαλῆς οὔσης, ὥσπερ ἐπὶ σώματος πολλῶν μελῶν ὄντων ἀπὸ τῆς κεφα-
λῆς ὁ εἷς ἄνθρωπος ἀριθμηθήσεται, οὕτως ἀπὸ τοῦ ἑνὸς βασιλέως τὸ
πᾶν πλῆθος τὸ ὑπὸ τὸν βασιλέα εἰς ἕνα ἀναλογισθήσεται.
4. Βασίλισσα τοίνυν ἡ γενεὰ ἐν Χριστῷ κέκληται, οὐ τῆς πάσης
γενεᾶς βασιλευσάσης, ἀλλὰ τῆς μιᾶς τῆς ἐπιγνούσης τὸν κύριον δι' ὀνο-
μασίας τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς εἰς τὸ βασιλικὸν ἀξίωμα καὶ τάξιν φερομένης,
ὡς οἷον εἰπεῖν Ἀδὰμ καὶ πᾶσα αὐτοῦ γενεὰ βασίλισσα αὕτη ἀριθμη-
θήσεται, ἥ τε αὐτοῦ ἀρχὴ καὶ ἡ πατριαρχία, βασιλεύσασα[ι] [μετὰ τῶν]
μετ' αὐτοῦ, διὰ τὴν πρὸς τὸν θεὸν γνῶσιν καὶ ἣν κατηξίωται πρῶτος
τυγχανουσῶν λοιπὸν γενεῶν, καθὼς αὐτῷ τῷ κυρίῳ μόνῳ ἔγνωσται. οὐ-

κέτι γὰρ κατὰ γενεὰν οἱ ἀριθμοὶ παρά τισιν ἀνηνέχθησαν ἢ
κατετάχθησαν,
διὰ τὸ ἐπεσφραγίσθαι τὸν ἀριθμὸν τῆς τοιαύτης ὑποθέσεως καὶ
ἀποκεκλεῖ-
σθαι διὰ τοῦ τῶν βασιλισσῶν ἀριθμοῦ ἕως αὐτῆς τῆς ἐνσάρκου
παρουσίας
ἠριθμημένου. λοιπὸν γὰρ οἱ μετέπειτα συγγραφεῖς ἢ λογογράφοι ἢ
χρονο-
γράφοι ἢ ἱστοριογράφοι οὐκέτι γενεὰς ἀριθμοῦσιν, ἀλλ' ἢ βασιλέων
τὰς διαδοχὰς καὶ χρόνους κατὰ τὸν τῶν ἐτῶν ἀριθμὸν ἑκάστου βασιλέως,
ὥστε ἐξ ἅπαντος εὖ μάλα τὸν συνετὸν γινώσκειν ὅτι καὶ ἀπὸ τούτου τοῦ
ζητήματος τὸ πᾶν τοῦ χρόνου συνετμήθη εἰς τὸν τῶν ξβ γενεῶν ἕως
Χριστοῦ ἀριθμόν, διὰ τὸ μηκέτι μετὰ Χριστὸν κατὰ τὴν ὑπόθεσιν ταύτην
διὰ Γενεαλογιῶν τοὺς τοῦ κόσμου χρόνους ἀριθμεῖσθαι, τελειουμένου
τοῦ ἀριθμοῦ ἐν μιᾷ συνενώσει τῇ σημαινομένῃ κατὰ τὸ τῆς εὐδοκίας
θεοῦ ἀμετάστατον ἔρεισμα· ὡς ἀπὸ τῆς αὐτῆς τὴν τοῦ αἰῶνος συντέλειαν
φαίνεσθαι συντεμνομένην καὶ ἐπὶ τὸ μεταβατικὸν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος
πληρουμένην. διὸ λέγει «μία ἐστὶ περιστερά μου, τελεία μου», ὡς ἕως
157
αὐτῆς τῶν πάντων τελειουμένων, κἄν τε χρόνοι ὦσιν καὶ καιροί, ἐνιαυ-
τοί τε καὶ διαστήματα γενεῶν κατά τε βασιλέας ἢ ὑπάτους ἢ ὀλυμπιάδας
ἢ ἡγεμονίας ὁ αἰὼν ἑαυτὸν ἀριθμήσειεν. ὀγδοήκοντα δὲ παλλακαί,
αἵτινες
ἐν μέσῳ τῶν βασιλίδων καὶ πρὸ τῆς ἐνσάρκου βασιλείας τουτέστι τῆς
πίστεως καὶ αὐτῆς ταύτης τῆς νύμφης καὶ παρθένου, καὶ ἀσπίλου τε καὶ
»περιστερᾶς», τῆς «μόνης τῇ μητρὶ καὶ τῇ τεκούσῃ».
Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In pentecosten (orat. 41) Vol. 36, page 433,

line 15
ἐννοῶ μὲν τὸν ἕβδομον ἐν προγόνοις Ἐνὼχ, τῇ

μεταθέσει τετιμημένον. Ἐννοῶ δὲ τὸν εἰκοστὸν
πρῶτον Ἀβραὰμ, τῇ πατριαρχίᾳ δεδοξασμένον,
μυστηρίου προσθήκῃ μείζονος. Τρισσουμένη γὰρ ἡ
ἑβδομὰς τὸν ἀριθμὸν τοῦτον ἐργάζεται. Τολ-
μήσειε δ' ἄν τις τῶν πάντα νεανικῶν, καὶ ἐπὶ
τὸν νέον Ἀδὰμ ἐλθεῖν, τὸν Θεόν μου καὶ Κύριον
Ἰησοῦν Χριστὸν, ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ καὶ τοῦ ὑπὸ
τὴν ἁμαρτίαν Ἀδὰμ, ἑβδομηκοστὸν ἕβδομον ἀρι-
θμούμενον, κατὰ τὴν τοῦ Λουκᾶ γενεαλογίαν ἀνα-
ποδίζουσαν. Ἐννοῶ δὲ καὶ τὰς ἑπτὰ σάλπιγγας
Ἰησοῦ τοῦ Ναυὴ, καὶ περιόδους τοσαύτας, καὶ ἡμέ-
ρας, καὶ ἱερέας, ἐξ ὧν τὰ Ἱεριχούντια τείχη
κατασείεται. Ὡς δὲ καὶ τὴν ἑβδόμην ἀναστρο-
φὴν, ὥσπερ δὲ μυστικὴν τὴν τρισσὴν ἐμφύ-
σησιν Ἡλίου τοῦ προφήτου, τῷ τῆς Σαρα-
φθίας χήρας υἱῷ τὸ ζῇν ἐμπνεύσασαν, καὶ
τοῦ αὐτοῦ τὴν ἰσάριθμον κατὰ τῶν σχιδάκων ἐπί-
κλυσιν, ἡνίκα πυρὶ θεοπέμπτῳ τὴν θυσίαν ἀν-
ήλωσε, καὶ τοὺς τῆς αἰσχύνης προφήτας
Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Carmina dogmatica Page 480, line 12t
Λιμοῦ κακοῦντος τὰς πόλεις, ἐδέξατο·

ᾟ καὶ μικρὸν ἦν ἔλαιον ἐν τῷ καψάκῃ,
Καὶ δρὰξ ἀλεύρων ὑδρίᾳ κεκρυμμένος.
Τοῦτο δ' ἀφειδῶς μεταδοῦσα τῷ ξένῳ,
Πηγὴν, τρέφουσαν οἶκον, εὗρε τὴν δόσιν.
Ταύτης τὸν υἱὸν Ἠλίας ζῶντα τρέφων,
Θανόντα νεκρῶν ἐξανέστησε ζόφου.
158
Μήτηρ δὲ, πρὶν κλαίουσα τὴν ἀπαιδίαν,

Ἐγένετο μήτηρ αὖθις ὠδίνων δίχα.
ΙΗʹ. Περὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ γενεαλογίας.
Ματθαῖος πόθεν, εἰπὲ, μέγας, Λουκᾶς τε φέριστος,

Τὴν μὲν ὅγ', αὐτὰρ ὁ τήνδε βίβλοις ἐνέθηκε γενέθλην,
Αἳ Χριστὸν κατάγουσιν ἀφ' αἵματος ἀρχεγόνοιο;
Πῶς δ' ὁ μὲν ἐν πλεόνεσσιν, ὅδ' ἐν παύροισιν ἔληξεν;
Ἐς Δαυῒδ μὲν ἄνακτα γένους ῥόος ἀμφοτέροισιν
Ἄτμητος· μετέπειτα ῥέει δίχα, ὑστάτιον δὲ
Συμφέρεθ' ὡς ἐπὶ πόντον ἀπείρονα Χριστὸν ὁδεύων.
Ὧδέ κεν ἀθρήσειας, ἐμῷ δ' ἐπιπείθεο μύθῳ·
Δαυῖδαι, Σολομών τε, Νάθαν τ' ἔσαν, ὧν ὁ μὲν εἷλκεν
Ὥς τε ῥόον μεγάλου ποταμοῦ, βασιλήϊον αἷμα·
Πορφύριος. ., De abstinentia Book 1, sec. 7, line 1
τῆς ἀπὸ τῶν ζῴων βοηθείας ἄρδην ἀναιρεῖν καὶ κατα-

κλείειν εἰς τὸν ἄπορον καὶ ἀνόργανον καὶ ἀκτήμονα
τῶν ἀναγκαίων βίον. φασὶ δὲ οὐκ εὐτυχῶς διαβιῶναι
τοὺς πρώτους γενομένους· οὐδὲ γὰρ ἐπὶ τῶν ζῴων
ἵστασθαι τὴν δεισιδαιμονίαν, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τὰ φυτὰ
βιάζεσθαι. τί γὰρ μᾶλλον ὁ βοῦν ἀποσφάττων καὶ
πρόβατον ἀδικεῖ τοῦ κόπτοντος ἐλάτην ἢ δρῦν; εἴ γε
καὶ τούτοις ἐμφύεται ψυχὴ κατὰ τὴν μεταμόρφωσιν.
τῶν μὲν οὖν ἀπὸ τῆς στοᾶς καὶ τοῦ περιπάτου τὰ
κυριώτατα ταῦτα.
οἱ δὲ ἀπὸ τοῦ Ἐπικούρου ὥσπερ γενεαλογίαν μα-
κρὰν διεξιόντες φασὶν ὡς οἱ παλαιοὶ νομοθέται, ἀπι-
δόντες εἰς τὴν τοῦ βίου κοινωνίαν τῶν ἀνθρώπων
καὶ τὰς πρὸς ἀλλήλους πράξεις, ἀνόσιον ἐπεφήμισαν
τὴν ἀνθρώπου σφαγὴν καὶ ζημίας οὐ τὰς τυχούσας
προσῆψαν, τάχα μὲν καὶ φυσικῆς τινὸς οἰκειώσεως
ὑπαρχούσης τοῖς ἀνθρώποις πρὸς ἀνθρώπους διὰ τὴν
ὁμοιότητα τῆς μορφῆς καὶ τῆς ψυχῆς εἰς τὸ μὴ προ-
χείρως φθείρειν τὸ τοιοῦτον ζῷον ὥσπερ ἕτερόν τι
τῶν συγκεχωρημένων· οὐ μὴν ἀλλὰ τήν γε πλείστην
αἰτίαν τοῦ δυσχερανθῆναι τοῦτο καὶ ἀνόσιον ἐπιφη
159
Πορφύριος. ., Isagoge sive quinque voces Vol. 4,1, page 6, line 3
αὐτά, εἶδος δὲ πάλιν τῶν πρὸ αὐτοῦ ὡς περιεχόμενον ὑπ' αὐτῶν.

Ἀφορίζονται τοίνυν τὸ μὲν γενικώτατον οὕτως, ὃ γένος ὂν οὐκ ἔστιν
εἶδος, καὶ πάλιν, ὑπὲρ ὃ οὐκ ἂν εἴη ἄλλο ἐπαναβεβηκὸς γένος· τὸ δὲ εἰ-
δικώτατον, ὃ εἶδος ὂν οὐκ ἔστιν γένος καὶ ὃ εἶδος ὂν οὐκ ἂν διελοίμεθα
ἔτι εἰς εἴδη καὶ ὃ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ ἀριθμῷ ἐν τῷ τί
ἐστι κατηγορεῖται. τὰ δὲ μέσα τῶν ἄκρων ὑπάλληλά τε καλοῦσι γένη
καὶ εἴδη, καὶ ἕκαστον αὐτῶν εἶδος εἶναι καὶ γένος τίθενται, πρὸς
ἄλλο μέντοι καὶ ἄλλο λαμβανόμενον. τὰ δὴ πρὸ τῶν εἰδικωτάτων ἄχρι
τοῦ γενικωτάτου ἀνιόντα γένη τε λέγεται καὶ εἴδη καὶ ὑπάλληλα γένη ὡς
ὁ Ἀγαμέμνων Ἀτρείδης καὶ Πελοπίδης καὶ Τανταλίδης καὶ τὸ τελευταῖον
Διός. ἀλλ' ἐπὶ μὲν τῶν Γενεαλογιῶν εἰς ἕνα ἀνάγουσι, φέρε εἰπεῖν τὸν
Δία, τὴν ἀρχὴν ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, ἐπὶ δὲ τῶν γενῶν καὶ τῶν εἰδῶν οὐχ
οὕτως ἔχει· οὐ γάρ ἐστι κοινὸν ἓν γένος πάντων τὸ ὂν οὐδὲ πάντα ὁμο-
γενῆ καθ' ἓν τὸ ἀνωτάτω γένος, ὥς φησιν ὁ Ἀριστοτέλης. ἀλλὰ κείσθω,
ὥσπερ ἐν ταῖς Κατηγορίαις, τὰ πρῶτα δέκα γένη οἷον ἀρχαὶ δέκα πρῶται·
κἂν δὴ πάντα τις ὄντα καλῇ, ὁμωνύμως, φησί, καλέσει, ἀλλ' οὐ συνω-
νύμως. εἰ μὲν γὰρ ἓν ἦν κοινὸν πάντων γένος τὸ ὄν, συνωνύμως ἂν πάντα
ὄντα ἐλέγετο· δέκα δὲ ὄντων τῶν πρώτων ἡ κοινωνία κατὰ τοὔνομα

μόνον,
Αθανάσιος θεολόγος. , Historia Arianorum Cha. 66, sec. 4, line 4
πρότερον ἴσχυσε προστῆναι τῆς αἱρέσεως εἰ μή, καθὰ προεῖπον, βασιλέα

εὗρε προστάτην
ταύτης. οἱ μὲν οὖν πατέρες ἡμῶν οἰκουμενικὴν σύνοδον πεποιήκασι καὶ
τριακόσιοι
πλεῖον ἢ ἔλαττον ἐπίσκοποι συνελθόντες κατέκριναν τὴν ἀρειανὴν
αἵρεσιν καὶ ἀπεφήναντο
πάντες ἀλλοτρίαν αὐτὴν καὶ ξένην τῆς ἐκκλησιαστικῆς πίστεως εἶναι, οἱ
δὲ προστάται
ταύτης ὁρῶντες ἑαυτοὺς λοιπὸν ἀσχημονοῦντας καὶ μηδὲν εὔλογον
ἔχοντας ἄλλην ὁδὸν
ἐπενόησαν καὶ διὰ τῆς ἔξωθεν ἐξουσίας ἐκδικεῖν ταύτην ἐπεχείρησαν· ἐφ'
ᾧ μᾶλλον ἄν τις
αὐτῶν θαυμάσειε τὸ καινὸν καὶ πονηρὸν ἐπιτήδευμα, καὶ πῶς
ὑπερβάλλουσι τὰς ἄλλας
αἱρέσεις. τῶν μὲν γὰρ ἄλλων αἱρέσεων τὰ ἐφευρήματα ἐν πιθανότητι
ῥημάτων ἔχει
160
τὴν μανίαν πρὸς ἀπάτην τῶν ἀκεραίων. καὶ Ἕλληνες μέν, ὡς εἶπεν ὁ
ἀπόστολος, ἐν ὑπερο-
χῇ καὶ πειθοῖ λόγων καὶ σοφίσμασι πιθανοῖς ἐπιχειροῦσιν, Ἰουδαῖοι δὲ
ἀφέντες τὰς θείας
γραφὰς λοιπόν, ὡς εἶπεν ὁ ἀπόστολος, «ἐν μύθοις καὶ γενεαλογίαις
ἀπεράντοις» ἔχουσι τὴν
ἔριν. Μανιχαῖοι γὰρ καὶ Οὐαλεντῖνοι σὺν αὐτοῖς καὶ ἄλλοι καπηλεύοντες
τὰς θείας γραφὰς
τοῖς ἑαυτῶν ἐπιπλάστοις λόγοις μυθολογοῦσιν. οἱ δὲ Ἀρειανοὶ τῶν μὲν
ἄλλων αἱρέ-
σεών εἰσι τολμηρότεροι καὶ μικροτέρας ἑαυτῶν ἀδελφὰς ἀπέδειξαν
ἐκείνας πλέον αὐτῶν
ἀσεβοῦντες, καθάπερ εἴρηται, καὶ πάντας, μάλιστα δὲ τοὺς Ἰουδαίους
ζηλώσαντες ἐν πο-
νηρίᾳ. ὡς γὰρ ἐκεῖνοι μὴ δυνάμενοι τὸν Παῦλον ἐλέγξαι περὶ ὧν
ἐπροφασίζοντο εὐθὺς
ἤγαγον αὐτὸν πρὸς τὸν χιλίαρχον καὶ τὸν ἡγεμόνα, οὕτως οὗτοι καὶ
πλέον ἐκείνων ἐπινο-
οῦντες τῇ ἐξουσίᾳ μόνῃ τῶν δικαστῶν κέχρηνται. καὶ μόνον τις αὐτοῖς
ἀντείρηκεν, ἕλκεται
πρὸς τὸν ἡγεμόνα ἢ τὸν στρατηλάτην.
Αθανάσιος θεολόγος. , Fra. varia Vol. 26, page 1224, line 14
Τοῦ αὐτοῦ (Ἀθανασίου) κατὰ Οὐαλεντίνου, τὰ πολλὰ συμφώνου ὄντος

τοῖς προδηλωθεῖσιν αἱρετικοῖς.
Πῶς λέγετε Χριστὸν οὐρανίαν σάρκα περιβεβλῆ-

σθαι, καὶ οὐκ ἀνθρωπίνην, καίτοι τοῦ Ἀποστόλου
φάσκοντος· Ὁ ἁγιάζων καὶ οἱ ἁγιαζόμενοι ἐξ
ἑνὸς πάντες; Δι' ἣν αἰτίαν οὐκ ἐπαισχύνεται, φη-
σὶν, ἀδελφοὺς αὐτοὺς καλεῖν, λέγων· Ἀπαγγελῶ
τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου. Ἐξ ἑνὸς δὲ,
τίνος; Τοῦ Ἀδὰμ δηλονότι, κατὰ τὴν τοῦ Λουκᾶ
γενεαλογίαν· καὶ πάλιν· Ἐπεὶ τὰ παιδία κεκοι-
νώνηκε σαρκὸς καὶ αἵματος, καὶ αὐτὸς παρα-
πλησίως ἐπέσχε τῶν αὐτῶν. Ἀναιρῶν δὲ καὶ τὴν
ὑπόληψιν τῆς οὐρανίου σαρκὸς, ἐπήγαγεν· Οὐ γὰρ
δήπου ἀγγέλων ἐπιλαμβάνεται, ἀλλὰ σπέρματος
Ἀβραάμ· ὅθεν ὤφειλε κατὰ πάντα τοῖς ἀδελ-
161
φοῖς ὁμοιωθῆναι. Καὶ πολλὰ τοιαῦτα. Ἀλλ' ὁ Κύ-

ριος, φασὶν, εἴρηκεν ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις· Οὐδεὶς
ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν, εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐ-
ρανοῦ καταβὰς, ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὢν ἐν τῷ
οὐρανῷ· καὶ ὁ Ἀπόστολος πάλιν·
Αθανάσιος θεολόγος. , Epistula ad Marcellinum de interpretatione

Psalmorum Vol. 27, page 12, line 31
εὐλόγου τοῦ διηγήματος. Ἔλεγε γὰρ οὕτως·

Πᾶσα μὲν, ὦ τέκνον, ἡ καθ' ἡμᾶς Γραφὴ, πα-
λαιά τε καὶ καινὴ, θεόπνευστός ἐστι καὶ ὠφέλιμος
πρὸς διδασκαλίαν, ὡς γέγραπται· ἔχει δέ τινα πιθα-
νὴν παρατήρησιν τοῖς προσέχουσιν ἡ τῶν Ψαλμῶν
βίβλος. Ἑκάστη μὲν γὰρ βίβλος τὸ ἴδιον ἐπάγγελμα
διακονεῖ καὶ ἀπαγγέλλει· οἷον ἡ Πεντάτευχος γένεσιν
κόσμου καὶ τῶν πατριαρχῶν τὰς πράξεις; τήν τε ἀπ'
Αἰγύπτου τοῦ Ἰσραὴλ ἔξοδον, καὶ τὴν τῆς νομοθεσίας
διάταξιν· ἡ Τρίτευχος τὴν κληροδοσίαν, καὶ τῶν κρι-
τῶν τὰς πράξεις, καὶ γενεαλογίαν τοῦ Δαβίδ· αἱ Βα-
σιλεῖαι καὶ Παραλειπόμεναι βασιλέων πράξεις· καὶ ὁ
μὲν Ἔσδρας ἀπόλυσιν τῆς αἰχμαλωσίας καὶ ἐπάνοδον
τοῦ λαοῦ, καὶ οἰκοδομὴν τοῦ ναοῦ καὶ τῆς πόλεως· οἱ
δὲ Προφῆται προφητείας περὶ τῆς ἐπιδημίας τοῦ Σω-
τῆρος, ὑπομνήσεις τε περὶ τῶν ἐντολῶν, καὶ μέμψεις
κατὰ τῶν παραβαινόντων, καὶ προφητείας τοῖς ἔθνε-
σιν. Ἡ δέ γε βίβλος τῶν Ψαλμῶν, ὡς παράδεισος
τὰ ἐν αὑτῇ φέρουσα μελῳδεῖ, καὶ τὰ ἴδια δὲ πά-
λιν μετ' αὐτῶν ψάλλουσα δείκνυσι.
Αθανάσιος θεολόγος. , Homilia de passione et cruce domini [Sp.]

ἀρετὴν ἀπεδίωξαν. Γινωσκέτω δὲ καὶ ὁ μὴ τῇ πίστει

ἰσχυρὸς, ὅτι τοιοῦτός ἐστιν, ὡς οἱ ἀπιστοῦντες καὶ
λέγοντες· «Εἰ Υἱός ἐστι τοῦ Θεοῦ, καταβάτω νῦν ἀπὸ
τοῦ σταυροῦ, καὶ πιστεύσομεν αὐτῷ.» Καὶ γὰρ
κἀκεῖνοι ἀπιστοῦντες ἐφθέγγοντο ταῦτα. Τί οὖν
ἐπὶ τούτοις χρὴ ποιεῖν; Οὐδὲν ἕτερον ἢ πιστεύειν τῷ
Χριστῷ, καὶ κατ' αὐτὸν πολιτεύεσθαι, καθὼς καὶ ὁ
Παῦλος λέγει· «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς κἀγὼ
162
Χριστοῦ·» καὶ τὴν μὲν Ἰουδαίων ἐκτρέπεσθαι φιλίαν,

καὶ ἀπιστίαν, καὶ χλεύην, καὶ μύθους, καὶ γενεαλο-
γίας ἀπεράντους, αἵτινες ζητήσεις παρέχουσι μᾶλλον
ἢ οἰκονομίαν Θεοῦ τὴν ἐν πίστει· ἔχεσθαι δὲ τοῦ
σταυροῦ καὶ ἀξίως αὐτοῦ πολιτεύεσθαι, καὶ λέγειν
τὰς αὐτὰς τῷ Παύλῳ φωνάς· «Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο
καυχᾶσθαι, εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν
Ἰησοῦ Χριστοῦ.» Οὕτω γὰρ πολιτευσάμενοι καὶ
πιστεύσαντες εἰς τὸν Κύριον, γνωσόμεθα τὴν εἰς οὐ-
ρανοὺς ἀνάληψιν αὐτοῦ, καὶ τὴν ἐν δεξιᾷ τῆς μεγα-
λοσύνης κάθισιν, καὶ τὴν τῶν ἀγγέλων ὑποταγὴν
ὀψόμεθα, καὶ τὴν μετὰ δόξης αὐτοῦ πάλιν παρουσίαν·
ἢν ἄγγελοι μὲν προσημαίνουσιν, ἅγιοι δὲ ὑμνοῦσι·
Αθανάσιος θεολόγος. , Synopsis scripturae sacrae [Sp.]

Γοθολίας. Τῶν δὲ ἐν Σαμαρείᾳ πάλιν βασιλευσάντων ἀπὸ

Ἱεροβοὰμ καὶ μέχρι Ὠσηὲ τὰ πάντα ἔτη σξʹ· καὶ
βασιλεῖς μὲν οἱ πάντες ιηʹ, ἐκ διαφόρων δὲ γενῶν.
Καὶ τούτων ὀκτὼ ἐπὶ τὸ ἄρχειν ἀναβεβηκότες·
καὶ πάντες ἐποίησαν τὸ πονηρὸν, κατὰ τὴν ἁμαρτίαν
Ἱεροβοάμ.
Βιβλίον ιαʹ, Παραλιπόμεναι αʹ καὶ βʹ.
Οὕτω καλεῖται τὰ βιβλία ταῦτα, ἐπειδὴ παρα-

λειφθέντα πολλὰ ἐν ταῖς Βασιλείαις περιέχεται ἐν τού-
τοις. Ἔστι δὲ ἐν μὲν τῷ πρώτῳ βιβλίῳ γενεαλογία
πασῶν τῶν φυλῶν ἀπὸ Ἀδὰμ ἕως τῶν βασιλέων
κατὰ φυλὰς, καὶ κατὰ δήμους, καὶ κατὰ πατριὰς,
καὶ κατ' οἶκον· ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ διαλαμβάνονται
πράξεις τῶν βασιλέων.
Εἴρηται μὲν οὖν ἐν τοῖς ἔμπροσθεν, ὅτι οἱ συγ-
γραψάμενοι τάς τε πράξεις καὶ τοὺς χρόνους τῶν
βασιλέων εἰσὶν οἱ κατὰ καιροὺς ὄντες προφῆται· ὑπὲρ
δὲ τοῦ γιγνώσκειν ἐν μέρει αὐτοὺς, ἐσημειωσάμεθα
ταῦτα ἐκ τῶν Παραλιπομένων· τὰ περὶ τοῦ Δαβὶδ
ἔγραψε Σαμουὴλ, καὶ Ναθὰν, καὶ Γὰδ, οἱ προφῆται·
163
Αθανάσιος θεολόγος. , Synopsis scripturae sacrae [Sp.] Vol. 28, page

384, line 45
Ἰουδαίων ἀθετησάντων τὸν Χριστόν. Περὶ τοῦ ἐπι-

λόγου τῆς βίβλου πάσης. Περὶ τῆς προσευχῆς Ἰησοῦ
υἱοῦ Σηρὰχ, ἐγγόνου Ἰησοῦ.
ΑΡΚΤΕΟΝ ΔΕ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑ-

ΘΗΚΗΣ ΒΙΒΛΙΩΝ. Βιβλίον Αʹ. Κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιον.
Οὕτω καλεῖται τὸ βιβλίον, ἐπειδὴ καὶ αὐτὸς

Ματθαῖος ὁ μαθητὴς τοῦ Κυρίου συνέγραψε τὸ Εὐ-
αγγέλιον τοῦτο. Διηγεῖται δὲ ἐξ ἀρχῆς τὴν κατὰ
σάρκα γέννησιν τοῦ Σωτῆρος τὴν ἐκ σπέρματος τοῦ
Δαβίδ. Διὸ καὶ ἀπ' αὐτοῦ τὴν γενεαλογίαν κατάγει
ἕως τοῦ Χριστοῦ, γενεὰς μβʹ. Περιέχει δὲ καὶ τὸ
βάπτισμα Ἰωάννου, καὶ τοὺς ἐν τῷ ὄρει παρὰ τοῦ
διαβόλου πειρασμοὺς, καὶ σημεῖα καὶ τέρατα μεγάλα
γενόμενα παρὰ τοῦ Σωτῆρος, τήν τε τῶν μαθητῶν
ἐκλογὴν, καὶ τὴν τοῦ μυστηρίου παράδοσιν· καὶ
τέλος ὅτι παρεδόθη Πιλάτῳ, καὶ ἐσταυρώθη τῷ
σώματι, καὶ τὸ σῶμα αὐτοῦ ἐτέθη ἐν τῷ μνημείῳ·
καὶ οἱ μὲν στρατιῶται διεμερίσαντο τὰ ἱμάτια αὐτοῦ·
αὐτὸς δὲ, ἐν τριημέρῳ ἀναστὰς, ἐνετείλατο τοῖς
μαθηταῖς μαθητεύειν πάντα τὰ ἔθνη, καὶ βαπτίζειν
Αθανάσιος θεολόγος. , Historia de Melchisedech [Sp.]

ἦλθε τῷ Ἀβραάμ· ὁ δὲ εἶπε, Τί, Κύριέ μου; Ὁ δὲ

Κύριος πρὸς αὐτόν· Ἐπειδὴ οὐδεὶς ἐκ τοῦ γένους
τοῦ Μελχισεδὲκ ἐπερίσσευσεν ἀπὸ τῆς γῆς, διὰ τοῦτο
κληθήσεται ἀπάτωρ, ἀμήτωρ, ἀγενεαλόγητος, μήτε
ἀρχὴν ἡμερῶν, μήτε τέλος ἔχων ζωῆς· ἀφωμοιωμέ-
νος δὲ τῷ Υἱῷ τοῦ Θεοῦ, μένει ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα·
καὶ ἠγάπησα αὐτὸν, ὡς ἠγάπησα τὸν Υἱόν μου τὸν
ἀγαπητόν· ὅτι ἐφύλαξε τὰς ἐντολάς μου, καὶ φυλά-
ξει εἰς τὸν αἰῶνα. Ἵνα οὖν μὴ δόξῃ ἀρχὴν ἡμερῶν
μὴ ἔχειν, διὰ τὸ μὴ εἰδέναι τινὰ πότε ἐγεννήθη, τὸ
164
τῆς γενεαλογίας, μήτε πατρὸς, μήτε μητρὸς, διὰ

τοῦτο λέγεται ἀπάτωρ, ἀμήτωρ, καὶ ἀγενεαλόγητος·
καὶ διὰ τὸ εὐαρεστῆσαι αὐτὸν τῷ Θεῷ, μένει ἱερεὺς
εἰς τὸ διηνεκές. Ὡς οὖν ἀπήντησεν ὁ Μελχισεδὲκ τῷ
Ἀβραὰμ ὑποστρέφοντι ἀπὸ τῆς κοπῆς τῶν βασιλέων,
ἐπέδωκεν αὐτῷ ποτήριον οἴνου ἀοράτως ἐπιβαλὼν
αὐτῷ καὶ κλάσμα ἄρτου, καὶ τῷ λαῷ αὐτοῦ ὄντος ἐν
ἀνδράσι τιηʹ, ὃ λέγεται βουκάκρατον ἕως τῆς σήμε-
ρον ἡμέρας. Κατὰ τοῦτον τὸν τρόπον ὡμοιώθη τῷ
Υἱῷ τοῦ Θεοῦ, ἀλλ' οὐκ εἰς τὴν χάριν· καὶ οὕτω
πρῶτος τύπος ἐγένετο τῆς ἀναιμάκτου θυσίας τοῦ
Αθανάσιος θεολόγος. , De incarnatione contra Apollinarium libri ii [Sp.]

θεότητα, τὴν ἄτρεπτον καὶ ἀναλλοίωτον ὁμοουσιότητα

εἰς πάθος καθέλκοντες, καὶ ἐξ ἀναστάσεως ὁμολο-
γοῦντες; Εἰ μὲν γὰρ ἐξ ἑαυτοῦ μεταποιήσας
σάρκα ὁ Λόγος μέχρι πάθους κεχώρηκε, μηδὲν πα-
θητικὸν ἢ ἀνάστασιν ἐπιδεχόμενον ἐν ἑαυτῷ προσλα-
βόμενος, αὐτὸς ἂν εἴη ὁ παθὼν καὶ ἀναστὰς ἐκ νε-
κρῶν· ἔσται δὲ κοινὸν τῆς Τριάδος τὸ πάθος κατὰ Οὐα-
λεντῖνον, ἀδιαιρέτου ἐκ Πατρὸς τοῦ Λόγου τυγχάνοντος
κατὰ τὴν θείαν φύσιν. Εἰ δὲ ταῦτα οὕτω νοεῖν βού-
λεσθε, τίς ἡ διὰ τῶν προφητῶν ἐπαγγελία, ἢ τῶν
εὐαγγελιστῶν ἡ γενεαλογία, ἢ τῶν ἀποστόλων ἡ μαρ-
τυρία, ἢ τῆς μητρὸς Μαρίας ἡ παράστασις, ἢ τῆς
ἡλικίας ἡ αὔξησις, ἢ τῆς βρώσεως ἡ ἐπίδειξις, ἢ
τῆς κατὰ πάντα συμπαθείας ἡ ἔνδειξις, ἢ τοῦ ὀνό-
ματος ἡ προσαγωγὴ, ἢ ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ υἱὸς
ἀνθρώπου γέγονεν, ἢ ὅτι ἄνθρωπος Ἰησοῦς
Χριστὸς, ὁ δοὺς ἑαυτὸν ἀντίλυτρον ὑπὲρ ἡμῶν;
ἢ ὅτι δεῖ τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου πολλὰ παθεῖν
καὶ ἀποκτανθῆναι, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἐκ νεκρῶν
ἀναστῆναι; Εἰ δὲ μὴ πιστεύετε, ὅτι παθητὸς ὁ
Χριστὸς, ἐπειδὴ ἄνθρωπος·
Ιωάννης Στοβαίος. , Anthologium Book 1, cha. 8, sec. 44, line 10
αὔριον ἡ μὲν τῷ ἔργῳ χθὲς ἔσται, τὸ δὲ χθὲς αὔριον ἦν.

Ἐκ τοῦ Πλουτάρχου παραλλήλων Νουμᾶ
165
καὶ Λουκούργου (Numa c. 18).

Πολλοί εἰσιν, οἳ προστεθῆναι τὸν Ἰανουάριον καὶ
Φεβρουάριον ὑπὸ Νουμᾶ τοὺς μῆνας λέγουσιν, ἐξ ἀρχῆς δὲ
χρῆσθαι Ῥωμαίους δέκα μόνοις εἰς τὸν ἐνιαυτόν, ὡς ἔνιοι
τῶν βαρβάρων τρισὶ καὶ τῶν Ἑλλήνων Ἀρκάδες μὲν τέ-
τρασιν, ἓξ δὲ Ἀκαρνᾶνες· Αἰγυπτίοις δὲ μηνιαῖος ἦν ὁ
ἐνιαυτός, εἶτα τετράμηνος, ὥς φασι· δι' ὃ καὶ οἱ ταύτην
τὴν χώραν οἰκοῦντες ἀρχαιότατοι δοκοῦσιν εἶναι καὶ πλῆθος
ἀμήχανον ἐτῶν ἐπὶ ταῖς γενεαλογίαις καταφέρουσιν, ἅτε
δὴ τοὺς μῆνας εἰς ἐτῶν ἀριθμὸν τιθέμενοι.
Πλάτωνος ἐκ τοῦ Τιμαίου (c. X. XI) et Aetii
(I 21, 2; 22, 9 et 1 p. 318 Diels.).
Πλάτων αἰῶνος εἰκόνα κινητήν, ἢ διάστημα τῆς τοῦ
κόσμου κινήσεως· γενητὸν δὲ κατ' ἐπίνοιαν· οὐσίαν δὲ
χρόνου τὴν οὐρανοῦ κίνησιν· λέγει γὰρ ἐν τῷ Τιμαίῳ
(c. X p. 37C – c. XI p. 38D) οὕτως·
Ὡς δὲ κινηθὲν αὐτὸ καὶ ζῶν ἐνόησε τῶν ἀϊδίων θεῶν
γεγονὸς ἄγαλμα ὁ γεννήσας πατήρ, ἠγάσθη τε καὶ εὐφραν-
θεὶς ἔτι δὴ μᾶλλον ὅμοιον πρὸς τὸ παράδειγμα ἐπενόησεν
Βασίλειος θεολόγος. Epistulae Epistle 258, sec. 4, line 15
ἰδιάζουσι κέχρηνται ἄμικτοι ὄντες πρὸς τοὺς ἄλλους ἀνθρώ-

πους· λόγῳ δὲ πρὸς αὐτοὺς κεχρῆσθαι, καθό εἰσιν ἐζωγρη-
μένοι ὑπὸ τοῦ διαβόλου εἰς τὸ ἐκείνου θέλημα, παντελῶς
ἐστιν ἀδύνατον. Οὔτε γὰρ βιβλία ἐστὶ παρ' αὐτοῖς οὔτε
διδάσκαλοι δογμάτων, ἀλλὰ ἔθει ἀλόγῳ συντρέφονται παῖς
παρὰ πατρὸς διαδεχόμενοι τὴν ἀσέβειαν. Ἐκτὸς δὴ τούτων
ἃ ὑπὸ πάντων ὁρᾶται, τὴν ζωοθυσίαν παραιτοῦνται ὡς
μίασμα δι' ἀλλοτρίων χειρῶν τὰ πρὸς τὴν χρείαν ζῶα
κατασφάζοντες· γάμοις ἐπιμαίνονται παρανόμοις καὶ τὸ
πῦρ ἡγοῦνται Θεὸν καὶ εἴ τι τοιοῦτον. Τὰς δὲ ἐκ τοῦ
Ἀβραὰμ γενεαλογίας οὐδεὶς ἡμῖν, μέχρι τοῦ παρόντος, τῶν
μάγων ἐμυθολόγησεν, ἀλλὰ Ζαρνοῦάν τινα ἑαυτοῖς ἀρχηγὸν
τοῦ γένους ἐπιφημίζουσι. Διόπερ οὐδὲν ἔχω πλέον ἐπι-
στέλλειν ὑπὲρ αὐτῶν τῇ τιμιότητί σου.
ΠΑΛΛΑΔΙῼ ΚΑΙ ΙΝΝΟΚΕΝΤΙῼ ΜΟΝΑΖΟΥΣΙΝ
Ἐγὼ πόσον μὲν ὑμᾶς ἀγαπῶ εἰκάζειν ὀφείλετε ἐξ ὧν

ἡμᾶς αὐτοὶ ἀγαπᾶτε. Καὶ εἰρήνης μὲν ἐπεθύμησα ἀεὶ γενές-
θαι βραβευτής, ἀποτυγχάνων δὲ λυποῦμαι μέν. Πῶς γὰρ οὔ;
166
Οὐ μὴν δὲ ἐχθραίνειν δύναμαί τισι τούτου γε ἕνεκεν εἰδὼς

ὅτι πάλαι ἀφ' ἡμῶν ἤρθη τὸ τῆς εἰρήνης καλόν. Εἰ δὲ παρ'
ἄλλοις ἡ αἰτία τῆς διαστάσεως, παράσχοι Κύριος παύσασθαι
Βασίλειος θεολόγος. Epistulae Epistle 260, sec. 5, line 28
τὸ μέγεθος τῆς ὀργῆς τοῦ Θεοῦ οὐκ ἐσωφρονίσθην τῷ ὑπο-

δείγματι. Ὅθεν ἄξιός εἰμι τετρακοσίας καὶ ἐνενήκοντα
δοῦναι κολάσεις. Ἔνιοι δὲ πρὸς τοιοῦτον ὥρμησαν λόγον
οὐκ ἀπᾴδοντα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ δόγματος· ὅτι ἀπὸ τοῦ
Κάϊν ἕως τοῦ κατακλυσμοῦ ἑπτὰ παρεληλύθασι γενεαί, καὶ
εὐθέως ἐπήχθη πάσῃ τῇ γῇ τιμωρία διὰ τὸ πολλὴν γενέσθαι
χύσιν τῆς ἁμαρτίας. Τὸ δὲ ἁμάρτημα τοῦ Λάμεχ οὐ κατα-
κλυσμοῦ δεῖται πρὸς θεραπείαν, ἀλλ' αὐτοῦ τοῦ αἴροντος
τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου. Ἀρίθμησον τοίνυν ἀπὸ Ἀδὰμ
μέχρι τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ τὰς γενεὰς καὶ εὑρήσεις,
κατὰ τὴν τοῦ Λουκᾶ γενεαλογίαν, τῇ ἑβδομηκοστῇ καὶ ἑβδόμῃ
διαδοχῇ γεγεννημένον τὸν Κύριον.
Ταῦτα μὲν οὖν εἰς δύναμιν ἐξητάσθη πολλῶν τῶν ἐνόν-
των ἐξετασθῆναι παρεθέντων, ἵνα μὴ ἔξω τοῦ μέτρου τῆς
ἐπιστολῆς τὸν λόγον προαγάγωμεν· ἀρκεῖ δὲ τῇ συνέσει σου
καὶ τὰ βραχέα σπέρματα. «Δίδου γάρ, φησί, τῷ σοφῷ ἀφορ-
μὴν καὶ σοφώτερος ἔσται», καὶ «Λόγον δεξάμενος σοφὸς
αἰνέσει αὐτὸν καὶ ἐπ' αὐτὸν προσθήσει».
Τὰ δὲ τοῦ Συμεὼν ῥήματα πρὸς τὴν Μαρίαν οὐδὲν
ἔχει ποικίλον οὐδὲ βαθύ. «Εὐλόγησε γὰρ αὐτοὺς Συμεὼν
καὶ εἶπε πρὸς Μαρίαν τὴν μητέρα αὐτοῦ·
Βασίλειος θεολόγος. Enarratio in prophetam Isaiam [Dub.]

Κύριος τῷ Ἀαρών, λέγων· Οἶνον καὶ σίκερα οὐ μὴ πίεσθε,

σὺ, καὶ οἱ υἱοί σου μετὰ σοῦ, ἡνίκα ἂν εἰσπορεύησθε εἰς τὴν
σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου. Ἐπεὶ δὲ δύσκολον ἐν ἀνθρώπου
φύσει κατορθωθῆναι τὸ ἀναμάρτητον, δεύτερος (φησὶ) πλοῦς
εὐθὺς μετὰ τὴν πρωΐαν ἀναστῆναι ἀπὸ τῆς μέθης.
Τῶν δὲ χρονιζόντων ἐν οἴνοις καὶ τῶν ζητούντων ποῦ
πότοι γίνονται, ἄσχολός ἐστιν ἡ διάνοια περὶ τὴν τούτων
ἔρευναν, ὥστε μὴ δύνασθαι ἐμβλέπειν τοῖς ἔργοις Κυρίου,
μηδὲ κατανοεῖν τὰ ἔργα τῶν χειρῶν αὐτοῦ. Ἀλλὰ κιθάρα καὶ
ψαλτήριον τὴν μέθην αὐτοῖς συνεπιτείνει, τὰ εὑρήματα τοῦ
167
Ἰουβὰλ, τοῦ ἐκ τῆς γενεαλογίας Κάϊν καθήκοντος. Ἔλαβε

γὰρ ἑαυτῷ (φησὶ) Λάμεχ δύο γυναῖκας· ὄνομα τῇ μιᾷ,
Ἀδδὰ, καὶ ὄνομα τῇ δευτέρᾳ, Σελλά. Καὶ ἔτεκεν Ἀδδὰ τὸν
Ἰωβήλ. Οὗτος ἦν πατὴρ οἰκούντων ἐν σκηναῖς κτηνοτρό-
φων. Καὶ ὄνομα τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ Ἰουβάλ· οὗτος ἦν ὁ
καταδείξας ψαλτήριον καὶ κιθάραν. – Τοιαύτης ἦν κιθάρας
καὶ μουσικῆς ὁ Λάβαν οἰκεῖος, μεθ' ἧς ἐβούλετο παρα-
πέμπειν τὸν Ἰακώβ. Εἰ γὰρ ἀνήγγειλάς μοι, ἐξαπέστειλα
ἄν σε μετὰ εὐφροσύνης καὶ μετὰ μουσικῶν τυμπάνων καὶ
κιθάρας. Ἀλλ' ἀπεδίδρασκεν ὁ πατριάρχης, ὡς ἐμπόδιον
οὖσαν πρὸς τὸ ἐμβλέπειν τοῖς ἔργοις Κυρίου καὶ κατανοεῖν
Βασίλειος θεολόγος. Enarratio in prophetam Isaiam [Dub.]

Cha. 14, sec. 288, line 29
γούντων διὰ τῆς δυναστείας, ἀλλ' ὅμως ἐκ σπέρματος ὄφεων

ἐξελεύσεται ἔκγονα ἀσπίδων. (Τὴν διαδοχὴν τοῦ Ἀχὰζ ση-
μαίνει)· ὅτι Εἰ ὄφεως οὗτος εἶχε πικρίαν καὶ διὰ τοῦτο
ἐπιχαίρετε αὐτοῦ τῷ θανάτῳ, ἀναστήσεται ἐφ' ὑμᾶς ἐκ τοῦ
σπέρματος τοῦ ὄφεως τούτου ἔκγονα ἀσπίδων· καὶ πάλιν τὰ
ἐκείνων ἔκγονα ἐξελεύσεται.
Τὸ πικρὸν τῆς διαδοχῆς τῶν ἐφεξῆς βασιλευόντων ὁ
λόγος ἐκ τούτου παρίστησιν. Ἀσπίδες γὰρ ἔσονται (φησὶ)
πετόμεναι, καὶ τὸ ἰοβόλον τῶν ἑρπετῶν ἔχουσαι καὶ τὸ
ταχὺ τῶν πτηνῶν. – Εἶτα (ἐπειδὴ ἡ ἀκολουθία τῆς γενεα-
λογίας ἐπὶ τὸν Κύριον φέρει) διακόψας ὁ λόγος τὸ συνεχὲς,
μεταβαίνει ἐπ' ἀγαθὴν ἐπαγγελίαν. Βοσκηθήσονται γὰρ (φησὶ)
πτωχοὶ δι' αὐτοῦ. Τίς ἐστιν ὁ βόσκων πτωχοὺς, ἢ ὁ ποι-
μὴν τῶν προβάτων; Πτωχοὺς δὲ οὐ τοὺς κατὰ χρήματα
ἐνδεεῖς λέγει, ἀλλὰ τοὺς τῇ διανοίᾳ ἠλαττωμένους. Οὗτοι
δὲ οἱ πτωχοὶ, οἱ παρ' αὐτοῦ μακαριζόμενοι (τοῦ Κυρίου
Μακάριοι γὰρ, φησὶν, οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι) Ἐπ' εἰ-
ρήνης ἀναπαύσονται, ἀνελεῖ δὲ λιμῷ τὸ σπέρμα σου. Τῶν
ἀλλοφύλων τὸ σπέρμα λιμῷ διαφθαρήσεται καὶ τὸ κατά-
λειμμα αὐτῶν ἀναιρεθήσεται.
Βασίλειος θεολόγος. Adversus Eunomium (libri 5) Vol. 29, page 545,

line 30
πω τὸν λόγον, ἐν τῇ τοῦ ὅπως ἐστίν. Ἐξετάζων γὰρ

ἡμῶν ὁ νοῦς, εἰ ὁ ἐπὶ πάντων Θεὸς ἑαυτοῦ τινα αἰτίαν
168
ὑπερκειμένην ἔχει, εἶτα οὐ δυνάμενος ἐπινοεῖν οὐ-

δεμίαν, τὸ ἄναρχον αὐτοῦ τῆς ζωῆς ἀγέννητον προς-
ηγόρευσεν. Ὡς γὰρ ἐν τοῖς περὶ τῶν ἀνθρώπων λό-
γοις, ὅταν λέγωμεν ὅτι, Ὁ δεῖνα ἐκ τοῦδε γέγονεν, οὐ
τὸ τί ἐστιν ἑκάστου, ἀλλὰ τὸ ὅθεν γέγονε διηγούμεθα·
οὕτω καὶ ἐν τοῖς περὶ Θεοῦ ἡ ἀγέννητος φωνὴ οὐ τὸ
τί, ἀλλὰ τὸ μηδαμόθεν αὐτοῦ σημαίνει. Οὕτω δ'
ἂν σαφέστερον ὃ λέγω γένοιτο. Ὁ εὐαγγελιστὴς Λου-
κᾶς, τὴν κατὰ σάρκα γενεαλογίαν τοῦ Θεοῦ καὶ Σω-
τῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐκτιθέμενος, καὶ ἀπὸ
τῶν τελευταίων ἐπὶ τοὺς πρώτους ἀναποδίζων, ἤρ-
ξατο μὲν ἀπὸ τοῦ Ἰωσήφ· εἰπὼν δὲ τοῦτον μὲν τοῦ
Ἡλεὶ, τὸν δὲ τοῦ Ματθὰν, καὶ οὕτω κατὰ ἀνάλυ-
σιν πρὸς τὸν Ἀδὰμ τὴν ἐξήγησιν ἐπανάγων,
εἶτα ἐλθὼν ἐπὶ τοὺς ἄνω, καὶ εἰπὼν ὅτι ὁ Σὴθ ἐκ
τοῦ Ἀδὰμ, ὁ δὲ Ἀδὰμ ἐκ τοῦ Θεοῦ, ἐνταῦθα τῆς
ἀναβάσεως ἔληξεν· οὐχὶ τὰς οὐσίας τῶν ἀπηρι-
θμημένων δηλῶν ἐν τῇ διηγήσει τῆς ἑκάστου γενέ-
σεως, ἀλλὰ τὰς προσεχεῖς ἀρχὰς ἀφ' ἧς ἕκαστος
Ωριγένης θεολόγος. Contra Celsum Book 2, sec. 32, line 4
ἐκ τῶν διαφθορῶν αὐτῶν»· οὗ καὶ ἀνωτέρω ἐμνήσθημεν.

Ἐγὼ δὲ καὶ πολλοῖς Ἰουδαίοις καὶ σοφοῖς γε ἐπαγγελλο-
μένοις εἶναι συμβαλὼν οὐδενὸς ἀκήκοα ἐπαινοῦντος τὸ
λόγον εἶναι τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ, ὡς ὁ Κέλσος εἴρηκε, καὶ
τοῦτο περιάπτων τῷ τοῦ Ἰουδαίου προσώπῳ λέγοντος·
Ὡς εἴ γε ὁ λόγος ἐστὶν ὑμῖν υἱὸς τοῦ θεοῦ, καὶ ἡμεῖς ἐπαι-
νοῦμεν.
Προείρηται δ' ἡμῖν ὅτι οὔτ' ἀλαζὼν οὔτε γόης
δύναται εἶναι ὁ Ἰησοῦς· διὸ οὐκ ἀναγκαῖον ἐπαναλαμβάνειν
τὰ εἰρημένα, ἵνα μὴ πρὸς τὰς ταυτολογίας Κέλσου καὶ
ἡμεῖς ταυτολογῶμεν. Ἐγκαλῶν δὲ τῇ γενεαλογίᾳ τὰ μὲν
καὶ παρὰ Χριστιανοῖς ζητούμενα καὶ ὑπό τινων ὡς ἐγκλήματα
προσαγόμενα τῇ διαφωνίᾳ τῶν Γενεαλογιῶν οὐδαμῶς
ὠνόμασεν. Οὐ γὰρ ᾔδει ὁ ὡς ἀληθῶς ἀλαζὼν Κέλσος καὶ
ἐπαγγελλόμενος εἰδέναι πάντα τὰ Χριστιανῶν φρονίμως
ἐπαπορῆσαι τῇ γραφῇ. Φησὶ δὲ ἀπηυθαδῆσθαι τοὺς γενεα-
λογήσαντας ἀπὸ τοῦ πρώτου φύντος καὶ τῶν ἐν Ἰουδαίοις
βασιλέων τὸν Ἰησοῦν. Καὶ οἴεταί τι εἰσφέρειν γενναῖον,
ὅτι οὐκ ἂν ἡ τοῦ τέκτονος γυνὴ τηλικούτου γένους τυγχάνουσα
169
ἠγνόει. Τί γὰρ τοῦτο πρὸς τὸν λόγον; Ἔστω ὅτι οὐκ

ἠγνόει· τί λυπεῖ τὰ προκείμενα; Ἀλλὰ ἀγνοείτω· πόθεν,
μένοις εἶναι συμβαλὼν οὐδενὸς ἀκήκοα ἐπαινοῦντος τὸ

λόγον εἶναι τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ, ὡς ὁ Κέλσος εἴρηκε, καὶ
τοῦτο περιάπτων τῷ τοῦ Ἰουδαίου προσώπῳ λέγοντος·
Ὡς εἴ γε ὁ λόγος ἐστὶν ὑμῖν υἱὸς τοῦ θεοῦ, καὶ ἡμεῖς ἐπαι-
νοῦμεν.
Προείρηται δ' ἡμῖν ὅτι οὔτ' ἀλαζὼν οὔτε γόης
δύναται εἶναι ὁ Ἰησοῦς· διὸ οὐκ ἀναγκαῖον ἐπαναλαμβάνειν
τὰ εἰρημένα, ἵνα μὴ πρὸς τὰς ταυτολογίας Κέλσου καὶ
ἡμεῖς ταυτολογῶμεν. Ἐγκαλῶν δὲ τῇ γενεαλογίᾳ τὰ μὲν
καὶ παρὰ Χριστιανοῖς ζητούμενα καὶ ὑπό τινων ὡς ἐγκλήματα
προσαγόμενα τῇ διαφωνίᾳ τῶν Γενεαλογιῶν οὐδαμῶς
ὠνόμασεν. Οὐ γὰρ ᾔδει ὁ ὡς ἀληθῶς ἀλαζὼν Κέλσος καὶ
ἐπαγγελλόμενος εἰδέναι πάντα τὰ Χριστιανῶν φρονίμως
ἐπαπορῆσαι τῇ γραφῇ. Φησὶ δὲ ἀπηυθαδῆσθαι τοὺς γενεα-
λογήσαντας ἀπὸ τοῦ πρώτου φύντος καὶ τῶν ἐν Ἰουδαίοις
βασιλέων τὸν Ἰησοῦν. Καὶ οἴεταί τι εἰσφέρειν γενναῖον,
ὅτι οὐκ ἂν ἡ τοῦ τέκτονος γυνὴ τηλικούτου γένους τυγχάνουσα
ἠγνόει. Τί γὰρ τοῦτο πρὸς τὸν λόγον; Ἔστω ὅτι οὐκ
ἠγνόει· τί λυπεῖ τὰ προκείμενα; Ἀλλὰ ἀγνοείτω· πόθεν,
ὅτι ἠγνόει, οὐκ ἦν ἀπὸ τοῦ πρώτου ἀνθρώπου καὶ οὐκ
ἀνήγετο αὐτῆς τὸ γένος ἐπὶ τοὺς ἐν Ἰουδαίοις βασιλεύσαντας;
αἰνίττεται τὸ καὶ ἐπεχείρησαν γενεαλογῆσαι αὑτοὺς ἀπὸ

πρώτης σπορᾶς γοήτων καὶ πλάνων ἀνθρώπων, ἀμυδρὰς
καὶ ἀμφιβόλους φωνὰς ἐν σκότῳ που κρυφίους ἐπιμαρτυ-
ρόμενοι. Κρύφια γὰρ καὶ οὐκ ἐν φωτὶ καὶ γνώσει πολλῶν
ἐστι τὰ ὀνόματα ταῦτα, καθ' ἡμᾶς μὲν οὐκ ἀμφίβολα, κἂν
ὑπὸ τῶν ἀλλοτρὶων τῆς ἡμετέρας θεοσεβείας παραλαμβάνη-
ται· κατὰ δὲ Κέλσον, οὐ παριστάντα τὸ τῶν φωνῶν ἀμφί-
βολον, οὐκ οἶδ' ὅπως παρέρριπται. Καίτοι γε ἐχρῆν αὐτόν,
εἴπερ εὐγνωμόνως ἀνατρέπειν ἐβούλετο ἣν ᾠήθη ἀναισχυν-
τότατα παρειλῆφθαι γενεαλογίαν Ἰουδαίοις αὐχοῦσι τὸν
Ἀβραὰμ καὶ τοὺς ἀπ' αὐτοῦ, ὅλα ἐκθέσθαι τὰ κατὰ τὸν
τόπον καὶ πρότερον συναγορεῦσαι ᾗ ἐνόμιζε πιθανότητι καὶ
μετὰ τοῦτο γενναίως ἀνατρέψαι τῇ φαινομένῃ αὐτῷ ἀληθείᾳ
καὶ τοῖς ὑπὲρ αὐτῆς λογίοις τὰ κατὰ τὸν τόπον. Ἀλλ' οὔτε
170
Κέλσος οὔτ' ἄλλος τις δυνήσεται τὰ περὶ φύσεως ὀνομάτων

εἰς δυνάμεις παραλαμβανομένων διαλαμβάνων τὸν ἀκριβῆ
περὶ τούτων παραστῆσαι λόγον καὶ ἐλέγξαι, ὡς εὐκαταφρό-
νητοι γεγόνασιν ἄνθρωποι, ὧν καὶ αἱ ὀνομασίαι μόνον οὐ
παρὰ τοῖς οἰκείοις μόνοις ἀλλὰ καὶ παρὰ τοῖς ἀλλοτρίοις
δύνανται.
Ωριγένης θεολόγος. De oratione Cha. 13, sec. 2, line 7
τὸν υἱὸν, ἵνα καὶ ὁ υἱός σου δοξάσῃ σε”· καὶ τὸ “ᾔδειν” δὲ “ὅτι
πάντοτέ μου ἀκούεις” παρὰ τῷ αὐτῷ ἀναγεγραμμένον ὑπὸ τοῦ
κυρίου εἰρημένον δηλοῖ ὅτι “πάντοτε” εὐχόμενος “πάντοτε” ἐπ-
ακούεται.
τί δὲ δεῖ καταλέγειν τοὺς διὰ τοῦ ὃν δεῖ τρόπον προσεύξας-
θαι μεγίστων ἐπιτετευχότας ἀπὸ θεοῦ, παρὸν ἑκάστῳ ἑαυτῷ ἀπὸ
τῶν γραφῶν ἀναλέξασθαι πλείονα; Ἄννα γὰρ ὑπηρέτησε τῇ γενέσει
Σαμουὴλ, τῷ Μωϋσεῖ συναριθμηθέντος, ἐπεὶ μὴ τίκτουσα πιστεύ-
σασα προσηύξατο πρὸς κύριον· Ἐζεκίας δὲ ἔτι ἄπαις τυγχάνων,
μαθὼν ἀπὸ τοῦ Ἡσαΐου τεθνήξεσθαι, προσευξάμενος εἰς τὴν τοῦ
σωτῆρος γενεαλογίαν ἀνείληπται· ἤδη δὲ ὑφ' ἓν πρόσταγμα ἐξ
ἐπιβουλῆς τοῦ Ἀμὰν ἀπόλλυσθαι μέλλοντος τοῦ λαοῦ, προσευχὴ
μετὰ νηστείας Μαρδοχαίου καὶ Ἐσθὴρ ἐπακουσθεῖσα πρὸς ταῖς κατὰ
Μωϋσέα ἑορταῖς τὴν Μαρδοχαϊκὴν ἐγέννησεν εὐφροσύνης τῷ λαῷ
ἡμέραν· ἀλλὰ καὶ Ἰουδὴθ ἁγίαν ἀνενεγκοῦσα προσευχὴν τοῦ Ὀλο-
φέρνου μετὰ θεοῦ περιγίνεται καὶ μία γυνὴ τῶν Ἑβραίων αἰσχύνην
ἐποίησε τῷ οἴκῳ τοῦ Ναβουχοδονόσορ· “Ἀνανίας” δὲ “καὶ Ἀζαρίας
καὶ Μισαὴλ” “πνεῦμα δρόσου διασυρίζον,” οὐκ ἐῶν ἐνεργεῖν τὴν
φλόγα τοῦ πυρὸς, ἄξιοι γεγόνασιν ἐπακουσθέντες λαβεῖν· οἱ δὲ ἐν
τῷ λάκκῳ Βαβυλωνίων λέοντες φιμοῦνται διὰ τὰς τοῦ Δανιὴλ
Ωριγένης θεολόγος. Fra. in librum primum Regnorum (in catenis)

Frag. 16, line 5
ἐπιχειρήσειεν ἀνελεῖν τυφλὸν ἢ χωλόν. πᾶς γὰρ ὁ τύπτων φησὶν

Ἰεβουσαῖον χωλὸν ἢ τυφλὸν ἁπτέσθω ἐν παραξιφίδι, τουτ-
έστιν ἀναιρείσθω· εἰ γὰρ καὶ ἐμίσουν τὴν ψυχὴν Δαβίδ, ἀλλὰ φει-
δοῦς τυγχάνουσι. διὸ ἀξιοῦται τῆς παρὰ πάντων τιμῆς λεγόντων·
χωλὸς καὶ τυφλὸς οὐκ εἰσελεύσεται εἰς οἶκον κυρίου, οἱ τὸν
Δαβὶδ ὑβρίσαντες, ὧν ἐφείδετο.
Σημειωτέον ὅτι Νάθαν ὁ υἱὸς Δαβὶδ τίκτεται αὐτῷ ἑλόντι καὶ
οἰκήσαντι τὴν Ἱερουσαλήμ. οὗτος δέ ἐστι Νάθαν ὃν γενεαλογεῖ ὁ
171
μακάριος Λουκᾶς, ὁ δὲ μακάριος Ματθαῖος Σολομῶνα τὸν ἀδελφὸν

αὐτοῦ γενεαλογεῖ. καὶ ἐντεῦθεν, λέγω δὴ ἀπὸ τῶν μνημονευθέντων
υἱῶν τοῦ Δαβίδ, ὁ μὲν δι' ἑτέρας λέγεται γενεαλογίας, ὁ δὲ δι' ἄλλης.
Ὥστε καὶ ἐντεῦθεν δείκνυται ὅτι, ὅπερ ὁ θεὸς οὐ ποιεῖ μὲν
συγχωρεῖ δὲ γενέσθαι, πεποιηκέναι λέγεται. ὡμολόγηται τοίνυν ὅτι
οὐκ ἦν ἔργον τοῦ θεοῦ ἡ ἐπανάστασις τοῦ Ἀβεσσαλὼμ καὶ ἡ τοῦ
Σεμεῒ λοιδορία καὶ τὸ βαλεῖν αὐτὸν λίθοις τὸν Δαβίδ. τρανότερον
δὲ δείκνυσιν ὅ φημι τὸ λέγειν τὸν Δαβίδ· ἄφες αὐτὸν ἀρᾶσθαι,
ὅτι κύριος εἴρηκεν αὐτῷ, ὅπως ἴδοι τὴν ταπείνωσίν μου,
καὶ ἀνταποδώσει μοι κύριος ἀγαθὰ ἀντὶ τῆς κατάρας αὐ-
τοῦ τῆς ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ. φανερὸν γὰρ ὅτι οὐκ ἤρεσκε τῷ
θεῷ τὸ γινόμενον· ὃ δὲ οὐκ ἤρεσκεν, οὐκ ἂν ἐνετείλατο ποιεῖν.
Εἰ ἐν τῷ ζήλῳ τοῦ Ἰσραὴλ καὶ τοῦ Ἰούδα ὁ Σαοὺλ τοὺς
Ωριγένης θεολόγος. Homiliae in Lucam Homily 17, page 101, line 3
ὁ σωτὴρ ἦν, οὐκ ἐξ ἀνδρός, οὗτος

πατέρα αὐτοῦ τὸν Ἰωσὴφ νῦν ἀνη-
γόρευσεν.
Πρὸς τί οὖν πατέρα εἶπε τὸν μὴ
σπείραντα μηδὲ αἴτιον αὐτῷ γενό-
μενον τῆς γενέσεως; Ἁπλούστερον
μὲν λέγοιτο ἄν, ὅτι ἐτίμησεν αὐτὸν
τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον τῇ τοῦ πατρὸς
προσηγορίᾳ, ἐπειδήπερ ἀνεθρέψατο
αὐτόν. Εἰ δὲ δεῖ τι εἰπεῖν καὶ βαθύ-
τερον, ἐροῦμεν· ἐπεὶ ἡ γενεαλογία
ἐγενεαλόγησε τὸν Ἰωσὴφ ἀπὸ Δα-
βίδ, ἵνα μὴ δόξῃ περιττὴ εἶναι ἡ
γενεαλογία ἐρχομένη ἐπὶ τὸν Ἰω-
σὴφ ὡς μνήστορα τῆς παρθένου
μὴ γεννήσαντα τὸν σωτῆρα, ἵνα ἡ
γενεαλογία λόγον ἔχῃ ἐπιτήδειον,
πατὴρ ἀνηγορεύθη τοῦ κυρίου, εἰ
καὶ «πρὶν ἢ συνελθεῖν αὐτοὺς εὑ-
ρέθη» ἔγκυος.
Πρὸς τί οὖν πατέρα εἶπε τὸν μὴ

172
σπείραντα μηδὲ αἴτιον αὐτῷ γενό-

μενον τῆς γενέσεως; Ἁπλούστερον
Ἡγοῦμαι «εἰς πτῶσιν καὶ ἀνά-
στασιν» εἶναι τὸν κύριον οὐκ ἄλλων
πιπτόντων καὶ ἄλλων ἀνισταμένων,
ἀλλὰ τοῦ αὐτοῦ, «εἰς πτῶσιν» τοῦ

Ἡγοῦμαι «εἰς πτῶσιν καὶ ἀνά-
στασιν» εἶναι τὸν κύριον οὐκ ἄλλων
πιπτόντων καὶ ἄλλων ἀνισταμένων,
ἀλλὰ τοῦ αὐτοῦ, «εἰς πτῶσιν» τοῦ
χείρονος «καὶ ἀνάστασιν» τοῦ βελτίο-
173
νος, τοῦ χείρονος πίπτοντος καὶ τοῦ

βελτίονος διανισταμένου· καθαιρε
διὸ καὶ κατεκλείσθη «εἰς φυλακήν»,

καὶ μὴ μεριμνῶν θάνατον ἐμερίμνα
περὶ Χριστοῦ.
[ἤτοι] διὰ τὸ πρᾶον καὶ ἀκέραιον,
ἵνα καὶ ἡμεῖς τὸ πρᾶον καὶ ἀκέραιον
τῆς περιστερᾶς μιμησώμεθα καὶ τὸ
πέτασθαι τῷ νῷ ὑπὲρ τὰ γήϊνα.
Γενεαλογεῖται ὁ κύριος ἡμῶν
Ἰησοῦς Χριστός, ἀγενεαλόγητος μὲν
ὢν κατὰ τὴν θεότητα, εἰς γενεαλο-
γίαν δὲ ἐμβαλὼν ἑαυτὸν διὰ σέ. Καὶ
γενεαλογεῖται δὲ οὐχ ὁμοίως ὑπὸ
τῶν εὐαγγελιστῶν, ὅπερ ἐτάραξε
πολλοὺς τῶν ἐντυγχανόντων τῇ γρα-
φῇ. Ματθαῖος μὲν γὰρ ἀρξάμενος
ἀπὸ Ἀβραὰμ γενεαλογῶν αὐτὸν
κατάγει, μέχρις εἴπῃ· «τοῦ δὲ Ἰησοῦ
Χριστοῦ ἡ γέννησις οὕτως ἦν». Καὶ
ὁ μὲν Ματθαῖος οὐ τὸν βαπτιζόμενον
γενεαλογεῖ, ἀλλὰ τὸν εἰς τὸν κόσμον
ἐρχόμενον· Λουκᾶς δὲ γενεαλογῶν
οὐ κατάγει τὴν γενεαλογίαν, ἀλλ'
ἀνάγει ἐπ' αὐτὸν τὸν θεὸν τὸν βαπ-
τιζόμενον. Καὶ οὐ διὰ τῶν αὐτῶν
ἡ κατάβασις τῆς γενεαλογίας καὶ ἡ
ἀνάβασις. Ὁ μὲν γὰρ καταβιβάζων
τῷ λόγῳ καταβιβάζει αὐτὸν καὶ διὰ
γυναικῶν ἁμαρτωλῶν, μόνας ἀνα-
γράψας τὰς ἐπιληψίμους, ὁ δὲ γε-
νεαλογῶν τὸν βαπτιζόμενον γυναῖκα
οὐκ ὀνομάζει ἐν τῇ γενεαλογίᾳ αὐτοῦ·
τὴν Θάμαρ, οὐ νομίμως τῷ πενθερῷ
τίαν ἐποίει» ὁ θεός, διὰ τοῦτο κατα-

βαίνων ἀνέλαβε τὰ ἁμαρτωλὰ πρός-
ωπα καὶ γεννᾶται διὰ Σολομῶν-
174
τος, οὗ ἀναγέγραπται τὰ ἁμαρτή-

ματα, καὶ Ῥοβοάμ, οὗ ἐν ταῖς Βα-
σιλείαις λέγεται τὰ πταίσματα, καὶ
τῶν λοιπῶν, ὧν οἱ πολλοὶ ἐποίησαν
»τὸ πονηρὸν ἐνώπιον κυρίου». Οὗτος
δὲ ἀναβιβάζει ἀναβαίνων ἀπὸ τοῦ
βαπτίσματος, καὶ τῇ γενεαλογίᾳ ἀνα-
βαίνει οὐ διὰ Σολομῶντος, ἀλλὰ διὰ
Ναθὰν τοῦ ἐλέγξαντος τὸν πατέρα
ἐπὶ τῇ γενέσει Σολομῶντος καὶ τῇ
τοῦ Οὐρίου ἀναιρέσει. Κἀκεῖ μὲν ἀεὶ
τὰ τῆς γεννήσεως ὀνομάζεται, ἐν-
ταῦθα δὲ τὰ τῆς γεννήσεως σεσιώ-
πηται.
»Ἀβραὰμ ἐγέννησε τὸν Ἰσαάκ,
Ἰσαὰκ ἐγέννησε τὸν Ἰακώβ, Ἰακὼβ
δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰούδαν καὶ τοὺς
Ωριγένης θεολόγος. Fra. in Lucam (in catenis) Frag. 73, line 2
οὕτως γὰρ καὶ Πέτρον ἀντισχόμενον εἴδομεν τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως·
τὸ ἀνθρώπινον οὖν σαθρὸν διηλέγχθη, ἵνα τὸ ἰσχυρὸν τοῦ κυρίου δειχθῇ.
Ὡς ἀπαραλείπτως ὑποσχόμενος ὁ εὐαγγελιστὴς πάντα εἰπεῖν οὐδὲ τὸ τῆς
Ἄννης παρεσιώπησε πρόσωπον, ἀπὸ δύο προφητῶν τὸ ἀληθὲς συνιστῶν
τῶν λαληθέντων περὶ Χριστοῦ· καὶ γὰρ καὶ αὐτὴ ὡς «προφῆτις» πᾶσιν
ἔλεγεν, ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ Χριστὸς ὁ μέλλων λυτρώσασθαι τὴν Ἱερουσα-
λήμ, τοῦτ' ἔστι τὴν τῶν ἐν θεοσεβείᾳ διαπρεπόντων καὶ ἐν γνώσει
γραφῶν
πόλιν· Ἱερουσαλὴμ γὰρ ὅρασις ὑψίστου ἑρμηνεύεται.
Τιμᾷ τὸν μνηστευσάμενον ἡ παρθένος καὶ πατέρα καλεῖ τοῦ Ἰησοῦ· οἶμαι
διὰ τρεῖς αἰτίας, ἢ ὅτι ἀνεθρέψατο αὐτόν, ἢ ἵνα ἡ γενεαλογία λόγον ἔχῃ
ἐπιτήδειον ἐρχομένη ἐπὶ τὸν Ἰωσὴφ ὡς μνήστορα τῆς παρθένου· ἔθος
γὰρ τῇ γραφῇ γυναῖκα μὴ γενεαλογεῖν [ἢ διὰ τὴν ὑποψίαν τῶν Ἰουδαίων
νομιζόντων ἐκ πορνείας αὐτὸν γεγενῆσθαι].
Ἤιδει μὲν ἡ παρθένος μὴ τέκνον αὐτὸν εἶναι τοῦ Ἰωσήφ, ἀλλ' εἰς πα-
τέρα τούτῳ τὸν ἑαυτῆς ἐγκρίνει μνηστῆρα διὰ τὴν τῶν Ἰουδαίων
ὑποψίαν,
οἰομένων αὐτὸν ἐκ πορνείας γεγεννῆσθαι. διὰ τοῦτο καί φησιν· «τί ὅτι
ἐζητεῖτέ με; οὐκ ᾔδειτε ὅτι ἐν τοῖς τοῦ πατρός μου δεῖ εἶναί με;»
καὶ ἐπειδὴ εἶπεν ὅτι «ὁ πατήρ σου κἀγὼ ὀδυνώμενοι ἐζητοῦμέν σε», ὁ
σωτὴρ πρὸς τοῦτο λέγει· «οὐκ ᾔδειτε ὅτι ἐν τοῖς τοῦ πατρός μου δεῖ εἶναί
με; οὐ συνῆκαν» δὲ «τὸ ῥῆμα, ὃ ἐλάλησεν αὐτοῖς», τὸ περὶ τοῦ ἱεροῦ.
175
Ιωάννης Χρυσόστομος. , In Genesim (homiliae 1-67)

Vol 53, pg 167, ln 53
τοὶ γεγόνασι, διηνεκῆ αὐτῶν σώζεσθαι τὴν μνήμην βού-

λονται ἀπό τε τῶν τικτομένων, ἀπό τε τῆς ὀνομασίας
τῶν τόπων, οἷς τὰς προσηγορίας ἐπιτιθέασι τῶν παίδων.
Ταῦτα πάντα ὑπομνήματα ἄν τις εἴποι δικαίως εἶναι
τῶν ἡμαρτημένων αὐτοῖς, καὶ τῆς ἐκπτώσεως τῆς δόξης
ἐκείνης, ἐν ᾗ τυγχάνοντες οὐδενὸς τούτων ἐδέοντο ὅ τε
Ἀδὰμ ἥ τε Εὔα, ἀλλ' ἀνωτέρω πάντων καθειστήκεσαν.
Ἐγεννήθη δὲ τῷ Ἐνὼχ, φησὶ, Γαϊδὰδ, καὶ Γαϊδὰδ
ἐγέννησε τὸν Μαλελεὴλ, καὶ Μαλελεὴλ ἐγέννησε τὸν
Μαθουσάλα, καὶ Μαθουσάλα ἐγέννησε τὸν Λάμεχ.
Ὁρᾷς πῶς παρέδραμε τὰς γενεαλογίας, τῶν ἀῤῥένων
μόνον μνημονεύσας ὁ μακάριος οὗτος, καὶ οὐδαμοῦ τῶν
θηλειῶν ἐπιμνησθείς. Ἀλλὰ καθάπερ ἐπὶ τοῦ Κάϊν
εἶπεν, ὅτι Ἔγνω γυναῖκα αὐτοῦ, μηδὲν διδάξας ἡμᾶς,
μηδὲ εἰπὼν πόθεν ἔσχε τὴν γυναῖκα· οὕτω δὴ καὶ ἐν-
ταῦθα πάλιν φησί· Καὶ ἔλαβεν ἑαυτῷ Λάμεχ δύο
γυναῖκας· ὄνομα τῇ μιᾷ Ἀδὰ, καὶ ὄνομα τῇ δευτέρᾳ
Σελλά. Καὶ ἔτεκεν Ἀδὰ, φησὶ, τὸν Ἰωβήλ· οὗτος ἦν
πατὴρ οἰκούντων ἐν σκηναῖς κτηνοτρόφων. Καὶ ὄνομα
τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ Ἰουβάλ· οὗτος ἦν ὁ καταδείξας
ψαλτήριον καὶ κιθάραν.

Vol 53, pg 171, ln 55
σαν εἰς τοῦτο καταδαπανᾷν, ἵνα τῇ προσεδρίᾳ δυνηθῶμεν

τὴν ἀφόρητον ἐκείνην κόλασιν διαφυγεῖν, καὶ ἐκτὸς γε-
νέσθαι τοῦ τῆς γεέννης πυρός. Μάλιστα δὲ νῦν μετὰ
πλείονος τῆς σπουδῆς τοῦτο δεῖ ποιεῖν, ὅτε διὰ τὸν τῆς
νηστείας καιρὸν καὶ πλείονος καὶ συνεχοῦς ἀπολαύετε
τῆς διδασκαλίας. Ἔγνω δὲ, φησὶν, Ἀδὰμ Εὔαν τὴν γυ-
ναῖκα αὐτοῦ, καὶ συλλαβοῦσα ἔτεκεν υἱὸν, καὶ ἐπω-
νόμασε τὸ ὄνομα αὐτοῦ Σὴθ, λέγουσα· Ἐξανέστησε
γάρ μοι ὁ Θεὸς σπέρμα ἕτερον ἀντὶ Ἄβελ,
ὃν ἀπέκτεινε Κάϊν. Μέχρι τοῦ Λάμεχ τὴν γενεαλογίαν
στήσασα ἡ θεία Γραφὴ, ἐπανῆλθε πάλιν ἐπὶ τὸν Ἀδὰμ
καὶ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καί φησιν· Ἔγνω δὲ Ἀδὰμ
176
τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ συλλαβοῦσα ἔτεκεν υἱὸν,

καὶ ἐπωνόμασε τὸ ὄνομα αὐτοῦ Σὴθ, λέγουσα·
Ἐξανέστησε γάρ μοι ὁ Θεὸς σπέρμα ἕτερον ἀντὶ
Ἄβελ, ὃν ἀπέκτεινε Κάϊν. Ἔτεκε, φησὶν, υἱὸν, καὶ
ἐπωνόμασε τὸ ὄνομα αὐτοῦ Σήθ· καὶ οὐκ ἀρκεσθεῖσα
ἡ μήτηρ τῇ τεθείσῃ προσηγορίᾳ, φησίν· Ἐξανέστησε
γάρ μοι ὁ Θεὸς σπέρμα ἕτερον ἀντὶ Ἄβελ, ὃν ἀπ-
έκτεινε Κάϊν. Ὅρα καὶ τὴν μητέρα, ὅπως διὰ τῆς

Vol 53, pg 172, ln 50
νετο υἱός· ἐπωνόμασε δὲ τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐνώς·

οὗτος ἤλπισεν ἐπικαλεῖσθαι τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ
Θεοῦ. Ὅρα πῶς κατὰ μικρὸν λοιπὸν παιδεύονται ταῖς
προσηγορίαις τῶν τικτομένων ἐναποτίθεσθαι τῆς οἰ-
κείας εὐγνωμοσύνης τὴν ἀπόδειξιν. Καὶ οὗτος γὰρ,
φησὶν, ὁ Σὴθ, γεννήσας υἱὸν, ἐπωνόμασε τὸ ὄνομα αὐ-
τοῦ Ἐνώς. Εἶτα ἑρμηνεῦσαι ἡμῖν βουλομένη ἡ θεία
Γραφὴ τοῦ ὀνόματος τὴν προσηγορίαν, φησίν· Οὗτος ἤλ-
πισεν ἐπικαλεῖσθαι τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ.
Καὶ γὰρ ἐκ τούτου λοιπὸν τὴν ἀρχὴν μέλλει ποιεῖσθαι ὁ
μακάριος προφήτης τῆς γενεαλογίας, τοῦ Κάϊν τὴν
προεδρίαν χαρισθεῖσαν, τὴν τῶν πρωτοτόκων λέγω,
τῇ κακίᾳ τῆς προαιρέσεως ἐλυμήνατο, ἐκβάλλεται μὲν
αὐτὸς, καὶ οἱ ἐξ αὐτοῦ, τοῦ καταλόγου· ὁ δὲ Σὴθ λοιπὸν
ὅπερ οὐκ εἶχεν ἀπὸ τῆς φύσεως, τούτου διὰ τὴν τῆς
προαιρέσεως εὐγνωμοσύνην ἀξιοῦται, καὶ εἰς τοῦτον
μεθίσταται λοιπὸν τὰ τῆς πρωτοτοκίας, εἰ καὶ μὴ διὰ
οἱ ἐκ τούτου τικτόμενοι τῆς γενεαλογίας ἀξιοῦνται.
Ιωάννης Χρυσόστομος. , In Genesim (homiliae 1-67) Vol 53, pg 172, ln

60
μακάριος προφήτης τῆς γενεαλογίας, τοῦ Κάϊν τὴν

προεδρίαν χαρισθεῖσαν, τὴν τῶν πρωτοτόκων λέγω,
τῇ κακίᾳ τῆς προαιρέσεως ἐλυμήνατο, ἐκβάλλεται μὲν
177
αὐτὸς, καὶ οἱ ἐξ αὐτοῦ, τοῦ καταλόγου· ὁ δὲ Σὴθ λοιπὸν

ὅπερ οὐκ εἶχεν ἀπὸ τῆς φύσεως, τούτου διὰ τὴν τῆς
προαιρέσεως εὐγνωμοσύνην ἀξιοῦται, καὶ εἰς τοῦτον
μεθίσταται λοιπὸν τὰ τῆς πρωτοτοκίας, εἰ καὶ μὴ διὰ
οἱ ἐκ τούτου τικτόμενοι τῆς γενεαλογίας ἀξιοῦνται. Καὶ
ὥσπερ οὗτος Ἐνὼς ἐκλήθη διὰ τὸ ἐπικαλεῖσθαι τὸ ὄνομα
Κυρίου τοῦ Θεοῦ, οὕτω καὶ οἱ ἐκ τούτου λοιπὸν τὸ γένος
καταγόμενοι τῆς αὐτῆς ἀξιοῦνται προσηγορίας. Διὰ
τοῦτο καὶ ὁ μακάριος οὗτος προφήτης ἐνταῦθα στήσας
τὴν διήγησιν πάλιν ἀρχὴν ἑτέραν ποιεῖται.
εʹ. Ἀλλ' ἵνα μὴ ἀρξάμενοι τοῦ διηγήματος εἰς πολὺ
μῆκος ἐκτείνωμεν τὴν διδασκαλίαν, ἐνταῦθα καὶ ἡμεῖς
καθάπερ ὁ μακάριος οὗτος προφήτης καταπαύσωμεν
τὸν λόγον, εἰς τὴν ἑξῆς, ἐὰν ὁ Θεὸς ἐπιτρέπῃ, τῶν ἑπο-
μένων τὴν ἑρμηνείαν ταμιευσάμενοι. Τέως δὲ ἐπὶ τοῦ

Vol 53, pg 176, ln 40
δεξιὰν ὁπλίσας κατὰ τοῦ Ἄβελ, οὕτως ἄρχεται τῆς

διηγήσεως, καί φησιν· Αὕτη ἡ βίβλος γενέσεως ἀν-
θρώπων, ᾗ ἡμέρᾳ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν Ἀδὰμ, κατ'
εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν· ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίη-
σεν αὐτούς· καὶ ἐπωνόμασε τὸ ὄνομα αὐτῶν Ἀδὰμ,
ᾗ ἡμέρᾳ ἐποίησεν αὐτούς.
βʹ. Σκόπει πῶς τοῖς αὐτοῖς ῥήμασι κέχρηται, ὡς καὶ
ἐν προοιμίοις, ἵνα διδάξῃ ἡμᾶς, ὅτι ὡς ἀδοκίμους γε-
νομένας τὰς γενεὰς ἐκείνας οὐδὲ μνήμης λοιπὸν ἀξιοῖ,
ἀλλ' ἐκ τοῦ νῦν τεχθέντος, τοῦ Σὴθ λέγω, τῆς γενεα-
λογίας ἄρχεται, ἵνα καὶ ἐκ τούτου μάθῃς, ὅσος τῷ Θεῷ
λόγος τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, καὶ ὅπως ἀποστρέφεται
τοὺς φονικὴν ἔχοντας τὴν γνώμην. Ὡς γὰρ μηδὲ πα-
ραχθέντων λοιπὸν ἐκείνων εἰς τὸν βίον, οὕτως αὐτῶν
τὴν γνώμην παραλιμπάνει, δεικνὺς ἡμῖν, ὅσον ἐστὶ κα-
κία χαλεπὸν, καὶ ὅτι ἑαυτοῖς τὰ μέγιστα λυμαίνονται οἱ
ταύτην ἀσπαζόμενοι. Ἰδοὺ γὰρ οὗτοι μὲν τοῦ καταλόγου
λοιπὸν ἐξαλείφονται, ἐπὶ τοσοῦτον δὲ μνήμης ἠξιώθησαν
μόνον, ὥστε τὴν κακίαν αὐτῶν στηλιτεύεσθαι, καὶ ταῖς
εἰς τὸ ἑξῆς γενεαῖς γενέσθαι σωφρονισμοῦ ὑπόθεσιν.
178

Vol 53, pg 200, ln 65
ἀποπεμψάμενος, διὰ τῆς τῶν βεβιωμένων ἀρετῆς τὴν

παρὰ τῷ Θεῷ χάριν εὑρεῖν ἐσπούδαζε; Νῶε γὰρ, φη-
σὶν, εὗρε χάριν ἐναντίον Κυρίου τοῦ Θεοῦ. Ἀλλ' ὅτι
μὲν διὰ τὴν προσοῦσαν αὐτῷ ἀρετὴν εὗρε χάριν ἐναντίον
Κυρίου τοῦ Θεοῦ, διηγήσατο ἡμῖν ὁ θαυμάσιος οὗτος
προφήτης ἐνηχούμενος ὑπὸ τοῦ ἁγίου Πνεύματος· ἀναγ-
καῖον δὲ καὶ τὰ ἑξῆς εἰρημένα καταμαθεῖν, καὶ ἰδεῖν καὶ
τὴν ψῆφον τὴν παρὰ τοῦ Θεοῦ περὶ αὐτοῦ γινομένην.
Αὗται δὲ, φησὶν, αἱ γενέσεις Νῶε· Νῶε ἄνθρωπος δί-
καιος, τέλειος ὢν ἐν τῇ γενεᾷ αὐτοῦ· τῷ Θεῷ εὐηρέ-
στησε Νῶε. Ξένος γενεαλογίας τρόπος. Εἰποῦσα γὰρ ἡ
θεία Γραφὴ, Αὗται δὲ αἱ γενέσεις Νῶε, καὶ τὰς ἀκοὰς
τὰ ἄλλα ἅπαντα, ἅπερ ἔθος τοῖς τὰς γενεαλογίας ἐξηγου-
συνηθείας ἀνωτέρω γενομένη, φησί· Νῶε ἄνθρωπος
δίκαιος, τέλειος ὢν ἐν τῇ γενεᾷ αὐτοῦ· τῷ Θεῷ εὐ-
ηρέστησε Νῶε. Εἶδες θαυμαστὴν γενεαλογίαν; Νῶε, φη-
σὶν, ἄνθρωπος. Ὅρα καὶ τὸ κοινὸν ὄνομα τῆς φύσεως

Vol 53, pg 201, ln 2
σὶν, εὗρε χάριν ἐναντίον Κυρίου τοῦ Θεοῦ. Ἀλλ' ὅτι

μὲν διὰ τὴν προσοῦσαν αὐτῷ ἀρετὴν εὗρε χάριν ἐναντίον
Κυρίου τοῦ Θεοῦ, διηγήσατο ἡμῖν ὁ θαυμάσιος οὗτος
179

ἀντ' ἐγκωμίου τῷ δικαίῳ γινόμενον.

Vol 53, pg 201, ln 5

ἀντ' ἐγκωμίου τῷ δικαίῳ γινόμενον. Ἐπειδὴ γὰρ ἐκεῖνοι
καὶ τὸ ἄνθρωποι εἶναι ἀπώλεσαν διὰ τὸ πρὸς τὰ τῆς
σαρκὸς ἡδονὰς ὀλισθῆσαι, οὗτος, φησὶν, ἐν τοσούτῳ δήμῳ
τοῦ ἀνθρώπου τὴν εἰκόνα διέσωσε.

Vol 53, pg 201, ln 54
λέγοντος ἐν μέσῃ τῇ μητροπόλει τῶν Ἱεροσολύμων,

ὅπου μυριάδες τοσαῦται, ὅπου ἄπειρα πλήθη· Ἦλθον,
καὶ οὐκ ἦν ἄνθρωπος· ἐκάλεσα, καὶ οὐκ ἦν ὁ ὑπ-
ακουσόμενος· οὐκ ἐπειδὴ μὴ παρῆσαν, ἀλλ' ἐπειδὴ
παρόντες τῶν μὴ παρόντων οὐδὲν ἄμεινον διέκειντο. Καὶ
πάλιν ἑτέρωθι, Περιδράμετε, φησὶ, καὶ ἴδετε, εἰ ἔστιν
εἷς ποιῶν κρῖμα καὶ δικαιοσύνην, καὶ ἵλεως ἔσομαι.
Εἶδες πῶς ἐκεῖνον μόνον οἶδε καλεῖν ἄνθρωπον ἡ ἁγία
Γραφὴ τὸν τὴν ἀρετὴν μετιόντα, τοὺς δὲ λοιποὺς οὐδὲ
180
εἶναι νομίζει, ἀλλὰ ποτὲ μὲν σάρκας ὀνομάζει, ποτὲ δὲ

γῆν; Διὰ τοῦτο καὶ νῦν τὴν γενεαλογίαν τοῦ δικαίου
διηγεῖσθαι ἐπαγγελλομένη ἡ θεία Γραφή φησι· Νῶε ἄν-
θρωπος· οὗτος γὰρ μόνος ἄνθρωπος, οἱ δὲ λοιποὶ οὐκ ἄν-
θρωποι, ἀλλὰ μορφὴν μὲν ἔχοντες ἀνθρώπων, τῇ δὲ
πονηρίᾳ τῆς προαιρέσεως τὴν εὐγένειαν τῆς φύσεως
προδεδωκότες, καὶ ἀντὶ ἀνθρώπων πρὸς τὴν τῶν θηρίων
ἀλογίαν ἐκπεσόντες. Ὅτι γὰρ καὶ ἀνθρώποις τοῖς λογι-
κοῖς, ἐπειδὰν πρὸς κακίαν ἀποκλίνωσι, καὶ τῶν ἀλό-
γων παθῶν αἰχμάλωτοι γένωνται, τῶν θηρίων τὰς προς-
ηγορίας ἐπιτίθησιν αὐτοῖς ἡ θεία Γραφὴ, ἄκουε ποτε
μὲν αὐτῆς λεγούσης, Ἵπποι θηλυμανεῖς ἐγένοντο.

Vol 53, pg 202, ln 31
ᾐνίξατο; Τί οὖν ἐλεεινότερον γένοιτο τῶν τὴν κακίαν

μετιόντων, ὅταν καὶ αὐτῆς τῆς προσηγορίας τοῦ καλεῖ-
σθαι ἄνθρωποι ἀποστερῶνται, καὶ διὰ τοῦτο πλείονα
τὴν τιμωρίαν ὑπέχωσιν, ὅτι πολλὰς ἀπὸ τῆς φύσεως
ἀφορμὰς δεξάμενοι, ταύτας προδεδώκασιν ἑκόντες ὑπο-
συρέντες καὶ πρὸς τὴν κακίαν αὐτομολοῦντες, Ἐπεὶ
οὖν οἱ τότε πάντες ἀναξίους ἑαυτοὺς τῆς προσηγορίας
κατέστησαν καὶ τοῦ ὀνομάζεσθαι ἄνθρωποι, ὁ δὲ δίκαιος
οὗτος ἐν τοσούτῳ ἀρετῆς αὐχμῷ τοσαύτην ἐπεδείξατο τῆς
οἰκείας ἀρετῆς τὴν ὑπερβολὴν, ἀρξαμένη διηγεῖσθαι
ἡ θεία Γραφὴ τοῦ ἀνδρὸς τὴν γενεαλογίαν φησί· Νῶε
δὲ ἄνθρωπος. Ἔστι καὶ ἐπ' ἄλλου δικαίου ταύτην εὑρεῖν
τὴν προσηγορίαν ἀντὶ μεγίστου ἐγκωμίου ἐγκειμένην,
καὶ πρὸ τῶν ἄλλων ἁπασῶν ἀπὸ ταύτης τῆς προσηγορίας
ἀνακηρυττόμενον, τὸν τὴν ἀρετὴν μετὰ ἀκριβείας ἐπι-
δεικνύμενον. Τίς οὖν ἐστιν; Ὁ μακάριος Ἰὼβ, ὁ τῆς
εὐσεβείας ἀθλητὴς, ὁ τῆς οἰκουμένης στεφανίτης, ὁ μόνος
τὰ ἀνήκεστα ἐκεῖνα ὑπομείνας, καὶ τὰ μυρία βέλη δε-
ξάμενος παρὰ τοῦ πονηροῦ δαίμονος ἐκείνου, καὶ ἄτρω-
τος διαμείνας, καὶ καθάπερ ἀδάμας τις οὕτω πάσας τὰς
προσβολὰς ἐνεγκεῖν δυνηθεὶς, καὶ οὐ μόνον οὐ καταβαπτι

Vol 53, pg 204, ln 9
181
ἀλλὰ διὰ τὸ προσκροῦσαι τῷ οὕτως ἀγαθῷ Δεσπότῃ,

καὶ τῆς ἐκείνου εὐνοίας ἐκτὸς ἡμᾶς στῆναι· ὥσπερ οὖν
καὶ ἐπὶ τὴν βασιλείαν διὰ τοῦτο σπεύδειν ἡμᾶς χρὴ, διὰ
τὸν περὶ αὐτὸν πόθον, ἵνα τῆς ἐκείνου ῥοπῆς ἀπολαύω-
μεν. Ὥσπερ γὰρ βασιλείας ποθεινότερον τὸ εὐνοϊκῶς
περὶ ἡμᾶς διακεῖσθαι τὸν φιλάνθρωπον ἡμῶν Δεσπότην,
οὕτω γεέννης χαλεπώτερον τὸ τῆς ἐκεῖθεν εὐνοίας ἐκ-
πεσεῖν.
Εἴδετε πόσης ἡμῖν ὠφελείας γέγονεν ὑπόθεσις ἡ προς-
ηγορία μόνη τοῦ δικαίου, καὶ ὅσον ἡμῖν θησαυρὸν νοη-
μάτων ἔτεκεν ἡ γενεαλογία τοῦ θαυμασίου τούτου
ἀνδρός; Μιμώμεθα τοίνυν τῆς θείας Γραφῆς τοὺς κανό-
γὰρ ὄφελος ἐκ πατέρων εἶναι λαμπρῶν καὶ ἐναρέτων,
αὐτὸν δὲ ἔρημον εἶναι τῆς ἀρίστης πολιτείας; ἢ πάλιν τί
βλάβος ἂν γένοιτο ἐκ πατέρων εἶναι καὶ προγόνων δυσγε-
νῶν, καὶ ἀφανῶν, αὐτὸν δὲ πολλῇ κομᾷν τῇ ἀρετῇ;
Ἐπεὶ καὶ ὁ δίκαιος οὗτος τοιοῦτος γεγονὼς, καὶ τὴν τοῦ

Vol 53, pg 206, ln 20
ΟΜΙΛΙΑ ΚΔʹ.
Ἐγέννησε δὲ Νῶε τρεῖς υἱοὺς, τὸν Σὴμ, τὸν Χὰμ, τὸν Ἰάφεθ· ἐφθάρη δὲ
ἡ γῆ ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐπλήσθη ἡ γῆ ἀδικίας.
αʹ. Οὐ τὰ τυχόντα ἡμᾶς ὠφέλησε χθὲς ἡ τοῦ δικαίου Νῶε

γενεαλογία. Καὶ γὰρ ἔγνωμεν θαυμαστὸν γενεαλογίας
ἀπὸ τῆς τῶν προγόνων περιφανείας, ἀλλ' ἀπὸ τῆς τῶν
οἰκείων τρόπων ἀρετῆς, δι' ἣν καὶ τοσαύτην ἐδέξατο
μαρτυρίαν παρὰ τῆς θείας Γραφῆς· Νῶε γὰρ, φησὶν,
ἄνθρωπος δίκαιος, τέλειος ὢν ἐν τῇ γενεᾷ αὐτοῦ· τῷ
182
Θεῷ εὐηρέστησε Νῶε. Εἰς ταῦτα γὰρ βραχέα τὰ ῥή-

ματα ἅπασαν διδασκαλίαν χθὲς κατηναλώσαμεν.
Ιωάννης Χρυσόστομος. , In Genesim (homiliae 1-67) Vol 53, pg 211, ln

31
μου μετὰ σοῦ. Ἐπειδὴ πάντες οἱ προλαβόντες ἀναξίους

ἑαυτοὺς κατέστησαν, καὶ οὐ γεγόνασιν εὐγνώμονες περὶ
τὰς ἐμὰς ἐντολὰς, μετὰ σοῦ λοιπὸν στήσω τὴν διαθή-
κην μου. Καὶ γὰρ ὁ πρωτόπλαστος, μετὰ τοσαύτας εὐερ-
γεσίας ἀπάτην ὑπομείνας, παρέβη μου τὰς ἐντολὰς,
καὶ ὁ ἐξ ἐκείνου πάλιν τεχθεὶς εἰς αὐτὸν τῆς κακίας τὸν
πυθμένα ὤλισθε· διὸ καὶ διηνεκῆ τὴν τιμωρίαν ἐδέξατο
μετὰ τῆς κατάρας. Ἀλλ' οὐδὲ ταῖς τούτου τιμωρίαις οἱ
μετ' αὐτὸν ἐσωφρονίσθησαν, ἀλλὰ καὶ ἐπεδαψιλεύσαντο,
ὡς καὶ τῆς γενεαλογίας αὐτοὺς ἀποδοκιμασθῆναι. Μετὰ
δὴ ταῦτα εὑρὼν τὸν Ἐνὼχ τῆς ἀρετῆς τὴν εἰκόνα δια-
σώζοντα, διὰ τὴν πολλὴν εὐαρέστησιν ζῶντα αὐτὸν μετ-
έθηκα, δεικνὺς καὶ τοῖς τὴν ἀρετὴν μετιοῦσιν, ὅσων
καταξιοῦνται τῶν ἀμοιβῶν, καὶ βουλόμενος τοὺς ἑξῆς
ζηλωτὰς ἐκείνου καταστῆσαι, καὶ τὴν αὐτὴν ἐκείνῳ
βαδίσαι ὁδόν. Ἐπεὶ τοίνυν, πάντων λοιπὸν ἐπὶ τὴν κα-
κίαν αὐτομολησάντων, σὲ μόνον εὗρον ἐν τοσούτῳ πλή-
θει δυνάμενον ἀνακαλέσασθαι τοῦ προπάτορος τὴν πα-
ράβασιν, μετὰ σοῦ στήσω τὴν διαθήκην μου.

Vol 53, pg 274, ln 45
ρὸν καὶ διεγηγερμένον ἔχοντες, οὕτως ἐνταῦθα

παραγενώμεθα, καὶ μηδεὶς εἰσιὼν εἰς τὴν ἐκκλησίαν βιω-
τικὰς ἐπισυρέσθω φροντίδας, ἵνα ἀξίαν τῶν πόνων τὴν
ἀμοιβὴν λαβὼν, οὕτως οἴκαδε ἐπανέλθῃ. Φέρε οὖν πάλιν
τὴν συνήθη τράπεζαν ὑμῖν παραθῶμεν, καὶ ἐκ τῶν πρός-
φατον ἀναγνωσθέντων παρὰ τοῦ μακαρίου Μωϋσέως
ἑστιάσωμεν ὑμῶν τὴν ἀγάπην, αὐτὰ τὰ ἀνεγνωσμένα
εἰς μέσον ὑμῖν προθέντες, δεικνύντες τῆς θείας Γραφῆς
τὴν ἀκρίβειαν. Ἐπειδὴ γὰρ τέλος ἐπέθηκε τῇ διηγήσει
τῇ κατὰ τὸν Νῶε, ἐκ τοῦ Σὴμ λοιπὸν ἤρξατο τῆς γενεα-
λογίας, καί φησι, Καὶ τῷ Σὴμ ἐγεννήθησαν καὶ αὐτῷ
πατρὶ πάντων τῶν υἱῶν Ἕβερ, ἀδελφῷ Ἰάφεθ τοῦ
μείζονος υἱοῦ. Εἶτα τὸν κατάλογον τῶν ὀνομάτων ποιη-
183
σάμενός φησι, καὶ τῷ Ἕβερ ἐγεννήθησαν δύο υἱοί·

ὄνομα τῷ ἑνὶ Φαλὲκ, ὅτι ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτοῦ διε-
μερίσθη ἡ γῆ. Σκόπει πῶς τῇ προσηγορίᾳ τοῦ τεχθέν-
τος ἐναπέθετο τοῦ μέλλοντος ἔσεσθαι μετ' οὐ πολὺ ση-
μείου τὴν πρόγνωσιν, ἵν' ὅταν ἴδῃς εἰς ἔργον τὸ πρᾶγμα
ἐξελθὸν, μηκέτι ξενισθῇς ὁρῶν ἄνωθεν τοῦτο τὴν προς-
ηγορίαν τοῦ παιδὸς προμηνύουσαν. Μετὰ γὰρ τὸ ποιήσα-
σθαι τῶν ἑξῆς γεγεννημένων ἐκ τούτων τὸν κατάλογον,

Vol 54, pg 525, ln 34
τὴν ἑστίασιν ὑμῖν παραθεῖναι ταύτην τὴν πνευματι-

κήν. Ἱκανὰ γὰρ τὰ σήμερον ἀναγνωσθέντα διδάξαι
πάντας ἡμᾶς, ὅση τῆς βασκανίας ἐστὶν ἡ λύμη,
καὶ ὅπως τὸ ὀλέθριον τοῦτο πάθος τὸ τοῦ φθόνου καὶ
μέχρι τῆς συγγενείας αὐτῆς ἐκταθὲν τὴν οἰκείαν ἰσχὺν
ἐπεδείξατο. Ἀλλ' ἵνα δόξῃ κατὰ ἀκολουθίαν ὁ λόγος
προϊέναι, ἀναγκαῖον αὐτῆς ἅψασθαι τῆς ἀρχῆς τοῦ
ἀναγνώσματος. Αὗται δὲ, φησὶν, αἱ γενέσεις Ἰα-
κώβ. Ὅρα τὸν θαυμαστὸν τοῦτον προφήτην, ὅπως
ἐπαγγειλάμενος ἡμῖν διηγεῖσθαι τοῦ Ἰακὼβ τὴν γε-
νεαλογίαν, εὐθέως ἐπὶ τὴν ἱστορίαν τοῦ παιδὸς ἀν-
έδραμε· καὶ εἰπὼν, Αὗται αἱ γενέσεις Ἰακὼβ, καὶ
καταλιπὼν διηγεῖσθαι ἡμῖν ἀκολούθως τούς τε ἐξ
αὐτοῦ τεχθέντας, τούς τε ἐξ ἐκείνων πάλιν γεννωμέ-
νους (καθάπερ καὶ ἐπὶ τοῦ Ἡσαῦ τοῦτο πεποίηκεν),
ἐπὶ τὸν Ἰωσὴφ εὐθέως ἔσπευσε, τὸν νέον, τὸν πάν-
των τῶν ἀδελφῶν, ὡς εἰπεῖν, ἔσχατον, καί φησιν·
Ἰωσὴφ δεκαεπτὰ ἐτῶν ἦν ποιμαίνων μετὰ τῶν
ἀδελφῶν αὐτοῦ τὰ πρόβατα.
Ιωάννης Χρυσόστομος. , In Matthaeum (homiliae 1-90)

Vol 57, pg 17, ln 48
λιον· καὶ Μάρκος δὲ ἐν Αἰγύπτῳ, τῶν μαθητῶν

παρακαλεσάντων, αὐτὸ τοῦτο ποιῆσαι. Διὰ δὴ
τοῦτο ὁ μὲν Ματθαῖος, ἅτε Ἑβραίοις γράφων, οὐ-
δὲν πλέον ἐζήτησε δεῖξαι, ἢ ὅτι ἀπὸ Ἀβραὰμ καὶ
Δαυῒδ ἦν. Ὁ δὲ Λουκᾶς, ἅτε κοινῇ πᾶσι διαλεγόμε-
νος, καὶ ἀνωτέρω τὸν λόγον ἀνάγει, μέχρι τοῦ Ἀδὰμ
184
προϊών. Καὶ ὁ μὲν ἀπὸ τῆς γενέσεως ἄρχεται· οὐδὲν

γὰρ οὕτως ἀνέπαυε τὸν Ἰουδαῖον, ὡς τὸ μαθεῖν αὐ-
τὸν, ὅτι τοῦ Ἀβραὰμ καὶ τοῦ Δαυῒδ ἔγγονος ἦν ὁ
Χριστός· ὁ δὲ οὐχ οὕτως, ἀλλ' ἑτέρων πλειόνων μέ-
μνηται πραγμάτων, καὶ τότε ἐπὶ τὴν γενεαλογίαν
πρόεισι. Τὴν δὲ συμφωνίαν αὐτῶν καὶ ἀπὸ τῆς οἰ-
κουμένης παραστήσομεν τῆς δεξαμένης τὰ εἰρημένα,
καὶ ἀπ' αὐτῶν τῶν τῆς ἀληθείας ἐχθρῶν. Καὶ γὰρ
πολλαὶ μετ' ἐκείνους αἱρέσεις ἐτέχθησαν, ἐναντία
δοξάζουσαι τοῖς εἰρημένοις· καὶ αἱ μὲν πάντα κατ-
εδέξαντο τὰ λεχθέντα, αἱ δὲ μέρη τῶν εἰρημένων
ἀποκόψασαι τῶν λοιπῶν, οὕτω παρ' ἑαυταῖς ἔχουσιν.
Εἰ δὲ μάχη τις ἦν ἐν τοῖς εἰρημένοις, οὔτ' ἂν αἱ τἀναν-
τία λέγουσαι ἅπαντα ἂν ἐδέξαντο, ἀλλὰ μέρος τὸ δο-
κοῦν αὐταῖς συνᾴδειν· οὔτ' ἂν αἱ μέρος

Vol 57, pg 21, ln 22
τοῦ, πόσα ἄν τις ἐπαπορήσειε. Πρῶτον μὲν, τίνος

ἕνεκεν ὁ Ἰωσὴφ γενεαλογεῖται, οὐκ ὢν τοῦ Χριστοῦ
πατήρ. Δεύτερον δὲ, πόθεν ἔσται δῆλος ἡμῖν ἀπὸ τοῦ
Δαυῒδ κατάγων τὸ γένος, τῆς Μαρίας, ἀφ' ἧς ἐτέχθη,
τῶν προγόνων ἀγνοουμένων· οὐδὲ γὰρ ἐγενεαλογήθη
ἡ Παρθένος. Τρίτον, τίνος ἕνεκεν ὁ μὲν Ἰωσὴφ, ὁ
μηδὲν συντελῶν πρὸς τὴν γέννησιν, γενεαλογεῖται· ἡ
δὲ Παρθένος, ἡ καὶ μήτηρ γενομένη, οὐ δείκνυται
τίνων πατέρων καὶ πάππων καὶ προγόνων ἐστί.
Μετὰ τούτων ἄξιον κἀκεῖνο ζητῆσαι, τί δήποτε
διὰ τῶν ἀνδρῶν προάγων τὴν γενεαλογίαν, ἐμνήσθη
καὶ γυναικῶν. Καὶ ἐπειδὴ τοῦτο αὐτῷ ἔδοξεν, οὐδὲ
πάσας τέθεικε τὰς γυναῖκας, ἀλλὰ τὰς εὐδοκίμους
παραδραμὼν, οἷον τὴν Σάῤῥαν, τὴν Ῥεβέκκαν, καὶ
ὅσαι τοιαῦται, τὰς ἐπὶ κακίᾳ βεβοημένας, ταύτας
εἰς μέσον ἤγαγε μόνον· οἷον εἴ τις πόρνη καὶ μοι-
χαλὶς, εἴ τις ἐκ παρανόμων γάμων, εἴ τις ἀλλόφυλος
καὶ βάρβαρος ἦν. Καὶ γὰρ τῆς τοῦ Οὐρίου, καὶ τῆς
Θάμαρ, καὶ τῆς Ῥαὰβ, καὶ τῆς Ῥοὺθ ἐμνημόνευ-
σεν· ὧν ἡ μὲν ἀλλογενὴς ἦν, ἡ δὲ πόρνη, ἡ δὲ τῷ
κηδεστῇ προσεφθάρη· καὶ οὐδὲ τούτῳ νόμῳ

185
Vol 57, pg 21, ln 37
εἰς μέσον ἤγαγε μόνον· οἷον εἴ τις πόρνη καὶ μοι-

χαλὶς, εἴ τις ἐκ παρανόμων γάμων, εἴ τις ἀλλόφυλος
καὶ βάρβαρος ἦν. Καὶ γὰρ τῆς τοῦ Οὐρίου, καὶ τῆς
Θάμαρ, καὶ τῆς Ῥαὰβ, καὶ τῆς Ῥοὺθ ἐμνημόνευ-
σεν· ὧν ἡ μὲν ἀλλογενὴς ἦν, ἡ δὲ πόρνη, ἡ δὲ τῷ
κηδεστῇ προσεφθάρη· καὶ οὐδὲ τούτῳ νόμῳ
γάμου, ἀλλὰ κλέψασα τὴν μίξιν, καὶ πόρνης πε-
ριθεμένη προσωπεῖον ἑαυτῇ· καὶ τὴν τοῦ Οὐρίου
δὲ οὐδεὶς ἀγνοεῖ διὰ τὴν περιφάνειαν τοῦ τολμή-
ματος. Ἀλλ' ὅμως πάσας τὰς ἄλλας ἀφεὶς ὁ
εὐαγγελιστὴς, ταύτας ἐνέθηκε τῇ γενεαλογίᾳ μόνας.
Καίτοι εἰ μνησθῆναι γυναικῶν ἔδει, πασῶν ἐχρῆν·
εἰ δὲ μὴ πασῶν, ἀλλ' ἐνίων, τῶν ἐν ἀρετῇ, οὐ τῶν ἐν
ἁμαρτήμασι βεβοημένων. Εἴδετε πόσης ἡμῖν δεῖ
προσοχῆς ἐν τοῖς προοιμίοις εὐθέως. Καίτοιγε δοκεῖ
σαφέστερον εἶναι τῶν ἄλλων τὸ προοίμιον, τάχα δὲ
πολλοῖς καὶ περισσὸν, διὰ τὸ ὀνομάτων ἀριθμὸν εἶναι
μόνον. Μετὰ τοῦτο κἀκεῖνο ἄξιον ζητῆσαι, τίνος
ἕνεκεν τρεῖς παρέδραμε βασιλεῖς. Εἰ γὰρ ὡς σφόδρα
ἀσεβῶν ἀπεσιώπησε τὴν προσηγορίαν, οὐδὲ τῶν
ἄλλων τῶν τοιούτων μνησθῆναι ἔδει.

Vol 57, pg 36, ln 16
καὶ γένος καὶ πατρίδα καὶ συγγενεῖς, οὐκ ἂν ἐπέτυχε

τῆς ἀγχιστείας ταύτης· οὕτω καὶ ἡ Ἐκκλησία τὰ πα-
τρῷα ἔθη καταλιποῦσα, τότε ἐπέραστος ἐγένετο τῷ
νυμφίῳ. Ὅπερ οὖν καὶ ὁ προφήτης αὐτῇ διαλεγό-
μενός φησιν· Ἐπιλάθου τοῦ λαοῦ σου καὶ τοῦ
οἴκου τοῦ πατρός σου, καὶ ἐπιθυμήσει ὁ βασιλεὺς
τοῦ κάλλους σου. Τοῦτο καὶ ἡ Ῥοὺθ ἐποίησε. Διὰ
τοῦτο καὶ μήτηρ ἐγένετο βασιλέων, ὥσπερ οὖν καὶ
ἡ Ἐκκλησία· καὶ γὰρ ἐκ ταύτης ἐστὶν ὁ Δαυΐδ. Διὰ
δὴ τούτων πάντων ἐντρέπων αὐτοὺς, καὶ πείθων μὴ
μέγα φρονεῖν, τήν τε γενεαλογίαν συνέθηκε, καὶ τὰς
γυναῖκας ταύτας εἰς μέσον ἤγαγε. Καὶ γὰρ τὸν βασι-
λέα τὸν μέγαν αὕτη διὰ τῶν μέσων ἐγέννησε· καὶ
οὐκ αἰσχύνεται ὁ Δαυῒδ ἐπὶ τούτοις.
Οὐ γὰρ ἔστιν, οὐκ ἔστιν οὔτε ἐξ ἀρετῆς, οὔτε ἀπὸ
186
κακίας προγόνων εἶναι σπουδαῖον, ἢ φαῦλον, ἢ ἄση-

μον, ἢ λαμπρόν· ἀλλ' εἰ χρή τι καὶ παράδοξον εἰπεῖν,
ἐκεῖνος ἐκλάμπει μειζόνως, ὁ μὴ τῶν σπουδαίων
προγόνων ὢν, γενόμενος δὲ ἀγαθός. Μηδεὶς τοίνυν
ἐπὶ τούτοις μέγα φρονείτω· ἀλλ' ἐννοήσας τοῦ Δεσπό-
του τοὺς προγόνους, τὸ φύσημα ἅπαν κενούτω,

Vol 57, pg 39, ln 49
καὶ τὸν χρόνον τῆς αἰχμαλωσίας ἐν τάξει γενεᾶς

τιθέναι, καὶ αὐτὸν τὸν Χριστὸν, πανταχόθεν συν-
άπτων ἡμῖν αὐτόν. Ἀναμιμνήσκει δὲ καὶ τῆς αἰχμ-
αλωσίας ἐκείνης καλῶς, δηλῶν ὅτι οὐδὲ ἐκεῖ κατελ-
θόντες, ἐγένοντο σωφρονέστεροι· ὥστε πάντοθεν
ἀναγκαίαν φανῆναι τὴν αὐτοῦ παρουσίαν. Τί οὖν ὁ
Μάρκος, φησὶν, οὐ ποιεῖ τοῦτο, οὐδὲ γενεαλογεῖ
τὸν Χριστὸν, ἀλλ' ἐπιτόμως ἅπαντα φθέγ-
γεται; Ἐμοὶ δοκεῖ ὁ μὲν Ματθαῖος πρὸ τῶν
ἄλλων ἦρχθαι τοῦ πράγματος· διὸ καὶ τὴν γενεαλο-
γίαν τίθησι μετὰ ἀκριβείας, καὶ πρὸς τὰ κατεπεί-
γοντα ἵσταται· ὁ δὲ Μάρκος μετ' ἐκεῖνον, διὸ ἐπὶ
σύντομον ἦλθεν ὁδὸν, ἅτε τοῖς ἤδη λεχθεῖσι καὶ δήλοις
ἔθνος, οἷς καὶ μᾶλλον προσεῖχεν ὁ τῶν Ἰουδαίων δῆ-
μος. Διόπερ ἀναγκαῖος οὗτος τῶν προοιμίων ὁ τρό-
πος ἦν παρ' αὐτοῖς. Εἰ δέ ποτε καὶ ἐγένετο σημεῖα,
τῶν βαρβάρων ἕνεκεν ἐγένετο, ὥστε πολλοὺς γενέ-
σθαι τοὺς προσηλύτους, καὶ εἰς ἔνδειξιν τῆς τοῦ
Θεοῦ δυνάμεως, εἴ ποτε αὐτοὺς οἱ πολέμιοι λαβόν-
τες, ὡς τῶν παρ' αὐτοῖς θεῶν ἰσχυρῶν ὄντων, ἐνόμι-
σαν κεκρατηκέναι· καθάπερ ἐν Αἰγύπτῳ,
Ιωάννης Χρυσόστομος. , In epistulam ad Romanos (homiliae 1-32)

Vol 60, pg 667, ln 22
ΟΜΙΛΙΑ ΛΑʹ.
Ἀσπάσασθε Ἐπαίνετον τὸν ἀγαπητόν μου, ὅς

ἐστιν ἀπαρχὴ τῆς Ἀχαΐας εἰς Χριστόν.
αʹ. Πολλοὺς καὶ τῶν σφόδρα δοκούντων εἶναι σπου-
δαίων τοῦτο τῆς ἐπιστολῆς τὸ μέρος παρατρέχειν
ἡγοῦμαι, ὡς περιττὸν καὶ οὐδὲν μέγα ἔχον· καὶ τοῦτο
187
αὐτὸ καὶ ἐν τῇ γενεαλογίᾳ τῇ ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ κει-

μένῃ πάσχειν αὐτοὺς νομίζω· ἐπειδὴ γὰρ ὀνομάτων
ἐστὶ κατάλογος, οὐδὲν μέγα οἴονται ἐντεῦθεν κερδαί-
νειν. Καὶ οἱ μὲν τῶν χρυσοχόων παῖδες καὶ τὰ μικρὰ
ψήγματα περιεργάζονται, οὗτοι δὲ καὶ μάζας
χρυσίου τοσαύτας παρατρέχουσιν. Ἵν' οὖν μὴ τοῦτο
πάσχωσιν, ἱκανὰ μὲν καὶ τὰ εἰρημένα ταύτης ἀπ-
αγαγεῖν τῆς ῥᾳθυμίας αὐτούς. Ὅτι γὰρ οὐ μικρὸν καὶ
ἐντεῦθεν κέρδος, ἐδείξαμεν καὶ ἐκ τῶν ἔμπροσθεν
εἰρημένων, τὴν ψυχὴν ὑμῶν ἀναστήσαντες διὰ τῶν
προσρήσεων τούτων· πειρασώμεθα δὲ καὶ σήμερον
Ιωάννης Χρυσόστομος. , In epistulam i ad Timotheum (homiliae 1-18)

Vol 62, pg 506, ln 18
γείλῃς τισὶ μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν. Οὐ τίθησιν αὐ-

τοὺς ὀνομαστὶ, ἵνα μὴ ἀναισχυντοτέρους ἐργάση-
ται τῇ τοῦ ἐλέγχου περιφανείᾳ. Ἐνταῦθά τινες
ἦσαν ἐξ Ἰουδαίων ψευδαπόστολοι, βουλόμενοι πάλιν
ἐπὶ τὸν νόμον ἕλκειν τοὺς πιστοὺς, ὃ πανταχοῦ τῶν
ἐπιστολῶν αἰτιᾶται. Ἐποίουν δὲ τοῦτο οὐχ οὕτως ὑπὸ
συνειδότος ἑλκόμενοι, ὡς ὑπὸ κενοδοξίας, καὶ τοῦ θέ-
λειν ἔχειν μαθητὰς, καὶ τῷ μακαρίῳ Παύλῳ φιλο-
νεικοῦντες, καὶ πρὸς αὐτὸν ζηλοτύπως ἔχοντες.
θους οὐ τὸν νόμον φησὶν, ἄπαγε· ἀλλὰ τὰς παρα-
ποιήσεις καὶ τὰ παραχαράγματα καὶ τὰ παράσημα
δόγματα. Εἰκὸς γὰρ τοὺς ἐξ Ἰουδαίων ἐν τοῖς ἀνο-
νήτοις τὸν πάντα λόγον ἀναλίσκειν, πάππους καὶ
προπάππους ἀριθμοῦντας, ἵνα δῆθεν ἐμπειρίας
πολλῆς καὶ ἱστορίας δόξαν ἔχωσιν. Ἵνα παραγγεί-
λῃς τισὶ, φησὶ, μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν, μηδὲ προς-
ἐστιν, Ἀπεράντοις; Ἤτοι πέρας οὐδὲν ἐχούσαις,

Vol 62, pg 506, ln 26
νεικοῦντες, καὶ πρὸς αὐτὸν ζηλοτύπως ἔχοντες.

188

θους οὐ τὸν νόμον φησὶν, ἄπαγε· ἀλλὰ τὰς παρα-
ποιήσεις καὶ τὰ παραχαράγματα καὶ τὰ παράσημα
δόγματα. Εἰκὸς γὰρ τοὺς ἐξ Ἰουδαίων ἐν τοῖς ἀνο-
νήτοις τὸν πάντα λόγον ἀναλίσκειν, πάππους καὶ
προπάππους ἀριθμοῦντας, ἵνα δῆθεν ἐμπειρίας
πολλῆς καὶ ἱστορίας δόξαν ἔχωσιν. Ἵνα παραγγεί-
λῃς τισὶ, φησὶ, μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν, μηδὲ προς-
ἐστιν, Ἀπεράντοις; Ἤτοι πέρας οὐδὲν ἐχούσαις,
Εἶδες πῶς διαβάλλει τὴν ζήτησιν; Ἔνθα γὰρ
πίστις, οὐ χρεία ζητήσεως· ἔνθα μηδὲν δεῖ περιερ-
γάζεσθαι, τί δεῖ ζητήσεως; ἡ ζήτησις τῆς πίστεώς
ἐστιν ἀναιρετική. Ὁ γὰρ ζητῶν, οὐδέπω εὗρεν· ὁ
ζητῶν, πιστεῦσαι οὐ δύναται. Διὰ τοῦτό φησι, Μὴ
ἀσχολώμεθα περὶ τὰς ζητήσεις· ἐπεὶ εἰ ζητοῦμεν,
οὐκ ἔστι τοῦτο πίστις· ἡ γὰρ πίστις ἀναπαύει τὸν
λογισμόν. Πῶς οὖν φησιν ὁ Χριστὸς,

Vol 62, pg 506, ln 47
εὑρήσετε, κρούετε, καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν· καὶ,

Ἐρευνᾶτε τὰς Γραφὰς, ὅτι ὑμεῖς ἐν ταύταις
δοκεῖτε ζωὴν αἰώνιον ἔχειν; Ἐκεῖ μὲν τὸ, Ζητεῖτε,
περὶ αἰτήσεως λέγει καὶ σφοδροῦ πόθου· ἐνταῦθα δὲ
τὸ, Ἐρευνᾶτε τὰς Γραφὰς, οὐ τοὺς ζητητικούς
ἐστιν εἰσάγοντος πόνους, ἀλλ' ἐκβάλλοντος. Εἶπε
γὰρ, Ἐρευνᾶτε τὰς Γραφὰς, τουτέστιν; ὥστε τὴν
ἀκρίβειαν αὐτῶν καταμαθεῖν καὶ εἰδέναι, οὐχ ἵνα
ἀεὶ ζητῶμεν, ἀλλ' ἵνα παυώμεθα ζητοῦντες.
Καὶ καλῶς εἶπε, Παράγγελλέ τισι Μὴ ἑτεροδιδασκα-
λεῖν, μηδὲ προσέχειν μύθοις καὶ γενεαλογίαις
ἀπεράντοις, αἵτινες ζητήσεις παρέχουσι μᾶλλον,
ἢ οἰκονομίαν Θεοῦ τὴν ἐν πίστει. Καλῶς
εἶπεν, Οἰκονομίαν Θεοῦ· μεγάλα γὰρ ἡμῖν δοῦναι
ἠθέλησεν ὁ Θεὸς, ἀλλ' οὐ δέχεται ὁ λογισμὸς τὸ μέ-
γεθος αὐτοῦ τῶν οἰκονομιῶν. Διὰ πίστεως οὖν τοῦτο
γενέσθαι δεῖ, ὅπερ ἐστὶ φάρμακον ψυχῶν μέγιστον.
189
Ἡ τοίνυν ζήτησις ἐναντία ἐστὶ τῇ οἰκονομίᾳ τοῦ

Θεοῦ. Τί γὰρ ἀπὸ πίστεως οἰκονομεῖται;
Vol 62, pg 506, ln 61
ἠθέλησεν ὁ Θεὸς, ἀλλ' οὐ δέχεται ὁ λογισμὸς τὸ μέ-

Θεοῦ. Τί γὰρ ἀπὸ πίστεως οἰκονομεῖται; Δέξασθαι
τὰς εὐεργεσίας αὐτοῦ, καὶ γενέσθαι βελτίους, καὶ
περὶ μηδενὸς ἀμφισβητεῖν καὶ ἀμφιβάλλειν, ἀλλ'
ἀναπαύεσθαι. Ἅπερ γὰρ ἡ πίστις ἤνυσε καὶ ᾠκο-
δόμησε, ταῦτα αὕτη καταστρέφει, ζητήσεις παρ-
έχουσα, καὶ τὴν πίστιν ἐκβάλλουσα. Μηδὲ προσέχειν,
αἱ γενεαλογίαι, φησὶ, τί ἔβλαπτον; Ἔλεγεν ὁ Χρι-
στὸς, ὅτι διὰ πίστεως δεῖ σωθῆναι· ἐκεῖνοι ἐζή-
ἀπόφασις κατὰ τὸ παρὸν ἦν, ἡ δὲ ἔκβασις τῆς ἀπο-
φάσεως ἐν τῷ μέλλοντι, πίστεως ἔδει. Ἐκεῖνοι δὲ
προκατειλημμένοι τοῖς νομικοῖς παρατηρήμασιν,
ἐνεπόδιζον τῇ πίστει. Οἶμαι δὲ καὶ Ἕλληνας αὐτὸν
ἐνταῦθα αἰνίττεσθαι, ὅταν λέγῃ, Μύθοις καὶ
γενεαλογίαις, ὡς τοὺς θεοὺς αὐτῶν καταλεγόντων.

Vol 62, pg 506, ln 62

Θεοῦ. Τί γὰρ ἀπὸ πίστεως οἰκονομεῖται; Δέξασθαι
τὰς εὐεργεσίας αὐτοῦ, καὶ γενέσθαι βελτίους, καὶ
περὶ μηδενὸς ἀμφισβητεῖν καὶ ἀμφιβάλλειν, ἀλλ'
ἀναπαύεσθαι. Ἅπερ γὰρ ἡ πίστις ἤνυσε καὶ ᾠκο-
δόμησε, ταῦτα αὕτη καταστρέφει, ζητήσεις παρ-
έχουσα, καὶ τὴν πίστιν ἐκβάλλουσα. Μηδὲ προσέχειν,
αἱ γενεαλογίαι, φησὶ, τί ἔβλαπτον; Ἔλεγεν ὁ Χρι-
στὸς, ὅτι διὰ πίστεως δεῖ σωθῆναι· ἐκεῖνοι ἐζή-
190
ἀπόφασις κατὰ τὸ παρὸν ἦν, ἡ δὲ ἔκβασις τῆς ἀπο-

φάσεως ἐν τῷ μέλλοντι, πίστεως ἔδει. Ἐκεῖνοι δὲ
προκατειλημμένοι τοῖς νομικοῖς παρατηρήμασιν,
ἐνεπόδιζον τῇ πίστει. Οἶμαι δὲ καὶ Ἕλληνας αὐτὸν
ἐνταῦθα αἰνίττεσθαι, ὅταν λέγῃ, Μύθοις καὶ
γενεαλογίαις, ὡς τοὺς θεοὺς αὐτῶν καταλεγόν-
των. γʹ. Μὴ τοίνυν προσέχωμεν ταῖς ζητήσεσι. Πιστοὶ
γὰρ διὰ τοῦτο κεκλήμεθα, ἵνα ἀνενδοιάστως τοῖς λεγο-
μένοις πιστεύωμεν, ἵνα μηδὲν ἀμφιβάλλωμεν. Εἰ μὲν
γὰρ ἀνθρώπινα τὰ λεγόμενα ἦν, ἐχρῆν αὐτὰ βασα-
νίζεσθαι· εἰ δὲ Θεοῦ, τιμᾶσθαι αὐτὰ μόνον χρὴ καὶ
πιστεύεσθαι· ἂν δὲ μὴ πιστεύωμεν, οὐδὲ ὅτι Θεὸς
ἔστι πεισόμεθα. Πῶς γὰρ οἶδας ὅτι Θεὸς ἔστιν, εὐθύ-
νας αὐτὸν ἀπαιτῶν;
Ιωάννης Χρυσόστομος. , In epistulam ad Titum (homiliae 1-6)

Vol 62, pg 695, ln 22
ΟΜΙΛΙΑ ϛʹ.
Καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε διαβεβαιοῦσθαι,

ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι οἱ
πεπιστευκότες τῷ Θεῷ. Ταῦτά ἐστι καλὰ καὶ
ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις. Μωρὰς δὲ ζητήσεις
καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας νομικὰς
περιίστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι.
Αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν νουθεσίαν καὶ
δευτέραν παραιτοῦ· εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ
τοιοῦτος, καὶ ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος.
αʹ. Εἰπὼν περὶ τῆς τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας καὶ περὶ
τῆς ἀφάτου αὐτοῦ περὶ ἡμᾶς κηδεμονίας, καὶ τίνας
ὄντας ἡμᾶς τίνας εἰργάσατο, ἐπήγαγε καί φησι· Καὶ
περὶ τούτων βούλομαί σε διαβεβαιοῦσθαι, ἵνα
φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι οἱ πεπι-
στευκότες τῷ Θεῷ· τουτέστι, ταῦτα διαλέγεσθαι,

Vol 62, pg 695, ln 50
Ἐννοήσας τοῦ Θεοῦ τὴν κηδεμονίαν καὶ τὴν ὑπερ-

βάλλουσαν αὐτοῦ φιλανθρωπίαν, ἐπὶ τὴν ἐλεημοσύνην
191
αὐτοὺς προτρέπει, οὐχ ἁπλῶς οὐδὲ παρέργως· ἀλλὰ

τί; Ἵνα φροντίζωσι, φησὶ, καλῶν ἔργων προ-
ΐστασθαι· τουτέστι, καὶ ἀδικουμένοις βοηθεῖν, μὴ
χρήμασι μόνον, ἀλλὰ καὶ προστασίαις, καὶ χήραις
ἐπαμύνειν καὶ ὀρφανοῖς, καὶ πάντας τοὺς κακῶς
πάσχοντας ἐν ἀσφαλείᾳ καθιστᾷν· τοῦτο γάρ ἐστι,
Καλῶν ἔργων προΐστασθαι. Ταῦτα γάρ ἐστι, φησὶ,
ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας
νομικὰς περιίστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μά-
ταιοι.
Τί ποτε βούλονται αἱ γενεαλογίαι; καὶ γὰρ καὶ
ἐν τῇ πρὸς Τιμόθεον Ἐπιστολῇ τίθησι τοῦτο λέγων·
Μύθους καὶ γενεαλογίας ἀπεράντους. Τάχα καὶ
φρονοῦντες ἐπὶ τῷ πρόγονον ἔχειν τὸν Ἀβραὰμ, τῶν
καθ' ἑαυτοὺς ἠμέλουν. Διὰ τοῦτο καὶ μωρὰς αὐτὰς
καλεῖ καὶ ἀνωφελεῖς· μωρίας γὰρ ἐπὶ ἀνωφελέσι πρά

Vol 62, pg 695, ln 53
τί; Ἵνα φροντίζωσι, φησὶ, καλῶν ἔργων προ-

ΐστασθαι· τουτέστι, καὶ ἀδικουμένοις βοηθεῖν, μὴ
ταιοι.
καλεῖ καὶ ἀνωφελεῖς· μωρίας γὰρ ἐπὶ ἀνωφελέσι πρά-
γμασι τὸ θαῤῥεῖν.
Ἔρεις δὲ, φησὶ, τὰς πρὸς τοὺς αἱρετικοὺς, ἵνα
μὴ κάμνωμεν εἰκῆ, ὅταν μηδὲν ᾖ κέρδος·
192

Vol 62, pg 695, ln 55

ταιοι.
καλεῖ καὶ ἀνωφελεῖς· μωρίας γὰρ ἐπὶ ἀνωφελέσι πρά-
γμασι τὸ θαῤῥεῖν.
Ἔρεις δὲ, φησὶ, τὰς πρὸς τοὺς αἱρετικοὺς, ἵνα
μὴ κάμνωμεν εἰκῆ, ὅταν μηδὲν ᾖ κέρδος· τὸ γὰρ
τέλος αὐτῶν οὐδέν. Ὅταν ᾖ τις διεστραμμένος, καὶ
μηδ', ἂν ὁτιοῦν γένηται, προῃρημένος μεταθέσθαι
Ιωάννης Χρυσόστομος. , Synopsis scripturae sacrae [Sp.]

Vol 56, pg 357, ln 18
Παραλειπόμενα βιβλίον αʹ.
Παραλειπόμενα καλεῖται, ἐπειδὴ πολλὰ ἐν ταῖς

Βασιλείαις παραλειφθέντα περιέχεται ἐν τούτοις τοῖς
βιβλίοις. Ἔστι δὲ ἐν τούτῳ τῷ πρώτῳ γενεαλογία πα-
σῶν φυλῶν ἀπὸ Ἀδὰμ ἕως τῶν βασιλέων κατὰ φυλὰς
καὶ κατὰ δήμους καὶ κατὰ πατριὰς καὶ κατ' οἶκον.
Τίνας τε ἔταξε τῶν Λευϊτῶν Δαυῒδ ἐν αὐλοῖς καὶ κι-
νύραις ᾄδειν τῷ Θεῷ, καὶ τίνας ἔταξεν ἐν τοῖς ἔργοις
τοῦ ναοῦ. Πρότερος γὰρ αὐτὸς τὸν ναὸν κτίζειν ἤρ-
ξατο. Καὶ ἕτερά τινα λεπτομερῶς βασιλέων καὶ τῶν
γενεῶν διέρχεται. Οἷς συναπτέον καὶ ταῦτα, ὅτι γίνε-
ται ὁμοῦ τῶν ἐν Ἱερουσαλὴμ βασιλευσάντων ἀπὸ τοῦ
193
Δαυῒδ τὰ πάντα ἔτη υοδʹ. Οἱ δὲ βασιλεῖς πάντες γεγό-

νασιν ἐξ ἑνὸς γένους τοῦ Δαυῒδ, καὶ οἳ μὲν ἐποιήσαντο
Ιωάννης Χρυσόστομος. , De pseudoprophetis [Sp.]

Vol 59, pg 561, ln 61
λούμενοι Χριστιανοὶ φρεναπατῶνται ἐπὶ τῇ ψιλῇ προς-

ηγορίᾳ. Τῷ μὲν λόγῳ Χριστιανοὶ πολλοὶ, τῷ δὲ τρόπῳ
ὀλίγοι καὶ σπάνιοι· τῷ σχήματι ὡς Χριστιανοὶ καὶ ὡς
Χριστοῦ μαθηταὶ, τῷ δὲ τρόπῳ προδόται· τῷ λόγῳ εὐ-
σεβεῖς καὶ εὔσπλαγχνοι, τῷ δὲ τρόπῳ ἀσεβεῖς καὶ ἀν-
ελεήμονες· τῇ προσηγορίᾳ Χριστιανοὶ, τοῖς δὲ ἔργοις
ἐθνικοὶ, καθὼς προεῖπεν ὁ προφήτης Δαυῒδ, ὅτι Ἐμίγη-
σαν ἐν τοῖς ἔθνεσι, καὶ ἔμαθον τὰ ἔργα αὐτῶν. Καὶ
ἀληθῶς ἐν ἡμῖν ἐπληρώθη ἡ προφητεία αὕτη. Ποταποὶ
Χριστιανοὶ Ἰουδαϊκοῖς καὶ Ἐλληνικοῖς προσέχοντες
μύθοις, καὶ γενεαλογίαις, καὶ μαντείαις, καὶ ἀστρο-
λογίαις, καὶ φαρμακείαις, καὶ φυλακτηρίοις· καὶ παρα-
τηρήσεις ἡμερῶν καὶ ἐνιαυτῶν, κληδονισμοὺς καὶ ὄνειρα,
καὶ ὀρνέων φωνάς· καὶ ἐν πηγαῖς λύχνους ἅπτοντες καὶ
ἀπολουόμενοι, καὶ συναντήματα παρατηρούμενοι, καὶ
εἰδωλόθυτον ἐσθίοντες, καὶ αἷμα πνικτῶν καὶ θηριαλώ-
των, καὶ ὀρνεοπάτακτα, καὶ πολλὰ ἕτερα τούτων ὅμοια;
Πῶς Χριστιανοὶ εὑρεθῶσιν οἱ τοιαῦτα πράσσοντες; ποίᾳ
δὲ παῤῥησίᾳ τολμῶσιν ἑαυτοὺς ὀνομάζειν Χριστιανούς;
πῶς δὲ τολμῶσι προσελθεῖν τοῖς θείοις μυστηρίοις
οἱ χείρονες τῶν Ἑλλήνων ὑπάρχοντες;
Ιωάννης Χρυσόστομος. , De pseudoprophetis [Sp.]

Vol 59, pg 564, ln 32
δότας καὶ πόρνους προχειριζομένους, ὑπομνήσθητι τοῦ

Ἀποστόλου λέγοντος, ὅτι Πονηροὶ ἄνθρωποι καὶ γόητες
προκόψουσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον, πλανῶντες καὶ πλανώ-
μενοι. Ὅταν ἴδῃς τὴν ἁγίαν Γραφὴν βδελυχθεῖσαν ὑπὸ
τῶν εἶναι δοκούντων Χριστιανῶν, καὶ τοὺς λαλοῦντας
τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ μισηθέντας, ὑπομνήσθητι τοῦ Κυ-
ρίου εἰπόντος· Εἰ ὁ κόσμος ὑμᾶς μισεῖ, γινώσκετε,
ὅτι ἐμὲ πρῶτον ὑμῶν μεμίσηκεν. Εἰ ἐμὲ ἐδίωξαν, καὶ
ὑμᾶς διώξουσιν. Ὅταν ἴδῃς λαοὺς ἐπισυντρέχοντας
πρὸς τοὺς μυθολόγους καὶ φυλακτογράφους, καὶ γενεα-
λογίας, καὶ μαντείας, καὶ διδασκαλίας δαιμόνων, καὶ
194
ἐπερωτήσεις πνευμάτων ἀκαθάρτων, μὴ θορυβηθῇς,

μηδὲ καταπέσῃς. Κἂν ἐκ τῶν δοκούντων εἶναι ποιμένων
ἐὰν ἴδῃς ταῦτα πράσσοντας, μὴ ἀπογνώσῃς, ἀλλὰ δα-
κρύσας ὑπομνήσθητι τοῦ Ἀποστόλου λέγοντος, ὅτι Ἐν
ὑστέροις καιροῖς ἀποστήσονταί τινες τῆς πίστεως,
προσέχοντες πνεύμασι πλάνης, καὶ διδασκαλίαις
δαιμόνων ἀκαθάρτων. Καὶ πάλιν λέγει· Ἔσται και-
ρὸς, ὅτε τῆς ὑγιαινούσης διδασκαλίας οὐκ ἀνέξον-
ται, ἀλλὰ κατὰ τὰς ἰδίας ἐπιθυμίας ἐπισωρεύσουσι
ἑαυτοῖς διδασκάλους, κλυθόμενοι τὴν ἀκοήν·
Apollinaris Theol., Fra. in Matthaeum (in catenis) Frag. 1, line 2
Mt 1, 16
Καὶ Ἀπολινάριος δὲ τὴν τελευταίαν μόνην ἀποδεχόμενός φησιν·
ἡ μὲν τοῦ Ματθαίου γενεαλογία φυσικὴν ἔχει τὴν διαδοχὴν τῶν
γεννηθέντων, ἡ δὲ τοῦ Λουκᾶ νομίζεται τῶν ἐπιγραφέντων υἱῶν κατὰ
τὸν νόμον τοῖς μὴ γεννήσασιν· οὕτως γὰρ «Ἰωσὴφ» ἐπιγράφει τῷ «Ἠλὶ»
γενόμενον ἐξ Ἰακώβ, ἀπογόνου Ἰεχωνίου. οὕτως ἐκ διαφόρων
ἀρχῶν ἀρξάμενοι ὁ μὲν Ματθαῖος ἀπὸ τοῦ «Σαλομῶνος», ὁ δὲ Λουκᾶς
ἀπὸ τοῦ «Ναθὰμ» εἰς τὸν αὐτὸν Ἰωσὴφ ἔρχονται.
Mt 1, 16
Φησὶ γοῦν Ἀπολινάριος, ὅτι
πατρὶ παῖς ἐπιγράφεται. πατὴρ δὲ
αὐτοῦ κατὰ χάριν ὁ Ἰωσὴφ καὶ
ἅμα κατὰ σάρκα διὰ τῆς γυναικός.
Δίδυμος Καίκος. Commentarii in Psalmos 20-21

Codex page 2, line 26
τ[ικτού]ς[ης]”. ἡ τελευταί[α ἔξο]δ̣οσ̣, ἡ̣ τοῦ τοκετοῦ τῆς |

Μαρίας, ἐστίν τις “ἕως καιροῦ τικτούσης”· [ἡ γραφὴ γὰ]ρ
οὐκ αἰνεῖ [τι]κ̣τούς[ας], ἀλλὰ μίαν λέγει | τίκτουσαν ση-
μαινομέ̣ν̣η̣ν δ[ι]ὰ τῆς [λέ]ξ̣ε̣ω̣σ̣. [τίκτο]υ̣[ς]α δὲ κ̣[υρί]ω̣ς
ἐ̣σ̣τὶν ἡ μὴ σπέρματα | ἀναλαβοῦσα καὶ κυοφορή[σα]σ̣α κα̣ὶ̣
[μ]ο̣ρ̣φ̣ώ̣[σασα] κ̣α̣ὶ̣ π̣ε̣ρ̣[ιστέ]γ̣ους[α], ἀλλὰ αὐτὴ τίκτει.
διὰ | τοῦτο ἐκ γυναικὸς γέγονε[ν]. οὐδεὶς τῶν ἄλλ[ων]
195
ἐκ γυν̣[αι]κ̣ός, ἀλ̣λ̣ὰ διὰ γυναικὸς πάντες· | ἐξ ἀνδρῶν δὲ

πάντες· ἐκ τ[οῦ] ἀνδρ̣ὸς γὰρ ἡ γυν[ὴ γίν]εται, κ[αὶ] ο̣(
ἀνὴ[ρ] διὰ τῆς γυναικός. |
καὶ τοῦτο δὲ ῥητέον, ὅτι αἱ γε[ν]ε̣[αλογίαι ἀπα]θῶσ̣ [καὶ]
ἐ̣πιστη[μ]ό̣ν̣[ω]ς καὶ εὐσεβῶς γίνονται, | ὅταν ἀπὸ πατέρων
κατ[άγωνται· δ]ιαβάλλε[ται γὰ]ρ̣ ἡ γενεα̣λ̣ογία ἡ ἐκ γυναι-
κῶν. μόνη | οὖν αὕτη ἡ τίκτουσα ἄνευ [ἀνδ]ρ̣[ὸς τ]έτοκ̣εν̣.
κα[ὶ διὰ] τ̣οῦτο ἐκ γυναικὸς γέγονεν ὁ σωτήρ, οὐ | διὰ γυ-
ναικός, εἰ καὶ πολλοὶ ἄλλοι γ̣ί̣[νον]ται λέ̣[γοντ]εσ̣ ο̣ὐ̣κ̣
“[ἐ]κ̣ [Μ]αρίας”, ἀλλὰ “διὰ Μαρίας”. | δόκη[ς]ι̣ν οὖν πρες-
βεύουσιν πολλοί.
Δίδυμος Καίκος. Commentarii in Psalmos 20-21

οὐκ αἰνεῖ [τι]κ̣τούς[ας], ἀλλὰ μίαν λέγει | τίκτουσαν ση-

μαινομέ̣ν̣η̣ν δ[ι]ὰ τῆς [λέ]ξ̣ε̣ω̣σ̣. [τίκτο]υ̣[ς]α δὲ κ̣[υρί]ω̣ς
ἐ̣σ̣τὶν ἡ μὴ σπέρματα | ἀναλαβοῦσα καὶ κυοφορή[σα]σ̣α κα̣ὶ̣
[μ]ο̣ρ̣φ̣ώ̣[σασα] κ̣α̣ὶ̣ π̣ε̣ρ̣[ιστέ]γ̣ους[α], ἀλλὰ αὐτὴ τίκτει.
διὰ | τοῦτο ἐκ γυναικὸς γέγονε[ν]. οὐδεὶς τῶν ἄλλ[ων]
ἐκ γυν̣[αι]κ̣ός, ἀλ̣λ̣ὰ διὰ γυναικὸς πάντες· | ἐξ ἀνδρῶν δὲ
πάντες· ἐκ τ[οῦ] ἀνδρ̣ὸς γὰρ ἡ γυν[ὴ γίν]εται, κ[αὶ] ο̣(
ἀνὴ[ρ] διὰ τῆς γυναικός. |
καὶ τοῦτο δὲ ῥητέον, ὅτι αἱ γε[ν]ε̣[αλογίαι ἀπα]θῶσ̣ [καὶ]
ἐ̣πιστη[μ]ό̣ν̣[ω]ς καὶ εὐσεβῶς γίνονται, | ὅταν ἀπὸ πατέρων
κατ[άγωνται· δ]ιαβάλλε[ται γὰ]ρ̣ ἡ γενεα̣λ̣ογία ἡ ἐκ γυναι-
κῶν. μόνη | οὖν αὕτη ἡ τίκτουσα ἄνευ [ἀνδ]ρ̣[ὸς τ]έτοκ̣εν̣.
κα[ὶ διὰ] τ̣οῦτο ἐκ γυναικὸς γέγονεν ὁ σωτήρ, οὐ | διὰ γυ-
ναικός, εἰ καὶ πολλοὶ ἄλλοι γ̣ί̣[νον]ται λέ̣[γοντ]εσ̣ ο̣ὐ̣κ̣
“[ἐ]κ̣ [Μ]αρίας”, ἀλλὰ “διὰ Μαρίας”. | δόκη[ς]ι̣ν οὖν πρες-
βεύουσιν πολλοί.
καὶ ὁ θεὸς ἐ̣[κ τοῦ] π̣ατρός ἐστιν καὶ οὐ διά τι, ὁ δὲ
ἄνθρωπος | ἐκ̣ τ̣ο̣ῦ Δαυὶδ καὶ τῆς Μαρίας καὶ διά τι. ἕνεκ[α
τῆς] σω̣τηρίας τοῦ κόσμου ἐλήλυθεν, ἵνα κατ|αρ̣γήσῃ τὸν
θάνατον, ἵνα πολλὰ ποιήσῃ το̣[ῖς θ]ν̣[ητο]ῖς, ἅπερ ἐκ ῥα-
θυμίας ἰδίας ἀποβε|β̣[λ]ή̣κ̣εσαν.
Δίδυμος Καίκος. Commentarii in Psalmos 40-44.4

..... ..... ..... ..... ..... ..... ...] | φαμὲν γεγονέναι

οὐ τοῦ θεοῦ χρῄζοντος χρόνου [..... ..... ..... ..... .....
196
..... ..... ....] | ἔργον τὸν λόγον. ἅμα ἠθέλησεν καὶ ὑπέστη
ἐκεῖνα. αὐτὸ [..... ..... ..... ..... ..... “πάντα, ὅσα ἠ-
θέ]|λησας, ἐποίησας”. ἀρκεῖ τὸ θέλειν αὐτοῦ πρὸς ὕπαρξι[ν
..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .] | ἕνεκα καὶ ἀ-
κολουθίας καὶ ἁρμονίας τ[..]ο ε[..].[..... ..... ..... .....
..... ..... ..... .....] | [..... ..... ..... ..... .....
..... ..] ἐντὸς δεκάδος.
ὁ̣ τεσσεράκοντα δύο οὖν̣ κεῖται ἐνταῦθα. διὰ τοῦτο καὶ
ἐν τῇ γενεαλογίᾳ | [..... ..... ..... ..... ..... .....
..] ἦσαν αἱ διαδοχαί· ἔδει γὰρ τὸν ἐκ παρθένου γεννηθέντα
καὶ τέλειον | [..... ..... ..... ..... ..... ..... ἡδ]ονῆς.
πᾶσα δὲ σύνλημψις ἡδονῆς συνελθούσης γίνεται. ὡς ὁ ⟦Σαοὺλ⟧ |
[..... ..... ..... ..... ..... ..... ..] ἀπὸ μὲν τοῦ “
Δίδυμος Καίκος. In Genesim Codex page 163, line 5
ζητήσας δεόντως εὗρεν, τῶν μὴ ὃν δεῖ τρόπο[ν] ζητούντων

οὐχ εὑρισκόντων· «Ζητήσουσίν με« γάρ φησιν «κακοὶ
καὶ οὐχ εὑρήσουσιν«. Ἐντεῦθεν δὲ γνωρίζεται ὅτι
καλῶς ἐζήτησεν ἐκ τῆς τοῦ Θεοῦ ἐπικρίσεως καὶ δωρείας,
ὅταν ὥσπερ ἐπισφραγίζων αὐτὸς τὴν χά̣ριν δῷ· «Οὐ«
γὰρ «τοῦ θέλοντος οὐδὲ τοῦ τρέχοντος ἀλλὰ τοῦ ἐλεοῦντ̣ο̣ς
Θεοῦ«, καὶ «Ἐὰν μὴ Κύριος οἰκοδομήσῃ οἶκον, εἰς
μάτην ἐκοπίασαν̣ οἱ οἰκοδομοῦντες αὐτόν«.
VI, 9. Αὗτ̣αι δὲ αἱ γενέσεις Νῶε. Νῶε ἄνθρωπος δίκαιος,
τέλειος ὢν ἐν τῇ γενεᾷ αὐτοῦ τῷ Θεῷ εὐηρέστησεν Νῶε.
Τοῦ δικαίου ἡ γενεαλογία οὐκ ἔστιν τοσοῦτον ἐξ
ἀνθρώπων ὅσον ἐξ ἀρετῶν· αὗται γὰρ αὐτοῦ προηγούμενα
γεννήματα. Τοῦτό τοι διδάσκει τὸ συγγραφικὸν πνεῦμα·
προκειμένου γὰρ ὄντος τοῦ τὰς γενέσεις τοῦ Νῶε εἰπεῖν,
ἐπήνεγκεν· «Νῶε ἄνθρωπος δίκαιος, τέλειος ὢν ἐν τῇ
γενεᾷ αὐτοῦ τῷ Θεῷ εὐηρέστησεν«.
Τί δὲ δηλοῦται ἐκ τοῦ «τέλειος ἐν τῇ γενεᾷ αὐτοῦ«,
ἴδωμεν. Καὶ κατὰ μὲν πρώτην ἀπόδοσιν λέγοι ἂν ὅτι,
τῶν ἀνθρώπων τῶν κατ' αὐτὸν αὐτοῦ καιρὸν εἰς ἄμετρον
κακίαν ἐπιδεδωκότων, ἐκ τῆς πρὸς αὐτοὺς συγκρίσεως
τέλειος ἦν, ὅπερ οὐ μέγα τυγχάνει, εἰ πρὸς ἀπεγνωσμένους
Palladius Scr. Eccl., Dialogus de vita Joannis Chrysostomi

Page 77, line 27
197
ἀληθείας λόγοις αἰσθητικῶς, ὡς ὑπὸ πυρὸς μαλακοῦ, καιομένη

διαπρίεται). τί δὲ καὶ ὑπομιμνήσκει αὐτόν· τὰ συμπόσια καὶ
τὰς εὐωχίας ἢ τὰ τῶν θλίψεων σεμνολογήματα; – λέγων·
“’Σὺ γὰρ παρηκολούθηκάς μου τῇ ἀγωγῇ,’ ὅπως διετέθην τῇ
προθέσει τοῦ πάντα εἰς δόξαν Θεοῦ ποιεῖν ἐν τοῖς διωγμοῖς.”
ἐπὶ τοῖς ἐλέγχοις τῆς πλάνης, μή που τραπέζης μνεία; Τίτῳ
δὲ πάλιν τῷ ἐπισκόπῳ Κρήτης ἴδωμεν τί ἐπιστέλλει· περὶ
βρωμάτων καὶ πομάτων ἢ περὶ ἐλέγχων καὶ διδασκαλίας; –
λέγων· “Τούτου χάριν κατέλιπόν σε ἐν Κρήτῃ, ἵνα τὰ λείποντα
ἐπανορθώσῃς καὶ πείσῃς αὐτοὺς μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν, μηδὲ
προσέχειν μύθοις καὶ γενεαλογίαις ἀπεράντοις,” ἐπιφέρων καὶ
τῶν ἐλέγχων τὸν τρόπον· “Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται, κακὰ θηρία,
γαστέρες ἀργαί.” εἰπάτωσαν ἡμῖν οἱ κοιλιολάτραι καὶ τραπε-
ζογίγαντες καὶ γυναικοϊέρακες, οἱ τὴν Ἰωάννου ἄσκησιν μεμφό-
μενοι, ἐμπερινοστήσαντες Παλαιὰν καὶ Καινὴν Διαθήκην, ποῦ
εὗρον ἐν ἐπαίνῳ συμπόσιον, εἰ μή που πρὸς ἀλλοφύλους, καὶ
τοῦτο διὰ τὴν τῆς εἰρήνης σπεῖσιν τῷ τῆς τραπέζης νόμῳ
θηρίων τε καὶ βαρβάρων τιθασσευομένων; πότε δὲ τὰ συμπόσια
ὑπόθεσις ἁμαρτίας οὐ γέγονεν; τί δὲ λέγω “ἁμαρτίας,” τάχα
δὲ καὶ “τῆς μείζονος εἰδωλολατρείας καὶ ἀδελφοκτονίας”; –
Amphilochius Scr. Eccl., Contra haereticos Line 404
λεμῶν τοῖς ἀποστόλοις, καὶ οὐκ ὤκνησεν ἀπὸ Σαμαρείας μέχρι

Ῥώμης διαβῆναι κἀκεῖ συνεργῆσαι τῷ διαβόλῳ καὶ πολεμῆσαι
τῷ Χριστῷ. Ἐδείξαμεν διὰ τῶν πραγμάτων τὸν ἀρχηγὸν τῶν
αἱρέσεων· καὶ ἤρκει διὰ τούτων πεῖσαι τοὺς ἀπατωμένους τίνος
εἰσὶ μαθηταί, τίνος εἰσὶ ζηλωταί, τίνος τὸ ἔργον μεταδιώκουσι,
τίνος ἕνεκεν τῷ Χριστῷ μάχονται. Ἀλλ' ἵνα πλέον αὐτοὺς
ἐντρέψωμεν, πείσομεν αὐτοὺς ὅτι μέχρι καὶ σήμερον τὴν διδαχὴν
ἐκείνου κατέχουσι· καὶ τοῦτο ἀπ' αὐτῶν ἐκείνων λαβόντες τὴν
ἀπόδειξιν ἀπὸ τῶν ἰδίων ἐλέγχων αὐτοὺς ἐλέγξομεν.
Ὡς γὰρ ἐκκλησία ἡ καθολικὴ καὶ ἀποστολικὴ σῴζει τὴν
γενεαλογίαν τοῦ Χριστοῦ, οὕτως καὶ αἱ αἱρέσεις φυλάσσουσι τὴν
διαδοχὴν τοῦ Σίμωνος. Γέγραπται ἐν βιβλίῳ παρ' αὐτοῖς φυλας-
σομένῳ ὃ λέγουσι Πέτρου Πράξεις, ὅτι Γέμελλός τις γνήσιος
μαθητὴς γέγονε τοῦ Σίμωνος· αὐτὸς ἕως τῆς τελευταίας αἰ-
σχύνης καὶ τοῦ θανάτου αὐτῷ παραμείνας. Καὶ τούτου τὸ ὄνομα
μέχρι τοῦ νῦν ἐπίκειται τῇ αἱρέσει τῶν ψευδο-ἀποτακτιτῶν,
Γεμελλῖται γὰρ ἐπονομάζονται. Οὗτος ὁ Γέμελλος μετὰ τὴν πτῶ-
σιν τοῦ Σίμωνος καὶ τὸν πικρὸν θάνατον – θάνατος γὰρ
198
ἁμαρτωλῶν πονηρός – μὴ εὑρὼν τόπον τοῦ καταβλάψαι τινὰ ἢ

ἀπατῆσαι ἐν τῇ Ῥώμῃ, ὡς τὸ γράμμα μαρτυρεῖ, – οὐδὲ γὰρ ἔστι
τοιαύτη αἵρεσις ἐν αὐτῇ – καταλαμβάνει τὰ μέρη ταῦτα καὶ εὑρὼν
Ιππόλυτος. Chronicon Sec. 20, line 3
Βασιλεῖς Μακεδόνων ἀπὸ Ἀλεξάνδρου καὶ τίς πόσα ἔτη ἐβασίλευσεν.

Βασιλεῖς Ῥωμαίων ἀπὸ Αὐγούστου καὶ τίς πόσα ἔτη ἐβασίλευσεν.
Ἐπειδήπερ δεῖ κατὰ πάντα ἕτοιμον τυγχάνειν τὸν τῆς ἀληθείας διά-
κονον, ἀναγκαῖον ἡγησάμην, ἀγαπητέ μου ἀδελφέ, ἐν συντόμῳ
ποιήσασθαι
λόγους ἐκ τῶν ἁγίων γραφῶν πρὸς καταρτισμόν σοι φιλομαθίας, ὅπως δι'
ἐπι-
τόμων ἀποδείξεων οὐκ ἀργῶς μεμεριμνημένων τὸν ἐξακριβασμὸν τῶν
κα-
τὰ τὴν ἀλήθειαν ἡμῖν ἀναγκαίως ἐπιζητουμένων ἐν ὀλίγῳ
καταλαβώμεθα,
ἐκκόπτοντες πρότερον τὴν δι' ἀμαθίας γενομένην ἔριν, ἥτις σκοτίζουσα.
τὸν νοῦν ἀμαθέστερον τὸν τοιοῦτον προβιβάσει. ἡμεῖς δὲ φιλομαθῶς
ἱστορεῖν βουλόμενοι ἐπιγνωσόμεθα κατὰ ἀκρίβειαν τῶν τε ἐθνῶν τὸν
δια-
μερισμὸν καὶ τὴν τῶν πατέρων ἐξαριθμουμένην γενεαλογίαν τόν τε τῆς
παροι-
κίας καιρὸν καὶ τῶν πολέμων συμβολὰς καὶ τῆς τῶν κριτῶν κατὰ
χρόνους
διοικήσεως καὶ τῶν βασιλέων καιροὺς καὶ προφητῶν χρόνους, τίνες ἐπὶ
τίνων
βασιλέων γεγένηνται· ὁποῖαι δὲ αἰχμαλωσίαι τῷ λαῷ ἐπὶ τίνων βασιλέων
καὶ κριτῶν συμβεβήκασι· τίνες δὲ ἀρχιερεῖς τίσι χρόνοις ἱεράτευσαν· τίς
δὲ
ὁ μερισμὸς τῶν καιρῶν καὶ λαῶν γεγένηται· πῶς δὲ ἡ καταγωγὴ τοῦ
σπέρ-
ματος Ἰσραὴλ ἐκ πατέρων εἰς Χριστὸν πεπλήρωται· καὶ τίνα καὶ πόσα
(1) Σικελία (2) Εὔβοια (3) Ῥόδος (4) Χῖος

(5) Λέσβος (6) Κυθήρα (7) Ζάκυνθος (8) Κεφα-
ληνία (9) Ἰθάκη (10) Κέρκυρα καὶ (11) αἱ Κυκλά-
δες καὶ (12) μέρος τι τῆς Ἀσίας τὸ καλούμενον
Ἰωνία.
199
[αὗται αἱ νῆσοι τῷ μέρει τοῦ Ἰάφεθ.]

Ποταμὸς δέ ἐστιν αὐτοῖς Τίγρις διορίζων
Μηδίαν καὶ Βαβυλωνίαν.
Ταῦτά ἐστι τὰ ὅρια τοῦ Ἰάφεθ τοῦ τρίτου
υἱοῦ Νῶε.
Γενεαλογία τοῦ Χὰμ τοῦ δευτέρου υἱοῦ
τοῦ Νῶε·
οἱ δὲ υἱοὶ Χὰμ τοῦ δευτέρου υἱοῦ
τοῦ Νῶε
(1) πρῶτος Χούς, ἐξ οὗ Αἰθίοπες,
(2) καὶ Μεστραείμ, ἐξ οὗ Αἰγύπτιοι,
(3) καὶ Φούδ, ἐξ οὗ Τρωγλοδύται,
(4)
καὶ Χανάν, ἐξ οὗ Ἄφροι καὶ Φοίνικες.
(24) Νίσυρος (25) μεγίστη Κύπρος,

ὁμοῦ
νῆσοι κεʹ.
Αὗται αἱ νῆσοι δουλεύουσι τῷ
Χὰμ καὶ τῷ Ἰάφεθ τοῖς δύο υἱοῖς τοῦ Νῶε.
Ἔχει δὲ Χὰμ ποταμὸν Γηὼν τὸν καλού-
μενον Νεῖλον τὸν κυκλοῦντα πᾶσαν τὴν Αἴγυπτον
καὶ Αἰθιοπίαν· ὁρίζει δὲ μεταξὺ τοῦ Χὰμ
καὶ τοῦ Ἰάφεθ τὸ στόμα τῆς ἑσπερινῆς θαλάς-
σης.
Αὕτη τοῦ Χὰμ ἡ γενεαλογία τοῦ
δευτέρου υἱοῦ τοῦ Νῶε.
Γενεαλογία τοῦ Σὴμ τοῦ πρωτοτόκου
υἱοῦ Νῶε.
Ἐκ δὲ τοῦ Σὴμ τοῦ πρωτοτόκου
υἱοῦ Νῶε εἰσὶ φυλαὶ κεʹ· οὗτοι πρὸς ἀνατολὰς
ᾤκησαν.
(1) Ἐλάμ, ὅθεν οἱ Ἐλυμαῖοι,
(2) καὶ Ἀσούρ, ὅθεν οἱ Ἀσσύριοι,
νῆσοι κεʹ. Αὗται αἱ νῆσοι δουλεύουσι τῷ

Χὰμ καὶ τῷ Ἰάφεθ τοῖς δύο υἱοῖς τοῦ Νῶε.
200
Ἔχει δὲ Χὰμ ποταμὸν Γηὼν τὸν καλού-

μενον Νεῖλον τὸν κυκλοῦντα πᾶσαν τὴν Αἴγυπτον
καὶ Αἰθιοπίαν· ὁρίζει δὲ μεταξὺ τοῦ Χὰμ
καὶ τοῦ Ἰάφεθ τὸ στόμα τῆς ἑσπερινῆς θαλάς-
σης.
Αὕτη τοῦ Χὰμ ἡ γενεαλογία τοῦ
δευτέρου υἱοῦ τοῦ Νῶε.
Γενεαλογία τοῦ Σὴμ τοῦ πρωτοτόκου
υἱοῦ Νῶε.
Ἐκ δὲ τοῦ Σὴμ τοῦ πρωτοτόκου
υἱοῦ Νῶε εἰσὶ φυλαὶ κεʹ· οὗτοι πρὸς ἀνατολὰς
ᾤκησαν.
(1) Ἐλάμ, ὅθεν οἱ Ἐλυμαῖοι,
(2) καὶ Ἀσούρ, ὅθεν οἱ Ἀσσύριοι,
(3)
καὶ Ἀρφαξάδ, ὅθεν οἱ Χαλδαῖοι,
Ιππόλυτος. Refutatio omnium haeresium (= Philosophumena)

τῷ χρόνῳ ἐπὶ ταῦτα ὡρμήσατο, συμβούλου καὶ συναγωνιστοῦ τῶν

κακῶν ὄντος αὐτῷ Καλλίστου – οὗ τὸν βίον καὶ τὴν ἐφευρεθεῖσαν
αἵρεσιν μετ' οὐ πολὺ ἐκθήσομαι. – τούτων οὖν κατὰ διαδοχὴν διέ-
μεινε τὸ διδασκαλεῖον κρατυνόμενον καὶ ἐπαῦξον διὰ τὸ συναίρεσθαι
αὐτοῖς τὸν Ζεφυρῖνον καὶ τὸν Κάλλιστον, καίτοι ἡμῶν μηδέποτε
αὐτοῖς συγχωρησάντων, ἀλλὰ πλειστάκις ἀντικαθεστώτων πρὸς αὐ-
τοὺς καὶ διελεγξάντων καὶ ἄκοντας βιασαμένων τὴν ἀλήθειαν ὁμολο-
γεῖν· οἳ πρὸς μὲν ὥραν αἰδούμενοι καὶ ὑπὸ τῆς ἀληθείας συναγόμενοι
ὡμολόγουν αὐτήν, μετ' οὐ πολὺ δὲ ἐπὶ τὸν αὐτὸν βόρβορον ἀνε-
κυλίοντο.
Ἀλλ' ἐπεὶ τῆς γενεαλογίας αὐτῶν τὴν διαδοχὴν ἐπεδείξαμεν, δοκεῖ
λοιπὸν καὶ τῶν δογμάτων αὐτῶν τὴν κακοδιδασκαλίαν ἐκθέσθαι,
πρότερον μὲν τὰ Ἡρακλείτῳ τῷ σκοτεινῷ δόξαντα παραθεμένους,
ἔπειτα δὲ καὶ τὰ τούτων Ἡρακλείτεια μέρη ὄντα φανερώσαντας.
οἷς οὐκ ἐντυχόντες οἱ νῦν προστάται τῆς αἱρέσεως οὐκ ἴσασιν ὄντα
τοῦ σκοτεινοῦ, νομίζοντες εἶναι Χριστοῦ· οἷς δ' εἰ ἐνέτυχον, κἂν
οὕτω δυσωπηθέντες ἐπαύσαντ' ἂν τῆς ἀθέου δυσφημίας. ἀλλ' εἰ καὶ
πρότερον ἔκκειται ὑφ' ἡμῶν ἐν τοῖς Φιλοσοφουμένοις ἡ δόξα Ἡρα-
κλείτου, ἀλλά γε δοκεῖ προσαντιπαραθεῖναι καὶ νῦν, ὅπως διὰ τοῦ
ἐγγίονος ἐλέγχου φανερῶς διδαχθῶσιν οἱ τοῦ Νοητοῦ, ἑαυτοὺς
201
Libanius Rhet., Soph., Progymnasmata Progymnasma 8, sec. 7, subsec.

1, line 3

Ἐγκώμιον γεωργίας.
Φθάσας ἡμᾶς Ἡσίοδος ἐπῄνεσε τὴν γεωργίαν

ὁμοίᾳ τε καὶ ἴσῃ σπουδῇ χρησάμενος περί τε θεῶν
γενεαλογίαν καὶ τὰ περὶ γῆν παιδεύματα. δῆλον γὰρ
ὅτι μέγα τε καὶ ἀγαθὸν ἡγούμενος τῆς αὑτοῦ μούσης
ἠξίωσε.
πῶς γὰρ ἂν εἴη μικρὸν ὑπὸ τοιούτων καὶ
τηλικούτων θεῶν συμπεπορισμένον; ἀκούεις γὰρ ὡς
Ἀθηνᾶ βοῦν τε ἤγαγεν ὑπὸ ζυγὸν καὶ ἄροτρον ἔδωκεν
ἀνθρώποις, Διόνυσος δὲ τὴν τῆς ἀμπέλου χάριν ἔφηνε,
πυροὶ δὲ καὶ κριθαὶ Δήμητρος δόσις. ἐλαία δὲ ὡς
Ἀθηνᾶς ἱερὸν καὶ εὕρημα τῆς θεοῦ τὸ φυτόν, ἐν τῇ πρὸς
Ποσειδῶ κρίσει τῇ περὶ τῆς Ἀττικῆς ἐδηλώθη.
Πασχάλιον χρονικόν.
Page 40, line 14
εἶτα δὲ ἐν χρόνοις τοῦ Ἰάρεδ καὶ ἐπέκεινα φαρμακεῖαι καὶ μαγεῖαι

καὶ ἀσέλγειαι καὶ ἀδικία ἐχρημάτισεν.” ἀλλὰ καί τινες τὸν Ἀδὰμ
σὺν τῇ Εὔᾳ καὶ τὸν ὄφιν γενέσθαι προηγόρευσαν, ἀλλὰ μὴν καὶ
τὸν Καῒν καὶ τὸν Σήθ.
Ἐπεὶ οὖν τοιαῦτα εἶχον οἱ ἄνθρωποι θεοὺς ὀνομάσαι καὶ
προσκυνῆσαι ὁμοίους αὐτῶν ἀνθρώπους, τὸν δὲ ἀληθινὸν θεὸν
ἐπιλαθέσθαι, πάλιν ἡ Γένεσις, “ἰδὼν δὲ κύριος ὁ θεὸς ὅτι ἐπλη-
θύνθησαν αἱ κακίαι τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τῆς γῆς, διενοήθη ὁ θεὸς
ἀπαλεῖψαι τὸν ἄνθρωπον. καὶ μεθ' ἕτερα, “καὶ εἶπεν ὁ θεὸς
πρὸς Νῶε, Ἰδοὺ ἐγὼ καταφθείρω αὐτοὺς καὶ τὴν γῆν· ποίησον
σεαυτῷ κιβωτόν.” καὶ ταῦτα μὲν ἡ Γενεαλογία. ὅθεν καὶ
Πέτρος ὁ ἀπόστολος ἀφηγεῖται Κλημίῳ λέγων, “ἑνί τινι δικαίῳ
μετὰ τῶν ἐξ αὐτοῦ Νῶε σὺν τοῖς ἐξ αὐτοῦ ἐν λάρνακι διασώζε-
σθαι προαγγείλας ὕδωρ εἰς κατακλυσμὸν ἐπήγαγεν, ἵνα πάντων
τῶν ἀκαθάρτων ὀλοθρευθέντων ὁ κόσμος καθαρισθῇ, ἐν αὐτῇ
τῇ λάρνακι διασωθεὶς εἰς δευτέραν περιουσίαν καθαρὸς ἀποδο-
θῇ. ὅμως καὶ τούτων γενομένων οἱ ἄνθρωποι ἤρξαντο ἀσεβεῖν.”
Εἰς τὸν Νῶε

202
Νῶε δίκαιος τέλειος ὢν ἐν τῇ γενεᾷ αὐτοῦ, ὁ ἀκούσιον μέ-

θην ὑπομείνας καὶ θεωρήσας ἐν αὐτῇ μυστήρια. φησὶ γὰρ ἡ
γραφή, “ἐξένηψεν δὲ Νῶε ἀπὸ τοῦ οἴνου,
Πασχάλιον χρονικόν. Page 53, line 15
Κνίδος, Γαῦδος, Γόρσυνα, Λέσβος, Νίσυρος, Μελίτη, Κρή-

τη, Τένεδος, Μεγίστη, Κέρκινα, Γαυλορήτη, Ἴμβρος, Κύ-
προς, Μῆνιξ, Θήρα, Ἴασος, Σαρδανίς, Κάρπαθος, Σάμος.
Αὗται αἱ νῆσοι ἐπίκοινοι μεταξὺ τοῦ Χὰμ καὶ τοῦ Ἰάφεθ.
τὰ κατὰ θάλασσαν γίνονται ὁμοῦ νῆσοι κϛʹ.
Ἔχει δὲ τὰ ὅρια τοῦ Χὰμ καὶ ἑτέρας νήσους, Σαρδανίαν,
Κρήτην, Κύπρον.
Ἔχει δὲ ποταμὸν Γηὼν τὸν καὶ παχυβάτορα καλούμενον
Νεῖλον καὶ χρυσορόαν, κυκλοῦντα πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου καὶ Αἰ-
θιοπίας. ὁρίζει δὲ μεταξὺ τοῦ Χὰμ καὶ τοῦ Ἰάφεθ τὸ στόμα
τῆς ἑσπερινῆς θαλάσσης. αὕτη τοῦ Χὰμ ἡ γενεαλογία, δευτέ-
ρου υἱοῦ τοῦ Νῶε.
Εἶτα πάλιν Ἐπιφάνιος, Τῷ δὲ Σὴμ πρώτῳ υἱῷ τοῦ Νῶε
ὑπέπεσεν ὁ κλῆρος ὁ ἀπὸ Περσίδος καὶ Βάκτρων ἕως Ἰνδικῆς.
μῆκος τοῦ κλήρου ἕως Ῥινοκορούρων. κεῖται δὲ αὕτη ἡ Ῥινοκο-
ρούρων ἀνὰ μέσον Αἰγύπτου καὶ Παλαιστίνης τῆς ἀντικρὺ κειμέ-
νης τῆς ἐρυθρᾶς θαλάσσης.
Υἱοὶ Σὴμ τοῦ πρωτοτόκου υἱοῦ Νῶε, φυλαὶ κζʹ.
ἐγὼ δὲ ἐν ὀφθαλμοῖς ἔχων τὸν στένοντα καὶ τρέμοντα καὶ τὸ μέ-

γεθος τῆς ὀργῆς τοῦ θεοῦ, οὐκ ἐσωφρονίσθην τῷ ὑποδείγματι,
ὅθεν ἄξιός εἰμι τετρακοσίας καὶ ἐνενήκοντα δοῦναι κολάσεις. ἔνιοι
δὲ πρὸς τοιοῦτον ὥρμησαν λόγον, οὐκ ἀπᾴδοντα τοῦ ἐκκλησια-
στικοῦ δόγματος, ὅτι ἀπὸ τοῦ Κάϊν ἕως τοῦ κατακλυσμοῦ ἑπτὰ
παρεληλύθασιν γενεαί. καὶ εὐθέως ἐπηνέχθη τῇ γῇ ἡ τιμωρία
διὰ τὸ πολλὴν γενέσθαι χύσιν τῆς ἁμαρτίας. τὸ δὲ ἁμάρτημα
τοῦ Λάμεχ οὐ κατακλυσμοῦ δεῖται πρὸς θεραπείαν, ἀλλ' αὐτοῦ
τοῦ αἴροντος τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου.
Ἀρίθμησον τοίνυν ἀπὸ Ἀδὰμ μέχρι τῆς παρουσίας τοῦ Χρι-
στοῦ τὰς γενεάς, καὶ εὑρήσεις κατὰ τὴν τοῦ Λουκᾶ γενεαλογίαν τῇ
ἑβδομηκοστῇ καὶ ἑβδόμῃ διαδοχῇ γεγεννημένον τὸν Χριστόν. καὶ
203
πρὸς εὐμάθειαν τῶν ἐντυγχανόντων καὶ αὐτὴν τὴν γενεαλογίαν

ἐνταῦθα καθυπετάξαμεν.
ὅθεν ἄξιός εἰμι τετρακοσίας καὶ ἐνενήκοντα δοῦναι κολάσεις. ἔνιοι

δὲ πρὸς τοιοῦτον ὥρμησαν λόγον, οὐκ ἀπᾴδοντα τοῦ ἐκκλησια-
στικοῦ δόγματος, ὅτι ἀπὸ τοῦ Κάϊν ἕως τοῦ κατακλυσμοῦ ἑπτὰ
παρεληλύθασιν γενεαί. καὶ εὐθέως ἐπηνέχθη τῇ γῇ ἡ τιμωρία
διὰ τὸ πολλὴν γενέσθαι χύσιν τῆς ἁμαρτίας. τὸ δὲ ἁμάρτημα
τοῦ Λάμεχ οὐ κατακλυσμοῦ δεῖται πρὸς θεραπείαν, ἀλλ' αὐτοῦ
τοῦ αἴροντος τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου.
Ἀρίθμησον τοίνυν ἀπὸ Ἀδὰμ μέχρι τῆς παρουσίας τοῦ Χρι-
στοῦ τὰς γενεάς, καὶ εὑρήσεις κατὰ τὴν τοῦ Λουκᾶ γενεαλογίαν τῇ
ἑβδομηκοστῇ καὶ ἑβδόμῃ διαδοχῇ γεγεννημένον τὸν Χριστόν. καὶ
πρὸς εὐμάθειαν τῶν ἐντυγχανόντων καὶ αὐτὴν τὴν γενεαλογίαν
ἐνταῦθα καθυπετάξαμεν.
Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν τὸν εὐαγγελιστήν
Hippostratus Hist., Fra. Frag. t1a-7, line 1
ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑΙ.
Περὶ Μίνω.
Phlegon. Mirab. fr. 59:

Ἱππόστρατος δέ φησιν ἐν τῷ περὶ Μίνω, Αἴγυπτον ἐκ
μιᾶς γυναικὸς Εὐρυόπης τῆς Νείλου πεντήκοντα υἱοὺς
γεννῆσαι. Δαναός τε ὁμοίως ἐκ μιᾶς γυναικὸς τῆς Νεί-
λου Εὐρυόπης πεντήκοντα θυγατέρας ἔσχε.
Tzetzes Hist. VII, v. 368:
Ἱππόστρατος τὸν Αἴγυπτον ἐξ Εὐρυρρόης Νείλου
μόνης υἱοὺς πεντήκοντα λέγει γεγεννηκέναι·
τὰς θυγατέρας πάσας δὲ τὸν Δαναὸν ὁμοίως
204
Μένανδρος. Διαίρεσις τῶν ἐπιδεικτικῶν (olim sub auctore Genethlio)

Spengel page 333, line 6
καὶ τῶν τοιούτων ἤδη τινὲς τῶν πάλαι σοφιστῶν ἐπαί-

νους συνεγράψαντο, ἀλλ' ἀφ' οὗπερ ἡμῖν ἀπὸ τῶν ἐμψύ-
χων ἐπὶ τὰ ἄψυχα μεταβέβηκεν ἡ διαίρεσις, ἤδη περιεί-
ληφεν καὶ τοῦτο τὸ μέρος. ὅπως δὲ τούτων ἕκαστον τμη-
τέον, καὶ ὅπη τὰ αὐτὰ κεφάλαια πᾶσιν ὕπεστιν, καὶ ὅπη
ἑκάστῳ ἁρμόττει χρήσασθαι, ἐφεξῆς [καὶ δὴ] δείκνυμεν.
ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΥΜΝΩΝ ΤΩΝ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ
Πρῶτον μὲν οὖν, ὥσπερ ἐξ ἀρχῆς διειλόμεθα, περὶ

τῶν ὕμνων ἐπισκεψώμεθα τῶν εἰς θεούς. αὐτῶν γὰρ
δὴ τῶν ὕμνων οἱ μὲν κλητικοί, οἱ δὲ ἀποπεμπτικοί,
καὶ οἱ μὲν φυσικοί, οἱ δὲ μυθικοί, καὶ οἱ μὲν γενεαλογι-
κοί, οἱ δὲ πεπλασμένοι, καὶ οἱ μὲν εὐκτικοί, οἱ δὲ ἀπευ-
κτικοί, οἱ δὲ μικτοὶ ἢ δύο τούτων ἢ τριῶν ἢ πάντων
ὁμοῦ. κλητικοὶ μὲν οὖν ὁποῖοί εἰσιν οἱ πολλοὶ τῶν τε
παρὰ τῇ Σαπφοῖ ἢ Ἀνακρέοντι ἢ τοῖς ἄλλοις μελικοῖς,
κλῆσιν ἔχοντες πολλῶν θεῶν. ἀποπεμπτικοὶ δὲ ὁποῖοι
καὶ παρὰ τῷ Βακχυλίδῃ ἔνιοι εὕρηνται, ἀποπομπὴν ὡς
ἀποδημίας τινὸς γινομένης ἔχοντες. φυσικοὶ δὲ οἵους οἱ
περὶ Παρμενίδην καὶ Ἐμπεδοκλέα ἐποίησαν, τίς ἡ τοῦ
Ἀπόλλωνος φύσις, τίς ἡ τοῦ Διός, παρατιθέμενοι. καὶ
οἱ πολλοὶ τῶν Ὀρφέως τούτου τοῦ τρόπου. μυθικοὶ δὲ
οἱ τοὺς μύθους ἔχοντες, κατ' ἀλληγορίαν προϊόντες ψι

ὁμοῦ. κλητικοὶ μὲν οὖν ὁποῖοί εἰσιν οἱ πολλοὶ τῶν τε

παρὰ τῇ Σαπφοῖ ἢ Ἀνακρέοντι ἢ τοῖς ἄλλοις μελικοῖς,
κλῆσιν ἔχοντες πολλῶν θεῶν. ἀποπεμπτικοὶ δὲ ὁποῖοι
καὶ παρὰ τῷ Βακχυλίδῃ ἔνιοι εὕρηνται, ἀποπομπὴν ὡς
ἀποδημίας τινὸς γινομένης ἔχοντες. φυσικοὶ δὲ οἵους οἱ
περὶ Παρμενίδην καὶ Ἐμπεδοκλέα ἐποίησαν, τίς ἡ τοῦ
205
Ἀπόλλωνος φύσις, τίς ἡ τοῦ Διός, παρατιθέμενοι. καὶ

οἱ πολλοὶ τῶν Ὀρφέως τούτου τοῦ τρόπου. μυθικοὶ δὲ
οἱ τοὺς μύθους ἔχοντες, κατ' ἀλληγορίαν προϊόντες ψι-
λήν, οἷον Ἀπόλλων ἀνῳκοδόμησε τεῖχος, ἢ ἐθήτευσεν
Ἀδμήτῳ ὁ Ἀπόλλων ἢ τὰ τοιαῦτα. γενεαλογικοὶ δὲ οἱ
ταῖς τῶν ποιητῶν θεογονίαις ἀκολουθοῦντες, ὅταν Λη-
τοῦς μὲν τὸν Ἀπόλλωνα, Μνημοσύνης δὲ τὰς Μούσας
καλῶμεν. πεπλασμένοι δὲ ὅταν αὐτοὶ σωματοποιῶμεν
καὶ θεὸν καὶ γονὰς θεῶν ἢ δαιμόνων, ὥσπερ Σιμωνί-
δης τὴν Αὔριον δαίμονα κέκληκε, καὶ ἕτεροι Ὄκνον, καὶ
ἕτεροι ἕτερόν τινα. εὐκτικοὶ δὲ οἱ ψιλὴν εὐχὴν ἔχοντες
ἄνευ τῶν ἄλλων μερῶν ὧν εἴπομεν, καὶ ἀπευκτικοὶ οἱ
τὰ ἐναντία ἀπευχόμενοι ψιλῶς. καὶ παρὰ τούτους τοὺς
τρόπους οὐκ ἂν ὕμνοι γίγνοιντο εἰς θεούς. τῷ δὲ μυ-
θικῷ γένει καὶ γενεαλογικῷ τὰ πολλὰ εἰώθασι χρῆ

Ἀδμήτῳ ὁ Ἀπόλλων ἢ τὰ τοιαῦτα. γενεαλογικοὶ δὲ οἱ

ταῖς τῶν ποιητῶν θεογονίαις ἀκολουθοῦντες, ὅταν Λη-
τοῦς μὲν τὸν Ἀπόλλωνα, Μνημοσύνης δὲ τὰς Μούσας
καλῶμεν. πεπλασμένοι δὲ ὅταν αὐτοὶ σωματοποιῶμεν
καὶ θεὸν καὶ γονὰς θεῶν ἢ δαιμόνων, ὥσπερ Σιμωνί-
δης τὴν Αὔριον δαίμονα κέκληκε, καὶ ἕτεροι Ὄκνον, καὶ
ἕτεροι ἕτερόν τινα. εὐκτικοὶ δὲ οἱ ψιλὴν εὐχὴν ἔχοντες
ἄνευ τῶν ἄλλων μερῶν ὧν εἴπομεν, καὶ ἀπευκτικοὶ οἱ
τὰ ἐναντία ἀπευχόμενοι ψιλῶς. καὶ παρὰ τούτους τοὺς
τρόπους οὐκ ἂν ὕμνοι γίγνοιντο εἰς θεούς. τῷ δὲ μυ-
θικῷ γένει καὶ γενεαλογικῷ τὰ πολλὰ εἰώθασι χρῆ-
σθαι ἅπαντες γενέσεις διεξιόντες, καὶ ὅσων ἀγαθῶν
ἀνθρώποις αἴτιοι κατέστησαν, ἀπὸ μύθων λαμβάνον-
τες. ἔστι δὲ τοῦτο ὡς ἐγώ φημι καὶ ζητῆσαι ἄξιον, πό-
τερον ἑνὶ τούτων ἀεὶ χρηστέον ἢ πᾶσιν ἔξεστιν, ἢ τοῖς
μὲν ποιηταῖς ἐξεῖναι χρὴ νομίζειν, τοῖς δὲ συγγραφεῦ-
σιν ἢ λογοποιοῖς τοῦ μηκέτι ἐξεῖναι ἕνα εἶναι καὶ ἁπλοῦν
ὅρον, ὅτι πλείονα τὴν ἐξουσίαν τὴν περὶ ταῦτα ποιήσει
μὲν παρέχει ἡ περὶ τὸ θεῖον μερίς, ἀφορμὴ δὲ πλείστη
ὑπόκειται τῇ συγγραφῇ ἡ περὶ τὸν ἄνθρωπον. χρηστέον γε
μὴν καὶ τῷ συγγραφεῖ καὶ τῷ λογογράφῳ καὶ τούτων ἑκά
206

σιν ἢ λογοποιοῖς τοῦ μηκέτι ἐξεῖναι ἕνα εἶναι καὶ ἁπλοῦν

ὅρον, ὅτι πλείονα τὴν ἐξουσίαν τὴν περὶ ταῦτα ποιήσει
μὲν παρέχει ἡ περὶ τὸ θεῖον μερίς, ἀφορμὴ δὲ πλείστη
ὑπόκειται τῇ συγγραφῇ ἡ περὶ τὸν ἄνθρωπον. χρηστέον γε
μὴν καὶ τῷ συγγραφεῖ καὶ τῷ λογογράφῳ καὶ τούτων ἑκά-
στῳ εἴδει καὶ ὁμοῦ πᾶσιν, ὅπη καὶ Πλάτωνα περὶ τὴν
γραφὴν ἄκρον καὶ ἄριστον εἶναι πεπιστεύκαμεν, ὁρῶ-
μεν δὲ σχεδὸν τοῦτον πᾶσι τοῖς εἴδεσι κεχρημένον, ἄλλῳ
ἄλλοτε, ἀλλὰ καὶ ἐν ἑνὶ βιβλίῳ τοῖς πλείστοις [ταῦτα
ἐν τῷ Συμποσίῳ]. ἃ μὲν γὰρ ὁ Φαῖδρος περὶ τοῦ Ἔρω-
τος λέγει, γενεαλογικοῦ τύπου ἂν εἴη, ἃ δὲ Ἀρι-
στοφάνης κομψεύεται διὰ μύθου, τοῦ μυθολογικοῦ, ἃ
δὲ Ἀγάθων, ὡσαύτως τοῦ μυθικοῦ, ἃ δ' αὖ Σωκράτης,
αὐτὸ τοῦτο κατὰ πλάσιν (πλάττει γὰρ Πόρους καὶ Πε-
νίας), ἐγγυτάτω τοῦ φυσιολογικοῦ. καὶ μὴν ἐν οἷς μὲν
καλεῖ τὰς Μούσας ἐν τῷ Φαίδρῳ, τὸν κλητικὸν τύπον
δείκνυσιν, ἐν οἷς δ' αὖ εὔχεται τῷ Πανί, τὸν εὐκτικόν.
καὶ ζητῶν ἂν εὕροις πανταχοῦ κεχρημένον, εἰ δὲ μὴ
πρὸς κόρον μηδ' ἐπ' ἀκριβείας, λογιστέον ὡς ἐξ ἐλάτ-
τονος ἐξουσίας μέτεστι τῇ συγγραφῇ. πῶς δὲ ἕκαστον
τούτων τῶν εἰδῶν μετιτέον τε καὶ μέχρι τίνος προς

ΠΕΡΙ ΜΥΘΙΚΩΝ
Ἑξῆς ἂν εἴη περὶ τῶν μυθικῶν εἰπεῖν, οὓς ἔνιοι

μὲν τοὺς αὐτοὺς εἶναι νομίζουσι τοῖς γενεαλογικοῖς,
ἔνιοι δὲ οὐχ οὕτως [εἶναι νομίζουσι τοῖς γενεαλογικοῖς].
οἱ μέν γε νομίζοντες οὐδὲν διαφέρειν καὶ τὰς γενεαλο-
γίας μύθους εἶναί φασιν, οἷον εἰ βούλει, ὅσα γε Ἀκου-
σίλεως καὶ Ἡσίοδος καὶ Ὀρφεὺς ἐν ταῖς θεογονίαις εἰ-
ρήκασιν· εἰσὶ μὲν γὰρ [γενεαλογικαὶ] αἵδε οὐδὲν ἧττον
μυθικαί. τάδε δὲ αὖ φασιν οἱ διαφέρειν νομίζοντες, ὅτι καὶ
χωρὶς τῶν γενεαλογικῶν εἴησαν ἄν τινες μυθικοὶ ὕμνοι,
οἷον ὅτι Διόνυσος Ἰκαρίῳ ἐπεξενώθη, ἢ ὅτι ἐν Ζωστῆρι
τὴν ζώνην ἐλύσατο ἡ Λητώ, ἢ ὅτι ἡ Δημήτηρ παρὰ
Κελεῷ ἐπεξενώθη, ἢ ὅσα ἕτερα τοιαῦτα. ταῦτα γὰρ
207

τὴν ζώνην ἐλύσατο ἡ Λητώ, ἢ ὅτι ἡ Δημήτηρ παρὰ

Κελεῷ ἐπεξενώθη, ἢ ὅσα ἕτερα τοιαῦτα. ταῦτα γὰρ
[καὶ] γενεαλογίαν μὲν οὐδεμίαν εἴληφε, μυθικὴν δέ τινα
ἄλλην ἱστορίαν. ἃ μέντοι ἀμφότεροι λέγοντες τὰ σφῶν
αὐτῶν ἑκάτεροι νικᾶν ἀξιοῦσι, σχεδὸν ἀκήκοας, ἐμοὶ
δὲ δοκεῖ κάλλιον ἐν ὅρῳ εἶναι ἀκριβῶς διελέσθαι. πά-
σας μὲν γὰρ γενεαλογίας καὶ πάντας ὕμνους τοὺς διὰ
γενεαλογικῶν διὰ μυθικῶν περιστάσεων προάγεσθαι
νομίζω, οὐ μὴν πάντας γε τοὺς μυθικοὺς διὰ γενεαλο-
γίας, ὥστε τὸ μὲν τῶν μυθικῶν ὕμνων [τὸ] μέρος γενι-
κώτερον ἂν εἴη, τὸ δὲ τῶν γενεαλογικῶν εἰδικώτερον.
ταῦτά σοι περὶ διαφορᾶς εἴρηται, ὑπὲρ δὲ τῶν μυθι-
κῶν χωρὶς ἀποτεμόμενον χρὴ λέγειν. φημὶ δὴ τὸ πρῶ-
τον μὲν μηδαμῶς μετέχειν αὐτοὺς φυσιολογίας, λέγω
φανερᾶς· εἰ γάρ τις ἐγκεκρυμμένη καθ' ὑπόνοιαν, ὥς
γε πολλὰ ἔχει τῶν θείων, οὐδὲν τοῦτό γε διαφέρει.
ἔπειτα εἶναι τῷ ποιητῇ μᾶλλον προσφόρους· ἡ γὰρ
ἐξουσία καὶ τοῦ κατὰ σχολὴν λέγειν καὶ τοῦ περιστέλ-
λειν τοῖς ποιητικοῖς κόσμοις καὶ ταῖς κατασκευαῖς οὔτε
κόρον οὔτε ἀηδίαν παρίστησι· καίτοι οὐκ ἀγνοῶ ὡς αὐ-
τῶν ἔνιοι τῶν ποιητῶν προσφέρουσι τὰς ἀκαίρους

Spengel page 340, line 1t
μνότερα εἶναι δοκεῖ; καὶ τὸ Τηρεῖ δὲ τῷ Πρόκνην

τὴν Πανδίονος καὶ τὰ ἑξῆς τοῦ αὐτοῦ τύπου, εἰ
καὶ περὶ ἀνθρωπίνων εἴρηται. καὶ παρὰ Πλάτωνι, φήμη
τις καὶ λόγος διαρρεῖ, ὡς ἄρα ὁ θεὸς οὗτος
ὑπὸ μητρυιᾶς οὔσης τῆς Ἥρας ἐκινήθη, καὶ
πολλὰ παραδείγματα παρὰ τῷ Πλάτωνι, ὥστε εἰ σώζοις
τὸ θεώρημα, φυλακτήριον ἔσται πρὸς ἀρετὴν λόγου.
ὅλως δὲ περὶ τῶν μυθικῶν τούτων ὕμνων περί τε ἔν-
νοιαν καὶ ἑρμηνείαν ἐκεῖνο ἰστέον, ὅτι τῷ ἀξιώματι
κατ' ἄμφω τὸ μυθικὸν [λεῖπον].
208
ΠΕΡΙ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΩΝ
Περὶ δὲ τῶν γενεαλογικῶν ἓν μὲν ἤδη τοσοῦτον

εἴρηται, ὡς τοὺς αὐτοὺς ᾠήθησαν ἔνιοι τοῖς μυθικοῖς,
ἐν ᾧ καὶ τὴν διαφορὰν προσετίθεμεν· ἕτερον δὲ τοσοῦ-
τον εἰρήσεται, ὡς σπανίως ἔστιν ὕμνον εὑρεῖν θεῶν ἐν
ᾧ τὸ γενεαλογικὸν μόνον φέρεται, πλὴν εἰ μή τις ὑπο-
λαμβάνοι τὰς θεογονίας ὕμνους εἶναι τῶν θεῶν, [ἐν ᾧ
τὸ γενεαλογικὸν μόνον φέρεται] ὡς τὰ πολλὰ δὲ ἢ τοῖς
μυθικοῖς παρεμπλέκονται ἢ ἄλλοις γε τῶν ὕμνων εἴδεσιν
ἢ ἑνὶ ἢ καὶ πλείοσι. γραῶδες γὰρ καὶ δεινῶς μειρακιῶ-
δες, ὕμνον Διὸς προελόμενον πραγματείαν, μόνον γο



δες, ὕμνον Διὸς προελόμενον πραγματείαν, μόνον γο-
νὰς ἐκλέξασθαι. ἀλλ' ἐπεὶ εὕρηται καὶ τοῦτο τὸ εἶδος
τῶν ὕμνων παρὰ τοῖς ἀρχαίοις, καὶ ἤδη τινὲς καὶ Διο-
νύσου γονὰς ὕμνησαν, καὶ Ἀπόλλωνος ἕτεροι, καὶ
Ἀλκαῖος Ἡφαίστου καὶ πάλιν Ἑρμοῦ, καὶ τοῦτ' ἀπο-
τετμήμεθα τὸ μέρος. χρὴ τοίνυν, εἰ μὲν παρεμπεπλεγ
209

ἔτι δὲ καὶ πάσας εὐχὰς καὶ συγγραφέων ἐπιὼν τὰς

αἰτήσεις [εἰς τοὺς πολίτας] βραχείας οὔσας εὑρήσεις.
ἤδη δὲ καὶ εἰς τοὺς πολιτικοὺς τὸ μέρος τοῦτο τῶν
ὕμνων κατῆλθε, πλήν γε ὡς ἐπιμαρτυρίαι· τὸ γὰρ
πρῶτον μὲν ὦ [ἄνδρες] Ἀθηναῖοι, τοῖς θεοῖς
εὔχομαι καὶ τὰ ἑξῆς, καὶ τὸ καλῶν δὲ τὸν Ἀπόλ-
λω τὸν Πύθιον, τῶν εὐκτικῶν καὶ ἀπευκτικῶν
ὕμνων μετείληφεν ἴχνη.
Οὐκ ἀγνοῶ δὲ ὅτι ἀπορητικούς τινες τεθείκασι καὶ
διαπορητικοὺς καθ' ἕκαστον τῶν μερῶν, οἷον διηπόρη-
σαν περὶ γενεαλογίας [περὶ] Ἔρωτος εὐθύς, εἴτε ἐκ
χάους ἐγένετο, εἴτε ἐξ Ἀφροδίτης, καὶ πολλὰ τοιαῦτα.
καὶ πάλιν περὶ δύναμιν, εἴτε ἀνθρώπιναι πράξεις καὶ
διοικήσεις, εἴτε θεῖαι. καὶ συνορᾷς δὴ τοῦτο τὸ εἶδος
ὅ φημι πᾶν, ἀλλὰ τὸν τοιοῦτον ὕμνον τῷ μὲν σχήματι
διαφέρειν φημί, τῇ δὲ φύσει τὸν αὐτὸν εἶναι ἐκείνων
ἑκάστῳ, ὥσπερ καὶ τὴν Τύχην Σοφοκλῆς ὕμνησε δια-
πορῶν [ὑμνεῖ].
Προκόπιος. Catena in Canticum canticorum Page 1637, line 3
φροσύνης καρδίας αὐτοῦ ἦν, ἡ τοῦ σταυροῦ ἡμέρα,

ἐν ᾗ τὴν ἐξ ἐθνῶν Ἐκκλησίαν ὡς Νύμφην ἔλαβε με-
μνηστευμένην αὐτῷ διὰ τῶν προφητῶν. Ὁρῶν οὖν
τὴν πολλάκις εὐεργετημένην Συναγωγὴν ὁ προφήτης,
οὐ δικαίας ἀμοιβὰς ἀποδιδοῦσαν τῷ Χριστῷ, ἀλλ'
ἀκάνθινον ἐπιθεῖσα στέφανον τῇ κεφαλῇ, ἐκπληττό-
μενος ἐπὶ τῷ τοιούτων παρανομήματι, φησίν· «Ἐξέλ-
θετε καὶ ἴδετε ἐν τῷ βασιλεῖ Σαλομὼν, ἐν τῷ στε-
φάνῳ ᾧ ἐστεφάνωσεν αὐτὸν ἡ μητὴρ αὐτοῦ·« μη-
τέρα δὲ αὐτὴν λέγει Χριστοῦ, ἐπειδὴ ἐξ ἐκείνης κατά-
γεται καὶ τῇ γενεαλογίᾳ καὶ τῇ κατὰ σάρκα οἰκονομίᾳ.
Testamentum Salomonis, Vita Salomonis (cod. 132 Monasterii sancti

Dionysii in Monte Atho) Page 89, line 22
ται μετ' αὐτῶν. ἐγὼ δὲ κέκτημαι ἀμνάδα μίαν. καὶ ἔλαβεν

αὐτὴν ἀπ' ἐμοῦ ὁ τὰς ἑκατὸν ἔχων καὶ κατέφαγεν αὐτήν.»
210
11. τότε ἔγνω ὁ Δαυεὶδ τὸ σκευασθὲν αὐτῷ δράμα καὶ ἀναστὰς

ἐκ τῆς κλίνης αὐτοῦ στενάξας πικρῶς μετὰ δακρύων ἔλεγεν·
»ἐγώ εἰμι ὁ ταῦτα διαπραξάμενος.» καὶ ἤρξατο κατανυκτικῶς
λέγειν τὸν πεντηκοστὸν ψαλμόν, καὶ ὁ Νάθαν πρὸς αὐτόν. καὶ
ἀφείλατο λοιπὸν κύριος ὁ θεὸς τὸ ἁμάρτημα.
12. Ἔτεκε Δαυεὶδ τὸν Σολομῶντα ἐκ τῆς τοῦ Οὐρίου. καὶ
ἔλαβε τὴν βασιλείαν τοῦ πατρὸς αὐτοῦ Δαυεὶδ καὶ ἦν ἐληλακῶς
εἰς ἄκρον σοφίας καὶ φρονήσεως· καὶ ἡ σειρὰ τῆς γενεαλογίας
αὐτοῦ κατήντησε μέχρι καὶ τῆς θείας σαρκώσεως τοῦ κυρίου
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐπεί ἐστι καὶ αὐτὸς ἐκ φυλῆς, μᾶλλον δὲ
ἐξ ὀσφύος τοῦ θεοπάτορος Δαυεὶδ ἵνα καὶ ἡ προφητικὴ ῥῆσις
πληρωθῇ ἡ λέγουσα· «οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα οὐδὲ ἡγού-
μενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ ἕως οὗ ἔλθη ὃ ἀπόκειται.»
13. ἡ σοφία δὲ Σολομῶντος ὁμοία ἦν τῇ σοφίᾳ τοῦ πρώτου
ἐκείνου ἀνθρώπου Ἀδάμ. ἐπαιδεύθη ταύτην τὴν σοφίαν τὴν
μὲν παρὰ τοῦ θαυμασίου Σιράχ, τὴν δὲ παρὰ τῆς ἄνω προνοίας.
τούτου δὲ τὴν σοφίαν ἐμφαίνων ὁ κύριος ἐν τοῖς εὐαγγελίοις
ἔλεγεν, ὅτι «οὐδὲ σοφίαν Σολομῶντος ὑψηλοτέραν οἴμαι τῶν
Μιχαήλ Ψελλός. Theologica Opusculum 114, line 1t
Περὶ τῆς κατὰ Χριστὸν γενεαλογίας ἀπὸ Ἀδάμ
Δεῖ τὸν φιλόσοφον παντοδαπὸν εἶναι καὶ φιλοτιμεῖσθαι μὴ μόνον

ἐπιστήμας καὶ τέχνας εἰδέναι, ἐξ ὧν σοφία καὶ φρόνησις τὸ συναγόμενον
πέφυκεν, ἀλλὰ καὶ ἱστορίαν συλλέγειν καὶ γεωγραφίας ἔχεσθαι καὶ τῆς
ἄλλης μουσικῆς μὴ ἀπείρως ἔχειν· μουσικὴν δέ φημι οὐ τὴν ἐν καθαπτοῖς
ὀργάνοις μελοποιίαν καὶ χρῆσιν ἁπλῶς, ἀλλὰ πᾶσαν τὴν ἐκ λόγων

συναγο-
μένην ἱστορίαν τε καὶ παιδείαν καὶ τὴν ἄλλην ἁπλῶς εὐμάθειάν τε καὶ
πολυμάθειαν. διὰ ταῦτα κἀγὼ νῦν μὲν τῶν ἐπιστημῶν τοὺς λόγους ὑμῖν
ἀναπτύσσω, νῦν δ' ἄλλο τι ποιῶν φαίνομαι· ὥσπερ ἐνταῦθα τὴν τοῦ
παντὸς αἰῶνος ἀφ' οὗπερ γεγόνασιν ἄνθρωποι ἱστορίαν ἐν βρ[αχεῖ]
σαφηνίσαι προῄρημαι, οὐ διαιρῶν τὸν πάντα χρόνον ἐτῶν περιόδοις ἀφ
Μιχαήλ Ψελλός. Poemata Poem 8, line 52

211
πληροῦσα τὰ πεντήκοντα βιβλία τῶν Διγέστων.

Πρὸς τούτοις μέρος πέφυκεν αἱ Νεαραὶ συντάξεις.
Εἶτα συνοπτικώτατον τοῦ Λέοντος βιβλίον,
τὸ πᾶν ἑξηκοντάβιβλον, πάντας τοὺς νόμους ἔχον,
τοὺς Κώδικας, τὰ Δίγεστα, τὰς Νεαρὰς συντόμως,
τὰ σύμφυλα καὶ σύμπνοα τῶν διαφόρων νόμων
διευκρινοῦν, ὑποτιτλοῦν οἰκείως καὶ γνησίως·
ἀλλ' ἔστι δυσερμήνευτον, ἀλλ' ἀσαφὲς ἐσχάτως.
Ἔστι καὶ μέρος ἕτερον, οἷον πυλὶς τῶν νόμων,
ὡς εἰσαγωγικώτερον τῶν ἄλλων δεδειγμένον,
τῶν νόμων ἔχον ἅπασαν τὴν γενεαλογίαν,
ἢ μᾶλλον οὕτως εἴποιμι, τὴν ἀρχαιογονίαν·
ἡ κλῆσις Ἰνστιτούτια τούτῳ δὴ τῷ βιβλίῳ.
Πολλοὶ δὲ συλλεξάμενοι τὰς ἀγωγὰς ἰδίᾳ
σύνταγμα συνετάξαντο ἄξιον εὐφημίας.
τὴν φύσιν γὰρ τῶν ἀγωγῶν ἑκάστης ἑρμηνεύει
καὶ πάντα τὰ ζητήματα καὶ πάσας ὑποθέσεις
εἰς τὴν οἰκείαν ἀγωγὴν πανσόφως ἀναφέρει.
τοῦτο καὶ μόνον πέφυκε φιλόσοφον τῶν νόμων,
κἂν εἴ τις ἀκριβώσαιτο τοῦτο δὴ τὸ βιβλίον,
οὗτος ὁ νομικώτατος νομομαθὴς τυγχάνει.
Μιχαήλ Ψελλός. Poemata Poem 67, line 292
οὐδὲν οὖν κατεψεύσατο κἂν ὅστις ἦν ἐκεῖνος,

ὁ τὴν ἀφήγησιν εἰπὼν ἐμοὶ τὴν προκειμένην,
εἰς ἔργον τὸ λεχθὲν αὐτῷ σοῦ νῦν ἐξενεγκόντος.
ἔτι γὰρ γλῶσσαν πάτριον καὶ στενὴν κεκτημένος,
βαρβάρους ὡς ἂν εἴποι τις ὡς μηδὲ χρὴ λαλῆσαι,
καὶ μὴ μαθών, ὡς ἔοικεν, ἀκμὴν τὰ τῆς Ἑλλάδος,
τούτου χάριν ἐπιφοιτᾷς πρὸς †γρύκων† τοὺς λογίους,
μανθάνων στίχους †τρίκιστους† καὶ πρὸς ἡμᾶς ἐκπέμπων.
ἀλλὰ καὶ γράμμα τῶν Μουσῶν ἐνηγωνίζου μάτην,
ὀλίγα γὰρ προέκοψας ὀψιμαθὴς ἐν βίῳ.
Ἀλλ' αὕτη μὲν τῆς σῆς σειρᾶς ἡ γενεαλογία,
Περσῶν, Ἀράβων καὶ Σκυθῶν, Πάρθων καὶ Μήδων γόνε·
τὸ δ' ἐπιτήδευμα οἷον, πλεῖόν τι καὶ ποικίλον.
ὅμως τὸ πρῶτον εἴπωμεν τοῖς θέλουσιν ἐν πρώτοις.
διττὴν τὴν τέχνην εἴρηκεν φιλόσοφος ὁ Πλάτων,
πρακτικήν τε καὶ λογικήν, ὄντως γὰρ οὕτως ἔχει.
ὧνπερ τὴν μίαν σὺ μαθών, ἀνατραφεὶς εἰς Κρήτην,
212
καταλαβεῖν οὐκ ἴσχυσας οὐδ' ὅλως τὴν δευτέραν.

ἣν οὐδὲ τέχνην ἔγωγε λελέξω τὸ παράπαν·
μὴ νόμιζε τὴν λογικήν, τὴν πρακτικὴν γὰρ λέγω.
τίς γὰρ πλινθοποιητικὴν ὀνομάσαιτο τέχνην;
Theodorus Studites Scr. Eccl., Theol., Epistulae Epistle 518, line 36
Ἱκανούσθω σοι ταῦτα. τὸ δὲ ὀφειλόμενον ἡμῖν ἐξ ἀναγκαίου, ὅπως

εὐαρεστήσωμεν τῷ Κυρίῳ, πῶς διαφευξόμεθα τὰς παγὰς τοῦ διαβό-
λου· δῆλον ὅτι ὑπόπτεροι τῷ πνεύματι γιγνόμενοι, τὰ ἄνω ζητοῦντες,
τὰ ἄνω φρονοῦντες, οὗ ὁ Χριστός ἐστιν, ἐν δεξιᾷ τοῦ θεοῦ καθήμενος·
ἀφ' οὗ καὶ ἥξει μετ' ἀγγέλων δυνάμεως αὐτοῦ ἐν πυρὶ φλογός,
διδόντος ἐκδίκησιν τοῖς μὴ εἰδόσι θεὸν καὶ τοῖς μὴ ὑπακούουσι τῷ
εὐαγγελίῳ αὐτοῦ, ἤγουν Ἰουδαίοις καὶ εἴ τισι σύμφροσι τῶν Ἰου-
δαίων καὶ κατὰ πίστεως διαστροφὴν καὶ κατὰ βίου στρεβλότητα.
Ταῦτα μελέτα, ὦ τᾶν, ἐν τούτοις ἴσθι, ἵνα σου ἡ προκοπὴ φανερὰ
ᾖ ἐν πᾶσιν, παρακελεύεταί σοι Παῦλος, ὁ μέγας τῆς ἀληθείας κῆρυξ·
τὰς δὲ μωρὰς ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας Ἰουδαϊ-
κὰς παραιτήσαιο. ἵνα δὲ ἐν κεφαλαίῳ περὶ ὧν προέτεινας ἀποκριθῶ-
μεν, ὅλον τὸ λῆμμα τῆς προφητείας περὶ τῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐστιν, ἐν ᾧ καὶ ὁ λαὸς ὁ ἀπωσμένος ἀνασέσω-
σται ἐκ τῶν τεσσάρων πτερύγων εἴτουν περάτων τῆς γῆς· τό τε ἐπὶ
τῶν χειρῶν ἐζωγραφῆσθαι τὰ τείχη τῆς νέας Ἱερουσαλὴμ τὸ σταυ-
ρικὸν πάθος δηλοῖ, ἐπείπερ, ἥλοις ἐμπεπαρμένος ταῖς ἁγίαις
χερσίν, ἀφηλοῖ τὸ ἀνθρώπινον ἐκ τῆς ἐμπαθοῦς καθ' ἁμαρτίαν ἕξεως
καὶ ὡραιοῖ τῷ ἀρχετύπῳ κάλλει τῆς θεώσεως. ἐφ' οἷς μικρὸν διὰ τῆς
τριημερονύκτου ἀναστάσεως, ἆρον κύκλῳ τοὺς ὀφθαλμούς σου καὶ
Ησύχιος. Homilia ii de Hypapante (homilia 2) Sec. 8, line 3
ἔμελλεν. «Εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου, ὃ ἡτοίμασας κατὰ

πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν», ἀλλὰ πάντων, ἐπειδὴ πάντων ὑπ-
άρχων δημιουργὸς πᾶσι προέθηκας τὸ τῆς σωτηρίας ἀναγκαίως μυ-
στήριον. «Φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ σου Ἰσραήλ»·
πρότερον τὰ ἔθνη φωτίζεται καὶ μετὰ τοῦτο Ἰσραὴλ δοξάζεται·
ἐτέχθη γὰρ οὗτος ἐφ' οὗ πρῶτοι μὲν οἱ ἔσχατοι, ἔσχατοι δὲ οἱ
πρῶτοι, τὰ πρεσβεῖα τῶν ἔμπροσθεν διὰ ῥαθυμίαν ζημιωθέντων,
γεγόνασιν.
»Καὶ ἦν ὁ πατὴρ αὐτοῦ καὶ ἡ μήτηρ θαυμάζοντες ἐπὶ τοῖς
λαλουμένοις περὶ αὐτοῦ.» Τίνος χάριν πατέρα τὸν Ἰωσήφ,
213
ὦ τῆς θείας γενεαλογίας εὐαγγελιστὰ καὶ συγγραφεῦ, καλεῖς;

Αὐτὸς γὰρ εἰπόντα τὸν Γαβριὴλ πρὸς τὴν παρθένον ἀπέδειξας,
ἡνίκα πῶς ἡ σύλληψις ἔσται καὶ τίνα τρόπον ἡ παρθένος τέξε-
ται μεθωδεύετο· «Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σέ, καὶ δύναμις
ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι.» – «Οὐκ ἐπιλέλησμαι τῶν ἐμαυτοῦ»,
φησίν· «εἰ γὰρ καὶ λήθην ἐλάμβανον, τὸ Πνεῦμα ἂν ἐμίμνησκεν.
Ἀλλ' οὕτω τότε καλεῖσθαι τὸν Ἰωσὴφ ὁ σαρκωθεὶς ἐβούλετο,
ὅπως ἀπατηθῇ ὁ ἐνεδρεύων τὸ τῆς σωτηρίας τῆς ἡμετέρας μυστή-
ριον.» «Ἐθαύμαζον δὲ ἐπὶ τοῖς λεγομένοις περὶ αὐτοῦ», ἐπειδὴ
βρέφος ὁ πρεσβύτης ἐβάσταζεν, θεοῦ δὲ ὕμνους ἐφθέγγετο.
Ησύχιος. In sanctum Lucam (homilia 21) [Dub.]

Sec. 6, line 4
Βλέπε τοὺς γειτονεύοντας αἱρετικούς. Ἔνθεν μὲν γὰρ οἱ τὸ Πνεῦ-

μα ἀθετοῦντες βλασφημίαν ἀρρωστοῦσιν, κἀκεῖθεν οἱ τὸν Υἱὸν
ἀθετοῦντες ἀθεΐαν νοσοῦσιν, ἀλλ' ἑκατέροις καθάπερ ἰατρὸς ἐπι-
τάττει τὰ πρόσφορα, τούτοις λέγων· «Μὴ λυπεῖτε τὸ Πνεῦμα
τὸ ἅγιον», κἀκείνοις βοῶν· «Ὁ μὴ τιμῶν τὸν Υἱὸν οὐδὲ τὸν
Πατέρα τιμᾷ». Ὄντως μέγας ἰατρὸς ὁ Λουκᾶς.
Καὶ θέλεις ἰδεῖν αὐτοῦ τὴν τέχνην; Βλέπε τὸ θεῖον εὐαγ-
γέλιον· οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι εὐαγγελισταὶ μονότροπον ἐποιήσαντο
τὴν διήγησιν. Οἷόν τι λέγω· Μαθθαῖος ἐκ τῆς κατὰ σάρκα γενεα-
λογίας ἤρξατο εἰπών· «Βίβλος γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ υἱοῦ
Δαυίδ, υἱοῦ Ἀβραάμ». Ὁ Μᾶρκος καὶ αὐτὸς τὴν κατὰ σάρκα
οἰκονομίαν ἐκήρυξεν εἰπών· «Ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ Ναζαρὲτ
τῆς Γαλιλαίας.» Ἰωάννης δὲ ὁ εὐαγγελικὸς ἀετός, ἡ θεολόγος
λύρα, μόνην τὴν ἄναρχον καὶ ἀμάρτυρον γέννησιν ἐκήρυξεν καὶ
τὴν συναΐδιον ὕπαρξιν. Καὶ ἐμφραττέσθω τῶν φιλολοιδόρων τὰ
στόματα, ὅτι μόνος ἐκ μόνου ἐγεννήθη καὶ ἀμάρτυρος ἡ ἄνω γέν-
νησις. Χρόνος μὲν γὰρ οὐ παρῆν· αὐτὸς γάρ ἐστι πάντων τῶν
αἰώνων δημιουργός. Ἄγγελος οὐ παρῆν· αὐτὸς γάρ ἐστιν «ὁ
ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα καὶ τοὺς λειτουργοὺς αὐ-
τοῦ πῦρ φλέγον.» Οὐρανὸς οὐ παρῆν·
Ολυμπιόδωρος. Commentarii in Job Page 3, line 20
λέξει τινι κειμένῃ παρὰ τοῖς ἄλλοις ἑρμηνευταῖς, σαφηνείας καὶ μόνης
χά-
ριν τοῦτο ποιοῦμεν, κατὰ τῶν αὐτῶν μέντοι νοημάτων ἐρχόμεθα· οἷόν
ἐστι
214
παρ' Ἕλλησιν ἀκοῦσαι λεγομένους ἐρέτας τοὺς κωπηλάτας, καὶ διὰ τὸ μὴ
εἰδέναι τοὺς ἀκροωμένους, τίνες εἰσὶν ἐρέται, φαμὲν πρὸς αὐτούς, ὅτι οὗ-
τοί εἰσιν οἱ κωπηλάται. οὕτως καὶ ἐὰν εὕρωμεν παρὰ τοῖς ἑβδομήκοντα
ἀσα-
φεστέραν λέξιν σαφέστερον εἰρημένην παρὰ τοῖς λοιποῖς ἑρμηνευταῖς,
συγ-
χρώμεθα τῇ σαφεστέρᾳ διὰ τὴν σαφήνειαν. οὐ γάρ φαμεν, ὅτι ἐκεῖνοι
τούτων
ἄμεινον ἡρμήνευσαν· τοῦτο γὰρ παντελῶς ἀνόητον καὶ Ἰουδαϊκῆς ἢ καὶ
Σα-
μαρείτιδος τόλμης παρεγχείρημα. καὶ ταῦτα μὲν περί τε τοῦ ἀνδρειοτάτου
Ἰὼβ καὶ τῆς συγγραφῆς, ἣν ἅπασαν δεχόμεθα μετὰ τῶν ἐν τῷ τέλει

γεγραμμέ-
νων, ἐν οἷς καὶ ἡ γενεαλογία φέρεται τοῦ Ἰώβ, δι' ἧς δηλοῦται πρὸ νόμου
τυγχάνων. ὅλην γὰρ τὴν συγγραφὴν οὕτω γεγραμμένην ἄνωθεν ἐκ τῶν
ἀπο-
στόλων ἡ ἐκκλησία παρείληφεν.
πείθομαι δὲ καὶ τοὺς αὐτοῦ φίλους δικαίους εἶναι· οὐ γὰρ ἦν τὸν δί-
καιον μὴ δικαίους κεκτῆσθαι φίλους· ἐπειδὴ δὲ μέγας ἦν ἀθλητὴς καὶ ὁ
τῶν
ἀποστατικῶν δυνάμεων ἄρχων διάβολος δι' ἑαυτοῦ κατέβη πρὸς τὸν
ἀγῶνα, ὁ
τοὺς ἑαυτοῦ στεφανίτας ἀνακηρύττων θεὸς πάντα παθεῖν συγκεχώρηκε
τὸν
δίκαιον καὶ πάσας ἐνέγκαι τοῦ πολεμίου τὰς πληγάς, ὡς ἂν μή τις αὐτῷ
πρό-
φασις ὑπολειφθῇ. διὸ πρὸς πᾶσι τοῖς ἀλγεινοῖς συνεχωρήθησαν καὶ οἱ αὐ-
τοῦ φίλοι ἀντὶ παραμυθίας φαρμάκου δεινοτέρους αὐτῷ τῶν τραυμάτων
λόγους ἐπιθεῖναι.
Ολυμπιόδωρος. Commentarii in Job Page 396, line 22
Ἐννών, εἴτε εἷς τῶν πρώτων παίδων, εἴτε καὶ τῶν δευτέρων. καὶ εἰ
μέν τις λέγει τὴν πρώτην τεθνηκέναι καὶ μὴ ἀπολαῦσαι τῶν ἀγαθῶν,
φαμέν, ὅτι τοῦτο ὑπέστη διὰ τὸ εἰρηκέναι τῷ Ἰώβ· εἰπόν τι ῥῆ-
μα πρὸς κύριον καὶ τελεύτα. εἰ δὲ αὕτη ἐστιν ἡ περιοῦσα
καὶ τῶν ἀγαθῶν ἀπολαύσασα, λέγομεν, ὅτι διὰ τὸ σωφρονεστέραν αὐ-
τὴν γενέσθαι διὰ τῆς ἐπιτιμήσεως τοῦ δικαίου καὶ μὴ ἀντειπεῖν
πρὸς τὴν συμβουλὴν δέδοται αὐτῇ καὶ τῶν ἀγαθῶν ἡ ἀπόλαυσις. πλὴν
οὐκ ἀνάγκη τὰ τοιαῦτα λεπτολογεῖν.
215
42, 17c ἦν δὲ αὐτὸς πατρὸς μὲν Ζαρὰ τῶν Ἠσαῦ υἱῶν υἱός, μητρὸς
Βοσώρας, ὥστε εἶναι αὐτὸν πέμπτον ἀπὸ Ἀβραάμ.
κεῖται δὲ ἡ γενεαλογία ἐν Παραλειπομέναις. ἀπὸ γὰρ Ἀβραὰμ
Ἰσαάκ, ἐκ δὲ τούτου Ἠσαύ, ἐξ οὗ Ῥαγουήλ, ἀπὸ δὲ τούτου Ζάρα ὁ
τοῦ Ἰὼβ πατήρ. πέμπτος οὖν ἀπὸ Ἀβραὰμ ὁ Ἰὼβ μὴ συναριθμουμένου,
δηλονότι, τοῦ Ἀβραάμ, ὅθεν καὶ λέγομεν αὐτὸν πρὸ νόμου τυγχάνειν.
ὁ γὰρ Μωυσῆς ἕκτος ἀπὸ Ἀβραὰμ εὑρίσκεται οὕτως· Ἀβραὰμ Ἰσαὰκ
Ἰακὼβ Λευὶ Καὰθ Ἀμβρὰμ Μωυσῆς. ἢ οὖν πρὸ Μωυσέως εὑρίσκεται
προλαμβάνων γενεὰν μίαν, ἢ κἂν δῶμεν αὐτὸν συγχρονίσαι τῷ Μωυσεῖ,
οὔπω δὲ νόμου γέγονε μαθητής.
ἡμεῖς μὲν οὖν οὕτω φαμέν, ἐπεὶ καὶ πολλοῖς τῶν ἐν ἐκκλησίᾳ
διαπρεψάντων καὶ παλαιοτέροις ἐξηγηταῖς οὕτως ἐδόκει. εἰ δέ τις
φιλονεικῶν λέγει αὐτὸν ἀκηκοέναι τοῦ νόμου, καὶ οὕτως ὁ Ἰὼβ
Ολυμπιόδωρος. Commentarii in Ecclesiasten

σου ὡς ἑαυτόν. Ἐν γὰρ ταύταις ταῖς δυσὶν ἐντο-

λαῖς ὅλος ὁ νόμος, καὶ οἱ προφῆται κρέμανται.
Ὁρᾷς ἐν ἑνὶ λόγῳ τὰ πολυεπῆ βιβλία συγκεφαλαιού-
μενα, καὶ διὰ τοῦτο μὴ ὄντα πολλά; Ποῖα τοιγαροῦν
ὁ Ἐκκλησιαστὴς ἀποτρέπει βιβλία ποιεῖν; Τὰ τῶν
Ἑλλήνων, τῶν τὰς ἀλλήλων ἀνατρεπόντων δόξας,
καὶ ἀκήρυκτον πρὸς ἑαυτοὺς ἐχόντων πόλεμον· τὰ
τῶν αἱρετικῶν, τῶν ἀλλήλοις ἀντιμαχομένων· τὰς
τῶν Ἰουδαίων δευτερώσεις τὰς ἀπεράντους καὶ μυ-
θικάς. Ἑρμηνεύειν γὰρ σχηματιζόμενοι τὰς Γραφὰς,
εἰς μύθους καὶ γενεαλογίας ἐξετράπησαν, καὶ παρα-
δόσεις τινὰς οὐ κατὰ τὸ τοῦ νομοθέτου βούλημα. Ἡ
ἐν τοῖς τοιούτοις βιβλίοις πολλὴ μελέτη κόπωσίς
ἐστι σαρκὸς, μόνον τὸ σῶμα ταλαιπωροῦσα, καὶ
καρπὸν μηδένα φέρουσα. Ἡ δὲ περὶ τὰ θεῖα βιβλία
μελέτη περὶ ἣν ἡμᾶς ἐνασχολεῖσθαι ἡμέρας καὶ
νυκτὸς ὁ ἅγιος [Δαυῒδ] ἐγκελεύεται λέγων· Καὶ ἐν τῷ
νόμῳ αὐτοῦ μελετῆσαι ἡμέρας καὶ νυκτός· οὐ κό-
πωσις ὑπάρχει σαρκὸς, ἀλλὰ ψυχῆς ἀγαλλίασις. Κἂν
γὰρ ἐν ἱδρῶσι καὶ δάκρυσι σπείρωμεν, φιλοπονοῦντες
περὶ τὸ καλὸν, ἐν ἀγαλλιάσει θερίσομεν τὸν εὐκλέα
Μάξιμος. Quaestiones ad Thalassium

Sec. 55, line 59
216
διάνοιαν ἐπερχόμενος, ἐντεῦθεν ἄρχομαι τῆς τῶν προκει-

μένων γραφῆς. Ἐν τῷ πρὸ τούτου κεφαλαίῳ γέγραπται
περὶ τοῦ Ζοροβάβελ· καὶ ὅτε ἐξῆλθεν ὁ νεανίσκος, ἄρας τὸ
πρόσωπον αὐτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν ἐναντίον Ἱερουσαλήμ, εὐλόγη-
σε τῷ βασιλεῖ τοῦ οὐρανοῦ. Δῆλόν ἐστιν ὅτι μετὰ τὴν τῶν
προβλημάτων τῶν πρὸς Δαρεῖον τὸν βασιλέα γεγενημένων
προαγωγήν, ἐξῆλθεν ἀπὸ προσώπου, δηλονότι Δαρείου
τοῦ βασιλέως. Δαρεῖος μὲν οὖν ἐστιν, ὡς ἤδη φθάσας πρὸ
τούτων ἔφην τῶν λόγων, ὁ κρατῶν τῆς φύσεως νόμος.
Καὶ συνᾴδει γε σαφῶς οὕτω νοούμενος τῇ τοῦ οἰκείου ὀ-
νόματος ἑρμηνείᾳ. Γενεὰ γὰρ ἢ γενεαλογία ἢ γε-
νεαλογούμενος δηλοῖ τὸ τοῦ Δαρείου ὄνομα, καθώς
φασιν οἱ τὴν ἀκρίβειαν τῆς τοιᾶσδε φωνῆς ἐπιστάμενοι.
Φυσικοῦ δὲ νόμου καθέστηκεν ἴδιον τὸ τῆς γενεᾶς καὶ τῆς
γενεαλογίας ὄνομα· τῶν γὰρ ὑπὸ φύσιν τὸ γένος καὶ τὰ
γενεαλογούμενα, καὶ τῶν περὶ φύσιν ἡ γενεαλογία. Οὐκοῦν
καλῶς ὁ Δαρεῖος εἰς τὸν τῆς φύσεως ἐλήφθη νόμον.
Περιέχει γὰρ ὁ νόμος τῆς φύσεως καὶ τὰ ὑπὸ τὴν φύσιν
ἀναγόμενα γένη καὶ εἴδη καὶ τὰ περὶ τὴν φύσιν θεωρούμε-
να, τὸν χρόνον φημὶ καὶ τὸν τόπον. Παντὸς γὰρ γενητοῦ
τὰ ὧν οὐκ ἄνευ φυσικῶς συνεπιθεωρεῖται.
Μάξιμος. Quaestiones ad Thalassium

Sec. 55, line 63
σε τῷ βασιλεῖ τοῦ οὐρανοῦ. Δῆλόν ἐστιν ὅτι μετὰ τὴν τῶν

217

Δαρεῖος οὖν ἐστι, ὡς ἔφην, ὁ νόμος τῆς φύσεως,
Ζοροβάβελ δὲ ὁ θεωρητικὸς νοῦς ὁ ἐξελθὼν ὡς ἀπὸ
Δαρείου, τοῦ νόμου τῆς φύσεως, καὶ τὴν ὑπὸ χρόνον καὶ
τόπον τῶν φαινομένων ὑπερβὰς διακόσμησιν καὶ ἄρας τὸ
Μάξιμος. Quaestiones ad Thalassium Sec. 55, line 64

Δαρεῖος οὖν ἐστι, ὡς ἔφην, ὁ νόμος τῆς φύσεως,
Ζοροβάβελ δὲ ὁ θεωρητικὸς νοῦς ὁ ἐξελθὼν ὡς ἀπὸ
Δαρείου, τοῦ νόμου τῆς φύσεως, καὶ τὴν ὑπὸ χρόνον καὶ
τόπον τῶν φαινομένων ὑπερβὰς διακόσμησιν καὶ ἄρας τὸ
πρόσωπον τῆς κατ' ἀρετὴν γνωστικῆς διαθέσεως εἰς τὸν
Μάξιμος. Quaestiones et dubia Sec. 12, line 1
μανίτιδος;
Ἐλισσαῖος ὁ προφήτης δηλοῖ τὸν κύριον, ὁ δὲ τῆς
Σουμανίτιδος παῖς τὴν ἀνθρωπείαν φύσιν. Ἐπειδὴ γὰρ
ἠσθένησεν αὐτὴ διὰ τῆς παραβάσεως καὶ τῷ διαβολικῷ
καύσωνι ἐθανατώθη, ἀπέστειλεν ὁ κύριος τὸν Μωυσῆν διὰ
ῥάβδου θαυματουργοῦντα, καθάπερ καὶ Ἐλισσαῖος τὸν
Γιεζεί, καὶ οὐκ ἀνέστησεν τὸν ἄνθρωπον, οὔτε δὲ οἱ
προφῆται τοῦτο ἴσχυσαν. Αὐτὸς οὖν διὰ φιλανθρωπίαν ὁ
218
κύριος τὴν ἡμετέραν σάρκα ἀναλαβών, διὰ τῶν ταύτης

παθημάτων τὴν νεκρωθεῖσαν ἡμῶν φύσιν ἐζωοποίησεν.
Τί δήποτε ὁ μὲν εἷς τῶν εὐαγγελιστῶν τὴν γενεαλογίαν
ἀπὸ τῶν κάτω ἐπὶ τὰ ἄνω ποιεῖται, ὁ δὲ ἕτερος τὸ
ἐναντίον;
Οἶμαι ὅτι οὐκ ἀσκόπως, μᾶλλον δὲ καὶ λίαν μυστικῶς
τοῦτο πεποιήκασιν· ἐπειδὴ γὰρ οἱ μὲν τῶν πιστῶν ἀπὸ τῶν
ἐπαγγελιῶν ἐπὶ τὴν πρᾶξιν τῶν ἐντολῶν κατάγονται, οἱ δὲ
ἀπὸ τῆς πράξεως τῶν ἐντολῶν ἀρχόμενοι ἐπὶ τὰς ἐπαγγε-
λίας ἀνάγονται, τούτου χάριν ὁ μὲν κατάγει, ὁ δὲ ἀνάγει
τὴν γενεαλογίαν.
Τίνος χάριν ἐν τῇ προθέσει τοῦ τιμίου σώματος καὶ
αἵματος τοῦ κυρίου τοὺς ἄρτους καὶ τὰ ποτήρια ἄνισα
Ιωάννης Δαμασκηνός. Expositio fidei

Sec. pinax, line 124
ἁγία θεοτόκος, εἰ δύο φύσεις ἐπὶ σταυροῦ ἐκρέ-

μαντο
παʹ Πῶς πρωτότοκος λέγεται ὁ μονογενὴς υἱὸς τοῦ
θεοῦ
πβʹ Περὶ πίστεως καὶ βαπτίσματος
πγʹ Περὶ πίστεως
πδʹ Περὶ σταυροῦ, ἐν ᾧ ἔτι καὶ περὶ πίστεως
πεʹ Περὶ τοῦ προσκυνεῖν κατὰ ἀνατολάς
πϛʹ Περὶ τῶν ἁγίων καὶ ἀχράντων τοῦ κυρίου
μυστηρίων
πζʹ Περὶ τῆς γενεαλογίας τοῦ κυρίου καὶ περὶ τῆς
ἁγίας θεοτόκου
πηʹ Περὶ τῶν ἁγίων καὶ τῆς τῶν λειψάνων αὐτῶν
τιμῆς
Ιωάννης Δαμασκηνός. Expositio fidei Sec. 87, line t1
Πάσῃ δυνάμει τοίνυν φυλαξώμεθα, μὴ λαμβάνειν μετάληψιν αἱρετικῶν

μήτε διδόναι. «Μὴ δῶτε γὰρ τὰ ἅγια τοῖς κυσίν», φησὶν ὁ κύριος, «μηδὲ
ῥίπτετε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων», ἵνα μὴ μέτοχοι
τῆς κακοδοξίας καὶ τῆς αὐτῶν γενώμεθα κατακρίσεως. Εἰ γὰρ πάντως
ἕνωσίς ἐστι πρὸς Χριστὸν καὶ πρὸς ἀλλήλους, πάντως καὶ πᾶσι τοῖς
συμμεταλαμβάνουσιν ἡμῖν κατὰ προαίρεσιν ἑνούμεθα· ἐκ προαιρέσεως
γὰρ
219
ἡ ἕνωσις αὕτη γίνεται, οὐ χωρὶς τῆς ἡμῶν γνώμης.

Ἀντίτυπα δὲ τῶν μελλόντων λέγονται οὐχ ὡς μὴ ὄντα ἀληθῶς σῶμα
καὶ αἷμα Χριστοῦ, ἀλλ' ὅτι νῦν μὲν δι' αὐτῶν μετέχομεν τῆς Χριστοῦ
θεότητος, τότε δὲ νοητῶς διὰ μόνης τῆς θέας.
Περὶ τῆς γενεαλογίας τοῦ κυρίου καὶ περὶ τῆς ἁγίας θεοτόκου
Περὶ τῆς ἁγίας ὑπερυμνήτου ἀειπαρθένου καὶ θεοτόκου Μαρίας ἐν

τοῖς προλαβοῦσι μετρίως διαλαβόντες καὶ τὸ καιριώτατον παραστήσαν-
τες, ὡς κυρίως καὶ ἀληθῶς θεοτόκος ἔστι τε καὶ ὀνομάζεται, νῦν τὰ
λείπον-
τα προσαναπληρώσωμεν. Αὕτη γὰρ τῇ προαιωνίῳ προγνωστικῇ βουλῇ
τοῦ θεοῦ προορισθεῖσα καὶ διαφόροις εἰκόσι καὶ λόγοις προφητῶν διὰ
πνεύματος ἁγίου εἰκονισθεῖσά τε καὶ προκηρυχθεῖσα ἐν τῷ προωρισμένῳ
καιρῷ ἐκ Δαυιδικῆς ῥίζης ἐβλάστησε διὰ τὰς πρὸς αὐτὸν γενομένας ἐπαγ-
γελίας. «Ὤμοσε γὰρ κύριος», φησί, «τῷ Δαυὶδ ἀλήθειαν, καὶ οὐ μὴ ἀθε-
τήσει αὐτόν· ἐκ καρποῦ τῆς κοιλίας σου θήσομαι ἐπὶ τοῦ θρόνου σου»,
Ιωάννης Δαμασκηνός. Commentarii in epistulas Pauli [Dub.]

Οὐ διδασκάλου φωνῇ κέχρηται, ἀλλ' οἰκέτου σχε-

δὸν, ἵνα διδάξῃ τὸν μαθητὴν ταπεινοφρονεῖν.
»Ἵνα παραγγείλῃς τισὶ, μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν.»
Οὐ τίθησιν αὐτοὺς, ὀνομαστὶ, ἵνα μὴ ἀναισχυντο-
τέρους ποιήσῃ.
»Μηδὲ προσέχειν μύθοις,»
Ταῖς μυθικαῖς τῶν Ἰουδαίων παραδόσεσιν, οἷς καὶ
ὁ προφήτης ἐνεκάλει λέγων· Διδάσκοντες διδασκα-
λίας, ἐντάλματα ἀνθρώπων. Ἀφιέντες γὰρ ἐξ-
»Καὶ γενεαλογίαις ἀπεράντοις.»
Γενεαλογίας, τὰς παρ' Ἑλλήνων θεογονίας λέ-
γει, τὰς σειρὰς τῶν θεῶν. Παραινεῖ οὖν τῷ μαθητῇ,
πειν, καὶ τοὺς Ἑλληνικῆς ἀπάτης χρωμένους, μὴ
ἐπιτρέπειν λαλεῖν, μηδὲ οἱονεὶ σειρὰς εἰσφέρειν
θεῶν.
»Αἵτινες ζητήσεις παρέχουσι μᾶλλον, ἢ οἰκοδο-
μίαν Θεοῦ τὴν ἐν πίστει.»
220
Αὗται, φησὶν, αἱ διδασκαλίαι πρὸς τὸ μηδὲν ὠφε-

λεῖν, καὶ τῆς οἰκονομίας τοῦ Θεοῦ, ἀπασχολοῦσι τὸν

δὸν, ἵνα διδάξῃ τὸν μαθητὴν ταπεινοφρονεῖν.

»Ἵνα παραγγείλῃς τισὶ, μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν.»
Οὐ τίθησιν αὐτοὺς, ὀνομαστὶ, ἵνα μὴ ἀναισχυντο-
τέρους ποιήσῃ.
»Μηδὲ προσέχειν μύθοις,»
Ταῖς μυθικαῖς τῶν Ἰουδαίων παραδόσεσιν, οἷς καὶ
ὁ προφήτης ἐνεκάλει λέγων· Διδάσκοντες διδασκα-
λίας, ἐντάλματα ἀνθρώπων. Ἀφιέντες γὰρ ἐξ-
»Καὶ γενεαλογίαις ἀπεράντοις.»
Γενεαλογίας, τὰς παρ' Ἑλλήνων θεογονίας λέ-
γει, τὰς σειρὰς τῶν θεῶν. Παραινεῖ οὖν τῷ μαθητῇ,
πειν, καὶ τοὺς Ἑλληνικῆς ἀπάτης χρωμένους, μὴ
ἐπιτρέπειν λαλεῖν, μηδὲ οἱονεὶ σειρὰς εἰσφέρειν
θεῶν.
»Αἵτινες ζητήσεις παρέχουσι μᾶλλον, ἢ οἰκοδο-
μίαν Θεοῦ τὴν ἐν πίστει.»
Αὗται, φησὶν, αἱ διδασκαλίαι πρὸς τὸ μηδὲν ὠφε-
λεῖν, καὶ τῆς οἰκονομίας τοῦ Θεοῦ, ἀπασχολοῦσι τὸν
ἄνθρωπον. Οἰκονομίαν δὲ Θεοῦ τὸ τῆς

οὐκ ἐξ ἔργων τῶν ἐν δικαιοσύνῃ ὧν ἐποιήσαμεν

ἡμεῖς, ἀλλὰ κατὰ τὸ ἑαυτοῦ ἔλεος ἔσωσεν ἡμᾶς, διὰ
λουτροῦ παλιγγενεσίας, καὶ ἀνακαινώσεως Πνεύμα-
τος ἁγίου, οὗ ἐξέχεεν ἐφ' ἡμᾶς πλουσίως διὰ Ἰησοῦ
Χριστοῦ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, ἵνα δικαιωθέντες τῇ
ἐκείνου χάριτι, κληρονόμοι γενώμεθα κατ' ἐλπίδα
ζωῆς αἰωνίου. Πιστὸς ὁ λόγος· καὶ περὶ τούτων
βούλομαί σε βεβαιοῦσθαι, ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔρ-
γων προΐστασθαι οἱ πεπιστευκότες Θεῷ. Ταῦτά ἐστι
καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις. Μωρὰς δὲ ζητή-
σεις καὶ γενεαλογίας, καὶ ἔρεις, καὶ μάχας νομικὰς
221
περιίστασο. Εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι. Αἱρε-

τικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν
παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος, καὶ
ἁμαρτάνει, ὢν αὐτοκατάκριτος. Ὅταν πέμψω Ἀρ-
τεμᾶν πρὸς σὲ, ἢ Τυχικὸν, σπούδασον ἐλθεῖν πρός
με εἰς Νικόπολιν. Ἐκεῖ γὰρ κέκρικα παραχειμάσαι.
Ζηνᾶν τὸν νομικὸν καὶ Ἀπολλὼ σπουδαίως πρό-
πεμψον, ἵνα μηδὲν αὐτοῖς λείπῃ. Μανθανέτωσαν δὲ
καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς
ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι.
Σέξτος Ιούλιος Αφρικανός. Epistula ad Aristidem Page 58, line 13
ὁμοίας σκανδαλισθῆ-
ναι, τὴν ἀληθῆ τῶν
γεγονότων ἱστορίαν
ἐκθήσομαι.
ἐπειδὴ γὰρ τὰ ὀνόματα τῶν γενῶν ἐν Ἰσραὴλ ἠριθμεῖτο ἢ
φύσει ἢ νόμῳ – φύσει μὲν γνησίου σπέρματος διαδοχῇ, νόμῳ δὲ
ἑτέρου παιδοποιουμένου εἰς ὄνομα τελευτήσαντος ἀδελφοῦ ἀτέκ-
νου· (ὅτι γὰρ οὐδέπω αὐτοῖς δέδοτο ἐλπὶς ἀναστάσεως σαφής,
τὴν μέλλουσαν ἐπαγγελίαν ἀναστάσει ἐμιμοῦντο θνητῇ, ἵνα
ἀνέκλειπτον τὸ ὄνομα μείνῃ τοῦ μετηλλαχότος) – ἐπεὶ οὖν οἱ τῇ
γενεαλογίᾳ ταύτῃ ἐμφερόμενοι οἱ μὲν διεδέξαντο παῖς πατέρα
γνησίως, οἱ δὲ ἑτέροις μὲν ἐγεννήθησαν, ἑτέροις δὲ προσετέ-
θησαν κλήσει, ἀμφοτέρων γέγονεν ἡ μνήμη, καὶ τῶν γεγεννη-
κότων καὶ τῶν ὡς γεγεννηκότων. οὕτως οὐδέτερον τῶν εὐαγγε-
λίων ψεύδεται, καὶ φύσιν ἀριθμοῦν καὶ νόμον. ἐπεπλάκη γὰρ
ἀλλήλοις τὰ γένη τό τε ἀπὸ τοῦ Σολομῶνος καὶ τὸ ἀπὸ τοῦ Νάθαν
ἀναστάσεσιν ἀτέκνων καὶ δευτερογαμίαις καὶ ἀναστάσει σπερ-
μάτων, ὡς δικαίως τοὺς αὐτοὺς ἄλλοτε ἄλλων νομίζεσθαι, τῶν
μὲν δοκούντων πατέρων, τῶν δὲ ὑπαρχόντων, καὶ ἀμφοτέρας
τὰς διηγήσεις κυρίως ἀληθεῖς οὔσας ἐπὶ τὸν Ἰωσὴφ πολυπλόκως
μέν, ἀλλ' ἀκριβῶς κατελθεῖν.
Σέξτος Ιούλιος Αφρικανός. Epistula ad Aristidem

Page 60, line 8
τήσαντος τοῦ Ματθὰν Μελχὶ ὁ ἐπὶ τὸν Νάθαν κατὰ γένος ἀνα-
φερόμενος χηρεύουσαν ἐκ μὲν τῆς αὐτῆς φυλῆς, ἐξ ἄλλου δὲ
222
γένους ὤν, ὡς προεῖπον, ἀγαγόμενος αὐτὴν ἔσχεν υἱὸν τὸν Ἡλί.

οὕτω δὴ διαφόρων δύο γενῶν εὑρήσομεν τόν τε Ἰακὼβ καὶ τὸν
Ἡλὶ ὁμομητρίους ἀδελφούς. ὧν ὁ ἕτερος Ἰακώβ, ἀτέκνου τοῦ
ἀδελφοῦ τελευτήσαντος Ἡλί, τὴν γυναῖκα παραλαβὼν ἐγέννησεν
ἐξ αὐτῆς τὸν Ἰωσήφ, κατὰ φύσιν μὲν ἑαυτῷ καὶ κατὰ λόγον,
διὸ γέγραπται· Ἰακὼβ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰωσήφ· κατὰ νόμον δὲ
τοῦ Ἡλὶ υἱὸς ἦν· ἐκείνῳ γὰρ ὁ Ἰακὼβ ἀδελφὸς ὢν ἀνέστησε
σπέρμα. διόπερ οὐκ ἀκυρωθήσεται καὶ ἡ κατ' αὐτὸν γενε-
αλογία, ἣν Ματθαῖος μὲν ὁ εὐαγγελιστὴς ἐξαριθμούμενος· Ἰακὼβ
δέ, φησίν, ἐγέννησε τὸν Ἰωσήφ· ὁ δὲ Λουκᾶς ἀνάπαλιν· ὃς ἦν,
ὡς ἐνομίζετο – καὶ γὰρ τοῦτο προστίθησι – τοῦ Ἰωσὴφ τοῦ
Ἡλὶ τοῦ Μελχί· τὴν γὰρ κατὰ νόμον γένεσιν ἐπισημότερον οὐκ
ἦν ἐξειπεῖν, καὶ τὸ ‘ἐγέννησεν’ ἐπὶ τῆς τοιᾶσδε παιδοποιΐας ἄχρι
τέλους ἐσιώπησεν, τὴν ἀναφορὰν ποιησάμενος ἕως τοῦ Ἀδὰμ
τοῦ θεοῦ κατ' ἀνάλυσιν.
Σέξτος Ιούλιος Αφρικανός. Epistula ad Aristidem Page 62, line 1
αὐτῷ καὶ τῷ συνειδότι τῆς δυσγενείας κρουόμενος ἐνέπρησεν

αὐτῶν τὰς ἀναγραφὰς τῶν γενῶν οἰόμενος εὐγενὴς ἀναφανεῖσθαι
τῷ μηδ' ἄλλον ἔχειν ἐκ δημοσίου συγγραφῆς τὸ γένος ἀνάγειν
ἐπὶ τοὺς πατριάρχας ἢ [προσηλύτους] τοὺς [τε] καλουμένους γειώρας
[τοὺς ἐπιμίκτους]. ὀλίγοι δὲ τῶν ἐπιμελῶν ἰδιωτικὰς ἑαυτοῖς
ἀπογραφὰς ἢ μνημονεύσαντες τῶν ὀνομάτων ἢ ἄλλως ἔχοντες
ἐξ ἀντιγράφων ἐναβρύνονται σωζομένης τῇ μνήμῃ τῆς εὐγενείας·
ὧν ἐτύγχανον οἱ προειρημένοι δεσπόσυνοι καλούμενοι διὰ τὴν
πρὸς τὸ σωτήριον γένος συνάφειαν, ἀπό τε Ναζάρων καὶ Κωχαβὰ
κωμῶν Ἰουδαϊκῶν τῇ λοιπῇ γῇ ἐπιφοιτήσαντες καὶ τὴν προκει-
μένην γενεαλογίαν ἐκ τῆς Βίβλου τῶν ἡμερῶν ἐς ὅσον ἐξικνοῦντο
ἐξηγησάμενοι.
Εἴτ' οὖν οὕτως εἴτ' ἄλλως ἔχοι, σαφεστέραν ἐξήγησιν οὐκ
ἂν ἔχοι τις ἄλλος ἐξευρεῖν, ὡς ἔγωγε νομίζω πᾶς τε ὃς εὐγνώμων
τυγχάνει, καὶ ἡμῖν αὕτη μελέτω, εἰ καὶ ἀμάρτυρός ἐστι, τῷ μὴ
κρείττονα ἢ ἀληθεστέραν ἔχειν εἰπεῖν· τό γέ τοι εὐαγγέλιον
πάντως ἀληθεύει.
..............
Ματθὰν ὁ ἀπὸ Σολομῶνος ἐγέννησε τὸν Ἰακώβ. Ματθὰν
ἀποθανόντος Μελχὶ ὁ ἀπὸ Νάθαν ἐκ τῆς αὐτῆς γυναικὸς ἐγέννησε
τὸν Ἡλί· ὁμομήτριοι ἄρα ἀδελφοὶ Ἡλὶ καὶ Ἰακώβ·
Γεώργιος Κεδρηνός. Compendium historiarum Vol. 1, page 60, line 21

223
ἐστερήθη τῆς τε βασιλείας καὶ τῆς ἱερωσύνης, πρωτότοκος ὤν.

ἐλθόντος δὲ τοῦ Ἰακὼβ πλησίον Σικίμων εἰς πόλιν Σαλήμ, ὑφί-
σταται ὑπὸ Σιχὲμ τὴν βίαν ἡ Δίνα· καὶ ἐκδικεῖται παρὰ Συμεὼν
καὶ Λευί, παντὶ τρόπῳ διαχρησαμένων τοὺς περὶ τὸν Σιχέμ. ἔτι
δὲ τίκτει ἡ Ῥαχὴλ τῷ Ἰακὼβ τὸν Βενιαμίν, καὶ τελευτήσασα θά-
πτεται ἐν τῷ Εὐφρανθᾷ, ἔνθα νῦν ἐστὶν ἡ Βηθλεέμ· μεταξὺ γὰρ
τῆς Βηθλεὲμ καὶ τῆς Ἱερουσαλήμ, εἰς τὸν ἱππόδρομον, ἡ λάρναξ
ἐστὶ τῆς Ῥαχήλ, ὑπερκειμένη τῆς γῆς. καὶ ἐπειδὴ τὸ ἐκ Λευὶ
γένος ἐπὶ Ἀαρὼν κατατρέχει καὶ Μωϋσῆν, ὧν ὁ μὲν ἱερατεύει ὁ
δὲ στρατηγεῖ τῷ λαῷ, εἰκότως ἐξ αὐτῶν λαμβάνεται ἡ ἐκ τοῦ
Ἰακὼβ γενεαλογία. Ῥεβέκκα δέ, ὥς φησιν Ἰώσηπος ἐν τῇ ἀρ-
χαιολογίᾳ, ἠξίωσε τὸν Ἰσαὰκ ἀγαγεῖν Ἠσαῦ καὶ Ἰακὼβ καὶ διαλ-
λάξαι αὐτούς. ὃ δὴ καὶ ποιήσας, καὶ παρακαλέσας αὐτοὺς ἅμα,
καὶ ἐνορκίσας εἰρήνην ἄγειν πρὸς ἀλλήλους καὶ τῆς πνευματικῆς
οἰκειότητος ἀσπάζεσθαι τὴν διάθεσιν, προεῖπε τῷ Ἠσαῦ ὅτι ἐὰν
ἐπαναστῇς τῷ Ἰακώβ, ἐμπεσῇ εἰς τὰς χεῖρας αὐτοῦ.
Μετὰ τὴν τελευτὴν Ἰσαὰκ οἱ υἱοὶ Ἠσαῦ παρώξυναν τὸν
πατέρα αὐτῶν κατὰ Ἰακὼβ καὶ τῶν υἱῶν αὐτοῦ. καὶ καθοπλι-
σθεὶς μετὰ ἐθνῶν ἦλθε πρὸς πόλεμον. Ἰακὼβ δὲ ἀποκλείσας τῆς
πόλεως τὰς πύλας παρεκάλει τὸν Ἠσαῦ μνησθῆναι τῶν προγονι-
κῶν ἐντολῶν καὶ παραινέσεων. τοῦ δὲ μὴ ἀνεχομένου ἀλλὰ καὶ
Γεώργιος Κεδρηνός. Compendium historiarum Vol. 1, page 108, line 1
γυνὴ αὐτοῦ καὶ οἱ δύο υἱοὶ αὐτῶν. καὶ κατῆλθον εἰς τὰς πόλεις
Μωάβ, καὶ ἔλαβον τοῖς υἱοῖς αὐτῶν γυναῖκας Μωαβίτιδας ἀλλο-
φύλους. ἐτελεύτησε δὲ ἐκεῖ Ἐλιμέλεχ καὶ οἱ δύο υἱοὶ αὐτοῦ, καὶ
κατελείφθη Νοεμὶν σὺν ταῖς νύμφαις αὐτῆς. ἡνίκα δὲ ἐξῆρε
κύριος τὸν λιμὸν ἐξ Ἰσραήλ, ἀνῆλθε Νοεμὶν πρὸς τὴν φυλὴν αὐ-
τῆς, οὐ κατέλιπε δὲ αὐτὴν Ῥοὺθ ἡ νύμφη αὐτῆς· καὶ συνεργίᾳ
θεοῦ καὶ παραινέσει Νοεμὶν συνάπτεται Ῥοὺθ τῷ Βοὸζ ὡς ἀγχι-
στεύοντι τῷ Ἐλιμέλεχ. ἐξ ἧς ἔσχεν υἱὸν τὸν Ὠβήδ, οὗ υἱὸς
Ἰεσσαὶ ὁ πατὴρ Δαυίδ. κατάγεται δὲ Βοὸζ ἐξ Ἰούδα καὶ Θάμαρ
τῆς ἀλλοφύλου, ἐξ ὧν Φαρὲς καὶ καθεξῆς, ὡς ἡ γενεαλογία
φέρει.
Ὅτι ἐν τῷ ἔτει Σαμψὼν ἕβδομος ἀρχιερεὺς κατέστη ὁ Ἠλεί,
ὃς καὶ ἔκρινε τὸν Ἰσραὴλ πεντήκοντα ἐτῶν γενόμενος ἕτερα ἔτη μʹ.
ἐν δὲ τῷ τετάρτῳ ἔτει τῆς ἱερατείας Ἠλεὶ ἐγεννήθη ὁ προφήτης
Σαμουήλ, καὶ τῷ ὀγδόῳ ἔτει ἐδόθη ἐν τῷ ναῷ, καὶ τῷ ληʹ ἔτει
ἤρξατο κρίνειν τὸν Ἰσραήλ, καὶ τῷ οʹ ἐτελεύτησεν, ἱερατεύσας
λεʹ ἔτη.
224
Καὶ ταῦτα μὲν ἀπὸ τῆς τῶν κριτῶν βίβλου, ὡς ἐν παρόδῳ

κατ' ἐπιτομὴν ἐσημειωσάμεθα. ἔδοξε δέ μοι καὶ τὰς ἀναγκαιο-
τέρας ὑποθέσεις τῶν τε βασιλειῶν καὶ τῶν παραλειπομένων ἐν
Γεώργιος Κεδρηνός. Compendium historiarum Vol. 1, page 126, line

10
ζῶσαι ὥσπερ ἀνὴρ τὴν ὀσφύν σου.” καὶ ὑποσημαίνει αὐτῷ τὴν
οἴησιν τῆς δυνάμεως τοῦ πονηροῦ, καὶ ὡς βοήθεια αὐτὸν ἐκνικᾷ
θεία, καὶ ὅτι ἵνα ἀναφανῇς δίκαιος. εἶτα δεύτερον εἰκοστὸν πάλιν
Ἰὼβ λέγων ὅτι πρότερον μὲν ἀκοῇ ὠτὸς ἤκουόν σου, νυνὶ δὲ μᾶλ-
λον ἐνωτισθείς σου τοὺς λόγους ἥγημαι ἐμαυτὸν γῆν καὶ σποδόν.
εἶτα τρίτον καὶ εἰκοστόν, ἐπιτιμία τοῦ δεσπότου θεοῦ πρὸς τοὺς
τρεῖς φίλους Ἰώβ, κελεύουσα αὐτοὺς θῦσαι τῷ θεῷ ὑπὲρ ἀνομίας
αὐτῶν καὶ ἐξαιτήσασθαι περὶ τῆς ἀνομίας αὐτῶν εὐχὴν καὶ συγχώ-
ρησιν παρὰ Ἰώβ. ἦν δὲ Ἰὼβ πεμπτὸς ἀπὸ Ἀβραάμ, ἐκ γένους
Ἠσαῦ, συγγενὴς Ἰοθὸρ πενθεροῦ Μωϋσέως· ἡ δὲ πέμπτη γε-
νεαλογία λαμβάνεται οὕτως, Ἀβραὰμ Ἠσαῦ Ῥαγουὴλ Ζαρὲ
Ἰώβ.
Ἐν τοῖς χρόνοις τῶν βασιλέων Αἰγύπτου τῶν προγεγραμμέ-
νων ἐφάνη τις ἐν τῇ Καρίᾳ χώρᾳ γιγαντογενὴς φιλόσοφος, ἐκ τῆς
φυλῆς τοῦ Ἰάφεθ, ὀνόματι Ἐνδυμίων, ὅστις μυστικὰς εὐχὰς
λέγων ἐν τῇ σελήνῃ ᾔτει αὐτὴν μαθεῖν παρ' αὐτῆς τὸ θεῖον ὄνομα
ἐν ὁράματι. καὶ ἐν τῷ αὐτὸν εὔχεσθαι ὕπνωσε, καὶ ἤκουσε τὸ
θεῖον ὄνομα ἐν ὁράματι. καὶ οὐκέτι ἀνέστη, ἀλλὰ ἔστι τὸ λείψα-
νον αὐτοῦ ἕως τοῦ νῦν ἐν τῇ Καρίᾳ νεκρὸν δονούμενον· καὶ κατ'
ἔτος ἀνοίγουσι τὴν αὐτοῦ σορὸν ἐν τῇ χώρᾳ ἐκείνῃ, καὶ ὁρῶσιν
αὐτοῦ τὸ λείψανον δονούμενον νεκρόν, ὡς λέγουσι. περὶ οὗ φασὶ
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De sententiis

Page 135, line 5
ὃ καὶ τότε συνέβαινε τοῖς Ταραντίνοις.

49. Ὅτι πᾶν τὸ μέλλον κρεῖττον φαίνεται τοῦ παρόντος
ὑπάρχειν.
50. Ὅτι τοῦ τετραετοῦς διαστήματος τὴν πάροδον ὀλυμπιάδα
φαμὲν εἶναι.
51. Οὐκ ἀγνοῶ δὲ διότι συμβαίνει τὴν πραγματείαν ἡμῶν ἔχειν
αὐστηρόν τι καὶ πρὸς ἓν γένος ἀκροατῶν οἰκειοῦσθαι καὶ κρίνε-
σθαι διὰ τὸ μονοειδὲς τῆς συντάξεως. οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι συγγρα-
φεῖς σχεδὸν ἅπαντες, εἰ δὲ μή γ', οἱ πλείους, πᾶσι τοῖς τῆς
225
ἱστορίας μέρεσι χρώμενοι πολλοῖς ἐφέλκονται πρὸς ἔντευξιν τῶν

ὑπομνημάτων. τὸ μὲν γὰρ φιλήκοον ὁ γενεαλογικὸς τρόπος ἐπί-
σταται, τὸν δὲ πολυπράγμονα καὶ περιττὸν ὁ περὶ τὰς ἀποικίας
καὶ κτήσεις καὶ συγγενείας, καθά που καὶ παρ' Ἐφόρῳ λέγεται,
τὸν δὲ πολιτικὸν ὁ περὶ τὰς πράξεις τῶν ἐθνῶν καὶ πόλεων καὶ
δυναστῶν. ἐφ' ὧν ἡμεῖς ψιλῶς κατηντηκότες, καὶ περὶ τοῦτον
πεποιημένοι τὴν ὅλην τάξιν, πρὸς ἓν μέν τι γένος οἰκείως ἡρμός-
μεθα, τῷ δὲ πλείονι μέρει τῶν ἀκροατῶν ἀψυχαγώγητον παρε-
σκευάκαμεν τὴν ἀνάγνωσιν. τίνος δὲ χάριν τἄλλα μέρη τῆς ἱστο-
ρίας ἀποδοκιμάσαντες αὐτὰ τὰ κατὰ τὰς πράξεις προειλόμεθα
γράφειν, ἐν ἑτέροις ἡμῖν εἴρηται διὰ πλειόνων, κεφαλαιωδῶς γε
μὴν οὐδὲν ἐπέχει καὶ νῦν ἐμφάσεως χάριν ὑπομνῆσαι τοὺς
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De sententiis

Page 135, line 18
τὸν δὲ πολιτικὸν ὁ περὶ τὰς πράξεις τῶν ἐθνῶν καὶ πόλεων καὶ
δυναστῶν. ἐφ' ὧν ἡμεῖς ψιλῶς κατηντηκότες, καὶ περὶ τοῦτον
πεποιημένοι τὴν ὅλην τάξιν, πρὸς ἓν μέν τι γένος οἰκείως ἡρμός-
μεθα, τῷ δὲ πλείονι μέρει τῶν ἀκροατῶν ἀψυχαγώγητον παρε-
σκευάκαμεν τὴν ἀνάγνωσιν. τίνος δὲ χάριν τἄλλα μέρη τῆς ἱστο-
ρίας ἀποδοκιμάσαντες αὐτὰ τὰ κατὰ τὰς πράξεις προειλόμεθα
γράφειν, ἐν ἑτέροις ἡμῖν εἴρηται διὰ πλειόνων, κεφαλαιωδῶς γε
μὴν οὐδὲν ἐπέχει καὶ νῦν ἐμφάσεως χάριν ὑπομνῆσαι τοὺς ἀκού-
οντας.
Πολλῶν γὰρ καὶ πολλαχῶς ἐξηριθμημένων τά τε περὶ τὰς
γενεαλογίας καὶ μύθους καὶ περὶ τὰς ἀποικίας, ἔτι δὲ συγγενείας
καὶ κτήσεις, λοιπὸν ἢ τὰ ἀλλότρια δεῖ λέγειν ὡς ἴδια τὸν νῦν
περὶ τούτων πραγματευόμενον, ὃ πάντων ἐστὶν αἴσχιστον, ἢ τοῦτο
μὴ βουλόμενον προδήλως ματαιοπονεῖν, ὑπὲρ τοιούτων ὁμολο-
γοῦντα συντάττεσθαι καὶ φροντίζειν ἃ διὰ τῶν προγενεστέρων ἱκα-
νῶς δεδήλωται καὶ παραδέδοται τοῖς ἐπιγινομένοις. ταῦτα μὲν
οὖν παρελείφθη τούτων ἕνεκα καὶ πλειόνων ἑτέρων. ὁ δὲ πραγ-
ματικὸς τρόπος ἐνεκρίθη πρῶτον μὲν διὰ τὸ καινοποιεῖσθαι συν-
εχῶς καὶ καινῆς ἐξηγήσεως δεῖσθαι τὸ μὴ συμβατὸν εἶναι ταῖς
ἀρχαῖς εἰς τὸ τὰς ἐπιγινομένας πράξεις ἡμῖν ἐξαγγεῖλαι, δεύτερον
δὲ καὶ διὰ τὸ πάντων ὠφελιμώτατον αὐτὸν καὶ πρὸ τοῦ μέν, μά
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De administrando imperio Cha.

p, line 19
226
Διδάχθητι, ἃ χρή σε πρὸ πάντων εἰδέναι, καὶ νουνεχῶς τῶν τῆς βασι-
λείας οἰάκων ἀντιλαβοῦ. Περὶ τῶν ἐνεστώτων μελέτησον, καὶ περὶ τῶν
μελλόντων διδάχθητι, ἵνα πεῖραν μετ' εὐβουλίας ἀθροίσῃς, καὶ μεγαλε-
πήβολος ἔσῃ περὶ τὰ πράγματα. Ἰδοὺ ἐκτίθημί σοι διδασκαλίαν,
ὥστε τῇ ἐκ ταύτης πείρᾳ καὶ γνώσει συνετισθέντα περὶ τὰς βελτίστας
βουλὰς καὶ {τῷ} τὸ κοινῇ συμφέρον μὴ διαμαρτάνειν· πρῶτα μὲν ποῖον
ἔθνος κατὰ τί μὲν ὠφελῆσαι δύναται Ῥωμαίους, κατὰ τί δὲ βλάψαι,
{καὶ ποῖον} καὶ πῶς ἕκαστον τούτων καὶ παρὰ ποίου δύναται ἔθνους
καὶ πολεμεῖσθαι καὶ ὑποτάσσεσθαι, ἔπειτα περὶ τῆς ἀπλήστου καὶ
ἀκορέστου αὐτῶν γνώμης, καὶ ὧν παραλόγως ἐξαιτοῦνται λαμβάνειν,
εἶθ' οὕτως καὶ περὶ διαφορᾶς ἑτέρων ἐθνῶν, γενεαλογίας τε αὐτῶν
καὶ ἐθῶν καὶ βίου διαγωγῆς καὶ θέσεως καὶ κράσεως τῆς κατοικουμένης
παρ' αὐτῶν γῆς καὶ περιηγήσεως αὐτῆς καὶ σταδιασμοῦ, πρὸς τούτοις
καὶ περὶ τῶν ἔν τινι καιρῷ μεταξὺ Ῥωμαίων καὶ διαφόρων ἐθνῶν
συμβεβηκότων, καὶ μετὰ τοῦτα, ὅσα ἐν τῇ καθ' ἡμᾶς πολιτείᾳ, ἀλλὰ καὶ
ἐν πάσῃ τῇ Ῥωμαίων ἀρχῇ κατά τινας χρόνους ἐκαινοτομήθη. Ταῦτα
ἐσοφισάμην κατ' ἐμαυτόν, καὶ εἶπα γνωστά σοι ποιῆσαι, τῷ ἠγαπημένῳ
μου υἱῷ, ἵν' ἔχῃς εἰδέναι τὴν ἑκάστου τούτων διαφοράν, καὶ πῶς ἢ
μεταχειρίζεσθαι ταῦτα καὶ οἰκειοῦσθαι ἢ πολεμεῖν καὶ ἀντιτάσσεσθαι.
Πτοηθήσονται γάρ σε ὡς μεγαλοφυῆ, καὶ ὡς ἀπὸ πυρὸς φεύξονται ἀπὸ
σοῦ· φιμωθήσονται τὰ χείλη αὐτῶν, καὶ ὡς ὑπὸ βελῶν τοῖς σοῖς
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De administrando imperio

Cha. 13, line 198
τε καὶ ζηλοῦν, ἀλλὰ τῶν ἐννόμως καὶ δικαίως βεβασιλευκότων τὰς

ἀοιδίμους πράξεις ἔχειν, ὡς εἰκόνας ἀγαθὰς εἰς παράδειγμα προκειμένας
μιμήσεως, καὶ κατ' ἐκείνας πειρᾶσθαι καὶ αὐτὸν ἀπευθύνειν πάντα τὰ
παρ' αὐτοῦ ἐνεργούμενα, ἐπεὶ καὶ τὸ διὰ τὰς τοιαύτας αὐτοβούλους
πράξεις αὐτοῦ ἐπελθὸν αὐτῷ τέλος, φημὶ δὴ τῷ κυρῷ Ῥωμανῷ,
ἱκανόν ἐστιν πρὸς σωφρονισμὸν παράδειγμα τῷ βουλομένῳ τὰ κακῶς
παρ' ἐκείνου πραχθέντα ζηλοῦν.
Χρεὼν δὲ μετὰ τῶν ἄλλων καὶ ταῦτά σε γινώσκειν, υἱὲ πολυέραστε,
ἅτε τῆς τούτων γνώσεως μεγάλα σοι συμβαλέσθαι δυναμένης καὶ θαυ-
μαστότερον ἀποδεῖξαι. Τὰ δέ ἐστιν περὶ διαφορᾶς πάλιν ἑτέρων ἐθνῶν,
γενεαλογίας τε αὐτῶν καὶ ἐθῶν καὶ βίου διαγωγῆς καὶ θέσεως καὶ
κράσεως τῆς παρ' αὐτῶν κατοικουμένης γῆς καὶ περιηγήσεως αὐτῆς
καὶ σταδιασμοῦ, καθὼς ἑξῆς πλατύτερον διηρμήνευται.
Περὶ τῆς γενεαλογίας τοῦ Μουχούμετ.

227
Γενεαλογεῖται ὁ δυσσεβὴς καὶ ἀκάθαρτος Μουχούμετ, ὃν λέγου-

σιν οἱ Σαρακηνοὶ προφήτην αὐτῶν εἶναι, ἐκ φυλῆς γενικωτάτης Ἰσμαήλ,
υἱοῦ Ἀβραάμ, καταγόμενος. Ζιναρὸς γάρ, ὁ τοῦ Ἰσμαὴλ ἀπόγονος,
πατὴρ αὐτῶν ἀναγορεύεται πάντων. Οὗτος οὖν γεννᾷ υἱοὺς δύο,
Μούνδα-
ρον καὶ Ῥαβίαν, ὁ δὲ Μούνδαρος τίκτει Κούσαρον καὶ Κάϊσον καὶ
Θεμίμην
καὶ Ἄσανδον καὶ ἄλλους τινὰς ἀνωνύμους, οἳ καὶ τὴν Μαδιανῖτιν ἔρημον

Cha. 14, line 1t
παρ' αὐτοῦ ἐνεργούμενα, ἐπεὶ καὶ τὸ διὰ τὰς τοιαύτας αὐτοβούλους

πράξεις αὐτοῦ ἐπελθὸν αὐτῷ τέλος, φημὶ δὴ τῷ κυρῷ Ῥωμανῷ,
ἱκανόν ἐστιν πρὸς σωφρονισμὸν παράδειγμα τῷ βουλομένῳ τὰ κακῶς
παρ' ἐκείνου πραχθέντα ζηλοῦν.
Χρεὼν δὲ μετὰ τῶν ἄλλων καὶ ταῦτά σε γινώσκειν, υἱὲ πολυέραστε,
ἅτε τῆς τούτων γνώσεως μεγάλα σοι συμβαλέσθαι δυναμένης καὶ θαυ-
μαστότερον ἀποδεῖξαι. Τὰ δέ ἐστιν περὶ διαφορᾶς πάλιν ἑτέρων ἐθνῶν,
γενεαλογίας τε αὐτῶν καὶ ἐθῶν καὶ βίου διαγωγῆς καὶ θέσεως καὶ
κράσεως τῆς παρ' αὐτῶν κατοικουμένης γῆς καὶ περιηγήσεως αὐτῆς
καὶ σταδιασμοῦ, καθὼς ἑξῆς πλατύτερον διηρμήνευται.
Περὶ τῆς γενεαλογίας τοῦ Μουχούμετ.
Γενεαλογεῖται ὁ δυσσεβὴς καὶ ἀκάθαρτος Μουχούμετ, ὃν λέγου-

σιν οἱ Σαρακηνοὶ προφήτην αὐτῶν εἶναι, ἐκ φυλῆς γενικωτάτης Ἰσμαήλ,
υἱοῦ Ἀβραάμ, καταγόμενος. Ζιναρὸς γάρ, ὁ τοῦ Ἰσμαὴλ ἀπόγονος,
πατὴρ αὐτῶν ἀναγορεύεται πάντων. Οὗτος οὖν γεννᾷ υἱοὺς δύο,
Μούνδα-
ρον καὶ Ῥαβίαν, ὁ δὲ Μούνδαρος τίκτει Κούσαρον καὶ Κάϊσον καὶ
Θεμίμην
καὶ Ἄσανδον καὶ ἄλλους τινὰς ἀνωνύμους, οἳ καὶ τὴν Μαδιανῖτιν ἔρημον
κληρωσάμενοι, ἐκτηνοτρόφουν ἐν σκηναῖς κατοικοῦντες. Εἰσὶ δὲ καὶ
ἐνδότεροι τούτων οὐκ ἐκ τῆς φυλῆς αὐτῶν, ἀλλὰ τοῦ Ἰεκτάν, οἱ λεγόμε-
νοι Ὁμηρῖται, τουτέστιν Ἀμανῖται. Ἀναδείκνυται δὲ οὕτως.

Cha. 26, line 1t
228
σάσης, γέγονεν, καθὼς καὶ προϋπῆρχεν, πρώτη ἀμηραδία ἡ Περσία,

δευτέρα ἡ Αἴγυπτος καὶ καθεξῆς αἱ λοιπαί, καθὼς προείρηται. Ἀρτίως
δὲ πάλιν τοῦ ἀμερμουμνῆ τοῦ ἐν τῷ Βαγδὰδ ἀδυνατήσαντος, γέγονεν
ἰδιόρρυθμος ὁ τῆς Περσίας ἀμηρᾶς, ἤγουν τοῦ Χωρασάν· καὶ ἀπεκάλε-
σεν ἑαυτὸν ἀμερμουμνῆν, φορῶν καὶ τὸ κουρὰν διὰ πινακιδίων εἰς τὸν
τράχηλον αὐτοῦ δίκην μανιακίου. Λέγει δὲ ἑαυτὸν εἶναι ἐκ τῆς γενεᾶς
τοῦ Ἀλήμ. Ὁ δὲ ἀμηρᾶς τῆς εὐδαίμονος Ἀραβίας ὑπῆρχεν ἀεὶ καὶ
πάντοτε ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν τοῦ ἀμηρᾶ Αἰγύπτου. Γέγονεν δὲ καὶ αὐτὸς
ἰδιόρρυθμος, καὶ ἀπεκάλεσεν καὶ αὐτὸς ἑαυτὸν ἀμερμουμνῆν· λέγει δὲ
καὶ αὐτὸς ἑαυτὸν εἶναι ἐκ τῆς τοῦ Ἀλὴμ γενεᾶς.
Ἡ γενεαλογία τοῦ περιβλέπτου ῥηγὸς Οὔγωνος.
Ἰστέον, ὅτι ὁ ῥὴξ Ἰταλίας, ὁ μέγας Λωθάριος, ὁ πάππος τοῦ

περιβλέπτου ῥηγὸς Οὔγωνος, ἀπὸ τῆς γενεᾶς τοῦ μεγάλου Καρούλου
κατήγετο, περὶ οὗ πολὺς ἔπαινος, ἐγκώμιά τε καὶ διηγήματα καὶ περὶ
πολέμους ἀνδραγαθήματα. Οὗτος οὖν ὁ Κάρουλος ἦν μονοκράτωρ
πάντων τῶν ῥηγάτων, ἐβασίλευσε δὲ εἰς τὴν μεγάλην Φραγγίαν. Ἐν δὲ
ταῖς ἡμέραις αὐτοῦ οὐδεὶς τῶν ὑπολοίπων ῥηγῶν ἐτόλμησε ῥῆγα ἑαυτὸν
καλέσαι, ἀλλὰ πάντες ὑπῆρχον ὑπόσπονδοι αὐτοῦ, ὅστις χρήματα ἱκανὰ
καὶ πλοῦτον ἄφθονον ἐν Παλαιστίνῃ ἀποστείλας, ἐδείματο μοναστήρια
πάμπολλα. Ὁ τοίνυν Λωθάριος οὗτος ἀναλαβόμενος τὰ ἑαυτοῦ στρατεύ-
ματα, κατὰ Ῥώμης ἐκστρατεύσας, ἀπὸ πολέμου ταύτην ἐκράτησεν,

Cha. 38, line 1t
Τουγγάται, κάστρον τρίτον τὸ Κρακνακάται, κάστρον τέταρτον τὸ

Σαλμακάται, κάστρον πέμπτον τὸ Σακακάται, κάστρον ἕκτον τὸ
Γιαιουκάται. Ἐν αὐτοῖς δὲ τοῖς τῶν παλαιοκάστρων κτίσμασιν εὑρίσκον-
ται καὶ ἐκκλησιῶν γνωρίσματά τινα καὶ σταυροὶ λαξευτοὶ εἰς λίθους
πωρίνους, ὅθεν καί τινες παράδοσιν ἔχουσιν, ὡς Ῥωμαῖοί ποτε τὰς
κατοικίας εἶχον ἐκεῖσε.
Ἰστέον, ὅτι καὶ Κάγγαρ ὀνομάζονται οἱ Πατζινακῖται, ἀλλ' οὐχὶ
πάντες, πλὴν ὁ τῶν τριῶν θεμάτων λαός, τοῦ Ἰαβδιηρτὶ καὶ τοῦ
Κουαρτζι-
τζοὺρ καὶ τοῦ Χαβουξιγγυλά, ὡς ἀνδρειότεροι καὶ εὐγενέστεροι τῶν
λοιπῶν· τοῦτο γὰρ δηλοῖ ἡ τοῦ Κάγγαρ προσηγορία.
Περὶ τῆς γενεαλογίας τοῦ ἔθνους τῶν Τούρκων, καὶ ὅθεν κατάγονται.
229
Ὅτι τὸ τῶν Τούρκων ἔθνος πλησίον τῆς Χαζαρίας τὸ παλαιὸν

τὴν κατοίκησιν ἔσχεν εἰς τὸν τόπον τὸν ἐπονομαζόμενον Λεβεδία ἀπὸ
τῆς τοῦ πρώτου βοεβόδου αὐτῶν ἐπωνυμίας, ὅστις βοέβοδος τὸ μὲν
τῆς κλήσεως ὄνομα Λεβεδίας προσηγορεύετο, τὸ δὲ τῆς ἀξίας, ὡς καὶ
οἱ λοιποὶ μετ' αὐτόν, βοέβοδος ἐκαλεῖτο. Ἐν τούτῳ οὖν τῷ τόπῳ, τῷ
προρρηθέντι Λεβεδίᾳ, ποταμός ἐστιν ῥέων Χιδμάς, ὁ καὶ Χιγγιλοὺς
ἐπονομαζόμενος. Οὐκ ἐλέγοντο δὲ τῷ τότε χρόνῳ Τοῦρκοι, ἀλλὰ
Σάβαρτοι
ἄσφαλοι ἔκ τινος αἰτίας ἐπωνομάζοντο. Καὶ οἱ μὲν Τοῦρκοι γενεαὶ
ὑπῆρχον
ἑπτά, ἄρχοντα δὲ εἰς αὐτοὺς εἴτε ἴδιον, εἴτε ἀλλότριόν ποτε

Cha. 46, line 1t
τὰ στρατεύματα τῆς βασιλείας ἡμῶν ᾐχμαλώτισαν καὶ ἐπυρπόλησαν,

καὶ οὐδέποτε χωρὶς ἡμετέρου λαοῦ Ἴβηρες ἐξῆλθον καὶ ἐπραίδευσαν
Θεοδοσιούπολιν, ἀλλ' ἀεὶ φίλους εἶχον αὐτούς, καὶ ἐπραγματεύοντο μετ'
αὐτῶν, καὶ τῷ μὲν στόματι ἤθελον πορθηθῆναι τὴν Θεοδοσιού-
πολιν, τῇ δὲ καρδίᾳ οὐδαμῶς ἐβούλοντο παραληφθῆναι αὐτήν. Ἀλλ'
ἡ βασιλεία ἡμῶν, ὡς εἴρηται, διὰ τὴν πρὸς τὸν κουροπαλάτην ἀγάπην
ἠθέλησεν γενέσθαι τὸν ποταμὸν τὸν Ἔραξ, ἤτοι τὸν Φᾶσιν σύνορον
ἀμφοτέρων, καὶ ὀφείλουσιν ἀρκεῖσθαι εἰς τὴν τοιαύτην διακράτησιν καὶ
μηδὲν πλέον ἐπιζητεῖν.
Περὶ τῆς γενεαλογίας τῶν Ἰβήρων καὶ τοῦ

κάστρου Ἀρδανουτζίου.
Ἰστέον, ὅτι ὁ Παγκράτιος καὶ ὁ Δαυὶδ ὁ Μάμπαλις, ὃ ἑρμηνεύεται

’πανάγιος’, ὑπῆρχον υἱοὶ τοῦ μεγάλου Συμβατίου, τοῦ Ἴβηρος. Καὶ
ἔλαχεν τὸ Ἀρδανούτζι εἰς κληρονομίαν τῷ Παγκρατίῳ, τῷ δὲ Δαυὶδ
ἔλαχεν ἑτέρα χώρα. Ὁ δὲ Παγκράτιος ἐποίησεν υἱοὺς τρεῖς, τὸν Ἀδρα-
νασέρ, τὸν Κουρκένιον καὶ τὸν πατρίκιον Ἀσώτιον, τὸν καὶ Κισκάσην,
καὶ διεμέρισεν αὐτοὺς τὴν χώραν αὐτοῦ, καὶ ἔλαχεν τὸ Ἀρδανούτζι τῷ
υἱῷ αὐτοῦ, Κουρκενίῳ, κἀκείνου τελευτήσαντος ἀτέκνου, εἴασεν αὐτὸ
τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ, Ἀσωτίῳ, τῷ καὶ Κισκάσῃ. Ὁ δὲ πατρίκιος Ἀσώτιος,
ὁ καὶ Κισκάσης, ἐπῆρεν γαμβρὸν εἰς θυγατέρα αὐτοῦ τὸν Κουρκένην
Γεώργιος Μοναχός. Chronicon (lib. 1-4) Page 102, line 11

230
νυμικῶς. οὗτος οὖν ὑπάρχων ἱερεὺς τοῦ θεοῦ καὶ βασιλεὺς

τῶν Χαναναίων κτίσας πόλιν ἐν τῷ ὄρει τῷ λεγομένῳ Σιὼν
ἐπωνόμασεν αὐτὴν Σαλήμ, ὅ ἐστιν εἰρήνης πόλις, ἐν ᾗ καὶ
βασιλεύσας ἔτη ριγʹ ἐτελεύτησε δίκαιος καὶ παρθένος, ὥς
φησιν Ἰώσηπος, ᾧ συνᾴδουσιν Ἰωάννης καὶ Κύριλλος οἱ
ὁσιώτατοι ἐπίσκοποι καὶ ἄλλοι πλεῖστοι.
Οὕτω γὰρ λέγει ὁ μέγας Κύριλλος· ἀγενεαλόγητος εἴρη-
ται Μελχισεδὲκ παρὰ τὸ μὴ ὑπάρχειν μὲν ἐκ τοῦ σπέρματος
Ἁβραὰμ ὅλως μηδὲ ὑπὸ Μωσέως γενεαλογεῖσθαι τὸ παρά-
παν, εἶναι δὲ Χαναναῖον τὸ γένος καὶ ἐκ τῆς ἐπαράτου
σπορᾶς ὁρμώμενον, ὅθεν οὐδὲ γενεαλογίας ἠξίωτο. οὐδὲ
γὰρ πρεπωδέστατον ἦν τὸν τῆς ἄκρας δικαιοσύνης ἐπειλημ-
μένον συμπλέκειν τῷ τῆς ἄκρας ἀδικίας γένει. διὸ καὶ
ἀμήτορα καὶ ἀπάτορα τυγχάνειν οὐκ ἀξίους ἡγούμενος τοὺς
προγόνους τῆς ἀρετῆς τοῦ δικαίου ἀνδρὸς καὶ σώφρονος.
ὅτι γὰρ Χαναναῖος ἦν τὸ γένος εὔδηλον καὶ ἀφ' ὧν ἐκράτει
καὶ ἐβασίλευε κλιμάτων καὶ Χαναναίων καὶ οἷς ἐπλησίαζε
πονηροτάτοις Σοδόμοις. καὶ μέντοι καὶ ἡ Σαλήμ, ἧς ὑπῆρχε
βασιλεύς, ἡ πολυθρύλλητος Ἱερουσαλήμ ἐστιν, οὐδέπω τὸ
ὅλον μὲν ὄνομα φέρουσα τῆς Ἱερουσαλήμ, ἐκ προσθήκης
δὲ τὴν τῆς Ἱεροῦ μετὰ τῆς Σαλὴμ προσλαμβάνουσα
Γεώργιος Μοναχός. Chronicon (lib. 1-4) Page 103, line 6
καὶ ἐβασίλευε κλιμάτων καὶ Χαναναίων καὶ οἷς ἐπλησίαζε

πονηροτάτοις Σοδόμοις. καὶ μέντοι καὶ ἡ Σαλήμ, ἧς ὑπῆρχε
βασιλεύς, ἡ πολυθρύλλητος Ἱερουσαλήμ ἐστιν, οὐδέπω τὸ
ὅλον μὲν ὄνομα φέρουσα τῆς Ἱερουσαλήμ, ἐκ προσθήκης
δὲ τὴν τῆς Ἱεροῦ μετὰ τῆς Σαλὴμ προσλαμβάνουσα συλλα-
βὴν καὶ κατὰ συνάφειαν ὀνομασθεῖσα φερωνύμως Ἱερου-
σαλήμ, πῆ μὲν διὰ τὴν ἱερουργίαν τοῦ Μελχισεδέκ, πῆ δὲ
διὰ τὴν τοῦ ἱεροῦ ναοῦ κατασκευὴν εἴληφε τὴν προσθήκην
τῶν συλλαβῶν ὕστερον.
Περὶ οὗ μέντοι καὶ Μάρκος ὁ θεῖος καὶ τοῦ Χρυσοστό-
μου φοιτητὴς ἔφη· ἐπειδὴ γὰρ ἐν τῇ γενεαλογίᾳ οὐκ ἐμφέ-
ρεται τίνος πατρὸς ἢ ποίας μητρός ἐστιν ἢ πότε ἀπέθανεν,
διὰ τοῦτο μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν μήτε ζωῆς τέλος ἔχειν εἴρη-
ται. οὐ γὰρ ἠδύνατο γενεαλογηθῆναι ἐκ τῶν παραλειφθέν-
των ἐθνῶν καταγόμενος, καθὼς ἐκ τῆς κατοικίας αὐτὸν ἡ
γραφὴ παρεδήλωσεν. περὶ οὗ καὶ ὁ ἀπόστολος εἶπεν· οὗτος
γὰρ ὁ Μελχισεδὲκ πρῶτον μὲν ἑρμηνευόμενος βασιλεὺς
231
δικαιοσύνης, ἔπειτα δὲ καὶ βασιλεὺς Σαλήμ, ὅ ἐστι βασιλεὺς

εἰρήνης. ἡ μὲν γὰρ νῦν Ἱερουσαλὴμ Ἰεβοὺς ἐκαλεῖτο πρώην,
ὅθεν μανθάνομεν ὅτι ἐκ τῶν καθαιρεθέντων ἐθνῶν ἑπτὰ ὁ
Μελχισεδὲκ Ἰεβουσαῖος πρῶτον ἐτύγχανεν, ὕστερον δὲ μετὰ
Γεώργιος Μοναχός. Chronicon breve (lib. 1-6) (redactio recentior)

καὶ ἀποδοχῆς ἄξιον ὀφθείη τὸ πανευτελὲς τουτὶ δρα-

ματούργημα, τῷ πάντων αἰτίῳ τῶν καλῶν ἀναθε-
τέον. Εἰ δὲ καὶ παρὰ τὸ προσῆκον ἀσυνάρτητόν
τε καὶ περιττὸν, ὡς εἰκὸς, διὰ τὴν ἀλογίαν ἡμῶν
εὑρεθείη, συγγνωσθείη μὲν πρὸς τῆς ὄντος καὶ ἀῤῥή-
του σοφίας· ἔτι μὴν καὶ παρὰ τῶν τροφίμων ταύ-
της θεοσόφων καὶ θεηγόρων τε καὶ φερεσβίων,
ὡς ἰδιώτῃ πάντως οὐ μόνον τῷ λόγῳ, ἀλλὰ καὶ τῇ γνώσει. Ἤδη δὲ λοιπὸν
σὺν Θεῷ τῆς ὑποθέσεως
τὴν ἀρχὴν ἐντεῦθεν κατὰ τὴν ἐμὴν ποιήσομαι δύναμιν.
ΒΙΒΛΟΣ Αʹ.
Αʹ. Γενεαλογία τοῦ Ἀδάμ.

Βίβλος γενέσεως ἀνθρώπων, ᾗ ἡμέρᾳ ἔπλα-
σεν ὁ Θεὸς «τὸν Ἀδὰμ κατ' εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν
αὐτοῦ.» (2) Ὁ δὲ Ἀδὰμ ἐγέννησεν υἱοὺς τρεῖς,
τὸν Κάϊν, τὸν Ἄβελ καὶ τὸν Σὴθ, καὶ θυγατέρας
τὴν Ἀζουρὰν καὶ τὴν Ἀσουάμ. (3) Καὶ ὁ μὲν Ἀδὰμ
κατὰ κέλευσιν Θεοῦ ἐπέθηκεν ὀνόματα πᾶσι τοῖς
τετραπόδοις καὶ πετεινοῖς καὶ ἀμφιβίοις καὶ ἑρπε-
τοῖς καὶ ἰχθῦσι καὶ τοῖς ἑαυτοῦ τέκνοις· τὸ δὲ ὄνο-
μα αὐτοῦ καὶ τῆς γυναικὸς αὐτοῦ ἄγγελος Κυ-
ρίου εἶπεν αὐτοῖς. (4) Καὶ ὁ μὲν Κάϊν ἔλαβε γυναῖκα

καὶ ἀμερῆ σώματα καὶ ὄγκους καὶ πόρους συνέχειν

τὴν φύσιν τῶν ὁρατῶν ἐφαντάσθησαν. Νῦν μὲν γὰρ
καὶ συνιόντων ἀλλήλοις τῶν ἀμερῶν σωμάτων,
νῦν δὲ μετασυγκρινομένων, τὰς γενέσεις καὶ τὰς
232
φθορὰς ἐπιγίγνεσθαι, καὶ (ἐπὶ) τῶν διαρκεστέρων σωμάτων τὴν

ἰσχυροτέραν τῶν ἀτόμων ἀντεμπλοκὴν
τῆς διαμονῆς τὴν αἰτίαν παρέχειν. Ἀλλ' ὄντως ἱστὸν ἀράχνης ὑφαίνουσιν
οἱ ταῦτα γράφοντες, οἱ
οὕτω λεπτὰς καὶ ἀνυποστάτους ἀρχὰς οὐρανοῦ καὶ γῆς καὶ θαλάσσης
ἀνοήτως ὑποτιθέμενοι. Οὐ
γὰρ ᾔδεσαν εἰπεῖν· «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν.»
Βʹ.
ΑΡΧΗ ΧΡΟΝΙΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ.
I Περὶ γενεαλογίας Ἀδὰμ καὶ τῶν υἱῶν αὐτοῦ.

τὸν Σήθ, καὶ μετὰ τοῦτο ἔζησεν ἔτη ϡλʹ καὶ
ἀπέθανεν. Ὃς καὶ λέγεται πρῶτος εἰς τὴν γῆν
ἐξ ἧς ἐλήφθη, ταφῆναι· καὶ μνῆμα αὐτῷ κατὰ τὴν
τῶν Ἱεροσολύμων γεγονέναι γῆν, Ἑβραϊκή τις
ἱστορεῖ παράδοσις, ὥς φησιν Ἰώσηπος. Θνήσκει
δὲ κατὰ τὴν παραβάσεως ἡμέραν χιλιονταετίας τῆς
τοῦ Θεοῦ ἡμέρας ἐχούσης τὸ διάστημα, ϡλʹ ἔτη μόνον
ζήσας τελευτᾷ. Τοῦτον λέγεται πρῶτον εἰς τὴν γῆν,

Οὗτος ὑπάρχων ἱερεὺς τοῦ Θεοῦ καὶ βασιλεὺς τῶν

Χαναναίων καὶ κτίσας πόλιν ἐν τῷ ὄρει τῷ λεγομένῳ
Σιὼν, ἐπωνόμασεν αὐτὴν Σαλὴμ, ὅ ἐστι πόλις εἰρή-
νης, ἐν ᾗ καὶ βασιλεύσας ἔτη ριγʹ ἐτελεύτησε δίκαιος
καὶ παρθένος, ὥς φησιν Ἰώσηπος, ᾧ καὶ συνᾴδουσι
Ἰωάννης καὶ Κύριλλος. (5) Ἀγενεαλόγητος δὲ εἴρη-
ται Μελχισεδὲκ, παρὰ τὸ μὴ ὑπάρχειν μὲν ἐκ τοῦ
σπέρματος Ἀβραὰμ ὅλως, μηδὲ ὑπὸ Μωσέως γενεα-
λογεῖσθαι τοπαράπαν, εἶναι δὲ Χαναναῖον τὸ γένος
καὶ ἐκ τῆς ἐπ(11)αράτου σπορᾶς ὁρμώμενον, ὅθεν
οὐδὲ γενεαλογίας ἠξίωτο· οὐδὲ γὰρ πρεπωδέστερον
ἦν, τὸν τῆς ἄκρας δικαιοσύνης ἐπειλημμένον συμπλέ-
κειν τῷ τῆς ἄκρας ἀδικίας γένει· (3) διὸ καὶ ἀμή-
τορα καὶ ἀπάτορα τυγχάνειν, οὐκ ἀξίους ἡγούμενος
τοὺς προγόνους τῆς ἀρετῆς τοῦ δικαίου ἀνδρὸς καὶ
233
σώφρονος· (4) ὅτι γὰρ Χαναναῖος ἦν τὸ γένος, εὔδη-

λον καὶ ἀφ' ὧν ἐκράτει καὶ ἐβασίλευσε κλιμάτων τῶν
Χαναναίων καὶ οἷς ἐπλησίαζε πονηροτάτοις Σοδόμοις·

ΙΒʹ Περὶ τῆς Σαλήμ.

Καὶ μέντοι καὶ ἡ Σαλὴμ ἧς ὑπῆρχε βασιλεὺς, ἡ
πολυθρύλλητος Ἱερουσαλὴμ, ἐκ προσθήκης δὲ τὴν
τοῦ ἱεροῦ μετὰ τῆς Σαλὴμ συλλαμβάνουσα συλλαβὴν
καὶ κατὰ συνάφειαν ὀνομασθεῖσα φερωνύμως Ἱερου-
σαλὴμ, πῆ μὲν διὰ τὴν ἱερουργίαν τοῦ Μελχισεδὲκ,
πῆ δὲ διὰ τὴν τοῦ ἱεροῦ ναοῦ κατασκευὴν, εἴληφε
τὴν προσθήκην 72 τῶν συλλαβῶν ὕστερον. (2)
Περὶ οὗ μέντοι καὶ Μάρκος ὁ θεῖος ὕστερον, ὁ καὶ τοῦ
Χρυσοστόμου φοιτητὴς, ἔφη. «Ἐπειδὴ γὰρ ἐν τῇ γε-
νεαλογίᾳ οὐκ ἐκφέρεται τίνος πατρὸς ἢ ποίας μητρός
ἐστιν ἢ πότε ἀπέθανε, διὰ τοῦτο μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν
μήτε ζωῆς τέλος ἔχειν εἴρηται· οὐ γὰρ ἠδύνατο γενεα-
λογηθῆναι ἐκ τῶν παραλειφθέντων ἐθνῶν καταγόμενος,
καθὼς ἐκ τῆς κατοικίας αὐτὸν ἡ Γραφὴ παρεδήλωσε,
περὶ οὗ καὶ ὁ Ἀπόστολος εἶπεν·» Οὗτος γὰρ ὁ Μελ-
χισεδὲκ πρῶτον μὲν ἑρμηνευόμενος βασιλεὺς δικαιο-
σύνης, ἔπειτα δὲ βασιλεὺς Σαλὴμ, ὅ ἐστι βασιλεὺς
εἰρήνης.»
Γεώργιος Σύγγελος. Ecloga chronographica

Page 260, line 27
Ὁ δὲ ἱερὸς Ἱππόλυτος ἐν τῷ κατὰ τὴν Σωσάνναν καὶ τὸν Δανιὴλ

συγγράμματι τρία ἔτη λέγει τὸν υἱὸν Ἰωακεὶμ Ἰωαχεὶμ τὸν καὶ Ἰεχονίαν
μετὰ τὸν πατέρα κρατήσαντα μετοικισθῆναι εἰς Βαβυλῶνα σὺν τοῖς
λοιποῖς, ὡς πρόκειται. τὸν δὲ Δανιὴλ καὶ τοὺς τρεῖς παῖδας τῆς παρούσης
αἰχμαλωσίας λέγει. τοῦτον δὲ λέγει καὶ τῆς Σωσάννης ἄνδρα εἶναι· καὶ
πιθανὸς ὁ λόγος.
Τὴν δὲ Σωσάνναν Χελκίου τοῦ ἀρχιερέως εἶναι θυγατέρα βεβαιοῦνται
τοῦ εὑρόντος ἐπὶ Ἰωσίου τὸ βιβλίον. ταύτης ἀδελφὸς Ἱερεμίας, ὥς φησι,
καὶ εἰκότως. ἐκ τούτων λέγει γεννηθῆναι τὸν Ἰεχονίαν, οὗ μέμνηται ὁ
θεῖος εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος. τοῦ δὲ Ἰεχονίου υἱόν φησι τὸν Σαλαθιήλ,
καὶ τοῦ Σαλαθιὴλ τὸν Ζοροβάβελ, καὶ οὕτω τὴν γενεαλογίαν τοῦ
234
σωτῆρος
ἐκ τῆς ἱερατικῆς καὶ βασιλικῆς κατάγεσθαι φυλῆς μέχρι Ἰωσὴφ τοῦ
δικαίου καὶ τῆς ἁγίας παρθένου καὶ θεοτόκου. ἀπαγορεύει δὲ τὸν
Σαλαθιὴλ
ἀπὸ Σεδεκίου τεχθῆναι, ὃν καὶ Ἰεχονίαν καλεῖ, ὡς βδελυκτοῦ τῷ θεῷ
γεγονότος· καὶ εἰκότως. ἐπειδὴ δὲ ὁ χρόνος τῶν δʹ γενεῶν εἰς ξηʹ ἔτη
μεριζόμενος ἀπὸ πρώτου ἔτους Ναβουχοδονόσωρ ἐπὶ τὸ αʹ ἔτος Κύρου,
καθ' ὃ ὁ Ζοροβάβελ τῆς ἀπολυτρώσεως τῆς αἰχμαλωσίας ἡγήσατο,
μᾶλλόν τινες τὸν Σαλαθιὴλ τοῦτον αὐτοῦ τὸν Ἰεχονίου καὶ τῆς Σωσάννης
ὑπολαμβάνουσιν υἱὸν εἶναι, ἵνα τὸν Ζοροβάβελ δείξωσιν εἴκοσί που

χρόνων κατὰ τὴν ἀνάκλησιν.
Γεώργιος Σύγγελος. Ecloga chronographica Page 380, line 13
σαρος ἐπικτίσας ὠνόμασεν.

Ὁ αὐτὸς Ἀνθηδόνα ἐπέκτισεν Ἀγριππίναν μετονομάσας, ἔτι τε Παρσα-
νάβαν εἰς τιμὴν Ἀντιπάτρου τοῦ πατρὸς αὐτοῦ Ἀντιπατρίδα ὠνόμασε, καὶ
ἄλλην εἰς οἰκεῖον ἐκάλεσεν ὄνομα πόλιν ἐγείρας Ἡρώδιον.

Ὁ αὐτὸς τὴν ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ Γαβὰλ καὶ κατὰ πάσας πόλεις Συρίας καὶ
Παλαιστίνης ἐπέκτισεν.
Ὁ αὐτὸς πρὸς ταῖς πολλαῖς μιαιφονίαις τὸν ἄνδρα Σαλώμης οἰκείας
ἀδελφῆς ἀνεῖλε καὶ πάλιν ἕτερον αὐτῇ ἄνδρα δεύτερον ἔδωκεν.
Ὁ αὐτὸς τοὺς Ἰουδαίων νομομαθεῖς καὶ τῶν πατρίων ζηλωτὰς ἀπέ-
κτεινεν.
Ὁ αὐτὸς τὰς ἀναγράπτους Ἰουδαίων γενεαλογίας ἐνέπρησεν, ἀμάρτυρον
ὡς ἑαυτῷ κἀκείνοις πραγματευόμενος τὴν εὐγένειαν.
Δέον γινώσκειν ὅτι τὸ πρῶτον ἔτος Αὐγούστου Καίσαρος ͵ευνηʹ ἔτος
ἐστὶ τοῦ κόσμου, τὸ δὲ τέλος τοῦ ͵ευϙθʹ ἔτους τοῦ κόσμου πλήρωμα τοῦ
μαʹ ἔτους τοῦ αὐτοῦ Αὐγούστου ἐστὶ καὶ ἀρχὴ τοῦ μβʹ ἔτους, τοῦ δὲ
Ἡρώδου ἐστὶν ἔτος λβʹ.
Τῷ ͵εφʹ ἔτει τοῦ κόσμου, τοῦ δὲ Αὐγούστου Καίσαρος μβʹ, Ἡρώδου
δὲ λβʹ, μηνὶ καθ' Ἑβραίους ζʹ ιʹ, ἤτοι Σεπτεμβρίῳ κζʹ, Ζαχαρίας θυμιῶν
εἰς τὸ ἁγίασμα κατὰ τὴν τάξιν τῆς ἐφημερίας αὐτοῦ, ὥς φησιν ὁ θεῖος
εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς, εἶδεν ἄγγελον τὴν τοῦ μεγάλου Ἰωάννου τοῦ προ-
δρόμου καὶ βαπτιστοῦ σύλληψιν εὐαγγελιζόμενον αὐτῷ, καὶ φοβηθεὶς
τομίαν, πῶς ἐν ὀλίγαις λέξεσι τὰ διὰ πολλῶν τοῖς πολλοῖς ἱστορούμενα

235
διδάσκει, τὸν χρόνον τοῦ κρατοῦντος, ἐπεὶ καὶ πᾶσα χρονικὴ ψῆφος ἢ ἐκ
τῶν πάλαι γενεαρχῶν ἢ ἐκ τῶν ἔπειτα βασιλέων ἐπισήμων λαμβάνεται,
τὸν ἡγεμόνα τῆς Ἰουδαίας Πιλᾶτον, Ἡρώδην καὶ τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ,
μετὰ τῆς ἑκάστου τοπικῆς ἀρχῆς, τοὺς ἀρχιερατεύοντας Ἄνναν καὶ
Καϊάφαν.
Ἐπειδὴ δὲ πάντων ἔσχατον ἦν καὶ πρῶτον εἰπεῖν κατὰ ποῖον ἔτος τῆς
δεσποτικῆς ἡλικίας ἦν, τὸ ιεʹ ἔτος Τιβερίου φράσας, πρότερον τὸν βαπτι-
στὴν καὶ τὸ εἶδος τοῦ βαπτίσματος ὅσον ὑπόβαθρον τοῦ κατὰ Χριστὸν
βαπτίσματος ὥσπερ τινὰ στέφανον εἰσάγει, τὸν αὐτὸν χρόνον προσθεὶς
καὶ τὴν κατὰ Νάθαν ἀπὸ Δαβὶδ γενεαλογίαν ἄλλῃ τάξει χρώμενος ἤ φησι.
Τὰ ὑπόλοιπα τοῦ μονάρχου Καίσαρος Τιβερίου, τοῦ κόσμου ἔτη ͵εφκʹ
Τιβέριος Δροῦσον τῆς ἀρχῆς κοινωνὸν προσλαβόμενος μετὰ μικρὸν ὡς

φαρμακὸν ἀνεῖλε.
Τὸ Πομπηίου θέατρον ἐνεπρήσθη.
Τιβέριος Πόντιον Πιλᾶτον ἡγεμόνα τῆς Ἰουδαίας ἐξέπεμψε.
Φίλιππος τετράρχης Παναιάδα ἀνακτίσας Καισάρειαν Φιλίππου προς-
ωνόμασεν.
Ὁ αὐτὸς πόλιν Ἰουλιάδα ἔκτισεν.
Ἡρώδης ἔκτισε Τιβεριάδα εἰς ὄνομα Τιβερίου Καίσαρος, ὁ αὐτὸς
Λιβιάδα.
παρ' Ἑβραίοις Νισὰν πρώτου μηνός, ἥτις ἀεὶ τῇ κεʹ Μαρτίου μηνὸς μία
καὶ ἡ αὐτή ἐστιν.
Ὁ μὲν οὖν Ἀφρικανὸς συμφώνως τῇ ἀποστολικῇ παραδόσει τῷ ͵εφʹ
ἔτει τὴν θείαν χρονολογήσας σάρκωσιν, περὶ τὸ πάθος καὶ τὴν σωτήριον
ἀνάστασιν δυσὶν ἔτεσι διήμαρτε, κατὰ τὸ ͵εφλαʹ ἔτος τοῦ κόσμου ταύτην
συναγαγών.
Εὐσέβιος δὲ ὁ Παμφίλου τὰ ἀπὸ Ἀδὰμ ἕως Ἀβραὰμ γενέσεως, ἣ κατὰ
τοὺς χρόνους Νίνου καὶ Σεμιράμεως τῶν Ἀσσυρίων βασιλέων
ὡμολόγηται,
συντεμὼν ἔτη ͵γρπδʹ ἐστοιχείωσε τῷ Ἑβραϊκῷ ἐξακολουθήσας καὶ τὸν
δεύτερον Καϊνᾶν ἔτη ρλʹ ζήσαντα πρὸ τῆς τεκνώσεως μὴ στοιχειώσας,
οὗ
ὁ θεῖος εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς μέμνηται ἐν τῇ κατ' αὐτὸν γενεαλογίᾳ, ὡς
καὶ ἀλλαχοῦ λέλεκται. τὸ δὲ καθ' ἡμᾶς τοῦτο χρονογράφιον ἀπὸ Ἀδὰμ
ἕως γενέσεως Ἀβραὰμ ἔτη ͵γλβʹ περιέχει συμφώνως τῇ θείᾳ Μωυσέως
236
γραφῇ καὶ ταῖς γενεαῖς τοῦ κατὰ Λουκᾶν εὐαγγελίου. καὶ ἀπὸ τῆς γεν-
νήσεως Ἀβραὰμ ἕως τοῦ σωτηρίου σταυροῦ καὶ τῆς ζωοποιοῦ
ἀναστάσεως
͵βμηʹ ἔτη συνῆξεν, ἅτινα κατὰ τὸν ἀληθῆ λόγον ἔτη ͵βσκαʹ ἡμῖν ἐπιλε-
λόγισται. ἔτη δὲ τὰ πάντα ἐξ Ἀδὰμ ͵εφλγʹ, κατὰ δὲ Εὐσέβιον ͵εσλβʹ,
ὅπερ ἀλλότριον πάντη τῆς ἀποστολικῆς παραδόσεως· ὃ καὶ ἐκ παραλογι-
σμοῦ τοιοῦδε πέπονθε πρὸς τοῖς ρλʹ τοῦ Καϊνᾶν ἔτεσι καὶ τῶν ἐν τοῖς
κρι-
Symeon Logothetes Hist., Chronicon (sub nomine Leonis Grammatici

vel Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis) (redactio A + B operis sub t
Page 23, line 3
ὁράσεως ὑπομνησθεὶς ἧς ἐθεάσατο κατὰ τὴν ἄφιξιν τὴν εἰς

Μεσοποταμίαν, ἀνέρχεται εἰς Βαιθὴλ (τοῦτο γὰρ ἦν ὄνομα
τῷ τόπῳ, ἐφ' ᾧ κατοικηθεὶς εἶδε τὸ ὅραμα), καὶ πάντα ἀπο-
δεκατώσας ἃ ἐκέκτητο, τελευταίους ὑποβάλλει κλήρῳ τοὺς παῖ-
δας, λαχόντα δὲ τὸν Λευὶ τῷ θεῷ ἀφιεροῖ καὶ καθίστησιν
ἱερέα τοῦ θεοῦ, καὶ προσκομίζει πρῶτον τῷ θεῷ θυσίαν τὴν
τοῦ παιδὸς ἀποδεκάτωσιν.
Ἐπειδὴ τοίνυν τὸ Λευιτικὸν γένος ἐπὶ Ἀαρὼν κατατρέ-
χει καὶ Μωϋσῆν, ὧν ὁ μὲν ἱερατεύει ὁ δὲ στρατηγεῖ τῷ
Ἰσραήλ, εἰκότως ἐξ αὐτοῦ λαμβάνεται ἡ ἐκ τοῦ Ἰακὼβ γενεα-
λογία. Ἰακὼβ γενόμενος ὀγδοήκοντα ἑπτὰ ἐτῶν ἐγέννησε τὸν
Λευί. Ῥεβέκκα ἠξίωσε τὸν Ἰσαὰκ ἀγαγεῖν Ἡσαῦ καὶ Ἰακὼβ
καὶ διαλλάξαι αὐτούς, παρακαλέσαι τε ἅμα καὶ ἐνορκίσαι εἰ-
ρήνην ἄγειν εἰς ἀλλήλους καὶ τῆς ἀδελφικῆς οἰκειότητος ἀσπά-
ζεσθαι τὴν διάθεσιν· ὃ δὴ καὶ ποιήσας προεῖπε τῷ Ἡσαῦ
ὅτι ἐὰν ἐπαναστῇς τῷ Ἰακὼβ ἐμπέσῃ εἰς χεῖρας αὐτοῦ. τε-
λευτῶσι δέ, προτέρα μὲν ἡ Ῥεβέκκα, μετ' οὐ πολὺ δὲ καὶ ὁ
Ἰσαάκ, τῷ Ἰακὼβ τῆς πρωτοτοκίας καταλιπόντες τὰ γέρα. οἱ
δὲ υἱοὶ τοῦ Ἡσαῦ παρώξυναν τὸν πατέρα αὐτῶν κατὰ Ἰακὼβ
καὶ τῶν υἱῶν αὐτοῦ, καὶ καθοπλισθέντες μετὰ ἐθνῶν ἦλθον
πρὸς πόλεμον. ὁ δὲ ἀποκλείσας τὰς θύρας τῆς πόλεως
Nicephorus I Scr. Eccl., Hist., Theol., Chronographia brevis [Dub.]

(recensiones duae) Page 103, line t
Ἀπὸ δὲ τῆς οἰκοδομῆς τοῦ ναοῦ ἕως τῆς αἰχμα-

λωσίας ἔτη υκεʹ.
237
Ὁμοῦ ἔτη ͵δωπʹ.

Ἀπὸ δὲ τῆς αἰχμαλωσίας ἕως Ἀλεξάνδρου ἔτη τιηʹ.
Ἀπὸ δὲ Ἀλεξάνδρου ἕως Χριστοῦ ἔτη τγʹ,
Ὁμοῦ ἔτη ͵εφʹ.
Ἀπὸ δὲ Χριστοῦ ἕως Κωνσταντίνου τοῦ μεγάλου
ἔτη τιηʹ.
Ἀπὸ δὲ Κωνσταντίνου ἕως Θεοφίλου ἰνδ. εʹ ἔτη φλʹ.
Ὁμοῦ ἔτη ͵ϛτνʹ.
Γενεαλογία Οὐαλεντινιανοῦ τοῦ μεγάλου.
Nicephorus I Scr. Eccl., Hist., Theol., Refutatio et eversio definitionis

synodalis anni 815 Cha. 205, line 11
ταῦτα οὖν οὕτως εἰρήσθω καὶ πέρας εἰλήφθω τῶν

πονηρῶν καὶ φευκτῶν ἀνοσιουργημάτων. περιτέτραπται γὰρ
πάντα καὶ κατέρριπται, τῇ σφενδόνῃ τῆς ἀληθείας βαλλόμενα,
τό τε αἶσχος καὶ ἡ φαυλότης καὶ ἡ κεκρυμμένη τῶν δρα-
ματουργηθέντων ἀπάτη καὶ ἡ ἐκμεμηχανημένη μέθοδος τῆς
πλάνης σαφῶς ἀνακεκάλυπται· καὶ ὁ ἀοίδιμος Ἐπιφάνιος
πάσης πονηρᾶς ὑπολήψεως ἀπήλλακται καὶ ὁ γεννήτωρ τῶν
ἀσεβῶν δογμάτων διὰ πλείστων ὅσων λόγων ἐστηλίτευται,
κατάπλαστον τὴν Ἐπιφανίου προσηγορίαν, οὐκ ἀληθῆ, φέρων.
καὶ ὡς ἄν τις συνοπτικώτερον ἀνακεφαλαιούμενος εἴποι·
πρῶτον μὲν ἀπὸ τῆς γενεαλογίας, ἐξ ἧς τῶν προσώπων τὸ αʹ
ἑτεροῖον παρίσταται· δεύτερον ἀπὸ τῶν διαθηκῶν, ἐν αἷς τὸ βʹ
διάφορον τῶν διατεταγμένων ἐμφαίνεται· τρίτον ἀπὸ τοῦ γʹ
μηδένα τῶν κατὰ τὴν Κύπρον οἰκούντων ἀνδρῶν παλαιῶν τε
καὶ νέων τὰ τῆς ψευδοῦς διαθήκης εἰδέναι ἢ τὰ λοιπὰ ἀνόσια
συγγράμματα, ἅπερ ὡς Ἐπιφανίου ψευδῶς φέρεται· τέταρτον δʹ
ἀπὸ τῆς νοθευθείσης ἐπιγραφῆς πάλαι τῆς βίβλου, ἐν ᾗ τὸ
Ἐπιφανίου ὄνομα ἀντὶ τοῦ προγεγραμμένου Ἐπιφανίδου ἀντε-
πεγράφη· πέμπτον ἀπὸ τοῦ μηδὲν μηδαμοῦ εἰρῆσθαι ἐν τοῖς εʹ
κατὰ αἱρέσεων συγγραφεῖσιν Ἐπιφανίῳ δεδέχθαι τὴν ἐκκλη-
σίαν θεσμοὺς εἰδωλικοὺς πώποτε, καίτοι πολλὰ περὶ εἰ
Ιωάννης Ζωναράς. Epitome historiarum (lib. 1-12)

238
ὑπαγαγεῖν, τὰς δὲ πόλεις αὐτῶν ἐκδοῦναι εἰς διαρ-

παγὴν καὶ εἰς ὄλεθρον.
Ὁ μὲν οὖν Ναβουχοδονόσορ τοιαῦτα τῷ ἀρχισα-
τράπῃ αὐτοῦ ἐνετείλατο, Ὀλοφέρνης δὲ ἐκστρατεύσας
καὶ τοῖς ἔθνεσι καθ' ὧν ἀπέσταλτο ἐπελθὼν τοὺς
μὲν ἄλλους κατὰ τὰ ἐντεταλμένα διέθετο, ἐπὶ δὲ τοὺς
Ἰσραηλίτας μέλλων στρατεύειν καὶ ὅπλα κατ' αὐτῶν
αἴρειν, οὐ γὰρ προσῄεσαν αὐτῷ οὐδ' ὑπέκυπτον,
ἤρετο τίνες οὗτοι καὶ ὅτῳ θαρροῦντες ἀνθίστανται.
καὶ εἶπεν αὐτῷ Ἀχιὼρ ὁ τῶν υἱῶν Ἀμμὼν ἀρχηγὸς
τήν τε γενεαλογίαν αὐτῶν, καὶ ὅπως εἰς τὰς πόλεις
ἐκείνας ἐξ ἀρχῆς κατῳκίσθησαν, καὶ τοῦ σφῶν θεοῦ
τὴν ἰσχύν. εἶτα ἐπήγαγε “νῦν οὖν σκεπτέον· καὶ εἰ
μὲν εἰς τὸν θεὸν αὐτῶν ἁμαρτάνουσιν, ἀναβησόμεθα
καὶ ἐκπολεμήσομεν αὐτούς, εἰ δ' οὐ τοῦτο, παρελ-
θέτω ὁ κύριός μου μήποτε ὑπερασπίσῃ αὐτῶν ὁ θεὸς
αὐτῶν καὶ ἡττηθῶμεν.” ταῦτα τοῦ Ἀχιὼρ εἰπόντος
ὁ Ὀλοφέρνης θυμῷ ληφθεὶς ἐκέλευσε τοῖς παρεστηκό-
σιν αὐτῷ δῆσαι τὸν Ἀχιὼρ καὶ ἀπαγαγεῖν καὶ παρα-
δοῦναι τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ, ἵνα σὺν ἐκείνοις ληφθεὶς
κολασθῇ. οἱ δὲ συλλαβόντες τὸν ἄνδρα ἀπήγαγον
Ιωάννης Ζωναράς. Epitome historiarum (lib. 1-12)

ναμένης ἐμποιεῖν ἔρωτα.

Λέγεται δὲ καὶ τὸν Ἰανουάριον καὶ τὸν Φεβρου-
άριον παρ' αὐτοῦ τοῖς μησὶ προστεθῆναι, δωδεκά-
μηνον κατὰ τὸν τῆς σελήνης δρόμον νομοθετήσαντος
λογίζεσθαι τὸν ἐνιαυτόν, δεκάμηνον πρόσθεν ὄντα,
ὡς ἐνίοις τῶν βαρβάρων τρίμηνον, καὶ τῶν Ἑλλή-
νων Ἀρκάσι μὲν τετράμηνον, τοῖς δὲ Ἀκαρνᾶσιν
ἑξάμηνον. Αἰγυπτίοις δὲ μηνιαῖος ἦν ὁ ἐνιαυτός,
εἶτα τετράμηνος· διὸ καὶ ἀρχαιότατοι δοκοῦσιν εἶναι,
καίτοι μὴ ὄντες, πλῆθος ἀμήχανον ἐτῶν ἐπὶ ταῖς γε-
νεαλογίαις εἰσάγοντες, ἅτε δὴ τοὺς μῆνας εἰς ἐτῶν
τιθέμενοι ἀριθμόν. καὶ τὸν Ἰανουάριον δὲ Νόμας
εἰς ἀρχὴν τοῦ ἔτους ἀπένειμεν.
Οὕτω δὲ δικαιοσύνῃ καὶ εὐσεβείᾳ συνεθίσαντος
τὸ ὑπήκοον, ἐξῄρητο πάντῃ τὰ τοῦ πολέμου.
239
Joel Chronogr., Chronographia compendiaria Page 8, line 15
Ἐκ τοῦ γένους Σίδου υἱοῦ Αἰγύπτου, βασιλέως Αἰγυπτίων,

κατήχθη Μελχὶ ὁ πατὴρ τοῦ Σεδέκ, ὃς γενόμενος ἱερεὺς τοῦ
θεοῦ καὶ βασιλεὺς τῶν Χαναναίων ἐπεκλήθη Μελχισεδὲκ πατρω-
νυμικῶς, καὶ κτίσας πόλιν ἐν τῷ ὄρει Σιὼν ἐπωνόμασεν αὐτὴν
Σαλήμ, ὅ ἐστιν εἰρήνης πόλις, ἐν ᾗ καὶ βασιλεύσας ἔτη ιγʹ ἐτε-
λεύτησε δίκαιος καὶ παρθένος, ὡς φησὶν Ἰώσηπος. λέγει δὲ καὶ
ὁ μέγας Κύριλλος. ἀγενεαλόγητος εἴρηται Μελχισεδὲκ παρὰ τὸ
μὴ ὑπάρχειν ἐκ τοῦ σπέρματος Ἀβραὰμ ὅλως, μηδὲ ὑπὸ Μωσέως
γενεαλογηθῆναι, εἶναι δὲ Χαναναῖον τὸ γένος καὶ ἐκ τῆς ἐπαρά-
του σπορᾶς ὁρμώμενον. ὅθεν οὐδὲ γενεαλογίας ἠξίωται· οὐδὲ
γὰρ πρεπωδέστατον ἦν τὸν τῆς ἄκρας δικαιοσύνης ἐπειλημμένον
συμπλέκειν τῷ τῆς ἄκρας ἀδικίας γένει. ἡ δὲ Ἱερουσαλὴμ ἐκ
προσθήκης τῆς τοῦ ἱεροῦ συλλαβῆς μετὰ τῆς Σαλὴμ κατὰ συνά-
φειαν ὠνομάσθη φερωνύμως Ἱερουσαλήμ, πῇ μὲν διὰ τὴν ἱερουρ-
γίαν τοῦ Μελχισεδέκ, πῇ δὲ διὰ τὴν τοῦ ἱεροῦ ναοῦ κατασκευήν·
Ἰεβοὺς γὰρ ἐκαλεῖτο πρώην.
Λὼτ ἀνεψιὸς τοῦ Ἀβραὰμ ἐκ τῶν δύο θυγατέρων αὐτοῦ
ἐγέννησεν υἱοὺς δύο, Μώαβ καὶ τὸν Ἀμμάν, ἐξ ὧν Μωαβῖται
καὶ Ἀμμανῖται.
Σφραντζής. Chronicon sive Maius (partim sub auctore Macario

Melisseno) Page 152, line 17
γεγονώς, πρὶν τοῦ τὸ μοναχικὸν σχῆμα λαβεῖν,

ταῦτα ἔγραψα περὶ τῶν καθ' ἑαυτῶν καί τινων μερικῶν ἀναγκαίων γεγο-
νότων ἐν τῷ τῆς ζωῆς μου χρόνῳ πρὶν τῆς αἰχμαλωσίας καὶ
μετὰ τὴν αἰχμαλωσίαν καὶ ἄλλων τινῶν, ἃ εἶδον
ἐγγράφως καὶ ἤκουσα.
Καὶ πρῶτον μὲν διηγησόμεθα περὶ τῶν αἰτιῶν καὶ ἀφορμῶν τῆς τῶν
Παλαιολό-
γων βασιλείας καὶ τὶς ὁ πρῶτος ἐξ αὐτῶν βασιλεὺς ἐκ τοῦ ἐκείνων γένους
καὶ τίς αὐ-
τῶν ὁ βίος κατ' ἐπιτομὴν ἄχρι τῆς ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως
ὑπὸ τῶν Τουρ-
κῶν καὶ πόσοι υἱοὶ καὶ θυγατέρες καὶ δεσπόται ἐγεννῶντο αὐτοῖς· καὶ
πόθεν κατάγοντα
οἱ τῷ γένει ἐκ Τολέδου τῆς τῶν ἑσπερίων Ἰβηρίας εὐγενεῖς ἄρχοντες· ἔτι
δὲ καὶ περὶ
τῆς τῶν Ὀτθουμάνων γενεαλογίας πόθεν ἤρξαντο κατάγεσθαι καὶ πῶς
240
ἐμεγαλύνθησαν
καὶ ηὐξύνθη αὐτῶν ἡ ἀρχή. Ταῦτα οὖν διηγήσομαι ἄχρι τοῦ ἀμηρᾶ
Μεχεμέτη τοῦ τὴν
Πόλιν ἁλώσαντος· καὶ πόθεν καὶ πῶς ὁ αὐτῶν ψευδοπροφήτης Μωάμεθ
κατάγεται καὶ
τὶ ἐληρήσατο φληναφῶν καὶ ἐδίδαξεν αὐτούς, καθ' ὧν τῶν αὐτοῦ
ῥημάτων καὶ ληρη-
μάτων ἀντιῤῥησόμεθα εὐλόγως· καὶ περὶ τῆς εἰς Ἰταλίαν ἐλεύσεως τοῦ
βασιλέως κὺρ
Ἰωάννου τοῦ Παλαιολόγου ἕνεκεν τῆς ἐν Φλωρεντίᾳ συνόδου καὶ πῶς ἡ
Ἑνετῶν γε-
ρουσία ἐδέχθη αὐτόν, ὁμοίως καὶ ὁ Φεῤῥαρίας μαρκίων, ἀπελθόντος τοῦ
βασιλέως εἰς
Φεῤῥαρίαν. Εἶτα διηγησόμεθα καὶ περὶ ὧν εὐεργεσιῶν καὶ προνομίων, ἃ
τὸ περιώ-
νυμον τῆς Μονεμβασίας ἄστυ εὐηργετήθη παρὰ τῶν βασιλέων, καὶ περὶ
τῶν γεγονό-
των πολέμων ἐν τῇ Πελοποννήσῳ ἀνὰ τῶν δεσποτῶν καὶ ἀδελφῶν, λέγω
κὺρ Δημη-
τρίου καὶ κὺρ Θωμᾶ· καὶ περὶ τῆς τοῦ δεσπότου κὺρ Θωμᾶ μετὰ ἑτέρων
Σφραντζής. Chronicon sive Maius (partim sub auctore Macario

Melisseno) Page 208, line 32
καὶ αἱ ζῶναι ὑπάρχουσι χρυσαῖ καὶ διαδήματα ἐν ταῖς μάχαις φοροῦσι, οἵ

τε ἵπποι αὐ-
τῶν χρυσοχάλινοι· μασχαλιστῆρες δὲ χρυσοῖ καὶ τὰ πλῆκτρα. Καὶ ὁ
σύμπας βίος αὐ-
τῶν αὐθέκαστος μέν, σκαιὸς δὲ καὶ ἄγριος καὶ πολεμικὸς ὑπάρχει
πάντοτε. Καὶ οὕτως
τὰ τῶν Μασσαγετῶν καὶ τοῦ Ντεμήρη αὐτοῦ βασιλέως ἡ πολιτεία καὶ ὁ
βίος ἔχει.
Καὶ τούτους ἀφέντες πρὸς τὸν ἀμηρᾶν Μπαγιαζήτην καὶ τοὺς προγόνους
αὐτοῦ
ἐπανέλθωμεν· πόθεν κατάγονται καὶ τὶ τὰ ἔργα καὶ ἀνδραγαθήματα
αὐτῶν κατ' ἐπιτο-
μὴν διηγησώμεθα. Οὗτος ὁ ἀμηρᾶς Μπαγιαζήτης ἦν πέμπτος αὐθέντης
τοῖς κυριεύσασιν
ἐκ τοῦ τῶν Ὀτθουμαλίδων γένους· ὁ Ἐρτογρούλης γὰρ ἦν ὁ πρῶτος, υἱὸς
τοῦ Γοῦ ,
περὶ ὧν μὲν πολλοῖς καὶ ἑτέροις ἐξιστορήθη καὶ διαφορὰς εἰλήφασιν
ἀλλήλως. Ὅμως
241
οὕτως καὶ ἡμῖν καλῶς ἐφάνη καὶ ἐκρίναμεν ἱστορῆσαι ἔτι τὰ ὅσα ἐκ
μακρᾶς ἀκοῆς
ὑπὸ σοφῶν ἀνδρῶν ἐμάθομεν καὶ ὅσα ἐγγράφως περὶ τῆς γενεαλογίας
ταύτης εἴδομεν.
Διαφοραὶ ἱστορίαι περὶ τοῦ τῶν Ὀτθουμαλίδων γένους

πόθεν κατάγεται ποικιλοτρόπως
XIX. Ὁ ἄναξ Ἰωάννης ὁ Κομνηνός τινι καιρῷ ἐν τῇ ἑώᾳ εὑρισκόμενος

κατὰ
τὰ μέρη τῆς ἐπαρχίας τῆς Νεοκαισαρέων πόλεως, μαχόμενος μετὰ τῶν
Περσῶν καὶ
τοῦ τοῦ Ἰκονίου σουλτάνου καὶ πολλὰ φρούρια τῶν Περσῶν ὑφ' ἑαυτὸν
ἐποιήσατο,
εἶχε δὲ μεθ' ἑαυτοῦ Ἰωάννην τὸν ἀνεψιὸν αὑτοῦ, υἱὸν Ἰσαακίου τοῦ
σεβαστοκράτορος
καὶ ἀδελφοῦ. Ἡμέρας δὲ πολλαῖς διατρῖβον τὸ στρατόπεδον ἐν ἐκείνοις
τοῖς μέρεσι
καὶ τὰ ἀναγκαῖα περὶ ἵππων ἐσπάνιζον διὰ τὸ τὸν τόπον λυπρὸν καὶ
κρημνώδη εἶναι
καὶ τὸ κλῖμα ἐκεῖνο ψυχεινὸν καὶ δριμύτατον ἦν. Τότε δὲ καὶ χειμῶνος
ἐπιγενομένου
οἱ ἵπποι πλεῖστα ἐσαθρώσαντο. Ὁ δὲ βασιλεὺς τὴν τῶν ἵππων μεθοδεύων
κυλλότητα,
Pseudo-Symeon Hist., Chronographia (partim edita e cod. Paris. gr.

1712)
Page 689, line 15
7. Μετὰ τὸ ἐξωσθῆναι τῆς ἐκκλησίας Φώτιον καὶ ἐν τῇ

μονῇ τῆς Σκέπης ἐξορισθηνῆναι ἐτροπεύσατο πλάσμα τοιόνδε.
γενεθλιαλογήσας τὸν βασιλέα Βασίλειον, ὡς ἀπὸ Τηριδάτου τῆς
μεγάλης Ἀρμενίας ἄρχοντος τὴν γενεὰν κατάγοντος, καὶ τὸ βιβλίον
βασιλικῇ βιβλιοθήκῃ ἐνθεῖναι διὰ Θεοφάνους τοῦ λεγομένου Σφη-
νοδαίμονος, βασιλικοῦ κληρικοῦ τότε τυγχάνοντος καὶ τῷ Βασι-
λείῳ προσκειμένου διὰ σοφίαν καὶ πολυμαθίαν. ἐκλαβόμενος δὲ
τὰ πρῶτα στοιχεῖα τῶν ὀνομάτων οὕτως, Βασιλείου Εὐδοκίας
Κωνσταντίνου Λέοντος Ἀλεξάνδρου καὶ Στεφάνου, ἃ καὶ ἀνα-
γινωσκόμενα Βεκλὰς ὀνομάζεται. τούτου τὴν ἀπ' ἀρχῆς γενεα-
λογίαν κατά τε χώραν καὶ πράγματα ἀναμαθών, καὶ καταγρα-
ψάμενος τὸ βιβλίον, καὶ τούτου ἐπιτηδεύμασι παλαιότατον ποιή-
242
σας, τῇ βασιλικῇ βιβλιοθήκῃ, ὡς εἴρηται, κατατίθεται διὰ Σφη-

νοδαίμονος Θεοφάνους. καί ποτε αὐτοῦ τοῦ Σφηνοδαίμονος προς-
τάξει βασιλικῇ βιβλίον τι ζητοῦντος, ὡς εὗρεν αὐτὸ καὶ πολυπρα-
γμονῶν ἠπόρει, τῷ βασιλεῖ ὑποδείκνυσι καὶ φησὶ “τούτου ἄλλος
νοῆσαι οὐ δύναται τὰ γεγραμμένα εἰ μὴ Φώτιος.” καὶ εὐθὺς ὁ
αὐτὸς ἀποστέλλεται· καὶ ἡ πρόφασις εὐχερής, ὡς εἰ μὴ ἴδω τὸν
βασιλέα, οὐ λέγω τί ἐστι τὸ βιβλίον ἢ ἡ τούτου ἐπιγραφή. καὶ
εἰσελθὼν τοῦτο ἀναγινώσκει, καὶ ὡς δι' ἀγγέλου τοῦτο
Ammonius Phil., In Porphyrii isagogen sive quinque voces

Page 80, line 20
Ἀφορίζονται τοίνυν τὸ μὲν γενικώτατον οὕτως.
Εἰρηκὼς τὸ γένος τὸ γενικώτατον καὶ τὰ ὑπάλληλα καὶ τὸ εἶδος τὸ

εἰδικώτατον, νῦν λοιπὸν ὑπογράφει αὐτὰ καί φησι, τί μὲν τὸ γενικώτατον
γένος, ὅτι ὃ γένος ὂν οὐκ ἔστιν εἶδος καὶ ὑπὲρ ὃ οὐκ ἂν εἴη ἄλλο
ἐπαναβεβηκὸς γένος, τί δὲ τὸ εἰδικώτατον, ὃ εἶδος ὂν οὐκ ἔστι γέ-
νος καὶ ὃ οὐκ ἂν διελοίμεθα εἰς εἴδη, τί δὲ τὰ ὑπάλληλα, ὅτι τὰ
αὐτὰ καὶ γένη καὶ εἴδη τυγχάνει. περὶ τούτων οὖν θέλει διαλε-
χθῆναι, καὶ σαφηνείας χάριν παραλαμβάνει παράδειγμα τὸ τῆς
γενεαλογίας·
φησὶ γὰρ ὅτι ὥσπερ ἐπὶ τῶν Γενεαλογιῶν ἐστιν ὁ Ζεὺς ἀρχή τις καὶ
μόνος πατήρ, οὐκέτι δὲ εἰ τύχοι υἱός, ὁ δὲ Ὀρέστης εἰ τύχοι μόνος υἱός,
ὁ δ' Ἀγαμέμνων πατὴρ μὲν τοῦ Ὀρέστου, υἱὸς δὲ τοῦ Ἀτρέως, ὁ δὲ
Ἀτρεὺς πατὴρ μὲν τοῦ Ἀγαμέμνονος, υἱὸς δὲ τοῦ Πέλοπος, οὕτω καὶ ἐπὶ
τοῦ παρὰ τοῖς φιλοσόφοις λεγομένου γένους καὶ εἴδους· τὰ μὲν γάρ ἐστι
μόνως γένη, ὡς ἡ οὐσία, τὰ δὲ μόνως εἴδη, ὡς ὁ ἄνθρωπος.
Ἀλλ' ἐπὶ μὲν τῶν Γενεαλογιῶν εἰς ἕνα ἀνάγουσι, φέρε εἰ-
πεῖν τὸν Δία, τὴν ἀρχὴν ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον.

Page 80, line 21
Ἀφορίζονται τοίνυν τὸ μὲν γενικώτατον οὕτως.

243
Εἰρηκὼς τὸ γένος τὸ γενικώτατον καὶ τὰ ὑπάλληλα καὶ τὸ εἶδος τὸ

εἰδικώτατον, νῦν λοιπὸν ὑπογράφει αὐτὰ καί φησι, τί μὲν τὸ γενικώτατον
γένος, ὅτι ὃ γένος ὂν οὐκ ἔστιν εἶδος καὶ ὑπὲρ ὃ οὐκ ἂν εἴη ἄλλο
ἐπαναβεβηκὸς γένος, τί δὲ τὸ εἰδικώτατον, ὃ εἶδος ὂν οὐκ ἔστι γέ-
Ἀπορίαν τινὰ ἴσως ἂν ἐκίνησεν ἡμῖν τὸ παράδειγμα, ἣν φθάσας ὁ

Πορφύριος ἐπιλύεται· ὑπέλαβε γὰρ ἄν τις, μήποτε ὡς ἐπὶ τῶν
Γενεαλογιῶν

Page 81, line 5n

244

σειραὶ σχεδὸν ἐπὶ μίαν ἀρχὴν ἀνατρέχουσι, φέρε εἰπεῖν τὸν Δία (πάντων
γὰρ τῶν ὄντων ἡ μυθοποιία πατέρα ἀνδρῶν τε καὶ θεῶν καλεῖ τὸν Δία),
οὕτως καὶ ἐνταῦθα πᾶσαι αἱ κατηγορίαι ἐπὶ μίαν τινὰ ἀρχὴν
ἀνατρέχουσιν,
οἷον τὴν τοῦ ὄντος· καὶ γὰρ καὶ ἡ οὐσία ὄν ἐστι καὶ τὸ ποσὸν καὶ αἱ
ἄλλαι κατηγορίαι. καὶ εἰ τοῦτο οὕτως, οὐκέτι ἔσονται γένη δέκα γενικώ-
τατα, ἀλλὰ τὸ ὂν πάντων ἕν τι κοινὸν γένος. τοῦτ' οὖν ἐπισημηνάμενος
ὁ Πορφύριός φησι μὴ εἶναι τὸ ὂν γένος τῶν κατηγοριῶν.
Ammonius Phil., In Porphyrii isagogen sive quinque voces Page 81, line
8

σειραὶ σχεδὸν ἐπὶ μίαν ἀρχὴν ἀνατρέχουσι, φέρε εἰπεῖν τὸν Δία (πάντων
γὰρ τῶν ὄντων ἡ μυθοποιία πατέρα ἀνδρῶν τε καὶ θεῶν καλεῖ τὸν Δία),
οὕτως καὶ ἐνταῦθα πᾶσαι αἱ κατηγορίαι ἐπὶ μίαν τινὰ ἀρχὴν
ἀνατρέχουσιν,
οἷον τὴν τοῦ ὄντος· καὶ γὰρ καὶ ἡ οὐσία ὄν ἐστι καὶ τὸ ποσὸν καὶ αἱ
ἄλλαι κατηγορίαι. καὶ εἰ τοῦτο οὕτως, οὐκέτι ἔσονται γένη δέκα γενικώ-
τατα, ἀλλὰ τὸ ὂν πάντων ἕν τι κοινὸν γένος. τοῦτ' οὖν ἐπισημηνάμενος
ὁ Πορφύριός φησι μὴ εἶναι τὸ ὂν γένος τῶν κατηγοριῶν.
Ὅτι δὲ τὸ ὂν οὐκ ἔστι γένος τῶν δέκα κατηγοριῶν, δείξομεν οὕτως·
πάντα τὰ διαιρούμενα ἢ ὡς γένη εἰς εἴδη διαιρεῖται, ὡς ὅταν εἴπωμεν, τοῦ
ζῴου τὸ μέν ἐστιν ἵππος τὸ δὲ κύων τὸ δὲ ἄνθρωπος, ἢ ὡς ὅλον εἰς

245
Elias Phil., In Porphyrii isagogen Page 63, line 11
Γινέσθω δὲ ἐπὶ μιᾶς κατηγορίας σαφὲς τὸ λεγόμενον.
Ἐπειδὴ τὰ παραδείγματα φωστῆρές εἰσι τῶν λεγομένων (αἰσθήσεις γάρ

εἰσι λογικαὶ δακτύλῳ ἡμῖν δεικνῦσαι τὰ πράγματα καὶ τοῦτό ἐστιν ὃ καθ'
Ὅμηρον μὲν ‘χρυσοῦς λύχνος’, κατὰ δὲ Ἀπολλώνιον τὸν τῶν Ἀργοναυτι-
κῶν συγγραφέα ἡ Ἀνάφη νῆσος), βούλεται ὁ Πορφύριος διὰ πραγμάτων
φωτίσαι τὰ λεγόμενα καὶ κέχρηται δυσὶ παραδείγμασιν, ἑνὶ μὲν ἀπὸ τῆς
φιλοσοφίας, τοῦτ' ἔστιν ἐκ τῶν κατηγοριῶν, ἑτέρῳ δὲ ἀπὸ τῶν
Γενεαλογιῶν,
ἄμφω μὲν γένεσιν οὖσιν, ἀλλὰ τῷ μὲν ἀπὸ τῆς φιλοσοφίας τῷ δὲ ἀπὸ τῆς
συνηθείας. πολλῶν δὲ οὐσῶν κατηγοριῶν μιᾷ κέχρηται, φημὶ τῇ οὐσίᾳ
μόνῃ, ἐκ τῶν δέκα τῶν γενικωτάτων δι' αὐτῆς καὶ τὰς λοιπὰς ἔχων κατ-
ηγορίας (ἐνδύματα γὰρ τῆς οὐσίας αἱ λοιπαὶ κατηγορίαι), καὶ πολλῶν
οὐσῶν
Γενεαλογιῶν μιᾷ μόνῃ κέχρηται τῇ τοῦ Διὸς δι' αὐτῆς καὶ τὰς λοιπὰς
ἔχων διὰ τὸ
πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε.
φέρε δὲ ἡμεῖς πρὸ τούτων σαφεστέρῳ χρησώμεθα παραδείγματι. ὑπο-
κείσθωσαν τρεῖς τινες ἐπ' εὐθείας ἑστῶτες· ἐν τούτοις ὁ μέν ἐστι δεξιός,
ὃν εἴποις ἂν δεξιώτατον βιαζόμενος τὴν συνήθειαν, καὶ ἀναλογεῖ τῷ
Ἐπειδὴ τὰ παραδείγματα φωστῆρές εἰσι τῶν λεγομένων (αἰσθήσεις γάρ

εἰσι λογικαὶ δακτύλῳ ἡμῖν δεικνῦσαι τὰ πράγματα καὶ τοῦτό ἐστιν ὃ καθ'
Ὅμηρον μὲν ‘χρυσοῦς λύχνος’, κατὰ δὲ Ἀπολλώνιον τὸν τῶν Ἀργοναυτι-
κῶν συγγραφέα ἡ Ἀνάφη νῆσος), βούλεται ὁ Πορφύριος διὰ πραγμάτων
φωτίσαι τὰ λεγόμενα καὶ κέχρηται δυσὶ παραδείγμασιν, ἑνὶ μὲν ἀπὸ τῆς
φιλοσοφίας, τοῦτ' ἔστιν ἐκ τῶν κατηγοριῶν, ἑτέρῳ δὲ ἀπὸ τῶν
Γενεαλογιῶν,
ἄμφω μὲν γένεσιν οὖσιν, ἀλλὰ τῷ μὲν ἀπὸ τῆς φιλοσοφίας τῷ δὲ ἀπὸ τῆς
συνηθείας. πολλῶν δὲ οὐσῶν κατηγοριῶν μιᾷ κέχρηται, φημὶ τῇ οὐσίᾳ
μόνῃ, ἐκ τῶν δέκα τῶν γενικωτάτων δι' αὐτῆς καὶ τὰς λοιπὰς ἔχων κατ-
ηγορίας (ἐνδύματα γὰρ τῆς οὐσίας αἱ λοιπαὶ κατηγορίαι), καὶ πολλῶν
οὐσῶν
Γενεαλογιῶν μιᾷ μόνῃ κέχρηται τῇ τοῦ Διὸς δι' αὐτῆς καὶ τὰς λοιπὰς
246
ἔχων διὰ τὸ
φέρε δὲ ἡμεῖς πρὸ τούτων σαφεστέρῳ χρησώμεθα παραδείγματι. ὑπο-
κείσθωσαν τρεῖς τινες ἐπ' εὐθείας ἑστῶτες· ἐν τούτοις ὁ μέν ἐστι δεξιός,
ὃν εἴποις ἂν δεξιώτατον βιαζόμενος τὴν συνήθειαν, καὶ ἀναλογεῖ τῷ γενι-
κωτάτῳ, ὁ δὲ ἀριστερός, ὃν εἴποις ἂν ἀριστερώτατον, καὶ ἀναλογεῖ τῷ
εἰδικωτάτῳ, ὁ δὲ μέσος δεξιὸς ἅμα καὶ ἀριστερός, ὅτι τοῦ μὲν δεξιοῦ
ἐστιν
Τὰ δὲ πρὸ τῶν εἰδικωτάτων ἄχρι τοῦ γενικωτάτου ἀν-ιόντα γένη τε

λέγεται καὶ εἴδη καὶ ὑπάλληλα γένη, ὡς ὁ Ἀγαμέμνων Ἀτρείδης καὶ
Πελοπίδης.
Ὑποσχόμενος ὁ Πορφύριος δύο παραδείγμασιν ὑποβάλλειν τὰ γενικώ-

τατα καὶ εἰδικώτατα καὶ ὑπάλληλα, ἑνὶ μὲν ἀπὸ τῶν κατηγοριῶν ἑτέρῳ
δὲ ἀπὸ τῶν Γενεαλογιῶν, ἤδη μὲν τῷ ἀπὸ τῶν κατηγοριῶν ἐχρήσατο.
ἔρχεται δὲ καὶ ἐπὶ τὸ δεύτερον, φημὶ τὸ ἀπὸ τῶν Γενεαλογιῶν, καὶ μιᾷ
κέχρηται τῇ ἀπὸ τοῦ Διὸς διὰ ταύτης καὶ τὰς λοιπὰς ἔχων διὰ τὸ
ἐνταῦθα οὖν ἐπὶ τῶν Γενεαλογιῶν ὁ μὲν μόνως πατήρ, φέρε εἰπεῖν ὁ
Ζεύς,
ὁ δὲ μόνως υἱὸς ὡς Ὀρέστης, οἱ δὲ πατέρες ἅμα καὶ υἱεῖς ὡς Ἀτρεύς,
Τάνταλος. καὶ ἀναλογεῖ ὁ μὲν μόνως πατὴρ τῷ γενικωτάτῳ, ὁ δὲ μόνως
υἱὸς τῷ εἰδικωτάτῳ, οἱ δὲ πατέρες ἅμα καὶ υἱεῖς ὑπαλλήλοις. καὶ μὴ
νομίσῃς, φησὶν ὁ Πορφύριος, ὅτι ἐπειδὴ παραδείγματι τῶν κατηγοριῶν
ἐχρησάμην ταῖς γενεαλογίαις, ὅτι ὥσπερ ἐπὶ τῶν Γενεαλογιῶν εἰς ἓν
γένος
γὰρ πρὸ αὐτοῦ οὐκ ἔχει· τὸ γὰρ ὂν πρὸ τοῦ γενικωτάτου, ἀλλ' οὐ γένος),
τὰ δὲ εἴδη καὶ πρὸς τὰ ἄτομα ἔχει σχέσιν ἀλλ' οὐκ ἄλλην· καὶ τῶν
ἀτόμων γὰρ εἶδος ὡς περιέχον αὐτὰ καὶ τῶν γενῶν εἶδος ὡς περιεχόμενον
ἐξ αὐτῶν.
247
Τὰ δὲ πρὸ τῶν εἰδικωτάτων ἄχρι τοῦ γενικωτάτου ἀν-

ιόντα γένη τε λέγεται καὶ εἴδη καὶ ὑπάλληλα γένη, ὡς ὁ
Ἀγαμέμνων Ἀτρείδης καὶ Πελοπίδης.
Ὑποσχόμενος ὁ Πορφύριος δύο παραδείγμασιν ὑποβάλλειν τὰ γενικώ-

τατα καὶ εἰδικώτατα καὶ ὑπάλληλα, ἑνὶ μὲν ἀπὸ τῶν κατηγοριῶν ἑτέρῳ
δὲ ἀπὸ τῶν Γενεαλογιῶν, ἤδη μὲν τῷ ἀπὸ τῶν κατηγοριῶν ἐχρήσατο.
ἔρχεται δὲ καὶ ἐπὶ τὸ δεύτερον, φημὶ τὸ ἀπὸ τῶν Γενεαλογιῶν, καὶ μιᾷ
κέχρηται τῇ ἀπὸ τοῦ Διὸς διὰ ταύτης καὶ τὰς λοιπὰς ἔχων διὰ τὸ
ἐνταῦθα οὖν ἐπὶ τῶν Γενεαλογιῶν ὁ μὲν μόνως πατήρ, φέρε εἰπεῖν ὁ
Ζεύς,
ὁ δὲ μόνως υἱὸς ὡς Ὀρέστης, οἱ δὲ πατέρες ἅμα καὶ υἱεῖς ὡς Ἀτρεύς,
Τάνταλος. καὶ ἀναλογεῖ ὁ μὲν μόνως πατὴρ τῷ γενικωτάτῳ, ὁ δὲ μόνως
υἱὸς τῷ εἰδικωτάτῳ, οἱ δὲ πατέρες ἅμα καὶ υἱεῖς ὑπαλλήλοις. καὶ μὴ
νομίσῃς, φησὶν ὁ Πορφύριος, ὅτι ἐπειδὴ παραδείγματι τῶν κατηγοριῶν
ἐχρησάμην ταῖς γενεαλογίαις, ὅτι ὥσπερ ἐπὶ τῶν Γενεαλογιῶν εἰς ἓν
γένος
τὸ ἀνωτάτω ἀνάγονται, εἰς τὸν Δία, οὕτως καὶ ἐπὶ τῶν κατηγοριῶν ἔχει·
οὐδὲ γὰρ ἀνάγονται ὑπὸ ἓν γένος πᾶσαι, ἀλλὰ δέκα γενικώτατά εἰσι καὶ
Στέφανος γραμματικός Εθνικά. (epitome) Page 88, line 16
Ἀμύνται, ἔθνος Θεσπρωτικόν “μένος πνείοντες Ἀμύν-

ται”. καὶ Ἀριστοτέλης ἐν τῇ τῶν Ἠπειρωτῶν πολιτείᾳ.
Ἀμύργιον, πεδίον Σακῶν, Ἑλλάνικος Σκυθικοῖς. τὸ
ἐθνικὸν Ἀμύργιος, ὡς αὐτός φησιν.
Ἄμυρος, πόλις Θεσσαλίας, ἀπὸ ἑνὸς τῶν Ἀργοναυ-
τῶν [πολυβότρυος αὐταμύροιο.] ... ἡ πόλις θηλυκόν. ἄδη-
λον δὲ τὸ Ἡσιόδειον “Δωτίῳ ἐν πεδίῳ πολυβότρυος ἀντ'
Ἀμύροιο”. τὸ ἐθνικὸν Ἀμυρεύς, ὡς Κάμειρος Καμειρεύς.
καὶ τὸ κτητικὸν Ἀμυρήιος. καὶ Ἀμυρηίς τὸ θηλυκόν. Εὔπολις
δὲ Ἀμύρους αὐτοὺς λέγει, πλησιοχώρους τῆς Μολοττίας. ἐκ
τούτου καὶ Ἀμυραῖοι λέγονται. Σουίδας δ' ἐν ταῖς γενεαλογίαις
ὅτι οὗτοι ἐκαλοῦντο Ἐορδοί, ὕστερον δὲ Λέλεγες. οἱ αὐτοὶ
καὶ Κένταυροι καὶ Ἱπποκένταυροι. καὶ τὴν πόλιν Ἀμυρι-
κήν καλεῖ.
Ἀμφαναί, πόλις Δωρική.Ἑκαταῖος ἐν πρώτῃ γενεα-
λογιῶν. Θεόπομπος Ἀμφαναίαν αὐτὴν καλεῖ ἐν πέμπτῳ
Φιλιππικῶν. ἔστι καὶ χωρίον Θετταλίας ὡσαύτως. τὸ ἐθνικὸν
248
Ἀμφαναῖος καὶ Ἀμφαναιεύς.

Ἀμφάξιον. δύο μέρη λόγου. πόλις. τὸ ἐξ αὐτοῦ Ἀμφ-
αξίτης. Στράβων ἑβδόμῃ.
τῶν [πολυβότρυος αὐταμύροιο.] ... ἡ πόλις θηλυκόν. ἄδη-

λον δὲ τὸ Ἡσιόδειον “Δωτίῳ ἐν πεδίῳ πολυβότρυος ἀντ'
Ἀμύροιο”. τὸ ἐθνικὸν Ἀμυρεύς, ὡς Κάμειρος Καμειρεύς.
καὶ τὸ κτητικὸν Ἀμυρήιος. καὶ Ἀμυρηίς τὸ θηλυκόν. Εὔπολις
δὲ Ἀμύρους αὐτοὺς λέγει, πλησιοχώρους τῆς Μολοττίας. ἐκ
τούτου καὶ Ἀμυραῖοι λέγονται. Σουίδας δ' ἐν ταῖς γενεαλογίαις
ὅτι οὗτοι ἐκαλοῦντο Ἐορδοί, ὕστερον δὲ Λέλεγες. οἱ αὐτοὶ
καὶ Κένταυροι καὶ Ἱπποκένταυροι. καὶ τὴν πόλιν Ἀμυρι-
κήν καλεῖ.
Ἀμφαναί, πόλις Δωρική.Ἑκαταῖος ἐν πρώτῃ γενεαλογιῶν. Θεόπομπος
Ἀμφαναίαν αὐτὴν καλεῖ ἐν πέμπτῳ
Φιλιππικῶν. ἔστι καὶ χωρίον Θετταλίας ὡσαύτως. τὸ ἐθνικὸν
Ἀμφαναῖος καὶ Ἀμφαναιεύς.
Ἀμφάξιον. δύο μέρη λόγου. πόλις. τὸ ἐξ αὐτοῦ Ἀμφ-
αξίτης. Στράβων ἑβδόμῃ.
Ἄμφεια, πόλις Μεσσήνης. Παυσανίας τετάρτῳ. τὸ
ἐθνικὸν Ἀμφεύς. καὶ ὁ τύπος γὰρ Ἀρκάς, ὡς τὸ Ἡραιεύς.
Ἀμφιγένεια, πόλις Μεσσηνιακή. Στράβων ὀγδόῃ. ἔστι
δὲ κατὰ μὲν Ἀπολλόδωρον τῆς Μακιστίας, κατὰ δὲ Ἀντί-
μαχον τῆς Μεσσηνίας. ἔχει δὲ ἡ πόλις Λητοῦς ἱερόν· φασὶ
γὰρ ὅτι ἐκεῖ παραγενομένην Λητὼ τεκεῖν τὸν Ἀπόλλωνα.
Μελάμπεια, πόλις Λυδίας, ἀπὸ Μελάμπου, ὡς Ξάν-

θος ἐν Λυδιακοῖς. τὸ ἐθνικὸν Μελαμπεύς ὡς Σελευκεύς
Ἀλεξανδρεύς.
Μελανδία, χώρα Σιθωνίας. Θεόπομπος τριακοστῷ τρίτῳ
Φιλιππικῶν. τὰ ἐθνικὰ Μελάνδιος καὶ Μελανδία.
Μελανίππιον, πόλις Παμφυλίας.Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ.
τινὲς δὲ Λυκίας φασί. τὸ ἐθνικὸν Μελανιππεύς καὶ Με-
λανίππιος.
Μέλητος κόλπος ὁ Σμυρναῖος ἐκαλεῖτο, [ἀπὸ Μελήτου]
ποταμοῦ, ὡςἙκαταῖος ἐν Αἰολικοῖς.
Μελία, πόλις Καρίας.Ἑκαταῖος Γενεαλογιῶν δʹ. τὸ
249
ἐθνικὸν Μελιεύς ὡς Ὑριεύς.

Μελίβοια, πόλις Θετταλίας. Στράβων ἐνάτῳ. τὸ ἐθνι-
κὸν Μελιβοεύς, ὡς Θεόπομπος. τὸ θηλυκὸν Μελιβοιάς.
Μελιγουνίς, μία τῶν Αἰόλου νήσων. Καλλίμαχος ἐν
τῷ Ἀρτέμιδος ὕμνῳ. τὸ ἐθνικὸν Μελιγουνίτης.
Μέλινα, πόλις Ἄργους, ἀφ' ἧς Ἀφροδίτη Μελιναία
τιμᾶται. Λυκόφρων “τὴν Καστνίαν δὲ καὶ Μελιναίαν θεόν”.
Μελινοφάγοι, ἔθνος Θρᾴκης. Ξενοφῶν ἐν ἀναβάσεως
ἑβδόμῳ καὶ Θεόπομπος ἐν τῷ τεσσαρακοστῷ ἐνάτῳ.
Μέλισσα, πόλις Λιβύων.Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ.
ἐν αʹ Λέσχῃ Μοψοπίτης φησί, καὶ ἔδει Μοψοπιώτης. ἴσως

δὲ καθ' ὕφεσιν τοῦ ω. τὸ θηλυκὸν Μοψοπίς.
Μόψου ἑστία, [πόλις] Κιλικίας ἐπὶ τῷ Πυράμῳ πο-
ταμῷ, ἀπὸ Μόψου τοῦ μάντεως. ὁ πολίτης Μοψεάτης, κατὰ
παραγωγὴν μιᾶς τῶν λέξεων. ἀφ' οὗ ὁ γραμματικὸς Ἡρα-
κλείδης ὁ Μοψεάτης.
Μυγδονία, μοῖρα Μακεδονίας. καὶ ἑτέρα Φρυγίας τῆς
μεγάλης. ἀπὸ Μυγδόνος. τινὲς δὲ Μαιδοὺς αὐτούς φασι. τὸ
κτητικὸν Μυγδονικός καὶ θηλυκῶς καὶ οὐδετέρως. λέγεται καὶ
Μυγδόνιος καὶ Μυγδονία. ἐλέγετο καὶ Μυχθονία.
Μυγισσός, πόλις Καρίας.Ἑκαταῖος τετάρτῃ Γενεαλογιῶν.
τὸ ἐθνικὸν Μυγίσσιος καὶ Μυγισσία Ἀθηνᾶ καὶ Μυγισσίς.
Μύης Μύητος, ὡς Φάγρης Φάγρητος, πόλις Ἰωνική.
Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ. τὸ ἐθνικὸν Μυήσιος ὡς Φαγρήσιος.
Μυκάλη, πόλις Καρίας. Ἡρόδοτος πρώτῃ. τὸ ἐθνικὸν
Μυκαλήσιος ὡς Ἰθακήσιος. Τρύφων δὲ Μυκαλεύς φησιν ἐν
παρωνύμοις. λέγεται καὶ θηλυκῶς Μυκαλησίς, ὡς Σώστρατος
ὁ Φαναγορείτης. Δίδυμος δ' ὄρος τὴν Μυκάλην φησίν. ἐκλήθη
δὲ ἐπεὶ αἱ λοιπαὶ Γοργόνες ἐπὶ τόκῳ μυκώμεναι τὴν κεφαλὴν
Μεδούσης ἀνεκαλοῦντο. οἱ δὲ Μυχάλην αὐτήν φασιν, ἐπεὶ
ἐν μυχῷ κεῖται τῆς Καρικῆς ἁλός.
Ἐλαίας.
Τρεμίλη. ἡ Λυκία ἐκαλεῖτο οὕτως ἀπὸ Τρεμίλου, ὡς
Πανύασις
ἔνθα δ' ἔναιε μέγας Τρεμίλης καὶ ἔγημε θύγατρα,
250
νύμφην Ὠγυγίην, ἣν Πραξιδίκην καλέουσιν,

Σίβρῳ ἐπ' ἀργυρέῳ ποταμῷ παρὰ δινήεντι·
τῆς δ' ὀλοοὶ παῖδες Τλῶος Ξάνθος Πίναρός τε
καὶ Κράγος, ὃς κρατέων πάσας ληίζετ' ἀρούρας.
οἱ κατοικοῦντες Τρεμιλεῖς. Ἀλέξανδρος “τελευτήσας τὰς δὲ
τοὺς Τρεμιλέας Λυκίους Βελλεροφόντης μετωνόμασεν”. Ἑκα-
ταῖος Τρεμίλας αὐτοὺς καλεῖ ἐν τετάρτῳ τῶν Γενεαλογιῶν.
Τρῆρος, χωρίον Θρᾴκης, καὶ Τρῆρες Θρᾴκιον ἔθνος.
λέγεται καὶ τρισυλλάβως παρὰ Καλλίνῳ τῷ ποιητῇ “Τρήρεας
ἄνδρας ἄγων”. Θεόπομπος Τρᾶρας αὐτοὺς καλεῖ.
Τρῆχις, πόλις Αἰγύπτου, ὡς Θῶνις Σάϊς. τὸ ἐθνικὸν
Τρηχίτης.
Τριβαλλοί, ἔθνος Ἰλλυρικόν. Ἀριστοφάνης Ὄρνισιν
“ὄνομα δὲ τούτοις τῶν θεῶν τῶν βαρβάρων τί ἐστι; μαν-
θάνω. Τριβαλλοί”.
Τριζοί, ἔθνος πρὸς νότον τοῦ Ἴστρου.Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ.
Τριῆρες, ἔθνος, ἀπὸ Τριήρου τοῦ Ὀβριάρεω παιδὸς
Φωριαμοί, τόπος Ἤλιδος, μεταξὺ Παρθενίου ... ἐπι-

τήδειος εἰς ἐνέδραν ἐν στενῷ κείμενος.
Φωρμανοί, πόλις Ἰταλίας. ἐθνικὸν τὸ αὐτὸ διὰ τὴν
πρόληψιν τοῦ χαρακτῆρος.
Φωτίναιον, προπαροξυτόνως, πόλις Θεσσαλίας, ὡς
Ἑκαταῖος περιηγήσει Εὐρώπης.
Χαβαρηνοί, ἔθνος. Εὔδοξος πρώτῳ γῆς περιόδου “ὀνο-
μάζονται γὰρ καὶ Χαβαρηνοὶ οἱ περὶ Χαλύβων οἰκοῦντες, οἳ
τῶν ξενικῶν γυναικῶν, ὧν ἴσως γένωνται κάριοι, [τοὺς] τίτ-
θους ὠμοὺς ἐσθίουσι, τὰ δὲ παιδία κατευωχοῦσι”.
Χαδισία, πόλις Λευκοσύρων.Ἑκαταῖος Γενεαλογιῶν
δευτέρῳ “ἡ δὲ Θεμισκύρη πεδίον ἐστὶν ἀπὸ Χαδισίης μέχρι
Θερμώδοντος”. Μένιππος δὲ Χαδίσιον κώμην καὶ ποταμὸν
ἐν περίπλῳ τῶν δύο Πόντων φησίν “ἀπὸ τοῦ Λυκάστου εἰς
κώμην καὶ ποταμὸν Χαδίσιον στάδια ἑκατὸν πεντήκοντα, ἀπὸ
Χαδισίου ἐπὶ τὸν Ἶριν ποταμὸν στάδια ἑκατόν”. οἱ πολῖται
Χαδίσιοι καὶ Χαδισία τὸ θηλυκόν. Ἀπολλώνιος βʹ “νόσφι
δ' ἀκοντο[βόλοι Χαδίσιαι]”.
Χαδραμωτῖται, ἔθνος περὶ τὸν Ἰνδικὸν κόλπον, τῷ
Πρίονι παροικοῦντες ποταμῷ, ὥς φησι Μαρκιανὸς ἐν τῷ
περίπλῳ αὐτοῦ.
251
Ψύχιον, τόπος Κρήτης, ἐν ᾧ πόλις ἦν ὁμώνυμος. τὸ

ἐθνικὸν Ψυχιεύς, ὡς τοῦ Νότιον Νοτιεύς καὶ τοῦ Δουλίχιον
Δουλιχιεύς.
Ψωφίς, πόλις Ἀρκαδίας. κέκληται ἀπὸ Ψώφιδος τοῦ
Λυκάονος, ὑφ' οὗ φασι τὸ παλαιὸν ἐκτίσθαι αὐτήν, ἢ ἀπὸ
Ψωφῖδος τῆς Ἔρυκος θυγατρός. ἔστι καὶ ἑτέρα πόλις Ψωφίς
Ἀκαρνανίας, ἡ παλαιά λεγομένη ..... ἔστι καὶ τρίτη τῆς
Ἀχαΐας. ὁ πολίτης ὤφειλεν εἶναι Ψωφίτης, τῷ τύπῳ τῶν εἰς
ις ληγόντων. ἀλλὰ γέγονεν ἀπὸ τῆς γενικῆς, ὡς τῆς Ἀρκάδος
Ἀρκάδιος καὶ τῆς Αὐλίδος Αὐλίδιος, οὕτω Ψωφῖδος Ψωφί-
διος.Ἑκαταῖος Γενεαλογιῶν δευτέρῳ “κάπρος ἦν ἐν τῷ ὄρεϊ
καὶ Ψωφιδίους κακὰ πολλὰ ἔοργεν”. ἔστι καὶ ἑτέρα Ψωφίς,
πόλις Λιβύης. ὁ πολίτης Ψωφίτης τῷ τῆς χώρας τύπῳ. λέ-
γεται δὲ καὶ ἡ Ζακυνθίων ἀκρόπολις Ψωφίς, ὡς Παυσανίας
φησὶν ὀγδόῳ περιηγήσεως.
Ψώχεμμις, πολίχνιον Αἰγύπτου. Ἀρτεμίδωρος ἐν ὀγδόῳ
γεωγραφουμένων “καὶ Περίκερμις ἐκ δεξιῶν μερῶν καὶ Θα-
λαβαύδη καὶ Ψώχεμμις”. τὸ ἐθνικὸν Ψωχεμμίτης τῷ ῥηθέντι
λόγῳ ἐν τῷ Ψιττάχεμμις.
Ὠβαρηνοί, μέρος Ἀρμενίας παρακείμενον Κύρῳ πο-
ταμῷ, ὅστις Εὐφράτῃ παραλλήλως ἔχει. μέμνηται δ' αὐτῶν
Πρόκλος. In Platonis Cratylum commentaria Sec. 115, line 19
τῇ τεταγμένῃ προόδῳ. ὁ δέ γε Ἡσίοδος καὶ σιγῇ πολλὰ σέβει

καὶ τὸ πρῶτον ὅλως οὐκ ὠνόμασεν· ἀλλ' ὅτι μὲν τὸ μετ' ἐκεῖνο
ἀπ' ἄλλου προῆλθεν, δηλοῖ (Theog. 116) διὰ τοῦ·
ἧ τοι μὲν πρώτιστα Χάος γένετο·
παντὶ γὰρ ἀδύνατον ἄνευ αἰτίου γένεσιν σχεῖν. ἀλλὰ τίς ὁ
ὑποστάτης τοῦ Χάους, οὐκ εἴρηκεν, ἀμφοτέρους δὲ τοὺς πα-
τέρας τῶν νοητῶν, τόν τε ἐξῃρημένον καὶ τὸν συντεταγμένον,
σεσιώπηκεν· ἄρρητοι γάρ εἰσιν παντελῶς. ἀλλὰ καὶ ἐν τοῖς
ἐφεξῆς τῶν δύο συστοιχιῶν. τὰ μὲν τῷ ἑνὶ σύστοιχα σιωπῇ
παραδίδωσι, τὰ δὲ τῇ ἀορίστῳ δυάδι μόνα διὰ τῆς γενεαλο-
γίας ἐκφαίνει. καὶ διὰ ταῦτα νῦν (p 396c) τὸν Ἡσίοδον
μνήμης ἠξίωσεν τὸν τὰ πρὸ τοῦ Οὐρανοῦ ὡς ἄρρητα ὄντα
παραδραμόντα· καὶ γὰρ τὰ λόγια περὶ ἐκείνων ὡς ἀφθέγκτων
252
ἐνεδείξατο, καὶ προσέθηκεν τὸ σῖγ' ἔχε, μύστα· καὶ αὐτὸς ἐν

τῷ Φαίδρῳ (p 250c) τὴν νόησιν ἐκείνων μύησιν προσηγό-
ρευσε καὶ ἐποπτείαν. ἐν οἷς πολὺ καὶ σχεδὸν τὸ πᾶν ἔργον
ἄρρητον καὶ ἄγνωστόν ἐστιν.
Ὅτι τοῦ περὶ θεῶν λόγου τριττοῦ ὄντος, τοῦ μὲν
φανταστικοῦ, οἷος ἦν ὁ Εὐθύφρων μάχας καὶ ἐπιβουλὰς
θεῶν ἀλόγως φανταζόμενος, τοῦ δ' ἐπιστημονικοῦ, οἷος ἦν Σω-
κράτης, τοῦ δὲ δοξαστικοῦ μεταξὺ τούτων, ὅστις καὶ ἀπὸ τῆς
Πρόκλος. In Platonis Timaeum commentaria Vol. 3, page 161, line 3
μὴ ἐνθουσιάζουσαι πείθονται ταῖς ἐνθουσιαζούσαις. τούτῳ

δὲ τῷ νόμῳ πειθόμενος καὶ ἐν προοιμίοις [27 C] εἶπε
θεοὺς καὶ θεὰς παρακαλέσειν τὸ κατὰ τὰς πρωτίστας καὶ
νοερὰς ἀρχὰς πάσας διακεκοσμῆσθαι τὰς βασιλείας τάς τε
ἐν οὐρανῷ καὶ τὰς ὑπὸ σελήνην καὶ εἶναι πανταχοῦ πά-
σας κατὰ τὸ ἀνὰ λόγον, τὴν δὲ τάξιν τῶν πραγμάτων
προηγεῖσθαι τῶν ἡμετέρων νοήσεων· τὸ ⟦ἢ⟧ γοῦν ἐχέτω
πρὸ τοῦ λεγέσθω ταχθὲν ἀπὸ τῶν πραγμάτων ἐπὶ τοὺς
λόγους μετάγει τὴν τάξιν. τοιαῦτα μὲν ἄν τις ἀπὸ τῶν
προκειμένων λάβοι δόγματα. Πυθαγόρειον δὲ καὶ τὸ ταῖς
Ὀρφικαῖς ἕπεσθαι γενεαλογίαις· ἄνωθεν γὰρ ἀπὸ τῆς Ὀρ-
φικῆς παραδόσεως διὰ Πυθαγόρου καὶ εἰς Ἕλληνας ἡ περὶ
θεῶν ἐπιστήμη προῆλθεν, ὡς αὐτὸς ὁ Πυθαγόρας φησὶν
ἐν τῷ Ἱερῷ λόγῳ.
ΠΡΟΚΛΟΥ ΔΙΑΔΟΧΟΥ ΙΣ ΤΟΝ ΤΙΜΑΙΟΝ ΠΛΑΤΩΝΟΣ

ΒΙΒΛΙΟΝ ΠΕΜΠΤΟΝ
Ὁ περὶ τῶν ὑπὸ σελήνην θεῶν λόγος συνεχής ἐστι

τῇ θεωρίᾳ τῶν οὐρανίων θεῶν καὶ τῷ ἐκείνης ἐξηρτῆσθαι
τὸ τέλειον ἔχει καὶ τὸ ἐπιστημονικόν, ἐπειδὴ καὶ αὐτὸς ὁ
γενεσιουργὸς τῶν θεῶν χορὸς συνέπεται τοῖς ἐν οὐρανῷ
Φώτιος. Bibliotheca Codex 34, Bekker page 7a, line 23
ὅτε αὐτῷ, ὥς φησι, καὶ ἥδε ἡ συγγραφὴ συνετελεῖτο,

ἐτῶν οὖσα εψκγʹ. Τεύχη δὲ τὸ βιβλίον πέντε.
Οὗτος καὶ
πρὸς Ὠριγένην γράφει περὶ τοῦ κατὰ Σωσάνναν διη-
253
γήματος ὡς οὐκ εἴη αὐτῷ ἐν τοῖς Ἑβραϊκοῖς ἀνεγνως-

μένον, καὶ ὡς οὐδ' ἀκόλουθον τῇ ἑβραϊκῇ ἐτυμολο-
γίᾳ οὔτε τὸ ἀπὸ τοῦ πρίνου πρῖσαι οὔτε τὸ ἀπὸ τοῦ σχίνου
σχίσαι· ἃ καὶ ἐπιλαβόμενος Ὠριγένης ἀντέγραψε.
Γράφει δὲ Ἀφρικανὸς καὶ πρὸς Ἀριστείδην, ἐν οἷς
ἱκανῶς τὴν νομιζομένην διαφωνίαν παρὰ Ματθαίῳ καὶ
Λουκᾷ περὶ τῆς τοῦ σωτῆρος ἡμῶν γενεαλογίας σύμ-
φωνον ἔδειξεν.
Ἀνεγνώσθη βιβλίον Φιλίππου Σιδήτου,
οὗ ἡ ἐπιγραφὴ Χριστιανικὴ ἱστορία.
Φώτιος. Bibliotheca Codex 79, Bekker page 55b, line 21
ὁ βασιλεὺς ποιεῖται, καὶ μετονομάζει Ζήνωνα, στρα-

τηγὸν τῆς Ἕω χειροτονήσας. Καὶ τὰ κατὰ Ἀφρικὴν
Βασιλίσκου εὐτυχήματα καὶ δυστυχήματα. Καὶ ὡς
Λέων πολλὰ βουληθεὶς καὶ διαμηχανησάμενος Ζήνωνα
τὸν γαμβρὸν ἀνειπεῖν βασιλέα, τῶν ὑπηκόων μὴ παρα-
δεχομένων οὐκ ἴσχυσε, καὶ ὡς πρὸ τελευτῆς αὐτοῦ τὸν
ἔγγονον μὲν αὐτοῦ ἐκ Ζήνωνος φύντα τῇ Ἀριάδνῃ· καὶ
ὡς μετὰ τελευτὴν Λέοντος ὁ παῖς Λέων Ζήνωνα τὸν
πατέρα, συναινέσει τῆς βουλῆς, βασιλέα ἔστεψε.
Λεπτο-
μερής τε τῆς Ἰσαύρων γενεαλογίας ἀφήγησις· καὶ ὡς
εἴησαν ἀπόγονοι τοῦ Ἡσαῦ, πολλὴ σπουδὴ καὶ διήγησις.
Ὅπως τε Ζήνων ὑπὸ Βηρίνης ἀπατηθεὶς φεύγει γυ-
ναικὶ ἅμα καὶ μητρὶ τῆς πόλεως καὶ τῆς βασιλείας·
καὶ ὡς Βηρῖνα, ἐλπίδι τοῦ συναφθῆναι Πατρικίῳ τῷ
μαγίστρῳ καὶ βασιλεύειν αὐτὸν, τὸν γαμβρὸν αὐτῆς
φυγαδεύσασα ἐξ ἀπάτης, καὶ αὐτὴ τῆς ἐλπίδος ἐσφά-
λη, τῶν ἐν τέλει Βασιλίσκον τὸν αὐτῆς ἀδελφὸν ἀνει-
πόντων βασιλέα. Περί τε τῆς Ἰσαύρων ἐν Κωνσταν-
τινουπόλει ἀμυθήτου σφαγῆς. Καὶ ὡς μετὰ Νέπωτα
βασιλέα Ῥώμης Αὐγούστουλον ὁ πατὴρ Ὀρέστης Ῥώμης
Φώτιος. Bibliotheca Codex 279, Bekker page 533a, line 6
χρώματος, μὲν Πυρρίαν καὶ Ξανθίαν, ἀπὸ τοῦ τρόπου

δὲ Παρμένωνα καὶ Πιστὸν καὶ Δρόμωνα. Ἐκάλουν δὲ καὶ
ἀπὸ τῆς ἡμέρας ἐν ᾗ ὠνήσαντο τὸν οἰκέτην, ἐξ οὗ καὶ
τῆς νουμηνίας ὠνόμαζον.
254
Ὅτι τρεῖς ἱστοροῦνται φθει-

ριάσει τεθνάναι· ἔστι δὲ τὸ νόσημα μὲν τῶν σπανίων,
γίνεται δὲ ὅταν εἰς φθεῖρας ἀναλυθῇ ἅπαν τὸ σῶμα.
Ἀλλὰ τῶν ἐκ τῆς νόσου ταύτης τεθνεώτων τῶν μὲν
ἡρώων Ἄκαστός ἐστιν ὁ Πελίου, δεύτερος ὁ Σύρος Φε-
ρεκύδης, ὁ τὴν γενεαλογίαν συγγράψας, ὃν καὶ λέγουσι
γενικῶς τὴν συμφορὰν ἐνεγκεῖν· τρίτος ὁ Ῥωμαίων
πολλάκις ὑπατεύσας Σύλλας, ἤδη σφόδρα γηραιὸς
ὤν, ὃς καὶ Ἐπαφρόδιτος διὰ τὴν τύχην ἐπωνομάζετο.
Ὅτι ἀναλογώτερον ἀντὶ μὲν τῆς εἰς προθέσεως τὸ
ἐς λέγειν, ἀντὶ δὲ τῆς ἐξ τὸ ἐκ· πᾶσα γὰρ πρόθεσις
βραχυκαταληκτεῖν θέλει. Ἀλλ' ἕτερος πάλιν λόγος
τὴν ἐκ ξενίας διώκει· οὐδεμία γὰρ παρὰ Ἀττικοῖς λέξις εἰς
κ καταλήγει. Ὅτι τὸ Κυθνώλης διὰ τοῦ λ γρά-
φουσιν, ἀλλ' οὐ διὰ τοῦ δ. Ἄργους γὰρ ἦν χωρίον τι
καλούμενον Κύθνιον, οὗ τοὺς ἄνδρας ποτὲ Ἀμφιτρύων
Theophanes Confessor Chronogr., Chronographia Page 18, line 10
φασίν, τὸ βάπτισμα, ἐλπίζων ἐν τῷ Ἰορδάνῃ βαπτισθῆναι ποταμῷ.

ἐμοὶ δὲ ἀληθέστερον φαίνεται τὸ ὑπὸ Σιλβέστρου ἐν Ῥώμῃ βεβαπτίσθαι
αὐτόν, καὶ τὰς ἐπ' ὀνόματι αὐτοῦ φερομένας διατάξεις πρὸς Μιλτιάδην
πεπλασμένας εἶναι τοῖς Ἀρειανοῖς, δόξαν ἐντεῦθεν περιποιεῖσθαι σπου-
δάζουσιν ἑαυτοῖς, ἢ καὶ τὸν πανευσεβῆ βασιλέα κακίζειν ἐθέλουσιν,
ἀβάπτιστον δεικνύντες ἐντεῦθεν, ὅπερ ἄτοπόν ἐστι καὶ ψευδές. εἰ
γὰρ οὐκ ἦν βεβαπτισμένος ἐν τῇ κατὰ Νίκαιαν συνόδῳ, λοιπὸν οὐδὲ
μετελάμβανε τῶν θείων μυστηρίων, οὐδὲ συνηύχετο τοῖς ἁγίοις
πατράσιν,
ὅπερ ἀτοπώτατόν ἐστι καὶ λέγειν καὶ φρονεῖν. ἄλλοι δὲ Ἀρειανοὶ
καὶ Ἕλληνες ὡς νόθον διαβάλλουσι τὸν μέγαν Κωνσταντῖνον· ψεύ-
δονται δὲ καὶ οὗτοι. ἡ γὰρ γενεαλογία αὐτοῦ βασιλικὴ ὑπῆρχε καὶ
πρὸ Διοκλητιανοῦ. ὁ γὰρ πατὴρ αὐτοῦ Κωνστάντιος θυγατρίδης ἦν
Κλαυδίου τοῦ βασιλέως καὶ ἐξ Ἑλένης τῆς πρώτης αὐτοῦ γυναικὸς
ἔσχε τὸν μέγαν Κωνσταντῖνον. εἶχε δὲ καὶ ἄλλους υἱοὺς ἐκ Θεοδώρας,
τῆς θυγατρὸς Μαξιμιανοῦ τοῦ Ἐρκουλίου, ἀδελφῆς δὲ Μαξεντίου
τοῦ κατὰ τὴν Ῥώμην τυραννήσαντος καὶ ἀναιρεθέντος ὑπὸ Κωνσταν-
τίνου περὶ Μουλυΐαν τὴν γέφυραν (ὅτε καὶ τὸ τοῦ σταυροῦ σημεῖον
ἐθεάσατο ἐν τῷ οὐρανῷ), καὶ Φαύστας, τῆς γαμετῆς τοῦ μεγάλου
Κωνσταντίνου. καὶ μηδεὶς θαυμαζέτω, εἰ πρὸ τοῦ βαπτίσματος ἑλληνί-
ζοντες δύο ἀδελφὰς ἔγημαν ὁ πατὴρ καὶ ὁ υἱός. εἰσὶ δὲ αἱ γενέσεις
αὐτῶν οὕτως, ὡς ὑποτέτακται.
255
Cosmas Indicopleustes Geogr., Topographia Christiana Book 5, sec. 96,

line 12
θυνθέντων, οὗτος μόνος ἐξ αὐτῶν ἐκ προαιρέσεως ἰδίας

ἀνεδείχθη ἱερεὺς τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου καὶ βασιλεὺς τῆς
Ἱερουσαλήμ, καθ' ὁμοιότητα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, καὶ τὰ
κάλλιστα πάντων τῶν κτισμάτων, ἐν οἷς ἀεὶ τὸ ἀνθρώπινον
γένος στηρίζεταί τε καὶ εὐφραίνεται, κατὰ τὴν Γραφήν,
προσέφερεν ἱερεῖα τῷ Θεῷ. Οὗτος ὡς βασιλεὺς πάντως καὶ
τὸν ὑπ' αὐτοῦ διοικούμενον λαὸν ἐν τούτοις ἀναστρέφεσθαι
νουθετῶν, διετέλει αὐτῇ τῇ τάξει ἱερουργῶν καὶ ἐξιλεούμενος
περὶ τοῦ ἰδίου λαοῦ. Χαναναῖος μέντοι ὑπάρχων καὶ τῶν
Χαναναίων βασιλεύς, μὴ ὢν ἐκ γένους τῶν προπατόρων
Ἀβραάμ, ἀλλὰ γνωστὸς ὢν τῆς γενεαλογίας τῶν προπα-
τόρων Ἀβρααμιαίων, τοιοῦτος παρὰ τοῖς ἀνθρώποις ἀνε-
δείχθη δίκαιος, καὶ βασιλεὺς καὶ ἱερεύς. Οὗτος πρῶτος ὡς
ἱερεὺς τὸν Ἀβραὰμ εὐλογήσας καὶ τῷ Θεῷ εὐχαριστήσας
δεκάτας ἐλάμβανεν ἀπὸ πάντων, ὧν εἶχεν Ἀβραάμ.
Οἶμαι δὲ τάχα καὶ ἀληθὲς ἐρῶ καὶ τὴν Ῥεβέκαν διὰ
τούτου πορευθεῖσαν, καθὰ γέγραπται, πυθέσθαι τότε παρὰ
Κυρίου περὶ ὧν εἶχεν ἐν γαστρὶ διδύμων, ἣ καὶ ἤκουσεν ὅτι·
»Ὁ μείζων δουλεύσει τῷ ἐλάσσονι»· ὡς ἱερεῖ γὰρ τοῦ Θεοῦ
ἐκ συνηθείας κατὰ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον προσήρχετο πυθέσθαι
παρὰ Κυρίου.
Δαμάσκιος. De principiis Vol. 1, page 319, line 7
αὕτη ἐστί; τὸ ὠόν, ἡ δυὰς τῶν ἐν αὐτῷ φύσεων, ἄρρενος καὶ θηλείας, καὶ
τῶν
ἐν μέσῳ παντοίων σπερμάτων τὸ πλῆθος· καὶ τρίτον ἐπὶ τούτοις θεὸν
ἀσώ-
ματον, πτέρυγας ἐπὶ τῶν ὤμων ἔχοντα χρυσᾶς, ὃς ἐν μὲν ταῖς λαγόσι
προς-
πεφυκυίας εἶχε ταύρων κεφαλάς, ἐπὶ δὲ τῆς κεφαλῆς δράκοντα πελώριον
παντοδαπαῖς μορφαῖς θηρίων ἰνδαλλόμενον. Τοῦτον μὲν οὖν ὡς νοῦν τῆς
τριάδος ὑποληπτέον, τὰ δὲ μέσα γένη τά τε πολλὰ καὶ τὰ δύο τὴν
δύναμιν,
αὐτὸ δὲ τὸ ὠὸν ἀρχὴν πατρικὴν τῆς τρίτης τριάδος, ταύτης δὲ τῆς τρίτης
τριάδος τὸν τρίτον θεόν· καὶ ἤδη ἡ θεολογία Πρωτόγονον ἀνυμνεῖ καὶ
Δία καλεῖ πάντων διατάκτορα καὶ ὅλου τοῦ κόσμου, διὸ καὶ Πᾶνα
καλεῖσθαι.
Τοσαῦτα καὶ αὕτη περὶ τῶν νοητῶν ἀρχῶν ἡ γενεαλογία παρίστησιν.
256

Ἡ δὲ παρὰ τῷ περιπατητικῷ Εὐδήμῳ ἀναγεγραμμένη ὡς τοῦ
Ὀρφέως οὖσα θεολογία πᾶν τὸ νοητὸν ἐσιώπησεν, ὡς παντάπασιν
ἄρρητόν
τε καὶ ἄγνωστον τρόπῳ κατὰ διέξοδόν τε καὶ ἀπαγγελίαν· ἀπὸ δὲ τῆς
Νυκτὸς
ἐποιήσατο τὴν ἀρχήν, ἀφ' ἧς καὶ ὁ Ὅμηρος, εἰ καὶ μὴ συνεχῆ πεποίηται
τὴν γενεαλογίαν, ἵστησιν· οὐ γὰρ ἀποδεκτέον Εὐδήμου λέγοντος ὅτι ἀπὸ
Ὠκεανοῦ καὶ Τηθύος ἄρχεται· φαίνεται γὰρ εἰδὼς καὶ τὴν Νύκτα
μεγίστην
οὕτω θεόν, ὡς καὶ τὸν Δία σέβεσθαι αὐτήν·
Δαμάσκιος. De principiis Vol. 1, page 319, line 12
τριάδος ὑποληπτέον, τὰ δὲ μέσα γένη τά τε πολλὰ καὶ τὰ δύο τὴν

δύναμιν,
αὐτὸ δὲ τὸ ὠὸν ἀρχὴν πατρικὴν τῆς τρίτης τριάδος, ταύτης δὲ τῆς τρίτης
τριάδος τὸν τρίτον θεόν· καὶ ἤδη ἡ θεολογία Πρωτόγονον ἀνυμνεῖ καὶ
Δία καλεῖ πάντων διατάκτορα καὶ ὅλου τοῦ κόσμου, διὸ καὶ Πᾶνα
καλεῖσθαι.
Τοσαῦτα καὶ αὕτη περὶ τῶν νοητῶν ἀρχῶν ἡ γενεαλογία παρίστησιν.

Ἡ δὲ παρὰ τῷ περιπατητικῷ Εὐδήμῳ ἀναγεγραμμένη ὡς τοῦ
Ὀρφέως οὖσα θεολογία πᾶν τὸ νοητὸν ἐσιώπησεν, ὡς παντάπασιν
ἄρρητόν
τε καὶ ἄγνωστον τρόπῳ κατὰ διέξοδόν τε καὶ ἀπαγγελίαν· ἀπὸ δὲ τῆς
Νυκτὸς
ἐποιήσατο τὴν ἀρχήν, ἀφ' ἧς καὶ ὁ Ὅμηρος, εἰ καὶ μὴ συνεχῆ πεποίηται
τὴν γενεαλογίαν, ἵστησιν· οὐ γὰρ ἀποδεκτέον Εὐδήμου λέγοντος ὅτι ἀπὸ
Ὠκεανοῦ καὶ Τηθύος ἄρχεται· φαίνεται γὰρ εἰδὼς καὶ τὴν Νύκτα
μεγίστην
οὕτω θεόν, ὡς καὶ τὸν Δία σέβεσθαι αὐτήν·

ἅζετο γὰρ μὴ Νυκτὶ θοῇ ἀποθύμια ῥέζοι.

Ἀλλ' Ὅμηρος μὲν καὶ αὐτὸς ἀρχέσθω ἀπὸ Νυκτός· Ἡσίοδος δέ μοι
δοκεῖ
πρῶτον γενέσθαι τὸ Χάος ἱστορῶν τὴν ἀκατάληπτον τοῦ νοητοῦ καὶ
ἡνω-
μένην παντελῶς φύσιν κεκληκέναι Χάος, τὴν δὲ Γῆν πρώτην ἐκεῖθεν
παρ-
257
άγειν ὥς τινα ἀρχὴν τῆς ὅλης γενεᾶς τῶν θεῶν· εἰ μὴ ἄρα Χάος μὲν τὴν
δευτέραν τῶν δυεῖν ἀρχῶν, Γῆν δὲ καὶ Τάρταρον καὶ Ἔρωτα τὸ τριπλοῦν
Ευστάθιος. Σχόλια στην Ομήρου Ιλιάδα.

του ἐν μάντεσιν, ὡς ἐν Ὀδυσσείᾳ ἱστόρηται. ἡ δὲ τοιαύτη τῷ ποιητῇ

μέθοδος
ἀφορμὴ γίνεται τοῦ πολλὰ ἱστορεῖν. ἐν γὰρ τοιούτοις τόποις καὶ
γενεαλογεῖ
καὶ τοπογραφεῖ καὶ πράξεις ἀρχαίας ἐκτίθεται καὶ ἄλλα καλὰ μυρία ποιεῖ.
περίπυστος δὲ τὰ εἰς μαντικὴν ὁ Κάλχας, εἰ καὶ τὰ εἰς τελευτὴν

ἐδυστύχησεν·
ὃς Μόψῳ, τῷ ἐγγόνῳ Τειρεσίου, περιτυχὼν περί που Κολοφῶνα κατὰ τὸν
Γεω-
γράφον – ἄλλοι γὰρ ἄλλως ἱστόρησαν – καὶ ἡττηθεὶς ἐπὶ μαντικῇ διὰ
λύπην
ἀπέθανε σφαλεὶς μὲν τοῦ ἀριθμοῦ τῶν ὀλόνθων τοῦ ἐρινεοῦ, ὡς καὶ
Λυκόφρων
ἱστορεῖ, οἳ τὸν ἀριθμὸν ἦσαν μύριοι κατὰ τὴν ἱστορίαν τοῦ Γεωγράφου,
μέτρῳ δὲ μέδιμνος ἑνὸς ὀλόνθου περιττεύοντος· ἀστοχήσας δέ, φησί, καὶ
τοῦ
προβλήματος τῆς ὑός, ἥτις τρεῖς εἶχε χοίρους, ὧν ἡ μία θῆλυς. ὅτι δέ τινές
φασιν ἐν τῇ τοῦ Κάλχαντος Ὁμηρικῇ γενεαλογίᾳ στίχους ἐκλελοιπέναι, ὁ

Πορφύριος ἱστορεῖ ἐκτιθέμενος καὶ στίχους δύο, ἐν οἷς Εὐβοεύς τε
φαίνεται
εἶναι καὶ Ἄβαντος ἀπόγονος. [Ὅτι δὲ κάλχη ἡ πορφύρα καὶ ἀπ' αὐτῆς
Κάλχας,
ὁ ἢ πορφύρων, ὅ ἐστιν ἐν βάθει βυσσοδομεύων μαντικὰ ἢ ἀλλοῖά τινα, ἢ
ὁ
κατὰ χρόαν οἷον κάλχεος ἤγουν πορφύρεος καθ' ὁμοιότητα τοῦ
Ὁμηρικοῦ Φοίνι-
κος· καὶ ὅτι καλχαίνειν ἔπος ἢ τὸ πορφύρειν κατὰ νοῦν βύθιον ὡς ἐκ τῆς
κάλχης ἢ τὸ μαντεύεσθαι ὡς ἐκ τοῦ Κάλχαντος, δῆλον ἀπὸ τῶν παλαιῶν.
ὅτι δὲ
ὁ οἰωνοπόλος καὶ οἰωνόμαντις λέγεται καὶ οἰωνοθέτης καὶ οἰωνιστής,
δηλοῦσιν
οἱ παλαιοί, παρ' οἷς καὶ ἡ ὀνειροκριτικὴ περιφραζομένη μαντεία λέγεται
»βροτῶν δεινοῖς ἐν ὀνείροις».] Ὅτι ἀρετὴ μάντεως εὐδοκίμου, εἰδέναι τὰ
κατὰ τὴν χρονικὴν τριμέρειαν. διὸ καὶ ὁ ποιητὴς ἐπαινῶν τὸν Κάλχαντα
258
Ευστάθιος. Σχόλια στην Ομήρου Ιλιάδα. Vol. 1, page 149, line 34
Ἥφαιστον ἱλαρύνονται, ἡ δὲ Ἥρα καὶ ἀπειλῇ τινι σωφρονίζεται. τὸν

μέντοι τοῦ
Ἀγαμέμνονος χόλον οὔτε Νέστωρ συμβουλεύων ἰσχύσει σβέσαι οὔτε
Ἀχιλλεὺς
ἀπειλούμενος, ἀλλ' ἀφαιρήσεται τὴν Βρισηΐδα κατὰ τὴν ἱστορικὴν
ἀλήθειαν. διὸ καὶ πάσχει κακῶς ὕστερον ὡς μηδενὶ τῶν πάντων ὑπείκων,
οἷς
ὑπάγονται ἄνθρωποι. (v. 247 – 252) Ὅτι ὥσπερ ἐν τοῖς προλαβοῦσιν
ἐγενεαλόγη-
σεν ἐπὶ συστάσει προσώπου τὸν Κάλχαντα οἷα πρόσωπον ἀξιόλογον καὶ
πολλαχοῦ τῆς ποιήσεως παραληφθησόμενον, οὕτω καὶ νῦν εἰς τὸ
Νέστορα
δαπανᾷ στίχους τινὰς ὀλίγους, ὡς ἂν ἔχοιμεν καὶ ἐν τοῖς ἑξῆς μεμνῆσθαι
αὐτοῦ.
Καί φησιν, ὅτι «ἡδυεπὴς ἦν λιγὺς Πυλίων ἀγορητής, οὗ καὶ ἀπὸ γλώσσης
μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή· τῷ δ' ἤδη δύο μὲν γενεαί» καὶ τὰ ἑξῆς. καὶ ἐν
Ὀδυσσείᾳ δὲ δούλους τήν τε Εὐρύκλειαν καὶ τὸν Εὔμαιον γενεαλογίας

ἀξιοῖ
διὰ τὸ πάνυ μέλλειν ἐκεῖ χρησιμεύσειν αὐτῷ τὰ τοιαῦτα πρόσωπα, ὡς καὶ
ἐν
τῇ Ἰλιάδι χρησιμεύσει ὁ Νέστωρ. εἰ δὲ μὴ καὶ ἐπ' Ἀχιλλέως ἢ Ἕκτορος ἢ
Αἴαντος ἢ τῶν ὁμοίων τοιοῦτόν τι πεποίηκεν Ὅμηρος, φανερὸν ὅτι διὰ
τὸ
πάντη ἐπιδοξότατον τῶν προσώπων οὐκ ἐδεήθη τοιαύτης συστάσεως.
Κάλχαντα
μὲν γάρ τις ἀκούσας ἢ Εὐρύκλειαν ἢ Εὔμαιον, ἤδη δὲ καὶ Νέστορα τὸν
διὰ τὸ
γῆρας ἀπόλεμον καὶ ἀνεντρεχῆ καὶ ἀνεπίδεικτον τά γε εἰς μάχην καὶ
ἀδόκιμον,
οὐ πάνυ ἂν εἰδέναι αὐτοὺς ἔχοι· Ἀχιλλέα δέ τις ἀκούσας ἢ Ἕκτορα ἢ
ὅσοι
τοιοῦτοι ἀρκεῖται μόνῃ τῇ κλήσει αὐτόθεν εἰς συστατικὸν γνώρισμα καὶ
οὐ
δέονται περιάπτου σεμνώματος, ὡς ἂν οὕτω ταῖς ψυχαῖς τῶν ἀκροατῶν
ἐγκαθίσωσιν. εἰ δὲ καὶ εἰς τὸν Θερσίτην ἐλάλησέ τι τοιοῦτον ὁ ποιητής,
ἀλλ'
259
ἐδαίνυντο διὰ τὸ ἀφιλόνεικον – ἢ παρὰ τὸ ἐΐω τὸ πορεύομαι ἡ διὰ παντὸς

ἱκνουμένη τοῦ σώματος ἤτοι πορευομένη καὶ ἅπαν αὐτὸ διοικοῦσα. (v.
604)
Ἀμείβεσθαι δὲ ὀπὶ καλῇ αἱ Μοῦσαι λέγονται ἢ ἑαυτὰς ἐν μέρει ἢ τὸν
Ἀπόλλωνα,
ὃς εἶχε τὴν φόρμιγγα. ὑπ' ἐκείνῳ γὰρ ὡς κορυφαίῳ τῆς ᾠδῆς ᾄδειν αὐταὶ
λέγονται [ἀμοιβαδὸν δηλαδή· ἐξ οὗ καὶ αἱ ῥητορικαὶ ἀλληλογραφίαι
ἀμοιβαῖοι
λόγοι λέγονται καὶ ἔπη ἀμοιβαῖα.] Ἐνταῦθα δὲ συλλογιστικῶς ὁ Ὅμηρος
οὐ
μόνον μουσόληπτον ἑαυτὸν ὑπεμφαίνει ἀλλὰ καὶ Ἀπόλλωνι κάτοχον.
αὐτὸς
μὲν γὰρ ὅσα λέγει, ἐκ Μουσῶν ἐμπνεόμενος ᾄδει, ὡς ἐν προοιμίοις
ἐφάνη·
Μοῦσαι δὲ ὑπ' Ἀπόλλωνι ἀρχηγέτῃ τῆς ᾠδῆς ᾄδουσιν. οὐκοῦν ἡ ποίησις
καὶ ὁ
ποιητὴς ὑπὸ Μούσαις τε καὶ Ἀπόλλωνι καταρτίζονται, ὡς καὶ Ἡσίοδος
παραδηλοῖ κατάγων γενεαλογικῶς τοὺς ἀοιδοὺς ἤτοι τοὺς ποιητὰς ἐκ
Μουσῶν
καὶ Ἀπόλλωνος; διόπερ οὐ μόνον λόγιον χρῆμα ὁ ποιητὴς διὰ τὰς
Μούσας,
ἀλλὰ καὶ μαντικὸν διὰ τὸν Ἀπόλλωνα καὶ τὴν ἐκ τοῦ ἡλίου φιλοσοφίαν.
καί τινα
προλέγων καὶ Ὅμηρος μαντικῶς ἐν τοῖς μετὰ ταῦτά που φανήσεται. ὅρα
δὲ καὶ
ὅτι τὸ «ἀμειβόμεναι ὀπὶ καλῇ» κοινὸν μέν ἐστιν ἐνέργημα τῶν Μουσῶν·
ὠνόμασται δέ, ὡς καὶ προείρηται, ἡ Καλλιόπη ἐξ αὐτοῦ κατ' ἐξαίρετον τὸ
κοινὸν τῆς ἐνεργείας ἐξιδιωσαμένη τῇ κλήσει· παρὰ τὸ καλόν γὰρ ἢ τὸ

κάλλος τῆς ὀπὸς ὠνόμασται ἡ Καλλιόπη, ὡς τὸ ἐν φωνῇ κάλλος ἔχουσα.
ἔοικε
δὲ μηδεμίαν ἔχειν ὁ ποιητὴς λέξιν ἐπὶ τῶν ἐμμούσων ᾠδῶν καιριωτέραν
τοῦ

260
«σπουδῇ ἕζετο λαὸς παυσάμενοι κλαγγῆς» ἀντὶ τοῦ μόλις ἐκαθέσθη καὶ
δυσχε-
ρῶς. διὸ καὶ ὁ Ἕκτωρ νυκτός που κατὰ τῶν Ἑλλήνων βουλευόμενός
φησι
»μὴ ἀσπουδεὶ φύγοιεν», ἀντὶ τοῦ μὴ δίχα σπουδῆς καὶ εὐχερῶς καὶ ἄνευ
βίας.
ὅτε μέντοι ἐρεῖ τις ἀπὸ σπουδῆς τι λέγειν, τότε ἡ λέξις τὸ ὁλοψύχως καὶ
ἐνδιαθέτως καὶ ἐναγωνίως δηλοῖ. [Ἰστέον δὲ ὡς οἱ τεχνικοὶ τὸ σπουδῇ
ἤγουν
τὸ ῥηθὲν Ὁμηρικὸν ἐπίρρημα λογίζονται ὁμοίως τῷ κομιδῇ ἀντὶ τοῦ λίαν
καὶ
σὺν ἐπιμελείᾳ.] (v. 100) Ὅρα δὲ τὸ κλαγγή ἐνταῦθα ἐπὶ ἀνθρώπων
κραυγῆς
τεθέν. (v. 101 – 8) Ὅτι φθάσας μὲν ἄφθιτον ἔφη τὸ πατρῷον τοῦ
Ἀγαμέμνονος
σκῆπτρον, ὅπερ Ἥφαιστος ἔκαμε τεύχων· ἐνταῦθα δὲ ἐφερμηνεύων, πῶς
ἄφθι-
τον ἦν, διότι δηλαδὴ ἀδιάδοχον, καθὰ προγέγραπται, ἢ καὶ ὡς θεόθεν εἰς
αὐτὸν
κατελθόν, καὶ ἅμα καὶ γενεαλογίαν ἐκτιθέμενος, φησίν, ὅτι Ἥφαιστος
μὲν
αὐτό «δῶκε Διῒ Κρονίωνι ἄνακτι· αὐτὰρ ἄρα Ζεὺς δῶκε διακτόρῳ
Ἀργεϊφόντῃ·
Ἑρμείας δὲ ἄναξ δῶκε Πέλοπι πληξίππῳ· αὐτὰρ ὁ αὖτε Πέλοψ δῶκ'
Ἀτρέϊ
ποιμένι λαῶν· Ἀτρεὺς δὲ θνῄσκων ἔλιπε πολύαρνι Θυέστῃ· αὐτὰρ
Θυέστης
Ἀγαμέμνονι λεῖπε φορῆναι πολλῇσι νήσοισι καὶ Ἄργεϊ παντὶ ἀνάσσειν».
Οὕτω τοίνυν τὸ σκῆπτρον ἄφθιτον ὡς θεόθεν τε δοθὲν τῷ γένει τῶν
Ἀτρειδῶν
καὶ ἐκ προγόνων εἰς τοὺς ἐπιγόνους διαβεβηκός. Ὅρα δὲ ὅτι ἐν τῷ περὶ
τοῦ
σκήπτρου λόγῳ δεῆσαν ἢ τῷ ἀτάρ συνδέσμῳ χρήσασθαι ἢ τῷ δέ, ἐν
ἑκάστῳ
στίχῳ ἕνα παρ' ἕνα χάριν ποικιλίας τοὺς τοιούτους συνδέσμους ὁ ποιητὴς
τίθησιν ἐκκλίνων τὸ μονοειδές. φησὶ γάρ· αὐτὰρ Ζεὺς ἔδωκεν, Ἑρμείας

δὲ
ἔδωκεν, αὐτὰρ Πέλοψ ἔδωκεν, Ἀτρεὺς δὲ ἔλιπεν, αὐτὰρ Θυέστης ἔλειπε.

261
γραφὴν τῷ λόγῳ τοῦ δευτέρου ἀορίστου, ἐξ οὗ καὶ τὸ ἰδεῖν ἀπαρέμφατον

καὶ
ἡ ἰδών μετοχή· ἔστι δὲ ὅτε καὶ διὰ διφθόγγου γράφεται, ὅπερ ἐστὶ ῥῆμα
χρόνου
παρατατικοῦ δηλοῦντος μὲν τὸ ἔβλεπον, λαμβανομένου δὲ ἀντὶ ἀορίστου
τοῦ
ἐθεασάμην. τὸ δὲ σχῆμα τοῦ ῥηθέντος χωρίου κλίμακα καὶ κλιμακωτὸν
λέγουσιν
οἱ παλαιοί, ἕτεροι δὲ ἐποικοδόμησιν. γίνεται δὲ σχῆμα κλιμακωτόν, ὅταν
τὸ
λῆγον τῆς φθασάσης ἐννοίας ἀρχὴ γένηται τῆς ἐφεξῆς, οἷον ὡς εἴ τις
εἴπῃ· ὁ
βασιλεὺς ἀγαθός· ὁ ἀγαθὸς ἀγαθὰ ποιεῖ· ὁ ἀγαθὰ ποιῶν εὐεργετεῖ· ὁ
εὐεργετῶν
θεὸν μιμεῖται. τοιοῦτόν τι κἀνταῦθα τὸ σχῆμα· Ἥφαιστος μὲν ἔδωκε Διΐ,
Ζεὺς
δὲ τῷ Ἑρμῇ, Ἑρμῆς δὲ Πέλοπι καὶ καθεξῆς. κάλλους δὲ σχῆμα κατὰ τοὺς
παλαιοὺς τὸ κλιμακωτὸν οἰκεῖον ὂν πανηγυρικαῖς ἐννοίαις, ὁποία τις

ἐνταῦθα
καὶ ἡ κατὰ τὸ βασιλικὸν σκῆπτρον γενεαλογία. τῆς δ' αὐτῆς ἰδέας καὶ τὸ
αὐτάρ τρὶς κείμενον ἐνταῦθα ἐπαναφορικῶς ἐν καταρχῇ στίχων ἕνα παρ'
ἕνα,
καὶ ἡ ῥηθεῖσα ἐπιμονὴ καὶ τὰ ποιητικὰ πάρισα, τὸ «πολλῇσι νήσοισιν
ἀνάσσειν»
καὶ τὸ «αὐτὰρ ὁ αὖτε» δὶς τεθὲν κατ' ἐπαναφορὰν ἐν δυσὶ στίχων ἀρχαῖς,
εἰ καὶ
ποιητικῶς πέφρασται. παρίσωται δὲ καλῶς καὶ τὸ «Διῒ Κρονίωνι ἄνακτι».
Ὅρα δὲ καὶ ὅτι δίχα τοῦ Ἡφαίστου τὰ λοιπὰ πρόσωπα ἐνταῦθα μετὰ
ἐπιθέτων
ἐξάγει, τὸν Δία μὲν εἰπὼν Κρονίωνα καὶ ἄνακτα, τὸν Ἑρμῆν δὲ
διάκτορον
Ἀργεϊφόντην, ἔτι δὲ καὶ ἄνακτα. θεία δὲ λέξις τὸ ἄναξ, ὡς καὶ ἐν τῇ αʹ
ῥαψῳδίᾳ
γέγραπται· διὸ καὶ ἐπὶ Ἑρμοῦ μόνου καὶ Διὸς αὐτὴν ἐνταῦθα τέθεικε. τὸν
δὲ
Πέλοπα πλήξιππον προσέφη· τὸν δὲ Ἀτρέα ποιμένα λαῶν, σεμνῶς
ὀνομάσας
αὐτόν· τάχα γὰρ κρείττων ἦν τοῦ πατρὸς τὰ εἰς βασιλείαν·

262
τὸ ἔδωκε λέγει· ἔδωκεν Ἥφαιστος, ἔδωκε Ζεύς, ἔδωκεν Ἑρμῆς, ἔδωκε

Πέλοψ· ἐπὶ δὲ τῶν ἀλλήλοις διαφόρων τὸ ἔλιπεν ἔθετο, ὡς μήτε τοῦ
Ἀτρέως
αὐτόθεν ἑκοντὶ τὸ σκῆπτρον δόντος τῷ Θυέστῃ, μήτ' αὖ τοῦ Θυέστου τὸ
οἰκεῖον δόντος τῷ Ἀγαμέμνονι· τὸ μὲν γὰρ ἔδωκε φιλίας σημεῖόν φασιν
οἱ
παλαιοί, τὸ δὲ καταλιπεῖν ἀνάγκης. καὶ τὸ πολύαρνα δὲ τὸν Θυέστην
εἰπεῖν
ἔμφασιν οἴονται διδόναι τοῦ νοσφισμοῦ τῆς χρυσέας ἀρνός· καίτοι τοῦτο
ἄλλως
δηλοῖ τὸν πολυθρέμμονα ὡς ἀπὸ μέρους τῶν ἀρνῶν, ἐξ ὧν καὶ τὸ
ἄρνυσθαι, ὡς
καὶ ἐν Ὀδυσσείᾳ εἴρηται. καὶ ταῦτα μὲν οὕτως. Ἐν δὲ τῷ χωρίῳ τούτῳ
καὶ
ἄλλο τι σημειοῦνται οἱ παλαιοί, ὅτι ἐξ ἑκάστου τῶν προσώπων ἡ τοῦ
σκήπτρου
διάβασις ἀνομοίως γίνεται, κἀντεῦθεν ποικιλίαν μηχανησαμένου τοῦ
ποιητοῦ
τῷ γενεαλογικῷ τόπῳ τούτῳ οὐ γὰρ κατὰ τὸν αὐτὸν λόγον Ἥφαιστος Διῒ
καὶ
Ζεὺς Ἑρμῇ καὶ οἱ ἑξῆς τοῖς μετ' αὐτοὺς τὸ σκῆπτρον διδόασιν, ἀλλ'
Ἥφαιστος
μὲν τῷ Διῒ τεῦξεν ἢ ὡς τεχνίτης χειρῶναξ βασιλεῖ χαρισάμενος ἢ ὡς
ἐπιτε-
ταγμένος ὑπὸ Διός· Ζεὺς δὲ τῷ Ἑρμῇ δίδωσιν ὡς κηρύκιον. ῥάβδος δὲ τὸ
κηρύκιον σύμβολον οὖσα τοῦ κήρυκα εἶναι τὸν φέροντα. Ἑρμῆς δὲ τῷ
Πέλοπι τυχὸν μὲν δωρεῖται, ὃ εἶχε κηρύκιον, τυχὸν δὲ καὶ ὡς λαβὼν αὐτὸ
πρὸς
Διὸς καὶ κελευσθεὶς κομίσαι τῷ Πέλοπι· Πέλοψ δὲ τῷ Ἀτρεῖ ὡς υἱῷ
κληρονο-
μήσαντι τῆς ἀρχῆς· Ἀτρεὺς δὲ Θυέστῃ ὡς ἐπιτρόπῳ τοῦ παιδός, καθὰ
γέγρα-
πται· ἐτελεύτησε γὰρ ἐπὶ μικροῖς τοῖς παισί· Θυέστης δὲ τῷ Ἀγαμέμνονι
ὡς
πληρῶν τὸ ἐπιτραπέν. (v. 108) Τὸ δέ «πολλαῖς νήσοις καὶ Ἄργεϊ παντὶ
ἀνάσσειν» δεῖγμά ἐστι τοῦ μὴ ἁπλῶς χειροτονητὸν εἶναι εἴτ' οὖν αἱρετὸν
βασιλέα τὸν Ἀγαμέμνονα κατά τινας, οἷς καὶ ὁ Εὐριπίδης ἐν τῇ κατ'

αὐτὸν
263
Ἰφιγενείᾳ συνηγορεῖ· οὐ γὰρ Μυκήνης μόνον αὐτὸν βασιλέα λέγει, ἀλλὰ
παντός τε τοῦ Ἄργους, ὅπερ ἐστὶν ἡ Πελοπόννησος, καὶ νήσων πολλῶν,

οἷον Ῥοδίων, Αἰγινητῶν, Ἰθακησίων. φησὶ γοῦν καὶ Ὀδυσσεὺς πρὸς
Κύκλωπα·
»λαοὶ δ' Ἀτρείδεω Ἀγαμέμνονός ἐσμεν». ἐκ πατέρων οὖν, φασί,
Πελοποννήσου
καὶ νήσων ἀρχὴν εἰληφὼς οὐ χειροτονητὸς ἦν. Καὶ ὅρα ὅτι νήσων μὲν
πολλῶν
τὸν Ἀγαμέμνονά φησιν ἄρχειν, Ἄργους δὲ παντός. οὐκ ἄρα Μυκηναίων
μόνων εἶναι ἄρχων δοκεῖ. τινὲς μέντοι νήσους ἐνταῦθα κώμας τινὰς τοῦ
Ἄργους
ἐννέα φασί, χερσαίας μέν, καλουμένας δὲ νήσους, καὶ ὑπὸ ἐξουσίαν
οὔσας τῷ
Ἀγαμέμνονι. καὶ τοιαῦτα μὲν ταῦτα. Ὅρα δὲ καὶ ὡς, εἰ καὶ καλὸν
ὑπομειδιᾷ ἡ
ῥηθεῖσα γενεαλογία, οἷς ἐκ τοῦ ῥητορικοῦ κάλλους ἔχει, ἀλλὰ καὶ
ἑτεροίως ταῖς
ποιητικωτέραις τῶν λέξεων χρῴζεται. τοιαῦται δὲ μάλιστα τό τε φορῆναι
ἤτοι
φέρειν, οὗ θέμα φοραίνω ἢ φόρημι, ὡς καὶ ἀλλαχοῦ φανεῖται, καὶ τὸ
Θυέστα
ἀντὶ τοῦ Θυέστης ἐν τῷ «αὐτὰρ ὁ Θυέστ' Ἀγαμέμνονι λεῖπε», οὗ ὁ μὲν
ποιητικὸς
χαρακτὴρ κατὰ τὸ «ἱππότα Φοίνιξ» καὶ «ἱππηλάτα Πηλεύς», ὁ δὲ κοινὸς
κατὰ
τὸ πενέστης, Ὀρέστης, ἀργέστης. Ὅτι βουλευσάμενος ὁ βασιλεὺς
πειράσασθαι
τῶν Ἑλλήνων, καθὰ προγέγραπται, ὡς ἂν γνῷ, εἴτε θέλουσιν
ἀποκινδυνεύσειν
εἴτε καὶ μή, καὶ παραγγείλας τῇ τῶν γερόντων βουλῇ ἀντιπεσεῖν καὶ
κωλῦσαι
αὐτόν, ἐφ' οἷς δηλονότι μέλλει δημηγορῆσαι ὡς ἐπὶ φυγῇ καὶ καταλύσει
τοῦ
πολέμου, εἶτα καθίσας Πανελλήνων ἀγοράν, ἀνίσταται καὶ δημηγορεῖ
τοιαῦτα,
ἐξ ὧν φαίνεται μὲν κατασκευάζειν τὴν τοῦ λόγου ἀξίωσιν, τῇ δὲ ἀληθείᾳ
μυθήσασθαι καὶ ὀνομάσαι τὴν πληθὺν διά τε τὸ ἀδύνατον, ὅπερ καὶ

αὐτὸς εἶπε,
καὶ διότι δὲ οὐκ ἂν τοσούτων ὀνομάτων ἠδυνήθη εὐπορῆσαι πλάσεως, ἔτι
264
δὲ
καὶ διὰ τὸ τοῦ πράγματος ἄκαρπον καὶ εἰκαῖον καὶ ἀκερδὲς καὶ
εὐπεριφρόνητον
τοῖς ἐντυγχάνουσι διὰ τὸ ἀλυσιτελές· σοφὸς γὰρ ὢν κατεστοχάσατο τοῦ
μέλλοντος. καὶ ἔγνω μὴ ἂν τοὺς ἀκροατὰς ἐθέλειν ἐγκύπτειν τῷ τοιούτῳ
αὐτοῦ
πονήματι διὰ τὸ μηδὲν αὐτόθεν ἔχειν κερδαίνειν, ὅπου γε καὶ τὴν
Βοιωτίαν,
τουτέστι τὸν Κατάλογον τῶν νεῶν, οἱ πολλοὶ περιφρονοῦσι διὰ τὰ τῶν
ἡγεμόνων,
φασίν, ὀνόματα καί, διότι οὐκ ἔχει κίνησίν τινα ἡρωϊκήν. καὶ μὴν ἄλλως
πεποίκιλται θαυμασίως καὶ ὁ τοιοῦτος ὅλος τόπος ἱστορίαις τε καὶ τοπο-
γραφίαις καὶ γενεαλογίαις καὶ ἑτέροις τοιούτοις, ὡς προϊοῦσι
γνωσθήσεται.
Ἰστέον δὲ καὶ ὅτι Ζηνοδότου βαθυκόλπους, ὡς εἴρηται, τὰς Μούσας
μεταγρά-
ψαντος μὴ ἀρεσκόμενοι οἱ παλαιοί φασιν, ὅτι οὐδὲ γυναῖκας Ἑλληνίδας
βαθυκόλπους εἶπεν ὁ ποιητής. (v. 491) [Ἔτι ἰστέον καὶ ὅτι τε τὸ
Ὀλυμπιάδες
Μοῦσαι διχῶς νοεῖται· ἢ γὰρ αἱ Ὀλύμπια, ὡς ἐρρέθη, δώματα ἔχουσαι ἢ
αἱ τοῦ
Ὀλυμπίου Διὸς θυγατέρες τύπῳ πατρωνυμικῷ, καθὰ καὶ Πελιάδες αἱ τοῦ
Πε-
λίου καὶ Ἡλιάδες αἱ τοῦ Ἡλίου, καὶ ὅτι Ἕρμιππος κατὰ τὴν
δειπνοσοφιστικὴν
ἱστορίαν παίζων παρασύρει τὸ «ἔσπετε νῦν μοι» καὶ ἑξῆς ὅλον τὸν στίχον
εἰς
τὰ ἑαυτοῦ. καὶ ἐρωτήσας ὁπόσα ἐν ἀνθρώποις ἀγαθά, ἐξ οὗ ναυκληρεῖ
φησι
Διόνυσος ἐπὶ οἴνοπα πόντον, καταλέγει ἀστείως πρὸς ἄλλοις, ὡς ἤγαγε
παρὰ
Περδίκκου ψεύδεα ναυσὶ πάνυ πολλαῖς καὶ ὡς αἱ Συράκουσαι σῖτον καὶ
μέρος αὐτῆς· ὅθεν οὐδὲ εἶχε κοινῶς Εὐβοεῖς εἰπεῖν τοὺς ὑπὸ τῷ
Ἐλεφήνορι
τεταγμένους, ὥσπερ οὐδὲ Ἐρετριεῖς κοινῶς ἢ Χαλκιδεῖς. (v. 542) Ὅθεν
τὸ
κοινὸν εἶπε τοὺς Ἄβαντας, εἰς ὃ πάντες οἱ τῆς νήσου ὑπέπιπτον, ἀφ' ὧν
καὶ
Ἀβαντὶς Εὔβοια, ὡς ἀπὸ Ἄβαντος τοῦ Ἀργείου ἢ υἱοῦ Ποσειδῶνος καὶ
Ἀρεθούσης, ἧς ὁμώνυμος ἡ προρρηθεῖσα πηγὴ Ἀρέθουσα· οἱ δὲ λέγουσι
265
καί,
ὅτι Θρᾷκες κατὰ Ἀριστοτέλην ὁρμηθέντες ἐξ Ἄβας τῆς Φωκικῆς
ἐπῴκησαν
τὴν νῆσον καὶ ἐπωνόμασαν Ἄβαντας τοὺς ἐκεῖ· οἱ δὲ ἀπὸ ἥρωός φασιν
Ἄβαντος
κληθῆναι, καθὰ καὶ Εὔβοιαν ἀπὸ ἡρωΐνης. Σημείωσαι οὖν, ὅτι ὥσπερ
ἔθνος
μὲν οἱ Βοιωτοὶ καὶ οἱ Φωκεῖς καὶ οἱ Λοκροί, περὶ ὧν ἐρρέθη, πόλεις δὲ
αὐτῶν
αὗται καὶ ἐκεῖναι, οὕτω καὶ ἐθνικὸν μὲν ἐνταῦθα οἱ Ἄβαντες, αἱ δὲ κατ'
αὐτοὺς πόλεις ἡ δεῖνα καὶ ἡ δεῖνα. Ἔστι δὲ καὶ ἱστορία γενεαλογικὴ
δηλοῦσα
περί τε Ἀβάντων καὶ τοῦ προρρηθέντος Δίου καὶ περὶ ἑτέρων τινῶν
χρησίμων
τοιαύτη. Ἐρεχθέως, υἱοῦ Πανδίονος, γίνεται Κέκροψ, Ὀρνεύς,
Πάνδωρος,
Μητίων· ὧν Ὀρνέως μὲν Πετεώς, οὗ Μενεσθεύς, ὁ ῥηθησόμενος τῶν
Ἀθηναίων
βασιλεύς. Πάνδωρος δὲ Εὔβοιαν οἰκίζει· οὗ Ἄλκων καὶ Δίας, ὧν ὁ μὲν
Δῖον
κτίζει, ὁ δ' Ἄλκων Ἄβαντα ἴσχει, ὃς Ἄβαντας ἐκάλεσεν, οὗ Χαλκώδων,
οὗ Ἐλεφήνωρ, ὁ προρρηθεὶς τῶν Ἀβάντων βασιλεύς. ἐν δὲ τοῖς τοῦ
Πορφυρίου
φέρεται καὶ ταῦτα. Ἄτλαντος καὶ Πληϊόνης τῆς Ὠκεανοῦ Ἁλκυόνη· ἧς
καὶ
Ποσειδῶνος Ὑπέρης, οὗ Ἀρέθουσα ἡρωῒς γυνή, ἧς καὶ Ποσειδῶνος
Ἄβας,
οὗ Χαλκώδων, οὗ Ἐλεφήνωρ. ἡ δὲ ῥηθεῖσα γυνὴ Ἀρέθουσα κληθῆναι
δέδωκεν
ἐξ ἑαυτῆς τὴν Εὐβοΐδα πηγὴν Ἀρέθουσαν, ἧς ὁ χρησμὸς ἐμνήσθη, ὡς
ἵππους λέγοντες. τῷ Γεωγράφῳ γὰρ οὐδὲν τοιοῦτον ἔγνωσται, ἀλλὰ

τοῦτο καὶ
μόνον φησίν, ὅτι Νισαῖοι ἵπποι ἄριστοι καὶ μέγιστοι, οἷς ἐχρῶντο οἱ
βασιλεῖς,
ἐξ Ἀρμενίας ἦσαν, οἱ δέ φασιν ἀπὸ Μηδίας. Ἰστέον δὲ καὶ ὅτι Πορφύριος
εἰς
Αἴαντα ἐπίγραμμα παλαιὸν προφέρει τόδε· «Ἅδ' ἐγὼ ἁ τλάμων Ἀρετὰ
παρὰ
τῷδε κάθημαι Αἴαντος τύμβῳ κειραμένη πλοκάμους, θυμὸν ἄχει μεγάλῳ
266
βεβολημένη, οὕνεκ' Ἀχαιοῖς ἁ δολόφρων Ἀπάτα κρέσσων ἐμοῦ

κέκριται».
[ὃ δὴ παρῳδήσας τις κατὰ τῆς ἡδονικῆς φιλοσοφίας ἔγραψεν οὕτως· «Ἅδ'
ἐγὼ
ἁ τλάμων Ἀρετὰ παρὰ τῇδε κάθημαι Ἡδονῇ αἰσχίστως κειραμένη
πλοκάμους.
θυμὸν ἄχει μεγάλῳ βεβολημένη, εἴπερ ἅπασιν ἁ κακόφρων Τέρψις
κρείσσων
ἐμοῦ κέκριται».] Ἱστορεῖ δὲ ὁ αὐτὸς Πορφύριος καί, ὅτι Ἀριστοτέλης
σύγγραμ-
μα πραγματευσάμενος, ὅπερ ἐκλήθη Πέπλος, γενεαλογίας τε ἡγεμόνων
ἐξέθετο
καὶ νεῶν ἑκάστων ἀριθμὸν καὶ ἐπιγράμματα εἰς αὐτούς, ἃ καὶ
ἀναγράφεται ὁ
Πορφύριος ἐν τοῖς εἰς τὸν Ὅμηρον, ἁπλᾶ ὄντα καὶ οὐδέν τι παχὺ καὶ
φλεγμαῖνον
ἔχοντα. δίστιχα δὲ τὰ ὅλα ἐκεῖνα δίχα τοῦ ῥηθέντος εἰς τὸν Αἴαντα· ἴσως
γὰρ
ὁ Ἐπιγραμματοποιὸς ἐφιλοτιμήσατο ἀπεναντίας ἐλθὼν τῷ ποιητῇ ἐπὶ μὲν
τῷ
λαμπρῷ Αἴαντι πολυλογῆσαι, τοὺς δὲ ἄλλους ἧττον σεμνῦναι. ἔτι καὶ
ταῦτα
τοῦ Πορφυρίου, ὅτι, εἰ καὶ Πηλεὺς καὶ Τελαμὼν ἀδελφοὶ ἐξ Αἰακοῦ, ὧν
Πηλέως μὲν Ἀχιλλεύς, Αἴας δὲ Τελαμῶνος, ἀλλ' Ὅμηρος οὔτε Αἰακίδην
φησὶ
τὸν Αἴαντα οὔτε αὐτανεψίους ἀλλήλοις αὐτόν τε καὶ τὸν Ἀχιλλέα· καὶ ὅτι
Εὐφορίων λέγει τοῦ αἵματος τοῦ ῥυέντος ἐκ τῆς τοῦ Αἴαντος σφαγῆς
ὑάκινθον
καὶ προσέληνοι ἐλέγοντο οἱ Ἀρκάδες, ὅπερ, φασίν, Ἵππυς ὁ Ῥηγῖνος

πρῶτον αὐτοὺς ἐκάλεσε. τοῦτο δὲ ὁ Λυκόφρων παραφράζων πρόσθε
μήνης
τοὺς Ἀρκάδας βαλανηφαγεῖν εἶπεν. ὁ δὲ Κωμικὸς ἐκ τῶν προσελήνων
ὁρμώ-
μενος τὸ βεκκεσέληνος ὄνομα συνέθετο, δηλοῦν ἀρχαιότητα καὶ
ἁπλότητα. τότε
δέ, φασί, καὶ τὸ ἄστρον, ἡ ἅμαξα, ἐκλήθη ἄρκτος διὰ τὸ καὶ τὸν ῥηθέντα
Ἀρκάδα,
τὸν ἐκ Διὸς καὶ Θεμιστοῦς, τυχεῖν τῆς προσηγορίας ταύτης διὰ τὴν
267
ἀποθηρίωσιν
τῆς μητρός. ἄρκτος γὰρ ὑπὸ Ἥρας, φασίν, ἡ Θεμιστὼ ἐγένετο. ἐν μέσῳ
δὲ
Πελοποννήσου κατὰ τὸν Γεωγράφον ἡ Ἀρκαδία, πλείστην ὀρεινὴν
ἀποτεμνομένη.
μέγιστον δέ, φησίν, ὄρος ἐν αὐτῇ Κυλλήνη. ἔστι δὲ καὶ πόλις Αἰγύπτου
Ἀρκαδία
καὶ χώρα δέ, ὡς καὶ ἐν τοῖς τοῦ Περιηγητοῦ ἐρρέθη. (v. 609) Ἡ δὲ κατὰ
τὸν
εἰρημένον Ἀγαπήνορα γενεαλογία τοιαύτη. Ἀρκάδος τοῦ ῥηθέντος
Ἀμφιδάμας,
οὗ ἔγγονος Λυκοῦργος, οὗ Ἀγκαῖος, οὗ Ἀγαπήνωρ. (v. 603) Κυλλήνη δὲ
οὐ μόνον ὄρος, ὡς εἴρηται, Ἀρκαδίας, ἀλλὰ καὶ πόλις ὁμώνυμος, ἔνθα
δοκεῖ τὸν
Ἑρμῆν τεκεῖν ἡ τοῦ Ἄτλαντος Μαῖα, ὅθεν καὶ Κυλλήνιος Ἑρμῆς, ἐξ οὗ
καὶ
Κύλλιος κατὰ συγκοπήν, ὡς ὁ τὰ Ἐθνικὰ γράψας φησίν. ἐκλήθη δὲ
Κυλλήνη
κατὰ τὸν αὐτὸν ἀπὸ Κυλλήνης Ναΐδος. ἐν τούτῳ φασὶ μόνῳ τῷ ὄρει τοὺς
κοττύφους λευκοὺς γίνεσθαι καὶ φωνὰς ποικίλας προΐεσθαι, θηρεύεσθαι
δὲ πρὸς
τὴν σελήνην, τῆς δ' ἡμέρας δυσθηράτους εἶναι σφόδρα. ἔστι δέ, φασί, καὶ
Κύμης Κυλλήνη. ὁ δὲ Γεωγράφος φησίν, ὅτι Κυλλήνη καὶ Ἠλείων

ἐπίνειον,
ἀφ' ἧς «Κυλλήνιον ἀρχὸν Ἐπειῶν» φησί που Ὅμηρος. ἔστι δὲ καὶ κώμη
μετρία ἔχουσα τὸν Κολώτου Ἀσκληπιὸν ξόανον θαυμαστόν, φησίν, ἰδεῖν,
Ευστάθιος. Σχόλια στην Ομήρου Ιλιάδα.

πενίαν Ἀρκάδας μιμεῖσθαι ἔφη· ἕτερος δὲ ῥήτωρ ἐπιδραμὼν τὰ πολλά

φησιν·
Ἀρκάδας μιμούμενος, ἤγουν ἄλλοις ταλαιπωρῶν. οἱ γὰρ Ἀρκάδες ὑπὲρ
ἑτέρων ἠνδραγαθίζοντο, φησίν. ὃ δὴ καὶ Ἡρακλῆς ἔπασχεν, ἐξ οὗ καὶ
παροιμία
ἐπὶ τῶν ἄλλοις μοχθούντων τὸ «ἐν τετράδι γεννηθῆναι», κατὰ τὸν
Ἡρακλέα
δηλαδή, ὃς ἐν μηνὸς τετάρτῃ γεννηθεὶς ἄλλοις ἤθλει. (v. 615 – 24) Ὅτι
τοῖς
περὶ τὸ Βουπράσιον καὶ τὴν Ἤλιδα, ἔνθα καὶ ἡ Ὑρμίνη καὶ ἡ Μύρσινος
268
πέτρη
τ' Ὠλενίη καὶ Ἀλείσιον, τέσσαρας ἀρχηγοὺς ὁ ποιητὴς ἐφιστᾷ, τὸν
Διώρην
καὶ τὸν Πολύξεινον καὶ ἀνεψιοὺς ἢ αὐτανεψίους, ὅ ἐστιν ἐξαδέλφους
πρώτους,
δύο, τὸν Ἀμφίμαχον καὶ τὸν Θάλπιον, ὧν γενέτας ἡ ἱστορία παραδίδωσι
Κτέατον καὶ Εὔρυτον, τοὺς κατὰ μὲν τὸν ποιητὴν Ἀκτορίωνας,
Μολιονίδας δὲ
κατὰ τοὺς νεωτέρους. ὧν γενεαλογία τοιαύτη, συντρέχουσα τῇ ἐνταῦθα
ἱστορίᾳ
τοῦ ποιητοῦ. Ἀλέκτωρ, ὁ Ἐπειοῦ παῖς, νέος κομιδῇ βασιλεύων Ἤλιδος
καὶ
τὴν τοῦ Πέλοπος ἐπιβουλὴν δεδιὼς συλλαμβάνεται Φόρβαντα τὸν ἐξ
Ὠλένου
ἐπὶ ἡμισείᾳ τῆς βασιλείας. γίνεται δὲ τῷ μὲν Ἀλέκτορι ἐκ Διογενείας τῆς
Φορβαντίδος υἱὸς Ἀμαρυγκεύς, οὗ μέμνηται ὁ ποιητὴς ἐνταῦθα. τῷ δὲ
Φόρβαντι ἐξ Ὑρμίνης, ἀδελφῆς Ἀλέκτορος, Αὐγείας καὶ Ἄκτωρ, ὧν καὶ
αὐτῶν μνεία ἐνταῦθα τῷ ποιητῇ. τούτων δὲ Ἀμαρυγκέως μὲν ὁ ῥηθεὶς
ἀνωτέρω
Διώρης, Αὐγείου δὲ Φυλεὺς καὶ Ἀγασθένης, ὁ ἐνταῦθα παρὰ τῷ ποιητῇ
κείμενος, Ἄκτορος δὲ Κτέατος καὶ Εὔρυτος, ὧν Κτεάτου μὲν ὁ δηλωθεὶς

ἐπὶ ἡμισείᾳ τῆς βασιλείας. γίνεται δὲ τῷ μὲν Ἀλέκτορι ἐκ Διογενείας τῆς
Φορβαντίδος υἱὸς Ἀμαρυγκεύς, οὗ μέμνηται ὁ ποιητὴς ἐνταῦθα. τῷ δὲ
Φόρβαντι ἐξ Ὑρμίνης, ἀδελφῆς Ἀλέκτορος, Αὐγείας καὶ Ἄκτωρ, ὧν καὶ
αὐτῶν μνεία ἐνταῦθα τῷ ποιητῇ. τούτων δὲ Ἀμαρυγκέως μὲν ὁ ῥηθεὶς
ἀνωτέρω
Διώρης, Αὐγείου δὲ Φυλεὺς καὶ Ἀγασθένης, ὁ ἐνταῦθα παρὰ τῷ ποιητῇ
κείμενος, Ἄκτορος δὲ Κτέατος καὶ Εὔρυτος, ὧν Κτεάτου μὲν ὁ δηλωθεὶς
Ἀμφί-
μαχος, Εὐρύτου δὲ ὁ Θάλπιος. ἀλλὰ Κτέατος μὲν καὶ Εὔρυτος ὑφ'
Ἡρακλέος
ὤλοντο, Φυλεὺς δὲ παρακαλεῖ τὴν ἀρχὴν τοῦ πατρὸς δοθῆναι Ἀγασθένει,
οὗ
παῖς ὁ Ὁμηρικὸς οὗτος Πολύξεινος. ὁ δὲ Φυλεὺς τί ἐποίησεν ἔκτοτε, μετ'
ὀλίγον ἐν τῷ περὶ Δουλιχιωτῶν λόγῳ δηλωθήσεται. καὶ τοιαύτη μὲν ἡ
τῶν
ῥηθέντων τεσσάρων ἀρχηγῶν κατὰ τοὺς παλαιοὺς γενεαλογία. ὁ δὲ
ποιητὴς ἑκά-
στῳ τούτων ἕπεσθαι λέγει δέκα νῆας. καὶ ὅρα ὅπως καινότερον
ἐσχημάτισεν·
269
οὐ γὰρ εἶπε «τοῖς δὲ τεσσαράκοντα νῆες ἕποντο», ἀλλὰ ἐμέρισεν αὐτὰς

ἐπίσης
τοῖς τέσσαρσιν. (v. 619) Ἐπειοὶ δὲ κατὰ τὸν ποιητὴν οἱ ἐν ταῖς ναυσὶ
ταύταις·
φησὶ γάρ· «πολέες δ' ἔμβαινον Ἐπειοί». καὶ σημείωσαι ὅτι τοὺς Ἠλείους
καὶ
Ἐπειοὺς ὀνομάζει ἑτερωνύμως τῷ τόπῳ ἐξ οὗ ἦσαν, καὶ ὥς φασιν οἱ
παλαιοί,
διῃρημένως πρὸς τὴν πόλιν. ἦσαν δὲ ἐκ τῆς Ἤλιδος, ᾗ παρονομασθέντες
Ἠλεῖοι
ἂν ἐλέχθησαν. οὕτω καὶ οἱ Ἄβαντες, ὡς προερρέθη, καὶ ἕτεροι δέ τινες
ὁμοίαν
ἑτερώνυμον παρωνυμίαν ἔπαθον. (v. 622) Ἰστέον δὲ ὅτι ὁ ῥηθεὶς Διώρης
ἐκτεί-
νει τὴν ἄρχουσαν. καὶ εἰ μὲν ἀπὸ τοῦ Διός γίνεται, δοτέον αὐτὸ τῇ τῶν
διχρόνων
ἀδιαφορίᾳ· εἰ δὲ παρὰ τὴν δια πρόθεσιν γεγονὸς κέκραται κατὰ τοὺς
παλαιούς,
γέγονε. καὶ τοῦτο μὲν τοιοῦτον. Ὁ δὲ ποιητὴς ἐν τοῖς ἑξῆς διασαφῶν ἢ

καὶ
παραφράζων τὸ «οὐδὲ οὗτοι ἄναρχοι ἦσαν, πόθεόν γε μὲν ἀρχόν» ἐπάγει
ἐπαναληπτικῶς «οὐδέ τι λαοὶ δεύοντο ἡγεμόνος, πόθεόν γε μὲν ἐσθλὸν
ἐόντα»
τὸν Πρωτεσίλαον· Αἱρετώτερον γὰρ πάντως τὸ τοῦ καλοῦ κάλλιον. διὸ
καίτοι τὸν κοσμοῦντα ἔχοντες ἐπόθουν ὅμως καὶ ἀπόντα τὸν κρείττονα.
οἶκτον
δὲ κατὰ τοὺς παλαιοὺς πολὺν ὁ ποιητὴς δίεισιν, οὐ μόνον ἐν τοῖς ἐφεξῆς,
ὅτε
τὰ κατὰ τὴν γυναῖκα ἱστορεῖ, ἀλλὰ καὶ νῦν ἐν οἷς οὕτω ποθεινὸν τοῖς
οἰκείοις
λέγει τὸν ἥρωα. Ὁρίζεται δέ, φασί, καὶ τὸ πρόθυμον αὐτοῦ, εἴγε διὰ τῆς
ὁρμῆς
αὐτοῦ βατὴν Ἕλλησι τὴν Τροίαν ἔθετο· διὸ καὶ μεγάθυμον αὐτὸν
ὠνόμασε.
θρῴσκων γὰρ ἐκ νηὸς πολὺ πρώτιστος Ἀχαιῶν ἀνῃρέθη, ὡς δηλωθήσεται
κατωτέρω. (v. 698) Γενεαλογία δὲ αὐτοῦ τοιαύτη τίς ἐστιν. εἷς τῶν
Αἰολιδῶν
Φύλακος κτίσας πόλιν Φυλάκην ὠνόμασεν, οὗ Ἴφικλος, οὗ Φύλακος, οὗ
270
Ποίας καὶ Ἴφικλος, ὧν Ποίαντος μὲν καὶ Μεθώνης Φιλοκτήτης, Ἰφίκλου

δὲ
καὶ Ἀστυόχης Πρωτεσίλαος καὶ Ποδάρκης. Ἐνταῦθα δὲ ζητητέον, ποῖος
ἦν
ὁ ποδωκέστατος κατὰ τὴν ἱστορίαν Ἴφικλος, περὶ οὗ δηλῶν Ἡσίοδος, ὅτι
ταχυτῆτι διήνεγκεν, οὐκ ὤκνησεν ἐπ' αὐτοῦ ταύτην εἰπεῖν τὴν ὑπερβολήν·
»ἄκρον ἐπ' ἀνθερίκων καρπὸν θέεν, οὐδὲ κατέκλα, ἀλλ' ἐπὶ πυραμίνων
ἀθέρων
δρώμασκε πόδεσσι καὶ οὐ σινέσκετο καρπόν». [Ὁπότερος δ' ἂν
τοῖν δυοῖν ἦν ποδωκέστερος, ἔγκειται καὶ τῷ ὀνόματι ἐκείνου σημασία
τῆς κατ'
αὐτὸν ποδωκείας. Ἴφικλος γάρ, φασί, κατὰ συγκοπὴν ἐκ τοῦ ἰφίκωλος, ὅ
ἐστιν
ἀλλαχόθι ῥηθήσεται. Τὸ δέ «ἀργυροδίνης» οὐ Πηνειοῦ μόνον ἐπίθετον,

ἀλλὰ
παντὸς διαυγοῦς ποταμοῦ καὶ ἀργυρέαις δίναις, ὅ ἐστι καθαρῷ ῥεύματι,
διοικουμένου. Ὅρα δὲ καί, ὅτι ἐν τῷ «καλλίρροον ὕδωρ» καὶ «Στυγὸς
ὕδατος»
ἐκτείνεται ἡ ἄρχουσα τοῦ ὕδατος, εὑρίσκεται δὲ πολλαχοῦ καὶ
συστελλομένη.
(v. 756 – 9) Ὅτι Μαγνήτων ἦρχε τῶν περὶ Πηνειὸν καὶ Πήλιον
εἰνοσίφυλλον
Πρόθοος, Τενθρηδόνος υἱός, ὃν καὶ μετὰ ἕνα στίχον ἀναλαβὼν πάλιν
φησί· «τῶν
μὲν Πρόθοος θοὸς ἡγεμόνευε». (v. 758) Καὶ σημείωσαι ὅτι φανερῶς
ἐπετή-
δευσεν ἐνταῦθα κάλλος ὁ ποιητής. τί γὰρ ἄλλως ἐχρῆν μετὰ ἔπος ἕν, καὶ
τοῦτο
σαφέστατον, ἐπαναλαβεῖν τὸν Πρόθοον; ἢ πάντως ἵνα δυνηθῇ κατὰ
σχῆμα κάλ-
λους εἰπεῖν «Πρόθοος θοός», ἤγουν ταχύς, ὅπερ ἐν τῷ πρώτῳ στίχῳ
ποιῆσαι
οὐκ ἔσχεν, οἷα ἐπειγόμενος εἰς τὴν τοῦ ἀνδρὸς γενεαλογίαν καὶ τὰ
ἐφεξῆς.
Ἐπετηδεύσατο δὲ τὸ ῥηθέν, ὡς ἄν, ἐπεὶ μηδέν τι ἔχει περὶ Προθόου εἰπεῖν
271
ἐφελκυστικὸν ἀκοῆς, γαργαλίσῃ αὐτὴν ἄλλως περικαλλεῖ σχήματι

ἐπαναστρο-
φῆς, ἐν ᾗ ἡ δευτέρα λέξις ἐπαναστρέφεται καὶ οἷον ἐπανακάμπτει πρὸς
τὴν πρὸ
αὐτῆς. ὡς γὰρ Σαμία μία ναῦς κατά τινα στροφὴν τοῦ μία πρὸς τὸ Σαμία,
οὕτω καὶ Πρόθοος θοός. τοιοῦτον δὲ καὶ τὸ «Πάτροκλον πρόφασιν», ὅ
φασιν,
ὅσα τε ἄλλα τοιαῦτα. οἱ δὲ ῥήτορες καὶ παρονομασίαν τὸ τοιοῦτον σχῆμα
καλοῦσιν, ὡς οἱ Ὁμηρικοὶ Σχολιασταί φασι, προφέροντες εἰς ὁμοιότητα

καὶ τὸ
Δημοσθενικόν· «πρῶτον μὲν Ἀμφίπολιν, πόλιν ἡμετέραν». (v. 757) Περὶ
δὲ
Πηλίου καὶ Πηνειοῦ πρὸ βραχέων εἴρηται. εἵποντο δὲ τεσσαράκοντα
ρᾷ. ἐκπλαγέντες δὲ ἐπὶ τῇ αἴφνης ἐφόδῳ τῶν Ἀχαιῶν σιωπῶσι τέλεον.

οὕτω δὲ καὶ οἱ λοιποί. ἔργου δὲ ἔχονται λύσαντος Ἕκτορος ταχὺ τὴν
ἀγοράν. αἶψα γάρ, φησίν, ἔλυσεν ἀγορήν, ὅπερ ἐν Ὀδυσσείᾳ ἄλλως
φράζεται
»λῦσε δ' ἀγορὴν αἰψηρήν». διὸ ἀτάκτως ὡρμημένοι καὶ μηδέν τι
προβεβουλευ-
μένοι θορύβους ποιήσουσιν ἐν τοῖς ἐφεξῆς, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται. (v. 807
ss.)
Ὅτι τὴν μὲν τῶν Ἑλλήνων κίνησιν πολλαχῶς ἐσέμνυνεν ὁ ποιητὴς ἐν τῇ
βῆτα ῥαψῳδίᾳ καὶ πλατύτερον διεξῆλθε τὰ κατ' αὐτὴν καὶ τῷ Καταλόγῳ
δὲ
αὐτῶν ἀρκούντως ἐνεβράδυνε μετὰ καὶ συνάρσεως Μουσῶν. τὰ δὲ κατὰ
τοὺς
Τρῶας ἐπιτροχάδην διέξεισι συνεπισπεύδων οἷον αὐτοῖς. καὶ οὔτε
Μούσας ἀξιοῖ
ἐπικαλέσασθαι, οἷα μήτε χωρογραφῶν ὡς ἐκεῖ μήτε μύθους ἐκτιθέναι
μέλλων
καὶ ἱστορίας εἰς τοσοῦτον καὶ γενεαλογίας καὶ σχημάτων ποικιλίας, οὔτε
τὸν
Κατάλογον οὕτω πλατύνει. καὶ τὰ πρὸ τοῦ Καταλόγου δὲ πάνυ ἐπιτρέχει
στενοχωρῶν. (v. 808 – 10) Φησὶ γάρ· «ἐπὶ τεύχεα ἐσσεύοντο», ἤγουν
ὥρμων,
διὰ τὸ τῆς Ἑλληνικῆς ἐφόδου αἰφνίδιον, «πᾶσαι δ' ὠΐγνυντο πύλαι», αἱ
τῆς
272
πόλεως δηλαδὴ διὰ τὸ κατεπεῖγον, «ἐκ δ' ἔσσυτο λαὸς πεζοί τε ἱππῆές τε.
πολὺς δ' ὀρυμαγδὸς ὀρώρει», ἤγουν ἠγείρετο· εἶτα ἐν ὀλίγοις ἔπεσι τὸν
τόπον
ἐκθέμενος, ὡς ῥηθήσεται μετὰ βραχύ, ἐν ᾧ διεκρίθησαν ἀλλήλων οἱ
Τρῶες καὶ
οἱ ἐπίκουροι, τοῦ Καταλόγου τῶν Τρωϊκῶν ἡγεμόνων ἄρχεται, ὡς καὶ
αὐτὸ
ἐν τοῖς ἑξῆς δηλωθήσεται. (v. 809) Ἰστέον δέ, ὅτι ἐν τῷ «πᾶσαι πύλαι»
φασὶν
Ἡρόδωρος καὶ Ἀπίων, ὅτι ἔμφασιν μὲν ἔχει πολλῶν πυλῶν, μία δέ ἐστι,
καὶ
ὅτι ἐστὶ τὸ πᾶσαι ἀντὶ τοῦ ὅλαι. βούλονται οὖν τοῦτο λέγεσθαι ὑπὸ τοῦ
ποιητοῦ,
οὶ τὸν ποιητὴν ὑπὲρ ποικιλίας ἄλλῳ τόπῳ ἐᾶσαι τὸ τοῦ Σαρπηδόνος

γένος,
ἐνταῦθα δὲ ὥς τινος τῶν τυχόντων μνησθῆναι αὐτοῦ. οἱ δὲ αὐτοὶ καὶ ἐν
τῷ
»Ξάνθου ἀπὸ δινήεντος» φασίν, ὅτι κατὰ Ἀρίσταρχον πᾶσα πρόθεσις
μεταξὺ
κειμένη κυρίου καὶ προσηγορικοῦ τῷ κυρίῳ ἕπεται, ὥστε ἐνταῦθα οὕτως
ἀναγνωστέον· «ἀπὸ Ξάνθου δινήεντος». Κατὰ δὲ Πτολεμαῖον ἡ πρόθεσις
τῷ
προσηγορικωτέρῳ μέρει ἕπεται. βούλεται οὖν αὐτὸς οὕτως ἀναγνῶναι,
ὡς παρ'
Ὁμήρῳ κεῖται. κατὰ δὲ Ἀπολλώνιον, φασί, πάντως ἀναστρέφεται ἡ
πρόθεσις.
λέγουσι δὲ καί, ὅτι στικτέον εἰς τὸ «δινήεντος», ἐπειδὴ εἱρμός ἐστι τῶν
ἐφεξῆς, ἤτοι τῶν τῆς γʹ ῥαψῳδίας. ἐπὶ μέντοι τοῦ τέλους τῶν ἄλλων
ποιημάτων
οὐκ ἔστι, τὸ στίζειν δηλαδή. σιωπὴ γάρ, φασίν, ἐκδέχεται. Ἰστέον δὲ καί,
ὅτι
Ὅμηρος μὲν οὕτω τὴν Βοιωτίαν διῳκονομήσατο γενεαλογίαις καὶ
λοιπαῖς
ἱστορίαις καταποικίλας αὐτήν, ἔτι δὲ καὶ παρενθέσεσι μύθων συνήθως,
οὓς
ἀπό τινων ἀεὶ ἐνάγει ἱστοριῶν, ὡς ὁ Στράβων φησί. Οἱ δὲ μεθ' Ὅμηρον,
ὡς ἐκ
βραχείας τινὸς κρόκης, τοῦ ἔργου τούτου, πολυτίμητον ὑποδείξασθαι τῆς
αὐτοῦ
273
ποιήσεως πέπλον φιλοτιμησάμενοι, τάχα δὲ καὶ πρὸς χάριν μιμήσασθαι,

πολλὰ
μὲν ἐπονήσαντο, οἱ μὲν οὕτως, οἱ δ' ἄλλως, οὐδεὶς δὲ κρεῖττόν τι τῆς
τοιαύτης
ὀλιγοστίχου Ὁμηρικῆς γραφῆς ἐπραγματεύσατο καὶ γλυκύτερον.
πους». (v. 245) Δύναμις δὲ ἀπέλεθρος λέγεται ὡς ἀπὸ ἀπείρονος γῆς

κατὰ
ἐπίτασιν ἡ πολυπέλεθρος ἢ καὶ κατὰ στέρησιν ἡ μὴ δυναμένη πελέθρῳ
ἤτοι
πλέθρῳ ὑποπεσεῖν. Ἔστι δὲ πέλεθρον τὸ καὶ πλέθρον μέτρον γῆς πήχεων
ξϛʹ
διμοίρου, ὡς ἐν τοῖς Ἀπίωνος καὶ Ἡροδώρου φέρεται. ἀνάλογα δὲ πρὸς
τὸ
πέλεθρον τὸ πτολίεθρον, ῥέεθρον, πύρεθρον, φαρύγεθρον. (v. 244 – 7)
Τὸ δὲ
»ἄνδρε ὁρόω», ὁ μὲν Πάνδαρος, ὁ δὲ Αἰνείας, καινοπρεπῶς
ἐσχημάτισται.
ἐχρῆν γὰρ εἰπεῖν ἄνδρε ὁρῶ, τὸν μὲν Πάνδαρον, τὸν δὲ Αἰνείαν. ὁ δὲ
τελείαν
στίξας εἰς τὸ «ἄνδρε ὁρῶ», ἐπάγει ὡς ἀπὸ ἄλλης ἀρχῆς· ὁ μέν ἐστιν ὁ
δεῖνα,
ὁ δὲ ὁ δεῖνα. καὶ ἔστιν ὅμοιον τῷ «φημὶ κατανεῦσαι Δία Κρονίωνα,
ἀστράπτων
ἐπιδέξια». (v. 247 s.) Ἐνταῦθα δὲ καὶ γενεαλογίαν παραρρίπτων φησίν,
ὅτι Αἰνείας υἱὸς μὲν Ἀγχίσαο εὔχεται ἐκγεγάμεν, ὃ δὴ πρὸ βραχέων
ἐγράφη,
μήτηρ δέ οἵ ἐστ' Ἀφροδίτη. Ποιεῖ δὲ τοῦτο δεινῶς, ἵνα εὐθὺς προσφυῶς
κολ-
λήσῃ τὸ τῆς Ἀφροδίτης ἐπεισόδιον, πεισομένης διὰ τὸν υἱόν, ἃ
δηλωθήσεται.
(v. 250) Ὅρα δὲ καὶ ὅτι τοῦ Ὁμήρου εἰπόντος περιφραστικῶς «μή πως
φίλον
ἦτορ ὀλέσσῃς», ἀντὶ τοῦ ἀποθάνῃς, λαβὼν ἐντεῦθεν ὁ Εὐριπίδης ἔφη τὸ
»Ἕκτορός τ' ἀπόλλυται ψυχή». (v. 249 et 255) Σημείωσαι δὲ καὶ ὅτι
ἐνταῦθα
φανερῶς τὸ αὕτως καὶ τὸ οὕτως ταὐτὸν δηλοῦσι. Σθενέλου γὰρ εἰπόντος
«μηδέ
μοι οὕτω θῦνε διὰ προμάχων» ὁ Διομήδης λέγει «ἀλλὰ καὶ αὕτως εἶμι
ἀντίον
274
αὐτῶν». (v. 252) Τὸ δὲ «μή μοι φόβονδ' ἀγόρευε» ἐλλέλειπται καί πως ἡ
φράσις οὕτω συνεπισπεύδει τῇ περισπερχείᾳ τοῦ ἥρωος.
δὲ τό· καὶ ταῦτα νεκροὺς συλήσετε, ἤγουν ἀφαιρήσεσθε συλῶντες, ὅ ἐστι
σκυλεύοντες. τὸ μέντοι χυδαιότερον ἦν εἰπεῖν, ὡς καὶ ταῦτα ἐκ τῶν

νεκρῶν
συλήσετε. (v. 73 – 101) Ὅτι Πριάμου παῖδες μαντικοὶ Κασάνδρα καὶ
Ἕλενος,
ὃν Ὅμηρος οἰωνοπόλων ὄχ' ἄριστον καλεῖ, καθὰ καὶ τὸν παρ' Ἕλλησι
Κάλχαντα. διὸ καὶ πείθεται ὁ Ἕκτωρ αὐτῷ νῦν τε συμβουλεύοντι ἀφεῖναι
τὴν
μάχην καὶ ἀνελθεῖν εἰς τὴν πόλιν καὶ ἐν τοῖς ἑξῆς δὲ ὑποτιθεμένῳ τὸ πρὸς
τὸν
Τελαμώνιον μονομάχημα. Ἐκβάλλει δὲ πρὸς βραχὺ τῆς μάχης ὁ ποιητὴς
ἐνταῦθα τὸν Ἕκτορα διά τε ἄλλα οὐκ ὀλίγα καὶ ὡς ἂν τοῦ πολέμου
ἀνακωχήν
τινα ποιήσῃ τοῖς στρατεύμασι καὶ σχοίη οὕτω χώραν καὶ ὁ τοῦ
Διομήδους
καὶ Γλαύκου ἀναγνωρισμὸς καὶ παρεισδυὲν τὸ ἐντεῦθεν ἱστορικὸν
ἐπεισόδιον
ψυχαγωγήσῃ τὸν ἀκροατὴν τῇ τε καθ' ἱστορίαν γενεαλογίᾳ καὶ τῇ τοῦ
μύθου
γλυκύτητι. ὅσα δὲ καὶ ἄλλα λόγου ἄξια ὁ ποιητὴς ἐκ τῆς τοῦ Ἕκτορος
ἀναχωρή-
σεως πορίσεται, δηλώσει τὰ ἐφεξῆς. Πάνυ δὲ δεξιώτατα εἰς τοιαύτην
συμβουλὴν
ἐπελέγη ἐνταῦθα ὁ Ἕλενος. οὐ γὰρ πιθανὸν ἦν ἑτέρῳ τινὶ πεισθῆναι τὸν
μεγάθυμον Ἕκτορα ἐπὶ οὕτως ἀγεννεῖ δοκοῦντι πράγματι. φυγῇ γὰρ
ἔοικεν
ἡ ἀναχώρησις καὶ δειλίαν κατηγορεῖ καὶ ἀπόγνωσιν σωτηρίας. ἄνεισι γὰρ
ὁ Ἕκτωρ, ὡς ἂν ἡ μήτηρ εὔξηται τῇ Ἀθηνᾷ κατὰ ἑνὸς Ἀχαιοῦ τοῦ

Διομήδους,
οἷα μὴ ὂν ἑτέρως σῴζεσθαι. οὔκουν ἂν ἐπείσθη ἑτέρῳ τοιαῦτα
συμβουλεύοντι.
Ἕλενος δὲ καὶ ὡς ἀδελφὸς εὐνοεῖ καὶ ὡς μάντις οἶδε τὰ θεῖα. διὸ καὶ
πείθει τὸν
Ἕκτορα ὡς σύμβουλος ἀγαθός. Ἐν δὲ τῷ χωρίῳ τούτῳ καὶ τὸ διττὸν τῆς
εἱμαρμένης δηλοῖ ὁ ποιητὴς καὶ τὸ χρήσιμον τῆς εὐχῆς.
275
Ὀμφαλόεσσα δὲ καὶ νῦν ἀσπὶς ἡ ἔχουσα μέσον αὐτῆς ὀμφαλόν, ὅς ἐστι

κάλλος
ὑπερανεστηκός, ἐπίθετον συγκεκροτημένον ἔκ τινος ὕλης στερεᾶς, [ἐν
ἀσπίσι
μὲν χαλκῆς ἢ ἀργυρᾶς ἢ καὶ χρυσῆς, ἐν ἄλλοις δὲ καὶ ἀπό τινος ἑτεροίας.
ἐν
βιβλίοις γοῦν καὶ ἐξ ἐλέφαντος ἀπέχρησεν ὕλη πρὸς κόσμον
ὀμφαλόεντα.]
Ὅτι τὸν ἄγριον αἰχμητὴν Ἕκτορα τῆς μάχης ἀποστήσας, ὡς καὶ πρὸ
βραχέων
ἐρρέθη, ὁ ποιητὴς καὶ οὕτω μονάσας καὶ θείου τούτου προσώπου τὴν
φύλοπιν
ἀνίησι τὸ τοῦ πολέμου ἀκμαῖον καὶ ἀναπαύει τὸν ἀκροατὴν μεταπεσὼν
ἐκ
τῶν ἐναγωνίων εἰς γλυκύτητα ἱστορικῆς ὑπτιάσεως, καὶ τὸν Λύκιον
Γλαῦκον
εὑρὼν λαβὴν λόγου καὶ αὐτὸν ἐπεισοδιάσας πολλὰ δι' αὐτοῦ θαυμάσια τῇ
ποιήσει παρεμβάλλει οἷον μύθους, ἐξ ὧν τὸ τῆς ἀλληγορίας ἀνακύπτει

καλόν,
ἱστορίας, γενεαλογίας, γνωμολογίας, ἔθη παλαιὰ καὶ ἄλλα οὐκ ὀλίγα, δι'
ὧν τό τε μονοειδὲς τῆς γραφῆς ἐξαιρεῖ τῆς ποιήσεως καὶ πολυμαθῆ ποιεῖ
τὸν
ἀκροατήν. (v. 120) Ὅτι μονομαχικὸν τὸ «ἐς μέσον ἀμφοτέρων συνίτην
μεμαῶτε μάχεσθαι». Περὶ Γλαύκου δὲ καὶ Διομήδους ὁ λόγος.
ἀμφοτέρους
δὲ λέγει τὸν Ἀχαιϊκὸν στρατὸν καὶ τὸν Τρωϊκόν. (v. 123 – 6) Ὅτι πρὸς
τὸν
ἐξαίφνης ἐκ μὴ δοκοῦντός τινος θρασυνόμενον εἰς ἔριν κατὰ τῶν εἶναί τι
δοκούν-
των καλῶς ἂν ἐρεῖ τις τὸ τοῦ Διομήδους πρὸς Γλαῦκον «τίς δὲ σύ ἐσσι
φέριστε
κατὰ θνητῶν ἀνθρώπων; οὐ μὲν γάρ ποτε ὄπωπα μάχῃ ἐνὶ κυδιανείρῃ τὸ
πρίν. ἀτὰρ μὲν νῦν πολὺ προβέβηκας πάντων σῷ θάρσει, ὅτ' ἐμὸν
δολιχόσκιον
ἔγχος ἔμεινας», ὃ διασαφητικόν ἐστι τοῦ κατὰ τὸν Γλαῦκον θάρσους,
εἴπερ
ὑπέμεινεν ἀντιστῆναι τῷ τηλικούτῳ Διομήδει. (v. 123)
276
καὶ τὸ τοῦ Γεωγράφου· Κώρυκος αἰγιαλὸς περὶ Λυκίαν, εἶτα Φάσηλις

τρεῖς
ἔχουσα λιμένας, πόλις ἀξιόλογος καὶ λίμνη. ταύτης ὑπέρκειται ὄρος τὰ
Σόλυμα. Ἰστέον δὲ καὶ ὅτι μέχρι καὶ νῦν σῴζεταί πως τὸ τῶν ῥηθέντων
Σολύ-
μων ἐθνικὸν ὄνομα. τόπος γάρ ἐστιν ὀχυρώτατος περί που τὴν Λυκίαν,
οὗ οἱ
ἐγχώριοι βαρβαρικώτερον τοῖς ἐκεῖ καλοῦνται Τζέλυμοι. Καὶ ὅτι τοὺς ἐν
Ὀδυσσείᾳ Σολύμους, ὡς ὁ Γεωγράφος λέγει, ἔπλασεν ὁ ποιητὴς
ἀναλόγως
τῇ πλάνῃ καὶ τοῖς τόποις, ἔνθα ὁ Ὀδυσσεὺς ἔπλεε, καὶ οὐ τούτους τοὺς ἐν
Πισι-
δίᾳ λέγει. Περὶ δὲ τῶν ῥηθέντων Λυκίων Σολύμων φασὶ καὶ ὅτι Σόλυμοι
οὗτοι Μινύαι ἀπὸ Μίνωος ἐκαλοῦντο, οὗ ἀδελφοὶ Σαρπηδὼν καὶ
Ῥαδάμανθυς,
Λύκος δὲ ἢ Λύκων ὁ Πανδίονος ἐπελθὼν Λυκίους αὐτοὺς
προσηγόρευσεν.
Ὅρα δὲ ὅτι τὰ μὲν τῆς γενεαλογίας διεξοδικώτερον ὁ Γλαῦκος διῆλθεν,
ἐμπλα-
τυνάμενος αὐτοῖς λαμπρότερον. τὰ μέντοι κατὰ τὴν Χίμαιραν καὶ τοὺς
Σολύ-
μους, ἔτι δὲ καὶ τὰς Ἀμαζόνας, ὧν καὶ αὐτῶν ὁ Βελλεροφόντης
περιγέγονε,
πάνυ γοργῶς ἐπέτεμεν. οὐ γὰρ ἔδει ἐν ἀκμῇ πολέμου καὶ τοιούτοις αὐτὸν
μάτην ἐναδολεσχεῖν πατραγαθίας ἐκτιθέμενον ἔξω καιροῦ, ἐφ' οἷς οὐ περὶ
τοιούτων τινῶν ἠρώτηται, ἀλλὰ «τίς δὲ σύ ἐσσι φέριστε». εἶπεν οὖν τὰ

μὲν
τῆς Χιμαίρας ἐν στίχοις τέσσαρσι, τὰ δὲ τῶν Σολύμων ἐν δυσί, τὰ δὲ τῶν
Ἀμαζόνων ἐν ἑνί. (v. 186) Φησὶ γὰρ «τὸ τρίτον αὖ κατέπεφνεν Ἀμαζόνας
ἀντιανείρας», στενώσας μὲν τὸ περὶ τῶν Ἀμαζόνων διὰ τὸ μὴ πάνυ

ἔνδοξον
τοῦ πρὸς γυναῖκας πολέμου, εἰ καὶ ἀντιάνειραι ἦσαν, πλεῖον δέ τι περὶ
τῶν
Σολύμων εἰπὼν διὰ τὸ ἐνδοξότερον, οὕς, ὡς ἐδηλώθη, κυδαλίμους ἔφη,

277
στόματι, ὃς τακεὶς κατειργάσατο ἐκείνην, καὶ ὅσα ἄλλα μῦθοι ἐθρύλησαν
ἀναιδεῖς (v. 200) Τὸ δὲ «ἀλλ' ὅτε δὴ καὶ κεῖνος ἀπήχθετο πᾶσι θεοῖσιν»
ἄκραν τοῦ ἥρωος δυσπραγίαν ἐμφαίνει. Ὡς μὲν γὰρ τῷ Διῒ ἀπήχθετο καὶ
τῇ Ἥρᾳ, ἡ τῆς βασιλείας δηλοῖ ἔκπτωσις, ὡς δὲ Ἄρεϊ καὶ Ἀθηνᾷ, τοῖς
ἐπιστατοῦσι τῆς μάχης, ὁ φόνος παριστᾷ τοῦ υἱοῦ, Ἄρτεμις δὲ τὴν
θυγατέρα
κτείνασα οὐκ ἂν εἴη τὸν πατέρα στέργουσα. οὐ μὴν οὐδὲ Δημήτηρ φιλεῖ
τὸν τῇ
ἐρημίᾳ κληρωθέντα, οὐδ' Ἀπόλλων τὸν κακόμοιρον. ὅμοια δέ τινα καὶ
ἐπὶ
τῶν ἄλλων ἔστιν εἰπεῖν. Σημείωσαι δὲ ὅτι τὸ μὲν ἐφεξῆς τοῦ λόγου καὶ
ἀκό-
λουθον ἦν μετὰ τὴν Λαοδάμειαν περὶ τῶν λοιπῶν ἀπερικόπως εἰπεῖν
ἀδελφῶν,
οἷον ὅτι Λαοδάμεια μὲν ἔτεκε Σαρπηδόνα, Ἴσανδρον δὲ Ἄρης ἀνεῖλεν,
Ἱππό-
λοχος δ' ἐμ' ἔτικτεν. Ὅμηρος δὲ βραχὺ περικόψας τὴν τοιαύτην
γενεαλογίαν
ἐπενέβαλε τὴν τοῦ Βελλεροφόντου δυσδαιμονίαν, εἶτα πάλιν εἰς τὴν
γενεαλο-
γίαν ἐπανέβη, οὐ μόνον διὰ ποικιλίαν γραφῆς, ἀλλὰ καὶ ἄλλας πολλὰς
αἰτίας,
ἃς ὁ ἐχέφρων ἐπινοήσεται. (v. 201) Τὸ δὲ Ἀλήϊον πεδίον κατὰ τοὺς
παλαιοὺς
ἢ παρὰ τὴν ἐκεῖ τοῦ ἥρωος ἄλην, ὅ ἐστι πλάνην, ὠνομάσθη. διὸ καί,
ὥσπερ
ἀνωτέρω ἐν τῷ «τέμενος ἔταμον» [καὶ «ἔτεκε τέκνα»], οὕτω καὶ ὧδε
χρησά-
μενος ἐτυμολογίας τρόπῳ φησὶ «κατὰ πεδίον Ἀλήϊον ἀλᾶτο», ἢ διότι
ἐστέρηται
ληΐων διὰ τὴν ἐρημίαν. Τινὲς δὲ ἐδάσυναν τὴν ἄρχουσαν παρὰ τὸν ἅλα,
φάμενοι
ἅλας φέρειν τὸν τόπον ἐκεῖνον. Τοῦ δὲ τοιούτου πεδίου σὺν ἄλλοις
μέμνηται
καὶ Ἡρόδοτος τῆς Κιλικίας τε αὐτὸ εἰδὼς καὶ στρατοπεδεύσασθαί ποτε
εἰπὼν
περὶ αὐτὸ στρατηγοὺς Δαρείου τοὺς κατὰ Ἑλλήνων. [Ἰστέον δὲ ὅτι ἐκ
τοῦ,

278
ἄκραν τοῦ ἥρωος δυσπραγίαν ἐμφαίνει. Ὡς μὲν γὰρ τῷ Διῒ ἀπήχθετο καὶ
τῇ Ἥρᾳ, ἡ τῆς βασιλείας δηλοῖ ἔκπτωσις, ὡς δὲ Ἄρεϊ καὶ Ἀθηνᾷ, τοῖς
ἐπιστατοῦσι τῆς μάχης, ὁ φόνος παριστᾷ τοῦ υἱοῦ, Ἄρτεμις δὲ τὴν
θυγατέρα
κτείνασα οὐκ ἂν εἴη τὸν πατέρα στέργουσα. οὐ μὴν οὐδὲ Δημήτηρ φιλεῖ
τὸν τῇ
ἐρημίᾳ κληρωθέντα, οὐδ' Ἀπόλλων τὸν κακόμοιρον. ὅμοια δέ τινα καὶ
ἐπὶ
τῶν ἄλλων ἔστιν εἰπεῖν. Σημείωσαι δὲ ὅτι τὸ μὲν ἐφεξῆς τοῦ λόγου καὶ
ἀκό-
λουθον ἦν μετὰ τὴν Λαοδάμειαν περὶ τῶν λοιπῶν ἀπερικόπως εἰπεῖν
ἀδελφῶν,
οἷον ὅτι Λαοδάμεια μὲν ἔτεκε Σαρπηδόνα, Ἴσανδρον δὲ Ἄρης ἀνεῖλεν,
Ἱππό-
λοχος δ' ἐμ' ἔτικτεν. Ὅμηρος δὲ βραχὺ περικόψας τὴν τοιαύτην
γενεαλογίαν
ἐπενέβαλε τὴν τοῦ Βελλεροφόντου δυσδαιμονίαν, εἶτα πάλιν εἰς τὴν
γενεαλο-
γίαν ἐπανέβη, οὐ μόνον διὰ ποικιλίαν γραφῆς, ἀλλὰ καὶ ἄλλας πολλὰς
αἰτίας,
ἃς ὁ ἐχέφρων ἐπινοήσεται. (v. 201) Τὸ δὲ Ἀλήϊον πεδίον κατὰ τοὺς
παλαιοὺς
ἢ παρὰ τὴν ἐκεῖ τοῦ ἥρωος ἄλην, ὅ ἐστι πλάνην, ὠνομάσθη. διὸ καί,
ὥσπερ
ἀνωτέρω ἐν τῷ «τέμενος ἔταμον» [καὶ «ἔτεκε τέκνα»], οὕτω καὶ ὧδε
χρησά-
μενος ἐτυμολογίας τρόπῳ φησὶ «κατὰ πεδίον Ἀλήϊον ἀλᾶτο», ἢ διότι
ἐστέρηται
ληΐων διὰ τὴν ἐρημίαν. Τινὲς δὲ ἐδάσυναν τὴν ἄρχουσαν παρὰ τὸν ἅλα,
φάμενοι
ἅλας φέρειν τὸν τόπον ἐκεῖνον. Τοῦ δὲ τοιούτου πεδίου σὺν ἄλλοις
μέμνηται
καὶ Ἡρόδοτος τῆς Κιλικίας τε αὐτὸ εἰδὼς καὶ στρατοπεδεύσασθαί ποτε
εἰπὼν
περὶ αὐτὸ στρατηγοὺς Δαρείου τοὺς κατὰ Ἑλλήνων. [Ἰστέον δὲ ὅτι ἐκ
τοῦ,
ὡς ἐρρέθη, ἀλῶ, οὗ παράγωγον ἡ ἄλη, ὧν πρωτότυπα, ὡς ἀλλαχοῦ
δηλοῦται,
τὸ πλανῶ καὶ ἡ πλάνη, καὶ ὁ ἠλεὸς γίνεται, ὅπερ ἐστὶ μάταιος, οὗ κλητικὴ
«ἠλεέ»

279
κοῦροι, λαοδάμας ἂν εἴη καὶ ἐκεῖνος, ταὐτὸν δ' εἰπεῖν λαγέτας καθ'
ἕτερον
ποιητήν. Ἐπαύξει δ' ἐνταῦθα τὴν δυσπραγίαν τοῖς πεσοῦσιν, εἰ καὶ ὑπὸ
θείοις
προσώποις πίπτουσι, Λαοδάμεια μὲν ὑπ' Ἀρτέμιδι, Ἴσανδρος δὲ ὑπὸ
Ἄρεϊ,
ὃς αὐτὸν μαρνάμενον Σολύμοισι κατέκτανε. καὶ ὅρα τὸ κατέκτανεν
ἐντελῶς
ῥηθὲν καὶ οὐ κατὰ τὸ «Ἄρτεμις ἔκτα», ὃ ἀνωτέρω κεῖται. (v. 206) Ὅτι
τῆς
αὐτῆς ἐννοίας τὸ «Ἱππόλοχος δέ μ' ἔτικτε», καὶ τὸ «ἐκ τοῦ μέ φημι
γενέσθαι»
ἀξιωματικῶς κειμένου καὶ ἐνταῦθα τοῦ φημί καὶ κατὰ κριτικὴν
ἀπόφανσιν.
Ἔχει δέ τι καὶ σεμνὸν ὁ λόγος, φαμένου τοῦ Γλαύκου, ὡς καὶ ἔτικτέ με ὁ
Ἱππόλοχος καὶ ἐγὼ κηρύττω τοῦτο οἷα μὴ αἰδούμενος τὴν ἐκ τοιούτου
ἀνδρὸς
γέννησιν. Καταστατικὴ δὲ τοῦτο ἔννοια, συμπληροῦσα τὴν τοῦ Γλαύκου
ἐπὶ
τῇ κατ' αὐτὸν γενεαλογίᾳ διήγησιν. τὸ δὲ μάλιστα συμπληρωτικὸν ταύτης
μετ' ὀλίγα κείσεται. (v. 207 – 9) Ὅτι Ἱππόλοχος πέμπων εἰς Τροίαν τὸν
υἱὸν
Γλαῦκον «μάλα πόλλ' ἐπέτελλεν αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι
ἄλλων
μηδὲ γένος πατέρων αἰσχυνέμεν, οἳ μέγ' ἄριστοι γένοντο». καὶ ἔστιν ἡ
παραίνεσις
πρέπουσα εὐγενέσι καὶ ἀγαθοῖς πατράσι πρὸς ὁμοίους υἱούς. Εἴρηκε δὲ
καί
τις παλαιὸς ῥήτωρ πρὸς Ῥωμαῖον στρατηγόν, ἐρωτήσαντα ὅ τι θέλει ἐξ
αὐτοῦ,
τὸ Ὁμηρικὸν τοῦτο ἔπος τὸ «αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον εἶναι ἄλλων»,
ὡς
καὶ ὁ Στράβων ἱστορεῖ. Ἔοικε δὲ ἀνενδεὴς ἐκεῖνος ὁ ῥήτωρ εἶναι. διὸ καὶ
μηδενὸς ἔφη ἑτέρου προσδεῖσθαι ἢ τοῦ εἰσαεὶ τὸν στρατηγὸν προέχειν

τῶν κατ'
αὐτόν, ὡς οἷα καὶ φιλούμενον αὐτῷ. (v. 211) Ὅτι τὸ «ταύτης τοι γενεῆς
τε καὶ
αἵματος εὔχομαι εἶναι» ἔννοιά ἐστὶ τῷ Γλαύκῳ συμπληρωτικὴ καὶ αὐτὴ
280
μετ' ὀλίγα κείσεται. (v. 207 – 9) Ὅτι Ἱππόλοχος πέμπων εἰς Τροίαν τὸν
υἱὸν
Γλαῦκον «μάλα πόλλ' ἐπέτελλεν αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι
ἄλλων
μηδὲ γένος πατέρων αἰσχυνέμεν, οἳ μέγ' ἄριστοι γένοντο». καὶ ἔστιν ἡ
παραίνεσις
πρέπουσα εὐγενέσι καὶ ἀγαθοῖς πατράσι πρὸς ὁμοίους υἱούς. Εἴρηκε δὲ
καί
τις παλαιὸς ῥήτωρ πρὸς Ῥωμαῖον στρατηγόν, ἐρωτήσαντα ὅ τι θέλει ἐξ
αὐτοῦ,
τὸ Ὁμηρικὸν τοῦτο ἔπος τὸ «αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον εἶναι ἄλλων»,
ὡς
καὶ ὁ Στράβων ἱστορεῖ. Ἔοικε δὲ ἀνενδεὴς ἐκεῖνος ὁ ῥήτωρ εἶναι. διὸ καὶ
μηδενὸς ἔφη ἑτέρου προσδεῖσθαι ἢ τοῦ εἰσαεὶ τὸν στρατηγὸν προέχειν

τῶν κατ'
αὐτόν, ὡς οἷα καὶ φιλούμενον αὐτῷ. (v. 211) Ὅτι τὸ «ταύτης τοι γενεῆς
τε καὶ
αἵματος εὔχομαι εἶναι» ἔννοιά ἐστὶ τῷ Γλαύκῳ συμπληρωτικὴ καὶ αὐτὴ
γενεαλο-
γίας. Ἐντεῦθεν καὶ ὁ Κυνικὸς Ἀντισθένης χρησάμενος πρὸς τὸν
ἀνακρίνοντα τὸ
γένος αὐτοῦ εἰπών, ὡς ἐμοὶ πατὴρ μὲν ἦν τῷ ἀγκῶνι ἀπομυσσόμενος,
ἤγουν τα-
ριχέμπορος καὶ τὰ ἑξῆς, ἐπάγει τὸ «ταύτης τοι γενεῆς τε καὶ αἵματος
εὔχομαι
εἶναι». Τὸ δὲ αἵματος ἀντὶ τοῦ σπέρματός φασιν οἱ σοφοί, ὡς τοῦ
σπέρματος ὕλην
τὸ αἷμα ἔχοντος. (v. 212 – 25) Ὅτι ἐγήθησεν ὁ Διομήδης ἀναγνωρίσας
τὸν
Γλαῦκον ξένον πατρῷον. Διὸ καὶ τὸ ἔγχος καταπήξας ἐπὶ χθονὶ καὶ
ἀργίαν
αὑτοῦ καταγνοὺς μειλιχίοις λόγοις δηλαδὴ προσηύδα ποιμένα λαῶν «ἦ
ῥά
νύ μοι ξεῖνος πατρώϊός ἐσσι παλαιός». Εἶτα ἐπεξηγούμενος πῶς ξένος
πατρῷος ὁ Γλαῦκος αὐτῷ, ἑταῖρος δηλαδὴ ἀπὸ ξενίας τῆς οὐκ ἐξ ἑαυτοῦ,
ἀλλ' ἐκ πατέρων ἤτοι προγόνων, διηγεῖται οὕτω, γνώριμα λέγων καὶ διὰ
τοῦτο
πιστευόμενος «Οἰνεὺς γάρ ποτε δῖος ἀμύμονα Βελλεροφόντην», πρὸ τῆς
εἰς
281
ἔκτοσθε δὲ λευκοὶ ὀδόντες ἀργιόδοντος ὑὸς θαμέες ἔχον ἔνθα καὶ ἔνθα,
εὖ καὶ
ἐπισταμένως, μέσσῃ δ' ἐνὶ πῖλος ἀρήρει. τήν ῥά ποτ' ἐξ Ἐλεῶνος
Ἀμύντορος
Ὀρμενίδαο ἐξέλετο Αὐτόλυκος, πυκινὸν δόμον ἀντιτορήσας, Σκάνδειαν
δ'
ἄρα δῶκε Κυθηρίῳ Ἀμφιδάμαντι». Ἀμφιδάμας δὲ τῷ Κρητικῷ Μόλῳ
«δῶκε
ξεινήϊον εἶναι, αὐτὰρ ὅ», τουτέστιν ὁ Μόλος, «Μηριόνῃ δῶκεν ᾧ παιδί»,
τουτέστι τῷ ἰδίῳ υἱῷ, «φορῆναι. δὴ τότ' Ὀδυσσῆος πύκασε κάρη
ἀμφιτεθεῖσα»,
ἤγουν πυκινῶς καὶ στερεῶς ἐκάλυψε τὴν τοῦ ἥρωος κεφαλήν. Καὶ ὅρα
καινήν
τινα περιπέτειαν πράγματος, πυκάζει γὰρ νῦν προγονικὴ περικεφαλαία
τὴν
Ὀδυσσέως κεφαλήν, ἐλθοῦσα διὰ πολλῶν. ἣν πάλαι μὲν ὁ κλέπτης
πάππος
Αὐτόλυκος ὑφείλετο, νῦν δὲ ὁ Μηριόνης εἶχε κτησάμενος ἐκ διαδοχῆς.
Ὅρα
δὲ καὶ ὡς, καθά που τὸ τοῦ βασιλέως γενεαλογικῶς ἐξέθετο σκῆπτρον,
οὕτω
κἀνταῦθα τὴν τοῦ Μηριόνου κυνέην, καὶ ὅτι, ὥσπερ ἐκεῖ τῇ λέξει τοῦ
ἔδωκεν
ἐπλεόνασεν, οὕτω καὶ ἐνταῦθα διὰ τὸ καίριον, καὶ ὅτι ποικιλίαν ἱκανὴν
καὶ
ὁ παρὼν ἔχει τόπος, ὡς εἴρηται, τόπους τε ἐκτιθείς· τὸν Ἐλεῶνα, τὴν
Σκάν-
δειαν, τὰ Κύθηρα, καὶ ἡρωϊκῶν μεμνημένος προσώπων, καὶ
περικεφαλαίας
διαφόρους ἐκτιθείς, ὧν ἡ ἑτέρα ξενίζουσα, καὶ οὕτως ἀνεγείρας τὸ τῆς
ἀφηγή-
σεως ὕπτιον, καὶ τὸν ἀκροατὴν ἀφυπνίσας οἷον εἰς ἐναγώνιον. καὶ οὕτω
μὲν
ταῦτα. Τοῦ δὲ χωρίου τὰ κατὰ μέρος τοιαῦτα. (v. 256) Φάσγανον μὲν
ἀναγ-
καίως ἤτοι ξίφος, ὡς Ὅμηρος ἑρμηνεύει, ἑκάτερος τῶν κατασκόπων
λαμβάνει
ἐκ φυλάκων, βιὸν δὲ μόνος Ὀδυσσεύς, ὡς προμηθὴς τοῦ μέλλοντος καὶ
εἰδὼς αὐτὸν μάλιστα χρήσιμον ἐν τοῖς κατὰ νύκτα δόλοις.
282
ἐκείνῳ στολὴν φορεῖν βαρβαρικήν. Δοκεῖ δὲ ἡ δεδηλωμένη Παλαίσκηψις
διαστολὴν ἔχειν πρὸς νεωτέραν Σκῆψιν, ἧς ὁ πολίτης Σκήψιος.] (v. 230)

Τὸ
δὲ «εἰληλούθει» καὶ πρὸ αὐτοῦ τὸ «εἰλήλουθα», ὅσαις κατὰ τὸν
Ἀλεξανδρέα
Ἡρακλείδην διαλέκτοις πεποίηται, προδεδήλωται σαφῶς. Ἐν τούτοις δὲ
σημείωσαι, ὡς οὐδὲν ὤνησεν οὔτε νῦν τὸν Ἰφιδάμαντα οὔτε μετ' ὀλίγα
τὸν
ἀδελφὸν Κόωνα, εἴπερ Ἀντήνορος παῖδές εἰσι, τοῦ, ὡς δεδήλωται,
προξένου
τῶν Ἀχαιῶν καὶ διὰ τοῦτο φίλου. πολέμιοι γὰρ ἐπεξιόντες τῷ βασιλεῖ τῶν
ἴσων μετέχουσι, καὶ τοῦ φιλεῖν ἐπίπροσθεν τὸ πολεμεῖν θέμενοι

ἀντιπολεμοῦνται,
ὃ καὶ Γλαῦκος, εἰ τῷ Διομήδει ἀντισταίη, πάθοι ἄν. καὶ ῥίπτειν ἐθέλοντες
πίπτουσι, καὶ οὐδὲ ὁ ἀνελὼν αὐτοὺς παρανομεῖ. οὐ γὰρ μιαρός, φασίν, ὁ
ἐν
πολέμῳ φόνος. Σημείωσαι δὲ ὡς τὸ κατὰ τὴν γενεαλογίαν τοῦ
Ἰφιδάμαντος
χωρίον ἀσάφειάν τινα ἔχει, οὐ μόνον διὰ τὸ συντόμως φρασθῆναι, ἀλλὰ
καὶ
διὰ τὴν τῶν πραγμάτων περιβολῆς νόμῳ μετάταξιν. Τὸ δέ γε κατὰ φύσιν
ἔχει
οὕτως. Ἀντήνορος τοῦ Τρωϊκοῦ γυνὴ ἡ Θεανὼ ἐκ Θρῄκης. ταύτης πατὴρ
ὁ
Κισσῆς, οἰκῶν ἐν Θρᾴκῃ, πρὸς ὃν σταλεὶς ὁ ἔγγονος Ἀντηνορίδης
Ἰφιδάμας
ὡς μητροπάτορα καὶ τραφεὶς ἐκεῖ, ἔγημε θυγατέρα ἐκείνου. (v. 233 – 7)
Ὅτι διὰ πιθανότητα πλάττων ὁ ποιητὴς τὸν βασιλέα καὶ ἀποτυγχάνοντά
ποτέ φησιν «Ἀτρείδης μὲν ἥμαρτε, παραὶ δέ οἱ ἐτράπετ' ἔγχος. Ἰφιδάμας
δέ»,
ὁ προσεχῶς ἱστορηθείς, «κατὰ ζώνην θώρηκος ἔνερθε νύξεν, ἐπὶ δ' αὐτὸς
ἔρεισε
βαρείῃ χειρὶ πιθήσας. οὐδ' ἔτορε ζωστῆρα παναίολον, ἀλλὰ πολὺ πρὶν
ἀργύρῳ
ἀντομένη μόλιβος ὣς ἐτράπετ' αἰχμή». (v. 238 – 40)
283
ἵνα ἔργοις αὐτοῖς ἀνδρεῖος ἀναδειχθεὶς συστήσῃ, ὡς καὶ εὐγενής ἐστιν

οὐδὲν
ἔλαττον τῶν ἀμφὶ τὸν Πρίαμον. (v. 448 – 53) Φησὶ γὰρ «δαιμόνι', ἀλλὰ
καὶ
αὐτὸς ἐναντίος ἵστασ' ἐμεῖο, ὄφρα ἴδῃ», ἤγουν θεάσῃς, «οἷος Ζηνὸς
γόνος
ἐνθάδ' ἱκάνω. ὃς πρῶτον Μίνωα τέκε Κρήτῃ ἐπίουρον», ὅ ἐστι φύλακα,
ὡς
προδεδήλωται, ταὐτὸν δ' εἰπεῖν βασιλέα. «Μίνως δ' αὖ τέκεθ' υἱὸν
ἀμύμονα
Δευκαλίωνα, Δευκαλίων δ' ἐμὲ τίκτε, πολέεσσ' ἄνδρεσσιν ἄνακτα, Κρήτῃ
ἐν εὐρείῃ». (v. 453 s.) Εἶτα καὶ ἐκφοβῶν τὸν ἀντίπαλόν φησιν «νῦν δ'
ἐνθάδε
νῆες ἔνεικαν σοί τε κακὸν καὶ πατρὶ καὶ ἄλλοισι Τρώεσσιν», ὅπερ ἐπὶ
μεγάλου
παρῳδηθήσεταί ποτε κακοῦ. Καὶ ὅρα ὡς καὶ ἐνταῦθα Ἰδομενεὺς
ἁπλοϊκῶς
οὕτω ἀντικρὺ τοῦ ἐχθροῦ ἑστὼς τὴν ἑαυτοῦ γενεαλογίαν σεμνολογεῖ,
ἐρωτηθεὶς
ὑπ' οὐδενός, ὥς που ὁ Γλαῦκος ὑπὸ Διομήδους, ἀλλ' αὐθαιρέτως
περιαυτολογῶν
οὐ μόνον εἰς ἔκπληξιν τοῦ ἀνθισταμένου, ἀλλὰ καὶ διότι ἐν τῇ ῥαψῳδίᾳ
ταύτῃ
φιλόλαλον ἀφελῶς τὸ ἦθος τοῦ Ἰδομενέως πλάττεται. (v. 452) Ἰστέον δὲ
καὶ ὡς, εἰ Δευκαλίων πατὴρ τῷ Ἰδομενεῖ, ἄρα Δευκαλιωνίδης αὐτός,
ὥστε
ὅπου Δευκαλίδην εἶπεν αὐτόν, κατὰ συγκοπὴν ἐκ τοῦ Δευκαλιωνίδης
τοῦτο
ἔφη. (v. 450) Καὶ ὅτι πρῶτον Μίνωα τεκεῖν λέγεται Ζεὺς οὐχ' ἁπλῶς ἐν
ἅπασιν υἱοῖς, ἀλλ' ἐν τῷ κατὰ τὸν Μίνωα φύλῳ τῷ κατὰ βάθος. εἰ γὰρ καὶ
πάντων τῶν τοιούτων πατὴρ ὁ Ζεύς, ἀλλὰ κυρίως πρώτου τοῦ Μίνωος,
τῶν
δὲ ἐφεξῆς ὡς πρόγονος. Ὅρα δὲ καὶ ὡς διχῶς ἔφη «τέκετο υἱόν»
παθητικῶς
καὶ «Μίνωα τέκεν» ἐνεργητικῶς. (v. 453) Εὐρεῖα δὲ Κρήτη διὰ τὸ τῆς
νήσου
284
ὁ ταῦτ' ἔχων, ὁποῖος καὶ ὁ Εὐχήνωρ ἐνταῦθα παραδίδοται ὁ ἐκ Κορίνθου.
ἧς ἄλλα μὲν μυρία σεμνὰ περιᾴδεται, ὧν ἔνια καὶ ἐν τῷ Καταλόγῳ τῶν

νεῶν
ἔκκειται ἐν βραχεῖ, ὁ δὲ κατ' αὐτὴν οἶνος οὐ πάνυ τι εὐλογεῖται, οἷα
σκληρός,
φασί. παράγεται οὖν Ἄλεξις γράφων οὕτω «οἶνος ξενικὸς παρῆν. ὁ γὰρ
Κορίν-
θιος βασανισμός ἐστι». Ταύτης τῆς πόλεως περιώνυμος καὶ ὁ
Ἀκροκόρινθος,
ὃς ἤλεγξέ ποτε φιλόσοφον ὀφρὺν βρενθυομένην ἀτελεσφόρητα.
Ἱστορεῖται
γὰρ ὁ τοῦ Σωφρονίσκου φιλόσοφος ὁ καὶ δοξάσας καὶ διαμιλληθεὶς πρὸς
Ζήνωνα,
ὅτι ὁ σοφὸς πάντως ἂν εἴη καὶ στρατηγὸς ἀγαθός, πιστευθῆναι μὲν ὑπ'
Ἀντιγό-
νου τὸν Ἀκροκόρινθον, καταστρατηγηθῆναι δὲ ὑπὸ τοῦ Σικυωνίου
Ἀράτου.]
(v. 663) Γενεαλογία δὲ τοῦ Εὐχήνορος αὕτη. Μελάμποδος υἱὸς ὁ ἐν
Ὀδυσσείᾳ
Μάντιος, οὗ Κλεῖτος, οὗ Κοίρανος, οὗ Πολύϊδος, οὗ Εὐχήνωρ καὶ
Κλεῖτος, οἳ
Θήβας ἑλόντες σὺν τοῖς Ἐπιγόνοις εἶτα εἰς Τροίαν ἔρχονται, καὶ θνῄσκει
μὲν
Εὐχήνωρ ὑπ' Ἀλεξάνδρου. (v. 665) Σημείωσαι δὲ τὸ «εὖ εἰδὼς κῆρα». οὐ
γὰρ ὥσπερ τόξων εὖ εἰδὼς καὶ πολέμων εὖ εἰδὼς κατὰ γενικὴν σύνταξιν,
οὕτω
καὶ νῦν. ἐκεῖνο μὲν γὰρ καὶ πάντα τὰ κατ' ἐκεῖνο ἐπιστήμην δηλοῦσι καὶ
ἔχουσι
τὸ εἰδώς κείμενον ἀντὶ τοῦ ἐπιστήμην ἔχων καὶ ὢν ἐπιστήμων, ἐνταῦθα
δὲ ἡ
σημασία οὐ τοιαύτη. οὐ γὰρ περὶ τέχνης καὶ ἐπιστήμης ὁ λόγος, ἀλλ'
εἴδησις
μόνη δηλοῦται ψιλή. Δῆλον δὲ ὅτι, ὥσπερ φῶ φωνή, ζῶ ζωή, ῥῶ ῥωή καὶ
ἐρωή
κατὰ πρόσληψιν συλλαβῆς, οὕτω καὶ θῶ θωή, ἡ κατατιθεμένη ζημία, ἣν
ὁ
μὴ πάσχων ἀθῷος λέγεται, ὅ τινες μὲν προπαροξύνουσι τῶν παλαιῶν,
285
ἐμπλατυνόμενος ἀφελέστερον τοῖς οἰκείοις, εὐγενέστερον ἐμφαίνει

ἑαυτόν. λα-
βὼν τὰς τοῦ ἐγκωμίου ἀρχὰς ἐκ τῶν ἤδη ῥηθέντων ὡς ὑπὸ διδασκάλου
τοῦ
Ἀπόλλωνος, καί φησιν (v. 203 – 5) «ἴδμεν δ' ἀλλήλων γενεὴν, ἴδμεν δὲ
τοκῆας,
πρόκλυτ' ἀκούοντες ἔπεα θνητῶν ἀνθρώπων», ἤγουν προηκουσμένας
ἱστορίας.
»ὄψει δ' οὔτ' ἄρ πω σὺ ἐμοὺς ἴδες, οὔτ' ἂρ ἐγὼ σούς». (v. 206 – 9) Καὶ
οὕτω
προοιμιασάμενος ἐπάγει «φασὶ σὲ μὲν Πηλῆος ἀμύμονος ἔκγονον εἶναι,
μητρὸς
δ' ἐκ Θέτιδος καλλιπλοκάμου ἁλοσύδνης. αὐτὰρ ἐγὼ υἱὸς μεγαλήτορος
Ἀγχίσαο εὔχομαι ἐκγεγάμεν», ἤγουν γενέσθαι, «μήτηρ δέ μοί ἐστ'
Ἀφροδίτη». Καὶ ὅρα ὅπως ὁ ποιητὴς κἀνταῦθα παλιλλογεῖ ἐπὶ τῆς τῶν
ἡρώων
γενεαλογίας, καὶ ὅτι τὰ μὲν πρῶτα, ὡς ἐκ τοῦ σοφοῦ Ἀπόλλωνος
λεγόμενα,
στρυφνότερον ἐγράφη καὶ γοργότερον καὶ ἐναγωνίως κατὰ σύγκρισιν, ἔτι
δὲ καὶ
σεμνότερον διὰ τὴν μνήμην τοῦ προγόνου Διὸς ἐν τῷ «καὶ σέ φασιν
Ἀφροδίτης
ἐκγεγάμεν, κεῖνος δὲ χερείονος ἐκ θεοῦ ἐστιν. ἣ μὲν γὰρ Διός ἐστιν, ἣ δ'
ἐξ
ἁλίοιο γέροντος». Ταῦτα δὲ νῦν τὰ τοῦ Αἰνείου ὑπτίως ἔχουσι διὰ τὸ
πλατὺ καὶ
ἀφηγηματικώτερον, καὶ οὐδὲ πάνυ σεμνῶς διὰ τὸ σιγᾶσθαι τὸν Δία. φησὶ
γάρ·
φασὶ σὲ μὲν τοιόνδε εἶναι, ἐγὼ δὲ τοιῶνδε γονέων εἰμί, ὡς ἀνωτέρω
εἴρηται.
Καὶ ὅρα τὴν πρὸ ὀλίγων ὑπολαληθεῖσαν τοῦ σχήματος ἐξαλλαγὴν ἐν τῷ
«φασὶ
σὲ μὲν ἔκγονον εἶναι γονέων τοιῶνδε, ἐγὼ δέ εἰμι» τοιῶνδε. οὐ γὰρ εἶπεν,
ὥς
φασι σὲ μὲν τοιόνδε, ἐμὲ δὲ τοιόνδε, ἵνα μὴ δόξῃ γελοῖος. ἐπὶ μὲν γὰρ τοῦ
Ἀχιλλέως οἰκεῖον τὸ «φασὶ σέ». οὐ γὰρ οἶδεν ἀκριβῶς τὰ ἐκείνου. ἑαυτὸν

286
φημ' ἐπέεσσί γε νηπυτίοισιν ὧδε διακριθέντε μάχης ἐξαπονέεσθαι». Καὶ

ὅρα ὡς
ἐνταῦθα ὁ Αἰνείας νηπύτιον παραλαλεῖ τὸν Ἀχιλλέα διὰ τό, ὡς ἐρρέθη,
κατ'
αὐτοῦ πρωτολογῆσαι. τίς δὲ ὁ νηπύτιος, εἴρηται. τρὶς δὲ ἡ λέξις αὕτη ἐν
τούτοις
κεῖται. (v. 213 – 4) Ὅτι εὐγενείας δηλωτικὸν τὸ «εἰ δ' ἐθέλεις καὶ ταῦτα
δαήμεναι, ὄφρ' εὖ εἰδῇς ἡμετέρην γενεήν, πολλοὶ δέ μιν ἄνδρες ἴσασιν».
Ἔστι
δὲ καὶ ἐνταῦθα ἢ περιττὸς ὁ δε σύνδεσμος ἐν τῷ «πολλοὶ δέ μιν», ἢ ἀντὶ
τοῦ δή
εἴληπται. Καὶ ὅρα ὡς τὴν περὶ ἱστοριῶν καὶ τῶν τοιούτων εἴδησιν
ἀνδράσι
μάλιστα ἀνατίθησιν. εἰ μή τι ἄρα τῷ τῶν ἀνδρῶν ὀνόματι καὶ γυναῖκες
δηλοῦνται, ὅπερ ἀλλαχοῦ σαφέστερον φράζων ἔφη κορυνήτην τινὰ
καλεῖσθαι
παρά τε ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν. τὸ δὲ «ἴσασιν» ἀσφαλέστερόν ἐστι τοῦ
«φασίν».
(v. 215 – 9 et 230 – 40) Ὅτι γενεαλογίαν ὁ ποιητὴς τῶν Τρωϊκῶν
ἐκτιθέμενος
βασιλέων διὰ μέσου τοῦ Αἰνείου ὑπὸ ἀκροατῇ τῷ Ἀχιλλεῖ φησι
«Δάρδανον αὖ
πρῶτον τέκετο Ζεύς, κτίσσε δὲ Δαρδανίην, ἐπεὶ οὔ πω Ἴλιος ἱρὴ ἐν πεδίῳ
πεπόλιστο πόλις μερόπων ἀνθρώπων, ἀλλ' ἔθ' ὑπωρείας ᾤκουν» τῆς

προδεδηλωμένης πολυπιδάκου Ἴδης, διὰ τὰς νομὰς δηλαδὴ καὶ τὰς ἐκεῖ
συλλειβομένας ὑγρότητας. «Δάρδανος αὖ τέκεθ' υἱὸν Ἐριχθόνιον
βασιλῆα»,
περὶ οὗ κατωτέρω εἰρήσεται. «Τρῶα δ' Ἐριχθόνιος τέκετο Τρώεσσιν
ἄνακτα.
Τρωὸς δ' αὖ τρεῖς παῖδες ἀμύμονες ἐξεγένοντο, Ἶλος τ' Ἀσσάρακός τε
καὶ
ἀντίθεος Γανυμήδης, ὃς δὴ κάλλιστος γένετο θνητῶν ἀνθρώπων. τὸν καὶ
ἀνηρείψαντο θεοὶ Διῒ οἰνοχοεύειν κάλλεος οὕνεκα οἷο», ἤγουν ἰδίου, «ἵν'
ἀθανάτοισι μετείη. Ἶλος δ' αὖ τέκεθ' υἱὸν ἀμύμονα Λαομέδοντα.
ἀνηρείψαντο θεοὶ Διῒ οἰνοχοεύειν κάλλεος οὕνεκα οἷο», ἤγουν ἰδίου, «ἵν'
ἀθανάτοισι μετείη. Ἶλος δ' αὖ τέκεθ' υἱὸν ἀμύμονα Λαομέδοντα.
287
Λαομέδων
δ' ἄρα Τιθωνὸν τέκετο Πρίαμόν τε Λάμπον τε Κλυτίον τε Ἱκετάονά τε
ὄζον
Ἄρηος», τοὺς ἐν τῇ γάμμα ῥαψῳδίᾳ δημογέροντας, «Ἀσσάρακος δὲ
Κάπυν. ὃ
δ' ἂρ Ἀγχίσην τέκε παῖδα, αὐτὰρ ἔμ' Ἀγχίσης. Πρίαμος δ' ἔτεχ' Ἕκτορα
δῖον». ὡς εἶναι πέμπτον τὸν Αἰνείαν ἀπὸ τοῦ Τρωός, καθὰ καὶ τὸν
Ἕκτορα.
Καὶ σημείωσαι ὡς ἐνταῦθα ἐπλεόνασε τοῖς ῥήμασι τοῦ τεκεῖν διὰ τὸ τῆς
λέξεως
καίριον, δὶς μὲν εἰπὼν ἐνεργητικῶς τὸ «τέκε», πεντάκις δὲ παθητικῶς τὸ
»τέκετο», ἅπαξ δὲ περιφράσας αὐτὰ ἐν τῷ «Τρωὸς δὲ παῖδες
ἐξεγένοντο», ὅ
ἐστι· Τρὼς δὲ τέκεν ἢ τέκετο παῖδας, δὶς δὲ λαβὼν ἀπὸ κοινοῦ ταῦτα, καὶ
ὅπως καὶ τὰ νῦν γενεαλογικαῖς ἱστορίαις κατεπύκνωσεν, ὡς καὶ
κατωτέρω
δηλωθήσεται, καὶ ὅτι ἐνταῦθα σαφῶς ὁ ποιητὴς ἐδήλωσε διαφορὰν τῶν
πολ-
λαχοῦ λεγομένων Τρώων καὶ Δαρδάνων, ὡς Δαρδάνων μὲν ὄντων
κυρίως τῶν
ἀρχῆθεν ἐν τῇ ὑψηλοτέρᾳ Δαρδανίᾳ περί που τὰς ὑπωρείας τῆς Ἴδης,
Τρώων
δὲ, ταὐτὸν δ' εἰπεῖν, Ἰλιέων, τῶν ἐν τῇ πεδινῇ Ἰλίῳ. (v. 215) Περὶ δὲ
Δαρδάνου φασὶν οἱ παλαιοί, ὅτι ἐν τῷ κατακλυσμῷ τῷ κατὰ τὸν
Δευκαλίωνα
ἐκ τῆς Σαμοθρᾴκης ἀσκὸν ἢ σχεδίαν μετὰ δερμάτων σκευάσας, καθὰ καὶ
τῷ
Λυκόφρονι δοκεῖ, καὶ ὑποδὺς καὶ τοῖς ὕδασιν ἑαυτὸν ἐπιδοὺς
προσοκείλας τε τῇ
Τροίᾳ μετὰ τὸ ἀναξηρανθῆναι τὸ ὕδωρ τὴν Δαρδανίαν ἔκτισεν
ὑψηλοτέραν
κειμένην τῆς ὕστερον Ἰλίου φόβῳ τῆς ἐξ ὑετῶν κατακλύσεως, ἧς αὐτὸς
ἐπειράθη. Καὶ σημείωσαι ὅτι, εἰ καὶ ἐν πεδίῳ πεπόλιστο ἡ Ἴλιος, οὐδὲν
ἐπιλεγομένη, ἀλλὰ καὶ πολλὰ ψευδῆ πλαττομένη, καὶ μάλιστα ἐπὶ

γυναικῶν,
καὶ τούτων τῶν ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς. ὅτι δὲ γυνὴ ἀνδρὸς ἐπιφθονώτερον καὶ
μεμψι-
288
μοιρότερον καὶ φιλοπληκτικώτερον καὶ φιλολοίδορον, λέγει καὶ ὁ

Κωμικός. (v.
251 – 5) Ἔστι δ' ἐν τούτοις ἡ Ὁμηρικὴ φράσις αὕτη κωλυτικὸν οὖσα τῶν
ἀκαίρων ἀντιλογιῶν «ἀλλὰ τιή», κατὰ δέ τινα τῶν ἀντιγράφων γράφεται

«ἀλλὰ
τίη ἔριδας καὶ νείκεα νῶϊν ἀνάγκη νεικεῖν ἀλλήλοισιν ἐναντίον ὥς τε
γυναῖκας,
αἵ τε χολωσάμεναι ἔριδος περὶ θυμοβόροιο νεικεῦσ' ἀλλήλῃσι μέσην εἰς
ἀγυιὰν
ἰοῦσαι πόλλ' ἐτεά τε καὶ οὐκί· χόλος δέ τε καὶ τὰ κελεύει», ὁποῖόν τι
δηλαδὴ καὶ
ἐνταῦθα, οὗτοι φιλονεικοῦντες πείσονται. ὁ γοῦν Αἰνείας καὶ ἔπαθεν
οὕτω οἷα
συνάξας ἐκ τῆς γενεαλογίας οὐκ ἐτεῶς κρείττων εἶναι τοῦ Ἀχιλλέως. (v.
254)
Ὅρα δὲ τὸ νεικεῖν δοτικῇ συνταχθὲν ἐν τῷ νεικεῖν ἀλλήλοισι καὶ
ἀλλήλαις, καὶ
ὅτι δυνάμενος εἰπεῖν «νεικοῦσιν ἀλλήλῃσιν» νεικεῦσιν ἔφη διὰ τὸ
ποιητικώτερον.
Τὴν δὲ ἀγυιὰν πολλοὶ τῶν παλαιῶν, ὡς καὶ προείρηται,
προπαροξύνουσιν, καὶ
οὐκ ἀναμφιλέκτως ὀξύνεται ἀεί. (v. 255) Ἐν δὲ τῷ «πολλὰ ἐτεά τε καὶ
οὐκί»
γράφουσιν οἱ παλαιοί, ὅτι τὰ τῶν ἀντιγράφων εἰκαιότερα ἔχουσι τὴν
τοιαύτην
γραφήν, τὰ δὲ ἀκριβέστερα οὐχ' οὕτως, ἀλλ' ὅτι «πολλά τε ὄντα καὶ
οὐκί», ὅ
ἐστὶ πολλὰ ἀληθῆ καὶ ψευδῆ. (v. 256 – 8) Ὅτι ἀνδρικὸς λόγος τὸ «ἀλκῆς
δ' οὔ
μ' ἐπέεσσιν ἀποστρέψεις μεμαῶτα πρὶν χαλκῷ μαχέσασθαι ἐναντίον· ἀλλ'
ἄγε
θᾶσσον γευσόμεθ' ἀλλήλων χαλκήρεσιν ἐγχείῃσιν». λέγει δ' ἐνταῦθα
γεύσασθαι
τὸ τῆς ἀνδρίας ἀλλήλων ἀποπειράσασθαι. καὶ ἔστιν ἀστεῖος ὁ λόγος.
οἱονεὶ γάρ
Ἀχιλλέως θεὸς ἔμβαλε». τοῦτο δὲ ἰσοδύναμον τῷ «Ζεύς με σοὶ αὖτις

ἔδωκεν»,
ὃ μετ' ὀλίγα εἰρήσεται, δι' οὗ δηλοῦται, ὅτι δῶρον θεόθεν τοῖς ἀριστεῦσιν
289
οἱ
αἰχμάλωτοι. (v. 83 – 5) Εἶτα κεῖται ῥητὸν ὃ πᾶς ἂν ἐρεῖ καταγινώσκων
ἑαυτοῦ
θεομηνίας, ἐφ' οἷς ἐχθρῷ δὶς παρεδόθη, παρῳδήσας τὸν Δία εἰς θεόν. καὶ
ἔστι
τοιοῦτον «μέλλω που ἀπέχθεσθαι θεῷ πατρί, ὅς με σοὶ αὖτις ἔδωκε.
μινυνθάδιον
δέ με μήτηρ γείνατο». Λυκάων δὲ καὶ ταῦτα πρὸς Ἀχιλλέα φησίν. Ἰστέον
δὲ ὅτι
αὐτὸς ὁ Λυκάων ὄλεθρον ἑαυτοῦ καταψηφίζεται, εἴπερ ἀπέχθεται θεῷ,
κατὰ τὸν
ἐν Ὀδυσσείᾳ λόγον, ἔνθα ὁ Αἴολος «ἔρρ' ἐκ νήσου» λέγει τῷ Ὀδυσσεῖ,
«οὐ
γάρ μοι θέμις ἐστὶ κομιζέμεν ἄνδρα, ὅς κε θεοῖσιν ἀπέχθηται
μακάρεσσι», καὶ
πάλιν «ἐπεὶ ἄρα θεοῖς ἀπεχθόμενος τόδ' ἱκάνεις». (v. 84 – 8) Ἐπὶ δὲ
τούτοις καὶ
ἱστορίαν ὁ ποιητὴς γενεαλογικήν τε καὶ ἐθνικὴν παραπλέκων τοῖς κατὰ
τὸν
Λυκάονά φησιν «μήτηρ γείνατο Λαοθόη, θυγάτηρ Ἄλταο γέροντος». ὃν
καὶ
ἐπαναλαμβάνων ὡς ἄξιον λόγου διὰ Ἰωνικῆς γενικῆς φησιν «Ἄλτεω, ὃς
Λελέγεσσι φιλοπτολέμοισιν ἀνάσσει, Πήδασον αἰπήεσσαν», τὴν ἤδη
ῥηθεῖσαν,
»ἔχων ὑπὸ Σατνιόεντι. τοῦ δ' ἔχε θυγατέρα Πρίαμος, πολλὰς δὲ καὶ
ἄλλας»,
παλλακὰς δηλαδή. (v. 89) Ταῦτα δὲ ὁ Λυκάων εἰπὼν ἐπάγει ὅτι «τῆσδε
δύω
γενόμεσθα, σὺ δέ», ὁ Ἀχιλλεὺς δηλαδή, «ἄμφω δειροτομήσεις». λέγει δὲ
ἑαυτὸν καὶ τὸν πρὸ ὀλίγου μνημονευθέντα Πολύδωρον. (v. 90 – 2) Εἶτα
εἰδώς,
ὡς τὸ «δειροτομήσεις», μέλλοντος ὂν χρόνου, τῷ μὲν Λυκάονι
προσαρμόσει, τῷ
δὲ Πολυδώρῳ οὔ, ἐκεῖνος γὰρ ἤδη προῴχετο, καὶ διορθούμενος τὸ
συγχεθὲν ἀπὸ
οὐκ εὐθὺς ἐρράγη μάχη, ἐξελάλησεν ἂν ταῦτα ὁ Ἀχιλλεὺς τότε. τοῦ δὲ

Ἀστεροπαίου ταχὺ οὕτω πεσόντος, λαλεῖ νῦν, ἃ τότε ἀναγκαίως
ἐσιώπησεν. ἡ
δὲ σύγκρισις τῷ Ἀχιλλεῖ ἐκ τῶν τοῦ Αἰνείου εἴληπται, ἵνα πως καὶ αὐτὸς
290
οὕτως ἐκ τοῦ ἐχθροῦ ὠφεληθείη. καὶ ἐκεῖνος γὰρ τοιαύτῃ μεθόδῳ ἑαυτὸν
τοῦ
Ἀχιλλέως κρείττω ἐδείκνυεν. Ἰστέον δὲ καὶ ὅτι ὁ μὲν Ἀστεροπαῖος,
ἀκούσας
ἐξ Ἀχιλλέως τὸ «τίς πόθεν εἶς ἀνδρῶν, ὅ», ἤγουν ὅστις, «μευ ἔτλης
ἀντίος
ἐλθεῖν; δυστήνων δέ τε παῖδες ἐμῷ μένει ἀντιόωσιν», ὃ καὶ ἕτερος πρὸ
αὐτοῦ
ῥήτωρ που ἔφη, ἐσέμνυνεν ἑαυτὸν τῇ τοῦ ποταμοῦ γενεᾷ, ὡς ἂν φανείη
μὴ
δυστήνου γένους εἶναι. Ἀχιλλεὺς δὲ καὶ οὕτως οὐδὲν ἧττον ἐξευτελίζει
ἐκεῖνον
ὡς αὐτὸς ἐκ Διὸς ὢν τοῦ μεγάλου καὶ οὐ ποταμοῦ εὐρὺ ῥέοντος. Ὅρα δὲ
καὶ
ὅπως ἡρώων γενεαλογίας ὁ ποιητὴς παρέρριψεν ἐν τῇ ῥαψῳδίᾳ ταύτῃ τῷ
ἐναγωνίῳ τῶν πράξεων τῶν πολεμικῶν παραμιγνὺς τὸ τῶν διηγήσεων
ὕπτιον
πρός τε ποικιλίαν λόγου καὶ πρὸς ἀνάπαυσιν τῶν ἀκροατῶν. [(v. 189)
Ἰστέον
δὲ ὅτι τῷ Αἰακῷ παρωνομάσθαι δοκεῖ ἡ Αἰακίς. κύλικος δὲ αὕτη εἶδος,
ὡς ἐν
τοῖς τοῦ Ἀθηναίου κεῖται.] (v. 190) Ποταμοὶ δὲ ἁλιμυρήεντες οἱ ἐν τῇ ἁλὶ
μυρόμενοι, τουτέστι μετὰ ἤχου ῥέοντες, ἐν ταῖς ἐκβολαῖς δηλαδή, καί, ὡς

ἂν
συνηθέστερόν τις εἴποι, μορμύροντες. ὡς γὰρ ἐκ τοῦ μαίρειν τὸ
μαρμαίρειν,
οὕτω καὶ ἐκ τοῦ μύρειν τὸ μορμύρειν γίνεται. [Τὸν ὅμοιον δὲ τρόπον καὶ
μῦρος
καὶ μορμύρος. ἑτεροειδεῖς μέντοι αὐτοὶ ἰχθύες εἰσί.] (v. 191) Τὸ δὲ «Διὸς
γενεή» ὅμοιον ὡς εἰ καὶ παῖδας εἶπε Διὸς κατὰ τὸ «χαλεπὸν Κρονίωνος
παισὶν
ἐριζέμεναι». οἷς παισὶ καὶ ὁ Ἀχιλλεὺς συνεισάγεται ὡς ἀπόγονος. Τὸ δὲ
Ευστάθιος. Σχόλια στην Ομήρου Οδύσσεια. Vol. 1, page 259, line 19
(Vers. 53.) Ὅτι κιχήσεσθαι ἐνταῦθα, ὡς καὶ ἀλλαχοῦ ἱκέσθαι, οὐ τὸ

καταλαβεῖν ἁπλῶς ἀλλὰ τὸ
ἐπὶ ἱκεσίᾳ. φησὶ γάρ. δέσποιναν μὲν πρῶτα κιχήσεαι ἐν μεγάροισι. (Vers.
54.) περὶ Ἀρήτης δὲ ὁ
291
λόγος. ἣν καὶ γενεαλογῶν εὐθὺς, ἐπάγει. Ἀρήτη δ' ὄνομ' ἐστὶν ἐπώνυμον.
ἐκ δὲ τοκήων τῶν αὐτῶν,
οἵπερ τέκον Ἀλκίνοον βασιλέα. (Vers. 56.) Ναυσίθοον μὲν πρῶτα
Ποσειδάων γείνατο καὶ Περίβοια,
γυναικῶν εἶδος ἀρίστη. ὁπλοτάτη θυγάτηρ μεγαλήτορος Εὐρυμέδοντος.
ὅς ποθ' ὑπερθύμοισι γιγάν-
τεσσι βασίλευεν. ἀλλ' ὁ μὲν, ὤλεσε λαὸν ἀτάσθαλον. ὤλετο δ' αὐτός. τῇ
δὲ, Ποσειδάων ἐμίγη καὶ
ἐγείνατο παῖδα Ναυσίθοον μεγάθυμον, ὃς ἐν Φαίηξιν ἄνασσε. (Vers. 63.)
Ναυσίθοος δ' ἔτεκε Ῥη-
ξήνορά τε Ἀλκίνοόν τε. τὸν μὲν, ἄκουρον ἐόντα, βάλ' ἀργυρότοξος
Ἀπόλλων νυμφίον ἐν μεγάρῳ, μίαν
οἴην παῖδα λιπόντα, Ἀρήτην. ἣν Ἀλκίνοος ἐποιήσατο ἄκοιτιν. Καὶ ὅρα τὸ
ἐποιήσατο. λεχθὲν ἀντὶ
τοῦ, ἔσχεν ἢ ἔθετο. Γοργότητα δὲ πεποίηκεν Ὅμηρος καὶ τὸ τῆς γραφῆς
περιεῖλεν ὕπτιον, γενεαλογίαν
ταύτην ἐπεμβαλὼν οὐκ ἄκομψον ὡς τὰ κατὰ μέρος δηλώσει. αὐτίκα γοῦν
τὸ, Ἀρήτη δ' ὄνομ' ἔστιν ἐπώ-
νυμον, ἱστορίαν τε ὑπολαλεῖ, καὶ τρόπον ἐτυμολογικόν. ὡς τῆς Ἀρήτης
παρὰ τὸ ἀράσασθαι κληθεί-
σης. ἵνα ὥσπερ φαιδρὸς ἐπίθετον ἐξ οὗ Φαῖδρος κύριον καὶ γυνὴ Φαῖδρα,
οὕτω καὶ ἀρητὸς ἐπίθετον,
ὡς τὸ, πένθος ἀρητόν. ἐξ οὗ, Ἄρητος κύριον. ὅθεν ὁ παρὰ τοῖς ὕστερον
Ἄρατος. καὶ θηλυκὸν Ἀρήτη.
ὡς εἴτις εἴποι εὐκταία τοῖς γονεῦσιν. ὥσπερ καὶ Δημάρατος ὁ Λάκων, ὡς
πολύευκτος οὕτως ἐκλήθη.
εὐξαμένων γὰρ καθ' Ἡρόδοτον πανδημεὶ Σπαρτιατῶν, ἐγένετο ἐκεῖνος τῷ
πατρὶ Ἀρίστωνι. Ἐπώνυμον
δὲ παρὰ τοῖς ἀρχαίοις, τὸ παρὰ τοῖς ὕστερον φερώνυμον, ἤγουν ἔνθα τὸ
ὄνομα ἐμφερὲς τοῖς πράγ-
μασι. διττῶς δὲ ὡς ἐπὶ πολὺ τὸ ῥηθὲν ἐπώνυμον. ἢ τὸ αὐτομάτως τεθὲν
τὴν ἀρχὴν ὕστερον δὲ ἐπαλη-
θεῦσαν ὡς εἴπερ ἐκ προνοίας ἐτέθη. οἷον. ὁ ῥήτωρ Δημοσθένης
ἐπωνύμως ἐκλήθη, ἐπεὶ σθένος τοῦ
τῶν Ἀθηναίων δήμου γέγονεν ὕστερον.
λων γονέων ἀγαθὸν ἀποτεχθῆναι γόνον. Ἀρήτη γὰρ ἐκ τοιούτων

κατάγουσα θαυμαστὴ ἀπέβη, ὡς
δηλώσει τὰ ἐφεξῆς. Σημείωσαι δὲ καὶ ὅτι τὸ, ὁ μὲν, ὤλεσε λαὸν
ἀτάσθαλον, ὅμοιόν ἐστι τῷ, Κροῖ-
σος μεγάλην ἀρχὴν καταλύσει. ἔστιν οὖν ἀστείως εἰπεῖν, ὡς εἴγε τὸ
292
Ὁμηρικὸν τοῦτο ἀνηνέχθη ποθὲν

τῷ Κροίσῳ, οὐκ ἂν ἐκεῖνος ἐδυστύχησε νοήσας πρὸς ἑαυτοῦ τὸ, μεγάλην
ἀρχὴν καταλύσει τὴν τῶν Πέρ-
σων. ἀλλ' ἔγνω ἂν τὴν ἑαυτοῦ καταλυθησομένην. Τὸ δὲ Ῥηξήνωρ, ἐξ
ἀνδρικοῦ ἐπιθέτου μετήνεκται
νῦν εἰς κύριον. ἔστι δ' εἰπεῖν ὅτι ἐκ τοῦ Ῥηξήνωρ ἐπινενόηται καὶ ἡ τοῦ
Λυσάνδρου σύνθεσις. ῥῆξας γὰρ
ἐν ἠνορέῃ καὶ λύσαι ἐν ἀνδρίᾳ φάλαγγας, ταυτόν ἐστι. (Vers. 64.) Τὸ δὲ
ἄκουρον, ἀντὶ τοῦ ἄπαιδα
κούρου ὅ ἐστιν ἄῤῥενος. θυγατέρα γὰρ ἔσχε τὴν Ἀρήτην. αἴφνης δὲ δοκεῖ
θανεῖν ὁ Ῥηξήνωρ. τοῦτο
γὰρ ἡ τοῦ Ἀπόλλωνος αἰνίττεται βολὴ, ὡς φαίνεται πολλαχοῦ. Νυμφίον
δὲ νῦν λέγει, τὸν οὐ πολὺ
ἐπιβιόντα μετὰ τὸν γάμον. οὐ μὴν τὸν ἐπ' αὐτῷ τῷ νυμφῶνι θανόντα, εἴγε
παῖς ἐξ αὐτοῦ γέγονε.
τρίτος δὲ κατὰ τὴν ῥηθεῖσαν γενεαλογίαν ἐκ Ποσειδῶνος ὁ Ἀλκίνοος.
τετάρτη δὲ ἡ Ἀρήτη. Ὅτι ἀπο-
σεμνύνων τὴν δέσποιναν Ἀρήτην ὁ ποιητὴς, ἄρχεται οὕτως. τὴν δ'
Ἀλκίνοος ποιησάμενος ἄκοιτιν, ἔτισεν
ὡς οὔτις ἐπὶ χθονὶ τίεται ἄλλη, ὅσσαι νῦν τε γυναῖκες ὑπ' ἀνδράσιν οἶκον
ἔχουσιν, ὡς κείνη περὶ Κῆρι
τετίμηταί τε καὶ ἐστὶν, ἔκ τε φίλων παίδων ἔκ τ' αὐτοῦ Ἀλκινόοιο καὶ
λαῶν, οἵ μιν θεὸν ὣς εἰσορόωντες,
δειδέχαται ὅ ἐστι δεξιοῦνται μύθοισιν ὅτε στείχῃσιν ἀνὰ ἄστυ. εἶτα καὶ
αἰτίαν λέγων τῆς τοσαύτης τιμῆς
ἐπάγει. οὐ μὲν γάρ τι νόου καὶ αὐτὴ δεύεται ἐσθλοῦ, οἷσι τ' εὖ φρονέησι
καὶ ἀνδράσι νείκεα λύει. του-
τέστιν οἷς ἂν ἀνδράσιν εὖ φρονοίη, λύει τὰ νείκεα. ἵνα ᾖ τοῦτο, δεῖγμα
τοῦ μὴ δεύεσθαι αὐτὴν νόου
ἐσθλοῦ. τινὲς δὲ, χαριέστερον γράφουσι κατὰ γένος θηλυκὸν, ᾗσι τ' εὖ
φρονέουσι καὶ ἀνδράσιν. ἤγουν
αἷς γυναιξὶ φιληδεῖ καὶ οἷς ἀνδράσι προσέχει, λύει τὰ νείκεα. φέρεται δὲ
καὶ τρίτη γραφὴ αὕτη. ᾗσιν
εὐφροσύνῃσιν, ἤγουν ἰδίαις φρονήσεσι, λύει δικαστικῶς τὰ νείκεα.
ἔπαινοι δὲ ταῦτα βασιλίδι
του οὔτε Νέστορος μεμνήσεται τί δή ποτε μετὰ ταῦτα πεποιήκασι καὶ εἴτε
εἶπέ τι ὁ Πεισίστρατος τῷ
πατρὶ εἴτε καὶ μὴ, καὶ εἴτε ἐδυσχέρανεν ὁ γέρων εἴτε καὶ μή. Ἔτι δὲ ὅρα
καὶ ὡς ἐψεύσατο κατά τινα
περιπέτειαν ἀναγκαίως ὁ Τηλέμαχος. ὑπέσχετο μὲν γὰρ τῷ Μενελάῳ, ὡς
πάντα τάδ' ἐλθόντες κατα-
293
λέξομεν τῷ Νέστορι. οὐ ποιεῖ δὲ αὐτὸ, οἷα ἐπειγόμενος εἰς τὴν πατρίδα

διὰ τὸ ἐκ τῆς Ἑλένης οἰωνίσα-
σθαι, ὡς ἴσως οἴκοι ἐστὶν ἄρτι Ὀδυσσεύς. διὸ καὶ εἶπεν ὅτι ἐμὲ δὲ χρεὼ
θᾶσσον ἱκέσθαι. (Vers. 218.)
Ὅτι τὰ τῆς νηὸς ὅπλα τεύχεα καὶ ἐνταῦθα λέγει διὰ τὸ ταυτοδυνάμους
τὰς λέξεις εἶναι κατὰ πολυωνυ-
μίαν. φησὶ γὰρ Τηλέμαχος· ἐγκοσμεῖτε τὰ τεύχεα ἑταῖροι νηῒ μελαίνῃ,
αὐτοί τ' ἀμβαίνωμεν, ἵνα
πρήσσωμεν ὁδοῖο, ἤγουν περάσωμεν διὰ κελεύθου τῆς κατὰ θάλασσαν.
μετ' ὀλίγα δὲ ὁ αὐτὸς κελεύσει
τοῖς ἑταίροις ὅπλων ἅπτεσθαι, τὰ τεύχεα ὅπλα εἰπών. (Vers. 222.) Ὅτι
ἐπιτηδείως κἀνταῦθα
ὁ ποιητὴς ἱστορικὸν ἐπεισόδιον τῇ αὐτοῦ ποιήσει ἐγκατατίθεται,
ἀφορμὴν εὑρηκὼς τὴν τοῦ μάντεως
Θεοκλυμένου ἔλευσιν εἰς τὸν Τηλέμαχον καὶ τὴν αὐτοῦ γενεαλογίαν, ὡς
ῥηθήσεται. καὶ οὕτω ποικιλίαν
τῇ ποιήσει τεχνᾶται, ὡς καὶ ἐν ἄλλοις ποιεῖ. ἔστι δὲ ἃ περὶ τοῦ
Θεοκλυμένου λέγει, τοιαῦτα· ὁ μὲν δὴ,
τουτέστιν ὁ Τηλέμαχος, ἐπονεῖτο θύων. σχεδόθεν δέ οἱ ἤλυθεν ἀνὴρ,
τηλεδαπὸς, φεύγων ἐξ Ἄργεος,
αὐτῆς δὴ τῆς πόλεως, (Vers. 224.) ἄνδρα κατακτὰς, μάντις. ἀτὰρ γενεήν
γε Μελάμποδος ἔκγονος
ἦεν, τοῦ ἐν τῇ νεκυίᾳ γραφέντος, ὃς, ἤγουν ὁ Μελάμπους, πρὶν μέν ποτ'
ἔναιε Πύλῳ ἔνι, μητέρι μήλων,
ἀφνειὸς Πυλίοισι, μέγ' ἔξοχα δώματα ναίων. (Vers. 228.) δὴ τότε, ἄλλων
δῆμον ἀφίκετο πατρίδα
φεύγων, τουτέστιν εἰς Ἄργος ἦλθε τὴν Πύλον φυγών. Νηλέα τε
μεγάθυμον ἀγαυότατον ζωόντων, ὅς
οἱ χρήματα πολλὰ τελεσφόρον εἰς ἐνιαυτὸν (Vers. 231.) εἶχε ποτὲ βίῃ, διὰ
τὸν ἀδελφὸν δηλαδὴ Βίαντα,
ὡς καὶ αὐτὸ ἱστορήθη πρὸ τούτων, ὑπὲρ οὗ ἑαυτὸν κινδύνῳ ἐκδοὺς ὁ
Μελάμπους τέως μὲν, ὡς προε-
γράφη, παρὰ τῷ Θετταλῷ Φυλάκῳ δεσμῷ ἐν ἀργαλέῳ δέδετο κρατέρ'
ἄλγεα πάσχων, (Vers. 233.)
εἵνεκα Πηροῦς τῆς Νηλέως θυγατρὸς ἄτης τε βαρείας. (Vers. 234.) τήν οἱ
ἐπὶ φρεσὶ θῆκε θεὰ
νει δὲ πολυάρετον εἶναι τὸν Ἀμφιάρεων κατά τε τὸ βασιλικὸν καὶ τὸ

ἀνδρεῖον καὶ τὸ μαντικὸν,
ἴσως δὲ καὶ τὸ ἐξ Ἀπόλλωνος μουσικὸν καὶ τοιαῦτα τινά. Γήραος δὲ
294
οὐδὸν ἢ τὴν ὁδὸν λέγει, ἐῤῥέθη

γάρ που καὶ ἐπὶ ὁδοῦ τὴν λέξιν ταύτην κεῖσθαι, ἢ καὶ ὡς ἐπὶ οἴκου γήραος
οὐδὸς ἡ εἰς τὸ γῆρας εἰσέ-
λευσις. (Vers. 249.) Ὅρα δὲ καὶ τὴν βαρυτόνησιν τοῦ Πολυφείδεος καὶ
τοῦ Κλείτου, τὰ γὰρ ἐπίθετα
ὀξυτονοῦνται, ἤγουν ὁ πολυφειδὴς ὁμοίως τῷ ἀφειδὴς καὶ ὁ κλειτὸς ἐπὶ
ἐνδόξου. τῷ δὲ τοιούτῳ
Κλείτῳ ὁμώνυμος καὶ ὕστερον ὁ τῷ Μακεδόνι Ἀλεξάνδρῳ φίλος. (Vers.
254.) Τὸ δὲ πατρὶ χολωθεὶς
βιωτικῶς κεῖται δίχα αἰτίας, ὡς οὐκ ἀδύνατον ὂν καὶ πατράσι διαφόρους
γίνεσθαι τοὺς υἱούς. Σημείω-
σαι δ' ἐνταῦθα καὶ ὡς εἰ καὶ χρησιμεύσει τῷ Τηλεμάχῳ Θεοκλύμενος ὡς
μάντις, ἀλλὰ τοῦτο μὲν ὕστε-
ρον. νῦν δὲ ὡς ξένος καὶ ὁμοιοπαθὴς προσλαμβάνεται. αὐτός τε γὰρ, ὡς
ἐῤῥέθη, φυγὰς ἥκει, καὶ Τη-
λέμαχος δὲ ἄκων τῆς πατρίδος ἀποδημεῖ. (Vers. 258.) Σημείωσαι δὲ καὶ
ὅτι εἶχε μὲν ὁ ποιητὴς τὴν
Θεοκλυμένου γενεαλογίαν αὐτῷ περιθεῖναι τῷ Θεοκλυμένῳ, ἵνα,
καθάπερ αὐτὸς ἐρωτήσας ὡς ῥηθήσε-
ται τὸν Τηλέμαχον τίς καὶ πόθεν ἐστὶν, ἔμαθε τὰ ἐκείνου, οὕτω καὶ ὁ
Τηλέμαχος ἐξ ἐρωτήσεως γνοίη
τὰ τούτου. οὐ ποιεῖ δὲ οὕτω διὰ τὴν κατέπειξιν τοῦ καιροῦ. διὸ καὶ τὴν
τοῦ Τηλεμάχου ἀπόκρισιν
βραχυτάτην πλάττει γενέσθαι. καὶ ἄλλως δὲ εἰπεῖν, Θεοκλύμενος μὲν
ἠρώτησε τὸν Τηλέμαχον τίς ἂν
καὶ πόθεν εἴη ἀναγκαίως, οἷα δεδιὼς μὴ τῶν διωκόντων προσγενὴς εἴη.
(Vers. 265.) Τηλέμαχος δὲ
σπεύδων οὐκ ἂν ὁμοίως ἐκεῖνον ἔροιτο. διὸ φθάνων ὁ ποιητὴς αὐτὸς ἡμῖν
γενεαλογεῖ τὸν Θεοκλύμενον,
ἵνα μὴ καὶ ἄλλως πλάσας λαλοίη ἀπίθανα. (Vers. 273.) Ἰστέον δὲ καὶ ὅτι
τὸ ἄνδρα ἔμφυλον πρωτό-
τυπόν ἐστι τοῦ ἐμφύλιον, ὡς καὶ τοῦ οὔλιος προϋπόκειται ὁ οὖλος καὶ
τοῦ ἐλευθέριος ὁ ἐλεύθερος.
οὕτω δὲ καὶ τοῦ δούλιον ἦμαρ τὸ δοῦλον προϋπόκειται. (Vers. 258. sqq.)
Ὅτι καὶ ὁ Θεοκλύμενος
ἐνταῦθα ἐκ τοῦ καιροῦ λαβὼν προοίμιον, εὗρε γὰρ τὸν Τηλέμαχον
σπένδοντα εὐχόμενόν τε περὶ εὐπλοίας,
ἢ ὡς ὁ ποιητὴς ἐν τοῖς ἑξῆς ἐρεῖ διὰ τοῦ α σαρδάνιον. (Vers. 113.) Τὸ δὲ,
ὅ περ ἐθέλεις καί σοι
295
φίλον ἔπλετο θυμῷ, τῆς αὐτῆς ἐννοίας εἰσί. (Vers. 114.) Τί δὲ τὸ

ἄναλτον, πρὸ ὀλίγων εἴρηται. νῦν
δὲ τοσοῦτον ῥητέον, ὅτι Δεινάρχου ἄναλτον εἰπόντος τὸ παρ' ἄλλοις
ἄναλον, ἤγουν τὸ χωρὶς ἁλῶν,
ἐνταῦθα οὐκ ἔστι νοῆσαι τοιοῦτον τὸν Ἶρον ὡς δῆθεν ἀχρεῖον καὶ μὴ
ἅλμην ὃ δὴ λέγεται ἔχοντα καὶ,
ὅ φασιν, ἀνάρτυτον καὶ ἀηδῆ, ὡς ἐκ μεταφορᾶς ἐδεσμάτων οὐκ ἐχόντων
ἅλας, ἀλλὰ τὸν ἀπλήρωτον,
ἤγουν ἀκόρεστον. Τὸ δὲ ἀλητεύειν ἐν δήμῳ παραπέφρασται πρὸς τὸ,
ἦλθε δ' ἐπὶ πτωχὸς πανδήμιος.
Κλεηδὼν δὲ ἀπὸ τοῦ κλέω τὸ φημίζω, καθάπερ ἀπὸ τοῦ κλήζω
δισυλλάβου ἡ κληδών. εἰ δὲ καὶ τρα-
πείη κατ' ἔκτασιν ἡ κλεηδὼν ἐν τῇ ἀρχούσῃ, κληηδὼν γίνεται. Τὸ δὲ, ἔς
περ ὀπίσω, γράφεται καὶ ὥς περ
ὀπίσω. καὶ ἔχει καὶ τοῦτο τὴν αὐτὴν ἔννοιαν, ὡς ἰσοδυναμοῦντος τοῦ ως
τῇ ες προθέσει. (Vers. 125.)
Ὅτι ἀγαθοῦ δῆθεν ἀνδρὸς τοῦ Ἀμφινόμου πειραθεὶς ὁ Ὀδυσσεὺς ἐκλαλεῖ
πρὸς αὐτὸν ἠρέμα τινὰ πρὸς
τὴν ὑπόθεσιν. καὶ πρῶτα μὲν συναρπάζει αὐτὸν τῇ κατ' ἐκεῖνον
γενεαλογίᾳ καὶ ἐπαίνῳ τῷ εἰς αὐτόν·
εἶτα καὶ περὶ τῆς κατ' ἄνθρωπον διαλεχθεὶς ἀθλιότητος, ὅτε θεός τινα
ἐάσει περιπεσεῖν αὐτῇ, λέγει
τι καὶ κατὰ τῶν μνηστήρων, ὡς ἐγχωρεῖ, καταπαύσας τὸν λόγον εἰς
μέλλον δεινόν· εἴ πως ἐκφοβήσει
αὐτὸν, καθὰ καὶ Ἀντίνοος πρὸ ὀλίγων ἀπειλησάμενος, τὸν Ἶρον
ἐξέπληξε. καὶ οὕτω σχήματι καὶ ἐν τοῖς
μνηστῆρσι τεχνᾶται. φησὶ γοῦν· Ἀμφίνομε, ἦ μάλα μοὶ δοκέεις
πεπνυμένος εἶναι. τοιούτου γὰρ
πατρὸς, ἐπεὶ κλέος ἐσθλὸν ἄκουον, Νῖσον Δουλιχιῆα ἐΰν τ' ἔμεν ἀφνειόν
τε. τοῦ σ' ἔκ φασι γενέσθαι.
ἐπήτῃ δ' ἀνδρὶ ἔοικας. τοὔνεκά τοι ἐρέω· οὐδὲν ἀκιδνότερον γαῖα τρέφει
ἀνθρώποιο πάντων, ὅσσα τε
γαῖαν ἐπιπνέει τε καὶ ἕρπει. οὐ μὲν γάρ ποτέ, φησι, κακὸν πείσεσθαι
ὀπίσσω, (Vers. 133.) ὄφρ'
ἀρετὴν παρέχωσι θεοὶ καὶ γούνατ' ὀρώρῃ, οἷα τῆς ἀγαθῆς ἐλπίδος
ἐπαγομένης αὐτόν. ἀλλ' ὅτε δὴ καὶ
λυγρὰ θεὸς τελέσει, καὶ τὰ φέρει ἀεκαζόμενος τετληότι θυμῷ. (Vers.
135.) τοῖος γὰρ νόος ἐστὶν ἐπιχθονίων ἀνθρώπων, οἷον ἐπ' ἦμαρ ἄγῃσι
θεός·
Ευστάθιος. Commentarium in Dionysii periegetae orbis descriptionem

Sec. epist, line 508
296
δὲ Διονύσιος Λίβυς μὲν ἱστορεῖται τὸ γένος· συγγράψαι

δὲ καὶ ἄλλα βιβλία λέγεται, Λιθιακά τε καὶ Ὀρνι-
θιακὰ καὶ Βασσαρικὰ, ὧν τὰ μὲν Λιθιακὰ ἐνεκρίθησαν
καὶ αὐτὰ, διὰ τὴν τοῦ χαρακτῆρος ὁμοιότητα, τὰ δὲ
Βασσαρικὰ διὰ τὴν τραχύτητα οὐκ ἄξια τούτου κρι-
θέντα εἰς τὸν Σάμιον ἀνηνέχθησαν Διονύσιον, τὰ δὲ
Ὀρνιθιακὰ εἰς ἄλλον τινὰ Φιλαδελφέα Διονύσιον, ὃν
διὰ λέξεως ἀκυρολογίαν ἀπεκάλουν ὑπόκενον. Τὸ δὲ
παρὸν ποίημα ἱστορικὸν καλοῦσιν οἱ παλαιοὶ, συγκεί-
μενον ἐκ τοπικοῦ καὶ πραγματικοῦ καὶ χρονικοῦ καὶ
γενεαλογικοῦ, εἰς ἃ διαιρεῖσθαι τὴν ἱστορίαν φασίν·
ἐκ μὲν τοπικοῦ, ὅτι καὶ ὁ πᾶς ἐνταῦθα τοῦ βιβλίου
σκοπὸς τόπων γῆς ἐστι περιήγησις· πραγματικοῦ δὲ,
ἐν οἷς ἄλλα τέ τινα ἱστορεῖ καὶ ἐθνῶν ἔθη ἐκτίθεται·
χρονικοῦ δὲ, ὡς ὅτε καιροῦ μέμνηται, καθ' ὃν αὐτὸς
περιῆν, ὅτι δηλαδὴ οὐκ ἐπὶ τῶν ὑπάτων, ἀλλ' ἐπὶ
τῶν ἀνάκτων· γενεαλογικοῦ δὲ, οἷον ὅτε τοὺς Σαυρο-
μάτας ἐξ Ἀμαζόνων εἶπε κατάγεσθαι, καὶ ἐκ δούλων
τοὺς Ἐπιζεφυρίους Λοκρούς. Οἱ δ' αὐτοὶ παλαιοὶ
ἐπαινοῦσι καὶ τὸ προοίμιον τοῦ παρόντος βιβλίου, ὡς τὰς
ἐπιβαλλούσας ἔχον ἀρετάς. Φασὶ γὰρ ὅτι ἀρεταὶ
Ευστάθιος. Commentarium in Dionysii periegetae orbis descriptionem

Sec. epist, line 514
Ὀρνιθιακὰ εἰς ἄλλον τινὰ Φιλαδελφέα Διονύσιον, ὃν

διὰ λέξεως ἀκυρολογίαν ἀπεκάλουν ὑπόκενον. Τὸ δὲ
παρὸν ποίημα ἱστορικὸν καλοῦσιν οἱ παλαιοὶ, συγκεί-
μενον ἐκ τοπικοῦ καὶ πραγματικοῦ καὶ χρονικοῦ καὶ
γενεαλογικοῦ, εἰς ἃ διαιρεῖσθαι τὴν ἱστορίαν φασίν·
ἐκ μὲν τοπικοῦ, ὅτι καὶ ὁ πᾶς ἐνταῦθα τοῦ βιβλίου
σκοπὸς τόπων γῆς ἐστι περιήγησις· πραγματικοῦ δὲ,
ἐν οἷς ἄλλα τέ τινα ἱστορεῖ καὶ ἐθνῶν ἔθη ἐκτίθεται·
χρονικοῦ δὲ, ὡς ὅτε καιροῦ μέμνηται, καθ' ὃν αὐτὸς
περιῆν, ὅτι δηλαδὴ οὐκ ἐπὶ τῶν ὑπάτων, ἀλλ' ἐπὶ
τῶν ἀνάκτων· γενεαλογικοῦ δὲ, οἷον ὅτε τοὺς Σαυρο-
μάτας ἐξ Ἀμαζόνων εἶπε κατάγεσθαι, καὶ ἐκ δούλων
τοὺς Ἐπιζεφυρίους Λοκρούς. Οἱ δ' αὐτοὶ παλαιοὶ
ἐπαινοῦσι καὶ τὸ προοίμιον τοῦ παρόντος βιβλίου, ὡς τὰς
ἐπιβαλλούσας ἔχον ἀρετάς. Φασὶ γὰρ ὅτι ἀρεταὶ προοι-
μίων περιοχὴ, προσοχὴ καὶ συμπάθεια· ὧν ἡ μὲν
περιοχὴ τέλος ἔχει τὸ προεκθέσθαι τὸν τοῦ ἑξῆς λόγου
297
σκοπὸν, ἡ δὲ προσοχὴ ἐπιστρέφει τὸν ἀκροατὴν καὶ

ὅλον εἶναι τοῦ λόγου ποιεῖ, ἡ δὲ συμπάθεια καὶ πρὸς
ἐπιείκειαν καὶ πρὸς συγγνώμην τοῦ λέγοντος προκα-
λεῖται τοὺς ἀκροατάς.
Θεοδώρετος. Eranistes Page 88, line 13
ἀπόστολος, ἀφωρισμένος εἰς εὐαγγέλιον θεοῦ, ὃ προεπηγγείλατο διὰ

τῶν προφητῶν αὑτοῦ ἐν γραφαῖς ἁγίαις, περὶ τοῦ υἱοῦ αὑτοῦ τοῦ
γενομένου ἐκ σπέρματος Δαβὶδ κατὰ σάρκα.”
{ΕΡΑΝ.} Συχναὶ μὲν αἱ ἀποδείξεις καὶ ἀληθεῖς. Εἰπὲ δέ μοι, τί
δήποτε τὰ ἑξῆς τῆς μαρτυρίας παρέλιπες;
{ΟΡΘ.} Ὅτι περὶ τῆς ἀνθρωπότητος, ἀλλ' οὐ περὶ τῆς θεότητος
ἀμφιβάλλεις. Εἰ δέ γε περὶ τῆς θεότητος ἠμφισβήτεις, περὶ ταύτης
ἄν σοι τὰς ἀποδείξεις προσήνεγκα. Πλὴν ἀρκεῖ τὸ φάναι “κατὰ
σάρκα” παραδηλῶσαι τὴν σεσιγημένην θεότητα. Κοινοῦ γὰρ ἀνθρώ-
που διδάσκων συγγένειαν, οὐ λέγω, τοῦ δεῖνος ὁ δεῖνα κατὰ σάρκα
υἱός, ἀλλ' ἁπλῶς υἱός. Οὕτω καὶ ὁ θεῖος εὐαγγελιστὴς τὴν γενεαλογίαν
συνέγραψεν· “Ἀβραάμ, γάρ φησιν, ἐγέννησε τὸν Ἰσαάκ,” καὶ οὐ
προστέθεικε κατὰ σάρκα, μόνον γὰρ ἄνθρωπος ὑπῆρχεν ὁ Ἰσαάκ.
Παραπλησίως δὲ καὶ τῶν ἄλλων ἐμνημόνευσεν· ἄνθρωποι γὰρ ἦσαν
οὐδὲν ἔξω τῆς φύσεως ἔχοντες. Περὶ μέντοι τοῦ δεσπότου Χριστοῦ
διαλεγόμενοι τῆς ἀληθείας οἱ κήρυκες, καὶ τοῖς ἀγνοοῦσιν ἐπιδεικνύν-
τες τὴν κάτω συγγένειαν, τὸ κατὰ σάρκα συνάπτουσι, ταύτῃ σημαί-
νοντες τὴν θεότητα καὶ διδάσκοντες ὡς οὐκ ἄνθρωπος μόνον, ἀλλὰ καὶ
θεὸς προαιώνιος ὁ δεσπότης Χριστός.
τέλος ἔχειν· ἄναρχος γὰρ καὶ ἀνώλεθρος, καὶ συντόμως εἰπεῖν, ἀΐδιος,
καὶ τῷ πατρὶ συναΐδιος.
{ΕΡΑΝ.} Ταῦτα μὲν οὕτω κἀμοὶ συνδοκεῖ. Χρὴ δὲ σκοπῆσαι λοιπόν,
πῶς ἁρμόττει ταῦτα καὶ τῷ θαυμασίῳ Μελχισεδέκ.
{ΟΡΘ.} Ὡς εἰκόνι καὶ τύπῳ· ἡ δὲ εἰκών, ὡς καὶ πρόσθεν εἰρήκαμεν,
οὐ πάντα ἔχει ὅσα τὸ ἀρχέτυπον ἔχει. Τῷ μὲν οὖν σωτῆρι ταῦτα
προσήκει φύσει καὶ ἀληθείᾳ· τῷ δέ γε Μελχισεδὲκ ἡ τῆς ἀρχαιογο-
νίας ἱστορία προσήρμοσε ταῦτα. Διδάξασα γὰρ ἡμᾶς τοῦ πατριάρχου
Ἀβραὰμ τὸν πατέρα, τοῦ δὲ Ἰσαὰκ καὶ τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα,
καὶ τοῦ Ἰακὼβ ὡσαύτως, καὶ τῶν τούτου παίδων, καὶ μέντοι καὶ τῶν
πρόπαλαι γενομένων τὴν γενεαλογίαν ἐπιδείξασα, τοῦ Μελχισεδὲκ
298
οὔτε τὸν πατέρα εἴρηκεν οὔτε τὴν μητέρα, οὔτε μὴν ἔκ τινος τῶν
Νῶε παίδων κατάγειν τὸ γένος ἐδίδαξεν, ἵνα γένηται τοῦ ἀληθῶς
ἀμήτορος καὶ ἀπάτορος τύπος. Οὕτω δὲ νοεῖν ἡμᾶς ἐδίδαξεν ὁ θεῖος
ἀπόστολος· ἐν αὐτῷ γὰρ τῷ χωρίῳ καὶ ταῦτα προστέθεικεν· “Ὁ δὲ
μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν, τὸν Ἀβραὰμ ἀποδεδεκάτωκε, καὶ τὸν
ἔχοντα τὰς ἐπαγγελίας ηὐλόγηκεν.”
{ΕΡΑΝ.} Καὶ ἐπειδὴ τῶν γεγεννηκότων αὐτὸν οὐκ ἐμνημόνευσεν ἡ
θεία γραφή, ἀπάτωρ δύναται καὶ ἀμήτωρ καλεῖσθαι;
{ΟΡΘ.} Εἰ ἀληθῶς ἀπάτωρ ἦν καὶ ἀμήτωρ, οὐκ ἂν ἦν εἰκών, ἀλλ'
ἀλήθεια. Ἐπειδὴ δὲ οὐ φύσει ταῦτ' ἔχει, ἀλλὰ κατὰ τὴν τῆς θείας
{ΟΡΘ.} Πατὴρ οὐκ ἔστιν, οὔτε ἀγέννητος οὔτε ἀναίτιος.

{ΕΡΑΝ.} Εἰ ταῦτα εἶχεν, οὐκ ἂν ἦν υἱός.
{ΟΡΘ.} Ἀληθὴς ἄρα ὁ λόγος ὃν εἴρηκα ἐγώ, ὡς ἡ εἰκὼν οὐ πάντα
ἔχει ὅσα τὸ ἀρχέτυπον ἔχει;
{ΕΡΑΝ.} Ἀληθές.
{ΟΡΘ.} Οὕτω τοίνυν καὶ τὸν Μελχισεδὲκ εἶπεν ὁ θεῖος ἀπόστολος
ἀφωμοιῶσθαι τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ.
{ΕΡΑΝ.} Δῶμεν τὸ ἀπάτωρ, καὶ ἀμήτωρ, καὶ ἀγενεαλόγητος,
οὕτως εἶναι ὡς εἴρηκας· τὸ μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν, μήτε ζωῆς τέλος
ἔχων, πῶς νοήσομεν;
{ΟΡΘ.} Τὴν παλαιὰν γενεαλογίαν συγγράφων ὁ θεσπέσιος Μωϋσῆς
ἐδίδαξεν ἡμᾶς, ὡς Ἀδὰμ ἐτῶν τοσῶνδε γενόμενος ἐγέννησε τὸν Σήθ,
καὶ ἐπιζήσας ἔτη τοσάδε τοῦ βίου τὸ τέρμα κατέλαβεν. Οὕτω καὶ
περὶ τοῦ Σὴθ καὶ τοῦ Ἐνὼς καὶ τῶν ἄλλων εἴρηκε. Τοῦ μέντοι
Μελχισεδὲκ καὶ τὴν ἀρχὴν τῆς γενέσεως καὶ τῆς ζωῆς τὸ τέλος
ἐσίγησεν. Οὐκοῦν, κατὰ τὴν ἱστορίαν, οὔτε ἀρχὴν ἡμερῶν, οὔτε ζωῆς
τέλος ἔχει· κατὰ δὲ τὴν ἀλήθειαν, ὁ μονογενὴς τοῦ θεοῦ υἱός, οὔτε
ἤρξατο τοῦ εἶναι, οὔτε λήψεται τέλος.
Θεοδώρετος. Quaestiones et responsiones ad orthodoxos [Dub.] Page 2,

line 17
οὐσίαν, ἧττον δὲ κατ' ἀξίαν, οὐρανὸς καὶ γῆ ἀγγέλων οἶκος καὶ

τὰ ἑξῆς.
ιʹ. Εἰ τὸ περιέχον ἐπὶ φρουρᾷ καὶ συντηρήσει ἐστὶ τοῦ περιεχο-
μένου, πῶς ὁ θεὸς περιέχων τὸ πᾶν οὐκ ἐπὶ φρουρᾷ καὶ τὰ ἑξῆς;
ιαʹ. Ἐπειδὴ συνεχῶς ὁ κύριος υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου καὶ οὐχὶ
τῆς ἀνθρώπου ἑαυτὸν ὀνομάζει, καὶ διὰ τοῦτο πειρῶνται οἱ ἄπιστοι
δεικνύναι ὡς ἐκ γαμικῆς συναφείας ὁ δεσποτικὸς γέγονε τόκος
299
καὶ τὰ ἑξῆς.
ιβʹ. Εἰ οἱ εὐαγγελισταὶ Ματθαῖός τε καὶ Λουκᾶς τὸ κατὰ
σάρκα γενεαλογοῦντες τὸν κύριον, ὃ μὲν τὴν κατὰ φύσιν, ὃ δὲ
τὴν κατὰ νόμον αὐτοῦ γενεαλογίαν συνέγραψε, πῶς ὁ Λουκᾶς
οὐ δείκνυται τῷ Ματθαίῳ μαχόμενος, πλείονας τοὺς κατὰ νό-
μον τῶν κατὰ φύσιν καὶ τὰ ἑξῆς;
ιγʹ. Εἰ κατὰ τὸν Μωσαϊκὸν νόμον ὁ ἀδελφὸς τοῦ τελευτή-
σαντος ἄπαιδος τὴν γυναῖκα λαμβάνων ἐπαιδοποίει ἐξ αὐτῆς κατὰ
φύσιν ἑαυτῷ.
ιδʹ. Εἰ ὁ προλεχθεὶς νόμος πρὸ τοῦ Δαυὶδ τοῖς Ἰσραηλίταις
ἐντέταλτο, πῶς ὁ Ματθαῖος τῶν κατὰ φύσιν πατέρων πρὸ τοῦ
Δαυὶδ καὶ μετ' αὐτὸν ἐπίσης ἐμνημόνευσεν, ὁ δὲ Λουκᾶς τῶν
κατὰ φύσιν πρὸ τοῦ Δαυὶδ καὶ τὰ ἑξῆς;
Θεοδώρετος. Quaestiones et responsiones ad orthodoxos [Dub.]

Page 25, line 9
“πνεῦμα”, φησίν, “ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σέ, καὶ δύναμις ὑψί-

στου ἐπισκιάσει σοι. διὸ καὶ τὸ γεννώμενον ἐκ σοῦ ἅγιον.
κληθήσεται υἱὸς θεοῦ”. ἀλλ' εἰ τὸ γεννώμενον ἐκ τῆς γυναικὸς
τοῦ Ἠλὶ υἱός ἐστι τοῦ Ἠλὶ κατὰ τὸν νόμον τοῦ θεοῦ, πολλῷ
μᾶλλον τὸ γεννώμενον ἐκ τῆς γυναικὸς τοῦ Ἰωσὴφ κατὰ τὴν θείαν
εὐδοκίαν υἱός ἐστι τοῦ Ἰωσὴφ χωρὶς γαμικῆς συναφείας.
ΙΒʹ.
Ἐρώτησις. Εἰ οἱ εὐαγγελισταὶ Ματθαῖος καὶ Λουκᾶς τὸ
κατὰ σάρκα γενεαλογοῦντες τὸν κύριον, ὃ μὲν τὴν κατὰ φύσιν ὃ
δὲ τὴν κατὰ νόμον αὐτοῦ γενεαλογίαν συνέγραψε διὰ τὸ οὕτως τὰ
γένη τῶν Ἰουδαίων συνίστασθαι, πῶς ὁ μακάριος Λουκᾶς οὐ
δείκνυται τῷ Ματθαίῳ μαχόμενος, πλείονας τοὺς κατὰ νόμον τῶν
κατὰ φύσιν τοῦ Χριστοῦ γεννήτορας διὰ τοῦ εὐαγγελίου τοῦ οἰ-
κείου ἐκθέμενος, τοὐναντίον παρ' αὐτοῦ γραφῆναι ὀφείλοντος,
ἐπειδὴ ἥσσονας τοὺς κατὰ νόμον τῶν κατὰ φύσιν πατέρων ἀνάγκη
λογίζεσθαι; ἐνδέχεται γὰρ κατὰ νόμον γενέσθαι πατέρα, ἅπαξ τοῦ
κατὰ φύσιν πατρὸς τὸν παῖδα γεννήσαντος. πῶς οὖν, καθάπερ
ἔφην, παρὰ τοῖς εὐαγγελισταῖς ἡ τάξις ἀντέστραπται καὶ ὁ Λου-
κᾶς, ὁ ἴσους μᾶλλον δὲ ἥσσονας τοὺς κατὰ νόμον τῶν κατὰ φύσιν
ὀφείλων τοῦ Χριστοῦ ὀνομάζειν γεννήτορας, πλείονας ὀνομάζων

Page 25, line 20
300
γένη τῶν Ἰουδαίων συνίστασθαι, πῶς ὁ μακάριος Λουκᾶς οὐ

δείκνυται τῷ Ματθαίῳ μαχόμενος, πλείονας τοὺς κατὰ νόμον τῶν
κατὰ φύσιν τοῦ Χριστοῦ γεννήτορας διὰ τοῦ εὐαγγελίου τοῦ οἰ-
κείου ἐκθέμενος, τοὐναντίον παρ' αὐτοῦ γραφῆναι ὀφείλοντος,
ἐπειδὴ ἥσσονας τοὺς κατὰ νόμον τῶν κατὰ φύσιν πατέρων ἀνάγκη
εὑρίσκεται; εἰ δὲ ἐν τῇ γενεαλογίᾳ ἑαυτοῖς καὶ ἀλλήλοις μαχό-
τὸ ἀξιόπιστον κεκτῆσθαι δύνανται. ἐκ προοιμίων πρὸς ἀντίρρησιν
κινοῦντες τὸν μετὰ λόγου τῇ ἡμετέρᾳ θρῃσκείᾳ προστεθῆναι
βουλόμενον;
Ἀπόκρισις. Ἐν τῇ κατὰ Λουκᾶν γενεαλογίᾳ ὁ Ἠλὶ μόνος
ἐστὶ πατὴρ τοῦ Ἰωσὴφ κατὰ τὸν νόμον· ἀπὸ δὲ τοῦ Ἠλὶ ἕως
τοῦ Νάθαν πάντες οἱ ὑποτεταγμένοι κατὰ φύσιν εἰσὶν υἱοὶ τῶν
προτεταγμένων, τῶν διὰ τὴν σχέσιν, ἣν ἔχει ὁ Ἠλὶ πρὸς τὸν
Ἰωσήφ, πάππων καὶ προπάππων λογιζομένων, τοῦ Ἰωσὴφ μὲν
μόνου κατὰ τὸν νόμον, τῶν λοιπῶν δὲ πάντων κατὰ φύσιν.

Page 25, line 25

εὑρίσκεται; εἰ δὲ ἐν τῇ γενεαλογίᾳ ἑαυτοῖς καὶ ἀλλήλοις μαχό-
τὸ ἀξιόπιστον κεκτῆσθαι δύνανται. ἐκ προοιμίων πρὸς ἀντίρρησιν
κινοῦντες τὸν μετὰ λόγου τῇ ἡμετέρᾳ θρῃσκείᾳ προστεθῆναι
βουλόμενον;
Ἀπόκρισις. Ἐν τῇ κατὰ Λουκᾶν γενεαλογίᾳ ὁ Ἠλὶ μόνος
ἐστὶ πατὴρ τοῦ Ἰωσὴφ κατὰ τὸν νόμον· ἀπὸ δὲ τοῦ Ἠλὶ ἕως
τοῦ Νάθαν πάντες οἱ ὑποτεταγμένοι κατὰ φύσιν εἰσὶν υἱοὶ τῶν
προτεταγμένων, τῶν διὰ τὴν σχέσιν, ἣν ἔχει ὁ Ἠλὶ πρὸς τὸν
Ἰωσήφ, πάππων καὶ προπάππων λογιζομένων, τοῦ Ἰωσὴφ μὲν
μόνου κατὰ τὸν νόμον, τῶν λοιπῶν δὲ πάντων κατὰ φύσιν. τούτου
301
δὲ οὕτως νοουμένου, ἀναιρεῖται πᾶσα ἡ τῶν εὐαγγελιστῶν ἐπὶ

τῇ ἀντιλογίᾳ διαβολή, ἡ ἐκ τῆς παρανοίας τῶν ἐκείνων φωνῶν νο-
μισθεῖσα τοῖς παρανοήσασιν.

Page 28, line 17
ὄντα τοῦ Ἰωσήφ, μὴ γεννηθέντα δὲ ἐξ αὐτοῦ, μὴ ξενισθῶμεν·

ὥσπερ γὰρ αὐτὸς ὁ Ἰωσὴφ υἱὸς μὲν ἐκλήθη τοῦ Ἠλί, μὴ γεννη-
θεὶς δὲ ἐξ αὐτοῦ, ὅτι τῷ θείῳ νόμῳ οὕτως ἔδοξεν ἐκ τῆς γυναι-
κὸς τοῦ Ἠλὶ δοῦναι υἱὸν τῷ Ἠλί, οὕτως ἔδοξε τῷ θεῷ ἐκ τῆς
γυναικὸς τοῦ Ἰωσὴφ δοῦναι υἱὸν τῷ Ἰωσὴφ μὴ γεννηθέντα κατὰ
φύσιν ἐξ αὐτοῦ. “Ἰωσήφ”, φησίν, “υἱὸς Δαυίδ, μὴ φοβηθῇς πα-
ραλαβεῖν Μαριὰμ τὴν γυναῖκά σου”· τὸ γὰρ ἐκ τῆς γυναικός τινος
χωρὶς πορνείας τικτόμενον υἱός ἐστιν ἐξ ἀνάγκης τοῦ ἀνδρὸς καὶ
τῆς γυναικός, ᾧ τρόπῳ βούλεται δοῦναι ὁ θεὸς υἱὸν τῷ ἀνδρί, ἢ
διὰ συνάφειαν ἢ χωρὶς συναφείας. οὐκ ἀποφάσει δὲ χρώμενοι οἱ
εὐαγγελισταὶ τὴν ἔκθεσιν ἐποιήσαντο τῶν ἐν ταῖς γενεαλογίαις ὀνο-
μασθέντων, ἀλλὰ ταῖς ἐγγράφοις ἱστορίαις. Ἑβραῖοι γὰρ ἦσαν ἐξ
Ἑβραίων οἱ τὰς γενεαλογίας συγγραψάμενοι ἅγιοι εὐαγγελισταί,
παρ' οἷς πολλή τις ἦν ἡ σπουδὴ τοῦ ἐγγράφως ἔχειν τῆς βασι-
λικῆς τε καὶ ἱερατικῆς φυλῆς τὴν γενεαλογίαν. ἀμέλει μετὰ τὴν
ἐκ Βαβυλῶνος ἐπάνοδον ὁ Ἔσδρας οὓς οὐχ εὗρεν ἐν τῷ τῶν
ἱερέων καταλόγῳ γενεαλογουμένους, τούτους ἐξέβαλεν ἀπὸ τῆς
ἱερατικῆς λειτουργίας, καὶ τοῦτο δείκνυται ἐκ τῆς βίβλου τῶν Πα-
ραλειπομένων.

Page 28, line 19
θεὶς δὲ ἐξ αὐτοῦ, ὅτι τῷ θείῳ νόμῳ οὕτως ἔδοξεν ἐκ τῆς γυναι-

κὸς τοῦ Ἠλὶ δοῦναι υἱὸν τῷ Ἠλί, οὕτως ἔδοξε τῷ θεῷ ἐκ τῆς
302


Page 28, line 21

Θεοδώρετος. Quaestiones in Octateuchum Page 6, line 18
Κύριον«, εὐθὺς ἐπήγαγον, «εὐλογεῖτε ἄγγελοι Κυρίου

τὸν Κύριον, πᾶσαι αἱ δυνάμεις Κυρίου τὸν Κύ-
ριον«. ἀλλὰ γὰρ παρέλκον οἶμαι περὶ τούτων μακρηγορεῖν· πᾶσα
γὰρ ἡ θεόπνευστος γραφὴ τῆσδε τῆς διδασκαλίας ἀνάπλεως.
III
Προϋπάρχουσιν οὐρανοῦ καὶ γῆς ἄγγελοι, ἢ σὺν τούτοις ἐγένοντο;

Περιττὰς μὲν ἐγὼ τὰς τοιαύτας ζητήσεις ὑπείληφα. τίς γὰρ ὄνησις προς-
γενήσεται τοῖς ἐγνωκόσι τὸν τῆς τῶν ἀγγέλων δημιουργίας καιρόν;
οἶδα δὲ καὶ τὸν θεῖον ἀπόστολον τῷ θαυμασίῳ Τιμοθέῳ παρεγγυῶντα·
303
»παραγγεῖλαι τισὶ μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν, μηδὲ

προσέχειν μύθοις καὶ γενεαλογίαις ἀπεράντοις«.
ἐρῶ δὲ ὅμως ὅπερ συμβαίνειν ὑπείληφα τῷ σκοπῷ τῆς θείας γραφῆς·
ἀπερίγραφον μόνην ἐδιδάχθημεν εἶναι τὴν θείαν φύσιν, ἅτε δὴ ἄκτιστον
οὖσαν καὶ ἄναρχον, καὶ ἀΐδιον· τὰ δέ γε ἀρξάμενα τοῦ εἶναι περιγεγραμ-
μένον ἔχει δηλονότι τὸ εἶναι. οὐκοῦν καὶ ἀσώματον λέγοντες εἶναι τῶν
ἀγγέλων τὴν φύσιν, περιγεγράφθαι φαμὲν αὐτῶν τὴν ὑπόστασιν. πῶς
γὰρ ἄν τις νοήσαι «χιλίας χιλιάδας καὶ μυρίας μυριά-
δας«, κατὰ τὸν θεῖον Δανιήλ, μὴ ἕκαστον λογιζόμενος ἐν ἰδίᾳ εἶναι περι-
γραφῇ; ἀλλ' ὅτι μὲν περιγεγραμμένην ἔχουσιν οἱ ἄγγελοι τὴν οὐσίαν,
οὐδένα ἀντερεῖν οἶμαι· καὶ γὰρ τῶν ἀνθρώπων ἕκαστον ὑφ' ἑνὸς ἔφη
ἱλεύοντο καὶ Ἄβελ καὶ Ἐνὼχ καὶ Νῶε καὶ Μελχισεδὲκ καὶ Ἀβραὰμ καὶ
Ἰσαὰκ καὶ Ἰακώβ· εἶτα ἐκείνου τὴν χεῖρα συστείλαντος, ἐξῆλθεν ὁ
Φαρές·
μέσος γὰρ ὁ νόμος τῶν πρὸ νόμου καὶ μετὰ νόμον. διὸ καὶ ὁ μακάριος
λέγει Παῦλος· «νόμος δὲ παρεισῆλθε«, διδάσκων, ὅτι καὶ
πρὸ τοῦ νόμου κατὰ πίστιν ἐδικαιοῦντο, καὶ μετὰ τὸν νόμον ἡ χάρις διέ-
λαμψε. καὶ ὁ Κύριος δὲ κατὰ σάρκα ἐκ τοῦ Φαρὲς ἐβλάστησεν· «ὧν,
γάρ φησιν, οἱ πατέρες καὶ ἐξ ὧν ὁ Χριστὸς τὸ
κατὰ σάρκα ὁ ὢν ἐπὶ πάντων Θεός«· καὶ ἐν τῇ
πρὸς ἑβραίους· «πρόδηλον γὰρ ὅτι ἐξ Ἰούδα ἀνα-
τέταλκεν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός«. τοῦ-
το καὶ ὁ μακάριος Ματθαῖος τὴν γενεαλογίαν συγγράφων ἐδίδαξε. τοῦτο
μέντοι τὸ διήγημα τέθεικεν ὁ μακάριος Μωϋσῆς διδάσκων ἰουδαίους,
ὡς τοῦ Δαβὶδ τὸ πολυθρύλλητον γένος, ἐκ γυναικῶν ἀλλοφύλων συνές-
τη· ἵνα μὴ κατὰ τῶν ἐξ ἐθνῶν πεπιστευκότων ἀλαζονεύωνται, ὡς ἀκή-
ρατον φυλάξαντες τὴν εὐγένειαν.
Τί δήποτε προσέταξαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ τοῖς διακοσίοις τοῖς ἐκ τοῦ Βενια-

μὶν ἐκ τῶν ἐν Σιλὼμ χορευουσῶν παρθένων ἁρπάσαι τε καὶ γῆμαι;
Αἱ τῆς φυλῆς αὐτῶν γυναῖκες ἅπασαι κατεσφάγησαν. αὐτοὶ δὲ ὀμωμό-
κεισαν μὴ κατεγγυῆσαι αὐτοῖς τὰς ἑαυτῶν θυγατέρας. ἵνα τοίνυν μὴ
βιασθέντες ὑπὸ τῆς ἀνάγκης ἀλλοφύλους γυναῖκας ἀγάγωνται, πόρον
εὗρον ἐν ἀπόροις καὶ τὴν ἁρπαγὴν ἐπενόησαν.
QUAESTIONES IN RUTH I
304
Τί δήποτε τὸ κατὰ τὴν Ῥοὺθ συνεγράφη διήγημα;

Πρῶτον διὰ τὸν δεσπότην Χριστόν· ἐξ αὐτῆς γὰρ κατὰ σάρκα βεβλάστη-
κε. διὸ δὴ καὶ ὁ θειότατος Ματθαῖος τὴν γενεαλογίαν συγγράψων, τὰς
μὲν ἐπ' ἀρετῇ πολυθρυλλήτους γυναῖκας κατέλιπε, τὴν Σάρραν καὶ τὴν
Ῥεβέκκαν καὶ τὰς ἄλλας· τῆς δέ γε Θάμαρ ἐμνημόνευσε καὶ τῆς Ῥαὰβ
καὶ τῆς Ῥούθ· καὶ μέντοι καὶ τῆς τοῦ Οὐρίου, διδάσκων ὡς πάντων ἀν-
θρώπων χάριν ὁ τοῦ Θεοῦ μονογενὴς ἐνηνθρώπησε καὶ ἰουδαίων καὶ τῶν
ἄλλων ἐθνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν καὶ δικαίων. ἡ μὲν γὰρ Ῥοὺθ μωαβῖτις, ἡ
δέ γε Βερσαβεὲ παρανόμως συνήφθη τῷ βασιλεῖ. πόρνη δὲ καὶ ἡ Ῥαάβ,
ἀλλὰ διὰ πίστεως τῆς σωτηρίας τετύχηκε· καὶ ἡ Θάμαρ δὲ ταύτῃ λαμ-
πρύνεται. οὐ γὰρ ἀκολασίας ἕνεκα τῷ κηδεστῇ κεκοινώνηκεν· ἀλλ'
ὁρῶσα
Θεοδώρετος. Quaestiones in libros Regnorum et Paralipomenon

ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗΝ ΤΩΝ ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΩΝ.
Τῆς βίβλου τῶν Παραλειπομένων τὴν ὑπόθεσιν ἡ

προσηγορία δηλοῖ. Ὅσα γὰρ παρέλιπεν ὁ τὰς Βασι-
λείας συγγεγραφὼς, ταῦτα συντέθεικεν ὁ τόνδε τὸν
πόνον ἀναδεξάμενος, ἐκ πολλῶν αὐτὰ προφητικῶν
βιβλίων συναγαγών. Πολλὰ δὲ καὶ τῶν ἐκεῖ συγγε-
γραμμένων τούτοις συνήρμοσεν, ἵνα φυλάξῃ τῆς
ἱστορίας τὴν ἁρμονίαν· Ἄνωθεν δὲ ἀπὸ τῆς γενεα-
λογίας ἤρξατο, ἵνα δείξῃ συντόμως, ὡς ἐξ ἑνὸς ἀν-
θρώπου πάντα τὰ φῦλα τῶν ἀνθρώπων ἐβλάστησεν.
Ἐπειδὴ δὲ μόνης τῆς Ἰούδα βασιλείας ποιεῖ τὴν μνή-
μην, διδάσκει τίνες αἱ τούτων πόλεις καὶ κῶμαι,
καὶ ἐκ τίνων τὰς προσηγορίας ἐσχήκασιν. Ἐντεῦθεν
μανθάνομεν ὡς Νάθαν, ἐξ οὗ τὸν Σωτῆρα καὶ Κύριον
ἡμῶν ἐγενεαλόγησεν ὁ Λουκᾶς ὁ θαυμάσιος, καὶ
τοῦ Δαβὶδ ἦν υἱὸς, καὶ τοῦ Σολομῶντος ὁμομήτριος
ἀδελφός. «Οὗτοι γὰρ, φησὶ, τῷ Δαβὶδ ἐτέχθησαν ἐν
Ἱερουσαλὴμ, Σαμαὰ, καὶ Σωβὰβ, καὶ Νάθαν, καὶ
Σολομὼν, υἱοὶ τέσσαρες τῆς Βηρσαβεὲ θυγατρὸς
Θεοδώρετος. Interpretatio in Ezechielem Vol. 81, page 968, line 50

305
έκνισεν, καὶ εἰς Βαβυλῶνα ἀπήγαγεν,» ἀντὶ τοῦ,

βασιλικὸν γένος. Οὐκοῦν εἰ μήτε τῷ Ζοροβάβελ, μήτε
τοῖς Μακκαβαίοις ἁρμόττει τὰ εἰρημένα, δῆλον ὅτι
περὶ τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ
ταῦτα προηγόρευται, ὃς ἐκ τοῦ Δαβὶδ τὸ κατὰ σάρκα
κατῆγεν τὸ γένος, οὐκ ἐκ παραφυάδων τινῶν τῆς
βασιλείας τοὺς προπάτορας ἔχων, ἀλλ' ἐξ αὐτῆς τῆς
τῶν βασιλέων διαδοχῆς. Καὶ τοῦτο ἀκριβῶς ἡμᾶς
ὁ μακάριος διδάσκει Ματθαῖος· τοῦ γὰρ Δαβὶδ τὸν
Σολομῶντα εἰρηκὼς υἱὸν, κἀκείνου τὸν Ῥοβοὰμ,
εἶτα ἑξῆς ἁπάσας τὰς γενεαλογίας διεξελθὼν μέχρι
τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος, ἐπάγει· «Καὶ μετὰ
τὴν μετοικεσίαν Βαβυλῶνος Ἰεχονίας ἐγέννησε τὸν
Σαλαθιήλ·» οὗτος αὐτὸς ὁ αἰχμάλωτος γεγονώς· ὁ
Σαλαθιὴλ δὲ τὸν Ζοροβάβελ· οὗτος δέ ἐστιν ὁ μετὰ
τὴν ἐπάνοδον ἡγησάμενος τοῦ λαοῦ· ἐκ τούτων ὁ
Δεσπότης Χριστὸς κατάγει τὸ γένος τὸ κατὰ σάρκα·
διό φησι· «Λήψομαι ἐκ τῶν ἐπιλέκτων τῆς κέδρου
τῆς ὑψηλῆς ἐκ κορυφῆς,» τουτέστιν ἐξ αὐτῆς τῆς
βασιλικῆς ῥίζης· καὶ πάλιν τὸ αὐτὸ σημαίνων,
»Καὶ δώσω ἀπὸ κεφαλῆς παραφυάδων αὐτῆς,
Θεοδώρετος. Interpretatio in Ezechielem Vol. 81, page 1084, line 27
ἔμποροί σου. Χαῤῥὰν αἱ Κάῤῥαι, Χαλὰν δὲ ἡ Χα-

λάνη, οὗ ὁ πύργος ᾠκοδομήθη. Τὸ δὲ Δαιδὰν πολλά-
κις ἡρμηνεύσαμεν.
Σαβᾶ, καὶ Ἀσσοὺρ, καὶ Χαρμὰν ἔμποροί σου·
(κδʹ.) Φέροντες ἐμπορίαν ἐν Μαχαλὶμ, καὶ ἐν
Γαλιμά· ὑάκινθον, καὶ ποικιλίαν, καὶ θησαυ-
ροὺς ἐκλεκτοὺς ἐν μαγώζοις συγκειμένους,
καταδεδεμένους ἐν σχοινίοις καὶ ἐν κυπα-
ρισσίνοις πλοίοις, ἐν αὐτοῖς ἡ ἐμπορία σου. –
Σαβᾶ ἔθνος Ἰνδικὸν ὀνομάζει· εὑρίσκομεν γὰρ καὶ
ἐν τῇ τοῦ Σὴμ γενεαλογίᾳ τοῦτο τὸ ὄνομα· Ἀσσοὺρ
δὲ τὸν Ἀσσύριον· Χαρμὰν δὲ τὴν λεγομένην Καρ-
μαήνην. Τὸ δὲ, «Ἐν Μαχαλὶμ καὶ ἐν Γαλιμὰ, ὑάκιν-
θον, καὶ ποικιλίαν, καὶ θησαυροὺς ἐκλεκτοὺς ἐν μα-
γώζοις συγκειμένους,» ὁ Ἀκύλας οὕτως ἡρμήνευσε·
»Ἐγκατασκεύοις εἰλήμμασιν ὑακίνθου καὶ ποικι-
λίας, καὶ ἐν μαγώζοις συγκειμένοις.» Τὸ δὲ «ἐν μα-
γώζοις» ἀπὸ τοῦ Ἑβραίου ἐξελληνίζει· σημαίνει δὲ ἐν
306
ἀποκρύφοις σκεύεσιν· οὕτω γὰρ καὶ ὁ Σύρος νοήσας

ἡρμήνευσεν· ἐσθὴς δὲ, φησὶ, πολυτελὴς, καὶ ποι-
κίλη διὰ πολυτίμων εἰλημμάτων κεκαλυμμένη,
Θεοδώρετος. Interpretatio in xiv epistulas sancti Pauli

μνημονεύσας, ἄγαν ἀναγκαίως τὸ κατὰ σάρκα προς-

τέθεικεν· ἵνα μὴ φύσει μὲν τοῦ Δαβὶδ υἱὸς νομισθῇ,
κατὰ χάριν δὲ τοῦ Θεοῦ. Ἡ γὰρ τοῦ κατὰ σάρκα
προσθήκη, αἰνίττεται ὡς τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς υἱός
ἐστιν ἀληθῶς κατὰ τὴν θεότητα. Οὐδὲ γὰρ ἐπὶ τῶν
τοῦτο μόνον ὄντων ὅπερ ὁρῶνται, ἔστιν εὑρεῖν τὸ
κατὰ σάρκα προσκείμενον. Καὶ μάρτυς ὁ μακά-
ριος Ματθαῖος ὁ εὐαγγελιστής. Εἰρηκὼς γάρ·
»Ἀβραὰμ ἐγέννησε τὸν Ἰσαὰκ, Ἰσαὰκ δὲ ἐγέννησε
τὸν Ἰακὼβ, Ἰακὼβ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰούδαν,» καὶ
πᾶσαν ἐφεξῆς τὴν γενεαλογίαν διεξελθὼν, οὐδαμοῦ
τὸ κατὰ σάρκα προστέθεικεν. Οὐχ ἥρμοττε γὰρ
αὐτοῖς ἀνθρώποις οὖσιν ἡ τοιαύτη προσθήκη. Ἐν-
ταῦθα δὲ, ἐπειδὴ οὐκ ἄνθρωπος μόνον ἐστὶν, ἀλλὰ
καὶ Θεὸς προαιώνιος ὁ ἐνανθρωπήσας Θεὸς Λόγος,
τοῦ σπέρματος τοῦ Δαβὶδ μνημονεύσας ὁ θεῖος Ἀπό-
στολος, ἀναγκαίως τὸ κατὰ σάρκα προστέθεικε,
σαφῶς ἡμᾶς διδάξας, πῶς μὲν Υἱός ἐστι τοῦ Θεοῦ,
πῶς δὲ τοῦ Δαβὶδ ἐχρημάτισε.

ἐδίδαξεν ἡ θεία Γραφή· καὶ οὔτε πόσον ἐβίωσε χρό-

νον, οὔτε πότε τοῦ βίου τὸ πέρας ἐδέξατο. Κατὰ
τοῦτο τοίνυν οὗτος ἀπάτωρ, καὶ ἀμήτωρ, καὶ ἀγε-
νεαλόγητος, οὔτε ἀρχὴν ἡμερῶν ἐσχηκὼς, οὔτε
ζωῆς τέλος ἔχων. Οὐδὲν γὰρ τούτων ἡμᾶς ἐδίδαξεν
ἡ θεία Γραφή. Ὁ μέντοι Δεσπότης Χριστὸς φύσει καὶ
ἀληθῶς τούτων ἕκαστον ἔχει. Ἀμήτωρ μὲν γάρ ἐστιν
ὡς Θεὸς, ἐκ μόνου γὰρ γεγέννηται τοῦ Πατρός·
ἀπάτωρ δὲ ὡς ἄνθρωπος, ἐκ μόνης γὰρ ἐτέχθη μη-
τρὸς, τῆς Παρθένου φημί. Ἀγενεαλόγητος ὡς Θεός·
οὐ γὰρ χρῄζει γενεαλογίας ὁ ἐξ ἀγεννήτου γεγεννη-
307
μένος Πατρός. Οὐκ ἔσχεν ἀρχὴν ἡμερῶν, ἀΐδιος

γὰρ ἡ γέννησις. Οὔτε ζωῆς ἔχει τέλος· ἀθάνατον
γὰρ ἔχει φύσιν. Τούτου χάριν οὐ τὸν Δεσπότην Χρι-
στὸν τῷ Μελχισεδὲκ ἀφωμοίωσεν, ἀλλὰ τὸν Μελχι-
σεδὲκ τῷ Χριστῷ. Ἐκεῖνος γὰρ τούτου τύπος, οὗτος
δὲ τοῦ τύπου ἡ ἀλήθεια. Ἐν μέντοι τῇ ἱερωσύνῃ οὐ
Μελχισεδὲκ μεμίμηται τὸν Δεσπότην Χριστὸν, ἀλλ'
ὁ Δεσπότης Χριστὸς ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν
τάξιν Μελχισεδέκ. Τὸ γὰρ ἱερατεύειν ἀνθρώπου,
Θεοῦ δὲ τὰ προσφερόμενα δέχεσθαι.

βʹ. «Τιμοθέῳ γνησίῳ τέκνῳ ἐν πίστει, χάρις,

ἔλεος, εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς ἡμῶν, καὶ Κυρίου
Ἰησοῦ Χριστοῦ.» Ἄγαν ἁρμοδίως τῷ σχετικῷ ὀνό-
ματι τὴν πίστιν συνέζευξεν. Οὐ γὰρ ἡ φύσις, ἀλλ' ἡ
πίστις υἱὸν αὐτὸν ἀπειργάσατο. Πεπιστευκὼς γὰρ τῷ
θείῳ κηρύγματι, πατέρα καλεῖν ἠξιώθη τὸν θεῖον
Ἀπόστολον.
γʹ, δʹ. «Καθὼς παρεκάλεσά σε προσμεῖναι ἐν
Ἐφέσῳ πορευόμενος εἰς Μακεδονίαν, ἵνα παραγγεί-
λῃς τισὶ μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν, μηδὲ προσέχειν μύ-
Παλαιᾶς Διαθήκης μέγα φρονοῦντες, ζητήματα ἄττα
τοῖς ἐξ ἐθνῶν πεπιστευκόσι προσέφερον, ἐλέγχειν μὲν
αὐτοὺς ὡς ἀμυήτους τῶν θείων λογίων πειρώμενοι,
φυλάττειν δὲ τὴν νομικὴν πολιτείαν παραπείθειν
γενεαλογίας κατέλεγον, ἐρευνῶντες δῆθεν εἰ ἀληθῶς
γυᾷ τοίνυν ὁ θεῖος Ἀπόστολος τῷ θαυμασίῳ

Ἐφέσῳ πορευόμενος εἰς Μακεδονίαν, ἵνα παραγγεί-

λῃς τισὶ μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν, μηδὲ προσέχειν μύ-
308

Παλαιᾶς Διαθήκης μέγα φρονοῦντες, ζητήματα ἄττα
τοῖς ἐξ ἐθνῶν πεπιστευκόσι προσέφερον, ἐλέγχειν μὲν
αὐτοὺς ὡς ἀμυήτους τῶν θείων λογίων πειρώμενοι,
φυλάττειν δὲ τὴν νομικὴν πολιτείαν παραπείθειν
γενεαλογίας κατέλεγον, ἐρευνῶντες δῆθεν εἰ ἀληθῶς
γυᾷ τοίνυν ὁ θεῖος Ἀπόστολος τῷ θαυμασίῳ Τιμοθέῳ
τούτους μὲν ἐπιστομίζειν, καὶ μὴ συγχωρεῖν αὐτοῖς
παραφθείρειν τὸν τῆς διδασκαλίας κανόνα· τοῖς δέ γε
ἄλλοις παρακελεύεσθαι τῇ τούτων μὴ προσέχειν
ἀδολεσχίᾳ. Μύθους δὲ οὐ τὴν τοῦ νόμου διδασκαλίαν
ἐκάλεσεν, ἀλλὰ τὴν Ἰουδαϊκὴν ἑρμηνείαν, τὴν ὑπ'
αὐτῶν καλουμένην δευτέρωσιν· καὶ διδάσκει ὡς αἱ
μὲν περιτταὶ ζητήσεις ἀνόνητοι, ἡ δὲ πίστις φωτί-
ζει τὸν νοῦν, καὶ ἐπιδείκνυσι τὰς θείας οἰκονομίας.

βασιλείαν. Καὶ ἐπειδὴ ἀόρατος αὕτη (ἐλπὶς γὰρ βλε-

πομένη οὐκ ἔστιν ἐλπὶς), ἀναγκαίως ἐπήγαγε·
ηʹ. «Πιστὸς ὁ λόγος.» Ἀντὶ τοῦ, Ἀληθὴς, μηδεὶς
ἀμφιβαλλέτω. «Καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε διαβε-
βαιοῦσθαι, ἵνα φροντίσωσι καλῶν ἔργων προΐστα-
σθαι οἱ πεπιστευκότες Θεῷ.» Οὐκ ἀρκεῖ γὰρ ἡ πίστις
πρὸς σωτηρίαν, ἀγαθῶν ἔργων γεγυμνωμένοις.
»Ταῦτά ἐστι τὰ καλὰ, καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώ-
ποις.» Τὸ πιστεύειν τῷ Θεῷ, καὶ κατὰ τοὺς αὐτοῦ
πολιτεύεσθαι νόμους.
θʹ. «Μωρὰς δὲ ζητήσεις, καὶ γενεαλογίας, καὶ
ἔρεις, καὶ μάχας νομικὰς περιίστασο, σπούδαζε φεύ-
γειν τὰς ἀκερδεῖς διαλέξεις.» Οὐδεμίαν γὰρ φέρουσιν,
οὔτε τοῖς διαλεγομένοις, οὔτε τοῖς ἀκούουσιν ὄνησιν.
Τοῦτο γὰρ ἐπήγαγεν· «Εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ
μάταιαι.» Ταῦτα δὲ πάλιν περὶ τῶν ἐξ Ἰουδαίων
ἔφη. Περὶ τούτων δὲ καὶ τῷ μακαρίῳ γέγραφε Τι-
μοθέῳ.
ιʹ, ιαʹ. «Αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν νουθεσίαν
309
καὶ δευτέραν παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ

τοιοῦτος, καὶ ἁμαρτάνει, ὢν αὐτοκατάκριτος.» Ὅταν
Θεοδώρετος. Haereticarum fabularum compendium

οἴνου μετάληψιν. Τοῦτον ἔχουσιν ἀρχηγὸν οἱ λεγόμε-

νοι Ὑδροπαραστάται καὶ Ἐγκρατιταί. Ὑδροπαρα-
στάται δὲ ὀνομάζονται, ὡς ὕδωρ ἀντὶ οἴνου
προσφέροντες· Ἐγκρατιταὶ δὲ, ὡς μήτε οἶνον πί-
νοντες, μήτε τῶν ἐμψύχων μεταλαμβάνοντες. Ἀπ-
έχονται δὲ τούτων, ὡς πονηρὸν μυσαττόμενοι.
Καὶ τὴν ἀγαμίαν δὲ μετίασι, πορνείαν τὸν γάμον
προσαγορεύοντες, καὶ τὴν ἔννομον κοινωνίαν διαβο-
λικὴν ὀνομάζοντες. Οὗτος καὶ τὸ διὰ τεσσάρων κα-
λούμενον συντέθεικεν Εὐαγγέλιον, τάς τε γενεαλο-
γίας περικόψας, καὶ τὰ ἄλλα ὅσα ἐκ σπέρματος
Δαβὶδ κατὰ σάρκα γεγεννημένον τὸν Κύριον δείκνυ-
σιν. Ἐχρήσαντο δὲ τούτῳ, οὐ μόνοι οἱ τῆς ἐκείνου
συμμορίας, ἀλλὰ καὶ οἱ τοῖς ἀποστολικοῖς ἑπόμενοι
δόγμασι, τὴν τῆς συνθήκης κακουργίαν οὐ ἐγνωκότες,
ἀλλ' ἁπλούστερον ὡς συντόμῳ τῷ βιβλίῳ χρησάμενοι.
Εὗρον δὲ κἀγὼ πλείους ἢ διακοσίας βίβλους τοιαύτας
ἐν ταῖς παρ' ἡμῖν ἐκκλησίαις τετιμημένας, καὶ πάσας συναγαγὼν
ἀπεθέμην, καὶ τὰ τῶν τεττάρων
εὐαγγελιστῶν ἀντεισήγαγον Εὐαγγέλια.
ΚΑʹ. – Περὶ Σευήρου.
Τὴν τούτου διδασκαλίαν Σευῆρος διαδεξάμενος, ἐκ
Θεοδώρετος. Haereticarum fabularum compendium Vol. 83, page 376,

line 8
λυσεν, ὁ δὲ μάλα προέτρεψε. Καὶ οὐ συνεῖδον οἱ

δυσσεβεῖς, ὡς ἡ τοῦ ὄφεως συμβουλὴ τὸν θάνατον
ἀπεκύησεν. Αὐτίκα τοίνυν τινὲς αὐτῶν καὶ τιμῶσι
τὸν ὄφιν. Καὶ εὗρον ἔγωγε παρ' αὐτοῖς ὄφιν χαλκοῦν
ἔν τινι κιβωτίῳ μετὰ τῶν μυσαρῶν αὐτῶν ἐγκείμε-
νον μυστηρίων. Οὐ μόνον δὲ τὸν Ποιητὴν βλασφημοῦ-
σιν, ἀλλὰ καὶ τοὺς πατριάρχας καὶ τοὺς προφήτας
310
παρανόμους ἀποκαλοῦσιν, ἵνα τὸν Δημιουργὸν ἀπο-

δείξωσι πονηρῶν ἐραστήν. Οὗτος ἐκ μὲν τῶν Εὐαγ-
γελίων τὸ κατὰ Λουκᾶν ἐδέξατο μόνον, καὶ τὴν γε-
νεαλογίαν περικόψας τὰ πλεῖστα· τὸν δὲ νόμον,
καὶ τοὺς προφήτας, καὶ τὴν Παλαιὰν πᾶσαν ἐκβέ-
βληκεν, ὡς ὑπ' ἀλλοτρίου δεδομένην Θεοῦ. Κατελη-
λυθέναι δὲ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν λέγει,
ἵνα τῆς τοῦ Δημιουργοῦ δουλείας τοὺς εἰς αὐτὸν
πεπιστευκότας ἐλευθερώσῃ· δόξαι δὲ εἶναι ἄνθρωπον,
οὐδὲν ἀνθρώπινον ἔχοντα, καὶ δόξαι παθεῖν οὐδαμῶς
πεπονθότα. Ἐκβέβληκε δὲ καὶ τὴν τῶν σωμά-
των ἀνάστασιν, ἀδύνατον γενέσθαι ταύτην ὑπολαμβά-
νων. Οὗτος τὸν μὲν Κάϊν, καὶ τοὺς Σοδομίτας,
Κύριλλος. Commentarius in xii prophetas minores

ἥξει, τουτέστιν, ἐκ Βηθλεὲμ τῆς πρὸς νότον. ὁ γὰρ φύσει τε

καὶ ἀληθῶς Θεὸς ὁ Μονογενὴς τοῦ Πατρὸς Λόγος καθ' ἡμᾶς
γεγονὼς, γεγέννηται διὰ γυναικὸς ἐν τῇ Βηθλεέμ. ἐπειδὴ δὲ
ἔθος τῇ θείᾳ γραφῇ, τοῖς τῶν ὀρέων περιφανεστέροις ἔσθ'
ὅτε τὴν τῶν Ἰουδαίων παρεικάζειν Συναγωγὴν, διάτοι τὸ
πλείστοις τε ὅσοις καὶ εὐκλεεστάτοις ἀνδράσιν ὁρᾶσθαι
κατάκομον, ταύτῃτοι καὶ νῦν τῷ ὄρει Φαρὰν ἐξομοιοῖ, λέγων,
ὡς ἐξ ὄρους ἥξει κατασκίου δασέος· κατάσκιον δὲ καὶ δασὺ τὸ
ὄρος φησὶ διὰ τοὺς πατέρας ἐξ ὧν γενεαλογεῖται Χριστός.
ἔστι γοῦν ἀκοῦσαι σαφῶς τοῦ μὲν μακαρίου Λουκᾶ τὸν τῆς
γενεαλογίας ἐκλογισμὸν ἀναφέροντος ἐξ Ἰωσὴφ ἐπὶ τὸν
Ἀδὰμ, Ματθαίου γεμὴν ἐκ Δαυείδ τε καὶ Ἁβραὰμ κατα-
κομίζοντος πάλιν στοιχηδὸν, ὡς ἔφην, ἐπὶ τὸν Ἰωσήφ. ὄρος
οὖν δασὺ καὶ κατάσκιον ἡ Συναγωγὴ, πολλοὺς ἐνεγκοῦσα
κατὰ καιρὸν τοὺς ἐξ ὧν ἀνέφυ Χριστός. ὅτι γάρ ἐστιν ἐξ
Ἰουδαίων, πῶς ἔστιν ἀμφιβάλλειν; γεγέννηται γὰρ ἐξ αἵ-
ματος Ἁβραὰμ καὶ Δαυεὶδ, κατά γε τὴν σάρκα φημὶ, καὶ
αὐτὸς δέ που φησὶ περὶ ἑαυτοῦ “Ὅτι ἡ σωτηρία ἐκ τῶν
“Ἰουδαίων ἐστίν.”
Κύριλλος. Commentarii in Joannem Vol. 1, page 12, line 21
ἀποβλέπων ὑπερφερὲς, καὶ τῆς διανοίας αὐτοῦ τὴν ὀξύτητα,

καὶ τὴν συνεχῆ καὶ ἀλλεπάλληλον τῶν νοημάτων ἐπεις-
φοράν. σύνδρομοι μὲν γὰρ ἀλλήλοις εἰσὶ περὶ τὴν τῶν
311
θείων δογμάτων ἐξήγησιν, καὶ πρὸς ἕνα καθάπερ ἀπὸ

νύσσης ἀφέντες ἱπποδρομοῦσι σκοπόν· διάφορον δέ πως
αὐτοῖς ἐξυφαίνεται τοῦ λόγου τὸ σχῆμα, καί μοι δοκοῦσι
προσεοικέναι τισὶν, οἷς εἰς μίαν συνενεχθῆναι μὲν πόλιν τὸ
σύνταγμα, τὸ γεμὴν διὰ μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς λεωφόρου
βαδίζειν οὐ πάντως συνδοκοῦν. ἔστι μὲν γὰρ τοὺς μὲν
ἄλλους ὁρᾶν εὐαγγελιστὰς μετὰ πολλῆς τινος τῆς ἀκρι-
βείας τὸν περὶ τῆς κατὰ σάρκα γενεαλογίας τοῦ Σωτῆρος
ἡμῶν ποιουμένους λόγον, καὶ τοὺς ἐξ Ἁβραὰμ ἕως Ἰωσὴφ
στοιχηδὸν καταφέροντας, ἢ αὖ πάλιν ἀναβιβάζοντας τοὺς ἐξ
Ἰωσὴφ ἐπὶ τὸν Ἀδάμ· τὸν δέ γε μακάριον Ἰωάννην, τῆς
μὲν ἐπὶ τούτοις οὐ λίαν πεφροντικότα σπουδῆς, θερμοτάτῳ
δέ τινι καὶ διαπύρῳ διανοίας κινήματι κεχρημένον, ὡς αὐτῶν
ἅπτεσθαι τῶν ὑπὲρ νοῦν τὸν ἀνθρώπινον ἐπιχειρεῖν, καὶ τὴν
ἄῤῥητόν τε καὶ ἄφραστον τοῦ Θεοῦ Λόγου γέννησιν ἐξηγεῖ-
σθαι τολμᾶν. ᾔδει μὲν γὰρ ὅτι “Δόξα Θεοῦ κρύπτει λόγον,”
καὶ πάσης ἐστὶ μεῖζον τῆς ἐν ἡμῖν ἐννοίας τε καὶ φωνῆς τὸ
θεοπρεπὲς ἀξίωμα, δυσεκφώνητά τε καὶ πρὸς τὸ ἐκτρανοῦ
Κύριλλος. Commentarii in Matthaeum (in catenis) Frag. 3, line 1
νόμος ἢ τὸ διεστηκέναι ἀπ' ἀλλήλων

χωρίς. ἀλλὰ καὶ Δαβὶδ τύπος ἦν
τοῦ Χριστοῦ· τοῦ γὰρ Σαοὺλ ἐκ-
βληθέντος ἀντεισήχθη Δαβίδ. οὕ-
τως καὶ τοῦ Ἀδὰμ διὰ τὴν παρα-
κοὴν τῆς Ἐδὲμ διωχθέντος ὁ δεύ-
τερος ἀντεισήχθη Ἀδὰμ ὡς ἂν πρὸς
τὴν ἀρχαίαν τάξιν τὸν Ἀδὰμ τὸν
πρῶτον ἀποκαταστήσῃ.
Mt 1, 2
Διὰ τοῦτο ἐξ ἀνδρῶν ποιεῖται τῆς γενεαλογίας τὰ ὀνόματα, ἐπειδὴ
»ἡ γυνὴ δόξα ἀνδρός ἐστι», παρακολούθημα οὖσα καὶ οὐκ ἀρχὴ τοῦ
ἀνδρός.
Mt 1, 12
Ὠικοδόμησεν ὁ Ζοροβάβελ τὸν ἀπὸ Σολομῶνος μὲν πάλαι
ᾠκοδομηθέντα ναὸν ὑπὸ δὲ Βαβυλωνίων ἐμπρησθέντα. καὶ ὁ κύριος
ἀληθινὸς οἰκοδόμος ἐστὶ τοῦ διαρρυέντος τοῖς παραπτώμασι λογικοῦ
ναοῦ καὶ ἐμπρησθέντος ἀλλοτρίῳ πυρί, ὅπερ ἡμεῖς ἐξεκαύσαμεν οὐ
μόνον τῷ σαρκικῷ φρονήματι τὸ τῆς ψυχῆς νοερὸν ἕπεσθαι δουλικῶς
παρασκευάσαντες, ἀλλὰ καὶ τὴν τῶν παθῶν ὕλην ἀναιδῆ δι' ἐνεργείας
ἐξάψαντες. ἀλλὰ καὶ λίθον ἔχει ὁ Ζοροβάβελ ἐν τῇ χειρὶ ἑπτὰ ὀφθαλ
312
Κύριλλος. Glaphyra in Pentateuchum Vol. 69, page 64, line 13
ἔφασκε τοὺς πραεῖς, τουτέστι, τοὺς τοῖς εὐαγγελι-

κοῖς μαθήμασιν εἰς πραότητα παιδαγωγουμένους.
Εἴπερ ὁ μὲν νόμος, ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ, καὶ
ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος, τραῦμά τε ἀντὶ τραύματος, ἀντ-
επάγεσθαι δεῖν τοῖς ἀδικοῦσιν ἐκέλευσεν. Ἡμῖν δὲ
Χριστὸς, «Τῷ παίοντί σε,» φησὶν, «εἰς τὴν δεξιὰν σια-
γόνα, στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλλην.» Νῶε τοίνυν
γέγονεν ἑνδέκατος ἐξ Ἀδὰμ διά τε Σὴθ καὶ Ἐνὼς,
»Ὃς ἤλπισεν ἐπικαλεῖσθαι τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ αὐτοῦ,» διὰ
πολιτείαν. Γενεαλογεῖται δὲ καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς ὁ Χριστὸς παρὰ
τῶν ἁγίων εὐαγγελιστῶν ἐξ
Ἀδὰμ, καὶ μέχρις αὐτοῦ τοῦ Ἰωσὴφ διὰ παντὸς, ὡς ἔπος εἰπεῖν, ἁγίου, τοῦ
τῆς γενεαλογίας ἥκοντος λό-
γου.
εʹ. Ἀλλὰ φέρε, λέγωμεν τὸν οἱονεὶ φυρμὸν καὶ
τὴν εἰς ἄλληλα γενομένην ἀνάχυσιν τῶν γενεῶν, τοῦ
τε ἁγίου φημὶ, καὶ τοῦ μὴ τοιοῦδε, τουτέστι, τοῦ
βεβήλου καὶ μυσαρωτάτου. Ὅνπερ γὰρ τρόπον οἱ ἐξ
Ἐνὼς γεγονότες τοῦ ἐπίκλην Θεοῦ, ταῖς τῶν ἀνθρώ-
πων ἐπεμαίνοντο θυγατράσιν, οὗ γεγονότος ἑτερότρο-
ποί τε ἦσαν εὐθὺς, καὶ τοῖς ἐκείνων ἤθεσί τε καὶ νό-
μοις διαβιοῦν ᾑρημένοι, τὴν εἰς πᾶν ὁτιοῦν τῶν ἐκτό-
πων κατηῤῥώστουν ἀποφθοράν· οὕτως καὶ οἱ ἐξ αἵ
Κύριλλος. Commentarius in Isaiam prophetam Vol. 70, page 1341, line

44
ἤγουν καθάπαξ τῶν ἀπίστων Ἰουδαίων ἡ ὑφήγησις,

οὐ συνιέντων ὅλως τὸ Χριστοῦ μυστήριον, ὅτι μηδὲ
πεπιστεύκασιν εἰς αὐτὸν, παρεικάζοιτο ἂν ξύλοις
τυχὸν, καὶ λίθοις, ἡ δὲ ἐν Χριστῷ, καὶ εὐαγγελικὴ,
τοσοῦτον ἔχει τὸ ἄμεινον, ὅσον χαλκὸς καὶ ξύλον,
σιδηρός τε πρὸς λίθον. Εὐδιάθρυπτα μὲν γὰρ τὰ παρ'
ἐκείνοις ἦν διδάγματά τε καὶ ἐνθυμήματα, στερεὰ
δὲ, καὶ οἷον ἄθραυστα μετὰ τοῦ λαμπροῦ, καὶ
τιμίου, τὰ τῶν ἐν Χριστῷ. Ἰουδαῖοι μὲν γὰρ ἐκπί-
πτουσιν εἰς γενεαλογίας, καὶ μύθους ἀπεράντους τοῖς
313
ὑπὸ χεῖρα λαοῖς ἐξηγούμενοι, λήρους τε τινὰς ἐμπλέ-

κοντες, καὶ γραώδη τερετίσματα· οἱ δὲ τὸν Χριστὸν
φοροῦντες εἰς νοῦν, πᾶσαν ὁδὸν εὐτεχνίας ἁγιοπρε-
ποῦς τοὺς ὑπὸ χεῖρα διδάσκουσι, καὶ δογματικῆς
ἀκριβείας ἀποφέρουσιν ἐραστὰς, καὶ ἁπάσης ἀρετῆς
ἐργάτας τοὺς προσιόντας αὐτοῖς· διαδείκνυσι δέ πως
εὐθὺς τὸ ἐπενηνεγμένον, ὅτι τοῦτον ἔχει τὸν σκοπὸν
τῆς προφητείας ὁ νοῦς. «Δώσω γὰρ, φησὶ, τοὺς
ἄρχοντάς σου ἐν εἰρήνῃ, καὶ τοὺς ἐπισκόπους σου ἐν
δικαιοσύνῃ.» Ὡς γὰρ τῶν πρώτων, φησὶν,
Κύριλλος. Commentarii in Lucam (in catenis) Vol. 72, page 484, line 14
μως δὲ καὶ ἀναγκαίως ἐπεσημήνατο ὁ εὐαγγελιστὴς

τῆς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν γεννήσεως καιρόν. Ἵνα γὰρ
μάθωμεν, ὡς βασιλεὺς τῶν ἐκ φυλῆς Δαβὶδ, οὐκ ἦν
παρὰ τῶν ἐξ Ἰσραὴλ, ἀλλ' οἱ παρ' αὐτοῖς ἄρχοντες
ἐκλελοίπασιν, εἰκότως διαμέμνηται τῶν τοῦ Καί-
σαρος θεσπισμάτων, ὡς ὑπὸ σκῆπτρα λοιπὸν ἔχοντος
μετὰ τῶν ἄλλων τὴν Ἰουδαίαν· οὕτω γὰρ κεκέλευκε
γενέσθαι τὴν ἀπογραφήν.
Διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαβίδ.
(E f. 63 b, F f. 748 b) Ἡ μὲν οὖν τῶν ἱερῶν
Εὐαγγελίων βίβλος εἰς τὸν Ἰωσὴφ τὴν γενεαλογίαν
κατάγουσα, ἐκ τοῦ Δαυιδικοῦ ἔχοντα οἴκου τὸ γένος,
ἔδειξε δι' αὐτοῦ καὶ τὴν Παρθένον τοῦ Δαβὶδ συμ-
φυλέτιν, τοῦ θείου νόμου τὰς συζυγίας ἀπὸ φυλῆς
θεσπίζοντος γίνεσθαι τῆς αὐτῆς. Ὁ δὲ τῶν οὐρανίων
ὑποφήτης δογμάτων, ὁ μέγας ἀπόστολος Παῦλος,
ἀναφανδὸν διασαφεῖ τὴν ἀλήθειαν, ἐξ Ἰούδα μαρτυ-
ρῶν ἀνατεῖλαι τὸν Κύριον. – (E f. 70, F f. 754 b)
Ἀλλὰ διάφοροι μὲν αἱ πρὸς ἑνότητα συνενεχθεῖσαι
φύσεις τὴν ἀληθινὴν, εἷς δ' ἐξ ἀμφοῖν Θεὸς καὶ Υἱὸς,
οὐχ ὡς τῆς τῶν φύσεων διαφορᾶς ἀνῃρημένης διὰ
Κύριλλος. Contra Julianum (lib. 1-2) Book 1, sec. 17, line 2
Πτολεμαῖος δὲ οὑτοσί, τῶν ὅτι μάλιστα φιλολογωτάτων

γεγονώς, ἕνα τῶν ἐπιτηδείων αὐτῷ πέπομφεν εἰς Ἰουδαίαν,
Ἐλεαζάρῳ τῷ τηνικάδε κατὰ νόμους ἱερεῖ γράψας ὥστε πάντα
τὰ βιβλία Μωσέως τε καὶ τῶν ἁγίων προφητῶν ἀποστεῖλαί οἱ
314
μαθητιῶντι λίαν, συνεκπέμψαι δὲ καὶ τοὺς δυναμένους εἰς

ἑλλάδα φωνὴν αὐτὰ μεταθεῖναι· ὃ δὴ καὶ γέγονεν.
Ἑκατοστῇ ἐνενηκοστῇ τετάρτῃ ὀλυμπιάδι, Ῥωμαίων Αὐ-
γούστου Καίσαρος βασιλεύοντος, γεγέννηται κατὰ σάρκα ὁ
Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.
Ἀπὸ μὲν τοίνυν τῆς τῶν καιρῶν καὶ μέντοι τῆς τῶν
Γενεαλογιῶν ἀκριβοῦς ἀναγραφῆς, πῶς οὐχ ἅπασιν ἐναργὲς ὡς
ἁπάντων μὲν τῶν παρ' Ἕλλησι σοφῶν ὁ θεσπέσιος Μωσῆς
πρεσβύτατος ἦν, οἱ δὲ νέοι τε καὶ οἷον ἀρτιφανεῖς; Ἀρξαμένης
γὰρ τῆς τῶν ὀλυμπιάδων ἀπογραφῆς χρόνοις ὕστερον
γεγόνασι μακροῖς. Ἐντεῦθεν, οἶμαι, καταθρῆσαί τε ῥᾷον
καὶ ἀληθὲς εἰπεῖν ὅτι τῶν Μωσέως δογμάτων οὐκ ἀμοι-
ρήσαντες παντελῶς, οὔτε μὴν ἀνήκοοι γεγονότες τῆς ἐνούσης
αὐτῷ θεοσδότου καὶ ἀκιβδήλου σοφίας, παρατρύζουσιν ἔσθ'
ὅτε τὸ ἀληθές, ἐπιπλέκοντες αὐτῷ τὸ ψεῦδος καὶ οἷον
εὐοσμοτάτῳ μύρῳ βόρβορον ἀναφύροντες.
Ποῖον γὰρ μάθημα σοφόν τε καὶ ἀξιόληπτον τοῖς μωσαϊκοῖς
Κύριλλος. Contra Julianum (lib. 1-2) Book 2, sec. 1, line 11
Οὐδὲν ἀπεικὸς ἐννενοηκότες, μᾶλλον δὲ χρειῶδές τε καὶ

ἀναγκαῖον εἶναι νομίσαντες τὸ χρῆναι πρότερον εἰπεῖν τίνες τε
πρὸ τίνων γεγόνασι κατὰ χρόνον καὶ μὴν καὶ ὁποίας ἕκαστοι
τὰς δόξας περὶ Θεοῦ ἐσχήκασιν, ἀκριβεστάτην αὐτῶν πεποιή-
μεθα τὴν ἀφήγησιν.
Καὶ ἴσως μὲν ἄν τις αἰτιάσαιτο λέγων· «Τί δήποτε τοῖς
Χριστιανῶν δόγμασι συνειπεῖν ᾑρημένος, καὶ ταῖς Ἰουλιανοῦ
δυσφημίαις ἀνθυπενεγκεῖν τὸν ἐπικρατοῦντα λόγον προθυμού-
μενος, οὐχὶ ταυτηνὶ βαδίζειν διενοήθης τὴν ὁδόν, παροχετεύων
δὲ ὥσπερ τοῦ λόγου τὴν εὐθὺ τοῦ πρέποντος ἰοῦσαν ὁρμήν,
γενεαλογίαις σαυτὸν ἐπαφῆκας, καὶ τὰς Ἑβραίων τε καὶ
Ἑλλήνων δόξας πολυπραγμονεῖν παρεσκεύασας;»
Ἀποσκευασώμεθα δὴ οὖν τὰς ἐπὶ τούτοις αἰτίας, εὐα-
φόρμως εἰς τοῦτο παρενεγκεῖν τὸν λόγον ἰσχυριζόμενοι.
Ἐπειδὴ γὰρ ὁ τὸν βαβυλώνιον ζηλώσας Ῥαψάκην ἀχαλίνῳ
γλώττῃ τὴν τοῦ Θεοῦ δόξαν κατακερτομῶν οὐ δέδιε, καὶ τῆς
εὐαγοῦς ἡμῶν θρησκείας ἀνοσίως κατακεκραγὼς τῶν παρ'
Ἕλλησι σοφῶν διαμνημονεύει συχνῶς, καὶ ἁπάσῃ μὲν εὐφημίᾳ
στεφανοῖ τὰς ἐκείνων κακοδοξίας, καταθρασύνεται δὲ τῶν
ἱερῶν τῆς Ἐκκλησίας δογμάτων, καὶ τῶν μὲν Μωσέως
ἱστοριῶν καταμειδιᾷ, καταγορεύει δὲ καὶ ἁπάντων ἁπαξαπλῶς
315
Γεώργιος Χοιροβοσκός. ., Scholia in Hephaestionem

Page 215, line 12
λόγους μεστοὺς πικρίας λέγειν⌋· λοιδορικὸν γὰρ τὸ

μέτρον τὸ ἐκ τούτου τοῦ ποδὸς συνιστάμενον.
Τρισύλλαβοι δὲ οἵδε· Δάκτυλος, ὁ καὶ ἡρῷος.
ἐκ μακρᾶς καὶ δύο βραχειῶν, τετράχρονος· καὶ δάκτυ-
λος μὲν ἀπὸ τῶν Ἰδαίων Δακτύλων, οἳ τὸν μὲν ἀριθ-
μὸν ἦσαν δέκα, παραστάται δὲ τυγχάνοντες τῆς Ῥέας
καὶ μουσικώτατοι ὑπάρχοντες διὰ τῆς τῶν ὀργάνων
χρήσεως ὕμνουν τὸν Δία. καὶ ἄλλως· δάκτυλος ἀπὸ
τῆς ἐν ταῖς χορδαῖς γινομένης τῶν δακτύλων κινή-
σεως. ἡρῷος δὲ καλεῖται διὰ τὸ πρὸς τὰ τῶν ἡρώων
ἔργα καὶ τοὺς τῆς γενεαλογίας ὕμνους προσαρμόζειν,
ἢ διὰ τὸ πρώτῳ τούτῳ κεχρῆσθαι τοὺς ποιητὰς πρὸς
τὴν ἡρωϊκὴν ἱστορίαν.
Ἀνάπαιστος δέ, ὃν καὶ καλοῦσι τινὲς ἀντιδάκτυ-
λον, ⌊ἐκ δύο βραχειῶν καὶ μακρᾶς, τετράχρονος⌋. ἐκλήθη
δὲ οὕτως διὰ τὸ ἀντικειμένως ἔχειν τῷ ἡρῴῳ (δύο
γὰρ ἕχει βραχείας κατὰ τὴν ἀρχὴν τῆς πλήξεως τοῦ
ῥυθμοῦ, τὴν δὲ τρίτην μακρὰν ἐν τῇ θέσει) καὶ ἄνω
παίειν ἀεί.
Καινή Διαθήκη. Catena in Matthaeum (catena integra) (e cod. Paris.

Coislin. gr. 23) Page 7, line 18
γεσθαι· τούτου χάριν συναριθμεῖ ἀνδράσι ταύτας τὰς τρεῖς· εἰ

δὲ εἴποι τίς, ὅτι μέμνηται καὶ τῆς τοῦ Οὐρίου, ἐροῦμεν ὅτι
πρῶτον μὲν τὸ ὄνομα αὐτῆς οὐ καταλέγει, λοιπὸν δὲ καὶ δι' αὐτῆς
αἰνιγματωδῶς δεκτέους εἰς τὴν πίστιν καὶ τοὺς ἀπὸ μοιχείας
δείκνυσιν.
Ἰωσίας δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰεχονίαν καὶ τοὺς ἀδελφοὺς
αὐτοῦ ἐπὶ τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος.
{Ἐξ ἀνεπιγράφου.} Ἰεχονίου αἱ Βασιλεῖαι οὐ μέμνηνται· εἴτε
οὖν διώνυμος ἦν Ἰεχονίας ὁ καὶ Ἰωακεὶμ, εἴτε ἀδελφὸς τούτου,
ἄδηλον· πλὴν διὰ τὸν ἐξ αὐτοῦ τεχθέντα Σαλαθιὴλ ἐν τῇ γενεα-
λογίᾳ καταριθμεῖ αὐτὸν ὁ Εὐαγγελιστής.
{Εὐσεβίου.} Ἰεχονίαν δὲ γράφει, οὐκ ἀπὸ τῶν Βασιλειῶν, ἀπὸ
δὲ τῆς Ἰερεμίου εἰληφὼς τὸ ὄνομα· διὸ φησὶν, “Ἰωσίας ἐγέννησε
316
“τὸν Ἰεχονίαν·” βουλόμενος ἐπὶ τὸν προφήτην σε ἀνελθεῖν, ἐπι-

σκέψασθαί τε τὰ περὶ Ἰεχονίου παρ' αὐτῷ κείμενα. περιέχει δὲ
τοῦτον τὸν τρόπον. “ἠτιμώθη Ἰεχονίας ὡς σκεῦος· οὗ οὐκ ἔστιν
“αὐτοῦ χρεία· ὅτι ἐξερρίφη αὐτὸς καὶ τὸ σπέρμα αὐτοῦ· καὶ
“ἐξεβλήθη εἰς γῆν, ἣν οὐκ ᾔδει· ἄκουε λόγον Κυρίου· τάδε
“λελείκτω, γράψον τὸν ἄνδρα τοῦτον ἐκκήρυκτον ἄνθρωπον· ὅτι
“οὐ μὴ αὐξηθῇ ἐκ τοῦ σπέρματος αὐτοῦ ἀνὴρ, καθήμενος ἐπὶ τοῦ
“θρόνου Δαβὶδ ἄρχων ἔτι ἐν τῷ Ἰούδα·” τούτων εἰρημένων ἐν τῷ
Καινή Διαθήκη. Catena in Lucam (typus B) (e codd. Paris. Coislin. 23 +

Oxon. Bodl. Misc. 182) Page 26, line 29
ταῦτα ἐν τῷ ἱερῷ μεταξὺ τῶν διδασκάλων καθήμενον, ἐρωτῶντα

δὲ καὶ ἀποκρινόμενον, δῆλον δὲ ὅτι τὰ πάλαι τῷ νόμῳ διηγορευ-
μένα· εἶτα θαυμαζόμενος ὑπὸ πάντων ἐπὶ ταῖς ἐρωτήσεσι καὶ ταῖς
ἀπολογίαις. Ὁρᾷς ἐν σοφίᾳ καὶ χάριτι προκόπτοντα, διὰ τοῦ
γινώσκεσθαι πολλοῖς, ὅτι τοιοῦτός ἐστι.
{Ὠριγένους.} Ὁ μακάριος Λουκᾶς ὅσα φῶς ἡμῖν παραστήσας
ὅτι παρθένου υἱὸς ὁ Σωτὴρ ἦν, οὐκ ἐξ ἀνδρός. Πρὸς τί οὖν πατέρα
εἶπε τὸν μὴ σπείραντα μηδὲ αἴτιον αὐτῷ γενόμενον τῆς γενέσεως;
Ἁπλούστερον μὲν λέγοιτο ἂν, ὅτι εἰ ἐτίμησεν αὐτὸν τὸ Πνεῦμα τὸ
Ἅγιον τῇ τοῦ πατρὸς προσηγορίᾳ, ἐπειδήπερ ἀνεθρέψατο αὐτόν·
εἰ δὲ δεῖ τι εἰπεῖν καὶ βαθύτερον, ἐροῦμεν, ἐπεὶ ἡ γενεαλογία
ἐγενεαλόγησε τὸν Ἰωσὴφ ἀπὸ Δαβίδ· ἔδοξε δὲ περιττὴ εἶναι ἡ
γενεαλογία ἐρχομένη ἐπὶ τὸν Ἰωσὴφ μὴ γεννήσαντα τὸν Σωτῆρα.
ἵνα ἡ γενεαλογία λόγον ἔχῃ ἐπιτήδειον, πατὴρ ἀνηγορεύθη Ἰωσὴφ
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἆρα δὲ ὅτι ἀπόλωλεν ὡς παῖς, κατεζήτουν, ἢ ὅτι πεπλάνηται;
ἄπαγε. οὔτε γὰρ τῆς πανσόφου θεοτόκου Μαρίας ἦν τοῦτο, τῆς
μυρίας δεξαμένης περὶ αὐτοῦ θείας ἀποκαλύψεις, οὐδὲ τοῦ Ἰωσήφ·
ἀλλ' ὥσπερ ἐάν τις ζητῇ γραφὴν, ὀδυνωμένως αὐτὴν ζητεῖ, οὐχ
ὥσπερ πλανημένην οὐδὲ ὡς ἐσφαλμένην, ἀλλ' ὡς ἔχουσαν μὲν
τὸν ἀληθῆ καὶ μυστικὸν λόγον, μήπως δὲ πεφανερωμένην, οὕτω

μένα· εἶτα θαυμαζόμενος ὑπὸ πάντων ἐπὶ ταῖς ἐρωτήσεσι καὶ ταῖς
317
κἀκεῖνοι ἐζήτουν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, μήπως ἀπέ-
στη ἀπ' αὐτῶν, μήπως καταλέλοιπεν αὐτούς·


κἀκεῖνοι ἐζήτουν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, μήπως ἀπέ-
στη ἀπ' αὐτῶν, μήπως καταλέλοιπεν αὐτούς· ὁ δὲ Κύριος ἡμῶν
καὶ Θεὸς ἀφεὶς ἀνθρωπίνην δοῦναι ἀπόκρισιν, θείας ἅπτεται
318

καὶ νόμον ἔλαβε, καὶ ἐπετρέπετο τοῦ παραδείσου τὴν ἐργασίαν

καὶ φυλακήν.
Περὶ τὴν κατὰ σάρκα γέννησιν τοῦ δεσπότου ἡμῶν Ἰησοῦ
Χριστοῦ, τὸ τὸν μὲν Ματθαῖον ἀπὸ Σολομῶντος αὐτὸν γενεαλογεῖν,
καὶ φθάνειν εἰς τὸν Ματθαῖον καὶ Ἰακὼβ καὶ Ἰωσὴφ, καὶ ἀμφι-
βόλως ἕκαστον αὐτῶν, ἕτερον δὲ καὶ ἔτι καταλέγειν γένος· καὶ
δοκεῖ τῶν ἀδυνάτων εἶναι τὸν Ἰωσὴφ τὸν νομισθέντα ἄνδρα τῆς
παναγίας θεοτόκου καὶ ἀεὶ παρθένου Μαρίας, τόν τε Ἰακὼβ καὶ
τὸν Ἠλὶ ἐσχηκέναι πατέρα· ἀλλὰ κατανοήσας μὲν τὴν λύσιν τῆς
δοκούσης διαφωνίας. τρίτος ἀπὸ τέλους κατὰ τὴν τοῦ Ματθαίου
γενεαλογίαν ἐστὶν ὁ Ματθαῖος, πέμπτος δὲ ἀπὸ τέλους, κατὰ τὴν
τοῦ Λουκᾶ ὁ Μελχί· τούτων τῶν δύο κατὰ διαφόρους χρόνους, γα-
μετὴ γέγονεν ἡ Ἐσθᾶν· τοῦ γὰρ Ματθᾶν προειληφότος αὐτὴν καὶ
παιδοποιήσαντος ἐξ αὐτῆς τὸν Ἰακὼβ, καὶ τελευτήσαντος, χήραν
αὐτὴν οὖσαν, ἐκ τῆς αὐτῆς ὢν φυλῆς, ἄλλης δὲ συγγενείας, ἠγά-
γετο ὁ Μελχὶ, καὶ ἐπαιδοποίησεν ἐξ αὐτῆς τὸν Ἠλί. ὁ δὲ Ἰακὼβ
τοιγαροῦν καὶ ὁ Ἠλὶ ὁμομήτριοι τυγχάνουσιν ἀδελφοὶ ἐκ τῆς Ἐσθᾶν.
εἰς Ἐσθᾶν δὲ τοῦ Ἠλὶ γυναῖκα καὶ ἀτέκνου τελευτήσαντος,
κατὰ τὸν νόμον εἰσῆλθε πρὸς αὐτὴν ὁ Ἰακὼβ, ὡς ἀδελφὸς παιδο-
ποιήσας τῷ τελευτήσαντι ἀδελφῷ τῷ Ἠλί· ἐπαιδοποίησεν οὖν τὸν
Ἰωσὴφ, καὶ ηὑρέθη ὁ Ἰωσὴφ, υἱὸς μὲν ὢν τῇ φύσει τοῦ Ἰακὼβ,
Καινή Διαθήκη. Supplementum et varietas lectionis ad catenam in

evangelium sancti Lucae (e cod. Oxon. Bodl. Laud. 33) Page 415, line 19
γμάτων· ὁ δὲ Ἅγιος Λουκᾶς καὶ προοιμίοις κέχρηται.

βʹ. Περὶ Ζαχαρίου τοῦ πατρὸς τοῦ προδρόμου.
γʹ. Περὶ τοῦ εὐαγγελισμοῦ.
δʹ. Περὶ τοῦ ἀσπασμοῦ τῆς Ἐλισάβετ.
εʹ. Περὶ τῆς ἀπογραφῆς.
ϛʹ. Περὶ τῶν ἀγραυλούντων ποιμένων.
ζʹ. Περὶ Συμεών.
ηʹ. Περὶ Ἄννης τῆς προφητίδος, καὶ περὶ τοῦ δωδεκαετῆ εἶναι τὸν
Χριστόν.
θʹ. Περὶ τοῦ γινομένου ῥήματος πρὸς Ἰωάννην.
319
ιʹ. Περὶ τῆς γενεαλογίας τοῦ Χριστοῦ.

ιαʹ. Περὶ τοῦ ἀναγνῶναι τὸν Χριστὸν εἰς τὴν συναγωγήν.
ιβʹ. Περὶ τῆς ἄγρας τῶν ἰχθύων.
ιγʹ. Διατί εἴρηται ἐν σαββάτῳ δευτεροπρώτῳ.
ιδʹ. Περὶ τοῦ διανυκτερεῦσαι τὸν Χριστὸν ἐν τῇ προσευχῇ.
ιεʹ. Περὶ τοῦ ταλανισμοῦ τῶν πλουτώντων καὶ τρυφώντων.
ιϛʹ. Περὶ τοῦ υἱοῦ τῆς χήρας.
ιζʹ. Περὶ τῆς ἀλειψάσης τὸν Χριστὸν μύρῳ.
ιηʹ. Περὶ τοῦ εἰπεῖν πρὸς τὸν Ἰωάννην, ἐπιστάτα, εἴδομέν τινα ἐπὶ τῷ
ὀνόματί σου ἐκβάλλοντα δαιμόνια.
ιθʹ. Περὶ τοῦ εἰπόντος ἀκολουθήσω σοι,

31, 29. Ἐσθᾶς. ἀγαγομένου δὲ τοῦ Ἡλὶ γυναῖκα.

31, 31. παιδοποιήσων.
32, 2. Ἡλί· ὁ Ματθαῖος οὖν τὸν κατὰ νόμον λέγων πατέρα
τοῦ Ἰωσὴφ τὸν Ἡλὶ, εἶπεν καὶ τὸ γένος ὅθεν ὁ Ἡλὶ κατάγεται·
προσηκόντος δὲ ὁ μέν.
32, 5. τῶν πατέρων εἰς τὸν Δαβὶδ καὶ εἰς τὸν Ἰοῦδαν τὸ γένος
ἄνεισιν. ἐπειδὴ γὰρ Ἰουδαῖοι μὲν τὸν κατὰ νόμον πατέρα ἐπίσταν-
ται, ὡς πειθόμενοι τῷ νόμῳ τὸν κατὰ φύσιν γινώσκουσιν εἶναι
πατέρα, ἔδειξαν οἱ θεσπέσιοι Εὐαγγελισταὶ ὅτι ἐξ ἀμφοτ. τ. πατ.
32, 8. περιῄρηται.
Cod. L. Τὴν γενεαλογίαν ταύτην ὁ θεσπέσιος Λουκᾶς οὐκ ἀπὸ
τῆς πεπαρρησιασμένης βασιλείας εἴληφε φατρίας, ἀλλ' ἀπὸ τῆς
ἰδιωτικῆς, λανθάνειν μὲν δοκούσης, πάλιν καὶ αὐτὴ ἐν τῷ ἱερῷ
γαζοφυλακίῳ τοῖς Ἰσραηλίταισιν ἀποκειμένη. καὶ διατί μὴ καὶ
οὗτος συμφωνίᾳ Ματθαίῳ ἐχρήσατο κατ' αὐτὴν, μετὰ βραχὺ
εἰρήσεται· ἐξέκλινεν ἀπὸ τοῦ Δαβὶδ τὸ βασιλικὸν γένος εἰς τὴν
γενεαλογίαν τοῦ Χριστοῦ καταλέγειν, διὰ τὸ μὴ πάνυ θεοσεβεῖς
εἶναι τοὺς βασιλεῖς, ὡς δῆλον ἀπ' αὐτοῦ Σολομῶντος· πλὴν γὰρ
τοῦ Ἰωσίου οὐδεὶς τῶν βασιλέων κατὰ τὸ ἀκριβέστατον θεοσεβής·
παρ' ὅσον καὶ τῶν εὐσεβεῖν νομιζομένων, οὐδεὶς τὰ ὑψηλὰ πλὴν
τοῦ βασιλέως καθεῖλεν Ἰωσίου.

ἄνεισιν. ἐπειδὴ γὰρ Ἰουδαῖοι μὲν τὸν κατὰ νόμον πατέρα ἐπίσταν-
320
ται, ὡς πειθόμενοι τῷ νόμῳ τὸν κατὰ φύσιν γινώσκουσιν εἶναι

πατέρα, ἔδειξαν οἱ θεσπέσιοι Εὐαγγελισταὶ ὅτι ἐξ ἀμφοτ. τ. πατ.
32, 8. περιῄρηται.
Cod. L. Τὴν γενεαλογίαν ταύτην ὁ θεσπέσιος Λουκᾶς οὐκ ἀπὸ
τῆς πεπαρρησιασμένης βασιλείας εἴληφε φατρίας, ἀλλ' ἀπὸ τῆς
ἰδιωτικῆς, λανθάνειν μὲν δοκούσης, πάλιν καὶ αὐτὴ ἐν τῷ ἱερῷ
γαζοφυλακίῳ τοῖς Ἰσραηλίταισιν ἀποκειμένη. καὶ διατί μὴ καὶ
οὗτος συμφωνίᾳ Ματθαίῳ ἐχρήσατο κατ' αὐτὴν, μετὰ βραχὺ
εἰρήσεται· ἐξέκλινεν ἀπὸ τοῦ Δαβὶδ τὸ βασιλικὸν γένος εἰς τὴν
γενεαλογίαν τοῦ Χριστοῦ καταλέγειν, διὰ τὸ μὴ πάνυ θεοσεβεῖς
εἶναι τοὺς βασιλεῖς, ὡς δῆλον ἀπ' αὐτοῦ Σολομῶντος· πλὴν γὰρ
τοῦ Ἰωσίου οὐδεὶς τῶν βασιλέων κατὰ τὸ ἀκριβέστατον θεοσεβής·
παρ' ὅσον καὶ τῶν εὐσεβεῖν νομιζομένων, οὐδεὶς τὰ ὑψηλὰ πλὴν
τοῦ βασιλέως καθεῖλεν Ἰωσίου.
Καινή Διαθήκη. Catena in epistulam i ad Timotheum (e cod. Paris.

Coislin. 204) Page 5, line 15
αὐτός φησιν, “ἔλεγχε αὐτοὺς μετὰ πάσης ἐπιταγῆς,” ὃ καὶ

ἐνταῦθα, “ἵνα παραγγείλῃς,” οὐχ ἵνα παρακαλέσῃς.
Ἵνα παραγγείλῃς τισὶ μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν.
Οὐ τίθησι δὲ αὐτοὺς ὀνομαστὶ, ἵνα μὴ ἀναισχυντοτέρους ἐργά-
σηται τῇ τοῦ ἐλέγχου περιφανείᾳ. “ἵνα παραγγείλῃς τισὶ, μὴ
“ἑτεροδιδασκαλεῖν·” τινὲς ἦσαν ἐς Ἰουδαίων ψευδαπόστολοι, βου-
λόμενοι πάλιν ἐπὶ τὸν νόμον ἕλκειν τοὺς πιστοὺς, ὃ πανταχοῦ τῶν
ἐπιστολῶν αἰτιᾶται· ἐποίουν δὲ τοῦτο, οὐχ οὕτως ὑπὸ συνειδότος
ἑλκόμενοι, ὡς ὑπὸ κενοδοξίας καὶ τοῦ θέλειν ἔχειν μαθητάς· καὶ
τῷ μακαρίῳ Παύλῳ φιλονεικοῦντες, τουτέστιν ἡ ἑτεροδιδασκαλία.
Μηδὲ προσέχειν μύθοις καὶ γενεαλογίαις ἀπεράν-
τοις.
Μύθους – οὐ τὸν νόμον φησὶν, ἄπαγε, ἀλλὰ τὰς παραποιήσεις
καὶ τὰ παραχαράγματα καὶ τὰ παράσημα δόγματα· εἰκὸς γὰρ
τοὺς ἐξ Ἰουδαίων ἐν τοῖς ἀνονήτοις τὸν πάντα χρόνον ἀναλίσκειν,
πάππους καὶ ἐπιπάππους ἀριθμοῦντας, ἵνα δῆθεν ἐμπειρίας πολ-
λῆς καὶ ἱστορίας πείραν ἔχωσι. τί δέ ἐστι “ἀπεράντοις;” ἤτοι
πέρας οὐδὲν ἔχουσι χρήσιμον ἢ δυσκατάληπτον ὑμῖν. οἶμαι δὲ καὶ
Ἕλληνας αἰνίττεσθαι αὐτὸν εἰπόντα “μύθοις καὶ γενεαλογίαις,”
ὡς τοὺς Θεοὺς αὐτῶν καταλεγόντων.

321
ἑλκόμενοι, ὡς ὑπὸ κενοδοξίας καὶ τοῦ θέλειν ἔχειν μαθητάς· καὶ

τῷ μακαρίῳ Παύλῳ φιλονεικοῦντες, τουτέστιν ἡ ἑτεροδιδασκαλία.
Μηδὲ προσέχειν μύθοις καὶ γενεαλογίαις ἀπεράν-
τοις.
Μύθους – οὐ τὸν νόμον φησὶν, ἄπαγε, ἀλλὰ τὰς παραποιήσεις
καὶ τὰ παραχαράγματα καὶ τὰ παράσημα δόγματα· εἰκὸς γὰρ
τοὺς ἐξ Ἰουδαίων ἐν τοῖς ἀνονήτοις τὸν πάντα χρόνον ἀναλίσκειν,
πάππους καὶ ἐπιπάππους ἀριθμοῦντας, ἵνα δῆθεν ἐμπειρίας πολ-
λῆς καὶ ἱστορίας πείραν ἔχωσι. τί δέ ἐστι “ἀπεράντοις;” ἤτοι
πέρας οὐδὲν ἔχουσι χρήσιμον ἢ δυσκατάληπτον ὑμῖν. οἶμαι δὲ καὶ
Ἕλληνας αἰνίττεσθαι αὐτὸν εἰπόντα “μύθοις καὶ γενεαλογίαις,”
ὡς τοὺς Θεοὺς αὐτῶν καταλεγόντων.
{(Θεόδωρος.)} Ἄλλος δέ φησιν· οὐ διὰ τὸ παραγγέλλειν μόνον
τισὶ μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν κατέλιπεν αὐτὸν ἐν Ἐφέσῳ, ἀλλὰ καὶ
πάσης ἐπιμελεῖσθαι τῆς ἐκκλησιαστικῆς καταστάσεως, περὶ ἧς
αὐτῷ καὶ γεγράφηκε. δῆλον δὲ ὅτι τὸ “ἵνα παραγγείλῃς τισὶ”
περὶ τῶν οἰκείων λέγει· οὐ γὰρ δὴ τοῖς ἀλλοτρίοις παραγγέλλειν
ἠδύνατο· τοὐναντίον γὰρ καὶ πολλὰ κακὰ ὑπέμενον παρ' ἐκείνων·
λέγει δὲ περὶ τῶν ἐκ περιτομῆς, οἳ πολὺν ὑπὲρ τοῦ νόμου δῆθεν
ποιούμενοι λόγον, τοὺς ἀπὸ ἐθνῶν ἐπεχείρουν διδάσκειν ἐναντία τοῦ
Χριστιανικοῦ δόγματος. λέγει τοίνυν, πᾶσι μὲν παράγγελε,

{(Θεόδωρος.)} Ἄλλος δέ φησιν· οὐ διὰ τὸ παραγγέλλειν μόνον

τισὶ μὴ ἑτεροδιδασκαλεῖν κατέλιπεν αὐτὸν ἐν Ἐφέσῳ, ἀλλὰ καὶ
πάσης ἐπιμελεῖσθαι τῆς ἐκκλησιαστικῆς καταστάσεως, περὶ ἧς
αὐτῷ καὶ γεγράφηκε. δῆλον δὲ ὅτι τὸ “ἵνα παραγγείλῃς τισὶ”
περὶ τῶν οἰκείων λέγει· οὐ γὰρ δὴ τοῖς ἀλλοτρίοις παραγγέλλειν
ἠδύνατο· τοὐναντίον γὰρ καὶ πολλὰ κακὰ ὑπέμενον παρ' ἐκείνων·
λέγει δὲ περὶ τῶν ἐκ περιτομῆς, οἳ πολὺν ὑπὲρ τοῦ νόμου δῆθεν
Χριστιανικοῦ δόγματος. λέγει τοίνυν, πᾶσι μὲν παράγγελε, προ-
ηγουμένως δὲ τοῖς ἀπὸ ἐθνῶν μὴ προσέχειν τοῖς μύθοις τοῖς ὑπ'
ἐκείνων λεγομένοις καὶ ταῖς γενεαλογίαις· πολλὴν γὰρ ἐποιοῦντο
τὴν σπουδὴν τοῦ δεικνύναι τὸν Χριστὸν οὐκ ἀκολούθως ταῖς ἐπαγ-
γελίαις ἐξ Ἀβραὰμ καὶ Δαυὶδ γεγονότα· καὶ διὰ τοῦτο ἐπεχεί-
ρουν καὶ τὰ γένη τὰ παλαιὰ διηγεῖσθαι δῆθεν, ἀφ' ὧν δὴ πολλοὺς
τῶν ἀπὸ ἐθνῶν πεπιστευκότων παρετάραττον, οὐδὲν τῶν παλαιῶν
ἀκριβῶς ἐπισταμένων. καλῶς δὲ αὐτὰς καὶ ἀπεράντους ἐκάλεσεν,
322
ὡς τῶν ἐπὶ τὰ τοιαῦτα ἐκφερομένων, δυναμένων τῇδε κἀκεῖσε

περιάγεσθαι τῷ λόγῳ, ὅπερ ἐν ταῖς γενεαλογίαις γίνεσθαι ἀνάγκη·
νῦν μὲν τούτου λεγόντων τὸ γένος, αὖθις δὲ τὸ ἑτέρου, καὶ πάλιν
ἀπὸ τούτου μεθισταμένων εἰς ἕτερον. μύθους δὲ αὐτοὺς ὠνόμασεν
ὡς μὴ ἔχοντας ἀναγκαίαν διήγησιν.


Χριστιανικοῦ δόγματος. λέγει τοίνυν, πᾶσι μὲν παράγγελε, προ-
ηγουμένως δὲ τοῖς ἀπὸ ἐθνῶν μὴ προσέχειν τοῖς μύθοις τοῖς ὑπ'
ἐκείνων λεγομένοις καὶ ταῖς γενεαλογίαις· πολλὴν γὰρ ἐποιοῦντο
τὴν σπουδὴν τοῦ δεικνύναι τὸν Χριστὸν οὐκ ἀκολούθως ταῖς ἐπαγ-
γελίαις ἐξ Ἀβραὰμ καὶ Δαυὶδ γεγονότα· καὶ διὰ τοῦτο ἐπεχεί-
ρουν καὶ τὰ γένη τὰ παλαιὰ διηγεῖσθαι δῆθεν, ἀφ' ὧν δὴ πολλοὺς
τῶν ἀπὸ ἐθνῶν πεπιστευκότων παρετάραττον, οὐδὲν τῶν παλαιῶν
ἀκριβῶς ἐπισταμένων. καλῶς δὲ αὐτὰς καὶ ἀπεράντους ἐκάλεσεν,
ὡς τῶν ἐπὶ τὰ τοιαῦτα ἐκφερομένων, δυναμένων τῇδε κἀκεῖσε
περιάγεσθαι τῷ λόγῳ, ὅπερ ἐν ταῖς γενεαλογίαις γίνεσθαι ἀνάγκη·
νῦν μὲν τούτου λεγόντων τὸ γένος, αὖθις δὲ τὸ ἑτέρου, καὶ πάλιν
ἀπὸ τούτου μεθισταμένων εἰς ἕτερον. μύθους δὲ αὐτοὺς ὠνόμασεν
ὡς μὴ ἔχοντας ἀναγκαίαν διήγησιν.
Αἵτινες ζητήσεις παρέχουσι μᾶλλον ἢ οἰκονομίαν τοῦ
Θεοῦ τὴν ἐν πίστει.
Καλῶς εἶπεν “οἰκονομίαν Θεοῦ,” μεγάλα γὰρ ἠθέλησεν ἡμῖν
δοῦναι ὁ Θεὸς, ἀλλ' οὐ δέχεται ὁ λογισμὸς τὸ μέγεθος αὐτοῦ τῶν
οἰκονομιῶν· διὰ πίστεως οὖν τοῦτο γενέσθαι δεῖ· ἡ γὰρ περὶ ταῦτα
σχολὴ καὶ ζήτησις οὐκ ἐᾷ γνῶναι τοῦ Θεοῦ τὴν οἰκονομίαν,
Καινή Διαθήκη. Catena in epistulam ad Titum (e cod. Paris. Coislin.

204) Page 99, line 5
Πιστὸς ὁ λόγος, καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε βεβαι-

οῦσθαι, ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι οἱ
πεπιστευκότες Θεῷ.
Ἐπὶ τὴν ἐλεημοσύνην αὐτοὺς προτρέπεται, οὐ παρέργως δὲ,
ἀλλ' “ἵνα,” φησὶ, “φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι,” τουτ-
έστιν, ἀδικουμένοις βοηθεῖν, μὴ χρήμασι μόνοις, ἀλλὰ καὶ προστα-
σίαις καὶ χήραις ἀμύνειν καὶ ὀρφανοῖς, καὶ πάντας τοὺς κακῶς
πάσχοντας ἐν ἀσφαλείᾳ καθιστᾷν· τοῦτο γάρ ἐστι καλῶν ἔργων
323
προΐστασθαι.
Ταῦτα γάρ ἐστι καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις·
μωρὰς δὲ ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας
νομικὰς περιΐστασο, εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι.
Τί ποτε βούλονται αἱ γενεαλογίαι; καὶ γὰρ ἐν τῇ πρὸς Τιμό-
θεον τοῦτο τίθησι λέγων, “μύθους καὶ γενεαλογίας ἀπεράντους·”
“ἔρεις” δὲ, φησὶ, τὰς πρὸς τοὺς αἱρετικοὺς, ὅταν μηδὲν ᾖ κέρδος·
τὸ γὰρ τέλος αὐτῆς οὐδέν· ὅταν γὰρ ᾖ τις διεστραμμένος, καὶ
μηδ' ἂν ὁτιοῦν γένηται προῃρημένος μεταθέσθαι τὴν γνώμην, τίνος
ἕνεκεν εἰκῆ κάμνεις κατὰ πετρῶν σπείρων; δέον πονεῖν εἰς τοὺς
σοὺς, περὶ ἐλεημοσύνης αὐτοῖς διαλεγόμενος καὶ τῆς ἄλλης
ἀρετῆς.

πεπιστευκότες Θεῷ.
ἀρετῆς.


324

ἀρετῆς.
Καινή Διαθήκη. Catena in epistulam ad Hebraeos (e cod. Paris. Coislin.

204) Page 204, line 9
κἀνταῦθα βουλόμενος τὸν Χριστὸν ἀρχιερέα δεῖξαι κατὰ τὴν τάξιν

Μελχισεδέκ, λέγει τὰ κατ' ἐκεῖνον, οὐ τὴν φύσιν ἐξηγούμενος,
ἀλλὰ τὴν κατ' αὐτὸν διήγησιν ἀπὸ τῆς θείας τιθεὶς γραφῆς, καὶ
ἀπ' ἐκείνης ἐμφαίνων τὸ ὅμοιον. ἀπάτορα τοίνυν καὶ ἀμήτορα
καλεῖ, ὡς τῆς θείας γραφῆς γονέας αὐτοῦ μὴ διηγουμένης· ὅθεν
ἐπήγαγε τὸ “ἀγενεαλόγητος,” δεικνὺς ὅτι οὐ φύσιν λέγει τοῦ
ἀνδρὸς, ἀλλὰ τῆς θείας γραφῆς διήγησιν· εἶτ' ἐπισυνάπτει,
“μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν, μήτε ζωῆς τέλος ἔχων,” οὐκ ἐν τῇ φύσει,
ἀλλ' ἐν τῇ θείᾳ γραφῇ· καὶ ἐπειδὴ ταῦτα ἀδύνατον ἦν καὶ ἐπ'
ἄλλου λέγεσθαι, ἐμνημόνευσε γὰρ ἡ θεία γραφὴ πολλῶν, οὔτε τοὺς
γονέας εἰποῦσα, οὔτε τὴν γενεαλογίαν ἐκθεμένη, καὶ μάλιστα
ὅσους ἔξω τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ γένους γεγονότας μεμαθήκαμεν, κα-
λῶς ἐπήγαγε τὸ “ἀφωμοιωμένος δὲ τῷ υἱῷ τοῦ Θεοῦ, μένει ἱερεὺς
εἰς τὸ διηνεκὲς,” οὐκέτι γὰρ καὶ τοῦτο μετὰ τῶν λοιπῶν ἦν ἐπ'
ἄλλου, ἐμφαίνει δὲ ἀπὸ τῆς κατὰ τὴν γραφὴν διηγήσεως, ὅπως
αὐτῷ καὶ τὰ λοιπὰ προσῆν, ἃ δὴ καὶ τοῦτο. καὶ γὰρ ὁ Χριστὸς
ἦν μὲν ἀπάτωρ, γεννήσει τῆς ἀνθρωπείας φύσεως, ἀμήτωρ δὲ τῇ
γεννήσει τῆς θείας ὑπάρξεως, ἀλλὰ μὴν καὶ ἀγενεαλόγητος· τίς
γὰρ ἂν γενεαλογία τοῦ ἐκ Πατρὸς ὄντος μόνον; ὅτι δὲ οὔτε ἀρχὴν
ἡμερῶν ἔχει, οὔτε ζωῆς τέλος, καὶ τοῦτο δῆλον, ἀλλ' ἐνταῦθα μὲν
ἐπὶ τῶν πραγμάτων, ἐκεῖ δὲ ἐπὶ τῆς διηγήσεως· τὸ μὲν ἱερέα
325
Καινή Διαθήκη. Catena in epistulam ad Hebraeos (e cod. Paris. Coislin.

204) Page 204, line 17
ἀλλ' ἐν τῇ θείᾳ γραφῇ· καὶ ἐπειδὴ ταῦτα ἀδύνατον ἦν καὶ ἐπ'

ἄλλου λέγεσθαι, ἐμνημόνευσε γὰρ ἡ θεία γραφὴ πολλῶν, οὔτε τοὺς
γονέας εἰποῦσα, οὔτε τὴν γενεαλογίαν ἐκθεμένη, καὶ μάλιστα
ὅσους ἔξω τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ γένους γεγονότας μεμαθήκαμεν, κα-
λῶς ἐπήγαγε τὸ “ἀφωμοιωμένος δὲ τῷ υἱῷ τοῦ Θεοῦ, μένει ἱερεὺς
εἰς τὸ διηνεκὲς,” οὐκέτι γὰρ καὶ τοῦτο μετὰ τῶν λοιπῶν ἦν ἐπ'
ἄλλου, ἐμφαίνει δὲ ἀπὸ τῆς κατὰ τὴν γραφὴν διηγήσεως, ὅπως
αὐτῷ καὶ τὰ λοιπὰ προσῆν, ἃ δὴ καὶ τοῦτο. καὶ γὰρ ὁ Χριστὸς
ἦν μὲν ἀπάτωρ, γεννήσει τῆς ἀνθρωπείας φύσεως, ἀμήτωρ δὲ τῇ
γὰρ ἂν γενεαλογία τοῦ ἐκ Πατρὸς ὄντος μόνον; ὅτι δὲ οὔτε ἀρχὴν
ἡμερῶν ἔχει, οὔτε ζωῆς τέλος, καὶ τοῦτο δῆλον, ἀλλ' ἐνταῦθα μὲν
ἐπὶ τῶν πραγμάτων, ἐκεῖ δὲ ἐπὶ τῆς διηγήσεως· τὸ μὲν ἱερέα
μένειν εἰς τὸ διηνεκὲς, ἀπὸ τῆς θείας ἔλαβε γραφῆς, τῷ εἰπεῖν,
“σὺ εἶ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲκ,” ὡς ἂν
εἰ κἀκείνου διηνεκῶς ἱερατεύοντος. διηνεκῆ δὲ αὐτὸν ἱερέα ἐκάλε-
σεν, ὡς ἄνω παραπέμψαντα τὴν ἱερατείαν εἰς διαδόχους, ὅπερ ἐν
νόμῳ συνέβαινε γίνεσθαι· ὅθεν καὶ εἶπεν, “ἀφωμοιωμένος δὲ τῷ
υἱῷ τοῦ Θεοῦ·” καί τοι γε τὸ ἀκόλουθον ἦν, τοῦτον ἀφωμοιῶ-
σθαι λέγειν ἐκεῖνον· οὐ γὰρ ὁ πρῶτος ἀφομοιοῦται τῷ δευτέρῳ,
ἀλλ' ἐπειδὴ παρὰ τούτῳ μέν ἐστιν ἡ ἀλήθεια τῶν πραγμάτων,
Καινή Διαθήκη. Catena in epistulam ad Hebraeos (catena Nicetae) (e

cod. Paris. gr. 238) Page 538, line 1
ὀνομάτων ἀφομοίωσιν ἵνα πιστεύσωμεν, ἐοίκασιν ἀπιστεῖν τοῖς

ὑπὸ τοῦ Παύλου λεγομένοις, ὡς εἴγε καὶ ἡμεῖς ἀπορήσαιμεν τῆς
τοιαύτης ἀποδείξεως, ἐκεῖνοι τῆς πίστεως ἀποστήσονται, ὡς καὶ
ἀπέστησαν. ἐπειδὴ οὖν πολλά ἐστιν εὑρεῖν ἐν τῇ γραφῇ ὀνόματα
ὧν ἡ ἀπόδειξις παρὰ τῷ πλήθει δυσεύρετος, παρὰ τοῦτο ἄρα ἡ
ἐκκλησία τῆς παραδοθείσης αὐτῇ πίστεως ἀποστήσεται, καὶ ἰδίαις
ἀπονοίαις πιστεύσει; μὴ γένοιτο. πλὴν οὐ διὰ τοῦτο σιωπήσομεν
ἀκρίτως, ἀλλὰ κατὰ δύναμιν ἀποδείξομεν τὴν ἐν τοῖς προειρη-
μένοις ἀφομοίωσιν. ἀπάτορα καὶ ἀμήτορα τὸν Μελχισεδὲκ λέγει
ὁ Ἀπόστολος, κατὰ τὸ ἑπόμενον ῥητὸν, ὅτι ἀγενεαλόγητος φησίν.
ἐπειδὴ γὰρ ἐν τῇ γενεαλογίᾳ οὐκ ἐμφέρεται τίνος πατρὸς ἢ ποίας
μητρὸς, ἢ πότε ἐγεννήθη, ἢ πότε ἀπέθανε, διὰ τοῦτο μήτε ἀρχὴν
326
ἡμερῶν ἔχειν μήτε ζωῆς τέλος λέγεται. οὐ γὰρ ἠδύνατο γενεαλο-

γηθῆναι ἐκ τῶν παραληφθέντων καταγόμενος ἐθνῶν, καθὼς ἡ γραφὴ
ἐκ τῆς κατοικεσίας αὐτὸν φανεροποιεῖ· ἐν τούτῳ δὲ ἀφωμοίωται
τῷ Υἱῷ τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ ὁ Κύριος ἐπὶ γῆς οὐκ ἔσχε πατέρα, οὐδ'
ἐν οὐρανῷ μητέρα.

cod. Paris. gr. 238)Page 551, line 28
σεδὲκ τὸ μέγεθος δείκνυσι, τοῦτο γὰρ τὸ Μελχισεδὲκ ὡς εἴρηται

ὄνομα, βασιλεὺς δικαιοσύνης σημαίνει. οὗτος δὲ τῆς Σαλὴμ
ἐβασίλευσεν, ἑρμηνεύεται δὲ τὸ Σαλὴμ εἰρήνη. δεῖξαι τοίνυν
βούλεται διὰ τούτων, τύπον αὐτὸν ὄνομα τοῦ δεσπότου Χριστοῦ.
αὐτὸς γάρ ἐστι κατὰ τὸν Ἀπόστολον ἡ εἰρήνη ἡμῶν, αὐτὸς κέκλη-
ται κατὰ τὸν προφήτην δικαιοσύνη ἡμῶν.
{Χρυσοστόμου ἑξαημέρου.} Εἶτα καὶ ἑτέραν διαφορὰν ἐπά-
γει, “ἀπάτωρ, ἀμήτωρ, ἀγενεαλόγητος, μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν ἔχων,
μήτε ζωῆς τέλος. ἀφωμοιωμένος δὲ τῷ Υἱῷ τοῦ Θεοῦ, μένει
ἱερεὺς εἰς τὸ διηνεκές.” καὶ πῶς φησιν οἷόν τε ἄνθρωπον ὄντα
ἀπάτορα εἶναι καὶ ἀμήτορα, καὶ μήτε γενεαλογίαν ἔχων, μήτε
ζωῆς τέλος; ἤκουσας ὅτι τύπος ἦν, μὴ τοίνυν ξενίζου, μηδὲ πάντα
ἀπαίτει ἐν τῷ τύπῳ· οὐδὲ γὰρ ἂν εἴη τύπος, εἰ μέλλοι πάντα
ἔχειν τὰ τῇ ἀληθείᾳ συμβαίνοντα. τί οὖν ἐστι τὸ εἰρημένον;
ὥσπερ οὗτος φησὶ διὰ τὸ μὴ μνημονευθῆναι τοὺς γεγεννηκότας,
ἀπάτωρ λέγεται καὶ ἀμήτωρ καὶ ἀγενεαλόγητος, οὕτω καὶ ὁ
Χριστὸς διὰ τὸ μὴ ἐσχηκέναι μήτε ἐν οὐρανῷ μητέρα, μήτε ἐπὶ
τῆς γῆς πατέρα, ἀγενεαλόγητος προσηγόρευται.
{Χρυσοστόμου.} Ἐπειδὴ τοίνυν ἀντέπιπτε τῷ Ἀποστόλῳ, τὸ,
“σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲκ,” ἐκεῖνος δὲ
ἐτεθνήκει, καὶ οὐκ ἐγένετο ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα, ὅρα πῶς

ἐκεῖνον, καὶ τὸν ἐκείνου πατέρα, καὶ τὸν πάππον, καὶ τὸν ἐπίπαπ-
πον, καὶ τοὺς ἐκείνου προγόνους· προστέθεικε δὲ, ὅτι τόσων δὲ
γενόμενος ἐτῶν, γεγέννηκε, καὶ τοσάδε πάλιν ἐπιβιώσας, τετελεύ-
τηκε. τοῦ δὲ Μελχισεδὲκ, οὔτε τὸν πατέρα, οὔτε τὴν μητέρα,
οὔτε τὸ γένος, ἐδίδαξεν ἡ θεία γραφὴ, οὔτε πόσον ἐβίωσε χρόνον,
οὔτε πότε τοῦ βίου τὸ πέρας ἀδέξατο. κατὰ τοῦτο τοίνυν οὗτος
λέγεται “ἀπάτωρ” καὶ τὰ λοιπά. ὁ μέντοι δεσπότης Χριστὸς
327
φύσει καὶ ἀληθῶς τούτων ἕκαστον ἔχει· ἀμήτωρ μὲν γάρ ἐστιν
ὡς Θεὸς, ἐκ μόνου γὰρ γεγέννηται τοῦ Πατρὸς, ἀπάτωρ δὲ ὡς
ἄνθρωπος· ἐκ μόνης γὰρ ἐτέχθη μητρὸς, τῆς παρθένου φημί· ἀγε-
νεαλόγητος ὡς Θεὸς, οὐ γὰρ χρήζει γενεαλογίας ὁ ἐξ ἀγεννήτου
γεγεννημένος Πατρός· οὐκ ἔσχηκεν ἀρχὴν ἡμερῶν· ἀΐδιος γὰρ ἡ
γέννησις, οὔτε ζωῆς ἔχει τέλος, ἀθάνατον γὰρ ἔχει τὴν φύσιν.
τούτου χάριν, οὐ τὸν δεσπότην Χριστὸν τῷ Μελχισεδὲκ ἀφωμοίω-
σεν, ἀλλὰ τὸν Μελχισεδὲκ τῷ Χριστῷ. ἐκεῖνος γὰρ τούτου τύ-
πος, οὗτος δὲ τοῦ τύπου ἡ ἀλήθεια. ἐν μέντοι τῇ ἱερωσύνῃ, οὐ
Μελχισεδὲκ τὸν Χριστὸν μεμίμηται, ἀλλ' οὗτος ἱερεὺς εἰς τὸν
αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ· τὸ γὰρ ἱερατεύειν ἀνθρώπου,
Θεοῦ δὲ τὸ τὰ προσφερόμενα δέχεσθαι· ἀλλ' ὅμως ἐνανθρωπίσας
ὁ μονογενὴς τοῦ Θεοῦ Υἱὸς, καὶ ἀρχιερεὺς ἡμῶν ἐγένετο, κατὰ τὴν
τάξιν Μελχισεδὲκ, οὐκ ἀξίωμα προσλαβὼν,

τὴν θείαν φύσιν σχεῖν μητέρα; οὐ δῆτα· ἐκ μόνου γὰρ πρὸ τῶν
αἰώνων ἐγεννήθη Πατρός. τοιγάρ τοι καὶ ἀγενεαλόγητος, ὡς ἄρρη-
τον ἔχων τὴν ἐκ Πατρὸς γέννησιν προσηγόρευται. “τὴν γενεὰν
γὰρ αὐτοῦ,” φησὶν ὁ προφήτης, “τίς διηγήσεται;” οὕτως
αὐτῷ προσήκει τὸ μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν, μήτε ζωῆς τέλος ἔχειν·
ἄναρχος γὰρ καὶ ἀνώλεθρος, καὶ συντόμως ἀΐδιος, καὶ τῷ Πατρὶ
συναΐδιος. πῶς δὲ ἁρμόττει ταῦτα καὶ τῷ θαυμασίῳ Μελχισε-
δέκ; ὡς εἰκόνι καὶ τύπῳ. ἡ δὲ εἰκὼν οὐ πάντα ὅσα ἔχει τὸ ἀρχέ-
τυπον ἔχει. τῷ μὲν οὖν Σωτῆρι ταῦτα προσήκει φύσει καὶ ἀλη-
θείᾳ. ἐκείνῳ δὲ ἡ τῆς ἀρχαιογονίας ἱστορία προσήρμοσε ταῦτα.
τῶν γὰρ πρόπαλαι γεγενημένων τὴν γενεαλογίαν ἐπιδείξασα, ἐκείνου
οὔτε τὸν πατέρα εἴρηκεν, οὔτε τὴν μητέρα, οὔτε μὴν ἔκ τινος τῶν
ἀμήτορος καὶ ἀπάτορος τύπος. οὕτω δὲ νοεῖν ἡμᾶς ἐδίδαξε Παῦ-
λος. ἐν αὐτῷ γὰρ τῷ χωρίῳ καὶ ταῦτα προστέθεικεν, “ὁ δὲ μὴ
γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν δεδεκάτωκε τὸν Ἁβραὰμ, καὶ τὸν
ἔχοντα τὰς ἐπαγγελίας εὐλόγηκεν.” εἰ δὲ ἀληθῶς ἀπάτωρ ἦν
καὶ ἀμήτωρ, οὐκ ἂν ἦν εἰκὼν, ἀλλ' ἀλήθεια. ἐπειδὴ δὲ οὐ φύσεως
ταῦτ' ἔχει, ἀλλὰ κατὰ τὴν τῆς θείας γραφῆς οἰκονομίαν, δείκνυσι
τῆς ἀληθείας τὸν τύπον. τὸ δὲ “μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν μήτε ζωῆς
τέλος ἔχειν,” οὕτω νοήσωμεν· τὴν παλαιὰν γενεαλογίαν συγ
328

τῶν γὰρ πρόπαλαι γεγενημένων τὴν γενεαλογίαν ἐπιδείξασα, ἐκείνου

οὔτε τὸν πατέρα εἴρηκεν, οὔτε τὴν μητέρα, οὔτε μὴν ἔκ τινος τῶν
ἀμήτορος καὶ ἀπάτορος τύπος. οὕτω δὲ νοεῖν ἡμᾶς ἐδίδαξε Παῦ-
λος. ἐν αὐτῷ γὰρ τῷ χωρίῳ καὶ ταῦτα προστέθεικεν, “ὁ δὲ μὴ
γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν δεδεκάτωκε τὸν Ἁβραὰμ, καὶ τὸν
ἔχοντα τὰς ἐπαγγελίας εὐλόγηκεν.” εἰ δὲ ἀληθῶς ἀπάτωρ ἦν
καὶ ἀμήτωρ, οὐκ ἂν ἦν εἰκὼν, ἀλλ' ἀλήθεια. ἐπειδὴ δὲ οὐ φύσεως
ταῦτ' ἔχει, ἀλλὰ κατὰ τὴν τῆς θείας γραφῆς οἰκονομίαν, δείκνυσι
τῆς ἀληθείας τὸν τύπον. τὸ δὲ “μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν μήτε ζωῆς
τέλος ἔχειν,” οὕτω νοήσωμεν· τὴν παλαιὰν γενεαλογίαν συγ-
γράφων Μωσῆς ἐδίδαξεν ἡμᾶς, ὡς Ἀδὰμ ἐτῶν τοσῶνδε γενό-
μενος, ἐγέννησε τὸν Σὴθ, καὶ ἐπιζήσας ἔτη τοσάδε, τοῦ βίου τὸ
τέρμα κατέλαβεν. οὕτω καὶ περὶ τοῦ Σὴθ καὶ τοῦ Ἐνὼς καὶ
τῶν ἄλλων εἴρηκε. τοῦ μέν τοι Μελχισεδὲκ καὶ τὴν ἀρχὴν τῆς
γενέσεως, καὶ τῆς ζωῆς τὸ τέλος ἐσίγησεν. οὐκοῦν κατὰ τὴν ἱστο-
ρίαν, οὔτε ἀρχὴν ἡμερῶν, οὔτε ζωῆς τέλος ἔχει. κατὰ δὲ τὴν
ἀλήθειαν ὁ μονογενὴς τοῦ Θεοῦ Υἱὸς, οὔτε ἤρξατο τοῦ εἶναι, οὔτε
λήψεται τέλος. κατὰ μὲν οὖν τὰ θεοπρεπῆ ταῦτα καὶ ὄντως θεῖα,
τύπος ἐκεῖνος Χριστοῦ. κατὰ δέ γε τὴν ἀρχιερωσύνην, ἥτις ἀν-
θρώποις μᾶλλον ἢ Θεῷ προσήκει,
Julianus Scr. Eccl., Commentarius in Job Page 285, line 5
πων; καὶ πάλιν ὁ κύριος· ὡς ἀστραπὴν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα, οὐ τοπι-

κὸν πτῶμα λέγων, ἀλλ' ἀπὸ δόξης εἰς ἀδοξίαν, ἀπὸ τιμῆς εἰς ἀτιμίαν. ...
συρόμε-
νος ὡς ὄφις, συρίττων ὡς δράκων, ἕρπων ὡς σκορπίος, καὶ νῦν μὲν
ἀπατῶν τοὺς
πρώτους ἀνθρώπους, νῦν δὲ ἐφοπλίζων ἀδελφὸν κατὰ ἀδελφοῦ, καὶ ποτὲ
εἰς ἀσέ-
βειαν ἡγούμενος ἀντὶ θεολογίας, ἄλλοτε ὑποδεικνὺς ἀντὶ σωφροσύνης
τὰς παρὰ
φύσιν πράξεις, καὶ ποτὲ μὲν ἑαυτὸν ἐκθεῶν, ποτὲ δὲ τὰ ὄντα ἄναρχα εἶναι
καὶ
ἀνεπιτρόπευτα παντελῶς ψευδῶς ὑποτιθέμενος, εἶτα πάλιν καὶ ταῦτα
θεοποιῶν
θεοὺς εἰσάγων καὶ τούτους ἐμπαθεῖς τινας καὶ φθαρτοὺς διδάσκων, εἶτα
329
ἀθανά-
τους αὐτοὺς εἶναι λέγει καὶ ἰσοτίμους, ἀλλήλοις δὲ πολεμίους, ναὶ μὴν
καὶ σχῆ-
μα τούτοις περιτίθησιν εἰς ἄρρενας καὶ θηλείας μορφῶν τοὺς
ἀπαραλλάκτους καὶ
τούτων ἔρωτας καὶ μίξεις ἐκθέσμους καὶ γενεαλογίας ἀπεράντους
τερατολογῶν,
εἶτ' ἐπιλαθόμενος καὶ τούτων παντελῆ ἀθεότητα εἰσηγήσατο καὶ τὴν
κτίσιν ἀκά-
θαρτον ὁ λυσσῶν ἀπεφήνατο καὶ τὰ ἀνθρώπινα σώματα κοπρίας
ἐκβλητότερα, τὰ δὲ
τούτων ἀγάλματα περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαι προσέταξεν. τῷ τοίνυν ἑαυτὸν
ἐκτυφλώσαν-
τι καὶ τοσαύτην ἄγνοιαν ἐπανελομένῳ οὐκ ἐκ τῆς τοῦ ποιήσαντος σοφίας,
οὐκ ἐξ
ὀχλήσεώς τινος, οὐκ ἐκ περιστάσεως, ἀλλ' ἐξ ἰδίας ἀβουλίας, εἰκότως
γέλως πρό-
κειται τοῖς ἁγίοις. διὸ εἴρηται· προστάγματι ἐθανάτωσε δράκοντα
ἀποστάτην καὶ δράκων οὗτος, ὃν ἔπλασας ἐμπαίζειν αὐτῷ, ὅτι
ἀποστὰς θεοῦ τοῦ πάντων αἰτίου καὶ σωτῆρος ἀσεβείᾳ προστεθεὶς ἀρχὴ
δαιμόνων
τῶν συναρεσθέντων αὐτοῦ τῇ κακονοίᾳ ἐγένετο. ὡς γὰρ ὁ δράκων κατὰ
τῶν ὄφεων,
οὕτως καὶ ὁ διάβολος κατὰ τῶν δαιμόνων. ἀρχὴ δὲ τούτων οὐχ ὡς αἴτιος
αἰτιατῶν,
Ευστάθιος. Commentarius in hexaemeron [Sp.]

Page 772, line 12
Ἐλιακεὶμ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἀζὼρ, Ἀζὼρ δὲ ἐγέν-

νησε τὸν Σαδὼκ, Σαδὼκ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἀχεὶμ,
Ἀχεὶμ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἐλιοὺδ, Ἐλιοὺδ δὲ ἐγέν-
νησε τὸν Ἐλεάζαρ, Ἐλεάζαρ δὲ ἐγέννησε τὸν Ματ-
θὰν, Ματθὰν δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰακὼβ, Ἰακὼβ δὲ
ἐγέννησε τὸν Ἰωσὴφ τὸν ἄνδρα Μαρίας, ἐξ ἧς ἐγεν-
νήθη Ἰησοῦς ὁ λεγόμενος Χριστός. Πᾶσαι νῦν αἱ
γενεαὶ ἀπὸ Ἀβραὰμ ἕως Δαυῒδ γενεαὶ δεκατέσσαρες, καὶ ἀπὸ Δαυῒδ ἕως
τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος
γενεαὶ δεκατέσσαρες, καὶ ἀπὸ τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος ἕως τοῦ
Χριστοῦ γενεαὶ δεκατέσσαρες.
Ζητητέον δὲ ἡμῖν κατὰ ποῖον λόγον ὁ Ματθαῖος
καὶ ὁ Λουκᾶς ἐν τῇ γενεαλογίᾳ διαφωνοῦσι τοῦ Ἰω-
330
σήφ· ὁ μὲν υἱὸν Ἰακὼβ γράφων αὐτὸν υἱοῦ Ματ-

θὰν, ὁ δὲ Λουκᾶς υἱὸν Ἡλεὶ τοῦ Μελχεί· καὶ πῶς
οὗτοι, διαφόρων γενῶν ὑπάρχοντες, ὅ τε Μελχεὶ καὶ
ὁ Ματθὰν, πάπποι τοῦ Ἰωσὴφ ἀναφαίνονται.
Ἔστιν οὖν τοῦτο σαφηνιζόμενον. Πρῶτος γὰρ Ματ-
θὰν, ὁ ἐκ γένους Σολομῶντος, ἄγεται γυναῖκα Αἰθὰν
ὀνόματι, καὶ ἐκ ταύτης γεννᾷ τὸν Ἰακὼβ, καὶ ἀπο-
θνήσκει. Καὶ ἄγεται αὐτὴν ὁ Μελχεὶ ὁ ἐκ γένους Ματ-
θὰν, ἐκποιεῖ ἐξ αὐτῆς τὸν Ἡλεί. Καὶ δὴ οὖν ὅ τε
Ματθὰν καὶ ὁ Μελχεὶ, τὴν αὐτὴν ἀγαγόμενοι γυναῖ
Theodorus Scr. Eccl., Fra. in Matthaeum (in catenis)

Frag. 2, line 15
δαίοις, τῶν κριτῶν, βασιλέων, τῶν ἱερέων, ἐποιήσατο τὴν διαίρεσιν. εἰ

καὶ δέκα δὲ καὶ ἑπτά εἰσιν οἱ βασιλεῖς ἀπὸ Δαβὶδ ἕως Ἰεχωνίου, ἀλλὰ
τοὺς τρεῖς παραλιπὼν ὁ εὐαγγελιστὴς οὐκ ἐσφάλη· οὐ γὰρ διαδοχὰς
προέθετο εἰπεῖν βασιλέων, ἀλλὰ γενεάς. καὶ ἵν' ἀπαντήσῃ ὁ ἀριθμὸς
τῶν τεσσάρων καὶ δέκα γενεῶν, παρέλιπε τοὺς τρεῖς· οὐ γὰρ γενεὰν
χρόνου
ἀνθρώπου καθ' ὅν τις παιδοποιεῖ ἀδήλου ὄντος τούτου, ἀλλὰ τινῶν
ἀριθμὸν ἐνιαυτῶν εἰσηγήσατο. διὸ οὓς ᾔδει ἀρκεῖν αὐτῶν εἰς τὸν
ἀριθμόν, τούτους παρέλαβεν, μὴ φροντίσας τῶν προσώπων. οὕτως καὶ
ἐπὶ τῆς τρίτης τέσσαρας καὶ δέκα περιεχούσης δώδεκα μόνους ἀριθμεῖ
ὡς ἀρκούντων καὶ τούτων ἀναπληρῶσαι τὰ ἐκ τῶν τεσσάρων καὶ δέκα
γενεῶν. μᾶλλον δ' ἐν τῇ τρίτῃ γενεαλογίᾳ εὑρίσκονται τέσσαρες καὶ δέκα
συναριθμουμένου καὶ αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ δευτέρου Ἰεχωνίου,
ὃς καὶ Ἰωακεὶμ ἐκαλεῖτο ἀπόγονος ὢν Ἰωσίου. εἰπὼν τοίνυν τοὺς προ-
γόνους ἅπαντας καὶ τελευτήσας – ὅτι δι' ἐκείνην καὶ τοῦτον
ἐγενεαλόγησεν.
Mt 1, 23
Τῇ ἀρχαιότητι τῆς προφητείας πιστοῦται τὸν λόγον ὁ ἄγγελος· τῷ
δὲ Ἄχαζ ἐλέχθη ὁ λόγος οὗτος, ὅτε ἐπεστράτευσαν κατ' αὐτοῦ βασιλεὺς
Σαμαρείας καὶ Συρίας, ἐπειδὴ ἠγωνία μὴ λάβωσιν τὴν πόλιν καὶ κατα-
στήσωσιν βασιλέα τὸν υἱὸν Ταβεήλ, ὁ θεὸς τὸν χρησμὸν αὐτῷ τοῦτον
εἶπε δηλῶν, ὅτι ἕως οὗ ὁ Χριστὸς τεχθῇ ἐκ τῆς παρθένου, οὐκ ἂν παύ-
σονται οἱ ἐκ γένους Δαβὶδ ἄρχοντες Ἰσραήλ. καὶ ἔμεινεν πεντεκαίδεκα
Θεόδωρος θεολόγος. Fra. in epistulam ad Hebraeos (in catenis)

Page 207, line 23
331
εἶναι τοῦτο τῶν οὐρανῶν, οὕτω κἀνταῦθα βουλόμενος τὸν Χριστὸν

ἀρχιερέα δεῖξαι κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ, λέγει τὰ
κατ' ἐκεῖνον οὐ τὴν φύσιν ἐξηγούμενος, ἀλλὰ τὴν κατ' αὐτὸν διήγησιν
ἀπὸ τῆς θείας τιθεὶς γραφῆς καὶ ἀπ' ἐκείνης ἐμφαίνων τὸ ὅμοιον.
Ἀπάτορα τοίνυν καὶ ἀμήτορα καλεῖ, ὡς τῆς θείας γραφῆς
γονέας αὐτοῦ μὴ διηγουμένης· ὅθεν ἐπήγαγε τὸ ἀγενεαλόγητος,
δεικνὺς ὅτι οὐ φύσιν λέγει τοῦ ἀνδρὸς ἀλλὰ τῆς θείας γραφῆς διήγησιν.
εἶτα ἐπισυνάπτει· μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν, μήτε ζωῆς τέλος
ἔχων, οὐκ ἐν τῇ φύσει, ἀλλ' ἐν τῇ θείᾳ γραφῇ. καὶ ἐπειδὴ ταῦτα
δυνατὸν ἦν καὶ ἐπ' ἄλλου λέγεσθαι – ἐμνημόνευσε γὰρ ἡ θεία γραφὴ
πολλῶν οὔτε τοὺς γονέας εἰποῦσα οὔτε τὴν γενεαλογίαν ἐκθεμένη, καὶ
μάλιστα ὅσους ἔξω τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ γένους γεγονότας μεμαθήκαμεν
– καλῶς ἐπήγαγε τὸ ἀφωμοιωμένος δὲ τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ,
μένει ἱερεὺς εἰς τὸ διηνεκές· οὐκέτι γὰρ καὶ τοῦτο μετὰ τῶν
λοιπῶν ἦν ἐπ' ἄλλου. ἐμφαίνει δὲ ἀπὸ τῆς κατὰ τὴν γραφὴν διηγήσεως,
ὅπως αὐτῷ καὶ τὰ λοιπὰ προσῆν ἃν δὴ καὶ τοῦτο. καὶ γὰρ ὁ Χριστὸς
ἦν μὲν ἀπάτωρ γεννήσει τῆς ἀνθρωπείας φύσεως, ἀμήτωρ δὲ τῇ
γὰρ ἂν γενεαλογία τοῦ ἐκ πατρὸς ὄντος μόνον; ὅτι δὲ οὔτε ἀρχὴν
ἡμερῶν ἔχει οὔτε ζωῆς τέλος, καὶ τοῦτο δῆλον, ἀλλ' ἐν-
ταῦθα μὲν ἐπὶ τῶν πραγμάτων, ἐκεῖ δὲ ἐπὶ τῆς διηγήσεως.
Θεόδωρος θεολόγος. Fra. in epistulam ad Hebraeos (in catenis) Page

207, line 31
ἔχων, οὐκ ἐν τῇ φύσει, ἀλλ' ἐν τῇ θείᾳ γραφῇ. καὶ ἐπειδὴ ταῦτα

δυνατὸν ἦν καὶ ἐπ' ἄλλου λέγεσθαι – ἐμνημόνευσε γὰρ ἡ θεία γραφὴ
πολλῶν οὔτε τοὺς γονέας εἰποῦσα οὔτε τὴν γενεαλογίαν ἐκθεμένη, καὶ
μάλιστα ὅσους ἔξω τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ γένους γεγονότας μεμαθήκαμεν
– καλῶς ἐπήγαγε τὸ ἀφωμοιωμένος δὲ τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ,
μένει ἱερεὺς εἰς τὸ διηνεκές· οὐκέτι γὰρ καὶ τοῦτο μετὰ τῶν
λοιπῶν ἦν ἐπ' ἄλλου. ἐμφαίνει δὲ ἀπὸ τῆς κατὰ τὴν γραφὴν διηγήσεως,
ὅπως αὐτῷ καὶ τὰ λοιπὰ προσῆν ἃν δὴ καὶ τοῦτο. καὶ γὰρ ὁ Χριστὸς
ἦν μὲν ἀπάτωρ γεννήσει τῆς ἀνθρωπείας φύσεως, ἀμήτωρ δὲ τῇ
γὰρ ἂν γενεαλογία τοῦ ἐκ πατρὸς ὄντος μόνον; ὅτι δὲ οὔτε ἀρχὴν
ἡμερῶν ἔχει οὔτε ζωῆς τέλος, καὶ τοῦτο δῆλον, ἀλλ' ἐν-
ταῦθα μὲν ἐπὶ τῶν πραγμάτων, ἐκεῖ δὲ ἐπὶ τῆς διηγήσεως. τὸ μὲν
ἱερέα μένειν εἰς τὸ διηνεκὲς ἀπὸ τῆς θείας ἔλαβε γραφῆς
τῷ εἰπεῖν· σὺ εἶ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν
Μελχισεδέκ, ὡς ἂν κἀκείνου διηνεκῶς ἱερατεύοντος. διηνεκῆ
δὲ αὐτὸν ἱερέα ἐκάλεσεν ὡς ἂν οὐ παραπέμψαντα τὴν ἱερατείαν εἰς
332
διαδόχους, ὅπερ ἐν νόμῳ συνέβαινε γίνεσθαι. ὅθεν καὶ εἶπεν· ἀφω-

μοιωμένος δὲ τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ, καίτοι γε τὸ ἀκόλουθον
ἦν τοῦτον ἀφωμοιῶσθαι λέγειν ἐκείνῳ – οὐ γὰρ ὁ πρῶτος ἀφομοιοῦται
τῷ δευτέρῳ – ἀλλ' ἐπειδὴ παρὰ τούτῳ μέν ἐστιν ἡ ἀλήθεια τῶν
Vitae Dionysii Periegetae, Vita Dionysii Line 25
τινες, Διονυσίου τοῦ Φιλαδελφέως αὐτὰ λέγοντες. τὰ δὲ Λιθικὰ μᾶλλον

ἀποδέχονται διὰ τὸ τὸν αὐτὸν εἶναι χαρακτῆρα. τὰ δὲ Βασσαρικὰ διὰ
τραχύτητα ποσὴν αὐτοῦ χωρίζοντες ἀναφέρουσιν εἰς τὸν Σάμιον. χαί-
ρει δὲ οὗτος Ὁμηρικῶι ζήλωι πρὸς ἔνια· πολλὴ γὰρ ἐπανάληψίς ἐστι
καὶ παρ' αὐτῶι. γλαφυρὸς δὲ ὢν τῶι πλάσματι τῶν ποιημάτων οὐχ ἥκι-
στα μεταδιώκει τὸ ἀνθηρόν. ὥσπερ γάρ τις ἄριστος ἐν τούτωι ζωγράφος
ἀφορῶν εἰς τὸ ἄπειρον τῶν ἐθνῶν ἐπιλέγεται δεόντως, αὐτοῦ τοῦ κάλ-
λους ἔργον, τῶν μὲν ὀνομάτων τὰ εὐσύνθετα, τῶν δὲ λέξεων τὰ ἀνθηρά,
ὥστε γίνεσθαι σύμμετρα μὲν τὰ ὀνόματα, χρώματα δὲ τὰς λέξεις.
ἱστορικὸν δὲ τὸ ὑποκείμενον ποίημα ῥητέον. ἡ γὰρ ἱστορία διαι-
ρεῖται εἴς τε γενεαλογικὸν καὶ χρονικόν, πραγματικόν τε καὶ τοπικόν,
οὗπερ εἴδους ἡ ὑποκειμένη πραγματεία τῶι ποιητῆι. ὅτι δὲ καὶ χρή-
σιμον τὸ ποίημα δηλοῖ ἐκ τοῦ σαφηνίζεσθαι διὰ τούτων παρὰ ποιηταῖς
ἔνια πρὸς ἐμπορίαν τε καὶ ἀποδημίαν ὠφέλιμα, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ γεωρ-
γίαν, ὅταν, ἐπιγνῶμεν ὡς ἥδε μὲν ἡ γῆ λεία τε ἄρα καὶ κατάρρυτος,
ἑτέρα δὲ αὐχμηρά, πρὸς ἐπίγνωσίν τε ἤθους ἀνδρῶν ἐπιτήδειον ἡγε-
μονικόν τε πρὸς τὰς ἐπιμιξίας. ἀποδείκνυσι δὲ τοῦτο καὶ ὁ ποιητής, ὡς
ὠφέλιμόν τι χρῆμα περιήγησις. θαυμάζων δὲ τὴν Ὀδυσσέως πολυπει-
ρίαν ἔφη (α 3)
πολλῶν δ' ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω,
δαιμονίως τε αὐτὸν ἔχοντα περὶ τὴν πεῦσιν εἰσάγει, λέγοντα (ν 233)
Commentaria In Dionysii Thracis Artem Grammaticam,

Commentariolus Byzantinus Page 575, line 6
οἱ ἄνθρωποι. – »Εἰσὶ δέ τινες ἑνικοὶ χαρακτῆρες καὶ κατὰ πολλῶν

λεγόμενοι, οἷον
δῆμος χορός ὄχλος»· ταῦτα γὰρ εἰ καὶ πλῆθος σημαίνουσιν, ἀλλ' ὅμως
ἑνικοῦ χα-
ρακτῆρός εἰσιν. – »Καὶ πληθυντικοὶ κατὰ ἑνικῶν τε καὶ δυϊκῶν, ἑνικῶν
μέν, ὡς
Ἀθῆναι Θῆβαι»· καὶ ταῦτα γὰρ εἰ καὶ πληθυντικῶς λέγονται Ἀθῆναι καὶ
Θῆβαι,
ἀλλ' ὅμως τῇ διανοίᾳ ἑνικὰ νοοῦνται· αἱ γὰρ Ἀθῆναι πληθυντικῶς
333
λεγόμεναι μίαν
πόλιν σημαίνουσι καὶ οὐ πολλάς· ὁμοίως καὶ Θῆβαι τὸ αὐτὸ
σημαίνουσιν. – »Δυϊ-
κῶν δέ, ὡς ἀμφότεροι»· οἱ γὰρ ἀμφότεροι δύο ὄντες πληθυντικῶς
λέγονται.
»Πτώσεις ὀνομάτων εἰσὶ πέντε, ὀρθή, γενική, δοτική, αἰτιατική, κλητική·
καὶ
ἡ μὲν ὀρθὴ λέγεται ὀνομαστικὴ καὶ εὐθεῖα», οἷον ὁ Πέτρος· «ἡ δὲ γενικὴ
κτητική
τε καὶ πατρική», οἷον τοῦ Πέτρου ὁ πατὴρ ἢ ὁ υἱὸς ἢ ἡ γυνὴ ἢ ἡ ἀδελφή.
Ταῦτα
καὶ τὰ ὅμοια κατὰ πατρικὴν σημασίαν ἤτοι γενεαλογίαν λέγονται· παρὰ
τοῦτο γὰρ
καὶ γενικὴ καλεῖται. Κτήματα πάλιν τοῦ αὐτοῦ Πέτρου σημαίνοντες
λέγομεν τοῦ
Πέτρου ὁ ἀμπελὼν ἢ ὁ ἐλαιὼν ἢ ὁ φοινικὼν ἢ ὁ οἶκος ἢ ὁ ἵππος καὶ τὰ
τοιαῦτα.
– »Ἡ δὲ δοτικὴ ἐπισταλτική», οἷον τῷ Πέτρῳ ἐπιστέλλω ἢ δίδωμι ἢ
διαλέγομαι
καὶ τὰ ὅμοια. – »Ἡ δὲ αἰτιατικὴ κατὰ αἰτιατικὴν σημασίαν λέγεται»,
οἷον τὸν
Πέτρον αἰτῶ ἢ ζητῶ, ἵνα αὐτὸν τιμήσω ἢ ἀτιμάσω, ἢ καὶ ἐν ὁδῷ
ἀποστείλω ἢ εἰς
μεγάλην ἀξίαν ἀναβιβάσω. – »Ἡ δὲ κλητικὴ προσαγορευτική», καθὼς
εἰώθαμεν
ἀλλήλους καλεῖν ὦ Πέτρε.
»Ὑποπέπτωκε δὲ τῷ ὀνόματι ταῦτα, ἃ καὶ αὐτὰ εἴδη προσαγορεύονται·
κύ-
ριον, προσηγορικόν, ἐπίθετον, πρός τι ἔχον, ὡς πρός τι ἔχον, ὁμώνυμον,
συνώνυμον,
φερώνυμον, διώνυμον, ἐπώνυμον, ἐθνικόν, ἐρωτηματικόν, ἀόριστον,
ἀναφορικόν, ὃ
Οικουμενική Σύνοδος. Concilium universale Ephesenum anno 431

Tomëvolumëpart 1,1,5, page 76, line 18
τοῦ πατρὸς νοούμενος θεικῶς, καὶ ὅτε κεχρημάτικεν Ἰησοῦς Χριστὸς

γενόμενος ἐκ γυναικός.
ἐπιτηρῆσαι δὲ χρὴ ὅτι Χριστὸν Ἰησοῦν ὀνομάσας δι' αὐτοῦ τὰ πάντα
γενέσθαι φησίν, ὡς
ἑνὸς ὄντος υἱοῦ καθ' ἕνωσιν οἰκονομικήν.
Ἐγενόμην, φησί, τοῖς ἀνόμοις ὡς ἄνομος, μὴ ὢν ἄνομος θεοῦ, ἀλλ'
334
ἔννομος Χριστοῦ. Εἰ ὁ Χριστοῦ νόμον ἔχων νόμον ἔχει θεοῦ, πῶς οὐ θεὸς
ὁ
Χριστός;
Ἀπρόσκοποι καὶ Ἰουδαίοις γίνεσθε καὶ Ἕλλησι καὶ τῆι ἐκκλησίαι τοῦ
θεοῦ. Σημειωτέον ὅτι θεοῦ λέγων τὴν ἐκκλησίαν, Χριστοῦ πάλιν οἶδεν
αὐτήν.
Θέλω δὲ ὑμᾶς εἰδέναι ὅτι παντὸς ἀνδρὸς ἡ κεφαλὴ ὁ Χριστός ἐστι,
κεφαλὴ δὲ γυναικὸς ὁ ἀνήρ, κεφαλὴ δὲ Χριστοῦ ὁ θεός. Ὁ μακάριος
Λουκᾶς
τὴν περὶ Χριστοῦ γενεαλογίαν ἡμῖν συντιθεὶς ἄρχεται μὲν ἀπὸ τοῦ
Ἰωσήφ, εἶτα φθάσας
ἐπὶ τὸν Ἀδὰμ ἐπιφέρει λέγων τοῦ θεοῦ, ἀρχὴν τῶι ἀνθρώπωι τιθεὶς τὸν
ποιήσαντα θεόν.
οὕτως εἶναι φαμὲν παντὸς ἀνδρὸς κεφαλὴν τὸν Χριστόν· πεποίηται γὰρ
δι' αὐτοῦ καὶ
παρήχθη πρὸς γένεσιν, οὐχ ὑπουργικῶς κτίζοντος αὐτὸν τοῦ υἱοῦ, θεικῶς
δὲ μᾶλλον ὡς
φύσει δημιουργοῦ. κεφαλὴ δὲ γυναικὸς ὁ ἀνήρ, ὅτι ἐκ τῆς σαρκὸς αὐτοῦ
ἐλήφθη καὶ
αὐτὸν ὥσπερ ἔχει τὴν ἀρχήν. κεφαλὴ δὲ ὁμοίως Χριστοῦ ὁ θεός, ὅτι ἐξ
αὐτοῦ κατὰ
φύσιν· γεγέννηται γὰρ ὁ λόγος ἐκ τοῦ θεοῦ καὶ πατρός. εἶτα πῶς οὐ θεὸς
ὁ Χριστός,
οὗ κεφαλὴ τέθειται κατὰ φύσιν ὁ πατήρ; Χριστὸν δὲ ὅταν λέγοιμι, ἐν
ἀνθρωπείαι μορφῆι
πεφηνότα τὸν ἐκ θεοῦ λόγον ἐννοῶ.
Scholia In Apollonium Rhodium, Scholia in Apollonii Rhodii

Argonautica (scholia vetera) Page 307, line 25
θρέψαι. ἡ δὲ Εὔβοια ἱερά ἐστι τῇ Ἥρᾳ.

1141 ἔνθα τότ' ἐστόρεσαν: ἐν τῷ ἄντρῳ τῷ Μάκρι-
δός φησι τὸν γάμον γεγενῆσθαι Μηδείας καὶ Ἰάσονος, Φιλητᾶς δὲ ἐν
Τηλέφῳ (fg 9 Kuchenmueller) ἐν τῇ Ἀλκινόου οἰκίᾳ.
1144 ἀμεργόμεναι: σωρεύσασαι. Gg
1146 – 48 ἴσχε δ' ἑκάστην αἰδώς: διὰ τούτων τὰς νύμφας
φησίν, ἐπιθυμούσας ἅψασθαι τοῦ μαλλοῦ διὰ τὸ κάλλος, ὅμως αἰδου-
μένας ἀπέχεσθαι διὰ τὸ ἐπ' αὐτοῦ μέλλειν γίνεσθαι τὴν μῖξιν. περὶ δὲ
τοῦ δέρους ὅτι ἦν χρυσοῦν οἱ πλεῖστοι ἱστοροῦσιν, Ἀκουσίλαος δὲ ἐν τῷ
Περὶ γενεαλογιῶν (2 fg 37 J.) πορφυρευθῆναί φησιν ἀπὸ τῆς θαλάσσης.
335
1149 – 50 αἱ μέν τ' Αἰγαίου: Αἰγαῖος ποταμὸς περὶ Κέρ-

κυραν· τούτου θυγάτηρ Μελίτη, ἧς καὶ Ἡρακλέους Ὕλλος, ἀφ' οὗ ἔθνος
Ἰλλυριῶν καὶ Ὑλλικὸς λιμὴν (1125) παρὰ Φαίαξι. Πανύασις (fg 17
Kink.) δέ φησιν ἐν Λυδίᾳ τὸν Ἡρακλέα νοσήσαντα τυχεῖν ἰάσεως ὑπὸ
Ὕλλου τοῦ ποταμοῦ, ὅς ἐστι τῆς Λυδίας· διὸ καὶ τοὺς δύο υἱοὺς αὐτοῦ
Ὕλλους ὀνομασθῆναι. Μελιτήιον δὲ ὄρος Κερκύρας.
1153 – 54 κεῖνο: τὸ Μάκριδος, ὃ νῦν ἱερὸν Μηδείας καλεῖται.
Τιμαίου (fg 8 M. I 195) λέγοντος ἐν Κερκύρᾳ τοὺς γάμους ἀχθῆναι,
Διονύσιος ὁ Μιλήσιος ἐν βʹ τῶν Ἀργοναυτῶν (32 fg 3 J.) ἐν Βυζαντίῳ
φησίν, Ἀντίμαχος δὲ ἐν Λύδῃ (fg 11 B. II 291) ἐν Κόλχοις πλησίον
Scholia In Aristophanem, Scholia in aves (scholia vetera) Argumentum-

scholion sch av, verse 697, line 4
τίκτει πρώτιστον ὑπηνέμιον: Ὑπηνέμια κα-

λεῖται τὰ δίχα συνουσίας καὶ μίξεως. καὶ τοῦτο δὲ οὐχ
ὡς ἔτυχεν αὐτῷ προσέρριπται, ἀλλὰ ἀπὸ ἱστορίας τῆς
κατὰ τοὺς Διοσκούρους. φασὶ γὰρ ἐξ ᾠοῦ αὐτοὺς γεγο-
νέναι. καὶ ὅτι σύνηθες αὐτοῖς μᾶλλον ἀνεμιαῖον λέ-
γειν. καὶ Πλάτων ἐν Θεαιτήτῳ [p. 151, E] «γόνιμον
ἀνεμιαῖον τυγχάνει.»
εἰκὼς ἀνεμώκεσι δίναις: Ταῖς τοῦ ἀνέμου
ὠκείαις συστροφαῖς ἐοικὼς, οἷον ταχύς. ἡ δὲ ὅλη σύστα-
σις, ὅτι ἐκ τοῦ πτερωτοῦ Ἔρωτος τὰ ὄρνεά ἐστιν. ἀτό-
πως μὴν καὶ ἀπιθάνως τῇ γενεαλογίᾳ κέχρηται.
(ἐσμὲν Ἔρωτος: Λείπει υἱοί.)
καὶ τοῖσιν ἐρῶσι: Σύμμαχος, διὰ τὸ τοὺς ἐρα-
στὰς ὄρνιθας εὐγενεῖς χαρίζεσθαι τοῖς ἐρωμένοις. Δίδυ-
μος δὲ, ἐπεὶ ἡ σίττη καὶ εἴ τι τοιοῦτον ὄρνεον δεξιὰ
πρὸς ἔρωτας φαίνεται. «ἐγὼ μὲν, ὦ Λεύκιππε, δεξιὴ
σίττη.»
πολλοὺς δὲ καλοὺς: Ἀντὶ τοῦ μετὰ τὴν νεότητα
ἠναγκάσαμεν ἀκαίρως ἑταιρεῖν. (ἀπομωμοκότας δὲ)
ἀποταξαμένους. διεμήρισαν δὲ, συνουσίασαν. – τὰς
συνουσίας μετέδωκαν.
Scholia In Dionysium Periegetam, Scholia in Dionysii periegetae orbis

descriptionem (scholia vetera) (olim sub auctore Demetrio Lampsaceno)
Vita-verse of Orbis descriptio vita, line of scholion 14
336
Νέρωνα τὸν Ῥωμαίων βασιλέα φασὶ γενέσθαι. Ἄδη-

λον δὲ πόθεν γέγονε καὶ τίνων γονέων.] Φέρονται
δὲ αὐτοῦ καὶ ἄλλα συγγράμματα, Λιθιακά τε καὶ
Ὀρνιθιακὰ καὶ Βασσαρικά. Ὧν τὰ μὲν Λιθιακὰ
ἐκρίθησαν ἴδια Διονυσίου καὶ αὐτὰ διὰ τὴν τοῦ χαρα-
κτῆρος ὁμοιότητα· τὰ δὲ Βασσαρικὰ διὰ τὴν τραχύ-
τητα οὐκ ἄξια τούτου κριθέντα εἰς τὸν Σάμιον ἀνενέ-
χθησαν Διονύσιον· τὰ δὲ Ὀρνιθιακὰ εἰς ἄλλον τινὰ
Φιλαδελφέα Διονύσιον. Τὸ δὲ παρὸν ποίημα ἱστορι-
κόν τινες ἐκάλεσαν, συγκείμενον ἐκ τοπικοῦ καὶ
πραγματικοῦ καὶ χρονικοῦ καὶ γενεαλογικοῦ, εἰς ἃ
τὴν ἱστορίαν φασὶ διαιρεῖσθαι.
τὰ ἔπη, ὡς ἐν τοῖς αὐτοῦ Λιθιακοῖς ἀποδέδεικται·
ποτὲ δὲ τῷ γλαφυρῷ διατορεύων, ὡς ἐκ τοῦ παρακει-
μένου βιβλίου σαφές. Ὅτι δὲ διαβέβληται τὸ παχὺ,
σαφῶς ὁ Καλλίμαχος ἐν τοῖς Ἐπιγράμμασι δηλοῖ·
διασύρων γὰρ Ἀντιμάχου τὸ ποίημα τὴν Λύδην ἔφη·
Λύδη καὶ παχὺ γράμμα καὶ οὐ τορόν.
Κρημνοποιός τε καὶ στόμφαξ παρὰ τοῖς τραγικοῖς Αἰ-
σχύλος εἴρηται, ἐπεὶ μὴ κέχρηται καθαρᾷ καὶ ἀνειμένῃ
τῇ λέξει. Τί δεῖ παραλαμβάνειν Ἀριστοφάνην, τὰ
Scholia In Euripidem, Scholia in Euripidem (scholia vetera)

Vita-argumentum-scholion sch Hec, sec. 3, line 17
ἔνθ' Ἑκάβη Κισσηὶς, ὅτ' ἐν πυρὶ δέρκετο πάτρην

καὶ πόσιν ἑλκηθεῖσα παρασπαίροντα θυηλαῖς,
εἰς ἅλα ποσσὶν ὄρουσε καὶ ἣν ἠλλάξατο μορφὴν
γρήιον Ὑρκανίδεσσιν ἐειδομένη σκυλάκεσσιν: – M
Ἑκάβης παῖς γεγὼς τῆς Κισσέως: τὰ περὶ τῆς Ἑκάβης
διαφόρως ἱστόρηται. Φιλόχορος μὲν γὰρ ἐν τῷ περὶ τραγῳδιῶν συγ-
γράμματι [FHG iv p. 648a] Χοιρίλην αὐτήν φησι καλεῖσθαι, ἴσως δὲ
διὰ τὸ πολύπαιδα γεγενῆσθαι· ἡ γὰρ χοῖρος πολλὰ τίκτει, καὶ ἐν τοῖς
Ὀρφικοῖς οἱ χοῖροι ἑκάβαι προσαγορεύονται. οἱ δὲ λοιποὶ τῷ κυρίῳ
αὐτὴν ὀνόματι προσηγόρευσαν. πολλάκις δὲ ὁ Εὐριπίδης αὐτοσχεδιάζει
ἐν ταῖς γενεαλογίαις, ὡς καὶ ἑαυτῷ ἐνίοτε ἐναντία λέγειν, καὶ νῦν Κις-
σέως ἔφη θυγατέρα τὴν Ἑκάβην μετενεγκὼν τὸν πατέρα Θεανοῦς, περὶ
οὗ φησιν Ὅμηρος [Λ 223]· ‘Κισσῆς τόν γ' ἔθρεψε δόμοις ἔνι τυτθὸν
ἐόντα μητροπάτωρ, ὃς τίκτε Θεανὼ καλλιπάρῃον’: – MA
γράφεται τῆς Κισσίας· καὶ ὑπονοοῦσιν ἀπὸ γενεᾶς τινος Φρυγίας
337
εἰρῆσθαι ἢ ἀπὸ κώμης, ὡς Φιλόχορος ἐν τῇ πρὸς Ἀσκληπιάδην ἐπι-

στολῇ: – MA
τὸ ἑξῆς· ἥκω Πολύδωρος ὁ παῖς Ἑκάβης τῆς Κισσέως: – MA
ἔνιοι Ἠετίωνος καὶ Ἱπποθόης τῆς Ἐριχθονίου Κισσέα φασὶ γενέσθαι,
οὗ καὶ Τηλεκλείας τῆς Ἴλου Ἑκάβην καὶ Θεανώ: – M
τὸ χ, ὅτι ἰδίως Κισσέως φησὶ τὴν Ἑκάβην Ὁμήρου Δύμαντος
Σχόλια στον Ησίοδο. , Scholia in opera et dies (scholia vetera)

Prolegomenon-scholion prol, sec.-verse b, line 1
οἰκείων τίθεσθαι· καὶ γὰρ τὰς Μούσας τετάχθαι μὲν ἐν

τῇ Πιερίᾳ φασίν, ἐν δὲ τῷ Ἑλικῶνι χορεύειν, οἱ περὶ
αὐτῶν μῦθοι, τῆς μὲν Πιερίας τὴν ὑπὲρ τὸν κόσμον αὐτῶν
τάξιν δηλούσης, ἀφ' ἧς εἰς τὸν κόσμον προῆλθον, τοῦ δὲ
Ἑλικῶνος τὴν ἐγκόσμιον· ἐν γὰρ τούτῳ χορεύουσι ταῖς
σφαίραις ἐννέα οὔσαις ἐπιβεβηκυῖαι.
Ταῦτα μὲν οὖν καὶ ἐν ἄλλοις εἴρηται· νῦν δὲ τῶν ἐν
τῷ βιβλίῳ λέξεων τὰς δεομένας τῆς σαφηνείας διερμηνεύ-
σωμεν καὶ εἴ τι περιττότερόν ἐστιν ἢ κατὰ τοὺς πολλοὺς
τῶν ταῦτα μετιόντων περιλαμβάνοντες.
Μετὰ τὴν ἡρωϊκὴν γενεαλογίαν καὶ τοὺς καταλόγους
ἐπεζήτησε καινουργῆσαι πάλιν ἑτέραν ὑπόθεσιν· καὶ δὴ
καταχρησθέντων τῶν εἰς πολέμους καὶ μάχας, καὶ τῆς
γεωργίας διδασκαλίαν εἰσφέρει καὶ τῶν ἡμερῶν τὴν κρᾶσιν,
πρόσωπον ἀναπλάσας καὶ παραλαβὼν τὸ τοῦ ἀδελφοῦ Πέρ-
σου, εἴτε κατ' ἀλήθειαν, εἴτε κατὰ τὸ εὐπρόσωπον καὶ
ἁρμόζον τῇ ὑποθέσει, ὡς ἂν μὴ δυσπρόσωπον εἴη καὶ ἵνα
δόξῃ ἐξ ἔριδος τῆς κατὰ τὸν ἀδελφὸν ἐπὶ τοῦτο ἐληλυθέναι.
Διὰ τί εἶπεν Ἡσιόδου Ἔργα καὶ Ἡμέρας καὶ οὐκ
εἶπεν Ἡμέρας καὶ Ἔργα; καί φαμεν ὅτι καλῶς ἄρα εἶπεν
Ἔργα καὶ Ἡμέρας· πῶς γὰρ εἰ μὴ εἶπε τὸ ὑποκείμενον,
Σχόλια στον Ησίοδο. , Scholia in opera et dies (scholia vetera)

Prolegomenon-scholion sch, sec.-verse 158a, line 2
ἦν, κατὰ τὸν Αἰσχύλον (TGF 369 N.2)

τοῦ πηλοπλάστου σπέρματος θνητὴ γυνή.
ἔτ' ἄλλο τέταρτον: ὥσπερ δὲ τὰ
ἄλλα γένη ἀπὸ τῆς περὶ αὐτὰ ὕλης ἐκάλεσε χρυσοῦν καὶ ἀρ-
γυροῦν, οὕτω καὶ τοῦτο, ἀπὸ τῆς γῆς ὄν, ἡρωϊκόν. ἔρα
γὰρ ἡ γῆ καὶ ἠρία τὰ χώματα· προείρηκε γὰρ ὅτι ὁ Ζεὺς
ἐκέλευσεν Ἥφαιστον (v. 60)
338
περικλυτὸν ὅττι τάχιστα

γαῖαν ὕδει φύρειν.
Ζεὺς Κρονίδης ποίησε: ἔ-
στω δὲ ἡ ἀρχὴ τῆς ἡρωϊκῆς γενεαλογίας αὕτη· ἐπλάσθη
τοίνυν πρώτη, κατὰ ἕτερον πραγματικὸν μῦθον, ἡ Πανδώρα,
ἣν ἔγημεν Ἐπιμηθεύς, ἐξ ὧν Δευκαλίων καὶ Πύρρα. ἀλό-
γως δὲ λέγουσιν ὅτι Προμηθεὺς ἀνθρώπους ἔπλασεν, ὃς το-
σοῦτον ἀποδεῖ τοῦ μὴ πεπλακέναι ὥστε καὶ προσέτασσεν
Ἐπιμηθεῖ μὴ προσίεσθαι τὴν Πανδώραν. Πανδώρας οὖν καὶ
Ἐπιμηθέως γίνεται Δευκαλίων καὶ Πύρρα· Δευκαλίωνος δὲ
Ἕλλην, τούτου Αἴολος, οὗ Κρηθεύς, οὗ Φέρης, οὗ Ἄδμη-
τος, οὗ Εὔμηλος, ὁ ἐπὶ Τροίαν στρατεύσας. ἀπὸ Δευκα-
λίωνος οὖν οἱ ἥρωες ἤρξαντο· διὰ δὲ τοῦ ἀληθοῦς πι-
στοῦται τὸ ἡγημένον, ἵνα μὴ ἔγκλημα φύσεως ἐπὶ τὸ χεῖρον
Σχόλια στον Ησίοδο. , Scholia in opera et dies (scholia vetera partim

Procli et recentiora partim Moschopuli, Tzetzae et Joannis Galeni
Prolegomenon-scholion prol proc, page-verse 4, line 22
πάντα τὰ οἰκεῖα σεμνύνειν, ἀλλὰ καὶ τὰ παρ' ἄλλοις ὄντα

μειζόνως ἀγαθὰ, προτιμότερα τῶν οἰκείων τίθεσθαι· καὶ γὰρ
τὰς Μούσας τετέχθαι μὲν ἐν τῇ Πιερίᾳ φασὶν, ἐν δὲ τῷ Ἑλι-
κῶνι χορεύειν, τῆς μὲν Πιερίας τὴν ὑπὲρ τὸν κόσμον τάξιν
δηλούσης, ἀφ' ἧς εἰς τὸν κόσμον προῆλθε, τοῦ δὲ Ἑλικῶνος
τὴν ἐγκόσμιον, ἐν γὰρ τούτῳ χορεύουσιν ταῖς σφαίραις ἐννέα
οὔσαις ἐπιβεβηκυῖαι. Ταῦτα μὲν οὖν καὶ ἐν ἄλλοις εἴρηται·
νῦν δὲ τῶν ἐν τῷ βιβλίῳ λέξεων τὰς δεομένας σαφηνείας διερ-
μηνεύσωμεν, καὶ εἴ τι περιττότερόν ἐστιν ἢ κατὰ τοὺς πολ-
λοὺς τῶν ταῦτα μετιόντων συμπαραλαμβάνοντες.
Μετὰ τὴν ἡρωϊκὴν γενεαλογίαν καὶ τοὺς καταλόγους ἐπε-
ζήτησε καινουργῆσαι πάλιν ἑτέραν ὑπόθεσιν· καὶ δὴ καταχρη-
σθέντων τῶν εἰς πολέμους καὶ μάχας καὶ τῆς γεωργίας διδας-
κάλων, εἰσφέρει καὶ τῶν ἡμερῶν τὴν κράσιν, πρόσωπον ἀνα-
πλάσας καὶ παραλαβὼν τοῦ ἀδελφοῦ Πέρσου, εἴτε κατ' ἀλή-
θειαν, εἴτε κατὰ τὸ εὐπρόσωπον καὶ ἁρμόζον τῇ ὑποθέσει, ἵνα
δύο πρόσωπα, καὶ ἵνα δόξῃ ἐξ ἔριδος τῆς κατὰ τὸν ἀδελφὸν
εἰς τοῦτο ἐληλυθέναι. Ὡς δὲ ποιητὴς τὰς Μούσας καλεῖ, ἵνα
δόξῃ τὸ ποίημα εἶναι Μουσῶν. Τὰς Μούσας ὠνομάσθαι λέ-
γουσιν ἀπὸ τοῦ μῶσθαι τὸ ζητεῖν· ἐπειδὴ καὶ εἰσὶ παιδείας αἰ-
τίαι πάσης· αὕτη δὲ ζητεῖν ηὐξήθη τοῖς ἀνθρώποις· διὰ τοῦτο
339
Σχόλια στον Όμηρο, Ιλιάδα. (scholia vetera)

Book of Iliad 2, verse 494-877, line of scholion 8
D φωνὴ δ' ἄρρηκτος: διὰ {δὲ} τοῦ εἰπεῖν φωνὴ δ' ἄρρηκ-
τος δηλοῖ ὅτι σῶμα ἡ φωνή. ATil
Ariston. προπάσας: ὅτι περισσὴ ἡ πρό πρόθεσις. Aim
ex. Βοιωτῶν μὲν – Ξάνθου ἄπο δινήεντος:
θαυμάσιος ὁ ποιητὴς μηδ' ὁτιοῦν παραλιμπάνων τῆς ὑποθέσεως, πάν-
τα δ' ἐξ ἀναστροφῆς κατὰ τὸν ἐπιβάλλοντα καιρὸν διηγούμενος, τὴν
τῶν θεῶν ἔριν, τὴν τῆς Ἑλένης ἁρπαγήν, τὸν Ἀχιλλέως θάνατον· ἡ
γὰρ κατὰ τάξιν διήγησις νεωτερικὸν καὶ συγγραφικὸν καὶ τῆς ποιητι-
κῆς ἄπο σεμνότητος. εὔκαιρον τοίνυν ἐπιθεὶς Νέστορι ῥητορείαν (cf. Β
362 – 8) τὸν
Κατάλογον ἐμνηστεύσατο, ὅπως μὴ ἐν τῷ αὐτῷ λόγῳ λέγων τὰ πρα-
κτικὰ καὶ γενεαλογικὰ τὴν ἀκοὴν ἐπιταράσσοι· τὸ γὰρ μὴ γνωρίζεσθαι
τοὺς ἥρωας ζήτησιν ἐποίει. τρεῖς δέ φησιν ὁ Πλάτων (cf. rep. 393 d
– 394d) λόγων ἰδέας, δραματικήν, ἔνθα ὁ ποιητὴς συνεχῶς εὐδοκι-
μεῖ τοῖς ἤθεσι τῶν ὑποκειμένων προσώπων, ἀμίμητον, ὡς τὴν Φωκυλί-
δου, †μιμητικήν†, ὡς τὴν Ἡσιόδου. ἐν τῇ οὖν ἀμιμήτῳ καὶ ψιλῇ τοῖς
κεφαλαίοις ἀνάγκη τὸν ποιητὴν ἐπαγωνίζεσθαι, τοῖς σχήμασι καὶ ταῖς
ἐναλλαγαῖς ἐπικαλλύνοντα τὴν φράσιν, ὅπερ ἐποίησε πρῶτα μὲν ἐν
τοῖς τῶν πόλεων ἐπιθέτοις καὶ τούτοις ἠκριβωμένοις· οὐ γὰρ ἀνεξέλεγ-
κτος ἦν περὶ χωρίων Ἑλληνικῶν διεξιών. καί ποτε μὲν τῷ ἔναιον
(511 al.), ἄλλοτε δὲ τῷ εἶχον (500 al.), ποτὲ δὲ τῷ ἐνέμοντο (496

Book of Iliad 6, verse 119b, line of scholion 2
αὐχένος καλύπτουσαι. A
ex. ἀμφὶ δέ μιν σφυρὰ τύπτε καὶ αὐχένα δέρμα κε-
λαινόν: ἐναργῶς ἐδήλωσε θέοντα καὶ ὑπὸ τῆς ἀμφιβρότης ἀσπίδος
τυπτόμενον. καταλλήλως δὲ εἶπε· τὰ σφυρὰ καὶ τὸν αὐχένα αὐτὸν
ἔτυπτεν ἡ ἄντυξ. b(BCE3E4)T
Ariston. Γλαῦκος δ' Ἱππολόχοιο πάϊς καὶ Τυδέος υἱός:
ὅτι μετατιθέασί τινες ἀλλαχόσε ταύτην τὴν σύστασιν (sc. Ζ 119 – 236).
A
ex. Γλαῦκος δ' Ἱππολόχοιο πάϊς καὶ Τυδέος υἱός:
διαναπαύει τὸν ἀκροατὴν γενεαλογίας καὶ μύθους παρεμβάλλων, οὐκ
ἐᾷ τε κενὴν τὴν ἔξοδον Ἕκτορος, ὅ τε στρατὸς διαναπαύεται ἀφορῶν
τὸ τέλος τῶν ἀριστέων. καὶ Ἑλλήνων ὑποχωρησάντων κενοῦ ὄντος
τοῦ μεταιχμίου προπηδᾷ Γλαῦκος. καὶ ἐν τάχει μὲν πέφρασται, πρὸς
340
ὠφέλειαν δὲ ἐπεξείργασται ταῦτα ὁ ποιητής. b(BCE3)T

ex. ἐς μέσον ἀμφοτέρων: ὡς διεστώτων καὶ ἀναπαυο-
μένων.
Σχόλια στον Όμηρο, Ιλιάδα. (scholia vetera) Book of Iliad 8, verse

284a, line of scholion 3
ex. αἴ κέν τι φόως Δαναοῖσι γένηαι: λεληθότως καθ' Ἕ-

κτορος αὐτὸν ὁπλίζει· ὅθεν κἀκεῖνος συνείς φησι· “τοῦτον δ' οὐ δύ-
ναμαι βαλέειν κύνα” (Θ 299). b(BCE3E4)T
Hrd. ὅ σ' ἔτρεφε: ἡ σέ ἀντωνυμία ἐγκλιτική ἐστι· τὸ δὲ ὅ πα-
ρὰ τῷ ποιητῇ κείμενόν ἐστιν ἀντὶ τοῦ ὅς. A
Hrd. | ex. ὅ σ' ἔτρεφε: τὸ ὅ ἀντὶ τοῦ ὅς. b(BCE3)T | παν-
ταχόθεν δὲ αὐτὸν προτρέπει ὡς καὶ τὸν πατέρα καὶ τοὺς Ἕλληνας
εὐεργετήσοντα. b(BCE3E4)T
Did. | Ariston. καί σε νόθον περ ἐόντα – οἴκῳ: παρὰ Ζηνο-
δότῳ οὐδὲ ἦν. ἠθέτητο δὲ καὶ παρὰ Ἀριστοφάνει. | ὅτι ἄκαιρος ἡ γε-
νεαλογία καὶ οὐκ ἔχουσα προτροπήν, ἀλλὰ τοὐναντίον ὀνειδισμὸν καὶ
ἀποτροπήν. A
Did. καί σε νόθον περ – οἴκῳ: παρὰ Ζηνοδότῳ οὐκ
ἦν. ἠθέτει δὲ καὶ Ἀριστοφάνης. T
ex. καί σε νόθον περ – οἴκῳ: οὐκ ὀνειδίζει, ἀλλ'
ἐπαινεῖ, ὅτι διὰ τρόπου χρηστότητα καίπερ νόθος ὢν οὕτως ἐτράφη.
ἄλλως τε διδάσκει ὅτι οὐκ ἔστιν ὄνειδος τὰ ἴδια ἀκούουσιν. ἀλλ' οὐδὲ
ὄνειδος ἦν ἡ νοθεία παρὰ τοῖς παλαιοῖς. πολεμεῖ δὲ τοὺς ὁμοφύλους
νικώμενος τῇ φιλαδελφίᾳ. b(BCE3E4)T
D Ἡρακλῆς πορθήσας Ἴλιον – τοὺς γνησίους ὑπερ-
έβαλεν. A
Σχόλια στον Όμηρο, Ιλιάδα. (scholia vetera) Book of Iliad 20, verse
ex. καὶ σὺ θεοῖς αἰειγενέτῃσιν / εὔχεο: ἀναιρεῖ τὴν

πρόφασιν, εἰς εὐχὰς θεῶν ἀναπέμπων τὸν Αἰνείαν. T
Hrd. καὶ δὲ σέ {φασὶν}: ὁ Ἀσκαλωνίτης (p. 58 B.) ὠρθο-
τόνησε τὴν ἀντωνυμίαν, τὸν δέ σύνδεσμον ἀντὶ τοῦ γάρ παραλαμβά-
νων. καὶ οὕτως ἔχει τὰ τῆς ἀναγνώσεως καὶ τῆς διανοίας. A
ὀρθοτονητέον τὴν ἀντωνυμίαν καὶ τὸν δέ ἀντὶ τοῦ γάρ
ἀκουστέον. b(BCE3)T
341
Ariston. ἡ μὲν γὰρ Διός ἐσθ', ἡ δ' ἐξ ἁλίοιο γέροντος:

σεσημείωται πρὸς τοὺς ἑξῆς αἰρομένους (sc. Υ 205 – 9), ἄκαιρον
γενεαλογίαν ἔχοντας. καὶ ὅτι ἐκ Διὸς ἡ Ἀφροδίτη καθ' Ὅμηρον. AT
ex. μηδέ σε πάμπαν / λευγαλέοις ἐπέεσσιν ἀπο-
τρεπέτω καὶ ἀρειῇ: ἀναγκαῖον καὶ τοῦτο· καταπλήξει γὰρ αὐτὸν
ὁ Ἀχιλλεύς, ὅπερ ἔδει προλαβεῖν τὸν θεόν, πρὸ τῆς συμβολῆς.
b(BCE3)T
Ariston. λευγαλέοις {ἐπέεσσιν}: ὅτι λευγαλέοις οὐ διύγροις,
ὡς οἱ νεώτεροι, ἀλλ' ὀλεθρίοις, παρὰ τὸν λοιγόν. A
ex. λευγαλέοις: εὐτελέσι καὶ ἀχρείοις. πρὸς τοὺς ἐκδε-
χομένους τὸν “λευγαλέον θάνατον” (cf. Φ 281) ἀντὶ τοῦ δίυγρον. T
λευγαλέοις δὲ b(BCE3) εὐτελέσι καὶ ἀχρείοις πρὸς
τοὺς ἐκδεχομένους. b(BCE3E4) λευγαλέος δὲ θάνατος ὁ ὀλέθριος.

Book of Iliad 20, verse 205-9a1, line of scholion 3
ex. κερτομίας: τοὺς σαρκασμούς, οὓς εἶπεν ὡς περὶ τῆς

ἀρχῆς αὐτοῦ μαχομένου (cf. Υ 180 – 3). πιθανῶς δὲ τοῖς λόγοις
Ἀπόλλωνος (sc. Υ 105 – 7) καταχρῆται, ὑπομιμνῄσκων αὐτὸν ὅτι
ἀμείνονος γενέσεως τυγχάνει (cf. Υ 203 – 9). b(BCE3)T
ex. αἴσυλα: τὰς παρὰ τὸ καθῆκον λεγομένας ἀπειλάς. b
(BCE3E4)T
ex. πρόκλυτα: προκλυόμενα καὶ προηκουσμένα. Til
προηκουσμένα καὶ προεγνωσμένα. b(BCE3E4)
Ariston. ὄψει δ' οὔτ' ἄρ πω ἕως τοῦ εὔχομαι ἐκγεγά-
μεν: ἀθετοῦνται στίχοι πέντε, ὅτι οὐκ ἀναγκαῖα τὰ δι' αὐτῶν λεγό-
μενα, κατὰ τὴν γενεαλογίαν ἀμφοτέρων γινωσκομένων. A
{σὲ μὲν πηλῆος·} ἀθετοῦνται στίχοι πέντε, ἀκαίρως πε-
ρὶ τοῦ γένους παλιλλογούμενοι. T
ex. ἕτεροί γε φίλον παῖδα κλαύσονται: διὰ τὸ κατὰ
δύο εἶναι τοὺς γονέας ἑκατέρου. b(BCE3E4)T δῆλον δὲ διὰ
τούτου ὅτι ἔτι ζῇ Ἀγχίσης. b(BCE3)T
Nic. σήμερον: ἑκατέροις δύναται προσδίδοσθαι τὸ σήμερον,
πρὸς διάφορον στιγμήν. b(BCE3E4)T
καὶ τὸ σήμερον ὁμοίως τοῖς προκειμένοις. Aint
ex. εἰ δ' ἐθέλεις καὶ ταῦτα δαήμεναι: ἔοικε λέγειν ὡς
τὸ κατὰ μητέρα μὲν γένος τοιοῦτον· εἰ δὲ καὶ τὸ κατὰ πατέρα θέλεις,

342
ex. ἕτεροί γε φίλον παῖδα κλαύσονται: διὰ τὸ κατὰ

δύο εἶναι τοὺς γονέας ἑκατέρου. b(BCE3E4)T δῆλον δὲ διὰ
τούτου ὅτι ἔτι ζῇ Ἀγχίσης. b(BCE3)T
Nic. σήμερον: ἑκατέροις δύναται προσδίδοσθαι τὸ σήμερον,
πρὸς διάφορον στιγμήν. b(BCE3E4)T
καὶ τὸ σήμερον ὁμοίως τοῖς προκειμένοις. Aint
ex. εἰ δ' ἐθέλεις καὶ ταῦτα δαήμεναι: ἔοικε λέγειν ὡς
πολλοῖς ὂν γνώριμον, ἄκουε. b(BCE3E4)T
ex. ἄλλως· καὶ ταῦτα: παρῆκται ἡ ὁμιλία κατὰ ποιητικὴν
αἵρεσιν πρὸς ὠφέλειαν τῶν ἀκροατῶν, ἵνα τὴν Τρωϊκὴν γενεαλογίαν
μάθωμεν. ἢ ὅτι τοῖς πολεμίοις ἐξεταζόμενα γένη λαμπρότητα φέρει
μεγίστην· τοὺς γὰρ εὐγενεῖς καὶ εὐψύχους νομίζουσιν. ἀεὶ δὲ σπεύδει
ὁ ποιητὴς παραπλέκειν τὰ ἀρχαῖα γένη, ὥσπερ ἐν τῇ Γλαύκου καὶ
Διομήδους συστάσει ὅλον τὸ Αἰόλου γένος εἶπεν (sc. Ζ 152 – 210),
b(BCE3E4)T ἀλλὰ καὶ τὸ τῶν Μελαμποδιδῶν ἐπὶ τοῦ Θεο-
κλυμένου (sc. ο 225 – 56) καὶ ἐν τῇ Νεκυίᾳ (sc. λ 235 – 329) μυρία
ὅσα, καίπερ οὐχ ὑποσχόμενος γενεαλογίας γράφειν. T
Ariston. δαήμεναι: ὅτι ἀπαρέμφατον Aim ἀντὶ προστα-
κτικοῦ τοῦ δάηθι.


πολλοῖς ὂν γνώριμον, ἄκουε. b(BCE3E4)T
ex. ἄλλως· καὶ ταῦτα: παρῆκται ἡ ὁμιλία κατὰ ποιητικὴν
αἵρεσιν πρὸς ὠφέλειαν τῶν ἀκροατῶν, ἵνα τὴν Τρωϊκὴν γενεαλογίαν
μάθωμεν. ἢ ὅτι τοῖς πολεμίοις ἐξεταζόμενα γένη λαμπρότητα φέρει
μεγίστην· τοὺς γὰρ εὐγενεῖς καὶ εὐψύχους νομίζουσιν. ἀεὶ δὲ σπεύδει
ὁ ποιητὴς παραπλέκειν τὰ ἀρχαῖα γένη, ὥσπερ ἐν τῇ Γλαύκου καὶ
Διομήδους συστάσει ὅλον τὸ Αἰόλου γένος εἶπεν (sc. Ζ 152 – 210),
b(BCE3E4)T ἀλλὰ καὶ τὸ τῶν Μελαμποδιδῶν ἐπὶ τοῦ Θεο-
κλυμένου (sc. ο 225 – 56) καὶ ἐν τῇ Νεκυίᾳ (sc. λ 235 – 329) μυρία
ὅσα, καίπερ οὐχ ὑποσχόμενος γενεαλογίας γράφειν. T
Ariston. δαήμεναι: ὅτι ἀπαρέμφατον Aim ἀντὶ προστα-
κτικοῦ τοῦ δάηθι. AimTil
ex. Δάρδανον αὖ πρῶτον – Ἕκτορα δῖον:
οὐ ψιλοῖς ὀνόμασι ποιεῖται τὸν κατάλογον, προστίθησι δέ τι δόξης
343
χάριν. T
ex. (D) Δάρδανον αὖ πρῶτον – / κτίσσε δὲ Δαρ-
δανίην: Δάρδανος υἱὸς Ἠλέκτρας τῆς Ἀτλαντίδος καὶ Διός. οὗτος
ᾤκει ἐν Σαμοθρᾴκῃ· τοῦ δὲ κατακλυσμοῦ συμβάντος ἀσκὸν κατασκευ-
άσας καὶ ὑποδὺς εἰς αὐτὸν ἐφέρετο τοῖς ὕδασι. προσοκείλας δὲ τῇ
Ἴδῃ τὴν Δαρδανίαν ἔκτισεν.

Book of Iliad 23, verse 296c, line of scholion 2
δαργον: ἵνα τρόπον τινὰ κοινῇ ἀγωνίζοιντο. πρὸς δὲ τὸ φιλάδελ-

φον· οὐκ ἐντυγχάνοντα περὶ τῆς ἵππου πεποίηκεν αὐτὸν τἀδελφῷ,
ἀλλὰ ἐπ' ἐξουσίας ὑποζεύγνυσιν b(BCE3E4)T Αἴθην τὴν
Ἀγαμεμνονέην τὸν ἑόν τε. T
ex. Πόδαργον: οὕτως ἐκαλεῖτο ὁ ἵππος Μενελάου. T
Ariston. Ἀγχισιάδης ἘΧΕΠΩΛΟΣ: ὅτι ἄδηλον, ποῖον τὸ κύ-
ριον ὄνομα, μᾶλλον δὲ τὸ Ἐχέπωλος. A
ex. Ἐχέπωλος: τύραννος Σικυώνιός τις ἦν ὑπὸ Ἀγαμέμνο-
να. T
ex. ἄλλως· Ἀγχισιάδης Ἐχέπωλος: Ἀκουσίλαος ἐν
τρίτῳ Γενεαλογιῶν (FGrHist 2, 3 = Vors. 69 B 32) κύριον ἤκουσε
τὸ Ἐχέπωλος οὕτως: “Κλεωνύμου δ' Ἀγχίσης, τοῦ δὲ Ἐχέπωλος.”
καὶ Φερεκύδης ἐν τῷ †γʹ† (FGrHist 3, 20)· “Κλεώνυμος δὲ ὁ Πέλοπος
ᾤκει Κλεωνῇσι καταστήσαντος Ἀτρέως· τοῦ δὲ γίνεται Ἀγχίσης,
τοῦ δὲ Ἐχέπωλος.” T
ex. δῶρ', ἵνα μή οἱ ἕποιθ' ὑπὸ Ἴλιον: ἀπεσέμνυνε
τὴν ἵππον· δῆλον γὰρ ὅτι οὕτως ἦν εὐγενὴς ὥστε καὶ λύτρον ἀστρα-
τείας δοθῆναι. b(BCE3E4)T
ex. δῶρ', ἵνα μή οἱ ἕποιθ' ὑπὸ Ἴλιον: κρεῖττον
ἡγήσατο πολεμιστὴν ἵππον ὑπὲρ ἀπόλεμον ἄνθρωπον Ἀγαμέμνων.
Σχόλια στον Όμηρο, Οδύσσεια.

Book 4, hypothesis-verse 10, line 7
καὶ τὸν υἱὸν λαβεῖν, τούτου χάριν τὰ μὲν λοιπὰ ἐκ τοῦ Ἀγαμέμνονος
ἔλαβε, τὴν δὲ γυναῖκα ἐκ Μενελάου. M.
Μυρμιδόνων προτὶ ἄστυ] ἣν Ὅμηρος μὲν Φθίαν λέγει, οἱ δὲ νεώ-
τεροι Φαρσαλίαν. E.H.M.T.V.
υἱέϊ] τρισυλλάβως. “υἱέϊ σῷ ἑπόμην” (Il. γ, 174.). ἰδίως
δὲ εἴρηκεν. ἐν Σπάρτῃ γὰρ ὄντος αὐτοῦ φησι Σπάρτηθεν. Q.
344
Ἀλέκτορος κούρην] οὗτος υἱὸς Ἀργείου τοῦ Πέλοπος καὶ Ἡγη-

σάνδρας τῆς Ἀμύκλα θυγατρός· θυγάτηρ δὲ αὐτοῦ οἱ μὲν Ἰφιλόχη,
οἱ δὲ Ἐχεμήλα. M. οἱ μὲν Ἰφιλόχην, οἱ δὲ Ἐχέμηλον λέγουσιν.
τὸν δὲ Ἀλέκτορα γενεαλογοῦσιν Ἀργείου τοῦ Πέλοπος. V. ἐκ τῆς
γενεαλογίας τοῦ Πέλοπος ὁ Ἀλέκτωρ. E.
τηλύγετος Μεγαπένθης] ὁ τῆλε τῆς ἡλικίας, τουτέστι προ-
βεβηκόσι τοῖς γονεῦσι, γενόμενος, μεθ' ὃν οὐκέτι ἐλπίζουσι τεκνῶσαι
διὰ τὸ γῆρας· ἢ ὁ τηλοῦ ἀποδημήσαντι τῷ πατρὶ γεννηθεὶς παῖς· ἢ
μονογενὴς, καθάπερ Τηλέμαχος Ὀδυσσεῖ καὶ Ὀρέστης Ἀγαμέμνονι.
ὁ γὰρ Μενέλαος κατὰ τὸν καιρὸν τῆς ἁρπαγῆς τῆς Ἑλένης ἐμίγη
τινὶ δούλῃ, καὶ ἔτεκεν υἱὸν καὶ ἐκάλεσεν αὐτὸν φερωνύμως Μεγαπέν-
θην· κατὰ γὰρ τὸν καιρὸν τοῦ διὰ τὴν Ἑλένην πένθους ἐτέχθη. διὰ
τί δὲ Ἑλένη μόνην τὴν Ἑρμιόνην ἔτεκε; διότι τὸ πολλάκις τεκεῖν
ἀλλοιοῖ τὸ κάλλος τῆς γυναικός. μελλούσης γὰρ αὐτῆς μεσολαβῆ-
σαι εἰς τὸν πόλεμον τῶν Τρώων καὶ τῶν Ἑλλήνων, οὐκέτι ἐδίδουν
Σχόλια στον Όμηρο, Ιλιάδα. (scholia vetera) (= D scholia)

Book of Iliad 5, verse 392, line of scholion 4
παραδίδωσι. Περικαλλής. Πάνυ καλή.

Ἐξήγγειλε. Παρεκάλεσεν, ἐδεή-
θη.
Ἤδη. Εὐθέως. Ἐπίῤῥημα
χρόνου δηλωτικόν. Τειρόμενον. Καταπο-
νούμενον. Ἕ. Αὐτόν. Ἐδάμνα. Ἐδά-
μαζε, κατεπόνει.
Τλῆ δ' Ἥρη.
Ἐκαρτέρησε δὲ καὶ ἡ Ἥρα. Παῖς Ἀμ-
φιτρύωνος. Ὁ Ἡρακλῆς. Ἑκατέραις
γὰρ γενεαλογίας καλεῖ αὐτὸν ὁ Ποιητὴς,
ὁτὲ μὲν Διὸς υἱὸν λέγων, ὁτὲ δὲ Ἀμφι-
τρύωνος. Τλῆ δ' Ἥρη. Εὔρυτος ὁ Οἰχα-
λίας τῆς ἐν Βοιωτίᾳ βασιλεὺς, προέθηκε
τὸν τῆς θυγατρὸς Ἰόλης γάμον, τῷ κατὰ
τὴν τοξικὴν αὐτὸν νικῆσαι δυναμένῳ, ἢ,
ὥς τινες, τοὺς παῖδας. Παρὰ γὰρ Ἀ-
πόλλωνος εἰλήφει τὴν τοξικήν. Ἡρα-
κλέους δὲ διαγωνισαμένου, ἀγανακτήσας ὁ
Εὔρυτος, οὐκ ἀπεδίδου τὴν κόρην. Ὀρ
Scholia In Lycophronem, Scholia in Lycophronem (scholia vetera et

recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae) Scholion 176, line 4
345
λιν αὐτὴ ἀπελίθωσε Θέτιδος παρακλήσει. οἱ δέ φασιν ὅτι

ἡ Θέτις τοῦτον ἀπελίθωσε τρώγοντα τὰς βόας, ἃς Πηλεὺς
ἄποινα ἔστελλεν Ἀκάστῳ ὑπὲρ Ἄκτορος τοῦ ἐκείνου υἱοῦ, ὃν
ἄκων ἀνεῖλεν ἐν κυνηγεσίῳ. οἱ δέ φασιν ὅτι ὁ Πηλεὺς
πρὸ Θέτιδος Πολυμήλην εἶχε γυναῖκα τὴν Ἄκτορος θυγατέρα,
ἧς ἀδελφὸς Ἶρος, οὗ παῖδα Εὐρυτίωνα ἐν κυνηγεσίῳ ἄκων
Πηλεὺς ἀναιρεῖ ἕνα ὄντα τῶν Ἀργοναυτῶν.
μύρμων· ληροῦσιν ὅτι Αἰακὸς ἐξ Αἰγίνης Διὶ
γεννηθεὶς ἐν τῇ ἀπ' αὐτοῦ Αἰγίνῃ νήσῳ κατελείφθη μόνος
ᾐτήσατο δὲ τῷ Διὶ καὶ ὃς τοὺς μύρμηκας ἀνθρώπους ἐποί-
ησε (8415b) καθὰ καὶ Ἡσίοδος ἐν τῇ ἡρωικῇ γενεαλογίᾳ
φησίν seqq. sex vv. sch. Pind. καὶ ταῦτα μὲν τὰ ληρώδη καὶ
μυθικὰ Θεογένης δὲ ὁ ἱστορικὸς ἐν τῷ περὶ Αἰγίνης φησὶν
ὀλιγανθρωπούσης τῆς νήσου τοὺς ἐν αὐτῇ ἐν σπηλαίοις οἰ-
κεῖν ἀκατασκεύους ὄντας καὶ τοὺς μὲν γεωργουμένους καρποὺς
ἐν τοῖς σπηλαίοις τίθεσθαι, τὴν δ' ἐκ τούτων ὀρυττομένην
γῆν εἰς τὰς γεωργίας ἀναφέρειν ὡς ὑπάντρου τῆς νήσου τε-
λούσης καὶ μᾶλλον ἐπὶ τῶν πεδινῶν. Αἰακὸς δ' ἐλθὼν μετά
τινων ἐκ Πελοπονήσου καὶ οἰκήσας τὴν νῆσον ἐξημέρωσεν
αὐτὴν πάντα διδάξας τὰ πρὸς πόλεμον καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν
ὅσοις ἄνθρωποι κέχρηνται. ὅθεν ἐμυθεύσαντο ὅτι Αἰακῷ

recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae) Scholion 286, line 22a
τιμωρίας ἀλλὰ φυγόντες περὶ τὰ πλοῖα αὐτῶν συμφλεχθήσονται ταῖς

ναυσί. παραφράζει δὲ τὴν παρ' Ὁμήρῳ ναυμαχίαν, ἐν ᾗ φαίνεται
ὁ Ἕκτωρ διώξας τοὺς Ἕλληνας καὶ κατακαύσας τὴν ναῦν τοῦ
Πρωτεσιλάου. ss3s4
Δωριέα δὲ στρατὸν λέγει τοὺς
Ἕλληνας ss3
ἀπὸ Δώρου τοῦ Ἕλληνος υἱοῦ, ὡς καὶ Ἡσίοδος (fr. 7 R) ss3s4
ἐν τῇ ἡρωϊκῇ γενεαλογίᾳ T Ἕλληνος δ' ἐγένοντο φιλο-
πτολέμου βασιλῆος Δῶρός τε Ξοῦθός τε καὶ Αἰό-
λος ἱππιοχάρμης ss3s4 Αἰολίδαι – Περιήρης.
Δωριεὺς στρατὸς ὁ Ἑλλη-
νικός,
346

Φύξιον Δία δέ, ἵνα φύγωσιν ἢ ἵνα γένηται αὐ-
τοῖς αἴτιος φυγῆς. ss3 καλῶν ἐπ' εὐχαῖς πλεῖστα

recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae) Scholion 286, line 22b
Πρωτεσιλάου. Δωριέα δὲ στρατὸν λέγει τοὺς

Ἕλληνας ἀπὸ Δώρου τοῦ Ἕλληνος υἱοῦ, ὡς καὶ Ἡσίοδος (fr. 7 R) ss3s4
Δωριεὺς στρατὸς ὁ Ἑλλη-
νικός,
Φύξιον Δία δέ, ἵνα φύγωσιν ἢ ἵνα γένηται αὐ-
τοῖς αἴτιος φυγῆς. ss3 καλῶν ἐπ' εὐχαῖς πλεῖστα Φύ-
ξιον Δία τὸν φυγῆς αὐτοῖς αἴτιον γενόμενον Δία πορ-
θουμένοις αὐτοῖς ὑπὸ τῶν Τρώων ἀποδιῶξαι τὸν θάνατον.
ἢ καλῶν Δία Φύξιον τὸν δυνάμενον ποιῆσαι φυγεῖν τὸν
κίνδυνον. Φύξιος δὲ ὁ Ζεὺς καὶ Φίλιος καὶ Ἑταιρεῖος
καὶ Ἐφέστιος καὶ Ὁμόγνιος καὶ ἄλλα μυρία καλεῖται πρὸς
τὰ συμβαίνοντα καὶ γινόμενα καὶ μετονομαζόμενος· φεύγων
Scholia In Pindarum, Scholia in Pindarum (scholia vetera)

Ode O 9, scholion 79d, line 1
BCDEQ κείνων δ' ἔσαν χαλκάσπιδες ὑμέτεροι πρό-

γονοι: λοιπὸν ὡς πρὸς τὸν Ἐφάρμοστον· ἀπ' ἐκείνων
δὴ ἦσαν οἱ πρόγονοι ὑμῶν οἱ πολεμικώτατοι, ἐξ ἀρχῆς
BCEQ γενόμενοι ἐκ τῆς γενεᾶς τοῦ Προμηθέως. Ἰαπετοῦ γὰρ Προ-
μηθεὺς, ἐξ οὗ [καὶ Κλυμένης] Δευκαλίων, ἐξ οὗ Πρωτογένεια.
B [πάλιν Ἰαπετοῦ Ἐπιμηθεὺς, ἐξ οὗ καὶ Πανδώρας Πύρρα·
BCEQ Πύρρας δὲ καὶ Δευκαλίωνος Πρωτογένεια], ἧς καὶ Διὸς
347
Ὀποῦς· ἐξ οὗ Ὀποῦντος οἱ ὄντες ἀπόγονοι τῆς κόρης τῆς

Πρωτογενείας καὶ τοῦ ἀρίστου Κρονίδου [τουτέστι] τοῦ
Διὸς, διὰ παντὸς τῆς αὑτῶν γῆς βασιλεύοντες. 82gB
BCEQ ἐναντίωμα δὲ κατὰ τὴν γενεαλογίαν ἐμπίπτει. τὴν
γὰρ Πρωτογένειαν οἱ μὲν Δευκαλίωνός φασιν, οἱ δὲ Ὀποῦν-
τος, καὶ δοκεῖ συμφωνεῖν μήτε ἡ γενεαλογία μήτε ἡ ἱστορία.
ἄλλο γάρ τι ποταμὸς Ὀποῦς καὶ ἄλλο ἀνὴρ ἐξ Ἰαπετοῦ.
ἵν' οὖν τὸ ἀσύμφωνον ἀπὸ τούτων λυθῇ, φασί τινες τὸν
Δευκαλίωνα διώνυμον εἶναι καὶ τὸν αὐτὸν λέγεσθαι Ὀποῦντα·
ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῆς Πηνελόπης. λέγεται γὰρ Ἀρναία πρό-
τερον καλουμένη παρὰ τῶν φύντων εἰς τὴν θάλασσαν ἐκρι-
φῆναι, εἶτα ὑπό τινων ὄρνεων πηνελόπων λεγομένων εἰς
τὴν χέρσον ἐξενεχθῆναι, καὶ οὕτως ἀναληφθεῖσαν ὑπὸ τῶν
γεννησάντων ὀνομασθῆναι Πηνελόπην ἀπὸ τῆς τῶν ὀρνίθων

Ode O 9, scholion 79d, line 3
δὴ ἦσαν οἱ πρόγονοι ὑμῶν οἱ πολεμικώτατοι, ἐξ ἀρχῆς

BCEQ γενόμενοι ἐκ τῆς γενεᾶς τοῦ Προμηθέως. Ἰαπετοῦ γὰρ Προ-
μηθεὺς, ἐξ οὗ [καὶ Κλυμένης] Δευκαλίων, ἐξ οὗ Πρωτογένεια.
B [πάλιν Ἰαπετοῦ Ἐπιμηθεὺς, ἐξ οὗ καὶ Πανδώρας Πύρρα·
BCEQ Πύρρας δὲ καὶ Δευκαλίωνος Πρωτογένεια], ἧς καὶ Διὸς
Ὀποῦς· ἐξ οὗ Ὀποῦντος οἱ ὄντες ἀπόγονοι τῆς κόρης τῆς
Πρωτογενείας καὶ τοῦ ἀρίστου Κρονίδου [τουτέστι] τοῦ
Διὸς, διὰ παντὸς τῆς αὑτῶν γῆς βασιλεύοντες. 82gB
BCEQ ἐναντίωμα δὲ κατὰ τὴν γενεαλογίαν ἐμπίπτει. τὴν
γὰρ Πρωτογένειαν οἱ μὲν Δευκαλίωνός φασιν, οἱ δὲ Ὀποῦν-
τος, καὶ δοκεῖ συμφωνεῖν μήτε ἡ γενεαλογία μήτε ἡ ἱστορία.
ἄλλο γάρ τι ποταμὸς Ὀποῦς καὶ ἄλλο ἀνὴρ ἐξ Ἰαπετοῦ.
ἵν' οὖν τὸ ἀσύμφωνον ἀπὸ τούτων λυθῇ, φασί τινες τὸν
Δευκαλίωνα διώνυμον εἶναι καὶ τὸν αὐτὸν λέγεσθαι Ὀποῦντα·
ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῆς Πηνελόπης. λέγεται γὰρ Ἀρναία πρό-
τερον καλουμένη παρὰ τῶν φύντων εἰς τὴν θάλασσαν ἐκρι-
φῆναι, εἶτα ὑπό τινων ὄρνεων πηνελόπων λεγομένων εἰς
τὴν χέρσον ἐξενεχθῆναι, καὶ οὕτως ἀναληφθεῖσαν ὑπὸ τῶν
γεννησάντων ὀνομασθῆναι Πηνελόπην ἀπὸ τῆς τῶν ὀρνίθων
ὁμωνυμίας, καὶ τραφεῖσαν διώνυμον εἶναι τὸ λοιπόν. 86dB
A ὑμέτεροι πρόγονοι: ὡς ἀπὸ Δευκαλίωνος ὄντων

348
Ode P 4, scholion 190, line 3
τραπείη.
BDEGQ οἴκαδ' ἀρχαίαν κομίζων: παραγώγως ἐξήγαγε
τὴν ἀρχὴν, ὡς καὶ Ὅμηρος (τ 73) τὴν ἀνάγκην· ἀναγκαίη
γὰρ ἐπείγει.
ἄλλως· Χαῖρις γράφει ἀρχὰν ἀγκομίζων,
ἵν' ᾖ, τὴν ἀρχὴν ἀνακομιούμενος τοῦ ἐμοῦ πατρὸς, ἥτις βα-
σιλεύεται παρὰ πάντα τὰ δίκαια. ὁ γὰρ Πελίας ἀφείλετο τὸν
Αἴσονα τὴν ἀρχήν.
BDEGQ τάν ποτε Ζεὺς ὤπασεν: ἥντινά ποτε βασιλείαν
ὁ Ζεὺς ἐχαρίσατο τῷ Αἰόλῳ καὶ τοῖς αὐτοῦ παισίν. ἡ δὲ γε-
νεαλογία οὕτω· Προμηθέως Δευκαλίων, οὗ Ἕλλην, οὗ Αἴολος,
οὗ Κρηθεὺς καὶ Ἀθάμας καὶ Σαλμωνεύς· καὶ Κρηθέως μὲν
παῖς Αἴσων, Αἴσονος δὲ Ἰάσων· Σαλμωνέως δὲ Τυρὼ, ἧς καὶ
Ποσειδῶνος Πελίας καὶ Νηλεύς.
BDEGQ πεύθομαι γάρ μιν Πελίαν ἄθεμιν: κατακούω
δὲ τὸν ἄδικον Πελίαν ταῖς ἀνοήτοις πεισθέντα φρεσὶ τῶν
ἡμετέρων γονέων ἀποσυλῆσαι τὴν βασιλείαν.
BDEGQ λευκαῖς πιθήσαντα φρασίν: λευκὰς εἶπε φρέ-
νας κατὰ τὸ ἐναντίον ταῖς παρ' Ὁμήρῳ μελαίναις, ἃς ἐκεῖνος
ἀπὸ τῶν ἐν βάθει διαφαινομένων ὑδάτων κατὰ μεταφορὰν
ὠνόμασε. τὰ μὲν γὰρ ἐπιπόλαια τῶν ὑδάτων διαυγῆ καὶ
Σούδα Alphabetic letter alpha, entry 942, line 2
παράδειγμα τὸ τοῦ θεολόγου Γρηγορίου· ἀκούσατε λόγον ἀνδρὸς οὐ

μετρίως τὰ
τοιαῦτα πεπαιδευμένου. καὶ ἐν τῷ Ἥττημαι· τοῦτό με ἵστη κάτω, καὶ
εἶναι
βέλτιον ἔπειθε φωνὴν ἀκούειν αἰνέσεως ἢ ἐξηγητὴν εἶναι τῶν ὑπὲρ
δύναμιν. τοῦ
δὲ ἐνωτίζομαι παράδειγμα τοῦ αὐτοῦ θεολόγου. ὡς δὲ ἐγώ τινος ἤκουσα
ἀνδρὸς
οὐ μετρίως τὰ τοιαῦτα πεπαιδευμένου. καὶ ἄλλα πλεῖστα.
Ἄκουρον: μισόδημε, μοναρχίας ἐραστὰ, καὶ φορῶν κράσπεδα
στεμμάτων, τήν θ' ὑπήνην ἄκουρον τρέφων. Ἀριστοφάνης φησί.
Ἀκουσίθεον: τὸ εἰς θεοῦ ἀκοὰς ἐρχόμενον. ἢν δέ μ' ἀνά-
ψας εὔχηται, λάμψω φέγγος ἀκουσίθεον.
Ἀκουσίλαος· Κάβα υἱὸς, Ἀργεῖος, ἀπὸ Κερκάδος πόλεως, οὔσης
Αὐλίδος πλησίον· ἱστορικὸς πρεσβύτατος. ἔγραψε δὲ γενεαλογίας ἐκ
δέλτων χαλκῶν, ἃς λόγος εὑρεῖν τὸν πατέρα αὐτοῦ ὀρύξαντά τινα
349
τόπον τῆς οἰκίας αὐτοῦ.

Ἀκουσίλαος· Ἀθηναῖος ὢν, Ἀγαθοκλείας. οὗτος ἠράσθη λόγων
ἐν Ἀθήναις καὶ ἐλθὼν εἰς Ῥώμην ἐπὶ Γάλβα διέτριβεν ἐν λόγοις
ῥητορικοῖς. καὶ χρηματισάμενος ἐν τῷ τελευτᾶν κατέλιπεν Ἀθηναίοις
δώδεκα μυριάδας ἐκ τόκων.
Ἀκουτίσαι: διδάξαι. δοτικῇ καὶ αἰτιατικῇ· καὶ ἐπὶ γενικήν· ἀκου-
τισθῶμεν πάντες οἱ πιστοὶ συγκαλουμένης.
Σούδα Alphabetic letter mu, entry 544, line 7
Μέλποντες: ᾄδοντες, ἀνυμνοῦντες.

Μελύδριον Ἰωνικόν: ἀντὶ τοῦ τρυφηλόν· τοιοῦτοι γὰρ Ἴωνες.
Ἀριστοφάνης· δεῦρ' ἴτ' ἐπὶ τοὐμὸν στέμμα μελύδριον εὑροῦσαί τι τῶν
Ἰωνικῶν.
Μελχισεδέκ, ἱερεὺς τοῦ θεοῦ καὶ βασιλεὺς τῶν Χαναναίων.
οὗτος κτίσας πόλιν ἐν τῷ ὄρει τῷ λεγομένῳ Σιὼν ἐπωνόμασεν αὐτὴν
Σαλήμ, ὅ ἐστιν εἰρήνης πόλις· ἐν ᾗ βασιλεύσας ἔτη ριγʹ ἐτελεύτησε
δίκαιος καὶ παρθένος. ἀγενεαλόγητος δὲ εἴρηται παρὰ τὸ μὴ ὑπάρ-
χειν ἐκ τοῦ σπέρματος Ἀβραὰμ ὅλως μηδὲ γενεαλογεῖσθαι τὸ παράπαν,
εἶναι δὲ Χαναναῖον τὸ γένος καὶ ἐκ τῆς ἐπαράτου σπορᾶς ὁρμώμενος,
ὅθεν οὐδὲ γενεαλογίας ἠξίωτο. οὐ γὰρ πρεπωδέστατον ἦν τὸν τῆς
ἄκρας δικαιοσύνης ἐπειλημμένον συμπλέκειν τῷ τῆς ἄκρας ἀδικίας
γένει· διὸ καὶ ἀπάτορα καὶ ἀμήτορα τοῦτον εἶναί φασιν. ὅτι δὲ Χα-
ναναῖος ἦν τὸ γένος εὔδηλον καὶ ἀφ' ὧν ἐκράτει καὶ ἐβασίλευε κλι-
μάτων τῶν Χαναναίων καὶ οἷς ἐπλησίαζε πονηροτάτοις Σοδόμοις. καὶ
μέντοι καὶ ἡ Σαλήμ, ἧς ὑπῆρχε βασιλεύς, ἡ πολυθρύλλητος Ἱερουσα-
λήμ ἐστιν, οὐδέπω τὸ ὅλον ὄνομα φέρουσα τῆς Ἱερουσαλήμ, ἐκ προς-
θήκης δὲ τῆς ἱεροῦ μετὰ τὴν Σαλὴμ προσλαμβάνουσα συλλαβὴν καὶ
κατὰ συνάφειαν ὀνομασθεῖσα Ἱερουσαλήμ· διὰ δὲ τὸ ἀγενεαλόγητον
λέγεται ἀπάτωρ καὶ ἀμήτωρ. ὅταν δὲ ἀκούσῃς παρὰ τῶν Μελχισεδε-
κιτῶν, ὅτι θεὸς ὀνομάζεται, μνήσθητι τοῦ Ἀποστολικοῦ, ὅτι ἑτέρας
Σούδα Alphabetic letter pi, entry 2170, line 2
Καῖσάρ τε καὶ Πομπήϊος.

Πωλίων, Ἀλεξανδρεύς, ὁ Οὐαλέριος χρηματίσας, φιλόσοφος,
γεγονὼς ἐπὶ Ἀδριανοῦ· οὗ παῖς Διόδωρος φιλόσοφος, ὁ γράψας ἐξ-
ήγησιν τῶν ζητουμένων παρὰ τοῖς ιʹ ῥήτορσιν. ἔγραψε Συναγωγὴν
Ἀττικῶν λέξεων κατὰ στοιχεῖον, καὶ ἄλλα τινὰ φιλόσοφα.
Πωλίων. ἢ Πωλίων, γραμματικός. Περὶ τῶν παρὰ γράμμα
350
ἁμαρτανομένων.
Πωλοδάμνης: πωλοδαμαστής. γυμναστής.
Πωλοδαμνῶ: τοὺς πώλους δαμάζω.
Πῶλος, Ἀκραγαντῖνος, ῥήτωρ, μᾶλλον δὲ σοφιστὴς τῶν πάλαι,
διδάσκαλος Λικυμνίου. ἔγραψε Γενεαλογίαν τῶν ἐπὶ Ἴλιον στρατευσάν-
των Ἑλλήνων καὶ βαρβάρων καὶ πῶς ἕκαστος ἀπήλλαξε· τινὲς δὲ αὐτὸ
Δαμάστου ἐπιγράφουσι· Νεῶν κατάλογον, Περὶ λέξεως.
Πῶλος: τὸ ζῷον.
Πωλῶ: τὸ πιπράσκω.
Πωλῶ· γενικῇ. τὰ τῆς πόλεως καὶ τὰ σφῶν αὐτῶν μικροῦ λήμματος πω-
λοῦνται.
Πωλῶσι: Δίδυμος φησὶν ἀντὶ τοῦ πορνεύουσι φανερῶς· πωλεῖν
γὰρ τὸ παρέχειν ἑαυτὸν τοῖς βουλομένοις, ὅθεν καὶ τὸ πορνεύειν,
ὅπερ ἐστὶ περνᾶν. ἐγὼ δέ φημι, ὅτι κυρίως ἔταξε νῦν ὁ ῥήτωρ τὸ
πωλεῖν· φησὶ γὰρ τὸν νόμον οὐκ ἐᾶν ἐπὶ ταύτης μοιχὸν λαβεῖν,
Σούδα Alphabetic letter pi, entry 3013, line 3
ὄψις καλὴ καὶ καταπληκτικὴ τοῖς ἐναντίοις.

Πτέρνα: ὁ δόλος. καὶ ἡ ἐπιβουλή. καὶ Πτερνίζω, τὸ
καταβάλλω. ἐκ μεταφορᾶς τῶν περὶ τάχους ἀγωνιζομένων, καὶ τῇ
πτέρνῃ τοὺς συνθέοντας προσπταίειν ὁμοῦ καὶ πίπτειν μηχανωμένους.
ἐπτέρνικε γάρ με ἤδη δεύτερον τοῦτο.
Πτερνίζει: ἀπατᾷ, ἢ λακτίζει.
Πτεροδόνητος: πτεροῖς πληχθείς.
Πτερόεντα: ταχῆ, κοῦφα.
Πτερόεντι: ταχεῖ. ταῖς τοῦ ἀνέμου ὠκείαις συστροφαῖς ἐοικότι.
ἡ δὲ ὅλη σύστασις, ὅτι ἐκ τοῦ πτεροῦ τοῦ Ἔρωτος τὰ ὄρνεά ἐστιν.
ἄτοπος δὲ καὶ ἀπίθανος ἡ γενεαλογία. Ἀριστοφάνης Ὄρνισι. καὶ
Πτερόεις, ὁ ἐπτερωμένος.
Πτεροφοίτωρ. τάχους ὡς ἔχει τις πτεροφοίτορος ἀτεχνῶς
ἐς τὸν ὑπερουράνιον ἱέμενον τόπον, ὅπου τὸ τῶν ἐπτερωμένων νέμε-
ται γένος.
Πτερωτὰ ζῷα: ἀετός, ἀλεκτρυών, καὶ τὰ ἄλλα τὰ γινωσκό-
μενα πᾶσι.
Σούδα Alphabetic letter sigma, entry 274, line 3
καὶ ταραξίας τῇ Ἀλεξανδρέων κουφότητι λαίλαπος δίκην ἢ θυέλλης

ἐνέσκηψεν, ἔνθα καὶ ἑτέρας καταιγίδος ἀντιπνευσάσης αὐτῷ τε καὶ τῷ
351
λαῷ συνέχεε πάντα καὶ ἐθορύβησε. διεσκέδασε γὰρ αὐτοὺς Ἰουλιανός

τις καλούμενος, Ἁλικαρνασεύς, τῆς Ἀσίας ἐπίσκοπος. καὶ ζήτει ἐν
τῷ Ἰουλιανὸς Ἁλικαρνασεύς.
Σευητόνιος, ὁ Τράγγυλος χρηματίσας, γραμματικὸς Ῥωμαῖος.
Σειληνός: ὁ Διόνυσος. παρὰ τὸ σείεσθαι ἐν τῷ ληνῷ.
Σειλινὸς δὲ ὁ γέρων, διὰ τοῦ ι. παρὰ τὸ σείεσθαι ἅλις.
Σειρά: ἡ ἅλυσις. ὁ δὲ βασιλεὺς δῶρα ἔστελλε τοῖς Ἀβάροις,
σειρὰς χρυσῷ διαπεποικιλμένας, ἐσθῆτάς τε σηρικάς. Σειρὰ καὶ ἡ
γενεαλογία. τοῖς γὰρ τοῦ φιλοσόφου μαντεύμασι περὶ τῆς οἰκείας
σειρᾶς ἑπόμενος. οὐκ οἶδ' ὅπως ἡ τοῦ λόγου ῥύμη κατ' ἴχνος ἐπι-
ζητοῦσα τὴν ἐν τῇ σειρᾷ τάξιν τῆς αὐτοῦ ψυχῆς οὐκ ἐν τῷ ἀκηράτῳ
χορῷ, μετὰ δὲ τοῦτον, ὡς δέδεικται, τεταγμένης ἀφανοῦς, ἀπέστειλεν
ὡς ἐμέ, τὰ σαφέστατα ἀπαγγεῖλαι προστάξας.
Σειραίνω: ξηραίνω. μεθ' ὧν ἐστέφοντο πρὸς τὰς τῶν
γάμων ἡμέρας.
Σείρ, σειρός: ὁ ἥλιος.
Σειραῖος ἵππος: ὁ ἔξω τοῦ ζυγοῦ, ὁ δεξιός. δεξιὸν ἀνεὶς σει-
ραῖον ἵππον εἶργε τὸν προσκείμενον. τουτέστι τῷ καμπτῆρι, τὸν ἀρι-
στερόν.
Σούδα Alphabetic letter sigma, entry 442, line 3
τὸ λεγόμενον υἱὸν Λεοπρεποῦς κεῖσθαι Κήϊον ἄνδρα. κᾆτ' εἰπὼν ἄττα

ἐπιλέγει· οὐδ' ὑμέας, Πολύδευκες, ὑπέτρεσεν, οἵ με μελάθρου μέλλον-
τος πίπτειν ἐκτὸς ἔθεσθέ ποτε δαιτυμόνων ἄπο μοῦνον, ὅτε Κραννω-
νίων αἴας ὤλισθεν μέγας οἶκος ἐπὶ Σκοπάδας. τιμωροὶ μὲν δὴ θεοὶ
τοῖς ἀξίοις, καὶ τιμῶσιν οἵ τε Ὀλύμπιοι, οἵ τε οἱ ἐπὶ τῆς τρίτης
ἀρχῆς· οὔ μοι δοκεῖ πολυπραγμονεῖν. ἔστωσαν δὴ καὶ ταῦτα ὑπόμνη-
σις τοῦ βιοῦν ὀρθῶς, ἵνα τε αὐτοὺς ἔχωμεν καὶ ἐνταῦθα κηδεμόνας,
καὶ ἐκεῖθι, ὅταν τὴν εἱμαρμένην τε καὶ ἀναγκαίαν πορείαν ἔλθωμεν.
Σιμωνίδης, Κεῖος, θυγατριδοῦς κατά τινας τοῦ προτέρου, ὃς
ἐπεκλήθη Μελικέρτης. γέγονε δὲ πρὸ τῶν Πελοποννησιακῶν· καὶ
γέγραφε Γενεαλογίαν ἐν βιβλίοις γʹ, Εὑρήματα ἐν βιβλίοις γʹ.
Σιμωνίδης, Μάγνης Σιπύλου, ἐποποιός. γέγονεν ἐπὶ Ἀντιό-
χου τοῦ Μεγάλου κληθέντος· καὶ γέγραφε τὰς Ἀντιόχου πράξεις καὶ
τὴν πρὸς Γαλάτας μάχην, ὅτε μετὰ τῶν ἐλεφάντων τὴν ἵππον αὐτοῦ
ἔφθειρεν.
Σιμωνίδης, Καρύστιος ἢ Ἐρετριεύς, ἐποποιός. τὴν εἰς Αὐλίδα
σύνοδον τῶν Ἀχαιῶν, Τριμέτρων βιβλία βʹ, Περὶ Ἰφιγενείας αʹ.
Σιμωνίδης· οὗτος ἦν ἐπὶ Ἰοβιανοῦ τοῦ βασιλέως, διὰ φιλοσο-
φίαν πᾶσιν ἐπισημότατος.
352
Σιμωνίδης, Κρίνεω, Ἀμοργῖνος, ἰαμβογράφος. ἔγραψεν ἐλε-

γείαν ἐν βιβλίοις βʹ, ἰάμβους. γέγονε δὲ καὶ αὐτὸς μετὰ Ϟʹ καὶ υʹ
Σούδα Alphabetic letter phi, entry 361, line 5
Μακεδόνα. αὐτὸς δὲ ἀκουστὴς ἦν τοῦ Κυνὸς Διογένους, κατὰ δὲ

Ἕρμιππον Στίλπωνος. ἔγραψε διαλόγους, ὧν ἐστι Κόδρος.
Φιλίσκος, Μιλήσιος, ῥήτωρ, Ἰσοκράτους ἀκουστὴς τοῦ ῥήτορος.
ἐγένετο δὲ πρότερον αὐλητὴς παραδοξότατος· διὸ καὶ Αὐλοτρύπην
Ἰσοκράτης αὐτὸν ἐκάλει. γέγραπται δὲ αὐτῷ τάδε· Μιλησιακός, Ἀμ-
φικτυονικός, Τέχνη ῥητορικὴ ἐν βιβλίοις δυσίν, Ἰσοκράτους ἀπόφασις.
Φιλίσκος ἢ Φίλιστος, Συρακούσιος, ἱστορικός. ἦν δὲ συγγενὴς
Διονυσίου τοῦ τυράννου Σικελίας καὶ ἐν τῇ πρὸς Καρχηδονίους ναυ-
μαχίᾳ ἐτελεύτησε. μαθητὴς δὲ ἦν Εὐήνου τοῦ ἐλεγειοποιοῦ. ἔγραψε
Σικελικά· ἔστι δὲ τὰ πρὸς Ἕλληνας αὐτοῖς πραχθέντα διαφόρως· καὶ
Γενεαλογίαν, Περὶ Φοινίκης, καὶ ἄλλα τινά· Περὶ τῆς νήσου Σικελίας.
Φιλίσκος, Αἰγινήτης· ὃς κατὰ θέαν ἐλθὼν τῶν Ἀθηναίων,
ἀκούσας Διογένους ἐφιλοσόφησεν. ὁ δὲ τούτου πατὴρ ἀπέστειλεν ἐπ'
αὐτὸν τὸν ἀδελφόν, καὶ ταυτὸν ἔπαθε καὶ οὗτος· καὶ ὁ πατὴρ πάλιν
ἐπ' ἀμφοτέρους ἐλθὼν ἐφιλοσόφησε καὶ αὐτός. ἐγένετο δὲ αὐτοῦ ὁμι-
λητὴς καὶ Φωκίων ὁ χρηστός. τελευτήσας δὲ ἐν Κορίνθῳ κεῖται, καὶ
κύων ἐστὶν ἐπὶ τῷ μνήματι. ἐτιμήθη δὲ εἰκόνι παρὰ Σινωπέων καὶ
ἐπιγράμματι· γηράσκει καὶ χρυσὸς ὑπὸ χρόνου· ἀλλὰ σὸν οὔτι κῦδος
ὁ πᾶς αἰών, Διόγενες, καθελεῖ. μοῦνος ἐπεὶ βιοτᾷ αὐταρκέα δόξαν
ἔδειξας θνητοῖς οἷς ζωῆς οἶμος ἐλαφροτάτη.
Φιλιστίδης: ὄνομα κύριον.
Σούδα Alphabetic letter phi, entry 393, line 6
Φιλόξενος, Εὐλυτίδου, Κυθήριος, λυρικός. ἔγραψε διθυράμβους

κδʹ· τελευτᾷ δὲ ἐν Ἐφέσῳ. οὗτος ἀνδραποδισθέντων τῶν Κυθήρων
ὑπὸ Λακεδαιμονίων ἠγοράσθη ὑπὸ Ἀγεσύλου τινὸς καὶ ὑπ' αὐτοῦ
ἐτράφη καὶ Μύρμηξ ἐκαλεῖτο. ἐπαιδεύθη δὲ μετὰ τὸν θάνατον Ἀγησι-
λάου, Μελανιππίδου πριαμένου αὐτὸν τοῦ λυρικοῦ. Καλλίστρατος δὲ
Ἡρακλείας αὐτὸν γράφει Ποντικῆς. ἔγραψε δὲ μελικῶς Γενεαλογίαν
τῶν Αἰακιδῶν.
Φιλόξενος, Ἀλεξανδρεύς, γραμματικός· ὃς ἐσοφίστευσεν ἐν
353
Ῥώμῃ. Περὶ μονοσυλλάβων ῥημάτων, Περὶ σημείων τῶν ἐν τῇ Ἰλιάδι,

Περὶ τῶν εἰς μι ληγόντων ῥημάτων, Περὶ διπλασιασμοῦ, Περὶ μέτρων,
Περὶ τῆς τῶν Συρακουσίων διαλέκτου, Περὶ ἑλληνισμοῦ ϛʹ, Περὶ συζυ-
γιῶν, Περὶ γλωσσῶν εʹ, Περὶ τῶν παρ' Ὁμήρῳ γλωσσῶν, Περὶ τῆς
Λακώνων διαλέκτου, Περὶ τῆς Ἰάδος διαλέκτου, καὶ τῶν λοιπῶν.
Φιλόξενος, Λευκαδίου. ὄνομα παρασίτου. τοῦτόν φασιν προ-
λουόμενον ἐν τῇ πατρίδι κἀν ἄλλαις πόλεσι περιέρχεσθαι τὰς οἰκίας,
ἀκολουθούντων αὐτῷ παίδων, φερόντων ἔλαιον, γάρον,
Περί γενεαλογίας
Lucianus Soph., De saltatione (0062: 045)“Lucian, vol. 5”, Ed. Harmon,

A.M.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1936, Repr. 1972.
Sec. 7, line 8
{ΛΥΚΙΝΟΣ}
Εὖ γε, ὦ Κράτων, καὶ τούτου ἐδεόμην μάλιστα·
εἴσῃ γὰρ μετ' ὀλίγον εἰ λῆρος εἶναί σοι δόξει
τὰ λεχθησόμενα. καὶ πρῶτόν γε ἐκεῖνο πάνυ
ἠγνοηκέναι μοι δοκεῖς, ὡς οὐ νεώτερον τὸ τῆς
ὀρχήσεως ἐπιτήδευμα τοῦτό ἐστιν οὐδὲ χθὲς καὶ
πρῴην ἀρξάμενον, οἷον κατὰ τοὺς προπάτορας
ἡμῶν ἢ τοὺς ἐκείνων, ἀλλ' οἵ γε τἀληθέστατα
ὀρχήσεως πέρι γενεαλογοῦντες ἅμα τῇ πρώτῃ
γενέσει τῶν ὅλων φαῖεν ἄν σοι καὶ ὄρχησιν ἀναφῦναι,
τῷ ἀρχαίῳ ἐκείνῳ Ἔρωτι συναναφανεῖσαν. ἡ
γοῦν χορεία τῶν ἀστέρων καὶ ἡ πρὸς τοὺς ἀπλανεῖς
τῶν πλανήτων συμπλοκὴ καὶ εὔρυθμος αὐτῶν
κοινωνία καὶ εὔτακτος ἁρμονία τῆς πρωτογόνου
ὀρχήσεως δείγματά ἐστιν. κατ' ὀλίγον δὲ αὐξανο-
μένη καὶ τῆς πρὸς τὸ βέλτιον ἀεὶ προσθήκης
τυγχάνουσα, νῦν ἔοικεν ἐς τὸ ἀκρότατον ἀποτετε-
λέσθαι καὶ γεγενῆσθαι ποικίλον τι καὶ παναρ-
μόνιον καὶ πολύμουσον ἀγαθόν.
Ακουσίλαος. Fra. (0392: 002)“FGrH #2”.

Vol. -Jacobyʹ-F 1a,2,F, frag. 37, line 2
Πύρραν. καὶ ὅτι τοὺς λίθους κατόπιν ῥίπτοντες ἀνθρώπους ἐποίουν,

354
μαρτυρεῖ
SCHOL. APOLL. RHOD. IV 57: Λάτμος ὄρος Καρίας, ἔνθα
ἐστὶν ἄντρον, ἐν ὧι διέτριβεν Ἐνδυμίων, ἔστι δὲ καὶ πόλις ἡ λεχθεῖσα
Ἡράκλεια. τὸν δὲ Ἐνδυμίωνα Ἡσίοδος (F 11) μὲν Ἀεθλίου τοῦ Διὸς καὶ
Καλύκης παῖδα λέγει, παρὰ Διὸς εἰληφότα τὸ δῶρον ἳν αὐτῶι ταμίαν
εἶναι θανάτου, ὅτε θέλοι ὀλέσθαι· καὶ Πείσανδρος (om Ki) καὶ
Ἀκουσίλαος
καὶ Φερεκύδης (3 F 121) καὶ Νίκανδρος ἐν δευτέρωι Αἰτωλικῶν (F 6
Schn) καὶ Θεόπομπος ὁ ἐποποιός.
– – – IV 1147: περὶ δὲ τοῦ δέρους ὅτι ἦν χρυσοῦν οἱ πλεῖστοι
ἱστοροῦσιν. Ἀκουσίλαος δὲ ἐν τῶι Περὶ γενεαλογιῶν πορφυρευθῆναί
φησιν
– – – II 1122: Ἄργος δὲ παροίτατος] εἷς τῶν Φρίξου παίδων
οὗτος. τούτους δὲ Ἡρόδωρός (31 F 39) φησιν ἐκ Χαλκιόπης τῆς Αἰήτου
θυγατρός· Ἀκουσίλαος δὲ καὶ Ἡσίοδος ἐν ταῖς Μεγάλαις Ἠοίαις (F 152)
φασὶν ἐξ Ἰοφώσσης τῆς Αἰήτου. καὶ οὗτος μέν φησιν αὐτοὺς τέσσαρας.
Ἄργον Φρόντιν Μέλανα Κυτίσωρον· Ἐπιμενίδης (68 B 12 Diels) δὲ
πέμπτον
προστίθησι Πρέσβωνα.
SCHOL. A B HOM. II. Υ 307: ἤδη γὰρ Πριάμου γενέην ἤχθηρε
Κρονίων· νῦν δὲ δὴ Αἰνείαο βίη Τρώεσσιν ἀνάξει καὶ παίδων παῖδες |
Ἀφροδίτη χρησμοῦ ἐκπεσόντος ὅτι τῆς τῶν Πριαμιδῶν ἀρχῆς
καταλυθείσης
Ακουσίλαος. Fra. (0392: 004)“Die Frag.e der Vorsokratiker, vol. 1, 6th

edn.”, Ed. Diels, H., Kranz, W.
Berlin: Weidmann, 1951, Repr. 1966.Frag. 29, line 2
παρὰ Διὸς εἰληφότα τὸ δῶρον ‘ἳν' αὐτῶι ταμίαν εἶναι θανάτου, ὅτε
θέλοι ὀλέσθαι’. ... καὶ Πείσανδρος [FGrHist. 16 F 7 I 181] καὶ Ἀ.
– IV 828 Ἀ. Φόρκυνος καὶ Ἑκάτης τὴν Σκύλλαν
λέγει. Vgl. B 8.
– IV 992 Ἀ. ἐν τῆι γ φησίν, ὅτι ἐκ τῆς ἐκτομῆς τοῦ
Οὐρανοῦ ῥανίδας ἐνεχθῆναι συνέπεσεν, τουτέστι [τὰς σταγόνας,
κατὰ τῆς γῆς, ἐξ ὧν γεννηθῆναι τοὺς Φαίακας, οἱ δὲ τοὺς Γίγαντας.
καὶ Ἀλκαῖος [fr. 116 PLG III 185] δὲ λέγει τοὺς Φαίακας ἔχειν τὸ
γένος ἐκ τῶν σταγόνων τοῦ Οὐρανοῦ.
– 1146 περὶ δὲ τοῦ δέρους ὅτι ἦν χρυσοῦν οἱ πλεῖστοι
355
ἱστοροῦσιν. Ἀ. δὲ ἐν τῶι Περὶ γενεαλογιῶν πορφυρευθῆναί φησιν

SCHOL. HES. Theog. 379 ἀργέστην Ζέφυρον Βορέην
τ' αἰψηροκέλευθον καὶ Νότον] Ἀ. δὲ τρεῖς ἀνέμους εἶναί φησι κατὰ

(2586: 001)“Menander rhetor”, Ed. Russell, D.A., Wilson, N.G.Oxford:
Clarendon Press, 1981.Spengel page 340, line 1t
μνότερα εἶναι δοκεῖ; καὶ τὸ Τηρεῖ δὲ τῷ Πρόκνην

τὴν Πανδίονος καὶ τὰ ἑξῆς τοῦ αὐτοῦ τύπου, εἰ
καὶ περὶ ἀνθρωπίνων εἴρηται. καὶ παρὰ Πλάτωνι, φήμη
τις καὶ λόγος διαρρεῖ, ὡς ἄρα ὁ θεὸς οὗτος
ὑπὸ μητρυιᾶς οὔσης τῆς Ἥρας ἐκινήθη, καὶ

δες, ὕμνον Διὸς προελόμενον πραγματείαν,
356

ἔτι δὲ καὶ πάσας εὐχὰς καὶ συγγραφέων ἐπιὼν τὰς

αἰτήσεις [εἰς τοὺς πολίτας] βραχείας οὔσας εὑρήσεις.
ἤδη δὲ καὶ εἰς τοὺς πολιτικοὺς τὸ μέρος τοῦτο τῶν
ὕμνων κατῆλθε, πλήν γε ὡς ἐπιμαρτυρίαι· τὸ γὰρ
πρῶτον μὲν ὦ [ἄνδρες] Ἀθηναῖοι, τοῖς θεοῖς
εὔχομαι καὶ τὰ ἑξῆς, καὶ τὸ καλῶν δὲ τὸν Ἀπόλ-
λω τὸν Πύθιον, τῶν εὐκτικῶν καὶ ἀπευκτικῶν
ὕμνων μετείληφεν ἴχνη.
Οὐκ ἀγνοῶ δὲ ὅτι ἀπορητικούς τινες τεθείκασι καὶ
διαπορητικοὺς καθ' ἕκαστον τῶν μερῶν, οἷον διηπόρη-
σαν περὶ γενεαλογίας [περὶ] Ἔρωτος εὐθύς, εἴτε ἐκ
χάους ἐγένετο, εἴτε ἐξ Ἀφροδίτης, καὶ πολλὰ τοιαῦτα.
καὶ πάλιν περὶ δύναμιν, εἴτε ἀνθρώπιναι πράξεις καὶ
διοικήσεις, εἴτε θεῖαι. καὶ συνορᾷς δὴ τοῦτο τὸ εἶδος
ὅ φημι πᾶν, ἀλλὰ τὸν τοιοῦτον ὕμνον τῷ μὲν σχήματι
διαφέρειν φημί, τῇ δὲ φύσει τὸν αὐτὸν εἶναι ἐκείνων
ἑκάστῳ, ὥσπερ καὶ τὴν Τύχην Σοφοκλῆς ὕμνησε δια-
πορῶν [ὑμνεῖ].
Γεώργιος Μοναχός. Chronicon breve (lib. 1–6) (redactio recentior)

(3043: 002); MPG 110.Vol. 110, page 85, line 20
καὶ ἀμερῆ σώματα καὶ ὄγκους καὶ πόρους συνέχειν

τὴν φύσιν τῶν ὁρατῶν ἐφαντάσθησαν. Νῦν μὲν γὰρ
καὶ συνιόντων ἀλλήλοις τῶν ἀμερῶν σωμάτων,
νῦν δὲ μετασυγκρινομένων, τὰς γενέσεις καὶ τὰς
φθορὰς ἐπιγίγνεσθαι, καὶ (ἐπὶ) τῶν διαρκεστέρων σωμάτων τὴν
ἰσχυροτέραν τῶν ἀτόμων ἀντεμπλοκὴν
τῆς διαμονῆς τὴν αἰτίαν παρέχειν. Ἀλλ' ὄντως ἱστὸν ἀράχνης ὑφαίνουσιν
οἱ ταῦτα γράφοντες, οἱ
οὕτω λεπτὰς καὶ ἀνυποστάτους ἀρχὰς οὐρανοῦ καὶ γῆς καὶ θαλάσσης
ἀνοήτως ὑποτιθέμενοι. Οὐ
γὰρ ᾔδεσαν εἰπεῖν· «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν.»
Βʹ. ΑΡΧΗ ΧΡΟΝΙΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ.
I Περὶ γενεαλογίας Ἀδὰμ καὶ τῶν υἱῶν αὐτοῦ.

357

τὸν Σήθ, καὶ μετὰ τοῦτο ἔζησεν ἔτη ϡλʹ καὶ
ἀπέθανεν. Ὃς καὶ λέγεται πρῶτος εἰς τὴν γῆν
ἐξ ἧς ἐλήφθη, ταφῆναι· καὶ μνῆμα αὐτῷ κατὰ τὴν
τῶν Ἱεροσολύμων γεγονέναι γῆν, Ἑβραϊκή τις
ἱστορεῖ παράδοσις, ὥς φησιν Ἰώσηπος. Θνήσκει
δὲ κατὰ τὴν παραβάσεως ἡμέραν χιλιονταετίας τῆς
τοῦ Θεοῦ ἡμέρας ἐχούσης τὸ διάστημα, ϡλʹ ἔτη μόνον
ζήσας τελευτᾷ. Τοῦτον λέγεται πρῶτον εἰς τὴν γῆν,
Scholia In Apollonium Rhodium, Scholia in Apollonii Rhodii

Argonautica (scholia vetera) (5012: 001)“Scholia in Apollonium
Rhodium vetera”, Ed. Wendel, K.Berlin: Weidmann, 1935, Repr. 1974.
Page 307, line 25
θρέψαι. ἡ δὲ Εὔβοια ἱερά ἐστι τῇ Ἥρᾳ.

1141 ἔνθα τότ' ἐστόρεσαν: ἐν τῷ ἄντρῳ τῷ Μάκρι-
δός φησι τὸν γάμον γεγενῆσθαι Μηδείας καὶ Ἰάσονος, Φιλητᾶς δὲ ἐν
Τηλέφῳ (fg 9 Kuchenmueller) ἐν τῇ Ἀλκινόου οἰκίᾳ.
1144 ἀμεργόμεναι: σωρεύσασαι. Gg
1146 – 48 ἴσχε δ' ἑκάστην αἰδώς: διὰ τούτων τὰς νύμφας
φησίν, ἐπιθυμούσας ἅψασθαι τοῦ μαλλοῦ διὰ τὸ κάλλος, ὅμως αἰδου-
μένας ἀπέχεσθαι διὰ τὸ ἐπ' αὐτοῦ μέλλειν γίνεσθαι τὴν μῖξιν. περὶ δὲ
τοῦ δέρους ὅτι ἦν χρυσοῦν οἱ πλεῖστοι ἱστοροῦσιν, Ἀκουσίλαος δὲ ἐν τῷ
Περὶ γενεαλογιῶν (2 fg 37 J.) πορφυρευθῆναί φησιν ἀπὸ τῆς θαλάσσης.
1149 – 50 αἱ μέν τ' Αἰγαίου: Αἰγαῖος ποταμὸς περὶ Κέρ-

κυραν· τούτου θυγάτηρ Μελίτη, ἧς καὶ Ἡρακλέους Ὕλλος, ἀφ' οὗ ἔθνος
Ἰλλυριῶν καὶ Ὑλλικὸς λιμὴν (1125) παρὰ Φαίαξι. Πανύασις (fg 17
Kink.) δέ φησιν ἐν Λυδίᾳ τὸν Ἡρακλέα νοσήσαντα τυχεῖν ἰάσεως ὑπὸ
Ὕλλου τοῦ ποταμοῦ, ὅς ἐστι τῆς Λυδίας· διὸ καὶ τοὺς δύο υἱοὺς αὐτοῦ
Ὕλλους ὀνομασθῆναι. Μελιτήιον δὲ ὄρος Κερκύρας.
1153 – 54 κεῖνο: τὸ Μάκριδος, ὃ νῦν ἱερὸν Μηδείας καλεῖται.
Τιμαίου (fg 8 M. I 195) λέγοντος ἐν Κερκύρᾳ τοὺς γάμους ἀχθῆναι,
Διονύσιος ὁ Μιλήσιος ἐν βʹ τῶν Ἀργοναυτῶν (32 fg 3 J.) ἐν Βυζαντίῳ
φησίν, Ἀντίμαχος δὲ ἐν Λύδῃ (fg 11 B. II 291) ἐν Κόλχοις πλησίον ...
358
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ
·Ἑκαταῖος, 89, 90, 91 166, 171, 195, 196, 197, 201, 205, 228,
Αθανάσιος θεολόγος., 23, 24, 25, 26, 27, 256, 257, 258, 262, 274, 283, 312, 313,
165, 167, 168, 169, 170 314, 318, 319, 326, 332, 333, 334, 349
Αθηναίος Δειπνοσοφιστές, 62 γενεαλογίαν, 4, 10, 16, 18, 19, 20, 21, 22,
Αίλιος Ηρωδιανός, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 23, 24, 27, 29, 30, 31, 34, 35, 37, 46, 51,
76 61, 67, 68, 97, 98, 102, 103, 105, 106,
Ακουσίλαος, 78, 79, 81, 82, 83, 367, 368 107, 110, 111, 112, 121, 123, 127, 128,
Αναξιμένης, 96, 97, 98 130, 131, 133, 134, 140, 144, 145, 148,
Αριστοτέλης, 70 149, 154, 157, 158, 159, 160, 161, 162,
Γαληνός ιατρός., 66, 67 163, 164, 167, 169,172, 174, 176, 177,
Γενεὰ, 224, 225 180, 182, 185, 186, 187, 191, 192, 193,
γενεαλογεῖ, 6, 7, 11, 26, 36, 37, 53, 54, 56, 205, 206, 209, 210, 211, 215, 219, 226,
177, 180, 193, 267, 305 231, 243, 244, 247, 264, 266, 270, 281,
Γενεαλογεῖ, 6, 45, 49 284, 287, 288, 293, 296, 301, 302, 303,
Γενεαλογεῖν, 49 304, 308, 309, 310, 312, 313, 314, 315,
γενεαλογεῖν,, 5, 8, 12, 37, 329 317, 325, 330, 331, 336, 337, 338, 339,
γενεαλογεῖσθαι, 36, 41, 44, 47, 56, 239, 340, 343, 344, 345, 346, 350, 351, 353,
362 354, 355, 360
γενεαλογεῖται, 21, 23, 24, 25, 27, 35, 36, Γενεαλογίαν, 77, 363, 365, 366
37, 42, 49, 53, 147, 180, 191, 321 γενεαλογίαν τοῦ δικαίου, 31, 187
Γενεαλογεῖται, 25, 50, 180, 235, 236, 323 γενεαλογίας, 3, 4, 10, 13, 14, 17, 18, 19,
Γενεαλογεῖται., 25 22, 25, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 40, 41, 45,
γενεαλογηθέντα,, 5 47, 48, 50, 51, 52, 55, 57, 58, 59, 61, 63,
γενεαλογησάντων, 5, 52 66, 69, 70, 78, 79, 80, 95, 97, 98, 99,
γενεαλογία, 17, 24, 27, 31, 32, 33, 43, 54, 100, 102, 105, 106, 107, 108, 113, 115,
55, 64, 77, 93, 94, 98, 103, 104, 108, 116, 117, 118, 120, 122, 123, 124, 126,
120, 122, 129, 141, 169, 170, 178, 179, 128, 129, 131, 133, 135, 142, 143, 150,
181, 188, 189, 200, 202, 204, 207, 210, 151, 152, 153, 155, 156, 161, 164, 170,
220, 222, 223, 224, 225, 231, 232, 237, 172, 173, 177, 180, 182, 183, 185, 188,
265, 266, 271, 273, 277, 278, 279, 328, 189, 198, 199, 208, 215, 217, 218, 220,
329, 337, 343, 344, 360, 364 221, 223, 224, 225, 227, 229, 234, 235,
γενεαλογίᾳ, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 236, 238, 239, 241, 242, 247, 248, 249,
28, 35, 38, 46, 54, 103, 104, 105, 128, 250, 252, 253, 263, 265, 268, 276, 282,
129, 136, 137, 138, 139, 140, 141, 144, 285, 286, 295, 298, 300, 312, 313, 316,
146, 147, 175, 180, 192, 194, 204, 217, 318, 319, 320, 322, 323, 324, 326, 330,
230, 240, 245, 267, 285, 289, 306, 311, 334, 335, 336, 339, 341, 350, 352, 355,
317, 338, 342, 348, 358, 359 357, 362, 366, 369, 370
Γενεαλογία τῶν Αἰακιδῶν, 78 γενεαλογίας ἀξιοῦνται, 29, 183, 184
γενεαλογίαις, 38, 39, 40, 43, 47, 53, 57, γενεαλογίας ἀπεράντους, 41, 152, 153,
62, 66, 84, 91, 105, 106, 107, 114, 119, 198, 199, 200, 335, 336, 341
359
γενεαλογίας ἀφήγησις, 263 Επιφάνιος, 148, 149, 150, 151, 152, 153,
Γενεαλογίας ἐκ δέλτων χαλκῶν, 78, 82 154, 155, 156, 157, 158, 159, 160, 161,
γενεαλογίας ἡ τάξις, 117 162
γενεαλογίας τρόπος, 30, 32, 185, 188 Ευσέβιος, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15,
γενεαλογικαὶ, 79, 80, 214 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 124, 125, 126,
γενεαλογικαῖς ἱστορίαις, 297 127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134,
γενεαλογικόν, 64, 65 135, 136, 137, 138, 139, 140, 141, 142,
γενεαλογικὸν καὶ χρονικόν, 345 143, 144, 145, 146, 147
γενεαλογικὸς, 86, 95, 233 Ευστάθιος, 267, 268, 269, 271, 272, 273,
γενεαλογικοῦ, 64, 65, 214, 306, 307, 348 276, 277, 278, 279, 280, 281, 282, 283,
Γενεαλογιῶν, 6, 53, 62, 71, 72, 73, 74, 75, 284, 285, 286, 287, 288, 289, 290, 291,
76, 79, 80, 84, 85, 87, 88, 89, 90, 92, 292, 293, 294, 295, 297, 298, 299, 300,
101, 112, 115, 116, 118, 125, 132, 163, 301, 302, 303, 304, 306, 307, 341
165, 175, 252, 253, 254, 255, 256, 258, Ευστάθιος. Σχόλια στην Ομήρου
259, 260, 261, 325, 356 Ιλιάδα, 267, 268, 269, 271, 272, 273,
γενεαλογουμένοις, 16, 61 276, 277, 278, 279, 280, 281, 282, 283,
γενεαλογούμενον, 14, 15, 137, 139 284, 285, 286, 287, 288, 289, 290, 291,
γενεαλογούμενος, 9, 13, 20, 22, 28, 41, 292, 293, 294, 295, 297, 298, 299, 300
47, 50, 51, 55, 56, 58, 60, 157, 308, 340 Ευστάθιος. Σχόλια στην Ομήρου
γενεαλογουμένῳ, 15, 139 Οδύσσεια, 301, 302, 303, 304
γενεαλογοῦντες, 4, 7, 28, 102, 103, 121, ἡρωϊκῇ γενεαλογίᾳ, 359
309, 310, 367 Ησύχιος, 220, 221
γενεαλογούντων, 12 Θεοδώρετος., 44, 45, 46, 47, 48, 49, 307,
γενεαλογοῦσα, 11 308, 310, 311, 312, 314, 315, 316, 317,
γενεαλογούσι, 7, 8 318, 319, 320, 321
γενεαλογοῦσι, 4, 26, 27 Θεόδωρος θεολόγος, 343, 344
γενεαλογοῦσίν, 6 Θεόφιλος Απολογητής, 115, 116, 117,
γένους, 22, 28, 61, 129, 130, 132, 138, 118
145, 148, 164, 170, 172, 175, 200, 230, Ἰουδαίων γενεαλογίας, 243
233, 248, 249, 250, 252, 253, 254, 265, Ιουστίνος Μάρτυρ, 102, 103, 104, 105,
300, 336, 337, 342, 343, 344, 354 106
Γεώργιος Κεδρηνός, 231, 232 Ιππόλυτος, 206
Γεώργιος Μοναχός, 57, 58, 59, 239, 240, Ισοκράτης, 4, 63
241, 370 Ιωάννης Δαμασκηνός, 55, 56, 57, 226,
Γεώργιος Σύγγελος, 242, 244 227, 228, 229
Γεώργιος Χοιροβοσκός., 326 Ιωάννης Χρυσόστομος, 28, 29, 30, 31, 32,
Γρηγόριος Νύσσης, 122, 123 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43,
Δαμάσκιος, 265 44, 181, 182, 183, 184, 185, 187, 188,
Διονύσιος Αλικαρνασσέας., 68, 69 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196,
ἐγενεαλογεῖτο, 8, 134 197, 198, 199, 200, 201
ἐγενεαλογεῖτο·, 8 Καινή Διαθήκη., 65, 66, 327, 328, 329,
ἐγέννησε, 11, 14, 28, 37, 45, 46, 58, 60, 330, 331, 333, 334, 335, 336, 337, 338,
63, 130, 137, 154, 181, 182, 193, 230, 339, 340
241, 245, 308, 309, 316, 317, 327, 340, κατὰ Λουκᾶν γενεαλογίᾳ, 311
342, 370 Κύριλλος Αλεξανδρινός, 49, 50, 51, 52,
Εκαταίος, 86, 87, 88, 89, 90, 91 53
Ἑκαταῖος, 62, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, Κύριλλος., 58, 242, 248, 321, 322, 323,
79, 80, 82, 86, 88, 89, 90, 91, 101, 257, 324, 325
258, 259, 260, 261 Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος,
Ἑκαταῖος ἐν πρώτῃ γενεαλογιῶν, 258 233, 234, 235, 236, 237, 238
Ελλάνικος, 92, 93 Μάξιμος, 224, 225, 226
Ματθαίῳ γενεαλογίας, 150, 151
360
Ξενοφών, 4 Στέφανος γραμματικός, 257, 258, 259,

Οικουμενική Σύνοδος, 346 260, 261
Ολυμπιόδωρος, 222, 223 Σφραντζής, 249
Ὅμηρος, 101, 111, 126, 266, 268, 269, Σχόλια στον Ησίοδο, 349, 350, 351
276, 277, 283, 284, 287, 288, 292, 301, Σχόλια στον Όμηρο, Ιλιάδα, 351, 352,
349, 356, 361 353, 354, 355, 356, 357
Περὶ γενεαλογιῶν, 82, 83, 347, 367, 368, Σχόλια στον Όμηρο, Οδύσσεια, 356
371 Σωρανός ιατρός., 99, 100
Πλάτων, 4, 5, 68, 89, 90, 91, 94, 124, 171, Φλαβιος Ιώσηπος, 84, 85
220, 348, 352 Φλάβιος Κλαύδιος Ιουλιανος, 120, 121
Πλούταρχος, 61 Φώτιος, 251, 263, 264
Πολύβιος, 75, 85, 94, 95 Χριστοῦ γενεαλογίαν, 158, 159
Πρόκλος, 261, 262 Χριστοῦ γενεαλογίας, 127
Σέξτος Εμπειρίκος, 96 Ωριγένης, 174, 175, 176, 177, 178, 179,
Σέξτος Ιούλιος, 229, 230 180, 181
Σούδα, 361, 362, 363, 364, 365, 366
TLG Texts doing_search π ερι γενεαλο tlg Go
UTF-8 search TLG Texts
TLG Texts doing_search γενεαλογι tlg Go
UTF-8 search TLG Texts

Οδυσσέας Γκιλής. ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ. Ανθολόγηση Αποσπασμάτων Από Αρχαία Κείμενα. Θεσσαλονίκη 2020

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Οδυσσέας Γκιλής. ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ. Ανθολόγηση Αποσπασμάτων Από Αρχαία Κείμενα. Θεσσαλονίκη 2020

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

Λεξικόν Δημητράκου τόμος Γ΄. Σελ. 1576.................................................................................3

Λεξικόν Δημητράκου τόμος Γ΄. Σελ. 1576

Χρονολογική ταξινόμηση αποσπασμάτων

 1. Ισοκράτης. Busiris (orat. 11) (5-4 B.C.) Sec. 8 line 7

 ὃς θαυμάζων τὴν ἀρετὴν τὴν ἐκείνων ἅπαντα φαίνεται (5)

 2. Ισοκράτης. Antidosis (orat. 15) (5-4 B.C.) Sec. 180 line 2

 3. Ξενοφών. Symposium (5-4 B.C.) Cha. 4 sec. 51 line 4

 Νικήρατος εἶπε· Νὴ Δία, σὺ τοίνυν δικαίως μέγα φρονεῖς.

 4. Πλάτων. Cratylus (5-4 B.C.) Stephanus page 396 sec. c line 4

 γενες, τὸν καθαρὸν νοῦν παραγίγνεσθαι οἱ μετεωρολόγοι,

 5. Πλάτων. Theaetetus (5-4 B.C.) Stephanus page 155 sec. d line

 πάθος, τὸ θαυμάζειν· οὐ γὰρ ἄλλη ἀρχὴ φιλοσοφίας ἢ

 6. Πλάτων. Respublica (5-4 B.C.) Stephanus page 365 sec. e line

 (e) μελητέον τοῦ λανθάνειν; εἰ δὲ εἰσί τε καὶ ἐπιμελοῦνται,

 7. Πλάτων. Timaeus {0059.031} (5-4 B.C.) Stephanus page 22

 Νιόβης, καὶ μετὰ τὸν κατακλυσμὸν αὖ περὶ Δευκαλίωνος

 8. Πλάτων. Timaeus {0059.031} (5-4 B.C.) Stephanus page 23

 9. HARPOCRATION Gramm. Lexicon in decem oratores Atticos

 (26) Ἀδέητος: ἀντὶ τοῦ ἀνενδεής παρ’ Ἀντιφῶντι Ἀληθείας αʹ.

 10. MAXIMUS Soph. Dialexeis {0563.001} (A.D. 2) Lecture 22

 (k) τερον καὶ μετεωρότερον· ἣ λαβοῦσα τὴν ψυχὴν περι-

 11. MAXIMUS Soph. Dialexeis {0563.001} (A.D. 2) Lecture 22

 δὲ Ἀλυάττεω, τύραννος δὲ ἐθνῶν· (5)

 12. MAXIMUS Soph. Dialexeis {0563.001} (A.D. 2) Lecture 22

 13. Claudius AELIANUS Soph. De natura animalium {0545.001}

 ἐκ βοός, ἐς ἣν οὐράνιον σέλας ἐμπεσὸν σπορᾶς αἴτιόν (10)

 14. Claudius AELIANUS Soph. De natura animalium {0545.001}

 ἄρα βοῶν οὗτος καὶ ὑπὲρ τοὺς Χάονας, οὕσπερ οὖν

 15. CLEMENS ALEXANDRINUS Theol. Protrepticus

 τρεψε τὸν βίον διὰ τῆς ἐν Οἴτῃ πυρᾶς κεκηδευμένος. 2.31.(1) Τὰς

 16. GREGORIUS NYSSENUS Theol. Orationes viii de

 ρον εἴπω τῶν λόγων; Ἀλλ’ ὁ κοσμῶν τὰ ἡμέτερα, καὶ

 17. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

Διὰ τί τὸν Ἰωσὴφ, ἀλλ’ οὐ τὴν Μαρίαν, οἱ εὐαγγελισταὶ

 18. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

 Διὰ τί τὸν Ἰωσὴφ, ἀλλ’ οὐ τὴν Μαρίαν, οἱ

Πόθεν τὸν Χριστὸν ὡς υἱὸν Δαβὶδ γενεαλογούσι;

 19. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

 ἀλλ’ οὐκ ἐκ τοῦ Ἰωσὴφ ὁ Χριστὸς, ἀλλ’ ἐκ Πνεύματος

 20. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

 ἀλλ’ οὐκ ἐκ τοῦ Ἰωσὴφ ὁ Χριστὸς, ἀλλ’ ἐκ Πνεύματος

 21. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

 νομένην· μάτην ἄρα τὸν Χριστὸν ἐκ σπέρματος Δαβὶδ

 22. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

 πατρὸς παρελαμβάνετο· εἰκότως οὖν ὁ πατὴρ τοῦ

 23. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

 αὐτὸν ἐγενεαλόγουν, πρὸς τῷ καὶ ἀπρεπὲς εἶναι τοῦτο, (45)

 24. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

 μηδεὶς τὸ πρότερον ἐκ γυναικὸς γενεαλογηθεὶς ἱστο-

 25. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

 γενεαλογούμενος· τοῦτο δὲ, ὡς ἔφην, οὐ μικρᾶς ἦν δυσ-

 26. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

 ὑπομένει, ὡς ἤδη τοῦ μνηστῆρος σῶμα γενομένη καὶ (50)

 27. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

 φαλῇ συναριθμεῖσθαι; ὥστε καὶ τὴν Μαρίαν ἤδη

 28. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

Διὰ τί ὁ μὲν ἄνωθεν ἀπὸ τοῦ Ἀβραὰμ ἀρξάμενος (35)

 29. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

 αʹ. Τὸ δεύτερον τῶν ὑπὸ σοῦ προταθέντων τοῦτο

 30. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

 τοῦ Ἀβραὰμ στῆναι, ἢ τὸν Ματθαῖον μὴ ἀπὸ τοῦ (45)

 31. Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

 εστιν· οὗτος δὲ πόῤῥωθεν Ἑβραίοις φίλος ἦν ὁ τρόπος, (55)