Οδυσσέας Γκιλής. ΠΕΡΓΑΜΟΣ ΜΥΣΙΑΣ.. Αποσπάσματα Από Αρχαία Κείμενα. Θεσσαλονίκη 2019,

1
Οδυσσέας Γκιλής
Επιμέλεια
ΠΕΡΓΑΜΟΣ
ΜΥΣΙΑΣ
Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα
Θεσσαλονίκη 2019
2
3
Περιεχόμενα
Πέργαμος.................................................................................................................................3
Χρονολογική ταξινόμηση αποσπασμάτων................................................................................4
Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα........................................................................................16
Αποσπάσματα από βιβλία για την Πέργαμο.........................................................................459
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ.........................................................................................................................465
Πέργαμος
Από τη Βικιπαίδεια. Η Πέργαμος ήταν μια δοξασμένη και πλούσια πόλη

της επαρχίας Τευθρανίας της Μυσίας, στη Μικρά Ασία, και πρωτεύουσα
του ομώνυμου Βασιλείου. Βρισκόταν χτισμένη πάνω σε ένα μικρό λόφο
300 μ. υψόμετρο, (από τον οποίο πήρε το όνομά της, που σημαίνει
φρούριο ή ακρόπολη), μέσα σε μια εύφορη κοιλάδα που εκτεινόταν προς
Δ. μέχρι τις ακτές του κόλπου Ελαίας (σημ. Τσανταρλή) και του
Αδραμμυτίου, έναντι της Λέσβου. Η πόλη βρισκόταν ανάμεσα των δύο
παραποτάμων του Κάικου, του Σελινούντα και του Κητείου που χάριζαν
στη πόλη πλούσια κοιλάδα. Ιστορία
Η ιστορία της πόλης αρχίζει στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. και μέχρι την
εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν ήταν ιδιαίτερα σημαντική.
Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας εξελίχθηκε σε μια από τις
σημαντικότερες πόλεις της Μυσίας. Στα 293 π.Χ. ο βασιλιάς Λυσίμαχος
ασφάλισε στο οχυρό του λόφου τους θησαυρούς του και ανάθεσε στο
στρατηγό του Φιλέταιρο να τους φυλάει. Ο Φιλέταιρος, μετά το θάνατο
του Λυσίμαχου και με τα 9.000 τάλαντα των θησαυρών, ένα ποσό
τεράστιο για την εποχή του, ίδρυσε το μικρό κρατίδιο της Περγάμου,
4
που το Κράτηςε μέχρι το θάνατό του. Ο Άτταλος Α΄, ο απόγονός του,

χρησιμοποίησε το μεγαλύτερο μέρος του θησαυρού για να εξωραΐσει την
Πέργαμο κι ο Ευμένης Β΄, ο διάδοχός του, έχτισε ένα πλήθος ναών και
δημόσιων κτηρίων και ανάμεσά τους το βωμό της Περγάμου.
Η Πέργαμος καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους και έγινε το μεγαλύτερο
εμπορικό, πολιτικό και στρατιωτικό κέντρο της ρωμαϊκής επαρχίας της
Ασίας. Η βιβλιοθήκη της ήταν από τις μεγαλύτερες του κόσμου, αλλά ο
Αντώνιος χάρισε τα βιβλία της στη βασίλισσα της Αιγύπτου, την
Κλεοπάτρα. Στην Πέργαμο άκμασε και ο διάσημος γιατρός της
αρχαιότητας Γαληνός. Μετά την επανάσταση των Περγαμηνών κατά των
Ρωμαίων (88) και την επανάσταση του Μακρίνου, δολοφόνου του
Καρακάλλα (117), η Πέργαμος απογυμνώθηκε από τα αξιολογότερα
μνημεία τέχνης, τα οποία μεταφέρθηκαν στη Ρώμη. Τον 7ο αιώνα έγινε
βυζαντινή επαρχία και στα 1401 καταστράφηκε εντελώς από τον
Ταμερλάνο και έμεινε για έναν αιώνα έρημη και ακατοίκητη, μέχρι που
στα 1450 οι Τούρκοι ξανάχτισαν την πόλη στους πρόποδες του λόφου.
Ο σημερινός οικισμός διατηρεί παραφθαρμένα την αρχαία ονομασία που
λέγεται Bergama και έχει πληθυσμό περίπου 55.000 κατοίκων.
Χρονολογική ταξινόμηση αποσπασμάτων
1. Όμηρος Ιλιάδα. {0012.004} (8 B.C.) Book 4 li. 508

Ἀργεῖοι δὲ μέγα ἴαχον, ἐρύσαντο δὲ νεκρούς,
ἴθυσαν δὲ πολὺ προτέρω. νεμέσησε δ’ Ἀπόλλων
Περγάμου ἐκκατιδών, Τρώεσσι δὲ κέκλετ’ ἀΰσας·
“ὄρνυσθ’, ἱππόδαμοι Τρῶες, μηδ’ εἴκετε χάρμης
Ἀργείοις, ἐπεὶ οὔ σφι λίθος χρὼς οὐδὲ σίδηρος (510)

μῆνιν ἀλευάμενος ἑκατηβόλου Ἀπόλλωνος.
Αἰνείαν δ’ ἀπάτερθεν ὁμίλου θῆκεν Ἀπόλλων (445)
Περγάμωι εἰν ἱερῆι, ὅθι οἱ νηὸς ἐτέτυκτο.
ἤτοι τὸν Λητώ τε καὶ Ἄρτεμις ἰοχέαιρα
ἐν μεγάλωι ἀδύτωι ἀκέοντό τε κύδαινόν τε.
5

Κύπριδα μὲν πρῶτα σχεδὸν οὔτασε χεῖρ’ ἐπὶ καρπῶι,
αὐτὰρ ἔπειτ’ αὐτῶι μοι ἐπέσσυτο δαίμονι ἶσος.”
ὣς εἰπὼν αὐτὸς μὲν ἐφέζετο Περγάμωι ἄκρηι, (460)
Τρωιὰς δὲ στίχας οὖλος Ἄρης ὤτρυνε μετελθών,
εἰδόμενος Ἀκάμαντι θοῶι ἡγήτορι Θρηικῶν·

ὤμοις ἀΐσσονται· ὃ δ’ ἀγλαΐηφι πεποιθώς, (510)
ῥίμφά ἑ γοῦνα φέρει μετά τ’ ἤθεα καὶ νομὸν ἵππων·
ὣς υἱὸς Πριάμοιο Πάρις κατὰ Περγάμου ἄκρης
τεύχεσι παμφαίνων ὥς τ’ Ἠλέκτωρ ἐβεβήκει
καγχαλόων, ταχέες δὲ πόδες φέρον. αἶψα δ’ ἔπειτα

βῆ ῥα κατ’ Οὐλύμποιο καρήνων ἀΐξασα
Ἴλιον εἰς ἱερήν. τῆι δ’ ἀντίος ὤρνυτ’ Ἀπόλλων (20)
Περγάμου ἐκκατιδών, Τρώεσσι δὲ βούλετο νίκην·
ἀλλήλοισι δὲ τώ γε συναντέσθην παρὰ φηγῶι.
τὴν πρότερος προσέειπεν ἄναξ Διὸς υἱὸς Ἀπόλλων·

ἔγνω πρόσθ’ ἀνδρῶν καλλιζώνων τε γυναικῶν,
ἀλλ’ ἄρα Κασσάνδρη, ἰκέλη χρυσῆι Ἀφροδίτηι,
Πέργαμον εἰσαναβᾶσα φίλον πατέρ’ εἰσενόησεν (700)
ἑσταότ’ ἐν δίφρωι κήρυκά τε ἀστυβοώτην·
τὸν δ’ ἄρ’ ἐφ’ ἡμιόνων ἴδε κείμενον ἐν λεχέεσσιν.
9. Ευρυπίδης Troiades {0006.011} (5 B.C.) Li. 556

Διὸς κόραν ἐμελπόμαν
χοροῖσι· φοινία δ’ ἀνὰ (555)
πτόλιν βοὰ κατεῖχε Περγάμων ἕδρας· βρέφη δὲ φίλι-
α περὶ πέπλους ἔβαλλε μα-
6
τρὶ χεῖρας ἐπτοημένας·

φίλιον Ἁμέρας βροτοῖς (849)
φέγγος ὀλοὸν εἶδε γαῖαν, (850)
εἶδε Περγάμων ὄλεθρον,
τεκνοποιὸν ἔχουσα τᾶσδε
γᾶς πόσιν ἐν θαλάμοις, (854)

ὦ Ζεῦ, καὶ πελάνων φλόγα
σμύρνης αἰθερίας τε κα-
πνὸν καὶ Πέργαμον ἱερὰν (1065)
Ἰδαῖά τ’ Ἰδαῖα κισσοφόρα νάπη
χιόνι κατάρυτα ποταμίᾳ

ἄπολις ὄλωλεν οὐδ’ ἔτ’ ἔστι Τροία.
Εκ. ὀττοτοτοτοτοῖ. (1294)
λέλαμπεν Ἴλιος, Περ- (1295)
γάμων τε πυρὶ καταίθεται τέραμνα
καὶ πόλις ἄκρα τε τειχέων.
Χο. πτέρυγι δὲ καπνὸς ὥς τις οὐ-

ἄλλο φροῦδον, οὐδ’ ἔτ’ ἔστιν
ἁ τάλαινα Τροία.
Εκ. ἐμάθετ’, ἐκλύετε; Χο. Περγάμων γε κτύπον. (1325)
Εκ. ἔνοσις ἅπασαν ἔνοσις . . . Χο. ἐπικλύσει πόλιν.
Εκ. ἰώ·
16. Ευρυπίδης Phoenissae {0006.015} (5 B.C.) Li. 1098

ἔταξ’, ὁπλίτας δ’ ἀσπιδηφόροις ἔπι,
ὡς τῷ νοσοῦντι τειχέων εἴη δορὸς
7
ἀλκὴ δι’ ὀλίγου. Περγάμων δ’ ἀπ’ ὀρθίων

λεύκασπιν εἰσορῶμεν Ἀργείων στρατὸν
Τευμησὸν ἐκλιπόντα, καὶ τάφρου πέλας (1100)
17. Ευρυπίδης Phoenissae {0006.015} (5 B.C.) Li. 1176

ἔχων ἐχώρει, καὶ τοσόνδ’ ἐκόμπασε,
μηδ’ ἂν τὸ σεμνὸν πῦρ νιν εἰργαθεῖν Διὸς (1175)
τὸ μὴ οὐ κατ’ ἄκρων Περγάμων ἑλεῖν πόλιν.
καὶ ταῦθ’ ἅμ’ ἠγόρευε καὶ πετρούμενος
ἀνεῖρφ’ ὑπ’ αὐτὴν ἀσπίδ’ εἱλίξας δέμας,
18. Ευρυπίδης Orestes (5 B.C.) Li. 1388

σκύμνου, δυσελένας
δυσελένας, (1387)
ξεστῶν Περγάμων Ἀπολλωνίων
ἐρινύν· ὀττοτοῖ·
ἰαλέμων ἰαλέμων (1390)
20. Ευρυπίδης Iphigenia Aulidensis {0006.018} (5 B.C.) Li. 762

κοσμηθεῖσαν, ὅταν θεοῦ (760)
μαντόσυνοι πνεύσωσ’ ἀνάγκαι.
στάσονται δ’ ἐπὶ Περγάμων

[ἀντ. (761)
Τροίας ἀμφί τε τείχη
Τρῶες, ὅταν χάλκασπις Ἄρης
21. Ευρυπίδης Iphigenia Aulidensis {0006.018} (5 B.C.) Li. 773

ἐς γᾶν Ἑλλάδα δοριπόνοις
ἀσπίσι καὶ λόγχαις Ἀχαιῶν.
Πέργαμον δὲ Φρυγῶν πόλιν (772)

λαΐνους περὶ πύργους
27.Ηρόδοτος ιστορία. (5 B.C.) Book 7 se. 43 li. 5
8
ἐπεχείρησαν τῇ ὁδῷ ἐπέλιπε τὸ ῥέεθρον οὐδ’ ἀπέχρησε τῇ

στρατιῇ τε καὶ τοῖσι κτήνεσι πινόμενος, ἐπὶ τοῦτον δὴ τὸν
ποταμὸν ὡς ἀπίκετο Ξέρξης, ἐς τὸ Πριάμου Πέργαμον (5)
ἀνέβη, ἵμερον ἔχων θεήσασθαι. Θεησάμενος δὲ καὶ πυθό-
μενος ἐκείνων ἕκαστα, τῇ Ἀθηναίῃ τῇ Ἰλιάδι ἔθυσε βοῦς
28.Ηρόδοτος ιστορία. (5 B.C.) Book 7 se. 112 li. 3

(112) Παραμειψάμενος δὲ ὁ Ξέρξης τὴν εἰρημένην δεύτερα
τούτων παραμείβετο τείχεα τὰ Πιέρων, τῶν ἑνὶ Φάγρης
ἐστὶ οὔνομα καὶ ἑτέρῳ Πέργαμος. Ταύτῃ μὲν δὴ παρ’ αὐτὰ
τὰ τείχεα τὴν ὁδὸν ἐποιέετο, ἐκ δεξιῆς χειρὸς τὸ Πάγγαιον
ὄρος ἀπέργων, ἐὸν μέγα τε καὶ ὑψηλόν, ἐν τῷ χρύσεά τε (5)
29. Ξενοφών Hellenica {0032.001} (5-4 B.C.) Book 3 Ch. 1 se. 6 li. 4
οἱ ἀναβάντες μετὰ Κύρου συνέμειξαν αὐτῷ, ἐκ τούτου ἤδη
καὶ ἐν τοῖς πεδίοις ἀντετάττετο τῷ Τισσαφέρνει, καὶ πόλεις
Πέργαμον μὲν ἑκοῦσαν προσέλαβε καὶ Τευθρανίαν καὶ Ἁλί-
σαρναν, ὧν Εὐρυσθένης τε καὶ Προκλῆς ἦρχον οἱ ἀπὸ (5)
Δαμαράτου τοῦ Λακεδαιμονίου· ἐκείνῳ δ’ αὕτη ἡ χώρα
30. Ξενοφών Anabasis {0032.006} (5-4 B.C.) Book 7 Ch. 8 se. 8 li. 3
(8) θάλατταν πορευόμενοι [τῆς Ἀσίας] εἰς Θήβης πεδίον. ἐν-
τεῦθεν δι’ Ἀδραμυττίου καὶ Κερτωνοῦ ὁδεύσαντες εἰς Καΐκου
πεδίον ἐλθόντες Πέργαμον καταλαμβάνουσι τῆς Μυσίας.
Ἐνταῦθα δὴ ξενοῦται Ξενοφῶν Ἑλλάδι τῇ Γογγύλου
τοῦ Ἐρετριέως γυναικὶ καὶ Γοργίωνος καὶ Γογγύλου μητρί. (5)
31. Ξενοφών Anabasis {0032.006} (5-4 B.C.) Book 7 Ch. 8 se. 23 li. 2
αὐτὸν καὶ γυναῖκα καὶ παῖδας καὶ τοὺς ἵππους καὶ πάντα τὰ
(23) ὄντα· καὶ οὕτω τὰ πρότερα ἱερὰ ἀπέβη. ἔπειτα πάλιν
ἀφικνοῦνται εἰς Πέργαμον. ἐνταῦθα τὸν θεὸν ἠσπάσατο
Ξενοφῶν· συνέπραττον γὰρ καὶ οἱ Λάκωνες καὶ οἱ λοχαγοὶ
καὶ οἱ ἄλλοι στρατηγοὶ καὶ οἱ στρατιῶται ὥστ’ ἐξαίρετα
32. PLATO Phil. Phaedrus {0059.012} (5-4 B.C.) Stephanus p. 243 se. b
li. 1
9
Οὐκ ἔστ’ ἔτυμος λόγος οὗτος,

οὐδ’ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις,
(b) οὐδ’ ἵκεο Πέργαμα Τροίας·
καὶ ποιήσας δὴ πᾶσαν τὴν καλουμένην Παλινῳδίαν παρα- (1)

χρῆμα ἀνέβλεψεν. ἐγὼ οὖν σοφώτερος ἐκείνων γενήσομαι
33. Αριστοτέλης Mirabilium auscultationes {0086.027} (4 B.C.) Bekker

p. 834a li. 23
φυτὸν λαβόντες ἐφύτευσαν Ἠλεῖοι ἐν Ὀλυμπίᾳ, καὶ τοὺς
στεφάνους ἀπ’ αὐτῆς ἔδωκαν.
Ἐν τοῖς περὶ Λυδίαν μετάλλοις τοῖς περὶ Πέργαμον,
ἃ δὴ καὶ Κροῖσος εἰργάσατο, πολέμου τινὸς γενομένου
κατέφυγον οἱ ἐργαζόμενοι ἐπ’ αὐτά, τοῦ δὲ στομίου ἐποικο- (25)
34. Πλούταρχος Sulla {0007.033} (A.D. 1-2) Ch. 11 se. 1 li. 4

ὁ Σύλλας ἀπὸ τῆς Ἰταλίας ἐκίνει τὸν στόλον,
ἄλλα τε πολλὰ Μιθριδάτῃ διατρίβοντι περὶ τὸ
Πέργαμον ἐπισκῆψαι δαιμόνια, καὶ Νίκην στε-
φανηφόρον καθιεμένην ὑπὸ τῶν Περγαμηνῶν ἐπ’ (5)
αὐτὸν ἔκ τινων ὀργάνων ἄνωθεν ὅσον οὔπω τῆς

φανηφόρον καθιεμένην ὑπὸ τῶν Περγαμηνῶν ἐπ’ (5)
κεφαλῆς ψαύουσαν συντριβῆναι, καὶ τὸν στέ-

(2) προχωρούντων. αὐτὸς μὲν γὰρ Ἀσίαν τε Ῥω-
μαίων καὶ Βιθυνίαν καὶ Καππαδοκίαν τῶν βασι-
λέων ἀφῃρημένος ἐν Περγάμῳ καθῆστο, πλούτους
καὶ δυναστείας καὶ τυραννίδας διανέμων τοῖς
φίλοις, τῶν δὲ παίδων ὁ μὲν ἐν Πόντῳ καὶ (5)
10

(4) τοσούτους Ῥωμαίων ἀνεῖλεν; ἑτέρας μέντοι τάχα
φωνὰς ἀφήσει διαβάντος εἰς Ἀσίαν ἐμοῦ· νῦν δὲ
ἐν Περγάμῳ καθήμενος ὃν οὐχ ἑώρακε διαστρα-
τηγεῖ πόλεμον.” οἱ μὲν οὖν πρέσβεις φοβηθέντες
ἡσύχαζον, ὁ δὲ Ἀρχέλαος ἐδεῖτο τοῦ Σύλλα καὶ (5)
38. Pseudo-APOLLODORUS Myth. Bibliotheca (sub nomine

Apollodori) {0548.001} (A.D. 1/2) Ch. 2 se. 103 li. 5
Ποσειδῶν τὴν Λαομέδοντος ὕβριν πειράσαι θέλοντες,
εἰκασθέντες ἀνθρώποις ὑπέσχοντο ἐπὶ μισθῷ τειχιεῖν
τὸ Πέργαμον. τοῖς δὲ τειχίσασι τὸν μισθὸν οὐκ ἀπεδί- (5)
δου. διὰ τοῦτο Ἀπόλλων μὲν λοιμὸν ἔπεμψε, Ποσει-
δῶν δὲ κῆτος ἀναφερόμενον ὑπὸ πλημμυρίδος, ὃ τοὺς
39. APOLLONIUS DYSCOLUS Gramm. De constructione {0082.004}

(A.D. 2) Part 2 Vol. 2 p. 265 li. 1
170. Ἄλλως τε ἐγχωρούντων τῶν ἐθνικῶν ὀνομάτων κατὰ τὸ
τρίτον παραλαμβάνεσθαι τὰ τοῦ ἐπιμερισμοῦ τῶν ἐθνικῶν γίνεται, ὅτε
(265) φαμὲν Περγαμηνός, Ἐδεσσηνός, Ἀλεξανδρεύς. ὅπερ οὐκ ἐνεχώρει
ἐπὶ πρώτου καὶ δευτέρου, λέγω τὰ ὀνόματα παραλαμβάνεσθαι. εἰ γοῦν
Ἀθηναῖος ἀφορῶν εἰς Ἀθηναῖον εἴποι ὅδε Ἀθηναίων πολίτης ἐστίν,
40. Κλαύδιος Πτολεμαίος. Γεωγραφία. (lib. 1-3) {0363.009} (A.D. 2)

Book 3 Ch. 11 se. 7 li. 22
στον ναʹ ʹʹδʹʹ μβʹ γʹ (20)
Τοπιρίς ναʹ γʹʹ μβʹ
Πέργαμον νβʹ μβʹ ʹʹ
Τραϊανόπολις νγʹ μβʹ δʹʹ
Πλωτινόπολις νγʹ γοʹʹ μβʹ γοʹʹ

Book 5 Ch. 2 se. 14 li. 14
Ἄλυδδα .............. νζ ʹ μ δʹ
Πρεπενισσός ........... νϛ ʹγ μ
Πέργαμος ............. νζ γιβʹ λθ ʹδ
11
(15) Καὶ δῆμοι ἀρκτι-

κώτεροι μὲν Ὀλυμπηνοί,

Book 8 Ch. 17 se. 10 li. 1
ἡμέραν ἔχει ὡρῶν ιε ἔγγιστα, καὶ διέστηκεν Ἀλεξαν-
δρείας πρὸς δύσεις γʹ μιᾶς ὥρας·
(10) ἡ δὲ Πέργαμος τὴν μεγίστην ἡμέραν
ἔχει ὡρῶν ιδ ʹγιβʹ, καὶ διέστηκεν Ἀλεξανδρείας πρὸς
δύσεις εʹ μιᾶς ὥρας·
43. Κλαύδιος Αιλιανός. De natura animalium {0545.001} (A.D. 2-3)

Book 10 se. 42 li. 4
καὶ λαέρτην ὄνομα ἔχειν τόνδε τὸν μύρμηκα. καὶ
σφῆκας δέ τινας ἐκάλουν λαέρτας. λέγει ταῦτα Τή-
λεφος ὁ κριτικὸς ὁ ἐκ τοῦ Μυσίου Περγάμου .
(43) Διὰ τοῦ θέρους τοῦ πυρωδεστάτου τὰ τῶν Αἰ-
γυπτίων πεδία ὁ Νεῖλος ἐπικλύσας ὄψιν μὲν αὐτοῖς

ἄρα ἔθεντο καὶ κυνόσπαστον· καὶ τίς ἡ αἰτία, ἐὰν
ὑπομνησθῶ εἰπεῖν, εἴσεσθε αὐτήν.
(25) Μυσοὶ δέ, οὐχ οἱ τοῦ Τηλέφου τὸ Πέργαμον κατ-
οικοῦντες, ἀλλὰ ἐκείνους τοὺς πρὸς τῷ Πόντῳ μοι
νόει τοὺς κάτω, οἵπερ οὖν καὶ τῇ γῇ τῇ Σκυθίδι προσ-

πᾶσαν, καὶ ἀποθνήσκει λιμῷ. Πυθαγόρας λέγει καὶ
ταῦτα, ὥσπερ οὖν τεκμηριοῖ Κράτης ὁ ἐκ τοῦ Μυσίου (30)
Περγάμου .
(10) Ἡ Βοιωτῶν γῆ ἀσπαλάκων ἀφεῖται, καὶ αὐτὴν
οὐ διορύττει τὸ ζῷον τοῦτο κατὰ Λεβάδειαν· ἐὰν δέ
12

Book 17 se. 37 li. 37
ἐς τὴν πηγὴν ὁ ὄφις καὶ κεράσας αὐτὴν τῷ ἰῷ. ὁ μὲν (35)
οὖν ἀετὸς τῷ σώσαντι ἰσότιμον τῆς σωτηρίας ἀπέδωκε
τὸν μισθόν. λέγει δὲ Κράτης ὁ Περγαμηνὸς ὑπὲρ
τούτων καὶ τὸν Στησίχορον ᾄδειν ἔν τινι ποιήματι
οὐκ ἐκφοιτήσαντί που ἐς πολλούς, σεμνὸν δὲ καὶ
47. Φλάβιος Φιλόστρατος. Heroicus {0638.004} (A.D. 2-3) Olearius p.

721 li. 5
μὴ προσβαλὼν τῷ τείχει ῥήξῃ αὐτό, καὶ ηὔχοντο
Ποσειδῶνί τε καὶ Ἀπόλλωνι, ἐπειδὴ ἐς τὸ τεῖχος
ἐθήτευσαν, προβεβλῆσθαι τῶν Περγάμων τοῦ ἄστεος (5)
καὶ σχεῖν τὸν Αἴαντα, εἰ τῶν ἐπάλξεων ἅπτοιτο, οἱ
δὲ Ἕλληνες οὐκ ἐπαύοντο ἀγαπῶντες αὐτόν, ἀλλὰ
48. Ευσέβιος θεολόγος. Antiquorum martyriorum collectio (fr.a)

{2018.025} (A.D. 4) Vol. 20 p. 1521 li. 42
Χριστιανὸν ἑαυτὸν ὡμολόγησεν· καὶ οὕτω θηριομα- (40)
χῆσαι κατακριθεὶς, εἰσήχθη τὴν ἐπιοῦσαν μετά τινος
Ἀττάλου Περγαμηνοῦ τῷ γένει, οἳ καὶ διὰ πάντων
διεξελθόντες τῶν πρὸς κόλασιν ἐξευρημένων ὀργά-
νων, τοὔσχατον ἐτίθησαν καὶ αὐτοί· καὶ ἄλλοι δὲ πλεῖ-
49. ATHANASIUS Theol. Synopsis scripturae sacrae [Sp.] {2035.071}

(A.D. 4) Vol. 28 p. 428 li. 55
ἡμέρᾳ Κυριακῇ, καὶ κελευσθεὶς ἔγραψεν αὐτὴν, ὥστε
πέμψαι εἰς τὰς ἑπτὰ Ἐκκλησίας ταύτας, εἰς Ἔφεσον,
εἰς Σμύρναν, εἰς Πέργαμον, εἰς Θυάτειραν, εἰς Σάρ- (55)
δεις, εἰς Φιλαδέλφειαν, καὶ εἰς Λαοδίκειαν. Ἃ δέ
εἰσιν ἐν τῇ ὀπτασίᾳ, πολλά εἰσι καὶ διάφορα. Καὶ
50. ΣωΚράτης Σχολαστικός. Εκκλησιατική ιστορία. {2057.001} (A.D.

4-5) Book 2 Ch. 42 li. 19
φυλακαῖς κατακλείσαντα, καὶ ὅτι συκοφαντίας τισιν ἔρραψεν, ἔτι
μὴν καὶ ὅτι δι’ ἐπιστολῶν τὰς ἐν Ἀφρικῇ ἐκκλησίας ἐτάραξεν·
13
Δρακόντιον δὲ, ὅτι ἀπὸ Γαλατίας μετέβη εἰς Πέργαμον· καθεῖ-

λον δὲ καὶ Νεωνᾶν τὸν Σελευκείας, ἐν ᾗ ἐγεγόνει ἡ σύνοδος· ἔτι (20)
μὴν καὶ Σωφρόνιον τὸν Πομπηϊουπόλεως τῆς ἐν Παφλαγονίᾳ, καὶ

4-5) Book 2 Ch. 43 li. 29
Οἳ ἐλάνθανον ἑαυτοὺς ἐναντία νομοθετοῦντες τοῖς ὑπ’ αὐτῶν
κεκριμένοις· οἱ γὰρ Δρακόντιον καθελόντες, διότι ἐκ Γαλατίας
μετέβη εἰς Πέργαμον, οὐκ ἐλογίζοντο, Εὐδόξιον δεύτερον τότε
ποιούμενον τὴν μετάβασιν ἐνθρονίζοντες, ὡς ὑπεναντία τοῖς οἰκείοις
(30)
δόγμασιν ἔπραττον. Ταῦτα κατεργασάμενοι, τὴν μὲν ἀναγνω-

4-5) Book 3 Ch. 25 li. 50
συναινῶν τοῖς προγεγραμμένοις, Εὐσέβιος Σαμοσάτων, Εὐάγριος
Σικελῶν,
Οὐράνιος Ἀπαμείας, Ζώϊλος Λαρίσων, Ἀκάκιος Καισαρείας, Ἀντίπατρος
Ῥώσου, Ἀβράμιος Οὐρίμων, Ἀριστόνικος Σελευκοβήλου, Βαρλαμένος
Περ- (50)
γάμου, Οὐράνιος Μελιτινῆς, Μάγνος Χαλκηδόνος, Εὐτύχιος
Ἐλευθεροπόλεως,
Ἰσακόκις Ἀρμενίας μεγάλης, Τῖτος Βόστρων, Πέτρος Σίππων, Πελάγιος
Λαοδικείας, Ἀραβιανὸς Ἄντρου, Πίσων Ἀδάνων διὰ Λαμυδρίωνος
πρεσβυτέ-
53. CYRILLUS Alexandrinus Theol. Contra Julianum imperatorem (libri

iii-x) {4090.111} (A.D. 4-5) Book 6 column 805 li. 21
μορφῇ περὶ τὴν Ἐπίδαυρον ἐφάνη. Πληθυνόμενος δὲ
ἐντεῦθεν ταῖς προόδοις, ἐπὶ πᾶσαν ὤρεξε τὴν γῆν (20)
τὴν σωτήριον ἑαυτοῦ δεξιάν. Ἦλθεν εἰς Πέργαμον,
εἰς Ἰωνίαν, εἰς Τάραντα μετὰ ταῦθ’, ὕστερον ἦλθεν
εἰς τὴν Ῥώμην. ᾬχετο εἰς Κῶ, ἐνθένδε εἰς Αἰγάς.
54. NICEPHORUS I Hist., Scr. Eccl. et Theol. Breviarium historicum de

rebus gestis post imperium Mauricii (e cod. Vat. gr. 977) {3086.001}
(A.D. 8-9) P. 52 li. 28
14
σατο στέφανον.
Ὁ δὲ τῶν Σαρακηνῶν λαὸς πλεῖστα τῶν Ῥωμαίων
καθελὼν πολίσματα καταλαμβάνει τὴν Πέργαμον καλουμένην
πόλιν, καὶ ἤδη τῆς πρὸς αὐτὴν πολιορκίας εἴχοντο. καὶ
(53) ταύτην αἱροῦσιν ἐξ αἰτίας τοιᾶσδε. ἔκ τινος δαιμονικῆς
55. PHOTIUS Lexicogr., Scr. Eccl. et Theol. Lexicon (Ε—Ω) {4040.030}

(A.D. 9) pi P. 413 li. 5
Περαίνοντας: τελειοῦντας.
Περαιτέρω: πλέον πάνυ.
Περγάμιον: δήμιον. (5)
Πέργαμον: τὴν πόλιν Ἴωνες λέγουσιν· οἱ δὲ πάντες
τὰ ὑψηλά.
56. PHOTIUS Lexicogr., Scr. Eccl. et Theol. Lexicon (Ε—Ω) {4040.030}

(A.D. 9) pi P. 413 li. 6
Περγάμιον: δήμιον. (5)
Πέργαμον: τὴν πόλιν Ἴωνες λέγουσιν· οἱ δὲ πάντες
τὰ ὑψηλά.
Περγασῆθεν: δῆμος ἡ Περγάση τῆς Ἐρεχθηΐδος
57. BASILIUS MINIMUS Scr. Eccl. Commentarium in Nazianzeni

orationes {9028.001} (A.D. 10) P. 31 li. 24
ὀπτῆς πλίνθου καὶ ἀσφάλτου, περίμετρον σταδίων υʹ, πλάτος τοῦ τεί-
χους πηχῶν πʹ· αἱ ἐν Αἰγύπτῳ πυραμίδες, ὧν τὸ τῆς μεγίστης ὕψος
πηχῶν υʹ· τὰ Κύρου βασίλεια ἐν Περγάμοις· ὁ ἐν Ῥόδῳ κολοσσὸς χαλ-
κοῦς πηχῶν ξʹ, κατ’ Ἀριστοτέλην χʹ· ὁ τοῦ Καρὸς Μαυσώλου τάφος·
αἱ (25)
Αἰγύπτιαι Θῆβαι. τὰ ἑπτὰ ἐν τούτοις ἀπαριθμεῖται θεάματα, διὰ γὰρ
58. Michael PSELLUS Epist., Hagiogr., Phil., Polyhist. et Theol.

Epitaphius in patriarchem Joannem Xiphilinum {2702.044} (A.D. 11) P.
462 li. 2
θέμενοι· οὐδὲ καὶ ὁ σεμνὸς ὑμῖν Πυθαγόρας μετὰ τῆς βαθείας
(462) ὑπήνης εἰς ἀριθμοὺς πάντα τιθέμενος, ἐληλεγμένος πρὸς τῷ τέλει
15
τῆς ἰδίας θεολογίας· τὰ δὲ περὶ ἀνθρώπων φύσεως ὁ ἐκ Περγάμου

Ἀσκληπιάδης κάλλιον Ἀριστοτέλους φυσιολογεῖ ἐν τῷ περὶ χρείας
μορίων συντάγματι· τὰ δέ γε περὶ ζώων αὐτῷ συναίρεμά ἐστιν
59. Anna COMNENA Hist. Alexias {2703.001} (A.D. 11-12) Book 14

Ch. 1 se. 6 li. 22
τοῦ ἰδίου στρατεύματος διελὼν κατὰ τοῦ Κελβιανοῦ ἐξα- (20)
πέστειλεν, ἑτέρας δὲ ... ὡς πρὸς Σμύρνην καὶ τὸ Νύμ-
φαιον, τὰς δέ γε ἐπιλοίπους πρὸς τὰ Χλιαρὰ καὶ τὴν Πέργαμον· ἅπαντας
δὲ εἰς προνομὰς ἀποστείλας συνείπετο
καὶ αὐτὸς τοῖς πρὸς τὴν Σμύρνην .... ἀπερχομένοις. (7) Ὁ
μέντοι Φιλοκάλης, διαγνοὺς τὸ τοῦ Ἀσὰν ἐπιχείρημα,
60. Anna COMNENA Hist. Alexias {2703.001} (A.D. 11-12) Book 14

Ch. 3 se. 1 li. 16
Φιλαδέλφεια Κωνσταντῖνον τὸν Γαβρᾶν καὶ λαὸν ἀποχρῶντα
πρὸς τὴν ταύτης φρουράν, τὸν δὲ μιξοβάρβαρον Μονα- (15)
στρᾶν, οὗπερ ἐν πολλοῖς ὁ λόγος ἐμέμνητο, ἡ Πέργαμος
καὶ τὰ Χλιαρὰ καὶ τούτοις παρακείμενα πολίχνια, καὶ
αἱ παρὰ θάλατταν ἕτεραι πόλεις ἄλλους τόλμῃ καὶ πείρᾳ
61. EPHRAEM Aeniensis Hist. et Poeta Chronicon imperatorum

Romanorum {3170.001} (A.D. 13-14) Li. 4261
ἀναπέφανται τοῦ καλοῦ στεφηφόρου.
πόλεις Ἀσιάτιδες εὔχρηστοι βίῳ, (4260)
Χλιαρὰ καὶ Πέργαμος ἄλλαι τ’ αὖ πόλεις,
ὧν τὰ πέριξ πάσχοντα Πέρσαις βαρβάροις
δῃούμενά τε πυρπολούμενα σφίσιν,
62. EPHRAEM Aeniensis Hist. et Poeta Chronicon imperatorum

Romanorum {3170.001} (A.D. 13-14) Li. 7759
ἔρημος ἀοίκητος ᾖ τε καὶ μένῃ.
τὰ δ’ ἀπὸ τοῦδε καθ’ ἕω νενευκότα
(Νεόκαστρα ταῦτ’ ἔστι, Πέργαμος πόλις
Κελβιανόν τε καὶ Χλιαρὰ καὶ Σμύρνα)
σὺν τοῖς κατ’ εὐθὺ κειμένοις καὶ πλαγίως
16
Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσοφων.

“Diogenis Laertii vitae philosophorum, 2 vols.”, Ed. Long, H.S.
Oxford: Clarendon Press, 1964, Repr. 1966.
Book 4, se. 30, li. 7
ἐπύθετο τὰ ἐξ Ἀνδρομέδας Εὐριπίδου προενεγκάμενος (129 N29)·

ὦ παρθέν', εἰ σώσαιμί σ', εἴσῃ μοι χάριν;
καὶ ὃς τὰ ἐχόμενα (132 N29)·
ἄγου με, ὦ ξένε, εἴτε δμωΐδ' ἐθέλεις εἴτ' ἄλοχον.
ἐκ τούτου συνήστην ἀλλήλοιν· ἵνα καὶ τὸν Θεόφραστον κνιζό-
μενόν φασιν εἰπεῖν ὡς εὐφυὴς καὶ εὐεπιχείρητος ἀπεληλυθὼς τῆς
διατριβῆς εἴη νεανίσκος. καὶ γὰρ ἐν τοῖς λόγοις ἐμβριθέστατος
καὶ φιλογράμματος ἱκανῶς γεγόμενος ἥπτετο καὶ ποιητικῆς. καὶ
αὐτοῦ φέρεται ἐπίγραμμα εἰς Ἄτταλον ἔχον οὕτω (App. Anth.
III. 56)·
Πέργαμος οὐχ ὅπλοις κλεινὴ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἵπποις
πολλάκις αὐδᾶται Πῖσαν ἀνὰ ζαθέην.
εἰ δὲ τὸν ἐκ Διόθεν θεμιτὸν θνατῷ νόον εἰπεῖν,
ἔσσεται εἰς αὖθις πολλὸν ἀοιδοτέρη.
ἀλλὰ καὶ εἰς Μηνόδωρον τὸν Εὐδάμου ἑνὸς τῶν συσχολαστῶν
ἐρώμενον (App. Anth. II. 382)·
τηλοῦ μὲν Φρυγίη, τηλοῦ δ' ἱερὴ Θυάτειρα·
ὦ Μηνόδωρε, σὴ πατρίς, Καδαυάδη.
ἀλλὰ γὰρ εἰς Ἀχέροντα τὸν οὐ φατὸν ἶσα κέλευθα,
ὡς αἶνος ἀνδρῶν, πάντοθεν μετρεύμενα.
σῆμα δέ τοι τόδ' ἔρεξεν ἀριφραδὲς Εὔδαμος,
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσοφων.

Book 4, se. 60, li. 5
ταμείου, σφραγισάμενος πάλιν εἴσω τὸν δακτύλιον διὰ τῆς ὀπῆς

ἐρρίπτει, ὡς μηδέποτ' αὐτοῦ περιαιρεθείη τι καὶ βασταχθείη τῶν
ἀποκειμένων, μαθόντα δὴ τοῦτο τὰ θεραπόντια ἀπεσφράγιζε καὶ
ὅσα ἐβούλετο ἐβάσταζεν· ἔπειτα τὸν δακτύλιον τὸν αὐτὸν τρόπον
διὰ τῆς ὀπῆς ἐνίει εἰς τὴν στοάν· καὶ τοῦτο ποιοῦντα οὐδεπώποτε
ἐφωράθη.
17
Ὁ γοῦν Λακύδης ἐσχόλαζεν ἐν Ἀκαδημείᾳ ἐν τῷ κατα-

σκευασθέντι κήπῳ ὑπὸ Ἀττάλου τοῦ βασιλέως, καὶ Λακύδειον
ἀπ' αὐτοῦ προσηγορεύετο. καὶ μόνος τῶν ἀπ' αἰῶνος ζῶν
παρέδωκε τὴν σχολὴν Τηλεκλεῖ καὶ Εὐάνδρῳ τοῖς Φωκαεῦσι.
παρὰ δ' Εὐάνδρου διεδέξατο Ἡγησίνους Περγαμηνός, ἀφ' οὗ
Καρνεάδης. χάριεν δ' εἰς τὸν Λακύδην ἀναφέρεται· Ἀττάλου γὰρ
αὐτὸν μεταπεμπομένου φασὶν εἰπεῖν τὰς εἰκόνας πόρρωθεν δεῖν
θεωρεῖσθαι. ὀψὲ δὲ αὐτῷ γεωμετροῦντι λέγει τις, “εἶτα νῦν
καιρός;” καὶ ὅς· “εἶτα μηδὲ νῦν;”
Ἐτελεύτησε δὲ σχολαρχεῖν ἀρξάμενος τῷ τετάρτῳ ἔτει τῆς
τετάρτης καὶ τριακοστῆς καὶ ἑκατοστῆς Ὀλυμπιάδος, τῆς σχολῆς
ἀφηγησάμενος ἓξ πρὸς τοῖς εἴκοσιν ἔτη· ἡ τελευτὴ δὲ αὐτῷ
παράλυσις ἐκ πολυποσίας. καὶ αὐτῷ προσεπαίξαμεν ἡμεῖς οὑτωσί
(A. Pal. VII. 105)·
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσοφωνBook 7, se. 34, li. 5
τε τὰς γυναῖκας δογματίζειν ὁμοίως ἐν τῇ Πολιτείᾳ καὶ κατὰ

τοὺς διακοσίους στίχους μήθ' ἱερὰ μήτε δικαστήρια μήτε
γυμνάσια ἐν ταῖς πόλεσιν οἰκοδομεῖσθαι. περί τε νομίσματος
οὕτως γράφειν, “νόμισμα δ' οὔτ' ἀλλαγῆς ἕνεκεν οἴεσθαι δεῖν
κατασκευάζειν οὔτ' ἀποδημίας ἕνεκεν.” καὶ ἐσθῆτι δὲ τῇ αὐτῇ
κελεύει χρῆσθαι ἄνδρας καὶ γυναῖκας καὶ μηδὲν μόριον ἀποκε-
κρύφθαι. ὅτι δ' αὐτοῦ ἐστιν ἡ Πολιτεία καὶ Χρύσιππος ἐν τῷ
Περὶ πολιτείας φησίν. περί τ' ἐρωτικῶν διείλεκται κατὰ τὴν
ἀρχὴν τῆς ἐπιγραφομένης Ἐρωτικῆς τέχνης· ἀλλὰ καὶ ἐν ταῖς
Διατριβαῖς τὰ παραπλήσια γράφει. τοιουτότροπά τινά ἐστι παρὰ
τῷ Κασσίῳ, ἀλλὰ καὶ Ἰσιδώρῳ τῷ Περγαμηνῷ ῥήτορι· ὃς καὶ
ἐκτμηθῆναί φησιν ἐκ τῶν βιβλίων τὰ κακῶς λεγόμενα παρὰ τοῖς
στωικοῖς ὑπ' Ἀθηνοδώρου τοῦ στωικοῦ πιστευθέντος τὴν ἐν
Περγάμῳ βιβλιοθήκην· εἶτ' ἀντιτεθῆναι αὐτά, φωραθέντος τοῦ
Ἀθηνοδώρου καὶ κινδυνεύσαντος. καὶ τοσαῦτα μὲν περὶ τῶν
ἀθετουμένων αὐτοῦ.
Γεγόνασι δὲ Ζήνωνες ὀκτώ· πρῶτος ὁ Ἐλεάτης, περὶ οὗ
λέξομεν· δεύτερος αὐτὸς οὗτος· τρίτος Ῥόδιος, τὴν ἐντόπιον
γεγραφὼς ἱστορίαν ἑνιαίαν· τέταρτος ἱστορικός, τὴν Πύρρου
γεγραφὼς στρατείαν εἰς Ἰταλίαν καὶ Σικελίαν, ἀλλὰ καὶ ἐπιτομὴν
τῶν πεπραγμένων Ῥωμαίοις τε καὶ Καρχηδονίοις· πέμπτος
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσοφων.Book 7, se. 34, li. 8

18
οὕτως γράφειν, “νόμισμα δ' οὔτ' ἀλλαγῆς ἕνεκεν οἴεσθαι δεῖν

κατασκευάζειν οὔτ' ἀποδημίας ἕνεκεν.” καὶ ἐσθῆτι δὲ τῇ αὐτῇ
κελεύει χρῆσθαι ἄνδρας καὶ γυναῖκας καὶ μηδὲν μόριον ἀποκε-
κρύφθαι. ὅτι δ' αὐτοῦ ἐστιν ἡ Πολιτεία καὶ Χρύσιππος ἐν τῷ
Περὶ πολιτείας φησίν. περί τ' ἐρωτικῶν διείλεκται κατὰ τὴν
ἀρχὴν τῆς ἐπιγραφομένης Ἐρωτικῆς τέχνης· ἀλλὰ καὶ ἐν ταῖς
Διατριβαῖς τὰ παραπλήσια γράφει. τοιουτότροπά τινά ἐστι παρὰ
τῷ Κασσίῳ, ἀλλὰ καὶ Ἰσιδώρῳ τῷ Περγαμηνῷ ῥήτορι· ὃς καὶ
ἐκτμηθῆναί φησιν ἐκ τῶν βιβλίων τὰ κακῶς λεγόμενα παρὰ τοῖς
στωικοῖς ὑπ' Ἀθηνοδώρου τοῦ στωικοῦ πιστευθέντος τὴν ἐν
Περγάμῳ βιβλιοθήκην· εἶτ' ἀντιτεθῆναι αὐτά, φωραθέντος τοῦ
Ἀθηνοδώρου καὶ κινδυνεύσαντος. καὶ τοσαῦτα μὲν περὶ τῶν
ἀθετουμένων αὐτοῦ.
Γεγόνασι δὲ Ζήνωνες ὀκτώ· πρῶτος ὁ Ἐλεάτης, περὶ οὗ
λέξομεν· δεύτερος αὐτὸς οὗτος· τρίτος Ῥόδιος, τὴν ἐντόπιον
γεγραφὼς ἱστορίαν ἑνιαίαν· τέταρτος ἱστορικός, τὴν Πύρρου
γεγραφὼς στρατείαν εἰς Ἰταλίαν καὶ Σικελίαν, ἀλλὰ καὶ ἐπιτομὴν
τῶν πεπραγμένων Ῥωμαίοις τε καὶ Καρχηδονίοις· πέμπτος
Χρυσίππου μαθητής, βιβλία μὲν ὀλίγα γεγραφώς, μαθητὰς δὲ
πλείστους καταλελοιπώς· ἕκτος ἰατρὸς Ἡροφίλειος, νοῆσαι μὲν
ἱκανός, γράψαι δ' ἄτονος·
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσοφων.Book 9, se. 49, li. 19
Περὶ πυρετοῦ καὶ τῶν ἀπὸ νόσου βησσόντων,

Νομικὰ αἴτια, Χειρόκμητα [ἢ] προβλήματα.
Τὰ δ' ἄλλα ὅσα τινὲς ἀναφέρουσιν εἰς αὐτὸν τὰ μὲν ἐκ τῶν
αὐτοῦ διεσκεύασται, τὰ δ' ὁμολογουμένως ἐστὶν ἀλλότρια. ταῦτα
καὶ περὶ τῶν βιβλίων αὐτοῦ καὶ τοσαῦτα.
Γεγόνασι δὲ Δημόκριτοι ἕξ· πρῶτος αὐτὸς οὗτος, δεύτερος
Χῖος μουσικὸς κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον, τρίτος ἀνδριαντοποιὸς
οὗ μέμνηται Ἀντίγονος, τέταρτος περὶ τοῦ ἱεροῦ τοῦ ἐν Ἐφέσῳ
γεγραφὼς καὶ τῆς πόλεως Σαμοθρᾴκης, πέμπτος ποιητὴς ἐπι-
γραμμάτων σαφὴς καὶ ἀνθηρός, ἕκτος Περγαμηνὸς ἀπὸ ῥητορικῶν
λόγων εὐδοκιμήσας.
Ευρυπίδης, Fr.a papyracea (0006: 021)“Nova fr.a Euripidea in papyris

reperta”, Ed. Austin, C.Berlin: De Gruyter, 1968.
Fr. 148, li. 3
19
[ ]ς Τήλε[φ'], ἐ̣ς τὰ Πέ[̣ ργαμα

[σήμαινε] να[ύτα]ι̣ς καὶ κ[υ]βερνή[ταις πόρον
[ π]αρὼ[ν] ἐκ νυκ[τός]· εἶτα ς[
[ ]μεν [σύ]μβουλο[ς] ἐλθὲ τῶι [στόλωι.
[ἐπεὶ] γὰρ ἡμῶν, ὡς ὁ [μῦ]θός ἐστ', ἀ[γοὶ
[δίκηι τὰ π]ρῶτα καὶ νόμ[ο]ις Ἑλληνι[κοῖς
[εἴργο]υσι χρῆσθαι, τ[ῆ]ς τύχης ἁμ[αρ]τ̣[άνων
[τολμᾶι δόμ]οισιν ἐμπε[ς]εῖν· ἀστὸς γὰ[ρ] ὣς
[εἶσ', ὃν τὸ] κηρύκειον ο[ὐ] δάκνει πλέον·
[ ]κ̣οι σ' ἂν τῆσδ' ἀφ' ἑσπέρας γνάθο[ς
[ ]ἢν εὖ θώμεθ', [ἀ]μνηστεῖν
Ευρυπίδης, Andromacha (0006: 039)“Euripidis fabulae, vol. 1”, Ed.

Diggle, J.Oxford: Clarendon Press, 1984.Li. 292
βοτῆρά τ' ἀμφὶ μονότροπον νεανίαν

ἔρημόν θ' ἑστιοῦχον αὐλάν.
ταὶ δ' ἐπεὶ ὑλόκομον νάπος ἤλυθον οὐρειᾶν
πιδάκων νίψαν αἰ-
γλᾶντα σώματα ῥοαῖς,
ἔβαν δὲ Πριαμίδαν ὑπερ-
βολαῖς λόγων δυσφρόνων
παραβαλλόμεναι, δολίοις δ' ἕλε Κύπρις λόγοις,
τερπνοῖς μὲν ἀκοῦσαι,
πικρὰν δὲ σύγχυσιν βίου Φρυγῶν πόλει
ταλαίναι Περγάμοις τε Τροίας.
εἰ γὰρ ὑπὲρ κεφαλὰν ἔβαλεν κακὸν
ἁ τεκοῦσά νιν μόρον
πρὶν Ἰδαῖον κατοικίσαι λέπας,
ὅτε νιν παρὰ θεσπεσίωι δάφναι
βόασε Κασσάνδρα κτανεῖν,
μεγάλαν Πριάμου πόλεως λώβαν.
τίν' οὐκ ἐπῆλθε, ποῖον οὐκ ἐλίσσετο
δαμογερόντων βρέφος φονεύειν;
οὔτ' ἂν ἐπ' Ἰλιάσι ζυγὸν ἤλυθε
δούλιον σύ τ' ἄν, γύναι,
Ευρυπίδης, Troiades (0006: 044)“Euripidis fabulae, vol. 2”, Ed. Diggle,

J.Oxford: Clarendon Press, 1981.Li. 557
20
ἄειρον ἅμα κρότον ποδῶν

βοάν τ' ἔμελπον εὔφρον', ἐν
δόμοις δὲ παμφαὲς σέλας
πυρὸς μέλαιναν αἴγλαν
ἔδωκεν ὕπνωι.
ἐγὼ δὲ τὰν ὀρεστέραν
τότ' ἀμφὶ μέλαθρα παρθένον
Διὸς κόραν ἐμελπόμαν
χοροῖσι· φοινία δ' ἀνὰ
πτόλιν βοὰ κατέσχε Περ-
γάμων ἕδρας· βρέφη δὲ φίλι-
α περὶ πέπλους ἔβαλλε μα-
τρὶ χεῖρας ἐπτοημένας.
λόχου δ' ἐξέβαιν' Ἄρης,
κόρας ἔργα Παλλάδος.
σφαγαὶ δ' ἀμφιβώμιοι
Φρυγῶν ἔν τε δεμνίοις
καράτομος ἐρημία
νεανίδων στέφανον ἔφερεν
Ἑλλάδι κουροτρόφον,
Φρυγῶν δὲ πατρίδι πένθος.
Ευρυπίδης, Troiades Li. 598
{Εκ.} βοᾶις τὸν παρ' Ἅιδαι

παῖδ' ἐμόν, ὦ μελέα.
{Αν.} σᾶς δάμαρτος ἄλκαρ.
{Αν.} σύ τ', ὦ λῦμ' Ἀχαιῶν
{Εκ.} τέκνων δή ποθ' ἁμῶν
πρεσβυγενὲς Πριάμωι.
{Αν.} κοιμίσαι μ' ἐς Ἅιδου.
{Αν.} οἵδε πόθοι μεγάλοι {Εκ.} σχετλία, τάδε πάσχομεν ἄλγη
{Αν.} οἰχομένας πόλεως {Εκ.} ἐπὶ δ' ἄλγεσιν ἄλγεα κεῖται.
{Αν.} δυσφροσύναισι θεῶν, ὅτε σὸς γόνος ἔκφυγεν Ἅιδαν,
ὃς λεχέων στυγερῶν χάριν ὤλεσε Πέργαμα Τροίας·
αἱματόεντα δὲ θεᾶι παρὰ Παλλάδι σώματα νεκρῶν
γυψὶ φέρειν τέταται· ζυγὰ δ' ἤνυσε δούλια Τροίαι.
{Εκ.} ὦ πατρίς, ὦ μελέα {Αν.} καταλειπομέναν σε δακρύω
{Εκ.} νῦν τέλος οἰκτρὸν ὁρᾶις. {Αν.} καὶ ἐμὸν δόμον ἐνθ' ἐλοχεύθην.
{Εκ.} ὦ τέκν', ἐρημόπολις μάτηρ ἀπολείπεται ὑμῶν.
οἷος ἰάλεμος οἷά τε πένθη
δάκρυά τ' ἐκ δακρύων καταλείβεται
21
ἁμετέροισι δόμοις· ὁ θανὼν δ' ἐπιλάθεται ἀλγέων.

{Χο.} ὡς ἡδὺ δάκρυα τοῖς κακῶς πεπραγόσιν
θρήνων τ' ὀδυρμοὶ μοῦσά θ' ἣ λύπας ἔχει.
καλλιγάλανα τρέφεις. Πριάμοιο δὲ γαῖαν

Ἑλλὰς ὤλεσ' αἰχμά.
Ἔρως Ἔρως, ὃς τὰ Δαρδάνεια μέλαθρά ποτ' ἦλθες
οὐρανίδαισι μέλων,
ὡς τότε μὲν μεγάλως Τροίαν ἐπύργωσας, θεοῖσι
κῆδος ἀναψάμενος. τὸ μὲν οὖν Διὸς
οὐκέτ' ὄνειδος ἐρῶ·
τὸ τᾶς δὲ λευκοπτέρου
φίλιον Ἁμέρας βροτοῖς
φέγγος ὀλοὸν εἶδε γαίας,
εἶδε Περγάμων ὄλεθρον,
τεκνοποιὸν ἔχουσα τᾶσδε
γᾶς πόσιν ἐν θαλάμοις,
ὃν ἀστέρων τέθριππος ἔλα-
βε χρύσεος ὄχος ἀναρπάσας,
ἐλπίδα γᾶι πατρίαι μεγάλαν. τὰ θεῶν δὲ
φίλτρα φροῦδα Τροίαι.
{ΜΕΝΕΛΑΟΣ}
ὦ καλλιφεγγὲς ἡλίου σέλας τόδε,
ἐν ὧι δάμαρτα τὴν ἐμὴν χειρώσομαι
[Ἑλένην· ὁ γὰρ δὴ πολλὰ μοχθήσας ἐγὼ
ἐλθοῦσα δ' Ἄργος ὥσπερ ἀξία κακῶς

κακὴ θανεῖται καὶ γυναιξὶ σωφρονεῖν
πάσαισι θήσει. ῥάιδιον μὲν οὐ τόδε·
ὅμως δ' ὁ τῆσδ' ὄλεθρος ἐς φόβον βαλεῖ
τὸ μῶρον αὐτῶν, κἂν ἔτ' ὦσ' αἰσχίονες.
{Χο.} οὕτω δὴ τὸν ἐν Ἰλίωι
ναὸν καὶ θυόεντα βω-
μὸν προύδωκας Ἀχαιοῖς,
ὦ Ζεῦ, καὶ πελανῶν φλόγα
σμύρνας αἰθερίας τε κα-
πνὸν καὶ Πέργαμον ἱερὰν
Ἰδαῖά τ' Ἰδαῖα κισσοφόρα νάπη
22
χιόνι κατάρυτα ποταμίαι

τέρμονά τε πρωτόβολον ἕωι,
τὰν καταλαμπομέναν ζαθέαν θεράπναν;
φροῦδαί σοι θυσίαι χορῶν τ'
εὔφημοι κέλαδοι κατ' ὄρφ-
ναν τε παννυχίδες θεῶν,
χρυσέων τε ξοάνων τύποι
Φρυγῶν τε ζάθεοι σελᾶ-
ναι συνδώδεκα πλήθει.
ἀλλ' ἄγετε, μὴ φείδεσθ'· Ὀδυσσέως δὲ χρὴ

ἐς χεῖρα δοῦναι τήνδε καὶ πέμπειν γέρας.
{Εκ.} ὀτοτοτοτοῖ.
Κρόνιε, πρύτανι Φρύγιε, γενέτα
πάτερ ἀνάξια τῆς Δαρδανίου
γονᾶς, τάδ' οἷα πάσχομεν δέδορκας;
{Χο.} δέδορκεν· ἁ δὲ μεγαλόπολις
ἄπολις ὄλωλεν οὐδ' ἔτ' ἔστι Τροία.
{Εκ.} ὀτοτοτοτοῖ.
λέλαμπεν Ἴλιος, Περ-
γάμων τε πυρὶ καταίθεται τέραμνα
καὶ πόλις ἄκρα τε τειχέων.
{Χο.} πτέρυγι δὲ καπνὸς ὥς τις οὐ-
ρίαι πεσοῦσα δορὶ καταφθίνει γᾶ.
[μαλερὰ μέλαθρα πυρὶ κατάδρομα
δαΐωι τε λόγχαι.]
{Εκ.} ἰὼ γᾶ τρόφιμε τῶν ἐμῶν τέκνων.
ψε θάνατος ὅσιος ἀνοσίοις σφαγαῖσιν.

{Εκ.} ἰὼ θεῶν μέλαθρα καὶ πόλις φίλα,
{Χο.} ἒ ἔ.
{Εκ.} τὰν φόνιον ἔχετε φλόγα δορός τε λόγχαν.
{Χο.} τάχ' ἐς φίλαν γᾶν πεσεῖσθ' ἀνώνυμοι.
{Εκ.} κόνις δ' ἴσα καπνῶι πτέρυγι πρὸς αἰθέρα
ἄιστον οἴκων ἐμῶν με θήσει.
{Χο.} ὄνομα δὲ γᾶς ἀφανὲς εἶσιν· ἄλλαι δ'
ἄλλο φροῦδον, οὐδ' ἔτ' ἔστιν
ἁ τάλαινα Τροία.
23
{Εκ.} ἐμάθετ', ἐκλύετε; {Χο.} Περγάμων γε κτύπον.

{Εκ.} ἔνοσις ἅπασαν ἔνοσις {Χο.} ἐπικλύζει πόλιν.
{Εκ.} ἰὼ ἰώ, τρομερὰ τρομερὰ
μέλεα, φέρετ' ἐμὸν ἴχνος· ἴτ' ἐπὶ
δούλειον ἁμέραν βίου.
{Χο.} ἰὼ τάλαινα πόλις. ὅμως
δὲ πρόφερε πόδα σὸν ἐπὶ πλάτας Ἀχαιῶν.
Ευρυπίδης, Helena (0006: 047)“Euripidis fabulae, vol. 3”, Ed. Diggle,

J.
Oxford: Clarendon Press, 1994.Li. 384
ὦ μάκαρ Ἀρκαδίαι ποτὲ παρθένε

Καλλιστοῖ, Διὸς ἃ λεχέων ἀπέ-
βας τετραβάμοσι γυίοις,
ὡς πολὺ κηρὸς ἐμᾶς ἔλαχες πλέον,
ἁ μορφᾶι θηρῶν λαχνογυίων
ὄμματι λάβρωι σχῆμα λεαίνης
ἐξαλλάξασ' ἄχθεα λύπας·
ἅν τέ ποτ' Ἄρτεμις ἐξεχορεύσατο
χρυσοκέρατ' ἔλαφον Μέροπος Τιτανίδα κούραν
καλλοσύνας ἕνεκεν· τὸ δ' ἐμὸν δέμας
ὤλεσεν ὤλεσε Πέργαμα Δαρδανίας
ὀλομένους τ' Ἀχαιούς.
{ΜΕΝΕΛΑΟΣ}
ὦ τὰς τεθρίππους Οἰνομάωι Πῖσαν κάτα
Πέλοψ ἁμίλλας ἐξαμιλληθείς ποτε,
εἴθ' ὤφελες τόθ' [ἡνίκ' ἔρανον εἰς θεοὺς
πεισθεὶς ἐποίεις] ἐν θεοῖς λιπεῖν βίον,
πρὶν τὸν ἐμὸν Ἀτρέα πατέρα γεννῆσαί ποτε,
ὃς ἐξέφυσεν Ἀερόπης λέκτρων ἄπο
Ἀγαμέμνον' ἐμέ τε Μενέλεων, κλεινὸν ζυγόν.
πλεῖστον γὰρ οἶμαι – καὶ τόδ' οὐ κόμπωι λέγω –
Ευρυπίδης, Phoenisae (0006: 048)“Euripidis fabulae, vol. 3”, Ed.

Diggle, J.Oxford: Clarendon Press, 1994.Li. 1098
λέξον, γέροντα τυφλὸν ὡς κατὰ στέγας

ἐλθοῦσα τέρψω, τῆσδε γῆς σεσωμένης.
{Αγ.} ἐπεὶ Κρέοντος παῖς ὁ γῆς ὑπερθανὼν
πύργων ἐπ' ἄκρων στὰς μελάνδετον ξίφος
λαιμῶν διῆκε, τῆιδε γῆι σωτηρίαν,
24
λόχους ἔνειμεν ἑπτὰ καὶ λοχαγέτας

πύλας ἐφ' ἑπτά, φύλακας Ἀργείου δορός,
σὸς παῖς, ἐφέδρους δ' ἱππότας μὲν ἱππόταις
ἔταξ', ὁπλίτας δ' ἀσπιδηφόροις ἔπι,
ὡς τῶι νοσοῦντι τειχέων εἴη δορὸς
ἀλκὴ δι' ὀλίγου. Περγάμων δ' ἀπ' ὀρθίων
λεύκασπιν εἰσορῶμεν Ἀργείων στρατὸν
Τευμησσὸν ἐκλιπόντα καὶ τάφρου πέλας
[δρόμωι ξυνῆψαν ἄστυ Καδμείας χθονός].
παιὰν δὲ καὶ σάλπιγγες ἐκελάδουν ὁμοῦ
ἐκεῖθεν ἔκ τε τειχέων ἡμῶν πάρα.
[καὶ πρῶτα μὲν προσῆγε Νηίσταις πύλαις
λόχον πυκναῖσιν ἀσπίσιν πεφρικότα
ὁ τῆς κυναγοῦ Παρθενοπαῖος ἔκγονος,
ἐπίσημ' ἔχων οἰκεῖον ἐν μέσωι σάκει,
ἑκηβόλοις τόξοισιν Ἀταλάντην κάπρον
Ευρυπίδης, Phoenisae Li. 1176
Αἰτωλίσιν λόγχαισιν εἰς ἄκρον στόμα

πύργων ἀκοντίζοντας, ὥστ' ἐπάλξεων
λιπεῖν ἐρίπνας φύλακας· ἀλλά νιν πάλιν
κυναγὸς ὡσεὶ παῖς σὸς ἐξαθροίζεται,
πύργοις δ' ἐπέστησ' αὖθις. ἐς δ' ἄλλας πύλας
ἠπειγόμεσθα, τοῦτο παύσαντες νοσοῦν.
Καπανεὺς δὲ πῶς εἴποιμ' ἂν ὡς ἐμαίνετο;
μακραύχενος γὰρ κλίμακος προσαμβάσεις
ἔχων ἐχώρει, καὶ τοσόνδ' ἐκόμπασεν,
μηδ' ἂν τὸ σεμνὸν πῦρ νιν εἰργαθεῖν Διὸς
τὸ μὴ οὐ κατ' ἄκρων Περγάμων ἑλεῖν πόλιν.
καὶ ταῦθ' ἅμ' ἠγόρευε καὶ πετρούμενος
ἀνεῖρφ' ὑπ' αὐτὴν ἀσπίδ' εἱλίξας δέμας,
κλίμακος ἀμείβων ξέστ' ἐνηλάτων βάθρα.
ἤδη δ' ὑπερβαίνοντα γεῖσα τειχέων
βάλλει κεραυνῶι Ζεύς νιν· ἐκτύπησε δὲ
χθών, ὥστε δεῖσαι πάντας· ἐκ δὲ κλιμάκων
[ἐσφενδονᾶτο χωρὶς ἀλλήλων μέλη,
κόμαι μὲν εἰς Ὄλυμπον, αἷμα δ' ἐς χθόνα,
χεῖρες δὲ καὶ κῶλ' ὡς κύκλωμ' Ἰξίονος]
εἱλίσσετ', ἐς γῆν δ' ἔμπυρος πίπτει νεκρός.
Ευρυπίδης, Orestes (0006: 049)“Euripidis fabulae, vol. 3”, Ed. Diggle,

25
J.Oxford: Clarendon Press, 1994.Li. 1388
ταυρόκρανος ἀγκάλαις
ἑλίσσων κυκλοῖ χθόνα;
{Χο.} τί δ' ἐστίν, Ἑλένης πρόσπολ', Ἰδαῖον κάρα;
{Φρ.} Ἴλιον Ἴλιον, ὤμοι μοι,
Φρύγιον ἄστυ καὶ καλλίβωλον Ἴ-
δας ὄρος ἱερόν, ὥς σ' ὀλόμενον στένω
[ἁρμάτειον ἁρμάτειον μέλος]
βαρβάρωι βοᾶι διὰ τὸ τᾶς ὀρνιθόγονον
ὄμμα κυκνόπτερον καλλοσύνας Λήδας
σκύμνον Δυσελέναν Δυσελέναν, ξεστῶν
Περγάμων τῶν Ἀπολλωνίων Ἐρινύν.
ὀτοτοτοῖ
ἰαλέμων ἰαλέμων·
Δαρδανία τλάμων,
Γανυμήδεος ἱπποσύνα, Διὸς εὐνέτα.
{Χο.} σαφῶς λέγ' ἡμῖν αὔθ' ἕκαστα τἀν δόμοις.
[τὰ μὲν γὰρ οὐκ εὔγνωστα συμβαλοῦσ' ἔχω.]
{Φρ.} αἴλινον αἴλινον ἀρχὰν θρήνου
Ευρυπίδης, Iphigenia Aulidensis (0006: 051)“Euripidis fabulae, vol. 3”,

Ed. Diggle, J.Oxford: Clarendon Press, 1994.Li. 589
εὔθηλοι δὲ τρέφοντο βόες,

ὅτι σε κρίσις ἔμενε θεᾶν,
ἅ σ' ἐς Ἑλλάδα πέμπει·
ἐλεφαντοδέτων πάροι-
θεν θρόνων ὃς στὰς Ἑλένας
ἐν ἀντωποῖς βλεφάροις
ἔρωτά τ' ἔδωκας ἔρωτί τ'
αὐτὸς ἐπτοήθης.
ὅθεν ἔριν ἔριν
Ἑλλάδα σὺν δορὶ ναυσί τ' ἄγεις
ἐς Τροίας Πέργαμα.
ἰὼ ἰώ· μεγάλαι μεγάλων
εὐδαιμονίαι· τὴν τοῦ βασιλέως
ἴδετ' Ἰφιγένειαν, ἄνασσαν ἐμήν,
τὴν Τυνδάρεω τε Κλυταιμήστραν,
ὡς ἐκ μεγάλων ἐβλαστήκασ'
ἐπί τ' εὐμήκεις ἥκουσι τύχας.
θεοί γ' οἱ κρείσσους οἵ τ' ὀλβοφόροι
26
τοῖς οὐκ εὐδαίμοσι θνητῶν.

στῶμεν, Χαλκίδος ἔκγονα θρέμματα,
τὴν βασίλειαν δεξώμεθ' ὄχων
Ευρυπίδης, Iphigenia Aulidensis Li. 762
δίνας ἀργυροειδεῖς
ἄγυρις Ἑλλάνων στρατιᾶς
ἀνά τε ναυσὶν καὶ σὺν ὅπλοις
Ἴλιον ἐς τὸ Τροίας
Φοιβήιον δάπεδον,
τὰν Κασσάνδραν ἵν' ἀκού-
ω ῥίπτειν ξανθοὺς πλοκάμους
χλωροκόμωι στεφάνωι δάφνας
κοσμηθεῖσαν, ὅταν θεοῦ
μαντόσυνοι πνεύσωσ' ἀνάγκαι.
στάσονται δ' ἐπὶ Περγάμων
πόντιος εὐπρώιροιο πλάτας
εἰρεσίαι πελάζηι
Σιμουντίοις ὀχετοῖς,
τὰν τῶν ἐν αἰθέρι δις-
σῶν Διοσκούρων Ἑλέναν
ἐκ Πριάμου κομίσαι θέλων
ἐς γᾶν Ἑλλάδα δοριπόνων
Ευρυπίδης, Iphigenia Aulidensis Li. 773

πόντιος εὐπρώιροιο πλάτας
εἰρεσίαι πελάζηι
Σιμουντίοις ὀχετοῖς,
τὰν τῶν ἐν αἰθέρι δις-
σῶν Διοσκούρων Ἑλέναν
ἐκ Πριάμου κομίσαι θέλων
ἐς γᾶν Ἑλλάδα δοριπόνων
Πέργαμον δὲ Φρυγῶν πόλιν
λαΐνους περὶ πύργους
27
κυκλώσας Ἄρει φονίωι

λαιμοτόμους κεφαλὰς σπάσας
πόλισμα Τροίας
πέρσας κατ' ἄκρας πόλιν,
θήσει κόρας πολυκλαύ-
τους δάμαρτά τε Πριάμου.
ἁ δὲ Διὸς Ἑλένα κόρα
πολύκλαυτος ἐσεῖται
πόσιν προλιποῦσα.
Πλούταρχος. Phil., Lycurgus (0007: 004)“Plutarch's lives, vol. 1”, Ed.

Perrin, B.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1914, Repr.
1967.Ch. 31, se. 4, li. 5
τινὶ τῶν ἐπιφανῶν πλὴν Εὐριπίδῃ συμπεσεῖν

ὕστερον, τελευτήσαντι καὶ ταφέντι τῆς Μακεδον-
ίας περὶ Ἀρέθουσαν. ὥστε ἀπολόγημα καὶ μαρ-
τύριον μέγα εἶναι τοῖς ἀγαπῶσι τὸν Εὐριπίδην τὸ
μόνῳ συμπεσεῖν αὐτῷ μετὰ τελευτὴν ἃ τῷ
θεοφιλεστάτῳ καὶ ὁσιωτάτῳ πρότερον συνέπεσε.
Τελευτῆσαι δὲ τὸν Λυκοῦργον οἱ μὲν ἐν Κίρρᾳ
λέγουσιν, Ἀπολλόθεμις δὲ εἰς Ἦλιν κομισθέντα,
Τίμαιος δὲ καὶ Ἀριστόξενος ἐν Κρήτῃ καταβιώ-
σαντα· καὶ τάφον Ἀριστόξενος αὐτοῦ δείκνυσθαί
φησιν ὑπὸ Κρητῶν τῆς Περγαμίας περὶ τὴν
ξενικὴν ὁδόν. υἱὸν δὲ λέγεται μονογενῆ καταλι-
πεῖν Ἀντίωρον· οὗ τελευτήσαντος ἀτέκνου τὸ γένος
ἐξέλιπεν. οἱ δ' ἑταῖροι καὶ οἰκεῖοι διαδοχήν τινα
καὶ σύνοδον ἐπὶ πολλοὺς χρόνους διαμείνασαν
κατέστησαν, καὶ τὰς ἡμέρας ἐν αἷς συνήρχοντο
Λυκουργίδας προσηγόρευσαν. ἈριστοΚράτης δὲ
ὁ Ἱππάρχου φησὶ τοὺς ξένους τοῦ Λυκούργου
τελευτήσαντος ἐν Κρήτῃ καῦσαι τὸ σῶμα καὶ
διασπεῖραι τὴν τέφραν εἰς τὴν θάλατταν, αὐτοῦ
δεηθέντος καὶ φυλαξαμένου μή ποτε ἄρα τῶν
Πλούταρχος. Phil., Sulla (0007: 033“Plutarch's lives, vol. 4”, Ed. Perrin,
B.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1916, Repr. 1968.Ch. 11,
se. 1, li. 4
οὐκ ὀλίγων παρόντων. παραλαβὼν δὲ τὴν ἀρ-

28
χὴν εὐθὺς ἐπεχείρει τὰ καθεστῶτα κινεῖν, καὶ

δίκην ἐπὶ τὸν Σύλλαν παρεσκεύασε καὶ κατη-
γορεῖν ἐπέστησεν Οὐεργίνιον, ἕνα τῶν δημάρχων,
ὃν ἐκεῖνος ἅμα τῷ δικαστηρίῳ χαίρειν ἐάσας ἐπὶ
Μιθριδάτην ἀπῆρε.
Λέγεται δὲ ὑπὸ τὰς ἡμέρας ἐκείνας ἐν αἷς
φανηφόρον καθιεμένην ὑπὸ τῶν Περγαμηνῶν ἐπ'
φανον ἐκπεσόντα κατὰ τοῦ θεάτρου φέρεσθαι
χαμᾶζε διαθρυπτόμενον, ὥστε φρίκην μὲν τῷ
δήμῳ, ἀθυμίαν δὲ πολλὴν Μιθριδάτῃ παρασχεῖν,
καίπερ αὐτῷ τότε τῶν πραγμάτων ἐλπίδος πέρα
προχωρούντων. αὐτὸς μὲν γὰρ Ἀσίαν τε Ῥω-
Πλούταρχος. Phil., Sulla Ch. 11, se. 1, li. 5
χὴν εὐθὺς ἐπεχείρει τὰ καθεστῶτα κινεῖν, καὶ

δίκην ἐπὶ τὸν Σύλλαν παρεσκεύασε καὶ κατη-
γορεῖν ἐπέστησεν Οὐεργίνιον, ἕνα τῶν δημάρχων,
ὃν ἐκεῖνος ἅμα τῷ δικαστηρίῳ χαίρειν ἐάσας ἐπὶ
Μιθριδάτην ἀπῆρε.
Λέγεται δὲ ὑπὸ τὰς ἡμέρας ἐκείνας ἐν αἷς
29

φίλοις, τῶν δὲ παίδων ὁ μὲν ἐν Πόντῳ καὶ
Βοσπόρῳ τὴν παλαιὰν ἄχρι τῶν ὑπὲρ τὴν Μαιῶ-
τιν ἀοικήτων ἀρχὴν κατεῖχεν οὐδενὸς παρεν-
οχλοῦντος, Ἀριαράθης δὲ Θρᾴκην καὶ Μακεδονίαν
ἐπῄει στρατῷ μεγάλῳ προσαγόμενος, ἄλλους δὲ
οἱ στρατηγοὶ τόπους ἐχειροῦντο δυνάμεις ἔχοντες,
ὧν ὁ μέγιστος Ἀρχέλαος ταῖς μὲν ναυσὶν ὁμοῦ
τι συμπάσης ἐπικρατῶν τῆς θαλάττης τάς τε
Κυκλάδας νήσους ἐδουλοῦτο καὶ τῶν ἄλλων ὅσαι
Τότε δὲ πρεσβευτῶν παρὰ τοῦ Μιθριδάτου

παραγενομένων καὶ τὰ μὲν ἄλλα φασκόντων
δέχεσθαι, Παφλαγονίαν δὲ ἀξιούντων μὴ ἀφαι-
ρεθῆναι, τὰς δὲ ναῦς οὐδὲ ὅλως ὁμολογηθῆναι,
χαλεπήνας ὁ Σύλλας, “Τί φατε;” εἶπε, “Μιθρι-
δάτης Παφλαγονίας ἀντιποιεῖται καὶ περὶ τῶν
νεῶν ἔξαρνός ἐστιν, ὃν ἐγὼ προσκυνήσειν ἐνόμιζον,
εἰ τὴν δεξιὰν αὐτῷ καταλείποιμι χεῖρα, δι' ἧς
τοσούτους Ῥωμαίων ἀνεῖλεν; ἑτέρας μέντοι τάχα
φωνὰς ἀφήσει διαβάντος εἰς Ἀσίαν ἐμοῦ· νῦν δὲ
ἐν Περγάμῳ καθήμενος ὃν οὐχ ἑώρακε διαστρα-
τηγεῖ πόλεμον.” οἱ μὲν οὖν πρέσβεις φοβηθέντες
ἡσύχαζον, ὁ δὲ Ἀρχέλαος ἐδεῖτο τοῦ Σύλλα καὶ
κατεπράϋνε τὴν ὀργήν, ἁπτόμενος τῆς δεξιᾶς
30
αὐτοῦ καὶ δακρύων. τέλος δ' ἔπεισεν ἀπο-

σταλῆναι αὐτὸς πρὸς τὸν Μιθριδάτην· διαπράξ-
εσθαι γὰρ ἐφ' οἷς βούλεται τὴν εἰρήνην, εἰ δὲ μὴ
πείθοι, κτενεῖν αὐτὸς αὐτόν. ἐπὶ τούτοις ἐκ-
πέμψας ἐκεῖνον αὐτὸς εἰς τὴν Μαιδικὴν ἐνέβαλε,
καὶ τὰ πολλὰ διαπορθήσας πάλιν ἀνέστρεψεν εἰς
Μακεδονίαν, καὶ τὸν Ἀρχέλαον ἐδέξατο περὶ
Πλούταρχος. Phil., Lucullus (0007: 036)“Plutarchi vitae parallelae, vol.

1.1, 4th edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1969.Ch. 3, se. 4, li. 5
ἔγραψε περὶ χειμαδίων καὶ ἀγορᾶς, ὡς αὐτόθι τὴν ὥραν

ἀναμενῶν. εἶτα πλοῦ φανέντος, ἐξαπίνης κατασπάσας
τὰς ναῦς ἀνήχθη, καὶ μεθ' ἡμέραν μὲν ὑφειμένοις πλέων
τοῖς ἱστίοις καὶ ταπεινοῖς, νύκτωρ δ' ἐπαιρομένοις, εἰς
Ῥόδον ἐσώθη. Ῥοδίων δὲ ναῦς αὐτῷ προσπαρασχόντων,
Κῴους ἔπεισε καὶ Κνιδίους τῶν βασιλικῶν ἀπαλλαγέντας
ἐπὶ Σαμίους συστρατεύειν. ἐκ δὲ Χίου τοὺς βασιλικοὺς
αὐτὸς ἐξήλασε, Κολοφωνίους δ' ἠλευθέρωσε συλλαβὼν
Ἐπίγονον τὸν τύραννον αὐτῶν.
Ἐτύγχανε δὲ κατ' ἐκεῖνον τὸν χρόνον ἤδη Μιθριδάτης
τὸ Πέργαμον ἐκλελοιπὼς καὶ συνεσταλμένος εἰς Πιτά-
νην. ἐκεῖ δὲ Φιμβρίου κατέχοντος αὐτὸν ἐκ γῆς καὶ
πολιορκοῦντος, εἰς τὴν θάλατταν ἀφορῶν συνῆγε καὶ
μετεπέμπετο τοὺς πανταχόθεν στόλους πρὸς αὑτόν, ἀν-
δρὶ τολμητῇ καὶ νενικηκότι τῷ Φιμβρίᾳ συμπλέκεσθαι
καὶ πολεμεῖν ἀπεγνωκώς. ὁ δὲ ταῦτα συνορῶν, ναυτικῷ
δὲ λειπόμενος, πρὸς Λεύκολλον ἔπεμψεν, ἥκειν τῷ στό-
λῳ δεόμενος καὶ συνεξελεῖν ἔχθιστον καὶ πολεμιώτατον
βασιλέων, ὡς μὴ τὸ μέγα καὶ διὰ πολλῶν ἀγώνων καὶ
πόνων διωκόμενον ἆθλον ἐκφύγοι Ῥωμαίους, Μιθριδά-
της εἰς λαβὰς ἥκων καὶ γεγονὼς ἐντὸς ἀρκύων, οὗ λη
Πλούταρχος. Phil., Caesar (0007: 048)“Plutarchi vitae parallelae, vol.

2.2, 2nd edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1968.Ch. 2, se. 6, li. 2
μενος ὑπ' αὐτῶν, ἐπὶ πολλῆς ἀδείας συνέπαιζε καὶ

συνεγυμνάζετο, καὶ ποιήματα γράφων καὶ λόγους τινὰς
ἀκροαταῖς ἐκείνοις ἐχρῆτο, καὶ τοὺς μὴ θαυμάζοντας
ἄντικρυς ἀπαιδεύτους καὶ βαρβάρους ἀπεκάλει, καὶ σὺν
γέλωτι πολλάκις ἠπείλησε κρεμᾶν αὐτούς· οἱ δ' ἔχαιρον,
31
ἀφελείᾳ τινὶ καὶ παιδιᾷ τὴν παρρησίαν ταύτην νέμοντες.

ὡς δ' ἧκον ἐκ Μιλήτου τὰ λύτρα καὶ δοὺς ἀφείθη, πλοῖα
πληρώσας εὐθὺς ἐκ τοῦ Μιλησίων λιμένος ἐπὶ τοὺς λῃστὰς
ἀνήγετο, καὶ καταλαβὼν ἔτι πρὸς τῇ νήσῳ ναυλοχοῦντας,
ἐΚράτηςε τῶν πλείστων. καὶ τὰ μὲν χρήματα λείαν
ἐποιήσατο, τοὺς δ' ἄνδρας ἐν Περγάμῳ καταθέμενος εἰς
τὸ δεσμωτήριον, αὐτὸς ἐπορεύθη πρὸς τὸν διέποντα τὴν
Ἀσίαν Ἴουγκον, ὡς ἐκείνῳ προσῆκον ὄντι στρατηγῷ
κολάσαι τοὺς ἑαλωκότας. ἐκείνου δὲ καὶ τοῖς χρήμασιν
ἐποφθαλμιῶντος (ἦν γὰρ οὐκ ὀλίγα), καὶ περὶ τῶν
αἰχμαλώτων σκέψεσθαι φάσκοντος ἐπὶ σχολῆς, χαίρειν
ἐάσας αὐτὸν ὁ Καῖσαρ εἰς Πέργαμον ᾤχετο, καὶ προαγα-
γὼν τοὺς λῃστὰς ἅπαντας ἀνεσταύρωσεν, ὥσπερ αὐτοῖς
δοκῶν παίζειν ἐν τῇ νήσῳ προειρήκει πολλάκις.
Ἐκ δὲ τούτου τῆς Σύλλα δυνάμεως ἤδη μαραι-
νομένης καὶ τῶν οἴκοι καλούντων αὐτόν, ἔπλευσεν εἰς
Πλούταρχος. Phil., Caesar Ch. 2, se. 7, li. 4
ὡς δ' ἧκον ἐκ Μιλήτου τὰ λύτρα καὶ δοὺς ἀφείθη, πλοῖα

πληρώσας εὐθὺς ἐκ τοῦ Μιλησίων λιμένος ἐπὶ τοὺς λῃστὰς
ἀνήγετο, καὶ καταλαβὼν ἔτι πρὸς τῇ νήσῳ ναυλοχοῦντας,
ἐΚράτηςε τῶν πλείστων. καὶ τὰ μὲν χρήματα λείαν
ἐποιήσατο, τοὺς δ' ἄνδρας ἐν Περγάμῳ καταθέμενος εἰς
τὸ δεσμωτήριον, αὐτὸς ἐπορεύθη πρὸς τὸν διέποντα τὴν
Ἀσίαν Ἴουγκον, ὡς ἐκείνῳ προσῆκον ὄντι στρατηγῷ
κολάσαι τοὺς ἑαλωκότας. ἐκείνου δὲ καὶ τοῖς χρήμασιν
ἐποφθαλμιῶντος (ἦν γὰρ οὐκ ὀλίγα), καὶ περὶ τῶν
αἰχμαλώτων σκέψεσθαι φάσκοντος ἐπὶ σχολῆς, χαίρειν
ἐάσας αὐτὸν ὁ Καῖσαρ εἰς Πέργαμον ᾤχετο, καὶ προαγα-
γὼν τοὺς λῃστὰς ἅπαντας ἀνεσταύρωσεν, ὥσπερ αὐτοῖς
δοκῶν παίζειν ἐν τῇ νήσῳ προειρήκει πολλάκις.
Ἐκ δὲ τούτου τῆς Σύλλα δυνάμεως ἤδη μαραι-
νομένης καὶ τῶν οἴκοι καλούντων αὐτόν, ἔπλευσεν εἰς
Ῥόδον ἐπὶ σχολὴν πρὸς Ἀπολλώνιον τὸν τοῦ Μόλωνος,
οὗ καὶ Κικέρων ἠκρόατο, σοφιστεύοντος ἐπιφανῶς καὶ
τὸν τρόπον ἐπιεικοῦς εἶναι δοκοῦντος. λέγεται δὲ καὶ
φῦναι πρὸς λόγους πολιτικοὺς ὁ Καῖσαρ ἄριστα καὶ δια-
πονῆσαι φιλοτιμότατα τὴν φύσιν, ὡς τὰ δευτερεῖα μὲν
ἀδηρίτως ἔχειν, τὸ δὲ πρωτεῖον, ὅπως τῇ δυνάμει καὶ
32
Πλούταρχος. Phil., Cato Minor (0007: 050)“Plutarchi vitae parallelae,

vol. 2.1, 2nd edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1964.Ch. 10, se. 1,
li. 2
καὶ χάρις καὶ ὑπερβάλλουσα τιμὴ καὶ φιλοφροσύνη παρὰ τῶν στρατιω-
τῶν. ἃ γὰρ ἑτέροις ἐπέταττεν, ἑκουσίως διαπονῶν, καὶ στολὴν μὰν καὶ
δίαιταν καὶ πορείαν ἐκείνοις μᾶλλον ἢ τοῖς ἄρχουσιν ὁμοιούμενος, ἤθει
δὲ
καὶ φρονήματι καὶ λόγῳ πάντας ὑπεραίρων τοὺς αὐτοκράτορας καὶ στρα-
τηγοὺς προσαγορευομένους, ἔλαθε διὰ τούτων ἅμα τὴν πρὸς αὑτὸν
εὔνοιαν
ἐνεργασάμενος τοῖς ἀνδράσιν. ἀρετῆς γὰρ ἀληθινὸς οὐκ ἐγγίνεται ζῆλος
ἢ δι' ἄκρας τοῦ παραδιδόντος εὐνοίας καὶ τιμῆς· οἱ δ' ἄνευ τοῦ φιλεῖν
ἐπαινοῦντες τοὺς ἀγαθοὺς αἰδοῦνται μὲν τὴν δόξαν αὐτῶν, οὐ θαυμά-
ζουσι δὲ τὴν ἀρετὴν οὐδὲ μιμοῦνται.
Πυθόμενος δ' Ἀθηνόδωρον τὸν ἐπικαλούμενον Κορδυλίωνα, μεγά-
λην ἕξιν ἐν τοῖς Στωϊκοῖς λόγοις ἔχοντα, διατρίβειν περὶ Πέργαμον, ἤδη
γηραιὸν ὄντα, καὶ πάσαις ἐρρωμενέστατα ταῖς ἡγεμονικαῖς καὶ βασιλι-
καῖς συνηθείαις καὶ φιλίαις διαμεμαχημένον, οὐδὲν ᾤετο πέμπων καὶ
γράφων περαίνειν πρὸς αὐτόν, ἀλλ' ἔχων παρὰ τοῦ νόμου δεδομένην
ἀποδη-
μίαν δυεῖν μηνῶν, ἔπλευσεν εἰς τὴν Ἀσίαν ἐπὶ τὸν ἄνδρα, πιστεύων τοῖς
ἐν
αὑτῷ καλοῖς μὴ ἀτυχήσειν τῆς ἄγρας. συγγενόμενος δὲ καὶ καταγωνισά-
μενος καὶ μεταστήσας ἐκ τῆς προαιρέσεως αὐτόν, ἧκεν ἄγων εἰς τὸ
Πλούταρχος. Phil., Tiberius et Gaius Gracchus (0007: 052)

“Plutarchi vitae parallelae, vol. 3.1, 2nd edn.”, Ed. Ziegler, K.
Leipzig: Teubner, 1971.Ch. 14, se. 1, li. 2
φαύλως ὑπονοῆσαι τὴν φαρμακείαν δόξαντες· ἐρράγη γὰρ

ὁ νεκρὸς καὶ διεφθορότων ὑγρῶν πλῆθος ἐξέβλυσεν, ὥστ'
ἀποσβέσαι τὴν φλόγα· καὶ φερόντων ἄλλην αὖθις οὐκ
ἐκᾴετο πρὶν εἰς ἕτερον τόπον μετακομισθῆναι, καὶ πολλὰ
πραγματευσαμένων μόλις ἥψατο τὸ πῦρ αὐτοῦ. πρὸς
ταῦτα τοὺς πολλοὺς ἔτι μᾶλλον ὁ Τιβέριος παροξύνων
μετέβαλε τὴν ἐσθῆτα, καὶ τοὺς παῖδας προαγαγὼν ἐδεῖτο
τοῦ δήμου τούτων κήδεσθαι καὶ τῆς μητρός, ὡς αὐτὸς
ἀπεγνωκὼς ἑαυτόν.
Ἐπεὶ δὲ τοῦ Φιλομήτορος Ἀττάλου τελευτήσαντος
Εὔδημος ὁ Περγαμηνὸς ἀνήνεγκε διαθήκην, ἐν ᾗ κληρο-
νόμος ἐγέγραπτο τοῦ βασιλέως ὁ Ῥωμαίων δῆμος, εὐθὺς
ὁ Τιβέριος δημαγωγῶν εἰσήνεγκε νόμον, ὅπως τὰ βασιλικὰ
33
χρήματα κομισθέντα τοῖς τὴν χώραν διαλαγχάνουσι τῶν

πολιτῶν ὑπάρχοι πρὸς κατασκευὴν καὶ γεωργίας ἀφορμήν.
περὶ δὲ τῶν πόλεων ὅσαι τῆς Ἀττάλου βασιλείας ἦσαν,
οὐδὲν ἔφη τῇ συγκλήτῳ βουλεύεσθαι προσήκειν, ἀλλὰ
τῷ δήμῳ γνώμην αὐτὸς προθήσειν. ἐκ τούτου μάλιστα
προσέκρουσε τῇ βουλῇ, καὶ Πομπήιος μὲν ἀναστὰς ἔφη
γειτνιᾶν τῷ Τιβερίῳ, καὶ διὰ τοῦτο γινώσκειν Εὔδημον
αὐτῷ τὸν Περγαμηνὸν τῶν βασιλικῶν διάδημα δεδωκότα
Πλούταρχος. Phil., Tiberius et Gaius Gracchus Ch. 14, se. 3, li. 4
Εὔδημος ὁ Περγαμηνὸς ἀνήνεγκε διαθήκην, ἐν ᾗ κληρο-

νόμος ἐγέγραπτο τοῦ βασιλέως ὁ Ῥωμαίων δῆμος, εὐθὺς
ὁ Τιβέριος δημαγωγῶν εἰσήνεγκε νόμον, ὅπως τὰ βασιλικὰ
χρήματα κομισθέντα τοῖς τὴν χώραν διαλαγχάνουσι τῶν
πολιτῶν ὑπάρχοι πρὸς κατασκευὴν καὶ γεωργίας ἀφορμήν.
περὶ δὲ τῶν πόλεων ὅσαι τῆς Ἀττάλου βασιλείας ἦσαν,
οὐδὲν ἔφη τῇ συγκλήτῳ βουλεύεσθαι προσήκειν, ἀλλὰ
τῷ δήμῳ γνώμην αὐτὸς προθήσειν. ἐκ τούτου μάλιστα
προσέκρουσε τῇ βουλῇ, καὶ Πομπήιος μὲν ἀναστὰς ἔφη
γειτνιᾶν τῷ Τιβερίῳ, καὶ διὰ τοῦτο γινώσκειν Εὔδημον
αὐτῷ τὸν Περγαμηνὸν τῶν βασιλικῶν διάδημα δεδωκότα
καὶ πορφύραν, ὡς μέλλοντι βασιλεύειν ἐν Ῥώμῃ· Κόιντος
δὲ Μέτελλος ὠνείδισε τὸν Τιβέριον, ὅτι τοῦ μὲν πατρὸς
αὐτοῦ τιμητεύοντος, ὁσάκις ἀναλύοιεν μετὰ δεῖπνον
οἴκαδε, τὰ φῶτα κατεσβέννυσαν οἱ πολῖται, φοβούμενοι μὴ
πορρωτέρω τοῦ μετρίου δόξωσιν ἐν συνουσίαις εἶναι καὶ
πότοις, τούτῳ δὲ προφαίνουσι νυκτὸς οἱ θρασύτατοι καὶ
ἀπορώτατοι τῶν δημοτῶν· Τίτος δ' Ἄννιος (ORF 105 sq.
Malc.39) οὐκ ἐπιεικὴς μὲν ὢν οὐδὲ σώφρων ἄνθρωπος, ἐν
δὲ λόγοις περὶ τὰς ἐρωτήσεις καὶ τὰς ἀποκρίσεις ἄμαχος
εἶναι δοκῶν, εἰς ὁρισμόν τινα προὐκαλεῖτο τὸν Τιβέριον,
Πλούταρχος. Phil., Tiberius et Gaius Gracchus Ch. 21, se. 7, li. 1
τῷ Νασικᾷ προανεσείοντο, δείσασα περὶ τοῦ ἀνδρὸς ἡ

βουλὴ ψηφίζεται μηδὲν δεομένη πέμπειν αὐτὸν εἰς Ἀσίαν.
οὐ γὰρ ἀπεκρύπτοντο κατὰ τὰς ἀπαντήσεις οἱ ἄνθρωποι
τὴν δυσμένειαν, ἀλλ' ἐξηγριαίνοντο καὶ κατεβόων ὅπου
ροστύχοιεν, ἐναγῆ καὶ τύραννον καὶ μεμιαγκότα φόνῳ
σώματος ἀσύλου καὶ ἱεροῦ τὸ ἁγιώτατον καὶ φρικωδέστα-
τον ἐν τῇ πόλει τῶν ἱερῶν ἀποκαλοῦντες. οὕτω μὲν
ὑπεξῆλθε τῆς Ἰταλίας ὁ Νασικᾶς, καίπερ ἐνδεδεμένος ταῖς
34
μεγίσταις ἱερουργίαις· ἦν γὰρ ὁ μέγιστος καὶ πρῶτος τῶν

ἱερέων. ἔξω δ' ἀλύων καὶ πλανώμενος ἀδόξως, οὐ μετὰ
πολὺν χρόνον κατέστρεψε περὶ Πέργαμον. οὐ δεῖ δὲ
θαυμάζειν, εἰ Νασικᾶν μεμίσηκεν οὕτως ὁ δῆμος, ὅπου
καὶ Σκιπίων ὁ Ἀφρικανός, οὗ δοκοῦσι Ῥωμαῖοι μηδένα
δικαιότερον μηδὲ μᾶλλον ἀγαπῆσαι, παρὰ μικρὸν ἦλθεν
ἐκπεσεῖν καὶ στέρεσθαι τῆς πρὸς τὸν δῆμον εὐνοίας,
ὅτι πρῶτον μὲν ἐν Νομαντίᾳ τὴν τελευτὴν τοῦ Τι-
βερίου πυθόμενος, ἀνεφώνησεν ἐκ τῶν Ὁμηρικῶν (Od.
1, 47)·
Πλούταρχος. Phil., Antonius “Plutarchi vitae parallelae, vol. 3.1, 2nd

edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1971.Ch. 58, se. 9, li. 4
μήνατο τόπους τινὰς εὐκατηγορήτους, ἔπειτα τὴν βου-

λὴν ἀθροίσας ἀνεγίνωσκε, τῶν πλείστων ἀηδῶς ἐχόν-
των. ἀλλόκοτον γὰρ ἔδοξεν εἶναι καὶ δεινόν, εὐθύνας
τινὰ διδόναι ζῶντα περὶ ὧν ἐβουλήθη γενέσθαι μετὰ
τὴν τελευτήν. ἐπεφύετο δὲ τῶν γεγραμμένων μάλιστα
τῷ περὶ τῆς ταφῆς. ἐκέλευε γὰρ αὑτοῦ τὸ σῶμα, κἂν
ἐν Ῥώμῃ τελευτήσῃ, δι' ἀγορᾶς πομπευθὲν εἰς Ἀλεξάν-
δρειαν ὡς Κλεοπάτραν ἀποσταλῆναι. Καλουΐσιος δὲ
Καίσαρος ἑταῖρος ἔτι καὶ ταῦτα τῶν εἰς Κλεοπάτραν
ἐγκλημάτων Ἀντωνίῳ προὔφερε· χαρίσασθαι μὲν αὐτῇ
τὰς ἐκ Περγάμου βυβλιοθήκας, ἐν αἷς εἴκοσι μυριάδες
βυβλίων ἁπλῶν ἦσαν· ἐν δὲ συνδείπνῳ πολλῶν παρόν-
των ἀναστάντα τρίβειν αὐτῆς τοὺς πόδας ἔκ τινος ὁρι-
σμοῦ καὶ συνθήκης γενομένης· Ἐφεσίους δ' ἀνασχέσθαι
παρόντος αὐτοῦ κυρίαν τὴν Κλεοπάτραν ἀσπασαμένους·
δικάζοντα δὲ πολλάκις τετράρχαις καὶ βασιλεῦσιν ἐπὶ
βήματος, δελτάρια τῶν ἐρωτικῶν ὀνύχινα καὶ κρυστάλ-
λινα δέχεσθαι παρ' αὐτῆς καὶ ἀναγινώσκειν· Φουρνίου
δὲ λέγοντος, ὃς ἦν ἀξιώματος μεγάλου καὶ δεινότατος εἰ-
πεῖν Ῥωμαίων, τὴν μὲν Κλεοπάτραν ἐν φορείῳ διὰ τῆς
ἀγορᾶς κομίζεσθαι, τὸν δ' Ἀντώνιον ὡς εἶδεν
Πλούταρχος. Phil., Brutus (0007: 061)“Plutarchi vitae parallelae, vol.

2.1, 2nd edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1964.Ch. 2, se. 6, li. 1
τὸν Ἀσκαλωνίτην, φίλον δὲ καὶ συμβιωτὴν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ πεποιη-

35
μένος Ἄριστον, ἄνδρα τῇ μὲν ἐν λόγοις ἕξει πολλῶν φιλοσόφων

λειπόμενον,
εὐταξίᾳ δὲ καὶ πρᾳότητι τοῖς πρώτοις ἐνάμιλλον. ὁ δ' Ἔμπυλος, οὗ καὶ
αὐτὸς ἐν ταῖς ἐπιστολαῖς καὶ οἱ φίλοι μέμνηνται πολλάκις ὡς
συμβιοῦντος
αὐτῷ, ῥήτωρ [μὲν] ἦν, καὶ καταλέλοιπε μικρὸν μέν, οὐ φαῦλον δὲ σύγ-
γραμμα περὶ τῆς Καίσαρος ἀναιρέσεως, ὃ Βροῦτος ἐπιγέγραπται (FGrH
191 T 1). Ῥωμαϊστὶ μὲν οὖν ἤσκητο πρὸς τὰς διεξόδους καὶ τοὺς
ἀγῶνας ἱκανῶς ὁ Βροῦτος, Ἑλληνιστὶ δὲ τὴν ἀποφθεγματικὴν καὶ Λακω-
νικὴν ἐπιτηδεύων βραχυλογίαν ἐν ταῖς ἐπιστολαῖς ἐνιαχοῦ παράσημός
ἐστιν. οἷον ἤδη καθεστηκὼς εἰς τὸν πόλεμον γράφει Περγαμηνοῖς·
“ἀκούω ὑμᾶς Δολοβέλλᾳ δεδωκέναι χρήματα· ἃ εἰ μὲν ἑκόντες ἔδοτε,
ὁμολογεῖτε ἀδικεῖν· εἰ δ' ἄκοντες, ἀποδείξατε τῷ ἐμοὶ ἑκόντες δοῦναι.”
πάλιν Σαμίοις· “αἱ βουλαὶ ὑμῶν ὀλίγωροι, αἱ ὑπουργίαι βραδεῖαι. τί
τούτων τέλος ἐννοεῖσθε;” καὶ [περὶ Παταρέων] ἑτέραν· “Ξάνθιοι τὴν
ἐμὴν εὐεργεσίαν ὑπεριδόντες τάφον ἀπονοίας ἐσχήκασι τὴν πατρίδα·
Παταρεῖς δὲ πιστεύσαντες ἑαυτοὺς ἐμοὶ οὐδὲν ἐλλείπουσι διοικοῦντες τὰ
καθ' ἕκαστα τῆς ἐλευθερίας. ἐξὸν οὖν καὶ ὑμῖν ἢ τὴν Παταρέων κρίσιν ἢ
τὴν Ξανθίων τύχην ἑλέσθαι.” τὸ μὲν οὖν τῶν παρασήμων γένος ἐπιστο-
λίων τοιοῦτόν ἐστιν.
Πλούταρχος. Phil., Regum et imperatorum apophthegmata [Sp.?]

(172b–208a) (0007: 081)“Plutarchi moralia, vol. 2.1”, Ed. Nachstädt, W.
Leipzig: Teubner, 1935, Repr. 1971.Stephanus p. 184, se. A, li. 10
ΕΨΜΕΝΗΣ
Εὐμένης ἐπιβουλευθεὶς ὑπὸ Περσέως ἔδοξε τεθνάναι·

τῆς δὲ φήμης εἰς Πέργαμον κομισθείσης Ἄτταλος ὁ
ἀδελφὸς αὐτοῦ περιθέμενος τὸ διάδημα καὶ τὴν γυναῖκα
γήμας ἐβασίλευσε· πυθόμενος δὲ προσιόντα ζῶντα τὸν
ἀδελφὸν ἀπήντησεν ὥσπερ εἰώθει μετὰ τῶν σωματο-
φυλάκων δοράτιον ἔχων· ὁ δ' Εὐμένης φιλοφρόνως ἀσπα-
σάμενος αὐτὸν καὶ πρὸς τὸ οὖς εἰπών (N29 p. 275 Soph.
9601)
Πλούταρχος. Phil., Mulierum virtutes (242e–263c) (0007: 083)

“Plutarchi moralia, vol. 2.1”, Ed. Nachstädt, W.Leipzig: Teubner, 1935,
36
Repr. 1971.Stephanus p. 259, se. A, li. 1
μάραν, ἡ μὲν ἀπὸ νεύματος προσέταξεν ἑνὶ παῖσαι τὸν

Ῥωμαῖον ἀσπαζόμενον αὐτὴν καὶ φιλοφρονούμενον· ἐκεί-
νου δὲ πεισθέντος καὶ τὴν κεφαλὴν ἀποκόψαντος, ἀρα-
μένη καὶ περιστείλασα τοῖς κόλποις ἀπήλαυνεν. ὡς δ'
ἦλθε πρὸς τὸν ἄνδρα καὶ τὴν κεφαλὴν αὐτῷ προύβαλεν,
ἐκείνου θαυμάσαντος καὶ εἰπόντος ‘ὦ γύναι, καλὸν ἡ
πίστις’, ‘ναί’ εἶπεν ‘ἀλλὰ κάλλιον ἕνα μόνον ζῆν ἐμοὶ
συγγεγενημένον.’ ταύτῃ μὲν ὁ Πολύβιός φησι διὰ λόγων
ἐν Σάρδεσι γενόμενος θαυμάσαι τό τε φρόνημα καὶ τὴν
σύνεσιν. |
ΓΥΝΑΙΟΝ ΠΕΡΓΑΜΗΝΟΝ
Ἐπεὶ δὲ Μιθριδάτης ἑξήκοντα Γαλατῶν τοὺς ἀρίστους

μεταπεμψάμενος εἰς Πέργαμον ὡς φίλους ὑβριστικῶς
ἐδόκει καὶ δεσποτικῶς προσφέρεσθαι καὶ πάντες ἠγανά-
κτουν, Ἐπορηδόριξ, ἀνὴρ τό τε σῶμα ῥωμαλέος καὶ τὴν
ψυχὴν διαφέρων (ἦν δὲ Τοσιωπῶν τετράρχης), ἀνεδέ-
ξατο τὸν Μιθριδάτην, ὅταν ἐν τῷ βήματι τοῦ γυμνα-
σίου χρηματίζῃ, συναρπάσας ὤσειν ἅμα σὺν αὐτῷ κατὰ
τῆς φάραγγος. τύχῃ δέ τινι τῆς ἡμέρας ἐκείνης οὐκ
ἀναβάντος εἰς τὸ γυμνάσιον αὐτοῦ, μεταπεμπομένου δὲ
τοὺς Γαλάτας οἴκαδε, θαρρεῖν παρεκάλει, καὶ ὅταν ἐν
Πλούταρχος. Phil., Mulierum virtutes (242e-263c) Stephanus p. 259, se.

C, li. 7
εὑρεθείη, μεθεῖναι κελεύων· ἦν δ' ὄνομα τῷ νεανίσκῳ

Βηπολιτανός. καί τις αὐτῷ τύχη θαυμαστὴ συνέπεσε·
καλὴν γὰρ ἐσθῆτα καὶ πολυτελῆ συνελήφθη φορῶν· ἣν
ὁ δήμιος ἀναίμακτον αὑτῷ καὶ καθαρὰν διαφυλάξαι
βουλόμενος, καὶ ἀποδύων ἀτρέμα τὸν νεανίσκον, εἶδε
τοὺς παρὰ τοῦ βασιλέως προσθέοντας ἅμα καὶ τοὔνομα
τοῦ μειρακίου βοῶντας. τὸν μὲν οὖν Βηπολιτανὸν ἡ
πολλοὺς ἀπολέσασα φιλαργυρία διέσωσεν ἀπροσδοκήτως.
ὁ δ' Ἐπορηδόριξ κατακοπεὶς ἄταφος ἐξεβέβλητο, καὶ
τῶν φίλων οὐδεὶς ἐτόλμησε προσελθεῖν· γύναιον δὲ
Περγαμηνὸν ἐγνωσμένον ἀφ' ὥρας ζῶν [τι] τῷ Γαλάτῃ
37
παρεκινδύνευσε θάψαι καὶ περιστεῖλαι τὸν νεκρόν· ᾔσθοντο

δ' οἱ φύλακες καὶ συλλαβόντες ἀνήγαγον πρὸς τὸν βασι-
λέα. λέγεται μὲν οὖν τι καὶ πρὸς τὴν ὄψιν αὐτῆς παθεῖν
ὁ Μιθριδάτης, νέας παντάπασι καὶ ἀκάκου τῆς παιδί-
σκης φανείσης· ἔτι δὲ μᾶλλον ὡς ἔοικε τὴν αἰτίαν γνοὺς
ἐρωτικὴν οὖσαν ἐπεκλάσθη καὶ συνεχώρησεν ἀνελέσθαι
καὶ θάψαι τὸν νεκρὸν ἐσθῆτα καὶ κόσμον ἐκ τῶν ἐκείνου
λαβοῦσαν.
Πλούταρχος. Phil., De fraterno amore (478a–492d) (0007: 097)

“Plutarchi moralia, vol. 3”, Ed. Pohlenz, M.Leipzig: Teubner, 1929,
Repr. 1972.Stephanus p. 489, se. E, li. 5
μην, εἰ μή σε τιμωρησαίμην’ ‘ἐγὼ δ',’ εἶπεν ‘εἰ μή σε

πείσαιμι παύσασθαι τῆς ὀργῆς καὶ φιλεῖν ἡμᾶς ὡς πρό-
τερον ἐφίλεις.’ τὸ δ' Εὐμένους τοῦ βασιλέως ἔργον οὐ
λόγος ὑπερβολὴν οὐδενὶ πραότητος ἀπολέλοιπεν. Περσεὺς
γὰρ ὁ τῶν Μακεδόνων βασιλεὺς ἐχθρὸς ὢν αὐτῷ παρε-
σκεύασε τοὺς ἀποκτενοῦντας· οἱ δὲ περὶ Δελφοὺς ἐνήδρευον
αἰσθόμενοι βαδίζοντα πρὸς τὸν θεὸν ἀπὸ θαλάσσης. γενό-
μενοι δ' ὄπισθεν αὐτοῦ λίθους μεγάλους ἐμβάλλουσιν εἴς
τε τὴν κεφαλὴν καὶ τὸν τράχηλον, ὑφ' ὧν σκοτωθεὶς καὶ
πεσὼν ἔδοξε τεθνάναι· καὶ περιῆλθε φήμη πανταχόσε, καὶ
φίλοι τινὲς ἀφίκοντο καὶ θεράποντες εἰς Πέργαμον αὐτάγγελοι τοῦ
πάθους ἥκειν δοκοῦντες. Ἄτταλος οὖν ὁ πρες-
βύτατος αὐτοῦ τῶν ἀδελφῶν, ἀνὴρ ἐπιεικὴς καὶ περὶ τὸν
Εὐμένη πάντων ἄριστος, οὐ μόνον βασιλεὺς ἀνηγορεύθη
διαδησάμενος, ἀλλὰ καὶ τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ Στρα-
τονίκην ἔγημε καὶ συνῆλθεν· ἐπεὶ δ' ἀπηγγέλη ζῶν ὁ
Εὐμένης καὶ προσῄει, θεὶς τὸ διάδημα καὶ λαβὼν ὥσπερ
εἰώθει τὰ δοράτια μετὰ τῶν ἄλλων ἀπήντησεν αὐτῷ
δορυφόρων. ὁ δὲ κἀκεῖνον εὐμενῶς ἐδεξιώσατο καὶ τὴν
βασίλισσαν ἠσπάσατο μετὰ τιμῆς καὶ φιλοφροσύνης, καὶ
χρόνον οὐκ ὀλίγον ἐπιβιώσας ἀμέμπτως καὶ ἀνυπόπτως
Πλούταρχος. Phil., Quaestiones convivales (612c–748d) (0007: 112)

“Plutarchi moralia, vol. 4”, Ed. Hubert, C.Leipzig: Teubner, 1938, Repr.
1971.Stephanus p. 710, se. B, li. 2
8ΠΡΟΒΛΗΜΑ Ζ
38
Εἰ δεῖ παρὰ πότον αὐλητρίσι χρῆσθαι
Περὶ ἀκροαμάτων ἐν Χαιρωνείᾳ λόγοι παρὰ πότον

ἐγένοντο Διογενιανοῦ τοῦ Περγαμηνοῦ παρόντος, καὶ
πράγματ' εἴχομεν ἀμυνόμενοι βαθυπώγωνα σοφιστὴν
ἀπὸ τῆς Στοᾶς, ὃς ἐπήγαγεν τὸν Πλάτωνα (Prot. 347c
Conv. 176e) κατηγοροῦντα τῶν αὐλητρίσι χρωμένων παρ'
οἶνον, ἀλλήλοις δὲ συγγίνεσθαι διὰ λόγου μὴ δυναμένων.
καίτοι παρὼν ἀπὸ τῆς αὐτῆς παλαίστρας Φίλιππος ὁ
Προυσιεὺς ἐᾶν ἐκέλευσεν τοὺς παρ' Ἀγάθωνι δαιτυμόνας
ἐκείνους παντὸς αὐλοῦ καὶ πηκτίδων ἐπιτερπέστερα φθεγ-
γομένους· οὐ γὰρ αὐλητρίδα παρόντων ἐκείνων ἐκπεσεῖν
θαυμαστὸν ἦν, ἀλλ' εἰ μὴ καὶ πότου καὶ σίτου λήθη κατ-
ελάμβανεν ὑφ' ἡδονῆς καὶ κηλήσεως τὸ συμπόσιον. ‘καίτοι
Πλούταρχος. Phil., Quaestiones convivales (612c-748d) Stephanus p.

717, se. B, li. 4
8ΠΡΟΒΛΗΜΑ Α
Περὶ ἡμερῶν ἐν αἷς γεγόνασί τινες τῶν ἐπιφανῶν· ἐν ᾧ καὶ

περὶ τῆς λεγομένης ἐκ θεῶν γενέσεως
Τῇ ἕκτῃ τοῦ Θαργηλιῶνος ἱσταμένου τὴν Σωκρά-

τους ἀγαγόντες γενέθλιον τῇ ἑβδόμῃ τὴν Πλάτωνος ἤγο-
μεν, καὶ τοῦτο πρῶτον λόγους ἡμῖν παρεῖχε τῇ συντυχίᾳ
πρέποντας, ὧν κατῆρξεν Διογενιανὸς ὁ Περγαμηνός.
ἔφη γὰρ οὐ φαύλως εἰπεῖν Ἴωνα (Vorsokr. 36 B 3) περὶ
τῆς τύχης ὅτι πολλὰ τῆς σοφίας διαφέρουσα πλεῖστ'
αὐτῇ ὅμοια ποιεῖ· τοῦτο μέντοι μουσικῶς ἔοικεν ἀπαυτο-
ματίσαι τὸ μὴ μόνον οὕτω σύνεγγυς, ἀλλὰ καὶ πρότερον
τῇ τάξει γεγονέναι τὸν πρεσβύτερον καὶ καθηγητήν.
ἐμοὶ δὲ πολλὰ λέγειν ἐπῄει τοῖς παροῦσι τῶν εἰς ταὐτὸ
καιροῦ συνδραμόντων· οἷον ἦν τὸ περὶ τῆς Εὐριπίδου γενέ-
39
σεως καὶ τελευτῆς, γενομένου μὲν ἡμέρᾳ καθ' ἣν οἱ

Ἕλληνες ἐναυμάχουν ἐν Σαλαμῖνι πρὸς τὸν Μῆδον, ἀπο-
θανόντος δὲ καθ' ἣν ἐγεννήθη Διονύσιος ὁ πρεσβύτερος
Πλούταρχος. Phil., Praecepta gerendae reipublicae (798a–825f) (0007:

118)“Plutarch's moralia, vol. 10”, Ed. Fowler, H.N.Cambridge, Mass.:
Harvard University Press, 1936, Repr. 1969.Stephanus p. 815, se. D, li. 4
καὶ πράγμασι δυσκόλοις καὶ καιροῖς ἀντερείδουσι

καὶ διαμάχονται. δεῖ γὰρ οὐ ποιεῖν χειμῶνας
αὐτὸν ἀλλὰ μὴ προλείπειν ἐπιπεσόντων, οὐδὲ
κινεῖν τὴν πόλιν ἐπισφαλῶς, σφαλλομένῃ δὲ καὶ
κινδυνευούσῃ βοηθεῖν, ὥσπερ ἄγκυραν ἱερὰν ἀρά-
μενον ἐξ αὐτοῦ τὴν παρρησίαν ἐπὶ τοῖς μεγίστοις·
οἷα Περγαμηνοὺς ἐπὶ Νέρωνος κατέλαβε πράγματα,
καὶ Ῥοδίους ἔναγχος ἐπὶ Δομετιανοῦ, καὶ Θες-
σαλοὺς πρότερον ἐπὶ τοῦ Σεβαστοῦ Πετραῖον
ζῶντα κατακαύσαντας.
Αθηναίος Δειπνοσοφιστές. Athenaei Naucratitae deipnosophistarum

libri xv, 3 vols.”, Ed. Kaibel, G.Leipzig: Teubner, 1–2:1887; 3:1890,
Repr. 1–2:1965; 3:1966.Book 1, Kaibel par. 2, li. 32
ὁ Τύριος, ὃς διὰ τὰς συνεχεῖς ζητήσεις, ἃς ἀνὰ πᾶσαν

ὥραν ποιεῖται ἐν ταῖς ἀγυιαῖς, περιπάτοις, βιβλιοπω-
λείοις, βαλανείοις, ἔσχεν ὄνομα τοῦ κυρίου διασημό-
τερον Κειτούκειτος. οὗτος ὁ ἀνὴρ νόμον εἶχεν ἴδιον
μηδενὸς ἀποτρώγειν πρὶν εἰπεῖν ‘κεῖται ἢ οὐ κεῖται;’
οἷον εἰ κεῖται ὥρα ἐπὶ τοῦ τῆς ἡμέρας μορίου, εἰ ὁ
μέθυσος ἐπὶ ἀνδρός, εἰ ἡ μήτρα κεῖται ἐπὶ τοῦ ἐδω-
δίμου βρώματος, εἰ σύαγρος κεῖται τὸ σύνθετον ἐπὶ
τοῦ συός. ἰατρῶν δὲ παρῆσαν Δάφνος Ἐφέσιος, ἱερὸς
τὴν τέχνην καὶ κατὰ τὰ ἤθη, τῶν Ἀκαδημαικῶν λόγων
οὐ παρέργως ἁπτόμενος, Γαληνός τε ὁ Περγαμηνός,
ὃς τοσαῦτ' ἐκδέδωκε συγγράμματα φιλόσοφά τε καὶ
ἰατρικὰ ὡς πάντας ὑπερβαλεῖν τοὺς πρὸ αὐτοῦ, καὶ
κατὰ τὴν ἑρμηνείαν οὐδενὸς ὢν τῶν ἀρχαίων ἀδυνα-
40
τώτερος, Ῥουφῖνός τε ὁ Νικαεύς. μουσικὸς δὲ παρῆν

Ἀλκείδης ὁ Ἀλεξανδρεύς. καὶ ἦν ὁ κατάλογος οὗτος
στρατιωτικός, φησί (p. 4 e), μᾶλλον ἢ συμποτικός.
δραματουργεῖ δὲ τὸν διάλογον ὁ Ἀθήναιος ζήλῳ
Πλατωνικῷ (cf. Plat. Phaed. init.)· οὕτως γοῦν ἄρχεται·
’αὐτός, ὦ Ἀθήναιε, μετειληφὼς τῆς καλῆς ἐκείνης
συνουσίας τῶν νῦν ἐπικληθέντων δειπνοσοφιστῶν,
Αθηναίος Δειπνοσοφιστές. Book 1, Kaibel par. 4, li. 27
... πάντα δὲ ταῦτα μόνον ἐξευρεῖν ἐκ

παλαιῶν ψηφισμάτων καὶ δογμάτων τηρήσεως, ἔτι δὲ
νόμων συναγωγῆς οὓς ἔτι διδάσκουσιν, ὡς τὰ Πιν-
δάρου ὁ κωμῳδιοποιὸς Εὔπολίς φησιν ἤδη κατα-
σεσιγασμένα ὑπὸ τῆς τῶν πολλῶν ἀφιλοκαλίας (fr. 366 K).
ἦν δέ, φησί, καὶ βιβλίων κτῆσις αὐτῷ ἀρχαίων Ἑλλη-
νικῶν τοσαύτη ὡς ὑπερβάλλειν πάντας τοὺς ἐπὶ συνα-
γωγῇ τεθαυμασμένους, Πολυκράτην τε τὸν Σάμιον
καὶ Πεισίστρατον τὸν Ἀθηναίων τυραννήσαντα Εὐ-
κλείδην τε τὸν καὶ αὐτὸν Ἀθηναῖον καὶ Νικοκράτην
τὸν Κύπριον ἔτι τε τοὺς Περγάμου βασιλέας Εὐρι-
πίδην τε τὸν ποιητὴν Ἀριστοτέλην τε τὸν φιλόσοφον
καὶ Θεόφραστον καὶ τὸν τὰ τούτων διατηρήσαντα
βιβλία Νηλέα· παρ' οὗ πάντα, φησί, πριάμενος ὁ ἡμε-
δαπὸς βασιλεὺς Πτολεμαῖος, Φιλάδελφος δὲ ἐπίκλην,
μετὰ τῶν Ἀθήνηθεν καὶ τῶν ἀπὸ Ῥόδου εἰς τὴν κα-
λὴν Ἀλεξάνδρειαν μετήγαγε. διόπερ ἐκεῖνα τῶν Ἀν-
τιφάνους ἐρεῖ τις εἰς αὐτόν (II 124 K)·
[ἔτι περὶ τοῦ τῶν ἡρώων βίου.]
ὅτι Σέλευκός φησι τὴν παρ' Ὁμήρῳ δαῖτα θά-

λειαν στοιχείων μεταθέσει δίαιταν εἶναι· τὸ δὲ ἀπὸ
τοῦ δαίσασθαι λέγειν βιαιότερόν ἐστι.
ὅτι Καρύστιος ὁ Περγαμηνὸς ἱστορεῖ (FHG IV 359)
τὰς Κερκυραίας γυναῖκας ἔτι καὶ νῦν σφαιριζούσας
ᾄδειν. σφαιρίζουσι δὲ παρ' Ὁμήρῳ οὐ μόνον ἄνδρες
ἀλλὰ καὶ γυναῖκες. καὶ δίσκοις δὲ καὶ ἀκοντίοις μετά
τινος συμμετρίας ἐχρῶντο (δ 626)·
δίσκοισιν τέρποντο καὶ αἰγανέῃσιν ἱέντες.
41
τὸ γὰρ τερπνὸν τὴν κακοπάθειαν κουφίζει. καὶ ἐπὶ

κυνηγέσια δὲ ἐξίασιν οἱ νέοι πρὸς μελέτην τῶν πολε-
μικῶν κινδύνων καὶ ἐπὶ θήρας παντοίας, ἀφ' ὧν ῥω-
μαλεώτεροι καὶ ὑγιεινότεροι διετέλουν, [ὡς] ὅτε ‘πυρ-
γηδὸν σφέας αὐτοὺς ἀρτύνουσι καὶ ἀντίον ἱστάμενοι
προσηγορεύετο.’ ταὐτὰ ἱστορεῖ καὶ Φιλόχορος ἐν τῇ

ἐπιγραφομένῃ Τετραπόλει (FHG I 410) μνημονεύων τῶν
καταλεγομένων τῷ Ἡρακλεῖ παρασίτων καὶ Διόδωρος
ὁ Σινωπεὺς κωμῳδιοποιὸς ἐν Ἐπικλήρῳ, οὗ τὸ μαρτύριον
ὀλίγον ὕστερον παραθήσομαι (p. 239 b). Ἀριστοτέλης
δ' ἐν τῇ Μεθωναίων πολιτείᾳ (fr. 426 R) ‘παράσιτοι’,
φησί, ‘τοῖς μὲν ἄρχουσι δύο καθ' ἕκαστον ἦσαν, τοῖς δὲ
πολεμάρχοις εἷς· τεταγμένα δὲ ἐλάμβανον παρ' ἄλλων
τέ τινων καὶ τῶν ἁλιέων ὄψον.’
τὸν δὲ νῦν λεγό-μενον παράσιτον Καρύστιος ὁ Περγαμηνὸς ἐν τῷ
περὶ διδασκαλιῶν εὑρεθῆναί φησιν ὑπὸ πρώτου Ἀλέξιδος,
ἐκλαθόμενος ὅτι Ἐπίχαρμος ἐν Ἐλπίδι ἢ Πλούτῳ
(p. 225 L) παρὰ πότον αὐτὸν εἰσήγαγεν οὑτωσὶ λέγων·
ἀλλ' ἄλλος ἔστειχ' ὧδε τοῦδε κατὰ πόδας,
τὸν ῥᾳδίως λαψῇ τυ καιτοίνυν γαθην
εὔωνον ἀείσιτον. {Β.} ἀλλ' ἔμπας ὅδε
ἄμυστιν ὥσπερ κύλικα πίνει τὸν βίον.
καὶ αὐτὸν ποιεῖ τὸν παράσιτον λέγοντα τοιάδε πρὸς
τὸν πυνθανόμενον·
βίον ἀποθανὼν ἐπὶ τοῦ τάφου ἐπιγεγραμμένον ἔχει·

πιέν, φαγὲν καὶ πάντα τᾷ ψυχᾷ δόμεν·
κἠγὼ γὰρ ἕστακ' ἀντὶ Βακχίδα λίθος.
Ἄλεξις δ' ἐν Ἀσωτοδιδασκάλῳ, φησὶ Σωτίων
ὁ Ἀλεξανδρεὺς ἐν τοῖς περὶ τῶν Τίμωνος σίλλων·
(ἐγὼ γὰρ οὐκ ἀπήντησα τῷ δράματι· πλείονα τῆς μέσης
καλουμένης κωμῳδίας ἀναγνοὺς δράματα τῶν ὀκτα-
κοσίων καὶ τούτων ἐκλογὰς ποιησάμενος οὐ περιέτυχον
τῷ Ἀσωτοδιδασκάλῳ, ἀλλ' οὐδ' ἀναγραφῆς ἀξιωθέν
τινι σύνοιδα· οὔτε γὰρ Καλλίμαχος οὔτε Ἀριστοφάνης
αὐτὸ ἀνέγραψαν, ἀλλ' οὐδ' οἱ τὰς ἐν Περγάμῳ ἀνα-
γραφὰς ποιησάμενοι) – ὁ δὲ Σωτίων φησὶν ἐν τῷ
δράματι Ξανθίαν τινὰ οἰκέτην πεποιῆσθαι προτρεπό-
μενον ἐπὶ ἡδυπάθειαν ὁμοδούλους ἑαυτοῦ καὶ λέγοντα
42
(II 306 K)·
Μίθρῃ. γράφει δὲ οὕτως περὶ τούτου Δοῦρις ἐν τῇ

ἑβδόμῃ τῶν ἱστοριῶν (FHG II 472)· ‘ἐν μόνῃ τῶν ἑορ-
τῶν τῶν ἀγομένων ὑπὸ Περσῶν τῷ Μίθρῃ βασιλεὺς
μεθύσκεται καὶ τὸ Περσικὸν ὀρχεῖται· τῶν δὲ λοιπῶν
οὐδεὶς κατὰ τὴν Ἀσίαν, ἀλλὰ πάντες ἀπέχονται κατὰ
τὴν ἡμέραν ταύτην τῆς ὀρχήσεως. Πέρσαι γὰρ ὥσπερ
ἱππεύειν οὕτω καὶ ὀρχεῖσθαι μανθάνουσι καὶ νομίζουσι
τὴν ἐκ τῆς ἐργασίας ταύτης κίνησιν ἐμμελῆ τινα λαμ-
βάνειν γυμνασίαν τῆς τοῦ σώματος ῥώμης.’ εἰς το-
σοῦτον δὲ Ἀλέξανδρος ἐμέθυεν, ὥς φησι Καρύστιος
ὁ Περγαμηνὸς ἐν ἱστορικοῖς ὑπομνήμασιν (FHG IV 357),
ὡς καὶ ἐπὶ ὄνων ἅρματος κωμάζειν· ἐποίουν δὲ τοῦτο,
φησί, καὶ οἱ τῶν Περσῶν βασιλεῖς· μήποτ' οὖν διὰ
τοῦτο οὐδὲ πρὸς τὰ ἀφροδίσια εἶχεν ὁρμήν· ἐξυδα-
ροῦσθαι γάρ φησιν ὁ Ἀριστοτέλης ἐν τοῖς φυσικοῖς
προβλήμασι (cf. Rose Ar. ps. p. 236) τῶν τοιούτων τὴν
γονήν· Ἱερώνυμός τε ἐν ταῖς Ἐπιστολαῖς (fr. 10 Hill)
Θεόφραστόν φησι λέγειν ὅτι Ἀλέξανδρος οὐκ εὖ διέ-
κειτο πρὸς τὰ ἀφροδίσια. Ὀλυμπιάδος γοῦν καὶ πα-
ρανακλινάσης αὐτῷ Καλλιξείναν τὴν Θετταλὴν ἑταίραν
περικαλλεστάτην οὖσαν,
ἔφη, καλέ μου Ποντιανέ, παρὰ τίνι κεῖται;’ καὶ ὃς ἔφη·

ἀπολεῖς μ' ἐρωτῶν – κατὰ τὸν καλὸν Ἀγάθωνα
(fr. 13 N) –
καὶ σὺ χὠ νέος τρόπος,
ἐν οὐ πρέποντι τοῖς λόγοισι χρώμενος.
ἐπεὶ δὲ πάντων ἡμᾶς εὐθύνας σοι διδόναι κέκριται,
Ἀντιφάνης ἐν Λυδῷ εἴρηκε (II 70 K)·
Κολχὶς ἄνθρωπος πάροινος.
σὺ δὲ παροινῶν καὶ μεθύων οὐδέπω κόρον ἔχεις οὐδ'
ἐπὶ νοῦν λαμβάνεις ὅτι ὑπὸ μέθης ἀπέθανεν Εὐμένης
ὁ Περγαμηνὸς ὁ Φιλεταίρου τοῦ Περγάμου βασιλεύ-
σαντος ἀδελφιδοῦς, ὡς ἱστορεῖ Κτησικλῆς ἐν τρίτῳ
Χρόνων (FHG IV 375). ἀλλ' οὐ Περσεὺς ὁ ὑπὸ Ῥωμαίων
καθαιρεθείς· κατ' οὐδὲν γὰρ τὸν πατέρα Φίλιππον.
43
ἐμιμήσατο. οὔτε γὰρ περὶ γυναῖκας ἐσπουδάκει οὔτε

φίλοινος ἦν, ἀλλὰ καὶ οὐ μόνον αὐτὸς μέτριον ἔπινε
δειπνῶν, ἀλλὰ καὶ οἱ συνόντες αὐτῷ φίλοι, ὡς ἱστορεῖ
Πολύβιος ἐν τῇ ἕκτῃ καὶ εἰκοστῇ (om. Hu). σὺ δέ, ὦ
Οὐλπιανέ, ἀρρυθμοπότης μὲν εἶ κατὰ τὸν Φλιάσιον Τί-
μωνα – οὕτως γὰρ ἐκεῖνος ὠνόμασε τοὺς τὸν πολὺν
σπῶντας οἶνον ἄκρατον ἐν τῷ δευτέρῳ τῶν Σίλλων
ἐν δὲ τῷ Κίμωνι οὐδὲ τῆς Θεμιστο-

κλέους φείδεται κατηγορίας οὐδὲ τῆς Ἀλκιβιάδου καὶ
Μυρωνίδου, ἀλλ' οὐδ' αὐτοῦ τοῦ Κίμωνος. καὶ ὁ
Κρίτων δ' αὐτοῦ Κρίτωνος (p. 45 a b), ἡ δὲ Πολιτεία
(I p. 329c) καὶ Σοφοκλέους περιέχει καταδρομήν, ὁ δὲ
Γοργίας οὐ μόνον ἀφ' οὗ τὸ ἐπίγραμμα, ἀλλὰ καὶ
Ἀρχελάου τοῦ Μακεδονίας βασιλέως (p. 471 a), ὃν οὐ
μόνον ἐπονείδιστον γένος ἔχειν, ἀλλ' ὅτι καὶ ἀπέκτεινε
τὸν δεσπότην. οὗτος δ' ἐστὶ Πλάτων, ὃν Σπεύσιππός
φησι φίλτατον ὄντα [Ἀρχελάῳ] Φιλίππῳ τῆς βασιλείας
αἴτιον γενέσθαι. γράφει γοῦν Καρύστιος ὁ Περγαμη-
νὸς ἐν τοῖς Ἱστορικοῖς Ὑπομνήμασιν οὕτως (FHG IV 357)·
’Σπεύσιππος πυνθανόμενος Φίλιππον βλασφημεῖν περὶ
Πλάτωνος εἰς ἐπιστολὴν ἔγραψέ τι τοιοῦτον· ‘... ὥσπερ
ἀγνοοῦντας τοὺς ἀνθρώπους ὅτι καὶ τὴν ἀρχὴν τῆς
βασιλείας Φίλιππος διὰ Πλάτωνος ἔσχεν. Εὐφραῖον
γὰρ ἀπέστειλε τὸν Ὠρείτην πρὸς Περδίκκαν Πλάτων,
ὃς ἔπεισεν ἀπομερίσαι τινὰ χώραν Φιλίππῳ. διατρέφων
δ' ἐνταῦθα δύναμιν, ὡς ἀπέθανε Περδίκκας, ἐξ ἑτοίμου
δυνάμεως ὑπαρχούσης ἐπέπεσε τοῖς πράγμασι.’ τοῦτο
δ' εἴπερ οὕτως ἀληθείας ἔχει, θεὸς ἂν εἰδείη.
ξανθιζόμενος καὶ παιδέρωτι τὸ πρόσωπον ὑπαλειφόμε-

νος καὶ τοῖς ἄλλοις ἀλείμμασιν ἐγχρίων ἑαυτόν· ἠβού-
λετο γὰρ τὴν ὄψιν ἱλαρὸς καὶ τοῖς ἀπαντῶσιν ἡδὺς
φαίνεσθαι. ἐν δὲ τῇ πομπῇ τῶν Διονυσίων, ἣν ἔπεμψεν
ἄρχων γενόμενος, ᾖδεν ὁ χορὸς εἰς αὐτὸν ποιήματα
Σείρωνος τοῦ Σολέως, ἐν οἷς ἡλιόμορφος προσηγο-
ρεύετο (Castorionis fr. 1 B49)·
44
ἐξόχως δ' εὐγενέτας ἡλιόμορφος ζαθέοις ἄρχων σε

τιμαῖσι γεραίρει.
Καρύστιος δὲ ὁ Περγαμηνὸς ἐν τρίτῳ Ὑπομνημάτων
(FHG IV 358) ‘Δημήτριος, φησίν, ὁ Φαληρεὺς Ἱμεραίου
τοῦ ἀδελφοῦ ἀναιρεθέντος ὑπ' Ἀντιπάτρου αὐτὸς μετὰ
Νικάνορος διέτριβεν, αἰτίαν ἔχων ὡς τὰ ἐπιφάνεια τοῦ
ἀδελφοῦ θύων. Κασάνδρῳ δὲ γενόμενος φίλος μέγα ἴσχυ-
σεν. καὶ κατ' ἀρχὰς μὲν ἦν αὐτοῦ τὸ ἄριστον ὀξύβαφα
παντοδαπὰς ἐλάας ἔχοντα καὶ τυρὸν νησιωτικόν. ὡς δ'
ἐπλούτησε, Μοσχίωνα τὸν ἄριστον τῶν τότε μαγείρων
καὶ δειπνοποιῶν ἐωνήσατο, καὶ τοσαῦτα ἦν τὰ παρα-
σκευαζόμενα καθ' ἡμέραν ὥστε χαρισαμένου τῷ Μοσχίωνι
τὰ λείψανα Μοσχίων ἐν ἔτεσι δύο τρεῖς συνοικίας ἐωνή
ἡδονῆς ἕνεκεν πράξας.’ Δημήτριος δὲ ὁ Βυζάντιος

ἐν τετάρτῳ περὶ Ποιημάτων ‘Γοργίας, φησίν, ὁ Λεον-
τῖνος ἐρωτηθεὶς τί αὐτῷ γέγονεν αἴτιον τοῦ βιῶσαι
πλείω τῶν ρʹ ἐτῶν, ἔφη ‘τὸ μηθὲν πώποτε ἑτέρου
ἕνεκεν πεποιηκέναι.’ Ὦχος δὲ πολλῷ χρόνῳ τὴν βασι-
λείαν καὶ τὴν λοιπὴν περὶ τὸν βίον χορηγίαν διαρκῆ
κτησάμενος, ὡς τελευτῶντος ἠρώτησεν ὁ πρεσβύτατος
τῶν υἱῶν τί πράσσων τοσαῦτ' ἔτη διαφυλάξειεν τὴν
βασιλείαν, ἵνα καὶ αὐτὸς τοῦτο μιμοῖτο, ‘τὰ δίκαια
πράττων, εἶπε, πρὸς ἅπαντας ἀνθρώπους καὶ θεούς.’
Καρύστιος δ' ὁ Περγαμηνὸς ἐν Ἱστορικοῖς Ὑπομνή-
μασιν (FHG IV 357) ‘Κηφισόδωρος, φησίν, ὁ Θηβαῖος
(FHG II 85) Πολύδωρον τὸν Τήιον ἰατρὸν Ἀντιπάρῳ
συσσιτεῖν ψιλοτάπιδα ἔχοντι κρικωτὴν καθάπερ τοὺς
στρωματεῖς εὐτελῆ, ἐφ' ἧς κατακεῖσθαι, κάδους δὲ
χαλκοῦς καὶ ποτήρια ὀλίγα· γεγονέναι γὰρ ὀλιγοδίαι-
τον καὶ τρυφῆς ἀλλότριον.’
Ἱερώνυμόν φησι τὸν τυραννήσαντα Συρακοσίων ἀγα-

γέσθαι γυναῖκα μίαν τῶν ἐπ' οἰκήματος προεστηκυιῶν
Πειθὼ ὄνομα καὶ ἀποδεῖξαι βασιλίδα.
Τιμόθεος δ' ὁ στρατηγήσας Ἀθηναίων ἐπιφανῶς ἑταίρας ἦν υἱὸς
Θρᾴττης τὸ γένος, σεμνῆς δ' ἄλλως τοὺς τρόπους.
μεταβάλλουσαι γὰρ αἱ τοιαῦται εἰς τὸ σῶφρον τῶν ἐπὶ
45
τούτῳ σεμνυνομένων εἰσὶ βελτίους. ὁ δὲ Τιμόθεος καὶ

σκωπτόμενός ποτε ὅτι τοιαύτης εἴη μητρὸς ‘καὶ χάριν
γε αὐτῇ, φησίν, οἶδα, ὅτι δι' αὐτὴν Κόνωνός εἰμι υἱός.’
Φιλέταιρον δὲ τὸν Περγάμου καὶ τῆς Καινῆς ταύτης
λεγομένης βασιλεύσαντα χώρας Βόας αὐλητρίδος ἑταί-
ρας τὸ γένος ἀπὸ Παφλαγονίας υἱόν φησι γενέσθαι
Καρύστιος ἐν Ἱστορικοῖς Ὑπομνήμασιν (FHG IV 358).
Ἀριστοφῶν δ' ὁ ῥήτωρ ὁ τὸν νόμον εἰσενεγκὼν ἐπ'
Εὐκλείδου ἄρχοντος, ὃς ἂν μὴ ἐξ ἀστῆς γένηται νόθον
εἶναι, αὐτὸς ἀπεδείχθη ὑπὸ Καλλιάδου τοῦ κωμικοῦ
(I 699 K) ἐκ Χορηγίδος τῆς ἑταίρας παιδοποιησάμενος,
ὡς ὁ αὐτὸς ἱστορεῖ Καρύστιος ἐν τρίτῳ Ὑπομνημά-
των (l. s. s). Δημήτριος δ' ὁ Πολιορκητὴς οὐ δαιμονίως
ἤρα Λαμίας τῆς αὐλητρίδος, ἐξ ἧς ἔσχε καὶ θυγατέρα
δ' ἐστὶν ὁ αὐτὸς τῷ λυσιῳδῷ. Ἀριστόξενος δέ φησι

(FHG II 285) τὸν μὲν ἀνδρεῖα καὶ γυναικεῖα πρόσωπα
ὑποκρινόμενον μαγῳδὸν καλεῖσθαι, τὸν δὲ γυναικεῖα
ἀνδρείοις λυσιῳδόν· τὰ αὐτὰ δὲ μέλη ᾄδουσιν, καὶ
τἄλλα πάντα δ' ἐστὶν ὅμοια. ὁ δὲ ἰωνικολόγος τὰ Σω-
τάδου καὶ τῶν πρὸ τούτου ἰωνικὰ καλούμενα ποιήματα
Ἀλεξάνδρου τε τοῦ Αἰτωλοῦ καὶ Πύρητος τοῦ Μιλησίου
καὶ Ἀλέξου καὶ ἄλλων τοιούτων ποιητῶν προφέρεται.
καλεῖται δ' οὗτος καὶ κιναιδολόγος. ἤκμασεν δ' ἐν τῷ
εἴδει τούτῳ Σωτάδης ὁ Μαρωνείτης, ὥς φησι Καρύ-
στιος ὁ Περγαμηνὸς ἐν τῷ περὶ αὐτοῦ [Σωτάδου]
συγγράμματι (FHG IV 359) καὶ ὁ τοῦ Σωτάδου υἱὸς
Ἀπολλώνιος. ἔγραψεν δὲ καὶ οὗτος περὶ τῶν τοῦ πα-
τρὸς ποιημάτων σύγγραμμα· ἐξ οὗ ἔστι κατιδεῖν τὴν
ἄκαιρον παρρησίαν τοῦ Σωτάδου, κακῶς μὲν εἰπόντος
Λυσίμαχον τὸν βασιλέα ἐν Ἀλεξανδρείᾳ, Πτολεμαῖον
δὲ τὸν Φιλάδελφον παρὰ Λυσιμάχῳ, καὶ ἄλλους τῶν
βασιλέων ἐν ἄλλαις τῶν πόλεων· διόπερ τῆς δεούσης
ἔτυχε τιμωρίας. ἐκπλεύσαντα γὰρ αὐτὸν τῆς Ἀλεξαν-
δρείας, ὥς φησιν Ἡγήσανδρος ἐν τοῖς Ὑπομνήμασιν
(FHG IV 415), καὶ δοκοῦντα διαπεφευγέναι τὸν κίνδυνον

46
τὸ χρηστότατον ποιοῦσι μύρον, ἀλλ' οὐχ οἱ τόποι.

Ἔφεσός γέ τοι πρότερον, φησί, τοῖς μύροις διέφερεν
καὶ μάλιστα [ἐν] τῷ μεγαλλείῳ, νῦν δὲ οὔ. ἤκμαζε δὲ
καὶ τὰ ἐν Ἀλεξανδρείᾳ διὰ πλοῦτον καὶ διὰ τὴν Ἀρσι-
νόης καὶ Βερενίκης σπουδήν. ἐγίνετο δὲ καὶ ἐν Κυρήνῃ
ῥόδινον χρηστότατον καθ' ὃν χρόνον ἔζη Βερενίκη ἡ
μεγάλη. οἰνάνθινον δὲ ἐν Ἀδραμυττίῳ πάλαι μὲν
μέτριον, ὕστερον δὲ πρῶτον διὰ Στρατονίκην τὴν
Εὐμένους. ἡ δὲ Συρία τὸ παλαιὸν χρηστὰ πάντα παρεί-
χετο, μάλιστα δὲ τὸ τήλινον, νῦν δὲ οὔ. ἐν δὲ Περ-
γάμῳ πρότερον μὲν ἐξόχως, νῦν δὲ οὔ, μυρεψοῦ τινος
ἐκπονήσαντος τὸ παρ' οὐδενί πω γεγονὸς ἐσκευάζετο
λιβανώτινον μύρον. μύρον δὲ χρηστὸν μύρῳ εὐτελεῖ
ἐπιχεόμενον ἐπιπολῆς μένει· μέλι δὲ χρηστὸν χείρονι
ἐπιχεόμενον εἰς τὸ κάτω βιάζεται· λαμβάνει γὰρ αὑτοῦ
καθύπερθεν τὸ ἧττον.’
μέγα ποιήσῃ σε κἀμὲ τὴν δειλάκραν.

ἁμέρα καὶ δή, τὸ φῶς διὰ τᾶς θυρίδος οὐκ εἰσορῇς;
τοιούτων γὰρ ᾀσμάτων αὐτοῦ πᾶσα πλήρης ἡ Φοινίκη,
ἐν ᾗ καὶ αὐτὸς περιῄει καλαμίζων μετὰ τῶν τοὺς κολά-
βρους καλουμένους συντιθέντων· εἴρηται γάρ, ὦ καλὲ
Οὐλπιανέ, τοὔνομα. καὶ ὅ γε Σκήψιος Δημήτριος
ἐν τῷ δεκάτῳ τοῦ Τρωικοῦ Διακόσμου φησὶν οὕτως
(fr. 6 Gaede)· ‘Κτησιφῶν ὁ Ἀθηναῖος ποιητὴς τῶν κα-
λουμένων κολάβρων, ὃν καὶ ὁ πρῶτος μετὰ Φιλέταιρον ἄρξας Περγάμου
Ἄτταλος δικαστὴν καθεστάκει
βασιλικῶν τῶν περὶ τὴν Αἰολίδα.’ ὁ δ' αὐτὸς οὗτος συγγραφεὺς κἀν τῷ
ἐννεακαιδεκάτῳ τῆς αὐτῆς πραγ-
ματείας (fr. 13 G) Μνησιπτολέμου φησί ποτε τοῦ ἱστο-
ριογράφου τοῦ παρὰ Ἀντιόχῳ τῷ προσαγορευθέντι
Μεγάλῳ πλεῖστον ἰσχύσαντος υἱὸν γενέσθαι Σέλευκον
τὸν τῶν ἱλαρῶν ᾀσμάτων ποιητήν· οὗπερ συνεχῶς
ᾄδειν εἰώθασιν (Bergk anth. p. 521)·
κἀγὼ παιδοφιλήσω· πολύ μοι κάλλιον ἢ γαμεῖν·
παῖς μὲν γὰρ παρεὼν κἠν πολέμῳ μᾶλλον ἐπωφελεῖ.’
καὶ μετὰ ταῦτα ἀποβλέψας εἰς αὐτὸν ἔφη· ‘
Αθηναίος Δειπνοσοφιστές. (epitome) (0008: 003)

47
“Athenaei dipnosophistarum epitome, vols. 2.1–2.2”, Ed. Peppink, S.P.

Leiden: Brill, 2.1:1937; 2.2:1939. Vol. 2,2, p. 43, li. 12
ἥντινα χρὴ τῶν πολιτίδων τῷ νικῶντι εἰς συνουσίαν ἀγαγεῖν, ὅπως ἂν

ἕκαστος ἦν δυνατὸς πείθων ἢ βιαζόμενος. καὶ ταύτην τὴν κυβείαν
ἔπαιζον
μὲν καὶ ἄλλοι, ἐπιφανέστατα δὲ Ἡγησίλοχος ὁ προστατεῖν τῆς πόλεως
ἀξιῶν. Ἀνθέας δὲ ὁ Κλεοβούλου τοῦ σοφοῦ συγγενής, πρεσβύτερος καὶ
εὐδαίμων ἄνθρωπος εὐφυής τε περὶ ποίησιν ὢν πάντα τὸν βίον
ἐδιονυσίαζεν
ἐσθῆτά τε Διονυσιακὴν φορῶν καὶ πολλοὺς τρέφων συμβάκχους ἐξῆγε
κῶμον ἀεὶ μεθ' ἡμέραν καὶ νύκτωρ. καὶ πρῶτος εὗρε τὴν διὰ τῶν
συνθέτων
ὀνομάτων ποίησιν, ἐποίει δὲ καὶ κωμῳδίας καὶ ἄλλα πολλὰ ἐν τούτῳ τῷ
τρόπῳ τῶν ποιημάτων, ἃ ἐξῆρχε τοῖς μετ' αὑτοῦ φαλλοφοροῦσι. ὅτι
Εὐμενὴς ὁ Περγαμηνὸς ὑπὸ μέθης ἀπέθανεν. ὅτι Τίμων ἀριθμοπότας
φησὶ
τοὺς πολὺν σπῶντας ἄκρατον λέγων· βαρὺν βουπλῆγα τομώτερον ἢ
Λυκό-
οργος, ὅς ῥα Διωνύσου ἀριθμοπότας ἐπέκοπτε. τὸ δὲ καὶ τὰς ὄψεις πλανᾷ,
ὡς ἔδειξεν Ἀνάχαρσις δι' ὧν ἔδειξεν ὅτι ψευδεῖς δόξαι τοῖς μεθύουσι

γίνονται. συμπότης γάρ τις ἰδὼν αὐτοῦ τὴν γυναῖκα ἐν τῷ συμποσίῳ ἔφη·
ὦ Ἀνάχαρσι, γυναῖκα γεγάμηκας αἰσχράν. καὶ ὃς ἔφη· πάνυ γε κἀμοὶ
δοκεῖ· ἀλλά μοι ἔγχεον, ὦ παῖ, ποτήριον ἀκρατέστερον, ὅπως αὐτὴν
καλὴν ποιήσω. οἶνον δὲ ἀρκεσίγυιον Εὐριπίδης πού φησιν·
Αθηναίος Δειπνοσοφιστές. (epitome) Vol. 2,2, p. 156, li. 13
ἡ Κυπρία καὶ Ἀδραμυτηνή, ἀμαράκινον δὲ Κῷον καὶ μήλινον. κύπρινον

δὲ προκέκριται τὸ ἐν Αἰγύπτῳ. μετώπιον δὲ καὶ Μενδήσιον κάλλιστον ἐν
Αἰγύπτῳ· σκευάζεται δὲ τὸ μετώπιον ἐξ ἐλαίου τοῦ ἀπὸ τῶν πικρῶν κα-
ρύων. οἱ δὲ χορηγοῦντες, φησὶν Ἡρόφιλος, καὶ ἡ ὕλη καὶ οἱ τεχνῖται
τὸ χρηστότατον ποιοῦσι μύρον, οὐχ οἱ τόποι. Ἔφεσός τοι πρότερον τοῖς
μύροις διέφερε, καὶ μάλιστα ἐν τῷ μεγαλλίῳ, νῦν δ' οὔ. ἤκμασε δὲ καὶ
τὰ ἐν Ἀλεξανδρείᾳ διὰ πλοῦτον καὶ τὴν Βερενίκης καὶ Ἀρσινόης
σπουδήν.
οἰνάνθινον δὲ ἐν Ἀδραμυττίῳ πάλαι μὲν ἐγίνετο μέτριον, ὕστερον δὲ
πρῶτον
διὰ Στρατονίκην τὴν Εὐμενοῦς. ἡ δὲ Συρία τὸ πρῶτον χρηστὰ πάντα
παρείχετο, καὶ μάλιστα τὸ τήλινον, νῦν δ' οὔ. ἐν Περγάμῳ πάλαι μέν,
48
νῦν δ' οὔ, μυρεψοῦ τινος ἐκπονήσαντος ἐσκευάσθη τὸ παρ' οὐδενί πω

γεγονὸς
λιβανώτινον μύρον. μύρον δὲ χρηστὸν μύρῳ εὐτελεῖ ἐπιχεόμενον
ἐπιπολῆς
μένει. χείρονι δὲ μέλιτι μέλι χρηστὸν ἐπιχεόμενον εἰς τὸ κάτω βιάζεται.
Ἱκέσιός φησι· τῶν μύρων ἃ μέν ἐστι χρίσματα, ἃ δὲ ἀλείμματα. καὶ
ὅτι τὸ μήλινον εὐστόμαχόν ἐστι καὶ ληθαργικοῖς χρήσιμον. τὸ δὲ
οἰνάνθινον
εὐστόμαχον ὂν καὶ τὴν διάνοιαν ἀπαραπόδιστον φυλάσσει. σαμψύχινον
δὲ
καὶ ἑρπύλλινον ἐπιτήδεια πρὸς πότον, τὸ δὲ τήλινον γλυκύ ἐστι καὶ
ἁπαλόν.
Σοφοκλής. Philoctetes (0011: 006)“Sophocle, vol. 3”, Ed. Dain, A.,

Mazon, P.Paris: Les Belles Lettres, 1960, Repr. 1967 (1st edn. rev.).
Li. 347
Ἀμηχανῶ δὲ πότερον, ὦ τέκνον, τὸ σὸν

πάθημ' ἐλέγχω πρῶτον, ἢ κεῖνον στένω.
{ΝΕ.} Οἶμαι μὲν ἀρκεῖν σοί γε καὶ τὰ σ', ὦ τάλας,
ἀλγήμαθ', ὥστε μὴ τὰ τῶν πέλας στένειν.
{ΦΙ.} Ὀρθῶς ἔλεξας· τοιγαροῦν τὸ σὸν φράσον
αὖθις πάλιν μοι πρᾶγμ' ὅτῳ σ' ἐνύβρισαν.
{ΝΕ.} Ἦλθόν με νηὶ ποικιλοστόλῳ μέτα
δῖός τ' Ὀδυσσεὺς χὠ τροφεὺς τοὐμοῦ πατρός,
λέγοντες, εἴτ' ἀληθὲς εἴτ' ἄρ' οὖν μάτην,
ὡς οὐ θέμις γίγνοιτ', ἐπεὶ κατέφθιτο
πατὴρ ἐμός, τὰ πέργαμ' ἄλλον ἢ 'μ' ἑλεῖν.
Ταῦτ', ὦ ξέν', οὕτως ἐννέποντες οὐ πολὺν
χρόνον μ' ἐπέσχον μή με ναυστολεῖν ταχύ,
μάλιστα μὲν δὴ τοῦ θανόντος ἱμέρῳ,
ὅπως ἴδοιμ' ἄθαπτον· οὐ γὰρ εἰδόμην·
ἔπειτα μέντοι χὠ λόγος καλὸς προσῆν,
εἰ τἀπὶ Τροίᾳ πέργαμ' αἱρήσοιμ' ἰών.
Ἦν δ' ἦμαρ ἤδη δεύτερον πλέοντί μοι,
κἀγὼ πικρὸν Σίγειον οὐρίῳ πλάτῃ
κατηγόμην· καί μ' εὐθὺς ἐν κύκλῳ στρατὸς
ἐκβάντα πᾶς ἠσπάζετ', ὀμνύντες βλέπειν
Σοφοκλής. Philoctetes Li. 353
{ΝΕ.} Ἦλθόν με νηὶ ποικιλοστόλῳ μέτα

49
δῖός τ' Ὀδυσσεὺς χὠ τροφεὺς τοὐμοῦ πατρός,

λέγοντες, εἴτ' ἀληθὲς εἴτ' ἄρ' οὖν μάτην,
ὡς οὐ θέμις γίγνοιτ', ἐπεὶ κατέφθιτο
πατὴρ ἐμός, τὰ πέργαμ' ἄλλον ἢ 'μ' ἑλεῖν.
Ταῦτ', ὦ ξέν', οὕτως ἐννέποντες οὐ πολὺν
χρόνον μ' ἐπέσχον μή με ναυστολεῖν ταχύ,
μάλιστα μὲν δὴ τοῦ θανόντος ἱμέρῳ,
ὅπως ἴδοιμ' ἄθαπτον· οὐ γὰρ εἰδόμην·
ἔπειτα μέντοι χὠ λόγος καλὸς προσῆν,
εἰ τἀπὶ Τροίᾳ πέργαμ' αἱρήσοιμ' ἰών.
Ἦν δ' ἦμαρ ἤδη δεύτερον πλέοντί μοι,
κἀγὼ πικρὸν Σίγειον οὐρίῳ πλάτῃ
κατηγόμην· καί μ' εὐθὺς ἐν κύκλῳ στρατὸς
ἐκβάντα πᾶς ἠσπάζετ', ὀμνύντες βλέπειν
τὸν οὐκέτ' ὄντα ζῶντ' Ἀχιλλέα πάλιν.
Κεῖνος μὲν οὖν ἔκειτ'· ἐγὼ δ' ὁ δύσμορος,
ἐπεὶ 'δάκρυσα κεῖνον, οὐ μακρῷ χρόνῳ
ἐλθὼν Ἀτρείδας προσφιλῶς, ὡς εἰκὸς ἦν,
τά θ' ὅπλ' ἀπῄτουν τοῦ πατρὸς τά τ' ἄλλ' ὅσ' ἦν.
Σοφοκλής. Philoctetes Li. 1334
Ὅμως δὲ λέξω· Ζῆνα δ' ὅρκιον καλῶ·

καὶ ταῦτ' ἐπίστω, καὶ γράφου φρενῶν ἔσω.
Σὺ γὰρ νοσεῖς τόδ' ἄλγος ἐκ θείας τύχης,
Χρύσης πελασθεὶς φύλακος, ὃς τὸν ἀκαλυφῆ
σηκὸν φυλάσσει κρύφιος οἰκουρῶν ὄφις.
Καὶ παῦλαν ἴσθι τῆσδε μή ποτ' ἂν τυχεῖν
νόσου βαρείας, ἕως ἂν αὑτὸς ἥλιος
ταύτῃ μὲν αἴρῃ, τῇδε δ' αὖ δύνῃ πάλιν,
πρὶν ἂν τὰ Τροίας πεδί' ἑκὼν αὐτὸς μόλῃς,
καὶ τῶν παρ' ἡμῖν ἐντυχὼν Ἀσκληπιδῶν
νόσου μαλαχθῇς τῆσδε, καὶ τὰ Πέργαμα
ξὺν τοῖσδε τόξοις ξύν τ' ἐμοὶ πέρσας φανῇς.
Ὡς δ' οἶδα ταῦτα τῇδ' ἔχοντ' ἐγὼ φράσω.
Ἀνὴρ γὰρ ἡμῖν ἔστιν ἐκ Τροίας ἁλούς,
Ἕλενος ἀριστόμαντις, ὃς λέγει σαφῶς
ὡς δεῖ γενέσθαι ταῦτα· καὶ πρὸς τοῖσδ' ἔτι,
ὡς ἔστ' ἀνάγκη τοῦ παρεστῶτος θέρους
Τροίαν ἁλῶναι πᾶσαν· ἢ δίδωσ' ἑκὼν
κτείνειν ἑαυτόν, ἢν τάδε ψευσθῇ λέγων.
50
Ταῦτ' οὖν ἐπεὶ κάτοισθα, συγχώρει θέλων·

καλὴ γὰρ ἡ 'πίκτησις, Ἑλλήνων ἕνα
Όμηρος Ιλιάδα. , vols. 2–3”, Ed. Allen, T.W.Oxford: Clarendon Press,

1931.Book 4, li. 508
ἀνδρὸς ἀκοντίσσαντος· ὃ δ' οὐχ ἅλιον βέλος ἧκεν,

ἀλλ' υἱὸν Πριάμοιο νόθον βάλε Δημοκόωντα
ὅς οἱ Ἀβυδόθεν ἦλθε παρ' ἵππων ὠκειάων.
τόν ῥ' Ὀδυσεὺς ἑτάροιο χολωσάμενος βάλε δουρὶ
κόρσην· ἣ δ' ἑτέροιο διὰ κροτάφοιο πέρησεν
αἰχμὴ χαλκείη· τὸν δὲ σκότος ὄσσε κάλυψε,
δούπησεν δὲ πεσών, ἀράβησε δὲ τεύχε' ἐπ' αὐτῷ.
χώρησαν δ' ὑπό τε πρόμαχοι καὶ φαίδιμος Ἕκτωρ·
Ἀργεῖοι δὲ μέγα ἴαχον, ἐρύσαντο δὲ νεκρούς,
ἴθυσαν δὲ πολὺ προτέρω· νεμέσησε δ' Ἀπόλλων
Περγάμου ἐκκατιδών, Τρώεσσι δὲ κέκλετ' ἀΰσας·
ὄρνυσθ' ἱππόδαμοι Τρῶες μηδ' εἴκετε χάρμης
Ἀργείοις, ἐπεὶ οὔ σφι λίθος χρὼς οὐδὲ σίδηρος
χαλκὸν ἀνασχέσθαι ταμεσίχροα βαλλομένοισιν·
οὐ μὰν οὐδ' Ἀχιλεὺς Θέτιδος πάϊς ἠϋκόμοιο
μάρναται, ἀλλ' ἐπὶ νηυσὶ χόλον θυμαλγέα πέσσει.
Ὣς φάτ' ἀπὸ πτόλιος δεινὸς θεός· αὐτὰρ Ἀχαιοὺς
ὦρσε Διὸς θυγάτηρ κυδίστη Τριτογένεια
ἐρχομένη καθ' ὅμιλον, ὅθι μεθιέντας ἴδοιτο.
Ἔνθ' Ἀμαρυγκείδην Διώρεα μοῖρα πέδησε·
χερμαδίῳ γὰρ βλῆτο παρὰ σφυρὸν ὀκριόεντι
Όμηρος Ιλιάδα. Book 5, li. 446
τρὶς μὲν ἔπειτ' ἐπόρουσε κατακτάμεναι μενεαίνων,

τρὶς δέ οἱ ἐστυφέλιξε φαεινὴν ἀσπίδ' Ἀπόλλων·
ἀλλ' ὅτε δὴ τὸ τέταρτον ἐπέσσυτο δαίμονι ἶσος,
δεινὰ δ' ὁμοκλήσας προσέφη ἑκάεργος Ἀπόλλων·
φράζεο Τυδεΐδη καὶ χάζεο, μηδὲ θεοῖσιν
ἶσ' ἔθελε φρονέειν, ἐπεὶ οὔ ποτε φῦλον ὁμοῖον
ἀθανάτων τε θεῶν χαμαὶ ἐρχομένων τ' ἀνθρώπων.
Ὣς φάτο, Τυδεΐδης δ' ἀνεχάζετο τυτθὸν ὀπίσσω
51
μῆνιν ἀλευάμενος ἑκατηβόλου Ἀπόλλωνος.

Αἰνείαν δ' ἀπάτερθεν ὁμίλου θῆκεν Ἀπόλλων
Περγάμῳ εἰν ἱερῇ, ὅθι οἱ νηός γε τέτυκτο.
ἤτοι τὸν Λητώ τε καὶ Ἄρτεμις ἰοχέαιρα
ἐν μεγάλῳ ἀδύτῳ ἀκέοντό τε κύδαινόν τε·
αὐτὰρ ὃ εἴδωλον τεῦξ' ἀργυρότοξος Ἀπόλλων
αὐτῷ τ' Αἰνείᾳ ἴκελον καὶ τεύχεσι τοῖον,
ἀμφὶ δ' ἄρ' εἰδώλῳ Τρῶες καὶ δῖοι Ἀχαιοὶ
δῄουν ἀλλήλων ἀμφὶ στήθεσσι βοείας
ἀσπίδας εὐκύκλους λαισήϊά τε πτερόεντα.
δὴ τότε θοῦρον Ἄρηα προσηύδα Φοῖβος Ἀπόλλων·
Ἆρες Ἄρες βροτολοιγὲ μιαιφόνε τειχεσιπλῆτα,
οὐκ ἂν δὴ τόνδ' ἄνδρα μάχης ἐρύσαιο μετελθὼν
αὐτῷ τ' Αἰνείᾳ ἴκελον καὶ τεύχεσι τοῖον,

ἀμφὶ δ' ἄρ' εἰδώλῳ Τρῶες καὶ δῖοι Ἀχαιοὶ
δῄουν ἀλλήλων ἀμφὶ στήθεσσι βοείας
ἀσπίδας εὐκύκλους λαισήϊά τε πτερόεντα.
δὴ τότε θοῦρον Ἄρηα προσηύδα Φοῖβος Ἀπόλλων·
Ἆρες Ἄρες βροτολοιγὲ μιαιφόνε τειχεσιπλῆτα,
οὐκ ἂν δὴ τόνδ' ἄνδρα μάχης ἐρύσαιο μετελθὼν
Τυδεΐδην, ὃς νῦν γε καὶ ἂν Διὶ πατρὶ μάχοιτο;
Κύπριδα μὲν πρῶτα σχεδὸν οὔτασε χεῖρ' ἐπὶ καρπῷ,
αὐτὰρ ἔπειτ' αὐτῷ μοι ἐπέσσυτο δαίμονι ἶσος.
Ὣς εἰπὼν αὐτὸς μὲν ἐφέζετο Περγάμῳ ἄκρῃ,
Τρῳὰς δὲ στίχας οὖλος Ἄρης ὄτρυνε μετελθὼν
εἰδόμενος Ἀκάμαντι θοῷ ἡγήτορι Θρῃκῶν·
υἱάσι δὲ Πριάμοιο διοτρεφέεσσι κέλευεν·
ὦ υἱεῖς Πριάμοιο διοτρεφέος βασιλῆος
ἐς τί ἔτι κτείνεσθαι ἐάσετε λαὸν Ἀχαιοῖς;
ἦ εἰς ὅ κεν ἀμφὶ πύλῃς εὖ ποιητῇσι μάχωνται;
κεῖται ἀνὴρ ὃν ἶσον ἐτίομεν Ἕκτορι δίῳ
Αἰνείας υἱὸς μεγαλήτορος Ἀγχίσαο·
ἀλλ' ἄγετ' ἐκ φλοίσβοιο σαώσομεν ἐσθλὸν ἑταῖρον.
Ὣς εἰπὼν ὄτρυνε μένος καὶ θυμὸν ἑκάστου.
ἵξεσθαι προφυγόντα μένος καὶ χεῖρας Ἀχαιῶν.

52
Οὐδὲ Πάρις δήθυνεν ἐν ὑψηλοῖσι δόμοισιν,

ἀλλ' ὅ γ', ἐπεὶ κατέδυ κλυτὰ τεύχεα ποικίλα χαλκῷ,
σεύατ' ἔπειτ' ἀνὰ ἄστυ ποσὶ κραιπνοῖσι πεποιθώς.
※ ὡς δ' ὅτε τις στατὸς ἵππος ἀκοστήσας ἐπὶ φάτνῃ
※ δεσμὸν ἀπορρήξας θείῃ πεδίοιο κροαίνων
※ εἰωθὼς λούεσθαι ἐϋρρεῖος ποταμοῖο
※ κυδιόων· ὑψοῦ δὲ κάρη ἔχει, ἀμφὶ δὲ χαῖται
ὤμοις ἀΐσσονται· ὃ δ' ἀγλαΐηφι πεποιθὼς
⸖ ῥίμφά ἑ γοῦνα φέρει μετά τ' ἤθεα καὶ νομὸν ἵππων·
ὣς υἱὸς Πριάμοιο Πάρις κατὰ Περγάμου ἄκρης
τεύχεσι παμφαίνων ὥς τ' ἠλέκτωρ ἐβεβήκει
καγχαλόων, ταχέες δὲ πόδες φέρον· αἶψα δ' ἔπειτα
Ἕκτορα δῖον ἔτετμεν ἀδελφεὸν εὖτ' ἄρ' ἔμελλε
στρέψεσθ' ἐκ χώρης ὅθι ᾗ ὀάριζε γυναικί.
τὸν πρότερος προσέειπεν Ἀλέξανδρος θεοειδής·
ἠθεῖ' ἦ μάλα δή σε καὶ ἐσσύμενον κατερύκω
δηθύνων, οὐδ' ἦλθον ἐναίσιμον ὡς ἐκέλευες;
Τὸν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη κορυθαίολος Ἕκτωρ·
δαιμόνι' οὐκ ἄν τίς τοι ἀνὴρ ὃς ἐναίσιμος εἴη
ἔργον ἀτιμήσειε μάχης, ἐπεὶ ἄλκιμός ἐσσι·

Ἕκτωρ δ' Ἠϊονῆα βάλ' ἔγχεϊ ὀξυόεντι
αὐχέν' ὑπὸ στεφάνης εὐχάλκου, λύντο δὲ γυῖα.
Γλαῦκος δ' Ἱππολόχοιο πάϊς Λυκίων ἀγὸς ἀνδρῶν
Ἰφίνοον βάλε δουρὶ κατὰ κρατερὴν ὑσμίνην
Δεξιάδην ἵππων ἐπιάλμενον ὠκειάων
ὦμον· ὃ δ' ἐξ ἵππων χαμάδις πέσε, λύντο δὲ γυῖα.
Τοὺς δ' ὡς οὖν ἐνόησε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη
Ἀργείους ὀλέκοντας ἐνὶ κρατερῇ ὑσμίνῃ,
βῆ ῥα κατ' Οὐλύμποιο καρήνων ἀΐξασα
Ἴλιον εἰς ἱερήν· τῇ δ' ἀντίος ὄρνυτ' Ἀπόλλων
Περγάμου ἐκκατιδών, Τρώεσσι δὲ βούλετο νίκην·
ἀλλήλοισι δὲ τώ γε συναντέσθην παρὰ φηγῷ.
τὴν πρότερος προσέειπεν ἄναξ Διὸς υἱὸς Ἀπόλλων·
τίπτε σὺ δ' αὖ μεμαυῖα Διὸς θύγατερ μεγάλοιο
ἦλθες ἀπ' Οὐλύμποιο, μέγας δέ σε θυμὸς ἀνῆκεν;
ἦ ἵνα δὴ Δαναοῖσι μάχης ἑτεραλκέα νίκην
δῷς; ἐπεὶ οὔ τι Τρῶας ἀπολλυμένους ἐλεαίρεις.
ἀλλ' εἴ μοί τι πίθοιο τό κεν πολὺ κέρδιον εἴη·
νῦν μὲν παύσωμεν πόλεμον καὶ δηϊοτῆτα
53
σήμερον· ὕστερον αὖτε μαχήσοντ' εἰς ὅ κε τέκμωρ

Ἰλίου εὕρωσιν, ἐπεὶ ὣς φίλον ἔπλετο θυμῷ
τοῖσιν δ' Ἑρμείας ζεῦξ' ἵππους ἡμιόνους τε,

ῥίμφα δ' ἄρ' αὐτὸς ἔλαυνε κατὰ στρατόν, οὐδέ τις ἔγνω.
Ἀλλ' ὅτε δὴ πόρον ἷξον ἐϋρρεῖος ποταμοῖο
Ξάνθου δινήεντος, ὃν ἀθάνατος τέκετο Ζεύς,
Ἑρμείας μὲν ἔπειτ' ἀπέβη πρὸς μακρὸν Ὄλυμπον,
Ἠὼς δὲ κροκόπεπλος ἐκίδνατο πᾶσαν ἐπ' αἶαν,
οἳ δ' εἰς ἄστυ ἔλων οἰμωγῇ τε στοναχῇ τε
ἵππους, ἡμίονοι δὲ νέκυν φέρον. οὐδέ τις ἄλλος
ἔγνω πρόσθ' ἀνδρῶν καλλιζώνων τε γυναικῶν,
ἀλλ' ἄρα Κασσάνδρη ἰκέλη χρυσῇ Ἀφροδίτῃ
Πέργαμον εἰσαναβᾶσα φίλον πατέρ' εἰσενόησεν
ἑσταότ' ἐν δίφρῳ, κήρυκά τε ἀστυβοώτην·
τὸν δ' ἄρ' ἐφ' ἡμιόνων ἴδε κείμενον ἐν λεχέεσσι·
κώκυσέν τ' ἄρ' ἔπειτα γέγωνέ τε πᾶν κατὰ ἄστυ·
ὄψεσθε Τρῶες καὶ Τρῳάδες Ἕκτορ' ἰόντες,
εἴ ποτε καὶ ζώοντι μάχης ἐκνοστήσαντι
χαίρετ', ἐπεὶ μέγα χάρμα πόλει τ' ἦν παντί τε δήμῳ.
Ὣς ἔφατ', οὐδέ τις αὐτόθ' ἐνὶ πτόλεϊ λίπετ' ἀνὴρ
οὐδὲ γυνή· πάντας γὰρ ἀάσχετον ἵκετο πένθος·
ἀγχοῦ δὲ ξύμβληντο πυλάων νεκρὸν ἄγοντι.
πρῶται τόν γ' ἄλοχός τε φίλη καὶ πότνια μήτηρ
Ηρωδιανός. Ab excessu divi Marci (0015: 001)“Herodiani ab excessu

divi Marci libri octo”, Ed. Stavenhagen, K.Leipzig: Teubner, 1922, Repr.
1967.Book 4, Ch. 8, se. 3, li. 4
εἴδομεν ἀξίας εἰκόνας, ἐν γραφαῖς ἑνὸς σώματος ὑπὸ

περιφερείᾳ κεφαλῆς μιᾶς ὄψεις ἡμιτόμους δύο, Ἀλεξάν-
δρου τε καὶ Ἀντωνίνου. προῄει δὲ αὐτὸς ἐν Μακεδονι-
κῷ σχήματι, καυσίαν τε ἐπὶ τὴν κεφαλὴν φέρων καὶ
κρηπῖδας ὑποδούμενος. ἐπιλεξάμενός τε νεανίας καὶ στρα-
τεύσας Μακεδονικὴν ἐκάλει φάλαγγα, τούς τε ἡγουμέ-
νους αὐτῆς φέρειν τὰ τῶν ἐκείνου στρατηγῶν ὀνόματα.
ἀπό τε Σπάρτης μεταπεμψάμενος νεανίας Λακωνικὸν
καὶ Πιτανάτην ἐκάλει λόχον.
ταῦτα δὲ ποιήσας, τά τε ἐν ταῖς πόλεσι διοικήσας ὡς
54
ἐνεδέχετο, ἐπείχθη ἐς Πέργαμον τῆς Ἀσίας, χρήσασθαι

βουλόμενος θεραπείαις τοῦ Ἀσκληπιοῦ. ἀφικόμενος δὴ
ἐκεῖ, καὶ ἐς ὅσον ἤθελε τῶν ὀνειράτων ἐμφορηθείς, ἧκεν
ἐς Ἴλιον. ἐπελθὼν δὲ πάντα τὰ τῆς πόλεως λείψανα,
ἧκεν ἐπὶ τὸν Ἀχιλλέως τάφον, στεφάνοις τε κοσμήσας
καὶ ἄνθεσι πολυτελῶς πάλιν Ἀχιλλέα ἐμιμεῖτο. ζητῶν δὲ
καὶ Πάτροκλόν τινα ἐποίησέ τι τοιοῦτον. ἦν αὐτῷ τις
τῶν ἀπελευθέρων φίλτατος, Φῆστος μὲν ὄνομα, τῆς δὲ
βασιλείου μνήμης προεστώς. οὗτος ὄντος αὐτοῦ ἐν Ἰλίῳ
ἐτελεύτησεν, ὡς μέν τινες ἔλεγον, φαρμάκῳ ἀναιρεθεὶς
ἵν' ὡς Πάτροκλος ταφῇ, ὡς δ' ἕτεροι ἔφασκον, νόσῳ
Ηρόδοτος ιστορίαι , 9 vols.”, Ed. Legrand, Ph.–E.Paris: Les Belles

Lettres, 1:1932; 2;1930; 3:1939; 4 (3rd edn.): 1960; 5:1946; 6:1948;
7:1951; 8:1953; 9:1954, Repr. 1:1970; 2:1963; 3:1967; 5:1968; 6:1963;
7:1963; 8:1964; 9:1968.Book 7, se. 43, li. 5
ἐπορεύετο, Ἀτραμύττειόν τε πόλιν καὶ Ἄντανδρον τὴν

Πελασγίδα παραμειβόμενος. Τὴν Ἴδην δὲ λαβών, ἐς ἀρις-
τερὴν χεῖρα ἤιε ἐς τὴν Ἰλιάδα γῆν. Καὶ πρῶτα μέν οἱ ὑπὸ
τῇ Ἴδῃ νύκτα ἀναμείναντι βρονταί τε καὶ πρηστῆρες
ἐπεσπίπτουσι καί τινα αὐτοῦ ταύτῃ συχνὸν ὅμιλον διέφθει-
ραν. Ἀπικομένου δὲ τοῦ στρατοῦ ἐπὶ ποταμὸν Σκάμανδρον,
ὃς πρῶτος ποταμῶν ἐπείτε ἐκ Σαρδίων ὁρμηθέντες
ἐπεχείρησαν τῇ ὁδῷ ἐπέλιπε τὸ ῥέεθρον οὐδ' ἀπέχρησε τῇ
στρατιῇ τε καὶ τοῖσι κτήνεσι πινόμενος, ἐπὶ τοῦτον δὴ τὸν
ποταμὸν ὡς ἀπίκετο Ξέρξης, ἐς τὸ Πριάμου Πέργαμον
ἀνέβη, ἵμερον ἔχων θεήσασθαι. Θεησάμενος δὲ καὶ πυθό-
μενος ἐκείνων ἕκαστα, τῇ Ἀθηναίῃ τῇ Ἰλιάδι ἔθυσε βοῦς
χιλίας· χοὰς δὲ οἱ μάγοι τοῖσι ἥρωσι ἐχέαντο. Ταῦτα δὲ
ποιησαμένοισι νυκτὸς φόβος ἐς τὸ στρατόπεδον ἐνέπεσε.
Ἅμα ἡμέρῃ δὲ ἐπορεύετο ἐνθεῦτεν, ἐν ἀριστερῇ μὲν
ἀπέργων Ῥοίτειον πόλιν καὶ Ὀφρύνειον καὶ Δάρδανον, ἥ
περ δὴ Ἀβύδῳ ὅμουρός ἐστι, ἐν δεξιῇ δὲ Γέργιθας Τευ-
κρούς.
Ηρόδοτος ιστορίαι Book 7, se. 112, li. 3
ἡμεῖς ἴδμεν, ἀλλὰ διατελέουσι τὸ μέχρι ἐμέο αἰεὶ ἐόντες

ἐλεύθεροι μοῦνοι Θρηίκων· οἰκέουσί τε γὰρ ὄρεα ὑψηλά,
55
ἴδῃσί τε παντοίῃσι καὶ χιόνι συνηρεφέα, καί εἰσι τὰ πολέμια

ἄκροι. Οὗτοι οἱ τοῦ Διονύσου τὸ μαντήιόν εἰσι ἐκτημένοι·
τὸ δὲ μαντήιον τοῦτο ἐστὶ μὲν ἐπὶ τῶν ὀρέων τῶν ὑψηλοτά-
των· Βησσοὶ δὲ τῶν Σατρέων εἰσὶ οἱ προφητεύοντες τοῦ
ἱροῦ, πρόμαντις δὲ ἡ χρέωσα κατά περ ἐν Δελφοῖσι, καὶ
οὐδὲν ποικιλώτερον.
Παραμειψάμενος δὲ ὁ Ξέρξης τὴν εἰρημένην δεύτερα
τούτων παραμείβετο τείχεα τὰ Πιέρων, τῶν ἑνὶ Φάγρης
ἐστὶ οὔνομα καὶ ἑτέρῳ Πέργαμος. Ταύτῃ μὲν δὴ παρ' αὐτὰ
τὰ τείχεα τὴν ὁδὸν ἐποιέετο, ἐκ δεξιῆς χειρὸς τὸ Πάγγαιον
ὄρος ἀπέργων, ἐὸν μέγα τε καὶ ὑψηλόν, ἐν τῷ χρύσεά τε
καὶ ἀργύρεα ἔνι μέταλλα, τὰ νέμονται Πίερές τε καὶ Ὀδό-
μαντοι καὶ μάλιστα Σάτραι. Ὑπεροικέοντας δὲ τὸ Πάγγαιον
πρὸς βορέω ἀνέμου Παίονας Δόβηράς τε καὶ Παιόπλας
παρεξιὼν ἤιε πρὸς ἑσπέρην, ἐς ὃ ἀπίκετο ἐπὶ ποταμόν τε
Στρυμόνα καὶ πόλιν Ἠιόνα, τῆς ἔτι ζωὸς ἐὼν ἦρχε Βόγης,
τοῦ περ ὀλίγῳ πρότερον τούτων λόγον ἐποιεύμην. Ἡ δὲ γῆ
αὕτη ἡ περὶ τὸ Πάγγαιον ὄρος καλέεται Φυλλίς, κατατεί-
νουσα τὰ μὲν πρὸς ἑσπέρην ἐπὶ ποταμὸν Ἀγγίτην ἐκδιδόντα
Dinarchus Orat., Fr.a (0029: 007)“Dinarchi orationes cum fr.is”, Ed.

Conomis, N.C.Leipzig: Teubner, 1975.Oration 47, fr. 1, li. 3
ΚΑΤΑ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ
Dionys. Halic. de Din. 11, p. 317, 2 R. Κατὰ Δημο-

σθένους παρανόμων· εἰώθατε, ὦ ἄνδρες. οὗτος ἐν
τοῖς Πε⌈ ργ⌉ αμηνοῖς πίναξι φέρεται ὡς Καλλικράτους.
ἐγὼ δ', εἰ μὲν ἐκείνου ἐστίν, οὐκ οἶδα (οὐδὲ γὰρ ἐνέτυχον
τῶν Καλλικράτους οὐδενί), ὅτι δὲ πάμπολυ τῶν Δεινάρχου
λόγων ἀφέστηκεν, εὐτελής τε ὢν καὶ οὐκ ἀπέχων ἰδιω-
τικῆς φλυαρίας, πείθομαι.
Καινή Διαθήκη , Apocalypsis Joannis (0031: 027)

“The Greek New Testament, 2nd edn.”, Ed. Aland, K., Black, M., Martini,
C.M., Metzger, B.M., Wikgren, A.Stuttgart: Württemberg Bible Society,
1968.Ch. 1, se. 11, li. 3
56
Ἐγὼ Ἰωάννης, ὁ ἀδελφὸς ὑμῶν καὶ συγκοινωνὸς ἐν

τῇ θλίψει καὶ βασιλείᾳ καὶ ὑπομονῇ ἐν Ἰησοῦ, ἐγενόμην
ἐν τῇ νήσῳ τῇ καλουμένῃ Πάτμῳ διὰ τὸν λόγον τοῦ θεοῦ
καὶ τὴν μαρτυρίαν Ἰησοῦ.
ἐγενόμην ἐν πνεύματι ἐν
τῇ κυριακῇ ἡμέρᾳ, καὶ ἤκουσα ὀπίσω μου φωνὴν μεγάλην
ὡς σάλπιγγος
λεγούσης, Ὃ βλέπεις γράψον εἰς
βιβλίον καὶ πέμψον ταῖς ἑπτὰ ἐκκλησίαις, εἰς Ἔφεσον
καὶ εἰς Σμύρναν καὶ εἰς Πέργαμον καὶ εἰς Θυάτιρα καὶ
εἰς Σάρδεις καὶ εἰς Φιλαδέλφειαν καὶ εἰς Λαοδίκειαν.
Καὶ ἐπέστρεψα βλέπειν τὴν φωνὴν ἥτις ἐλάλει
μετ' ἐμοῦ· καὶ ἐπιστρέψας εἶδον ἑπτὰ λυχνίας χρυσᾶς,
καὶ ἐν μέσῳ τῶν λυχνιῶν ὅμοιον υἱὸν ἀνθρώπου,
ἐνδεδυμένον ποδήρη καὶ περιεζωσμένον πρὸς τοῖς μα-
στοῖς ζώνην χρυσᾶν·
Καινή Διαθήκη , Apocalypsis Joannis Ch. 2, se. 12, li. 1
Ἰουδαίους εἶναι ἑαυτούς, καὶ οὐκ εἰσὶν ἀλλὰ συναγωγὴ

τοῦ Σατανᾶ.
μηδὲν φοβοῦ ἃ μέλλεις πάσχειν. ἰδοὺ
μέλλει βάλλειν ὁ διάβολος ἐξ ὑμῶν εἰς φυλακὴν ἵνα
πειρασθῆτε, καὶ ἕξετε θλῖψιν ἡμερῶν δέκα. γίνου πιστὸς
ἄχρι θανάτου, καὶ δώσω σοι τὸν στέφανον τῆς ζωῆς.
ὁ ἔχων οὖς ἀκουσάτω τί τὸ πνεῦμα λέγει ταῖς ἐκκλη-
σίαις. ὁ νικῶν οὐ μὴ ἀδικηθῇ ἐκ τοῦ θανάτου τοῦ
δευτέρου.
Καὶ τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Περγάμῳ ἐκκλησίας γρά-
ψον· Τάδε λέγει ὁ ἔχων τὴν ῥομφαίαν τὴν δίστομον τὴν
ὀξεῖαν· Οἶδα ποῦ κατοικεῖς, ὅπου ὁ θρόνος τοῦ
Σατανᾶ, καὶ κρατεῖς τὸ ὄνομά μου, καὶ οὐκ ἠρνήσω τὴν
πίστιν μου καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις Ἀντιπᾶς ὁ μάρτυς μου
ὁ πιστός μου, ὃς ἀπεκτάνθη παρ' ὑμῖν, ὅπου ὁ Σατανᾶς
κατοικεῖ.
Ξενοφών , Hellenica (0032: 001)“Xenophontis opera omnia, vol. 1”, Ed.

Marchant, E.C.Oxford: Clarendon Press, 1900, Repr. 1968.Book 3, Ch. 1,
se. 6, li. 4
ἔπεμψαν τῶν ἐπὶ τῶν τριάκοντα ἱππευσάντων, νομίζοντες

57
κέρδος τῷ δήμῳ, εἰ ἀποδημοῖεν καὶ ἐναπόλοιντο. ἐπεὶ δ'

εἰς τὴν Ἀσίαν ἀφίκοντο, συνήγαγε [μὲν] στρατιώτας καὶ ἐκ
τῶν ἐν τῇ ἠπείρῳ Ἑλληνίδων πόλεων· πᾶσαι γὰρ τότε αἱ
πόλεις ἐπείθοντο ὅ τι Λακεδαιμόνιος ἀνὴρ ἐπιτάττοι. καὶ
σὺν μὲν ταύτῃ τῇ στρατιᾷ ὁρῶν Θίβρων τὸ ἱππικὸν εἰς τὸ
πεδίον οὐ κατέβαινεν, ἠγάπα δὲ εἰ ὅπου τυγχάνοι ὤν, δύναιτο
ταύτην τὴν χώραν ἀδῄωτον διαφυλάττειν. ἐπεὶ δὲ σωθέντες
οἱ ἀναβάντες μετὰ Κύρου συνέμειξαν αὐτῷ, ἐκ τούτου ἤδη
καὶ ἐν τοῖς πεδίοις ἀντετάττετο τῷ Τισσαφέρνει, καὶ πόλεις
Πέργαμον μὲν ἑκοῦσαν προσέλαβε καὶ Τευθρανίαν καὶ Ἁλί-
σαρναν, ὧν Εὐρυσθένης τε καὶ Προκλῆς ἦρχον οἱ ἀπὸ
Δαμαράτου τοῦ Λακεδαιμονίου· ἐκείνῳ δ' αὕτη ἡ χώρα
δῶρον ἐκ βασιλέως ἐδόθη ἀντὶ τῆς ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα συστρα-
τείας· προσεχώρησαν δὲ αὐτῷ καὶ Γοργίων καὶ Γογγύλος,
ἀδελφοὶ ὄντες, ἔχοντες ὁ μὲν Γάμβριον καὶ Παλαιγάμβριον,
ὁ δὲ Μύριναν καὶ Γρύνειον· δῶρον δὲ καὶ αὗται αἱ πόλεις
ἦσαν παρὰ βασιλέως Γογγύλῳ, ὅτι μόνος Ἐρετριέων μηδίσας
ἔφυγεν. ἦν δὲ ἃς ἀσθενεῖς οὔσας καὶ κατὰ κράτος ὁ Θίβρων
ἐλάμβανε· Λάρισάν γε μὴν τὴν Αἰγυπτίαν καλουμένην, ἐπεὶ
οὐκ ἐπείθετο, περιστρατοπεδευσάμενος ἐπολιόρκει.
Ξενοφών , Anabasis (0032: 006)“Xenophontis opera omnia, vol. 3”, Ed.

Marchant, E.C.Oxford: Clarendon Press, 1904, Repr. 1961.Book 7, Ch. 8,
se. 8, li. 3
ἐκαλλιέρει. καὶ ταύτῃ τῇ ἡμέρᾳ ἀφικνεῖται Βίων καὶ Ναυσι-

κλείδης χρήματα δώσοντες τῷ στρατεύματι, καὶ ξενοῦνται
τῷ Ξενοφῶντι καὶ ἵππον ὃν ἐν Λαμψάκῳ ἀπέδοτο πεντή-
κοντα δαρεικῶν, ὑποπτεύοντες αὐτὸν δι' ἔνδειαν πεπρακέναι,
ὅτι ἤκουον αὐτὸν ἥδεσθαι τῷ ἵππῳ, λυσάμενοι ἀπέδοσαν καὶ
τὴν τιμὴν οὐκ ἤθελον ἀπολαβεῖν.
Ἐντεῦθεν ἐπορεύοντο διὰ τῆς Τρῳάδος, καὶ ὑπερβάντες
τὴν Ἴδην εἰς Ἄντανδρον ἀφικνοῦνται πρῶτον, εἶτα παρὰ
θάλατταν πορευόμενοι [τῆς Ἀσίας] εἰς Θήβης πεδίον. ἐν-
τεῦθεν δι' Ἀδραμυττίου καὶ Κερτωνοῦ ὁδεύσαντες εἰς Καΐκου
πεδίον ἐλθόντες Πέργαμον καταλαμβάνουσι τῆς Μυσίας.
Ἐνταῦθα δὴ ξενοῦται Ξενοφῶν Ἑλλάδι τῇ Γογγύλου
τοῦ Ἐρετριέως γυναικὶ καὶ Γοργίωνος καὶ Γογγύλου μητρί.
αὕτη δ' αὐτῷ φράζει ὅτι Ἀσιδάτης ἐστὶν ἐν τῷ πεδίῳ ἀνὴρ
Πέρσης· τοῦτον ἔφη αὐτόν, εἰ ἔλθοι τῆς νυκτὸς σὺν τριακο-
σίοις ἀνδράσι, λαβεῖν ἂν καὶ αὐτὸν καὶ γυναῖκα καὶ παῖδας
καὶ τὰ χρήματα· εἶναι δὲ πολλά. ταῦτα δὲ καθηγησομένους
58
ἔπεμψε τόν τε αὑτῆς ἀνεψιὸν καὶ Δαφναγόραν, ὃν περὶ

πλείστου ἐποιεῖτο. ἔχων οὖν ὁ Ξενοφῶν τούτους παρ'
ἑαυτῷ ἐθύετο. καὶ Βασίας ὁ Ἠλεῖος μάντις παρὼν εἶπεν
ὅτι κάλλιστα εἴη τὰ ἱερὰ αὐτῷ καὶ ὁ ἀνὴρ ἁλώσιμος εἴη.
Ξενοφών , Anabasis Book 7, Ch. 8, se. 23, li. 2
Τῇ δὲ ὑστεραίᾳ θυσάμενος ὁ Ξενοφῶν ἐξάγει νύκτωρ πᾶν

τὸ στράτευμα, ὅπως ὅτι μακροτάτην ἔλθοι τῆς Λυδίας, εἰς
τὸ μὴ διὰ τὸ ἐγγὺς εἶναι φοβεῖσθαι, ἀλλ' ἀφυλακτεῖν. ὁ
δὲ Ἀσιδάτης ἀκούσας ὅτι πάλιν ἐπ' αὐτὸν τεθυμένος εἴη
ὁ Ξενοφῶν καὶ παντὶ τῷ στρατεύματι ἥξοι, ἐξαυλίζεται εἰς
κώμας ὑπὸ τὸ Παρθένιον πόλισμα ἐχούσας. ἐνταῦθα οἱ
περὶ Ξενοφῶντα συντυγχάνουσιν αὐτῷ καὶ λαμβάνουσιν
αὐτὸν καὶ γυναῖκα καὶ παῖδας καὶ τοὺς ἵππους καὶ πάντα τὰ
ὄντα· καὶ οὕτω τὰ πρότερα ἱερὰ ἀπέβη. ἔπειτα πάλιν
ἀφικνοῦνται εἰς Πέργαμον. ἐνταῦθα τὸν θεὸν ἠσπάσατο
Ξενοφῶν· συνέπραττον γὰρ καὶ οἱ Λάκωνες καὶ οἱ λοχαγοὶ
καὶ οἱ ἄλλοι στρατηγοὶ καὶ οἱ στρατιῶται ὥστ' ἐξαίρετα
λαβεῖν καὶ ἵππους καὶ ζεύγη καὶ τἆλλα· ὥστε ἱκανὸν εἶναι
καὶ ἄλλον ἤδη εὖ ποιεῖν.
Ἐν τούτῳ Θίβρων παραγενόμενος παρέλαβε τὸ στρά-
τευμα καὶ συμμείξας τῷ ἄλλῳ Ἑλληνικῷ ἐπολέμει πρὸς
Τισσαφέρνην καὶ Φαρνάβαζον. [Ἄρχοντες δὲ οἵδε τῆς
βασιλέως χώρας ὅσην ἐπήλθομεν. Λυδίας Ἀρτίμας, Φρυ-
γίας Ἀρτακάμας, Λυκαονίας καὶ Καππαδοκίας Μιθραδάτης,
Κιλικίας Συέννεσις, Φοινίκης καὶ Ἀραβίας Δέρνης, Συρίας
Pindarus Lyr., Olympia (0033: 001)“Pindari carmina cum fr.is, pt. 1,

5th edn.”, Ed. Maehler, H. (post B. Snell)Leipzig: Teubner, 1971.
Ode 8, li. 42
ξαι, καλέσαντο συνεργόν

τείχεος, ἦν ὅτι νιν πεπˈρωμένον
ὀρνυμένων πολέμων
πτολιπόρθοις ἐν μάχαις
λάβˈρον ἀμπνεῦσαι καπνόν.
γλαυκοὶ δὲ δράκοντες, ἐπεὶ κτίσθη νέον,
πύργον ἐσαλλόμενοι τρεῖς, οἱ δύο μὲν κάπετον,
59
αὖθι δ' ἀτυζόμενοι ψυχὰς βάλον,

εἷς δ' ἐνόρουσε βοάσαις.
ἔννεπε δ' ἀντίον ὁρμαίνων τέρας εὐθὺς Ἀπόλλων·
’Πέργαμος ἀμφὶ τεαῖς,
ἥρως, χερὸς ἐργασίαις ἁλίσκεται·
ὣς ἐμοὶ φάσμα λέγει Κρονίδα
πεμφθὲν βαρυγδούπου Διός·
Γʹ οὐκ ἄτερ παίδων σέθεν, ἀλλ' ἅμα πρώτοις ἄρξεται
καὶ τερτάτοις’. ὣς ἦρα θεὸς σάφα εἴπαις
Ξάνθον ἤπειγεν καὶ Ἀμαζόνας εὐίπ-
πους καὶ ἐς Ἴστρον ἐλαύνων. Ὀρσοτρίαινα δ' ἐπ' Ἰσθμῷ ποντίᾳ
ἅρμα θοὸν τάνυεν, ἀποπέμπων Αἰακόν
Pindarus Lyr., Isthmia (0033: 004)“Pindari carmina cum fr.is, pt. 1, 5th
edn.”, Ed. Maehler, H. (post B. Snell)Leipzig: Teubner, 1971.
Ode 6, li. 31
οὐδ' ἔστιν οὕτω βάρβαρος

οὔτε παλίγγλωσσος πόλις,
ἅτις οὐ Πηλέος ἀΐει κλέος ἥ-
⸐ρωος, εὐδαίμονος γαμβροῦ θεῶν,
Βʹ οὐδ' ἅτις Αἴαντος Τελαμωνιάδα
καὶ πατρός· τὸν χαλκοχάρμαν ἐς πόλεμον
ἆγε σὺν Τιρυνθίοισιν πρόφˈρονα σύμμαχον ἐς
Τροΐαν, ἥρωσι μόχθον,
Λαομεδοντιᾶν ὑπὲρ ἀμπλακιᾶν
ἐν ναυσὶν Ἀλκμήνας τέκος.
εἷλε δὲ Περγαμίαν, πέφˈνεν δὲ σὺν κείνῳ Μερόπων
ἔθνεα καὶ τὸν βουβόταν οὔρεϊ ἴσον
Φλέγˈραισιν εὑρὼν Ἀλκυο-
νῆ, σφετέρας δ' οὐ φείσατο
⸏χερσὶν βαρυφθόγγοιο νευρᾶς
Ἡρακˈλέης. ἀλλ' Αἰακίδαν καλέων
ἐς πλόον –– κύρησεν δαινυμένων.
τὸν μὲν ἐν ῥινῷ λέοντος στάντα κελήσατο νε-
κταρέαις σπονδαῖσιν ἄρξαι
καρτεραίχμαν Ἀμφιτρυωνιάδαν,
ἄνδωκε δ' αὐτῷ φέρτατος
Pindarus Lyr., Fr.a (0033: 005)“Pindari carmina cum fr.is, pt. 2, 4th
edn.”, Ed. Maehler, H. (post B. Snell)Leipzig: Teubner, 1975.
60
Type of poem Paian, fr. 52f, li. 96
ῶν, θρασεῖ φόνῳ πεδάσαις·

ὅσσα τ' ἔριξε λευκωλένῳ
ἄκναμπτον Ἥρᾳ μένος ἀν[τ]ερείδων
ὅσα τε Πολιάδι. πˈρὸ πόνων
δέ κε μεγάλων Δαρδανίαν
ἔπˈραθεν, εἰ μὴ φύλασσεν Ἀπό[λ]λ[ω]ν·
νέφεσσι δ' ἐν χ̣ρυσέοις Ὀλύμποι-
ο καὶ κορυφα[ῖσι]ν ἵζων
μόρσιμ' ἀνα[λ]ύ̣εν Ζεὺς ὁ θεῶν σκοπὸς οὐ τόλ-
μα· περὶ δ' ὑψικόμῳ [Ἑ]λένᾳ
χρῆν ἄρα Πέργαμο̣ν̣ εὐρὺ[ν] ἀ̣-
ιστῶσαι σέλας αἰθομένου
πυρός· ἐπεὶ δ' ἄλκιμον
νέκυν [ἐ]ν̣ τά[φῳ] / πολυστόνῳ θέντο Πηλεΐδαν̣,
ἁλὸς ἐπὶ κῦμα βάντες [ἦ]λ-
θον ἄγγελο[ι] ὀπίσω
Σκυρόθεν Ν̣[ε]οπτόλεμο̣[ν
⸏εὐρυβίαν ἄγοντες,
ὃς διέπερσεν Ἰλίου πόλ[ιν·
ἀλλ' οὔτε ματέρ' ἔπειτα κε̣δˈνάν
ἔϊδεν οὔτε πατρωΐαις ἐν ἀρού̣[ραις
Γαληνός ιατρός De anatomicis administrationibus libri ix (0057: 011)

“Claudii Galeni opera omnia, vol. 2”, Ed. Kühn, C.G.Leipzig: Knobloch,
1821, Repr. 1964. Vol. 2, p. 224, li. 17
οὕτως οὖν οὐδ' ἡ πολυθρύλλητος ἀνατομὴ ἡ κατὰ περί-

πτωσιν, ἣν ἔνιοι τῶν ἰατρῶν πρεσβεύουσιν, ἱκανὴ διδάσκειν
ἐστὶ τῶν ὀφθέντων τὴν φύσιν. ὁρᾶσθαι γὰρ χρὴ πρότερον
ἐπὶ πολλῆς σχολῆς ἕκαστον τῶν μορίων, ἵν' ἐξαίφνης ὀφθὲν
γνωρισθῇ, μάλιστα μὲν ἐπ' ἀνθρώπων αὐτῶν· εἰ δὲ μὴ,
ἀλλ' ἐπὶ ζώων παραπλησίων ἀνθρώπῳ. πολλῶν γοῦν ἐψι-
λώθη μόρια τοῦ δέρματος, τινῶν δὲ καὶ τῆς σαρκὸς αὐτῆς ἐκ
τῶν ἐπιδημησάντων ἀνθράκων ἐν πολλαῖς τῶν ἐν Ἀσίᾳ πόλεων.
ἐγὼ δὲ ἐν τῇ πατρίδι κατ' ἐκεῖνον ἔτι διέτριβον τὸν χρόνον,
ὑπὸ Σατύρῳ παιδευόμενος, ἔτος ἤδη τέταρτον ἐπιδημοῦντι
τῇ Περγάμῳ μετὰ Κοστουνίου Ῥουφίνου, κατασκευάζοντος
ἡμῖν τὸν νεὼν τοῦ Διὸς Ἀσκληπιοῦ· ἐτεθνήκει δ' οὐ πρὸ
πολλοῦ Κόϊντος, ὁ διδάσκαλος τοῦ Σατύρου. ὅσοι μὲν οὖν
ἡμῶν ἐτεθέαντο, Σατύρου ἀνατέμνοντος τῶν ἐψιλωμένων τι
61
μορίων, ἑτοίμως τ' ἐγνωρίζομεν αὐτὰ καὶ διηρθρωμένην

ἐποιούμεθα τὴν διάγνωσιν, ἐπιτάττοντες τοῖς κάμνουσι, κι-
νεῖσθαί τινα κίνησιν, ἣν ἠπιστάμεθα διὰ τοῦδέ τινος ἐπι-
τελεῖσθαι μυὸς, ὀλίγον τι παραστέλλοντες καὶ παρατρέ-
ποντες ἐνίοτε τοὺς μῦς ὑπὲρ τοῦ θεάσασθαι παρακειμένην
ἀρτηρίαν μεγάλην ἢ νεῦρον ἢ φλέβα. τοὺς δ' ἄλλους
ἅπαντας ἑωρῶμεν οἷον τυφλοὺς ἀγνοοῦντάς τε
Γαληνός ιατρός De victu attenuante (0057: 019)“Galeni de victu

attenuante”, Ed. Kalbfleisch, K.Leipzig: Teubner, 1923; Corpus
medicorum Graecorum, vol. 5.4.2.Se. 102, li. 3
μενοι τῷ μήτε τοῖς ἐμπόροις λυσιτελεῖν αὐτοὺς ὠνεῖσθαι μήθ' ὑπὸ

τῶν κεκτημένων σπουδάζεσθαι· στρυφνὸν γὰρ ἅμα καὶ παχὺν οἶνον
μέλανα τίς ἂν ἢ εἰς συμπόσιον παρασκευάσειεν ἢ εἰς γάμους ἢ εἰς
θεῶν θυσίαν ἢ εἰς ἄλλην τινὰ εὐφροσύνην; καὶ γὰρ πλήσμιοι καὶ βρα-
δύποροι καὶ τὰς διαχωρήσεις ἐπέχουσιν ἀμφοτέρας, τάς τε κατὰ γα-
στέρα καὶ οὐχ ἧττον αὐτῶν τὰς ἐπὶ κύστιν [καὶ μεσάραιον], κἀπὶ
πλεῖστον ἐν τοῖς ὑποχονδρίοις μένουσι καὶ ῥᾳδίως ἀποξύνονται καὶ
εἰς ἔμετον χωροῦσι, μόνοις δ' εἰσὶν ἐπιτήδειοι τοῖς κατὰ γαστέρα ῥεύ-
μασιν οὐδὲ τούτοις εἰς κόρον πινόμενοι. τοιοῦτος οἶνος οὐκ ὀλίγος
ἐν Αἰγαῖς ταῖς Αἰολίσι γεννᾶται ἐν τῷ πεδίῳ καί τις ἕτερος ὅμοιος
αὐτῷ κατὰ τὴν ἀστυγείτονα πόλιν Περγάμου Περπερήναν, καὶ πίνου-
σιν οἱ μὲν ἐπιχώριοι πάντες αὐτοὺς ὑπὸ συνηθείας ἀλύπως· καὶ γὰρ
καὶ καταπαύουσιν ἐν τῷ προσήκοντι μέτρῳ τὴν πόσιν· οὐκ ἀλύπως
δὲ οἵ τε ἀήθεις ἅπαντες καὶ ὅσοι περαιτέρω τοῦ μέτρου προσφέρονται.
τρέφουσι δ' οὗτοι φανερῶς τὰ σώματα τῶν πινόντων, καὶ οἶδά τινας
τῶν ἐπιχωρίων νεανίσκων τῶν ἀμφὶ παλαίστραν ἐχόντων εἰς εὐεξίαν
αὐτοῖς προσχρωμένους οὐδὲν ἧττον χοιρείων κρεῶν ἐδωδῆς.
Ἀλλὰ γὰρ οὗτοι ἐναντιώτατοι τῇδε τῇ διαίτῃ, καὶ οὐ χρὴ μέμ-
φεσθαι τὸν λόγον ὡς ἄλλα μὲν ἐπαγγειλάμενον, ἄλλα δὲ διδάσκειν
ἐπιχειροῦντα· χρὴ γὰρ οὐ τὰ λεπτύνοντα μεταδιώκειν μόνον ἀλλὰ καὶ
φεύγειν τὰ παχύνοντα τὸν λεπτυνούσῃ διαίτῃ καλῶς χρήσασθαι προ
Γαληνός ιατρός De atra bile (0057: 030)“Galeni de atra bile libellus”,

Ed. de Boer, W.Leipzig: Teubner, 1937; Corpus medicorum Graecorum,
vol. 5.4.1.1.Kühn Vol. 5, p. 119, li. 5
φλέβας. ἐφ' ὧν δὲ αἵματος πλῆθος μόνον εἰσρέοι ἄνευ τοῦ μελαγ-

62
χολικὸν ὑπάρχειν, ἀσθενεστέρας οὔσας φύσει τὰς τῇδε φλέβας ἀνευ-

ρύνει κατασκῆπτον, οὐδενὸς τοιούτου συμβαίνοντος ὡς ἐφ' ὧν γε ἂν
τὸ μελαγχολικὸν αἷμα τοὺς κιρσοὺς ἐργάσηται· κίνδυνος γὰρ ἐπὶ
τούτων ἐστίν, ἐὰν ἐκτέμῃ τις τὰς πεπονθυίας φλέβας, ἁλῶναι μελαγ-
χολίᾳ. καὶ γὰρ τοῦτο πολλάκις ἑώραται γινόμενον οὐ μόνον κατὰ
τοὺς κιρσούς, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὰς | ὑπὸ τοῦ τοιούτου χυμοῦ γινομένας
αἱμορροΐδας. ἕλκος δή τις ἔχων ἐν κνήμῃ χρόνῳ πολλῷ τὴν ὑπερκει-
μένην φλέβα κιρσωδεστέραν οὖσαν ἐκτμηθεὶς αὐτίκα μὲν ἐθεραπεύθη
τὸ ἀρχαῖον ἕλκος, ὃ δὲ ἐκ τῆς τομῆς ἔσχεν ἐξαιρουμένης τῆς φλεβός,
ἀνίατον ἔμεινεν. ὕστερον δέ ποτε μετ' ἐνιαυτὸν εἷς τῶν ἐν Περγάμῳ
διδασκάλων ἡμῶν Στρατόνικος ὄνομα, μαθητὴς Σαβίνου τοῦ
Ἱπποκρατείου, φλέβα τεμὼν ἐν ἀγκῶνι τοῦ ἀνθρώπου καὶ θεασά-
μενος ἐκκρινόμενον αἷμα παχὺ καὶ μέλαν ἐπαφεῖλε κατὰ τὴν ὑστε-
ραίαν ὀλίγον, εἶτα κατὰ τὴν τρίτην τε καὶ τετάρτην ἡμέραν ὁμοίως
ὀλίγον καθήρας τε μετὰ ταῦτα φαρμάκῳ μέλανα χυμὸν ἐκκενοῦντι
καὶ τὴν δίαιταν αὐτῷ εὔχυμον παρασκευάσας ἐπὶ τὴν θεραπείαν τοῦ
ἕλκους ἐτράπετο.
Γαληνός ιατρός De sanitate tuenda libri vi (0057: 036)“Galeni de

sanitate tuenda libri vi”, Ed. Koch, K.Leipzig: Teubner, 1923; Corpus
medicorum Graecorum, vol. 5.4.2.Kühn Vol. 6, p. 287, li. 2
συμμέτρου κἀν τοῖς προειρημένοις διαιτήμασί τε καὶ φαρμάκοις φυλά-

ξαντα κατ' ἐκείνην τὴν ἡμέραν αὖθις ἐπιχειρεῖν τῷ γυμνασίῳ κατὰ
τὴν ὑστεραίαν ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς σημείοις τε καὶ σκοποῖς, ἵν', ὅταν ἤδη
πάντα ἄμεμπτα φαίνηται, πρὸς τὴν αὐτὴν δίαιταν ἐπανάγῃς αὐτόν,
ἣ καὶ πρὶν ἁλῶναι τῷ κοπώδει συμπτώματι συνήθης ἦν.
Ἐπεὶ δὲ καὶ τῷ διὰ τῆς ἐλάτης ἀκόπῳ φαρμάκῳ χρῆσθαι συμ-
φέρει τοῖς κατὰ τὴν σάρκα τε καὶ τὸν ὄγκον ἅπαντα τοῦ ζῴου χυ-
μοὺς ἠθροικόσιν, ἤτοι πεφθῆναι δεομένους ἢ διαφορηθῆναι, οὐδὲν ἂν
εἴη χεῖρον εἰπεῖν τι καὶ περὶ τῆς ἐκείνου συνθέσεως. ἔστι μὲν οὖν |
ὡραιότατον αὐτῆς τὸ σπέρμα περὶ τὴν ἐπιτολὴν τοῦ ἀρκτούρου, ὅστις
καιρὸς ἐν Ῥώμῃ μὲν ὁ καλούμενος μήν ἐστι Σεπτέμβριος, ἐν Περγάμῳ
δὲ παρ' ἡμῖν Ὑπερβερεταῖος, Ἀθήνησι δὲ μυστήρια. ἐλαίῳ δ' ἐμβάλ-
λειν αὐτὸ χρή, καθ' ἣν ἂν ἐθέλῃς ὥραν τοῦ ἔτους· οὐδεμία γὰρ ὅσον
ἐπὶ τούτῳ διαφορά. βέλτιον δέ, εἰ καὶ θλάσας ἐμβάλλοις αὐτό· θᾶτ-
τον γὰρ ἂν οὕτω τὸ ἔλαιον ἐμπλήσει τῆς οἰκείας ποιότητος καὶ δυ-
νάμεως. εἴη δ' ἂν ὁ χρόνος οὗτος ἐλάχιστος ἡμερῶν τετταράκοντα·
πολλάκις δ' ἡμεῖς τρεῖς καὶ τέτταρας καὶ πολὺ πλείους μῆνας ἐπετρέ-
ψαμεν ἐμβραχῆναι, κἄπειθ' οὕτως λαβόντες, εἶτα τὴν ὑγρότητα τοῦ
σπέρματος ἐκθλίψαντες αὐτὸ μὲν ἀπερρίψαμεν τὸ σπέρμα, τὸ δ' ὑγρὸν
63
ὀθονίῳ διηθήσαμεν. ἔστω δὲ τὸ μὲν ἔλαιον ἕν τι τῶν χαλαστικῶν,

οἷόνπερ ἐν Ἰταλίᾳ τὸ Σαβῖνον,
Γαληνός ιατρός De sanitate tuenda libri vi Kühn Vol. 6, p. 334, li. 9
δ' ἡμέραις οὐκ ἐλούετο, περὶ τρίτην ὥραν ἠλείφετο μετὰ βραχείας
ἀνατρίψεως. εἶτα χόνδρον ἡψημένον ἐν ὕδατι, μέλι μιγνὺς ὠμὸν ὅτι
κάλλιστον, | ἤσθιε, καὶ τοῦτ' ἤρκει μόνον αὐτῷ τήν γε πρώτην. ἠρίστα
δὲ καὶ οὗτος ὥρας ἑβδόμης ἢ βραχεῖ τινι θᾶττον, λάχανα μὲν πρῶτον
προσφερόμενος, εἶθ' ἑξῆς ὀρνίθων ἢ ἰχθύων γευόμενος. ἑσπέραν δὲ
μόνον ἄρτον ἤσθιε διαβρέχων ἐν οἴνῳ κεκραμένῳ.
Ὥσπερ δὲ τοῖς παισὶν ὁ οἶνος ἐναντιώτατόν ἐστιν, οὕτω τοῖς
γέρουσι χρησιμώτατον. ἔστω δὲ τῶν φύσει θερμοτέρων, ὁποῖοι τῶν
Ἑλληνικῶν ὁ Ἀριούσιός ἐστι καὶ ὁ Λέσβιος καὶ ὁ καλούμενος Μύσιος,
οὐκ ἐκ τῆς παρὰ τὸν Ἴστρον Μυσίας, ἀλλ' ἐκ τῆς Ἑλλησποντίας ὀνο-
μαζομένης, ἥτις ἐστὶ κατὰ τὴν ἡμετέραν Ἀσίαν ὁμοροῦσα Περγάμῳ,
τῶν δ' ἐκ τῆς Ἰταλίας ὅ τε Φαλερῖνος καὶ ὁ Σουρεντῖνος. ἐφεξῆς
αὐτῶν εἰσι κατὰ μὲν τὴν Ἰταλίαν ὅ τε Τιβουρτῖνος καὶ ὁ Σιγνῖνος,
ἀμφότεροι παλαιωθέντες, ὡς νέοι γε ὄντες οὔτ' εἰς ἀνάδοσιν ὁρμῶσιν
οὔτ' οὖρα κινοῦσιν, ἀλλ' ἐπὶ πολὺ κατὰ τὴν γαστέρα μένουσι κλύδω-
νας ἐργαζόμενοι· δεύτεροι δ' ἐπ' αὐτοῖς Ἀδριανός τε καὶ Σαβῖνος καὶ
Ἀλβανὸς καὶ Γαυριανὸς καὶ Τριφυλῖνος ὅσοι | τ' Ἀμιναῖοι κατὰ τὴν Ἰτα-
λίαν γεννῶνται περί τε Νεάπολιν καὶ κατὰ τὴν Θούσκων γῆν. κατὰ
μέν γε τὴν τοῦ Σουρεντίνου δύναμιν ὁ Μύσιός ἐστι, κατὰ δὲ τὴν τοῦ
Φαλερίνου τῶν Τμωλιτῶν οἱ κάλλιστοι, Σαβίνῳ δὲ καὶ Ἀδριανῷ Τιτα-
καζηνός τε καὶ Ἀρσυηνὸς ἐοίκασι. τούτων οὖν μετρίως παλαιωθέντων
Γαληνός ιατρός De alimentorum facultatibus libri iii (0057: 037)

“Galeni de alimentorum facultatibus libri iii”, Ed. Helmreich, G.
Leipzig: Teubner, 1923; Corpus medicorum Graecorum, vol. 5.4.2.
Kühn Vol. 6, p. 518, li. 2
φρυχθείσης. καὶ ἡ ὄλυρα δὲ ἐκ τοῦ αὐτοῦ γένους ἐστὶ τῆς ζέας, ἀτρο-
φωτέρα δὲ κατὰ ποσὸν ἐκείνης. ἀρτοποιεῖται δὲ καὶ αὐτή, καὶ κρί-
μνον ἐξ αὐτῆς ὡσαύτως γίνεται. ἀθήρα δὲ ἐκ τῆς ἀληλεσμένης εἰς
λεπτὸν ζέας σκευάζεται. ἔστι δὲ ῥόφημα ὥσπερ πολτάριον ὑγρόν, παι-
δίοις ἁρμόζον, ποιεῖ δὲ καὶ εἰς καταπλάσματα. ὁ δὲ τράγος τὸ σχῆμα
μὲν παραπλήσιος χόνδρῳ, ἀτροφώτερος δὲ παρὰ πολὺ ζέας, διὰ τὸ
πολὺ ἔχειν τὸ ἀχυρῶδες, διὸ καὶ δυσκατέργαστός ἐστι καὶ κοιλίας
μαλακτικός». περὶ μὲν οὖν τῶν ζειῶν ἱκανὰ καὶ ταῦτα.
64
θαυμάσαι δ' ἔστι τοῦ Μνησιθέου μὴ γιγνώσκοντος, ὅπῃ διαφέ-

ρουσιν ὄλυραι τιφῶν. ἔστι γὰρ ἑκάτε|ρον ἐν Ἀσίᾳ πολύ, καὶ μάλιστα
κατὰ τὴν ὑπερκειμένην Περγάμου χώραν, ὡς τοὺς ἀγροίκους ἀεὶ χρῆ-
σθαι τοῖς ἐξ αὐτῶν ἄρτοις διὰ τὸ τοὺς πυροὺς εἰς τὰς πόλεις κατα-
κομίζεσθαι. οἱ μὲν οὖν ὀλύρινοι κάλλιστοι μετά γε τοὺς πυρίνους
εἰσίν, ὅταν γ' εὐγενεῖς ὦσιν αἱ ὄλυραι, δεύτεροι δ' αὐτῶν εἰσιν οἱ
τίφινοι. μοχθηρῶν δ' οὐσῶν τῶν ὀλυρῶν οὐδὲν ἐκείνων ἀπολείπονται,
βελτίστων δὲ τῶν τιφῶν οὐσῶν οἱ θερμοὶ τίφινοι πολὺ κρείττους εἰσὶ
τῶν ὀλυρίνων. ἑωλισθέντες δὲ χείρους αὐτῶν γίγνονται· ὁλκιμώτερον
γὰρ ἔχοντες τὸ σταῖς πυκνοῦνται πάνυ σφόδρα, καὶ μάλισθ' ὅταν
ἀμελῶς σκευασθῶσιν. ὥστε μετὰ μίαν ἡμέραν ἢ δύο καὶ πολὺ μᾶλλον
ἐν ταῖς ἐφεξῆς ὁ φαγὼν τὸν ἄρτον τοῦτον οἴεται πηλὸν ἐγκεῖσθαι τῇ
κοιλίᾳ. θερμὸς δ' ὢν ἔτι καὶ τοῖς ἐκ τῶν πόλεων σπουδάζεται μετὰ
Γαληνός ιατρός De alimentorum facultatibus libri iii

Kühn Vol. 6, p. 522, li. 17
λεγόμενον ἐπὶ τῶν ἵππων, ἔνθα φησὶν ὁ Ἕκτωρ πρὸς αὐτούς

ὑμῖν πὰρ προτέροισι μελίφρονα πυρὸν ἔθηκεν,
ἐπὶ τοῦ τῆς τίφης σπέρματος εἰρῆσθαι λέγουσι· μικρὸν γὰρ εἶναι πυ-
ρὸν αὐτὰς καὶ τοὺς ἵππους ταύτας μὲν ἀβλαβῶς ἐσθίειν, τοὺς δ' ὄν-
τως πυροὺς οὐκ ἀβλαβῶς. οὐκ ἀπιθάνως δ' ἄν τις ὀνομάζοι μικρὸν
πυρὸν τὴν τίφην, καὶ τῇ χρόᾳ καὶ τῇ πυκνότητι καὶ τῇ θερμότητι τῆς
δυνάμεως ἐοικυῖαν αὐτῷ.
Περὶ βρόμου.
Τοῦτο τὸ σπέρμα πλεῖστον μέν ἐστιν ἐν Ἀσίᾳ καὶ μάλιστα κατὰ

τὴν ὑπερκειμένην Περγάμου Μυσίαν, ἔνθα καὶ τίφαι καὶ ὄλυραι πάμ-
πολλαι γεννῶνται. τροφὴ δ' ἐστὶν | ὑποζυγίων, οὐκ ἀνθρώπων, εἰ μή
ποτ' ἄρα λιμώττοντες ἐσχάτως ἀναγκασθεῖεν ἐκ τούτου τοῦ σπέρματος
ἀρτοποιήσασθαι. χωρὶς δὲ λιμοῦ δι' ὕδατος ἑψηθὲν ἐσθίεται μετ' οἴνου
γλυκέος ἢ ἑψήματος ἢ οἰνομέλιτος ὁμοίως τῇ τίφῃ. θερμότητος δ'
ἱκανῶς μετέχει παραπλησίως ἐκείνῃ, καίτοι γ' οὐχ ὁμοίως αὐτῇ σκλη-
ρὸν ὑπάρχον. διὸ καὶ τροφὴν ἐλάττονα παρέχει τῷ σώματι, καὶ ἄλλως
δ' ἐστὶν ἀηδὴς ὁ ἐξ αὐτοῦ γιγνόμενος ἄρτος, οὐ μὴν ἐπισχετικὸς γα-
στρὸς ἢ προτρεπτικός, ἀλλ' ἐν τῷ μέσῳ κατά γε τοῦτο τεταγμένος.
65
Γαληνός ιατρός De alimentorum facultatibus libri iii

Kühn Vol. 6, p. 697, li. 10
βλά|βη τῆς ἐκ τοῦ λεπτυνθῆναι τὸ πάχος ὠφελείας, ὅπου γε οὐδὲ

πρὸς τὴν τῶν ἐν νεφροῖς λίθων γένεσιν ἧττόν ἐστι βλαβερὸς ὁ τοιοῦ-
τος χυμός· ἐδείχθησαν γὰρ οὗτοι γεννώμενοι κατ' ἐκεῖνα τῶν σωμά-
των, ἐν οἷς ἂν συνέλθῃ πάχος χυμῶν πυρώδει θερμότητι. φευκτέον
οὖν ἐν τοῖς μάλιστα τὸν τοιοῦτον τυρόν, ὡς μηδὲν ὅλως ἀγαθὸν
ἔχοντα μήτ' εἰς πέψιν μήτ' εἰς ἀνάδοσιν ἢ οὔρησιν ἢ ὑπαγωγὴν
γαστρὸς ὥσπερ γε μηδ' εἰς εὐχυμίαν.
ἐφεξῆς δὲ μοχθηρὸν μέν, ἧττον δὲ τούτου χρὴ νομίζειν τὸν μήτε
παλαιὸν μήτε δριμύν, τὸν δὲ νέον ἁπάντων τυρῶν εἶναι κάλλιστον,
ὁποῖος παρ' ἡμῖν ἐν Περγάμῳ καὶ κατὰ τὴν ὑπερκειμένην αὐτῆς Μυ-
σίαν γίγνεται καλούμενος ὑπὸ τῶν ἐγχωρίων ὀξυγαλάκτινος, ἥδιστος
μὲν εἰς ἐδωδὴν ἀβλαβὴς δὲ στομάχῳ καὶ πάντων τῶν ἄλλων τυρῶν
ἧττον δύσπεπτος καὶ δυσδιέξοδος. οὐ μὴν οὐδὲ κακόχυμός ἐστιν οὐδὲ
πάνυ σφόδρα παχύχυμος, ὅπερ ἁπάντων τυρῶν ἐστι κοινὸν ἔγκλημα.
κάλλιστος δ' ἐστὶ καὶ ὁ παρὰ τοῖς πλουσίοις εὐδοκιμῶν ἐν Ῥώμῃ,
Βαθυσικὸς τοὔνομα, καί τινες ἄλλοι κατ' ἄλλα χωρία.
Γαληνός ιατρός De rebus boni malique suci (0057: 038)

“Galeni de rebus boni malique suci libellus”, Ed. Helmreich, G.
Leipzig: Teubner, 1923; Corpus medicorum Graecorum, vol. 5.4.2.
Kühn Vol. 6, p. 800, li. 11
μορίων. ἀναγ|καία τοιγαροῦν ἐκ τῶνδε φαίνεται τοῖς ὀρθῶς μέλλουσι

χρῆσθαι τροφαῖς ἡ Περὶ κράσεων πραγματεία. καὶ τοίνυν ὡς γεγυ-
μνασμένῳ σοι κατ' αὐτήν, ὅσον ἔθ' ὑπόλοιπόν ἐστιν εἰς εὐχυμίαν τε καὶ
κακοχυμίαν ἀναγκαῖον ἐγνῶσθαι, προσθήσω τὴν ἀρχὴν ἀπὸ τῶν οἴνων
ποιησάμενος.
Ὅσοι μὲν οὖν αὐτῶν ὑδατώδεις τέ εἰσι καὶ λεπτοὶ κατὰ τὴν
σύστασιν οὔρησίν τε κινοῦντες, ὀλιγίστην παρέχουσι τῷ σώματι τροφήν.
ὅσοι δὲ παχεῖς, ὥσπερ ὁ Θηραῖός τε καὶ ὁ Σκυβελίτης ἀξιολόγως τρέ-
φουσι διαφέροντες ἀλλήλων τῷ μᾶλλόν τε καὶ ἧττον ἀνὰ λόγον τῷ
πάχει. τοιοῦτος οἶνός ἐστι παρ' ἡμῖν ἐν Αἰγαῖς καὶ Περπερηνῇ, τῇ μὲν
ὁμόρῳ Μυρίνῃ, τῇ δὲ Περγάμῳ. τελέως μὲν οὖν εἰσι γλυκεῖς ὅ τε
Σκυβελίτης καὶ ὁ Θηραῖος, αὐστηρὸς δὲ ἅμα καὶ γλυκὺς ὁ Κιλίκιος ὁ
Ἀβάτης ἀπὸ χωρίου τὴν προσηγορίαν ἔχων, ὁ δ' ἐν Αἰγαῖς καὶ Περ-
περηνῇ μέσοι τούτων εἰσίν, οὔτε γλυκεῖς ὄντες ἀκριβῶς οὔτε στύψιν
ἔχοντες ἀξιόλογον ὁμοίως τῷ Κιλικίῳ.
μέλανες δὲ δηλονότι πάντες οὗτοι τυγχάνουσιν ὄντες. οὐ γὰρ ἂν
66
εὕροις οὐδένα παχὺν ἅμα | καὶ γλυκὺν οἶνον, ὃς οὐκ ἐστὶ μέλας. ἐὰν
οὖν τῶν λευκοτάτων οἴνων ἑψήσῃς τὸ γλεῦκος, ὡς τὸ καλούμενον
ἐργάσασθαι σίραιον, ὅπερ ἕψημα παρ' ἡμῖν ὀνομάζεται, μέλαν ἴσχει τὸ
χρῶμα παραπλησίως τῷ Θηραίῳ. μέλαν δὲ καὶ τὸ τοῦ Καρυΐνου χρῶμα
ἐστὶ γλυκέος ὄντος καὶ αὐτοῦ, τὸ δὲ τοῦ Θηρίνου μέλαν μέν, ἀλλ' οὐκ
Γαληνός ιατρός De locis affectis libri vi (0057: 057)

“Claudii Galeni opera omnia, vol. 8”, Ed. Kühn, C.G.
Leipzig: Knobloch, 1824, Repr. 1965. Vol. 8, p. 132, li. 5
πρῶτον. ὅσα μὲν γὰρ αὐτῶν ἐστιν ψυχρὰ, ναρκοῖ καὶ κα-
ροῖ, τὰ θερμὰ δ' ἔμπαλιν ἀγρύπνους τε καὶ πολυκινήτους
ἐργάζεται. καὶ τί δεῖ μνημονεύειν ἰσχυρῶν φαρμάκων, ὁρῶν-
τας ὁσημέραι τὰς μὲν θριδακίνας καὶ τὰ τῶν ποτίμων τε καὶ
θερμῶν ὑδάτων λουτρὰ καὶ οἴνου πόσιν ὕδατι μετρίως
κραθέντος ὕπνον ἐργαζόμενα, καθάπέρ γε καὶ τἄλλ' ὅσα
πέφυκεν ὑγραίνειν τε καὶ ψύχειν, τὰ δ' ἐναντία πάντα τὰς
ἀγρυπνίας; κατὰ τοῦτό γέ τοι καὶ ἡ λεπτὴ δίαιτα καὶ ὁ
ἄκρατος οἶνος ἀγρυπνητικά· πολὺ δὲ δὴ μᾶλλον, ὅταν
ὁ ἄκρατος οἶνος ᾖ φύσει θερμὸς, ἢ παλαιὸς ἱκανῶς, οἷόν τι
συνέβη καὶ παρ' ἡμῖν ποτε ἐν Περγάμῳ, καὶ κάλλιόν γ' αὐτὸ
διηγήσασθαι δέ. γραμματικοῦ μὲν ἦν τὸ παιδάριον ἐκεῖνο·
καθ' ἑκάστην δ' ἡμέραν εἰς τὸ βαλανεῖον ἀπιὼν ὁ γραμματι-
κὸς ἅμ' ἑτέρῳ παιδὶ, κατέλειπεν ἔνδον ἐγκλείων αὐτὸ, χάριν
τοῦ φυλάττεσθαί τε τὰ κατὰ τὴν οἰκίαν καὶ εὐτρεπίζεσθαι
τὰ πρὸς τὴν ἐδωδήν. ἀλλὰ διψῆσάν γέ ποτε σφοδρῶς, εἶτ'
ἔνδον οὐκ ἔχον ὕδωρ, ἐξέπιεν οἴνου παλαιοῦ δαψιλές· ἐν-
τεῦθέν τε τοῦ λοιποῦ χρόνου παντὸς ἄγρυπνον ἦν, ὕστερον
δὲ καὶ πυρέξαν ὑπό τε τῶν ἀγρυπνιῶν καὶ τῆς ἐπιγενομέ-
νης ἐν αὐτῷ παραφροσύνης διεφθάρη. καὶ τὰ ψυχρότερα δὲ
τῶν ζώων ἐν τῷ χειμῶνι φωλεύει διὰ τὴν ψύξιν,
Γαληνός ιατρός De curandi ratione per venae se.em (0057: 070)

“Claudii Galeni opera omnia, vol. 11”, Ed. Kühn, C.G.Leipzig:
Knobloch, 1826, Repr. 1965. Vol. 11, p. 315, li. 8
δ' ἀρτηρίαις ἀεὶ μᾶλλον τῶν φλεβῶν. ἔγωγ' οὖν ὅθεν

ὁρμηθεὶς ἐπὶ τὸ διαιρεῖν ἀρτηρίας ἧκον ἤδη σοι φράσω.
προτραπεὶς ὑπό τίνων ὀνειράτων δυοῖν ἐναργῶς μοι γενο-
μένων ἧκον ἐπὶ τὴν ἐν τῷ μεταξὺ λιχανοῦ τε καὶ μεγάλου
67
δακτύλου τῆς δεξιᾶς χειρὸς ἀρτηρίαν, ἐπέτρεψά τε ῥεῖν ἄχρις

ἂν αὐτομάτως παύσηται τὸ αἷμα, κελεύσαντος οὕτω τοῦ
ὀνείρατος. ἐῤῥύη μὲν οὖν οὐδ' ὅλη λίτρα. παραχρῆμα δ'
ἐπαύσατο χρόνιον ἄλγημα κατ' ἐκεῖνο μάλιστα τὸ μέρος ἐρεῖ-
δον, ἔνθα συμβάλλει τῷ διαφράγματι τὸ ἧπαρ. ἐμοὶ μὲν
οὖν τοῦτο συνέβῃ νέῳ τὴν ἡλικίαν ὄντι. θεραπευτὴς δὲ τοῦ
θεοῦ ἐν Περγάμῳ χρονίου πλευρᾶς ἀλγήματος ἀπηλλάγη δι'
ἀρτηριοτομίας ἐν ἄκρᾳ τῇ χειρὶ γενομένης, ἐξ ὀνείρατος ἐπὶ
τοῦτο ἐλθὼν καὶ αὐτός. ἑτέρῳ δὲ τραύματος ἐν τῷ σφυρῷ
γενομένου διαιρεθείσης ἀρτηρίας, οὐκ ἐπαύετο μὲν ἡ φορὰ
τοῦ αἵματος, ἄχρι κληθεὶς ἐγὼ διέτεμον ὅλην αὐτὴν, εἶτα τῷ
διὰ τῆς ἀλόης καὶ μάννης καὶ τοῦ λευκοῦ τῶν ὠῶν ἐχρησάμην
φαρμάκῳ λαγῴαις ἀναλαμβανομένῳ θριξὶ, καὶ χωρὶς μὲν ἀνευ-
ρύσματος ἐθεραπεύθη τὸ τραῦμα περισαρκωθέντος τοῦ
στόματος τῆς ἀρτηρίας, ὁ δὲ ἄνθρωπος ἐτῶν ἤδη τεσσάρων
ἐκ διαλειμμάτων οὐ μικρῶν ὀδυνώμενος τὸ ἰσχίον, ἐξ ἐκείνου
τελέως ὑγιὴς ἐγένετο. ταῦτα οὖν ἔπεισέ με πολλάκις ἐν ἄκροις
Γαληνός ιατρός De simplicium medicamentorum temperamentis ac

facultatibus libri xi (0057: 075)“Claudii Galeni opera omnia, vols. 11–
12”, Ed. Kühn, C.G.Leipzig: Knobloch, 1826, Repr. 1965. Vol. 12, p.
230, li. 2
γύρῳ παραπλησίαν ἔχει δύναμιν, ἀποκεχωρηκυῖα βραχύ τι

τῆς μέσης κράσεως ἐπὶ τὸ ψυχρότερον, ἀλλ' οὐδὲ ῥυπτικῆς
μετέχει δυνάμεως, ἔστι δ' ἄμφω τὰ φάρμακα τηκτὰ καὶ οὐχ
ὥσπερ οἱ λίθοι καὶ ἡ καδμεία καὶ ἡ ψάμμος ἄτηκτα. τα-
χίστη δ' αὐτῶν ἡ τῆξις γίνεται προσλαβόντος ὄξους τοῦ
ἐλαίου. τήκεταί γε μὴν καὶ εἰ ὕδωρ μίξας ἐπιπλεῖστον ἑψή-
σαις. ὥσπερ δ' ἐν Κύπρῳ τὴν ἐν τοῖς ὄρεσιν καὶ ῥύαξι
γεννωμένην καδμείαν ἔλαβον οὖσαν, ὡς ἔφην, εἶδός τι λί-
θου, κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ μολύβδαιναν, ἐῤῥιμμένην
παμπόλλοις ἅμα τοῖς ἄλλοις λίθοις ἐθεασάμην κατὰ τὴν εἰς
Ἐργαστήρια φέρουσαν ὁδὸν ἀπὸ Περγάμου . καλεῖται δ' Ἐργαστήρια
κώμη τις, ἐν ᾗ καὶ μέταλλά ἐστι, μεταξὺ Περγά-
μου καὶ Κυζίκου, σταδίους ἀπέχουσα Περγάμου τετρακο-
σίους τεσσαράκοντα.
[κγʹ. Περὶ μολύβδου.] Μόλυβδος δυνάμεώς ἐστι ψυ-
κτικῆς. ἔχει γὰρ οὐ μόνον ὑγρὰν οὐσίαν πολλὴν ὑπὸ ψύξεως
πεπηγυῖαν, ἀλλὰ καὶ ἀερώδη, τῆς γεώδους ὀλίγης μετέχων.
ὅτι μὲν οὖν ὑγρὰν οὐσίαν ἔχει πλείστην ὑπὸ ψύξεως πεπη-
γυῖαν ἡ γινομένη διὰ ταχέων, ἐπειδὰν ὁμιλήσῃ πυρὶ, χύσις
68
τε καὶ ῥύσις αὐτῷ γινέσθω σοι τεκμήριον. ὅτι δὲ καὶ ἀε-

ρώδη, σημεῖον τόδ' ἐστίν. μόλυβδος μόνος ὧν ἴσμεν αὐξάνε

facultatibus libri xi Vol. 12, p. 230, li. 4
μετέχει δυνάμεως, ἔστι δ' ἄμφω τὰ φάρμακα τηκτὰ καὶ οὐχ

ὥσπερ οἱ λίθοι καὶ ἡ καδμεία καὶ ἡ ψάμμος ἄτηκτα. τα-
χίστη δ' αὐτῶν ἡ τῆξις γίνεται προσλαβόντος ὄξους τοῦ
ἐλαίου. τήκεταί γε μὴν καὶ εἰ ὕδωρ μίξας ἐπιπλεῖστον ἑψή-
σαις. ὥσπερ δ' ἐν Κύπρῳ τὴν ἐν τοῖς ὄρεσιν καὶ ῥύαξι
γεννωμένην καδμείαν ἔλαβον οὖσαν, ὡς ἔφην, εἶδός τι λί-
θου, κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ μολύβδαιναν, ἐῤῥιμμένην
παμπόλλοις ἅμα τοῖς ἄλλοις λίθοις ἐθεασάμην κατὰ τὴν εἰς
Ἐργαστήρια φέρουσαν ὁδὸν ἀπὸ Περγάμου . καλεῖται δ' Ἐρ-
γαστήρια κώμη τις, ἐν ᾗ καὶ μέταλλά ἐστι, μεταξὺ Περγά-
μου καὶ Κυζίκου, σταδίους ἀπέχουσα Περγάμου τετρακο-
σίους τεσσαράκοντα.
[κγʹ. Περὶ μολύβδου.] Μόλυβδος δυνάμεώς ἐστι ψυ-
κτικῆς. ἔχει γὰρ οὐ μόνον ὑγρὰν οὐσίαν πολλὴν ὑπὸ ψύξεως
πεπηγυῖαν, ἀλλὰ καὶ ἀερώδη, τῆς γεώδους ὀλίγης μετέχων.
ὅτι μὲν οὖν ὑγρὰν οὐσίαν ἔχει πλείστην ὑπὸ ψύξεως πεπη-
γυῖαν ἡ γινομένη διὰ ταχέων, ἐπειδὰν ὁμιλήσῃ πυρὶ, χύσις
τε καὶ ῥύσις αὐτῷ γινέσθω σοι τεκμήριον. ὅτι δὲ καὶ ἀε-
ρώδη, σημεῖον τόδ' ἐστίν. μόλυβδος μόνος ὧν ἴσμεν αὐξάνε-
ται καὶ ὄγκῳ καὶ σταθμῷ, κατατιθέμενος ἐν οἴκοις κατα-
γείοις ἀέρα θολερὸν ἔχουσιν, ὡς εὐρῶτος πληροῦσθαι τα

τῶν ἀνθρώπων. ἐκ γὰρ τοιούτου αἵματος ἥ τε πρώτη γένε-

σίς ἐστι καὶ ἡ μετὰ ταῦτα τροφὴ ταῖς σαρξὶν, ὥστε καὶ
ὅστις ἀνθρώπειον αἷμά φησιν εἶναι πρός τι νόσημα χρήσι-
μον, ἐν ὑείῳ πρότερον ἐπιδειξάσθω, καὶ εἰ μὴ τὴν αὐτὴν,
ἀλλ' ὁμοίαν ἐνέργειαν. εἰ γὰρ καὶ κατά τι τῆς δυνάμεως ἀπο-
λείποιτο ἀνθρωπείου αἵματος, παραπλήσιον γοῦν τι δράσει,
δι' οὗ γνωσθέντος ἐλπίσομεν ὑπ' ἀνθρωπείου τελεώτερον
ἔσεσθαι τὴν ὠφέλειαν. ὡς ἐάν γε μηδὲ μικρόν τι φαίνηται
τῆς ἐπαγγελίας διασῶζον, οὐδ' ἐπ' ἀνθρωπείου λόγον ἔχει
πειρᾶσθαι. τὰ μὲν γὰρ ὅμοια τῶν ὁμοίων εἶναι ποιητικὰ
69
πεπειράμεθα. περιστερᾶς γοῦν αἷμα παρ' ἡμῖν ἐν Περγάμῳ,

σχεδὸν δὲ καὶ καθ' ὅλην τὴν Ἀσίαν, εἰώθασιν οἱ ἀνατρή-
σαντες ὀστᾶ κεφαλῆς κατεαγότα κατασχεῖν τῆς παχείας μή-
νιγγος. εἶτά τις ἔχων μὲν κατὰ τύχην φάτταν, οὐκ ἔχων δὲ
περιστερὰν, ἐχρήσατο τῷ τῆς φάττης αἵματι καὶ ὅμως ὁ
ἄνθρωπος ἐσώθη. καὶ ἄλλος δὲ τρυγόνος ἐπ' ἄλλῳ χρησά-
μενος, οὐδὲν ἔβλαψε τὸν ἄνθρωπον. τοῖς γὰρ ὁμοίοις
ἐπὶ τῶν αὐτῶν χρῆσθαι παθῶν μὴ παρόντων τῶν προπε-
πειρασμένων ἕν τι τῶν ὁμολογουμένων ἐστὶ καὶ μαρτυρου-
μένων ὑπὸ τῆς ἐμπειρίας. καὶ τά γε πλεῖστα τοῦ τῶν ἀν-
θρώπων βίου κατὰ τοῦτον περαίνεται τὸν τρόπον.

τῆς ὠφελείας ἐπειράθην, πολλάκις τοῦ λοιποῦ διετέλεσε χρώ-

μενος αὐτῷ, καί τινας ἄλλους τῶν ὁμοίως πασχόντων φί-
λων ἐδίδαξεν. τοῦτο μὲν οὖν ἐκ τῆς ἡμετέρας ἐπινοίας τῇ
πείρᾳ βεβαιωθὲν ἐγνώσθη, τὸν δὲ πρόσφατον τυρὸν ἐναν-
τίας ὄντα τῷ παλαιῷ κράσεως, ἐπέθηκά ποτε τραῦμα μέ-
τριον τῷ μεγέθει ἔχοντι κατ' ἀγρὸν ἀνθρώπῳ, προλειώσας
δηλονότι. κατ' αὐτοῦ δ' ἔξωθεν ἐπέθηκα φύλλα λαπάθου.
δύναιτο δ' ἂν, εἰ μὴ παρείη ταῦτα, καὶ ἀμπέλου καὶ πλα-
τάνου καὶ τεύτλου καὶ θριδακίνης ἐπιβάλλεσθαι. αὐτὸς μὲν
οὖν ὁ τυρὸς ἐκόλλησε τὸ τραῦμα ἁπαλός τις ὤν. ἕτερος δὲ
ὁ καλούμενος ἐν Περγάμῳ τε παρ' ἐμοὶ καὶ κατὰ τὴν ὑπερ-
κειμένην Ἀσίαν ὀξυγαλάκτινος, ἀγροίκου μέγα τραῦμα σχόν-
τος ἐκόλλησεν ὁμοίως ἐπιτεθείς. ἀποκρουστικὴν γὰρ ὁ μα-
λακός τε καὶ νεοπαγὴς τυρὸς ἔχει δύναμιν ἐμψύχων ἀτρέμα.
ὁ δ' ὀξυγαλάκτινος καὶ πρὸς ταῦτα καὶ διαφορητικὴν ἐπι-
κτᾶται βραχεῖαν.

ὕστερον ἰασάμεθα καὶ τὴν λέπραν αὐτοῦ τοῖς συνήθεσι

φαρμάκοις. τέταρτος ἐπὶ τούτῳ τέχνην πεποιημένος ἐχίδνας
ζώσας συλλαμβάνειν ἐν ἀρχῇ μὲν ἦν τοῦ πάθους ἐκείνου,
προὔκειτο δ' ἡμῖν ὅπως ἰαθῇ τάχιστα. φλέβα τε οὖν αὐτοῦ
τεμόντες καὶ καθήραντες φαρμάκῳ μέλαιναν κενοῦντι, χρή-
σασθαι ταῖς ἀγρευομέναις ἐχίδναις συνεβουλεύσαμεν, ἐν λο-
πάδι σκευάζοντι, καθάπερ τὰς ἐγχέλεις. οὗτος μὲν οὖν οὕ-
70
τως ἐθεραπεύθη, διαπνεύσαντος αὐτῷ τοῦ πάθους. ἄλλος

δέ τις ἀνὴρ πλούσιος οὐχ ἡμεδαπὸς οὗτός γε, ἀλλ' ἐκ μέ-
σης Θρᾴκης ἧκεν, ὀνείρατος προτρέψαντος αὐτὸν εἰς τὸ Πέρ-
γαμον, εἶτα τοῦ θεοῦ προστάξαντος ὄναρ αὐτῷ πίνειν τε
τοῦ διὰ τῶν ἐχιδνῶν φαρμάκου καθ' ἑκάστην ἡμέραν καὶ
χρίειν ἔξωθεν τὸ σῶμα, μετέπεσεν τὸ πάθος οὐ μετὰ πολ-
λὰς ἡμέρας εἰς λέπραν, ἐθεραπεύθη τε πάλιν οἷς ὁ θεὸς
ἐκέλευεν φαρμάκοις καὶ τοῦτο τὸ νόσημα. ἡ μὲν δὴ τῶν
ἐχιδνῶν σὰρξ εἰς τοσοῦτον ἥκει τῆς ξηραντικῆς δυνάμεως·
ἐπεὶ δ' ἔνιοι τῶν φαγόντων αὐτὴν ἑάλωσαν δίψει σφοδρο-
τάτῳ καὶ διὰ τοῦτο προσαγορεύουσι τὰς ἐχίδνας διψάδας.
εἰσὶ δ' οἳ καὶ τοὺς δηχθέντας ὑπ' αὐτῶν φασιν οὐκ ἐμπί-
πλασθαι πίνοντας, ἀλλὰ διαῤῥήγνυσθαι πρότερον ἢ παύσα-
σθαι διψῶντας. διὰ τοῦτο τῶν ἐν Ῥώμῃ τὰς ἐχίδνας θη
Γαληνός ιατρός De compositione medicamentorum secundum locos

libri x (0057: 076)“Claudii Galeni opera omnia, vols. 12–13”, Ed. Kühn,
C.G.Leipzig: Knobloch, 12:1826; 13:1827, Repr. 1965. Vol. 12, p. 508, li.
9
εὑρίσκειν χρὴ, καὶ προσεπισκοπούμενον τήν τε ἡλικίαν τοῦ

κάμνοντος καὶ τὴν τοῦ περιέχοντος ἡμᾶς ἀέρος κρᾶσιν, οὐχ
ἥκιστα δὲ καὶ αὐτοῦ τοῦ οἴκου καθ' ὃν ὁ κάμνων κατάκει-
ται. ψύξεις δὲ ὅσα προσφέρεις ἐνιστὰς ὕδατι πάνυ ψυχρῷ.
μὴ παρόντος δὲ τούτου χιόνι περιπλάσσεις τὸ ἀγγεῖον· ἡ
τοιαύτη βοήθεια κᾂν χυμῶν ἢ ἀτμῶν πλῆθος ἐπὶ τὴν κε-
φαλὴν ὁρμήσῃ, βοηθεῖ γενναίως. ἀποκρούεται γὰρ ταῦτα
καὶ ὠθεῖ κάτω τοῦ σώματος, ὥστε ἐγὼ ἐπὶ μυρίων τούτῳ
τῆς ἰάσεως τῷ τρόπῳ χρησάμενος οὐκ ἐδεήθην ἑτέρου. καὶ
γὰρ εὐπορία ψυχρῶν πηγῶν ἐν Ῥώμῃ πολλὴ καὶ χιόνος,
ὥσπερ γε καὶ παρ' ἡμῖν ἐν Περγάμῳ καὶ κατὰ τὰς πλείστας
τῶν ἐν Ἀσίᾳ τε καὶ κατὰ τὴν Ἑλλάδα πόλεων. ἐν δὲ
ταῖς θερμαῖς χώραις, οἵα καὶ ἡ τῶν Αἰγυπτίων ἐστὶν, ἐν ᾗ
καὶ πηγῶν ψυχρῶν ἀπορία καὶ χιόνος, ἀναγκαῖόν ἐστι προ-
ψύξαντα τὸ ῥόδινον ἐκ τοῦ δι' ὅλης νυκτὸς ὑπαίθριον
θεῖναι, πρὸς αὔραν τινὰ μετεστραμμένον οὕτως ἐπεμβάλλειν
αὐτῷ χυλὸν ἀειζώου ἢ ἀνδράχνης ἢ θριδακίνης ἢ ψυλλίου
ἢ πολυγόνου καί τι καὶ στρύχνου ποτὲ βραχὺ καὶ ἑλίκων
ἀμπέλου καὶ ὀμφάκων, ἔτι γὰρ ὄμφακές εἰσι θέρους ὥρᾳ.
μήκωνος δὲ καὶ μανδραγόρου φυλάττεσθαι χυλὸν, οὐκ ἀβλα-
βῶς γὰρ ἐμψύχει. φυλάττεσθαι καὶ τὰ μετὰ τοῦ ψύχειν
Γαληνός ιατρός De compositione medicamentorum secundum locos libri

71
x Vol. 12, p. 595, li. 17
μὲν πρόσφατον λευκότερόν ἐστιν, ἐπὶ δὲ τὸ ξανθότερον ἢ

ὠχρότερον χρῶμα τρέπεται παλαιούμενον. ἐὰν δὲ μὴ πάνυ
παλαιὸν ᾖ τὸ εὐφόρβιον, ἀλλὰ δυοῖν ἢ τριῶν ἐτῶν, διπλά-
σιον αὐτοῦ βάλλοις, τουτέστιν δραχμὴν μίαν. ὥσπερ δὲ τὸ
εὐφόρβιον πρόσφατον χρὴ βάλλειν, οὕτω καὶ κόπρου περι-
στερᾶς 𐅶ʹʹ τῶν ὀρεινῶν περιστερῶν, ἃς ἐν πύργοις τρέ-
φουσιν ἑαυταῖς τὴν τροφὴν ποριζούσας, οὐχ ὡς ἐν
ταῖς πόλεσιν αἱ κατὰ τὴν οἰκίαν τρεφόμεναι. καὶ μέντοι καὶ
τοῦ μέλανος τοῦ γραφικοῦ τὸ ἴσον ἐμβάλλεται τῇ τῶν πε-
ριστερῶν κόπρῳ, τουτέστιν 𐅶ʹʹ τοῦ μέλανος, κᾀνταῦθα
τοῦ ἡμετέρου τοῦ Περγαμηνοῦ βαλλομένου, τούτῳ γὰρ ἐχρή-
σατο διὰ παντὸς ὁ διδάσκαλος. ἢ οὖν αὐτὸ ἐκεῖνο χρὴ βάλλειν
τὸ ἐκ Περγάμου μέλαν, ἤ τι τῶν ἄριστα κατεσκευασμένων,
καὶ μίξαντας ταῦτα πάντα φυρᾷν καὶ ἀναδεύειν ὄξει δρι-
μυτάτῳ καὶ λειώσαντας ἐπαλείφειν τὸν κροταφίτην μῦν καὶ
ὅλον τὸ ἥμισυ τοῦ μετώπου καὶ τὸ πεπονθὸς μέρος τῆς
κεφαλῆς. ἕτερον φάρμακον οὐ μόνον ἡμικρανίας, ἀλλὰ καὶ
πάσης κεφαλαλγίας κεχρονισμένης ἐπιχριόμενον, ἐν μὲν ταῖς
κεφαλαλγίαις κατὰ τοῦ μετώπου παντὸς, ἐν δὲ ταῖς ἡμικρα-
νίαις κατὰ τοῦ ἡμίσεως μέρους τῆς κεφαλῆς τοῦ

x Vol. 12, p. 596, li. 1
παλαιὸν ᾖ τὸ εὐφόρβιον, ἀλλὰ δυοῖν ἢ τριῶν ἐτῶν, διπλά-

σιον αὐτοῦ βάλλοις, τουτέστιν δραχμὴν μίαν. ὥσπερ δὲ τὸ
εὐφόρβιον πρόσφατον χρὴ βάλλειν, οὕτω καὶ κόπρου περι-
στερᾶς 𐅶ʹʹ τῶν ὀρεινῶν περιστερῶν, ἃς ἐν πύργοις τρέ-
φουσιν ἑαυταῖς τὴν τροφὴν ποριζούσας, οὐχ ὡς ἐν
ταῖς πόλεσιν αἱ κατὰ τὴν οἰκίαν τρεφόμεναι. καὶ μέντοι καὶ
τοῦ μέλανος τοῦ γραφικοῦ τὸ ἴσον ἐμβάλλεται τῇ τῶν πε-
ριστερῶν κόπρῳ, τουτέστιν 𐅶ʹʹ τοῦ μέλανος, κᾀνταῦθα
τοῦ ἡμετέρου τοῦ Περγαμηνοῦ βαλλομένου, τούτῳ γὰρ ἐχρή-
σατο διὰ παντὸς ὁ διδάσκαλος. ἢ οὖν αὐτὸ ἐκεῖνο χρὴ βάλλειν
τὸ ἐκ Περγάμου μέλαν, ἤ τι τῶν ἄριστα κατεσκευασμένων,
καὶ μίξαντας ταῦτα πάντα φυρᾷν καὶ ἀναδεύειν ὄξει δρι-
μυτάτῳ καὶ λειώσαντας ἐπαλείφειν τὸν κροταφίτην μῦν καὶ
ὅλον τὸ ἥμισυ τοῦ μετώπου καὶ τὸ πεπονθὸς μέρος τῆς
κεφαλῆς. ἕτερον φάρμακον οὐ μόνον ἡμικρανίας, ἀλλὰ καὶ
πάσης κεφαλαλγίας κεχρονισμένης ἐπιχριόμενον, ἐν μὲν ταῖς
72
κεφαλαλγίαις κατὰ τοῦ μετώπου παντὸς, ἐν δὲ ταῖς ἡμικρα-

νίαις κατὰ τοῦ ἡμίσεως μέρους τῆς κεφαλῆς τοῦ πεπονθό-
τος. ♃ κρόκου δραχμὰς εʹ. χαλκάνθους ιʹ. στυπτηρίας σχι-
στῆς δραχμὰς γʹ. σμύρνης δραχμὰς γʹ. ὀπίου δραχμὰς γʹ.

x Vol. 13, p. 272, li. 1
άμου θηρὸς ἀπ' Ἀρκαδίης, ἐπειδὴ τὸν Ἐρυμάνθιον κάπρον

ὁ Ἡρακλῆς ἀποκτεῖναι λέγεται, κατὰ τὴν τῶν Ἀρκάδων
γῆν αὐξηθέντα. νάρδου δὲ καὶ αὐτῆς αʹ. ἀξιοῖ βάλλειν,
ἣν ψευδώνυμον εἴρηκε ῥίζαν, ἐπειδὴ στάχυς ὀνομάζεται νάρ-
δου. βούλεται δ' αὐτὴν εἶναι Κρητικὴν, ἔνθα φησὶν, ἣν ἀνέ-
θρεψε χῶρος ὁ τὸν Πίσσῃ Ζῆνα λοχευσάμενος, ἐπειδὴ τὸν
Δία φασὶν οἱ μυθολόγοι κατὰ τὸ Δικταῖον ὄρος ἐν Κρήτῃ
τραφῆναι, κρυπτόμενον ὑπὸ τῆς μητρὸς Ῥέας, ὅπως μὴ καὶ
αὐτὸς ὑπὸ τοῦ πατρὸς τοῦ Κρόνου καταποθῇ. προσέθηκε
δὲ τῷ Διὶ τὴν Πίσσαν, ὡς εἰώθασι πολλοὶ καὶ χωρὶς ποι-
ητικῆς ἐν τῷ βίῳ λέγειν, μὰ τὸν ἐν Περγάμῳ Ἀσκληπιὸν,
μὰ τὴν ἐν Ἐφέσῳ Ἄρτεμιν, μὰ τὸν ἐν Δελφοῖς Ἀπόλλωνα,
μὰ τὸ ἐν Ἐλευσῖνι πῦρ. ἔνιοι δὲ οὐ τὴν Κρητικὴν χώραν,
ἀλλὰ τὴν Ἰνδικὴν εἰρῆσθαί φασιν, ἐξ ἧς ὁ ἐλέφας φέρεται.
ἐκ τούτου γὰρ τὸ ἐν Πίσσῃ τοῦ Διὸς ἄγαλμα λελοχεῦσθαι,
τουτέστι γεγενῆσθαι τούτοις ἅπασι μίγνυσθαι κελεύει τὸν
τοῦ μήκωνος ὀπὸν, εἰθισμένον ὑπὸ τῶν ἰατρῶν ὄπιον ἰδίως
ὀνομάζεσθαι, μηδενὸς τῶν ἄλλων ὀπῶν, καίτοι παμπόλλων
ὄντων κατὰ τὸ καλούμενον οὐδέτερον γένος ὀνομαζομένων.
ἐπεὶ τοίνυν τὸ ὄνομα ἐκ τῆς ο φωνῆς καὶ τῆς πίον σύγκει-
ται,
Γαληνός ιατρός De compositione medicamentorum per genera libri

vii (0057: 077)“Claudii Galeni opera omnia, vol. 13”, Ed. Kühn, C.G.
Leipzig: Knobloch, 1827, Repr. 1965. Vol. 13, p. 416, li. 11
ἔμπλαστρον γενέσθαι. ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν πάλαι μὲν Δικαι-

αρχίαν ὀνομαζομένην, νυνὶ δὲ Ποτιόλους, ἔνιοι τῶν σκευ-
αζόντων τὸ ψιμύθιον ὁμοίως τῷ ῥοδιακῷ λευκὸν εἰώθασι
ποιεῖν. ὅτι δὲ ἐν ἡλίῳ τε χρὴ σκευάζειν τὴν ἔμπλαστρον,
ὕδατός τε μιγνύειν, ὡς λευκοτέραν τε ἅμα καὶ ψυκτικωτέ-
ραν γενέσθαι, λέλεκται πρόσθεν. εἰ δ' ἐπουλωτικωτέραν ἐθέ-
73
λοι τις αὐτὴν ἐργάσασθαι, τοῦ μὲν ὕδατος οὐδ' ὅλως μι-
κτέον ἐστὶ, δι' ἐλαίου δὲ παλαιοῦ μόνον σκεναστέον γο βʹ.
ἥμισυ, ἀλλὰ καὶ τρεῖς ἐμβάλλοντα. τοῦτο τὸ φάρμακον οὐ
τῶν ὑπ' ἐμοῦ πρώτου συντεθέντων ἐστὶν, ἀλλ' ἤδη πρὸ
πολλῶν ἐτῶν ὑπὸ τοῦ βασιλεύσαντος ἡμῶν τῶν Περγαμη-
νῶν Ἀττάλου σπουδάσαντος ἀνδρὸς περὶ φάρμακα παντοῖα,
καὶ σύγκειται λόγῳ τῷ προειρημένῳ καὶ κρεῖττον αὐ-
τοῦ θαυμάζοιμεν ἂν, εἴ τι δύναται τῶν ὁμοειδῶν συντεθῆ-
ναι. μέμνηται δὲ αὐτοῦ καὶ ὁ Ἥρας ἐν τῷ βιβλίῳ τῶν φαρ-
μάκων, ὃ τινὲς μὲν ἐπιγράφουσι νάρθηκα, τινὲς δὲ τόνον
δυνάμεων, ἀξιῶν τὸ μὲν ἔλαιον εἶναι παλαιὸν, ὕδατος δ'
αὐτῷ μίγνυσθαι τὸ ἴσον ἢ τὸ ἥμισυ. τὰ δ' ἄλλα τῆς συμ-
μετρίας, ὡς ὑπ' ἐμοῦ γέγραπται, πλὴν ὅτι κοτύλας ἐκεῖνος,
οὐ λίτρας ἔγραψε, τοῦ τε ὕδατος καὶ τοῦ ἐλαίου μὴ δηλώ-
σας ὁπόσων οὐγγιῶν βούλεται εἶναι τὴν κοτύλην,
Γαληνός ιατρός De antidotis libri ii (0057: 078)“Claudii Galeni opera

omnia, vol. 14”, Ed. Kühn, C.G.Leipzig: Knobloch, 1827, Repr. 1965.
Vol. 14, p. 22, li. 17
ἀντιδότοις Ὑμήττιον ἢ Θάσιον ἢ πάντως γε Ἀττικόν· εἰ

δὲ ἀποροῖμέν ποτε αὐτοῦ, τοῦ ἐν ταῖς Κυκλάσι νήσοις
γινομένου, ὅ τί περ ἂν ὁμοιότατον ᾖ τούτῳ. γίνεται δὲ
κατὰ τὸν Ἰσθμὸν μέλι ἀγαθὸν, καὶ καλεῖταί γε τοῦτο
Ἰσθμιακὸν ἰδίως ἀπὸ τοῦ χωρίου, καθάπερ καὶ Τούβρεον
καὶ αὐτὸ τὴν ἐπωνυμίαν ἔχον. ἔνδοξα μὲν οὖν ταῦτα.
γίνεται δὲ καὶ κατ' ἄλλα χωρία κάλλιστον μέλι, διὰ βραχύ-
τητα δ' ἅπαν δαπανώμενον ὑπὸ τῶν ἐγχωρίων, ὡς μὴ
περιττεύειν εἰς ἄλλην χώραν ἐξάγεσθαι, καὶ διὰ τοῦτ'
ἀγνοεῖσθαι. καὶ γὰρ οὖν ἐν τῇ παρ' ἡμῖν χώρᾳ τῇ
μεταξὺ Περγάμου τε καὶ τῆς ἐπὶ θαλάττῃ πόλεως Ἐλαίας
ἔστι τις λόφος θύμων μεστὸς, ἐν ᾧ κάλλιστον αἱ μέλιτται
συντιθέασι μέλι, δαπανώμενον αὐτόθι. κεῖται δὲ ὁ λόφος
οὗτος ἀπὸ Περγάμου πορευομένῳ εἰς Ἐλαίαν ἐν τοῖς ἀρι-
στεροῖς μέρεσιν, οὐ μὴν ἐγγὺς τῆς ὁδοῦ, καὶ κατὰ τὴν
ὑπερκειμένην δὲ τῆς ἡμετέρας χώρας Μυσίαν, ἣν ὀνομά-
ζουσι Βρῖττον, ἐθαύμασα θεασάμενος μέλι παραπλήσιον
ἀκριβῶς Ἀττικῷ, καίτοι τοῦ ἄλλου μέλιτος ἀκριβῶς ἐν
αὐτῷ φαυλοτάτου γενομένου. ἀλλὰ γὰρ κᾀκεῖ λόφος τις ἦν
οὐ μέγας, πετρώδης ὅλως, θύμων τε καὶ ὀριγάνων μεστός.
ἄλλοθι δὲ κυτίσου μὲν ἦν τὸ χωρίον μεστόν.
74
Γαληνός ιατρός De antidotis libri ii Vol. 14, p. 23, li. 2
κατὰ τὸν Ἰσθμὸν μέλι ἀγαθὸν, καὶ καλεῖταί γε τοῦτο

Ἰσθμιακὸν ἰδίως ἀπὸ τοῦ χωρίου, καθάπερ καὶ Τούβρεον
καὶ αὐτὸ τὴν ἐπωνυμίαν ἔχον. ἔνδοξα μὲν οὖν ταῦτα.
γίνεται δὲ καὶ κατ' ἄλλα χωρία κάλλιστον μέλι, διὰ βραχύ-
τητα δ' ἅπαν δαπανώμενον ὑπὸ τῶν ἐγχωρίων, ὡς μὴ
περιττεύειν εἰς ἄλλην χώραν ἐξάγεσθαι, καὶ διὰ τοῦτ'
ἀγνοεῖσθαι. καὶ γὰρ οὖν ἐν τῇ παρ' ἡμῖν χώρᾳ τῇ
μεταξὺ Περγάμου τε καὶ τῆς ἐπὶ θαλάττῃ πόλεως Ἐλαίας
ἔστι τις λόφος θύμων μεστὸς, ἐν ᾧ κάλλιστον αἱ μέλιτται
συντιθέασι μέλι, δαπανώμενον αὐτόθι. κεῖται δὲ ὁ λόφος
οὗτος ἀπὸ Περγάμου πορευομένῳ εἰς Ἐλαίαν ἐν τοῖς ἀρι-
στεροῖς μέρεσιν, οὐ μὴν ἐγγὺς τῆς ὁδοῦ, καὶ κατὰ τὴν
ὑπερκειμένην δὲ τῆς ἡμετέρας χώρας Μυσίαν, ἣν ὀνομά-
ζουσι Βρῖττον, ἐθαύμασα θεασάμενος μέλι παραπλήσιον
ἀκριβῶς Ἀττικῷ, καίτοι τοῦ ἄλλου μέλιτος ἀκριβῶς ἐν
αὐτῷ φαυλοτάτου γενομένου. ἀλλὰ γὰρ κᾀκεῖ λόφος τις ἦν
οὐ μέγας, πετρώδης ὅλως, θύμων τε καὶ ὀριγάνων μεστός.
ἄλλοθι δὲ κυτίσου μὲν ἦν τὸ χωρίον μεστόν. ἐγεώργει δ'
ὁ δεσπότης αὐτοῦ μέλι γλυκύτατον, ὡς ὑπερβάλλειν ἐν τού-
τῳ τὸ Ἀττικὸν, οὐ μὴν δριμύ γε, καὶ διὰ τοῦτο ταχέως
μὲν ἀποστρέφον τοὺς χρησαμένους αὐτῷ, ταχέως δὲ ναυτίαν
Γαληνός ιατρός In Hippocratis de natura hominis librum

commentarii iii (0057: 085)“Galeni in Hippocratis de natura hominis
commentaria tria”, Ed. Mewaldt, J.Leipzig: Teubner, 1914; Corpus
medicorum Graecorum, vol. 5.9.1.Kühn Vol. 15, p. 105, li. 2
δέ, ἂν μὲν ἁπλοῦν ᾖ, σκοπεῖν τὴν δύναμιν αὐτοῦ. τίνα πρὸς τί πέφυ-
κεν εἰς τὸ δρᾶν ἔχον ἤ τίνα εἰς τὸ παθεῖν ὑπό του, ἐὰν δὲ πλείω
εἴδη ἔχῃ, ταῦτα ἀριθμησάμενον, ὅπερ ἐφ' ἑνός, τοῦτ' ἰδεῖν ἐφ' ἑκάστου.
τὸ τί ποιεῖν αὐτὸ πέφυκεν ἢ τὸ τί παθεῖν ὑπό του;”
ἀλλὰ ταῦτα Πλάτωνος οὑτωσὶ γράψαντος ἐπιδειξάτω τις ἡμῖν. ἐν
τίνι βιβλίῳ τοῦ Ἱπποκράτους ἑτέρῳ παρὰ τὸ Περὶ φύσεως ἀνθρώπου
τὴν μέθοδον ταύτην ἔστιν εὑρεῖν ἤ, εἴπερ οὐκ ἔχει, μηδένα ζητείτω Πλά-
τωνος ἀξιοπιστότερον μάρτυρα τοῦ γνήσιον εἶναι τὸ βιβλίον τοῦτο. τά τε
γὰρ ἄλλα καὶ τοῖς χρόνοις ἐγγυτάτω γέγονεν ὁ Πλάτων τοῖς Ἱππο- |
κράτους μαθηταῖς, ὧν εἴ τινος ἦν τὸ βιβλίον, ἐπεγέγραπτο ἂν τοῦ
γράψαντος αὐτὸ τοὔνομα. πρὶν γὰρ τοὺς ἐν Ἀλεξανδρείᾳ τε καὶ
75
Περγάμῳ
γενέσθαι βασιλεῖς ἐπὶ κτήσει παλαιῶν βιβλίων φιλοτιμηθέντας, οὐδέπω
ψευδῶς ἐπεγέγραπτο σύγγραμμα. λαμβάνειν δ' ἀρξαμένων μισθὸν τῶν
κομιζόντων αὐτοῖς συγγράμματα παλαιοῦ τινος ἀνδρὸς οὕτως ἤδη πολλὰ
ψευδῶς ἐπιγράφοντες ἐκόμιζον. ἀλλ' οὗτοι μὲν οἱ βασιλεῖς μετὰ τὸν
Ἀλεξάνδρου γεγόνασι θάνατον, ὁ δὲ Πλάτων ἀνωτέρω τῆς Ἀλεξάνδρου
βασιλείας ἐγεγράφει ταῦτα μηδέπω πεπανουργευμένων τῶν ἐπιγραφῶν,
ἀλλ' ἑκάστου βιβλίου τὸν ἴδιον γραφέα διὰ τοῦ προγράμματος δηλοῦν-
τος. Πλάτων μὲν οὖν ὁμολογεῖ κατὰ τὴν Ἱπποκράτους μέθοδον
ἐπισκοπεῖσθαι περὶ φύσεως ψυχῆς, ὡς ἐκεῖνος περὶ σώματος, ἀδύνατόν
τέ φησι καλῶς τοῦτο γενέσθαι πρὸ τοῦ γνῶναι τὴν φύσιν τοῦ παντός.
Γαληνός ιατρός In Hippocratis de victu acutorum commentaria iv

(0057: 087)“Galeni in Hippocratis de victu acutorum commentaria iv”,
Ed. Helmreich, G.Leipzig: Teubner, 1914; Corpus medicorum
Graecorum, vol. 5.9.1.Kühn Vol. 15, p. 645, li. 9
ρῷ ἐν ταύτῃσι τῇσι νού|σοισιν ἐς τάδε ἂν χρήσαιο· εἰ καρη-

βαρίη μὲν μὴ ἐνείη μηδὲ φρενῶν ἅψις μηδὲ τὸ πτύελον κω-
λύοιτο τῆς ἀνόδου μηδὲ τὸ οὖρον ἴσχοιτο, τὰ διαχωρήματα
δὲ πλαδαρώτερα καὶ ξυσματωδέστερα εἴη, ἐν δὴ τοῖσι τοιου-
τέοισι πρέποι ἂν μάλιστα μεταβάλλειν ἐκ τοῦ λευκοῦ καὶ
ὁκόσα τουτέοισιν ἐμφερέα.
Ὁ μὲν γλυκὺς οἶνος εὐθὺς καὶ μέλας ἐστίν, οὐ μὴν ὅ γε μέλας
εὐθέως ἅπας καὶ γλυκύς, ἀλλ' αὐστηροί τινες ἐξ αὐτῶν ὑπάρχουσιν,
οἷοι παρ' ἡμῖν ἐν Ἀσίᾳ πλησίον Περγάμου καὶ κατὰ Περπερίναν τε
καὶ Αἰγάς. ὁ δὲ κατὰ τὴν Κιλικίαν Ἀβάτης αὐστηρός τε ἅμα καὶ γλυκύς
ἐστιν ἐξ ἐναντίων ποιοτήτων συγκείμενος· διὸ καὶ μοχθηρὸς ὑπάρχει
μήτ' ἀναδιδόμενος μήθ' ὑπερχόμενος, ἀλλ' ἐπὶ πλέον τε παραμένων τῇ
ἄνω γαστρὶ καὶ πνευματῶν αὐτήν. ὅ γε μὴν ἄνευ τοῦ γλυκὺς εἶναι
μέλας οἶνος αὐστηρὸς εἰς τὰ κατὰ τὴν γαστέρα χρήσιμος, ὅταν ἤτοι
πλείω τοῦ προσήκοντος ὑπέρχηται κατ' αὐτὴν ἢ ξυσματώδη· τηνι-
καῦτα γὰρ ἐπιτήδειός ἐστιν, ὥσπερ γε καὶ ὁ λευκὸς οἶνος ὁ αὐστηρὸς
ὅσα | τ' ἄλλα φάρμακα στύφοντα.
πρὸς δὴ ταῦτά φησι καὶ τὸν κιρρὸν οἶνον ἁρμόττειν, οὐχ ἁπλῶς
ἅπαντα λέγων τὸν κιρρόν, ἀλλὰ τὸν αὐστηρὸν κιρρόν· ἐπ' ἀμφο
Γαληνός ιατρός In Hippocratis librum vi epidemiarum commentarii

vi (0057: 091)“Galeni in Hippocratis sextum librum epidemiarum
commentaria i–vi”, Ed. Wenkebach, E.Leipzig: Teubner, 1940; Corpus
medicorum Graecorum, vol. 5.10.2.2.Kühn Vol. 17b, p. 137, li. 7
76
χρησίμως τοῖς κάμνουσι συγχωροῦσιν οἱ ἄριστοι τῶν ἰατρῶν. ἡ χρεία

δὲ τῶν νῦν ἐφεξῆς ὑπ' αὐτοῦ γεγραμμένων εἰς τὴν εὐπείθειαν ἀνα-
φέρεται τῶν καμνόντων· οὓς γὰρ ἂν ἡδέως ὁρῶσι, τούτοις μᾶλλον
πείθονται. καὶ κατὰ τοῦτο μήτηρ καὶ πατὴρ ἔπεισαν τέκνον ἀνόρεκτον |
καὶ αὐτὸ βιάσασθαι προσενέγκασθαι σιτίον, οὐδενὸς ἄλλου πεῖσαι δυνη-
θέντος· οὕτω καὶ τέκνον ἔπεισε πατέρα καὶ μητέρα καὶ ἀδελφὸς
ἀδελφὸν καὶ φίλος φίλον. οὓς δ' ἂν ἀηδῶς ὁρῶσιν οἱ ἄνθρωποι, κἂν
τὰ συμφέροντα συμβουλεύωσιν, τούτοις ἀπειθοῦσιν. πρὸς τὴν τοι-
αύτην οὖν εὐπείθειαν αὐτὸς ὁ ἹπποΚράτης ἔλεγε καὶ τὰς προρρή-
σεις ὠφελεῖν ἡμᾶς καὶ ὅλως τὸ θαυμάζεσθαι τὸν ἰατρὸν ὑπὸ τοῦ
κάμνοντος. οὕτω γέ τοι καὶ παρ' ἡμῖν ἐν Περγάμῳ τοὺς θεραπευο-
μένους ὑπὸ τοῦ θεοῦ πειθομένους ὁρῶμεν αὐτῷ πεντεκαίδεκα πολλάκις
ἡμέραις προστάξαντι μηδ' ὅλως πιεῖν, οἳ τῶν ἰατρῶν μηδενὶ προστάτ-
τοντι πείθονται. μεγάλην γὰρ ἔχει ῥοπὴν εἰς τὸ πάντα ποιῆσαι τὰ
προσταττόμενα τὸ πεπεῖσθαι τὸν κάμνοντα βεβαίως ἀκολουθήσειν ὠφέ-
λειαν ἀξιόλογον αὐτῷ.
Γαληνός ιατρός In Hippocratis librum vi epidemiarum commentarii vi

Kühn Vol. 17b, p. 159, li. 6
ἀκριβῶς ὁποῖόν ἐστιν.

εἰ δ' ἀποσχίσαντες ἀπὸ τῆς τῶν προειρημένων συνεχείας τὴν ἄρτι
προκειμένην ῥῆσιν ἐπισκοποίμεθα, μεστὸς ἀποριῶν ὁ λόγος ἔσται. πρό-
τερον οὖν αὐτὸν ὡς συνημμένον ἐξηγησόμεθα, λέγοντες ὕδατος ἐν
αὐτῷ δηλοῦσθαι παρασκευὴν ἀβλαβῆ τοῖς μέλλουσι πίνειν ψυχρόν, ἣν |
κἀγὼ ποιοῦμαι πολλάκις, ὅταν μέλλω τινὶ διδόναι τῶν νοσούντων
ὕδωρ ψυχρόν, ἀπορῶν πηγῆς ἄμεμπτον ἐχούσης. ἐν Ῥώμῃ γὰρ ὥσπερ
ἄλλα πολλὰ πλεονεκτήματα ἐν τῇ πόλει πάρεστιν, οὕτω καὶ τὸ τῶν
πηγῶν κάλλος τε καὶ πλῆθος οὐδεμιᾶς οὔτε δυσῶδες οὔτε φαρμα-
κῶδες οὔτε θολερὸν οὔτ' ἀτέραμνον ἐχούσης ὕδωρ, ὥσπερ οὐδ' ἐν
Περγάμῳ παρ' ἡμῖν. κατ' ἄλλας δὲ πόλεις πολλὰς οὐκ ὀλίγα μο-
χθηρὰ τῶν ὑδάτων ἐστί. τά γε μὴν ἐκ τῶν Τιβουρτίνων ὀρῶν
ὕδατα διὰ τῶν λιθίνων ἀγωγῶν εἰς τὴν Ῥωμαίων πόλιν ἀγόμενα
τῆς μὲν ἄλλης ἀπήλλακται κακίας, ἀτέραμνα δέ πώς ἐστιν, ὡς μήτε
θερμαίνεσθαι ταχέως, ὥσπερ αἱ κατὰ τὴν πόλιν πηγαί, μήτε ψύχεσθαι
μήτε ἕψεσθαι διὰ ταχέων ἐν αὐτοῖς ὥσπερ ἐν πηγαίοις, ὅσαπερ ἂν
ἐμβάλλῃ τις ὄσπριά τε καὶ λάχανα καὶ κρέα. τούτων δ' ἄλλα κατ'
ἄλλας χώρας πολὺ μᾶλλόν ἐστιν ἀτέραμνα καὶ πρὸς αὐτῶν τῶν ἐπι-
χωρίων ὀνομαζόμενα σκληρὰ καὶ βαρέα διὰ τὸ πλήττεσθαί τε τὴν
γαστέρα καὶ μετὰ τὴν πόσιν αἰσθάνεσθαι βάρους τοὺς πλείονας (εἰώ-
θασι γὰρ ἀμέλει καὶ ἄλλα πολλὰ τῶν | ποιούντων αἰτίων ὁτιοῦν ἀπὸ
77
Γαληνός ιατρός In Hippocratis librum de fracturis commentarii iii

(0057: 100) “Claudii Galeni opera omnia, vol. 18.2”, Ed. Kühn, C.G.
Leipzig: Knobloch, 1830, Repr. 1965. Vol. 18b, p. 567, li. 17
τῇ τῆς ποιότητος διαδέσει ψύχων τε καὶ συνάγων αὐτὴν

ἀποκρούεται μὲν τοὺς ἤδη περιεχομένους χυμοὺς, ἀνα-
στέλλει δὲ τοὺς ἐπιῤῥέοντας. ὁ μὲν οὖν λόγος οὕτω μαρ-
τυρεῖ τῷ μέλανι καὶ αὐστηρῷ, τῇ πείρᾳ δ' εἰ βουληθείης
βασανίσαι τὴν δύναμιν αὐτοῦ κατὰ τῶν μεγίστων τε καὶ
χαλεπωτέρων τραυμάτων χρησάμενος εὑρήσεις ἀληθεύοντά
με. λέλεκται δὲ καὶ πρόσθεν ὡς ἀεὶ χρὴ τέγγεσθαι τὸ
ἕλκος ὑπ' αὐτοῦ. ξηρανθέντων γὰρ ἐπ' ὀλίγον καὶ θερμαν-
θέντων ὑποβεβλημένων ὀθονίων τῷ ἕλκει φλεγμονὴν ἀναγ-
καῖον ἀκολουθῆσαι, καὶ μάλιστα ἐν θέρει, καθ' ὃν καιρὸν
ἀεὶ παρ' ἡμῖν ἐν Περγάμῳ τῶν ἀρχιερέων τὰς καλουμένας
μονομαχίας ἐπιτελούντων τοὺς κάκιστα τρωθέντας ἐθερά-
πευσα, πτύγματα μὲν ὀθονίων ἐπιθεὶς τοῖς τραύμασιν οἴνῳ
τοιούτῳ βεβρεγμένα, κατ' αὐτῶν δ' ἔξωθεν σφόγγους κα-
θεὶς μαλθακοὺς, εἶτα δι' ὅλης σχεδὸν ἡμέρας τε καὶ νυκτὸς
ἐπιβρέχων. προϋποβάλλων δὲ τῷ τετρωμένῳ κώλῳ δέρμα
κοιλαῖον ἀτρέμα κατὰ τὴν ποδῶν χώραν, ὡς δι' αὐτοῦ φέ-
ρεσθαι τὸν ἐκ τῆς βροχῆς οἶνον. κενοῦσθαι δὲ καθάπερ
δι' ὀχετῶν δεχομένης αὐτοῦ τὴν ἐκροὴν λεκάνης κενῆς,
ὥστ' ἀναλαμβανόμενον αὖθις τὸν ἀθροιζόμενον οἶνον ἐν
αὐτῇ καταντλῆσαι δεύτερον. ἐπὶ γὰρ τοῖς ἄλλοις ἀγαθοῖς
Γαληνός ιατρός In Hippocratis librum de officina medici

commentarii iii Claudii Galeni opera omnia, vol. 18.2”, Ed. Kühn,
C.G.Leipzig: Knobloch, 1830, Repr. 1965. Vol. 18b, p. 630, li. 16
καὶ μέντοι καὶ δύναται ἡ ἄσκησις αὐτοῦ γίγνεσθαι, μάλιστα

μὲν ἐπὶ ξύλων ἐγγεγλυμμένων ἐς ἀνθρώπων ἰδέαν, εἰ δὲ μὴ,
κατά γε τὰ τῶν παιδίων σώματα. ταῦτα μὲν οὖν αὐτὸ τὸ
βιβλίον ἠνάγκασεν ἡμᾶς πρὸ τῶν κατὰ μέρος ἐξηγήσεων εἰ-
πεῖν. ἃ δὲ οὐκέτι τὸ βιβλίον, ἀλλ' οἱ μεταγράφοντες ἢ
ἑτοίμως εἰς ὅπερ ἂν αὐτοὶ βουληθῶσι διεδέξαντο τῶν πρες-
βυτέρων γραφὰς, ἤδη σοι δίειμι. τινὲς μὲν γὰρ καὶ πάνυ
παλαιῶν βιβλίων ἀνευρεῖν ἐσπούδασαν πρὸ τριακοσίων ἐτῶν
γεγγραμμένα, τὰ μὲν ἔχοντες ἐν τοῖς βιβλίοις, τὰ δὲ ἐν τοῖς
χάρτοις, τὰ δὲ ἐν διαφόροις φιλύραις, ὥσπερ τὰ παρ' ἡμῖν
ἐν Περγάμῳ. τάδ' οὖν πάντα παρὰ τοῖς πρώτοις ἐξηγη-
σαμένοις κατανοῆσαι προὐθέμην, ὅπως ἐκ τῶν πλείστων τε
78
καὶ ἀξιοπιστοτάτων εὕροιμεν τὰς γνησίας γραφάς. καί μοι

τὸ πρᾶγμα κρεῖττον τῆς ἐμῆς ἐλπίδος εὑρεθέν. συμφωνοῦντα
γὰρ ἅπαντα ὀλίγου δεῖν εὗρον ἀλλήλοις τά τε συγγράμματα
καὶ τὰ τῶν ἐξηγητῶν ὑπομνήματα, ὥστε θαυμάζειν συνε-
πῆλθέ μοι τὴν τόλμαν τῶν χθὲς καὶ πρώην τὰ ὑπομνήματα
γραψάντων ἢ πάντων τῶν Ἱπποκράτους βιβλίων ἰδίαν ἔκδο-
σιν πεποιημένων, ἐξ ὧν εἰσι καὶ οἱ περὶ Διοσκορίδην καὶ
Ἀρτεμίδωρον τὸν ἐπικληθέντα Καπίτωνα πολλὰ περὶ τὰς
ἀρχαίας γραφὰς καινοτομήσαντες. καί μοι μακρὸς ὁ λόγος
Γαληνός ιατρός De libris propriis liber (0057: 104)“Claudii Galeni

Pergameni scripta minora, vol. 2”, Ed. Marquardt, J., Müller, I.,
Helmreich, G.Leipzig: Teubner, 1891, Repr. 1967.Kühn Vol. 19, p. 16, li.
13
Τίνα μοι μετὰ τὴν ἐκ Ῥώμης ἐπάνοδον οἴκαδε παραγενομένῳ βιβλία

παρά τινων ἐδόθη τῶν ὑπ' ἐμοῦ γεγραμμένων.
Ἐπανῆλθον μὲν οὖν ἐκ Ῥώμης εἰς τὴν πατρίδα

πεπληρωμένων μοι τῶν ἐκ γενετῆς ἐτῶν ἑπτὰ καὶ
τριάκοντα, τρία δέ μοι βιβλία παρά τινων ἐδόθη
γεγραμμένα, πρὶν εἰς Σμύρναν ἐκ Περγάμου μετα-
βῆναι Πέλοπός τε τοῦ ἰατροῦ καὶ Ἀλβίνου τοῦ Πλα-
τωνικοῦ χάριν· ἦν δὲ τὸ μέν τι μήτρας ἀνατομή,
μικρὸν βιβλίδιον, τὸ δέ τι τῶν ἐν ὀφθαλμοῖς παθῶν
διάγνωσις, μικρὸν καὶ αὐτό, τρίτον δ' ἀξιόλογον τῷ
μεγέθει περὶ τῆς ἰατρικῆς ἐμπειρίας. ἐδόθη δὲ τὸ
μὲν πρῶτον εἰρημένον μαίᾳ τινί, τὸ δὲ δεύτερον
ὀφθαλμοὺς θεραπεύοντι νεανίσκῳ· τὸ δὲ τρίτον, ἡνίκα
Πέλοψ μετὰ Φιλίππου τοῦ ἐμπειρικοῦ διελέχθη δυοῖν
ἡμερῶν, τοῦ μὲν Πέλοπος, ὡς μὴ δυναμένης τῆς ἰατρι-
κῆς δι' ἐμπειρίας μόνης συστῆναι, τοῦ Φιλίππου δ'
Γαληνός ιατρός De libris propriis liber Kühn Vol. 19, p. 43, li. 6
ἔχειν περιέχονθ', ὅσα [κατὰ τὸ βιβλίον] ἀνήκουσιν

εἰς τὰς τῶν ἐν αὐτῷ ζητουμένων λύσεις , κοινω-
νεῖν ἐκέλευσα τῶν ὑπομνημάτων ἐκείνοις μόνοις τοῖς
79
ἀνεγνωκόσι παρὰ διδασκάλῳ τὸ βιβλίον ἢ πάντως γε

προεισηγμένοις δι' ἑτέρων ἐξηγητικῶν, ὁποῖα τά τ'
Ἀδρά‖στου καὶ Ἀσπασίου ἐστίν. ἔτι δὲ παῖς ὢν ἡνίκα
πρῶτον ὁ πατήρ μέ τινι τὴν λογικὴν θεωρίαν Χρυ-
σίππου τε καὶ τῶν ἐνδόξων Στωϊκῶν διδάξαντι παρέ-
δωκεν, ἐποιησάμην ἐμαυτῷ τῶν Χρυσίππου συλλογιστι-
κῶν βιβλίων ὑπομνήματα καὶ ταῦθ' ὕστερον ἐφάνησαν
ἔχοντές τινες ἐν Περγάμῳ μὲν καταλειφθέντα μετὰ
πολλῶν ὑπομνημάτων, ἃ μειράκιον ὢν ἐποιησάμην,
[ἐκ]δοθέντα δ' ὑπ' οἰκέτου τισὶ τῶν αἰτησάντων.
Ἃ δ' ἐγὼ μετὰ τὴν περὶ τῆς ἀποδείξεως πραγμα-
τείαν ἔγραψα πλατύτερον ἐξειργασμένα τῶν ἐν ἐκείνοις
συντόμως εἰρημένων, ταῦτ' ἐστί· περὶ τῶν ἀναγκαίων
εἰς τὰς ἀποδείξεις ἕν· περὶ τῶν παραλειπομένων προ-
τάσεων ἐν τῇ λέξει τῶν ἀποδείξεων ἕν· περὶ τῶν ἰσο-
δυναμουσῶν προτάσεων ἕν· περὶ τῶν κατὰ τὸ διότι
ἀποδείξεων ἕν· περὶ τοῦ τῶν συλλογισμῶν ἀριθμοῦ
ἕν· περὶ παραδείγματος δύο· περὶ ἐπαγωγῆς ἕν·
Πλάτων. Phaedrus (0059: 012)“Platonis opera, vol. 2”, Ed. Burnet, J.

Oxford: Clarendon Press, 1901, Repr. 1967.Stephanus p. 243, se. b, li. 1
μηδὲ ἀληθὲς σεμνύνεσθαι ὡς τὶ ὄντε, εἰ ἄρα ἀνθρωπίσκους

τινὰς ἐξαπατήσαντε εὐδοκιμήσετον ἐν αὐτοῖς. ἐμοὶ μὲν οὖν,
ὦ φίλε, καθήρασθαι ἀνάγκη· ἔστιν δὲ τοῖς ἁμαρτάνουσι περὶ
μυθολογίαν καθαρμὸς ἀρχαῖος, ὃν Ὅμηρος μὲν οὐκ ᾔσθετο,
Στησίχορος δέ. τῶν γὰρ ὀμμάτων στερηθεὶς διὰ τὴν Ἑλένης
κακηγορίαν οὐκ ἠγνόησεν ὥσπερ Ὅμηρος, ἀλλ' ἅτε μουσικὸς
ὢν ἔγνω τὴν αἰτίαν, καὶ ποιεῖ εὐθὺς –
Οὐκ ἔστ' ἔτυμος λόγος οὗτος,

οὐδ' ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις,
οὐδ' ἵκεο Πέργαμα Τροίας·
καὶ ποιήσας δὴ πᾶσαν τὴν καλουμένην Παλινῳδίαν παρα-

χρῆμα ἀνέβλεψεν. ἐγὼ οὖν σοφώτερος ἐκείνων γενήσομαι
κατ' αὐτό γε τοῦτο· πρὶν γάρ τι παθεῖν διὰ τὴν τοῦ Ἔρωτος
κακηγορίαν πειράσομαι αὐτῷ ἀποδοῦναι τὴν παλινῳδίαν,
γυμνῇ τῇ κεφαλῇ καὶ οὐχ ὥσπερ τότε ὑπ' αἰσχύνης
ἐγκεκαλυμμένος.
{ΦΑΙ.} Τουτωνί, ὦ Σώκρατες, οὐκ ἔστιν ἅττ' ἂν ἐμοὶ εἶπες
80
ἡδίω.
{ΣΩ.} Καὶ γάρ, ὠγαθὲ Φαῖδρε, ἐννοεῖς ὡς ἀναιδῶς εἴρησθον
Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1–20) (0060: 001)

“Diodori bibliotheca historica, 5 vols., 3rd edn.”, Ed. Vogel, F., Fischer,
K.T. (post I. Bekker & L. Dindorf)Leipzig: Teubner, 1:1888; 2:1890;
3:1893; 4–5:1906, Repr. 1964.Book 20, Ch. 20, se. 1, li. 4
καὶ Λυσίμαχον πόλεις, ἀξιῶν συμφρονεῖν ἑαυτῷ καὶ

κωλύειν Ἀντίγονον ἰσχυρὸν γίνεσθαι. ὁ δ' Ἀντίγονος
τῶν υἱῶν Φίλιππον μὲν τὸν νεώτερον ἐξέπεμψεν ἐφ'
Ἑλλήσποντον, διαπολεμήσοντα Φοίνικι καὶ τοῖς ἀφ-
εστηκόσι, Δημήτριον δ' ἐπὶ Κιλικίαν, ὃς ἐνεργὸν ποιη-
σάμενος τὴν στρατείαν ἐνίκησε τοὺς τοῦ Πτολεμαίου
στρατηγοὺς καὶ τὰς πόλεις ἀνεκτήσατο.
Ἅμα δὲ τούτοις πραττομένοις Πολυπέρχων περὶ
Πελοπόννησον διατρίβων καὶ Κασάνδρῳ μὲν ἐγκαλῶν,
τῆς δὲ Μακεδόνων ἡγεμονίας πάλαι ὀρεγόμενος ἐκ
Περγάμου μετεπέμψατο τὸν ἐκ Βαρσίνης Ἡρακλέα, ὃς
ἦν Ἀλεξάνδρου μὲν υἱός, τρεφόμενος δὲ ἐν Περγάμῳ,
τὴν δ' ἡλικίαν περὶ ἑπτακαίδεκα ἔτη γεγονώς. ὁ δ'
οὖν Πολυπέρχων διαπέμπων πολλαχοῦ πρὸς τοὺς ἰδιο-
ξένους καὶ τοὺς ἀλλοτρίως διακειμένους πρὸς Κάσαν-
δρον ἠξίου κατάγειν τὸ μειράκιον ἐπὶ τὴν πατρῴαν
βασιλείαν. ἔγραψε δὲ καὶ πρὸς τὸ κοινὸν τῶν Αἰτω-
λῶν, ἀξιῶν δίοδόν τε δοῦναι καὶ συστρατεύειν, ἐπαγ-
γελλόμενος πολλαπλασίους χάριτας ἀποδώσειν, ἐὰν
συγκατάγωσι τὸ μειράκιον ἐπὶ τὴν πατρῴαν βασιλείαν.
τῶν δὲ πραγμάτων αὐτῷ κατὰ νοῦν γενομένων,
Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20)

Book 20, Ch. 20, se. 1, li. 5
κωλύειν Ἀντίγονον ἰσχυρὸν γίνεσθαι. ὁ δ' Ἀντίγονος

τῶν υἱῶν Φίλιππον μὲν τὸν νεώτερον ἐξέπεμψεν ἐφ'
Ἑλλήσποντον, διαπολεμήσοντα Φοίνικι καὶ τοῖς ἀφ-
εστηκόσι, Δημήτριον δ' ἐπὶ Κιλικίαν, ὃς ἐνεργὸν ποιη-
σάμενος τὴν στρατείαν ἐνίκησε τοὺς τοῦ Πτολεμαίου
στρατηγοὺς καὶ τὰς πόλεις ἀνεκτήσατο.
81
Ἅμα δὲ τούτοις πραττομένοις Πολυπέρχων περὶ

Πελοπόννησον διατρίβων καὶ Κασάνδρῳ μὲν ἐγκαλῶν,
τῆς δὲ Μακεδόνων ἡγεμονίας πάλαι ὀρεγόμενος ἐκ
Περγάμου μετεπέμψατο τὸν ἐκ Βαρσίνης Ἡρακλέα, ὃς
ἦν Ἀλεξάνδρου μὲν υἱός, τρεφόμενος δὲ ἐν Περγάμῳ,
τὴν δ' ἡλικίαν περὶ ἑπτακαίδεκα ἔτη γεγονώς. ὁ δ'
οὖν Πολυπέρχων διαπέμπων πολλαχοῦ πρὸς τοὺς ἰδιο-
ξένους καὶ τοὺς ἀλλοτρίως διακειμένους πρὸς Κάσανδρον ἠξίου κατάγειν
τὸ μειράκιον ἐπὶ τὴν πατρῴαν
βασιλείαν. ἔγραψε δὲ καὶ πρὸς τὸ κοινὸν τῶν Αἰτω-
λῶν, ἀξιῶν δίοδόν τε δοῦναι καὶ συστρατεύειν, ἐπαγ-
γελλόμενος πολλαπλασίους χάριτας ἀποδώσειν, ἐὰν
συγκατάγωσι τὸ μειράκιον ἐπὶ τὴν πατρῴαν βασιλείαν.
τῶν δὲ πραγμάτων αὐτῷ κατὰ νοῦν γενομένων, προ-
θύμως θ' ὑπακουόντων τῶν Αἰτωλῶν καὶ πολλῶν
Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 21–40)

“Diodorus of Sicily, vols. 11–12”, Ed. Walton, F.R.Cambridge, Mass.:
Harvard University Press, 11:1957; 12:1967, Repr. 11:1968.
Book 28, Ch. 5, se. 1, li. 3
παρὰ τοῦ δαιμονίου τιμωρίας τυγχάνοντας. ὥσπερ
γὰρ τοῖς ἐν δημοκρατίᾳ πολιτευομένοις ὁ νόμος,
οὕτω τοῖς ἐν ἐξουσίαις ὁ θεὸς βραβευτὴς γίνεται
τῶν πραττομένων, καὶ τοῖς μὲν τὴν ἀρετὴν μετα-
διώξασιν οἰκεῖα τῆς ἀρετῆς ἔπαθλα ἐπιτίθησι, τοῖς
δὲ τὴν πλεονεξίαν ἤ τινα ἄλλην κακίαν ἐπανελο-
μένοις οὐκ εἰς μακρὰν τὴν προσήκουσαν ἐφίστησι
τιμωρίαν. (Const. Exc. 4, p. 360.)
Ὅτι Φίλιππος ὁ τῶν Μακεδόνων βασιλεὺς
σπανίζων τροφῆς οὐ διέλιπε τὴν ὑπ' Ἄτταλον
χώραν λεηλατῶν μέχρι τῆς τῶν Περγαμηνῶν
πόλεως. κατέσκαψε δὲ καὶ τὰ περὶ τὸ Πέργαμον
ἱερά, τό τε Νικηφόριον πολυτελῶς κατεσκευασμέ-
νον καὶ τἄλλα γλυφὰς ἔχοντα θαυμαζομένας εἰς
τέλος παρῴνησε. δι' ὀργῆς γὰρ ἔχων τὸν Ἄττα-
λον, ἐπεὶ τοῦτον οὐ κατέλαβε περὶ τούτους τοὺς
τόπους, τὸν θυμὸν εἰς ταῦτα κατετίθετο.
(Const. Exc. 2(1), pp. 270 – 271.)
Ὅτι Μάρκος Αἰμίλιος ἀποπλεύσας εἰς Ἄβυ-
δον πρὸς Φίλιππον τὰ δεδογμένα τῇ συγκλήτῳ
περὶ τῶν συμμάχων ἀπήγγειλεν αὐτῷ.
82

Book 28, Ch. 5, se. 1, li. 4
γὰρ τοῖς ἐν δημοκρατίᾳ πολιτευομένοις ὁ νόμος,

οὕτω τοῖς ἐν ἐξουσίαις ὁ θεὸς βραβευτὴς γίνεται
τῶν πραττομένων, καὶ τοῖς μὲν τὴν ἀρετὴν μετα-
διώξασιν οἰκεῖα τῆς ἀρετῆς ἔπαθλα ἐπιτίθησι, τοῖς
δὲ τὴν πλεονεξίαν ἤ τινα ἄλλην κακίαν ἐπανελο-
μένοις οὐκ εἰς μακρὰν τὴν προσήκουσαν ἐφίστησι
τιμωρίαν. (Const. Exc. 4, p. 360.)
Ὅτι Φίλιππος ὁ τῶν Μακεδόνων βασιλεὺς
σπανίζων τροφῆς οὐ διέλιπε τὴν ὑπ' Ἄτταλον
χώραν λεηλατῶν μέχρι τῆς τῶν Περγαμηνῶν
πόλεως. κατέσκαψε δὲ καὶ τὰ περὶ τὸ Πέργαμον
ἱερά, τό τε Νικηφόριον πολυτελῶς κατεσκευασμέ-
νον καὶ τἄλλα γλυφὰς ἔχοντα θαυμαζομένας εἰς
τέλος παρῴνησε. δι' ὀργῆς γὰρ ἔχων τὸν Ἄττα-
λον, ἐπεὶ τοῦτον οὐ κατέλαβε περὶ τούτους τοὺς
τόπους, τὸν θυμὸν εἰς ταῦτα κατετίθετο.
(Const. Exc. 2(1), pp. 270 – 271.)
Ὅτι Μάρκος Αἰμίλιος ἀποπλεύσας εἰς Ἄβυ-
δον πρὸς Φίλιππον τὰ δεδογμένα τῇ συγκλήτῳ
περὶ τῶν συμμάχων ἀπήγγειλεν αὐτῷ. ὁ δὲ
ἔφησεν, ἐὰν μὲν ἐμμένωσι ταῖς ὁμολογίαις

Book 29, Ch. 34, se. 2, li. 2
περὶ μὲν τῶν ἄλλων ἀπολύσειν αὐτὸν τῶν ἐγκλη-

μάτων, περὶ δὲ τῆς Ἀβρουπόλιδος τοῦ Θρᾳκὸς ἐκ
τῆς βασιλείας ἐκβολῆς ἐκέλευσε διορθώσασθαι τὸν
Περσέα τὸ γεγονός.
Ὅτι τοῦ Ἁρπάλου τοῦ Περσέως πρεσβευτοῦ
σιωπήσαντος, ἡ σύγκλητος τὸν Εὐμένη ἐλεφαντίνῳ
τιμήσασα δίφρῳ καὶ τῆς ἄλλης ἀποδοχῆς ἀξιώσασα
φιλοφρόνως, ἐξαπέστειλεν εἰς τὴν Ἀσίαν.
(Const. Exc. 1, p. 401.)
Ὅτι μετὰ τὴν ἐπιβουλὴν τὴν κατὰ Εὐμένους
εἰς τὸ Πέργαμον διαδοθείσης φήμης ὅτι τετελεύτη-
κεν Εὐμένης, Ἄτταλος ἐπεπλάκη τῇ βασιλίσσῃ
83
προχειρότερον. οὐ μὴν Εὐμένης γε προσεποιήθη

μετὰ ταῦτ' ἀνακάμψας, ἀλλὰ φιλοφρόνως ἀσπα-
σάμενος τὸν ἀδελφὸν διέμεινεν ἐν τῇ πρὸς αὐτὸν
εὐνοίᾳ. (Const. Exc. 2(1), p. 276.)

Book 31, Ch. 32a, se. 1, li. 10
έδωκαν. (Const. Exc. 2(1), p. 289.)

Ὅτι Εὐμένης ὁ βασιλεὺς ἐπὶ τῇ κατὰ τὸν
Ἀριαράθην ἐκπτώσει βαρυνόμενος, καὶ διὰ τῆς
ἰδίας ἀφορμῆς σπεύδων ἀμύνασθαι τὸν Δημήτριον,
μετεπέμψατο μειρακίσκον τινὰ τὴν ὡραιότητα τῆς
ὄψεως καὶ τὴν ἡλικίαν ὁμοίαν ἔχοντα καθ' ὑπερ-
βολὴν Ἀντιόχῳ τῷ πρότερον βεβασιλευκότι τῆς
Συρίας. διέτριβε δ' οὗτος ἐν Σμύρνῃ διαβεβαιού-
μενος ἑαυτὸν Ἀντιόχου τοῦ βασιλέως υἱὸν εἶναι,
καὶ παρὰ πολλοῖς πιστευόμενος διὰ τὴν ὁμοιότητα.
ὡς δὲ παρεγένετο εἰς Πέργαμον, ἐκόσμησεν αὐτὸν
διαδήματι καὶ τῇ λοιπῇ προσηκούσῃ βασιλέως
περικοπῇ, καὶ πρός τινα τῶν Κιλίκων ἔπεμψεν
ὄνομα Ζηνοφάνην. οὗτος δὲ ἔκ τινος αἰτίας
προσκόψας μὲν τῷ Δημητρίῳ, συνεπιληφθεὶς δὲ
ἔν τισι στενοχωρουμένοις καιροῖς ὑπ' Εὐμένους τοῦ
τότε βασιλέως, κατὰ λόγον πρὸς ὃν μὲν ἀλλοτρίως
διέκειτο, πρὸς ὃν δὲ φιλανθρώπως. εἰς δὲ χωρίον
τῆς Κιλικίας δεξάμενος τὸν μειρακίσκον διεδίδου
λόγους εἰς τὴν Συρίαν ὡς μέλλοντος ἐπὶ τὴν πα-
τρῴαν ἀρχὴν κατιέναι τοῦ μειρακίσκου σὺν ἰδίῳ

Book 31, Ch. 32b, se. 1, li. 7
ἐπιβολῶν δραστικόν. διόπερ οἰκεῖοι τῆς μετα-

βολῆς ὄντες μετέωροι ταῖς προσδοκωμέναις ἐλπίσιν
ἦσαν, ὡς αὐτίκα μάλα μεταπεσουμένης τῆς ἐξου-
σίας εἰς ἕτερον ἐπιεικέστερον βασιλέα.
Ὅτι οἱ Ὀροφέρνου πρεσβευταὶ ἀπὸ Ῥώμης
ἀνερχόμενοι καὶ κατὰ τὸν πλοῦν ἐπιβουλεύσαντες
Ἀριαράθῃ περὶ Κόρκυραν αὐτοὶ προανῃρέθησαν
ὑπὸ Ἀριαράθου. ὁμοίως δὲ καὶ περὶ Κόρινθον
84
ἐπιβουλὴν κατ' αὐτοῦ συστησαμένων τῶν τοῦ

Ὀροφέρνου, καὶ ταύτην παραδόξως διεκφυγὼν
διεσώθη πρὸς τὸν Ἄτταλον εἰς τὸ Πέργαμον.
(Const. Exc. 3, p. 201.)
Ὅτι ὁ πρεσβύτερος Πτολεμαῖος ταχὺ διὰ
τὸ μέγεθος τῆς στρατιᾶς συγκλείσας τὸν ἀδελφὸν
εἰς πολιορκίαν καὶ πεῖραν πάσης ἀπορίας λαβεῖν
ἀναγκάσας ἐπανελέσθαι μὲν αὐτὸν οὐκ ἐτόλμησεν,
ἅμα μὲν διὰ τὴν χρηστότητα καὶ διὰ τὸ τῆς φύσεως
συγγενές, ἅμα δὲ καὶ διὰ τὸν ἀπὸ Ῥωμαίων φόβον.
συνεχώρησε δὲ αὐτῷ τὴν ἀσφάλειαν, καὶ συνθήκας
ἐποιήσατο καθ' ἃς ἔδει Κυρήνην ἔχοντα τὸν νεώ-
τερον εὐδοκεῖν καὶ σίτου πλῆθος τακτὸν λαμβάνειν

Book 32, Ch. 15, se. 5, li. 5
αὐτοῖς συμβουλευόμενοι τί χρὴ πρᾶξαι. οἱ δὲ

ἐγγελάσαντες ἐκέλευον ἀφεῖναι τὸν ἄνθρωπον
πλανᾶσθαι. ὁ δὲ λαβὼν τὴν ἄφεσιν ἐφιλοτιμήθη
τὴν τοῦ δράματος συντέλειαν πρὸς τέλος ἀγαγεῖν.
ἀεὶ δὲ λαμπρότερον εἰς τὴν βασιλικὴν εὐγένειαν
διατιθέμενος ἐξηπάτησεν πολλούς, καὶ αὐτοὺς
Μακεδόνας. ἔχων δὲ συνεργὸν Νικόλαόν τινα
ψάλτην, Μακεδόνα τὸ γένος, ἐπύθετο παρ' αὐτοῦ
παλλακίδα γεγενημένην Περσέως τοῦ βασιλέως
ὄνομα Καλλίππαν συνοικεῖν Ἀθηναίῳ τῷ Περγα-
μηνῷ. πρὸς ταύτην οὖν διελθὼν καὶ τραγῳδήσας
τὴν ἑαυτοῦ πρὸς Περσέα συγγένειαν εὐπόρησε παρ'
αὐτῆς ἐφόδια καὶ στολὴν βασιλικὴν καὶ διάδημα
καὶ δύο παῖδας πρὸς τὰς χρείας εὐθέτους· ἤκουσε
δ' αὐτῆς ὅτι καὶ Τήρης ὁ βασιλεὺς τῶν Θρᾳκῶν
ἔχει γυναῖκα Φιλίππου τοῦ βεβασιλευκότος θυγα-
τέρα. ἀπὸ δὲ τούτων τῶν ἀφορμῶν μετεωρισθεὶς
προῆγεν εἰς Θρᾴκην. ἐν παρόδῳ δὲ καταντήσας
εἰς Βυζάντιον ἐτιμήθη· καὶ ταύτης τῆς ἀφροσύνης
ἔδωκαν δίκας τοῖς Ῥωμαίοις οἱ Βυζάντιοι.
πλειόνων δὲ πρὸς αὐτὸν συρρεόντων, ἧκεν εἰς

Book 33, Ch. 11, se. 1, li. 6
85
ἡ διαβεβοημένη δόξα κατὰ τοὺς ἡρωικοὺς χρόνους·

τόν τε γὰρ Δία παρ' αὐτοῖς τεθράφθαι μυθολογοῦσί
τινες καὶ Μίνω τὸν θαλαττοκρατήσαντα Κνώσιον
ὄντα παιδευθῆναι ὑπὸ Διὸς καὶ πολὺ τῶν ἄλλων
ἀρετῇ διενεγκεῖν. (Const. Exc. 2(1), p. 297.)
Ὅτι κατὰ τὸν μῦθον τὸν λεγόμενον περὶ Ἀγα-
μέμνονος, ὡς ἔθετο ἀρὰν κατὰ τῶν ἀπολειφθέντων
εἰς Κρήτην στρατιωτῶν, παλαιὰ διαμένει παρὰ τοῖς
Κρησὶ παροιμία δι' ἑνὸς στίχου μηνύουσα τὴν νῦν
γενηθεῖσαν περιπέτειαν,
Αἰαῖ, Περγάμιοι παρά τοι κακὸν ἡγήσαντο.
(Const. Exc. 4, p. 383.)
Ὅτι κατὰ τὴν Αἴγυπτον τὸν Πτολεμαῖον διὰ
τὴν πρὸς τοὺς ἀρχομένους ὠμότητα καὶ παρανομίαν
οὐ μετρίως ἐμίσει τὸ πλῆθος. παράλληλος γὰρ ὁ
τούτου τρόπος πρὸς τὸν τοῦ Φιλομήτορος θεωρού-
μενος οὐδὲ σύγκρισιν ἐπεδέχετο διὰ τὰς παρ' ἀμ-
φοτέροις ὑπερβολάς, τοῦ μὲν ἐπιεικείας, τοῦ δὲ
ὠμότητος καὶ μιαιφονίας. διὸ τὰ πλήθη καὶ πρὸς
μεταβολὴν οἰκείως ἔχοντα τὸν τῆς ἀποστάσεως
ἐκαραδόκει καιρόν.
Λιβάνιος Macrobii (0062: 011)“Lucian, vol. 1”, Ed. Harmon,

A.M.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1913, Repr. 1961.
Se. 12, li. 8
δὲ καὶ Ἀντίπατρος ὁ Ἰολάου μέγιστον δυνηθεὶς

καὶ ἐπιτροπεύσας πολλοὺς Μακεδόνων βασιλέας
ὑπὲρ τὰ ὀγδοήκοντα οὗτος ἔτη ζήσας ἐτελεύτα τὸν
βίον. Πτολεμαῖος δὲ ὁ Λάγου ὁ τῶν καθ'
αὑτὸν εὐδαιμονέστατος βασιλέων Αἰγύπτου μὲν
ἐβασίλευσεν, τέσσαρα δὲ καὶ ὀγδοήκοντα βιώσας
ἔτη ζῶν παρέδωκεν τὴν ἀρχὴν πρὸ δύο ἐτοῖν τῆς
τελευτῆς Πτολεμαίῳ τῷ υἱῷ, Φιλαδέλφῳ δὲ
ἐπίκλησιν, ὅστις διεδέξατο τὴν πατρῴαν βασιλείαν
ἀδελφῶν. ... Φιλέταιρος δὲ πρῶτος μὲν ἐκτήσατο
τὴν περὶ Πέργαμον ἀρχὴν καὶ κατέσχεν εὐνοῦχος
ὤν, κατέστρεψε δὲ τὸν βίον ὀγδοήκοντα ἐτῶν
γενόμενος. Ἄτταλος δὲ ὁ ἐπικληθεὶς Φιλάδελφος,
τῶν Περγαμηνῶν καὶ οὗτος βασιλεύων, πρὸς ὃν
86
καὶ Σκιπίων Ῥωμαίων στρατηγὸς ἀφίκετο, δύο

καὶ ὀγδοήκοντα ἐτῶν ἐξέλιπε τὸν βίον. Μιθρι-
δάτης δὲ ὁ Πόντου βασιλεὺς ὁ προσαγορευθεὶς
Κτίστης Ἀντίγονον τὸν μονόφθαλμον φεύγων ἐπὶ
Πόντου ἐτελεύτησεν βιώσας ἔτη τέσσαρα καὶ
ὀγδοήκοντα, ὥσπερ Ἱερώνυμος ἱστορεῖ καὶ ἄλλοι
συγγραφεῖς. Ἀριαράθης δὲ ὁ Καππαδοκῶν
Λιβάνιος Macrobii Se. 12, li. 11
βίον. Πτολεμαῖος δὲ ὁ Λάγου ὁ τῶν καθ'

αὑτὸν εὐδαιμονέστατος βασιλέων Αἰγύπτου μὲν
ἐβασίλευσεν, τέσσαρα δὲ καὶ ὀγδοήκοντα βιώσας
ἔτη ζῶν παρέδωκεν τὴν ἀρχὴν πρὸ δύο ἐτοῖν τῆς
τελευτῆς Πτολεμαίῳ τῷ υἱῷ, Φιλαδέλφῳ δὲ
ἐπίκλησιν, ὅστις διεδέξατο τὴν πατρῴαν βασιλείαν
ἀδελφῶν. ... Φιλέταιρος δὲ πρῶτος μὲν ἐκτήσατο
τὴν περὶ Πέργαμον ἀρχὴν καὶ κατέσχεν εὐνοῦχος
ὤν, κατέστρεψε δὲ τὸν βίον ὀγδοήκοντα ἐτῶν
γενόμενος. Ἄτταλος δὲ ὁ ἐπικληθεὶς Φιλάδελφος,
τῶν Περγαμηνῶν καὶ οὗτος βασιλεύων, πρὸς ὃν
καὶ Σκιπίων Ῥωμαίων στρατηγὸς ἀφίκετο, δύο
καὶ ὀγδοήκοντα ἐτῶν ἐξέλιπε τὸν βίον. Μιθρι-
δάτης δὲ ὁ Πόντου βασιλεὺς ὁ προσαγορευθεὶς
Κτίστης Ἀντίγονον τὸν μονόφθαλμον φεύγων ἐπὶ
Πόντου ἐτελεύτησεν βιώσας ἔτη τέσσαρα καὶ
ὀγδοήκοντα, ὥσπερ Ἱερώνυμος ἱστορεῖ καὶ ἄλλοι
συγγραφεῖς. Ἀριαράθης δὲ ὁ Καππαδοκῶν
βασιλεὺς δύο μὲν καὶ ὀγδοήκοντα ἔζησεν ἔτη,
ὡς Ἱερώνυμος ἱστορεῖ· ἐδυνήθη δὲ ἴσως καὶ ἐπὶ
πλέον διαγενέσθαι, ἀλλ' ἐν τῇ πρὸς Περδίκκαν
Λιβάνιος Macrobii Se. 23, li. 15
σεσιν εἰπεῖν, διὰ τὸ μηδέποτε συμπεριενεχθῆναι

ταῖς ἄλλων εὐωχίαις. ἸσοΚράτης ἓξ καὶ ἐνενή-
κοντα ἔτη γεγονὼς τὸν πανηγυρικὸν ἔγραφε λόγον,
περὶ ἔτη δὲ ἑνὸς ἀποδέοντα ἑκατὸν γεγονὼς ὡς
ᾔσθετο Ἀθηναίους ὑπὸ Φιλίππου ἐν τῇ περὶ
Χαιρώνειαν μάχῃ νενικημένους, ποτνιώμενος τὸν
87
Εὐριπίδειον στίχον προηνέγκατο εἰς ἑαυτὸν ἀνα-

φέρων,
Σιδώνιόν ποτ' ἄστυ Κάδμος ἐκλιπών·
καὶ ἐπειπὼν ὡς δουλεύσει ἡ Ἑλλάς, ἐξέλιπε τὸν
βίον. Ἀπολλόδωρος δὲ ὁ Περγαμηνὸς ῥήτωρ, θεοῦ
Καίσαρος Σεβαστοῦ διδάσκαλος γενόμενος καὶ
σὺν Ἀθηνοδώρῳ τῷ Ταρσεῖ φιλοσόφῳ παιδεύσας
αὐτόν, ἔζησεν ταὐτὰ τῷ Ἀθηνοδώρῳ ἔτη ὀγδοή-
κοντα δύο. Ποτάμων δὲ οὐκ ἄδοξος ῥήτωρ ἔτη
ἐνενήκοντα.
Σοφοκλῆς ὁ τραγῳδοποιὸς ῥᾶγα σταφυλῆς
καταπιὼν ἀπεπνίγη πέντε καὶ ἐνενήκοντα ζήσας
ἔτη. οὗτος ὑπὸ Ἰοφῶντος τοῦ υἱέος ἐπὶ τέλει
τοῦ βίου παρανοίας κρινόμενος ἀνέγνω τοῖς δικας-
ταῖς Οἰδίπουν τὸν ἐπὶ Κολωνῷ, ἐπιδεικνύμενος διὰ
Λιβάνιος Icaromenippus (0062: 021)“Lucian, vol. 2”, Ed. Harmon,

A.M.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1915, Repr. 1960.
Se. 24, li. 25
θεῶν;” “Παίζεις ἔχων,” ἔφη· “τὸ δὲ φιλόκαινον

αὐτῶν ἀκριβῶς οἶδα, κἂν μὴ λέγῃς. ἦν γάρ ποτε
χρόνος, ὅτε καὶ μάντις ἐδόκουν αὐτοῖς καὶ ἰατρὸς
καὶ πάντα ὅλως ἦν ἐγώ,
μεσταὶ δὲ Διὸς πᾶσαι μὲν ἀγυιαί,
πᾶσαι δ' ἀνθρώπων ἀγοραί·
καὶ ἡ Δωδώνη τότε καὶ ἡ Πῖσα λαμπραὶ καὶ
περίβλεπτοι πᾶσιν ἦσαν, ὑπὸ δὲ τοῦ καπνοῦ
τῶν θυσιῶν οὐδὲ ἀναβλέπειν μοι δυνατόν· ἐξ οὗ
δὲ ἐν Δελφοῖς μὲν Ἀπόλλων τὸ μαντεῖον κατεστήσατο, ἐν Περγάμῳ δὲ
τὸ ἰατρεῖον ὁ Ἀσκληπιὸς καὶ τὸ Βενδίδειον ἐγένετο ἐν Θρᾴκῃ καὶ τὸ
Ἀνουβίδειον ἐν Αἰγύπτῳ καὶ τὸ Ἀρτεμίσιον
ἐν Ἐφέσῳ, ἐπὶ ταῦτα μὲν ἅπαντες θέουσι καὶ
πανηγύρεις ἀνάγουσι καὶ ἑκατόμβας παριστᾶσι
καὶ χρυσᾶς πλίνθους ἀνατιθέασιν ἐμὲ δὲ παρη-
βηκότα ἱκανῶς τετιμηκέναι νομίζουσιν, ἂν διὰ
πέντε ὅλων ἐτῶν θύσωσιν ἐν Ὀλυμπίᾳ. τοιγαροῦν
ψυχροτέρους ἄν μου τοὺς βωμοὺς ἴδοις τῶν Πλάτω-
νος νόμων ἢ τῶν Χρυσίππου συλλογισμῶν.”
Λιβάνιος Philopseudes sive incredulus (0062: 031)“Lucian, vol. 3”, Ed.

88
Harmon, A.M.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1921, Repr.

1969.Se. 38, li. 15
ἀδύτων ἀκούεται ἢ παρθένος ἔμμετρα φθεγγο-

μένη προθεσπίζει τὰ μέλλοντα; ἢ δηλαδὴ καὶ
τοῖς τοιούτοις ἀπιστήσεις; ἐγὼ δὲ ὅτι μὲν καὶ
δακτύλιόν τινα ἱερὸν ἔχω Ἀπόλλωνος τοῦ Πυ-
θίου εἰκόνα ἐκτυποῦντα τὴν σφραγῖδα καὶ οὗτος
ὁ Ἀπόλλων φθέγγεται πρὸς ἐμέ, οὐ λέγω, μή σοι
ἄπιστα δόξω περὶ ἐμαυτοῦ μεγαλαυχεῖσθαι· ἃ δὲ
Ἀμφιλόχου τε ἤκουσα ἐν Μαλλῷ, τοῦ ἥρωος
ὕπαρ διαλεχθέντος μοι καὶ συμβουλεύσαντος
περὶ τῶν ἐμῶν, καὶ ἃ εἶδον αὐτός, ἐθέλω ὑμῖν
εἰπεῖν, εἶτα ἑξῆς ἃ ἐν Περγάμῳ εἶδον καὶ ἃ
ἤκουσα ἐν Πατάροις.
“Ὁπότε γὰρ ἐξ Αἰγύπτου ἐπανῄειν οἴκαδε
ἀκούων τὸ ἐν Μαλλῷ τοῦτο μαντεῖον ἐπιφανέ-
στατόν τε καὶ ἀληθέστατον εἶναι καὶ χρᾶν
ἐναργῶς πρὸς ἔπος ἀποκρινόμενον οἷς ἂν ἐγ-
γράψας τις εἰς τὸ γραμματεῖον παραδῷ τῷ
προφήτῃ, καλῶς ἔχειν ἡγησάμην ἐν παράπλῳ
πειραθῆναι τοῦ χρηστηρίου καί τι περὶ τῶν
μελλόντων συμβουλεύσασθαι τῷ θεῷ – ”
Λιβάνιος De mercede conductis potentium familiaribus (0062: 033)

“Lucian, vol. 3”, Ed. Harmon, A.M.
Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1921, Repr. 1969.
Se. 11, li. 16
σιλεὺς τῶν Ἀχαιῶν,” ὅτι “Χίλιαι νῆες ἦσαν

αὐτοῖς,” λέγεις. τοῦτο οἱ μὲν χρηστοὶ αἰδῶ ἐκά-
λεσαν, οἱ δὲ τολμηροὶ δειλίαν, οἱ δὲ κακοήθεις
ἀπαιδευσίαν. σὺ δ' οὖν ἐπισφαλεστάτης πειρα-
θεὶς τῆς πρώτης φιλοφροσύνης ἀπῆλθες κατα-
δικάσας σεαυτοῦ πολλὴν τὴν ἀπόγνωσιν.
Ἐπειδὰν δὲ πολλὰς μὲν ἀΰπνους νύκτας ἰαύσῃς
ἤματα δ' αἱματόεντα διαγάγῃς, οὐ μὰ Δία τῆς Ἑλένης ἕνεκα οὐδὲ τῶν
Πριάμου Περγάμων, ἀλλὰ τῶν ἐλπιζομένων πέντε
ὀβολῶν, τύχῃς δὲ καὶ τραγικοῦ τινος θεοῦ συνι-
στάντος, ἐξέτασις τοὐντεῦθεν εἰ οἶσθα τὰ μαθή-
ματα. καὶ τῷ μὲν πλουσίῳ ἡ διατριβὴ οὐκ
ἀηδὴς ἐπαινουμένῳ καὶ εὐδαιμονιζομένῳ, σοὶ δὲ ὁ
89
ὑπὲρ τῆς ψυχῆς ἀγὼν καὶ ὑπὲρ ἅπαντος τοῦ βίου

τότε προκεῖσθαι δοκεῖ· ὑπεισέρχεται γὰρ εἰκότως
τὸ μηδ' ὑπ' ἄλλου ἂν καταδεχθῆναι πρὸς τοῦ
προτέρου ἀποβληθέντα καὶ δόξαντα εἶναι ἀδό-
κιμον. ἀνάγκη τοίνυν εἰς μυρία διαιρεθῆναι τότε,
τοῖς μὲν ἀντεξεταζομένοις φθονοῦντα, –
Σκύλαξ περιηγητής (0065: 001)“Geographi Graeci minores, vol. 1”, Ed.

Müller, K.Paris: Didot, 1855, Repr. 1965.Se. 47, li. 18
πλοῦς ἡμέρας καὶ νυκτός. Ἔστι δὲ ἡ Κρήτη μακρὰ

στάδια βφʹ, στενὴ δὲ, καὶ τέταται ἀπὸ ἡλίου δυσμῶν
πρὸς ἡλίου ἀνατολάς. Οἰκοῦσι δὲ ἐν Κρήτῃ Ἕλληνες,
οἱ μὲν ἄποικοι Λακεδαιμονίων, οἱ δὲ Ἀργείων, οἱ δὲ
Ἀθηναίων, οἱ δὲ ἀπὸ τῆς Ἑλλάδος τῆς ἄλλης ὁπόθεν
ἔτυχεν. Εἰσὶ δέ τινες αὐτῶν καὶ αὐτόχθονες. Πόλεις
πολλαὶ ἐν Κρήτῃ. ⟦ΚΡΗΤΗΣ ΘΕΣΙΣ.⟧ ὡς ἀκρωτη-
ρίῳ ἐστὶ πρώτη πόλις πρὸς ἥλιον δυόμενον ἡ προειρη-
μένη Φαλασάρνα καὶ λιμὴν κλειστός· Πολυρρηνία,
καὶ διήκει ἀπὸ βορέου πρὸς νότον· Δικτυνναῖον Ἀρτέ-
μιδος ἱερὸν πρὸς βορέαν ἄνεμον, τῆς χώρας Περγαμίας·
πρὸς νότον δὲ Ὑρτακίνα· Κυδωνία καὶ λιμὴν κλειστὸς
πρὸς βορέαν· ἐν μεσογείᾳ δὲ Ἔλυρος πόλις· πρὸς νό-
τον δὲ Λίσσα πόλις καὶ λιμὴν παρὰ Κριοῦ μέτωπον·
πρὸς βορέαν δὲ ἄνεμον ἡ Ἀπτεραία χώρα· εἶτα ἡ Λαμ-
παία, καὶ διήκει αὕτη ἀμφοτέρωθεν, καὶ ποταμὸς
Μεσάπιος ἐν αὐτῇ ἐστί· μετὰ δὲ Ὀσμίδαν Ἐλεύ-
θερναι πρὸς βορέαν· πρὸς νότον δὲ Σύβριτα· καὶ
λιμήν· πρὸς νότον Φαιστός· πρὸς βορέαν Ὀαξὸς καὶ
Κνωσσός· πρὸς δὲ νότον Γόρτυνα, Ῥαῦκος· ἐν μεσογείᾳ
δὲ Λύκτος, καὶ διήκει αὕτη ἀμφοτέρωθεν· πρὸς βορέαν
Pseudo-Scymnus Geogr., Ad Nicomedem regem, vv. 1–980 (sub titulo

Orbis descriptio) (0068: 001)“Geographi Graeci minores, vol. 1”, Ed.
Müller, K.Paris: Didot, 1855, Repr. 1965.Li. 16
σοί τε διὰ ταύτης ἐντυχεῖν ἐσπούδασα

καὶ διαλεγῆναι βραχέα, τό τε συνηγμένον
90
εὐπεριγράφως ὠφέλιμον ἀναδοῦναι τόδε

σύνταγμα, κοινὴν πᾶσι τὴν εὐχρηστίαν
διὰ σὲ παρέξων τοῖς θέλουσι φιλομαθεῖν.
Βουλόμενος οὖν σοι πρῶτον ἐκθέσθαι σαφῶς
τὸν ἀπολογισμὸν τῆς ὅλης συντάξεως,
αἰτῶ δοθῆναι τῇ προεκθέσει λόγον
μὴ πολύν· ἐμοὶ γὰρ κρίνεται λακωνικῶς
περὶ μεγάλων ἐλάχιστα πραγμάτων λέγειν.
Ἔστι δ' ἃ γράφω τοιαῦτα. Τοῖς ἐν Περγάμῳ
βασιλεῦσιν, ὧν ἡ δόξα καὶ τεθνηκότων
παρὰ πᾶσιν ἡμῖν ζῶσα διὰ παντὸς μένει,
τῶν Ἀττικῶν τις γνησίων τὲ φιλολόγων,
γεγονὼς ἀκουστὴς Διογένους τοῦ Στωϊκοῦ,
συνεσχολακὼς δὲ πολὺν Ἀριστάρχῳ χρόνον,
συνετάξατ' ἀπὸ τῆς Τρωϊκῆς ἁλώσεως
χρονογραφίαν στοιχοῦσαν ἄχρι τοῦ νῦν βίου.
Ἔτη δὲ τετταράκοντα πρὸς τοῖς χιλίοις
ὡρισμένως ἐξέθετο, καταριθμούμενος
πόλεων ἁλώσεις, ἐκτοπισμοὺς στρατοπέδων,
Διονύσιος Αλικαρνασσέας Antiquitates Romanae (0081:

001)“Dionysii Halicarnasei antiquitatum Romanarum quae supersunt, 4
vols.”, Ed. Jacoby, K.Leipzig: Teubner, 1:1885; 2:1888; 3:1891; 4:1905,
Repr. 1967.Book 1, Ch. 46, se. 1, li. 11
Ἰλίου κρατηθέντος ὑπ' Ἀχαιῶν, εἴτε

τοῦ δουρείου ἵππου τῇ ἀπάτῃ, ὡς Ὁμήρῳ πεποίηται,
εἴτε τῇ προδοσίᾳ τῶν Ἀντηνοριδῶν εἴτε ἄλλως πως,
τὸ μὲν ἄλλο πλῆθος ἐν τῇ πόλει Τρωικόν τε καὶ συμ-
μαχικὸν ἐν ταῖς εὐναῖς ἔτι καταλαμβανόμενον ἐφο-
νεύετο (νυκτὸς γὰρ δὴ τὸ δεινὸν ἀφυλάκτοις αὐτοῖς
ἐπιστῆναι ἔοικεν), Αἰνείας δὲ καὶ οἱ σὺν αὐτῷ παρ-
όντες Ἰλιεῦσιν ἐπίκουροι Τρῶες ἐκ Δαρδάνου τε
πόλεως καὶ Ὀφρυνίου τῶν τε ἄλλων ὅσοι τῆς κάτω
πόλεως ἁλισκομένης ἔφθασαν αἴσθησιν τοῦ δεινοῦ
λαβεῖν, ἐπὶ τὰ καρτερὰ τοῦ Περγάμου συμφυγόντες
τὴν ἀκρόπολιν ἰδίῳ τείχει φρουρουμένην καταλαμ-
βάνονται, ἐν ᾗ καὶ ἱερὰ τὰ πατρῷα τοῖς Τρωσὶν ἦν
καὶ χρημάτων ὁ πολὺς πλοῦτος, οἷα εἰκὸς ἐν ἐχυρῷ,
καὶ τοῦ στρατιωτικοῦ τὸ κράτιστον· ἔνθα ὑπομένον-
τες ἀπεκρούοντο τοὺς πειρωμένους ἐπιβαίνειν τῆς
ἄκρας καὶ τὸ διαπῖπτον ὑπὸ τῆς ἁλώσεως πλῆθος
91
ἐμπειρίᾳ στενωπῶν ὑποθέοντες ἀνελάμβανον· καὶ

ἐγένετο τοῦ καταληφθέντος πλεῖον τὸ διαφυγόν. τὴν
μὲν δὴ αὐτίκα ὁρμὴν τῶν πολεμίων, ἣν εἶχον ὅλην
διαχρήσασθαι τὴν πόλιν, καὶ τὸ μὴ πᾶν ἐξ ἐφόδου
Διονύσιος Αλικαρνασσέας De Dinarcho (0081: 009)“Dionysii

Halicarnasei quae exstant, vol. 5”, Ed. Usener, H., Radermacher, L.
Leipzig: Teubner, 1899, Repr. 1965.Se. 1, li. 16
καὶ τὸν Αἰσχίνη καὶ τὸν Ὑπερείδην ἡμεῖς κρίνομεν,

ὁρῶν δὲ καὶ τοῦτον τὸν ἄνδρα παρὰ πολλοῖς ἠξιω-
μένον ὀνόματος ἐπὶ δεινότητι λόγων καὶ ἀπολελοιπότα
δημοσίους τε καὶ ἰδίους λόγους οὔτε ὀλίγους οὔτ' εὐ-
καταφρονήτους, ἡγησάμην δεῖν μὴ παραλιπεῖν αὐτόν,
ἀλλὰ καὶ περὶ τοῦ βίου καὶ τοῦ χαρακτῆρος αὐτοῦ
διελθεῖν καὶ διορίσαι τούς τε γνησίους καὶ ψευδεῖς
λόγους πάντων ἢ τῶν γε πλείστων ἀναγκαιότερον οἶμαι
τοῖς μὴ ἐκ περιζώματος ἀσκοῦσι ῥητορικήν. ἅμα δὲ
ὁρῶν οὐδὲν ἀκριβὲς οὔτε Καλλίμαχον οὔτε τοὺς ἐκ
Περγάμου γραμματικοὺς περὶ αὐτοῦ γράψαντας, ἀλλὰ
παρὰ τὸ μηδὲν ἐξετάσαι περὶ αὐτοῦ τῶν ἀκριβεστέρων
ἡμαρτηκότας, ὡς μὴ μόνον ἐψεῦσθαι πολλὰ ἀλλὰ καὶ
λόγους τοὺς οὐδὲν μὲν αὐτῷ προσήκοντας ὡς Δεινάρ-
χου τούτῳ προστίθεσθαι, τοὺς δ' ὑπ' αὐτοῦ γραφέν-
τας ἑτέρων εἶναι λέγειν· ἀλλὰ Δημήτριος ὁ Μάγνης,
ὃς ἔδοξε γενέσθαι πολυἵστωρ, ἐν τῇ περὶ τῶν ὁμωνύ-
μων πραγματείᾳ λέγων καὶ περὶ τούτου τοῦ ἀνδρὸς
καὶ ὑπόληψιν παρασχών, ὡς περὶ αὐτοῦ λέξων τι ἀκρι-
βές, διεψεύσθη τῆς δόξης. οὐθὲν δὲ κωλύει καὶ τὰς
λέξεις παραθέσθαι τοῦ ἀνδρός. ἔστι δὲ τὰ ὑπ' αὐτοῦ
Διονύσιος Αλικαρνασσέας De Dinarcho Se. 11, li. 99
χρῆσθαι. Ὑπὲρ τοῦ μὴ ἐκδοῦναι Ἅρπαλον Ἀλεξάνδρῳ

’οὐκ ἄξιον ἄρα θαυμάζειν.’ οὐδ' οὗτος ὁ λόγος ἐμ-
φαίνει τὸν Δεινάρχου χαρακτῆρα. εἰ γὰρ κἂν μηδὲν
ἄλλο, τό γ' οὖν ἠλίθιον καὶ σοφιστικὸν εὕροι τις ἂν
ἐν αὐτῷ πολύ, τὸ πλεῖστον ἀπέχον τῶν Δεινάρχου
χαρακτήρων. Δηλιακός· ‘Ἀπόλλωνος καὶ Ῥοιοῦς τῆς
Σταφύλου.’ οὗτος οὐ τοῦ ῥήτορος ἀλλ' ἑτέρου τινὸς
92
συγγραφέως ἐστί. δηλοῖ δ' ἐκ τοῦ τρόπου καὶ τοῦ

χαρακτῆρος ἀρχαϊκὸς ὢν καὶ περιτρέχων τὴν τοπικὴν
Δήλου καὶ Λέρου ἱστορίαν. Κατὰ Δημοσθένους παρα-
νόμων· ‘εἰώθατε, ὦ ἄνδρες.’ οὗτος ἐν τοῖς Περγαμηνοῖς πίναξι φέρεται
ὡς Καλλικράτους. ἐγὼ δ', εἰ μὲν
ἐκείνου ἐστίν, οὐκ οἶδα (οὐδὲ γὰρ ἐνέτυχον τῶν Καλλι-
κράτους οὐδενί), ὅτι δὲ πάμπολυ τῶν Δεινάρχου λό-
γων ἀφέστηκεν, εὐτελής τε ὢν καὶ κενὸς καὶ οὐκ ἀπέ-
χων ἰδιωτικῆς φλυαρίας, πείθομαι.
Apollonius Dyscolus Gramm., De constructione (0082: 004)

“Grammatici Graeci, vol. 2.2”, Ed. Uhlig, G.Leipzig: Teubner, 1910,
Repr. 1965.Part 2, Vol. 2, p. 265, li. 1
παρὸν πρόσωπον καὶ τὰ ἀπόντα. ἀπὸ δὴ τούτων ἐθνικὴ παραγωγὴ

γινομένη τῇ ἐπικρατείᾳ τῶν ἐγκειμένων ἑνικῶν κατὰ τὸ πρῶτον καὶ
δεύτερον ἓν καὶ τὸ αὐτὸ ἔθνος παραστήσει. τό γε μὴν τρίτον ἐκ
πλειόνων τρίτων νοούμενον οὐ ποιήσεται ἐθνικὴν παραγωγήν· δηλώσει
γὰρ οὐχ ἓν ἔθνος, ἀλλὰ πάντα τὰ δυνάμενα ἐμπεριλαμβάνεσθαι κατὰ
τὸ τρίτον πληθυντικόν. οὐ γάρ, ὡς ἔφαμεν, ἓν ἐξ ἑνικῆς ἐπικρατείας
τρίτον ἐστίν, ἵν' οὕτως καὶ ἡ ἐθνικὴ παραγωγὴ μία νοηθῇ ὡς ἐπὶ τοῦ
ἡμεδαπός.
170. Ἄλλως τε ἐγχωρούντων τῶν ἐθνικῶν ὀνομάτων κατὰ τὸ
τρίτον παραλαμβάνεσθαι τὰ τοῦ ἐπιμερισμοῦ τῶν ἐθνικῶν γίνεται, ὅτε
φαμὲν Περγαμηνός, Ἐδεσσηνός, Ἀλεξανδρεύς. ὅπερ οὐκ ἐνεχώρει
ἐπὶ πρώτου καὶ δευτέρου, λέγω τὰ ὀνόματα παραλαμβάνεσθαι. εἰ γοῦν
Ἀθηναῖος ἀφορῶν εἰς Ἀθηναῖον εἴποι ὅδε Ἀθηναίων πολίτης ἐστίν,
ἑαυτὸν ἀποστήσει τοῦ ἔθνους, καθὸ οὐ συνείληπται τοῖς Ἀθηναίοις·
συλλαμβανόμενος δὲ ἐν πρώτῳ γενήσεται προσώπῳ, καθότι αὐτὸς ἀπο-
φαίνεται. καὶ εἰ τὸ ἐν πρώτῳ προσώπῳ παραλαμβανόμενον ὄνομα μὲν
οὐ δύναται εἶναι, ἀντωνυμία δέ, σαφὲς ὅτι ἀντονομάσει ἑαυτόν. καὶ
εἰ τὸ πρῶτον ἐπικρατεῖ τῶν διαφόρων προσώπων, οὐκ ἄλλο τι ἐγγενή-
σεται ἢ τὸ ἡμεδαπός, ὅπερ τὴν ἀνάλυσιν ἕξει εἰς τὸ ἡμῶν πολίτης,
καθότι καὶ τὸ Κρονίδης εἰς τὸ τοῦ Κρόνου υἱός, καὶ τὰ τούτοις ὅμοια.
ὁ αὐτὸς λόγος καὶ ἐπὶ τοῦ δευτέρου προσώπου. ἐπὶ γὰρ τρίτου
Αισχύλος Prometheus vinctus (0085: 003)“Aeschyli tragoediae, 2nd

edn.”, Ed. Murray, G.Oxford: Clarendon Press, 1955, Repr. 1960.
Li. 956
πορόντα τιμάς, τὸν πυρὸς κλέπτην λέγω·

πατὴρ ἄνωγέ σ' οὕστινας κομπεῖς γάμους
93
αὐδᾶν, πρὸς ὧν ἐκεῖνος ἐκπίπτει κράτους·

καὶ ταῦτα μέντοι μηδὲν αἰνικτηρίως,
ἀλλ' αὔθ' ἕκαστα φράζε· μηδέ μοι διπλᾶς
ὁδούς, Προμηθεῦ, προσβάλῃς· ὁρᾷς δ' ὅτι
Ζεὺς τοῖς τοιούτοις οὐχὶ μαλθακίζεται.
{Πρ.} σεμνόστομός γε καὶ φρονήματος πλέως
ὁ μῦθός ἐστιν, ὡς θεῶν ὑπηρέτου.
νέον νέοι κρατεῖτε καὶ δοκεῖτε δὴ
ναίειν ἀπενθῆ πέργαμ'· οὐκ ἐκ τῶνδ' ἐγὼ
δισσοὺς τυράννους ἐκπεσόντας ᾐσθόμην;
τρίτον δὲ τὸν νῦν κοιρανοῦντ' ἐπόψομαι
αἴσχιστα καὶ τάχιστα. μή τί σοι δοκῶ
ταρβεῖν ὑποπτήσσειν τε τοὺς νέους θεούς;
πολλοῦ γε καὶ τοῦ παντὸς ἐλλείπω. σὺ δὲ
κέλευθον ἥνπερ ἦλθες ἐγκόνει πάλιν·
πεύσῃ γὰρ οὐδὲν ὧν ἀνιστορεῖς ἐμέ.
{Ερ.} τοιοῖσδε μέντοι καὶ πρὶν αὐθαδίσμασιν
ἐς τάσδε σαυτὸν πημονὰς καθώρμισας.
{Πρ.} τῆς σῆς λατρείας τὴν ἐμὴν δυσπραξίαν,
Αριστοτέλης. Mirabilium auscultationes (0086: 027)“Aristotelis opera,

vol. 2”, Ed. Bekker, I.Berlin: Reimer, 1831, Repr. 1960.Bekker p. 834a,
li. 23
... ταύτης πάντα τὰ φύλλα ταῖς λοιπαῖς ἐλαίαις ἐναντία

πέφυκεν· ἔξω γὰρ ἀλλ' οὐκ ἐντὸς ἔχει τὰ χλωρά. ἀφίησί
τε τοὺς πτόρθους ὥσπερ ἡ μύρτος εἰς τοὺς στεφάνους συμ-
μέτρως. ἀπὸ ταύτης φυτὸν λαβὼν ὁ Ἡρακλῆς ἐφύτευσεν
Ὀλυμπίασιν, ἀφ' ἧς οἱ στέφανοι τοῖς ἀθληταῖς δίδονται.
ἔστι δὲ αὕτη παρὰ τὸν Ἰλισσὸν ποταμόν, σταδίους ἑξήκον-
τα τοῦ ποταμοῦ ἀπέχουσα· περιῳκοδόμηται δέ, καὶ ζη-
μία μεγάλη τῷ θιγόντι αὐτῆς ἐστίν. ἀπὸ ταύτης δὲ τὸ
φυτὸν λαβόντες ἐφύτευσαν Ἠλεῖοι ἐν Ὀλυμπίᾳ, καὶ τοὺς
στεφάνους ἀπ' αὐτῆς ἔδωκαν.
Ἐν τοῖς περὶ Λυδίαν μετάλλοις τοῖς περὶ Πέργαμον,
ἃ δὴ καὶ Κροῖσος εἰργάσατο, πολέμου τινὸς γενομένου
κατέφυγον οἱ ἐργαζόμενοι ἐπ' αὐτά, τοῦ δὲ στομίου ἐποικο-
δομηθέντος ἀπεπνίγησαν· καὶ ὕστερον χρόνῳ πολλῷ τῶν
μετάλλων ἀνακαθαρθέντων εὑρέθη οἷς ἐχρῶντο ἀγγείοις
πρὸς τὰς ὑπὸ χεῖρα χρείας ἀπολελιθωμένα, οἷον ἀμφορεῖς
καὶ τὰ τοιουτότροπα. ταῦτα δὴ πεπληρωμένα οὗ τινὸς ἔτυ-
χον ὑγροῦ ἐλελίθωτο, καὶ προσέτι τὰ ὀστᾶ τῶν ἀνθρώπων.
94
Ἐν τῇ Ἀσκανίᾳ λίμνῃ οὕτω νιτρῶδές ἐστι τὸ ὕδωρ ὥστε

τὰ ἱμάτια οὐδενὸς ἑτέρου ῥύμματος προσδεῖσθαι· κἂν
πλείω χρόνον ἐν τῷ ὕδατι ἐάσῃ τις, διαπίπτει. περὶ τὴν
Αριστοτέλης. Fr.a varia (0086: 051)“Aristotelis qui ferebantur librorum

fr.a”, Ed. Rose, V.Leipzig: Teubner, 1886, Repr. 1967.
Category 8, treatise title 44, fr. 437, li. 22
χρήματα, ἔτι μὴν καὶ τὴν δημοσίαν σφραγῖδα. ἐπειδὰν δὲ

οἱ πρυτάνεις συναγάγωσι τὴν βουλὴν ἢ τὸν δῆμον, ὁ ἐπι-
στάτης κληροῖ προέδρους ἐννέα, ἀπὸ φυλῆς ἑκάστης ἕνα
πλὴν τῆς πρυτανευούσης. καὶ πάλιν ἐκ τῶν ἐννέα τούτων
ἐπιστάτην ἕνα κληροῖ καὶ τὸ πρᾶγμα παραδίδωσιν, αὐτὸς δὲ
εἰσάγει τὴν δίκην καὶ ἐπιμελεῖται κατὰ νόμον πάντα γενέ-
σθαι καὶ μηδὲν παραλειφθῆναι πρὸς τὸ διδαχθῆναι τοὺς
δικαστάς.
Eustath. in Odyss. ρ, 455 (p. 1827 Rom.): προσενθυ-
μητέον δὲ καὶ Τηλέφου τοῦ ὡς ἱστορεῖται Περγαμηνοῦ, ὅτι
κατὰ τὴν ἐκείνου παράδοσιν νομική τις ἦν λέξις ἢ τεχνικὴ
ἐν τοῖς μεθ' Ὅμηρον ὁ ἐπιστάτης· γίνεται γάρ φησιν Ἀθή-
νησιν ἐκ τῶν πρυτάνεων εἷς ὃς ἐπιστατεῖ νύκτα καὶ ἡμέραν
μίαν, καὶ πλείω χρόνον οὐκ ἔξεστιν οὐδὲ δὶς τὸν αὐτὸν
γενέσθαι, τάς τε κλεῖς τῶν ἱερῶν ἐν οἷς τὰ χρήματά εἰσι
φυλάττει καὶ τὰ γράμματα τῆς πόλεως καὶ τὴν δημοσίαν
σφραγῖδα. κληροῖ δὲ καὶ προέδρους ἐξ ἑκάστης φυλῆς ἕνα
πλὴν τῆς πρυτανευούσης καὶ πάλιν ἐκ τούτων ἐπιστάτην ἕνα.
Harpocr. s. πρόεδροι ἐκληροῦντο τῶν πρυτάνεων καθ'
ἑκάστην πρυτανείαν εἷς ἐξ ἑκάστης φυλῆς πλὴν τῆς πρυτα
Αριστοτέλης. Fr.a varia Category 8, treatise title 50, fr. 640, li. 141
Ἐπὶ δὲ τῶν Τρώων·
45. ἐπὶ Λαομέδοντος.

ἐνθάδε Περγαμίδαν κεύθει χθὼν Λαομέδοντα
ἵππων ὠκυπόδων εἵνεκ' ἀποφθίμενον.
95
46. ἐπὶ Ἕκτορος κειμένου ἐν Θήβαις.

Ἕκτορι τόνδε μέγαν Βοιώτιοι ἄνδρες ἔτευξαν
τύμβον ὑπὲρ γαίης, σῆμ' ἐπιγιγνομένοις.
47. ἐπὶ Πυραίχμου ἐν Τροίᾳ.
ἐλθὼν ἐξ Ἀμυδῶνος ἀπ' Ἀξίου ὧδε Πυραίχμης
ὠκύμορος πάντων νόσφι φίλων ἔθανεν.
48. ἐπὶ Ὀρφέως κειμένου ἐν Κικονίᾳ.
Θρήικα χρυσολύραν Οἰάγρου παῖδα θανόντα
Ὀρφέα ἐν χώρῳ τῷδε θέσαν Κίκονες.
Αίλιος Ηρωδιανός Καθολική προσωδία (0087: 001)“Grammatici

Graeci, vol. 3.1”, Ed. Lentz, A.Leipzig: Teubner, 1867, Repr. 1965.Part+
Vol. 3,1, p. 171, li. 5
εἴη, προπαροξύνεται, Πύραμος ποταμὸς ἐν Μαλλῷ τῆς Κιλικίας,

Σήσαμος, Τεύταμος, Ἴαμος Σκυθίας ἔθνος ὡς Ἀλέξανδρος ἐν τῷ
περὶ Εὐξείνου πόντου. εἰ δὲ μή, ὀξύνεται, οὐλαμός, χηραμός ἡ
κατάδυσις. τούτῳ οὖν τῷ λόγῳ καὶ τὸ φωριαμός τὸ κιβώτιον, εἴτε
παρὰ τὸ τοὺς φῶρας ἀπείργειν ἢ ἀπὸ τοῦ τὰ φάρη φυλάσσειν παρῆ-
κται, ἔσται κατ' ὀξεῖαν τάσιν. ἔστι γὰρ φωραμός καὶ πλεονασμῷ τοῦ
ι φωριαμός. εἰσὶ καὶ Φωριαμοί τόπος Ἤλιδος μεταξὺ Παρθενίου
τοῦ ποταμοῦ καὶ Ἀρκαδίας ἐπιτήδειος εἰς ἐνέδραν ἐν στενῷ κείμενος.
Τὰ διὰ τοῦ αμος, εἰ ἄρχεται ἀπὸ δύο συμφώνων, κύρια ὄντα ἢ
ἐπίθετα προπαροξύνεται, ἄρταμος ὁ μάγειρος, ὄρχαμος, παρὰ τὴν
ἀρχὴν ἄρχαμος καὶ ὄρχαμος. Πέργαμος πόλις Ἀσίας, ἐμπέραμος,
Ἴμβραμος. οὕτως Ἑρμῆν λέγουσιν οἱ Κᾶρες, Τύρταμος. τὸ μέντοι
σχινδαλαμός ὁ σχισμός ὀξύνεται προσηγορικὸν ὄν.
Τὰ εἰς μος ὑπερδισύλλαβα παραληγόμενα τῷ ε προπαροξύνεται,
Τήλεμος, Ἔχεμος, πόλεμος, ἄνεμος. Ἰάλεμος, ἤρεμος, κοά-
λεμος, Φάλεμος, ἄργεμος, ἄνθεμος. τὸ δὲ θελεμός ἀπὸ τοῦ
θελημός ὀξύνεται.
Τὰ εἰς μος ἁπλᾶ τῷ η παραληγόμενα σπάνια ὄντα προπαροξύνε-
ται, ἔρημος Ἀττικῶς, ἐρῆμος δὲ παρὰ τῷ ποιητῇ «ὡς ἴδε χῶρον
ἐρῆμον» (Κ 520), Κέημος ὄνομα νήσου· ἔτι καὶ τὰ σύνθετα Εὔδη-
μος, εὔφημος, εὔσημος, ἄσημος, ἐπίσημος, βλάσφημος, πάν
Αίλιος Ηρωδιανός Καθολική προσωδία Part+ Vol. 3,1, p. 181, li. 20
Ἀραβίας, περὶ οὗ Γλαῦκος ἐν δευτέρῳ. Δαχαρηνός ἔθνος Ἀραβίας.

96
Εὐαληνός ἔθνος Ἀραβίας, περὶ οὗ φησι Γλαῦκος ἐν δευτέρῳ περὶ

Ἀραβίας. Ἰβηνός ὁ καὶ Ἰβαῖος ἔθνος Κελτικῆς. Ἰβηνοὶ δ' εἰσὶ καὶ
Λιβύης, οἳ καὶ Ἰαονῖται λέγονται. Σαμηνός νομάδων Ἀραβίων ἔθνος.
Σαλμηνός ἔθνος νομαδικόν, ὡς Γλαῦκός φησιν ἐν ... Ἀραβικῆς ἀρ-
χαιολογίας. Σακχηνός ἔθνος Ἀράβιον. Σκυθηνός ἔθνος οὐ πόρρω
τῶν Μακρώνων, ὡς Ξενοφῶν ἐν ἀναβάσεως τετάρτῳ (7, 18). Χαβα-
ρηνός ἔθνος. Εὔδοξος πρώτῳ γῆς περιόδου «ὀνομάζονται γὰρ καὶ
Χαβαρηνοὶ οἱ περὶ Χαλύβων οἰκοῦντες, οἳ τῶν ξενικῶν γυναικῶν, ὧν
ἴσως γένωνται κύριοι, τοὺς τίτθους ὠμοὺς ἐσθίουσι, τὰ δὲ παιδία κατ-
ευωχοῦσι». Ἐδεσσηνός, Σαρακηνός, Δαμασκηνός, Περγαμηνός,
Λαμψακηνός. Ἀλπηνοί κώμη πλησίον Θερμοπυλῶν. Ἡρόδοτος.
ἔστι καὶ μητρόπολις Λοκρῶν. τὸ ἐθνικὸν ὁμοίως. Καμαρηνοί νῆσοι
Ἀραβίων. Ἑκαταῖος ἐν περιηγήσει· καὶ οἱ κατοικοῦντες ὁμοίως. Ταβη-
νός Ἀργεῖος, ἀφ' οὗ κατ' ἐνίους Τάβαι πόλις Λυδίας, καὶ ἔθνος κατὰ
τὴν ἔρημον Καρμανίας οἰκοῦντες. Γαληνός κύριον, Ἀκεσηνός πο-
ταμός, Εὐηνός ποταμὸς Αἰτωλίας, ὃς καὶ Λυκόρμας καλεῖται, Σιλη-
νός, ποτηνός, ὠγηνός, ἀμενηνός, γαλαθηνός, πετηνός,
ἀκμηνός, Ἰσμηνός ποταμὸς Βοιωτίας. τὸ δὲ πανσέληνος σύνθετον
ὥσπερ καὶ τὸ προσέληνος – ὁ Ἀρκάς. Ἵππυς δὲ ὁ Ῥηγῖνος λέγε-
ται πρῶτος καλέσαι προσελήνους τοὺς Ἀρκάδας – καὶ τὸ δύστηνος,
Αίλιος Ηρωδιανός Καθολική προσωδία Part+ Vol. 3,1, p. 282, li. 31
τοῦ δυναστεύοντος. Ἀναία πόλις Καρίας «ἀντικρὺ Σάμοιο» κέκληται

ἀπὸ Ἀναίας Ἀμαζόνος ἐκεῖ ταφείσης, ὡς Ἔφορος. Ἀμφαναία πόλις
Δωρική. Θεόπομπος ἐν πέμπτῳ Φιλιππικῶν. Ἀμφανὰς δὲ καλεῖ αὐτὴν
Ἑκαταῖος ἐν πρώτῃ γενεαλογιῶν. Ἀνακαία δῆμος τῆς Ἱπποθοωντίδος
φυλῆς. Ἀρταία Περσικὴ χώρα, ἣν ἐπόλισε Πέρσης ὁ Περσέως καὶ
Ἀνδρομέδας. Ἑλλάνικος ἐν Περσικῶν πρώτῃ. Ἀταία πόλις Λακω-
νική. Βελγαία ἡ χώρα. Βουραία πόλις Ἰταλίας ὑπὸ Βουραίου κτι-
σθεῖσα. Γορδυαία χώρα Περσικὴ ἀπὸ Γόρδυος Τριπτολέμου παιδός,
τοῦ κατὰ ζήτησιν Ἰοῦς ἐξ Ἄργους ἐλθόντος εἰς Συρίαν. ἔστι δὲ ἡ πόλις
παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ Τίγριδος. Ἐλαία πόλις τῆς Ἀσίας Αἰολική,
Περγαμηνῶν ἐπίνειον ἣ Κυδαινίς ὠνομάζετο, Μενεσθέως κτίσμα. ἔστι
καὶ πόλις Φοινίκης Ἐλαία μεταξὺ Τύρου καὶ Σιδῶνος, ὡς Φίλων. καὶ
Ἐλαία Βιθυνίας ἐπίνειον πλησίον Μυσίας. ἔστι καὶ λιμὴν Αἰθιοπίας καὶ
νῆσοι τρεῖς. Ἐλυμαία χώρα Ἀσσυρίων πρὸς τῇ Περσικῇ τῆς Σουσίδος
ἐγγύς. Ἐορδαία δύο χῶραι, Μυγδονίας καὶ Μακεδονίας· εἰσὶ δὲ ἄλλαι
δύο, ἡ μὲν Ἰβηρίας, ἡ δὲ Θρᾴκης ἀπὸ Ἐορδοῦ τινος. Ἡλιαία δικα-
στήριον Ἀθηναίων παρὰ τὸ «ἁλέες δεῦτε» παραγωγὸν ἁλία καὶ ἡλιαία.
Ἡραία· οὕτως ἐκαλεῖτο ἡ ἐλάττων Ὕβλα. Κασταναία πόλις Θεσσαλίας.
97
Αίλιος Ηρωδιανός Καθολική προσωδία Περὶ Ἰλιακῆς προσῳδίας

(0087: 007)“Grammatici Graeci, vol. 3.2”, Ed. Lentz, A.Leipzig:
Teubner, 1870, Repr. 1965.Part+ Vol. 3,2, p. 126, li. 3
λαμβάνων εἰς τὸ ἀντέκτιτα· οὕτω καὶ οἱ πλείους, ὁμοίως τῷ ἄτιτα

(Il. Ξ 484). ἔχεται μὲν οὖν ἡ κατὰ σύνθεσιν ἀνάγνωσις ἐμφάσεως καὶ
μᾶλλον τοῦ νοητοῦ. μελλήσει δὲ λείπειν τὸ ἄν ἐν τῇ συντάξει ἐπιζη-
τοῦντος τοῦ γένοιτο εὐκτικοῦ τὸ τοιοῦτο· παραφυλακτέον δὲ ὅτι καὶ
συλλαβὴ λείπει ἡ τι, τοῦ ἐντελοῦς ὄντος ἀντίτιτα. A.
228. φωριαμῶν: Ἀρίσταρχος ὡς κιβωτῶν. καὶ ἔχομεν τῶν διὰ
τοῦ αμος παρηγμένων ὀνομάτων κανόνας τοιοῦσδε, πρῶτον μὲν ὡς
τὰ τριβράχεα μὴ ὄντα ἐπιθετικὰ βαρύνεσθαι θέλει, κάλαμος, Πρίαμος.
τὸ ποταμός ἐγένετο παρὰ τὸ ποτασμός καθ' ὑφαίρεσιν τοῦ σ, τὸ δὲ
ἰταμός ἐπιθετικόν ἐστι. δεύτερον δὲ ὡς τὰ ἔχοντα τὴν ἄρχουσαν μα-
κράν, εἰ μὲν θέσει ᾖ, βαρύνεται, ὄρχαμος, Τύρταμος, Πέργαμος· εἰ δὲ
φύσει, κύρια μὲν ὄντα βαρύνεται πάλιν, ὡς ἔχει τὸ Πύραμος, Τεύτα-
μος, οὐχ οὕτως δὲ ἔχοντα ὀξύνεται, ὡς ἔχει τὸ οὐλαμός, χηραμός.
τούτῳ οὖν τῷ λόγῳ, εἴτε παρὰ τὸ τοὺς φῶρας ἀπείργειν ἢ ἀπὸ τοῦ
τὰ φάρη φυλάσσειν ἡ προκειμένη λέξις παρῆκται, ἔσται κατ' ὀξεῖαν
τάσιν φωραμός καὶ πλεονασμῷ τοῦ ι φωριαμός. A.
235. ἐξἑσίην: Ἀρίσταρχος δασύνει τὴν δευτέραν συλλαβήν· «παρὰ
γὰρ τὸ ἵημι, φησίν, ἐγένετο. ἐπιφέρει γοῦν πρὸ γὰρ ἧκε πατὴρ ἄλλοι
τε γέροντες. παρὰ δὲ τὸν ἥσω μέλλοντα ἡ ἑσία ἐγένετο, ὡς καὶ παρὰ
τὸ θήσω θεσία, «πῇ δὴ συνθεσίαι τε» (Il. Β 339)· τὸ αὐτὸ καὶ ἐπὶ τοῦ
»τῶν ἕνεκ' ἐξεσίην» (Od. φ 20)«. οὕτως δὲ καὶ Νικίας. Νεοπτόλεμος
Αίλιος Ηρωδιανός Καθολική προσωδία Περὶ παρωνύμων (0087: 026)

“Grammatici Graeci, vol. 3.2”, Ed. Lentz, A.Leipzig: Teubner, 1870,
Repr. 1965.Part+ Vol. 3,2, p. 889, li. 15
Περὶ τῶν εἰς ευς.
Ἀβρότονον. τὸ ἐθνικὸν οὐκ ἔστιν ἐν χρήσει, ἡ τέχνη δ' ἐπινοεῖ

ἐξ ὁμοιότητος. ὡς γὰρ Ἅθμονον Ἁθμονεύς καὶ Γάργαρον Γαργαρεύς
καὶ Σούνιον Σουνιεύς καὶ Σιγειεύς καὶ Ἰλιεύς καὶ Λευκωνιεύς καὶ Παν-
τικαπαιεύς καὶ Δουλιχιεύς, οὕτως Ἀβροτονεύς. ὁ δὲ τῶν οὐδετέρων
τύπος ἔσθ' ὅτε τὸ ἐθνικὸν διὰ τοῦ ηνος ἔχει, ὡς Πέργαμον Περγαμηνός,
εἰ μὴ ἀπὸ θηλυκοῦ τοῦ Πέργαμος ὡς Κύζικος Κυζικηνός. δυνα-
τὸν δὲ καὶ ἐξ Ἀβροτόνου φάναι τὸ ἐθνικόν. πολλὰ γὰρ τοιαῦτα, μά-
98
λιστα ἐν τοῖς δήμοις τῶν Ἀθηναίων, ὡς ἐξ Οἴου δημότης καὶ ἐκ Κηδῶν.

Ἀγάθη νῆσος Λυκίας. τὸ ἐθνικὸν ὤφειλεν Ἀγαθεύς. ἡ γὰρ χώρα
τῷ εἰς ευς τύπῳ χαίρει, ὡς Παταρεύς, Τλωεύς, Τελμισεύς, Κρυεύς.
Ἀγάμμεια, λέγεται δὲ καὶ Ἀγάμμη. τὸ ἐθνικὸν Ἀγαμμεύς ὡς
τῆς Μαντινείας Μαντινεύς. λέγεται καὶ Μαντίνη κατὰ συναλοιφὴν παρ'
Ἑκαταίῳ. καὶ Ἀγαμμείτης ὡς Ζελείτης. εἴρηται γὰρ ἡ Ζέλεια καὶ
Ζέλη. ὥστε εἶναι τοῦ Ἀγάμμεια Ἀγαμμειάτης ὡς τὸ Ζελειάτης.
Ἀγορησός πόλις Καρίας. τὸ ἐθνικὸν Ἀγορησεύς ὡς Τελμισεύς,
Αίλιος Ηρωδιανός Καθολική προσωδία Περὶ παρωνύμων

Part+ Vol. 3,2, p. 889, li. 16
Περὶ τῶν εἰς ευς.
Ἀβρότονον. τὸ ἐθνικὸν οὐκ ἔστιν ἐν χρήσει, ἡ τέχνη δ' ἐπινοεῖ

ἐξ ὁμοιότητος. ὡς γὰρ Ἅθμονον Ἁθμονεύς καὶ Γάργαρον Γαργαρεύς
καὶ Σούνιον Σουνιεύς καὶ Σιγειεύς καὶ Ἰλιεύς καὶ Λευκωνιεύς καὶ Παν-
τικαπαιεύς καὶ Δουλιχιεύς, οὕτως Ἀβροτονεύς. ὁ δὲ τῶν οὐδετέρων
τύπος ἔσθ' ὅτε τὸ ἐθνικὸν διὰ τοῦ ηνος ἔχει, ὡς Πέργαμον Περγαμηνός,
εἰ μὴ ἀπὸ θηλυκοῦ τοῦ Πέργαμος ὡς Κύζικος Κυζικηνός. δυνα-
τὸν δὲ καὶ ἐξ Ἀβροτόνου φάναι τὸ ἐθνικόν. πολλὰ γὰρ τοιαῦτα, μά-
λιστα ἐν τοῖς δήμοις τῶν Ἀθηναίων, ὡς ἐξ Οἴου δημότης καὶ ἐκ Κηδῶν.
Ἀγάθη νῆσος Λυκίας. τὸ ἐθνικὸν ὤφειλεν Ἀγαθεύς. ἡ γὰρ χώρα
τῷ εἰς ευς τύπῳ χαίρει, ὡς Παταρεύς, Τλωεύς, Τελμισεύς, Κρυεύς.
Ἀγάμμεια, λέγεται δὲ καὶ Ἀγάμμη. τὸ ἐθνικὸν Ἀγαμμεύς ὡς
τῆς Μαντινείας Μαντινεύς. λέγεται καὶ Μαντίνη κατὰ συναλοιφὴν παρ'
Ἑκαταίῳ. καὶ Ἀγαμμείτης ὡς Ζελείτης. εἴρηται γὰρ ἡ Ζέλεια καὶ
Ζέλη. ὥστε εἶναι τοῦ Ἀγάμμεια Ἀγαμμειάτης ὡς τὸ Ζελειάτης.
Ἀγορησός πόλις Καρίας. τὸ ἐθνικὸν Ἀγορησεύς ὡς Τελμισεύς,
Τυμνησός Τυμνησεύς. δύναται καὶ Ἀγορήσιος ὡς Λυρνήσιος.
Αριστόξενος Fr.a (0088: 006)“Aristoxenos”, Ed. Wehrli, F.

Basel: Schwabe, 1967; Die Schule des Aristoteles, vol. 2, 2nd edn..
Fr. 44, li. 4
ὥς φησιν Ἀριστόξενος ἐν δεκάτῳ Παιδευτικῶν νόμων. ἔνθα καὶ

Ξενόφιλον
τὸν Πυθαγορικόν, ἐρωτηθέντα πῶς ἂν μάλιστα τὸν υἱὸν παιδεύσειεν,
εἰπεῖν,
99
εἰ πόλεως εὐνομουμένης γενηθείη. ἄλλους τε πολλοὺς κατὰ τὴν Ἰταλίαν

ἀπεργάσασθαι καλούς τε καὶ ἀγαθοὺς ἄνδρας, ἀτὰρ καὶ Ζάλευκον καὶ
Χαρών-
δαν τοὺς νομοθέτας, ἱκανός τε γὰρ ἦν φιλίας ἐργάτης τά τε ἄλλα καὶ εἴ
τινα
πύθοιτο τῶν συμβόλων αὐτοῦ κεκοινωνηκότα, εὐθύς τε προσηταιρίζετο
καὶ
φίλον κατεσκεύαζεν.
Plutarch. Lycurgus XXXI: τελευτῆσαι δὲ τὸν Λυκοῦργον οἱ μὲν
ἐν Κίρρᾳ λέγουσιν, Ἀπολλόθεμις δὲ εἰς Ἦλιν κομισθέντα, Τίμαιος δὲ καὶ
Ἀριστόξενος ἐν Κρήτῃ καταβιώσαντα. καὶ τάφον Ἀριστόξενος αὐτοῦ δεί-
κνυσθαί φησιν ὑπὸ Κρητῶν τῆς Περγαμίας περὶ τὴν ξενικὴν ὁδόν.
Athenaeus XIV 648 d: τὰ δὲ ψευδεπιχάρμεια ταῦτα ὅτι πεποιή-
κασιν ἄνδρες ἔνδοξοι Χρυσόγονός τε ὁ αὐλητής, ὥς φησιν Ἀριστόξενος
ἐν
ὀγδόῳ Πολιτικῶν νόμων, τὴν Πολιτείαν ἐπιγραφομένην.
Philodem. Περὶ εὐσεβείας 18 p. 85 Gomperz: ἀνθρ[ωποει]δεῖς
γὰρ ἐκεῖνοι (sc. οἱ Πανέλληνες) οὐ νομίζουσιν ἀλλὰ ἀέρα[ς] καὶ
π[νε]ύματα
[κ]αὶ αἰθέρας. ὥστ' ἔγωγε κἂν τεθαρρηκότως εἴπαιμι τούτους Διαγόρου
μᾶλλον πληνμελεῖν· ὁ μὲν γὰρ ἔπα[ι]ξεν, εἴπερ ἄρα καὶ τοῦτ' [αὐτ]ο[ῦ]
ἐστιν
ἀλλ' οὐκ ἐπενήνεκ[τ]αι, [κ]αθάπ[ερ ἐ]ν τοῖς Μαντινέων ἔθεσιν
Ἀριστόξενός
Στράβων Γεωγραφικά “Strabonis geographica, 3 vols.”, Ed. Meineke,

A.Leipzig: Teubner, 1877, Repr. 1969.Book 11, Ch. 2, se. 17, li. 24
γὰρ τὸ πλέον) καὶ τοῖς πρὸς ναυπηγίαν πᾶσιν· ὕλην τε

γὰρ καὶ φύει καὶ ποταμοῖς κατακομίζει, λίνον τε ποιεῖ
πολὺ καὶ κάνναβιν καὶ κηρὸν καὶ πίτταν. ἡ δὲ λινουρ-
γία καὶ τεθρύληται· καὶ γὰρ εἰς τοὺς ἔξω τόπους ἐξε-
κόμιζον, καί τινες βουλόμενοι συγγένειάν τινα τοῖς Κόλ-
χοις πρὸς τοὺς Αἰγυπτίους ἐμφανίζειν ἀπὸ τούτων πι-
στοῦνται. ὑπέρκειται δὲ τῶν λεχθέντων ποταμῶν ἐν
τῇ Μοσχικῇ τὸ τῆς Λευκοθέας ἱερὸν Φρίξου ἵδρυμα,
καὶ μαντεῖον ἐκείνου, ὅπου κριὸς οὐ θύεται, πλούσιόν
ποτε ὑπάρξαν, συληθὲν δὲ ὑπὸ Φαρνάκου καθ' ἡμᾶς
καὶ μικρὸν ὕστερον ὑπὸ Μιθριδάτου τοῦ Περγαμηνοῦ.
κακωθείσης γὰρ χώρας “νοσεῖ τὰ τῶν θεῶν οὐδὲ τι-
“μᾶσθαι θέλει,” φησὶν Εὐριπίδης.
Τὸ μὲν γὰρ παλαιὸν ὅσην ἐπιφάνειαν ἔσχεν ἡ χώ-
100
ρα αὕτη δηλοῦσιν οἱ μῦθοι, τὴν Ἰάσονος στρατείαν αἰ-

νιττόμενοι προελθόντος μέχρι καὶ Μηδίας, ἔτι δὲ πρό-
τερον τὴν Φρίξου. μετὰ δὲ ταῦτα διαδεξάμενοι βασι-
λεῖς εἰς σκηπτουχίας διῃρημένην ἔχοντες τὴν χώραν
μέσως ἔπραττον· αὐξηθέντος δὲ ἐπὶ πολὺ Μιθριδάτου
τοῦ Εὐπάτορος, εἰς ἐκεῖνον ἡ χώρα περιέστη· ἐπέμ-
πετο δ' ἀεί τις τῶν φίλων ὕπαρχος καὶ διοικητὴς τῆς
Στράβων Γεωγραφικά Book 12, Ch. 8, se. 1, li. 10
καί εἰσιν ἐν τῇ ὑπὸ Ἀμύντᾳ τεταγμένῃ πρότερον.

Τοῖς δὲ Βιθυνοῖς ὁμοροῦσι πρὸς νότον, ὡς ἔφην,
οἱ περὶ τὸν Ὄλυμπον τὸν Μύσιον προσαγορευόμενον
Μυσοί τε καὶ Φρύγες· ἑκάτερον δὲ τὸ ἔθνος διττόν
ἐστι. Φρυγία τε γὰρ ἡ μὲν καλεῖται μεγάλη, ἧς ὁ Μί-
δας ἐβασίλευσε καὶ ἧς μέρος οἱ Γαλάται κατέσχον, ἡ δὲ
μικρὰ ἡ ἐφ' Ἑλλησπόντῳ καὶ ἡ περὶ τὸν Ὄλυμπον ἡ
καὶ Ἐπίκτητος λεγομένη. Μυσία τε ὁμοίως ἥ τε Ὀλυμ-
πηνὴ συνεχὴς οὖσα τῇ Βιθυνίᾳ καὶ τῇ Ἐπικτήτῳ, ἣν
ἔφη Ἀρτεμίδωρος ἀπὸ τῶν πέραν Ἴστρου Μυσῶν ἀπῳ-
κίσθαι, καὶ ἡ περὶ τὸν Κάικον καὶ τὴν Περγαμηνὴν
μέχρι Τευθρανίας καὶ τῶν ἐκβολῶν τοῦ ποταμοῦ.
Οὕτω δ' ἐνήλλακται ταῦτα ἐν ἀλλήλοις, ὡς πολ-
λάκις λέγομεν, ὥστε καὶ τὴν περὶ Σίπυλον Φρυγίαν
οἱ παλαιοὶ καλοῦσιν, ἄδηλον εἴτε τῆς μεγάλης εἴτε τῆς
μικρᾶς μέρος οὖσαν, ᾗ καὶ τὸν Τάνταλον Φρύγα καὶ
τὸν Πέλοπα καὶ τὴν Νιόβην· ὁποτέρως δ' ἂν ἔχῃ, ἥ
γε ἐπάλλαξις φανερά. ἡ γὰρ Περγαμηνὴ καὶ ἡ Ἐλαῗ-
τις, καθ' ἣν ὁ Κάικος ἐκπίπτει, καὶ ἡ μεταξὺ τούτων
Τευθρανία, ἐν ᾗ Τεύθρας καὶ ἡ τοῦ Τηλέφου ἐκτρο-
φή, ἀνὰ μέσον ἐστὶ τοῦ τε Ἑλλησπόντου καὶ τῆς περὶ
καὶ Ἐπίκτητος λεγομένη. Μυσία τε ὁμοίως ἥ τε Ὀλυμ-

πηνὴ συνεχὴς οὖσα τῇ Βιθυνίᾳ καὶ τῇ Ἐπικτήτῳ, ἣν
ἔφη Ἀρτεμίδωρος ἀπὸ τῶν πέραν Ἴστρου Μυσῶν ἀπῳ-
κίσθαι, καὶ ἡ περὶ τὸν Κάικον καὶ τὴν Περγαμηνὴν
μέχρι Τευθρανίας καὶ τῶν ἐκβολῶν τοῦ ποταμοῦ.
Οὕτω δ' ἐνήλλακται ταῦτα ἐν ἀλλήλοις, ὡς πολ-
λάκις λέγομεν, ὥστε καὶ τὴν περὶ Σίπυλον Φρυγίαν
101
οἱ παλαιοὶ καλοῦσιν, ἄδηλον εἴτε τῆς μεγάλης εἴτε τῆς

μικρᾶς μέρος οὖσαν, ᾗ καὶ τὸν Τάνταλον Φρύγα καὶ
τὸν Πέλοπα καὶ τὴν Νιόβην· ὁποτέρως δ' ἂν ἔχῃ, ἥ
γε ἐπάλλαξις φανερά. ἡ γὰρ Περγαμηνὴ καὶ ἡ Ἐλαῗ-
τις, καθ' ἣν ὁ Κάικος ἐκπίπτει, καὶ ἡ μεταξὺ τούτων
Τευθρανία, ἐν ᾗ Τεύθρας καὶ ἡ τοῦ Τηλέφου ἐκτρο-
φή, ἀνὰ μέσον ἐστὶ τοῦ τε Ἑλλησπόντου καὶ τῆς περὶ
Σίπυλον καὶ Μαγνησίαν τὴν ὑπ' αὐτῷ χώρας· ὥσθ'
ὅπερ ἔφην ἔργον διορίσαι “χωρὶς τὰ Μυσῶν καὶ Φρυ-
“γῶν ὁρίσματα.”
Καὶ οἱ Λυδοὶ καὶ οἱ Μαίονες, οὓς Ὅμηρος καλεῖ
Μῄονας, ἐν συγχύσει πώς εἰσι καὶ πρὸς τούτους καὶ
πρὸς ἀλλήλους, ὅτι οἱ μὲν τοὺς αὐτοὺς οἱ δ' ἑτέρους
φασί· πρὸς δὲ τούτους, ὅτι τοὺς Μυσοὺς οἱ μὲν Θρᾷ
ἐκδίδωσιν εἰς τὴν Προποντίδα κατὰ Βέσβικον νῆσον.

ἐν ταύτῃ δὲ τῇ νήσῳ τῶν Κυζικηνῶν ὄρος ἐστὶν εὔ-
δενδρον Ἀρτάκη· καὶ νησίον ὁμώνυμον πρόκειται
τούτου, καὶ πλησίον ἀκρωτήριον Μέλανος καλούμε-
νον ἐν παράπλῳ τοῖς εἰς Πρίαπον κομιζομένοις ἐκ τῆς
Κυζίκου.
Τῆς δ' ἐπικτήτου Φρυγίας Ἀζανοί τέ εἰσι καὶ Να-
κολία καὶ Κοτιάειον καὶ Μιδάειον καὶ Δορυλάειον πό-
λεις καὶ Κάδοι· τοὺς δὲ Κάδους ἔνιοι τῆς Μυσίας φα-
σίν. ἡ δὲ Μυσία κατὰ τὴν μεσόγαιαν ἀπὸ τῆς Ὀλυμ-
πηνῆς ἐπὶ τὴν Περγαμηνὴν καθήκει καὶ τὸ Καΐκου
λεγόμενον πεδίον, ὥστε μεταξὺ κεῖσθαι τῆς τε Ἴδης
καὶ τῆς Κατακεκαυμένης, ἣν οἱ μὲν Μυσίαν οἱ δὲ
Μαιονίαν φασίν.
Ὑπὲρ δὲ τῆς Ἐπικτήτου πρὸς νότον ἐστὶν ἡ με-
γάλη Φρυγία, λείπουσα ἐν ἀριστερᾷ τὴν Πεσσινοῦντα
καὶ τὰ περὶ Ὀρκαόρκους καὶ Λυκαονίαν, ἐν δεξιᾷ δὲ
Μαίονας καὶ Λυδοὺς καὶ Κᾶρας· ἐν ᾗ ἔστιν ἥ τε πα-
ρώρειος λεγομένη Φρυγία καὶ ἡ πρὸς Πισιδίᾳ καὶ τὰ
περὶ Ἀμόριον καὶ Εὐμένειαν καὶ Σύνναδα, εἶτα Ἀπά-
μεια ἡ Κιβωτὸς λεγομένη καὶ Λαοδίκεια, αἵπερ εἰσὶ

102
φράστου, διαδεδεγμένος δὲ τὴν βιβλιοθήκην τοῦ Θεο-

φράστου, ἐν ᾗ ἦν καὶ ἡ τοῦ Ἀριστοτέλους· ὁ γοῦν
Ἀριστοτέλης τὴν ἑαυτοῦ Θεοφράστῳ παρέδωκεν, ᾧπερ
καὶ τὴν σχολὴν ἀπέλιπε, πρῶτος ὧν ἴσμεν συναγαγὼν
βιβλία καὶ διδάξας τοὺς ἐν Αἰγύπτῳ βασιλέας βιβλιο-
θήκης σύνταξιν. Θεόφραστος δὲ Νηλεῖ παρέδωκεν· ὁ
δ' εἰς Σκῆψιν κομίσας τοῖς μετ' αὐτὸν παρέδωκεν, ἰδι-
ώταις ἀνθρώποις, οἳ κατάκλειστα εἶχον τὰ βιβλία οὐδ'
ἐπιμελῶς κείμενα· ἐπειδὴ δὲ ᾔσθοντο τὴν σπουδὴν
τῶν Ἀτταλικῶν βασιλέων ὑφ' οἷς ἦν ἡ πόλις, ζητούν-
των βιβλία εἰς τὴν κατασκευὴν τῆς ἐν Περγάμῳ βι-
βλιοθήκης, κατὰ γῆς ἔκρυψαν ἐν διώρυγί τινι· ὑπὸ δὲ
νοτίας καὶ σητῶν κακωθέντα ὀψέ ποτε ἀπέδοντο οἱ ἀπὸ
τοῦ γένους Ἀπελλικῶντι τῷ Τηίῳ πολλῶν ἀργυρίων
τά τε Ἀριστοτέλους καὶ τὰ τοῦ Θεοφράστου βιβλία·
ἦν δὲ ὁ Ἀπελλικῶν φιλόβιβλος μᾶλλον ἢ φιλόσοφος·
διὸ καὶ ζητῶν ἐπανόρθωσιν τῶν διαβρωμάτων εἰς ἀν-
τίγραφα καινὰ μετήνεγκε τὴν γραφὴν ἀναπληρῶν οὐκ
εὖ, καὶ ἐξέδωκεν ἁμαρτάδων πλήρη τὰ βιβλία. συνέβη
δὲ τοῖς ἐκ τῶν περιπάτων τοῖς μὲν πάλαι τοῖς μετὰ Θε-
όφραστον οὐκ ἔχουσιν ὅλως τὰ βιβλία πλὴν ὀλίγων,
τῇ Πιτάνῃ κατὰ τὴν καλουμένην νῆσον Ἐλαιοῦσσαν.

φασὶ δ' ἐν τῇ Πιτάνῃ τὰς πλίνθους ἐπιπολάζειν ἐν τοῖς
ὕδασι, καθάπερ καὶ ἐν τῇ Τυρρηνίᾳ νησὶς πέπονθε·
κουφοτέρα γὰρ ἡ γῆ τοῦ ἐπισόγκου ὕδατός ἐστιν ὥστ'
ἐποχεῖσθαι. ἐν Ἰβηρίᾳ δέ φησιν ἰδεῖν Ποσειδώνιος ἐκ
τινος γῆς ἀργιλώδους, ᾗ τὰ ἀργυρώματα ἐκμάττεται,
πλίνθους πηγνυμένας καὶ ἐπιπλεούσας. μετὰ δὲ τὴν
Πιτάνην ὁ Κάικος εἰς τὸν Ἐλαΐτην καλούμενον κόλ-
πον ἐν τριάκοντα σταδίοις ἐκδίδωσιν. ἐν δὲ τῷ πέραν
τοῦ Καΐκου δώδεκα διέχουσα τοῦ ποταμοῦ σταδίους
Ἐλαία πόλις Αἰολικὴ καὶ αὕτη, Περγαμηνῶν ἐπίνειον,
ἑκατὸν καὶ εἴκοσι σταδίους διέχουσα τοῦ Περγάμου .
Εἶτ' ἐν ἑκατὸν σταδίοις ἡ Κάνη, τὸ ἀνταῖρον ἀ-
κρωτήριον τῷ Λεκτῷ καὶ ποιοῦν τὸν Ἀδραμυττηνὸν
κόλπον, οὗ μέρος καὶ ὁ Ἐλαϊτικός ἐστι. Κάναι δὲ πο-
λίχνιον Λοκρῶν τῶν ἐκ Κύνου κατὰ τὰ ἄκρα τῆς Λέ-
σβου τὰ νοτιώτατα κείμενον ἐν τῇ Καναίᾳ· αὕτη δὲ μέ-
χρι τῶν Ἀργινουσσῶν διήκει καὶ τῆς ὑπερκειμένης
103
ἄκρας, ἣν Αἶγά τινες ὀνομάζουσιν ὁμωνύμως τῷ ζώῳ.

δεῖ δὲ μακρῶς τὴν δευτέραν συλλαβὴν ἐκφέρειν Αἰγάν,
ὡς ἀκτὰν καὶ ἀρχάν
φασὶ δ' ἐν τῇ Πιτάνῃ τὰς πλίνθους ἐπιπολάζειν ἐν τοῖς

ὕδασι, καθάπερ καὶ ἐν τῇ Τυρρηνίᾳ νησὶς πέπονθε·
κουφοτέρα γὰρ ἡ γῆ τοῦ ἐπισόγκου ὕδατός ἐστιν ὥστ'
ἐποχεῖσθαι. ἐν Ἰβηρίᾳ δέ φησιν ἰδεῖν Ποσειδώνιος ἐκ
τινος γῆς ἀργιλώδους, ᾗ τὰ ἀργυρώματα ἐκμάττεται,
πλίνθους πηγνυμένας καὶ ἐπιπλεούσας. μετὰ δὲ τὴν
Πιτάνην ὁ Κάικος εἰς τὸν Ἐλαΐτην καλούμενον κόλ-
πον ἐν τριάκοντα σταδίοις ἐκδίδωσιν. ἐν δὲ τῷ πέραν
τοῦ Καΐκου δώδεκα διέχουσα τοῦ ποταμοῦ σταδίους
Ἐλαία πόλις Αἰολικὴ καὶ αὕτη, Περγαμηνῶν ἐπίνειον,
ἑκατὸν καὶ εἴκοσι σταδίους διέχουσα τοῦ Περγάμου .
Εἶτ' ἐν ἑκατὸν σταδίοις ἡ Κάνη, τὸ ἀνταῖρον ἀ-
κρωτήριον τῷ Λεκτῷ καὶ ποιοῦν τὸν Ἀδραμυττηνὸν
κόλπον, οὗ μέρος καὶ ὁ Ἐλαϊτικός ἐστι. Κάναι δὲ πο-
λίχνιον Λοκρῶν τῶν ἐκ Κύνου κατὰ τὰ ἄκρα τῆς Λέ-
σβου τὰ νοτιώτατα κείμενον ἐν τῇ Καναίᾳ· αὕτη δὲ μέ-
χρι τῶν Ἀργινουσσῶν διήκει καὶ τῆς ὑπερκειμένης
ἄκρας, ἣν Αἶγά τινες ὀνομάζουσιν ὁμωνύμως τῷ ζώῳ.
ὡς ἀκτὰν καὶ ἀρχάν· οὕτω γὰρ καὶ τὸ ὄρος ὅλον ὠνο-
μάζετο, ὃ νῦν Κάνην καὶ Κάνας λέγουσι. κύκλῳ δὲ

ὡς ἀκτὰν καὶ ἀρχάν· οὕτω γὰρ καὶ τὸ ὄρος ὅλον ὠνο-
μάζετο, ὃ νῦν Κάνην καὶ Κάνας λέγουσι. κύκλῳ δὲ
περὶ τὸ ὄρος πρὸς νότον μὲν καὶ δύσιν ἡ θάλαττα,
πρὸς ἕω δὲ τὸ Καΐκου πεδίον ὑπόκειται, πρὸς ἄρκτον
δὲ ἡ Ἐλαῗτις· αὐτὸ δὲ καθ' αὑτὸ ἱκανῶς συνέσταλται,
προσνεύει δὲ ἐπὶ τὸ Αἰγαῖον πέλαγος, ὅθεν αὐτῷ καὶ
τοὔνομα· ὕστερον δὲ αὐτὸ τὸ ἀκρωτήριον Αἰγὰ κε-
κλῆσθαι, τὸ δὲ λοιπὸν Κάνη καὶ Κάναι.
Μεταξὺ δὲ Ἐλαίας τε καὶ Πιτάνης καὶ Ἀταρνέως
καὶ Περγάμου Τευθρανία ἐστί, διέχουσα οὐδεμιᾶς αὐ-
τῶν ὑπὲρ ἑβδομήκοντα σταδίους ἐντὸς τοῦ Καΐκου, καὶ
104
ὁ Τεύθρας Κιλίκων καὶ Μυσῶν ἱστόρηται βασιλεύς.

Εὐριπίδης δ' ὑπὸ Ἀλέου φησὶ τοῦ τῆς Αὔγης πατρὸς
εἰς λάρνακα τὴν Αὔγην κατατεθεῖσαν ἅμα τῷ παιδὶ
Τηλέφῳ καταποντωθῆναι, φωράσαντος τὴν ἐξ Ἡρα-
κλέους φθοράν· Ἀθηνᾶς δὲ προνοίᾳ τὴν λάρνακα πε-
ραιωθεῖσαν ἐκπεσεῖν εἰς τὸ στόμα τοῦ Καΐκου, τὸν δὲ
Τεύθραντα ἀναλαβόντα τὰ σώματα τῇ μὲν ὡς γαμετῇ
χρήσασθαι τῷ δ' ὡς ἑαυτοῦ παιδί. τοῦτο μὲν οὖν μῦ-
θος, ἄλλην δέ τινα δεῖ γεγονέναι συντυχίαν, δι' ἣν ἡ
νησοί εἰσιν, οἷον Ἀπολλωνόννησοι· Ἕκατος γὰρ ὁ

Ἀπόλλων· παρὰ πᾶσαν γὰρ δὴ τὴν παραλίαν ταύτην
ὁ Ἀπόλλων ἐκτετίμηται μέχρι Τενέδου, Σμινθεὺς ἢ
Κιλλαῖος καλούμενος ἢ Γρυνεὺς ἤ τινα ἄλλην ἐπωνυ-
μίαν ἔχων. πλησίον δὲ τούτων ἐστὶ καὶ ἡ Πορδοσελή-
νη, πόλιν ὁμώνυμον ἔχουσα ἐν αὐτῇ· καὶ πρὸ τῆς
πόλεως ταύτης ἄλλη νῆσος πόλις μείζων αὐτῆς, καὶ πό-
λις ὁμώνυμος ἔρημος, ἱερὸν ἅγιον ἔχουσα Ἀπόλλωνος.
Τὰς δὲ δυσφημίας τῶν ὀνομάτων φεύγοντές τι-
νες ἐνταῦθα μὲν Ποροσελήνην δεῖν λέγειν φασί, τὸ δ'
Ἀσπορδηνὸν ὄρος τὸ περὶ Πέργαμον, τραχὺ καὶ λυπρὸν
ὄν, Ἀσπορηνόν, καὶ τὸ ἱερὸν τὸ ἐνταῦθα τῆς μητρὸς
τῶν θεῶν Ἀσπορηνῆς. τί οὖν φήσομεν τὴν πόρδαλιν
καὶ τὸν σαπέρδην καὶ τὸν Περδίκκαν καὶ τὸ Σιμωνί-
δου “σὺν πορδακοῖσιν ἐκπεσόντες εἵμασιν” ἀντὶ τοῦ
διαβρόχοις, καὶ ἐν τῇ ἀρχαίᾳ που κωμῳδίᾳ “πορδακὸν
“τὸ χωρίον” τὸ λιμνάζον;
Σκώπτεται δὲ καὶ ὁ Ἔφορος, διότι τῆς πατρίδος

ἔργα οὐκ ἔχων φράζειν ἐν τῇ διαριθμήσει τῶν ἄλλων
πράξεων, οὐ μὴν οὐδ' ἀμνημόνευτον αὐτὴν εἶναι θέ-
λων, οὕτως ἐπιφωνεῖ “κατὰ δὲ τὸν αὐτὸν καιρὸν Κυ-
“μαῖοι τὰς ἡσυχίας ἦγον.”
Ἐπεὶ δὲ διεληλύθαμεν τὴν Τρωικὴν ἅμα καὶ τὴν
Αἰολικὴν παραλίαν, ἐφεξῆς ἂν εἴη τὴν μεσόγαιαν ἐπι-
δραμεῖν μέχρι τοῦ Ταύρου, φυλάττοντας τὴν αὐτὴν
τῆς ἐφόδου τάξιν.
105
Ἔχει δέ τινα ἡγεμονίαν πρὸς τοὺς τόπους τούτους

τὸ Πέργαμον, ἐπιφανὴς πόλις καὶ πολὺν συνευτυχή-
σασα χρόνον τοῖς Ἀτταλικοῖς βασιλεῦσι· καὶ δὴ καὶ
ἐντεῦθεν ἀρκτέον τῆς ἑξῆς περιοδείας, καὶ πρῶτον
περὶ τῶν βασιλέων ὁπόθεν ὡρμήθησαν καὶ εἰς ἃ κατέ-
στρεψαν ἐν βραχέσι δηλωτέον. ἦν μὲν δὴ τὸ Πέργα-
μον Λυσιμάχου γαζοφυλάκιον τοῦ Ἀγαθοκλέους, ἑνὸς
τῶν Ἀλεξάνδρου διαδόχων, αὐτὴν τὴν ἄκραν τοῦ
ὄρους συνοικουμένην ἔχον· ἔστι δὲ στροβιλοειδὲς τὸ
ὄρος εἰς ὀξεῖαν κορυφὴν ἀπολῆγον. ἐπεπίστευτο δὲ
τὴν φυλακὴν τοῦ ἐρύματος τούτου καὶ τῶν χρημάτων
(ἦν δὲ τάλαντα ἐνακισχίλια) Φιλέταιρος, ἀνὴρ Τιανός,
Ἐπεὶ δὲ διεληλύθαμεν τὴν Τρωικὴν ἅμα καὶ τὴν

Αἰολικὴν παραλίαν, ἐφεξῆς ἂν εἴη τὴν μεσόγαιαν ἐπι-
δραμεῖν μέχρι τοῦ Ταύρου, φυλάττοντας τὴν αὐτὴν
τῆς ἐφόδου τάξιν.
Ἔχει δέ τινα ἡγεμονίαν πρὸς τοὺς τόπους τούτους
τὸ Πέργαμον, ἐπιφανὴς πόλις καὶ πολὺν συνευτυχή-
σασα χρόνον τοῖς Ἀτταλικοῖς βασιλεῦσι· καὶ δὴ καὶ
ἐντεῦθεν ἀρκτέον τῆς ἑξῆς περιοδείας, καὶ πρῶτον
περὶ τῶν βασιλέων ὁπόθεν ὡρμήθησαν καὶ εἰς ἃ κατέ-
στρεψαν ἐν βραχέσι δηλωτέον. ἦν μὲν δὴ τὸ Πέργα-
μον Λυσιμάχου γαζοφυλάκιον τοῦ Ἀγαθοκλέους, ἑνὸς
τῶν Ἀλεξάνδρου διαδόχων, αὐτὴν τὴν ἄκραν τοῦ
ὄρους συνοικουμένην ἔχον· ἔστι δὲ στροβιλοειδὲς τὸ
ὄρος εἰς ὀξεῖαν κορυφὴν ἀπολῆγον. ἐπεπίστευτο δὲ
τὴν φυλακὴν τοῦ ἐρύματος τούτου καὶ τῶν χρημάτων
(ἦν δὲ τάλαντα ἐνακισχίλια) Φιλέταιρος, ἀνὴρ Τιανός,
θλιβίας ἐκ παιδός· συνέβη γὰρ ἔν τινι ταφῇ θέας οὔ-
σης καὶ πολλῶν παρόντων ἀποληφθεῖσαν ἐν τῷ ὄχλῳ
τὴν κομίζουσαν τροφὸν τὸν Φιλέταιρον ἔτι νήπιον
συνθλιβῆναι μέχρι τοσοῦδε ὥστε πηρωθῆναι τὸν παῖ-
δα. ἦν μὲν δὴ εὐνοῦχος, τραφεὶς δὲ καλῶς ἐφάνη τῆς
Σέλευκός τε ἐπελθὼν ὁ Νικάτωρ ἐκεῖνόν τε κατέλυσε

καὶ αὐτὸς κατελύθη δολοφονηθεὶς ὑπὸ Πτολεμαίου
106
τοῦ Κεραυνοῦ. τοιούτων δὲ θορύβων ὄντων διεγένετο

μένων ἐπὶ τοῦ ἐρύματος ὁ εὐνοῦχος, καὶ πολιτευόμε-
νος δι' ὑποσχέσεων καὶ τῆς ἄλλης θεραπείας ἀεὶ πρὸς
τὸν ἰσχύοντα καὶ ἐγγὺς παρόντα· διετέλεσε γοῦν ἔτη
εἴκοσι κύριος ὢν τοῦ φρουρίου καὶ τῶν χρημάτων.
Ἦσαν δ' αὐτῷ δύο ἀδελφοί, πρεσβύτερος μὲν Εὐ-
μένης νεώτερος δ' Ἄτταλος· ἐκ μὲν οὖν τοῦ Εὐμένους
ἐγένετο ὁμώνυμος τῷ πατρὶ Εὐμένης, ὅσπερ καὶ διε-
δέξατο τὸ Πέργαμον, καὶ ἦν ἤδη δυνάστης τῶν κύκλῳ
χωρίων ὥστε καὶ περὶ Σάρδεις ἐνίκησε μάχῃ συμβα-
λὼν Ἀντίοχον τὸν Σελεύκου· δύο δὲ καὶ εἴκοσιν ἄρξας
ἔτη τελευτᾷ τὸν βίον. ἐκ δὲ Ἀττάλου καὶ Ἀντιοχίδος
τῆς Ἀχαιοῦ γεγονὼς Ἄτταλος διεδέξατο τὴν ἀρχήν,
καὶ ἀνηγορεύθη βασιλεὺς πρῶτος νικήσας Γαλάτας
μάχῃ μεγάλῃ. οὗτος δὲ καὶ Ῥωμαίοις κατέστη φίλος καὶ
συνεπολέμησε πρὸς Φίλιππον μετὰ τοῦ Ῥοδίων ναυτι-
κοῦ· γηραιὸς δὲ ἐτελεύτα βασιλεύσας ἔτη τρία καὶ τετ-
ταράκοντα, κατέλιπε δὲ τέτταρας υἱοὺς ἐξ Ἀπολλωνί-
δος Κυζικηνῆς γυναικός, Εὐμένη Ἄτταλον Φιλέταιρον
μάχῃ μεγάλῃ. οὗτος δὲ καὶ Ῥωμαίοις κατέστη φίλος καὶ

συνεπολέμησε πρὸς Φίλιππον μετὰ τοῦ Ῥοδίων ναυτι-
κοῦ· γηραιὸς δὲ ἐτελεύτα βασιλεύσας ἔτη τρία καὶ τετ-
ταράκοντα, κατέλιπε δὲ τέτταρας υἱοὺς ἐξ Ἀπολλωνί-
δος Κυζικηνῆς γυναικός, Εὐμένη Ἄτταλον Φιλέταιρον
Ἀθήναιον. οἱ μὲν οὖν νεώτεροι διετέλεσαν ἰδιῶται,
τῶν δ' ἄλλων ὁ πρεσβύτερος Εὐμένης ἐβασίλευσε·
συνεπολέμησε δὲ οὗτος Ῥωμαίοις πρός τε Ἀντίοχον
τὸν μέγαν καὶ πρὸς Περσέα, καὶ ἔλαβε παρὰ τῶν Ῥω-
μαίων ἅπασαν τὴν ὑπ' Ἀντιόχῳ τὴν ἐντὸς τοῦ Ταύρου.
πρότερον δ' ἦν τὰ περὶ Πέργαμον οὐ πολλὰ χωρία
μέχρι τῆς θαλάττης τῆς κατὰ τὸν Ἐλαΐτην κόλπον καὶ
τὸν Ἀδραμυττηνόν. κατεσκεύασε δ' οὗτος τὴν πόλιν
καὶ τὸ Νικηφόριον ἄλσει κατεφύτευσε, καὶ ἀναθήματα
καὶ βιβλιοθήκας καὶ τὴν ἐπὶ τοσόνδε κατοικίαν τοῦ
Περγάμου τὴν νῦν οὖσαν ἐκεῖνος προσεφιλοκάλησε·
βασιλεύσας [δὲ] ἔτη τετταράκοντα καὶ ἐννέα ἀπέλιπεν
υἱῷ τὴν ἀρχὴν Ἀττάλῳ, γεγονότι ἐκ Στρατονίκης τῆς
Ἀριαράθου θυγατρὸς τοῦ Καππαδόκων βασιλέως. ἐπί-
τροπον δὲ κατέστησε καὶ τοῦ παιδὸς νέου τελέως ὄντος
καὶ τῆς ἀρχῆς τὸν ἀδελφὸν Ἄτταλον. ἓν δὲ καὶ εἴκοσιν
107
Ἀθήναιον. οἱ μὲν οὖν νεώτεροι διετέλεσαν ἰδιῶται,

τῶν δ' ἄλλων ὁ πρεσβύτερος Εὐμένης ἐβασίλευσε·
συνεπολέμησε δὲ οὗτος Ῥωμαίοις πρός τε Ἀντίοχον
τὸν μέγαν καὶ πρὸς Περσέα, καὶ ἔλαβε παρὰ τῶν Ῥω-
μαίων ἅπασαν τὴν ὑπ' Ἀντιόχῳ τὴν ἐντὸς τοῦ Ταύρου.
πρότερον δ' ἦν τὰ περὶ Πέργαμον οὐ πολλὰ χωρία
μέχρι τῆς θαλάττης τῆς κατὰ τὸν Ἐλαΐτην κόλπον καὶ
τὸν Ἀδραμυττηνόν. κατεσκεύασε δ' οὗτος τὴν πόλιν
καὶ τὸ Νικηφόριον ἄλσει κατεφύτευσε, καὶ ἀναθήματα
καὶ βιβλιοθήκας καὶ τὴν ἐπὶ τοσόνδε κατοικίαν τοῦ
Περγάμου τὴν νῦν οὖσαν ἐκεῖνος προσεφιλοκάλησε·
βασιλεύσας [δὲ] ἔτη τετταράκοντα καὶ ἐννέα ἀπέλιπεν
υἱῷ τὴν ἀρχὴν Ἀττάλῳ, γεγονότι ἐκ Στρατονίκης τῆς
Ἀριαράθου θυγατρὸς τοῦ Καππαδόκων βασιλέως. ἐπί-
τροπον δὲ κατέστησε καὶ τοῦ παιδὸς νέου τελέως ὄντος
καὶ τῆς ἀρχῆς τὸν ἀδελφὸν Ἄτταλον. ἓν δὲ καὶ εἴκοσιν
ἔτη βασιλεύσας γέρων οὗτος τελευτᾷ κατορθώσας
πολλά· καὶ γὰρ Δημήτριον τὸν Σελεύκου συγκατεπο-
λέμησεν Ἀλεξάνδρῳ τῷ Ἀντιόχου καὶ συνεμάχησε Ῥω-
μαίοις ἐπὶ τὸν Ψευδοφίλιππον, ἐχειρώσατο δὲ καὶ
Διήγυλιν τὸν Καινῶν βασιλέα στρατεύσας εἰς τὴν
πολλά· καὶ γὰρ Δημήτριον τὸν Σελεύκου συγκατεπο-

λέμησεν Ἀλεξάνδρῳ τῷ Ἀντιόχου καὶ συνεμάχησε Ῥω-
μαίοις ἐπὶ τὸν Ψευδοφίλιππον, ἐχειρώσατο δὲ καὶ
Διήγυλιν τὸν Καινῶν βασιλέα στρατεύσας εἰς τὴν
Θρᾴκην, ἀνεῖλε δὲ καὶ Προυσίαν ἐπισυστήσας αὐτῷ
Νικομήδη τὸν υἱόν, κατέλιπε δὲ τὴν ἀρχὴν τῷ ἐπιτρο-
πευθέντι Ἀττάλῳ· βασιλεύσας δὲ οὗτος ἔτη πέντε καὶ
κληθεὶς Φιλομήτωρ ἐτελεύτα νόσῳ τὸν βίον, κατέλιπε
δὲ κληρονόμους Ῥωμαίους· οἱ δ' ἐπαρχίαν ἀπέδειξαν
τὴν χώραν Ἀσίαν προσαγορεύσαντες ὁμώνυμον τῇ
ἠπείρῳ. παραρρεῖ δ' ὁ Κάικος τὸ Πέργαμον, διὰ τοῦ
Καΐκου πεδίου προσαγορευομένου σφόδρα εὐδαίμονα
γῆν διεξιὼν σχεδὸν δέ τι καὶ τὴν ἀρίστην τῆς Μυσίας.
Ἄνδρες δ' ἐγένοντο ἐλλόγιμοι καθ' ἡμᾶς Περγα-
μηνοὶ Μιθριδάτης τε Μηνοδότου υἱὸς καὶ Ἀδοβο-
108
γιωνίδος τοῦ τετραρχικοῦ τῶν Γαλατῶν γένους, ἣν καὶ

παλλακεῦσαι τῷ βασιλεῖ Μιθριδάτῃ φασίν· ὅθεν καὶ
τοὔνομα τῷ παιδὶ θέσθαι τοὺς ἐπιτηδείους προσποιη-
σαμένους ἐκ τοῦ βασιλέως αὐτὸν γεγονέναι. οὗτος
γοῦν Καίσαρι τῷ θεῷ γενόμενος φίλος εἰς τοσόνδε
προῆλθε τιμῆς ὥστε καὶ τετράρχης ἀπεδείχθη [ἀπὸ]
Θρᾴκην, ἀνεῖλε δὲ καὶ Προυσίαν ἐπισυστήσας αὐτῷ

Νικομήδη τὸν υἱόν, κατέλιπε δὲ τὴν ἀρχὴν τῷ ἐπιτρο-
πευθέντι Ἀττάλῳ· βασιλεύσας δὲ οὗτος ἔτη πέντε καὶ
κληθεὶς Φιλομήτωρ ἐτελεύτα νόσῳ τὸν βίον, κατέλιπε
δὲ κληρονόμους Ῥωμαίους· οἱ δ' ἐπαρχίαν ἀπέδειξαν
τὴν χώραν Ἀσίαν προσαγορεύσαντες ὁμώνυμον τῇ
ἠπείρῳ. παραρρεῖ δ' ὁ Κάικος τὸ Πέργαμον, διὰ τοῦ
Καΐκου πεδίου προσαγορευομένου σφόδρα εὐδαίμονα
γῆν διεξιὼν σχεδὸν δέ τι καὶ τὴν ἀρίστην τῆς Μυσίας.
Ἄνδρες δ' ἐγένοντο ἐλλόγιμοι καθ' ἡμᾶς Περγαμηνοὶ Μιθριδάτης τε
Μηνοδότου υἱὸς καὶ Ἀδοβο-
γιωνίδος τοῦ τετραρχικοῦ τῶν Γαλατῶν γένους, ἣν καὶ
παλλακεῦσαι τῷ βασιλεῖ Μιθριδάτῃ φασίν· ὅθεν καὶ
τοὔνομα τῷ παιδὶ θέσθαι τοὺς ἐπιτηδείους προσποιη-
σαμένους ἐκ τοῦ βασιλέως αὐτὸν γεγονέναι. οὗτος
γοῦν Καίσαρι τῷ θεῷ γενόμενος φίλος εἰς τοσόνδε
προῆλθε τιμῆς ὥστε καὶ τετράρχης ἀπεδείχθη [ἀπὸ]
τοῦ μητρῴου γένους καὶ βασιλεὺς ἄλλων τε καὶ τοῦ
Βοσπόρου· κατελύθη δ' ὑπὸ Ἀσάνδρου τοῦ καὶ Φαρ-
νάκην ἀνελόντος τὸν βασιλέα καὶ κατασχόντος τὸν
Βόσπορον. οὗτός τε δὴ ὀνόματος ἠξίωται μεγάλου,
λον τῶν λόγων γενόμενον· μαθητὴν δ' ἔσχεν ἀξιόλο-

γον Διονύσιον τὸν ἐπικληθέντα Ἀττικόν, πολίτην αὐ-
τοῦ· καὶ γὰρ σοφιστὴς ἦν ἱκανὸς καὶ συγγραφεὺς καὶ
λογογράφος.
Προϊόντι δ' ἀπὸ τοῦ πεδίου καὶ τῆς πόλεως ἐπὶ
μὲν τὰ πρὸς ἕω μέρη πόλις ἐστὶν Ἀπολλωνία, μετεώ-
ροις ἐπικειμένη τόποις· ἐπὶ δὲ τὸν νότον ὀρεινὴ ῥάχις
ἐστίν, ἣν ὑπερβᾶσι καὶ βαδίζουσιν ἐπὶ Σάρδεων πόλις
109
ἐστὶν ἐν ἀριστερᾷ Θυάτειρα, κατοικία Μακεδόνων, ἣν

Μυσῶν ἐσχάτην τινὲς φασίν. ἐν δεξιᾷ δ' Ἀπολλωνίς,
διέχουσα Περγάμου τριακοσίους σταδίους, τοὺς δὲ
ἴσους καὶ τῶν Σάρδεων· ἐπώνυμος δ' ἐστὶ τῆς Κυζι-
κηνῆς Ἀπολλωνίδος· εἶτ' ἐκδέχεται τὸ Ἕρμου πεδίον
καὶ Σάρδεις· τὰ δὲ προσάρκτια τῷ Περγάμῳ τὰ πλεῖ-
στα ὑπὸ Μυσῶν ἔχεται τὰ ἐν δεξιᾷ τῶν Ἀβαειτῶν λε-
γομένων, οἷς συνάπτει ἡ Ἐπίκτητος μέχρι Βιθυνίας.
Αἱ δὲ Σάρδεις πόλις ἐστὶ μεγάλη, νεωτέρα μὲν
τῶν Τρωικῶν ἀρχαία δ' ὅμως, ἄκραν ἔχουσα εὐερκῆ·
βασίλειον δ' ὑπῆρξε τῶν Λυδῶν, οὓς ὁ ποιητὴς καλεῖ
Μῄονας οἱ δ' ὕστερον Μαίονας, οἱ μὲν τοὺς αὐτοὺς
τοῖς Λυδοῖς οἱ δ' ἑτέρους ἀποφαίνοντες· τοὺς δ'
Προϊόντι δ' ἀπὸ τοῦ πεδίου καὶ τῆς πόλεως ἐπὶ

μὲν τὰ πρὸς ἕω μέρη πόλις ἐστὶν Ἀπολλωνία, μετεώ-
ροις ἐπικειμένη τόποις· ἐπὶ δὲ τὸν νότον ὀρεινὴ ῥάχις
ἐστίν, ἣν ὑπερβᾶσι καὶ βαδίζουσιν ἐπὶ Σάρδεων πόλις
ἐστὶν ἐν ἀριστερᾷ Θυάτειρα, κατοικία Μακεδόνων, ἣν
Μυσῶν ἐσχάτην τινὲς φασίν. ἐν δεξιᾷ δ' Ἀπολλωνίς,
διέχουσα Περγάμου τριακοσίους σταδίους, τοὺς δὲ
ἴσους καὶ τῶν Σάρδεων· ἐπώνυμος δ' ἐστὶ τῆς Κυζι-
κηνῆς Ἀπολλωνίδος· εἶτ' ἐκδέχεται τὸ Ἕρμου πεδίον
καὶ Σάρδεις· τὰ δὲ προσάρκτια τῷ Περγάμῳ τὰ πλεῖ-
στα ὑπὸ Μυσῶν ἔχεται τὰ ἐν δεξιᾷ τῶν Ἀβαειτῶν λε-
γομένων, οἷς συνάπτει ἡ Ἐπίκτητος μέχρι Βιθυνίας.
Αἱ δὲ Σάρδεις πόλις ἐστὶ μεγάλη, νεωτέρα μὲν
τῶν Τρωικῶν ἀρχαία δ' ὅμως, ἄκραν ἔχουσα εὐερκῆ·
βασίλειον δ' ὑπῆρξε τῶν Λυδῶν, οὓς ὁ ποιητὴς καλεῖ
Μῄονας οἱ δ' ὕστερον Μαίονας, οἱ μὲν τοὺς αὐτοὺς
τοῖς Λυδοῖς οἱ δ' ἑτέρους ἀποφαίνοντες· τοὺς δ' αὐ-
τοὺς ἄμεινόν ἐστι λέγειν. ὑπέρκειται δὲ τῶν Σάρδεων
ὁ Τμῶλος, εὔδαιμον ὄρος, ἐν τῇ ἀκρωρείᾳ σκοπὴν
ἔχον, ἐξέδραν λευκοῦ λίθου, Περσῶν ἔργον, ἀφ' οὗ
λαβὼν καὶ ἄλλων τινῶν, οὐ καθαρευόντων τῆς περὶ

τῶν Ἁλιζώνων ψευδοδοξίας· ὡς ὁ μὲν Ταντάλου
110
πλοῦτος καὶ τῶν Πελοπιδῶν ἀπὸ τῶν περὶ Φρυγίαν

καὶ Σίπυλον μετάλλων ἐγένετο· ὁ δὲ Κάδμου [ἐκ τῶν]
περὶ Θρᾴκην καὶ τὸ Παγγαῖον ὄρος· ὁ δὲ Πριάμου ἐκ
τῶν ἐν Ἀστύροις περὶ Ἄβυδον χρυσείων, ὧν καὶ νῦν
ἔτι μικρὰ λείπεται· πολλὴ δ' ἡ ἐκβολὴ καὶ τὰ ὀρύγματα
σημεῖα τῆς πάλαι μεταλλείας· ὁ δὲ Μίδου ἐκ τῶν περὶ
τὸ Βέρμιον ὄρος· ὁ δὲ Γύγου καὶ Ἀλυάττου καὶ Κροί-
σου ἀπὸ τῶν ἐν Λυδίᾳ ... τῆς μεταξὺ Ἀταρνέως τε
καὶ Περγάμου πολίχνη ἐρήμη ἐκμεμεταλλευμένα ἔχουσα τὰ χωρία.
Ἔτι καὶ ταῦτα μέμψαιτο ἄν τις τοῦ Ἀπολλοδώρου,
ὅτι τῶν νεωτέρων καινοτομούντων πολλὰ παρὰ τὰς
Ὁμηρικὰς ἀποφάσεις, εἰωθὼς ταῦτ' ἐλέγχειν ἐπὶ πλέον,
ἐνταῦθα οὐκ ὠλιγώρηκε μόνον, ἀλλὰ καὶ τἀναντία εἰς
ἓν συνάγει τὰ μὴ ὡσαύτως λεγόμενα. ὁ μὲν γὰρ Ξάν-
θος ὁ Λυδὸς μετὰ τὰ Τρωικά φησιν ἐλθεῖν τοὺς Φρύ-
γας ἐκ τῆς Εὐρώπης καὶ τῶν ἀριστερῶν τοῦ Πόντου,
ἀγαγεῖν δ' αὐτοὺς Σκαμάνδριον ἐκ Βερεκύντων καὶ
Ἀσκανίας. ἐπιλέγει δὲ τούτοις ὁ Ἀπολλόδωρος, ὅτι
Αίλιος Αριστείδης Ἱεροὶ λόγοι αʹ “Aristides, vol. 1”, Ed. Dindorf,

W.Leipzig: Reimer, 1829, Repr. 1964.Jebb p. 282, li. 30
... πέμπτῃ ἐπὶ δέκα ἐδόκουν τὸν ἡγεμόνα ἐπι-

στέλλοντά μοι τὴν πρόρρησιν οὕτω ποιήσασθαι· Ἀριστείδῃ
τῷ ἱερεῖ χαίρειν· καὶ ἦν ἀλουσίας καὶ αὕτη. τῇ δὲ ἐπιούσῃ
κάδους τινὰς ἔδει καταχέασθαι· ἔπειτα ἀλουσία. ὀγδόῃ
ἐπὶ δέκα ἐδόκει μοι Μητρόδωρος ὁ ποιητὴς ἀγωνίζεσθαι
ἐν Σμύρνῃ τὸν τῶν ποιητῶν ἀγῶνα, ὅσπερ καὶ ἦν σχεδὸν
κατ' αὐτὴν τὴν ἡμέραν· πρὶν δ' εἰσιέναι, λαλεῖν μοι περί
τινων καὶ ἅμα ἐσθίειν φύλλα πράσων καὶ ὠὸν μετ' ἄρ-
του, καὶ μέρος τι τοῦ ὠοῦ ἐγκαταλιπεῖν. κἀγὼ μέντοι
πρὸς αὐτὸν εἰπεῖν ἐπισχὼν ὀλίγα, ὅπως καὶ ἀγωνίσῃ. ἐγέ-
νετο δὲ ὁ λόγος καὶ περὶ τοῦ ἱεροῦ τοῦ ἐν Περγάμῳ καὶ
τοῦ φρέατος, οἷον μέν τι εἴη αὐτὸν προσελθόντα πιεῖν,
οἷον δὲ ἕτερον πίνοντα ἰδεῖν, οἷον δὲ αὐτὸ ἰδεῖν. ταῦτά
τε οὕτως ἐδόκουν διαλέγεσθαι καὶ τυγχάνειν ἀκηκοὼς ὡς
εἰ γενοίμην ἐν χερσὶ τοῦ θεοῦ, ἐλπίδες εἶεν. καί πως ἅμα
τούτοις ἑστάναι μὲν ὡς οἴκοι ἐν τῷ προθύρῳ, ναρκῶντος
δέ μοι τοῦ ποδὸς παρελθεῖν εἰς τὸν οἶκον τὸν μέγαν. καί
τινα ἐπελθεῖν τῶν ἐκ τοῦ ἱεροῦ τοῦ Διὸς τοῦ Ὀλυμπίου,
διεξιέναι δὲ πρὸς αὐτὸν, ὡς ὀνειράτων μοι γεγονότων παρὰ
111
τοῦ θεοῦ, καὶ κελεύειν ὑπηρετῆσαι. ὁ δὲ καὶ αὐτὸς ἔφη

γεγενῆσθαι ὄναρ αὑτῷ, λαβόντα σκέλος χοίρειον ἐγκοιμί
Αίλιος Αριστείδης Ἱεροὶ λόγοι αʹ Jebb p. 283, li. 7
οἷον δὲ ἕτερον πίνοντα ἰδεῖν, οἷον δὲ αὐτὸ ἰδεῖν. ταῦτά

τε οὕτως ἐδόκουν διαλέγεσθαι καὶ τυγχάνειν ἀκηκοὼς ὡς
εἰ γενοίμην ἐν χερσὶ τοῦ θεοῦ, ἐλπίδες εἶεν. καί πως ἅμα
τούτοις ἑστάναι μὲν ὡς οἴκοι ἐν τῷ προθύρῳ, ναρκῶντος
δέ μοι τοῦ ποδὸς παρελθεῖν εἰς τὸν οἶκον τὸν μέγαν. καί
τινα ἐπελθεῖν τῶν ἐκ τοῦ ἱεροῦ τοῦ Διὸς τοῦ Ὀλυμπίου,
διεξιέναι δὲ πρὸς αὐτὸν, ὡς ὀνειράτων μοι γεγονότων παρὰ
τοῦ θεοῦ, καὶ κελεύειν ὑπηρετῆσαι. ὁ δὲ καὶ αὐτὸς ἔφη
γεγενῆσθαι ὄναρ αὑτῷ, λαβόντα σκέλος χοίρειον ἐγκοιμί-
σαι ἐν Ἀσκληπιοῦ, σκευάσαντα ὥσπερ ἐγὼ εἴωθα χρῆσθαι.
μετὰ δὲ τοῦτο ὡς ἐν Περγάμῳ ἐδόκουν στέφανον πέμπειν
τῷ θεῷ τῶν μακρῶν, οἵ εἰσιν οὓς ἰδίᾳ τῷ Ἀσκληπιῷ
κομίζουσι, προστάξας τῷ ἀποκομίζοντι – εἶναι δ' αὐτὸν
Ἀγαθίωνα – ἐπαναφέρειν μοι παρὰ τοῦ νεωκόρου ἕτερον.
ὡς δ' ἐπανήνεγκε, παραθέσθαι αὐτὸν ὡς ἔτυχον κατα-
κείμενος ἐκ δεξιᾶς. ἐπὶ δὲ τούτοις ἔδοξα εἶναι μὲν ὅπου
δὴ, ἀναστὰς δὲ ζητεῖν τὴν τροφόν· τὴν δὲ κατ' ἀντίθυ-
ρον οἰκεῖν μου· καί τινα ἀποκρίνασθαι ὡς ἐναντιωμάτων
τινῶν αὐτῇ γεγονότων, πρίν γε δὴ καὶ κατιδεῖν αὐτήν τε
προσάγουσαν τὴν τροφὸν καὶ τὴν σύντροφον τὴν Καλλι-
τύχην ἑπομένην. φέρειν δὲ τὴν τροφὸν τὸ μὲν πρῶτον εἴ
τῶν ἑταίρων τινὰ τῶν νεωτέρων καὶ θαυμάζειν ἀκούοντα,

ὡς παρὰ πᾶσιν οὕτως εὐδοκιμοίην. ἐκ δὲ τούτου φαίνομαι
ἐν βαλανείῳ τινι. καὶ τὸ μὲν πρῶτον εἰσῆλθέ με οἷόν τι
εἴην πεποιηκὼς, πρὶν ἰδεῖν τοὺς αὐτοκράτορας, ὅτι λουοί-
μην, δοκεῖν γὰρ δὴ χθὲς αὐτοῖς ἐντετυχηκέναι· ἔπειτα
ὡς ἀνετριβόμην τε ἤδη καὶ ἱδρώς τις προσῄει, πορευώ-
μεθα, ἔφην, εἴσω. οὕτω δὴ ἐλουσάμην τε καὶ ἤμεσα εἰς
ἑσπέραν, ἐνθύμιον ποιησάμενος τὸ τοῦ χοῦ τοῦ ἐμφο-
ρουμένου.
Ὅμως δὲ ἔτι διεσκοπούμην περὶ τῆς ὁδοῦ τῆς εἰς
Πέργαμον διὰ τὰ πρόσθεν ὀνείρατα· ἐνταῦθα δὴ σαφῶς
112
ἐδηλοῦτο ἐπισχεῖν. τοῦτο μὲν γὰρ περὶ ἑσπέραν ποι κεκι-

νῆσθαι καὶ μεταγιγνώσκειν καὶ φάσκειν ὅτι ἀδύνατον εἴη
Ἀδριανοῦ θήρας κατατυχεῖν, τοῦτο δὲ ἐδόκουν ἀπὸ Ἀδρια-
νοῦ θήρας τινὰ ἐλθεῖν, βιβλίον τι κομίζοντα τῶν Με-
νάνδρου, καὶ λέγειν ὅτι πηλός τε εἴη ἀμήχανος καὶ τέλμα
καὶ ἀνύσαι ἀδύνατον. πάλιν δὲ ὕειν τε ἔδοξα καὶ προσελ-
θόντα μοι τινὰ λέγειν ὡς ἄρα τῶν ἀντιδίκων τις εἴη ἐν
Ἀδριανοῦ θήρᾳ καὶ δέοι κατιέναι ὥστε τι πρᾶξαι. καὶ τί,
φάναι, πλέον τοῦ θεοῦ μένειν προειρηκότος; τοῦτο καὶ
αὖθις ἔδοξα πρός τινας λέγειν καὶ τὸ πᾶν οὕτω λαμβά
Αίλιος Αριστείδης Ἱεροὶ λόγοι αʹ

Jebb p. 285, li. 31
συνειδέναι ἐμαυτῷ ὁδοιπορήσαντι. παρατίθεσθαι δέ μοι

σῦκα· ἔπειτα παρόντα Κόρον τὸν μάντιν δεῖξαι ὅτι ἐνείη
φάρμακον τῶν ἐφημέρων· ἐκ δὲ τούτου ὑποψίας τε μεστὸς
γενέσθαι καὶ κατὰ σπουδὴν ἐμεῖν καὶ ἅμα ἐνθυμεῖσθαι,
τί δὲ εἰ μὴ ἀκριβῶς ἐξεμέσαιμι; ἔπειτα φάναι τινὰ ὅτι
καὶ ἐν ἄλλῳ τῳ τῶν σύκων ἐνείη τοῦ φαρμάκου· ἔτι οὖν
μειζόνως ἀπορεῖν καὶ ἀσχάλλειν ὅτι οὐ θᾶττον ἤκουσα.
τούτων ὀφθέντων ὑπενόησα μὲν ἀσιτίαν δηλοῦσθαι, εἰ δὲ
μὴ, ἀλλ' ᾑρούμην γε. ἐδεόμην δὲ τοῦ θεοῦ σημῆναι σα-
φέστερον ὁπότερα λέγοι, ἀσιτίαν ἢ ἔμετον. ἐπικατέδαρθόν
τε δὴ καὶ ἔδοξα εἶναι πρὸς τῷ ἱερῷ τῷ ἐν Περγάμῳ, καὶ
ἤδη τε μέσην ἡμέραν ἐξήκειν, ἀσιτίας οὔσης μοι, καὶ Θεό-
δοτον ἐπελθεῖν μετὰ δή τινων φίλων, εἰσελθόντα δὲ πα-
ρακαθέζεσθαί μοι ἐπὶ τῆς κλίνης οὑτωσὶ κατακειμένῳ.
φάναι οὖν πρὸς αὐτὸν ὅτι ἀσιτοίην· τὸν δὲ ἐνδείξασθαι
ὅτι εἰδείη, καὶ εἰπεῖν ὅτι ἐγώ τοι ἀνέμενον μετὰ πάντα
ταῦτα ἃ οὗτοι ποιοῦσι, φλεβοτομίᾳ χρῆσθαι· τὸ γὰρ ἄλ-
γημα τοῦ νεφροῦ ἐστι καὶ ἡ ἀσιτία δὲ, ἔφη, νόθος τις
ἔξοδός ἐστι τοῦ πυρὸς διὰ τοῦ στήθους διεξιοῦσα. καὶ
ἅμα ταῦτα αὐτοῦ λέγοντος ἐκ τοῦ πρόσθε δύο σπινθῆρες
ὤφθησαν. κἀγὼ ἔβλεψα πρὸς τὸν Θεόδοτον θαυμάσας,
ἄλλως εἰς τὸ ἀρχαῖον καταστῆναι. καὶ μετὰ τοῦτό γ

ἠξίουν συγχωρῆσαι, πάντως δὲ ἤδη πεπρᾶχθαι τά γε τοῦ
θεοῦ. ὁ δ' ἄρα οὐδὲ τοῦτο ἐκείνοις παρῆκεν, ἀλλ' οὔσης
τῆς ἀποστάσεως θαυμαστῆς ὅσης καὶ δοκοῦντος ἅπαντος
113
ἀπηλλοτριῶσθαι τοῦ δέρματος, ὠὸν κελεύσας ἐπιχρίειν

οὕτως ἰάσατο καὶ συνήγαγε πάντα εἰς ταυτὸν, ὥστε ὀλί-
γων ἡμερῶν παρελθουσῶν οὐδεὶς οἷός τ' ἦν εὑρεῖν ἐν
ὁποτέρῳ μηρῷ τὸ φῦμα ἐκεῖνο ἐγένετο, ἀλλ' ἤστην ἀμφο-
τέρω καθαρὼ τοῖς ἅπασι. Ζώσιμος δὲ ἦν οὗτος, ᾧ μεγάλη
δωρεὰ γίγνεται παρὰ τοῦ θεοῦ χρόνῳ ὕστερον· ἔσχε δὲ
οὑτωσί. ἀπῄειμεν διὰ Μυσίας εἰς Πέργαμον, ἐπισχόντος
δὲ ὀνείρατος καθ' ὁδὸν ἔμεινα ἡμέρας πλείους, συνεχῶς
τῆς αὐτῆς ὄψεως γιγνομένης. ὁ δ' ἐν τούτῳ ἀναθεῖ ὀπίσω
εἴς τι χωρίον ἡμέτερον δεῆσάν τι καὶ μετ' οὐ πολὺ
ἔκαμνε. συνέβαινε δὲ κἀμοὶ τοῦ τε στομάχου καὶ τῆς
ὑπερώας καὶ κεφαλῆς ὅλης καὶ σύμπαντος τοῦ σώματος
οὕτως ἔχειν ὥστε ἐπ' ἔσχατον ἐλθεῖν, καὶ τῆς τε τροφῆς
ἀπεκεκλείμην καὶ ὅ τι προσείμην παραχρῆμα ἐφθείρετο,
καὶ ἀναπνεῖν οὐκ ἦν καὶ ἡ δύναμις καθῄρητο. ἀπείχομεν
δὲ ἀλλήλων σταδίους μάλιστα εἴκοσι καὶ ἑκατόν. συνέβαι-
νεν οὖν ἡμῖν πυνθανομένοις ὡς ἔχοιμεν ἑκάτεροι πολὺ
νεῖσθαι, ὅθ' ἡ περὶ τοῦ οἰκέτου ἦλθεν ἀγγελία. ὁ δ'

ἀπειθήσας ᾤχετο, ἐκ δὲ τούτου ἡ τελευτὴ ἐγένετο αὐτῷ.
οὕτως ὅσον τε ἐπεβίω χάρις ἦν τοῦ θεοῦ, ὡς ἀληθῶς
φυλάξαντος αὐτόν μοι, καὶ ἐτελεύτα παρὰ τὰ φανθέντα
κινηθείς· καὶ τὰ κατ' ἀρχὰς ὑπὸ τοῦ θεοῦ δειχθέντα,
ὅτε αὐτοῦ λαβόμενος τῆς κεφαλῆς ἱκέτευον, εἰς τοῦτο ἐτε-
λεύτησε. τὴν τοίνυν τροφὸν τὴν ἀρχαίαν, ἧς οὐδέν μοι
φίλτερον, Φιλουμένη ἦν ὄνομα αὐτῇ, μυριάκις μὲν ἔσωσε
παρ' ἐλπίδας, κειμένην δέ ποτε ἀνέστησεν ἐκπέμψας ἐμὲ
ἀπὸ Περγάμου , προειπὼν ὅτι καὶ τὴν τροφὸν ἐλαφροτέ-
ραν ποιήσοιμι. καὶ ἅμα λαμβάνω τινὰ ἐπιστολὴν πρὸ
ποδῶν κειμένην τοῦ Διὸς Ἀσκληπιοῦ, σύμβολον ποιού-
μενος· εὗρον οὖν μόνον οὐ διαρρήδην ἕκαστα ἐγγεγραμμένα.
ὥστε ἐξῄειν ὑπερχαίρων καὶ καταλαμβάνω τὴν τροφὸν
τοσοῦτον ἀντέχουσαν ὅσον αἰσθέσθαι προσιόντος. ὡς δ'
ᾔσθετο, ἀνέκραγε τε καὶ ἀνειστήκει οὐκ εἰς μακράν.
Φέρε δὴ καὶ τῶν ἀνωτέρω μνημονεύσωμεν, ἐάν τι δυνώ-
μεθα· ὧν τὸ μὲν ἐξ ἀρχῆς οὐδὲν ἡμῖν ἐπῄει γράφειν,
ἀπιστίᾳ τοῦ μὴ περιέσεσθαι· ἔπειτα καὶ τὸ σῶμα οὕτως
ἔχον οὐκ εἴα σχολάζειν τούτοις. χρόνου δὲ αὖ προελθόν
Αίλιος Αριστείδης Ἱεροὶ λόγοι βʹ (0284: 024)“Aristides, vol. 1”, Ed.

114
Dindorf, W.
Leipzig: Reimer, 1829, Repr. 1964.
Jebb p. 292, li. 24
φρίκει καὶ σκέπης ἔδει πλείονος ἢ φέρειν δυναίμην· χωρὶς

δ' ἕτερα ἀμύθητα ἠνώχλει. ἐδόκει δὴ χρῆναι τοῖς ὕδασι
χρήσασθαι τοῖς θερμοῖς, εἴ τι δυναίμην γενέσθαι ῥᾴων,
ἢ τὸν ἀέρα μᾶλλόν πως ἀνασχέσθαι· καὶ γὰρ ἦν ἤδη
χειμῶνος ὥρα, ἀπέχει δὲ τῆς πόλεως οὐ πολύ. ἐνταῦθα
πρῶτον ὁ σωτὴρ χρηματίζειν ἤρξατο. ἀνυπόδητόν τε γὰρ
προελθεῖν ἐπέταξε καὶ ἐβόων δὴ ἐν τῷ ὀνείρατι ὡς ἂν
ὕπαρ τε καὶ ἐπ' ὀνείρατι τετελεσμένῳ, μέγας ὁ Ἀσκλη-
πιὸς, τετέλεσται τὸ πρόσταγμα. ταῦθ' ἅμα προϊὼν ἐδόκουν
βοᾶν. μετὰ ταῦτα κλῆσις καὶ ἄφιξις ἀπὸ Σμύρνης εἰς
Πέργαμον μετὰ τῆς ἀγαθῆς τύχης. τὰ δ' ἐντεῦθεν ἔστι
μὲν οὐ κατ' ἄνθρωπον διηγήσασθαι, ἐγχειρητέον δὲ,
ὥσπερ ὑπεθέμην, ἐξ ἐπιδρομῆς ἔνια αὐτῶν διελθεῖν. εἰ δέ
τις τὰ ἀκριβέστατα γνῶναι βουλήσεται τῶν γεγενημένων
ἡμῖν παρὰ τοῦ θεοῦ, ὥρα τὰς διφθέρας αὐτῷ ζητεῖν
καὶ τὰ ὀνείρατα αὐτά. καὶ γὰρ ἰάματα παντὸς εἴδους καὶ
διαλόγους τινὰς εὑρήσει καὶ λόγους ἐν μήκει καὶ φάσματα
παντοῖα καὶ προρρήσεις ἁπάσας καὶ χρησμῳδίας περὶ παν-
τοδαπῶν πραγμάτων, τὰς μὲν καταλογάδην, τὰς δὲ ἐν
μέτροις γεγονυίας, καὶ χαρίτων πάντ' ἄξια τῷ θεῷ μει-
ζόνων ἤ τις ἂν εἰκάσαι. νῦν δὲ ἐνθένδε ποθὲν ἀρξώμεθα,
Αίλιος Αριστείδης Ἱεροὶ λόγοι βʹ Jebb p. 293, li. 8
ὡς ἐπειδὴ ἐγενόμεθα ἐν τῷ ἱερῷ, τῇ πρώτῃ τῶν νυκτῶν

φανεὶς ὁ θεὸς τῷ τροφεῖ μου ἐν τῷ Σαλβίου τοῦ νῦν
ὑπάτου σχήματι – ὅστις δὲ ὁ Σάλβιος οὔπω τότε γε
ᾔδειμεν· ὁ δ' ἐτύγχανε προσεδρεύων τῷ θεῷ κατ' ἐκεῖνον
τὸν χρόνον – ἔφη δ' οὖν ὁ τροφεὺς ὡς ἐν τούτῳ δὴ
τῷ σχήματι διαλεχθείη πρὸς αὐτὸν περὶ τῶν λόγων τῶν
ἐμῶν ἄλλα τε δὴ, οἶμαι, καὶ ὅτι ἐπισημήναιτο ὡδὶ λέγων,
ἱεροὶ λόγοι. ταῦτα μὲν εἰς τοσοῦτον. μετὰ δὲ ταῦτα ἐδί-
δου τὰ ἰάματα αὐτῷ μοι, ὧν πρῶτον ἦν, ὡς ἔγωγε
μέμνημαι, ὁ τοῦ βαλσάμου ὀπὸς, εἶναι δ' αὐτὸν δωρεὰν
τοῦ Τελεσφόρου τοῦ Περγαμηνοῦ· ἔδει δ' αὐτῷ χρῆσθαι
λούμενον ἐξιόντα ἐκ τοῦ θερμοῦ ὕδατος εἰς τὸ ψυχρόν·
ἔπειτα ῥύμματα ἄττα διὰ σταφίδων τε καὶ ἑτέρων μικτὰ,
ἔπειτα μυρία ἐπὶ μυρίοις, ἃ πάντα παρεὶς ἀναγκαίως τῶν
παραδόξων μνησθῆναι βούλομαι.
115
Πόθεν οὖν τις ἄρξηται, πολλῶν τε καὶ παντοίων

ὄντων, καὶ ἅμα οὐκ ἐν μνήμῃ πάντων, πλήν γε δὴ τῆς
χάριτος τῆς ὑπὲρ αὐτῶν; ἔπεμψέ με εἰς Χίον φήσας πέμ-
πειν καθάρσεως ἕνεκα. ἀπῄειμεν οὖν τὴν ἐπὶ Σμύρνης,
καὶ μάλα ἐν ἀηδίᾳ ποιούμενοι καὶ νομίζοντες ἄνευ προ-
στάτου γίγνεσθαι καὶ ὡς ἀληθῶς ἐφ' ἡμῶν αὐτῶν πλεῖν,
καὶ πορευθεὶς ὁ Ῥοῦφος εἰς ἐσχατιάν τινα τῶν αὑτοῦ

εὑρίσκει τετοκυῖαν ὄϊν αὐτονυχὶ, καὶ κομίσας δίδωσι τὸ
γάλα. τέλος δὲ ἀφίησιν ἡμᾶς ὁ θεὸς τοῦ πλοῦ τοῦ εἰς
τὴν Χίον, ἄλλα τε δὴ καὶ δείξας καὶ προειπὼν, καὶ ἐφ'
ἅπασιν ἔδοξα ὡς κατεσχισμένον τε εἴη τὸ πλοῖον καὶ οὐδὲν
ἔτι. ἔστι δὲ χωρίον Γενναῒς, ἀπέχον τῆς Φωκαίας οὐ
πολὺ, ἐνταῦθα ἡμέρας τινὰς διαγαγὼν ἡμᾶς ἐν τοῖς ὕδα-
σιν ἐπανῆγεν εἰς τὴν Σμύρναν. ὡς τοίνυν ἐγενόμεθα ἐν
τῇ Σμύρνῃ, φαίνεταί μοι ἐν τοιῷδέ τινι σχήματι. ἦν
ἅμα μὲν Ἀσκληπιὸς, ἅμα δὲ Ἀπόλλων, ὅ τε δὴ Κλάριος
καὶ ὁ καλλίτεκνος καλούμενος ἐν Περγάμῳ, οὗ ὁ πρῶτος
τῶν ναῶν τῶν τριῶν ἐστιν. ἐν τούτῳ τῷ σχήματι στὰς
ἔμπροσθεν τῆς εὐνῆς προβαλὼν τοὺς δακτύλους καὶ χρό-
νους τινὰς συλλογισάμενος, ἔχεις, ἔφη, δέκα ἔτη παρ'
ἐμοῦ καὶ τρία παρὰ τοῦ Σαράπιδος – καὶ ἅμα τὰ τρία
καὶ δέκα ὡς ἑπτακαίδεκα ἐφάνη τῇ θέσει τῶν δακτύλων –
ταῦτα δὲ εἶναι οὐκ ὄναρ, ἀλλ' ὕπαρ, εἴσεσθαι δὲ καὶ
αὐτόν. καὶ ἅμα κελεύει καταβάντα εἰς τὸν ποταμὸν τὸν
πρὸ τῆς πόλεως ῥέοντα λούσασθαι, ἡγήσεσθαι δὲ τῆς
ὁδοῦ παῖδα ἄνηβον, καὶ δείκνυσι τὸν παῖδα.
Καὶ τὰ μὲν κεφάλαια τῆς ἐπιφανείας ταῦτά ἐστιν,
Καὶ τὰ μὲν τῆς προρρήσεως τῆς περὶ τῶν ἐτῶν καὶ

τῆς ὕστερον ἀσθενείας εἰς τοῦτο συμβάσης καὶ τῶν περὶ
ταῦτα ἐπιφανειῶν οὕτως ἔσχεν. ἁρμόττοι δ' ἂν ἴσως περὶ
τῶν λουτρῶν ἤδη λέγειν, οἷς διήγαγεν ἡμᾶς, ἐπειδὴ καὶ
τὸ ἐξ ἀρχῆς ἅμα τῇ προρρήσει τὸ λουτρὸν ἐπέταξε τὸ ἐν
τῷ ποταμῷ. ἦσαν οἱ κατάρροι καὶ ἡ περὶ τὴν ὑπερώαν
116
ἀπορία καὶ πάντα πάχνης ἦν πλέα καὶ πυρὸς, καὶ ἡ τοῦ

στομάχου κάκωσις ἤκμαζε καὶ ἄλλα πολλὰ καὶ παντοῖα,
καὶ κατεκεκλείμην θέρους ὥρᾳ. καὶ ἐγίγνετο ταῦτα ἐν
Περγάμῳ ἐν τῷ τοῦ νεωκόρου τοῦ Ἀσκληπιακοῦ. πρῶτον
μὲν οὖν ἐπέταξεν αἷμα ἀφελεῖν ἀπ' ἀγκῶνος καὶ προσέ-
θηκεν, ὅσα ἐγὼ μέμνημαι, λίτρας εἴκοσι καὶ ἑκατόν· τὸ
δ' ἦν ἄρα δηλοῦν ὡς οὐκ ὀλίγων δεήσοι τῶν φλεβοτο-
μιῶν, ἐφάνη δ' ἐκ τῶν ὕστερον. οἵ τε γὰρ νεωκόροι ἐν
τούτῳ ὄντες ἡλικίας καὶ πάντες οἱ περὶ τὸν θεὸν θερα-
πευταὶ καὶ τάξεις ἔχοντες ὡμολόγουν ἀεὶ δή ποτε μηδένα
πω τῶν πάντων συνειδέναι τοσαῦτα τμηθέντα, πλήν γε
Ἰσχύρωνος, εἶναι δ' ἐν τοῖς παράδοξον τό γ' ἐκείνου,
ἀλλὰ καὶ ὣς ὑπερβάλλειν τὸ καθ' ἡμᾶς ἄνευ τῶν ἄλλων
παραδόξων, ἃ προσῆν ταῖς φλεβοτομίαις, οἷόν περ οὖν
κόρος καὶ ἑστὼς ἐπὶ τῆς ὄχθης ἑώρα. ἡ δὲ ἐπὶ τούτῳ

κουφότης καὶ ἀναψυχὴ θεῷ μὲν καὶ μάλα ῥᾳδία γνῶναι,
ἀνθρώπῳ δὲ ἢ νῷ λαβεῖν ἢ ἐνδείξασθαι λόγῳ οὐ πάνυ
ῥᾴδιον. ἕτερον τοίνυν λουτρὸν ἐν Σμύρνῃ προσετάχθη
χειμῶνος ἱσταμένου, ἔδει δὲ πορευθέντα πρὸς τὰς πηγὰς
τὰς θερμὰς τῷ μὲν θερμῷ ὕδατι μὴ χρῆσθαι, τῷ δὲ
παραρρέοντι ποταμῷ, καὶ ἦν ἡμέρα πᾶσα ἔφυδρός τε καὶ
ψυχρὰ καὶ τὸ ὕδωρ τοσοῦτον διέλιπεν ὅσον ἀρκέσαι τῇ
πορείᾳ· καὶ πρῶτον ἦν τῶν θαυμάτων τοῦτο. δείλη τε ἦν
ὀψία καὶ τὸ λουτρὸν ἐγίγνετο καὶ ἐπέπνει βορέας ἀκραής.
ταυτὶ δὲ ἐν Περγάμῳ πάλιν χειμῶνός τε καὶ ἐν λεπτότητι
θαυμαστῇ τοῦ σώματος, ὥστε πολὺν χρόνον πάνυ τοῦ
οἰκήματος οὐκ ἐξέβην οὗ κατεκείμην. ἐκέλευσε λούσασθαι
τῷ ποταμῷ τῷ διὰ τῆς πόλεως ῥέοντι· ὁ δ' ἔρρει πολὺς
ἐξ ὄμβρων, καὶ προεῖπεν ὡς τριῶν τῶν λουτρῶν ἐσομένων.
γενομένου δὲ τοῦ προστάγματος ὡς ἐπύθοντο συνῆλθον
οἱ σπουδαιότατοι τῶν φίλων παραπέμποντες καὶ φρον-
τίζοντες ὅ τι ἀποβήσοιτο, καὶ ἅμα ἀντ' ἄλλης ἱστορίας
ποιούμενοι ἰδεῖν τὰ γιγνόμενα, καὶ γὰρ δὴ καὶ ἡ ἡμέρα
χειμέριος ἦν. πρῶτον μὲν οὖν ὕσθημεν παρὰ τὴν ὁδὸν
καὶ τὸ πρῶτον ἦν τῶν λουτρῶν τοῦτο· καὶ γὰρ ἀνῄειμεν
ἐλπίδος. καὶ χειμὼν ἤδη ἦν καὶ τὰ τῆς ὑπερώας παντά-

117
πασι δυσχερῶς εἶχε καὶ τἄλλα ὡσαύτως. καὶ συνῆλθον οἵ

τε ἰατροὶ καὶ γυμνασταὶ, καὶ οὔτε βοηθεῖν εἶχον οὔτε
ἐγνώριζον τὴν ποικιλίαν τῆς νόσου. τοσοῦτον δ' οὖν
συνέδοξεν, εἰς τὰς πηγὰς τὰς θερμὰς κομίσαι, ἐπειδὴ καὶ
τὸν ἐν τῇ πόλει ἀέρα φέρειν οὐχ οἷός τε ἦν. καὶ τὰ ἐπὶ
τούτοις δὴ μικρῷ πρόσθεν διηγούμην. ἐκ τοιούτων καὶ
τοσούτων ὡς βραχέως τε καὶ ἀμυδρῶς εἰπεῖν ἡ νόσος
ἠσκήθη καὶ συνεσκευάσθη, κατὰ προσθήκην χρόνου προϊ-
οῦσα ἀεί. καὶ παρελθόντος ἐνιαυτοῦ καὶ μηνῶν ἐπὶ τὴν
ἐν Περγάμῳ καθέδραν ἤλθομεν.
Νῦν δὲ ὅθεν ἐξέβημεν τρεπώμεθα πρὸς τὰ λουτρὰ
τὰ θεῖα· ὀδύναι δὲ καὶ νόσοι καὶ κίνδυνοι πάντες ἐρρόν-
των. ἐγκατεκεκλίμην μεταξὺ τῶν τε θυρῶν καὶ τῶν κιγ-
κλίδων τοῦ νεὼ κατὰ δή τινα ὀνείρατος ὄψιν· καί μοι
χρῇ ὁ θεὸς τὸ ἔπος τόδε
Ἑσπέριοι δ' ἤκμαζον ἐπὶ κρήναις χλοεραῖσιν.
ἔπειτα ἐχριόμην τε ἐν τῷ ὑπαίθρῳ ἐν τῷ περιβόλῳ τοῦ
ἱεροῦ καὶ ἐλούμην τῷ φρέατι τῷ ἱερῷ, καὶ οὐδεὶς ἦν
ὅστις οὐχ ὁρῶν ἠπίστει. καὶ μικροῦ πᾶσαν ἐξέβαλον τὴν
νόσον, εἰ μὴ τοῦ θεοῦ σημεῖα φαίνοντος καὶ
τε εἴχετο καὶ κομισθεὶς ὑπὸ σπουδῆς εἰς βαλανεῖον μετὰ

πολλῶν πραγμάτων ἐξεθερμαίνετο. ἡμεῖς δὲ ἤδη τὸ μετὰ
τοῦτο ἠρινὴν ἤγομεν ἡμέραν· αὖθις δὲ χειμῶνος ὥρᾳ
καὶ πάγου καὶ πνεύματος οἵου ψυχροτάτου κελεύει λα-
βόντα τοῦ πηλοῦ καὶ περιχεάμενον καθέζεσθαι εἰς τὴν
αὐλὴν τοῦ ἱεροῦ, καλοῦντα Δία, θεὸν ὕπατον καὶ ἄριστον.
ἐγίγνετο καὶ ταῦτα ἐν πολλοῖς τοῖς θεαταῖς. ὃ τοίνυν
οὐδενὸς ἧττον ἐθαυμάσθη τῶν εἰρημένων, ὅτε γὰρ ἡ
συνέχεια τῶν πυρετῶν ἦν ἡμέρας τετταράκοντα καὶ ἔτι
πλείους, καί τινες καὶ τῶν λιμένων ἐπάγησαν καὶ τῆς
πρὸς Ἐλαίᾳ θαλάττης ὅσον ἐκ Περγάμου κατιόντι ὁ αἰ-
γιαλὸς ἐπέχει, τότε μοι προστάττει χιτωνίσκον ἐνδῦναι
λινοῦν καὶ μηδ' ὁτιοῦν ἄλλο, ἀλλ' ἐν τούτῳ διακαρτερεῖν,
καὶ προελθόντα ἐξ εὐνῆς ἀπονίψασθαι ἐπὶ τῆς κρήνης
ἔξω. ἦν δ' ἔργον τυχεῖν ὕδατος, ἀλλὰ πάντα ἐπεπήγει,
καὶ ὁ κρουνὸς εὐθὺς ἀπεψύχετο ἐν αὐτῷ, καὶ οἷον κρυ-
στάλλου τις αὐλὸς ἦν, καὶ ὅ τι δὲ ἐγχέαις θερμὸν, παρα-
χρῆμα ἐπήγνυτο. ὅμως δὲ τῇ τε κρήνῃ ὡμιλήσαμεν καὶ ὁ
λινοῦς ἤρκεσε, καὶ πάντες μᾶλλον ἐρίγων, καὶ ἡ δίαιτα
118
σχεδὸν ἡ πλείστη περὶ τὸ ἱερὸν ἠνύσθη μοι. ἀδελφὰ δὲ

τούτων καὶ αἱ τῶν χειμώνων ἀνυποδησίαι αἱ συνεχεῖς καὶ
μὲν πρὸς Ἐλαίᾳ, τὰ δὲ Σμύρνῃ, καὶ ἐν οἷστισι τοῖς

καιροῖς ἕκαστα αὐτῶν, ἀμύθητα ἂν εἴη λέγειν. ἀλλ' ὅτ'
ἔναγχος εἰς τὴν Ἔφεσον ἀπέστειλε κατὰ τοὺς λόγους,
ὕσθημεν καὶ παρὰ τὴν ὁδὸν πολλῷ, τῇ τρίτῃ τῶν ἡμερῶν,
τὴν γὰρ δευτέραν αὐτὸς ἐπέσχε, καὶ συνέβη τὸ ὕδωρ
εὐθὺς τότε γίγνεσθαι. σχεδὸν δὲ οὐκ εἰς ἐκείνην ἔφερε
μόνον τὰ φανθέντα, ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν ἐπιοῦσαν, κἀγὼ
προὔλεγον ταῦτα τοῖς σὺν ἐμαυτῷ. οἱ δὲ τὴν ἑτέραν ἔφερον
τὴν τοῦ προϊέναι, ἄλλως τε καὶ τὴν σπουδὴν ὁρῶντες
τῶν ἀνθρώπων ὡς εἶχον πρὸς ἡμᾶς. εἰσὶ γὰρ οἱ βαδίζον-
τες εἰς Πέργαμον τῶν θεωριῶν ἕνεκα, καὶ ὡς εἶδον ἡμᾶς,
ἀνέστρεψαν εἰς τὴν Ἔφεσον δρόμῳ. καὶ ταῦτα μὲν οὕτως
εἶχεν. ὑσθέντος δέ μου καὶ ἀγωνιῶντος οὐ πολλαῖς ὕστε-
ρον ἡμέραις ἐπειδὴ ἐν τῇ Ἐφέσῳ ἐγενόμην, ἐπιτάττει
ψυχρὸν λουτρὸν, καὶ ἐλουσάμην ἐν τῷ γυμνασίῳ τῷ πρὸς
τῷ Κορεσσῷ. οἱ δ' ὁρῶντες οὐχ ἧττον τὸ λουτρὸν ἢ τοὺς
λόγους ἐθαύμαζον· τὰ δ' ἀμφότερ' ἦν παρὰ τοῦ θεοῦ.
Ἔτυχον μὲν διατρίβων ἐν Ἀδριανοῖς, τοῦ θεοῦ πέμψαν-
τος· ἦσαν δὲ αἱ πολλαὶ τότε καὶ συνεχεῖς ἀπορίαι, οὔτε
γὰρ τρέφεσθαι δυνατὸν ἦν μοι οὔθ' ὅ τι γευσαίμην
κατέχειν τοῦτο, ἀλλ' εὐθὺς συνίστατο σὺν πυρὶ πολλῷ
Αίλιος Αριστείδης Ἱεροὶ λόγοι γʹ (0284: 025)“Aristides, vol. 1”, Ed.

Dindorf, W.Leipzig: Reimer, 1829, Repr. 1964.Jebb p. 310, li. 13
μετὰ πολλοῦ θορύβου καὶ πολλῆς ἀπογνώσεως ἀπηλλάγην

οὐκ ἀναιμωτὶ, ἀλλ' ἀνεξαίνετο ἅπας ὁ πόρος καὶ καθί-
στατο ἀντ' ἄλλου τραύματος. καὶ ὁ κάματος δὴ καὶ ἡ
πᾶσα τοῦ σώματος ἀσθένεια καὶ κάθαρσις κατὰ λόγον
τῶν συμβαινόντων ἦν. καὶ τῶν φίλων καὶ τῶν εἰωθότων
παρῆν οὐδεὶς, ἀλλ' ἀπεδήμουν ἄλλος ἄλλοσε, ὅτι μὴ εἷς
τις ἔτυχε διαιτώμενος ἐν τοῖς ὕδασι τότε, ὃν ἐγὼ ἔτι
πρόσθεν ἐδόκουν ὄναρ κειμένῳ μοι καθ' ὁδὸν μόνῳ, τοῦ
ἵππου ἐφ' οὗ καθήμην πεπτωκότος, εἰπεῖν ὅτι καὶ τοῦτο
παρὰ τῆς εἱμαρμένης συμβαίη, μόνον με ἀπολειφθῆναι.
τοῦτο μὲν δὴ ἐν Περγάμῳ προγεγόνει πρὸ τῆς ἐξόδου
μικρόν· τότε δὲ ἐν τοῖς Ἀδριανοῖς ἀπορουμένῳ μέμνημαι
119
τοιοῦτον ὄναρ γενόμενον· ἐδόκουν ἐπὶ σχεδίας φέρεσθαι

ἐν τῷ Αἰγυπτίῳ πελάγει μόνος, εἶναι δὲ τῆς σχεδίας ἐπ'
ἄκρῳ τε καὶ τῷ πρὸς τὴν γῆν· ἀποροῦντι δέ μοι προ-
φανῆναι τὸν τροφέα Ζώσιμον ἵππον ἔχοντα ἐν τῇ γῇ,
καί πως ἐκβῆναί τε καὶ λαβέσθαι ἀσμένως τοῦ ἵππου.
καὶ τοῦτο μὲν οὕτως. ἐδόκουν δὲ καὶ διὰ τῆς Ἀλεξαν-
δρείας διεξιὼν διδασκαλεῖα παίδων ὁρᾶν· οἱ δ' ἀνεγίγνω-
σκόν τε καὶ ᾖδον τὰ ἔπη τάδε, ὑπηχοῦντες ὡς ἥδιστον
Πολλοὺς δ' ἐκ θανάτοιο ἐρύσατο δερκομένοιο
Αίλιος Αριστείδης Ἱεροὶ λόγοι γʹ Jebb p. 310, li. 38
τηκότα εἰς τὴν Αἴγυπτον εἴη καὶ χαίρειν ὑπερφυῶς, ὅτε

δὴ τυγχάνοιμι κατειληφὼς ᾀδόμενα τἀμαυτοῦ.
Καὶ τὰ μὲν κεφάλαια τῶν ἐνυπνίων τοιαῦτά ἐστιν.
ἡμέρας δὲ γενομένης, ἔτυχε γάρ μοι παρὼν ἵππος, ἀνα-
βαίνω τε εὐθὺς καὶ ὃν οὐδ' ἂν εἷς ᾠήθη διαρκέσαι μέχρι
τῆς πρώτης ἐξόδου, δρόμους τε ἀπελαύνω τὸν ἵππον καὶ
γίγνομαι ῥᾴων θέοντος ἔτι, καὶ ἀπῄει τῶν ἄνω πολὺ τοῦ
βάρους καί τις δύναμις ὡς ἐν τοιούτοις συνελέγη, καὶ
ἦσαν πάλιν ἐλπίδες. ἐγένετο δέ μοι καὶ νύκτωρ φωνὴ
λέγοντός του, τεθεράπευσαι, καὶ ταῦτα ἐν αὐτοῖς τοῖς
ἀπορωτάτοις. ὃν μὲν οὖν τρόπον εἴς τε τὴν Πέργαμον
πάλιν ἀπεσώθην καὶ τίν' ἐφεξῆς δίαιταν διῃτώμην ἀνάγκη
παραλιπεῖν διὰ πλῆθος τῶν τε λόγων καὶ τῶν πραγμάτων.
ἑτέραν δὲ ἔξοδον ἐξῆλθον εἰς τὰ ὕδατα ἐν ἀκμῇ θέρους,
καὶ προείρητο ἐπανήκειν εὐθέως λουσάμενον, κιννάμωμον
κόψαντα καὶ πάσαντα τὸν τράχηλον κύκλῳ. τούτους αὖ
σταδίους τετταράκοντα καὶ διακοσίους τὸ συναμφότερον
ἤνυσα, πνίγους ὄντος θαυμαστοῦ, καὶ ῥᾷον ἤνεγκα τὸ
δίψος ἤ τις ἂν ἐκ βαλανείου βαδίζων οἴκαδε. αὖθις αὖ
πέμπει με προστάξας πιεῖν ψυχρὸν, καὶ ἔπιον τὸ σύμπαν.
καὶ ταῦτα μὲν εἰς τοσοῦτον τὸ νῦν εἶναι. τὰ δ' ἐν Λεβέδῳ
καὶ προείρητο ἐπανήκειν εὐθέως λουσάμενον, κιννάμωμον

κόψαντα καὶ πάσαντα τὸν τράχηλον κύκλῳ. τούτους αὖ
σταδίους τετταράκοντα καὶ διακοσίους τὸ συναμφότερον
ἤνυσα, πνίγους ὄντος θαυμαστοῦ, καὶ ῥᾷον ἤνεγκα τὸ
δίψος ἤ τις ἂν ἐκ βαλανείου βαδίζων οἴκαδε. αὖθις αὖ
πέμπει με προστάξας πιεῖν ψυχρὸν, καὶ ἔπιον τὸ σύμπαν.
καὶ ταῦτα μὲν εἰς τοσοῦτον τὸ νῦν εἶναι. τὰ δ' ἐν Λεβέδῳ
120
συμβάντα, ἐπέμφθην μὲν ἀπὸ κατακλίσεως, ἣν ἐν Σω-

τήρων ἐγκατεκεκλίμην, αὐτοῦ καὶ τοῦτο ἐπιτάξαντος,
οὕτως ἀπειρηκὼς ὥστ' οὐδ' ἐπὶ τῆς κλίνης οἴκοι εἶχον
ἀνταρκεῖν. καὶ ἦν δὴ ὁ ἰατρὸς Σάτυρος ἐν Περγάμῳ
κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον σοφιστὴς, ὡς ἐλέγετο, οὐ τῶν
ἀγεννῶν. οὗτος ἐμοὶ προσελθὼν κατακειμένῳ καὶ τοῦ τε
θώρακος καὶ τῶν ὑποχονδρίων ἁψάμενος, ἐπειδὴ προϊόν-
τος τοῦ λόγου τὰς καθάρσεις τοῦ αἵματος ἤκουσεν ὅσαι
γεγόνασί μοι, τὸ μὲν αἷμα ἐπισχεῖν ἐκέλευε καὶ μὴ κατα-
λύειν τὸ σῶμα· ἐγὼ δέ σοι, ἔφη, δώσω τι κατάπλασμα
πάνυ κοῦφον καὶ ἁπλοῦν, ὃ συνθεῖναι ἐπὶ τοῦ στομάχου
καὶ τῶν ὑποχονδρίων, καὶ εἴσει δὴ ὁπόσον τι ὀνήσει.
ταῦτα συνεβούλευε, κἀγὼ τὸ μὲν τοῦ αἵματος οὐκ ἔφην
εἶναι κύριος οὔτε οὕτως οὔτ' ἐκείνως ποιεῖν, ἀλλ' ἕως
ἐνυπνίων ἰδὼν ἱκετεύοντας καὶ τεταραγμένους τοὺς ἀνθρώ-

πους, ἐμέλλησα μὲν εἰπεῖν ὡς οὐδὲν δέοι δεδιέναι, οὐδὲν
γὰρ ἔσεσθαι δυσχερές· οὐ γὰρ ἂν αὐτὸς ἐπὶ τούτοις εἰς
τὴν πόλιν κληθῆναι. ἔπειθ' ὅπως μὴ δοκοίην δημοκοπι-
κός τις εἶναι, ἐπέσχον, πρὸς δὲ τοὺς συνόντας διεμαρτυ-
ράμην, ὅπως ἀδείας ἔχοιμι, αὐτοὺς δὴ τούτους τοὺς λό-
γους εἰπών.
Τὰ μὲν δὴ περὶ τῶν σεισμῶν καὶ ὡς βοῦν θύειν
αὐτοῖς ἠρξάμεθα εἴρηται. ᾠὸν δή ποτε χήνειον ἐζητοῦμεν,
τοῦ θεοῦ σημήναντος ἐπὶ τῆς ἐν Περγάμῳ καθέδρας, καὶ
εὑρίσκετο οὐδαμοῦ τῆς ἀγορᾶς, ἀλλ' ἦν Μειλάτης ἐξ
ἀκροπόλεως, παρὰ τοῦτον ἔρχονται τελευτῶντες οἱ πρὸς
τῇ ζητήσει, κατὰ δὴ τύχην ἅμα καὶ μήνυσιν. καὶ λέγει
πρὸς αὐτοὺς ὁ Μειλάτης ἔχειν ᾠὸν, φυλάττειν δὲ ἰάματος
ἕνεκα· οὕτω γὰρ αὐτῷ προειρηκέναι τὸν θεόν. οὐκοῦν
ἡμεῖς γε ἐκεῖθεν, ἔφασαν οἱ ζητοῦντες, καὶ ὃς προσκυνή-
σας δίδωσιν. ὅ τι δ' ἐχρησάμην λαβὼν οὐκ οἶδα ὑπό γε
πλήθους ἐτῶν. παραπλήσιον δὲ τούτῳ τὸ ἐκ τῆς Ἴσιδος,
κατ' ἀρχὰς ἔτι τῆς ἀσθενείας περὶ χηνῶν αὐτῶν γενόμε-
νον. διέτριβον ἐν τοῖς ὕδασι τοῖς θερμοῖς καὶ ἡ θεὸς
Αίλιος Αριστείδης Ἱεροὶ λόγοι δʹ (0284: 026)“Aristides, vol. 1”, Ed.

διελθεῖν εὐθὺς τοὺς περὶ τοῦτο εὐεργεσίας. ἔπειτ' ἔδοξεν

ἀνελθεῖν ἐπὶ τοὺς ἄνω χρόνους καὶ τὰς ἄλλας προδιηγή-
121
σασθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τιμὰς εἰς τὸ δυνατόν· πρῶτον

μὲν τὰς εἰς τοὺς λόγους γενομένας καὶ ὅσαι τοιαῦται,
ἔπειτα τὰς ἐπὶ τῶν πράξεων τῶν κατὰ τὰς ἡγεμονίας.
ἔπειθ' ὅταν συμβαίνῃ κἀκ τῶν χρόνων, ὅρος τις κείσεται
τοῦ προτέρου λόγου, πρὸς ὃν τὰ λοιπὰ συνάπτειν δεήσει.
ἐνιαυτὸν μὲν γὰρ μάλιστα τὸν πρῶτον τῆς ἀσθενείας
ἐξέλιπον τὴν περὶ τοὺς λόγους διατριβὴν, οἷα ἐν τοσού-
τοις τε καὶ τοιούτοις πράγμασι τοῦ σώματος, καὶ ἅμα
ἀπηλγήκειν. καθημένῳ δέ μοι ἤδη ἐν Περγάμῳ κατὰ τὴν
κλῆσίν τε καὶ ἱκετείαν γίγνεται παρὰ τοῦ θεοῦ πρόσταγμα
καὶ παράκλησις, μὴ προλιπεῖν τοὺς λόγους. ὅ τι μὲν δὴ
πρῶτον τῶν ὀνειράτων ἀφίκετο, ἢ πῶς ἕκαστον ἔχον τοῖς
ἅπασιν, ἀμήχανον εἰπεῖν ὑπὸ πλήθους ἐτῶν. ἦν δ' οὖν
ἐκεῖνά τε τῶν παρακλητικῶν, σοὶ πρέπουσι λόγοι σὺν
Σωκράτει καὶ Δημοσθένει καὶ Θουκυδίδῃ κατὰ πρώτας
εὐθὺς γενόμενα. καὶ δὴ καὶ τῶν ὑπὲρ ἡμᾶς τοῖς χρόνοις
ἐνδόξων ἐδείχθη τις, ὡς ἂν μάλιστα ἐκινήθην εἰπεῖν. καὶ
τό γε σφόδρα πρῶτον ἀπάρξασθαί με ἐκέλευεν ἑαυτῷ
προσελθόντα εἰς τὴν στοὰν τοῦ ἱεροῦ τὴν πρὸς τῷ θεάτρῳ
Αίλιος Αριστείδης Ἱεροὶ λόγοι δʹ Jebb p. 330, li. 24
ἐξαίφνης ἢ τοῦ στομάχου καταστάντος εἰς ἀπορίας, ἤ τις

ἄλλη γένοιτο ἄπορος προσβολὴ, παρὼν ἂν Θεόδοτος ὁ
ἰατρὸς καὶ μεμνημένος τῶν ἐνυπνίων ἐκέλευε τοὺς παῖδας
ᾄδειν τῶν μελῶν, καὶ μεταξὺ ᾀδόντων λάθρα τις ἐγίγνετο
ῥᾳστώνη, ἔστι δ' ὅτε καὶ παντελῶς ἀπῄει πᾶν τὸ λυποῦν.
καὶ τοῦτο δὴ τοσοῦτον κέρδος ἦν καὶ τὸ τῆς τιμῆς ἔτι
τούτου μεῖζον· εὐδοκίμει γὰρ καὶ τὰ μέλη παρὰ τῷ θεῷ.
ἐκέλευε δ' οὐ μόνον εἰς ἑαυτὸν ποιεῖν, ἀλλὰ καὶ ἑτέρους
ἐσήμαινεν, οἷον δὴ Πᾶνα καὶ Ἑκάτην καὶ Ἀχελῶον καὶ
εἰ δή τι ἕτερον. ἧκε δὲ καὶ παρ' Ἀθηνᾶς ὄναρ ὕμνον ἔχον
τῆς θεοῦ καὶ ἀρχὴν τοιάνδε Ἵκεσθε Περγάμῳ νέοι, καὶ
ἕτερον ἐκ Διονύσου, οὗ τὸ ἐπᾳδόμενον ἦν Χαῖρ' ὦ ἄνα
κισσεῦ Διόνυσε. ᾀδομένου δ' αὐτοῦ καθ' ὕπνον περιέρρει
τὰ ὦτα καὶ ἠχὴ θαυμαστή. καὶ ἔδει τὸ γόνυ τὸ δεξιὸν
κλίναντα ἱκετεύειν τε καὶ καλεῖν Λύσιον τὸν θεόν· καὶ
ἔνεστι ταῦτα ἐν τοῖς ᾄσμασι. καὶ ἕτερον ἧκεν ἐξ αὐτοῦ
Διὸς, ὅ τι δὲ ἦν δὴ τούτων ἢ πρῶτον ἢ ὕστερον οὐχὶ
μέμνηναι, καὶ ἕτερον ἐκ Διονύσου πάλιν, οὐλοκόμην φρά-
ζον προσειπεῖν τὸν θεόν. ὤφθη δὲ καὶ ὁ Ἑρμῆς
122
γυμνασμένον, οἷα δ' ἐν ὁδῷ καὶ ἡσυχίας οὔσης προσπαί-

ζων αὐτὸν καὶ ἅμα ἐρεσχελῶν εἰπεῖν, ἔχεις μοι πρὸς θεῶν
εἰπεῖν – πάντως δ' ἐσμὲν μόνοι – τί ταῦτα ὑμεῖς οἱ
περὶ τὸν Πλάτωνα ἀλαζονεύεσθε καὶ ἐκπλήττετε τοὺς ἀν-
θρώπους. ἔφερε δέ μοι τοῦτο εἰς τοὺς περὶ φύσεως αὐτοῦ
καὶ τῶν ὄντων λόγους. καὶ ὃς ἀκολουθεῖν με ἐκέλευε προς-
έχοντα τὸν νοῦν. ἐκ τούτου δὲ ὁ μὲν ἡγεῖτο, ἐγὼ δ' εἱπό-
μην. καὶ προσελθὼν μικρὸν ἀνασχὼν τὴν χεῖρα δείκνυσί μοι
τόπον τινὰ τοῦ οὐρανοῦ· καὶ ἅμα δεικνὺς ἔφη, οὗτος δή
σοί ἐστιν ὃν καλεῖ Πλάτων τοῦ παντὸς ψυχήν. ἀναβλέπω τε
δὴ καὶ ὁρῶ Ἀσκληπιὸν τὸν ἐν Περγάμῳ ἐνιδρυμένον ἐν τῷ
οὐρανῷ, καὶ ἅμα τε ἀφυπνιζόμην ἐπὶ τούτοις καὶ τὴν ὥραν
αἰσθάνομαι ταύτην ἐκείνην οὖσαν ἐν ᾗ ἐδόκουν ταῦτα ὁρᾶν.
ἔτι τοίνυν ἑτέρων τοιῶνδε μέμνημαι. τοῦτο μὲν αὐτὸν Πλά-
τωνα ὁρᾶν ἐδόκουν ἑστῶτα ἐν τῷ δωματίῳ τῷ ἐμῷ
ἀπαντικρὺ τῆς τε κλίνης κἀμοῦ· ὁ δ' ἔτυχε μεταχειριζό-
μενος τὴν ἐπιστολὴν τὴν πρὸς Διονύσιον, καὶ μάλα μεστὸς
ὢν θυμοῦ προσβλέψας δέ μοι, ποῖός τις, ἔφη, σοὶ φαί-
νομαι εἰς ἐπιστολάς; μὴ φαυλότερος τοῦ Κέλερος;
μενος τὴν ἐπιστολὴν τὴν πρὸς Διονύσιον, καὶ μάλα μεστὸς

ὢν θυμοῦ προσβλέψας δέ μοι, ποῖός τις, ἔφη, σοὶ φαί-
νομαι εἰς ἐπιστολάς; μὴ φαυλότερος τοῦ Κέλερος; τὸν
γραμματέα δὴ λέγων τὸν βασιλικόν. κἀγὼ, εὐφήμει, ἔφην,
τὸ καὶ μεμνῆσθαί σε τοιοῦτον ὄντα ὅστις εἶ. καὶ οὐ πολὺ
ὕστερον ὁ μὲν ἠφάνιστο, ἐγὼ δὲ συννοίᾳ εἰχόμην. παρὼν
δέ τις εἶπεν, οὗτος μέντοι ὁ διαλεγόμενός σοι ὡς Πλάτων
ἀρτίως ὁ σὸς Ἑρμῆς ἐστι· λέγων δὴ τὸν εἰληχότα τὴν
γένεσιν τὴν ἐμήν. Πλάτωνι δ', ἔφη, εἴκαστο.
Τοῦτο μὲν δὴ ἐν Σμύρνῃ γίγνεταί μοι τὸ ὄναρ,
ἕτερον δὲ ἐν Περγάμῳ σχεδὸν πρότερον τούτου. ᾐτιᾶτο
τῶν ὀνειράτων τούτων καὶ τῆς ἐναργοῦς τῶν θεῶν ἐπιμε-
λείας τὸν τοῦ Διὸς ἀστέρα, ὅστις δὴ καὶ ὁ αἰτιώμενος ἦν·
σχίζειν γὰρ αὐτὸν μέσου τοῦ οὐρανοῦ μέσην τὴν μοῖραν,
ἡνίκα ἐγιγνόμην, καὶ λέγουσι μέντοι οἱ ἀστρονόμοι λέοντα
μὲν εἶναι τηνικαῦτα ἐπὶ μέσου τοῦ οὐρανοῦ, τὸν δὲ τοῦ
Διὸς ἀστέρα ὑπὸ τῷ λέοντι, ἐκ τετραγώνου πλευρᾶς Ἑρμῇ
δεξιὸν, ἀμφοτέρους ἑώους.
123
δραχμὰς πεντακοσίας. γενομένου δὲ τοῦ ὀνείρατος τῇ μὲν

ἡδίων γίγνομαι, ὅτι ἐπαγγελία τις ἐφαίνετο ἐνεῖναι καὶ
οὐκ ἄντικρυς ἄρνησις ἦν, τῇ δ' ὥσπερ εἰς ταυτὸν φέρειν
ἐδόκει μοι. ποῦ γὰρ ἄν τις πεντακοσίων δραχμῶν πρίαιτο
πρᾶγμα τοσοῦτον, καὶ ταῦτα παρ' ἀνδρὸς οὕτω μὲν
ἀδωροδοκήτου, ὡς πρότερον τὰ ῥεῖθρα τῶν ποταμῶν ἄν
τινα στῆσαι ἢ 'κεῖνον πρίασθαι, οὕτω δ' αὖ δεινοῦ περὶ
πράγματα καὶ πάντων ἥκιστα ἂν ἐξαπατηθέντος; ἔοικεν
ἡ ὑπόσχεσις ἄρνησις εἶναι, ἐπεῖναι γὰρ τὸ ἀδύνατον.
ταῦτα ἠπόρουν· κἀν τούτῳ ἐκάλει ὁ θεὸς πάλιν εἰς Πέρ-
γαμον, καὶ ἐτύγχανε Ῥουφῖνος ἐπιδημῶν, ἔμελε δ' αὐτῷ
τοῦ τιμᾶν ἡμᾶς εἰς ὅσον οἷός τ' ἦν. συντυχὼν δ' αὐτῷ
διηγοῦμαι τὰ πεπραγμένα καὶ βοηθεῖν ἠξίουν. πάντως δὲ
καὶ αὐτὸν Σεβῆρον ὡμολογηκέναι κυρίαν εἶναί μοι τὴν
ἀτέλειαν· τοῦτο δ' οὐκ ἐξαρκεῖν γεγράφθαι· καὶ γὰρ ἄλλῳ
παντὶ τῶν ἡγεμόνων ὑπάρξειν ἄλλο τι προστάττειν ἐμοὶ
μετὰ τοῦ αὐτοῦ τούτου παραγράμματος, καὶ οὕτω λυθή-
σεσθαι τὴν ἀτέλειαν διὰ προσθήκης τοῦ μένειν. δεῖσθαι
δὲ οὐ τῆς τοῦ ῥήματος εὐπρεπείας, ἀλλὰ τοῦ πράγματος,
τὸ γὰρ σῶμα οὕτως ἔχειν μοι. ἔδοξα δίκαια λέγειν τῷ
Ῥουφίνῳ καί μοι δίδωσι πρὸς αὐτὸν ἐπιστολὴν τῇ
γίγνεται καὶ πάροδος πρώτη μετὰ τὴν ἐν τῇ Ἐφέσῳ γνῶ-

σιν γενομένην. ἔτι δ' ὄντος μετεώρου συμβαίνει δεύτερον
τοιόνδε. πρὶν εἰσελθεῖν εἰς τὴν βουλὴν ἐμὲ καὶ γενέσθαι
λόγον ὁντινοῦν περὶ τούτων, ἦσαν δ' ἀρχαιρεσίαι κατ'
ἐκεῖνον τὸν χρόνον πρυτανεῖαι, προὐβάλετό με ἡ βουλὴ
δυοῖν καὶ τριῶν ὑπειπόντων. καὶ περιειστήκει τὸ πρᾶγμα
εἰς ἄτοπον. ἀντὶ γὰρ τοῦ πείθειν ἐκείνους περὶ ὧν ὁ ἡγε-
μὼν ἀπέστειλεν, ἠναγκαζόμην αὖθις ἐφιέναι παρ' ἐκείνων
εἰς τὸ τοῦ ἡγεμόνος δικαστήριον, καὶ δύο γε ἀντὶ μιᾶς
αἱ δίκαι γίγνονται, καὶ δικαστὴς πάλιν ὁ αὐτὸς ὅσπερ
ἐξ ἀρχῆς. καὶ ἀπηντῶμεν εἰς Πέργαμον. μελλούσης δὲ
καλεῖσθαι τῆς δίκης, ἵνα συντέμω, ᾔδει μὲν οὐδεὶς ἡμῶν·
οὐ γὰρ προείρητο ἡμέρα· ὄναρ δ' ἐπιστὰν περὶ τὴν ἕω
τοσοῦτον ἔφραζε,
Κάδμου πολῖται, χρὴ λέγειν τὰ καίρια.

124
ἱερᾶσθαι νομίζειν ἐξεῖναι πρότερον, πρὶν ἂν αὐτοῦ πύ-

θωμαι τοῦ θεοῦ. οἱ δ' ἐθαύμασάν τε καὶ συνεχώρουν.
γενομένων δὲ τούτων εὐδοξία καὶ ζῆλος ἦν ἐπὶ ταῖς δημη-
γορίαις, καὶ οὐδὲν δεῖν ᾤμην ἔτι πραγμάτων. ὁ δὲ θεὸς
οὔ τί που εἴα πέρας τοῦτο ἔχειν, ὁ δ' ἐγχειρίδιον ἔχει
ὑπὸ μάλης. καὶ συμβαίνει μετὰ τοῦτο συνέδρους μὲν ἐξιέ-
ναι Σμυρναίων εἰς Φρυγίαν ἄνω καὶ μέλλειν φέρειν τοὐ-
μὸν ὄνομα ἐν τῷ συνεδρίῳ τῷ κοινῷ, προαισθέσθαι δέ
με καὶ πέμψαι τὸν τροφέα τὸν Ζώσιμον· καὶ γίγνομαι τρί-
τος ἢ τέταρτος τῇ χειροτονίᾳ. μετὰ ταῦτα ἔφεσις, κλῆσις
ἡγεμόνος, κλῆσις τοῦ σωτῆρος εἰς Πέργαμον· διέτριβον
δ' ἐν τῷ χωρίῳ τῷ εἰωθότι τοῦτον ἤδη τὸν χρόνον αὐτοῦ
γε πέμψαντος. δευτέρᾳ δ' ἡμέρᾳ ᾗ ὡρμήθην ἀπαντᾷ μοι
ὁ κομίζων τὴν ἐπιστολὴν τοῦ ἡγεμόνος. καὶ ἐπειδὴ ἀνέγνων
τὰ γράμματα, ἀλλὰ προκέκλημαί τε, ἔφην, ὑπὸ τοῦ θεοῦ
καὶ θέοντα ἐπεγείρεις. τί δεῖ διατρίβειν; ἀφείθην γὰρ
πάντων πραγμάτων ἐν περιόδῳ τῶν ναῶν τῶν ἐν Ἀσκλη-
πιοῦ. οὕτω πρὸς ἡμᾶς ἔσχεν ὁ ἡγεμών· οἶμαι δ' οὐκ ἐκεῖ-
νος μᾶλλόν τι ἢ ὁ τῷ ὄντι καὶ καθάπαξ ἡγεμών. ὅμοιον
δὲ τούτῳ καὶ τὸ πρῶτον ἁπάντων τούτων γενόμενον. χω-
ρίον ἐστὶ Λανεῖον οὐ πόρρω τοῦ ἱεροῦ τοῦ Διὸς,
πριαμένων ἐμοὶ τῶν ἐμῶν ἐπὶ τῆς διατριβῆς τῆς ἐν Αἰ-

γύπτῳ ἐσφετερίζοντο Μυσῶν τινες, πολλὰ καὶ παντοῖα τὸ
μὲν πρῶτον λέγοντες, ἔπειτα καὶ πράττοντες ἤδη. ὡς γὰρ
ἀπέγνωσαν αὑτοὺς, ἵνα μὴ κατ' ἐμαυτοῦ λέγω τὸ βλάσφη-
μον, ἀθροίσαντες ὡς ἠδύναντο πλείστους οἰκέτας ἅμα καὶ
μισθωτοὺς, ἐπῆλθον μεθ' ὅπλων ἁπάντων· ἔπειθ' οἱ μὲν
αὐτῶν ἄπωθεν ἠκόντιζον καὶ ἐσφενδόνων λίθοις καὶ βώ-
λοις, οἱ δ' εἰς χεῖρας ᾔεσαν, οἱ δ' ἐνεβάτευον εἰς τὴν
οἰκίαν καὶ τοῖς ἔνδον ἐχρῶντο ὡς οὖσιν ἑαυτῶν· πάντα
δ' ἦν ταραχῆς μεστὰ καὶ τραυμάτων. ἀγγελθέντων δὲ
τούτων εἰς Πέργαμον εἶχον μὲν οὕτως τὸ σῶμα ὥστε
ἀναπνεῖν μόλις· ἀγορὰ δ' ἦν δικῶν· ὅ τι δὲ χρήσομαι
ἠπόρουν. ὁ δὲ θεὸς τήν τε πρόσοδον ἐξεῦρε τὴν πρὸς τὸν
ἡγεμόνα καὶ τὸν καιρὸν παρεσκεύασε. καὶ τὸ μὲν ἀκροτε-
125
λεύτιον τῶν ὀνειράτων Ἀδριανὸς ἦν ὁ αὐτοκράτωρ ἐν τῇ

αὐλῇ τοῦ ἱεροῦ, περιέπων τέ με ἄρτι γνώριμον αὐτῷ γεγο-
νότα καὶ ὑποτιθεὶς ἐλπίδας μεγάλας. τὸ δὲ συμβὰν εὐθὺς
ἐπὶ τῇ ὄψει ταύτῃ τόδε. ἧκον εἰς τὸ ἱερὸν οὕτως ὅπως
οἷός τ' ἦν· καί μου διατρίβοντος ἔτι αὐτόθι ὁ ἡγεμὼν
Ἰουλιανὸς ἐπέρχεται καὶ σὺν αὐτῷ Ῥουφῖνος. γνοὺς δὲ
ἐγὼ τὸν καιρὸν τῷ τε Ῥουφίνῳ φράζω τὸ πρᾶγμα καὶ
Αίλιος Αριστείδης Ἱεροὶ λόγοι εʹ (0284: 027)“Aristides, vol. 1”, Ed.

καὶ λόγων οὐ πολλῶν ῥηθέντων ἠγανάκτησέ τε τοῖς γενο-

μένοις καί τινα καὶ τῶν μετασχόντων τῆς ἐπιδρομῆς εἰς
τὴν εἱρκτὴν ἐνέβαλε, καὶ τὸ χωρίον ἡμῖν ψηφίζεται, καὶ
εἰσῄειμεν εἰς αὐτὸ ὑπὸ γραμμάτων· ὁπλῖται δὲ καὶ σφεν-
δονῆται καὶ πάντα ἐκεῖνα ὑπεχώρει τῷ θεῷ.
Θέρους ὥρᾳ πονήρως εἶχεν ὁ στόμαχος καὶ δίψος ἦν
νύκτα καὶ ἡμέραν καὶ ἱδρὼς ἀμύθητος καὶ λύσις τοῦ
σώματος, καὶ μόλις ἂν δύο καὶ τρεῖς εἷλκον ἀπὸ τῆς κλί-
νης ἀναστῆναι δεόμενον· καὶ ὁ θεὸς σημαίνει ἔξοδον ἐν
Σμύρνῃ ὄντι τὸν χρόνον τοῦτον, καὶ ἔδει ἐξιέναι αὐτίκα.
καὶ ἐξῄειν μὲν τὴν ἐπὶ Περγάμου · ἐν ὅσῳ δὲ ὀχήματα
ἐπορίζετο καὶ δὴ μεσημβρία τε προσῄει καὶ καῦμα ᾔρετο
λαμπρόν. ἔδοξεν οὖν ἡμῖν ἐν τῷ προαστείῳ διατρίψαντας
αὐτὴν τὴν ἀκμὴν οὕτως περαίνειν. ἡ δ' ὁρμὴ ἦν ὡς εἰς
Μύριναν καὶ τὰ σκευοφόρα ἐπὶ τούτῳ προῄει. οἷα δὲ
πνίγους ὄντος καὶ ἅμα ὑφ' ἡδονῆς τοῦ χωρίου καὶ προσέτι
ἀσχολιῶν τινῶν προείμεθα τῆς ὥρας συχνὸν, ὥστε γιγνό-
μεθα ἐπὶ τῷ καταγωγίῳ τῷ πρὸ τοῦ Ἑρμοῦ περὶ αὐτὴν
δύσιν ἡλίου. καὶ ἠπόρησα μὲν ὅ τι ποιῶ. ὡς δὲ οὔτε τὴν
δυσχέρειαν τῶν οἰκημάτων ἔφερον εἰσελθὼν,
Αίλιος Αριστείδης Ἱεροὶ λόγοι εʹ Jebb p. 348, li. 27
οὐ μικρὸν οὐ μέγα. εἰσῄειμεν δὲ ὑπὸ σκότου καὶ ὑπὸ χει-

ραγωγῷ οὔτε ὁρῶντες οὔτε ὁρώμενοι. ἐν ὅσῳ δὲ πῦρ τε
ἐπορίζετο καὶ πορισθέντος ἔμελλον χρίσεσθαί τε καὶ πίε-
σθαι, καὶ δὴ ἑωσφόρος τε ὑπερεῖχε καὶ φῶς ἡμέρας ὑπέ-
φαινεν, ἐδόκει χρῆναι μὴ μαλθακίζεσθαι μηδὲ καθεύδειν
ἡμέρας οὔσης, ἀλλ' ἔργον ἔργῳ συνάπτειν καὶ βαδίζειν
εἰς τὸ τοῦ Ἀπόλλωνος ἱερὸν, εἰς Γρυνεῖον, εἰωθός μοι καὶ
126
ἰόντι καὶ ἐπανιόντι θύειν τῷ θεῷ.

Γενόμενος δὲ ἐν Γρυνείῳ θύσας τῷ Ἀπόλλωνι καὶ
τὰ εἰωθότα διατρίψας εἰς Ἐλαίαν ἐλθὼν ἀνεπαυόμην. καὶ
ὡς ἐγενόμην ἐν Περγάμῳ τῇ ἐπιούσῃ, ἐγὼ μὲν οἷα εἰκὸς
οὕτως εἶχον ὡς ἐνδιατρίψων, ἐνύπνιον δ' ἐλθὸν, εἴτε δὴ
εἰς ἑσπέραν εὐθὺς εἴτε καὶ μιᾷ ὕστερον ἡμέρᾳ ἢ καὶ δευ-
τέρᾳ, ἐπείγεσθαί τε ἐκέλευε καὶ μὴ ἄλλως ποιεῖν· οἵδε
γὰρ καὶ δὴ διώκουσι. καὶ ἅμα τούτοις αἵ τε θυρίδες
πνεύματος ἐμπεσόντος ἀνεῴγνυντο εὖ καὶ καλῶς ἐσφηκω-
μέναι ἔνδοθεν καὶ ἔξωθεν, καὶ πρόσθεν οὔπω συμβὰν,
αἵ τε θύραι παρέσχον ψόφον. ὡς δὲ ἀφυπνίσθην, οὐδὲν
ἔτι διέτριψα, ἀλλ' εἰπὼν τοῖς οἰκέταις μεταδιώκειν ἐπιβὰς
τοῦ ὀχήματος ἤλαυνον ὡς ἤνυτον. καὶ ὁ βορέας ἐπέκειτο
πάντα κινῶν.
Αίλιος Αριστείδης Ἱεροὶ λόγοι εʹ Jebb p. 352, li. 29
ἰατροῦ παραινέσεις ὡς πρὸς τὴν μητέρα αὑτῆς, μάλιστα

μὲν καὶ λούσασθαι, εἰ δὲ μὴ, ἀλλὰ τραφῆναι. ταύτης τῆς
κόρης Ἑρμείας ἐκεῖνος ἀδελφὸς ἦν, ὃς ἐν τῇ μεγάλῃ νόσῳ,
ὅτε καὶ ἡ θεὸς ἐφάνη μοι, ἀπέθανε καὶ αὐτὸς σχεδὸν ὡς
εἰπεῖν ἀντ' ἐμοῦ. τῇ γὰρ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ὡς ὕστερον ἐπυ-
θόμην, ἐκεῖνός τε ἐτελεύτα κἀγὼ τοῦ πυρὸς ἀπηλλαττόμην
καὶ πάνυ χρονισθέντος. ἄμφω δὲ ἤστην παῖδες ἐμῆς συν-
τρόφου Καλλιτύχης.
Αίλιος Αριστείδης Fr.a poetica Die griechischen Dichterfr.e der

römischen Kaiserzeit, vol. 2”, Ed. Heitsch, E.
Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1964.Fr. 4, li. 1
Φορμίγγων ἄνακτα Παιᾶνα κληίσω.

Ἵκεσθε Περγάμῳ νέοι,
Χαῖρ' ὦ ἄνα κισσεῦ {Διόνυσε}.
Ποιητὴς ἀέθλων τε βραβεὺς αὐτός τε χορηγός
σοὶ τόδ' ἔθηκεν, ἄναξ, μνῆμα χοροστασίης.
Οὐκ ἀφανὴς Ἕλλησιν Ἀριστείδης ἀνέθηκεν
μύθων ἀενάων κύδιμος ἡνίοχος.
127
Stesichorus Lyr., Fr.a (0292: 001)“Poetae melici Graeci”, Ed. P., D.L.
Oxford: Clarendon Press, 1962, Repr. 1967 (1st edn. corr.).Fr. 15, li. 3
ΕΛΕΝΑ: ΠΑΛΙΝΩΙΔΙΑ
οὐκ ἔστ' ἔτυμος λόγος οὗτος,

οὐδ' ἔβας ἐν νηυσὶν ἐυσσέλμοις
οὐδ' ἵκεο Πέργαμα Τροίας,
[ μέμφεται τὸν Ὅμηρο[ν ὅτι Ἑ-
λέ]νην ἐποίησεν ἐν Τ[ροίαι
καὶ οὐ τὸ εἴδωλον αὐτῆ[ς, ἔν
τε τ[ῆι] ἑτέραι τὸν Ἡσίοδ[ον
μέμ[φετ]αι· διτταὶ γάρ εἰσι πα-
λινωιδίαι διαλλάττουσαι, καὶ ἔ-
στιν ἡ μὲν ἀρχή· δεῦρ' αὖ-
τε θεὰ φιλόμολπε, τῆς δέ·
χρυσόπτερε παρθένε, ὡς
Ιβύκος Lyr., Fr.a (0293: 001)“Poetae melici Graeci”, Ed. P., D.L.
Oxford: Clarendon Press, 1962, Repr. 1967 (1st edn. corr.).Fr. 1a, li. 8
οἳ κ]αὶ Δαρδανίδα Πριάμοιο μέ-

γ' ἄς]τυ περικλεὲς ὄλβιον ἠνάρον
Ἄργ]οθεν ὀρνυμένοι
⸏Ζη]νὸς μεγάλοιο βουλαῖς
ξα]νθᾶς Ἑλένας περὶ εἴδει
δῆ]ριν πολύυμνον ἔχ[ο]ντες
πό]λεμον κατὰ δακρ[υό]εντα,
Πέρ]γαμον δ' ἀνέ[β]α ταλαπείριο[ν ἄ]τα
⸏χρυ]σοέθειραν δ[ι]ὰ Κύπριδα.
νῦ]ν δέ μοι οὔτε ξειναπάταν Π[άρι]ν
..] ἐπιθύμιον οὔτε τανί[σφ]υρ[ον
ὑμ]νῆν Κασσάνδραν
⸏Πρι]άμοιό τε παίδας ἄλλου[ς
Τρο]ίας θ' ὑψιπύλοιο ἁλώσι[μο]ν
ἆμ]αρ ἀνώνυμον· οὐδεπ̣[
ἡρ]ώων ἀρετὰν
128
⸏Ιβύκος Lyr., Fr.a (0293: 002)“Supplementum lyricis Graecis”, Ed. P.,

D.L.Oxford: Clarendon Press, 1974.Fr. S151, li. 8
τραπεζητᾶν κυνῶν
{ant.}
...]α̣ι Δαρδανίδα Πριάμοιο μέ-
γ' ἄς]τ̣υ περι̣κ̣λεὲς ὄλβιον ἠνάρον̣
Ἄργ]ο̣θεν ὀρ̣νυμένοι
⸏Ζη]ν̣ὸς μεγάλο̣ιο βουλαῖς
{ep.}
ξα]ν̣θᾶς Ἑ̣λένας περὶ ε̣ἴδει
δῆ]ρ̣ιν πολύυμνον ἔχ[ο]ντες
πό]λεμον̣ κ̣ατὰ [δ]ακρ[υό]εντα,
Πέρ]γαμον δ' ἀνέ[β]α ταλαπείριο̣[ν ἄ]τα
⸏⸏χρυ]σοέθειραν δ[ι]ὰ̣ Κύπριδα·
{str.}
νῦ]ν̣ δέ μοι οὔτε ξειναπάτ[α]ν Π̣[άρι]ν̣
..] ἐπιθύμιον οὔτε τανί[σφ]υρ[ον
ὑμ]νῆν Κασσάνδραν
⸏Πρι]ά̣μοιό τε παίδας ἄλλο̣υ[ς
{ant.}
Τρο]ίας θ' ὑψιπύλοιο ἁλώσι̣[μο]ν̣
ἆμ]αρ ἀνώνυμον, οὐδεπ̣[
ἡρ]ώων ἀρετὰν
Ιβύκος Lyr., Fr.a Fr. S224, li. 7
παίδα] θ̣εοῖσ̣ ἴ̣κ̣[ελον τῶ]ν περγάμω̣ν

ἔκτοσ̣θεν Ἰλίο̣[υ κτάνε·] ἀ̣νεῖ̣λεν τὸν
Τρωίλον ἐκτ[ὸς τῆς πό]λεως ἐν τῶι
τοῦ Θυμβραίου ἱ[ερῶι· οὕτ]ω̣ οὖν παῖδα
θεοῖσ̣ ὅμοιον θ̣ε̣[οὶ οἱ ἐ]κ̣τὸς Ἰλίου ἱ-
δρυμένοι το[ ].νω δι̣ατα[
Κλαύδιος Πτολεμαίος (lib. 1–3) (0363: 009)

“Claudii Ptolemaei geographia, vol. 1.1”, Ed. Müller, K.
Paris: Didot, 1883.Book 3, Ch. 11, se. 7, li. 22
Τέρτα ναʹ γοʹʹ μγʹ ιβʹʹ

129
Φιλιππόπολις νβʹ ʹʹ μβʹ ʹʹδʹʹ

Ἄρζος νγʹ δʹʹ μγʹ ϛʹʹ
Τόνζος νδʹ ʹʹ μγʹ γʹʹ
Καβύλη νδʹ ʹʹγʹʹ μγʹ δʹʹ
Βεργούλη νδʹ ʹʹ μγʹ
Παυταλία νʹ μβʹ ʹʹ
Νικόπολις ἡ περὶ Νέ-
στον ναʹ ʹʹδʹʹ μβʹ γʹ
Τοπιρίς ναʹ γʹʹ μβʹ
Πέργαμον νβʹ μβʹ ʹʹ
Τραϊανόπολις νγʹ μβʹ δʹʹ
Πλωτινόπολις νγʹ γοʹʹ μβʹ γοʹʹ
Δρουσιπάρα νδʹ ʹʹ μβʹ γοʹʹ
Δύμη νβʹ ʹʹγʹʹ μαʹ ʹʹδʹʹ
Κλαύδιος Πτολεμαίος (lib. 4–8) (0363: 014)

“Claudii Ptolemaei geographia, vols. 1–2”, Ed. Nobbe, C.F.A.
Leipzig: Teubner, 1:1843; 2:1845, Repr. 1966.Bo 5, Ch. 2, se. 14, li. 14
Πέργαμος ............. νζ γιβʹ λθ ʹδ

Καὶ δῆμοι ἀρκτι-
κώτεροι μὲν Ὀλυμπηνοί,
δυσμικώτεροι δὲ Τριμενοθουρῖται,
ὧν ἐστιν ἡ Τραϊανόπολις,
μεσημβρινώτεροι δὲ Πενταδημῖται,
μεταξὺ δὲ Μυσομακέδονες.
Λυδίας δὲ τῆς καὶ Μαιονίας πόλεις
Περπέρη (ἢ Περμέρη) ..... νζ ʹγ μ
Μοστηνοί ............. νη γʹ λθ ʹιβʹ
Ἱεροκαισάρεια .......... νζ δʹ λθ ʹ
Κλαύδιος Πτολεμαίος (lib. 4-8) Book 8, Ch. 17, se. 10, li. 1
Τῆς δὲ ἰδίως Ἀσίας

ἡ μὲν Κύζικος ἔχει τὴν μεγίστην ἡμέραν ὡρῶν ιε
γʹ, καὶ διέστηκεν Ἀλεξανδρείας πρὸς δύσεις εʹ καὶ ιʹ
μιᾶς ὥρας·
ἡ δὲ Ἀλεξάνδρεια ἡ Τρωὰς τὴν μεγίστην
ἡμέραν ἔχει ὡρῶν ιε ἔγγιστα, καὶ διέστηκεν Ἀλεξαν-
δρείας πρὸς δύσεις γʹ μιᾶς ὥρας·
130
ἡ δὲ Πέργαμος τὴν μεγίστην ἡμέραν

ἔχει ὡρῶν ιδ ʹγιβʹ, καὶ διέστηκεν Ἀλεξανδρείας πρὸς
δύσεις εʹ μιᾶς ὥρας·
ἡ δὲ Σμύρνα τὴν μεγίστην ἡμέραν ἔχει
ὡρῶν ιδ ʹδ, καὶ διέστηκεν Ἀλεξανδρείας πρὸς δύσεις
ὀγδόῳ μιᾶς ὥρας·
ἡ δὲ Ἔφεσος τὴν μεγίστην ἡμέραν ἔχει
ὡρῶν ιδ γοʹ, καὶ διέστηκεν Ἀλεξανδρείας πρὸς δύσεις
ἕκτῳ μιᾶς ὥρας·
Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία Cassii Dionis Cocceiani historiarum

Romanarum quae supersunt, 3 vols.”, Ed. Boissevain, U.P.Berlin:
Weidmann, 1:1895; 2:1898; 3:1901, Repr. 1955.
Book 41, Ch. 61, se. 3, li. 4
τέλος δέ, ἰσορρόπως αὐτῶν ἐπὶ μακρότατον ἀγωνισαμένων, καὶ

πολλῶν ἀμφοτέρωθεν ὁμοίως καὶ πεσόντων καὶ τρωθέντων, ὁ Πομ-
πήιος ἅτε καὶ Ἀσιανὸν καὶ ἀγύμναστον τὸ πλεῖον τοῦ στρατοῦ ἔχων
ἡττήθη, ὥσπερ που καὶ πρὸ τοῦ ἔργου οἱ ἐδεδήλωτο· κεραυνοί τε
γὰρ ἐς τὸ στρατόπεδον αὐτοῦ ἐσέπεσον, καὶ πῦρ ἀέριον ὑπὲρ τῆς
τοῦ Καίσαρος ταφρείας φανὲν ἐς τὴν ἐκείνου κατέσκηψε, τά τε
σημεῖα αὐτοῦ τὰ στρατιωτικὰ μέλισσαι περιέσχον, καὶ πολλὰ τῶν
ἱερείων αὐτοῖς ἤδη τοῖς βωμοῖς προσαγόμενα ἐξέδρα. καὶ οὕτω
γε καὶ πρὸς τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους ὁ ἀγὼν ἐκεῖνος ἔτεινεν ὥστε
πολλαχόθι ἐν αὐτῇ τῇ τῆς μάχης ἡμέρᾳ καὶ στρατοπέδων συνόδους
καὶ ὅπλων κτύπους συμβῆναι, ἕν τε Περγάμῳ τυμπάνων τέ τινα
καὶ κυμβάλων ψόφον ἐκ τοῦ Διονυσίου ἀρθέντα διὰ πάσης τῆς
πόλεως χωρῆσαι, καὶ ἐν Τράλλεσι φοίνικά τε ἐν τῷ τῆς Νίκης ναῷ
ἀναφῦναι καὶ τὴν θεὸν αὐτὴν πρὸς εἰκόνα τοῦ Καίσαρος ἐν πλα-
γίῳ που κειμένην μεταστραφῆναι, τοῖς τε Σύροις δύο τινὰς νεανί-
σκους τὸ τέλος τῆς μάχης ἀγγείλαντας ἀφανεῖς γενέσθαι, καὶ ἐν
Παταουίῳ τῆς νῦν Ἰταλίας τότε δὲ ἔτι Γαλατίας ὄρνιθάς τινας οὐχ
ὅτι διαγγεῖλαι αὐτὴν ἀλλὰ καὶ δεῖξαι τρόπον τινά· Γάιος γάρ τις
Κορνήλιος πάντα τὰ γενόμενα ἀκριβῶς τε ἐξ αὐτῶν ἐτεκμήρατο
καὶ τοῖς παροῦσιν ἐξηγήσατο. ταῦτα μὲν ἐν αὐτῇ ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ
ὡς ἕκαστα συνηνέχθη, καὶ παραχρῆμα μὲν ἠπιστεῖτο, ὥσπερ εἰκὸς
Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία Book 42, Ch. 41, se. 1, li. 2
ἀνεκρέμασαν ὡς καὶ αὐτὸν ἐκεῖνον ᾑρηκότες. καὶ ἤδη γὰρ καὶ τὰ

στρατεύματα ἃ ἀπὸ τῆς Συρίας μετεπέπεμπτο ἐπλησίασε, τάς τε
131
κατάρσεις ἐτήρουν καὶ πολλὰ αὐτοὺς ἔβλαπτον. τοῖς μὲν γὰρ

πρὸς τὴν Λιβύην σφῶν προσπίπτουσιν ὁ Καῖσαρ τρόπον τινὰ
ἤμυνε· συχνοὺς δὲ δὴ περὶ τὰς τοῦ Νείλου ἐκβολὰς πυρσοῖς ὡς καὶ
Ῥωμαῖοι ὄντες ἠπάτων τε καὶ συνελάμβανον, ὥστε τοὺς λοιποὺς
μηκέτι τολμᾶν παρακομίζεσθαι, μέχρις οὗ Τιβέριος Κλαύδιος Νέ-
ρων ἐς αὐτὸν τότε τὸν ποταμὸν ἀναπλεύσας ἐκείνους τε μάχῃ ἐκρά-
τησε καὶ τοῖς σφετέροις ἀδεέστερον τὸν πρόσπλουν ἐποίησε. κἀν
τούτῳ Μιθριδάτης ὁ Περγαμηνὸς ἐπικληθεὶς ἐπεχείρησε μὲν ἐς τὸ
στόμα τοῦ Νείλου τὸ κατὰ Πηλούσιον ταῖς ναυσὶν ἀναβῆναι, ἀπο-
φραξάντων δὲ τῶν Αἰγυπτίων τοῖς πλοίοις τὸν ἔσπλουν προσεκομί-
σθη νυκτὸς ἐπὶ τὴν διώρυχα, καὶ ναῦς ἐς αὐτὴν ὑπερενεγκών (οὐ
γὰρ ἐξίησιν ἐς τὴν θάλασσαν) οὕτω διὰ ταύτης ἐς τὸν Νεῖλον ἀνέ-
πλευσε, καὶ μετὰ τοῦτο αἰφνίδιον ἔκ τε τῆς θαλάσσης καὶ ἐκ τοῦ
ποταμοῦ ἅμα τοῖς φρουροῦσι τὸ στόμα αὐτοῦ προσμίξας τήν τε
ἀπόκλεισίν σφων ἔλυσε, καὶ τὸ Πηλούσιον τῷ τε πεζῷ ἅμα καὶ
τῷ ναυτικῷ προσβαλὼν εἷλε. προχωρῶν τε ἐπὶ τὴν Ἀλεξάνδρειαν,
καὶ πυθόμενος Διοσκουρίδην τινὰ ἀπαντήσειν σφίσιν, ἐνήδρευσέ
τε αὐτὸν καὶ κατειργάσατο.
τὸν πολέμιον καὶ εἶδεν αὐτὸν καὶ ἐνίκησε. καὶ τά τε λάφυρα πάντα,
καίτοι πλεῖστα γενόμενα, τοῖς στρατιώταις ἐδωρήσατο, καὶ τρό-
παιον, ἐπειδήπερ ὁ Μιθριδάτης ἀπὸ τοῦ Τριαρίου ἐνταῦθά που
ἐγηγέρκει, ἀντανέστησε· καθελεῖν μὲν γὰρ τὸ τοῦ βαρβάρου οὐκ ἐτόλ-
μησεν ὡς καὶ τοῖς ἐμπολεμίοις θεοῖς ἱερωμένον, τῇ δὲ δὴ τοῦ ἰδίου
παραστάσει καὶ ἐκεῖνο συνεσκίασε καὶ τρόπον τινὰ καὶ κατέστρεψε.
καὶ μετὰ τοῦτο τὴν χώραν ὅσην τῶν τε Ῥωμαίων καὶ τῶν ἐνόρ-
κων σφίσιν ἀποτετμημένος ὁ Φαρνάκης ἦν ἐκομίσατο, καὶ αὐτὴν
πᾶσαν ὡς ἑκάστοις τοῖς ἀπολέσασιν ἔδωκε, πλὴν μέρους τινὸς τῆς
Ἀρμενίας, ὃ τῷ Ἀριοβαρζάνει ἐχαρίσατο. τούς τε Ἀμισηνοὺς ἐλευ-
θερίᾳ ἠμείψατο, καὶ τῷ Μιθριδάτῃ τῷ Περγαμηνῷ τετραρχίαν τε
ἐν Γαλατίᾳ καὶ βασιλείας ὄνομα ἔδωκε, πρός τε τὸν Ἄσανδρον
πολεμῆσαι ἐπέτρεψεν, ὅπως καὶ τὸν Βόσπορον κρατήσας αὐτοῦ
λάβῃ, ὅτι πονηρὸς ἐς τὸν φίλον ἐγένετο.
πράξας δὲ ταῦτα, καὶ τὰ λοιπὰ τῷ Δομιτίῳ καταστήσασθαι
κελεύσας, ἐς τὴν Βιθυνίαν ἦλθε, κἀντεῦθεν ἔς τε τὴν Ἑλλάδα καὶ
ἐς τὴν Ἰταλίαν ἔπλευσε, πολλὰ καὶ ἐπὶ πάσῃ προφάσει χρήματα
παρὰ πάντων, ὥσπερ καὶ πρίν, ἐκλέγων. τοῦτο μὲν γάρ, ὅσα τινὲς
τῷ Πομπηίῳ προϋπέσχηντο, ἐπράξατο, τοῦτο δὲ καὶ ἄλλα ἔξωθεν,
προσεπικαλῶν τινα, ᾔτει. τά τε ἀναθήματα τοῦ ἐν τῇ Τύρῳ Ἡρα-
κλέους πάντα ἀνείλετο, ὅτι τήν τε γυναῖκα καὶ τὸν παῖδα τοῦ
132
Σέξτος· τούτῳ γὰρ καὶ ταμίᾳ καὶ συγγενεῖ αὑτοῦ ὄντι ὁ Καῖσαρ
πάντα τὰ τῇδε κατὰ τὴν ἐκ τῆς Αἰγύπτου ἐπὶ τὸν Φαρνάκην ἔλα-
σιν ἐπέτρεψεν. ὁ οὖν Βάσσος τὸ μὲν πρῶτον ἡσυχίαν ἦγεν, ἀγαπῶν
εἴ τις αὐτὸν ζῆν ἐάσειεν· ὡς δὲ τῶν τε ὁμοίων τινὲς πρὸς αὐτὸν
συνελέγησαν, καὶ τῶν τοῦ Σέξτου στρατιωτῶν ἄλλοτε ἄλλους ἐς φυ-
λακὴν τῆς πόλεως φοιτῶντας ἀνηρτήσατο, περί τε τοῦ Καίσαρος
πολλὰ καὶ δεινὰ ἐκ τῆς Ἀφρικῆς ἠγγέλλετο, οὐκέτι τοῖς παροῦσιν
ἔστερξεν, ἀλλ' ἢ τοῖς ἀμφὶ τὸν Σκιπίωνα τόν τε Κάτωνα καὶ τοὺς
Πομπηίους συναιρόμενος, ἢ καὶ ἑαυτῷ δυναστείαν τινὰ περιβαλλό-
μενος, ἐνεόχμου. φωραθείς τε ὑπὸ τοῦ Σέξτου πρὶν παρασκευά-
σασθαι, ἔφη τε τῷ Μιθριδάτῃ τῷ Περγαμηνῷ τὴν ἐπικουρίαν ἐπὶ
τὸν Βόσπορον ἀθροίζειν, καὶ πιστευθεὶς ἀπελύθη. καὶ οὕτω μετὰ
ταῦτα γράμματά τινα συνέπλασεν ὡς καὶ παρὰ τοῦ Σκιπίωνός οἱ
πεμφθέντα, καὶ ἐξ αὐτῶν τόν τε Καίσαρα ἐν τῇ Ἀφρικῇ ἡττῆσθαι
καὶ ἀπολωλέναι διήγγελλε, καὶ ἑαυτῷ τὴν ἀρχὴν τῆς Συρίας προς-
τετάχθαι ἔλεγε. κἀκ τούτου τήν τε Τύρον μετὰ τῶν προπαρε-
σκευασμένων κατέλαβε, κἀντεῦθεν πρὸς τὰ τοῦ Σέξτου στρατόπεδα
προσχωρῶν περιέπεσεν αὐτῷ καὶ ἡττηθεὶς ἐτρώθη. παθὼν δὲ τοῦτο
κατὰ μὲν τὸ ἰσχυρὸν οὐκέτ' αὐτοῦ ἐπείρασε, τοῖς δὲ δὴ στρατιώταις
προσπέμπων τινὰ τρόπον οὕτω τινὰς αὐτῶν ἐσφετερίσατο ὥστε
καὶ αὐτόχειρας τοῦ Σέξτου γενέσθαι.
λου κατεστράφησαν· ἄλλα τε ὡς καθ' ἑκάστους ταραχώδη συχνὰ

ἐγίγνετο· ἀλλ' ἐπειδὴ μηδὲν μέγα ἀπ' αὐτῶν συνηνέχθη, οὔτε
ἐκεῖνοι τότε πολεμεῖσθαι ἐνόμιζον οὔτε ἐγὼ ἐπιφανές τι περὶ αὐ-
τῶν γράψαι ἔχω. Καῖσαρ δὲ ἐν τούτῳ τά τε ἄλλα ἐχρημάτιζε,
καὶ τεμένη τῇ τε Ῥώμῃ καὶ τῷ πατρὶ τῷ Καίσαρι, ἥρωα αὐτὸν
Ἰούλιον ὀνομάσας, ἔν τε Ἐφέσῳ καὶ ἐν Νικαίᾳ γενέσθαι ἐφῆκεν·
αὗται γὰρ τότε αἱ πόλεις ἔν τε τῇ Ἀσίᾳ καὶ ἐν τῇ Βιθυνίᾳ προ-
ετετίμηντο. καὶ τούτους μὲν τοῖς Ῥωμαίοις τοῖς παρ' αὐτοῖς ἐποι-
κοῦσι τιμᾶν προσέταξε· τοῖς δὲ δὴ ξένοις, Ἕλληνάς σφας ἐπι-
καλέσας, ἑαυτῷ τινα, τοῖς μὲν Ἀσιανοῖς ἐν Περγάμῳ τοῖς δὲ
Βιθυνοῖς ἐν Νικομηδείᾳ, τεμενίσαι ἐπέτρεψε. καὶ τοῦτ' ἐκεῖθεν
ἀρξάμενον καὶ ἐπ' ἄλλων αὐτοκρατόρων οὐ μόνον ἐν τοῖς Ἑλ-
ληνικοῖς ἔθνεσιν, ἀλλὰ καὶ ἐν τοῖς ἄλλοις ὅσα τῶν Ῥωμαίων
ἀκούει, ἐγένετο. ἐν γάρ τοι τῷ ἄστει αὐτῷ τῇ τε ἄλλῃ Ἰταλίᾳ
οὐκ ἔστιν ὅστις τῶν καὶ ἐφ' ὁποσονοῦν λόγου τινὸς ἀξίων ἐτόλ-
133
μησε τοῦτο ποιῆσαι· μεταλλάξασι μέντοι κἀνταῦθα τοῖς ὀρθῶς

αὐταρχήσασιν ἄλλαι τε ἰσόθεοι τιμαὶ δίδονται καὶ δὴ καὶ ἡρῷα
ποιεῖται.
ταῦτα μὲν ἐν τῷ χειμῶνι ἐγένετο, καὶ ἔλαβον καὶ οἱ Περγα-
μηνοὶ τὸν ἀγῶνα τὸν ἱερὸν ὠνομασμένον ἐπὶ τῇ τοῦ ναοῦ αὐτοῦ
καλέσας, ἑαυτῷ τινα, τοῖς μὲν Ἀσιανοῖς ἐν Περγάμῳ τοῖς δὲ

Βιθυνοῖς ἐν Νικομηδείᾳ, τεμενίσαι ἐπέτρεψε. καὶ τοῦτ' ἐκεῖθεν
ἀρξάμενον καὶ ἐπ' ἄλλων αὐτοκρατόρων οὐ μόνον ἐν τοῖς Ἑλ-
ληνικοῖς ἔθνεσιν, ἀλλὰ καὶ ἐν τοῖς ἄλλοις ὅσα τῶν Ῥωμαίων
ἀκούει, ἐγένετο. ἐν γάρ τοι τῷ ἄστει αὐτῷ τῇ τε ἄλλῃ Ἰταλίᾳ
οὐκ ἔστιν ὅστις τῶν καὶ ἐφ' ὁποσονοῦν λόγου τινὸς ἀξίων ἐτόλ-
μησε τοῦτο ποιῆσαι· μεταλλάξασι μέντοι κἀνταῦθα τοῖς ὀρθῶς
αὐταρχήσασιν ἄλλαι τε ἰσόθεοι τιμαὶ δίδονται καὶ δὴ καὶ ἡρῷα
ποιεῖται.
ταῦτα μὲν ἐν τῷ χειμῶνι ἐγένετο, καὶ ἔλαβον καὶ οἱ Περγα-
μηνοὶ τὸν ἀγῶνα τὸν ἱερὸν ὠνομασμένον ἐπὶ τῇ τοῦ ναοῦ αὐτοῦ
τιμῇ ποιεῖν. τοῦ δὲ δὴ θέρους ἔς τε τὴν Ἑλλάδα καὶ ἐς τὴν
Ἰταλίαν ὁ Καῖσαρ ἐπεραιώθη, καὶ αὐτοῦ ἐς τὴν πόλιν ἐσελθόντος
οἵ τε ἄλλοι ἔθυσαν, ὥσπερ εἴρηται, καὶ ὁ ὕπατος Οὐαλέριος Ποτῖ-
τος· ἐκεῖνος μὲν γὰρ καὶ τοῦτο πᾶν τὸ ἔτος, ὥσπερ καὶ τὰ δύο
τὰ πρότερα, ὑπάτευσε, τὸν δὲ δὴ Σέξτον ὁ Ποτῖτος διεδέξατο.
οὗτος οὖν δημοσίᾳ καὶ αὐτὸς ὑπέρ τε τοῦ δήμου καὶ ὑπὲρ τῆς
βουλῆς ἐπὶ τῇ τοῦ Καίσαρος ἀφίξει ἐβουθύτησεν· ὃ μήπω πρό-
τερον ἐπὶ μηδενὸς ἄλλου ἐγεγόνει. μετὰ δὲ τοῦτο τούς τε ὑπο-
στρατήγους καὶ ἐπῄνεσε καὶ ἐτίμησεν ὥσπερ εἴθιστο, καὶ τόν τε
Ἀγρίππαν ἄλλοις τέ τισι καὶ σημείῳ κυανοειδεῖ ναυκρατητικῷ προς
γὰρ τούτων οὕτως αὐτὸν ἐτιθάσευσε καὶ ἱλεώσατο ὥστε μὴ μόνον περι-
γενέσθαι, ἀλλὰ καὶ ἐν τοῖς πάνυ φίλοις αὐτοῦ νομισθῆναι. καί ποτε
τοῦ Γαΐου συγγίγνεσθαί τε τῇ Σελήνῃ λέγοντος, καὶ ἐρωτήσαντος αὐτὸν
εἰ ὁρῴη τὴν θεὸν συνοῦσαν αὐτῷ, κάτω τε ὡς καὶ τεθηπὼς ἔβλεπεν
ὑποτρέμων, καὶ σμικρόν τι φθεγξάμενος “ὑμῖν” ἔφη “τοῖς θεοῖς, δές-
ποτα, μόνοις ἀλλήλους ὁρᾶν ἔξεστιν.” Xiph. 169, 11 – 170, 6, Exc. Val.
212 (p. 670).8
Οὐιτέλλιος μὲν οὖν ἐκεῖθεν ἀρξάμενος πάντας καὶ μετὰ τοῦτο τοὺς
ἄλλους κολακείᾳ ὑπερεβάλετο, Γάιος δὲ ἐν τῇ Ἀσίᾳ τῷ ἔθνει τέμενός
τι ἑαυτῷ ἐν Μιλήτῳ τεμενίσαι ἐκέλευσε· ταύτην γὰρ τὴν πόλιν ἐπελέ-
134
ξατο, λόγῳ μὲν εἰπὼν ὅτι τὴν μὲν Ἔφεσον ἡ Ἄρτεμις τὴν δὲ Πέργαμον
ὁ Αὔγουστος τὴν δὲ Σμύρναν ὁ Τιβέριος προκατειλήφασι, τὸ δὲ ἀληθὲς
ὅτι τὸν νεὼν ὃν οἱ Μιλήσιοι τῷ Ἀπόλλωνι καὶ μέγαν καὶ ὑπερκαλλῆ
ἐποίουν ἰδιώσασθαι ἐπεθύμησε. τότε δὲ ἐπὶ πλέον ἐξήχθη, ὥστε καὶ
ἐν αὐτῇ τῇ Ῥώμῃ ναὸν ἑαυτοῦ, τὸν μὲν ὑπὸ τῆς βουλῆς ψηφισθέντα
τὸν δὲ ἰδίᾳ ἐν τῷ παλατίῳ, ποιήσασθαι. ἐτεκτήνατο μὲν γὰρ καὶ ἐν
τῷ Καπιτωλίῳ κατάλυσίν τινα, ἵν', ὡς ἔλεγε, τῷ Διὶ συνοικοίη· ἀπα-
ξιώσας δὲ δὴ τὰ δευτερεῖα ἐν τῇ συνοικήσει αὐτοῦ φέρεσθαι, καὶ προς-
εγκαλέσας οἱ ὅτι τὸ Καπιτώλιον προκατέλαβεν, οὕτω δὴ ἕτερόν τε
νεὼν ἐν τῷ παλατίῳ σπουδῇ ᾠκοδομήσατο, καὶ ἄγαλμα ἐς αὐτὸν ἠθέ-
λησε τὸ τοῦ Διὸς τοῦ Ὀλυμπίου ἐς τὸ ἑαυτοῦ εἶδος μεταρρυθμίσαι.
μένη πάντα τὸν κόσμον ὃν περιεβέβλητο, καὶ εὐθετήσασα ἑαυτὴν τὰς

φλέβας ἐπέτεμε καὶ ἀπέθανεν. Petr. Patr. exc. Vat. 146 (p. 230 Mai. =
p. 214, 7 – 17 Dind.)
ὅτι ἐς τὴν Θρᾴκην ἀφίκετο ὁ Ἀντωνῖνος μηδὲν ἔτι τῆς Δακίας
φροντίσας, καὶ τὸν Ἑλλήσποντον οὐκ ἀκινδύνως διαβαλὼν τόν τε
Ἀχιλλέα καὶ ἐναγίσμασι καὶ περιδρομαῖς ἐνοπλίοις καὶ ἑαυτοῦ καὶ
τῶν στρατιωτῶν ἐτίμησε, καὶ ἐπὶ τούτῳ ἐκείνοις τε, ὡς καὶ μέγα
τι κατωρθωκόσι καὶ τὸ Ἴλιον ὡς ἀληθῶς αὐτὸ τὸ ἀρχαῖον ᾑρηκόσι,
χρήματα ἔδωκε, καὶ αὐτὸν τὸν Ἀχιλλέα χαλκοῦν ἔστησεν. Exc. Val. 385
(p. 754).
ὅτι εἰς Πέργαμον ὁ Ἀντωνῖνος παραγενόμενος καί τινων ἀμφις-
βητούντων ἔδοξεν ἔκ τινος μαντείου ἔπος τοιοῦτον περιφέρειν,
“Τηλεφίης γαίης ἐπιβήσεται Αὐσόνιος θήρ”.
καὶ ὅτι μὲν θὴρ ἐπεκλήθη, ἔχαιρε καὶ ἐσεμνύνετο καὶ πολλοὺς πάνυ
ἀθρόως ἀνεῖλεν. ὁ δὲ τὸ ἔπος ποιήσας ἐγέλα καὶ ἔλεγεν ὅτι αὐτὸς τὸ
ἔπος ἐποίησεν, ἐνδεικνύμενος ὅτι παρὰ πεπρωμένην οὐκ ἄν τις ἀποθάνοι,
ἀλλ' ἔστιν ἀληθὲς τὸ δημῶδες ὅτι ψεῦσται καὶ ἀπατεῶνες οὐδ' ἂν ἀλη-
θὲς εἴπωσί ποτε πιστεύονται. Petr. Patr. exc. Vat. 147 (p. 230 sq. Mai.
= p. 214, 18 – 28 Dind.)
ὥστε καὶ αὐ ....... ἑλληνιστὶ εἰπεῖν “ὢ καλῆς ἡμέρας τῆς τήμε-

ρον, ὢ καλῶν βασιλέων”, κἀκείνους 8καὶ ὁμοφρο8νεῖν σφισιν 8ἐθελόν-
των· ἀλλ' ἔς τε τὸν οὐρανὸν τὰς χεῖρας ἀνέτεινον καὶ ἐβόων “οὗτός
ἐστιν ὁ Ῥωμαίων Αὔγουστος· τοῦτον ἔχοντες πάντα ἔχομεν”. οὕ-
135
τως που πολὺ τοῖς ἀνθρώποις καὶ αἰδοῦς ἐς τὸ κρεῖττον καὶ κατα-
φρονήματος πρὸς τὸ χεῖρον ἐμπέφυκεν, ὥστε καὶ ἐκείνους μηδ'
ἀρχὴν ἔτι εἶναι τόν τε Μακρῖνον καὶ τὸν Διαδουμενιανὸν νομίζειν,
ἀλλ' ὡς καὶ τεθνηκότας αὐτοὺς ἤδη καταπατεῖν. ὅθεν οὐχ ἥκιστα
καὶ οἱ στρατιῶται κατεφρόνησαν αὐτοῦ, ἐν οὐδενὶ λόγῳ τὰ ἐπὶ τῇ
θεραπείᾳ σφῶν πραχθέντα θέμενοι, καὶ μάλισθ' ὅτι οἱ Περγαμηνοί,
στερηθέντες ὧν παρὰ τοῦ Ταραύτου πρότερον εἰλήφεσαν,
πολλὰ καὶ ἄτοπα ἐς αὐτὸν ἐξύβρισαν, ἐφ' ᾧ δὴ καὶ δημοσίᾳ ἀτι-
μίαν ὑπ' αὐτοῦ ὦφλον.
καὶ τὰ μὲν τῶν στρατιωτῶν αὐτίκα λελέξεται· τότε δὲ γράμμα
μὲν οὐδὲν ὁ Μακρῖνος τῶν μηνυτικῶν οὔτε ἐσέπεμψεν ἐς τὴν γε-
ρουσίαν, ὥσπερ ἠξίουν, οὔτ' ἄλλως ἐξέφηνε, φήσας, εἴτ' οὖν ἀλη-
θῶς εἴτε καὶ ψευδῶς, ἵνα μὴ πολλὴ ταραχὴ γένηται, ὅτι μηδὲν ἐν
τῷ βασιλικῷ τοιοῦτον εὑρέθη (ὁ γάρ τοι Ταραύτας ἤτοι διέφθειρε
τὰ πλεῖστα τῶν ἔνδειξίν τινα ἐχόντων, ἢ καὶ αὐτοῖς τοῖς πέμψασιν
αὐτὰ ἀντέπεμπεν, ὥσπερ εἶπον, ὅπως μηδεὶς ἔλεγχος τῆς κακίας
αὐτῶν ὑπολείπηται), τρεῖς δὲ δὴ τῶν βουλευτῶν, οὓς μάλιστα καὶ
ἀλλ' ὅτι βουλῆς ἦσαν, ἐπεί τοι καὶ ἕτερός τις ἑκατοντάρχου υἱὸς
ἐπεχείρησε τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο στρατόπεδον τὸ Γαλλικὸν συνταράξαι,
καὶ μάλα ἄλλος τις ἐριουργὸς τὸ τέταρτον, ἕτερός τε ἰδιώτης τὸν
στόλον τὸν ἐν τῇ Κυζίκῳ ναυλοχοῦντα, ὅτε καὶ ὁ Ψευδαντωνῖνος
ἐν τῇ Νικομηδείᾳ ἐχείμαζεν, καὶ ἄλλοι δὲ πολλοὶ ἄλλοθι καὶ
ἀλλαχόθι, ὥστε καὶ ἑτοιμότατον ὂν τοῖς βουλομένοις ἄρξαι, τῷ
καὶ παρ' ἐλπίδα καὶ παρὰ τὴν ἀξίαν πολλοὺς τῆς ἡγεμονίας ἐπι-
βεβατευκέναι, νεωτερίσαι τολμῆσαι. καὶ μηδεὶς ἀπιστήσῃ τῷ
8λεχθέντι· τὰ μὲν γὰρ λοιπὰ τὰ τῶν ἰδιωτῶν παρ' ἀνδρῶν ἀξιο-
πίστων πυθόμενος, τὸ δὲ δὴ κατὰ τὸν στόλον αὐτὸς ἐγγύθεν ἐκ
τῆς Περγάμου ἀκριβώσας ἔγραψα, ἧς, ὥσπερ καὶ τῆς Σμύρνης
ταχθεὶς ὑπὸ τοῦ Μακρίνου ἐπεστάτησα· ἀφ' οὗπερ οὐδὲ τῶν
ἄλλων οὐδὲν ἄπιστόν μοι κατεφάνη.
φόνων μὲν οὖν ἐχόμενα ταῦτα αὐτῷ ἐπράχθη, ἔξω δὲ δὴ τῶν
πατρίων ἁπλᾶ μὲν καὶ μηδὲν μέγα κακὸν ἡμῖν φέροντα, πλὴν καθ'
ὅσον παρὰ τὸ καθεστηκὸς ἐκαινοτομήθη, ὅτι τε τῶν ὀνομάτων τινὰ
τῶν ἐς τὴν ἡγεμονίαν αὐτοῦ τεινόντων, πρὶν ψηφισθῆναι, ὥσπερ
εἶπον, αὐτὸς ἑαυτῷ ἔθετο, καὶ ὅτι τῇ τοῦ Μακρίνου ὑπατείᾳ, μήτε
χειροτονηθεὶς ἐπ' αὐτὴν μήτε ὅλως ἐφαψάμενος αὐτῆς (προδιήνυστο
γάρ), αὑτὸν ἀντενέγραψε, καίτοι τὸ κατ' ἀρχὰς ἀπὸ τοῦ Ἀδουέντου
[μὲν] ὡς καὶ μόνου ὑπατευκότος τὸν ἐνιαυτὸν ἐν τρισὶ γράμμασι
136
Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία (versio 1 in vol 1) “Cassii Dionis

Cocceiani historiarum Romanarum quae supersunt, vol. 1”, Ed.
Boissevain, U.P.Berlin: Weidmann, 1895, Repr. 1955.P. 288, li. 17
γοντο δ' ἐπὶ τὸν Ἀντίοχον, καὶ ἐπὶ Μακεδονίαν ἐλθόντες, συμμάχους
τε λαβόντες ἐκ τοῦ Φιλίππου, ἐπὶ τὸν Ἑλλήσποντον ἤλασαν. καὶ ἐς
τὴν Ἀσίαν περαιωθέντες τὰ πλεῖστα τῶν παραθαλασσίων κατέλαβον προ-
κατειλημμένα παρὰ τῶν ἐκεῖ προαπελθόντων Ῥωμαίων, πρὸς δὲ καὶ τοῦ
Εὐμενοῦς καὶ τῶν Ῥοδίων, οἳ καὶ τὸν Ἀννίβαν ναῦς τινας ἐκ Φοινίκης
ἀνάγοντα περὶ Παμφυλίαν ἐνίκησαν. καὶ Εὐμενὴς δὲ καὶ Ἄτταλος ὁ
ἀδελφὸς αὐτοῦ τὴν χώραν ἐκάκουν τοῦ Ἀντιόχου, καὶ πόλεις αἱ μὲν βίᾳ,
αἱ δ' ἑκούσιαι πρὸς τοὺς Ῥωμαίους μεθίσταντο, ὥστε ἐκ τούτων ἀναγ-
κασθῆναι τὸν Ἀντίοχον τὴν Εὐρώπην τε παντελῶς ἐκλιπεῖν καὶ τὸν
υἱὸν Σέλευκον ἀπὸ τῆς Λυσιμαχίας ἀπαγαγεῖν. ὃν ἐπανελθόντα σὺν δυνά-
μει ἐπὶ τὴν Πέργαμον ἔπεμψεν. ὡς δὲ προσεδρεύσας τῇ πόλει οὐδὲν
ἐπέρανε, καὶ οἱ Σκιπίωνες ἐπῆλθον, εὐθὺς αὐτοῖς ἐπεκηρυκεύσατο, προς-
δοκήσας τεύξεσθαι τῆς εἰρήνης, ὅτι τὸν Ἀφρικανοῦ υἱὸν συλλαβὼν ἐν
θεραπείᾳ εἶχε πολλῇ· καὶ τέλος, καίπερ τῶν σπονδῶν ἁμαρτών, ἄνευ
λύτρων ἀφῆκεν αὐτόν. οὐκ ἐγένετο δὲ ἡ εἰρήνη, τοῦ Ἀντιόχου ἃ οἱ
Ῥωμαῖοι ἀπῄτουν μὴ συνθεμένου ποιῆσαι.
Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία (ap. Photium, Bibl. cod. 71) (0385:
016)“Cassii Dionis Cocceiani historiarum Romanarum quae supersunt,
vol. 3”, Ed. Boissevain, U.P.Berlin: Weidmann, 1901, Repr. 1955.
Li. 14
θόδου καὶ τῆς κτίσεως Ἀλμαπόλεως καὶ Ῥώμης, διέρχεται δὲ καθε-

ξῆς, ἀποπαυόμενος εἰς τὴν τοῦ Ἀντωνίνου, ὃν Ἐλαγάβαλον ἀπεκά-
λουν, σφαγήν· τοῦτον δὲ καὶ Τιβερῖνον καὶ Σαρδανάπαλον καὶ Ψευ-
δαντωνῖνον καὶ Ἀσσύριον ἀπὸ τῶν αὐτῷ πραττομένων ἐπωνόμαζον.
οὐ μόνον δὲ ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν ἀρχὴν κάτεισιν Ἀλεξάνδρου, ὃς Ἀν-
τωνίνου σφαγέντος (σὺν αὐτῷ γὰρ τὸ κράτος εἶχεν) ἀναληφθεὶς ὑπ'
αὐτοῦ, μόνος τὸν ἐπ' αὐτῷ μελετηθέντα κίνδυνον φυγὼν τὴν βασι-
λείαν ἐκδέχεται. τοῦτόν φησι τὸν Ἀλέξανδρον καὶ συνυπατεῦσαι
αὑτῷ ὁ συγγραφεὺς τὸ δεύτερον, καὶ τὸ ὑπὲρ τῆς ἀρχῆς κατὰ τὸ
προσῆκον ἀνάλωμα φιλοτιμίᾳ τῇ ἐς τὸν συνύπατον αὐτὸν τὸν αὐτο-
κράτορα ἀναλῶσαι. οὗτος δ' ὁ συγγραφεὺς Περγάμου μὲν καὶ Σμύρνης
(Μακρῖνος αὐτῷ τὴν ἀρχὴν ὁ αὐτοκράτωρ ἐγχειρίζει) ἐπεστάτη-
σεν, ἔπειτα τῆς Ἀφρικῆς ἡγεμόνευσεν, εἶτα Παννονίας ἦρξε, καὶ ὑπα-
τεύσας τὸ δεύτερον, ὡς ἐρρήθη, οἴκαδε ἀπῆρε παρειμένος ἐπὶ τῇ τῶν
137
ποδῶν ἀρρωστίᾳ, ἐκεῖ τὸ λοιπόν, ὡς καὶ τὸ δαιμόνιον αὐτῷ, φησί,

προεῖπεν ἐν Βιθυνίᾳ διατρίβοντι,
Martyrium Carpi, Papyli Et Agathonicae, Martyrium sanctorum

Carpi, Papyli et Agathonicae (0390: 001)“The acts of the Christian
martyrs”, Ed. Musurillo, H.Oxford: Clarendon Press, 1972.
Se. 1, li. 1
RECENSIO GRAECA
Μαρτύριον τῶν Ἁγίων Κάρπου, Παπύλου, καὶ

Ἀγαθονίκης
Ἐνδημοῦντος τοῦ ἀνθυπάτου ἐν Περγάμῳ προσήχθησαν αὐτῷ οἱ

μακάριοι Κάρπος καὶ Παπύλος, μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ.
ὁ δὲ
ἀνθύπατος προκαθίσας ἔφη· Τίς καλεῖ;
ὁ δὲ μακάριος ἔφη· Τὸ
πρῶτον καὶ ἐξαίρετον ὄνομα Χριστιανός, εἰ δὲ τὸ ἐν τῷ κόσμῳ
ζητεῖς, Κάρπος.
ὁ ἀνθύπατος εἶπεν· Ἔγνωσταί σοι πάντως τὰ
προστάγματα τῶν Αὐγούστων περὶ τοῦ δεῖν ὑμᾶς σέβειν τοὺς θεοὺς
τοὺς τὰ πάντα διοικοῦντας. ὅθεν συμβουλεύω ὑμῖν προσελθεῖν καὶ
θῦσαι.
Παυσανίας Ελλάδας περιήγησης“Pausaniae Graeciae descriptio, 3

vols.”, Ed. Spiro, F.Leipzig: Teubner, 1903, Repr. 1:1967.Book 1, Ch. 4,
se. 5, li. 4
τε ἐφέροντο ἐς τοὺς Γαλάτας καὶ ἀπορραγεῖσαι πέτραι

τοῦ Παρνασσοῦ, δείματά τε ἄνδρες ἐφίσταντο ὁπλῖται
τοῖς βαρβάροις· τούτων τοὺς μὲν ἐξ Ὑπερβορέων λέ-
γουσιν ἐλθεῖν, Ὑπέροχον καὶ Ἀμάδοκον, τὸν δὲ τρίτον
Πύρρον εἶναι τὸν Ἀχιλλέως· ἐναγίζουσι δὲ ἀπὸ ταύτης
Δελφοὶ τῆς συμμαχίας Πύρρῳ, πρότερον ἔχοντες ἅτε
ἀνδρὸς πολεμίου καὶ τὸ μνῆμα ἐν ἀτιμίᾳ. Γαλατῶν
δὲ οἱ πολλοὶ ναυσὶν ἐς τὴν Ἀσίαν διαβάντες τὰ παρα-
θαλάσσια αὐτῆς ἐλεηλάτουν· χρόνῳ δὲ ὕστερον οἱ
138
Πέργαμον ἔχοντες, πάλαι δὲ Τευθρανίαν καλουμένην,

ἐς ταύτην Γαλάτας ἐλαύνουσιν ἀπὸ θαλάσσης. οὗτοι
μὲν δὴ τὴν ἐκτὸς Σαγγαρίου χώραν ἔσχον Ἄγκυραν
πόλιν ἑλόντες Φρυγῶν, ἣν Μίδας ὁ Γορδίου πρότερον
ᾤκισεν – ἄγκυρα δέ, ἣν ὁ Μίδας ἀνεῦρεν, ἦν ἔτι καὶ
ἐς ἐμὲ ἐν ἱερῷ Διὸς καὶ κρήνη Μίδου καλουμένη·
ταύτην οἴνῳ κεράσαι Μίδαν φασὶν ἐπὶ τὴν θήραν τοῦ
Σιληνοῦ – , ταύτην τε δὴ τὴν Ἄγκυραν εἷλον καὶ
Πεσσινοῦντα τὴν ὑπὸ τὸ ὄρος τὴν Ἄγδιστιν, ἔνθα
καὶ τὸν Ἄττην τεθάφθαι λέγουσι. Περγαμηνοῖς δὲ
ἔστι μὲν σκῦλα ἀπὸ Γαλατῶν, ἔστι δὲ γραφὴ τὸ ἔργον
Παυσανίας Ελλάδας περιήγησηςBook 1, Ch. 4, se. 6, li. 1
θαλάσσια αὐτῆς ἐλεηλάτουν· χρόνῳ δὲ ὕστερον οἱ

Πέργαμον ἔχοντες, πάλαι δὲ Τευθρανίαν καλουμένην,
ἐς ταύτην Γαλάτας ἐλαύνουσιν ἀπὸ θαλάσσης. οὗτοι
τὸ πρὸς Γαλάτας ἔχουσα. ἣν δὲ νέμονται οἱ Περ-
γαμηνοί, Καβείρων ἱεράν φασιν εἶναι τὸ ἀρχαῖον·
αὐτοὶ δὲ Ἀρκάδες ἐθέλουσιν εἶναι τῶν ὁμοῦ Τηλέφῳ
διαβάντων ἐς τὴν Ἀσίαν. πολέμων δὲ τῶν μὲν ἄλλων,
εἰ δή τινας ἐπολέμησαν, οὐκ ἐς ἅπαντας κεχώρηκεν ἡ
φήμη· τρία δὲ γνωριμώτατα ἐξείργασταί σφισι, τῆς τε
Ἀσίας ἀρχὴ τῆς κάτω καὶ ἡ Γαλατῶν ἀπ' αὐτῆς ἀναχώ-
ρησις καὶ τὸ ἐς τοὺς σὺν Ἀγαμέμνονι Τηλέφου τόλμη-
μα, ὅτε Ἕλληνες ἁμαρτόντες Ἰλίου τὸ πεδίον
Παυσανίας Ελλάδας περιήγησης Book 1, Ch. 4, se. 6, li. 4

139

τὸ πρὸς Γαλάτας ἔχουσα. ἣν δὲ νέμονται οἱ Περ-
γαμηνοί, Καβείρων ἱεράν φασιν εἶναι τὸ ἀρχαῖον·
αὐτοὶ δὲ Ἀρκάδες ἐθέλουσιν εἶναι τῶν ὁμοῦ Τηλέφῳ
διαβάντων ἐς τὴν Ἀσίαν. πολέμων δὲ τῶν μὲν ἄλλων,
εἰ δή τινας ἐπολέμησαν, οὐκ ἐς ἅπαντας κεχώρηκεν ἡ
φήμη· τρία δὲ γνωριμώτατα ἐξείργασταί σφισι, τῆς τε
Ἀσίας ἀρχὴ τῆς κάτω καὶ ἡ Γαλατῶν ἀπ' αὐτῆς ἀναχώ-
ρησις καὶ τὸ ἐς τοὺς σὺν Ἀγαμέμνονι Τηλέφου τόλμη-
μα, ὅτε Ἕλληνες ἁμαρτόντες Ἰλίου τὸ πεδίον ἐλεηλά-
τουν τὸ Μήιον ὡς γῆν [τὴν] Τρῳάδα. ἐπάνειμι δὲ ἐς
τὴν ἀρχὴν ὅθεν ἐξέβην τοῦ λόγου.
σινόῃ παρῆκε, Λυσάνδρα παρὰ Σέλευκον ἐκδιδράσκει

τούς τε παῖδας ἅμα ἀγομένη καὶ τοὺς ἀδελφοὺς τοὺς
αὑτῆς, οἷ περιελθὸν τοῦτο ἐς Πτολεμαῖον καταφεύ-
γουσι. τούτοις ἐκδιδράσκουσι παρὰ Σέλευκον καὶ
Ἀλέξανδρος ἠκολούθησεν, υἱὸς μὲν Λυσιμάχου, γεγο-
νὼς δὲ ἐξ Ὀδρυσιάδος γυναικός. οὗτοί τε οὖν ἐς Βα-
βυλῶνα ἀναβεβηκότες ἱκέτευον Σέλευκον ἐς πόλεμον
πρὸς Λυσίμαχον καταστῆναι· καὶ Φιλέταιρος ἅμα, ᾧ
τὰ χρήματα ἐπετέτραπτο Λυσιμάχου, τῇ τε Ἀγαθοκλέους
τελευτῇ χαλεπῶς φέρων καὶ τὰ παρὰ τῆς Ἀρσινόης
ὕποπτα ἡγούμενος καταλαμβάνει Πέργαμον τὴν ὑπὲρ
Καΐκου, πέμψας δὲ κήρυκα τά τε χρήματα καὶ αὑτὸν
ἐδίδου Σελεύκῳ. Λυσίμαχος δὲ ταῦτα πάντα πυνθανό-
μενος ἔφθη διαβὰς ἐς τὴν Ἀσίαν καὶ ἄρξας αὐτὸς πο-
λέμου συμβαλών τε Σελεύκῳ παρὰ πολύ τε ἐκρατήθη
καὶ αὐτὸς ἀπέθανεν. Ἀλέξανδρος δέ, ὃς ἐκ τῆς γυναικὸς
Ὀδρυσίδος ἐγεγόνει οἱ, πολλὰ Λυσάνδραν παραιτησά-
μενος ἀναιρεῖταί τε καὶ ὕστερον τούτων ἐς Χερρόνησον
κομίσας ἔθαψεν, ἔνθα ἔτι καὶ νῦν ἐστίν οἱ φανερὸς ὁ
τάφος Καρδίας τε μεταξὺ κώμης καὶ Πακτύης.
τὰ μὲν οὖν Λυσιμάχου τοιαῦτα ἐγένετο·
140
δὲ εἰκών ἐστι καὶ Πύρρου. οὗτος ὁ Πύρρος Ἀλεξάνδρῳ

προσῆκεν οὐδέν, εἰ μὴ ὅσα κατὰ γένος· Αἰακίδου γὰρ
τοῦ Ἀρύββου Πύρρος ἦν, Ὀλυμπιάδος δὲ Ἀλέξανδρος
τῆς Νεοπτολέμου, Νεοπτολέμῳ δὲ καὶ Ἀρύββᾳ πατὴρ
ἦν Ἀλκέτας ὁ Θαρύπου. ἀπὸ δὲ Θαρύπου ἐς Πύρρον
τὸν Ἀχιλλέως πέντε ἀνδρῶν καὶ δέκα εἰσὶ γενεαί·
πρῶτος γὰρ δὴ οὗτος ἁλούσης Ἰλίου τὴν μὲν ἐς Θες-
σαλίαν ὑπερεῖδεν ἀναχώρησιν, ἐς δὲ τὴν Ἤπειρον κα-
τάρας ἐνταῦθα ἐκ τῶν Ἑλένου χρησμῶν ᾤκησε. καί
οἱ παῖς ἐκ μὲν Ἑρμιόνης ἐγένετο οὐδείς, ἐξ Ἀνδρομάχης
δὲ Μολοσσὸς καὶ Πίελος καὶ νεώτατος ὁ Πέργαμος.
ἐγένετο δὲ καὶ Ἑλένῳ Κεστρῖνος· τούτῳ γὰρ Ἀνδρο-
μάχη συνῴκησεν ἀποθανόντος ἐν Δελφοῖς Πύρρου.
Ἑλένου δὲ ὡς ἐτελεύτα Μολοσσῷ τῷ Πύρρου παρα-
δόντος τὴν ἀρχὴν Κεστρῖνος μὲν σὺν τοῖς ἐθέλουσιν
Ἠπειρωτῶν τὴν ὑπὲρ Θύαμιν ποταμὸν χώραν ἔσχε,
Πέργαμος δὲ διαβὰς ἐς τὴν Ἀσίαν Ἄρειον δυναστεύοντα
ἐν τῇ Τευθρανίᾳ κτείνει μονομαχήσαντά οἱ περὶ τῆς
ἀρχῆς καὶ τῇ πόλει τὸ ὄνομα ἔδωκε τὸ νῦν ἀφ' αὑτοῦ·
καὶ Ἀνδρομάχης – ἠκολούθει γάρ οἱ – καὶ νῦν ἐστιν
ἡρῷον ἐν τῇ πόλει.
πρῶτος γὰρ δὴ οὗτος ἁλούσης Ἰλίου τὴν μὲν ἐς Θες-

σαλίαν ὑπερεῖδεν ἀναχώρησιν, ἐς δὲ τὴν Ἤπειρον κα-
τάρας ἐνταῦθα ἐκ τῶν Ἑλένου χρησμῶν ᾤκησε. καί
οἱ παῖς ἐκ μὲν Ἑρμιόνης ἐγένετο οὐδείς, ἐξ Ἀνδρομάχης
δὲ Μολοσσὸς καὶ Πίελος καὶ νεώτατος ὁ Πέργαμος.
ἐγένετο δὲ καὶ Ἑλένῳ Κεστρῖνος· τούτῳ γὰρ Ἀνδρο-
μάχη συνῴκησεν ἀποθανόντος ἐν Δελφοῖς Πύρρου.
Ἑλένου δὲ ὡς ἐτελεύτα Μολοσσῷ τῷ Πύρρου παρα-
δόντος τὴν ἀρχὴν Κεστρῖνος μὲν σὺν τοῖς ἐθέλουσιν
Ἠπειρωτῶν τὴν ὑπὲρ Θύαμιν ποταμὸν χώραν ἔσχε,
Πέργαμος δὲ διαβὰς ἐς τὴν Ἀσίαν Ἄρειον δυναστεύοντα
ἐν τῇ Τευθρανίᾳ κτείνει μονομαχήσαντά οἱ περὶ τῆς
ἀρχῆς καὶ τῇ πόλει τὸ ὄνομα ἔδωκε τὸ νῦν ἀφ' αὑτοῦ·
καὶ Ἀνδρομάχης – ἠκολούθει γάρ οἱ – καὶ νῦν ἐστιν
ἡρῷον ἐν τῇ πόλει. Πίελος δὲ αὐτοῦ κατέμεινεν ἐν
Ἠπείρῳ, καὶ ἐς πρόγονον τοῦτον ἀνέβαινε Πύρρος τε
141
ὁ Αἰακίδου καὶ οἱ πατέρες, ἀλλ' οὐκ ἐς Μολοσσόν.

ἦν δὲ ἄχρι μὲν Ἀλκέτου τοῦ Θαρύπου ἐφ' ἑνὶ βασιλεῖ
καὶ τὰ Ἠπειρωτῶν· οἱ δὲ Ἀλκέτου παῖδες, ὥς σφισι
στασιάσασι μετέδοξεν ἐπ' ἴσης ἄρχειν, αὐτοί τε πιστῶς
ἔχοντες διέμειναν ἐς ἀλλήλους καὶ ὕστερον Ἀλεξάνδρου
δ' ἔστι κατὰ ταὐτὸν ἄγαλμα· οὐκ ἂν οὐδὲ τοῦτο ἴδοις

ῥᾳδίως, οὕτω περιέχουσιν αὐτὸ κόμαι τε γυναικῶν αἳ
κείρονται τῇ θεῷ καὶ ἐσθῆτος Βαβυλωνίας τελαμῶνες.
ᾧ δ' ἂν ἐνταῦθα τούτων ἱλάσασθαι θελήσῃ τις, ἀπο-
δέδεικταί οἱ τὸ αὐτὸ σέβεσθαι τοῦτο ὃ δὴ καὶ Ὑγείαν
καλοῦσι. τῷ δὲ Ἀλεξάνορι καὶ Εὐαμερίωνι – καὶ γὰρ
τούτοις ἀγάλματά ἐστι – τῷ μὲν ὡς ἥρωι μετὰ ἥλιον
δύναντα ἐναγίζουσιν, Εὐαμερίωνι δὲ ὡς θεῷ θύουσιν.
εἰ δὲ ὀρθῶς εἰκάζω, τὸν Εὐαμερίωνα τοῦτον Περγα-
μηνοὶ Τελεσφόρον ἐκ μαντεύματος, Ἐπιδαύριοι δὲ
Ἄκεσιν ὀνομάζουσι. τῆς δὲ Κορωνίδος ἔστι μὲν καὶ
ταύτης ξόανον, καθίδρυται δὲ οὐδαμοῦ τοῦ ναοῦ· θυο-
μένων δὲ τῷ θεῷ ταύρου καὶ ἀρνὸς καὶ ὑὸς ἐς Ἀθη-
νᾶς ἱερὸν τὴν Κορωνίδα μετενεγκόντες ἐνταῦθα τιμῶ-
σιν. ὁπόσα δὲ τῶν θυομένων καθαγίζουσιν, οὐδὲ ἀπο-
χρᾷ σφισιν ἐκτέμνειν τοὺς μηρούς· χαμαὶ δὲ καίουσι
πλὴν τοὺς ὄρνιθας, τούτους δὲ ἐπὶ τοῦ βωμοῦ. τὰ
δὲ ἐν τοῖς ἀετοῖς Ἡρακλῆς καὶ Νῖκαι πρὸς τοῖς πέρα-
σίν εἰσιν. ἀνάκειται δὲ ἀγάλματα ἐν τῇ στοᾷ Διονύσου
καὶ Ἑκάτης, Ἀφροδίτη τε καὶ Μήτηρ θεῶν καὶ Τύχη·
Ἀρσινόης, ἀλλὰ Ἡσίοδον ἢ τῶν τινα ἐμπεποιηκότων

ἐς τὰ Ἡσιόδου τὰ ἔπη συνθέντα ἐς τὴν Μεσσηνίων
χάριν. μαρτυρεῖ δέ μοι καὶ τόδε ἐν Ἐπιδαύρῳ τὸν
θεὸν γενέσθαι· τὰ γὰρ Ἀσκληπιεῖα εὑρίσκω τὰ ἐπι-
φανέστατα γεγονότα ἐξ Ἐπιδαύρου. τοῦτο μὲν γὰρ
Ἀθηναῖοι, τῆς τελετῆς λέγοντες Ἀσκληπιῷ μεταδοῦναι,
τὴν ἡμέραν ταύτην Ἐπιδαύρια ὀνομάζουσι καὶ θεὸν
ἀπ' ἐκείνου φασὶν Ἀσκληπιόν σφισι νομισθῆναι· τοῦτο
δὲ Ἀρχίας ὁ Ἀρισταίχμου, τὸ συμβὰν σπάσμα θηρεύ-
οντί οἱ περὶ τὸν Πίνδασον ἰαθεὶς ἐν τῇ Ἐπιδαυρίᾳ,
142
τὸν θεὸν ἐπηγάγετο ἐς Πέργαμον. ἀπὸ δὲ τοῦ Περ-

γαμηνῶν Σμυρναίοις γέγονεν ἐφ' ἡμῶν Ἀσκληπιεῖον
τὸ ἐπὶ θαλάσσῃ. τὸ δ' ἐν Βαλάγραις ταῖς Κυρηναίων
ἐστὶν Ἀσκληπιὸς καλούμενος Ἰατρὸς ἐξ Ἐπιδαύρου καὶ
οὗτος. ἐκ δὲ τοῦ παρὰ Κυρηναίοις τὸ ἐν Λεβήνῃ τῇ
Κρητῶν ἐστιν Ἀσκληπιεῖον. διάφορον δὲ Κυρηναίοις
τοσόνδε ἐς Ἐπιδαυρίους ἐστίν, ὅτι αἶγας οἱ Κυρηναῖοι
θύουσιν, Ἐπιδαυρίοις οὐ καθεστηκότος. θεὸν δὲ Ἀς-
κληπιὸν νομισθέντα ἐξ ἀρχῆς καὶ οὐκ ἀνὰ χρόνον λα-
βόντα τὴν φήμην τεκμηρίοις καὶ ἄλλοις εὑρίσκω καὶ
Ὁμήρου μαρτυρεῖ μοι τὰ περὶ Μαχάονος
ἐς τὰ Ἡσιόδου τὰ ἔπη συνθέντα ἐς τὴν Μεσσηνίων

χάριν. μαρτυρεῖ δέ μοι καὶ τόδε ἐν Ἐπιδαύρῳ τὸν
θεὸν γενέσθαι· τὰ γὰρ Ἀσκληπιεῖα εὑρίσκω τὰ ἐπι-
φανέστατα γεγονότα ἐξ Ἐπιδαύρου. τοῦτο μὲν γὰρ
Ἀθηναῖοι, τῆς τελετῆς λέγοντες Ἀσκληπιῷ μεταδοῦναι,
τὴν ἡμέραν ταύτην Ἐπιδαύρια ὀνομάζουσι καὶ θεὸν
ἀπ' ἐκείνου φασὶν Ἀσκληπιόν σφισι νομισθῆναι· τοῦτο
δὲ Ἀρχίας ὁ Ἀρισταίχμου, τὸ συμβὰν σπάσμα θηρεύ-
οντί οἱ περὶ τὸν Πίνδασον ἰαθεὶς ἐν τῇ Ἐπιδαυρίᾳ,
τὸν θεὸν ἐπηγάγετο ἐς Πέργαμον. ἀπὸ δὲ τοῦ Περ-
γαμηνῶν Σμυρναίοις γέγονεν ἐφ' ἡμῶν Ἀσκληπιεῖον
τὸ ἐπὶ θαλάσσῃ. τὸ δ' ἐν Βαλάγραις ταῖς Κυρηναίων
ἐστὶν Ἀσκληπιὸς καλούμενος Ἰατρὸς ἐξ Ἐπιδαύρου καὶ
οὗτος. ἐκ δὲ τοῦ παρὰ Κυρηναίοις τὸ ἐν Λεβήνῃ τῇ
Κρητῶν ἐστιν Ἀσκληπιεῖον. διάφορον δὲ Κυρηναίοις
τοσόνδε ἐς Ἐπιδαυρίους ἐστίν, ὅτι αἶγας οἱ Κυρηναῖοι
θύουσιν, Ἐπιδαυρίοις οὐ καθεστηκότος. θεὸν δὲ Ἀς-
κληπιὸν νομισθέντα ἐξ ἀρχῆς καὶ οὐκ ἀνὰ χρόνον λα-
βόντα τὴν φήμην τεκμηρίοις καὶ ἄλλοις εὑρίσκω καὶ
Ὁμήρου μαρτυρεῖ μοι τὰ περὶ Μαχάονος ὑπὸ Ἀγα-
μέμνονος εἰρημένα
Δερεάτιδος, καὶ πηγὴ παρ' αὐτῷ ἣν Ἄνονον ὀνομάζουσι.

μετὰ δὲ τὸ Δέρειον σταδίους προελθόντι ὡς εἴκοσιν
ἔστιν Ἅρπλεια καθήκοντα ἄχρι τοῦ πεδίου.
143
τὴν δὲ ἐπ' Ἀρκαδίας ἰοῦσιν ἐκ Σπάρτης Ἀθηνᾶς

ἕστηκεν ἐπίκλησιν Παρείας ἄγαλμα ἐν ὑπαίθρῳ, μετὰ
δὲ αὐτὸ ἱερόν ἐστιν Ἀχιλλέως· ἀνοίγειν δὲ αὐτὸ οὐ
νομίζουσιν· ὁπόσοι δ' ἂν τῶν ἐφήβων ἀγωνιεῖσθαι
μέλλωσιν ἐν τῷ Πλατανιστᾷ, καθέστηκεν αὐτοῖς τῷ
Ἀχιλλεῖ πρὸ τῆς μάχης θύειν. ποιῆσαι δέ σφισι τὸ
ἱερὸν Σπαρτιᾶται λέγουσι Πράκα ἀπόγονον τρίτον
Περγάμου τοῦ Νεοπτολέμου. προϊοῦσι δὲ Ἵππου κα-
λούμενον μνῆμά ἐστι. Τυνδάρεως γὰρ θύσας ἐνταῦθα
ἵππον τοὺς Ἑλένης ἐξώρκου μνηστῆρας ἱστὰς ἐπὶ τοῦ
ἵππου τῶν τομίων· ὁ δὲ ὅρκος ἦν Ἑλένῃ καὶ τῷ γῆμαι
προκριθέντι Ἑλένην ἀμυνεῖν ἀδικουμένοις· ἐξορκώσας
δὲ τὸν ἵππον κατώρυξεν ἐνταῦθα. κίονες δὲ ἑπτὰ [οἳ]
τοῦ μνήματος τούτου διέχουσιν οὐ πολύ, κατὰ τρόπον
οἶμαι τὸν ἀρχαῖον, οὓς ἀστέρων τῶν πλανητῶν φασιν
ἀγάλματα. καὶ Κρανίου τέμενος κατὰ τὴν ὁδὸν ἐπί-
κλησιν Στεμματίου καὶ Μυσίας ἐστὶν ἱερὸν Ἀρτέμιδος.
χωρίον, ἡνίκα Πύλος ἡλίσκετο ὑπὸ Ἡρακλέους. ἐν-

ταῦθα ἐν τῇ Γερηνίᾳ Μαχάονος τοῦ Ἀσκληπιοῦ μνῆμα
καὶ ἱερόν ἐστιν ἅγιον, καὶ ἀνθρώποις νόσων ἰάματα
παρὰ τῷ Μαχάονι ἔστιν εὑρέσθαι. καὶ Ῥόδον μὲν τὸ
χωρίον τὸ ἱερὸν ὀνομάζουσιν, ἄγαλμα δὲ τοῦ Μαχά-
ονος χαλκοῦν ἐστιν ὀρθόν· ἐπίκειται δέ οἱ τῇ κεφαλῇ
στέφανος, ὃν οἱ Μεσσήνιοι κίφος καλοῦσι τῇ ἐπιχωρίῳ
φωνῇ. Μαχάονα δὲ ὑπὸ Εὐρυπύλου τοῦ Τηλέφου τε-
λευτῆσαί φησιν ὁ τὰ ἔπη ποιήσας τὴν μικρὰν Ἰλιάδα.
διὸ καὶ τάδε αὐτὸς οἶδα περὶ τὸ Ἀσκληπιεῖον τὸ ἐν
Περγάμῳ γινόμενα· ἄρχονται μὲν ἀπὸ Τηλέφου τῶν
ὕμνων, προσᾴδουσι δὲ οὐδὲν ἐς τὸν Εὐρύπυλον, οὐδὲ
ἀρχὴν ἐν τῷ ναῷ θέλουσιν ὀνομάζειν αὐτόν, οἷα ἐπι-
στάμενοι φονέα ὄντα Μαχάονος. ἀνασώσασθαι δὲ Νέ-
στορα λέγεται τοῦ Μαχάονος τὰ ὀστᾶ· Ποδαλείριον δέ,
ὡς ὀπίσω πορθήσαντες Ἴλιον ἐκομίζοντο, ἁμαρτεῖν τοῦ
πλοῦ καὶ ἐς Σύρνον τῆς Καρικῆς ἠπείρου φασὶν ἀπο-
σωθέντα οἰκῆσαι.

144
ἔχοντες· τὸ δὲ ἱερεῖόν ἐστι κριὸς μέλας. ἀπὸ ταύτης οὐ γίνεται τῷ μάντει

μοῖρα τῆς θυσίας, τράχηλον δὲ
μόνον δίδοσθαι τοῦ κριοῦ καθέστηκε τῷ ὀνομαζομένῳ
ξυλεῖ. ἔστι δὲ ὁ ξυλεὺς ἐκ τῶν οἰκετῶν τοῦ Διός,
ἔργον δὲ αὐτῷ πρόσκειται τὰ ἐς τὰς θυσίας ξύλα
τεταγμένου λήμματος καὶ πόλεσι παρέχειν καὶ ἀνδρὶ
ἰδιώτῃ· τὰ δὲ λεύκης μόνης ξύλα καὶ ἄλλου δένδρου
ἐστὶν οὐδενός· ὃς δ' ἂν ἢ αὐτῶν Ἠλείων ἢ ξένων τοῦ
θυομένου τῷ Πέλοπι ἱερείου φάγῃ τῶν κρεῶν, οὐκ
ἔστιν οἱ ἐσελθεῖν παρὰ τὸν Δία. τὸ δὲ αὐτὸ καὶ ἐν
τῇ Περγάμῳ τῇ ὑπὲρ ποταμοῦ Καΐκου πεπόνθασιν οἱ
τῷ Τηλέφῳ θύοντες· ἔστι γὰρ δὴ οὐδὲ τούτοις ἀνα-
βῆναι πρὸ λουτροῦ παρὰ τὸν Ἀσκληπιόν. λέγεται δὲ
καὶ τοιοῦτον· μηκυνομένου τοῦ πρὸς Ἰλίῳ πολέμου
τοῖς Ἕλλησιν, προαγορεῦσαι [δὲ] αὐτοῖς τοὺς μάν-
τεις ὡς αἱρήσουσιν οὐ πρότερον τὴν πόλιν, πρὶν ἂν
τὰ Ἡρακλέους τόξα καὶ ὀστοῦν ἐπαγάγωνται Πέλοπος.
οὕτω δὴ μεταπέμψασθαι μὲν Φιλοκτήτην φασὶν αὐτοὺς
ἐς τὸ στρατόπεδον, ἀχθῆναι δὲ καὶ τῶν ὀστῶν ὠμο-
πλάτην σφίσιν ἐκ Πίσης τῶν Πέλοπος· ὡς δὲ οἴκαδε
ἐκομίζοντο, ἀπόλλυται περὶ Εὔβοιαν καὶ ἡ ναῦς ὑπὸ
τεθηλυίας· ἀναθεῖναι δὲ Πέλοπα αὐτὸ παρειλήφαμεν

μνήμῃ, προϊλασκόμενόν τε τὴν θεὸν καὶ γενέσθαι οἱ
τὸν γάμον τῆς Ἱπποδαμείας αἰτούμενον.
ἔστι δὲ ὁ τοῦ Διὸς τοῦ Ὀλυμπίου βωμὸς ἴσον
μὲν μάλιστα τοῦ Πελοπίου τε καὶ τοῦ ἱεροῦ τῆς Ἥρας
ἀπέχων, προκείμενος μέντοι καὶ πρὸ ἀμφοτέρων· κα-
τασκευασθῆναι δὲ αὐτὸν οἱ μὲν ὑπὸ Ἡρακλέους τοῦ
Ἰδαίου λέγουσιν, οἱ δὲ ὑπὸ ἡρώων τῶν ἐπιχωρίων
γενεαῖς δύο ὕστερον τοῦ Ἡρακλέους. πεποίηται δὲ
ἱερείων τῶν θυομένων τῷ Διὶ ἀπὸ τῆς τέφρας τῶν
μηρῶν, καθάπερ γε καὶ ἐν Περγάμῳ· τέφρας γὰρ δή
ἐστι καὶ τῇ Ἥρᾳ τῇ Σαμίᾳ βωμὸς οὐδέν τι ἐπιφανέ-
στερος ἢ ἐν τῇ χώρᾳ τῇ Ἀττικῇ ἃς αὐτοσχεδίας Ἀθη-
ναῖοι καλοῦσιν ἐσχάρας. τοῦ βωμοῦ δὲ τοῦ ἐν Ὀλυμ-
πίᾳ κρηπῖδος μὲν τῆς πρώτης, προθύσεως καλουμένης,
πόδες πέντε καὶ εἴκοσι καὶ ἑκατόν ἐστι περίοδος, τοῦ
δὲ ἐπὶ τῇ προθύσει περίμετρος ἐπακτοῦ πόδες δύο
καὶ τριάκοντα· τὸ δὲ ὕψος τοῦ βωμοῦ τὸ σύμπαν ἐς
145
δύο καὶ εἴκοσιν ἀνήκει πόδας. αὐτὰ μὲν δὴ τὰ ἱερεῖα

ἐν μέρει τῷ κάτω, τῇ προθύσει, καθέστηκεν αὐτοῖς
θύειν· τοὺς μηροὺς δὲ ἀναφέροντες ἐς τοῦ βωμοῦ
τῷ ἐς Ἄδωνιν λόγῳ, Χάριτας δὲ Ἀφροδίτῃ μάλιστα

φίλας εἶναι θεῶν· ἀστράγαλον δὲ μειρακίων τε καὶ
παρθένων, οἷς ἄχαρι οὐδέν πω πρόσεστιν ἐκ γήρως,
τούτων εἶναι τὸν ἀστράγαλον παίγνιον. τῶν Χαρίτων
δὲ ἐν δεξιᾷ ἄγαλμά ἐστιν Ἔρωτος· ἕστηκε δὲ ἐπὶ βά-
θρου τοῦ αὐτοῦ. ἔστι δὲ καὶ Σιληνοῦ ναὸς ἐνταῦθα,
ἰδίᾳ τῷ Σιληνῷ καὶ οὐχ ὁμοῦ Διονύσῳ πεποιημένος·
Μέθη δὲ οἶνον ἐν ἐκπώματι αὐτῷ δίδωσι. θνητὸν δὲ
εἶναι τὸ γένος τῶν Σιληνῶν εἰκάσαι τις ἂν μάλιστα
ἐπὶ τοῖς τάφοις αὐτῶν· ἐν γὰρ τῇ Ἑβραίων χώρᾳ Σι-
ληνοῦ μνῆμα καὶ ἄλλου Σιληνοῦ Περγαμηνοῖς ἐστιν.
Ἠλείων δὲ ἐν τῇ ἀγορᾷ καὶ ἄλλο τοιόνδε εἶδον, ναοῦ
σχῆμα· ἔστι δὲ οὐχ ὑψηλόν, καὶ τοῖχοι μὲν οὐκ εἰσί,
τὸν ὄροφον δὲ δρυὸς ἀνέχουσιν εἰργασμένοι κίονες.
τοῦτο εἶναι μὲν ὁμολογοῦσιν οἱ ἐπιχώριοι μνῆμα, ὅτου
δὲ οὐ μνημονεύουσιν· εἰ δὲ ὁ γέρων ὅντινα ἠρόμην
εἶπεν ἀληθῆ λόγον, Ὀξύλου τοῦτο ἂν μνῆμα εἴη. πε-
ποίηται δὲ ἐν τῇ ἀγορᾷ καὶ ταῖς γυναιξὶν οἴκημα ταῖς
ἑκκαίδεκα καλουμέναις, ἔνθα τὸν πέπλον ὑφαίνουσι
τῇ Ἥρᾳ.
τὴν πόλιν. κατὰ τὴν Μυουσίαν χώραν θαλάσσης κόλ-

πος ἐσεῖχεν οὐ μέγας· τοῦτον λίμνην ὁ ποταμὸς ἐποί-
ησεν ὁ Μαίανδρος, ἀποτεμόμενος τὸν ἔσπλουν τῇ ἰλύι·
ὡς δὲ ἐνόστησε τὸ ὕδωρ καὶ οὐκέτι ἦν θάλασσα, οἱ
κώνωπες ἄπειρον πλῆθος ἐγίνοντο ἐκ τῆς λίμνης, ἐς
ὃ τοὺς ἀνθρώπους ἠνάγκασαν ἐκλιπεῖν τὴν πόλιν.
ἀπεχώρησαν δὲ ἐς Μίλητον Μυούσιοι τά τε ἄλλα ἀγώ-
γιμα καὶ τῶν θεῶν φερόμενοι τὰ ἀγάλματα, καὶ ἦν
κατ' ἐμὲ οὐδὲν ἐν Μυοῦντι ὅτι μὴ Διονύσου ναὸς
λίθου λευκοῦ· Μυουσίοις δέ γε κατέλαβεν ἐοικότα καὶ
Ἀταρνείτας παθεῖν τοὺς ὑπὸ Περγάμῳ.
Κολοφώνιοι δὲ τὸ μὲν ἱερὸν τὸ ἐν Κλάρῳ καὶ τὸ
146
μαντεῖον ἐκ παλαιοτάτου γενέσθαι νομίζουσιν· ἐχόντων

δὲ ἔτι τὴν γῆν Καρῶν ἀφικέσθαι φασὶν ἐς αὐτὴν πρώ-
τους τοῦ Ἑλληνικοῦ Κρῆτας, Ῥάκιον καὶ ὅσον εἵπετο
ἄλλο τῷ Ῥακίῳ [καὶ ὅσον ἔτι] πλῆθος, ἔχον τὰ ἐπὶ
θαλάσσῃ καὶ ναυσὶν ἰσχῦον· τῆς δὲ χώρας τὴν πολλὴν
ἐνέμοντο ἔτι οἱ Κᾶρες. Θερσάνδρου δὲ τοῦ Πολυ-
νείκους καὶ Ἀργείων ἑλόντων Θήβας [καὶ] ἄλλοι τε
αἰχμάλωτοι καὶ ἡ Μαντὼ τῷ Ἀπόλλωνι ἐκομίσθησαν
ἐς Δελφούς· Τειρεσίαν δὲ κατὰ τὴν πορείαν τὸ χρεὼν
Φιλίππου τοῦ ὑστέρου τὰ πράγματά σφισιν ἐφθάρη,

Σίβυλλα οὐκ ἄνευ θεοῦ προεθέσπισεν· ἔχει δὲ οὕτω
τὰ χρησθέντα·
αὐχοῦντες βασιλεῦσι Μακεδόνες Ἀργεάδῃσιν,
ὑμῖν κοιρανέων ἀγαθὸν καὶ πῆμα Φίλιππος.
ἤτοι ὁ μὲν πρότερος πόλεσιν λαοῖσί τ' ἄνακτας
θήσει· ὁ δ' ὁπλότερος τιμὴν ἀπὸ πᾶσαν ὀλέσσει,
δμηθεὶς ἑσπερίοισιν ὑπ' ἀνδράσιν ἠῴοις τε.
Ῥωμαῖοί τε δὴ τὰ πρὸς ἑσπέραν νεμόμενοι τῆς Εὐρώ-
πης καθεῖλον τὴν Μακεδόνων ἀρχὴν καὶ τῶν ἐς τὸ
συμμαχικὸν ταχθέντων Ἄτταλος τῆς ἐκ Περγάμου
συλλεχθείσης ἡγεμὼν καὶ ἔτι ἐκ Μυσίας στρατιᾶς·
πρὸς δὲ ἀνίσχοντα ἥλιον μᾶλλόν τι ἡ Μυσία τέτραπται.
τότε δὲ τῷ Μετέλλῳ καὶ τῇ ἄλλῃ πρεσβείᾳ μὴ
ὑπεριδεῖν Λακεδαιμονίων ἤρεσε καὶ Ἀχαιῶν, τοὺς δὲ
τὰς ἀρχὰς ἔχοντας ἐς τὸ συνέδριον ἠξίουν συγκαλέσαι
τοὺς Ἀχαιούς, ἵνα ἐν κοινῷ διδάξωσιν αὐτοὺς ἠπιώ-
τερον μεταχειρίζεσθαι τὰ ἐν Λακεδαίμονι. οἱ δέ σφισιν
ἀπεκρίναντο μήτε ἐκείνοις Ἀχαιοὺς ἐς σύλλογον μήτε
ἄλλῳ συνάξειν, ὅστις μὴ ἐπὶ τῷ πράγματι ἐφ' ὅτῳ
ποιεῖται τὴν πρόσοδον παρὰ τῆς Ῥωμαίων βουλῆς ἔχει
τούτῳ μὲν ταῦτα ἐσπευκότι Δίαιος ἠναντιοῦτο ὑπὸ

ἀγνωμοσύνης· Μόμμιος δὲ Ὀρέστην ἅμα ἀγόμενος, τὸν
πρότερον ἐπὶ τῇ Λακεδαιμονίων διαφορᾷ καὶ Ἀχαιῶν
ἐλθόντα, ἀφίκετο μὲν περὶ ὄρθρον ἐς τὸ τῶν Ῥωμαίων
στράτευμα, ἀποπέμψας δὲ ἐς Μακεδονίαν Μέτελλον
147
καὶ ὅσον εἵπετο ἐκείνῳ, ἀνέμενεν αὐτὸς ἐν τῷ ἰσθμῷ

τὴν πᾶσαν ἀθροισθῆναι παρασκευήν. ἀφίκετο δὲ ἱππι-
κὸν μὲν πεντακόσιοί τε καὶ τρισχίλιοι, τοῦ πεζοῦ δὲ
ἀριθμὸς ἐγένετο ἐς μυριάδας δύο προσόντων καὶ τού-
τοις τρισχιλίων· ἐπῆλθον δὲ καὶ τοξόται Κρῆτες καὶ
ἐκ Περγάμου τῆς ὑπὲρ Καΐκου Φιλοποίμην στρατιώτας
ἄγων παρὰ Ἀττάλου. Μόμμιος μὲν δὴ τῶν τε ἐξ
Ἰταλίας τινὰς καὶ τὰ ἐπικουρικὰ ἀπωτέρω δύο τε καὶ
δέκα ἔταξε σταδίοις, πρὸ τοῦ παντὸς εἶναι στρατεύ-
ματος φυλακήν· Ἀχαιοὶ δέ, ἐχόντων ἀφυλακτότερον
ὑπὸ φρονήματος τῶν Ῥωμαίων, ἐπιτίθενται [τοῖς] ἐπὶ
φυλακῆς αὐτοῖς τῆς πρώτης, καὶ τοὺς μὲν φονεύουσι,
πλείονας δὲ ἔτι ἐς τὸ στρατόπεδον κατεῖρξαν, καὶ ἀσπί-
δας ὅσον τε πεντακοσίας εἷλον. ἀπὸ τούτου δὲ τοῦ
ἔργου καὶ ἐπήρθησαν οἱ Ἀχαιοὶ ποιήσασθαι τὴν ἔξοδον
τοῦ τείχους ὑποπτεύων ἐνέδραν· τρίτῃ δὲ ἡμέρᾳ μετὰ

τὴν μάχην ᾕρει τε κατὰ κράτος καὶ ἔκαιε Κόρινθον.
τῶν δὲ ἐγκαταληφθέντων τὸ μὲν πολὺ οἱ Ῥωμαῖοι
φονεύουσι, γυναῖκας δὲ καὶ παῖδας ἀπέδοτο Μόμμιος·
ἀπέδοτο δὲ καὶ οἰκέτας, ὅσοι τῶν ἐς ἐλευθερίαν
ἀφεθέντων καὶ μαχεσαμένων μετὰ Ἀχαιῶν μὴ εὐθὺς
ὑπὸ τοῦ πολέμου τὸ ἔργον ἐτεθνήκεσαν. ἀναθημάτων
δὲ καὶ τοῦ ἄλλου κόσμου τὰ μὲν μάλιστα ἀνήκοντα
ἐς θαῦμα ἀνήγετο, τὰ δὲ ἐκείνοις οὐχ ὁμοίου λόγου
Φιλοποίμενι ὁ Μόμμιος τῷ παρ' Ἀττάλου στρατηγῷ
δίδωσι· καὶ ἦν Περγαμηνοῖς καὶ ἐς ἐμὲ ἔτι λάφυρα
Κορίνθια. πόλεων δέ, ὅσαι Ῥωμαίων ἐναντία ἐπολέ-
μησαν, τείχη μὲν ὁ Μόμμιος κατέλυε καὶ ὅπλα ἀφῃ-
ρεῖτο πρὶν ἢ καὶ συμβούλους ἀποσταλῆναι παρὰ Ῥω-
μαίων· ὡς δὲ ἀφίκοντο οἱ σὺν αὐτῷ βουλευσόμενοι,
ἐνταῦθα δημοκρατίας μὲν κατέπαυε, καθίστα δὲ ἀπὸ
τιμημάτων τὰς ἀρχάς· καὶ φόρος τε ἐτάχθη τῇ Ἑλλάδι
καὶ οἱ τὰ χρήματα ἔχοντες ἐκωλύοντο ἐν τῇ ὑπερορίᾳ
κτᾶσθαι· συνέδριά τε κατὰ ἔθνος τὰ ἑκάστων, Ἀχαιῶν
καὶ τὸ ἐν Φωκεῦσιν ἢ Βοιωτοῖς ἢ ἑτέρωθί που τῆς
Ἑλλάδος, κατελέλυτο ὁμοίως πάντα.

148
Γόρτυνα ᾤκισεν ἐπὶ ποταμῷ· καλεῖται δὲ Γορτύνιος

καὶ ὁ ποταμός. Ἀλέῳ δὲ ἄρσενες μὲν παῖδες Λυκοῦρ-
γός τε καὶ Ἀμφιδάμας καὶ Κηφεύς, θυγάτηρ δὲ ἐγένετο
Αὔγη. ταύτῃ τῇ Αὔγῃ τῷ Ἑκαταίου λόγῳ συνεγίνετο
Ἡρακλῆς, ὁπότε ἀφίκοιτο ἐς Τεγέαν· τέλος δὲ καὶ
ἐφωράθη τετοκυῖα ἐκ τοῦ Ἡρακλέους, καὶ αὐτὴν ὁ
Ἄλεος ἐσθέμενος ὁμοῦ τῷ παιδὶ ἐς λάρνακα ἀφίησεν
ἐς θάλασσαν, καὶ ἡ μὲν ἀφίκετο ἐς Τεύθραντα δυνά-
στην ἄνδρα ἐν Καΐκου πεδίῳ καὶ συνῴκησεν ἐρασθέντι
τῷ Τεύθραντι· καὶ νῦν ἔστι μὲν Αὔγης μνῆμα ἐν
Περγάμῳ τῇ ὑπὲρ τοῦ Καΐκου, γῆς χῶμα λίθου περι-
εχόμενον κρηπῖδι, ἔστι δὲ ἐν τῷ μνήματι ἐπίθημα
χαλκοῦ πεποιημένον, γυνὴ γυμνή. μετὰ δὲ Ἄλιον
τελευτήσαντα Λυκοῦργος ὁ Ἀλέου τὴν βασιλείαν πρες-
βεῖα ἔσχε· παρέσχετο δὲ ἐς μνήμην Ἀρηίθοον ἄνδρα
πολεμικὸν δόλῳ καὶ οὐ σὺν τῷ δικαίῳ κτείνας. γενο-
μένων δὲ αὐτῷ παίδων Ἀγκαίου τε καὶ Ἐπόχου, τὸν
μὲν νοσήσαντα ἐπιλαμβάνει τὸ χρεών, Ἀγκαῖος δὲ
Ἰάσονί τε τοῦ πλοῦ μετέσχεν ἐς Κόλχους καὶ ὕστερον
ὁμοῦ Μελεάγρῳ τὸ ἐν Καλυδῶνι κατεργαζόμενος θηρίον
ἀπέθανεν ὑπὸ τοῦ ὑός.
Δῃὼ μέν σε ἔπαυσε νομῆς, Δῃὼ δὲ νομῆας

ἐκ δησισταχύων καὶ ἀναστοφάγων πάλι θῆκε,
νοσφισθεῖσα γέρα προτέρων τιμάς τε παλαιάς.
καί σ' ἀλληλοφάγον θήσει τάχα καὶ τεκνοδαίτην,
εἰ μὴ πανδήμοις λοιβαῖς χόλον ἱλάσσεσθε
σήραγγός τε μυχὸν θείαις κοσμήσετε τιμαῖς.
ὡς δὲ οἱ Φιγαλεῖς ἀνακομισθὲν τὸ μάντευμα ἤκουσαν,
τά τε ἄλλα ἐς πλέον τιμῆς ἢ τὰ πρότερα τὴν Δήμητρα
ἦγον καὶ Ὀνάταν τὸν Μίκωνος Αἰγινήτην πείθουσιν
ἐφ' ὅσῳ δὴ μισθῷ ποιῆσαί σφισιν ἄγαλμα Δήμητρος·
τοῦ δὲ Ὀνάτα τούτου Περγαμηνοῖς ἐστιν Ἀπόλλων
χαλκοῦς, θαῦμα ἐν τοῖς μάλιστα μεγέθους τε ἕνεκα
καὶ ἐπὶ τῇ τέχνῃ. τότε δὴ ὁ ἀνὴρ οὗτος ἀνευρὼν
γραφὴν ἢ μίμημα τοῦ ἀρχαίου ξοάνου – τὰ πλείω
δέ, ὡς λέγεται, καὶ κατὰ ὀνειράτων ὄψιν – ἐποίησε
χαλκοῦν Φιγαλεῦσιν ἄγαλμα, γενεαῖς μάλιστα δυσὶν
ὕστερον τῆς ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα ἐπιστρατείας τοῦ Μήδου.
149
μαρτυρεῖ δέ μοι τῷ λόγῳ· κατὰ γὰρ τὴν Ξέρξου διά-

βασιν ἐς τὴν Εὐρώπην Συρακουσῶν τε ἐτυράννει καὶ
Σικελίας τῆς ἄλλης Γέλων ὁ Δεινομένους·
Ἑρμησιάνακτι δὲ τῷ τὰ ἐλεγεῖα γράψαντι τοσόνδε οὐ

κατὰ τὴν τῶν πρότερον δόξαν ἐστὶν αὐτῷ πεποιημένον,
ὡς ἡ Πειθὼ Χαρίτων εἴη καὶ αὐτὴ μία. ὅστις δὲ ἦν
ἀνθρώπων ὁ γυμνὰς πρῶτος Χάριτας ἤτοι πλάσας ἢ
γραφῇ μιμησάμενος, οὐχ οἷόν τε ἐγένετο πυθέσθαι με,
ἐπεὶ τά γε ἀρχαιότερα ἐχούσας ἐσθῆτα οἵ τε πλάσται
καὶ κατὰ ταὐτὰ ἐποίουν οἱ ζωγράφοι· καὶ Σμυρναίοις
τοῦτο μὲν ἐν τῷ ἱερῷ τῶν Νεμέσεων ὑπὲρ τῶν ἀγαλ-
μάτων χρυσοῦ Χάριτες ἀνάκεινται, τέχνη Βουπάλου,
τοῦτο δέ σφισιν ἐν τῷ Ὠιδείῳ Χάριτός ἐστιν εἰκών,
Ἀπελλοῦ γραφή, Περγαμηνοῖς δὲ ὡσαύτως ἐν τῷ
Ἀττάλου θαλάμῳ, Βουπάλου καὶ αὗται· καὶ πρὸς
τῷ ὀνομαζομένῳ Πυθίῳ Χάριτες καὶ ἐνταῦθά εἰσι
Πυθαγόρου γράψαντος Παρίου· ΣωΚράτης τε ὁ
Σωφρονίσκου πρὸ τῆς ἐς τὴν ἀκρόπολιν ἐσόδου Χαρί-
των εἰργάσατο ἀγάλματα Ἀθηναίοις. καὶ ταῦτα μέν
ἐστιν ὁμοίως ἅπαντα ἐν ἐσθῆτι, οἱ δὲ ὕστερον –
οὐκ οἶδα ἐφ' ὅτῳ – μεταβεβλήκασι τὸ σχῆμα αὐταῖς·
Χάριτας γοῦν οἱ κατ' ἐμὲ ἔπλασσόν τε καὶ ἔγραφον
γυμνάς.
σοιτο ἐς τὴν Ἀσίαν ἐπ' ὀλέθρῳ τῶν πόλεων, Φαεν-

νὶς προεδήλωσεν ἐν τοῖς χρησμοῖς γενεᾷ πρότερον ἢ
ἐπράχθη τὸ ἔργον·
ἦ τότ' ἀμειψάμενος στεινὸν πόρον Ἑλλησπόντου
αὐδήσει Γαλατῶν ὀλοὸς στρατός, οἵ ῥ' ἀθεμίστως
Ἀσίδα πορθήσουσι· θεὸς δ' ἔτι κύντερα θήσει
πάγχυ μάλ', οἳ ναίουσι παρ' ἠϊόνεσσι θαλάσσης –
εἰς ὀλίγον· τάχα γάρ σφιν ἀοσσητῆρα Κρονίων
ὁρμήσει, ταύροιο διοτρεφέος φίλον υἱόν,
ὃς πᾶσιν Γαλάτῃσιν ὀλέθριον ἦμαρ ἐφήσει.
παῖδα δὲ εἶπε ταύρου τὸν ἐν Περγάμῳ βασιλεύσαντα
Ἄτταλον· τὸν δὲ αὐτὸν τοῦτον καὶ ταυρόκερων προς-
150
είρηκε χρηστήριον.
ἱππικοῦ δὲ ἡγεμόνας ἀναβεβηκότας ἐπὶ ἵππους
Φεραῖοι παρὰ τῷ Ἀπόλλωνι ἔστησαν τρεψάμενοι τὴν
Ἀττικὴν ἵππον.
τὸν δὲ φοίνικα ἀνέθεσαν Ἀθηναῖοι τὸν χαλκοῦν,
καὶ αὐτὸν καὶ Ἀθηνᾶς ἄγαλμα ἐπίχρυσον ἐπὶ τῷ φοί-
νικι, ἀπὸ ἔργων ὧν ἐπ' Εὐρυμέδοντι ἐν ἡμέρᾳ τῇ αὐτῇ
τὸ μὲν πεζῇ, τὸ δὲ ναυσὶν ἐν τῷ ποταμῷ κατώρθωσαν.
ἀποδιδοῦσι τὰ κατὰ τὴν εὐχὴν δαπάνη τε ἦν μεγάλη

καὶ μείζων ἔτι τοῦ ἀναλώματος ἡ ταλαιπωρία, οὕτω
δὴ σόφισμα εὑρίσκουσιν ἀναθεῖναι τῷ θεῷ θυσίαν τε
καὶ πομπὴν χαλκᾶ ποιήματα.
ἔστιν ἐνταῦθα καὶ ἄθλων τῶν Ἡρακλέους τὸ ἐς
τὴν ὕδραν, ἀνάθημά τε ὁμοῦ Τισαγόρου καὶ τέχνη,
σιδήρου καὶ ἡ ὕδρα καὶ ὁ Ἡρακλῆς. σιδήρου δὲ
ἐργασίαν τὴν ἐπὶ ἀγάλμασι χαλεπωτάτην καὶ πόνου
συμβέβηκεν εἶναι πλείστου· θαύματος μὲν δὴ καὶ τοῦ
Τισαγόρου τὸ ἔργον, ὅστις δὴ ὁ Τισαγόρας, θαύματος
δὲ οὐκ ἐλαχίστου καὶ ἐν Περγάμῳ λέοντός τε καὶ
ὑὸς ἀγρίου κεφαλαί, σιδήρου καὶ αὗται· Διονύσῳ
δὲ ἀναθήματα σφᾶς ἐποιήσαντο.
Φωκέων δὲ οἱ ἔχοντες Ἐλάτειαν – ἀντέσχον γὰρ
τῇ Κασσάνδρου πολιορκίᾳ Ὀλυμπιοδώρου σφίσιν ἐξ
Ἀθηνῶν ἀμύνοντος – λέοντα τῷ Ἀπόλλωνι χαλκοῦν
ἀποπέμπουσιν ἐς Δελφούς. ὁ δὲ Ἀπόλλων ὁ ἐγγυτάτω
τοῦ λέοντος Μασσαλιωτῶν ἐστιν ἀπὸ τῆς πρὸς Καρ-
χηδονίους ἀπαρχὴ ναυμαχίας.
τελευτήν· οὐ μὴν ὑπὸ δόγματός γε Ἑλλήνων, ἀλλ'

ἰδίᾳ Νεοπτόλεμον αὐτόχειρα ἐθελῆσαι γενέσθαι – ,
γέγραπται δὲ Μηδεσικάστη, θυγατέρων μὲν Πριάμου
καὶ αὕτη τῶν νόθων, ἐξῳκίσθαι δὲ ἐς Πήδαιον πόλιν
φησὶν αὐτὴν Ὅμηρος Ἰμβρίῳ Μέντορος παιδὶ ἀνδρὶ
[ἐς πήδαιον] συνοικοῦσαν. ἡ μὲν δὴ Ἀνδρομάχη καὶ ἡ
Μηδεσικάστη καλύμματά εἰσιν ἐπικείμεναι, Πολυξένη
δὲ κατὰ τὰ εἰθισμένα παρθένοις ἀναπέπλεκται τὰς ἐν
151
τῇ κεφαλῇ τρίχας· ἀποθανεῖν δὲ αὐτὴν ἐπὶ τῷ Ἀχιλ-

λέως μνήματι ποιηταί τε ᾄδουσι καὶ γραφὰς ἔν τε
Ἀθήναις καὶ Περγάμῳ τῇ ὑπὲρ Καΐκου θεασάμενος
οἶδα ἐχούσας ἐς τῆς Πολυξένης τὰ παθήματα. γέγραφε
δὲ καὶ Νέστορα τῇ κεφαλῇ τε ἐπικείμενον πῖλον καὶ
ἐν τῇ χειρὶ δόρυ ἔχοντα· καὶ ἵππος κονίεσθαι μέλλον-
τος παρέχεται σχῆμα· ἄχρι μὲν δὴ τοῦ ἵππου αἰγιαλός
τε καὶ ἐν αὐτῷ ψηφῖδες ὑποφαίνονται, τὸ δὲ ἐντεῦθεν
οὐκέτι ἔοικεν εἶναι θάλασσα.
Φλάβιος Ιώσηφος Antiquitates Judaicae (0526: 001)

“Flavii Iosephi opera, vols. 1–4”, Ed. Niese, B.Berlin: Weidmann,
1:1887; 2:1885: 3:1892; 4:1890, Repr. 1955.Book 14, Ch. 128, li. 1
ὁ Μενναίου παρέλαβεν δυναστεύων Χαλκίδος τῆς ὑπὸ τῷ Λιβάνῳ

ὄρει, καὶ πέμψας τὸν υἱὸν Φιλιππίωνα εἰς Ἀσκάλωνα παρὰ τὴν
Ἀριστοβούλου γυναῖκα ἐκέλευσεν αὐτῇ συναποστέλλειν τὸν υἱὸν
Ἀντίγονον καὶ τὰς θυγατέρας, ὧν τῆς ἑτέρας ἐρασθεὶς Ἀλεξάνδρας
ὁ Φιλιππίων ἄγεται γυναῖκα. μετὰ δὲ ταῦτα ἀνελὼν αὐτὸν ὁ
πατὴρ Πτολεμαῖος γαμεῖ τε τὴν Ἀλεξάνδραν καὶ τῶν ἀδελφῶν αὐ-
τῆς πρόνοιαν ποιούμενος διετέλει.
Μετὰ δὲ τὸν Πομπηίου θάνατον καὶ τὴν νίκην τὴν
ἐπ' αὐτῷ Καίσαρι πολεμοῦντι κατ' Αἴγυπτον πολλὰ χρήσιμον αὑ-
τὸν παρέσχεν Ἀντίπατρος ὁ τῶν Ἰουδαίων ἐπιμελητὴς ἐξ ἐντολῆς
Ὑρκανοῦ. Μιθριδάτῃ τε γὰρ τῷ Περγαμηνῷ κομίζοντι ἐπικουρι-
κὸν καὶ ἀδυνάτως ἔχοντι διὰ Πηλουσίου ποιήσασθαι τὴν πορείαν,
περὶ δὲ Ἀσκάλωνα διατρίβοντι, ἧκεν Ἀντίπατρος ἄγων Ἰουδαίων
ὁπλίτας τρισχιλίους ἐξ Ἀραβίας τε συμμάχους ἐλθεῖν ἐπραγματεύ-
σατο τοὺς ἐν τέλει· καὶ δι' αὐτὸν οἱ κατὰ τὴν Συρίαν ἅπαντες
ἐπεκούρουν ἀπολείπεσθαι τῆς ὑπὲρ Καίσαρος προθυμίας οὐ θέ-
λοντες, Ἰάμβλιχός τε ὁ δυνάστης καὶ Πτολεμαῖος ὁ Σοαίμου Λί-
βανον ὄρος οἰκῶν αἵ τε πόλεις σχεδὸν ἅπασαι. Μιθριδάτης δὲ
ἄρας ἐκ Συρίας εἰς Πηλούσιον ἀφικνεῖται καὶ μὴ δεχομένων αὐτὸν
τῶν ἀνθρώπων ἐπολιόρκει τὴν πόλιν. ἠρίστευσε δὲ Ἀντίπατρος
κατασύρας τι τοῦ τείχους καὶ ὁδὸν εἰσπεσεῖν παρέσχετο τοῖς ἄλλοις
Φλάβιος Ιώσηφος Antiquitates Judaicae Book 14, Ch. 247, li. 1
Πόπλιος Σερουίλιος Ποπλίου υἱὸς Γάλβας ἀνθύπατος

Μιλησίων ἄρχουσι βουλῇ δήμῳ χαίρειν. Πρύτανις Ἑρμοῦ υἱὸς
πολίτης ὑμέτερος προσελθών μοι ἐν Τράλλεσιν ἄγοντι τὴν ἀγό-
152
ραιον ἐδήλου παρὰ τὴν ἡμετέραν γνώμην Ἰουδαίοις ὑμᾶς προσφέ-

ρεσθαι καὶ κωλύειν αὐτοὺς τά τε σάββατα ἄγειν καὶ τὰ ἱερὰ τὰ
πάτρια τελεῖν καὶ τοὺς καρποὺς μεταχειρίζεσθαι, καθὼς ἔθος ἐστὶν
αὐτοῖς, αὐτόν τε κατὰ τοὺς νόμους εὐθυνκέναι τὸ [δίκαιον] ψή-
φισμα. βούλομαι οὖν ὑμᾶς εἰδέναι, ὅτι διακούσας ἐγὼ λόγων ἐξ
ἀντικαταστάσεως γενομένων ἐπέκρινα μὴ κωλύεσθαι Ἰουδαίους τοῖς
αὐτῶν ἔθεσι χρῆσθαι.
Ψήφισμα Περγαμηνῶν. ἐπὶ πρυτάνεως Κρατίππου μηνὸς
Δαισίου [πρώτῃ] γνώμη στρατηγῶν. ἐπεὶ Ῥωμαῖοι κατακολουθοῦντες
τῇ τῶν προγόνων ἀγωγῇ τοὺς ὑπὲρ τῆς κοινῆς ἁπάντων ἀνθρώπων
ἀσφαλείας κινδύνους ἀναδέχονται καὶ φιλοτιμοῦνται τοὺς συμμάχους
καὶ φίλους ἐν εὐδαιμονίᾳ καὶ βεβαίᾳ καταστῆσαι εἰρήνῃ, πέμψαν-
τος πρὸς αὐτοὺς τοῦ ἔθνους τοῦ Ἰουδαίων καὶ Ὑρκανοῦ τοῦ ἀρχιε-
ρέως αὐτῶν πρέσβεις Στράτωνα Θεοδότου Ἀπολλώνιον Ἀλεξάνδρου
Αἰνείαν Ἀντιπάτρου Ἀριστόβουλον Ἀμύντου Σωσίπατρον Φιλίπ-
που ἄνδρας καλοὺς καὶ ἀγαθούς, καὶ περὶ τῶν κατὰ μέρη ἐμφα-
νισάντων ἐδογμάτισεν ἡ σύγκλητος περὶ ὧν ἐποιήσαντο τοὺς λόγους,
ὅπως μηδὲν ἀδικῇ Ἀντίοχος ὁ βασιλεὺς Ἀντιόχου υἱὸς Ἰουδαίους
Φλάβιος Ιώσηφος De bello Judaico libri vii (0526: 004)

“Flavii Iosephi opera, vol. 6”, Ed. Niese, B.Berlin: Weidmann, 1895,
Repr. 1955.Book 1, se. 187, li. 2
μένης κατηγορίας πρὸ τοῦ βήματος ὧν Ῥωμαίους ἔβλαψεν. τοὺς

δ' ἀδελφοὺς αὐτοῦ Πτολεμαῖος ὁ Μενναίου παραλαβών, ὃς ἐκράτει
τῆς ὑπὸ τῷ Λιβάνῳ Χαλκίδος, Φιλιππίωνα τὸν υἱὸν ἐπ' αὐτοὺς
εἰς Ἀσκάλωνα πέμπει. κἀκεῖνος ἀποσπάσας τῆς Ἀριστοβούλου
γυναικὸς Ἀντίγονον καὶ τὰς ἀδελφὰς αὐτοῦ πρὸς τὸν πατέρα ἀνή-
γαγεν. ἁλοὺς δ' ἔρωτι γαμεῖ τὴν ἑτέραν καὶ μετὰ ταῦτα ὑπὸ τοῦ
πατρὸς δι' αὐτὴν κτείνεται· γαμεῖ γὰρ Πτολεμαῖος τὴν Ἀλεξάνδραν
ἀνελὼν τὸν υἱὸν καὶ διὰ τὸν γάμον κηδεμονικώτερος αὐτὸς ἦν
πρὸς τοὺς ἀδελφούς.
Ἀντίπατρος δὲ μετὰ τὴν Πομπηίου τελευτὴν μεταβὰς ἐθε-
ράπευεν Καίσαρα, κἀπειδὴ Μιθριδάτης ὁ Περγαμηνὸς μεθ' ἧς
ἦγεν ἐπ' Αἴγυπτον δυνάμεως εἰργόμενος τῶν κατὰ τὸ Πηλούσιον
ἐμβολῶν ἐν Ἀσκάλωνι κατείχετο, τούς τε Ἄραβας ξένος ὢν ἔπεισεν
ἐπικουρῆσαι καὶ αὐτὸς ἧκεν ἄγων Ἰουδαίων εἰς τρισχιλίους ὁπλίτας.
παρώρμησεν δὲ καὶ τοὺς ἐν Συρίᾳ δυνατοὺς ἐπὶ τὴν βοήθειαν τόν
τε ἔποικον τοῦ Λιβάνου Πτολεμαῖον καὶ Ἰάμβλιχον, δι' οὓς αἱ
ταύτῃ πόλεις ἑτοίμως συνεφήψαντο τοῦ πολέμου. καὶ θαρρῶν ἤδη
Μιθριδάτης τῇ προσγενομένῃ δι' Ἀντίπατρον ἰσχύι πρὸς τὸ Πη-
λούσιον ἐξελαύνει κωλυόμενός τε διελθεῖν ἐπολιόρκει τὴν πόλιν.
153
γίνεται δὲ κἀν τῇ προσβολῇ διασημότατος Ἀντίπατρος· τὸ γὰρ κατ'

αὐτὸν μέρος τοῦ τείχους διαρρήξας πρῶτος εἰσεπήδησεν εἰς τὴν
Φλάβιος Ιώσηφος De bello Judaico libri vii Book 1, se. 425, li. 4
περίστυλα θαυμαστὰ τήν τε ἐργασίαν καὶ τὸ μέγεθος· εἰσὶ δ' οἷς

ἄλση καὶ λειμῶνας ἀνέθηκεν. πολλαὶ δὲ πόλεις ὥσπερ κοινωνοὶ
τῆς βασιλείας καὶ χώραν ἔλαβον παρ' αὐτοῦ· γυμνασιαρχίαις δ'
ἄλλας ἐπετησίοις τε καὶ διηνεκέσιν ἐδωρήσατο προσόδους κατα-
τάξας, ὥσπερ Κῴοις, ἵνα μηδέποτε ἐκλείπῃ τὸ γέρας. σῖτόν γε
μὴν πᾶσιν ἐχορήγησεν τοῖς δεομένοις, καὶ τῇ Ῥόδῳ χρήματα μὲν
εἰς ναυτικοῦ κατασκευὴν παρέσχεν πολλαχοῦ καὶ πολλάκις, ἐμπρης-
θὲν δὲ τὸ Πύθιον ἰδίοις ἀναλώμασιν ἄμεινον ἀνεδείματο. καὶ τί
δεῖ λέγειν τὰς εἰς Λυκίους ἢ Σαμίους δωρεὰς ἢ τὴν δι' ὅλης τῆς
Ἰωνίας ἐν οἷς ἐδεήθησαν ἕκαστοι δαψίλειαν; ἀλλ' Ἀθηναῖοι καὶ
Λακεδαιμόνιοι Νικοπολῖταί τε καὶ τὸ κατὰ Μυσίαν Πέργαμον οὐ
τῶν Ἡρώδου γέμουσιν ἀναθημάτων; τὴν δ' Ἀντιοχέων τῶν ἐν
Συρίᾳ πλατεῖαν οὐ φευκτὴν οὖσαν ὑπὸ βορβόρου κατέστρωσέν τε
σταδίων εἴκοσι τὸ μῆκος οὖσαν ξεστῇ μαρμάρῳ καὶ πρὸς τὰς τῶν
ὑετῶν ἀποφυγὰς ἐκόσμησεν ἰσομήκει στοᾷ.
Ταῦτα μὲν ἄν τις εἴποι ἴδια τῶν εὖ παθόντων δήμων
ἑκάστου, τὸ δὲ Ἠλείοις χαρισθὲν οὐ μόνον κοινὸν τῆς Ἑλλάδος
ἀλλ' ὅλης τῆς οἰκουμένης δῶρον, εἰς ἣν ἡ δόξα τῶν Ὀλυμπίασιν
ἀγώνων διικνεῖται. τούτους γὰρ δὴ καταλυομένους ἀπορίᾳ χρημά-
των ὁρῶν καὶ τὸ μόνον λείψανον τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδος ὑπορρέον,
οὐ μόνον ἀγωνοθέτης ἧς ἐπέτυχεν πενταετηρίδος εἰς Ῥώμην
Callisthenes Hist., Fr.a (0534: 002)“FGrH #124”. Vol.-Jacobyʹ-F

2b,124,F, fr. 54, li. 16
τοῦ ἀργύρου γενέθλην καὶ ἄλλα πολλὰ μέταλλα ἐκλελειμμένα ἅπαντα.

πρὸς ταύτην δὲ τὴν φιλοτιμίαν κἀκείνας συνήγαγον τὰς ἱστορίας, ἃς ὁ
Σκήψιος (V) τίθησι παρὰ Καλλισθένους λαβὼν καὶ ἄλλων τινῶν οὐ
καθαρευόντων τῆς περὶ τῶν Ἁλιζώνων ψευδοδοξίας· ὡς ὁ μὲν Ταντάλου
πλοῦτος καὶ τῶν Πελοπιδῶν ἀπὸ τῶν περὶ Φρυγίαν καὶ Σίπυλον
μετάλλων
ἐγένετο, ὁ δὲ Κάδμου ἐκ τῶν περὶ Θράικην καὶ τὸ Παγγαῖον ὄρος, ὁ
δὲ Πριάμου ἐκ τῶν ἐν Ἀστύροις περὶ Ἄβυδον χρυσείων (ὧν καὶ νῦν ἔτι
μικρὰ λείπεται, πολλὴ δ' ἡ ἐκβολὴ καὶ τὰ ὀρύγματα σημεῖα τῆς πάλαι
μεταλλείας), ὁ δὲ Μίδου ἐκ τῶν περὶ τὸ Βέρμιον ὄρος, ὁ δὲ Γύγου καὶ
Ἀλυάττου καὶ Κροίσου ἀπὸ τῶν ἐν Λυδίαι καὶ τῆς μεταξὺ Ἀταρνέως
τε καὶ Περγάμου πολίχνης ἐρήμης ἐκμεμεταλλευμένα ἐχούσης τὰ χωρία.
154
PAP. OXYRH. 222 col. I 41 (siegerliste ol. 78; 468) ...]ημος Παρρά-
[σιος παιδ πάλ]ην ο καλλισ....
STOB. Flor. III 7, 66 = [PLUT.] Parall. 5 p. 306 E F: Καλλισθένους ἐν
δευτέρωι Μεταμορφώσεων. κατὰ Κελαινὰς πόλιν τῆς Φρυγίας διὰ μῆνιν
Ἰδαίου Διὸς
χάσμα μεθ' ὕδατος γενόμενον πολλὰς οἰκίας αὐτάνδρους εἰς τὸν βυθὸν
καθείλκυσε.
τοῦ δὲ δήμου κινδυνεύοντος Μίδας ὁ βασιλεὺς χρησμὸν ἔλαβε
συνελεύσεσθαι τὴν
γῆν, ἐὰν εἰς τὸ βάραθρον βάληι τὸ τιμιώτατον ἐν ἀνθρωπίνωι βίωι. τῶν δὲ
Κελαι-
νιτῶν χρυσόν τε καὶ ἄργυρον καὶ τὸν κόσμον τῶν γυναικῶν εἰς τὸ χάσμα
ῥιψάντων, καὶ μηδ' οὕτω τοῦ κακοῦ λήξαντος,
Hecataeus Hist., Fr.a (0538: 002)“FGrH #1”. Vol.-Jacobyʹ-F 1a,1,F, fr.

29a, li. 8
Ἑκαταῖος δὲ ὁ Μιλήσιος ἐν Σκίωι μοίραι τῆς Ἐρετρικῆς

ἔγραψεν εἶναι Οἰχαλίαν.
– VIII 4, 8: μετὰ δὲ Αἴπυτον ἔσχεν Ἄλεος τὴν ἀρχήν (in
Arkadien) ... Ἀλέωι δὲ ἄρσενες μὲν παῖδες Λυκοῦργός τε καὶ Ἀμφιδάμας
καὶ Κηφεύς, θυγάτηρ δὲ ἐγένετο Αὔγη. (9) ταύτηι τῆι Αὔγηι τῶι
Ἑκαταίου
λόγωι συνεγίνετο Ἡρακλῆς, ὁπότε ἀφίκοιτο ἐς Τεγέαν· τέλος δὲ καὶ ἐφω-
ράθη τετοκυῖα ἐκ τοῦ Ἡρακλέους, καὶ αὐτὴν ὁ Ἄλεος ἐσθέμενος ὁμοῦ
τῶι
παιδὶ ἐς λάρνακα ἀφίησιν ἐς θάλασσαν, καὶ ἡ μὲν ἀφίκετο ἐς Τεύθραντα
δυνάστην ἄνδρα ἐν Καίκου πεδίωι, καὶ συνώικησεν ἐρασθέντι τῶι
Τεύθραντι.
καὶ νῦν ἔστι μὲν Αὔγης μνῆμα ἐν Περγάμωι τῆι ὑπὲρ τοῦ Καίκου ...
– VIII 47, 4: ἔστι δὲ ἐν τοῖς πρὸς ἄρκτον τοῦ ναοῦ
κρήνη, καὶ ἐπὶ ταύτηι βιασθῆναι τῆι κρήνηι φασὶν Αὔγην
ὑπὸ Ἡρακλέους, οὐχ ὁμολογοῦντες Ἑκαταίωι τὰ ἐς αὐτήν.
ANONYM. π. ὕψ. 27, 2: ὡς καὶ παρὰ τῶι Ἑκαταίωι «Κῆυξ
δὲ ταῦτα δεινὰ ποιούμενος αὐτίκα ἐκέλευε τοὺς Ἡρα-
κλείδας ἐπιγόνους ἐκχωρεῖν· οὐ γὰρ ὑμῖν δυνατός εἰμι
ἀρήγειν. ὡς μὴ ὦν αὐτοί τε ἀπολέεσθε καμὲ τρώσετε,
ἐς ἄλλον τινὰ δῆμον ἀποίχεσθε.»
Ελλάνικος Fr.a (0539: 002)“FGrH #4, #323a, #601a, #608a, #645a,

155
#687a”. Vol.-Jacobyʹ-F 1a,4,F, fr. 26a, li. 8
ἀφανισθείσης τῆς πόλεως, οἱ τὸ Σίγειον καὶ τὸ Ῥοίτειον ἔχοντες διενεί-

μαντο καὶ τῶν ἄλλων ὡς ἕκαστοι τῶν πλησιοχώρων, ἀπέδοσαν δ' ἀνοι-
κισθείσης.
SCHOL. GEN. I HOM. Il. Φ 444: θητεύσαμεν] ζητεῖται διὰ
τί ἐθήτευσαν. Ἑλλάνικός φησι πειράζοντες Λαομέδοντα. γράφει δὲ ἐν
α τῶν Τρωικῶν· «μετὰ δὲ ταῦτα λέγεται Ποσειδῶ καὶ Ἀπόλ-
λωνα δουλεῦσαι Λαομέδοντι, ὅτι ὑβριστὴς ἦν πειρω-
μένους αὐτοῦ. λέγονται μὲν οὖν ἀνδράσιν εἰδόμενοι
ἐπὶ μισθῶι, εἴτε ἄρα ἀποδώσει εἴτε καὶ οὔ, τεῖχος
λάινον ἐν τῶι Ἰλίωι ἐπ' ἀκροτάτωι τῶν κολωνῶν τειχίσαι, ὅτι νῦν
Πέργαμος καλεῖται.» Μητρόδωρος ἐν Τρωικοῖς
(43 F 2) ..
SCHOL. A B GEN. II HOM. Il. Υ 146: ἡγήσατο Κυανοχαίτης
τεῖχος ἐς ἀμφίχυτον Ἡρακλῆος θείοιο ὑψηλόν, τό ῥά οἱ Τρῶες καὶ
Παλλὰς Ἀθήνη ποίεον, ὄφρα τὸ κῆτος ὑπεκπροφυγὼν ἀλέαιτο] Ποσειδῶν
καὶ Ἀπόλλων, προστάξαντος Διὸς Λαομέδοντι θητεῦσαι, ἐπὶ μισθῶι
τεταγμένωι τὸ τεῖχος κατασκευάζουσιν. Λαομέδων δὲ παραβὰς τοὺς
ὅρκους καὶ τὰς συνθήκας μὴ δοὺς τὸν μισθὸν ἀπήλασεν
αὐτούς. ἀγανακτήσας δὲ Ποσειδῶν ἔπεμψε τῆι χώραι κῆτος, ὃ τούς τε
παρατυγχά-νοντας ἀνθρώπους καὶ τοὺς γιγνομένους καρποὺς διέφθειρεν.
μαντευομένωι δὲ Λαο-μέδοντι χρησμὸς ἐδόθη Ἡσιόνην τὴν θυγατέρα
αὐτοῦ βορὰν ἐκθεῖναι τῶι κήτει, καὶ οὕτως ἀπαλλαγήσεσθαι τοῦ δεινοῦ.
Ελλάνικος Fr.a Vol.-Jacobyʹ-F 1a,4,F, fr. 31, li. 13
τοῖς δὲ διαπεφώνηται ὁ περὶ αὐτοῦ λόγος, μὴ παρέργως διελθεῖν τάς τε

τῶν Ἑλλήνων καὶ τὰς Ῥωμαίων τῶν μάλιστα πιστευομένων ἱστορίας
παραβαλών. ἔχει δὲ τὰ περὶ αὐτοῦ λεγόμενα ὧδε.
(46, 1) Ἰλίου κρατηθέντος ὑπ' Ἀχαιῶν, εἴτε τοῦ δουρείου ἵππου τῆι
ἀπάτηι, ὡς Ὁμήρωι πεποίηται, εἴτε τῆι προδοσίαι τῶν Ἀντηνοριδῶν εἴτε
ἄλλως πως, τὸ μὲν ἄλλο πλῆθος ἐν τῆι πόλει Τρωικόν τε καὶ συμμα-
χικὸν ἐν ταῖς εὐναῖς ἔτι καταλαμβανόμενον ἐφονεύετο (νυκτὸς γὰρ δὴ τὸ
δεινὸν ἀφυλάκτοις αὐτοῖς ἐπιστῆναι ἔοικεν), Αἰνείας δὲ καὶ οἱ σὺν αὐτῶι
παρόντες Ἰλιεῦσιν ἐπίκουροι Τρῶες ἐκ Δαρδάνου τε πόλεως καὶ
Ὀφρυνίου
τῶν τε ἄλλων ὅσοι τῆς κάτω πόλεως ἁλισκομένης ἔφθασαν αἴσθησιν τοῦ
δεινοῦ λαβεῖν, ἐπὶ τὰ καρτερὰ τοῦ Περγάμου συμφυγόντες τὴν
ἀκρόπολιν
ἰδίωι τείχει φρουρουμένην καταλαμβάνονται, ἐν ἧι καὶ ἱερὰ τὰ πατρῶια
τοῖς Τρωσὶν ἦν καὶ χρημάτων ὁ πολὺς πλοῦτος, οἷα εἰκὸς ἐν ἐχυρῶι, καὶ
156
τοῦ στρατιωτικοῦ τὸ κράτιστον. (2) ἔνθα ὑπομένοντες ἀπεκρούοντο τοὺς

πειρωμένους ἐπιβαίνειν τῆς ἄκρας, καὶ τὸ διαπῖπτον ἀπὸ τῆς ἁλώσεως
πλῆθος ἐμπειρίαι στενωπῶν ὑποθέοντες ἀνελάμβανον· καὶ ἐγένετο τοῦ
καταληφθέντος πλεῖον τὸ διαφυγόν. τὴν μὲν δὴ αὐτίκα ὁρμὴν τῶν
πολεμίων, ἣν εἶχον ὅλην διαχρήσασθαι τὴν πόλιν, καὶ τὸ μὴ πᾶν ἐξ
ἐφόδου καταληφθῆναι τὸ ἄστυ τοῦτο τὸ μηχάνημα ἐξευρὼν Αἰνείας
ἐπέσχε.
Πολύβιος ιστορικός Ιστορίαι. (0543: 001)“Polybii Ιστορίαι. , vols. 1–

4”, Ed. Büttner–Wobst, T.Leipzig: Teubner, 1:1905; 2:1889; 3:1893;
4:1904, Repr. 1:1962; 2–3:1965; 4:1967.Book 4, Ch. 48, se. 11, li. 3
χρῆμα, τοὺς περὶ τὸν Νικάνορα καὶ τὸν Ἀπατούριον

ἀποκτείνας, τῶν τε δυνάμεων καὶ τῶν ὅλων πραγ-
μάτων φρονίμως καὶ μεγαλοψύχως προέστη. τῶν
γὰρ καιρῶν παρόντων αὐτῷ, καὶ τῆς τῶν ὄχλων
ὁρμῆς συνεργούσης εἰς τὸ διάδημα περιθέσθαι,
τοῦτο μὲν οὐ προείλετο ποιῆσαι, τηρῶν δὲ τὴν βασι-
λείαν Ἀντιόχῳ τῷ νεωτέρῳ τῶν υἱῶν, ἐνεργῶς ἐπι-
πορευόμενος ἀνεκτᾶτο τὴν ἐπὶ τάδε τοῦ Ταύρου
πᾶσαν. τῶν δὲ πραγμάτων αὐτῷ παραδόξως εὐ-
ροούντων, ἐπεὶ τὸν μὲν Ἄτταλον εἰς αὐτὸ τὸ Πέρ-
γαμον συνέκλεισε, τῶν δὲ λοιπῶν πάντων ἦν ἐγκρα-
τής, ἐπαρθεὶς τοῖς εὐτυχήμασι παρὰ πόδας ἐξώκειλε.
καὶ διάδημα περιθέμενος καὶ βασιλέα προσαγορεύ-
σας αὑτὸν βαρύτατος ἦν τότε καὶ φοβερώτατος τῶν
ἐπὶ τάδε τοῦ Ταύρου βασιλέων καὶ δυναστῶν· ᾧ
καὶ μάλιστα τότε Βυζάντιοι πιστεύσαντες ἀνεδέξαντο
τὸν πρὸς τοὺς Ῥοδίους καὶ Προυσίαν πόλεμον.
Ὁ δὲ Προυσίας ἐνεκάλει μὲν πρότερον τοῖς Βυ-
ζαντίοις ὅτι ψηφισαμένων τινὰς εἰκόνας αὐτοῦ ταύ-
τας οὐκ ἀνετίθεσαν, ἀλλ' εἰς ἐπισυρμὸν καὶ λήθην
ἄγοιεν, δυσηρέστει δ' αὐτοῖς καὶ ἐπὶ τῷ πᾶσαν προς
Πολύβιος ιστορικός Ιστορίαι. Book 5, Ch. 79, se. 1, li. 1
διάβασιν. διὸ τῆς προειρημένης ἀφορμῆς λαβόμενος

ἐπηγγείλατο κατὰ μὲν τὸ παρὸν ἀποκαταστήσειν αὐ-
τοὺς πρὸς τὴν διάβασιν καὶ τόπον δώσειν εὐφυῆ
157
πρὸς κατοικίαν, μετὰ δὲ ταῦτα συμπράξειν εἰς ὁπόσ'

ἂν αὐτὸν παρακαλῶσι τῶν δυνατῶν καὶ καλῶς
ἐχόντων.
Ἄτταλος μὲν οὖν, ἀποκαταστήσας τοὺς Αἰγοσά-
γας εἰς τὸν Ἑλλήσποντον καὶ χρηματίσας φιλαν-
θρώπως Λαμψακηνοῖς, Ἀλεξανδρεῦσιν, Ἰλιεῦσι, διὰ
τὸ τετηρηκέναι τούτους τὴν πρὸς αὐτὸν πίστιν, ἀνε-
χώρησε μετὰ τῆς δυνάμεως εἰς Πέργαμον· Ἀντίο-
χος δὲ καὶ Πτολεμαῖος, τῆς ἐαρινῆς ὥρας ἐνισταμέ-
νης, ἑτοίμας ἔχοντες τὰς παρασκευὰς ἐγίνοντο πρὸς
τῷ διὰ μάχης κρίνειν τὴν ἔφοδον. οἱ μὲν οὖν περὶ
τὸν Πτολεμαῖον ὥρμησαν ἐκ τῆς Ἀλεξανδρείας, ἔχον-
τες πεζῶν μὲν εἰς ἑπτὰ μυριάδας, ἱππεῖς δὲ πεντα-
κισχιλίους, ἐλέφαντας ἑβδομήκοντα τρεῖς· Ἀντίοχος
δὲ γνοὺς τὴν ἔφοδον αὐτῶν συνῆγε τὰς δυνάμεις.
ἦσαν δ' αὗται Δάαι μὲν καὶ Καρμάνιοι καὶ Κίλικες
εἰς τὸν τῶν εὐζώνων τρόπον καθωπλισμένοι περὶ
πεντακισχιλίους· τούτων δ' ἅμα τὴν ἐπιμέλειαν εἶχε
FR.A LIBRI XVI.
I. RES MACEDONIAE.
Ὅτι Φίλιππος ὁ βασιλεὺς παραγενόμενος εἰς τὸ

Πέργαμον καὶ νομίζων οἷον αὐτόχειρ Ἀττάλου γενέ-
σθαι πᾶσαν αἰκίαν ἐναπεδείκνυτο. χαριζόμενος γὰρ
οἷον εἰ λυττῶντι τῷ θυμῷ, τὸ πλεῖον τῆς ὀργῆς οὐκ
εἰς τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλ' εἰς τοὺς θεοὺς διετίθετο.
κατὰ μὲν γὰρ τοὺς ἀκροβολισμοὺς εὐχερῶς αὐτὸν
ἀπήρυκον διὰ τὰς τῶν τόπων ὀχυρότητας οἱ τὸ Πέρ-
γαμον παραφυλάττοντες· ἀπὸ δὲ τῆς χώρας οὐδὲν
ὠφελεῖτο τῷ προνενοῆσθαι τὸν Ἄτταλον ὑπὲρ τού-
των ἐπιμελῶς. λοιπὸν εἰς τὰ τῶν θεῶν ἕδη καὶ τε-
μένη διετίθετο τὴν ὀργήν, ὑβρίζων οὐκ Ἄτταλον,
ὥς γ' ἐμοὶ δοκεῖ, πολὺ δὲ μᾶλλον ἑαυτόν. οὐ γὰρ
158
FR.A LIBRI XVI.
I. RES MACEDONIAE.
Ὅτι Φίλιππος ὁ βασιλεὺς παραγενόμενος εἰς τὸ

Πέργαμον καὶ νομίζων οἷον αὐτόχειρ Ἀττάλου γενέ-
σθαι πᾶσαν αἰκίαν ἐναπεδείκνυτο. χαριζόμενος γὰρ
οἷον εἰ λυττῶντι τῷ θυμῷ, τὸ πλεῖον τῆς ὀργῆς οὐκ
εἰς τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλ' εἰς τοὺς θεοὺς διετίθετο.
κατὰ μὲν γὰρ τοὺς ἀκροβολισμοὺς εὐχερῶς αὐτὸν
ἀπήρυκον διὰ τὰς τῶν τόπων ὀχυρότητας οἱ τὸ Πέρ-
γαμον παραφυλάττοντες· ἀπὸ δὲ τῆς χώρας οὐδὲν
ὠφελεῖτο τῷ προνενοῆσθαι τὸν Ἄτταλον ὑπὲρ τού-
των ἐπιμελῶς. λοιπὸν εἰς τὰ τῶν θεῶν ἕδη καὶ τε-
μένη διετίθετο τὴν ὀργήν, ὑβρίζων οὐκ Ἄτταλον,
ὥς γ' ἐμοὶ δοκεῖ, πολὺ δὲ μᾶλλον ἑαυτόν. οὐ γὰρ
μόνον ἐνεπίμπρα καὶ κατασπῶν ἐρρίπτει τοὺς νεὼς
καὶ τοὺς βωμούς, ἀλλὰ καὶ τοὺς λίθους ἔθραυε
πρὸς τὸ μηδὲ πάλιν ἀνασταθῆναι μηδὲν τῶν κατε-
φθαρμένων. ἐπεὶ δὲ τὸ Νικηφόριον ἐλυμήνατο, τὸ
μὲν ἄλσος ἐκτεμών, τὸν δὲ περίβολον διαρρίψας,
τούς τε ναοὺς ἐκ θεμελίων ἀνέσκαψε, πολλοὺς καὶ
Ὅτι Διοφάνης ὁ Μεγαλοπολίτης μεγάλην

ἕξιν εἶχεν ἐν τοῖς πολεμικοῖς διὰ τὸ πολυχρονίου
γεγονότος τοῦ πρὸς Νάβιν πολέμου τοῖς Μεγαλοπολίταις
ἀστυγείτονος πάντα συνεχῶς τὸν χρόνον ὑπὸ τὸν Φιλο-
ποίμενα τεταγμένος τριβὴν ἐσχηκέναι τῶν κατὰ πόλεμον
ἔργων ἀληθινήν. χωρίς τε τούτων κατὰ τὴν ἐπιφάνειαν
καὶ κατὰ τὴν σωματικὴν χρείαν ἦν ὁ προειρημένος
ἀνὴρ δυνατὸς καὶ καταπληκτικός. τὸ δὲ κυ-
ριώτατον, πρὸς πόλεμον ὑπῆρχεν ἀνὴρ ἀγαθὸς καὶ τοῖς
ὅπλοις ἐχρῆτο διαφερόντως. –
Ὅτι Ἀντίοχος ὁ βασιλεὺς εἰς τὸν Πέργαμον ἐμ-
βαλών, πυθόμενος δὲ τὴν παρουσίαν Εὐμένους τοῦ
159
βασιλέως καὶ θεωρῶν οὐ μόνον τὰς ναυτικάς, ἀλλὰ καὶ

τὰς πεζικὰς δυνάμεις ἐπ' αὐτὸν παραγινομένας, ἐβου-
λεύετο λόγους ποιήσασθαι περὶ διαλύσεως ὁμοῦ πρός
τε Ῥωμαίους καὶ τὸν Εὐμένη καὶ τοὺς Ῥοδίους. ἐξάρας
οὖν ἅπαντι τῷ στρατεύματι παρῆν πρὸς τὴν Ἐλαίαν
καὶ λαβὼν λόφον τινὰ καταντικρὺ τῆς πόλεως τὸ μὲν
πεζικὸν ἐπὶ τούτου κατέστησε, τοὺς δ' ἱππεῖς παρ'
αὐτὴν τὴν πόλιν παρενέβαλε, πλείους ὄντας ἑξακις-
χιλίων. αὐτὸς δὲ μεταξὺ τούτων γενόμενος διεπέμπετο
χρῆμα μὲν τὰς πρότερον ἀπηλλοτριωμένας ἀφ' ἡμῶν

πόλεις, μετὰ δὲ ταῦτα πᾶν ὑπισχνουμένου ποιήσειν,
εἰ μετάσχοιμεν τοῦ πρὸς ὑμᾶς πολέμου, τοσοῦτον ἀπέ-
σχομεν τοῦ προσδέξασθαί τι τούτων, ὡς πλείσταις μὲν
καὶ πεζικαῖς καὶ ναυτικαῖς δυνάμεσιν τῶν ἄλλων
συμμάχων ἠγωνίσμεθα μεθ' ὑμῶν πρὸς Ἀντίοχον,
πλείστας δὲ χορηγίας συμβεβλήμεθα πρὸς τὰς ὑμετέ-
ρας χρείας ἐν τοῖς ἀναγκαιοτάτοις καιροῖς, εἰς πάντας
δὲ τοὺς κινδύνους δεδώκαμεν αὑτοὺς ἀπροφασίστως
μετά γε τῶν ὑμετέρων ἡγεμόνων. τὸ δὲ τελευταῖον
ὑπεμείναμεν συγκλεισθέντες εἰς αὐτὸν τὸν Πέργαμον
πολιορκεῖσθαι καὶ κινδυνεύειν ἅμα περὶ τοῦ βίου καὶ
τῆς ἀρχῆς διὰ τὴν πρὸς τὸν ὑμέτερον δῆμον εὔνοιαν.
ὥσθ' ὑμᾶς, ἄνδρες Ῥωμαῖοι, πολλοὺς μὲν γεγονότας
αὐτόπτας, πάντας δὲ γινώσκοντας διότι λέγομεν ἀλη-
θῆ, δίκαιόν ἐστι τὴν ἁρμόζουσαν πρόνοιαν ποιήσασθαι
περὶ ἡμῶν. καὶ γὰρ ἂν πάντων γένοιτο δεινότατον,
εἰ Μασαννάσαν μὲν τὸν οὐ μόνον ὑπάρξαντα πολέ-
μιον ὑμῖν, ἀλλὰ καὶ τὸ τελευταῖον καταφυγόντα
πρὸς ὑμᾶς μετά τινων ἱππέων, τοῦτον, ὅτι καθ' ἕνα
πόλεμον τὸν πρὸς Καρχηδονίους ἐτήρησε τὴν πίστιν,
III. RES ASIAE.
Ὅτι καθ' ὃν καιρὸν ἐν τῇ Ῥώμῃ τὰ περὶ

τὰς συνθήκας τὰς πρὸς Ἀντίοχον καὶ καθόλου
περὶ τῆς Ἀσίας αἱ πρεσβεῖαι διεπράττοντο, κατὰ δὲ τὴν
160
Ἑλλάδα τὸ τῶν Αἰτωλῶν ἔθνος ἐπολεμεῖτο, κατὰ τοῦ-

τον συνέβη τὸν περὶ τὴν Ἀσίαν πρὸς τοὺς Γαλάτας
πόλεμον ἐπιτελεσθῆναι, περὶ οὗ νῦν ἐνιστάμεθα τὴν
διήγησιν. –
Ὁ δὲ κατευδοκήσας τῷ νεανίσκῳ κατὰ τὴν ἀπάν-
τησιν, τοῦτον ἀπέλυσε παραχρῆμ' εἰς τὸ Πέργαμον. –
Ὅτι Μοαγέτης ἦν τύραννος Κιβύρας, ὠμὸς γε-
γονὼς καὶ δόλιος, 8καὶ οὐκ ἄξιός ἐστιν ἐκ παραδρο-
μῆς, ἀλλὰ μετ' ἐπιστάσεως τυχεῖν τῆς ἁρμοζούσης μνή-
μης. –
Πλὴν συνεγγίζοντος Γναΐου ὑπάτου Ῥωμαίων τῇ
Κιβύρᾳ, καὶ τοῦ Ἑλουίου πεμφθέντος εἰς ἀπόπειραν ἐπὶ
τίνος ἐστὶ γνώμης, πρεσβευτὰς ἐξέπεμψε, παρακαλῶν
μὴ φθεῖραι τὴν χώραν, ὅτι φίλος ὑπάρχει Ῥωμαίων
καὶ πᾶν ποιήσει τὸ παραγγελλόμενον.
B. OLYMP. 149, 4.
I. RES ITALIAE.
Ὅτι γενομένων συνθηκῶν πρὸς ἀλλήλους

Φαρνάκου καὶ Ἀττάλου καὶ τῶν λοιπῶν, ἅπαντες
μετὰ τῶν οἰκείων δυνάμεων ἀνεχώρησαν εἰς τὴν
οἰκείαν. Εὐμένης δὲ κατὰ τὸν καιρὸν τοῦτον ἀπο-
λελυμένος τῆς ἀρρωστίας καὶ διατρίβων ἐν Περγάμῳ,
παραγενομένου τἀδελφοῦ καὶ διασαφοῦντος περὶ τῶν
ᾠκονομημένων, εὐδοκήσας τοῖς γεγονόσιν προέθετο
πέμπειν τοὺς ἀδελφοὺς ἅπαντας εἰς τὴν Ῥώμην, ἅμα
μὲν ἐλπίζων πέρας ἐπιθήσειν τῷ πρὸς τὸν Φαρνάκην
πολέμῳ διὰ τῆς τούτων πρεσβείας, ἅμα δὲ συστῆσαι
σπουδάζων τοὺς ἀδελφοὺς τοῖς τ' ἰδίᾳ φίλοις καὶ ξένοις
ὑπάρχουσιν αὐτῶν ἐν τῇ Ῥώμῃ καὶ τῇ συγκλήτῳ κατὰ
κοινόν. προθύμων δὲ καὶ τῶν περὶ τὸν Ἄτταλον
ὑπαρχόντων, ἐγένοντο περὶ τὴν ἐκδημίαν. καὶ τούτων
παραγενομένων εἰς τὴν Ῥώμην, καὶ κατ' ἰδίαν μὲν
161
κατὰ πόδας εὐθέως ἀναζεύξαντες οὗτοι προῆγον ὡς

ἐπὶ Γαλατίας. οἱ δὲ Ῥωμαῖοι πρὸς τὸν Φαρνάκην
συμμίξαντες πρῶτον μὲν ἠξίουν αὐτὸν εἰς λόγους
ἐλθεῖν τοῖς περὶ τὸν Εὐμένη· μάλιστα γὰρ ἂν οὕτω
τυχεῖν τὰ πράγματα διεξαγωγῆς. τοῦ δὲ πρὸς τοῦτο
τὸ μέρος ἀντιβαίνοντος καὶ τέλος ἀπειπαμένου, δῆλον
μὲν εὐθέως ἦν τοῦτο καὶ Ῥωμαίοις ὅτι καταγινώσκει
προφανῶς ἑαυτοῦ καὶ διαπιστεῖ τοῖς σφετέροις πρά-
γμασι· πάντῃ δὲ πάντως βουλόμενοι λῦσαι τὸν πόλεμον
προσεκαρτέρουν, ἕως οὗ συνεχώρησε πέμψειν αὐτοκρά-
τορας ἐπὶ (τὸν Πέργαμον κατὰ) θάλατταν τοὺς συν-
θησομένους τὴν εἰρήνην, ἐφ' οἷς ἂν οἱ πρεσβευταὶ
κελεύσωσιν. ἀφικομένων (δὲ) τῶν πρέσβεων, καὶ
συνελθόντων ὁμοῦ τῶν τε Ῥωμαίων καὶ τῶν περὶ
Εὐμένη, καὶ τούτων μὲν εἰς ἅπαν ἑτοίμως συγκατα-
βαινόντων χάριν τοῦ συντελεσθῆναι τὴν εἰρήνην, τῶν
δὲ παρὰ τοῦ Φαρνάκου πρὸς πᾶν διαφερομένων καὶ
τοῖς ὁμολογηθεῖσιν οὐκ ἐμμενόντων, ἀλλ' αἰεί τι προς-
επιζητούντων καὶ μεταμελομένων, ταχέως τοῖς Ῥωμαίοις
ἐγένετο δῆλον ὅτι ματαιοπονοῦσιν. οὐ γὰρ οἷος τ' ἦν
συγκαταβαίνειν ὁ Φαρνάκης εἰς τὰς διαλύσεις.
κελεύσωσιν. ἀφικομένων (δὲ) τῶν πρέσβεων, καὶ

συνελθόντων ὁμοῦ τῶν τε Ῥωμαίων καὶ τῶν περὶ
Εὐμένη, καὶ τούτων μὲν εἰς ἅπαν ἑτοίμως συγκατα-
βαινόντων χάριν τοῦ συντελεσθῆναι τὴν εἰρήνην, τῶν
δὲ παρὰ τοῦ Φαρνάκου πρὸς πᾶν διαφερομένων καὶ
τοῖς ὁμολογηθεῖσιν οὐκ ἐμμενόντων, ἀλλ' αἰεί τι προς-
επιζητούντων καὶ μεταμελομένων, ταχέως τοῖς Ῥωμαίοις
ἐγένετο δῆλον ὅτι ματαιοπονοῦσιν. οὐ γὰρ οἷος τ' ἦν
συγκαταβαίνειν ὁ Φαρνάκης εἰς τὰς διαλύσεις. ὅθεν
ἀπράκτου γενομένης τῆς κοινολογίας, καὶ τῶν Ῥωμαίων
ἀπαλλαγέντων ἐκ τοῦ Περγάμου , καὶ τῶν παρὰ τοῦ
Φαρνάκου πρέσβεων ἀπολυθέντων εἰς τὴν οἰκείαν, ὁ
μὲν πόλεμος ἐγεγένητο κατάμονος, οἱ δὲ περὶ τὸν
Εὐμένη πάλιν ἐγίνοντο περὶ τὰς εἰς τοῦτον παρα-
σκευάς. ἐν ᾧ καιρῷ τῶν Ῥοδίων ἐπισπασαμένων τὸν
162
Εὐμένη [καὶ] φιλοτίμως, οὗτος μὲν ἐξώρμησε μετὰ

πολλῆς σπουδῆς, πράξων τὰ κατὰ τοὺς Λυκίους
Πολύβιος ιστορικός Ιστορίαι. Book 29, Ch. 22, se. t, li. 1
III. RES PERGAMI.
Ὅτι Εὐμένης ὁ βασιλεὺς τῆς Περσέως καὶ Ῥωμαίων

μάχης συντετελεσμένης εἰς παράλογον ἐνέπεσε διά-
θεσιν, ὡς οἱ πολλοί φασιν, ὡς δὲ τἀνθρώπινα πράγ-
ματα φύσιν ἔχει γίνεσθαι κατὰ τὸ πλεῖστον, εἴς τι
τῶν εἰωθότων συμβαίνειν· ἱκανὴ γὰρ ἡ τύχη τοῖς
παρὰ λόγον τὰ κατὰ λόγον ἐπιτρῖψαι, κἄν τινι συν-
εργήσῃ καὶ προσθῆται τὴν αὑτῆς ῥοπήν, αὖθις οἷον
ἐκ μεταμελείας ἀντισηκοῦν καὶ λυμαίνεσθαι τὰ κατορ-
θώματα παρὰ πόδας. ὃ καὶ τότε περὶ τὸν Εὐμένη
γενέσθαι συνέπεσε· δόξας γὰρ μάλιστα τότε τὴν
II. RES PERGAMI.
Ὅτι Εὐμένης ὁ βασιλεὺς τῇ μὲν

σωματικῇ δυνάμει παραλελυμένος ἦν, τῇ
δὲ τῆς ψυχῆς λαμπρότητι προσανεῖχεν, ἀνὴρ ἐν μὲν
τοῖς πλείστοις οὐδενὸς δεύτερος τῶν καθ' αὑτὸν βασι-
λέων γενόμενος, περὶ δὲ τὰ σπουδαιότατα καὶ κάλλιστα
μείζων καὶ λαμπρότερος· ὅς γε πρῶτον μὲν παραλαβὼν
παρὰ τοῦ πατρὸς τὴν βασιλείαν συνεσταλμένην τελέως
εἰς ὀλίγα καὶ λιτὰ πολισμάτια ταῖς μεγίσταις τῶν καθ'
αὑτὸν δυναστειῶν ἐφάμιλλον ἐποίησε τὴν ἰδίαν
ἀρχήν, οὐ τύχῃ τὸ πλεῖον συνεργῷ χρώμενος,
Κατὰ τὸν καιρὸν τοῦτον παραγεγο-

νότων πρεσβευτῶν ἐξ Ἠπείρου παρά τε
τῶν τὴν Φοινίκην κατεχόντων καὶ παρὰ τῶν ἐκπεπτω-
κότων καὶ ποιησαμένων λόγους κατὰ πρόσωπον, ἔδωκεν
ἀπόκρισιν αὐτοῖς ἡ σύγκλητος ὅτι δώσει περὶ τούτων
163
ἐντολὰς τοῖς ἀποστελλομένοις πρεσβευταῖς εἰς τὴν

Ἰλλυρίδα μετὰ Γαΐου Μαρκίου.
II. PRUSIAE BELLUM CUM ATTALO.
Ὅτι Προυσίας μετὰ τὸ νικῆσαι τὸν Ἄτταλον

μετὰ τὸ παρελθεῖν πρὸς τὸ Πέργαμον παρα-
σκευασάμενος θυσίαν πολυτελῆ προσήγαγε πρὸς
τὸ τέμενος τἈσκληπιοῦ, καὶ βουθυτήσας καὶ καλ-
λιερήσας τότε μὲν ἐπανῆλθεν εἰς τὴν παρεμβολήν,
κατὰ δὲ τὴν ἐπιοῦσαν καταστήσας τὴν δύναμιν ἐπὶ τὸ
Νικηφόριον τούς τε νεὼς ἅπαντας διέφθειρε καὶ τὰ
τεμένη τῶν θεῶν, ἐσύλησε δὲ καὶ τοὺς ἀνδριάντας καὶ
τὰ λίθινα τῶν ἀγαλμάτων. τὸ δὲ τελευταῖον καὶ τὸ
τἈσκληπιοῦ βαστάσας ἄγαλμα, περιττῶς ὑπὸ Φυρο-
μάχου κατεσκευασμένον, ἀπήνεγκεν ὡς αὑτόν, ᾧ τῇ
πρότερον ἡμέρᾳ κατασπένδων ἐβουθύτει καὶ κατηύχετο,
B. OLYMP. 156, 2. I. RES ITALIAE.
Ὅτι τῶν περὶ τὸν Ὁρτήσιον καὶ Αὐρογκο-

λήιον παραγεγονότων ἐκ τοῦ Περγάμου καὶ
διασαφούντων τήν τε τοῦ Προυσίου καταφρόνησιν τῶν
τῆς συγκλήτου παραγγελμάτων, καὶ διότι παρασπονδήσας
καὶ συγκλείσας εἰς τὸ Πέργαμον αὐτούς τε καὶ τοὺς
περὶ τὸν Ἄτταλον πᾶσαν βίαν ἐνεδείξατο καὶ παρα-
νομίαν, ἡ σύγκλητος ὀργισθεῖσα καὶ βαρέως φέρουσα
τὸ γεγονὸς ἐξ αὐτῆς δέκα πρεσβευτὰς κατέστησε
τοὺς περὶ Λεύκιον Ἀνίκιον καὶ Γάιον Φάννιον καὶ
Κόιντον Φάβιον Μάξιμον, καὶ παραχρῆμ' ἐξαπέστειλεν,
ἐντολὰς αὐτοῖς δοῦσα διαλῦσαι τὸν πόλεμον καὶ τὸν
Προυσίαν ἀναγκάσαι δίκας ὑποσχεῖν Ἀττάλῳ τῶν κατὰ
B. OLYMP. 156, 2. I. RES ITALIAE.

164
Ὅτι τῶν περὶ τὸν Ὁρτήσιον καὶ Αὐρογκο-

λήιον παραγεγονότων ἐκ τοῦ Περγάμου καὶ
διασαφούντων τήν τε τοῦ Προυσίου καταφρόνησιν τῶν
τῆς συγκλήτου παραγγελμάτων, καὶ διότι παρασπονδήσας
καὶ συγκλείσας εἰς τὸ Πέργαμον αὐτούς τε καὶ τοὺς
περὶ τὸν Ἄτταλον πᾶσαν βίαν ἐνεδείξατο καὶ παρα-
νομίαν, ἡ σύγκλητος ὀργισθεῖσα καὶ βαρέως φέρουσα
τὸ γεγονὸς ἐξ αὐτῆς δέκα πρεσβευτὰς κατέστησε
τοὺς περὶ Λεύκιον Ἀνίκιον καὶ Γάιον Φάννιον καὶ
Κόιντον Φάβιον Μάξιμον, καὶ παραχρῆμ' ἐξαπέστειλεν,
ἐντολὰς αὐτοῖς δοῦσα διαλῦσαι τὸν πόλεμον καὶ τὸν
Προυσίαν ἀναγκάσαι δίκας ὑποσχεῖν Ἀττάλῳ τῶν κατὰ
πόλεμον ἀδικημάτων. –
II. RES PERGAMI.
Ὅτι κατὰ τὴν Ἀσίαν Ἄτταλος ἔτι κατὰ

χειμῶνα συνήθροιζε μεγάλας δυνάμεις, ἅτε καὶ
τῶν περὶ (τὸν) Ἀριαράθην καὶ τὸν Μιθριδάτην ἐξ-
απεσταλκότων αὐτῷ στρατιὰν ἱππέων καὶ πεζῶν κατὰ
τὴν συμμαχίαν, ὧν ἡγεῖτο Δημήτριος Ἀριαράθου.
ὄντος δὲ περὶ ταύτας αὐτοῦ τὰς κατασκευάς, ἧκον ἐκ
τῆς Ῥώμης οἱ δέκα πρέσβεις, οἳ καὶ συμμίξαντες αὐτῷ
περὶ Κάδους καὶ κοινολογηθέντες περὶ τῶν πραγμάτων
ὥρμησαν πρὸς τὸν Προυσίαν. ἐπειδὴ δὲ συνέμιξαν,
διεσάφουν αὐτῷ τὰ παρὰ τῆς συγκλήτου μετὰ πολλῆς
Κλαύδιος Αιλιανός. , De natura animalium (0545: 001)“Claudii Aeliani

de natura animalium libri xvii, varia historia, epistolae, fr.a, vol. 1”, Ed.
Hercher, R.Leipzig: Teubner, 1864, Repr. 1971.Book 10, se. 42, li. 4
δέστατα δάκνων ἀπέκτεινεν. χρόνῳ δὲ ὕστερον ἐν

Αἰγίνῃ τὸν βίον ὁ Εὔπολις κατέστρεψε, καὶ ἐτάφη
ἐνταῦθα· ὁ δὲ κύων ὠρυόμενός τε καὶ θρηνῶν τὸν
165
τῶν κυνῶν θρῆνον, εἶτα μέντοι λύπῃ καὶ λιμῷ ἑαυ-

τὸν ἐκτήξας ἀπέθανεν ἐπὶ τῷ τροφεῖ καὶ δεσπότῃ,
μισήσας τὸν βίον ὁ κύων. καὶ ὅ γε τόπος καλεῖται
μνήμῃ τοῦ τότε πάθους Κυνὸς Θρῆνος.
Μύρμηκος εἶδος θανατηφόρου φασὶν εἶναί τι,
καὶ λαέρτην ὄνομα ἔχειν τόνδε τὸν μύρμηκα. καὶ
σφῆκας δέ τινας ἐκάλουν λαέρτας. λέγει ταῦτα Τή-
λεφος ὁ κριτικὸς ὁ ἐκ τοῦ Μυσίου Περγάμου .
Διὰ τοῦ θέρους τοῦ πυρωδεστάτου τὰ τῶν Αἰ-
γυπτίων πεδία ὁ Νεῖλος ἐπικλύσας ὄψιν μὲν αὐτοῖς
θαλάττης ἡπλωμένης καὶ λείας δίδωσι, καὶ ἁλιεύουσι
κατὰ τῆς τέως ἀρουμένης Αἰγύπτιοι, καὶ πλέουσι
σκάφαις ἐς ταύτην τὴν ὥραν καὶ τήνδε τὴν ἐπιδη-
μίαν τοῦ ποταμοῦ πεποιημέναις. εἶτα ὃ μὲν ὑπονο-
στεῖ καὶ ἐς τὰ ἑαυτοῦ μέτρα ὑποστρέφει τὰ ἐκ τῆς
φύσεως οἱ νενομισμένα, ἰχθῦς δὲ χῆροι τοῦ πατρὸς
καὶ ἔρημοι τοῦ ἀναπλεύσαντος ὕδατος ὑπολείπονται,
Κλαύδιος Αιλιανός. , De natura animalium Book 14, se. 25, li. 1
δεύσαντος αὐτούς, τοῦ δὲ καταποθέντος, καὶ ἑτέρου

διὰ τῶν βραγχίων αὐτοῖς ἐσθορόντος, εἶτα μέντοι
τεθνήκασι καὶ παραχρῆμα ἀναπλέουσιν. οἱ τοίνυν
δεινοὶ τὰ τοιαῦτα ἀνιχνεύειν τοῦδε τοῦ φαρμάκου ἐκ
τῶν κητῶν τῶν προειρημένων τὸ μὲν ἐκ τῶν μελῶν
τῶν λοιπῶν, τὸ δὲ ἐκ τοῦ στόματος τοῦ θηρὸς
ἀθροίζουσι. δεύτερον δὲ τὸ κακὸν τοῦτο τῆς κα-
λουμένης χερσαίας ἀγλαοφώτιδος. ὄνομα δὲ αὐτῇ
ἄρα ἔθεντο καὶ κυνόσπαστον· καὶ τίς ἡ αἰτία, ἐὰν
ὑπομνησθῶ εἰπεῖν, εἴσεσθε αὐτήν.
Μυσοὶ δέ, οὐχ οἱ τοῦ Τηλέφου τὸ Πέργαμον κατ-
οικοῦντες, ἀλλὰ ἐκείνους τοὺς πρὸς τῷ Πόντῳ μοι
νόει τοὺς κάτω, οἵπερ οὖν καὶ τῇ γῇ τῇ Σκυθίδι προς-
οικοῦσι τὰς ἐκείνων ἐπιδρομὰς ἀνείργοντες καὶ τῇ
Ῥώμῃ τὸν χῶρον τὸν προειρημένον φρουροῦντες
πάντα· τοὺς Ἡρακλείας πλησίον φημὶ καὶ τῶν Ἀξίου
ῥευμάτων. ἐνταῦθά τοι καὶ τὴν Αἰήτου Μήδειαν οἱ
ἐπιχώριοι ὑμνοῦσι τὸ ἔργον ἐκεῖνο τὸ ἐς τὸν Ἄψυρτον
τὸν ἀδελφὸν χερσὶ κακαῖς τολμῆσαι, ναὶ μὰ Δία
δυστυχῆ φήμην ἐπὶ τῇ Κόλχῳ φαρμακῷ πρὸς ταῖς
ἄλλαις ταῖς ἐν Ἕλλησι τήνδε ᾄδοντες οἱ Μυσοί.
166
διπλῆν παρέχουσι χρείαν· ἔνθα μὲν γὰρ τάχους δεῖ,

προθέουσι τῶν ὀπίσω σκελῶν, καὶ τῶν λοιπῶν τετρα-
πόδων οὐχ ἡττᾶται τὸν δρόμον· δεῖ δὲ πάλιν ἢ ἀφε-
λεῖν τι ἢ καταθέσθαι ἢ συλλαβεῖν καὶ σφίγξαι,
καὶ οἱ πόδες οἱ τέως χεῖρες ἐγένοντο, καὶ οὐ βα-
δίζει, κάθηται δέ. βαρύθυμον δὲ ἰσχυρῶς τὸ ζῷόν
ἐστιν. ἐὰν γοῦν ἁλῷ, δουλείαν μὴ φέρον καὶ τῆς
τέως ἐλευθερίας γλιχόμενον τροφὴν ἀπέστραπται
πᾶσαν, καὶ ἀποθνήσκει λιμῷ. Πυθαγόρας λέγει καὶ
ταῦτα, ὥσπερ οὖν τεκμηριοῖ Κράτης ὁ ἐκ τοῦ Μυσίου
Περγάμου .
Ἡ Βοιωτῶν γῆ ἀσπαλάκων ἀφεῖται, καὶ αὐτὴν
οὐ διορύττει τὸ ζῷον τοῦτο κατὰ Λεβάδειαν· ἐὰν δέ
πως καὶ ἀλλαχόθεν ἐσκομισθῶσιν, ἀποθνήσκουσι. περὶ
μὲν οὖν τὴν Ὀρχομενίων γίνονται καὶ πολλοί. ἐν
δὲ Λιβύῃ συῶν ἀγρίων ἀπορία ἐστὶ καὶ ἐλάφων. ἐν
δὲ τῷ Πόντῳ οὔτε μαλάκια οὔτε ὀστρακόδερμα γίνε-
ται, εἰ μὴ σπανίως καὶ ὀλίγα. λέγει δὲ Δείνων ἐν
Αἰθιοπίᾳ γίνεσθαι τοὺς ὄρνιθας τοὺς μονόκερως καὶ
ὗς τετράκερως καὶ πρόβατα ἐρίων μὲν ψιλά, τρίχας
δὲ καμήλων ἔχοντα.
γὰρ ἔτυχε διψῶν) καὶ λέγει ‘εἶτα μέντοι σὺ ἐκεῖνος

ὤν’ (καὶ γὰρ τὸν ὄρνιν ἐγνώρισε) ‘τοιαύτας ἀποδί-
δως τοῖς σωτῆρσι τὰς χάριτας; ἀλλὰ πῶς ἔτι ταῦτα
καλά; πῶς δ' ἂν καὶ ἄλλος σπουδὴν καταθέσθαι
θελήσειεν ἔς τινα αἰδοῖ Διὸς χαρίτων ἐφόρου τε καὶ
ἐπόπτου;’ καὶ τῷ μὲν ταῦτα εἴρητο, καὶ ἐφρύγετο·
ὁρᾷ δὲ ἐπιστραφεὶς τοὺς πιόντας ἀσπαίροντάς τε καὶ
ἀποθνήσκοντας. ἦν δὲ ἄρα ὡς συμβαλεῖν ἐμημεκὼς
ἐς τὴν πηγὴν ὁ ὄφις καὶ κεράσας αὐτὴν τῷ ἰῷ. ὁ μὲν
οὖν ἀετὸς τῷ σώσαντι ἰσότιμον τῆς σωτηρίας ἀπέδωκε
τὸν μισθόν. λέγει δὲ Κράτης ὁ Περγαμηνὸς ὑπὲρ
τούτων καὶ τὸν Στησίχορον ᾄδειν ἔν τινι ποιήματι
οὐκ ἐκφοιτήσαντί που ἐς πολλούς, σεμνὸν δὲ καὶ
ἀρχαῖον ὥς γε κρίνειν ἐμὲ τὸν μάρτυρα ἐσάγων.
167
Ἐν θαλάττῃ τῇ Κασπίᾳ εἰσὶ νῆσοί φασι, καὶ γί-

νονται ἐν αὐταῖς ὄρνιθες διάφοροι μὲν καὶ ἄλλοι, εἷς
δὲ εἰληχὼς τοιαύτην ἰδιότητα. εἶναι μὲν γὰρ κατὰ
τοὺς χῆνας τὸ μέγεθός φασιν αὐτόν, πόδας δὲ ἔχειν
ἐμφερεῖς γεράνῳ. καὶ τὰ μὲν νῶτα κοκκοβαφῆ καὶ
σφόδρα ἀκράτως, τὰ δὲ ὑπὸ τὴν γαστέρα πράσινα·
τὴν δέρην δὲ λευκὸν εἶναι, καί τινας καὶ ῥανίδας
Pseudo-Apollodorus Myth., Bibliotheca (sub nomine Apollodori) (0548:

001)“Apollodori bibliotheca. Pediasimi libellus de duodecim Herculis
laboribus”, Ed. Wagner, R.eipzig: Teubner, 1894; Mythographi Graeci 1.
Ch. 2, se. 103, li. 5
προσελθόντες ξένοι. αἱ δὲ μεθ' ὅπλων ἐπὶ τὴν ναῦν

κατέθεον σὺν ἵπποις. ὡς δὲ εἶδεν αὐτὰς καθωπλις-
μένας Ἡρακλῆς, νομίσας ἐκ δόλου τοῦτο γενέσθαι, τὴν
μὲν Ἱππολύτην κτείνας τὸν ζωστῆρα ἀφαιρεῖται, πρὸς
δὲ τὰς λοιπὰς ἀγωνισάμενος ἀποπλεῖ, καὶ προσίσχει
Τροίᾳ.
συνεβεβήκει δὲ τότε κατὰ μῆνιν Ἀπόλλωνος καὶ
Ποσειδῶνος ἀτυχεῖν τὴν πόλιν. Ἀπόλλων γὰρ καὶ
Ποσειδῶν τὴν Λαομέδοντος ὕβριν πειράσαι θέλοντες,
εἰκασθέντες ἀνθρώποις ὑπέσχοντο ἐπὶ μισθῷ τειχιεῖν
τὸ Πέργαμον. τοῖς δὲ τειχίσασι τὸν μισθὸν οὐκ ἀπεδί-
δου. διὰ τοῦτο Ἀπόλλων μὲν λοιμὸν ἔπεμψε, Ποσει-
δῶν δὲ κῆτος ἀναφερόμενον ὑπὸ πλημμυρίδος, ὃ τοὺς
ἐν τῷ πεδίῳ συνήρπαζεν ἀνθρώπους. χρησμῶν δὲ
λεγόντων ἀπαλλαγὴν ἔσεσθαι τῶν συμφορῶν, ἐὰν προθῇ
Λαομέδων Ἡσιόνην τὴν θυγατέρα αὐτοῦ τῷ κήτει
βοράν, οὗτος προύθηκε ταῖς πλησίον τῆς θαλάσσης
πέτραις προσαρτήσας. ταύτην ἰδὼν ἐκκειμένην Ἡρα-
κλῆς ὑπέσχετο σώσειν, εἰ τὰς ἵππους παρὰ Λαομέδον-
τος λήψεται ἃς Ζεὺς ποινὴν τῆς Γανυμήδους ἁρπαγῆς
ἔδωκε. δώσειν δὲ Λαομέδοντος εἰπόντος,
Apollodorus Gramm., Fr.a (0549: 005)“FHG 1”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1853.Fr. 45a, li. 2
solis lunaeque designantur; pellis maculis distin-

cta, quae variam designat imaginem siderum. In-
ferior pars hirsuta, ut situs terrae. Cum fistula est,
quoniam flatus ventorum oriuntur. Metus vero
168
ad repentinas fugas Panicus, pro subitaria aeris

commotione.
ΧΡΟΝΙΚΑ sive ΧΡΟΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΙΣ.
Scymnus Chius v. 16 sqq.:

Ἔστι δ' ἃ γράφω τοιαῦτα. Τοῖς ἐν Περγάμῳ
βασιλεῦσιν, ὧν ἡ δόξα καὶ τεθνηκότων
παρὰ πᾶσιν ἡμῖν ζῶσα διὰ παντὸς μένει,
τῶν Ἀττικῶν τις γνησίων τε φιλολόγων,
γεγονὼς ἀκουστὴς Διογένους τοῦ Στωϊκοῦ,
συνεσχολακὼς δὲ πολὺν Ἀριστάρχῳ χρόνον,
συνετάξατ' ἀπὸ τῆς Τρωϊκῆς ἀλώσεως
χρονογραφίαν στοιχοῦσαν ἄχρι τοῦ νῦν βίου.
Ἔτη δὲ τετταράκοντα πρὸς τοῖς χιλίοις
ὡρισμένως ἐξέθετο, καταριθμούμενος
πόλεων ἁλώσεις, ἐκτοπισμοὺς στρατοπέδων,
Απολλώνιος γεωμέτρης Conica (0550: 001)“Apollonii Pergaei quae

Graece exstant, vols. 1–2”, Ed. Heiberg, J.L.Leipzig: Teubner, 1:1891;
2:1893, Repr. 1974.Book 1, se. prol, li. 5
Ἀπολλώνιος Εὐδήμῳ χαίρειν.

Εἰ τῷ τε σώματι εὖ ἐπανάγεις καὶ τὰ ἄλλα κατὰ
γνώμην ἐστί σοι, καλῶς ἂν ἔχοι, μετρίως δὲ ἔχομεν
καὶ αὐτοί. καθ' ὃν δὲ καιρὸν ἤμην μετά σου ἐν
Περγάμῳ, ἐθεώρουν σε σπεύδοντα μετασχεῖν τῶν πε-
πραγμένων ἡμῖν κωνικῶν· πέπομφα οὖν σοι τὸ πρῶτον
βιβλίον διορθωσάμενος, τὰ δὲ λοιπά, ὅταν εὐαρεστή-
σωμεν, ἐξαποστελοῦμεν· οὐκ ἀμνημονεῖν· γὰρ οἴομαί
σε παρ' ἐμοῦ ἀκηκοότα, διότι τὴν περὶ ταῦτα ἔφοδον
ἐποιησάμην ἀξιωθεὶς ὑπὸ Ναυκράτους τοῦ γεωμέτρου,
καθ' ὃν καιρὸν ἐσχόλαζε παρ' ἡμῖν παραγενηθεὶς εἰς
Ἀλεξάνδρειαν, καὶ διότι πραγματεύσαντες αὐτὰ ἐν ὀκτὼ
βιβλίοις ἐξ αὐτῆς μεταδεδώκαμεν αὐτὰ εἰς τὸ σπου-
δαιότερον διὰ τὸ πρὸς ἔκπλῳ αὐτὸν εἶναι οὐ διακαθά-
ραντες, ἀλλὰ πάντα τὰ ὑποπίπτοντα ἡμῖν θέντες ὡς
169
Απολλώνιος γεωμέτρης Conica Book 2, se. prol, li. 9
καλείσθωσαν δὲ αὗται αἱ τομαὶ συζυγεῖς.

Ἀπολλώνιος Εὐδήμῳ χαίρειν.
Εἰ ὑγιαίνεις, ἔχοι ἂν καλῶς· καὶ αὐτὸς δὲ μετρίως
ἔχω.
Ἀπολλώνιον τὸν υἱόν μου πέπομφα πρός σε κομί-
ζοντά σοι τὸ βʹ βιβλίον τῶν συντεταγμένων ἡμῖν
κωνικῶν. δίελθε οὖν αὐτὸ ἐπιμελῶς καὶ τοῖς ἀξίοις
τῶν τοιούτων κοινωνεῖν μεταδίδου· καὶ Φιλωνίδης δὲ
ὁ γεωμέτρης, ὃν καὶ συνέστησά σοι ἐν Ἐφέσῳ, ἐάν
ποτε ἐπιβάλῃ εἰς τοὺς κατὰ Πέργαμον τόπους, μετα-
δὸς αὐτῷ, καὶ σεαυτοῦ ἐπιμελοῦ, ἵνα ὑγιαίνῃς. εὐτύχει.
Ἐὰν ὑπερβολῆς κατὰ κορυφὴν εὐθεῖα ἐφάπτηται,
καὶ ἀπ' αὐτῆς ἐφ' ἑκάτερα τῆς διαμέτρου ἀποληφθῇ
ἴση τῇ δυναμένῃ τὸ τέταρτον τοῦ εἴδους, αἱ ἀπὸ τοῦ
κέντρου τῆς τομῆς ἐπὶ τὰ ληφθέντα πέρατα τῆς ἐφ-
απτομένης ἀγόμεναι εὐθεῖαι οὐ συμπεσοῦνται τῇ τομῇ.
ἔστω ὑπερβολή, ἧς διάμετρος ἡ ΑΒ, κέντρον δὲ
τὸ Γ, ὀρθία δὲ ἡ ΒΖ, καὶ ἐφαπτέσθω τῆς τομῆς κατὰ
τὸ Β ἡ ΔΕ, καὶ τῷ τετάρτῳ τοῦ ὑπὸ τῶν ΑΒΖ εἴδους
ἴσον ἔστω τὸ ἀφ' ἑκατέρας τῶν ΒΔ, ΒΕ, καὶ
Απολλώνιος γεωμέτρης Conica Book 4, se. prol, li. 3
τὸν συγκείμενον λόγον ἐκ τοῦ τῆς ΒΚ πρὸς ΚΓ καὶ

τοῦ τῆς ΑΗ πρὸς ΗΓ. ἀλλ' ὡς μὲν ἡ ΚΒ πρὸς ΚΓ,
ἡ ΜΑ πρὸς ΑΒ, ὡς δὲ ἡ ΑΗ πρὸς ΗΓ, ἡ ΒΝ
πρὸς ΒΑ· ὁ ἄρα συγκείμενος λόγος ἐκ τοῦ τῆς ΜΑ
πρὸς ΑΒ καὶ τοῦ τῆς ΝΒ πρὸς ΒΑ, ὅς ἐστιν ὁ αὐτὸς
τῷ, ὃν ἔχει τὸ ὑπὸ ΑΜ, ΒΝ πρὸς τὸ ἀπὸ ΑΒ,
σύγκειται ἐκ τοῦ τοῦ ἀπὸ ΛΔ πρὸς τὸ ἀπὸ ΔΕ καὶ
τοῦ ὑπὸ ΑΕΒ πρὸς τὸ ὑπὸ ΑΛΒ.
Ἀπολλώνιος Ἀττάλῳ χαίρειν.
Πρότερον μὲν ἐξέθηκα γράψας πρὸς Εὔδημον τὸν
Περγαμηνὸν τῶν συντεταγμένων ἡμῖν κωνικῶν ἐν
ὀκτὼ βιβλίοις τὰ πρῶτα τρία, μετηλλαχότος δ' ἐκείνου
τὰ λοιπὰ διεγνωκότες πρός σε γράψαι διὰ τὸ φιλο-
τιμεῖσθαί σε μεταλαμβάνειν τὰ ὑφ' ἡμῶν πραγματευ-
όμενα πεπόμφαμεν ἐπὶ τοῦ παρόντος σοι τὸ τέταρτον.
περιέχει δὲ τοῦτο, κατὰ πόσα σημεῖα πλεῖστα δυνατόν
ἐστι τὰς τῶν κώνων τομὰς ἀλλήλαις τε καὶ τῇ τοῦ
170
κύκλου περιφερείᾳ συμβάλλειν, ἐάνπερ μὴ ὅλαι ἐπὶ

ὅλας ἐφαρμόζωσιν, ἔτι κώνου τομὴ καὶ κύκλου περι-
φέρεια ταῖς ἀντικειμέναις κατὰ πόσα σημεῖα πλεῖστα
συμβάλλουσι, καὶ ἐκτὸς τούτων ἄλλα οὐκ ὀλίγα ὅμοια
Αππιανός ιστορικός Macedonica (fr.a) (0551: 011)“Appiani historia

Romana, vol. 1”, Ed. Viereck, P., Roos, A.G., Gabba, E.
Leipzig: Teubner, 1939, Repr. 1962 (1st edn. corr.).Ch. 4, se. 1, li. 4
Φιλίππῳ συνέβησαν, καὶ πρέσβεις αὐτοῦ Φιλίππου καὶ

Ῥωμαίων ἐπὶ διαλλαγαῖς ἀφίκοντο ἐς Ῥώμην. καὶ ἐγένοντο
συνθῆκαι Ῥωμαίοις καὶ Φιλίππῳ, μηδετέρους ἀδικεῖν
τοὺς ἑκατέρωθεν φίλους. ἐς μὲν δὴ τοῦτ' ἔληξεν ἡ
Φιλίππου καὶ Ῥωμαίων ἐς ἀλλήλους πεῖρα πρώτη, καὶ
τὰς συνθήκας οὐδέτεροι βεβαίους οὐδ' ἀπ' εὐνοίας
ἐδόκουν πεποιῆσθαι. Exc. de leg. gent. 31, p. 560.
ὅτι μετ' οὐ πολὺ Φίλιππος μὲν τῶν ὑπηκόων τοῖς
ἐπὶ θαλάσσης στόλον ἐπαγγείλας Σάμον καὶ Χίον εἷλε
καὶ μέρος τῆς Ἀττάλου γῆς ἐπόρθησε καὶ αὐτῆς
ἀπεπείρασε Περγάμου , μὴ φειδόμενος ἱερῶν ἢ τάφων,
τήν τε Ῥοδίων Περαίαν ἐδῄου, διαλλακτήρων οἱ γεγονό-
των, καὶ ἑτέρῳ μέρει στρατοῦ τὴν Ἀττικὴν ἐλυμαίνετο
καὶ τὰς Ἀθήνας ἐπολιόρκει, ὡς οὐδὲν τῶνδε Ῥωμαίοις
προσηκόντων. λόγος τε ἦν, ὅτι Φίλιππος καὶ Ἀντίοχος,
ὁ Σύρων βασιλεύς, ὑπόσχοιντο ἀλλήλοις, Ἀντιόχῳ μὲν ὁ
Φίλιππος συστρατεύσειν ἐπί τε Αἴγυπτον καὶ ἐπὶ
Κύπρον, ὧν τότε ἦρχεν ἔτι παῖς ὢν Πτολεμαῖος ὁ
τέταρτος, ᾧ Φιλοπάτωρ ἐπώνυμον ἦν, Φιλίππῳ δ'
Ἀντίοχος ἐπὶ Κυρήνην καὶ τὰς Κυκλάδας νήσους καὶ
Ἰωνίαν. καὶ τήνδε τὴν δόξαν ἐκταράσσουσαν ἅπαντας
Αππιανός ιστορικός Macedonica (fr.a) Ch. 11, se. 1, li. 10
ὅτι Ῥωμαῖοι ταχέως αὐξανόμενον τὸν Περσέα ὑφεω-

ρῶντο· καὶ μάλιστα αὐτοὺς ἠρέθιζεν ἡ τῶν Ἑλλήνων φιλία
καὶ γειτνίασις, οἷς ἔχθος ἐς Ῥωμαίους ἐπεποιήκεσαν οἱ
Ῥωμαίων στρατηγοί. ὡς δὲ καὶ οἱ πρέσβεις οἱ ἐς Βαστέρνας
ἀπεσταλμένοι τὴν Μακεδονίαν ἔφασκον ἰδεῖν ἀσφαλῶς
ὠχυρωμένην καὶ παρασκευὴν ἱκανὴν καὶ νεότητα γε-
γυμνασμένην, Ῥωμαίους καὶ τάδε διετάρασσεν. αἰσθό-
μενος δ' ὁ Περσεὺς ἑτέρους ἔπεμπε πρέσβεις τὴν
171
ὑπόνοιαν ἐκλύων. ἐν δὲ τούτῳ καὶ Εὐμένης, ὁ τῆς περὶ

τὸ Πέργαμον Ἀσίας βασιλεύς, ἀπὸ τῆς πρὸς Φίλιππον
ἔχθρας δεδιὼς Περσέα, ἧκεν ἐς Ῥώμην καὶ κατηγόρει
φανερῶς αὐτοῦ, παρελθὼν ἐς τὸ βουλευτήριον, ὅτι
Ῥωμαίοις δυσμενὴς γένοιτο ἀεὶ καὶ τὸν ἀδελφὸν οἰκείως
ἐς αὐτοὺς ἔχοντα ἀνέλοι καὶ Φιλίππῳ τε παρασκευὴν
τοσήνδε κατ' αὐτῶν συναγαγόντι συμπράξειεν καὶ
βασιλεὺς γενόμενος οὐδὲν ἐκλύσειεν αὐτῆς, ἀλλὰ καὶ
προσεξεργάσαιτο ἕτερα καὶ τὴν Ἑλλάδα ἀμέτρως θερα-
πεύοι, Βυζαντίοις τε καὶ Αἰτωλοῖς καὶ Βοιωτοῖς συμ-
μαχήσας, καὶ Θρᾴκην κατακτῷτο, μέγα ὁρμητήριον,
καὶ Θετταλοὺς καὶ Περραιβοὺς διαστασιάσειε
Αππιανός ιστορικός Συριακά. (0551: 013)“Appiani historia Romana,

vol. 1”, Ed. Viereck, P., Roos, A.G., Gabba, E.Leipzig: Teubner, 1939,
Repr. 1962 (1st edn. corr.).Se. 18, li. 9
Σελεύκειαν τῆς Συρίας κατέπλευσε καὶ τὸν στόλον κατ-

εσκεύαζε πεπονημένον. γάμους τε τῶν παίδων ἔθυεν,
Ἀντιόχου καὶ Λαοδίκης, ἀλλήλοις συναρμόζων. ἤδη δὲ
τὸν πρὸς Ῥωμαίους πόλεμον ἐγνωκὼς ἀποκαλύπτειν
ἐπιγαμίαις τοὺς ἐγγὺς βασιλέας προκατελάμβανε καὶ
Πτολεμαίῳ μὲν εἰς Αἴγυπτον ἔστελλε Κλεοπάτραν τὴν
Σύραν ἐπίκλησιν, προῖκα Συρίαν τὴν Κοίλην ἐπιδιδούς,
ἣν αὐτὸς ἀφῄρητο τοῦ Πτολεμαίου, θεραπεύων ἤδη τὸ
μειράκιον, ἵν' ἐν τῷ πολέμῳ τῷ πρὸς Ῥωμαίους ἀτρεμῇ·
Ἀντιοχίδα δ' ἔπεμπεν Ἀριαράθῃ, τῷ Καππαδοκῶν βασι-
λεῖ, καὶ τὴν ἔτι λοιπὴν Εὐμένει, τῷ Περγάμου βασιλεῖ.
ὃ δέ (ἑώρα γὰρ αὐτὸν ἤδη Ῥωμαίοις τε πολεμησείοντα
καὶ πρὸς τήνδε τὴν χρείαν τὸ κῆδος αὑτῷ συναπτόμενον)
ἠρνήσατο καὶ τοῖς ἀδελφοῖς Ἀττάλῳ τε καὶ Φιλεταίρῳ
θαυμάζουσιν, ὅτι κῆδος βασιλέως τοσοῦδε καὶ γείτονος,
αὐτοῦ τε κατάρχοντος καὶ δεομένου, παραιτοῖτο, ἐπεδείκνυ
τὸν ἐσόμενον πόλεμον ἐν μὲν ἀρχῇ τι παρ' ἀμφοῖν ἕξειν
ἰσοπαλές, σὺν χρόνῳ δ' ὑπεροίσειν τὰ Ῥωμαίων δι'
εὐψυχίαν καὶ ταλαιπωρίαν. “ἐγὼ δ',” ἔφη, “Ῥωμαίων
μὲν ἐπικρατούντων βεβαίως τῆς ἀρχῆς τῆς ἐμῆς ἄρξω,
Αππιανός ιστορικός Συριακά. Se. 123, li. 4
καὶ ἐπὶ τὴν Ἔφεσον ἔπλεον ἐς ναυμαχίαν ἐσκευασμένοι.

172
οὐδενὸς δ' αὐτοῖς ἀντεπιπλέοντος τὸ μὲν ἥμισυ τῶν

νεῶν εἰς ἐπίδειξιν ἔστησαν ἐν μέσῃ τῇ θαλάσσῃ μέχρι
πολλοῦ, ταῖς δ' ὑπολοίποις ἐς τὴν πολεμίαν καταχθέντες
ἐπόρθουν, μέχρι Νίκανδρος αὐτοῖς ἐκ τῆς μεσογαίας
ἐπιπεσὼν τήν τε λείαν ἀφείλετο καὶ ἐς τὰς ναῦς κατ-
εδίωξεν.
οἳ μὲν δὴ πάλιν ἐς Σάμον ἀνήγοντο, καὶ ὁ χρόνος
ἔληγε Λιβίῳ τῆς ναυαρχίας· τοῦ δ' αὐτοῦ χρόνου
Σέλευκος ὁ Ἀντιόχου τὴν Εὐμένους γῆν ἐδῄου καὶ
Περγάμῳ παρεκάθητο, τοὺς ἄνδρας ἐς τὴν πόλιν κατα-
κλείσας. ὅθεν ὁ Εὐμένης ἐς Ἐλαίαν, τὸ τῆς ἀρχῆς ἐπί-
νειον, διέπλει κατὰ σπουδὴν καὶ σὺν αὐτῷ Λεύκιος
Αἰμίλιος Ῥηγίλλος, ὁ Λιβίου τὴν ναυαρχίαν παρα-
δεδεγμένος. ἧκον δὲ καὶ παρὰ τῶν Ἀχαιῶν Εὐμένει
σύμμαχοι χίλιοι πεζοὶ καὶ ἱππεῖς ἑκατὸν ἐπίλεκτοι, ὧν
Διοφάνης ὁ στρατηγός, ἀπὸ τοῦ τείχους ἰδὼν τοὺς
Σελευκείους παίζοντάς τε καὶ μεθύοντας ἐκ καταφρο-
νήσεως, ἔπειθε τοὺς Περγαμηνοὺς ἑαυτῷ συνεκδραμεῖν
ἐπὶ τοὺς πολεμίους. οὐχ ὑφισταμένων δ' ἐκείνων ὥπλισε
τοὺς ἰδίους χιλίους καὶ τοὺς ἑκατὸν ἱππέας καὶ
ἔληγε Λιβίῳ τῆς ναυαρχίας· τοῦ δ' αὐτοῦ χρόνου

Σέλευκος ὁ Ἀντιόχου τὴν Εὐμένους γῆν ἐδῄου καὶ
Περγάμῳ παρεκάθητο, τοὺς ἄνδρας ἐς τὴν πόλιν κατα-
κλείσας. ὅθεν ὁ Εὐμένης ἐς Ἐλαίαν, τὸ τῆς ἀρχῆς ἐπί-
νειον, διέπλει κατὰ σπουδὴν καὶ σὺν αὐτῷ Λεύκιος
Αἰμίλιος Ῥηγίλλος, ὁ Λιβίου τὴν ναυαρχίαν παρα-
δεδεγμένος. ἧκον δὲ καὶ παρὰ τῶν Ἀχαιῶν Εὐμένει
σύμμαχοι χίλιοι πεζοὶ καὶ ἱππεῖς ἑκατὸν ἐπίλεκτοι, ὧν
Διοφάνης ὁ στρατηγός, ἀπὸ τοῦ τείχους ἰδὼν τοὺς
Σελευκείους παίζοντάς τε καὶ μεθύοντας ἐκ καταφρο-
τοὺς ἰδίους χιλίους καὶ τοὺς ἑκατὸν ἱππέας καὶ προαγα-
γὼν ὑπὸ τὸ τεῖχος ἔστησεν ἀτρεμεῖν, ὑπερορώντων
αὐτοὺς ἐς πολὺ τῶν πολεμίων ὡς ὀλίγους τε καὶ οὐ
τολμῶντας ἐς χεῖρας ἐλθεῖν. ὃ δ' ἀριστοποιουμένοις
ἐπιδραμὼν ἐθορύβησέ τε καὶ ἐτρέψατο τοὺς προφύλακας,
τῶν δ' ἄλλων ἐπὶ τὰ ὅπλα ἀναπηδώντων καὶ τοὺς ἵππους
περιχαλινούντων ἢ φεύγοντας διωκόντων ἢ δυσχερῶς
173
ἀναβαινόντων οὐκ εὐσταθοῦντας ἐκράτει πάνυ λαμπρῶς,

ἐπιβοώντων ἄνωθεν ἀπὸ τοῦ τείχους τῶν Περγαμηνῶν

τοὺς ἰδίους χιλίους καὶ τοὺς ἑκατὸν ἱππέας καὶ προαγα-
γὼν ὑπὸ τὸ τεῖχος ἔστησεν ἀτρεμεῖν, ὑπερορώντων
αὐτοὺς ἐς πολὺ τῶν πολεμίων ὡς ὀλίγους τε καὶ οὐ
τολμῶντας ἐς χεῖρας ἐλθεῖν. ὃ δ' ἀριστοποιουμένοις
καὶ οὐδὲ τότε προελθεῖν ὑφισταμένων. κτείνας δ' ὅσους
ἐδύνατο ὡς ἐν ἐπιδείξει ταχείᾳ καί τινας αἰχμαλώτους
ἑλὼν ἄνδρας τε καὶ ἵππους ἐπανῄει κατὰ σπουδήν. καὶ
τῆς ἐπιούσης αὖθις ἵστη τοὺς Ἀχαιοὺς ὑπὸ τὸ τεῖχος,
οὐδὲ τότε τῶν Περγαμηνῶν αὐτῷ συνεξιόντων· Σέλευκος
δ' ἱππεῦσι πολλοῖς αὐτῷ προσεπέλαζε προκαλούμενος.
ὃ δὲ τότε μὲν οὐκ ἐπεξῄει, παρ' αὐτὸ τὸ τεῖχος ἑστώς,
ἀλλ' ἐφυλάττετο· ἐπεὶ δ' ὁ Σέλευκος παραμείνας ἐς
μεσημβρίαν, καμνόντων ἤδη τῶν ἱππέων, ἐπέστρεφε καὶ

καὶ οὐδὲ τότε προελθεῖν ὑφισταμένων. κτείνας δ' ὅσους
ἐδύνατο ὡς ἐν ἐπιδείξει ταχείᾳ καί τινας αἰχμαλώτους
ἑλὼν ἄνδρας τε καὶ ἵππους ἐπανῄει κατὰ σπουδήν. καὶ
174

ἐπανῄει, τοῖς τελευταίοις αὐτῶν ὁ Διοφάνης ἐπιθέμενος
καὶ θορυβοποιήσας καὶ βλάψας, ὅσα καὶ τότε δυνατὸς
ἦν, εὐθὺς ἐπανῄει πάλιν ὑπὸ τὸ τεῖχος. καὶ τόνδε τὸν
τρόπον συνεχῶς ἔν τε χορτολογίαις καὶ ξυλείαις ἐνεδρεύων
καὶ ἀεί τι ἐνοχλῶν ἀπό τε Περγάμου τὸν Σέλευκον
ἀνέστησε καὶ ἀπὸ τῆς ἄλλης Εὐμένους χώρας ἐξήλασε.

ἐπανῄει, τοῖς τελευταίοις αὐτῶν ὁ Διοφάνης ἐπιθέμενος
καὶ θορυβοποιήσας καὶ βλάψας, ὅσα καὶ τότε δυνατὸς
ἦν, εὐθὺς ἐπανῄει πάλιν ὑπὸ τὸ τεῖχος. καὶ τόνδε τὸν
τρόπον συνεχῶς ἔν τε χορτολογίαις καὶ ξυλείαις ἐνεδρεύων
καὶ ἀεί τι ἐνοχλῶν ἀπό τε Περγάμου τὸν Σέλευκον
ἀνέστησε καὶ ἀπὸ τῆς ἄλλης Εὐμένους χώρας ἐξήλασε.
Πολυξενίδᾳ δὲ καὶ Ῥωμαίοις μετ' οὐ πολὺ γίνεται
ναυμαχία περὶ Μυόννησον, εἰς ἣν συνῄεσαν Πολυξενίδας
μὲν ναυσὶν ἐνενήκοντα καταφράκτοις, Λεύκιος δ', ὁ
Ῥωμαίων ναύαρχος, ὀγδοήκοντα καὶ τρισί· τούτων ἦσαν
ἐκ Ῥόδου πέντε καὶ εἴκοσιν. ὧν ὁ στρατηγὸς Εὔδωρος
ἐτέτακτο μὲν ἐπὶ τοῦ λαιοῦ κέρως, ἰδὼν δὲ ἐπὶ θάτερα
Πολυξενίδαν πολὺ προύχοντα Ῥωμαίων ἔδεισέ τε, μὴ
κυκλωθεῖεν, καὶ περιπλεύσας ὀξέως ἅτε κούφαις ναυσὶ
καὶ ἐρέταις ἐμπείροις θαλάσσης τὰς ναῦς τὰς πυρφόρους
αὐτῷ πανταχόθεν ἐς τὰ πλάγια τῶν Θρᾳκῶν ἐπικει-

μένων πολὺ μέρος ἀπώλεσε τῆς τε λείας καὶ τῶν δη-
μοσίων χρημάτων καὶ αὐτοῦ δὴ τοῦ στρατοῦ. μετὰ δὲ
τῶν ὑπολοίπων ἐς Μακεδονίαν διεσώθη. ᾧ δὴ καὶ
μάλιστα ἐγένετο καταφανές, ὅσον ὤνησε παραπέμπων
τοὺς Σκιπίωνας ὁ Φίλιππος καὶ ὅσον ἥμαρτεν Ἀντίοχος
ἐκλιπὼν Χερρόνησον. ὁ δὲ Μάλλιος, ἔκ τε Μακεδονίας ἐς
175
Θεσσαλίαν διελθὼν καὶ ἐκ Θεσσαλίας ἐς Ἤπειρον, ἐς

Βρεντέσιον ἐπέρα καὶ τὴν λοιπὴν στρατιὰν ἐς τὰ οἰκεῖα
διαφεὶς ἐπανῆλθεν εἰς Ῥώμην.
Ῥόδιοι δὲ καὶ Εὐμένης, ὁ Περγάμου βασιλεύς, μέγα
φρονοῦντες ἐπὶ τῇ κατὰ Ἀντιόχου συμμαχίᾳ, Εὐμένης
μὲν αὐτὸς ἐς Ῥώμην ἐστέλλετο, Ῥόδιοι δὲ πρέσβεις
ἔπεμπον. ἡ βουλὴ δὲ Ῥοδίοις μὲν ἔδωκε Λυκίους τε καὶ
Κᾶρας, οὓς οὐ πολὺ ὕστερον ἀπέστησεν αὐτῶν, ὡς
Περσεῖ τῷ Μακεδόνι μᾶλλον ἢ σφίσι πολεμοῦσι τῷ
Περσεῖ προθυμοτέρων γενομένων, Εὐμένει δὲ παρέσχον,
ὅσα λοιπὰ ἀφῄρηντο Ἀντίοχον, χωρὶς Ἑλλήνων τῶν ἐν
αὐτοῖς. τούτων δὲ ὅσοι μὲν Ἀττάλῳ, τῷ πατρὶ Εὐμένους,
ἐτέλουν φόρους, ἐκέλευσαν Εὐμένει συμφέρειν,
μενον οἰκίσαι Διομήδην ἀλώμενον καὶ εἴ τί που γῆς ἄλλο

Ἄργος ἐκαλεῖτο, πάντα ἀνεζήτει καὶ ἐφυλάσσετο. ἀνα-
βαίνοντι δ' ἐς τὴν Λυσιμάχειαν αὐτῷ ἀπὸ τοῦ Ἑλλησπόντου
βωμὸς ἦν ἐν ὄψει μέγας τε καὶ περιφανής, καὶ πυθό-
μενος αὐτὸν ἢ τοὺς Ἀργοναύτας στήσασθαι, παραπλέοντας
ἐς Κόλχους, ἢ τοὺς Ἀχαιούς, ἐπὶ Ἴλιον στρατεύοντας, καὶ
διὰ τοῦτο ἔτι τὸν βωμὸν τοὺς περιχώρους Ἄργος καλεῖν,
ἢ διὰ τὴν ναῦν διαφθείροντας τὸ ὄνομα ἢ διὰ τὴν πατρίδα
τῶν Ἀτρειδῶν, κτείνεται, ταῦτα ἔτι μανθάνων, ὑπὸ τοῦ
Πτολεμαίου, προσπεσόντος ὄπισθεν.
καὶ Σέλευκον μὲν ἔκαιε Φιλέταιρος, ὁ Περγάμου
δυναστεύσας, πολλῶν χρημάτων τὸ σῶμα τὸν Κεραυνὸν
αἰτήσας, καὶ τὰ λείψανα ἔπεμπεν Ἀντιόχῳ τῷ παιδὶ
αὐτοῦ. ὃ δ' ἐν Σελευκείᾳ τῇ πρὸς θαλάσσῃ ἀπέθετο καὶ
νεὼν αὐτῷ ἐπέστησε καὶ τέμενος περιέθηκε· καὶ τὸ
τέμενος Νικατόρειον ἐπικλῄζεται. Λυσίμαχον δὲ πυνθά-
νομαι, τῶν ὑπασπιστῶν ὄντα τῶν Ἀλεξάνδρου, παρα-
τροχάσαι ποτὲ ἐπὶ πλεῖστον αὐτῷ καὶ καμόντα, τῆς οὐρᾶς
τοῦ βασιλέως ἵππου λαβόμενον, ἔτι συντρέχειν, πληγέντα
δὲ ἐς τὸ μέτωπον ἐπὶ τὴν φλέβα τῷ τέλει τοῦ βασιλείου δό-
ρατος αἱμορροεῖν· τὸν δὲ Ἀλέξανδρον, ἀπορίᾳ τελαμῶνος,
Αππιανός ιστορικός Μιθριδατικά. (0551: 014)“Appiani historia

Romana, vol. 1”, Ed. Viereck, P., Roos, A.G., Gabba, E.Leipzig: Teubner,
1939, Repr. 1962 (1st edn. corr.).Se. 6, li. 2
176
ἐς χεῖρας ἐπ' ἀλλήλους ἰόντων ὁ Προυσίας οὐδετέροις συν-

εμάχει. Περσέως δ' ἁλόντος ἀπήντησε τοῖς Ῥωμαίων στρα-
τηγοῖς εἷμά τε Ῥωμαϊκὸν ἀμπεχόμενος, ὃ καλοῦσι τήβεν-
νον, καὶ ὑποδήματα ἔχων Ἰταλικά, τὴν κεφαλὴν ἐξυρημένος
καὶ πῖλον ἐπικείμενος, ᾧ τρόπῳ τινὲς προΐασι τῶν ἐν
διαθήκαις ἐλευθερωθέντων, αἰσχρὸς ὢν καὶ τἆλλα ὀφθῆναι
καὶ βραχύς. ἐντυχὼν δ' αὐτοῖς ἔφη ῥωμαϊστὶ τῷ ῥήματι·
“Ῥωμαίων εἰμὶ λίβερτος”, ὅπερ ἐστὶν ἀπελεύθερος. γέλωτα
δὲ παρασχὼν ἐς Ῥώμην ἐπέμφθη καὶ φανεὶς κἀνταῦθα
γελοῖος ἔτυχε συγγνώμης. χρόνῳ δ' ὕστερον Ἀττάλῳ τι
χαλεπήνας, τῷ βασιλεῖ τῆς Ἀσίας τῆς περὶ τὸ Πέργαμον,
τὴν γῆν ἐδῄου τὴν Ἀσιάδα. μαθοῦσα δ' ἡ Ῥωμαίων βουλὴ
προσέπεμπε τῷ Προυσίᾳ μὴ πολεμεῖν Ἀττάλῳ, φίλῳ
Ῥωμαίων ὄντι καὶ συμμάχῳ. καὶ δυσπειθῶς ἔτι ἔχοντι
οἱ πρέσβεις μετ' ἀνατάσεως προσέτασσον πείθεσθαι τοῖς
ὑπὸ τῆς συγκλήτου λεγομένοις καὶ ἥκειν μετὰ χιλίων
ἱππέων ἔς τι μεθόριον ἐπὶ συνθήκαις, ἔνθα καὶ τὸν
Ἄτταλον ἔφασαν περιμένειν μετὰ τοσῶνδε ἑτέρων. ὃ δ'
ὡς ὀλίγων τῶν σὺν Ἀττάλῳ καταφρονήσας καὶ ἐλπίσας
αὐτὸν ἐνεδρεύσειν, προύπεμπε τοὺς πρέσβεις ὡς μετὰ
χιλίων ἑπόμενος, πάντα δ' ἀναστήσας τὸν στρατὸν ἦγεν
Αππιανός ιστορικός Μιθριδατικά. Se. 7, li. 9
ὑπὸ τῆς συγκλήτου λεγομένοις καὶ ἥκειν μετὰ χιλίων

ἱππέων ἔς τι μεθόριον ἐπὶ συνθήκαις, ἔνθα καὶ τὸν
Ἄτταλον ἔφασαν περιμένειν μετὰ τοσῶνδε ἑτέρων. ὃ δ'
ὡς ὀλίγων τῶν σὺν Ἀττάλῳ καταφρονήσας καὶ ἐλπίσας
αὐτὸν ἐνεδρεύσειν, προύπεμπε τοὺς πρέσβεις ὡς μετὰ
χιλίων ἑπόμενος, πάντα δ' ἀναστήσας τὸν στρατὸν ἦγεν
ὡς ἐς μάχην. Ἀττάλου δὲ καὶ τῶν πρέσβεων αἰσθομένων
τε καὶ διαφυγόντων, ᾗ δυνατὸς αὐτὸς ἐγίγνετο ἕκαστος,
ὃ δὲ καὶ τῶν σκευοφόρων τῶν Ῥωμαϊκῶν ὑπολειφθέντων
ἥπτετο καὶ χωρίον τι Νικηφόριον ἐξελὼν κατέσκαπτε καὶ
τοὺς ἐν αὐτῷ νεὼς ἐνεπίμπρη Ἄτταλόν τε ἐς τὸ Πέργαμον
συμφυγόντα ἐπολιόρκει, μέχρι καὶ τῶνδε οἱ Ῥωμαῖοι
πυθόμενοι πρέσβεις ἑτέρους ἔπεμπον, οἳ τὸν Προυσίαν
ἐκέλευον Ἀττάλῳ τὰς βλάβας ἀποτῖσαι. τότε οὖν κατα-
πλαγεὶς ὁ Προυσίας ὑπήκουσε καὶ ἀνεχώρει. ποινὴν δὲ
τῶν πρέσβεων ὁρισάντων αὐτὸν ἐσενεγκεῖν Ἀττάλῳ ναῦς
καταφράκτους εἴκοσιν αὐτίκα καὶ ἀργυρίου σὺν χρόνῳ
177
τάλαντα πεντακόσια τάς τε ναῦς ἔδωκε καὶ τὰ χρήματα

ἐν τῷ χρόνῳ συνέφερεν.
ὑπὸ Ῥωμαίων ἀποδειχθέντι βασιλεύειν, Σωκράτη τὸν

ἀδελφὸν αὐτοῦ Νικομήδους, ὅτῳ Χρηστὸς ἐπώνυμον ἦν,
μετὰ στρατιᾶς ἐπέπεμψε· καὶ τὴν Βιθυνῶν ἀρχὴν ὁ
ΣωΚράτης ἐς αὑτὸν περιέσπασε. τοῦ δ' αὐτοῦ χρόνου
Μιθράος καὶ Βαγώας, Ἀριοβαρζάνη, τόνδε τὸν ὑπὸ Ῥωμαίων
κατηγμένον ἐς τὴν Καππαδοκίαν, ἐκβαλόντες, Ἀριαράθην
κατήγαγον ἐς αὐτήν. Ῥωμαῖοι δὲ Νικομήδην ὁμοῦ καὶ
Ἀριοβαρζάνην ἐπανῆγον ἐς τὴν οἰκείαν ἑκάτερον πρέσβεις
τέ τινας αὐτοῖς ἐς τοῦτο συνέπεμψαν, ὧν Μάνιος Ἀκύλιος
ἡγεῖτο, καὶ συλλαβεῖν ἐς τὴν κάθοδον ἐπέστειλαν Λουκίῳ
τε Κασσίῳ, τῆς περὶ τὸ Πέργαμον Ἀσίας ἡγουμένῳ,
στρατιὰν ἔχοντι ὀλίγην, καὶ τῷδε τῷ Εὐπάτορι Μιθριδάτῃ.
ἀλλ' ὃ μὲν αὐτῆς τε Καππαδοκίας οὕνεκα Ῥωμαίοις
ἐπιμεμφόμενος καὶ Φρυγίαν ἔναγχος ὑπ' αὐτῶν ἀφῃρη-
μένος, ὡς διὰ τῆς Ἑλληνικῆς γραφῆς δεδήλωται, οὐ
συνέπραττε· Κάσσιος δὲ καὶ Μάνιος τῷ τε Κασσίου
στρατῷ, καὶ πολὺν ἄλλον ἀγείραντες Γαλατῶν καὶ
Φρυγῶν, Νικομήδη κατήγαγον ἐς Βιθυνίαν καὶ Ἀριο-
βαρζάνην ἐς Καππαδοκίαν, εὐθύς τε ἀνέπειθον ἄμφω,
γείτονας ὄντας Μιθριδάτου, τὴν γῆν τὴν Μιθριδάτου
κατατρέχειν καὶ ἐς πόλεμον ἐρεθίζειν, ὡς Ῥωμαίων αὐτοῖς
δάτης σὺν ἐφοδίοις μεθῆκεν ἐς τὰς πατρίδας ἀπιέναι.

Μάνιον δ' ὑποφεύγοντα Νεοπτόλεμός τε καὶ Νεμάνης ὁ
Ἀρμένιος, ἀμφὶ τὸ Πρῶτον Παχίον χωρίον ἑβδόμης
ὥρας καταλαβόντες, οἰχομένου πρὸς Κάσσιον Νικομήδους,
ἠνάγκασαν ἐς μάχην ἱππέας ἔχοντα τετρακισχιλίους καὶ
πεζοὺς ἔτι τούτων δεκαπλασίονας, κτείναντες δ' αὐτοῦ
περὶ μυρίους ἐζώγρησαν ἐς τριακοσίους· οὓς ὁμοίως ὁ
Μιθριδάτης ἐς αὐτὸν ἀναχθέντας ἀπέλυσε, καταδημο-
κοπῶν τοὺς πολεμίους. Μανίου δ' ἐλήφθη καὶ τὸ στρατό-
πεδον, καὶ φεύγων αὐτὸς ἐπὶ τὸν Σαγγάριον ποταμὸν
νυκτὸς γενομένης ἐπέρασέ τε καὶ ἐς Πέργαμον ἐσώθη.
Κάσσιος δὲ καὶ Νικομήδης καὶ ὅσοι ἄλλοι Ῥωμαίων
178
πρέσβεις παρῆσαν, ἐς Λεόντων κεφαλήν, ὃ τῆς Φρυγίας

ἐστὶν ὀχυρώτατον χωρίον, μετεστρατοπέδευον· καὶ τὸ
πλῆθος, ὅσον εἶχον, οὐ πάλαι συνειλεγμένον, χειροτεχνῶν
ἢ γεωργῶν ἢ ἰδιωτῶν, ἐγύμναζον καὶ τοὺς Φρύγας αὐτοῖς
προσκατέλεγον. ὀκνούντων δὲ ἑκατέρων ἀπέγνωσαν
πολεμεῖν ἀνδράσιν ἀπολέμοις καὶ διαλύσαντες αὐτοὺς
ἀνεχώρουν, Κάσσιος μὲν ἐς Ἀπάμειαν σὺν τῷ ἑαυτοῦ
στρατῷ, Νικομήδης δὲ ἐς Πέργαμον, Μαγκῖνος δὲ ἐπὶ
Ῥόδου. ὧν, ὅσοι τὸ στόμα τοῦ Πόντου κατεῖχον, πυθόμενοι
πεδον, καὶ φεύγων αὐτὸς ἐπὶ τὸν Σαγγάριον ποταμὸν

νυκτὸς γενομένης ἐπέρασέ τε καὶ ἐς Πέργαμον ἐσώθη.
Κάσσιος δὲ καὶ Νικομήδης καὶ ὅσοι ἄλλοι Ῥωμαίων
πρέσβεις παρῆσαν, ἐς Λεόντων κεφαλήν, ὃ τῆς Φρυγίας
ἐστὶν ὀχυρώτατον χωρίον, μετεστρατοπέδευον· καὶ τὸ
πλῆθος, ὅσον εἶχον, οὐ πάλαι συνειλεγμένον, χειροτεχνῶν
ἢ γεωργῶν ἢ ἰδιωτῶν, ἐγύμναζον καὶ τοὺς Φρύγας αὐτοῖς
προσκατέλεγον. ὀκνούντων δὲ ἑκατέρων ἀπέγνωσαν
πολεμεῖν ἀνδράσιν ἀπολέμοις καὶ διαλύσαντες αὐτοὺς
ἀνεχώρουν, Κάσσιος μὲν ἐς Ἀπάμειαν σὺν τῷ ἑαυτοῦ
στρατῷ, Νικομήδης δὲ ἐς Πέργαμον, Μαγκῖνος δὲ ἐπὶ
Ῥόδου. ὧν, ὅσοι τὸ στόμα τοῦ Πόντου κατεῖχον, πυθόμενοι
διελύθησαν καὶ [Νικομήδης] τάς τε κλεῖς τοῦ Πόντου
καὶ ναῦς, ὅσας εἶχον, τῷ Μιθριδάτῃ παρέδοσαν.
ὃ δὲ ὁρμῇ τῇδε μιᾷ τὴν ἀρχὴν ὅλην τοῦ Νικομήδους
ὑπολαβὼν ἐπῄει καὶ καθίστατο τὰς πόλεις. ἐμβαλὼν δὲ
καὶ ἐς Φρυγίαν, εἰς τὸ τοῦ Ἀλεξάνδρου πανδοκεῖον
κατέλυσεν, αἰσιούμενος ἄρα, ἔνθαπερ Ἀλέξανδρος ἀνεπαύ-
σατο, καὶ Μιθριδάτην σταθμεῦσαι. ὃ μὲν δὴ καὶ Φρυγίας
τὰ λοιπὰ καὶ Μυσίαν καὶ Ἀσίαν, ἃ Ῥωμαίοις νεόκτητα ἦν,
ἐπέτρεχε καὶ ἐς τὰ περίοικα περιπέμπων ὑπηγάγετο
ἐκέλευσεν, ὅτι βασιλεὺς Μιθριδάτης ὑπέχεται Λαοδικεῦσιν

ἄδειαν, εἰ τὸν Ὄππιον αὐτῷ προσαγάγοιεν. οἳ δ' ἐπὶ τῷ
κηρύγματι τοὺς μὲν μισθοφόρους Ὀππίου μεθῆκαν
ἀπαθεῖς ἀπιέναι, αὐτὸν δ' ἤγαγον τῷ Μιθριδάτῃ τὸν
Ὄππιον, ἡγουμένων αὐτῷ τῶν ῥαβδοφόρων ἐπὶ γέλωτι. καὶ
179
αὐτὸν ὁ Μιθριδάτης, οὐδὲν διαθείς, ἐπήγετο πανταχοῦ

λελυμένον, ἐπιδεικνύμενος ἄρα Ῥωμαίων αἰχμάλωτον
στρατηγόν. μετ' οὐ πολὺ δὲ καὶ Μάνιον Ἀκύλιον, τὸν
τῆσδε τῆς πρεσβείας καὶ τοῦδε τοῦ πολέμου μάλιστα
αἴτιον, ἑλὼν δεδεμένον ἐπὶ ὄνου περιήγετο, κηρύσσων
τοῖς ὁρῶσιν, ὅτι Μάνιος εἴη, μέχρις ἐν Περγάμῳ τοῦ
στόματος αὐτοῦ κατεχώνευσε χρυσίον, δωροδοκίαν ἄρα
Ῥωμαίοις ὀνειδίζων. σατράπας δὲ τοῖς ἔθνεσιν ἐπιστήσας
ἐς Μαγνησίαν καὶ Ἔφεσον καὶ Μιτυλήνην παρῆλθεν,
ἀσμένως αὐτὸν ἁπάντων δεχομένων, Ἐφεσίων δὲ καὶ
τὰς Ῥωμαίων εἰκόνας τὰς παρὰ σφίσι καθαιρούντων, ἐφ'
ᾧ δίκην ἔδοσαν οὐ πολὺ ὕστερον. ἐπανιὼν δὲ ἐκ τῆς Ἰωνίας
Στρατονίκειαν εἷλε καὶ ἐζημίωσε χρήμασι καὶ φρουρὰν ἐς τὴν
πόλιν ἐσήγαγε. παρθένον τε εὔμορφον ἰδὼν ἐς τὰς γυναῖκας
ἀνεδέξατο· καὶ εἴ τῳ σπουδὴ καὶ τὸ ὄνομα πυθέσθαι,
Μονίμη Φιλοποίμενος ἦν.
Ἰταλικοῦ, κτείναντάς τε ἀτάφους ἀπορρῖψαι καὶ τὰ ὄντα

αὐτοῖς μερίσασθαι πρὸς βασιλέα Μιθριδάτην. ἐπεκήρυξε
δὲ καὶ ζημίαν τοῖς καταθάπτουσιν αὐτοὺς ἢ ἐπικρύπτουσι
καὶ μήνυτρα τοῖς ἐλέγχουσιν ἢ τοὺς κρυπτομένους
ἀναιροῦσι, θεράπουσι μὲν ἐπὶ δεσπότας ἐλευθερίαν,
χρήσταις δ' ἐπὶ δανειστὰς ἥμισυ τοῦ χρέους. τάδε μὲν
δὴ δι' ἀπορρήτων ὁ Μιθριδάτης ἐπέστελλεν ἅπασιν
ὁμοῦ, καὶ τῆς ἡμέρας ἐπελθούσης συμφορῶν ἰδέαι
ποικίλαι κατὰ τὴν Ἀσίαν ἦσαν, ὧν ἔνια τοιάδε ἦν.
Ἐφέσιοι τοὺς ἐς τὸ Ἀρτεμίσιον καταφυγόντας, συμπλεκο-
μένους τοῖς ἀγάλμασιν, ἐξέλκοντες ἔκτεινον. Περγαμηνοὶ
τοὺς ἐς τὸ Ἀσκληπιεῖον συμφυγόντας, οὐκ ἀφισταμένους,
ἐτόξευον τοῖς ξοάνοις συμπλεκομένους. Ἀδραμυττηνοὶ
τοὺς ἐκνέοντας, ἐσβαίνοντες ἐς τὴν θάλασσαν, ἀνῄρουν καὶ
τὰ βρέφη κατεπόντουν. Καύνιοι, Ῥοδίοις ὑποτελεῖς ἐπὶ
τῷ Ἀντιόχου πολέμῳ γενόμενοι καὶ ὑπὸ Ῥωμαίων
ἀφεθέντες οὐ πρὸ πολλοῦ, τοὺς Ἰταλοὺς ἐς τὴν βουλαίαν
Ἑστίαν καταφυγόντας ἕλκοντες ἀπὸ τῆς Ἑστίας, τὰ
βρέφη σφῶν πρῶτα ἔκτεινον ἐν ὄψει τῶν μητέρων αὐτάς
τε καὶ τοὺς ἄνδρας ἐπ' ἐκείνοις. Τραλλιανοὶ δ', αὐθένται
τοῦ κακοῦ φυλαξάμενοι γενέσθαι, Παφλαγόνα Θεόφιλον,
180
χρεως καὶ μετοίκους καὶ θεράποντας, ἡγουμένους ἐν

τῇ Μιθριδάτου ἀρχῇ βεβαίως τὰ δοθέντα αὑτοῖς ἕξειν,
εὔνους αὑτῷ γενήσεσθαι. Μυννίων δὲ καὶ Φιλότιμος οἱ
Σμυρναῖοι καὶ Κλεισθένης καὶ Ἀσκληπιόδοτος οἱ Λέσβιοι,
βασιλεῖ γνώριμοι πάντες, ὁ δὲ Ἀσκληπιόδοτος αὐτὸν καὶ
ξεναγήσας ποτέ, ἐπιβουλὴν ἐπὶ τὸν Μιθριδάτην συνετί-
θεσαν· ἧς αὐτὸς ὁ Ἀσκληπιόδοτος μηνυτὴς ἐγένετο καὶ
ἐς πίστιν ὑπὸ κλίνῃ τινὶ παρεσκεύασεν ἀκοῦσαι τοῦ
Μυννίωνος. ἁλούσης δὲ τῆς ἐπιβουλῆς οἳ μὲν αἰκισθέντες
ἐκολάσθησαν, ὑποψία δ' ἐς τὰ ὅμοια πολλοὺς κατεῖχεν.
ὡς δὴ καὶ Περγαμηνῶν τὰ αὐτὰ βουλεύοντες ὀγδοήκοντα
ἄνδρες ἑάλωσαν καὶ ἐν ἄλλαις πόλεσιν ἕτεροι, ζητητὰς
ὁ Μιθριδάτης πανταχοῦ περιέπεμπεν, οἳ τοὺς ἐχθροὺς
ἐνδεικνύντων ἑκάστων ἔκτειναν ἀμφὶ τοὺς χιλίους καὶ
ἑξακοσίους ἄνδρας. ὧν οἱ κατηγορήσαντες οὐ πολὺ ὕστε-
ρον οἳ μὲν ὑπὸ Σύλλα ληφθέντες διεφθάρησαν, οἳ δὲ
προανεῖλον ἑαυτούς, οἳ δ' εἰς τὸν Πόντον αὐτῷ Μιθριδάτῃ
συνέφευγον.
ἐδίωκεν, ἕως ὁ μὲν Φλάκκος εἴς τινα οἰκίαν καταφυγὼν

καὶ νυκτὸς τὸ τεῖχος ὑπερελθὼν ἐς Χαλκηδόνα πρῶτον
καὶ ἀπ' αὐτῆς ἐς Νικομήδειαν ἔφυγεν καὶ τὰς πύλας
ἀπέκλεισεν. ὁ δὲ Φιμβρίας αὐτὸν ἐπελθὼν ἔκτεινεν ἐν
φρέατι κρυπτόμενον, ὕπατόν τε ὄντα Ῥωμαίων καὶ στρα-
τηγὸν τοῦδε τοῦ πολέμου, ἰδιώτης αὐτὸς ὢν καὶ ὡς φίλῳ
κελεύοντι συνεληλυθώς. ἐκτεμών τε τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ
μεθῆκεν ἐς θάλασσαν καὶ τὸ λοιπὸν ἄταφον ἐκρίψας
αὑτὸν αὐτοκράτορα ἀπέφηνε τοῦ στρατοῦ. καὶ μάχας
τινὰς οὐκ ἀγεννῶς ἠγωνίσατο τῷ παιδὶ τῷ Μιθριδάτου
αὐτόν τε βασιλέα συνεδίωξεν ἐς τὸ Πέργαμον καὶ ἐς Πιτάνην ἐκ τοῦ
Περγάμου διαφυγόντα ἐπελθὼν ἀπετάφρευεν, ἕως ὁ μὲν βασιλεὺς ἐπὶ
νεῶν ἔφυγεν ἐς Μιτυλήνην. ὁ δὲ Φιμβρίας, ἐπιὼν τὴν Ἀσίαν, ἐκόλασε
τοὺς καππαδοκί-
σαντας καὶ τῶν οὐ δεχομένων αὐτὸν τὴν χώραν ἐλεηλάτει.
Ἰλιεῖς δέ, πολιορκούμενοι πρὸς αὐτοῦ, κατέφυγον μὲν ἐπὶ
Σύλλαν, Σύλλα δὲ φήσαντος αὐτοῖς ἥξειν καὶ κελεύσαντος
ἐν τοσῷδε Φιμβρίᾳ φράζειν, ὅτι σφᾶς ἐπιτετρόφασι τῷ
Σύλλᾳ, πυθόμενος ὁ Φιμβρίας ἐπῄνεσε μὲν ὡς ἤδη Ῥω-
181
μαίων φίλους, ἐκέλευσε δὲ καὶ αὑτόν, ὄντα Ῥωμαῖον, εἴσω

δέχεσθαι, κατειρωνευσάμενός τι καὶ τῆς συγγενείας τῆς
καὶ νυκτὸς τὸ τεῖχος ὑπερελθὼν ἐς Χαλκηδόνα πρῶτον

καὶ ἀπ' αὐτῆς ἐς Νικομήδειαν ἔφυγεν καὶ τὰς πύλας
ἀπέκλεισεν. ὁ δὲ Φιμβρίας αὐτὸν ἐπελθὼν ἔκτεινεν ἐν
φρέατι κρυπτόμενον, ὕπατόν τε ὄντα Ῥωμαίων καὶ στρα-
τηγὸν τοῦδε τοῦ πολέμου, ἰδιώτης αὐτὸς ὢν καὶ ὡς φίλῳ
κελεύοντι συνεληλυθώς. ἐκτεμών τε τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ
μεθῆκεν ἐς θάλασσαν καὶ τὸ λοιπὸν ἄταφον ἐκρίψας
αὑτὸν αὐτοκράτορα ἀπέφηνε τοῦ στρατοῦ. καὶ μάχας
τινὰς οὐκ ἀγεννῶς ἠγωνίσατο τῷ παιδὶ τῷ Μιθριδάτου
αὐτόν τε βασιλέα συνεδίωξεν ἐς τὸ Πέργαμον καὶ ἐς Πιτά-
νην ἐκ τοῦ Περγάμου διαφυγόντα ἐπελθὼν ἀπετάφρευεν,
ἕως ὁ μὲν βασιλεὺς ἐπὶ νεῶν ἔφυγεν ἐς Μιτυλήνην. ὁ δὲ
Φιμβρίας, ἐπιὼν τὴν Ἀσίαν, ἐκόλασε τοὺς καππαδοκί-
σαντας καὶ τῶν οὐ δεχομένων αὐτὸν τὴν χώραν ἐλεηλάτει.
Ἰλιεῖς δέ, πολιορκούμενοι πρὸς αὐτοῦ, κατέφυγον μὲν ἐπὶ
Σύλλαν, Σύλλα δὲ φήσαντος αὐτοῖς ἥξειν καὶ κελεύσαντος
ἐν τοσῷδε Φιμβρίᾳ φράζειν, ὅτι σφᾶς ἐπιτετρόφασι τῷ
Σύλλᾳ, πυθόμενος ὁ Φιμβρίας ἐπῄνεσε μὲν ὡς ἤδη Ῥω-
μαίων φίλους, ἐκέλευσε δὲ καὶ αὑτόν, ὄντα Ῥωμαῖον, εἴσω
δέχεσθαι, κατειρωνευσάμενός τι καὶ τῆς συγγενείας τῆς
οὔσης ἐς Ῥωμαίους Ἰλιεῦσιν. ἐσελθὼν δὲ τοὺς ἐν ποσὶ
τὸν ἕτερον ὑμῶν στρατηγὸν διελύετο, Φιμβρίαν, δυσχε-

ράνας ὁ Σύλλας τῇ παραβολῇ καὶ Φιμβρίαν ἔφη δώσειν
δίκην καὶ αὐτὸς ἐν Ἀσίᾳ γενόμενος αἰσθέσθαι, πότερα
συνθηκῶν ἢ πολέμου δεῖται Μιθριδάτης. ὧδε δ' εἰπὼν
ἤλαυνεν ἐπὶ Κύψελλα διὰ Θρᾴκης, Λούκουλλον ἐς Ἄβυδον
προπέμψας· ἤδη γὰρ αὐτῷ καὶ ὅδε ἀφῖκτο, κινδυνεύσας
μὲν ὑπὸ λῃστῶν ἁλῶναι πολλάκις, στόλον δέ τινα νεῶν
ἀγείρας ἀπό τε Κύπρου καὶ Φοινίκης καὶ Ῥόδου καὶ
Παμφυλίας καὶ πολλὰ δῃώσας τῆς πολεμίας καὶ τῶν Μι-
θριδάτου νεῶν ἀποπειράσας ἐν παράπλῳ. Σύλλας μὲν
οὖν ἀπὸ Κυψέλλων καὶ Μιθριδάτης ἐκ Περγάμου συνῄ-
εσαν αὖθις ἐς λόγους καὶ κατέβαινον εἰς πεδίον ἄμφω
σὺν ὀλίγοις, ἐφορώντων τῶν στρατῶν ἑκατέρωθεν. ἦσαν
182
δ' οἱ λόγοι Μιθριδάτου μὲν ὑπόμνησις φιλίας καὶ συμ-

μαχίας ἰδίας καὶ πατρῴας καὶ ἐπὶ τοῖς Ῥωμαίων πρέσβεσι
καὶ προβούλοις καὶ στρατηγοῖς κατηγορία ὧν ἐς αὐτὸν
ἐπεπράχεσαν ἀδίκως, Ἀριοβαρζάνην τε κατάγοντες ἐς
Καππαδοκίαν καὶ Φρυγίας αὐτὸν ἀφαιρούμενοι καὶ Νικο-
μήδη περιορῶντες ἀδικοῦντα. “καὶ τάδε”, ἔφη, “πάντα
ἔπραξαν ἐπὶ χρήμασι, παραλλὰξ παρ' ἐμοῦ τε καὶ παρ'
ἐκείνων λαμβάνοντες· ὃ γὰρ δὴ μάλιστ' ἄν τις ὑμῶν,
νίωνα ἐκάλουν, ὃς δραπετῶν τῶν ἐν Σικελίᾳ ποτὲ ἀπο-

στάντων ὀλιγήμερος γεγένητο βασιλεύς. ἐφ' οἷς ὁ Φιμ-
βρίας, πάντα ἀπογνούς, ἐπὶ τὴν τάφρον προῆλθε καὶ Σύλ-
λαν αὑτῷ παρεκάλει συνελθεῖν ἐς λόγους. ὃ δὲ ἀνθ' αὑ-
τοῦ Ῥουτίλιον ἔπεμπε· καὶ τόδε πρῶτον ἐλύπει τὸν Φιμ-
βρίαν οὐδὲ συνόδου, διδομένης καὶ τοῖς πολεμίοις, ἀξιω-
θέντα. δεομένῳ δ' αὐτῷ συγγνώμης τυχεῖν, εἴ τι νέος ὢν
ἐξήμαρτεν, ὁ Ῥουτίλιος ὑπέστη Σύλλαν ἀφήσειν ἐπὶ θά-
λασσαν ἀπαθῆ διελθεῖν, εἰ μέλλοι τῆς Ἀσίας, ἧς ἐστιν ὁ
Σύλλας ἀνθύπατος, ἀποπλευσεῖσθαι. ὃ δέ, εἰπὼν ἑτέραν
ὁδὸν ἔχειν κρείττονα, ἐπανῆλθεν ἐς Πέργαμον καὶ ἐς τὸ
τοῦ Ἀσκληπιοῦ ἱερὸν παρελθὼν ἐχρήσατο τῷ ξίφει. οὐ
καιρίου δ' αὐτῷ τῆς πληγῆς γενομένης ἐκέλευσε τὸν
παῖδα ἐπερεῖσαι. ὃ δὲ καὶ τὸν δεσπότην ἔκτεινε καὶ
αὑτὸν ἐπὶ τῷ δεσπότῃ.
οὕτω μὲν καὶ Φιμβρίας ἀπέθανε, πολλὰ τὴν Ἀσίαν ἐπὶ
Μιθριδάτῃ λελυμασμένος. καὶ αὐτὸν ὁ Σύλλας ἐφῆκε τοῖς
ἀπελευθέροις θάψαι καὶ ἐπεῖπεν οὐ μιμεῖσθαι Κίνναν
καὶ Μάριον, ἐν Ῥώμῃ θάνατόν τε πολλῶν καὶ ἀταφίαν
ἐπὶ τῷ θανάτῳ καταγνόντας. τὸν δὲ στρατὸν τοῦ Φιμ-
βρίου προσιόντα οἱ δεξιωσάμενός τε καὶ τῷ σφετέρῳ
αὐτοῖς ὅμορα ἔθνη ἐπὶ τὸν Πόντον κατοικεῖ τὸν Εὔξεινον,

βασιλέα Μιθριδάτην τεσσαράκοντα δύο ἔτεσι μάλιστα καθ-
ελόντες, ὑπηγάγοντο σφίσιν ὑπήκοα εἶναι. τῷ δὲ αὐτῷ
πολέμῳ καὶ Κιλικίας τὰ μήπω σφίσι κατήκοα καὶ Συρίας
τήν τε Φοινίκην καὶ Κοίλην καὶ Παλαιστίνην καὶ τὴν ἐς
τὸ μεσόγαιον ἐπὶ ποταμὸν Εὐφράτην, οὐδὲν τῷ Μιθριδάτῃ
183
προσήκοντα, ῥύμῃ τῆσδε τῆς νίκης προσέλαβον καὶ φό-

ρους τοῖς μὲν αὐτίκα, τοῖς δὲ ὕστερον ἔταξαν. Παφλαγο-
νίαν τε καὶ Γαλατίαν καὶ Φρυγίαν καὶ τὴν ὅμορον τῇ Φρυ-
γίᾳ Μυσίαν καὶ ἐπὶ τοῖσδε Λυδίαν καὶ Καρίαν καὶ Ἰωνίαν
καὶ ὅσα ἄλλα Ἀσίας τῆς περὶ τὸ Πέργαμόν ἐστι, καὶ τὴν
ἀρχαίαν Ἑλλάδα καὶ Μακεδονίαν, Μιθριδάτου περισπά-
σαντος, ὀξέως ἀνελάβοντο· καὶ τοῖς πολλοῖς αὐτῶν, οὔπω
σφίσιν ὑποτελέσιν οὖσιν, ἐπέθηκαν φόρους. δι' ἅ μοι καὶ
μάλιστα δοκοῦσι τόνδε τὸν πόλεμον ἡγεῖσθαι μέγαν καὶ
τὴν ἐπ' αὐτῷ νίκην μεγάλην νίκην καλεῖν καὶ τὸν στρατη-
γήσαντα Πομπήιον Μέγαν τῇ ἰδίᾳ φωνῇ μέχρι νῦν ἐπονο-
μάζειν, ἐθνῶν τε πλήθους ἕνεκα, ὧν ἀνέλαβον ἢ προσέλα-
βον, καὶ χρόνου μήκους, τεσσαρακονταετοῦς γενομένου,
τόλμης τε αὐτοῦ Μιθριδάτου καὶ φερεπονίας, δυνατοῦ
σφίσιν ἐς ἅπαντα ὀφθέντος,
πους ἔκτεινε πολλὰ δυσχεραινόντων τῶν ἱππέων, ναυσὶ

δ' ἐπιβὰς ἐς τὸν Πόντον ἔφυγε καὶ Σκυθῶν τινας καὶ
Σαυροματῶν συναγαγὼν Θευδοσίαν καὶ Παντικάπαιον κατ-
έλαβεν. ἐπιθεμένου δ' αὖθις αὐτῷ κατὰ τὸ ἔχθος Ἀσάν-
δρου οἱ μὲν ἱππεῖς ἀπορίᾳ τε ἵππων καὶ ἀμαθίᾳ πεζο-
μαχίας ἐνικῶντο, αὐτὸς δὲ ὁ Φαρνάκης μόνος ἠγωνίζετο
καλῶς, μέχρι κατατρωθεὶς ἀπέθανε, πεντηκοντούτης ὢν
καὶ βασιλεὺς Βοσπόρου πεντεκαίδεκα ἔτεσιν.
ὧδε μὲν δὴ καὶ Φαρνάκης ἐξέπεσε τῆς ἀρχῆς, καὶ αὐτοῦ
τὴν βασιλείαν Γάιος μὲν Καῖσαρ ἔδωκε Μιθριδάτῃ τῷ
Περγαμηνῷ, συμμαχήσαντί οἱ προθύμως ἐν Αἰγύπτῳ· νῦν
δ' εὐσὶν οἰκεῖοι, Πόντου δὲ καὶ Βιθυνίας πέμπεταί τις
ἀπὸ τῆς βουλῆς στρατηγὸς ἐτήσιος. τὰ δ' ἑτέροις ὑπὸ τοῦ
Πομπηίου δεδομένα ὁ μὲν Γάιος ἐπιμεμψάμενος τοῖς
ἔχουσιν, ὅτι Πομπηίῳ κατ' αὐτοῦ συνεμάχουν, ὅμως ἐφύ-
λαξε πλὴν τῆς ἐν Κομάνοις ἱερωσύνης, ἣν ἐς Λυκομήδην
μετήνεγκεν ἀπὸ Ἀρχελάου· πάντα δὲ οὐ πολὺ ὕστερον,
καὶ τάδε καὶ ὅσα Γάιος Καῖσαρ ἢ Μᾶρκος Ἀντώνιος ἔχειν
ἑτέροις ἐδεδώκεσαν, ἐς στρατηγίας Ῥωμαίων περιῆλθεν ἀπὸ
τοῦ Σεβαστοῦ Καίσαρος, ἑλόντος Αἴγυπτον, ὀλίγης ἔτι Ῥω-
μαίων προφάσεως ἐς ἑκάστους δεομένων.
Αππιανός ιστορικός Bellum civile (0551: 017)“Appian's Roman history,

184
vols. 3–4 (ed. H. White)”, Ed. Viereck, P.Cambridge, Mass.: Harvard

University Press, 1913, Repr. 3:1964; 4:1961.Book 3, Ch. 3, se. 26, li. 5
διεπέμπετο· οἱ δὲ ἐπισκέπται τῆς φήμης ἐπανελ-

θόντες Γέτας ἔλεγον οὐκ ἰδεῖν ἐν Μακεδονίᾳ,
προσέθεσαν δέ, εἴτε ἀληθὲς εἴτε ὑπ' Ἀντωνίου
διδαχθέντες, ὅτι δέος ἦν, μὴ τῆς στρατιᾶς ποι
μετελθούσης οἱ Γέται τὴν Μακεδονίαν ἐπιδρά-
μοιεν.
Ὧδε μὲν εἶχε τὰ ἐν Ῥώμῃ, Κάσσιος δὲ καὶ
Βροῦτος χρήματα καὶ στρατιὰν συνέλεγον, καὶ
Τρεβώνιος ὁ τῆς Ἀσίας ἡγούμενος τὰς πόλεις
αὐτοῖς ἐτείχιζε καὶ Δολοβέλλαν ἐλθόντα οὐκ
ἐδέχετο οὔτε Περγάμῳ οὔτε Σμύρνῃ, ἀλλὰ μόνην
ἀγορὰν ἔξω τείχους ὡς ὑπάτῳ προυτίθει. ἐπι-
χειροῦντος δ' ἐκείνου σὺν ὀργῇ τοῖς τείχεσι καὶ
οὐδὲν ἀνύοντος, ὁ Τρεβώνιος αὐτὸν ἔφη δέξεσθαι
Ἐφέσῳ καὶ ἐς τὴν Ἔφεσον εὐθὺς ἀπιόντι τοὺς
ἐφεψομένους ἐκ διαστήματος ἔπεμπεν, οἳ νυκτὸς
ἐπιγενομένης ἀπιόντα τὸν Δολοβέλλαν ὁρῶντες
καὶ οὐδὲν ἔτι ὑπονοοῦντες, ὀλίγους σφῶν ὑπο-
λιπόντες ἕπεσθαι αὐτῷ, ἐς τὴν Σμύρναν ἐπανῆλ-
θον. καὶ τοὺς ὀλίγους ὁ Δολοβέλλας ἐνεδρεύσας
τε καὶ περιλαβὼν ἔκτεινε καὶ ἦλθε τῆς αὐτῆς ἔτι
Αππιανός ιστορικός Bellum civile Book 5, Ch. 1, se. 4, li. 9
τοῦ Ἀντωνίου κατὰ τὴν Ἰταλίαν ὑπολελειμ-

μένων.
Ὁ μὲν δὴ Καῖσαρ ἐπὶ τὸν Ἰόνιον ᾔει, ὁ δὲ
Ἀντώνιος ἐν Ἐφέσῳ γενόμενος τῇ θεῷ μεγαλο-
πρεπῶς ἔθυε καὶ τοὺς καταφυγόντας ἐκ τῆς
Βρούτου καὶ Κασσίου συμφορᾶς ἐς τὸ ἱερὸν
ἱκέτας ἀπέλυε, χωρὶς Πετρωνίου, συνεγνωκότος
ἐπὶ τῷ φόνῳ Καίσαρος, καὶ Κοΐντου, προδόντος
ἐν Λαοδικείᾳ Κασσίῳ Δολοβέλλαν. τοὺς δὲ
Ἕλληνας καὶ ὅσα ἄλλα ἔθνη τὴν ἀμφὶ τὸ Πέρ-
γαμον Ἀσίαν νέμονται, κατά τε πρεσβείας
παρόντας ἐπὶ συνθέσει καὶ μετακεκλημένους
συναγαγὼν ἔλεξεν ὧδε· “ὑμᾶς ἡμῖν, ὦ ἄνδρες
Ἕλληνες, Ἄτταλος ὁ βασιλεὺς ὑμῶν ἐν διαθήκαις
ἀπέλιπε, καὶ εὐθὺς ἀμείνονες ὑμῖν ἦμεν Ἀττάλου·
185
οὓς γὰρ ἐτελεῖτε φόρους Ἀττάλῳ, μεθήκαμεν

ὑμῖν, μέχρι δημοκόπων ἀνδρῶν καὶ παρ' ἡμῖν
γενομένων ἐδέησε φόρων. ἐπεὶ δὲ ἐδέησεν, οὐ
πρὸς τὰ τιμήματα ὑμῖν ἐπεθήκαμεν, ὡς ἂν ἡμεῖς
ἀκίνδυνον φόρον ἐκλέγοιμεν, ἀλλὰ μέρη φέρειν
τῶν ἑκάστοτε καρπῶν ἐπετάξαμεν,
Αρτεμίδωρος. Onir., Onirocriticon (0553: 001)“Artemidori Daldiani

onirocriticon libri v”, Ed. Pack, R.A.Leipzig: Teubner, 1963.Book 4, Ch.
22, li. 2
βαίνει. τῶν δὲ ὄντων ὀνείρων οἱ μέν εἰσι πᾶσι κακοί,

ἑκάστῳ κατὰ δύναμιν ποιόν τι κακὸν σημαίνοντες οἱ κατὰ
τὸ ἐντὸς καὶ κατὰ τὸ ἐκτὸς κακοί, ὧν ἐν τῷ πρώτῳ βιβλίῳ
ἐπεμνήσθην· οἱ δ' ἐπίσης πᾶσιν ἀγαθοί, οἱ καὶ κατὰ τὸ
ἐντὸς καὶ κατὰ τὸ ἐκτὸς [καὶ πᾶσιν] ἀγαθοί· οἱ δὲ κατὰ
μὲν τὸ ἕτερον ἀγαθοὶ κατὰ δὲ τὸ ἕτερον κακοὶ οἷς μὲν
ἀγαθοὶ οἷς δὲ κακοὶ γίνονται. γνώσει δὲ πότε μὲν ἀγαθοὶ
πότε δὲ κακοὶ γίνονται ἀπὸ τῆς τύχης ἢ τῶν πράξεων ἢ
τῆς φροντίδος ἢ τῆς ἡλικίας τῶν ὁρώντων.
Περὶ συνταγῶν, ὅτι μὲν θεοὶ ἀνθρώποις συντάσσουσι
θεραπείας, μάταιον τὸ ζητεῖν· πολλοὶ γὰρ καὶ ἐν Περγάμῳ
καὶ ἐν Ἀλεξανδρείᾳ καὶ ἀλλαχοῦ συνταγαῖς ἐθεραπεύθη-
σαν, εἰσὶ δὲ οἳ καὶ τὴν ἰατρικὴν ἐκ τοιούτων συνταγῶν
λέγουσιν εὑρῆσθαι· ὅτι δὲ ἃς ἀναγράφουσί τινες συντα-
γὰς πολλοῦ γέλωτός εἰσι μεσταί, καὶ τοῖς ἐπὶ ποσὸν
ἀφιγμένοις φρονήσεως ἡγοῦμαι σαφὲς εἶναι· οὐ γὰρ τὰ
ὁρώμενα ἀναγράφουσιν ἀλλ' ὅσα ἂν αὐτοὶ πλάσωσιν.
ὅταν γάρ τις λέγῃ Νηρεΐδων ζωμὸν χειμῶνι συνταγὴν δε-
δόσθαι τισί, δοκεῖ μοι τὰς χείμας τῶν πελωρίδων ἀπο-
κληρώσας βελτίονας ἡγεῖσθαι καὶ πελωρίου ἐγκέ-
φαλον τὸν ἀλεκτρυόνος, καὶ Ἰνδοὺς δάκνοντας πέπερι,
Αρτεμίδωρος. Onir., Onirocriticon Book 4, Ch. 33, li. 34
οὔτε κοινωνίας οὔτε πλούτου οὔτε τῶν ἄλλων ὅσα ὑπὸ

σταυροῦ σημαίνεται. τῇ ὑστεραίᾳ διενεχθεὶς πρός τινα
Κυνικὸν ἐπλήγη τὴν κεφαλὴν ξύλῳ, καὶ τοῦτο ἦν ὅπερ
προηγόρευσεν αὐτῷ ἡ ψυχή, μέλλειν ξύλῳ μικροῦ δεῖν
ἀποθανεῖσθαι. οὗτος ὁ ὄνειρος διδάξει σε ζητεῖν τι καὶ
πέρας τῶν ἐνδεχομένων ἀποβαίνειν.
186
Ἡ τοῦ κναφέως γυνὴ δόξασα μέλανα ἱμάτια ἔχειν καὶ

καταγνωσθεῖσα μεταλαβεῖν λευκὰ τὸν υἱὸν ἀπώλεσε
καὶ μετὰ τρεῖς ἡμέρας εὗρεν αὐτόν. οὕτω τὰ λευκὰ τῶν
μελάνων ἀμείνω.
Ὁ ἐν Περγάμῳ δόξας κλάσματα ἄρτων καὶ ἄρτους
ὑγιεῖς χέζειν, ἐτραχηλοκοπήθη· ὥσπερ γὰρ οὐκ ἦν αὐτῷ
κεφαλὴ ἡ δυναμένη μασήσασθαι τοὺς ἄρτους,
Ἑστίαν ἐπὶ ξένης οἰκοδομεῖν μὴ προῃρημένῳ γῆμαι ἢ
κατοικῆσαι ἐκεῖ θάνατον μαντεύεται. ὁ Βιθυνὸς νεανί-
σκος ἐν Ῥώμῃ δόξας ἑστίαν οἰκοδομεῖν ἀπέθανε.
Τῶν δὲ συνθέτων ὀνείρων διελὼν τὰ κεφάλαια κατὰ μό-
νας ἕκαστον κρῖνε. οἷον εἴ τις δόξειε πλέειν εἶτα τοῦ
πλοίου ἐξελθὼν ἐπὶ τῆς θαλάσσης περιπατεῖν, ἰδίᾳ μὲν τὸ
πλέειν ἰδίᾳ δὲ τὸ ἐπὶ τῆς θαλάσσης περιπατεῖν κρῖνε· ἔχεις
δὲ τὸ μὲν πλέειν ἐν τῷ δευτέρῳ βιβλίῳ,
Κλήμης Αλεξανδρινός. Stromata (0555: 004)“Clemens Alexandrinus,

vols. 2, 3rd edn. and 3, 2nd edn.”, Ed. Stählin, O., Früchtel, L., Treu,
U.Berlin: Akademie–Verlag, 2:1960; 3:1970; Die griechischen
christlichen Schriftsteller 52(15), 17.Book 1, Ch. 21, se. 114, subse. 3, li.
1
ἄλλα τὰ ὀγδοήκοντα ἔτη, ἃ γεγόνει ὁ Μωυσῆς πρὸ τοῦ τὴν ἔξοδον

τοῖς Ἑβραίοις ἀπὸ Αἰγύπτου γεγονέναι, προσθείη τε τούτοις τὰ τῆς
βασιλείας τῆς Δαβὶδ τεσσαράκοντα ἔτη, συνάξει ἔτη τὰ πάντα ἑξα-
κόσια δέκα. ἀκριβέστερον δὲ ἡ καθ' ἡμᾶς χρονογραφία πρόεισιν, εἰ
τοῖς πεντακοσίοις εἴκοσι καὶ τρισὶ καὶ μησὶν ἑπτὰ μέχρι τῆς Δαβὶδ
τελευτῆς προσθείη τις τά τε τοῦ Μωυσέως ἑκατὸν εἴκοσι ἔτη τά τε
τοῦ Σολομῶνος τεσσαράκοντα· συνάξει γὰρ τὰ πάντα ἐπὶ τὴν Σολο-
μῶνος τελευτὴν ἔτη ἑξακόσια ὀγδοήκοντα τρία μῆνας ἑπτά. Εἴραμος
τὴν ἑαυτοῦ θυγατέρα Σολομῶνι δίδωσι καθ' οὓς χρόνους μετὰ τὴν
Τροίας ἅλωσιν Μενελάῳ εἰς Φοινίκην ἄφιξις, ὥς φησι Μένανδρος ὁ
Περγαμηνὸς καὶ Λαῖτος ἐν τοῖς Φοινικικοῖς. μετὰ δὲ Σολομῶνα
βασιλεύει Ῥοβοὰμ υἱὸς αὐτοῦ ἔτη ἑπτακαίδεκα, καὶ ἦν ἀρχιερεὺς
Ἀβιμέλεχ ὁ τοῦ Σαδώκ. ἐπὶ τούτου μερισθείσης τῆς βασιλείας ἐν
Σαμαρείᾳ βασιλεύει Ἱεροβοὰμ ἐκ φυλῆς Ἐφραῒμ ὁ δοῦλος Σολομῶνος,
προφητεύει δὲ ἔτι Ἀχίας ὁ Σηλωνίτης καὶ Σαμαίας υἱὸς Αἰλαμὶ καὶ
ὁ ἐξ Ἰούδα ἀπελθὼν ἐπὶ Ἱεροβοὰμ καὶ προφητεύσας ἐπὶ τοῦ θυσια-
στηρίου. μετὰ τοῦτον βασιλεύει Ἀβιοὺμ υἱὸς αὐτοῦ ἔτη [εἴκοσι]
τρία, καὶ ὁμοίως ὁ τούτου υἱὸς Ἄσα μαʹ· οὗτος ἐπὶ γήρως ἐποδάγρησε,
προφητεύει δὲ ἐπ' αὐτοῦ Ἰοὺ υἱὸς Ἀνανίου. μετὰ τοῦτον βασιλεύει
Ἰωσαφὰτ υἱὸς αὐτοῦ ἔτη κεʹ· ἐπὶ τούτου προφητεύουσιν Ἠλίας ὁ
187
Θεσβίτης καὶ Μιχαίας υἱὸς Ἰεβλᾶ καὶ Ἀβδίας υἱὸς Ἀνανίου.
Κλήμης Αλεξανδρινός. Stromata Book 4, Ch. 8, se. 56, subse. 2, li. 2
εἰς ἣν καὶ ἐκλήθητε ἐν ἑνὶ σώματι· καὶ εὐχάριστοι γίνεσθε,» οἱ ἐν

σώματι ἔτι ὄντες, καθάπερ οἱ παλαιοὶ δίκαιοι ἀπάθειαν ψυχῆς καὶ
ἀταραξίαν καρπούμενοι·
ἐπεὶ οὐ μόνον Αἰσώπιοι καὶ Μακε-
δόνες καὶ Λάκωνες στρεβλούμενοι ἐκαρτέρουν, ὥς φησιν Ἐρατοσθένης
ἐν τοῖς Περὶ ἀγαθῶν καὶ κακῶν, ἀλλὰ καὶ Ζήνων ὁ Ἐλεάτης ἀναγκα-
ζόμενος κατειπεῖν τι τῶν ἀπορρήτων ἀντέσχεν πρὸς τὰς βασάνους
οὐδὲν ἐξομολογούμενος, ὅς γε καὶ τελευτῶν τὴν γλῶσσαν ἐκτρώγων
προσέπτυσε τῷ τυράννῳ, ὃν οἳ μὲν Νέαρχον, οἳ δὲ Δημύλον προσα-
γορεύουσιν. ὁμοίως δὲ καὶ Θεόδοτος ὁ Πυθαγόρειος ἐποίησεν καὶ
Πραΰλος ὁ Λακύδου γνώριμος, ὥς φησι Τιμόθεος ὁ Περγαμηνὸς ἐν
τῷ Περὶ τῆς τῶν φιλοσόφων ἀνδρείας καὶ Ἀχαϊκὸς ἐν τοῖς Ἠθικοῖς.
ἀλλὰ καὶ Πόστουμος ὁ Ῥωμαῖος ληφθεὶς ὑπὸ Πευκετίωνος οὐχ ὅπως
τι τῶν κεκρυμμένων οὐκ ἐδήλωσεν, ἀλλὰ καὶ τὴν χεῖρα ἐπὶ τοῦ
πυρὸς θεὶς καθαπερεὶ χαλκὸν κατέτηκεν ἀτρέπτῳ πάνυ τῷ παραστή-
ματι. τὰ γὰρ Ἀναξάρχου σιωπῶ «πτίσσε» ἐπιβοῶντος «τὸν Ἀναξ-
άρχου θύλακον· Ἀνάξαρχον γὰρ οὐ πτίσσεις», ὁπηνίκα πρὸς τοῦ
τυράννου ὑπέροις σιδηροῖς ἐπτίσσετο.
Marcus Aurelius Antoninus Imperator Phil., Τὰ εἰς ἑαυτόν (0562: 001)

“The meditations of the emperor Marcus Aurelius, vol. 1”, Ed. rquharson,
A.S.L.Oxford: Clarendon Press, 1944, Repr. 1968.Book 8, Ch. 37, se. 1,
li. 2
ποιεῖν καὶ χρῆσθαι αὐτῷ, ἐφ' οἷον ἂν καὶ ὥρμησεν.

Μή σε συγχείτω ἡ τοῦ ὅλου βίου φαντασία, μὴ συμπερινόει
ἐπίπονα οἷα καὶ ὅσα πιθανὸν ἐπιγεγενῆσθαι καὶ ἐπιγενήσεσθαι
ἀλλὰ καθ' ἕκαστον τῶν παρόντων ἐπερώτα σεαυτόν· τί τοῦ ἔργου
τὸ ἀφόρητον καὶ ἀνύποιστον; αἰσχυνθήσῃ γὰρ ὁμολογῆσαι. ἔπειτα
ἀναμίμνῃσκε σεαυτὸν ὅτι οὔτε τὸ μέλλον οὔτε τὸ παρῳχηκὸς βαρεῖ
σε, ἀλλ' ἀεὶ τὸ παρόν, τοῦτο δὲ κατασμικρύνεται, ἐὰν αὐτὸ μόνον
περιορίσῃς καὶ ἀπελέγχῃς τὴν διάνοιαν, εἰ πρὸς τοῦτο ψιλὸν ἀντέ-
χειν μὴ δύναται.
Μήτι νῦν παρακάθηται τῇ [τοῦ] Οὐήρου σορῷ Πάνθεια ἢ
Πέργαμος; τί δέ, τῇ Ἁδριανοῦ Χαβρίας ἢ Διότιμος; γελοῖον. τί
δέ, εἰ παρεκάθηντο, ἔμελλον αἰσθάνεσθαι; τί δέ, εἰ ᾐσθάνοντο,
ἔμελλον ἥδεσθαι; τί δέ, εἰ ἥδοντο, ἔμελλον οὗτοι ἀθάνατοι εἶναι;
οὐχὶ καὶ τούτους πρῶτον μὲν γραίας καὶ γέροντας γενέσθαι οὕτως
188
εἵμαρτο, εἶτα ἀποθανεῖν; τί οὖν ὕστερον ἔμελλον ἐκεῖνοι ποιεῖν

τούτων ἀποθανόντων; γράσος πᾶν τοῦτο καὶ λύθρον ἐν θυλάκῳ.
Εἰ δύνασαι ὀξὺ βλέπειν, βλέπε κρίνων κρίμασι, φησί, σοφω-
τάτοις.
Lysimachus Hist., Fr.a (0574: 003)“FHG 3”.Fr. 13, li. 8
Hesychii: Σκύρος, πόλις ἢ νῆσος ἢ λατύπη. Σκῦρος, ἀρ-

γιλώδης· Λυσίμαχος, τὴν λατύπην.
Schol. Venet. Eurip. Androm. 24: Ἰδίως ἕνα
φησὶ παῖδα γενέσθαι τῷ Νεοπτολέμῳ, ἄλλων τρεῖς λε-
γόντων, Πύρρον, Μολοσσὸν, Αἰακίδην [καὶ Τρωάδα].
Λυσίμαχος δὲ ἐν τῷ δευτέρῳ τῶν Νόστων φησὶ Πρόξε-
νον καὶ τὸν Ἀκάνθιον Νικομήδην ἐν τοῖς Λακεδαιμονι-
κοῖς ἱστορεῖν μὲν ἐκ τῆς Ἀνδρομάχης γενέσθαι τοὺς
προειρημένους, ἐκ δὲ Λεωνάσσης τῆς Κλεωδαίου Ἄρ-
γον, Πέργαμον, Πάνδαρον, Δωριέα, Ἔραον, Δανάην,
Εὐρύμαχον. Φασὶ δὲ Πύρρῳ μὲν ἐγχειρίσαι τὴν βασι-
λείαν τὸν πατέρα, Μολοσσῷ δὲ τὴν ἐκ τῆς προσηγορίας
τιμὴν προστάξαντα τὴν χώραν Μολοσσίαν ὀνομάζειν.
Διὸ τὸν Αἰακίδην ὑπ' αὐτῆς
ὑπεκτεθῆναι Ἀνδρο-
μάχης, πρὸς τὸ, εἰ διὰ τὴν ἀπαιδίαν Ἑρ-
μιόνης καὶ τὴν ἑαυτῆς ἀσθένειαν γένοιτό τι τοῖς τέκνοις
δυσχερὲς, μὴ ὑποχειρίους πάντας ληφθῆναι.
Idem ibid. 33: Ὁ μὲν Εὐριπίδης ἀπὸ Νεοπτολέμῳ
φησὶν εἶναι τὴν Ἑρμιόνην,
Lysimachus Hist., Fr.a Fr. 14, li. 8
μάχης, πρὸς τὸ, εἰ διὰ τὴν ἀπαιδίαν Ἑρ-

μιόνης καὶ τὴν ἑαυτῆς ἀσθένειαν γένοιτό τι τοῖς τέκνοις
δυσχερὲς, μὴ ὑποχειρίους πάντας ληφθῆναι.
Idem ibid. 33: Ὁ μὲν Εὐριπίδης ἀπὸ Νεοπτολέμῳ
φησὶν εἶναι τὴν Ἑρμιόνην, ὁ δὲ Λυσίμαχος ταύτην πα-
ραινείου, ὃς γράφει· «Γήμας ... (Γήμαντι πρῶτον?)
Ἑρμιόνην τὴν Μενέλεω καὶ Ἑλένης, μετὰ ταῦτα Λεώ-
νασσαν τὴν Κλεοδαίου τοῦ [Ἡρακλέους], ἐξ ἐκείνης
μὲν γενέσθαι Μολοσσὸν ὁμώνυμον τῇ χώρᾳ καὶ [ταύτην
ἀπ' αὐτοῦ] κληθῆναι· ἐκ δὲ τῆς Λεωνάσσης .....γενον,
Δωριέα, Πέργαμον, ......χωρον.» Ταῦτα μὲν Λυσί-
189
μαχος ... δὲ ὁ τραγῳδιοποιὸς .... ὕστερον δὲ Διομήδει συν-

οικῆσαι ..... [Νεοπτο]λέμῳ Ἀγχίαλον γενέσθαι ...... δὲ
ἐν μὲν Ἀνδρομάχῃ .... δὲ καὶ Ἀπολλόδωρος ......
Photius: [Σαμίων ὁ δῆμός ἐστιν· ὡς πολυ-
γράμματος] ... Οἱ δὲ ὅτι Ἀθηναῖοι μὲν τοὺς ληφθέντας
ἐν πολέμῳ Σαμίους ἔστιζον γλαυκὶ, Σάμιοι δὲ (sc.
τοὺς ληφθέντας ἐν πολέμῳ Ἀθηναίους) σαμαίνῃ· ὅ ἐστι
πλοῖον δίκροτον, ὑπὸ Πολυκράτους πρῶτον κατασκευ-
ασθὲν τοῦ Σαμίων τυράννου, ὡς Λυσίμαχος ἐν δευτέρῳ
Νόστων. Τὸ δὲ πλάσμα Δούριδος.
Nicolaus Hist., Fr.a (0577: 003)“FHG 3”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fr. 101, li. 62
ἂν ἐν ἀσκόποις καὶ ἀσταθμήτοις πράγμασι, κράτιστον

εἶναι ἐδόκει Καίσαρι τὴν ὑπὲρ τῶν ὅλων βουλὴν ἀνα-
βαλέσθαι ἄχρι ἂν τοῖς καὶ γήρᾳ καὶ φρονήσει διαφέρουσι
τῶν φίλων συμμίξας κοινωνοὺς ποιήσαιτο τῆς γνώμης.
Ἔδοξεν οὖν δεῖν ἠρέμα ἔχειν καὶ εἰς Ῥώμην βαδίζειν,
πρότερον δ' ἐν Ἰταλίᾳ γενόμενον γνῶναι τὰ μετὰ τὴν
Καίσαρος τελευτὴν ἐπισυμβάντα, καὶ μετὰ τῶν ἐκεῖ
βουλεύσασθαι περὶ τῶν ὅλων.
XVII. Καὶ οἱ μὲν πρὸς τὸν πλοῦν παρεσκευάζοντο·
Ἀλέξανδρος (1) δὲ ὑποτιμώμενος τό τε γῆρας καὶ τὴν
ἀσθένειαν εἰς τὴν πατρίδα, τὸ Πέργαμον, ἀπελύετο.
Ἀπολλωνιᾶται δὲ ἀθροισθέντες ἄχρι μέν τινος ἐδέοντο
Καίσαρος ὑπὸ φιλοστοργίας μένειν παρὰ σφᾶς· παρέξειν
γὰρ αὐτῷ τὴν πόλιν εἰς ὅ τι βούλεται, ὑπό τε τῆς πρὸς αὐ-
τὸν εὐνοίας καὶ τῆς πρὸς τὸν τεθνηκότα εὐσεβείας· καὶ
αὐτῷ δὲ ἄμεινον εἶναι, τοσούτων ἐχθρῶν ἐφεστώτων, ἐν
φίλῃ πόλει τὰ ἐσόμενα καραδοκεῖν. Ὁ δὲ βουλόμενος
παρὼν τοῖς πραττομένοις καιροφυλακεῖν, οὐ παρέλυε
τὴν γνώμην, ἀλλ' ἀναγκαῖον ἔφη εἶναι ἀποπλεῖν· Ἀπολ-
λωνιάτας δὲ τότε (3) ἐπῄνεσε, καὶ παρελθὼν εἰς τὴν
ἀρχὴν, ἐλευθερίαν τε αὐτοῖς καὶ ἀτέλειαν ἄλλας τε οὐκ
Δίων Χρυσόστομος. Orationes (0612: 001)“Dionis Prusaensis quem

vocant Chrysostomum quae exstant omnia, vols. 1–2, 2nd edn.”, Ed. von
Arnim, J.Berlin: Weidmann, 1:1893; 2:1896, Repr. 1962.
Oration 31, se. 148, li. 5
190
τῆς πόλεως οὐχ ἥκιστα ἐπιδείκνυσι καὶ τὸ ἦθος. οὔτε γὰρ εὖ

πάσχουσιν ὑπὸ πολλῶν οἱ τυχόντες οὔτε θέλουσιν οὔτε ἴσως δύ-
νανται πολλοὺς τιμᾶν. ἔτι δὲ κἀκεῖνό ἐστιν· οὐ γὰρ μόνον διὰ
τοῦτο πλείστους εἶναι παρ' ὑμῖν ἀνδριάντας [τοῦτο] συμβέβηκεν, ἀλλ'
οἶμαι καὶ διὰ τὸ Ῥωμαίους πολλάκις πανταχόθεν εἰληφότας κατα-
σκευὴν ἱερῶν καὶ βασιλείων μηδέποτε κινῆσαι τῶν παρ' ὑμῖν
μηδέν· ὅπου καὶ Νέρων, τοσαύτην ἐπιθυμίαν καὶ σπουδὴν περὶ
τοῦτο ἔχων, ὥστε μηδὲ τῶν ἐξ Ὀλυμπίας ἀποσχέσθαι μηδὲ τῶν
ἐκ Δελφῶν, καίτοι πάντων μάλιστα τιμήσας ταῦτα τὰ ἱερά, ἔτι
δὲ τοὺς πλείστους τῶν ἐκ τῆς ἀκροπόλεως Ἀθήνηθεν μετενεγκεῖν
καὶ τῶν ἐκ Περγάμου πολλούς, αὐτῷ προσήκοντος ἐκείνου τοῦ τε-
μένους· περὶ μὲν γὰρ τῶν παρ' ἄλλοις τί δεῖ λέγειν; τοὺς παρὰ
μόνοις ὑμῖν εἴασε, καὶ τοσαύτην ἐπεδείξατο εὔνοιαν καὶ τιμὴν ἅμα
πρὸς ὑμᾶς, ὥστε τὴν πόλιν ἅπασαν ἱερωτέραν κρῖναι τῶν πρώ-
των ἱερῶν. ἴστε γὰρ Ἄκρατον ἐκεῖνον, ὃς τὴν οἰκουμένην σχεδὸν
ἅπασαν περιελθὼν τούτου χάριν καὶ μηδὲ κώμην παρεὶς μηδεμίαν,
ὡς κἀνθάδε ἧκε. λυπουμένων δ' ὑμῶν, ὅπερ εἰκός, κατὰ θέαν
ἔφη παρεῖναι· μηδὲ γὰρ ἔχειν ἐξουσίαν μηδενὸς ἅψασθαι τῶν
ἐνθάδε. τοιγαροῦν δίχα τοῦ κοινοῦ τῆς ὄψεως κόσμου καὶ δό-
ξαν ὑμῖν ἑτέραν περιποιεῖ τὸ τῶν εἰκόνων πλῆθος. τῆς γὰρ πρὸς
Φλάβιος Φιλόστρατος. , Vita Apollonii (0638: 001)“Flavii Philostrati

opera, vol. 1”, Ed. Kayser, C.L.Leipzig: Teubner, 1870, Repr. 1964.Ch.
4, se. 1, li. 9
Ἐπεὶ δὲ εἶδον τὸν ἄνδρα ἐν Ἰωνίᾳ παρελθόντα

ἐς τὴν Ἔφεσον, οὐδὲ οἱ βάναυσοι ἔτι πρὸς ταῖς ἑαυ-
τῶν τέχναις ἦσαν, ἀλλ' ἠκολούθουν ὁ μὲν σοφίας,
ὁ δὲ εἴδους, ὁ δὲ διαίτης, ὁ δὲ σχήματος, οἱ δὲ πάν-
των ὁμοῦ θαυμασταὶ ὄντες, λόγοι τε περὶ αὐτοῦ
ἐφοίτων οἱ μὲν ἐκ τοῦ Κολοφῶνι μαντείου κοινωνὸν
τῆς ἑαυτοῦ σοφίας καὶ ἀτεχνῶς σοφὸν καὶ τὰ τοι-
αῦτα τὸν ἄνδρα ᾄδοντες, οἱ δὲ ἐκ Διδύμων, οἱ δὲ
ἐκ τοῦ περὶ τὸ Πέργαμον ἱεροῦ, πολλοὺς γὰρ τῶν
ὑγιείας δεομένων ὁ θεὸς ἐκέλευσε προσφοιτᾶν τῷ
Ἀπολλωνίῳ, τουτὶ γὰρ αὐτός τε βούλεσθαι καὶ δο-
κεῖν ταῖς Μοίραις. ἐφοίτων καὶ πρεσβεῖαι πρὸς αὐ-
τὸν ἐκ τῶν πόλεων ξένον τε αὐτὸν ἡγούμενοι καὶ
βίου ξύμβουλον βωμῶν τε ἱδρύσεως καὶ ἀγαλμάτων,
ὁ δὲ ἕκαστα τούτων τὰ μὲν ἐπιστέλλων, τὰ δὲ ἀφίξε-
σθαι φάσκων διωρθοῦτο. πρεσβευσαμένης δὲ καὶ
191
τῆς Σμύρνης καὶ ὅ τι μὲν δέοιτο οὐκ εἰπούσης, ἐκλι-

παρούσης δὲ ἀφικέσθαι, ἤρετο τὸν πρεσβευτήν, ὅ τι
αὐτοῦ δέοιντο, ὁ δὲ “ἰδεῖν” ἔφη “καὶ ὀφθῆναι.”
Φλάβιος Φιλόστρατος. , Vita Apollonii Ch. 4, se. 11, li. 3
λίθους, καὶ τὸ θηρίον, ὃ ἀπεκτόνασι, γνῶναι. γυ-

μνωθέντος οὖν τοῦ βεβλῆσθαι δοκοῦντος ὁ μὲν
ἠφάνιστο, κύων δὲ τὸ μὲν εἶδος ὅμοιος τῷ ἐκ Μο-
λοττῶν, μέγεθος δὲ κατὰ τὸν μέγιστον λέοντα ξυν-
τετριμμένος ὤφθη ὑπὸ τῶν λίθων καὶ παραπτύων
ἀφρόν, ὥσπερ οἱ λυττῶντες. τὸ μὲν δὴ τοῦ Ἀποτρο-
παίου ἕδος, ἔστι δὲ Ἡρακλῆς, ἵδρυται περὶ τὸ χω-
ρίον, ἐν ᾧ τὸ φάσμα ἐβλήθη.
Καθήρας δὲ τοὺς Ἐφεσίους τῆς νόσου καὶ τῶν
κατὰ τὴν Ἰωνίαν ἱκανῶς ἔχων ἐς τὴν Ἑλλάδα ὥρ-
μητο. βαδίσας οὖν ἐς τὸ Πέργαμον καὶ ἡσθεὶς τῷ
τοῦ Ἀσκληπιοῦ ἱερῷ τοῖς τε ἱκετεύουσι τὸν θεὸν
ὑποθέμενος, ὁπόσα δρῶντες εὐξυμβόλων ὀνειράτων
τεύξονται, πολλοὺς δὲ καὶ ἰασάμενος ἦλθεν ἐς τὴν
Ἰλιάδα καὶ πάσης τῆς περὶ αὐτῶν ἀρχαιολογίας ἐμ-
φορηθεὶς ἐφοίτησεν ἐπὶ τοὺς τῶν Ἀχαιῶν τάφους,
καὶ πολλὰ μὲν εἰπὼν ἐπ' αὐτοῖς, πολλὰ δὲ τῶν ἀναί-
μων τε καὶ καθαρῶν καθαγίσας τοὺς μὲν ἑταίρους
ἐκέλευσεν ἐπὶ τὴν ναῦν χωρεῖν, αὐτὸς δὲ ἐπὶ τοῦ
κολωνοῦ τοῦ Ἀχιλλέως ἐννυχεύσειν ἔφη. δεδιττο-
μένων οὖν τῶν ἑταίρων αὐτόν, καὶ γὰρ δὴ καὶ οἱ
Φλάβιος Φιλόστρατος. , Vita Apollonii Ch. 4, se. 34, li. 25
δὲ ἐκάλει τούς τε ἑταίρους καὶ τοὺς τῶν ἑταίρων

δούλους, οὐδὲ γὰρ ἐκείνους παρεώρα. προσπλεύσας
δὲ Κυδωνίᾳ καὶ παραπλεύσας ἐς Κνωσσὸν τὸν μὲν
Λαβύρινθον, ὃς ἐκεῖ δείκνυται, ξυνεῖχε δέ, οἶμαί,
ποτε τὸν Μινώταυρον, βουλομένων ἰδεῖν τῶν ἑταί-
ρων, ἐκείνοις μὲν ξυνεχώρει τοῦτο, αὐτὸς δὲ οὐκ ἂν
ἔφη θεατὴς γενέσθαι τῆς ἀδικίας τοῦ Μίνω. προῄει
δὲ ἐπὶ Γόρτυναν πόθῳ τῆς Ἴδης. ἀνελθὼν οὖν καὶ
τοῖς θεολογουμένοις ἐντυχὼν ἐπορεύθη καὶ ἐς τὸ
ἱερὸν τὸ Λεβηναῖον· ἔστι δὲ Ἀσκληπιοῦ καὶ ὥσπερ
ἡ Ἀσία ἐς τὸ Πέργαμον, οὕτως ἐς τὸ ἱερὸν τοῦτο
192
ξυνεφοίτα ἡ Κρήτη, πολλοὶ δὲ καὶ Λιβύων ἐς αὐτὸ

περαιοῦνται· καὶ γὰρ τέτραπται πρὸς τὸ Λιβυκὸν
πέλαγος κατὰ γοῦν τὴν Φαιστόν, ἔνθα τὴν πολλὴν
ἀνείργει θάλατταν ὁ μικρὸς λίθος. Λεβηναῖον δὲ τὸ
ἱερὸν ὠνομάσθαι φασίν, ἐπειδὴ ἀκρωτήριον ἐξ αὐ-
τοῦ κατατείνει λέοντι εἰκασμένον, οἷα πολλὰ αἱ ξυν-
τυχίαι τῶν πετρῶν ἀποφαίνουσι, μῦθόν τε ἐπὶ τῷ
ἀκρωτηρίῳ ᾄδουσιν, ὡς λέων εἷς οὗτος γένοιτο τῶν
ὑποζυγίων ποτὲ τῇ Ῥέᾳ. ἐνταῦθα διαλεγομένου ποτὲ
τοῦ Ἀπολλωνίου περὶ μεσημβρίαν,
Φλάβιος Φιλόστρατος. , Vitae sophistarum (0638: 003)“Flavii

Philostrati opera, vol. 2”, Ed. Kayser, C.L.Leipzig: Teubner, 1871, Repr.
1964.Ch. 1, Olearius p. 535, li. 27
στὰς ἐν ταῖς ἐπιδείξεσιν, ἀλλ' εὖ γιγνώσκων, ὅτι

τὰς Ἀθηναίων φύσεις ἐπικόπτειν χρὴ μᾶλλον ἢ
ἐπαίρειν διελέχθη ὧδε· “φασὶν ὑμᾶς, ὦ Ἀθη-
ναῖοι, σοφοὺς εἶναι ἀκροατὰς λόγων·
εἴσομαι.” ἀνδρὸς δέ, ὃς ἦρχε μὲν Βοσπόρου,
πᾶσαν δὲ Ἑλληνικὴν παίδευσιν ἥρμοστο, καθ' ἱστο-
ρίαν τῆς Ἰωνίας ἐς τὴν Σμύρναν ἥκοντος οὐ μόνον
οὐκ ἔταξεν ἑαυτὸν ἐν τοῖς θεραπεύουσιν, ἀλλὰ καὶ
δεομένου ξυνεῖναί οἱ θαμὰ ἀνεβάλλετο, ἕως ἠνάγ-
κασε τὸν βασιλέα ἐπὶ θύρας ἀφικέσθαι ἀπάγοντα
μισθοῦ δέκα τάλαντα. ἥκων δὲ ἐς τὸ Πέργαμον,
ὅτε δὴ τὰ ἄρθρα ἐνόσει, κατέδαρθε μὲν ἐν τῷ ἱερῷ,
ἐπιστάντος δὲ αὐτῷ τοῦ Ἀσκληπιοῦ καὶ προειπόντος
ἀπέχεσθαι ψυχροῦ ποτοῦ ὁ Πολέμων “βέλτιστε,”
εἶπεν “εἰ δὲ βοῦν ἐθεράπευες;”
Φλάβιος Φιλόστρατος. , Vitae sophistarum Ch. 2, Olearius p. 567, li. 9
πάτου καὶ αὐτοῦ Ἐπικούρου προσέταξεν ὁ Μάρκος

τῷ Ἡρώδῃ κρῖναι, τὸν δὲ ἄνδρα τοῦτον ἀπὸ τῆς
περὶ αὐτὸν δόξης αὐτὸς ἐπέκρινε τοῖς νέοις ἀγωνι-
στὴν τῶν πολιτικῶν προσειπὼν λόγων καὶ ῥητορικῆς
ὄφελος. ὁ ἀνὴρ οὗτος Λολλιανοῦ μὲν ἀκροατής,
Ἡρώδου δὲ οὐκ ἀνήκοος. ἐβίω μὲν οὖν ὑπὲρ τὰ
πεντήκοντα δυοῖν ἐτοῖν κατασχὼν τὸν θρόνον, τὴν
δὲ ἰδέαν τῶν λόγων ἀποχρῶν καὶ τοῖς δικανικοῖς
193
καὶ τοῖς ὑπερσοφιστεύουσιν.

γʹ. Ὀνομαστὸς ἐν σοφισταῖς καὶ Ἀριστοκλῆς
ὁ ἐκ τοῦ Περγάμου , ὑπὲρ οὗ δηλώσω, ὁπόσα τῶν
πρεσβυτέρων ἤκουον· ἐτέλει μὲν γὰρ ἐς ὑπάτους ὁ
ἀνὴρ οὗτος, τὸν δὲ ἐκ παίδων ἐς ἥβην χρόνον τοὺς
ἀπὸ τοῦ Περιπάτου φιλοσοφήσας λόγους ἐς τοὺς
σοφιστὰς μετερρύη θαμίζων ἐν τῇ Ῥώμῃ τῷ Ἡρώδῃ
διατιθεμένῳ σχεδίους λόγους. ὃν δὲ ἐφιλοσόφει
χρόνον αὐχμηρὸς δοκῶν καὶ τραχὺς τὸ εἶδος καὶ
δυσπινὴς τὴν ἐσθῆτα ἥβρυνε καὶ τὸν αὐχμὸν ἀπε-
τρίψατο ἡδονάς τε, ὁπόσαι λυρῶν τε καὶ αὐλῶν καὶ
εὐφωνίας εἰσί, πάσας ἐσηγάγετο ἐπὶ τὴν δίαιταν,
ὥσπερ ἐπὶ θύρας αὐτῷ ἡκούσας, τὸν γὰρ πρὸ τοῦ
ἀπὸ τοῦ Περιπάτου φιλοσοφήσας λόγους ἐς τοὺς

χρόνον οὕτω κεκολασμένος ἀτάκτως ἐς τὰ θέατρα
ἐφοίτα καὶ ἐπὶ τὴν τούτων ἠχώ. εὐδοκιμοῦντι δὲ
αὐτῷ κατὰ τὸ Πέργαμον κἀξηρτημένῳ πᾶν τὸ ἐκείνῃ
Ἑλληνικὸν ἐξελαύνων ὁ Ἡρώδης ἐς Πέργαμον ἔπεμψε
τοὺς ἑαυτοῦ ὁμιλητὰς πάντας καὶ τὸν Ἀριστοκλέα
ἦρεν, ὥσπερ τις Ἀθηνᾶς ψῆφος. ἡ δὲ ἰδέα τοῦ λόγου
διαυγὴς μὲν καὶ ἀττικίζουσα, διαλέγεσθαι δὲ ἐπιτη-
δεία μᾶλλον ἢ ἀγωνίζεσθαι, χολή τε γὰρ ἄπεστι τοῦ
λόγου καὶ ὁρμαὶ πρὸς βραχὺ αὐτή τε ἡ ἀττίκισις,
εἰ παρὰ τὴν τοῦ Ἡρώδου γλῶτταν βασανίζοιτο,
λεπτολογεῖσθαι δόξει μᾶλλον ἢ κρότου τε καὶ ἠχοῦς
ξυγκεῖσθαι. ἐτελεύτα δὲ ὁ Ἀριστοκλῆς μεσαιπόλιος,
ἄρτι προσβαίνων τῷ γηράσκειν.

194

χρόνον οὕτω κεκολασμένος ἀτάκτως ἐς τὰ θέατρα
ἐφοίτα καὶ ἐπὶ τὴν τούτων ἠχώ. εὐδοκιμοῦντι δὲ
αὐτῷ κατὰ τὸ Πέργαμον κἀξηρτημένῳ πᾶν τὸ ἐκείνῃ
Ἑλληνικὸν ἐξελαύνων ὁ Ἡρώδης ἐς Πέργαμον ἔπεμψε
τοὺς ἑαυτοῦ ὁμιλητὰς πάντας καὶ τὸν Ἀριστοκλέα
ἦρεν, ὥσπερ τις Ἀθηνᾶς ψῆφος. ἡ δὲ ἰδέα τοῦ λόγου
διαυγὴς μὲν καὶ ἀττικίζουσα, διαλέγεσθαι δὲ ἐπιτη-
δεία μᾶλλον ἢ ἀγωνίζεσθαι, χολή τε γὰρ ἄπεστι τοῦ
λόγου καὶ ὁρμαὶ πρὸς βραχὺ αὐτή τε ἡ ἀττίκισις,
εἰ παρὰ τὴν τοῦ Ἡρώδου γλῶτταν βασανίζοιτο,
λεπτολογεῖσθαι δόξει μᾶλλον ἢ κρότου τε καὶ ἠχοῦς
ξυγκεῖσθαι. ἐτελεύτα δὲ ὁ Ἀριστοκλῆς μεσαιπόλιος,
ἄρτι προσβαίνων τῷ γηράσκειν.
ὀργὴν ἐκκληθῆναι πρόθυμος, καὶ τὸ ἐν αὐτῷ δύστρο-

πον οὐδ' αὐτὸς ἠγνόει· ἐρομένου γοῦν αὐτὸν ἑνὸς
τῶν ἑταίρων, τί μαθὼν παιδοτροφίᾳ οὐ χαίροι, “ὅτι”
ἔφη “οὐδ' ἐμαυτῷ χαίρω.” ἀποθανεῖν δὲ αὐτὸν
οἱ μὲν ἐν τῇ θαλάττῃ, οἱ δὲ ἐν Ἰταλίᾳ περὶ πρῶτον
γῆρας.
θʹ. Ἀριστείδην δὲ τὸν εἴτε Εὐδαίμονος εἴτε
Εὐδαίμονα Ἀδριανοὶ μὲν ἤνεγκαν, οἱ δὲ Ἀδριανοὶ
πόλις οὐ μεγάλη ἐν Μυσοῖς, Ἀθῆναι δὲ ἤσκησαν
κατὰ τὴν Ἡρώδου ἀκμὴν καὶ τὸ ἐν τῇ Ἀσίᾳ Πέργα-
μον κατὰ τὴν Ἀριστοκλέους γλῶτταν. νοσώδης δὲ
ἐκ μειρακίου γενόμενος οὐκ ἠμέλησε τοῦ πονεῖν.
τὴν μὲν οὖν ἰδέαν τῆς νόσου καὶ ὅτι τὰ νεῦρα αὐτῷ
ἐπεφρίκει, ἐν Ἱεροῖς βιβλίοις αὐτὸς φράζει, τὰ δὲ
βιβλία ταῦτα ἐφημερίδων ἐπέχει τινὰ αὐτῷ λόγον,
αἱ δὲ ἐφημερίδες ἀγαθαὶ διδάσκαλοι τοῦ περὶ παντὸς
εὖ διαλέγεσθαι. ἐπὶ δὲ τὸ σχεδιάζειν μὴ ἑπομένης
αὐτῷ τῆς φύσεως ἀκριβείας ἐπεμελήθη καὶ πρὸς
τοὺς παλαιοὺς ἔβλεψεν ἱκανῶς τε τῷ γονίμῳ ἴσχυσε
195
παρασκευὴν τῆς λέξεως ἀπὸ τῶν ἀρχαίων σοφιστῶν

περιεβάλλετο ἤχῳ προσάγων μᾶλλον ἢ κρότῳ. πολ-
λαχοῦ δὲ τῆς μεγαλοφωνίας ἐξέπεσεν ἀταμιεύτως τῇ
τραγῳδίᾳ χρησάμενος.
ιαʹ. Τὸν δὲ Βυζάντιον σοφιστὴν Χρῆστον
ἀδικεῖ ἡ Ἑλλὰς ἀμελοῦντες ἀνδρός, ὃς ἄριστα μὲν
Ἑλλήνων ὑπὸ Ἡρώδου ἐπαιδεύθη, πολλοὺς δὲ ἐπαί-
δευσε καὶ θαυμασίους ἄνδρας, ὧν ἐγένετο Ἱππόδρο-
μός τε ὁ σοφιστὴς καὶ Φιλίσκος καὶ Ἰσαγόρας ὁ τῆς
τραγῳδίας ποιητὴς ῥήτορές τε εὐδόκιμοι Νικομήδης
ὁ ἐκ τοῦ Περγάμου καὶ Ἀκύλας ὁ ἐκ τῆς ἑῴου Γα-
λατίας καὶ Ἀρισταίνετος ὁ Βυζάντιος καὶ τῶν ἐλλο-
γίμως φιλοσοφησάντων Κάλλαισχρός τε ὁ Ἀθηναῖος
καὶ ὁ ἐπὶ βωμῷ Σῶσπις καὶ πλείους ἕτεροι λόγου
ἄξιοι. παιδεύοντι δὲ αὐτῷ κατὰ τοὺς Ἀδριανοῦ τοῦ
σοφιστοῦ καιροὺς ἑκατὸν ἔμμισθοι ἀκροαταὶ ἦσαν
καὶ ἄριστοι τούτων, οὓς εἶπον. Ἀδριανοῦ δὲ καθι-
δρυθέντος ἐς τὴν Ῥώμην ἐψηφίζοντο μὲν οἱ Ἀθηναῖοι
πρεσβεύεσθαι ὑπὲρ Χρήστου τὸν Ἀθήνησιν αὐτῷ
θρόνον ἐκ βασιλέως αἰτοῦντες, ὁ δὲ παρελθὼν ἐς
αὐτοὺς ἐκκλησιάζοντας διέλυσε τὴν πρέσβευσιν ἄλλα
διέλυσε μετ' οὐ πολὺ τὸν γάμον ὁρῶν οὔτε ἰδεῖν

ἡδεῖαν οὔτε ἐπιτηδείαν τὸ ἦθος.
Καὶ ἀκροατὴς δὲ τοῦ Ἑρμοκράτους ὁ αὐτοκρά-
τωρ γενόμενος ἠγάσθη αὐτὸν ἴσα τῷ πάππῳ δω-
ρεάς τε αἰτεῖν ἀνῆκεν· καὶ ὁ ἙρμοΚράτης “στε-
φάνους μὲν” ἔφη “καὶ ἀτελείας καὶ σιτήσεις
καὶ πορφύραν καὶ τὸ ἱερᾶσθαι ὁ πάππος ἡμῖν
τοῖς ἀπ' αὐτοῦ παρέδωκεν, καὶ τί ἂν αἰτοίην
παρὰ σοῦ τήμερον, ἃ ἐκ τοσούτου ἔχω; ἐπεὶ δὲ ἐστί
μοι προστεταγμένον ὑπὸ τοῦ κατὰ τὸ Πέργαμον
Ἀσκληπιοῦ πέρδικα σιτεῖσθαι λιβανωτῷ θυμιώμενον,
τὸ δὲ ἄρωμα τοῦτο οὕτω τι σπανιστὸν καθ' ἡμᾶς
νῦν, ὡς ψαιστὸν καὶ δάφνης φύλλα τοῖς θεοῖς θυ-
μιᾶσθαι, δέομαι λιβανωτοῦ ταλάντων πεντήκοντα,
ἵνα θεραπεύοιμι μὲν τοὺς θεούς, θεραπευοίμην δὲ
196
αὐτός.” ἔδωκε τὸν λιβανωτὸν ξὺν ἐπαίνῳ ὁ αὐτο-

κράτωρ ἐρυθριᾶν εἰπών, ἐπειδὴ μικρὰ ᾐτήθη.
Φλάβιος Φιλόστρατος. , Heroicus (0638: 004)“Flavii Philostrati opera,

vol. 2”, Ed. Kayser, C.L.Leipzig: Teubner, 1871, Repr. 1964.Olearius p.
721, li. 5
ἐπ' αὐτῇ ἀποθανόντος. ἐπαινῶν δὲ ὁ Πρωτεσίλεως

τοῦ Ὁμήρου ταῦτα πολὺ μᾶλλον ἐπαινεῖ τὸ ἐπ'
αὐτῷ ἔπος, ἐν ᾧ φησι
παῖδες δὲ Τρώων δίκασαν
καὶ γὰρ τῶν Ἀχαιῶν ἀφεῖλε τὴν ἄδικον κρίσιν καὶ
δικαστὰς ἐκάθισεν, οὓς εἰκὸς ἦν καταψηφίσασθαι
τοῦ Αἴαντος, συγγενὲς γὰρ φόβῳ μῖσος. μανέντα
δὲ αὐτὸν οἱ μὲν Τρῶες ἔδεισαν πλείω ἢ εἰώθεσαν,
μὴ προσβαλὼν τῷ τείχει ῥήξῃ αὐτό, καὶ ηὔχοντο
Ποσειδῶνί τε καὶ Ἀπόλλωνι, ἐπειδὴ ἐς τὸ τεῖχος
ἐθήτευσαν, προβεβλῆσθαι τῶν Περγάμων τοῦ ἄστεος
καὶ σχεῖν τὸν Αἴαντα, εἰ τῶν ἐπάλξεων ἅπτοιτο, οἱ
δὲ Ἕλληνες οὐκ ἐπαύοντο ἀγαπῶντες αὐτόν, ἀλλὰ
πένθος τε τὴν τοῦ Αἴαντος μανίαν ἐποιοῦντο καὶ τὰ
μαντεῖα δὲ ἱκέτευον χρῆσαι, πῶς ἂν μεταβάλοιτο καὶ
ἐς νοῦν ἔλθοι, ἐπεὶ δὲ ἀποθανόντα εἶδον καὶ περὶ
τῷ ξίφει κείμενον, ᾤμωξαν μὲν οὕτως ἀθρόον, ὡς
ἀνήκοοι γενέσθαι μηδὲ τῷ Ἰλίῳ, προὔθεντο δὲ Ἀθη-
ναῖοι τὸ σῶμα καὶ Μενεσθεὺς ἐπ' αὐτῷ λόγον ἠγό-
ρευσεν, ᾧ νομίζουσι τιμᾶν Ἀθήνησι τοὺς ἐκ τῶν
πολεμίων τελευτῶντας. ἔργον ἐνταῦθα εὐδόκιμον
Ορειβάσιος ιατρός Collectiones medicae (lib. 1–16, 24–25, 43–50)

(0722: 001)“Oribasii collectionum medicarum reliquiae, vols. 1–4”, Ed.
Raeder, J.Leipzig: Teubner, 6. Corpus medicorum Graecorum, vols.
6.1.1–6.2.2.Book 2, Ch. 62, se. 1, li. 7
κ τῶν Γαληνοῦ, περὶ ἀρίστου μέλιτος.
Μέλι δ' ἄριστόν ἐστι τὸ γλυκύτατόν τε καὶ δριμύτατον, καὶ τῇ

χρόᾳ μὲν ὠχρόν, τῇ συστάσει δὲ μήτε παχὺ καὶ θρομβῶδες μήτε ἔνυ-
γρον ἡνωμένον τε δι' ὅλου καὶ γλίσχρον, ὥστε ἂν βαστάσας ἀπ' αὐτοῦ
τῷ δακτύλῳ ῥεῖν ἐπιτρέψῃς κατατείνεσθαι συνεχὲς ἑαυτῷ καθάπερ ἰξόν,
οὐ διασπώμενον οὐδ' ἀπορρηγνύμενον. τοιοῦτον δ' ἐστὶ τό τε Ὑμήττιον
197
καὶ Θάσιον καὶ ὅλως τὸ Ἀττικόν, μεθ' ὃ τὸ ἀπὸ τῶν νήσων τῶν
Κυκλάδων· γίνεται δὲ καὶ μεταξὺ Περγάμου καὶ Ἐλαίας μέλι κάλλιστον.
εἰς ἀρετὴν δὲ καὶ κακίαν φαίνεται τῷ μέλιτι προσέρχεσθαί τι παρὰ

τῶν φυτῶν, ἐφ' ὧν τοῖς φύλλοις ἀθροίζεται, καὶ διὰ τοῦτο γίνεται
κάλλιστον, ἔνθα θύμα τὰ πλεῖστα καί τινες ἄλλαι θερμαὶ καὶ ξηραὶ τῇ
κράσει βοτάναι τε καὶ θάμνοι. πανουργοῦντες δ' ἐμβάλλουσιν ἔνιοι
θύμον· ὄζον σαφῶς πεπανουργῆσθαι τεκμαίρου· τὸ γὰρ ἄριστον μέλι
τὴν μὲν δριμύτητα τῶν θύμων ἐπισπᾶται, τὴν ὀδμὴν δ' οὐκ ἐκμάττε-
ται, καθάπερ οὐδὲ τὸ τῆς γεύσεως σφοδρόν. εἰ δέ τις ἐκλείχοι τοῦ
μέλιτος, ἧττον μὲν τραφήσεται, μᾶλλον δ' ὑπαχθήσεται τὴν γαστέρα·
πλέον δ' εἴ τις αὐτοῦ προσενέγκαιτο, πρὸς ἔμετον εἴωθεν ὁρμᾶν.
ἑψηθὲν δὲ χωρὶς ὕδατος οὔτε ἐμετικὸν ὁμοίως ἐστὶν οὔτε ὑπακτικὸν
Ορειβάσιος ιατρός Collectiones medicae (lib. 1-16, 24-25, 43-50)

Book 9, Ch. 8, se. 7, li. 2
ὡρῶν τομῆς ἐστι τὸ μῆκος τοῦ κατ' αὐτὰς χρόνου· τεσσάρων μὲν γὰρ
μηνῶν ὁ μεταξὺ Πλειάδος καὶ Ἀρκτούρου χρόνος ἐστί, πλείων δὲ τες-
σάρων ὁ μεταξὺ δύσεώς τε Πλειάδος καὶ τῆς ἐαρινῆς ἰσημερίας, ὁ δὲ
τοῦ ἦρος οὐδ' ὅλων δυεῖν μηνῶν, ὥστε ἄτμητος εἰκότως ἐφυλάχθη·
διὰ ταῦτα δὲ καὶ ὁ τοῦ φθινοπώρου, μείζων μὲν ὢν ἢ ὁ κατὰ τὸ
ἔαρ (ἐκτείνεται γὰρ εἰς δύο μῆνας), ἀπολειπόμενος δὲ τῷ μεγέθει
πάμπολυ τοῦ κατὰ θέρος τε καὶ χειμῶνα χρόνου. ταῦτα οὖν μνημονεύ-
εσθαι ἔστω πρὸς τὸ μετάγεσθαι ῥᾳδίως εἰς τοὺς ἐν ἑκάστῳ τῶν ἐθνῶν
μῆνας· ἡ μὲν γὰρ ἰσημερία κοσμικόν τι πρᾶγμά ἐστιν, οἱ δὲ μῆνες
ἐπιχώριοι καθ' ἕκαστον ἔθνος. μηνὸς Λῴου φθίνοντος πέμπτῃ [δ' ἂν]
ἀνατέλλοντος ἡλίου ὁ Κύων ἐπιτέλλειν παρ' ἡμῖν ἐν Περγάμῳ πεπί-
στευται· ἐγὼ δ' εὗρον ἔκ τινος μεθόδου μετὰ ι ἡμέρας τῆς προθεσμίας
ταύτης.
Ἀντύλλου περὶ ἀνέμων· ἐκ τοῦ α λόγου τοῦ Περὶ

βοηθημάτων.
Ἡ τῶν ἀέρων κίνησις ἄνεμός ἐστιν· ἀνέμων δὲ διαφοραὶ δύο· οἱ

μὲν γὰρ αὐτῶν καθολικοί, οἱ δὲ τοπικοί εἰσιν, τοπικοὶ μὲν οἱ ἐγχώ-
ριοι, καθολικοὶ δ' οἱ πανταχοῦ τῶν αὐτῶν ὀνομάτων ἀξιούμενοι. καὶ
οἱ μὲν τοπικοὶ τῶν ἀνέμων παραπλήσιοι τοῖς τόποις εἰσὶν ἀφ' ὧν
πνέουσιν· οἱ μὲν γὰρ ἀφ' ὑγιεινῶν χωρίων ὑγιεινοί, οἱ δ' ἀπὸ νοσε-
ρῶν νοσεροί· κατὰ μέρος δ' οἱ μὲν ἀπὸ γῆς ξηρότεροι, οἱ δ' ἀφ' ὑδά
198

Book 45, Ch. 20, se. 3, li. 2
μελαγχολικὸν ὑπάρχειν ἀσθενεστέρας οὔσας φύσει τὰς τῇδε φλέβας

ἀνευρύνει κατασκῆπτον, οὐδενὸς τοιούτου συμβαίνοντος, ὡς ἐφ' ὧν
γε ἂν τὸ μελαγχολικὸν αἷμα τοὺς κιρσοὺς ἐργάσηται, κίνδυνος ἐπὶ
τούτων ἐστίν, ἐὰν ἐκτέμῃ τις τὰς πεπονθυίας φλέβας, ἁλῶναι μελαγ-
χολίᾳ· καὶ γὰρ καὶ τοῦτο πολλάκις ἑώρακά τε γινόμενον οὐ μόνον
κατὰ τοὺς κιρσούς, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὰς ὑπὸ τοῦ τοιούτου χυμοῦ γινο-
μένας αἱμορροΐδας. ἕλκος δέ τις ἔχων ἐν κνήμῃ χρόνῳ παμπόλλῳ
τὴν ὑπερκειμένην φλέβα κιρσωδεστέραν οὖσαν ἐκτμηθεὶς παραυτίκα
μὲν ἐθεραπεύθη τὸ ἀρχαῖον ἕλκος, ὃ δ' ἐκ τῆς τομῆς ἔσχεν ἐξαιρου-
μένης τῆς φλεβός, ἀνίατον ἔμεινεν. ὕστερον δέ ποτε μετ' ἐνιαυτὸν
εἷς τῶν ἐν Περγάμῳ διδασκάλων Στρατόνικος ὁ μαθητὴς Σαβίνου
φλέβα τεμὼν ἐν ἀγκῶνι τἀνθρώπου καὶ θεασάμενος ἐκκρινόμενον
αἷμα παχὺ καὶ μέλαν, ἐπαφεῖλε κατὰ τὴν ὑστεραίαν ὀλίγον, καθήρας
τε μετὰ ταῦτα φαρμάκῳ μέλανα χυμὸν ἐκκενοῦντι καὶ τὴν δίαιταν
εὔχυμον αὐτῷ παρασκευάσας ἐπὶ τὴν θεραπείαν τοῦ ἕλκους ἦλθεν.

Book 45, Ch. 30, se. 11, li. 3
καὶ γυναικὶ λεχοῖ σπασθείσῃ, καὶ εἴ γέ τις οὕτως ἀγαθὸς ἰατρὸς ἦν

ὥστε δύνασθαι ποιῆσαι πυρετόν, οὐδ' ἄλλο τι ἴαμα χρῆν ζητεῖν τῇ
νόσῳ. λέγουσι δ' οὖρον τράγου πινόμενον εἶναι πυρετωδέστατον, καὶ
ἤκουον Λιβύων τινὰς χρωμένους ἐπικαλεῖσθαι τούτῳ πυρετόν· οἶδα
δὲ καὶ Εὐήνορα Ἕλληνα ἰατρὸν τῷ φαρμάκῳ χρώμενον, εἴτε πως
αὐτὸν ἐξευρόντα, εἴτε δὴ καὶ παρὰ Λιβύων μαθόντα. σπασμὸς δ' ἄρα
καὶ ἡ ἐπιληψία· ταύτης οὖν τεταρταῖος πυρετὸς ἴαμά ἐστιν, ὥστε ἤν
τε ὕστερον ἐπιγένηται, λύεται ἡ ἐπιληψία, ἤν τε πρόσθεν, οὐκ ἂν
ἔτι τούτῳ τῷ ἀνθρώπῳ γένοιτο. ὅπως δὲ καὶ Τεύκρῳ τῷ Κυζικηνῷ
ἔσχεν, εἰπεῖν ἄξιον· ἐπεὶ γὰρ ἥλω τῇ ἐπιληψίᾳ, ἧκε μὲν εἰς Πέργα-
μον παρὰ τὸν Ἀσκληπιόν, αἰτῶν λύσιν τῆς νόσου· ὁ δ' αὐτῷ φανεὶς
εἰς λόγους ἀφικνεῖται, καὶ ἐρωτᾷ εἰ ἐθέλει τῶν παρόντων ἕτερα
ἀλλάξασθαι. καὶ ὃς μάλιστα μὲν οὐκ ἐθέλειν ἔφη, ἀλλά τινα εὐθεῖαν
ἀπαλλαγὴν σχεῖν τοῦ κακοῦ· εἰ δ' ἄρα, μὴ χείρω τὰ γενησόμενα εἶναι
τῶν παρόντων. φήσαντος δὲ τοῦ θεοῦ ῥᾴω τε ἔσεσθαι καὶ παντὸς
199
ἄλλου σαφέστερον θεραπεύσειν, οὕτω δὴ ὑφίσταται τὴν νόσον, καὶ

αὐτῷ ἥκει τεταρταῖος πυρετός, καὶ τὸ ἀπὸ τοῦδε τῆς ἐπιληψίας
ἐξάντης γίνεται. τεταρταῖος δὲ καὶ μελαγχολίας ῥύεται, καίτοι πολὺς
μὲν ἐν τῇ μελαγχολίᾳ ὁ χυμὸς οὗτος ἔνεστι, πολὺς δ' ἐν τῷ τεταρ-
ταίῳ πυρετῷ. ἀλλ' εἰ ἐπὶ πᾶσι τὴν πρόφασιν ἐθέλοις ζητεῖν, οὐκ ἂν
ἐξευρίσκοις, ἐπεὶ καὶ τόδε ἄπορον ἦν·

Book 46, Ch. 1, se. 121, li. 5
οὐσίαν, οἷόσπέρ ἐστιν ὁ λευκὸς ἢ ξανθὸς ἢ κιρρός, ἐπιτήδειος· εἰσδυό-

μενος γὰρ εἰς ὅλον τὸ βάθος τῆς ἡλκωμένης σαρκός, αἴσθησιν ὀδυνη-
ρὰν πλείονα φέρει διὰ τὴν ἐν αὐτῇ γινομένην σφίγξιν τε καὶ πίλη-
σιν· ὁ δὲ παχυμερής, ὁποῖός ἐστιν ὁ μέλας, οὐ καταδυόμενος εἰς τὸ
βάθος τῆς σαρκός, ἀλλὰ μόνῃ τῇ τῆς ποιότητος διαδόσει στύφων τε
καὶ συνάγων αὐτήν, ἀποκρούεται μὲν τοὺς ἤδη περιεχομένους χυμούς,
ἀναστέλλει δὲ τοὺς ἐπιρρέοντας. λέλεκται δὲ καὶ πρόσθεν ὡς ἀεὶ χρὴ
τέγγεσθαι τὸ ἕλκος ὑπ' αὑτοῦ· ξηρανθέντων γὰρ ἐπ' ὀλίγον ἢ θερ-
μανθέντων τῶν ἐπιβεβλημένων ὀθονίων τῷ ἕλκει, φλεγμονὴν ἀναγ-
καῖον ἀκολουθῆσαι, καὶ μάλιστα ἐν θέρει, καθ' ὃν καιρὸν καὶ παρ'
ἡμῖν ἐν Περγάμῳ, τῶν ἀρχιερέων τὰς καλουμένας μονομαχίας ἐπιτε-
λούντων, τοὺς κάκιστα τρωθέντας ἐθεράπευσα, πτύγματα μὲν ὀθονίων
ἐπιθεὶς τοῖς τραύμασιν οἴνῳ τοιούτῳ βεβρεγμένα, κατ' αὐτῶν δ' ἔξω-
θεν σπόγγους καινοὺς μαλθακούς, εἶτα σχεδὸν δι' ὅλης ἡμέρας τε καὶ
νυκτὸς ἐπιβρέχων. προϋπέβαλλον δὲ τῷ τετρωμένῳ κώλῳ δέρμα
κοιλαῖνον ἀτρέμα κατὰ τὴν πρὸς ποδῶν χώραν, ὡς διὰ τούτου φέ-
ρεσθαι τὸν ἐκ τῆς ἐπιβροχῆς οἶνον ἐκκενοῦσθαί τε καθάπερ δι' ὀχετοῦ,
δεχομένης αὐτοῦ τὴν ἐκροὴν λεκάνης κενῆς, ὥστε ἀναλαμβανόμενον
αὖθις τὸν ἀθροιζόμενον οἶνον ἐν αὐτῇ καταντλεῖσθαι δεύτερον. γνω-
στέον δ' ὡς τὸ κῦρος τῆς θεραπείας ἡ ἐπίτεγξις ἔχει, κατά γε τὰς
πρώτας ἡμέρας, ἡνίκα ἐκθλῖψαί τε χρὴ τῶν ἡλκωμένων μορίων ὅσον
Ορειβάσιος ιατρός Synopsis ad Eustathium filium (0722: 004)

“Oribasii synopsis ad Eustathium et libri ad Eunapium”, Ed. Raeder, J.
Leipzig: Teubner, 1926, Repr. 1964; Corpus medicorum Graecorum, vol.
6.3.Book 8, Ch. 12, se. 7, li. 1
λαπάθου ῥίζαν, πίνειν δὲ τὸ λύκιον καὶ τὸν ὀπὸν τοῦ σιλφίου (τού-
του δὲ καὶ εἰς τὸ ἕλκος ἐντιθέναι), πίνειν δὲ καὶ χαμαίδρυν καὶ σκόρ-
διον καὶ γεντιανῆς ῥίζαν καὶ πόλιον καὶ ποταμίων καρκίνων ἕψημα,
200
ἀνήθου πολὺ μίσγων· καθαίρειν δὲ τῷ διὰ σικυωνίας καθαρτικῷ καὶ

διδόναι ἐφ' ἡμέρᾳ τούτου τοῦ φαρμάκου οὐκ εἰς κάθαρσιν ὅσον κυά-
μου μέγεθος. τὸ δ' ὑγρὸν ἔστω ἐλελισφάκου ἀφέψημα ἢ τῆς σιδηρί-
τιδος τῆς Ἡρακλείας, ἣν καὶ ἄλυσσον ὀνομάζουσι διὰ τὸ καὶ μόνην
αὐτὴν ὠφελεῖν. δοίη δ' ἄν τις ὠφελίμως καὶ τοῦ δι' ἐχίδνης· παρα-
λαμβάνειν δὲ καὶ οὐρητικά. χρῆσθαι δὲ δεῖ καὶ τῇ προσφορᾷ τοῦ
ἥπατος τοῦ δακόντος κυνός· μὴ θαρρεῖν δὲ μόνῃ, ἀλλὰ διὰ πάντων
ἐπιχειρεῖν θεραπεύειν. Ἀπολλώνιος δ' ὁ Περγαμηνὸς ἱστορηκέναι
φησὶ πολλοὺς σεσωσμένους τοὺς ὑδροφόβῳ ληφθέντας δι' ἄλλην τινὰ
κατασκευὴν ἁλόντας τῷ πάθει, τῶν δὲ διὰ δῆξιν λυσσῶντος κυνὸς
οὐδένα σωθῆναι.
Ορειβάσιος ιατρός Libri ad Eunapium (lib. 1–4) (0722: 005)

“Oribasii synopsis ad Eustathium et libri ad Eunapium”, Ed. Raeder, J.
Leipzig: Teubner, 1926, Repr. 1964; Corpus medicorum Graecorum, vol.
6.3.Book 1, Ch. 9, se. 7, li. 5
θυμος ἐν οἴνῳ πινόμενος· χρὴ δὲ τὸν πιόντα δειπνῆσαι μὲν συνήθως,

ἐνδεέστερον δέ, καὶ οὕτως ἀναπαύεσθαι· κενοῖ γὰρ ἐπιεικῶς· ὁ δὲ
σφοδρότερον κενοῦσθαι δεόμενος ἕωθεν ἐπιθύμου πινέτω 𐅶 ϛ ἐν ὀξυ-
μέλιτι. τοῦτο δὲ ποιείτω ἦρος ὥρᾳ κατ' ἀρχάς, πρὶν ζέσαντας καὶ
χυθέντας τοὺς τέως συνεστῶτας χυμοὺς τοὺς ἐν χειμῶνι πλεονάσαντας
ῥυῆναι πρός τι μόριον τῶν ἐπικαίρων ἤ τι πάθος ἀνήκεστον καὶ κιν-
δυνῶδες ἀπεργάσασθαι. συμφέρει δέ ποτε καὶ τοῦ αἵματος κενοῦν ἐφ'
ὧν πληθύνει κατὰ τὴν τοῦ ἦρος ὥραν· ἀλλ' ἔργον τοῦτο γεγυμνα-
σμένου φλέβας τέμνειν· πλεῖστοι δ' εἰσὶν ἁπανταχοῦ τοιοῦτοι καὶ οὐκ
ἀπορήσεις τῶν ἐνεργούντων· εἰ δὲ μή, καὶ τὰς κνήμας ἀποσχάζων, ὡς
ὁ Περγαμηνὸς Ἀπολλώνιος συνεβούλευε, ποιήσεις τὸ δέον· τοῦτο
γὰρ τό τε πᾶν σῶμα κουφίζει καὶ τὴν κεφαλὴν ὀνίνησι μάλιστα καὶ
περιττῆς ἀκριβείας οὐ δεῖται· γυναιξὶ δὲ καὶ καταμήνια μὴ προχω-
ροῦντα καλῶς ἐρεθίζει. τοῖς δὲ κακοχύμοις καὶ διὰ δριμύτητα περιττω-
μάτων ἐξανθήματα ποιοῦσι περὶ τὸ δέρμα καὶ δακνομένοις ἡνίκα
οὐροῦσί τε καὶ ἀποπατοῦσι, τὸ γάλα πίνειν συμφέρει μετὰ μέλιτος καὶ
τὸν ὀρρὸν τοῦ γάλακτος, ὃν διακρινοῦμεν ἑψῶντες, ἐπειδὰν ἀναζέσῃ,
καταρραίνοντες οἶνον ἢ μελίκρατον καὶ ἠθοῦντες· οὕτω γὰρ ὁ τυρὸς
χωρίζεται. πίνειν δὲ τὸ πρῶτον ἁλῶν μιγνύντας· ποριμώτερον γὰρ
αὐτὸν οἱ ἅλες παρασκευάζουσι· τοῦ πρώτου δ' ὑπελθόντος πίνειν
αὐτὸν ἤδη χωρὶς ἁλῶν ἐκ μικρῶν διαλειμμάτων, ἕως ἂν ἡ κάθαρσις
Ορειβάσιος ιατρός Testimonia (0722: 010)“FGrH #221”.

Vol.-Jacobyʹ-T 2b,221,T, fr. 1, li. 2
201
πλείστοις ἁρμόσειε, κατὰ τάδε ποιεῖσθαι χρή· ὄξους ἑνὶ μέρει διπλάσιον
μιγνύσθω τοῦ τὸν ἀφρὸν ἀφῃρημένου μέλιτος. δι' ὕδατος δ' εὐθέως
ἐξ ἀρχῆς οὕτω σκευάζειν· ὀξυμέλιτι μιγνύσθω τετραπλάσιον ὕδατος
καλλίστου, κἄπειτα ἑψείσθω μετρίως, ἕως ἂν ὁ ἀφρὸς ἐφίστηται. σκευ-
άζεται δὲ καὶ κατ' ἀρχὰς εὐθέως τῶν τριῶν μιχθέντων· ἔσται δ' ἓν
μὲν ὄξους μέρος, δύο δὲ μέλιτος, ὕδατος δὲ τέσσαρα· καὶ ταῦτα ἑψεί-
σθω μέχρι τοῦ τρίτου μέρους ἢ τετάρτου, τὸν ἀφρὸν ἀφαιρούντων
ἡμῶν. εἰ δ' ἰσχυρότερον αὐτὸ ποιῆσαι βούλοιο, τοσοῦτον ἐμβαλεῖς
ὄξους ὅσον μέλιτος.
EUNAPIOS EX. DE SENTENT. p. 76, 29 Boiss: ὁ δὲ ἐς τὰ μάλιστα
γεγονὼς αὐτῶι (sc. Ἰουλιανῶι) γνώριμος, ὁ Περγαμηνὸς ἀνὴρ
Ὀριβάσιος, ἐκ φυσικῆς φιλοσοφίας ἰατρικὴν ἐπιτάττειν ἄριστος καὶ δρᾶν
ἔτι θειότερος καὶ ἀσεβήσειν ἐβόα περι-φανῶς, εἰ μὴ συγγράφοιμι· καὶ
τῶν γε πράξεων – πάσας δὲ ἠπίστατο παρὼν ἁπά-σαις – μάλα ἀκριβῶς
ὑπόμνημα συνετέλει πρὸς τὴν γραφήν, ὥστε οὐκ ἦν ἀναβολὴ καὶ
βουλομένωι ῥαθυμεῖν.
Palladius Med., Commentarii in Hippocratis librum sextum de

morbis popularibus (0726: 001)“Scholia in Hippocratem et Galenum,
vol. 2”, Ed. Dietz, F.R.Königsberg: Borntraeger, 1834, Repr. 1966.
Vol. 2, p. 150, li. 2
οὔτε ψέξαι οἴδασιν. ἀλλὰ τοῦτο οὐκ ἔστι φιλανθρωπίας.

φροντίσωμεν οὖν καὶ αὐτῶν. εἰσήλθομεν οὖν ποτε πρὸς
παιδίον· τοῦτο δὲ ἦν ὑπότιτθον, πολλῇ δὲ ἐμφράξει κα-
τείχετο· ἠθελήσαμεν οὖν αὐτὸ διὰ καθάρσεως ἐκφράξαι, ἀλλ'
οὐκ ἐδίδου ἡλικία. πλὴν οὐκ ἐγένετο ἄπορος ἡ θεραπεία·
ἔστησε γάρ μου τὸ πάθος ὁ ἹπποΚράτης. τῇ γὰρ μητρὶ
δέδωκα τὸ καθάρσιον, ὃ ἂν σύνοιδα, ὅπερ ἐστὶν ἐλατήριον.
ἐλατήριον δέ ἐστιν ἢ ὀπὸς ἢ χιλὸς σιλφίου. πολλάκις
δὲ ἡ θηλάζουσα οὐ δύναται λαβεῖν τὸ καθάρσιον ἢ διά
τι πάθος ἢ ὅτι οὐκ εἴθισται, τότε φέρω αἶγα καὶ τρέφω
αὐτὴν καθαρτηρίοις βοτάναις, ὥσπερ ἐν Περγάμῳ. ἐκεῖ
γὰρ ἀλόην καὶ σκαμμωνίαν βοσκομένων τῶν αἰγῶν, δύνα-
μιν καθαρσίου ἔχει τὸ γάλα. καθαρτικὰς οὖν βοτάνας δὸς
τῇ αἰγὶ, οἷον σίκυον ἄγριον, καὶ ἐκ τοῦ γάλακτος ταύτης
τρεφόμενον τὸ ἔμβρυον καθαίρεται. εἰ οὖν τοῦτο οὕτως
ἔχει, φυσικός ἐστιν ὁ λόγος, ὅτι οὐ τῶν πασχόντων μόνον
ἐστὶν ἡ τροφὴ, ἀλλὰ καὶ τῶν δρώντων, καὶ τῶν ἀλλοιούν-
των ἡμᾶς. ἰδοὺ γὰρ αἱ βοτάναι τὸ γάλα μετέβαλον,
202
ὥσπερ καὶ διάφορος γῆ ἀμείβει τὴν δύναμιν τῶν καρπῶν.
Hymni Anonymi, Hymnus in Asclepium (0742: 010)

“Die griechischen Dichterfr.e der römischen Kaiserzeit, vol. 1, 2nd edn.”,
Ed. Heitsch, E.Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1963.
Li. 10
Ζῆνα πάλαι φθίμενον πάϊν ἄμβροτον Ἀπόλλωνος

κικλήσκω λοιβαῖσι μολεῖν ἐπίκουρον ἐμαῖσιν·
ὅς ποτε καὶ νεκύων ἀμενηνῶν μυρία φῦλα
Ταρτάρου εὐρώεντος ἀεικλαύστοισι μελάθροις
δύσνοστον πλώοντα ῥόον κέλαδόν τ' ἀδιαύλου
Κωκυτοῦ, πάντεσσιν ἴσον τέλος ἀνδράσι θνητοῖς,
λίμνῃ πὰρ γοόωντα καὶ ἄλλιτα κωκύοντα
αὐτὸς ἀμειδήτης ἐρρύσαο Φερσεφονείης·
εἴτ' ἐφέπεις Τρίκκης ἱερῆς ἕδος εἴτ' ἐρατεινὴν
Πέργαμον εἴτ' ἐπὶ τοῖσιν Ἰαονίαν Ἐπίδαυρον,
δεῦρο μάκαρ, καλέει σε μάγων πρόμος ὧδε παρεῖναι.
Νερτερίη χθονίη τε καὶ οὐρανίη μολὲ Βομβώ,
εἰνοδίη, τριοδῖτι, φαεσφόρε, νυκτερόφοιτε,
ἐχθρὴ μὲν φωτός, νυκτὸς δὲ φίλη καὶ ἑταίρη,
χαίρουσα σκυλάκων ὑλακῇ τε καὶ αἵματι φοινῷ,
ἐν νέκυσιν στείχουσα κατ' ἠρία τεθνηώτων,
αἵματος ἱμείρουσα, φόβον θνητοῖσι φέρουσα,
Γοργὼ καὶ Μορμὼ καὶ Μήνη καὶ πολύμορφε,
ἔλθοις εὐάντητος ἐφ' ἡμετέρῃσι θυηλαῖς.
Πολύχροε ποικιλόμορφε πτανό[πους θεά,]
Posidonius Phil., Fr.a (1052: 001)“Posidonios. Die Fr.e, vol. 1”, Ed.
Theiler, W.Berlin: De Gruyter, 1982.Fr. 107, li. 11
10. Ὅτι οἱ Κνώσιοι τῶν πρωτείων ἀντείχοντο. προῆγε δὲ αὐτοὺς ἐπὶ

τὴν τῆς ἡγεμονίας φιλοτιμίαν τὸ παλαιὸν ἀξίωμα τῆς πόλεως καὶ τῶν
προγόνων ἡ διαβεβοημένη δόξα κατὰ τοὺς ἡρωικοὺς χρόνους· τόν τε γὰρ
Δία παρ' αὐτοῖς τετράφθαι μυθολογοῦσί τινες καὶ Μίνω τὸν θαλαττοκρα-
τήσαντα Κνώσιον ὄντα παιδευθῆναι ὑπὸ Διὸς καὶ πολὺ τῶν ἄλλων ἀρετῇ
διενεγκεῖν. (F 106. 107 Const. Exc. 2(1), 297)
11. Ὅτι κατὰ τὸν μῦθον τὸν λεγόμενον περὶ Ἀγαμέμνονος, ὡς ἔθετο
ἀρὰν κατὰ τῶν ἀπολειφθέντων εἰς Κρήτην στρατιωτῶν, παλαιὰ διαμένει
παρὰ τοῖς Κρησὶ παροιμία δι' ἑνὸς στίχου μηνύουσα τὴν νῦν γενηθεῖσαν
περιπέτειαν·
203
αἰαῖ, Περγάμιοι παρά τοι κακὸν ἡγήσαντο. (Const. Exc. 4,383)

Diodor 33,12 – 13 12. Ὅτι κατὰ τὴν Αἴγυπτον τὸν Πτολεμαῖον διὰ τὴν
πρὸς τοὺς ἀρχομέ-
νους ὠμότητα καὶ παρανομίαν οὐ μετρίως ἐμίσει τὸ πλῆθος· παράλληλος
γὰρ ὁ τούτου τρόπος πρὸς τὸν τοῦ Φιλομήτορος θεωρούμενος οὐδὲ
σύγκρι-
σιν ἐπεδέχετο διὰ τὰς παρ' ἀμφοτέροις ὑπερβολάς, τοῦ μὲν ἐπιεικείας,
τοῦ δὲ ὠμότητος καὶ μιαιφονίας. διὸ καὶ τὰ πλήθη [καὶ] πρὸς μετα-
βολὴν οἰκείως ἔχοντα τὸν τῆς ἀπο[κατα]στάσεως ἐκαραδόκει καιρόν.
13. Ὅτι Πτολεμαίου κατὰ τὴν Μέμφιν ἐνθρονιζομένου τοῖς βασι-
λείοις κατὰ τοὺς Αἰγυπτίων νόμους, παῖς ἐγένετο ἐκ τῆς Κλεοπάτρας
Anonymi Historici (FGrH), De historia Alexandri (1139: 007)

“FGrH #153”. Vol.-Jacobyʹ-T+F 2b,153,F, fr. 15a, li. 3
SUID. s. Σωτήριχος Ὀασίτης· ἐποποιός, γεγονὼς ἐπὶ Διοκλητιανοῦ.

Ἐγκώμιον εἰς Διοκλητιανόν· Βασσαρικὰ ἤτοι Διονυσιακά, βιβλία δ· Τὰ
κατὰ Πάνθειαν τὴν Βαβυλωνίαν· Τὰ κατὰ Ἀριάδνην· Βίον Ἀπολλωνίου
τοῦ Τυανέως· Πύθωνα ἢ Ἀλεξανδριακόν (ἔστι δὲ ἱστορία Ἀλεξάνδρου
τοῦ Μακεδόνος, ὅτε Θήβας παρέλαβε)· καὶ ἄλλα.
STEPH. BYZ. s. Ὕασις· ... λέγεται καὶ Ὄασις καὶ ὁ
πολίτης Ὀασίτης, ὁ ποιητὴς Σωτήριχος, ὁ καὶ τὰ πάτρια γεγραφώς.
SUID. s. Ἀρριανός, ἐποποιός· Μετάφρασιν τῶν Γεωργικῶν τοῦ
Βεργιλλίου
ἐπικῶς ποιήσας· Ἀλεξανδριάδα (ἔστι δὲ κατὰ τὸν Μακεδόνα ἐν
ῥαψωιδίαις εἴκοσι
καὶ τέσσαρσιν)· Εἰς Ἄτταλον τὸν Περγαμηνὸν ποιήματα.
STEPH. BYZ. s.
Ἀστραία· πόλις Ἰλλυρίας. Ἀδριανὸς Ἀλεξανδρειάδος α ‘οἳ δ' ἔχον
Ἀστραίαν
τε Δόβηρά τε’.
– s. Σάνεια· πόλις Ἰνδική, ὡς Ἀδριανὸς Ἀλεξανδρειάδος ζ.
ὅτι Ἀλεξάνδρου τελευτήσαντος ἐναπελείφθησαν αἱ γυναῖκες αὐτοῦ
καὶ παῖς ἀτελής, ὃν ἐγέννησεν ἐκ τῆς Ῥωξάνης. στασιαζόντων δὲ τῶν
Anonymi Historici (FGrH), Chronicon Pergamenum (1139: 027)

“FGrH #506”. Vol.-Jacobyʹ-F 3b,506,F, fr. 1, li. 1
βο[τος δόλιχον·] / Πυθοκλῆ[ς Ἠλεῖος πένταθλον·] / Λεοντίσκ[ος Μεσσή-

νιος ἀπὸ Σικελίας πάλην·] / Ἀρίστων [Ἐπιδαύριος πύξ·] / Δαμάγητ[ος
Ῥό-
διος παγκράτιον·] / Λάχων Κε̣[ῖος παιδ στάδιον·] / Κλεόδωρο[ς παιδ
204
πάλην·] / Ἀπολλόδω[ρος παιδ πύξ·] / Λύκος Θεσσα[λὸς ὁπλείτην·] /

Σαμίου Καμ[αριναίου τέθριππον·] / Πύθωνος ι[ κέλης]. /
πγ (448)· Κρίτων Ἱμ[εραῖος στάδιον·] / Εὐκλείδης Ῥ[όδιος δίαυλον·] /
Αἰγείδας Κρὴ[ς δόλιχον·] / Κήτων Λοκρ[ὸς πένταθλον·] / Κίμων
Ἀρ[γεῖος
πάλην·] / Ἀγησίλαος Ῥ̣[όδιος πύξ·] / Δαμάγητος Ῥ̣[όδιος παγκράτιον·] /
Λαχαρίδας Α̣[ παιδ στάδιον·] / Πολύνικος [Θεσπιεὺς παιδ πάλην·] / Ἀρί-
στων Ἀ̣[ παιδ πύξ·] / Λυκε̣ῖνος Λ̣[ ὁπλείτην].
ALTERTUEM. PERGAMON VIII 2 p. 378 no. 613 (O. Gr. Inscr.
Sel. 264): ἔπεισεν Ἀ]ρχίας [πρυτάν]εις αἱ[ρεῖσθαι τῆς /
πόλεως κατ'] ἔτος ἕκας[τ]ον· καὶ πρῶτος ἐπρυτ[ά/νευεν Ἀρχί]ας, καὶ ἐξ
ἐκείνου μέχρι νῦν πρυτα[νευό/μενοι] διατελοῦσιν. Ὀρόντης δὲ Ἀρτασύ/
[ρου,
τὸ γέν]ος Βάκτριος, ἀποστὰς ἀπὸ Ἀρταξέρ/[ξου τοῦ Περς]ῶν βασιλέως,
ἐΚράτηςεν τῶν Περγα/[μηνῶν καὶ μ]ετώικισεν αὐτοὺς πάλιν ἐπὶ τὸν
κο/-[λωνὸν εἰς] τὴν πα[λαι]ὰν πόλιν. εἶτα Ὀρόντης / [τὴν πόλιν
ἐ]πιτρέ[ψας Ἀρταξέρξηι ἀπέθανεν. γήμα]ντα
Anonymi Historici (FGrH), Chronicon Pergamenum Vol.-Jacobyʹ-F

3b,506,F, fr. 1, li. 6
πγ (448)· Κρίτων Ἱμ[εραῖος στάδιον·] / Εὐκλείδης Ῥ[όδιος δίαυλον·] /

Αἰγείδας Κρὴ[ς δόλιχον·] / Κήτων Λοκρ[ὸς πένταθλον·] / Κίμων
Ἀρ[γεῖος
πάλην·] / Ἀγησίλαος Ῥ̣[όδιος πύξ·] / Δαμάγητος Ῥ̣[όδιος παγκράτιον·] /
Λαχαρίδας Α̣[ παιδ στάδιον·] / Πολύνικος [Θεσπιεὺς παιδ πάλην·] / Ἀρί-
στων Ἀ̣[ παιδ πύξ·] / Λυκε̣ῖνος Λ̣[ ὁπλείτην].
ALTERTUEM. PERGAMON VIII 2 p. 378 no. 613 (O. Gr. Inscr.
Sel. 264): // [ – – – – ἔπεισεν Ἀ]ρχίας [πρυτάν]εις αἱ[ρεῖσθαι τῆς /
πόλεως κατ'] ἔτος ἕκας[τ]ον· καὶ πρῶτος ἐπρυτ[ά/νευεν Ἀρχί]ας, καὶ ἐξ
ἐκείνου μέχρι νῦν πρυτα[νευό/μενοι] διατελοῦσιν. Ὀρόντης δὲ Ἀρτασύ/
[ρου,
τὸ γέν]ος Βάκτριος, ἀποστὰς ἀπὸ Ἀρταξέρ/[ξου τοῦ Περς]ῶν βασιλέως,
ἐΚράτηςεν τῶν Περγα/[μηνῶν καὶ μ]ετώικισεν αὐτοὺς πάλιν ἐπὶ τὸν
κο/-
[λωνὸν εἰς] τὴν πα[λαι]ὰν πόλιν. εἶτα Ὀρόντης / [τὴν πόλιν ἐ]πιτρέ[ψας
Ἀρτα]-
ξέρξηι ἀπέθανεν. // [ – – – – γήμα]ντα
Ἀναξίπ[πην – – – – – ἐγέννησεν
Εὔ]ιππον, Εὔιππος / [δὲ – – – – – – κ]αὶ Δάσκυλον. ἀ/[δελφὴ δὲ
τούτων
μία Θε]ρσίππη ἐγένε/[το, αὕτη δὲ συνοικήσασα – – – – ]νι,
205
Παφλαγόνι /
[τὸ γένος, ἔτεκε – – – – , κα]ὶ [με]τὰ ταῦτ[α / – – – – ] //
[ – – – – – / – ]ον
Ε[ὐ]μέ[νης, διὰ βίου ἤδη τῆς ἀρχῆς κοινω]/νήσας [Ἀτ]τά[λωι τῶι
ἀδελφῶι,
Apollonius Soph., Lexicon Homericum (1168: 001)“Apollonii

Sophistae lexicon Homericum”, Ed. Bekker, I.Berlin: Reimer, 1833, Repr.
1967.P. 130, li. 16
πέρασας εἰς τὸ πέρας τῆς γῆς διεπέρασας, ἐπώλησας.

περιρρηδής περιρρησσόμενος, περικεκλασμένος. βέλτιον δὲ
μεταφορικῶς περιρρεόμενος· βάλλεται γὰρ καὶ τὸ ποτήριον κρα-
τῶν, ὡς ἅμα τῇ πόσει περιρρεῖσθαι πεσόντα. ὁ δὲ Ἀρίσταρχος
στροβηθεὶς περιφερὴς ἔπεσε τῇ τραπέζῃ, ὡς περικλασθῆναι
περὶ αὐτήν· “περιρρηδὴς δὲ τραπέζῃ κάππεσεν.”
περκνόν μελανόν. καὶ περκάζειν ἔτι λέγομεν τὴν σταφυλὴν τὴν
ἤδη μελαινομένην.
περιτρέφεται περιπήσσεται· ὅθεν καὶ τροφαλὶς τὸ πεπηγμένον
γάλα.
Πέργαμον. οὕτως ἐλέγετο ἡ ἀκρόπολις τῆς Ἰλίου.
περιώσιον περιωσίως.
περιδώσομαι συνθήσομαι.
περιτροπέων περιτρεπόμενος.
περιδέξιος οἱ μὲν περισσῶς δεξιὸς περὶ τὴν τοῦ δόρατος βο-
λήν, οἱ δὲ καὶ ἀμφοτέρων τῶν χειρῶν ὡς τῇ δεξιᾷ βάλλων.
περιβῆναι πεπτωκότος ὑπερασπίσαι.
περιωπή τόπος ὑψηλός, ἀφ' οὗ ἔστι περισκέψασθαι.
περιάγνυται περικατακλᾶται καὶ οἷον περιέρχεται.
περίδρομος πάντῃ περιέρχεσθαι δυνάμενος.
Arcesilaus Phil., Fr.a (1172: 001)“Supplementum Hellenisticum”, Ed.

Lloyd–Jones, H., Parsons, P.Berlin: De Gruyter, 1983.Fr. 121, li. 1
Πέργαμος οὐχ ὅπλοις κλεινὴ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἵπποις

πολλάκις αὐδᾶται Πῖσαν ἀνὰ ζαθέην. εἰ δὲ τὸν ἐκ Διόθεν θεμιτὸν
θνητῷ νόον εἰπεῖν, ἔσσεται εἰσαῦτις πολλὸν ἀοιδοτέρη.
εἰς Μηνόδωρον (epitaphium)

206
τηλοῦ μὲν Φρυγίη, τηλοῦ δ' ἱερὴ Θυάτειρα,

ὦ Μηνόδωρε, σὴ πατρίς, Καδαυάδη.
ἀλλὰ γὰρ εἰς Ἀχέροντα τὸν οὐ φατὸν ἶσα κέλευθα,
ὡς αἶνος ἀνδρῶν, πάντοθεν μετρεύμενα.
σῆμα δέ τοι τόδ' ἔρεξεν ἀριφραδὲς Εὔδαμος, ᾧ σὺ
πολλῶν πενεστέων ἦσθα προσφιλέστερος.
Aristonicus Gramm., De signis Iliadis (1194: 002“Aristonici περὶ

σημείων Ἰλιάδος reliquiae emendatiores”, Ed. Friedländer, L.
Göttingen: Dieterich, 1853, Repr. 1965.Book of Iliad 7, verse in book 22,
li. of scholion 5
Pluygers. p. 10: Verba ἡ διπλῆ ὅτι ἀντὶ τοῦ delenda esse

dicit. Aristonici hoc non esse, ex ratione explicandi apparet:
nam is explicuisset: ὅτι γενικὴ ἀντὶ αἰτιατικῆς, Δεξιάδην ἀντὶ
τοῦ Δεξιάδου: cf. p. 20. Diple pertinere videtur ad λύντο δὲ
γυῖα: v. ad v. 6.
Ἴλιον εἰς ἱερήν: ἡ διπλῆ, ὅτι θηλυκῶς τὴν Ἴλιον. A.
ἀλλήλοισι δὲ τώ γε συναντέσθην παρὰ φηγῷ:
ἡ διπλῆ, ὅτι πρὸ τῶν πυλῶν τὴν φηγὸν ταύτην ὑποτίθε-
ται. A. Obscura sunt quae sequuntur, et fortasse ad Aristo-
nici scholium non pertinent: πρὸ πολλοῦ δὲ (? v. 21) ὁ Ἀπόλ-
λων ἐστὶν ἐπὶ τῆς Περγάμου . A. Ar. 231.
ἤν τινά που Δαναῶν προκαλέσσεται οἰόθεν οἶος:
ἡ διπλῆ, ὅτι συνέσταλται διὰ τοῦ ε τὸ η. ἔστι γὰρ προκα-
λέσσηται (cf. p. 13): καὶ πρὸς τὸ σχῆμα μονόθεν μόνος ἀντὶ
τοῦ μόνος πρὸς μόνον. A.
οἱ δέ κ' ἀγασσόμενοι χαλκοκνήμιδες Ἀχαιοί
οἶον ἐπόρσειαν πολεμίζειν Ἕκτορι δίῳ: ὅτι τὸ
ἀγάσσασθαι ποτὲ μὲν ἐπὶ τοῦ ἀποδέχεσθαι, ποτὲ δὲ ἐπὶ τοῦ
φθονεῖν τίθησι (Ar. 150). περιττεύει δὲ καὶ ὁ κέ (cod. καί)
σύνδεσμος. A. Cf. p. 13.
Καρύστιος ιστορικός. Fr.a (1245: 001)“FHG 4”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fr. 1, li. 4
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΑ.
207
Athenaeus XI: Οὗτος δ' ἐστὶ Πλάτων,

ὃν Σπεύσιππός φησι φίλτατον ὄντα Ἀρχελάῳ, Φιλίππῳ
τῆς βασιλείας αἴτιον γενέσθαι. Γράφει γοῦν Καρύστιος
ὁ Περγαμηνὸς ἐν τοῖς Ἱστορικοῖς ὑπομνήμασιν οὕτως·
»Σπεύσιππος, πυνθανόμενος Φίλιππον βλασφημεῖν
περὶ Πλάτωνος, εἰς ἐπιστολὴν ἔγραφέ τι τοιοῦτον, ὥς-
περ ἀγνοοῦντας τοὺς ἀνθρώπους, ὅτι καὶ τὴν ἀρχὴν
τῆς βασιλείας Φίλιππος διὰ Πλάτωνος ἔσχεν. Εὐφραῖον
γὰρ ἀπέστειλε τὸν Ὠρείτην πρὸς Περδίκκαν Πλάτων,
ὃς ἔπεισεν ἀπομερίσαι τινὰ χώραν Φιλίππῳ. Διατρέ-
φων δ' ἐνταῦθα δύναμιν, ὡς ἀπέθανε Περδίκκας, ἐξ ἑτοί-
μου δυνάμεως ὑπαρχούσης, ἐπέπεσε τοῖς πράγμασι.»
Idem XI: Εὐφραῖος μὲν γὰρ, παρὰ
Καρύστιος ιστορικός. Fr.a Fr. 4, li. 2
παραλαβόντος, Παρμενίων αὐτὸν ἐν Ὠρεῷ λαβὼν

ἀπέκτεινεν, ὥς φησι Καρύστιος ἐν Ἱστορικοῖς ὑπομνή-
μασιν.
Idem X: Καρύστιος δὲ ἐν τοῖς Ἱστο-
ρικοῖς ὑπομνήμασιν, «Ὅτε (φησὶ) μεθύειν προῃρεῖτο
Φίλιππος, τοῦτ' ἔλεγε, Χρὴ πίνειν, Ἀντίπατρος γὰρ
ἱκανός ἐστι νήφων. Κυβεύοντος δέ ποτε αὐτοῦ, καί τι-
νος ἀγγείλαντος ὡς Ἀντίπατρος πάρεστι, διαπορήσας
ὦσεν ὑπὸ τὴν κλίνην τὸν ἄβακα.»
Idem X: Εἰς τοσοῦτον δὲ Ἀλέξανδρος
ἐμέθυεν, ὥς φησι Καρύστιος ὁ Περγαμηνὸς ἐν Ἱστορικοῖς ὑπομνήμασιν,
ὡς καὶ ἐπὶ ὄνων ἅρματος κωμάζειν.
Ἐποίουν δὲ τοῦτο, φησὶ, καὶ οἱ τῶν Περσῶν βασιλεῖς.
Idem XIII: Καρύστιος ἐν Ἱστορικοῖς
ὑπομνήμασι, «Χάρωνι, φησὶ, τῷ Χαλκιδεῖ παῖς καλὸς
ἦν, καὶ εἶχεν εὖ πρὸς αὐτόν. Ὡς δ' Ἀλέξανδρος παρὰ
Κρατέρῳ αὐτὸν ἐπῄνεσε γενομένου πότου, ὁ Κράτερος
ἐκέλευσε τὸν παῖδα καταφιλῆσαι τὸν Ἀλέξανδρον· καὶ
ὃς, Μηδαμῶς, εἶπεν, οὐ γὰρ οὕτως ἐμὲ εὐφρανεῖ, ὡς
σὲ λυπήσει. Ὥσπερ γὰρ ἦν ἐρωτικὸς ὁ βασιλεὺς οὗτος,
οὕτως καὶ πρὸς τὸ
ἐποίησεν, ὅτι εἰσὶν αἰχμάλωτοι, ἀλλ' ὡς ἔτι Δαρείου ἐν

208
τῇ βασιλείᾳ ὄντος πάντα αὐταῖς χορηγεῖσθαι ἐκέλευσε.

Διόπερ καὶ Δαρεῖος τοῦτο μαθὼν ηὔξατο τῷ Ἡλίῳ τὰς
χεῖρας ἀνατείνας, ἢ αὐτὸν βασιλεύειν ἢ Ἀλέξανδρον.»
Idem XV: Καὶ ἀμβροσίαν δὲ ἄνθος τι
ἀναγράφει ὁ Καρύστιος ἐν Ἱστορικοῖς ὑπομνήμασι, λέ-
γων οὕτως· «Νίκανδρός φησιν, ἐξ ἀνδριάντος τῆς κε-
φαλῆς Ἀλεξάνδρου τὴν καλουμένην ἀμβροσίαν φύεσθαι
ἐν Κῷ.» Προείρηται δ' ἄνω περὶ αὐτῆς, ὅτι τὸ κρίνον
οὕτω λέγουσι.
Idem XII: Καρύστιος δ' ὁ Περγαμηνὸς ἐν Ἱστορικοῖς ὑπομνήμασι,
«Κηφισόδωρος, φησὶν,
ὁ Θηβαῖος, Πολύδωρον τὸν Τήιον ἰατρὸν Ἀντιπάτρῳ
συσσιτεῖν, ψιλοτάπιδα ἔχοντι κρικωτὴν καθάπερ τοὺς
στρωματεῖς εὐτελῆ, ἐφ' ἧς κατακεῖσθαι, κάδους δὲ
χαλκοῦς καὶ ποτήρια ὀλίγα· γεγονέναι γὰρ ὀλιγοδίαι-
τον καὶ τρυφῆς ἀλλότριον.»
E LIBRO TERTIO.
Idem XII: Καρύστιος δὲ ὁ Περγαμηνὸς ἐν τρίτῳ Ὑπομνημάτων,

«Δημήτριος, φησὶν, ὁ Φα-
ληρεὺς, Ἱμεραίου τοῦ ἀδελφοῦ ἀναιρεθέντος ὑπ' Ἀντι-
πάτρου, αὐτὸς μετὰ Νικάνορος διέτριβεν, αἰτίαν ἔχων,
ὡς τὰ Ἐπιφάνεια τοῦ ἀδελφοῦ θύων. Κασάνδρῳ δὲ γε-
νόμενος φίλος, μέγα ἴσχυσε. Καὶ κατ' ἀρχὰς μὲν ἦν
αὐτοῦ τὸ ἄριστον ὀξύβαφα παντοδαπὰς ἐλάας ἔχοντα
καὶ τυρὸν νησιωτικόν. Ὡς δ' ἐπλούτησε, Μοσχίωνα,
τὸν ἄριστον τῶν τότε μαγείρων καὶ δειπνοποιῶν, ἐωνή-
σατο, καὶ τοσαῦτα ἦν τὰ παρασκευαζόμενα καθ' ἡμέ-
ραν, ὥστε, χαρισαμένου τῷ Μοσχίωνι τὰ λείψανα,
Καρύστιος ιστορικός. Fr.a r. 12, li. 2
EX EODEM LIBRO.
209
Idem XIII: Ἀριστοφῶν δὲ ὁ ῥήτωρ,

ὁ τὸν νόμον εἰσενεγκὼν ἐπ' Εὐκλείδου ἄρχοντος, ὃς
ἂν μὴ ἐξ ἀστῆς γένηται νόθον εἶναι, αὐτὸς ἀπεδείχθη
ὑπὸ Καλλιάδου τοῦ κωμικοῦ ἐκ Χορηγίδος τῆς ἑταίρας
παιδοποιησάμενος, ὡς ὁ αὐτὸς ἱστορεῖ Καρύστιος ἐν
τρίτῳ Ὑπομνημάτων.
Idem XIII: Φιλέταιρον δὲ, τὸν Περ-
γάμου καὶ τῆς Καινῆς ταύτης λεγομένης βασιλεύσαντα
χώρας, Βόας αὐλητρίδος, ἑταίρας, τὸ γένος ἀπὸ Πα-
φλαγονίας, υἱόν φησι γενέσθαι Καρύστιος ἐν Ἱστορικοῖς
ὑπομνήμασιν.
Idem XIV: Περιηνέχθησαν ἡμῖν καὶ
αἱ δεύτεραι καλούμεναι τράπεζαι, πολλάκις ἡμῖν δι-
δόμεναι οὐ μόνον ταῖς τῶν Κρονίων ἡμέραις, ἐν αἷς
Ῥωμαίων παισὶν ἔθος ἐστὶν ἑστιᾶν τοὺς οἰκέτας, αὐ-
τοὺς τὰς τῶν οἰκετῶν ἀναδεχομένους λειτουργίας. Ἑλ-
ληνικὸν δὲ τοῦτο τὸ ἔθος. Ἐν Κρήτῃ γοῦν τῇ τῶν Ἑρ-
μαίων ἑορτῇ τὸ ὅμοιον γίνεται,
Ῥωμαίων παισὶν ἔθος ἐστὶν ἑστιᾶν τοὺς οἰκέτας, αὐ-

τοὺς τὰς τῶν οἰκετῶν ἀναδεχομένους λειτουργίας. Ἑλ-
ληνικὸν δὲ τοῦτο τὸ ἔθος. Ἐν Κρήτῃ γοῦν τῇ τῶν Ἑρ-
μαίων ἑορτῇ τὸ ὅμοιον γίνεται, ὥς φησι Καρύστιος ἐν
Ἱστορικοῖς ὑπομνήμασιν. Εὐωχουμένων γὰρ τῶν οἰκε-
τῶν οἱ δεσπόται ὑπηρετοῦσι πρὸς τὰς διακονίας. Καὶ
ἐν Τροιζῆνι δὲ μηνὶ Γεραιστίῳ· πανήγυρις δὲ τότε γί-
νεται πολυήμερος, ἧς ἐν μιᾷ οἱ δοῦλοι μετὰ τῶν πο-
λιτῶν κοινῇ τε ἀστραγαλίζουσι, καὶ οἱ κύριοι τοὺς
δούλους ἑστιῶσιν, ὡς ὁ αὐτός φησι Καρύστιος.
Idem I: Ὅτι Καρύστιος ὁ Περγαμη-
νὸς ἱστορεῖ, τὰς Κερκυραίας γυναῖκας ἔτι καὶ νῦν
σφαιριζούσας ᾄδειν. Σφαιρίζουσι δὲ παρ' Ὁμήρῳ οὐ
μόνον ἄνδρες, ἀλλὰ καὶ γυναῖκες.
Schol. Aristoph. Av. 574: [Αὐτίκα Νίκη πέτα-
ται] Νεωτερικὸν τὸ τὴν Νίκην καὶ τὸν Ἔρωτα ἐπτε-
ρῶσθαι. Ἄρχεννον γάρ φασι, τὸν Βουβάλου καὶ Ἀθή-
νιδος πατέρα, οἱ δὲ Ἀγλαοφῶντα, τὸν Θάσιον ζωγράφον,
πτηνὴν ἐργάσασθαι τὴν Νίκην, ὡς οἱ περὶ Καρύστιον
210
τὸν Περγαμηνόν φασιν.

Schol. Theocrit. XIII, 22: [Κυανέων] Καρύ
δούλους ἑστιῶσιν, ὡς ὁ αὐτός φησι Καρύστιος.

Idem I: Ὅτι Καρύστιος ὁ Περγαμηνὸς ἱστορεῖ, τὰς Κερκυραίας γυναῖκας
ἔτι καὶ νῦν
Schol. Theocrit. XIII, 22: [Κυανέων] Καρύ-
στιος ὁ Περγαμηνός φησι Κυανέας μὲν ὑπὸ ἀνθρώ-
πων, ὑπὸ δὲ θεῶν Φόρκου πύλας κεκλῆσθαι.
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΙ.
Athenaeus VI: Τὸν δὲ νῦν λεγόμενον

παράσιτον Καρύστιος ὁ Περγαμηνὸς ἐν τῷ Περὶ διδα-
σκαλιῶν εὑρεθῆναί φησιν ὑπὸ πρώτου Ἀλέξιδος, ἐκλα-
θόμενος ὅτι Ἐπίχαρμος ἐν Ἐλπίδι ἢ Πλούτῳ παρὰ
πότον αὐτὸν εἰσήγαγεν.
Vita Sophocl.: Νίκας δὲ ἔλαβεν (Σοφοκλῆς) εἴ
νὸς ἱστορεῖ, τὰς Κερκυραίας γυναῖκας ἔτι καὶ νῦν

211


Vita Sophocl.: Νίκας δὲ ἔλαβεν (Σοφοκλῆς) εἴ-
κοσιν, ὥς φησι Καρύστιος.


Celsus Phil., Ἀληθὴς λόγος (1248: 001)“Der Ἀληθὴς λόγος des Kelsos”,
Ed. Bader, R.Stuttgart: Kohlhammer, 1940; Tübinger Beiträge zur
Altertumswissenschaft 33.Ch. 3, se. 3, li. 2
σθαι μὲν ἡμᾶς τούτους νομίζειν θεούς, ὅτι ἄνθρωποι ἦσαν καὶ πρῶτον,
καίτοι πολλὰ ἐπιδειξαμένους καὶ γενναῖα ὑπὲρ ἀνθρώπων· τὸν δ'
212
Ἰησοῦν ἀποθανόντα ὑπὸ τῶν ἰδίων θιασωτῶν ὦφθαί φαμεν· προς-

κατηγορεῖ δ' ἡμῶν καὶ ὡς λεγόντων αὐτὸν ὦφθαι, καὶ ταῦτα σκιάν.
Καὶ πάλιν ἐπὰν μὲν περὶ τοῦ Ἀσκληπιοῦ λέγηται ὅτι πολὺ
ἀνθρώπων πλῆθος Ἑλλήνων τε καὶ βαρβάρων ὁμολογεῖ πολλάκις ἰδεῖν
καὶ ἔτι ὁρᾶν, οὐ φάσμα αὐτὸ τοῦτο ἀλλὰ θεραπεύοντα καὶ εὐεργετοῦντα
καὶ τὰ μέλλοντα προλέγοντα
ὅλαις πόλεσιν ἀνακειμέναις αὐτῷ,
οἷον τῇ Τρίκκῃ καὶ τῇ Ἐπιδαύρῳ καὶ τῇ Κῷ καὶ τῇ Περγάμῳ,
πιστεύειν ἡμᾶς ὁ Κέλσος ἀξιοῖ.
Ἴδωμεν δὲ καὶ ἃ μετὰ ταῦτα λέγει ὁ Κέλσος παρατιθέμενος
ἀπὸ ἱστοριῶν παράδοξα καὶ καθ' αὑτὰ μὲν ἀπίστοις ἐοικότα ὑπ' αὐτοῦ
δὲ οὐκ ἀπιστούμενα ὅσον γε ἐπὶ τῇ λέξει αὐτοῦ. καὶ πρῶτόν γε
τὰ περὶ τὸν Προκοννήσιον Ἀριστέαν, περὶ οὗ ταῦτά φησιν· εἶτ'
Ἀριστέαν μὲν τὸν Προκοννήσιον ἀφανισθέντα τε οὕτω δαιμονίως
ἐξ ἀνθρώπων καὶ αὖθις ἐναργῶς φανέντα καὶ πολλοῖς ὕστερον χρόνοις
πολλαχοῦ τῆς οἰκουμένης ἐπιδημήσαντα καὶ θαυμαστὰ ἀγγείλαντα, καὶ
τοῦ Ἀπόλλωνος ἐπισκήψαντος Μεταποντίνοις ἐν θεῶν μοίρᾳ νέμειν
τὸν Ἀριστέαν, τοῦτον οὐδεὶς ἔτι νομίζει θεόν.
Democritus Phil., Testimonia (1304: 001)“Die Fr.e der Vorsokratiker,

vol. 2, 6th edn.”, Ed. Diels, H., Kranz, W.Berlin: Weidmann, 1952, Repr.
1966.Fr. 1, li. 116
οὔσης τῆς γενέσεως πάντων, ἣν ἀνάγκην λέγει. τέλος δ' εἶναι τὴν
εὐθυμίαν,
οὐ τὴν αὐτὴν οὖσαν τῆι ἡδονῆι, ὡς ἔνιοι παρακούσαντες ἐξεδέξαντο,
ἀλλὰ καθ'
ἣν γαληνῶς καὶ εὐσταθῶς ἡ ψυχὴ διάγει, ὑπὸ μηδενὸς ταραττομένη
φόβου ἢ δεισι-
δαιμονίας ἢ ἄλλου τινὸς πάθους. καλεῖ δ' αὐτὴν καὶ εὐεστὼ καὶ πολλοῖς
ἄλλοις
ὀνόμασι [B 3]. ποιότητας δὲ νόμωι εἶναι, φύσει δ' ἄτομα καὶ κενόν [B
125].
καὶ ταῦτα μὲν αὐτῶι ἐδόκει. τὰ δὲ βιβλία αὐτοῦ κτλ.
(49) γεγόνασι δὲ Δημόκριτοι ἕξ· πρῶτος αὐτὸς οὗτος, δεύτερος Χῖος
μουσικὸς
κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον, τρίτος ἀνδριαντοποιός, οὗ μέμνηται Ἀντίγονος
[S. 10
Wilamowitz], τέταρτος περὶ τοῦ ἱεροῦ τοῦ ἐν Ἐφέσωι γεγραφὼς καὶ τῆς
πόλεως καὶ Σαμοθράικης, πέμπτος ποιητὴς ἐπιγραμμάτων σαφὴς καὶ
ἀνθηρός, ἕκτος Περγαμηνὸς ἀπὸ ῥητορικῶν λόγων εὐδοκιμήσας.
SUIDAS Δημόκριτος Ἡγησιστράτου (οἱ δὲ Ἀθηνοκρίτου ἢ Δαμασίππου)
213
γεγονὼς ὅτε καὶ ΣωΚράτης ὁ φιλόσοφος κατὰ τὴν οζ ὀλυμπιάδα [472 –

469] (οἱ δὲ κατὰ τὴν π [460 – 457] φασίν)· Ἀβδηρίτης ἐκ Θράικης,
φιλόσοφος, μαθητὴς κατά τινας Ἀναξαγόρου καὶ Λευκίππου, ὡς δέ τινες,
καὶ μάγων καὶ Χαλδαίων Περσῶν· ἦλθε γὰρ καὶ εἰς Πέρσας καὶ Ἰνδοὺς
καὶ Αἰγυπτίους καὶ τὰ παρ' ἑκάστοις ἐπαιδεύθη σοφά. εἶτα ἐπανῆλθε καὶ
τοῖς ἀδελφοῖς συνῆν Ἡροδότωι καὶ Δαμάστηι. ἦρξε δὲ ἐν Ἀβδήροις διὰ
τὴν ἑαυτοῦ σοφίαν τιμηθείς. μαθητὴς δὲ αὐτοῦ διαφανὴς ἐγένετο
Μητρόδωρος ὁ Χῖος, οὗ πάλιν ἀκροαταὶ Ἀνάξαρχος καὶ ἹπποΚράτης ὁ
ἰατρός. ἐπεκλήθη δὲ Σοφία ὁ Δημόκριτος καὶ Γελασῖνος δὲ διὰ τὸ γελᾶν
πρὸς τὸ
Epistula Ecclesiarum Apud Lugdunum Et Viennam, Epistula

ecclesiarum apud Lugdunum et Viennam (1352: 001)“The acts of the
Christian martyrs”, Ed. Musurillo, H.Oxford: Clarendon Press, 1972.
Ch. 1, se. 17, li. 4
οἰκειότητα ἐμετρίαζον, τότε μεγάλως ἐχαλέπαινον καὶ διεπρίοντο

καθ' ἡμῶν· ἐπληροῦτο δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ κυρίου ἡμῶν εἰρημένον ὅτι
ἐλεύσεται καιρὸς ἐν ᾧ πᾶς ὁ ἀποκτείνας ὑμᾶς δόξει
λατρείαν προσφέρειν τῷ θεῷ.
ἐνταῦθα λοιπὸν ὑπεράνω
πάσης ἐξηγήσεως ὑπέμενον κολάσεις οἱ ἅγιοι μάρτυρες, φιλοτι-
μουμένου τοῦ σατανᾶ καὶ δι' ἐκείνων ῥηθῆναί τι τῶν βλασφήμων·
ὑπερβεβλημένως δὲ ἐνέσκηψεν ἡ ὀργὴ πᾶσα καὶ ὄχλου καὶ
ἡγεμόνος καὶ στρατιωτῶν εἰς Σάγκτον τὸν διάκονον ἀπὸ Βιέννης καὶ
εἰς Μάτουρον, νεοφώτιστον μὲν ἀλλὰ γενναῖον ἀγωνιστήν, καὶ εἰς
Ἄτταλον Περγαμηνὸν τῷ γένει, στῦλον καὶ ἑδραίωμα τῶν ἐν-
ταῦθα ἀεὶ γεγονότα, καὶ εἰς Βλανδῖναν, δι' ἧς ἐπέδειξεν ὁ Χριστὸς ὅτι
τὰ παρὰ ἀνθρώποις εὐτελῆ καὶ ἀειδῆ καὶ εὐκαταφρόνητα φαινόμενα
μεγάλης καταξιοῦται παρὰ θεῷ δόξης διὰ τὴν πρὸς αὐτὸν ἀγάπην
τὴν ἐν δυνάμει δεικνυμένην καὶ μὴ ἐν εἴδει καυχωμένην.
ἡμῶν
γὰρ πάντων δεδιότων καὶ τῆς σαρκίνης δεσποίνης αὐτῆς, ἥτις ἦν καὶ
αὐτὴ τῶν μαρτύρων μία ἀγωνίστρια, ἀγωνιώσης μὴ οὐδὲ τὴν ὁμο-
λογίαν δυνήσεται παρρησιάσασθαι διὰ τὸ ἀσθενὲς τοῦ σώματος, ἡ
Βλανδῖνα τοσαύτης
(H)eren(n)ius Philo Gramm., Hist., Fr.a (1416: 006)“FGrH #790”.

Vol.-Jacobyʹ-F 3c,790,F, fr. 33, li. 4
STEPH. BYZ. s.v. Βόσπορος· πόλις Πόντου κατὰ τὸν Κιμμέριον

214
κόλπον, ὡς Φίλων, καὶ πορθμὸς ὁμώνυμος ἀπὸ Ἰοῦς τῆς Ἰνάχου καλού-
μενος, καθὼς Αἰσχύλος ἐν Προμηθεῖ δεσμώτηι (732/4) γράφει.
STEPH. BYZ. s.v. Βουθόη· πόλις Ἰλλυρίδος, ὡς Φίλων,
διὰ τὸ Κάδμον ἐπὶ ζεύγους βοῶν ὀχούμενον ταχέως ἀνύσαι τὴν ἐς
Ἰλλυριοὺς
ὁδόν· οἱ δὲ τὸν Κάδμον ἀπὸ τῆς Αἰγυπτίας Βουτοῦς ὀνομάσαι αὐτήν, καὶ
παρα-
φθαρεῖσαν καλεῖσθαι Βουθόην.
STEPH. BYZ. s.v. Βοῦρα· πόλις Ἀχαίας· θηλυκῶς· ἀπὸ Βούρας
θυγατρὸς Ἴωνος τοῦ Ξούθου καὶ Ἑλίκης. τὸ ἐθνικὸν Βουραῖος·
Λυκόφρων
(Al. 591) «Δύμη τε Βουραίοισιν ἡγεμὼν στόλου». ἐκ ταύτης ἦν Πυθέας
ζωγράφος, οὗ ἐστιν ἔργον ὁ ἐν Περγάμωι ἐλέφας, ἀπὸ τοι-
χογραφίας ὤν, ὡς Φίλων.
STEPH. BYZ. s.v. Γέρασα· πόλις τῆς Κοίλης Συρίας τῆς δε-
καπόλεως. ἐξ αὐτῆς Ἀρίστων ῥήτωρ ἀστεῖός ἐστιν, ὡς Φίλων, καὶ
Κήρυκος σοφιστὴς καὶ Πλάτων νομικὸς ῥήτωρ, πᾶσαν παί-
δευσιν ὡς μίαν ἀποστοματίζων καὶ ἐν συνηγορίαις καὶ παρε-
δρευταῖς καὶ θρόνοις τὴν ὀρθότητα τῶν νόμων ἐπιτηδεύων.
STEPH. BYZ. (plen.) s.v. Δυρράχιον· πόλις Ἰλλυρική, Ἐπί-
δαμνος κληθεῖσα ἀπὸ Ἐπιδάμνου. τούτου θυγάτηρ Μέλισσα, ἧς καὶ
Ποσει-
δῶνος Δυρράχιος· ἀφ' ἧς ἐστιν ἐν Ἐπιδάμνωι τόπος Μελισσώνιος, ἔνθα
Πο-
σειδῶν αὐτῆι συνῆλθεν, ὡς Φίλων. Στράβων δ' ἐν ζ (5, 8) φησί· «μετὰ δὲ
(H)eren(n)ius Philo Gramm., Hist., Fr.a (1416: 008)

“FHG 3”, Ed. Müller, K.Paris: Didot, 1841–1870.Fr. 14, li. 11
Steph. Byz.: Ἀνδανία, πόλις Μεσσήνης ... Τὸ

ἐθνικὸν Ἀνδανιεὺς, ὡς Φίλων ἐν τῇ Περὶ πόλεων.
Φαραὶ, πόλις Μεσσήνης ... Ἔστι δ' ἄλλη Κρήτης,
ἄποικος τῆς ἐν Μεσσήνῃ, ὡς Φίλων.
Ἀζανία ... μοῖρα τῆς Ἀρκαδίας ... Ἔστι καὶ Μας-
σαλίας (?) ἄλλη, ὡς Φίλων.
Ἄνθεια, πόλις Πελοποννήσου, πλησίον Ἄργους,
ὡς Φίλων.
Λάμπη ... ἔστι καὶ τρίτη τῆς Ἀργολίδος, ὡς Φίλων.
Βοῦρα, πόλις Ἀχαΐας ... Ἐκ ταύτης ἦν Πυθέας,
ζωγράφος, οὗ ἐστιν ἔργον ὁ ἐν Περγάμῳ ἐλέφας, ἀπὸ
τοιχογραφίας ὢν, ὡς Φίλων.
215
Ἀθῆναι, πόλεις κατὰ μὲν Ὦρον πέντε, κατὰ δὲ

Φίλωνα ἕξ.
Κῦνος, ἐπίνειον Ὀποῦντος, ὡς Φίλων καὶ Παυ-
σανίας.
Idem: Ἄργουρα, πόλις Θεσσαλίας, ἡ πρότερον
Ἄργισσα ... Τὸ ἐθνικὸν δὲ ἔδει Ἀργουραῖος, ὡς καὶ Φί-
λων.
Memnon Hist., Fr.a (1496: 003)“FHG 3”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fr. 34, li. 34
οἱ βάρβαροι ἔφερον· Φιμβρίας δὲ ἀνασώσασθαι στρα-

τηγήματι τὰς ἐκ παρατάξεως ἐλαττώσεις διανοούμενος
(τὸ γὰρ πολέμιον ὑπερεῖχε πλήθει), ὡς ἐπί τινα ποτα-
μὸν τῶν μαχομένων ἑκατέρα δύναμις ἧκε, καὶ μέσον
ἀμφοῖν τοῦτον ἐποιήσαντο, ὄμβρου περὶ τὸν ὄρθρον
ῥαγέντος, ἀπροσδόκητος ὁ τῶν Ῥωμαίων στρατηγὸς
διαβαίνει τὸν ποταμὸν, καὶ ὕπνῳ τῶν πολεμίων ἐν ταῖς
σκηναῖς κατεχομένων ἐπιπεσὼν μηδ' αἰσθανομένους
κατέκτεινεν, ὀλίγων τῶν ἐν ἡγεμονίαις διαπεφευγότων
τὸν ὄλεθρον καὶ τῶν ἱππέων. Μεθ' ὧν καὶ Μιθριδάτης
ὁ Μιθριδάτου, καὶ πρὸς τὸ Πέργαμον πρὸς τὸν πατέρα
Μιθριδάτην ἅμα τοῖς συνεπισπασαμένοις διασώζεται.
Οὕτω δὲ βαρείας τῆς συμφορᾶς καὶ λαμπρᾶς τοῖς βα-
σιλικοῖς συμπεσούσης, αἱ πλεῖσται τῶν πόλεων πρὸς
τοὺς Ῥωμαίους μετέθεντο.
Μαρίου δὲ ἀπὸ τῆς φυγῆς ἀνασωθέντος εἰς
τὴν Ῥώμην, Σύλλας δεδιὼς (τῶν ἀντιστασιωτῶν γὰρ
ἦν ἐκεῖνος), μὴ τῇ ὁμοίᾳ φυγῇ τὴν εἰς αὐτὸν ὕβριν
ἀποτίσῃ, πρὸς Μιθριδάτην διεπρεσβεύετο, συμβάσεις
αὐτῷ τὰς πρὸς Ῥωμαίους ὑποβαλλόμενος. Τοῦ δὲ καὶ
ταῖς συμβάσεσιν ἀσμενίσαντος,
Menander Hist., Fr.a (1498: 003)“FHG 4”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fr. 3, li. 4
αὐτοῦ Εἵρωμον, ὃς ἐβασίλευσεν ἔτη εἴκοσιν. Ἐπὶ

τούτου Κῦρος Περσῶν ἐδυνάστευσεν.» Οὐκοῦν ὁ σύμ-
πας χρόνος ἔτη πεντήκοντα τέσσαρα καὶ τρεῖς μῆνες
πρὸς αὐτοῖς. Ἑβδόμῳ μὲν γὰρ περὶ τῆς Ναβουχοδο-
νοσόρου βασιλείας ἤρξατο πολιορκεῖν Τύρον, τεσσαρες-
216
καιδεκάτῳ δ' ἔτει τῆς Εἱρώμου Κῦρος ὁ Πέρσης τὸ

κράτος παρέλαβεν.
Clemens Alex. Strom. I.: Εἴραμος
τὴν ἑαυτοῦ θυγατέρα Σαλομῶνι δίδωσι, καθ' οὓς χρό-
νους μετὰ τὴν Τροίας ἅλωσιν Μενελάου εἰς Φοινίκην
ἄφιξις, ὥς φησι Μένανδρος ὁ Περγαμηνὸς καὶ Λαῖτος
ἐν τοῖς Φοινικικοῖς.
Josephus Ant. Jud. VIII, 13: Μέμνηται δὲ τῆς
ἀνομβρίας ταύτης καὶ Μένανδρος ἐν ταῖς Ἰθωβάλου
τοῦ Τυρίων βασιλέως πράξεσι λέγων οὕτως· «Ἀβροχία
τε ἐπ' αὐτοῦ ἐγένετο, ἀπὸ τοῦ Ὑπερβερεταίου μηνὸς
ἕως τοῦ ἐχομένου ἔτους τοῦ Ὑπερβερεταίου. Ἱκετείαν
δ' αὐτοῦ ποιησαμένου, κεραυνοὺς ἱκανοὺς βεβληκέναι.
Οὗτος πόλιν Βότρυν ἔκτισε τὴν ἐπὶ Φοινίκῃ, καὶ Αὔζαν
τὴν ἐν Λιβύῃ.» Καὶ ταῦτα μὲν, δηλῶν τὴν ἐπ' Ἀχά-
βου γενομένην ἀνομβρίαν (κατὰ γὰρ καὶ τοῦτον καὶ
Oracula Sibyllina, Oracula (1551: 001)“Die Oracula Sibyllina”, Ed.

Geffcken, J.Leipzig: Hinrichs, 1902; Die griechischen christlichen
Schriftsteller 8.Se. 5, li. 119
πάντας ὀλεῖ βασιλεῖς μεγάλους καὶ φῶτας ἀρίστους.

εἶθ' οὕτως κρίσις ἔσται ὑπ' ἀφθίτου ἀνθρώποισιν.
αἰαῖ σοι, κραδίη δειλή, τί με ταῦτ' ἐρεθίζεις
δηλοῦν Αἰγύπτῳ, πολυκοιρανίην ἀλεγεινήν;
βαῖνε πρὸς ἀντολίην, Περσῶν γενεὰς ἀνοήτους
καὶ δήλου τοῖσιν τὸ παρὸν τό τε μέλλον ἔσεσθαι.
Εὐφρήτου ποταμοῦ ῥεῖθρον κατακλυσμὸν ἐποίσει
καὶ Πέρσας ὀλέσει καὶ Ἴβηρας καὶ Βαβυλῶνας
Μασσαγέτας τε φιλοπτολέμους τόξοισί τε πιστούς.
Ἀσὶς ὅλη πυρίφλεκτος ἕως νήσων σελαγήσει.
Πέργαμος ἣ τὸ πάλαι σεμνὴ βοτρυδὸν ὀλεῖται
καὶ Πιτάνη πανέρημος ἐν ἀνθρώποισι φανεῖται.
Λέσβος ὅλη δύσει βαθὺν εἰς βυθὸν ὥστ' ἀπολέσθαι.
Σμύρνα κατὰ κρημνῶν εἱλισσομένη ποτὲ κλαύσει,
ἣ τὸ πάλαι σεμνὴ καὶ ἐπώνυμος ἐξαπολεῖται.
Βιθυνοὶ κλαύσουσιν ἑὴν χθόνα τεφρωθεῖσαν
καὶ Συρίην μεγάλην καὶ Φοινίκην πολύφυλον.
αἰαῖ σοι, Λυκίη, ὅσα σοι κακὰ μηχανάαται
πόντος ἀπ' αὐτομάτου ἐπιβὰς χώρης ἀλεγεινῆς,
217
ὥστε κλύσαι σεισμῷ τε κακῷ καὶ νάμασι πικροῖς

τὴν Λυκίης ἄμυρον καὶ τὴν μυρίπνουν ποτε χέρσον.
Phrynichus Attic., Eclogae (1608: 002)“Die Ekloge des Phrynichos”,

Ed. Fischer, E.Berlin: De Gruyter, 1974; Sammlung griechischer und
lateinischer Grammatiker 1.Lexical 396, li. 2
(cf. gl. 391) καὶ “σύσσημον” (Perik. vs. 362 Koe.) καὶ “πορνοκόπος”
(cf. gl. 390) καὶ “ὀψωνιασμός” (fr. 895 Koe.) καὶ “ὀψώνιον” (fr. 896
Koe.) καὶ “δύσριγος” (fr. 880 Koe.) καὶ ἄλλα κίβδηλα ἀναρίθμητα καὶ
ἀμαθῆ· τὰ αὐτὰ δὲ σοὶ καὶ Βάλβῳ πεπονθότα καὶ Γαϊανὸν τὸν Σμυρναῖον
ῥήτορα, ἄνδρα ζηλωτὴν καὶ ἐραστὴν τῆς σῆς ἐν παιδείᾳ φιλοκαλίας. ἄγε
οὖν ὅπως λύσῃς μου τὴν ἐν τῇ τοιᾷδε δυσχερείᾳ τῶν ὤτων ἀπορίαν· οὐ
γὰρ περιόψεσθαί σε ἡγοῦμαι ἐρήμην ὀφλόντα σου τὰ παιδικὰ Μέναν-
δρον.
Οἰκοδομὴ οὐ λέγεται, ἀντ' αὐτοῦ δὲ οἰκοδόμημα.
Κατ' ὄναρ· Πολέμων ὁ Ἰωνικὸς σοφιστὴς Δημοσθένους
τοῦ ῥήτορος εἰκόνα χαλκῆν ἐν Ἀσκληπιοῦ τοῦ ἐν Περγάμῳ τῇ Μυσίᾳ
ἀναθεὶς ἐπέγραψεν ἐπίγραμμα τοιόνδε· “Δημοσθένη Παιανιέα Πολέμων
κατ' ὄναρ”, ἀδοκιμωτάτῳ τῷ κατ' ὄναρ χρησάμενος· ὥσπερ γὰρ καθ'
ὕπαρ οὐ λέγεται, ἀλλ' ὕπαρ, οὕτως οὐδὲ κατ' ὄναρ, ἀλλ' ἤτοι ὄναρ
ἰδὼν ἢ ἐξ ὀνείρου ὄψεως. οὕτως ἄρα μέγιστόν ἐστιν ὀνομάτων γνῶσις,
ὅπου γε δὴ καὶ τὰ ἄκρα τῶν Ἑλλήνων πταίοντα ὁρᾶται.
Μετριάζειν· τοῦτο οἱ μὲν ἀρχαῖοι ἐπὶ τοῦ τὰ συμβαίνον-
τα μετρίως φέρειν τιθέασιν, Μένανδρος (fr. 881 Koe.) δ' ἐπὶ τοῦ
ἀσθενεῖν
Phylarchus Hist., Testimonia (1609: 001)“FGrH #81”. Vol.-Jacobyʹ-T

2a,81,T, fr. 1, li. 7
SUID. s. Φύλαρχος· Ἀθηναῖος ἢ Ναυκρατίτης (= F 50)· οἱ δὲ

Σικυώνιον, ἄλλοι δὲ Αἰγύπτιον ἀνέγραψαν· ἱστορικός. Τὴν ἐπὶ Πελοπόν-
νησον Πύρρου τοῦ Ἠπειρώτου στρατείαν ἐν βιβλίοις κη – κατάγει
δὲ καὶ μέχρι Πτολεμαίου τοῦ Εὐεργέτου κληθέντος καὶ
τῆς Βερενίκης τελευτῆς καὶ ἕως τοῦ θανάτου Κλεομένους τοῦ Λακεδαι-
μονίου, ἐπιστρατεύσαντος αὐτῶι Ἀντιγόνου. Τὰ κατὰ Ἀντίοχον
καὶ τὸν Περγαμηνὸν Εὐμένη. Ἐπιτομὴν Μυθικήν. Περὶ τῆς τοῦ Διὸς
ἐπιφανείας. Περὶ Εὑρημάτων. Παρεμβάσεων βιβλία θ.
PLUT. De glor. Ath. 1 p. 345 E: οἱ δ' ἄλλοι πάντες ἱστορικοί,
Κλειτόδημοι (III) Δίυλλοι (73 T 4) Φιλόχορος (III) Φύλαρχος, ἀλλοτρίων
218
γε-
γόνασιν ἔργων ὥσπερ δραμάτων ὑποκριταί.
POLYB. II 56: ἐπεὶ δὲ τῶν κατὰ τοὺς αὐτοὺς καιροὺς Ἀράτωι
(231) γεγραφότων παρ' ἐνίοις ἀποδοχῆς ἀξιοῦται Φύλαρχος, ἐν πολλοῖς
ἀντιδοξῶν καὶ τἀναντία γράφων αὐτῶι (s. F 52), χρήσιμον ἂν εἴη, μᾶλλον
δ' ἀναγκαῖον ἡμῖν Ἀράτωι προηιρημένοις κατακολουθεῖν περὶ τῶν
Pytheas Perieg., Fr.a (1650: 001)“Pytheas von Massalia”, Ed. Mette,

H.J.Berlin: De Gruyter, 1952.Fr. 3, li. 3
Μασσαλιώτης τῆι πληρώσει τῆς σελήνης καὶ τῆι μειώσει

τὰς ἑκατέρου τούτων αἰτίας ἀνατίθησιν. Ποσειδώνιος
(87 F 81 F. Jacoby) ὑπὸ μὲν τῆς σελήνης κινεῖσθαι τοὺς
ἀνέμους, ὑπὸ δὲ τούτων τὰ πελάγη, ἐν οἷς τὰ προειρημένα
γίνεσθαι πάθη. Πλάτων (Phaidon p. 111 e 4 – 112a 6)
ἐπὶ τὴν αἰώραν φέρεται τῶν ὑδάτων· εἶναι γάρ τινα φυ-
σικὴν αἰώραν διά τινος ἐγγείου τρήματος περιφέρουσαν
τὴν παλίρροιαν, ὑφ' ἧς ἀντικυμαίνεσθαι τὰ πελάγη.
MARKIANOS VON HERAKLEIA Ἐπιτομὴ τοῦ
τῆς Ἐντὸς Θαλάσσης Περίπλου ὃν ἔγραψεν ἐν τρισὶ βι-
βλίοις Μένιππος Περγαμηνός 2 p. 565, 23 K. Müller: ...
οἱ γὰρ δὴ δοκοῦντες ταῦτα (geographische Probleme) μετὰ
λόγων ἐξητακέναι, Τιμοσθένης ὁ Ῥόδιός ἐστιν, ἀρχικυβερ-
νήτης τοῦ δευτέρ[αι]ου Πτολεμαίου γεγονώς, καὶ μετ'
ἐκεῖνον Ἐρατοσθένης ὃν Βῆτα ἐκάλεσαν οἱ τοῦ Μουςείου
προστάντες, πρὸς δὲ τούτοις Πυθέας τε ὁ Μασσαλιώτης
καὶ Ἰσίδωρος ὁ Χαρακηνός ...
STRABON Γεωγραφικά III 4, 4 (= Sphairopoiia
F 30 S. 225, 17 – 21): ... καίτοι ἐμοί γε δοκεῖ δυνατὸν εἶναι
καὶ συνηγορῆσαι πολλοῖς τῶν λεχθέντων (scil. von Homer)
καὶ εἰς ἐπανόρθωσιν ἄγειν καὶ μάλιστα εἰς ταῦτα ὅσα Πυ
Τελέφος γραμματικός. Fr.a (1698: 003)“FHG 3”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fr. 2, li. 3
Schol. Aristoph. Plut. 725: Ἐπωμοσία ἐστὶν

ἀπόδοσις αἰτίας, δι' ἣν οὐχ ὑπαντᾷ τις πρὸς τὴν δίκην.
Ὑπερίδης· «Καὶ ἐμοὶ μὲν συμβάσης ἀρρωστίας, καὶ
ὑπομοσθείσης ταύτης τῆς γραφῆς, ἀνεβλήθη ὁ ἀγών.»
219
Οὕτως ὁ Τήλεφος.
Eustath. ad Odyss. ρ, 455: Προς-
ενθυμητέον δὲ καὶ Τηλέφου τοῦ, ὡς ἱστορεῖται, Περγαμηνοῦ, ὅτι κατὰ
τὴν ἐκείνου παράδοσιν νομική τις
ἦν λέξις ἢ τεχνικὴ ἐν τοῖς μεθ' Ὅμηρον ὁ ἐπιστά-
της. «Γίνεται γὰρ, φησὶν, ἐπιστάτης Ἀθήνησιν ἐκ
τῶν πρυτάνεων εἷς, ὃς ἐπιστατεῖ νύκτα καὶ ἡμέραν
μίαν, καὶ πλείω χρόνον οὐκ ἔξεστιν, οὐδὲ δὶς τὸν αὐτὸν
γενέσθαι, τάς τε κλεῖς ἐν οἷς
τὰ χρήματά εἰσι, φυλάττει καὶ τὰ γράμματα τῆς πό-
λεως καὶ τὴν δημοσίαν σφραγῖδα. Κληροῖ δὲ καὶ προέ-
δρους ἐξ ἑκάστης φυλῆς ἕνα, πλὴν τῆς πρυτανευούσης,
καὶ πάλιν ἐκ τούτων ἐπιστάτην ἕνα.»
Τελέφος γραμματικός. Fr.a Fr. 3, li. 6
γενέσθαι, τάς τε κλεῖς ἐν οἷς

τὰ χρήματά εἰσι, φυλάττει καὶ τὰ γράμματα τῆς πό-
λεως καὶ τὴν δημοσίαν σφραγῖδα. Κληροῖ δὲ καὶ προέ-
δρους ἐξ ἑκάστης φυλῆς ἕνα, πλὴν τῆς πρυτανευούσης,
καὶ πάλιν ἐκ τούτων ἐπιστάτην ἕνα.»
Aelian. N. A. X, 42: Μύρμηκος εἶδος θανατη-
φόρου φασὶν εἶναί τι, καὶ Λαέρτην ὄνομα ἔχειν τόνδε
τὸν μύρμηκα τὸν προειρημένον· καὶ σφῆκας δέ τινας
ἐκάλουν Λαέρτας. Λέγει ταῦτα Τήλεφος ὁ κριτικὸς,
ὁ ἐκ τοῦ Μυσίου Περγάμου.
Tragica Adespota, Fr.a (1738: 003)

“Tragicorum Graecorum fr.a, vol. 2”, Ed. Kannicht, R., Snell, B.
Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1981.
Fr. 627, li. 40
×–]..χ̣ε̣ι Περγάμων κατ̣[––

×––×]ν κρυπτὸ̣σ̣ α̣..τ̣.[
×–– ]ν ἔβλαστε μ̣[–×––]
Tragica Adespota, Fr.a Fr. 732, li. 12
Ἕκτορος παῖδα [Ἀ]σ̣τυάν(ακτα) /

Τρωίλον ὀλλύμενον /
μορφὴν τὴν Ἑκάβης στυγοῦσαν ἐν θαλάμοις κλιθεῖσαν /
νύκτα [ ].ρον αἱματωπ̣όν, σάτυρον ὑπὸ πίτυν, Ἄ̣ττιν ἡμι-
220
γύνην λυθέντα
Βρομίου Θῆβαι / εἶδον
ἀπολλύμενον [γ]άμον ἔνα̣ιμον Ἰοκάστης /
[Οἰ]δίπ(οδος) τὴ̣ν Σφίγγα·
Πενθέα κόπτ̣[ουσαν Ἀγ][α]ύην·
εὑρομένην .......[.......] [.].
ν̣υκτὸς φλεγομένην [Π]έργαμον·
ἁλωμένην̣ [δόλ][ω]ι Δαναῶν Ἴλιον
......
{ΜΝΗΣΙΠΠΟΣ}
Τί ὀξ]ὺ̣ φε̣[ρ]ό̣μενος, ὦ Καλλίστρατε, πυκ̣νό̣τερα
[περι]-
σκ̣έπτῃ καὶ τύπτεις ἑαυτοῦ τὴν κεφαλήν;
[τί νυ]νε[ὶ ο]ὐ̣[κ]
ἀνθ̣ο̣ρᾷς μὰ Δί' ἀλγ̣ε̣ι̣νότερός τε ἢ κατ' ἀ-
[ξί]α̣ν προελήλυ-
θας; ἐπίστησον οὖν κατὰ τὸ γενναῖον
Demetrius Gramm., Fr.a (1756: 001)“Demetrii Scepsii quae supersunt”,

Ed. Gaede, R., 1880; Diss. Greifswald.Fr. 6, li. 4
τριος ὁ Σκήψιος ἐν βʹ διακόσμου τῆς Πτολεμαΐδος φυλῆς τὸν

δῆμον εἶναι.
Athen. VIII p. 346 c: οἶδα δὲ καὶ τὴν ἐν τῇ Πισάτιδι γρα-
φὴν ἀνακειμένην ἐν τῷ τῆς Ἀλφειώσας Ἀρτέμιδος ἱερῷ· Κλεάν-
θους δ' ἐστὶ τοῦ Κορινθίου ἐν ᾗ Ποσειδῶν πεποίηται θύννον τῷ
Διὶ προσφέρων ὠδίνοντι, ὡς ἱστορεῖ Δημήτριος ἐν ὀγδόῃ τοῦ
τρωικοῦ διακόσμου.
Athen. XV p. 697 c: καὶ ὅ γε Σκήψιος Δημήτριος ἐν
τῷ δεκάτῳ τοῦ τρωικοῦ διακόσμου φησὶν οὕτως· “Κτησιφῶν ὁ
Ἀθηναῖος, ποιητὴς τῶν καλουμένων κολάβρων, ὃν καὶ ὁ πρῶτος
μετὰ Φιλέταιρον ἄρξας Περγάμου Ἄτταλος δικαστὴν καθεστάκει
βασιλικὸν τῶν περὶ τὴν Αἰολίδα.”
Athen. IV p. 155 b: Δημήτριος δ' ὁ Σκήψιος ἐν τῷ
δωδεκάτῳ τοῦ τρωικοῦ διακόσμου “παρ' Ἀντιόχῳ” φησί “τῷ βασι-
λεῖ τῷ μεγάλῳ προσαγορευθέντι ἐν τῷ δείπνῳ πρὸς ὅπλα ὠρ-
χοῦντο οὐ μόνον οἱ βασιλέως φίλοι, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς ὁ βασιλεύς.
ἐπεὶ δὲ καὶ εἰς Ἡγησιάνακτα τὸν Ἀλεξανδρέα ἀπὸ Τρῳάδος, τὸν
τὰς ἱστορίας γράψαντα, ἡ τῆς ὀρχήσεως τάξις ἐγένετο, ἀναστὰς
εἶπε· πότερον, ὦ βασιλεῦ, κακῶς ὀρχούμενον ἐμὲ θεάσασθαι
βούλει ἢ καλῶς ἀπαγγέλλοντός μου ἴδια ποιήματα θέλεις ἀκροά-
σασθαι; κελευσθεὶς οὖν λέγειν οὕτως ἧσε τὸν βασιλέα
221
Demetrius Gramm., Fr.a Fr. 44, li. 15
πρὸς ταύτην δὲ τὴν φιλοτιμίαν κἀκείνας συνήγαγον τὰς ἱστορίας

ἃς ὁ Σκήψιος τίθησι παρὰ Καλλισθένους λαβὼν καὶ ἄλλων τι-
νῶν, οὐ καθαρευόντων τῆς περὶ τῶν Ἁλιζώνων ψευδοδοξίας· ὡς
ὁ μὲν Ταντάλου πλοῦτος καὶ τῶν Πελοπιδῶν ἀπὸ τῶν περὶ Φρυ-
γίαν καὶ Σίπυλον μετάλλων ἐγένετο· ὁ δὲ Κάδμου [ἐκ τῶν] περὶ
Θρᾴκην καὶ τὸ Παγγαῖον ὄρος· ὁ δὲ Πριάμου ἐκ τῶν ἐν Ἀστύ-
ροις περὶ Ἄβυδον χρυσείων, ὧν καὶ νῦν ἔτι μικρὰ λείπεται·
πολλὴ δ' ἡ ἐκβολὴ καὶ τὰ ὀρύγματα σημεῖα τῆς πάλαι μεταλλείας·
ὁ δὲ Μίδου ἐκ τῶν περὶ τὸ Βέρμιον ὄρος· ὁ δὲ Γύγου καὶ Ἀλυάτ-
του καὶ Κροίσου ἀπὸ τῶν ἐν Λυδίᾳ .... τῆς μεταξὺ Ἀταρ-
νέως τε καὶ Περγάμου πολίχνη ἐρήμη ἐκμεμεταλλευμένα ἔχουσα τὰ
χωρία.
Strab. p. 550: ὑπονοεῖ δὲ καὶ ὁ Σκήψιος τὴν τοῦ ὀνό-
ματος μετάπτωσιν ἐξ Ἀλύβων εἰς Χάλυβας, τὰ δ' ἑξῆς καὶ τὰ
συνῳδὰ (scil. quae Strabo modo exposuit) οὐ νοῶν καὶ μά-
λιστα ἐκ τίνος Ἁλιζώνους εἴρηκε τοὺς Χάλυβας (scil. ὁ ποιητής)
ἀποδοκιμάζει τὴν δόξαν. – ὁ δὲ Σκήψιος οὔτε τὴν τούτου
(scil. Ἐφόρου), [ὡς] ἔοικεν, ἀποδεξάμενος οὔτε [τὴν] τῶν
περὶ τὴν Παλλήνην τοὺς Ἁλιζώνους ὑπολαβόντων (ὧν ἐμνήσθη-
μεν ἐν τοῖς Μακεδονικοῖς), ὁμοίως διαπορεῖ καὶ πῶς ἐκ τῶν
ὑπὲρ τὸν Βορυσθένη νομάδων ἀφῖχθαι συμμαχίαν τοῖς Τρωσί τις
Tatianus Apol., Oratio ad Graecos (1766: 001)“Die ältesten

Apologeten”, Ed. Goodspeed, E.J.Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht,
1915.Ch. 37, se. 1, li. 10
τὴν ἱστορίαν· εἰσὶ δὲ αὐτῷ βίβλοι Περὶ Ἀσσυρίων δύο.

Μετὰ δὲ τοὺς Χαλδαίους τὰ Φοινίκων οὕτως
ἔχει. γεγόνασι παρ' αὐτοῖς ἄνδρες τρεῖς, Θεόδοτος ὙψιΚράτης
Μῶχος· τούτων τὰς βίβλους εἰς Ἑλληνίδα κατέταξεν φωνὴν
Λαῖτος ὁ καὶ τοὺς βίους τῶν φιλοσόφων ἐπ' ἀκριβὲς πραγμα-
τευσάμενος. ἐν δὴ ταῖς τῶν προειρημένων ἱστορίαις δηλοῦται
κατὰ τίνα τῶν βασιλέων Εὐρώπης ἁρπαγὴ γέγονεν Μενελάου
τε εἰς τὴν Φοινίκην ἄφιξις καὶ τὰ περὶ Χείραμον, ὅστις Σολο-
μῶνι τῷ Ἰουδαίων βασιλεῖ πρὸς γάμον δοὺς τὴν ἑαυτοῦ θυγα-
τέρα καὶ ξύλων παντοδαπῶν ὕλην εἰς τὴν τοῦ ναοῦ κατα-
σκευὴν ἐδωρήσατο. καὶ Μένανδρος δὲ ὁ Περγαμηνὸς περὶ τῶν
222
αὐτῶν τὴν ἀναγραφὴν ἐποιήσατο. τοῦ δὲ Χειράμου ὁ χρόνος

ἤδη που τοῖς Ἰλιακοῖς ἐγγίζει· Σολομὼν
δὲ ὁ κατὰ Χείραμον
πολὺ κατώτερός ἐστι τῆς Μωυσέως ἡλικίας.
Αἰγυπτίων δέ εἰσιν ἀκριβεῖς χρόνων ἀναγραφαί,
καὶ τῶν κατ' αὐτοὺς γραμμάτων ἑρμηνεύς ἐστι Πτολεμαῖος,
οὐχ ὁ βασιλεύς, ἱερεὺς δὲ Μένδητος. οὗτος τὰς τῶν βασιλέων
πράξεις ἐκτιθέμενος κατ' Ἄμωσιν Αἰγύπτου βασιλέα γεγονέναι
Ἰουδαίοις φησὶ τὴν ἐξ Αἰγύπτου πορείαν εἰς ἅπερ ἤθελον
χωρία, Μωυσέως ἡγουμένου. λέγει δὲ οὕτως· ὁ δὲ Ἄμωσις ἐγέ
Bruti Epistulae, Epistulae (1803: 001)“Epistolographi Graeci”, Ed.

Hercher, R.Paris: Didot, 1873, Repr. 1965.Epistle 1, li. t
Βροῦτος Περγαμηνοῖς.
Ἀκούω ὑμᾶς Δολοβέλλᾳ χρήματα δεδωκέναι. ἃ εἰ

μὲν ἑκόντες ἔδοτε, ὁμολογεῖτε ἀδικεῖν· εἰ δὲ ἄκοντες,
ἀποδείξατε τῷ ἐμοὶ ἑκόντες δοῦναι.
Περγαμηνοὶ Βρούτῳ.
Χρήματα Δολοβέλλᾳ μὲν ἔτι εὐποροῦντες ἐβιάσθη-

μεν παρασχεῖν, σὺ δὲ ἡμᾶς δοῦναι θέλοντας ᾔτησας,
ὅτε δυσπλήρωτον ἐν ἀπορίᾳ τὸ πρόθυμον.
Τὰ χρήματα ἡμῖν εἰς ὃν ἐπετάξαμεν καιρὸν μὴ

πέμψαντες οὐδὲν ἄλλο εἰ μὴ τὸ δοκεῖν μετὰ τοῦ
Bruti Epistulae, Epistulae

Epistle 4, li. t
223
Τὰ χρήματα ἡμῖν εἰς ὃν ἐπετάξαμεν καιρὸν μὴ

πέμψαντες οὐδὲν ἄλλο εἰ μὴ τὸ δοκεῖν μετὰ τοῦ βε-
βιάσθαι ταῦτα παρασχεῖν ὠφέλησθε. ὥστε διχόθεν
ὑμᾶς βεβλάφθαι, καὶ τῷ τὸ ἀνάλωμα κατ' ἴσον ὑπο-
μεῖναι (δώσετε γὰρ τοσούτῳ κάκιον ὅσῳπερ ἄκοντες)
καὶ τῷ ἣν εἰκὸς ἀντὶ τῶν ὑπουργηθέντων φέρεσθαι χά-
ριν ὑμᾶς ἀφῃρῆσθαι· οὐ γὰρ χρὴ τὴν τῶν προθύμων
ὑπηκόων παρρησίαν νέμεσθαι τοὺς οὐκ ἂν εἰ μὴ μετὰ
ἀνάγκης ταῦθ' ἡμῖν παρασχόντας.
Εἰ ῥᾴδιος ὁ πορισμὸς ἦν, οὐκ ἂν περιεμείναμεν

βραδυτῆτι διαβαλεῖν τὴν χάριν. τί γὰρ δὴ ὄφελος
τοῖς κἂν ἀρνήσωνται βιασθησομένοις, ἐὰν μετὰ μελ-
λήσεως ἀμφότερα ζημιωθῶσι, καὶ διδόντες τὸ ἀνά-
λωμα καὶ τὴν ἀμοιβὴν ἀπολέσαντες; ἀλλ' ἴσθι ὅτι τὸ
μὲν τάχος περιουσίας ἔργον ἐστίν, ὁ δὲ χρόνος σπου-
δῆς ἐκνικῆσαι βιαζομένης ἀπορίαν. οὐ δὴ δίκαιον
τὴν τῶν παρὰ δύναμιν ἐπεκταθέντων κακοπραγίαν
ἔλαττον φέρεσθαι τῶν οὐκ ἂν εἰ μὴ ὑπὸ εὐπορίας τα-
χυνάντων.
Bruti Epistulae, Epistulae Epistle 5, li. t
Εἰ ῥᾴδιος ὁ πορισμὸς ἦν, οὐκ ἂν περιεμείναμεν

βραδυτῆτι διαβαλεῖν τὴν χάριν. τί γὰρ δὴ ὄφελος
τοῖς κἂν ἀρνήσωνται βιασθησομένοις, ἐὰν μετὰ μελ-
λήσεως ἀμφότερα ζημιωθῶσι, καὶ διδόντες τὸ ἀνά-
λωμα καὶ τὴν ἀμοιβὴν ἀπολέσαντες; ἀλλ' ἴσθι ὅτι τὸ
μὲν τάχος περιουσίας ἔργον ἐστίν, ὁ δὲ χρόνος σπου-
χυνάντων.
Τὰ χρήματα ὑμῶν ἐκόμισαν οἱ πρέσβεις, ὡς μὲν

224
πρὸς ἣν ᾐτιᾶσθε ἀσθένειαν πλείω, ὡς δὲ πρὸς ἣν

ᾐτούμεθα χρείαν ὀλίγα. φυλάττεσθε οὖν μὴ καὶ
δύνησθε πλεῖον οὗ προσποιεῖσθε καὶ βούλησθε ἔλαττον
οὗ δύνασθε.
Ἐπέμψαμέν σοι χρήματα εἰ καὶ τῆς σῆς ἐλάττονα

χρείας, ἀλλ' οὖν τῆς ἑαυτῶν ὑποσχέσεως πλείονα· πα-
ρῃτούμεθα μὲν γὰρ ὡς μικρότερα ἢ βουλόμεθα ἔχον-
τες, ἐπορίσαμεν δὲ ὡς πλεῖον ἢ δυνάμεθα σπουδά

χυνάντων.
Τὰ χρήματα ὑμῶν ἐκόμισαν οἱ πρέσβεις, ὡς μὲν


τες, ἐπορίσαμεν δὲ ὡς πλεῖον ἢ δυνάμεθα σπουδά-
σαντες.
Δολοβέλλας ἐστὶν ἡμῖν μὲν πολέμιος, ὑμῖν δὲ φίλος,

225
ᾧ εἰς ἅπαν καὶ καθ' ἡμῶν ὑπουργεῖσθε. τί δῆτα ἂν

ἕποιτο τοῖς τὰ αὐτὰ ἐκείνῳ ἑλομένοις εἰ μὴ ἁλόντας
ἴσα πολεμίοις πάσχειν; οὐδὲ γὰρ μετάνοιαν δοτέον τοῖς


τες, ἐπορίσαμεν δὲ ὡς πλεῖον ἢ δυνάμεθα σπουδά-
σαντες.
Δολοβέλλας ἐστὶν ἡμῖν μὲν πολέμιος, ὑμῖν δὲ φίλος,

ᾧ εἰς ἅπαν καὶ καθ' ἡμῶν ὑπουργεῖσθε. τί δῆτα ἂν
ἕποιτο τοῖς τὰ αὐτὰ ἐκείνῳ ἑλομένοις εἰ μὴ ἁλόντας
ἴσα πολεμίοις πάσχειν; οὐδὲ γὰρ μετάνοιαν δοτέον τοῖς
οὐ πρὶν ἢ εἰς τὸ παντελὲς ἀποκαμεῖν μετανοοῦσι.
Τῆς μὲν πάλαι πρὸς Δολοβέλλαν φιλίας σὺ αἴτιος,

ὀψὲ ἡμῖν ἐπιστέλλων· ἀνάγκη γὰρ τὰς ἐκείνου κολα-
κεύειν ἐπιταγὰς πρὶν ἢ σχεῖν πρὸς ὃν ἀποκλίνωμεν.
τὴν δὲ εἰς τὸ μέλλον μετάνοιαν μὴ ἀφαιροῦ τῶν εἰ
Flavius Claudius Julianus Imperator Phil., Contra Galilaeos (2003: 017)

“Juliani imperatoris librorum contra Christianos quae supersunt”, Ed.
Neumann, C.J.Leipzig: Teubner, 1880.P. 198, li. 2
ψιν, ὑφ' ἧς πρὸς τὰς χρείας ἕξομεν τὴν ἀποχρῶσαν βοήθειαν.

226
Ἔλαθέ με μικροῦ τὸ μέγιστον τῶν Ἡλίου καὶ Διὸς δώρων.

εἰκότως δὲ αὐτὸ ἐφύλαξα ἐν τῷ τέλει. καὶ γὰρ οὐκ ἴδιόν ἐστιν
ἡμῶν μόνον, ἀλλ', οἶμαι, κοινὸν πρὸς Ἕλληνας, τοὺς ἡμετέρους
συγγενεῖς. ὁ γάρ τοι Ζεὺς ἐν μὲν τοῖς νοητοῖς ἐξ ἑαυτοῦ τὸν
Ἀσκληπιὸν ἐγέννησεν, εἰς δὲ τὴν γῆν διὰ τῆς Ἡλίου γονίμου
ζωῆς ἐξέφηνεν. οὗτος ἐπὶ γῆς ἐξ οὐρανοῦ ποιησάμενος τὴν
πρόοδον, ἑνοειδῶς μὲν ἐν ἀνθρώπου μορφῇ περὶ τὴν Ἐπίδαυ-
ρον ἀνεφάνη, πληθυνόμενος δὲ ἐντεῦθεν ταῖς προόδοις ἐπὶ
πᾶσαν ὤρεξε τὴν γῆν τὴν σωτήριον ἑαυτοῦ δεξιάν. ἦλθεν εἰς
Πέργαμον, εἰς Ἰωνίαν, εἰς Τάραντα μετὰ ταῦθ', ὕστερον ἦλθεν
εἰς τὴν Ῥώμην. ᾤχετο δὲ εἰς Κῶ, ἐνθένδε εἰς Αἰγάς. εἶτα
πανταχοῦ γῆς ἐστι καὶ θαλάσσης. οὐ καθ' ἕκαστον ἡμῶν ἐπι-
φοιτᾷ, καὶ ὅμως ἐπανορθοῦται ψυχὰς πλημμελῶς διακειμένας
καὶ τὰ σώματα ἀσθενῶς ἔχοντα.
Τί δὲ τοιοῦτον ἑαυτοῖς Ἑβραῖοι καυχῶνται παρὰ τοῦ
θεοῦ δεδόσθαι, πρὸς οὓς ὑμεῖς ἀφ' ἡμῶν αὐτομολήσαντες πεί-
θεσθε; εἰ τοῖς ἐκείνων γοῦν προσείχετε λόγοις, οὐκ ἂν παντά-
πασιν ἐπεπράγειτε δυστυχῶς, ἀλλὰ χεῖρον μὲν ἢ πρότερον, ὁπότε
σὺν ἡμῖν ἦτε, οἰστὰ δὲ ὅμως ἐπεπόνθειτε ἂν καὶ φορητά. ἕνα
γὰρ ἀντὶ πολλῶν θεῶν ἐσέβεσθε ἂν οὐκ ἄνθρωπον, μᾶλλον δὲ
Ευσέβιος θεολόγος. Praeparatio evangelica (2018: 001)

“Eusebius Werke, Band 8: Die Praeparatio evangelica”, Ed. Mras, K.
Berlin: Akademie–Verlag, 43.1:1954; 43.2:1956; Die griechischen
christlichen Schriftsteller 43.1 & 43.2.
Book 10, Ch. 11, se. 12, li. 1
Περσῶν ἡγεμονίας ἔτεσιν ἑβδομήκοντα. Βηρωσσὸς δέ ἐστιν ἀνὴρ ἱκανώ-

τατος· καὶ τούτου τεκμήριον Ἰόβας, ὃς Περὶ Ἀσσυρίων 8γράφων παρὰ
Βηρως-
σοῦ φησι μεμαθηκέναι τὴν ἱστορίαν· εἰσὶ δ' αὐτῷ βίβλοι Περὶ Ἀσσυρίων
8δύο.
Μετὰ δὲ τοὺς Χαλδαίους τὰ Φοινίκων οὕτως ἔχει· γεγόνασι παρ' αὐτοῖς
ἄνδρες τρεῖς, Θεόδοτος, ὙψιΚράτης, Μῶχος. τούτων τὰς βίβλους εἰς
Ἑλληνίδα
κατέταξε φωνὴν Λαῖτος, ὁ καὶ τοὺς βίους τῶν φιλοσόφων ἐπ' ἀκριβὲς
πραγμα-
τευσάμενος. ἐν δὴ ταῖς τῶν προειρημένων ἱστορίαις δηλοῦται, κατὰ τίνα
τῶν βασιλέων Εὐρώπης ἁρπαγὴ γέγονεν[αι], Μενελάου τε εἰς τὴν
Φοινίκην
ἄφιξις καὶ τὰ περὶ Εἴραμον, ὅστις Σολομῶνι τῷ Ἰουδαίων βασιλεῖ πρὸς
γάμον
227
δοὺς τὴν ἑαυτοῦ θυγατέρα καὶ ξύλων παντοδαπῶν ὕλην εἰς τὴν τοῦ νεὼ
κατα-
σκευὴν ἐδωρήσατο. καὶ Μένανδρος δὲ ὁ Περγαμηνὸς περὶ τῶν αὐτῶν
τὴν
ἀναγραφὴν ἐποιήσατο. τοῦ δὲ Εἰράμου ὁ χρόνος ἤδη που τοῖς Ἰλιακοῖς
ἐγγίζει·
Σολομῶν δὲ ὁ κατ' Εἴραμον πολὺ κατώτερός ἐστι τῆς Μωσέως ἡλικίας.
Αἰγυπτίων δέ εἰσιν ἀκριβεῖς χρόνων ἀναγραφαί. καὶ τῶν κατ' αὐτοὺς
γραμμάτων ἑρμηνεὺς Πτολεμαῖος (οὐχ ὁ βασιλεύς, ἱερεὺς δὲ Μένδητος),
οὗτος
τὰς τῶν βασιλέων πράξεις ἐκτιθέμενος κατὰ Ἄμωσιν Αἰγύπτου βασιλέα
γε-
γονέναι Ἰουδαίοις φησὶ τὴν ἐξ Αἰγύπτου πορείαν εἰς ἅπερ ἤθελον χωρία,
Μω-
σέως ἡγουμένου. λέγει δὲ οὕτως· ‘Ὁ δὲ Ἄμωσις ἐγένετο κατὰ Ἴναχον
τὸν βασιλέα’. μετὰ δὲ τοῦτον Ἀπίων ὁ γραμματικός, ἀνὴρ δοκιμώτατος,
ἐν τῇ
τετάρτῃ τῶν Αἰγυπτιακῶν (πέντε δέ εἰσιν αὐτῷ γραφαί) πολλὰ μὲν καὶ
ἄλλα,
φησὶ δ' ὅτι ‘κατέσκαψε τὴν Αὔαριν Ἄμωσις, κατὰ τὸν Ἀργεῖον γενόμενος
Ευσέβιος θεολόγος. Historia ecclesiastica (2018: 002)

“Eusèbe de Césarée. Histoire ecclésiastique, 3 vols.”, Ed. Bardy, G.
Paris: Cerf, 1:1952; 2:1955; 3:1958, Repr. 3:1967; Sources chrétiennes
31, 41, 55.Book 4, Ch. 15, se. 48, li. 1
ὑπὲρ τῆς πίστεως ἐπὶ τοῦ δήμου καὶ τῶν ἀρχόντων ἀπολογίας
διδασκαλικάς τε δημηγορίας καὶ ἔτι τὰς πρὸς τοὺς ὑποπεπ-
τωκότας τῷ κατὰ τὸν διωγμὸν πειρασμῷ δεξιώσεις παραμυθίας
τε ἃς ἐπὶ τῆς εἱρκτῆς τοῖς παρ' αὐτὸν εἰσαφικνουμένοις ἀδελφοῖς
παρετίθετο, ἅς τε ἐπὶ τούτοις ὑπέμεινεν βασάνους, καὶ τὰς ἐπὶ
ταύταις ἀλγηδόνας καθηλώσεις τε καὶ τὴν ἐπὶ τῆς πυρᾶς καρτερίαν
τήν τε ἐφ' ἅπασιν τοῖς παραδόξοις αὐτοῦ τελευτὴν πληρέστατα
τῆς περὶ αὐτοῦ γραφῆς περιεχούσης, τοὺς οἷς φίλον, ἐπὶ ταύτην
ἀναπέμψομεν τοῖς τῶν ἀρχαίων συναχθεῖσιν ἡμῖν μαρτυρίοις
ἐντεταγμένην.
ἑξῆς δὲ καὶ ἄλλων ἐν Περγάμῳ πόλει τῆς Ἀσίας ὑπομνήματα
μεμαρτυρηκότων φέρεται, Κάρπου καὶ Παπύλου καὶ γυναικὸς
Ἀγαθονίκης, μετὰ πλείστας καὶ διαπρεπεῖς ὁμολογίας ἐπιδόξως
τετελειωμένων.
Κατὰ τούτους δὲ καὶ ὁ μικρῷ πρόσθεν ἡμῖν δηλωθεὶς Ἰους-
τῖνος δεύτερον ὑπὲρ τῶν καθ' ἡμᾶς δογμάτων βιβλίον ἀναδοὺς
τοῖς δεδηλωμένοις ἄρχουσιν, θείῳ κατακοσμεῖται μαρτυρίῳ,
228
φιλοσόφου Κρήσκεντος (τὸν φερώνυμον δ' οὗτος τῇ Κυνικῇ

προσηγορίᾳ βίον τε καὶ τρόπον ἐζήλου) τὴν ἐπιβουλὴν αὐτῷ
καττύσαντος, ἐπειδὴ πλεονάκις ἐν διαλόγοις ἀκροατῶν παρόν-
των εὐθύνας αὐτόν, τὰ νικητήρια τελευτῶν ἧς ἐπρέσβευεν
Ευσέβιος θεολόγος. Historia ecclesiastica Book 5, Ch. 1, se. 17, li. 5
λοιπὸν ὑπεράνω πάσης ἐξηγήσεως ὑπέμενον κολάσεις οἱ

ἅγιοι μάρτυρες, φιλοτιμουμένου τοῦ σατανᾶ καὶ δι' ἐκείνων
ῥηθῆναί τι τῶν βλασφήμων·
ὑπερβεβλημένως δὲ ἐνές-
κηψεν ἡ ὀργὴ πᾶσα καὶ ὄχλου καὶ ἡγεμόνος καὶ στρατιωτῶν
εἰς Σάγκτον τὸν διάκονον ἀπὸ Βιέννης καὶ εἰς Μάτουρον,
νεοφώτιστον μέν, ἀλλὰ γενναῖον ἀγωνιστήν, καὶ εἰς Ἄτταλον
Περγαμηνὸν τῷ γένει, στῦλον καὶ ἑδραίωμα τῶν ἐνταῦθα ἀεὶ
γεγονότα, καὶ εἰς Βλανδῖναν, δι' ἧς ἐπέδειξεν ὁ Χριστὸς ὅτι
τὰ παρὰ ἀνθρώποις εὐτελῆ καὶ ἀειδῆ καὶ εὐκαταφρόνητα
φαινόμενα μεγάλης καταξιοῦται παρὰ θεῷ δόξης διὰ τὴν
πρὸς αὐτὸν ἀγάπην τὴν ἐν δυνάμει δεικνυμένην καὶ μὴ ἐν εἴδει
καυχωμένην.
ἡμῶν γὰρ πάντων δεδιότων καὶ τῆς
σαρκίνης δεσποίνης αὐτῆς, ἥτις ἦν καὶ αὐτὴ τῶν μαρτύρων
μία ἀγωνίστρια, ἀγωνιώσης μὴ οὐδὲ τὴν ὁμολογίαν δυνήσεται
παρρησιάσασθαι διὰ τὸ ἀσθενὲς τοῦ σώματος, ἡ Βλανδῖνα
τοσαύτης ἐπληρώθη δυνάμεως, ὥστε ἐκλυθῆναι καὶ παρεθῆναι
Ευσέβιος θεολόγος. Antiquorum martyriorum collectio (fr.a) (2018:

025); MPG 20. Vol. 20, p. 1521, li. 42
γρίῳ, καὶ οὕτω τὴν ψυχὴν τῷ Κυρίῳ παρέθετο. Μεθ'

ἧς καί τι παιδάριον Ποντικὸν πᾶσαν κόλασιν ὑπέμεινε
γενναίως, καὶ αὐτὸ τὸ πνεῦμα παρέδωκε. Ἀλέξαν-
δρος ἰατρὸς ἐκ Φρυγίας παρεστὼς τῷ βήματι, τότε
τῶν μαρτύρων ἐξεταζομένων, δῆλος ἐπὶ τοῖς περι-
εστηκόσι, πνεύματι τούτους πρὸς τὴν ὁμολογίαν προ-
τρέπων, ἀγανακτήσαντος δὲ ἐπὶ τούτου τοῦ ὄχλου,
ἐρωτηθεὶς παρ' αὐτοῦ ἄρχοντος τίς εἴη καὶ πόθεν
Χριστιανὸν ἑαυτὸν ὡμολόγησεν· καὶ οὕτω θηριομα-
χῆσαι κατακριθεὶς, εἰσήχθη τὴν ἐπιοῦσαν μετά τινος
229
Ἀττάλου Περγαμηνοῦ τῷ γένει, οἳ καὶ διὰ πάντων

διεξελθόντες τῶν πρὸς κόλασιν ἐξευρημένων ὀργά-
νων, τοὔσχατον ἐτίθησαν καὶ αὐτοί· καὶ ἄλλοι δὲ πλεῖ-
στοι τότε πυρὶ καὶ θηρίοις, καὶ διαφόροις κολάσεσιν,
ἔτι δὲ καὶ ταῖς εἱρκταῖς ἐναποπνιγόμενοι ἐτελειώθη-
σαν, ὧν τὰ ὀστᾶ συλλέξαντες οἱ τῆς ἀπωλείας υἱοὶ
πυρὶ παρέδοσαν, καὶ τὴν ἐξ αὐτῶν τέφραν εἰς τὸν
Ῥοδανὸν ποταμὸν διελίκμησαν. Ἐν τούτοις Ἀλκιβιά-
δης εἷς ὢν τῶν θείων ὁμολογητῶν, ἐγκρατείας πρό-
τερον ὑπερβαλλούσης, συζῶν ὡς μηδενὸς ἄλλου μετ-
έχειν, ἢ μόνον ἄρτου καὶ ὕδατος, ἐπειρᾶτο καὶ ἐν τῷ
Epiphanius Scr. Eccl., Notitiae episcopatuum [Sp.] (2021: 027)

“Ungedruckte und ungenügend veröffentlichte Texte der Notitiae
Episcopatuum, ein Beitrag zur byzantinischen Kirchen– und
Verwaltungsgeschichte”, Ed. Gelzer, H.Munich: Franz, 1901;
Abhandlungen der philosophisch–philologischen Classe der königlich
bayerischen Akademie der Wissenschaften 21.3.Li. 104
τὸν Περγάμου τὸν Πριήλης τὸν Ἀρκαδιουπόλεως τὸν Ἀνέας αὐλῆς
Sopater Rhet., Prolegomena in Aristidem (2031: 003)“Aristides, vol.

3”, Ed. Dindorf, W.Leipzig: Reimer, 1829, Repr. 1964. Vol. 3, p. 738, li. 4
καὶ μεγίστην εἰς αὐτὴν εὐεργεσίαν κατεβάλετο. σεισμοῦ γὰρ

κατενεγκόντος αὐτὴν ἔγραψε λόγον περὶ αὐτῆς τῆς πτώ-
σεως πρὸς τὸν Ἀντωνῖνον βασιλεύοντα Ῥωμαίων τότε· ὅν-
τινα ἀναγνοὺς Ἀντωνῖνος εὐθέως ἐδάκρυσε, καὶ πέμψας
ἀνῴκισεν αὐτὴν, καὶ σύνοδον ποιήσας ἐν τῇ Ἐφέσῳ
Ἀσιανῶν ἀνδρῶν ἀνενέωσεν αὐτήν. ἐπαιδεύθη καὶ ἐν Ἀθή-
ναις τὰ φιλόσοφα. οὗτος δὲ ὁ Ἀριστείδης νέος ὢν πικρο-
τάτην λέγεται νενοσηκέναι νόσον· ἐπιληπτικὸν γὰρ αὐτὸν
λέγουσι γεγονέναι, καὶ τὸ τῶν λόγων αὐτοῦ διὰ τοῦτο
ἠργηκέναι ἐπί τινα χρόνον, εἶτα ἀπελθὼν ἐν Περγάμῳ,
ὡς δὴ τοῦ Ἀσκληπιοῦ πολὺ ἐκεῖσε φοιτῶντος, καὶ παρα-
μείνας χρόνον ἔτυχεν ἰάσεως. ὑπὲρ τούτου ἀμείψασθαι
τὴν εὐεργεσίαν βουλόμενος ἔγραψεν ἓξ λόγους τοὺς ἱεροὺς
λεγομένους, ἐν οἷς μόνους τοὺς ὀνείρους ἐξηγεῖται, οὓς
ἰδὼν ἰάθη. ἐκελεύσθη δὲ παρὰ τοῦ Ἀσκληπιοῦ καθ' ἡμέ-
ραν τριάκοντα λέγειν στίχους, καὶ περαιτέρω μὲν ἐξεῖναι
τούτων λέγειν, ἥττονας δὲ οὔ. ὅθεν καὶ ἄπειροι αὐτοῦ
λόγοι φέρονται ἐκ ταύτης τῆς προφάσεως. ἐγένετο δὲ κατὰ
230
τοὺς αὐτοὺς χρόνους Ἀντωνίνῳ τῷ βασιλεῖ καὶ Μάρκῳ.

ἐλθόντος δὲ ἐν τῇ Σμύρνῃ τοῦ Ἀντωνίνου καὶ πάντων
Porphyrius Phil., Chronica (2034: 010)“FHG 3”.Fr. 6, se. 15, li. 8
σιλέα Συρίας καὶ τῶν ἄνω τόπων. Σέλευκος δ' ἀναβὰς

μέχρι Βαβυλωνίας καὶ κρατήσας τῶν βαρβάρων βασι-
λεύει ἔτη λβʹ· διὸ καὶ Νικάνωρ ἐπεκλήθη.]
[Syncell. p. 290, D: Οὗτος ὁ Δημήτριος ὑπὸ
Σελεύκου τοῦ πατρὸς δοθεὶς ὅμηρος εἰς Ῥώμην, φυγὼν
εἰς Τρίπολιν Φοινίκης ἐν ἡμέραις παρεγένετο, καὶ
ἐπελθὼν Λυσίαν τε ἐπίτροπον Ἀντιόχου τοῦ παιδὸς ἀναι-
ρεῖ καὶ αὐτὸν Ἀντίοχον, παραδόξως ἐν ταῖς ὅλαις (ἐν
ὀλίγαις?) ἡμέραις τοσαύτην κατακτησάμενος ἀρχήν.
Κατὰ τούτου Πτολεμαῖός τε συμμαχεῖ Ἀλεξάνδρῳ διὰ
μισθοφόρων ξένων καὶ Ἄτταλος ὁ Περγάμου βασιλεὺς
ὁ καὶ κατάγων αὐτόν· πρὸς ὃν ἀντιταττόμενος ὁ Δημή-
τριος τελευτᾷ ιβʹ ἔτει τῆς βασιλείας αὐτοῦ, καὶ κρατεῖ
τῆς Συρίας Ἀλέξανδρος ὁ ὑποτεταγμένος ἔτη εʹ, καὶ
ἀναιρεῖται πολεμῶν τῷ Πτολεμαίῳ κατὰ τὴν Ἀντιό-
χειαν κατάγοντι τὸν Δημήτριον ἐπὶ τὴν βασιλείαν Συ-
ρίας· συμπίπτει δὲ καὶ ὁ Πτολεμαῖος καὶ μετ' οὐ πολὺν
χρόνον θνήσκει.]
Athanasius Theol., Synopsis scripturae sacrae [Sp.] (2035: 071); MPG

28. Vol. 28, p. 428, li. 55
Βιβλίον ηʹ. Ἀποκάλυψις Ἰωάννου.
Οὕτω καλεῖται τὸ βιβλίον, ἐπειδὴ καὶ ταύτην

τὴν ἀποκάλυψιν αὐτὸς Ἰωάννης ὁ εὐαγγελιστὴς καὶ
θεολόγος ἑώρακεν ἐν τῇ Πάτμῳ καλουμένῃ νήσῳ, ἐν
ἡμέρᾳ Κυριακῇ, καὶ κελευσθεὶς ἔγραψεν αὐτὴν, ὥστε
πέμψαι εἰς τὰς ἑπτὰ Ἐκκλησίας ταύτας, εἰς Ἔφεσον,
εἰς Σμύρναν, εἰς Πέργαμον, εἰς Θυάτειραν, εἰς Σάρδεις, εἰς
Φιλαδέλφειαν, καὶ εἰς Λαοδίκειαν. Ἃ δέ
εἰσιν ἐν τῇ ὀπτασίᾳ, πολλά εἰσι καὶ διάφορα. Καὶ
τέλος τὴν τοῦ Ἀντιχρίστου ἀπώλειαν μετὰ τοῦ δια-
βόλου ἑώρακε. Κελεύεται δὲ πρῶτον γράψαι ἑκάστῳ
ἀγγέλῳ τῶν προειρημένων Ἐκκλησιῶν κατὰ τὰς ἑκά-
στου πράξεις. Πολλὰς μὲν οὖν ἑώρακε καὶ παραδό-
231
ξους ὀπτασίας, εἶδε δὲ ἑπτὰ λυχνίας χρυσᾶς, καὶ ἐν

μέσῳ αὐτῶν ὅμοιον Υἱῷ ἀνθρώπου· καὶ ἡρμηνεύθη-
σαν αὐτῷ, ὅτι αἱ λυχνίαι εἰσὶν αἱ ἑπτὰ Ἐκκλησίαι· ὁ
δὲ ἐν μέσῳ αὐτῶν ὁ Κύριος.
Basilius Theol., Epistulae (2040: 004)SBasile. Lettres, 3 vols.”, Ed.

Courtonne, Y.Paris: Les Belles Lettres, 1:1957; 2:1961; 3:1966.
Epistle 56, se. t, li. 1
γυναῖκα συνηθείας; Ἔκβαλε τοίνυν αὐτὴν ἀπὸ τοῦ οἴκου

σου καὶ κατάστησον αὐτὴν ἐν μοναστηρίῳ. Ἔστω ἐκείνη
μετὰ παρθένων καὶ σὺ ὑπηρετοῦ ὑπὸ ἀνδρῶν, ἵνα μὴ τὸ
ὄνομα τοῦ Θεοῦ δι' ἡμᾶς βλασφημῆται. Ἕως ἂν ταῦτα
ποιῇς, αἱ μυριάδες ἅσπερ συγγράφεις διὰ τῶν ἐπιστολῶν
οὐδὲν ὠφελήσουσί σε, ἀλλὰ τελευτήσεις ἀργῶν καὶ δώσεις
τῷ Κυρίῳ λόγον τῆς σεαυτοῦ ἀργίας. Ἐὰν δὲ τολμήσῃς,
μὴ διορθωσάμενος σεαυτόν, ἀντέχεσθαι τῆς ἱερωσύνης,
ἀνάθεμα ἔσει παντὶ τῷ λαῷ καὶ οἱ δεχόμενοί σε ἐκκήρυκτοι
κατὰ πᾶσαν Ἐκκλησίαν γενήσονται.
ΠΕΡΓΑΜιῼ
Εἰμὶ μὲν φύσει εὔκολος πρὸς τὴν λήθην, ἐπεγένετο δέ

μοι καὶ τὸ τῶν ἀσχολιῶν πλῆθος ἐπιτεῖνον τὴν ἐκ φύσεως
ἀρρωστίαν. Ὥστε, καὶ εἰ μὴ μέμνημαι δεξάμενος γράμ-
ματα τῆς εὐγενείας σου, πείθομαι ἐπεσταλκέναι σε
ἡμῖν· οὐ γὰρ ἂν πάντως ψεῦδος εἰπεῖν σε. Τοῦ δὲ μὴ
ἀντιφθέγξασθαι οὐκ ἐγὼ αἴτιος, ἀλλ' ὁ μὴ ἀπαιτήσας τὰς
ἀποκρίσεις. Νυνὶ δὲ ἥκει σοι τὰ γράμματα ταῦτα, ὑπέρ τε
τῶν φθασάντων ἀπολογίαν πληροῦντα καὶ ἀρχὴν διδόντα
προσηγορίας δευτέρας. Ὥστε, ἐπειδὰν ἐπιστέλλῃς ἡμῖν,
μὴ ὡς ἄρξας δευτέρας περιόδου γραμμάτων διανοοῦ, ἀλλ'
Ωριγένης Contra Celsum (2042: 001)“Origène. Contre Celse, 4 vols.”,

Ed. Borret, M.Paris: Cerf, 1:1967; 2:1968; 3–4:1969; Sources chrétiennes
132, 136, 147, 150.Book 3, se. 3, li. 5
καὶ δυνάμενον περισπᾶν τοὺς πόθῳ προγνώσεως τῶν μελλόν-

των αὐτομολεῖν βουλομένους πρὸς τοὺς παρὰ τοῖς ἄλλοις
δαίμονας; Ἐπίστησον οὖν εἰ μὴ ἀναγκαῖόν ἐστιν ὅλον
ἔθνος διδασκόμενον καταφρονεῖν τῶν παρὰ τοῖς λοιποῖς
232
θεῶν εὐπορηκέναι προφητῶν, τὸ μεῖζον αὐτόθεν ἐμφαινόντων

καὶ τὸ ὑπερέχον τὰ πανταχοῦ χρηστήρια.
Εἶτα πανταχοῦ μὲν ἢ πολλαχοῦ δυνάμεις ἐγίνοντο,
ὡς καὶ αὐτὸς ἐν τοῖς ἑξῆς παρατίθεται Ἀσκληπιὸν εὐεργε-
τοῦντα καὶ τὰ μέλλοντα προλέγοντα ὅλαις πόλεσιν ἀνακει-
μέναις αὐτῷ, οἷον τῇ Τρίκκῃ καὶ τῇ Ἐπιδαύρῳ καὶ τῇ Κῷ
καὶ τῇ Περγάμῳ, καὶ Ἀριστέαν τὸν Προκοννήσιον καὶ
Κλαζομένιόν τινα καὶ Ἀστυπαλαιέα Κλεομήδην· παρὰ δὲ
μόνοις Ἰουδαίοις, φάσκουσιν ἀνακεῖσθαι τῷ τῶν ὅλων θεῷ,
οὐδὲν ἦν σημεῖον ἢ τεράστιον, τὸ συνεργοῦν καὶ βεβαιοῦν
αὐτῶν τὴν εἰς τὸν κτίσαντα τὰ ὅλα πίστιν μετὰ καὶ ἐλπίδος
τῆς περὶ ἄλλου ζῆν μείζονος; Ἀλλὰ πῶς οἷόν τε τὸ τοιοῦτον;
Εὐθέως γὰρ ἂν μετέστησαν ἐπὶ τὸ σέβειν τοὺς μαντευομένους
καὶ θεραπεύοντας δαίμονας, καταλιπόντες τὸν μέχρι λόγου
πεπιστευμένον αὐτοῖς βοηθεῖν θεὸν οὐδαμῶς δὲ παριστάντα
τὴν ἑαυτοῦ ἐπιφάνειαν. Εἰ δὲ μὴ γέγονε τοῦτο ἀλλὰ καὶ
μυρία ὅσα ὑπέμενον, ἵνα μὴ ἐξομόσωνται τὸν ἰουδαϊσμὸν
Ωριγένης Scholia in Apocalypsem (scholia 1, 3–39) (2042: 042)

“Der Scholien–Kommentar des Origenes zur Apokalypse Johannis”, Ed.
Diobouniotis, C., von Harnack, A.Leipzig: Hinrichs, 1911; Texte und
Untersuchungen 38.3.Scholion 12, li. 6
ἀδικεῖται δὲ οὐδὲ ἐκ τούτου τοῦ δευτέρου θανάτου. οἰόμενός τις

ἀδύνατα εἶναι περὶ ἀγγέλου ἐκλαβεῖν ἀπολυθήσεται τοῦ περισπα-
σμοῦ γνοὺς ὡς πᾶσα λογικὴ φύσις δεκτική ἐστι τῶν ἀποδοθέντων
σημαινομένων περὶ τοῦ θανάτου. ἴσως δὲ ὁ ταραττόμενος τὸν
κοινὸν θάνατον ἐν νῷ λαβὼν πέπονθεν ταραχήν.
Ἡ ἐκπορευομένη ἐκ τοῦ στόματος τοῦ σωτῆρος ῥομφαία
δίστομος ἡ θεία διδασκαλία αὐτοῦ τυγχάνει, περὶ ἧς καὶ ἐν εὐαγ-
γελίοις φησίν· οὐκ ἦλθεν βαλεῖν εἰρήνην, ἀλλὰ μάχαιραν.
εἴρηται δὲ δίστομος ἑκατέρωθεν οὖσα τμητική· τέμνει γὰρ οὐ τὰ
τῆς κακίας μόνης βλαστήματα, ἀλλὰ καὶ τὰς τῶν φρονημάτων
ψευδοδοξίας. εἰκότως δὲ ταύτῃ κέχρηται πρὸς Περγαμηνοὺς
ἔχοντας ἐν ἑαυτοῖς τοῦ μάντεως Βαλαὰμ καὶ τῶν Νικολαϊτῶν τὴν
διδασκαλίαν· λόγῳ γὰρ δεῖ ἐκτέμνειν καὶ ἀναιρεῖν τὰς τῶν ἑτερο-
δόξων σοφιστικὰς ἀπάτας.
Ἀνακτέον τὰ ἱστορικῶς γεγενημένα ἐπὶ τοὺς ἐνταῦθα δηλου-
μένους ἀπατεῶνας, πορνείαν καὶ εἰδωλολατρείαν κατὰ ἀναγωγὴν
εἰσηγουμένους. τοιοῦτοι πολλοὶ τῶν αἱρετικῶν εἰσιν. οὐκ ἀπε-
γνωστέον καὶ περὶ ἀσάρκων τινῶν ψευδομάντεων ταῦτα εἰρῆσθαι·
δι' ἀποκαλύψεως γὰρ ἐδείχθη τῷ ἀποστόλῳ.
233
Nonnus Epic., Dionysiaca (2045: 001)Nonni Panopolitani Dionysiaca, 2

vols.”, Ed. Keydell, R.Berlin: Weidmann, 1959.Book 8, li. 95
ὅττι σοφὴν ὠδῖνα τελεσσιγόνοιο καρήνου

αἰσχύνει Διόνυσος, ὅτι χθονίης ἀπὸ φύτλης
ἔσσεται αὐτολόχευτος Ὀλύμπιος, ὥς περ Ἀθήνη,
κρύπτων Παλλάδος εὖχος ἀμήτορος. ἀλλὰ καὶ αὐτὸς
αἰδέομαι πολὺ μᾶλλον, ὅταν μερόπων τις ἐνίψῃ·
’Ζεὺς πόρε δῆριν Ἄρηι καὶ εὐφροσύνην Διονύσῳ.’
ἀλλὰ πόλον Κρονίδαο νόθοις τεκέεσσιν ἐάσσας
ἵξομαι οὐρανόθεν μετανάστιος· ὑγροπαγὴς δὲ
Ἴστρος ἑὸν σκηπτοῦχον ἀλητεύοντα δεχέσθω,
πρὶν Διὸς οἰνοχόον Γανυμήδεα δεῦρο νοήσω,
βουκόλον εὐχαίτην, μετὰ Πέργαμον ἀστὸν Ὀλύμπου,
οὐρανίης ἄψαυστον ἀμειβόμενον δέπας Ἥβης,
πρὶν Σεμέλην καὶ Βάκχον ἴδω ναετῆρας Ὀλύμπου,
καὶ στέφος ἀστερόφοιτον ἐπιχθονίης Ἀριάδνης
σύνδρομον Ἠελίοιο, συνέμπορον Ἠριγενείης.
κεῖθι μένω, μὴ Κῆτος ἴδω, μὴ Περσέος ἅρπην,
μὴ τύπον Ἀνδρομέδης, μὴ Γοργόνος ὄμμα Μεδούσης,
οὓς Κρονίδης μετόπισθεν ἐνιστήσειεν Ὀλύμπῳ.”
εἶπε καὶ αὐτογόνοιο νόον συνέχευεν Ἀθήνης
καὶ πλέον ἠέξησε βαρυζήλου χόλον Ἥρης.
Quintus Epic., Posthomerica (2046: 001)“Quintus de Smyrne. La suite

d'Homère, 3 vols.”, Ed. Vian, F.aris: Les Belles Lettres, 1:1963; 2:1966;
3:1969.Book 12, li. 482
ἀμφιπεριπτώσσοντες. Ἔλειπτο δὲ μοῦνος ἄπωθε

Λαοκόων ἅμα παισί· πέδησε γὰρ οὐλομένη Κὴρ
καὶ θεός. Οἳ δέ οἱ υἷας ὑποτρομέοντας ὄλεθρον
ἀμφοτέρους ὀλοῇσιν ἀνηρείψαντο γένυσσι
πατρὶ φίλῳ ὀρέγοντας ἑὰς χέρας· οὐδ' ὅ γ' ἀμύνειν
ἔσθενεν· ἀμφὶ δὲ Τρῶες ἀπόπροθεν εἰσορόωντες
κλαῖον ὑπὸ κραδίῃσι τεθηπότες. Οἳ δ' ἄρ' Ἀθήνης
προφρονέως τελέσαντες ἀπεχθέα Τρωσὶν ἐφετμὴν
ἄμφω ἀιστώθησαν ὑπὸ χθόνα· τῶν δ' ἔτι σῆμα
φαίνεθ', ὅπου κατέδυσαν ἐς ἱερὸν Ἀπόλλωνος
Περγάμῳ ἐν ζαθέῃ. Προπάροιθε δὲ Τρώιοι υἷες
234
παίδων Λαοκόωντος ἀμείλιχα δῃωθέντων

τεῦξαν ἅμ' ἀγρόμενοι κενεὸν τάφον ᾧ ἔπι δάκρυ
χεῦε πατὴρ ἀλαοῖσιν ὑπ' ὄμμασιν· ἀμφὶ δὲ μήτηρ
πολλὰ κινυρομένη κενεῷ ἐπαΰτεε τύμβῳ
ἐλπομένη τι καὶ ἄλλο κακώτερον· ἔστενε δ' ἄτην
ἀνέρος ἀφραδίῃ, μακάρων δ' ὑπεδείδιε μῆνιν.
Ὡς δ' ὅτ' ἐρημαίην περιμύρεται ἀμφὶ καλιὴν
πολλὰ μάλ' ἀχνυμένη κατὰ δάσκιον ἄγκος ἀηδών,
ἧς ἔτι νήπια τέκνα, πάρος κελαδεινὸν ἀείδειν,
δάμναθ' ὑπὸ γναθμοῖσι μένος βλοσυροῖο δράκοντος,
Quintus Epic., Posthomerica Book 13, li. 434
Οὐδέ οἱ ἔργον ἀεικὲς ἐσέδρακεν· ἀλλά οἱ αἰδὼς

καὶ χόλος ἀμφεχύθη, βλοσυρὰς δ' ἔςτρεψεν ὀπωπὰς
νηὸν ἐς ὑψόροφον, περὶ δ' ἔβραχε θεῖον ἄγαλμα
καὶ δάπεδον νηοῖο μέγ' ἔτρεμεν· οὐδ' ὅ γε λυγρῆς
λῆγεν ἀτασθαλίης, ἐπεὶ ἦ φρένας ἄασε Κύπρις.
Πάντῃ δ' ἄλλοθεν ἄλλα κατηρείποντο μέλαθρα
ὑψόθεν· ἀζαλέη δὲ κόνις συνεμίσγετο καπνῷ·
ὦρτο δ' ἄρα κτύπος αἰνός· ὑπετρομέοντο δ' ἀγυιαί.
Καίετο δ' Αἰνείαο δόμος, καίοντο δὲ πάντα
Ἀντιμάχοιο μέλαθρα· καταίθετο δ' ἄσπετον ἄκρη
Πέργαμον ἀμφ' ἐρατὴν περί θ' ἱερὸν Ἀπόλλωνος
νηόν τε ζάθεον Τριτωνίδος ἀμφί τε βωμὸν
Ἑρκείου· θάλαμοι δὲ κατεπρήθοντ' ἐρατεινοὶ
υἱωνῶν Πριάμοιο· πόλις δ' ἀμαθύνετο πᾶσα.
Τρῶες δ' οἳ μὲν παισὶν ὑπ' Ἀργείων ὀλέκοντο,
οἳ δ' ὑπὸ λευγαλέοιο πυρὸς σφετέρων τε μελάθρων,
ἔνθά σφιν καὶ μοῖρα κακὴ καὶ τύμβος ἐτύχθη·
ἄλλοι δὲ ξιφέεσσιν ἑὸν διὰ λαιμὸν ἔλασσαν
πῦρ ἅμα δυσμενέεσσιν ἐπὶ προθύροισιν ἰδόντες·
οἳ δ' ἄρ' ὁμῶς τεκέεσσι κατακτείναντες ἀκοίτις
κάππεσον ἄσχετον ἔργον ἀναπλήσαντες ἀνάγκῃ.
Salaminius Hermias Sozomenus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica (2048:

001)“Sozomenus. Kirchengeschichte”, Ed. Bidez, J., Hansen, G.C.
Berlin: Akademie–Verlag, 1960; Die griechischen christlichen
Schriftsteller 50.Book 4, Ch. 24, se. 4, li. 1
235
τοῦ λοιποῦ οὐσίαν ἢ ὑπόστασιν ἐπὶ θεοῦ ὀνομάζειν μηδόλως, παρὰ

ταύτην
δὲ τὴν γραφὴν ἀποκεκηρύχθαι πᾶσαν ἄλλην ἢ γενομένην ἢ μέλλουσαν.
Ἐπεὶ δὲ ταῦτα ἔπραξαν, καθαιροῦσιν Ἀέτιον τῆς διακονίας ὡς ἐρι-
στικῶς καὶ πρὸς ἔνδειξιν σοφίας ἐκκλησιαστικῆς προαιρέσεως
ἀπᾳδούσης
συγγράφοντά τε καὶ τὰς διαλέξεις δυσφήμως ποιούμενον, ταραχῆς τε καὶ
στάσεων ταῖς ἐκκλησίαις αἴτιον. λέγεται δὲ πρός τινων, ὡς οὐκ ἀπὸ
γνώμης
τοῦτον καθεῖλον, ἀλλ' ἀφοσιούμενοι καὶ ταῖς περὶ αὐτῶν δόξαις πρὸς
βασιλέα·
διεβάλλοντο γὰρ τὰ αὐτοῦ φρονεῖν. ἀποχρησάμενοι δὲ τῇ ὀργῇ βασιλέως,
ἣν κατὰ Μακεδονίου εἶχεν ἐκ τῶν πρόσθεν εἰρημένων, καθαιροῦσιν

αὐτὸν
καὶ Ἐλεύσιον τὸν Κυζίκου ἐπίσκοπον καὶ Βασίλειον τὸν Ἀγκύρας καὶ
Ἑορτάσιον τὸν Σάρδεων καὶ Δρακόντιον τὸν Περγάμου . διαφερόμενοί
τε περὶ δόγματος ἐν τῷ καθαιρεῖν τούτους οὐκ ἐμέμφοντο τὴν αὐτῶν
πίστιν, αἰτίας δὲ ἐπῆγον κοινῇ μὲν πᾶσιν, ὡς τὰς ἐκκλησίας ἐτάραξαν καὶ
εἰς τοὺς
ἐκκλησιαστικοὺς νόμους ἐξήμαρτον, ἰδίᾳ δὲ ἐγκλήματα ἐπέφερον
Βασιλείῳ
μὲν ὡς Διογένην πρεσβύτερον ἐκ τῆς Ἀλεξανδρείας τὴν Ἄγκυραν
διοδεύοντα
χάρτας τε ἀφείλετο καὶ ἐτύπτησε καὶ κληρικοὺς ἐκ τῆς Ἀντιοχείας καὶ
τῶν
παρὰ τὸν Εὐφράτην ποταμὸν Κίλικάς τε καὶ Γαλάτας καὶ Ἀσιανοὺς
ὑπερο-
ρίαις φυγαῖς καὶ ἄλλαις τιμωρίαις ζημιοῦν ἀκρίτως τοῖς ἄρχουσιν
ἐπέταττεν,
ὡς καὶ σιδηρῶν αὐτοὺς πειραθῆναι δεσμῶν καὶ τὰ ὄντα προσαπολλύειν
Salaminius Hermias Sozomenus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica

Book 4, Ch. 24, se. 11, li. 3
οχείᾳ συνόδου ἐπιορκίας ἥλω· καὶ ὅτι ἀνατρέπειν ἐπιχειρεῖ τὰ δόξαντα

τοῖς
ἐν Μελιτινῇ συνελθοῦσι καὶ πλείστοις ἐγκλήμασιν ἔνοχος ὢν δικαστὴς
ἠξίου
εἶναι καὶ ἑτεροδόξους τοὺς ἄλλους ἀπεκάλει. Ἐλεύσιον δὲ καθεῖλον ὡς
Ἡράκλειόν τινα Τύριον τὸ γένος, ἱερέα τοῦ ἐνθάδε Ἡρακλέος γενόμενον,
ἐπὶ
236
γοητείᾳ γραφέντα καὶ ζητητέον ὄντα καὶ διὰ τοῦτο φυγάδα ἐν Κυζίκῳ
διατρί-
βοντα διακονίας θεοῦ ἀπερισκέπτως ἠξίωσε Χριστιανισμὸν
ὑποκρινόμενον, καὶ
οὐδὲ τοιοῦτον ὄντα μετὰ ταῦτα μαθὼν τῆς ἐκκλησίας ἐχώρισε, καὶ ὡς
παρὰ
Μάρι τοῦ Χαλκηδόνος ἐπισκόπου, ὃς ἐκοινώνει ταύτης τῆς συνόδου,
ἄνδρας
κατεγνωσμένους, εἰς Κύζικον ἀφικομένους, ἐχειροτόνησεν ἀκρίτως.
Ἑορ-
τάσιον δὲ καθεῖλον ὡς ἐπίσκοπον Σάρδεων γενόμενον μὴ συναινεσάντων
τῶν ἐν Λυδίᾳ ἐπισκόπων, Δρακόντιον δὲ τὸν Περγάμου ὡς πρότερον ἐν

Γαλατίᾳ ἐπισκοποῦντα· καὶ ὡς παράνομον τὴν ἐφ' ἑκατέρῳ χειροτονίαν
ἔλυσαν. ἐπὶ τούτοις αὖθις συνελθόντες καθαιροῦσι Σιλβανὸν τὸν Ταρ-
σοῦ ἐπίσκοπον καὶ Σωφρόνιον τὸν Πομπηιουπόλεως τῆς Παφλαγόνων,
Ἐλπίδιόν τε τὸν Σατάλων καὶ Νέωνα τὸν ἐν Σελευκείᾳ τῆς Ἰσαυρίας.
καθεῖλον δὲ Σιλβανὸν ὡς ἀρχηγὸν γενόμενον ἀπονοίας τοῖς ἄλλοις ἔν τε
Σελευκείᾳ καὶ Κωνσταντινουπόλει καὶ Θεόφιλον προστήσαντα τῆς ἐν
Κασταβάλοις ἐκκλησίας,
Ευνάπιος ιστορικός Vitae sophistarum (2050: 001)“Eunapii vitae

sophistarum”, Ed. Giangrande, J.Rome: Polygraphica, 1956.
Book 5, Ch. 3, se. 10, li. 7
τικῶς, οὔτε προελόμενος, τὸν πάντα χαρακτῆρα συνέχεε

τοῦ βίου, μόλις τοῦτο καταλιπὼν τοῖς ὀξυδορκοῦσι ξυλ-
λαβεῖν, ὅτι τὸν ἄνδρα ἐθαύμαζεν, καὶ διαφερόντως αὐτοῦ
τήν τε παρὰ τὰ δεινὰ καρτερίαν καὶ τὸ ἀνέκπληκτον, τήν
τε ἐν τοῖς λόγοις ὀξύτητα καὶ τομὴν κατεσκευάζετο. ἐξ
Ἀλεξανδρείας δὲ οὗτος ἦν. καὶ τὰ μὲν εἰς Ἀλύπιον ταῦτα. καὶ
ἐτελεύτα γε ἐν Ἀλεξανδρείᾳ γηραιός, Ἰάμβλιχός τε ἐπ' αὐτῷ,
πολλὰς ῥίζας τε καὶ πηγὰς φιλοσοφίας ἀφείς. ταύτης ὁ ταῦτα
γράφων τῆς φορᾶς εὐτύχησεν. ἄλλοι μὲν γὰρ ἀλλαχοῦ τῶν
εἰρημένων ὁμιλητῶν διεκρίθησαν εἰς ἅπασαν τὴν Ῥωμαϊκὴν
ἐπικράτειαν· Αἰδέσιος δὲ κατέλαβε τὸ Μύσιον Πέργαμον.
ΑΙΔΕΣΙΟΣ. Ἐκδέχεται δὲ τὴν Ἰαμβλίχου διατριβὴν καὶ
ὁμιλίαν ἐς τοὺς ἑταίρους Αἰδέσιος ὁ ἐκ Καππαδοκίας. ἦν δὲ
τῶν εὖ γεγονότων εἰς ἄκρον, πλοῦτος δὲ οὐχ ὑπῆν τῷ
γένει πολύς, καὶ ὅ γε πατὴρ αὐτὸν ἐκπέμψας ἐπὶ παιδείαν
χρηματιστικὴν ἐκ Καππαδοκίας ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα, εἶτα ἐκδε-
χόμενος ὡς θησαυρὸν ἐπὶ τῷ παιδὶ εὑρήσων, ἐπειδή πο-
237
τε, ἐπανελθόντος, φιλοσοφοῦντα ᾔσθετο, τῆς οἰκίας ὡς

ἀχρεῖον ἀπήλαυνε. καὶ ἐκδιώκων “τί γάρ” ἔφη “σοφία ὠφε-
λεῖ;” ὁ δὲ ὑποστραφείς “οὐ μικρά, πάτερ,” ἔφη, “πατέρα
καὶ διώκοντα προσκυνεῖν.”
Ευνάπιος ιστορικός Vitae sophistarum Book 6, Ch. 4, se. 7, li. 3
χνεύοντες αὐτὸν περιεστήκεσαν, ὥσπερ κύνες ὠρυόμενοι περὶ

τὰ πρόθυρα, καὶ διασπάσασθαι ἀπειλοῦντες, εἰ τοσαύ-
την καὶ τηλικαύτην σοφίαν ἐπὶ τὰ ὄρη καὶ τοὺς κρημνοὺς
καὶ τὰ δένδρα τρέποι, καθάπερ οὐδὲ ἄνθρωπος γεγονὼς
οὐδὲ εἰδὼς τὸ ἀνθρώπινον. τοιούτοις δὲ λόγοις τε καὶ ἔργοις
ἐκβιασθεὶς εἰς τὴν κοινὴν ὁμιλίαν, ἐπέδωκεν ἑαυτὸν φέρων
τῇ χείρονι τῶν ὁδῶν, καὶ τὴν μὲν Καππαδοκίαν ἐξέλιπεν,
Εὐσταθίῳ παραδοὺς ἐπιμελεῖσθαι τῶν ἐκείνῃ (καὶ κατὰ
γένος οὐκ ἀφεστήκεσαν). αὐτὸς δὲ εἰς τὴν Ἀσίαν διαβάς,
ὅλης Ἀσίας προτεινούσης αὐτῷ χεῖρας, ἐν τῷ παλαιῷ
Περγάμῳ καθιδρύθη, καὶ παρ' ἐκεῖνον μὲν Ἕλληνές τε ἐφοί-
των καὶ οἱ πρόσχωροι, καὶ ἡ δόξα τῶν ἄστρων ἔψαυεν.
Περὶ δὲ Εὐσταθίου καὶ ἀσεβές ἐστι παραλιπεῖν τὰ ἐς
ἀλήθειαν φέροντα· παρὰ πάντων γὰρ συνωμολογεῖτο τὸν
ἄνδρα τοῦτον ὀφθῆναι καὶ εἶναι κάλλιστον, καὶ εἰς πεῖραν
λόγων ἐλθεῖν δεινότατον, τό τε ἐπὶ τῇ γλώσσῃ καὶ τοῖς
χείλεσιν αἱμύλιον οὐκ ἔξω γοητείας ἐδόκει. καὶ τὸ μείλιχον
καὶ ἥμερον ἐπὶ τοῖς λεγομένοις ἐπήνθει καὶ συνεξεχεῖτο
τοσοῦτον, ὥστε οἱ τῆς φωνῆς ἀκούσαντες καὶ τῶν λόγων,
παραδόντες αὑτούς, καθάπερ οἱ τοῦ λωτοῦ γευσάμενοι,
τῆς φωνῆς ἐξεκρέμαντο καὶ τῶν λόγων.
εἴδωλον, ἀλλὰ καὶ τὸν ὑπὸ σελήνην παρελεύσῃ τόπον σὺν

ἀγαθῇ καὶ εὐηνίῳ φορᾷ· ἐγὼ δὲ καὶ ἐβουλόμην μὲν εἰπεῖν τὰ
κατ' ἐμαυτήν,” εἶτα ἐπισιωπήσασα τῷ λόγῳ βραχύν τινα
χρόνον, “ἀλλ' ὁ ἐμός,” ἀνεφθέγξατο, “θεός με κωλύει.”
ταῦτα εἰποῦσα, Μοῖραι γὰρ οὕτως ἔνευον, τῷ τε Εὐσταθίῳ
συνῆλθε, καὶ τὰ λεχθέντα οὐδὲν διέφερε τῶν ἀκινήτων μαν-
τειῶν, πάντα γὰρ ἐγένετο καὶ ἀπέβη καθάπερ γεγενημένα.
Προσιστορῆσαι δὲ τοῖς γεγενημένοις τάδε ἀναγκαίως
εἴη· Σωσιπάτρα, μετὰ τὴν ἀποχώρησιν Εὐσταθίου, πρὸς
τὰ αὑτῆς ἐπανελθοῦσα κτήματα, περὶ τὴν Ἀσίαν καὶ τὸ
238
παλαιὸν Πέργαμον διέτριβεν· καὶ ὁ μέγας Αἰδέσιος θερα-

πεύων αὐτὴν ἠγάπα, καὶ τοὺς παῖδας ἐξεπαίδευε. καὶ ἀντε-
κάθητό γε αὐτῷ φιλοσοφοῦσα κατὰ τὴν ἑαυτῆς οἰκίαν ἡ
Σωσιπάτρα, καί, μετὰ τὴν Αἰδεσίου συνουσίαν, παρ' ἐκείνην
φοιτῶντες, οὐκ ἔστιν ὅστις τὴν μὲν ἐν λόγοις ἀκρίβειαν
Αἰδεσίου οὐ περιηγάπα καὶ συνεθαύμαζεν, τὸν δὲ τῆς
γυναικὸς ἐνθουσιασμὸν προσεκύνει καὶ ἐσεβάζετο.
Φιλομήτωρ γοῦν τις αὐτῆς ἀνεψιὸς ὤν, τοῦ τε κάλ-
λους ἡττηθεὶς καὶ τῶν λόγων, εἰς ἔρωτα ἀφίκετο, καὶ τὴν
γυναῖκα εἰδὼς θειοτέραν· ἔρως δὲ συνηνάγκαζε καὶ κατε-
βιάζετο. καὶ ὁ μὲν ἀμφὶ ταῦτα ἦν πολύς,
ματος εἶχε τὰ βιβλία, ὥστε ἠγανάκτουν ἐκεῖνοι πρὸς τὴν

βραχύτητα τῆς παιδείας, ὡς καὶ οὐκ ἔχοντες ὅ τι διδάξουσι
τὸ παιδίον. ὡς δὲ οὔτε ἐκεῖνοι παιδεύειν εἶχον, οὔτε Ἰουλιανὸς
μανθάνειν, ἐξῄτησαν τὸν ἀνεψιὸν ἐπιτραπῆναί οἱ καὶ ῥητο-
ρικῶν ἀκροάσασθαι καὶ φιλοσόφων λόγων. ὁ δέ, θεοῦ νεύ-
σαντος, ἐπέτρεψεν, περὶ τὰ βιβλία πλανᾶσθαι βουλόμενος
αὐτὸν καὶ ἀργεῖν μᾶλλον ἢ τοῦ γένους καὶ τῆς βασιλείας
ὑπομιμνήσκεσθαι. τοῦτο δὲ ἐπιτραπὲν αὐτῷ, πανταχοῦ
βαθέων καὶ βαρυτάτων ὑποκειμένων κτημάτων, μετὰ βασι-
λικῆς ὑπονοίας καὶ δορυφορίας περιεφοίτα, καὶ διέστειχεν
ὅπῃ βούλοιτο. καὶ δὴ καὶ εἰς τὸ Πέργαμον ἀφικνεῖται κατὰ
κλέος τῆς Αἰδεσίου σοφίας. ὁ δὲ ἤδη μὲν εἰς μακρόν τι γῆρας
ἀφῖκτο, καὶ τὸ σῶμα ἔκαμνε· τῆς δὲ ὁμιλίας αὐτοῦ προεστή-
κεσαν καὶ ἀνὰ τοὺς πρώτους ἐφέροντο Μάξιμός τε, ὑπὲρ
οὗ τάδε γράφεται, καὶ Χρυσάνθιος ὁ ἐκ Σάρδεων, Πρίσκος
τε ὁ Θεσπρωτὸς ἢ Μολοσσός, Εὐσέβιός τε ὁ ἐκ Καρίας Μύν-
δου πόλεως. καὶ συνουσίας ἀξιωθεὶς τῆς Αἰδεσίου, ὁ καὶ ἐν
μειρακίῳ πρεσβύτης Ἰουλιανός, τὴν μὲν ἀκμὴν καὶ τὸ θεοειδὲς
τῆς ψυχῆς καταπλαγείς, οὐκ ἐβούλετο χωρίζεσθαι, ἀλλ',
ὥσπερ οἱ κατὰ τὸν μῦθον ὑπὸ τῆς διψάδος δηχθέντες, χανδὸν
καὶ ἀμυστὶ τῶν μαθημάτων ἕλκειν ἐβούλετο, καὶ δῶρά γε
βασιλεύῃ τῶν ἐκείνῃ μόνον, ἀλλ' ἵνα ἐν τῇ βασιλείᾳ διαφθαρῇ,

παρὰ δόξαν ἅπασαν ἐκ τῆς τῶν θεῶν προνοίας ἀνήνεγκεν,
πάντας μὲν λανθάνων ὅτι θεραπεύει θεούς, πάντας δὲ νικῶν
ὅτι ἐθεράπευε θεούς, καὶ τόν τε Ῥῆνον ἐπεραιώθη, καὶ πάντα
239
ὅσα ὑπὲρ ἐκεῖνον ἔθνη βάρβαρα συνελὼν καὶ δουλωσάμενος,

πολλῶν ἐπιβουλῶν καὶ μηχανημάτων πλεκομένων αὐτῷ
(ὡς ἐν τοῖς περὶ ἐκεῖνον ἀναγέγραπται), τὸν ἱεροφάντην
μετακαλέσας ἐκ τῆς Ἑλλάδος καὶ σὺν ἐκείνῳ τινὰ μόνοις
ἐκείνοις γνώριμα διαπραξάμενος, ἐπὶ τὴν καθαίρεσιν ἠγέρθη
τῆς Κωνσταντίου τυραννίδος. ταῦτα δὲ συνῄδεσαν Ὀριβάσιος ἐκ τοῦ
Περγάμου , καί τις τῶν ἐκ Λιβύης, ἣν Ἀφρικὴν
καλοῦσι Ῥωμαῖοι κατὰ τὸ πάτριον τῆς γλώττης, Εὐήμερος.
ταῦτα δὲ πάλιν ἐν τοῖς κατὰ Ἰουλιανὸν βιβλίοις ἀκριβέστερον
εἴρηται. ὡς δ' οὖν καθεῖλε τὴν τυραννίδα Κωνσταντίου, καὶ
τὸν ἱεροφάντην ἀπέπεμψεν ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα, καθάπερ θεόν
τινα ἀποπέμπων φανέντα, καὶ παρασχόντα ἃ ἐβούλετο, καὶ
βασιλικά γε αὐτῷ δῶρα καὶ θεραπείαν συνέπεμψε πρὸς
τὴν ἐπιμέλειαν τῆς Ἑλλάδος ἱερῶν, τὸν Μάξιμον εὐθὺς μετε-
πέμψατο καὶ τὸν Χρυσάνθιον. καὶ μία γε ἦν ἐπ' ἀμφοῖν ἡ
κλῆσις. τοῖς δὲ ἐπὶ τοὺς θεοὺς καταφεύγειν ἐδόκει, καὶ ἄνδρες
οὕτω δραστήριοι καὶ πεῖραν ἔχοντες, καὶ συνενεγκόντες
ἠγνόει. καί τοί γε ἦν ἔπαρχος Σαλούτιος, ἀνὴρ καὶ ἐπὶ τῆς

Ἰουλιανοῦ βασιλείας κοσμήσας τὴν ἑαυτοῦ τύχην, ἀλλ' ὅμως
τήν τε βλακείαν αὐτοῦ διὰ τὸ γῆρας ἀπήλεγχεν καὶ Νικίαν
ἀπεκάλει· καὶ γὰρ ἔμελεν αὐτῷ κατὰ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον
μοσχεύειν καὶ ῥωννύναι τὴν ψυχὴν ὑπ' ἀναγνώσεώς τε καὶ
τῆς ἱστορικῆς ἐμπειρίας.
Χωρησάντων δὲ καλῶς τῶν πραγμάτων, ὁ Βάλης
ὑπερηγάσθη τὸν Κλέαρχον, καὶ οὐκ ἀπέλυσε τῆς ἀρχῆς,
ἀλλ' εἰς ἀρχὴν μετέστησε χείρονα, ἀνθύπατον αὐτὸν ἐπιστή-
σας τῆς νῦν ἰδίως Ἀσίας καλουμένης. αὕτη δὲ ἀπὸ Περγά-
μου τὸ ἁλιτενὲς ἐπέχουσα πρὸς τὴν ὑπερκειμένην ἤπειρον
ἄχρι Καρίας ἀποτέμνεται, καὶ ὁ Τμῶλος αὐτῆς περιγράφει
τὸ πρὸς Λυδίαν. ἔστι δὲ ἀρχῶν ἐνδοξοτάτη, καὶ οὐ κατήκοος
τοῦ τῆς αὐλῆς ἐπάρχου, πλὴν ὅσα γε νῦν πάλιν ἐς τὸν
νεώτερον τουτονὶ θόρυβον ἅπαντα συμπεφύραται καὶ ἀνα-
τετάρακται. τότε δὲ τὴν ὑγιαίνουσαν Ἀσίαν ἀπολαβὼν ὁ
Κλέαρχος, εὗρεν ἐκεῖ τὸν Μάξιμον κατατεινόμενον ταῖς βασά-
νοις, καὶ μόλις ἀνέχοντα. θεῖον δὴ τὸ μετὰ ταῦτά ἐστιν
εἰπεῖν ἔργον, οὐ γὰρ ἄν τις οὕτως τὸ παράλογον ἐς ἄλλον
τινὰ ἀναφέροι δικαίως ἢ θεόν· τούς τε γὰρ στρατιώτας
ἅπαντας, οἳ ταύταις ἐφεστήκεσαν ἀλήκτως ταῖς κολάσεσιν,
240
μᾶλλον ἔφασκεν, ἀλλὰ πρὸς τὴν δύναμιν τῆς ἀληθείας ἀντι-

βαίνοντα, ταῖς δὲ ἡδοναῖς καὶ τῷ φιλοσωμάτῳ κατακλώ-
μενον ἀγριοῦσθαι, καὶ μισόλογόν τε ἅμα καὶ μισοφιλόσοφον
ἀποτελεῖσθαι καὶ διαπράττεσθαι. διὰ ταύτην οὖν τὴν αἰτίαν
ἐπεῖχε τὰ πολλά. καὶ βραδὺς ἦν καὶ ὀγκώδης κατὰ τὸ ἦθος,
καὶ τὸ ἦθος ἐφύλαττεν οὐ μόνον ὅτε ἑταίροις καὶ ὁμιληταῖς
συνῆν, ἀλλ' ἐκ νεότητος αὐτῷ τὸ ἀξίωμα συνεγήρασεν. ὁ
γοῦν Χρυσάνθιος πρὸς τὸν ταῦτα γράφοντα ἔλεγεν, ὡς
ὁ μὲν Αἰδεσίου τρόπος κοινὸς ἦν καὶ δημοτικός, καὶ μετά γε
τοὺς ἄθλους ὅσοι περὶ λόγους ἦσαν, πρὸς περίπατον ἐξῄει
κατὰ τὸ Πέργαμον, καὶ τῶν ἑταίρων παρῆσαν οἱ τιμιώτεροι·
ὁ δὲ διδάσκαλος ἁρμονίαν τινὰ καὶ ἐπιμέλειαν πρὸς τὸ ἀν-
θρώπειον ἐμφυτεύων τοῖς μαθηταῖς, ὡς ἀσυφήλους αὐτοὺς
ἑώρα, καὶ δι' ἀγερωχίαν τῶν δογμάτων ὑπέρφρονας, καὶ
τὰ πτερὰ μακρότερα καὶ ἁπαλώτερα τοῦ Ἰκαρίου, κατα-
βιβάζων αὐτοὺς οὐκ ἐπὶ τὸν πόντον, ἀλλ' ἐπὶ τὴν γῆν καὶ
τὸ ἀνθρώπινον. αὐτὸς ὁ ταῦτα διδάσκων λαχανόπωλίν τε
ἀπαντήσας ἡδέως ἂν εἶδε, καὶ τὴν πορείαν ἐπιστήσας προ-
σεφθέγξατο, καὶ περὶ τιμῆς ἂν διειλέχθη πρὸς αὐτήν, ὅτι
πολὺ τὸ καπηλεῖον ἐργάζεται, καὶ ἅμα διῄει τὴν γεωργίαν
τοῦ λαχάνου πρὸς αὐτήν. καὶ πρὸς ὑφάντην τοιοῦτον ἄν τι
Ευνάπιος ιστορικός Fr.a historica (2050: 002)Historici Graeci minores,
vol. 1”, Ed. Dindorf, L.Leipzig: Teubner, 1870. Vol. 1, p. 216, li. 7
σιωπᾶν ὑπὲρ ὧν οὐδεὶς ἔφερε σιωπᾶν (σιωπήν Nieb.);

πῶς δὲ μὴ λέγειν ὅσα καὶ οἱ μὴ δυνάμενοι λέγειν ἀπὸ
στόματος ἔφραζον, ἐς γλυκεῖάν τινα καὶ χρυσῆν δια-
τριβὴν τὴν ἐκείνου ἀναφέροντες (μνήμην addit Nieb.,
ἀρχὴν Herwerden.); καὶ ὁ μὲν πολὺς ἄνθρωπος ταῦτα
πάσχοντες ὅμως ἔλαττον ἐς τὸ γράφειν ἐξεβιάζοντο·
τὸ δὲ ἐξαίρετον καὶ ὅ,τιπερ ἦν ἐν παιδείᾳ γνωρι-
μώτατον, οὐδὲ ἀφιέντα ἠφίεσαν, ἀλλ' ἐνέκειντο παρα-
θαρσύνοντες ὡς ἐπιληψόμενοι (συνεπιλ. Bekk.) τοῦ
πόνου. ὁ δὲ ἐς τὰ μάλιστα γεγονὼς αὐτῷ γνώριμος,
ὁ Περγαμηνὸς ἀνὴρ Ὀρειβάσιος, ἐκ φυσικῆς φιλοσο-
φίας ἰατρικὴν ἐπιτάττειν ἄριστος καὶ δρᾶν ἔτι θειό-
τερος, καὶ ἀσεβήσειν ἐβόα περιφανῶς, εἰ μὴ συγ-
γράφοιμι· καὶ τῶν γε πράξεων, πάσας δὲ ἠπίστατο
παρὼν ἁπάσαις, μάλα ἀκριβῶς ὑπόμνημα συνετέλει
241
πρὸς τὴν γραφήν· ὥστε οὐκ ἦν ἀναβολὴ καὶ βουλο-

μένῳ ῥᾳθυμεῖν.
Σωκράτης σχολαστικός Εκκλησιαστική ιστορία. (2057: 001)

“Socrates' ecclesiastical history, 2nd edn.”, Ed. Bright, W.
Oxford: Clarendon Press, 1893.Book 2, Ch. 42, li. 19
τῶν ἄλλων, καὶ μάλιστα κατὰ Μακεδονίου, φυλάττων ἐκτελέσαι

ἐσπούδαζεν, καθαιροῦσι, πρῶτον μὲν Μακεδόνιον, καὶ ὡς αἴτιον
πολλῶν φόνων γενόμενον, καὶ ὅτι διάκονον ἐπὶ πορνείᾳ ἁλόντα
ἐδέξατο εἰς κοινωνίαν· Ἐλεύσιον δὲ τὸν Κυζίκου, διότι Ἡράκλειόν
τινα ἱερέα τοῦ ἐν Τύρῳ Ἡρακλέους ἐπὶ γοητείᾳ ληφθέντα βαπ-
τίσας εἰς διάκονον προεβάλετο· Βασίλειον δὲ, τὸν καὶ Βασιλᾶν,
καὶ γὰρ οὕτως ὠνομάζετο, τὸν ἐν Ἀγκύρᾳ εἰς τὸν τόπον Μαρκέλλου
προχειρισθέντα, ὡς ἀδίκως τινα βασανίσαντα καὶ σιδηροδέσμοις
φυλακαῖς κατακλείσαντα, καὶ ὅτι συκοφαντίας τισιν ἔρραψεν, ἔτι
μὴν καὶ ὅτι δι' ἐπιστολῶν τὰς ἐν Ἀφρικῇ ἐκκλησίας ἐτάραξεν·
Δρακόντιον δὲ, ὅτι ἀπὸ Γαλατίας μετέβη εἰς Πέργαμον· καθεῖ-
λον δὲ καὶ Νεωνᾶν τὸν Σελευκείας, ἐν ᾗ ἐγεγόνει ἡ σύνοδος· ἔτι
μὴν καὶ Σωφρόνιον τὸν Πομπηϊουπόλεως τῆς ἐν Παφλαγονίᾳ, καὶ
Ἐλπίδιον Σατάλων τῆς Μακεδονίας, καὶ τῶν Ἱεροσολύμων Κύριλ-
λον· καὶ ἄλλους δι' ἄλλας αἰτίας ἐξέβαλλον.
Σωκράτης σχολαστικός Εκκλησιαστική ιστορία. Book 2, Ch. 43, li.

29
σθαι· καὶ πρεσβυτέρου γυναῖκα ἔχοντος, ἣν νόμῳ λαϊκὸς ὢν

ἠγάγετο, τὴν εὐλογίαν καὶ τὴν κοινωνίαν ὡς μῦσος ἐκκλίνειν
ἐκέλευε. Καὶ ἄλλα πλεῖστα παραπλήσια τούτοις ποιοῦντος αὐτοῦ
καὶ διδάσκοντος, σύνοδος, ὡς ἔφην, ἐν Γάγγραις τῆς Παφλαγονίας
συναχθεῖσα αὐτόν τε καθεῖλε, καὶ τὰ δόγματα αὐτοῦ ἀνεθεμάτισε.
Ταῦτα μὲν οὖν ὕστερον ἐγένετο· τότε δὲ ἐκβληθέντος Μακεδονίου,
Εὐδόξιος ἐν δευτέρῳ τὸν Ἀντιοχείας θέμενος θρόνον, τῆς Κωνσταν-
τινουπόλεως ἀναδείκνυται, τῶν περὶ Ἀκάκιον ἐνθρονισάντων αὐτόν.
Οἳ ἐλάνθανον ἑαυτοὺς ἐναντία νομοθετοῦντες τοῖς ὑπ' αὐτῶν
κεκριμένοις· οἱ γὰρ Δρακόντιον καθελόντες, διότι ἐκ Γαλατίας
μετέβη εἰς Πέργαμον, οὐκ ἐλογίζοντο, Εὐδόξιον δεύτερον τότε
ποιούμενον τὴν μετάβασιν ἐνθρονίζοντες, ὡς ὑπεναντία τοῖς οἰκείοις
δόγμασιν ἔπραττον. Ταῦτα κατεργασάμενοι, τὴν μὲν ἀναγνω-
σθεῖσαν πίστιν εἰς τὴν Ἀρίμινον μετὰ τῆς γενομένης προσθήκης
ὡς διορθώσαντες ἐξεπέστειλαν, ἐντειλάμενοι τοὺς μὴ ὑπογρά-
φοντας αὐτῇ ἐξορίζεσθαι κατὰ πρόσταγμα τοῦ βασιλέως. Γνώ-
242
ριμα δὲ καθιστῶσι τὰ ὑπ' αὐτῶν πεπραγμένα τοῖς τε ἄλλοις

τοῖς κατὰ τὴν ἀνατολὴν ὁμοδόξοις, καὶ Πατροφίλῳ τῷ Σκυθο-
πόλεως· οὗτος γὰρ ἐκ τῆς Σελευκείας ἐπὶ τὴν οἰκείαν εὐθὺς
ὥρμησε πόλιν. Εὐδοξίου δὲ ἀναδειχθέντος τῆς μεγαλοπόλεως,
τηνικαῦτα ἡ μεγάλη ἐκκλησία ὀνομαζομένη ‘Σοφία’ ἐνεκαινίσθη,
Σωκράτης σχολαστικός Εκκλησιαστική ιστορία. Book 3, Ch. 25, li.

51
‘ἐξ οὐκ ὄντων,’ περὶ τοῦ Χριστοῦ ἀσεβῶς τολμηθέντος παρὰ τοῦ Ἀρείου,
ὅπερ καὶ οἱ νῦν ἐπιφοιτήσαντες ‘ἀνόμοιοι’ ἔτι θρασύτερον καὶ

τολμηρότερον
ἐπὶ λύμῃ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ὁμονοίας ἀναισχύντως παρρησιάζονται. Διὸ
συνετάξαμεν τῇδε ἡμῶν τῇ ἀναφορᾷ καὶ τὸ ἀντίγραφον τῆς πίστεως τῆς

ἐν
Νικαίᾳ ὑπὸ τῶν συγκροτηθέντων ἐπισκόπων ἐκτεθείσης, ἥντινα καὶ ἀγα-
πῶμεν, ἥτις ἐστίν· ‘Πιστεύομεν εἰς ἕνα Θεὸν Πατέρα παντοκράτορα·’ καὶ
τὰ
λοιπὰ τοῦ μαθήματος, πλήρης. Μελίτιος ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας ἔδωκα
συναινῶν τοῖς προγεγραμμένοις, Εὐσέβιος Σαμοσάτων, Εὐάγριος
Σικελῶν,
Οὐράνιος Ἀπαμείας, Ζώϊλος Λαρίσων, Ἀκάκιος Καισαρείας, Ἀντίπατρος
Ῥώσου, Ἀβράμιος Οὐρίμων, Ἀριστόνικος Σελευκοβήλου, Βαρλαμένος
Περγάμου, Οὐράνιος Μελιτινῆς, Μάγνος Χαλκηδόνος, Εὐτύχιος
Ἐλευθεροπόλεως,
Ἰσακόκις Ἀρμενίας μεγάλης, Τῖτος Βόστρων, Πέτρος Σίππων, Πελάγιος
Λαοδικείας, Ἀραβιανὸς Ἄντρου, Πίσων Ἀδάνων διὰ Λαμυδρίωνος
πρεσβυτέ-
ρου, Σαβινιανὸς Ζεύγματος, Ἀθανάσιος Ἀγκύρων διὰ Ὀρφίτου καὶ
Ἀετίου
πρεσβυτέρων, Εἰρηνίων Γάζης, Πίσων Αὐγούστης, Πατρίκιος Πάλτου διὰ
Λαμυρίωνος πρεσβυτέρου, Ἀνατόλιος Βεροίων, Θεότιμος Ἀράβων,
Λουκιανὸς Ἄρκων.
Ιωάννης Χρυσόστομος. Epistulae ad Olympiadem (epist. 1–17) (2062:

088)“Jean Chrysostome. Lettres à Olympias, 2nd edn.”, Ed. Malingrey,
A.–M.Paris: Cerf, 1968; Sources chrétiennes 13 bis.Epistle 1, se. 1, li. 22
243
τὸ σῶμα ἡμῖν ἐρρωμενέστερον γέγονε καὶ καθαρὸν ἀναπνέομεν

ἀέρα, οἵ τε συναποδημοῦντες ἡμῖν ἐπαρχικοὶ οὕτω θερα-
πεύουσιν ὅτι οὐδὲ οἰκετῶν ἡμᾶς ἀφιᾶσι δεῖσθαι τὰ οἰκετῶν
ποιοῦντες – καὶ γὰρ ἥρπασαν τὸ ἐπίταγμα τοῦτο διὰ τὸν περὶ
ἡμᾶς ἔρωτα – καὶ δορυφορίαι πανταχοῦ, ἑκάστου αὐτοὺς μακα-
ρίζοντος διὰ τὴν διακονίαν ταύτην.
Ἕν ἐστιν ἡμᾶς τὸ λυποῦν τὸ μὴ θαρρεῖν ὅτι καὶ αὐτὴ
ἐν εὐθυμίᾳ διάγεις. Δήλωσον δὴ τοῦτο, ἵνα καὶ τῆς ἐντεῦθεν
ἀπολαύσωμεν εὐφροσύνης καὶ τῷ κυρίῳ μου δὲ τῷ ποθεινοτάτῳ
τέκνῳ ἡμῶν Περγαμίῳ πολλὰς χάριτας εἰσώμεθα. Κἂν ἐθέλῃς
ἡμῖν ἐπιστέλλειν, αὐτῷ πρὸς τοῦτο χρῆσαι, γνησίῳ τε ὄντι
καὶ σφόδρα ἡμῖν ἀνακειμένῳ καὶ πάνυ αἰδουμένῳ τὴν κοσμιό-
τητά σου καὶ τὴν εὐλάβειαν.
Ιωάννης Χρυσόστομος. Epistulae ad Olympiadem (epist. 1-17) Epistle

2, se. 1, li. 10
ΕΠΙΣΤΟΛΗ Βʹ
Ἀλλὰ καὶ τοῦτό σοι λελύσθω τὸ δέος τὸ τῆς ὁδοιπο-

ρίας τῆς ἡμετέρας. Καὶ γάρ, ὅπερ ἔφθην ἐπιστείλας, τὸ σῶμα
ἡμῖν εἰς ὑγίειαν καὶ πλείονα ῥῶσιν ἐπέδωκε, τοῦ τε ἀέρος
καλῶς ἡμῖν κεχρημένου, τῶν τε ἀπαγόντων ἡμᾶς πᾶσαν ποι-
ουμένων σπουδήν, ὑπὲρ ὃ βουλόμεθα, ἀναπαύειν ἡμᾶς καὶ
ἔργον τοῦτο ποιουμένων. Μέλλων δὲ ἀπὸ τῆς Νικαίας ἐξιέ-
ναι ταύτην διεπεμψάμην τὴν ἐπιστολήν, τρίτῃ μηνὸς τοῦ
Ἰουλίου.
Γράφε οὖν ἡμῖν συνεχῶς περὶ τῆς ὑγιείας τῆς σῆς.
Διακονήσεται γάρ σοι πρὸς τοῦτο ὁ δεσπότης μου Περγάμιος
ᾧ σφόδρα τεθάρρηκα. Μὴ περὶ τῆς ὑγιείας μόνον ἡμῖν δήλου
τῆς σῆς, ἀλλὰ καὶ περὶ τοῦ ἐσκεδάσθαι σοι τῆς ἀθυμίας τὸ
νέφος. Εἰ γὰρ μάθοιμεν διὰ τῶν γραμμάτων τῶν σῶν τοῦτο,
καὶ συνεχέστερον ἐπιστελοῦμεν, ὡς ἀνύοντές τι πλέον δι' ὧν
γράφομεν. Εἰ τοίνυν ἐπιθυμεῖς πυκνότητος ἀπολαύειν ἐπι-
στολῶν, δήλου σαφῶς ἡμῖν ὅτι γίνεταί τι πλέον ἀπὸ τῆς πυκνό-
τητος καὶ ὄψει μετὰ δαψιλείας τοῦτο παρέχοντας.
Ἐπεὶ καὶ νῦν, πολλῶν παρελθόντων ἐντεῦθεν τῶν δυνα-
μένων γράμματα κομίσαι, μὴ δεξάμενος παρὰ τῆς σῆς τιμιό-
τητος ἐπιστολὴν σφόδρα ἤλγησα.
Ιωάννης Χρυσόστομος. Epistulae ad Olympiadem (epist. 1-17) Epistle

244
4, se. 1, li. 26
πρεσβύτερον αἰτηθέντα παρ' αὐτοῦ μὴ παρασχεῖν. Παρακαλῶ,

ὀνείδισον αὐτῷ τοῦτο καὶ τῷ γνησίῳ καὶ θερμῷ ἡμῶν ἐραστῇ
καὶ τοῖς ἄλλοις δὲ πᾶσιν τοῖς περὶ Κυριακὸν τὸν ἐπίσκοπον.
Τοῦ γὰρ τόπου ἕνεκεν ὥστε ἐναλλαγῆναι, μήτε αὐτοῖς μηδὲ
ἄλλῳ μηδενὶ ἐνοχλήσητε. Δεδέγμεθα τὴν χάριν. Ἴσως γὰρ
ἠβουλήθησαν καὶ οὐκ ἠδυνήθησαν. Δόξα τῷ Θεῷ πάντων
ἕνεκεν· οὐ γὰρ παύσομαι τοῦτο ἐπιλέγων ἀεὶ ἐπὶ πᾶσί μοι τοῖς
συμβαίνουσιν. Ἔστω τοῦτο· οὐκ ἠδυνήθησαν. Μὴ καὶ γράφειν
οὐκ ἠδύναντο;
Πολλὰ εὐχαρίστησον ταῖς κυρίαις μου ταῖς ἀδελφαῖς
τοῦ κυρίου μου τοῦ τιμιωτάτου ἐπισκόπου Περγαμίου,
πολλὴν ὑπὲρ ἡμῶν ποιουμέναις σπουδήν. Καὶ γὰρ τὸν
κύριόν μου τὸν δοῦκα τὸν γαμβρὸν αὐτοῦ σφόδρα παρεσκεύασαν
περὶ ἡμᾶς διακεῖσθαι, ὡς σφόδρα κἀκεῖνον ἐπιθυμεῖν ἡμᾶς
ἐκεῖσε εἶναι.
Hippolytus Scr. Eccl., Refutatio omnium haeresium (= ilosophumena)

(2115: 060)“Hippolytus. Refutatio omnium haeresium”, Ed. Marcovich,
M.Berlin: De Gruyter, 1986; Patristische Texte und Studien 25.Book 4,
Ch. 32, se. 3, li. 13
νύναι, ἐπικαλεῖται οὕτως λέγων·

Ζῆνα, πάλαι φθίμενον πάϊν ἄμβροτον Ἀπόλλωνος,
ὅς ποτε καὶ νεκύων ἀμενηνῶν μυρία φῦλα,
Ταρτάρου εὐρώεντος ἀεικλαύστοισι μελάθροις
δύσνοστον πλώοντα ῥόον κελάδοντ' ἀδιαύλου
Κωκυτοῦ, πρὸς ἅπασιν ἴσον τέλος ἀνδράσι θνητοῖς,
λίμνῃ πὰρ γοόωντα καὶ ἄλλιτα κωκύοντα,
αὐτὸς ἀμειδήτοιο ἐρύσαο Φερσεφονείης·
εἴτ' ἐφέπεις Τρίκκης ἱερῆς ἕδος, εἴτ' ἐρατεινὴν
Πέργαμον, εἴτ' ἐπὶ τοῖσιν Ἰαονίαν Ἐπίδαυρον,
δεῦρο, μάκαρ, καλέει σε μάγων πρόμος ὧδε παρεῖναι.
Ἐπὰν δὲ χλευάζων λήξῃ, φαίνεται κατὰ τοῦ ἐδάφους πυρώδης Ἀσκλη-
πιός. εἶτα θεὶς ἐν μέσῳ λεκάνην πλήρη ὕδατος, πάντας καλεῖ τοὺς θεοὺς
καὶ παραγίνονται· ἐγκύψας γὰρ ὁ παρών, ἐν τῇ λεκάνῃ ὄψεται πάντας
καὶ τὴν Ἄρτεμιν ἅμα σκύλακας ὑλακτοῦντας ἄγουσαν.
Οὐκ ὀκνήσομεν δὲ καὶ τούτων τὴν ἱστορίαν ὡς ἐπιχειροῦσι διηγήσα-
σθαι. τῷ γὰρ λέβητι τῆς πίσσης ὡς ἐμβράσσοντι καθίησι τὰς χεῖρας·
ὄξος δὲ καὶ νίτρον ἐμβαλὼν καὶ πίσσαν ὑγράν, ὑποκαίει τὸν λέβητα·
245
τὸ δὲ ὄξος ἅμα τῷ νίτρῳ μιγέν, ἀντιλαμβανόμενον θέρμης μικρᾶς

κινεῖ τὴν πίσσαν, ὡς μέχρι τῆς ἐπιφανείας κινεῖν πομφόλυγας καὶ
Arcadius Gramm., De accentibus [Sp.] (2116: 001)“Ἐπιτομὴ τῆς

καθολικῆς προσῳδίας Ἡρωδιανοῦ”, Ed. Schmidt, M.Jena: Mauke,
1860.P. 69, li. 5
μὴ προηγεῖται τῷ Α τὸ Τ· πλόκαμος κέραμος

κάλαμος θάλαμος κύαμος Πρίαμος. τὸ μέν-
τοι ἰταμός καὶ ποταμός ὀξύνεται ὡς ἔχοντα τὸ Τ
πρὸ τοῦ Α.
Τὰ διὰ τοῦ ΑΜΟΣ, εἰ ἔχοι τὴν πρώτην θέσει
μακρὰν, εἰ μὲν κύρια εἴη, προπαροξύνεται· Πύραμος
Σίσαμος· εἰ δὲ μὴ, ὀξύνεται· οὐλαμός χηραμός
(ἡ κατάδυσις) φωριαμός (τὸ κιβώτιον).
Τὰ διὰ τοῦ ΑΜΟΣ, εἰ ἄρχεται ἀπὸ δύο συμφώ-
νων, κύρια ὄντα ἢ ἐπίθετα, προπαροξύνεται· ἄρτα-
μος (ὁ μάγειρος) ὄρχαμος Πέργαμος ἐμπέρα-
μος. τὸ μέντοι σχινδαλαμός (ὁ σχισμός) ὀξύνε-
ται προσηγορικὸν ὄν.
Τὰ εἰς ΜΟΣ ὑπερδισύλλαβα παραληγόμενα τῷ Ε
προπαροξύνεται· Τήλεμος Ἔχεμος πόλεμος ἄνε-
μος. τὸ δὲ θελεμός ἀπὸ τοῦ θελημός ὀξύνεται.
Τὰ εἰς ΜΟΣ ἁπλᾶ τῷ Η παραληγόμενα σπάνια
ὄντα προπαροξύνεται· ἔρημος (ἀττικῶς, ἐρῆμος δὲ
παρὰ τῷ ποιητῇ) ἴημος. ἔτι καὶ τὰ σύνθετα· Εὔδη-
μος εὔφημος.
Stesiclides Hist., Fr.a (2171: 002)“FHG 4”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fr. 2, li. 3
E LIBRO TERTIO.
Athenaeus VI: Κτησικλῆς δ' ἐν τρίτῃ

Χρονικῶν [τῇ πεντε]καιδεκάτῃ πρὸς ταῖς ἑκατόν φησιν
Ὀλυμπιάδι Ἀθήνησιν ἐξετασμὸν γενέσθαι ὑπὸ Δημη-
τρίου τοῦ Φαληρέως τῶν κατοικούντων τὴν Ἀττικὴν,
καὶ εὑρεθῆναι Ἀθηναίους μὲν δισμυρίους πρὸς τοῖς
χιλίοις, μετοίκους δὲ μυρίους, οἰκετῶν δὲ μυριάδας
τεσσαράκοντα.
246
Idem X: Σὺ δὲ παροινῶν καὶ μεθύων

οὐδέπω κόρον ἔχεις, οὐδ' ἐπὶ νοῦν λαμβάνεις, ὅτι ὑπὸ
μέθης ἀπέθανεν Εὐμένης ὁ Περγαμηνὸς, ὁ Φιλεταί-
ρου τοῦ Περγάμου βασιλεύσαντος ἀδελφιδοῦς, ὡς ἱστο-ρεῖ Κτησικλῆς
ἐν τρίτῳ Χρόνων.
Stesiclides Hist., Fr.a Fr. 2, li. 4
Athenaeus VI: Κτησικλῆς δ' ἐν τρίτῃ

Χρονικῶν [τῇ πεντε]καιδεκάτῃ πρὸς ταῖς ἑκατόν φησιν
Ὀλυμπιάδι Ἀθήνησιν ἐξετασμὸν γενέσθαι ὑπὸ Δημη-
τρίου τοῦ Φαληρέως τῶν κατοικούντων τὴν Ἀττικὴν,
καὶ εὑρεθῆναι Ἀθηναίους μὲν δισμυρίους πρὸς τοῖς
χιλίοις, μετοίκους δὲ μυρίους, οἰκετῶν δὲ μυριάδας
τεσσαράκοντα.
Idem X: Σὺ δὲ παροινῶν καὶ μεθύων
οὐδέπω κόρον ἔχεις, οὐδ' ἐπὶ νοῦν λαμβάνεις, ὅτι ὑπὸ
μέθης ἀπέθανεν Εὐμένης ὁ Περγαμηνὸς, ὁ Φιλεταί-
ρου τοῦ Περγάμου βασιλεύσαντος ἀδελφιδοῦς, ὡς ἱστο-ρεῖ Κτησικλῆς
ἐν τρίτῳ Χρόνων.
Λιβάνιος. Epistulae 1–1544 (2200: 001)“Libanii opera, vols. 10–11”,

Ed. Foerster, R.Leipzig: Teubner, 10:1921; 11:1922, Repr. 1997.Epistle
1206, se. 2, li. 4
Οὐλπιανῷ.
Ἐβουλόμην οὕτως εἶναι καλὸς ὥστε με ὁπόσον φῂς

δύνασθαι διὰ τῶν γραμμάτων. νῦν δέ μοι δοκεῖς τὴν μὲν
τέρψιν ἐξ αὐτῶν ἔχειν τῶν πόνων, τὸ γὰρ ὑπὲρ τῶν καλῶν
πονεῖν ἡδίω ποιεῖ τὸν πονοῦντα, κοσμεῖν δὲ φίλου γράμματα
γράμμασι σοῖς.
ἡμῖν δὲ οὐ τὰ γράμματά σου κομίζει μόνον
ἡδονήν, ἀλλὰ καὶ τὸ ὁπωσοῦν μεμνῆσθαι τοῦ κάλλους Οὐλ-
πιανοῦ. ποιῶ δὲ αὐτὸ νῦν μὲν πρὸς Ὀλύμπιον, νῦν δὲ πρὸς
Περγάμιον καὶ τῶν ἄλλων ὅσοι τοῖς ἀγαθοῖς οὐ φθονοῦσιν
ἐπαινουμένοις.
οὕτω καὶ πέμπων ἐπιστολὰς εὐφραίνεις καὶ
μὴ πέμπων εὐφροσύνης ἀφορμὰς ἄλλως παρέχεις τοῖς φίλοις.
247
Λιβάνιος. Epistulae 1-1544 Epistle 1210, se. 2, li. 2
Εὐελπιστίῳ.
Καλῶς ἐποίησαν οἱ θεοὶ σοί τε δείξαντες τὴν οἰκείαν

καὶ τῇ Λακεδαίμονι τὸ μέγιστον ἀποδόντες φυλακτήριον. ἐπαι-
νοῖντο δ' ἂν δικαίως, καὶ ὅτι τῆς εἰσβολῆς ἐκείνης τῆς οὐ
πάντα εὐτυχοῦς οὐ μετέσχες. καίτοι ἡμεῖς γε ἠγανακτοῦμεν
ὡς ἂν ἠδικημένοι. σοφώτεροι δὲ ἄρα οἱ κρείττους, δι' οὓς οὐκ
εἶδες τετρωμένον, οὗ τὸ τραῦμα ἀκούων οὐ φέρεις.
ἐκείνῳ
μὲν οὖν ἴσον νέμοιεν τῇ περὶ αὑτοὺς θεραπείᾳ· Περγάμιος
δὲ ὁ σοί τε καὶ ἐκείνοις φίλος τὰς μεγάλας καὶ πολυανθρώ-
πους πόλεις καὶ παρ' αἷς κῶμος καὶ μέθη καὶ τὸ τὰ χείρω
τιμᾶν, ἀφεὶς εἰς Σπάρτην ἥκει τὴν σώφρονα, μᾶλλον δέ, εἰς
σέ, δι' ὃν ἡ Σπάρτη τοιαύτη, καὶ οἴεται πολλῶν τε καὶ ἀγα-
θῶν πλήρης ἔσεσθαι μαθημάτων. καὶ ὀρθῶς οἴεται. ἐγὼ γὰρ
τὸ σοὶ συνεῖναι τοῦ θεοῖς μὲν ἔλαττον ἡγοῦμαι, κρεῖττον δὲ
ἧς ἂν εἴπῃς ἑτέρας ὁμιλίας.
Ἡμῖν ἐκεῖθεν ἀρξάμενα τὰ κακὰ ῥεῖ καὶ οὐχ ἵσταται

καὶ νῦν ἐσμεν ἐν οἵοις ἀπαγγελεῖ σοι Περγάμιος, δεόμενοι
λιθίνης ἀτεχνῶς καρδίας. βέλη μὲν γὰρ πολλά, φάρμακον δὲ
οὐδέν.
αὐτὸς δὲ Περγάμιος, πρὸς ὃν ὀδύρεσθαι καὶ μεθ'
οὗ παρῆν ὀδύρεσθαι, τρέχει παρ' ὑμᾶς οὐδένα εἰδὼς αὑτῷ
παρ' ἡμῖν ὄντα προσόμοιον – ὃν τά γε ἄλλα ὅσα κοσμεῖ, τί
ἄν τις διεξίοι; – ἀλλὰ Νικοκλέα γε, τὸ τῶν Ἑλλήνων ὄφελος,
οὐκ ἀγνοεῖ, σαφῶς δὲ οἶδεν, ὅστις μὲν σὺ περὶ τοὺς θεούς,
ὅστις δὲ περὶ φίλους.
τὴν ποίησιν. ἐγὼ δὲ αὐτόν, εἰ μὲν ἔλθοι ποτὲ παρὰ σοῦ, με-
μνημένον ἰδὼν ἡσθήσομαι· μένοντος δὲ παρὰ σοὶ καὶ οὕτως
248
ἄξιον εἰπεῖν ὡς ἡσθήσομαι. τὸ γὰρ τοῦτον οὗ προσήκει ποι-

εῖσθαι τὰς διατριβὰς ἐμαυτοῦ κέρδος ἡγήσομαι.
Νικοκλεῖ.
Ἡμῖν ἐκεῖθεν ἀρξάμενα τὰ κακὰ ῥεῖ καὶ οὐχ ἵσταται

καὶ νῦν ἐσμεν ἐν οἵοις ἀπαγγελεῖ σοι Περγάμιος, δεόμενοι
λιθίνης ἀτεχνῶς καρδίας. βέλη μὲν γὰρ πολλά, φάρμακον δὲ
οὐδέν.
αὐτὸς δὲ Περγάμιος, πρὸς ὃν ὀδύρεσθαι καὶ μεθ'
οὗ παρῆν ὀδύρεσθαι, τρέχει παρ' ὑμᾶς οὐδένα εἰδὼς αὑτῷ
παρ' ἡμῖν ὄντα προσόμοιον – ὃν τά γε ἄλλα ὅσα κοσμεῖ, τί
ἄν τις διεξίοι; – ἀλλὰ Νικοκλέα γε, τὸ τῶν Ἑλλήνων ὄφελος,
οὐκ ἀγνοεῖ, σαφῶς δὲ οἶδεν, ὅστις μὲν σὺ περὶ τοὺς θεούς,
ὅστις δὲ περὶ φίλους.
ὄντος δὲ τούτου τοιούτου καὶ δεικνύν-
τος ἀγαθὸν μετὰ τοῦ θαυμαζομένου τὸν ἐπαινοῦντα τὸν ἄν-
δρα ἐκεῖνον, εἰ δὴ τοῦτό γε δεῖ καλεῖν, ἀλλὰ μὴ πλέον τι ζη-
τεῖν, μεθ' ἡμῶν μὲν ποθεῖ, μεθ' ἡμῶν δὲ δακρύει καὶ ἔστι
τῶν ἀλγούντων ἐπὶ τῷ τῆς αἰχμῆς ἔργῳ.
Ἀριστοφάνει.
Μικρὸν ἡμᾶς ἡγοῦμαι τῶν τεθνεώτων διαφέρειν, οἷς

γε οὐδὲ ἐπιστεῖλαι πρὸς ἀλλήλους τοσοῦτον ἐξεγένετο χρόνον.
οὔτε γὰρ ἐγώ, ὅ τι πράττεις, ἔχω εἰδέναι σύ τε ἴσως ταὐ-
τὸν εἰς ἐμὲ πέπονθας.
τὰ μὲν οὖν ἡμέτερα τὸν ἀπαγγε-
λοῦντα ἔχεις, πάντα δυσχερῆ, πάντα ἀλγεινά, πάντα ἄξια
δακρύων. ἃ δεινότερα ἂν ἦν, εἰ μὴ παρ' ἡμῖν ἦν ὁ νῦν σοὶ
μὲν συνών, ἡμᾶς δὲ ἀπολιπών. Περγαμίῳ γὰρ διαλεγόμενον
ἐξῆν μὲν εἰπεῖν τἀπὸ καρδίας, φασίν, ὑπῆρχε δὲ ῥᾴω γενέ-
σθαι· πολλοὶ γὰρ ἐν αὐτῷ λόγοι δεινοὶ λύπην ἀνελεῖν ἢ εἰ
μὴ τὸ σύμπαν, μέρος γε αὐτῆς ἀφελεῖν.
ἀλλὰ νῦν, ὁρᾷς,
Κόρινθος αὐτὸν ἕλκει καὶ Λακεδαίμων καὶ Ἀριστοφάνης, τὸ
Λακώνων κεφάλαιον, ᾧ καὶ τοῦτο ἡ Τύχη βεβοήθηκε τὸ μὴ
μετασχεῖν στρατείας, ἧς τὸ πέρας ἴσμεν.
ἂν μὲν οὖν διὰ
249
τάχους ὁ Περγάμιος ἀναστρέφῃ, καὶ τῶν ὑμετέρων αὐτὸς ἡμῖν

ἔσται μηνυτής· εἰ δ' εὑρήσει λωτὸν ἐν Ἑλλάδι, δῆλον δὲ ὡς
δακρύων. ἃ δεινότερα ἂν ἦν, εἰ μὴ παρ' ἡμῖν ἦν ὁ νῦν σοὶ

μὲν συνών, ἡμᾶς δὲ ἀπολιπών. Περγαμίῳ γὰρ διαλεγόμενον
ἐξῆν μὲν εἰπεῖν τἀπὸ καρδίας, φασίν, ὑπῆρχε δὲ ῥᾴω γενέ-
σθαι· πολλοὶ γὰρ ἐν αὐτῷ λόγοι δεινοὶ λύπην ἀνελεῖν ἢ εἰ
μὴ τὸ σύμπαν, μέρος γε αὐτῆς ἀφελεῖν.
ἀλλὰ νῦν, ὁρᾷς,
Κόρινθος αὐτὸν ἕλκει καὶ Λακεδαίμων καὶ Ἀριστοφάνης, τὸ
Λακώνων κεφάλαιον, ᾧ καὶ τοῦτο ἡ Τύχη βεβοήθηκε τὸ μὴ
μετασχεῖν στρατείας, ἧς τὸ πέρας ἴσμεν.
ἂν μὲν οὖν διὰ
τάχους ὁ Περγάμιος ἀναστρέφῃ, καὶ τῶν ὑμετέρων αὐτὸς ἡμῖν
ἔσται μηνυτής· εἰ δ' εὑρήσει λωτὸν ἐν Ἑλλάδι, δῆλον δὲ ὡς
εὑρήσει, σὺ δ' εἰς λιμένα καταβὰς τοῖς ἐμπόροις χρῶ πρὸς τὸ
ἐπιστέλλειν τοῖς φίλοις.
Λιβάνιος. Epistulae 1-1544

Epistle 1216, se. 3, li. 2
σε· τοιαῦτα ἦν τὰ λεγόμενα, τὰ μὲν ἄνευ ὅρκων, τὰ δὲ καὶ σὺν

αὐτοῖς, καὶ οὕτω πικρᾶς εἰχόμεθα φήμης. ὑπὲρ ἧς χάριν ἔχο-
μεν τοῖς θεοῖς, ὅτι λόγος ἄλλως ἦν, ἔργον δὲ οὐδέν. χάρις δὲ
καὶ τοῖν ἀρίστοιν βασιλέοιν εἰδόσιν ὧν δεῖ καταγελᾶν.
γῆς
δέ σοι πολλῆς παρ' αὐτοῖν δεδομένης οὐ μόνον κατὰ τοῦτο
χαίρομεν, ὅτι ἀνὴρ φίλος γεωργεῖ, ἀλλ' ὅτι καὶ ἀγαθός. ση-
μεῖον γὰρ τοῦτο τοῦ τιμᾶσθαι ἀρετήν. τιμωμένη δὲ ἀρετὴ
πολλοὺς αὑτῆς ἐπιθυμητὰς ποιεῖ.
ὥσπερ δὲ ἐκείνης σὺ
πάλαι ἀρξάμενος ἐπιθυμεῖς, οὕτω καὶ σοῦ Περγάμιος, καὶ
οὗτος ἀρξάμενος πάλαι. πάνυ δὲ πρὸς ὀλίγους τοῦτο πέπονθεν
ἁνήρ· οὐ γὰρ πολλῶν, ἀλλ' ὀλίγων πολὺ τῶν πολλῶν βελτιό-
νων ἐθέλει φίλος εἶναι.
δέχου δὴ τὸν ἄνδρα καὶ φίλει καὶ
ἀπίστει τῷ μάρτυρι. μηδὲ κατὰ μικρὸν εἰς τὸ πιστεύειν αὐτῷ
προαχθῇς, ἀλλὰ ταὐτὸ καὶ προοίμιον ἔστω καὶ ἀκμή. δεῖ γάρ
σε μὴ ταὐτὸν ἐμοὶ παθεῖν, ὃς μικρὸν ἐπὶ μικρῷ τιθεὶς καὶ
μόλις εἰς τὸ ἄγαν πιστεύειν ἐλθὼν πολὺν ᾐσθόμην ἐμαυτὸν
ἐζημιωκὼς χρόνον.
250
Μαρίῳ.
Λιβάνιος. Orationes 1–64 (2200: 004)“Libanii opera, vols. 1–4”, Ed.

Foerster, R.Leipzig: Teubner, 1.1–1.2:1903; 2:1904; 3:1906; 4:1908,
Repr. 1997.Oration 1, se. 176, li. 1
τε ὁμοῦ καὶ θάνατον δέχεται, ὥστε ἕωθεν ἡμεῖς μὲν

παρῆμεν ἐπὶ τὴν ἐκφοράν, ἐκ δὲ τῶν βασιλείων τινές,
ὡς ἐκεῖνον δήσοντες. ὁ δὲ αὐτοὺς διεπεφεύγει πτηνῷ
τάχει.
σπινθήρων τοίνυν ἐξ ἐπιστολῶν, τῶν μὲν
παρ' ἐμοῦ πρὸς ἑτέρους, τῶν δὲ ἐμοὶ παρ' ἄλλων
ἀφιγμένων, ἐν αἷς ἀδικία μὲν οὐδεμία, λαβαὶ δ' ἂν
ἐγένοντο συκοφάνταις ἀνθρώποις, ταύτας δὴ τὰς
ἀφορμὰς μάλα εὐπετῶς ἀνεῖλεν ἡ Τύχη, ὥστε ἐν μυ-
ρίοις γράμμασι μὴ εἶναι γράμμα ἐμόν.
Τῆς αὐτῆς θεοῦ καὶ τὸ περὶ Περγάμιον πολὺ
πρὸ τῶνδε τῶν κακῶν ἐγκαλέσαντά τι, ψεῦδος μέν, ᾤετο
δὲ ἠδικῆσθαι. τοῦτο δὴ πείσας αὑτὸν ἐχθρὸς ἦν. εἰ
δὲ οὐκ ἦν, κἂν ἐξελάλησέ τι τῶν οἰσόντων ἐμοὶ ζημίαν.
καὶ τὴν Αὐξεντίου δὲ περὶ τούτων πρός με σιωπὴν
τῆς Τύχης δῶρον νομιστέον, ὅτι οὐδὲν εἰδέναι ἀξιῶν
ἄνθρωπος, ὃ μὴ καὶ ἐμὲ δεῖν, τοῦτό γε ἄρρητον ἐποι-
ήσατο.
ὁ μὲν δὴ βασιλεύς, ὥσπερ τις θηρατὴς
ἁμαρτάνων θηρίου, δεινῶς ἤχθετο, κινεῖται δὲ κίν-
δυνος ἐκ χαλεπότητός τε δεσπότου καὶ λύπης οἰκέτου.
Λιβάνιος. Orationes 1-64 Oration 64, se. 80, li. 10
ἃς ἄν τις οὗ μὴ βούλοιτο διατρίβοι. ἀλλὰ τὸν

παρὰ τῶν διεφθαρμένων θηρεύειν ἔπαινον οὐκ αἰσχρόν;
σὺ τοίνυν ὁ τοῖς Λακεδαιμονίοις φάσκων παραινεῖν
μόνοις διὰ τὸ τοὺς ἄλλους εἰδέναι δυσχερανοῦντας τὸν
λόγον ποῦ τοὺς πολλοὺς καὶ καλοὺς ἐδημιούργεις
λόγους; ἐν ποίαις ἀνεγίνωσκες τῶν πόλεων; τοῖς τίνων
ἐμετεωρίζου κρότοις; οἶμαι μέν, οὐ Σπάρτην ἐργαστή-
ριον ἐποιήσω τῆς τέχνης οὐδὲ παρὰ τὸν Εὐρώταν ῥεῖν
ἀφῆκας τοὺς λόγους, ἀλλὰ τὸν Ἑλλήσποντον ἐπῄεις,
τὴν Ἰωνίαν, Πέργαμον, Σμύρναν, Ἔφεσον καὶ τὴν
πρώτην τεκοῦσαν τὸ κακόν, ὡς αὐτὸς λέγεις,
Αἴγυπτον. ἐπέβης δὲ καὶ Ῥώμης, ἐν ᾗ τὸ τῆς ὀρ-
251
χήσεως ἔντιμον.
οὐκοῦν ἐν μὲν τῇ τούτων κατηγορίᾳ φὴς διεφθάρθαι τὰς πόλεις, ἐν
οἷς δὲ ἔπραττες
σωφρονεῖν ὁμολογεῖς τὰς πόλεις. ἑλοῦ δὴ δυοῖν θά-
τερον, ἢ τῶν διεφθαρμένων δοκεῖν ἐπιθυμεῖν ἢ τού-
τοις οὐ καλῶς ἐγκαλεῖν. οὕς, οὐκ οἶδ' ὅ τι
προπαθών, οὕτω μισεῖς ὥσθ' ἵνα τὸ τούτων εἴποις
κακῶς, πορνείας διώκεις τὴν οἰκουμένην, εἴ γε οἱ μὲν
Ησύχιος. Fr.a (2274: 007)“FHG 4”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fr. 7, li. 252
Δαφίδας ὁ Τελμισσεὺς πᾶσιν ἐλοιδορεῖτο,

μηδὲ αὐτῶν φειδόμενος τῶν θεῶν· διὸ καὶ ἐχθρὸς ἦν
Ἀττάλῳ τῷ βασιλεῖ Περγάμου . Οὗτος ἐλθών ποτε εἰς
Πυθίαν, ἔσκωπτεν εἰς τὸ μαντεῖον καὶ ἐπεγγελῶν ἠρώτα,
εἰ τὸν ἵππον εὑρήσοι· ἔχρησε δὲ αὐτῷ εὑρήσειν τα-
χέως. Ἐκεῖνος δὲ διεθρύλλησε τοῦτο, ὡς οὐδὲ ἦν αὐτῷ
ἵππος, οὐδὲ ἀπώλετο. Ἀναχωρήσαντα δὲ συλλαβόμε-
νος Ἄτταλος ἐκέλευσε κρημνισθῆναι. Ὁ δὲ τόπος, ἐν
ᾧ τοῦτο ἐγένετο, ἐκαλεῖτο Ἵππος, καὶ ἔγνω πρὸς τῷ
θανάτῳ, μὴ ἐψεῦσθαι τὸ λόγιον.
Διαγόραν τὸν Τηλεκλείδου εὐφυᾶ θεασάμενος
Δημόκριτος ὁ Ἀβδηρίτης ὠνήσατο αὐτὸν δοῦλον ὄντα
μυρίων δραχμῶν, καὶ μαθητὴν ἐποιήσατο.
Chronicon Paschale, Chronicon paschale (2371: 001)

“Chronicon paschale, vol. 1”, Ed. Dindorf, L.
Bonn: Weber, 1832; Corpus scriptorum Ιστορίαι. Byzantinae.
P. 63, li. 16
Εʹ. Κλίματος πέμπτου πόλεις ἐπίσημοι Ἰταλίας Νεάπολις,

Ῥώμη, Ποτίολοι· Σικελίας Μεσσήνη· Θρᾴκης Αἶνος, Φι-
λιππούπολις, Ἀδριανούπολις, Τραϊανούπολις, Ἄβδηρα, Προ-
κόνησος, Πείρινθος, Θάσος νῆσος, Σαμοθρᾴκη νῆσος, Χε-
ρόνησος, Κοῖλα, Σηστός· Μακεδονίας Δυράχιον, Θεσσαλο-
νίκη, Ἀμφίπολις, Ἡράκλεια, Ἔδεσα, Πέλλα, Φίλιπποι, Κα-
σάνδρεια, Λάρισσα, Ἀπολλωνιάς, Ἀδριανούπολις· Δαλμα-
τίας Ἐπίδαυρος· Ἑλλάδος Ἄργος· Βιθυνίας Νικομήδεια, Ἀπά-
μεια, Ἰουλιούπολις, Νίκαια· Ἀσίας μεγάλης Κύζικος, Ἀλε-
ξάνδρεια Τρῳάς, Λάμψακος, Πέργαμος, Σμύρνα, Τένεδος,
252
Ἔζαλοι, Ἄγκυρα, Σάρδη, Ἱεράπολις, Ἀπάμεια, Κιβύρα, Μι-

τυλήνη νῆσος, Χίος νῆσος· Γαλατίας Σινώπη, Πομπηιούπο-
λις, Ἀντιόχεια, Πισιδία, Ἄγκυρα, Γέρμια, Ταύνιον, Πισσι-
νοῦντα, Λύστρα· Παμφυλίας Ὕπαιπα· Καππαδοκίας Κώ-
μανα, Ἀμάσεια, Καισάρεια, Μάζακα, Μηλιτίνη, Εἰκόνιον,
Νικόπολις, Νεοκαισάρεια, Σάταλα· Ἀρμενίας μεγάλης Κολχίς.
ϛʹ. Κλίματος ἕκτου Λογδοῦνος, Δαλματίας Σαλῶναι· Καπ-
παδοκίας Τραπεζοῦντα· Ἰταλίας Ῥάβεννα, Ἀκυληία· Μυσίας
τῆς κάτω Ὀδησσός, Δορόστολος· Θρᾴκης Ἀπολλωνιάς, Ἀγχία-
λος, Βυζάντιον· Χερσονήσου Ἐλαιοῦς, Καλχηδών, Ἡράκλεια,
Chronicon Paschale, Chronicon paschale P. 481, li. 18
ἐθνικῶν φιλονεικίαν θεασαμένου τεθεὶς ὑπ' αὐτῶν ἐν μέσῳ

ἐκάη ζῶν, ὢν ἐτῶν πϛʹ. οὕτω γὰρ καὶ ἀπεκαλύφθη αὐτῷ τε-
λειοῦσθαι αὐτὸν ζῶντα καιόμενον. περὶ δὲ τῶν ἐτῶν αὐτοῦ
εἶπε τῷ ἀνθυπάτῳ εἰπόντι αὐτῷ, Βλασφήμησον τὸν Χριστόν·
ὁ δὲ εἶπεν, Πϛʹ ἔτη δουλεύω τῷ Χριστῷ, οὐδέν με ἠδίκησε· καὶ
πῶς δύναμαι βλασφημῆσαι τὸν σώσαντά με βασιλέα; τούτῳ καὶ
φωνὴ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐδόθη ἐν τῷ σταδίῳ Σμυρναίων εἰσιόντι,
Ἴσχυε, Πολύκαρπε, καὶ ἀνδρίζου. καὶ τὸν μὲν εἰπόντα οὐδεὶς
τῶν ἄλλων εἶδεν, τὴν δὲ φωνὴν πολλοὶ καὶ τῶν ἡμετέρων ἤκου-
σαν. σὺν τῷ ἁγίῳ δὲ Πολυκάρπῳ καὶ ἄλλοι θʹ ἀπὸ Φιλαδελ-
φείας μαρτυροῦσιν ἐν Σμύρνῃ· καὶ ἐν Περγάμῳ δὲ ἕτεροι, ἐν
οἷς ἦν καὶ Παπίας καὶ ἄλλοι πολλοί, ὧν καὶ ἔγγραφα φέρονται
τὰ μαρτύρια. πλεῖστοι καὶ αὐτῶν ἀνάγραπτοι εἰς ἔτι νῦν οἱ
ἀγῶνες διαμένουσιν, ὧν πάντων ταῖς πρεσβείαις γένοιτο ἡμᾶς
συγκοινωνούς τε καὶ μαθητὰς γενέσθαι.
σλϛʹ Ὀλυμπιάς.
Ἰνδ. βʹ. εʹ. ὑπ. Μακρίνου καὶ Κέλσου.
Ἰνδ. γʹ. ϛʹ. ὑπ. Ὀρφίτου καὶ Πούδεντος.
Ἰουστῖνος φιλόσοφος τοῦ καθ' ἡμᾶς λόγου δεύτερον ὑπὲρ
τῶν καθ' ἡμᾶς δογμάτων βιβλίον ἀναδοὺς Μάρκῳ Αὐρηλίῳ καὶ
Ἀντωνίνῳ Βήρῳ τοῖς αὐτοκράτορσι θείῳ κατακοσμεῖται οὐ μετ'
Artemon Hist., Fr.a (2392: 003)“FHG 4”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fr. 5, li. 7
ἐπαγγελίας ἀπὸ τῆς κιθάρας ἤρξατο.

Idem ib. I, 32: Ἀρτέμων δέ τις ἱστορικὸς πιθα-
νώτερον λογοποιεῖ· καθάπαξ γὰρ, φησὶν, πᾶν ὄρος ἔχον
πυρὸς ἀναδόσεις ἐπὶ Τυφῶνι καίεται.
253
Idem Ol. II, 16: [Καμόντες οἳ (sc. οἱ τοῦ Θή-

ρωνος πατέρες) πολλὰ θυμῷ ἱερὸν ἔσχον οἴκημα
ποταμοῦ] Ἀρίσταρχος τὴν πόλιν
οἴκημα ποταμοῦ προσηγορεῦσθαί φησι διὰ τὸ ὁμώνυμον
εἶναι τῷ ποταμῷ Ἀκράγαντι. Τὴν γὰρ ὀνομασίαν
ἡ πόλις ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ ἔσχεν. Ἀρτέμων δὲ ὁ ἀπὸ
Περγάμου τὴν Γέλλαν οἴεται δεῖν ἀκούειν, οὕτω κα-
λουμένην πόλιν ἐν Σικελίᾳ παρὰ τῷ ποταμῷ τῷ Γέλᾳ,
ὡς Καλλίμαχος·
Οἱ δὲ Γέλα ποταμοῦ κεφαλῇ ἐπικείμενον ἄστυ.
Καὶ γὰρ ταύτην ὁμώνυμον εἶναι Γέλλᾳ τῷ ποταμῷ,
τοὺς δὲ Ἀκραγαντίνους Γελλῴων εἶναι ἀποίκους. Ὥστε
τὸ πατέρων ἄωτον ἐν Γέλλᾳ ἐπὶ τῶν τοῦ Θήρωνος
προγόνων συντετάχθαι. Κεφαλαιώδει δὲ χρῆται τῷδε·
τὸ δὲ καμόντες, ἔφη, προσήκειν μᾶλλον ἀκούειν ὑπὲρ
τῶν τὴν Γέλλαν ἐκτικότων, ἀλλ' οὐ τὴν Ἀκράγαντα.
Οἱ μὲν γὰρ ἀπὸ τοῦ ῥᾴστου συνῳκίσθησαν, οἱ δὲ χα
Laetus Hist., Fr.a (2525: 003)“FHG 4”, Ed. Müller, K.Paris: Didot,
1841–1870.Fr. 1, li. 13
νίκων οὕτως ἔχει. Γεγόνασι παρ' αὐτοῖς τρεῖς ἄνδρες,

Θεόδοτος, ὙψιΚράτης, Μῶχος. Τούτων τὰς βίβλους
εἰς Ἑλληνίδα κατέταξε φωνὴν Λαῖτος, ὁ καὶ τοὺς
βίους τῶν φιλοσόφων ἐπ' ἀκριβὲς πραγματευσάμενος.
Ἐν δὴ ταῖς τῶν προειρημένων δηλοῦται ἱστορίαις κατὰ
τίνα τῶν βασιλέων Εὐρώπης ἁρπαγὴν γεγονέναι, Με-
λάου τε εἰς τὴν Φοινίκην ἄφιξιν καὶ τὰ περὶ Εἴραμον,
ὅστις Σολομῶνι τῷ Ἰουδαίων βασιλεῖ πρὸς γάμον δοὺς
τὴν ἑαυτοῦ θυγατέρα καὶ ξύλων παντοδαπῶν ὕλην εἰς
τὴν τοῦ νεὼ κατασκευὴν ἐδωρήσατο. Καὶ Μένανδρος
δὲ ὁ Περγαμηνὸς περὶ τῶν αὐτῶν τὴν ἀναγραφὴν ἐποιήσατο. Clemens
Alex. Str. I.: Εἴρα-
μος τὴν ἑαυτοῦ θυγατέρα Σαλομῶνι δίδωσι καθ' οὓς
χρόνους μετὰ τὴν Τροίας ἅλωσιν Μενελάου εἰς Φοινί-
κην ἄφιξις, ὥς φησι Μένανδρος ὁ Περγαμηνὸς καὶ
Λαῖτος ἐν τοῖς Φοινικικοῖς.
Laetus Hist., Fr.a Fr. 2, li. 4
τίνα τῶν βασιλέων Εὐρώπης ἁρπαγὴν γεγονέναι, Με-

254
λάου τε εἰς τὴν Φοινίκην ἄφιξιν καὶ τὰ περὶ Εἴραμον,

ὅστις Σολομῶνι τῷ Ἰουδαίων βασιλεῖ πρὸς γάμον δοὺς
τὴν ἑαυτοῦ θυγατέρα καὶ ξύλων παντοδαπῶν ὕλην εἰς
τὴν τοῦ νεὼ κατασκευὴν ἐδωρήσατο. Καὶ Μένανδρος
δὲ ὁ Περγαμηνὸς περὶ τῶν αὐτῶν τὴν ἀναγραφὴν ἐποιή-
σατο.
Clemens Alex. Str. I.: Εἴρα-
μος τὴν ἑαυτοῦ θυγατέρα Σαλομῶνι δίδωσι καθ' οὓς
χρόνους μετὰ τὴν Τροίας ἅλωσιν Μενελάου εἰς Φοινί-
κην ἄφιξις, ὥς φησι Μένανδρος ὁ Περγαμηνὸς καὶ
Λαῖτος ἐν τοῖς Φοινικικοῖς.
Joannes Laurentius Lydus Hist., De mensibus (2580: 002)“Ioannis Lydi

liber de mensibus”, Ed. Wünsch, R.Leipzig: Teubner, 1898, Repr. 1967.
Book 1, se. 28, li. 23
ἧς τὰ ῥήματα τῆς ἐλευθερίας εἴωθε γράφεσθαι. τιλία

δὲ παρὰ τοῖς αὐτοῖς ἡ φιλύρα τὸ ξύλον· ὅθεν κῶδιξ
τὸ βιβλίον. κῶδιξ δὲ κυρίως ὁ φιτρὸς παρ' αὐτοῖς
καλεῖται, καὶ λίβερ τὸ βιβλίον. λίβερ δὲ ὁ φλοιός
ἐστι κυρίως· ταῦτα καὶ ματρίκιον, καὶ ματρικαρίους
τοὺς ξυλουργοὺς καλοῦσιν. ὅθεν ἔτι καὶ νῦν πρὸ τῶν
ὑπάτων ἐπιφέρεται ὁ λεγόμενος τοῦ πραίτωρος σκρίβας.
χρόνῳ δὲ ὕστερον ὁ Πτολεμαῖος συμβουλεύοντος αὐτῷ
Ἀριστάρχου τοῦ γραμματικοῦ τὴν Ῥωμαίων ἀσπάσασθαι
προστασίαν πρῶτος χάρτην ἀποστείλας τὴν Ῥώμην ἐξέ-
νισεν. ἀντευδοκιμεῖται δὲ ὅμως παρὰ τοῦ Περγαμηνοῦ
Ἀττάλου, Κράτητος τοῦ γραμματικοῦ ἡγησαμένου τῆς
σπουδῆς πρὸς ἔριν Ἀριστάρχου τοῦ ἀντιτέχνου αὐτοῦ·
δέρματα γὰρ τὰ ἐκ προβάτων ἀποξέσας εἰς λεπτὸν ἔστειλε
τοῖς Ῥωμαίοις τὰ λεγόμενα παρ' αὐτοῖς μέμβρανα· εἰς
μνήμην δὲ τοῦ ἀποστείλαντος ἔτι καὶ νῦν Ῥωμαῖοι τὰ
μέμβρανα Περγαμηνὰ καλοῦσιν.
Ἰστέον δὲ Ῥωμαίοις τὸ κανοῦν ἐπὶ μὲν τῶν
ἱερῶν σατούραν, ἐπὶ δὲ τῶν εὐωχιῶν ἐπουλαρίαν, ἣν
ἀπαλαρίαν οἱ πολλοὶ ἐξ ἀγνοίας προσαγορεύουσιν.
ἐπούλας γὰρ τὰς εὐωχίας Ῥωμαίοις ἔθος καλεῖν.
Joannes Laurentius Lydus Hist., De mensibus Book 1, se. 28, li. 29

255
ὑπάτων ἐπιφέρεται ὁ λεγόμενος τοῦ πραίτωρος σκρίβας.

χρόνῳ δὲ ὕστερον ὁ Πτολεμαῖος συμβουλεύοντος αὐτῷ
Ἀριστάρχου τοῦ γραμματικοῦ τὴν Ῥωμαίων ἀσπάσασθαι
προστασίαν πρῶτος χάρτην ἀποστείλας τὴν Ῥώμην ἐξέ-
νισεν. ἀντευδοκιμεῖται δὲ ὅμως παρὰ τοῦ Περγαμηνοῦ
Ἀττάλου, Κράτητος τοῦ γραμματικοῦ ἡγησαμένου τῆς
σπουδῆς πρὸς ἔριν Ἀριστάρχου τοῦ ἀντιτέχνου αὐτοῦ·
δέρματα γὰρ τὰ ἐκ προβάτων ἀποξέσας εἰς λεπτὸν ἔστειλε
τοῖς Ῥωμαίοις τὰ λεγόμενα παρ' αὐτοῖς μέμβρανα· εἰς
μνήμην δὲ τοῦ ἀποστείλαντος ἔτι καὶ νῦν Ῥωμαῖοι τὰ
μέμβρανα Περγαμηνὰ καλοῦσιν.
Ἰστέον δὲ Ῥωμαίοις τὸ κανοῦν ἐπὶ μὲν τῶν
ἱερῶν σατούραν, ἐπὶ δὲ τῶν εὐωχιῶν ἐπουλαρίαν, ἣν
ἀπαλαρίαν οἱ πολλοὶ ἐξ ἀγνοίας προσαγορεύουσιν.
ἐπούλας γὰρ τὰς εὐωχίας Ῥωμαίοις ἔθος καλεῖν.
Ἐδόκει μὲν μηκέτι ἐπ' ἀγορᾶς, ἀλλ' ἐν τῷ Πα-
λατίῳ τὴν βουλὴν συνάγεσθαι, τὴν δὲ τοιαύτην σύνο-
δον κομβέντον ἔθος Ῥωμαίοις καλεῖν, ἀντὶ τοῦ συνέ-
λευσιν. σιγῆς δὲ τοῖς πολλοῖς βουλευομένοις δεῖ· ἐκ
τῆς περὶ τὴν σιγὴν σπουδῆς – σιλέντιον δ' αὐτὴν
πατρίως καλοῦσιν – σιλεντιαρίους ἔκριναν ὀνομάζειν
Arrianus Epic., Fr.um et tituli (2650: 001)“Supplementum

Hellenisticum”, Ed. Lloyd–Jones, H., Parsons, P.Berlin: De Gruyter,
1983.Fr. 210, li. t
Ἀλεξανδριάδος ζʹεἰς Ἄτταλον τὸν Περγαμηνὸν ποιήματα
Michael Psellus Polyhist., Opuscula psychologica, theologica,

daemonologica (2702: 011)“Michaelis Pselli philosophica minora, vol.
2”, Ed. O'Meara, D.J.Leipzig: Teubner, 1989.P. 93, li. 4
ἐκληρώσατο τῆς τοῦ βοὸς κατ' οὐδὲν ἐλάττονα, τό τε πρόσωπον μᾶλλον

ἢ ἔδει ἐμπρόσθιον ἔχει; τί οὖν οἴεσθε; ἐν τηλικούτῳ μεγέθει σκιδνάμενον
ἐντεῦθεν αὐτῷ καὶ τὸ φρόνημα χαῦνον καὶ ἀσθενὲς καὶ θήλεια ἀτεχνῶς
ἡ ψυχή. ὥσπερ γὰρ τὸ δι' εὐρυτέρων ἀναπνοῶν διικνούμενον πνεῦμα
ἀδρανές ἐστι καὶ λεπτόν, ὅτι τῷ πλάτει δι' οὗ ἵπταται τὴν οἰκείαν οὐσίαν
ἠμύδρωται, τὸ δὲ διὰ στενοτέρων τῶν πόρων διιὸν γενναιότερον
προσβάλ-
256
λει τοῖς σώμασιν, οὕτω δὴ καὶ τὸ ἐν τῇ κεφαλῇ πνευματικὸν ὄχημα τῆς

ψυχῆς, εἰ μὲν συμμέτρῳ περισφίγγοιτο τῷ κρανίῳ, πεπύκνωται πρὸς
ἑαυτὸ καὶ δεδυνάμωται, εἰ δὲ ὀγκώδει καὶ μεμεγεθυσμένῳ, ἀραιότερον
γίνεται καὶ χαυνότερον. καὶ οὐ τὴν μεγάλην ἐπαιτιῶμαι κεφαλήν (οἶδα
γὰρ τὸν Περγαμηνὸν Ἀσκληπιάδην μάλα ταύτην ἐν τῇ τέχνῃ ἐγκωμιά-
σαντα), ἀλλὰ {οὐ} τὴν παρὰ φύσιν, ὁποία δὴ τῷ μειρακίῳ τούτῳ
συμπέφυκεν, ἐφ' οὗ δὴ καὶ τὸ τῶν ὀμμάτων ἄγριον τὸ πεπλανημένον τοῦ
πνεύματος δείκνυσιν, ἀτάκτως τοῖς πόροις ἐμπίπτοντος καὶ τὸ
καθεστηκὸς
ἀφαιροῦντος. ἐπεὶ οὖν ἅπαξ τοῦ ἀνδρώδους ἀπέστη καὶ θαρραλέου, διὰ
τοῦτο αὐτῷ διερρυηκότα πάντα καὶ θήλεα. μεμίσηνται γὰρ αὐτῷ
ἀνδρῶνές
τε καὶ γυμνάσια, κυνηγέσιά τε καὶ ἡβητήρια, καὶ οὔτε συσφαιρίζειν
ἐθέλει οὔτε δὴ συγκυβεύειν οὔτε ξηρῶν ἱδρώτων ἀντέχεσθαι. φίλα δὲ
αὐτῷ ἱστός τε καὶ ἠλακάτη καὶ ἡ λοιπὴ ταλασιουργία, καὶ τὸ ὅλον περὶ
τὴν γυναικωνίτην τὴν πραγματείαν ἔσχηκεν, ἄτρακτόν τε ἑλίττειν ἐθέλει
καὶ ὑφαίνειν οὐχ ἥκιστα. δεῆσαν δὲ καὶ πρὸς παιδιὰν τρέπεσθαι, οὔτε
Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. (2703: 001)“Anna Comnène. Alexiade, 3 vols.”,

Ed. Leib, B.Paris: Les Belles Lettres, 1:1937; 2:1943; 3:1945, Repr. 1–
2:1967.Book 14, Ch. 1, se. 6, li. 23
τρισὶ παρέμεινεν ἡμέραις. Ὡς δὲ οὐδεὶς ἄνωθεν προκύπ-

των ἐφαίνετο, αἱ δὲ πύλαι τῶν ἐντὸς εἶχον ἀσφάλειαν,
ἑλεπόλεις δὲ οὐ παρῆσαν αὐτῷ οὐδὲ πετροβόλα ὄργανα,
νομίσας ὀλίγον εἶναι τὸ τοῦ Εὐμαθίου στράτευμα καὶ διὰ
τοῦτο μηδὲ ἀποθαρρεῖν τὴν ἐξέλευσιν, πολλὴν ἀσθένειαν
καταψηφισάμενος τῶν ἐντὸς ἄλλην ἀτραπὸν ἐτράπετο
καταπεφρονηκὼς αὐτοῦ παντάπασι. Δέκα γοῦν χιλιάδας
τοῦ ἰδίου στρατεύματος διελὼν κατὰ τοῦ Κελβιανοῦ ἐξα-
πέστειλεν, ἑτέρας δὲ ... ὡς πρὸς Σμύρνην καὶ τὸ Νύμ-
φαιον, τὰς δέ γε ἐπιλοίπους πρὸς τὰ Χλιαρὰ καὶ τὴν Πέρ-
γαμον· ἅπαντας δὲ εἰς προνομὰς ἀποστείλας συνείπετο
καὶ αὐτὸς τοῖς πρὸς τὴν Σμύρνην .... ἀπερχομένοις.
Ὁ μέντοι Φιλοκάλης, διαγνοὺς τὸ τοῦ Ἀσὰν ἐπιχείρημα,
ἁπάσας τὰς ὑπ' αὐτὸν δυνάμεις κατὰ τῶν Τούρκων
ἀπέστειλεν. Οἱ καὶ διώκοντες τοὺς πρὸς τὸ Κελβιανὸν
ἀπελθόντας ἀπεριμερίμνως καταλαμβάνουσι καὶ ἐπεισπε-
σόντες τούτοις αὐγαζούσης ἡμέρας ἀφειδῶς κατέσφαττον·
τοὺς δὲ παρ' αὐτῶν κατεχομένους δορυαλώτους ἐρρύσαντο
ἅπαντας. Κἄπειτα τοὺς πρὸς τὴν Σμύρνην καὶ τὸ Νύμ-
φαιον ἀπερχομένους Τούρκους ἐδίωξαν· διεκδραμόντες δὲ
257
Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. Book 14, Ch. 3, se. 1, li. 16
μερῶν, δεῖν καὶ αὐτὸς ἐξεληλυθέναι τῆς βασιλευούσης

ἔγνω κἀκεῖθεν παραγενέσθαι, οὗ δυνατὸν καὶ κατ' ἄμφω τὰ
μέρη μάχεσθαι. Καταλαμβάνει τοίνυν τὴν Χερρόνησον,
εἶτα ἁπανταχόθεν ἀνακαλεσάμενος τὰς δυνάμεις ἀπό τε
ξηρᾶς καὶ θαλάττης καὶ ἀποδιελὼν ἱκανὸν στράτευμα διὰ
τοῦ Σκαμάνδρου μέχρις Ἀτραμυτίου καὶ αὐτοῦ δὴ τοῦ
Θρακησίου κατατίθησιν. Εἶχε μὲν τηνικαῦτα στρατηγὸν ἡ
Φιλαδέλφεια Κωνσταντῖνον τὸν Γαβρᾶν καὶ λαὸν ἀποχρῶντα
πρὸς τὴν ταύτης φρουράν, τὸν δὲ μιξοβάρβαρον Μονα-
στρᾶν, οὗπερ ἐν πολλοῖς ὁ λόγος ἐμέμνητο, ἡ Πέργαμος
καὶ τὰ Χλιαρὰ καὶ τούτοις παρακείμενα πολίχνια, καὶ
αἱ παρὰ θάλατταν ἕτεραι πόλεις ἄλλους τόλμῃ καὶ πείρᾳ
στρατηγικῇ διαφέροντας. Πολλὴν δὲ τὴν πρὸς αὐτοὺς
παραγγελίαν ὁ αὐτοκράτωρ ἐποιήσατο ἐγρηγορέναι διὰ
παντὸς καὶ σκοποὺς ἁπανταχόθεν ἐκπέμπειν τοὺς τὰς τῶν
βαρβάρων ἐπιτηροῦντας διεκδρομὰς καὶ ἀπαγγέλλοντας
αὐτοῖς καθ' ὥραν.
Οὕτω μὲν οὖν τὰ κατὰ τὴν Ἀσίαν
ἀσφαλισάμενος πρὸς τοὺς θαλαττίους ἀπεῖδε πολέμους,
τοῖς ναυτικοῖς ἐντειλάμενος, τοὺς μὲν τοῖς λιμέσι Μαδύ
Evagrius Scholasticus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica (2733: 001)

“The ecclesiastical history of Evagrius with the scholia”, Ed. Bidez, J.,
Parmentier, L.London: Methuen, 1898, Repr. 1979.P. 110, li. 18
ὁ Ἰωάννης χρήματα δούς, ὡς τῷ αὐτῷ Ζαχαρίᾳ γέγρα-

πται, καὶ ἐς τὰ ὀμωσμένα τῷ βασιλεῖ ἀλογήσας εἰς
ἐπίσκοπον τῆς Ἀλεξανδρέων προβάλλεται. Ἅπερ ὁ
βασιλεὺς γνοὺς ἐκεῖνον μὲν ἀπελαθῆναι κελεύει. Ὑπο-
θήκῃ δέ τινων προσφώνησιν πρὸς τοὺς Ἀλεξανδρέας
γράφει, ἥνπερ Ἑνωτικὸν κέκληκε, θεσπίσας ἀποδοθῆναι
Πέτρῳ τὸν θρόνον τῆς Ἀλεξάνδρου, εἴπερ ἐν τούτῳ
καθυποσημαίνοιτο, καὶ τοὺς τῆς μοίρας Προτερίου εἰς
κοινωνίαν δέξοιτο.
13. Ταύτην τὴν οἰκονομίαν γνώμῃ συντεθειμένην
Ἀκακίου τοῦ τῆς βασιλευούσης ἐπισκόπου Περγάμιος
258
ἀποκομίζει, ὕπαρχος τῆς Αἰγύπτου χειροτονηθείς· ὅστις

προσσχὼν τῇ Ἀλεξάνδρου πεφευγότα τὸν Ἰωάννην εὑ-
ρηκὼς ἐντυγχάνει τῷ Πέτρῳ, καὶ πείθει δέξασθαι τὴν
προσφώνησιν Ζήνωνος, προσέτι δὲ καὶ τοὺς διεστῶτας.
Δέχεται τοίνυν τὴν εἰρημένην προσφώνησιν ὑπογράφει τε
ταύτῃ, ὑπισχνεῖται δὲ καὶ τοὺς ἀπ' ἐναντίας δέχεσθαι.
Μετὰ δ' οὖν πανηγύρεως δημοτελοῦς ἀνὰ τὴν Ἀλεξαν-
δρέων οὔσης πάντων τε τὸ καλούμενον Ἑνωτικὸν Ζήνωνος
προσιεμένων, δέχεται Πέτρος καὶ τοὺς ἐκ τῆς Προτερίου
μοίρας· καί τινα προσφώνησιν πρὸς τὸν λεὼν συντάξας
Basilius Scr. Eccl., De vita et miraculis sanctae Theclae libri ii [Sp.]

(2800: 018)“Vie et miracles de sainte Thècle”, Ed. Dagron, G.
Brussels: Societé des Bollandistes, 1978; Subsidia hagiographica 62.
Book 2, se. prol, li. 26
Θαύματα
Ὑποφῆται μὲν καὶ ὑπηρέται δαιμόνων χρησμολόγων καὶ πυ-

θικῶν τερατευμάτων ἐξηγηταί, τοῦ ἐν Δωδώνῃ θρυλουμένου λέγω
Διός, τοῦ πυθικοῦ καὶ ἐν Δελφοῖς Ἀπόλλωνος, ἢ καὶ τοῦ παρὰ τὰ
Κασταλίας νάματα ποιουμένου τὰς μαντείας, τοῦ ἐν Περγάμῳ
καὶ ἐν Ἐπιδαύρῳ ἢ καὶ ἐν Αἰγαῖς ταύταις Ἀσκληπιοῦ, πολλὰ
περὶ πολλῶν ἀναγεγράφασι χρηστήριά τε καὶ παθῶν λυτήρια.
Ὧν τὰ μέν εἰσι μῦθοι καὶ πλάσματα καὶ αὐτῶν τῶν συγγεγρα-
φότων κομψεύματα, ἐνέργειαν καὶ ἰσχύν τινα καὶ πρόγνωσιν βου-
λομένων περιθεῖναι τοῖς δαίμοσι, τὰ δὲ πιθανὰ μὲν καί που καὶ
χρησθέντα πολλάκις, πολλῆς δὲ γέμοντα τῆς διπλόης καὶ ἀμφι-
βολίας, ὡς καὶ τοὺς χρησαμένους αὐτοῖς πολλῆς ἀεὶ πληροῦσθαι
τῆς ἀπορίας, μὴ ἔχοντας ὅπως χρήσαιντο τοῖς χρησθεῖσιν αὐ-
τοῖς, ἢ καὶ χρησαμένους μέν, συναπολομένους δὲ ἄρδην αὐτοῖς
θεσπίσμασι καὶ μαντεύμασιν· ἐν αἰνίγμασι γὰρ καὶ γρίφοις ἡ
Οικουμένιος Commentarius in Apocalypsin (2866: 001)

“The complete commentary of Oecumenius on the Apocalypse”, Ed.
Hoskier, H.C.
Ann Arbor: University of Michigan Press, 1928.P. 39, li. 18

259
εἶτά φησιν, διάγων ἐν τῇ εἰρημένῃ νήσῳ,

ἐγενόμην ἐν Πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρᾳ.
ὃ εἶπεν ἐν πνεύματι ἐγενόμην, δείκνυσιν μὴ αἰσθητὴν
μηδὲ σαρκικοῖς ὦσιν ἢ ὀφθαλμοῖς ὁρωμένην ἰδεῖν ὀπτασίαν,
ἀλλὰ προφητικοῖς· περὶ ὧν πνευματικῶν ἀκοῶν ἔλεγεν ὁ
Ἡσαΐας· προσέθηκέν μοι πρωὶ νοεῖν, – πρωὶ προσέθηκέν
μοι ὠτίον ἀκούειν καὶ ἡ παιδεία Κυρίου ἀνοίγει μου τὰ ὦτα.
Καὶ ἤκουσα φωνῆς μεγάλης ὡς σάλπιγγος λεγούσης μοι·
Ἰωάννη, ὁ βλέπεις γράψον εἰς βιβλίον καὶ πέμψον ταῖς
ἑπτὰ ἐκκλησίαις, εἰς Ἔφεσον, καὶ εἰς Σμύρναν, καὶ εἰς
Πέργαμον, καὶ εἰς Θυάτειρα, καὶ εἰς Σάρδεις, καὶ εἰς Φιλα-
δέλφιαν, καὶ εἰς Λαοδίκειαν.
πλείους μέν εἰσι τῆς Ἀσίας πόλεις, ἀλλ' αὐτὸς εἰς τὰς
ὑπ' αὐτοῦ μαθητευθείσας καὶ ἤδη δεξαμένας τὴν Χριστοῦ
πίστιν γράψαι κελεύεται. ταῖς γὰρ ἀπίστοις καὶ ἀφισταμέ-
ναις τοῦ σωτηρίου λόγου, τί ἄν τις καὶ παραινέσειεν;
καὶ ἐπέστρεψα βλέπειν τὴν φώνην ἥτις ἐλάλει μετ' ἐμοῦ·
καὶ ἐπιστρέψας, εἶδον ἑπτὰ λυχνίας χρυσᾶς· καὶ ἐν μέσῳ
τῶν ἑπτὰ λυχνιῶν, ὅμοιον υἱῷ ἀνθρώπου ἐνδεδυμένον πο-
δήρη, καὶ περιεζωσμένον ἐν τοῖς μαστοῖς ζώνην χρυσῆν.
ἡ δὲ κεφαλὴ αὐτοῦ καὶ αἱ τρίχες ὡς ἔριον λευκόν, ὥσει
Οικουμένιος Commentarius in Apocalypsin P. 52, li. 1
μείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται, οὐ μὴν ὁ ῥίψασπις καὶ

πρὸς τοὺς ἀγῶνας μαλακισθείς. ὁ ἔχων οὖς, ἀκουσάτω τί τὸ
Πνεῦμα λέγει ταῖς ἐκκλησίαις. ὁ νικῶν οὐ μὴ ἀδικηθῇ ἐκ τοῦ
θανάτου τοῦ δευτέρου. ἀκριβὲς λίαν τὸ εἰρημένον· τῷ μὲν
γὰρ πρώτῳ θανάτῳ ὅς ἐστι χωρισμὸς ψυχῆς ἀπὸ σώματος,
πάντες ὁμοίως δίκαιοί τε καὶ ἁμαρτωλοὶ κάτοχοι γίνονται,
ἵν' ἡ θεία ἀπόφασις πέρας λάβῃ, γῆ εἶ, καὶ εἰς γῆν ἀπε-
λεύσῃ· τῷ δὲ δευτέρῳ τῷ τῆς ἁμαρτίας ὃν ὁ Κύριος ὀνο-
μάζει λέγων ἄφες τοὺς νεκροὺς θάψαι τοὺς ἑαυτῶν νεκρούς, οὐκ
ἂν ἀδικηθεῖεν οἱ νικηταὶ τῶν πειρασμῶν.
καὶ τῷ ἀγγέλῳ φησίν, τῆς ἐν Περγάμῳ ἐκκλησίας γράψον·
τάδε λέγει ὁ ἔχων τὴν ῥομφαίαν τὴν δίστομον τὴν ὀξεῖαν· οἶδα
ποῦ κατοικεῖς, ὅπου ὁ θρόνος τοῦ Σατανᾶ· καὶ κρατεῖς τὸ
ὄνομά μου, καὶ οὐκ ἠρνήσω τὴν πίστιν μου καὶ ἐν ταῖς ἡμέ-
ραις Ἀντίπας ὁ μάρτυς μου, ὁ πιστός μου, ὃς ἀπεκτάνθη
παρ' ὑμῖν, ὅπου ὁ Σατανᾶς κατοικεῖ· ἀλλ' ἔχω κατὰ σοῦ
ὀλίγα· ἔχεις ἐκεῖ κρατοῦντας τὴν διδαχὴν Βαλαάμ, ὃς ἐδί-
260
δασκε τὸν Βαλὰκ βαλεῖν σκάνδαλον ἐνώπιον τῶν υἱῶν

Ἰσραήλ, φαγεῖν εἰδωλόθυτα καὶ πορνεῦσαι
παρ' ὑμῖν, ὅπου ὁ Σατανᾶς κατοικεῖ· ἀλλ' ἔχω κατὰ σοῦ

ὀλίγα· ἔχεις ἐκεῖ κρατοῦντας τὴν διδαχὴν Βαλαάμ, ὃς ἐδί-
δασκε τὸν Βαλὰκ βαλεῖν σκάνδαλον ἐνώπιον τῶν υἱῶν
Ἰσραήλ, φαγεῖν εἰδωλόθυτα καὶ πορνεῦσαι. οὕτως ἔχεις καὶ
σὺ κρατοῦντα τὴν διδαχὴν τῶν Νικολαϊτῶν ὁμοίως. μετα-
νόησον· εἰ δὲ μή, ἔρχομαί σοι ταχύ, καὶ πολεμήσω μετ' αὐτῶν
ἐν ῥομφαίᾳ τοῦ στόματός μου. ὁ ἔχων οὖς ἀκουσάτω τί τὸ
Πνεῦμα λέγει ταῖς ἐκκλησίαις. τῷ νικῶντι δώσω αὐτῷ
ψῆφον λευκήν, καὶ ἐπὶ τὴν ψῆφον ὄνομα καινόν, ὃ οὐδεὶς
οἶδεν εἰ μὴ ὁ λαμβάνων.
καὶ τῇ ἐν Περγάμῳ φησὶν ἐκκλησίᾳ γράψεις· ἐγώ σοι
λέγω, ὁ ἐν τῷ στόματί μου φέρων ξίφος, ἵνα τοὺς παρα-
βαίνοντας τὰ προστάγματά μου ἐκδικήσω· τὸν γὰρ κίν-
δυνον τῶν οὐ πειθαρχούντων τοῖς θείοις κελεύσμασιν, ἡ ἐν
τῷ στόματι ῥομφαία αἰνίττεται. κατοικεῖς φησιν εἰς τὸν
θρόνον τοῦ Σατανᾶ. κατείδωλος μὲν γὰρ πᾶσα ἡ Ἀσία,
μάλιστα δὲ ἡ Πέργαμος. ἀλλὰ καὶ τοιοῦτον μέν φησιν
οἰκοῦσα τόπον, ἀνόθευτόν μου τὴν πίστιν ἐφύλαξας, μηδὲν
ἐκτραπεῖσα τῇ τῶν πολλῶν ἐπὶ τὸ κακὸν συγκαταθέσει,
ἀλλὰ καὶ ἀντειποῦσα ἐν ταῖς τῶν εἰδώλων ἡμέραις καὶ ἑορ-
ταῖς, ὡς ὁ πιστός μου μάρτυς ὁ ἐν τῷ ὀνόματί μου
ἐν ῥομφαίᾳ τοῦ στόματός μου. ὁ ἔχων οὖς ἀκουσάτω τί τὸ

Πνεῦμα λέγει ταῖς ἐκκλησίαις. τῷ νικῶντι δώσω αὐτῷ
ψῆφον λευκήν, καὶ ἐπὶ τὴν ψῆφον ὄνομα καινόν, ὃ οὐδεὶς
οἶδεν εἰ μὴ ὁ λαμβάνων.
καὶ τῇ ἐν Περγάμῳ φησὶν ἐκκλησίᾳ γράψεις· ἐγώ σοι
λέγω, ὁ ἐν τῷ στόματί μου φέρων ξίφος, ἵνα τοὺς παρα-
βαίνοντας τὰ προστάγματά μου ἐκδικήσω· τὸν γὰρ κίν-
δυνον τῶν οὐ πειθαρχούντων τοῖς θείοις κελεύσμασιν, ἡ ἐν
τῷ στόματι ῥομφαία αἰνίττεται. κατοικεῖς φησιν εἰς τὸν
θρόνον τοῦ Σατανᾶ. κατείδωλος μὲν γὰρ πᾶσα ἡ Ἀσία,
μάλιστα δὲ ἡ Πέργαμος. ἀλλὰ καὶ τοιοῦτον μέν φησιν
οἰκοῦσα τόπον, ἀνόθευτόν μου τὴν πίστιν ἐφύλαξας, μηδὲν
261
ἐκτραπεῖσα τῇ τῶν πολλῶν ἐπὶ τὸ κακὸν συγκαταθέσει,

ἀλλὰ καὶ ἀντειποῦσα ἐν ταῖς τῶν εἰδώλων ἡμέραις καὶ ἑορ-
ταῖς, ὡς ὁ πιστός μου μάρτυς ὁ ἐν τῷ ὀνόματί μου παρ-
ρησιασάμενός φησιν, σὺ ὅσον ἧκεν ἐπὶ τοῖς ἐπιβουλεύ-
ουσιν, ἄχρι θανάτου ἤγγισας ἐμοί, φυλάττων τὸ γνήσιον.
ἐπειδὴ δὲ ἅπτεται καὶ τῶν ἁγιωτάτων ὁμῶμος, καὶ πολλὰ
πταίομεν ἅπαντες κατὰ τὸ γεγραμμένον ὑμῖν καίτοι τοιοῦ-
τοις οὖσιν, ἐγκαλεῖν φησιν ἔχω. ἔχεις γὰρ ἐκεῖ κρατοῦντας
τὴν διδαχὴν Βαλαάμ, ὃς ἐδίδασκεν τὸν Βαλὰκ βαλεῖν
καθέστηκεν ἐν τοῖς Ἀριθμοῖς ἀναγεγραμμένη βίβλος δὲ οἱ

Ἀριθμοὶ τοῦ σοφωτάτου Μωυσέως. ἱστορεῖ δὲ ὁ Ἰώσηππος
ὅτι συμβουλῇ τοῦ Βαλαὰμ ἐπεπέμφθησαν τῷ Ἰσραὴλ αἱ
Μαδιανίτιδες εἰς πορνείαν, καὶ τὴν ἀπὸ Θεοῦ ἀποστασίαν
αὐτοὺς ἐκκαλούμεναι. τοιαῦτά φησιν ποιοῦντας τοὺς ἀπὸ
Νικολάου ἔχεις καὶ οὐ διώκεις ἀπὸ σοῦ. εἶτά φησιν μετα-
νόησον· εἰ δὲ μή, ἔρχομαί σοι ταχὺ καὶ πολεμήσω μετ' αὐτῶν ἐν
ῥομφαίᾳ τοῦ στόματός μου. ὦ βάθος πλούτου καὶ σοφίας, καὶ
ἀγαθότητος Θεοῦ. οὐ γὰρ εἶπεν ἔρχομαί σοι καὶ πολεμήσω
μετὰ σοῦ, ἀλλὰ πολεμήσω μετ' αὐτῶν, τῶν Νικολαϊτῶν
δηλονότι. τῶν γὰρ ἐν Περγάμῳ ἐφείσατο ὡς πιστῶν καὶ
εὐσεβῶν. ὁ ἔχων οὖς φησιν ἀκουσάτω τί τὸ Πνεῦμα λέγει ταῖς
ἐκκλησίαις. τῷ νικῶντι δώσω αὐτῷ τοῦ μάννα τοῦ κεκρυμμένου
τοῦ μυστηρίου. περιφραστικῶς δὲ ἔφη δώσω αὐτῷ ἐμπλης-
θῆναι τῶν νοητῶν καὶ μελλόντων ἀγαθῶν. καὶ δώσω αὐτῷ
ψῆφον λευκήν· τουτέστιν νικῶσαν καὶ τῇ δόξῃ λαμπράν·
καὶ ἐπὶ τῇ ψήφῳ ὄνομα καινόν, ὃ οὐδεὶς οἶδεν, εἰ μὴ ὁ λαμβάνων.
εἴρηται γὰρ ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδεν καὶ οὖς οὐκ ἤκουσεν καὶ ἐπὶ
καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἃ ἡτοίμασεν ὁ Θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν
αὐτόν.
τε τῇ θείᾳ γραφῇ καὶ εἰς ἀκοὰς ἦλθεν ἀνθρώπων· τὸ δὲ

καινὸν ἀκατονόμαστον πάντη τυγχάνει. τὸ δὲ εἴρησθαι
αὐτῷ τοῦ Θεοῦ μου οὐκ ἀπαξιοῦντός ἐστιν τὰ τῆς κενώσεως
μέτρα οὐδὲ τὸ μικροπρεπὲς τῆς ἀνθρωπότητος. εἰ γὰρ
ἀπηξίου, τίς ὁ ἀναγκάσας αὐτὸν σαρκὶ καθ' ὑπόστασιν ἑνω-
262
θῆναι, καὶ οὕτω τὴν ἡμῶν διαπλέξαι σωτηρίαν; αὐτῷ ἡ δόξα

εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.
Λόγος τρίτος
ταῖς μὲν ἓξ πόλεσιν διαπεμφθῆναι τεθέσπικεν ἅπερ τεθέ-

σπικεν, περὶ ὧν ἐν τῷ δευτέρῳ διελήλυθα λόγῳ τῇ ἐν Ἐφέσῳ,
καὶ Σμύρνῃ, Περγάμῳ τε καὶ Θυατείροις, καὶ ταῖς ἐν Σάρδε-
σιν, καὶ Φιλαδελφείᾳ. νῦν δὲ ἃ δεῖ γραφῆναι καὶ αὐτῇ
τάδε.
καὶ τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Λαοδικείᾳ ἐκκλησίας γράψον· τάδε
λέγει ὁ ἀμήν, ὁ μάρτυς ὁ πιστός, ὁ ἀληθινός, ἡ ἀρχὴ τῆς
κτίσεως τοῦ Θεοῦ· οἶδά σου τὰ ἔργα, ὅτι οὔτε ψυχρὸς εἶ
οὔτε ζεστός. ὄφελον ψυχρὸς ἦς, ἢ ζεστὸς, οὕτως ὅτι χλια-
ρὸς εἶ, καὶ οὐ ζεστὸς οὔτε ψυχρός· μέλλω σε ἐμέσαι
τοῦ στόματός μου. ὅτι λέγεις, πλούσιός εἰμι, καὶ πεπλού-
τηκα, καὶ οὐδὲν χρείαν ἔχω, καὶ οὐκ οἶδας ὅτι σὺ εἶ ὁ ταπει-
νὸς καὶ ἐλεεινὸς καὶ τυφλὸς καὶ γυμνὸς καὶ πτωχός.
Cyrillus Biogr., Vita Joannis Hesychastae (2877: 003)“Kyrillos von

Skythopolis”, Ed. Schwartz, E.Leipzig: Hinrichs, 1939; Texte und
Untersuchungen 49.2.P. 203, li. 5
τήσαντος. καὶ οὕτως τὴν ἀρχιερωσύνην ἀκουσίως δεξάμενος τὸν

κανόνα τῆς μοναχικῆς πολιτείας οὐκ ἐνήλλαξεν, ἀλλ' ἐν τῶι ἐπισκο-
πείωι ὡς ἐν μοναστηρίωι ἠγωνίζετο, κεχρημένος μάλιστα τῆι ἀλουσίαι,
εὐλαβούμενος οὐ μόνον παρ' ἑτέρου ὁραθῆναι ἀλλὰ καὶ μὴ ἑαυτὸν
γυμνὸν θεωρεῖν, ἐνθυμούμενος τὴν τοῦ Ἀδὰμ γύμνωσιν καὶ τὰ ἐν
ἐκείνωι τῶι μέρει γεγραμμένα, καὶ ὑπετίθετο μίαν εἶναι τῶν μεγίστων
ἀρετῶν τὸ κεχρῆσθαι τῆι ἀλουσίαι καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν πᾶσιν τρόποις
ἐποιεῖτο σπουδὴν εὐαρεστῆσαι τῶι θεῶι ἔν τε νηστείαις καὶ προσευ-
χαῖς καὶ ἁγνότητι σώματος καὶ καρδίας καθαρότητι, λογισμοὺς ἀεὶ
καθαιρῶν καὶ πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον κατὰ τῆς γνώσεως τοῦ θεοῦ.
οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ Περγάμιος παρ' ἑκατέρωι βασιλεῖ
Ζήνωνι καὶ Ἀναστασίωι εὐδοκιμήσας καὶ ἀρχὰς πλείστας πολιτικὰς
διανύσας ὑπὸ τῆς αὐτοῦ ἀρετῆς φωτιζόμενος πολλὴν ἐτίθετο σπουδὴν
εὐαρεστῆσαι τῶι θεῶι. ἀλλὰ μὴν καὶ ὁ ἀδελφιδοῦς αὐτοῦ Θεόδωρος
ὁ ἐνδοξότατος ἀντιγραφεὺς τὴν τοῦ ἐν ἀρεταῖς γηράσαντος θείου
αὐτοῦ ἀκοὴν δεχόμενος καὶ τὴν ψυχὴν διὰ τῆς ἀκοῆς φωτιζόμενος
μεγάλως εὐηρέστει τῶι θεῶι μετὰ παντὸς τοῦ οἴκου αὐτοῦ. ὅστις
Θεόδωρος παρὰ πάσηι νῦν τῆι συγκλήτωι καὶ τῶι εὐσεβεστάτωι ἡμῶν
263
βασιλεῖ Ἰουστινιανῶι ἐπί τε συνέσει καὶ σεμνότητι βίου καὶ ὀρθῆι

πίστει καὶ συμπαθείαι καὶ ἐλεημοσύνηι θαυμάζεται. καὶ ταῦτα μὲν
ὕστερον· ἐγὼ δὲ ἐπὶ τὴν ἀκολουθίαν τοῦ χρόνου ἐπανέρχομαι.
Constitutiones Apostolorum, Constitutiones apostolorum (fort.

compilatore Juliano Ariano) (2894: 001)“Les constitutions apostoliques, 3
vols.”, Ed. Metzger, M.Paris: Cerf, 1:1985; 2:1986; 3:1987; Sources
chrétiennes 320, 329, 336.Book 7, Ch. 46, li. 16
τερον μὲν Ζακχαῖος ὅ ποτε τελώνης, μεθ' ὃν Κορνήλιος καὶ

τρίτος Θεόφιλος. Ἀντιοχείας δὲ Εὐόδιος μὲν ὑπ' ἐμοῦ
Πέτρου, Ἰγνάτιος δὲ ὑπὸ Παύλου. Τῆς δὲ Ἀλεξανδρέων
Ἀννιανὸς πρῶτος ὑπὸ Μάρκου τοῦ εὐαγγελιστοῦ κεχειρο-
τόνηται, δεύτερος δὲ Ἀβίλιος ὑπὸ Λουκᾶ καὶ αὐτοῦ εὐαγγε-
λιστοῦ. Τῆς δὲ Ῥωμαίων Ἐκκλησίας Λῖνος μὲν ὁ
Κλαυδίας πρῶτος ὑπὸ Παύλου, Κλήμης δὲ μετὰ τὸν Λίνου
θάνατον ὑπ' ἐμοῦ Πέτρου δεύτερος κεχειροτόνηται. Τῆς
δὲ Ἐφέσου Τιμόθεος μὲν ὑπὸ Παύλου, Ἰωάννης δὲ ὑπ'
ἐμοῦ Ἰωάννου. Σμύρνης δὲ Ἀρίστων πρῶτος, μεθ' ὃν
Στραταίας ὁ Λώϊδος καὶ τρίτος Ἀρίστων. Περγάμου
δὲ Γάϊος καὶ Φιλαδελφείας Δημήτριος ὑπ' ἐμοῦ. Ὑπὸ
δὲ Παύλου Λούκιος Κεγχρεῶν καὶ τῆς Κρήτης Τίτος.
Διονύσιος δὲ ἐν Ἀθήναις, τῆς δὲ ἐν Φοινίκῃ Τριπόλεως
Μαρθόνης. Τῆς δὲ ἐν Φρυγίᾳ Λαοδικείας Ἄρχιππος,
Κολασσαέων δὲ Φιλήμων. Βεροίας δὲ τῆς κατὰ Μακε-
δονίαν Ὀνήσιμος ὁ Φιλήμονος, Κρήσκης δὲ τῶν κατὰ
Γαλατίαν Ἐκκλησιῶν. Ἀκύλας δὲ καὶ Νικήτης τῶν
κατὰ Ἀσίαν παροικιῶν, Κρίσπος δὲ τῆς κατὰ Αἴγιναν
Ἐκκλησίας. Οὗτοι οἱ ὑφ' ἡμῶν ἐμπιστευθέντες τὰς ἐν
Κυρίῳ παροικίας, ὧν τῆς διδασκαλίας μνημονεύοντες πάντοτε
Γεώργιος Κεδρηνός Χρονογράφος. Compendium historiarum (3018:

001)
“Georgius Cedrenus Ioannis Scylitzae ope, 2 vols.”, Ed. Bekker, I.
Bonn: Weber, 1:1838; 2:1839; Corpus scriptorum Ιστορίαι. Byzantinae.
Vol. 1, p. 299, li. 18
Αἴγυπτος ἅσπερ εἶχε κόμπον ἡ πλάνος,

καὶ πύργος ἄστροις ἐξισούμενος Φάρου.
μέγας κολοσσὸς ὁ θρυλούμενος Ῥόδου,
καὶ τύμβος ἐξάκουστος ὁ τοῦ Μαυσώλου,
264
καὶ Κυζίκου φέριστος ἀρραγὴς δόμος.

τῆς Ἀρτέμιδος τῆς Ἐφεσίας δόμος,
τὸν ὅνπερ ἐξήγειρεν Ἀρτεμισία
ἡ Μαυσώλου τάλαινα σύζυγος πάλαι.
καὶ τὸ θέατρον Λυκίας τῆς τῶν Μύρων,
ὅπερ κατεσπάραξεν Ἰσμαὴλ γόνος.
καὶ Ῥουφίνιον ἄλσος ἐν τῷ Περγάμῳ,
οὗπερ τὸ κάλλος πᾶσαν ἔδραμε χθόνα.
Γάϊος Ἰούλιος Καῖσαρ ἐβασίλευσεν ἔτη δʹ μῆνας ζʹ. Καῖσαρ
δὲ ἐπεκλήθη, ὃ λέγεται ἀνατομή, ὅτι θανούσης τῆς μητρὸς αὐτοῦ
ἐν τῷ ἐννάτῳ μηνὶ ταύτην ἀνατεμόντες ἐξήγαγον αὐτόν. οὗτος
καὶ δικτάτωρ ἐκλήθη, ὅ ἐστι μονάρχης· δικτάτωρ δέ ἐστιν ἀρχὴ
ἀνυπεύθυνος. τούτῳ ἐτέχθη ἵππος ἀντὶ ὁπλῆς χηλὰς ἔχων καὶ
μηδένα ἕτερον ἀναβάτην δεχόμενος ἢ αὐτόν, ὡς Βουκέφαλος τὸν
Ἀλέξανδρον. οὗτος νέος ὢν ἔδοξεν ἐν τοῖς ὕπνοις συνουσιάζειν
τῇ ἰδίᾳ μητρί.
Γεώργιος Κεδρηνός Χρονογράφος. Compendium historiarum Vol. 1, p.

566, li. 10
γυμνοί τε Ἔρωτες ἵστανται προσγελῶντες ἀλλήλοις ἡμέρως καὶ τοῖς

κάτω περῶσιν ἐμπαίζοντες. ἄλλοι δὲ ἐποκλάζοντες ἔμπαλιν νέοι,
σάλπιγξι χαλκαῖς ἐμφυσῶντες ἀνέμους. χαλκοῦν δὲ βρέτας ὑψό-
θεν πετόμενον πνοὰς λιγείας δεικνύει τῶν ἀνέμων.
Ὅτι τὸν τοῦ ταύρου κίονα ἔστησεν ὁ μέγας Θεοδόσιος, τρό-
παια καὶ μάχας ἔχοντα κατὰ Σκυθῶν καὶ βαρβάρων τοῦ αὐτοῦ.
ἔχει δὲ οὗτος ἔνδοθεν καὶ ὁδὸν ἄνω φέρουσαν. καὶ ὁ κατὰ τὸ
ἄμφοδον δὲ ἑστὼς ἱππότης αὐτός ἐστιν ὁ μέγας Θεοδόσιος, χεῖρα
τείνων δεξιὰν πρὸς τὴν πόλιν, καὶ δεικνὺς τὰ ἐγγεγραμμένα τῷ
στύλῳ τρόπαια.
Ὅτι ὁ χαλκοῦς βοῦς ἐκ Περγάμου ἦλθε, κάμινος δὲ ἦν ἐν
ᾗ πέφλεκται ὁ ἅγιος μάρτυς Ἀντίπας.
Ὅτι τὰ Ἀμαστριανοῦ λέγεται εἴτε ἀπό τινος εὐτελοῦς πα-
τρίδα ἔχοντος τὴν Ἄμαστριν, ἐλθόντος τε κατὰ πενίαν ἐν τῇ πό-
λει κἀκεῖ τελευτήσαντος, εἴτε ἀπὸ ἐνεργοῦς τῆς τοῦ τόπου δυσφη-
μίας, ὅτι πᾶς κακοῦργος καὶ φονεὺς αὐτόθι τιννύει δίκην, κλῆσιν
ἔλαχεν αἰσχίστην τῆς Παφλαγόνων ἕνεκεν βδελυρίας. ἦν δέ ποτε
ναὸς μέγιστος αὐτόθι Ἡλίου καὶ Σελήνης, οὗ πρὸς ἄρκτον κίονες
στοιχηδὸν εἱστήκεισαν, μέσον δὲ κόλπος οἷα κόγχης εὐγύρου,
ὕπερθεν δὲ αὐτῆς Ἥλιος ἐπὶ λευκοῦ ἅρματος, ἡ δὲ αὖ Σελήνη
νυμφικῶς ἐστεμμένη ἐφ' ἁρμαμάξης ἤγετο. Βύζαντος ἔργα ταῦτα,
265

788, li. 3
λας ὑπάτους καὶ λόγους εἰρήνης ποιησάμενος, καὶ ὡς βασιλεὺς

φημισθείς, ἐπὶ τὴν Νικομήδειαν ἔρχεται μετὰ πλείστου στρατοῦ.
ἐν ᾗ τῷ τοῦ Θεοδοσίου υἱῷ περιτυχὼν ἐν πολέμῳ καὶ χειρωσάμενος
μετὰ τῆς βασιλικῆς ὑπηρεσίας πάσης καὶ τῶν ἐν τέλει τοῦ παλα-
τίου, καταλαμβάνει τὴν Χρυσόπολιν. ὁ δὲ Θεοδόσιος λόγους
ἀπαθείας παρ' αὐτοῦ λαβὼν παρεχώρησεν αὐτῷ τῆς βασιλείας,
κληρικὸς σὺν τῷ υἱῷ γενόμενος. οὗτος ἦν καὶ χρυσογράφος.
τελευτᾷ δὲ ἐν Ἐφέσῳ, καὶ τίθεται ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἁγίου Φιλίππου
ὑπὸ γῆν, γράφει δὲ ἐν τῷ τάφῳ αὐτοῦ Ὑγεία. λέγουσι δέ τινες
τῶν ἐντοπίων θαυματουργεῖν αὐτόν.
Ἐλθὼν δὲ Μασαλμᾶς ἐν Περγάμῳ ταύτην παρέλαβεν· εἰση-
γήσεσι γάρ τινος μάγου ἐνέγκαντες οἱ τῆς πόλεως ἔγκυον γυναῖκα
ταύτην ἀνέτεμον, καὶ τὸ βρέφος ἐν κακάβῳ ἑψήσαντες εἰς τὴν
τοιαύτην θεοβδέλυκτον θυσίαν πάντες οἱ πολεμεῖν βουλόμενοι τὰ
μανίκια τῆς δεξιᾶς χειρὸς αὐτῶν ἔβαψαν, κἀντεῦθεν δικαίᾳ τοῦ
θεοῦ κρίσει τοῖς ἐχθροῖς παρεδόθησαν.
Κόσμου ἔτος ͵ϛσθʹ, τῆς θείας σαρκώσεως ψγʹ, Λέων ὁ
καὶ Κόνων, ὁ Ἴσαυρος καὶ εἰκονομάχος, ἐβασίλευσεν ἔτη κδʹ.
πρὸ ὀλίγων τινῶν χρόνων τῆς βασιλείας Λέοντος Ἑβραῖοί τινες ἐκ
Λαοδικείας τῆς Φοινίκης ἦλθον πρὸς Ἰζὴθ τὸν ἀρχηγὸν Ἀράβων,
ἐπαγγελλόμενοι αὐτῷ ἔτη μʹ κρατῆσαι τῆς Ἀράβων ἀρχῆς, εἰ τὰς

800, li. 23
στόλου εἰς τὸ Ἀδριατικὸν πέλαγος. ἐκμανεὶς οὖν ἐπὶ τούτῳ

πλέον ὁ θεομάχος φόρους κεφαλικῶς τῷ τρίτῳ μέρει Σικελίας καὶ
Καλαβρίας τοῦ λαοῦ ἐπέθηκε. τὰ δὲ λεγόμενα πατριμώνια τῶν
ἐν Ῥώμῃ ναῶν τῶν ἁγίων καὶ κορυφαίων ἀποστόλων ἔκπαλαι
τελούμενα, τάλαντα τρία ἥμισυ, τῷ δημοσίῳ λόγῳ τελεῖσθαι
προσέταξεν, ἐποπτεύειν τε καὶ ἀναγράφεσθαι τὰ τικτόμενα βρέφη
πρὸς τὸ ἀπαιτεῖσθαι τὸν λεγόμενον κεφαλητίωνα.
Τῷ ιηʹ καὶ ιθʹ καὶ καʹ ἔτει Σουλεϊμὰν ὁ υἱὸς Ἰσὰμ τὴν
Ἀσίαν καταδραμὼν πολλοὺς αἰχμαλώτους ἐποίησεν. ᾐχμαλώ-
τευσε δὲ καί τινα Περγαμηνόν, ὃς ἔλεγεν ἑαυτὸν Τιβέριον εἶναι
υἱὸν Ἰουστινιανοῦ. τοῦτον Ἰσὰμ εἰς τιμὴν τοῦ ἰδίου παιδὸς καὶ
τῶν βασιλέων ἐκφόβησιν μετὰ τιμῆς βασιλικῆς καὶ στρατευμάτων
266
εἶχεν· ὃν ἐκπέμπει εἰς Ἱερουσαλὴμ καὶ εἰς ὅλην τὴν Συρίαν πρὸς
θέαν πάντων.
Τῷ κγʹ ἔτει ἐπεστράτευσε Σουλεϊμὰν κατὰ Ῥωμαίων, ἔχων
μυριάδας Ϟʹ. καὶ πολλὴν ἅλωσιν καὶ αἰχμαλωσίαν ποιησάμενος,
πορθήσας καὶ τὸ Σιδηρόκαστρον, ἀβλαβὴς ὑπέστρεψε.
Τῷ κδʹ ἔτει ἐκαύθησαν αἱ ἀγοραὶ ὑπὸ τῶν Ἱερακιτῶν, καὶ
πολλοὶ ἐξ αὐτῶν ἐφουλκίσθησαν. τῇ κϛʹ τοῦ Ὀκτωβρίου μηνός,
τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἡμέρᾳ δʹ ὥρᾳ ηʹ,
Γεώργιος Κεδρηνός Χρονογράφος. Compendium historiarum

Vol. 2, p. 509, li. 9
σωφροσύνης αὐτῆς· ὡς δὲ οὐκ ἔπειθε, καὶ βίαν ἤδη ἐπῆγεν, ἡ δὲ

τὸν ἀκινάκην σπασαμένη τἀνδρὸς παίει κατὰ καρδίας τὸν βάρβα-
ρον καὶ εὐθὺς ἀναιρεῖ. τοῦ δὲ ἔργου διαδοθέντος ἐν τῇ περιχώρῳ
συναθροισθέντες οἱ Βάραγγοι τήν τε γυναῖκα στεφανοῦσι, διδόν-
τες αὐτῇ καὶ τὴν ἅπασαν οὐσίαν τοῦ βιαστοῦ, κἀκεῖνον ἄταφον
ῥίπτουσι κατὰ τὸν τῶν βιοθανάτων νόμον. τὰ δὲ τῆς ἀκρίδος
στρατόπεδα, ὡς ἤδη φθάσαντες εἴπομεν, κατὰ τὴν ἐν Ἑλλησπόντῳ
αἰγιαλῖτιν ψάμμον διαφθαρέντα αὖθις ἀνεφύη αὐτομάτως καὶ
τὴν παράλιον τῆς Ἑλλησπόντου πάλιν κατέμαρπτε, καὶ ἐπὶ τριε-
τίαν ὅλην διετέλεσε κεραΐζοντα τὸ θέμα τῶν Θρᾳκησίων, καὶ ἐν
Περγάμῳ γενόμενα διεφθάρη, θεασαμένου δέ τινος πρότερον τῶν
ὑπηρετουμένων τῷ ἐπισκόπῳ θέαμα οὐκ ὄναρ ἀλλ' ὕπαρ. ἐδόκει
γὰρ ὁρᾶν εὐνοῦχόν τινα λευχείμονα, ἐξαστράπτοντα τὴν μορφήν.
καὶ ὃς τριῶν παρακειμένων ἔμπροσθεν αὐτοῦ σάκκων λῦσαι προς-
ετάχθη τὸν ἕνα καὶ κενῶσαι, εἶτα τὸν δεύτερον καὶ ἐφεξῆς τὸν
τρίτον. τοῦ δὲ ὡς ἐκελεύσθη ποιήσαντος, ὁ μὲν πρῶτος ὄφεις
καὶ ἐχίδνας καὶ σκορπίους ἐξέβρασεν, ὁ δὲ δεύτερος φρύνους καὶ
ἀσπίδας καὶ βασιλίσκους καὶ κεράστας καὶ ἕτερα ἰοβόλα, ὁ δὲ
τρίτος κανθάρους καὶ σκνῖπας καὶ σφῆκας καί τινα ἄλλα τῶν ὀπι-
σθοκέντρων ζῴων. καὶ ὁ μὲν ἐπὶ τῷ θεάματι ἵστατο ἐννεός, ὁ δὲ

Vol. 2, p. 542, li. 13
πὸν ἀστοχήσασα ἡ βασιλὶς τοῦ σκοποῦ, μεταπέμπεται ἀπὸ τῆς

ἐξορίας Κωνσταντῖνον τὸν Μονομάχον, παρὰ τοῦ ὀρφανοτρόφου
τὴν νῆσον Μιτυλήνην κατακριθέντα οἰκεῖν διὰ τὸ παρὰ πάντων
φημίζεσθαι ὡς μέλλει κρατῆσαι τῆς βασιλείας. τοῦτον γάρ, ὁπη-
267
νίκα τὸν ἕτερον ἐβουλεύετο Κωνσταντῖνον εἰς τὸν βασίλειον θρόνον

ἀναγαγεῖν, δικαστὴν Ἑλλήνων προεχειρίσατο· ἐπειδὴ δὲ κἀκεῖνος,
ὡς εἴπομεν, κατειργάσθη φαρμάκῳ, ὁ ῥηθεὶς Μονομάχος καὶ
τῷ θανόντι ὁμώνυμος πρὸς τρόπου ἐνομίσθη τῇ βασιλίδι. ἤχθη
οὖν πρὸς τὸν ἄγχιστα τοῦ Ἀθύρος διακείμενον ναὸν τοῦ ἀρχιστρα-
τήγου τὸν ἐν Δαμοκρανείᾳ· καὶ πεμφθεὶς Στέφανος εἷς ὢν τῶν
θαλαμηπόλων εὐνούχων τῆς βασιλίδος ὁ Περγαμηνὸς ἀποδιδύσκει
μὲν αὐτὸν τὴν ἰδιωτικὴν στολήν, ἀμφιέννυσι δὲ πορφυρίδα βασι-
λικήν, καὶ δρόμωνι ἐμβιβάσας ἄγει πρὸς τὰ βασίλεια. ᾧ τινὶ
ἀχθέντι συνάπτεται εἰς κοινωνίαν γάμου ἡ βασιλίς, τῆς ἱερολογίας
γενομένης παρὰ τοῦ πρώτου τῶν πρεσβυτέρων τῆς νέας, ὃς Στυ-
πῆς ὠνομάζετο, ιαʹ τότε τοῦ Ἰουνίου μηνὸς ἄγοντος, τοῦ ͵ϛφνʹ
ἔτους. στέφεται δὲ τῇ ἐπαύριον παρὰ τοῦ πατριάρχου.
Καὶ ἤδη τῶν σκήπτρων γενόμενος ἐγκρατὴς πάντας μὲν τοὺς
συγκλητικοὺς βαθμοῖς ἀξιωμάτων κατὰ τὴν ἑκάστου προεβίβασεν
ἀξίαν, καὶ χρυσίου δὲ διανομαῖς τὸ πλῆθος ἐφιλοτιμήσατο. ἐξαπ-
έστειλε δὲ καὶ ἀναφορὰς ἐν πᾶσι τοῖς θέμασι, τήν τε ἀνάρρησιν

Vol. 2, p. 614, li. 4
εἰσελθόντα τοῦτον ἐν αὐτῇ ὁ πατριάρχης τε καὶ ὁ κλῆρος προς-

δέξεται, καὶ λαὸς ἀθροισθήσεται πλεῖστος, καὶ βασιλέα ἀναγο-
ρεύσουσι. ταῦτα δὲ πάντα αὐτῷ εἰς τοὐναντίον ἀπέβη. ὅ τε
γὰρ πατριάρχης καὶ ὁ τῆς ἐκκλησίας κλῆρος ἐρχομένῳ τὰς ταύτης
ἀποκλείουσι πύλας, καὶ οἱ συνήθως ἐν τοῖς τοιούτοις χαίροντες καὶ
συντρέχοντες ἦσαν οὐδαμοῦ, καὶ οἱ παρεπόμενοι τούτῳ μέχρις
ἐκείνου τοῦ τόπου, μαθόντες τὴν μέλλουσαν πέμπεσθαι δύναμιν
κατ' αὐτῶν, κατὰ μικρὸν ὑπορρέοντες ἐσκεδάσθησαν, καὶ λοιπὸν
ἔρημος πάντων καταλειφθεὶς ἱκέτης ἐλεεινὸς μετὰ τοῦ παιδὸς πρὸς
τὴν ἐκκλησίαν καθίζει· ὃν εὐθὺς ἀποστείλαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκ-
κλησίας καὶ ἐξορίζουσιν ἐν Περγάμῳ. τὸ δ' αὐτὸ τοῦτο καὶ εἰς
τοὺς ἐμφανεστέρους τῶν αὐτῷ συναπαχθέντων ἐποίησαν. καὶ
τὸ ἀπὸ τούτου ὁ Μιχαὴλ ἀναμφισβητήτως ἀνηγορεύετο αὐτο-
κράτωρ.
Παραλαβὼν δὲ τὰς ἡνίας τῆς βασιλείας πάντας μὲν τοὺς
λογάδας τῆς συγκλήτου εἰς βαθμοὺς ἀξιωμάτων ὑψηλοτέρους
ἀνήγαγε, καὶ τὸν δῆμον ὑποσχέσεσιν ὑπεποιεῖτο πολλῶν ἀγαθῶν·
ὡς ὢν δὲ κάρτα γέρων καὶ πολλῶν μεμνημένος ἀρχαίων, ἐπεβάλ-
λετο καὶ πολλὰ τῶν παλαιῶν σχολάσαντα ἐθίμων ἐπανακτήσασθαι,
μηδὲν πρὸς λυσιτέλειαν συντελοῦντα τῆς βασιλείας ἢ τοῦ κοινοῦ.
τό τε γὰρ λεγόμενον στρατήγιον ἀνακαθαίρεσθαι ἐκέλευσε, πρὸς
268
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De legationibus (3023: 001)

“Excerpta historica iussu imp. Constantini Porphyrogeniti confecta, vol.
1: excerpta de legationibus, pts. 1–2”, Ed. de Boor, C.
Berlin: Weidmann, 1903.
P. 48, li. 30
μένους τὴν εἰρήνην, ἐφ' οἷς ἂν οἱ πρεσβευταὶ κελεύσωσιν.

23. Ὅτι ἀφικομένων τῶν πρέσβεων καὶ συνελθόντων ὁμοῦ τῶν
τε Ῥωμαίων καὶ τῶν περὶ Εὐμένη, καὶ τούτων μὲν εἰς ἅπαν ἑτοίμως
συγκαταβαινόντων χάριν τοῦ συντελεσθῆναι τὴν εἰρήνην, τῶν δὲ παρὰ
τοῦ Φαρνάκου πρὸς πᾶν διαφερομένων καὶ τοῖς ὁμολογηθεῖσιν οὐκ
ἐμμενόντων, ἀλλ' ἀεί τι προσεπιζητούντων καὶ μεταμελομένων, τα-
χέως τοῖς Ῥωμαίοις ἐγένετο δῆλον ὅτι ματαιοπονοῦσιν. οὐ γὰρ οἷος
ἦν συγκαταβαίνειν ὁ Φαρνάκης εἰς τὰς διαλύσεις. ὅθεν ἀπράκτου
γενομένης τῆς κοινολογίας, καὶ τῶν Ῥωμαίων ἀπαλλαγέντων ἐκ τοῦ
Περγάμου , καὶ τῶν παρὰ τοῦ Φαρνάκου πρέσβεων ἀπολυθέντων εἰς
τὴν οἰκείαν, ὁ μὲν πόλεμος ἐγεγένητο κατάμονος, οἱ δὲ περὶ τὸν Εὐ-
μένη πάλιν ἐγίνοντο περὶ τὰς εἰς τοῦτον παρασκευάς. ἐν ᾧ καιρῷ
τῶν Ῥοδίων ἐπισπασαμένων τὸν Εὐμένη καὶ φιλοτίμως, οὗτος μὲν
ἐξώρμησε μετὰ πολλῆς σπουδῆς πράξων τὰ κατὰ τοὺς Λυκίους.
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De legationibus P. 57, li. 24
λοντο κατ' οὐδένα τρόπον ἀπόλλυσθαι διὰ τὴν πολυχρόνιον εἰρή-

νην· ἔτος γὰρ ἦν τότε δωδέκατον ἀπὸ τοῦ πρὸς Περσέα πολέμου
καὶ τῶν ἐν Μακεδονίᾳ πράξεων. διόπερ ἐβουλεύοντο πόλεμον
ἐνστησάμενοι πρὸς τοὺς προειρημένους ἅμα μὲν ὡσανεὶ καινοποι-
ῆσαι τὰς ὁρμὰς καὶ προθυμίας τῶν ἰδίων ὄχλων, ἅμα δὲ κατα-
πληξάμενοι τοὺς Ἰλλυριοὺς ἀναγκάσαι πειθαρχεῖν τοῖς ὑπ' αὐτῶν
παραγγελλομένοις. αὗται μὲν οὖν ἦσαν αἰτίαι, δι' ἃς ἐπολέμησαν
Ῥωμαῖοι Δελματεῦσι· τοῖς γε μὴν ἐκτὸς τὸν πόλεμον ἀνεδείκνυον
ὡς διὰ τὴν εἰς τοὺς πρεσβευτὰς ὕβριν κεκρικότες πολεμεῖν.
31. Ὅτι τῶν περὶ τὸν Ὀρτήσιον καὶ Αὐρουκολήιον παραγε-
γονότων ἐκ τοῦ Περγάμου καὶ διασαφούντων τήν τε τοῦ Προυσίου
καταφρόνησιν τῶν τῆς συγκλήτου παραγγελμάτων, καὶ διότι παρα-
σπονδήσας καὶ συγκλείσας εἰς τὸ Πέργαμον αὐτούς τε καὶ τοὺς
περὶ τὸν Ἄτταλον πᾶσαν βίαν ἐνεδείξατο καὶ παρανομίαν, ἡ σύγ-
κλητος ὀργισθεῖσα καὶ βαρέως φέρουσα τὸ γεγονὸς ἐξ αὐτῆς δέκα
269
πρεσβευτὰς κατέστησε τοὺς περὶ Λεύκιον Ἀνίκιον καὶ Γάιον

Φάννιον καὶ Κόιντον Φάβιον Μάξιμον, καὶ παραχρῆμα ἐξαπέστει-
λεν ἐντολὰς αὐτοῖς δοῦσα διαλῦσαι τὸν πόλεμον καὶ τὸν Προυσίαν
ἀναγκάσαι δίκας ὑποσχεῖν Ἀττάλῳ τῶν κατὰ πόλεμον ἀδικημάτων.
καὶ τῶν ἐν Μακεδονίᾳ πράξεων. διόπερ ἐβουλεύοντο πόλεμον

ἐνστησάμενοι πρὸς τοὺς προειρημένους ἅμα μὲν ὡσανεὶ καινοποι-
ῆσαι τὰς ὁρμὰς καὶ προθυμίας τῶν ἰδίων ὄχλων, ἅμα δὲ κατα-
πληξάμενοι τοὺς Ἰλλυριοὺς ἀναγκάσαι πειθαρχεῖν τοῖς ὑπ' αὐτῶν
παραγγελλομένοις. αὗται μὲν οὖν ἦσαν αἰτίαι, δι' ἃς ἐπολέμησαν
Ῥωμαῖοι Δελματεῦσι· τοῖς γε μὴν ἐκτὸς τὸν πόλεμον ἀνεδείκνυον
ὡς διὰ τὴν εἰς τοὺς πρεσβευτὰς ὕβριν κεκρικότες πολεμεῖν.
31. Ὅτι τῶν περὶ τὸν Ὀρτήσιον καὶ Αὐρουκολήιον παραγε-
γονότων ἐκ τοῦ Περγάμου καὶ διασαφούντων τήν τε τοῦ Προυσίου
καταφρόνησιν τῶν τῆς συγκλήτου παραγγελμάτων, καὶ διότι παρα-
σπονδήσας καὶ συγκλείσας εἰς τὸ Πέργαμον αὐτούς τε καὶ τοὺς
περὶ τὸν Ἄτταλον πᾶσαν βίαν ἐνεδείξατο καὶ παρανομίαν, ἡ σύγ-
κλητος ὀργισθεῖσα καὶ βαρέως φέρουσα τὸ γεγονὸς ἐξ αὐτῆς δέκα
πρεσβευτὰς κατέστησε τοὺς περὶ Λεύκιον Ἀνίκιον καὶ Γάιον
Φάννιον καὶ Κόιντον Φάβιον Μάξιμον, καὶ παραχρῆμα ἐξαπέστει-
λεν ἐντολὰς αὐτοῖς δοῦσα διαλῦσαι τὸν πόλεμον καὶ τὸν Προυσίαν
ἀναγκάσαι δίκας ὑποσχεῖν Ἀττάλῳ τῶν κατὰ πόλεμον ἀδικημάτων.
32. Ὅτι τῶν Μασσαλιητῶν διαπρεσβευσαμένων πρὸς Ῥω-
μαίους κακῶς πάσχειν αὑτοὺς ὑπὸ τῶν Λιγυστινῶν, παραχρῆμα
κατέστησαν Φλαμίνιον καὶ Πόπλιον Λαινάτον καὶ Λεύκιον Πόπιον
πρεσβευτάς, οἳ καὶ πλέοντες μετὰ τῶν Μασσαλιητῶν προσέσχον
μενος δὲ τὴν ὁρμὴν τῶν πολλῶν καὶ τὴν σπάνιν τοῦ σίτου, παρεὶς
τὸν χρηματισμὸν καὶ τὴν ἔντευξιν τῶν παραγεγονότων προσῆγε
πρὸς τὴν πόλιν.
14. Ὅτι κατὰ τὸν καιρὸν τοῦτον εἰς τὴν Σάμον προσέπεσε
γράμματα τοῖς περὶ τὸν Λεύκιον καὶ τὸν Εὐμένη παρά τε Λευκίου
τοῦ τὴν ὕπατον ἀρχὴν ἔχοντος καὶ παρὰ Ποπλίου Σκιπίωνος,
δηλοῦντα τὰς πρὸς τοὺς Αἰτωλοὺς γεγενημένας συνθήκας ὑπὲρ
τῶν ἀνοχῶν καὶ τὴν ἐπὶ τὸν Ἑλλήσποντον πορείαν τῶν πεζικῶν
στρατοπέδων. ὁμοίως δὲ καὶ τοῖς περὶ τὸν Ἀντίοχον καὶ Σέλευκον
ταῦτα διεσαφεῖτο παρὰ τῶν Αἰτωλῶν.
270
15. Ὅτι Ἀντίοχος ὁ βασιλεὺς εἰς τὸν Πέργαμον ἐμβαλών,

πυθόμενος δὲ τὴν παρουσίαν Εὐμένους τοῦ βασιλέως καὶ θεωρῶν
οὐ μόνον τὰς ναυτικὰς ἀλλὰ καὶ τὰς πεζικὰς δυνάμεις ἐπ' αὐτὸν
παραγινομένας, ἐβουλεύετο λόγους ποιήσασθαι περὶ διαλύσεως
ὁμοῦ πρός τε Ῥωμαίους καὶ τὸν Εὐμένη καὶ τοὺς Ῥοδίους. ἐξάρας
οὖν ἅπαντι τῷ στρατεύματι παρῆν πρὸς τὴν Ἐλαίαν, καὶ λαβὼν
λόφον τινὰ καταντικρὺ τῆς πόλεως τὸ μὲν πεζικὸν ἐπὶ τούτου
κατέστησε, τοὺς δ' ἱππεῖς παρ' αὐτὴν τὴν πόλιν παρενέβαλε
πλείους ὄντας ἑξακισχιλίων. αὐτὸς δὲ μεταξὺ τούτων γενόμενος
διεπέμπετο πρὸς τοὺς περὶ τὸν Λεύκιον εἰς τὴν πόλιν ὑπὲρ δια-
λύσεων. ὁ δὲ στρατηγὸς ὁ τῶν Ῥωμαίων συναγαγὼν τούς τε
γὰρ σπουδάζοντος ἡμῖν θυγατέρα δοῦναι καὶ συνοικειωθῆναι τοῖς

ὅλοις, διδόντος δὲ παραχρῆμα μὲν τὰς πρότερον ἀπηλλοτριωμένας
ἀφ' ἡμῶν πόλεις, μετὰ δὲ ταῦτα πᾶν ὑπισχνουμένου ποιήσειν, εἰ
μετάσχοιμεν τοῦ πρὸς ὑμᾶς πολέμου, τοσοῦτον ἀπέσχομεν τοῦ
προσδέξασθαί τι τούτων, ὡς πλείσταις μὲν καὶ πεζικαῖς καὶ
ναυτικαῖς δυνάμεσι τῶν ἄλλων συμμάχων ἠγωνισάμεθα μεθ' ὑμῶν
πρὸς Ἀντίοχον, πλείστας δὲ χορηγίας συμβεβλήμεθα πρὸς τὰς
ὑμετέρας χρείας ἐν τοῖς ἀναγκαιοτάτοις καιροῖς, εἰς πάντας δὲ
τοὺς κινδύνους δεδώκαμεν αὑτοὺς ἀπροφασίστως μετά γε τῶν
ὑμετέρων ἡγεμόνων. τὸ δὲ τελευταῖον ὑπεμείναμεν συγκλεισθέντες
εἰς αὐτὸν τὸν Πέργαμον πολιορκεῖσθαι καὶ κινδυνεύειν ἅμα περὶ
τοῦ βίου καὶ τῆς ἀρχῆς διὰ τὴν πρὸς τὸν ὑμέτερον δῆμον εὔνοιαν.
ὥσθ' ὑμᾶς, ἄνδρες Ῥωμαῖοι, πολλοὺς μὲν γεγονότας αὐτόπτας,
πάντας δὲ γινώσκοντας διότι λέγομεν ἀληθῆ, δίκαιόν ἐστι τὴν
ἁρμόζουσαν πρόνοιαν ποιήσασθαι περὶ ἡμῶν. καὶ γὰρ ἂν πάντων
γένοιτο δεινότατον, εἰ Μασσανάσσην μὲν τὸν οὐ μόνον ὑπάρξαντα
πολέμιον ὑμῖν ἀλλὰ καὶ τὸ τελευταῖον καταφυγόντα πρὸς ὑμᾶς
μετὰ τῶν ἱππέων, τοῦτον, ὅτι καθ' ἕνα πόλεμον τὸν πρὸς Καρ-
χηδονίους ἐτήρησε τὴν πίστιν, βασιλέα τῶν πλείστων μερῶν τῆς
Λιβύης πεποιήκατε, Πλευράτον δὲ πράξαντα μὲν ἁπλῶς οὐδέν,
Μεσσηνίους στήλην συγχωρήσαντες αὐτοῖς πρὸς τοῖς ἄλλοις φιλαν-

θρώποις καὶ τριῶν ἐτῶν ἀτέλειαν, ὥστε τὴν τῆς χώρας καταφθορὰν
μηδὲν ἧττον βλάψαι τοὺς Ἀχαιοὺς ἢ Μεσσηνίους. τῶν δὲ περὶ
τὸν Βίππον παραγενομένων ἐκ τῆς Ῥώμης καὶ διασαφούντων γρα-
271
φῆναι τὰ γράμματα περὶ τῶν φυγάδων οὐ διὰ τὴν τῆς συγκλήτου

σπουδήν, ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν φυγάδων φιλοτιμίαν, ἔδοξε τοῖς
Ἀχαιοῖς μένειν ἐπὶ τῶν ὑποκειμένων.
46. Ὅτι γενομένων συνθηκῶν πρὸς ἀλλήλους Φαρνάκου καὶ
Ἀττάλου καὶ τῶν λοιπῶν, ἅπαντες μετὰ τῶν οἰκείων δυνάμεων
ἀνεχώρησαν εἰς τὴν οἰκείαν. Εὐμένης δὲ κατὰ τὸν καιρὸν τοῦτον
ἀπολελυμένος τῆς ἀρρωστίας καὶ διατρίβων ἐν Περγάμῳ, παρα-
γενομένου τἀδελφοῦ καὶ διασαφοῦντος περὶ τῶν ᾠκονομημένων,
εὐδοκήσας τοῖς γεγονόσι προέθετο πέμπειν τοὺς ἀδελφοὺς ἅπαντας
εἰς τὴν Ῥώμην, ἅμα μὲν ἐλπίζων πέρας ἐπιθήσειν τῷ πρὸς τὸν
Φαρνάκην πολέμῳ διὰ τῆς τούτων πρεσβείας, ἅμα δὲ συστῆσαι
σπουδάζων τοὺς ἀδελφοὺς τοῖς τε ἰδίᾳ φίλοις καὶ ξένοις ὑπάρ-
χουσιν αὐτῶν ἐν τῇ Ῥώμῃ καὶ τῇ συγκλήτῳ κατὰ κοινόν. προ-
θύμων δὲ καὶ τῶν περὶ τὸν Ἄτταλον ὑπαρχόντων ἐγένοντο περὶ
τὴν ἐκδημίαν. καὶ τούτων παραγενομένων εἰς τὴν Ῥώμην, καὶ κατ'
ἰδίαν μὲν πάντες ἀπεδέχοντο τοὺς νεανίσκους φιλανθρώπως ἅτε
συνήθειαν ἐσχηκότες ἐν ταῖς περὶ τὴν Ἀσίαν στρατείαις,
Ἀρχελάῳ διάφορον ὄντα, μάλιστα δὲ ἡ δοθεῖσα γῆ τῷ Καππάδοκι

μυρίων πλέθρων ἐν Εὐβοίᾳ καὶ τὸ Ῥωμαίων φίλον αὐτὸν καὶ σύμ-
μαχον ἀπογραφῆναι.
25. Ὅτι πρεσβευτῶν παραγενομένων παρὰ τοῦ Μιθριδάτου
πρὸς Σύλλαν καὶ τὰ μὲν ἄλλα φασκόντων δέχεσθαι, Παφλαγονίαν
δὲ ἀξιούντων μὴ ἀφαιρεθῆναι, τὰς δὲ ναῦς οὐδὲ ὅλως ὁμολογη-
θῆναι, χαλεπήνας ὁ Σύλλας· τί φατε; εἶπεν. Μιθριδάτης Παφλα-
γονίας ἀντιποιεῖται καὶ περὶ τῶν νηῶν ἔξαρνός ἐστιν; ὃν ἐγὼ προς-
κυνήσειν ἐνόμιζον, εἰ τὴν δεξιὰν αὐτῷ καταλείποιμι χεῖρα, δι' ἧς
τοσούτους Ῥωμαίων ἀνεῖλεν; ἑτέρας μέντοι φωνὰς ἀφήσει, διαβάν-
τος μου ἐς τὴν Ἀσίαν. νῦν δὲ ἐν Περγάμῳ καθήμενος ὃν οὐχ
ἑώρακε διαστρατηγεῖ πόλεμον. οἱ μὲν οὖν φοβηθέντες ἡσύχαζον,
ὁ δὲ Ἀρχέλαος ἐδεῖτο τοῦ Σύλλου καὶ κατεπράυνε τὴν ὀργὴν ἁπτό-
μενος τῆς δεξιᾶς αὐτοῦ καὶ δακρύων, καὶ ἔπεισεν ἀποσταλῆναι
πρὸς Μιθριδάτην. διαπράξεσθαι γὰρ ἐφ' οἷς βούλεται τὴν εἰρήνην,
εἰ δὲ μὴ πείσοι κτενεῖν αὐτὸς ἑαυτὸν ἐπὶ τούτοις.
ἀνίστατο, τὸ δὲ πλῆθος οὐκ ἤκουσεν, ἀλλ' ἐκεκράγεσαν τοὺς πρέ-

σβεις εὖ λέγειν. καὶ τέλος Αἰτωλοί τε πρῶτοι κατὰ σφᾶς ἄνευ
272
Ῥωμαίων Φιλίππῳ συνέβησαν, καὶ πρέσβεις αὐτοῦ Φιλίππου καὶ

Ῥωμαίων ἐπὶ διαλλαγαῖς ἀφίκοντο ἐς Ῥώμην. καὶ ἐγένοντο συν-
θῆκαι Ῥωμαίοις καὶ Φιλίππῳ, μηδετέρους ἀδικεῖν τοὺς ἑκατέρω-
θεν φίλους. ἐς μὲν δὴ τοῦτ' ἔληξεν ἡ Φιλίππου καὶ Ῥωμαίων ἐς
ἀλλήλους πεῖρα πρώτη, καὶ τὰς συνθήκας οὐδέτεροι βεβαίους οὐδ'
ἀπ' εὐνοίας ἐδόκουν πεποιῆσθαι.
32. Ὅτι μετ' οὐ πολὺ Φίλιππος μὲν τῶν ὑπηκόων τοῖς ἐπὶ
θαλάσσης στόλον ἐπαγγείλας Σάμον καὶ Χίον εἷλε καὶ μέρος τῆς
Ἀττάλου γῆς ἐπόρθησε καὶ αὐτῆς ἀπεπείρασε Περγάμου , μὴ φει-
δόμενος ἱερῶν ἢ τάφων, τήν τε Ῥοδίων περαίαν ἐδῄου διαλλα-
κτήρων οἱ γεγονότων, καὶ ἑτέρῳ μέρει στρατοῦ τὴν Ἀττικὴν ἐλυ-
μαίνετο καὶ τὰς Ἀθήνας ἐπολιόρκει, ὡς οὐδὲν τῶνδε Ῥωμαίοις
προσηκόντων. λόγος τε ἦν ὅτι Φίλιππος καὶ Ἀντίοχος ὁ Σύρων
βασιλεὺς ὑπόσχοιντο ἀλλήλοις, Ἀντιόχῳ μὲν ὁ Φίλιππος συστρα-
τεύσειν ἐπί τε Αἴγυπτον καὶ ἐπὶ Κύπρον, ὧν τότε ἦρχεν ἔτι παῖς
ὢν Πτολεμαῖος ὁ τέταρτος, ᾧ Φιλοπάτωρ ἐπώνυμον ἦν, Φιλίππῳ
δ' Ἀντίοχος ἐπὶ Κυρήνην καὶ τὰς Κυκλάδας νήσους καὶ Ἰωνίαν.
καὶ τήνδε τὴν δόξαν ἐκταράσσουσαν ἅπαντας Ῥόδιοι μὲν Ῥωμαίοις
ἐμήνυσαν, ἐπὶ δὲ τοῖς Ῥοδίων Ἀθηναίων πρέσβεις ᾐτιῶντο
ἐν δίκῃ τινὶ Ῥωμαῖοι πολλὰ τῶν Φιλίππου πρὸς Εὐμένη μετέφε-

ρον, ἀσθενοποιοῦντες ἀεὶ τὸν Φίλιππον, ἐς πόλεμον ἤδη λανθά-
νων ἡτοιμάζετο.
35. Ὅτι Ῥωμαῖοι ταχέως αὐξανόμενον τὸν Περσέα ὑφορῶντο·
καὶ μάλιστα αὐτοὺς ἠρέθιζεν ἡ τῶν Ἑλλήνων φιλία καὶ γειτνίασις,
οἷς ἔχθος ἐς Ῥωμαίους ἐπεποιήκεσαν οἱ Ῥωμαίων στρατηγοί. ὡς
δὲ καὶ οἱ πρέσβεις οἱ ἐς Βαστέρνας ἀπεσταλμένοι τὴν Μακεδονίαν
ἔφασκον ἰδεῖν ἀσφαλῶς ὠχυρωμένην καὶ παρασκευὴν ἱκανὴν καὶ
νεότητα γεγυμνασμένην, Ῥωμαίους καὶ τάδε διετάρασσεν. αἰσθό-
μενος δ' ὁ Περσεὺς ἑτέρους ἔπεμπε πρέσβεις τὴν ὑπόνοιαν ἐκλύων.
ἐν δὲ τούτῳ καὶ Εὐμένης, ὁ τῆς περὶ τὸ Πέργαμον Ἀσίας βασι-
λεύς, ἀπὸ τῆς πρὸς Φίλιππον ἔχθρας δεδιὼς Περσέα ἧκεν ἐς
Ῥώμην καὶ κατηγόρει φανερῶς αὐτοῦ παρελθὼν ἐς τὸ βουλευτήριον,
ὅτι Ῥωμαίοις δυσμενὴς γένοιτο ἀεί, καὶ τὸν ἀδελφὸν οἰκείως ἐς
αὐτοὺς ἔχοντα ἀνέλοι, καὶ Φιλίππῳ τε παρασκευὴν τοσήνδε κατ'
αὐτῶν συναγαγόντι συμπράξειεν, καὶ βασιλεὺς γενόμενος οὐδὲν
ἐκλύσειεν αὐτῆς, ἀλλὰ καὶ προσεξεργάσαιτο ἕτερα, καὶ τὴν Ἑλλάδα
ἀμέτρως θεραπεύοι Βυζαντίοις τε καὶ Αἰτωλοῖς καὶ Βοιωτοῖς
συμμαχήσας, καὶ Θρᾴκην κατακτῷτο, μέγα ὁρμητήριον, καὶ Θετ-
ταλοὺς καὶ Περραιβοὺς διαστασιάσειε βουλομένους τι πρεσβεῦσαι
273
πρὸς ὑμᾶς. καὶ τῶν ὑμετέρων, ἔφη, φίλων καὶ συμμάχων
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De virtutibus et vitiis (3023:

002)“Excerpta historica iussu imp. Constantini Porphyrogeniti confecta,
vol. 2: excerpta de virtutibus et vitiis, pts. 1 & 2”, Ed. Büttner–Wobst, T.,
Roos, A.G.Berlin: Weidmann, 2.1:1906; 2.2:1910. Vol. 1, p. 190, li. 23
τοιαῦτα δὲ πράττων ὑπό τε τῶν ἔργων ἐλαυνόμενος καὶ πρὸς τὴν

ἐν τῇ πόλει διατριβὴν ἀπεχθῶς ἔχων ἀπεδήμει τῆς Ῥώμης, ὡς
δὴ καὶ τὰ στρατόπεδα διοικήσων καὶ τὰ ἔθνη ἐποψόμενος. ἐπεὶ
δὲ τὸν Ἴστρον κατέλαβεν, καὶ τοὺς ἐκεῖσε Γερμανοὺς ἐφιλοποιή-
σατο, ὡς καὶ συμμάχους παρ' αὐτῶν λαβεῖν καὶ τοῦ σώματος
φρουροὺς καὶ ταῖς φορεσίαις αὐτῶν χρῆσθαι. οὕτω τε καὶ ὑπὸ
τῶν βαρβάρων καὶ ὑπὸ τῶν στρατιωτῶν ἠγαπᾶτο, κοινὸς ὢν πρὸς
ἅπαντας, ὡς συστρατιώτης μᾶλλον ἢ βασιλεὺς παρ' αὐτῶν λεγό-
μενος . ἐπεὶ δὲ καὶ εἰς τὴν Μακεδονίαν ἀφίκετο, εὐθέως τε
Ἀλέξανδρον ἑαυτὸν ὠνόμασεν· ἐκεῖθέν τε εἰς Πέργαμον παρεγένετο
καὶ ἐπὶ τὸν Ἀχιλλέως τάφον· καὶ στεφάνοις κοσμήσας καὶ ἄνθεσι
τὸν Ἀχιλλέα ἐμιμεῖτο. καὶ διὰ τῆς Ἀσίας καὶ τῶν ἄλλων ἐθνῶν
εἰς Ἀντιόχειαν ἀφίκετο καὶ διατρίψας χρόνον τινὰ ἐπὶ τὴν Ἀλεξάν-
δρειαν ἐστέλλετο, πρόφασιν ποιούμενος ποθεῖν τὴν Ἀλεξάνδρου
πόλιν. ὡς δὲ εἰσήλασεν ἐν αὐτῇ σὺν παντὶ τῷ στρατῷ, ὑπεδέχθη
παρὰ τῶν Ἀλεξανδρέων ὡς οὔπω τις βασιλέων πρότερον. καὶ
ἐλθὼν εἰς τὸ Ἀλεξάνδρου μνῆμα τήν τε χλαμύδα, ἣν ἐφόρει, καὶ
τὸν δακτύλιον καὶ τὴν ζώνην καὶ εἴ τι πολυτελὲς περιελόμενος
ἐπέθηκε τῇ ἐκείνου σορῷ. ὁ δὲ δῆμος ὁρῶν ὑπερέχαιρεν παννυχί-
ζων τε καὶ ἑορτάζων, οὐκ εἰδὼς τὴν τούτου λανθάνουσαν γνώμην.
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De virtutibus et vitiis

Vol. 1, p. 270, li. 32
των φιλανθρώπων τὰς χάριτας εἶχον τοῖς ἐν τῷ κρατεῖν ἐπιεικῶς

αὐτοῖς χρησαμένοις. τοιγαροῦν ὥσπερ ἀπὸ παραγραφῆς τῶν
ἰδίων πράξεων ἐπὶ τὸ χεῖρον ἑώρων τὰς αὑτῶν βασιλείας ὑπὸ
τοῦ δαιμονίου προαγομένας. οἱ δὲ Ῥωμαῖοι καὶ τότε καὶ μετὰ
ταῦτα δικαίους ἐνιστάμενοι πολέμους καὶ πλεῖστον ὅρκων καὶ
σπονδῶν ποιούμενοι λόγον οὐκ ἀλόγως συμμάχους εἶχον τοὺς
θεοὺς ἐν ἁπάσαις ταῖς ἐπιβολαῖς.
237. (28, 5). Ὅτι Φίλιππος ὁ τῶν Μακεδόνων βασιλεὺς σπα-
νίζων τροφῆς οὐ διέλιπε τὴν ὑπ' Ἄτταλον χώραν λεηλατῶν μέχρι
τῆς τῶν Περγαμηνῶν πόλεως. κατέσκαψε δὲ καὶ τὰ περὶ τὸ
Πέργαμον ἱερὰ τό τε Νικηφόριον πολυτελῶς κατεσκευασμένον καὶ
τἄλλα γλυφὰς ἔχοντα θαυμαζομένας εἰς τέλος παρῴνησε. δι'
274
ὀργῆς γὰρ ἔχων τὸν Ἄτταλον, ἐπεὶ τοῦτον οὐ κατέλαβε περὶ τού-
τους τοὺς τόπους, τὸν θυμὸν εἰς ταῦτα κατετίθετο.
238. (28, 7). Ὅτι Φίλιππος ὁ Μακεδὼν ἐπὶ τὰς Ἀθήνας ἐλ-
θὼν κατεστρατοπέδευσεν ἐπὶ τὸ Κυνόσαργες. μετὰ δὲ ταῦτα τὴν
Ἀκαδημίαν ἐνέπρησε καὶ τοὺς τάφους κατέσκαψεν, ἔτι δὲ τὰ τε-
μένη τῶν θεῶν ἐλυμήνατο. χαρισάμενος δὲ τῷ θυμῷ, καθάπερ
εἰς Ἀθήνας ἀλλ' οὐκ εἰς τὸ θεῖον ἐξαμαρτάνων, ὑπὸ μὲν τῶν
ἀνθρώπων καὶ πάλαι βλασφημούμενος τότε τελέως ἐμισήθη, ὑπὸ

Vol. 1, p. 270, li. 33
αὐτοῖς χρησαμένοις. τοιγαροῦν ὥσπερ ἀπὸ παραγραφῆς τῶν

ἰδίων πράξεων ἐπὶ τὸ χεῖρον ἑώρων τὰς αὑτῶν βασιλείας ὑπὸ
τοῦ δαιμονίου προαγομένας. οἱ δὲ Ῥωμαῖοι καὶ τότε καὶ μετὰ
ταῦτα δικαίους ἐνιστάμενοι πολέμους καὶ πλεῖστον ὅρκων καὶ
σπονδῶν ποιούμενοι λόγον οὐκ ἀλόγως συμμάχους εἶχον τοὺς
θεοὺς ἐν ἁπάσαις ταῖς ἐπιβολαῖς.
237. (28, 5). Ὅτι Φίλιππος ὁ τῶν Μακεδόνων βασιλεὺς σπα-
νίζων τροφῆς οὐ διέλιπε τὴν ὑπ' Ἄτταλον χώραν λεηλατῶν μέχρι
τῆς τῶν Περγαμηνῶν πόλεως. κατέσκαψε δὲ καὶ τὰ περὶ τὸ
Πέργαμον ἱερὰ τό τε Νικηφόριον πολυτελῶς κατεσκευασμένον καὶ
τἄλλα γλυφὰς ἔχοντα θαυμαζομένας εἰς τέλος παρῴνησε. δι'
ὀργῆς γὰρ ἔχων τὸν Ἄτταλον, ἐπεὶ τοῦτον οὐ κατέλαβε περὶ τού-
τους τοὺς τόπους, τὸν θυμὸν εἰς ταῦτα κατετίθετο.
238. (28, 7). Ὅτι Φίλιππος ὁ Μακεδὼν ἐπὶ τὰς Ἀθήνας ἐλ-
θὼν κατεστρατοπέδευσεν ἐπὶ τὸ Κυνόσαργες. μετὰ δὲ ταῦτα τὴν
Ἀκαδημίαν ἐνέπρησε καὶ τοὺς τάφους κατέσκαψεν, ἔτι δὲ τὰ τε-
μένη τῶν θεῶν ἐλυμήνατο. χαρισάμενος δὲ τῷ θυμῷ, καθάπερ
εἰς Ἀθήνας ἀλλ' οὐκ εἰς τὸ θεῖον ἐξαμαρτάνων, ὑπὸ μὲν τῶν
ἀνθρώπων καὶ πάλαι βλασφημούμενος τότε τελέως ἐμισήθη, ὑπὸ
δὲ θεῶν ταχὺ τῆς προσηκούσης ἐπιτιμήσεως ἔτυχε, διὰ μὲν τὴν

Vol. 1, p. 276, li. 14
τὰς ἀρχάς, ἐνετύγχανέ τε τοῖς ἰδιώταις ἀσπαζόμενος καὶ περι-

πτύσσων ἕκαστον καὶ ποτὲ μὲν παρακαλῶν φέρειν ἑαυτῷ τὴν
ψῆφον ὡς ἀγορανόμῳ, ποτὲ δὲ ὡς δημάρχῳ· τυχὼν δὲ ἀρχῆς
275
ἐκάθιζεν ἐπὶ δίφρον ἐλεφάντινον καί, καθώς ἐστι Ῥωμαίοις ἔθι-

μον, διήκουε τῶν πρὸς ἀλλήλους ἀμφισβητούντων περὶ τῶν ἐν
τῷ βίῳ συμβολαίων. καὶ ταῦτ' ἔπραττε μετὰ πολλῆς ἐπιστάσεως
καὶ φιλοτιμίας, ὥστε τοὺς χαριεστάτους ἄνδρας ἀπορεῖν περὶ
αὐτοῦ· οἱ μὲν γὰρ ἀφέλειαν, οἱ δὲ ἀλογίαν, τινὲς δὲ μανίαν αὐ-
τοῦ κατεγίνωσκον.
257. (29, 34). Ὅτι μετὰ τὴν ἐπιβουλὴν τὴν κατὰ Εὐμένους εἰς
τὸ Πέργαμον διαδοθείσης φήμης, ὅτι τετελεύτηκεν Εὐμένης, Ἄτ-
ταλος ἐπεπλάκη τῇ βασιλίσσῃ προχειρότερον. οὐ μὴν Εὐμένης γε
προσεποιήθη μετὰ ταῦτ' ἀνακάμψας, ἀλλὰ φιλοφρόνως ἀσπασά-
μενος τὸν ἀδελφὸν διέμεινεν ἐν τῇ πρὸς αὐτὸν εὐνοίᾳ.
258. (30, 3). Ὅτι ὁ Κότυς ὁ τῶν Θρᾳκῶν βασιλεὺς ἦν ἐν τοῖς
πολέμοις ἀνὴρ ἔμπρακτος ἐμφερόμενος καὶ γνώμῃ διαφέρων, ἔν
τε τοῖς ἄλλοις σπουδαῖος καὶ φιλίας ἄξιος. ἦν δὲ καὶ νήπτης
καὶ σώφρων καθ' ὑπερβολήν, ἔτι δὲ τὸ μέγιστον, πάντων τῶν
τοῖς Θρᾳξὶ παρακολουθούντων κακῶν ἀλλοτριώτατος.
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De virtutibus et vitiis Vol. 2, p.

143, li. 21
περὶ τὴν βασιλείαν ἀτυχήματα διὰ τοὺς ἀνθρώπους τούτους.

τῷ δὲ μηδὲν ἔχειν πρόσωπον ἀξιόχρεων τὸ προστησόμενον, καὶ δι'
οὗ τὴν ὀργὴν εἰς τὸν Ἀγαθοκλέα καὶ τὴν Ἀγαθόκλειαν ἀποσεί-
σονται, τὴν ἡσυχίαν ἦγον, ἔτι μίαν ἐλπίδα καραδοκοῦντες τὴν
κατὰ τὸν Τληπόλεμον καὶ ταύτῃ προσανέχοντες.
56. Ὅτι Ἀντίοχος ὁ βασιλεὺς ἐδόκει κατὰ μὲν τὰς ἀρχὰς
γεγονέναι μεγαλεπίβολος καὶ τολμηρὸς καὶ τοῦ προτεθέντος ἐξερ-
γαστικός, προβαίνων δὲ κατὰ τὴν ἡλικίαν ἐφάνη πολὺ καταδε-
έστερος αὑτοῦ καὶ τῆς τῶν ἐκτὸς προσδοκίας.
57. Ὅτι Φίλιππος ὁ βασιλεὺς παραγενόμενος εἰς τὸ Πέργα-
μον καὶ νομίζων οἷον αὐτόχειρ Ἀττάλου γενέσθαι πᾶσαν αἰτίαν
ἐναπεδείκνυτο. χαριζόμενος γὰρ οἱονεὶ λυσσῶντι τῷ θυμῷ, τὸ
πλεῖον τῆς ὀργῆς οὐκ εἰς τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλ' εἰς τοὺς θεοὺς
διετίθετο. κατὰ μὲν γὰρ τοὺς ἀκροβολισμοὺς εὐχερῶς αὐτὸν
ἀπήρυκον διὰ τὰς τῶν τόπων ὀχυρότητας οἱ τὸ Πέργαμον παρα-
φυλάττοντες· ἀπὸ δὲ τῆς χώρας οὐδὲν ὠφελεῖτο τῷ προνενοῆσθαι
τὸν Ἄτταλον ὑπὲρ τούτων ἐπιμελῶς. λοιπὸν εἰς τὰ τῶν θεῶν
ἕδη καὶ τεμένη διετίθετο τὴν ὀργήν, ὑβρίζων οὐκ Ἄτταλον, ὥς
γ' ἐμοὶ δοκεῖ, πολὺ δὲ μᾶλλον ἑαυτόν. οὐ γὰρ μόνον ἐνεπίμπρα
καὶ κατασπῶν ἐρρίπτει τοὺς νεὼς καὶ τοὺς βωμούς, ἀλλὰ καὶ τοὺς
λίθους ἔθραυε πρὸς τὸ μηδὲ πάλιν ἀνασταθῆναι μηδὲν τῶν
276

Vol. 2, p. 143, li. 25
κατὰ τὸν Τληπόλεμον καὶ ταύτῃ προσανέχοντες.

56. Ὅτι Ἀντίοχος ὁ βασιλεὺς ἐδόκει κατὰ μὲν τὰς ἀρχὰς
γεγονέναι μεγαλεπίβολος καὶ τολμηρὸς καὶ τοῦ προτεθέντος ἐξερ-
γαστικός, προβαίνων δὲ κατὰ τὴν ἡλικίαν ἐφάνη πολὺ καταδε-
έστερος αὑτοῦ καὶ τῆς τῶν ἐκτὸς προσδοκίας.
57. Ὅτι Φίλιππος ὁ βασιλεὺς παραγενόμενος εἰς τὸ Πέργα-
μον καὶ νομίζων οἷον αὐτόχειρ Ἀττάλου γενέσθαι πᾶσαν αἰτίαν
ἐναπεδείκνυτο. χαριζόμενος γὰρ οἱονεὶ λυσσῶντι τῷ θυμῷ, τὸ
πλεῖον τῆς ὀργῆς οὐκ εἰς τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλ' εἰς τοὺς θεοὺς
διετίθετο. κατὰ μὲν γὰρ τοὺς ἀκροβολισμοὺς εὐχερῶς αὐτὸν
ἀπήρυκον διὰ τὰς τῶν τόπων ὀχυρότητας οἱ τὸ Πέργαμον παρα-
φυλάττοντες· ἀπὸ δὲ τῆς χώρας οὐδὲν ὠφελεῖτο τῷ προνενοῆσθαι
τὸν Ἄτταλον ὑπὲρ τούτων ἐπιμελῶς. λοιπὸν εἰς τὰ τῶν θεῶν
ἕδη καὶ τεμένη διετίθετο τὴν ὀργήν, ὑβρίζων οὐκ Ἄτταλον, ὥς
γ' ἐμοὶ δοκεῖ, πολὺ δὲ μᾶλλον ἑαυτόν. οὐ γὰρ μόνον ἐνεπίμπρα
καὶ κατασπῶν ἐρρίπτει τοὺς νεὼς καὶ τοὺς βωμούς, ἀλλὰ καὶ τοὺς
λίθους ἔθραυε πρὸς τὸ μηδὲ πάλιν ἀνασταθῆναι μηδὲν τῶν κατε-
φθαρμένων. ἐπεὶ δὲ τὸ Νικηφόριον ἐλυμήνατο, τὸ μὲν ἄλσος
ἐκτεμών, τὸν δὲ περίβολον διαρρίψας, τούς τε ναοὺς ἐκ θεμελίων
ἀνέσκαψε, πολλοὺς καὶ πολυτελεῖς ὑπάρχοντας, ὥρμησε τὰς μὲν
ἀρχὰς ἐπὶ Θυατείρων· ἐκεῖθεν δὲ ποιησάμενος τὴν ἀναζυγὴν εἰς

Vol. 2, p. 198, li. 17
στας μὲν τῶν καθ' αὑτὸν βασιλέων πόλεις Ἑλληνίδας εὐεργέτησε,

πλείστους δὲ κατ' ἰδίαν ἀνθρώπους ἐσωματοποίησεν. τρίτον ἀδελ-
φοὺς ἔχων τρεῖς καὶ κατὰ τὴν ἡλικίαν καὶ πρᾶξιν, πάντας τού-
τους συνέσχε πειθαρχοῦντας αὐτῷ καὶ δορυφοροῦντας καὶ σώζον-
τας τὸ τῆς βασιλείας ἀξίωμα. τοῦτο δὲ σπανίως εὕροι τις ἂν
γεγονός.
108. Ὅτι Ἄτταλος ὁ ἀδελφὸς Εὐμένους παραλαβὼν τὴν ἐξου-
σίαν πρῶτον ἐξήνεγκε δεῖγμα τῆς αὑτοῦ προαιρέσεως καὶ πράξεως
τὴν Ἀριαράθου καταγωγὴν ἐπὶ τὴν βασιλείαν.
109. Ὅτι Προυσίας μετὰ τὸ νικῆσαι τὸν Ἄτταλον μετὰ τὸ
παρελθεῖν πρὸς τὸ Πέργαμον παρασκευασάμενος θυσίαν πολυτελῆ
προσήγαγε πρὸς τὸ τέμενος τ'Ασκληπιοῦ, καὶ βουθυτήσας καὶ
καλλιερήσας τότε μὲν ἐπανῆλθεν εἰς τὴν παρεμβολήν, κατὰ δὲ τὴν
ἐπιοῦσαν καταστήσας τὴν δύναμιν ἐπὶ τὸ Νικηφόριον τούς τε
277
νεὼς ἅπαντας διέφθειρε καὶ τὰ τεμένη τῶν θεῶν, ἐσύλησε δὲ

καὶ τοὺς ἀνδριάντας καὶ τὰ λίθινα τῶν ἀγαλμάτων. τὸ δὲ τελευ-
ταῖον καὶ τὸ τοῦ Ἀσκληπιοῦ βαστάσας ἄγαλμα, περιττῶς ὑπὸ
Φυλομάχου κατεσκευασμένον, ἀπήνεγκεν ὡς αὐτόν, ᾧ τῇ πρότερον
ἡμέρᾳ κατασπένδων ἐβουθύτει καὶ κατηύχετο, δεόμενος, ὅπερ εἰκός,
ἵλεων αὐτῷ γενέσθαι καὶ εὐμενῆ κατὰ πάντα τρόπον. ἐγὼ δὲ τὰς
τοιαύτας διαθέσεις καὶ πρότερον εἴρηκά που, περὶ Φιλίππου
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De virtutibus et vitiis Vol. 2, p.

333, li. 7
ἑαυτὸν ὥστε ἐλάττων αὐτῷ τῆς δόξης φανῆναι, καὶ πρός τε τοὺς
πόδας αὐτοῦ προσπεσὼν καὶ δάκρυσι κλαύσας, καὶ τούτῳ καὶ
θειάσας αὐτὸν πολλὰ καὶ προσκυνήσας, καὶ εὐξάμενος, ἂν περισωθῇ,
θύσειν αὐτῷ ἐκείνῳ. ἐκ γὰρ τούτων οὕτως αὐτὸν ἐτιθάσευσε καὶ
ἱλεώσατο ὥστε μὴ μόνον περιγενέσθαι, ἀλλὰ καὶ ἐν τοῖς πάνυ
φίλοις αὐτοῦ νομισθῆναι.
213. Ὅτι Βιτέλλιος πάντας ἐν κολακείᾳ ὑπερεβάλετο.
214. Ὅτι ὁ αὐτὸς Γάιος ἐν τῇ Ἀσίᾳ τῷ ἔθνει τέμενός τι
ἑαυτῷ ἐν Μιλήτῳ τεμενίσαι ἐκέλευσε· ταύτην γὰρ τὴν πόλιν
ἐπελέξατο, λόγῳ μὲν εἰπὼν ὅτι τὴν μὲν Ἔφεσον ἡ Ἄρτεμις τὴν
δὲ Πέργαμον ὁ Αὔγουστος τὴν δὲ Σμύρναν ὁ Τιβέριος προκατει-
λήφασι, τὸ δὲ ἀληθὲς ὅτι τὸν νεὼν ὃν οἱ Μιλήσιοι τῷ Ἀπόλλωνι
καὶ μέγαν καὶ ὑπερκαλλῆ ἐποίουν ἰδιώσασθαι ἐπεθύμησε. τότε
δὲ ἐπὶ πλέον ἐξήχθη, ὥστε καὶ ἐν αὐτῇ τῇ Ῥώμῃ ναὸν ἑαυτοῦ
τὸν μὲν ὑπὸ τῆς βουλῆς ψηφισθέντα τὸν δὲ ἰδίᾳ ἐν τῷ παλατίῳ,
ποιήσασθαι. ἐτεκτήνατο δὲ καὶ ἐν τᾷ Καπιτωλίῳ κατάλυσίν τινα,
ἵν', ὡς ἔλεγε, τῷ Διὶ συνοικοίη· ἀπαξιώσας δὲ τὰ δευτερεῖα ἐν
τῇ συνοικήσει αὐτοῦ φέρεσθαι, καὶ προσεγκαλέσας οἱ ὅτι τὸ Κα-
πιτώλιον προκατέλαβεν, οὕτω δὴ ἕτερόν γε νεὼν ἐν τῷ παλατίῳ
σπουδῇ ᾠκοδόμησεν, καὶ ἄγαλμα ἐς αὐτὸν ἠθέλησε τὸ τοῦ Διὸς
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De insidiis “Excerpta historica

iussu imp. Constantini Porphyrogeniti confecta, vol. 3: excerpta de
insidiis”, Ed. de Boor, C.Berlin: Weidmann, 1905.
P. 35, li. 12
τες καὶ οἵας οὐδ' ὄναρ ἤλπισαν. ἄλλων δὲ ἄλλα παραινούντων,

ὡς ἂν ἐν ἀσκόποις καὶ ἀσταθμήτοις πράγμασι, κράτιστον εἶναι
ἐδόκει Καίσαρι τὴν ὑπὲρ τῶν ὅλων βουλὴν ἀναβαλέσθαι ἄχρι ἂν
τοῖς καὶ γήρᾳ καὶ φρονήσει διαφέρουσι τῶν φίλων συμμίξας κοι-
278
νωνοὺς ποιήσαιτο τῆς γνώμης. ἔδοξεν οὖν δεῖν ἠρέμα ἔχειν καὶ
εἰς Ῥώμην βαδίζειν, πρότερον δ' ἐν Ἰταλίᾳ γενόμενον γνῶναι τὰ
μετὰ τὴν Καίσαρος τελευτὴν ἐπισυμβάντα καὶ μετὰ τῶν ἐκεῖ βου-
λεύσασθαι περὶ τῶν ὅλων.
Καὶ οἱ μὲν πρὸς τὸν πλοῦν παρεσκευάζοντο· Ἀλέξανδρος δὲ
ὑποτιμώμενος τό τε γῆρας καὶ τὴν ἀσθένειαν εἰς τὴν πατρίδα τὸ
Πέργαμον ἀπελύετο. Ἀπολλωνιᾶται δὲ ἀθροισθέντες ἄχρι μέν
τινος ἐδέοντο Καίσαρος ὑπὸ φιλοστοργίας μένειν παρὰ σφᾶς· παρ-
έξειν γὰρ αὐτῷ τὴν πόλιν εἰς ὅ τι βούλεται, ὑπό τε τῆς πρὸς
αὐτὸν εὐνοίας καὶ τῆς πρὸς τὸν τεθνηκότα εὐσεβείας· καὶ αὐτῷ
δὲ ἄμεινον εἶναι, τοσούτων ἐχθρῶν ἐφεστώτων, ἐν φίλῃ πόλει τὰ
ἐσόμενα καραδοκεῖν. ὁ δὲ βουλόμενος παρὼν τοῖς πραττομένοις
καιροφυλακεῖν, οὐ παρέλυε τὴν γνώμην, ἀλλ' ἀναγκαῖον ἔφη εἶναι
ἀποπλεῖν· Ἀπολλωνιάτας δὲ τότε ἐπῄνεσε, καὶ παρελθὼν εἰς τὴν
ἀρχὴν ἐλευθερίαν τε αὐτοῖς καὶ ἀτέλειαν ἄλλας τε οὐκ ὀλίγας χά-
ριτας ἐπιδοὺς καὶ εὐδαίμονα τὴν πόλιν ἐν τοῖς μάλιστα ποιήσας.
τότε δὲ μετὰ δακρύων αὐτὸν ὁ πᾶς δῆμος ἀποσπώμενον πρού
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De insidiis P. 201, li. 13
ταπληξάμενος διὰ τὸ βάρος τῆς δυνάμεως καὶ πολλοὺς ὑπηκόους

ποιήσας ὥρμησεν ἐπὶ τὸ Ζεῦγμα, καὶ τέλος τῆς βασιλείας ἐγκρα-
τῆς ἐγένετο.
32. Ὅτι Εὐμένης ὁ βασιλεὺς ἐπὶ τῇ κατὰ τὸν Ἀριαράθην ἐκ-
πτώσει βαρυνόμενος, καὶ διὰ τῆς ἰδίας ἀφορμῆς σπεύδων ἀμύνα-
σθαι τὸν Δημήτριον, μετεπέμψατο μειρακίσκον τινὰ τὴν ὁμοιότητα
τῆς ὄψεως καὶ τὴν ἡλικίαν ὁμοίαν ἔχοντα καθ' ὑπερβολὴν Ἀντιόχῳ
τῷ πρότερον βεβασιλευκότι τῆς Συρίας. διέτριβε δ' οὗτος ἐν
Σμύρνῃ διαβεβαιούμενος ἑαυτὸν Ἀντιόχου τοῦ βασιλέως υἱὸν εἶναι,
καὶ παρὰ πολλοῖς πιστευόμενος διὰ τὴν ὁμοιότητα. ὡς δὲ παρε-
γένετο εἰς Πέργαμον, ἐκόσμησεν αὐτὸν διαδήματι καὶ τῇ λοιπῇ
προσηκούσῃ βασιλέως περικοπῇ, καὶ πρός τινα τῶν Κιλίκων
ἔπεμψεν ὄνομα Ζηνοφάνην. αὐτὸς δὲ ἔκ τινος αἰτίας προς-
κόψας μὲν τῷ Δημητρίῳ, συνεπιληφθεὶς δὲ ἔν τισι στε-
νοχωρουμένοις καιροῖς ὑπ' Εὐμένους τοῦ τότε βασιλέως, κατὰ
λόγον πρὸς ὃν μὲν ἀλλοτρίως διέκειτο, πρὸς ὃν δὲ φι-
λανθρώπως. εἰς δὲ χωρίον τῆς Κιλικίας δεξάμενος τὸν μειρα-
κίσκον διεδίδου λόγους εἰς τὴν Συρίαν, ὡς μέλλοντος ἐπὶ τὴν
πατρῴαν ἀρχὴν κατιέναι τοῦ μειρακίσκου σὺν ἰδίῳ καιρῷ. οἱ δὲ
κατὰ τὴν Συρίαν ὄχλοι ταῖς ἐπὶ τῶν προτέρων βασιλέων φιλαν-
θρώποις ἐντεύξεσι βαρέως ἔφερον τοῦ Δημητρίου τὴν αὐστηρίαν
279
κατὰ τὴν Συρίαν ὄχλοι ταῖς ἐπὶ τῶν προτέρων βασιλέων φιλαν-
θρώποις ἐντεύξεσι βαρέως ἔφερον τοῦ Δημητρίου τὴν αὐστηρίαν
καὶ τὸ τῶν ἐπιβολῶν δραστικόν. διόπερ οἰκεῖοι τῆς μεταβολῆς
ὄντες μετέωροι ταῖς προσδοκωμέναις ἐλπίσιν ἦσαν, ὡς αὐτίκα μάλα
μεταπεσουμένης τῆς ἐξουσίας εἰς ἕτερον ἐπιεικέστερον βασιλέα.
33. Ὅτι οἱ Ὀροφέρνου πρεσβευταὶ ἀπὸ Ῥώμης ἀνερχόμενοι
καὶ κατὰ τὸν πλοῦν ἐπιβουλεύσαντες Ἀριαράθῃ περὶ Κόρκυραν
αὐτοὶ προανῃρέθησαν ὑπὸ Ἀριαράθου. ὁμοίως δὲ καὶ περὶ Κό-
ρινθον ἐπιβουλὴν κατ' αὐτοῦ συστησαμένων τῶν τοῦ Ὀροφέρνου,
καὶ ταύτην παραδόξως διεκφυγὼν διεσώθη πρὸς τὸν Ἄτταλον
εἰς τὸ Πέργαμον.
34. Ὅτι τῷ Δημητρίῳ πάλιν ἐκ τῶν ὄχλων ἐπέστη περὶ τῆς
βασιλείας κίνδυνος διὰ τὴν πρὸς αὐτὸν ἀλλοτριότητα. τῶν γὰρ
μισθοφόρων τις Ἀνδρίσκος ὄνομα, τὴν δὲ ὄψιν καὶ τὴν ἡλικίαν
ὁμοίαν ἔχων Φιλίππῳ τῷ Περσέως υἱῷ, τὸ μὲν πρῶτον ὑπὸ τῶν
γνωρίμων ἐσκώπτετο καὶ Περσέως υἱὸς ἀπεκαλεῖτο· ταχὺ δὲ παρὰ
τοῖς πολλοῖς ὁ λόγος ἐπιστεύθη. τοῦ δὲ Ἀνδρίσκου κατὰ τὴν τῶν
πολλῶν φήμην ἀποτολμήσαντος, καὶ μὴ μόνον ἑαυτὸν Περσέως
φάσκοντος υἱόν, ἀλλὰ καὶ πλαστὴν γένεσιν καὶ τροφὴν ἀποφαινο-
μένου καὶ μετὰ ὄχλου προσελθόντος τῷ Δημητρίῳ καὶ παρακα-
λοῦντος αὐτὸν καταγαγεῖν εἰς Μακεδονίαν ἐπὶ τὴν πατρῴαν
προσεχόντων, ἦλθεν ὁ λόγος ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας τῶν Μιλησίων,

οἳ συλλαβόντες αὐτὸν εἰς φυλακὴν ἀπέθεντο. καί τινων πρέ-
σβεων παρεπιδημούντων, προσανήνεγκαν αὐτοῖς συμβουλευόμενοι
τί χρὴ πρᾶξαι· οἱ δὲ ἐγγελάσαντες ἐκέλευον ἀφεῖναι τὸν
ἄνθρωπον πλανᾶσθαι. ὁ δὲ λαβὼν τὴν ἄφεσιν ἐφιλοτιμήθη
τὴν τοῦ δράματος συντέλειαν πρὸς τέλος ἀγαγεῖν. ἀεὶ δὲ λαμ-
πρότερον εἰς τὴν βασιλικὴν εὐγένειαν διατιθέμενος ἐξηπάτησεν
πολλοὺς καὶ αὐτοὺς Μακεδόνας. ἔχων δὲ συνεργὸν Νικόλαόν τινα
ψάλτην, Μακεδόνα τὸ γένος, ἐπύθετο παρ' αὐτοῦ παλλακίδα γε-
γενημένην Περσέως τοῦ βασιλέως ὄνομα Καλλίππαν συνοικεῖν
Ἀθηναίῳ τῷ Περγαμηνῷ. πρὸς ταύτην οὖν διελθὼν καὶ τραγῳ-
δήσας τὴν ἑαυτοῦ πρὸς Περσέα συγγένειαν εὐπόρησε παρ' αὐτῆς
ἐφόδια καὶ στολὴν βασιλικὴν καὶ διάδημα καὶ βʹ παῖδας πρὸς τὰς
χρείας εὐθέτους· ἤκουσε δ' αὐτῆς ὅτι καὶ Τήρης ὁ βασιλεὺς τῶν
Θρᾳκῶν ἔχει γυναῖκα Φιλίππου τοῦ βεβασιλευκότος θυγατέρα.
ἀπὸ δὲ τούτων τῶν ἀφορμῶν μετεωρισθεὶς προῆγεν εἰς Θρᾴκην.
280
ἐν παρόδῳ δὲ καταντήσας εἰς Βυζάντιον ἐτιμήθη· καὶ ταύτης τῆς

ἀφροσύνης ἔδωκαν δίκας τοῖς Ῥωμαίοις Βυζάντιοι. πλειόνων δὲ
πρὸς αὐτὸν συρρεόντων, ἧκεν εἰς Θρᾴκην πρὸς Τήρην. ὁ δὲ τοῦ-
τον τιμήσας ἔδωκεν αὐτῷ στρατιώτας ρʹ καὶ διάδημα περιέθηκεν.
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De sententiis

“Excerpta historica iussu imp. Constantini Porphyrogeniti confecta, vol.
4: excerpta de sententiis”, Ed. Boissevain, U.P.Berlin: Weidmann, 1906.
P. 77, li. 1
ἦν ὁ γράφων τάδε παῖς, ἡνίκα ἐβασίλευσεν· ἀλλὰ δεινόν τι χρῆμα

καὶ ἀπαραίτητον εἰς ἔρωτα τὸ κοινὸν ἀνθρώπων ἁπάντων πάθος
καὶ τὸ τῆς ἐφ' αὑτῷ δόξης ἀστασίαστον. πῶς γὰρ ἦν σιωπᾶν
ὑπὲρ ὧν οὐδεὶς ἔφερε σιωπᾶν, πῶς δὲ μὴ λέγειν ὅσα καὶ οἱ μὴ
δυνάμενοι λέγειν ἀπὸ στόματος ἔφραζον, ἐς γλυκεῖάν τινα καὶ
χρυσῆν διατριβὴν τὴν ἐκείνου μνήμην ἀναφέροντες; καὶ ὁ μὲν
πολὺς ἄνθρωπος ταῦτα πάσχοντες ὅμως ἔλαττον ἐς τὸ γράφειν
ἐξεβιάζοντο· τὸ δὲ ἐξαίρετον καὶ ὅ τιπερ ἦν ἐν παιδείᾳ γνωριμώ-
τατον, οὐδὲ ἀφιέντα ἠφίεσαν, ἀλλ' ἐνέκειντο παραθαρσύνοντες ὡς
ἐπιληψόμενοι τοῦ πόνου. ὁ δὲ ἐς τὰ μάλιστα γεγονὼς αὐτῷ γνώ-
ριμος, ὁ Περγαμηνὸς ἀνὴρ Ὀριβάσιος, ἐκ φυσικῆς φιλοσοφίας
ἰατρικὴν ἐπιτάττειν ἄριστος καὶ δρᾶν ἔτι θειότερος, καὶ ἀσεβήσειν
ἐβόα περιφανῶς, εἰ μὴ συγγράφοιμι· καὶ τῶν γε πράξεων (πάσας
δὲ ἠπίστατο παρὼν ἁπάσαις) μάλα ἀκριβῶς ὑπόμνημα συνετέλει
πρὸς τὴν γραφήν· ὥστε οὐκ ἦν ἀναβολὴ καὶ βουλομένῳ ῥαθυμεῖν.
6. Τοῦτο ἐγένετο τὸ εὐτύχημα, καὶ πάντα ὥσπερ ὀστράκου
μεταπεσόντος ἐπὶ τὸ βέλτιον ἐχώρησε Ῥωμαίοις.
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De sententiis P. 262, li. 23
146. Ὅτι Ἀντωνῖνος Κορνιφικίαν μέλλων ἀναιρεῖν, ὡς δῆ-

θεν τιμῶν ἐκέλευσεν αὐτὴν ἑλέσθαι θάνατον ὃν βούλεται ἀπο-
θανεῖν. ἡ δὲ κλαύσασα πολλὰ καὶ μνησθεῖσα τοῦ πατρὸς Μάρ-
κου καὶ τοῦ πάππου Ἀντωνίνου καὶ τοῦ ἀδελφοῦ Κομόδου,
τέλος ἐπήγαγεν ταῦτα “ὦ δυστυχὲς ψυχίδιον ἐν πονηρῷ σώματι
καθειργμένον, ἔξελθε, ἐλευθερώθητι, δεῖξον αὐτοῖς ὅτι Μάρκου
θυγάτηρ εἶ, κἂν μὴ θέλωσιν.” καὶ ἀποθεμένη πάντα τὸν κόσμον
ὃν περιεβέβλητο, καὶ εὐθετήσασα ἑαυτὴν τὰς φλέβας ἐπέτεμε καὶ
ἀπέθανεν.
147. Ὅτι εἰς Πέργαμον ὁ Ἀντωνῖνος παραγενόμενος καί τι-νων
ἀμφισβητούντων ἔδοξεν ἔκ τινος μαντείου ἔπος τοιοῦτον περι-
281
φέρειν,
Τηλεφίης γαίης ἐπιβήσεται Αὐσόνιος θήρ.
καὶ ὅτι μὲν θὴρ ἐπεκλήθη, ἔχαιρε καὶ ἐσεμνύνετο καὶ πολλοὺς
πάνυ ἀθρόως ἀνεῖλεν. ὁ δὲ τὸ ἔπος ποιήσας ἐγέλα καὶ ἔλεγεν
ὅτι αὐτὸς τὸ ἔπος ἐποίησεν, ἐνδεικνύμενος ὅτι παρὰ πεπρωμένην
οὐκ ἄν τις ἀποθάνοι, ἀλλ' ἔστιν ἀληθὲς τὸ δημῶδες ὅτι ψεῦσται
καὶ ἀπατεῶνες οὐδ' ἂν ἀληθὲς εἴπωσί ποτε, πιστεύονται.
148. Ὅτι Ἀντωνῖνος τὰς κατ' αὐτοῦ λοιδορίας εἰς οὐδὲν τι-
θέμενος εἶπεν ὅτι “οἶδα μὲν ὅτι οὐκ ἀρέσκει ταῦτα ὑμῖν.
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De sententiis P. 383, li. 5
φύσει ζῶντος σύντομος λόγος ἐστὶν ἀρετῇ συνησκημένος, τὸ δὲ

ἀφελείᾳ λόγου βραχέως καὶ ἀπερίττως ῥηθὲν τοῦ μὲν εἰπόντος
ἀπόφθεγμα γίνεται, τοῦ δὲ ἀκούσαντος ἀπομνημόνευμα.
389. Ὅτι φιλεῖ ἡ μὲν ἀσθένεια καὶ ταπεινότης ἀεὶ τὴν λιτὴν
αὐτάρκειαν καὶ τὸ δίκαιον, ἡ δὲ ὑπεροχὴ τὴν πλεονεξίαν καὶ τὴν
ἐκ τῆς ἀδικίας παρανομίαν.
390. Ὅτι κατὰ τὸν μῦθον τὸν λεγόμενον περὶ Ἀγαμέμνονος,
ὡς ἔθετο ἀρὰν κατὰ τῶν ἀπολειφθέντων εἰς Κρήτην στρατιωτῶν,
παλαιὰ διαμένει παρὰ τοῖς Κρησὶ παροιμία δι' ἑνὸς στίχου μηνύ-
ουσα τὴν νῦν γενηθεῖσαν περιπέτειαν,
αἰαῖ, Περγάμιοι παρά τοι κακὸν ἡγήσαντο.
391. Ὅτι ὁ ὕπατος Ποπίλλιος Ὑριάτθου περὶ διαλέξεως ἀξι-
οῦντος ἔκρινε προστάττειν καθ' ἕκαστα τῶν ἀρεσκόντων, ὅπως μὴ
λεχθέντων ἀθρόον ἀπογνοὺς ἀποθηριωθῇ πρὸς πόλεμον ἀκατάλ-
λακτον.
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De thematibus (3023: 009)

“Costantino Porfirogenito. De thematibus”, Ed. Pertusi, A.
Vatican City: Biblioteca Apostolica Vaticana, 1952; Studi e Testi 160.
Asia-Europe Asia, Ch. 3, li. 35
νους ἐργώδεις τε καὶ χειρώνακτας. Ὅλον δὲ τὸ τῶν Θρᾳκησίων θέμα ἐκ

γενῶν συνίσταται τοιῶνδε· Λυδῶν, Μαιόνων, Καρῶν, Ἰώνων· καὶ Ἴωνες
μὲν καλοῦνται οἱ κατοικοῦντες Μίλητόν τε καὶ Ἔφεσον· οἱ δὲ τὸ μεσό-
γαιον Σαρδιανοί, Λυδοί τε καὶ Μαίονες καὶ Κᾶρες καὶ οἱ τῆς μικρᾶς
Φρυγίας οἰκήτορες. Καὶ οὕτως μὲν οἱ Θρᾳκήσιοι. Ταύτην δὲ τὴν
ἱστορίαν Νικόλαος ὁ Δαμασκηνὸς γράφει ἐν τῷ ὀκτωκαιδεκάτῳ αὐτοῦ
βι-
βλίῳ, ὁ γεγονὼς ὑπογραφεὺς Ἡρώδου τοῦ βασιλέως. Ὠνομάσθησαν δὲ
Θρᾳκήσιοι διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς ἐκ τῆς τῶν Θρᾳκῶν γῆς, ὥσπερ εἴπομεν.
282
Εἰσὶ δὲ πόλεις περὶ τὴν Ἀσίαν εἴκοσι· πρώτη μὲν Ἔφεσος, δευτέρα δὲ
Σμύρνα, τρίτη Σάρδεις, τετάρτη Μίλητος, πέμπτη Πριήνη, ἕκτη
Κολοφών,
ἑβδόμη Θυάτειρα, ὀγδόη τὸ Πέργαμον, ἐνάτη Μαγνησία, δεκάτη
Τράλλη,
ἑνδεκάτη Ἱεράπολις, δωδεκάτη Κολοσσαὶ αἱ νῦν λεγόμεναι Χῶναι, οὗ
ἔστι
ναὸς διαβόητος τοῦ ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, τρισκαιδεκάτη Λαοδίκεια,
τεσσα-ρεσκαιδεκάτη Νύσσα, πεντεκαιδεκάτη Στρατονίκεια, ἑξκαιδεκάτη
Ἀλάβανδα, ἑπτακαιδεκάτη Ἀλίνδα, ὀκτωκαιδεκάτη Μύρινα,
ἐννεακαιδεκάτη Τέως, εἰκο-τὴ Λέβεδος, [εἰκοστὴ πρώτη Φιλαδέλφεια]
καὶ ἄλλαι τινές. Καὶ ταῦτα μὲν περὶ τοῦτον.
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De thematibus Asia-Europe Asia,

Ch. 6, li. 14
– βουκελλάριος γὰρ κατὰ Ῥωμαίων διάλεκτον ὁ φύλαξ τοῦ ἄρτου

καλεῖται
– ὥστε εἶναι τοὺς στρατιώτας ἐλαφροὺς καὶ ἀβαρεῖς πρὸς τὸν πόλεμον·
βούκελλος γὰρ τὸ κρικελοειδὲς ψωμίον καλεῖται, κελλάριος δὲ ὁ φύλαξ
τοῦ
ἄρτου. Τὸ γὰρ οἰκεῖον ὄνομα τοῦ ἔθνους καὶ Ἑλληνικόν, Μαριανδυνοὶ
ὀνομάζονται, ἐπεκλήθησαν δὲ Γαλάται. Ἔστι δὲ ἀρχὴ τοῦ θέματος ἀπὸ
μὲν τῆς κωμοπόλεως Μοδρηνῆς ἀρχόμενον, ἤγουν τῆς συμπληρώσεως
τοῦ
Ὀπτιμάτου· ἀναβαῖνον δὲ πρὸς τὴν μητρόπολιν Ἄγκυραν καὶ
παρεκτεῖνον
μέχρι τῶν ὁρίων Καππαδοκίας καὶ αὐτοῦ τοῦ φρουρίου τοῦ καλουμένου
Σανιάνα, ἐν οἷς παρεκτείνεται τὸ τῶν Γαλατῶν ἔθνος. Οἱ δὲ Γαλάται
ἄποικοί εἰσι τῶν Φράγγων. Ἐγένετο δὲ ἡ τούτων ἀποικία ἐν ταῖς ἡμέραις
ἐν αἷς ἦν Ἄτταλος ὁ Περγαμηνὸς καὶ Νικομήδης ὁ τοῦ Ζειποίτου υἱός.
Τὰ δὲ πρὸς θάλασσαν καὶ τὸν βορρᾶν πλατύνεται πρὸς αὐτὸν τὸν Πόντον
καὶ τὴν καλουμένην πόλιν Ἡράκλειαν καὶ μέχρι τοῦ Παρθενίου ποταμοῦ
καὶ αὐτὴν τὴν Τίον. Συμπεριλαμβάνει δὲ καὶ αὐτὴν Κλαυδιούπολιν Κρά-
τιάν τε καὶ αὐτὸ τὸ Βασίλαιον καὶ ἕως τῶν ὁρίων Παφλαγονίας καὶ μέχρι
Ἅλυος ποταμοῦ. Καὶ ὧδε μὲν καταλήγει ὁ Βουκελλάριος. Εἰσὶ δὲ πόλεις
αἱ συμπληροῦσαι τὸ θέμα τῶν Βουκελλαρίων τοσαῦται· πρώτη μὲν
Ἄγκυρα,
μητρόπολις τῶν Γαλατῶν, δευτέρα δὲ Κλαυδιούπολις, καὶ αὕτη μη-
τρόπολις τῶν Μαριανδυνῶν, τρίτη Ἡράκλεια, τετάρτη Προυσιάς, πέμπτη
283
τὸ Τήϊον. Ἔθνη δὲ τὰ κατὰ μέρος ὀνομαζόμενα τοσαῦτα· Γαλάται, Μα-

ριανδυνοί, Βιθυνοί.

Ch. 14, li. 22
ἀπαραμίλλητον. Ἐπαναβαίνοντι δὲ αὖθις πρὸς ἀνατολάς, κόλπος ἐστὶν

Οἰδιμὸς ὄνομα καὶ λιμὴν καλούμενος Λάρυμα, ὧν κατέναντι νῆσος ἡ
Σύμη,
καὶ πρὸς τὸ πέλαγος καταντικρὺ τῆς Ῥοδίων περαίας καὶ ὁπλοθήκης,
νῆσος
ἡ Ῥόδος· αὕτη π[ε]λαγία ἐξήπλωται, πρὸς βορρᾶν τε καὶ νότον ἐναποβλέ-
πουσα. Διαβαίνων τε τὴν ἐφεξῆς θάλασσαν εὑρήσεις πόλιν Τελμισὸν
ἐκείνην
τὴν περιώνυμον· ἔπειτα Πάταρα, εἶτα Ξάνθον τὴν Πρωτογένους ἐκείνου
τοῦ ζωγράφου πατρίδα, ὃς τὸ Διονύσιον τὸ ἐν Ῥόδῳ τοῖς ζωγραφικοῖς
κατελάμπρυνε πίναξιν, εἶτα τὴν Λυκίων πόλιν, τὴν μυρίπνουν τε καὶ τρις-
όλβιον, ἐν ᾗπερ ὁ μέγας Νικόλαος, ὁ τοῦ Θεοῦ θεράπων, ἀναβλύζει τὰ
μύρα κατὰ τὸ τῆς πόλεως ὄνομα. Εἶτα Φοῖνιξ ὁ ποταμὸς καὶ πόλις ὁμώ-
νυμος, εἶτα Φασιλὶς ἡ περίκλυτος, εἶτα ἡ Ἀττάλου τοῦ Περγαμηνοῦ
πόλις
ἐπώνυμος, εἶτα τὸ Σύλαιον, ἔπειτα Πέργη ἡ περιώνυμος, εἶτα Σίδη τὸ τῶν
πειρατῶν ἐργαστήριον, εἶτα Σέλγη ἡ τῶν Λακεδαιμονίων ἄποικος, εἶτα

τὸ Καλ[λιστ]ὸν ὄρος καλούμενον, εἶτα τὸ καλούμενον Ἀνεμούριον, εἶτα
Ἀντιόχεια ἡ μικρά. Ἔπειτα Κιβύρρα πόλις ἐκείνη, ἐξ ἧς καὶ τὸ θέμα τὴν
ἐφύβριστον καὶ πονηρὰν ὀνομασίαν ἐκληρονόμησεν, εἶτα Σελινοῦς,
μικρὸν
πολισμάτιον καὶ ποταμὸν ὁμώνυμον ἔχουσα, εἶτα Μέλας ὁ ψυχρὸς
ποταμός,
ἔπειτα τὸ τῆς Συκῆς πολισμάτιον, εἶτα λιμὴν ὁ καλούμενος Παλαιός, εἶτα
αὐτὴ ἡ Σελεύκεια· καὶ αὗται μὲν αἱ παραθαλάσσιοι πόλεις, ἃς ὁ τῶν Κι-

βυρραιωτῶν στρατηγὸς διανέμεται. Ἄνω δὲ πρὸς τὴν ἤπειρον καὶ αὐτὴν
τὴν μεσόγαιον, ἐν ᾗ καταλήγει τὸ τῶν Θρᾳκησίων καλούμενον θέμα,
ἀπάρ

Ch. 17, li. 17
κόλπος, τὴν ὀνομασίαν εἴληφεν, ὁμονύμως τῷ ζῴῳ». Ὁμοίως δὲ καὶ ὁ

Ἀρτεμίδωρος τὰ αὐτά φησι τῷ Στράβωνι. «Ἄκρα τίς ἐστι τῆς Αἰολίδος,
284
ἣν Αἶγα οἱ ἐπιχώριοι ὀνομάζουσιν, ἀφ' ἧς καὶ τὸ πέλαγος τὴν τοιαύτην

ὀνομασίαν προσείληφεν». Αἰολίδος δὲ λέγω οὐκ ἔθνους ὀνομασίαν, ἀλλὰ
γλώττης ἰδίωμα. Ἡ γὰρ τῶν Ἑλλήνων γλῶττα εἰς πέντε διαλέκτους διῄ-
ρηται· πρώτην μὲν τὴν τῆς Ἀτθίδος, δευτέραν τὴν Ἰώνων, τρίτην δὲ τὴν
Αἰολέων, τετάρτην δὲ τὴν Δωριέων, πέμπτην δὲ τὴν κοινὴν ᾗ πάντες χρώ-
μεθα. Καὶ ἀπὸ μὲν τῆς Μιλήτου μέχρι τῆς Ἐφεσίων πόλεως καὶ αὐτῆς
Σμύρνης καὶ Κολοφῶνος Ἰώνων ἐστὶ κατοικία, οἵτινες τῇ τῶν Ἰώνων
διαλέκτῳ χρῶνται. Ἀπὸ δὲ Κολοφῶνος μέχρι Κλαζομενῶν καὶ τῆς
ἀντίπε-
ραν τῆς Χίου γῆς καὶ αὐτῆς τῆς Μιτυλήνης καὶ τοῦ Περγάμου , Αἰολέων
ἐστὶν ἀποικία, οἵτινες διαλέκτῳ χρῶνται τῶν Αἰολέων. Τὰ δὲ ἐπέκεινα

τούτων, ἀπὸ τοῦ λεγομένου Λεκτοῦ καὶ ἕως Ἀβύδου καὶ αὐτῆς Προπον-
τίδος καὶ μέχρι Κυζίκου καὶ τοῦ ποταμοῦ τοῦ λεγομένου Γρανικοῦ,
πάντες
Γραικοὶ ὀνομάζονται καὶ κοινῇ διαλέκτῳ χρῶνται, πλὴν Βυζαντίων, ὅτι
Δωριέων ἐστὶν ἀποικία. Προσῳκείωνται δὲ τῷ στρατηγῷ τοῦ Αἰγαίου πε-
λάγους αἵ τε Κυκλάδες νῆσοι καλούμεναι καὶ τῶν Σποράδων, ὧν προέ-
χουσι, ἥ τε Μιτυλήνη καὶ Χίος καὶ αὐτὴ ἡ Λῆμνος. Οὐκ εἰσὶ δὲ τῶν
Κυκλάδων, ἀλλὰ τῶν Σποράδων καλουμένων. Αἱ γὰρ Κυκλάδες Δῆλον
τὴν νῆσον ἐκύκλωσαν, ὥς φησιν ὁ Περιηγητὴς [Διονύσιος]·
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος De cerimoniis aulae Byzantinae

(lib. 1.84–2.56) (3023: 010)“Constantini Porphyrogeniti imperatoris de
cerimoniis aulae Byzantinae libri duo, vol. 1”, Ed. Reiske, J.J.Bonn:
Weber, 1829; Corpus scriptorum Ιστορίαι. Byzantinae.P. 795, li. 2
ἔχει ὑπ' αὐτὴν πόλεις κατὰ ἐπισκόπους εʹ, οἷον τὸν τῶν βα-
σιλικῶν Θερμῶν, τὸν Νύσης, τὸν Θεοδοσιουπόλεως Ἀρμε-
νίας, τὸν Καμουλιανῶν, τὸν Κηκησοῦ. ἐπαρχία Ἀσίας, μη-
τρόπολις Ἐφέσου, ἔχει πόλεις ὑπ' αὐτὴν ἤτοι ἐπισκόπους λϛʹ,
οἷον τὸν Ὑπέπον, τὸν Τραλέων, τὸν Μαγνησίας Μαιάνδρου,
τὸν Ἐλέας, τὸν Ἀδραμυτίου, τὸν Ἄσσου, τὸν Γαργάρων,
τὸν Μασταύρου, τὸν Καλοῆς, τὸν Βριούλων, τὸν Πηττά-
νης, τὸν Μυρίνης, τὸν Φωκίας, τὸν Αὐρηλιουπόλεως, τὸν
Νύσσης, τὸν Μασχακομέων, τὸν μητροπλιτὴν, τὸν Βαρέ-
των, τὸν Μαγνησίας καὶ Ἀνηλίου, τὸν Ἀνηνάτων, τὸν Περ-
γάμου, τὸν Προήλης, τὸν Ἀρκαδιουπόλεως, τὸν ἀνέας Αὔ-
λης, τὸν Διὸς ἱεροῦ, τὸν Αὐγάζων, τὸν Σιῶν, τὸν Κολο-
φώνης, τὸν Λεβέδου, τὸν Τέου, τὸν Ἐρυθρῶν, τὸν Ἐκλυ-
ζομενινῶν, τὸν Ἀντάνδρου, τὸν Θεοδοσιουπόλεως Περπερί-
285
νης, τὸν Κύμης, τὸν Παλαιουπόλεως. ἐπαρχία Εὐρώπης

Θρᾴκης, μητρόπολις Ἡρακλείας, ἔχει ὑπ' αὐτὴν πόλεις ἤτοι
ἐπισκόπους εʹ, οἷον τὸν τοῦ Πανίου, τὸν Καλιπόλεως, τὸν
Χερωνήσου, τὸν Κύλας, τὸν Ῥαιδεστοῦ. ἐπαρχία Γαλατίας
Θρᾴκης, μητρόπολις Ἀγκύρας, ἔχει πόλεις ὑπ' αὐτὴν, ἤτοι
ἐπισκόπους, ζʹ, οἷον τὸν Ταβίας, τὸν Ἡλιουπόλεως, τὸν
Ἀσπόνης, τὸν Βηρυνουπόλεως, τὸν Μνήζου, τὸν Κίνης,
Γεώργιος Σύγγελος χρονογράφοςEcloga chronographica (3045: 001)

“Georgius Syncellus. Ecloga chronographica”, Ed. Mosshammer, A.A.
Leipzig: Teubner, 1984.P. 307, li. 11
ἀδελφοῦ περὶ τῆς βασιλείας μετὰ πλήθους Ἑλληνικοῦ στρατοπέδου,

συνόντος αὐτῷ Ξενοφῶντος ἱστορικοῦ τοῦ γράψαντος τὴν ἀνάβασιν
αὐτοῦ. πολέμου δὲ συστάντος ὑπὲρ τὸν Τίγριν ποταμὸν σταδίοις τξʹ κατὰ
τὸν Ξενοφῶντα, πίπτει μὲν τρωθεὶς ὁ Κῦρος, κρατοῦσι δὲ τῶν Περσῶν

Ἕλληνες. Ἀρταξέρξης δὲ μηδ' ὅπλοις κρατεῖν Ἑλλήνων ἰσχύων μηδ'
ἀταράχως ἐπανελθεῖν πείθων, παρασπονδήσας δόλῳ τοὺς στρατηγοὺς διὰ
Τησαφέρνους ἀνεῖλε. Ξενοφῶν δὲ τοὺς Ἕλληνας παραλαβών, ἀπαχθεὶς

εἰς
Ἑλλάδα διέσωσε διὰ μαχίμων ἐθνῶν ἐπὶ τὸν Εὔξεινον πόντον ἐπανελθὼν
εἰς Βυζάντιον, κἀκεῖθεν ἐλθὼν εἰς Θρᾴκην, Σεύθῃ τῷ Θρᾳκῶν βασιλεῖ
παραδοὺς Λακεδαιμονίους συμμαχήσοντας Θίβρωνι παρέπεμψε διαβιβά-
σας εἰς Πέργαμον ναυαρχοῦντι τῶν Λακεδαιμονίων.
Περσῶν ιβʹ ἐβασίλευσεν Ὦχος ὁ καὶ Ἀρταξέρξου παῖς ἔτη εʹ, κατὰ δὲ
τινὰς κʹ. τοῦ δὲ κόσμου ἦν ἔτος ͵ερνʹ.
Ὦχος Ἀρταξέρξου παῖς εἰς Αἴγυπτον στρατεύων μερικὴν αἰχμαλωσίαν
εἷλεν Ἰουδαίων, ὧν τοὺς μὲν ἐν Ὑρκανίᾳ κατῴκισε πρὸς τῇ Κασπίᾳ
θαλάσσῃ, τοὺς δὲ ἐν Βαβυλῶνι, οἳ καὶ μέχρι νῦν εἰσιν αὐτόθι, ὡς πολλοὶ
τῶν Ἑλλήνων ἱστοροῦσιν.
Οὗτος ὁ Ὦχος κρατήσας Αἰγύπτου βʹ ἔτη ἀναιρεῖται ὑπὸ Βαγώου τινὸς
Πέρσου τῶν ἐν τέλει.
Γεώργιος Σύγγελος χρονογράφοςEcloga chronographica P. 350, li. 15
ΣΥΡΙΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΣ
286
Συρίας ιʹ ἐβασίλευσε Δημήτριος υἱὸς Σελεύκου ἔτη ιβʹ ὁ ἐπικληθεὶς

Σωτήρ. τοῦ δὲ κόσμου ἦν ἔτος ͵ετκγʹ.
Οὗτος ὁ Δημήτριος ὑπὸ Σελεύκου τοῦ πατρὸς δοθεὶς ὅμηρος εἰς Ῥώμην,
φυγὼν εἰς Τρίπολιν Φοινίκης ἐν ἡμέραις παρεγένετο, καὶ ἐπελθὼν
Λυσίαν
τε ἐπίτροπον Ἀντιόχου τοῦ παιδὸς ἀναιρεῖ καὶ αὐτὸν Ἀντίοχον,
παραδόξως
ἐν ταῖς ὅλαις ἡμέραις τοσαύτην κατακτησάμενος ἀρχήν. κατὰ τούτου
Πτολεμαῖός τε συμμαχεῖ Ἀλεξάνδρῳ διὰ μισθοφόρων ξένων καὶ Ἄτταλος
ὁ Περγάμου βασιλεὺς ὁ καὶ κατάγων αὐτόν· πρὸς ὃν ἀντιταττόμενος ὁ

Δημήτριος τελευτᾷ ιβʹ ἔτει τῆς βασιλείας αὐτοῦ, καὶ κρατεῖ τῆς Συρίας
Ἀλέξανδρος ὁ ὑποτεταγμένος ἔτη εʹ, καὶ ἀναιρεῖται πολεμῶν τῷ Πτολε-
μαίῳ κατὰ τὴν Ἀντιόχειαν κατάγοντι Δημήτριον τὸν Δημητρίου ἐπὶ τὴν
βασιλείαν Συρίας. συμπίπτει δὲ καὶ ὁ Πτολεμαῖος καὶ μετ' οὐ πολὺν χρό-
νον θνήσκει.
Συρίας καὶ Ἀσίας ιαʹ ἐβασίλευσεν Ἀλέξανδρος ἔτη θʹ. οὗτος υἱὸς ἦν
Ἀντιόχου τοῦ Ἐπιφανοῦς. τινὲς δὲ ἔτη ιʹ φασὶν αὐτὸν βασιλεῦσαι, ἐν οἷς
καὶ Εὐσέβιος. τοῦ δὲ κόσμου ἦν ἔτος ͵ετλεʹ.
Οὗτος Πτολεμαίῳ φιλωθεὶς Κλεοπάτραν ἔγημε θυγατέρα αὐτοῦ, καὶ ἐν
Πτολεμαΐδι ὑπάρχουσιν αὐτοῖς Ἰωνάθης ἐλθὼν ἐφιλώθη.
ρα χάριτι. ὅπερ ἀκούσας Γάιος ἐλθὼν ἐν Αἰγύπτῳ κατὰ τοῦ Πομπηίου

σὺν
τοῖς στρατεύμασιν ἀναιρεῖ μὲν τὸν Πτολεμαῖον διὰ τὸν Πομπηίου φόνον,
βεβαιοῖ δὲ τῇ Κλεοπάτρᾳ μόνῃ τὴν ἀρχὴν Αἰγύπτου διὰ τὸν πρὸς αὐτήν,
ὥς φασιν, ἔρωτα, καὶ πάλιν εἰς Ῥώμην διὰ τῆς Ἰουδαίας ἐπάνεισιν, ἐπ-
αναστάντων αὐτῷ τῶν Πομπηίου παίδων.
Τότε καὶ Ἀντίγονος ἐπὶ Γαΐου Καίσαρος πρὸς Ὑρκανὸν καὶ Ἀντίπατρον
πολλὰ περὶ τοῦ φόνου τοῦ πατρὸς Ἀριστοβούλου καὶ Ἀλεξάνδρου τοῦ
ἀδελ-
φοῦ δικαιολογηθεὶς κατηγορεῖ σὺν τοῖς περὶ Πομπήιον καὶ Σκηπίωνα
παρόντων καταβοῶν· οὐδὲν δὲ πλέον ἔδρασε τοῦ μείζονος γενέσθαι προ-
κοπῆς αἴτιος Ἀντιπάτρῳ παραδόξως διὰ τὴν ἐν Αἰγύπτῳ συμμαχίαν
αὐτοῦ
πρὸ μικροῦ, ὡς καὶ Μιθριδάτης ὁ Περγαμηνὸς μάρτυς ἦν δι' αὐτοῦ περι-
σωθεὶς αὐτός τε Ἀντίπατρος τὸ σῶμα πᾶν ἐπιδεικνὺς κατατετρωμένον
ὑπὲρ εὐνοίας τοῦ Καίσαρος.
Ἀλλὰ τούτων ὁ Καῖσαρ ἀκούσας Ὑρκανῷ τὴν ἀρχὴν ἐπιβεβαιοῖ τῆς
287
ἱερωσύνης καὶ Ἀντιπάτρῳ δυναστείας αἵρεσιν δίδωσιν· ἧς ἐπιδραξάμενος
στρατηγὸν εὐθὺς ἀναδείκνυσιν Ἱεροσολύμων καὶ πέριξ αὐτῆς τὸν πρῶτον
παῖδα Φασάιλον, Ἡρώδην δὲ νέον κομιδῆ τῆς Γαλιλαίας καὶ τῶν περὶ
ταύ-
την πόλεων οὐκ ἀποδέουσαν τῆς Φασαΐλου ἀρχῆς. αὐτίκα δ' οὗτος εὐδο-
κιμεῖ τῷ δεινῷ τοῦ φρονήματος εὑρηκὼς ὕλην ἁρμόζουσαν Ἡρώδης, ὡς
γενέσθαι Σέξτῳ Καίσαρι γνώριμος διὰ τὰς κατὰ λῃστῶν ἀριστείας.
Χρονογραφία ἀπὸ κτίσεως κόσμου ͵ευνηʹ
Δεύτερος Ῥωμαίων μόναρχος Καῖσαρ Σεβαστὸς Ὀκταούιος, ὁ καὶ

Αὔγουστος ἐπικληθείς, ἐβασίλευσεν ἔτη νϛʹ.
Τῷ ͵ευξʹ ἔτει τοῦ κόσμου δεύτερον ἐχρημάτισεν Αὐγούστου Καίσαρος
πλῆρες καὶ ἀρχὴ τοῦ τρίτου, ἐν ᾧ καὶ ἡ ἴνδικτος ὑπ' αὐτοῦ ἤτοι
ἐπινέμησις
ἐθεσπίσθη, ὡς μαρτυρεῖ ὁ μακάριος Μάξιμος ἐν τῷ περὶ τοῦ πάσχα λόγῳ.
Ἰουδαίοις πρεσβευσαμένοις ἤγουν Ὑρκανῷ καὶ Ἡρώδῃ δόγμα συγκλή-

του καὶ Ἀθηναίων ψήφισμα περὶ φιλίας ἐξεπέμφθη.
Κικέρων ὁ ῥήτωρ καὶ συγκλητικὸς ἐν Γαΐταις ἀνῃρέθη τῆς Ἰταλίας,
ὡς δὲ ἄλλοι φασίν, ὅτι φαρμάκῳ διέφθειρεν ἑαυτόν.
Ἡ τῶν ἐν Περγάμῳ βασιλευσάντων ἐπαύσατο ζʹ βασιλέων ἀρχή, διαρ-
κέσασα ἔτη ρνδʹ ἀπὸ τοῦ ͵ετιγʹ κοσμικοῦ ἔτους ἕως τοῦ ͵ευξζʹ, ὡς ἑξῆς
δηλωθήσεται.
Ἀπὸ Γαΐου Ἰουλίου Καίσαρος οἱ μετέπειτα Ῥωμαίων βασιλεῖς Καίσα-
ρες ὠνομάσθησαν, ἀπὸ δὲ Αὐγούστου Αὔγουστοι. ἐπὶ τούτου τὰ
Ῥωμαϊκὰ ἤκμασεν.
ΚΟΣΜΟΥ ΕΤΗ ΕΧΚΕ Τῆς θείας σαρκώσεως ἔτη ρξεʹ

288
Τὰ ὑπόλοιπα Ῥωμαίων ιδʹ Μάρκου Αὐρηλίου Ἀντωνίνου τοῦ καὶ

Οὐήρου ἔτη
Γαληνὸς ἰατρὸς ἄριστος ἤκμαζε τῷ γένει Περγαμηνός.
Ἰουλιανὸς νομοθέτης ἐν Ῥώμῃ καὶ Φρόντων ὁ ῥήτωρ.
Ἀριστείδης Σμυρναῖος σοφιστής.
Νικόστρατος λογοποιός.
Ὀππιανὸς Κίλιξ ποιητὴς ἁλιευτικῶν.
Σέξτος ἀδελφιδοῦς Πλουτάρχου τοῦ Χαιρωνέως φιλοσόφου.
Ἀττικὸς Πλατωνικὸς φιλόσοφος.
Ἀντωνῖνος κοινωνὸν τῆς βασιλείας Κόμοδον ἴδιον παῖδα ἀνέδειξεν.
Ὁ αὐτὸς κατὰ τῶν πολεμίων σὺν αὐτῷ ἐθριάμβευσεν.
Ἀντωνῖνος καὶ Κόμοδος οἱ αὐτοκράτορες διανομὰς καὶ θέας παντοίας
παρέσχον, τά τε δημόσια τέλη ἀνῆκαν καὶ τοὺς τῶν χρεῶν χάρτας ἐπὶ
Michael Glycas Astrol., Hist., Annales (3047: 001)“Michaelis Glycae

annales”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1836; Corpus scriptorum Ιστορίαι.
Byzantinae.P. 252, li. 1
γὰρ ὁ ἀὴρ σὺν τοῖς ὕδασιν ἐκπυροῦται) τεκμήριον ὅτι σαφὲς

τοῦ διαιωνίζειν ἐκεῖσε τὴν κόλασιν. ταῦτα δὲ περὶ Παλαι-
στίνην, Ἀσκάλωνος καὶ Γάζης ἄνωθεν, περὶ τὸ τοῦ Ἰορδά-
νου τέλος, οὐδὲν ἀπεοικότα τότε τοῦ παραδείσου. ὁ γοῦν
ἀπιστῶν τῇ γεέννῃ ἀναλογιζέσθω τὰ Σόδομα, καὶ οὕτω τὴν
ἀδδηφαγίαν φευγέτω· τοιαῦτα γὰρ εἴωθεν αὕτη πάθη γεν-
νᾶν. κατὰ τοῦτο καὶ ὁ Μωσῆς ἔλεγεν τῷ Ἰσραήλ “φαγὼν
καὶ πιὼν πρόσεχε σεαυτῷ, μήποτε ἐπιλήσῃ κυρίου τοῦ θεοῦ
σου.” ἀλλὰ καὶ ὁ τὴν ἰατρικὴν τέχνην ἄριστος Γαληνὸς τῶν
τοιούτων παθῶν αἰτίαν αὐτὴν δείκνυσι τὴν τρυφήν, κατὰ
τὴν ἡμετέραν λέγων Μυσίαν τὴν ὅμορον Περγάμου σπανίως
ἄν τις εὕρῃ γυναῖκα μοιχευομένην, ἔτι δὲ ἄνδρας ἀσελγεῖς
ἀπορρήτοις ἀφροδισίοις ᾠκειωμένους, ἀλλ' ἐν Ῥώμῃ διὰ τὴν
ἐπιπολάζουσάν τε καὶ συνήθη τρυφὴν καὶ ῥᾴδια ταῦτα. εἰ
δέ, καθά φησι Πτολεμαῖος ὅτι διὰ τὸ οἰκειοῦσθαί τινας πρὸς
τὸ τοῦ ζωδιακοῦ πρῶτον τρίγωνον, τὸν κριὸν δηλαδή, τὸν
λέοντα καὶ τὸν τοξότην, διὰ τοῦτο ἄδεσμά τινα πράττουσι,
καὶ νομίζουσι μηδέν τι ποιεῖν ἀποτρόπαιον ἅτε ὑπὸ ζώδια
ὄντες τὰ μὲν ἔμπροσθεν ἀρρενούμενα τὰ δὲ ὄπισθεν θηλυνό-
μενα, ἆρα μὴ ἄδικος ὁ θεὸς ὁ διὰ πυρὸς ἐκτεφρώσας τὰ
Σόδομα; ἀλλ' οὐκ ἄν ποτε ὁ δίκαιος ἄδικος. ἐν πλησμονῇ
Joannes Scylitzes Hist., Synopsis historiarum (3063: 001)“Ioannis

289
Scylitzae synopsis historiarum”, Ed. Thurn, J.Berlin: De Gruyter, 1973;

Corpus fontium Ιστορίαι. Byzantinae 5. Series Beroli.nsis.Emperor life
Mich4, se. 4, li. 12
παραχειμασίαν ἐν τῷ θέματι τῶν Θρᾳκησίων διεσπαρμένων Βαράγγων

γυναῖκά τις ἐγχωρίαν εὑρὼν ἐπ' ἐρημίας ἀπεπειρᾶτο τῆς σωφροσύνης
αὐτῆς. ὡς δ' οὐκ ἔπειθε, καὶ βίαν ἤδη ἐπῆγεν, ἡ δὲ τὸν ἀκινάκην σπασα-
μένη τἀνδρὸς παίει κατὰ καρδίας τὸν βάρβαρον καὶ εὐθὺς ἀναιρεῖ. τοῦ
δὲ ἔργου διαδοθέντος ἐν τῇ περιχώρῳ συναθροισθέντες οἱ Βάραγγοι τήν
τε γυναῖκα στεφανοῦσι, δόντες αὐτῇ καὶ τὴν ἅπασαν οὐσίαν τοῦ βιαστοῦ,
κἀκεῖνον ἄταφον ῥιπτοῦσι κατὰ τῶν βιοθανάτων τὸν νόμον. τὰ δὲ τῆς

ἀκρίδος στρατόπεδα, ὡς ἤδη φθάσαντες εἴπομεν, κατὰ τὴν Ἑλλησπόντου
αἰγιαλῖτιν ψάμμον διαφθαρέντα αὖθις ἀνεφύη αὐτομάτως καὶ τὴν
παράλιον πάλιν τοῦ Ἑλλησπόντου κατέμαρπτε, καὶ ἐπὶ τριετίαν ὅλην
διετέλεσε κεραΐζοντα τὸ θέμα τῶν Θρᾳκησίων, καὶ ἐν Περγάμῳ
γενόμενα
διεφθάρη, θεασαμένου τινὸς πρότερον τῶν ὑπηρετουμένων τῷ ἐπισκόπῳ
θέαμα οὐκ ὄναρ, ἀλλ' ὕπαρ. ἐδόκει γὰρ ὁρᾶν εὐνοῦχόν τινα λευχείμονα,
ἐξαστράπτοντα τὴν μορφήν. καὶ ὃς τριῶν παρακειμένων ἔμπροσθεν
αὐτοῦ σάκκων, λῦσαι προσετετάχει καὶ κενῶσαι τὸν ἕνα, εἶτα τὸν
δεύτερον, καὶ ἐφεξῆς τὸν τρίτον. τοῦ δέ, ὡς ἐκελεύσθη, ποιήσαντος, ὁ
μὲν πρῶτος ὄφεις καὶ ἐχίδνας καὶ σκορπίους ἐξέβρασεν, ὁ δὲ δεύτερος
φρύνους καὶ ἀσπίδας καὶ βασιλίσκους καὶ κεράστας καὶ ἕτερα ἰοβόλα,
Joannes Scylitzes Hist., Synopsis historiarum Emperor life Const9, se. 1,

li. 35
ἔτι ζῶντος στερίσκεσθαι. καὶ λοιπὸν ἀστοχήσασα ἡ βασιλὶς τοῦ σκοποῦ,

μεταπέμπεται ἀπὸ τῆς ἐξορίας Κωνσταντῖνον τὸν Μονομάχον, παρὰ τοῦ
ὀρφανοτρόφου τὴν νῆσον Μιτυλήνην κατακριθέντα οἰκεῖν διὰ τὸ παρὰ
πάντων φημίζεσθαι, ὡς μέλλει κρατῆσαι τῆς βασιλείας. τοῦτον γάρ,
ὁπηνίκα τὸν ἕτερον ἐβουλεύετο Κωνσταντῖνον εἰς τὸν βασίλειον θρόνον
ἀναγαγεῖν, δικαστὴν Ἑλλήνων προεχειρίσατο· ἐπεὶ δὲ κἀκεῖνος, ὡς
εἴπομεν, κατειργάσθη φαρμάκῳ, ὁ ῥηθεὶς Μονομάχος καὶ τῷ θανόντι
ὁμώνυμος πρὸς τρόπου ἐνομίσθη τῇ βασιλίδι. ἤχθη οὖν πρὸς τὸν ἄγχιστα
τοῦ Ἀθύρος διακείμενον ναὸν τοῦ ἀρχιστρατήγου τὸν ἐν Δαμοκρανείᾳ.

καὶ πεμφθεὶς Στέφανος εἷς ὢν τῶν θαλαμηπόλων εὐνούχων τῆς βασιλίδος
ὁ
Περγαμηνὸς ἀποδιδύσκει μὲν αὐτὸν τὴν ἰδιωτικὴν στολήν, ἀμφιέννυσι
290
δὲ πορφυρίδα βασιλικήν, καὶ δρόμωνι ἐμβιβάσας ἄγει πρὸς τὰ βασίλεια.

ᾧ τινι ἀχθέντι συνάπτεται εἰς κοινωνίαν γάμου ἡ βασιλίς, τῆς ἱερολογίας
γενομένης παρὰ τοῦ πρώτου τῶν πρεσβυτέρων τῆς Νέας, ὃς Στυπὴς
ὠνομάζετο, ἑνδεκάτην τότε τοῦ Ἰουνίου μηνὸς ἄγοντος, τοῦ, ͵ϛφνʹ ἔτους.
στέφεται δὲ τῇ ἐπαύριον παρὰ τοῦ πατριάρχου.

Καὶ ἤδη τῶν σκήπτρων γενόμενος ἐγκρατής, πάντας μὲν τοὺς
συγκλητικοὺς βαθμοῖς ἀξιωμάτων κατὰ τὴν ἑκάστου προεβίβασεν ἀξίαν,
καὶ χρυσίου δὲ διανομαῖς τὸ πλῆθος ἐφιλοτιμήσατο. ἐξαπέστειλε δὲ καὶ
ἀναφορὰς ἐν πᾶσι τοῖς θέμασι, τήν τε ἀνάρρησιν αὐτοῦ δηλούσας, καὶ
ὑπισχνουμένας παντὸς μὲν ἀγαθοῦ βλύσιν καὶ παρρησίαν, πάσης δὲ
Joannes Scylitzes Hist., Synopsis historiarum Emperor life Mich6, se. 1,

li. 34
ἀπιέναι, ὑποστρέφει πρὸς τὴν τοῦ θεοῦ μεγάλην ἐκκλησίαν· ἤλπισε

γάρ, ὡς εἰσελθόντα τοῦτον ἐν αὐτῇ ὁ πατριάρχης τε καὶ ὁ κλῆρος
προσδέξεται, καὶ λαὸς ἀθροισθήσεται πλεῖστος, καὶ βασιλέα ἀναγορεύ-
σουσι. ταῦτα δὲ πάντα αὐτῷ εἰς τοὐναντίον ἀπέβη. ὅ τε γὰρ πατριάρ-
χης καὶ ὁ τῆς ἐκκλησίας κλῆρος ἐρχομένῳ τὰς ταύτης ἀποκλείουσι
πύλας, καὶ οἱ συνήθως ἐν τοῖς τοιούτοις χαίροντες καὶ συντρέχοντες
ἦσαν οὐδαμοῦ, καὶ οἱ παρεπόμενοι τούτῳ μέχρις ἐκείνου τοῦ τόπου,
μαθόντες τὴν μέλλουσαν πέμπεσθαι δύναμιν κατ' αὐτῶν, κατὰ μικρὸν
ὑπορρέοντες ἐσκεδάσθησαν, καὶ λοιπὸν ἔρημος πάντων καταλειφθεὶς
ἱκέτης ἐλεεινὸς μετὰ τοῦ παιδὸς πρὸς τὴν ἐκκλησίαν καθίζει· ὃν εὐθὺς
ἀποστείλαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἐξορίζουσιν ἐν Περγάμῳ.
τὸ δ' αὐτὸ τοῦτο καὶ εἰς τοὺς ἐμφανεστέρους τῶν αὐτῷ συναπαχθέντων
ἐποίησαν. καὶ τὸ ἀπὸ τούτου ὁ Μιχαὴλ ἀναμφισβήτητος ἀνηγορεύετο
αὐτοκράτωρ.
Nicephorus I Scr. Eccl., Hist., Theol., Breviarium historicum de rebus

gestis post imperium Mauricii (e cod. Vat. gr. 977) (3086: 001)
“Nicephori archiepiscopi Constantinopolitani opuscula historica”, Ed. de
Boor, C.Leipzig: Teubner, 1880, Repr. 1975.P. 52, li. 28
ἐφίστανται αὐτῷ παραινοῦντες τὴν βασιλείαν παραιτήσασθαι

καὶ ἀβλαβῶς ἰδιωτεῦσαι. καὶ αὐτὸς ὑπεχώρει, ἐνιαυτὸν ἕνα
ἐν τῇ βασιλείᾳ διαρκέσας. εἶτα εἰς ψῆφον ἐληλυθότων τοῦ
βασιλεύσοντος ᾑρέθη Λέων ὁ πατρίκιος, τηνικαῦτα στρατη-
γὸς ὢν τοῦ τῶν ἀνατολικῶν λεγομένου στρατοῦ. καὶ ὡς
ἦν ἔθος βασιλεῦσι, διὰ προπομπίου δοχῆς διὰ τῆς Χρυσῆς
291
καλουμένης πύλης εἰς τὸ Βυζάντιον εἰσελαύνει, καὶ ἐν τῇ

μεγάλῃ ἐκκλησίᾳ γενόμενος ἐκεῖσε τὸν τῆς βασιλείας ἀνεδή-
σατο στέφανον.
Ὁ δὲ τῶν Σαρακηνῶν λαὸς πλεῖστα τῶν Ῥωμαίων
καθελὼν πολίσματα καταλαμβάνει τὴν Πέργαμον καλουμένην
πόλιν, καὶ ἤδη τῆς πρὸς αὐτὴν πολιορκίας εἴχοντο. καὶ
ταύτην αἱροῦσιν ἐξ αἰτίας τοιᾶσδε. ἔκ τινος δαιμονικῆς
ἐπινοίας οἱ τῆς πόλεως ἔνδον πρωτοτόκον κόρην λαβόντες
ἐγκυμονοῦσαν καὶ ἤδη πρὸς τὸ τεκεῖν ἐγγίζουσαν, καὶ ταύ-
την τε ἀνέτεμον καὶ τὸ ἐν αὐτῇ βρέφος ἄραντες ἐπὶ λέβη-
τος ὕδατι ἑψοῦσιν, ἐφ' οὗ οἱ πρὸς τὸ πολεμεῖν τοῖς
ἐχθροῖς παρασκευαζόμενοι τὰς χειρίδας τῶν δεξιῶν χειρῶν
κατεβάπτισαν. ἐκεῖθέν τε τὰ ἐξ ὀργῆς τοῦ θεοῦ κατελάμ-
βανεν· αἱ γὰρ χεῖρες αὐτῶν ἐφάπτεσθαι ὅπλου διείργοντο,
καὶ ἀπρακτούντων οἱ πολέμιοι τὴν πόλιν εἷλον ἀμαχητί.
Nicetas Choniates Hist., Scr. Eccl., Rhet., Historia (= Χρονικὴ διήγησις)

(3094: 001)“Nicetae Choniatae historia, pars prior”, Ed. van Dieten,
J.Berlin: De Gruyter, 1975; Corpus fontium Ιστορίαι. Byzantinae 11.1.
Series Beroli.nsis.Reign Man1,pt4, p. 150, li. of p. 4
συμπατοῦντες ἀλλήλους ἐξῄεσαν ἐκεῖθεν περιδεεῖς, οἳ καὶ τοῖς

συνειλεγμέ-
νοις πυκνὰ τὸ πνεῦμα συλλέγοντες ἔφασκον ὡς ἐκ τῆς θερμμορρόας
ἐκπη-
δήσαντές τινες ἄνδρες πίσσης μελάντεροι ἐξῶσαν αὐτοὺς τοῦ λουτροῦ
παίοντες κατὰ τῶν γλουτῶν τῷ πλατεῖ τοῦ ποδός.
Διὰ ταῦτα τοίνυν ἀμφότεροι καὶ πράξεις δὲ ἀσελγεστέρας ἑτέρας τῶν
ὄψεων ἐστερήθησαν· οἱ δ' αὐτοὶ ἐπιβιώσαντες, ὁ μὲν Σὴθ καὶ πάλιν τοῖς
προτέροις ἐνησχόλητο, ἅτερος δὲ εἰς μοναχὸν ἀποθριξάμενος χρόνῳ
ὕστε-
ρον σύγγραμμά τι περὶ τῶν θείων μυστηρίων ξυνθέμενος ἀφῆκε δι' αὐτοῦ
κυνῶν ὠρυγάς, ὁ τῶν θείων δωρεῶν ἀνάξιος.

Ἔργον κἀκεῖνο τοῦ βασιλέως τούτου περιφανές. αἱ Ἀσιαναὶ πόλεις,
τὰ Χλιαρά, τὸ Πέργαμόν τε καὶ Ἀτραμύτιον, κακῶς ἔπασχον ὑπὸ τῶν
Περσῶν· αἱ γὰρ περιοικίδες χῶραι ἀσυνοίκιστοί τε ἦσαν πρώην κἀκ
τοῦ κωμηδὸν οἰκεῖσθαι εἰς προνομὴν τοῖς πολεμίοις ἐξέκειντο. καὶ αὐτὰς
τοίνυν ἐκρατύνατο τείχεσι καὶ τὰ πλησίον δὲ ἱππήλατα πεδία φρουρίοις
διέλαβεν ἐρυμνοῖς. οὕτω δὲ πλήθουσιν οἰκητόρων ταῦτα δὴ τὰ πολίχνια
καὶ τοῖς κατὰ τὸν ἥμερον βίοτον ἐνευθηνοῦνται χρηστοῖς, ὡς ὑπερανῳ-
κίσθαι πόλεων πολλῶν εὐδαιμόνων· ἀγροί τε γὰρ εἰς εὐφορίαν καρπῶν
ἡμερωθέντες ἐπέδωκαν καὶ φυτηκόμος χεὶρ ἐρριζούχησεν ἐκεῖσε ξύλον
292
ἅπαν καρποδοτοῦν, ὡς μεταθέσθαι, φάναι τὸ τοῦ Δαυίδ, τὴν ἔρημον εἰς

λίμνας ὑδάτων καὶ εἰς οἰκήσιμον τὴν πρώην ἀοίκητον. εἴ τι οὖν κα-
τόρθωμα μέγιστον, εἴ τι λυσιτελέστατον Αὔσοσιν ὁ Μανουὴλ
Theognostus Gramm., Canones sive De orthographia (3128: 001)

“Anecdota Graeca e codd. manuscriptis bibliothecarum Oxoniensium,
vol. 2”, Ed. Cramer, J.A.Oxford: Oxford University Press, 1835, Repr.
1963.Se. 362, li. 2
Μυρλεανός· κτεανός· ἀκεανός.

Τὰ διὰ τοῦ μενος, εἴτε ὀνόματα, εἴτε μετοχαὶ, εἴτε ὀξύ-
τονα, εἴτε βαρύτονα, διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφονται· οἷον, Τι-
σαμενός· Σωζομενός· Δεξαμενός· τυπτόμενος· νικώμενος.
Τὰ διὰ τοῦ ενος τρισύλλαβα προπαροξύτονα διὰ τοῦ ε
ψιλοῦ γράφονται· οἷον, Ἕλενος ὄνομα κύριον· ἔβενος εἶδος
ξύλου· ὤγενος· Ὤλενος· ἄφενος· ἴσχενος· οἷς ὅμοιον καὶ τὸ
παρθένος κατὰ τὴν γραφὴν, εἰ καὶ κατὰ τόνον διήλλαξεν.
Τὰ διὰ τοῦ ηνος ὀξύτονα ἐθνικὰ διὰ τοῦ η γράφονται·
Αἰδεσηνός· Σαρακηνός· Ἀβυδηνός· Δαμασκηνός· Περγαμη-
νός· Λαμψακηνός· οἷς ὅμοιον καὶ τὸ Γαληνὸς, εἰ καὶ μὴ
ἐθνικὸν ἀλλὰ κύριον.
Τὰ διὰ τοῦ ινος ἐπὶ μετουσίας λαμβανόμενα, ἢ τοιαύτης
ὕλης ἐχόμενα, προπαροξύτονα διὰ τοῦ ι γράφονται· οἷον, ξύ-
λινος· δρύϊνος· λίθινος· πέτρινος· γήϊνος· δερμάτινος· τούτοις
ὅμοια τὸ κάμινος· ἴκτινος· κύμινος· κυκλάμινος· κόφινος· κό-
τινος· διὰ τοῦ ι γραφόμενα, εἰ καὶ μὴ μετουσιαστικά.
Τὰ διὰ τοῦ ινος ὑπὲρ δύο συλλαβὰς πρὸ τέλους ἔχοντα
τὸν τόνον διὰ μακροῦ τοῦ ι γράφεται· οἷον· Κρατῖνος·
Joannes Zonaras Gramm., Hist., Epitome historiarum (lib. 1–12)

(3135: 001)“Ioannis Zonarae epitome historiarum, 3 vols.”, Ed. Dindorf,
L.Leipzig: Teubner, 1:1868; 2:1869; 3:1870. Vol. 2, p. 308, li. 5
λαβον προκατειλημμένα παρὰ τῶν ἐκεῖ προαπελθόν-

των Ῥωμαίων, πρὸς δὲ καὶ τοῦ Εὐμένους καὶ τῶν
Ῥοδίων, οἳ καὶ τὸν Ἀννίβαν ναῦς τινας ἐκ Φοινίκης
ἄγοντα περὶ Παμφυλίαν ἐνίκησαν. καὶ Εὐμένης δὲ
καὶ Ἄτταλος ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ τὴν χώραν ἐκάκουν τοῦ
Ἀντιόχου, καὶ πόλεις αἱ μὲν βίᾳ, αἱ δ' ἑκούσιαι πρὸς
τοὺς Ῥωμαίους μεθίσταντο, ὥστε ἐκ τούτων ἀναγ-
293
κασθῆναι τὸν Ἀντίοχον τὴν Εὐρώπην τε παντελῶς

ἐκλιπεῖν καὶ τὸν υἱὸν Σέλευκον ἀπὸ τῆς Λυσιμαχίας
ἀπαγαγεῖν. ὃν ἐπανελθόντα σὺν δυνάμει ἐπὶ τὴν
Πέργαμον ἔπεμψεν. ὡς δὲ προσεδρεύσας τῇ πόλει
οὐδὲν ἐπέρανε, καὶ οἱ Σκιπίωνες ἐπῆλθον, εὐθὺς
αὐτοῖς ἐπεκηρυκεύσατο, προσδοκήσας τεύξεσθαι τῆς
εἰρήνης, ὅτι τὸν Ἀφρικανοῦ υἱὸν συλλαβὼν ἐν θερα-
πείᾳ εἶχε πολλῇ· καὶ τέλος, καίπερ τῶν σπονδῶν
ἁμαρτών, ἄνευ λύτρων ἀφῆκεν αὐτόν. οὐκ ἐγένετο
δὲ ἡ εἰρήνη, τοῦ Ἀντιόχου ἃ οἱ Ῥωμαῖοι ἀπῄτουν
μὴ συνθεμένου ποιῆσαι.
Joannes Zonaras Gramm., Hist., Epitome historiarum (lib. 13–18)

(3135: 002)“Ioannis Zonarae epitomae historiarum libri xviii, vol. 3”,
Ed. Büttner–Wobst, T.Bonn: Weber, 1897; Corpus scriptorum Ιστορίαι.
Byzantinae.P. 203, li. 12
παρέστησεν. ὁ δὲ ἰδὼν αὐτὸν ἔφη “οὕτως, ἄθλιε, τὰ τῆς πό-

λεως διῴκησας πράγματα;” καὶ ὁ Φωκᾶς ἀπονοίᾳ κάτοχος
ὢν ἀπεκρίνατο “σὺ δὲ κρειττόνως μᾶλλον διοικήσεις αὐτά;”
ὀργισθεὶς δὲ ὁ Ἡράκλειος λὰξ ἐκείνῳ ἐνέθορε καὶ ἐκτμηθῆναι
προσέταξεν. οἱ μὲν οὖν αὐτίκα αὐτὸν ἀναιρεθῆναι ἱστόρησαν,
οἱ δὲ πρότερον αὐτοῦ τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας ἐκκοπῆναί
φασιν, εἶτα καὶ τὰ αἰδοῖα διὰ τὴν ἐκείνου ἀσέλγειαν καὶ ὅτι
πολλῶν ᾔσχυνε γαμετάς, καὶ οὕτως αὐτοῦ τὴν κεφαλὴν ἐκκο-
πῆναι, τὸ δὲ δύστηνον σῶμα καυθῆναι κατὰ τὸν Βοῦν· ἔνθα
κάμινος ἦν, ὡς λέγεται, ἐκ χαλκοῦ κατεσκευασμένη, σχῆμα βοὸς
ἔχουσα, ἥπερ ἐκ Περγάμου κεκόμιστο, ἐξ ἧς καὶ ὁ τόπος ὠνό-
μαστο. καὶ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ καὶ ἄλλοι τῶν ᾠκειωμένων αὐτῷ
ἀνῃρέθησαν.
Τῷ μὲν οὖν κακίστῳ Φωκᾷ τοιοῦτον τέλος τῆς τυραννίδος
ἐγένετο, ἔτη κατορχησαμένῳ τῆς βασιλείας ὀκτώ. Ἡράκλειος
δὲ ὑπὸ Σεργίου τοῦ πατριάρχου στεφθεὶς αὐτίκα καὶ τὴν Εὐ-
δοκίαν τὴν μνηστὴν ταινιοῖ, καὶ ἅμα τά τε βασίλεια στέφη καὶ
τοὺς γαμηλίους στεφάνους ἐδέξαντο, ὥστε κατὰ τὴν αὐτὴν ἡμέ-
ραν καὶ βασιλεῖς ἄμφω χρηματίσαι αὐτοὺς καὶ νυμφίους. οἱ
δέ γε Πέρσαι τὴν ἑῴαν κατέτρεχον καὶ τὰς μὲν τῶν χωρῶν
ὑφ' ἑαυτοὺς ἐποιοῦντο, τὰς δὲ ἐληίζοντο· καὶ ἡ Ῥωμαϊκὴ στρατιὰ
Laonicus Chalcocondyles Hist., Ιστορίαι. (3139: 001)

294
“Laonici Chalcocandylae historiarum demonstrationes, 2 vols. in 3”, Ed.

Darkó, E.Budapest: Academia Litterarum Hungarica, 1:1922; 2.1:1923;
2.2:1927. Vol. 2, p. 72, li. 22
πόλει καὶ ἀπέθανε. τοσόνδε μέντοι λέγεται ὡς μέλλοντος αὐτοῦ

ἐς τὸν χῶρον ἐς ὃν ἔδει τελευτῆσαι ἀποβαλόντα τὴν κεφαλήν,
ἐπησφαλισμένῳ τῷ στόματι ἀφικέσθαι, ὡς ἂν μὴ διαμαρτύρα-
σθαι ἔχοι ἐς τοὺς παρόντας αὐτῷ τελευτῶντι. μετὰ μὲν οὖν τὴν
τελευτὴν τούτου μετεπέμποντο Φραγκίσκον τὸν Σφορτίαν ἐπίκλην,
καὶ στρατηγὸν ἀποδειξάμενοι ἐνεχείρισαν αὐτῷ τὰ πράγματα ἐς
τὸν πόλεμον. τούτῳ μὲν συνήνεγκε χρηματισαμένῳ ἀπὸ Οὐενε-
τῶν αὐτῷ ὕστερον οὐ πολλῷ χρόνῳ ἐς τὴν Μεδιολάνου ἡγεμο-
νίαν ἐλθεῖν· χρηματίζων δὲ αὐτοῖς ἐς τὰς στρατηγίας καὶ μέγα
εὐδοκιμῶν ἄχρι Λοδίης πόλεως τῆς ἐγγυτάτω Μεδιολάνου ἀφί-
κετο, καταστρεφόμενος τήν τε Πέργαμον καλουμένην χώραν καὶ
ἄλλα ἄττα τῆς Λιγυρίας πολίσματα, τὰ ἐπέκεινα τοῦ Ἄδα πο-
ταμοῦ. μετὰ δὲ ταῦτα σπονδῶν γενομένων ἀμφοῖν, τοῖς τε Οὐε-
νετοῖς καὶ τῷ Μεδιολάνου ἡγεμόνι, ἠγάγετο θυγατέρα νόθον τοῦ
ἡγεμόνος ἐς γυναῖκα αὑτῷ καὶ ἐκ μέσου ἀμφοῖν γενόμενος διε-
τέλει ἡσυχίαν ἄγων πρός τε τὸν Νικόλεων πολεμῶν.
Οὗτος μὲν οὖν, ὡς αἱ σπονδαὶ ἐγένοντο καὶ εἰρήνη ἦν, ἀφί-
κετο ἐπὶ τὴν Παρθενόπην παρὰ τὸν Ταρακωνησίων βασιλέα,
ὡς συστησόμενός τε ἑαυτὸν τῷ βασιλεῖ καὶ ὑπουργήσων αὐτῷ,
εἴ του δέοιτο ἐς τὸν πρὸς τοὺς Τυρρηνοὺς πόλεμον. ὡς μέντοι
αὐτῷ οὐδὲν εὕρατο ἐπιτήδειον, ἐπανῄει παρὰ τὸν Μεδιολάνου
Georgius Acropolites Hist., Annales (3141: 002)“Georgii Acropolitae

opera, vol. 1”, Ed. Heisenberg, A.Leipzig: Teubner, 1903, Repr. 1978 (1st
edn. corr. P. Wirth).Se. 15, li. 44
θεῖσι κορεσθείς, τὸ δὲ καὶ ἐκεχειρίαν ἐθελήσας λαβεῖν, –

οὐ γὰρ ἄγαν καρτερικὸν τὸ Λατινικὸν φῦλον ἐν ταῖς μάχαις
καθέστηκεν – εἰς ξυμβάσεις ἦλθε μετὰ τοῦ βασιλέως Θεο-
δώρου. καὶ συνεφωνήθη τὰ μὲν τοῦ Κιμινᾶ πάντα –
οὕτω γὰρ τὸ ὄρος καλεῖται τὸ ἐγγὺς τῆς Ἀχυράους τυγχάνον
– μετὰ καὶ αὐτῆς τῆς Ἀχυράους παρὰ τοῦ τῶν Φράγγων
μέρους δεσπόζεσθαι, τὸν δὲ Κάλαμον – κώμη δέ ἐστιν ὁ
Κάλαμος, ἐξ οὗ τὸ τῶν Νεοκάστρων ἄρχεται θέμα – μένειν
ἄοικον, τὰ δ' ἐντεῦθεν παρὰ τοῦ βασιλέως Θεοδώρου δεσπό-
ζεσθαι· Νεόκαστρα δὲ ταῦτα ἦν καὶ Κελβιανόν, Χλιαρά τε
καὶ Πέργαμος καὶ τὰ πλαγίως ἐγκείμενα Μαγιδία τε καὶ
Ὀψίκια. ὑπῆρχε δὲ καὶ ἄλλη χώρα τῷ βασιλεῖ Θεοδώρῳ, ἡ
ἀπὸ τοῦ Λοπαδίου ἀρχομένη καὶ Προῦσαν περιλαμβάνουσα
295
καὶ Νίκαιαν. καὶ οὕτω μὲν συνέβη τῷ βασιλεῖ Θεοδώρῳ

τὰ πράγματα.
Ὁ δ' εἰρημένος Ἐρῆς, εἰ καὶ Φράγγος τὸ γένος
ἐτύγχανεν, ἀλλ' οὖν τοῖς Ῥωμαίοις καὶ ἰθαγενέσι τῆς Κων-
σταντίνου ἱλαρώτερον προσεφέρετο, καὶ πολλοὺς εἶχε τοὺς
μὲν τοῖς μεγάλοις τούτου συντεταγμένους, τοὺς δὲ τοῖς στρα-
τιώταις, τὸ δὲ κοινὸν πλῆθος ὡς οἰκεῖον περιεῖπε λαόν.
καὶ γὰρ περιγενόμενος τῶν Ῥωμαϊκῶν ἄστεων Λεντιανῶν τε
Georgius Acropolites Hist., Historia in brevius redacta (3141: 003)

“Georgii Acropolitae opera, vol. 1”, Ed. Heisenberg, A.Leipzig: Teubner,
1903, Repr. 1978 (1st edn. corr. P. Wirth).Se. 15, li. 28
αὐτῷ ἀπολώλεκε στράτευμα, διὸ καὶ τὴν τοῦ βασιλέως νίκην

ἀκηκοὼς ὁ Ἐρρῆς ‘νενίκηται’ ἔφη ‘ὁ Λάσκαρις, οὐ νενί-
κηκε.’ καὶ μέχρι καὶ αὐτοῦ Νυμφαίου τὰς σκηνὰς ὁ Ἐρ-
ρῆς ἐπήξατο, ἐκεῖθέν τε ὑποστρέψας εἰς ξυμβάσεις ἦλθε
μετὰ τοῦ βασιλέως Θεοδώρου. καὶ συνεφωνήθη τὰ μὲν
τοῦ Κιμινᾶ πάντα – οὕτω γὰρ τὸ ὄρος καλεῖται τὸ ἐγγὺς
τῆς Ἀχυράους τυγχάνον – μετὰ καὶ αὐτῆς τῆς Ἀχυράους
παρὰ τοῦ τῶν Φράγγων γένους δεσπόζεσθαι, τὸν δὲ Κάλα-
μον – κῶμος δέ ἐστιν ὁ Κάλαμος, ἐξ οὗ τὸ τῶν Νεοκά-
στρων ἄρχεται θέμα – μένειν ἄοικον, τὰ δ' ἐντεῦθεν,
[τάδε] Νεόκαστρα Κελβιανὸν Χλιαρά τε καὶ Πέργαμος καὶ
τὰ πλαγίως ἐγκείμενα Μαλδία τε καὶ Ὀψίκια παρὰ τοῦ
βασιλέως Θεοδώρου δεσπόζεσθαι. ὑπῆρχε δὲ τούτῳ καὶ
ἄλλη χώρα, ἡ ἀπὸ τοῦ Λοπαδίου ἀρχομένη καὶ Προῦσαν
περιλαμβάνουσα καὶ Νίκαιαν.
Georgius Acropolites Hist., Epitaphius in Joannem Ducam (3141: 009)

“Georgii Acropolitae opera, vol. 2”, Ed. Heisenberg, A.Leipzig: Teubner,
1903, Repr. 1978 (1st edn. corr. P. Wirth).Se. 6, li. 5
βραβεύει τοῖς ἀόκνως μαχομένοις ἐπὶ δικαίοις τοῖς πράγμασι –

τοιαῦτα δὴ διανοηθεὶς καὶ εἰς ὕψος ἄρας τὸ φρόνημα καὶ
ἐξογκώσας τὸν λογισμὸν οὐ μικρόν τι καὶ ταπεινὸν οὐδ'
ἀγεννὲς καὶ τῶν μὴ πάνυ παραδόξων ἐργάζεται, ἀλλὰ νεα-
νικὸν καὶ γενναῖον καὶ τοῖς κατ' ἐκεῖνο καιροῦ μηδ' εἰς ψιλὴν
ἀναπολούμενον ἔννοιαν.
Τῶν γὰρ Ἰταλῶν ἀμάχων μὲν ὄντων καὶ φύσει, ἐξ
ὧν δ' εἰς ἡμᾶς εἰργάσαντο πεφυσιωμένων μακρὰ καὶ μαχι-
296
μωτέρων γεγενημένων καὶ τὰ πλείω μὲν τῆς ἑῴας ὡς

ἔφημεν καρπουμένων – Σκάμανδρος γὰρ αὐτοῖς ὑπετάτ-
τετο συνυπέκυπτέ τε καὶ Ἀδραμύτιον, καὶ Περγάμου
μέχρις ἐπήγνυντο οἱ σταθμοί, Πηγῶν τε χῶροι καὶ Λεντια-
νῶν ἐτέλουν ὑπόφορα, ἔξω δὲ τούτων ὑπῆρχεν οὐδὲ Λουπά-
διον, μικρὸν δέ τις ἐντεῦθεν ὑπερβαλὼν καὶ εἰς Νικομή-
δους εἶδε καὶ πᾶσαν τὴν πέριξ χώραν σφίσι κατανεμομένην
ὡς ὑποχείριον – οὕτω γοῦν τῶν ἑῴων διακειμένων, τῶν
δυτικῶν δὲ ἁπάντων πρὸς σφῶν αὐτῶν καὶ τῶν Βουλγάρων
καὶ τῶν ἐξοιστρησάντων τῆς δικαίας ζεύγλης Ῥωμαίων καὶ
τῆς δουλείας ἀπερρηγμένων ἐξηνδραποδισμένων καὶ κατα-
δεδουλωμένων ὡς ἴσασιν ἅπαντες – τοιούτων δὴ τῶν
πραγμάτων ὄντων καὶ οὕτω δειλίαν ἐμπαρέχειν δεδυνημένων
Γεώργιος Παχυμέρης. Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vii de Andronico

Palaeologo) (3142: 002)“Georgii Pachymeris de Michaele et Andronico
Palaeologis libri tredecim, vol. 2”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1835;
Corpus scriptorum Ιστορίαι. Byzantinae.P. 200, li. 13
λαιοῦ ὀφφικίων, οὐκ ἐνεδίδοσαν. εἰ δ' οὖν, ἀλλὰ παραβασίαν

τοῖς κειμένοις ἐφεδρεύουσαν καὶ ὄλισθον ἐντεῦθεν ἀνηρτημένον
ὡς εἰκὸς διεγίνωσκον, καὶ ὅτι πόρον ζωῆς ἀναγκαίας τοῖς κληρι-
κοῖς ἀποκεκλεῖσθαι ξυμβαίνει. καὶ πόλλ' ἄττα τοιαῦτα λέγον-
τες τοῖς ἀπεροῦσιν εἰς τέλος ἐῴκεσαν. ἀλλ' οὐκ ἤνυον. διὸ καὶ
νεαρὰ προβαίνει νομοθεσία, καὶ ἐπ' αὐτοῖς μόνον οὐκ ἀκριβολο-
γουμένων κηροῖς, ὁπόσοι καὶ οἷοι ἐσοῦνται, οἷς ἡμμένοις ἐπὶ τῇ
τελετῇ τῆς χειροτονίας χρήσαιντ' ἂν οἱ τῶν παρόντων ἱερωμένοι.
ἣν δὴ νεαρὰν ὑποσημαίνεται μὲν πατριάρχης ὑποσημαίνονται
δ' ἱεράρχαι, καὶ πάντες πλὴν δυοῖν, τοῦ τε Σμύρνης καὶ τοῦ
Περγάμου , συγκάταινοι γίνονται. πλὴν τὸ πᾶν τῆς ἀκερδείας
οὐκ ἐπὶ τοῖς ὑπογράψασιν ἀλλ' ἐπὶ τοῖς κληρικοῖς πίπτει, ὡς
ἄλλους μὲν ἐμπεδωθῆναι ταῖς ὁμολογίαις, ἄλλους δὲ καὶ ἄκον-
τας τὰς ἐκείνων ὁμολογίας ἀποπληροῦν.
4. Ἀλλὰ φθάνει καὶ ὁ ἐν δύσει δεσπότης ὁ ἐξ Ἀγγέλων
Νικηφόρος τελευτῆσαι τὸν βίον, ἐπὶ δυσὶν ὑπεξουσίοις τέκνοις,
παιδί τε ἄρρενι ἀτελεῖ τῷ Θωμᾷ καὶ θυγατρὶ προφερούσῃ τὴν
ἡλικίαν τοῦ ἄρρενος τῇ Ἰθάμαρ. καὶ ἡ ἐκείνων μήτηρ Ἄννα καὶ
τῆς Εὐλογίας θυγάτηρ, ἐκποδὼν γεγονότος καὶ τοῦ σεβαστοκρά-
τορος Ἰωάννου τὰς ἐπιτροπὰς τῶν τε παίδων καὶ τῆς τοπαρχίας
ἔχουσα, τοὺς τοῦ Ἰωάννου παῖδας δύο, τὸν Δούκαν τε καὶ τὸν
297

Palaeologo) P. 234, li. 2
οἱ περὶ τούτων γράψαντες λέγουσιν ὡς κάτωθεν διιέντας καὶ ὑπο-

σπῶντας θεμέλια. τόσος γοῦν ὁ τότε ὥστε καὶ μηδένα ἔχειν μὴ
παλαιὸν μὴ νέον εἰδέναι, μὴ ὅτι γε μείζω, ἀλλ' οὐδ' ἴσον πώ-
ποτε. τινὲς δὲ τῶν ἤδη γεγηρακότων τῷ κατ' ἐξοχὴν λεγομένῳ
μεγάλῳ ἐκεῖνον παρείκαζον· οὕτω γὰρ καὶ τοῦτον ἐφ' ἡμέραις
πλείσταις ἐπισυμβαίνειν, καὶ πλειστάκις τῆς ἡμέρας ἢ καὶ νυκτὸς
προφαίνειν κατὰ μικρὸν τὰ τοῦ πνεύματος ἐγκαταλείμματα, ὥστε
καὶ Ἀνθεστηριῶνος ἑπτακαιδεκάτῃ ἐνταῦθα μὲν πλείω τὸ τοῦ
χρόνου μῆκος γενέσθαι, μαλακώτερον δὲ τῇ δυνάμει, ἐν δὲ τῇ
ἀνατολῇ καὶ μείζω τοῦ φθάσαντος καὶ δεινότερον. ἐνέσκηψε δὲ
τὸ δεινὸν τότε ἀπὸ τῶν περὶ Πέργαμον διὰ Χλιαρῶν μέσων καὶ ἐς
αὐτῆς Περσίδος μέρη, ὡς διαστῆναι μὲν πολλαχοῦ τὴν γῆν, ἐκ-
βλύσαι δ' ἐνιαχοῦ καὶ ὕδατα, ἀνατραπῆναι δὲ καὶ τοῦ κατὰ τὰ
Χλιαρὰ φρουρίου θεμέλια, καὶ ναοὺς καὶ οἴκους τῶν περιπύστων
καταπεσεῖν. τοῦ γοῦν πρώτου σεισμοῦ καὶ καθ' ἡμᾶς μεγάλου
ἐνσκήψαντος πολλὰ μὲν ἀναστήματα τῶν κατὰ τὴν πόλιν κατέ-
πιπτον, ἐκ παλαιοῦ τὸν ἑδρασμὸν ἔχοντα πολλαὶ δὲ καὶ τῶν νέων
οἰκιῶν κατηρείποντο. τοὺς δέ γε τῶν αὐλαιῶν θριγκούς, οἳ καὶ
ἐκ ξηρῶν συνίσταντο λίθων, κατὰ σωρείαν ἕκαστον εἶδέ τις κεί-
μενον, ὅμοιον ὡς ἂν ἐπισωρευθέντων ἄλλοθεν ὁ τεχνίτης τοὺς
τοίχους ἔμελλε συνιστᾶν. δύο δ' ἔργα τῶν μεγάλων πεσόντα τὴν

οἱ μὲν ἐξαπορούμενοι καθυφίεσαν καὶ πόνου καὶ δρόμου, οἱ δὲ

παρὰ δύναμιν συνωθούμενοι ἔπιπτον ἐν τῷ μεταξύ, καὶ οἱ μὲν
τῷ χειμῶνι ἐναπέψυχον, οἱ δὲ καὶ συνεπατοῦντο. καὶ ἦν τότε
πόνος ἀλεγεινός, τῶν μὲν ἐχθρῶν ἐγγύθεν προσκαθημένων καὶ
ἡμμέναις ταῖς παρ' αὐτοῖς πυραῖς δήλων ὄντων καὶ ἐπιδραμου-
μένων, εἰ θέλοιεν, ἄλλων δὲ τῶν μὲν ἀπορίᾳ καὶ ἰσχύος ἐνδείᾳ,
τῶν δὲ χειμῶνι, τῶν δὲ καὶ φόβῳ, ἔστι δ' οὗ καὶ ταῖς παρ' ἀλ-
λήλων συμπατήσεσι κινδυνευόντων; πολλῶν δὲ καὶ ἐξ ἐφόδου με-
τόπισθεν κατασχεθέντων. γέγονε ταῦτα, καὶ περί που ψυχὰς
ἑκατόν, ὡς ἡ πίστις εἶχε, συνέβη κινδυνεῦσαι. αὐτοὶ δὲ μόλις
καὶ ἀσυντάκτως σπεύδοντες τὴν Πέργαμον αὐτονυχεὶ ἐν πλείστῳ
πόνῳ καταλαμβάνουσιν.
298
21. Ὑπὸ μέντοι χρείας καὶ κακῶν ὅσα τοῖς ἀνωτέρω Περ-
γάμου ἐφίστατο ἀνέδην ἐπιόντων σφίσι Περσῶν, οὐδεὶς ἦν ἐκεί-
νων ὅστις εὔελπις ἐπὶ τοῖς ἰδίοις καθῆστο, ἀλλ' εὐθὺς ἀνάγκης
ἐπιπεσούσης ἀπάρσεως ἐμέμνηντο πάντες, οἱ μὲν μέχρι καὶ αὐ-
τῆς Περγάμου καὶ ἐνδοτέρω περί που τὴν τοῦ Ἀτραμυτίου περί-
χωρον, οἱ δὲ καὶ ἐγγὺς θαλάσσης περὶ τὴν Λάμψακον· οἱ δὲ
πλείους τὴν ἀντιπεραίαν κατελάμβανον, διαπεραιούμενοι τὸν Ἑλ-
λήσποντον. ἄλλοι δὲ καὶ περαιτέρω προεληλύθεισαν διὰ τὸ φό-
βοις κατασεισθῆναι μεγίστοις καὶ τὴν ὑποστροφὴν ἀπεγνωκέναι

πόνος ἀλεγεινός, τῶν μὲν ἐχθρῶν ἐγγύθεν προσκαθημένων καὶ

ἡμμέναις ταῖς παρ' αὐτοῖς πυραῖς δήλων ὄντων καὶ ἐπιδραμου-
μένων, εἰ θέλοιεν, ἄλλων δὲ τῶν μὲν ἀπορίᾳ καὶ ἰσχύος ἐνδείᾳ,
τέλεον. καὶ προαπανίσταντο παντὸς βράδους εἰς κίνδυνον ὑπο-
νοουμένου μείζω πάσης ἀσφαλείας. καὶ τὸ χείριστον, ὅτι τοὺς
τῶν προαπαιρόντων βίους οἱ ἐκ παρόδου καταλαμβάνοντες,

299

τέλεον. καὶ προαπανίσταντο παντὸς βράδους εἰς κίνδυνον ὑπο-
νοουμένου μείζω πάσης ἀσφαλείας. καὶ τὸ χείριστον, ὅτι τοὺς
τῶν προαπαιρόντων βίους οἱ ἐκ παρόδου καταλαμβάνοντες, δεύ-
τεροι τούτων εἰς φυγὴν τρεπόμενοι, οὐδὲν ἧττον καὶ ἀπόρως εἶ-
χον τῶν ἰδίων στερούμενοι. καὶ τὸ πρᾶγμα ποταμῶν ἔδοξεν
ῥεῦμα, ὃ οὔτε τὸν ἴδιον ἔχειν τόπον παρὰ τῶν ἐπιόντων

λις μετὰ τὴν πολλὴν διαφιλονεικίαν καὶ τὴν ὑπὸ βασιλεῖ ἀκροατῇ
γε καὶ διαγνώμονι συνδιάσκεψιν, ἐπεὶ οὐκ ἦν συμβαίνειν τὰς
γνώμας αὐτῶν, εἰς πολὺ τοῦ καιροῦ κατατεινομένου, ἔγνωσαν
ἅμα πέμπειν καὶ ἐρωτᾶν ἐκεῖνον αὐτὸν πατριάρχην, ὅπως ἔχοι
γνώμης καὶ ὅ τι λέγει ἐπί τε τῇ παραιτήσει καὶ ἐπὶ τῷ φημιζο-
μένῳ ὅρκῳ· τὸ γὰρ εὐλαβὲς καὶ ἁπλοῦν τοῦ ἀνδρὸς ἐχέγγυον εἶ-
χον λέγειν ἐκεῖνον τὰ πάσης ἀποδείξεως κρείττω, ἐφ' οἷς ἄρα
διημφισβήτουν ἀλλήλοις. καὶ δὴ ἠξίουν μὲν πατριάρχην Ἀλεξαν-
δρείας, ἐκεῖ καὶ αὐτὸν προκαθεζόμενον, τῆς παρ' ἐκεῖνον ἀφί-
ξεως ἕνεκα, συνέπεμπον δέ οἱ τοὺς συνεροῦντας καὶ δύο ἀρχιε-
ρεῖς, τόν τε Κρήτης Νικηφόρον καὶ τὸν Περγάμου Ἀρσένιον.
οἳ καὶ ἐπιστάντες περὶ τῆς παραιτήσεως καὶ τοῦ λόγου ὡς ἐκ συν-
όδου πάσης καὶ βασιλέως διεπυνθάνοντο. (32) ὁ δὲ τὸν ἀπό-
λογον ὅσον ἦν συντεμών, γραφῇ σημήνας ἀπέστειλεν. ἦν δ' ἐπ'
αὐτῆς εἰπεῖν τῆς λέξεως ἔχουσα οὕτως. “δέσποτά μου ἅγιε βα-
σιλεῦ, διεμηνύσατό μοι ἡ κραταιὰ καὶ ἁγία βασιλεία σου καὶ ἡ
θεία καὶ ἱερὰ σύνοδος, μετὰ τοῦ ἁγιωτάτου πάπα καὶ πατριάρ-
χου Ἀλεξανδρείας καὶ μετὰ τῶν δύο ἀρχιερέων, ἵνα παραδηλώσω
τῇ κραταιᾷ καὶ ἁγίᾳ βασιλείᾳ σου ὅπως ἔχω γνώμης περὶ τοῦ
300
συμβάντος εἰς ἐμὲ λόγου, ἔτι δὲ καὶ περὶ τῆς παραιτήσεώς μου.
καὶ ἔδει μὴ τὸ παράπαν ἀποκρίνασθαί με, τῆς ἐμῆς

κτι, ὅθεν καί τι θαρρεῖν εἶχε τῶν ἀγαθῶν ἐκ τῆς περὶ αὐτόν οἱ
μεγίστης πληροφορίας. τὰ δ' ἦσαν ἐν μόναις βουλαῖς· οὔπω
γὰρ ἐφίσταντο οἷς ἦν ἐπιτεταγμένον ταῦτα πράττειν, καὶ τὸ
Περσικὸν πολλαχόθεν ἐπεισβαλόντες τοὺς μὲν ἔργον καθιστᾶσι
μαχαίρας, ὅσοι δέ γε καὶ ἴσχυσαν ἐκφυγεῖν, τῷ τῆς Κυζίκου
ἐπιτειχισμῷ ἄρτι τότε συστάντι παρὰ τοῦ ἐν αὐτῇ προέδρου Νί-
φωνος, ἀνδρὸς δραστηρίου καὶ γνώσεως ἐπηβόλου καὶ οὐ μᾶλλον
πνευματικοῖς ἢ κοσμικοῖς τρίβωνος πράγμασι, φέροντες ἑαυτοὺς
καὶ γυναῖκας καὶ τέκνα καὶ ζῶα καὶ ὕπαρξιν ἐγκατέκλεισαν.
10. Διὰ ταῦτα καὶ βασιλεὺς Μιχαὴλ οὐχ οἷός τ' ὢν ἐν
Περγάμῳ διάγειν, ἀπάρας ἐκεῖθεν συνάμα καὶ ταῖς περὶ αὐτὸν
δυνάμεσι Κυζίκῳ ἐπιφοιτᾷ. ἀλλ' οὐδ' ἐκεῖ βραδύνει δέει προς-
δοκωμένης τῶν Περσῶν δι' αὐτὸν προσβολῆς. ὅθεν κἀκεῖθεν
ἀπαναστὰς ἐν Πηγαῖς παραθαλασσιδίῳ γίνεται πόλει, ὅπῃ δὴ
καὶ ἐς ὕστερον λύπῃ καὶ ἀθυμίᾳ συσχεθεὶς διὰ τὰ συμβάντα νόσῳ
περιπίπτει βαρείᾳ. καὶ ἐγγὺς ἦλθε τοῦ κινδυνεῦσαι, κἂν ἐκιν-
δύνευε (τοῖς γὰρ ἰατροῖς ἀπέγνωστο), εἰ μή γε προπεφθάκει τῆς
παρθένου καὶ θεοτόκου προφανὲς ἔλεος. οὐ χεῖρον δὲ καὶ τοῦτο
καθ' εἱρμὸν συνάψαι. ἔκειτο μὲν οὖν βασιλεὺς τὰ λοίσθια πνέων,
εἶπέ τις· ἐπείληπτο γὰρ καὶ ἀναισθήτως εἶχε πρὸς ὅ τι καὶ ἰατροὶ
ἔγνων ἐκεῖνον. μηνύματα δὲ πρὸς τὸν πατέρα καὶ βασιλέα ἡ μὲν
Δούκας ιστορικός. Historia Turcobyzantina (3146: 001)“Ducas.

Istoria Turco–Bizantină (1341–1462)”, Ed. Grecu, V.Bucharest:
Academia Republicae Popularis Romanicae, 1958; Scriptores Byzantini
1.
Ch. 2, se. 3, li. 4
τῷ γω αὐτοῦ ἔτει ἐξώσθησαν καὶ οἱ Λατῖνοι τῆς Πόλεως καὶ εἰσῆλθε

βασιλεύων
ἐκ τῆς ἀνατολῆς Μιχαὴλ ὁ Παλαιολόγος.
Μέχρι τῆς βασιλείας τούτου ἡ Μικρὰ Ἀσία, Παφλαγονία, Μυσία, ἡ
καὶ Βιθυνία, Φρυγία Μεγάλη, Φρυγία Καπατιανή, Καρία καὶ μέρος
Κιλικίας,
Λυδία πᾶσα ὑπὸ Ῥωμαίους τελοῦσαι ἦσαν. Οἱ δὲ Τοῦρκοι ἐγκάτοικοι
301
Λυκαονίας
ὄντες τὰ ἐπείκεινα ἦρχον, ἤτοι Λυκαονίαν, Καππαδοκίαν, Γαλατίαν,
Παμφυλίαν,
Ἀρμενίαν, Ἑλενόποντον, Πισιδίαν, Λυκίαν, Κοίλην, Συρίαν καὶ ἕτερα.
Ἐβασίλευσε δὲ Μιχαὴλ ἔτη κδʹ· μετὰ δὲ τὸν Μιχαὴλ ὁ υἱὸς αὐτοῦ
Ἀνδρόνικος ὁ Παλαιολόγος ἔτη μγʹ· ἐν τῷ χρόνῳ τῆς βασιλείας αὐτοῦ
ἑάλω μη-
τρόπολις τῆς Ἀσίας Ἔφεσος καὶ ἡ ἐπαρχία Καρίας παρὰ τοῦ Μανταχία·
καὶ
ἡ Λυδία παρὰ τοῦ Ἀτὴν ἄχρι Σμύρνης· καὶ ἡ Μαγνησία μέχρι Περγάμου
με-
τὰ πάσης τῆς Μαγεδὼν ἐπαρχίας παρὰ τοῦ Σαρχάν· Φρυγία πᾶσα παρὰ
τοῦ
Καρμιάν· ἑτέρα Φρυγία ἡ Μεγάλη ἀρχομένη ἀπὸ Ἀσσοῦ πόλεως ἄχρι καὶ
Ἑλ-
λησπόντου παρὰ τοῦ Καρασή. Βιθυνία πᾶσα καὶ μέρος τῶν Παφλαγόνων
παρὰ τοῦ Ὀθμάν· οἳ ἦταν ἀρχηγοὶ Τούρκων.
Σὺν αὐτῷ δὲ τῷ Ἀνδρονίκῳ ἐβασίλευσε Μιχαὴλ ὁ υἱὸς αὐτοῦ. Μετὰ
δὲ τὸν Μιχαὴλ ἐβασίλευσεν Ἀνδρόνικος ὁ ἐπονομαζόμενος νεώτερος ἔτη
ιγʹ· με-
τὰ δὲ τὸν Ἀνδρόνικον Ἰωάννης ὁ Παλαιολόγος, ὁ υἱὸς αὐτοῦ, νέος ὢν καὶ
παι-
δαγωγούμενος παρὰ κυρίου Ἰωάννου τοῦ Καντακουζηνοῦ.
Ἐν τῷ αὐτοῦ χρόνῳ ἤρξαντο οἱ Τοῦρκοι περᾶν τὸν Ἑλλήσποντον ἐκ
μὲν τῆς Ἀσίας Ὁμοῦρ, ἔκγονος Ἀτήν, ἀρχηγὸς Τούρκων, δεσπόζων
Σμύρναν,
Δούκας ιστορικός. Historia Turcobyzantina Ch. 17, se. 1, li. 11
Ἀπάρας δὲ ἀπὸ τὸ Κοτυάειον, φθείρας, αἰχμαλωτεύσας, λαβὼν πάν-

τα θησαυρὸν τὸν εὑρισκόμενον σὺν βασάνοις καὶ τιμωρίαις πλείσταις,
καίων,
κρεμάζων, ζωντοθάπτους δεικνύων τοὺς ἀνθρώπους καὶ πᾶσαν ἄλλην
τιμωρίαν
ποιῶν, ἦλθεν εἰς Προῦσαν· καὶ ἀνοίξας τοὺς θησαυροὺς ἐξήντλει τὰ παρὰ
τῶν
Ῥωμαίων κερδηθέντα κειμήλια χρυσᾶ, ἀργύρεα, λίθους τιμίους,
μαργαρίτας δί-
κην κόκκων σίτου μετρουμένους ἐν χοίνικι. Εὗρε οὖν ἐκεῖ καὶ τὰς
γυναῖκας αὐ-
τοῦ καὶ τὰς παλλακὰς καὶ σὺν αὐταῖς τὴν θυγατέρα Λαζάρου. Καὶ λαβὼν
πάντα
τὰ τῆς Προύσης, Νικαίας, Νικομηδίας καὶ τῶν πέριξ πόλεων, τοὺς
302
ἀκενώτους
θησαυρούς, εἰς Φρυγίαν τὴν κάτω ἀφίκετο. Καὶ πορθήσας ἅπαντα
πολίχνιά τε
καὶ πόλεις ἦλθεν εἰς Ἀσίαν. Καὶ διαβὰς Ἀδραμύντιον καὶ Ἀσσὸν ἦλθεν
εἰς
Πέργαμον κἀκεῖ ποιήσας ἡμέρας καὶ ἀθροίσας τῶν πέριξ πόλεων τοὺς
θησαυροὺς
καὶ αἰχμαλωτίσας νέους καὶ παιδίσκας καὶ κολάσας καὶ τιμωρήσας
πάντας Τούρκους
τε καὶ Ῥωμαίους, πυρικαύστους καὶ ἐγκλείστους ὑπὸ ἀσιτίας
λιμοκτονήσας ἕνεκα
χρυσοῦ καὶ ἀργύρου, πάντα πλοῦτον σωρεύσας ἦλθεν εἰς Μαγνησίαν τὴν
ἐν Σι-πύλῳ κειμένην. Κἀκεῖ συναθροίσας πάντα τὰ τῆς Λυδίας χρύσεά τε
καὶ ἀργυρᾶ κειμήλια καὶ πάντα τὸν ἐν ταῖς Σάρδεσι καὶ Φιλαδελφείᾳ καὶ
Ἀττάλῳ σωρεύσας πλοῦτον, ἦλθεν εἰς Σμύρναν. Κἀκεῖ τεντώσας ἐν τῷ
πολιχνίῳ τῶν φρερίων, ὃ ἀνήγειραν ἐν ταῖς ἡμέραις τοῦ προῤῥηθέντος
Ὁμοῦρ, ἐζήτει τοῦτο παρ' αὐτῶν.
μίαν, ἣν ὑπέστητε παρὰ τοῦ Παγιαζήτ· καὶ τοὺς ὑμετέρους γονεῖς οὓς μὲν
ἔσφα-
ξαν, οὓς δὲ ἀγχόνῃ ἀπέπνιξαν· καὶ αὐτὸς μονάρχης ἐγένετο καὶ ὑμᾶς
ἐξορίστους
ἐποίησεν. Νῦν δὲ ἐπεὶ δικαίᾳ Θεοῦ κρίσει ὁ ἀλάστωρ ἠφάνισται, μὴ
καταπιέτω
ἡμᾶς τὸ τῆς ἀσπίδος ἔκγονον, ἀλλὰ προθύμως ἔτι ἀκμάζον ὂν
συντρίψωμεν αὐ-
τοῦ τὴν κάραν καὶ τὸ λεῖπον ἐν ἀμεριμνίᾳ διάξωμεν.” – Τότε οἱ ἡγεμόνες
ἐνω-
τισθέντες τοὺς λόγους αὐτοῦ καὶ εἰς συμφέρον αὐτῶν λογισάμενοι
ἐχώρουν ἐν
ἄρμασι καὶ ὁ μὲν Καραμὰν ἐν τρισὶ χιλιάσιν, ὁ δὲ Καρμιὰν ἐν δέκα καὶ ὁ
Τζι-
νεὴτ ἐν πέντε χιλιάσιν ἐν Ἐφέσῳ ἐστρατοπέδευσαν.
Ὁ δὲ Μουσουλμὰν καὶ αὐτὸς ἀπὸ τῆς Προύσης ἐν Λοπαδίῳ ἐλθὼν
καὶ τὸν πάντα στρατὸν αὐτοῦ ἐν εἴκοσι πέντε χιλιάσιν ἀριθμήσας καὶ ἀπὸ
Λο-
παδίου ἐγερθεὶς ἦλθεν εἰς Πέργαμον, ἀπὸ δὲ Περγάμου , ἐν τῷ Κάμπῳ
τοῦ Μαι-
νομένου, ἀπὸ δὲ τοῦ Κάμπου ἐν Σμύρνῃ. Μαθὼν δὲ τὴν συνέλευσιν τοῦ
Καραμὰν
303
καὶ τοῦ Καρμιὰν ἠπορεῖτο καὶ ἤσχαλλεν. Ἀπὸ δὲ Σμύρνης πρὸς Ἔφεσον
ἀπάρας
ἦλθε πήξας τὰς σκηνὰς εἰς τόπον λεγόμενον Μεσαύλιον· κἀκεῖ φοβηθεὶς
τοὺς
ὑπεναντίους καὶ πυκνώσας τὰς τέντας, τάφρον ἔσκαψε καὶ χώματα
ἀνήγειρε
καὶ αὐτὸς ἐν μέσῳ μετὰ τοῦ στρατοῦ ἐκάθητο, οἱ δὲ ὑπεναντίοι ἐν
Ἐφέσῳ, ἀπέ-
χοντες ἡμερῶν οὐδὲ τὸ ἥμισυ, ἤγουν ἓξ ὡρῶν διάστημα ἀπ' ἀλλήλων,
οὔτε αὐτὸς
χωρῶν πρὸς ἐκείνους διὰ τὴν δειλίαν οὐτ' ἐκεῖνοι πρὸς αὐτὸν διὰ τὴν
ἀνισότητα.
Τοῦ πράγματος οὖν ἐν ἀμελείᾳ κειμένου, πρόσεισι τῷ Τζινεὴτ εἷς τῶν
αὐτοῦ μυστικῶν φίλων καὶ λέγει αὐτῷ· “Ὁ Καραμὰν καὶ ὁ Καρμιὰν
ὁμονοή-
σαντες βούλονται τῇ νυκτὶ ταύτῃ παραδοῦναί σε εἰς χεῖρας τοῦ
Μουσουλμάν·
Ὁ δὲ Μαχουμὲτ τὰ τῆς δύσεως μέρη καλῶς ἀπαρτίσας καὶ ταραχὴν

οὐδεμίαν ἐξόπισθεν ἀφεὶς περᾷ τὰ τῆς ἑῴας μέρη· καὶ ἐν τῇ Προύσῃ
ἐλθὼν
καὶ τὰ ἀφανισθέντα καὶ πυρὶ παραδοθέντα οἰκοδομήματα παρὰ τοῦ
Καραμὰν ἀνα-
νεώσας ἐκεῖθεν εἰς Ἀσίαν καταίρει. Ὁ γὰρ Καραμάν, ὅτε ὁ Μαχουμὲτ εἰς
Κωνσταντινούπολιν ἐλθὼν ἠγωνίζετο κατὰ τοῦ Μωσῆ, ἀπάρας ἀπὸ
Ἰκονίου εἰς
Προῦσαν σὺν δυνάμει κατῆλθε καὶ λεηλατήσας αὐτὴν καὶ τὰ ὀστᾶ τοῦ
Παγια-
ζήτ, τοῦ πατρὸς τοῦ Μαχουμὲτ, ἀνακομίσας ἐκ τοῦ τάφου πυρὶ
παρέδωκεν. Ὁ
γὰρ αὐτὸς Παγιαζὴτ ἀπεκεφάλισέ ποτε ἐν Ἰκονίῳ τὸν πατέρα τοῦ
ῥηθέντος Κα-
ραμάν.
Κατελθὼν δὲ ἐν Ἀσίᾳ εὗρε τὸν Τζιναὴτ μεγαλυνθέντα καὶ ὑπὲρ τὰ
ἐσκαμ-
μένα πηδῶντα· ἐλθὼν δὲ ἐν Περγάμῳ τῆς Ἀσίας μηνύει τῷ Τζινεὴτ
παραχωρῆσαι
τῶν ἐκεῖ καὶ ἀφεῖναι τὴν ἐπαρχίαν. Ὁ δὲ Τζινεὴτ οὐδὲ τὸ παράπαν
ἡγησάμενος
ἠσφαλίσατο τὰ κάστρα καὶ ἐκάθητο ἐκδεχόμενος τὴν ὑπαντὴν αὐτοῦ. Ὁ
δὲ Μα-
304
χουμὲτ ἐλθὼν εἰς Κύμην καὶ ζητήσας τὸ φρούριον, ἦν γὰρ ὁ κρατῶν διὰ
τὸν
Τζινεήτ, πολεμήσας κατέσχε καὶ τοὺς μὲν ὁπλίτας αὐτοῦ ξίφει ἀνεῖλε,
τοὺς δὲ
ἐγχωρίους ἐλευθέρωσεν. Ἀπάρας δ' ἐκεῖθεν ἦλθεν εἰς τὸν τοῦ
Μαινομένου Κάμ-
πον. Ἦν δ' ἐκεῖ φρούριον ὀχυρὸν τὸ τοῦ Ἀρχαγγέλου λεγόμενον, οἱ
Τοῦρκοι
δὲ Καγιατζὴκ μετωνόμασαν. Κἀκεῖνο σὺν πλείστῃ δυνάμει καὶ
ἀκροβολισμοῖς πα-
ραλαβὼν ἦλθεν εἰς Νύμφαιον· καὶ τὸ Νύμφαιον σὺν πολέμῳ λαβὼν
ἦλθεν εἰς
Σμύρναν. Τὴν δὲ Σμύρναν, ὡς ἔπρεπε, τειχήσας καὶ πλείστους τῶν
στρατιωτῶν
ἐμβαλὼν καὶ μεγάλην σύνταξιν ἑτοιμάσας διά τε ὅπλων καὶ ἀνδρῶν καὶ
ἑτέρων
φαλὰς τῶν ἐγκλείστων, τοῦ Κούρτη λέγω καὶ Χαμζᾶ, τοῦ θείου αὐτοῦ·
καὶ οὕ-
τως ἐτελειώθη παγγενεὶ ὁ Τζινεήτ.
Ὁ βασιλεὺς οὖν Ἰωάννης ποιήσας κατάστασιν καὶ τελείαν εἰρή-
νην μετὰ τοῦ Μωρὰτ δοὺς αὐτῷ τὰς πόλεις καὶ κώμας, ἃς εἶχεν ἡ
Ποντικὴ θά-
λασσα πλὴν τῶν κάστρων, ὧν οὐκ ἠδυνήθη λαβεῖν ἐν τῇ μάχῃ, οἷον
Μεσεμβρίαν,
Δέρκους καὶ ἄλλα, καὶ τὸ Ζητούνιον σὺν ταῖς λοιπαῖς χώραις τοῦ
Στρυμόνος καὶ
κατ' ἔτος τέλος ἀσπρῶν ͵τ εἰρηνεύων κατὰ τὸ δυνατὸν ἐκάθητο.
Ὁ δὲ Μωράτ, ὡς ἡ τύχη πρὸς αὐτὸν χαροπὸν ἔβλεψε καὶ πάντας τοὺς
ἐχθροὺς αὐτοῦ εἰς τέλος ἠφάνισεν καὶ οὐκ εἶχε τὸν φοβήσαντα ἢ τὸν
κωλύσαντα,
περᾷ τὴν Θρᾴκην καὶ ἐν Προύσῃ γέγονεν· κἀκεῖθεν ἀπάρας καὶ τὴν
γέφυραν
περάσας τοῦ Λοπαδίου κατῆλθεν εἰς Πέργαμον, ἀπὸ δὲ Περγάμου εἰς
Μαγνη-
σίαν ἀφίκετο, ἀπὸ δὲ Μαγνησίας εἰς Σμύρνην, ἀπὸ δὲ Σμύρνης εἰς
Θύραια καὶ
Ἔφεσον.
Συνέῤῥεον δὲ τῶν πέριξ ἡγεμόνων ἀποκρισιάριοι, ἀλλὰ καὶ τῶν μα-
κράν. Ἔστειλε γὰρ ὁ βασιλεὺς τὸν κὺρ Λουκᾶν Νοταρᾶν τὸν αὐτοῦ
μεσάζοντα
σὺν δώροις πολλοῖς, ὁμοίως καὶ Λάζαρος ὁ δεσπότης Σερβίας, ἀλλὰ καὶ
305
Ντάνος
ὁ Βλαχίας ἡγεμών, ὁ Μιτυλήνης αὐθέντης καὶ Χῖοι καὶ Ῥόδιοι, ἅπαντες
εὐφη-
μήσοντες. Πάντες οὖν ἔλαβον πίστεις παρ' αὐτοῦ καὶ ἔδωκαν τοῦ εἶναι
εἰρηναῖοι καὶ φιλίας μεστοὶ σὺν αὐτῷ καὶ αὐτὸς σὺν αὐτοῖς πλὴν τῶν
Βενετίκων δι' αἰτίαν τὴν ἣν λέξων ἔρχομαι.
τένευσαν ἐν τῷ λιμένι τῆς Μιτυλήνης. Ἐρωτήσαντες δὲ περὶ τοῦ

ἀρχηγοῦ, ὡς
ἔμαθον, ὅτι οὐκ ἐφάνη τοῖς ἐκεῖσε μέρεσιν, ἐν ἀδημονίᾳ ἦσαν.
Τότε πρὸς ἑσπέραν ἤδη γενομένης τῆς ἡμέρας, ἐκ τῶν τῆς Χίου μερῶν
ἀνεφάνη ὡς διήρεως ἄρμενον. Ἦν δὲ ἡ διήρης αὕτη τῆς Μιτυλήνης,
σταλθεῖ-
σα παρὰ τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ ἡγεμόνος ἐν τῇ Χίῳ τοῦ μαθεῖν, εἰ ἄρα ἐκ τῶν
ἑσπε-
ρίων ἤλθασιν λῃστρικαὶ νῆες τῶν Κατελάνων, ἵνα δώσωσιν νόησιν τοὺς
γείτο-
νας Τούρκους τοῦ φυλαχθῆναι. Ἦν γὰρ ἐξ ἀρχῆς τοῦτο τὸ μήνυμα
δουλεία ἀνε-
λεύθερος τῶν Λεσβίων, ὅπως μὴ φθάσαντες δοῦναι λόγον τῆς ἐφόδου
τῶν λῃ-
στῶν, εἴ τι ἄρα ζημία γενήσεται ἐν τοῖς Τούρκοις, αὐτοὶ οἱ Λέσβιοι τὸ
ἀνῆκον τοῖς Τούρκοις ἀποδώσουσιν· τὰ δὲ ὅρια τῆς δουλείας, ἀπὸ τοῦ
ποταμοῦ Περγάμου ἄχρι Ἀσσοῦ πόλεως, ἣ νῦν καλεῖται Μαχράμιον.
Εἰσελθοῦσα ἡ διήρης ἐν τῷ λιμένι, ἐξέθορε καὶ ἕτερον ἄρμενον· καὶ
ἰδόντες τὰ ἱστία εὐρύχωρα καὶ κοκ-
κινοβαφῆ, ὑπέλαβον τὸν στρατηγὸν εἶναι καὶ ἐχάρησαν. Εἰσελθὼν δὲ ἐν
τῷ λι-
μένι καὶ τένταν πήξαντες ἐν τῇ ξηρᾷ, ἐξῆλθε καὶ ἀνεπαύσατο ἐκ τοῦ
πολλοῦ σά-
λου καὶ κλύδωνος. Ὁ δ' ἀδελφὸς τοῦ ἡγεμόνος Σὺρ Νικόλαος Γατελοῦζος
ποιή-
σας δοχὴν μεγάλην, κατῆλθεν ἀπὸ τοῦ κάστρου εἰς τὴν σκηνὴν καὶ
μικρὸν καθί-
σας ἐπανῆλθε. Τότε ὁ τοῦ δολίου ἀλάστορος μαθητὴς ὀργισθεὶς δόλον
ῥάπτει
κατ' αὐτοῦ λέγων, ὅτι· “Ἡ διήρης, ἣν ἐγὼ καταδιώξας ἤλαυνον ἕως ὡδί,
ἐμὴ
ὑπάρχει· αὐτή τε καὶ τὰ ἐν αὐτῇ.” – Ὑπῆρχε γοῦν ἐντὸς ἐν αὐτῇ μία τῶν
γυ-
306
ναικῶν ἐκ τῶν ἀρχόντων τῆς Χίου ἡ ἐνδοξοτέρα, ἔχουσα μεθ' αὑτῆς

κόσμον πο-
λὺν χρυσοῦ τε καὶ ἀργύρου. –
Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Ιστορίαι. (3169: 001)“Ioannis

Cantacuzeni eximperatoris historiarum libri iv, 3 vols.”, Ed. Schopen, L.
Bonn: Weber, 1:1828; 2:1831; 3:1832; Corpus scriptorum Ιστορίαι.
Byzantinae. Vol. 2, p. 70, li. 1
ἔξοδον ἤδη εἶναι. Ἀλέξανδρος δὲ ὁρῶν οὐ κατεπτηχότας, ὥσπερ

ᾤετο, Ῥωμαίους, ἀλλ' ἑτοίμους ὄντας ἀμύνεσθαι τοὺς αἱρου-
μένους ἀδικεῖν, καὶ μήτε ταῖς διὰ τῶν πρέσβεων ἀπειλαῖς,
μήτ' αὐτοῦ τῇ πρὸς τὸν πόλεμον παρασκευῇ δυνάμενος πεί-
θειν, τὰ κατὰ γνώμην αὐτῷ ποιεῖν, πρὸς πόλεμον χωρεῖν
ἀλυσιτελὲς οἰόμενος αὐτῷ, ἐχώρει πρὸς συμβάσεις. καὶ τῶν
προτέρων αὖθις σπονδῶν καὶ ὅρκων ἀνανεωθέντων, Ἀλέξαν-
δρος μὲν εἰς Τρίνοβον τὰ οἰκεῖα βασίλεια ἐπανεζεύγνυε· δο-
μέστικος δὲ ὁ μέγας εἰς Χεῤῥόνησον μετὰ τῆς στρατιᾶς ἐχώ-
ρει, πεπυσμένος στρατιὰν Περσῶν πεζὴν μέλλουσαν εἰς Χεῤ-
ῥόνησον ἐμβάλλειν ἐκ Περγάμου ἀφιγμένην, ἧς Γιαξὴς
σατράπης ἦν. ἅμα δὲ τῷ Ῥωμαίους εἰς Χεῤῥόνησον ἀφικέ-
σθαι, καὶ ἡ στρατιὰ Περσῶν παρῆν. καὶ γενομένης μάχης,
οὐδὲ πρὸς ὀλίγον ἴσχυσαν οἱ Πέρσαι Ῥωμαίοις ἀντιστῆναι,
ἀλλ' ἡττηθέντες κατὰ κράτος, οἱ μὲν ἔπεσον κατὰ τὴν μάχην,
οἱ δ' ἑάλωσαν· ὅσοι δὲ ἠδυνήθησαν διαφυγεῖν, ἐμβάντες ταῖς
ναυσὶν, ἀπέπλεον ἐπ' οἴκου. οὐ πολλαῖς δὲ ὕστερον ἡμέραις
ἐκ τῆς αὐτῆς χώρας καὶ δευτέρα στρατιὰ ἐπεραιοῦτο, ὡς
τὴν προτέραν ἧτταν ἀναμαχεσόμενοι. συμβαλόντες δὲ καὶ
τούτοις οἱ Ῥωμαῖοι, ἐνίκησάν τε καὶ ἀπέκτειναν τοὺς πλείους.
ἐπεὶ δὲ Γιαξὴς δὶς ἐπλήγη ἐφεξῆς καὶ πολλὴν καὶ ἀγαθὴν
Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Ιστορίαι. Vol. 3, p. 276, li. 6
ληʹ. Ἐπεὶ δὲ ὁ κατὰ τὴν ἐκκλησίαν θόρυβος ἐπέπαυτο

καὶ πᾶσαν εἶχε τάξιν καὶ εὐαρμοστίαν, Ματθαῖος ὁ βασι-
λεὺς γενόμενος ἐν Βυζαντίῳ ἅμα βασιλίδι τῇ συζύγῳ, κατὰ
τὸν ἐν Βλαχέρναις τῆς θεομήτορος ναὸν ἐστέφετο κατὰ τὸ
ἔθος ὑπὸ Φιλοθέου τοῦ πατριάρχου καὶ βασιλέως τοῦ πα-
τρός· ἔστεφε δὲ καὶ αὐτὸς κατὰ τὸ ἔθος τὴν γυναῖκα. τοι-
αῦτα μὲν ἐπράττετο ἐν Βυζαντίῳ. Παλαιολόγος δὲ ὁ νέος
307
βασιλεὺς ἦν μὲν ἐν Θεσσαλονίκῃ μετὰ τῶν βασιλίδων, τῆς

μητρὸς καὶ γυναικὸς, εἶχε δὲ καὶ Τένεδον τὴν νῆσον ὑφ'
ἑαυτὸν, ἡγεμόνα ταύτῃ καταλιπὼν Ἰταλόν τινα Μαρτῖνον
ἀπαίρων εἰς Θεσσαλονίκην. Περγαμηνὸς δέ τις τῶν Τενε-
δίων ὁ μάλιστα δυνατώτατος ἐν Θεσσαλονίκῃ συνῆν τῷ νέῳ
βασιλεῖ χρόνον οὐκ ὀλίγον, ἔπειτα ἐκεῖθεν διαδρὰς καὶ γε-
νόμενος ἐν τῇ Τενέδῳ, ἔπεισε καὶ τοὺς ἄλλους πολίτας ἀπο-
στῆναι τοῦ νέου βασιλέως. καὶ τὸν ὑπ' ἐκείνου σφῶν ἐπι-
τεταγμένον ἄρχειν ἐξελάσαντες, ὥσπερ αὐτόνομοι ἐπολιτεύ-
οντο. βασιλεὺς δὲ ὁ νέος ἐπεὶ πύθοιτο τὴν ἀποστασίαν,
τριήρεις ἐκ Θεσσαλονίκης. ἐφοπλίσας, ἐπέπλευσε τοῖς Τενε-
δίοις. οἱ δὲ αὖθις ἑτοίμως προσεχώρουν, παραδόντες τὸν
Περγαμηνὸν, ὃν εἰς Θεσσαλονίκην δεσμώτην ἔπεμψε φρουρεῖσθαι,
αὐτὸς δὲ ἅμα Ἑλένῃ βασιλίδι τῇ γυναικὶ διῆγεν ἐν
Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Ιστορίαι. Vol. 3, p. 276, li. 15
ἑαυτὸν, ἡγεμόνα ταύτῃ καταλιπὼν Ἰταλόν τινα Μαρτῖνον

ἀπαίρων εἰς Θεσσαλονίκην. Περγαμηνὸς δέ τις τῶν Τενε-
δίων ὁ μάλιστα δυνατώτατος ἐν Θεσσαλονίκῃ συνῆν τῷ νέῳ
βασιλεῖ χρόνον οὐκ ὀλίγον, ἔπειτα ἐκεῖθεν διαδρὰς καὶ γε-
νόμενος ἐν τῇ Τενέδῳ, ἔπεισε καὶ τοὺς ἄλλους πολίτας ἀπο-
στῆναι τοῦ νέου βασιλέως. καὶ τὸν ὑπ' ἐκείνου σφῶν ἐπι-
τεταγμένον ἄρχειν ἐξελάσαντες, ὥσπερ αὐτόνομοι ἐπολιτεύ-
οντο. βασιλεὺς δὲ ὁ νέος ἐπεὶ πύθοιτο τὴν ἀποστασίαν,
τριήρεις ἐκ Θεσσαλονίκης. ἐφοπλίσας, ἐπέπλευσε τοῖς Τενε-
δίοις. οἱ δὲ αὖθις ἑτοίμως προσεχώρουν, παραδόντες τὸν
Περγαμηνὸν, ὃν εἰς Θεσσαλονίκην δεσμώτην ἔπεμψε φρου-
ρεῖσθαι, αὐτὸς δὲ ἅμα Ἑλένῃ βασιλίδι τῇ γυναικὶ διῆγεν ἐν
τῇ νήσῳ. Καντακουζηνὸς δὲ ὁ βασιλεὺς ἐν δεινῷ τιθέμενος
ταῖς κατὰ τὴν Θρᾴκην πόλεσι τοὺς Πέρσας ἐγκαθιδρυμένους
εἶναι, (εἶχον γάρ τι φρούριον, ὥσπερ ἔφημεν, ἐν Θρᾴκῃ,
Τζύμπην προσαγορευόμενον,) βίᾳ μὲν οὐκ ἐπεχείρει ἐξελαύ-
νειν, (ᾔδει γὰρ οὐκ ἀξιόμαχος πρὸς τοσαύτην τῶν βαρβάρων
δύναμιν ἐσόμενος, εἰ πόλεμον κινοίη πρὸς αὐτοὺς, τῆς Ῥω-
μαίων στρατιᾶς ὑπὸ τοῦ πρὸς ἀλλήλους πολέμου διεφθαρμέ-
νης,) τρόπῳ δέ τινι ἑτέρῳ διενοεῖτο τοὺς βαρβάρους τῆς Ῥω-
μαίων ἐξελαύνειν. καὶ πέμψας πρεσβείαν πρὸς Ὀρχάνην τὸν
Εφραίμ ιστορικός. Poeta, Chronicon (3170: 001)“Ephraemius”, Ed.

Bekker, I.Bonn: Weber, 1840; Corpus scriptorum Ιστορίαι. Byzantinae.
308
Li. 4261
χώραις ἐπῆλθον Αὐσόνων παριστρίοις,

καὶ Ῥωμαϊκοῖς συμβαλόντες τάγμασι
νίκην ἀπηνέγκαντο καὶ πλῆθος σκύλων.
τοίνυν ἐπιστὰς βασιλεὺς τῷ Ζευγμίνῳ
ἡλωκότι Παίοσιν ἄρτι βαρβάροις,
ἐπανασώζει καὶ πάλιν Ῥωμαΐδι
εὐβουλίαις νίκαις τε καὶ στρατηγίαις.
Καὶ μὴν περιώνυμον ἔργον καὶ τόδε
ἀναπέφανται τοῦ καλοῦ στεφηφόρου.
πόλεις Ἀσιάτιδες εὔχρηστοι βίῳ,
Χλιαρὰ καὶ Πέργαμος ἄλλαι τ' αὖ πόλεις,
ὧν τὰ πέριξ πάσχοντα Πέρσαις βαρβάροις
δῃούμενά τε πυρπολούμενα σφίσιν,
κωμηδὸν ὡς ἔχοντα τὴν συνοικίαν,
ἄναξ περιέβαλε τείχεσι τάδε·
καὶ διαλαβὼν φρουρίοις ἀσφαλέσι
τὸν χῶρον ἀπήλλαξε Περσικῆς λύμης.
οἰκητόρων οὕτω δὲ πλήθουσι τάδε
καὶ πᾶσι καλῶς τοῖς κατὰ βίον βρίθει,
ἀγροῖς τε φυτῶσί τε χάρισι ξέναις,
φρούρια ταῦτα καὶ πόλεις εἰρημέναι,
Εφραίμ ιστορικός. Poeta, Chronicon Li. 7759
εἰς σπονδὰς ἀμφοῖν συμβάσεις τ' ἀφιγμένων

αἱ συμβιβάσεις τάδε καὶ συμφωνίαι,
ὡς ἂν Ὀχυρὰν τὴν πόλιν καὶ τὰ πέριξ,
τὰ κατ' ὄρος τ' αὖ τοῦ Κυμινᾶ χωρία,
τυγχάνον ἀγχοῦ φρουρίου λελεγμένου,
φῦλον κατάσχῃ καὶ νέμηται Λατίνων·
Κάλαμος ἡ κώμη δέ, παρ' οὗ τὸ κλίμα
τῶν Νεοκάστρων τὴν καταρχὴν λαμβάνει,
ἔρημος ἀοίκητος ᾖ τε καὶ μένῃ.
τὰ δ' ἀπὸ τοῦδε καθ' ἕω νενευκότα
(Νεόκαστρα ταῦτ' ἔστι, Πέργαμος πόλις
Κελβιανόν τε καὶ Χλιαρὰ καὶ Σμύρνα)
σὺν τοῖς κατ' εὐθὺ κειμένοις καὶ πλαγίως
ἅπαντ' ἀνεῖται βασιλεῖ Λασκαρίῳ.
Πρόθυμον ὁρμᾷ καὶ τὰ παρὰ Βουλγάρων
ἐπεισπεσόντα Ῥωμαΐδι τῷ τότε
309
τῆς ἱστορίας παραδοῦναι τῷ λόγῳ.

Καὶ πρὶν μέν, εὖ ἔχοντος Αὐσόνων κράτους,
πολλῶν κακῶν αἴτιον ἔθνος Βουλγάρων
ὑπῆρξε Ῥωμαίοις τε καὶ κραταρχίᾳ.
Ἰσάκιον γὰρ ἀγγελώνυμον πάλαι
Joannes Actuarius Med., De urinis (3188: 002)“Physici et medici

Graeci minores, vol. 2”, Ed. Ideler, J.L.Berlin: Reimer, 1842, Repr. 1963.
Book 7, Ch. proem, se. 1, li. 4
εἰρηκότων συγγνοίη μὲν ἂν ὁ συνετὸς πρὸς τὸ οὐκ εὐεπῄ-
βολον τῆς πγαγματείας ἑωρακώς, προσθείη δ' ἂν ὁ προς-
εξευρὼν τὸ ἐπὶ πᾶσι κάμνουσί τε καὶ ὑγιαίνουσι τῆς πρα-
γματείας σκοπήσας χρήσιμον.
ΠΕΡΙ ΠΡΟΓΝΩΣΕΩΣ ΟΥΡΩΝ

ΛΟΓΟΣ Β.
Προοίμιον.
Τὸ τὴν πρόγνωσιν ἀσκεῖν τε καὶ ἐπιτηδεύειν πά-

λαι μὲν Ἱπποκράτῃ τῷ σοφῷ διὰ σπουδῆς γέγονεν, ὥστε
καὶ προγνωστικὸν κατέλιπε σύγγραμμα καὶ μετ' αὐτὸν δὲ
τῷ δεινῷ τὴν τέχνην Περγαμηνῷ Γαληνῷ.
Ἀλλὰ δὴ
καὶ εἴ τις ἕτερος κατ' αὐτοὺς ἢ καί τι ἐλλείπων πολλὴν
τὴν περὶ τούτου πρόνοιαν ἐποιεῖτο, τὸ μὲν ἀλογίστως θε-
ραπεύοντά τινα ἐπιτυγχάνειν, τύχης μᾶλλον ἄν τις ἢ τέχ-
νης θείη.
Marcianus Geogr., Menippi periplus maris interni (epitome

Marciani) (4003: 002)“Geographi Graeci minores, vol. 1”, Ed. Müller,
K.Paris: Didot, 1855, Repr. 1965.Se. T, li. 7
ΟΝ ΕΓΡΑΨΕΝ ΕΝ ΤΡΙΣΙ ΒΙΒΛΙΟΙΣ ΜΕΝΙΠΠΟΣ ΠΕΡΓΑΜηΝΟΣ.
ΥΠΟΘΕΣΙΣ.
310
Τάδε ἔνεστιν ἐν τῷ πρώτῳ τῆς Ἐπιτομῆς βιβλίῳ·

Προοίμιον.
Πόντου Εὐξείνου ἑκατέρων τῶν ἠπείρων, τῶν τε
παρὰ τὴν Ἀσίαν τῶν τε παρὰ τὴν Εὐρώπην τό-
πων περίπλους.
Τὰ δὲ κατὰ μέρος οὕτως ἔχει·
Τῶν ἐν τῇ Ἀσίᾳ μερῶν τοῦ Πόντου περίπλους.
Βιθυνίας περίπλους ἀπὸ τοῦ Ἱεροῦ Διὸς Οὐρίου.
Παφλαγονίας περίπλους.
Marcianus Geogr., Menippi periplus maris interni (epitome Marciani)

Se. 3, li. 3
Ἀνδροσθένης ὁ Θάσιος καὶ Κλέων ὁ Σικελιώτης, Εὔ-

δοξός τε ὁ Ῥόδιος καὶ Ἄννων ὁ Καρχηδόνιος, οἱ μὲν
μερῶν τινων, οἱ δὲ τῆς ἐντὸς πάσης θαλάττης, οἱ δὲ
τῆς ἐκτὸς περίπλουν ἀναγράψαντες· οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ
Σκύλαξ ὁ Καρυανδεὺς καὶ Βωτθαῖος· οὗτοι δὲ ἑκάτεροι
διὰ τῶν ἡμερησίων πλῶν, οὐ διὰ τῶν σταδίων τὰ δια-
στήματα τῆς θαλάσσης ἐδήλωσαν. Καὶ ἕτεροι δὲ πλείους
εἰσὶν, οὓς περιττὸν οἶμαι καταριθμεῖν.
Μετὰ δὴ τούτων τοὺς πλείστους Ἀρτεμίδωρος
ὁ Ἐφέσιος γεωγράφος καὶ Στράβων, γεωγραφίαν ὁμοῦ
καὶ περίπλουν συντεθεικότες, Μένιππός τε ὁ Περγαμη-
νὸς διάπλους γράψας, ἀκριβέστεροι δοκοῦσι πάντων
τῶν προειρημένων τυγχάνειν. Περὶ ὧν διελθεῖν ἀναγ-
καῖον, ὡς ἂν μηδὲν ἀγνοήσαιεν οἱ περὶ τοῦτο τὸ μέρος
τῆς γεωγραφίας σπουδάζοντες. Τιμοσθένης μὲν γὰρ,
ἔτι τῶν πλείστων τῆς θαλάσσης ἀγνοουμένων μερῶν,
τῷ Ῥωμαίους μηδέπω πολέμῳ κεκρατηκέναι τούτων,
περὶ λιμένων συγγράψας βιβλία, οὐ πᾶσιν ἀκριβῶς
ἐπεξῆλθε τοῖς ἔθνεσι τοῖς τῇ καθ' ἡμᾶς παροικοῦσι θα-
λάττῃ. Ἀμέλει τῆς μὲν Εὐρώπης τὸ Τυρρηνικὸν πέ-
λαγος ἀτελῶς περιέπλευσε, τὰ δὲ περὶ τὸν Ἡράκλειον
Marcianus Geogr., Menippi periplus maris interni (epitome Marciani)

Se. 3, li. 39
σιος γεωγράφος κατὰ τὴν ἑκατοστὴν ἑξακοστὴν ἐννάτην

311
Ὀλυμπιάδα γεγονὼς, τὸ δὲ πλεῖστον μέρος τῆς ἐντὸς

καὶ καθ' ἡμᾶς τυγχανούσης θαλάττης ἐκπεριπλεύσας,
θεασάμενος δὲ καὶ τὴν νῆσον τὰ Γάδειρα καὶ μέρη τινὰ
τῆς ἐκτὸς θαλάττης, ἣν ὠκεανὸν καλοῦσι, τῆς μὲν
ἀκριβοῦς γεωγραφίας λείπεται, τὸν δὲ περίπλουν τῆς
ἐντὸς Ἡρακλείου πορθμοῦ θαλάσσης καὶ τὴν ἀναμέ-
τρησιν ταύτης μετὰ τῆς προσηκούσης ἐπιμελείας ἐν
ἕνδεκα διεξῆλθε βιβλίοις, ὡς σαφέστατον καὶ ἀκριβέ-
στατον περίπλουν τῆς καθ' ἡμᾶς ἀναγράψαι θαλάττης.
Μένιππος δὲ ὁ Περγαμηνὸς, [ὃς] καὶ αὐτὸς τῆς ἐντὸς θα-
λάττης περίπλουν ἐν τρισὶν ἤθροισε βιβλίοις, ἱστορικήν
τινα καὶ γεωγραφικὴν ἐποιήσατο τὴν ἐπαγγελίαν.
Ἐγὼ τοίνυν πάντων τῶν μνημονευθέντων προ-
κρίνας Ἀρτεμίδωρον τὸν Ἐφέσιον, ἐπιτομὴν τῶν ἕν-
δεκα βιβλίων τοῦ μνημονευθέντος ἐποιησάμην, προσθεὶς
καὶ ἐξ ἑτέρων παλαιῶν τὰ ἐλλείποντα, καὶ τὴν διαί-
ρεσιν τῶν ιαʹ βιβλίων φυλάξας, ὡς μετρίαν μὲν γεω-
γραφίαν, τελειότατον δὲ περίπλουν ἀπεργάσασθαι.
Θεασάμενος δὲ τοὺς πλείστους τῶν παλαιῶν ἢ μηδ'
ὅλως ἢ ἐπ' ὀλίγον τῆς ἔξω θαλάσσης μνήμην ποιησα
Anonymi In Aristotelis Artem Rhetoricam Rhet., In Aristotelis artem

rhetoricam commentarium (4026: 001)“Anonymi et Stephani in artem
rhetoricam commentaria”, Ed. Rabe, H.Berlin: Reimer, 1896;
ommentaria in Aristotelem Graeca 21.2.P. 143, li. 24
τὸ ἀγορασθῆναι, ἐγὼ δὲ πολλοὺς ἔλυσα καὶ ἠλευθέρωσα τῶν

αἰχμαλώτων
δοὺς νομίσματα’. [a22] ἄλλος τόπος· εἰ προεβλήθη τις ἢ ἀληθῶς ἢ
ὅτι ἔστι τοιοῦτος, οἷος διεβλήθη, λύσις ἔσται τῆς διαβολῆς, εἴ γε εἴπῃ τὴν
αἰτίαν, δι' ἣν ἡ παράδοξος αὕτη διαβολὴ ἐρρέθη· ἢ κἂν οὐ προεβλήθη,
ἀλλ' οὖν οὐ δοκεῖ τοιοῦτος οἷος ἦν, (ἔστι γάρ τι αἴτιον, δι' ὃ φαίνεται),
ἢ διαβληθείς, εἰ μὲν δοκεῖ τοιοῦτος, οἷος ἦν· [a24] οἷον γυνή τις ἠσπά-
ζετο τὸν υἱὸν αὑτῆς καὶ ἀεὶ συνῆν ἐκείνῳ καὶ συνεκοιμᾶτο καὶ ἐδόκει,
ὅτι μοιχεύεται παρ' αὐτοῦ· εἰπούσης δὲ τὴν αἰτίαν, δι' ἣν αὐτὸν φιλεῖ (ἢ
γὰρ διότι πολλὰ παρ' αὐτοῦ ὠφελήθη ἢ διότι ἐστὶ σώφρων), ἐλύθη ἡ
διαβολή. ἢ ὥσπερ ἐν τοῖς Ῥωμαίοις ἦν ναὸς τῆς Ῥέας· τὸ δὲ εἴδωλον
ταύτης ἦν ἐν Περγάμῳ· εἶτα παρακαθισάντων τῶν πολεμίων τὴν Ῥώμην
χρησμὸς ἐξῆλθε μὴ εἶναι δυνατὸν ἄλλως τῆς πολιορκίας ἀπαλλαγῆναι, εἰ
μὴ ἐκ τοῦ Περγάμου τὸ εἴδωλον τῆς Ῥέας κομίσωσιν. ἐστάλησαν ἐκεῖ
τινες καὶ λαβόντες αὐτὸ τὸ εἴδωλον ἀπεκόμιζον ὡς πρὸς τὴν Ῥώμην διὰ
θαλάσσης· εἶτα ἔστη ἐν τῷ πελάγει ἡ ναῦς καὶ οὐκ ἐκινεῖτο ἐπὶ τὸ
312
ἔμπροσθεν, ἡ δὲ ἱέρεια ἡ ἐν τῷ ναῷ τῆς Ῥέας ἐγέλα ἀμέτρως καὶ

διεβάλλετο
παρὰ τοῦ τότε ἀρχιερέως τοῦ Θύμβριδος ἐπὶ μοιχείᾳ, εἶτα στᾶσα ἐπὶ τοῦ
αἰγιαλοῦ ηὔξατο πρὸς τὸ εἴδωλον εἰποῦσα ὅτι ‘εἰ παρθένος εἰμί, δεῖξον
τοῦτο σήμερον’· τὸ δὲ εἴδωλον πηδῆσαν ἀπὸ τῆς νηὸς ἦλθε πρὸς τὰς
χεῖρας τῆς ἱερείας. [a27] καὶ ὥσπερ ὁ Ὀδυσσεὺς εἰπὼν τὴν αἰτίαν,
δι' ἣν ἀνδρειότερος αὐτοῦ δοκεῖ ὁ Αἴας καὶ ταῦτα τοῦ Ὀδυσσέως
Anonymi In Aristotelis Artem Rhetoricam Rhet., In Aristotelis artem

rhetoricam commentarium P. 143, li. 26
ὅτι ἔστι τοιοῦτος, οἷος διεβλήθη, λύσις ἔσται τῆς διαβολῆς, εἴ γε εἴπῃ τὴν
αἰτίαν, δι' ἣν ἡ παράδοξος αὕτη διαβολὴ ἐρρέθη· ἢ κἂν οὐ προεβλήθη,
ἀλλ' οὖν οὐ δοκεῖ τοιοῦτος οἷος ἦν, (ἔστι γάρ τι αἴτιον, δι' ὃ φαίνεται),
ἢ διαβληθείς, εἰ μὲν δοκεῖ τοιοῦτος, οἷος ἦν· [a24] οἷον γυνή τις ἠσπά-
ζετο τὸν υἱὸν αὑτῆς καὶ ἀεὶ συνῆν ἐκείνῳ καὶ συνεκοιμᾶτο καὶ ἐδόκει,
ὅτι μοιχεύεται παρ' αὐτοῦ· εἰπούσης δὲ τὴν αἰτίαν, δι' ἣν αὐτὸν φιλεῖ (ἢ
γὰρ διότι πολλὰ παρ' αὐτοῦ ὠφελήθη ἢ διότι ἐστὶ σώφρων), ἐλύθη ἡ
διαβολή. ἢ ὥσπερ ἐν τοῖς Ῥωμαίοις ἦν ναὸς τῆς Ῥέας· τὸ δὲ εἴδωλον
ταύτης ἦν ἐν Περγάμῳ· εἶτα παρακαθισάντων τῶν πολεμίων τὴν Ῥώμην
χρησμὸς ἐξῆλθε μὴ εἶναι δυνατὸν ἄλλως τῆς πολιορκίας ἀπαλλαγῆναι, εἰ
μὴ ἐκ τοῦ Περγάμου τὸ εἴδωλον τῆς Ῥέας κομίσωσιν. ἐστάλησαν ἐκεῖ
τινες καὶ λαβόντες αὐτὸ τὸ εἴδωλον ἀπεκόμιζον ὡς πρὸς τὴν Ῥώμην διὰ
θαλάσσης· εἶτα ἔστη ἐν τῷ πελάγει ἡ ναῦς καὶ οὐκ ἐκινεῖτο ἐπὶ τὸ
ἔμπροσθεν, ἡ δὲ ἱέρεια ἡ ἐν τῷ ναῷ τῆς Ῥέας ἐγέλα ἀμέτρως καὶ
διεβάλλετο
παρὰ τοῦ τότε ἀρχιερέως τοῦ Θύμβριδος ἐπὶ μοιχείᾳ, εἶτα στᾶσα ἐπὶ τοῦ
αἰγιαλοῦ ηὔξατο πρὸς τὸ εἴδωλον εἰποῦσα ὅτι ‘εἰ παρθένος εἰμί, δεῖξον
τοῦτο σήμερον’· τὸ δὲ εἴδωλον πηδῆσαν ἀπὸ τῆς νηὸς ἦλθε πρὸς τὰς
χεῖρας τῆς ἱερείας. [a27] καὶ ὥσπερ ὁ Ὀδυσσεὺς εἰπὼν τὴν αἰτίαν,
δι' ἣν ἀνδρειότερος αὐτοῦ δοκεῖ ὁ Αἴας καὶ ταῦτα τοῦ Ὀδυσσέως ὄντος
ἀνδρειοτέρου, εἶπεν ὅτι ‘ὁ Αἴας τοιοῦτος δοκεῖ, διότι τολμητίας ἐστὶ καὶ
μωρὸς καὶ ἀνόητος’. [a29] ἄλλος τόπος ἐπιχειρῶν ἀπὸ τοῦ αἰτίου.
Στέφανος Γραμματικός Εθνικά. (epitome) (4028: 001)“Stephan von

Byzanz. Ethnika”, Ed. Meineke, A.Berlin: Reimer, 1849, Repr. 1958.P. 9,
li. 15
οὕς τινές φασι Κιμμερίους, Σκόμβροι, καὶ οὗτοι ἔθνος, ὡς

Σοφοκλῆς.
Ἀβρότονον. Λύκος ὁ Ῥηγῖνος χωρίον οἴεται εἶναι,
Στράβων δὲ ἐν ἑπτακαιδεκάτῳ βιβλίῳ πόλιν φησί, καὶ ἄλλοι.
313
πόλις δὲ Λιβυφοινίκων. καλεῖται δὲ καὶ Νεάπολις, ὡς Ἔφο-

ρος. τὸ ἐθνικὸν οὐκ ἔστιν ἐν χρήσει, ἡ τέχνη δ' ἐπινοεῖ ἐξ
ὁμοιότητος. ὡς γὰρ Ἅθμονον Ἁθμονεύς καὶ Γάργαρον Γαρ-
γαρεύς καὶ Σούνιον Σουνιεύς καὶ Σιγειεύς καὶ Ἰλιεύς καὶ Λευ-
κωνιεύς καὶ Παντικαπαιεύς καὶ Δουλιχιεύς, οὕτως Ἀβροτονεύς.
ὁ δὲ τῶν οὐδετέρων τύπος ἔσθ' ὅτε τὸ ἐθνικὸν διὰ τοῦ ηνος
ἔχει, ὡς Πέργαμον Περγαμηνός, εἰ μὴ ἀπὸ θηλυκοῦ τοῦ Πέργαμος,
ὡς Κύζικος Κυζικηνός. δυνατὸν δὲ καὶ ἐξ Ἀβροτόνου φάναι
τὸ ἐθνικόν. πολλὰ γὰρ τοιαῦτα, μάλιστα ἐν τοῖς δήμοις τῶν
Ἀθηναίων, ὡς ἐξ Οἴου δημότης καὶ ἐκ Κηδῶν, ὡς δειχθήσεται.
Ἄβυδοι τρεῖς πόλεις. ἡ καθ' Ἑλλήσποντον τῶν Μι-
λησίων ἄποικος, ὡς Διονύσιος
Σηστὸς ὅπῃ καὶ Ἄβυδος ἐναντίον ὅρμον ἔθεντο.
καὶ ἡ κατ' Αἴγυπτον τῶν αὐτῶν ἄποικος, ἀπὸ Ἀβύδου τινὸς
κληθεῖσα, καὶ ἡ κατὰ τὴν Ἰαπυγίαν ἢ Ἰταλίαν, ἣ οὐδετέρως
λέγεται, ὡς Φιλέας “ἔστι δὲ καὶ Ἰαπυγίας πολισμάτιον ἐν
Πευκετίοις οὕτως κατ' ὀρθὴν λεγόμενον Ἄβυδον”.
Στέφανος Γραμματικός Εθνικά. (epitome) P. 183, li. 1
Ἀρτεμίδωρος ἐν πρώτῃ γεωγραφουμένων.

Βουπράσιον, πόλις καὶ ποταμὸς καὶ χώρα τῆς Ἤλιδος
“οἳ δ' ἄρα Βουπράσιόν τε καὶ Ἤλιδα δῖαν ἔναιον”. ἦν
γὰρ κατοικία τῆς Ἤλιδος ἀξιόλογος, ἥ τις νῦν οὐκ ἔστι. τὸ
ἐθνικὸν Βουπρασιεύς καὶ Βουπράσιος, ἀπὸ Βουπρασίου τοῦ
ἄρξαντος αὐτῶν, καὶ Βουπρασία τὸ θηλυκόν, καὶ Βουπρα-
σίωνες ὡς Καδμείωνες.
Βοῦρα, πόλις Ἀχαΐας, θηλυκῶς, ἀπὸ Βούρας θυγατρὸς
Ἴωνος τοῦ Ξούθου καὶ Ἑλίκης. τὸ ἐθνικὸν Βουραῖος. Λυκό-
φρων “Δύμη τε Βουραίοισιν ἡγεμὼν στόλου”. ἐκ ταύτης ἦν
Πυθέας ζωγράφος, οὗ ἐστιν ἔργον ὁ ἐν Περγάμῳ ἐλέφας,
ἀπὸ τοιχογραφίας ὤν, ὡς Φίλων. τὸ θηλυκὸν Βουραία, καὶ
πόλις οὕτως, καὶ Βουραϊκός κτητικόν. λέγεται καὶ Βούρειος
διὰ διφθόγγου. τὸ δὲ διὰ τοῦ ι ὡς Νύσσα Νύσσιος Βοίβη
Βοίβιος.
ἀπὸ τοῦ φυγόντος ζῴου ἐκεῖ, καὶ τὰ Ἑκατήσια τελοῦντες οὕ-

τως ὠνόμασαν. ὁ πολίτης Ἑκατήσιος.
314
Ἑκατόννησοι. οὕτως περὶ τὴν Λέσβον νησία κʹ, ὡς

Στράβων, παρὰ τὸν Ἕκατον τὸν Ἀπόλλωνα· τιμᾶται γὰρ δια-
φόρως ἐν τοῖς τόποις, Σμινθεύς Κιλλαῖος Γρυνεύς. οἱ οἰκοῦν-
τες Ἑκατοννήσιοι.
Ἑκατόμπυλος, πόλις Παρθίας, ἀνατολικωτέρα Περ-
σίδος. τὸ ἐθνικὸν Ἑκατομπύλιος.
Ἐκβάτανα, ἡ μεγάλη μερὶς τῆς Μηδίας. ἔστι καὶ Συ-
ρίας πόλις. τὸ ἐθνικὸν Ἐκβατανηνός ὡς Ταβηνός.
Ἐλαία, πόλις τῆς Ἀσίας Αἰολική, Περγαμηνῶν ἐπίνειον,
ἣ Κιδαινίς ὠνομάζετο, Μενεσθέως κτίσμα. ἔστι καὶ ἑτέρα
Ἰταλίας διὰ τοῦ ε ψιλοῦ Ἐλέα, ἐξ ἧς Ἐλεᾶται. τῆς δὲ προ-
τέρας Ἐλαῗται. ἔστι καὶ πόλις Φοινίκης Ἐλαία μεταξὺ Τύρου
καὶ Σιδῶνος, ὡς Φίλων. καὶ Ἐλαία Βιθυνίας ἐπίνειον πλη-
σίον Μυσίας. ἔστι καὶ λιμὴν Αἰθιοπίας καὶ νῆσοι τρεῖς.
Ἐλαιεύς, δῆμος τῆς Ἱπποθοωντίδος φυλῆς, ὡς Διονύ-
σιος. Διόδωρος δ' Ἐλαιοῦς, ἀφ' οὗ ὁ δημότης Ἐλαιούσιος.
τὰ τοπικὰ Ἐλαιουντόθεν καὶ Ἐλαιοῦντάδε καὶ Ἐλαιοῦντι.
λέγεται καὶ ἐξ Ἐλαιέως.
Πενθίλου.
Πεντελή, δῆμος Ἀντιοχίδος φυλῆς. ὁ δημότης Πεντε-
λῆθεν. ἔστι δὲ θηλυκὸν τοὔνομα τοῦ δήμου. τὸ κτητικὸν
Πεντελικός, τὸ θηλυκὸν Πεντελική.
Πεπάρηθος, νῆσος τῶν Κυκλάδων, ὁμώνυμον ἔχουσα
πόλιν. ὁ πολίτης Πεπαρήθιος. τούτου τὸ θηλυκὸν παρὰ τὸ
Πεπάρηθος Πεπαρηθίς.
Περαία, πολίχνιον Συρίας. ἔστι καὶ χώρα Κορίνθου
Περαία λεγομένη. τὸ ἐθνικὸν Περαιεύς.
Περαντία, πόλις Αἰτωλίας.
Πέργαμος, πόλις Ἀσίας. ὁ πολίτης Περγαμηνός. Περγάντιον, πόλις
Λιγύων. τὸ ἐθνικὸν Περγάντιος,
ὡς Ἀλλάντιος Βυζάντιος.
Περγασή, ὀξυτόνως, δῆμος τῆς Ἐρεχθηίδος φυλῆς. ὁ
δημότης Περγασεύς. ἔστιν οὖν καὶ Περγασῆθεν καὶ Περγα-
σήνδε, ἐν τόπῳ δὲ Περγασῆσι.
Φώτιος. Βιβλιοθήκη. (4040: 001)

“Photius. Bibliothèque, 8 vols.”, Ed. Henry, R.Paris: Les Belles Lettres,
1:1959; 2:1960; 3:1962; 4:1965; 5:1967; 6:1971; 7:1974; 8:1977.
315
Codex 71, Bekker p. 35b, li. 14
Οὐ μόνον δὲ ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν ἀρχὴν κάτεισιν Ἀλεξάνδρου, ὃς

Ἀντωνίνου σφα-γέντος (σὺν αὐτῷ γὰρ τὸ κράτος εἶχεν, ἀναληφθεὶς ὑπ'
αὐτοῦ) μόνος τὸν ἐπ' αὐτῷ μελετηθέντα κίνδυνον φυγὼν
τὴν βασιλείαν ἐκδέχεται. Τοῦτόν φησι τὸν Ἀλέξανδρον
καὶ συνυπατεῦσαι αὑτῷ ὁ συγγραφεὺς τὸ δεύτερον, καὶ
τὸ ὑπὲρ τῆς ἀρχῆς κατὰ τὸ προσῆκον ἀνάλωμα φιλο-
τιμίᾳ τῇ ἐς τὸν συνύπατον αὐτὸν τὸν αὐτοκράτορα ἀνα-
λῶσαι.
Οὗτος δ' ὁ συγγραφεὺς Περγάμου μὲν καὶ Σμύρ-
νης (Μακρῖνος αὐτῷ τὴν ἀρχὴν ὁ αὐτοκράτωρ ἐγχει-
ρίζει) ἐπεστάτησεν, ἔπειτα τῆς Ἀφρικῆς ἡγεμόνευσεν,
εἶτα Παννονίας ἦρξε, καὶ ὑπατεύσας τὸ δεύτερον, ὡς
ἐρρήθη, οἴκαδε ἀπῆρε παρειμένος ἐπὶ τῇ τῶν ποδῶν
ἀρρωστίᾳ, ἐκεῖ τὸ λοιπὸν, ὡς καὶ τὸ δαιμόνιον αὐτῷ
φησι, προεῖπεν ἐν Βιθυνίᾳ διατρίβοντι, βιωσόμενος
»ἔκ τ' ἀνδροκτασίης, ἔκ θ' αἵματος ἔκ τε κυδοιμοῦ».
Φώτιος. Βιβλιοθήκη. Codex 224, Bekker p. 231b, li. 41
τέστερον οἱ βάρβαροι ἔφερον· Φιμβρίας δὲ ἀνασώσασθαι

στρατηγήματι τὰς ἐκ παρατάξεως ἐλαττώσεις διανοούμε-
νος (τὸ γὰρ πολέμιον ὑπερεῖχε πλήθει), ὡς ἐπί τινα
ποταμὸν τῶν μαχομένων ἑκατέρα δύναμις ἧκε, καὶ
μέσον ἀμφοῖν τοῦτον ἐποιήσαντο, ὄμβρου περὶ
ὄρθρον ῥαγέντος ἀπροσδόκητος ὁ τῶν Ῥωμαίων στρα-
τηγὸς διαβαίνει τὸν ποταμόν, καὶ ὕπνῳ τῶν πολεμίων
ἐν ταῖς σκηναῖς κατεχομένων, ἐπιπεσὼν μηδ' αἰσθα-
νομένους κατέκτεινεν, ὀλίγων τῶν ἐν ἡγεμονίαις διαπε-
φευγότων τὸν ὄλεθρον καὶ τῶν ἱππέων, μεθ' ὧν καὶ
Μιθριδάτης ὁ Μιθριδάτου· καὶ πρὸς τὸ Πέργαμον
πρὸς τὸν πατέρα Μιθριδάτην ἅμα τοῖς συνεξιππασαμένοις
διασῴζεται. Οὕτω δὲ βαρείας τῆς συμφορᾶς καὶ
λαμπρᾶς τοῖς βασιλικοῖς συμπεσούσης, αἱ πλεῖσται τῶν
πόλεων πρὸς τοὺς Ῥωμαίους μετέθεντο.
Μαρίου δὲ ἀπὸ τῆς φυγῆς ἀνασωθέντος εἰς τὴν
Ῥώμην, Σύλλας δεδιώς (τῶν ἀντιστασιωτῶν γὰρ ἦν ἐκεῖ-
νος) μὴ τῇ ὁμοίᾳ φυγῇ τὴν εἰς αὐτὸν ὕβριν ἀποτίσῃ,
πρὸς Μιθριδάτην διεπρεσβεύετο, συμβάσεις αὐτῷ τὰς
πρὸς Ῥωμαίους ὑποβαλλόμενος.
Φώτιος. Λεξικόν. (Ε – Ω) (4040: 030)“Φωτίου τοῦ πατριάρχου λέξεων

316
συναγωγή, pts. 1–2”, Ed. Porson, R.Cambridge: Cambridge University

Press, 1822. pi, P. 413, li. 5
Πέποσχα: Δωριέων τινὲς τούτωι κέχρηνται· ὧν καὶ

Στησίχορός ἐστιν.
Πεπραδίδαι: πορδαί· ἢ γένος ἰχθύων ὅμοιον μεμβράδι.
Πέπταται: ἥπλωται.
Πεπυκασμένον: ἐσκεπασμένον· περιβεβλημένον· καὶ
ἀπύκαστον, ἀσκέπαστον.
Πέπυστο: ἠκηκόει.
Περαῖ: πλέει.
Περγάμιον: δήμιον.
Πέργαμον: τὴν πόλιν Ἴωνες λέγουσιν· οἱ δὲ πάντες
τὰ ὑψηλά.
φυλῆς· τὸν μέντοι δημότην διχῶς λέγεσθαι φασί·
Περγασέα τε καὶ Περγασῆθεν.
Πέρδικος ἱερόν: παρὰ τηῖ ἀκροπόλει· Εὐπαλάμωι
γὰρ ἐγένοντο παῖδες Δαίδαλος καὶ Πέρδιξ, ἧς υἱὸς
Καλὸς, ωἷ φθονήσας ὁ Δαίδαλος τῆς τέχνης,
ἔρριψεν αὐτὸν κατὰ τῆς ἀκροπόλεως· ἐφ' ωἷ ἡ
Πέρδιξ ἑαυτὴν ἀνήρτησεν·
Φώτιος. Λεξικόν. (Ε – Ω) pi, P. 413, li. 6
Στησίχορός ἐστιν.
Πεπραδίδαι: πορδαί· ἢ γένος ἰχθύων ὅμοιον μεμβράδι.
Πέπταται: ἥπλωται.
Πεπυκασμένον: ἐσκεπασμένον· περιβεβλημένον· καὶ
ἀπύκαστον, ἀσκέπαστον.
Πέπυστο: ἠκηκόει.
Περαῖ: πλέει.
τὰ ὑψηλά.
φυλῆς· τὸν μέντοι δημότην διχῶς λέγεσθαι φασί·
Περγασέα τε καὶ Περγασῆθεν.
317
Πέρδικος ἱερόν: παρὰ τηῖ ἀκροπόλει· Εὐπαλάμωι

γὰρ ἐγένοντο παῖδες Δαίδαλος καὶ Πέρδιξ, ἧς υἱὸς
Καλὸς, ωἷ φθονήσας ὁ Δαίδαλος τῆς τέχνης,
ἔρριψεν αὐτὸν κατὰ τῆς ἀκροπόλεως· ἐφ' ωἷ ἡ
Πέρδιξ ἑαυτὴν ἀνήρτησεν· Ἀθηναῖοι δὲ αὐτὴν ἐτί-
μησαν· Σοφοκλῆς δὲ ἐν Κωμικοῖς τὸν ὑπὸ Δαι
Θεεοφάνης χρονογράφος. Χρονογραφία. (4046: 001)

“Theophanis chronographia, vol. 1”, Ed. de Boor, C.Leipzig: Teubner,
1883, Repr. 1963.P. 390, li. 27
βασιλικῆς ὑπουργίας καὶ τῶν ἐν τέλει ἀνδρῶν τοῦ παλατίου. ὁ δὲ

Μασαλμᾶς κατελθὼν εἰς Ἀσίαν ἐκεῖ παρεχείμασεν, καὶ Οὔμαρος ἐν
Κιλικίᾳ. ὁ δὲ στρατηγὸς παραλαβὼν τὸν υἱὸν τοῦ βασιλέως καὶ
συμβουλευσάμενος τοῖς σὺν αὐτῷ ἔρχεται εἰς Χρυσόπολιν. γνοὺς
δὲ Θεοδόσιος τὰ πραχθέντα καὶ βουλευσάμενος Γερμανὸν τὸν πατρι-
άρχην καὶ τὴν σύγκλητον, ἔλαβε λόγον διὰ τοῦ αὐτοῦ πατριάρχου
παρὰ Λέοντος τῆς αὐτοῦ ἀβλαβείας καὶ τοῦ ἀσάλευτον φυλάττειν
τὴν ἐκκλησίαν, καὶ οὕτως ἐγχειρίζει αὐτῷ τὴν βασιλείαν. Θεοδό-
σιος δὲ σὺν τῷ υἱῷ αὐτοῦ κληρικοὶ γεγονότες τὸν ὑπόλοιπον χρόνον
τῆς ζωῆς αὐτῶν ἐν εἰρήνῃ διῆξαν. ἐλθὼν δὲ Μασαλμᾶς ἐν τῇ
Περγάμῳ ταύτην παρεκάθισε καὶ παραχωρήσει θεοῦ ταύτην παρ-
έλαβεν, ἐκ διαβολικῆς ἐνεργείας. εἰσηγήσεσι γάρ τινος μάγου ἐνέγ-
καντες οἱ τῆς πόλεως ἔγκυον γυναῖκα πρὸς τὸ τεκεῖν οὖσαν, ταύτην
ἀνέτεμον· καὶ λαβόντες τὸ βρέφος καὶ ἐπὶ κακκάβου ἑψήσαντες, εἰς
τὴν τοιαύτην θεοβδέλυκτον θυσίαν πάντες οἱ πολεμεῖν βουλόμενοι
τὰ μανίκια τῆς δεξιᾶς αὐτῶν χειρὸς κατέβαψαν καὶ ἐντεῦθεν τοῖς
ἐχθροῖς παρεδόθησαν.
Θεεοφάνης χρονογράφος. Χρονογραφία. P. 411, li. 3
... καὶ γέγονε σημεῖον ἐν τῷ οὐρανῷ πυρῶδες κατ-

αυγάζον· καὶ Μαυΐας τὴν Ἀσίαν ἐληΐσατο.
ιθʹ. ιβʹ. βʹ. ϛʹ. λʹ.
Τούτῳ τῷ ἔτει ἐπεστράτευσε Σουλεϊμάν, ὁ τοῦ Ἰσάμ, τὴν τῶν
Ἀρμενίων χώραν καὶ οὐδὲν ἤνυσεν.
κʹ. ιγʹ. γʹ. ζʹ.
Τούτῳ τῷ ἔτει ἐπεστράτευσε Μαυΐας τὴν Ῥωμανίαν καὶ ἐπαν-
ελθὼν οὐ μετὰ πολλὰς ἡμέρας τοῦ ἵππου πεσὼν ἀπέψυξεν.
καʹ. ιδʹ. δʹ. ηʹ.
318
Τούτῳ τῷ ἔτει Σουλεϊμάν, ὁ υἱὸς Ἰσάμ, αἰχμαλωτεύσας πολλοὺς

ἐξ Ἀσίας συνῃχμαλώτευσε καί τινα Περγαμηνόν, ὃς ἔλεγεν ἑαυτὸν
Τιβέριον υἱὸν εἶναι Ἰουστινιανοῦ. τοῦτον Ἰσὰμ εἰς τιμὴν τοῦ ἰδίου
παιδὸς καὶ τῶν βασιλέων ἐκφόβησιν μετὰ τῆς ἁρμοζούσης βασιλικῆς
τιμῆς καὶ στρατευμάτων καὶ βάνδων καὶ σκήπτρων εἰς Ἱερουσαλὴμ
ἐκπέμπει, καὶ ὅλην τὴν Συρίαν περιάγειν κελεύει μετὰ πολλῆς τιμῆς
πρὸς θέαν πάντων καὶ κατάπληξιν.
κβʹ. ιεʹ. εʹ. θʹ.
Damascius Phil., Vita Isidori (ap. Sudam, Hesychium, Photium et e cod.

Vat. 1950) (4066: 002)“Damascii vitae Isidori reliquiae”, Ed. Zintzen, C.
Hildesheim: Olms, 1967.Fr. 143, li. 3
Ὀδαίναθος, ἀπὸ Συρίας. οὗτος τῷ φιλοσόφῳ Πλουτάρχῳ συνὼν ἀποριῶν
ἐνεπίπλα τὰς τοῦ διδασκάλου διατριβὰς καὶ οὐκ εἴα τὸν λόγον ἀνύτειν
συμποδιζόμενον. {ἀλλὰ πρὸς σύνεσιν τοῦ ἀληθοῦς ἐνδεέστερος ἦν ὁ
Ὀδαίναθος.}
οὔκουν οἴεσθαι δεῖν ἐκεῖνος ἠξίου τὸν φιλόσοφον ἐρωτᾶσθαι, οὐδὲ
ἀποκρίνε-
σθαι ἐκ τοῦ παρατυχόντος ὁτιοῦν.
ἀλλὰ πρὸς σύνεσιν τοῦ ἀληθοῦς ἐνδεέστερος ἦν ὁ Ὀδαίναθος. μάλιστα
δὲ χαλεπὸν καὶ ἐγγύς τι ἀδύνατον εἶναι περὶ θεῶν τι λέγειν ἢ φρονεῖν,
ἀνθρώπους ὄντας.
Suda II 507, 31 s. v. Ζήνων
ἦν δὲ καὶ ἕτερος Ζήνων, τοῦ Πρόκλου ἑταῖρος, κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον,
τῷ μὲν γένει Περγαμηνός, τῇ δὲ φύσει καὶ αὐτὸς ἐνδεέστερος τά γε πρὸς
ἐπιστήμην· ἐπιεικὴς δὲ καὶ τὰ ἤθη κατηρτυμένος. ὁπότερος δὲ αὐτοῖν
ἀφορμὴν τῇ διαστάσει παρέσχετο τῷ Σαλουστίῳ πρὸς τὸν Πρόκλον, οὐκ
ἔχω
φράζειν.
Suda I 282, 9 s. v. ἀπῆγεν
ὁ δὲ Σαλούστιος ἀπῆγε τοὺς νέους τῆς φιλοσοφίας, δυοῖν τὰ ἕτερα
πεπον-
θώς, ἢ προσκρούσων τοῖς καθηγουμένοις, ἔχθρᾳ τῇ πρὸς ἐκείνους ἐπι-
βουλεύων ταῖς φιλοσόφοις διατριβαῖς, ἢ τὸ μέγεθος τοῦ ἐπιτηδεύματος
ἐκλογιζόμενος, οἰόμενος πάντας ἀνθρώπους ἀναξίους εἶναι αὐτοῦ.
Suda I 70, 26 s. v. Ἀθηνόδωρος
Ευστάθιος. Σχόλια στην Ιλιάδα. (4083: 001)“Eustathii archiepiscopi

319
Thessalonicensis commentarii ad Homeri Iliadem pertinentes, vols. 1–4”,

Ed. van der Valk, M.Leiden: Brill, 1:1971; 2:1976; 3:1979; 4:1987. Vol.
1, p. 797, li. 2
Ἀβύδῳ Πριάμου ἦσαν ἱπποφόρβια ἢ ἱπποστάσια. νόθος οὖν τις υἱὸς

Πριάμου
Ἀβυδόθεν ἦλθε παρ' ἵππων ὠκειάων. καὶ ἔστιν ὑποδύσκολον ἐνταῦθα
λυθῆναι
ἀπορίαν, ἣν εὐλόγως ἄν τις ἀπορήσῃ ζητήσας, πῶς ὁ τοσοῦτος
Ἑλληνικὸς
στόλος ἀφίησιν Ἀβυθόθι σῴζεσθαι τὰ τοῦ Πριάμου ἱπποστάσια. εἰ μὴ
ἴσως
κατὰ κοινὴν συνθήκην ἢ διὰ τὸ τῶν ἐπικουρούντων τοῖς Τρωσὶ
πολυπληθὲς ἢ
καί, ἵνα μὴ ἐν τοῖς παρέργοις διὰ κενῆς τρίβωνται οἱ Ἕλληνες. [Ὅρα δὲ
τὸ «παρ'
ἵππων» πρόθεσιν ἔχον τὴν παρα ἀντὶ ἑτέρας προθέσεως, οἷον τῆς ἀπο ἢ
τῆς
ἐξ. δῆλον δ' ὅτι καὶ θηλυκῶς ἐνταῦθα αἱ ἵπποι κεῖνται.] (v. 502) Ὅτι
βάλλεταί τις ἐνταῦθα αἰχμῇ τὴν κόρσην ἤγουν τὸν κρόταφον, «ἣ δ'
ἑτέρου διὰ
κροτάφοιο ἐπέρησε». περὶ δὲ κόρσης καὶ κροτάφου εἴρηται πρὸ ὀλίγου
ἱκανῶς.
(v. 507 s.) Ὅτι Ὅμηρος μὲν μόνην τὴν τῆς Ἰλίου ἀκρόπολιν Πέργαμον
ὀνομάζει θηλυκῶς, οἱ δὲ νεώτεροι πάσας τὰς ἀκροπόλεις οὕτω καλοῦσιν,
οἳ καὶ οὐδετέρως τὰ πέργαμά φασιν, ὡς καὶ Αἰσχύλος Προμηθεῖ. δῆλον
δέ, ὡς ἡ Πέργαμος καὶ πόλις λέγεται. διὸ εἰπὼν ὁ ποιητής, ὡς
«νεμέσησεν Ἀπόλλων Περγάμου ἐκκατιδών» ἐπάγει μετ' ὀλίγα· «ὣς
φάτ' ἀπὸ πτόλιος δεινὸς θεός».
ἡ δ' αὐτὴ καὶ ἀκρόπολις καὶ ἄκρη πόλις κατὰ διάλυσιν. ἔθος δὲ τοῖς
παλαιοῖς
κτίσταις τῶν πόλεων ἀκροπόλεις ἱστᾶν ἐν τοῖς ὑψηλοῖς τῶν τόπων ἄλλης
τε
ἀσφαλείας χάριν καὶ φόβῳ κατακλυσμοῦ. (v. 509 – 11) Ὅτι
ἐπισπευστικὸν
εἰς μάχην τὸ «ὄρνυσθε μηδ' εἴκετε χάρμης». Τὸ δὲ ἐφεξῆς ἐπὶ φερεπόνων
οἰκεῖον ῥηθῆναι, ἤγουν τὸ «ἐπεὶ οὔ τοι λίθος χρὼς οὐδὲ σίδηρος χαλκὸν
ἀνασχέ-
σθαι ταμεσίχροα βαλλομένοις», ἀντὶ τοῦ «τρωτοί εἰσι καὶ αὐτοί». (v. 511)
Ευστάθιος. Σχόλια στην Ιλιάδα. Vol. 1, p. 797, li. 4

320
ἀπορίαν, ἣν εὐλόγως ἄν τις ἀπορήσῃ ζητήσας, πῶς ὁ τοσοῦτος

Ἑλληνικὸς
ἴσως
τὸ «παρ'
τῆς
ἱκανῶς.
οἳ καὶ οὐδετέρως τὰ πέργαμά φασιν, ὡς καὶ Αἰσχύλος Προμηθεῖ. δῆλον
δέ, ὡς ἡ
Πέργαμος καὶ πόλις λέγεται. διὸ εἰπὼν ὁ ποιητής, ὡς «νεμέσησεν
Ἀπόλλων
Περγάμου ἐκκατιδών» ἐπάγει μετ' ὀλίγα· «ὣς φάτ' ἀπὸ πτόλιος δεινὸς
θεός».
παλαιοῖς
τε
ἀνασχέ-σθαι ταμεσίχροα βαλλομένοις», ἀντὶ τοῦ «τρωτοί εἰσι καὶ αὐτοί».
(v. 511)

ἴσως
τὸ «παρ'
321
τῆς
ἱκανῶς.
οἳ
καὶ οὐδετέρως τὰ πέργαμά φασιν, ὡς καὶ Αἰσχύλος Προμηθεῖ. δῆλον δέ,
ὡς ἡ
Ἀπόλλων
θεός».
παλαιοῖς
τε
ἀνασχέ-
Καὶ ὅρα, ὡς τὸ ἀνασχέσθαι αἰτιατικῇ καὶ ἐνταῦθα συνέταξε. τοῦ δὲ

ταμεσίχροα
προϋπάρχει ῥῆμα ποιητικόν, τὸ ταμῶ ταμέσω, ἐξ οὗ τὸ τμῶ τμήσω
συγκέκοπται.

τὸ «παρ'
τῆς
322
ἱκανῶς.
οἳ
καὶ οὐδετέρως τὰ πέργαμά φασιν, ὡς καὶ Αἰσχύλος Προμηθεῖ. δῆλον δέ,
ὡς ἡ
Ἀπόλλων
θεός».
παλαιοῖς
τε
ἀνασχέ-
Καὶ ὅρα, ὡς τὸ ἀνασχέσθαι αἰτιατικῇ καὶ ἐνταῦθα συνέταξε. τοῦ δὲ

ταμεσίχροα
προϋπάρχει ῥῆμα ποιητικόν, τὸ ταμῶ ταμέσω, ἐξ οὗ τὸ τμῶ τμήσω
συγκέκοπ-
ται. Τὸ δὲ βαλλομένοις λέξις ἐστὶ γενική· νοητέον γὰρ νῦν βαλλομένους
συλλη-πτικῶς καὶ τοὺς οὐταζομένους καὶ εἴ τι τοιοῦτον.
ἶσον βροτοῖς», ὧν τὸ μὲν ποιότητος, τὸ ὅμοιον, τὸ δὲ ποσότητος, τὸ ἶσον

δηλαδή.
(v. 440 – 2) Ὅτι ὁ τῆς πρὸς μεγάλους ἔριδος ἀπείργων τινὰ ἀστείως ἂν
εἴποι
τὸ «φράζεο καὶ χάζεο, μηδὲ θεοῖς ἶσ' ἔθελε φρονέειν, ἐπεὶ οὔ ποτε ὁμοῖον
φῦλον
ἀθανάτων τε θεῶν χαμαί τε ἐρχομένων ἀνθρώπων». Πάρισα δὲ ἐκφανῆ τὸ
»φράζεο Τυδείδη καὶ χάζεο». Τὸ δὲ ὁμοῖον ὅτι ἀναλόγως προπερισπᾶται

καὶ
οὐ παρὰ τύπον κατὰ τὸ προπαροξυτονούμενον ὅμοιον, πολλαχοῦ
323
δηλοῦται,
ὥσπερ καὶ τὸ ὁμοῖος ἔν τε ἄλλοις καὶ ἐν Ὀδυσσείᾳ, ὃ πάντως
ἀναλογώτερον
τοῦ ὅμοιος. [Ὅρα δὲ καὶ ἐνταῦθα ἐν τῷ «ἶσα φρονέειν», καὶ ἐν τῷ «φῦλον
ὁμοῖον» τὸ ἶσον ἀντὶ τοῦ ὅμοιον ληφθέν, καθὰ καὶ πρὸ βραχέων. Δῆλον
δὲ ὡς
Ὅμηρος μὲν ἐκτείνει τὴν ἄρχουσαν τοῦ ἶσος, οἱ δὲ τραγικοὶ
συστέλλουσιν.]
(v. 446) Ὅτι καὶ ἐνταῦθα θηλυκῶς ἡ Πέργαμος παρ' Ὁμήρῳ ἐπὶ τῆς
Τρωϊκῆς
ἀκροπόλεως, ἐν ᾗ καὶ ναὸς Ἀπόλλωνος. Φησὶ γοῦν «Περγάμῳ ἐν ἱερῇ,
ὅθι οἱ
νηός γε τέτυκτο», καὶ μετ' ὀλίγα «Περγάμῳ ἄκρῃ». Μέγας δὲ ἔοικεν
εἶναι ὁ
ῥηθεὶς ναός. (v. 447 s.) Διό φησιν· ἐν μεγάλῳ ἀδύτῳ κύδαινον, τὸν
Ἀπόλλωνα
δηλαδή, Λητὼ ἡ μήτηρ καὶ Ἄρτεμις ἡ ἀδελφή. Τοῦτο δὲ ῥηθείη ἂν καὶ
ὅταν
ἐν ἀδύτοις ἱεροῖς που γεραίρηταί τις ἀνὴρ ἀρχικός. (v. 449) Ὅτι τὸ τοῦ
Αἰνείου εἴδωλον, ὅπερ ὁ Ἀπόλλων, ἤτοι ὁ ἥλιος, ἔτευξεν, ἐφ' ᾧ μάχονται
Τρῶες καὶ Ἕλληνες, ἡ φαντασία ἐστίν, ἥτις ἐκ τῆς ὑφ' ἡλίῳ ὄψεως καὶ
θέας
Αἰνείου ἐναπέμεινε τοῖς στρατεύμασι, καὶ ἡ τοῦ ἥρωος, ὡς εἰπεῖν,
ἀνειδωλο-
ποίησις, ἣν ἔτι ἐν ἑαυτοῖς φέροντες ὁ στρατὸς ἐκ τοῦ εἰσάπαξ ἐρεθισμοῦ
καὶ
ἀναπολοῦντες εἰς νοῦν ὡς ἐν εἰδωλοποιΐᾳ τὸν κείμενον, συνεκρότουν
βαρὺν ὡς
(v. 440 – 2) Ὅτι ὁ τῆς πρὸς μεγάλους ἔριδος ἀπείργων τινὰ ἀστείως ἂν
εἴποι
φῦλον

καὶ
δηλοῦται,
324
δὲ ὡς
Τρωϊκῆς
ὅθι οἱ
εἶναι ὁ
Ἀπόλλωνα
ὅταν
θέας Αἰνείου ἐναπέμεινε τοῖς στρατεύμασι, καὶ ἡ τοῦ ἥρωος, ὡς εἰπεῖν,
φῦλον

καὶ
δηλοῦται,
δὲ ὡς
Τρωϊκῆς
325

ὅθι οἱ
εἶναι ὁ
Ἀπόλλωνα
ὅταν
θέας
Αἰνείου ἐναπέμεινε τοῖς στρατεύμασι, καὶ ἡ τοῦ ἥρωος, ὡς εἰπεῖν,
ἀνειδωλο-ποίησις, ἣν ἔτι ἐν ἑαυτοῖς φέροντες ὁ στρατὸς ἐκ τοῦ εἰσάπαξ
ἐρεθισμοῦ καὶ
εἰωθὼς λούεσθαι ἐπὶ ποταμοῦ καὶ ἐν τῷ ἵστασθαι ἀναπολήσας

φανταστικῶς
τὰ λουτρὰ καὶ ποθήσας θέει διὰ πεδίου ἀπορρήξας τὰ δεσμά. Φησὶ γάρ·
»οὐδὲ Πάρις δήθυνεν», ἤγουν δηθὰ καὶ ἐπὶ πολὺ διέτριψε καὶ ὡς εἰπεῖν
ἐβρά-
δυνεν, «ἐν ὑψηλοῖσι δόμοισι» μετὰ τὸν Ἕκτορα, «ἀλλ' ὅ γ' ἐπεὶ κατέδυ
κλυτὰ
τεύχεα ποικίλα χαλκῷ, σεύατ' ἔπειτα», ἤγουν ὥρμησεν, «ἀνὰ ἄστυ ποσὶ
κραιπνοῖσι πεποιθώς». (v. 506 – 13) Εἶτα ἐπάγων τὴν ῥηθεῖσαν
παραβολήν
φησιν «ὡς δ' ὅτε τις στατὸς ἵππος ἀκοστήσας ἐπὶ φάτνῃ δεσμὸν
ἀπορρήξας
θείει πεδίοιο κροαίνων, εἰωθὼς λούεσθαι ἐϋρρεῖος ποταμοῖο κυδιόων.
ὑψοῦ
δὲ κάρη ἔχει, ἀμφὶ δὲ χαῖται ὤμοις ἀΐσσονται, ὃ δ' ἀγλαΐῃφι πεποιθὼς
ῥίμφα ἑ γοῦνα φέρει μετά τ' ἤθεα καὶ νομὸν ἵππων, ὣς υἱὸς Πριάμοιο
Πάρις
κατὰ Περγάμου ἄκρης τεύχεσι παμφαίνων ὥστ' ἠλέκτωρ ἐβεβήκει
καγχαλόων,
ταχέες δὲ πόδες φέρον». Καὶ σημείωσαι, ὅτι γραφικῶς, ἤτοι ὡς ἐν
ζωγραφίας
τύπῳ, φράζει καὶ τὴν τοῦ ἵππου παραβολὴν ὁ ποιητής. Ἦ γάρ, ὦ οὗτος,
ἀκούων ταῦτα οὐ δοκεῖς ἵππον ὁρᾶν κροαίνοντά τε καὶ κυδιόωντα, ὁποῖα
326
τὰ τῶν εὐγενῶν ἵππων, οἳ καὶ αἰσθάνονται τῆς ἑαυτῶν ἀγλαίας ἕκαστος.

εἴποις δ' ἂν καὶ ἀγέρωχον κεφαλὴν βλέπειν ὑψοῦ αἰρομένην καὶ χαίτας
ἀγαθοῦ
ἵππου ἐν τῷ οὕτω θέειν ἐπικυμαινομένας τοῖς ὤμοις. οὕτω καλλιγραφεῖ
καὶ
τὰ τοιαῦτα Ὅμηρος. Ἰστέον δὲ ὅτι πρὸς μόνην προθυμίαν ἡ παραβολὴ
καὶ
σπουδὴν δρόμου. Διὸ καὶ εἰπών, ὅτι ὥρμησεν ὁ Πάρις ἀνὰ ἄστυ ποσὶ
κραιπνοῖς
πεποιθώς, εὐθὺς ἐπάγει τὴν ῥηθεῖσαν παραβολήν. Ἀνδρεῖον μέντοι οὐδὲ
νῦν
οὐδὲν ἔχει ὁ Πάρις, ἀλλὰ καὶ εἰς μάχην ἐκτρέχων μετὰ τῆς συνήθους
ἀγλαίας
ἐν τῷ «ἠὲ σὺ τόνδε δέδεξο». καὶ αὐτοὶ μὲν τοιαῦτα. Ὁ δὲ Ὁμηρικὸς ἀνὴρ

ἥδιον
ἀκούοι ἂν καὶ νῦν καινοφωνοῦντος ἐλλόγως τοῦ ποιητοῦ τὰ ἀστεῖα ταῦτα
σολοικοφανῆ ἤπερ ἀνέχοιτο Ἀττικῶς φθεγγομένων ἀκροᾶσθαι τῶν ἐπι-

διορθουμένων αὐτόν. Σημείωσαι οὖν ὅτι ἐν τῷ «ὃ δ' ἀγλαΐᾳ πεποιθώς»
λείπει
ῥῆμα τῆς τοιαύτης εὐθείας καὶ ἔμεινεν ἀναπόδοτος ἡ ἔννοια, ὡς οἷα μὴ
εὐπορή-
σαντος τοῦ ποιητοῦ ἐκ τοῦ παραυτίκα διὰ τὸ σχεδιάζειν εἰπεῖν ῥῆμα
καιριώτε-
ρον καὶ διὰ τοῦτο τραπέντος εἰς ἕτερον νόημα, ὅπερ ἐστὶ τὸ φέρει αὐτὸν
τὰ
γόνατα. καὶ τοῦτό ἐστι τὸ τῆς καινοπρεπείας τοῦ σχήματος αἴτιον. Τὸ δὲ
ἀγλαΐᾳ πεποιθώς καὶ ποσὶ πεποιθὼς ὅμοιον τῷ ἀλκὶ πεποιθώς. Ὡς γὰρ
οἶδε
λέων ἄλκιμος ὤν, οὕτω καὶ ὁ ῥηθεὶς ἵππος, ὅτι ἀγλαός, καὶ ὁ Πάρις, ὅτι
ποδώ-
κης. (v. 512 s.) Τὸ δὲ «καταβεβήκει Περγάμου ἄκρης» μετάληψίς ἐστι
τοῦ
»ἄκρης πόλεως». ἐν ἑκατέροις γὰρ ἡ ἀκρόπολις νοεῖται. Φανερῶς δ'
ἐνταῦθα
θηλυκῶς ἡ Πέργαμος, εἰ καὶ ἐν ἄλλοις οὐδετέρως τὸ Πέργαμον. Τὸ δὲ
«τεύ-
χεσι παμφαίνων» νεόσμηκτά τε δηλοῖ τὰ ὅπλα τοῦ Πάριδος, ἐπεὶ πρὸ
327
ὀλίγου,
ὡς ἐρρέθη, ἐπεμελεῖτο αὐτῶν, καὶ ὁπλίτην δὲ νῦν ἀντὶ τοξότου αὐτὸν
παριστᾷ.
ἔοικε γὰρ καὶ αὐτὸς τοῦ τοξεύειν καταγνῶναι. διὸ ῥίψας τὰ τόξα
παμφαίνει
τεύχεσιν. Ἠλέκτωρ δὲ ἀντὶ τοῦ ἥλιος, ὡς δὲ Ἀπίων φησίν, ὁ λάμπων ὡς
ἤλεκτρον, ὅπερ οὐκ ἄν τις ῥᾷον ἀποδέξαιτο, τά τε ἄλλα, καὶ ὅτι οὐκ ἔδει
τὸ
μὲν τοῦ Ἕκτορος βρεφύλλιον ἀστέρι εἰκάσαι, ἠλέκτρῳ δὲ τὸν θεοειδῆ
Ἀλέξανδρον.
σολοικοφανῆ ἤπερ ἀνέχοιτο Ἀττικῶς φθεγγομένων ἀκροᾶσθαι τῶν ἐπι-

διορθουμένων αὐτόν. Σημείωσαι οὖν ὅτι ἐν τῷ «ὃ δ' ἀγλαΐᾳ πεποιθώς»
λείπει
ῥῆμα τῆς τοιαύτης εὐθείας καὶ ἔμεινεν ἀναπόδοτος ἡ ἔννοια, ὡς οἷα μὴ
εὐπορή-
σαντος τοῦ ποιητοῦ ἐκ τοῦ παραυτίκα διὰ τὸ σχεδιάζειν εἰπεῖν ῥῆμα
καιριώτε-
ρον καὶ διὰ τοῦτο τραπέντος εἰς ἕτερον νόημα, ὅπερ ἐστὶ τὸ φέρει αὐτὸν
τὰ
γόνατα. καὶ τοῦτό ἐστι τὸ τῆς καινοπρεπείας τοῦ σχήματος αἴτιον. Τὸ δὲ
ἀγλαΐᾳ πεποιθώς καὶ ποσὶ πεποιθὼς ὅμοιον τῷ ἀλκὶ πεποιθώς. Ὡς γὰρ
οἶδε
λέων ἄλκιμος ὤν, οὕτω καὶ ὁ ῥηθεὶς ἵππος, ὅτι ἀγλαός, καὶ ὁ Πάρις, ὅτι
ποδώ-
κης. (v. 512 s.) Τὸ δὲ «καταβεβήκει Περγάμου ἄκρης» μετάληψίς ἐστι
τοῦ
»ἄκρης πόλεως». ἐν ἑκατέροις γὰρ ἡ ἀκρόπολις νοεῖται. Φανερῶς δ'
ἐνταῦθα
θηλυκῶς ἡ Πέργαμος, εἰ καὶ ἐν ἄλλοις οὐδετέρως τὸ Πέργαμον. Τὸ δὲ
«τεύ-
χεσι παμφαίνων» νεόσμηκτά τε δηλοῖ τὰ ὅπλα τοῦ Πάριδος, ἐπεὶ πρὸ
ὀλίγου,
ὡς ἐρρέθη, ἐπεμελεῖτο αὐτῶν, καὶ ὁπλίτην δὲ νῦν ἀντὶ τοξότου αὐτὸν
παριστᾷ.
ἔοικε γὰρ καὶ αὐτὸς τοῦ τοξεύειν καταγνῶναι. διὸ ῥίψας τὰ τόξα
παμφαίνει
τεύχεσιν. Ἠλέκτωρ δὲ ἀντὶ τοῦ ἥλιος, ὡς δὲ Ἀπίων φησίν, ὁ λάμπων ὡς
ἤλεκτρον, ὅπερ οὐκ ἄν τις ῥᾷον ἀποδέξαιτο, τά τε ἄλλα, καὶ ὅτι οὐκ ἔδει
τὸ
328
μὲν τοῦ Ἕκτορος βρεφύλλιον ἀστέρι εἰκάσαι, ἠλέκτρῳ δὲ τὸν θεοειδῆ

Ἀλέξ-
ανδρον. Μάλιστα μὲν οὖν θαυμαστέον τὴν παραβολὴν ταύτην, ὅτι ἐκ
ταπεινοῦ
τοῦ κατὰ τὸν ἵππον λόγου μετέωρος ἦρται ὁ Πάρις τῇ κατὰ τὸν ἠλέκτορα
ἥλιον παραβολῇ, ὥς που καὶ τὸν Ἀγαμέμνονα ἀπὸ ζωϊκῆς παραβολῆς
θειοτέ-
ραις εἰκασίαις ἐσεμνολόγησεν ἡ ποίησις.
αὐτῆς δεινὰ βοᾶν πρὸς τῇ χέρσῳ τὸ κῦμα. (v. 394) Τὸ δὲ «βοάᾳ» διὰ
πλείονα
καὶ νῦν ἤχου ἔμφασιν ἐν δυσὶν ἄλφα κεῖται. (v. 395) Τὸν δὲ Βορέαν κατὰ
τὸ παρατυχὸν παρέλαβε, καὶ ἄλλοις γὰρ ἀνέμοις κυμαινομένη θάλασσα
πάνυ
βοᾷ. Τὸ δὲ «Βορέω» Ἰωνικόν ἐστι, συγκοπὲν ἐκ τοῦ Βορέεω, καθὰ καὶ τὸ
Ἑρμείω ἐκ τοῦ Ἑρμείεω, ὡς καὶ ἀλλαχοῦ δηλοῦται. (v. 396) Ἐν δὲ τῷ

»πυρὸς ποτὶ βρόμος» οὐ δοκεῖ πρὸς σύνταξιν οἰκειοῦσθαι ἡ πρόθεσις,
ἀλλὰ
περιττῶς κεῖσθαι πρὸς μέτρου τελείωσιν. (v. 397) Τὸ δὲ «ὤρετο καίειν
ὕλην»
συγγενές ἐστι τῷ ὀρνυμένῳ κύματι, ἐπεὶ καὶ ἐκ τοῦ ὄρω γίνεται τὸ
ὄρνυμι.
(v. 398) Τὸ δὲ «δρυσὶν ὑψικόμοισιν» Ἀγαθοκλῆς, ὡς οἱ παλαιοί φασι,
δρυσὶν
ἰξοφόροισι γράφει. αἱ μὲν γὰρ ἄκαρποι, φησί, καὶ πλατύφυλλοι ἐρίφλοιοι
καλοῦνται παρὰ Περγαμηνοῖς, αἱ δὲ λεπτόφλοιοι καὶ καρποφόροι
ἡμερίδες,
ὡς καὶ ὁ ποιητὴς ἐν Ὀδυσσείᾳ «ἡμερὶς ἡβώωσα». καὶ τοὺς ἐπὶ τούτων
εὐανθοῦν-
τας βότρυς σταφυλὰς καλοῦσιν, ἐξ ὧν καὶ ὁ ἰξὸς γίνεται. ἡ γὰρ ἄκαρπος
δρῦς,
φησί, κηκιδοφόρος ἐστίν. Ὅτι δὲ δρύες τινὲς ἡμερίδες εἰσέτι καὶ νῦν
λέγονται,
οἱ περὶ Θρᾴκην οἴδασιν. [Ἀλλὰ ταῦτα μὲν περὶ χερσαίων δρυῶν, τὰς δὲ
θαλας-
σίας ὁ Μεγαλοπολίτης ἱστορεῖ Πολύβιος, λέγων, ὡς καὶ Ἀθήναιος παρα-
σημειοῦται, περί που τὴν δυτικὴν Ἰβηρίαν δρῦς εἶναι κατὰ βάθους, ὧν
τὸν
καρπὸν σιτουμένους τοὺς θύννους πιαίνεσθαι. διὸ οὐκ ἄν, φησίν, ἁμάρτῃ
329
τις
λέγων ὗς θαλαττίους εἶναι τοὺς θύννους, αὐξομένους ἀπὸ τῶν ῥηθέντων
βαλάνων.
Ὁ δὲ ῥηθεὶς Ἀθήναιος θυννολογῶν ἀπὸ τοῦ θύειν τε, τὸ ὁρμᾶν,
ἐτυμολογεῖ
τὸν Αἰολικῶς τὸ νυ διπλάζοντα θύννον, ἐπεὶ κατὰ τὴν ἐπιτολὴν τοῦ κυνὸς
γυναῖκα, μεγάλα καὶ αὐτὰ τοῖς τότε. (v. 168 – 9) Ὅτι ἐπὶ φίλῳ ἡττωμένῳ
ἢ
ἄλλως βλαπτομένῳ ῥηθήσεται τὸ «ὢ πόποι· ἦ φίλον ἄνδρα διωκόμενον
ὀφθαλμοῖσιν ὁρῶμαι· ἐμὸν δ' ὀλοφύρεται ἦτορ». ὁ τοῦ μύθου δὲ Ζεὺς
τοῦτο
λέγει ἐπὶ Ἕκτορι διωκομένῳ περὶ τεῖχος ὑπ' Ἀχιλλέως. Ὀλοφύρεσθαι δὲ
Ὅμηρος τὸν Δία λέγει ἐπὶ Ἕκτορι δι' εὐσέβειαν. (v. 170 – 2) Ἐπάγει γὰρ
«ὅς
μοι πολλὰ βοῶν ἐπὶ μηρί' ἔκηε» καὶ ἑξῆς. δοκεῖ γὰρ τῷ Διΐ, καθὸ αἰθέρι
καὶ ἀέρι
καὶ Ὀλυμπίῳ, θύειν ὁ Ἕκτωρ, κατὰ ἔθος δηλαδὴ ἐγχώριον, ποτὲ μὲν
Ἴδης
ἐν κορυφῇσι πολυπτύχου, ἄλλοτε δ' αὖτε ἐν πόλει ἀκροτάτῃ. βοῶν δὲ
μάλιστα
μηρί' ἔκαιεν, ὧν ἡ ἑκατόμβη παρώνυμος. καὶ διὰ ταῦτα φρονεῖ τι δῆθεν ὁ
Ζεὺς
ὑπὲρ αὐτοῦ. (v. 172) Ὅρα δὲ ὅτι οὐ πόλιν ἁπλῶς ἄκραν τὴν Τρωϊκὴν
ἀκρόπολιν διαλύσας ἔφη, ὡς ἐν ἄλλοις, ἣν καὶ Πέργαμον εἶπεν, ἀλλὰ
πόλιν
ἀκροτάτην, ἤτοι κορυφαίαν, ἐφ' ἧς ὥσπερ καὶ ἐν κορυφαῖς Ἴδης ὁ
Ἕκτωρ ἔθυεν. (v. 174) Ὅτι τὸ «ἀλλ' ἄγετε φράζεσθε θεοί» καὶ τὸ
»μητιάασθε» ἐκ παραλλήλου τὸ αὐτὸ σημαίνει, ὥσπερ καὶ κατωτέρω τῆς
αὐτῆς ἐννοίας ἀλλήλοις εἰσὶ τὸ «πύματόν τε καὶ ὕστατον». ἐπίτασιν δὲ
νοήματος
τὸ τοιοῦτον σχῆμα ἐνταῦθα ἐμφαίνει, τὸ μὲν πρῶτον προκαλούμενον τῷ
δι-
πλασιασμῷ εἰς τὸ πάνυ προσεχόντως βουλεύσασθαι, τὸ δὲ δεύτερον
δηλοῦν τὸ
ἄκρως ἔσχατον. (v. 175 s.) Ἐν τούτοις δὲ ἐκφαίνεται καὶ ὡς τὸ δαμάσαι
ποτὲ
μὲν αὐτοπαθῶς λέγεται, οἷον «δαμάσαι θυμόν», ἔστι δ' ὅτε καὶ
ἀλλοπαθῶς, ὡς
δηλοῖ τὸ «ἢ Ἕκτορα ἤδη τῷ Ἀχιλλεῖ δαμάσομεν», καὶ μετ' ὀλίγα «ἄφαρ
330
δέ σε
Ἀθήνη ἔγχει ἐμῷ δαμάᾳ».
Ευστάθιος. Σχόλια στην Ιλιάδα.

Vol. 4, p. 893, li. 6
(v. 228) Ὅτι τὸ ἀνοῖξαι κιβώτια οὕτω φράζει· «φωριαμῶν ἐπιθήματα κάλ'
ἀνέῳγε». λέγει δὲ ἐπιθήματα τὰ πώματα, ἤτοι τὰ σκεπάσματα, παρὰ τὸ

ἐπιθεῖναι, τὸ κλεῖσαι, κατὰ τὸ «ἀνακλῖναι πυκινὸν νέφος ἠδ' ἐπιθεῖναι», ἢ
μᾶλ-
λον παρὰ τὸ ἐπιθεῖναι, ἤγουν ἐπάνω θεῖναι. μετ' ὀλίγα γοῦν ἐρεῖ «ταῦτά
τε
πάντ' ἐπιθεῖτε». ἐντεῦθεν δὲ μεταφορικῶς καὶ ἐπιθεῖναι τὸ ἐπιβαλεῖν, ὡς
τὸ
»ἡμιτάλαντον ἐπιθήσω». Φωριαμὸς δὲ ἢ παρὰ τὸ αὐτόθι τὰ φάρη
ἀμᾶσθαι, ὅ
ἐστι συνάγεσθαι, ἢ διὰ τὸ τοὺς φῶρας ἀπείργειν. ὀξύνεται δὲ ἡ λέξις
κανόνι
τοιούτῳ. τὰ διὰ τοῦ αμος τριβράχεα, μὴ ἐπιθετικὰ ὄντα, βαρύνεται·
κάλαμος,
Πρίαμος, τὸ ἰταμός ἐπίθετον, τὸ ποταμός ἐκ τοῦ ποτασμός γέγονεν
ἀφαιρέσει
τοῦ σ. ἔτι δὲ τὰ ἔχοντα τὴν ἄρχουσαν μακρὰν θέσει βαρύνεται· ὄρχαμος,
Τύρταμος, Πέργαμος. τὰ δὲ φύσει, εἰ μέν εἰσι κύρια, βαρύνεται·
Πύραμος, Τεύταμος.
εἰ δὲ μή, ὀξύνεται· χηραμός, οὐλαμός. οὕτω καὶ φωριαμός, ἡ κιβωτός. (v.
229-
35) Ὅτι τὰ ὑπὲρ Ἕκτορος δῶρα, ὅ ἐστι λύτρα, οὕτω μετρεῖ Ὅμηρος
«ἔνθεν
δώδεκα μὲν περικαλλέας ἔξελε πέπλους, δώδεκα δ' ἁπλοΐδας χλαίνας,
τόσσους
δὲ τάπητας, τόσσα δὲ φάρεα καλά, τόσσους δ' ἐπὶ τοῖσι χιτῶνας. χρυσοῦ
δὲ
στήσας ἔφερεν δέκα πάντα τάλαντα, ἐκ δὲ δύ' αἴθωνας τρίποδας, πίσυρας
δὲ
λέβητας, ἐκ δὲ δέπας περικαλλές, ὅ οἱ Θρῇκες πόρον ἄνδρες ἐξεσίηνδ'
ἐλθόντι»
ἢ «ἐξεσίην ἐλθόντι», «μέγα κτέρας». Καὶ ὅρα τὴν τοῦ σκεύους αὔξησιν.
καλόν τε
γὰρ αὐτὸ καὶ παλαιὸν κειμήλιον εἶναι δηλοῖ, καὶ ἐξεσίας, ἤτοι πρεσβείας,
δῶρον, καὶ οὐχ' ἁπλῶς, ἀλλὰ ἔθνους ὅλου δῶρον πρεσβεῖ βασιλεῖ. καὶ
331
καλὰ μὲν
καὶ τὰ ἄλλα, τοῦτο δὲ καὶ περικαλλὲς καὶ μέγα κτέρας, ὡς καὶ ἀπερείσια
σὺν
λεχθέντος ἀντὶ τοῦ οἱ προτακτικοῦ πληθυντικοῦ ἄρθρου. εἰ μὴ ἄρα

ἐγκλιτικῶς
γράφουσι «παῖδές τοι». (v. 682 s.) Ἰστέον δὲ [ὅτι τε πιθανῶς ὁ γέρων
βασιλεὺς
καὶ ταχὺ ἐκοιμήθη, καὶ βαθὺ δὲ ὡς καὶ ὀνειροπολεῖν οἷα πολυήμερον
ἀϋπνίαν
ὑπομείνας, καὶ] ὅτι τὸ «οὔ τι σοί γε μέλει κακόν» κάλλιόν ἐστιν
ἀναγινώσκεσθαι
ἀποφαντικῶς. τὸ γὰρ κατ' ἐρώτησιν οὐ τοσαύτην ἔχει χάριν ἤθους. (v.
696 s.)
Ὅτι θρηνῶδες τὸ «οἳ δ' εἰς ἄστυ ἔλων οἰμωγῇ τε στοναχῇ τε ἵππους».
κεῖται
δ' ἐνταῦθα καὶ τὸ φέρειν κυριολεκτικῶς ἐπὶ νεκροῦ ἐν τῷ «ἡμίονοι δὲ
νέκυν
φέρον». (v. 697 – 701) Ὅτι τὴν Κασάνδραν, ἣν ἱκέλην χρυσῇ Ἀφροδίτῃ
λέγει
διὰ τὸ κάλλος, φιλάδελφον πάνυ παριστᾷ καί που ἴσως καὶ μαντικήν, ἐν
οἷς λέγει
προμαθεῖν αὐτὴν ἀνακομιζόμενον τὸν ἀδελφόν. φησὶ γὰρ «οὐδέ τις ἄλλος
ἔγνω
πρόσθ' ἀνδρῶν καλλιζώνων τε γυναικῶν· ἀλλ' αὐτὴ Πέργαμον
εἰσαναβᾶσα
φίλον πατέρα εἰσενόησεν ἑσταότ' ἐν δίφρῳ, κήρυκά τε ἀστυβοώτην» τὸν
καὶ
καλήτορα προρρηθέντα. (v. 702 s.) Τὸν δὲ νέκυν «ἐφ' ἡμιόνων ἴδε
κείμενον ἐν
λεχέεσσι, κώκυσέ τ' ἂρ ἔπειτα γέγωνέ τε πᾶν κατὰ ἄστυ» λόγον
προκλητικὸν εἰς
νεκροῦ πομπήν, καὶ αὐτὸν σύντομον διὰ τὸ πένθος ὡς ἐν σχήματι
κηρύγματος.
(v. 704 – 6) Ὁ δὲ ἦν τοιοῦτος «ὄψεσθε, Τρῶες καὶ Τρωϊάδες», ἢ
«Τρῳάδες»,
»Ἕκτορ' ἰόντες, εἴ ποτε καὶ ζώοντι μάχης ἐκνοστήσαντι χαίρετε· ἐπεὶ
μέγα
χάρμα πόλει τε ἦν παντί τε δήμῳ». καὶ αὐτὴ μὲν οὕτως. οἳ δὲ ὡς ὑπὸ
332
κήρυκι τῇ Κασάνδρᾳ προεχέθησαν τῆς πόλεως. (v. 707 – 12) Φησὶ γὰρ
«ὣς ἔφατο, οὐδέ τις αὐτόθ' ἐνὶ πτόλεϊ λείπετο ἀνὴρ οὐδὲ γυνή, πάντας
γὰρ ἀάσχετον ἵκετο πένθος, ἀγχοῦ δὲ ξύμβληντο πυλάων», τουτέστιν
ξυνέβαλον, συνήντησαν,
Κασάνδρᾳ προεχέθησαν τῆς πόλεως. (v. 707 – 12) Φησὶ γὰρ «ὣς ἔφατο,
οὐδέ
τις αὐτόθ' ἐνὶ πτόλεϊ λείπετο ἀνὴρ οὐδὲ γυνή, πάντας γὰρ ἀάσχετον ἵκετο
πένθος, ἀγχοῦ δὲ ξύμβληντο πυλάων», τουτέστιν ξυνέβαλον,
συνήντησαν, τῷ
βασιλεῖ δηλαδή, «νεκρὸν ἄγοντι. πρῶται τόν γ' ἄλοχός τε φίλη καὶ πότνια
μήτηρ τιλλέσθην ἐπ' ἄμαξαν ἀΐξασαι, ἁπτόμεναι κεφαλῆς, κλαίων δ'

ἀμφίσταθ'
ὅμιλος». χρήσιμα δέ ποτε ταῦτα εἰς πομπήν, ὡς εἴρηται, νεκρικήν, ὥσπερ
καὶ
ἐφεξῆς τὸ (v. 713 – 7) καὶ «δὴ πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα
δακρυχέοντες
ὀδύροντο πρὸ πυλάων, εἰ μὴ» ὁ δεῖνα, οἷον ὁ «γέρων, λαοῖσι μετηύδα·
εἴξατέ
μοι οὐρεῦσι διελθέμεν· αὐτὰρ ἔπειτα ἄσεσθε», τουτέστι κορέσεσθε,
«κλαυθμοῖο,
ἐπὴν ἀγάγοιμι δόμονδε». (v. 700) Ὅρα δὲ ὅτι τε τὸ «ἔγνω» ἡρμήνευσεν ὁ
ποιητὴς διὰ τοῦ «εἰσενόησεν», ἐν ᾧ περιττὴ ἡ πρόθεσις, ὡς καὶ ἐν τῷ

«Πέργαμον
εἰσαναβᾶσα», (v. 716) οὕτω καὶ τοὺς ἡμιόνους ὡς καὶ πρὸ τούτου
ἑρμηνεύει
οὐρεῖς αὐτοὺς εἰπών (v. 702), καὶ ὅτι λέχος ἐνταῦθα ἐπὶ τῆς ἁπλῶς
ἀνακλίσεως
ἔφη, ἐν ᾧ φάρος ἴσως ἓν κατὰ ἔλεον Ἀχιλλέως τῷ νεκρῷ ὑπέστρωτο
Ἕκτορι
ἐπὶ ἁμάξης κειμένῳ. ἐν μέντοι τῇ πόλει οὐ τοιαῦτα λέχεα τούτῳ ἔσονται
ὑπνοῦντι ἀνέγερτον, ἀλλὰ τρητοῖς ἐν λεχέεσσι τεθήσεται. (v. 703) Τὸ δὲ
»γέγωνε» συνήθως κἀνταῦθα δηλοῖ τὸ γνωστὸν καὶ ἐξάκουστον ἐβόησε.
(v. 704) Τὸ δὲ «ἰόντες» ἐξενίκησεν ἀποδοθῆναι πρὸς τὸ «Τρῶες», ὡς
ἀρσενικόν, κατὰ τὸ «Μοῦσαι καὶ Ἀπόλλων, οἷς ἐγὼ σπένδω». (v. 706) Τὸ
δὲ »ἐχαίρετε» εἰς λύπην προκαλεῖται ἀνάλογον. εἰ γὰρ ἔχαιρον ζῶντι
μάχης ἐκνοστοῦντι τῷ Ἕκτορι,
333
Ευστάθιος. Σχόλια στην Οδύσσεια. (4083: 003)“Eustathii

archiepiscopi Thessalonicensis commentarii ad Homeri Odysseam, 2
vols. in 1”, Ed. Stallbaum, G.Leipzig: Weigel, 1:1825; 2:1826, Repr.
1970. Vol. 1, p. 200, li. 41
σια ἔργα μέμηλεν. οὐ πρὸς σαφήνειαν ῥηθὲν τοῦ εἰνάλιαι, ἀλλὰ πρὸς
ἔνδειξιν πλείω τοῦ, κορώνας τὰς
αἰθυίας εἰπεῖν. Ἡμερὶς δὲ κατὰ μὲν πολλοὺς, ἡ ἥμερος ἄμπελος πρὸς
διαστολὴν τῆς ἀγριάδος. ἣν καὶ
τεθηλέναι φησὶ σταφυλαῖς, ὡς οἷα τοῦ καιροῦ ἐκείνου μετοπωρινοῦ
ὄντος. διὸ καὶ Νότος ἐτηρήθη τῷ
Ὀδυσσεῖ τηνικαῦτα ὡς φιλοσόφῳ πολυήμερος καθὰ ἐν τοῖς ἑξῆς
δηλωθήσεται. ὃς δὴ Νότος, πολὺς
τηνικάδε πνέει καιροῦ ὡς καὶ Ἡσιόδῳ δοκεῖ. (Vers. 68.) Τετάνυστο δὲ ἡ
τοιαύτη ἡμερὶς, διὰ τὸ μὴ
δὲ κλαδᾶσθαι ὡς εἰκός. διὸ καὶ σπαργῶσα ἦν καὶ διατοῦτο πλατυνομένη.
ὅθεν καὶ Ἀνάχαρσις ἐν Σκύ-
θαις τὰ ἑλλαδικὰ διηγούμενος, φησὶ φυτὸν καθ' Ἑλλάδα εἶναι, ὃ
παραταθῆναι ἂν, ἕως καὶ εἰς Σκύ-
θας εἰ μὴ κατ' ἔτος ἐτέμνετο. τὴν ἄμπελον ἐκεῖνος αἰνιττόμενος οὕτω. καὶ
ὧδε μὲν περὶ τῆς ἡμερίδος
οἱ πλείους. ἐν δὲ ὑπομνήμασι παλαιοῖς τοῖς εἰς τὸ ξ τῆς Ἰλιάδος, εἶδος
λεπτοφλοίου δρυὸς ἡ ἡμερὶς
λέγεται. καὶ ὁ καρπὸς αὐτῆς, σταφυλή. φασὶ γὰρ ὡς αἱ μὲν ἄκαρποι καὶ
πλαττύφυλλοι δρύες, ἐρί-
φλοιοι καλοῦνται παρὰ Περγαμηνοῖς. αἱ δὲ λεπτόφυλλοι καὶ
καρποφόροι, ἡμερίδες. καὶ τοὺς ἐπ' αὐτῶν
εὐθηνοῦντας βότρυς, σταφυλὰς καλοῦσιν. ἐξ ὧν καὶ ὁ ἰξὸς γίνεται. ἡ γὰρ
ἄκαρπος, κηκιδοφόρος ἐστὶ
διὸ καὶ τὸ, δρυσὶν ὑψικόμοισιν ἐν τῇ Ἰλιάδι, ἰξοφόροις γράφει
Ἀγαθοκλῆς. καὶ ταῦτα μὲν οἱ παλαιοί.
λέγονται δὲ μέχρι καὶ εἰς ἡμᾶς ὡς καὶ ἀλλαχοῦ ἐδηλώθη, δρύες τινές,
ἡμερίδες περί που τὴν Θρᾴκην.
Ἰστέον δὲ καὶ ὅτι καθ' ὁμοιότητα τῆς κατὰ τὴν ἄμπελον σταφυλῆς,
σταφυλὴ λέγεται καὶ ὁ ἐν τῷ στό-
ματι κίων. ὅτι δὲ τὸ βαρύτονον ἡ σταφύλη τεκτονικὸν ἐργαλεῖον ἐστὶν, ἡ
Ἰλιὰς δηλοῖ. Ἰστέον δὲ καὶ
ὅτι εἴπερ ἄμπελός ἐστιν ἡ ῥηθεῖσα ἡμερὶς, εἰκὸς αὐτὴν καὶ αὐτόματον
εἶναι κατὰ τὰ ἐν τῇ γῇ τῶν Κυκλώ-
πων. ἔτι δὲ καὶ ἀναδενδράδα. οὐ γὰρ χαμαὶ εἷρπε ταῖς ὄσχαις ὅ ἐστι τοῖς
βοτρυηφόροις κλήμασιν, ἀλλὰ
τετάνυστο περὶ σπείους. καὶ εἴη ἂν καὶ αὐτὴ, ἁμάμαξυς. κατὰ τὸν
334
εἰπόντα, ἁμάμαξυς, σταφυλῆς γένος.

οἱ δὲ, ἀναδενδράδα φασίν. ὅτι δὲ καὶ διάφορα εἴδη ἀμπέλων, οἱ παλαιοὶ
δηλοῦσιν. ἐν αἷς καὶ ἡ ξυστὰς,
εἰκῇ φασι πεφυτευμένη ἄμπελος. καὶ ἡ σταχὰς, ἡ κατὰ στοίχους δηλαδή.
(Vers. 69.) Τὸ δὲ ἡβώωσα,
Ευστάθιος. Σχόλια στην Οδύσσεια. Vol. 1, p. 431, li. 26
κοινῷ τῶν Ἀχαιῶν ὄχλῳ, οὔτε ἐν τοῖς κατὰ ἴλας μαχομένοις. ἴσως δὲ καὶ
ταυτὸν ἐκ παραλλήλου τὸ
ἐν πληθύϊ καὶ τὸ ἐν ὁμίλῳ. (Vers. 514.) Τὸ δὲ ἑὸν μένος, ἢ τοῖς ὄπισθεν
συντακτέον, ἵνα λέγῃ ὅτι
πολὺ προθέεσκε κατὰ τὸ ἑὸν μένος, ἢ τοῖς ἐφεξῆς ἵνα ᾖ, οὐδενὶ εἴκων τὸ
ἑαυτοῦ μένος. δῆλον δὲ ὅτι
ὁ πολὺ προθέων τῶν ἄλλων οὔτε ἐν πληθύϊ μένει οὔτε ἐν ὁμίλῳ. (Vers.
515.) Τὸ δὲ πολλοὺς
ἔπεφνεν ἀναγκαίως ἐπῆκται. πολλοὶ γὰρ προθέουσι μὲν, πέφνουσι δὲ
οὐδένα. εἰ δὲ καὶ ἀλογίστως προ-
θέουσιν, οἱ τοιοῦτοι ὡς ταπολλὰ καὶ προπίπτουσι. Τὸ δὲ πολλοὺς ἔπεφνεν
ἐφερμηνεύων ἔφη τὸ, πάν-
τας οὐκ ἂν ἐγὼ μυθήσομαι ὅσσον λαὸν ἔπεφνεν. (Vers. 518.) Ὅτι δὲ
περιώνυμος ἐν ταῖς ἱστορίαις
ὁ Τήλεφος, ὃς καὶ παροιμίαν παρήγαγε τὴν, ὁ τρώσας ἰάσεται, καὶ ὅτι
ἀνδρεῖος καὶ ὁ Τηλεφίδης Εὐ-
ρύπυλος, πολλαχοῦ δηλοῦται. ὁ δὲ γεωγράφος ἱστορεῖ καὶ ὡς ἐν τοῖς περὶ
Κάϊκον τόποις φαίνεται
βασιλεύειν καθ' Ὅμηρον ὁ Εὐρύπυλος. ὃς δὴ Κάϊκος διέχει φασὶν Ἐλαίας
Αἰολικῆς πόλεως σταδίους
δώδεκα. ἡ δὲ Ἐλαία διέχουσα τοῦ Περγάμου σταδίους ἑκατὸν εἴκοσιν
ἐπίνειον εἶναι λέγεται Περγαμη-
νῶν. (Vers. 519.) Ἐν δὲ τῷ, ἥρω Εὐρύπυλον, οἱ μὲν ἥρωα νοοῦσι κατ'
ἔκθλιψιν, οἱ δὲ ἥρω φασὶ
δισυλλάβως ἢ κατὰ κλίσιν ἰσοσύλλαβον, ἢ μᾶλλον κατὰ ἀποκοπὴν,
ὁμοίως τῷ γέλω ἔκθανον. Ὅρα δὲ
καὶ ὅτι Εὐρύπυλος μὲν τὸ κύριον, τὸ δὲ ἐπιθετικὸν εὐρυπυλὲς, ὡς δηλοῖ
τὸ, εὐρυπυλὲς Ἄϊδος δῶ. ἔχει
δέ τινα ὁμοίαν διφόρησιν καταλήξεως καὶ τὸ ἄτερπος καὶ ἀτερπὴς, ὧν
τοῦ μὲν χρῆσις ἐν τῷ, ἀτέρπου
ὀϊζύος, τοῦ δὲ ἐν τῷ, ἀτερπέα δ' αὖλιν ἔκυρσαν. (Vers. 520.) Κήτειοι δὲ
κατὰ μὲν Ἀρίσταρχον οἱ
μεγάλοι παρὰ τὸ κῆτος, κατὰ ἀναλογίαν τοῦ, κῆδος κήδειος καὶ τῶν
ὁμοίων. ἐν οἷς καὶ ἀπὸ τοῦ
γῆρος ἀκάνθης ἐξάνθημα παρὰ τῷ Ἀράτῳ τὸ γήρειον, ὡς ἐν τοῖς εἰς τὴν
335
Ἰλιάδα διεσαφήθη. ἐν δὲ τοῖς

τοιούτοις εἰ ζητεῖται διὰ τί τὸ σκότιος, οἷον, σκότιον δὲ ἐγείνατο μήτηρ,
ἔτι δὲ καὶ τὸ, σκοτίους
ἀπιόντας διὰ τῆς πολεμίας, οὐκ ἐγράφησαν διὰ τῆς ει διφθόγγου ὡς ἀπὸ
τοῦ σκότος, ὁμοίως τῷ,
κῆτος κήτειος καὶ τοῖς κατ' αὐτὸ, ῥητέον ὅτι γίνεται μὲν σκότιος ἐκ τοῦ
σκότος, πλὴν οὐκ ἐκ τοῦ οὐδετέ
ὀϊζύος, τοῦ δὲ ἐν τῷ, ἀτερπέα δ' αὖλιν ἔκυρσαν. (Vers. 520.) Κήτειοι δὲ
κατὰ μὲν Ἀρίσταρχον οἱ
μεγάλοι παρὰ τὸ κῆτος, κατὰ ἀναλογίαν τοῦ, κῆδος κήδειος καὶ τῶν
ὁμοίων. ἐν οἷς καὶ ἀπὸ τοῦ
γῆρος ἀκάνθης ἐξάνθημα παρὰ τῷ Ἀράτῳ τὸ γήρειον, ὡς ἐν τοῖς εἰς τὴν
Ἰλιάδα διεσαφήθη. ἐν δὲ τοῖς
τοιούτοις εἰ ζητεῖται διὰ τί τὸ σκότιος, οἷον, σκότιον δὲ ἐγείνατο μήτηρ,
ἔτι δὲ καὶ τὸ, σκοτίους
ἀπιόντας διὰ τῆς πολεμίας, οὐκ ἐγράφησαν διὰ τῆς ει διφθόγγου ὡς ἀπὸ
τοῦ σκότος, ὁμοίως τῷ,
κῆτος κήτειος καὶ τοῖς κατ' αὐτὸ, ῥητέον ὅτι γίνεται μὲν σκότιος ἐκ τοῦ
σκότος, πλὴν οὐκ ἐκ τοῦ οὐδετέ-
ρου ἀλλὰ τοῦ Ἀττικωτέρου ἀρσενικοῦ, κατὰ τὸ, δόλος δόλιος, νόμος
νόμιος. Ἔτι ἰστέον καὶ ὅτι κητείους
τοὺς μισθωτοὺς εἶπον διὰ τὸ ἀκόρεστον ἐκ μεταφορᾶς κήτους. ἕτεροι δὲ
ἔθνος Μυσίας φασὶ τοὺς ὕστε-
ρον Ἐλεάτας ἀπὸ Κητείου ποταμοῦ χειμαῤῥώδους ἐν τῇ Ἐλεάτιδι, ὃν καὶ
κητώεντα φασίν. ἄλλοι δὲ
κητείους τοὺς Περγαμηνοὺς ἐνόησαν. ἔνιοι δὲ γράφουσι κήδειοι,
τουτέστι κηδεσταὶ, συγγενεῖς, ἢ καὶ
ἄλλως εἰπεῖν, κήδιστοι. εἰσὶ δὲ οἳ γράφουσι καὶ χήτειοι γυναίων εἵνεκα
δώρων, τουτέστιν ἐστερημένοι
γυναικῶν ἕνεκα δώρων ἤγουν μισθοῦ. ἐπεὶ δώροις ὁ Ἕκτωρ καὶ ἐδωδῇ
κατέτρυχε τοὺς λαοὺς, διὰ τοὺς
συμμάχους, ὧν εἷς καὶ ὁ Εὐρύπυλος. τινὲς δὲ τὸ γυναίων καὶ τὸ δώρων
ὁμοῦ ἀναγινώσκουσι, νοοῦντες
κτητικῶς γύναια δῶρα, τουτέστι γυναικεῖα, ἢ τὸν Ἑρμιόνης γάμον, ὃν ἐν
Τροίᾳ τῷ Νεοπτολέμῳ
ὑπέσχετο καὶ κατένευσεν ὁ Μενέλαος, ἢ χρυσῆν τινά φασιν ἄμπελον, ἣν
Ζεὺς μὲν ἐχαρίσατο ἀντὶ Γανυ-
μήδους τῷ πατρὶ Τρωΐ, Πρίαμος δὲ ἐκ διαδοχῆς ἐλθοῦσαν εἰς αὐτὸν
ὑπέσχετο Ἀστυόχῃ τῇ ἑαυτοῦ μὲν
336
ἀδελφῇ, Εὐρυπύλου δὲ μητρὶ, εἰ πέμψει ἐπὶ συμμαχίᾳ τὸν υἱὸν, φάμενον

ἐπὶ τῇ μητρὶ κεῖσθαι τὴν
εἰς πόλεμον ἐξέλευσιν αὐτοῦ, ἵνα δηλοῖ ὁ λόγος, ὡς διὰ γυναικὸς
δωροδοκίαν Εὐρύπυλος συνεμάχησε.
ἄλλοι δέ φασι τῇ Εὐρυπύλου γυναικὶ ὑποσχῆσθαι δῶρα πρὸς Πριάμου, εἰ
ἀναπείσει τὸν ἄνδρα συμμα-
χῆσαι Τρωσίν. ἔδοξε δέ τισι κρεῖσσον ἀποδοῦναι, ὡς ὑπόσχεσιν ἔθετο
Πρίαμος Εὐρυπύλῳ, καθὰ καὶ
ἄριστος εἶ, ἀλλ' ἐνδοιαστικῶς, ὅτι δοκεῖς μοι τοιοῦτος. μέρος δὲ

ἀφροσύνης ἐν αὐτῷ καὶ τὸ ἀναιδῆ
προΐκτην τὸν ξένον εἰπεῖν, ὡς πᾶσι παριστάμενον καὶ αἰτοῦντα, ὅ περ
ἄλλως ἡ περίφρων Πηνελόπη
κρίνει, ἐν οἷς ἐρεῖ, ὅτι κακὸν αἰδοῖος ἀλήτης, ὡς τοιούτου τοῦ Ὀδυσσέως
φαινομένου αὐτῇ. οὕτως ἐναν-
τίαις δόξαις οἱ ἄνθρωποι ἐν πολλοῖς μεριζόμεθα. (Vers. 455.) Ἐπιστάτην
δὲ τὸν ἐπαίτην λέγει νῦν
παρὰ τὸ ἐφίστασθαι. οἱ δὲ παλαιοὶ τὴν λέξιν καὶ ἐπὶ παιδαγωγοῦ καὶ
παιδοτρίβου οἴδασι τεθεῖσθαι.
ὁ δὲ τοιοῦτος καὶ ἐπιτιμητὴς ἂν λεχθείη ποτὲ κατὰ τὸ, ὡς ὁὐπιτιμητής γε
τῶν ἔργων βαρύς. καὶ
γυμνασίου δέ, φασιν, ἐπιστάτης ὁ ἐπιμελητής. ἐνταῦθα δὲ μνηστέον τοῦ
γραμματικοῦ Ἀριστοφάνους,
εἰπόντος οὕτω ῥητῶς· ἐπιστάτης ἐπὶ μόνου τοῦ χυτρόποδος δοκεῖ τοῖς
πολλοῖς τάττεσθαι καὶ τοῦ μεται-
τητοῦ, ὡς παρ' Ὁμήρῳ. ἀγνοοῦσι δὲ ὅτι καὶ ὁ παιδοτρίβης οὕτω καλεῖται.
τὸ δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων
καθηγητῶν τάττειν οὔ φημι πάντως τὴν χρῆσιν δεικνύναι.
προσενθυμητέον δὲ καὶ Τηλέφου τοῦ, ὡς
ἱστορεῖται, Περγαμηνοῦ, ὅτι κατὰ τὴν ἐκείνου παράδοσιν νομική τις ἦν
λέξις ἢ τεχνικὴ ἐν τοῖς μεθ'
Ὅμηρον ὁ ἐπιστάτης. γίνεται γάρ, φησιν, ἐπιστάτης Ἀθήνῃσιν ἐκ τῶν
πρυτανέων εἷς, ὃς ἐπιστατεῖ
νύκτα καὶ ἡμέραν μίαν, καὶ πλείω χρόνον οὐκ ἔξεστιν οὐδὲ δὶς τὸν αὐτὸν
γενέσθαι, τάς τε κλεῖς, ἐν οἷς
τὰ χρήματά εἰσι, φυλάττει καὶ τὰ γράμματα τῆς πόλεως καὶ τὴν δημοσίαν
σφραγῖδα. κληροῖ δὲ καὶ
προέδρους ἐξ ἑκάστης φυλῆς ἕνα, πλὴν τῆς πρυτανευούσης, καὶ πάλιν ἐκ
τούτων ἐπιστάτην ἕνα. καὶ
337
τοιαῦτα μὲν ταῦτα. ἕτεροι δὲ ἐπιστάτην φασὶ ξύλινόν τι πολλοὺς

παττάλους ἔχον, ἐξ οὗ οἱ μάγειροι
ἀπεκρέμων, φασὶ, τὰ κρέατα καὶ τὰ ἐργαλεῖα. ἄλλοι δὲ ἐπιστάτην οἴδασί
τινα πήλινον πλαττόμενον
παρὰ ταῖς ἐσχάραις, ὥς περ παρὰ ταῖς καμίνοις Ἡφαίστους πλάττουσι.
τινὲς δὲ λέγουσι καὶ ἐπίστα-
τόν τι, ὡς δηλοῖ ὁ εἰπὼν, ὅτι ἐπίστατος ὁ καὶ πυρίστατος καλούμενος, ὃν
δηλαδὴ πυροστάτην οἱ
ἀγροικότεροι λέγουσι. Καλλίστρατος δὲ τὸν ἐσχάρᾳ ἐπιτεθειμένον οὕτω
λέγει. (Vers. 455.) Τὸ δὲ, οὐδ'
ἅλα δοίης, ἀντὶ τοῦ, οὐδὲ τὸ ἅλας τὸ ἐπὶ ξενίᾳ διδόμενον, ἵνα λέγῃ
παροιμιωδῶς, ὅτι οὐδὲ τὸ εὐτε
ὃ πολλαχοῦ φαίνεται ἀνεῖσθαι αὐτῇ. ἐθέλει δὲ συμβολικῶς Ὀδυσσεὺς διὰ

τοῦ τοιούτου τηλεθόωντος καὶ
λιπαροῦ φυτοῦ εὐχὴν ἔχειν, θαλέθειν κατὰ τὸν βίον καὶ εἰς γῆρας ἐλθεῖν
λιπαρόν· ἄλλως γὰρ εἶχεν
ὁ ποιητὴς ἑτέραν τινὰ κατασκευὴν κλίνης πλάσασθαι, εἰ μὴ τοιαῦτα τινὰ
ᾐνίττετο. ἔοικε δὲ καὶ ἵμερος
εἶναι ἡ τοιαύτη ἐλαία ἐντὸς οὖσα οἴκου· καὶ ἦν καὶ αὐτὸ σύμβολον τῆς
κατὰ τὸν βίον εὐνοίας, ἔνθα
σημειωτέον καὶ ὅτι ἡ μὲν τοιαύτη θηλυκῶς ἐλαία ἐλέγετο, ἡ μέντοι ἀγρία
ἔλαιος κατὰ Αἴλιον Διονύσιον
καὶ οὐκ ἀγριέλαιος. λέγει δὲ ὁ αὐτὸς καὶ ὅτι ἐλαίας καὶ ἐλάας Ἀττικοὶ τὸν
καρπὸν ἔλεγον καὶ ἐλᾶς
δισυλλάβως καὶ ἐλαολογεῖν τὸ συλλέγειν ἐλαίας. ἦν δέ, φησι, καὶ Ἐλαία
πόλις ἐν Ἰταλίᾳ· ἐν μέντοι ἑτέρῳ
ῥητορικῷ λεξικῷ γράφει, ὅτι Ἐλαία Αἰολὶς πόλις, Ἐλέα δὲ ἐν Ἰταλίᾳ· καὶ
ζητητέον ποία γραφὴ
ἀκριβεστέρα ἐστίν. ὅτι μέντοι Ἐλαία διὰ διφθόγγου ἐστὶν ἡ Αἰολὶς,
ἐμφαίνεται παρὰ Στράβωνι
εἰπόντι οὕτως· Κάνη ἀκρωτήριον ἀνταῖρον τῷ λεκτῷ καὶ ποιοῦν τὸν
Ἀδραμυτινὸν κόλπον, οὗ μέρος
ὁ Ἐλαϊτικὸς καλούμενος ἀπὸ Ἐλαίας πόλεως Αἰολικῆς, ἥ τις
Περγαμηνῶν μέν ἐστιν ἐπίνειον ἑκατὸν
σταδίους διέχουσα τοῦ Περγάμου , δώδεκα δὲ τοῦ Καΐκου ποταμοῦ· οὗ
ἐν τοῖς τόποις φαίνεται βασι-
λεύειν ὁ Ὁμηρικὸς Εὐρύπυλος. καὶ οὕτω μὲν ὁ Στράβων. ἐν δὲ ῥητορικῷ
λεξικῷ φέρεται καὶ ὅτι ἔλαιον
τὴν ἄῤῥενα καὶ ἀγρίαν ἐλαίαν φασὶν Ἴωνες. (Vers. 185.) Ἐν δὲ τῷ, ὅτε μὴ
338
θεὸς αὐτὸς ἐπελθὼν θείη

ἀλλαχοῦ, σεισίχθονά τινα ἐκεῖνον ὑπαινίττεται, ὃς ῥεῖα μετοχλίσας θήσει
τὸ λέχος ἄλλῃ ἐνὶ χώρῃ.
αὐτὸ δὲ τὸ, ὅτε μὴ θεὸς αὐτὸς, ὅμοιόν ἐστι τῷ, εἰ μὴ θεὸς αὐτὸς, καὶ τῷ,
ὅτι μὴ θεὸς αὐτός, τρι-
χῶς γὰρ τὸ τοιοῦτον οἱ ῥήτορες φράζουσιν. ἔστι δὲ κοινότερον μὲν τὸ, εἰ
μὴ τόδε γένηται, Ἀττικώτερον
δὲ τὸ, ὅτι μὴ τόδε καὶ ὅτε μὴ τόδε. (Vers. 184.) Λέχος δὲ δῆλον ὅτι τὴν
κλίνην λέγει, ἣν οἱ ὕστερον
καὶ ἀσκάντην καὶ σκίμποδα ἔλεγον, ὡς δηλοῖ ὁ γράψας οὕτως· ἀσκάντης
Ἀττικῶς, συνηθέστερον δὲ
ὁ σκίμπους, ὁ δὲ κράββατός φησι παρ' οὐδενί. (Vers. 187.) Τὸ δὲ, οὐ μάλ'
ἡβῶν, γράφεται καὶ,
οὐδὲ γυναικῶν, ἵνα λέγῃ ὅτι τὸ τοιοῦτον λέχος οὔτε ἀνδράσιν οὔτε
γυναιξὶ μεταθέσθαι δυνατόν.
λιπαροῦ φυτοῦ εὐχὴν ἔχειν, θαλέθειν κατὰ τὸν βίον καὶ εἰς γῆρας ἐλθεῖν
λιπαρόν· ἄλλως γὰρ εἶχεν
ὁ ποιητὴς ἑτέραν τινὰ κατασκευὴν κλίνης πλάσασθαι, εἰ μὴ τοιαῦτα τινὰ
ᾐνίττετο. ἔοικε δὲ καὶ ἵμερος
εἶναι ἡ τοιαύτη ἐλαία ἐντὸς οὖσα οἴκου· καὶ ἦν καὶ αὐτὸ σύμβολον τῆς
κατὰ τὸν βίον εὐνοίας, ἔνθα
σημειωτέον καὶ ὅτι ἡ μὲν τοιαύτη θηλυκῶς ἐλαία ἐλέγετο, ἡ μέντοι ἀγρία
ἔλαιος κατὰ Αἴλιον Διονύσιον
καὶ οὐκ ἀγριέλαιος. λέγει δὲ ὁ αὐτὸς καὶ ὅτι ἐλαίας καὶ ἐλάας Ἀττικοὶ τὸν
καρπὸν ἔλεγον καὶ ἐλᾶς
δισυλλάβως καὶ ἐλαολογεῖν τὸ συλλέγειν ἐλαίας. ἦν δέ, φησι, καὶ Ἐλαία
πόλις ἐν Ἰταλίᾳ· ἐν μέντοι ἑτέρῳ
ῥητορικῷ λεξικῷ γράφει, ὅτι Ἐλαία Αἰολὶς πόλις, Ἐλέα δὲ ἐν Ἰταλίᾳ· καὶ
ζητητέον ποία γραφὴ
ἀκριβεστέρα ἐστίν. ὅτι μέντοι Ἐλαία διὰ διφθόγγου ἐστὶν ἡ Αἰολὶς,
ἐμφαίνεται παρὰ Στράβωνι
εἰπόντι οὕτως· Κάνη ἀκρωτήριον ἀνταῖρον τῷ λεκτῷ καὶ ποιοῦν τὸν
Ἀδραμυτινὸν κόλπον, οὗ μέρος
ὁ Ἐλαϊτικὸς καλούμενος ἀπὸ Ἐλαίας πόλεως Αἰολικῆς, ἥ τις
Περγαμηνῶν μέν ἐστιν ἐπίνειον ἑκατὸν
σταδίους διέχουσα τοῦ Περγάμου , δώδεκα δὲ τοῦ Καΐκου ποταμοῦ· οὗ
ἐν τοῖς τόποις φαίνεται βασι-
λεύειν ὁ Ὁμηρικὸς Εὐρύπυλος. καὶ οὕτω μὲν ὁ Στράβων. ἐν δὲ ῥητορικῷ
λεξικῷ φέρεται καὶ ὅτι ἔλαιον
τὴν ἄῤῥενα καὶ ἀγρίαν ἐλαίαν φασὶν Ἴωνες. (Vers. 185.) Ἐν δὲ τῷ, ὅτε μὴ
339
θεὸς αὐτὸς ἐπελθὼν θείη

ἀλλαχοῦ, σεισίχθονά τινα ἐκεῖνον ὑπαινίττεται, ὃς ῥεῖα μετοχλίσας θήσει
τὸ λέχος ἄλλῃ ἐνὶ χώρῃ.
αὐτὸ δὲ τὸ, ὅτε μὴ θεὸς αὐτὸς, ὅμοιόν ἐστι τῷ, εἰ μὴ θεὸς αὐτὸς, καὶ τῷ,
ὅτι μὴ θεὸς αὐτός, τρι-
χῶς γὰρ τὸ τοιοῦτον οἱ ῥήτορες φράζουσιν. ἔστι δὲ κοινότερον μὲν τὸ, εἰ
μὴ τόδε γένηται, Ἀττικώτερον
δὲ τὸ, ὅτι μὴ τόδε καὶ ὅτε μὴ τόδε. (Vers. 184.) Λέχος δὲ δῆλον ὅτι τὴν
κλίνην λέγει, ἣν οἱ ὕστερον
καὶ ἀσκάντην καὶ σκίμποδα ἔλεγον, ὡς δηλοῖ ὁ γράψας οὕτως· ἀσκάντης
Ἀττικῶς, συνηθέστερον δὲ
ὁ σκίμπους, ὁ δὲ κράββατός φησι παρ' οὐδενί. (Vers. 187.) Τὸ δὲ, οὐ μάλ'
ἡβῶν, γράφεται καὶ,
οὐδὲ γυναικῶν, ἵνα λέγῃ ὅτι τὸ τοιοῦτον λέχος οὔτε ἀνδράσιν οὔτε
γυναιξὶ μεταθέσθαι δυνατόν.
(Vers. 188.) Τοῦ δὲ μετοχλίσειε πρωτότυπον τὸ ὀχλεῖν, οὗ παράγωγον τὸ
ὀχλίζειν ὁμοίως τῷ πολεμῶ
Ησύχιος λεξικόν. (Π – Ω) (4085: 003)“Hesychii Alexandrini lexicon,

vols. 3–4”, Ed. Schmidt, M.Halle: n.p., 3:1861; 4:1862, Repr. 1965. pi,
1064, li. 1
πάσμα· ᾧ συνήρτηται πρὸς τὸ τοῦ φυτοῦ φύλλον. ἔνιοι μαλλὸν

ἐρίου
πάσορ· πάθος. Λάκωνες
πασπάλη· τὸ τυχόν. οἱ δὲ κέγχρον· ἢ ἄλευρα κρίθινα
Πασπάριος· ὁ Ἀπόλλων· παρὰ Παρίοις καὶ Περγαμηνοῖς
πασσακίζουσα· πασσαλεύουσα
πασσακίῳ· πασσάλῳ
πάσσακον· πάσσαλον
πάσσαλερ· σφῆνας. (Λάκωνες)
Ησύχιος λεξικόν. (Π – Ω) pi, 1547, li. 1
πέρασας· εἰς τὸ πέρας τῆς θαλάσσης διεπέρασας, ἐπώλησας

περατεύει· ὁρ[γ]ίζει. στέλλει. λέγει
περατουμένην· ἐκπληρουμένην
περγάμιον· δήμιον
Πέργαμα[ς]· ἡ ἀκρόπολις τῆς Ἰλίου
Περγαία θεός· ἡ Ἄρτεμις
περγοῦλον· ὀρνιθάριον Ἀργειλέγω
πέργουν· πρέσβεις. οἱ αὐτοί
340
Πέρδικος καπηλεῖον· χωλὸς κάπηλος ὁ Πέρδιξ ἦν. ἔνθεν ἔνιοι τὴν

παροιμίαν φασὶ διαδοθῆναι
περιδώμεθα· συνθήκην παράσχωμεν
[περεούμενοι· τελειούμενοι
Θεοδώρετος. Graecarum affectionum curatio (4089: 001)“Théodoret

de Cyr. Thérapeutique des maladies helléniques, 2 ols.”, Ed. Canivet,
P.Paris: Cerf, 1958; Sources chrétiennes 57.Book 8, se. 58, li. 2
νου πολλά. Ὅθεν δὴ οὐδὲ τῆς μετὰ τὴν τελευτὴν ἠξιώθη τιμῆς·
οὐδέ γε Ἀνάξαρχος ἐκεῖνος, ὃς ὑπέροις πτισσόμενος σιδηροῖς
ἔλεγεν, ὥς φασι, «πτίσσε, πτίσσε τὸν Ἀναξάρχου θύλακον·
Ἀνάξαρχον γὰρ οὐ πτίσσεις», οὐδὲ Ζήνων ὁ Ἐλεάτης, ὃς
ἀναγκαζόμενος κατειπεῖν τι τῶν ἀπορρήτων, ἀντέσχε πρὸς τὰς
βασάνους οὐδὲν ἐξομολογούμενος· ὡς δέ φησιν Ἐρατοσθένης ἐν
τοῖς Περὶ ἀγαθῶν καὶ κακῶν, δείσας οὗτος, μὴ τῇ τῶν παθῶν
ὑπερβολῇ βιασθεὶς ἐξείπῃ τι τῶν ξυγκειμένων καὶ τοὺς στασιώτας
μηνύσῃ, τὴν γλῶτταν τοῖς ὀδοῦσι τεμὼν προσέπτυσε τῷ τυράννῳ.
Ταὐτὸ δὲ τοῦτο καὶ Θεόδοτόν φασι ποιῆσαι τὸν Πυθαγόρειον καὶ
Παῦλον τὸν Λακύδου γνώριμον, ὡς ὁ Περγαμηνὸς Τιμόθεος ἐν
τῷ Περὶ τῆς τῶν φιλοσόφων ἀνδρείας ξυνέγραψε· ξυμμαρτυρεῖ
δὲ τούτῳ καὶ Ἀχαϊκὸς ἐν τοῖς Ἠθικοῖς.
Ἀλλ' ὅμως τούτων οὐδεὶς τῆς τῶν μαρτύρων ἠξιώθη τιμῆς·
οὐδὲ μὴν ἐκεῖνοι οἱ τὰ λαμπρὰ καὶ πολυθρύλητα στήσαντες τρό-
παια, οὐ Μιλτιάδης, οὐ Κίμων, οὐ Περικλῆς, οὐ Θεμιστοκλῆς,
οὐκ Ἀριστείδης ὁ Λυσιμάχου· καίτοι οὗτος οὐκ ἀνδρεῖος μόνον,
ἀλλὰ καὶ δίκαιος ἐνενόμιστο· ἀλλ' ὅμως οὔτε οὗτος οὔτε Βρασί-
δας ὁ Σπαρτιάτης, οὐκ Ἀγησίλαος, οὐ Λύσανδρος ὁ τὴν δυνας-
τείαν καταλύσας τῶν Ἀθηναίων, οὐ Πελοπίδας ὁ Βοιωτάρχης,
οὐκ Ἐπαμεινώνδας ὁ τὴν Λακωνικὴν ληϊσάμενος καὶ τῇ Σπάρτῃ
Θεοδώρετος. Historia religiosa (= Philotheus) (4089: 004)“Théodoret

de Cyr. L'histoire des moines de Syrie, 2 vols.”, Ed. Canivet, P., Leroy–
Molinghen, A.Paris: Cerf, 1:1977; 2:1979; Sources chrétiennes 234,
257.Vita 9, se. 5, li. 9
ἡ μήτηρ δεξαμένη ἅπαξ με τῆς ἑβδομάδος ἑκάστης τρυγᾶν

ἐκείνην τὴν εὐλογίαν ἐκέλευε.
Γέγονε δὲ αὐτῇ γνώριμος ἐξ αἰτίας τοιᾶσδε. Πάθος
αὐτῇ θατέρῳ τῶν ὀφθαλμῶν ἐπισκῆψαν κρεῖττον ἐφάνη
341
τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης· οὐδὲν γὰρ ἦν ἢ τοῖς παλαιοῖς

συγγεγραμμένον ἢ τοῖς ὕστερον γενομένοις ἐξηυρημένον ὃ
μὴ προσηνέχθη τῇ νόσῳ. Ἐπειδὴ δὲ ἤλεγξεν ἅπαντα καὶ
ἔδειξεν οὐδεμίαν ὄνησιν ἔχοντα, ἧκέ τις τῶν συνήθων τὸν
θεῖον ἄνδρα μηνύουσα καὶ τὸ γεγενημένον ὑπ' αὐτοῦ
διδάσκουσα θαῦμα· τὴν γὰρ ὁμόζυγα ἔλεγε τοῦ τηνικάδε
τῆς ἕω κατέχοντος τὰ πηδάλια – Περγάμιος δὲ ἦν οὗτος
– τῷ παθήματι τῷδε περιπεσοῦσαν ἰάσασθαι αὐτὸν εὐχῇ
καὶ σφραγῖδι χρησάμενον.
Ἤκουσεν ἡ μήτηρ καὶ παραυτίκα πρὸς τὸν θεῖον
ἔδραμεν ἄνθρωπον. Περικείμενα δὲ εἶχεν ἕρματα καὶ
περιδέραια καὶ τὰ ἄλλα χρυσία καὶ τὴν ποικίλην ἐσθῆτα
τὴν ἐκ σηρικῶν ὑφασμένην νημάτων· οὐδέπω γὰρ τῆς
ἀρετῆς τῆς τελειοτέρας ἐγέγευτο. Ἤνθει δὲ καὶ τῷ χρόνῳ
καὶ τοῦ τῆς νεότητος ἠνείχετο κόσμου. Ἡ θεσπεσία τοίνυν
κεφαλὴ ταῦτα θεασαμένη, τῆς φιλοκοσμίας πρότερον τὴν
ἀρρωστίαν ἰάσατο τοιοῖσδε λόγοις χρησάμενος·
Etymologicum Gudianum, Etymologicum Gudianum (ζείδωρος –

ὦμαι) (4098: 002)“Etymologicum Graecae linguae Gudianum et alia
grammaticorum scripta e codicibus manuscriptis nunc primum edita”,
Ed. Sturz, F.W.Leipzig: Weigel, 1818, Repr. 1973. pi, p. 463, li. 5
περίφερος, καὶ τροπῇ τοῦ φ εἰς π, πέρπερος, ἢ ὁ

τοῖς λόγοις περιφερόμενος, ἀπὸ τοῦ τοῖς λόγοις περι-
φέρεσθαι.
Περσεφόνη, κύριον ὄνομα, παρὰ τὸ τοὺς ἀποθνήσκον-
τας πρὸς αὐτὴν φέρεσθαι, ἤτοι τοὺς φονευθέντας·
καὶ ἄλλως· περσεὺς καλεῖται ὁ ἥλιος, καὶ ἐξ αὐτοῦ
περσεφόνεια, ἡ ἀνάδοσις τοῦ σίτου, ἡ ἀπὸ τοῦ ἡλίου
γινομένη.
Περισσῶς, ἐπίῤῥημα μεσότητος, ἐκ τῆς περὶ προθέ-
σεως, καὶ τοῦ σεύω τὸ ὁρμῶ.
Περγάμου , ἄκρης τῆς ἀκροπόλεως τῆς Ἰλίου, ἡ ἐκα λεῖτο Πέργαμος.
Πέκος, τὸ δέρμα, κατὰ περισσότητα τοῦ σ, παρὰ
γὰρ τὸ πείκω πεῖκος· ἔστι καὶ πέκος.
Πεστωρ, σημαίνει τὸν συρφετὸν. ἤγουν τὸν ἐσφαλμέ-
νον· ἔστι πέτω καὶ σημαίνει τὸ πίπτω.
Πέρσης, ἐθνικὸν, στέρησις, ἐστηρήθη γὰρ τῆς Φοι-
νικʹ.. μητέρος τῇ ἑαυτοῦ κινήσει· ἐτέχθη ἐκ τῆς
παρὰ φύσιν φύσεως· στερήσεως γὰρ τοῦ ἐρωμένου
342
Λὼτ, τῷ πλήθει τοῦ οἴνου, ἐπιβούλῃ τῶν θυγατέρων

αὐτοῦ, πρὸς αὐτὸν συγγινομένων, ἐγένετο Πέρσης,
Etymologicum Gudianum, Etymologicum Gudianum (ζείδωρος – ὦμαι)
pi, p. 463, li. 6
τοῖς λόγοις περιφερόμενος, ἀπὸ τοῦ τοῖς λόγοις περι-

φέρεσθαι. Περσεφόνη, κύριον ὄνομα, παρὰ τὸ τοὺς ἀποθνήσκον-
τας πρὸς αὐτὴν φέρεσθαι, ἤτοι τοὺς φονευθέντας·
καὶ ἄλλως· περσεὺς καλεῖται ὁ ἥλιος, καὶ ἐξ αὐτοῦ
περσεφόνεια, ἡ ἀνάδοσις τοῦ σίτου, ἡ ἀπὸ τοῦ ἡλίου
γινομένη.
Περισσῶς, ἐπίῤῥημα μεσότητος, ἐκ τῆς περὶ προθέ-
σεως, καὶ τοῦ σεύω τὸ ὁρμῶ.
Περγάμου , ἄκρης τῆς ἀκροπόλεως τῆς Ἰλίου, ἡ ἐκα-
λεῖτο Πέργαμος.
Πέκος, τὸ δέρμα, κατὰ περισσότητα τοῦ σ, παρὰ
γὰρ τὸ πείκω πεῖκος· ἔστι καὶ πέκος.
Πεστωρ, σημαίνει τὸν συρφετὸν. ἤγουν τὸν ἐσφαλμέ-
νον· ἔστι πέτω καὶ σημαίνει τὸ πίπτω.
Joannes Rhet., Commentarium in Hermogenis librum περὶ ἰδεῶν

(4235: 002)“Rhetores Graeci, vol. 6”, Ed. Walz, C.Stuttgart: Cotta, 1834,
Repr. 1968.6, P. 118, li. 23
τῶν διαστάσεων ἴδια, ἀλλὰ καὶ σύνθεσις ὁμωνύμως ἢ

παρωνύμως καὶ συνθήκη, συντίθεται γὰρ τὸ σῶμα τοῖς
ἄρθροις, καὶ αἱ λέξεις ἀλλήλαις καὶ τοῖς στοιχείοις, ἡ
βάσις καὶ τοῖς πέρασιν ἀναλογεῖ καὶ τοῖς ἀπαρτισμοῖς τῶν
σωμάτων, ἐξ ὧν ἀμφοῖν ὁ ῥυθμὸς τῷ τοῦ μεγέθους
σχήματι· ἢ γὰρ τραχὺ τὸ σῶμα καὶ ἄνισον, ἢ λεῖον καὶ
ὁμαλὸν τῇ χειρὶ, ὥσπερ καὶ ὁ λόγος τῇ ἀκοῇ· τὸ δὲ διά-
φορον τί; ὅτι ἐπὶ μὲν τῶν λόγων ἐξ ἀνάγκης ἕλκεται
ὑπὸ τῆς λέξεως ἡ διάνοια· ἐπὶ δὲ τῆς ψυχῆς ἥκιστα, κἄν
τινες τῶν φιλοσόφων, ὡς Πλούταρχος ὁ Χαιρωνεὺς καὶ
ὁ Περγαμηνὸς Γαληνὸς, δούλην ποιῶσι τὴν δέσποιναν
καθελκομένην ὑπὸ τῶν κράσεων καὶ τῶν τοῦ σώματος
ἀναγκῶν.
νβʹ. Τῆς δ' αὖ λέξεως ἐχούσης πάντως καὶ
αὐτῆς ἰδιότητα. Εἴρηται, ὡς ἡ ἰδιότης τῶν λέξεων
343
τὰ σχήματα ἀποτελεῖ· διαφωνοῦσι δὲ περὶ τῶν σχημά-

των οἱ τεχνικοί, οἱ μὲν γὰρ περὶ Ἀλέξανδρον καὶ Δημο-
σθένην καὶ ἄλλοι τινὲς βούλονται εἶναι καὶ ἐννοίας σχή-
ματα, καὶ διαφορὰς αὐτῶν καὶ χρήσεις παρατιθέασι,
καὶ δεικνύουσιν ἰσχυροῖς ἐπιχειρήμασι λέγοντες,
Lexica Segueriana, Collectio verborum uium e differentibus

rhetoribus et sapientibus multis (Σb) (recensio aucta e cod. Coislin.
345) (4289: 005)“Anecdota Graeca, vol. 1”, Ed. Bachmann, L.
Leipzig: Hinrichs, 1828. pi, p. 337, li. 2
πέπονες: ἔκλυτοι. ἀσθενεῖς.

πεπρωμένη: εἱμαρμένη. τύχη. γένεσις.
πεπρωμένον: εἱμαρμένον. ὡρισμένον. πεπερασμένον
ἀπὸ μοίρας εἰς πέρας.
πέπταται: ἥπλωται.
πεπυκασμένον: ἐσκεπασμένον. περιβεβλημένον.
πέπυστο: ἠκηκόει.
περᾷ: πλέει.
περαίνοντας: τελειοῦντας.
περαιτέρω: πλέον. πάνυ.
περγάμιον: δήμιον.
τὰ ὑψηλά.
περήτρια: ἡ περιαγγέλλουσα τὴν ὥραν.
πέρι: περισσῶς.
περιάγνυται: περικατακλᾶται. οἱονεὶ περιΐσχεται.
περιαθρεῖν: περισκοπεῖν.
Lexica Segueriana, Collectio verborum uium e differentibus rhetoribus

et sapientibus multis (Σb) (recensio aucta e cod. Co pi, p. 337, li. 3
πεπρωμένη: εἱμαρμένη. τύχη. γένεσις.

πεπρωμένον: εἱμαρμένον. ὡρισμένον. πεπερασμένον
ἀπὸ μοίρας εἰς πέρας.
πέπταται: ἥπλωται.
πεπυκασμένον: ἐσκεπασμένον. περιβεβλημένον.
πέπυστο: ἠκηκόει.
περᾷ: πλέει.
περαίνοντας: τελειοῦντας.
περαιτέρω: πλέον. πάνυ.
344
περγάμιον: δήμιον.
τὰ ὑψηλά.
περήτρια: ἡ περιαγγέλλουσα τὴν ὥραν.
πέρι: περισσῶς.
περιάγνυται: περικατακλᾶται. οἱονεὶ περιΐσχεται.
περιαθρεῖν: περισκοπεῖν.
περίαλος: τὸ ἰσχίον.
Joannes Antiochenus Hist., Fr.a (4394: 001)“FHG 4”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fr. 2, li. 63
Σέρβιος εἶπεν ἐν βαθείᾳ πεδιάδι διάγοντας ἐσχηκέναι

πόλεμον μετά τινων οἰκούντων ἐν ὑψηλοῖς ὄρεσι, καὶ
ταῖς κοιλίαις συρομένους φονευθῆναι ὑπὸ τῶν ἐν τοῖς
ὑψηλοῖς οἰκούντων.
14. Τότε ἐγένετο Νῶε, ἄνθρωπος ἀγαπώμενος ὑπὸ
τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐγένετο ὁ κατακλυσμὸς, καθὼς ἐν τοῖς
Βιβλίοις φέρεται. Ἔτη ἀπὸ Ἀδὰμ ἕως τοῦ κατακλυσμοῦ
͵βφνβʹ. Ἐν δὲ τῷ χβʹ ἔτει τῆς ζωῆς αὐτοῦ ἐξῆλθε
Νῶε ἀπὸ τῆς κιβωτοῦ, καὶ πᾶσα ψυχὴ τοῦ γένους αὐ-
τοῦ. Καὶ μετὰ τὸ παύσασθαι τὸν κατακλυσμὸν ἐκάθι-
σεν ἡ κιβωτὸς, ὡς μὲν Πέργαμος συνεγράψατο, ἐν τοῖς
ὄρεσι Ἀραρὰτ τῆς Πισιδίας ἐπαρχίας, ἧς μητρόπολις
ἡ Ἀπάμεια· ὡς δὲ Ἰώσηπος καὶ ἄλλοι, ἐν
τοῖς ὄρεσι Ἀραρὰτ τῆς Ἀρμενίας μεταξὺ Πάρθων καὶ
Ἀρμενίων [Ἀ]διαβηνῶν.
15. Ἡ δὲ γενεὰ τοῦ Νῶε ἐτεκνοποίησε, καὶ ἐγένετο
πλῆθος ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν, καὶ ἐποίουν πυργο-
ποιΐαν· οἵτινες καὶ τὴν κατασκευὴν τῆς κιβωτοῦ ἐπι-
στάμενοι, πρῶτοι ἐποίησαν πλοῖα, καὶ ἐν τοῖς ὕδασι
ἔθεντο αὐτὰ νήχεσθαι. Ἐγένετο οὖν ἀπὸ τοῦ κατακλυ-
σμοῦ ἕως τῆς πυργοποιΐας ἔτη τοʹ.
Joannes Antiochenus Hist., Fr.a Fr. 132, li. 16
καὶ πρὸς τὴν ἐν τῇ πόλει διατριβὴν ἀπεχθῶς ἔχων, ἀπε-

δήμει τῆς Ῥώμης, ὡς δὴ καὶ τὰ στρατόπεδα διοικήσων
καὶ τὰ ἔθνη ἐποψόμενος. Ἐπεὶ δὲ τὸν Ἴστρον κατέλαβε,
καὶ τοὺς ἐκεῖσε Γερμανοὺς ἐφιλοποιήσατο, ὡς καὶ συμ-
345
μάχους παρ' αὐτῶν λαβεῖν καὶ τοῦ σώματος φρουροὺς,

καὶ ταῖς φορεσίαις αὐτῶν χρῆσθαι. Οὕτω τε ὑπὸ τῶν
βαρβάρων καὶ ὑπὸ τῶν στρατιωτῶν ἠγαπᾶτο, κοινὸς
ὢν πρὸς ἅπαντας, ὡς συστρατιώτης μᾶλλον ἢ βασιλεὺς
παρ' αὐτῶν χαίρειν λεγόμενος. Ἐπεὶ δὲ καὶ εἰς τὴν
Μακεδονίαν ἀφίκετο, εὐθέως τε Ἀλέξανδρον ἑαυτὸν
ὠνόμασεν· ἐκεῖθέν τε εἰς Πέργαμον παρεγένετο καὶ ἐπὶ
τὸν Ἀχιλλέως τάφον, καὶ στεφάνοις κοσμήσας καὶ ἄν-
θεσι, τὸν Ἀχιλλέα ἐμιμεῖτο. Καὶ διὰ τῆς Ἀσίας καὶ
τῶν ἄλλων ἐθνῶν εἰς Ἀντιόχειαν ἀφίκετο, καὶ δια-
τρίψας χρόνον τινὰ, ἐπὶ τὴν Ἀλεξάνδρειαν ἐστέλλετο,
πρόφασιν ποιούμενος ποθεῖν τὴν Ἀλεξάνδρου πόλιν. Ὡς
δὲ εἰσήλασεν ἐν αὐτῇ σὺν παντὶ τῷ στρατῷ, ὑπεδέχθη
παρὰ τῶν Ἀλεξανδρέων, ὡς οὔπω τις βασιλέων πρότε-
ρον. Καὶ ἐλθὼν εἰς τὸ Ἀλεξάνδρου μνῆμα, τήν τε χλα-
μύδα ἣν ἐφόρει καὶ τὸν δακτύλιον καὶ τὴν ζώνην
καὶ εἴ τι πολυτελὲς, περιελόμενος ἐπέθηκε τῇ ἐκείνου
Οικουμενικοί Σύνοδοι. Concilium universale Ephesenum anno 431

(5000: 001)“Acta conciliorum oecumenicorum, vol. 1.1.1–1.1.7”, Ed.
Schwartz, E.Berlin: De Gruyter, Tomëvolumëpart 1,1,2, p. 5, li. 18
καὶ Ἀρχελάου Μύνδου

καὶ Φανία Ἁρπάσων
καὶ Προμαχίου Ἀλινδῶν
καὶ Φιλίππου Περγάμων τῆς Ἀσίας
καὶ Μαξίμου Κύμης
καὶ Δωροθέου Μυρίνης
καὶ Μαξίμου Ἀσσοῦ
καὶ Εὐπόρου Ὑπαίπων

Tomëvolumëpart 1,1,2, p. 22, li. 23
πίστει παρὰ τῶν ἁγίων πατέρων ἡμῶν τῶν συνελθόντων ἐν τῆι Νικαέων
κατὰ καιρούς,
κἀγὼ οὕτως φρονῶ καὶ πιστεύω καὶ εὔχομαι καὶ αὐτὸς καὶ ζῆσαι καὶ
τελέσαι ἐν κυρίωι.
Θεόδωρος ἐπίσκοπος Ἀνινησίας εἶπεν· Συναινῶ καὶ αὐτὸς τῆι καταθέσει
τῶν ἁγίων
346
πατέρων περὶ τῆς ἐκτεθείσης πίστεως ἐν Νικαίαι καὶ τῆι γραφείσηι παρὰ
τοῦ ὁσιωτάτου
καὶ θεοφιλεστάτου ἐπισκόπου Κυρίλλου ἐπιστολῆι πρὸς τὸν
εὐλαβέστατον ἐπίσκοπον Νεστόριον.
Εὐδόξιος ἐπίσκοπος Λυκίας πόλεως Χώματος εἶπεν· Ἐθαύμασα τὰ
γραφέντα παρὰ
τοῦ ὁσιωτάτου καὶ ἁγιωτάτου πατρὸς ἡμῶν καὶ ἐπισκόπου Κυρίλλου τῶι
εὐλαβεστάτωι
ἐπισκόπωι Νεστορίωι, σύμφωνα ὄντα τῆι ἐκτεθείσηι πίστει παρὰ τῶν
ἁγίων πατέρων τῶν
ἐν Νικαίαι, καὶ συντίθεμαι καὶ ὁμολογῶ οὕτως φρονεῖν, καθὼς καὶ οἱ
ἁγιώτατοι ἡμῶν
ἐξέθεντο πατέρες.
Φίλιππος ἐπίσκοπος Περγάμου εἶπεν· Συντίθεμαι τῆι ἐκτεθείσηι ὑπὸ
τῶν ἁγίων πατέ-
ρων πίστει τῶν τιη τῶν συναχθέντων κατὰ τὴν Νικαέων πόλιν κατὰ τοὺς
κανόνας ἐκείνους
οὕσπερ αὐτοὶ ἐξέθεντο, καὶ τῆι ἐπιστολῆι τοῦ ὁσιωτάτου ἀρχιεπισκόπου
Κυρίλλου, συμφώνωι
οὔσηι τοῖς αὐτοῖς κανόσι, καὶ οὕτως φρονῶ καὶ πιστεύω.
Εὐσέβιος ἐπίσκοπος Μαγνησίας τῆς Ἀσίας εἶπεν· Τῆι ἐκτεθείσηι πίστει
παρὰ τῶν ἁγίων πατέρων τῶν ἐν Νικαίαι συνελθόντων τιη συντίθεμαι καὶ
τῆι ἐπιστολῆι τοῦ

Ἀλέξανδρος ἐπίσκοπος Ἀρκαδιουπόλεως ὑπέγραψα ἀποφηνάμενος ἅμα

τῆι ἁγίαι συνόδωι.
Θεόδωρος ἐπίσκοπος τῆς Ἀνινησίων πόλεως ὑπέγραψα ἀποφηνάμενος
ἅμα τῆι
ἁγίαι συνόδωι.
Εὐσέβιος ἐλάχιστος ἐπίσκοπος Μαγνησίας Σιπύλου ὑπέγραψα
ἀποφηνάμενος ἅμα
Εὐσέβιος ἐπίσκοπος Κλαζομενῶν ὑπέγραψα ἀποφηνάμενος ἅμα τῆι
Θεοδόσιος ἐπίσκοπος Μασταύρων ὑπέγραψα ἀποφηνάμενος ἅμα τῆι
Εὐτρόπιος ἐλάχιστος ἐπίσκοπος Εὐάζων ὑπέγραψα ἀποφηνάμενος ἅμα
τῆι ἁγίαι
συνόδωι.
347
Φίλιππος ἐπίσκοπος τῆς Περγάμων πόλεως ὑπέγραψα ἀποφηνάμενος

ἅμα τῆι ἁγίαι
συνόδωι.
Ἀφόβιος ἐλάχιστος ἐπίσκοπος Κολόης ὑπέγραψα ἀποφηνάμενος ἅμα τῆι
Δωρόθεος ἐλάχιστος ἐπίσκοπος Μυρίνης ὑπέγραψα ἀποφηνάμενος ἅμα
Οικουμενικοί Σύνοδοι. Concilium universale Chalcedonense anno

451 (5000: 003)“Acta conciliorum oecumenicorum, vol. 2.1.1–2.1.3”, Ed.
Schwartz, E.Berlin: De Gruyter, 2.1.1–2.1.2:1933; 2.1.3:1935, Repr.
2.1.1–2.1.2:1962; 2.1.3:1965.Tomëvolumëpart 2,1,1, p. 57, li. 11
Κριτωνιανοῦ Ἀφροδισιάδος Καρίας

Νουνεχίου Λαοδικείας Φρυγίας
Μαρινιανοῦ Συννάδων
Ὀνησιφόρου Ἰκονίου
Περγαμίου Ἀντιοχείας Πισιδίας
Ἐπιφανίου Πέργης
Ἀττικοῦ Νικοπόλεως Ἠπείρου
Μαρτυρίου Γορτύνης
Λουκᾶ Δυρραχίου
Κωνσταντίνου Δημητριάδος ἐπέχοντος τὸν τόπον Βιγιλαντίου ἐπισκόπου
Οικουμενικοί Σύνοδοι. Concilium universale Chalcedonense anno 451

φιλεστάτους ἀδελφοὺς καὶ συνεπισκόπους ἡμῶν ὀφείλοντας ὑπομνῆσαι

τὴν σὴν θεοσέ-
βειαν ὥστε ἀνενδοιάστως πρὸς ἡμᾶς παραγενέσθαι καὶ ἀπολογήσασθαι
τοῖς ἐπαγο-
μένοις.
Καὶ ἐπανελθόντων αὐτῶν Ἀέτιος ἀρχιδιάκονος καὶ πριμικήριος νοταρίων
εἶπεν·
Οἱ τῆι δευτέραι κλήσει διακονησάμενοι ἐπίσκοποι Περγάμιος Κεκρόπιος
καὶ Ῥουφῖνος
παραγεγόνασιν καὶ τοῦτο αὐτὸ ἀναφέρομεν.
Στέφανος ἐπίσκοπος Ἐφέσου εἶπεν· Λεγέτωσαν οἱ θεοφιλέστατοι
ἐπίσκοποι εἴ
348
τι δ' ἂν ἐπήκουσαν παρὰ Διοσκόρου τοῦ εὐλαβεστάτου ἐπισκόπου τῆς

Ἀλεξανδρέων,
καὶ ἀναγγειλάτωσαν τῆι ἁγίαι συνόδωι ἅπερ ἤκουσαν, μετὰ ἀληθείας.
Περγάμιος ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας Πισιδίας εἶπεν· Ἀκολούθως τοῖς
προσταχθεῖσι
παρὰ τῆς ὑμετέρας ἁγιωσύνης τὴν ἐπὶ τῆι δευτέραι κανονικῆι κλήσει
ὑπόμνησιν πεποιή-
μεθα πρὸς τὸν θεοφιλέστατον ἐπίσκοπον τῆς Ἀλεξανδρέων Διόσκορον
καὶ ἐπὶ τοῖς δηλω-
θεῖσιν αὐτῶι ἐγγράφως ἀπόκρισιν φανερὰν πεποίηται, ἥτις εἰ παρίσταται
τῆι ὑμετέραι
ὁσιότητι, ὑπαναγνωσθήσεται παρὰ τοῦ ἐξειληφότος καὶ σὺν ἡμῖν
παραγενομένου
ἀναγνώστου καὶ νοταρίου Ὑπατίου.
Διογένης ἐπίσκοπος Κυζίκου εἶπεν· Ὁ ἀναγνώστης Ὑπάτιος
ἀναγινωσκέτω
ἅπερ ἐξείληφεν παρὰ τοῦ θεοφιλεστάτου ἐπισκόπου Διοσκόρου, ταύτηι
τῆι μεγάληι καὶ
ἁγίαι καὶ οἰκουμενικῆι συνόδωι.
Ὑπάτιος ἀναγνώστης καὶ νοτάριος ἀνέγνω οὕτως
Περγάμιος ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας Πισιδίας εἶπεν· ἡ συνειλεγμένη ἐν τῶι
μαρτυρίωι
Σχόλια στον Αισχύλο. Scholia in Prometheum vinctum (5010:

005)“The older scholia on the Prometheus bound”, Ed. Herington,
C.J.Leiden: Brill, 1972.Vita-argumentum-scholion-epigram sch, verse
956, li. 2
χωρὶς πένθους ἀεὶ κατοικεῖν τὰ τοῦ Ὀλύμπου ἀκρωτήρια καὶ μέρη· ἐκ

τούτων δὲ τῶν τοῦ Ὀλύμπου μερῶν καὶ ἀκρωτηρίων κατενόησα καὶ
εἶδον δύο τυράννους ἐκπεσόντας καὶ ἐκβληθέντας τῆς βασιλείας (λέγει δὲ
τὸν Ὀφίωνα καὶ τὴν Εὐρυνόμην, καὶ τὸν Κρόνον, ὃν ἔρριψεν ὁ Ζεύς),
τρίτον δὲ τὸν νῦν τυραννοῦντα Δία θεάσομαι ἐκπεσόντα καὶ κακῶς καὶ
ἐφυβρίστως καὶ συντόμως. μὴ δοκῶ σοι φοβεῖσθαι τοὺς νέους θεούς;
ἐγὼ δὲ πολλοῦ ἐλλείπω τοῦ φοβεῖσθαι αὐτούς. σὺ δὲ τὴν ὁδὸν ἣν
ἐβάδισας
ἐρχόμενος ἐνταῦθα πάλιν βάδιζε· οὐδὲν γὰρ εἴπω σοι ὧν ἐμὲ ἐρωτᾷς.
A (contuli et DW).
349
Mediceus: ναίειν κ.τ.λ.] Πρώτους τοὺς περὶ Ὀφίωνα

καὶ Εὐρυνόμην, δεύτερον τοὺς περὶ Κρόνον. «Πέργαμα»
δέ, ἁπλῶς τὰς οὐρανοῦ ἀκρωρείας· κατεχρήσατο δέ.
gll. in PPD: δισσοὺς] Πρῶτον τὸν Ὀφίωνα καὶ τὴν
Εὐρυνόμην· καὶ δεύτερον τὸν Κρόνον καὶ τὴν Ῥέαν.
DPPdVYa: τρίτον: Ἐβασίλευσε πρῶτον μὲν ὁ Ὀφίων
καὶ Εὐρυνόμη, ἔπειτα Κρόνος καὶ Ῥέα, μετὰ ταῦτα
δὲ Ζεὺς καὶ Ἥρα.
Mediceus: πολλοῦ δὲ (sic)] Πολλοῦ με δεῖ πρὸς τὸ
ταρβεῖν, μᾶλλον δὲ τοῦ παντός.
ση(μείωσαι) τὸ «πολλοῦ γε καὶ δεῖ· πολλῷ γε καὶ δέω.»
gll. in PPd: ἐγκόνει] Μετὰ σπουδῆς δίελθε, σπουδαίως
Σχόλια στον Αισχύλο. Scholia in Prometheum vinctum (scholia

recentiora Thomae Magistri et Demetrii Triclinii) (e cod. Neapol. II.F.31)
(5010: 007)“”The commentary on Aeschylus' Prometheus in the codex
Neapolitanus””, Ed. Smyth, H.W., 1921; Harvard studies in classical
philology 32.Hypothesis-verse of play 956, li. 2
Ζεὺς ἵνα σαφῶς εἴπῃς

Προμηθεῦ] ὦ προσβάλῃς] ἤγουν προξενήσῃς
τοιούτοις] τοῖς ἀσαφέσιν μαλθακίζεται] ἀπατᾶται, χαυνοῦται,
παράγεται
σεμνόστομος] κατ' εἰρωνείαν ὁ λόγος. ἀντὶ τοῦ κενόδοξος καὶ
οἰήσεως γέμων φρονήματος] ἐπάρσεως πλέως] πεπληρωμένος
ὁ μῦθος] ὁ λόγος τούτου ὑπηρέτου] δούλου, ἀγγέλου
νέον νέοι] νεωστί· οὐ γὰρ ἀρχαία ὑμῖν ἡ βασιλεία κρατεῖτε]
ἄρχετε δοκεῖτε] νομίζετε
Ἐπειδὴ ναίειν εἶπεν, ὁ δὲ ναίων ἐντὸς τείχους ναίει, διὰ τοῦτο πέρ-
γαμα εἶπε· λέγει δὲ τὸν οὐρανόν. Πέργαμα γὰρ κυρίως λέγεται τὰ ὑψηλὰ
τείχη, τουτέστι τὰ ὑπὲρ γῆν ὄντα καὶ εἰς ὕψος αἰρόμενα
ναίειν] οἰκεῖν ἀπενθῆ] ποταπά; δέον εἰπεῖν ἀπενθῶς, ὁ δὲ πρὸς τὸ
Πέργαμα τὴν σύνταξιν ἔτρεψεν πέργαμ'] ἤγουν τὸν οὐρανόν
δισσοὺς] τὸν Οὐρανὸν καὶ τὸν Κρόνον τυράννους] βασιλεῖς
ἠσθόμην] ἤγουν ἔγνων, εἶδον
κοιρανοῦντ'] βασιλεύοντα ἐπόψομαι] ἐκπεσόντα ἴδω
αἴσχιστα καὶ τάχιστα] ἤγουν ἀτίμως καὶ ταχέως μή] μὴ ἆρα
ταρβεῖν] φοβεῖσθαι ὑποπτήσσειν] ὑποστέλλεσθαι τοὺς νέους
θεούς] ἤγουν τὸν Δία καὶ τοὺς σὺν αὐτῷ
Σχόλια στον Αισχύλο. Scholia in Prometheum vinctum (scholia

350
recentiora Thomae Magistri et Demetrii Triclinii) (e cod. Neapol. II.F.31)

Hypothesis-verse of play 956, li. 5
σεμνόστομος] κατ' εἰρωνείαν ὁ λόγος. ἀντὶ τοῦ κενόδοξος καὶ

οἰήσεως γέμων φρονήματος] ἐπάρσεως πλέως] πεπληρωμένος
ὁ μῦθος] ὁ λόγος τούτου ὑπηρέτου] δούλου, ἀγγέλου
νέον νέοι] νεωστί· οὐ γὰρ ἀρχαία ὑμῖν ἡ βασιλεία κρατεῖτε]
ἄρχετε δοκεῖτε] νομίζετε
Ἐπειδὴ ναίειν εἶπεν, ὁ δὲ ναίων ἐντὸς τείχους ναίει, διὰ τοῦτο πέρ-
γαμα εἶπε· λέγει δὲ τὸν οὐρανόν. Πέργαμα γὰρ κυρίως λέγεται τὰ ὑψηλὰ
τείχη, τουτέστι τὰ ὑπὲρ γῆν ὄντα καὶ εἰς ὕψος αἰρόμενα
ναίειν] οἰκεῖν ἀπενθῆ] ποταπά; δέον εἰπεῖν ἀπενθῶς, ὁ δὲ πρὸς τὸ
Πέργαμα τὴν σύνταξιν ἔτρεψεν πέργαμ'] ἤγουν τὸν οὐρανόν
δισσοὺς] τὸν Οὐρανὸν καὶ τὸν Κρόνον τυράννους] βασιλεῖς
ἠσθόμην] ἤγουν ἔγνων, εἶδον
κοιρανοῦντ'] βασιλεύοντα ἐπόψομαι] ἐκπεσόντα ἴδω
αἴσχιστα καὶ τάχιστα] ἤγουν ἀτίμως καὶ ταχέως μή] μὴ ἆρα
ταρβεῖν] φοβεῖσθαι ὑποπτήσσειν] ὑποστέλλεσθαι τοὺς νέους
θεούς] ἤγουν τὸν Δία καὶ τοὺς σὺν αὐτῷ
πολλοῦ] μέρους τοῦ παντὸς] ἤγουν οὐδαμῶς φοβοῦμαι τούτους
κέλευθον] ὁδόν ἐγκόνει] ἤγουν σπουδαίως τρέχε
πεύσῃ] μαθήσῃ ἄν· ἐνταῦθα γὰρ τὸ ἂν σύναπτε (the verse has ἂν
ἱστορεῖς) ἱστορεῖς] ἐρωτᾷς
Σχόλια στον Αισχύλο. Scholia in Aeschylum (scholia recentiora) (5010:

009)“Aeschyli tragoediae superstites et deperditarum fr.a, vol. 3 [Scholia
Graeca ex codicibus aucta et emendata]”, Ed. Dindorf, W.Oxford:
Oxford University Press, 1851, Repr. 1962.Play Pr, hypothesis-verse of
play 956, li. 1
θους ἀεὶ κατοικεῖν τὰς τοῦ Ὀλύμπου ἀκρωρείας καὶ μέρη· ἐκ τούτων
δὲ τῶν τοῦ Ὀλύμπου μερῶν καὶ ἀκρωρειῶν κατενόησα καὶ εἶδον δύο
τυράννους ἐκπεσόντας καὶ ἐκβληθέντας τῆς βασιλείας (λέγει δὲ τὸν
Ὀφίωνα καὶ τὴν Εὐρυνόμην καὶ τὸν Κρόνον, ὃν ἔρριψεν ὁ Ζεὺς) τρί-
τον δὲ καὶ τὸν νῦν τυρραννοῦντα Δία θεάσομαι ἐκπεσόντα καὶ κακῶς
καὶ ἐφυβρίστως καὶ συντόμως. μὴ δοκῶ σοι φοβεῖσθαι τοὺς νέους
θεούς; ἐγὼ πολλοῦ ἐλλείπω τοῦ φοβεῖσθαι αὐτούς. σὺ δὲ τὴν ὁδὸν
ἣν ἐβάδισας ἐρχόμενος ἐνταῦθα πάλιν βάδιζε. οὐδὲν γὰρ εἴπω σοι
ὧν ἐμὲ ἐρωτᾷς. A.
νέον] νεωστί· οὐ γὰρ ἀρχαία ὑμῶν ἡ βασιλεία. B.
ναίειν ἀπενθῆ Πέργαμα] ἐπειδὴ ναίειν εἶπε, ὁ δὲ ναίων ἐντὸς
τοίχους ναίει, διὰ τοῦτο Πέργαμα εἶπε· λέγει δὲ τὸν οὐρανόν. B.
Πέργαμα] τὰ ὑψηλά. C. ἀπενθῆ] ποταπά. B.
351
ᾑσθόμην] ἔγνων. B.
τρίτον] ἐβασίλευσε πρῶτον μὲν ὁ Ὀφίων καὶ Εὐρυνόμη,
ἔπειτα Κρόνος καὶ Ῥέα, μετὰ ταῦτα δὲ Ζεὺς καὶ Ἥρα. A.
τὸν νῦν τυραννοῦντ'] τὸν Δία. ἐπόψομαι] ἐκπεσεῖν. B.
πολλοῦ γε καὶ] σημείωσαι, πολλοῦ ἐλλείπω, ἀντὶ τοῦ, πολ-
λοῦ γε καὶ δεῖ, ἢ, πολλοῦ γε καὶ δέω. A.
ἐγκόνει πάλιν] σπεύδων ἀπέρχου. B.
ἂν ἱστορῇς] ζητῇς.
Σχόλια στον Αισχύλο. Scholia in Aeschylum (scholia recentiora)

Play Pr, hypothesis-verse of play 956, li. 2
δὲ τῶν τοῦ Ὀλύμπου μερῶν καὶ ἀκρωρειῶν κατενόησα καὶ εἶδον δύο
ἂν ἱστορῇς] ζητῇς. B.
τοιοῖσδε] ἐν ταύταις ταῖς κενοδοξίαις καὶ ὑπερηφανίαις καὶ
Σχόλια στον Αισχύλο. Scholia in Aeschylum (scholia recentiora)

Play Pr, hypothesis-verse of play 956, li. 3

352
ἂν ἱστορῇς] ζητῇς. B.
τοιοῖσδε] ἐν ταύταις ταῖς κενοδοξίαις καὶ ὑπερηφανίαις καὶ
ἀναισχυντίαις καὶ πρὶν σαυτὸν εἰσήγαγες καὶ ἐνέδησας εἰς τὰς
Σχόλια στον Αριστοφάνη. , Scholia in aves (5014: 009)

“Scholia Graeca in Aristophanem”, Ed. Dübner, F.
Paris: Didot, 1877, Repr. 1969.
Argumentum-scholion sch av, verse 574, li. 5
ἔνορχιν. δῆλον δὲ ἐντεῦθεν ὅτι οὐχ, ὡς οἴονταί τινες,

σπέρμα τι ὁ σέρφος. [ἔστι δὲ ζῷον μυρμηκῶδες.]
ἥσθην σέρφῳ: Ὡς καταφρονῶν αὐτοῦ φησι.
καὶ δωρίζειν πολλάκις ἐπιτηδεύουσιν. – σέρφῳ:
Σέρφος μύρμηξ πτερωτός. Vict.
ἀντὶ τοῦ εὐτελεῖς ὄρνιθας. R.
αὐτίκα Νίκη πέταται: Νεωτερικὸν τὸ τὴν Νί-
κην καὶ τὸν Ἔρωτα ἐπτερῶσθαι. Ἄρχεννον γάρ φασι,
τὸν Βουπάλου καὶ Ἀθήνιδος πατέρα, οἱ δὲ Ἀγλαοφῶντα,
τὸν Θάσιον ζωγράφον, πτηνὴν ἐργάσασθαι τὴν Νίκην,
ὡς οἱ περὶ Καρύστιον τὸν Περγάμηνόν φασιν.
Ἶριν δέ γ' Ὅμηρος: Ὅτι ψεύδεται παίζων.
οὐ γὰρ ἐπὶ Ἴριδος, ἀλλ' ἐπὶ Ἀθηνᾶς καὶ Ἥρας [Il. Ε,
778]
αἱ δὲ βάτην τρήρωσι πελειάσιν ἴθμαθ' ὁμοῖαι.
353
(ὁ δὲ ἐν ἑτέροις ποιήμασιν Ὁμήρου φασὶ τοῦτο φέρε-

σθαι. εἰσὶ γὰρ αὐτοῦ καὶ ὕμνοι.)
σπερμολόγων: Ὄνομα ὀρνέων, ἃ ἐκ τοῦ ὀρύτ-
τειν τὰ σπέρματα καὶ ἐσθίειν οὕτως ἐκλήθη. – κατα-
φαγεῖν. R.
παρεχέτω, παρόσον εὑρετίς ἐστι τῶν καρπῶν.
Scholia In Dionysium Periegetam, Scholia in Dionysii periegetae

orbis descriptionem (olim sub auctore Demetrio Lampsaceno) (5019:
001)“Geographi Graeci minores, vol. 2”, Ed. Müller, K.Paris: Didot,
1861, Repr. 1965.Vita-verse of Orbis descriptio 910, li. of scholion 1
Κιλικίαν λεγομένην· οἱ δὲ Ἀσσυρίους φασὶ τοὺς περὶ

Βαβυλῶνα. – Φοίνικες καλοῦνται διὰ τὸ Ἐρυθραίων
εἶναι ἀπόγονοι· μέτοικοι γὰρ οὗτοι τῶν Ἐρυθραίων.
Οἱ δὲ ὅτι τῶν Ἀράβων εἰσὶν ἀπόγονοι τῶν πλησίον τῆς
Ἐρυθρᾶς, τῶν ἔξω πρὸς Συρίαν καὶ οὐ τῶν Εὐδαιμόνων.
Πῶς οὖν ἀνωτέρω εἶπε περὶ τῶν Αἰγυπτίων, οἳ
πρῶτοι γραμμῇσι πόλον διεμετρήσαντο;
καὶ λέγομεν, ὅτι οἱ μὲν πρὸς ἀστρονομίαν, οἱ δὲ πρὸς
ἐμπορίαν, καὶ οἱ μὲν τοῖς κύκλοις κατέτεμνον, οἱ δὲ
μόνῃ τῇ κινήσει τῶν ἄστρων προσεῖχον.
Ἐλαία, πόλις τῆς Ἀσίας Αἰολικὴ Περγαμηνῶν ἐπίνειον, ἡ καὶ Δαναῒς
ὠνομάζετο, Μενεσθέως
κτίσμα. Ἔστι καὶ ἑτέρα Ἰταλίας διὰ τοῦ ε ψιλοῦ, ἐξ
ἧς Ἐλεᾶται, τῆς δὲ προτέρας Ἐλαῗται. Ἔστι καὶ πό-
λις Φοινίκη Ἐλαία μεταξὺ Τύρου καὶ Σιδῶνος, ὡς
Φίλων· καὶ Βιθυνίας ἐπίνειον, πλησίον Μυσίας· ἔστι
καὶ λιμὴν Αἰθιοπίας καὶ νῆσοι τρεῖς.
Οὕτως ὁ Ἑλλάδιος· βήρ γὰρ τὸ φρέαρ παρ'
Ἀσσυρίοις. Οἱ δὲ ὅτι βηρύτου τὴν ἰσχύν φασι. –
Βοστρηνὸς ποταμὸς Σιδῶνος, ἀφ' οὗ καὶ πόλις Βόστρα
ἐκλήθη.
Σχόλια στον Ευρυπίδη. (5023: 001)“Scholia in Euripidem, 2 vols.”, Ed.

Schwartz, E.Berlin: Reimer, 1:1887; 2:1891, Repr. 1966.Vita-
argumentum-scholion sch Or, se. 1388, li. 2
κύκνος τῇ περικαλλεστάτῃ Λήδᾳ συνελθών: – MTB

ἄλλως: ὁ λόγος· στενάζω τὸ Ἴλιον ὀλόμενον διὰ τὸν σκύμνον
354
Λήδας τῆς καλλοσύνας Ἑλένης τῆς δυσελένης, περιφραστικῶς τὴν Ἑλέ-

νην: – MT
σκύμνῳ δὲ ἀπείκασεν αὐτὴν τὸ ὀλέθριον αὐτῆς αἰνιττόμενος· ἐπὶ
γὰρ ὀλέθρῳ τῆς Ἰλίου ὥσπερ τι θηρίον ἐγεννήθη. σκύμνοι δὲ κυρίως τὰ
τῶν λεόντων γεννήματα: – MTB
περιφραστικῶς τὴν Ἑλένην. τὸ ἑξῆς· διὰ τὸ ὄμμα Ἑλένης δυσελένας τὸ
ὀρνιθόγονον καὶ κυκνόπτερον καὶ τὸν σκύμνον τῆς καλλοσύνας
Λήδας: – Mi
ἥτις, φησὶν, Ἑλένη, ἐρινὺς γέγονε τῇ Ἰλίῳ: – MiBi
Περγάμων Ἀπολλωνίων: Ἀπολλώνιόν φησι τὴν Πέργαμον καὶ
τὴν ἀκρόπολιν τῆς Ἰλίου, ἐπεὶ Ἀπόλλωνος ἐκεῖσέ ἐστιν ἱερὸν, ὡς Ὅμη-
ρος [Ε 446]· ‘Περγάμῳ εἰν ἱερῇ, ὅθι οἱ νηός γ' ἐτέτυκτο’. ἢ ἐπεὶ
ὁ Ἀπόλλων τὰ τείχη ᾠκοδόμησεν. ἢ Ἀπολλωνίων τῶν ἀπολωλότων,
ὡς ἐν τῷ Φαέθοντί [frg. 781,11] φησιν· ‘ὦ καλλιφεγγὲς Ἥλι', ὥς μ'
ἀπώλεσας καὶ τόνδ'· Ἀπόλλων δ' εἰκότως κλῄζῃ βροτοῖς’: – MTB
ὀτοτοῖ ἰαλέμων: ὀτοτοῖ ἐπίφθεγμά ἐστι θρηνητικόν. ἰάλεμος
θρῆνος. Δαρδανία δὲ πόλις πλησίον τῆς Τροίας ἀπὸ Δαρδάνου βασι-
λεύσαντος ἐκεῖσε, ἔνθα ἱπποστάσιον εἶναί φασι τῶν Γανυμήδους ἵππων,
ὃς ἦν συνευνέτης τοῦ Διός. ἀναφέρει δὲ ἐπὶ τὰ Ὁμηρικά [Ε 266]·
’δῶχ' υἷος ποινὴν Γανυμήδεος’. θρηνεῖ δὲ τὸν Δάρδανον καὶ αὐτὸν
Σχόλια στον Ευρυπίδη. Vita-argumentum-scholion sch Or, se. 1388, li. 4
Λήδας τῆς καλλοσύνας Ἑλένης τῆς δυσελένης, περιφραστικῶς τὴν Ἑλέ-

νην: – MT
σκύμνῳ δὲ ἀπείκασεν αὐτὴν τὸ ὀλέθριον αὐτῆς αἰνιττόμενος· ἐπὶ
γὰρ ὀλέθρῳ τῆς Ἰλίου ὥσπερ τι θηρίον ἐγεννήθη. σκύμνοι δὲ κυρίως τὰ
τῶν λεόντων γεννήματα: – MTB
περιφραστικῶς τὴν Ἑλένην. τὸ ἑξῆς· διὰ τὸ ὄμμα Ἑλένης δυσελένας τὸ
ὀρνιθόγονον καὶ κυκνόπτερον καὶ τὸν σκύμνον τῆς καλλοσύνας
Λήδας: – Mi
ἥτις, φησὶν, Ἑλένη, ἐρινὺς γέγονε τῇ Ἰλίῳ: – MiBi
Περγάμων Ἀπολλωνίων: Ἀπολλώνιόν φησι τὴν Πέργαμον καὶ
τὴν ἀκρόπολιν τῆς Ἰλίου, ἐπεὶ Ἀπόλλωνος ἐκεῖσέ ἐστιν ἱερὸν, ὡς Ὅμη-
ρος [Ε 446]· ‘Περγάμῳ εἰν ἱερῇ, ὅθι οἱ νηός γ' ἐτέτυκτο’. ἢ ἐπεὶ
ὁ Ἀπόλλων τὰ τείχη ᾠκοδόμησεν. ἢ Ἀπολλωνίων τῶν ἀπολωλότων,
ὡς ἐν τῷ Φαέθοντί [frg. 781,11] φησιν· ‘ὦ καλλιφεγγὲς Ἥλι', ὥς μ'
ἀπώλεσας καὶ τόνδ'· Ἀπόλλων δ' εἰκότως κλῄζῃ βροτοῖς’: – MTB
ὀτοτοῖ ἰαλέμων: ὀτοτοῖ ἐπίφθεγμά ἐστι θρηνητικόν. ἰάλεμος
θρῆνος. Δαρδανία δὲ πόλις πλησίον τῆς Τροίας ἀπὸ Δαρδάνου βασι-
λεύσαντος ἐκεῖσε, ἔνθα ἱπποστάσιον εἶναί φασι τῶν Γανυμήδους ἵππων,
ὃς ἦν συνευνέτης τοῦ Διός. ἀναφέρει δὲ ἐπὶ τὰ Ὁμηρικά [Ε 266]·
’δῶχ' υἷος ποινὴν Γανυμήδεος’. θρηνεῖ δὲ τὸν Δάρδανον καὶ αὐτὸν
355
ἀπολόμενον ἐν τῷ πολέμῳ. ὁ δὲ λόγος· [ἰαλέμων ἰαλέμων καὶ]

δυστυχεστάτη σὺ, ὦ ἱππικωτάτη Δαρδανία, ἥτις ὑπῆρχες τοῦ Γανυμή
Σχόλια στον Ευρυπίδη. Vita-argumentum-scholion sch Ph, se. 1095, li.

10
ἀντὶ τοῦ· τὰ τάγματα διέταξεν: – Mg

ἔφεδροι λέγονται οἱ τῶν ἐν τῷ πολέμῳ πιπτόντων ἀναπλη-
ροῦντες τὰς [ἑαυτῶν] τάξεις: – Mi
ἀντιπάλους ἀνταγωνιστάς: – MgAgBi
ἱππότας μὲν ἱππόταις ἔταξ': διὰ τοῦτο ἑπτὰ ἔταξε στρατη-
γοὺς πρὸς ταῖς ἑπτὰ πύλαις ἑαυτὸν οὐ συγκατατάξας ὅπως αὐτὸς περι-
έρχοιτο τὰς πύλας τῷ νοσοῦντι μέρει συμμαχῶν· ἐπάγει γὰρ [1163]
ἐπειδὴ τάσδ' εἰσεῖδεν εὐτυχεῖς πύλας, ἄλλας ἐπῄει παῖς
σός: – MTAB
ἄλλως: ἀπὸ κοινοῦ τὸ ἐπεί, ἵνα ᾖ· καὶ ἐπεὶ λόχους ἔνειμεν.
ἡ δὲ ἀπόδοσις εἰς τὸ δι' ὀλίγου Περγάμων ἀπ' ὀρθίων εἰσορῶ-
μεν: – A
ὅπως: – MgAg
ἀδυναμοῦντι: – MgAg
εἴη ὁ σὸς παῖς, ὁ Ἐτεοκλῆς, βοήθεια: – MgAgBi
διὰ βραχέος χρόνου: – MiAgBi
νῦν τῶν τειχέων: – MgAg
οὕτως πᾶσαν ἀκρόπολίν φασιν: – MgAgBi
Περγάμων δ' ἀπ' ὀρθίων: Πέργαμα τὰ ἀκρωτήρια. λέγει δὲ τὰ
τείχη:
Σχόλια στον Ευρυπίδη. Vita-argumentum-scholion sch Ph, se. 1176, li. 2
σασθαι τὸν Δία ἀνῆλθεν εἰς κλίμακα ἔχων δύο λαμπάδας· τὴν μίαν
κεραυνὸν ἔλεγεν εἶναι καὶ τὴν μίαν ἀστραπήν. ἐπὶ τούτοις ὀργισθεὶς
ὁ Ζεὺς ἐκεραύνωσεν αὐτόν: – MA
τῆς ὑψηλῆς κλίμακος πρὸς τὰς ἀναβάσεις: – MgB
τοσοῦτον ἐκαυχήσατο: – MgAgBi
τίμιον: – MgBi
τουτέστιν ὁ κεραυνός: – MgAgBi
τὸ φοβερὸν πῦρ τοῦ Διός: – MgAg
οἷον μὴ ἀποκωλύειν αὐτόν: – Mg
τοῦ μὴ πορθεῖν τὴν πόλιν ἀπὸ ἄκρων τειχέων: – MgAgBi
τὸ μὴ οὐ κατ' ἄκρων Περγάμων: ἡ κατά πρὸς τὸ ἑλεῖν·
356
[εἰς] τὸ μὴ καθελεῖν τὴν πόλιν. τὸ οὐ πλεονάζει. Περγάμων

δὲ τῶν τειχέων: – MAB
ἀνεῖρφ' ὑπ' αὐτήν: ἐναργῶς ἔδειξε τὸν ὑπὸ τῇ ἀσπίδι
κεκρυμμένον καὶ βαλλόμενον ἄνωθεν, ὁμοίως τῷ [Π 360] ‘ἀσπίδι ταυ-
ρείῃ κεκαλυμμένος’: – MAB
συστρέψας: – MgAg
ἐν οἷς τὰ ὑπόβαθρα πήγνυται δι' ὧν ἀναβαίνουσιν ἐπὶ τὰ
τείχη: – Mg
βαθμούς: – Mg
ἐνηλάτων βάθρα: περιφραστικῶς τὰ ἐνήλατα, ὅπου ἐπιβαίνομεν.
Σχόλια στον Ευρυπίδη. Vita-argumentum-scholion sch Andr, se. 24, li. 6
αὐτὸ, τὸ πεδίον· Ὁμηρικὸς δὲ ὁ ζῆλος: – O

καὶ ἡ Φαρσαλία πόλις ἐστὶ τῆς Φθιώτιδος μοίρας. μητρό-
πολις γάρ ἐστιν ἡ Φθία πλειόνων πόλεων. ὡς ἀπὸ μέρους οὖν τὸ πᾶν,
ὡς τὸ ἀργυρόπεζα Θέτις καὶ λευκώλενος Ἥρη: – MOA
κἀγὼ δόμοις: ἰδίως ἕνα φησὶ παῖδα γενέσθαι τῷ Νεοπτο-
λέμῳ ἄλλων τρεῖς λεγόντων Πύρρον Μολοσσὸν Αἰακίδην καὶ Τρωάδα.
Λυσίμαχος δὲ ἐν τῷ δευτέρῳ τῶν Νόστων [frg. 13] φησὶ Πρόξενον
[frg. 5a] καὶ τὸν Ἀκάνθιον Νικομήδην ἐν τοῖς Μακεδονικοῖς [frg. 1]
ἱστορεῖν ἐκ μὲν Ἀνδρομάχης γενέσθαι τοὺς προειρημένους, ἐκ δὲ Λεω-
νάσσης τῆς Κλεοδαίου Ἄργον Πέργαμον Πάνδαρον Δωριέα Γένοον
δανάην
Εὐρύλοχον. φασὶ δὲ Πύρρῳ μὲν ἐγχειρίσαι τὴν βασιλείαν τὸν πατέρα,
Μολοσσῷ δὲ τὴν ἐκ τῆς προσηγορίας τιμὴν προστάξαντα τὴν χώραν Μο-
λοσσίαν ὀνομάζειν διὸ τὸν Αἰακίδην ὑπ' αὐτῆς ὑπεκτεθῆναι τῆς
Ἀνδρομάχης πρὸς τὸ εἴτι διὰ τὴν ἀπαιδίαν Ἑρμιόνης καὶ τὴν ἑαυτῆς
ἀσθένειαν γένοιτο [τι] τοῖς τέκνοις δυσχερές, μὴ ὑποχειρίους πάντας
ληφθῆναι: –
Σχόλια στον Ευρυπίδη. Vita-argumentum-scholion sch Andr, se. 32, li. 6
λέγει γάρ: ὁ μὲν Εὐριπίδης ἄπαιδα ἐκ Νεοπτολέμου φησὶν

εἶναι τὴν Ἑρμιόνην, ὁ δὲ Λυσίμαχος ταύτην παρ' αἰνείου οὕτως γράφων
[frg. 14]· ‘γήμαντα δ' Ἑρμιόνην τὴν Μενελάου καὶ Ἑλένης καὶ μετὰ
ταῦτα Λεώνασσαν τὴν Κλεοδαίου τοῦ Ὕλλου ἐξ ἐκείνης μὲν γενέσθαι
Μολοσσόν, ᾧ ὁμώνυμον τὴν χώραν καὶ τοὺς ἄνδρας Μολοσσοὺς κλη-
θῆναι, ἐκ δὲ τῆς Λεωνάσσης Πάνδαρον Γένοον Δωριέα Πέργαμον
357
Εὐρύλοχον’. ταῦτα μὲν Λυσίμαχος οὕτως· Φιλοκλῆς δὲ ὁ τραγῳδοποιὸς

[frg. 2] καὶ Θέογνις προεκδοθῆναί φασιν ὑπὸ Τυνδάρεω τὴν Ἑρμιόνην
τῷ Ὀρέστῃ καὶ ἤδη ἐγκυμονοῦσαν ὑπὸ Μενελάου δοθῆναι Νεοπτολέμῳ
καὶ γεννῆσαι Ἀμφικτυόνα· ὕστερον δὲ Διομήδει συνοικῆσαι. Σωσιφάνης
δὲ καὶ Ἀσκληπιάδης φασὶν ἐξ αὐτῆς Νεοπτολέμῳ Ἀγχίαλον γενέσθαι,
Δεξιὸς δὲ Φθῖον, Ἀλέξανδρος δὲ Πηλέα· Σκληριὰς δὲ ἐκ μὲν Ἀνδρομά-
χης Μεγαπένθην, ἐκ δὲ Ἑρμιόνης Ἀγέλαον, Μενεσθεὺς δὲ ὁ Ἀθηναῖος
ὑπὸ Μήστορος εἰς εἱρκτὴν ἐμβληθῆναι αὐτήν, Μέναιχμος δὲ καὶ Ἀπολ-
λόδωρος ἑαυτὴν διαχρήσασθαι. Πρόξενος δὲ ἐν τῇ πρώτῃ τῶν Ἠπει-
ρωτικῶν Νεοπτολέμου μὲν Πίελόν φησι γεγονέναι, τὸν καὶ Πηλέα·
Σχόλια στον Ευρυπίδη. Vita-argumentum-scholion sch Tr, se. 850, li. 3
δῶχ' ὁ δὲ Λαομέδοντι πόρεν Γανυμήδεος ἀντί.

καὶ Ἀντιφάνης [frg. 73] Λαομέδοντος παῖδα τὸν Γανυμήδην φησί· ‘διὰ
τὰς τῶν οἰκιῶν ὁρᾷς; ἐν τῇδε μὲν ὁ τῶν Φρυγῶν τύραννος
οἰκῶν τυγχάνει γέρων, ἀπ' ἀρχῆς Λαομέδων καλούμενος’: –
ἠιόνες δ' ἅλιαι: τὴν ἁλκυόνα λέγει. οὕτως, φησὶν, ἐβόη-
σαν οἱ αἰγιαλοὶ ὥσπερ οἰωνὸς, ἤγουν ἡ ἁλκυών, ὑπὲρ τῶν τέκνων: –
Ἔρως Ἔρως: ὦ Ἔρως, ὡς μεγάλως τότε τὴν Τροίαν
ηὔξησας διὰ τὸ τοὺς θεοὺς ἐρᾶν: –
φέγγος ὀλοόν: τὸ δὲ φέγγος τῆς Ἡμέρας, ὅ ἐστιν αὐτὴ ἡ
Ἡμέρα, [πῶς] περιεῖδε τὸν ὀλοὸν τοῦτον ὄλεθρον τὸν κατὰ ταύτην τὴν
γῆν ἐπηρμένον καὶ τὸν τῶν Περγάμων, καίτοι ἄνδρα ἔχουσα ἐντεῦθεν
τεκνοποιὸν, ὡς καὶ τέκνα ἔχειν, τὸν Ἠμαθίωνα καὶ τὸν Μέμνονα: –
ὃν ἀστέρων τέθριππος: τὸν Τιθωνὸν λέγει [ἡ Ἡμέρα
ἔχουσα]. κατὰ δὲ Ἡσίοδον οὐκ ἔστι ταὐτὸν Ἠὼς καὶ Ἡμέρα. λέγει
γὰρ ὁτὲ μὲν [Theog. 371]· ‘Θεία δ' Ἠέλιον τέκετο λαμπράν τε Σελή-
νην Ἠῶ θ'’, ὁτὲ δὲ [Theog. 124] ‘Νυκτὸς δ' αὖτ' Αἰθήρ τε καὶ Ἡμέρη
ἐξεγένοντο’: –
Σχόλια στον Ευρυπίδη. Vita-argumentum-scholion sch Tr, se. 1295, li. 2
αὐδῶ λοχαγοῖς: λέγω, φησὶν, ὑμῖν τοῖς τὸ Ἴλιον ἐπιτε-

ταγμένοις πιμπράναι, μὴ ἀργεῖν: –
χωρεῖτε Τρώων παῖδες: καὶ ὑμεῖς χωρεῖτε, ὦ Τρῳάδες,
ἵνα ὁ λόγος δύο τάξεις ἔχῃ τό τε συμβουλεύειν τοῖς καίουσι καὶ τὸ κε-
λεύειν ὑμᾶς ἐξιέναι. μορφὰς δὲ εἰώθασι λέγειν τὰς τάξεις. ἵνα,
φησὶ, δύο τάξεις ὁ λόγος ἔχῃ, ἵνα δι' ἑνὸς λόγου δύο πράγματα γίνων-
ται: –
358
ἀλλ' ὦ γεραιέ: πούς: πρὸς γὰρ αὐτὸν ὁ λόγος: –

ὡσεὶ ἔλεγε· συγκαυθῶ αὐτῇ: –
λέλαμπεν: τὸ Ἴλιον τῷ πυρὶ λέλαμπεν, ὁμοίως δὲ καὶ τὰ
Πέργαμα καὶ τὰ τέραμνα τῶν Περγάμων: –
οὐρανίᾳ πεσοῦσα: πεσοῦσα δὲ ἡ γῆ τῇ οὐρανίᾳ, ὅ ἐστι
τῇ ὑψηλῇ, ἑαυτῆς πτέρυγι, ὅ ἐστι τῇ ἀκροπόλει, καταφθίνει καὶ μαραί-
νεται τῷ πυρὶ ὡς καπνός: –
καταφθίνει γᾶ: ἡ δὲ γῇ, φησὶν, ὑπὸ τοῦ δόρατος φθίνει καὶ ὁ
καπνὸς ὥσπερ πτέρυγι χρώμενος οὕτως ἀνίπταται: –
ἰαλέμῳ τοὺς θανόντας: ἀνακαλεῖς τοὺς τεθνηκότας θρήνῳ,
οὐχ ὡς ἕτεροι σπονδαῖς: –
ἄλλως: ἀνακαλοῦμαι, φησὶν, αὐτοὺς τὰ γεραιὰ μέλεα προστιθεῖσα
τῇ γῇ καὶ ταῖς δισσαῖς χερσὶ κτυποῦσα τὴν γῆν: –
διάδοχόν σοι: οὐκοῦν, φησὶν, ἐγὼ διαδέχομαί σε [καὶ]
Σχόλια στον Ευρυπίδη. (cod. Hierosolymitanus patriarchalis 36) (5023:

003)“The scholia in the Jerusalem palimpsest of Euripides”, Ed. Daitz,
S.G.Heidelberg: Winter, 1979.Play Or, verse 1388int, li. 1
ἐφ' οὗ εἵλκετο ὁ ἕκτωρ

ὑπὸ τοῦ ἀχιλλέως: Taurinensis B IV 13 1H
οἱ δὲ τὸ σύντονον· συν-
τόνῳ γὰρ φωνῇ χρῆται: (M) 1H
supra Περγάμων gloss. τῶν τειχῶν 4H
τὸν vel -ὴν Πέργαμον καὶ
τὴν ἀκρόπολιν τοῦ
ἰλίου: (BM) 1H
supra αἴλινον gloss. εἶδος μέλους 1H
ξίφη αἵδου τὰ μόρον ἐρ-
γαζόμενα B int. M int. 1H
..?. οὗτος ἐπὶ κακουργίᾳ ἥσυχος ὢν
προνοούμενος τῆς ἡσυχίας ἐπὶ κακοῖς:
ἄλλοι δὲ διαφθαρείη ὑπὸ
τῆς ἡσύχου προνοίας: ἥσυχον δὲ αὐτὴν
Σχόλια στον Ευρυπίδη. (cod. Hierosolymitanus patriarchalis 36)

Play Or, verse 1388md, li. 1
ων ἤχων..?. φωναὶ ὄντας: οἱ δὲ ἁρμάτειον

τὸν ἀπὸ τῆς ῥέας ..?. φασι
τὸν ..?. (Taurinensis B IV 13) 1H
359
..?. ἐπὶ τῷ
ἅρματι γενόμενον
ἐφ' οὗ εἵλκετο ὁ ἕκτωρ
ὑπὸ τοῦ ἀχιλλέως: Taurinensis B IV 13 1H
οἱ δὲ τὸ σύντονον· συν-
τόνῳ γὰρ φωνῇ χρῆται: (M) 1H
supra Περγάμων gloss. τῶν τειχῶν 4H
τὸν vel -ὴν Πέργαμον καὶ
τὴν ἀκρόπολιν τοῦ
ἰλίου: (BM) 1H
supra αἴλινον gloss. εἶδος μέλους 1H
ξίφη αἵδου τὰ μόρον ἐρ-
γαζόμενα B int. M int. 1H
..?. οὗτος ἐπὶ κακουργίᾳ ἥσυχος ὢν
προνοούμενος τῆς ἡσυχίας ἐπὶ κακοῖς:
ἄλλοι δὲ διαφθαρείη ὑπὸ
τῆς ἡσύχου προνοίας: ἥσυχον δὲ αὐτὴν
φησὶ τὴν ἀπροςδοκήτως πάντας ἀμυνομένην·
Scholia In Euripidem, Glossae in Euripidis Troiades (5023:

006)“Scholia in Euripidem, vol. 2”, Ed. Schwartz, E.Berlin: Reimer,
1891, Repr. 1966.Se. 556, li. 1
οὐκ ἐξῆλθεν πρὸς τὸ θεάσασθαι τὸν ἵππον

τῇ ὀρεινῇ πεύκῃ
οὕτως ὥστε πληρῶσαι καὶ τὸν αἰθέρα
τὴν εὔφρονα μολπήν, ἤγουν τὴν εὐφραντικήν
τὴν ὀρεσί-
τροφον
τὰς ἕδρας τῶν Περγάμων βοὴ κατεῖχεν
τὰ
βρέφη, φησὶν, ἔσω ἔφυγε τῶν πέπλων τῶν μητέρων
τοῦ ἵππου
ὅπερ ἦν ἔργον τῆς Ἀθηνᾶς
τῇ συζυγίᾳ. ἀπὸ
μεταφορᾶς τῶν ἐρεσσόντων
τοῖς πλάτεσι τῆς ἀπήνης
οἷστισιν ὅπλοις ὁ τοῦ Ἀχιλλέως παῖς στέφει τοὺς ναοὺς τῆς Φθίας
Ἀνδρομάχη πρὸς Ἑκάβην ἀμοιβαῖα
360
Anonymi In Hermogenem Rhet., Prolegomena in librum περὶ

στάσεων (5024: 002)“Prolegomenon sylloge”, Ed. Rabe, H.
Leipzig: Teubner, 1931; Rhetores Graeci 14. Vol. 14, p. 189, li. 5
ἀληθὲς ἐν τοῖς ἥρωσι πρῶτον ἐφάνη, ὅθεν καὶ ἥρωες

ἐκλήθησαν παρὰ τὸ ἐρεῖν καὶ λέγειν. τοῦτο δὲ κατά-
δηλον ἐποίησεν Ὅμηρος· εὑρίσκομεν γὰρ παρ' αὐτῷ καὶ
συμβουλευτικὸν εἶδος, ὥσπερ δὴ τοῦ Νέστορος «τοῦ καὶ
ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων», καὶ δικανικὸν «καὶ
ἔπεα νιφάδεσσιν ἐοικότα». δεῖ γὰρ τὸν μὲν σύμβουλον
εἶναι γλυκὺν καὶ τοῖς ἀκροωμένοις ἀρέσκοντα, τὸν δὲ
δικανικὸν μᾶλλον ῥώμῃ καὶ διανοίαις ἀκμάζειν· ὅθεν
ἑκατέρῳ τὸ προσῆκον ἀπένειμε. Καὶ ὅτι Ὅμηρος τὰ
σπέρματα τῆς τέχνης κατέβαλεν, ἐδήλωσε Τήλεφος ὁ
Περγαμηνός, ὅστις τέχνην συγγραψάμενος ἐπέγραψε Περὶ
τῆς καθ' Ὅμηρον ῥητορικῆς κἀκεῖ περὶ τῶν ιγʹ συνε-
γράψατο στάσεων. λέγουσι δέ τινες δικανικὸν λόγον εἰ-
ρηκέναι πρῶτον Μενεσθέα τὸν στρατηγὸν τῶν Ἀθη-
ναίων, ὃς καὶ ἐπὶ Τροίαν ἀφίκετο [ἄλλοι δὲ λέγουσιν
Ἀντιφῶντα τοῦτον τὸν ῥήτορα], κατηγοροῦντα Θησέως
περὶ τῶν Παλλαντιδῶν. – Ἤκμασε δὲ κατὰ Σικελίαν.
Γέλωνος γὰρ καὶ Ἱέρωνος τῶν τυράννων τελευτησάντων
μετέπεσεν εἰς δημοκρατίαν τὰ πράγματα. Κόραξ οὖν
τις συνετὸς ἀνὴρ καὶ χρῆσθαι πράγμασιν ἱκανός, συνι-
δών, ὅτι οὐχ ὅμοιον τυράννῳ διακονεῖσθαι καὶ δήμου
Σχόλια στην Ιλιάδα. Scholia Graeca in Homeri Iliadem (scholia vetera),

vols. 1–5, 7”, Ed. Erbse, H.Berlin: De Gruyter, 1:1969; 2:1971; 3:1974;
4:1975; 5:1977; 7:1988.Book of Iliad 4, verse 508, li. of scholion 1
μιν, ἵνα καὶ συμμαχῶν Τρωσὶν ἐπιδείξηται τὴν χάριν, εἴ γε ὃν ἔτρεψε

μόνος Αἴας, οὗτος ἅμα Διῒ καὶ τοὺς πάντας Ἕλληνας διώκει. b(BCE3
E4)T
ex. ἐρύσαντο δὲ νεκρούς: τοὺς ἰδίους· b(BCE3)T φιλάλ-
ληλοι γάρ, καὶ ὑπὲρ Ἐλεφήνορος πόλεμος γίνεται, καὶ Ὀδυσσεὺς
ὑπερασπίζει Λεύκου. b(BCE3E4)T
D ἴθυσαν: ἐπ' εὐθείας ὥρμησαν. T
ex. νεμέσησε δ' Ἀπόλλων: φθονεῖ μὲν τῇ τῶν Ἀχαιῶν
εὐπραγίᾳ, συνάχθεται δὲ Τρωσί. καλῶς δὲ πρῶτοι βοηθοῦνται, ἵνα
καὶ Ἀθηνᾶ παραστῇ τούτοις. b(BCE3E4)T
361
D Περγάμου ἐκκατιδών: ἐκ τῆς ἀκροπόλεως – κατα-

κλυσμοῖς. A
ex. οὔ σφι λίθος χρὼς οὐδὲ σίδηρος: καὶ Ἀγησίλαος
παρατασσόμενος ὑπεμίμνῃσκεν ὅτι πρὸς ἀνθρώπους καὶ τρωτοὺς ἡ
μάχη. ὑπερβολὴ δὲ δέους, εἴ γε τοιούτους ὑπειλήφασι τοὺς πολεμίους.
b(BCE3E4)T καὶ ἀλλαχοῦ· “καὶ γάρ τ' ἦν τούτῳ {γε} τρωτὸς
χρὼς ὀξέϊ χαλκῷ” (Φ 568). T
D λίθος: λίθινος.
ex. ταμεσίχροα: ὡς ἐμῶ ἐμέσω, οὕτω ταμῶ ταμέσω. T
ex. οὐδ' Ἀχιλεὺς – / μάρναται: εἰδότας ὑπομι-
μνῄσκει θρασυτέρους ποιῶν καὶ ἡμᾶς εἰς ἐπιπόθησιν ἄγει τῆς Ἀχιλλέως
Σχόλια στην Ιλιάδα. Book of Iliad 5, verse 446, li. of scholion 1
ex. {οὔποτε φίλον ὁμοῖον ἀθανάτων θεῶν} χαμαὶ ἐρχομένων

{ἀνθρώπων}: πρὸς τὰ πτηνὰ ἡ σύγκρισις τὰ διὰ τοῦ ἀέρος πορευό-
μενα. T
ex. ἀνεχάζετο τυτθὸν ὀπίσσω: ἐμφαίνει τὴν ἀρετὴν Διο-
μήδους διὰ τοῦ τυτθόν. ἐπὶ δὲ Πατρόκλου “πολλὸν ὀπίσσω” (Π 710)·
ὑπ' οὐδενὸς γὰρ θεοῦ βοηθεῖται καὶ τὸν Ἀπόλλωνα δέδοικεν. b(BC
E3E4)T
Did. {ἀνεχάζετο} τυτθόν {ὀπίσσω}: Ἀρίσταρχος τυτθόν,
οὐ “πολλόν” (Π 710). T
Did. ἀλευάμενος: οὕτως Ἀρίσταρχος διὰ τοῦ ο. Aa
ex. Περγάμῳ ἐν ἱερῇ, ὅθι οἱ νηός γ' ἐτέτυκτο: καὶ Ἀθη-
νᾶς δὲ ἦν αὐτόθι ναός· “νηὸν Ἀθηναίης γλαυκώπιδος ἐν πόλει ἄκρῃ /
οἴξασα” (Ζ 88 – 9). b(BCE3E4)T
ex. ἤτοι τὸν Λητώ τε καὶ Ἄρτεμις – ἀκέοντο:
θεοὺς γὰρ εἰς ἀνθρώπους πάντα πράσσειν πέφυκεν. b(BCE3E4)T
ex. κύδαινόν τε: λόγῳ παρεμυθοῦντο. ἀκολούθως δὲ τοῖς ἰατρι-
κοῖς παραγγέλμασι τοὺς τραυματίας λόγῳ θεραπεύει· ἄλλως τε καὶ
Ἀφροδίτης ἦν υἱὸς b(BCE3E4)T καὶ τῶν Τρώων ἄριστος μεθ'
Ἕκτορα. b(BCE4)T
ex. αὐτὰρ ὁ εἴδωλον – τοῖον: εἴδωλον μὲν
ἄκουε πᾶν τὸ δημιούργημα τοῦ κόσμου, ὅπερ τύπος ὂν τοῦ ὄντως
Σχόλια στην Ιλιάδα.

Book of Iliad 6, verse 1a, li. of scholion 6
ex. Τρώων δ' οἰώθη καὶ Ἀχαιῶν φύλοπις αἰνή: ἡ Τροία

362
τὰ μὲν θαλάσσια πρὸς Ἑλλήσποντον ἔχει, τὰ δὲ βόρεια πρὸς Ζέλειαν,

τὰ δὲ ὑποκείμενα Φρυγίαν, τὰ δὲ πρὸς μεσημβρίαν λυδίαν. ὡς
φιλέλλην δὲ ἀπάγει τοὺς θεοὺς καὶ ἐξέτασιν ἀμφοτέρων ποιεῖ. ἐμονώθη
δὲ ἡ μάχη τῆς τῶν θεῶν συμμαχίας· Ἥρα μὲν γὰρ καὶ Ἀθηνᾶ εἰς τὸν
Ὄλυμπον ἀπίασιν, Ἀπόλλων δὲ εἰς Πέργαμον. ὁ δὲ Ἄρης καὶ ἡ
Ἀφροδίτη τέτρωνται ὑπὸ Διομήδους. A b (BCE3E4)T
ex. | D {τρώων δ'} οἰώθη: τινὲς ὡμοιώθη, ἰσώθη. ἢ | ἀντὶ τοῦ
ἐμονώθη τῆς τῶν θεῶν συμμαχίας. T
ex. τινὲς δὲ τὸ οἰώθη ἀντὶ τοῦ ἰσώθη, ὡμοιώθη. b(BCE3E4)
ex. φύλοπις ὁ ἐμφύλιος πόλεμος κακῶς παρά τισι λέγεται· ἀλλ'
ἡ μετὰ βοῆς φῦλα συνάπτουσα ἀμφότερα τῶν τε Τρώων καὶ Ἑλλή-
νων μάχη. λέγεται δὲ καὶ ἡ κατὰ φῦλα, οἷον ἔθνους μετὰ ἑταίρου οἰ-
κείου, πολεμούντων ἄλλων διὰ τὸ ὁμοψυχεῖν· “κρῖνε”, γάρ φησιν,
“ἄνδρας κατὰ φῦλα, κατὰ φρήτρας, Ἀγάμεμνον” (Β 362). b(BC
E3E4)
τινὲς δεξιάδην ἐπάλμενον ἤτοι ἀπὸ τῶν δεξιῶν ἐπι-

βαίνοντα. b(BCE3)
ex. ὦμον: κατὰ τὸν ὦμον.
Ariston. λύντο: ὅτι λύντο εἶπεν ἀντὶ τοῦ ἐλύθη. Aim
ex. τοὺς δ' ὡς οὖν ἐνόησε θεὰ – ὑσμίνῃ: ἀγω-
νιστικὸν τὸν πόλεμον τῇ ὁρμῇ τῶν θεῶν ποιεῖ, καὶ διαναπαύει τὸ
ὁμοειδές. ὡς φιλέλλην δὲ καὶ τοὺς τρεῖς τοὺς ἀπολωλότας πολλοὺς
εἶναι δοκεῖ. b(BCE3E4)T
ex. τοὺς δ' ὡς οὖν ἐνόησε: τὴν ὁρμὴν ἑωρακυῖα.
Ariston. Ἴλιον εἰς ἱερήν: ὅτι θηλυκῶς τὴν Ἴλιον.
ex. Περγάμου ἐκκατιδών: διὰ τὸ “αὐτὸς μὲν ἐφέζετο Περγάμῳ
ἄκρῃ” (Ε 460)· παρατηρεῖ γάρ, μή τις θεῶν ἐπίθηται Τρωσίν. b
(BCE3E4)T Πέργαμα δέ φασιν οἱ νεώτεροι. T
Ariston. φηγῷ: ἡ διπλῆ, ὅτι πρὸ τῶν πυλῶν τὴν φηγὸν ταύτην
ὑποτίθεται. πρὸ πολλοῦ δὲ (sc. Ε 446. 460) ὁ Ἀπόλλων ἐστὶν ἐπὶ τῆς
Περγάμου . A
ex. φηγῷ: ἀξιοπίστως ἔθηκε καὶ τὸν τόπον. A b (BCE3E4)T
ἔστι δὲ τὸ δένδρον τοῦτο καὶ ἰσχυρὸν καὶ πολυχρόνιον. φηγὸς δὲ b
(BCE3E4)T παρὰ τὸ φώγω, ὅ ἐστι τὸ καίω· τὰ γὰρ ἔσω τῶν
βαλάνων ἐσθίοντες τὰ ἔξω ἔκαιον πρὸς θέρμην· ὅθεν καὶ βαλανεῖα. A
b(BCE3E4)T καὶ οἱ ἑταῖροι Ὀδυσσέως ἐπιλειφθέντες ἐκ τοῦ πλεῖν

363
ex. ὦμον: κατὰ τὸν ὦμον.

Ariston. λύντο: ὅτι λύντο εἶπεν ἀντὶ τοῦ ἐλύθη. Aim
ex. τοὺς δ' ὡς οὖν ἐνόησε θεὰ – ὑσμίνῃ: ἀγω-
αὐτῇ ἐκέχρηντο τῇ τροφῇ.
Σχόλια στην Ιλιάδα. Book of Iliad 7, verse 22a, li. of scholion 3

αὐτῇ ἐκέχρηντο τῇ τροφῇ.
364
Σχόλια στην Ιλιάδα. Book of Iliad 21, verse 444c, li. of scholion 7
Ariston. θητεύσαμεν: ὅτι Ὅμηρος οὐ παραδίδωσιν αἰτίαν, δι'

ἣν ἐθήτευσαν οὗτοι οἱ θεοὶ Λαομέδοντι. A
οὐ παραδίδωσι Ὅμηρος τὴν αἰτίαν, δι' ἣν ἐθήτευσαν.
b(BCE3E4)T
D | ex. θητεύσαμεν: ἐπὶ μισθῷ ἐδουλεύσαμεν. | ζητεῖται, διὰ τί
ἐθήτευσαν. Ἑλλάνικος (FGrHist 4, 26 a) φησὶ πειράζοντες Λαομέ-
δοντα. γράφει δὲ ἐν πρώτῳ τῶν Τρωϊκῶν· “μετὰ δὲ ταῦτα λέγεται
Ποσειδῶ καὶ Ἀπόλλωνα δουλεῦσαι Λαομέδοντι, ὅτι ὑβριστὴς ἦν,
πειρωμένους αὐτοῦ. λέγονται μὲν οὖν ἀνδράσιν εἰδόμενοι ἐπὶ
μισθῷ, εἴτε ἄρα ἀποδώσει εἴτε καὶ οὔ, τεῖχος λάϊνον ἐν τῷ Ἰλίῳ ἐπ'
ἀκροτάτῳ τῶν κολωνῶν τειχίσαι, ὅ ἔτι νῦν Πέργαμος καλεῖται.”
Μητρόδωρος ἐν Τρωϊκοῖς (FGrHist 43, 2 = Vors.6 70 B 4)· “μετὰ
ταῦτα λέγουσι παρ' αὐτὸν ἀφικέσθαι δύο ἄνδρας, ὁπόθεν μὲν καὶ
οἵτινες, οὐδεὶς ἔχει εἰπεῖν ἀτρεκέως. ἐλθόντας δ' εἰπεῖν ὅτι Λαομέδοντι
χρὴ ἀνδρὶ βασιλεῖ εἶναι ἀκρόπολιν ἐν τῇ πόλει, ἐν ᾗ αὐτὸν οἰκεῖν
πρέποι· ‘ἡμεῖς οὖν σοι θέλομεν τειχίον κτίσαι καὶ ἐπιστατῆσαι’.” Ge
ex. ἄλλως· θητεύσαμεν: ἠθέλησαν γὰρ συνδῆσαι τὸν Δία
“Ποσειδάων καὶ Φοῖβος Ἀπόλλων” (Α 400). οἱ δὲ ἐπὶ τῷ πειρᾶσαι
τὴν ὕβριν Λαομέδοντος· “καί τε θεοὶ ξείνοισιν ἐοικότες” (ρ 485).
ὡς ἀποθανόντος οὖν τοῦ αἰτίου, τιμώμενος νῦν ἐν Ἰλίῳ, Κίλλῃ, Χρύσῃ,
Τενέδῳ, βοηθεῖ αὐτοῖς. οἱ δὲ δύο φασὶν ἐργασαμένους ἀμισθὶ ἀναθεῖναι
Σχόλια στην Ιλιάδα. Book of Iliad 24, verse 228a, li. of scholion 8
νοίας ἥψατο ταῦτα λέγων. b(BCE3E4)T

ex. ἐπὴν γόου ἐξ ἔρον εἵην: ἐπὰν κορεσθείην τῆς τοῦ πέν-
θους ἐπιθυμίας. b(BCE3E4)T
Hrd. | Ariston. {ῆ καὶ} φωριαμῶν: Ἀρίσταρχος ὡς κιβωτῶν. καὶ
ἔχομεν τῶν διὰ τοῦ αμος παρηγμένων ὀνομάτων κανόνας τοιούσδε,
πρῶτον μὲν ὡς τὰ τριβράχεα, μὴ ὄντα ἐπιθετικὰ βαρύνεσθαι θέλει,
κάλαμος, “Πρίαμος” (Α 255. Γ 161 al.)· τὸ “ποταμός” (Λ 492. 722
al.) ἐγένετο παρὰ τὸ ποτασμός, καθ' ὑφαίρεσιν τοῦ ς· τὸ δὲ ἰταμός
ἐπιθετικόν ἐστι. δεύτερον δὲ ὡς τὰ ἔχοντα τὴν ἄρχουσαν μακράν, εἰ
μὲν θέσει ᾖ, βαρύνεται, “ὄρχαμος” (Β 837. Μ 110 al.), Τύρταμος,
“Πέργαμος” (cf. Δ 508. Ζ 512 al.)· εἰ δὲ φύσει, κύρια μὲν ὄντα
βαρύνεται πάλιν, ὡς ἔχει τὸ Πύραμος Τεύταμος, οὐχ οὕτω δὲ ἔχοντα
ὀξύνεται, ὡς ἔχει τὸ “οὐλαμός” (cf. Δ 251. 273 al.), “χηραμός” (cf.
365
Φ 495). τούτῳ οὖν τῷ λόγῳ, εἴτε παρὰ τὸ τοὺς φῶρας ἀπείργειν ἢ

ἀπὸ τοῦ τὰ φάρη φυλάσσειν ἡ προκειμένη λέξις παρῆκται, ἔσται κατ'
ὀξεῖαν τάσιν, φωραμὸς καὶ πλεονασμῷ τοῦ ι φωριαμός. | ἡ διπλῆ δέ,
ὅτι ἐπιθήματα τῶν κιβωτίων τὰ πώματα, καταχρηστικῶς δὲ
πίθων καὶ τῶν ὁμοίων.
Σχόλια στην Ιλιάδα. (scholia vetera et recentiora e cod. Genevensi gr.

44) (5026: 003)“Les scolies genevoises de l'Iliade, vol. 1”, Ed. Nicole, J.
Geneva: Georg, 1891, Repr. 1966.Book of Iliad 5, verse 460, li. of
scholion 1
αἴσυλα] τὰ ἄδικα, ἀαίσυλά τινα ὄντα, ἐστερημένα τῆς αἴσης

ἤτοι τοῦ καθήκοντος.
[παππάζουσιν] ἐτυμολογεῖ τὴν τῶν παίδων φωνήν.
[ἀπ' ἰχῶ] Ἀττικὸν τὸ «ἰχῶ» κατ' ἀποκοπήν.
[ἄλθετο χεὶρ] διὰ δὲ τοῦ «ἄλθετο» ἔδειξεν – ἐδέησεν
ἰατροῦ.
[Αἰγιάλεια] ἡ τοῦ Διομήδους γυνή.
ὡς τὸ γνῶθι σαυτόν.
[ἀδύτῳ] ἄδυτον ὁ ναὸς, εἰς ὃν οὐκ ἔξεστι παντὶ εἰσιέναι.
[Κύπριδα] κυοπόριδά τινα οὖσαν, τὴν τοῦ κύειν αἰτίαν.
[Περγάμῳ ἄκρῃ] λέγει γὰρ Πέργαμα τὰ βασιλικὰ οἰκήματα.
[Αἰνείας υἱὸς μεγαλήτορος Ἀγχίσαο] εἰκότως οὐκ Ἀφροδίτης,
ἀλλ' Ἀγχίσου υἱὸν τὸν Αἰνείαν νῦν λέγει, ἵνα ἐμφανῇ ὅτι συγγενής
ἐστιν αὐτῶν.
[μένος οἴχεται] ἀνεδύετο γὰρ ὁ Ἕκτωρ τὴν μάχην –
τῶν ὅρκων σύγχυσιν.
[φῆς που] τὸ «φῆς» περισπαστέον· παρῳχημένος γάρ ἐστιν ἐκ τοῦ
ἔφης γενόμενον. διὸ καὶ χωρὶς τοῦ ι γράφεται· ὁ γὰρ ἐνεστὼς καὶ σὺν
τῷ ι γράφεται καὶ ὀξύνεται.
[ἔνειμεν] πᾶν ῥῆμα ὀξυνόμενον ἐν τῇ συνθέσει ἀναβιβάζει τὸν
τόνον.
Σχόλια στην Ιλιάδα. (scholia vetera et recentiora e cod. Genevensi gr.

44) Book of Iliad 21, verse 444, li. of scholion 6
γυμνῇ δὲ χειρὶ, ἵνα μὴ τὴν ἄνοπλον ὅπλῳ νικᾷ.

Ἀριστόνικος ὅτι «ἐπιεισαμένη» ἐφορμήσασα, ἀπὸ τοῦ εἶμι, ὡς καὶ τὸ
»ἢ τάχα καὶ δαλῷ βεβλημένος εἶσθα». (Od. XIX, 69).
366
[ἦλθεν Ἄρῃ ἐπίκουρος] διὰ τί αὐτὸν οὐ πλήσσει; ὅτι ἡ Ἀθηνᾶ

τῷ Ἄρει ἀντιτέτακται, ὡς ἔχῃ βοηθεῖν.
θητεύσαμεν] ἐπὶ μισθῷ ἐδουλεύσαμεν. Ζητεῖται διὰ τί ἐθή-
τευσαν. Ἑλλάνικός φησι πειράζοντες Λαομέδοντα. γράφει δὲ ἐν αʹ
τῶν Τρωϊκῶν· «Μετὰ δὲ ταῦτα λέγεται Ποσειδῶ καὶ Ἀπόλλωνα δου-
λεῦσαι Λαομέδοντι ὅτι ὑβριστὴς ἦν. πειρώμενοι οὖν ἀνδράσιν εἰδό-
μενοι ἐπὶ μισθῷ εἴτε ἄρα ἀποδώσει εἴτε καὶ οὔ, τεῖχος λάϊνον ἐν τῷ
Ἰλίῳ ἐπ' ἀκροτάτου τῶν κολωνῶν ἐτείχισαν, ὅ, τι νῦν Πέργαμος καλεῖ-
ται»· Μητρόδωρος ἐν Τρωϊκοῖς· «Μετὰ ταῦτα λέγουσι παρ' αὐτὸν
ἀφικέσθαι δύο ἄνδρας, ὁπόθεν μὲν καὶ οἵτινες οὐδεὶς ἔχει εἰπεῖν ἀτρε-
κέως, ἐλθόντας δὲ εἰπεῖν ὅτι Λαομέδοντι χρὴ ἀνδρὶ βασιλεῖ εἶναι
ἀκρόπολιν ἐν τῇ πόλει, ἐν ᾗ αὐτὸν οἰκεῖν πρέποι· ἡμεῖς οὖν σοὶ θέλομεν
τειχίον κτίσαι καὶ ἐπιστατῆσαι».
ἤτοι ἐγὼ Τρώεσσι] Ἀριδίκης προφέρεται «ἤτοι μὲν γὰρ ἐγὼ
πόλεως περὶ τεῖχος ἔδειμα». Νικίας· «πόλιν πέρι», ἵνα ᾖ περὶ πόλιν.
ἀγνοεῖ δὲ ὅτι «περιέδειμά» ἐστιν.
Ἀριστόνικος πρὸς τοὺς ἐν τῇ Η τῆς Ἰλιάδος· «ἐκεῖ γὰρ, φησὶ,
ὅτ' ἐγὼ καὶ Φοῖβος Ἀπόλλων». (v. 442).
Σχόλια στην Ιλιάδα. (scholia recentiora Theodori Meliteniotis) (e cod.

Genevensi gr. 44) “Les scolies genevoises de l'Iliade, vol. 2”, Ed. Nicole,
J.Geneva: Georg, 1891, Repr. 1966.Book of Iliad 4, verse 508, li. of
scholion 1
αἴθωνι] λαμπρῷ, ὀξεῖ· ἐπὰν γὰρ ὁ σίδηρος ὀξυνθῇ, λαμπρότα-

τος γίνεται.
ἴτυν] ἀψίδα. λέγει δὲ τὴν περιφέρειαν τοῦ τροχοῦ. «δίφρῳ» δὲ
ἅρματι Jusqu' à τροχοῦ
νόθον] τὸν οὐ γνήσιον υἱὸν, ἀλλ' ἐκ παλλακίδος ὄντα.
Ἀβυδόθεν] ὅστις αὐτῶν ἐκ τῆς Ἀβύδου παρεγεγόνει, πόλεως
Ἑλλησπόντου.
παρ' ἵππων ὠκειάων] ἐξ ἐκείνου – Πριάμου.
φαίδιμος] ἐπιφανής, λαμπρὸς ἐν ταῖς πράξεσιν.
Περγάμου ἐκκατιδών] ἐκ τῆς ἀκροπόλεως – ἐν τοῖς κατακλυσμοῖς.
λίθος χρὼς] τὸ σῶμα ἀναίσθητος. μεταφορά.
πέσσει] καταδαπανᾷ – μεταφορά.

Genevensi gr. 44)
Book of Iliad 5, verse 446, li. of scholion 1
367
ὀδυνήφατα] τὰς ὀδύνας καταπαύοντα καὶ φθείροντα.

ὀβριμοεργὸς] μεγάλοις ἔργοις ἐπιτιθέμενος, καὶ ἰσχυρὰ δια-
πραττόμενος, ἰσχυροπράγμων, ἰσχυρὸς ἐν τῷ ἐργάζεσθαι, ἰσχυρὰ ἐρ-
γαζόμενος.
ἄλλως· αἴσυλα] ἁμαρτωλά, παράνομα. ὁ δὲ Ἀπίων ἐτυμολογῶν
– ἑτέρου α δηλοῦντος κειμένην ....
[παππάζουσιν] ἄλλως· πάππα φωνοῦσι, πατέρα καλοῦσιν.
περίφρων] περισσόφρων, ἄγαν συνετή, περισσῶς φρονοῦσα.
χαμαὶ ἐρχομένων] ἀντὶ τοῦ ἀποθνησκόντων, ἢ ἐπὶ τῆς γῆς βαδι-
ζόντων, ἢ χαμαιριφῶν ἢ φθαρτῶν.
Περγάμῳ] τῇ ἀκροπόλει τῶν Τρώων, τῆς Ἰλίου οὕτω καλου-
μένης. [ἀδύτῳ] ἄδυτα γὰρ καλοῦνται οἱ τόποι τῶν ἱερῶν.
[γαμβροῖσι] οἱ ἄνδρες τῶν θυγατέρων τοῖς ἐκδεδωκόσιν.

Genevensi gr. 44) Book of Iliad 6, verse 512, li. of scholion 1
[ἑλκεσιπέπλους] τὰς ἐφελκομένας τοὺς πέπλους διὰ περιουσίαν.

ἑλκυθμοῖο] ἑλκυσμοῦ, ἀνδραποδισμοῦ, τουτέστιν αἰχμαλωσίας.
ἠλακάτην] τὸ τῶν γυναικῶν – Ἄρτεμιν.
ἀκοστήσας] ἄκος – ἴαμα. κυρίως δὲ πᾶσαι αἱ τρο-
φαὶ ἀκοσταὶ καλοῦνται παρὰ Θεσσαλοῖς, ὡς καὶ Νίκανδρος, παρὰ τὸ
ἵστασθαι τὰ σώματα τρεφόμενα, ἐν ἄλλῳ καιρῷ παραλαβών.
βέλτιον δὲ δυσχεράνας ἐπὶ τῇ τῆς φάτνης στάσει.
[πεδίοιο] λείπει ἡ διά, ἵν' ᾖ διὰ πεδίοιο.
κροαίνων] ἐπικροτῶν τοῖς ποσὶν, ἢ ἐπιθυμῶν, ἢ χρεμετίζων.
ἐϋρρεῖος ποταμοῖο] λείπει – ὕδωρ.
Περγάμου ἄκρης] τῆς ἀκροπόλεως τῆς Ἰλίου, ἣ ἐκαλεῖτο Πέρ-
γαμος.
ἠθεῖε] προσφώνησις νεωτέρου ἀδελφοῦ φιλοφρονητικὴ κατὰ
τιμὴν πρεσβυτέρου. ταῦτά τινες προσαγορευτικά. οὐδέποτε δὲ περί
τινος αὐτά φασιν ἀλλὰ πρός τινα.
ἐναίσιμον] καθῆκον κεῖται δὲ ἀντὶ τοῦ ἐναισίμως, καθηκόντως.
[κρητῆρα ... ἐλεύθερον] κρατῆρα ἐλεύθερον, ὃν εἰώθασι τῷ
Διὶ ὑπὲρ ἐλευθερίας ἱστάναι κρατῆρα οἱ τοὺς πολεμίους ἀπωσάμενοι.
φαίδιμος] ὁ λαμπρός, ὁ φαιδρὸς τοῖς ὅπλοις, κατὰ τὴν τάξιν ἢ τῇ
τῶν ὅπλων φαντασίᾳ.
368

Genevensi gr. 44) Book of Iliad 6, verse 512, li. of scholion 2
ἑλκυθμοῖο] ἑλκυσμοῦ, ἀνδραποδισμοῦ, τουτέστιν αἰχμαλωσίας.

ἠλακάτην] τὸ τῶν γυναικῶν – Ἄρτεμιν.
ἀκοστήσας] ἄκος – ἴαμα. κυρίως δὲ πᾶσαι αἱ τρο-
φαὶ ἀκοσταὶ καλοῦνται παρὰ Θεσσαλοῖς, ὡς καὶ Νίκανδρος, παρὰ τὸ
ἵστασθαι τὰ σώματα τρεφόμενα, ἐν ἄλλῳ καιρῷ παραλαβών.
βέλτιον δὲ δυσχεράνας ἐπὶ τῇ τῆς φάτνης στάσει.
[πεδίοιο] λείπει ἡ διά, ἵν' ᾖ διὰ πεδίοιο.
κροαίνων] ἐπικροτῶν τοῖς ποσὶν, ἢ ἐπιθυμῶν, ἢ χρεμετίζων.
ἐϋρρεῖος ποταμοῖο] λείπει – ὕδωρ.
Περγάμου ἄκρης] τῆς ἀκροπόλεως τῆς Ἰλίου, ἣ ἐκαλεῖτο Πέρ-
γαμος.
ἠθεῖε] προσφώνησις νεωτέρου ἀδελφοῦ φιλοφρονητικὴ κατὰ
τιμὴν πρεσβυτέρου. ταῦτά τινες προσαγορευτικά. οὐδέποτε δὲ περί
τινος αὐτά φασιν ἀλλὰ πρός τινα.
ἐναίσιμον] καθῆκον κεῖται δὲ ἀντὶ τοῦ ἐναισίμως, καθηκόντως.
[κρητῆρα ... ἐλεύθερον] κρατῆρα ἐλεύθερον, ὃν εἰώθασι τῷ
Διὶ ὑπὲρ ἐλευθερίας ἱστάναι κρατῆρα οἱ τοὺς πολεμίους ἀπωσάμενοι.
φαίδιμος] ὁ λαμπρός, ὁ φαιδρὸς τοῖς ὅπλοις, κατὰ τὴν τάξιν ἢ τῇ
τῶν ὅπλων φαντασίᾳ.
Σχόλια στην Ιλιάδα. (= D scholia) (5026: 017)“Homeri Ilias, 2 vols.”,

Ed. Heyne, C.G.Oxford: Oxford University Press, 1834.Book of Iliad 4,
verse 508, li. of scholion 1
Ἀράβησε δέ. Ἤχησε δέ. Τεύχεα. Τὰ ὅπλα.

Χώρησαν. Ὑπεχώρησαν, ἔφυγον. Πρό-
μαχοι. Πρωταγωνισταί. Φαίδιμος. Ἐ-
πιφανὴς, λαμπρὸς ἐν ταῖς πράξεσι.
Μέγ' ἴαχον. Μέγα ἐβόησαν. Ἐῤ-
ῥύσαντο. Εἵλκυσαν.
Ἴθυσαν.
Ἐπ' εὐθείας ὥρμησαν. Νεμέσησεν. Ἐ-
φθόνησεν, ἐβάσκῃνε.
Περγάμου
ἐκκατιδών. Ἐκ τῆς ἀκροπόλεως προσχών.
Ὅμηρος δὲ μόνην τὴν Ἰλίου ἀκρόπολιν,
Πέργαμον καλεῖ· οἱ δὲ νεώτεροι πάσας
τὰς ἀκροπόλεις. Ἰστέον δὲ, ὅτι οἱ πα-
λαιοὶ οἱ κτίζοντες τὰς πόλεις, ἐν τοῖς
369
ὑψηλοτέροις τόποις ἀκροπόλεις ἐποίουν, διὰ

τὸ ἐκεῖσε προσφεύγειν ἀπὸ τῶν κοιλο-
τέρων τόπων τοὺς ἐνοικοῦντας ἐν τοῖς κα-
τακλυσμοῖς. Κέκλετο. Παρεκελεύσατο.
Ἀΰσας. Βοήσας.
Σχόλια στην Ιλιάδα. (= D scholia) Book of Iliad 4, verse 508, li. of

scholion 4
μαχοι. Πρωταγωνισταί. Φαίδιμος. Ἐ-

πιφανὴς, λαμπρὸς ἐν ταῖς πράξεσι.
Μέγ' ἴαχον. Μέγα ἐβόησαν. Ἐῤ-
ῥύσαντο. Εἵλκυσαν.
Ἴθυσαν.
Ἐπ' εὐθείας ὥρμησαν. Νεμέσησεν. Ἐ-
φθόνησεν, ἐβάσκῃνε.
Περγάμου
ἐκκατιδών. Ἐκ τῆς ἀκροπόλεως προσχών.
Ὅμηρος δὲ μόνην τὴν Ἰλίου ἀκρόπολιν,
Πέργαμον καλεῖ· οἱ δὲ νεώτεροι πάσας
τὰς ἀκροπόλεις. Ἰστέον δὲ, ὅτι οἱ πα-
λαιοὶ οἱ κτίζοντες τὰς πόλεις, ἐν τοῖς
ὑψηλοτέροις τόποις ἀκροπόλεις ἐποίουν, διὰ
τὸ ἐκεῖσε προσφεύγειν ἀπὸ τῶν κοιλο-
τέρων τόπων τοὺς ἐνοικοῦντας ἐν τοῖς κα-
τακλυσμοῖς. Κέκλετο. Παρεκελεύσατο.
Ἀΰσας. Βοήσας. Ὄρνυσθε.
Ὁρμᾶτε, διεγείρεσθε. Μὴ δ' εἴκετε.
Μὴ δὲ ὑποχωρεῖτε. Χάρμης.

scholion 1
Φῦλον. Ἔθνος.
Χαμαὶ ἐρχομένων. Ἀντὶ τοῦ, ἀποθνη-
σκόντων. ἢ, ἐπὶ γῆς βαδιζόντων. ἢ, χα-
μαιῤῥιφῶν. ἢ, φθαρτῶν.
Ἀνε-
χάζετο. Ἀνεχώρει. Τυτθόν. Μικρόν.
ὀλίγον.
Ἀλευάμενος. Ἐκκλίνας.
370
Ἀπάτερθεν. Ἄπωθεν.
Περγάμῳ. Τῇ ἀκροπόλει τῶν Τρώων τῆς
Ἰλίου οὕτω καλουμένῃ.
Ἰοχέαι-
ρα. Ἡ ἰοῖς, ὅ ἐστι, βέλεσι, χαίρουσα.
τοῦτ' ἔστι, τοξική.

scholion 2
Κυδιόων. Γαυριῶν, ἐπαιρόμενος.

Ὑψοῦ. Ἐν ὕψει.
Ἀΐσσονται.
Ὁρμῶνται, ἕπονται. Ἀγλαΐῃφι. Τῷ
κάλλει τοῦ σώματος.
Ῥίμφα.
Ῥᾳδίως, ταχέως. Γοῦνα. Γόνατα. Ἤ-
θεα. Τοὺ συνήθεις τόπους. Νομόν.
Τὴν νομήν. διὰ τὸ νέμεσθαι.
Περ-
γάμου ἄκρης. Τῆς ἀκροπόλεως τῆς Ἰλίου,
ἣ ἐπεκαλεῖτο Πέργαμος.
Ἠλέκ-
τωρ. Ὁ ἥλιος. ἐπιθετικῶς. ὅτι ἀλέκτρους
ἡμᾶς ποιεῖ ἀνισταμένους ἐκ τῆς κοίτης.
Ἢ ὅτι λαμπρός. παρὰ τὸ ἤλεκτρον.
Καγχαλόων. Χαίρων.

scholion 3
Ὑψοῦ. Ἐν ὕψει. Ἀΐσσονται.

Ὁρμῶνται, ἕπονται. Ἀγλαΐῃφι. Τῷ
κάλλει τοῦ σώματος.
Ῥίμφα.
Ῥᾳδίως, ταχέως. Γοῦνα. Γόνατα. Ἤ-
θεα. Τοὺ συνήθεις τόπους. Νομόν.
Τὴν νομήν. διὰ τὸ νέμεσθαι.
Περ-
γάμου ἄκρης. Τῆς ἀκροπόλεως τῆς Ἰλίου,
ἣ ἐπεκαλεῖτο Πέργαμος.
371
Ἠλέκ-
τωρ. Ὁ ἥλιος. ἐπιθετικῶς. ὅτι ἀλέκτρους
ἡμᾶς ποιεῖ ἀνισταμένους ἐκ τῆς κοίτης.
Ἢ ὅτι λαμπρός. παρὰ τὸ ἤλεκτρον.
Καγχαλόων. Χαίρων.
Scholia In Lycophronem, Scholia in Lycophronem (scholia vetera et

recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae) (5030: 001)“Lycophronis
Alexandra, vol. 2”, Ed. Scheer, E.Berlin: Weidmann, 1958.
Scholion 24, li. 19b
τῶν τῆς Φαλάκρας ξύλων ναυπηγηθέντα.

ἰστέον δὲ καὶ τόδε ὅτι ἡ Ἴδη
τὸ ὄρος τρία ἀκρωτήρια ἔχει,
τὸ Λεκτόν, τὸ Γάργαρον καὶ
τὴν Φαλάκραν, ἀφ' ἧς καὶ αἱ
νῆες τοῦ Ἀλεξάνδρου κατε-
σκευάσθησαν. s3
Ἰδαῖαι ἀπὸ τοῦ περιέχοντος.
τέσσαρα γὰρ ἀκρωτήρια Ἴδης
Φαλάκρα, Λεκτόν, Γάργαρον
Πέργαμον.
Καλύδναι νῆσοι καὶ ὄρη τῆς Τροίας ἀπό τινος
Καλυδνοῦ. s4
πτίλα τὰ ἄρμενα, παρὰ τὸ τίλλω EG 48550 EM 69433
λευκὰ πτίλα τὰς κώπας, ὅτι ὑπ' αὐτῶν λευκαίνεται τὸ
ὕδωρ πληττόμενον πτίλα δὲ τὰ πτερὰ παρὰ τὸ ἐν τῷ
πέτεσθαι T? τίλλειν καὶ κόπτειν τὸν ἀέρα.
τὰ ἄκρα τῆς νηός, τὰ ἀκροστόλια s2 cf. PS 295 ἄφλα-
στα ἀσύνδετον ἀντὶ τοῦ εἰπεῖν ‘καὶ ἄφλαστα’. ἄφλαστα δὲ
λέγονται αἱ πρύμναι παρὰ τὸ εὔφλαστα καὶ εὔκαυστα εἶναι
ἢ παρὰ τὸ ἄφλαστα κατ' εὐφημισμὸν καὶ ἄκαυστα,

recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae) Scholion 177bis, li. 47
ἀνάδοσιν καθάπαξ ὑπὸ Τυφῶνι καίεται εἰς ὃ πάντων οἱ

λόγοι συντρέχουσι τῶν μυθικῶς ἐν διαφόροις τόποις λεγόν-
των ταρταρωθῆναι τὸν Τυφῶνα T. Πελασγικὸν δὲ Τυφῶ-
να ἢ T δαίμονα ἢ ἀνάδοσιν πυρίπνοον T τὸν Ἀχιλέα καλεῖ
372
διὰ τὸ φοβερὸν καὶ ἀνδρεῖον εἶναι καὶ τὴν ἀλκὴν ἀνυπό-

στατον s4. ἀλλ', ὦ φίλε, ἐς πεδίον ἵππον κινεῖς ἱστορίας
ἱκετεύων τὸν Τζέτζην πλατύνειν, ἀντὶ δὲ σαφηνείας τῷ πλάτει
τῶν ἱστοριῶν μᾶλλον ποιήσω ἀσάφειαν· σὺν γὰρ θεῷ φάναι,
καὶ τοῦ πολυίστορος Ἀλεξάνδρου καὶ Ἀπολλοδώρου καὶ
Ῥηγίνου τοῦ πολυμνήμονος καὶ Ἀρτέμωνος τοῦ Περγαμηνοῦ
(sch. Pind. O II 16) καὶ Κασσάνδρου τοῦ Σαλαμινίου καὶ τῶν
λοιπῶν ἱστορικῶν ἱστορικώτεροι καθεστήκαμεν καὶ ἀλληγο-
ρεῖν ἐπιστάμεθα καὶ ὑπὲρ Κορνοῦτόν τε καὶ Παλαίφατον
καὶ Δομνῖνον (Mal. 109 O) καὶ Κεφαλίωνα (id. 111) καὶ Ἡρά-
κλειτον καὶ τοὺς ἄλλους, ὁπόσοι ἢ ἑτέρωθεν ἀρυσάμενοι ἢ
ἀφ' ἑαυτῶν γράφοντες ἠλληγόρησαν. ἐκεῖνοι μὲν γὰρ ἢ ἀσύμ-
φορα ἢ παντελῶς ὀλίγα ἠλληγορήκεισαν ὡς καὶ Φικούλης ὁ
Κορίνθιος, ἡμεῖς δ' ἀφ' ἑαυτῶν μεμαθήκαμεν καὶ κατὰ πλά-
τος καὶ καιρίως ἀλληγορεῖν καὶ ἱστορίας πλάτος ἐπεξεργά-
ζεσθαι. ἀλλ' ἔασον, ἄνθρωπε, καὶ μὴ ἐνόχλει πλατυτέρως

recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae) Scholion 1170, li. 6b
Λοκρίδων φονέας. T
στερρὰν κύβηλιν ἰσχυρὸν πέλεκυν. ss3 ὁ Ἱπ-
πώναξ Κύβηλιν τὴν Ῥέαν λέγει, παρὰ τὸ ἐν Κυβέλλᾳ
πόλει Φρυγίας τιμᾶσθαι (fr. 121 B) οὗτος δὲ τὸν πέλεκυν
Φαλακραῖον δὲ κλάδον τὸ
ἀπὸ Φαλάκρας δόρυ. Φαλά-
κρα δὲ ὄρος Τροίας, ἀφ' οὗ
τὰ δόρατα εἶχον οἱ Τρῶες. ss3s4
ξύλον ἐκ τῆς Φαλάκρας· δʹ
γὰρ ἀκρωτήρια τῆς Ἴδης Πέρ-
γαμον, Λεκτόν, Γάργαρον, Φα-
λάκρα (2413b), ἀφ' ἧς
τὰ δόρατα εἶχον οἱ Τρῶες. ss3s4
μαιμῶν· κυρίως αἵματος ἐπιθυμῶν αἱμῶν καὶ
προσθήκῃ τοῦ μ μαιμῶν (1904). κορέσσαι· βʹ βραχέα
εἰς δευτέραν χώραν ποίας ἀδείας ἐστίν, οὐκ οἶδα. ἐγὼ δὲ
ἀπορήσας διὰ τὸ μὴ εὑρίσκειν αὐτόθι τινὰ ποιητικὸν τρό-
πον τὸν ἐκτείνοντα αὐτὸ βʹ σσ ἔγραψα ὡς ἐπὶ τῶν ἡρωϊ-
κῶν, ἵν' εἴη αἰολικόν.
373
Scholia In Nicandrum, Scholia et glossae in Nicandri theriaca (vetera

et recentiora) (5031: 001)“Scholia in Nicandri theriaka”, Ed. Crugnola,
A.Milan: Istituto Editoriale Cisalpino, 1971.Vita-scholion vita, li. 12
τῆς Ἀντιμάχου ποιήσεως (West. Par. p. 61) Αἰτωλὸν εἶναί

φησιν τὸ γένος· ἐν δὲ τῷ περὶ ποιητῶν, ἱερέα φησὶν αὐτὸν
τοῦ Κλαρίου Ἀπόλλωνος ἐκ προγόνων τὴν ἱερωσύνην δεξά-
μενον. Καὶ αὐτὸς δὲ ὑπὲρ αὑτοῦ ἐν τῷ τέλει τῆς βίβλου
φησίν (Ther. 958)
τὸν ἔθρεψε Κλάρου νιφόεσσα πολίχνη.
Κλάρος δὲ τόπος ἐστὶν Ἀπόλλωνος ἱερὸς ἐν Κολοφῶνι
τῆς Ἰωνίας G. Υἱὸν δέ φησιν αὑτὸν Δαμαίου οὕτω λέγων·
(frg. 110 Gow). «αἰνήσεις υἱῆα πολυμνήστοιο Δαμαίου.»
Χρόνῳ δὲ ἐγένετο κατὰ Ἄτταλον, τὸν τελευταῖον ἄρξαντα
Περγάμου , ὃς κατελύθη ὑπὸ Ῥωμαίων, ᾧ προσφωνεῖ λέγων
οὕτως· (frg. 104 Gow)
Τευθρανίδης, ὦ κλῆρον ἀεὶ πατρώιον ἴσχων,
κέκλυθι, μηδ' ἄμνηστον ἀπ' οὔατος ὕμνον ἐρύξῃς,
Ἄτταλ', ἐπεί σεο ῥίζαν ἐπέκλυον Ἡρακλῆος,
ἐξέτι Λυσιδίκης τε περίφρονος, ἣν Πελοπηῒς
Ἱπποδάμη ἐφύτευσεν, ὅτ' Ἀπίδος ἤρατο τιμήν.
διέτριψε δὲ ἐν Αἰτωλίᾳ τοὺς πλέονας χρόνους, ὡς φανερὸν
ἐκ τῶν περὶ Αἰτωλίας συγγραμμάτων καὶ τῆς ἄλλης ποιή-
σεως, ποταμῶν τε τῶν περὶ Αἰτωλίαν καὶ τόπων τῶν
ἐκεῖσέ τε καὶ ἄλλων διαφόρων διηγήσεως,
Scholia In Nicandrum, Scholia et glossae in Nicandri theriaca (scholia

vetera et recentiora)Vita-scholion 668-672, li. 3
φερώνυμον δὲ αὐτὸ εἶπε, διότι ἀλκεῖ, ἤγουν

βοηθεῖ, τῇ δυνάμει τῷ χρωμένῳ αὐτῇ εἰς ἀλεξητήριον.
αἵρεο· λάβε Gd λάμβανε K2
δράγμα χερός· τὸ θέναρ G τὸ θέναρ τῆς
χειρὸς πληρώσας d
παύρῳ· ὀλίγῳ Gd
νέκταρι· οἴνῳ Gbd
πίνοις· πῖνε d
Φαλακραίοισι· Φαλάκρα ἀκρωτήριον τῆς
Τροίας, ἢ τῆς ἐν Τροίᾳ παρακειμένης Ἴδης, ἐπεὶ καὶ τέσσα-
ρές εἰσι ἄκραι, ὧν τὰ ὀνόματα Λέκτον, Πέργαμον, Φαλάκρα
καὶ Ἴδη. ἐπακτήρ, φησι, ταῖς Ἀμυκλαίαις σκύλαξι κελεύων,
374
τὸν κνυζηθμὸν τοῦ κυνὸς τοῦ θυμολέοντος ὅλον ἐφώρμησεν,

τουτέστιν αὐτὸν τὸν κύνα καὶ ὅλην αὐτοῦ τὴν ἰσχὺν καὶ προ-
θυμίαν. Ἄλλως· κνυζηθμόν· λείπει ἡ διά, ἤτοι διὰ
κνυζηθμὸν κυνὸς εὗρε τὴν βοτάνην ὁ ἐπακτήρ. θυμο-
λέοντος δέ, τοῦ κυνὸς ἐπίθετον, καὶ τὸ ὅστε ἀντὶ
τοῦ ὅστις ὁ κύων. μεταλλεύων ἤτοι ζητῶν. ἵπ-
που δέ (τοῦ δουρείου δῆλόν ἐστι)· λειμῶνες δέ· λειμῶ-
νές τινες ἐν Τροίᾳ· Κρύμνης· ὁμοίως δὲ Κρύμνη καὶ
Γράσος πεδία εἰσὶ Τροίας.
Σχόλια στον Πίνδαρο. (5034: 001)

“Scholia vetera in Pindari carmina, 3 vols.”, Ed. Drachmann, A.B.
Leipzig: Teubner, 1:1903; 2:1910; 3:1927, Repr. 1:1969; 2:1967; 3:1966.
Ode O 2, scholion 16b, li. 2
πρόγονοι οὐδόλως εἰς τὴν Γέλαν κατῆραν, ἀλλ' εὐθὺς εἰς

τὴν Ἀκράγαντα ἀπὸ Ῥόδου· ὡς καὶ ὁ Πίνδαρος λέγει (fr. 119)·
ἂν δὲ Ῥόδον κατῳκίσθεν· ἔνθεν δ' ἀφορμαθέντες ὑψηλὰν
πόλιν ἀμφινέμονται, πλεῖστα μὲν δῶρ' ἀθανάτοις ἀνέχοντες,
ἕσπετο δ' ἀενάου πλούτου νέφος. 15b B
BCEHQ cfr. A 70 ἱερὸν ἔσχον οἴκημα: Ἀρίσταρχος τὴν πόλιν
οἴκημα ποταμοῦ προσηγορεῦσθαί φησι διὰ τὸ ὁμώνυμον
εἶναι τῷ ποταμῷ Ἀκράγαντι· τὴν γὰρ ὀνομασίαν ἡ πόλις
ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ ἔσχεν.
BEHQ Ἀρτέμων δὲ ὁ ἀπὸ Περγά-
μου (FHG IV, 341) τὴν Γέλαν οἴεται δεῖν ἀκούειν. καὶ γὰρ
ταύτην ὁμώνυμον εἶναι Γέλᾳ τῷ ποταμῷ, τοὺς δὲ Ἀκραγαν-
τίνους Γελῴων εἶναι ἀποίκους· ὥστε τὸ πατέρων ἄωτον ἐν
Γέλᾳ ἐπὶ τῶν τοῦ Θήρωνος προγόνων συντετάχθαι. κεφαλαιώ-
σει δὲ χρῆται τῇδε· τὸ καμόντες ἔφη προσήκειν μᾶλλον ἀκούειν
ἐπὶ τῶν τὴν Γέλαν ἐκτικότων, ἀλλ' οὐ τὴν Ἀκράγαντα. οἱ μὲν
γὰρ ἀπὸ τοῦ ῥᾴστου συνῳκίσθησαν, οἱ δὲ χαλεπῶς καὶ μόλις.
Ἀντίφημος γὰρ ὁ Ῥόδιος καὶ Ἔντιμος ὁ Κρὴς, οἱ τὴν εἰς Γέ-
λαν στείλαντες ἀποικίαν, πρῶτον μὲν περὶ τὴν συναγωγὴν
ἔκαμον οὐ μετρίως, συναθροίζοντες τοὺς ἐκ Πελοποννήσου
καὶ Ῥόδου καὶ Κρήτης, εἶτα περὶ τὸν διάπλουν, εἶτα περὶ
Σχόλια στον Πίνδαρο. Ode O 8, scholion 55a, li. 1
BCDEQ ἐπειδὴ γὰρ οἱ δράκοντές εἰσι τρεῖς, ὧν δύο ἀπέθανον,

εἷς δὲ εἰσῆλθεν, ἀνάγει πρὸς τοὺς ἐξ Αἰακοῦ καὶ λέγει·
375
Τελαμὼν καὶ Πηλεὺς ἀδελφοί· δύο τούτων παῖδες προς-

βαλοῦσι μὲν, ἀπολοῦνται δὲ, Αἴας καὶ Ἀχιλλεύς· ὁ δὲ εἷς
Νεοπτόλεμος, ὃς καὶ ἐντὸς τῆς πόλεως ἐγένετο, οὗτος κρα-
τήσει τῆς πόλεως· ὥστε τὸ ἀνάλογον σώζεσθαι καὶ δράκοντι
τῷ εἰσελθόντι καὶ σωθέντι. 61B
BCEQ ὁρμαίνων: διαλογιζόμενος. διανοούμενος.
εἶπε δὲ ὁ Ἀπόλλων, ἐναντίον καὶ ἀδέξιον θεασάμενος τὸ
γεγονὸς τέρας.
B(C)DQ Πέργαμος ἀμφὶ τεαῖς: Πέργαμος, ἡ ἀκρόπολις.
Ὅμηρος (Ε 446)· Περγάμῳ εἰν ἱερῇ.
ἀποστρέφει δὲ τὸν λόγον πρὸς Αἰακόν· ἡ πόλις δὲ, ὦ ἥρως Αἰακὲ,
τῶν Τρώων εὐάλωτος γενήσεται κατὰ τὴν ἐργασίαν τῶν σῶν
χειρῶν, ὡς ἐμοὶ τὸ σημεῖον τὸ γεγενημένον ἐκ τοῦ Διὸς
δηλοῖ.
BEQ ἄλλως· κατὰ τὰς σὰς ἐργασίας ἡ Πέργαμος ἁλίσκε-
ται· οἷον ἁλώσιμος ἔσται· BCEQ ὅμοιον τῷ (λ 115)· οἵ τοι βίο-
τον κατέδουσιν, ἀντὶ τοῦ καταβρώσονται. οὐδέπω γὰρ παρ-
ῆσαν οἱ μνηστῆρες ὅτ' ἐσφαγίαζεν ὁ Ὀδυσσεὺς, ἀλλὰ ἀντὶ
Σχόλια στον Πίνδαρο. Ode O 8, scholion 55a, li. 2
εἷς δὲ εἰσῆλθεν, ἀνάγει πρὸς τοὺς ἐξ Αἰακοῦ καὶ λέγει·

Τελαμὼν καὶ Πηλεὺς ἀδελφοί· δύο τούτων παῖδες προς-
βαλοῦσι μὲν, ἀπολοῦνται δὲ, Αἴας καὶ Ἀχιλλεύς· ὁ δὲ εἷς
Νεοπτόλεμος, ὃς καὶ ἐντὸς τῆς πόλεως ἐγένετο, οὗτος κρα-
τήσει τῆς πόλεως· ὥστε τὸ ἀνάλογον σώζεσθαι καὶ δράκοντι
τῷ εἰσελθόντι καὶ σωθέντι. 61B
ἀποστρέφει δὲ
τὸν λόγον πρὸς Αἰακόν· ἡ πόλις δὲ, ὦ ἥρως Αἰακὲ, τῶν
Τρώων εὐάλωτος γενήσεται κατὰ τὴν ἐργασίαν τῶν σῶν
δηλοῖ.
376

τοῦ κατεδοῦνται κατέδουσιν εἶπε.
Σχόλια στον Πίνδαρο. Ode O 8, scholion 55c, li. 1

ἀποστρέφει δὲ
τὸν λόγον πρὸς Αἰακόν· ἡ πόλις δὲ, ὦ ἥρως Αἰακὲ, τῶν
Τρώων εὐάλωτος γενήσεται κατὰ τὴν ἐργασίαν τῶν σῶν
δηλοῖ.
τοῦ κατεδοῦνται κατέδουσιν εἶπε.
CEQ φάσμα τὸ φάντασμα καὶ σημεῖον. εἴρηται δὲ παρὰ
τὸ φαίνειν καὶ δηλοῦν.
A ἀλλ' ἅμα πρώτοις: συμπεριλαμβάνει καὶ τὸν
Αἰακόν· πρῶτοι γάρ εἰσιν οἱ περὶ Πηλέα καὶ Τελαμῶνα,
δεύτεροι δὲ Ἀχιλλεὺς καὶ Αἴας τούτων ὄντες υἱοί· τρίτος
δὲ Νεοπτόλεμος· συγκαταριθμουμένου δὲ καὶ Αἰακοῦ γίνεται
Σχόλια στον Πίνδαρο. Ode I 6, scholion 45a, li. 1
D τοῦ Πηλέως οὐ κατακούει τὴν δόξαν ἥρωος εὐδαίμονος καὶ

γαμβροῦ τῶν θεῶν.
οὐδ' ἅτις Αἴαντος Τελαμωνιάδα: οὐδὲ ἥτις πόλις
τοῦ Τελαμῶνος τοῦ Αἰακοῦ παιδὸς καὶ τοῦ πατρός· εἶτα ἀπὸ
κοινοῦ, οὐ κατακούει τὴν δόξαν· ὅντινα Τελαμῶνα εἰς ἰσχυ-
ρότατον πόλεμον συνεπήγαγε σὺν τοῖς Ἀργείοις αὐτοῦ ὑπηρέ-
ταις ὁ Ἡρακλῆς πρόθυμον ὄντα σύμμαχον καὶ μεγάλην βλάβην
τοῖς κατὰ τὴν Τροίαν οἰκοῦσιν ἥρωσι τῶν τοῦ Λαομέδοντος
ἁμαρτιῶν χάριν. ὁ γὰρ Ἡρακλῆς μετὰ Τελαμῶνος δοκεῖ κατ-
ειργάσθαι τὰ πολλά.
εἷλε δὲ Περγαμίαν: καὶ ἐπόρθησε τὴν Πέργαμον,
φησίν. οὕτω γὰρ τὴν τῶν Τρώων ἀκρόπολιν λεγομένην εἶπεν,
377
D ὡς καὶ Ὅμηρος μνημονεύει (Ε 446)· Περγάμῳ ἐν ἱερῇ· σὺν

δὲ τῷ Τελαμῶνι ἀνεῖλε τὰ πλήθη τῶν ἐν τῇ Κῷ ἐθνῶν. ταύ-
της δὲ τῆς ἱστορίας καὶ Ὅμηρος μνημονεύει (Ξ 255, Ο 28)· BD
καί μιν ἔπειτα Κόωνδ' εὖ ναιομένην ἀπένεικας.
Σχόλια στον Πίνδαρο. Ode I 6, scholion 45a, li. 3
οὐδ' ἅτις Αἴαντος Τελαμωνιάδα: οὐδὲ ἥτις πόλις

τοῦ Τελαμῶνος τοῦ Αἰακοῦ παιδὸς καὶ τοῦ πατρός· εἶτα ἀπὸ
κοινοῦ, οὐ κατακούει τὴν δόξαν· ὅντινα Τελαμῶνα εἰς ἰσχυ-
ρότατον πόλεμον συνεπήγαγε σὺν τοῖς Ἀργείοις αὐτοῦ ὑπηρέ-
ταις ὁ Ἡρακλῆς πρόθυμον ὄντα σύμμαχον καὶ μεγάλην βλάβην
τοῖς κατὰ τὴν Τροίαν οἰκοῦσιν ἥρωσι τῶν τοῦ Λαομέδοντος
ἁμαρτιῶν χάριν. ὁ γὰρ Ἡρακλῆς μετὰ Τελαμῶνος δοκεῖ κατ-
ειργάσθαι τὰ πολλά.
εἷλε δὲ Περγαμίαν: καὶ ἐπόρθησε τὴν Πέργαμον,
φησίν. οὕτω γὰρ τὴν τῶν Τρώων ἀκρόπολιν λεγομένην εἶπεν,
D ὡς καὶ Ὅμηρος μνημονεύει (Ε 446)· Περγάμῳ ἐν ἱερῇ· σὺν
δὲ τῷ Τελαμῶνι ἀνεῖλε τὰ πλήθη τῶν ἐν τῇ Κῷ ἐθνῶν. ταύ-
της δὲ τῆς ἱστορίας καὶ Ὅμηρος μνημονεύει (Ξ 255, Ο 28)· BD
καί μιν ἔπειτα Κόωνδ' εὖ ναιομένην ἀπένεικας.
Scholia In Pindarum, Scholia et glossae in Olympia et Pythia (scholia

recentiora Triclinii, Thomae Magistri, Moschopuli, Germani) (collecta a
Triclinio) (5034: 004)“Scholia recentia in Pindari epinicia, vol. 1”, Ed.
Abel, E.Berlin: Calvary, 1891.Ode-treatise O 8, scholion-se. 41-61, li. 17
πνεῦσαι αὐτήν, ἤγουν τὴν πόλιν, λάβρον καπνόν, ἀντὶ τοῦ ἀνα-
πνοὴν ἀναπέμψαι σφοδροῦ καπνοῦ, τουτέστι πυρποληθῆναι.
γλαυκοὶ δὲ (48) δράκοντες τρεῖς, ἤγουν στιλπνοὶ τοὺς ὀφθαλ-
μοὺς καὶ τῇ ἐνοράσει ἐκφοβοῦντες, ἐπεὶ ἐκτίσθη νέον, ἤτοι πα-
ραχρῆμα, τὸν πύργον, ἤγουν τὸ τεῖχος ἐσαλλόμενοι, ἀντὶ τοῦ
εἰσπηδῆσαι πειρώμενοι, οἱ δύο (50) μὲν κατέπεσον, αὐτόθι δὲ
ἀτυζόμενοι, ἤγουν ταραττόμενοι, ἐν ἄτῃ γενόμενοι, τὰς πνοὰς
ἀπέβαλον, ἤτοι ἀπέπνευσαν, ὁ εἷς δὲ εἰσῆλθε βοήσας, ἀντὶ τοῦ
συρίξας. ἔννεπε δέ (53), ἀντὶ τοῦ εἶπεν εὐθὺς ὁ Ἀπόλλων ὁρμαί-
νων, ἤγουν διαλογιζόμενος, σκοπῶν τέρας ἐναντίον, τουτέστιν
ἐχθρόν, οὐ δεξιόν· ἡ Πέργαμος, ἤγουν ἡ ἐξοχὴ τοῦ τείχους, ὦ
ἥρως Αἰακέ (56), ἐπὶ ταῖς σαῖς ἐργασίαις, ἤτοι κατασκευαῖς
τῆς χειρός, ἀντὶ τοῦ ἐπὶ ταῖς ἐργασίαις τῆς σῆς χειρός, ἁλίσκε-
378
ται, ἀντὶ τοῦ ἁλώσιμος ἔσται. οὕτως ἐμοὶ λέγει, ἀντὶ τοῦ νοεῖν
δίδωσι, τὸ πεμφθὲν φάσμα, ἤγουν ἡ πεμφθεῖσα ὄψις τοῦ Διὸς
τοῦ υἱοῦ τοῦ Κρόνου τοῦ τῶν βαρυήχων βροντῶν αἰτίου· οὐκ
ἄτερ (59), ἤγουν οὐκ ἔξω τῶν ἀπογόνων σου ἁλώσιμος ἔσται,
ἀλλ' ἅμα τοῖς πρώτοις σοῖς ἀπογόνοις, ἤγουν τῷ Τελαμῶνι,
ἄρξεται, τουτέστιν ἀρχὴν λήψεται τοῦ ἁλίσκεσθαι, καὶ τοῖς ἀπὸ
σοῦ δηλονότι τετάρτοις, ἤτοι τῷ Νεοπτολέμῳ, ἁλώσεται δη-
λονότι.
Σχόλια στον Πίνδαρο. (scholia vetera et recentiora partim Thomae

Magistri et Alexandri Phortii) (e cod. Patm.) (5034: 005)
“Πινδάρου σχόλια Πατμιακά”, Ed. Semitelos, D.Athens: Hermes, 1875.
Ode O 8, scholion 55, li. 1
Τεθμὸς] Κρίσις.
Ἐξ Αἰακοῦ] Ἤγουν μετὰ τὴν τοῦ Αἰακοῦ ἀρχήν·
ἡ γὰρ ἐξ ὑστεροχρονίαν ἐνταῦθα μηνύει.
Πέργαμος] Ἤγουν κατ' ἐκεῖνο τὸ μέρος τοῦ τεί-
χους, ὃ σὺ ἔκτισας, χειρωθήσεται ἡ Τροία.
Λέγει] Ἤγουν σημαίνει, μηνύει.
Ἀλλ' ἅμα πρώτοισιν] Καὶ Ὅμηρος (Ἰλ. Α,
250 – 253):
Τῷ δ' ἤδη δύο μὲν γενεαὶ μερόπων ἀνθρώπων
Ἐφθίαθ', οἵ οἱ πρόσθεν ἅμα τράφεν ἠδ' ἐγένοντο
Ἐν Πύλῳ ἠγαθέῃ, μετὰ δὲ τριτάτοισιν ἄνασσεν.
Ἄρξεται οὖν ἀπὸ τῆς τοῦ τείχους κατασκευῆς μέχρι τε-
τάρτης γενεᾶς· ἀπὸ γὰρ Λαομέδοντος καὶ Αἰακοῦ ἕως Νεοπτο-
λέμου καὶ Ἀστυάνακτος, τοῦ Ἕκτορος, τέσσαρές εἰσι γενεαί,
Scholia In Platonem, Scholia in Platonem (5035: 001)“Scholia

Platonica”, Ed. Greene, W.C.Haverford, Pennsylvania: American
Philological Association, 1938.Dialogue Phdr, Stephanus p. 243b, li. 1
ταύτης καὶ ἐν τῷ τρίτῳ τῶν Νόμων (702 d).

ἀφοσιώσωμαι.
ἀποπληρώσω τὴν παραλελειμμένην ὁσιότητα. ἔστι γὰρ ἀφοσίωσις
ὁσιότητος παραλελειμμένης ἀποπλήρωσις.
ἔθραξε.
ἐτάραξεν, ἠνώχλησεν, ἔνυξεν, ἐκίνησεν, ἐδυσώπησεν.
ἐδυσωπούμην.
379
ἀντὶ τοῦ ηὐλαβούμην.

ἀμβλακών (sic B: ἀμπλακὼν T W).
ἁμαρτών (W: non habet T).
Πέργαμα.
τὰ ὑψηλά.
παλινῳδίαν.
ἐναντία ᾠδὴ ἢ ῥῆσις τῆς προτέρας.
πολλοῦ δ' ἂν δεῖν.
οὐδὲ ὅλως.
Scholia In Theocritum, Scholia in Theocritum (5038: 001)

“Scholia in Theocritum vetera”, Ed. Wendel, K.Leipzig: Teubner, 1914,
Repr. 1967.Prolegomenon-anecdote-poem 13, se.-verse 22/23a, li. 1
UEAGPT αὐτῷ δ' εὖ ἕλκων: ἀντὶ τοῦ αὐτόθεν· ὡς παραυ-

τόθεν ἐκ νεότητος καλῶς ἕλκων καὶ κατὰ μηδὲν ἐλαττούμενος
μηδὲ ἐλλείπων ἀνὴρ γένοιτο. εἴρηται δὲ μεταφορικῶς ἀπὸ τῶν
βοῶν τῶν ἐκ νέου εἰθισμένων καλῶς ἕλκειν.
πασᾶν ἐκ πολίων: ἐξ ἑκάστης πόλεως οἱ πρῶτοι K
συνηθροίσθησαν ἐν τῇ Ἀργοῖ Ἰάσονι.
ὧν ὄφελός τι: παρ' ὧν βοήθειά τις. LgUgEg
Ἰαολκόν: εἰς τὴν Μαγνησίαν.
Μιδέα πόλις Ἄργους, οἱ δὲ κώμην αὐτήν φασιν. UEAGPT
Ἀργεία δὲ καὶ ἡ Ἀλκμήνη.
ἅτις Κυανεῶν: Καρύστιος ὁ Περγαμηνός KUrEAPT
(fgm. 16 Mueller Fgm. hist. gr. IV 359) φησι Κυανέας μὲν
ὑπ' ἀνθρώπων, ὑπὸ δὲ θεῶν Φόρκου πύλας καλεῖσθαι. Τι-
μοσθένης (fgm. 26 Wagner Die Erdbeschr. d. Tim. von Rhodus,
Diss. phil. Lips. 1888, 69) δέ φησιν ἀπὸ τοῦ Ἱεροῦ ὡς κεʹ
σταδίους εἶναι νησίδιον σκοπελῶδες, καλεῖσθαι δὲ τὰς τούτου
K ἄκρας Κυανέας.
Scholia In Xenophontem, Scholia in anabasin Cyri (5040: 001)

“Xenophontis expeditio Cyri, 2nd edn.”, Ed. Dindorf, L.Oxford: Oxford
University Press, 1855.Scholion 7,8,8, li. 1
οὗτος ὀνειροκρίτης ἦν, καὶ ὡς ἔκρινεν εἴ τι ἀπέβαινεν, ἀπε-

γράφετο αὐτά. καὶ οὗτος βιβλίον ὀνείρων συνέγραψε. διέτριβε δὲ
οὗτος ἐν τῷ Λυκείῳ τῆς Ἀττικῆς περὶ τὸ γυμνάσιον τῶν Ἀθηναίων.
πείθομαι, φησὶν, ἐκ τῶν ἱερῶν μὴ εἶναι χρήματα. ἰδοὺ τὸ ἐμπόδιον
οὐδετέρως. καὶ εὐθὺς ἀρρενικῶς ὁ ἐμπόδιος. ὁ μάντις ἐκεῖνος ἠρώτα
380
τὸν Ξενοφῶντα ἆρα θύεις καὶ νῦν τῷ μειλιχίῳ θεῷ, ὥσπερ ἐν τῇ πα-
τρίδι ἢ οὔ. D. ἀπέδοτο] ἐπώλησεν. D.
Θήβης πεδίον] εἰς Θήβην τὴν Ὑποπλακίαν χωρίον οὕτω
καλούμενον καταντικρὺ τῆς Χίου. D.
Πέργαμον] Πέργαμον Γαληνοῦ. A. Ἐρετριέως] πῶς
δὲ οὗτος Ἐρετριεὺς ὢν ᾤκει τὴν Λυδίαν φησὶν ἐν τῷ γʹ τῶν Ἑλληνι-
κῶν. D.
ἴσως τινὰς συγγενεῖς ἐκείνου τοῦ Γογγύλου περὶ οὗ μέμνη-
ται ὁ Θουκυδίδης (1, 128). D.
ὁ ἀπὸ Δαμαράτου τοῦ Λακεδαιμονίου βασιλέως, ὡς καὶ ἐν
τῇ τρίτῃ τῶν Ἑλληνικῶν καὶ ἐν τῇ δευτέρᾳ τῶν Ἀναβάσεων. D.
ἐνταῦθα τὸν θεὸν ᾐτιάσατο Ξενοφῶν τὸν ἐν (sic) λέγει
τὸν Δία τὸν μειλίχιον. λέγει δὲ ὅτι τοῦτον αἴτιον ἡγεῖτο καὶ τοῦ αὐ-
τὸν τότε μὴ κερδαίνειν, ὅτι οὐκ ἔθυεν αὐτῷ, καὶ νῦν τοῦ κερδαίνειν,
ὅτι ἔθυε. πάντες γὰρ ἔφερον αὐτῷ πάντα, ὥστε ἐξαίρετα λαμβάνειν
Ελληνική Ανθολογία. (7000: 001)“Anthologia Graeca, 4 vols., 2nd

edn.”, Ed. Beckby, H.Munich: Heimeran, 1–2:1965; 3–4:1968.Book 7,
epigram 692, li. 1
Οὐδὲ θανὼν κλέος ἐσθλὸν ἀπώλεσας ἐς χθόνα πᾶσαν,

ἀλλ' ἔτι σῆς ψυχῆς ἀγλαὰ πάντα μένει,
ὅσσ' ἔλαχές τ' ἔμαθές τε φύσει, μῆτιν πανάριστε·
τῷ ῥα καὶ ἐς μακάρων νῆσον ἔβης, Πυθέα.
ΑΝΤΙΠΑΤΡΟΥ [οἱ δὲ ΦΙΛΙΠΠΟΥ] ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΣ
Γλύκων, τὸ Περγαμηνὸν Ἀσίδι κλέος,

ὁ παμμάχων κεραυνός, ὁ πλατὺς πόδας,
ὁ καινὸς Ἄτλας αἵ τ' ἀνίκατοι χέρες
ἔρροντι· τὸν δὲ πρόσθεν οὔτ' ἐν Ἰταλοῖς
οὔθ' Ἑλλάδι τροπωτὸν οὔτ' ἐν Ἀσίδι
ὁ πάντα νικῶν Ἀίδης ἀνέτραπεν.
Ελληνική Ανθολογία. Book 9, epigram 656, li. 14
ὕψος ὁμοῦ μῆκός τε καὶ ἄπλετον εὖρος ἰδόντες,

ἀσκεπὲς ἐφράσσαντο πελώριον ἔργον ἐᾶσαι·
ἀλλὰ πολυκμήτοιο λαχὼν πρεσβήια τέχνης
Αἰθέριος πολύιδρις ἐμὴν τεχνήσατο μορφήν,
ἀχράντῳ βασιλῆι φέρων πρωτάγρια μόχθων.
381
ἔνθεν ἀπειρέσιον μέγεθος περὶ παντὶ τιταίνων

Αὐσονίης νίκησα βοώμενα θαύματα γαίης.
εἶξον ἀρειοτέροισι, χάρις Καπετωλίδος αὐλῆς,
εἰ καὶ χαλκείων ὀρόφων ἀμαρύγματα πέμπεις·
κρύψον ἀμετρήτων μεγάρων στεινούμενον αὐλαῖς,
Πέργαμε, φαιδρὸν ἄγαλμα τεόν, Ῥουφίνιον ἄλσος·
μηδὲ τανυπλεύροισιν ἀρηρότα, Κύζικε, πέτροις
Ἀδριανοῦ βασιλῆος ἀμεμφέα νηὸν ἀείσεις.
οὔ μοι Πυραμίδων ἰκέλη κρίσις οὐδὲ Κολοσσοῦ
οὐδὲ Φάρου· μεγάλην μοῦνος δ' ὑπερέδραμον αἴγλην.
αὐτὸς ἐμὸς σκηπτοῦχος Ἰσαυροφόνον μετὰ νίκην
χρυσοφαές με τέλεσσεν ἐδέθλιον Ἠριγενείης
πάντῃ τετραπόρων ἀνέμων πεπετασμένον αὔραις.
ΦΙΛΙΠΠΟΥ
Ἴσως με λεύσσων, ξεῖνε, ταυρογάστορα

καὶ στερρόγυιον ὡς Ἄτλαντα δεύτερον
θαμβεῖς ἀπιστῶν, εἰ βρότειος ἡ φύσις·
ἀλλ' ἴσθι μ' Ἡρᾶν Λαδικῆα πάμμαχον,
ὃν Σμύρνα καὶ δρῦς Περγάμου κατέστεφεν,
Δελφοί, Κόρινθος, Ἦλις, Ἄργος, Ἄκτιον·
λοιπῶν δ' ἀέθλων ἢν ἐρευνήσῃς κράτος,
καὶ τὴν Λίβυσσαν ἐξαριθμήσεις κόνιν.
ἄμπαυσον· μοχθεῖν γνῶθι καὶ ἐκ βρέφεος.

οὐ γάρ σοι κρητὴρ χαλκήλατος οὐδὲ λέβητες,
ἀλλ' ὁδὸς εἰς αὐλὴν Ζηνὸς ἔπαθλον ἔφυ.
Δέρκεο, μυριόμοχθε, τεούς, Ἥρακλες, ἀγῶνας,
οὓς τλὰς ἀθανάτων οἶκον Ὄλυμπον ἔβης·
Γηρυόνην, κλυτὰ μῆλα, μέγαν πόνον Αὐγείαο,
πώλους, Ἱππολύτην, πουλυκάρηνον ὄφιν,
κάπρον, θωυκτῆρα Χάους κύνα, θῆρα Νεμείης,
οἰωνούς, ταῦρον, Μαιναλίην ἔλαφον.
382
νῦν δὲ κατ' ἄκρα πόληος ἀπορθήτοιο βεβηκὼς

Περγαμίης μεγάλους ῥύεο Τηλεφίδας.
Πρῶτα μὲν ἐν Νεμέῃ βριαρὸν κατέπεφνε λέοντα·
δεύτερον ἐν Λέρνῃ πολυαύχενον ὤλεσεν ὕδρην·
τὸ τρίτον αὖτ' ἐπὶ τοῖς Ἐρυμάνθιον ἔκτανε κάπρον·
χρυσόκερων ἔλαφον μετὰ ταῦτ' ἤγρευσε τέταρτον·
πέμπτον δ' ὄρνιθας Στυμφηλίδας ἐξεδίωξεν·
ἕκτον Ἀμαζονίδος κόμισε ζωστῆρα φαεινόν·
ἕβδομον Αὐγείου πολλὴν κόπρον ἐξεκάθηρεν·
ὄγδοον ἐκ Κρήτηθε πυρίπνοον ἤλασε ταῦρον·
εἴνατον ἐκ Θρῄκης Διομήδεος ἤγαγεν ἵππους·
Γηρυόνου δέκατον βόας ἤγαγεν ἐξ Ἐρυθείης·
Ελληνική Ανθολογία. Epigrammata dedicatoria (7052:

001)“Epigrammatum anthologia Palatina cum Planudeis et appendice
nova, vol. 3”, Ed. Cougny, E.Paris: Didot, 1890.Epigram 215, li. 2
Ἄνθετο μέν μ' Ἐπίδαυρος Ἀριστείδαο Φίλιππον

Περγαμόθεν, θείας κοίρανον ἱστορίας·
ἀγλάϊσαν δέ μ' ἄνδρες, ἐπεὶ πολεμογράφον αὐδὰν
ἔκλαγον ἁμερίων κόσμον ἐπερχόμενος.
Ελληνική Ανθολογία. Epigrammata dedicatoria

Epigram 352, li. 12
Αἴγυπτος ὥσπερ εἶχε κόμπον ἡ πλάνος,

καὶ πύργος ἄστροις ἐξισούμενος Φάρου,
μέγας κολοσσὸς ὁ θρυλλούμενος Ῥόδου,
καὶ Κυζίκου φέριστος ἀπραγὴς δόμος,
τῆς Ἀρτέμιδος τῆς Ἐφεσίας δόμος,
καὶ τύμβος ἐξάκουστος ὁ τοῦ Μαυσώλου,
τὸν ὅνπερ ἐξήγειρεν Ἀρτεμισία,
ἡ Μαυσώλου τάλαινα σύζυγος πάλαι,
καὶ τὸ θέατρον Λυκίας τῆς τῶν Μύρων,
ὅπερ κατεσπάραξεν Ἰσμαὴλ γόνος,
καὶ Ῥουφίνιον ἄλσος ἐν τῷ Περγάμῳ,
οὗπερ τὸ κάλλος πᾶσαν ἔδραμε χθόνα.
Ελληνική Ανθολογία. Epigrammata sepulcralia (7052:

002)“Epigrammatum anthologia Palatina cum Planudeis et appendice
383
nova, vol. 3”, Ed. Cougny, E.Paris: Didot, 1890.Epigram 96, li. 1
Ἐπὶ Λαομέδοντος.
Ἐνθάδε Περγαμίδην κεύθει χθὼν Λαομέδοντα, ἵππων ὠκυπόδων εἵνεκ'

ἀποφθίμενον.
Ελληνική Ανθολογία. Epigrammata demonstrativa (7052: 003)

“Epigrammatum anthologia Palatina cum Planudeis et appendice nova,
vol. 3”, Ed. Cougny, E.Paris: Didot, 1890.Epigram 56, li. 1
ΑΡΚΕΣΙΛΑΟΥ.
Εἰς Ἄτταλον.
Πέργαμος οὐχ ὅπλοις κλεινὴ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἵπποις,
πολλάκις αὐδᾶται Πῖσαν ἀνὰ ζαθέην.
Εἰ δὲ τὸν ἐκ Διόθεν θεμιτὸν θνατῷ νόον εἰπεῖν,
ἔσσεται εἰσαῦτις πολλὸν ἀοιδοτέρη.
Ελληνική Ανθολογία. Epigrammata demonstrativa Epigram 119, li. 1
ΑΛΛΟ.
Εἰμὶ Χάραξ ἱερεὺς γεραρῆς ἀπὸ Περγάμου ἄκρης,

ἔνθα ποτὲ πτολέμιζεν Ἀχιλλῆι πτολιπόρθῳ
Τήλεφος Ἡρακλῆος ἀμύμονος υἱὸς ἀμύμων.
Ελληνική Ανθολογία. Epigrammata exhortatoria et supplicatoria

(7052: 004)“Epigrammatum anthologia Palatina cum Planudeis et
appendice nova, vol. 3”, Ed. Cougny, E.Paris: Didot, 1890.
Epigram 54, li. 10
ΑΔΗΛΟΝ.
Υἷα πάλαι φθίμενον, πάλιν ἄμβροτον, Ἀπόλλωνος

384

ὅς ποτε καὶ νεκύων ἀμενηνῶν μυρία φῦλα,
Ταρτάρου εὐρώεντος ἀεικλαύτοισι μελάθροις
δύσνοστον πλώοντα ῥόον, κέλανόν τε δίαυλον
πᾶσιν ἴσον τελέσαντ' ἄνδρεσσι [κατα]θνητοῖσιν,
λίμνῃ πὰρ γοόωντα καὶ ἄλλιτα κωκύοντα,
αὐτὸς ἀμειδήτοιο ἐρύσαο Φερσεφονείης·
εἴτ' ἐφέπεις Τρίκκης ἱερῆς ἕδος, εἴτ' ἐρατεινὴν
Πέργαμον, εἴτ' ἐπὶ τοῖσιν Ἰαονίαν Ἐπίδαυρον,
δεῦρο, μάκαρ, καλέει σε μάγων [πρόμος] ὧδε [παρεῖναι].
Ελληνική Ανθολογία. Epigrammata exhortatoria et supplicatoria

Epigram 87, li. 3
ΑΛΛΟ.
[Ὑπόθεσις εἰς τὸν Σοφοκλέους Φιλοκτήτην.]

Βουλαῖς ἔπεισεν Ἡρακλῆς Φιλοκτήτην
εἰς Τροίαν ἐλθεῖν, καὶ τὰ τόξα δεῖν μόνα
πορθεῖν τὸ Τροίας Πέργαμον, καὶ τὴν νόσον,
Ἀσκληπιοῦ φανέντος, ἰᾶσθαι τότε.
Ἡ δὲ πρὶν βουλὴ τῆς Ὀδυσσέως βίας
ἔμεινεν ἂν πράξασα μηδὲν ὧν πάρος
ἐμυθοπλάστει κλοπικοῖς ἄγειν λόγοις,
εἰ μὴ φανεὶς ἤγειρεν Ἡρακλῆς λέγων.
Ελληνική Ανθολογία. Oracula (7052: 006)“Epigrammatum anthologia

Palatina cum Planudeis et appendice nova, vol. 3”, Ed. Cougny, E.Paris:
Didot, 1890.Epigram 172, li. 8
ΑΛΛΟΣ.
Τηλεφίδαις, οἳ Ζηνὶ πλέον Κρονίδῃ βασιλῆι

ἐξ ἄλλων τιεσκόμενοι Τευθραντίδα γαιᾶν.
ναίουσιν, καὶ Ζηνὸς ἐρισμαράγοιο γενέθλῃ,
ἠμὲν Ἀθηναίῃ πολεμηδόκῳ Ἀτρυτώνῃ
ἠδὲ Διωνύσῳ λαθικηδέϊ φυσιζώῳ,
ἠδὲ καὶ ἰητῆρι νόσων Παιήονι λυγρῶν·
οἷσι πάρ' Οὐράνου υἷες ἐθηήσαντο Κάβειροι
385
πρῶτοι Περγαμίης ὑπὲρ ἄκριος ἀστεροπητὴν

τικτόμενον Δία, μητρῴην ὅτε γαστέρα λῦσεν·
φαίην κ' ἀτρεκέως ἀψευδέσιν ᾄσμασιν ὀμ[φῆς],
ὡς μὴ δηρὸν ὑπ' ἀργαλέῃ τρύοιτό γε νούσῳ
Αἰακίδης λαός· τὸ δ' ἐμῷ κεχαρισμένον ἔσται
υἱέϊ· τῷ κέλομαί σε θεωρίδος ἡγέθ' ὁδοῖο
τέτραχα μὲν διακρῖναι ἐφηβητῆρας ἅπαντας,
ὅσσοι ὑπὸ ζαθέην τύρσιν χλαμυδηφόροι εἰσίν,
καὶ πίσυρας στιχάδεσσιν ἐφ' ἡγεμονῆας ὀπάσσαι,
τῶν ἡ μὲν Κρονίδην ὕμνῳ, μία δ' Εἰραφιώτην,
ἡ δ' ἑτέρη κούρην δορυθαρσέα Τριτογένειαν
Michael Apostolius Paroemiogr., Collectio paroemiarum (9009: 001)

“Corpus paroemiographorum Graecorum, vol. 2”, Ed. von Leutsch, E.L.
Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1851, Repr. 1958.Centuria 11, se.
36, li. 4
δόμησαν δικαστήριον, ἐν ᾧ ἀνεῖλον τὸν μητραγύρτην, καὶ

παραφράττοντες αὐτὸν καθιέρωσαν τῇ μητρὶ τῶν θεῶν,
ἀναστήσαντες καὶ ἀνδριάντα τοῦ μητραγύρτου. ἐχρῶντο δὲ
τῷ μητρώῳ ἀρχείῳ καὶ νομοφυλακείῳ, καταχώσαντες καὶ
τὸ βάραθρον.
Μὴ προσοβήσῃς τὴν θήραν: ἐπὶ τῶν παρὰ και-
ρὸν πραττόντων τι.
Μὴ σπεῦδε γῆμαι πρὶν τελευτήσαντ' ἴδῃς:
ἐπὶ τῶν ἀκαίρως καὶ ῥᾳθύμως ποιούντων τί. Εὐμενὴς γὰρ
ἐπιβουλευθεὶς ὑπὸ Περσέως ἔδοξε τεθνάναι· τῆς δὲ φήμης
εἰς Πέργαμον κομισθείσης, Ἄτταλος ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ
περιθέμενος τὸ διάδημα καὶ τὴν γυναῖκα γήμας ἐβασί-
λευσε πυθόμενος δὲ προσιόντα ζῶντα τὸν ἀδελφὸν ἀπήν-
τησεν ὥσπερ εἰώθει μετὰ τῶν σωματοφυλάκων δοράτιον
ἔχων. Ὁ δὲ Εὐμενὴς φιλοφρόνως ἀσπασάμενος αὐτὸν καὶ
πρὸς τὸ οὖς εἰπὼν τοῦτο, οὐδὲν ἄλλο παρὰ πάντα τὸν
βίον οὕτ' εἶπεν ὕποπτον, οὔτ' ἐποίησεν, ἀλλὰ καὶ τελευ-
τῶν ἐκείνῳ τὴν γυναῖκα καὶ τὴν βασιλείαν ἀπέλιπεν.
Μὴ τέφραν φεύγων, εἰς ἀνθρακιὰν πέσῃς.
Μὴ κακούργει τὴν μουσικήν: ἀντὶ τοῦ, μὴ ἀσύμ-
φωνα λέγε· Ἐμηρεπὴς εἶπε τοῦτο Φρύνιδος τοῦ μουσικοῦ
Σούδα λεξικόν. , 4 vols.”, Ed. Adler, A.Leipzig: Teubner, 1.1:1928;

1.2:1931; 1.3:1933; 1.4:1935, Repr. 1.1:1971; 1.2:1967; 1.3:1967;
1.4:1971; Lexicographi Graeci 1.1–1.4. 2762, li. 13
386
ζειν λαβόντες ἐξουσίαν οὐκέτι κατ' οὐδὲν διεκρίνοντο. τοιαῦτα δὲ

πράττων ὑπό τε τῶν ἔργων ἐλαυνόμενος καὶ πρὸς τὴν ἐν πόλει
διατριβὴν ἀπεχθῶς ἔχων ἀπεδήμει τῆς Ῥώμης, ὡς δὴ καὶ τὰ στρα-
τόπεδα διοικήσων καὶ τὰ ἔθνη ἐποψόμενος. ἐπεὶ δὲ τὸν Ἴστρον
κατέλαβε καὶ τοὺς ἐκεῖσε Γερμανοὺς ἐφιλοποιήσατο, ὡς καὶ συμμάχους
παρ' αὐτῶν λαβεῖν καὶ τοῦ σώματος φρουροὺς καὶ ταῖς φορεσίαις
αὐτῶν χρῆσθαι. οὕτω τε καὶ ὑπὸ τῶν βαρβάρων καὶ ὑπὸ τῶν στρα-
τιωτῶν ἠγαπᾶτο, κοινὸς ὢν πρὸς ἅπαντας, ὡς συστρατιώτης μᾶλλον
ἢ βασιλεὺς παρ' αὐτῶν λεγόμενος. ἐπειδὴ δὲ καὶ ἐς τὴν Μακε-
δονίαν ἀφίκετο, Ἀλέξανδρον ἑαυτὸν ὠνόμασεν. ἐκεῖθέν τε ἐς Πέργαμον
παραγέγονε καὶ ἐπὶ τὸν Ἀχιλλέως τάφον, καὶ στεφάνοις κοσμήσας
καὶ ἄνθεσι τὸν Ἀχιλλέα ἐμιμεῖτο. καὶ διὰ τῆς Ἀσίας καὶ τῶν ἄλλων
ἐθνῶν εἰς Ἀντιόχειαν ἀφίκετο καὶ διατρίψας χρόνον τινὰ ἐπὶ τὴν
Ἀλεξάνδρειαν ἐστέλλετο, πρόφασιν ποιούμενος ποθεῖν τὴν Ἀλεξάνδρου
πόλιν. ὡς δὲ ἐσήλασεν ἐν αὐτῇ σὺν παντὶ τῷ στρατῷ, ὑπεδέχθη
παρὰ τῶν Ἀλεξανδρέων ὡς οὔπω τις βασιλέων πρότερον. καὶ ἐλθὼν
ἐς τὸ Ἀλεξάνδρου μνῆμα τήν τε χλαμύδα, ἣν ἐφόρει, καὶ τὸν δακτύλιον
καὶ τὴν ζώνην καὶ εἴ τι πολυτελὲς περιελόμενος ἐπέθηκε τῇ ἐκείνου
σορῷ. ὁ δὲ δῆμος ἔχαιρεν, οὐκ εἰδὼς τὴν τούτου λανθάνουσαν γνώμην.
ἔγνω γὰρ, ὅτι πολλὰ ἐς αὐτόν τε καὶ τὴν μητέρα ἀπέσκωψαν. διὰ
δὲ προγράμματος τὴν νεολαίαν εἴς τι πεδίον κελεύει συνελθεῖν, φήσας
Σούδα λεξικόν. 3416, li. 5
ἀπεδέχοντο καὶ κατηξίουν, καὶ μνημονεύοντες τῶν περὶ Κλέοβιν καὶ

Βίτωνα συνέκρινον τὰς αἱρέσεις αὐτῶν, καὶ τὸ τῆς προθυμίας τῆς ἐκεί-
νων λαμπρὸν τῷ τῆς ὑπεροχῆς τῶν βασιλέων ἀξιώματι συναναπλη-
ροῦντες. ταῦτα ἐτελέσθη ἐν Κυζίκῳ μετὰ τὴν διάλυσιν τὴν πρὸς Πρου-
σίαν τὸν βασιλέα.
Ἀπολλωνιὰς λίμνη· ὅτι Ἄτταλος, ὁ τῆς Ἀσίας βασιλεὺς,
Νικομήδει τῷ Μονόδοντι πολεμήσας ἐΚράτηςε τῆς αὐτοῦ χώρας. ἀλλ'
ὁ μὲν Ῥωμαίους ἐπικαλεσάμενος ἀνέλαβε τὴν ἀρχήν. Ἄτταλος δὲ
τὴν ἑαυτοῦ μητέρα Ἀπολλωνιάδα μεταλλάξασαν κατὰ τὸ μέγιστον
ἱερὸν Περγάμου κατέθετο, ὅπερ αὐτὸς ἐδείματο, τήν τε γείτονα λίμνην
αὐτῇ προσωνόμασεν.
Ἀπολλωνιάτης· καὶ Ἀπολλωνῖτις χώρα.
Ἀπολλώνιον: βραχέως, τὸ ἱερὸν τοῦ Ἀπόλλωνος. οὕτως
καὶ παρὰ Θουκυδίδῃ ἀναγνωστέον. καὶ Ποσειδώνιον, τὸ τοῦ Πο-
σειδῶνος. ὡς Ἀθήναιον, τὸ τῆς Ἀθηνᾶς· καὶ Διονύσιον καὶ
Δημήτριον καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα, ὁμώνυμα τοῖς ἀνδρωνυμικοῖς.
τὸ δὲ Ποσειδάνειον δῆλον ὅτι Δωριαῖον.
387
Ἀπολλώνιος, Ἀλεξανδρεὺς, ἐπῶν ποιητὴς, διατρίψας ἐν

Ῥόδῳ, υἱὸς Σιλλέως, μαθητὴς Καλλιμάχου, σύγχρονος Ἐρατοσθένους
καὶ Εὐφορίωνος καὶ Τιμάρχου, ἐπὶ Πτολεμαίου τοῦ Εὐεργέτου
ἐπειδὴ τὰ ἄρρητα ἐν κίσταις ἔφερον τῇ θεῷ αἱ παρθένοι· εἰ δὲ διὰ

τοῦ ε ἑρσεφορία· τῇ γὰρ Ἕρσῃ ἐπόμπευον τῇ Κέκροπος θυγατρί.
καὶ Ἀρρηφόροιο. καὶ Ἀρρηφόροι, αἱ τὰ ἄρρητα φέρουσαι
μυστήρια. ἀρρηφόροι καὶ παναγεῖς γυναῖκες.
Ἀρία: ὄνομα πόλεως.
Ἀριάδνη: γυνὴ τοῦ Θησέως. καὶ ζήτει ἐν τῷ Αἰγαῖον πέλαγος.
Ἀριαμένης: ὄνομα κύριον.
Ἀρριανός, ἐποποιὸς, μετάφρασιν τῶν Γεωργικῶν τοῦ Βεργιλ-
λίου ἐπικῶς ποιήσας· Ἀλεξανδριάδα· ἔστι δὲ κατὰ τὸν Μακεδόνα ἐν
ῥαψῳδίαις εἴκοσι καὶ τέσσαρσιν· εἰς Ἄτταλον τὸν Περγαμηνὸν ποιή-
ματα.
Ἀρριανός, Νικομηδεὺς, φιλόσοφος Ἐπικτήτειος, ὁ ἐπικληθεὶς
νέος Ξενοφῶν. ἦν δὲ ἐν Ῥώμῃ ἐπὶ Ἀδριανοῦ καὶ Μάρκου καὶ Ἀν-
τωνίνου τῶν βασιλέων, καὶ ἀξιωμάτων μεταλαβὼν καὶ μέχρις αὐτοῦ
τοῦ ὑπατεῦσαι, καθά φησιν Ἑλικώνιος, διὰ τὴν τῆς παιδείας δεξιότητα.
ἔγραψε δὲ βιβλία παμπληθῆ.
Ἀριαράθης: ὄνομα κύριον.
Ἀρύβαλλος: οὐ μόνον παρὰ Στησιχόρῳ καὶ ἄλλοις Δωριεῦσιν,
ἀλλὰ καὶ ἐν Ἱππεῦσιν Ἀριστοφάνης· εἶτα κατασπένδειν κατὰ τῆς κε-
φαλῆς ἀρυβάλλῳ.
Ἄρις: ὁ μὴ ἔχων ῥῖνα.

Ἀρίσβη: πόλις τῆς Βοιωτίας.
Ἀρίσημος: φανερὸς ἐν πολέμοις.
Ἄριστα: κάλλιστα. καὶ παροιμία· Ἄριστα χωλὸς ὑφεῖ.
ἐπὶ τῶν τὰ οἰκεῖα κακὰ μᾶλλον αἱρουμένων ἢ τὰ ἀλλότρια ἀγαθά.
Ἀρίσταρχος, Ἀλεξανδρεὺς θέσει, τῇ δὲ φύσει Σαμοθρᾲξ,
πατρὸς Ἀριστάρχου. γέγονε δὲ κατὰ τὴν ρνϛʹ Ὀλυμπιάδα, ἐπὶ Πτο-
λεμαίου τοῦ Φιλομήτορος, οὗ καὶ τὸν υἱὸν ἐπαίδευσε. λέγεται δὲ
γράψαι ὑπὲρ ωʹ βιβλία ὑπομνημάτων μόνων. μαθητὴς δὲ γέγονεν
Ἀριστοφάνους τοῦ γραμματικοῦ καὶ Κράτητι τῷ γραμματικῷ Περγα-
μηνῷ πλεῖστα διημιλλήσατο ἐν Περγάμῳ. μαθηταὶ δὲ αὐτοῦ γραμ-
ματικοὶ περὶ τοὺς μʹ ἐγένοντο. τελευτᾷ δὲ ἐν Κύπρῳ ἑαυτὸν ὑπ-
εξαγαγὼν ἐνδείᾳ τροφῆς, νόσῳ τῇ ὕδρωπι ληφθείς. ἔτη δὲ αὐτοῦ τῆς
ζωῆς οβʹ. καὶ παῖδας μὲν κατέλιπεν Ἀρίσταρχον καὶ Ἀρισταγόραν.
388
ἄμφω δὲ ἐγένοντο εὐήθεις, ὥστε καὶ ἐπράθη ὁ Ἀρίσταρχος· Ἀθηναῖοι

δὲ ἐλθόντα παρ' αὐτοῖς ἐξωνήσαντο.
Ἀρίσταρχος, Τεγεάτης, ὁ τῶν τραγῳδιῶν ποιητὴς, νοσεῖ τινα
νόσον· εἶτα αὐτὸν ἰᾶται ὁ Ἀσκληπιὸς καὶ προστάσσει χαριστήρια τῆς
ὑγείας. ὁ δὲ ποιητὴς τὸ δρᾶμα τὸ ὁμώνυμόν οἱ νέμει. θεοὶ δὲ
ὑγείας μὲν οὐκ ἄν ποτε μισθὸν αἰτήσαιεν οὐδ' ἂν λάβοιεν. ἢ πῶς
ἄν; εἴ γε τὰ μέγιστα ἡμῖν φρενὶ φιλανθρώπῳ καὶ ἀγαθῇ παρέχουσι
καὶ ἐπανιέναι πάλιν. γέγονε δὲ κατὰ Κροῖσον καὶ Κῦρον, Ὀλυμπιάδι νʹ.
ἔγραψε δὲ οὗτος καὶ καταλογάδην Θεογονίαν, εἰς ἔπη ᾴ.
Ἀριστερά: τὰ μωρά· δεξιὰ δὲ τὰ συνετά. Σοφοκλῆς περὶ
Αἴαντός φησιν· οὔ ποτε γὰρ φρενόθεν γ' ἐπ' ἀριστερὰ, παῖ Τελα-
μῶνος, ἔβης.
Ἀριστείδης, Ἀδριανεὺς, σοφιστής (Ἀδριανοὶ δὲ πόλις Μυσίας,
τῆς νῦν Βιθυνίας), Πολέμωνος τοῦ Σμυρναίου ῥήτορος μαθητὴς, υἱὸς
Εὐδαίμονος, φιλοσόφου τε καὶ ἱερέως γενομένου τοῦ ἐν τῇ πατρίδι
αὐτοῦ ἱεροῦ τοῦ Διός. οἱ δὲ Εὐδαίμονα τὸν πατέρα αὐτοῦ γράφουσιν.
ἠκροάσατο δὲ Ἡρώδου κατὰ τὰς Ἀθήνας καὶ ἐν Περγάμῳ Ἀριστο-
κλέους, γεγονὼς ἐπί τε Ἀντωνίνου τοῦ Καίσαρος καὶ διατείνας μέχρι
Κομόδου. τῶν δὲ λόγων αὐτοῦ παρ' οὐδενὶ πέρας εὕροι τις ἂν,
ἄλλως δὲ ἄλλοις ἐπιτευχθέντας.
Ἀριστείδης, ὁ Λυσιμάχου, πένης ὢν διὰ τὸν τρόπον ἄνευ
ὅρκων ἐπιστεύετο. καὶ Καλλίου ποτὲ κρινομένου παρελθὼν εἶπεν, ἐμοὶ
τὸν ἄνδρα χαρίσασθε· καὶ ἔτυχε. τοῦ δὲ χρυσίον ἀντιπέμψαντος,
παρῃτήσατο εἰπών· ὁ μὲν Καλλίου βίος τῆς Ἀριστείδου χρῄζει πενίας,
ἡ δὲ Ἀριστείδου πενία καταφρονεῖ τοῦ Καλλίου πλούτου. οὗτος Θε-
μιστοκλεῖ ποτε ἀντεπολιτεύσατο. συμπρεσβεύων δὲ αὐτῷ τὴν ἔχθραν,
εἶπεν, ἔσω τῶν ὁρίων ἀφῶμεν, ὁμονοῶμεν δὲ ὑπὲρ τῆς πόλεως.
Ἀριστόδημος· Ἐπιτομὴν τῆς Καθόλου Ἡρωδιανοῦ ἔγραψε

πρὸς Δαναόν.
Ἀριστοκλῆς, Μεσσήνιος τῆς Ἰταλίας, φιλόσοφος Περιπατητι-
κός. συνέταξε Περὶ φιλοσοφίας βιβλία ιʹ· Πότερος σπουδαιότερος
Ὅμηρος ἢ Πλάτων. καταλέγει δὲ ἐν τούτοις πάντας φιλοσόφους
καὶ δόξας αὐτῶν. ἔγραψε δὲ καὶ Τέχνας ῥητορικὰς, Περὶ Σαράπιδος,
Ἠθικὰ βιβλία θʹ.
Ἀριστοκλῆς, Λαμψακηνὸς, φιλόσοφος Στωϊκός. ἔγραψεν Ἐξ-
ήγησιν τῶν Χρυσίππου Περὶ τοῦ πῶς ἕκαστα λέγομεν καὶ διανοούμεθα,
389
βιβλία δʹ.
Ἀριστοκλῆς, Περγαμηνὸς, σοφιστὴς, γεγονὼς ἐπί τε Τραϊανοῦ
καὶ Ἀδριανοῦ Τέχνην ῥητορικὴν, Ἐπιστολὰς, Περὶ ῥητορικῆς βιβλία εʹ,
Μελέτας, Πρὸς τὸν βασιλέα ἐπὶ τῇ διανεμήσει τοῦ χρυσίου.
ἈριστοΚράτης, Ῥοδίων στρατηγός· ὃς ἦν κατὰ τὴν ἐπιφά-
νειαν ἀξιωματικὸς καὶ καταπληκτικός. διόπερ ἐκ πάντων τούτων ὑπέ-
λαβον οἱ Ῥόδιοι τελέως ἀξιόχρεων ἡγεμόνα καὶ προστάτην ἔχειν τοῦ
πολέμου. διεψεύσθησαν δὲ τῶν ἐλπίδων· ἐλθὼν γὰρ ἐς τὰς πράξεις
ὥσπερ ἐς πῦρ, καθάπερ τὰ κίβδηλα τῶν νομισμάτων, ἀλλοῖος ἐφάνη.
Ἀριστοκρατία: ἡ Κράτηςις τῶν ἀρίστων.
Ἀριστομάχη: ὄνομα κύριον.
ἀθλητὰς λέγουσιν.
Ἀσκητικόν, μέγα. Ἀριστοφάνης· καὶ μὴν ὁρῶ τοὺς Ἀθη-
ναίους, ὥσπερ παλαιστὰς ἄνδρας ἀπὸ τῶν γαστέρων τὰ ἱμάτια ἀπο-
στέλλοντας, ὥστε φαίνεται ἀσκητικόν τι χρῆμα τοῦ νοσήματος. καὶ
Ἀσκητικός, φιλομαθὴς, φιλόσοφος.
Ἀσκητός: μετ' ἐπιμελείας κεκοσμημένος. θηλυχίτων ἀσκητὸς
ἐϋσπείροισι κορύμβοις.
Ἀσκληπιάδης, Διοτίμου, Μυρλεανός (πόλις δέ ἐστι Βιθυνίας,
ἡ νῦν Ἀπάμεια καλουμένη), τὸ δὲ ἄνωθεν γένος ἦν Νικαεύς· γραμμα-
τικὸς, μαθητὴς Ἀπολλωνίου. γέγονε δὲ ἐπὶ τοῦ Ἀττάλου καὶ Εὐ-
μενοῦς τῶν ἐν Περγάμῳ βασιλέων. ἔγραψε φιλοσόφων βιβλίων διορ-
θωτικά· ἐπαίδευσε δὲ καὶ εἰς Ῥώμην ἐπὶ Πομπηΐου τοῦ μεγάλου καὶ
ἐν Ἀλεξανδρείᾳ ἐπὶ τοῦ τετάρτου Πτολεμαίου νέος διέτριψεν. ἔγραψε
πολλά. καὶ Ἀσκληπίειον φάρμακον καὶ Ἀσκλήπειον φάρ-
μακον, Ἀσκληπήϊον δὲ ἱερόν. καὶ Ἀσκληπιάδαι, οἱ ἰατροὶ,
ἀπὸ Ἀσκληπιοῦ. οὗτος δὲ παρὰ τὸ ἀσκελῆ καὶ ἤπια φυλάττειν τὰ
σώματα. ὅτι Ἀσκληπιὸς, ἔφορος τῆς ἰατρικῆς, Παύσωνα καὶ Ἶρον
κἂν ἄλλον τινὰ τῶν ἀπόρων ἰάσαιτο. ζήτει ἐν τῷ Παύσων καὶ Ἶρος.
καὶ Αἰλιανός· ὁ δὲ ἀθλίως νόσῳ (περιπνευμονίαν καλοῦσιν Ἀσκληπια-
δῶν παῖδες αὐτὴν) πιεζόμενος τὰ μὲν πρῶτα ἐδεῖτο τῆς ἀνθρώπων
Σούδα λεξικόν. gamma, 32, li. 1
Γαλεώτης καὶ ἀσκαλαβώτης, ἑκατέρως. ζήτει ἐν τῷ ἀσκα-

λαβώτης.
Γαλερόν: φαιδρόν.
Γαλῆ: τὸ ζῷον. καλεῖται δὲ πρός τινων κερδὼ καὶ ἱλαρία.
390
ἔστι δὲ τὸ ὄνομα ἰσόψηφον δίκη γαλῆ, ἄλγη· ἀπὸ γὰρ τῶν αὐτῶν
σύγκειται γραμμάτων. καὶ Γαλῆ Ταρτησσία· ἡ Ταρτησσὸς πόλις
ἔξω τῶν Ἡρακλείων στηλῶν πρὸς τῷ ὠκεανῷ, ἔνθα μέγισται γίνον-
ται γαλαῖ.
Γαληνῶ ἢ γαληνιῶ.
Γαληνιᾶν: γάννυσθαι, χαίρειν, διαχεῖσθαι.
Γαληνός, ὁ διασημότατος ἰατρὸς, Περγαμηνὸς, γεγονὼς ἐπὶ
Μάρκου καὶ Κομόδου καὶ Περτίνακος τῶν Καισάρων ἐν Ῥώμῃ, υἱὸς
Νίκωνος γεωμέτρου καὶ ἀρχιτέκτονος, πολλὰ συντεταχὼς ἰατρικά τε
καὶ φιλόσοφα, ἔτι τε γραμματικὰ καὶ ῥητορικά· ἅτινα διὰ τὸ πᾶσιν
εἶναι γνώριμα καταλέγειν ἄκαιρον ἡγησάμην ἐν τῷ παρόντι. ἐβίω
ἔτη οʹ. σημαίνει δὲ καὶ τὸν ἥσυχον.
Γαλήσιον: ὄνομα τόπου.
Γαλῇ χιτών: αὕτη ἐπὶ τῶν ἀδίκων τάσσεται καὶ μηδὲν ἀνιέντων.
ὁμοία ἐστὶ τῇ, οὐ πρέπει γαλῇ κροκωτός.
Γαλῇ τὸν κροκωτόν· ζήτει ἐν τῷ κροκωτός.
Σούδα λεξικόν. delta, 99, li. 4
βασιλεὺς οὔτε Ἑβραίων οὔτε ἄλλων ἐθνῶν. ὅτι ὁ Δαβὶδ εἰς βασιλέα
τρίτον ἐχρίσθη.
Δαυίδειος σορός· καὶ Δαυίδειον μέλος, τὸ τοῦ Δαβίδ.
Δαυίδης: ὄνομα κύριον.
Δαυλόν: τὸ δασύ. καὶ Δαυλία κορώνη, ἡ ἀηδών. τουτέστιν
ἡ δασεῖα.
Δαφίδας, Τελμισσεύς, γραμματικός, γεγραφὼς περὶ Ὁμήρου καὶ
τῆς αὐτοῦ ποιήσεως ὅτι ἐψεύσατο· Ἀθηναῖοι γὰρ οὐκ ἐστράτευσαν
ἐπὶ Ἴλιον. ἦν δὲ οὗτος λοιδορούμενος παντὶ καὶ μέχρις αὐτῶν μὴ
φειδόμενος τῶν θεῶν. καὶ Ἄτταλον μὲν τὸν βασιλέα Περγάμου διὰ
τοῦτο ἔχειν αὐτῷ ἐπιβουλεύοντα. εἰς δὲ τὴν Πυθίαν ἐλθόντα ποτὲ
σκώπτειν εἰς τὸ μαντεῖον καὶ ἐπιγελῶντα ἐρέσθαι, εἰ τὸν ἵππον
εὑρήσει. χρησθῆναι δὲ αὐτῷ, εὑρήσειν ταχέως. εἶτα ἐκεῖνον διαθρυ-
λῆσαι τοῦτο, ὅτι μηδὲ ἦν αὐτῷ ἵππος, μηδὲ ἀπώλετο. ἀναχωρήσαντα
δὲ συλλαβόμενος Ἄτταλος ἐπέταξε κατακρημνισθῆναι. ἐν ᾧ δὲ τόπῳ
τοῦτο ἐγένετο, ἐκαλεῖτο Ἵππος ὁ τόπος. καὶ ἔγνω πρὸς τῷ θανάτῳ,
μὴ ἐψεῦσθαι τὸ λόγιον. οὕτως οὖν ἐνυβρίσας κακῶς ἀπώλετο.
Δαφνίνην φορῶ βακτηρίαν: τοῦτο λέγειν εἰώθασιν οἱ ὑπό
τινων ἐπιβουλευόμενοι, παρόσον ἀλεξιφάρμακον ἡ δάφνη.
Δαφοινόν: τὸ πάνυ φοινίσσον.
Σούδα λεξικόν. delta, 430, li. 3

391
γεγηρακότος Δημητρίου τοῦ Πολιορκητοῦ, αἱ τῆς βασιλείας ἐλπίδες ἐς

τὴν τούτου διαδοχὴν ἦγον ἅμα τὴν ἀρχὴν καὶ τὴν τῶν ὅπλων εὔνοιαν.
ἦν δὲ τῷ κάλλει καὶ μεγέθει διάφορος, ἔτι δὲ καὶ κεκοσμημένος ὅπλοις
βασιλικοῖς εἶχε πολλὴν ὑπεροχὴν καὶ κατάπληξιν, δι' ἧς εἰς ἐλπίδας
ἁδρὰς ἦγε τοὺς πολλούς· πρὸς δὲ τούτοις πραότης τις ἦν περὶ αὐτόν,
ἁρμόζουσα νέῳ βασιλεῖ, δι' ἧς εἰς προθυμίαν ἐξεκαλεῖτο πάντας ὥστε
καὶ τοὺς ἐκτὸς τάξεως συνδραμεῖν ἐπὶ τὴν ἀκρόασιν, συναγωνιῶντας
τῇ νεότητι καὶ τῇ μελλούσῃ γίνεσθαι κρίσει διὰ τῆς παρατάξεως.
Δημήτριος, ὁ ἐπίκλην Ἰξίων, γραμματικός, Ἀδραμυττηνός, γε-
γονὼς κατὰ τοὺς Αὐγούστου τοῦ Καίσαρος χρόνους· ὃς διέτριψεν ἐν
Περγάμῳ. ἐπεκλήθη δὲ τοῦτο, ὡς μέν τινες, διότι λεπίδας χρυσᾶς
κλέπτων τοῦ ἐν Ἀλεξανδρείᾳ τῆς Ἥρας ἀγάλματος ἐφωράθη, ὡς δὲ
ἄλλοι, ὅτι ἀπεσύλησεν Εὐριπίδειον Φιλότιμον τὸ δρᾶμα ἔχον τὸν
Ἰξίονα, ἕτεροι δέ, ὅτι τῷ διδασκάλῳ Ἀριστάρχῳ ἀντήρισεν, ὥσπερ ὁ
Ἰξίων εὐεργετήσασιν αὐτὸν τοῖς θεοῖς ἀχαριστεῖν ἐπεχείρησεν. ἔγραψε
δὲ πολλά· Περὶ τῶν εἰς μι ληγόντων ῥημάτων· καὶ ἄλλα περὶ ἀντω-
νυμιῶν· εἰς Ὅμηρον ἐξήγησιν, εἰς Ἡσίοδον ὁμοίως.
Σούδα λεξικόν. zeta, 82, li. 9
ἔγραψε Περὶ στάσεων, Περὶ σχημάτων, Ὑπόμνημα εἰς Ξενοφῶντα, εἰς

Λυσίαν, εἰς Δημοσθένην, Περὶ ἐπιχειρημάτων.
Ζήνων, Ἀλεξανδρεύς, ἀνὴρ Ἰουδαῖος μὲν γεγονώς, ἀπειπάμενος
δὲ δημοσίᾳ πρὸς τὸ φῦλον τῶν Ἰουδαίων, ὡς παρὰ σφίσι νενόμισται
τὸν λευκὸν ὄνον ἐν τῇ ἀργούσῃ ἡμέρᾳ διὰ τῆς καλουμένης αὐτῶν
συναγωγῆς ἐλασάμενος. οὗτος ὁ Ζήνων ἐπιεικὴς μὲν ἦν φύσει καὶ
ἱερός, ἀλλὰ νωθέστερος ἐν λόγοις καὶ μαθήμασιν, ἐφιέμενος μὲν ἀεί
τι μανθάνειν καὶ ἐρωτῶν, ὅ τι ἂν ἀγνοοῖ, πάντα δὲ σχεδὸν ἀγνοῶν.
καὶ γὰρ νοῆσαι βραδύτατος ἦν, καὶ τῶν νοηθέντων ὀψέ ποτε προδότης
ὑπὸ λήθης ἑτοιμότατος. ἦν δὲ καὶ ἕτερος Ζήνων, τοῦ Πρόκλου ἑταῖ-
ρος, κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον, τῷ μὲν γένει Περγαμηνός, τῇ δὲ φύσει
καὶ αὐτὸς ἐνδεέστερος, τά γε πρὸς ἐπιστήμην· ἐπιεικὴς δὲ καὶ τὰ
ἤθη κατηρτυμένος. ὁπότερος δὲ αὐτοῖν ἀφορμὴν τῇ διαστάσει παρέσχετο
τῷ Σαλουστίῳ πρὸς τὸν Πρόκλον, οὐκ ἔχω φράζειν.

Ζήνων, βασιλεὺς Ῥωμαίων, τὴν μὲν ὠμότητα, ᾗ ἐκέχρητο Λέων,
ἐν τῇ φύσει οὐκ εἶχεν. οὐδὲ τὸ θυμούμενον ἀπαραίτητον αὐτῷ
καθειστήκει ἐσάπαξ, οἷον τοῦ Λέοντος διέμενε. καὶ τήν γε προαίρεσιν
ἐν πολλοῖς εἶχε φιλότιμον· καὶ ἃ ἔπραττε δόξης ἕνεκεν καὶ τοῦ
θαυμάζεσθαι ἔπραττεν, ἐπιδεικτικῶς μᾶλλον ἢ ἀληθῶς. οὐ μὴν οὔτε
392
ἔμπειρος τῶν πραγμάτων ἦν οὔτε εἶχεν ἐπιστήμην, δι' ἧς ἔστιν

ἀσφαλῶς τὰς βασιλείας ἰθύνεσθαι.
Σούδα λεξικόν. kappa, 1008, li. 2
Κατετάχησε: κατέσπευσεν.
Κατέτεινε: πλεῖστον ἠνία. καὶ οὐδὲν ἦν εἴς τινα ἔμβραχυ
ἀγαθόν, ὃ μὴ ἐκείνου κατέτεινε ψυχήν.
Κατέτεινε: σφοδρῶς ἔτυπτε, διήγειρε πρὸς πόνον. καὶ τοὺς
μὲν ἐπῄνει σφόδρα, τοὺς δὲ κατέτεινε ταῖς κολάσεσιν.
Κατέτρεχεν: ἐπόρθει, ἐληΐζετο, ἐδῄου. ὁ δὲ κατέτρεχε τὴν
τῶν Ἰλλυριῶν καὶ Θρᾳκῶν χώραν.
Κάτευγμα: κατάρα.
Κατευδοκήσας· ὁ δὲ κατευδοκήσας τῷ νεανίσκῳ κατὰ τὴν
ἀπάντησιν τοῦτον ἀπέλυσε παραχρῆμα ἐς τὸ Πέργαμον.
Κατευθικτήσας: ἐπιτυχών.
Κατεύθυνεν: ἐπέτυχεν. Δαβίδ· λαλῶν ἄδικα οὐ κατεύθυνεν
ἐνώπιον τῶν ὀφθαλμῶν μου. καὶ Κατευθύνθη.
Κατευμαρίζων: κατευχειρίζων.
Κατευμεγεθεῖν· γενικῇ. καταδυναστεύειν.
Κατευνάζεται: κατακοιμίζεται.
Κατευωχοῦμαι· αἰτιατικῇ.
Σούδα λεξικόν. mu, 204, li. 1
Μαρκελλῖνος, ἀνὴρ ἐπιεικὴς καὶ γενναῖος, ἐδυνάστευε μὲν

Δαλμάτας, ἐν Ἠπείρῳ κατῳκημένων Ἰλλυριῶν, ἐπεπαίδευτο δὲ τὴν
Ῥωμαΐδα παιδείαν καὶ μαντικῆς ἐμπειρότατος ἐγεγόνει καὶ τἄλλα φιλο-
λογώτατος· ὃς ἐλευθέραν ἐκέκτητο τὴν ἀρχήν, οὔτε Ῥωμαίων βασιλείᾳ
δουλεύων οὔτε ἄλλῳ δυναστεύοντι τῶν ἐθνῶν οὐδενί, ἀλλ' ἦν αὐτό-
νομος, μετὰ δικαιοσύνης ἐξηγούμενος τῶν ὑπηκόων. παρῆν δὲ αὐτῷ
καὶ φρόνησις ἱκανὴ πολιτεύματος καὶ ἀνδρεία θαυμαστή, μεμελετηκυῖα
τὰ πρὸς πόλεμον· ᾧ συνῆν Σαλούστιος ὁ φιλόσοφος.
Μάρκελλος, μάγιστρος Ἀρκαδίου τοῦ βασιλέως, κόσμος ἀρετῆς
ἁπάσης ἤ, τό γε ἁρμονικώτερον εἰπεῖν, ἀρετή τις ἔμψυχος.
Μάρκελλος, Περγαμηνός, ῥήτωρ. ἔγραψε βιβλίον Ἀδριανὸν ἢ
περὶ βασιλείας.
Μάρκελλος Σιδήτης, ἰατρός, ἐπὶ Μάρκου Ἀντωνίνου. οὗτος
ἔγραψε δι' ἐπῶν ἡρωϊκῶν βιβλία ἰατρικὰ δύο καὶ μʹ, ἐν οἷς καὶ περὶ
λυκανθρώπου.
393
Σούδα λεξικόν. mu, 1296, li. 1
κατ' ἐπικράτειαν τοῦ ἄρρενος, ὥσπερ καὶ παρὰ Σοφοκλεῖ· λύγδην

ἔκλαιον πάντες. δύο θηλειῶν οὐσῶν καὶ ἑνὸς ἄρρενος, Οἰδίποδος καὶ
τῶν δύο ἀδελφῶν. αἱ Μοῦσαι δὲ πτερῷ Σειρήνων ἐστεφανοῦντο.
Μουσαῖος, Ἐλευσίνιος ἐξ Ἀθηνῶν, υἱὸς Ἀντιφήμου, τοῦ Εὐφή-
μου, τοῦ Ἐκφάντου, τοῦ Κερκυῶνος, ὃν κατεπολέμησεν ὁ Θησεύς, καὶ
Ἑλένης γυναικός· ἐποποιός, μαθητὴς Ὀρφέως, μᾶλλον δὲ πρεσβύτερος·
ἤκμαζε γὰρ κατὰ τὸν δεύτερον Κέκροπα καὶ ἔγραψεν Ὑποθήκας
Εὐμόλπῳ
τῷ υἱῷ ἔπη ͵δʹ. καὶ ἄλλα πλεῖστα.
Μουσαῖος, Θηβαῖος, Θαμύρα υἱός, τοῦ Φιλάμμωνος, μελοποιός,
γεγονὼς πολλῷ πρὸ τῶν Τρωϊκῶν. ἔγραψε μέλη καὶ ᾄσματα.
Μουσαῖος, Ἐφέσιος, ἐποποιός, τῶν εἰς τοὺς Περγαμηνοὺς
καὶ αὐτὸς κύκλους. ἔγραψε Περσηΐδος βιβλία ιʹ· καὶ εἰς Εὐμένη καὶ
Ἄτταλον.
Μουσαῖος: παρ' Ἕλλησι φιλόσοφος. Λυσίας πρὸς τὴν Μιξι-
δήμου γραφήν, εἰ γνήσιος· καὶ δύο παῖδας αὐτῷ ἀκολούθους εἶναι,
ὧν οὗτος τὸν μὲν Μουσαῖον καλεῖ, τὸν δὲ Ἡσίοδον. ὅτι ὁ μὲν κρι-
νόμενος ἐπετήδευε τοὺς οἰκέτας τοῦτο καλεῖν δῆλον. περὶ δὲ Μουσαίου
οἱ μὲν ἐκ Θρᾴκης εἰρήκασι τὸν ἄνδρα εἶναι, οἱ δὲ αὐτόχθονα ἐξ
Ἐλευσῖνος.
Σούδα λεξικόν. pi, 137, li. 18
πάντας ἐχούσῃ πόλει τὸ Ἑλληνικὸν αὐτοῦ τῆς θρησκείας οὐκ ἔχον

ὑπόκρισιν, ἀλλὰ μετὰ παρρησίας προδήλως δεικνύμενον, εἰς τὴν τοῦ
καὶ ἕτερα τῆς ἀρρήτου σοφίας εἰδέναι ὑπόνοιαν ἦγε. συσταθέντα δὲ
αὐτὸν ὁ Ἴλλους μάγιστρος ἡδέως δέχεται, καί τι καὶ δημοσίᾳ ποίημα
ἀναγνόντα λαμπρῶς τε ἐτίμησε καὶ σύνταξιν ἔδωκε, τὴν μὲν αὐτὸς
ἰδίᾳ, τὴν δὲ ὡς διδασκάλῳ καὶ ἐκ τοῦ δημοσίου. καὶ ἀπελθόντος δὲ
αὐτοῦ ἐπὶ τὴν Ἰσαυρίαν, οἱ βασκαίνοντες αὐτῷ συνθέντες διαβολὴν
τήν τε ἐκ τῆς θρησκείας καὶ ὅτι μαγγανεύοι καὶ μαντεύοιτο τῷ Ἴλλου
κατὰ τοῦ βασιλέως, πείθουσι τὸν Ζήνωνα καὶ τὴν Βηρίναν τότε μέ-
γιστα δυναμένην τῆς πόλεως ἐκπέμψαι. καὶ ὁ μὲν ἐς Πέργαμον ἔρ-
χεται τῆς Μυσίας· Ἴλλους δὲ πυθόμενος κατὰ τὴν αὐτοῦ πρόφασιν
ἐληλάσθαι τὸν ἄνδρα, πέμψας ἀναλαμβάνει αὐτὸν ἐς Ἰσαυρίαν καὶ
σύμβουλόν τε αὐτὸν καὶ σύνοικον ποιεῖται, καί, ἦν γὰρ πολιτικῆς συν-
έσεως ἔμπλεως, καὶ τὰ τῆς ἀρχῆς αὐτῷ πρὸς ἃ μὴ σχολὴν ἦγε διοι-
κεῖν ἐπέτρεπεν, ἐλθών τε ἐς Βυζάντιον συμπαρέλαβεν αὐτόν. καὶ ὅτε
ἐγένετο ἡ Μαρκιανοῦ σύστασις, ἀποροῦντα τὸν Ἴλλουν αὐτὸς ἐπε-
394
θάρσυνε, καὶ τοσοῦτόν γε εἰπὼν ὅτι τὰ τῆς προνοίας μεθ' ἡμῶν ἐστι
τεταγμένα, παρέσχεν ὑποψίαν τοῖς τότε ὑπακούσασιν ὡς ἔκ τινος
ἀδήλου ταῦτα θειάζοι προγνώσεως. καὶ ἐκβάντος, ὥσπερ δὴ καὶ ἐξέβη,
τοῦ τέλους, πρὸς τὴν τύχην τὸν λόγον ἐκείνου συμβάλλοντες,
πέρα ἀμφιγνοοῦντα. καὶ Ἀριστοφάνης· ἀρ' οἶσθ', ὅτι Ζεὺς εἴ με

λυπήσει πέρα, μέλαθρα μὲν αὐτοῦ καὶ δόμους Ἀμφίονος καταιθαλώσω;
καὶ αὖθις· ὁ δὲ τοῦ ἐπὶ Σελεύκειαν τὸ πέρα ἄγειν ἀπέσχετο. ἀντὶ τοῦ
πλεονάκις.
Περᾶναι.
Περάνῃ: αὐθυπότακτον. ἀντὶ τοῦ τελειώσει.
Περαντικός: πέρας ἐπιτιθεὶς τοῖς λόγοις.
Πέρασις βίου: ἡ τελευτή. δότε βίου πέρασιν καὶ καταστρο-
φήν τινα εἰ μὴ δοκῶ τι μειόνως ἔχειν ἀεί. εἰ μὴ δοκῶ ἐλαττόνως
ἔχειν τὰ κακὰ καὶ δεῖσθαι προσθήκης κακῶν. καὶ Πέρατα, τέλη.
Περγαμηναί: αἱ μεμβρᾶναι, αἱ δέρρεις.
Πέργαμον: τὴν πόλιν Ἴωνες λέγουσιν, οἱ δὲ πάντες τὰ
ὑψηλά.
Περγασῆθεν· δῆμος ἡ Περγασὴ τῆς Ἐρεχθηΐδος. τὸν μέντοι
δημότην διχῶς λέγεσθαί φασι, Περγασέα τε καὶ Περγασῆθεν.
Περγαῖος.
Πέρδεσθαι· ὅτι Ἀγύρριος τοσοῦτον ἐπὶ μαλακίᾳ διεβέβλητο, ὡς καὶ πέρ-
δεσθαι αὐτόν.
λυπήσει πέρα, μέλαθρα μὲν αὐτοῦ καὶ δόμους Ἀμφίονος καταιθαλώσω;

καὶ αὖθις· ὁ δὲ τοῦ ἐπὶ Σελεύκειαν τὸ πέρα ἄγειν ἀπέσχετο. ἀντὶ τοῦ
πλεονάκις.
Περᾶναι.
Περάνῃ: αὐθυπότακτον. ἀντὶ τοῦ τελειώσει.
Περαντικός: πέρας ἐπιτιθεὶς τοῖς λόγοις.
Πέρασις βίου: ἡ τελευτή. δότε βίου πέρασιν καὶ καταστρο-
φήν τινα εἰ μὴ δοκῶ τι μειόνως ἔχειν ἀεί. εἰ μὴ δοκῶ ἐλαττόνως
ἔχειν τὰ κακὰ καὶ δεῖσθαι προσθήκης κακῶν. καὶ Πέρατα, τέλη.
Περγαμηναί: αἱ μεμβρᾶναι, αἱ δέρρεις.
Πέργαμον: τὴν πόλιν Ἴωνες λέγουσιν, οἱ δὲ πάντες τὰ
ὑψηλά.
395
Περγασῆθεν· δῆμος ἡ Περγασὴ τῆς Ἐρεχθηΐδος. τὸν μέντοι

δημότην διχῶς λέγεσθαί φασι, Περγασέα τε καὶ Περγασῆθεν.
Περγαῖος.
βίον· ὅπερ ἥκιστα βούλονται περὶ τοὺς βασιλεῖς ὑπάρχειν ἅπαντες

μὲν γάρ, μάλιστα δὲ τὸ τῶν Βιθυνῶν γένος. πολλὴ δέ τις ἀσέλγεια
καὶ περὶ τὰς σωματικὰς ἐπιθυμίας αὐτῷ συνεξηκολούθει. παιδείας δὲ
καὶ φιλοσοφίας καὶ τῶν ἐν τούτοις θεωρημάτων ἄπειρος εἰς τέλος
ἦν, καὶ τοῦ καλοῦ, ὅ τι ποτέ ἐστιν, οὐδ' ἔννοιαν εἶχε, Σαρδαναπάλου
δὲ βάρβαρον βίον ἔζη καὶ μεθ' ἡμέραν καὶ νύκτωρ· καὶ γὰρ οὖν ἅμα
τῷ βραχείας ἐλπίδος τὸ τῶν βασιλευομένων πλῆθος λαβέσθαι, ἀμετά-
κλητον ὁρμὴν ἔσχεν εἰς τὸ μὴ μόνον ἀλλότρια φρονεῖν τοῦ βασιλέως,
ἀλλὰ καὶ τιμωρίαν βούλεσθαι παρ' αὐτοῦ λαμβάνειν.
Προυσίας ὁ βασιλεύς· οὗτος μετὰ τὸ νικῆσαι τὸν Ἄτταλον,
μετὰ τὸ παρελθεῖν πρὸς τὸ Πέργαμον, παρασκευασάμενος θυσίαν
πολυτελῆ προσήγαγε πρὸς τὸ τέμενος τοῦ Ἀσκληπιοῦ καὶ βουθυτήσας
καὶ καλλιερήσας τότε μὲν ἐπανῆλθεν εἰς τὴν παρεμβολήν, κατὰ δὲ
τὴν ἐπιοῦσαν καταστήσας τὴν δύναμιν ἐπὶ τὸ Νικηφόριον τούς τε
νεὼς ἅπαντας διέφθειρε καὶ τὰ τεμένη τῶν θεῶν ἐσύλησε καὶ τοὺς
ἀνδριάντας καὶ τὰ λίθινα τῶν ἀγαλμάτων. τὸ δὲ τελευταῖον καὶ τὸ
τοῦ Ἀσκληπιοῦ βαστάσας ἄγαλμα, περιττῶς ὑπὸ Φυλομάχου κατε-
σκευασμένον, ἀπήνεγκεν ὡς αὐτόν, ᾧ τῇ πρότερον ἡμέρᾳ κατασπένδων
ἐβουθύτει καὶ κατηύχετο, δεόμενος, ὅπερ εἰκός, ἵλεων αὐτῷ γενέσθαι
καὶ εὐμενῆ κατὰ πάντα τρόπον. αἱ δὲ τοιαῦται διαθέσεις μανικαί·
τὸ γὰρ ἅμα μὲν θύειν καὶ ἐξιλάσκεσθαι τὸ θεῖον
Σούδα λεξικόν. sigma, 327, li. 2
ἀνετείνετο τὰ σύμβολα, ἤρχοντο τῆς μάχης· ὅτε δὲ κατεσπῶντο, ἐπαύ-

οντο.
Σημεῖα· ζήτει ἐν τῷ σύμβολα.
Σημεῖον: δι' οὗ τὰ ἄδηλα καταλαμβάνεται παρὰ τοῖς Σκεπτι-
κοῖς, ὃ ἀναιροῦσι διὰ συλλογισμῶν. καὶ ὅτε δὲ ἔμελλε γίνεσθαι
ἐκκλησία, σημεῖον ἐτίθετο. οὕτως οὖν καὶ τῶν γυναικῶν μελλουσῶν
ἐν τοῖς Θεσμοφορίοις ἐκκλησιάζειν, σημεῖον ἐτέθη. Ἀριστοφάνης· ὡς
τὸ τῆς ἐκκλησίας σημεῖον ἐν τῷ Θεσμοφόρῳ φαίνεται.
Σημήνας καὶ Σημάνας, τὸ αὐτό.
Σῆμος, Ἠλεῖος, γραμματικός. ἔγραψε Δηλιακῶν βιβλία ηʹ,
396
Περιόδους βʹ, Περὶ Πάρου αʹ, Περὶ Περγάμου αʹ, Περὶ παιάνων.
ἐν τούτῳ δὲ μνημονεύει μουσικῶν τινῶν ἰδεῶν τούτων· Αὐτοκαβάλων,
Ἰθυφάλλων, Φαλλοφόρων. καὶ οἱ μέν, φησί, κιττοῦ στέφανον ἐφόρουν·
ὠνομάσθησαν δὲ ὕστερον Ἴαμβοι· οἱ δὲ Ἰθύφαλλοι προσωπεῖα μεθυόν-
των εἶχον καὶ χειρίδας ἀνθινὰς καὶ χιτῶνα μέχρι τῶν σφυρῶν. οἱ
δὲ Φαλλοφόροι οὐ χωρὶς ἐξ ἑρπύλλου καὶ παιδέρωτος ἔσκεπον τὰς
ὄψεις, κιττῷ καὶ ἴοις στεφανούμενοι.
Σούδα λεξικόν. tau, 495, li. 1
Τηλέπορον· Ἀριστοφάνης· τηλέπορόν τι βόημα. οἷον ὀρθόν

τι καὶ ὑψηλόν. ἔστι δὲ ἀρχὴ ᾄσματος· ὥσπερ τό, περσέπολιν Ἀθάναν.
Τηλεσκόπῳ ὄμματι: τῷ πάντα ἐφορῶντι.
Τηλεφάνης: αὐλητής. Τηλεφανὴς δὲ μακρόθεν φαινο-
μένη.
Τηλεφανεῖς: ἀφ' ὧν ἔστιν ἰδεῖν τὰ πόρρω· τοῖς γὰρ εἰς ὕψος
οὖσι καὶ τὰ μακρὰ καταφανῆ γίνεται.
Τήλεφος ἐκ πηριδίου: οὗτος πένης ἦν. Ἀριστοφάνης· καίτοι
πρότερόν γ' ἐπτώχευες, Τήλεφος εἶναι φάσκων, ἐκ πηριδίου. καὶ
Τηλέφειον τραῦμα.
Τήλεφος, Περγαμηνός, γραμματικός. ἔγραψε καὶ αὐτός ... ἐν
οἷς παρατίθεται πόσα χρὴ εἰδέναι τὸν γραμματικόν, Περὶ τῶν παρ'
Ὁμήρῳ σχημάτων ῥητορικῶν βιβλία βʹ, Περὶ συντάξεως λόγου Ἀττι-
κοῦ βιβλία εʹ, Περὶ τῆς καθ' Ὅμηρον ῥητορικῆς, Περὶ τῆς Ὁμήρου
καὶ Πλάτωνος συμφωνίας, Ποικίλης φιλομαθείας βιβλία βʹ, Βίους τρα-
γικῶν καὶ κωμικῶν, Βιβλιακῆς ἐμπειρίας βιβλία γʹ, ἐν οἷς διδάσκει τὰ
κτήσεως ἄξια βιβλία, Ὅτι μόνος Ὅμηρος τῶν ἀρχαίων ἑλληνίζει, Πε-
ριήγησιν Περγάμου , Περὶ τοῦ ἐν Περγάμῳ Σεβαστίου βιβλία βʹ, Περὶ
τῶν Ἀθήνησι δικαστηρίων, Περὶ τῶν Ἀθήνησι νόμων καὶ ἐθῶν, Περὶ
τῶν Περγάμου βασιλέων βιβλία εʹ, Περὶ χρήσεως ἤτοι ὀνομάτων
ἐσθῆτος καὶ τῶν ἄλλων οἷς χρώμεθα· ἔστι δὲ κατὰ στοιχεῖον·
Σούδα λεξικόν. tau, 971, li. 3
Τρίαινα. καὶ Τριαινοῦν, τουτέστι τῇ τριαίνῃ ἠρέμα

σκάπτειν καὶ ἐπισύρειν τὰς βώλους, ὑπὲρ τοῦ κατακρύπτειν τὰ σπέρ-
ματα.
Τριέμβολον: πολλάκις ἐμβάλλεσθαι δυνάμενον. Ἀριστοφάνης·
ὥστε θαυμάζειν, ὅπως οὕτω γέρων ὢν στύομαι τριέμβολον. ἔστι δὲ
καὶ πλοίου τις κατασκευή. καὶ γὰρ δεκέμβολον τὴν τοῦ Νέστορος ναῦν,
ἐν Μυρμιδόσι. τριέμβολον οὖν ἐπίφθεγμα τάχους.
397
Τριέσπερος.
Τριετηρίδες: ἡμέραι παρὰ Βιθυνοῖς, ἐν αἷς ἀφ' ἡμέρας πότοι
συνεχεῖς ἐγίνοντο, καὶ παρὰ τὰς συνουσίας πᾶν γένος ἀκροαμάτων
εἰσήγετο, καὶ καθόλου πολλήν τιν' εἶχε ῥᾳθυμίαν τὸ Πέργαμον.
Τριηκάδας: παρὰ Ἡροδότῳ δεῖπνα, ἢ δήμους, ἢ ἀριθμὸν τριά-
κοντα ἡμερῶν.
Τριηκόντορος ναῦς.
Τριηραρχεῖν: καὶ τριηραρχία, λειτουργία παρὰ Ἀθηναίοις
δαπανηρά. ἔδει γὰρ τὴν τριήρη πάντα ἔχειν πρὸς πόλεμον εὐτρεπῆ,
ἅπερ παρεσκεύαζεν ὁ εἰς τὴν λειτουργίαν ταύτην προβληθείς. Ἀριστο-
φάνης· ἐγώ σε ποιήσω τριηραρχεῖν.
Σούδα λεξικόν. phi, 828, li. 6
Φυλάρχης: δυνάστης. ξυμβάλλει τῷ Τραϊανῷ περὶ Αὐγάρου,

ὃς ἦν Ὀσροήνης χώρας δυνάστης· οὕσπερ φυλάρχους ὀνομάζουσιν οἱ
ἐκείνῃ, ὅτι καὶ τὰ χωρία αὐτῶν φυλαὶ ὀνομάζονται. καὶ Ἀριστο-
φάνης· μὴ μνησικακήσῃς, εἰ σὺ Φυλὴν κατέλαβες. Φυλή, ὄνομα τόπου.
καὶ Φυλάσιοι, οἱ ἐνοικοῦντες.
Φύλαρχος, Ἀθηναῖος ἢ Ναυκρατίτης· οἱ δὲ Σικυώνιον· ἄλλοι
Αἰγύπτιον ἔγραψαν· ἱστορικός. τὴν ἐπὶ Πελοπόννησον Πύρρου τοῦ
Ἠπειρώτου στρατείαν ἐν βιβλίοις κηʹ· κατάγει δὲ καὶ μέχρι Πτολε-
μαίου τοῦ Εὐεργέτου κληθέντος καὶ τῆς Βερενίκης τελευτῆς καὶ ἕως
τοῦ θανάτου Κλεωνύμου τοῦ Λακεδαιμονίου, ἐπιστρατεύσαντος αὐτῷ
Ἀντιγόνου· τὰ κατὰ τὸν Ἀντίοχον καὶ τὸν Περγαμηνὸν Εὐμένη, Ἐπι-
τομὴν μυθικήν, Περὶ τῆς τοῦ Διὸς ἐπιφανείας, Περὶ εὑρημάτων, Παρεμ-
βάσεων βιβλία θʹ.
Φύλαρχος: ὁ κατὰ φυλὴν ἑκάστην τοῦ ἱππικοῦ ἄρχων, ὑποτε-
ταγμένος δὲ τῷ ἱππάρχῳ. Δημοσθένης Φιλιππικοῖς.
Σούδα λεξικόν. chi, 95, li. 1
μενος. οἱ δέ φασιν οὐ τοὺς ἰδόντας τὸν χαραδριόν, ἀλλὰ τοὺς φα-

γόντας ἀπαλλάσσεσθαι τῆς νόσου.
Χαραδροῦται: ὀρύσσεται, κοιλαίνεται.
Χάρακα: χαράκωμα, περίφραγμα.
Χαράκωμα: ὃ περιεβάλλοντό τινες στρατοπέδῳ ἐπὶ σωτηρίᾳ. ὡς
Δημοσθένης. καὶ Μένανδρος · πολλοὶ γὰρ ἐκλελοιπότες τὸν χάρακα
τὰς κώμας ἐπόρθουν.
Χαρακτῆρες λόγων φραστικῶν ὑψηλός, ἰσχνός, μέσος. ὁ δὲ
Θουκυδίδης τὸν ὑψηλὸν ἐζήλωσεν, ὡς πρόσφορον τῇ οἰκείᾳ φύσει.
Χάραξ, Περγαμηνός, ἱερεὺς καὶ φιλόσοφος· ὡς εὗρον ἐν ἀρχαίῳ
βιβλίῳ ἐπίγραμμα οὕτως ἔχον· εἰμὶ Χάραξ ἱερεὺς γεραρῆς ἀπὸ Περ-
398
γάμου ἄκρης, ἔνθα ποτὲ πτολέμιξεν Ἀχιλλῆϊ πτολιπόρθῳ Τήλεφος,

Ἡρακλῆος ἀμύμονος υἱὸς ἀμύμων. ἔστι δὲ τῶν μετὰ Αὔγουστον πολλῷ
νεώτερος. μέμνηται γοῦν ἐν τῷ δευτέρου τῶν βιβλίων Αὐγούστου, ὡς
πάλαι γενομένου καίσαρος, καὶ ἐν τῷ ἑβδόμῳ Νέρωνος καὶ τῶν μετ'
αὐτὸν βασιλευσάντων. ἔγραψεν Ἑλληνικῶν τε καὶ ... ἱστοριῶν βι-
βλία μʹ.
Χάραξ: ἀρσενικῶς τὸ στρατόπεδον. ὅτι οἱ Ἕλληνες τοῦτον
ἡγοῦνται χάρακα ἄριστον, ὃς ἂν ἔχῃ πλείστας ἐκφύσεις καὶ μεγάλας
πέριξ τοῦ πρέμνου· παρὰ δὲ Ῥωμαίοις δύο κεραίας ἢ τρεῖς ἔχουσιν
Αποσπάσματα από βιβλία για την Πέργαμο
Lexikon tōn archaiōn mythologikōn, historikōn kai

geōgraphikōn ...Nikolaos Lōrentēs - 1837
Σικυώνα μετά τον θάνατον του πάππου τον· τούτου πας υπήρξεν ο
Πλημναίος. Πανσ. β, 5. Περγαία, ή "Επιθτ. τής "Αρτέμιδος κληθείσης
ούτως από της πόλεως Πέργης εν Παμφυλία όπου υπήρχεν εις περίφημος
ναός αυτής, Πομ. Μελ. Περγαίος, αια, αιον δε Πέργη. Περγαμηνός, ή,
όν. Της Περγάμου ή έκτής πόλεως Περγάμον έντή μικρά Ασία ών εξαρτ,
η Περγαμηνή, προσυπακμ. χάρτη, ο χάρτης τής Περγάμου, επινοηθείς
πρώτον ως λέγεται υπο του Γραμματικού Κράτητος εκ Μαλλου εν τη
πόλει Περγάμο επί της βασιλείας του Ευμένους και Ουσιαστε.
Περγαμηνός, ο κάτοικος της Περγάμου. Στραβ. Περγαμίδης, ου, δ. Ο
κάτοικος της Περγάμου ακροπόλεως της Τροίας. "Ανθολ. Περγάμιος, ια,
ιον (-υν υ). Τής Περγάμου ή εις την Πέργαμον ανήκων – δεν, Περγαμία,
ή, = Πέργαμος, ακρόπολις τής Τροίας. Πίνδ. Πέργαμον, το "Ακρόπολις
του Ιλίου εν τή Τρωϊκή χώρα, ένθα υπήρχεν ο μεγαλοπρεπής ναός του
Απόλλωνος παρ' Όμ, Ίλ. Δ, 5ο8. Ε, 446. ή Πέργαμος - παρά δε τους
ύστερον ποιητας και πεζογράφος το Πέργαμον. Σοφ. Ευρ. "Ηροδτ. 7, 43.
και πληθ. τα Πέργαμα, Ευρ. "Ιφ. Αυλ. 552. Πλάφ. – όθεν, Περγάμος,
όπερ όρα. - 2) Πόλις επίσημοι της μεγάλης Μυσίας εν Ασία κειμένη επί
του Κούστρου ποταμού, χρηματίσατα ύστερον καθέδρα τού αυτόθι
Περγαμηνού βασιλείου απο τού 283 έως 133 έτος προ Χρι και περίφημος
προ πάντων διά την έν αυτή πλουσίαν βιβλιοθήκην συνισταμένην εκ
2οοοοο τόμων την οποίαν έσύστησεν πρώτον ο βασιλεύς Ευμένης, και
διά την ανακάλυψιν του Περγαμηνού χάρτον του όποίον έγινε το μέγα
εμπόριον με τις άλλες πόλεις της Ασίας και Ελλάδος. Η επικράτεια της
Περγάμου ηυξήθη ακολούθως δια βοηθείας των παρ’ αυτή ένα λιμένα,
πλησίον ταύτης έκειτο έφ' ενός λόφου ο αρχαίος ναός της Αρτέμιδος εις
399
τον οποίον συνέρρεε πολύ πλήθος εκ των πλησιoχώρων πόλεων προς

λατρείαν τής θεάς ταυτης, Καλλμ. εις "Αρτ. 187.
Carmina: Cvm Lectionis Varietate Et Adnotationibvs. Interpretatio ...1798

-
Γλαυκοι δε δράκοντες] φοβεροί, ο δε νους επειδή ούν ποτε εκτίσθη το

τείχος, ευθέως και παραχρήμα τρείς δράκοντες εφάνησαν, ων οι μεν δύο
βουλόμενοι εισελθείν δια του πύργου εις το εντός, κατέπεσον και
απέθανον, ο δε εις δράκων εισήλθε μετα συριγμού και βοής. " δηλοί δε την
άλωσιν την τότε γενομένην, οι χαρ επιόντες πολέμιοι ειωθασιν εφορμάν
άμα βοή, έδει ειπείν γλαυκών δε δρακόντων εισαλλομένων τριών, οι δύο
μεν κατέπεσον, ο δε είς ενόρουσε, το σχήμα Ομήρου (Οdyss.μ, 73.) - Οι
δύο μεν σκόπελοι, ο μεν ουρανόν ευρυνικάνει. V. 5 2. Εσόρου σε] Gl.
Μεs.β. γ. έσω ώρμησε. 53. "Ενν επε δ' αντίον] έννεπε δε, αντί του είπεν,
ευθύς ο Απόλλων, ορμαίνων, ήγουν διαλογιζόμενος, σκοπών, τέρας
εναντίον, τουτέστιν εχθρον, ου δεξιόν ή Πέργαμος, ήγουν ή εξοχή του
τείχους, ώ ήρως Αιακέ, επί ταϊς σαίς εργασίαις, ήτοι κατασκευαΐς, της
χειρός, ήγουν δια της σής χειρός, αλίσκεται, ήγουν αλώσιμος έσται. Ει, ',
Αντίον όρμαίνων] φροντίζων και την διάνοιαν εφιστάς, ο δε λόγος ουχ
υπερέθετο στοχάζεσθαι, φησιν, αλλ' εξεναντίον ορών έτι είπεν, ως δε
συνέβαλε το σημείον και οικείως ένεπεν, οι προσβαλούντες κατα τα
ημέτερα τείχη απολούνται, καθάπερ οι δύο δράκοντες, ο δε κατα το Αιακού
τείχισμα έλθων δράκων κρατήσει, τουτέστιν, οι προσβαλόντες κατ' εκείνο
το μέρος ώστε απο των τριών, επειδή το τρείς αρχή πλήθους εστί, το
πλήθος των Αχαιών εις σημείωσιν ήχθαι. τινές δε εις το εγγυς το αίνιγμα
έτι θέλουσιν άγειν, επειδή γαρ οι δράκοντές εισι τρείς, ων οι δύο
απέθανον, ο δε εις εισήλθεν, ανάγει προς τους εξ Αιακού και λέγει
Τελαμων και Πηλεύς, δύο αδελφοί, δύο τούτων παίδες προσβαλούσι μεν,
απολούνται δε, Αίας δηλονότι και Αχιλλεύς, ο δε εις Νεοπτόλεμος,
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ
Αθηναίος Δειπνοσοφιστές, 39, 40, 41, 43, Ἀπολλόδωρος, 87, 110, 189
44, 45, 46, 47 Ἀπόλλων, 4, 5, 10, 50, 51, 52, 59, 87, 104,
Αίλιος Αριστείδης, 110, 111, 112, 113, 115, 148, 150, 155, 167, 319, 320, 321,
114, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 322, 323, 324, 332, 338, 353, 354, 360,
122, 123, 124, 125, 126 361, 362, 363, 365, 374, 375, 377
Αισχύλος, 92 Ἀπολλώνιος, 45, 168, 169, 200, 386
ἀκροπόλεως τῆς Ἰλίου, 341, 367, 369, 370 Ἀπολλωνίων Ἐρινύν, 25
400
Αριστοτέλης, 9, 93, 94 Καρύστιος, 40, 41, 43, 44, 206, 207, 208,
Ἀρσένιον, 299 209, 210, 211, 378
Ἀσκληπιὸν, 72, 122, 225, 231 Κάσανδρον, 81
Ἄτταλον, 16, 81, 82, 84, 106, 107, 149, Κλαύδιος Αιλιανός, 11, 12, 164, 165, 166
156, 157, 158, 160, 163, 164, 176, 203, Κλαύδιος Πτολεμαίος, 10, 11
213, 228, 255, 268, 269, 271, 273, 274, Κράτης, 11, 12, 166
275, 276, 279, 372, 382, 386, 390, 392, Κροῖσος, 9, 93
394 Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος,
Ἄτταλος, 35, 37, 46, 82, 85, 86, 106, 136, 267, 268, 269, 270, 271, 272, 273, 274,
146, 157, 164, 184, 220, 230, 251, 276, 275, 276, 277, 278, 279, 282, 283, 284
282, 285, 292, 385, 386, 390 Λιβάνιος, 85, 86, 87
Ἀττάλου, 12, 17, 32, 33, 73, 106, 147, 149, μέμβρανα Περγαμηνὰ καλοῦσιν, 254, 255
157, 158, 160, 170, 176, 184, 228, 254, Μένανδρος, 186, 216, 217, 221, 226, 253,
270, 272, 275, 276, 283, 388 397
Αὔγης, 104, 148, 154 Μένιππος, 218, 310
Ἀφροδίτῃ, 53, 145, 330 Μένιππός, 310
βιβλιοθήκην, 17, 18, 102 Μιθριδάτης, 30, 36, 37, 107, 108, 131,
βιβλίων, 17, 18, 40, 75, 77, 79, 310, 388, 151, 152, 177, 178, 179, 180, 181, 215,
397 271, 286, 315
βυβλιοθήκας, 34 Μυσίαν, 64, 73, 74, 101, 153, 178, 183,
Γαληνός, 4, 39, 60, 61, 63, 64, 65, 66, 67, 288
68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 77, 78, 96, Μυσοὶ, 11, 165
389 Νικομήδης, 177, 178, 195, 282
Γαληνός ιατρός, 60, 61, 63, 64, 65, 66, Ξενοφών, 8, 56, 57, 58
67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 77, 78 Ξέρξης, 8, 54
Γαληνός τε ὁ Περγαμηνός, 39 Ὅμηρος, 79, 101, 150, 319, 320, 321, 322,
Διογένης Λαέρτιος, 16, 17, 18 323, 324, 325, 328, 330, 352, 359, 363,
Διογενιανὸς ὁ Περγαμηνός, 38 368, 374, 375, 376, 377, 388, 396
Διογενιανοῦ τοῦ Περγαμηνοῦ, 38 Όμηρος Ιλιάδα, 4, 5, 50, 51, 52, 53
Διόδωρος Σικελός, 80, 81, 82, 83, 84 Ὀριβάσιος, 201, 238, 280
Διονύσιος Αλικαρνασσέας, 90, 91 Πε⌈ ργ⌉ αμηνοῖς πίναξι, 55
Δρακόντιον, 13, 235, 236, 241 Πέργαμα, 9, 20, 23, 25, 49, 79, 127, 339,
Εὔδημον, 33, 169 348, 349, 350, 351, 354, 357, 362, 363,
Εὔδημος, 32, 33 364, 378
Εὐμένης, 35, 37, 42, 82, 83, 106, 107, 160, Πέργαμα Δαρδανίας, 23
162, 171, 172, 175, 245, 246, 270, 272, Πέργαμα Τροίας, 9, 20, 79, 127
274, 278, 292 Περγαμηνὴ, 100, 101
Εὐμένους, 37, 46, 82, 83, 106, 158, 172, Περγαμηνὴν, 100, 101
174, 175, 269, 274, 276, 278, 292 Περγαμηνοί, 135
Ευρυπίδης, 5, 6, 7, 18, 19, 20, 21, 22, 23, Περγαμηνοὶ, 108, 179, 222, 223, 224, 225
24, 26 Περγαμηνοῖς, 35, 92, 138, 139, 145, 147,
Ηρόδοτος, 7, 8, 54 148, 149, 222, 223, 224, 225, 328, 332,
Ἡρώδης, 193, 194, 286 338
Ηρωδιανός, 53, 95, 96, 97, 98 Περγαμηνοῖς πίναξι, 92
Θεσσαλονίκην, 306 Περγαμηνὸν, 33, 36, 169, 203, 213, 217,
Ἰσιδώρῳ τῷ Περγαμηνῷ, 17, 18 228, 255, 306, 307, 380, 386, 396
Κάικος, 100, 101, 102, 103, 107, 108 Περγαμηνός, 10, 17, 92, 96, 97, 98, 210,
Καινή Διαθήκη, 55 211, 218, 287, 312, 314, 318, 359, 378,
Καῖσαρ, 31, 131, 132, 133, 183, 184, 264, 391, 392, 395, 397
286 Περγαμηνὸς, 12, 18, 32, 33, 40, 41, 44,
45, 47, 87, 131, 152, 166, 186, 187, 200,
401
201, 207, 210, 211, 216, 221, 226, 240, 230, 235, 236, 238, 242, 245, 246, 251,
245, 246, 253, 266, 280, 282, 286, 289, 252, 263, 264, 268, 269, 272, 283, 285,
306, 310, 339, 342, 388, 389 288, 293, 295, 296, 297, 298, 299, 300,
Περγαμηνὸς ἐν ἱστορικοῖς ὑπομνήμασιν, 302, 304, 305, 311, 314, 319, 320, 321,
42 325, 326, 327, 334, 337, 338, 341, 345,
Περγαμηνὸς ἱστορεῖ, 40, 210 360, 362, 363, 366, 367, 368, 372, 380,
Περγαμηνοῦ, 12, 71, 94, 99, 114, 228, 383, 386, 390, 395, 396
254, 283, 336, 371 Περγάμῳ, 9, 10, 17, 18, 28, 29, 31, 41, 47,
Περγαμηνοὺς, 39, 172, 173, 232, 335, 51, 56, 60, 62, 63, 65, 66, 67, 69, 70, 72,
392 75, 76, 77, 79, 80, 81, 87, 90, 102, 109,
Περγαμηνῷ, 131, 132, 151, 183, 279, 309 110, 111, 112, 115, 116, 117, 118, 120,
Περγαμηνῶν, 9, 28, 29, 81, 82, 85, 86, 96, 121, 122, 126, 130, 132, 133, 137, 143,
102, 103, 152, 173, 174, 180, 273, 274, 144, 145, 148, 149, 150, 151, 160, 168,
313, 337, 338 172, 179, 184, 185, 186, 197, 198, 199,
Περγαμηνῶν ἐπίνειον, 96, 102, 103, 313, 201, 212, 214, 217, 227, 229, 232, 233,
352 237, 252, 258, 259, 260, 261, 262, 263,
Περγαμίαν, 59, 376 265, 266, 267, 270, 271, 287, 288, 290,
Περγάμιοι, 85, 202, 281 299, 303, 311, 313, 317, 322, 323, 324,
Πέργαμο, 4 353, 354, 361, 362, 363, 364, 366, 369,
Περγάμοις, 14 374, 375, 376, 382, 387, 388, 390, 396
Πέργαμον, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, Περγάμωι, 4, 5, 154, 214
15, 21, 26, 28, 29, 30, 31, 32, 34, 35, 36, Περγάμων, 5, 6, 7, 12, 21, 23, 24, 25, 26,
37, 53, 54, 56, 57, 58, 81, 82, 83, 84, 85, 88, 196, 219, 344, 346, 353, 354, 355,
86, 93, 97, 98, 104, 105, 106, 107, 108, 356, 357, 358, 359
111, 113, 114, 118, 119, 123, 124, 129, Πλούταρχος, 9, 10, 27, 28, 29, 30, 31, 32,
134, 136, 137, 138, 139, 141, 142, 153, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 342
157, 158, 159, 160, 161, 163, 164, 165, πόλιν Ἴωνες λέγουσιν, 14, 315, 316, 342,
167, 169, 171, 176, 177, 178, 180, 181, 343, 393, 394
182, 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, Ῥουφίνου, 60
195, 202, 205, 215, 226, 230, 233, 234, Σάτυρος, 120
236, 237, 238, 240, 241, 244, 250, 259, Σιληνοῦ, 138, 139, 145
268, 269, 270, 272, 273, 274, 275, 276, Σκύλαξ περιηγητής, 89
277, 278, 279, 280, 281, 285, 290, 292, Σμύρναν, 12, 56, 78, 115, 134, 184, 192,
293, 296, 297, 298, 301, 302, 304, 312, 230, 250, 259, 277, 301, 303
315, 316, 319, 320, 321, 326, 327, 329, Σοφοκλής, 48, 49
331, 332, 342, 343, 344, 353, 354, 355, Στράβων, 99, 100, 101, 102, 103, 104,
356, 357, 358, 361, 368, 370, 373, 376, 105, 106, 107, 108, 109, 214, 310, 312,
379, 383, 385, 391, 393, 394, 396 313, 337, 338
Πέργαμος, 3, 4, 8, 10, 11, 15, 16, 55, 59, Στρατόνικος, 62, 198
95, 97, 98, 129, 130, 140, 155, 187, 205, Σωκράτης Σχολαστικός, 12, 13
216, 245, 251, 257, 260, 294, 295, 307, Τελεσφόρου, 114
308, 312, 314, 319, 320, 321, 322, 323, Τηλέφου, 11, 94, 100, 101, 138, 139, 143,
324, 326, 327, 330, 341, 343, 363, 364, 165, 218, 336
365, 369, 370, 374, 375, 377, 382 Τιμόθεος, 44, 187, 263, 339
Περγάμου, 3, 4, 5, 11, 15, 34, 40, 42, 45, Τροίας, 7, 19, 25, 26, 49, 186, 216, 253,
46, 50, 52, 61, 64, 67, 68, 71, 73, 74, 75, 254, 353, 354, 370, 372, 373, 383
78, 80, 81, 90, 91, 102, 103, 106, 107, Τρῶες,, 4, 7, 26
109, 110, 113, 117, 125, 135, 136, 143, Φιλάδελφος, 40, 85, 86
146, 147, 153, 155, 161, 163, 164, 165, Φιλέταιρον, 45, 46, 105, 106, 209, 220
166, 170, 171, 174, 175, 180, 181, 190, Φιλεταίρου, 42
193, 195, 197, 206, 219, 220, 221, 229,
402
Φλάβιος Φιλόστρατος, 12, 190, 191, 192, Χλιαρὰ, 15, 256, 257, 296, 307, 308
193, 194, 195, 196 χώρας Περγαμίας, 89
Φρυγίας, 101, 154, 178, 182, 228, 281,
346, 372
Φρυγῶν πόλιν, 7
TLG Texts doing_search Περγαμ tlg Go
UTF-8 search TLG Texts

Οδυσσέας Γκιλής. ΠΕΡΓΑΜΟΣ ΜΥΣΙΑΣ.. Αποσπάσματα Από Αρχαία Κείμενα. Θεσσαλονίκη 2019,

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Οδυσσέας Γκιλής. ΠΕΡΓΑΜΟΣ ΜΥΣΙΑΣ.. Αποσπάσματα Από Αρχαία Κείμενα. Θεσσαλονίκη 2019,

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

Από τη Βικιπαίδεια. Η Πέργαμος ήταν μια δοξασμένη και πλούσια πόλη

που το Κράτηςε μέχρι το θάνατό του. Ο Άτταλος Α΄, ο απόγονός του,

Χρονολογική ταξινόμηση αποσπασμάτων

1. Όμηρος Ιλιάδα. {0012.004} (8 B.C.) Book 4 li. 508

2. Όμηρος Ιλιάδα. {0012.004} (8 B.C.) Book 5 li. 446

3. Όμηρος Ιλιάδα. {0012.004} (8 B.C.) Book 5 li. 460

4. Όμηρος Ιλιάδα. {0012.004} (8 B.C.) Book 6 li. 512

5. Όμηρος Ιλιάδα. {0012.004} (8 B.C.) Book 7 li. 21

6. Όμηρος Ιλιάδα. {0012.004} (8 B.C.) Book 24 li. 700

9. Ευρυπίδης Troiades {0006.011} (5 B.C.) Li. 556

τρὶ χεῖρας ἐπτοημένας·

11. Ευρυπίδης Troiades {0006.011} (5 B.C.) Li. 851

12. Ευρυπίδης Troiades {0006.011} (5 B.C.) Li. 1065

13. Ευρυπίδης Troiades {0006.011} (5 B.C.) Li. 1295

14. Ευρυπίδης Troiades {0006.011} (5 B.C.) Li. 1325

16. Ευρυπίδης Phoenissae {0006.015} (5 B.C.) Li. 1098

ἀλκὴ δι’ ὀλίγου. Περγάμων δ’ ἀπ’ ὀρθίων

17. Ευρυπίδης Phoenissae {0006.015} (5 B.C.) Li. 1176

18. Ευρυπίδης Orestes (5 B.C.) Li. 1388

20. Ευρυπίδης Iphigenia Aulidensis {0006.018} (5 B.C.) Li. 762

στάσονται δ’ ἐπὶ Περγάμων

21. Ευρυπίδης Iphigenia Aulidensis {0006.018} (5 B.C.) Li. 773

Πέργαμον δὲ Φρυγῶν πόλιν (772)

ἐπεχείρησαν τῇ ὁδῷ ἐπέλιπε τὸ ῥέεθρον οὐδ’ ἀπέχρησε τῇ

28.Ηρόδοτος ιστορία. (5 B.C.) Book 7 se. 112 li. 3

Οὐκ ἔστ’ ἔτυμος λόγος οὗτος,

καὶ ποιήσας δὴ πᾶσαν τὴν καλουμένην Παλινῳδίαν παρα- (1)

33. Αριστοτέλης Mirabilium auscultationes {0086.027} (4 B.C.) Bekker

34. Πλούταρχος Sulla {0007.033} (A.D. 1-2) Ch. 11 se. 1 li. 4

35. Πλούταρχος Sulla {0007.033} (A.D. 1-2) Ch. 11 se. 1 li. 5

36. Πλούταρχος Sulla {0007.033} (A.D. 1-2) Ch. 11 se. 2 li. 3

37. Πλούταρχος Sulla {0007.033} (A.D. 1-2) Ch. 23 se. 4 li. 3

38. Pseudo-APOLLODORUS Myth. Bibliotheca (sub nomine

39. APOLLONIUS DYSCOLUS Gramm. De constructione {0082.004}

40. Κλαύδιος Πτολεμαίος. Γεωγραφία. (lib. 1-3) {0363.009} (A.D. 2)

41. Κλαύδιος Πτολεμαίος. Γεωγραφία. (lib. 4-8) {0363.014} (A.D. 2)

(15) Καὶ δῆμοι ἀρκτι-

42. Κλαύδιος Πτολεμαίος. Γεωγραφία. (lib. 4-8) {0363.014} (A.D. 2)

43. Κλαύδιος Αιλιανός. De natura animalium {0545.001} (A.D. 2-3)

44. Κλαύδιος Αιλιανός. De natura animalium {0545.001} (A.D. 2-3)

45. Κλαύδιος Αιλιανός. De natura animalium {0545.001} (A.D. 2-3)

46. Κλαύδιος Αιλιανός. De natura animalium {0545.001} (A.D. 2-3)

47. Φλάβιος Φιλόστρατος. Heroicus {0638.004} (A.D. 2-3) Olearius p.

48. Ευσέβιος θεολόγος. Antiquorum martyriorum collectio (fr.a)

49. ATHANASIUS Theol. Synopsis scripturae sacrae [Sp.] {2035.071}

50. ΣωΚράτης Σχολαστικός. Εκκλησιατική ιστορία. {2057.001} (A.D.

Δρακόντιον δὲ, ὅτι ἀπὸ Γαλατίας μετέβη εἰς Πέργαμον· καθεῖ-

51. ΣωΚράτης Σχολαστικός. Εκκλησιατική ιστορία. {2057.001} (A.D.

52. ΣωΚράτης Σχολαστικός. Εκκλησιατική ιστορία. {2057.001} (A.D.

53. CYRILLUS Alexandrinus Theol. Contra Julianum imperatorem (libri

54. NICEPHORUS I Hist., Scr. Eccl. et Theol. Breviarium historicum de

55. PHOTIUS Lexicogr., Scr. Eccl. et Theol. Lexicon (Ε—Ω) {4040.030}

56. PHOTIUS Lexicogr., Scr. Eccl. et Theol. Lexicon (Ε—Ω) {4040.030}

57. BASILIUS MINIMUS Scr. Eccl. Commentarium in Nazianzeni

58. Michael PSELLUS Epist., Hagiogr., Phil., Polyhist. et Theol.

τῆς ἰδίας θεολογίας· τὰ δὲ περὶ ἀνθρώπων φύσεως ὁ ἐκ Περγάμου

59. Anna COMNENA Hist. Alexias {2703.001} (A.D. 11-12) Book 14

60. Anna COMNENA Hist. Alexias {2703.001} (A.D. 11-12) Book 14

61. EPHRAEM Aeniensis Hist. et Poeta Chronicon imperatorum

62. EPHRAEM Aeniensis Hist. et Poeta Chronicon imperatorum

Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα

Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσοφων.

ἐπύθετο τὰ ἐξ Ἀνδρομέδας Εὐριπίδου προενεγκάμενος (129 N29)·