Οδυσσέας Γκιλής. Περί Φιλίας Και Άλλων.αποσπάσματα Από Αρχαία Κείμενα. 2020.

1
Οδυσσέας Γκιλής
Επιμέλεια
ΠΕΡΙ ΦΙΛΙΑΣ
ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ
Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα
Θεσσαλονίκη 2020
2
3
Περιεχόμενα
Θησέας με τον βασιλιά των Λαπιθών Πειρίθου.......................................................................4

Ο Ηρακλής και ο πιστός σύντροφός του Ιόλαος (520-510 π.Χ., Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Αθήνας)....................................................................................................................................4
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΦΙΛΙΑΣ....................................................................................4
Δάμων και Φιντίας (πυθαγόρειοι)...........................................................................................6
Από τη Βικιπαίδεια. Δάμωνας (Δάμων) και ο Φιντίας.............................................................6
Η βασική ιστορία..............................................................................................................7
Παραπομπές..........................................................................................................................8
Λεξικόν Δημητράκου, τόμος ΙΕ¨. Σελ. 7625..............................................................................8
Δήμητρας – Μαρίας Παπαζή. Η φιλία στην Αρχαία Ελλάδα με ιδιαίτερη έμφαση στο έργο
του Ευριπίδη...........................................................................................................................10
ΕΛΛΑΔΑ 07.02.2018 ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Η φιλία κατά τον Αριστοτέλη: Τρία τα είδη της, μόνο το
ένα αξίζει πραγματικά. Πηγή: Quartz, Επιμέλεια Κειμένου: Χρήστος Κανελλόπουλος..........11
Μετάφραση μέρους του άρθρου του D. Konstan, «Reciprocity and Friendship», στο
Reciprocity in Ancient Greece, Οxford 1998, 279-302. Φιλία και αμοιβαιότητα στην Αρχαία
Ελλάδα....................................................................................................................................14
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ Ἠθικὰ Νικομάχεια (1156a-1156b) 2012 Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Δ.
Λυπουρλής.............................................................................................................................15
Χρονολογική ταξινόμηση αποσπασμάτων. ΦΙΛΙΑ..................................................................19
Χρονολογική ταξινόμηση αποσπασμάτων. ΠΕΡΙ ΦΙΛΙΑΣ......................................................183
Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα.....................................................................................189
Πάτροκλος και Αχιλλέας......................................................................................................313
Δαμων και Φιντίας...............................................................................................................331
Θησεύς και Πειρίθους..........................................................................................................338
Ορέστης και Πυλάδης...........................................................................................................347
Επαμεινώνδας και Πελοπίδας.............................................................................................377
Διόσκουροι, Κάστωρ και Πολυδεύκης.................................................................................384
Κάστωρ και Πολυδεύκης......................................................................................................533
Αλέξανδρος και Ηφαιστίων..................................................................................................545
Ηρακλής και Ιόλαος..............................................................................................................555
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ.........................................................................................................................556
4
Θησέας με τον βασιλιά των Λαπιθών Πειρίθου
Παράδειγμα στενής φιλίας υπήρξε και εκείνη που συνέδεε τον Θησέα με
τον βασιλιά των Λαπιθών Πειρίθου. Στην εικόνα ο Θησέας απάγει τη
βασίλισσα των Αμαζόνων, ενώ ο Πειρίθους φυλάει τα νώτα τους (500-
490 π.Χ., Μουσείο Λούβρου)
Ο Ηρακλής και ο πιστός σύντροφός του Ιόλαος

(520-510 π.Χ., Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Αθήνας)
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΦΙΛΙΑΣ
ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ-ΑΧΙΛΛΕΑΣ
Ο Πάτροκλος, γιος του Μενοίτιου, ήταν ο καλύτερος φίλος του Αχιλλέα.

Όταν ήταν ακόμη μικρό παιδί και ζούσε στην ιδιαίτερη πατρίδα του,
σκότωσε πάνω στο παιχνίδι ένα συνομήλικό του αρχοντόπουλο. Αν και
ήταν ανήλικος, ο Πάτροκλος έπρεπε να φύγει από τον τόπο του, γιατί
τον βάραινε το αίμα του νεκρού. Έτσι ο πατέρας του τον έφερε στον
Πηλέα, που τον ανάθρεψε μαζί με τον Αχιλλέα σαν δικό του παιδί. Όταν
ο Μενοίτιος αποχαιρετούσε το γιο του, τον προέτρεψε να προσέχει και να
συμβουλεύει το φίλο του, και ας ήταν η δική του καταγωγή πιο ταπεινή.
Όταν ήρθε η ώρα να πάρουν μέρος στον Τρωικό πόλεμο, οι δύο φίλοι
πήγαν μαζί. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ενώ ο Αχιλλέας πολεμούσε,
ο Πάτροκλος στεκόταν δίπλα του πάνω στο άρμα και το κυβερνούσε.
Μετά από κάθε μάχη περιποιόταν με ιδιαίτερη αγάπη τα αθάνατα άλογα
του Αχιλλέα. Όταν ο Αχιλλέας οργισμένος με τον Αγαμέμνονα αρνιόταν
να πάει στη μάχη, ο Πάτροκλος προσπαθούσε να τον πείσει να αλλάξει
γνώμη, αλλά μάταια. Τελικά, ο Πάτροκλος τον έπεισε να του δώσει τα
όπλα του, προκειμένου να πάει εκείνος στη μάχη να πολεμήσει εναντίον
των Τρώων. Σε κάποια φάση του αγώνα κι ενώ ο Πάτροκλος είχε
καταφέρει να σκοτώσει ένα σημαντικό αριθμό Αχαιών, ο Έκτορας
καταφέρνει να τον σκοτώσει...
5
ΔΑΜΩΝΑΣ (ΔΑΜΩΝ) ΚΑΙ Ο ΦΙΝΤΙΑΣ
Ο Δάμωνας (Δάμων) και ο Φιντίας ήταν δύο πυθαγόρειοι φιλόσοφοι και

φίλοι που έμειναν στην ιστορία για την μέχρι θανάτου πιστή φιλία τους,
η οποία έγινε πρότυπο και ενέπνευσε πολλά έργα ζωγραφικής, μουσικής,
αλλά και κινηματογραφικές ταινίες. Οι δύο φιλόσοφοι ζούσαν ή
βρέθηκαν στις Συρακούσες την εποχή που αυτές διοικούνταν
απολυταρχικά από τον Διονύσιο τον Νεότερο (367-357 και πάλι 346-
343)[3] και ο Φιντίας δίκαια ή μη, κατηγορήθηκε ότι σχεδίαζε την
ανατροπή του τυράννου. Συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά
του ικανοποίησαν την τελευταία επιθυμία να επισκεφθεί τους συγγενείς
του ή να τακτοποιήσει κάποιες σοβαρές υποθέσεις υπό τον όρο -αν δεν
επιστρέψει εγκαίρως - να εκτελεστεί αντ'αυτού ο φίλος του Δάμωνας,
που προσφέρθηκε επί τούτου εθελοντικά. Σύμφωνα με όσα γράφτηκαν
(από τον Κικέρωνα, τον Βαλέριο Μάξιμο, τον Ιάμβλιχο τον φιλόσοφο
Αριστόξενο, τον Πορφύριο και τον Διόδωρο το Σικελό) μετά την
απόφαση του Διονυσίου να εκτελέσει τον Φιντία, ο Δάμωνας ίσως
προσπαθεί να εκμαιεύσσει χάρη, όμως δεν εισακούγεται. Επειδή ο
Φιντίας έχει σοβαρές εκκρεμότητες σχετικές με τις ευθύνες του και στον
κύκλο των Πυθαγορείων (δεν ξέρουμε τι λογής) ο Δάμων μένει ως
όμηρος, ανθρώπινο αμανάτι ή εγγύηση, και εκείνος φεύγει να τις
τακτοποιήσει. Αν δεν επιστρέψει εγκαίρως, στη θέση του θα εκτελεστεί ο
Δάμων. Δεν είναι βέβαιο πώς ακριβώς βρέθηκε ο Δάμων σε αυτή τη
θέση αν και όλοι συμφωνούν ότι ήταν προθυμότατος. Πιθανόν να
προσφέρθηκε μόνος του ώστε να τακτοποιήσει ο φίλος του τις υποθέσεις
του, πιθανόν και να το πρότεινε ο Φιντίας σίγουρος ότι δεν θα
αμφισβητείτο ο λόγος της τιμής του ότι θα επιστρέψει, ίσως και να ήταν
ιδέα του Διονυσίου -όταν δηλαδή ο Φιντίας ζήτησε αναστολή εκτέλεσης
της ποινής για λίγες ώρες ώστε να ρυθμίσει σοβαρά ζητήματα, πιθανόν ο
Διονύσιος να του είπε "εντάξει, αλλά θα κρατήσω όμηρο τον Δάμωνα".
Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο Δάμων με φυσικότητα και εμπιστοσύνη
αποδέχτηκε την ομηρία. Αν ο Φιντίας δεν επέστρεφε, θα σταύρωναν ή
θα αποκεφάλιζαν εκείνον στη θέση του.
ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΑΣ
Οι δύο νέοι συνδέθηκαν με αδελφική αγάπη. Ο Μέγας Αλέξανδρος

6
αποκαλούσε τον Ηφαιστίωνα ισάδελφο και Φιλαλέξανδρο. Λέγεται ότι ο

Ηφαιστίωνας στην Τροία στεφάνωσε τον τάφο του Πάτροκλου, ενώ
αντίστοιχα ο Αλέξανδρος έκανε το ίδιο στον τάφο του Αχιλλέα. Στη μάχη
του Υδάσπη εναντίον του Πώρου, ο Ηφαιστίων διοικούσε το ιππικό στην
αριστερή πτέρυγα της στρατιάς του Αλέξανδρου. Στην συνέχεια μαζί με
τον Περδίκκα ίδρυσαν την πόλη Οροβάτιδα στον δρόμο προς τον Ινδό
ποταμό. Αργότερα, στα Σούσα, πήρε μέρος στον ομαδικό γάμο με
γυναίκες από την Περσία και μάλιστα ο ίδιος νυμφεύθηκε τη Δρυπετίδα,
αδερφή της γυναίκας του Αλέξανδρου, Στατείρας. Κατά τη διάρκεια
αγώνων και εκτεταμένης οινοποσίας, ο Ηφαιστίωνας αρρώστησε από
πυρετό, με συνέπεια ύστερα από εφτά ημέρες να πεθάνει σε ηλικία 31
ετών. Μετά το θάνατο του Ηφαιστίωνα το σώμα του μεταφέρθηκε στη
Βαβυλώνα, όπου αποτεφρώθηκε με την παρουσία του συνόλου του
στρατού και θάφτηκε. Ο Ηφαιστίωνας ταυτιζόταν με τον Αλέξανδρο στις
απόψεις του περί συνδιοίκησης σε κάποιες περιοχές της Ανατολής από
Μακεδόνες και Πέρσες αξιωματούχους.... Ο Αλέξανδρος τον
συμβουλευόταν συστηματικά... Το ιστολόγιο για τη φιλία από τους
μαθητές του Β2 του Γυμνασίου Αγίου Πνεύματος.
Δάμων και Φιντίας (πυθαγόρειοι)
Από τη Βικιπαίδεια. Δάμωνας (Δάμων) και ο

Φιντίας
Αναπαράσταση των δύο φίλων λίγο πριν από την επαπειλούμενη

εκτέλεση -έτσι τους φαντάστηκαν το 1896 οι Αμερικανοί στο βιβλίο της
Helene Guerber "Story of the Greeks"
Ο Δάμωνας (Δάμων) και ο Φιντίας (αναφέρεται εσφαλμένα διεθνώς και

ως Πυθίας) ήταν δύο πυθαγόρειοι φιλόσοφοι και φίλοι που έμειναν στην
ιστορία για την μέχρι θανάτου πιστή φιλία τους, η οποία έγινε πρότυπο
και ενέπνευσε πολλά έργα ζωγραφικής, μουσικής, αλλά και
κινηματογραφικές ταινίες. Οι δύο φιλόσοφοι ζούσαν ή βρέθηκαν στις
Συρακούσες την εποχή που αυτές διοικούνταν απολυταρχικά από τον
Διονύσιο τον Νεότερο (367-357 και πάλι 346-343) και ο Φιντίας δίκαια
ή μη, κατηγορήθηκε ότι σχεδίαζε την ανατροπή του τυράννου.
Συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά του ικανοποίησαν την
τελευταία επιθυμία να επισκεφθεί τους συγγενείς του ή να τακτοποιήσει
7
κάποιες σοβαρές υποθέσεις υπό τον όρο -αν δεν επιστρέψει εγκαίρως -
να εκτελεστεί αντ'αυτού ο φίλος του Δάμωνας, που προσφέρθηκε επί
τούτου εθελοντικά.
Η βασική ιστορία
Δάμων, Φιντίας και Διονύσιος, 1826, έργο με το οποίο ο 24χρονος τότε

Ελουά Φερόν κέρδισε στη Γαλλία το πρώτο "Βραβείο της Ρώμης"
Σύμφωνα με όσα γράφτηκαν (από τον Κικέρωνα, τον Βαλέριο Μάξιμο,

τον Ιάμβλιχο τον φιλόσοφο Αριστόξενο, τον Πορφύριο και τον Διόδωρο
το Σικελό) μετά την απόφαση του Διονυσίου να εκτελέσει τον Φιντία, ο
Δάμωνας ίσως προσπαθεί να εκμαιεύσσει χάρη, όμως δεν εισακούγεται.
Επειδή ο Φιντίας έχει σοβαρές εκκρεμότητες σχετικές με τις ευθύνες του
και στον κύκλο των Πυθαγορείων (δεν ξέρουμε τι λογής) ο Δάμων μένει
ως όμηρος, ανθρώπινο αμανάτι ή εγγύηση, και εκείνος φεύγει να τις
τακτοποιήσει. Αν δεν επιστρέψει εγκαίρως, στη θέση του θα εκτελεστεί ο
Δάμων. Δεν είναι βέβαιο πώς ακριβώς βρέθηκε ο Δάμων σε αυτή τη
θέση αν και όλοι συμφωνούν ότι ήταν προθυμότατος. Πιθανόν να
προσφέρθηκε μόνος του ώστε να τακτοποιήσει ο φίλος του τις υποθέσεις
του, πιθανόν και να το πρότεινε ο Φιντίας σίγουρος ότι δεν θα
αμφισβητείτο ο λόγος της τιμής του ότι θα επιστρέψει, ίσως και να ήταν
ιδέα του Διονυσίου -όταν δηλαδή ο Φιντίας ζήτησε αναστολή εκτέλεσης
της ποινής για λίγες ώρες ώστε να ρυθμίσει σοβαρά ζητήματα, πιθανόν ο
Διονύσιος να του είπε "εντάξει, αλλά θα κρατήσω όμηρο τον Δάμωνα".
Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο Δάμων με φυσικότητα και εμπιστοσύνη
αποδέχτηκε την ομηρία. Αν ο Φιντίας δεν επέστρεφε, θα σταύρωναν ή
θα αποκεφάλιζαν εκείνον στη θέση του.
Στον Άμλετ του Σέξπιρ ο Άμλετ αποκαλεί το φίλο του Οράτιο "ω,
αγαπητέ Δάμωνα" ( "O Damon dear".)
Το 1821 ο Ιρλανδός ποιητής John Banim γράφει έργο βασισμένο στην

ιστορία του Φιντία και του Δάμονα και από αυτό (που τον αναφέρει ως
Πυθία) ιδρύθηκε λίγο αργότερα το "Τάγμα των Ιπποτών τού Πυθία"
-εννοώντας φυσικά τον Φιντία
Το 1957 γυρίστηκε το έργο "The Delicate Delinquent" με ήρωες τον

"Mike Damon" και τον "Sidney Pythias" (ο Τζέι Λιούις) όπου
δοκιμάζεται η φιλία δύο νέων. Το 1962 γυρίστηκε και ταινία με τίτλο "Ο
τύραννος των Συρακουσών". Το 1966 σε ένα επεισόδιο της τηλεοπτικής
8
σειράς Μπάτμαν η Catwoman λέει "καιρός να χωρίσουμε το Δάμωνα και

τον Φιντία" και κλείνει τον Ρόμπιν σε ένα κύλινδρο για να τον
εξαφανίσει.
Παραπομπές
Γάιος Ιούλιος Υγίνος, στο Fabulae, στο 257: "Στη Σικελία, ο σκληρός
τύραννος Διονύσιος καταδίκαζε τους πολίτες σε βασανιστικό θάνατο. Ο
Μοίρος θέλησε να σκοτώσει τον τύραννο αλλά τον βρήκαν οι φρουροί
ένοπλο και τον οδήγησαν στο βασιλιά. Ανακρινόμενος είπε ότι ήθελε να
σκοτώσει το Βασιλιά και εκείνος διέταξε να σταυρωθεί, όμως ο Μοίρος
ικέτευσε για παράταση 3 ημερών, ώστε να ρυθμίσει το γάμο της αδελφής
του, λέγοντας ότι θα έδινε στον τύραννο το φίλο και σύντροφό του
Σελινούντιο ως εγγύηση ότι την τρίτη ημέρα θα επανέλθει. Ο Βασιλιάς
του έδωσε τρεις μέρες καιρό για να παντρέψει την αδελφή του και είπε
στον Σελινούντιο ότι αν δεν επανέλθει ο Μοίρος την καθορισμένη μέρα,
θα υπέκειτο εκείνος στην ίδια τιμωρία. Καθώς ο Μοίρος επέστρεφε,
αφού παρέδωσε την αδελφή του στο γαμπρό, μια μπόρα ανέβασε τη
στάθμη του ποταμού και δεν μπορούσε κανείς να τον διαβεί ούτε με
άμαξα ούτε κολυμπώντας. Ο Μοίρος έκατσε στην όχθη και έκλαιγε για
το φίλο του που θα πέθαινε στη θέση του. Όταν ο Φάλαρις διέταξε να
σταυρωθεί ο Σελινούντιος επειδή είχαν περάσει 6 ώρες από την τρίτη
ημέρα και ο Μοίρος δεν είχε ακόμα φανεί, ο Σελινούντιος είπε ότι
«ακόμα η μέρα δεν τελείωσε». Όταν πέρασαν εννέα ώρες, ο Βασιλιάς
διέταξε να πάνε τον Σελινούντιο στο σταυρό. Καθώς τον οδηγούσαν εκεί,
ο Μοίρος με τα πολλά είχε καταφέρει να περάσει με δυσκολία το ποτάμι,
έτρεξε πίσω από το δήμιο και κραύγασε «Σταμάτα δήμιε! Εδώ είμαι εγώ
για τον όποιο εκείνος εγγυήθηκε!» Αυτό αναφέρθηκε στον Βασιλιά που
ζήτησε να τους φέρουν μπροστά του. Χάρισε τη ζωή στο Μοίρο και
ικέτευσε να τον δεχτούν ως τρίτο φίλο τους"
Ferguson, Kitty (2008, Pythagoras His Lives and the Legacy of a
Rational Universe
Earlier and Later Versions of the Friendship-Theme. "Damon and
Pythias" J. F. L. Raschen 1919
9
Λεξικόν Δημητράκου, τόμος ΙΕ¨. Σελ. 7625

10
Δήμητρας – Μαρίας Παπαζή. Η φιλία στην Αρχαία

Ελλάδα με ιδιαίτερη έμφαση στο έργο του
Ευριπίδη.
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΗ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ
ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ Η φιλία στην Αρχαία Ελλάδα
με ιδιαίτερη έμφαση στο έργο του Ευριπίδη ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Της Δήμητρας – Μαρίας Παπαζή
Πτυχιούχου Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, 2012
Καλαμάτα, (Νοέμβριος 2017).
Το δεύτερο υποκεφάλαιο του δεύτερου κεφαλαίου είναι αφιερωμένο στο

έργο «Ἡρακλῆς Μαινόμενος» του Ευριπίδη. Είναι ένα έργο με ένταση,
αντιστροφές συναισθημάτων και μεταπτώσεις. Συνδέεται άμεσα και αυτό
το έργο με τη φιλία καθώς δείχνει: α.) την αγάπη προς την οικογένεια
του – φιλία – συγγένεια, που όμως στο τέλος την καταστρέφει, και β.)
την αγάπη του φίλου και την αφοσίωσή του στη φιλία. Εμφανίζεται ο
Θησέας τη στιγμή που έχει καταστρέψει την οικογένειά του και του
11
προσφέρει χέρι βοηθείας για να μην αυτοκτονήσει. Εμείς θα

ασχοληθούμε με την περίπτωση Θησέα – Ηρακλή, γιατί είναι το
καλύτερο παράδειγμα ανάδειξης της φιλίας και της αφοσίωσης σε αυτή.
Η αρχαία ελληνική ιστορία παραθέτει λαμπρά παραδείγματα φιλίας:

Πάτροκλος - Αχιλλέας, Δάμωνας – Φιντίας, Επαμεινώνδας –
Πελοπίδας, Ορέστης – Πυλάδης. Όλοι τους αποτέλεσαν πρότυπα
μεγαλοψυχίας, αλτρουισμού και αυτοθυσίας.
Ο όρος «φίλος» άρχισε να χρησιμοποιείται στην δημοκρατική Αθήνα του

5ου αιώνα π.Χ. Στην αρχαιότητα, η λέξη «φιλία» δήλωνε κάθε αμοιβαία
έλξη ανάμεσα σε δύο άτομα.
ΕΛΛΑΔΑ 07.02.2018 ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Η φιλία κατά

τον Αριστοτέλη: Τρία τα είδη της, μόνο το ένα
αξίζει πραγματικά. Πηγή: Quartz, Επιμέλεια Κειμένου:
Χρήστος Κανελλόπουλος.
Σε ηλικία 17 ετών, ο Αριστοτέλης γράφτηκε στην Ακαδημία του

Πλάτωνα, στην οποία θα έμενε για 20 χρόνια.
Ο νεαρός Αριστοτέλης θα γινόταν ο καλύτερος μαθητής της Ακαδημίας

που ιδρύθηκε από τον άνθρωπο που έμεινε στην ιστορία ως ο πατέρας
της φιλοσοφίας. Είχε, βλέπετε, την τάση να κάνει πολλές ερωτήσεις και
να απαντά σε ακόμα περισσότερες.
Η ακριβής χρονολογία της αναχώρησής του από την Ακαδημία είναι

αμφιλεγόμενη, αλλά εικάζεται πως έφυγε λίγο μετά τον θάνατο του
Πλάτωνα, καθώς δεν του άρεσε η νέα τάξη των πραγμάτων στη σχολή,
μετά τη «φυγή» του δασκάλου του. Ωστόσο, στα χρόνια που
ακολούθησαν, θα διαφωνούσε με πολλές από τις βασικές ιδέες του.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσα ακριβώς έγραψε ο Αριστοτέλης, αλλά

ακόμα και από αυτό το μέρος της δουλειάς του που έχει διασωθεί μέχρι
σήμερα, είναι ασφαλές να συμπεράνουμε πως το εύρος των θεμάτων που
ασχολήθηκε, είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Όλα τα πεδία, επιστημονικά
και μη, από την αστρονομία και τη φυσική, μέχρι την ηθική και τα
οικονομικά, έχουν επηρεαστεί από τον Αριστοτέλη. Για παραπάνω από
12
2.000 χρόνια μετά τον θάνατό του, έχει κατορθώσει να παραμείνει ένας
από τους πιο γνωστούς στοχαστές της ιστορίας.
Ενώ, λοιπόν, η επιρροή του είναι φανερή σε πολλά θέματα της σημερινής
εποχής, κάποιες από τις πιο εύστοχες παρατηρήσεις του σχετίζονται με
τη φιλία. Έβλεπε τη φιλία ως μία από τις πραγματικές χαρές της ζωής
και θεωρούσε πως για να ζήσει κάποιος μια ευτυχισμένη ζωή, χρειάζεται
μια πραγματική φιλία. Με δικά του λόγια:
«Η φιλία είναι ένα είδος αρετής ή τουλάχιστον συνυφασμένη με την

αρετή. Εκτός όμως απ΄ αυτό, η φιλία είναι και πράγμα πάρα πολύ
αναγκαίο στη ζωή του ανθρώπου, γιατί κανείς δεν θα προτιμούσε να ζει
χωρίς φίλους, έστω κι αν έχει στην κατοχή του όλα τα άλλα αγαθά.
Γι΄αυτό ακόμα και οι πλούσιοι και εκείνοι που κατέχουν αξιώματα και
πολιτική εξουσία, πιστεύουν ότι η παρουσία φίλων είναι πολύ μεγάλη
ανάγκη. Εξάλλου οι άνθρωποι στη φτώχεια και στις άλλες δυστυχίες
τους, πιστεύουν ότι το μόνο καταφύγιο είναι οι φίλοι. Επιπλέον, οι φίλοι
συνδράμουν τους νέους, ώστε να τους αποτρέψουν από τα λάθη, και,
προκειμένου, για τους μεγάλους στην ηλικία, τους φροντίζουν και
αναπληρώνουν τις δυνάμεις που τους λείπουν. Δύο πηγαίνουν μαζί, διότι
και οι δυο είναι πιο ικανοί να κατανοήσουν από κοινού και να
ενεργήσουν».
Οι συμπτωματικές φιλίες
Ο Αριστοτέλης υπογράμμισε δύο συνηθισμένα είδη φιλίας που

βασίζονται περισσότερο στη σύμπτωση, παρά στην πρόθεση.
1) Φιλία ωφελιμότητας
Η πρώτη είναι η φιλία που βασίζεται στην ωφελιμότητα. Σε αυτό το

είδος φιλίας, τα δύο μέρη δεν τρέφουν αληθινά φιλικά συναισθήματα,
αλλά διατηρούν τη σχέση τους γιατί αποκομίζουν οφέλη.
Αυτή η φιλία, δεν είναι μόνιμη. Όταν τελειώνουν τα οφέλη, συνήθως

τελειώνει και η φιλία. Ο Αριστοτέλης παρατήρησε πως αυτή η σχέση
είναι πιο συνηθισμένα ανάμεσα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Ένα σωστό παράδειγμα τέτοιας φιλίας, είναι οι σχέσεις που φτιάχνουμε

με συνάδελφους στη δουλειά. Μπορεί όντως να περνάμε καλά μαζί, αλλά
μόλις η κατάσταση αλλάξει, συνήθως αλλάζει και η φύση της σχέσης
μας.
2) Φιλία απόλαυσης
13
Αντίστοιχα, το δεύτερο είδος συμπτωματικής φιλίας βασίζεται στην

απόλαυση. Αυτό, όμως, είναι πιο συνηθισμένο σε νεαρούς ανθρώπους.
Είναι το είδος φιλίας που παρατηρείται ανάμεσα σε συμμαθητές,
συμφοιτητές και άτομα που ανήκουν στην ίδια αθλητική ομάδα.
Η πηγή της φιλίας είναι πιο συναισθηματική, αλλά ταυτόχρονα, είναι το

είδος της φιλίας που συνήθως κρατάει λιγότερο. Μόλις τα ενδιαφέροντα
των φίλων πάψουν να είναι κοινά, σταματάει και η απόλαυση και κατά
επέκταση, η φιλία. Συνήθως, αυτό συμβαίνει, επειδή μεγαλώνουμε,
ωριμάζουμε και αλλάζουμε.
Οι περισσότερες φιλίες, ανήκουν σε αυτές τις δύο κατηγορίες και ενώ ο

Αριστοτέλης ποτέ δεν τις χαρακτήρισε με αρνητικό τρόπο, πίστευε πως
το μικρό βάθος τους περιόριζε την ποιότητά τους.
Είναι καλό, για την ακρίβεια, είναι απαραίτητο, να έχουμε

συμπτωματικές φιλίες, αλλά μπορούμε να τα πάμε ακόμα καλύτερα.
Η φιλία της αρετής και του αγαθού
Η τελευταία μορφή φιλίας που κατέγραψε ο Αριστοτέλης είναι η

καλύτερη από όλες. Αντί να βασίζεται στο συμφέρον ή στην απόλαυση,
το τρίτο είδος φιλίας βασίζεται στην κοινή εκτίμηση των αρετών και των
ιδανικών, ανάμεσα στα δύο μέρη. Είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι και οι αξίες,
τις οποίες αντιπροσωπεύουν που αποτελούν το κίνητρο διατήρησης των
φιλικών δεσμών.
Συνήθως, αυτή η φιλία κρατάει μέχρι τέλους, αλλά για τη δημιουργία της
απαιτείται η ύπαρξη ενός βασικού επίπεδου καλοσύνης στο καθένα από
τα δύο άτομα. Σαν να μην έφτανε αυτό, απαιτούν χρόνο και εμπιστοσύνη
για να σφυρηλατηθούν σωστά.
Οι άνθρωποι που δεν έχουν ενσυναίσθηση και δεν νοιάζονται για τον
συνάνθρωπό τους συχνά αποτυγχάνουν να αναπτύξουν τέτοιες σχέσεις
και καταλήγουν στα πρώτα δύο είδη φιλιών. Ο κάθε άνθρωπος έχει
περισσότερες πιθανότητες να πετύχει αυτό το επίπεδο φιλίας με κάποιον
που ξέρει πολύ καλά, τον έχει δει στη χειρότερη φάση της ζωής του και
έπειτα τον είδε να την ξεπερνάει. Το ίδιο πράγμα ισχύει και για φίλους
που αντιμετώπισαν και ξεπέρασαν μαζί τις ίδιες δυσκολίες.
Πέρα από το βάθος και την οικειότητα που προκύπτει σε αυτές τις
σχέσεις, η ομορφιά τους κρύβεται και στο γεγονός πως
συμπεριλαμβάνουν τα πλεονεκτήματα και από τα δύο προηγούμενα είδη
φιλίας. Είναι ωφέλιμες και απολαυστικές.
14
Όταν σέβεσαι τον άλλον και νοιάζεσαι για το καλό του, χαίρεσαι και
μόνο που είσαι μαζί του, μπορείτε να βρείτε πράγματα που θα
διασκεδάσουν και τους δύο σας, αλλά και να βοηθήσετε ο ένας τον
άλλον.
Αυτές οι σχέσεις απαιτούν χρόνο και προσπάθεια, αλλά όταν ανθίσουν,

οι καρποί τους είναι η εμπιστοσύνη, ο θαυμασμός και το δέος, δηλαδή οι
πιο γλυκοί καρποί που έχει να μας προσφέρει η ζωή.
Δείξε μου τον φίλο σου…
Αν σε διαβάζουν για πάνω από 2.000 χρόνια, τότε κάτι πρέπει να έχεις
κάνει σωστά.
Ο Αριστοτέλης μάς έμαθε να εξετάζουμε τον κόσμο εμπειρικά και

ενέπνευσε γενιές στοχαστών και φιλοσόφων να αναθεωρήσουν τον ρόλο
και την αξία της ηθικής στην καθημερινότητά μας.
Για τον μέσο άνθρωπο, όμως, τα πιο χρήσιμα διδάγματα του Αριστοτελή,
με αξία και στη σημερινή εποχή, είναι αυτά που σχετίζονται με τις καλές
σχέσεις. Ο Αριστοτέλης είδε την αξία των συμπτωματικών φιλιών, αλλά
η προσωρινή τους φύση, τον έσπρωξε να να τις απορρίψει. Στα μάτια
του, δεν είχαν γερά θεμέλια.
Για αυτό τον λόγο, επιχειρηματολόγησε υπέρ της καλλιέργειας ενάρετων

σχέσεων, οικοδομημένες σε καλές προθέσεις, προσπάθεια και αμοιβαία
εκτίμηση του χαρακτήρα και της καλοσύνης που έχει η κάθε πλευρά.
Ήξερε πως το πέρασμα του χρόνου δεν θα μπορούσε να φθείρει μια
τέτοια φιλία. Αντίθετα, πιθανώς θα την ενίσχυε. Για τον Αριστοτέλη,
λίγα πράγματα πλησίαζαν την αξία μιας τέτοιας φιλίας.
Και η σκέψη του έχει βάση. Σε τελική ανάλυση, οι δεσμοί που

δημιουργούμε με τους άλλους, διαμορφώνουν την ποιότητα ζωής μας.
Είμαστε και γινόμαστε, τα άτομα με τα οποία συναναστρεφόμαστε.
Μετάφραση μέρους του άρθρου του D. Konstan,

«Reciprocity and Friendship», στο Reciprocity in
Ancient Greece, Οxford 1998, 279-302. Φιλία και
αμοιβαιότητα στην Αρχαία Ελλάδα
15
Οι αρχαίοι συγγραφείς ήταν λιγότερο ντροπαλοί από τους σύγχρονους σε σχέση με τα

ωφελιμιστικά κέρδη που προκύπτουν από την κατοχή φίλων. Στην
επιλογή φίλων πρωταρχική μέριμνα ήταν εξακρίβωση της θέλησης και
της ικανότητας του υποψήφιου φίλου για ανταπόδοση των υπηρεσιών
στο ακέραιο. Μια επισκόπηση της ελληνικής τραγωδίας, ρητορείας και
φιλοσοφίας του 5ου και 4ου αιώνα από την Αθήνα θα αποκάλυπτε
εύκολα την έμφαση στην αμοιβαία βοήθεια ως ακρογωνιαίο λίθο της
φιλίας. Το ιδανικό ήταν να μπορεί κανείς στην ιδιωτική σφαίρα να
βοηθά τους φίλους και στη δημόσια να αυξάνει το κύρος της πόλης. Βλ.
λ.χ. Ξενοφών, Απομν. 3.12.4, 2.10.3, 3.6.2,Eυρ., Ηρακλής 1425-6, Ορ.
1155-7, Εκ. 984-5, Ηρόδ. 5.24.3. Ο Θουκυδίδης (3.10.1) τονίζει την
αναλογία ανάμεσα στη φιλία μεταξύ ιδιωτών και τη συμμαχία μεταξύ
πόλεων. Πβ. Ξενοφών, Κύρου Παιδεία 1.45.
Ο Αριστοτέλης διακρίνει διάφορα υποείδη φιλίας, όπως η εταιρική

(=συντροφικότητα) και η πολιτική (=η σχέση μεταξύ συμπολιτών). Βλ.
Ηθ. Νικ. 1160a8, 1157b23, 1161b11-36, Ηθ. Ευδ. 1241b13-7.Μέσα στο
πεδίο της φιλίας υπάρχει μια ένταση ανάμεσα στην ιδανική μορφή της
φιλίας ως επιθυμίας να ζητάς το καλό του άλλου (Ηθ. Νικ. 1155b31) και
το υπολογισμένο ενδιαφέρον για όφελος, κάτι που κάνει τη φιλία να
μοιάζει περισσότερο ως μια επένδυση.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ Ἠθικὰ Νικομάχεια (1156a-1156b)

2012 Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Δ. Λυπουρλής.
[III] Διαφέρει δὲ ταῦτα ἀλλήλων εἴδει· καὶ αἱ φιλήσεις ἄρα καὶ αἱ φιλίαι.
τρία δὴ τὰ τῆς φιλίας εἴδη, ἰσάριθμα τοῖς φιλητοῖς· καθ᾽ ἕκαστον γάρ
ἐστιν ἀντιφίλησις οὐ λανθάνουσα, οἱ δὲ φιλοῦντες ἀλλήλους βούλονται
τἀγαθὰ ἀλλήλοις ταύτῃ ᾗ φιλοῦσιν. οἱ μὲν οὖν διὰ τὸ χρήσιμον
φιλοῦντες ἀλλήλους οὐ καθ᾽ αὑτοὺς φιλοῦσιν, ἀλλ᾽ ᾗ γίνεταί τι αὐτοῖς
παρ᾽ ἀλλήλων ἀγαθόν. ὁμοίως δὲ καὶ οἱ δι᾽ ἡδονήν· οὐ γὰρ τῷ ποιούς
τινας εἶναι ἀγαπῶσι τοὺς εὐτραπέλους, ἀλλ᾽ ὅτι ἡδεῖς αὑτοῖς. οἵ τε δὴ
διὰ τὸ χρήσιμον φιλοῦντες διὰ τὸ αὑτοῖς ἀγαθὸν στέργουσι, καὶ οἱ δι᾽
ἡδονὴν διὰ τὸ αὑτοῖς ἡδύ, καὶ οὐχ ᾗ ὁ φιλούμενός ἐστιν, ἀλλ᾽ ᾗ
χρήσιμος ἢ ἡδύς. κατὰ συμβεβηκός τε δὴ αἱ φιλίαι αὗταί εἰσιν· οὐ γὰρ ᾗ
ἐστὶν ὅσπερ ἐστὶν ὁ φιλούμενος, ταύτῃ φιλεῖται, ἀλλ᾽ ᾗ πορίζουσιν οἳ
μὲν ἀγαθόν τι οἳ δ᾽ ἡδονήν. εὐδιάλυτοι δὴ αἱ τοιαῦταί εἰσι, μὴ
διαμενόντων αὐτῶν ὁμοίων· ἐὰν γὰρ μηκέτι ἡδεῖς ἢ χρήσιμοι ὦσι,
παύονται φιλοῦντες. τὸ δὲ χρήσιμον οὐ διαμένει, ἀλλ᾽ ἄλλοτε ἄλλο
16
γίνεται. ἀπολυθέντος οὖν δι᾽ ὃ φίλοι ἦσαν, διαλύεται καὶ ἡ φιλία, ὡς

οὔσης τῆς φιλίας πρὸς ἐκεῖνα. μάλιστα δ᾽ ἐν τοῖς πρεσβύταις ἡ τοιαύτη
δοκεῖ φιλία γίνεσθαι (οὐ γὰρ τὸ ἡδὺ οἱ τηλικοῦτοι διώκουσιν ἀλλὰ τὸ
ὠφέλιμον), καὶ τῶν ἐν ἀκμῇ καὶ νέων ὅσοι τὸ συμφέρον διώκουσιν. οὐ
πάνυ δ᾽ οἱ τοιοῦτοι οὐδὲ συζῶσι μετ᾽ ἀλλήλων· ἐνίοτε γὰρ οὐδ᾽ εἰσὶν
ἡδεῖς· οὐδὲ δὴ προσδέονται τῆς τοιαύτης ὁμιλίας, ἐὰν μὴ ὠφέλιμοι
ὦσιν· ἐπὶ τοσοῦτον γάρ εἰσιν ἡδεῖς ἐφ᾽ ὅσον ἐλπίδας ἔχουσιν ἀγαθοῦ.
εἰς ταύτας δὲ καὶ τὴν ξενικὴν τιθέασιν. ἡ δὲ τῶν νέων φιλία δι᾽ ἡδονὴν
εἶναι δοκεῖ· κατὰ πάθος γὰρ οὗτοι ζῶσι, καὶ μάλιστα διώκουσι τὸ ἡδὺ
αὑτοῖς καὶ τὸ παρόν· τῆς ἡλικίας δὲ μεταπιπτούσης καὶ τὰ ἡδέα γίνεται
ἕτερα. διὸ ταχέως γίνονται φίλοι καὶ παύονται· ἅμα γὰρ τῷ ἡδεῖ ἡ φιλία
μεταπίπτει, [1156b] τῆς δὲ τοιαύτης ἡδονῆς ταχεῖα ἡ μεταβολή. καὶ
ἐρωτικοὶ δ᾽ οἱ νέοι· κατὰ πάθος γὰρ καὶ δι᾽ ἡδονὴν τὸ πολὺ τῆς
ἐρωτικῆς· διόπερ φιλοῦσι καὶ ταχέως παύονται, πολλάκις τῆς αὐτῆς
ἡμέρας μεταπίπτοντες. συνημερεύειν δὲ καὶ συζῆν οὗτοι βούλονται·
γίνεται γὰρ αὐτοῖς τὸ κατὰ τὴν φιλίαν οὕτως.
Τελεία δ᾽ ἐστὶν ἡ τῶν ἀγαθῶν φιλία καὶ κατ᾽ ἀρετὴν ὁμοίων· οὗτοι γὰρ
τἀγαθὰ ὁμοίως βούλονται ἀλλήλοις ᾗ ἀγαθοί, ἀγαθοὶ δ᾽ εἰσὶ καθ᾽
αὑτούς. οἱ δὲ βουλόμενοι τἀγαθὰ τοῖς φίλοις ἐκείνων ἕνεκα μάλιστα
φίλοι· δι᾽ αὑτοὺς γὰρ οὕτως ἔχουσι, καὶ οὐ κατὰ συμβεβηκός· διαμένει
οὖν ἡ τούτων φιλία ἕως ἂν ἀγαθοὶ ὦσιν, ἡ δ᾽ ἀρετὴ μόνιμον. καὶ ἔστιν
ἑκάτερος ἁπλῶς ἀγαθὸς καὶ τῷ φίλῳ· οἱ γὰρ ἀγαθοὶ καὶ ἁπλῶς ἀγαθοὶ
καὶ ἀλλήλοις ὠφέλιμοι. ὁμοίως δὲ καὶ ἡδεῖς· καὶ γὰρ ἁπλῶς οἱ ἀγαθοὶ
ἡδεῖς καὶ ἀλλήλοις· ἑκάστῳ γὰρ καθ᾽ ἡδονήν εἰσιν αἱ οἰκεῖαι πράξεις καὶ
αἱ τοιαῦται, τῶν ἀγαθῶν δὲ αἱ αὐταὶ ἢ ὅμοιαι. ἡ τοιαύτη δὲ φιλία
μόνιμος εὐλόγως ἐστίν· συνάπτει γὰρ ἐν αὐτῇ πάνθ᾽ ὅσα τοῖς φίλοις δεῖ
ὑπάρχειν. πᾶσα γὰρ φιλία δι᾽ ἀγαθόν ἐστιν ἢ δι᾽ ἡδονήν, ἢ ἁπλῶς ἢ τῷ
φιλοῦντι, καὶ καθ᾽ ὁμοιότητά τινα· ταύτῃ δὲ πάνθ᾽ ὑπάρχει τὰ εἰρημένα
καθ᾽ αὑτούς· †ταύτῃ γὰρ ὅμοια† καὶ τὰ λοιπά, τό τε ἁπλῶς ἀγαθὸν καὶ
ἡδὺ ἁπλῶς ἐστίν, μάλιστα δὲ ταῦτα φιλητά· καὶ τὸ φιλεῖν δὴ καὶ ἡ φιλία
ἐν τούτοις μάλιστα καὶ ἀρίστη. σπανίας δ᾽ εἰκὸς τὰς τοιαύτας εἶναι·
ὀλίγοι γὰρ οἱ τοιοῦτοι. ἔτι δὲ προσδεῖται χρόνου καὶ συνηθείας· κατὰ
τὴν παροιμίαν γὰρ οὐκ ἔστιν εἰδῆσαι ἀλλήλους πρὶν τοὺς λεγομένους
ἅλας συναναλῶσαι· οὐδ᾽ ἀποδέξασθαι δὴ πρότερον οὐδ᾽ εἶναι φίλους,
πρὶν ἂν ἑκάτερος ἑκατέρῳ φανῇ φιλητὸς καὶ πιστευθῇ. οἱ δὲ ταχέως τὰ
φιλικὰ πρὸς ἀλλήλους ποιοῦντες βούλονται μὲν φίλοι εἶναι, οὐκ εἰσὶ δέ,
17
εἰ μὴ καὶ φιλητοί, καὶ τοῦτ᾽ ἴσασιν· βούλησις μὲν γὰρ ταχεῖα φιλίας
γίνεται, φιλία δ᾽ οὔ.
[3] Οι τρεις αυτοί λόγοι διαφέρουν μεταξύ τους ως προς το είδος — άρα
και οι μορφές της αγάπης και τη φιλίας. Τρία, επομένως, είδη φιλίας
υπάρχουν, ακριβώς όσα είναι και τα πράγματα που είναι άξια να
αγαπηθούν. Πραγματικά, στην καθεμιά από τις τρεις αυτές περιπτώσεις
υπάρχει φανερή αμοιβαία αγάπη, και αυτοί που αγαπούν ο ένας τον
άλλον θέλουν ο ένας το καλό του άλλου για τον λόγο ακριβώς που ο
ένας αγαπάει τον άλλον. Αυτοί λοιπόν που αγαπούν ο ένας τον άλλον
και γίνονται φίλοι για τη χρησιμότητα, δεν αγαπούν τον άλλον
καθεαυτόν, αλλά για το αγαθό που μπορεί να πάρει από αυτόν. Το ίδιο
και στην περίπτωση που οι άνθρωποι αγαπούν ο ένας τον άλλον και
γίνονται φίλοι για χάρη της ευχαρίστησης· πραγματικά, οι άνθρωποι
αγαπούν τους χαριτολόγους όχι για τον χαρακτήρα τους, αλλά γιατί
τους είναι ευχάριστοι.
Και αυτοί λοιπόν που αγαπούν τους άλλους και τους κάνουν φίλους
τους για τη χρησιμότητά τους τούς αγαπούν για χάρη αυτού που είναι
αγαθό γι᾽ αυτούς τους ίδιους, και αυτοί που αγαπούν τους άλλους και
τους κάνουν φίλους τους για χάρη της ευχαρίστησης τούς αγαπούν για
χάρη αυτού που είναι ευχάριστο γι᾽ αυτούς τους ίδιους, και όχι γιατί το
πρόσωπο που αγαπούν έχει αυτές κι αυτές τις ιδιότητες, αλλά γιατί
είναι γι᾽ αυτούς ένα πρόσωπο χρήσιμο ή ευχάριστο. Αυτές λοιπόν οι
φιλίες είναι φιλίες για έναν λόγο συμπτωματικό, αφού το πρόσωπο που
αγαπιέται δεν αγαπιέται επειδή είναι αυτό που είναι, αλλά επειδή
εξασφαλίζει σ᾽ αυτόν που το αγαπάει κάποιο αγαθό ή κάποια
ευχαρίστηση. Ε, αυτού του είδους οι φιλίες διαλύονται εύκολα, αν τα
δύο μέρη δεν παραμένουν αυτό που ήταν· πραγματικά, αν ο ένας δεν
είναι πια ευχάριστος ή χρήσιμος στον άλλον, ο άλλος παύει να τον
αγαπάει. Το χρήσιμο όμως δεν μένει σταθερά το ίδιο, αλλά συνεχώς
αλλάζει. Αν λοιπόν λείψει ο λόγος για τον οποίο τα δύο αυτά άτομα
ήταν φίλοι, διαλύεται και η φιλία, αφού η φιλία τους είχε
δημιουργηθεί μόνο για τον συγκεκριμένο λόγο.
Αυτού του είδους η φιλία φαίνεται ότι γεννιέται κατά κύριο λόγο
μεταξύ των μεγάλης ηλικίας ανθρώπων (γιατί οι άνθρωποι αυτής της
ηλικίας δεν επιδιώκουν το ευχάριστο αλλά το ωφέλιμο), και από αυτούς
που βρίσκονται στην ακμή της ηλικίας τους, αλλά και από τους νέους
όσοι επιδιώκουν το συμφέρον τους. Ούτε και η συμβίωση αρέσει και
18
τόσο στους ανθρώπους αυτούς· γιατί είναι φορές που δεν είναι ούτε
και ευχάριστοι ο ένας στον άλλον· δεν τη χρειάζονται λοιπόν οι
άνθρωποι αυτοί αυτού του είδους τη συντροφιά, εκτός κι αν είναι
ωφέλιμοι ο ένας στον άλλον· γιατί ως εκεί είναι οι άνθρωποι αυτοί
ευχάριστοι ο ένας στον άλλον, όσο έχουν ελπίδες για κάποιο όφελος ο
ένας από τον άλλον. Σ᾽ αυτού του είδους τη φιλία εντάσσει ο κόσμος
και τη φιλία από φιλοξενία ξένου ανθρώπου.
Αντίθετα, η φιλία των νέων ανθρώπων θεωρείται ότι έχει για στόχο της
την ευχαρίστηση· γιατί αυτοί ζουν κάτω από την επήρεια και την
καθοδήγηση του πάθους, και αυτό που κατά κύριο λόγο επιδιώκουν
είναι η ευχαρίστηση και ό,τι είναι παρόν. Καθώς όμως προχωρεί η
ηλικία, αλλάζουν και τα πράγματα που τους είναι ευχάριστα. Αυτός
είναι ο λόγος που οι νέοι άνθρωποι γίνονται γρήγορα φίλοι και
γρήγορα, πάλι, παύουν να είναι φίλοι: η φιλία τους αλλάζει καθώς
αλλάζει αυτό που τους είναι ευχάριστο, [1156b] και αυτού του είδους η
ευχαρίστηση αλλάζει γρήγορα. Είναι και ερωτικοί οι νέοι· γιατί η
ερωτική φιλία σχετίζεται κατά κύριο λόγο με το πάθος και την
ευχαρίστηση· αυτός είναι και ο λόγος που οι νέοι ερωτεύονται και ο
έρωτάς τους περνάει γρήγορα, — τα αισθήματά τους αλλάζουν πολλές
φορές μέσα στην ίδια μέρα. Οι άνθρωποι, πάντως, αυτοί θέλουν να
περνούν μαζί τις μέρες τους και να συμβιώνουν: έτσι την
καταλαβαίνουν αυτοί τη φιλία.
Τέλεια είναι η φιλία αυτών που είναι αγαθοί και όμοιοι στην αρετή·
γιατί οι άνθρωποι αυτοί θέλουν με τον ίδιο τρόπο ο ένας το καλό του
άλλου, και μόνο για τον λόγο ότι είναι άνθρωποι αγαθοί, και αγαθοί
καθεαυτούς. Οι άνθρωποι όμως που θέλουν το καλό των φίλων τους
για χάρη των φίλων τους είναι οι γνησιότεροι φίλοι: ο λόγος είναι ότι
αυτό το κάνουν επειδή αυτή είναι η φύση τους και όχι για έναν
συμπτωματικό λόγο. Διαρκεί λοιπόν η φιλία αυτών των ανθρώπων για
όσο διάστημα αυτοί είναι αγαθοί — και η αρετή είναι κάτι το μόνιμο. Ο
καθένας από τους δύο είναι καθεαυτόν αγαθός και αγαθός για τον φίλο
του· πραγματικά, οι αγαθοί άνθρωποι είναι και καθεαυτούς αγαθοί και
ωφέλιμοι ο ένας στον άλλον. Με τον ίδιο τρόπο είναι και ευχάριστοι ο
ένας στον άλλον· πραγματικά, οι αγαθοί άνθρωποι είναι και
καθεαυτούς ευχάριστοι και ευχάριστοι ο ένας στον άλλον· γιατί στον
κάθε άνθρωπο είναι πηγή ευχαρίστησης και οι δικές του πράξεις και
όσες άλλες μοιάζουν με τις δικές του — και οι πράξεις των αγαθών
19
ανθρώπων είναι ίδιες ή παρόμοιες.

Αυτού του είδους η φιλία είναι —όπως θα το έβρισκε κανείς εύλογο—
μόνιμη, για τον λόγο ότι σ᾽ αυτήν συνυπάρχουν όλες οι ιδιότητες που
πρέπει να έχουν οι φίλοι. Κάθε, πράγματι, φιλία αποβλέπει σε κάτι
καλό ή σε κάτι ευχάριστο (και τα δυο τους ή καθεαυτά ή ενσχέσει με
αυτόν που αγαπάει και έχει τα φιλικά αισθήματα), και βασίζεται σε
κάποια ομοιότητα: στη φιλία των αγαθών ανθρώπων υπάρχουν, λόγω
της ίδιας της φύσης των φίλων, όλες οι ιδιότητες που είπαμε· γιατί σ᾽
αυτό το είδος της φιλίας είναι και οι άλλες ιδιότητες ίδιες, και αυτό που
είναι καθεαυτό αγαθό είναι και καθεαυτό ευχάριστο — αυτά είναι κατά
κύριο λόγο άξια να αγαπηθούν· η αγάπη λοιπόν και η φιλία
συναντώνται κατά κύριο λόγο και στην καλύτερή τους μορφή μεταξύ
αυτών των ανθρώπων.
Αυτού του είδους οι φιλίες είναι φυσικά σπάνιες· ο λόγος είναι ότι
αυτού του είδους άνθρωποι υπάρχουν μόνο λίγοι. Έπειτα αυτού του
είδους η φιλία χρειάζεται χρόνο και κλίμα αμοιβαίας οικειότητας: όπως
λέει και η παροιμία, οι άνθρωποι δεν είναι δυνατό να γνωρίσουν καλά ο
ένας τον άλλον, αν δεν φάνε πρώτα μαζί «ψωμί και αλάτι»· ούτε είναι
δυνατό να αποδεχθεί ο ένας τον άλλον και να γίνουν φίλοι, αν πρώτα
δεν θεωρηθεί ο ένας από τον άλλον άξιος αγάπης και αν ο ένας δεν
κερδίσει την εμπιστοσύνη του άλλου: αυτοί που δείχνουν γρήγορα ο
ένας στον άλλον τα σημάδια της φιλίας θέλουν, βέβαια, να είναι φίλοι,
δεν είναι όμως, αν δεν είναι άξιοι να αγαπηθούν και αν το πράγμα δεν
τους είναι γνωστό· η θέληση για φιλία μπορεί να γεννηθεί γρήγορα, η
φιλία όμως όχι.
Χρονολογική ταξινόμηση αποσπασμάτων. ΦΙΛΙΑ
 1. Αισχύλος. Supplices {0085.001} (6-5 B.C.) Line 533
 τὸ πρὸς γυναικῶν δ’ ἐπιδὼν

[ἀντ. α.
παλαίφατον ἁμέτερον
γένος φιλίας προγόνου γυναικὸς
νέωσον εὔφρον’ αἶνον·
γενοῦ πολυμνήστωρ, ἔφαπτορ Ἰοῦς. (535)

20
 2. Αισχύλος. Prometheus vinctus {0085.003} (6-5 B.C.) Line 128
 ΧΟΡΟΣ
μηδὲν φοβηθῇς·
[στρ. α. (128)
φιλία γὰρ ἥδε τάξις (128)
πτερύγων θοαῖς ἁμίλλαις
προσέβα τόνδε πάγον, πα- (130)

 3. Αισχύλος. Agamemnon {0085.005} (6-5 B.C.) Line 355
 θεοὺς προσειπεῖν αὖ παρασκευάζομαι.

χάρις γὰρ οὐκ ἄτιμος εἴργασται πόνων.

— ὦ Ζεῦ βασιλεῦ καὶ νὺξ φιλία (354)
μεγάλων κόσμων κτεάτειρα, (355)
ἥτ’ ἐπὶ Τροίας πύργοις ἔβαλες

 — ἰὼ ἰὼ βασιλεῦ βασιλεῦ,

[ἐφυμν. β.
πῶς σε δακρύσω; (1490)
φρενὸς ἐκ φιλίας τί ποτ’ εἴπω;
κεῖσαι δ’ ἀράχνης ἐν ὑφάσματι τῷδ’
ἀσεβεῖ θανάτῳ βίον ἐκπνέων,

 — ἰὼ ἰὼ βασιλεῦ βασιλεῦ,

[ἐφυμν. β.
πῶς σε δακρύσω;
φρενὸς ἐκ φιλίας τί ποτ’ εἴπω; (1515)
κεῖσαι δ’ ἀράχνης ἐν ὑφάσματι τῷδ’
ἀσεβεῖ θανάτῳ βίον ἐκπνέων,

 6. Αισχύλος. Choephoroe {0085.006} (6-5 B.C.) Line 719

21
 κοινώσομέν τε κοὐ σπανίζοντες φίλων

βουλευσόμεσθα τῆσδε συμφορᾶς πέρι.

Χο. εἶἑν, φίλιαι δμωίδες οἴκων, (718)
πότε δὴ στομάτων
δείξομεν ἰσχὺν ἐπ’ Ὀρέστῃ; (720)

 7. Θουκυδίδης ιστορίαι. (5 B.C.) Book 1 ch. 30 sec. 3 line 7
 σφῶν οἱ ξύμμαχοι ἐπόνουν, ἐστρατοπεδεύοντο ἐπὶ Ἀκτίῳ (5)

καὶ περὶ τὸ Χειμέριον τῆς Θεσπρωτίδος φυλακῆς ἕνεκα τῆς
τε Λευκάδος καὶ τῶν ἄλλων πόλεων ὅσαι σφίσι φίλιαι ἦσαν.
(4) ἀντεστρατοπεδεύοντο δὲ καὶ οἱ Κερκυραῖοι ἐπὶ τῇ Λευκίμμῃ
ναυσί τε καὶ πεζῷ. ἐπέπλεον δὲ οὐδέτεροι ἀλλήλοις, ἀλλὰ

 νησίων μισθῷ πείσαντες ἑξακοσίους καὶ χιλίους τοὺς πάντας (5)

(2) ὁπλίτας καὶ ψιλοὺς τετρακοσίους. ἐστρατήγει δὲ αὐτῶν
Ἀριστεὺς ὁ Ἀδειμάντου, κατὰ φιλίαν τε αὐτοῦ οὐχ ἥκιστα
οἱ πλεῖστοι ἐκ Κορίνθου στρατιῶται ἐθελονταὶ ξυνέσποντο·
(3) ἦν γὰρ τοῖς Ποτειδεάταις αἰεί ποτε ἐπιτήδειος. καὶ ἀφ-

 λειφθῆναι, προσδέχεσθαι μέντοι ἐν τάχει ἥξειν καὶ θαυμάζειν 1.91.

(1) ὡς οὔπω πάρεισιν. οἱ δὲ ἀκούοντες τῷ μὲν Θεμιστοκλεῖ
ἐπείθοντο διὰ φιλίαν αὐτοῦ, τῶν δὲ ἄλλων ἀφικνουμένων
καὶ σαφῶς κατηγορούντων ὅτι τειχίζεταί τε καὶ ἤδη ὕψος
(2) λαμβάνει, οὐκ εἶχον ὅπως χρὴ ἀπιστῆσαι. γνοὺς δὲ ἐκεῖνος

 τῶν γεφυρῶν, ἣν ψευδῶς προσεποιήσατο, τότε δι’ αὑτὸν οὐ

διάλυσιν), καὶ νῦν ἔχων σε μεγάλα ἀγαθὰ δρᾶσαι πάρειμι
διωκόμενος ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων διὰ τὴν σὴν φιλίαν. βούλο- (10)
μαι δ’ ἐνιαυτὸν ἐπισχὼν αὐτός σοι περὶ ὧν ἥκω δηλῶσαι.’
1.138.
22
(1) βασιλεὺς δέ, ὡς λέγεται, ἐθαύμασέ τε αὐτοῦ τὴν διάνοιαν

 ὥστε εὐθὺς ἔργου ἔχεσθαι καὶ ἰέναι ἐπὶ τὰς οἰκίας τῶν
ἐχθρῶν, γνώμην δ’ ἐποιοῦντο κηρύγμασί τε χρήσασθαι
ἐπιτηδείοις καὶ ἐς ξύμβασιν μᾶλλον καὶ φιλίαν τὴν πόλιν (5)
ἀγαγεῖν (καὶ ἀνεῖπεν ὁ κῆρυξ, εἴ τις βούλεται κατὰ τὰ
πάτρια τῶν πάντων Βοιωτῶν ξυμμαχεῖν, τίθεσθαι παρ’ αὑτοὺς

 χουσαν ξυμμαχίαν ἐξήταζον καὶ ἐς τὰ περὶ Πελοπόννησον

μᾶλλον χωρία ἐπρεσβεύοντο, Κέρκυραν καὶ Κεφαλληνίαν
καὶ Ἀκαρνᾶνας καὶ Ζάκυνθον, ὁρῶντες, εἰ σφίσι φίλια ταῦτ’
εἴη βεβαίως, πέριξ τὴν Πελοπόννησον καταπολεμήσοντες. (5)
2.8.
(1) ὀλίγον τε ἐπενόουν οὐδὲν ἀμφότεροι, ἀλλ’ ἔρρωντο ἐς τὸν

 (2) σταντο. Λακεδαιμονίων μὲν οἵδε ξύμμαχοι· Πελοποννήσιοι

μὲν οἱ ἐντὸς Ἰσθμοῦ πάντες πλὴν Ἀργείων καὶ Ἀχαιῶν
(τούτοις δὲ ἐς ἀμφοτέρους φιλία ἦν· Πελληνῆς δὲ Ἀχαιῶν
μόνοι ξυνεπολέμουν τὸ πρῶτον, ἔπειτα δὲ ὕστερον καὶ ἅπαν-
τες), ἔξω δὲ Πελοποννήσου Μεγαρῆς, Βοιωτοί, Λοκροί, (5)

 κατὰ τάχος ἐπὶ τὸν Ἄναπον ποταμόν, ὃς ἀπέχει σταδίους

ὀγδοήκοντα Στράτου, τούς τε νεκροὺς κομίζεται τῇ ὑστεραίᾳ
ὑποσπόνδους, καὶ Οἰνιαδῶν ξυμπαραγενομένων κατὰ φιλίαν
ἀναχωρεῖ παρ’ αὐτοὺς πρὶν τὴν ξυμβοήθειαν ἐλθεῖν. κἀκεῖθεν (5)
ἐπ’ οἴκου ἀπῆλθον ἕκαστοι. οἱ δὲ Στράτιοι τροπαῖον ἔστησαν


23
 Φιλίππου πρότερον οὖσαν ἀρχήν, καὶ εἷλεν Εἰδομενὴν μὲν

κατὰ κράτος, Γορτυνίαν δὲ καὶ Ἀταλάντην καὶ ἄλλα ἄττα
χωρία ὁμολογίᾳ διὰ τὴν Ἀμύντου φιλίαν προσχωροῦντα (5)
τοῦ Φιλίππου υἱέος παρόντος· Εὐρωπὸν δὲ ἐπολιόρκησαν
(4) μέν, ἑλεῖν δὲ οὐκ ἐδύναντο. ἔπειτα δὲ καὶ ἐς τὴν ἄλλην

 δεινοῖς ἀφιστάμεθα.
3.10.(1) ‘Περὶ γὰρ τοῦ δικαίου καὶ ἀρετῆς πρῶτον ἄλλως τε καὶ

ξυμμαχίας δεόμενοι τοὺς λόγους ποιησόμεθα, εἰδότες οὔτε φιλίαν
ἰδιώταις βέβαιον γιγνομένην οὔτε κοινωνίαν πόλεσιν ἐς
οὐδέν, εἰ μὴ μετ’ ἀρετῆς δοκούσης ἐς ἀλλήλους γίγνοιντο

 (8) εστώτων περιεγιγνόμεθα. οὐ μέντοι ἐπὶ πολύ γ’ ἂν ἐδο-

κοῦμεν δυνηθῆναι, εἰ μὴ ὁ πόλεμος ὅδε κατέστη, παραδείγμασι
3.12.
(1) χρώμενοι τοῖς ἐς τοὺς ἄλλους. τίς οὖν αὕτη ἢ φιλία ἐγίγνετο

ἢ ἐλευθερία πιστή, ἐν ᾗ παρὰ γνώμην ἀλλήλους ὑπεδεχόμεθα,
καὶ οἱ μὲν ἡμᾶς ἐν τῷ πολέμῳ δεδιότες ἐθεράπευον, ἡμεῖς δὲ

 ἐκείνους ἐν τῇ ἡσυχίᾳ τὸ αὐτὸ ἐποιοῦμεν· ὅ τε τοῖς ἄλλοις

μάλιστα εὔνοια πίστιν βεβαιοῖ, ἡμῖν τοῦτο ὁ φόβος ἐχυρὸν (5)
παρεῖχε, δέει τε τὸ πλέον ἢ φιλίᾳ κατεχόμενοι ξύμμαχοι
ἦμεν· καὶ ὁποτέροις θᾶσσον παράσχοι ἀσφάλεια θάρσος,
(2) οὗτοι πρότεροί τι καὶ παραβήσεσθαι ἔμελλον. ὥστε εἴ τῳ

 εἰ ἄνδρας διέφθειρεν οὔτε χεῖρας ἀνταιρομένους οὔτε πολε-

μίους, Ἀθηναίων δὲ ὑπὸ ἀνάγκης ξυμμάχους· εἴ τε μὴ (5)
παύσεται, ὀλίγους μὲν αὐτὸν τῶν ἐχθρῶν ἐς φιλίαν προσ-
(3) άξεσθαι, πολὺ δὲ πλείους τῶν φίλων πολεμίους ἕξειν. καὶ
24
ὁ μὲν ἐπείσθη τε καὶ Χίων ἄνδρας ὅσους εἶχεν ἔτι ἀφῆκε

 δημοσίᾳ ἐσθήμασί τε καὶ τοῖς ἄλλοις νομίμοις, ὅσα τε ἡ γῆ

ἡμῶν ἀνεδίδου ὡραῖα, πάντων ἀπαρχὰς ἐπιφέροντες, εὖνοι (5)
μὲν ἐκ φιλίας χώρας, ξύμμαχοι δὲ ὁμαίχμοις ποτὲ γενομέ-
νοις. ὧν ὑμεῖς τοὐναντίον ἂν δράσαιτε μὴ ὀρθῶς γνόντες.
(5) σκέψασθέ τε· Παυσανίας μὲν γὰρ ἔθαπτεν αὐτοὺς νομίζων

 νοις. ὧν ὑμεῖς τοὐναντίον ἂν δράσαιτε μὴ ὀρθῶς γνόντες.

(5) σκέψασθέ τε· Παυσανίας μὲν γὰρ ἔθαπτεν αὐτοὺς νομίζων
ἐν γῇ τε φιλίᾳ τιθέναι καὶ παρ’ ἀνδράσι τοιούτοις· ὑμεῖς δὲ
εἰ κτενεῖτε ἡμᾶς καὶ χώραν τὴν Πλαταιίδα Θηβαΐδα ποιήσετε,
τί ἄλλο ἢ ἐν πολεμίᾳ τε καὶ παρὰ τοῖς αὐθένταις πατέρας

 τοὺς διὰ Λοκρῶν τῶν Ὀζολῶν ἐς Κυτίνιον τὸ Δωρικόν, ἐν

δεξιᾷ ἔχων τὸν Παρνασσόν, ἕως καταβαίη ἐς Φωκέας, οἳ (5)
προθύμως ἐδόκουν κατὰ τὴν Ἀθηναίων αἰεί ποτε φιλίαν
ξυστρατεύσειν ἢ κἂν βίᾳ προσαχθῆναι (καὶ Φωκεῦσιν ἤδη
ὅμορος ἡ Βοιωτία ἐστίν), ἄρας οὖν ξύμπαντι τῷ στρατεύματι

 (2) νίαν. καὶ διελθόντες τὴν Στρατίων γῆν ἐχώρουν διὰ τῆς

Φυτίας καὶ αὖθις Μεδεῶνος παρ’ ἔσχατα, ἔπειτα διὰ Λιμναίας·
καὶ ἐπέβησαν τῆς Ἀγραίων, οὐκέτι Ἀκαρνανίας, φιλίας δὲ
(3) σφίσιν. λαβόμενοι δὲ τοῦ Θυάμου ὄρους, ὅ ἐστιν Ἀγραϊκόν,
ἐχώρουν δι’ αὐτοῦ καὶ κατέβησαν ἐς τὴν Ἀργείαν νυκτὸς

 (1) ‘Λακεδαιμόνιοι δὲ ὑμᾶς προκαλοῦνται ἐς σπονδὰς καὶ

διάλυσιν πολέμου, διδόντες μὲν εἰρήνην καὶ ξυμμαχίαν καὶ
ἄλλην φιλίαν πολλὴν καὶ οἰκειότητα ἐς ἀλλήλους ὑπάρχειν,
25
ἀνταιτοῦντες δὲ τοὺς ἐκ τῆς νήσου ἄνδρας, καὶ ἄμεινον

ἡγούμενοι ἀμφοτέροις μὴ διακινδυνεύεσθαι, εἴτε βίᾳ δια- (5)

 ᾧ ἀνάγκη ἀίδιον ὑμῖν ἔχθραν πρὸς τῇ κοινῇ καὶ ἰδίαν ἔχειν,

(2) ὑμᾶς δὲ στερηθῆναι ὧν νῦν προκαλούμεθα. ἔτι δ’ ὄντων
ἀκρίτων καὶ ὑμῖν μὲν δόξης καὶ ἡμετέρας φιλίας προσγι-
γνομένης, ἡμῖν δὲ πρὸ αἰσχροῦ τινὸς ξυμφορᾶς μετρίως
κατατιθεμένης διαλλαγῶμεν, καὶ αὐτοί τε ἀντὶ πολέμου

 (4) διαφθερῶν οὔτε πόλιν οὔτε ἰδιώτην οὐδένα. τὸ δὲ κήρυγμα

ποιήσασθαι τούτου ἕνεκα τοῖς παρ’ Ἀθηναίους καταπεφευ-
γόσιν, ὡς ἡγούμενος οὐδὲν χείρους τῇ ἐκείνων φιλία· οὐδ’
ἂν σφῶν πειρασαμένους αὐτοὺς [τῶν Λακεδαιμονίων] δοκεῖν
ἧσσον, ἀλλὰ πολλῷ μᾶλλον, ὅσῳ δικαιότερα πράσσουσιν, (5)

 ἐς τὸ χωρίον τοῦτο τῷ χειμῶνι ᾧ ἐχρήσαντο Ἀχαιοί, καὶ (5)

(2) αὐτοῦ οἰκῆσαι. ἀποστᾶσι δ’ αὐτοῖς ὁ Βρασίδας διέπλευσε
νυκτὸς ἐς τὴν Σκιώνην, τριήρει μὲν φιλίᾳ προπλεούσῃ, αὐτὸς
δὲ ἐν κελητίῳ ἄπωθεν ἐφεπόμενος, ὅπως, εἰ μέν τινι τοῦ
κέλητος μείζονι πλοίῳ περιτυγχάνοι, ἡ τριήρης ἀμύνοι αὐτῷ,

 (1) ἀπέπλει. ἐν δὲ τῇ παρακομιδῇ τῇ ἐς τὴν Σικελίαν καὶ πάλιν

ἀναχωρήσει καὶ ἐν τῇ Ἰταλίᾳ τισὶ πόλεσιν ἐχρημάτισε περὶ
φιλίας τοῖς Ἀθηναίοις, καὶ Λοκρῶν ἐντυγχάνει τοῖς ἐκ
Μεσσήνης ἐποίκοις ἐκπεπτωκόσιν, οἳ μετὰ τὴν τῶν Σικε-
λιωτῶν ὁμολογίαν στασιασάντων Μεσσηνίων καὶ ἐπαγα- (5)

 οἳ σφίσι περὶ τῶν σπονδῶν ἔτυχον ἀπόντες, ἠμέλουν, πρὸς (5)

δὲ τοὺς Ἀθηναίους μᾶλλον τὴν γνώμην εἶχον, νομίζοντες
26
πόλιν τε σφίσι φιλίαν ἀπὸ παλαιοῦ καὶ δημοκρατουμένην

ὥσπερ καὶ αὐτοὶ καὶ δύναμιν μεγάλην ἔχουσαν τὴν κατὰ
θάλασσαν ξυμπολεμήσειν σφίσιν, ἢν καθιστῶνται ἐς πόλε-

 δέξαισθε;
5.95.
(1) ΑΘ. Οὐ γὰρ τοσοῦτον ἡμᾶς βλάπτει ἡ ἔχθρα ὑμῶν ὅσον

ἡ φιλία μὲν ἀσθενείας, τὸ δὲ μῖσος δυνάμεως παράδειγμα
τοῖς ἀρχομένοις δηλούμενον.
5.96.
(1) ΜΗΛ. Σκοποῦσι δ’ ὑμῶν οὕτως οἱ ὑπήκοοι τὸ εἰκός,

 αὐτῶν μέλλομεν πλεῖν καὶ οὐκ ἐν τῷ ὁμοίῳ στρατευσόμενοι (5)

καὶ ὅτε ἐν τοῖς τῇδε ὑπηκόοις ξύμμαχοι ἤλθετε ἐπί τινα,
ὅθεν ῥᾴδιαι αἱ κομιδαὶ ἐκ τῆς φιλίας ὧν προσέδει, ἀλλ’ ἐς
ἀλλοτρίαν πᾶσαν ἀπαρτήσοντες, ἐξ ἧς μηνῶν οὐδὲ τεσσάρων
6.22.
(1) τῶν χειμερινῶν ἄγγελον ῥᾴδιον ἐλθεῖν. ὁπλίτας τε οὖν

 (1) ‘Θαρσοῦντες οὖν τά τε αὐτοῦ παρασκευαζώμεθα καὶ ἐς τοὺς

Σικελοὺς πέμποντες τοὺς μὲν μᾶλλον βεβαιωσώμεθα, τοῖς
δὲ φιλίαν καὶ ξυμμαχίαν πειρώμεθα ποιεῖσθαι, ἔς τε τὴν
ἄλλην Σικελίαν πέμπωμεν πρέσβεις δηλοῦντες ὡς κοινὸς ὁ
κίνδυνος, καὶ ἐς τὴν Ἰταλίαν, ὅπως ἢ ξυμμαχίαν ποιώμεθα (5)


27
 τοῦ ἐκείνους περαιωθῆναι τὸν Ἰόνιον, μάλιστ’ ἂν αὐτοὺς

ἐκπλήξαιμεν καὶ ἐς λογισμὸν καταστήσαιμεν ὅτι ὁρμώμεθα
μὲν ἐκ φιλίας χώρας φύλακες (ὑποδέχεται γὰρ ἡμᾶς Τάρας), (10)
τὸ δὲ πέλαγος αὐτοῖς πολὺ περαιοῦσθαι μετὰ πάσης τῆς
παρασκευῆς, χαλεπὸν δὲ διὰ πλοῦ μῆκος ἐν τάξει μεῖναι,

 ὑπομενοῦσι δ’ οὔ, διὰ τὸ τὴν ἐπιστήμην τῆς τόλμης ἥσσω

(3) ἔχειν. παραστήτω δέ τινι καὶ τόδε, πολύ τε ἀπὸ τῆς ἡμετέρας
αὐτῶν εἶναι καὶ πρὸς γῇ οὐδεμιᾷ φιλίᾳ, ἥντινα μὴ αὐτοὶ μαχό-
μενοι κτήσεσθε. καὶ τοὐναντίον ὑπομιμνῄσκω ὑμᾶς ἢ οἱ
πολέμιοι σφίσιν αὐτοῖς εὖ οἶδ’ ὅτι παρακελεύονται· οἱ μὲν γὰρ

 ἔπεμψαν, ἔς τε τὸ λοιπὸν μὴ οὐκέτι βούλωνται ἀμύνειν,

ὁρῶντες τοὺς Ἀθηναίους ἐν τῇ μάχῃ εὖ πράξαντας, προσ-
χωρῶσι δ’ αὐτοῖς κατὰ τὴν προτέραν φιλίαν πεισθέντες.
(4) ἀφικομένων οὖν ἐκ μὲν Συρακουσῶν Ἑρμοκράτους καὶ
ἄλλων ἐς τὴν Καμάριναν, ἀπὸ δὲ τῶν Ἀθηναίων Εὐφή-

 ἔχων δὲ ξύμμαχον ἐμὲ καὶ οὐκ ἐρῆμος ἀγωνιεῖται· τόν τε

Ἀθηναῖον μὴ τὴν τοῦ Συρακοσίου ἔχθραν κολάσασθαι, τῇ δ’
ἐμῇ προφάσει τὴν ἐκείνου φιλίαν οὐχ ἧσσον βεβαιώσασθαι
(2) βούλεσθαι. εἴ τέ τις φθονεῖ μὲν ἢ καὶ φοβεῖται (ἀμφότερα
γὰρ τάδε πάσχει τὰ μείζω), διὰ δὲ αὐτὰ τὰς Συρακούσας

 τῆς Νάξου ἐς τὴν Κατάνην καὶ τὸ στρατόπεδον ὃ κατεκαύθη (5)

(6) ὑπὸ τῶν Συρακοσίων αὖθις ἀνορθώσαντες διεχείμαζον. καὶ
ἔπεμψαν μὲν ἐς Καρχηδόνα τριήρη περὶ φιλίας, εἰ δύναιντό
τι ὠφελεῖσθαι, ἔπεμψαν δὲ καὶ ἐς Τυρσηνίαν, ἔστιν ὧν
πόλεων ἐπαγγελλομένων καὶ αὐτῶν ξυμπολεμεῖν. περιήγ-

28
 καὶ ἑκατὸν τοῦ Μεσσαπίου ἔθνους ἀναβιβάζονται ἐπὶ τὰς

ναῦς, καὶ τῷ Ἄρτᾳ, ὅσπερ καὶ τοὺς ἀκοντιστὰς δυνάστης (5)
ὢν παρέσχετο αὐτοῖς, ἀνανεωσάμενοί τινα παλαιὰν φιλίαν
(5) ἀφικνοῦνται ἐς Μεταπόντιον τῆς Ἰταλίας. καὶ τοὺς Με-
ταποντίους πείσαντες κατὰ τὸ ξυμμαχικὸν ἀκοντιστάς τε

 Συρακούσας, ὁ μὲν Σικανὸς ἁμαρτὼν τοῦ Ἀκράγαντος (ἐν

Γέλᾳ γὰρ ὄντος αὐτοῦ ἔτι ἡ τοῖς Συρακοσίοις στάσις [ἐς]
φιλία ἐξεπεπτώκει)· ὁ δὲ Γύλιππος ἄλλην τε στρατιὰν
πολλὴν ἔχων ἦλθεν ἀπὸ τῆς Σικελίας καὶ τοὺς ἐκ τῆς (5)
Πελοποννήσου τοῦ ἦρος ἐν ταῖς ὁλκάσιν ὁπλίτας ἀποστα-

 καὶ ἔξω τῶν σταυρωμάτων καὶ τοῦ ἑαυτῶν στρατοπέδου

καταφερομένας, βουλόμενος διαφθείρειν τοὺς ἐκβαίνοντας καὶ
τὰς ναῦς ῥᾷον τοὺς Συρακοσίους ἀφέλκειν τῆς γῆς φιλίας
οὔσης, παρεβοήθει ἐπὶ τὴν χηλὴν μέρος τι ἔχων τῆς στρατιᾶς. (5)
(2) καὶ αὐτοὺς οἱ Τυρσηνοί (οὗτοι γὰρ ἐφύλασσον τοῖς Ἀθηναίοις

 (10) ἀλλ’ ἐπὶ τοὺς ἀποίκους ἑκόντας μετὰ μισθοῦ ἐλθεῖν. καὶ

Ἀκαρνάνων τινὲς ἅμα μὲν κέρδει, τὸ δὲ πλέον Δημοσθένους
φιλίᾳ καὶ Ἀθηναίων εὐνοίᾳ ξύμμαχοι ὄντες ἐπεκούρησαν.
(11) καὶ οἵδε μὲν τῷ Ἰονίῳ κόλπῳ ὁριζόμενοι· Ἰταλιωτῶν δὲ
Θούριοι καὶ Μεταπόντιοι ἐν τοιαύταις ἀνάγκαις τότε στασιω-

 (1) ‘Ξυνθῆκαι Λακεδαιμονίων καὶ τῶν ξυμμάχων πρὸς βα-

σιλέα Δαρεῖον καὶ τοὺς παῖδας τοὺς βασιλέως καὶ Τισσα-
(2) φέρνην, σπονδὰς εἶναι καὶ φιλίαν κατὰ τάδε. ὁπόση χώρα
καὶ πόλεις βασιλέως εἰσὶ Δαρείου ἢ τοῦ πατρὸς ἦσαν ἢ
29
τῶν προγόνων, ἐπὶ ταύτας μὴ ἰέναι ἐπὶ πολέμῳ μηδὲ κακῷ

 εἰδώς, ὡς εἰκός, ἐκ πλέονος τὴν Τισσαφέρνους γνώμην ὅτι

οὐκ ἄξειν ἔμελλε, καὶ βουλόμενος αὐτὸν τοῖς Πελοποννησίοις
ἐς τὴν ἑαυτοῦ καὶ Ἀθηναίων φιλίαν ὡς μάλιστα διαβάλλειν,
ὅπως μᾶλλον δι’ αὐτὸ σφίσιν ἀναγκάζοιτο προσχωρεῖν.
καὶ ὁ μὲν ἄρας εὐθὺ τῆς Φασήλιδος καὶ Καύνου ἄνω τὸν (10)

 ἀντέσχον, ἔπειτα ἐς φυγὴν τραπόμενοι καταδιώκονται ἐς τὴν

(6) γῆν. καὶ ὅσοι μὲν αὐτῶν πρὸς τὴν πόλιν τῶν Ἐρετριῶν
ὡς φιλίαν καταφεύγουσι, χαλεπώτατα ἔπραξαν φονευόμενοι
ὑπ’ αὐτῶν· οἳ δὲ ἐς τὸ τείχισμα τὸ ἐν τῇ Ἐρετρίᾳ, ὃ εἶχον
αὐτοί, περιγίγνονται καὶ ὅσαι ἐς Χαλκίδα ἀφικνοῦνται τῶν

 ὅτε ὑπ’ Ἀθηναίων Δήλου καθάρσεως ἕνεκα ἀνέστησαν,

ἔχθραν προσποιησάμενος ἄδηλον καὶ ἐπαγγείλας στρατιὰν
αὐτῶν τοῖς βελτίστοις, ἐξαγαγὼν ὡς ἐπὶ φιλίᾳ καὶ ξυμμαχίᾳ,
τηρήσας ἀριστοποιουμένους καὶ περιστήσας τοὺς ἑαυτοῦ κατη-
(5) κόντισεν. φοβούμενοι οὖν αὐτὸν διὰ τοῦτο τὸ ἔργον μήποτε

 46. Ευρυπίδης. Cyclops {0006.001} (5 B.C.) Line 81
 τῷ μονοδέρκτᾳ δοῦλος ἀλαίνων

σὺν τᾷδε τράγου χλαίνᾳ μελέᾳ (80)
σᾶς χωρὶς φιλίας.

Σι. σιγήσατ’, ὦ τέκν’, ἄντρα δ’ ἐς πετρηρεφῆ (81)
ποίμνας ἀθροῖσαι προσπόλους κελεύσατε.

 47. Ευρυπίδης. Alcestis {0006.002} (5 B.C.) Line 279
 σοῦ γὰρ φθιμένης οὐκέτ’ ἂν εἴην·

ἐν σοὶ δ’ ἐσμὲν καὶ ζῆν καὶ μή·
30
σὴν γὰρ φιλίαν σεβόμεσθα. (279)

Αλ. Ἄδμηθ’, ὁρᾷς γὰρ τἀμὰ πράγμαθ’ ὡς ἔχει, (279)
λέξαι θέλω σοι πρὶν θανεῖν ἃ βούλομαι. (280)

 νέᾳ προθανοῦσα φωτὸς οἴχῃ. (471)

τοιαύτας εἴη μοι κῦρσαι
συνδυάδος φιλίας [ἀλόχου]· τοῦτο γὰρ
ἐν βιότῳ σπάνιον μέρος· ἦ γὰρ ἂν ἔμοιγ’ ἄλυπος
δι’ αἰῶνος ἂν ξυνείη. (475)

 — δι’ ὀδύνας ἔβας, σάφ’ οἶδα . . . (Αδ. φεῦ φεῦ.)

— τὰν νέρθε δ’ οὐδὲν ὠφελεῖς. (Αδ. ἰώ μοί μοι.) (875)
— τὸ μήποτ’ εἰσιδεῖν φιλίας ἀλόχου
πρόσωπον ἄντα λυπρόν.

Αδ. ἔμνησας ὅ μου φρένας ἥλκωσεν· (877)

 τότε μὲν πεύκαις σὺν Πηλιάσιν (915)

σύν θ’ ὑμεναίοις ἔστειχον ἔσω,
φιλίας ἀλόχου χέρα βαστάζων,
πολυάχητος δ’ εἵπετο κῶμος,
τήν τε θανοῦσαν κἄμ’ ὀλβίζων,

 ἄλγος· ἀλλ’ ἔσωσας

βίοτον καὶ ψυχάν.
ἔθανε δάμαρ, ἔλιπε φιλίαν· (930)
τί νέον τόδε; πολλοῖς (932)
ἤδη παρέλυσεν

31
 52. Ευρυπίδης. Hippolytus {0006.005} (5 B.C.) Line 254
 πολλὰ διδάσκει μ’ ὁ πολὺς βίοτος.

χρῆν γὰρ μετρίας εἰς ἀλλήλους
φιλίας θνητοὺς ἀνακίρνασθαι
καὶ μὴ πρὸς ἄκρον μυελὸν ψυχῆς, (255)
εὔλυτα δ’ εἶναι στέργηθρα φρενῶν

 53. Ευρυπίδης. Hippolytus {0006.005} (5 B.C.) Line 364
 ἀνήκουστα τᾶς (362)

τυράννου πάθεα μέλεα θρεομένας;
— ὀλοίμαν ἔγωγε, πρὶν σὰν φιλίαν
κατανύσαι φρενῶν. ἰώ μοι, φεῦ φεῦ. (365)
— ὦ τάλαινα τῶνδ’ ἀλγέων·

 54. Ευρυπίδης. Hecuba {0006.007} (5 B.C.) Line 933
 Ἰλιάδα σκοπιὰν
πέρσαντες ἥξετ’ οἴκους;

λέχη δὲ φίλια μονόπεπλος
[ἀντ. β (932)
λιποῦσα, Δωρὶς ὡς κόρα,
σεμνὰν προσίζουσ’ οὐκ

 55. Ευρυπίδης. Supplices {0006.008} (5 B.C.) Line 375
 — καλὸν δ’ ἄγαλμα πόλεσιν εὐσεβὴς πόνος

[στρ.
χάριν τ’ ἔχει τὰν ἐς αἰεί.
τί μοι πόλις κρανεῖ ποτ’; ἆρα φίλιά μοι (375)
τεμεῖ, καὶ τέκνοις ταφὰς ληψόμεσθα;

— ἄμυνε ματρί, πόλις, ἄμυνε, Παλλάδος,
[ἀντ. (376)

 56. Ευρυπίδης. Supplices {0006.008} (5 B.C.) Line 1138

32
 ποῦ λοχευμάτων χάρις;

τροφαί τε ματρὸς ἄυπνά τ’ ὀμμάτων τέλη,
καὶ φίλιαι προσβολαὶ προσώπων;

Πα. — βεβᾶσιν, οὐκέτ’ εἰσίν· οἴμοι πάτερ·
[στρ. (1138)
βεβᾶσιν. Χο. αἰθὴρ ἔχει νιν ἤδη,

 57. Ευρυπίδης. Hercules {0006.009} (5 B.C.) Line 1200
 Θη. τί γὰρ πέπλοισιν ἄθλιον κρύπτει κάρα;

Αμ. αἰδόμενος τὸ σὸν ὄμμα
καὶ φιλίαν ὁμόφυλον (1200)
αἷμά τε παιδοφόνον.
Θη. ἀλλ’, εἰ συναλγῶν γ’ ἦλθον, ἐκκάλυπτέ νιν.

 58. Ευρυπίδης. Troiades {0006.011} (5 B.C.) Line 557
 χοροῖσι· φοινία δ’ ἀνὰ (555)

πτόλιν βοὰ κατεῖχε Περ-
γάμων ἕδρας· βρέφη δὲ φίλι-
α περὶ πέπλους ἔβαλλε μα-
τρὶ χεῖρας ἐπτοημένας·
λόχου δ’ ἐξέβαιν’ Ἄρης, (560)

 59. Ευρυπίδης. Orestes {0006.016} (5 B.C.) Line 138
 [ὦ φίλταται γυναῖκες, ἡσύχῳ ποδὶ

χωρεῖτε, μὴ ψοφεῖτε, μηδ’ ἔστω κτύπος.
φιλία γὰρ ἡ σὴ πρευμενὴς μέν, ἀλλ’ ἐμοὶ
τόνδ’ ἐξεγεῖραι συμφορὰ γενήσεται.]

ΧΟΡΟΣ (139)

 60. Ευρυπίδης. Rhesus {0006.019} (5 B.C.) Line 902
 ἀπομεμφομένας ἐμοῦ πορευθείς, (900)

ἀπὸ δ’ ἀντομένου πατρὸς βιαίως.
ὤμοι ἐγὼ σέθεν, ὦ φιλία
33
φιλία κεφαλά, τέκνον, ὤμοι.

Χο. ὅσον προσήκει μὴ γένους κοινωνίαν (903)

 61. Ευρυπίδης. Rhesus {0006.019} (5 B.C.) Line 903
 ἀπὸ δ’ ἀντομένου πατρὸς βιαίως.

ὤμοι ἐγὼ σέθεν, ὦ φιλία
φιλία κεφαλά, τέκνον, ὤμοι.

Χο. ὅσον προσήκει μὴ γένους κοινωνίαν (903)
ἔχοντι λύπῃ τὸν σὸν οἰκτίρω γόνον.

 62.Σοφοκλής. Electra {0011.005} (5 B.C.) Line 226
 ταύτας ἄτας,
ὄφρα με βίος ἔχῃ· (225)
τίνι γάρ ποτ’ ἄν, ὦ φιλία γενέθλα,
πρόσφορον ἀκούσαιμ’ ἔπος,
τίνι φρονοῦντι καίρια;

 63.Σοφοκλής. Oedipus Coloneus {0011.007} (5 B.C.) Line 201
 ΑΝ. βάσει βάσιν ἅρμοσαι,

γεραὸν ἐς χέρα σῶμα σὸν (200)
προκλίνας φιλίαν ἐμάν.
ΟΙ. Ὤμοι δύσφρονος ἄτας.
ΧΟ. Ὦ τλάμων, ὅτε νῦν χαλᾷς,

 64. Ηρόδοτος ιστορίαι. (5 B.C.) Book 3 sec. 49 line 2
 πόντες· τοὺς δὲ παῖδας ἀπήγαγον ἐς Κέρκυραν οἱ Σάμιοι. (20)

(49) Εἰ μέν νυν Περιάνδρου τελευτήσαντος τοῖσι Κορινθίοισι
φίλια ἦν πρὸς τοὺς Κερκυραίους, οἱ δὲ οὐκ ἂν συνελάβοντο
τοῦ στρατεύματος τοῦ ἐπὶ Σάμον ταύτης εἵνεκεν τῆς
αἰτίης· νῦν δὲ αἰεὶ ἐπείτε ἔκτισαν τὴν νῆσον εἰσὶ ἀλλήλοισι

34
 ἐστὶ τοῦτο ἄριστον. Δήμου τε αὖ ἄρχοντος ἀδύνατα μὴ οὐ

κακότητα ἐγγίνεσθαι· κακότητος τοίνυν ἐγγινομένης ἐς τὰ
κοινὰ ἔχθεα μὲν οὐκ ἐγγίνεται τοῖσι κακοῖσι, φιλίαι δὲ
ἰσχυραί· οἱ γὰρ κακοῦντες τὰ κοινὰ συγκύψαντες ποιεῦσι.
Τοῦτο δὲ τοιοῦτο γίνεται ἐς ὃ ἂν προστάς τις τοῦ δήμου (20)

 ἑπταπήχεας, τοῖσι γούνασι ἐρηρεισμένους. Κυρηναίοισι δὲ

καὶ Θηραίοισι ἐς Σαμίους ἀπὸ τούτου τοῦ ἔργου πρῶτα (20)
(153) φιλίαι μεγάλαι συνεκρήθησαν. Οἱ δὲ Θηραῖοι ἐπείτε τὸν
Κορώβιον λιπόντες ἐν τῇ νήσῳ ἀπίκοντο ἐς τὴν Θήρην,
ἀπήγγελλον ὥς σφι εἴη νῆσος ἐπὶ Λιβύῃ ἐκτισμένη.

 καιρῷ ἡ νηῦς ἡ Ἀρτεμισίης ἐδιώκετο ὑπὸ νεὸς Ἀττικῆς·

καὶ ἣ οὐκ ἔχουσα διαφυγεῖν (ἔμπροσθε γὰρ αὐτῆς ἦσαν
ἄλλαι νέες φίλιαι, ἡ δὲ αὐτῆς πρὸς τῶν πολεμίων μάλιστα
ἐτύγχανε ἐοῦσα), ἔδοξέ οἱ τόδε ποιῆσαι, τὸ καὶ συνήνεικε
ποιησάσῃ· διωκομένη γὰρ ὑπὸ τῆς Ἀττικῆς φέρουσα (10)

 αὐτοὺς λόγους τοὺς καὶ Ἀλέξανδρος ὁ Μακεδὼν τοῖσι

Ἀθηναίοισι διεπόρθμευσε. Ταῦτα δὲ τὸ δεύτερον ἀπέστελλε
προέχων μὲν τῶν Ἀθηναίων οὐ φιλίας γνώμας, ἐλπίζων δέ (5)
σφεας ὑπήσειν τῆς ἀγνωμοσύνης, ὡς δοριαλώτου ἐούσης
πάσης τῆς Ἀττικῆς χώρης καὶ ἐούσης ἤδη ὑπ’ ἑωυτῷ.

 69. Ισοκράτης. De bigis (orat. 16) {0010.004} (5-4 B.C.) Sec. 28

line 1
 ἄστυ τῆς Ἑλλάδος εἶναι καὶ τοιαύταις ὑπερβολαῖς εἰθισ-

μένους χρῆσθαι δοκεῖν ἀληθῆ λέγειν. (10)
(28) Τὴν μὲν οὖν φιλίαν τὴν πρὸς τὸν δῆμον οὕτω
παλαιὰν καὶ γνησίαν καὶ διὰ τὰς μεγίστας εὐεργεσίας
35
γεγενημένην παρὰ τῶν προγόνων παρέλαβεν. Αὐτὸς δὲ κατε-

 70. Ισοκράτης. Aegineticus (orat. 19) {0010.006} (5-4 B.C.) Sec.

8 line 1
 αὐτὸς πρῶτος ὢν τῶν πολιτῶν, γένει δὲ καὶ τοῖς ἄλλοις (5)

ἀξιώμασιν εἰδὼς τὴν ἡμετέραν οἰκίαν προέχουσαν.
(8) Οὕτω δὲ σφόδρ’ ἠγάπησεν τὴν τοῦ πατρὸς φιλίαν, ὥστ’
ἀποθανούσης ἐκείνης ἄπαιδος αὖθις ἠγάγετ’ ἀνεψιὰν
τοῦ πατρὸς, οὐ βουλομένος διαλύσασθαι τὴν πρὸς ἡμᾶς


10 line 1
 παῖδας γνησίους καταλιπὼν καὶ κληρονόμους τῶν αὑτοῦ (5)

καταστήσας τὸν βίον ἐτελεύτησεν.
(10) Ἐγὼ δὲ καὶ Θρασύλοχος τοσαύτην φιλίαν παρὰ
τῶν πατέρων παραλαβόντες ὅσην ὀλίγῳ πρότερον διηγη-
σάμην, ἔτι μείζω τῆς ὑπαρχούσης αὐτὴν ἐποιήσαμεν.


41 line 2
 οὕτως ὀλίγον φροντίζουσα τοῦ τεθνεῶτος, ἐγὼ δ’ ἐπένθουν (5)

αὐτὸν ὥσπερ τοὺς οἰκείους νόμος ἐστίν. (41) Καὶ ταῦτα
πάντ’ ἐποίουν διὰ τὸν τρόπον τὸν ἐμαυτοῦ καὶ τὴν φιλίαν
τὴν πρὸς ἐκείνους, ἀλλ’ οὐ ταυτησὶ τῆς δίκης ἕνεκα· οὐ
γὰρ ᾤμην αὐτοὺς οὕτω δυστυχήσειν ὥστ’ ἄπαιδας ἀμφοτέ-


50 line 3
 (50) Ἵνα δὲ παύσωμαι λέγων καὶ μηκέτι πλείω χρόνον

διατρίβω, σκέψασθ’ ὡς μεγάλα καὶ δίκαι’ ἥκω πρὸς ὑμᾶς
ἔχων, πρῶτον μὲν φιλίαν πρὸς τοὺς καταλιπόντας τὸν
κλῆρον παλαιὰν καὶ πατρικὴν καὶ πάντα τὸν χρόνον διατε-
λέσασαν, ἔπειτ’ εὐεργεσίας πολλὰς καὶ μεγάλας καὶ περὶ (5)

36
 74. Ισοκράτης. Ad Demonicum (orat. 1) {0010.007} (5-4 B.C.)

Sec. 1 line 7
 τιμῶσιν, οἱ δὲ καὶ μακρὰν ἀπόντας ἀγαπῶσιν, καὶ τὰς (5)

μὲν τῶν φαύλων συνηθείας ὀλίγος χρόνος διέλυσε, τὰς δὲ
τῶν σπουδαίων φιλίας οὐδ’ ἂν ὁ πᾶς αἰὼν ἐξαλείψειεν.
(2) Ἡγούμενος οὖν πρέπειν τοὺς δόξης ὀρεγομένους καὶ
παιδείας ἀντιποιουμένους τῶν σπουδαίων ἀλλὰ μὴ τῶν


Sec. 2 line 6
 δῶρον, τεκμήριον μὲν τῆς πρὸς ὑμᾶς εὐνοίας, σημεῖον δὲ

τῆς πρὸς Ἱππόνικον συνηθείας· πρέπει γὰρ τοὺς παῖδας (5)
ὥσπερ τῆς οὐσίας οὕτω καὶ τῆς φιλίας τῆς πατρικῆς
κληρονομεῖν. (3) Ὁρῶ δὲ καὶ τὴν τύχην ἡμῖν συλλαμβά-
νουσαν καὶ τὸν παρόντα καιρὸν συναγωνιζόμενον· σὺ μὲν


Sec. 33 line 8
 τιμωρίαν ἔδοσαν. Οὓς ἂν βούλῃ ποιήσασθαι φίλους, ἀγα-

θόν τι λέγε περὶ αὐτῶν πρὸς τοὺς ἀπαγγέλλοντας· ἀρχὴ
γὰρ φιλίας μὲν ἔπαινος, ἔχθρας δὲ ψόγος.
(34) Βουλευόμενος παραδείγματα ποιοῦ τὰ παρεληλυθότα
τῶν μελλόντων· τὸ γὰρ ἀφανὲς ἐκ τοῦ φανεροῦ ταχίστην

 77. Ισοκράτης. Panegyricus (orat. 4) {0010.011} (5-4 B.C.) Sec.

45 line 7
 νουμένων ὡς ἡμᾶς τοσοῦτόν ἐστιν ὥστ’ εἴ τι ἐν τῷ πλησιά- (5)

ζειν ἀλλήλοις ἀγαθόν ἐστιν, καὶ τοῦθ’ ὑπ’ αὐτῆς περιει-
λῆφθαι. Πρὸς δὲ τούτοις καὶ φιλίας εὑρεῖν πιστοτάτας καὶ
συνουσίαις ἐντυχεῖν παντοδαπωτάταις μάλιστα παρ’ ἡμῖν
ἔστιν, ἔτι δ’ ἀγῶνας ἰδεῖν μὴ μόνον τάχους καὶ ῥώμης


149 line 4
37
 οὐκ ἐπὶ λείαν ἐλθόντες, οὐδὲ κώμην καταλαβόντες, ἀλλ’

ἐπ’ αὐτὸν τὸν βασιλέα στρατεύσαντες, ἀσφαλέστερον
κατέβησαν τῶν περὶ φιλίας ὡς αὐτὸν πρεσβευόντων. Ὥστε
μοι δοκοῦσιν ἐν ἅπασι τοῖς τόποις σαφῶς ἐπιδεδεῖχθαι τὴν (5)
αὑτῶν μαλακίαν· καὶ γὰρ ἐν τῇ παραλίᾳ τῆς Ἀσίας πολ-


155 line 1
 συλλαβεῖν ἐτόλμησαν, Θεμιστοκλέα δ’ ὃς ὑπὲρ τῆς Ἑλ-

λάδος. αὐτοὺς κατεναυμάχησε, τῶν μεγίστων δωρεῶν
ἠξίωσαν; (155) Καίτοι πῶς χρὴ τὴν τούτων φιλίαν
ἀγαπᾶν, οἳ τοὺς μὲν εὐεργέτας τιμωροῦνται, τοὺς δὲ
κακῶς ποιοῦντας οὕτως ἐπιφανῶς κολακεύουσιν; Περὶ

 80. Ισοκράτης. Plataicus (orat. 14) {0010.012} (5-4 B.C.) Sec.

26 line 5
 δ’ ἄξιον φοβεῖσθαι μὴ κομισάμενοι τὴν χώραν πρὸς Λακε-

δαιμονίους ἀποστῶμεν· εὑρήσετε γὰρ ἡμᾶς μὲν δὶς ἐκπεπο-
λιορκημένους ὑπὲρ τῆς φιλίας τῆς ὑμετέρας, τούτους δὲ (5)
πολλάκις εἰς ταύτην τὴν πόλιν ἐξημαρτηκότας. (27) Καὶ
τὰς μὲν παλαιὰς προδοσίας πολὺ ἂν ἔργον εἴη λέγειν· γενο-


33 line 5
 βουλομένοις ἐκεῖνος μόνος, ὡς νῦν μὲν ἡ Βοιωτία προπο-

λεμεῖ τῆς ὑμετέρας χώρας, ἢν δὲ διαλύσησθε τὴν πρὸς
τούτους φιλίαν, ἀσύμφορα τοῖς συμμάχοις διαπράξεσθε· (5)
μεγάλην γὰρ ἔσεσθαι τὴν ῥοπὴν, εἰ μετὰ Λακεδαιμονίων
ἡ τούτων γενήσεται πόλις. (34) Ἐγὼ δ’ οὔτε τοῖς συμμά-


42 line 5
 ἂν τοῖς ἀδικουμένοις ἐθέλητε βοηθεῖν, ἀλλὰ μὴ Θηβαίοις

μόνοις· οἷς νῦν τἀναντία ψηφισάμενοι πολλοὺς ἐπιθυμεῖν
ποιήσετε τῆς ὑμετέρας φιλίας. Ἢν γὰρ ἐνδείξησθ’ ὡς (5)
38
ὁμοίως ἅπασιν ὑπὲρ τῶν συνθηκῶν παρεσκεύασθε πολε-

μεῖν, (43) τίνες εἰς τοῦτ’ ἀνοίας ἥξουσιν ὥστε βούλεσθαι

 83. Ισοκράτης. Nicocles (orat. 3) {0010.014} (5-4 B.C.) Sec. 54

line 6
 κινδυνεύουσιν. Μὴ μόνον ἀπέχεσθε τῶν ἁμαρτημάτων,

ἀλλὰ καὶ τῶν ἐπιτηδευμάτων τῶν τοιούτων, ἐν οἷς ἀναγ- (5)
καῖόν ἐστιν ὑποψίαν ἐγγίγνεσθαι. Τὴν ἐμὴν φιλίαν ἀσφα-
λεστάτην καὶ βεβαιοτάτην εἶναι νομίζετε. (55) Διαφυ-
λάττετε τὴν παροῦσαν κατάστασιν, καὶ μηδεμιᾶς ἐπιθυ-

 84. Ισοκράτης. Evagoras (orat. 9) {0010.015} (5-4 B.C.) Sec. 57

line 5
 τὸ τοῦ Διὸς ἄγαλμα τοῦ σωτῆρος, πλησίον ἐκείνου τε καὶ

σφῶν αὐτῶν, ἀμφοτέρων ὑπόμνημα, καὶ τοῦ μεγέθους τῆς
εὐεργεσίας καὶ τῆς φιλίας τῆς πρὸς ἀλλήλους. (5)
Βασιλεὺς δ’ οὐ τὴν αὐτὴν γνώμην ἔσχεν περὶ αὐτῶν,
ἀλλ’ ὅσῳ μείζω καὶ πλείονος ἄξια κατειργάσαντο, τοσούτῳ

 85. Ισοκράτης. Archidamus (orat. 6) {0010.016} (5-4 B.C.) Sec.

11 line 5
 Οἷς ὑμεῖς δικαίως ἂν ὀργίζοισθε πολὺ μᾶλλον ἢ τοῖς ἐξ

ἀρχῆς ἀποστᾶσιν ἡμῶν. Ἐκεῖνοι μὲν γὰρ ἀφέμενοι τῆς ἡμε-
τέρας φιλίας τὰς αὑτῶν πόλεις ἀπώλεσαν, εἰς στάσεις καὶ (5)
σφαγὰς καὶ πολιτείας πονηρὰς ἐμβαλόντες, οὗτοι δ’ ἡμᾶς
ἥκουσι κακῶς ποιήσοντες· (12) τὴν γὰρ δόξαν, ἣν ἡμῖν οἱ

 86. Ισοκράτης. De pace (orat. 8) {0010.017} (5-4 B.C.) Sec. 134

line 8
 μιᾶς μὲν ἑκάστης τῶν πόλεων κρείττους ἐσμὲν, ἁπασῶν δ’

ἥττους· ἢν ἐπιχειρῆτε τὰς συμμαχίας κτᾶσθαι μὴ πολέμοις μηδὲ
πολιορκίαις, ἀλλ’ εὐεργεσίαις· προσήκει γὰρ τὰς μὲν φιλίας ἐκ
τούτων γίγνεσθαι, τὰς δ’ ἔχθρας ἐξ ὧν νῦν τυγχάνομεν πράττοντες.
(135) Τρίτον ἢν μηδὲν περὶ πλείονος ἡγῆσθε, μετά γε τὴν

39
 87. Ισοκράτης. De pace (orat. 8) {0010.017} (5-4 B.C.) Sec. 139

line 5
 τοὺς ἑτοίμως καὶ προθύμως συναγωνιζομένους ἡμῖν. Ποία

γὰρ πόλις ἢ τίς ἀνθρώπων οὐκ ἐπιθυμήσει μετασχεῖν τῆς
φιλίας καὶ τῆς συμμαχίας τῆς ἡμετέρας, ὅταν ὁρῶσι τοὺς (5)
αὐτοὺς ἀμφότερα, καὶ δικαιοτάτους ὄντας καὶ μεγίστην δύνα-
μιν κεκτημένους, καὶ τοὺς μὲν ἄλλους σώζειν καὶ βουλομέ-

 88. Ισοκράτης. Antidosis (orat. 15) {0010.019} (5-4 B.C.) Sec.

101 line 4
 διαφθείρειν τοὺς συνόντας, οὐκ οἶδ’ ὅπως ἂν σαφέστερον

ἐπιδεῖξαι δυνηθείην. Ἐμνήσθη δὲ καὶ τῆς πρὸς Τιμόθεόν μοι
φιλίας γεγενημένης καὶ διαβάλλειν ἡμᾶς ἀμφοτέρους ἐπε-
χείρησεν, καὶ οὐκ ᾐσχύνθη περὶ ἀνδρὸς τετελευτηκότος καὶ (5)
πολλῶν ἀγαθῶν αἰτίου τῇ πόλει βλασφήμους καὶ λίαν ἀσελ-


102 line 2
 πολλῶν ἀγαθῶν αἰτίου τῇ πόλει βλασφήμους καὶ λίαν ἀσελ-

γεῖς λόγους εἰπών. (102) Ἐγὼ δ’ ᾤμην μὲν, εἰ καὶ φανερῶς
ἐξηλεγχόμην ἀδικῶν, διὰ τὴν πρὸς ἐκεῖνον φιλίαν σῴζεσθαί
μοι προσήκειν· ἐπειδὴ δὲ Λυσίμαχος καὶ τοῖς τοιούτοις
ἐπιχειρεῖ με βλάπτειν ἐξ ὧν δικαίως ἂν ὠφελοίμην, ἀναγ-


122 line 3
 ἀλλὰ πᾶσαι θαρρήσουσι πλὴν τῶν ἀδικουσῶν. (122) Ἠπί-

στατο γὰρ τούς τε δεδιότας ὅτι μισοῦσι δι’ οὓς ἂν τοῦτο
πεπονθότες τυγχάνωσιν, τήν τε πόλιν διὰ μὲν τὴν φιλίαν
τὴν τῶν ἄλλων εὐδαιμονεστάτην καὶ μεγίστην γενομένην,
διὰ δὲ τὸ μῖσος μικρὸν ἀπολιποῦσαν τοῦ μὴ ταῖς ἐσχάταις (5)


268 line 6
40
 ἐξοκείλασαν εἰς τοὺς λόγους τοὺς τῶν παλαιῶν σοφιστῶν,

ὧν ὁ μὲν ἄπειρον τὸ πλῆθος ἔφησεν εἶναι τῶν ὄντων, (5)
Ἐμπεδοκλῆς δὲ τέτταρα καὶ νεῖκος καὶ φιλίαν ἐν αὐτοῖς,
Ἴων δ’ οὐ πλείω τριῶν, Ἀλκμέων δὲ δύο μόνα, Παρμενίδης
δὲ καὶ Μέλισσος ἓν, Γοργίας δὲ παντελῶς οὐδέν.


318 line 9
 βελτίστους ἐκ τῶν ὄντων ἐκβάλλοντες οὕτω διέθεσαν ὥσθ’

ἡμῶν μὲν ἀποστῆναι, τῆς δὲ Λακεδαιμονίων ἐρασθῆναι
φιλίας καὶ συμμαχίας; (319) Ἐξ ὧν εἰς πόλεμον κατα-
στάντες πολλοὺς ἐπείδομεν τῶν πολιτῶν τοὺς μὲν τελευ-
τήσαντας, τοὺς δ’ ἐπὶ τοῖς πολεμίοις γενομένους, τοὺς

 93. Ισοκράτης. Philippus (orat. 5) {0010.020} (5-4 B.C.) Sec. 5

line 2
 οὐδαμῶς ἂν ἄλλως παύσασθαι τῆς φιλονικίας ὑμᾶς,

(5) πλὴν εἰ σὺ μὲν πεισθείης πλείονος ἀξίαν ἔσεσθαί σοι τὴν
τῆς πόλεως φιλίαν ἢ τὰς προσόδους τὰς ἐξ Ἀμφιπόλεως
γιγνομένας, ἡ δὲ πόλις δυνηθείη καταμαθεῖν ὡς χρὴ τὰς
μὲν τοιαύτας φεύγειν ἀποικίας, αἵτινες τετράκις ἢ πεν-


line 5
 ἡμῖν ταύτην αὐτὸς ἔργῳ κρατήσεις αὐτῆς καὶ προσέτι τὴν

εὔνοιαν τὴν ἡμετέραν κτήσει· τοσούτους γὰρ ὁμήρους
λήψει παρ’ ἡμῶν τῆς φιλίας, ὅσους περ ἂν ἐποίκους εἰς (5)
τὴν σὴν δυναστείαν ἀποστείλωμεν, τὸ δὲ πλῆθος ἡμῶν εἴ
τις διδάξειεν ὡς, ἂν λάβωμεν Ἀμφίπολιν, ἀναγκασθη-


line 3
 (32) Γνοίης δ’ ἂν ὡς οὐδεμιᾶς σοι προσήκει τούτων

ὀλιγωρεῖν, ἢν ἀνενέγκῃς αὐτῶν τὰς πράξεις ἐπὶ τοὺς
σαυτοῦ προγόνους· εὑρήσεις γὰρ ἑκάστῃ πολλὴν φιλίαν
41
πρὸς ὑμᾶς καὶ μεγάλας εὐεργεσίας ὑπαρχούσας. Ἄργος

μὲν γάρ ἐστίν σοι πατρὶς, ἧς δίκαιον τοσαύτην σε ποιεῖσθαι (5)


line 6
 νασιν, οὓς οἱ διαλυσάμενοι μεγάλων ἀγαθῶν ἀλλήλοις αἴτιοι

κατέστησαν. Τίς γὰρ ἂν ὑπερβολὴ γένοιτο τῆς ἔχθρας τῆς (5)
πρὸς Ξέρξην τοῖς Ἕλλησι γενομένης; Οὗ τὴν φιλίαν
ἅπαντες ἴσασιν ἡμᾶς τε καὶ Λακεδαιμονίους μᾶλλον
ἀγαπήσαντας ἢ τῶν συγκατασκευασάντων ἑκατέροις ἡμῶν

 97. Ισοκράτης. Panathenaicus (orat. 12) {0010.021} (5-4 B.C.)

Sec. 54 line 4
 ἔπειθον τοὺς συμμάχους ποιεῖσθαι πολιτείαν ταύτην,

ἥνπερ αὐτοὶ διετέλουν ἀγαπῶντες· ὃ σημεῖόν ἐστιν εὐ-
νοίας καὶ φιλίας, ὅταν τινὲς παραινῶσι τοῖς ἄλλοις
χρῆσθαι τούτοις, ἅπερ ἂν σφίσιν αὐτοῖς συμφέρειν (5)
ὑπολάβωσιν· Λακεδαιμόνιοι δὲ κατέστησαν οὔθ’ ὁμοίαν


Sec. 102 line 7
 μεγάλαις συμφοραῖς ἐνίοτε περιπίπτοντες καὶ τῆς χώρας (5)

ἡμῶν θαμὰ πορθουμένης καὶ τεμνομένης οὐδεπώποτ’
ἐβλέψαμεν πρὸς τὴν ἐκείνων φιλίαν καὶ συμμαχίαν, ἀλλ’
ὑπὲρ ὧν τοῖς Ἕλλησιν ἐπεβούλευσαν μισοῦντες αὐτοὺς
διετελέσαμεν μᾶλλον ἢ τοὺς ἐν τῷ παρόντι κακῶς ἡμᾶς


Sec. 103 line 7
 μησαν λαβεῖν ὥστε κατὰ τοὺς αὐτοὺς χρόνους τούς τε (5)

συμμάχους τοὺς ἡμετέρους ἀφίστασαν ἐλευθερώσειν αὐτοὺς
ὑπισχνούμενοι, καὶ βασιλεῖ περὶ φιλίας διελέγοντο καὶ
συμμαχίας, παραδώσειν αὐτῷ φάσκοντες ἅπαντας τοὺς
ἐπὶ τῆς Ἀσίας κατοικοῦντας· (104) πίστεις δὲ δόντες

42

Sec. 162 line 5
 μεναι σφᾶς αὐτὰς καὶ τὰς ἄλλας πόλεις ἀπολλύουσαι, νῦν

τε τῶν μὲν Ἑλλήνων ἄρχειν ἀξιοῦσαι, πρὸς δὲ τὸν βα-
σιλέα πρέσβεις πέμπουσαι περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας. Οἱ (5)
δὲ τότε τὴν πόλιν οἰκοῦντες οὐδὲν τούτων ἔπραττον,
ἀλλὰ πᾶν τοὐναντίον· (163) τῶν μὲν γὰρ Ἑλληνίδων
 101. Ισοκράτης. Ad Timotheum (epist. 7) {0010.026} (5-4 B.C.)

Sec. 13 line 6
 ἂν οἰκείως διατεθῆναι πρὸς ἡμᾶς. Δηλώσεις δὲ καὶ σὺ διὰ

ταχέων εἰ τὴν αὐτὴν γνώμην ἔχεις ἡμῖν. Αὐτοκράτορός τε
γὰρ ἐπιμελήσει καὶ πέμψεις ἐπιστολὴν ὡς ἡμᾶς, ἀνανε- (5)
ούμενος τὴν φιλίαν καὶ ξενίαν τὴν πρότερον ὑπάρχουσαν.
Ἔρρωσο, κἄν του δέῃ τῶν παρ’ ἡμῖν, ἐπίστελλε.

 102. Ισοκράτης. Ad Antipatrum (epist. 4) {0010.029} (5-4 B.C.)

Sec. 10 line 6
 παραδόνθ’ ὑμῖν αὑτὸν ὥσπερ μαθητὴν εἰς τοὔμπροσθεν

πειραθῆναι προελθεῖν. Ὁ δὲ ταῦτά μου λέγοντος ἐπιθυ- (5)
μεῖν μὲν ἔφασκεν τῆς ὑμετέρας φιλίας, οὐ μὴν ἀλλὰ παρα-
πλήσιόν τι πεπονθέναι πρὸς αὐτὴν καὶ πρὸς τοὺς στεφα-
νίτας ἀγῶνας. (11) Ἐκείνους τε γὰρ νικᾶν μὲν ἂν βού-

 103. Ισοκράτης. Fragmenta {0010.031} (5-4 B.C.) Fragment 33

line 1
 (32) Τῷ γὰρ πάθει τοῦ σώματος καὶ τὸ νοερὸν τῆς ψυχῆς συνο-
μολογεῖν ἀνέχεται. (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 981.)
(33) Ἡ ἀληθινὴ φιλία τρία ζητεῖ μάλιστα· τὴν ἀρετὴν ὡς
καλὸν, καὶ τὴν συνήθειαν ὡς ἡδὺ καὶ τὴν χρείαν ὡς ἀναγκαῖον.
Δεῖ γὰρ ἀποδέξασθαι κρίναντα καὶ χαίρειν συνόντα καὶ χρῆσθαι

 104. Αριστοφάνης, Pax {0019.005} (5-4 B.C.) Line 997
 μεῖξον δ’ ἡμᾶς τοὺς Ἕλληνας

πάλιν ἐξ ἀρχῆς (996)
43
φιλίας χυλῷ καὶ συγγνώμῃ

τινὶ πρᾳοτέρᾳ κέρασον τὸν νοῦν·
καὶ τὴν ἀγορὰν ἡμῖν ἀγαθῶν

 105. Αριστοφάνης, Lysistrata {0019.007} (5-4 B.C.) Line 1266-

1267
 ποττὰς σπονδάς, (1264)
ὡς συνέχῃς πολὺν ἁμὲ χρόνον. Νῦν δ’ (1265)
αὖ φιλία τ’ ἀὲς εὔπορος εἴη (1266-1267)
ταῖσι συνθήκαισι, καὶ τᾶν αἱμυλᾶν ἀ- (1268-1269)
λωπέκων παυαἵμεθα. (1270)

 106. Αριστοφάνης, Plutus {0019.011} (5-4 B.C.) Line 990
 εἴρηκας· ἀλλὰ δῆλον ὅτι σ’ ᾐσχύνετο.

ΓΡ. Καὶ ταῦτα τοίνυν οὐχ ἕνεκα μισητίας
αἰτεῖν μ’ ἔφασκεν, ἀλλὰ φιλίας οὕνεκα, (990)
ἵνα τοὐμὸν ἱμάτιον φορῶν μεμνῇτό μου.
ΧΡ. Λέγεις ἐρῶντ’ ἄνθρωπον ἐκνομιώτατα.

 107. Ξενοφών. Ελληνικά. (5-4 B.C.) Book 2 ch. 1 sec. 14 line 7
 πάντας τοὺς φόρους τοὺς ἐκ τῶν πόλεων, οἳ αὐτῷ ἴδιοι (5)

ἦσαν, καὶ τὰ περιττὰ χρήματα ἔδωκε· καὶ ἀναμνήσας ὡς
εἶχε φιλίας πρός τε τὴν τῶν Λακεδαιμονίων πόλιν καὶ
πρὸς Λύσανδρον ἰδίᾳ, ἀνέβαινε παρὰ τὸν πατέρα.
(15) Λύσανδρος δ’, ἐπεὶ αὐτῷ Κῦρος πάντα παραδοὺς τὰ

 εἰ μὲν τοίνυν ἐξ ἀρχῆς ταῦτα ἐγίγνωσκε, πολέμιος μὲν ἦν,

(28) οὐ μέντοι πονηρός γ’ ἂν δικαίως ἐνομίζετο· νῦν δὲ αὐτὸς
μὲν ἄρξας τῆς πρὸς Λακεδαιμονίους πίστεως καὶ φιλίας,
αὐτὸς δὲ τῆς τοῦ δήμου καταλύσεως, μάλιστα δὲ ἐξορμήσας
ὑμᾶς τοῖς πρώτοις ὑπαγομένοις εἰς ὑμᾶς δίκην ἐπιτιθέναι,


44
 (10) Φαρνάβαζον ᾔει. καὶ εὐθὺς μὲν τοσούτῳ διέφερεν εἰς τὸ

ἄρχειν τοῦ Θίβρωνος ὥστε παρήγαγε τὸ στράτευμα διὰ τῆς
φιλίας χώρας μέχρι τῆς Φαρναβάζου Αἰολίδος οὐδὲν βλάψας
τοὺς συμμάχους.
Ἡ δὲ Αἰολὶς αὕτη ἦν μὲν Φαρναβάζου, ἐσατράπευε δ’ (5)

 (1) Ὁ μὲν δὴ Δερκυλίδας ταῦτα διαπραξάμενος καὶ λαβὼν ἐν

ὀκτὼ ἡμέραις ἐννέα πόλεις, ἐβουλεύετο ὅπως ἂν μὴ ἐν τῇ
φιλίᾳ χειμάζων βαρὺς εἴη τοῖς συμμάχοις, ὥσπερ Θίβρων,
μηδ’ αὖ Φαρνάβαζος καταφρονῶν τῇ ἵππῳ κακουργῇ τὰς
Ἑλληνίδας πόλεις. πέμπει οὖν πρὸς αὐτὸν καὶ ἐρωτᾷ (5)

 χειμῶνος ἢ πόλεμον. ἑλομένου δὲ τοῦ Φαρναβάζου καὶ

τότε σπονδάς, οὕτω καταλιπὼν καὶ τὰς περὶ ἐκεῖνον πόλεις
φιλίας ἐν εἰρήνῃ διαβαίνει τὸν Ἑλλήσποντον σὺν τῷ (10)
στρατεύματι εἰς τὴν Εὐρώπην, καὶ διὰ φιλίας τῆς Θρᾴκης
πορευθεὶς καὶ ξενισθεὶς ὑπὸ Σεύθου ἀφικνεῖται εἰς Χερ-

 τότε σπονδάς, οὕτω καταλιπὼν καὶ τὰς περὶ ἐκεῖνον πόλεις

φιλίας ἐν εἰρήνῃ διαβαίνει τὸν Ἑλλήσποντον σὺν τῷ (10)
στρατεύματι εἰς τὴν Εὐρώπην, καὶ διὰ φιλίας τῆς Θρᾴκης
πορευθεὶς καὶ ξενισθεὶς ὑπὸ Σεύθου ἀφικνεῖται εἰς Χερ-
(10) ρόνησον. ἣν καταμαθὼν πόλεις μὲν ἕνδεκα ἢ δώδεκα

 στρατόπεδον αὐτῶν. καὶ οἱ μὲν πελτασταί, ὥσπερ εἰκός, (5)

εἰς ἁρπαγὴν ἐτράποντο· ὁ δ’ Ἀγησίλαος κύκλῳ πάντα καὶ
φίλια καὶ πολέμια περιεστρατοπεδεύσατο. καὶ ἄλλα τε
πολλὰ χρήματα ἐλήφθη, ἃ ηὗρε πλέον ἢ ἑβδομήκοντα τά-
λαντα, καὶ αἱ κάμηλοι δὲ τότε ἐλήφθησαν, ἃς Ἀγησίλαος

45
 ἐτύγχανεν ἐκ παλαιοῦ ξένος ὢν καὶ Ἀγησιλάῳ κατ’ ἐκεῖνον

τὸν χρόνον ἐξενώθη. οὗτος οὖν εἶπε πρὸς τὸν Ἀγησίλαον
ὡς οἴοιτο συναγαγεῖν αὐτῷ ἂν εἰς λόγους περὶ φιλίας
(30) Φαρνάβαζον. ὡς δ’ ἤκουσεν αὐτοῦ, σπονδὰς λαβὼν καὶ
δεξιὰν παρῆν ἄγων τὸν Φαρνάβαζον εἰς συγκείμενον χωρίον,

 τῷ ἔργῳ, ὅτι τοὺς μέγιστον φρονοῦντας ἐπὶ ἱππικῇ ἐνενικήκει

σὺν ᾧ αὐτὸς συνέλεξεν ἱππικῷ. τῇ δ’ ὑστεραίᾳ ὑπερβάλλων
τὰ Ἀχαϊκὰ τῆς Φθίας ὄρη τὴν λοιπὴν πᾶσαν διὰ φιλίας (5)
ἐπορεύετο μέχρι πρὸς τὰ Βοιωτῶν ὅρια.
(10) Ὄντος δ’ αὐτοῦ ἐπὶ τῇ ἐμβολῇ ὁ ἥλιος μηνοειδὴς ἔδοξε

 δὲ Κρομμυῶνα. καὶ ἐν τούτοις τοῖς τείχεσι καταστήσας

φρουροὺς τοὔμπαλιν ἐπορεύετο· καὶ τειχίσας Ἐπιείκειαν, ἵνα
φρούριον εἴη πρὸ τῆς φιλίας τοῖς συμμάχοις, οὕτω διαφῆκε
τὸ στράτευμα, καὶ αὐτὸς τὴν ἐπὶ Λακεδαίμονα ἀπεχώρει. (10)
(14) Ἐκ δὲ τούτου στρατιαὶ μὲν μεγάλαι ἑκατέρων διεπέπαυντο,

 προθύμως ἔπεμπον τῷ Φαρναβάζῳ. καὶ γὰρ ὁ Κόνων τὸν

Φαρνάβαζον ἐδίδασκεν ὡς οὕτω μὲν ποιοῦντι πᾶσαι αὐτῷ αἱ
πόλεις φίλιαι ἔσοιντο, εἰ δὲ δουλοῦσθαι βουλόμενος φανερὸς
ἔσοιτο, ἔλεγεν ὡς μία ἑκάστη πολλὰ πράγματα ἱκανὴ εἴη (5)
παρέχειν καὶ κίνδυνος εἴη μὴ καὶ οἱ Ἕλληνες, εἰ ταῦτα

 έκτειναν· ἐπεὶ δ’ οὗτοι ἔπεσον, ἐτρέψαντο καὶ τὸ ἄλλο (5)

στράτευμα, καὶ διώκοντες παμπλήθεις κατέβαλον, ἦσαν δὲ
καὶ οἳ ἐσώθησαν αὐτῶν εἰς τὰς φιλίας πόλεις, καὶ πλείους
διὰ τὸ ὀψὲ αἰσθέσθαι τῆς βοηθείας. πολλάκις γάρ, καὶ
46
τότε, οὐδὲ παραγγείλας τὴν βοήθειαν ἐποιήσατο. καὶ ταῦτα

 οἰχόμενον εἰς Ἄντανδρον σύν τε τοῖς μισθοφόροις καὶ τοῖς (5)

περὶ αὐτὸν Λακωνικοῖς καὶ σὺν Ἀβυδηνοῖς διακοσίοις ὁπλί-
ταις, καὶ ἀκούσας ὅτι τὴν Ἄντανδρον φιλίαν προσειληφὼς
εἴη, ὑπονοῶν ὅτι καταστήσας αὖ τὴν ἐκεῖ φρουρὰν ἀποπορεύ-
σοιτο πάλιν καὶ ἀπάξοι τοὺς Ἀβυδηνοὺς οἴκαδε, διαβὰς τῆς

 Ἀναξίβιος ἀπεπορεύετο, ὡς μὲν ἐλέγετο, οὐδὲ τῶν ἱερῶν

γεγενημένων αὐτῷ ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, ἀλλὰ καταφρονήσας, ὅτι
διὰ φιλίας τε ἐπορεύετο καὶ εἰς πόλιν φιλίαν καὶ ὅτι ἤκουε
τῶν ἀπαντώντων τὸν Ἰφικράτην ἀναπεπλευκέναι τῆς ἐπὶ (5)
(37) Προκοννήσου, ἀμελέστερον ἐπορεύετο. ὅμως δὲ ὁ Ἰφικράτης,
 Ἀναξίβιος ἀπεπορεύετο, ὡς μὲν ἐλέγετο, οὐδὲ τῶν ἱερῶν

γεγενημένων αὐτῷ ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, ἀλλὰ καταφρονήσας, ὅτι
διὰ φιλίας τε ἐπορεύετο καὶ εἰς πόλιν φιλίαν καὶ ὅτι ἤκουε
τῶν ἀπαντώντων τὸν Ἰφικράτην ἀναπεπλευκέναι τῆς ἐπὶ (5)
(37) Προκοννήσου, ἀμελέστερον ἐπορεύετο. ὅμως δὲ ὁ Ἰφικράτης,
 οἱ Φλειάσιοι ἐν τῷ φανερῷ τοῖς ἔξω ἐκκλησίαζον· ὁ μέντοι

(17) Ἀγησίλαος πρὸς τοῦτο ἀντεμηχανήσατο. ὁπότε γὰρ ἐξίοιεν
ἢ διὰ φιλίαν ἢ διὰ συγγένειαν τῶν φυγάδων, ἐδίδασκε
συσσίτιά τε αὑτῶν κατασκευάζειν καὶ εἰς τὰ ἐπιτήδεια ἱκανὸν
διδόναι, ὁπόσοι γυμνάζεσθαι ἐθέλοιεν· καὶ ὅπλα δὲ ἐκπορίζειν


47
 καὶ πεντήκοντα οὖσι. καὶ τούτους μὲν ἅπαντας, εἰ μή τις

ἐξέφυγεν, οἱ πελτασταὶ ἀπέκτειναν· αὐτὸς δὲ κατέβαινε πρὸς
(10)
(15) τὰς Πλαταιάς, ἔτι φιλίας οὔσας. ἐπεὶ δὲ εἰς Θεσπιὰς
ἀφίκετο, ἐκεῖθεν ὁρμηθεὶς εἰς Κυνὸς κεφαλὰς οὔσας Θηβαίων
ἐστρατοπεδεύσατο. μείνας δὲ ἐκεῖ περὶ ἑκκαίδεκα ἡμέρας

 πρὸς τὸν Ἀρχίδαμον εἶπεν· Ὅτι μὲν ἡμῶν ἐπιμελῇ ἤδη

ἴσμεν· εὖ δ’ ἐπίστω, Ἀρχίδαμε, ὅτι καὶ ἡμεῖς πειρασόμεθα
ἐπιμελεῖσθαι ὡς μήποτε σὺ ἐπὶ τῇ ἡμετέρᾳ φιλίᾳ αἰσχυνθῇς. (5)
καὶ οὐκ ἐψεύσατο, ἀλλὰ καὶ ζῶν ἅπαντ’ ἐποίει ὅσα καλὰ ἐν τῇ
Σπάρτῃ, καὶ ἐν Λεύκτροις πρὸ τοῦ βασιλέως μαχόμενος σὺν

 μονίων ἐλευθερῶ αὐτούς. καὶ Ἀθηναῖοι δὲ εὖ οἶδ’ ὅτι πάντα

ποιήσαιεν ἂν ὥστε σύμμαχοι ἡμῖν γενέσθαι· ἀλλ’ ἐγὼ οὐκ (5)
ἄν μοι δοκῶ πρὸς αὐτοὺς φιλίαν ποιήσασθαι. νομίζω γὰρ
ἔτι ῥᾷον τὴν κατὰ θάλατταν ἢ τὴν κατὰ γῆν ἀρχὴν παραλα-
(11) βεῖν ἄν. εἰ δὲ εἰκότα λογίζομαι, σκόπει, ἔφη, καὶ ταῦτα.

 τοῖς Κερκυραίοις τὸ πλεῖστον διέτρεφε, τοὺς δὲ πελταστὰς

καὶ τοὺς ἀπὸ τῶν νεῶν ὁπλίτας ἔχων διέβαινεν εἰς τὴν
Ἀκαρνανίαν· καὶ ἐκεῖ ταῖς μὲν φιλίαις πόλεσιν ἐπεκούρει,
εἴ τίς τι δέοιτο, Θυριεῦσι δέ, μάλα καὶ ἀνδράσιν ἀλκίμοις (5)
(38) καὶ χωρίον καρτερὸν ἔχουσιν, ἐπολέμει. καὶ τὸ ἀπὸ Κερκύρας

 ῥήτωρ, ὧδε ἠγόρευεν· Ἄνδρες Λακεδαιμόνιοι, ὅτι μὲν ἃ

μέλλω λέγειν οὐ πρὸς χάριν ὑμῖν ῥηθήσεται οὐκ ἀγνοῶ·
ἀλλὰ δοκεῖ μοι, οἵτινες βούλονται, ἣν ἂν ποιήσωνται φιλίαν,
ταύτην ὡς πλεῖστον χρόνον διαμένειν, διδακτέον εἶναι ἀλλή- (5)
λους τὰ αἴτια τῶν πολέμων. ὑμεῖς δὲ ἀεὶ μέν φατε· αὐτο-

48
 γένηνται. ὥστε πεπαιδευμένους ἡμᾶς ὡς τὸ πλεονεκτεῖν

ἀκερδές ἐστι νῦν ἐλπίζω πάλιν μετρίους ἐν τῇ πρὸς ἀλλή-
(12) λους φιλίᾳ ἔσεσθαι. ἃ δὲ βουλόμενοί τινες ἀποτρέπειν τὴν
εἰρήνην διαβάλλουσιν, ὡς ἡμεῖς οὐ φιλίας δεόμενοι, ἀλλὰ
φοβούμενοι μὴ Ἀνταλκίδας ἔλθῃ ἔχων παρὰ βασιλέως

 ἀκερδές ἐστι νῦν ἐλπίζω πάλιν μετρίους ἐν τῇ πρὸς ἀλλή-

(12) λους φιλίᾳ ἔσεσθαι. ἃ δὲ βουλόμενοί τινες ἀποτρέπειν τὴν
εἰρήνην διαβάλλουσιν, ὡς ἡμεῖς οὐ φιλίας δεόμενοι, ἀλλὰ
φοβούμενοι μὴ Ἀνταλκίδας ἔλθῃ ἔχων παρὰ βασιλέως
χρήματα, διὰ τοῦθ’ ἥκομεν, ἐνθυμήθητε ὡς φλυαροῦσι.

 καὶ ἀναπαυσαμένους καὶ μείζους γεγενημένους τοῖς ἀηττήτοις

οὕτως εἰς μάχην ἰέναι. νῦν δέ, ἔφη, εὖ ἴστε ὅτι καὶ τῶν
συμμάχων ὑμῖν εἰσὶν οἳ διαλέγονται περὶ φιλίας τοῖς πολε-
μίοις· ἀλλὰ ἐκ παντὸς τρόπου πειρᾶσθε σπονδὰς λαβεῖν.
ταῦτα δ’, ἔφη, ἐγὼ προθυμοῦμαι, σῶσαι ὑμᾶς βουλόμενος (10)

 μίοις· ἀλλὰ ἐκ παντὸς τρόπου πειρᾶσθε σπονδὰς λαβεῖν.

διά τε τὴν τοῦ πατρὸς φιλίαν πρὸς ὑμᾶς καὶ διὰ τὸ προξενεῖν
(25) ὑμῶν. ἔλεγε μὲν οὖν τοιαῦτα, ἔπραττε δ’ ἴσως ὅπως διά-
φοροι καὶ οὗτοι ἀλλήλοις ὄντες ἀμφότεροι ἐκείνου δέοιντο.

 (2) Ἐπείπερ, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ἀγαθὸν ὑμῖν ἔδοξεν εἶναι

Λακεδαιμονίους φίλους ποιεῖσθαι, δοκεῖ μοι χρῆναι τοῦτο
σκοπεῖν, ὅπως ἡ φιλία ὅτι πλεῖστον χρόνον συμμενεῖ. ἐὰν
οὖν ᾗ ἑκατέροις μάλιστα συνοίσει, ταύτῃ καὶ τὰς συνθήκας
49
ποιησώμεθα, οὕτω κατά γε τὸ εἰκὸς μάλιστα συμμένοιμεν (5)

 σε μᾶλλον ἡμῶν τοὺς θεοὺς ταῦτα πράττειν κελεύσειν.

τοῦτο δὲ χρή, ὦ Χάρης, εὖ εἰδέναι, ὅτι ἐὰν ταῦτα πράξῃς,
τοῖς μὲν πολεμίοις ἐπιτετειχικὼς ἔσει, φιλίαν δὲ πόλιν δια-
σεσωκώς, εὐκλεέστατος δὲ ἐν τῇ πατρίδι ἔσει, ὀνομαστότατος
(21) δὲ καὶ ἐν τοῖς συμμάχοις καὶ πολεμίοις. ὁ μὲν δὴ Χάρης

 ὄντως ἐπεραίνετο.
(4) Εἰπόντος δὲ Δημοτίωνος ἐν τῷ δήμῳ τῶν Ἀθηναίων ὡς
ἡ μὲν πρὸς τοὺς Ἀρκάδας φιλία καλῶς αὐτῷ δοκοίη πράτ-
τεσθαι, τοῖς μέντοι στρατηγοῖς προστάξαι ἔφη χρῆναι ὅπως
καὶ Κόρινθος σῴα ᾖ τῷ δήμῳ τῶν Ἀθηναίων· ἀκούσαντες δὲ

 135. Ξενοφών. Απομνημονεύματα. (5-4 B.C.) Book 1 ch. 2 sec. 10

line 5
 ροντα διδάσκειν τοὺς πολίτας ἥκιστα γίγνεσθαι βιαίους,

εἰδότας ὅτι τῇ μὲν βίᾳ πρόσεισιν ἔχθραι καὶ κίνδυνοι, διὰ
δὲ τοῦ πείθειν ἀκινδύνως τε καὶ μετὰ φιλίας ταὐτὰ γίγνεται. (5)
οἱ μὲν γὰρ βιασθέντες ὡς ἀφαιρεθέντες μισοῦσιν, οἱ δὲ
πεισθέντες ὡς κεχαρισμένοι φιλοῦσιν. οὔκουν τῶν φρόνη-


line 1
 παραστάτις οἰκέταις, ἀγαθὴ δὲ συλλήπτρια τῶν ἐν εἰρήνῃ

πόνων, βεβαία δὲ τῶν ἐν πολέμῳ σύμμαχος ἔργων, ἀρίστη
(33) δὲ φιλίας κοινωνός. ἔστι δὲ τοῖς μὲν ἐμοῖς φίλοις ἡδεῖα
μὲν καὶ ἀπράγμων σίτων καὶ ποτῶν ἀπόλαυσις· ἀνέχονται
γὰρ ἕως ἂν ἐπιθυμήσωσιν αὐτῶν· ὕπνος δ’ αὐτοῖς πάρεστιν


line 2
50
 τῶν δ’ ἀδελφῶν ἀμελοῦσιν, ὥσπερ ἐκ πολιτῶν μὲν γιγνο-

(4) μένους φίλους, ἐξ ἀδελφῶν δὲ οὐ γιγνομένους. καὶ μὴν
πρὸς φιλίαν μέγα μὲν ὑπάρχει τὸ ἐκ τῶν αὐτῶν φῦναι,
μέγα δὲ τὸ ὁμοῦ τραφῆναι, ἐπεὶ καὶ τοῖς θηρίοις πόθος τις
ἐγγίγνεται τῶν συντρόφων· πρὸς δὲ τούτοις καὶ οἱ ἄλλοι


line 6
 ἀνὴρ ἐπαίνου ἄξιος εἶναι, ὃς ἂν φθάνῃ τοὺς μὲν πολεμίους

κακῶς ποιῶν, τοὺς δὲ φίλους εὐεργετῶν. εἰ μὲν οὖν ἐδόκει (5)
μοι Χαιρεφῶν ἡγεμονικώτερος εἶναι σοῦ πρὸς τὴν φιλίαν
ταύτην, ἐκεῖνον ἂν ἐπειρώμην πείθειν πρότερον ἐγχειρεῖν τῷ
σὲ φίλον ποιεῖσθαι· νῦν δέ μοι σὺ δοκεῖς ἡγούμενος μᾶλλον


line 2
 γὰρ ἵπποις, ἔφη, ὃν ἂν ὁρῶ τοῖς πρόσθεν καλῶς χρώμενον,

(8) τοῦτον κἂν ἄλλοις οἶμαι καλῶς χρῆσθαι. Εἶεν, ἔφη· ὃς δ’
ἂν ἡμῖν ἄξιος φιλίας δοκῇ εἶναι, πῶς χρὴ φίλον τοῦτον
ποιεῖσθαι; Πρῶτον μέν, ἔφη, τὰ παρὰ τῶν θεῶν ἐπισκεπτέον,
εἰ συμβουλεύουσιν αὐτὸν φίλον ποιεῖσθαι. Τί οὖν; ἔφη,


line 3
 (20) δοκοῦσιν ἀλλήλοις ἐχθροὶ μᾶλλον ἢ φίλοι πεφυκέναι. ἀλλὰ

μήν, ὥσπερ σὺ λέγεις, οὐδ’ ἂν τοῖς χρηστοῖς οἱ πονηροί
ποτε συναρμόσειαν εἰς φιλίαν· πῶς γὰρ οἱ τὰ πονηρὰ
ποιοῦντες τοῖς τὰ τοιαῦτα μισοῦσι φίλοι γένοιντ’ ἄν; εἰ δὲ
δὴ καὶ οἱ ἀρετὴν ἀσκοῦντες στασιάζουσί τε περὶ τοῦ πρω- (5)


line 1
 διχογνωμονοῦντες ἐναντιοῦνται· πολεμικὸν δὲ καὶ ἔρις καὶ

ὀργή· καὶ δυσμενὲς μὲν ὁ τοῦ πλεονεκτεῖν ἔρως, μισητὸν
(22) δὲ ὁ φθόνος. ἀλλ’ ὅμως διὰ τούτων πάντων ἡ φιλία διαδυο-
51
μένη συνάπτει τοὺς καλούς τε κἀγαθούς. διὰ γὰρ τὴν

ἀρετὴν αἱροῦνται μὲν ἄνευ πόνου τὰ μέτρια κεκτῆσθαι μᾶλ-


line 2
 φιλεῖσθαι ὑπ’ αὐτῶν καὶ ποθῶν ἀντιποθεῖσθαι, καὶ ἐπιθυμῶν

(29) συνεῖναι καὶ ἀντεπιθυμεῖσθαι τῆς συνουσίας. ὁρῶ δὲ καὶ
σοὶ τούτων δεῆσον, ὅταν ἐπιθυμήσῃς φιλίαν πρός τινας
ποιεῖσθαι· μὴ οὖν ἀποκρύπτου με οἷς ἂν βούλῃ φίλος
γενέσθαι· διὰ γὰρ τὸ ἐπιμελεῖσθαι τοῦ ἀρέσαι τῷ ἀρέσκοντί

 143. Ξενοφών. Συμπόσιον. (5-4 B.C.) Ch. 4 sec. 58 line 6
 αὐτῇ φωνῇ ἔστι καὶ αἰδημόνως καὶ θρασέως φθέγγεσθαι;

Πάνυ μὲν οὖν. Τί δέ, λόγοι οὐκ εἰσὶ μέν τινες ἀπεχθανό- (5)
μενοι, εἰσὶ δέ τινες οἳ πρὸς φιλίαν ἄγουσι; Πάνυ μὲν οὖν.
(59) Οὐκοῦν τούτων ὁ ἀγαθὸς μαστροπὸς τὰ συμφέροντα εἰς τὸ
ἀρέσκειν διδάσκοι ἄν; Πάνυ μὲν οὖν. Ἀμείνων δ’ ἂν εἴη,

 (10) ἁγνότεραι, οἶδα. εἰκάσαις δ’ ἂν καὶ τοὺς ἔρωτας τὴν μὲν

Πάνδημον τῶν σωμάτων ἐπιπέμπειν, τὴν δ’ Οὐρανίαν τῆς
ψυχῆς τε καὶ τῆς φιλίας καὶ τῶν καλῶν ἔργων. ὑφ’ οὗ δὴ
(11) καὶ σύ, ὦ Καλλία, κατέχεσθαι μοι δοκεῖς ἔρωτος. τεκμαί-
ρομαι δὲ τῇ τοῦ ἐρωμένου καλοκἀγαθίᾳ καὶ ὅτι σε ὁρῶ

 βούλομαι αὐτῷ μαρτυρῆσαι ὡς καὶ πολὺ κρείττων ἐστὶν ὁ (5)

(13) τῆς ψυχῆς ἢ ὁ τοῦ σώματος ἔρως. ὅτι μὲν γὰρ δὴ ἄνευ
φιλίας συνουσία οὐδεμία ἀξιόλογος πάντες ἐπιστάμεθα.
φιλεῖν γε μὴν τῶν μὲν τὸ ἦθος ἀγαμένων ἀνάγκη ἡδεῖα
καὶ ἐθελουσία καλεῖται· τῶν δὲ τοῦ σώματος ἐπιθυμούντων


52
 (14) μένων· ἂν δὲ καὶ ἀμφότερα στέρξωσι, τὸ μὲν τῆς ὥρας ἄνθος

ταχὺ δήπου παρακμάζει, ἀπολείποντος δὲ τούτου ἀνάγκη καὶ
τὴν φιλίαν συναπομαραίνεσθαι, ἡ δὲ ψυχὴ ὅσονπερ ἂν χρόνον
(15) ἴῃ ἐπὶ τὸ φρονιμώτερον καὶ ἀξιεραστοτέρα γίγνεται. καὶ μὴν
ἐν μὲν τῇ τῆς μορφῆς χρήσει ἔνεστί τις καὶ κόρος, ὥστε

 ἐν μὲν τῇ τῆς μορφῆς χρήσει ἔνεστί τις καὶ κόρος, ὥστε

ἅπερ καὶ πρὸς τὰ σιτία διὰ πλησμονήν, ταῦτα ἀνάγκη καὶ
πρὸς τὰ παιδικὰ πάσχειν· ἡ δὲ τῆς ψυχῆς φιλία διὰ τὸ
ἁγνὴ εἶναι καὶ ἀκορεστοτέρα ἐστίν, οὐ μέντοι, ὥς γ’ ἄν τις (5)
οἰηθείη, διὰ τοῦτο καὶ ἀνεπαφροδιτοτέρα, ἀλλὰ σαφῶς καὶ

 τὰ τοῦ παιδὸς καλὰ μᾶλλον ἢ τὰ ἑαυτοῦ ἡδέα σπουδάζοντα;

πρὸς δὲ τούτοις πιστεύοι μήτ’ ἂν παρά τι ποιήσῃ μήτ’ ἂν
(18) καμὼν ἀμορφότερος γένηται, μειωθῆναι ἂν τὴν φιλίαν; οἷς
γε μὴν κοινὸν τὸ φιλεῖσθαι, πῶς οὐκ ἀνάγκη τούτους ἡδέως
μὲν προσορᾶν ἀλλήλους, εὐνοϊκῶς δὲ διαλέγεσθαι, πιστεύειν

 συνουσίαν ἔχειν, καὶ ἀπόντων ἔτι μᾶλλον ἢ παρόντων ἐπιμε-

λεῖσθαι; οὐ ταῦτα πάντα ἐπαφρόδιτα; διά γέ τοι τὰ τοιαῦτα
ἔργα ἅμα ἐρῶντες τῆς φιλίας καὶ χρώμενοι αὐτῇ εἰς γῆρας (10)
(19) διατελοῦσι. τὸν δὲ ἐκ τοῦ σώματος κρεμάμενον διὰ τί
ἀντιφιλήσειεν ἂν ὁ παῖς; πότερον ὅτι ἑαυτῷ μὲν νέμει ὧν

 τῷ εἴδει τὸν νοῦν προσέχων μεμισθωμένῳ χῶρον ἐοικέναι.

οὐ γὰρ ὅπως πλείονος ἄξιος γένηται ἐπιμελεῖται, ἀλλ’ ὅπως
αὐτὸς ὅτι πλεῖστα ὡραῖα καρπώσεται. ὁ δὲ τῆς φιλίας
ἐφιέμενος μᾶλλον ἔοικε τῷ τὸν οἰκεῖον ἀγρὸν κεκτημένῳ· (5)
πάντοθεν γοῦν φέρων ὅ τι ἂν δύνηται πλείονος ἄξιον ποιεῖ

53
 ὅτι ὁ τοῦ εἴδους ἐπαρκῶν ἄρξει τοῦ ἐραστοῦ, εἰκὸς αὐτὸν

τἆλλα ῥᾳδιουργεῖν· ὃς δ’ ἂν γιγνώσκῃ ὅτι ἂν μὴ καλὸς
κἀγαθὸς ᾖ, οὐ καθέξει τὴν φιλίαν, τοῦτον προσήκει μᾶλλον
(27) ἀρετῆς ἐπιμελεῖσθαι. μέγιστον δ’ ἀγαθὸν τῷ ὀρεγομένῳ ἐκ
παιδικῶν φίλον ἀγαθὸν ποιήσασθαι ὅτι ἀνάγκη καὶ αὐτὸν

 (28) ποιῆσαι. ἐπιθυμῶ δέ σοι, ἔφη, ὦ Καλλία, καὶ μυθολογῆσαι

ὡς οὐ μόνον ἄνθρωποι ἀλλὰ καὶ θεοὶ καὶ ἥρωες τὴν τῆς
ψυχῆς φιλίαν περὶ πλείονος ἢ τὴν τοῦ σώματος χρῆσιν
(29) ποιοῦνται. Ζεύς τε γὰρ ὅσων μὲν θνητῶν οὐσῶν μορφῆς
ἠράσθη, συγγενόμενος εἴα αὐτὰς θνητὰς εἶναι· ὅσων δὲ

 153. Ξενοφών. Ανάβασις. (5-4 B.C.) Book 1 ch. 3 sec. 5 line 3
 (5) ἔπαθον ὑπ’ ἐκείνου. ἐπεὶ δὲ ὑμεῖς οὐ βούλεσθε συμ-

πορεύεσθαι, ἀνάγκη δή μοι ἢ ὑμᾶς προδόντα τῇ Κύρου
φιλίᾳ χρῆσθαι ἢ πρὸς ἐκεῖνον ψευσάμενον μεθ’ ὑμῶν εἶναι.
εἰ μὲν δὴ δίκαια ποιήσω οὐκ οἶδα, αἱρήσομαι δ’ οὖν ὑμᾶς
καὶ σὺν ὑμῖν ὅ τι ἂν δέῃ πείσομαι. καὶ οὔποτε ἐρεῖ οὐδεὶς (5)

 καὶ σὺν ὑμῖν ὅ τι ἂν δέῃ πείσομαι. καὶ οὔποτε ἐρεῖ οὐδεὶς (5)
ὡς ἐγὼ Ἕλληνας ἀγαγὼν εἰς τοὺς βαρβάρους, προδοὺς τοὺς
(6) Ἕλληνας τὴν τῶν βαρβάρων φιλίαν εἱλόμην, ἀλλ’ ἐπεὶ
ὑμεῖς ἐμοὶ οὐ θέλετε πείθεσθαι, ἐγὼ σὺν ὑμῖν ἕψομαι καὶ
ὅ τι ἂν δέῃ πείσομαι. νομίζω γὰρ ὑμᾶς ἐμοὶ εἶναι καὶ

 στρατεύματι) καὶ συσκευάζεσθαι· ἐλθόντας δὲ Κῦρον αἰτεῖν (5)

πλοῖα, ὡς ἀποπλέοιεν· ἐὰν δὲ μὴ διδῷ ταῦτα, ἡγεμόνα
αἰτεῖν Κῦρον ὅστις διὰ φιλίας τῆς χώρας ἀπάξει. ἐὰν δὲ
μηδὲ ἡγεμόνα διδῷ, συντάττεσθαι τὴν ταχίστην, πέμψαι
54
δὲ καὶ προκαταληψομένους τὰ ἄκρα, ὅπως μὴ φθάσωσι μήτε

 ἡ πρᾶξις τῆς πρόσθεν φαίνηται καὶ ἐπιπονωτέρα καὶ ἐπικιν-

δυνοτέρα, ἀξιοῦν ἢ πείσαντα ἡμᾶς ἄγειν ἢ πεισθέντα πρὸς
φιλίαν ἀφιέναι· οὕτω γὰρ καὶ ἑπόμενοι ἂν φίλοι αὐτῷ καὶ
πρόθυμοι ἑποίμεθα καὶ ἀπιόντες ἀσφαλῶς ἂν ἀπίοιμεν· (5)
ὅ τι δ’ ἂν πρὸς ταῦτα λέγῃ ἀπαγγεῖλαι δεῦρο· ἡμᾶς δ’ ἀκού-

 ἱππέας ὡς ἂν δύνηται πλείστους· ἀλλὰ φράσαι τοῖς αὑτοῦ

ἱππεῦσιν ἐκέλευεν ὡς φίλιον αὐτὸν ὑποδέχεσθαι. ἐνῆν δὲ
ἐν τῇ ἐπιστολῇ καὶ τῆς πρόσθεν φιλίας ὑπομνήματα καὶ (5)
πίστεως. ταύτην τὴν ἐπιστολὴν δίδωσι πιστῷ ἀνδρί, ὡς
(4) ᾤετο· ὁ δὲ λαβὼν Κύρῳ δίδωσιν. ἀναγνοὺς δὲ αὐτὴν ὁ

 θάνοιεν ἢ τὰ ὅπλα παραδοίησαν· Πρόξενος δὲ ὁ Θηβαῖος,

Ἀλλ’ ἐγώ, ἔφη, ὦ Φαλῖνε, θαυμάζω πότερα ὡς κρατῶν
βασιλεὺς αἰτεῖ τὰ ὅπλα ἢ ὡς διὰ φιλίαν δῶρα. εἰ μὲν (5)
γὰρ ὡς κρατῶν, τί δεῖ αὐτὸν αἰτεῖν καὶ οὐ λαβεῖν ἐλθόντα;
εἰ δὲ πείσας βούλεται λαβεῖν, λεγέτω τί ἔσται τοῖς στρα-

 πολλῶν ἀντιλεγόντων ὡς οὐκ ἄξιον εἴη βασιλεῖ ἀφεῖναι (5)

(26) τοὺς ἐφ’ ἑαυτὸν στρατευσαμένους. τέλος δὲ εἶπε· Καὶ νῦν
ἔξεστιν ὑμῖν πιστὰ λαβεῖν παρ’ ἡμῶν ἦ μὴν φιλίαν παρέξειν
ὑμῖν τὴν χώραν καὶ ἀδόλως ἀπάξειν εἰς τὴν Ἑλλάδα ἀγορὰν
παρέχοντας· ὅπου δ’ ἂν μὴ ᾖ πρίασθαι, λαμβάνειν ὑμᾶς ἐκ

 παρέχοντας· ὅπου δ’ ἂν μὴ ᾖ πρίασθαι, λαμβάνειν ὑμᾶς ἐκ

(27) τῆς χώρας ἐάσομεν τὰ ἐπιτήδεια. ὑμᾶς δὲ αὖ ἡμῖν δεήσει
ὀμόσαι ἦ μὴν πορεύσεσθαι ὡς διὰ φιλίας ἀσινῶς σῖτα καὶ
55
ποτὰ λαμβάνοντας ὁπόταν μὴ ἀγορὰν παρέχωμεν, ἐὰν δὲ

(28) παρέχωμεν ἀγοράν, ὠνουμένους ἕξειν τὰ ἐπιτήδεια. ταῦτα

 χωρίον ἀποσταίη. πάντῃ γὰρ πάντα τοῖς θεοῖς ὕποχα καὶ

(8) πάντων ἴσον οἱ θεοὶ κρατοῦσι. περὶ μὲν δὴ τῶν θεῶν τε
καὶ τῶν ὅρκων οὕτω γιγνώσκω, παρ’ οὓς ἡμεῖς τὴν φιλίαν
συνθέμενοι κατεθέμεθα· τῶν δ’ ἀνθρωπίνων σὲ ἐγὼ ἐν τῷ
(9) παρόντι νομίζω μέγιστον εἶναι ἡμῖν ἀγαθόν. σὺν μὲν γὰρ

 (18) πάσχειν δὲ οὐδεὶς κίνδυνος; ἀλλὰ χωρίων ἐπιτηδείων ὑμῖν

ἐπιτίθεσθαι ἀπορεῖν ἄν σοι δοκοῦμεν; οὐ τοσαῦτα μὲν πεδία
ἃ ὑμεῖς φίλια ὄντα σὺν πολλῷ πόνῳ διαπορεύεσθε, τοσαῦτα
δὲ ὄρη ὁρᾶτε ὑμῖν ὄντα πορευτέα, ἃ ἡμῖν ἔξεστι προκαταλα-
βοῦσιν ἄπορα ὑμῖν παρέχειν, τοσοῦτοι δ’ εἰσὶ ποταμοὶ ἐφ’ (5)

 καὶ ἕτερος εὐπετῶς ἔχοι. (5)

(24) Ταῦτα εἰπὼν ἔδοξε τῷ Κλεάρχῳ ἀληθῆ λέγειν· καὶ εἶπεν·
Οὐκοῦν, ἔφη, οἵτινες τοιούτων ἡμῖν εἰς φιλίαν ὑπαρχόντων
πειρῶνται διαβάλλοντες ποιῆσαι πολεμίους ἡμᾶς ἄξιοί εἰσι
(25) τὰ ἔσχατα παθεῖν; Καὶ ἐγὼ μέν γε, ἔφη ὁ Τισσαφέρνης, εἰ

 ἐπίχαρι οὐκ εἶχεν, ἀλλ’ ἀεὶ χαλεπὸς ἦν καὶ ὠμός· ὥστε

διέκειντο πρὸς αὐτὸν οἱ στρατιῶται ὥσπερ παῖδες πρὸς δι-
(13) δάσκαλον. καὶ γὰρ οὖν φιλίᾳ μὲν καὶ εὐνοίᾳ ἑπομένους
οὐδέποτε εἶχεν· οἵτινες δὲ ἢ ὑπὸ πόλεως τεταγμένοι ἢ ὑπὸ
τοῦ δεῖσθαι ἢ ἄλλῃ τινὶ ἀνάγκῃ κατεχόμενοι παρείησαν

 σασθαι ψεύδη, τῷ φίλους διαγελᾶν· τὸν δὲ μὴ πανοῦργον

τῶν ἀπαιδεύτων ἀεὶ ἐνόμιζεν εἶναι. καὶ παρ’ οἷς μὲν ἐπε- (5)
56
χείρει πρωτεύειν φιλίᾳ, διαβάλλων τοὺς πρώτους τοῦτο

(27) ᾤετο δεῖν κτήσασθαι. τὸ δὲ πειθομένους τοὺς στρατιώτας
παρέχεσθαι ἐκ τοῦ συναδικεῖν αὐτοῖς ἐμηχανᾶτο. τιμᾶσθαι

 (30) Ἀγίας δὲ ὁ Ἀρκὰς καὶ Σωκράτης ὁ Ἀχαιὸς καὶ τούτω

ἀπεθανέτην. τούτων δὲ οὔθ’ ὡς ἐν πολέμῳ κακῶν οὐδεὶς
κατεγέλα οὔτ’ εἰς φιλίαν αὐτοὺς ἐμέμφετο. ἤστην δὲ ἄμφω
ἀμφὶ τὰ πέντε καὶ τριάκοντα ἔτη ἀπὸ γενεᾶς. 3.1.(1) ΚΥΡΟΥ
ΑΝΑΒΑΣΕΩΣ Γ
 μὲν τῶν βαρβάρων ἐπιορκίαν τε καὶ ἀπιστίαν λέγει μὲν

Κλεάνωρ, ἐπίστασθε δὲ καὶ ὑμεῖς οἶμαι. εἰ μὲν οὖν βουλό-
μεθα πάλιν αὐτοῖς διὰ φιλίας ἰέναι, ἀνάγκη ἡμᾶς πολλὴν
ἀθυμίαν ἔχειν, ὁρῶντας καὶ τοὺς στρατηγούς, οἳ διὰ πίστεως (5)
αὐτοῖς ἑαυτοὺς ἐνεχείρισαν, οἷα πεπόνθασιν· εἰ μέντοι δια-

 ἡμῶν λεγόντων οἰωνὸς τοῦ Διὸς τοῦ σωτῆρος ἐφάνη, εὔ-

ξασθαι τῷ θεῷ τούτῳ θύσειν σωτήρια ὅπου ἂν πρῶτον εἰς (5)
φιλίαν χώραν ἀφικώμεθα, συνεπεύξασθαι δὲ καὶ τοῖς ἄλλοις
θεοῖς θύσειν κατὰ δύναμιν. καὶ ὅτῳ δοκεῖ ταῦτ’, ἔφη, ἀνα-
τεινάτω τὴν χεῖρα. καὶ ἀνέτειναν ἅπαντες. ἐκ τούτου

 οὐδὲν ἔφερον οἱ Ἕλληνες, οὐδὲ τοὺς ἀνθρώπους ἐδίωκον, (5)

ὑποφειδόμενοι, εἴ πως ἐθελήσειαν οἱ Καρδοῦχοι διιέναι
αὐτοὺς ὡς διὰ φιλίας τῆς χώρας, ἐπείπερ βασιλεῖ πολέμιοι
(9) ἦσαν· τὰ μέντοι ἐπιτήδεια ὅτῳ τις ἐπιτυγχάνοι ἐλάμβανεν·
ἀνάγκη γὰρ ἦν. οἱ δὲ Καρδοῦχοι οὔτε καλούντων ὑπήκουον

 ἐν τῷ Εὐξείνῳ Πόντῳ, καὶ ὡς εἰς Τραπεζοῦντα Ἑλληνίδα

πόλιν ἀφίκοντο, καὶ ὡς ἀπέθυσαν ἃ εὔξαντο σωτήρια θύειν
57
ἔνθα πρῶτον εἰς φιλίαν γῆν ἀφίκοντο, ἐν τῷ πρόσθεν λόγῳ (5)

δεδήλωται.]
(2) Ἐκ δὲ τούτου ξυνελθόντες ἐβουλεύοντο περὶ τῆς λοιπῆς

 ἐπὶ τοῖς Μοσσυνοίκων ὁρίοις, πέμπουσιν εἰς αὐτοὺς Τιμη-

σίθεον τὸν Τραπεζούντιον πρόξενον ὄντα τῶν Μοσσυνοίκων,
ἐρωτῶντες πότερον ὡς διὰ φιλίας ἢ διὰ πολεμίας πορεύσονται
τῆς χώρας. οἱ δὲ εἶπον ὅτι οὐ διήσοιεν· ἐπίστευον γὰρ τοῖς (5)
(3) χωρίοις. ἐντεῦθεν λέγει ὁ Τιμησίθεος ὅτι πολέμιοί εἰσιν

 ἐπιδεικνύμενοι.
5.5.
(1) Διὰ ταύτης τῆς χώρας οἱ Ἕλληνες, διά τε τῆς πολεμίας

καὶ τῆς φιλίας, ἐπορεύθησαν ὀκτὼ σταθμούς, καὶ ἀφικνοῦν-
ται εἰς Χάλυβας. οὗτοι ὀλίγοι τε ἦσαν καὶ ὑπήκοοι τῶν
Μοσσυνοίκων, καὶ ὁ βίος ἦν τοῖς πλείστοις αὐτῶν ἀπὸ

 καταθυσάντων τέλος ἀπεδείξαντο οἱ μάντεις πάντες γνώμην

ὅτι οὐδαμῇ προσίοιντο οἱ θεοὶ τὸν πόλεμον. ἐντεῦθεν δὴ
τὰ ξένια ἐδέξαντο, καὶ ὡς διὰ φιλίας πορευόμενοι δύο ἡμέρας
ἀφίκοντο εἰς Κοτύωρα πόλιν Ἑλληνίδα, Σινωπέων ἄποικον, (5)
οὖσαν δ’ ἐν τῇ Τιβαρηνῶν χώρᾳ.

 πολεμίους αὐτῶν ἐφ’ οὓς αὐτοὶ ἡγοῖντο κακῶς ἐποιοῦμεν

(15) ὅσον ἐδυνάμεθα. ἐρωτᾶτε δὲ αὐτοὺς ὁποίων τινῶν ἡμῶν
ἔτυχον· πάρεισι γὰρ ἐνθάδε οὓς ἡμῖν ἡγεμόνας διὰ φιλίαν
(16) ἡ πόλις ξυνέπεμψεν. ὅποι δ’ ἂν ἐλθόντες ἀγορὰν μὴ ἔχω-
μεν, ἄν τε εἰς βάρβαρον γῆν ἄν τε εἰς Ἑλληνίδα, οὐχ ὕβρει

58
 Ἡρακλείας δὲ οὔτε πεζῇ οὔτε κατὰ θάλατταν ἀπορία· πολλὰ (5)

γὰρ καὶ πλοῖά ἐστιν ἐν Ἡρακλείᾳ.
(11) Ἐπεὶ δὲ ταῦτ’ ἔλεξεν, οἱ μὲν ὑπώπτευον φιλίας ἕνεκα τῆς
Κορύλα λέγειν· καὶ γὰρ ἦν πρόξενος αὐτῷ· οἱ δὲ καὶ ὡς δῶρα
ληψόμενον διὰ τὴν ξυμβουλὴν ταύτην· οἱ δὲ ὑπώπτευον καὶ

 (13) καὶ πολεμίων. ἀκούσαντες δὲ ταῦτα οἱ στρατιῶται ἐθαύμασάν

τε ὅ τι εἴη καὶ λέγειν ἐκέλευον. ἐκ τούτου ἄρχεται πάλιν·
Ἐπίστασθέ που ὅτι χωρία ἦν ἐν τοῖς ὄρεσι βαρβαρικά, φίλια
τοῖς Κερασουντίοις, ὅθεν κατιόντες τινὲς καὶ ἱερεῖα ἐπώλουν
ἡμῖν καὶ ἄλλα ὧν εἶχον, δοκοῦσι δέ μοι καὶ ὑμῶν τινες εἰς (5)

 δὲ μή, πρὸς Διὸς πῶς ἢ θεοῖς θύσομεν ἡδέως ποιοῦντες ἔργα

ἀσεβῆ, ἢ πολεμίοις πῶς μαχούμεθα, ἢν ἀλλήλους κατακαί-
(33) νωμεν; πόλις δὲ φιλία τίς ἡμᾶς δέξεται, ἥτις ἂν ὁρᾷ
τοσαύτην ἀνομίαν ἐν ἡμῖν; ἀγορὰν δὲ τίς ἄξει θαρρῶν, ἢν
περὶ τὰ μέγιστα τοιαῦτα ἐξαμαρτάνοντες φαινώμεθα; οὗ δὲ

 ᾕρητο· ἔστι δ’ οἳ καὶ Ξενοφῶντα. οἱ δὲ ἰσχυρῶς ἀπε-

μάχοντο· ἀμφοῖν γὰρ ταὐτὰ ἐδόκει μὴ ἀναγκάζειν πόλιν
(7) Ἑλληνίδα καὶ φιλίαν ὅ τι μὴ αὐτοὶ ἐθέλοντες διδοῖεν. ἐπεὶ
δ’ οὗτοι ἐδόκουν ἀπρόθυμοι εἶναι, πέμπουσι Λύκωνα Ἀχαιὸν
καὶ Καλλίμαχον Παρράσιον καὶ Ἀγασίαν Στυμφάλιον. οὗ-

 (2) πλέοντι. καὶ τριήρει μέν ἐστιν εἰς Ἡράκλειαν ἐκ Βυζαν-

τίου κώπαις ἡμέρας μακρᾶς πλοῦς· ἐν δὲ τῷ μέσῳ ἄλλη
μὲν πόλις οὐδεμία οὔτε φιλία οὔτε Ἑλληνίς, ἀλλὰ Θρᾷκες
Βιθυνοί· καὶ οὓς ἂν λάβωσι τῶν Ἑλλήνων ἐκπίπτοντας ἢ
59
(3) ἄλλως πως δεινὰ ὑβρίζειν λέγονται τοὺς Ἕλληνας. ὁ δὲ

 ὃν ἦσαν συγκεκομισμένοι καὶ τἆλλα ἃ εἰλήφεσαν ἐξεπο-

(38) ρεύοντο διὰ τῶν Βιθυνῶν. ἐπεὶ δὲ οὐδενὶ ἐνέτυχον πορευό-
μενοι τὴν ὀρθὴν ὁδόν, ὥστε ἔχοντές τι εἰς τὴν φιλίαν ἐλθεῖν,
ἔδοξεν αὐτοῖς τοὔμπαλιν ὑποστρέψαντας ἐλθεῖν μίαν ἡμέραν
καὶ νύκτα. τοῦτο δὲ ποιήσαντες ἔλαβον πολλὰ καὶ ἀνδρά-

 πολλοὶ κατὰ ταὐτὰ ὅτι παντὸς ἄξια λέγει Σεύθης· χειμὼν

γὰρ εἴη καὶ οὔτε οἴκαδε ἀποπλεῖν τῷ τοῦτο βουλομένῳ δυ-
νατὸν εἴη, διαγενέσθαι τε ἐν φιλίᾳ οὐχ οἷόν τε, εἰ δέοι
ὠνουμένους ζῆν, ἐν δὲ τῇ πολεμίᾳ διατρίβειν καὶ τρέ- (5)
φεσθαι ἀσφαλέστερον μετὰ Σεύθου ἢ μόνους, ὄντων ἀγαθῶν

 παριόντες, ἦν τις Ἡρακλείδης Μαρωνείτης· οὗτος προσιὼν

ἑνὶ ἑκάστῳ οὕστινας ᾤετο ἔχειν τι δοῦναι Σεύθῃ, πρῶτον
μὲν πρὸς Παριανούς τινας, οἳ παρῆσαν φιλίαν διαπραξό-
μενοι πρὸς Μήδοκον τὸν Ὀδρυσῶν βασιλέα καὶ δῶρα ἄγοντες
(5)
αὐτῷ τε καὶ τῇ γυναικί, ἔλεγεν ὅτι Μήδοκος μὲν ἄνω εἴη

 ἱμάτια. (5)
(6) Ἐντεῦθεν ὁ Ἡρακλείδης ἠχθέσθη τε καὶ ἔδεισε μὴ ἐκ
τῆς Σεύθου φιλίας ἐκβληθείη, καὶ ὅ τι ἐδύνατο ἀπὸ ταύτης
(7) τῆς ἡμέρας Ξενοφῶντα διέβαλλε πρὸς Σεύθην. οἱ μὲν δὴ
στρατιῶται Ξενοφῶντι ἐνεκάλουν ὅτι οὐκ εἶχον τὸν μισθόν·

 σθαι ἢ ἀρχὴν μὴ πλουτῆσαι, καὶ ὅσῳ λυπηρότερον ἐκ βασι-

(29) λέως ἰδιώτην φανῆναι ἢ ἀρχὴν μὴ βασιλεῦσαι. οὐκοῦν
60
ἐπίστασαι μὲν ὅτι οἱ νῦν σοι ὑπήκοοι γενόμενοι οὐ φιλίᾳ τῇ

σῇ ἐπείσθησαν ὑπὸ σοῦ ἄρχεσθαι ἀλλ’ ἀνάγκῃ, καὶ ὅτι
ἐπιχειροῖεν ἂν πάλιν ἐλεύθεροι γίγνεσθαι, εἰ μή τις αὐτοὺς

 185. Ξενοφών. Κύρου Παιδεία. (5-4 B.C.) Book 1 ch. 6 sec. 10

line 1
 πῶς σοι ἕξει τὰ τῆς στρατιᾶς; Δῆλον ὅτι οὐ καλῶς. ἀτάρ,

ἔφη, ὦ πάτερ, σὺ εἰ ἐνορᾷς τινα πόρον καὶ ἀπ’ ἐμοῦ ἂν (15)
(10) προσγενόμενον, ἕως ἔτι ἐν φιλίᾳ ἐσμέν, λέγε. Ἐρωτᾷς,
ἔφη, ὦ παῖ, ποῦ ἂν ἀπὸ σοῦ πόρος προσγένοιτο; ἀπὸ τίνος
δὲ μᾶλλον εἰκός ἐστι πόρον γενέσθαι ἢ ἀπὸ τοῦ δύναμιν


line 14
 ἀργοῦσαν ἀνωφέλητον εἶναι; Ὥς γ’ ἐμοῦ, ἔφη, μηδέποτε

ἀμελήσοντος τοῦ τὰ ἐπιτήδεια τοῖς στρατιώταις συμμη-
χανᾶσθαι μήτ’ ἐν φιλίᾳ μήτ’ ἐν πολεμίᾳ οὕτως ἔχε τὴν
γνώμην. (15)
(12) Τί γάρ, ἔφη, ὦ παῖ, τῶν ἄλλων, ὧν ἐδόκει ποθ’ ἡμῖν


line 4
 θεούς, ἔφη, τοιούτοις μὲν ἔγωγε ὑπηρέταις, οὓς εἰδείην

ἀνάγκῃ ὑπηρετοῦντας, ἀηδῶς ἄν μοι δοκῶ χρῆσθαι· οὓς δὲ
γιγνώσκειν δοκοίην ὅτι εὐνοίᾳ καὶ φιλίᾳ τῇ ἐμῇ τὸ δέον
συλλαμβάνοιεν, τούτους ἄν μοι δοκῶ καὶ ἁμαρτάνοντας (5)
ῥᾷον φέρειν ἢ τοὺς μισοῦντας μέν, ἔκπλεω δὲ πάντα ἀνάγκῃ


line 7
 συλλαμβάνοιεν, τούτους ἄν μοι δοκῶ καὶ ἁμαρτάνοντας (5)

ῥᾷον φέρειν ἢ τοὺς μισοῦντας μέν, ἔκπλεω δὲ πάντα ἀνάγκῃ
διαπονουμένους. καὶ ὁ Τιγράνης εἶπε πρὸς ταῦτα· Φιλίαν
δὲ παρὰ τίνων ἄν ποτε λάβοις τοσαύτην ὅσην σοι παρ’
61
ἡμῶν ἔξεστι κτήσασθαι νῦν; Παρ’ ἐκείνων οἶμαι, ἔφη,


line 7
 μενοι αὐτοὺς κατακαίνουσιν ὡς ἀμαθεστέρας ποιοῦντας τὰς (5)

γυναῖκας, ἀλλὰ νομίζοντες ἀφαιρεῖσθαι αὐτοὺς τὴν πρὸς αὑ-
τοὺς φιλίαν, διὰ τοῦτο ὡς πολεμίοις αὐτοῖς χρῶνται. καὶ
ἐγὼ ἐκείνῳ, ἔφη, ἐφθόνουν, ὅτι μοι ἐδόκει τοῦτον ποιεῖν αὐτὸν
(40) μᾶλλον θαυμάζειν ἢ ἐμέ. καὶ ὁ Κῦρος εἶπεν· Ἀλλὰ ναὶ μὰ


line 4
 ἡμῖν γὰρ δοκεῖ πᾶσιν, ἐπείπερ παρεσκευάσμεθα, μὴ ἐπειδὰν

ἐμβάλωσιν οἱ πολέμιοι εἰς τὴν σὴν χώραν, τότε μάχεσθαι,
μηδ’ ἐν τῇ φιλίᾳ καθημένους ἡμᾶς ὑπομένειν, ἀλλ’ ἰέναι ὡς
(15) τάχιστα εἰς τὴν πολεμίαν. νῦν μὲν γὰρ ἐν τῇ σῇ χώρᾳ
ὄντες πολλὰ τῶν σῶν σινόμεθα ἄκοντες· ἢν δ’ εἰς τὴν


line 3
 (23) σῶν στρατιωτῶν ἐξοπλίζειν αὐτούς. ἐπεὶ δὲ ταῦτα ποιήσας

ὁ Ὑρκάνιος προσῆλθε, λέγει ὁ Κῦρος· Ἐγὼ δέ, ἔφη, ὦ
Ὑρκάνιε, ἥδομαι αἰσθανόμενος ὅτι οὐ μόνον φιλίαν ἐπι-
δεικνύμενος πάρει, ἀλλὰ καὶ ξύνεσιν φαίνῃ μοι ἔχειν. καὶ
νῦν ὅτι συμφέρει ἡμῖν ταὐτὰ δῆλον· ἐμοί τε γὰρ πολέμιοι (5)


line 5
 ἐγὼ μέν γέ σοι ἤγαγον συμμάχους, οὐχ ὅσους σὺ ἔπεισας,

ἀλλ’ ὁπόσους ἐγὼ πλείστους ἐδυνάμην· σὺ δέ μοι ἔδωκας
μὲν ἐν τῇ φιλίᾳ ὄντι ὅσους πεῖσαι δυνασθείην· νῦν δ’ ἐν (5)
τῇ πολεμίᾳ ὄντος οὐ τὸν θέλοντα ἀλλὰ πάντας ἀποκαλεῖς.
(30) τοιγαροῦν τότε μὲν ᾠόμην ἀμφοτέροις ὑμῖν χάριν ὀφείλειν·

62

line 4
 ἔχων τοὺς ἱππέας ἐξωπλισμένους, ἵνα καὶ τὴν δύναμίν σου

ἴδωμεν, καὶ ἅμα διὰ τῆς σῆς χώρας ἄξεις ἡμᾶς, ὅπως ἂν
εἰδῶμεν ἅ τε δεῖ φίλια καὶ πολέμια ἡμᾶς νομίζειν.
(22) Τότε μὲν δὴ ταῦτ’ εἰπόντες ἀπῆλθον ἑκάτερος ἐπὶ τὰ
προσήκοντα.


line 4
 συμπροθυμήσεσθαι ταῦτ’ ἔφασαν καὶ Κυαξάρης. Γαδάτας

δὲ καὶ Γωβρύας καὶ τεῖχος ἑκάτερος αὐτῶν, ἢν ἐπιτρέψωσιν
οἱ σύμμαχοι, τειχιεῖσθαι ἔφασαν, ὥστε καὶ ταῦτα φίλια
(20) τοῖς συμμάχοις ὑπάρχειν. ὁ οὖν Κῦρος ἐπεὶ πάντας ἑώρα
προθύμους ὄντας πράττειν ὅσα ἔλεξε, τέλος εἶπεν· Εἰ

 195. Ξενοφών. Κύρου Παιδεία. (5-4 B.C.) Book 6 ch. 4 sec. 6 line
3
 (6) σχῆσθαι τῶν νῦν λεχθέντων λόγων. ὅμως δὲ οὕτως ἔχουσα

πρὸς σὲ ὥσπερ σὺ οἶσθα, ἐπομνύω σοι τὴν ἐμὴν καὶ σὴν
φιλίαν ἦ μὴν ἐγὼ βούλεσθαι ἂν μετὰ σοῦ ἀνδρὸς ἀγαθοῦ
γενομένου κοινῇ γῆν ἐπιέσασθαι μᾶλλον ἢ ζῆν μετ’ αἰσχυνο-
μένου αἰσχυνομένη· οὕτως ἐγὼ καὶ σὲ τῶν καλλίστων καὶ (5)

3
 (2) τοῦτο ἐγὼ πειράσομαι τοὺς μὴ εἰδότας διδάξαι. ἐννοήσατε

γὰρ δὴ τίς ἂν πόλις πολεμία ὑπὸ μὴ πειθομένων ἁλοίη·
τίς δ’ ἂν φιλία ὑπὸ μὴ πειθομένων διαφυλαχθείη· ποῖον
δ’ ἂν ἀπειθούντων στράτευμα νίκης τύχοι· πῶς δ’ ἂν μᾶλλον
ἐν μάχαις ἡττῷντο ἄνθρωποι ἢ ἐπειδὰν ἄρξωνται ἰδίᾳ ἕκαστος (5)

4
63
 προνοεῖν τῶν συνόντων καὶ τῷ προπονεῖν καὶ τῷ συνηδόμενος

μὲν ἐπὶ τοῖς ἀγαθοῖς φανερὸς εἶναι, συναχθόμενος δ’ ἐπὶ
τοῖς κακοῖς, τούτοις ἐπειρᾶτο τὴν φιλίαν θηρεύειν· ἐπειδὴ
δὲ ἐγένετο αὐτῷ ὥστε χρήμασιν εὐεργετεῖν, δοκεῖ ἡμῖν (5)
γνῶναι πρῶτον μὲν ὡς εὐεργέτημα ἀνθρώποις πρὸς ἀλλή-


line 4
 ἃ ἂν ἴδω περιττὰ ὄντα τῶν ἐμοὶ ἀρκούντων, τούτοις τάς τ’

ἐνδείας τῶν φίλων ἐξακοῦμαι καὶ πλουτίζων καὶ εὐεργετῶν
ἀνθρώπους εὔνοιαν ἐξ αὐτῶν κτῶμαι καὶ φιλίαν, καὶ ἐκ τού-
των καρποῦμαι ἀσφάλειαν καὶ εὔκλειαν· ἃ οὔτε κατασήπεται (5)
οὔτε ὑπερληροῦντα λυμαίνεται, ἀλλὰ ἡ εὔκλεια ὅσῳ ἂν πλείων


line 2
 ἑαυτὸν κρίνοντας ἐμίσει· ὁ δ’ αὖ νικῶν τῷ δικαίῳ προσε-

(28) ποιεῖτο νικᾶν, ὥστε χάριν οὐδενὶ ἡγεῖτο ὀφείλειν. καὶ οἱ
πρωτεύειν δὲ βουλόμενοι φιλίᾳ παρὰ Κύρῳ, ὥσπερ ἄλλοι
ἐν πόλεσι, καὶ οὗτοι ἐπιφθόνως πρὸς ἀλλήλους εἶχον, ὥσθ’
οἱ πλείονες ἐκποδὼν ἐβούλοντο ὁ ἕτερος τὸν ἕτερον γενέσθαι


line 4
 ἀδελφοῖς μάταιά ποτε ποιήσητε, ἀλλ’ ἐπὶ ταῦτα εὐθὺς οἰκοδο-

μεῖτε ἄλλα φιλικὰ ἔργα· καὶ οὕτως ἀεὶ ἀνυπέρβλητος ἄλλοις
ἔσται ἡ ὑμετέρα φιλία. ἑαυτοῦ τοι κήδεται ὁ προνοῶν
ἀδελφοῦ· τίνι γὰρ ἄλλῳ ἀδελφὸς μέγας ὢν οὕτω καλὸν ὡς (5)
ἀδελφῷ; τίς δ’ ἄλλος τιμήσεται δι’ ἄνδρα μέγα δυνάμενον

line 1
 ἀξιόπιστοι εἶναι ἀποβαλεῖτε. οὐδεὶς γὰρ ἂν ἔτι πιστεῦσαι

δύναιτο ὑμῖν, οὐδ’ εἰ πάνυ προθυμοῖτο, ἰδὼν ἀδικούμενον τὸν
(24) μάλιστα φιλίᾳ προσήκοντα. εἰ μὲν οὖν ἐγὼ ὑμᾶς ἱκανῶς
διδάσκω οἵους χρὴ πρὸς ἀλλήλους εἶναι· εἰ δὲ μή, καὶ παρὰ
64
τῶν προγεγενημένων μανθάνετε· αὕτη γὰρ ἀρίστη διδασκαλία.

 202. Ξενοφών. Hiero {0032.008} (5-4 B.C.) Ch. 1 sec. 33 line 3
 (33) κατεργάσασθαι. ἐγὼ γὰρ δὴ ἐρῶ μὲν Δαϊλόχου ὧνπερ

ἴσως ἀναγκάζει ἡ φύσις ἀνθρώπου δεῖσθαι παρὰ τῶν καλῶν,
τούτων δὲ ὧν ἐρῶ τυχεῖν, μετὰ μὲν φιλίας καὶ παρὰ βουλο-
μένου πάνυ ἰσχυρῶς ἐπιθυμῶ τυγχάνειν, βίᾳ δὲ λαμβάνειν
παρ’ αὐτοῦ ἧττον ἄν μοι δοκῶ ἐπιθυμεῖν ἢ ἐμαυτὸν κακόν (5)

 ἔτι μᾶλλον ἢ τὸ πρόσθεν. καὶ πόλεμον μὲν δὴ τοιοῦτον

ἔχων διατελεῖ ὁ τύραννος ὃν ἐγὼ δηλῶ.
3.
(1) Φιλίας δ’ αὖ καταθέασαι ὡς κοινωνοῦσιν οἱ τύραννοι.

πρῶτον μὲν εἰ μέγα ἀγαθὸν ἀνθρώποις ἡ φιλία, τοῦτο
(2) ἐπισκεψώμεθα. ὃς γὰρ ἂν φιλῆται δήπου ὑπό τινων,

 ἔχων διατελεῖ ὁ τύραννος ὃν ἐγὼ δηλῶ.
3.
(1) Φιλίας δ’ αὖ καταθέασαι ὡς κοινωνοῦσιν οἱ τύραννοι.

πρῶτον μὲν εἰ μέγα ἀγαθὸν ἀνθρώποις ἡ φιλία, τοῦτο
(2) ἐπισκεψώμεθα. ὃς γὰρ ἂν φιλῆται δήπου ὑπό τινων,
ἡδέως μὲν τοῦτον οἱ φιλοῦντες παρόντα ὁρῶσιν, ἡδέως δ’

 προσιόντα δέχονται, συνήδονται δ’ ἐπὶ τοῖς αὐτοῦ ἀγαθοῖς,

(3) συνεπικουροῦσι δέ, ἐάν τι σφαλλόμενον ὁρῶσιν. οὐ μὲν
δὴ λέληθεν οὐδὲ τὰς πόλεις ὅτι ἡ φιλία μέγιστον ἀγαθὸν
καὶ ἥδιστον ἀνθρώποις ἐστί· μόνους γοῦν τοὺς μοιχοὺς
νομίζουσι πολλαὶ τῶν πόλεων νηποινεὶ ἀποκτείνειν, δῆλον

65
 νομίζουσι πολλαὶ τῶν πόλεων νηποινεὶ ἀποκτείνειν, δῆλον

ὅτι διὰ ταῦτα ὅτι λυμαντῆρας αὐτοὺς νομίζουσι τῆς τῶν (5)
(4) γυναικῶν φιλίας πρὸς τοὺς ἄνδρας εἶναι. ἐπεὶ ὅταν γε
ἀφροδισιασθῇ κατὰ συμφοράν τινα γυνή, οὐδὲν ἧττον τού-
του ἕνεκεν τιμῶσιν αὐτὰς οἱ ἄνδρες, ἐάνπερ ἡ φιλία δοκῇ

 (4) γυναικῶν φιλίας πρὸς τοὺς ἄνδρας εἶναι. ἐπεὶ ὅταν γε

ἀφροδισιασθῇ κατὰ συμφοράν τινα γυνή, οὐδὲν ἧττον τού-
του ἕνεκεν τιμῶσιν αὐτὰς οἱ ἄνδρες, ἐάνπερ ἡ φιλία δοκῇ
(5) αὐταῖς ἀκήρατος διαμένειν· τοσοῦτον δέ τι ἀγαθὸν κρίνω
ἔγωγε τὸ φιλεῖσθαι εἶναι ὥστε νομίζω τῷ ὄντι αὐτόματα

 μειονεκτοῦσιν οἱ τύραννοι πάντων μάλιστα. εἰ δὲ βούλει,

(7) ὦ Σιμωνίδη, εἰδέναι ὅτι ἀληθῆ λέγω, ὧδε ἐπίσκεψαι. βε-
βαιόταται μὲν γὰρ δήπου δοκοῦσι φιλίαι εἶναι γονεῦσι πρὸς
παῖδας καὶ παισὶ πρὸς γονέας καὶ ἀδελφοῖς πρὸς ἀδελφοὺς
(8) καὶ γυναιξὶ πρὸς ἄνδρας καὶ ἑταίροις πρὸς ἑταίρους· εἰ

 (1) Καὶ ὁ Ἱέρων εἶπεν· Ἀλλὰ ταῦτα μέν, ὦ Σιμωνίδη, καλῶς

μοι δοκεῖς λέγειν· περὶ δὲ τῶν μισθοφόρων ἔχεις τι εἰπεῖν
ὡς μὴ μισεῖσθαι δι’ αὐτούς; ἢ λέγεις ὡς φιλίαν κτησάμενος
(2) ἄρχων οὐδὲν ἔτι δεήσεται δορυφόρων; Ναὶ μὰ Δία, εἶπεν
ὁ Σιμωνίδης, δεήσεται μὲν οὖν. οἶδα γὰρ ὅτι ὥσπερ ἐν

 210. Ξενοφών. Αγησίλαος. (5-4 B.C.) Ch. 1 sec. 20 line 1
 σκοιτο, ὅπως ἅμα μὲν χρηματίζοιντο, ἅμα δὲ ἐνδοξότεροι

γίγνοιντο. διὰ μὲν δὴ ταῦτα εὐθὺς πολλοὺς ἐραστὰς τῆς (5)
(20) αὑτοῦ φιλίας ἐποιήσατο. γιγνώσκων δ’ ὅτι ἡ μὲν πορθου-
μένη καὶ ἐρημουμένη χώρα οὐκ ἂν δύναιτο πολὺν χρόνον
66
στράτευμα φέρειν, ἡ δ’ οἰκουμένη μὲν σπειρομένη δὲ ἀέναον

 ἑπόμενοι αἱροῦσι καὶ τὸ στρατόπεδον αὐτῶν. καὶ οἱ μὲν (5)

πελτασταὶ ὥσπερ εἰκὸς ἐφ’ ἁρπαγὴν ἐτρέποντο· ὁ δὲ
Ἀγησίλαος ἔχων κύκλῳ πάντα καὶ φίλια καὶ πολέμια περιε-
(33) στρατοπεδεύσατο. ὡς δ’ ἤκουσε τοὺς πολεμίους ταράττεσθαι
διὰ τὸ αἰτιᾶσθαι ἀλλήλους τοῦ γεγενημένου, εὐθὺς ἦγεν ἐπὶ

 μὲν τῶν βαρβάρων ἔτι ἀθυμότερα ἐγένετο, τὰ δὲ Ἀγησιλάου

πολὺ ἐρρωμενέστερα. ἀπὸ πάντων γὰρ τῶν ἐθνῶν ἐπρε- (5)
σβεύοντο περὶ φιλίας, πολλοὶ δὲ καὶ ἀφίσταντο πρὸς αὐτόν,
ὀρεγόμενοι τῆς ἐλευθερίας, ὥστε οὐκέτι Ἑλλήνων μόνον
ἀλλὰ καὶ βαρβάρων πολλῶν ἡγεμὼν ἦν ὁ Ἀγησίλαος.

 οἱ ἐν τῇ Ἀσίᾳ Ἕλληνες οὐχ ὡς ἄρχοντος μόνον ἀλλὰ καὶ

ὡς πατρὸς καὶ ἑταίρου ἀπιόντος αὐτοῦ ἐλυποῦντο. καὶ τέλος
ἐδήλωσαν ὅτι οὐ πλαστὴν τὴν φιλίαν παρείχοντο. ἐθε-
λούσιοι γοῦν αὐτῷ συνεβοήθησαν τῇ Λακεδαίμονι, καὶ ταῦτα (5)
εἰδότες ὅτι οὐ χείροσιν ἑαυτῶν δεήσοι μάχεσθαι. τῶν μὲν

 φρονοῦντας ἐφ’ ἱππικῇ ἐνενικήκει σὺν ᾧ αὐτὸς ἐμηχανήσατο

ἱππικῷ. τῇ δ’ ὑστεραίᾳ ὑπερβάλλων τὰ Ἀχαϊκὰ τῆς Φθίας (5)
ὄρη τὴν λοιπὴν [ἤδη] πᾶσαν διὰ φιλίας ἐπορεύθη εἰς τὰ Βοιω-
(6) τῶν ὅρια. ἐνταῦθα δὴ ἀντιτεταγμένους εὑρὼν Θηβαίους,
Ἀθηναίους, Ἀργείους, Κορινθίους, Αἰνιᾶνας, Εὐβοέας καὶ

 μὲν θεῖα οὕτως ἐσέβετο ὡς καὶ οἱ πολέμιοι τοὺς ἐκείνου

ὅρκους καὶ τὰς ἐκείνου σπονδὰς πιστοτέρας ἐνόμιζον ἢ τὴν
ἑαυτῶν φιλίαν· ... μὲν ὤκνουν εἰς ταὐτὸν ἰέναι, Ἀγησι-
67
λάῳ δὲ αὑτοὺς ἐνεχείριζον. ὅπως δὲ μή τις ἀπιστῇ, καὶ (5)

(3) ὀνομάσαι βούλομαι τοὺς ἐπιφανεστάτους αὐτῶν. Σπιθρι-

 ἐκεῖνος γὰρ ὅτ’ ἦλθεν αὐτῷ ἐπιστολὴ παρὰ βασιλέως, ἣν ὁ

μετὰ Καλλία τοῦ Λακεδαιμονίου Πέρσης ἤνεγκε, περὶ ξενίας
τε καὶ φιλίας [αὐτῷ], ταύτην μὲν οὐκ ἐδέξατο, τῷ δὲ φέροντι (5)
εἶπεν ἀπαγγεῖλαι βασιλεῖ ὡς ἰδίᾳ μὲν πρὸς αὐτὸν οὐδὲν δέοι
ἐπιστολὰς πέμπειν, ἢν δὲ φίλος τῇ Λακεδαίμονι καὶ τῇ

 αὐτοῦ, ὡς ἂν ὁ ἔπαινος εὐμνημονεστέρως ἔχῃ. Ἀγησίλαος

ἱερὰ μὲν καὶ τὰ ἐν τοῖς πολεμίοις ἐσέβετο, ἡγούμενος τοὺς
θεοὺς οὐχ ἧττον ἐν τῇ πολεμίᾳ χρῆναι ἢ ἐν τῇ φιλίᾳ συμ-
μάχους ποιεῖσθαι· ἱκέτας δὲ θεῶν οὐδὲ ἐχθροὺς ἐβιάζετο, (5)
νομίζων ἄλογον εἶναι τοὺς μὲν ἐξ ἱερῶν κλέπτοντας ἱερο-

 218. Ξενοφών. De republica Lacedaemoniorum {0032.010} (5-4

B.C.) Ch. 13 sec. 10 line 3
 (10) ὅταν γε μὴν καιρὸς δοκῇ εἶναι στρατοπεδεύεσθαι, τούτου

μὲν δὴ κύριος βασιλεὺς καὶ τοῦ δεῖξαί γε ὅπου δεῖ· τὸ
μέντοι πρεσβείας ἀποπέμπεσθαι καὶ φιλίας καὶ πολεμίας,
τοῦτ’ οὐ βασιλέως. καὶ ἄρχονται μὲν πάντες ἀπὸ βασιλέως,
(11) ὅταν βούλωνται πρᾶξαί τι. ἢν δ’ οὖν δίκης δεόμενός τις

 219. Ξενοφών. Hipparchicus {0032.012} (5-4 B.C.) Ch. 4 sec. 4

line 2
 διαπερᾶν τὰς ὁδοὺς ποικίλλοντας ἱππικαῖς τάξεσι τὰς

(4) πορείας. ὅταν μέντοι ἔξω τῶν ὁδῶν διὰ δυσχωριῶν ἐλαύ-
νητε, μάλα χρήσιμον καὶ ἐν πολεμίᾳ καὶ ἐν φιλίᾳ προελαύνειν
τῆς φυλῆς ἑκάστης τῶν ὑπηρετῶν οἵτινες, ἢν ἀπόροις νάπαις
ἐντυγχάνωσι, παριόντες ἐπὶ τὰ εὔπορα δηλώσουσι τοῖς ἱππεῦ-

68

line 2
 οὐ πολλοὶ ἐθέλουσι.
(6) Προσήκει δὲ ἱππάρχῳ ἔτι ἐν εἰρήνῃ ἐπιμελεῖσθαι ὅπως
ἐμπείρως ἕξει τῆς τε πολεμίας καὶ τῆς φιλίας χώρας· ἢν
δ’ ἄρα αὐτὸς ἀπείρως ἔχῃ, τῶν ἄλλων γε δὴ τοὺς ἐπιστη-
μονεστάτους ἑκάστων τόπων παραλαμβάνειν. πολὺ γὰρ


line 5
 τοίνυν μὴ σφάλλεσθαι ἐγχειροῦντα διώκειν ἢ ἀποχωρεῖν

ἐμπειρία ποιεῖ ἵππων δυνάμεως. πῶς δ’ ἂν ἐμπείρως ἔχοις;
εἰ προσέχοις τὸν νοῦν ἐν ταῖς μετὰ φιλίας ἀνθιππασίαις οἷοι (5)
(5) ἀποβαίνουσιν ἐκ τῶν διώξεων τε καὶ φυγῶν. ὅταν μέντοι
βούλῃ τοὺς ἱππέας πολλοὺς φαίνεσθαι, ἓν μὲν πρῶτον ὑπαρ-


line 5
 ἀναχωρίζειν εἰς τὸ ἀσφαλὲς τὰ δεόμενα ὡς ἐκ πλείστου—

ἱκανοὶ δὲ καὶ προορᾶν οὐδὲν ἧττον οἱ ὀλίγοι τῶν πολλῶν,
καὶ φυλάττειν τοίνυν καὶ ἀναχωρίζειν τὰ φίλια οὐκ ἀκαιρό- (5)
(7) τεροι οἱ μήτε αὑτοῖς μήτε τοῖς ἵπποις πιστεύοντες· ὁ γὰρ
φόβος δεινὸς δοκεῖ συμφύλαξ εἶναι—τοὺς μὲν οὖν φύλακας

 223. Ξενοφών. De re equestri {0032.013} (5-4 B.C.) Ch. 8 sec. 12

line 4
 πέδου ἀντικαθημένου ἀνθιππεύωσιν ἀλλήλοις, καὶ διώκωσι

μὲν μέχρι τῆς πολεμίας φάλαγγος τοὺς ἀντίους, φεύγωσι
δὲ μέχρι τῆς φιλίας, ἀγαθὸν καὶ ἐνταῦθα ἐπίστασθαι ὅτι
ἕως μὲν ἂν παρὰ τοὺς φίλους τις ᾖ, καλὸν καὶ ἀσφαλὲς τὸ (5)
ἐν πρώτοις ἀναστρέψαντα ἀνὰ κράτος ἐπικεῖσθαι, ὅταν δ’

 224. Ξενοφών. Αθηναίων πολιτεία. (5-4 B.C.) Ch. 2 sec. 5 line 6

69
 αὐτῶν ἀπελθεῖν πολλῶν ἡμερῶν ὁδόν· βραδεῖαί τε γὰρ αἱ

πορεῖαι καὶ σῖτον οὐχ οἷόν τε ἔχειν πολλοῦ χρόνου πεζῇ (5)
ἰόντα. καὶ τὸν μὲν πεζῇ ἰόντα δεῖ διὰ φιλίας ἰέναι ἢ νικᾶν
μαχόμενον, τὸν δὲ πλέοντα, οὗ μὲν ἂν ᾖ κρείττων, ἔξεστιν
ἀποβῆναι, οὗ δ’ ἂν μὴ ᾖ, μὴ ἀποβῆναι ταύτῃ τῆς γῆς,

 225. Ξενοφών. Αθηναίων πολιτεία. (5-4 B.C.) Ch. 2 sec. 5 line 9
 μαχόμενον, τὸν δὲ πλέοντα, οὗ μὲν ἂν ᾖ κρείττων, ἔξεστιν

ἀποβῆναι, οὗ δ’ ἂν μὴ ᾖ, μὴ ἀποβῆναι ταύτῃ τῆς γῆς,
ἀλλὰ παραπλεῦσαι, ἕως ἂν ἐπὶ φιλίαν χώραν ἀφίκηται
(6) ἢ ἐπὶ ἥττους αὑτοῦ. ἔπειτα νόσους τῶν καρπῶν αἳ ἐκ
Διός εἰσιν οἱ μὲν κατὰ γῆν κράτιστοι χαλεπῶς φέρουσιν,

 226. Πλάτων. Sophista {0059.007} (5-4 B.C.) Stephanus p. 242

sec. e line 2
 δὲ καὶ Σικελαί τινες ὕστερον Μοῦσαι συνενόησαν ὅτι συμ-

(e) πλέκειν ἀσφαλέστατον ἀμφότερα καὶ λέγειν ὡς τὸ ὂν πολλά
τε καὶ ἕν ἐστιν, ἔχθρᾳ δὲ καὶ φιλίᾳ συνέχεται. διαφερόμενον
γὰρ ἀεὶ συμφέρεται, φασὶν αἱ συντονώτεραι τῶν Μουσῶν·
αἱ δὲ μαλακώτεραι τὸ μὲν ἀεὶ ταῦτα οὕτως ἔχειν ἐχάλασαν,

 227. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus p. 304 sec. e line 9
 ΝΕ. ΣΩ. Καὶ πῶς ἂν ἄτεχνον διανοηθεῖμεν, ἥν γε ἡ

στρατηγικὴ καὶ πᾶσα ἡ πολεμικὴ πρᾶξις πράττει;
ΞΕ. Τὴν δὲ εἴτε πολεμητέον εἴτε διὰ φιλίας ἀπαλλακτέον
οἵαν τε καὶ ἐπιστήμονα διαβουλεύσασθαι, ταύτης ἑτέραν (10)
ὑπολάβωμεν ἢ τὴν αὐτὴν ταύτῃ;

 228. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus p. 305 sec. c line 1
 ταχθέντ’ εἶναι καὶ ἄδικα, τὴν αὑτῆς ἰδίαν ἀρετὴν παρεχομένη

τοῦ μήθ’ ὑπό τινων δώρων μήθ’ ὑπὸ φόβων μήτε οἴκτων μήθ’
(c) ὑπό τινος ἄλλης ἔχθρας μηδὲ φιλίας ἡττηθεῖσα παρὰ τὴν
τοῦ νομοθέτου τάξιν ἐθέλειν ἂν τἀλλήλων ἐγκλήματα
διαιρεῖν;

70
 ΝΕ. ΣΩ. Πῶς λέγεις;

ΞΕ. Οὐκ εἰωθότα λόγον οὐδαμῶς· πάντα γὰρ οὖν δὴ
(c) ἀλλήλοις τά γε τῆς ἀρετῆς μόρια λέγεταί που φίλια.
ΝΕ. ΣΩ. Ναί.
ΞΕ. Σκοπῶμεν δὴ προσσχόντες τὸν νοῦν εὖ μάλα πότε-

 230. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus p. 311 sec. b line 9
 ΞΕ. Τοῦτο δὴ τέλος ὑφάσματος εὐθυπλοκίᾳ συμπλακὲν

γίγνεσθαι φῶμεν πολιτικῆς πράξεως τὸ τῶν ἀνδρείων καὶ
σωφρόνων ἀνθρώπων ἦθος, ὁπόταν ὁμονοίᾳ καὶ φιλίᾳ κοινὸν
(c) συναγαγοῦσα αὐτῶν τὸν βίον ἡ βασιλικὴ τέχνη, πάντων
μεγαλοπρεπέστατον ὑφασμάτων καὶ ἄριστον ἀποτελέσασα

 231. Πλάτων. Parmenides {0059.009} (5-4 B.C.) Stephanus p.

128 sec. a line 5
 γράμμα ὃ βούλεται.
Μανθάνω, εἰπεῖν τὸν Σωκράτη, ὦ Παρμενίδη, ὅτι Ζήνων
ὅδε οὐ μόνον τῇ ἄλλῃ σου φιλίᾳ βούλεται ᾠκειῶσθαι, ἀλλὰ (5)
καὶ τῷ συγγράμματι. ταὐτὸν γὰρ γέγραφε τρόπον τινὰ
ὅπερ σύ, μεταβάλλων δὲ ἡμᾶς πειρᾶται ἐξαπατᾶν ὡς ἕτερόν

 232. Πλάτων. Συμπόσιον. (5-4 B.C.) Stephanus p. 179 sec. c line

1
 ὑπὲρ τοῦδε τοῦ λόγου εἰς τοὺς Ἕλληνας, ἐθελήσασα μόνη

ὑπὲρ τοῦ αὑτῆς ἀνδρὸς ἀποθανεῖν, ὄντων αὐτῷ πατρός τε
(c) καὶ μητρός, οὓς ἐκείνη τοσοῦτον ὑπερεβάλετο τῇ φιλίᾳ διὰ
τὸν ἔρωτα, ὥστε ἀποδεῖξαι αὐτοὺς ἀλλοτρίους ὄντας τῷ ὑεῖ
καὶ ὀνόματι μόνον προσήκοντας, καὶ τοῦτ’ ἐργασαμένη τὸ


3
 (c) φιλοσοφία καὶ ἡ φιλογυμναστία· οὐ γὰρ οἶμαι συμφέρει

τοῖς ἄρχουσι φρονήματα μεγάλα ἐγγίγνεσθαι τῶν ἀρχο-
71
μένων, οὐδὲ φιλίας ἰσχυρὰς καὶ κοινωνίας, ὃ δὴ μάλιστα

φιλεῖ τά τε ἄλλα πάντα καὶ ὁ ἔρως ἐμποιεῖν. ἔργῳ δὲ
τοῦτο ἔμαθον καὶ οἱ ἐνθάδε τύραννοι· ὁ γὰρ Ἀριστογεί- (5)


6
 φιλεῖ τά τε ἄλλα πάντα καὶ ὁ ἔρως ἐμποιεῖν. ἔργῳ δὲ

τοῦτο ἔμαθον καὶ οἱ ἐνθάδε τύραννοι· ὁ γὰρ Ἀριστογεί- (5)
τονος ἔρως καὶ ἡ Ἁρμοδίου φιλία βέβαιος γενομένη κατ-
έλυσεν αὐτῶν τὴν ἀρχήν. οὕτως οὗ μὲν αἰσχρὸν ἐτέθη
(d) χαρίζεσθαι ἐρασταῖς, κακίᾳ τῶν θεμένων κεῖται, τῶν μὲν

 235. Πλάτων. Συμπόσιον. (5-4 B.C.) Stephanus p. 184 sec. b line

5
 καταφρονήσῃ· οὐδὲν γὰρ δοκεῖ τούτων οὔτε βέβαιον οὔτε

μόνιμον εἶναι, χωρὶς τοῦ μηδὲ πεφυκέναι ἀπ’ αὐτῶν γεν-
ναίαν φιλίαν. μία δὴ λείπεται τῷ ἡμετέρῳ νόμῳ ὁδός, εἰ (5)
μέλλει καλῶς χαριεῖσθαι ἐραστῇ παιδικά. ἔστι γὰρ ἡμῖν
νόμος, ὥσπερ ἐπὶ τοῖς ἐρασταῖς ἦν δουλεύειν ἐθέλοντα

 236. Πλάτων. Συμπόσιον. (5-4 B.C.) Stephanus p. 185 sec. a line

7
 τοῦτο δὲ οὐ καλόν. κατὰ τὸν αὐτὸν δὴ λόγον κἂν εἴ τις (5)

ὡς ἀγαθῷ χαρισάμενος καὶ αὐτὸς ὡς ἀμείνων ἐσόμενος διὰ
τὴν φιλίαν ἐραστοῦ ἐξαπατηθείη, ἀναφανέντος ἐκείνου κακοῦ
(b) καὶ οὐ κεκτημένου ἀρετήν, ὅμως καλὴ ἡ ἀπάτη· δοκεῖ γὰρ
αὖ καὶ οὗτος τὸ καθ’ αὑτὸν δεδηλωκέναι, ὅτι ἀρετῆς γ’

 237. Πλάτων. Συμπόσιον. (5-4 B.C.) Stephanus p. 188 sec. d line

1
 τηκότας καὶ περὶ θεούς· ἃ δὴ προστέτακται τῇ μαντικῇ

ἐπισκοπεῖν τοὺς ἐρῶντας καὶ ἰατρεύειν, καὶ ἔστιν αὖ ἡ
(d) μαντικὴ φιλίας θεῶν καὶ ἀνθρώπων δημιουργὸς τῷ ἐπί-
στασθαι τὰ κατὰ ἀνθρώπους ἐρωτικά, ὅσα τείνει πρὸς θέμιν
72
καὶ εὐσέβειαν.

 238. Πλάτων. Συμπόσιον. (5-4 B.C.) Stephanus p. 192 sec. b line

7
 ἀεὶ τὸ συγγενὲς ἀσπαζόμενος. ὅταν μὲν οὖν καὶ αὐτῷ (5)

ἐκείνῳ ἐντύχῃ τῷ αὑτοῦ ἡμίσει καὶ ὁ παιδεραστὴς καὶ
ἄλλος πᾶς, τότε καὶ θαυμαστὰ ἐκπλήττονται φιλίᾳ τε καὶ
(c) οἰκειότητι καὶ ἔρωτι, οὐκ ἐθέλοντες ὡς ἔπος εἰπεῖν χωρί-
ζεσθαι ἀλλήλων οὐδὲ σμικρὸν χρόνον. καὶ οἱ διατελοῦντες


5
 Ἀνάγκῃ καὶ οὐκ Ἔρωτι γεγονέναι, εἰ ἐκεῖνοι ἀληθῆ ἔλεγον·

οὐ γὰρ ἂν ἐκτομαὶ οὐδὲ δεσμοὶ ἀλλήλων ἐγίγνοντο καὶ ἄλλα
πολλὰ καὶ βίαια, εἰ Ἔρως ἐν αὐτοῖς ἦν, ἀλλὰ φιλία καὶ (5)
εἰρήνη, ὥσπερ νῦν, ἐξ οὗ Ἔρως τῶν θεῶν βασιλεύει. νέος
μὲν οὖν ἐστι, πρὸς δὲ τῷ νέῳ ἁπαλός· ποιητοῦ δ’ ἔστιν


6
 μεμνημένος, καὶ τὸ γεννηθὲν συνεκτρέφει κοινῇ μετ’ ἐκείνου,

ὥστε πολὺ μείζω κοινωνίαν τῆς τῶν παίδων πρὸς ἀλλήλους (5)
οἱ τοιοῦτοι ἴσχουσι καὶ φιλίαν βεβαιοτέραν, ἅτε καλλιόνων
καὶ ἀθανατωτέρων παίδων κεκοινωνηκότες. καὶ πᾶς ἂν
δέξαιτο ἑαυτῷ τοιούτους παῖδας μᾶλλον γεγονέναι ἢ τοὺς

 241. Πλάτων. Φαίδρος. (5-4 B.C.) Stephanus p. 231 sec. e line 2
 ἄλλων τὸν σαυτῷ ἐπιτηδειότατον, ἐκ πολλῶν· ὥστε πολὺ

(e) πλείων ἐλπὶς ἐν τοῖς πολλοῖς ὄντα τυχεῖν τὸν ἄξιον τῆς σῆς
φιλίας.
Εἰ τοίνυν τὸν νόμον τὸν καθεστηκότα δέδοικας, μὴ
πυθομένων τῶν ἀνθρώπων ὄνειδός σοι γένηται, εἰκός ἐστι

 242. Πλάτων. Φαίδρος. (5-4 B.C.) Stephanus p. 232 sec. b line 4

73
 λούσης ἔσεσθαι τῆς ἐπιθυμίας συνεῖναι· τοὺς δὲ μὴ ἐρῶντας

οὐδ’ αἰτιᾶσθαι διὰ τὴν συνουσίαν ἐπιχειροῦσιν, εἰδότες ὅτι
ἀναγκαῖόν ἐστιν ἢ διὰ φιλίαν τῳ διαλέγεσθαι ἢ δι’ ἄλλην
τινὰ ἡδονήν. καὶ μὲν δὴ εἴ σοι δέος παρέστηκεν ἡγουμένῳ (5)
χαλεπὸν εἶναι φιλίαν συμμένειν, καὶ ἄλλῳ μὲν τρόπῳ δια-

 ἀναγκαῖόν ἐστιν ἢ διὰ φιλίαν τῳ διαλέγεσθαι ἢ δι’ ἄλλην

τινὰ ἡδονήν. καὶ μὲν δὴ εἴ σοι δέος παρέστηκεν ἡγουμένῳ (5)
χαλεπὸν εἶναι φιλίαν συμμένειν, καὶ ἄλλῳ μὲν τρόπῳ δια-
φορᾶς γενομένης κοινὴν ἂν ἀμφοτέροις καταστῆναι τὴν
(c) συμφοράν, προεμένου δέ σου ἃ περὶ πλείστου ποιῇ μεγάλην

 ἀλλὰ τοὺς μὴ ἐθέλοντας μισοῖεν, ἡγούμενοι ὑπ’ ἐκείνων μὲν

ὑπερορᾶσθαι, ὑπὸ τῶν συνόντων δὲ ὠφελεῖσθαι, ὥστε πολὺ
(e) πλείων ἐλπὶς φιλίαν αὐτοῖς ἐκ τοῦ πράγματος ἢ ἔχθραν
γενέσθαι.
Καὶ μὲν δὴ τῶν μὲν ἐρώντων πολλοὶ πρότερον τοῦ σώ-

 245. Πλάτων. Φαίδρος. (5-4 B.C.) Stephanus p. 233 sec. a line 3
 (a) τοῖς δὲ μὴ ἐρῶσιν, οἳ καὶ πρότερον ἀλλήλοις φίλοι ὄντες

ταῦτα ἔπραξαν, οὐκ ἐξ ὧν ἂν εὖ πάθωσι ταῦτα εἰκὸς ἐλάττω
τὴν φιλίαν αὐτοῖς ποιῆσαι, ἀλλὰ ταῦτα μνημεῖα καταλει-
φθῆναι τῶν μελλόντων ἔσεσθαι. καὶ μὲν δὴ βελτίονί σοι
προσήκει γενέσθαι ἐμοὶ πειθομένῳ ἢ ἐραστῇ. ἐκεῖνοι μὲν (5)

 246. Πλάτων. Φαίδρος. (5-4 B.C.) Stephanus p. 233 sec. c line 5
 ρούμενος ἀλλὰ διὰ μεγάλα βραδέως ὀλίγην ὀργὴν ποιού-

μενος, τῶν μὲν ἀκουσίων συγγνώμην ἔχων, τὰ δὲ ἑκούσια
πειρώμενος ἀποτρέπειν· ταῦτα γάρ ἐστι φιλίας πολὺν χρό- (5)
νον ἐσομένης τεκμήρια. εἰ δ’ ἄρα σοι τοῦτο παρέστηκεν, ὡς
οὐχ οἷόν τε ἰσχυρὰν φιλίαν γενέσθαι ἐὰν μή τις ἐρῶν τυγχάνῃ,

74
 πειρώμενος ἀποτρέπειν· ταῦτα γάρ ἐστι φιλίας πολὺν χρό- (5)

νον ἐσομένης τεκμήρια. εἰ δ’ ἄρα σοι τοῦτο παρέστηκεν, ὡς
οὐχ οἷόν τε ἰσχυρὰν φιλίαν γενέσθαι ἐὰν μή τις ἐρῶν τυγχάνῃ,
(d) ἐνθυμεῖσθαι χρὴ ὅτι οὔτ’ ἂν τοὺς ὑεῖς περὶ πολλοῦ ἐποιού-
μεθα οὔτ’ ἂν τοὺς πατέρας καὶ τὰς μητέρας, οὔτ’ ἂν πιστοὺς

 καὶ σὺ μὴ πάθωμεν ὃ ἄλλοις ἐπιτιμῶμεν, ἀλλ’ ἐπειδὴ σοὶ

καὶ ἐμοὶ ὁ λόγος πρόκειται πότερα ἐρῶντι ἢ μὴ μᾶλλον εἰς
φιλίαν ἰτέον, περὶ ἔρωτος οἷόν τ’ ἔστι καὶ ἣν ἔχει δύνα-
(d) μιν, ὁμολογίᾳ θέμενοι ὅρον, εἰς τοῦτο ἀποβλέποντες καὶ
ἀναφέροντες τὴν σκέψιν ποιώμεθα εἴτε ὠφελίαν εἴτε

 (c) ἀηδέστατον. ἥλικα γὰρ δὴ καὶ ὁ παλαιὸς λόγος τέρπειν τὸν

ἥλικα—ἡ γὰρ οἶμαι χρόνου ἰσότης ἐπ’ ἴσας ἡδονὰς ἄγουσα
δι’ ὁμοιότητα φιλίαν παρέχεται—ἀλλ’ ὅμως κόρον γε καὶ ἡ
τούτων συνουσία ἔχει. καὶ μὴν τό γε ἀναγκαῖον αὖ βαρὺ
παντὶ περὶ πᾶν λέγεται· ὃ δὴ πρὸς τῇ ἀνομοιότητι μάλιστα (5)

 ψυχῆς παίδευσιν, ἧς οὔτε ἀνθρώποις οὔτε θεοῖς τῇ ἀληθείᾳ (5)

τιμιώτερον οὔτε ἔστιν οὔτε ποτὲ ἔσται. ταῦτά τε οὖν χρή,
ὦ παῖ, συννοεῖν, καὶ εἰδέναι τὴν ἐραστοῦ φιλίαν ὅτι οὐ μετ’
εὐνοίας γίγνεται, ἀλλὰ σιτίου τρόπον, χάριν πλησμονῆς,
(d) ὡς λύκοι ἄρνας ἀγαπῶσιν, ὣς παῖδα φιλοῦσιν ἐρασταί.

 ἡ εὔνοια γιγνομένη τοῦ ἐρῶντος ἐκπλήττει τὸν ἐρώμενον

διαισθανόμενον ὅτι οὐδ’ οἱ σύμπαντες ἄλλοι φίλοι τε καὶ (5)
οἰκεῖοι μοῖραν φιλίας οὐδεμίαν παρέχονται πρὸς τὸν ἔνθεον
φίλον. ὅταν δὲ χρονίζῃ τοῦτο δρῶν καὶ πλησιάζῃ μετὰ
75
τοῦ ἅπτεσθαι ἔν τε γυμνασίοις καὶ ἐν ταῖς ἄλλαις ὁμιλίαις,

 ὅταν δὲ ἀπῇ, κατὰ ταὐτὰ αὖ ποθεῖ καὶ ποθεῖται, εἴδωλον

(e) ἔρωτος ἀντέρωτα ἔχων· καλεῖ δὲ αὐτὸν καὶ οἴεται οὐκ ἔρωτα
ἀλλὰ φιλίαν εἶναι. ἐπιθυμεῖ δὲ ἐκείνῳ παραπλησίως μέν,
ἀσθενεστέρως δέ, ὁρᾶν, ἅπτεσθαι, φιλεῖν, συγκατακεῖσθαι·
καὶ δή, οἷον εἰκός, ποιεῖ τὸ μετὰ τοῦτο ταχὺ ταῦτα. ἐν οὖν

 ὅταν γένωνται, γενέσθαι.

Ταῦτα τοσαῦτα, ὦ παῖ, καὶ θεῖα οὕτω σοι δωρήσεται ἡ
παρ’ ἐραστοῦ φιλία· ἡ δὲ ἀπὸ τοῦ μὴ ἐρῶντος οἰκειότης,
σωφροσύνῃ θνητῇ κεκραμένη, θνητά τε καὶ φειδωλὰ οἰκονο- (5)
μοῦσα, ἀνελευθερίαν ὑπὸ πλήθους ἐπαινουμένην ὡς ἀρετὴν

 ΣΩ. Ὦ φίλε Πάν τε καὶ ἄλλοι ὅσοι τῇδε θεοί, δοίητέ

μοι καλῷ γενέσθαι τἄνδοθεν· ἔξωθεν δὲ ὅσα ἔχω, τοῖς ἐντὸς
(c) εἶναί μοι φίλια. πλούσιον δὲ νομίζοιμι τὸν σοφόν· τὸ δὲ
χρυσοῦ πλῆθος εἴη μοι ὅσον μήτε φέρειν μήτε ἄγειν δύναιτο
ἄλλος ἢ ὁ σώφρων.

 255. Πλάτων. Laches {0059.019} (5-4 B.C.) Stephanus p. 181 sec.

c line 6
 ἄλλως ποίει, ἀλλὰ σύνισθί τε καὶ γνώριζε καὶ ἡμᾶς καὶ

τούσδε τοὺς νεωτέρους, ὅπως ἂν διασῴζητε καὶ ὑμεῖς τὴν (5)
ἡμετέραν φιλίαν. ταῦτα μὲν οὖν καὶ σὺ ποιήσεις καὶ ἡμεῖς
σε καὶ αὖθις ὑπομνήσομεν· περὶ δὲ ὧν ἠρξάμεθα τί φατε;
τί δοκεῖ; τὸ μάθημα τοῖς μειρακίοις ἐπιτήδειον εἶναι ἢ οὔ, τὸ

 256. Πλάτων. Lysis {0059.020} (5-4 B.C.) Stephanus p. 207 sec. c

line 11
76
 Πάνυ γ’, ἐφάτην.

Οὐκοῦν κοινὰ τά γε φίλων λέγεται, ὥστε τούτῳ γε οὐδὲν (10)
διοίσετον, εἴπερ ἀληθῆ περὶ τῆς φιλίας λέγετον.
Συνεφάτην.
(d) Ἐπεχείρουν δὴ μετὰ τοῦτο ἐρωτᾶν ὁπότερος δικαιότερος

 257. Πλάτων. Lysis {0059.020} (5-4 B.C.) Stephanus p. 214 sec. d

line 7
 τῷ ὁμοίῳ φίλον λέγοντες, ὡς ὁ ἀγαθὸς τῷ ἀγαθῷ μόνος (5)

μόνῳ φίλος, ὁ δὲ κακὸς οὔτε ἀγαθῷ οὔτε κακῷ οὐδέποτε
εἰς ἀληθῆ φιλίαν ἔρχεται. συνδοκεῖ σοι; — Κατένευσεν. —
Ἔχομεν ἄρα ἤδη τίνες εἰσὶν οἱ φίλοι· ὁ γὰρ λόγος ἡμῖν
(e) σημαίνει ὅτι οἳ ἂν ὦσιν ἀγαθοί. — Πάνυ γε, ἔφη, δοκεῖ.


line 4
 καὶ τἆλλα δὴ πάντα οὕτως ἔφη ἀναγκαῖον εἶναι μάλιστα τὰ

ὁμοιότατα πρὸς ἄλληλα φθόνου τε καὶ φιλονικίας καὶ
ἔχθρας ἐμπίμπλασθαι, τὰ δ’ ἀνομοιότατα φιλίας· τὸν γὰρ
πένητα τῷ πλουσίῳ ἀναγκάζεσθαι φίλον εἶναι καὶ τὸν ἀσθενῆ (5)
τῷ ἰσχυρῷ τῆς ἐπικουρίας ἕνεκα, καὶ τὸν κάμνοντα τῷ ἰατρῷ,

 259. Πλάτων. Lysis {0059.020} (5-4 B.C.) Stephanus p. 216 sec. b

line 1
 κοτον, ὦ Μενέξενε; καὶ ἡμῖν εὐθὺς ἅσμενοι ἐπιπηδήσονται

οὗτοι οἱ πάσσοφοι ἄνδρες, οἱ ἀντιλογικοί, καὶ ἐρήσονται εἰ
(b) οὐκ ἐναντιώτατον ἔχθρα φιλίᾳ; οἷς τί ἀποκρινούμεθα; ἢ
οὐκ ἀνάγκη ὁμολογεῖν ὅτι ἀληθῆ λέγουσιν; — Ἀνάγκη. — Ἆρ’
οὖν, φήσουσιν, τὸ ἐχθρὸν τῷ φίλῳ φίλον ἢ τὸ φίλον τῷ

 260. Πλάτων. Lysis {0059.020} (5-4 B.C.) Stephanus p. 217 sec. e

line 9
 κακοῦ παρόντος, αὕτη μὲν ἡ παρουσία ἀγαθοῦ αὐτὸ ποιεῖ

ἐπιθυμεῖν· ἡ δὲ κακὸν ποιοῦσα ἀποστερεῖ αὐτὸ τῆς τε ἐπι-
θυμίας ἅμα καὶ τῆς φιλίας τοῦ ἀγαθοῦ. οὐ γὰρ ἔτι ἐστὶν
77
218.
(a) οὔτε κακὸν οὔτε ἀγαθόν, ἀλλὰ κακόν· φίλον δὲ ἀγαθῷ κακὸν

οὐκ ἦν. — Οὐ γὰρ οὖν. — Διὰ ταῦτα δὴ φαῖμεν ἂν καὶ τοὺς

 261. Πλάτων. Lysis {0059.020} (5-4 B.C.) Stephanus p. 219 sec. a

line 4
 θὸν οὔτε κακὸν ὄν, διὰ τὴν νόσον, τοῦτο δὲ διὰ τὸ κακόν,
τῆς ἰατρικῆς φίλον ἐστίν, ἀγαθὸν δὲ ἰατρική· ἕνεκα δὲ τῆς
ὑγιείας τὴν φιλίαν ἡ ἰατρικὴ ἀνῄρηται, ἡ δὲ ὑγίεια ἀγαθόν.
ἦ γάρ; — Ναί. — Φίλον δὲ ἢ οὐ φίλον ἡ ὑγίεια; — Φίλον. — (5)
Ἡ δὲ νόσος ἐχθρόν. — Πάνυ γε. — Τὸ οὔτε κακὸν οὔτε

 262. Πλάτων. Lysis {0059.020} (5-4 B.C.) Stephanus p. 220 sec. b

line 3
 (b) τινὸς ἑτέρου, ῥήματι φαινόμεθα λέγοντες αὐτό· φίλον δὲ

τῷ ὄντι κινδυνεύει ἐκεῖνο αὐτὸ εἶναι, εἰς ὃ πᾶσαι αὗται αἱ
λεγόμεναι φιλίαι τελευτῶσιν. — Κινδυνεύει οὕτως, ἔφη, ἔχειν.
— Οὐκοῦν τό γε τῷ ὄντι φίλον οὐ φίλου τινὸς ἕνεκα φίλον
ἐστίν; — Ἀληθῆ. (5)


line 3
 (d) Νῦν δέ γε, ὡς ἔοικε, φαίνεται ἄλλη τις αἰτία τοῦ φιλεῖν τε

καὶ φιλεῖσθαι. — Ἔοικεν. — Ἆρ’ οὖν τῷ ὄντι, ὥσπερ ἄρτι
ἐλέγομεν, ἡ ἐπιθυμία τῆς φιλίας αἰτία, καὶ τὸ ἐπιθυμοῦν
φίλον ἐστὶν τούτῳ οὗ ἐπιθυμεῖ καὶ τότε ὅταν ἐπιθυμῇ, ὃ δὲ
τὸ πρότερον ἐλέγομεν φίλον εἶναι, ὕθλος τις ἦν, ὥσπερ (5)

 264. Πλάτων. Lysis {0059.020} (5-4 B.C.) Stephanus p. 221 sec. e

line 4
 οὗ ἂν ἐνδεὲς ᾖ; — Δοκεῖ μοι. — Ἐνδεὲς δὲ γίγνεται οὗ ἄν τι

ἀφαιρῆται. — Πῶς δ’ οὔ; — Τοῦ οἰκείου δή, ὡς ἔοικεν, ὅ τε
ἔρως καὶ ἡ φιλία καὶ ἡ ἐπιθυμία τυγχάνει οὖσα, ὡς φαίνεται,
ὦ Μενέξενέ τε καὶ Λύσι. — Συνεφάτην. — Ὑμεῖς ἄρα εἰ
φίλοι (5)
78
ἐστὸν ἀλλήλοις, φύσει πῃ οἰκεῖοί ἐσθ’ ὑμῖν αὐτοῖς. — Κομιδῇ,


line 2
 μήτε κακόν; — Οὕτως ἐφάτην δοκεῖν σφίσιν ἕκαστον ἑκάστῳ

(d) οἰκεῖον εἶναι. — Πάλιν ἄρα, ἦν δ’ ἐγώ, ὦ παῖδες, οὓς τὸ
πρῶτον λόγους ἀπεβαλόμεθα περὶ φιλίας, εἰς τούτους
εἰσπεπτώκαμεν· ὁ γὰρ ἄδικος τῷ ἀδίκῳ καὶ ὁ κακὸς τῷ
κακῷ οὐδὲν ἧττον φίλος ἔσται ἢ ὁ ἀγαθὸς τῷ ἀγαθῷ. —

 266. Πλάτων. Protagoras (5-4 B.C.) Stephanus p. 322 sec. c line

3
 (c) Ζεὺς οὖν δείσας περὶ τῷ γένει ἡμῶν μὴ ἀπόλοιτο πᾶν,

Ἑρμῆν πέμπει ἄγοντα εἰς ἀνθρώπους αἰδῶ τε καὶ δίκην, ἵν’
εἶεν πόλεων κόσμοι τε καὶ δεσμοὶ φιλίας συναγωγοί. ἐρωτᾷ
οὖν Ἑρμῆς Δία τίνα οὖν τρόπον δοίη δίκην καὶ αἰδῶ ἀνθρώ-
ποις· “Πότερον ὡς αἱ τέχναι νενέμηνται, οὕτω καὶ ταύτας (5)

 267. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus p. 507 sec. e line 5
 πληροῦν, ἀνήνυτον κακόν, λῃστοῦ βίον ζῶντα. οὔτε γὰρ

ἂν ἄλλῳ ἀνθρώπῳ προσφιλὴς ἂν εἴη ὁ τοιοῦτος οὔτε θεῷ·
κοινωνεῖν γὰρ ἀδύνατος, ὅτῳ δὲ μὴ ἔνι κοινωνία, φιλία οὐκ (5)
ἂν εἴη. φασὶ δ’ οἱ σοφοί, ὦ Καλλίκλεις, καὶ οὐρανὸν καὶ
508.
(a) γῆν καὶ θεοὺς καὶ ἀνθρώπους τὴν κοινωνίαν συνέχειν καὶ

 268. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus p. 508 sec. a line 2
 ἂν εἴη. φασὶ δ’ οἱ σοφοί, ὦ Καλλίκλεις, καὶ οὐρανὸν καὶ
508.
(a) γῆν καὶ θεοὺς καὶ ἀνθρώπους τὴν κοινωνίαν συνέχειν καὶ

φιλίαν καὶ κοσμιότητα καὶ σωφροσύνην καὶ δικαιότητα,
καὶ τὸ ὅλον τοῦτο διὰ ταῦτα κόσμον καλοῦσιν, ὦ ἑταῖρε,
79
οὐκ ἀκοσμίαν οὐδὲ ἀκολασίαν. σὺ δέ μοι δοκεῖς οὐ προσ-

 269. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus p. 513 sec. b line 5
 δοκεῖ, οὐκ ὀρθῶς βουλεύῃ, ὦ Καλλίκλεις· οὐ γὰρ μιμητὴν

δεῖ εἶναι ἀλλ’ αὐτοφυῶς ὅμοιον τούτοις, εἰ μέλλεις τι γνή-
σιον ἀπεργάζεσθαι εἰς φιλίαν τῷ Ἀθηναίων δήμῳ καὶ ναὶ (5)
μὰ Δία τῷ Πυριλάμπους γε πρός. ὅστις οὖν σε τούτοις
ὁμοιότατον ἀπεργάσεται, οὗτός σε ποιήσει, ὡς ἐπιθυμεῖς

 270. Πλάτων. Menexenus {0059.028} (5-4 B.C.) Stephanus p. 244

sec. a line 2
 παρ’ ἐλπίδα τοῖς ἄλλοις Ἕλλησι, τόν τε πρὸς τοὺς Ἐλευσῖνι
244.
(a) πόλεμον ὡς μετρίως ἔθεντο· καὶ τούτων ἁπάντων οὐδὲν ἄλλ’

αἴτιον ἢ ἡ τῷ ὄντι συγγένεια, φιλίαν βέβαιον καὶ ὁμόφυλον
οὐ λόγῳ ἀλλ’ ἔργῳ παρεχομένη. χρὴ δὲ καὶ τῶν ἐν τούτῳ
τῷ πολέμῳ τελευτησάντων ὑπ’ ἀλλήλων μνείαν ἔχειν καὶ

 271. Πλάτων. Clitophon [Dub.] {0059.029} (5-4 B.C.) Stephanus

p. 409 sec. d line 5
 ἀπεκρίνατό τις ὦ Σώκρατές μοι τῶν σῶν ἑταίρων, ὃς δὴ

κομψότατα ἔδοξεν εἰπεῖν, ὅτι τοῦτ’ εἴη τὸ τῆς δικαιοσύνης
ἴδιον ἔργον, ὃ τῶν ἄλλων οὐδεμιᾶς, φιλίαν ἐν ταῖς πόλεσιν (5)
ποιεῖν. οὗτος δ’ αὖ ἐρωτώμενος τὴν φιλίαν ἀγαθόν τ’ ἔφη
εἶναι καὶ οὐδέποτε κακόν, τὰς δὲ τῶν παίδων φιλίας καὶ


 κομψότατα ἔδοξεν εἰπεῖν, ὅτι τοῦτ’ εἴη τὸ τῆς δικαιοσύνης

ἴδιον ἔργον, ὃ τῶν ἄλλων οὐδεμιᾶς, φιλίαν ἐν ταῖς πόλεσιν (5)
τὰς τῶν θηρίων, ἃς ἡμεῖς τοῦτο τοὔνομα ἐπονομάζομεν, οὐκ

80

 ἴδιον ἔργον, ὃ τῶν ἄλλων οὐδεμιᾶς, φιλίαν ἐν ταῖς πόλεσιν (5)

ἀπεδέχετο εἶναι φιλίας ἐπανερωτώμενος· συνέβαινε γὰρ αὐτῷ


 εἶναι καὶ οὐδέποτε κακόν, τὰς δὲ τῶν παίδων φιλίας καὶ

ἀπεδέχετο εἶναι φιλίας ἐπανερωτώμενος· συνέβαινε γὰρ αὐτῷ
(e) τὰ πλείω τὰς τοιαύτας βλαβερὰς ἢ ἀγαθὰς εἶναι. φεύγων
δὴ τὸ τοιοῦτον οὐδὲ φιλίας ἔφη τὰς τοιαύτας εἶναι, ψευδῶς


p. 409 sec. e line 2
 ἀπεδέχετο εἶναι φιλίας ἐπανερωτώμενος· συνέβαινε γὰρ αὐτῷ

(e) τὰ πλείω τὰς τοιαύτας βλαβερὰς ἢ ἀγαθὰς εἶναι. φεύγων
δὴ τὸ τοιοῦτον οὐδὲ φιλίας ἔφη τὰς τοιαύτας εἶναι, ψευδῶς
δὲ ὀνομάζειν αὐτὰς τοὺς οὕτως ὀνομάζοντας· τὴν δὲ ὄντως
καὶ ἀληθῶς φιλίαν εἶναι σαφέστατα ὁμόνοιαν. τὴν δὲ


 δὴ τὸ τοιοῦτον οὐδὲ φιλίας ἔφη τὰς τοιαύτας εἶναι, ψευδῶς

δὲ ὀνομάζειν αὐτὰς τοὺς οὕτως ὀνομάζοντας· τὴν δὲ ὄντως
καὶ ἀληθῶς φιλίαν εἶναι σαφέστατα ὁμόνοιαν. τὴν δὲ
ὁμόνοιαν ἐρωτώμενος εἰ ὁμοδοξίαν εἶναι λέγοι ἢ ἐπιστήμην, (5)
τὴν μὲν ὁμοδοξίαν ἠτίμαζεν· ἠναγκάζοντο γὰρ πολλαὶ καὶ


81
 ὁμόνοιαν ἐρωτώμενος εἰ ὁμοδοξίαν εἶναι λέγοι ἢ ἐπιστήμην, (5)

τὴν μὲν ὁμοδοξίαν ἠτίμαζεν· ἠναγκάζοντο γὰρ πολλαὶ καὶ
βλαβεραὶ γίγνεσθαι ὁμοδοξίαι ἀνθρώπων, τὴν δὲ φιλίαν
ἀγαθὸν ὡμολογήκει πάντως εἶναι καὶ δικαιοσύνης ἔργον,
ὥστε ταὐτὸν ἔφησεν εἶναι ὁμόνοιαν [καὶ] ἐπιστήμην οὖσαν,

 278. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus p. 351 sec. d line 6
 Στάσεις γάρ που, ὦ Θρασύμαχε, ἥ γε ἀδικία καὶ μίση

καὶ μάχας ἐν ἀλλήλοις παρέχει, ἡ δὲ δικαιοσύνη ὁμόνοιαν (5)
καὶ φιλίαν· ἦ γάρ;
Ἔστω, ἦ δ’ ὅς, ἵνα σοι μὴ διαφέρωμαι.
Ἀλλ’ εὖ γε σὺ ποιῶν, ὦ ἄριστε. τόδε δέ μοι λέγε·

 279. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus p. 386 sec. a line 3
 (a) Τὰ μὲν δὴ περὶ θεούς, ἦν δ’ ἐγώ, τοιαῦτ’ ἄττα, ὡς ἔοικεν,

ἀκουστέον τε καὶ οὐκ ἀκουστέον εὐθὺς ἐκ παίδων τοῖς θεούς
τε τιμήσουσιν καὶ γονέας τήν τε ἀλλήλων φιλίαν μὴ περὶ
σμικροῦ ποιησομένοις.
Καὶ οἶμαί γ’, ἔφη, ὀρθῶς ἡμῖν φαίνεσθαι. (5)

 280. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus p. 401 sec. d line 2
 ὄψιν ἢ πρὸς ἀκοήν τι προσβάλῃ, ὥσπερ αὔρα φέρουσα ἀπὸ

(d) χρηστῶν τόπων ὑγίειαν, καὶ εὐθὺς ἐκ παίδων λανθάνῃ εἰς
ὁμοιότητά τε καὶ φιλίαν καὶ συμφωνίαν τῷ καλῷ λόγῳ
ἄγουσα;
Πολὺ γὰρ ἄν, ἔφη, κάλλιστα οὕτω τραφεῖεν.

 σφῶν αὐτῶν τριῶν ὄντων.

Πάνυ μὲν οὖν.
Τί δέ; σώφρονα οὐ τῇ φιλίᾳ καὶ συμφωνίᾳ τῇ αὐτῶν (10)
τούτων, ὅταν τό τε ἄρχον καὶ τὼ ἀρχομένω τὸ λογιστικὸν
(d) ὁμοδοξῶσι δεῖν ἄρχειν καὶ μὴ στασιάζωσιν αὐτῷ;

82
 Ἐν παντὶ ἄρα τῷ βίῳ ζῶσι φίλοι μὲν οὐδέποτε οὐδενί,

ἀεὶ δέ του δεσπόζοντες ἢ δουλεύοντες ἄλλῳ, ἐλευθερίας δὲ (5)
καὶ φιλίας ἀληθοῦς τυραννικὴ φύσις ἀεὶ ἄγευστος.
Πάνυ μὲν οὖν.
Ἆρ’ οὖν οὐκ ὀρθῶς ἂν τοὺς τοιούτους ἀπίστους καλοῖμεν;

 (a) αἱ τοιαῦται ἐπιθυμίαι.

Καὶ ὀρθῶς γ’, ἔφη.
Ἆρ’ οὖν καὶ τὴν ἡδονὴν αὐτοῦ καὶ φιλίαν εἰ φαῖμεν εἶναι
τοῦ κέρδους, μάλιστ’ ἂν εἰς ἓν κεφάλαιον ἀπερειδοίμεθα τῷ
λόγῳ, ὥστε τι ἡμῖν αὐτοῖς δηλοῦν, ὁπότε τοῦτο τῆς ψυχῆς (5)

 284. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus p. 595 sec. b line 9
 αὐτὰ οἷα τυγχάνει ὄντα.

Πῇ δή, ἔφη, διανοούμενος λέγεις;
Ῥητέον, ἦν δ’ ἐγώ· καίτοι φιλία γέ τίς με καὶ αἰδὼς ἐκ
παιδὸς ἔχουσα περὶ Ὁμήρου ἀποκωλύει λέγειν. ἔοικε μὲν (10)
(c) γὰρ τῶν καλῶν ἁπάντων τούτων τῶν τραγικῶν πρῶτος διδά-

 285. Πλάτων. Timaeus {0059.031} (5-4 B.C.) Stephanus p. 32 sec.

c line 2
 ὁρατὸν καὶ ἁπτόν. καὶ διὰ ταῦτα ἔκ τε δὴ τούτων τοιούτων

(c) καὶ τὸν ἀριθμὸν τεττάρων τὸ τοῦ κόσμου σῶμα ἐγεννήθη δι’
ἀναλογίας ὁμολογῆσαν, φιλίαν τε ἔσχεν ἐκ τούτων, ὥστε εἰς
ταὐτὸν αὑτῷ συνελθὸν ἄλυτον ὑπό του ἄλλου πλὴν ὑπὸ τοῦ
συνδήσαντος γενέσθαι.

 286. Πλάτων. Timaeus {0059.031} (5-4 B.C.) Stephanus p. 54 sec.

b line 2
 τἆλλα, ἐξ οὗ τὸ ἰσόπλευρον τρίγωνον ἐκ τρίτου συνέστηκεν.

(b) διότι δέ, λόγος πλείων· ἀλλὰ τῷ τοῦτο ἐλέγξαντι καὶ ἀνευ-
ρόντι δὴ οὕτως ἔχον κεῖται φίλια τὰ ἆθλα. προῃρήσθω
83
δὴ δύο τρίγωνα ἐξ ὧν τό τε τοῦ πυρὸς καὶ τὰ τῶν ἄλλων

σώματα μεμηχάνηται, τὸ μὲν ἰσοσκελές, τὸ δὲ τριπλῆν κατὰ

 287. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus p. 628 sec. b line 8
 ΑΘ. Πότερα δὲ ἀπολομένων αὖ τῶν ἑτέρων εἰρήνην τῆς

στάσεως γενέσθαι, νικησάντων δὲ ποτέρων, δέξαιτ’ ἄν τις,
μᾶλλον ἢ φιλίας τε καὶ εἰρήνης ὑπὸ διαλλαγῶν γενομένης,
οὕτω τοῖς ἔξωθεν πολεμίοις προσέχειν ἀνάγκην εἶναι τὸν
(c) νοῦν;

 288. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus p. 640 sec. d line 1
 ΑΘ. Καὶ μὴν περί γε συνουσίας, ὡς ἔοικεν, αὐτὸν φρό-

νιμον εἶναι δεῖ· γίγνεται γὰρ φύλαξ τῆς τε ὑπαρχούσης (10)
(d) φιλίας αὐτοῖς, καὶ ἔτι πλείονος ἐπιμελητὴς ὅπως ἔσται διὰ
τὴν τότε συνουσίαν.
ΚΛ. Ἀληθέστατα.

 παρεγένετο· τέλεος δ’ οὖν ἔστ’ ἄνθρωπος ταῦτα καὶ τὰ ἐν

(b) τούτοις πάντα κεκτημένος ἀγαθά. παιδείαν δὴ λέγω τὴν
παραγιγνομένην πρῶτον παισὶν ἀρετήν· ἡδονὴ δὴ καὶ φιλία
καὶ λύπη καὶ μῖσος ἂν ὀρθῶς ἐν ψυχαῖς ἐγγίγνωνται μήπω
δυναμένων λόγῳ λαμβάνειν, λαβόντων δὲ τὸν λόγον, συμ-

 290. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus p. 693 sec. c line 3
 (c) τὰ δὲ προτεθέντα οὐ ταὐτὰ ἡμῖν φαίνεται ἑκάστοτε· ἀλλὰ

ἀναλογίζεσθαι χρή, ὅταν πρὸς τὸ σωφρονεῖν φῶμεν δεῖν
βλέπειν, ἢ πρὸς φρόνησιν ἢ φιλίαν, ὡς ἔσθ’ οὗτος ὁ σκοπὸς
οὐχ ἕτερος ἀλλ’ ὁ αὐτός, καὶ ἄλλα δὴ πολλὰ ἡμᾶς τοιαῦτα
ἂν γίγνηται ῥήματα μὴ διαταραττέτω. (5)

 ἂν γίγνηται ῥήματα μὴ διαταραττέτω. (5)

ΚΛ. Πειρασόμεθα ποιεῖν οὕτως ἐπανιόντες τοὺς λόγους·
84
καὶ νῦν δὴ τὸ περὶ τῆς φιλίας τε καὶ φρονήσεως καὶ ἐλευ-

θερίας, πρὸς ὅτι βουλόμενος ἔμελλες λέγειν δεῖν στοχάζεσθαι
(d) τὸν νομοθέτην, λέγε.

 292. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus p. 693 sec. e line 1
 τούτων εἰσὶ διαπεποικιλμέναι. δεῖ δὴ οὖν καὶ ἀναγκαῖον

μεταλαβεῖν ἀμφοῖν τούτοιν, εἴπερ ἐλευθερία τ’ ἔσται καὶ
(e) φιλία μετὰ φρονήσεως· ὃ δὴ βούλεται ἡμῖν ὁ λόγος προσ-
τάττειν, λέγων ὡς οὐκ ἄν ποτε τούτων πόλις ἄμοιρος γενο-
μένη πολιτευθῆναι δύναιτ’ ἂν καλῶς.

 τιμῶντος τοὺς εἴς τι δυναμένους συμβουλεύειν, κοινὴν τὴν τοῦ

φρονεῖν εἰς τὸ μέσον παρείχετο δύναμιν, καὶ πάντα δὴ τότε (5)
ἐπέδωκεν αὐτοῖς δι’ ἐλευθερίαν τε καὶ φιλίαν καὶ νοῦ κοινωνίαν.
ΚΛ. Ἔοικέν γέ πως τὰ λεγόμενα οὕτω γεγονέναι.
(c) ΑΘ. Πῇ δὴ οὖν ποτε ἀπώλετο ἐπὶ Καμβύσου καὶ πάλιν

 ρατα λέλειπται, καὶ νόμους ἠξίου θέμενος οἰκεῖν ἰσότητα (10)

(d) κοινήν τινα εἰσφέρων, καὶ τὸν τοῦ Κύρου δασμόν, ὃν
ὑπέσχετο Πέρσαις, εἰς τὸν νόμον ἐνέδει, φιλίαν πορίζων
καὶ κοινωνίαν πᾶσιν Πέρσαις, χρήμασι καὶ δωρεαῖς τὸν
Περσῶν δῆμον προσαγόμενος· τοιγαροῦν αὐτῷ τὰ στρατεύ-

 ἀλλ’ ἕνεκα τῆς αὑτῶν ἀρχῆς, ἄν τι καὶ σμικρὸν πλέον ἑκά-

στοτε ἡγῶνται ἔσεσθαί σφισιν, ἀναστάτους μὲν πόλεις,
ἀνάστατα δὲ ἔθνη φίλια πυρὶ καταφθείραντες, ἐχθρῶς τε (5)
καὶ ἀνηλεήτως μισοῦντες μισοῦνται· ὅταν τε εἰς χρείαν τοῦ
μάχεσθαι περὶ ἑαυτῶν τοὺς δήμους ἀφικνῶνται, οὐδὲν κοινὸν


85
 (c) ἔτι μείζονα ἐποίησεν ἡμᾶς τοῖς τε ἄρχουσιν καὶ τοῖς νόμοις

δουλεῦσαι, καὶ διὰ πάντα ταῦθ’ ἡμῖν συνέπεσε πρὸς ἡμᾶς
αὐτοὺς σφόδρα φιλία. σχεδὸν γὰρ δέκα ἔτεσιν πρὸ τῆς ἐν
Σαλαμῖνι ναυμαχίας ἀφίκετο Δᾶτις Περσικὸν στόλον ἄγων,
πέμψαντος Δαρείου διαρρήδην ἐπί τε Ἀθηναίους καὶ Ἐρε- (5)

 γενέσθαι τὸ νικῆσαι μαχομένους· ἐπὶ δὲ τῆς ἐλπίδος ὀχού-

μενοι ταύτης ηὕρισκον καταφυγὴν αὑτοῖς εἰς αὑτοὺς μόνους
(c) εἶναι καὶ τοὺς θεούς. ταῦτ’ οὖν αὐτοῖς πάντα φιλίαν ἀλλήλων
ἐνεποίει, ὁ φόβος ὁ τότε παρὼν ὅ τε ἐκ τῶν νόμων τῶν
ἔμπροσθεν γεγονώς, ὃν δουλεύοντες τοῖς πρόσθεν νόμοις

 (c) τῇ μὲν ῥᾴω κατοικίζεσθαί τε καὶ νομοθετεῖσθαι, τῇ δὲ χαλεπώ-

τερα. τὸ μὲν γὰρ ἕν τι εἶναι γένος ὁμόφωνον καὶ ὁμόνομον
ἔχει τινὰ φιλίαν, κοινωνὸν ἱερῶν ὂν καὶ τῶν τοιούτων
πάντων, νόμους δ’ ἑτέρους καὶ πολιτείας ἄλλας τῶν οἴκοθεν
οὐκ εὐπετῶς ἀνέχεται, τὸ δ’ ἐνίοτε πονηρίᾳ νόμων ἐστα- (5)

 καὶ τὸν μὲν μεταδιδόντα ὡς ἀκρότατον χρὴ τιμᾶν, τὸν δ’ αὖ

μὴ δυνάμενον, ἐθέλοντα δέ, ἐᾶν δεύτερον, τὸν δὲ φθονοῦντα (5)
καὶ ἑκόντα μηδενὶ κοινωνὸν διὰ φιλίας γιγνόμενον ἀγαθῶν
731.
(a) τινων αὐτὸν μὲν ψέγειν, τὸ δὲ κτῆμα μηδὲν μᾶλλον διὰ τὸν

κεκτημένον ἀτιμάζειν, ἀλλὰ κτᾶσθαι κατὰ δύναμιν. φιλο-

 ὡς φίλος αὑτῷ πᾶς ἄνθρωπος φύσει τέ ἐστιν καὶ ὀρθῶς

ἔχει τὸ δεῖν εἶναι τοιοῦτον. τὸ δὲ ἀληθείᾳ γε πάντων
ἁμαρτημάτων διὰ τὴν σφόδρα ἑαυτοῦ φιλίαν αἴτιον ἑκάστῳ
γίγνεται ἑκάστοτε. τυφλοῦται γὰρ περὶ τὸ φιλούμενον ὁ (5)
φιλῶν, ὥστε τὰ δίκαια καὶ τὰ ἀγαθὰ καὶ τὰ καλὰ κακῶς
86
 νεωκόρους γίγνεσθαι τοῖς θεοῖς. τούτων δὴ πάντων τὰ μὲν

αἱρετὰ χρή, τὰ δὲ κληρωτὰ ἐν ταῖς καταστάσεσι γίγνεσθαι, (5)
μειγνύντας πρὸς φιλίαν ἀλλήλοις δῆμον καὶ μὴ δῆμον ἐν
ἑκάστῃ χώρᾳ καὶ πόλει, ὅπως ἂν μάλιστα ὁμονοῶν εἴη. τὰ
μὲν οὖν τῶν ἱερέων, τῷ θεῷ ἐπιτρέποντα αὐτῷ τὸ κεχαρι-

 302. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus p. 776 sec. a line 4
 χωρισθέντα ἀπὸ πατρὸς καὶ μητρὸς τὸν γάμον ἐκεῖ ποιεῖσθαι

καὶ τὴν οἴκησιν καὶ τὴν τροφὴν αὑτοῦ καὶ τῶν τέκνων. ἐν
γὰρ ταῖς φιλίαις ἐὰν μὲν πόθος ἐνῇ τις, κολλᾷ καὶ συνδεῖ
πάντα ἤθη· κατακορὴς δὲ συνουσία καὶ οὐκ ἴσχουσα τὸν (5)
διὰ χρόνου πόθον ἀπορρεῖν ἀλλήλων ποιεῖ ὑπερβολαῖς

 περὶ τὰ πεζὰ θηρεύματα, οὐ μόνον θηρίων, ἀλλὰ καὶ τὴν τῶν

ἀνθρώπων ἀξίαν ἐννοεῖν θήραν, τήν τε κατὰ πόλεμον, πολλὴ (5)
δὲ καὶ ἡ κατὰ φιλίαν θηρεύουσα, ἡ μὲν ἔπαινον, ἡ δὲ ψόγον
ἔχει· καὶ κλωπεῖαι καὶ λῃστῶν καὶ στρατοπέδων στρατο-
(c) πέδοις θῆραι. θήρας δὲ πέρι τιθέντι τῷ νομοθέτῃ τοὺς

 οὐ μέμψεται; τίς οὖν ἀνθρώπων τοῦτο ὂν τοιοῦτον νομο-

θετήσει; σχεδὸν οὐδείς, ἔχων γε ἐν τῷ νῷ νόμον ἀληθῆ.
πῶς οὖν φαμεν ἀληθὲς τοῦτο εἶναι; τὴν τῆς φιλίας τε καὶ (5)
837.
(a) ἐπιθυμίας ἅμα καὶ τῶν λεγομένων ἐρώτων φύσιν ἰδεῖν

ἀναγκαῖον, εἰ μέλλει τις ταῦτα ὀρθῶς διανοηθήσεσθαι· δύο

 σφοδρόν, ἔρωτα ἐπονομάζομεν.

(b) ΚΛ. Ὀρθῶς.
ΑΘ. Φιλία τοίνυν ἡ μὲν ἀπὸ ἐναντίων δεινὴ καὶ ἀγρία
87
καὶ τὸ κοινὸν οὐ πολλάκις ἔχουσα ἐν ἡμῖν, ἡ δ’ ἐκ τῶν

ὁμοίων ἥμερός τε καὶ κοινὴ διὰ βίου· μεικτὴ δὲ ἐκ τούτων

 ἔλθωσι, συνδυασθέντες ἄρρην θηλείᾳ κατὰ χάριν καὶ θήλεια

ἄρρενι, τὸν λοιπὸν χρόνον ὁσίως καὶ δικαίως ζῶσιν, ἐμμέ-
(e) νοντες βεβαίως ταῖς πρώταις τῆς φιλίας ὁμολογίαις· δεῖν
δὴ θηρίων γε αὐτοὺς ἀμείνους εἶναι. ἐὰν δ’ οὖν ὑπὸ τῶν
ἄλλων Ἑλλήνων καὶ βαρβάρων τῶν πλείστων διαφθείρων-

 307. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus p. 843 sec. a line 3
 (a) τἀκίνητα κινεῖν ἀληθῶς τοῦτο εἶναι· βουλέσθω δὲ πᾶς πέ-

τρον ἐπιχειρῆσαι κινεῖν τὸν μέγιστον ἄλλον πλὴν ὅρον
μᾶλλον ἢ σμικρὸν λίθον ὁρίζοντα φιλίαν τε καὶ ἔχθραν
ἔνορκον παρὰ θεῶν. τοῦ μὲν γὰρ ὁμόφυλος Ζεὺς μάρτυς,
τοῦ δὲ ξένιος, οἳ μετὰ πολέμων τῶν ἐχθίστων ἐγείρονται. (5)

 (c) πεσὸν ὑπό του πάλιν ἐξορθοῦντα, καὶ τὸ θανατωθὲν ἢ τρωθέν,

ὑγιές, τὸ δὲ ἀποίνοις ἐξιλασθὲν τοῖς δρῶσι καὶ πάσχουσιν
ἑκάστας τῶν βλάψεων, ἐκ διαφορᾶς εἰς φιλίαν πειρατέον ἀεὶ
καθιστάναι τοῖς νόμοις.
ΚΛ. Καλῶς ταῦτά γε. (5)

 309.Λυσίας. Epitaphius [Sp.] {0540.002} (5-4 B.C.) Sec. 67 line 6
 τῶν ἀγαθῶν αὐτοῖς ἐφθόνουν, οἱ δὲ ἀδικουμένους αὐτοὺς

ἠλέουν, οὐ τῆς προτέρας ἔχθρας μεμνημένοι, ἀλλὰ τὴν (5)
παροῦσαν φιλίαν περὶ πολλοῦ ποιούμενοι) πᾶσιν ἀνθρώποις
(68) φανερὰν τὴν αὑτῶν ἀρετὴν ἐπεδείξαντο. ἐτόλμησαν γὰρ με-
γάλην ποιοῦντες τὴν Ἑλλάδα οὐ μόνον ὑπὲρ τῆς αὑτῶν

 310.Λυσίας. Κατηγορία πρὸς τοὺς συνουσιαστὰς κακολογιῶν [Sp.]

{0540.008} (5-4 B.C.) Sec. 18 line 1
88
 τοὺς ἄλλους ἐλέγετε κακῶς, παρακαταθήκην ἔχων ὑμῶν

παρ’ ἑκάστου λόγους πονηροὺς περὶ ἀλλήλων. (5)
(18) Ἐγὼ τοίνυν ἑκὼν ὑμῖν ἐξίσταμαι τῆς φιλίας, ἐπεί τοι
μὰ τοὺς θεοὺς οὐκ οἶδ’ ὅ τι ζημιωθήσομαι μὴ ξυνὼν ὑμῖν·
οὐδὲ γὰρ ὠφελούμην ξυνών. πότερον γάρ, ὅταν ᾖ τί μοι

 311.Λυσίας. Περὶ τῆς δημεύσεως τῶντοῦ Νικίου ἀδελφοῦ ἐπίλογος

{0540.018} (5-4 B.C.) Sec. 10 line 8
 ραστησάμενος ἔλεγε πρὸς ἐκεῖνον καὶ τοὺς ἄλλους τοὺς

παρόντας ὅσα εἴημεν πεπονθότες καὶ οἵαις τύχαις κεχρη-
μένοι, καὶ ἠξίου Παυσανίαν βοηθῆσαι καὶ διὰ τὴν φιλίαν
καὶ διὰ τὴν ξενίαν τὴν ὑπάρχουσαν, καὶ τιμωρὸν γενέσθαι
(11) τῶν εἰς ἡμᾶς ἡμαρτηκότων. ὅθεν Παυσανίας ἤρξατο εὔνους

 312.Λυσίας. Olympiacus {0540.033} (5-4 B.C.) Sec. 3 line 1
 συνέλθωμεν, τὰ μὲν ὀψόμενοι, τὰ δ’ ἀκουσόμενοι· ἡγήσατο (5)

γὰρ τὸν ἐνθάδε σύλλογον ἀρχὴν γενήσεσθαι τοῖς Ἕλλησι
(3) τῆς πρὸς ἀλλήλους φιλίας. ἐκεῖνος μὲν οὖν ταῦθ’ ὑφηγή-
σατο, ἐγὼ δὲ ἥκω οὐ μικρολογησόμενος οὐδὲ περὶ τῶν
ὀνομάτων μαχούμενος. ἡγοῦμαι γὰρ ταῦτα ἔργα μὲν εἶναι

 313.Δημοσθένης. Olynthiaca 2 {0014.002} (4 B.C.) Sec. 7 line 2
 τὴν Ἀμφίπολιν φάσκειν παραδώσειν καὶ τὸ θρυλούμενόν

(7) ποτ’ ἀπόρρητον ἐκεῖνο κατασκευάσαι, τούτῳ προσαγαγό-
μενον, τὴν δ’ Ὀλυνθίων φιλίαν μετὰ ταῦτα τῷ Ποτείδαιαν
οὖσαν ὑμετέραν ἐξελεῖν καὶ τοὺς μὲν πρότερον συμμάχους
[ὑμᾶς] ἀδικῆσαι, παραδοῦναι δ’ ἐκείνοις, Θετταλοὺς δὲ νῦν

 314.Δημοσθένης. Philippica 2 {0014.006} (4 B.C.) Sec. 26 line 4
 λέγεται, καὶ πολλοὺς ἑτέρους λόγους παρὰ τῶν πρέσβεων

καὶ παρόντος ἐμοῦ καὶ πάλιν ὕστερον, ὡς ἔοικεν, οὐδὲν μᾶλ-
λον ἀποσχήσονται τῆς Φιλίππου φιλίας οὐδ’ ὧν ἐπαγγέλ-
(27) λεται. καὶ οὐ τοῦτ’ ἔστ’ ἄτοπον, εἰ Μεσσήνιοι καὶ Πελο-
ποννησίων τινὲς παρ’ ἃ τῷ λογισμῷ βέλτισθ’ ὁρῶσί τι

89
 315.Δημοσθένης. Philippica 3 {0014.009} (4 B.C.) Sec. 28 line 6
 ρωρύγμεθα κατὰ πόλεις ὥστ’ ἄχρι τῆς τήμερον ἡμέρας οὐδὲν

οὔτε τῶν συμφερόντων οὔτε τῶν δεόντων πρᾶξαι δυνάμεθα, (5)
οὐδὲ συστῆναι, οὐδὲ κοινωνίαν βοηθείας καὶ φιλίας οὐδε-
(29) μίαν ποιήσασθαι, ἀλλὰ μείζω γιγνόμενον τὸν ἄνθρωπον
περιορῶμεν, τὸν χρόνον κερδᾶναι τοῦτον ὃν ἄλλος ἀπόλλυται

 316. Αριστοτέλης. De anima {0086.002} (4 B.C.) Bekker p. 408a

line 22
 τινί φησιν εἶναι· πότερον οὖν ὁ λόγος ἐστὶν ἡ ψυχή, ἢ μᾶλ- (20)
λον ἕτερόν τι οὖσα ἐγγίνεται τοῖς μέρεσιν; ἔτι δὲ πότερον ἡ
φιλία τῆς τυχούσης αἰτία μίξεως ἢ τῆς κατὰ τὸν λόγον, καὶ
αὕτη πότερον ὁ λόγος ἐστὶν ἢ παρὰ τὸν λόγον ἕτερόν τι;
ταῦτα μὲν οὖν ἔχει τοιαύτας ἀπορίας. εἰ δ’ ἐστὶν ἕτερον ἡ

 317. Αριστοτέλης. De anima {0086.002} (4 B.C.) Bekker p. 430a

line 30
 θεσίς τις ἤδη νοημάτων ὥσπερ ἓν ὄντων—καθάπερ Ἐμπεδο-

κλῆς ἔφη “ᾗ πολλῶν μὲν κόρσαι ἀναύχενες ἐβλάστησαν”,
ἔπειτα συντίθεσθαι τῇ φιλίᾳ, οὕτω καὶ ταῦτα κεχωρισμένα (30)
συντίθεται, οἷον τὸ ἀσύμμετρον καὶ ἡ διάμετρος—ἂν δὲ γενο-
(430b) μένων ἢ ἐσομένων, τὸν χρόνον προσεννοῶν [καὶ]
συντίθησι. τὸ γὰρ

 318. Αριστοτέλης. Ἀθηναίων πολιτεία (4 B.C.) Sec. 17 subsec. 4

line 4
 γείου θυγατέρα, ᾧ ὄνομα ἦν Γοργίλος, Τιμώνασσαν, ἣν

πρότερον ἔσχεν γυναῖκα Ἀρχῖνος ὁ Ἀμπρακιώτης τῶν
Κυψελιδῶν. ὅθεν καὶ ἡ πρὸς τοὺς Ἀργείους ἐνέστη φιλία,
καὶ συνεμαχέσαντο χίλιοι τὴν ἐπὶ Παλληνίδι μάχην, Ἡγη- (5)
σιστράτου κομίσαντος. γῆμαι δέ φασι τὴν Ἀργείαν οἱ μὲν


line 4
90
 ὑβριστής, ἀφ’ οὗ καὶ συνέβη τὴν ἀρχὴν αὐτοῖς γενέσθαι

πάντων τῶν κακῶν. ἐρασθεὶς γὰρ τοῦ Ἁρμοδίου καὶ δια-
μαρτάνων τῆς πρὸς αὐτὸν φιλίας, οὐ κατεῖχε τὴν ὀργήν,
ἀλλ’ ἔν τε τοῖς ἄλλοις ἐνεσημαίνετο πικρῶς, καὶ τὸ τελευ- (5)
ταῖον μέλλουσαν αὐτοῦ τὴν ἀδελφὴν κανηφορεῖν Παναθη-


line 1
 συνεβάλλετο δὲ οὐκ ἐλάττω μοῖραν τῆς ὁρμῆς τοῖς Λάκω-

σιν ἡ πρὸς τοὺς Ἀργείους τοῖς Πεισιστρατίδαις ὑπάρ-
(5) χουσα φιλία. τὸ μὲν οὖν πρῶτον Ἀγχίμολον ἀπέστειλαν
κατὰ θάλατταν ἔχοντα στρατιάν· ἡττηθέντος δ’ αὐτοῦ καὶ
τελευτήσαντος, διὰ τὸ Κινέαν βοηθῆσαι τὸν Θετταλὸν

 321. Αριστοτέλης. De caelo {0086.005} (4 B.C.) Bekker p. 306a

line 12
 τάς, τῶν δὲ ἀϊδίων ἀϊδίους, τῶν δὲ φθαρτῶν φθαρτὰς εἶναι (10)

τὰς ἀρχάς, ὅλως δ’ ὁμογενεῖς τοῖς ὑποκειμένοις. Οἱ δὲ διὰ
τὴν τούτων φιλίαν ταὐτὸ ποιεῖν ἐοίκασι τοῖς τὰς θέσεις ἐν
τοῖς λόγοις διαφυλάττουσιν· ἅπαν γὰρ ὑπομένουσι τὸ συμ-
βαῖνον ὡς ἀληθεῖς ἔχοντες ἀρχάς, ὥσπερ οὐκ ἐνίας δέον

 322. Αριστοτέλης. Ηθικά Ευδήμια. (4 B.C.) Bekker p. 1221a line

7
ἀσωτία ἀνελευθερία ἐλευθεριότης. (5)

ἀλαζονεία εἰρωνεία ἀλήθεια.
κολακεία ἀπέχθεια φιλία.
ἀρέσκεια αὐθάδεια σεμνότης.
[τρυφερότης κακοπάθεια καρτερία.]

91
 323. Αριστοτέλης. Ηθικά Ευδήμια. (4 B.C.) Bekker p. 1233b line

29
 ἀναισχυντίας καὶ καταπλήξεως· ὁ μὲν γὰρ μηδεμιᾶς φρον-

τίζων δόξης ἀναίσχυντος, ὁ δὲ πάσης ὁμοίως καταπλήξ,
ὁ δὲ τῆς τῶν φαινομένων ἐπιεικῶν αἰδήμων. —φιλία δὲ με-
σότης ἔχθρας καὶ κολακείας· ὁ μὲν γὰρ εὐχερῶς ἅπαντα (30)
πρὸς τὰς ἐπιθυμίας ὁμιλῶν κόλαξ, ὁ δὲ πρὸς ἁπάσας ἀν-


18
 περὶ μὲν οὖν τῶν ἄλλων ἀρετῶν τῶν ἐπαινετῶν εἴρηται σχε-
δόν· περὶ δὲ δικαιοσύνης ἤδη λεκτέον.
περὶ φιλίας, τί ἐστι καὶ ποῖόν τι, καὶ τίς ὁ φίλος, (18)
καὶ πότερον ἡ φιλία μοναχῶς λέγεται ἢ πλεοναχῶς, καὶ
εἰ πλεοναχῶς, πόσα ἐστίν, ἔτι δὲ πῶς χρηστέον τῷ φίλῳ (20)


19
 δόν· περὶ δὲ δικαιοσύνης ἤδη λεκτέον.

καὶ τί τὸ δίκαιον τὸ φιλικόν, ἐπισκεπτέον οὐθενὸς ἧττον τῶν


23
 καὶ τί τὸ δίκαιον τὸ φιλικόν, ἐπισκεπτέον οὐθενὸς ἧττον τῶν

περὶ τὰ ἤθη καλῶν καὶ αἱρετῶν. τῆς τε γὰρ πολιτικῆς ἔργον
εἶναι δοκεῖ μάλιστα ποιῆσαι φιλίαν, καὶ τὴν ἀρετὴν διὰ
τοῦτό φασιν εἶναι χρήσιμον· οὐ γὰρ ἐνδέχεσθαι φίλους ἑαυτοῖς
εἶναι τοὺς ἀδικουμένους ὑπ’ ἀλλήλων. ἔτι τὸ δίκαιον καὶ τὸ (25)


27
92
 εἶναι τοὺς ἀδικουμένους ὑπ’ ἀλλήλων. ἔτι τὸ δίκαιον καὶ τὸ (25)

ἄδικον περὶ τοὺς φίλους εἶναι μάλιστα πάντες φαμέν, καὶ ὁ
αὐτὸς δοκεῖ ἀνὴρ εἶναι καὶ ἀγαθὸς καὶ φίλος, καὶ φιλία
ἠθική τις εἶναι ἕξις, καὶ ἐάν τις βούληται ποιῆσαι ὥστε μὴ
ἀδικεῖν, ἀλλ’ εἰς φίλους ποιῆσαι· οἱ γὰρ ἀληθινοὶ φίλοι οὐκ


31
 ἀδικεῖν, ἀλλ’ εἰς φίλους ποιῆσαι· οἱ γὰρ ἀληθινοὶ φίλοι οὐκ

ἀδικοῦσιν. ἀλλὰ μὴν καὶ ἐὰν δίκαιοι ὦσιν, οὐκ ἀδικήσουσιν·
ἢ (30)
ταὐτὸν ἄρα ἢ ἐγγύς τι ἡ δικαιοσύνη καὶ ἡ φιλία. πρὸς δὲ τού-
τοις τῶν μεγίστων ἀγαθῶν τὸν φίλον εἶναι ὑπολαμβάνομεν, τὴν
δὲ ἀφιλίαν καὶ τὴν ἐρημίαν δεινότατον, ὅτι ὁ βίος ἅπας καὶ


4
 γυναικός. καὶ τὰ ἴδια δίκαια τὰ πρὸς τοὺς φίλους ἐστὶν ἐφ’ ἡμῖν
μόνον, τὰ δὲ πρὸς τοὺς ἄλλους νενομοθέτηται, καὶ οὐκ ἐφ’ ἡμῖν.
ἀπορεῖται δὲ πολλὰ περὶ τῆς φιλίας, πρῶτον μὲν ὡς οἱ ἔξω-
θεν παραλαμβάνοντες καὶ ἐπὶ πλέον λέγοντες· δοκεῖ γὰρ τοῖς (5)
μὲν τὸ ὅμοιον τῷ ὁμοίῳ εἶναι φίλον, ὅθεν εἴρηται


24
 “τῷ πλέονι δ’ αἰεὶ πολέμιον καθίσταται

τοὔλασσον, ἐχθρᾶς θ’ ἡμέρας κατάρχεται”,
ἔτι δὲ καὶ οἱ τόποι κεχωρισμένοι τῶν ἐναντίων, ἡ δὲ φιλία
δοκεῖ συνάγειν· οἳ δὲ τὰ ἐναντία φίλα, καὶ Ἡράκλειτος (25)
ἐπιτιμᾷ τῷ ποιήσαντι


30
 οὐ γὰρ ἂν εἶναι ἁρμονίαν μὴ ὄντος ὀξέος καὶ βαρέος, οὐδὲ τὰ

ζῷα ἄνευ θήλεως καὶ ἄρρενος ἐναντίων ὄντων. —δύο μὲν αὗται
93
δό-
ξαι περὶ φιλίας εἰσί, λίαν τε καθόλου καὶ κεχωρισμέναι τοσοῦτον·
(30)
ἄλλαι δὲ ἤδη ἐγγυτέρω καὶ οἰκεῖαι τῶν φαινομένων. τοῖς μὲν γὰρ
οὐκ ἐνδέχεσθαι δοκεῖ τοὺς φαύλους εἶναι φίλους, ἀλλὰ μόνον τοὺς


34
 οὐκ ἐνδέχεσθαι δοκεῖ τοὺς φαύλους εἶναι φίλους, ἀλλὰ μόνον τοὺς
ἀγαθούς· τοῖς δ’ ἄτοπον εἰ μὴ φιλοῦσιν αἱ μητέρες τὰ τέκνα
(φαίνεται δὲ καὶ ἐν τοῖς θηρίοις ἐνοῦσα φιλία· προαποθνήσκειν
γοῦν αἱροῦνται τῶν τέκνων)· τοῖς δὲ τὸ χρήσιμον δοκεῖ φίλον εἶναι
(35)
μόνον. σημεῖον δ’ ὅτι καὶ διώκουσι ταῦτα πάντες, τὰ δὲ ἄχρηστα


12
 ἀξιοῦσι πιστεύειν, ὡς ἐξαπατῶντας καὶ προσποιουμένους,

ἵνα (10)
κτήσωνται διὰ τῆς τῶν ἀτυχούντων ὁμιλίας πάλιν εὐτυχούν-
των φιλίαν.
ληπτέος δὴ τρόπος ὅστις ἡμῖν ἅμα τά τε δοκοῦντα περὶ τού-
των μάλιστα ἀποδώσει, καὶ τὰς ἀπορίας λύσει καὶ τὰς ἐναντιώ-


16
 ἡδὺς καὶ δι’ ἡδονήν. φίλος δὴ γίνεται ὅταν φιλούμενος ἀν-

τιφιλῇ, καὶ τοῦτο μὴ λανθάνῃ πως αὐτούς. (15)
ἀνάγκη ἄρα τρία φιλίας εἴδη εἶναι, καὶ μήτε καθ’ ἓν ἁπά-
σας μηδ’ ὡς εἴδη ἑνὸς γένους, μήτε πάμπαν λέγεσθαι ὁμωνύμως.
πρὸς μίαν γάρ τινα λέγονται καὶ πρώτην, ὥσπερ τὸ ἰατρικόν.


25
94
 μὲν οὖν πανταχοῦ τὸ πρῶτον· διὰ δὲ τὸ καθόλου εἶναι [τὸ]

πρῶτον λαμβάνουσιν καὶ πρῶτον καθόλου, τοῦτο δ’ ἐστὶ ψεῦ-
δος. ὥστε καὶ περὶ τῆς φιλίας οὐ δύνανται πάντ’ ἀποδιδό- (25)
ναι τὰ φαινόμενα. οὐ γὰρ ἐφαρμόττοντος ἑνὸς λόγου οὐκ
οἴονται τὰς ἄλλας φιλίας εἶναι· αἳ δ’ εἰσὶ μέν, ἀλλ’ οὐχ ὁμοίως


27
 δος. ὥστε καὶ περὶ τῆς φιλίας οὐ δύνανται πάντ’ ἀποδιδό- (25)
ναι τὰ φαινόμενα. οὐ γὰρ ἐφαρμόττοντος ἑνὸς λόγου οὐκ
οἴονται τὰς ἄλλας φιλίας εἶναι· αἳ δ’ εἰσὶ μέν, ἀλλ’ οὐχ ὁμοίως
εἰσίν· οἳ δ’ ὅταν ἡ πρώτη μὴ ἐφαρμόττῃ, ὡς οὖσαν καθόλου
ἄν, εἴπερ ἦν πρώτη, οὐδ’ εἶναι φιλίας τὰς ἄλλας φασίν· ἔστι


29
 οἴονται τὰς ἄλλας φιλίας εἶναι· αἳ δ’ εἰσὶ μέν, ἀλλ’ οὐχ ὁμοίως
εἰσίν· οἳ δ’ ὅταν ἡ πρώτη μὴ ἐφαρμόττῃ, ὡς οὖσαν καθόλου
δὲ πολλὰ εἴδη φιλίας. τῶν γὰρ ῥηθέντων ἦν ἤδη, ἐπειδὴ (30)
διώρισται τριχῶς λέγεσθαι τὴν φιλίαν. ἣ μὲν γὰρ διώρι-


30
 εἰσίν· οἳ δ’ ὅταν ἡ πρώτη μὴ ἐφαρμόττῃ, ὡς οὖσαν καθόλου

σται δι’ ἀρετήν, ἣ δὲ διὰ τὸ χρήσιμον, ἣ δὲ διὰ τὸ ἡδύ.


31
 ἄν, εἴπερ ἦν πρώτη, οὐδ’ εἶναι φιλίας τὰς ἄλλας φασίν· ἔστι
95
σται δι’ ἀρετήν, ἣ δὲ διὰ τὸ χρήσιμον, ἣ δὲ διὰ τὸ ἡδύ.

τούτων ἡ μὲν διὰ τὸ χρήσιμόν ἐστιν ἡ [διὰ] τῶν πλείστων


34
 σται δι’ ἀρετήν, ἣ δὲ διὰ τὸ χρήσιμον, ἣ δὲ διὰ τὸ ἡδύ.

τούτων ἡ μὲν διὰ τὸ χρήσιμόν ἐστιν ἡ [διὰ] τῶν πλείστων
φιλία (διὰ γὰρ τὸ χρήσιμοι εἶναι φιλοῦσιν ἀλλήλους, καὶ
μέχρι τούτου, ὥσπερ ἡ παροιμία (35)
“Γλαῦκ’ ἐπίκουρος ἀνὴρ τὸν σοφὸν φίλον ἔσκε μάχηται,”


39
 “οὐκέτι γιγνώσκουσιν Ἀθηναῖοι Μεγαρῆας”), (37)

ἡ δὲ δι’ ἡδονὴν τῶν νέων (τούτου γὰρ αἴσθησιν ἔχουσιν· διὸ
εὐμετά-
βολος φιλία ἡ τῶν νέων· μεταβαλλόντων γὰρ τὰ ἤθη κατὰ τὰς
(1236b) ἡλικίας μεταβάλλει καὶ τὸ ἡδύ), ἡ δὲ κατ’ ἀρετὴν τῶν
βελτίστων.
φανερὸν δ’ ἐκ τούτων ὅτι ἡ πρώτη φιλία ἡ τῶν ἀγαθῶν


2
 βολος φιλία ἡ τῶν νέων· μεταβαλλόντων γὰρ τὰ ἤθη κατὰ τὰς

(1236b) ἡλικίας μεταβάλλει καὶ τὸ ἡδύ), ἡ δὲ κατ’ ἀρετὴν τῶν
βελτίστων.
φανερὸν δ’ ἐκ τούτων ὅτι ἡ πρώτη φιλία ἡ τῶν ἀγαθῶν
ἐστιν ἀντιφιλία καὶ ἀντιπροαίρεσις πρὸς ἀλλήλους. φίλον μὲν
γὰρ τὸ φιλούμενον τῷ φιλοῦντι, φίλος δὲ τῷ φιλουμένῳ καὶ ἀν-


5
 ἐστιν ἀντιφιλία καὶ ἀντιπροαίρεσις πρὸς ἀλλήλους. φίλον μὲν

γὰρ τὸ φιλούμενον τῷ φιλοῦντι, φίλος δὲ τῷ φιλουμένῳ καὶ ἀν-
τιφιλῶν. αὕτη μὲν οὖν ἐν ἀνθρώποις μόνον ὑπάρχει φιλία (5)
96
(μόνον γὰρ αἰσθάνεται προαιρέσεως)· αἱ δ’ ἄλλαι καὶ ἐν

τοῖς θηρίοις, καὶ τὸ χρήσιμον ἐπὶ μικρόν τι φαίνεται ἐνυ-


15
 φασι φίλους εἶναι· ἀδικήσει γὰρ ὅ γε φαῦλος τὸν φαῦ-

λον, οἱ δ’ ἀδικούμενοι οὐ φιλοῦσι σφᾶς αὐτούς. οἳ δὲ φιλοῦσι
μέν, ἀλλ’ οὐ τὴν πρώτην φιλίαν, ἐπεὶ τάς γε ἑτέρας οὐθὲν (15)
κωλύει. δι’ ἡδονὴν γὰρ ὑπομένουσιν ἀλλήλους βλαπτόμενοι,
ὡς ἂν ὦσιν ἀκρατεῖς· οὐ δοκοῦσι δ’ οὐδ’ οἱ δι’ ἡδονὴν φιλοῦν-


20
 τες ἀλλήλους φίλοι εἶναι, ὅταν κατ’ ἀκρίβειαν ζητῶσιν, ὅτι

οὐχ ἡ πρώτη. ἐκείνη μὲν γὰρ βέβαιος, αὕτη δὲ ἀβέβαιος.
ἣ δ’ ἐστὶ μέν, ὥσπερ εἴρηται, φιλία, οὐκ ἐκείνη δέ, ἀλλ’ (20)
ἀπ’ ἐκείνης. τὸ μὲν οὖν ἐκείνως μόνον λέγειν τὸν φίλον
βιάζεσθαι τὰ φαινόμενα ἐστί, καὶ παράδοξα λέγειν ἀναγ-


24
 βιάζεσθαι τὰ φαινόμενα ἐστί, καὶ παράδοξα λέγειν ἀναγ-

καῖον· καθ’ ἕνα δὲ λόγον πάσας ἀδύνατον. λείπεται τοίνυν οὕτως,
ὅτι ἔστι μὲν ὡς μόνη ἡ πρώτη φιλία, ἔστι δὲ ὡς πᾶσαι,
οὔτε ὡς ὁμώνυμοι καὶ ὡς ἔτυχον ἔχουσαι πρὸς ἑαυτάς, οὔτε (25)
καθ’ ἓν εἶδος, ἀλλὰ μᾶλλον πρὸς ἕν.


10
 ἐνδέχεται γὰρ ἐγγενέσθαι ἀκρασίαν· τῷ γὰρ διαφωνεῖν

τἀγαθὸν τῷ ἡδεῖ ἐν τοῖς πάθεσιν ἀκρασία ἐστίν.
ὥστ’ ἐπειδὴ ἡ πρώτη φιλία κατ’ ἀρετήν, ἔσονται καὶ αὐ- (10)
τοὶ ἁπλῶς ἀγαθοί. τοῦτο δ’ οὐχ ὅτι χρήσιμοι, ἀλλ’ ἄλλον
τρόπον· διχῶς γὰρ ἔχει τὸ τῳδὶ ἀγαθὸν καὶ ἁπλῶς ἀγαθόν.

97

19
 ἡ γὰρ τοῦ φύσει σπουδαίου ἀρετὴ ἁπλῶς ἀγαθόν, ἡ δὲ τοῦ

μὴ ἐκείνῳ. ὁμοίως δὴ ἔχει καὶ τὸ ἡδύ. ἐνταῦθα γὰρ
ἐπιστατέον, καὶ σκεπτέον πότερόν ἐστιν ἄνευ ἡδονῆς φιλία, καὶ τί
διαφέρει, καὶ ἐν ποτέρῳ ποτ’ ἐστὶ τὸ φιλεῖν, [καὶ] (20)
πότερον ὅτι ἀγαθός, κἂν εἰ μὴ ἡδύς, ἀλλ’ οὐ διὰ τοῦτο,
διχῶς δὴ λεγομένου τοῦ φιλεῖν, πότερον ὅτι ἀγαθὸν τὸ κατ’


32
 ὁ δὲ σπουδαῖος τέλειος. εἰ δὲ τὸ κατ’ ἐνέργειαν φιλεῖν μεθ’ (30)

ἡδονῆς ἀντιπροαίρεσις τῆς ἀλλήλων γνωρίσεως, δῆλον ὅτι
καὶ ὅλως ἡ φιλία ἡ πρώτη ἀντιπροαίρεσις τῶν ἁπλῶς
ἀγαθῶν καὶ ἡδέων, ὅτι ἀγαθὰ καὶ ἡδέα. ἔστι δ’ αὕτη ἡ
φιλία ἕξις ἀφ’ ἧς ἡ τοιαύτη προαίρεσις. τὸ γὰρ ἔργον


34
 καὶ ὅλως ἡ φιλία ἡ πρώτη ἀντιπροαίρεσις τῶν ἁπλῶς

ἀγαθῶν καὶ ἡδέων, ὅτι ἀγαθὰ καὶ ἡδέα. ἔστι δ’ αὕτη ἡ
φιλία ἕξις ἀφ’ ἧς ἡ τοιαύτη προαίρεσις. τὸ γὰρ ἔργον
αὐτῆς ἐνέργεια, αὕτη δ’ οὐκ ἔξω, ἀλλ’ ἐν αὐτῷ τῷ φιλοῦντι, (35)
δυνάμεως δὲ πάσης ἔξω· ἢ γὰρ ἐν ἑτέρῳ ἢ ᾗ ἕτερον. διὸ


38
 δυνάμεως δὲ πάσης ἔξω· ἢ γὰρ ἐν ἑτέρῳ ἢ ᾗ ἕτερον. διὸ

τὸ φιλεῖν χαίρειν, ἀλλ’ οὐ τὸ φιλεῖσθαι ἐστίν. τὸ μὲν γὰρ
φιλεῖσθαι φιλητοῦ ἐνέργεια, τὸ δὲ καὶ φιλίας, καὶ τὸ μὲν
ἐν ἐμψύχῳ, τὸ δὲ καὶ ἐν ἀψύχῳ· φιλεῖται γὰρ καὶ τὰ
ἄψυχα. ἐπεὶ δὲ τὸ φιλεῖν τὸ κατ’ ἐνέργειαν τὸ φιλούμενον (40)


5
98
 τοίνυν ἡ ἀπ’ αὐτοῦ, ᾗ αὐτός, αὕτη φιλική. αὐτὸν γὰρ φι-

λεῖ, οὐχ ὅτι ἄλλος. ὥστ’ ἂν μὴ χαίρῃ ᾗ ἀγαθός, οὐχ ἡ
πρώτη φιλία. οὐδὲ δεῖ ἐμποδίζειν οὐθὲν τῶν συμβεβηκότων (5)
μᾶλλον ἢ τὸ ἀγαθὸν εὐφραίνειν. τί γὰρ σφόδρα δυσώδης
λείπεται; ἀγαπᾶται γὰρ τῷ εὐνοεῖν, συζῇ δὲ μή.


8
 μᾶλλον ἢ τὸ ἀγαθὸν εὐφραίνειν. τί γὰρ σφόδρα δυσώδης

λείπεται; ἀγαπᾶται γὰρ τῷ εὐνοεῖν, συζῇ δὲ μή.
αὕτη μὲν οὖν ἡ πρώτη φιλία, ἣν πάντες ὁμολογοῦσιν· αἱ δ’
ἄλλαι δι’ αὐτὴν καὶ δοκοῦσι καὶ ἀμφισβητοῦνται. βέβαιον γάρ
τι δοκεῖ ἡ φιλία· μόνη δ’ αὕτη βέβαιος. τὸ γὰρ κεκριμένον (10)


10
 αὕτη μὲν οὖν ἡ πρώτη φιλία, ἣν πάντες ὁμολογοῦσιν· αἱ δ’

ἄλλαι δι’ αὐτὴν καὶ δοκοῦσι καὶ ἀμφισβητοῦνται. βέβαιον γάρ
τι δοκεῖ ἡ φιλία· μόνη δ’ αὕτη βέβαιος. τὸ γὰρ κεκριμένον (10)
βέβαιον, τὰ δὲ μὴ ταχὺ γινόμενα μηδὲ ῥᾳδίως [οὐ] ποιεῖ
τὴν κρίσιν ὀρθήν. οὐκ ἔστι δ’ ἄνευ πίστεως φιλία βέβαιος·


12
 τι δοκεῖ ἡ φιλία· μόνη δ’ αὕτη βέβαιος. τὸ γὰρ κεκριμένον (10)

βέβαιον, τὰ δὲ μὴ ταχὺ γινόμενα μηδὲ ῥᾳδίως [οὐ] ποιεῖ
τὴν κρίσιν ὀρθήν. οὐκ ἔστι δ’ ἄνευ πίστεως φιλία βέβαιος·
ἡ δὲ πίστις οὐκ ἄνευ χρόνου. δεῖ γὰρ πεῖραν λαβεῖν, ὥσπερ
λέγει καὶ Θέογνις·


18
 πρὶν πειραθείης ὥσπερ ὑποζυγίου.

οὐδ’ ἄνευ χρόνου φίλος, ἀλλὰ βούλονται φίλοι, καὶ μάλιστα
λανθάνει ἡ τοιαύτη ἕξις ὡς φιλία. ὅταν γὰρ προθύμως
99
ἔχωσι φίλοι εἶναι, διὰ τὸ πάνθ’ ὑπηρετεῖν τὰ φιλικὰ ἀλλή-

λοις, οἴονται οὐ βούλεσθαι φίλοι, ἀλλ’ εἶναι φίλοι. τὸ δ’ (20)


21
 ἔχωσι φίλοι εἶναι, διὰ τὸ πάνθ’ ὑπηρετεῖν τὰ φιλικὰ ἀλλή-

λοις, οἴονται οὐ βούλεσθαι φίλοι, ἀλλ’ εἶναι φίλοι. τὸ δ’ (20)
ὥσπερ ἐπὶ τῶν ἄλλων συμβαίνει καὶ ἐπὶ τῆς φιλίας· οὐ
γὰρ εἰ βούλονται ὑγιαίνειν, ὑγιαίνουσιν, ὥστ’ οὐδ’ εἰ φίλοι
βούλονται, ἤδη καὶ φίλοι εἰσίν. σημεῖον δέ· εὐδιάβλητοι γὰρ


28
 δὲ μή, πεισθεῖεν ἂν ὅταν σύμβολα λέγωσιν οἱ διαβάλ-

λοντες. ἅμα δὲ φανερὸν ὅτι οὐδ’ ἐν τοῖς φαύλοις αὕτη ἡ
φιλία· ἄπιστος γὰρ ὁ φαῦλος καὶ κακοήθης πρὸς πάντας·
αὑτῷ γὰρ μετρεῖ τοὺς ἄλλους. διὸ εὐεξαπατητότεροί εἰσιν
οἱ ἀγαθοί, ἂν μὴ διὰ πεῖραν ἀπιστῶσιν. οἱ δὲ φαῦλοι (30)


35
 νεται οὕτω κοινὰ τὰ φίλων· προσνέμεται γὰρ ὁ φίλος τοῖς

πράγμασιν, οὐ τὰ πράγματα τοῖς φίλοις. οὐ γίνεται ἄρ’
ἡ φιλία ἡ πρώτη ἐν πολλοῖς, ὅτι χαλεπὸν πολλῶν πεῖραν (35)
λαβεῖν· ἑκάστῳ γὰρ ἂν ἔδει συζῆσαι. οὐδὲ δὴ αἱρετέον
ὁμοίως περὶ ἱματίου καὶ φίλου· καίτοι ἐν πᾶσι δοκεῖ τοῦ


11
 δὲ πολλοῖς ἅμα εἶναι φίλον καὶ τὸ φιλεῖν κωλύει· οὐ

γὰρ οἷόν τε ἅμα πρὸς πολλοὺς ἐνεργεῖν. (10)
ἐκ δὴ τούτων φανερὸν ὅτι ὀρθῶς λέγεται ὅτι ἡ φιλία τῶν
βεβαίων, ὥσπερ ἡ εὐδαιμονία τῶν αὐτάρκων. καὶ ὀρθῶς εἴρηται
“ἡ γὰρ φύσις βέβαιον, οὐ τὰ χρήματα.”

100

30
 τοῦ πόματος καλοῦσι γλύκιον· τοῦτο γὰρ διὰ τὸ ἀποβαῖνον οὐχ

ἡδύ, ἀλλὰ διὰ τὸ μὴ συνεχές, ἀλλὰ τὸ πρῶτον ἐξαπατᾷ.
ἡ μὲν οὖν πρώτη φιλία, καὶ δι’ ἣν αἱ ἄλλαι λέγονται, ἡ (30)
κατ’ ἀρετὴν ἐστί, καὶ δι’ ἡδονὴν τὴν ἀρετῆς, ὥσπερ εἴρηται πρό-
τερον· αἱ δ’ ἄλλαι ἐγγίνονται φιλίαι καὶ ἐν παισὶ καὶ θη-


32
 ἡ μὲν οὖν πρώτη φιλία, καὶ δι’ ἣν αἱ ἄλλαι λέγονται, ἡ (30)
κατ’ ἀρετὴν ἐστί, καὶ δι’ ἡδονὴν τὴν ἀρετῆς, ὥσπερ εἴρηται πρό-
τερον· αἱ δ’ ἄλλαι ἐγγίνονται φιλίαι καὶ ἐν παισὶ καὶ θη-
ρίοις καὶ τοῖς φαύλοις. ὅθεν λέγεται, “ἥλιξ ἥλικα τέρπει” καὶ
“κακὸς κακῷ δὲ συντέτηκεν ἡδονῇ.”


15
 ἂν καὶ σπουδαίῳ. ἢ ᾗ προσαρμόττουσιν ἑκάστῳ· ἔχουσι

γάρ τι πάντες τοῦ ἀγαθοῦ.
τρία μὲν οὖν εἴδη ταῦτα φιλίας· ἐν πᾶσι δὲ τούτοις (15)
κατ’ ἰσότητά πως λέγεται ἡ φιλία. καὶ γὰρ οἱ κατ’
ἀρετὴν φίλοι ἐν ἰσότητί πώς εἰσιν ἀρετῆς φίλοι ἀλλήλοις.


16
 γάρ τι πάντες τοῦ ἀγαθοῦ.

τρία μὲν οὖν εἴδη ταῦτα φιλίας· ἐν πᾶσι δὲ τούτοις (15)
κατ’ ἰσότητά πως λέγεται ἡ φιλία. καὶ γὰρ οἱ κατ’
ἀρετὴν φίλοι ἐν ἰσότητί πώς εἰσιν ἀρετῆς φίλοι ἀλλήλοις.
ἄλλη δὲ διαφορὰ τούτων ἡ καθ’ ὑπερβολήν, ὥσπερ θεοῦ


19
101
 ἀρετὴν φίλοι ἐν ἰσότητί πώς εἰσιν ἀρετῆς φίλοι ἀλλήλοις.

ἄλλη δὲ διαφορὰ τούτων ἡ καθ’ ὑπερβολήν, ὥσπερ θεοῦ
ἀρετὴ πρὸς ἄνθρωπον. τοῦτο γὰρ ἕτερον εἶδος φιλίας, καὶ
ὅλως ἄρχοντος καὶ ἀρχομένου, καθάπερ καὶ τὸ δίκαιον (20)
ἕτερον· κατ’ ἀναλογίαν γὰρ ἴσον, κατ’ ἀριθμὸν δ’ οὐκ ἴσον.


1
 ἐπὶ τὴν προθυμίαν. διὸ εὑρηκέναι νεῖκος ὁ ἐρώμενος· τοιαῦτ’

ἂν οὐκ ἐρῶν λέγοι. οἳ δὲ νομίζουσι τὸν αὐτὸν εἶναι λόγον.
(1239a) ὥσπερ οὖν εἴρηται, τριῶν ὄντων εἰδῶν φιλίας, κατ’
ἀρετὴν κατὰ τὸ χρήσιμον καὶ κατὰ τὸ ἡδύ, αὗται πάλιν
διῄρηνται εἰς δύο· αἳ μὲν γὰρ κατὰ τὸ ἴσον αἳ δὲ καθ’


4
 ἀρετὴν κατὰ τὸ χρήσιμον καὶ κατὰ τὸ ἡδύ, αὗται πάλιν

διῄρηνται εἰς δύο· αἳ μὲν γὰρ κατὰ τὸ ἴσον αἳ δὲ καθ’
ὑπεροχὴν εἰσίν. φιλίαι μὲν οὖν ἀμφότεραι, φίλοι δ’ οἱ
κατὰ τὴν ἰσότητα· ἄτοπον γὰρ ἂν εἴη εἰ ἀνὴρ παιδίῳ (5)
φίλος, φιλεῖ δέ γε καὶ φιλεῖται. ἐνιαχοῦ δὲ φιλεῖσθαι


22
 δὴ ὅτι φίλοι μέν, ὅταν ἐν τῷ ἴσῳ, τὸ ἀντιφιλεῖν δ’ ἔστιν (20)

ἄνευ τοῦ φίλους εἶναι. —δῆλον δὲ καὶ διὰ τί ζητοῦσι μᾶλλον
οἱ ἄνθρωποι τὴν καθ’ ὑπεροχὴν φιλίαν τῆς κατ’ ἰσότητα·
ἅμα γὰρ ὑπάρχει οὕτως αὐτοῖς τό τε φιλεῖσθαι καὶ ἡ
ὑπεροχή. διὸ ὁ κόλαξ παρ’ ἐνίοις ἐντιμότερος τοῦ φίλου·


34
 ἐνεργοῦντα· τὸ μὲν γὰρ φιλεῖσθαι συμβεβηκός· ἔστι γὰρ λαν-

θάνειν φιλούμενον, φιλοῦντα δ’ οὔ. ἔστι δὲ καὶ κατὰ τὴν
φιλίαν τὸ φιλεῖν μᾶλλον ἢ τὸ φιλεῖσθαι, τὸ δὲ φιλεῖ-
102
σθαι κατὰ τὸ φιλητόν. σημεῖον δέ· ἕλοιτ’ ἂν ὁ φίλος μᾶλ- (35)

λον, εἰ μὴ ἐνδέχοιτ’ ἄμφω, γιγνώσκειν ἢ γιγνώσκεσθαι, οἷον


3
 (1239b) τοὺς ἐμμένοντας τῷ φιλεῖν πρὸς τοὺς τεθνεῶτας

ἐπαινοῦμεν·
γινώσκουσι γάρ, ἀλλ’ οὐ γινώσκονται.
ὅτι μὲν οὖν πλείονες τρόποι φιλίας, καὶ πόσοι τρόποι, ὅτι
τρεῖς, καὶ ὅτι τὸ φιλεῖσθαι καὶ ἀντιφιλεῖσθαι καὶ οἱ φί-
λοι διαφέρουσιν, οἵ τε κατ’ ἰσότητα καὶ οἱ καθ’ ὑπεροχήν, (5)


10
 βανόντων (οἳ μὲν γὰρ τὸ ὅμοιόν φασιν εἶναι φίλον, οἳ δὲ

τὸ ἐναντίον), λεκτέον καὶ περὶ τούτων πῶς εἰσι πρὸς τὰς
εἰρημένας φιλίας. ἀνάγεται δὲ τὸ μὲν ὅμοιον καὶ εἰς τὸ (10)
ἡδὺ καὶ εἰς τὸ ἀγαθόν. τό τε γὰρ ἀγαθὸν ἁπλοῦν, τὸ δὲ
κακὸν πολύμορφον· καὶ ὁ ἀγαθὸς μὲν ὅμοιος ἀεὶ καὶ οὐ


16
 ἔοικεν ἕωθεν καὶ ἑσπέρας. διὸ ἐὰν μὴ συμβάλλωσιν οἱ

φαῦλοι, οὐ φίλοι ἑαυτοῖς, ἀλλὰ διίστανται· ἡ δ’ οὐ βέβαιος (15)
φιλία οὐ φιλία. ὥστε οὕτως μὲν τὸ ὅμοιον φίλον, ὅτι τὸ ἀγα-
θὸν ὅμοιον, ἔστι δὲ ὡς καὶ κατὰ τὸ ἡδύ· τοῖς γὰρ ὁμοίοις
ταὔθ’ ἡδέα, καὶ ἕκαστον δὲ φύσει αὐτὸ αὑτῷ ἡδύ. διὸ


16
 ἔοικεν ἕωθεν καὶ ἑσπέρας. διὸ ἐὰν μὴ συμβάλλωσιν οἱ

φαῦλοι, οὐ φίλοι ἑαυτοῖς, ἀλλὰ διίστανται· ἡ δ’ οὐ βέβαιος (15)
φιλία οὐ φιλία. ὥστε οὕτως μὲν τὸ ὅμοιον φίλον, ὅτι τὸ ἀγα-
θὸν ὅμοιον, ἔστι δὲ ὡς καὶ κατὰ τὸ ἡδύ· τοῖς γὰρ ὁμοίοις
103
ταὔθ’ ἡδέα, καὶ ἕκαστον δὲ φύσει αὐτὸ αὑτῷ ἡδύ. διὸ


30
 ἐν τῷ τέλει μὲν ἐστίν, οὐκ ὀρέγεται δὲ τοῦ ἐναντίου, οἷον τὸ

θερμὸν τοῦ ψυχροῦ καὶ τὸ ξηρὸν τοῦ ὑγροῦ. ἔστι δέ πως καὶ
ἡ τοῦ ἐναντίου φιλία τοῦ ἀγαθοῦ. ὀρέγεται γὰρ ἀλλήλων διὰ (30)
τὸ μέσον· ὡς σύμβολα γὰρ ὀρέγεται ἀλλήλων διὰ τὸ οὕτω
γίνεσθαι ἐξ ἀμφοῖν ἓν μέσον. ἔτι κατὰ συμβεβηκός ἐστι


5
 γὰρ καθίστανται ὑπ’ ἀλλήλων. κατὰ συμβεβηκὸς οὖν, ὥσ-

περ ἐλέχθη, τὰ ἐναντία φίλα, καὶ διὰ τὸ ἀγαθόν.
πόσα μὲν οὖν εἴδη φιλίας, καὶ τίνες διαφοραὶ καθ’ ἃς (5)
λέγονται οἱ τε φίλοι καὶ οἱ φιλοῦντες καὶ οἱ φιλούμε-
νοι, καὶ οὕτως ὥστε φίλοι εἶναι καὶ ἄνευ τούτου, εἴρηται·


11
 σκεψιν. δοκεῖ γὰρ ἐνίοις μάλιστα ἕκαστος αὐτὸς αὑτῷ φί-

λος εἶναι, καὶ τούτῳ χρώμενοι κανόνι κρίνουσι τὴν πρὸς (10)
τοὺς ἄλλους φίλους φιλίαν· κατὰ δὲ τοὺς λόγους καὶ τὰ δο-
κοῦνθ’ ὑπάρχειν τοῖς φίλοις τὰ μὲν ὑπεναντιοῦται, τὰ δ’
ὅμοια φαίνεται ὄντα. ἔστι γάρ πως κατὰ ἀναλογίαν αὕτη


14
 κοῦνθ’ ὑπάρχειν τοῖς φίλοις τὰ μὲν ὑπεναντιοῦται, τὰ δ’

ὅμοια φαίνεται ὄντα. ἔστι γάρ πως κατὰ ἀναλογίαν αὕτη
ἡ φιλία, ἁπλῶς δ’ οὔ. ἐν δυσὶ γὰρ διῃρημένοις τὸ φιλεῖ-
σθαι καὶ φιλεῖν· δι’ ἃ μᾶλλον οὕτως αὐτὸς αὑτῷ φίλος, ὡς (15)
ἐπὶ τοῦ ἀκρατοῦς καὶ ἐγκρατοῦς εἴρηται πῶς ἑκὼν ἢ ἄκων,

104

2
 [μὴ] ἐγγύτατα. ὁ δ’ αὐτὸς λόγος καὶ ἐπὶ τοῦ χαίρειν· τὸ γὰρ

(1240b) χαίρειν μὴ δι’ ἕτερόν τι, ἀλλὰ δι’ ἐκεῖνον, ὅτι χαίρει,
φιλικόν. ἔτι
τὰ τοιάδε λέγεται περὶ τῆς φιλίας, ὡς ἰσότης φιλότης, καὶ [μὴ]
μίαν ψυχὴν εἶναι τοὺς ἀληθῶς φίλους. ἅπαντα ταῦτα ἐπα-
ναφέρεται πρὸς τὸν ἕνα. καὶ γὰρ βούλεται τἀγαθὰ αὐτῷ


18
 κατ’ ἀρετὴν φίλος, ἐπεὶ ὅ γε μοχθηρὸς οὐχ εἷς ἀλλὰ πολ-

λοί, καὶ τῆς αὐτῆς ἡμέρας ἕτερος καὶ ἔμπληκτος. ὥστε
καὶ ἡ αὐτοῦ πρὸς αὑτὸν φιλία ἀνάγεται πρὸς τὴν τοῦ ἀγα-
θοῦ. ὅτι γάρ πῃ ὁμοιοῖ καὶ εἷς καὶ αὐτὸς αὑτῷ ἀγαθός,
ταύτῃ αὐτὸς αὑτῷ φίλος καὶ ὀρεκτός· φύσει δὲ τοιοῦτος, (20)


35
 ἀλλ’ οὐδὲ τὰ παιδία, ἀλλ’ ὅταν ἤδη ἔχῃ προαίρεσιν· ἤδη

γὰρ τότε διαφωνεῖ ὁ νοῦς πρὸς τὴν ἐπιθυμίαν. —ἔοικε δ’ ἡ
φιλία ἡ πρὸς αὑτὸν τῇ κατὰ συγγένειαν· οὐθέτερον γὰρ ἐφ’ (35)
αὑτοῖς λῦσαι, ἀλλὰ κἂν διαφέρωνται, ὅμως οὗτοι μὲν
ἔτι συγγενεῖς, ὃ δὲ ἔτι εἷς, ἕως ἂν ζῇ.


39
 ἔτι συγγενεῖς, ὃ δὲ ἔτι εἷς, ἕως ἂν ζῇ.

ποσαχῶς μὲν οὖν τὸ φιλεῖν λέγεται, καὶ ὅτι πᾶσαι αἱ
φιλίαι ἀνάγονται πρὸς τὴν πρώτην, δῆλον ἐκ τῶν εἰρημένων·
(1241a) οἰκεῖον δὲ τῇ σκέψει θεωρῆσαι καὶ περὶ ὁμονοίας καὶ εὐ-
νοίας. δοκεῖ γὰρ τοῖς μὲν εἶναι ταὐτά, τοῖς δ’ οὐκ ἄνευ ἀλ-


3
105
 (1241a) οἰκεῖον δὲ τῇ σκέψει θεωρῆσαι καὶ περὶ ὁμονοίας καὶ εὐ-

νοίας. δοκεῖ γὰρ τοῖς μὲν εἶναι ταὐτά, τοῖς δ’ οὐκ ἄνευ ἀλ-
λήλων. ἔστι δ’ ἡ εὔνοια τῆς φιλίας οὔτε πάμπαν ἕτερον
οὔτε ταὐτόν. διῃρημένης γὰρ τῆς φιλίας κατὰ τρεῖς τρόπους,
οὔτ’ ἐν τῇ χρησίμῃ οὔτ’ ἐν τῇ καθ’ ἡδονὴν ἐστίν. εἴτε γὰρ (5)


4
 νοίας. δοκεῖ γὰρ τοῖς μὲν εἶναι ταὐτά, τοῖς δ’ οὐκ ἄνευ ἀλ-
λήλων. ἔστι δ’ ἡ εὔνοια τῆς φιλίας οὔτε πάμπαν ἕτερον
οὔτε ταὐτόν. διῃρημένης γὰρ τῆς φιλίας κατὰ τρεῖς τρόπους,
οὔτ’ ἐν τῇ χρησίμῃ οὔτ’ ἐν τῇ καθ’ ἡδονὴν ἐστίν. εἴτε γὰρ (5)
ὅτι χρήσιμον, βούλεται αὐτῷ τἀγαθά, οὐ δι’ ἐκεῖνον ἀλλὰ


9
 δι’ αὑτὸν βούλοιτ’ ἄν, δοκεῖ δὲ ὥσπερ καὶ ἡ εὔνοια οὐκ

αὐτοῦ εὔνοια τοῦ εὐνοϊζομένου εἶναι, ἀλλὰ τοῦ ᾧ εὐνοεῖ· εἰ
δὴ ἦν ἐν τῇ τοῦ ἡδέος φιλίᾳ, κἂν τοῖς ἀψύχοις εὐνόουν. ὥστε
δῆλον ὅτι περὶ τὴν ἠθικὴν φιλίαν ἡ εὔνοια ἐστίν. ἀλλὰ τοῦ (10)
μὲν εὐνοοῦντος βούλεσθαι μόνον ἐστί, τοῦ δὲ φίλου καὶ πράττειν


10
 αὐτοῦ εὔνοια τοῦ εὐνοϊζομένου εἶναι, ἀλλὰ τοῦ ᾧ εὐνοεῖ· εἰ

δὴ ἦν ἐν τῇ τοῦ ἡδέος φιλίᾳ, κἂν τοῖς ἀψύχοις εὐνόουν. ὥστε
δῆλον ὅτι περὶ τὴν ἠθικὴν φιλίαν ἡ εὔνοια ἐστίν. ἀλλὰ τοῦ (10)
ἃ βούλεται. ἔστι γὰρ ἡ εὔνοια ἀρχὴ φιλίας· ὁ μὲν γὰρ φί-


12
 δῆλον ὅτι περὶ τὴν ἠθικὴν φιλίαν ἡ εὔνοια ἐστίν. ἀλλὰ τοῦ (10)
ἃ βούλεται. ἔστι γὰρ ἡ εὔνοια ἀρχὴ φιλίας· ὁ μὲν γὰρ φί-
106
λος πᾶς εὔνους, ὁ δ’ εὔνους οὐ πᾶς φίλος. ἀρχομένῳ γὰρ

ἔοικεν ὁ εὐνοῶν μόνον, διὸ ἀρχὴ φιλίας, ἀλλ’ οὐ φιλία.


14
 ἃ βούλεται. ἔστι γὰρ ἡ εὔνοια ἀρχὴ φιλίας· ὁ μὲν γὰρ φί-

δοκοῦσι γὰρ οἵ τε φίλοι ὁμονοεῖν καὶ οἱ ὁμονοοῦντες (15)
φίλοι εἶναι. ἔστι δ’ οὐ περὶ πάντα ἡ ὁμόνοια ἡ φιλική,


14
 ἃ βούλεται. ἔστι γὰρ ἡ εὔνοια ἀρχὴ φιλίας· ὁ μὲν γὰρ φί-

δοκοῦσι γὰρ οἵ τε φίλοι ὁμονοεῖν καὶ οἱ ὁμονοοῦντες (15)
φίλοι εἶναι. ἔστι δ’ οὐ περὶ πάντα ἡ ὁμόνοια ἡ φιλική,


24
 οἵ γε φαῦλοι ταῦτα προαιρούμενοι καὶ ἐπιθυμοῦντες βλά-

πτουσιν ἀλλήλους. ἔοικε δὲ καὶ ἡ ὁμονοία οὐχ ἁπλῶς λέ-
γεσθαι, ὥσπερ οὐδ’ ἡ φιλία· ἀλλ’ ἣ μὲν πρώτη καὶ φύσει
σπουδαία, διὸ οὐκ ἔστι τοὺς φαύλους ὁμονοεῖν, ἑτέρα δὲ καθ’
(25)
ἣν καὶ οἱ φαῦλοι ὁμονοοῦσιν, ὅταν τῶν αὐτῶν τὴν προαί-


32
 ται· οἱ ὁμονοοῦντες δ’ οὐ μαχοῦνται. ἔστι δ’ ἡ ὁμόνοια, ὅταν (30)

περὶ τοῦ ἄρχειν καὶ ἄρχεσθαι ἡ αὐτὴ προαίρεσις ᾖ, μὴ
τοῦ ἑκάτερον, ἀλλὰ τοῦ τὸν αὐτόν. καὶ ἔστιν ἡ ὁμόνοια φι-
λία πολιτική.
περὶ μὲν οὖν ὁμονοίας καὶ εὐνοίας εἰρήσθω τοσαῦτα·
107
ἀπορεῖται δὲ διὰ τί μᾶλλον φιλοῦσιν οἱ ποιήσαντες (35)


10
 οἴονται αὑτῶν εἶναι ἔργον τὰ τέκνα· τὸ γὰρ ἔργον τῷ χα-

λεπῷ διορίζουσι, πλείω δὲ λυπεῖται περὶ τὴν γένεσιν μήτηρ.
καὶ περὶ μὲν φιλίας τῆς πρὸς αὑτὸν καὶ τῆς ἐν πλείοσι (10)
διωρίσθω τὸν τρόπον τοῦτον· δοκεῖ δὲ τό τε δίκαιον εἶναι
ἴσον τι καὶ ἡ φιλία ἐν ἰσότητι, εἰ μὴ μάτην λέγεται


12
 καὶ περὶ μὲν φιλίας τῆς πρὸς αὑτὸν καὶ τῆς ἐν πλείοσι (10)
διωρίσθω τὸν τρόπον τοῦτον· δοκεῖ δὲ τό τε δίκαιον εἶναι
ἴσον τι καὶ ἡ φιλία ἐν ἰσότητι, εἰ μὴ μάτην λέγεται
ἰσότης [ἡ] φιλότης. αἱ δὲ πολιτεῖαι πᾶσαι δικαίου τι εἶ-
δος· κοινωνία γάρ, τὸ δὲ κοινὸν πᾶν διὰ τοῦ δικαίου


15
 ἰσότης [ἡ] φιλότης. αἱ δὲ πολιτεῖαι πᾶσαι δικαίου τι εἶ-

δος· κοινωνία γάρ, τὸ δὲ κοινὸν πᾶν διὰ τοῦ δικαίου
συνέστηκεν, ὥστε ὅσα εἴδη φιλίας, καὶ δικαίου καὶ κοινω- (15)
νίας, καὶ πάντα ταῦτα σύνορα ἀλλήλοις, καὶ ἐγγὺς
ἔχει τὰς διαφοράς. ἐπεὶ δ’ ὁμοίως ἔχει ψυχὴ πρὸς


34
 ὀλιγαρχία δῆμος. καὶ τὰ δίκαια δὴ τοσαῦτα.

ἐπεὶ δὲ τὸ ἴσον τὸ μὲν κατ’ ἀριθμὸν τὸ δὲ κατ’ ἀναλογίαν,
καὶ τοῦ δικαίου εἴδη ἔσται καὶ τῆς φιλίας καὶ τῆς κοινωνίας.
κατ’ ἀριθμὸν μὲν γὰρ ἡ δημοκρατικὴ κοινωνία καὶ ἡ ἑταιρικὴ
(35)
φιλία, τῷ γὰρ αὐτῷ ὅρῳ μετρεῖται· κατ’ ἀναλογίαν δὲ ἡ ἀρι-

108

36
 καὶ τοῦ δικαίου εἴδη ἔσται καὶ τῆς φιλίας καὶ τῆς κοινωνίας.
κατ’ ἀριθμὸν μὲν γὰρ ἡ δημοκρατικὴ κοινωνία καὶ ἡ ἑταιρικὴ
(35)
φιλία, τῷ γὰρ αὐτῷ ὅρῳ μετρεῖται· κατ’ ἀναλογίαν δὲ ἡ ἀρι-
στοκρατικὴ ἀρίστη καὶ βασιλική. οὐ γὰρ ταὐτὸν δίκαιον τῷ ὑπε-
ρέχοντι καὶ ὑπερεχομένῳ, ἀλλὰ τὸ ἀνάλογον. καὶ ἡ φι-


38
 φιλία, τῷ γὰρ αὐτῷ ὅρῳ μετρεῖται· κατ’ ἀναλογίαν δὲ ἡ ἀρι-

στοκρατικὴ ἀρίστη καὶ βασιλική. οὐ γὰρ ταὐτὸν δίκαιον τῷ ὑπε-
ρέχοντι καὶ ὑπερεχομένῳ, ἀλλὰ τὸ ἀνάλογον. καὶ ἡ φι-
λία δὲ ὁμοίως πατρὸς καὶ παιδός, καὶ ἐν ταῖς κοινωνίαις
ὁ αὐτὸς τρόπος. (40)
(1242a) λέγονται δὲ φιλίαι συγγενικὴ ἑταιρικὴ κοινωνικὴ


1
 λία δὲ ὁμοίως πατρὸς καὶ παιδός, καὶ ἐν ταῖς κοινωνίαις

ὁ αὐτὸς τρόπος. (40)
(1242a) λέγονται δὲ φιλίαι συγγενικὴ ἑταιρικὴ κοινωνικὴ
ἡ λεγομένη πολιτική. ἔστι μὲν συγγενικὴ πολλὰ ἔχουσα
εἴδη, ἣ μὲν ὡς ἀδελφῶν, ἣ δ’ ὡς πατρὸς καὶ υἱῶν (καὶ


10
 αὐταρκεῖν δοκοῦσι συνελθεῖν, ἐπεὶ συνῆλθόν γ’ ἂν καὶ τοῦ

συζῆν χάριν. μόνη δ’ ἡ πολιτικὴ καὶ ἡ παρ’ αὐτὴν παρέκ-
βασις οὐ μόνον φιλίαι, ἀλλὰ καὶ ὡς φίλοι κοινωνοῦσιν· (10)
αἱ δ’ ἄλλαι καθ’ ὑπεροχήν. μάλιστα δὲ δίκαιον τὸ ἐν τῇ τῶν
χρησίμων φιλίᾳ, διὰ τὸ τοῦτ’ εἶναι τὸ πολιτικὸν δίκαιον.

109

12
 βασις οὐ μόνον φιλίαι, ἀλλὰ καὶ ὡς φίλοι κοινωνοῦσιν· (10)

αἱ δ’ ἄλλαι καθ’ ὑπεροχήν. μάλιστα δὲ δίκαιον τὸ ἐν τῇ τῶν
χρησίμων φιλίᾳ, διὰ τὸ τοῦτ’ εἶναι τὸ πολιτικὸν δίκαιον.
ἄλλον γὰρ τρόπον συνῆλθον πρίων καὶ τέχνη, οὐχ ἕνεκα κοι-
νοῦ τινος (οἷον γὰρ ὄργανον καὶ ψυχή) ἀλλὰ τοῦ χρωμένου ἕνε-


28
 ἄνθρωπος ζῷον πρὸς οὓς φύσει συγγένεια ἐστίν· καὶ κοι-

νωνία τοίνυν καὶ δίκαιόν τι, καὶ εἰ μὴ πόλις εἴη· οἰκία δ’
ἐστί τις φιλία. δεσπότου μὲν οὖν καὶ δούλου ἥπερ καὶ
τέχνης καὶ ὀργάνων καὶ ψυχῆς καὶ σώματος, αἱ δὲ
τοιαῦται οὔτε φιλίαι οὔτε δικαιοσύναι, ἀλλ’ ἀνάλογον, (30)

30
 ἐστί τις φιλία. δεσπότου μὲν οὖν καὶ δούλου ἥπερ καὶ
τέχνης καὶ ὀργάνων καὶ ψυχῆς καὶ σώματος, αἱ δὲ
τοιαῦται οὔτε φιλίαι οὔτε δικαιοσύναι, ἀλλ’ ἀνάλογον, (30)
ὥσπερ καὶ τὸ ὑγιεινὸν οὐ δίκαιον, ἀλλ’ ἀνάλογον· γυναι-
κὸς δὲ καὶ ἀνδρὸς φιλία ὡς χρήσιμον καὶ κοινωνία· πα-


32
 τοιαῦται οὔτε φιλίαι οὔτε δικαιοσύναι, ἀλλ’ ἀνάλογον, (30)

ὥσπερ καὶ τὸ ὑγιεινὸν οὐ δίκαιον, ἀλλ’ ἀνάλογον· γυναι-
κὸς δὲ καὶ ἀνδρὸς φιλία ὡς χρήσιμον καὶ κοινωνία· πα-
τρὸς δὲ καὶ υἱοῦ ἡ αὐτὴ ἥπερ θεοῦ πρὸς ἄνθρωπον καὶ τοῦ
εὖ ποιήσαντος πρὸς τὸν παθόντα καὶ ὅλως τοῦ φύσει ἄρ-


1
110
 Ζεὺς ἐμὸς ἄρχων.”

ταῦτα γὰρ ὡς τὸ ἴσον ζητούντων λέγεται. διὸ ἐν οἰκίᾳ (40)
(1242b) πρῶτον ἀρχαὶ καὶ πηγαὶ φιλίας καὶ πολιτείας καὶ δικαίου.
ἐπεὶ δὲ φιλίαι τρεῖς, κατ’ ἀρετήν, κατὰ τὸ χρήσιμον,
κατὰ τὸ ἡδύ, τούτων δὲ ἑκάστης δύο διαφοραί (ἣ μὲν


2
 ταῦτα γὰρ ὡς τὸ ἴσον ζητούντων λέγεται. διὸ ἐν οἰκίᾳ (40)

(1242b) πρῶτον ἀρχαὶ καὶ πηγαὶ φιλίας καὶ πολιτείας καὶ δικαίου.
ἐπεὶ δὲ φιλίαι τρεῖς, κατ’ ἀρετήν, κατὰ τὸ χρήσιμον,
κατὰ τὸ ἡδύ, τούτων δὲ ἑκάστης δύο διαφοραί (ἣ μὲν
γὰρ καθ’ ὑπεροχὴν ἣ δὲ κατ’ ἰσότητά ἐστιν ἑκάστη αὐτῶν,


17
 μὴ ἴσον, ἀνάλογον. ὁ δ’ ὑπερεχόμενος τοὐναντίον στρέφει (15)

τὸ ἀνάλογον, καὶ κατὰ διάμετρον συζεύγνυσιν. δόξειε δ’
ἂν οὕτως ἐλαττοῦσθαι ὁ ὑπερέχων καὶ λειτουργία ἡ φιλία
καὶ ἡ κοινωνία. δεῖ ἄρα τινὶ ἑτέρῳ ἀνισάσαι καὶ ποιῆσαι
ἀνάλογον. τοῦτο δ’ ἐστὶν ἡ τιμή, ὅπερ καὶ τῷ ἄρχοντι


22
 φύσει καὶ θεῷ πρὸς τὸ ἀρχόμενον. δεῖ δὲ ἰσασθῆναι τὸ (20)

κέρδος πρὸς τὴν τιμήν.
ἡ δὲ κατ’ ἴσα φιλία ἐστὶν ἡ πολιτική. ἡ δὲ πολιτική
ἐστι μὲν κατὰ τὸ χρήσιμον, καὶ ὥσπερ αἱ πόλεις ἀλλήλαις
φίλαι, οὕτω καὶ οἱ πολῖται, καὶ ὁμοίως


27
 “οὐκέτι γιγνώσκουσιν Ἀθηναῖοι Μεγαρῆας”, (25)

καὶ οἱ πολῖται, ὅταν μὴ χρήσιμοι ἀλλήλοις, ἀλλ’ ἐκ
χειρὸς εἰς χεῖρα ἡ φιλία· ἔστι δὲ ἐνταῦθα καὶ ἄρχον καὶ
111
ἀρχόμενον οὔτε τὸ φυσικὸν οὔτε τὸ βασιλικόν, ἀλλὰ τὸ ἐν

τῷ μέρει, οὐδὲ τούτου ἕνεκα ὅπως εὖ ποιῇ ὁ θεός, ἀλλ’


31
 τῷ μέρει, οὐδὲ τούτου ἕνεκα ὅπως εὖ ποιῇ ὁ θεός, ἀλλ’

ἵνα ἴσον ᾖ τοῦ ἀγαθοῦ καὶ τῆς λειτουργίας. κατ’ ἰσότητα δὴ (30)
βούλεται εἶναι ἡ πολιτικὴ φιλία. ἔστι δὲ τῆς χρησίμου φι-
λίας εἴδη δύο, ἣ μὲν νομικὴ ἣ δ’ ἠθική. βλέπει δ’ ἡ μὲν
πολιτικὴ εἰς τὸ ἴσον καὶ εἰς τὸ πρᾶγμα, ὥσπερ οἱ πωλοῦν-


31
 τῷ μέρει, οὐδὲ τούτου ἕνεκα ὅπως εὖ ποιῇ ὁ θεός, ἀλλ’

ἵνα ἴσον ᾖ τοῦ ἀγαθοῦ καὶ τῆς λειτουργίας. κατ’ ἰσότητα δὴ (30)
βούλεται εἶναι ἡ πολιτικὴ φιλία. ἔστι δὲ τῆς χρησίμου φι-
λίας εἴδη δύο, ἣ μὲν νομικὴ ἣ δ’ ἠθική. βλέπει δ’ ἡ μὲν
πολιτικὴ εἰς τὸ ἴσον καὶ εἰς τὸ πρᾶγμα, ὥσπερ οἱ πωλοῦν-
τες καὶ οἱ ὠνούμενοι. διὸ εἴρηται


35
 τες καὶ οἱ ὠνούμενοι. διὸ εἴρηται

“μισθὸς ἀνδρὶ φίλῳ.” (34)
ὅταν μὲν οὖν καθ’ ὁμολογίαν ᾖ ἡ πολιτικὴ αὕτη φιλία, [καὶ] (35)
νομική· ὅταν δ’ ἐπιτρέπωσιν αὐτοῖς, ἠθικὴ βούλεται εἶναι
φιλία καὶ ἑταιρική. διὸ μάλιστα ἔγκλημα ἐν ταύτῃ τῇ


37
 ὅταν μὲν οὖν καθ’ ὁμολογίαν ᾖ ἡ πολιτικὴ αὕτη φιλία, [καὶ] (35)

νομική· ὅταν δ’ ἐπιτρέπωσιν αὐτοῖς, ἠθικὴ βούλεται εἶναι
φιλίᾳ· αἴτιον δ’ ὅτι παρὰ φύσιν. ἕτεραι γὰρ φιλίαι ἡ
112
κατὰ τὸ χρήσιμον καὶ ἡ κατὰ τὴν ἀρετήν· οἳ δ’ ἀμφό-


38
 νομική· ὅταν δ’ ἐπιτρέπωσιν αὐτοῖς, ἠθικὴ βούλεται εἶναι

τερα βούλονται ἅμα ἔχειν, καὶ ὁμιλοῦσι μὲν τοῦ χρησίμου (40)


38
 νομική· ὅταν δ’ ἐπιτρέπωσιν αὐτοῖς, ἠθικὴ βούλεται εἶναι

τερα βούλονται ἅμα ἔχειν, καὶ ὁμιλοῦσι μὲν τοῦ χρησίμου (40)


12
 σίων συναλλαγμάτων, ὀρθῶς· τοῖς γὰρ ἀγαθοῖς οὐ πέφυκε (10)

δίκαιον εἶναι, οἳ δ’ ὡς ἀγαθοὶ καὶ πιστοὶ συναλλάττουσιν.
ἔστι δὲ ἐν ταύτῃ τῇ φιλίᾳ τὰ ἐγκλήματα ἀμφιβάλλοντα
αὐτοῖς ἀμφότερα, πῶς ἑκάτερος ἐγκαλεῖ, ὅταν ἠθικῶς ἀλλὰ
μὴ νομικῶς πιστεύσωσιν. καὶ ἔχει δὴ ἀπορίαν ποτέρως δεῖ


35
 προαίρεσιν. ὥστε καὶ δίκαιον τοῦτο μᾶλλον ἐστί, καὶ δικαιο-

σύνη φιλική. αἴτιον δὲ τοῦ μάχεσθαι, διότι καλλίων μὲν
ἡ ἠθικὴ φιλία, ἀναγκαιοτέρα δὲ ἡ χρησίμη. οἳ δ’ ἄρχον- (35)
ται μὲν ὡς οἱ ἠθικοὶ φίλοι καὶ δι’ ἀρετὴν ὄντες· ὅταν δ’
ἄντικρυς ᾖ τι τῶν ἰδίων, δῆλοι γίνονται ὅτι ἕτεροι ἦσαν.

113

1
 ἄντικρυς ᾖ τι τῶν ἰδίων, δῆλοι γίνονται ὅτι ἕτεροι ἦσαν.

ἐκ περιουσίας γὰρ διώκουσιν οἱ πολλοὶ τὰ καλόν· διὸ καὶ
(1243b) τὴν καλλίω φιλίαν. ὥστε φανερὸν πῶς διαιρετέον περὶ
τού-
των. εἰ μὲν γὰρ ἠθικοὶ φίλοι, εἰς τὴν προαίρεσιν βλεπτέον
εἰ ἴση, καὶ οὐθὲν ἄλλο ἀξιωτέον θατέρῳ παρὰ θατέρου· εἰ


15
 πωλοῦντι οὐχ ἱκανῶς ἕξει, ἂν μὴ φήσῃ δύνασθαι πλέον

δοῦναι, οὐδὲ τῷ δανείσαντι.
πολλὰ ἐγκλήματα γίνεται ἐν ταῖς φιλίαις τοῖς μὴ κατ’ (15)
εὐθυωρίαν, καὶ τὸ δίκαιον ἰδεῖν οὐ ῥᾴδιον. χαλεπὸν γὰρ μετρῆ-
σαι ἑνὶ τῷδε τὸ μὴ κατ’ εὐθυωρίαν, οἷον συμβαίνει ἐπὶ τῶν


38
 ζονος μὴ πολλοστὸν μέρος, δῆλον ὅτι οὗτος ἀδικεῖ. ἔστι δὲ κἀν-

ταῦθα ἐν ἀρχῇ ἀμφισβήτησις, ἂν φῇ ὃ μὲν ὡς χρησίμους
συνελθεῖν αὐτούς, ὃ δὲ μή, ἀλλ’ ὡς κατ’ ἄλλην τινὰ φιλίαν.
(1244a) περὶ δὲ τοῦ ἀγαθοῦ καὶ κατ’ ἀρετὴν φίλου, σκεπτέον
πότερον δεῖ ἐκείνῳ τὰ χρήσιμα ὑπηρετεῖν καὶ βοηθεῖν ἢ τῷ


20
 τος δίδωσιν, ἀλλὰ χρήσιμος. ἀλλ’ οἳ τοῦτο ποιοῦντες τούτῳ

πάντα τῷ ἐρωμένῳ διδόασιν οὐ δέον, οὐδενός εἰσιν ἄξιοι.
καὶ οἱ ἐν τοῖς λόγοις ὅροι τῆς φιλίας πάντες μέν πώς (20)
εἰσι φιλίας, ἀλλ’ οὐ τῆς αὐτῆς. τῷ μὲν γὰρ χρησίμῳ τὸ
βούλεσθαι τὰ κείνῳ ἀγαθὰ καὶ τῷ εὖ ποιήσαντι καὶ τῷ


21
114
 πάντα τῷ ἐρωμένῳ διδόασιν οὐ δέον, οὐδενός εἰσιν ἄξιοι.

καὶ οἱ ἐν τοῖς λόγοις ὅροι τῆς φιλίας πάντες μέν πώς (20)
εἰσι φιλίας, ἀλλ’ οὐ τῆς αὐτῆς. τῷ μὲν γὰρ χρησίμῳ τὸ
ὁποῖος δεῖ (οὐ γὰρ ἐπισημαίνει οὗτος ὁ ὁρισμὸς τῆς φιλίας),


23
 εἰσι φιλίας, ἀλλ’ οὐ τῆς αὐτῆς. τῷ μὲν γὰρ χρησίμῳ τὸ

ὁποῖος δεῖ (οὐ γὰρ ἐπισημαίνει οὗτος ὁ ὁρισμὸς τῆς φιλίας),
ἄλλῳ δὲ τὸ εἶναι καὶ ἄλλῳ τὸ συζῆν, τῷ δὲ καθ’ ἡδονὴν
τὸ συναλγεῖν καὶ συγχαίρειν· πάντες δ’ οὗτοι οἱ ὅροι κατὰ (25)


26
 ἄλλῳ δὲ τὸ εἶναι καὶ ἄλλῳ τὸ συζῆν, τῷ δὲ καθ’ ἡδονὴν

τὸ συναλγεῖν καὶ συγχαίρειν· πάντες δ’ οὗτοι οἱ ὅροι κατὰ (25)
φιλίαν μὲν λέγονται τινά, οὐ πρὸς μίαν δ’ οὐδείς. διὸ πολλοὶ
εἰσί, καὶ ἕκαστος μιᾶς εἶναι δοκεῖ φιλίας, οὐκ ὤν, οἷον ἡ τοῦ εἶναι
προαίρεσις. καὶ γὰρ ὁ καθ’ ὑπεροχὴν καὶ ποιήσας εὖ βούλε-


27
 τὸ συναλγεῖν καὶ συγχαίρειν· πάντες δ’ οὗτοι οἱ ὅροι κατὰ (25)

φιλίαν μὲν λέγονται τινά, οὐ πρὸς μίαν δ’ οὐδείς. διὸ πολλοὶ
εἰσί, καὶ ἕκαστος μιᾶς εἶναι δοκεῖ φιλίας, οὐκ ὤν, οἷον ἡ τοῦ εἶναι
προαίρεσις. καὶ γὰρ ὁ καθ’ ὑπεροχὴν καὶ ποιήσας εὖ βούλε-
ται τῷ ἔργῳ τῷ αὑτοῦ ὑπάρχειν, καὶ τῷ δόντι τὸ εἶναι δεῖ


1
 εἵλετο ἀντὶ ἥττονος. οἳ δ’ ἐγκαλοῦσιν· ἐκεῖνον γὰρ νῦν ζητοῦσι

(35)
τὸν ἀγαθόν, πρότερον ζητήσαντες τὸν ἡδὺν ἢ τὸν χρήσιμον.
115
(1244b) σκεπτέον δὲ καὶ περὶ αὐταρκείας καὶ φιλίας, πῶς

ἔχουσι πρὸς τὰς ἀλλήλων δυνάμεις. ἀπορήσειε γὰρ ἄν τις πό-
τερον, εἴ τις εἴη κατὰ πάντα αὐτάρκης, ἔσται τούτῳ φίλος.


18
 τον· ἅμα τε οὔτε διδάσκειν οὔτε μανθάνειν τοῖς αὐταρκέσι

φίλοις οἷόν τε· μανθάνων μὲν γὰρ αὐτὸς οὐκ ἔχει ὡς δεῖ,
διδάσκοντος δ’ ὁ φίλος, ἡ δ’ ὁμοιότης φιλία)· ἀλλὰ μὴν
φαίνεταί γε, καὶ πάντες ἥδιον τῶν ἀγαθῶν μετὰ τῶν
φίλων κοινωνοῦμεν, καθ’ ὅσον ἐπιβάλλει ἕκαστον καὶ οὗ (20)


25
 εἶναι τῷ φίλῳ. διό φησι “μόχθος οἱ τηλοῦ φίλοι”, ὥστ’ οὐ δεῖ

γενέσθαι ἀπ’ ἀλλήλων τούτου γινομένου. ὅθεν καὶ ὁ ἔρως
δοκεῖ φιλίᾳ ὅμοιον εἶναι· τοῦ γὰρ συζῆν ὀρέγεται ὁ ἐρῶν, (25)
ἀλλ’ οὐχ ᾗ μάλιστα δεῖ, ἀλλὰ κατ’ αἴσθησιν. —ὁ μὲν τοίνυν
λόγος ἐκεῖνά φησι διαπορῶν, τὸ δ’ ἔργον οὕτω φαίνεται

 427. Αριστοτέλης. Ηθικά Νικομάχεια. (4 B.C.) Bekker p. 1105b

line 22
 τὰ ἐν τῇ ψυχῇ γινόμενα τρία ἐστί, πάθη δυνάμεις ἕξεις, (20)

τούτων ἄν τι εἴη ἡ ἀρετή. λέγω δὲ πάθη μὲν ἐπιθυμίαν
ὀργὴν φόβον θάρσος φθόνον χαρὰν φιλίαν μῖσος πόθον
ζῆλον ἔλεον, ὅλως οἷς ἕπεται ἡδονὴ ἢ λύπη· δυνάμεις
δὲ καθ’ ἃς παθητικοὶ τούτων λεγόμεθα, οἷον καθ’ ἃς δυ-

 428. Αριστοτέλης. Ηθικά Νικομάχεια. (4 B.C.) Bekker p. 1108a

line 28
 ἄγροικός τις καὶ ἡ ἕξις ἀγροικία· περὶ δὲ τὸ λοιπὸν ἡδὺ

τὸ ἐν τῷ βίῳ ὁ μὲν ὡς δεῖ ἡδὺς ὢν φίλος καὶ ἡ μεσό-
της φιλία, ὁ δ’ ὑπερβάλλων, εἰ μὲν οὐδενὸς ἕνεκα, ἄρε-
σκος, εἰ δ’ ὠφελείας τῆς αὑτοῦ, κόλαξ, ὁ δ’ ἐλλείπων
116
καὶ ἐν πᾶσιν ἀηδὴς δύσερίς τις καὶ δύσκολος. εἰσὶ δὲ καὶ (30)


line 20
 τούτων ἐπαινετή, καθ’ ἣν ἀποδέξεται ἃ δεῖ καὶ ὡς δεῖ,

ὁμοίως δὲ καὶ δυσχερανεῖ· ὄνομα δ’ οὐκ ἀποδέδοται αὐτῇ
τι, ἔοικε δὲ μάλιστα φιλίᾳ. τοιοῦτος γάρ ἐστιν ὁ κατὰ τὴν (20)
μέσην ἕξιν οἷον βουλόμεθα λέγειν τὸν ἐπιεικῆ φίλον, τὸ
στέργειν προσλαβόντα. διαφέρει δὲ τῆς φιλίας, ὅτι ἄνευ


line 22
 τι, ἔοικε δὲ μάλιστα φιλίᾳ. τοιοῦτος γάρ ἐστιν ὁ κατὰ τὴν (20)
μέσην ἕξιν οἷον βουλόμεθα λέγειν τὸν ἐπιεικῆ φίλον, τὸ
στέργειν προσλαβόντα. διαφέρει δὲ τῆς φιλίας, ὅτι ἄνευ
πάθους ἐστὶ καὶ τοῦ στέργειν οἷς ὁμιλεῖ· οὐ γὰρ τῷ φιλεῖν ἢ
ἐχθαίρειν ἀποδέχεται ἕκαστα ὡς δεῖ, ἀλλὰ τῷ τοιοῦτος


line 34
 Περὶ μὲν οὖν ἐγκρατείας καὶ ἀκρασίας καὶ περὶ ἡδονῆς

καὶ λύπης εἴρηται, καὶ τί ἕκαστον καὶ πῶς τὰ μὲν ἀγαθὰ
αὐτῶν ἐστὶ τὰ δὲ κακά· λοιπὸν δὲ καὶ περὶ φιλίας ἐροῦμεν.
(1155a) Μετὰ δὲ ταῦτα περὶ φιλίας ἕποιτ’ ἂν διελθεῖν· ἔστι (3)
γὰρ ἀρετή τις ἢ μετ’ ἀρετῆς, ἔτι δ’ ἀναγκαιότατον εἰς τὸν


line 3
 καὶ λύπης εἴρηται, καὶ τί ἕκαστον καὶ πῶς τὰ μὲν ἀγαθὰ

βίον. ἄνευ γὰρ φίλων οὐδεὶς ἕλοιτ’ ἂν ζῆν, ἔχων τὰ λοιπὰ (5)

117

line 23
 ἐπαινοῦμεν. ἴδοι δ’ ἄν τις καὶ ἐν ταῖς πλάναις ὡς οἰκεῖον

ἅπας ἄνθρωπος ἀνθρώπῳ καὶ φίλον. ἔοικε δὲ καὶ τὰς πό-
λεις συνέχειν ἡ φιλία, καὶ οἱ νομοθέται μᾶλλον περὶ αὐτὴν
σπουδάζειν ἢ τὴν δικαιοσύνην· ἡ γὰρ ὁμόνοια ὅμοιόν τι τῇ
φιλίᾳ ἔοικεν εἶναι, ταύτης δὲ μάλιστ’ ἐφίενται καὶ τὴν στά- (25)


line 25
 λεις συνέχειν ἡ φιλία, καὶ οἱ νομοθέται μᾶλλον περὶ αὐτὴν

σπουδάζειν ἢ τὴν δικαιοσύνην· ἡ γὰρ ὁμόνοια ὅμοιόν τι τῇ
φιλίᾳ ἔοικεν εἶναι, ταύτης δὲ μάλιστ’ ἐφίενται καὶ τὴν στά- (25)
σιν ἔχθραν οὖσαν μάλιστα ἐξελαύνουσιν· καὶ φίλων μὲν ὄντων
οὐδὲν δεῖ δικαιοσύνης, δίκαιοι δ’ ὄντες προσδέονται φιλίας,


line 27
 φιλίᾳ ἔοικεν εἶναι, ταύτης δὲ μάλιστ’ ἐφίενται καὶ τὴν στά- (25)
σιν ἔχθραν οὖσαν μάλιστα ἐξελαύνουσιν· καὶ φίλων μὲν ὄντων
οὐδὲν δεῖ δικαιοσύνης, δίκαιοι δ’ ὄντες προσδέονται φιλίας,
καὶ τῶν δικαίων τὸ μάλιστα φιλικὸν εἶναι δοκεῖ. οὐ μόνον
δ’ ἀναγκαῖόν ἐστιν ἀλλὰ καὶ καλόν· τοὺς γὰρ φιλοφίλους


line 11
 οἰκεῖα τῆς παρούσης σκέψεως)· ὅσα δ’ ἐστὶν ἀνθρωπικὰ καὶ

ἀνήκει εἰς τὰ ἤθη καὶ τὰ πάθη, ταῦτ’ ἐπισκεψώμεθα, οἷον (10)
πότερον ἐν πᾶσι γίνεται φιλία ἢ οὐχ οἷόν τε μοχθηροὺς
ὄντας φίλους εἶναι, καὶ πότερον ἓν εἶδος τῆς φιλίας ἐστὶν
ἢ πλείω. οἱ μὲν γὰρ ἓν οἰόμενοι, ὅτι ἐπιδέχεται τὸ μᾶλλον


line 12
118
 ἀνήκει εἰς τὰ ἤθη καὶ τὰ πάθη, ταῦτ’ ἐπισκεψώμεθα, οἷον (10)

πότερον ἐν πᾶσι γίνεται φιλία ἢ οὐχ οἷόν τε μοχθηροὺς
ὄντας φίλους εἶναι, καὶ πότερον ἓν εἶδος τῆς φιλίας ἐστὶν
ἢ πλείω. οἱ μὲν γὰρ ἓν οἰόμενοι, ὅτι ἐπιδέχεται τὸ μᾶλλον
καὶ [τὸ] ἧττον, οὐχ ἱκανῷ πεπιστεύκασι σημείῳ· δέχεται γὰρ


line 28
 τὸ φαινόμενον. διοίσει δ’ οὐδέν· ἔσται γὰρ τὸ φιλητὸν φαι-

νόμενον. τριῶν δ’ ὄντων δι’ ἃ φιλοῦσιν, ἐπὶ μὲν τῇ τῶν ἀψύ-
χων φιλήσει οὐ λέγεται φιλία· οὐ γάρ ἐστιν ἀντιφίλησις, οὐδὲ
βούλησις ἐκείνῳ ἀγαθοῦ (γελοῖον γὰρ ἴσως τῷ οἴνῳ βούλεσθαι
τἀγαθά, ἀλλ’ εἴπερ, σῴζεσθαι βούλεται αὐτόν, ἵνα αὐτὸς (30)


line 34
 τοὺς δὲ βουλομένους οὕτω τἀγαθὰ εὔνους λέγουσιν, ἂν μὴ

ταὐτὸ καὶ παρ’ ἐκείνου γίνηται· εὔνοιαν γὰρ ἐν ἀντιπεπονθόσι
φιλίαν εἶναι. ἢ προσθετέον μὴ λανθάνουσαν; πολλοὶ γάρ
εἰσιν εὖνοι οἷς οὐχ ἑωράκασιν, ὑπολαμβάνουσι δὲ ἐπιεικεῖς (35)
(1156a) εἶναι ἢ χρησίμους· τοῦτο δὲ τὸ αὐτὸ κἂν ἐκείνων τις πάθοι


line 7
 δι’ ἕν τι τῶν εἰρημένων. (5)

Διαφέρει δὲ ταῦτα ἀλλήλων εἴδει· καὶ αἱ φιλήσεις
ἄρα καὶ αἱ φιλίαι. τρία δὴ τὰ τῆς φιλίας εἴδη, ἰσάριθμα
τοῖς φιλητοῖς· καθ’ ἕκαστον γάρ ἐστιν ἀντιφίλησις οὐ λανθά-
νουσα, οἱ δὲ φιλοῦντες ἀλλήλους βούλονται τἀγαθὰ ἀλλήλοις


line 7
 δι’ ἕν τι τῶν εἰρημένων. (5)

Διαφέρει δὲ ταῦτα ἀλλήλων εἴδει· καὶ αἱ φιλήσεις
ἄρα καὶ αἱ φιλίαι. τρία δὴ τὰ τῆς φιλίας εἴδη, ἰσάριθμα
119
τοῖς φιλητοῖς· καθ’ ἕκαστον γάρ ἐστιν ἀντιφίλησις οὐ λανθά-

νουσα, οἱ δὲ φιλοῦντες ἀλλήλους βούλονται τἀγαθὰ ἀλλήλοις


line 17
 ἀγαθὸν στέργουσι, καὶ οἱ δι’ ἡδονὴν διὰ τὸ αὑτοῖς ἡδύ, καὶ (15)

οὐχ ᾗ ὁ φιλούμενός ἐστιν, ἀλλ’ ᾗ χρήσιμος ἢ ἡδύς. κατὰ
συμβεβηκός τε δὴ αἱ φιλίαι αὗταί εἰσιν· οὐ γὰρ ᾗ ἐστὶν ὅσ-
περ ἐστὶν ὁ φιλούμενος, ταύτῃ φιλεῖται, ἀλλ’ ᾗ πορίζουσιν
οἳ μὲν ἀγαθόν τι οἳ δ’ ἡδονήν. εὐδιάλυτοι δὴ αἱ τοιαῦταί


line 23
 ἢ χρήσιμοι ὦσι, παύονται φιλοῦντες. τὸ δὲ χρήσιμον οὐ δια-

μένει, ἀλλ’ ἄλλοτε ἄλλο γίνεται. ἀπολυθέντος οὖν δι’ ὃ
φίλοι ἦσαν, διαλύεται καὶ ἡ φιλία, ὡς οὔσης τῆς φιλίας
πρὸς ἐκεῖνα. μάλιστα δ’ ἐν τοῖς πρεσβύταις ἡ τοιαύτη δο-
κεῖ φιλία γίνεσθαι (οὐ γὰρ τὸ ἡδὺ οἱ τηλικοῦτοι διώκουσιν (25)


line 23
 ἢ χρήσιμοι ὦσι, παύονται φιλοῦντες. τὸ δὲ χρήσιμον οὐ δια-

μένει, ἀλλ’ ἄλλοτε ἄλλο γίνεται. ἀπολυθέντος οὖν δι’ ὃ
φίλοι ἦσαν, διαλύεται καὶ ἡ φιλία, ὡς οὔσης τῆς φιλίας


line 25
 φίλοι ἦσαν, διαλύεται καὶ ἡ φιλία, ὡς οὔσης τῆς φιλίας

ἀλλὰ τὸ ὠφέλιμον), καὶ τῶν ἐν ἀκμῇ καὶ νέων ὅσοι τὸ
συμφέρον διώκουσιν. οὐ πάνυ δ’ οἱ τοιοῦτοι οὐδὲ συζῶσι μετ’

120

line 31
 τῆς τοιαύτης ὁμιλίας, ἐὰν μὴ ὠφέλιμοι ὦσιν· ἐπὶ τοσοῦτον

γάρ εἰσιν ἡδεῖς ἐφ’ ὅσον ἐλπίδας ἔχουσιν ἀγαθοῦ. εἰς ταύ- (30)
τας δὲ καὶ τὴν ξενικὴν τιθέασιν. ἡ δὲ τῶν νέων φιλία δι’
ἡδονὴν εἶναι δοκεῖ· κατὰ πάθος γὰρ οὗτοι ζῶσι, καὶ μάλιστα
διώκουσι τὸ ἡδὺ αὑτοῖς καὶ τὸ παρόν· τῆς ἡλικίας δὲ μετα-


line 35
 διώκουσι τὸ ἡδὺ αὑτοῖς καὶ τὸ παρόν· τῆς ἡλικίας δὲ μετα-

πιπτούσης καὶ τὰ ἡδέα γίνεται ἕτερα. διὸ ταχέως γίνονται
φίλοι καὶ παύονται· ἅμα γὰρ τῷ ἡδεῖ ἡ φιλία μεταπί- (35)
(1156b) πτει, τῆς δὲ τοιαύτης ἡδονῆς ταχεῖα ἡ μεταβολή. καὶ ἐρω-
τικοὶ δ’ οἱ νέοι· κατὰ πάθος γὰρ καὶ δι’ ἡδονὴν τὸ πολὺ


line 6
 λάκις τῆς αὐτῆς ἡμέρας μεταπίπτοντες. συνημερεύειν δὲ καὶ

συζῆν οὗτοι βούλονται· γίνεται γὰρ αὐτοῖς τὸ κατὰ τὴν (5)
φιλίαν οὕτως.
Τελεία δ’ ἐστὶν ἡ τῶν ἀγαθῶν φιλία καὶ κατ’ ἀρετὴν
ὁμοίων· οὗτοι γὰρ τἀγαθὰ ὁμοίως βούλονται ἀλλήλοις ᾗ


line 7
 συζῆν οὗτοι βούλονται· γίνεται γὰρ αὐτοῖς τὸ κατὰ τὴν (5)

φιλίαν οὕτως.
Τελεία δ’ ἐστὶν ἡ τῶν ἀγαθῶν φιλία καὶ κατ’ ἀρετὴν
ὁμοίων· οὗτοι γὰρ τἀγαθὰ ὁμοίως βούλονται ἀλλήλοις ᾗ
ἀγαθοί, ἀγαθοὶ δ’ εἰσὶ καθ’ αὑτούς. οἱ δὲ βουλόμενοι τἀγαθὰ


line 12
121
 τοῖς φίλοις ἐκείνων ἕνεκα μάλιστα φίλοι· δι’ αὑτοὺς γὰρ (10)

οὕτως ἔχουσι, καὶ οὐ κατὰ συμβεβηκός· διαμένει οὖν ἡ τούτων
φιλία ἕως ἂν ἀγαθοὶ ὦσιν, ἡ δ’ ἀρετὴ μόνιμον. καὶ ἔστιν
ἑκάτερος ἁπλῶς ἀγαθὸς καὶ τῷ φίλῳ· οἱ γὰρ ἀγαθοὶ καὶ
ἁπλῶς ἀγαθοὶ καὶ ἀλλήλοις ὠφέλιμοι. ὁμοίως δὲ καὶ


line 17
 ἡδεῖς· καὶ γὰρ ἁπλῶς οἱ ἀγαθοὶ ἡδεῖς καὶ ἀλλήλοις· ἑκάστῳ (15)

γὰρ καθ’ ἡδονήν εἰσιν αἱ οἰκεῖαι πράξεις καὶ αἱ τοιαῦται,
τῶν ἀγαθῶν δὲ αἱ αὐταὶ ἢ ὅμοιαι. ἡ τοιαύτη δὲ φιλία
μόνιμος εὐλόγως ἐστίν· συνάπτει γὰρ ἐν αὐτῇ πάνθ’ ὅσα
τοῖς φίλοις δεῖ ὑπάρχειν. πᾶσα γὰρ φιλία δι’ ἀγαθόν ἐστιν


line 19
 τῶν ἀγαθῶν δὲ αἱ αὐταὶ ἢ ὅμοιαι. ἡ τοιαύτη δὲ φιλία

μόνιμος εὐλόγως ἐστίν· συνάπτει γὰρ ἐν αὐτῇ πάνθ’ ὅσα
τοῖς φίλοις δεῖ ὑπάρχειν. πᾶσα γὰρ φιλία δι’ ἀγαθόν ἐστιν
ἢ δι’ ἡδονήν, ἢ ἁπλῶς ἢ τῷ φιλοῦντι, καὶ καθ’ ὁμοιότητά (20)
τινα· ταύτῃ δὲ πάνθ’ ὑπάρχει τὰ εἰρημένα καθ’ αὑτούς·


line 24
 ταύτῃ γὰρ ὅμοια καὶ τὰ λοιπά, τό τε ἁπλῶς ἀγαθὸν καὶ

ἡδὺ ἁπλῶς ἐστίν, μάλιστα δὲ ταῦτα φιλητά· καὶ τὸ φιλεῖν
δὴ καὶ ἡ φιλία ἐν τούτοις μάλιστα καὶ ἀρίστη. σπανίας δ’
εἰκὸς τὰς τοιαύτας εἶναι· ὀλίγοι γὰρ οἱ τοιοῦτοι. ἔτι δὲ προσ- (25)
δεῖται χρόνου καὶ συνηθείας· κατὰ τὴν παροιμίαν γὰρ οὐκ


line 32
 τὰ φιλικὰ πρὸς ἀλλήλους ποιοῦντες βούλονται μὲν φίλοι εἶναι,

(30)
οὐκ εἰσὶ δέ, εἰ μὴ καὶ φιλητοί, καὶ τοῦτ’ ἴσασιν· βούλησις μὲν
122
γὰρ ταχεῖα φιλίας γίνεται, φιλία δ’ οὔ.

Αὕτη μὲν οὖν καὶ κατὰ τὸν χρόνον καὶ κατὰ τὰ λοιπὰ
τελεία ἐστί, καὶ κατὰ πάντα ταὐτὰ γίνεται καὶ ὅμοια ἑκα-


line 32
 τὰ φιλικὰ πρὸς ἀλλήλους ποιοῦντες βούλονται μὲν φίλοι εἶναι,

(30)
οὐκ εἰσὶ δέ, εἰ μὴ καὶ φιλητοί, καὶ τοῦτ’ ἴσασιν· βούλησις μὲν
γὰρ ταχεῖα φιλίας γίνεται, φιλία δ’ οὔ.
Αὕτη μὲν οὖν καὶ κατὰ τὸν χρόνον καὶ κατὰ τὰ λοιπὰ
τελεία ἐστί, καὶ κατὰ πάντα ταὐτὰ γίνεται καὶ ὅμοια ἑκα-


line 3
 (1157a) διὰ τὸ ἡδὺ ὁμοίωμα ταύτης ἔχει· καὶ γὰρ οἱ ἀγαθοὶ ἡδεῖς

ἀλλήλοις. ὁμοίως δὲ καὶ ἡ διὰ τὸ χρήσιμον· καὶ γὰρ τοιοῦ-
τοι ἀλλήλοις οἱ ἀγαθοί. μάλιστα δὲ καὶ ἐν τούτοις αἱ φιλίαι
μένουσιν, ὅταν τὸ αὐτὸ γίνηται παρ’ ἀλλήλων, οἷον
ἡδονή, καὶ μὴ μόνον οὕτως ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ, οἷον (5)
τοῖς εὐτραπέλοις, καὶ μὴ ὡς ἐραστῇ καὶ ἐρωμένῳ. οὐ γὰρ


line 9
 ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς ἥδονται οὗτοι, ἀλλ’ ὃ μὲν ὁρῶν ἐκεῖνον, ὃ

δὲ θεραπευόμενος ὑπὸ τοῦ ἐραστοῦ· ληγούσης δὲ τῆς ὥρας
ἐνίοτε καὶ ἡ φιλία λήγει (τῷ μὲν γὰρ οὐκ ἔστιν ἡδεῖα ἡ
ὄψις, τῷ δ’ οὐ γίνεται ἡ θεραπεία)· πολλοὶ δ’ αὖ διαμέ- (10)
νουσιν, ἐὰν ἐκ τῆς συνηθείας τὰ ἤθη στέρξωσιν, ὁμοήθεις


line 20
 φαύλοις καὶ μηδέτερον ὁποιῳοῦν, δι’ αὑτοὺς δὲ δῆλον ὅτι

μόνους τοὺς ἀγαθούς· οἱ γὰρ κακοὶ οὐ χαίρουσιν ἑαυτοῖς, εἰ
μή τις ὠφέλεια γίνοιτο. καὶ μόνη δὲ ἡ τῶν ἀγαθῶν φι- (20)
123
λία ἀδιάβλητός ἐστιν· οὐ γὰρ ῥᾴδιον οὐδενὶ πιστεῦσαι περὶ

τοῦ ἐν πολλῷ χρόνῳ ὑφ’ αὑτοῦ δεδοκιμασμένου· καὶ τὸ πι-
στεύειν ἐν τούτοις, καὶ τὸ μηδέποτ’ ἂν ἀδικῆσαι, καὶ ὅσα


line 24
 τοῦ ἐν πολλῷ χρόνῳ ὑφ’ αὑτοῦ δεδοκιμασμένου· καὶ τὸ πι-

στεύειν ἐν τούτοις, καὶ τὸ μηδέποτ’ ἂν ἀδικῆσαι, καὶ ὅσα
ἄλλα ἐν τῇ ὡς ἀληθῶς φιλίᾳ ἀξιοῦται. ἐν δὲ ταῖς ἑτέραις
οὐδὲν κωλύει τὰ τοιαῦτα γίνεσθαι. ἐπεὶ γὰρ οἱ ἄνθρωποι (25)
λέγουσι φίλους καὶ τοὺς διὰ τὸ χρήσιμον, ὥσπερ αἱ πόλεις


line 30
 συμφέροντος), καὶ τοὺς δι’ ἡδονὴν ἀλλήλους στέργοντας, ὥσ-

περ οἱ παῖδες, ἴσως λέγειν μὲν δεῖ καὶ ἡμᾶς φίλους τοὺς
τοιούτους, εἴδη δὲ τῆς φιλίας πλείω, καὶ πρώτως μὲν καὶ (30)
κυρίως τὴν τῶν ἀγαθῶν ᾗ ἀγαθοί, τὰς δὲ λοιπὰς καθ’
ὁμοιότητα· ᾗ γὰρ ἀγαθόν τι καὶ ὅμοιόν τι, ταύτῃ φίλοι·


line 1
 καὶ διὰ τὸ ἡδύ· οὐ γὰρ πάνυ συνδυάζεται τὰ κατὰ συμ- (35)

βεβηκός.
(1157b) Εἰς ταῦτα δὲ τὰ εἴδη τῆς φιλίας νενεμημένης οἱ μὲν
φαῦλοι ἔσονται φίλοι δι’ ἡδονὴν ἢ τὸ χρήσιμον, ταύτῃ
ὅμοιοι ὄντες, οἱ δ’ ἀγαθοὶ δι’ αὑτοὺς φίλοι· ᾗ γὰρ ἀγαθοί.


line 7
 καὶ τῷ ὡμοιῶσθαι τούτοις. Ὥσπερ δ’ ἐπὶ τῶν ἀρετῶν οἳ (5)

μὲν καθ’ ἕξιν οἳ δὲ κατ’ ἐνέργειαν ἀγαθοὶ λέγονται, οὕτω
καὶ ἐπὶ τῆς φιλίας· οἱ μὲν γὰρ συζῶντες χαίρουσιν ἀλλή-
λοις καὶ πορίζουσι τἀγαθά, οἱ δὲ καθεύδοντες ἢ κεχωρισ-
124
μένοι τοῖς τόποις οὐκ ἐνεργοῦσι μέν, οὕτω δ’ ἔχουσιν ὥστ’


line 10
 λοις καὶ πορίζουσι τἀγαθά, οἱ δὲ καθεύδοντες ἢ κεχωρισ-

μένοι τοῖς τόποις οὐκ ἐνεργοῦσι μέν, οὕτω δ’ ἔχουσιν ὥστ’
ἐνεργεῖν φιλικῶς· οἱ γὰρ τόποι οὐ διαλύουσι τὴν φιλίαν (10)
ἁπλῶς, ἀλλὰ τὴν ἐνέργειαν. ἐὰν δὲ χρόνιος ἡ ἀπουσία
γίνηται, καὶ τῆς φιλίας δοκεῖ λήθην ποιεῖν· ὅθεν εἴρηται


line 12
 ἐνεργεῖν φιλικῶς· οἱ γὰρ τόποι οὐ διαλύουσι τὴν φιλίαν (10)

ἁπλῶς, ἀλλὰ τὴν ἐνέργειαν. ἐὰν δὲ χρόνιος ἡ ἀπουσία
“πολλὰς δὴ φιλίας ἀπροσηγορία διέλυσεν.” οὐ φαίνονται
δ’ οὔθ’ οἱ πρεσβῦται οὔθ’ οἱ στρυφνοὶ φιλικοὶ εἶναι· βραχὺ


line 13
 ἁπλῶς, ἀλλὰ τὴν ἐνέργειαν. ἐὰν δὲ χρόνιος ἡ ἀπουσία

“πολλὰς δὴ φιλίας ἀπροσηγορία διέλυσεν.” οὐ φαίνονται
δ’ οὔθ’ οἱ πρεσβῦται οὔθ’ οἱ στρυφνοὶ φιλικοὶ εἶναι· βραχὺ
γὰρ ἐν αὐτοῖς τὸ τῆς ἡδονῆς, οὐδεὶς δὲ δύναται συνημερεύειν (15)


line 25
 ὄντας μηδὲ χαίροντας τοῖς αὐτοῖς, ὅπερ ἡ ἑταιρικὴ δοκεῖ

ἔχειν.
Μάλιστα μὲν οὖν ἐστὶ φιλία ἡ τῶν ἀγαθῶν, καθάπερ (25)
πολλάκις εἴρηται· δοκεῖ γὰρ φιλητὸν μὲν καὶ αἱρετὸν τὸ
ἁπλῶς ἀγαθὸν ἢ ἡδύ, ἑκάστῳ δὲ τὸ αὑτῷ τοιοῦτον· ὁ δ’

125

line 29
 ἁπλῶς ἀγαθὸν ἢ ἡδύ, ἑκάστῳ δὲ τὸ αὑτῷ τοιοῦτον· ὁ δ’

ἀγαθὸς τῷ ἀγαθῷ δι’ ἄμφω ταῦτα. ἔοικε δ’ ἡ μὲν φί-
λησις πάθει, ἡ δὲ φιλία ἕξει· ἡ γὰρ φίλησις οὐχ ἧττον
πρὸς τὰ ἄψυχά ἐστιν, ἀντιφιλοῦσι δὲ μετὰ προαιρέσεως, (30)
ἡ δὲ προαίρεσις ἀφ’ ἕξεως· καὶ τἀγαθὰ βούλονται τοῖς


line 2
 τῇ βουλήσει καὶ τῷ ἡδεῖ· λέγεται γὰρ φιλότης ἰσότης,

(1158a) μάλιστα δὲ τῇ τῶν ἀγαθῶν ταῦθ’ ὑπάρχει. Ἐν δὲ τοῖς
στρυφνοῖς καὶ πρεσβυτικοῖς ἧττον γίνεται ἡ φιλία, ὅσῳ
δυσκολώτεροί εἰσι καὶ ἧττον ταῖς ὁμιλίαις χαίρουσιν· ταῦτα
γὰρ δοκεῖ μάλιστ’ εἶναι φιλικὰ καὶ ποιητικὰ φιλίας. διὸ


line 4
 στρυφνοῖς καὶ πρεσβυτικοῖς ἧττον γίνεται ἡ φιλία, ὅσῳ

δυσκολώτεροί εἰσι καὶ ἧττον ταῖς ὁμιλίαις χαίρουσιν· ταῦτα
γὰρ δοκεῖ μάλιστ’ εἶναι φιλικὰ καὶ ποιητικὰ φιλίας. διὸ
νέοι μὲν γίνονται φίλοι ταχύ, πρεσβῦται δ’ οὔ· οὐ γὰρ γί- (5)
νονται φίλοι οἷς ἂν μὴ χαίρωσιν· ὁμοίως δ’ οὐδ’ οἱ στρυ-


line 11
 πάνυ εἰσὶ διὰ τὸ μὴ συνημερεύειν μηδὲ χαίρειν ἀλλήλοις,

ἃ δὴ μάλιστ’ εἶναι δοκεῖ φιλικά. πολλοῖς δ’ εἶναι φίλον (10)
κατὰ τὴν τελείαν φιλίαν οὐκ ἐνδέχεται, ὥσπερ οὐδ’ ἐρᾶν
πολλῶν ἅμα (ἔοικε γὰρ ὑπερβολῇ, τὸ τοιοῦτο δὲ πρὸς ἕνα
πέφυκε γίνεσθαι)· πολλοὺς δ’ ἅμα τῷ αὐτῷ ἀρέσκειν


line 18
126
 διὰ τὸ χρήσιμον δὲ καὶ τὸ ἡδὺ πολλοῖς ἀρέσκειν ἐνδέχε-

ται· πολλοὶ γὰρ οἱ τοιοῦτοι, καὶ ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ αἱ ὑπη-
ρεσίαι. τούτων δὲ μᾶλλον ἔοικε φιλίᾳ ἡ διὰ τὸ ἡδύ, ὅταν
ταὐτὰ ἀπ’ ἀμφοῖν γίνηται καὶ χαίρωσιν ἀλλήλοις ἢ τοῖς
αὐτοῖς, οἷαι τῶν νέων εἰσὶν αἱ φιλίαι· μᾶλλον γὰρ ἐν (20)


line 20
 ρεσίαι. τούτων δὲ μᾶλλον ἔοικε φιλίᾳ ἡ διὰ τὸ ἡδύ, ὅταν

ταὐτὰ ἀπ’ ἀμφοῖν γίνηται καὶ χαίρωσιν ἀλλήλοις ἢ τοῖς
αὐτοῖς, οἷαι τῶν νέων εἰσὶν αἱ φιλίαι· μᾶλλον γὰρ ἐν (20)
ταύταις τὸ ἐλευθέριον. ἡ δὲ διὰ τὸ χρήσιμον ἀγοραίων.
καὶ οἱ μακάριοι δὲ χρησίμων μὲν οὐδὲν δέονται, ἡδέων δέ·


line 1
 καὶ τῇ ἀρετῇ ὑπερέχηται· εἰ δὲ μή, οὐκ ἰσάζει ἀνάλογον (35)

ὑπερεχόμενος. οὐ πάνυ δ’ εἰώθασι τοιοῦτοι γίνεσθαι.
(1158b) Εἰσὶ δ’ οὖν αἱ εἰρημέναι φιλίαι ἐν ἰσότητι· τὰ γὰρ
αὐτὰ γίνεται ἀπ’ ἀμφοῖν καὶ βούλονται ἀλλήλοις, ἢ ἕτερον
ἀνθ’ ἑτέρου καταλλάττονται, οἷον ἡδονὴν ἀντ’ ὠφελείας·


line 4
 αὐτὰ γίνεται ἀπ’ ἀμφοῖν καὶ βούλονται ἀλλήλοις, ἢ ἕτερον

ἀνθ’ ἑτέρου καταλλάττονται, οἷον ἡδονὴν ἀντ’ ὠφελείας·
ὅτι δὲ καὶ ἧττόν εἰσιν αὗται φιλίαι καὶ μένουσιν, εἴ-
ρηται. δοκοῦσι δὲ [καὶ] δι’ ὁμοιότητα καὶ ἀνομοιότητα (5)
ταὐτοῦ εἶναί τε καὶ οὐκ εἶναι φιλίαι· καθ’ ὁμοιότητα γὰρ


line 6
 ὅτι δὲ καὶ ἧττόν εἰσιν αὗται φιλίαι καὶ μένουσιν, εἴ-

ρηται. δοκοῦσι δὲ [καὶ] δι’ ὁμοιότητα καὶ ἀνομοιότητα (5)
127
τῆς κατ’ ἀρετὴν φαίνονται φιλίαι (ἣ μὲν γὰρ τὸ ἡδὺ ἔχει

ἣ δὲ τὸ χρήσιμον, ταῦτα δ’ ὑπάρχει κἀκείνῃ), τῷ δὲ τὴν


line 7
 ρηται. δοκοῦσι δὲ [καὶ] δι’ ὁμοιότητα καὶ ἀνομοιότητα (5)

τῆς κατ’ ἀρετὴν φαίνονται φιλίαι (ἣ μὲν γὰρ τὸ ἡδὺ ἔχει
ἣ δὲ τὸ χρήσιμον, ταῦτα δ’ ὑπάρχει κἀκείνῃ), τῷ δὲ τὴν
μὲν ἀδιάβλητον καὶ μόνιμον εἶναι, ταύτας δὲ ταχέως


line 10
 ἣ δὲ τὸ χρήσιμον, ταῦτα δ’ ὑπάρχει κἀκείνῃ), τῷ δὲ τὴν

μὲν ἀδιάβλητον καὶ μόνιμον εἶναι, ταύτας δὲ ταχέως
μεταπίπτειν ἄλλοις τε διαφέρειν πολλοῖς, οὐ φαίνονται φι- (10)
λίαι, δι’ ἀνομοιότητα ἐκείνης. Ἕτερον δ’ ἐστὶ φιλίας εἶδος
τὸ καθ’ ὑπεροχήν, οἷον πατρὶ πρὸς υἱὸν καὶ ὅλως πρεσβυ-
τέρῳ πρὸς νεώτερον, ἀνδρί τε πρὸς γυναῖκα καὶ παντὶ ἄρ-


line 11
 μὲν ἀδιάβλητον καὶ μόνιμον εἶναι, ταύτας δὲ ταχέως

μεταπίπτειν ἄλλοις τε διαφέρειν πολλοῖς, οὐ φαίνονται φι- (10)
λίαι, δι’ ἀνομοιότητα ἐκείνης. Ἕτερον δ’ ἐστὶ φιλίας εἶδος
τὸ καθ’ ὑπεροχήν, οἷον πατρὶ πρὸς υἱὸν καὶ ὅλως πρεσβυ-
τέρῳ πρὸς νεώτερον, ἀνδρί τε πρὸς γυναῖκα καὶ παντὶ ἄρ-


line 19
 οὐδ’ ἀνδρὶ πρὸς γυναῖκα καὶ γυναικὶ πρὸς ἄνδρα. ἑτέρα

γὰρ ἑκάστου τούτων ἀρετὴ καὶ τὸ ἔργον, ἕτερα δὲ καὶ δι’
ἃ φιλοῦσιν· ἕτεραι οὖν καὶ αἱ φιλήσεις καὶ αἱ φιλίαι.
ταὐτὰ μὲν δὴ οὔτε γίνεται ἑκατέρῳ παρὰ θατέρου οὔτε δεῖ (20)
128
ζητεῖν· ὅταν δὲ γονεῦσι μὲν τέκνα ἀπονέμῃ ἃ δεῖ τοῖς


line 23
 ζητεῖν· ὅταν δὲ γονεῦσι μὲν τέκνα ἀπονέμῃ ἃ δεῖ τοῖς

γεννήσασι, γονεῖς δὲ [υἱέσιν] ἃ δεῖ τοῖς τέκνοις, μόνιμος
ἡ τῶν τοιούτων καὶ ἐπιεικὴς ἔσται φιλία. ἀνάλογον δ’ ἐν
πάσαις ταῖς καθ’ ὑπεροχὴν οὔσαις φιλίαις καὶ τὴν φίλησιν
δεῖ γίνεσθαι, οἷον τὸν ἀμείνω μᾶλλον φιλεῖσθαι ἢ φιλεῖν, (25)


line 24
 γεννήσασι, γονεῖς δὲ [υἱέσιν] ἃ δεῖ τοῖς τέκνοις, μόνιμος

ἡ τῶν τοιούτων καὶ ἐπιεικὴς ἔσται φιλία. ἀνάλογον δ’ ἐν
πάσαις ταῖς καθ’ ὑπεροχὴν οὔσαις φιλίαις καὶ τὴν φίλησιν
δεῖ γίνεσθαι, οἷον τὸν ἀμείνω μᾶλλον φιλεῖσθαι ἢ φιλεῖν, (25)
καὶ τὸν ὠφελιμώτερον, καὶ τῶν ἄλλων ἕκαστον ὁμοίως·


line 28
 καὶ τὸν ὠφελιμώτερον, καὶ τῶν ἄλλων ἕκαστον ὁμοίως·

ὅταν γὰρ κατ’ ἀξίαν ἡ φίλησις γίνηται, τότε γίνεταί πως
ἰσότης, ὃ δὴ τῆς φιλίας εἶναι δοκεῖ.
Οὐχ ὁμοίως δὲ τὸ ἴσον ἔν τε τοῖς δικαίοις καὶ ἐν τῇ
φιλίᾳ φαίνεται ἔχειν· ἔστι γὰρ ἐν μὲν τοῖς δικαίοις ἴσον (30)


line 30
 ἰσότης, ὃ δὴ τῆς φιλίας εἶναι δοκεῖ.

Οὐχ ὁμοίως δὲ τὸ ἴσον ἔν τε τοῖς δικαίοις καὶ ἐν τῇ
φιλίᾳ φαίνεται ἔχειν· ἔστι γὰρ ἐν μὲν τοῖς δικαίοις ἴσον (30)
πρώτως τὸ κατ’ ἀξίαν, τὸ δὲ κατὰ ποσὸν δευτέρως, ἐν δὲ
τῇ φιλίᾳ τὸ μὲν κατὰ ποσὸν πρώτως, τὸ δὲ κατ’ ἀξίαν

129

line 32
 φιλίᾳ φαίνεται ἔχειν· ἔστι γὰρ ἐν μὲν τοῖς δικαίοις ἴσον (30)

πρώτως τὸ κατ’ ἀξίαν, τὸ δὲ κατὰ ποσὸν δευτέρως, ἐν δὲ
τῇ φιλίᾳ τὸ μὲν κατὰ ποσὸν πρώτως, τὸ δὲ κατ’ ἀξίαν
δευτέρως. δῆλον δ’, ἂν πολὺ διάστημα γένηται ἀρετῆς
ἢ κακίας ἢ εὐπορίας ἤ τινος ἄλλου· οὐ γὰρ ἔτι φίλοι εἰσὶν


line 26
 δή, ὅτι εἰσὶν ἀγαθοὶ πιστεύοντες τῇ τῶν λεγόντων κρίσει.

τῷ φιλεῖσθαι δὲ καθ’ αὑτὸ χαίρουσιν· διὸ δόξειεν ἂν κρεῖτ- (25)
τον εἶναι τοῦ τιμᾶσθαι, καὶ ἡ φιλία καθ’ αὑτὴν αἱρετὴ
εἶναι. δοκεῖ δ’ ἐν τῷ φιλεῖν μᾶλλον ἢ ἐν τῷ φιλεῖσθαι
εἶναι. σημεῖον δ’ αἱ μητέρες τῷ φιλεῖν χαίρουσαι· ἔνιαι


line 33
 ἀλλ’ ἱκανὸν αὐταῖς ἔοικεν εἶναι ἐὰν ὁρῶσιν εὖ πράττοντας,

καὶ αὐταὶ φιλοῦσιν αὐτοὺς κἂν ἐκεῖνοι μηδὲν ὧν μητρὶ προσ-
ήκει ἀπονέμωσι διὰ τὴν ἄγνοιαν. μᾶλλον δὲ τῆς φιλίας
οὔσης ἐν τῷ φιλεῖν, καὶ τῶν φιλοφίλων ἐπαινουμένων, φίλων
ἀρετὴ τὸ φιλεῖν ἔοικεν, ὥστ’ ἐν οἷς τοῦτο γίνεται κατ’ ἀξίαν, (35)


line 1
 οὔσης ἐν τῷ φιλεῖν, καὶ τῶν φιλοφίλων ἐπαινουμένων, φίλων

ἀρετὴ τὸ φιλεῖν ἔοικεν, ὥστ’ ἐν οἷς τοῦτο γίνεται κατ’ ἀξίαν, (35)
(1159b) οὗτοι μόνιμοι φίλοι καὶ ἡ τούτων φιλία. οὕτω δ’ ἂν καὶ οἱ
ἄνισοι μάλιστ’ εἶεν φίλοι· ἰσάζοιντο γὰρ ἄν. ἡ δ’ ἰσότης
καὶ ὁμοιότης φιλότης, καὶ μάλιστα μὲν ἡ τῶν κατ’ ἀρετὴν


line 13
130
 ἐπὶ πλεῖον διαμένουσιν· ἕως γὰρ ἂν πορίζωσιν ἡδονὰς ἢ

ὠφελείας ἀλλήλοις. ἐξ ἐναντίων δὲ μάλιστα μὲν δοκεῖ ἡ διὰ
τὸ χρήσιμον γίνεσθαι φιλία, οἷον πένης πλουσίῳ, ἀμαθὴς
εἰδότι· οὗ γὰρ τυγχάνει τις ἐνδεὴς ὤν, τούτου ἐφιέμενος ἀν-
τιδωρεῖται ἄλλο. ἐνταῦθα δ’ ἄν τις ἕλκοι καὶ ἐραστὴν καὶ (15)


line 26
 ἀλλοτριώτερα.
Ἔοικε δέ, καθάπερ ἐν ἀρχῇ εἴρηται, περὶ ταὐτὰ καὶ (25)
ἐν τοῖς αὐτοῖς εἶναι ἥ τε φιλία καὶ τὸ δίκαιον. ἐν ἁπάσῃ
γὰρ κοινωνίᾳ δοκεῖ τι δίκαιον εἶναι, καὶ φιλία δέ· προσ-
αγορεύουσι γοῦν ὡς φίλους τοὺς σύμπλους καὶ τοὺς συστρα-


line 27
 Ἔοικε δέ, καθάπερ ἐν ἀρχῇ εἴρηται, περὶ ταὐτὰ καὶ (25)

ἐν τοῖς αὐτοῖς εἶναι ἥ τε φιλία καὶ τὸ δίκαιον. ἐν ἁπάσῃ
γὰρ κοινωνίᾳ δοκεῖ τι δίκαιον εἶναι, καὶ φιλία δέ· προσ-
αγορεύουσι γοῦν ὡς φίλους τοὺς σύμπλους καὶ τοὺς συστρα-
τιώτας, ὁμοίως δὲ καὶ τοὺς ἐν ταῖς ἄλλαις κοινωνίαις. καθ’


line 30
 αγορεύουσι γοῦν ὡς φίλους τοὺς σύμπλους καὶ τοὺς συστρα-

τιώτας, ὁμοίως δὲ καὶ τοὺς ἐν ταῖς ἄλλαις κοινωνίαις. καθ’
ὅσον δὲ κοινωνοῦσιν, ἐπὶ τοσοῦτόν ἐστι φιλία· καὶ γὰρ τὸ (30)
δίκαιον. καὶ ἡ παροιμία “κοινὰ τὰ φίλων,” ὀρθῶς· ἐν κοι-
νωνίᾳ γὰρ ἡ φιλία. ἔστι δ’ ἀδελφοῖς μὲν καὶ ἑταίροις


line 32
 ὅσον δὲ κοινωνοῦσιν, ἐπὶ τοσοῦτόν ἐστι φιλία· καὶ γὰρ τὸ (30)

δίκαιον. καὶ ἡ παροιμία “κοινὰ τὰ φίλων,” ὀρθῶς· ἐν κοι-
νωνίᾳ γὰρ ἡ φιλία. ἔστι δ’ ἀδελφοῖς μὲν καὶ ἑταίροις
131
πάντα κοινά, τοῖς δ’ ἄλλοις ἀφωρισμένα, καὶ τοῖς μὲν

πλείω τοῖς δ’ ἐλάττω· καὶ γὰρ τῶν φιλιῶν αἳ μὲν μᾶλ-


line 7
 ματα ἀποστερῆσαι ἑταῖρον δεινότερον ἢ πολίτην, καὶ μὴ (5)

βοηθῆσαι ἀδελφῷ ἢ ὀθνείῳ, καὶ πατάξαι πατέρα ἢ ὁντινοῦν
ἄλλον. αὔξεσθαι δὲ πέφυκεν ἅμα τῇ φιλίᾳ καὶ τὸ δί-
καιον, ὡς ἐν τοῖς αὐτοῖς ὄντα καὶ ἐπ’ ἴσον διήκοντα. αἱ
δὲ κοινωνίαι πᾶσαι μορίοις ἐοίκασι τῆς πολιτικῆς· συμπο-


line 29
 μιδὰς οἷον ἀπαρχαί· μάλιστα γὰρ ἐν τούτοις ἐσχόλαζον

τοῖς καιροῖς. πᾶσαι δὴ φαίνονται αἱ κοινωνίαι μόρια τῆς
πολιτικῆς εἶναι· ἀκολουθήσουσι δὲ αἱ τοιαῦται φιλίαι ταῖς
τοιαύταις κοινωνίαις. (30)
Πολιτείας δ’ ἐστὶν εἴδη τρία, ἴσαι δὲ καὶ παρεκβά-


line 6
 τικῇ δ’ ἔοικεν ἡ τῶν ἀδελφῶν· ἴσοι γάρ, πλὴν ἐφ’ ὅσον

ταῖς ἡλικίαις διαλλάττουσιν· διόπερ ἂν πολὺ ταῖς ἡλικίαις (5)
διαφέρωσιν, οὐκέτι ἀδελφικὴ γίνεται ἡ φιλία. δημοκρατία
δὲ μάλιστα μὲν ἐν ταῖς ἀδεσπότοις τῶν οἰκήσεων (ἐνταῦθα
γὰρ πάντες ἐξ ἴσου), καὶ ἐν αἷς ἀσθενὴς ὁ ἄρχων καὶ


line 10
 γὰρ πάντες ἐξ ἴσου), καὶ ἐν αἷς ἀσθενὴς ὁ ἄρχων καὶ

ἑκάστῳ ἐξουσία.
Καθ’ ἑκάστην δὲ τῶν πολιτειῶν φιλία φαίνεται, ἐφ’ (10)
ὅσον καὶ τὸ δίκαιον, βασιλεῖ μὲν πρὸς τοὺς βασιλευομένους
ἐν ὑπεροχῇ εὐεργεσίας· εὖ γὰρ ποιεῖ τοὺς βασιλευομένους,

132

line 20
 τοῖς προγόνοις δὲ ταῦτα προσνέμεται· φύσει τε ἀρχικὸν

πατὴρ υἱῶν καὶ πρόγονοι ἐκγόνων καὶ βασιλεὺς βασιλευο-
μένων. ἐν ὑπεροχῇ δὲ αἱ φιλίαι αὗται, διὸ καὶ τιμῶνται (20)
οἱ γονεῖς. καὶ τὸ δίκαιον δὴ ἐν τούτοις οὐ ταὐτὸ ἀλλὰ τὸ
κατ’ ἀξίαν· οὕτω γὰρ καὶ ἡ φιλία. καὶ ἀνδρὸς δὲ πρὸς


line 22
 μένων. ἐν ὑπεροχῇ δὲ αἱ φιλίαι αὗται, διὸ καὶ τιμῶνται (20)

οἱ γονεῖς. καὶ τὸ δίκαιον δὴ ἐν τούτοις οὐ ταὐτὸ ἀλλὰ τὸ
γυναῖκα ἡ αὐτὴ φιλία καὶ ἐν ἀριστοκρατίᾳ· κατ’ ἀρετὴν
γάρ, καὶ τῷ ἀμείνονι πλέον ἀγαθόν, καὶ τὸ ἁρμόζον ἑκά-


line 23
 οἱ γονεῖς. καὶ τὸ δίκαιον δὴ ἐν τούτοις οὐ ταὐτὸ ἀλλὰ τὸ

γυναῖκα ἡ αὐτὴ φιλία καὶ ἐν ἀριστοκρατίᾳ· κατ’ ἀρετὴν
γάρ, καὶ τῷ ἀμείνονι πλέον ἀγαθόν, καὶ τὸ ἁρμόζον ἑκά-
στῳ· οὕτω δὲ καὶ τὸ δίκαιον. ἡ δὲ τῶν ἀδελφῶν τῇ ἑται- (25)


line 30
 κατὰ τὴν τιμοκρατικήν· ἴσοι γὰρ οἱ πολῖται βούλονται καὶ

ἐπιεικεῖς εἶναι· ἐν μέρει δὴ τὸ ἄρχειν, καὶ ἐξ ἴσου· οὕτω δὴ
καὶ ἡ φιλία. ἐν δὲ ταῖς παρεκβάσεσιν, ὥσπερ καὶ τὸ δί- (30)
καιον ἐπὶ μικρόν ἐστιν, οὕτω καὶ ἡ φιλία, καὶ ἥκιστα ἐν
τῇ χειρίστῃ· ἐν τυραννίδι γὰρ οὐδὲν ἢ μικρὸν φιλίας.

line 31
133
 ἐπιεικεῖς εἶναι· ἐν μέρει δὴ τὸ ἄρχειν, καὶ ἐξ ἴσου· οὕτω δὴ

καὶ ἡ φιλία. ἐν δὲ ταῖς παρεκβάσεσιν, ὥσπερ καὶ τὸ δί- (30)
τῇ χειρίστῃ· ἐν τυραννίδι γὰρ οὐδὲν ἢ μικρὸν φιλίας. ἐν οἷς
γὰρ μηδὲν κοινόν ἐστι τῷ ἄρχοντι καὶ ἀρχομένῳ, οὐδὲ


line 32
 καὶ ἡ φιλία. ἐν δὲ ταῖς παρεκβάσεσιν, ὥσπερ καὶ τὸ δί- (30)

τῇ χειρίστῃ· ἐν τυραννίδι γὰρ οὐδὲν ἢ μικρὸν φιλίας. ἐν οἷς
φιλία· οὐδὲ γὰρ δίκαιον· οἷον τεχνίτῃ πρὸς ὄργανον καὶ


line 34
 τῇ χειρίστῃ· ἐν τυραννίδι γὰρ οὐδὲν ἢ μικρὸν φιλίας. ἐν οἷς

φιλία· οὐδὲ γὰρ δίκαιον· οἷον τεχνίτῃ πρὸς ὄργανον καὶ
ψυχῇ πρὸς σῶμα καὶ δεσπότῃ πρὸς δοῦλον· ὠφελεῖται (35)
(1161b) μὲν γὰρ πάντα ταῦτα ὑπὸ τῶν χρωμένων, φιλία δ’ οὐκ


line 1
 φιλία· οὐδὲ γὰρ δίκαιον· οἷον τεχνίτῃ πρὸς ὄργανον καὶ

ψυχῇ πρὸς σῶμα καὶ δεσπότῃ πρὸς δοῦλον· ὠφελεῖται (35)
(1161b) μὲν γὰρ πάντα ταῦτα ὑπὸ τῶν χρωμένων, φιλία δ’ οὐκ
ἔστι πρὸς τὰ ἄψυχα οὐδὲ δίκαιον. ἀλλ’ οὐδὲ πρὸς ἵππον ἢ
βοῦν, οὐδὲ πρὸς δοῦλον ᾗ δοῦλος. οὐδὲν γὰρ κοινόν ἐστιν·


line 5
 βοῦν, οὐδὲ πρὸς δοῦλον ᾗ δοῦλος. οὐδὲν γὰρ κοινόν ἐστιν·

ὁ γὰρ δοῦλος ἔμψυχον ὄργανον, τὸ δ’ ὄργανον ἄψυχος δοῦ-
λος. ᾗ μὲν οὖν δοῦλος, οὐκ ἔστι φιλία πρὸς αὐτόν, ᾗ δ’ (5)
134
ἄνθρωπος· δοκεῖ γὰρ εἶναί τι δίκαιον παντὶ ἀνθρώπῳ πρὸς

πάντα τὸν δυνάμενον κοινωνῆσαι νόμου καὶ συνθήκης· καὶ


line 8
 ἄνθρωπος· δοκεῖ γὰρ εἶναί τι δίκαιον παντὶ ἀνθρώπῳ πρὸς

πάντα τὸν δυνάμενον κοινωνῆσαι νόμου καὶ συνθήκης· καὶ
φιλία δή, καθ’ ὅσον ἄνθρωπος. ἐπὶ μικρὸν δὴ καὶ ἐν ταῖς
τυραννίσιν αἱ φιλίαι καὶ τὸ δίκαιον, ἐν δὲ ταῖς δημοκρα-
τίαις ἐπὶ πλεῖον· πολλὰ γὰρ τὰ κοινὰ ἴσοις οὖσιν. (10)


line 9
 πάντα τὸν δυνάμενον κοινωνῆσαι νόμου καὶ συνθήκης· καὶ

φιλία δή, καθ’ ὅσον ἄνθρωπος. ἐπὶ μικρὸν δὴ καὶ ἐν ταῖς
τυραννίσιν αἱ φιλίαι καὶ τὸ δίκαιον, ἐν δὲ ταῖς δημοκρα-
Ἐν κοινωνίᾳ μὲν οὖν πᾶσα φιλία ἐστίν, καθάπερ εἴρη-


line 11
 τυραννίσιν αἱ φιλίαι καὶ τὸ δίκαιον, ἐν δὲ ταῖς δημοκρα-

Ἐν κοινωνίᾳ μὲν οὖν πᾶσα φιλία ἐστίν, καθάπερ εἴρη-
ται. ἀφορίσειε δ’ ἄν τις τήν τε συγγενικὴν καὶ τὴν ἑται-
ρικήν. αἱ δὲ πολιτικαὶ καὶ φυλετικαὶ καὶ συμπλοϊκαί,


line 33
 ναι· ἡ γὰρ πρὸς ἐκεῖνα ταυτότης ἀλλήλοις ταὐτὸ ποιεῖ·

ὅθεν φασὶ ταὐτὸν αἷμα καὶ ῥίζαν καὶ τὰ τοιαῦτα. εἰσὶ
δὴ ταὐτό πως καὶ ἐν διῃρημένοις. μέγα δὲ πρὸς φιλίαν
καὶ τὸ σύντροφον καὶ τὸ καθ’ ἡλικίαν· ἧλιξ γὰρ ἥλικα,
καὶ οἱ συνήθεις ἑταῖροι· διὸ καὶ ἡ ἀδελφικὴ τῇ ἑταιρικῇ (35)

135

line 4
 συνῳκείωνται· τῷ γὰρ ἀπὸ τῶν αὐτῶν εἶναι. γίνονται δ’

οἳ μὲν οἰκειότεροι οἳ δ’ ἀλλοτριώτεροι τῷ σύνεγγυς ἢ πόρρω
τὸν ἀρχηγὸν εἶναι. ἔστι δ’ ἡ μὲν πρὸς γονεῖς φιλία τέκνοις,
καὶ ἀνθρώποις πρὸς θεούς, ὡς πρὸς ἀγαθὸν καὶ ὑπερέχον· (5)
εὖ γὰρ πεποιήκασι τὰ μέγιστα· τοῦ γὰρ εἶναι καὶ τραφῆ-


line 8
 εὖ γὰρ πεποιήκασι τὰ μέγιστα· τοῦ γὰρ εἶναι καὶ τραφῆ-

ναι αἴτιοι, καὶ γενομένοις τοῦ παιδευθῆναι· ἔχει δὲ καὶ τὸ
ἡδὺ καὶ τὸ χρήσιμον ἡ τοιαύτη φιλία μᾶλλον τῶν ὀθνείων,
ὅσῳ καὶ κοινότερος ὁ βίος αὐτοῖς ἐστίν. ἔστι δὲ καὶ ἐν τῇ
ἀδελφικῇ ἅπερ καὶ ἐν τῇ ἑταιρικῇ καὶ μᾶλλον ἐν τοῖς (10)


line 16
 ὁμοίως· καὶ ἡ κατὰ τὸν χρόνον δοκιμασία πλείστη καὶ

βεβαιοτάτη. ἀνάλογον δὲ καὶ ἐν τοῖς λοιποῖς τῶν συγγε- (15)
νῶν τὰ φιλικά. ἀνδρὶ δὲ καὶ γυναικὶ φιλία δοκεῖ κατὰ
φύσιν ὑπάρχειν· ἄνθρωπος γὰρ τῇ φύσει συνδυαστικὸν
μᾶλλον ἢ πολιτικόν, ὅσῳ πρότερον καὶ ἀναγκαιότερον οἰκία


line 25
 καὶ γυναικός· ἐπαρκοῦσιν οὖν ἀλλήλοις, εἰς τὸ κοινὸν τιθέν-

τες τὰ ἴδια. διὰ ταῦτα δὲ καὶ τὸ χρήσιμον εἶναι δοκεῖ
καὶ τὸ ἡδὺ ἐν ταύτῃ τῇ φιλίᾳ. εἴη δ’ ἂν καὶ δι’ ἀρετήν, (25)
εἰ ἐπιεικεῖς εἶεν· ἔστι γὰρ ἑκατέρου ἀρετή, καὶ χαίροιεν ἂν
τῷ τοιούτῳ. σύνδεσμος δὲ τὰ τέκνα δοκεῖ εἶναι· διὸ θᾶττον


line 6
136
 τοὺς δ’ ἀνίσους τὸ ἀνάλογον ταῖς ὑπεροχαῖς ἀποδιδόναι.

γίνεται δὲ τὰ ἐγκλήματα καὶ αἱ μέμψεις ἐν τῇ κατὰ (5)
τὸ χρήσιμον φιλίᾳ ἢ μόνῃ ἢ μάλιστα, εὐλόγως. οἱ μὲν
γὰρ δι’ ἀρετὴν φίλοι ὄντες εὖ δρᾶν ἀλλήλους προθυμοῦνται
(τοῦτο γὰρ ἀρετῆς καὶ φιλίας), πρὸς τοῦτο δ’ ἁμιλλωμένων


line 8
 τὸ χρήσιμον φιλίᾳ ἢ μόνῃ ἢ μάλιστα, εὐλόγως. οἱ μὲν

γὰρ δι’ ἀρετὴν φίλοι ὄντες εὖ δρᾶν ἀλλήλους προθυμοῦνται
(τοῦτο γὰρ ἀρετῆς καὶ φιλίας), πρὸς τοῦτο δ’ ἁμιλλωμένων
οὐκ ἔστιν ἐγκλήματα οὐδὲ μάχαι· τὸν γὰρ φιλοῦντα καὶ
εὖ ποιοῦντα οὐδεὶς δυσχεραίνει, ἀλλ’ ἂν ᾖ χαρίεις, ἀμύ- (10)


line 23
 σχοντες δέονται. ἔοικε δέ, καθάπερ τὸ δίκαιόν ἐστι διττόν,

τὸ μὲν ἄγραφον τὸ δὲ κατὰ νόμον, καὶ τῆς κατὰ τὸ
χρήσιμον φιλίας ἣ μὲν ἠθικὴ ἣ δὲ νομικὴ εἶναι. γίνεται
οὖν τὰ ἐγκλήματα μάλισθ’ ὅταν μὴ κατὰ τὴν αὐτὴν συν-
αλλάξωσι καὶ διαλύωνται. ἔστι δ’ ἡ νομικὴ μὲν ἡ ἐπὶ (25)


line 17
 γιστα τῶν παρ’ αὑτοῖς, καὶ ἃ παρ’ ἄλλων οὐκ ἦν, καὶ ἐν (15)
κινδύνοις ἢ τοιαύταις χρείαις. ἆρ’ οὖν διὰ μὲν τὸ χρήσιμον
τῆς φιλίας οὔσης ἡ τοῦ παθόντος ὠφέλεια μέτρον ἐστίν; οὗτος
γὰρ ὁ δεόμενος, καὶ ἐπαρκεῖ αὐτῷ ὡς κομιούμενος τὴν
ἴσην· τοσαύτη οὖν γεγένηται ἡ ἐπικουρία ὅσον οὗτος ὠφέλη-


line 24
 ἔστιν, μέτρῳ δ’ ἔοικεν ἡ τοῦ δράσαντος προαίρεσις· τῆς

ἀρετῆς γὰρ καὶ τοῦ ἤθους ἐν τῇ προαιρέσει τὸ κύριον.
Διαφέρονται δὲ καὶ ἐν ταῖς καθ’ ὑπεροχὴν φιλίαις·
137
ἀξιοῖ γὰρ ἑκάτερος πλέον ἔχειν, ὅταν δὲ τοῦτο γίνηται, (25)

διαλύεται ἡ φιλία. οἴεται γὰρ ὅ τε βελτίων προσήκειν


line 26
 Διαφέρονται δὲ καὶ ἐν ταῖς καθ’ ὑπεροχὴν φιλίαις·

ἀξιοῖ γὰρ ἑκάτερος πλέον ἔχειν, ὅταν δὲ τοῦτο γίνηται, (25)
διαλύεται ἡ φιλία. οἴεται γὰρ ὅ τε βελτίων προσήκειν
αὑτῷ πλέον ἔχειν· τῷ γὰρ ἀγαθῷ νέμεσθαι πλέον· ὁμοίως
δὲ καὶ ὁ ὠφελιμώτερος· ἀχρεῖον γὰρ ὄντα οὔ φασι δεῖν ἴσον


line 29
 αὑτῷ πλέον ἔχειν· τῷ γὰρ ἀγαθῷ νέμεσθαι πλέον· ὁμοίως

δὲ καὶ ὁ ὠφελιμώτερος· ἀχρεῖον γὰρ ὄντα οὔ φασι δεῖν ἴσον
ἔχειν· λειτουργίαν τε γὰρ γίνεσθαι καὶ οὐ φιλίαν, εἰ μὴ
κατ’ ἀξίαν τῶν ἔργων ἔσται τὰ ἐκ τῆς φιλίας. οἴονται (30)
γάρ, καθάπερ ἐν χρημάτων κοινωνίᾳ πλεῖον λαμβάνουσιν


line 30
 δὲ καὶ ὁ ὠφελιμώτερος· ἀχρεῖον γὰρ ὄντα οὔ φασι δεῖν ἴσον

ἔχειν· λειτουργίαν τε γὰρ γίνεσθαι καὶ οὐ φιλίαν, εἰ μὴ
κατ’ ἀξίαν τῶν ἔργων ἔσται τὰ ἐκ τῆς φιλίας. οἴονται (30)
οἱ συμβαλλόμενοι πλεῖον, οὕτω δεῖν καὶ ἐν τῇ φιλίᾳ. ὁ


line 32
 κατ’ ἀξίαν τῶν ἔργων ἔσται τὰ ἐκ τῆς φιλίας. οἴονται (30)

οἱ συμβαλλόμενοι πλεῖον, οὕτω δεῖν καὶ ἐν τῇ φιλίᾳ. ὁ
δ’ ἐνδεὴς καὶ ὁ χείρων ἀνάπαλιν· φίλου γὰρ ἀγαθοῦ εἶναι
τὸ ἐπαρκεῖν τοῖς ἐνδεέσιν· τί γάρ, φασίν, ὄφελος σπουδαίῳ

138

line 2
 ἢ δυνάστῃ φίλον εἶναι, μηδέν γε μέλλοντα ἀπολαύειν; (35)

(1163b) ἔοικε δ’ οὖν ἑκάτερος ὀρθῶς ἀξιοῦν, καὶ δεῖν ἑκατέρῳ
πλέον
νέμειν ἐκ τῆς φιλίας, οὐ τοῦ αὐτοῦ δέ, ἀλλὰ τῷ μὲν ὑπερ-
έχοντι τιμῆς τῷ δ’ ἐνδεεῖ κέρδους· τῆς μὲν γὰρ ἀρετῆς
καὶ τῆς εὐεργεσίας ἡ τιμὴ γέρας, τῆς δ’ ἐνδείας ἐπικουρία


line 12
 τῷ δὴ περὶ χρήματα ἐλαττουμένῳ τιμὴν ἀπονέμουσι καὶ (10)

τῷ δωροδόκῳ χρήματα· τὸ κατ’ ἀξίαν γὰρ ἐπανισοῖ καὶ
σῴζει τὴν φιλίαν, καθάπερ εἴρηται. οὕτω δὴ καὶ τοῖς ἀνί-
σοις ὁμιλητέον, καὶ τῷ εἰς χρήματα ὠφελουμένῳ ἢ εἰς
ἀρετὴν τιμὴν ἀνταποδοτέον, ἀποδιδόντα τὰ ἐνδεχόμενα.


line 15
 σοις ὁμιλητέον, καὶ τῷ εἰς χρήματα ὠφελουμένῳ ἢ εἰς

ἀρετὴν τιμὴν ἀνταποδοτέον, ἀποδιδόντα τὰ ἐνδεχόμενα.
τὸ δυνατὸν γὰρ ἡ φιλία ἐπιζητεῖ, οὐ τὸ κατ’ ἀξίαν· οὐδὲ (15)
γὰρ ἔστιν ἐν πᾶσι, καθάπερ ἐν ταῖς πρὸς τοὺς θεοὺς τιμαῖς
καὶ τοὺς γονεῖς· οὐδεὶς γὰρ τὴν ἀξίαν ποτ’ ἂν ἀποδοίη, εἰς


line 24
 ἐξουσία ἀφεῖναι· καὶ τῷ πατρὶ δή. ἅμα δ’ ἴσως οὐδείς ποτ’

ἂν ἀποστῆναι δοκεῖ μὴ ὑπερβάλλοντος μοχθηρίᾳ· χωρὶς
γὰρ τῆς φυσικῆς φιλίας τὴν ἐπικουρίαν ἀνθρωπικὸν μὴ
διωθεῖσθαι. τῷ δὲ φευκτὸν ἢ οὐ σπουδαστὸν τὸ ἐπαρκεῖν, (25)
μοχθηρῷ ὄντι· εὖ πάσχειν γὰρ οἱ πολλοὶ βούλονται, τὸ


line 32
139
 δὲ ποιεῖν φεύγουσιν ὡς ἀλυσιτελές. περὶ μὲν οὖν τούτων

ἐπὶ τοσοῦτον εἰρήσθω.
Ἐν πάσαις δὲ ταῖς ἀνομοιοειδέσι φιλίαις τὸ ἀνάλογον (32)
ἰσάζει καὶ σῴζει τὴν φιλίαν, καθάπερ εἴρηται, οἷον καὶ
ἐν τῇ πολιτικῇ τῷ σκυτοτόμῳ ἀντὶ τῶν ὑποδημάτων ἀμοι-


line 33
 ἐπὶ τοσοῦτον εἰρήσθω.

Ἐν πάσαις δὲ ταῖς ἀνομοιοειδέσι φιλίαις τὸ ἀνάλογον (32)
ἰσάζει καὶ σῴζει τὴν φιλίαν, καθάπερ εἴρηται, οἷον καὶ
ἐν τῇ πολιτικῇ τῷ σκυτοτόμῳ ἀντὶ τῶν ὑποδημάτων ἀμοι-
βὴ γίνεται κατ’ ἀξίαν, καὶ τῷ ὑφάντῃ καὶ τοῖς λοιποῖς. (35)


line 9
 δὰν ὃ μὲν δι’ ἡδονὴν τὸν ἐρώμενον φιλῇ, ὃ δὲ διὰ τὸ χρή-

σιμον τὸν ἐραστήν, ταῦτα δὲ μὴ ἀμφοῖν ὑπάρχῃ. διὰ
ταῦτα γὰρ τῆς φιλίας οὔσης διάλυσις γίνεται, ἐπειδὰν
μὴ γίνηται ὧν ἕνεκα ἐφίλουν· οὐ γὰρ αὐτοὺς ἔστεργον ἀλλὰ (10)
τὰ ὑπάρχοντα, οὐ μόνιμα ὄντα· διὸ τοιαῦται καὶ αἱ φι-


line 11
 ταῦτα γὰρ τῆς φιλίας οὔσης διάλυσις γίνεται, ἐπειδὰν

μὴ γίνηται ὧν ἕνεκα ἐφίλουν· οὐ γὰρ αὐτοὺς ἔστεργον ἀλλὰ (10)
τὰ ὑπάρχοντα, οὐ μόνιμα ὄντα· διὸ τοιαῦται καὶ αἱ φι-
λίαι. ἡ δὲ τῶν ἠθῶν καθ’ αὑτὴν οὖσα μένει, καθάπερ εἴρη-
ται. διαφέρονται δ’ ὅταν ἕτερα γίνηται αὐτοῖς καὶ
μὴ ὧν ὀρέγονται· ὅμοιον γὰρ τῷ μηδὲν γίνεσθαι, ὅταν


line 1
 δὲ μὴ γίνεται διομολογία τῆς ὑπουργίας, οἱ μὲν δι’ αὐτοὺς

προϊέμενοι εἴρηται ὅτι ἀνέγκλητοι (τοιαύτη γὰρ ἡ κατ’ (35)
140
(1164b) ἀρετὴν φιλία), τὴν ἀμοιβήν τε ποιητέον κατὰ τὴν προαί-

ρεσιν (αὕτη γὰρ τοῦ φίλου καὶ τῆς ἀρετῆς)· οὕτω δ’ ἔοικε
καὶ τοῖς φιλοσοφίας κοινωνήσασιν· οὐ γὰρ πρὸς χρήμαθ’


line 36
 ἡ σύγκρισις, τῶν δὲ διαφερόντων ἐργωδεστέρα. οὐ μὴν διά

γε τοῦτο ἀποστατέον, ἀλλ’ ὡς ἂν ἐνδέχηται, οὕτω διοριστέον.
(35)
Ἔχει δ’ ἀπορίαν καὶ περὶ τοῦ διαλύεσθαι τὰς φιλίας
(1165b) ἢ μὴ πρὸς τοὺς μὴ διαμένοντας. ἢ πρὸς μὲν τοὺς διὰ τὸ
χρήσιμον ἢ τὸ ἡδὺ φίλους ὄντας, ὅταν μηκέτι ταῦτ’ ἔχω-


line 20
 τέον; ἢ οὐ πᾶσιν, ἀλλὰ τοῖς ἀνιάτοις κατὰ τὴν μοχθηρίαν;

ἐπανόρθωσιν δ’ ἔχουσι μᾶλλον βοηθητέον εἰς τὸ ἦθος ἢ τὴν
οὐσίαν, ὅσῳ βέλτιον καὶ τῆς φιλίας οἰκειότερον. δόξειε δ’ (20)
ἂν ὁ διαλυόμενος οὐδὲν ἄτοπον ποιεῖν· οὐ γὰρ τῷ τοιούτῳ
φίλος ἦν· ἀλλοιωθέντα οὖν ἀδυνατῶν ἀνασῶσαι ἀφίσταται.


line 26
 διαλλάττοι τῇ ἀρετῇ, ἆρα χρηστέον φίλῳ; ἢ οὐκ ἐνδέχεται;

ἐν μεγάλῃ δὲ διαστάσει μάλιστα δῆλον γίνεται, οἷον ἐν (25)
ταῖς παιδικαῖς φιλίαις· εἰ γὰρ ὃ μὲν διαμένοι τὴν διά-
νοιαν παῖς ὃ δ’ ἀνὴρ εἴη οἷος κράτιστος, πῶς ἂν εἶεν φίλοι
μήτ’ ἀρεσκόμενοι τοῖς αὐτοῖς μήτε χαίροντες καὶ λυπού-


line 35
 μνείαν ἔχειν τῆς γενομένης συνηθείας, καὶ καθάπερ φίλοις

μᾶλλον ἢ ὀθνείοις οἰόμεθα δεῖν χαρίζεσθαι, οὕτω καὶ τοῖς
γενομένοις ἀπονεμητέον τι διὰ τὴν προγενομένην φιλίαν, (35)
ὅταν μὴ δι’ ὑπερβολὴν μοχθηρίας διάλυσις γένηται.
141
(1166a) Τὰ φιλικὰ δὲ τὰ πρὸς τοὺς πέλας, καὶ οἷς αἱ φιλίαι


line 1
 γενομένοις ἀπονεμητέον τι διὰ τὴν προγενομένην φιλίαν, (35)

ὅταν μὴ δι’ ὑπερβολὴν μοχθηρίας διάλυσις γένηται.
(1166a) Τὰ φιλικὰ δὲ τὰ πρὸς τοὺς πέλας, καὶ οἷς αἱ φιλίαι
ὁρίζονται, ἔοικεν ἐκ τῶν πρὸς ἑαυτὸν ἐληλυθέναι. τι-
θέασι γὰρ φίλον τὸν βουλόμενον καὶ πράττοντα τἀγαθὰ


line 9
 τὸν συνδιάγοντα καὶ ταὐτὰ αἱρούμενον, ἢ τὸν συναλγοῦντα

καὶ συγχαίροντα τῷ φίλῳ· μάλιστα δὲ καὶ τοῦτο περὶ
τὰς μητέρας συμβαίνει. τούτων δέ τινι καὶ τὴν φιλίαν
ὁρίζονται. πρὸς ἑαυτὸν δὲ τούτων ἕκαστον τῷ ἐπιεικεῖ ὑπάρ- (10)
χει (τοῖς δὲ λοιποῖς, ᾗ τοιοῦτοι ὑπολαμβάνουσιν εἶναι·


line 32
 αὑτὸν ἕκαστα τούτων ὑπάρχειν τῷ ἐπιεικεῖ, πρὸς δὲ (30)

τὸν φίλον ἔχειν ὥσπερ πρὸς αὑτόν (ἔστι γὰρ ὁ φίλος
ἄλλος αὐτός), καὶ ἡ φιλία τούτων εἶναί τι δοκεῖ, καὶ
φίλοι οἷς ταῦθ’ ὑπάρχει. πρὸς αὑτὸν δὲ πότερον ἔστιν ἢ
οὐκ ἔστι φιλία, ἀφείσθω ἐπὶ τοῦ παρόντος· δόξειε δ’ ἂν


line 34
 ἄλλος αὐτός), καὶ ἡ φιλία τούτων εἶναί τι δοκεῖ, καὶ

φίλοι οἷς ταῦθ’ ὑπάρχει. πρὸς αὑτὸν δὲ πότερον ἔστιν ἢ
ταύτῃ εἶναι φιλία, ᾗ ἐστὶ δύο ἢ πλείω, ἐκ τῶν εἰρημέ- (35)
(1166b) νων, καὶ ὅτι ἡ ὑπερβολὴ τῆς φιλίας τῇ πρὸς αὑτὸν ὁμοιοῦ-

142

line 35
 φίλοι οἷς ταῦθ’ ὑπάρχει. πρὸς αὑτὸν δὲ πότερον ἔστιν ἢ

ται. φαίνεται δὲ τὰ εἰρημένα καὶ τοῖς πολλοῖς ὑπάρχειν,


line 1
 οὐκ ἔστι φιλία, ἀφείσθω ἐπὶ τοῦ παρόντος· δόξειε δ’ ἂν

ται. φαίνεται δὲ τὰ εἰρημένα καὶ τοῖς πολλοῖς ὑπάρχειν,

καίπερ οὖσι φαύλοις. ἆρ’ οὖν ᾗ τ’ ἀρέσκουσιν ἑαυτοῖς καὶ


line 30
 ρίαν διατεταμένως καὶ πειρατέον ἐπιεικῆ εἶναι· οὕτω γὰρ

καὶ πρὸς ἑαυτὸν φιλικῶς ἂν ἔχοι καὶ ἑτέρῳ φίλος γένοιτο.
Ἡ δ’ εὔνοια φιλικῷ μὲν ἔοικεν, οὐ μὴν ἔστι γε φιλία· (30)
γίνεται γὰρ εὔνοια καὶ πρὸς ἀγνῶτας καὶ λανθάνουσα, φι-
λία δ’ οὔ. καὶ πρότερον δὲ ταῦτ’ εἴρηται. ἀλλ’ οὐδὲ φί-


line 31
 καὶ πρὸς ἑαυτὸν φιλικῶς ἂν ἔχοι καὶ ἑτέρῳ φίλος γένοιτο.

Ἡ δ’ εὔνοια φιλικῷ μὲν ἔοικεν, οὐ μὴν ἔστι γε φιλία· (30)
γίνεται γὰρ εὔνοια καὶ πρὸς ἀγνῶτας καὶ λανθάνουσα, φι-
λία δ’ οὔ. καὶ πρότερον δὲ ταῦτ’ εἴρηται. ἀλλ’ οὐδὲ φί-
λησίς ἐστιν. οὐ γὰρ ἔχει διάτασιν οὐδ’ ὄρεξιν, τῇ φιλήσει
δὲ ταῦτ’ ἀκολουθεῖ· καὶ ἡ μὲν φίλησις μετὰ συνηθείας, ἡ

143

line 3
 (1167a) συμβαίνει· εὖνοι γὰρ αὐτοῖς γίνονται καὶ συνθέλουσιν,

συμ-
πράξαιεν δ’ ἂν οὐδέν· ὅπερ γὰρ εἴπομεν, προσπαίως εὖνοι
γίνονται καὶ ἐπιπολαίως στέργουσιν. ἔοικε δὴ ἀρχὴ φιλίας
εἶναι, ὥσπερ τοῦ ἐρᾶν ἡ διὰ τῆς ὄψεως ἡδονή· μὴ γὰρ
προησθεὶς τῇ ἰδέᾳ οὐδεὶς ἐρᾷ, ὁ δὲ χαίρων τῷ εἴδει οὐδὲν (5)


line 11
 λονται γὰρ μόνον τἀγαθὰ οἷς εἰσὶν εὖνοι, συμπράξαιεν δ’

ἂν οὐδέν, οὐδ’ ὀχληθεῖεν ὑπὲρ αὐτῶν. διὸ μεταφέρων φαίη (10)
τις ἂν αὐτὴν ἀργὴν εἶναι φιλίαν, χρονιζομένην δὲ καὶ εἰς
συνήθειαν ἀφικνουμένην γίνεσθαι φιλίαν, οὐ τὴν διὰ τὸ
χρήσιμον οὐδὲ τὴν διὰ τὸ ἡδύ· οὐδὲ γὰρ εὔνοια ἐπὶ τού-


line 12
 ἂν οὐδέν, οὐδ’ ὀχληθεῖεν ὑπὲρ αὐτῶν. διὸ μεταφέρων φαίη (10)

τις ἂν αὐτὴν ἀργὴν εἶναι φιλίαν, χρονιζομένην δὲ καὶ εἰς
συνήθειαν ἀφικνουμένην γίνεσθαι φιλίαν, οὐ τὴν διὰ τὸ
χρήσιμον οὐδὲ τὴν διὰ τὸ ἡδύ· οὐδὲ γὰρ εὔνοια ἐπὶ τού-
τοις γίνεται. ὁ μὲν γὰρ εὐεργετηθεὶς ἀνθ’ ὧν πέπονθεν


line 2
 ὁδήποτε, ἀλλὰ τὸ ἐν τῷ αὐτῷ, οἷον ὅταν καὶ ὁ δῆμος (35)

(1167b) καὶ οἱ ἐπιεικεῖς τοὺς ἀρίστους ἄρχειν· οὕτω γὰρ πᾶσι γί-
νεται οὗ ἐφίενται. πολιτικὴ δὴ φιλία φαίνεται ἡ ὁμό-
νοια, καθάπερ καὶ λέγεται· περὶ τὰ συμφέροντα γάρ ἐστι
καὶ τὰ εἰς τὸν βίον ἥκοντα. ἔστι δ’ ἡ τοιαύτη ὁμόνοια


line 22
144
 Ἆρ’ οὖν ὡς πλείστους φίλους ποιητέον, ἢ καθάπερ ἐπὶ (20)

τῆς ξενίας ἐμμελῶς εἰρῆσθαι δοκεῖ “μήτε πολύξεινος μήτ’
ἄξεινος,” καὶ ἐπὶ τῆς φιλίας ἁρμόσει μήτ’ ἄφιλον εἶναι
μήτ’ αὖ πολύφιλον καθ’ ὑπερβολήν; τοῖς μὲν δὴ πρὸς χρῆ-
σιν κἂν πάνυ δόξειεν ἁρμόζειν τὸ λεχθέν· πολλοῖς γὰρ


line 12
 συζῆν ἱκανοί· οὐδὲ γὰρ ἐνδέχεσθαι δόξειεν ἂν πολλοῖς εἶναι (10)

φίλον σφόδρα. διόπερ οὐδ’ ἐρᾶν πλειόνων· ὑπερβολὴ γάρ
τις εἶναι βούλεται φιλίας, τοῦτο δὲ πρὸς ἕνα· καὶ τὸ σφό-
δρα δὴ πρὸς ὀλίγους. οὕτω δ’ ἔχειν ἔοικε καὶ ἐπὶ τῶν πρα-
γμάτων· οὐ γίνονται γὰρ φίλοι πολλοὶ κατὰ τὴν ἑταιρικὴν


line 15
 δρα δὴ πρὸς ὀλίγους. οὕτω δ’ ἔχειν ἔοικε καὶ ἐπὶ τῶν πρα-
γμάτων· οὐ γίνονται γὰρ φίλοι πολλοὶ κατὰ τὴν ἑταιρικὴν
φιλίαν, αἱ δ’ ὑμνούμεναι ἐν δυσὶ λέγονται. οἱ δὲ πολύφιλοι (15)
καὶ πᾶσιν οἰκείως ἐντυγχάνοντες οὐδενὶ δοκοῦσιν εἶναι φίλοι,
πλὴν πολιτικῶς, οὓς καὶ καλοῦσιν ἀρέσκους. πολιτικῶς μὲν


line 33
 ὡς κατὰ ταύτην μάλιστα τοῦ ἔρωτος ὄντος καὶ γινομένου,

οὕτω καὶ τοῖς φίλοις αἱρετώτατόν ἐστι τὸ συζῆν; κοινωνία
γὰρ ἡ φιλία, καὶ ὡς πρὸς ἑαυτὸν ἔχει, οὕτω καὶ πρὸς τὸν
φίλον· περὶ αὑτὸν δ’ ἡ αἴσθησις ὅτι ἔστιν αἱρετή, καὶ περὶ
τὸν φίλον δή· ἡ δ’ ἐνέργεια γίνεται αὐτῆς ἐν τῷ συζῆν, (35)


line 8
 περ μάλιστ’ ἀγαπῶσι τῶν ἐν τῷ βίῳ· συζῆν γὰρ βουλόμε-

νοι μετὰ τῶν φίλων, ταῦτα ποιοῦσι καὶ τούτων κοινωνοῦσιν
οἷς οἴονται συζῆν. γίνεται οὖν ἡ μὲν τῶν φαύλων φιλία
145
μοχθηρά (κοινωνοῦσι γὰρ φαύλων ἀβέβαιοι ὄντες, καὶ μο-

χθηροὶ δὲ γίνονται ὁμοιούμενοι ἀλλήλοις), ἡ δὲ τῶν ἐπιεικῶν (10)


line 14
 τίους γίνεσθαι ἐνεργοῦντες καὶ διορθοῦντες ἀλλήλους· ἀπομάτ-

τονται γὰρ παρ’ ἀλλήλων οἷς ἀρέσκονται, ὅθεν “ἐσθλῶν
μὲν γὰρ ἄπ’ ἐσθλά.” περὶ μὲν οὖν φιλίας ἐπὶ τοσοῦτον
εἰρήσθω· ἑπόμενον δ’ ἂν εἴη διελθεῖν περὶ ἡδονῆς. (15)
Μετὰ δὲ ταῦτα περὶ ἡδονῆς ἴσως ἕπεται διελθεῖν. μά- (19)


line 30
 ναὶ κυρίως λέγοιντ’ ἂν ἀνθρώπου ἡδοναὶ εἶναι, αἱ δὲ λοιπαὶ

δευτέρως καὶ πολλοστῶς, ὥσπερ αἱ ἐνέργειαι.
Εἰρημένων δὲ τῶν περὶ τὰς ἀρετάς τε καὶ φιλίας καὶ (30)
ἡδονάς, λοιπὸν περὶ εὐδαιμονίας τύπῳ διελθεῖν, ἐπειδὴ τέλος
αὐτὴν τίθεμεν τῶν ἀνθρωπίνων. ἀναλαβοῦσι δὴ τὰ προει-


line 33
 τὸν αὐτὸν δ’ εἰκὸς καὶ εὐδαιμονέστατον· ὥστε κἂν οὕτως εἴη

ὁ σοφὸς μάλιστ’ εὐδαίμων.
Ἆρ’ οὖν εἰ περί τε τούτων καὶ τῶν ἀρετῶν, ἔτι δὲ καὶ φι-
λίας καὶ ἡδονῆς, ἱκανῶς εἴρηται τοῖς τύποις, τέλος ἔχειν
οἰητέον τὴν προαίρεσιν; ἢ καθάπερ λέγεται, οὐκ ἔστιν ἐν τοῖς
(35)
(1179b) πρακτοῖς τέλος τὸ θεωρῆσαι ἕκαστα καὶ γνῶναι, ἀλλὰ

 556. Αριστοτέλης. De generatione animalium {0086.012} (4

B.C.) Bekker p. 753a line 13
 δὲ φρονιμώτερα καὶ περὶ τὴν ἐκτροφήν. τοῖς δὲ δὴ μάλι-

στα κοινωνοῦσι φρονήσεως καὶ πρὸς τελειωθέντα γίγνεται συν-
ήθεια καὶ φιλία, καθάπερ τοῖς τε ἀνθρώποις καὶ τῶν τε-
τραπόδων ἐνίοις, τοῖς δ’ ὄρνισι μέχρι τοῦ γεννῆσαι καὶ ἐκ-
146
θρέψαι· διόπερ καὶ μὴ ἐπῳάζουσαι αἱ θήλειαι ὅταν τέ- (15)

 557. Αριστοτέλης. De generatione et corruptione {0086.013} (4

 βάλλοντά γε τοῖς πάθεσιν. Ἔστι δ’ ἐξ ὧν εἴρηκε δυνάμενα (15)

προσγίνεσθαι καὶ χωρίζεσθαι πάλιν, ἄλλως τε καὶ μαχο-
μένων ἀλλήλοις ἔτι τοῦ νείκους καὶ τῆς φιλίας. Διόπερ καὶ
τότε ἐξ ἑνὸς ἐγεννήθησαν· οὐ γὰρ δὴ πῦρ γε καὶ γῆ καὶ
ὕδωρ ὄντα ἓν ἦν τὸ πᾶν. Ἄδηλον δὲ καὶ πότερον ἀρ-


B.C.) Bekker p. 333b line 12
 ὅπως ἔτυχε συνελθόντων οὐδὲν γίνεται, καθ’ ἃ ἐκεῖνός (10)

φησιν, ἀλλὰ λόγῳ τινί. Τί οὖν τούτων αἴτιον; οὐ γὰρ δὴ πῦρ
γε ἢ γῆ. Ἀλλὰ μὴν οὐδ’ ἡ φιλία καὶ τὸ νεῖκος· συγκρίσεως
γὰρ τὸ μέν, τὸ δὲ διακρίσεως αἴτιον. Τοῦτο δ’ ἐστὶν ἡ
οὐσία ἡ ἑκάστου, ἀλλ’ οὐ «μόνον μίξις τε διάλλαξίς τε


 Ἀλλὰ μὴν καὶ τὸ εὖ τοῦτο καὶ ἀγαθόν· ὁ δὲ τὴν μίξιν μόνον

ἐπαινεῖ. Καίτοι τά γε στοιχεῖα διακρίνει οὐ τὸ νεῖκος, (20)
ἀλλ’ ἡ φιλία τὰ φύσει πρότερα τοῦ θεοῦ· θεοὶ δὲ καὶ
ταῦτα.
Ἔτι δὲ περὶ κινήσεως ἁπλῶς λέγει· οὐ γὰρ ἱκανὸν (22)


 ταῦτα.
εἰπεῖν διότι ἡ φιλία καὶ τὸ νεῖκος κινεῖ, εἰ μὴ τοῦτ’ ἦν φιλίᾳ
εἶναι τὸ κινήσει τοιᾳδί, νείκει δὲ τὸ τοιᾳδί. Ἔδει οὖν ἢ
ὁρίσασθαι ἢ ὑποθέσθαι ἢ ἀποδεῖξαι, ἢ ἀκριβῶς ἢ μαλακῶς, (25)

147

 ταῦτα.
εἰπεῖν διότι ἡ φιλία καὶ τὸ νεῖκος κινεῖ, εἰ μὴ τοῦτ’ ἦν φιλίᾳ
εἶναι τὸ κινήσει τοιᾳδί, νείκει δὲ τὸ τοιᾳδί. Ἔδει οὖν ἢ
ὁρίσασθαι ἢ ὑποθέσθαι ἢ ἀποδεῖξαι, ἢ ἀκριβῶς ἢ μαλακῶς, (25)


 πῦρ ἄνω μὲν οὐ βίᾳ, κάτω δὲ βίᾳ, τῷ δὲ βίᾳ τὸ κατὰ

φύσιν ἐναντίον, ἔστι δὲ τὸ βίᾳ, ἔστιν ἄρα καὶ τὸ κατὰ φύσιν
κινεῖσθαι. Ταύτην οὖν ἡ φιλία κινεῖ; ἢ οὔ; τοὐναντίον γὰρ (30)
τὴν γῆν ἄνω καὶ διακρίσει ἔοικεν, καὶ μᾶλλον τὸ νεῖκος
αἴτιον τῆς κατὰ φύσιν κινήσεως ἢ ἡ φιλία. Ὥστε καὶ ὅλως


 κινεῖσθαι. Ταύτην οὖν ἡ φιλία κινεῖ; ἢ οὔ; τοὐναντίον γὰρ (30)

τὴν γῆν ἄνω καὶ διακρίσει ἔοικεν, καὶ μᾶλλον τὸ νεῖκος
παρὰ φύσιν ἡ φιλία ἂν εἴη μᾶλλον. Ἁπλῶς δὲ εἰ μὴ ἡ
φιλία ἢ τὸ νεῖκος κινοῖ, αὐτῶν τῶν σωμάτων οὐδεμία κίνησίς


 τὴν γῆν ἄνω καὶ διακρίσει ἔοικεν, καὶ μᾶλλον τὸ νεῖκος

ἐστιν οὐδὲ μονή· ἀλλ’ ἄτοπον. Ἔτι δὲ καὶ φαίνεται
κινούμενα· (35)


148
 αἴτιον τῆς κατὰ φύσιν κινήσεως ἢ ἡ φιλία. Ὥστε καὶ ὅλως

ἐστιν οὐδὲ μονή· ἀλλ’ ἄτοπον. Ἔτι δὲ καὶ φαίνεται
κινούμενα· (35)
(334a) διέκρινε μὲν γὰρ τὸ νεῖκος, ἠνέχθη δ’ ἄνω ὁ αἰθὴρ


 «δ’ αὖ μακρῇσι κατὰ χθόνα δύετο ῥίζαις». Ἅμα δὲ καὶ (5)

τὸν κόσμον ὁμοίως ἔχειν φησὶν ἐπί τε τοῦ νείκους νῦν καὶ
πρότερον ἐπὶ τῆς φιλίας. Τί οὖν ἐστὶ τὸ κινοῦν πρῶτον καὶ
αἴτιον τῆς κινήσεως; οὐ γὰρ δὴ ἡ φιλία καὶ τὸ νεῖκος, ἀλλά
τινος κινήσεως ταῦτα αἴτια· εἰ δ’ ἔστιν, ἐκεῖνο ἀρχή·


 τὸν κόσμον ὁμοίως ἔχειν φησὶν ἐπί τε τοῦ νείκους νῦν καὶ
πρότερον ἐπὶ τῆς φιλίας. Τί οὖν ἐστὶ τὸ κινοῦν πρῶτον καὶ
αἴτιον τῆς κινήσεως; οὐ γὰρ δὴ ἡ φιλία καὶ τὸ νεῖκος, ἀλλά
τινος κινήσεως ταῦτα αἴτια· εἰ δ’ ἔστιν, ἐκεῖνο ἀρχή·
ἄτοπον δὲ καὶ εἰ ἡ ψυχὴ ἐκ τῶν στοιχείων ἢ ἕν τι αὐτῶν· αἱ (10)

 568. Αριστοτέλης. Historia animalium {0086.014} (4 B.C.)

Bekker p. 610a line 33
 μεύουσι σειραῖς, ἵν’ ἡσυχάζωσιν. Ἔστι δ’ ἡ θήρα καὶ μεγά-

λων ἤδη ὄντων καὶ πώλων.
Αἱ μὲν οὖν φιλίαι καὶ οἱ πόλε- (33)
μοι τοῖς θηρίοις τούτοις διὰ τὰς τροφὰς καὶ τὸν βίον συμ-
βαίνουσιν. (35)

 569. Αριστοτέλης. Μετά τα Φυσικά. (4 B.C.) Bekker p. 985a line

3
 (985a) τὸ καλὸν ἀλλὰ καὶ ἀταξία καὶ τὸ αἰσχρόν, καὶ πλείω τὰ

κακὰ τῶν ἀγαθῶν καὶ τὰ φαῦλα τῶν καλῶν, οὕτως ἄλλος
149
τις φιλίαν εἰσήνεγκε καὶ νεῖκος, ἑκάτερον ἑκατέρων αἴτιον

τούτων. εἰ γάρ τις ἀκολουθοίη καὶ λαμβάνοι πρὸς τὴν διά-
νοιαν καὶ μὴ πρὸς ἃ ψελλίζεται λέγων Ἐμπεδοκλῆς, εὑρή- (5)


6
 τούτων. εἰ γάρ τις ἀκολουθοίη καὶ λαμβάνοι πρὸς τὴν διά-

νοιαν καὶ μὴ πρὸς ἃ ψελλίζεται λέγων Ἐμπεδοκλῆς, εὑρή- (5)
σει τὴν μὲν φιλίαν αἰτίαν οὖσαν τῶν ἀγαθῶν τὸ δὲ νεῖκος
τῶν κακῶν· ὥστ’ εἴ τις φαίη τρόπον τινὰ καὶ λέγειν καὶ
πρῶτον λέγειν τὸ κακὸν καὶ τὸ ἀγαθὸν ἀρχὰς Ἐμπεδοκλέα,


24
 πεδοκλῆς ἐπὶ πλέον μὲν τούτου χρῆται τοῖς αἰτίοις, οὐ μὴν

οὔθ’ ἱκανῶς, οὔτ’ ἐν τούτοις εὑρίσκει τὸ ὁμολογούμενον. πολ-
λαχοῦ γοῦν αὐτῷ ἡ μὲν φιλία διακρίνει τὸ δὲ νεῖκος συγ-
κρίνει. ὅταν μὲν γὰρ εἰς τὰ στοιχεῖα διίστηται τὸ πᾶν ὑπὸ (25)
τοῦ νείκους, τότε τὸ πῦρ εἰς ἓν συγκρίνεται καὶ τῶν ἄλλων


27
 κρίνει. ὅταν μὲν γὰρ εἰς τὰ στοιχεῖα διίστηται τὸ πᾶν ὑπὸ (25)

τοῦ νείκους, τότε τὸ πῦρ εἰς ἓν συγκρίνεται καὶ τῶν ἄλλων
στοιχείων ἕκαστον· ὅταν δὲ πάλιν ὑπὸ τῆς φιλίας συνίωσιν
εἰς τὸ ἕν, ἀναγκαῖον ἐξ ἑκάστου τὰ μόρια διακρίνεσθαι
πάλιν. —Ἐμπεδοκλῆς μὲν οὖν παρὰ τοὺς πρότερον πρῶ-


33
 τερον· καὶ γὰρ τοιοῦτόν τινες εἰρήκασιν εἶναι τὸ πρῶτον

στοιχεῖον)· —οὗτοι μὲν οὖν ταύτης τῆς αἰτίας ἥψαντο μόνον,
ἕτεροι δέ τινες ὅθεν ἡ ἀρχὴ τῆς κινήσεως (οἷον ὅσοι φιλίαν
καὶ νεῖκος ἢ νοῦν ἢ ἔρωτα ποιοῦσιν ἀρχήν)· τὸ δὲ τί ἦν εἶναι
καὶ τὴν οὐσίαν σαφῶς μὲν οὐθεὶς ἀποδέδωκε, μάλιστα δ’ οἱ
150
τὰ (35)

 574. Αριστοτέλης. Μετά τα Φυσικά. (4 B.C.) Bekker p. 988b line

8
 ἕν)· τὸ δ’ οὗ ἕνεκα αἱ πράξεις καὶ αἱ μεταβολαὶ καὶ αἱ

κινήσεις τρόπον μέν τινα λέγουσιν αἴτιον, οὕτω δὲ οὐ λέγου-
σιν οὐδ’ ὅνπερ πέφυκεν. οἱ μὲν γὰρ νοῦν λέγοντες ἢ φιλίαν
ὡς ἀγαθὸν μὲν ταύτας τὰς αἰτίας τιθέασιν, οὐ μὴν ὡς
ἕνεκά γε τούτων ἢ ὂν ἢ γιγνόμενόν τι τῶν ὄντων ἀλλ’ ὡς (10)


8
 ἓν καὶ τὸ ὄν, καθάπερ οἱ Πυθαγόρειοι καὶ Πλάτων ἔλεγεν,

οὐχ ἕτερόν τί ἐστιν ἀλλ’ οὐσία τῶν ὄντων; ἢ οὔ, ἀλλ’ ἕτερόν τι
τὸ ὑποκείμενον, ὥσπερ Ἐμπεδοκλῆς φησὶ φιλίαν ἄλλος
δέ τις πῦρ ὁ δὲ ὕδωρ ἢ ἀέρα· καὶ πότερον αἱ ἀρχαὶ
καθόλου εἰσὶν ἢ ὡς τὰ καθ’ ἕκαστα τῶν πραγμάτων, καὶ (10)

 576. Αριστοτέλης. Μετά τα Φυσικά. (4 B.C.) Bekker p. 1001a

line 14
 αὐτοῦ τοῦ ἑνὶ εἶναι καὶ ὄντι· οἱ δὲ περὶ φύσεως, οἷον Ἐμ-
πεδοκλῆς ὡς εἰς γνωριμώτερον ἀνάγων λέγει ὅ τι τὸ ἕν
ἐστιν· δόξειε γὰρ ἂν λέγειν τοῦτο τὴν φιλίαν εἶναι (αἰτία
γοῦν ἐστὶν αὕτη τοῦ ἓν εἶναι πᾶσιν), ἕτεροι δὲ πῦρ, οἱ δ’ (15)
ἀέρα φασὶν εἶναι τὸ ἓν τοῦτο καὶ τὸ ὄν, ἐξ οὗ τὰ ὄντα

 577. Αριστοτέλης. Μετά τα Φυσικά. (4 B.C.) Bekker p. 1004b

line 33
 πάντες γοῦν τὰς ἀρχὰς ἐναντίας λέγουσιν· οἱ μὲν γὰρ πε-

ριττὸν καὶ ἄρτιον, οἱ δὲ θερμὸν καὶ ψυχρόν, οἱ δὲ πέρας
καὶ ἄπειρον, οἱ δὲ φιλίαν καὶ νεῖκος. πάντα δὲ καὶ τἆλλα
ἀναγόμενα φαίνεται εἰς τὸ ἓν καὶ πλῆθος (εἰλήφθω γὰρ
(1005a) ἡ ἀναγωγὴ ἡμῖν), αἱ δ’ ἀρχαὶ καὶ παντελῶς αἱ παρὰ τῶν

151

line 15
 τερον καὶ Πλάτων ὕστερον, ἢ μᾶλλον ὑπόκειταί τις φύσις

καὶ [πῶς] δεῖ γνωριμωτέρως λεχθῆναι καὶ μᾶλλον ὥσπερ οἱ
περὶ φύσεως· ἐκείνων γὰρ ὁ μέν τις φιλίαν εἶναί φησι τὸ (15)
ἓν ὁ δ’ ἀέρα ὁ δὲ τὸ ἄπειρον. εἰ δὴ μηδὲν τῶν καθόλου
δυνατὸν οὐσίαν εἶναι, καθάπερ ἐν τοῖς περὶ οὐσίας καὶ περὶ

 579. Αριστοτέλης. Μετά τα Φυσικά. (4 B.C.) Bekker p. 1072a

line 6
 ἔστι μὲν ὡς καλῶς ἔστι δ’ ὡς οὔ (εἴρηται δὲ πῶς)· ὅτι δ’

ἐνέργεια πρότερον, μαρτυρεῖ Ἀναξαγόρας (ὁ γὰρ νοῦς ἐνέρ- (5)
γεια) καὶ Ἐμπεδοκλῆς φιλίαν καὶ τὸ νεῖκος, καὶ οἱ ἀεὶ λέ-
γοντες κίνησιν εἶναι, ὥσπερ Λεύκιππος· ὥστ’ οὐκ ἦν ἄπειρον
χρόνον χάος ἢ νύξ, ἀλλὰ ταὐτὰ ἀεὶ ἢ περιόδῳ ἢ ἄλ-


line 2
 οἱ δὲ τοῦτο μὲν ὀρθῶς ὅτι ἀρχήν, ἀλλὰ πῶς τὸ ἀγαθὸν ἀρχὴ

(1075b) οὐ λέγουσιν, πότερον ὡς τέλος ἢ ὡς κινῆσαν ἢ ὡς εἶδος.
ἀτό-
πως δὲ καὶ Ἐμπεδοκλῆς· τὴν γὰρ φιλίαν ποιεῖ τὸ ἀγαθόν,
αὕτη δ’ ἀρχὴ καὶ ὡς κινοῦσα (συνάγει γάρ) καὶ ὡς ὕλη·
μόριον γὰρ τοῦ μίγματος. εἰ δὴ καὶ τῷ αὐτῷ συμβέβηκεν


line 6
 μόριον γὰρ τοῦ μίγματος. εἰ δὴ καὶ τῷ αὐτῷ συμβέβηκεν

καὶ ὡς ὕλῃ ἀρχῇ εἶναι καὶ ὡς κινοῦντι, ἀλλὰ τό γ’ εἶναι οὐ (5)
ταὐτό. κατὰ πότερον οὖν φιλία; ἄτοπον δὲ καὶ τὸ ἄφθαρ-
τον εἶναι τὸ νεῖκος· τοῦτο δ’ ἐστὶν αὐτῷ ἡ τοῦ κακοῦ φύσις.
Ἀναξαγόρας δὲ ὡς κινοῦν τὸ ἀγαθὸν ἀρχήν· ὁ γὰρ νοῦς κινεῖ.


line 12
152
 τὸ γεννῆσαν πρῶτον ἄριστον τιθέασι, καὶ οἱ Μάγοι, καὶ τῶν (10)

ὑστέρων δὲ σοφῶν οἷον Ἐμπεδοκλῆς τε καὶ Ἀναξαγόρας,
ὁ μὲν τὴν φιλίαν στοιχεῖον ὁ δὲ τὸν νοῦν ἀρχὴν ποιήσας.
τῶν δὲ τὰς ἀκινήτους οὐσίας εἶναι λεγόντων οἱ μέν φασιν
αὐτὸ τὸ ἓν τὸ ἀγαθὸν αὐτὸ εἶναι· οὐσίαν μέντοι τὸ ἓν αὐτοῦ

 583. Αριστοτέλης. Mirabilium auscultationes {0086.027} (4

 τῇδε δέ μοι τέκνῳ τῷ δ’ Ἐρύθου τε δάμαρ (30)

νυμφογενὴς Ἐρύθη· δὴ τόδ’ ἔδωκα πέδον
μναμόσυνον φιλίας, φηγῷ ὕπο σκιερᾷ.
(844a) τούτῳ τῷ ἐπιγράμματι ἐπεχώρησε καὶ ὁ τόπος ἐκεῖνος
Ἔρυθος καλούμενος, καὶ ὅτι ἐκεῖθεν τὰς βοῦς καὶ οὐκ ἐξ

 584. Αριστοτέλης. Φυσικά. (4 B.C.) Bekker p. 188b line 34
 μὲν γνωριμώτερα κατὰ τὸν λόγον τοὺς δὲ κατὰ τὴν αἴσθη-

σιν (οἱ μὲν γὰρ θερμὸν καὶ ψυχρόν, οἱ δ’ ὑγρὸν καὶ ξηρόν,
ἕτεροι δὲ περιττὸν καὶ ἄρτιον ἢ νεῖκος καὶ φιλίαν αἰ-
τίας τίθενται τῆς γενέσεως· ταῦτα δ’ ἀλλήλων διαφέρει (35)
κατὰ τὸν εἰρημένον τρόπον), ὥστε ταὐτὰ λέγειν πως καὶ ἕτερα

 585. Αριστοτέλης. Φυσικά. (4 B.C.) Bekker p. 189a line 24
 γον· ἀπορήσειε γὰρ ἄν τις πῶς ἢ ἡ πυκνότης τὴν μανότητα

ποιεῖν τι πέφυκεν ἢ αὕτη τὴν πυκνότητα. ὁμοίως δὲ καὶ
ἄλλη ὁποιαοῦν ἐναντιότης· οὐ γὰρ ἡ φιλία τὸ νεῖκος συνάγει
καὶ ποιεῖ τι ἐξ αὐτοῦ, οὐδὲ τὸ νεῖκος ἐξ ἐκείνης, ἀλλ’ ἄμφω (25)
ἕτερόν τι τρίτον. ἔνιοι δὲ καὶ πλείω λαμβάνουσιν ἐξ ὧν κατα-

 τὰ δ’ οὐκ ἀπὸ τύχης· διὸ καὶ ἁμῶς γέ πως ἦν ποιητέον αὐ-

τοῖς μνείαν. ἀλλὰ μὴν οὐδ’ ἐκείνων γέ τι ᾤοντο εἶναι τὴν
τύχην, οἷον φιλίαν ἢ νεῖκος ἢ νοῦν ἢ πῦρ ἢ ἄλλο γέ τι τῶν
τοιούτων. ἄτοπον οὖν εἴτε μὴ ὑπελάμβανον εἶναι εἴτε οἰόμε-
νοι παρέλειπον, καὶ ταῦτ’ ἐνίοτε χρώμενοι, ὥσπερ Ἐμπε- (20)

153
 τοιούτων, ταδὶ ἐξ ἀνάγκης ἐστὶ καὶ γίγνεται· καὶ γὰρ ἐὰν

ἄλλην αἰτίαν εἴπωσιν, ὅσον ἁψάμενοι χαίρειν ἐῶσιν, ὁ μὲν (15)
τὴν φιλίαν καὶ τὸ νεῖκος, ὁ δὲ τὸν νοῦν· ἔχει δ’ ἀπορίαν τί
κωλύει τὴν φύσιν μὴ ἕνεκά του ποιεῖν μηδ’ ὅτι βέλτιον, ἀλλ’
ὥσπερ ὕει ὁ Ζεὺς οὐχ ὅπως τὸν σῖτον αὐξήσῃ, ἀλλ’ ἐξ

 ἄλλων εἶναι δοκεῖ καὶ περιέχειν ἅπαντα καὶ πάντα κυβερ-

νᾶν, ὥς φασιν ὅσοι μὴ ποιοῦσι παρὰ τὸ ἄπειρον ἄλλας αἰ-
τίας, οἷον νοῦν ἢ φιλίαν· καὶ τοῦτ’ εἶναι τὸ θεῖον· ἀθάνατον
γὰρ καὶ ἀνώλεθρον, ὥσπερ φησὶν Ἀναξίμανδρος καὶ οἱ πλεῖ-
στοι τῶν φυσιολόγων. (15)

 νον, κίνησιν ἐμποιῆσαι τὸν νοῦν καὶ διακρῖναι), ἢ ὡς Ἐμπε-

δοκλῆς ἐν μέρει κινεῖσθαι καὶ πάλιν ἠρεμεῖν, κινεῖσθαι μὲν
ὅταν ἡ φιλία ἐκ πολλῶν ποιῇ τὸ ἓν ἢ τὸ νεῖκος πολλὰ
ἐξ ἑνός, ἠρεμεῖν δ’ ἐν τοῖς μεταξὺ χρόνοις, λέγων
οὕτως ᾗ μὲν ἓν ἐκ πλεόνων μεμάθηκε φύεσθαι, (30)

 καὶ τὸ λέγειν ὅτι πέφυκεν οὕτως καὶ ταύτην δεῖ νομίζειν εἶ-
ναι ἀρχήν, ὅπερ ἔοικεν Ἐμπεδοκλῆς ἂν εἰπεῖν, ὡς τὸ κρα-
τεῖν καὶ κινεῖν ἐν μέρει τὴν φιλίαν καὶ τὸ νεῖκος ὑπάρχει
τοῖς πράγμασιν ἐξ ἀνάγκης, ἠρεμεῖν δὲ τὸν μεταξὺ χρό-
νον. τάχα δὲ καὶ οἱ μίαν ἀρχὴν ποιοῦντες, ὥσπερ Ἀναξα- (10)

 μὲν τὸ συνάγειν, τοῦ δὲ τὸ διακρίνειν. εἰ δὲ προσοριεῖται

τὸ ἐν μέρει, λεκτέον ἐφ’ ὧν οὕτως, ὥσπερ ὅτι ἔστιν τι ὃ συ-
νάγει τοὺς ἀνθρώπους, ἡ φιλία, καὶ φεύγουσιν οἱ ἐχθροὶ
ἀλλήλους· τοῦτο γὰρ ὑποτίθεται καὶ ἐν τῷ ὅλῳ εἶναι· φαί- (30)
154
νεται γὰρ ἐπί τινων οὕτως. τὸ δὲ καὶ δι’ ἴσων χρόνων δεῖ-

 ἀρχὰς αὐτῆς ἀποδιδόασιν τοῖς κινοῦσι τοιαύτην κίνησιν. διάκρι-

σις γὰρ καὶ σύγκρισις κινήσεις κατὰ τόπον εἰσίν, οὕτω δὲ (20)
κινοῦσιν ἡ φιλία καὶ τὸ νεῖκος· τὸ μὲν γὰρ διακρίνει, τὸ δὲ
συγκρίνει αὐτῶν. καὶ τὸν νοῦν δέ φησιν Ἀναξαγόρας διακρί-
νειν τὸν κινήσαντα πρῶτον. ὁμοίως δὲ καὶ ὅσοι τοιαύτην μὲν

 593. Αριστοτέλης. Ποιητική. (4 B.C.) Bekker p. 1452a line 31
 πεπραγμένων ἀποθανεῖν, τὸν δὲ σωθῆναι. ἀναγνώρισις

δέ, ὥσπερ καὶ τοὔνομα σημαίνει, ἐξ ἀγνοίας εἰς γνῶσιν (30)
μεταβολή, ἢ εἰς φιλίαν ἢ εἰς ἔχθραν, τῶν πρὸς εὐτυχίαν ἢ
δυστυχίαν ὡρισμένων· καλλίστη δὲ ἀναγνώρισις, ὅταν ἅμα
περιπετείᾳ γένηται, οἷον ἔχει ἡ ἐν τῷ Οἰδίποδι. εἰσὶν

 594. Αριστοτέλης. Ποιητική. (4 B.C.) Bekker p. 1453b line 19
 ρων. ἂν μὲν οὖν ἐχθρὸς ἐχθρόν, οὐδὲν ἐλεεινὸν οὔτε

ποιῶν οὔτε μέλλων, πλὴν κατ’ αὐτὸ τὸ πάθος· οὐδ’ ἂν
μηδετέρως ἔχοντες· ὅταν δ’ ἐν ταῖς φιλίαις ἐγγένηται τὰ
πάθη, οἷον ἢ ἀδελφὸς ἀδελφὸν ἢ υἱὸς πατέρα ἢ μήτηρ (20)
υἱὸν ἢ υἱὸς μητέρα ἀποκτείνῃ ἢ μέλλῃ ἤ τι ἄλλο τοιοῦτον

 595. Αριστοτέλης. Ποιητική. (4 B.C.) Bekker p. 1453b line 31
 ἐποίησεν ἀποκτείνουσαν τοὺς παῖδας τὴν Μήδειαν· ἔστιν δὲ

πρᾶξαι μέν, ἀγνοοῦντας δὲ πρᾶξαι τὸ δεινόν, εἶθ’ ὕστερον (30)
ἀναγνωρίσαι τὴν φιλίαν, ὥσπερ ὁ Σοφοκλέους Οἰδίπους· τοῦ-
το μὲν οὖν ἔξω τοῦ δράματος, ἐν δ’ αὐτῇ τῇ τραγῳδίᾳ
οἷον ὁ Ἀλκμέων ὁ Ἀστυδάμαντος ἢ ὁ Τηλέγονος ὁ ἐν τῷ

 596. Αριστοτέλης. Πολιτική (4 B.C.) Bekker p. 1255b line 13
 ψυχῇ, ὁ δὲ δοῦλος μέρος τι τοῦ δεσπότου, οἷον ἔμψυχόν τι

τοῦ σώματος κεχωρισμένον δὲ μέρος· διὸ καὶ συμφέρον
ἐστί τι καὶ φιλία δούλῳ καὶ δεσπότῃ πρὸς ἀλλήλους τοῖς
155
φύσει τούτων ἠξιωμένοις, τοῖς δὲ μὴ τοῦτον τὸν τρόπον,

ἀλλὰ κατὰ νόμον καὶ βιασθεῖσι, τοὐναντίον). (15)

 εἶπε τὸν περὶ τοῦ ποδανιπτῆρος λόγον· τὸ δ’ ἄρρεν ἀεὶ πρὸς

τὸ θῆλυ τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον. ἡ δὲ τῶν τέκνων ἀρχὴ (10)
βασιλική· τὸ γὰρ γεννῆσαν καὶ κατὰ φιλίαν ἄρχον καὶ
κατὰ πρεσβείαν ἐστίν, ὅπερ ἐστὶ βασιλικῆς εἶδος ἀρχῆς. διὸ
καλῶς Ὅμηρος τὸν Δία προσηγόρευσεν εἰπὼν “πατὴρ ἀν-

 ἔοικε δὲ μᾶλλον τοῖς γεωργοῖς (40)

εἶναι χρήσιμον τὸ κοινὰς εἶναι τὰς γυναῖκας καὶ τοὺς παῖ-
(1262b) δας ἢ τοῖς φύλαξιν· ἧττον γὰρ ἔσται φιλία κοινῶν ὄντων
τῶν τέκνων καὶ τῶν γυναικῶν, δεῖ δὲ τοιούτους εἶναι τοὺς ἀρ-
χομένους πρὸς τὸ πειθαρχεῖν καὶ μὴ νεωτερίζειν. ὅλως δὲ

 ήκει τοὺς ὀρθῶς κειμένους νόμους αἰτίους γίνεσθαι, καὶ δι’ ἣν

(5)
αἰτίαν ὁ Σωκράτης οὕτως οἴεται δεῖν τάττειν τὰ περὶ τὰ τέ-
κνα καὶ τὰς γυναῖκας. φιλίαν τε γὰρ οἰόμεθα μέγιστον
εἶναι τῶν ἀγαθῶν ταῖς πόλεσιν (οὕτως γὰρ ἂν ἥκιστα στασιά-
ζοιεν), καὶ τὸ μίαν εἶναι τὴν πόλιν ἐπαινεῖ μάλισθ’ ὁ Σω-

 εἶναι τῶν ἀγαθῶν ταῖς πόλεσιν (οὕτως γὰρ ἂν ἥκιστα στασιά-

ζοιεν), καὶ τὸ μίαν εἶναι τὴν πόλιν ἐπαινεῖ μάλισθ’ ὁ Σω-
κράτης, ὃ καὶ δοκεῖ κἀκεῖνος εἶναί φησι τῆς φιλίας ἔργον, (10)
καθάπερ ἐν τοῖς ἐρωτικοῖς λόγοις ἴσμεν λέγοντα τὸν Ἀριστο-
φάνην ὡς τῶν ἐρώντων διὰ τὸ σφόδρα φιλεῖν
 των συμφῦναι καὶ γενέσθαι ἐκ δύο ὄντων ἀμφοτέρους ἕνα·

ἐνταῦθα μὲν οὖν ἀνάγκη ἀμφοτέρους ἐφθάρθαι ἢ τὸν ἕνα,
156
ἐν δὲ τῇ πόλει τὴν φιλίαν ἀναγκαῖον ὑδαρῆ γίνεσθαι διὰ τὴν (15)

κοινωνίαν τὴν τοιαύτην, καὶ ἥκιστα λέγειν τὸν ἐμὸν ἢ υἱὸν
πατέρα ἢ πατέρα υἱόν. ὥσπερ γὰρ μικρὸν γλυκὺ εἰς πολὺ

 τοῦτ’ ἔργον ἴδιόν ἐστιν. ἔτι δὲ καὶ πρὸς ἡδονὴν ἀμύθητον ὅσον
(40)
διαφέρει τὸ νομίζειν ἴδιόν τι. μὴ γὰρ οὐ μάτην τὴν πρὸς
(1263b) αὑτὸν αὐτὸς ἔχει φιλίαν ἕκαστος, ἀλλ’ ἔστι τοῦτο
φυσικόν.
τὸ δὲ φίλαυτον εἶναι ψέγεται δικαίως· οὐκ ἔστι δὲ τοῦτο τὸ
φιλεῖν ἑαυτόν, ἀλλὰ τὸ μᾶλλον ἢ δεῖ φιλεῖν, καθάπερ

 εὐπρόσωπος μὲν οὖν ἡ τοιαύτη νομοθεσία καὶ φιλάν- (15)

θρωπος ἂν εἶναι δόξειεν· ὁ γὰρ ἀκροώμενος ἄσμενος ἀπο-
δέχεται, νομίζων ἔσεσθαι φιλίαν τινὰ θαυμαστὴν πᾶσι πρὸς
ἅπαντας, ἄλλως τε καὶ ὅταν κατηγορῇ τις τῶν νῦν ὑπαρχόν-
των ἐν ταῖς πολιτείαις κακῶν ὡς γινομένων διὰ τὸ μὴ

 των τόπον καὶ χρωμένων ἐπιγαμίαις. διὸ κηδεῖαί τ’ ἐγέ-

νοντο κατὰ τὰς πόλεις καὶ φατρίαι καὶ θυσίαι καὶ δια-
γωγαὶ τοῦ συζῆν. τὸ δὲ τοιοῦτον φιλίας ἔργον· ἡ γὰρ τοῦ
συζῆν προαίρεσις φιλία. τέλος μὲν οὖν πόλεως τὸ εὖ ζῆν,
ταῦτα δὲ τοῦ τέλους χάριν. πόλις δὲ ἡ γενῶν καὶ κωμῶν (40)

 νοντο κατὰ τὰς πόλεις καὶ φατρίαι καὶ θυσίαι καὶ δια-
γωγαὶ τοῦ συζῆν. τὸ δὲ τοιοῦτον φιλίας ἔργον· ἡ γὰρ τοῦ
συζῆν προαίρεσις φιλία. τέλος μὲν οὖν πόλεως τὸ εὖ ζῆν,
ταῦτα δὲ τοῦ τέλους χάριν. πόλις δὲ ἡ γενῶν καὶ κωμῶν (40)
(1281a) κοινωνία ζωῆς τελείας καὶ αὐτάρκους. τοῦτο δ’ ἐστίν, ὡς

157
 606. Αριστοτέλης. Πολιτική (4 B.C.) Bekker p. 1287a line 35
 δὲ τῶν τεχνῶν εἶναι δοκεῖ παράδειγμα ψεῦδος, ὅτι τὸ κατὰ

γράμματα ἰατρεύεσθαι φαῦλον, ἀλλὰ αἱρετώτερον χρῆ-
σθαι τοῖς ἔχουσι τὰς τέχνας. οἱ μὲν γὰρ οὐδὲν διὰ φιλίαν (35)
παρὰ τὸν λόγον ποιοῦσιν, ἀλλ’ ἄρνυνται τὸν μισθὸν τοὺς
κάμνοντας ὑγιάσαντες· οἱ δ’ ἐν ταῖς πολιτικαῖς ἀρχαῖς

 δὲ δεσποτικὴν ἀρχήν. γίνεται οὖν δούλων καὶ δεσποτῶν

πόλις, ἀλλ’ οὐκ ἐλευθέρων, καὶ τῶν μὲν φθονούντων τῶν δὲ
καταφρονούντων· ἃ πλεῖστον ἀπέχει φιλίας καὶ κοινωνίας
πολιτικῆς· ἡ γὰρ κοινωνία φιλικόν· οὐδὲ γὰρ ὁδοῦ βούλονται
κοινωνεῖν τοῖς ἐχθροῖς. βούλεται δέ γε ἡ πόλις ἐξ ἴσων εἶναι (25)

 608. Αριστοτέλης. Πολιτική (4 B.C.) Bekker p. 1309a line 34
 πλείοσιν.
Τρία δέ τινα χρὴ ἔχειν τοὺς μέλλοντας ἄρξειν τὰς
κυρίας ἀρχάς, πρῶτον μὲν φιλίαν πρὸς τὴν καθεστῶσαν
πολιτείαν, ἔπειτα δύναμιν μεγίστην τῶν ἔργων τῆς ἀρχῆς, (35)
τρίτον δ’ ἀρετὴν καὶ δικαιοσύνην ἐν ἑκάστῃ πολιτείᾳ τὴν

 οἱ πολλοὶ ἔχουσιν, ἡ δὲ ἐπιστήμη κοινὴ πᾶσιν).

ἀπορήσειε (8)
δ’ ἄν τις, ἂν δύναμις ὑπάρχῃ καὶ τῇ πολιτείᾳ φιλία,
τί δεῖ τῆς ἀρετῆς; ποιήσει γὰρ τὰ συμφέροντα καὶ τὰ δύο. (10)
ἢ ὅτι ἐνδέχεται τοὺς τὰ δύο ταῦτα ἔχοντας ἀκρατεῖς εἶναι,

 610. Αριστοτέλης. Ρητορική. (4 B.C.) Bekker p. 1362b line 19
 δύο τῶν τοῖς πολλοῖς τιμιωτάτων αἴτιόν ἐστιν, ἡδονῆς καὶ

τοῦ ζῆν. πλοῦτος· ἀρετὴ γὰρ κτήσεως καὶ ποιητικὸν πολ-
λῶν. φίλος καὶ φιλία· καὶ γὰρ καθ’ αὑτὸν αἱρετὸς ὁ
φίλος καὶ ποιητικὸς πολλῶν. τιμή, δόξα· καὶ γὰρ ἡδέα (20)
158
καὶ ποιητικὰ πολλῶν, καὶ ἀκολουθεῖ αὐταῖς ὡς ἐπὶ τὸ

 611. Αριστοτέλης. Ρητορική. (4 B.C.) Bekker p. 1378a line 18
 φρόνιμοι καὶ σπουδαῖοι φανεῖεν ἄν, ἐκ τῶν περὶ τὰς ἀρετὰς

διῃρημένων ληπτέον· ἐκ γὰρ τῶν αὐτῶν κἂν ἕτερόν τις κἂν
ἑαυτὸν κατασκευάσειε τοιοῦτον· περὶ δ’ εὐνοίας καὶ φιλίας ἐν
τοῖς περὶ τὰ πάθη λεκτέον.
ἔστι δὲ τὰ πάθη δι’ ὅσα μεταβάλ- (19)

 οἷς δ’ ὀργίζονται ἢ φοβεροὺς ἢ αἰσχύνης ἀξίους ἢ κεχαρισμέ-

νους ἢ ἄκοντας ἢ ὑπεραλγοῦντας τοῖς πεποιημένοις.
Τίνας δὲ φιλοῦσι καὶ μισοῦσι, καὶ διὰ τί, τὴν φιλίαν καὶ (35)
τὸ φιλεῖν ὁρισάμενοι λέγωμεν. ἔστω δὴ τὸ φιλεῖν τὸ βούλε-
σθαί τινι ἃ οἴεται ἀγαθά, ἐκείνου ἕνεκα ἀλλὰ μὴ αὑτοῦ, καὶ τὸ

 Ο ορισμός της φιλίας. Ανθολόγιο Φιλοσοφικών Κειμένων (Γ
Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο).

 Ας πούμε τώρα ποιους αγαπούν οι άνθρωποι και θέλουν να τους
έχουν φίλους τους και ποιους μισούν 2, καθώς και για ποιον λόγο –
αφού όμως πρώτα δώσουμε τον ορισμό της φιλίας και της αγάπης.
Ας δεχθούμε, λοιπόν, ότι αγαπώ κάποιον και θέλω να τον έχω φίλο
μου θα πει θέλω γι' αυτόν καθετί που το θεωρώ καλό, όχι για να
κερδίσω κάτι ο ίδιος, αλλά αποκλειστικά για χάρη εκείνου· κάνω
μάλιστα και ό,τι μπορώ για να αποκτήσει αυτά τα καλά εκείνος.
Φίλος είναι το πρόσωπο που αγαπά με τον ίδιο τρόπο που είπαμε
και αγαπιέται με τον ίδιο τρόπο: όσοι πιστεύουν ότι η σχέση τους
είναι αυτού του είδους, θεωρούν ότι είναι φίλοι 5. Με όλα αυτά να τα
έχουμε δεχτεί, καταλήγουμε πια –υποχρεωτικά– στο ότι φίλος είναι
αυτός που χαίρεται με τα καλά και λυπάται με τα δυσάρεστα που
συμβαίνουν στον φίλο του – και αυτό όχι για κανένα άλλο λόγο
παρά μόνο για χάρη εκείνου.
 (Ἀριστοτέλης, Ρητορική, Β, 1380b 35-1381a 10)

159
 ὁ μὴ αἰσχυνόμενος φιλοῦντι ἔοικεν. καὶ τοὺς μὴ φοβερούς,

καὶ οὓς θαρροῦμεν· οὐδεὶς γὰρ ὃν φοβεῖται φιλεῖ.
εἴδη δὲ φιλίας ἑταιρεία οἰκειότης συγγένεια καὶ ὅσα τοιαῦτα.
ποιητικὰ δὲ φιλίας χάρις καὶ τὸ μὴ δεηθέντος ποιῆσαι καὶ (35)
τὸ ποιήσαντα μὴ δηλῶσαι· αὐτοῦ γὰρ οὕτως ἕνεκα φαίνεται

 καὶ οὓς θαρροῦμεν· οὐδεὶς γὰρ ὃν φοβεῖται φιλεῖ.

εἴδη δὲ φιλίας ἑταιρεία οἰκειότης συγγένεια καὶ ὅσα τοιαῦτα.
ποιητικὰ δὲ φιλίας χάρις καὶ τὸ μὴ δεηθέντος ποιῆσαι καὶ (35)
τὸ ποιήσαντα μὴ δηλῶσαι· αὐτοῦ γὰρ οὕτως ἕνεκα φαίνεται
καὶ οὐ διά τι ἕτερον.

 μένῳ κακὸν φάναι οὐρανόμηκες, ἢ πελώριον εἰπεῖν, καὶ ὅταν

ἔχῃ ἤδη τοὺς ἀκροατὰς καὶ ποιήσῃ ἐνθουσιάσαι ἢ ἐπ-
αίνοις ἢ ψόγοις ἢ ὀργῇ ἢ φιλίᾳ, οἷον καὶ Ἰσοκράτης ποιεῖ (15)
ἐν τῷ Πανηγυρικῷ ἐπὶ τέλει “φήμην δὲ καὶ μνήμην” καὶ “οἵ-
τινες ἔτλησαν”· φθέγγονται γὰρ τὰ τοιαῦτα ἐνθουσιάζοντες,

 616. Επίκουρος. Ratae sententiae {0537.001} (4-3 B.C.) Fragment

27 line 2
 σιν εἶναι.
(27) Ὧν ἡ σοφία παρασκευάζεται εἰς τὴν τοῦ
ὅλου βίου μακαριότητα πολὺ μέγιστόν ἐστιν ἡ τῆς φιλίας κτῆσις.
(28) Ἡ αὐτὴ γνώμη θαρρεῖν τε ἐποίησεν ὑπὲρ τοῦ μηθὲν
αἰώνιον εἶναι δεινὸν μηδὲ πολυχρόνιον καὶ τὴν ἐν αὐτοῖς τοῖς

 617. Επίκουρος. Ratae sententiae {0537.001} (4-3 B.C.) Fragment

28 line 3
 (28) Ἡ αὐτὴ γνώμη θαρρεῖν τε ἐποίησεν ὑπὲρ τοῦ μηθὲν

αἰώνιον εἶναι δεινὸν μηδὲ πολυχρόνιον καὶ τὴν ἐν αὐτοῖς τοῖς
ὡρισμένοις ἀσφάλειαν φιλίας μάλιστα κατεῖδε συντελουμένην.
160
(29) Τῶν ἐπιθυμιῶν αἱ μέν εἰσι φυσικαὶ καὶ

ἀναγκαῖαι, αἱ δὲ φυσικαὶ καὶ οὐκ ἀναγκαῖαι, αἱ δὲ οὔτε φυσικαὶ

 618. Επίκουρος. Gnomologium Vaticanum Epicureum {0537.002}

(4-3 B.C.) Fragment 23 line 1
 καίας ἐπιθυμίας ἐκπληροῦντες, τάς τε φυσικὰς ἂν μὴ βλάπτωσι,

τὰς δὲ βλαβερὰς πικρῶς ἐλέγχοντες.
(23) Πᾶσα φιλία δι’ ἑαυτὴν αἱρετή· ἀρχὴν δὲ εἴληφεν ἀπὸ τῆς
ὠφελείας.
(24) Ἐνύπνια οὐκ ἔλαχε φύσιν θείαν οὐδὲ μαντικὴν δύναμιν,


 πνόν· οὐ γὰρ μετὰ μάθησιν ἀπόλαυσις, ἀλλὰ ἅμα μάθησις καὶ

ἀπόλαυσις.
(28) Οὔτε τοὺς προχείρους εἰς φιλίαν οὔτε τοὺς ὀκνηροὺς δοκι-
μαστέον· δεῖ δὲ καὶ παρακινδυνεῦσαι χάριν, χάριν φίλιας.
(29) Παρρησίᾳ γὰρ ἔγωγε χρώμενος φυσιολογῶν χρησμῳδεῖν τὰ


 ἀπόλαυσις.
(28) Οὔτε τοὺς προχείρους εἰς φιλίαν οὔτε τοὺς ὀκνηροὺς δοκι-
μαστέον· δεῖ δὲ καὶ παρακινδυνεῦσαι χάριν, χάριν φίλιας.
(29) Παρρησίᾳ γὰρ ἔγωγε χρώμενος φυσιολογῶν χρησμῳδεῖν τὰ
συμφέροντα πᾶσιν ἀνθρώποις μᾶλλον ἂν βουλοίμην, κἂν μηδεὶς


 (48) Πειρᾶσθαι τὴν ὑστέραν τῆς προτέρας κρείττω ποιεῖν, ἕως ἂν

ἐν
ὁδῷ ὦμεν· ἐπειδὰν δ’ ἐπὶ πέρας ἔλθωμεν, ὁμαλῶς εὐφραίνεσθαι.
(52) Ἡ φιλία περιχορεύει τὴν οἰκουμένην κηρύττουσα δὴ πᾶσιν
ἡμῖν ἐγείρεσθαι ἐπὶ τὸν μακαρισμόν.
(53) Οὐδενὶ φθονητέον· ἀγαθοὶ γὰρ οὐκ ἄξιοι φθόνου, πονηροὶ δὲ
161

 χαίρω σοι.
(77) Τῆς αὐταρκείας καρπὸς μέγιστος ἐλευθερία.
(78) Ὁ γενναῖος περὶ σοφίαν καὶ φιλίαν μάλιστα γίγνεται, ὧν
τὸ μέν ἐστι θνητὸν ἀγαθόν, τὸ δὲ ἀθάνατον.
(79) Ὁ ἀτάραχος ἑαυτῷ καὶ ἑτέρῳ ἀόχλητος.

 623. Επίκουρος. Epistularum fragmenta {0537.004} (4-3 B.C.)

Fragment 109 line 6
 ἥδειον ἂν εἴ [πο̣τ̣]ε, ἰδιώτει αὐτῶι

γεγονότι τῆς πρότερον [προ]φα- (5)
νείας, τὴν φιλίαν συνάψαι,
μ[έ]γ̣α̣ γ̣ε̣ π[α]ρ’ ἃ οἶδα, τῶι ἀνδρ[ὶ]
πρ[ὸ]ς ὃν ἡ π[ερὶ] τῶν ἀσχο[λ]ιῶν ἐκ

 624. DIDYMUS Gramm. De dubiis apud Platonem lectionibus

[Sp.] {1312.004} (1 B.C.) P. 249 line 11
 τῶν παλαιὸν ἔθος· πάλαι γὰρ ἆθλα μὲν τοῖς ἀγωνιζομένοις οὐ

προὐτίθετο,
προϊόντες δὲ οἱ νενικηκότες ἀπαρχὰς παρὰ τῶν βουλομένων
ἐλάμβανον· κἀκ (10)
τούτου σύνηθες ἐγένετο τὸ ἀγείρειν περιϊόντας, οἱ δὲ κατὰ φιλίαν
ἢ συγ-
γένειαν προσήκοντες στεφάνοις τε ἀνέδουν αὐτοὺς καὶ φύλλοις τε
καὶ ἄνθε-
σιν ἔβαλλον καὶ καρποῦ (l. καρποῖς)· ὅθεν καὶ Σιμωνίδης περὶ
Ἀστύλου λέ-

 625. Βίος Αισώπου. . Vita G (e cod. 397 Bibliothecae Pierponti

Morgan) (recensio 3) {1765.001} (A.D. 1) Sec. 96 line 5
 τερον καὶ συνετώτερον. ὁ δὲ μηδὲν ὑπερθέμενος ἔπλευσεν εἰς τὴν

Σάμον καὶ ἐκκλησίαν
162
συναγαγὼν ἔπεισεν τοὺς Σαμίους [ἐκδόντας ἑαυτοὺς καὶ] μᾶλλον

δοῦναι τὸν Αἴσωπον
ἢ τῆς τοῦ βασιλέως φιλίας ἐκπέσαι. καὶ τοσοῦτον οἱ ὄχλοι
ἀνεφώνησαν· “ἀπάγαγε, (5)
λαμβανέτω ὁ βασιλεὺς τὸν Αἴσωπον.” ὁ δὲ ἐλθὼν εἰς τὸ μέσον [ὁ
Αἴσωπος] λέγει
“ἄνδρες Σάμιοι, κἀμοὶ εὐκταῖόν ἐστιν παρὰ τοῖς τοῦ βασιλέως
ποσὶν ἀποθανεῖν.

 626. Βίος Αισώπου. . Vita G (e cod. 397 Bibliothecae Pierponti

Morgan) (recensio 3) {1765.001} (A.D. 1) Sec. 133 line 1
 λον καὶ βλάσφημον, ἵνα μηδὲ ταφῆς ἀξιωθῇς. ἑτοίμασαι σεαυτόν.”

Αἴσωπος
ἰδὼν αὐτοὺς ἀπειλουμένους ἔφη “λόγον ἀκούσατε.” οἱ δὲ
ἐπέτρεψαν αὐτὸν λέγειν.
ὁ δὲ Αἴσωπός φησιν· (133) “ὅτε ἦν τὰ ζῷα ὁμόφωνα, μῦς φιλιάσας
βατράχῳ ἐκά-
λεσεν αὐτὸν ἐπὶ δεῖπνον καὶ εἰσήγαγεν αὐτὸν εἰς ταμιεῖον
πλούσιον πάνυ, ἐφ’ ᾧ
ἦν ἄρτος, κρέας, τυρός, ἐλαῖαι, ἰσχάδες· καί φησιν ‘ἔσθιε.’ καλῶς
ληφθεὶς ὁ

 627. Πλούταρχος. et Phil. Lysander {0007.032} (A.D. 1-2) Ch. 19

sec. 1 line 6
 θεραπεύοντας ἐγγενομένης τῷ ἤθει καὶ βαρύτητος,

οὔτε τιμῆς οὔτε τιμωρίας μέτρον ἦν παρ’ αὐτῷ (5)
δημοτικόν, ἀλλὰ φιλίας μὲν ἆθλα καὶ ξενίας
ἀνυπεύθυνοι δυναστεῖαι πόλεων καὶ τυραννίδες
ἀνεξέταστοι, θυμοῦ δὲ μία πλήρωσις ἀπολέσθαι

 628. Πλούταρχος. et Phil. Sulla (A.D. 1-2) Ch. 5 sec. 1 line 7
 ἀπεγράψατο καὶ διεψεύσθη· τὴν δ’ αἰτίαν τοῖς (5)

ὄχλοις ἀνατίθησι. φησὶ γὰρ αὐτοὺς τὴν πρὸς
Βόκχον εἰδότας φιλίαν, καὶ προσδεχομένους, εἰ
πρὸ τῆς στρατηγίας ἀγορανομοίη, κυνηγέσια λαμ-
πρὰ καὶ Λιβυκῶν θηρίων ἀγῶνας, ἑτέρους ἀπο-

163
 629. Πλούταρχος. et Phil. Sulla (A.D. 1-2) Ch. 5 sec. 4 line 6
 μεμιγμένων τῶν γενῶν· ἀλλὰ καὶ τοῦτο τῆς με-

γάλης δοκεῖ Σύλλα τύχης γενέσθαι, τὸ πρώτῳ (5)
Ῥωμαίων ἐκείνῳ Πάρθους συμμαχίας καὶ φιλίας
δεομένους διὰ λόγων ἐλθεῖν. ὅτε καὶ λέγεται
τρεῖς δίφρους προθέμενος, τὸν μὲν Ἀριοβαρζάνῃ,

 630. Πλούταρχος. Αγησίλαος. (A.D. 1-2) Ch. 6 sec. 3 line 6
 τριάκοντα Σπαρτιάτας, ὧν ὁ Λύσανδρος ἦν πρῶ-

τος, οὐ διὰ τὴν ἑαυτοῦ δόξαν καὶ δύναμιν μόνον, (5)
ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν Ἀγησιλάου φιλίαν, ᾧ μεῖζον
ἐδόκει τῆς βασιλείας ἀγαθὸν διαπεπρᾶχθαι τὴν
στρατηγίαν ἐκείνην.

 πολλά· καὶ προελθὼν ἄχρι Παφλαγονίας προσ-

ηγάγετο τὸν βασιλέα τῶν Παφλαγόνων, Κότυν, (5)
ἐπιθυμήσαντα τῆς φιλίας αὐτοῦ δι’ ἀρετὴν καὶ
(2) πίστιν. ὁ δὲ Σπιθριδάτης, ὡς ἀποστὰς τοῦ
Φαρναβάζου τὸ πρῶτον ἦλθε πρὸς τὸν Ἀγησί-

 διζε διὰ τῆς Θρᾴκης, ἐδεήθη μὲν οὐδενὸς τῶν

βαρβάρων, πέμπων δὲ πρὸς ἑκάστους ἐπυνθάνετο
πότερον ὡς φιλίαν ἢ ὡς πολεμίαν διαπορεύηται
τὴν χώραν. οἱ μὲν οὖν ἄλλοι πάντες φιλικῶς (5)
ἐδέχοντο καὶ παρέπεμπον, ὡς ἕκαστος δυνάμεως

 (3) γειν. τῶν δὲ Θετταλῶν τοῖς πολεμίοις συμμα-

χούντων ἐπόρθει τὴν χώραν. εἰς δὲ Λάρισσαν
ἔπεμψε Ξενοκλέα καὶ Σκύθην περὶ φιλίας· συλ-
ληφθέντων δὲ τούτων καὶ παραφυλασσομένων
164
οἱ μὲν ἄλλοι βαρέως φέροντες ᾤοντο δεῖν τὸν (5)

 λωτα τοὺς στρατιώτας ἄγοντας καὶ φέροντας

ἐπιβλέποντος, ἀφίκοντο πρέσβεις ἐκ Θηβῶν περὶ
φιλίας. ὁ δὲ μισῶν μὲν ἀεὶ τὴν πόλιν, οἰόμενος (5)
δὲ τότε καὶ συμφέρειν ἐνυβρίσαι, προσεποιεῖτο
μήτε ὁρᾶν αὐτοὺς μήτε ἀκούειν ἐντυγχανόντων.

 (6) σθαι τὴν ὑπεροχὴν τοῦ μείζονος. ἣν δὲ τῆς

εἰρήνης γενομένης ἔπεμψεν αὐτῷ περὶ ξενίας καὶ
φιλίας ἐπιστολὴν ὁ βασιλεύς, οὐκ ἔλαβεν, εἰπὼν
ἐξαρκεῖν τὴν κοινὴν φιλίαν, καὶ μηδὲν ἰδίας
δεήσεσθαι μενούσης ἐκείνης. ἐν δὲ τοῖς ἔργοις (5)

 εἰρήνης γενομένης ἔπεμψεν αὐτῷ περὶ ξενίας καὶ

φιλίας ἐπιστολὴν ὁ βασιλεύς, οὐκ ἔλαβεν, εἰπὼν
ἐξαρκεῖν τὴν κοινὴν φιλίαν, καὶ μηδὲν ἰδίας
δεήσεσθαι μενούσης ἐκείνης. ἐν δὲ τοῖς ἔργοις (5)
οὐκέτι ταύτην διαφυλάττων τὴν δόξαν, ἀλλὰ τῇ

 σθομένου δὲ ταῦτα τοῦ Τάχω καὶ τραπομένου

πρὸς δέησιν αὐτῶν, ὁ μὲν Χαβρίας ἐπειρᾶτο καὶ
τὸν Ἀγησίλαον ἐν τῇ φιλίᾳ τοῦ Τάχω πείθων
καὶ παραμυθούμενος κατέχειν, ὁ δὲ Ἀγησίλαος (5)
εἶπεν ὅτι “Σοὶ μέν, ὦ Χαβρία, κατὰ σεαυτὸν

 638. Πλούταρχος. et Phil. Galba {0007.065} (A.D. 1-2) Ch. 4 sec.

4 line 7
 μεν, οὐκ ἤδη μενόντων ἐστίν. ὡς οὖν ὑπάρχοντος (5)

ἐχθροῦ Νέρωνος οὐ δὴ προετέον τὴν τοῦ Οὐίνδι-
165
κος φιλίαν, ἢ καὶ κατηγορητέον εὐθὺς αὐτοῦ καὶ

πολεμητέον, ὅτι σὲ βούλεται Ῥωμαίους ἔχειν
ἄρχοντα μᾶλλον ἢ Νέρωνα τύραννον.”

 639. Πλούταρχος. et Phil. De liberis educandis [Sp.] (1a-14c)

{0007.067} (A.D. 1-2) Stephanus p. 13 sec. B line 8
 χαμαιτύπην καὶ προηγώγευσε γαμετήν, καὶ τὰ τῶν

πατέρων ἐφόδια τοῦ γήρως ἐσύλησε καὶ περιέκοψε.
μιαρὸν τὸ φῦλον, ὑποκριταὶ φιλίας, ἄγευστοι
παρρησίας, πλουσίων μὲν κόλακες πενήτων δ’
ὑπερόπται, ὡς ἐκ λυρικῆς τέχνης ἐπὶ τοὺς νέους (10)

 640. Marcus Antonius POLEMON Soph. Declamationes

{1617.001} (A.D. 1-2) Declamation 1 sec. 44 line 6
 λούθησε μὴ τεθεαμένος. προκατέλαβες Ἀθηναίοις,

ὦ παῖ, καὶ τὴν θάλασσαν ἡμῖν οἰκείαν ἐποίησας· (5)
συνέθου τῷ στοιχείῳ φιλίαν ὑπὲρ τῆς πατρίδος·
ἔδωκας ὑπὲρ ἡμῶν τῇ θαλάσσῃ τὴν δεξιάν. μιμή-
σονται χρόνῳ ναυμαχοῦντες τὰ σὰ σχήματα καὶ γε-

 641. Απολλόδωρος Βιβλιοθήκη. (sub nomine Apollodori)

{0548.001} (A.D. 1/2) Ch. 2 sec. 130 line 3
 (130) τειχῶν. καθαρθῆναι δὲ θέλων τὸν φόνον ἀφικνεῖται

πρὸς Νηλέα· Πυλίων ἦν οὗτος δυνάστης. ἀπωσαμένου
δὲ Νηλέως αὐτὸν διὰ τὴν πρὸς Εὔρυτον φιλίαν, εἰς
Ἀμύκλας παραγενόμενος ὑπὸ Δηιφόβου τοῦ Ἱππολύτου
καθαίρεται. κατασχεθεὶς δὲ δεινῇ νόσῳ διὰ τὸν Ἰφίτου (5)


{0548.001} (A.D. 1/2) Ch. 3 sec. 159 line 4
 Ἑλλάδα κατεχούσης ἀφορίας διὰ Πέλοπα, ὅτι Στυμφάλῳ

τῷ βασιλεῖ τῶν Ἀρκάδων πολεμῶν καὶ τὴν Ἀρκαδίαν
ἑλεῖν μὴ δυνάμενος, προσποιησάμενος φιλίαν ἔκτεινεν
αὐτὸν καὶ διέσπειρε μελίσας, χρησμοὶ θεῶν ἔλεγον (5)
166
ἀπαλλαγήσεσθαι τῶν ἐνεστώτων κακῶν τὴν Ἑλλάδα,


{0548.001} (A.D. 1/2) Ch. 3 sec. 202 line 6
 βασιλέα, ὃς αὐτοῦ τῷ παιδὶ τὴν θυγατέρα συνῴκισεν.

ἐπιβουλεύων δὲ ὕστερον Τεγυρίῳ καταφανὴς γίνεται, (5)
καὶ πρὸς Ἐλευσινίους φεύγει καὶ φιλίαν ποιεῖται πρὸς
αὐτούς. αὖθις δὲ Ἰσμάρου τελευτήσαντος μεταπεμφθεὶς
ὑπὸ Τεγυρίου παραγίνεται, καὶ τὴν πρὸ τοῦ μάχην

 644. Απολλόδωρος Βιβλιοθήκη. (epitomae e codd. Vat. 950 +

Sabbaitico 366) {0548.002} (A.D. 1/2) Ch. 4 sec. 2a line 5
 νείᾳ βοηθοῦσαν τιτρώσκει,

καὶ Γλαύκῳ συστάς, ὑπο-
μνησθεὶς πατρῴας φιλίας, (5)
ἀλλάσσει τὰ ὅπλα. προκα-
λουμένου δὲ Ἕκτορος τὸν

 645.Αρποκρατίων. Lexicon in decem oratores Atticos {1389.001}

(A.D. 1/2?) Alphabetic letter epsilon lemma 99 line 1
 καθάπερ Ξέρξῃ ἐπεκήρυξαν οἱ Ἕλληνες, εἴ τις ἢ ζῶντα ἢ νεκρὸν

κατάγοι Ἀθήναζε, δώσειν ρʹ τάλαντα. (5)
(99) Ἐπικηρυκεία: τὸ περὶ φιλίας καὶ διαλλαγῶν κήρυκας
πέμπειν·
Δημοσθένης Φιλιππικῶν εʹ.
(100) Ἐπὶ κόρρης: Δημοσθένης ἐν τῷ κατὰ Μειδίου. ἄλλοι μὲν
ἄλ-


(A.D. 1/2?) Alphabetic letter nu lemma 12 line 2
 ζόμενα.
(12) Νέων: Δημοσθένης ἐν τῷ ὑπὲρ Κτησιφῶντος. περὶ τῆς πρὸς
Φίλιππον τούτου φιλίας Θεόπομπος ἐν βʹ Φιλιππικῶν ἱστορεῖ.
(13) Νεώρια καὶ νεώσοικοι: μήποτε νεώρια λέγεται ὁ τόπος ἅπας
167
εἰς ὃν ἀνέλκονται αἱ τριήρεις καὶ πάλιν ἐξ αὐτοῦ καθέλκονται, ὡς


(A.D. 1/2?) Alphabetic letter tau lemma 16 line 12
 “ποτε ἀπόρρητον ἐκεῖνο,” Θεόπομπος ἐν λαʹ δεδήλωκε. φησὶ

γὰρ (10)
“καὶ πέμπει πρὸς τὸν Φίλιππον πρεσβευτὰς Ἀντιφῶντα καὶ Χαρί-
“δημον πράξοντας καὶ περὶ φιλίας, οἳ παραγενόμενοι συμπείθειν
“αὐτὸν ἐπεχείρουν ἐν ἀπορρήτῳ συμπράττειν Ἀθηναίοις ὅπως ἂν
λά-
“βωσιν Ἀμφίπολιν, ὑπισχνούμενοι Πύδναν. οἱ δὲ πρέσβεις οἱ τῶν


(A.D. 1/2?) Alphabetic letter phi lemma 19 line 2
 “πράξεται τὸν γάμον.”

(19) Φιλοτησία: Δημοσθένης ἐν τῷ κατ’ Αἰσχίνου· ἡ κύλιξ ἣν
κατὰ
φιλίαν τοῖς φίλοις προὔπινον φιλοτησία ἐκαλεῖτο, ὡς Ὑπερείδης
φησὶ καὶ Ἄλεξις.
(20) Φιμοί: Αἰσχίνης κατὰ Τιμάρχου “καὶ φιμοὺς καὶ κυβευ-

 649. APOLLONIUS DYSCOLUS Gramm. De conjunctionibus

{0082.003} (A.D. 2) Part 2 Vol.+fascicle 1,1 p. 219 line 10
 ἐν τούτῳ καταλείπεται τὸ νύκτα εἶναι. ο... δὲ εἴρηται μαχό-

μενον ἀπὸ τῶν ἐν μάχῃ ... οἷς παρέπεται τὸ μὴ συνεῖναι. φαμὲν
γ...τησιν καὶ ἔτι ξυμβασίας τὰς φιλίας .... καὶ τὰ (10)
κατὰ φύσιν ἦν διαζευκτικά.
Ἔστι καὶ τρίτη διαφορὰ τῶν προκειμένων συνδέσμων, ἡ παραδια-

 650. Claudius PTOLEMAEUS Astrol. et Math. Geographia (lib.

1-3) {0363.009} (A.D. 2) Book 3 ch. 11 sec. 3 line 14
 Θυνιὰς ἄκρα νεʹ γοʹʹ μδʹ

Σαλμυδησσὸς αἰγιαλός νεʹ γʹʹ μγʹ γοʹʹ
Φιλία ἄκρα νεʹ ʹʹ μγʹ ʹʹ
Φινόπολις νεʹ ʹʹ μγʹ γʹʹ (15)
168
καὶ ἐν τῷ στόματι τοῦ Πόντου

 651. Μάξιμος. Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 2 ch. 6 sec. c line 1
 (b) καὶ Ἀλεξάνδρου. Ἐστασίαζον Ἰνδοὶ βασιλεῖς Πῶρος

καὶ Ταξίλης. Πῶρον μὲν λαμβάνει ὁ Ἀλέξανδρος,
(c) Ταξίλην δὲ κατὰ φιλίαν παρεστήσατο. Ἐπεδείκνυεν
Ἀλεξάνδρῳ Ταξίλης τὰ θαυμαστὰ τῆς Ἰνδῶν γῆς, πο-
ταμοὺς μεγίστους, καὶ ὄρνιθας ποικίλους, καὶ εὐώδη

 652. Μάξιμος. Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 14 ch. 3 sec. a line 4
 λόγος πρὸς αὑτὸν σκοπείτω ἄν, τίσι διακρίναι τὸν

κόλακα τοῦ φίλου. Τὸν μὲν γὰρ χρυσὸν βασανίζει
λίθος, προστριβόμενον αὐτῇ· φιλίας δὲ δὴ καὶ κολα-
(b) κείας τίς ἔσται βάσανος; ἆρα τὸ ἐξ ἑκατέρου τέλος;
ἀλλ’ εἰ ἀναμενοῦμεν τὸ τέλος, ἄλλη βλάβη φθήσεται

 653. Μάξιμος. Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 14 ch. 3 sec. g line 4
 χρήματα ἐζημίωσεν, ἢ εἰς ἡδονὴν ἐξέχεεν· ὧν τὸ μὲν

εἰς χρήματα κουφότατον, τὸ δὲ εἰς ἡδονὴν τερπνότατον·
διὰ δὲ φιλίας πολλοὶ ἤδη καὶ φυγῆς ἐκοινώνησαν, καὶ
ἀτιμίας συναπέλαυσαν, καὶ θανάτῳ περιέπεσον. (5)
14.4.
(a) Τῷ οὖν διακρινοῦμεν τὸν κόλακα τοῦ φίλου; μήτε

 πην δὲ καὶ ἡδονὴν χαίρειν ἐᾶν; οὔτε γὰρ τὸ φιλεῖν

ἡδονῆς ἀτυχές, οὔτε τὸ κολακεύειν λύπης ἄμοιρον,
ἀλλ’ ἑκάτερον ἐν ἑκατέρῳ φύρεται, καὶ ἡδονὴ ἐν φιλίᾳ, (5)
καὶ λύπη ἐν κολακείαις· ἐπεὶ καὶ αἱ μητέρες καὶ αἱ
τιτθαὶ φιλοῦσιν τὰ βρέφη, καὶ πρὸς ἡδονὴν αὐτὰ

 655. Μάξιμος. Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 14 ch. 5 sec. e line 2

169
 δεὶς αὐτῶν εἰκάζει τὰ ἔργα κατὰ τὴν χειρουργίαν, ἀλλὰ

(e) χωρίζει τὴν ἑκατέρου χρείαν κατὰ τὴν πρόθεσιν· ὁ
μὲν γὰρ διασωστικὸς διὰ τὴν φιλίαν· ὁ δὲ μισθαρνι-
κὸς τῶν βουλομένων· καὶ ὁ μὲν αὐθαίρετος, ὁ δὲ
ὤνιος· καὶ ὁ μὲν τοῖς ἐνσπόνδοις πιστός, ὁ δὲ καὶ

 656. Μάξιμος. Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 14 ch. 6 sec. d line 1
 τατος, καὶ συμφορῶν κοινωνὸς ἰσότατος· ὁ δὲ κόλαξ

εὐτυχίας μὲν κοινωνὸς ἀπληστότατος· ἐν δὲ ταῖς συμ-
(d) φοραῖς ἀμικτότατος. Φιλία μὲν ἐπαινετόν, κολακεία
δὲ ἐπονείδιστον· φιλία γὰρ ἑκατέρου πρὸς ἑκάτερον
ἴσην ἔχει τὴν ἀντίδοσιν, ἡ δὲ κολακεία χωλεύει· ὁ γάρ

 εὐτυχίας μὲν κοινωνὸς ἀπληστότατος· ἐν δὲ ταῖς συμ-

(d) φοραῖς ἀμικτότατος. Φιλία μὲν ἐπαινετόν, κολακεία
δὲ ἐπονείδιστον· φιλία γὰρ ἑκατέρου πρὸς ἑκάτερον
ἴσην ἔχει τὴν ἀντίδοσιν, ἡ δὲ κολακεία χωλεύει· ὁ γάρ
του ἐνδεὴς θεραπεύων τὸν ἔχοντα κατὰ τὴν χρείαν,

 καθόσον οὐκ ἀντιθεραπεύεται, ἐλέγχει τὸ ἄνισον. Ὁ (5)

φίλος λανθάνων δυστυχεῖ, ὁ κόλαξ μὴ λανθάνων.
(e) Φιλία βασανιζομένη κρατύνεται, κολακεία ἐλεγχομένη
θραύεται· φιλία χρόνῳ αὔξεται, κολακεία χρόνῳ ἐλέγ-
χεται· φιλία χρείας ἀδεής, κολακεία χρείας ἐνδεής.

 φίλος λανθάνων δυστυχεῖ, ὁ κόλαξ μὴ λανθάνων.

(e) Φιλία βασανιζομένη κρατύνεται, κολακεία ἐλεγχομένη
(f) Εἰ δέ ἐστιν καὶ ἀνθρώποις πρὸς θεοὺς ἐπιμιξία, ὁ

170
 (e) Φιλία βασανιζομένη κρατύνεται, κολακεία ἐλεγχομένη

(f) Εἰ δέ ἐστιν καὶ ἀνθρώποις πρὸς θεοὺς ἐπιμιξία, ὁ
μὲν εὐσεβὴς φίλος θεῷ, ὁ δὲ δεισιδαίμων κόλαξ θεοῦ·

 661. Μάξιμος. Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 14 ch. 7 sec. b line 1
 θεούς, ὥσπερ τοὺς τυράννους, τοῦτον, οἶμαι, τὸν τρό-

πον καὶ πρὸς ἀνθρώπους εὔελπις μὲν καὶ θαρσαλέον (5)
(b) ἡ φιλία, δύσελπις δὲ καὶ ἐπτηχὸς ἡ κολακεία. Τυ-
ράννῳ οὐδεὶς φίλος, βασιλεῖ δὲ οὐδεὶς κόλαξ· βασι-
(c) λεία δὲ τυραννίδος θειότερον. Εἰ δέ ἐστιν ἡ φιλία

 (b) ἡ φιλία, δύσελπις δὲ καὶ ἐπτηχὸς ἡ κολακεία. Τυ-

ράννῳ οὐδεὶς φίλος, βασιλεῖ δὲ οὐδεὶς κόλαξ· βασι-
(c) λεία δὲ τυραννίδος θειότερον. Εἰ δέ ἐστιν ἡ φιλία
ἰσότης τρόπου, τὸ δὲ μοχθηρὸν οὔτε αὐτὸ αὑτῷ οὔτε
τῷ χρηστῷ ἴσον, ὁ μὲν ἀγαθὸς τῷ ἀγαθῷ φίλος, ἴσος

 κολακεία ἰσηγορίας· εἰ δὲ οὐκ εἴη ἴσος, οὐκ ἂν εἴη

(d) φίλος. Ἀλλὰ καὶ τῶν πολιτειῶν ἡ μὲν ἀριστοκρατία
φιλίας μεστή, δημοκρατία δὲ κολακείας ἀνάπλεως·
(e) κρείττων δὲ ἀριστοκρατία δημοκρατίας. Οὐδεὶς ἐν
Λακεδαίμονι Κλέων ἦν, οὐδὲ Ὑπέρβολος, κόλακες πο-

 τυραννίδας τί χρὴ λέγειν; ὅπου γὰρ δέος καὶ ἐξουσία

δεσποτικὸν τὸ ἀρχόμενον ἄγχει, ἀνάγκη δεῦρο κολα-
(e) κείαν μὲν ἀνθεῖν, φιλίαν δὲ κατορωρύχθαι. Ἔστιν
καὶ ἐν ἐπιτηδεύμασιν καὶ τέχναις κολακείας ἰδεῖν,
171
ὁμοίους μὲν ταῖς τέχναις κατὰ τὸ σχῆμα, ἀνομοίους

 (e) ταις ἀσπίδων; Ὥσπερ οὖν ἐνταῦθα διεκληρώσαντο τὰς

τέχνας οἱ τόποι, ἢ αἱ φύσεις τῶν χρωμένων, ἢ αἱ
φιλίαι τῶν ἀπ’ ἀρχῆς ἐπιτηδευθέντων, καὶ οὐ ταὐτὰ
ἕκαστον οὔτε πᾶσιν τίμιον διότι ἐνίοις, οὔτε ἄτιμον
τισὶν ὅτι μὴ πᾶσιν, ἀλλὰ εὐδοκιμεῖ ἕκαστον κατὰ τὴν (5)

 πρεσβύτερα τοῖς νέοις εἰκάσαι) τί ἂν εἴη ἄλλο, ἢ αὐτό,

ἡ Σωκράτους τέχνη ἐρωτική; Δοκοῦσιν γάρ μοι τὴν
καθ’ αὑτὸν ἑκάτερος φιλίαν, ἡ μὲν γυναικῶν, ὁ δὲ
ἀρρένων, ἐπιτηδεῦσαι. Καὶ γὰρ πολλῶν ἐρᾶν ἔλεγον, (5)
(d) καὶ ὑπὸ πάντων ἁλίσκεσθαι τῶν καλῶν· ὅ, τι γὰρ

 ὁ μὲν ἐπ’ ἀγαθῷ ἐρᾷ τοῦ ἐρωμένου, ὁ δὲ ἐπ’ ὀλέθρῳ (5)

(b) ἀμφοῖν. Ἐκείνου τοῦ ἔρωτος ἀρετὴ ἔργον, τοῦδε τοῦ
ἔρωτος ἔργον ὕβρις· ἐκείνου τοῦ ἔρωτος φιλία τέλος,
τούτου τοῦ ἔρωτος ἔχθρα τέλος· ἄμισθος ὁ ἔρως ἐκεῖ-
νος, μισθοφόρος ὁ ἔρως οὗτος· ἐκεῖνος ὁ ἔρως ἐπαι-

 θἄτερον, ἢ κατὰ τὸν λόγον τετάχθαι πάθους ἀπηλλαγ- (5)

(b) μένον, ἢ κατὰ τὸ πάθος λόγῳ συμπεπλεγμένον. Καὶ
εἰ μὲν ὁ ἔρως φιλίας ἐστὶν ὁρμή, καὶ ὄρεξις τοῦ ὁμοίου
πρὸς τὸ ὅμοιον ἄττοντος φύσει, καὶ ἀνακραθῆναι αὐτῷ
ὀρεγομένου (πάθος ἂν εἴη τοῦτο, οὐ λόγος), δεῖ προσ-

 ὑγιείας μέτρον, τὴν δὲ ψυχὴν συμμετρίαις καὶ εὐκινη-

(d) σίαις εἰς ἀρετῆς κόσμον. Κἂν καλῇς τι τούτων τέχ-
νην, τὸ τοῦ δράσαντος ὄνομα τῷ ποιηθέντι ὑπὸ φιλίας
172
προστιθείς, οὕτω μοι δοκεῖς καλεῖν, ὥσπερ ἂν εἰ καὶ

ἥλιον καλεῖς τὴν ἐξ ἡλίου αὐγήν, ἑτέραν οὖσαν τοῦ

 (b) ὅτι ‘φύσεως δεῖ πρῶτον χρηστῆς, ὥσπερ κρηπῖδος ἀν-

ισταμένῳ τειχίῳ· καὶ μετὰ τοῦτο τροφῆς καὶ ἔθους
πρὸς σωτηρίαν τῆς φύσεως· ὑφ’ ὧν φιλία τῇ ψυχῇ
ἐγγίγνεται πρὸς τὰ καλὰ πάντα, συντρεφομένη τοῖς
χρόνοις, καὶ συνθέουσα ταῖς ἡλικίαις· ἐπὶ δὲ τούτοις (5)

 (b) κεκραμένης πρὸς ὑγίειαν καλῶς; Τίς οὖν ὑμῖν γένοιτο

ψυχῆς ἰατρός; καὶ ποῖα τὰ φάρμακα; καὶ πρὸ τῆς δι-
αίτης αὐτὸς τρόπος; Ἐγὼ μὲν ὑπὸ φιλίας πρὸς τὰ
ἀρχαῖα πάντα οὐ διαιρῶ τὰς τέχνας, πείθομαι δὲ τοῖς
ποιηταῖς, ὅτι ἦν ἐν Πηλίῳ ἀνὴρ ἰατρικός· Χείρωνα (5)

 (d) νισθέντα ἠγαπήθη· ἡδονὴ δὲ καὶ λόγου ἀδεής, καὶ

τέχνης πρεσβυτέρα, καὶ τὴν πεῖραν φθάνει, καὶ οὐκ
ἀναμένει χρόνον, ἀλλὰ ὑπερφυὴς ἡ πρὸς αὐτὴν φιλία
καὶ ἡλικιῶτις τῶν σωμάτων, ὥσπερ κρηπίς, τῇ σωτηρίᾳ
τοῦ ζῴου ὑποβέβληται· ἣν εἴ τις ἀφέλοι, τὸ γενόμενον (5)

 τὸν αὐτῆς προσαφῄρηκεν· οὐδὲν γὰρ τῶν καλῶν αἱρε- (5)

τόν, ἀπογενομένης ἡδονῆς· καὶ γὰρ ὁ κατ’ ἀρετὴν
πονῶν ἑκὼν φιλίᾳ ἡδονῆς πονεῖ, παρούσης ἢ προσ-
(b) δοκωμένης. Ὥσπερ γὰρ ἐν τοῖς χρηματισμοῖς οὐθεὶς
ἑκὼν ἀντικαταλλάττεται δραχμὴν ταλάντου, οὐδὲ χρυ-

 γὰρ ἄλλο ἄλλῳ ἐπιτιθῇς ὄνομα τῆς τούτων ἀξίας,

Ἀχιλλεῖ μὲν ἀποθνήσκοντι ἑκόντι, καὶ τιμωροῦντι ἀπο-
173
θανόντι τῷ Πατρόκλῳ φιλίαν, Ἀγαμέμνονι δὲ ἀγρυπ-

νοῦντι καὶ προβουλευομένῳ καὶ προπολεμοῦντι βασι- (5)
λείαν, τῷ δὲ Ἕκτορι ἐξηγουμένῳ καὶ προμαχομένῳ καὶ

 νὰς πόνων, ἣν σὺ μὲν ἀρετὴν καλεῖς, ἐγὼ δὲ τὴν μὲν

ἀρετὴν δίδωμι, ἐρήσομαι δέ σε, εἰ ἄνευ τῆς πρὸς αὐ-
τὴν φιλίας τὴν ἀρετὴν ἡ ψυχὴ εἵλετο; ἐὰν γὰρ τὴν (10)
φιλίαν δῷς, ἡδονὴν δίδως.
Κἂν ὑπαλλάξῃς τὸ ὄνομα, καὶ χαρὰν τὴν ἡδονὴν

 ἀρετὴν δίδωμι, ἐρήσομαι δέ σε, εἰ ἄνευ τῆς πρὸς αὐ-

τὴν φιλίας τὴν ἀρετὴν ἡ ψυχὴ εἵλετο; ἐὰν γὰρ τὴν (10)
φιλίαν δῷς, ἡδονὴν δίδως.
Κἂν ὑπαλλάξῃς τὸ ὄνομα, καὶ χαρὰν τὴν ἡδονὴν
καλῇς, οὐ νεμεσῶ τῆς ἀφθονίας τῶν ὀνομάτων, τὸ δὲ

 ἀϋπνίας, ἢ σταίη ὁ ἥλιος, θᾶττον δ’ ἀνεὶς σταίη ὁ

ἥλιος, νὴ Δία, ἢ ἀνέχοιντο οἱ ὀφθαλμοὶ ἀϋπνίας, οὐκ
εὐχῆς ἔργον ἡ πρὸς τὸ φῶς φιλία, ἀλλὰ ἀνάγκης ἡ
πρὸς νύκτα συνουσία. (5)
34.2.
(a) Ταύτῃ τοι καὶ ὁ πρὸς τὸ ἀγαθὸν ἔρως ἔχει. Ἐφίε-

 οὕτω γὰρ ἂν εἴη ὁ Ζεὺς ὀλιγοτεκνότατος· ἀλλὰ τὴν

αἰτίαν ἀναθεὶς αὐτῷ τοῦ εἶναι τὰ γένη ταῦτα, καὶ
σώζεσθαι, προσειπεῖν πατέρα, τῶν ἐν φιλίᾳ ὀνομάτων
τὸ πρεσβύτατον.
35.2.
174
(a/b) Εἶεν· οὕτω σοι τὰ τοῦ Διὸς ἔχει. Τὰ δὲ τῶν

 ὁμοιότης, ἣ παρὰ μὲν θεοῖς καλεῖται θέμις, καὶ δίκη,

καὶ ἄλλ’ ἄττα μυστικὰ καὶ θεοπρεπῆ ὀνόματα· παρὰ
δὲ ἀνθρώποις φιλία, καὶ χάρις, καὶ ἀλλ’ ἄττα προσηνῆ (5)
(f) καὶ ἀνθρωπικὰ ὀνόματα. Ἐνδεέστερον δὲ δὴ τὸ ἀν-
θρώπειον τῆς θείας ἀρετῆς, τά τε ἄλλα, καὶ κατὰ

 680. Μάξιμος. Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 35 ch. 2 sec. f line 3
 (f) καὶ ἀνθρωπικὰ ὀνόματα. Ἐνδεέστερον δὲ δὴ τὸ ἀν-

θρώπειον τῆς θείας ἀρετῆς, τά τε ἄλλα, καὶ κατὰ
φιλίας ἔκτασιν· οὐ γὰρ ἐξικνεῖται ἡ θνητὴ φύσις ἐπὶ
τὸ ὅμοιον πᾶν, ἀλλ’ ὥσπερ αἱ τῶν βοσκημάτων ἀγέλαι,
οἰκειοῦται τῷ ξυννόμῳ μόνον· ἀγαπητὸν δὲ εἰ καὶ τούτῳ (5)

 681. Μάξιμος. Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 35 ch. 2 sec. h line 1
 ἑνί, στάσεις πολλὰς καὶ διαφωνίας κυριττόντων ἀλλή-

λους καὶ διαδακνόντων, μόγις ὄντά που ζώπυρα εἰς
(h) βραχὺν ἀριθμὸν φιλίας σαφοῦς ξυνεληλαμένα. Σιτία
μὲν καὶ ποτὰ καὶ ἀμπεχόνας, καὶ ὅση ἄλλη χρεία σω-
μάτων, πορίζονται οἱ ἄνθρωποι ἀμοιβῇ καὶ ἀντιδόσει

 καὶ θησαυροὺς κατορυττόντων, καὶ κατώρυχας ἐμπιμ-

(c) πλάντων, καὶ ταμεῖα σωρευόντων. Τὸ δὲ τούτων αἴ-
τιον ἀπιστία φιλίας, καὶ πλεονεξίας ἔρως, καὶ ἀπορίας
δέος, καὶ μοχθηρίας ἔθος, καὶ ἡδονῆς πόθος· ὑφ’ ὧν
τὸ φιλεῖν ἐλαυνόμενον, καὶ κατορυττόμενον, καὶ βαπ-

 καὶ ἀπειλαί, καὶ μῆνις· καὶ τὰ τούτων τέλη οἰμωγαί,

(d) καὶ στόνοι, καὶ θάνατοι καὶ φθοραί, καὶ ὄλεθροι. Ἄι-
δεταί που καὶ διήγημα Ἀττικὸν ὑπὸ φιλίας σεμνυνό-
175
μενον ἐν πολλοῖς τοῖς Ἀθηναίων λόγοις· ἓν τοῦτο

ἄξιον τῆς Ἀθηνᾶς, ἄξιον τοῦ Θησέως, φιλία καλὴ καὶ

 δεταί που καὶ διήγημα Ἀττικὸν ὑπὸ φιλίας σεμνυνό-

μενον ἐν πολλοῖς τοῖς Ἀθηναίων λόγοις· ἓν τοῦτο
ἄξιον τῆς Ἀθηνᾶς, ἄξιον τοῦ Θησέως, φιλία καλὴ καὶ
δικαία ἀγαθῶν ἀνδρῶν, ἣ παρέδωκεν ἀμφοτέροις ἐπὶ (5)
τυράννῳ κοινὸν ξίφος, καὶ σύνθημα κοινόν, καὶ κοι-

 δικαία ἀγαθῶν ἀνδρῶν, ἣ παρέδωκεν ἀμφοτέροις ἐπὶ (5)

τυράννῳ κοινὸν ξίφος, καὶ σύνθημα κοινόν, καὶ κοι-
(e) νὸν θάνατον· μεθ’ ἣν οὐκέτι ὄναρ μετέχει φιλίας
Ἀττικήν, ἀλλὰ πάντα ὕπουλα, καὶ σαθρά, καὶ ἄπιστα,
καὶ διαβεβρωμένα, μεστὰ φθόνου, καὶ ὀργῆς, καὶ ἀπει-

 τειν· καθάπερ κοίλην ναῦν ἀφαιρεθεῖσαν τοῦ ἕρματος

βραχεῖαι ῥοπαὶ σαλεύουσίν τε καὶ περιτρέπουσιν.
35.6.
(a) Τίς ἂν οὖν παρασκευὴ γένοιτο ἀνδρὶ φιλίας ἐραστῇ

πρὸς τὸ κτῆμα τοῦτο; Χαλεπὸν μὲν εἰπεῖν, ῥητέον δὲ
ὅμως·

 οὐδὲ λύκοι τὲ καὶ ἄρνες ὁμόφρονα θυμὸν

ἔχουσιν·
οὐκ ἔστιν οὐδὲ ἀνδρὶ πρὸς ἄνδρα φιλίας ὁλκή, μέχρις
ἂν αὐτῷ οἱ ὀφθαλμοὶ φαντάζωνται χρυσὸν καὶ ἄργυ- (5)
(c) ρον. Κἂν τούτων ἀπαγάγῃς τὴν ὄψιν, οὐκ ἀπόχρη


176
 ἂν αὐτῷ οἱ ὀφθαλμοὶ φαντάζωνται χρυσὸν καὶ ἄργυ- (5)

(c) ρον. Κἂν τούτων ἀπαγάγῃς τὴν ὄψιν, οὐκ ἀπόχρη
πρὸς φιλίαν ἡ καρυερία, ἀλλ’ ἐνοχλεῖ αὖθις ἢ παι-
δίσκων ὥρα, ἢ γυναικὸς κάλλος· κἂν καταμύσῃ πρὸς
ταῦτα,

 ἑορταστὰς ἴδω φίλους. Οὗτος ἀληθινῆς ἐκεχειρίας νό-

μος καὶ τρόπος, ὑπὸ νομοθέτῃ τῷ θεῷ τεταγμένος, ὃν
οὐκ ἔστιν μὴ κτησάμενον φιλίαν ἰδεῖν, οὐδ’ ἂν πολ-
λάκις τὶς σπείσηται, οὐδ’ ἂν πολλάκις ἀναγράψηται τὰ (5)
(e) Ὀλυμπιάσιν, καὶ Ἰσθμοῖ, καὶ Νέμεα. Εἴσω δεῖ ἐπὶ

 αὐτομολεῖ; τίς μετοικεῖ; τίς ἑκὼν ἀλλάττεται βίον βίου;

Τίς οὕτως ἀνόητος καὶ δύσερως καὶ κακοδαίμων
ἀνήρ, ὥστε διὰ φιλίαν μικρῶν καὶ ἐφημέρων ἡδονῶν,
καὶ ἀγαθῶν ἀμφισβητησίμων, καὶ ἀδήλων ἐλπίδων, (5)
καὶ ἀμφιβόλων εὐτυχημάτων, μὴ ἀνασκευάσασθαι, μηδὲ

 τέρματα, ὧν πρόσθεν οὐδὲ ἀκοὴν εἶχές τε οὐδὲ ἐλπίδα

τῆς θέας; ἑκάστῳ δὲ εἷς ἦν τόπος γνώριμος, ὥσπερ οἱ (5)
φωλεοὶ τοῖς ἑρπετοῖς· φιλία δέ, καὶ ἐπιμιξία, καὶ κοι-
νωνία, καὶ ἀμοιβὴ τῆς παρ’ ἑκάστοις εὐπορίας, ἐκπο-
δῶν ἦν, ἕως ὑμῖν τὸ σόφισμα τοῦτο ἐμηχανευσάμην

 σθαι καὶ πτωχεύειν, ῥάκη ἀμπισχόμενον, καὶ μετὰ ταῦτα

αἰτοῦντα ἀκόλους, παλαίοντα, λακτιζόμενον, παροινού- (10)
(f) μενον· ὧν ἕκαστον αὐτῷ διὰ φιλίαν θεὸς προὔβαλλεν,
οὐχ ὁ Ποσειδῶν, ὀργιζόμενος,
ὅτι οἷ υἱὸν φίλον ἐξαλάωσεν,

177
 ὅτι οἷ υἱὸν φίλον ἐξαλάωσεν,

οὐδὲ ὁ Ἥλιος μηνιῶν τῶν βοῶν (μὴ τοσαύτη μήτε
Ποσειδῶνα ἔχοι φιλία πρὸς ἄνθρωπον ἄγριον καὶ παῖδα (5)
ἄξενον, μήτε τὸν Ἥλιον πτωχεία καὶ φειδὼ βοῶν),
(g) ἀλλὰ γὰρ τοῦ Διὸς ταῦτα ἦν τὰ προστάγματα. Ἦ γὰρ

 τοῦ Αἰόλου, ἀγαθῶν ἁπάντων, ἐντυχόντα ἀνδρὶ ἐχθρῷ

δοκοῦντι κατὰ τὴν τοῦ πολέμου τύχην, φίλῳ δὲ
κατὰ τὴν τῶν πατέρων ξενίαν, ξυμβαλλόμενον φιλίαν (5)
αὖθις καὶ ἀνακαλούμενον τὴν προγενῆ οἰκειότητα,
συμμετρήσασθαι τῷ καιρῷ καὶ μὴ τῇ ἀξίᾳ τῶν ὅπλων

 καὶ ξύννομον καὶ μίαν, ἀσθενῆ μὲν τῷ σώματι, ἄρ-

ρηκτον δὲ τῷ λόγῳ, συνετὴν θεοῦ, πολιτείας μέτοχον,
κοινωνίας ἐρῶσαν, δίκης καὶ νόμου καὶ φιλίας γεγευ-
(e) μένην. Ἔδει δὲ ἄρα τὸ γένος τοῦτο κρεῖττον μὲν
εἶναι τῆς ἐν γῇ πάσης ἀγέλης, ἔλαττον δέ, οἶμαι,

 696. Βέττιος Βάλενς. Ανθολόγιον. libri ix {1764.001} (A.D. 2) P.

1 line 8
 σεως βασιλείαν, ἡγεμονίαν, νοῦν, φρόνησιν, μορφήν, κίνησιν,

ὕψος
τύχης, θεῶν χρηματισμόν, κρίσιν, δημοσίωσιν, πρᾶξιν, προστασίαν
ὀχλικήν, πατέρα, δεσπότην, φιλίαν, ἔνδοξα πρόσωπα, τιμὰς εἰκό-
νων ἀνδριάντων στεμμάτων, ἀρχιερατείας πατρίδος, τόπων· τῶν
δὲ τοῦ σώματος μερῶν κυριεύει κεφαλῆς αἰσθητηρίων, ὀφθαλμοῦ
(10)


2 line 25
178
 μὲν χρόᾳ καστορίζων, τῇ δὲ γεύσει στυφός.

Ὁ δὲ τοῦ Διὸς σημαίνει τέκνωσιν, γονήν, ἐπιθυμίαν, ἔρω-
τας, συστάσεις, γνώσεις, φιλίας μεγάλων ἀνδρῶν, εὐπορίας,
ὀψώ- (25)
νια, δωρεὰς μεγάλας, καρπῶν εὐφορίας, δικαιοσύνην, ἀρχάς, πολι-
τείας, δόξας, προστασίας ἱερῶν, μεσιτείας κρίσεων, πίστεις,


3 line 18
 Ἡ δὲ Ἀφροδίτη ἐστὶ μὲν ἐπιθυμία καὶ ἔρως, σημαίνει

δὲ μητέρα καὶ τροφόν· ποιεῖ δὲ ἱερωσύνας, γυμνασιαρχίας, χρυσο-
φορίας, στεμματοφορίας, εὐφροσύνας, φιλίας, ὁμιλίας, ἐπικτήσεις
ὑπαρχόντων, ἀγορασμοὺς κόσμου, συναλλαγὰς ἐπὶ τὸ ἀγαθόν, γά-
μους, τέχνας καθαρίους, εὐφωνίας, μουσουργίας, ἡδυμελείας,
εὐ- (20)


38 line 16
 γήσεις καὶ ἀναγκαίων προσώπων θανάτους.

Κρόνος μὲν οὖν καὶ Ἥλιος ἀσύμφωνοι, μετὰ φθόνων τὰς (15)
κτήσεις καὶ τὰς φιλίας παρεχόμενοι καὶ ἀφαιρούμενοι· ὅθεν οἱ
ὑπὸ τὴν τοιαύτην στάσιν γεννηθέντες ἔχθρας λαθραίας πρὸς μεί-
ζονα πρόσωπα καὶ ἀπειλὰς ὑπομένοντες καὶ ὑπό τινων ἐπιβου-


39 line 27
 Ἀφροδίτη καὶ Σελήνη ἀγαθοὶ μὲν περὶ τὰς δόξας καὶ τὰς (25)
περικτήσεις καὶ περὶ τὰς τῶν πραγμάτων ἀφορμάς, περὶ δὲ τὰς
συμβιώσεις καὶ φιλίας καὶ συναρμογὰς ἄστατοι, ἀντιζηλίας καὶ
ἔχθρας ἐπιφέροντες καὶ συγγενικῶν ἢ φίλων κακουργίας ἢ
ταραχάς·
ὁμοίως δὲ καὶ εἰς τὸν περὶ τέκνων ἢ σωμάτων τόπον οὐκ

39 line 37
179
 μίξεσιν ἀρρενικῶν τε καὶ θηλυκῶν, κακουργίας ἢ φαρμακείας

ἐπι- (35)
βόλους, οὔτε τοῖς καλοῖς οὔτε τοῖς φαύλοις ἐπιμένοντας, [οὔτε]
περὶ τὰς φιλίας διαβαλλομένους καὶ κακολογουμένους,
εὐδαπάνους
(40) ἀκροθιγεῖς περὶ τὰς πράξεις καὶ πολλῶν ἐπιθυμητάς, ὑπὸ
θηλυ-
κῶν ἀδικουμένους ἢ καὶ τούτων χάριν κρίσεις καὶ ταραχὰς καὶ


41 line 9
 κβʹ. Περὶ σχηματισμῶν κατὰ πλείους.
Κρόνος Ζεὺς καὶ Ἥλιος ἀνώμαλοι καὶ ἀβέβαιοι εἴς τε τὰς

περικτήσεις καὶ τὰς φιλίας καὶ τὰς λοιπὰς τῶν πραγμάτων ἐπι-
βολάς· τῶν γὰρ περικτηθέντων ἀποβολὰς ποιοῦσι καὶ
ἐπιφθόνοις (10)
αἰτίαις περιπίπτοντας, καὶ ἐξ ἀδοκήτων ἢ νεκρικῶν ὠφελείας ἐν-


42 line 16
 Κρόνος Ζεὺς Ἀφροδίτη ἀγαθοὶ καὶ ὠφέλιμοι περὶ τὰς

πράξεις, περικτητικοί, συστάσεις ἀρρενικῶν καὶ θηλυκῶν ἀποτε-
(15)
λοῦντες, καὶ φιλίας καὶ προβιβασμοὺς ἀπό τε νεκρῶν εὐεργεσίας,
περὶ δὲ τὰς συνηθείας ἐπιψόγους καὶ ἐπιφθόνους καὶ ἀνωμάλους
περὶ συναρμογάς, ψύξεις κατὰ καιρὸν ὑπομένοντας καὶ ἔχθρας ἢ


42 line 20
 περὶ συναρμογάς, ψύξεις κατὰ καιρὸν ὑπομένοντας καὶ ἔχθρας ἢ

κρίσεις. πλὴν φιλοσυνήθεις καὶ εὐσυμβιώτους, καινοτέραις καὶ
πολλαῖς ἡδομένους φιλίαις, εἰς δὲ τὸν περὶ τέκνων λόγον καὶ
σω- (20)
μάτων οὐ διὰ παντὸς εὐσταθοῦντας οὐδὲ ἀλύπως ὑπομένοντας.
180
Κρόνος Ζεὺς Ἑρμῆς συσχηματιζόμενοι πρακτικοὺς ἀπο-


43 line 21
 ἐπισινεῖς ἢ ἐμπαθεῖς γενόμενοι βίαιον τὸ τέλος ἐφέξουσι.

Κρόνος Ἄρης Ἀφροδίτη περὶ μὲν τὰς πράξεις καὶ τὰς (20)
φιλίας ἢ συναλλαγὰς κατ’ ἀρχάς εἰσιν ἐπιτήδειοι, ὠφελείας δόξας
καὶ συστάσεις ἀποτελοῦντες· ἐξ ὑστέρου δὲ ἐπιτάραχοι καὶ ἐπί-
δικοι καθίστανται διά τινας ἀντιζηλίας καὶ προδοσίας, ὧν χάριν


44 line 13
 καὶ πράξεων δηλωτικοί, δόξης τε καὶ προφανείας καὶ προστασίας

ὀχλικῆς αἴτιοι· ἀπαράμονοι δὲ πρός τε τὴν κτῆσιν καὶ πρὸς τὰ
λοιπὰ ὑπάρχουσιν καὶ εἰς ἀνωμαλίας περιτρέπουσι καὶ τὰς φιλίας
διαλύουσιν καὶ τοῦ βίου μειώσεις ἀπεργάζονται καὶ δειγματισμοὺς
ἢ ζημίας ἕνεκεν θηλυκῶν προσώπων, μυστικῶν τε
πραγμάτων (15)


47 line 36
 μοσίους, στρατιωτικούς, ἀδιαφόρους ταῖς χρήσεσιν ἐπί τε ἀρρενι-

κῶν καὶ θηλυκῶν, κακολογουμένους δὲ καὶ ἐν ἐπηρείαις καὶ
κρίσεσι (35)
γινομένους καὶ τὰς φιλίας εἰς ἔχθρας μετατιθέντας διὰ τὰς τῶν
πανούργων ἀφορμάς, τῷ δὲ βίῳ σφαλλομένους.
(48) Ἑρμῆς Ἥλιος Σελήνη σεμνούς, καθαρίους, εὐυποκρίτους,


49 line 3
 (49) ἀποτελοῦσι, συστάσεων καὶ τιμῶν καταξιουμένους, εὐπόρους

φιλο-
συνήθεις ἐπιψόγους καὶ πολυθρυλλήτους, ἀνεπιμόνους δὲ ταῖς
φιλίαις καὶ ἀστάτους ταῖς πράξεσι, πολλῶν ἐπιθυμητάς, πολυ-
δαπάνους, κακωτὰς γυναικῶν, εὐεπηρεάστους, ἐναντιώμασι καὶ
181
ἔχ-
θραις περιτρεπομένους διά τινας τοῦ λογισμοῦ ἀκρισίας. (5)


72 line 3
 (72) ται καὶ πορφύρας καὶ χρυσοφορίας καταξιοῦνται κατὰ τὸ

μέγε-
θος τῆς γενέσεως· γίνονται γὰρ καὶ φιλόσοφοι καὶ μουσικοὶ καὶ
φιλολόγοι καὶ βασιλικῆς φιλίας ἐντὸς γινόμενοι. εἰ δὲ καὶ ἐξ
ἀμφοτέρων βασιλικὴ δηλοῦται ἡ γένεσις τῷ εἶναι τὸν μὲν οἰκο-
δεσποτοῦντα τὸν δὲ δεσπόζοντα τῆς γενέσεως, τυραννικὸν
γίνεται (5)


84 line 29
 πρῶτα ταπεινῶς καὶ ἐνδεῶς διήγαγεν αἰχμαλωσίας τε καὶ ὑπηρε-

σίας πεῖραν ἔλαβεν καὶ πολλοῖς κινδύνοις περιετράπη. τῶν δὲ
συναιρετιστῶν ἐν χρηματιστικοῖς τόποις τετευχότων ἐν φιλίαις
καὶ συστάσεσι γενόμενος βασιλικὰς πίστεις ἀνεδέξατο. εἶθ’
οὕ- (30)
τως τοῦ ὑψώματος ἐν Λέοντι εὑρεθέντος καὶ τοῦ κυρίου Ἡλίου


120 line 32
 ρήσῃ, λαθραίως τὸ γινόμενον ἔσται· ἐὰν δὲ Ἑρμῆς ἢ Ἄρης, χω-

(30)
ρισμοὶ ἢ δειγματισμοὶ γενήσονται. ἐὰν δὲ τοῦ Κρόνου ἀπόντος
Ἥλιος μαρτυρήσῃ, νόμῳ καὶ φιλίᾳ γενήσεται καὶ συμπαθὴς ὁ
γάμος καὶ ἐπωφελής· ἐὰν δὲ ὁ Ἥλιος οἰκοδεσποτῇ, ἡ δὲ Σελήνη
κυριεύσῃ τοῦ γαμοστόλου καὶ συσχηματισθῇ τῷ Ἡλίῳ καὶ Διὸς


176 line 11
 ἢ δημοσίων πραγμάτων, ἀπὸ Ἄρεως· ὅταν δὲ περὶ ἀνασκευῆς

πραγμάτων ἢ κτήσεως ἢ παθῶν ἀποκρύφων ἢ κληρονομίας
182
πατρι- (10)
κῶν, ἀπὸ Κρόνου· περὶ δὲ δόξης καὶ φιλίας καὶ συστάσεως καὶ
κτήσεως ἀπὸ τοῦ Διός· ὅταν δὲ περὶ κοινωνίας ἢ δουλικῶν ἢ
σωματικῶν ἢ δόσεως ἢ λήψεως ἢ γραπτῶν, ἀπὸ Ἑρμοῦ. καὶ


179 line 19
 σωπα, πρᾶξις πόλις οἰκία κτήματα μοναὶ μετατροπαὶ μεταβολαὶ

τόπων κίνδυνοι θάνατος συνοχὴ μυστικὰ πράγματα. εʹ τέκνων
τόπος φιλίας κοινωνίας σωμάτων ἀπελευθέρων ἐκποιήσεως
ἀγαθοῦ
τινος ἢ εὐεργεσίας. ϛʹ δούλων σίνους ἔχθρας πάθους ἀσθε- (20)
νείας . ηʹ θανάτου νεκρῶν ὠφελείας, ἀργὸς τόπος, δίκης


179 line 22
 τινος ἢ εὐεργεσίας. ϛʹ δούλων σίνους ἔχθρας πάθους ἀσθε- (20)

νείας . ηʹ θανάτου νεκρῶν ὠφελείας, ἀργὸς τόπος, δίκης
ἀσθενείας. θʹ φιλίας ἀποδημίας ξένων ὠφελείας θεοῦ βασιλέως
δυνάστου ἀστρονομίας χρηματισμῶν, θεῶν ἐπιφανείας, μαντείας,
μυστικῶν ἢ ἀποκρύφων πραγμάτων κοινωνίας. ιʹ πράξεως δόξης


189 line 25
 ἀναβολὴν καὶ τῶν ἡγεμονικῶν τόπων πόνους ἢ ἐπισκιασμοὺς

ἐπιφθόνους τε αἰτίας καὶ ἐπηρείας. —Ἥλιος Ἀφροδίτῃ ἀγαθὸν
καὶ προσφιλῆ τὸν χρόνον δηλοῖ· συστάσεις γὰρ καὶ φιλίας
περι- (25)
ποιεῖ καὶ δωρεὰς καὶ τέρψεις συνηθείας τε καὶ γάμους καὶ
τεκνώσεις
ἢ ἀγορασμοὺς κόσμου ἢ σωμάτων, τοῖς δ’ ἐν ὑπεροχῇ ἀρχὰς καὶ


194 line 22
183
 ἐξουσιαστικῆς τύχης πρόδηλος κατὰ τὴν τοῦ θέματος τάξιν καὶ

(20)
τοποθεσίαν. τοῖς δὲ μετρίοις πράξεις καὶ κακῶν ἀπαλλαγὴν καὶ
ἐλευθερίαν συστάσεις ἐπωφελεῖς μεταβολὰς καὶ φιλίας συμπαθεῖς
τεκνοποιίας ἐπικτήσεις σωμάτων, καὶ μάλιστα ἡμερινὸς καλῶς
σχηματιζόμενος. —Ζεὺς Κρόνῳ μετεώρους κινήσεις καὶ
ἐξοδιασμοὺς


195 line 4
 φροδισίας ἐπάγων συστάσεις τε καὶ δωρεὰς καὶ ἀπὸ γυναικῶν ἢ

διὰ γυναικῶν ὠφελουμένους συνηθείαις τε καὶ ἐπιπλοκαῖς καὶ
φιλίαις περιτρεπομένους ἀγάμοις τε γάμον γεγαμηκόσι τε σπορὰν
ἢ τέκνωσιν. ἐπὶ δὲ τῶν ἐνδόξων γενέσεων στεμματοφορίας
καὶ (5)
τάξεις ἐπισήμους ἀρχάς τε πολιτικὰς καὶ δωρεὰς εἰς ὄχλους καὶ


195 line 10
 κόσμου ἐπικτήσεις. —Ζεὺς Ἑρμῇ πρακτικὸς ἐπικερδὴς ἐκπλοκὰς

πραγμάτων καὶ τοῖς διὰ λόγων ἢ ψήφων ἢ γραπτῶν ἐπωφελὴς
καθέστηκε κοινωνίας τε καὶ φιλίας μειζόνων ἐπάγει καὶ δωρεὰς ἢ
(10)
καταγραφὰς καὶ ἐκ παραθηκῶν ἢ εὑρεμάτων ὠφελουμένους· ὅθεν
καὶ σωμάτων ἀγορασμοὺς ποιοῦνται καὶ φιλόκαλοι καθίστανται.


197 line 6
 Ἄρης Ἀφροδίτῃ ἔχθρας καὶ χωρισμοὺς θηλυκῶν προσώπων

καὶ ἀκαταστασίας οἰκείων καὶ μητρὸς θάνατον τοῖς ἔχουσιν
εἴτ’ (5)
οὖν θηλυκῶν, συνηθείας τε καὶ μοιχείας ἀπαραμόνους τε φιλίας
δειγματισμούς τε. ἐὰν δὲ καὶ συμπάθειάν τινα ἔχωσι, ψύξεις
ὑπομενοῦσι καὶ περὶ τὰς πράξεις ἀστάτως ἐνεχθήσονται, αἱ δὲ

184

197 line 20
 πλείστην ὑπομείναντες αἰτίαις οὐ ταῖς τυχούσαις περιτραπήσονται.

κγʹ. Ἐπιμερισμοὶ Ἀφροδίτης.
Ἀφροδίτη ἑαυτῇ ἐπιμερίζουσα καλῶς κειμένη ἐπάγει φιλίας
(20)
καὶ συστάσεις ἀρρενικῶν καὶ θηλυκῶν συμπαθείας καὶ δωρεὰς καὶ
συνηθείας ἐπιτερπεῖς καὶ γάμους καὶ οἰκείων εὐνοίας καὶ


198 line 17
 καὶ μητρὸς ἢ θηλυκῶν ἔχθρας τε συγγενικῶν ἢ ἀτιμίας καὶ

πρὸς (15)
πρεσβύτερα πρόσωπα ἢ κοινωνικὰ ἀμφιλογίας ψόγοις τε ἢ πάθεσιν
ἐπαίσχροις περιβάλλει καὶ φιλίαις καὶ συνηθείαις ἀβεβαίοις.
δικάζονται δὲ πρὸς γυναῖκας καὶ ἀντικαταστάσεις ὑπομένουσι
τόπων τε ἢ πραγμάτων ψύξεις ποιοῦνται ἀσθενείαις τε περιπί-


198 line 26
 μειζόνων προσώπων συστάσεις καὶ δωρεὰς ἐπάγει ἀρχάς τε καὶ

πολιτικὰς καὶ ὀχλικὰς φαντασίας δόξας τε καὶ προκοπὰς γάμους
(25)
τε καὶ συμβουλὰς θηλυκῶν προσώπων καὶ φιλίας σποράς τε καὶ
τεκνώσεις καὶ ἐπαφροδισίας ἐν τοῖς ἐγχειρουμένοις. ἐὰν δὲ καὶ
μέτριός τις ᾖ, εὐπρακτήσει καὶ τῶν φαύλων ἢ ὑποταγῆς ἀπόλυσιν


199 line 5
 Ἀφροδίτη Ἑρμῇ πρακτικὸν καὶ εὐεπήβολον τὸν χρόνον δηλοῖ

περί τε τὰς δόσεις καὶ λήψεις καὶ ἐμπορίας καὶ τοῖς περὶ λόγον
ἢ παιδείαν ὁρμωμένοις φιλίας περιποιεῖ ἀγορασμούς τε κόσμου
(5)
καὶ σωμάτων κοινωνίας τε καὶ συναρμογὰς ἀρρενικῶν καὶ
θηλυκῶν
185
δόξας τε καὶ τιμὰς κατορθώσεις πραγμάτων συνίστοράς τε μυστι-


200 line 10
 γενήσονται.
Ἑρμῆς Διὶ πρακτικὸς μὲν καὶ εὐεπήβολος συστάσεις καὶ
φιλίας ἐπάγων κατορθώσεις τε πραγμάτων καὶ διοικονομίας καὶ
(10)
μάντεις καὶ περὶ λόγους καὶ ψήφους εὐημερίας· πλὴν καθολικῶς
ἐν ὄχλοις ἐπιταράσσονται καὶ περιβοησίας καὶ φόβους
ὑπομένουσιν


200 line 26
 περί τε τὰς δόσεις καὶ τὰς λήψεις ἀγορασμούς τε καὶ συναλλαγὰς

ἐπαφροδίτους καὶ τοῖς διὰ λόγου ἢ παιδείας ἢ δι’ οἰκονομίας (25)
ὠφέλιμον, συστάσεις τε καὶ φιλίας καινοτέρας ἐπικτῶνται καὶ
συνηθείας, καὶ ἐπιπλοκαῖς ἀρρενικῶν καὶ θηλυκῶν περιτρέπονται.
τοῖς δ’ ἐν μείζονι τύχῃ καθεστῶσι σωμάτων καὶ κόσμου περίκτησιν

200 line 29
 συνηθείας, καὶ ἐπιπλοκαῖς ἀρρενικῶν καὶ θηλυκῶν περιτρέπονται.

τοῖς δ’ ἐν μείζονι τύχῃ καθεστῶσι σωμάτων καὶ κόσμου περίκτησιν
ἐπάγει εἴς τε τὰς αἰτήσεις καὶ φιλίας καὶ προκοπὰς εὐεπιτεύκτους

ἀποτελεῖ καὶ πρὸς ἰδίους εὐεργετικούς. (30)
κεʹ. Τῶν τεττάρων κλήρων μερισμοί.

219 line 12
186
 αἴτιον καταντήσῃ, ὅπερ ἔδει γενέσθαι. ὡσαύτως κἂν ἀγαθοῦ (10)

πρόφασις γένηται κατὰ τὴν τῶν χρόνων μετέλευσιν, προκατασκευ-
άζονται φιλίαι, συστάσεις μειζόνων καὶ συμπάθειαι, κληρονομίαι,
καταλείψεις, δωρεαί, ἔνθεν καὶ οἱ ἄδοξοι καὶ οἱ ἀσθενέστεροι
κατὰ τὰς αἰτίας γενόμενοι νέοι καὶ φρόνιμοι καὶ ἐπέραστοι δια-


227 line 20
 ἀπὸ Σελήνης ἐπὶ Ἄρεα διὰ τὸ κέντρον καὶ ἀπὸ ὡροσκόπου καὶ
Ἄρεως ἐπὶ τὸν Ταῦρον τουτέστι τὸ μεσουράνημα. ἔπραξε γὰρ
τῷ χρόνῳ ἐπὶ ξένης καὶ φιλίας μειζόνων ἔσχε καὶ διὰ
θηλυκὸν (20)
πρόσωπον ἐκινδύνευσεν ἀπολέσθαι τομαῖς τε καὶ αἱμαγμοῖς περι-
έπεσε· καὶ ἄλλαι δὲ παραδόσεις ἐχρημάτισαν τῷ χρόνῳ τούτῳ,


228 line 13
 φωσὶ καὶ Ἀφροδίτῃ καὶ ὡροσκόπῳ καὶ Ἑρμῇ διὰ δωρεᾶς παρέσχεν
ἐξουσιαστικὸν συνέδριον. οὐδὲν οὖν δυνατὸν ἄνθρωπον πράσσειν

φιλίας βασιλέων καὶ μειζόνων κεκτημένον ἀντιπρασσόντων τῶν
χρόνων.
Ἄλλη. Ἥλιος Ταύρῳ, Σελήνη Ἑρμῆς Κριῷ, Κρόνος Ἰχθύσι,
(15)


229 line 19
 δούλου καὶ πρόφασιν φαρμάκου πράγματα καὶ ταραχὰς ἔσχηκεν·

Κρόνος γὰρ Ἡλίῳ Ἄρει Ἀφροδίτῃ ἐν τῷ περὶ δούλων τόπῳ οὖσι
τὴν παράδοσιν ἐποιήσατο· ἔτυχε δὲ βοηθείας διὰ μειζόνων φιλίας
ἀρρενικῶν τε καὶ θηλυκῶν. τῷ λαʹ ἔτει ἐξενίτευσε καὶ ἐπὶ
τῆς (20)
ξένης ἡδέως μὲν καὶ ἐπωφελῶς κατ’ ἀρχὰς διῆξεν, ἐξ ὑστέρου δὲ


230 line 29
187
 οὖν αἱ ἀντιπαραδόσεις χαλεπαὶ καὶ ἐπιτάραχοι· ἴσχυσε δὲ Ζεὺς

σὺν τῇ Σελήνῃ τυχὼν καὶ παραλαβὼν ἀπὸ Ἡλίου καὶ Ἀφροδίτης
τὸ αὐτὸ ἔτος ὄντων ἐν τῷ περὶ φιλίας τόπῳ· ὁ αὐτὸς οὖν ἐν
τῷ περὶ ξένης τόπῳ τυχὼν ἐπετέλεσε ξενιτείαν ἑκούσιον μέν,
ἐπί- (30)
φοβον δέ, καὶ φίλων βοηθείας καὶ συστάσεις.


252 line 29
 ἔτι διακατέχῃ ὁ κακοποιὸς ἐλάχιστον χρόνον· προμαραίνεται γὰρ

ἡ τοῦ κακοποιοῦ δύναμις ὑπὸ τῆς τοῦ παραλαμβάνοντος ἀστέρος
ἀγαθοποιίας προκατασκευάζοντος ἀφορμὰς ποικίλας, φιλίας συμ-
παθείας συστάσεις εὐημερίας δόξας ὠφελείας καταθυμίων συντέ-
(30)
λειαν. ἔσθ’ ὅτε μὲν οὖν καὶ μυστικαῖς πράξεσιν ἢ ἀπορρήτοις ἢ


269 line 31
 χρόνων μέλλῃ τινὶ ὑπὸ ἀγαθοποιῶν ὑποφαίνεσθαι, οὐ παντελὴς

μείωσις οὐδ’ ἀδοξία παρακολουθήσεται· προϋποσπείρονται
γὰρ (30)
φιλίαι καὶ ἐλπίδες, δι’ ὧν ὁ γενόμενος εὐπαρηγόρητος καθίστα-
ται. ὁμοίως δὲ ἐὰν ἀγαθοποιῶν ὄντων τῶν χρόνων μέλλῃ τι κα-
κοποιὸν συντρέχειν, αἱ μὲν φιλίαι εἰς ἔχθρας συγκατατίθενται


269 line 33
 φιλίαι καὶ ἐλπίδες, δι’ ὧν ὁ γενόμενος εὐπαρηγόρητος καθίστα-

ται. ὁμοίως δὲ ἐὰν ἀγαθοποιῶν ὄντων τῶν χρόνων μέλλῃ τι κα-
κοποιὸν συντρέχειν, αἱ μὲν φιλίαι εἰς ἔχθρας συγκατατίθενται
καὶ κατ’ ὀλίγον δὲ τοῦ βίου μείωσις γίνεται, τῆς δὲ δόξης καθαί-
ρεσις κατασκευάζεται. ἐὰν δέ πως οἱ ἐν τριγώνοις ἢ ἑξαγώνοις
(35)


288 line 23
188
 Κριῷ, Σελήνη Ζεὺς Λέοντι, Ἄρης Ταύρῳ, Ἀφροδίτη Ὑδροχόῳ,

ὡροσκόπος Παρθένῳ, κλίμα αʹ. τῷ ιηʹ ἔτει σὺν ἐπισήμῳ γυναικὶ
ἐξενίτευσε διὰ φιλίαν καὶ δόξαν καὶ πρὸς ἄλλην συνήθειαν καὶ
ἐρωτικὴν ἐπιθυμίαν ἔσχεν· ἐσήμαινε γὰρ τὰ κεʹ ἔτη ἡ ἀναφορὰ
τοῦ Ὑδροχόου, ἔνθα ἡ Ἀφροδίτη ἐπῆν· καὶ εἰ μὲν μόνη
κεχρημα- (25)


289 line 3
 (289) Κρόνῳ ὢν ἐν Κριῷ ἐσήμαινε τὰ ιθʹ· καὶ πάλιν Ὑδροχόου λʹ

καὶ
Ταύρου ηʹ, ὧν τὸ ἥμισυ γίνεται ιθʹ. τῷ δὲ κʹ ἔτει διὰ τὴν τῆς
γυναικὸς φιλίαν ἐξενίτευσε καὶ μείζονας ἐλπίδας καὶ ὠφελείας
προσεδόκησε, πλὴν καὶ τότε ἐσφάλη θανούσης αὐτῆς· ἐδήλου γὰρ
Ἄρης ιεʹ καὶ Σελήνη κεʹ, γίνονται μʹ, ὧν τὸ ἥμισυ κʹ· ἀλλὰ καὶ
(5)


289 line 20
 ἔτος ἐσήμαινε μὲν Λέων ιθʹ καὶ Διὸς ἐπικειμένου ιβʹ, ὧν τὸ δί-
μοιρον γίνεται ἔτη κʹ μῆνες ηʹ· ἀλλὰ καὶ τὸ τρίγωνον Διὸς καὶ
Ἡλίου τὸ αὐτὸ ἐδήλου· ἔσχεν οὖν φιλίαν πρὸς μείζονα καὶ βασι-
(20)
λικὸν πρόσωπον, παρ’ οὗ καὶ στεμματοφορίαν καὶ ἀρχιερωσύνην
προσεδόκησεν. ἀναμφιλέκτως οὖν τὸ τοιοῦτο ἐγεγόνει ἄν, εἰ μὴ


290 line 4
 πον ἐπαίτου ζήσεται. ἄρχονται οὖν τότε ἐνεργεῖν οἱ χρόνοι,

ἐπὰν εἰς συντέλειαν συντρέχωσι, προκατασκευάζοντες ἐπὶ τῶν
ἀγα-
θῶν ἀποτελεσμάτων φιλίας συστάσεις ὠφελείας συμπαθείας δό-
ξας, ἐπὶ δὲ τῶν φαύλων κακωτικὰς αἰτίας. (5)
Ἔστω δὲ ἐπὶ ὑποδείγματος Ἥλιος Ζεὺς Ἑρμῆς Ζυγῷ, Σελήνη

189

348 line 5
 ἐπί τε τῶν φαύλων καὶ ἀγαθῶν δημιουργεῖται· ἔτι δὲ καὶ κατα-

σκευάζεται ὑπὸ εἱμαρμένης τὰ μέλλοντα ἔσεσθαι διά τε ἁρμο-
νίας καὶ φιλίας καὶ δόξης συστάσεως προκειμένης ἔχθρας σίνους
(5)
πάθους ἀπορρήτων πραγμάτων καὶ μυστικῶν καὶ θανάτου καὶ
τῶν λοιπῶν.

 740. CHARITON Scr. Erot. De Chaerea et Callirhoe {0554.001}

(A.D. 2?) Book 3 ch. 5 sec. 7 line 3
 (7) ταχέως δὲ ἀπορρίψαντες οἱ ναῦται μόλις αὐτὸν ἀνεκούφισαν.

ἐν-
ταῦθα Ἑρμοκράτης ἀπεσκέδασε τὸ πλῆθος καὶ ἐκέλευσε τῷ
κυβερνήτῃ
λοιπὸν ἀνάγεσθαι. συνέβη δέ τι καὶ ἄλλο φιλίας ἔργον οὐκ
ἀγεννές.
Πολύχαρμος γάρ, ὁ ἑταῖρος τοῦ Χαιρέου, παραυτὰ μὲν οὐκ ὤφθη
ἐν τῷ μέσῳ, ἀλλὰ καὶ πρὸς τοὺς γονεῖς ἔφη “φίλος μέν, φίλος (5)

 741. ANTONINUS LIBERALIS Myth. Metamorphoseon

synagoge {0651.001} (A.D. 2?) Ch. 11 sec. 8 line 3
 μέλιτι κατέβαλον εἰς τὰ ποίμνια. (8) καὶ Πολύτεχνον μὲν

αἱ μυῖαι προσίζουσαι ἐλυμαίνοντο, Ἀηδὼν δὲ οἰκτείρασα
πρὸς τὴν παλαιὰν φιλίαν ἀπεῖργεν ἐκ τοῦ Πολυτέχνου τὰς
μυίας. ἐπεὶ δὲ αὐτὴν κατεφράσθησαν οἱ γονεῖς τε καὶ ὁ
ἀδελφός, μισήσαντες ἐνεχείρησαν ἀποκτεῖναι. (9) Ζεὺς δὲ πρὸ

 742. Κλαύδιος Πτολεμαίος. . Η φύση των ζώων (A.D. 2-3) Book

1 sec. 36 line 5
 ἐχενηὶς ἐπέχει τὰς ναῦς, καὶ ἐξ οὗ ποιεῖ καλοῦμεν

αὐτήν. κυούσης δὲ ἁλκυόνος ἵσταται μὲν τὰ πελά-
γη, εἰρήνην δὲ καὶ φιλίαν ἄγουσιν ἄνεμοι. κύει δὲ (5)
ἄρα χειμῶνος μεσοῦντος, καὶ ὅμως ἡ τοῦ ἀέρος γα-
λήνη δίδωσιν εὐημερίαν, καὶ ἁλκυονίας τηνικάδε τῆς

190

2 sec. 13 line 6
 μήκης· στενὸν δὲ αὐτῷ τὸ οὐραῖον συμπέφυκεν, ὡς οἱ

τούτων λέγουσι σοφοί. εἴτε δὲ αὐτὸν ἐκεῖνον παρέ- (5)
δωκε τῷ κήτει ἡ φύσις ἑκάστῳ, εἴτε φιλίᾳ αὐτῷ
ἑκὼν πρόσεισιν, οὐκ οἶδα· φύσεως δὲ ἀνάγκην εἶναι
τὸ πραττόμενον μᾶλλον πεπίστευκα. νήχεται γὰρ ὅδε


2 sec. 51 line 8
 ὁ κόραξ. μάχεται δὲ καὶ ὄρνιθι ἰσχυρῷ, τῷ καλουμένῳ

αἰσάλωνι· καὶ ὅταν θεάσηται ἀλώπεκι μαχόμενον,
τιμωρεῖται· πρὸς γὰρ ἐκείνην ἔχει τινὰ φιλίαν. ἦν
δὲ ἄρα ὀρνίθων πολυκλαγγότατός τε καὶ πολυφωνό-
τατος· μαθὼν γὰρ καὶ ἀνθρωπίνην προΐησι φωνήν. (10)


3 sec. 46 line 25
 μὲν καὶ ταγήνου ψόφον ἀεί, ἐπ’ ἄριστά τε χορεύον-

τες, ἐν δὲ τοῖς κινδύνοις προδόται, καὶ μάτην καὶ ἐς
οὐδὲν τὸ τῆς φιλίας ὄνομα χαίνοντες. (25)
(47) Δότε μοι τοὺς τραγῳδοὺς πρὸς τοῦ πατρῴου
Διὸς καὶ πρό γε ἐκείνων τοὺς μυθοποιοὺς ἐρέσθαι


5 sec. 28 line 7
 τρυόνα ἤκουσα, καὶ σιτεῖσθαι μὲν τὰ αὐτά, βαδίζειν (5)

δὲ τὰς ἴσας βαδίσεις καὶ κοινῇ κονίεσθαι. οὐκοῦν ἐκ
τούτων φιλίαν τινὰ θαυμαστὴν αὐτοῖς ἐγγενέσθαι.
καί ποτε ἑορτῆς ἐπιστάσης ὁ δεσπότης ἀμφοῖν τὸν
ἀλεκτρυόνα καταθύσας εἱστιάθη σὺν τοῖς οἰκείοις· ὁ


5 sec. 48 line 1
191
 ἐκεῖνον ὁ ἀνὴρ ὁ ταῦτα δράσας ὀφθαλμοῖς ἀγαθὸν

ἔφασκεν εἶναι.
(48) Ἐμοὶ δὲ αἴσχιστον δοκεῖ, ὦ ἄνθρωποι, φιλίαν μὲν
τοῖς ζῴοις πρὸς ἄλληλα εἶναι, μὴ μόνοις τοῖς συννό-
μοις αὐτῶν μηδὲ μὴν τοῖς ὁμογενέσιν, ἤδη δὲ καὶ


5 sec. 48 line 5
 μοις αὐτῶν μηδὲ μὴν τοῖς ὁμογενέσιν, ἤδη δὲ καὶ

τοῖς μηδὲν προσήκουσί σφισι κατὰ τὸ κοινὸν γένος.
ταῖς γοῦν αἰξὶν αἱ οἶς φίλιαι, περιστερᾷ δὲ πρὸς τρυ- (5)
γόνα φιλία, φίλα δὲ ἀλλήλοις νοοῦσι φάτται τε καὶ
πέρδικες, ἀλκυόνα δὲ καὶ κηρύλον ποθοῦντε ἀλλήλω


5 sec. 48 line 6
 τοῖς μηδὲν προσήκουσί σφισι κατὰ τὸ κοινὸν γένος.

ταῖς γοῦν αἰξὶν αἱ οἶς φίλιαι, περιστερᾷ δὲ πρὸς τρυ- (5)
γόνα φιλία, φίλα δὲ ἀλλήλοις νοοῦσι φάτται τε καὶ
πέρδικες, ἀλκυόνα δὲ καὶ κηρύλον ποθοῦντε ἀλλήλω
πάλαι ἴσμεν, κορώνην τε ἐρωδιῷ φίλα νοεῖν καὶ λά-


6 sec. 15 line 10
 πεστάτου ἐρᾷ δελφὶς ἔρωτα δριμύτατον. καὶ τὰ μὲν

πρῶτα πλησίον γενόμενος ἐφόβησέ τε καὶ ἐξέπληξεν
αὐτόν, εἶτα μέντοι τῇ συνηθείᾳ φιλίαν τινὰ καὶ εὔ- (10)
νοιαν ἐς ἑαυτὸν ἐκ τοῦ παιδὸς ἰσχυρὰν ἐπηγάγετο.
ἀθύρειν γοῦν μετ’ ἀλλήλων ὑπήρξαντο, καὶ πῆ μὲν


6 sec. 15 line 45
 ἔδρασε, καίτοι τοῦ τῶν ἀρρένων ἔρωτος, ὡς λέγεις

αὐτὸς καὶ ἡ φήμη διδάσκει, Ἑλλήνων πρώτιστος ἄρ-
ξας. ἀμειβόμενοι δὲ Ἰασεῖς τὴν φιλίαν ἐκείνων τὴν (45)
192
ἰσχυράν, ἀπέφηναν τάφον κοινὸν ὡραίου μειρακίου

καὶ δελφῖνος ἐρωτικοῦ, καὶ στήλην ἐπέστησαν. κα-


6 sec. 29 line 7
 ἀλλὰ ἐρωμένου δίκην ἢ ἀδελφοῦ νεωτέρου, οὕτως (5)

ἄρα ὁ παῖς τοῦ ἀετοῦ προμηθῶς εἶχεν. προϊὼν δὲ ὁ
χρόνος ἐς φιλίαν αὐτοὺς ἐξῆψεν ἀλλήλων ἰσχυράν.
συνηνέχθη δὲ καμεῖν τὸ σῶμα τὸν παῖδα. καὶ τὸν
ἀετὸν παραμένειν καὶ νοσηλεύειν τὸν τροφέα, καὶ


6 sec. 39 line 8
 δήπου. Κύρῳ δὲ καὶ Παρυσάτιδι, ὦ Πέρσαι, καὶ

καλὰ ταῦτα καὶ ἔνδικα ἐδόκει· καὶ ἐφίλει Κῦρος
τὴν μητέρα κακῶς, καὶ ἐφιλεῖτο ὑπὸ τῆς μητρὸς φι-
λίαν ὁμοίαν. καὶ ταῦτα μέντοι σωμένης, οἱ δὲ
ἄνθρωποι πάντων μὲν ἐπιθυμοῦντες, μηδενὸς δὲ (10)
φειδόμενοι.


6 sec. 44 line 2
 ἄνθρωποι.
(44) Ἵππος εἰ τυγχάνοι κηδεμονίας, ἀμείβεται τὸν
εὐεργέτην εὐνοίᾳ τε καὶ φιλίᾳ. καὶ ὁποῖος μὲν ἦν ὁ
Βουκεφάλας ἐς Ἀλέξανδρον διαρρεῖ πανταχόσε ὁ λό-
γος, καὶ οὔ μοι λέγειν αὐτὸν ἥδιόν ἐστι. καὶ τὸν


7 sec. 10 line 22
 ταφῆς ἠξίωσε, τόν γε μὴν κύνα προσέταξε τυχεῖν (20)

κηδεμονίας, καὶ ἐδίδου ὅσα κυνὶ ὀρέγεται ἐκ χειρός,
καὶ μάλα γε ἱκανὰ καὶ ἐφολκὰ ἐς τὴν ἑαυτοῦ φιλίαν
τε καὶ εὔνοιαν, κατὰ μικρὰ ὑπάγων τὸν κύνα ὁ Πύρ-
193
ρος. καὶ ταῦτα μὲν ἐς τοσοῦτον. εἶτα μέντοι οὐ


9 sec. 7 line 20
 Κλείσοφος δὲ καὶ τὸν ὀφθαλμὸν τὸν ἕτερον δεσμῷ

κατελάμβανε, Φιλίππῳ χαριζόμενος ἐν τῇ τῆς Με-
θώνης πολιορκίᾳ τὸν ἕτερον ἐκκοπέντι. φιλία δὲ (20)
ἐμοὶ δοκεῖν καὶ συντροφία τῷ φθειρὶ πρὸς τὸν δελ-
φῖνά ἐστι· κολακεύειν μὲν γὰρ ὡς καὶ ἄλλα κακὰ


12 sec. 2 line 6
 μόνας, καὶ τῶν ἐμβαλλομένων αὐτοῖς τροφῶν προε-

σθίουσιν οὗτοί γε. φυλάττουσι δὲ καὶ τὴν πρὸς (5)
ἀλλήλους φιλίαν μάλιστα ἰχθύων, καὶ ἔστιν ἀεὶ ἔν-
σπονδα αὐτοῖς, ἤτοι τῆς θεοῦ τὴν ὁμόνοιαν καταπνε-
ούσης, ἢ διότι τῶν ἐμβαλλομένων τροφῶν ἐμπιπλά-


14 sec. 25 line 16
 ὄχθης πλησίον ἐλαύνει βοῶν ζεῦγος, οὔ τι που δεόμενος

ἀροῦν οὗτος· ὥσπερ γάρ φησιν ὁ λόγος, μηδὲν εἶναι (15)
βοῒ κοινὸν καὶ δελφῖνι, οὕτω τοι φιλία χερσὶν ἁλιέων
καὶ ἀρότρῳ πόθεν ἂν γένοιτο; εἰ οὖν οἱ καὶ ἵππων
παρείη ζεῦγος, τοῖς ἵπποις χρῆται. καὶ τὸν μὲν ζυ-


15 sec. 11 line 16
 λειν μίξεως. σπλάγχνα δὲ γαλῆς σκευασίαν τινὰ προσ-

λαβόντα, ἣν ἴστωσαν οἱ σοφοὶ ταῦτα, καὶ ἐς οἶνον (15)
ἐμβληθέντα κατ’ ἐπιβουλήν, φιλίαν ὡς λόγος διίστησι,
καὶ ἡνωμένην τέως εὔνοιαν διακόπτει. καὶ ὑπὲρ μὲν
τούτων τοὺς γόητάς τε καὶ φαρμακέας Ἄρει φίλῳ

194

16 sec. 24 line 6
 βραχεῖαν, ἔτι δὲ σιμήν. λέγουσι δὲ αὐτὰς εἶναι καὶ

φιλέλληνας, καὶ ἔχειν τοῦ γένους τοῦδε σύνεσίν τινα (5)
ἀπόρρητον, καὶ συμφυῆ πρὸς αὐτοὺς ἀποσώζειν φι-
λίαν, καὶ προσιόντων τε καὶ ἐπαφωμένων καὶ κοίλῃ
τῇ χειρί πως ἐπικροτούντων μὴ ἄχθεσθαι μηδὲ ἀπο-
σκιρτᾶν, καὶ συνδιημερεύειν μὲν αὐτοῖς ὥσπερ οὖν


17 sec. 35 line 8
 τὴν προσβολὴν οὐ φέροντας ἀναστῆναι τῆς πατρίδος

καὶ μέντοι καὶ ἐς χῶρον ἐλθεῖν ἄλλον, καὶ οἰκίσαι
φιλίᾳ τῆς μητρίδος, ἵνα Κρητικῶς εἴπω, Ῥαῦκον, εἰ
καὶ τοῦ χωρίου ὁ δαίμων ἤλαυνεν αὐτούς, ἀλλὰ γοῦν
τελέως ἀποσπασθῆναι τοῦ ὀνόματος οὐχ ὑπομείναν- (10)

 762. Κλήμης Αλεξανδρινός. Προτρεπτικός. (A.D. 2-3) Ch. 5

sec. 64 subsec. 2 line 8
 φατον Ἵππασός τε ὁ Μεταποντῖνος καὶ ὁ Ἐφέσιος Ἡράκλει-

τος· Ἐμπεδοκλῆς γὰρ ὁ Ἀκραγαντῖνος εἰς πλῆθος ἐμπεσὼν
πρὸς τοῖς τέτταρσι στοιχείοις τούτοις νεῖκος καὶ φιλίαν
καταριθμεῖται.
(3) Ἄθεοι μὲν δὴ καὶ οὗτοι, σοφίᾳ τινὶ ἀσόφῳ τὴν ὕλην

 763. Flavius PHILOSTRATUS Soph. Heroicus {0638.004} (A.D.

2-3) Olearius p. 700 line 12
 ἄρχων φόβου· καίτοι φησὶν ὁ Πρωτεσίλεως μὴ (10)

ἐλάττω τοῦ Διομήδους ἔργα τὸν Σθένελον μηδὲ
ἐκεῖ δρᾶσαι, φιλίαν μὲν γάρ σφισιν εἶναι οὐ μείω
ἢ Ἀχιλλεῖ τε καὶ Πατρόκλῳ ἐγένετο, φιλοτιμεῖσθαι
δὲ οὕτω πρὸς ἀλλήλους ὡς ξὺν ἀθυμίᾳ ἐπανήκειν

 764. Flavius PHILOSTRATUS Soph. Heroicus {0638.004} (A.D.

2-3) Olearius p. 719 line 14
195
 θάκων ὑπανίσταντο αὐτῷ καὶ ὁδῶν ὑπεξίσταντο

οὐχ οἱ πολλοὶ μόνον, ἀλλὰ καὶ οἱ τῆς εὐδοκίμου
μοίρας. πρὸς δὲ Ἀχιλλέα φιλία ἦν αὐτῷ καὶ βα-
σκαίνειν ἀλλήλοις οὔτε ἐβούλοντο οὔτε ἐπεφύκεσαν, (15)
τάς τε λύπας, ὁπόσαι περὶ τὸν Ἀχιλλέα, εἰ καὶ μὴ

 765. Ωριγένης. In Jeremiam (Ομιλίαι. 12-20) (A.D. 2-3) Homily

20 sec. 7 line 47
 πρὸς τὸν διάβολον. συνθήκας ποτὲ ὁ ὄφις πρὸς τὴν Εὔαν

ἐποιήσατο, (45)
καὶ ἦν αὐτῷ φίλη καὶ ὁ ὄφις τῇ γυναικί. ἀλλ’ ὁ θεὸς ἐπραγματεύ-
σατο ὡς ἀγαθὸς τὰς συνθήκας ταύτας λυθῆναι καὶ τὴν φιλίαν
ταύτην
τὴν κακὴν διασκεδάσαι καὶ ὡς ἀγαθὸς θεὸς λέγει· «ἔχθραν θήσω
ἀνὰ
μέσον σοῦ καὶ ἀνὰ μέσον τῆς γυναικός, καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ
σπέρματος


20 sec. 7 line 51
 μέσον σοῦ καὶ ἀνὰ μέσον τῆς γυναικός, καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ
σπέρματος
σοῦ καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματος αὐτῆς». εὐγνωμόνως οὖν
ἀκούοιμεν, (50)
πῶς ὁ θεὸς ἔχθραν ποιεῖ τὴν πρὸς τόνδε, ἵνα φιλίαν ποιήσῃ τὴν
πρὸς τὸν Χριστόν· ἀδύνατον γὰρ ἅμα εἶναι φίλον τῶν ἐναντίων.
καὶ ὥσπερ «οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν», οὕτως οὐδεὶς


20 sec. 7 line 55
 καὶ ὥσπερ «οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν», οὕτως οὐδεὶς

δύναται εἶναι φίλος καὶ ‹θεῷ καὶ μαμωνᾷ›, φίλος καὶ Χριστῷ καὶ
ὄφει. ἀλλὰ ἀνάγκη καὶ τὴν φιλίαν τὴν πρὸς τὸν Χριστὸν
ἔχθραν (55)
ποιῆσαι πρὸς τὸν ὄφιν, καὶ τὴν φιλίαν τὴν πρὸς τὸν ὄφιν ἔχθραν
γεννῆσαι τὴν πρὸς τὸν Χριστόν.

196

20 sec. 7 line 56
 δύναται εἶναι φίλος καὶ ‹θεῷ καὶ μαμωνᾷ›, φίλος καὶ Χριστῷ καὶ
ὄφει. ἀλλὰ ἀνάγκη καὶ τὴν φιλίαν τὴν πρὸς τὸν Χριστὸν
ἔχθραν (55)
ποιῆσαι πρὸς τὸν ὄφιν, καὶ τὴν φιλίαν τὴν πρὸς τὸν ὄφιν ἔχθραν
γεννῆσαι τὴν πρὸς τὸν Χριστόν.
«Ἀθεσίαν καὶ ταλαιπωρίαν ἐπικαλέσομαι». ἵνα δὲ μᾶλλον νοή-

 769. Ωριγένης. Expositio in Proverbia (fragmenta e catenis)

{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 176 line 18
 Πατρός· Εἶπον γὰρ, φησὶ, τὴν σοφίαν, σὴν ἀδελ-

φὴν εἶναι.
Ἡ χάρις καὶ ἡ φιλία ἐλευθεροῖ· ἡ δὲ ἀρετὴ καὶ
γνῶσις ἐλευθεροῦσι ψυχὴν λογικήν· ἡ χάρις γὰρ
καὶ ἡ φιλία, ἀρετὴ καὶ γνῶσίς ἐστιν· εἰ δὲ ἔλαφος (20)


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 176 line 20
 Ἡ χάρις καὶ ἡ φιλία ἐλευθεροῖ· ἡ δὲ ἀρετὴ καὶ

γνῶσις ἐλευθεροῦσι ψυχὴν λογικήν· ἡ χάρις γὰρ
ἐκ τῆς φιλίας, ὁ πῶλος ἐκ τῶν χαρίτων γεννᾶται· ἡ
οὖν ἔλαφός ἐστι τῆς θεωρίας σύμβολον· ὁ δὲ πῶλος,


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 176 line 21
 γνῶσις ἐλευθεροῦσι ψυχὴν λογικήν· ἡ χάρις γὰρ

ἐκ τῆς φιλίας, ὁ πῶλος ἐκ τῶν χαρίτων γεννᾶται· ἡ
οὖν ἔλαφός ἐστι τῆς θεωρίας σύμβολον· ὁ δὲ πῶλος,
τῆς ἀπαθείας· ἡ μὲν γὰρ, ἐξ ἀρετῶν· ἡ δὲ, ἐκ τῆς


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 176 line 26
197
 γνώσεως γίνεσθαι πέφυκεν. —Ἡ μὲν ἔλαφός ἐστιν

θεωρίας σύμβολον, σωμάτων καὶ ἀσωμάτων καὶ (25)
γνώσεως Θεοῦ· ἡ δὲ φιλία, τῆς πρὸς Θεὸν καὶ τὸν
πλησίον ἀγάπης· ὁ δὲ πῶλος, τῆς ἀπαθείας· καὶ ἡ
μὲν θεωρία τῆς πρὸς Θεὸν γνώσεως, ἐξ ἀρετῶν εἴωθε


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 176 line 35
 τῷ Θεῷ προσομιλήσει, ἀλλὰ καὶ σύνοικος γενήσεται

αὐτῷ. —Ἰδία τῆς λογικῆς φύσεώς ἐστιν ἡ ἀρετὴ,
ἥτις καλεῖται φιλία, καὶ συμφιλιάζει τῷ Θεῷ τοὺς (35)
ἑπομένους αὐτῇ διὰ τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ. —Ἐν
γὰρ τῇ τῆς ἀρετῆς φιλίᾳ καὶ τῇ τῆς γνώσεως, ὁ


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 176 line 37
 ἥτις καλεῖται φιλία, καὶ συμφιλιάζει τῷ Θεῷ τοὺς (35)

ἑπομένους αὐτῇ διὰ τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ. —Ἐν
γὰρ τῇ τῆς ἀρετῆς φιλίᾳ καὶ τῇ τῆς γνώσεως, ὁ
συμπεριφερόμενος πολλοστός ἐστι τῶν ὠφελουμέ-
νων.


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 176 line 50
 δικαιοσύνην καὶ ἀλήθειαν, παραδίδωσι τὴν ἑαυτοῦ

ψυχὴν τοῖς ἐχθροῖς, τοῖς εἰωθόσι πολεμεῖν τοῖς ἀνθρώ-
ποις, διὰ τὴν πρὸς τὸν Σωτῆρα φιλίαν· φιλία γάρ (50)
ἐστι πνευματικὴ, γνῶσις Θεοῦ, καθ’ ἣν καὶ οἱ ἅγιοι
φίλοι Θεοῦ χρηματίζουσιν, ὡς ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτι-


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 176 line 50
 δικαιοσύνην καὶ ἀλήθειαν, παραδίδωσι τὴν ἑαυτοῦ

ψυχὴν τοῖς ἐχθροῖς, τοῖς εἰωθόσι πολεμεῖν τοῖς ἀνθρώ-
ποις, διὰ τὴν πρὸς τὸν Σωτῆρα φιλίαν· φιλία γάρ (50)
198
ἐστι πνευματικὴ, γνῶσις Θεοῦ, καθ’ ἣν καὶ οἱ ἅγιοι

φίλοι Θεοῦ χρηματίζουσιν, ὡς ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτι-


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 184 line 39
 ράννους δὲ, τοὺς ἔτι πολεμοῦντας τὴν σάρκα, καὶ τῶν

παθῶν τυραννοῦντας.
Μείζω φιλίας εἰσάγει τὴν ἀγάπην ἐνταῦθα, ἡνίκα (39)
μὴ κατὰ τοῦ αὐτοῦ τάττεται· ἀμέλει τοῦ Σωτῆρος (40)
τῷ Πέτρῳ λέγοντος, Ἀγαπᾷς με; τὸν προσδιαλεγόμε-


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 188 line 41
 βάλλῃ· Εἰ γὰρ ἐχθροὶ ὄντες, φησὶν ὁ Παῦλος, κατ-

ηλλάγημεν τῷ Θεῷ διὰ τοῦ θανάτου τοῦ Υἱοῦ (40)
αὐτοῦ· εἰ δὲ ἡ ἔχθρα, κακία ἐστὶν, ἡ φιλία ἀρετὴ
καὶ γνῶσις Θεοῦ, δι’ ἧς φίλοι γινόμεθα αὐτοῦ καὶ τῶν
ἁγίων δυνάμεων· ἐπὶ δὲ τῆς φιλίας ταύτης, οἱ ὄντες


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 188 line 43
 αὐτοῦ· εἰ δὲ ἡ ἔχθρα, κακία ἐστὶν, ἡ φιλία ἀρετὴ

καὶ γνῶσις Θεοῦ, δι’ ἧς φίλοι γινόμεθα αὐτοῦ καὶ τῶν
ἁγίων δυνάμεων· ἐπὶ δὲ τῆς φιλίας ταύτης, οἱ ὄντες
αὐτοῦ φίλοι, καὶ ἀλλήλων εἰσὶ φίλοι.
Κύριε, ἐναντίον σου πᾶσα ἡ ἐπιθυμία μου, φησὶν (45)


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 196 line 42
 ἐπιχειροῦσι τοῖς ἁγίοις, καὶ πειρᾶσθαι χωρίζειν αὐ- (40)

τοὺς ἐπινοοῦνται ἀπὸ τῆς γνώσεως, ἥτις πέφυκε συν-
άπτειν αὐτοὺς πρὸς φιλίαν ταῖς ἐπουρανίοις δυνάμε-
σι· τὸ δ’ αὐτὸ τοῦτο καὶ ὁ Σολομῶν ὡς οἶμαι διὰ ταύτης
τῆς παροιμίας δεδήλωκε· σκολιὸν μὲν ἄνδρα λέγων τὸν

199

{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 200 line 3
 (200) πλεονεξίαν· κρύπτομεν δὲ καὶ διὰ τῆς ταπεινοφροσύ-

νης τὴν ὑπερηφανίαν, καὶ διὰ τὴν πραΰτητα, τὴν
θρασύτητα· ζητοῦντες τὴν πνευματικὴν φιλίαν, ἥτις
τὴν ἁγίαν γνῶσιν σημαίνει· καὶ παρὰ τῷ Παύλῳ δὲ
συμπολῖται τινὲς τῶν ἁγίων λέγονται γεγονέναι, καὶ (5)


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 200 line 52
 ἐμπεσεῖται εἰς κακὰ περὶ τὴν κρίσιν. (50)

Ἐνταῦθα φίλον τὸν Χριστόν φησιν, ὃς διὰ τὴν πρὸς
ἄνθρωπον φιλίαν, ἄνθρωπος γέγονεν. Οὐκέτι γὰρ λέγω
ὑμᾶς δούλους, εἶπεν τοῖς μαθηταῖς, ἀλλὰ φίλους·
ἐν παντὶ δὲ καιρῷ ὁ Χριστὸς συνυπαρχέτω σοι φίλος


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 205 line 28
 γέλους πολλούς· ὁ δὲ ἀκάθαρτος, ὃν πένητά φησι, καὶ

ἀπὸ τοῦ δοθέντος αὐτῷ ἐκ παιδὸς ἀγγέλου χωρίζεται·
ἡ γὰρ πνευματικὴ φιλία, ἀρετή ἐστι καὶ γνῶσις
Θεοῦ, δι’ ὧν συναπτόμεθα πρὸς φιλίαν ταῖς ἁγίαις δυ-
νάμεσιν· εἴγε οἱ μετανοοῦντες ἄνθρωποι, χαρᾶς αἴ- (30)


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 205 line 29
 ἀπὸ τοῦ δοθέντος αὐτῷ ἐκ παιδὸς ἀγγέλου χωρίζεται·

ἡ γὰρ πνευματικὴ φιλία, ἀρετή ἐστι καὶ γνῶσις
Θεοῦ, δι’ ὧν συναπτόμεθα πρὸς φιλίαν ταῖς ἁγίαις δυ-
νάμεσιν· εἴγε οἱ μετανοοῦντες ἄνθρωποι, χαρᾶς αἴ- (30)
τιοι γίνονται τοῖς ἀγγέλοις· οὕτω καὶ ὁ Σωτὴρ φίλους


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 208 line 8
200
 σιλεία τῶν οὐρανῶν, καὶ ἀγάπης Θεοῦ καὶ ἀγγέλων

μακρὰν ἔσται· ἢ πᾶς ὃς ἀδελφὸν ἀρετῆς πτωχὸν
ὄντα μισεῖ, καὶ τῆς πρὸς τὰ πάθη φιλίας μακρύνεται
τοῦ βίου. —Ἀγαθὴν ἔννοιαν τὴν τοῦ Θεοῦ γνῶσιν
ὠνόμασε, καὶ τοῖς εἰδόσιν αὐτὴν τοῖς καθαροῖς τῇ (10)


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 233 line 52
 ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα. (50)

Ὀπίσω λέγει τὰ προγεγονότα· φίλος δὲ ἡμῶν
ἐστιν ὁ Θεὸς, ὃς διὰ τὴν πρὸς ἡμᾶς φιλίαν ἄνθρωπος
γέγονεν· εἴρηκε γὰρ αὐτὸς πρὸς τοὺς μαθητάς·
Οὐκέτι λέγω ὑμᾶς δούλους, ἀλλὰ φίλους. Ἡνίκα


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 236 line 4
 ἀναχώρει καὶ ὑπόστρεφε πρὸς τὴν πρώτην σωφροσύ-

νην, τουτέστι πρὸς τὴν τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν.
Χάριν, τὰς τοῦ Θεοῦ ἐντολάς φησι· φιλίαν δὲ, τὴν
πρὸς τὸν Θεὸν καὶ πλησίον ἀγάπην. Ὁ δὲ ἀγαπῶν (5)
τὸν Θεὸν τηρησάτω αὐτὰς ἐν ἑαυτῷ, ἵνα μὴ ἐπονεί-


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 236 line 12
 νητε ἐν τῷ λόγῳ τῷ ἐμῷ, ἀληθῶς μαθηταί μου (10)

ἐστέ· καὶ ἡ ἀλήθεια ἠλευθέρωσεν ἐκ τῆς κατάρας
τοῦ νόμου· εἰ οὖν ἡ φιλία ἐλευθεροῖ, καὶ ὁ Σωτὴρ
ἐλευθεροῖ· Χριστὸς δέ ἐστιν ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ φιλία,
ὅθεν καὶ πάντες οἱ ἔχοντες γνῶσιν Χριστοῦ, φίλοι


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 236 line 13
 ἐστέ· καὶ ἡ ἀλήθεια ἠλευθέρωσεν ἐκ τῆς κατάρας

τοῦ νόμου· εἰ οὖν ἡ φιλία ἐλευθεροῖ, καὶ ὁ Σωτὴρ
ἐλευθεροῖ· Χριστὸς δέ ἐστιν ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ φιλία,
201

ἀλλήλων εἰσίν· οὕτω καὶ ἐπὶ ταύτης μόνον τῆς φι- (15)


{2042.075} (A.D. 2-3) Vol. 17 p. 236 line 15
 ἐλευθεροῖ· Χριστὸς δέ ἐστιν ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ φιλία,

ἀλλήλων εἰσίν· οὕτω καὶ ἐπὶ ταύτης μόνον τῆς φι- (15)
λίας οἱ τοῦ αὐτοῦ φίλοι, καὶ ἄλλων εἰσὶ φίλοι.
Ὁ διδαχθεὶς περὶ τῶν ἀρετῶν, καὶ ταύτας ἐνερ-
γῶν, τὰ ἑαυτοῦ φυλάσσει εὐσυναλλάκτως.

 791. GREGORIUS THAUMATURGUS Scr. Eccl. Metaphrasis in

Ecclesiasten Salamonis {2063.006} (A.D. 3) P. 1009 line 50
 οὐδ’ ὁτιοῦν γινώσκουσιν. Ἀμοιβαὶ δὲ οὐδενὸς πρό-

κεινται μετὰ τὸ ἀποπληρῶσαι τὸ χρεών. Ἥ τε ἔχθρα
καὶ ἡ φιλία ἡ πρὸς τοὺς τεθνηκότας, τέλος ἔχει. (50)
Ἐκείνων γὰρ, εἴτε ζῆλος, ἐξέλιπεν· εἴτε βίος, ἠφά-
νισται. Μέτεστι δὲ οὐδενὸς τῷ ἅπαξ ἐντεῦθεν ἀπελ-

 792. GREGORIUS THAUMATURGUS Scr. Eccl. Ad Tatianum

de anima per capita disputatio [Sp.] {2063.008} (A.D. 3) Vol. 10
p. 1137 line 31
 τὸ κοινὸν προτιθέναι· τὰ δὲ ἔλαττον τοῦ δέοντος

δοκοῦντα εἰρῆσθαι, ταῦτα παρέπεσθαι καὶ ἀποκρύ- (30)
πτεσθαι. ἑκάτερα χάριτι τῇ πρὸς ἡμᾶς καὶ φιλίᾳ
ποιῶν. Ταῦτα οὖν εἰδὼς, μετὰ πάσης πεποιθήσεως
ὡρμήθην ἐπὶ τὴν ἔκθεσιν. Ποιήσομαι δὲ τὸν λόγον

 793. Γρηγόριος Νύσσης. Orationes viii de beatitudinibus

{2017.053} (A.D. 4) Vol. 44 p. 1288 line 57
 ἀκοὴ πρὸς τὸν λόγον. Καὶ οὕτω τὴν ψυχὴν διακείμε- (55)
νος, τί περιστέλλεις τῇ ὑποκρίσει τὴν νόσον; Πῶς
σοι τὸ τῆς φιλίας προσωπεῖον διὰ τῆς κατεσχηματισ-
μένης εὐνοίας ἐπιμορφίζεται; Τί δεξιοῖς ταῖς εὐφή-
202
μοις προσηγορίαις, χαίρειν καὶ ὑγιαίνειν ἐγκελευό-

 794. Γρηγόριος Νύσσης. Encomium in sanctum Stephanum

protomartyrem ii {2017.064} (A.D. 4) Vol. 46 p. 732 line 13
 καὶ ἐξαίρετον ὥσπερ παρὰ τοὺς λοιποὺς τῶν ἀποστό-

λων χώραν ἔχοντες, καὶ παῤῥησίαν, οὐ κατὰ τὴν τῆς
ἀνθρωπίνης φιλίας πρόσληψιν, ἀλλὰ κατὰ θεϊκὴν ἀλη-
θείας ἐπίκρισιν.
Ἔστι γοῦν εὑρεῖν ἐν τοῖς μεγίστοις τῶν θαυμάτων (18)

 795. Γρηγόριος Νύσσης. De vita Gregorii Thaumaturgi

{2017.069} (A.D. 4) Vol. 46 p. 925 line 35
 τοῖς ἰδίοις αὐτοῦ νόμοις ἐκέχρητο πρὸς τὴν δίαιταν,

εἰς καταλλαγὰς ἄγων, καὶ συμβῆναι παρακαλῶν διὰ
φιλίας τοὺς νέους, καὶ τὸ τῆς εἰρήνης κέρδος προ- (35)
τιμότερον τῶν ἐκ τῆς προσόδου ποιήσασθαι. Τὴν
μὲν γὰρ εἰς ἀεὶ παραμένειν καὶ ζῶσι καὶ τελευτή-

 796. Ευσέβιος. Σχόλια στους Ψαλμούς. (A.D. 4) Vol. 23 p. 152

line 49
 δεῖν ὀμνύναι, καὶ ὀμνύοντα μὴ παραβαίνειν τοὺς

ὅρκους. Ἐπὶ ποίῳ δὲ τούτῳ, ἢ ἐπὶ τῷ ἑταιρίαν γνη-
σίαν καὶ φιλίαν σπένδεσθαι; Ἔστι δὲ ὅρκος τοῦ τη-
λικούτου ἀνδρὸς ἀκατάγνωστος λόγος, ἐφ’ ᾧ βεβαιοῦ- (50)
ται τὸ, Ναὶ ναὶ, καὶ τὸ, Οὒ οὔ.


line 22
 συνελθόντων· τὰ δὲ ἑξῆς οὐκέτι περὶ πολλῶν, περὶ (20)

δ’ ἑνὸς λελεγμένα, δύναται προσαγορεύεσθαι περὶ τοῦ
Ἰούδα, ὃς, κρύπτων τὴν κατ’ αὐτοῦ συσκευὴν, φι-
λίαν τε καθυποκρινόμενος, φιλήματι παρεδίδου τὸν
Διδάσκαλον. Διὸ περὶ αὐτοῦ λέγοι ἂν τὸ, Ἐλθέτω
αὐτῷ παγὶς ἣν οὐ γινώσκει, καὶ ἡ θήρα ἣν ἔκρυ- (25)

203

line 19
 ἀπόνιψον μὲν ἑαυτοῦ πᾶσαν κακίαν, ἀγάπησον δὲ

τὴν εὐθεῖαν ὁδόν. Μένει γὰρ ἐγκατάλειμμα καὶ ἐλπὶς
ἀγαθὴ, τῷ τὴν εἰρήνην καὶ τὴν φιλίαν τὴν πρὸς τὸν
Θεὸν μεταδιώξαντι, καὶ διὰ τοῦτο εἰρηνικῷ ἀνθρώπῳ (20)
γενομένῳ. Κατὰ δὲ τὸν Σύμμαχον, Φύλασσε, φησὶν,


line 51
 ματα αὐτῶν· πολεμεῖ δὲ ἡ καρδία ἑκάστου αὐ-

τῶν. Ἰδίως δὲ πάλιν περὶ τοῦ προδότου, ἐπειδὴ καὶ Ῥαββεὶν αὐτὸν
καὶ διδάσκαλον ἀποκαλεῖ, σύμβολά τε (50)
διαθέσεως καὶ φιλίας παρεῖχε, τὴν προδοσίαν ποιούμενος, εἰκότως
περὶ αὐτοῦ λέλεκται· Ἁπαλώτεροι
οἱ λόγοι αὐτοῦ ἐλαίου, ὄντες ἀνατμητικοί· ἢ κατὰ τοὺς
Ἑβδομήκοντα· Ἡπαλύνθησαν οἱ λόγοι
αὐτοῦ ὑπὲρ ἔλαιον, καὶ αὐτοί εἰσι βολίδες.


line 32
 σαν.» Αὐτὰ δὲ ταῦτα τοῖς αὐτοῖς ῥήμασι, καὶ αὐταῖς (30)

λέξεσι καὶ ἐν τῷ ρζʹ εἴρηται ψαλμῷ, ἐν ᾧ καὶ κατὰ
τοὺς Ἑβδομήκοντα φιλιάσειν τῷ Θεῷ οἱ ἀλλόφυλοι
θεσπίζονται. Γέγραπται γοῦν καὶ ἐν ἐκείνῳ· «Μωὰβ
λέβης τῆς ἐλπίδος μου. Ἐπὶ τὴν Ἰδουμαίαν ἐπιβαλῶ
Χρονολογική ταξινόμηση αποσπασμάτων. ΠΕΡΙ

ΦΙΛΙΑΣ.
 ἀναχωρήσας διὰ τῶν Σικελῶν ἐς Κατάνην καὶ ἅμα ἐν

τῇ (5)παρόδῳ καὶ ἐς τὰς Βρικιννίας ἐλθὼν καὶ παραθαρσύνας 5.5.
(1) ἀπέπλει. ἐν δὲ τῇ παρακομιδῇ τῇ ἐς τὴν Σικελίαν καὶ πάλιν
ἀναχωρήσει καὶ ἐν τῇ Ἰταλίᾳ τισὶ πόλεσιν ἐχρημάτισε περὶ φιλίας
204
τοῖς Ἀθηναίοις, καὶ Λοκρῶν ἐντυγχάνει τοῖς ἐκ

λιωτῶν ὁμολογίαν στασιασάντων Μεσσηνίων καὶ ἐπαγα- (5)
γομένων τῶν ἑτέρων Λοκροὺς ἔποικοι ἐξεπέμφθησαν, καὶ

 2. Θουκυδίδης ιστορίαι. (5 B.C.) Book 6 ch. 88 secti 6 line 2
 θούντων ἀπεκωλύοντο. τόν τε χειμῶνα μεθορμισάμενοι ἐκ

τῆς Νάξου ἐς τὴν Κατάνην καὶ τὸ στρατόπεδον ὃ κατεκαύθη (5)
(6) ὑπὸ τῶν Συρακοσίων αὖθις ἀνορθώσαντες διεχείμαζον. καὶ
γελλον δὲ καὶ τοῖς Σικελοῖς καὶ ἐς τὴν Ἔγεσταν πέμψαντες (5)


149 line 4
 χοιεν. (149) Κεφάλαιον δὲ τῶν εἰρημένων· ἐκεῖνοι γὰρ

οὐκ ἐπὶ λείαν ἐλθόντες, οὐδὲ κώμην καταλαβόντες, ἀλλ’
ἐπ’ αὐτὸν τὸν βασιλέα στρατεύσαντες, ἀσφαλέστερον
μοι δοκοῦσιν ἐν ἅπασι τοῖς τόποις σαφῶς ἐπιδεδεῖχθαι τὴν (5)
αὑτῶν μαλακίαν· καὶ γὰρ ἐν τῇ παραλίᾳ τῆς Ἀσίας πολ-
λὰς μάχας ἥττηνται, καὶ διαβάντες εἰς τὴν Εὐρώπην


Sec. 103 line 7
 ἀρχὴν, ἀλλὰ καὶ τὴν κατὰ θάλατταν δύναμιν οὕτως ἐπεθύ-

μησαν λαβεῖν ὥστε κατὰ τοὺς αὐτοὺς χρόνους τούς τε (5)
ἐπὶ τῆς Ἀσίας κατοικοῦντας· (104) πίστεις δὲ δόντες
τούτοις ἀμφοτέροις καὶ καταπολεμήσαντες ἡμᾶς, οὓς μὲν


Sec. 162 line 5
205
 τε τοῖς χρόνοις πρὸς μὲν τοὺς βαρβάρους εἰρήνην ποιησά-

μεναι σφᾶς αὐτὰς καὶ τὰς ἄλλας πόλεις ἀπολλύουσαι, νῦν
σιλέα πρέσβεις πέμπουσαι περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας. Οἱ (5)
ἀλλὰ πᾶν τοὐναντίον· (163) τῶν μὲν γὰρ Ἑλληνίδων
πόλεων οὕτως αὐτοῖς ἀπέχεσθαι σφόδρα δεδογμένον ἦν,

 (29) Ἦν δέ τις Ἀπολλοφάνης Κυζικηνός, ὃς καὶ Φαρναβάζῳ

ἐτύγχανεν ἐκ παλαιοῦ ξένος ὢν καὶ Ἀγησιλάῳ κατ’ ἐκεῖνον
(30) Φαρνάβαζον. ὡς δ’ ἤκουσεν αὐτοῦ, σπονδὰς λαβὼν καὶ
ἔνθα δὴ Ἀγησίλαος καὶ οἱ περὶ αὐτὸν τριάκοντα χαμαὶ ἐν

 βούλεσθε τὸ γεγενημένον πάθος, συμβουλεύω ἀναπνεύσαντας (5)

καὶ ἀναπαυσαμένους καὶ μείζους γεγενημένους τοῖς ἀηττήτοις
μίοις· ἀλλὰ ἐκ παντὸς τρόπου πειρᾶσθε σπονδὰς λαβεῖν.

 πέμψας ἀπέτεμεν αὐτοῦ τὴν κεφαλήν. μετὰ δὲ τοῦτο τὰ

μὲν τῶν βαρβάρων ἔτι ἀθυμότερα ἐγένετο, τὰ δὲ Ἀγησιλάου
πολὺ ἐρρωμενέστερα. ἀπὸ πάντων γὰρ τῶν ἐθνῶν ἐπρε- (5)
(36) ἄξιόν γε μὴν καὶ ἐντεῦθεν ὑπερβαλλόντως ἄγασθαι αὐτοῦ,

206

line 2
 ἀγαθόν, τῷ δὲ μήτε ἀγαθῷ μήτε κακῷ τὸ μήτε ἀγαθὸν

μήτε κακόν; — Οὕτως ἐφάτην δοκεῖν σφίσιν ἕκαστον ἑκάστῳ
(d) οἰκεῖον εἶναι. — Πάλιν ἄρα, ἦν δ’ ἐγώ, ὦ παῖδες, οὓς τὸ
εἰσπεπτώκαμεν· ὁ γὰρ ἄδικος τῷ ἀδίκῳ καὶ ὁ κακὸς τῷ
κακῷ οὐδὲν ἧττον φίλος ἔσται ἢ ὁ ἀγαθὸς τῷ ἀγαθῷ. —
Ἔοικεν, ἔφη. — Τί δέ; τὸ ἀγαθὸν καὶ τὸ οἰκεῖον ἂν ταὐτὸν (5)


18
 πονθε τὸ θράσος πρὸς τὸ θάρσος καὶ ἀσωτία πρὸς ἐλευθεριότητα.

περὶ μὲν οὖν τῶν ἄλλων ἀρετῶν τῶν ἐπαινετῶν εἴρηται σχε-
δόν· περὶ δὲ δικαιοσύνης ἤδη λεκτέον.


30
 “ὡς ἔρις ἔκ τε θεῶν καὶ ἀνθρώπων ἀπόλοιτο,”

οὐ γὰρ ἂν εἶναι ἁρμονίαν μὴ ὄντος ὀξέος καὶ βαρέος, οὐδὲ τὰ
ζῷα ἄνευ θήλεως καὶ ἄρρενος ἐναντίων ὄντων. —δύο μὲν αὗται
δό-
ξαι περὶ φιλίας εἰσί, λίαν τε καθόλου καὶ κεχωρισμέναι τοσοῦτον·
(30)
ἀγαθούς· τοῖς δ’ ἄτοπον εἰ μὴ φιλοῦσιν αἱ μητέρες τὰ τέκνα


line 34
 μεταβολῆς· οὐ γὰρ ἁπλῆ οὐδ’ ἐπιεικής.

Περὶ μὲν οὖν ἐγκρατείας καὶ ἀκρασίας καὶ περὶ ἡδονῆς
207



line 3
 Περὶ μὲν οὖν ἐγκρατείας καὶ ἀκρασίας καὶ περὶ ἡδονῆς

ἀγαθὰ πάντα· καὶ γὰρ πλουτοῦσι καὶ ἀρχὰς καὶ δυναστείας

 14. Πλούταρχος. . Agesilaus {0007.044} (A.D. 1-2) Ch. 16 sec. 3

line 3
 καὶ δείσας ὁ βασιλεὺς ἐκέλευσεν ὡς φίλον προά-

(3) γειν. τῶν δὲ Θετταλῶν τοῖς πολεμίοις συμμα-
ἔπεμψε Ξενοκλέα καὶ Σκύθην περὶ φιλίας· συλ-
οἱ μὲν ἄλλοι βαρέως φέροντες ᾤοντο δεῖν τὸν (5)
Ἀγησίλαον περιστρατοπεδεύσαντα πολιορκεῖν

 15. Πλούταρχος. . Agesilaus (A.D. 1-2) Ch. 22 sec. 1 line 4
 (1) Διατρίβοντος δὲ περὶ τὴν Κορινθίων

αὐτοῦ καὶ τὸ Ἡραῖον εἰληφότος καὶ τὰ αἰχμά-
λωτα τοὺς στρατιώτας ἄγοντας καὶ φέροντας
ἐπιβλέποντος, ἀφίκοντο πρέσβεις ἐκ Θηβῶν περὶ φιλίας. ὁ δὲ
μισῶν μὲν ἀεὶ τὴν πόλιν, οἰόμενος (5)
(2) ἔπαθε δὲ πρᾶγμα νεμεσητόν· οὔπω γὰρ ἀπηλλαγ-

208
 16. Αρποκρατίων. Lexicon in decem oratores Atticos (A.D. 1/2?)

Alphabetic letter epsilon lemma 99 line 1
 ἐκήρυττε δώσειν χρήματα, εἴ τις αὐτὸν ἀνέλοι, τόσα καὶ τόσα,

καθάπερ Ξέρξῃ ἐπεκήρυξαν οἱ Ἕλληνες, εἴ τις ἢ ζῶντα ἢ νεκρὸν
κατάγοι Ἀθήναζε, δώσειν ρʹ τάλαντα. (5)
(99) Ἐπικηρυκεία: τὸ περὶ φιλίας καὶ διαλλαγῶν κήρυκας
πέμπειν·
(100) Ἐπὶ κόρρης: Δημοσθένης ἐν τῷ κατὰ Μειδίου. ἄλλοι μὲν
ἄλ-
λως ἀπέδοσαν, βέλτιον δὲ ὑπολαμβάνειν ἐπὶ κόρρης λέγεσθαι τὸ
ἐπὶ

 17. Αρποκρατίων. Lexicon in decem oratores Atticos {1389.001}

(A.D. 1/2?) Alphabetic letter tau lemma 16 line 12
 Τί ἐστι τὸ ἐν τοῖς Δημοσθένους Φιλιππικοῖς “καὶ τὸ θρυλούμενόν

“ποτε ἀπόρρητον ἐκεῖνο,” Θεόπομπος ἐν λαʹ δεδήλωκε. φησὶ
γὰρ (10)
“αὐτὸν ἐπεχείρουν ἐν ἀπορρήτῳ συμπράττειν Ἀθηναίοις ὅπως ἂν
λά-
“Ἀθηναίων εἰς μὲν τὸν δῆμον οὐδὲν ἀπήγγελλον, βουλόμενοι
λανθά- (15)

 18. Βέττιος Βάλενς Ανθολόγιον. libri ix {1764.001} (A.D. 2) P.

230 line 29
 ληφὼς παρ’ αὐτῆς τὸν ἐνιαυτὸν καὶ Κρόνῳ παραδεδωκώς. αὗται

οὖν αἱ ἀντιπαραδόσεις χαλεπαὶ καὶ ἐπιτάραχοι· ἴσχυσε δὲ Ζεὺς
τὸ αὐτὸ ἔτος ὄντων ἐν τῷ περὶ φιλίας τόπῳ· ὁ αὐτὸς οὖν ἐν
τῷ περὶ ξένης τόπῳ τυχὼν ἐπετέλεσε ξενιτείαν ἑκούσιον μέν,
ἐπί- (30)
Ἄλλη. Ἥλιος Ἄρης Ἑρμῆς Σκορπίῳ, Κρόνος Κριῷ, Σελήνη

209
 19.Σωκράτης Σχολαστικός. Εκκλησιαστική ιστορία.

{2057.001} (A.D. 4-5) Book 7 ch. 13 line 62
 γενομένῳ ἐχαλέπῃνε· καὶ πένθος μέγα ἐτίθετο τηλικαύτην πόλιν

οὕτως ἄρδην τοσούτων ἐκκενωθῆναι ἀνθρώπων· διὸ καὶ τὰ
γενό- (60)
μενα ἀνέφερε βασιλεῖ. Κύριλλος δὲ καὶ αὐτὸς τὰς Ἰουδαίων
πλημμελείας γνωρίμους καθιστῶν βασιλεῖ οὐδὲν ἧττον καὶ περὶ
φιλίας πρὸς Ὀρέστην ἐπρεσβεύετο· τοῦτο γὰρ ὁ λαὸς τῶν Ἀλεξ-
ανδρέων αὐτὸν ποιεῖν κατηνάγκαζεν. Ἐπεὶ δὲ τοὺς περὶ φιλίας
λόγους Ὀρέστης οὐ προσεδέχετο, τὴν βίβλον τῶν εὐαγγελίων
ὁ (65)Κύριλλος προΐσχετο, διὰ ταύτης γοῦν καταιδέσειν τὸν
Ὀρέστην

 20.Σωκράτης Σχολαστικός. Εκκλησιαστική ιστορία.

{2057.001} (A.D. 4-5) Book 7 ch. 13 line 64
 μενα ἀνέφερε βασιλεῖ. Κύριλλος δὲ καὶ αὐτὸς τὰς Ἰουδαίων

φιλίας πρὸς Ὀρέστην ἐπρεσβεύετο· τοῦτο γὰρ ὁ λαὸς τῶν Ἀλεξ-
λόγους Ὀρέστης οὐ προσεδέχετο, τὴν βίβλον τῶν εὐαγγελίων
ὁ (65)
Κύριλλος προΐσχετο, διὰ ταύτης γοῦν καταιδέσειν τὸν Ὀρέστην
ἡγούμενος. Ὡς δὲ οὐδὲ τούτῳ τῷ τρόπῳ ὁ Ὀρέστης ἐμαλάσσετο,

 21. Ιωάννης Χρυσόστομος. In Acta apostolorum (Ομιλίαι. 1-55)

{2062.154} (A.D. 4-5) Vol. 60 p. 287 line 6
 κρουούσης, πάντα ἠρεμεῖ τὰ πάθη καὶ κατακοιμίζεται,

καθάπερ θηρία κηλούμενα καὶ θελγόμενα, ὥσπερ οὖν
ἔνθα ἔχθρα, πάντα τὰ ἐναντία. Ἀλλὰ μηδὲν περὶ ἔχθρας (5)
τέως εἴπωμεν· περὶ φιλίας λέγωμεν μόνον. Ἂν εἴπῃς
τι προπετὲς, οὐδεὶς ὁ ἐπιλαμβανόμενος, ἀλλὰ πάντες
συγγινώσκουσιν· ἂν πράξῃς, οὐδεὶς ὑποπτεύει, ἀλλὰ
πολλὴ ἡ συγγνώμη· πάντες οἱ χεῖρα ὀρέγοντες πίπτοντι

 22. Ιωάννης Χρυσόστομος. Synopsis scripturae sacrae [Sp.]

{2062.213} (A.D. 4-5) Vol. 56 p. 375 line 33
210
 τῆς κατὰ Θεὸν εὐλαβείας, περὶ τῆς εἰς τοὺς ἱερεῖς (30)
τιμῆς, περὶ τῆς εἰς τοὺς κακουμένους ἐπισκέψεως.
Περὶ τοῦ μὴ μάχεσθαι, μὴ ὀνειδίζειν, μὴ παρορᾷν
διηγημάτων σοφῶν γερόντων. Περὶ σωφροσύνης, περὶ
φιλίας, περὶ τοῦ μὴ ζηλοῦν ἁμαρτωλούς. Περὶ κριτοῦ
συνετοῦ καὶ ἄφρονος, περὶ ὑπερηφανίας, περὶ ἐπιει- (35)
κείας, περὶ τοῦ μὴ ἀκρίτως καὶ ἀνεξετάστως μέμφε-
σθαι. Περὶ τοῦ φυλάττεσθαι τοὺς πονηρούς. Περὶ τῆς

 23.Φώτιος. . Lexicon (Ε—Ω) {4040.030} (A.D. 9) Alphabetic

letter tau P. 588 line 5
 θρυλούμενον ποτὲ ἀπόρρητον ἐκεῖνο· Θεόπομπος ἐν

λαʹ δεδήλωκε· φησὶ γάρ· καὶ πέμπει πρὸς Φίλιπ-
πον πρεσβευτὰς, Ἀντιφῶντα καὶ Χαρίδημον, πράξ-
οντας καὶ περὶ φιλίας· οἳ παραγενόμενοι συμπεί- (5)
θειν αὐτὸν ἐπεχείρουν ἐν ἀπορρήτωι συμπράττειν
Ἀθηναίοις, ὅπως ἂν λάβωσιν Ἀμφίπολιν· ὑπισχ-
νούμενοι Πύδναν· οἱ δὲ πρέσβεις οἱ τῶν Ἀθηναίων,
Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα
Θουκυδίδης ιστορίαι. Book 5, ch. 5, sec. 1, line 3
αὐτόθι ξυμμάχους καὶ τοὺς ἄλλους, ἢν δύνωνται, ξικελιώτας

κοινῇ ὡς Συρακοσίων δύναμιν περιποιουμένων ἐπιστρατεῦσαι,
διασώσειαν τὸν δῆμον τῶν Λεοντίνων. ὁ δὲ Φαίαξ ἀφικό-
μενος τοὺς μὲν Καμαριναίους πείθει καὶ Ἀκραγαντίνους, ἐν
δὲ Γέλᾳ ἀντιστάντος αὐτῷ τοῦ πράγματος οὐκέτι ἐπὶ τοὺς
ἄλλους ἔρχεται, αἰσθόμενος οὐκ ἂν πείθειν αὐτούς, ἀλλ'
ἀναχωρήσας διὰ τῶν Σικελῶν ἐς Κατάνην καὶ ἅμα ἐν τῇ
παρόδῳ καὶ ἐς τὰς Βρικιννίας ἐλθὼν καὶ παραθαρσύνας
ἀπέπλει. ἐν δὲ τῇ παρακομιδῇ τῇ ἐς τὴν Σικελίαν καὶ πάλιν
ἀναχωρήσει καὶ ἐν τῇ Ἰταλίᾳ τισὶ πόλεσιν ἐχρημάτισε περὶ
φιλίας τοῖς Ἀθηναίοις, καὶ Λοκρῶν ἐντυγχάνει τοῖς ἐκ
λιωτῶν ὁμολογίαν στασιασάντων Μεσσηνίων καὶ ἐπαγα-
γομένων τῶν ἑτέρων Λοκροὺς ἔποικοι ἐξεπέμφθησαν, καὶ
211
ἐγένετο Μεσσήνη Λοκρῶν τινὰ χρόνον. τούτοις οὖν ὁ Φαίαξ

ἐντυχὼν τοῖς κομιζομένοις οὐκ ἠδίκησεν· ἐγεγένητο γὰρ τοῖς
Λοκροῖς πρὸς αὐτὸν ὁμολογία ξυμβάσεως πέρι πρὸς τοὺς
Ἀθηναίους. μόνοι γὰρ τῶν ξυμμάχων, ὅτε Σικελιῶται
ξυνηλλάσσοντο, οὐκ ἐσπείσαντο Ἀθηναίοις, οὐδ' ἂν τότε, εἰ
μὴ αὐτοὺς κατεῖχεν ὁ πρὸς Ἱππωνιᾶς καὶ Μεδμαίους πόλεμος
ὁμόρους τε ὄντας καὶ ἀποίκους.
Θουκυδίδης ιστορίαι. Book 6, ch. 88, sec. 6, line 2
Σικελῶν ὑπήκοοι ὄντες τῶν Συρακοσίων οἱ πολλοὶ ἀφειστή-

κεσαν· τῶν δὲ τὴν μεσόγειαν ἐχόντων αὐτόνομοι οὖσαι καὶ
πρότερον αἰεὶαἱοἰκήσεις εὐθὺς πλὴν ὀλίγοι μετὰ τῶν
Ἀθηναίων ἦσαν, καὶ σῖτόν τε κατεκόμιζον τῷ στρατεύματι
καὶ εἰσὶν οἳ καὶ χρήματα. ἐπὶ δὲ τοὺς μὴ προσχωροῦντας
οἱ Ἀθηναῖοι στρατεύοντες τοὺς μὲν προσηνάγκαζον, τοὺς δὲ
καὶ ὑπὸ τῶν Συρακοσίων φρουρούς τε πεμπόντων καὶ βοη-
θούντων ἀπεκωλύοντο. τόν τε χειμῶνα μεθορμισάμενοι ἐκ
τῆς Νάξου ἐς τὴν Κατάνην καὶ τὸ στρατόπεδον ὃ κατεκαύθη
ὑπὸ τῶν Συρακοσίων αὖθις ἀνορθώσαντες διεχείμαζον. καὶ
γελλον δὲ καὶ τοῖς Σικελοῖς καὶ ἐς τὴν Ἔγεσταν πέμψαντες
ἐκέλευον ἵππους σφίσιν ὡς πλείστους πέμπειν, καὶ τἆλλα
ἐς τὸν περιτειχισμόν, πλινθία καὶ σίδηρον, ἡτοίμαζον, καὶ
ὅσα ἔδει, ὡς ἅμα τῷ ἦρι ἑξόμενοι τοῦ πολέμου.
Οἱ δ' ἐς τὴν Κόρινθον καὶ Λακεδαίμονα τῶν Συρακοσίων
ἀποσταλέντες πρέσβεις τούς τε Ἰταλιώτας ἅμα παραπλέοντες
ἐπειρῶντο πείθειν μὴ περιορᾶν τὰ γιγνόμενα ὑπὸ τῶν Ἀθη-
ναίων, ὡς καὶ ἐκείνοις ὁμοίως ἐπιβουλευόμενα, καὶ ἐπειδὴ
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσόφων. Book 3, sec. 59, line 6
ἢ περὶ ὀρθότητος ὀνομάτων, λογικός· Θεαίτητος ἢ περὶ ἐπιστήμης,

πειραστικός· Σοφιστὴς ἢ περὶ τοῦ ὄντος, λογικός· Πολιτικὸς ἢ
περὶ βασιλείας, λογικός. τῆς τρίτης ἡγεῖται Παρμενίδης ἢ περὶ
ἰδεῶν, λογικός· Φίληβος ἢ περὶ ἡδονῆς, ἠθικός· Συμπόσιον ἢ περὶ
ἀγαθοῦ, ἠθικός· Φαῖδρος ἢ περὶ ἔρωτος, ἠθικός.
212
Τῆς τετάρτης ἡγεῖται Ἀλκιβιάδης ἢ περὶ ἀνθρώπου φύσεως,

μαιευτικός· Ἀλκιβιάδης δεύτερος ἢ περὶ εὐχῆς, μαιευτικός· Ἵπ-
παρχος ἢ φιλοκερδής, ἠθικός· Ἀντερασταὶ ἢ περὶ φιλοσοφίας,
ἠθικός. τῆς πέμπτης ἡγεῖται Θεάγης ἢ περὶ φιλοσοφίας, μαιευ-
τικός· Χαρμίδης ἢ περὶ σωφροσύνης, πειραστικός· Λάχης ἢ περὶ
ἀνδρείας, μαιευτικός· Λύσις ἢ περὶ φιλίας, μαιευτικός. τῆς
ἕκτης ἡγεῖται Εὐθύδημος ἢ ἐριστικός, ἀνατρεπτικός· Πρω-
ταγόρας ἢ σοφισταί, ἐνδεικτικός· Γοργίας ἢ περὶ ῥητορικῆς,
ἀνατρεπτικός· Μένων ἢ περὶ ἀρετῆς, πειραστικός. τῆς ἑβδόμης
ἡγοῦνται Ἱππίαι δύο – αʹ ἢ περὶ τοῦ καλοῦ, βʹ ἢ περὶ τοῦ ψεύδους
– ἀνατρεπτικοί· Ἴων ἢ περὶ Ἰλιάδος, πειραστικός· Μενέξενος ἢ
ἐπιτάφιος, ἠθικός. τῆς ὀγδόης ἡγεῖται Κλειτοφῶν ἢ προτρεπτι-
κός, ἠθικός· Πολιτεία ἢ περὶ δικαίου, πολιτικός· Τίμαιος ἢ περὶ
φύσεως, φυσικός· Κριτίας ἢ Ἀτλαντικός, ἠθικός. τῆς ἐνάτης
ἡγεῖται Μίνως ἢ περὶ νόμου, πολιτικός· Νόμοι ἢ περὶ νομοθεσίας,
πολιτικός· Ἐπινομὶς ἢ νυκτερινὸς σύλλογος ἢ φιλόσοφος,
Τιμόθεος ἐν τῷ Περὶ βίων (FHG IV. 523). οὗτος, φησί, πρὸς τὸν
ἐρῶντα πλούσιον ἀμόρφου ἔφη, “τί δέ σοι δεῖ τούτου; ἐγὼ γάρ σοι
δέκα ταλάντων εὐμορφοτέραν εὑρήσω.”
Καταλέλοιπε δὲ πάμπλειστα ὑπομνήματα καὶ διαλόγους πλείο-
νας, ἐν οἷς καὶ
Ἀρίστιππον τὸν Κυρηναῖον,
Περὶ πλούτου αʹ,
Περὶ ἡδονῆς αʹ,
Περὶ δικαιοσύνης αʹ,
Περὶ φιλοσοφίας αʹ,
Περὶ φιλίας αʹ,

Περὶ σοφίας ϛʹ,

Ἀρκὰς αʹ,
Περὶ τοῦ ἀορίστου αʹ,
Περὶ τοῦ παιδίου αʹ,
Περὶ ἐγκρατείας αʹ,
Περὶ τοῦ ὠφελίμου αʹ,
Περὶ τοῦ ἐλευθέρου αʹ,
213
Περὶ θανάτου αʹ,

Περὶ ἑκουσίου αʹ,
Περὶ φιλίας αʹ βʹ,
Περὶ ἐπιεικείας αʹ,
Περὶ τοῦ ἐναντίου αʹ βʹ,
Περὶ εὐδαιμονίας αʹ βʹ,
Πλούταρχος. Pyrrhus Ch. 19, sec. 5, line 4
ἀπὸ ταύτης τῆς δυνάμεως, ἣ μέρος μικρὸν αὐτῷ Μακε-

δονίας οὐκ ἤρκεσε διαφυλάξαι. μὴ τοῦτον οὖν ἀπαλλάξειν
νομίζετε ποιησάμενοι φίλον, ἀλλ' ἐκείνους ἐπάξεσθαι
καταφρονήσαντας ὑμῶν ὡς πᾶσιν εὐκατεργάστων, εἰ
Πύρρος ἄπεισι μὴ δοὺς δίκην ὧν ὕβρισεν, ἀλλὰ καὶ
προσλαβὼν μισθὸν τὸ ἐπεγγελάσαι Ῥωμαίοις Ταραν-
τίνους καὶ Σαυνίτας.” τοιαῦτα τοῦ Ἀππίου διαλεχθέντος,
ὁρμὴ παρέστη πρὸς τὸν πόλεμον αὐτοῖς, καὶ τὸν Κινέαν
ἀποπέμπουσιν ἀποκρινάμενοι, Πύρρον ἐξελθόντα τῆς
Ἰταλίας, οὕτως εἰ δέοιτο περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας
διαλέγεσθαι, μέχρι δ' οὗ πάρεστιν ἐν ὅπλοις, πολεμήσειν
αὐτῷ Ῥωμαίους κατὰ κράτος, κἂν μυρίους ἔτι Λαιβίνους
τρέψηται μαχόμενος. λέγεται δὲ Κινέαν, ἐν ᾧ ταῦτ'
ἔπραττεν, ἅμα ποιησάμενον ἔργον καὶ σπουδάσαντα τῶν
τε βίων γενέσθαι θεατὴν καὶ τῆς πολιτείας τὴν ἀρετὴν
κατανοῆσαι, καὶ διὰ λόγων ἐλθόντα τοῖς ἀρίστοις, τά τ'
ἄλλα τῷ Πύρρῳ φράσαι καὶ εἰπεῖν ὡς ἡ σύγκλητος αὐτῷ
βασιλέων πολλῶν συνέδριον φανείη· περὶ δὲ τοῦ πλήθους
δεδιέναι, μὴ πρός τινα φανῶσι Λερναίαν ὕδραν μαχόμενοι·
Πλούταρχος. Agesilaus Ch. 16, sec. 3, line 3
αὐτοὺς καὶ φήσας· “Τί οὖν οὐκ εὐθὺς ἦλθον

ληψόμενοι;” προῆγε, καὶ συμβαλὼν αὐτοῖς παρα-
τεταγμένοις ἐτρέψατο καὶ διέφθειρε πολλούς. τὸ
δ' αὐτὸ καὶ τῷ βασιλεῖ τῶν Μακεδόνων ἐρώτημα
προσέπεμψε· φήσαντος δὲ βουλεύσεσθαι, “Βου-
λευέσθω τοίνυν ἐκεῖνος,” εἶπεν, “ἡμεῖς δὲ δὴ
πορευόμεθα.” Θαυμάσας οὖν τὴν τόλμαν αὐτοῦ
καὶ δείσας ὁ βασιλεὺς ἐκέλευσεν ὡς φίλον προά-
214
γειν. τῶν δὲ Θετταλῶν τοῖς πολεμίοις συμμα-

ἔπεμψε Ξενοκλέα καὶ Σκύθην περὶ φιλίας· συλ-
οἱ μὲν ἄλλοι βαρέως φέροντες ᾤοντο δεῖν τὸν
Ἀγησίλαον περιστρατοπεδεύσαντα πολιορκεῖν
τὴν Λάρισσαν, ὁ δὲ φήσας οὐκ ἂν ἐθελῆσαι Θες-
σαλίαν ὅλην λαβεῖν ἀπολέσας τῶν ἀνδρῶν τὸν
ἕτερον, ὑποσπόνδους αὐτοὺς ἀπέλαβε. καὶ τοῦτ'
ἴσως ἐπ' Ἀγησιλάῳ θαυμαστὸν οὐκ ἦν, ὃς πυθό-
μενος μάχην μεγάλην γεγονέναι περὶ Κόρινθον,
καὶ ἄνδρας τῶν πάνυ ἐνδόξων ὡς ἔνι μάλιστα
αἰφνίδιον ἀπολωλέναι, καὶ Σπαρτιατῶν μὲν
Πλούταρχος. Agesilaus Ch. 22, sec. 1, line 5
ἐπεὶ κατατυχὼν ἔν τισιν ἀπεγνωσμέναις θεραπεί-

αις Ζεὺς ἐπεκλήθη, φορτικῶς ταύτῃ χρωμένου τῇ
προσωνυμίᾳ καὶ δὴ καὶ πρὸς ἐκεῖνον ἐπιστεῖλαι
τολμήσαντος οὕτως· “Μενεκράτης Ζεὺς βασιλεῖ
Ἀγησιλάῳ χαίρειν,” ἀντέγραψε· “Βασιλεὺς
Ἀγησίλαος Μενεκράτει ὑγιαίνειν.”
Διατρίβοντος δὲ περὶ τὴν Κορινθίων
αὐτοῦ καὶ τὸ Ἡραῖον εἰληφότος καὶ τὰ αἰχμά-
λωτα τοὺς στρατιώτας ἄγοντας καὶ φέροντας
ἐπιβλέποντος, ἀφίκοντο πρέσβεις ἐκ Θηβῶν περὶ
φιλίας. ὁ δὲ μισῶν μὲν ἀεὶ τὴν πόλιν, οἰόμενος
ἔπαθε δὲ πρᾶγμα νεμεσητόν· οὔπω γὰρ ἀπηλλαγ-
μένων τῶν Θηβαίων ἧκόν τινες ἀπαγγέλλοντες
αὐτῷ τὴν μόραν ὑπὸ Ἰφικράτους κατακεκόφθαι.
καὶ πάθος τοῦτο μέγα διὰ πολλοῦ χρόνου συνέ-
πεσεν αὐτοῖς· πολλοὺς γὰρ ἄνδρας ἀγαθοὺς ἀπέ-
βαλον κρατηθέντας ὑπό τε πελταστῶν ὁπλίτας
καὶ μισθοφόρων Λακεδαιμονίους.
Πλούταρχος. Demetrius Ch. 39, sec. 2, line 2
ὄντα μηθὲν ἀντερεῖν αὐτῷ πρὸς τὸν γάμον· εἰ δ' ἡ γυνὴ

τῷ μὴ νενομισμένῳ δυσκολαίνοι, παρακαλεῖν τοὺς φίλους,
215
ὅπως διδάσκωσιν αὐτὴν καὶ πείθωσι καλὰ καὶ δίκαια τὰ

δοκοῦντα βασιλεῖ μετὰ τοῦ συμφέροντος ἡγεῖσθαι. τὸν
μὲν οὖν Ἀντιόχου καὶ Στρατονίκης γάμον ἐκ τοιαύτης
γενέσθαι προφάσεως λέγουσι.
Δημήτριος δὲ μετὰ Μακεδονίαν καὶ Θετταλίαν
ἦν παρειληφώς. ἔχων δὲ καὶ Πελοποννήσου τὰ πλεῖστα
καὶ τῶν ἐντὸς Ἰσθμοῦ Μέγαρα καὶ Ἀθήνας, ἐπὶ Βοιωτοὺς
ἐστράτευσε. καὶ πρῶτον μὲν ἐγένοντο συμβάσεις μέτριαι
περὶ φιλίας πρὸς αὐτόν· ἔπειτα Κλεωνύμου τοῦ Σπαρ-
τιάτου παραβαλόντος εἰς Θήβας μετὰ στρατιᾶς, ἐπαρ-
θέντες οἱ Βοιωτοί, καὶ Πείσιδος ἅμα τοῦ Θεσπιέως, ὃς
ἐπρώτευε δόξῃ καὶ δυνάμει τότε, συμπαρορμῶντος αὐ-
τούς, ἀπέστησαν. ὡς δὲ ταῖς Θήβαις ἐπαγαγὼν τὰς μη-
χανὰς ὁ Δημήτριος ἐπολιόρκει καὶ φοβηθεὶς ὑπεξῆλθεν
ὁ Κλεώνυμος, καταπλαγέντες οἱ Βοιωτοὶ παρέδωκαν
ἑαυτούς. ὁ δὲ ταῖς πόλεσιν ἐμβαλὼν φρουρὰν καὶ πρα-
ξάμενος πολλὰ χρήματα καὶ καταλιπὼν αὐτοῖς ἐπιμελητὴν
καὶ ἁρμοστὴν Ἱερώνυμον τὸν ἱστορικόν, ἔδοξεν ἠπίως
κεχρῆσθαι, καὶ μάλιστα διὰ Πεῖσιν.
Πλούταρχος. Apophthegmata Laconica [Sp.?] (208b-242d)

Stephanus p. 211, sec. E, line 2
φήσας, ‘τί οὖν οὐκ εὐθὺς ἦλθον ληψόμενοι;’ προῆγε καὶ

συμβαλὼν αὐτοῖς παρατεταγμένοις τρεψάμενος καὶ δια-
φθείρας πολλοὺς διῆλθε.
Τῷ δὲ τῶν Μακεδόνων βασιλεῖ τὸ αὐτὸ ἐρώτημα
προσέπεμψε· φήσαντος δ' ἐκείνου βουλεύςεσθαι, ‘βου-
λευέσθω τοίνυν’ εἶπεν, ‘ἡμεῖς δ' ἤδη πορευσόμεθα.’ θαυ-
μάσας οὖν τὴν τόλμαν καὶ δείσας ἐκέλευσεν ὡς φίλον
προάγειν.
Τῶν δὲ Θετταλῶν τοῖς πολεμίοις συμμαχούντων
ἐπόρθει τὴν χώραν· εἰς δὲ Λάρισσαν ἔπεμψε Ξενοκλέα
καὶ Σκύθην περὶ φιλίας. συλληφθέντων δὲ τούτων καὶ
παραφυλαττομένων, οἱ μὲν ἄλλοι βαρέως φέροντες ᾤοντο
δεῖν τὸν Ἀγησίλαον περιστρατοπεδεύσαντα πολιορκεῖν
τὴν Λάρισσαν· ὁ δὲ φήσας οὐκ ἂν ἐθελῆσαι Θεσσαλίαν
ὅλην λαβεῖν ἀπολέσας τῶν ἀνδρῶν τὸν ἕτερον, ὑποσπόν-
δους αὐτοὺς ἀπέλαβε.
Πυθόμενος δὲ μάχην γεγονέναι περὶ Κόρινθον καὶ
Σπαρτιατῶν μὲν παντάπασιν ὀλίγους τεθνάναι, Κοριν-
θίων δὲ καὶ Ἀθηναίων καὶ τῶν ἄλλων συμμάχων αὐτοῖς
216
παμπόλλους, οὐκ ὤφθη περιχαρὴς οὐδ' ἐπηρμένος τῇ

νίκῃ, ἀλλὰ καὶ πάνυ βαρὺ στενάξας ‘φεῦ τᾶς Ἑλλάδος’
Πλούταρχος. De Stoicorum repugnantiis (1033a-1057b)

Stephanus p. 1039, sec. B, line 1
‘ἔτι γὰρ οἶμαι’ φησί ‘τοὺς ἐπαίνους ἀλλοτριώσεσθαι κατὰ

τὰ τοιαῦτα τῶν συμβαινόντων ἀπ' ἀρετῆς, οἷον δυσθανα-
τώσης γραὸς ἀποσχέσθαι καὶ καρτερῶς ὑπομεῖναι μυίας
δηγμόν.’ τίν' οὖν οὗτος ἄλλον κατήγορον περιμένει τῶν
αὑτοῦ δογμάτων; εἰ γὰρ ψυχρός ἐστιν ὁ ταῦτ' ἐπαινῶν,
πολλῷ δήπου ψυχρότερος ὁ τούτων ἕκαστον ἂν κατόρθωμα
καὶ μέγα καὶ μέγιστον εἶναι τιθέμενος· εἰ γὰρ ἴσον ἐστὶ
τῷ ἀνδρείως δῆγμα μυίας ἐνεγκεῖν καὶ τὸ σωφρόνως
ἀποσχέσθαι τῆς γραός, οὐδὲν οἶμαι διαφέρει τὸν σπου-
δαῖον ἀπὸ τούτων ἢ ἀπ' ἐκείνων ἐπαινεῖσθαι. ἔτι τοίνυν
ἐν τῷ δευτέρῳ περὶ φιλίας διδάσκων ὡς οὐκ ἐπὶ πᾶσι δεῖ
τοῖς ἁμαρτήμασι τὰς φιλίας διαλύεσθαι, ταύταις κέχρηται
ταῖς λέξεσι· ‘προσήκει γὰρ τὰ μὲν ὅλως παραπέμπεσθαι
τὰ δὲ μικρᾶς ἐπιστροφῆς τυγχάνειν, τὰ δὲ καὶ ἐπὶ μεῖζον,
τὰ δ' ὅλως διαλύσεως ἀξιοῦσθαι.’ ὃ δὲ τούτου μεῖζόν
ἐστιν, ἐν τῷ αὐτῷ φησιν ὅτι ‘τοῖς μὲν ἐπὶ πλεῖον τοῖς
δ' ἐπ' ἔλαττον συμβαλοῦμεν, ὥστε τοὺς μὲν μᾶλλον τοὺς
δ' ἧττον φίλους εἶναι· ἐπὶ πολὺ δὲ τῆς τοιαύτης παραλ-
λαγῆς γινομένης (οἱ μὲν γὰρ τοσαύτης οἱ δὲ τοσαύτης
γίγνονται φιλίας ἄξιοι), καὶ οἱ μὲν ἐπὶ τοσοῦτονοἱ δ' ἐπὶ
τοσοῦτονπίστεως καὶ τῶν ὁμοίων καταξιωθήσονται.’
Πλούταρχος. Fragmenta Fragment 159-171, line t
Λέγεται δὲ Πείρας ὁ πρῶτος Ἀργολίδος Ἥρας ἱερὸν

εἱσάμενος τὴν ἑαυτοῦ θυγατέρα Καλλίθυιαν ἱέρειαν κατα-
στήσας, ἐκ τῶν περὶ Τίρυνθα δένδρων ὄγχνην τεμὼν
εὐκτέανον, Ἥρας ἄγαλμα μορφῶσαι. πέτραν μὲν γὰρ εἰς
θεοῦ κόπτειν εἰκόνα σκληρὰν καὶ δύσεργον καὶ ἄψυχον οὐκ
ἐβούλοντο, χρυσὸν δὲ καὶ ἄργυρον ἡγοῦντο γῆς ἀκάρπου
καὶ διεφθαρμένης χρώματα νοσώδη καὶ κηλῖδας ἐξανθεῖν
ὥσπερ μώλωπας ὑπὸ πυρὸς ῥαπισθείσης· ἐλέφαντι δὲ παί-
ζοντες μὲν ἔσθ' ὅπου προσεχρῶντο ποικίλματι τρυφῆς.
217

ΠΕΡΙ ΦΙΛΙΑΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Stobaeus 2.31.82 (2 p. 215 W.). ἐκ τῆς Περὶ φιλίας
ἐπιστολῆς.
Ἡ παιδεία, κἂν μηδὲν ἕτερον ἀγαθὸν ἔχῃ, τό γε
συμφοιτᾶνδι'αὐτὴν νυκτὸς καὶ ἡμέρας ἔξω κακίας, οἷς
ἂν ᾖ τις αἰδώς· καὶ πολλοὶ σφᾶς αὐτοὺς καὶ ἄλλους
Ὡς μέντοι λαμπρόν ἐστιν εὖ ποιεῖν, οὕτως ἀμειπτέον, ἵνα
μὴ μόνον ἀχαριστίας ὄφλῃ τις δίκην, ἀλλὰ καὶ βλάβους
κοινοῦ τῶν εὖ πεισομένων εἰσαῦθις ἑτέρων ἀνακοπῇ πρὸς
Πλούταρχος. Fragmenta Fragment 159, line 1
εἱσάμενος τὴν ἑαυτοῦ θυγατέρα Καλλίθυιαν ἱέρειαν κατα-

στήσας, ἐκ τῶν περὶ Τίρυνθα δένδρων ὄγχνην τεμὼν
εὐκτέανον, Ἥρας ἄγαλμα μορφῶσαι. πέτραν μὲν γὰρ εἰς
θεοῦ κόπτειν εἰκόνα σκληρὰν καὶ δύσεργον καὶ ἄψυχον οὐκ
ἐβούλοντο, χρυσὸν δὲ καὶ ἄργυρον ἡγοῦντο γῆς ἀκάρπου


218

εὐεργεσίαν.



εὐεργεσίαν.
Stobaeus 3.2.34 (3 p. 186 H.). ἐκ τῆς ἐπιστολῆς τῆς Περὶ φιλίας.
Κακίας αὑτῶν πλάσσονταί τινες ῥημάτων εὐπρεπείᾳ,
τὸ μὲν φιλοσώματονφιλόκαλον, τὸ δ' ἄγροικονἁπλοῦν,
τὸ δὲ φιλάργυρον προμηθὲς ἀποκαλούμενοι.

τὸ μὲν φιλοσώματονφιλόκαλον, τὸ δ' ἄγροικονἁπλοῦν,
τὸ δὲ φιλάργυρον προμηθὲς ἀποκαλούμενοι.
Stobaeus 3.2.35 (3 p. 186 H.). ἐν ταὐτῷ.
Πολύβουλον εἶναι καὶ πολύτροπον, ἔνθα δεῖ καὶ τέχνης
κατ' ἀλλοφύλων πολεμίων, χρήσιμον καὶ ἀναγκαῖον· ἐπί-
βουλον δ' ἦθος καὶ κακομηχανώτατον διὰ παντὸς ἔχειν καὶ
κατὰ πάντων οὐ τῇ τῶν ἀγχινόων, ὥς τινες οἴονται, τῇ δὲ
219
τοῦ πονηροτάτου μερίδι προστίθημι.

Μάρτυς δ' ἄριστος ὁ μηθὲν μὲν εὖ παθών, ἀπὸ δὲ τῆς εἰς
ἄλλους εὐνοίας κρίνων.
Stobaeus 4.7.42 (4 p. 258 H.). Πλουτάρχου ἐκ τῆς ἐπι-
στολῆς τῆς Περὶ φιλίας.
Ἡμερότητι τοίνυν καὶ εὐεργεσίᾳ μᾶλλον ἢ φόβῳ πρὸς
εὔνοιαν ὑπακτέον.
Ἠπίους οὖν εἶναι δεῖ μετὰ τοῦ ἔμφρονος εἰς τὸ κοινῇ
λυσιτελές.
Πολύβουλον εἶναι καὶ πολύτροπον, ἔνθα δεῖ καὶ τέχνης

κατ' ἀλλοφύλων πολεμίων, χρήσιμον καὶ ἀναγκαῖον· ἐπί-
βουλον δ' ἦθος καὶ κακομηχανώτατον διὰ παντὸς ἔχειν καὶ
κατὰ πάντων οὐ τῇ τῶν ἀγχινόων, ὥς τινες οἴονται, τῇ δὲ
τοῦ πονηροτάτου μερίδι προστίθημι.
Stobaeus 4.5.68 (4 p. 221 H.). ἐκ τῆς ἐπιστολῆς τῆς
Περὶ φιλίας.
Μάρτυς δ' ἄριστος ὁ μηθὲν μὲν εὖ παθών, ἀπὸ δὲ τῆς εἰς
ἄλλους εὐνοίας κρίνων.
Stobaeus 4.7.42 (4 p. 258 H.). Πλουτάρχου ἐκ τῆς ἐπι-
στολῆς τῆς Περὶ φιλίας.
λυσιτελές.

Πλούτῳ μέντοι χρηστέον ὡς ὕλῃ τινός, οὐκ ἐπὶ παντὸς
ὁμοίως.
Ἀρετὴν οὖν τοῖς πᾶσι μᾶλλον εὐκτέον ἢ πλοῦτον ἀνοήτοις
σφαλερόν· ὑπὸ γὰρ χρημάτων αὔξεται κακία. καὶ ὅσῳ τις
ἂν ἄφρων ᾖ, τοσούτῳ πλέον ἐξυβρίζει, τὸ λυσσῶδες αὑτοῦ
τῶν ἡδονῶν ἐκπληροῦν ἔχων.
220

Ἐν πενίᾳ μέν τις διετέλεσεν εὐδαίμων, ὡς ἥκιστα δὲ
πλουτῶν κἀν ἀρχαῖς.
Ibid. Τοσοῦτον ὑπεραίρει πενίας ἀγαθόν, ὥστ' αἰσχροῦ
πλούτου νόμιμος ἀνὴρ ἀλλάξαιτ' ἂν πενίαν· εἴ γε μὴ τῶν
ποτ' Ἀθηναίων ὁ πλουσιώτατος ἀμείνων ἦν Ἀριστείδου
καὶ Σωκράτους [Θεμιστοκλῆς ὁ Νεοκλέους] ἐν πενίᾳ τῆς
ἀρετῆς· ὁ δὲ πλοῦτος ἐκείνου αὐτοῦ καὶ αὐτὸς ἐξίτηλός τε
καὶ ἀνώνυμος. φαύλῳ γὰρ ἅμα τῷ θανάτῳ πάντα συνοί-
χεται, τὸ δὲ καλὸν αἰώνιον.

Αθηναίος Δειπνοσοφιστές. Book 8, Kaibel paragraph 42, line 1
ἀπεψόφησε κᾆτα τῷ Σικυωνίῳ

ἀμυγδάλην ἐπιβᾶσα συνέτριβεν, συνεὶς
Στρατόνικος εἶπεν ‘οὐχ ὅμοιος ὁ ψόφος.’
ὑπὸ νύκτα τῆς φωνῆς δὲ ταύτης οὕνεκα
ἐν τῷ πελάγει διέλυσε τὴν παρρησίαν.
ἐπιδεικνυμένου πόθ', ὡς ἔοικεν, ἐν Ἐφέσῳ
ἀφυοῦς κιθαρῳδοῦ τὸν μαθητὴν τοῖς φίλοις,
παρὼν κατὰ τύχην ὁ Στρατόνικος τοῦτ' ἔφη·
’ὃς αὐτὸς αὑτὸν οὐ κιθ......... ἄλλους κιθα
Κλέαρχος δ' ἐν δευτέρῳ περὶ φιλίας (FHG II 313)
’Στρατόνικος, φησίν, ὁ κιθαριστὴς ἀναπαύεσθαι μέλ-
λων ἐκέλευεν ἀεὶ τὸν παῖδα προσφέρειν αὑτῷ πιεῖν·
’οὐχ ὅτι διψῶ, φησίν, ἵνα δὲ μὴ διψήσω.’ ἐν δὲ Βυ-
ζαντίῳ κιθαρῳδοῦ τὸ μὲν προοίμιον ᾄσαντος εὖ, ἐν
δὲ τοῖς λοιποῖς ἀποτυγχάνοντος, ἀναστὰς ἐκήρυξεν ‘ὃς
ἂν καταμηνύσῃ τὸν τὸ προοίμιον ᾄσαντα κιθαρῳδόν,
λήψεται χιλίας δραχμάς.’ ἐρωτηθεὶς δ' ὑπό τινος τίνες
εἰσὶν οἱ μοχθηρότατοι, τῶν ἐν Παμφυλίᾳ Φασηλίτας
μὲν ἔφησε μοχθηροτάτους εἶναι, Σιδήτας δὲ τῶν ἐν
τῇ οἰκουμένῃ. πάλιν δ' ἐπερωτηθείς, ὥς φησιν
Αθηναίος Δειπνοσοφιστές. Book 12, Kaibel paragraph 45, line 17
μεθυσκομένων οὐδ' ἑταίραις χρωμένων ἐκφανῶς τέθριπ-

πον ζεύξας ἑταιρίδων διὰ τοῦ Κεραμεικοῦ πληθύοντος
ἑωθινὸς ἤλασεν. ἀμφιβόλως δ' αὐτὸ εἴρηκεν ὁ Ἰδο-
μενεύς, εἴτε ἑταίρας τέτταρας συνυπέζευξεν ὡς ἵππους
221
εἴτ' ἀνεβίβασεν αὐτὰς ἐπὶ τὸ τέθριππον. Πόσσις δ'

ἐν τρίτῳ Μαγνητικῶν (FHG IV 483) τὸν Θεμιστοκλέα
φησὶν ἐν Μαγνησίᾳ τὴν στεφανηφόρον ἀρχὴν ἀναλα-
βόντα θῦσαι Ἀθηνᾷ καὶ τὴν ἑορτὴν Παναθήναια ὀνο-
μάσαι καὶ Διονύσῳ Χοοπότῃ θυσιάσαντα καὶ τὴν Χοῶν
ἑορτὴν αὐτόθι καταδεῖξαι. Κλέαρχος δὲ ἐν πρώτῳ
περὶ φιλίας (FHG II 313) τὸν Θεμιστοκλέα φησὶ τρίκλι-
νον οἰκοδομησάμενον περικαλλέστατον ἀγαπᾶνἂν
ἔφησεν, εἰ τοῦτον φίλων πληρώσειεν.
Ισοκράτης. , Panegyricus (orat. 4) Sec. 149, line 4
αὐτοῖς Τισσαφέρνην καὶ τοὺς ἱππέας συνέπεμψεν, ὑφ'

ὧν ἐκεῖνοι παρὰ πᾶσαν ἐπιβουλευόμενοι τὴν ὁδὸν ὁμοίως
διεπορεύθησαν ὡσπερανεὶ προπεμπόμενοι, μάλιστα μὲν
φοβούμενοι τὴν ἀοίκητον τῆς χώρας, μέγιστον δὲ τῶν
ἀγαθῶν νομίζοντες, εἰ τῶν πολεμίων ὡς πλείστοις ἐντύ-
χοιεν.
Κεφάλαιον δὲ τῶν εἰρημένων· ἐκεῖνοι γὰρ
οὐκ ἐπὶ λείαν ἐλθόντες, οὐδὲ κώμην καταλαβόντες, ἀλλ'
ἐπ' αὐτὸν τὸν βασιλέα στρατεύσαντες, ἀσφαλέστερον
μοι δοκοῦσιν ἐν ἅπασι τοῖς τόποις σαφῶς ἐπιδεδεῖχθαι τὴν
αὑτῶν μαλακίαν· καὶ γὰρ ἐν τῇ παραλίᾳ τῆς Ἀσίας πολ-
λὰς μάχας ἥττηνται, καὶ διαβάντες εἰς τὴν Εὐρώπην
δίκην ἔδοσαν, – οἱ μὲν γὰρ αὐτῶν κακῶς ἀπώλονθ', οἱ
δ' αἰσχρῶς ἐσώθησαν, – καὶ τελευτῶντες ὑπ' αὐτοῖς τοῖς
βασιλείοις καταγέλαστοι γεγόνασιν.
Καὶ τούτων οὐδὲν ἀλόγως γέγονεν, ἀλλὰ πάντ'
εἰκότως ἀποβέβηκεν· οὐ γὰρ οἷόν τε τοὺς οὕτω τρεφομέ-
νους καὶ πολιτευομένους οὔτε τῆς ἄλλης ἀρετῆς μετέχειν
οὔτ' ἐν ταῖς μάχαις τρόπαιον ἱστάναι τῶν πολεμίων.
Ισοκράτης. , Panathenaicus (orat. 12) Sec. 103, line 7
ἐβλέψαμεν πρὸς τὴν ἐκείνων φιλίαν καὶ συμμαχίαν, ἀλλ'

ὑπὲρ ὧν τοῖς Ἕλλησιν ἐπεβούλευσαν μισοῦντες αὐτοὺς
διετελέσαμεν μᾶλλον ἢ τοὺς ἐν τῷ παρόντι κακῶς ἡμᾶς
ποιοῦντας·
Λακεδαιμόνιοι δ' οὔτε πάσχοντες κακὸν
οὐδὲν οὔτε μέλλοντες οὔτε δεδιότες εἰς τοῦτ' ἀπληστίας
222
ἦλθον ὥστ' οὐκ ἐξήρκεσεν αὐτοῖς ἔχειν τὴν κατὰ γῆν

ἀρχὴν, ἀλλὰ καὶ τὴν κατὰ θάλατταν δύναμιν οὕτως ἐπεθύ-
μησαν λαβεῖν ὥστε κατὰ τοὺς αὐτοὺς χρόνους τούς τε
ἐπὶ τῆς Ἀσίας κατοικοῦντας·
πίστεις δὲ δόντες
τούτοις ἀμφοτέροις καὶ καταπολεμήσαντες ἡμᾶς, οὓς μὲν
ἐλευθερώσειν ὤμοσαν, κατεδουλώσαντο μᾶλλον ἢ τοὺς
Εἵλωτας, βασιλεῖ δὲ τοιαύτην χάριν ἀπέδοσαν ὥστ' ἔπεισαν
τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ Κῦρον ὄντα νεώτερον ἀμφισβητεῖν
τῆς βασιλείας καὶ, στρατόπεδον αὐτῷ συναγαγόντες καὶ
στρατηγὸν Κλέαρχον ἐπιστήσαντες, ἀνέπεμψαν ἐπ' ἐκεῖνον·
Ισοκράτης. , Panathenaicus (orat. 12) Sec. 162, line 5
οἰκειοτέρους λόγους ῥηθῆναι τούτων, οὐδ' ἐξ ὧν ἄν τις

σαφέστερον ἐπιδείξειεν τοὺς προγόνους ἡμῶν φρονιμωτέ-
ρους ὄντας περὶ τὰ μέγιστα τῶν τήν τε πόλιν τὴν ἡμετέραν
καὶ τὴν Σπαρτιατῶν μετὰ τὸν πόλεμον τὸν πρὸς Ξέρξην
διοικησάντων.
Αὗται μὲν γὰρ ἂν φανεῖεν ἐν ἐκείνοις
τε τοῖς χρόνοις πρὸς μὲν τοὺς βαρβάρους εἰρήνην ποιησά-
μεναι σφᾶς αὐτὰς καὶ τὰς ἄλλας πόλεις ἀπολλύουσαι, νῦν
σιλέα πρέσβεις πέμπουσαι περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας. Οἱ
ἀλλὰ πᾶν τοὐναντίον·
τῶν μὲν γὰρ Ἑλληνίδων
πόλεων οὕτως αὐτοῖς ἀπέχεσθαι σφόδρα δεδογμένον ἦν,
ὥσπερ τοῖς εὐσεβεστάτοις τῶν ἐν τοῖς ἱεροῖς ἀνακειμένων,
τῶν δὲ πολέμων ὑπελάμβανον ἀναγκαιότατον μὲν εἶναι
καὶ δικαιότατον τὸν μετὰ πάντων ἀνθρώπων πρὸς τὴν
ἀγριότητα τῶν θηρίων γιγνόμενον, ἕτερον δὲ τὸν μετὰ τῶν
Ἑλλήνων πρὸς τοὺς βαρβάρους τοὺς καὶ φύσει πολεμίους
ὄντας καὶ πάντα τὸν χρόνον ἐπιβουλεύοντας ἡμῖν.
Hyperides Orat., In Demosthenem Fragment 5, column 20, line 26

223
γὰρ ἔγραψε Δημοσθέ-

νης Ἀθηναίους εἶ-
ναι καὶ χρῆται τούτοις
⸏πάντων μάλιστα.
καὶ οὐδὲν θαυμαστόν·
οὐδέποτε γὰρ οἶμαι
ἐπὶ τῶ̣ν αὐτῶν μέ-
ν]ων̣ εἰκότως φί-
λουσ̣] τοὺς ἀπ' Εὐρίπου
⸏κ[έ]κ̣τηται. εἶτα σὺ πε̣ρὶ φιλ]ί̣α̣ς πρὸς ἐμὲ τολ-
μήσεις αὐτίκα μά]λα
λέγειν;] ........
................
..[ταύτην τὴν φιλί-
αν διέ]λυσας αὐ̣[τ̣ό]ς, ὅ-
τε χρ]υσίον̣ κ̣α̣τὰ τῆς
πατρ]ίδος ἔλαβ̣ες καὶ
μετ]ε̣βάλο[υ̣]· κα̣ὶ κατα-
γέλα]σ̣τ̣ον μὲ̣ν σαυ-
τὸν] ἐ̣ποίησας, κατῄ
Ξενοφών. Hellenica Book 4, ch. 1, sec. 29, line 4
πολλὰ ἀπαγάγοι τὰ αἰχμάλωτα τοῖς λαφυροπώλαις. ἐκεῖνοι

μέντοι ταῦτα παθόντες οὐκ ἤνεγκαν, ἀλλ' ὡς ἀδικηθέντες καὶ
ἀτιμασθέντες νυκτὸς συσκευασάμενοι ᾤχοντο ἀπιόντες εἰς
Σάρδεις πρὸς Ἀριαῖον, πιστεύσαντες, ὅτι καὶ ὁ Ἀριαῖος
ἀποστὰς βασιλέως ἐπολέμησεν αὐτῷ. Ἀγησιλάῳ μὲν δὴ
τῆς ἀπολείψεως τοῦ Σπιθριδάτου καὶ τοῦ Μεγαβάτου καὶ
τῶν Παφλαγόνων οὐδὲν ἐγένετο βαρύτερον ἐν τῇ στρατείᾳ.
Ἦν δέ τις Ἀπολλοφάνης Κυζικηνός, ὃς καὶ Φαρναβάζῳ
ἐτύγχανεν ἐκ παλαιοῦ ξένος ὢν καὶ Ἀγησιλάῳ κατ' ἐκεῖνον
Φαρνάβαζον. ὡς δ' ἤκουσεν αὐτοῦ, σπονδὰς λαβὼν καὶ
ἔνθα δὴ Ἀγησίλαος καὶ οἱ περὶ αὐτὸν τριάκοντα χαμαὶ ἐν
πόᾳ τινὶ κατακείμενοι ἀνέμενον· ὁ δὲ Φαρνάβαζος ἧκεν ἔχων
στολὴν πολλοῦ χρυσοῦ ἀξίαν. ὑποτιθέντων δὲ αὐτῷ τῶν
θεραπόντων ῥαπτά, ἐφ' ὧν καθίζουσιν οἱ Πέρσαι μαλακῶς,
ᾐσχύνθη ἐντρυφῆσαι, ὁρῶν τοῦ Ἀγησιλάου τὴν φαυλότητα·
κατεκλίθη οὖν καὶ αὐτὸς ὥσπερ εἶχε χαμαί. καὶ πρῶτα μὲν
224
ἀλλήλους χαίρειν προσεῖπαν, ἔπειτα τὴν δεξιὰν προτείναντος

τοῦ Φαρναβάζου ἀντιπρούτεινε καὶ ὁ Ἀγησίλαος.
Ξενοφών. Hellenica Book 6, ch. 4, sec. 24, line 8
ἐκρατήσατε; οἴεσθαι οὖν χρὴ καὶ Λακεδαιμονίους ἄν, εἰ

ἀναγκάζοιντο ἐκγενέσθαι τοῦ ζῆν, ἀπονοηθέντας διαμάχε-
σθαι. καὶ ὁ θεὸς δέ, ὡς ἔοικε, πολλάκις χαίρει τοὺς μὲν
μικροὺς μεγάλους ποιῶν, τοὺς δὲ μεγάλους μικρούς. τοὺς μὲν
οὖν Θηβαίους τοιαῦτα λέγων ἀπέτρεπε τοῦ διακινδυνεύειν·
τοὺς δ' αὖ Λακεδαιμονίους ἐδίδασκεν οἷον μὲν εἴη ἡττημένον
στράτευμα, οἷον δὲ νενικηκός. εἰ δ' ἐπιλαθέσθαι, ἔφη,
βούλεσθε τὸ γεγενημένον πάθος, συμβουλεύω ἀναπνεύσαντας
καὶ ἀναπαυσαμένους καὶ μείζους γεγενημένους τοῖς ἀηττήτοις
μίοις· ἀλλὰ ἐκ παντὸς τρόπου πειρᾶσθε σπονδὰς λαβεῖν.
ταῦτα δ', ἔφη, ἐγὼ προθυμοῦμαι, σῶσαι ὑμᾶς βουλόμενος
ὑμῶν. ἔλεγε μὲν οὖν τοιαῦτα, ἔπραττε δ' ἴσως ὅπως διά-
φοροι καὶ οὗτοι ἀλλήλοις ὄντες ἀμφότεροι ἐκείνου δέοιντο.
οἱ μέντοι Λακεδαιμόνιοι, ἀκούσαντες αὐτοῦ, πράττειν περὶ
τῶν σπονδῶν ἐκέλευον· ἐπεὶ δ' ἀπηγγέλθη ὅτι εἴησαν αἱ
σπονδαί, παρήγγειλαν οἱ πολέμαρχοι δειπνήσαντας συνε-
σκευάσθαι πάντας, ὡς τῆς νυκτὸς πορευσομένους, ὅπως ἅμα
τῇ ἡμέρᾳ πρὸς τὸν Κιθαιρῶνα ἀναβαίνοιεν.
Ξενοφών. Agesilaus Ch. 1, sec. 35, line 6
τούτους ποιήσας μηδ' ἀντιβλέπειν τοῖς Ἕλλησι δύνασθαι,

καὶ τὴν μὲν τῶν φίλων χώραν ἀδῄωτον παρέχων, τὴν δὲ
τῶν πολεμίων οὕτω καρπούμενος ὥστε ἐν δυοῖν ἐτοῖν πλέον
τῶν ἑκατὸν ταλάντων τῷ θεῷ ἐν Δελφοῖς δεκάτην ἀποθῦσαι.
ὁ μέντοι Περσῶν βασιλεύς, νομίσας Τισσαφέρνην αἴτιον
εἶναι τοῦ κακῶς φέρεσθαι τὰ ἑαυτοῦ, Τιθραύστην κατα-
πέμψας ἀπέτεμεν αὐτοῦ τὴν κεφαλήν. μετὰ δὲ τοῦτο τὰ
μὲν τῶν βαρβάρων ἔτι ἀθυμότερα ἐγένετο, τὰ δὲ Ἀγησιλάου
πολὺ ἐρρωμενέστερα. ἀπὸ πάντων γὰρ τῶν ἐθνῶν ἐπρε-
225
ἄξιόν γε μὴν καὶ ἐντεῦθεν ὑπερβαλλόντως ἄγασθαι αὐτοῦ,

ὅστις ἄρχων μὲν παμπόλλων ἐν τῇ ἠπείρῳ πόλεων, ἄρχων
δὲ καὶ νήσων, ἐπεὶ καὶ τὸ ναυτικὸν προσῆψεν αὐτῷ ἡ πόλις,
αὐξανόμενος δὲ καὶ εὐκλείᾳ καὶ δυνάμει, παρὸν δ' αὐτῷ
πολλοῖς καὶ ἀγαθοῖς χρῆσθαι ὅ τι ἐβούλετο, πρὸς δὲ τούτοις
τὸ μέγιστον, ἐπινοῶν καὶ ἐλπίζων καταλύσειν τὴν ἐπὶ τὴν
Ἑλλάδα στρατεύσασαν πρότερον ἀρχήν, ὅμως ὑπ' οὐδενὸς
τούτων ἐκρατήθη,
Πλάτων. Lysis Stephanus p. 222, sec. d, line 2
ἀποβαλεῖν τὸν πρόσθεν λόγον, ὡς οὐ τὸ ὅμοιον τῷ ὁμοίῳ

κατὰ τὴν ὁμοιότητα ἄχρηστον· τὸ δὲ ἄχρηστον φίλον
ὁμολογεῖν πλημμελές. βούλεσθ' οὖν, ἦν δ' ἐγώ, ἐπειδὴ
ὥσπερ μεθύομεν ὑπὸ τοῦ λόγου, συγχωρήσωμεν καὶ φῶμεν
ἕτερόν τι εἶναι τὸ οἰκεῖον τοῦ ὁμοίου; { – } Πάνυ γε. { – } Πότερον
οὖν καὶ τἀγαθὸν οἰκεῖον θήσομεν παντί, τὸ δὲ κακὸν ἀλλότριον
εἶναι; ἢ τὸ μὲν κακὸν τῷ κακῷ οἰκεῖον, τῷ δὲ ἀγαθῷ τὸ
ἀγαθόν, τῷ δὲ μήτε ἀγαθῷ μήτε κακῷ τὸ μήτε ἀγαθὸν
μήτε κακόν; { – } Οὕτως ἐφάτην δοκεῖν σφίσιν ἕκαστον ἑκάστῳ
οἰκεῖον εἶναι. { – } Πάλιν ἄρα, ἦν δ' ἐγώ, ὦ παῖδες, οὓς τὸ
εἰσπεπτώκαμεν· ὁ γὰρ ἄδικος τῷ ἀδίκῳ καὶ ὁ κακὸς τῷ
κακῷ οὐδὲν ἧττον φίλος ἔσται ἢ ὁ ἀγαθὸς τῷ ἀγαθῷ. { – }
Ἔοικεν, ἔφη. { – } Τί δέ; τὸ ἀγαθὸν καὶ τὸ οἰκεῖον ἂν ταὐτὸν
φῶμεν εἶναι, ἄλλο τι ἢ ὁ ἀγαθὸς τῷ ἀγαθῷ μόνον φίλος; { – }
Πάνυ γε. { – } Ἀλλὰ μὴν καὶ τοῦτό γε ᾠόμεθα ἐξελέγξαι ἡμᾶς
αὐτούς· ἢ οὐ μέμνησθε; { – } Μεμνήμεθα.
Τί οὖν ἂν ἔτι χρησαίμεθα τῷ λόγῳ; ἢ δῆλον ὅτι οὐδέν;
δέομαι οὖν, ὥσπερ οἱ σοφοὶ ἐν τοῖς δικαστηρίοις, τὰ εἰρημένα
ἅπαντα ἀναπεμπάσασθαι. εἰ γὰρ μήτε οἱ φιλούμενοι μήτε
οἱ φιλοῦντες μήτε οἱ ὅμοιοι μήτε οἱ ἀνόμοιοι μήτε οἱ ἀγαθοὶ
Διόδωρος Σικελός ιστορική βιβλιοθήκη. (lib. 1-20) Book 9, ch. 10, sec.
5, line 12
τὸ μηδενὶ τῶν φίλων ἐν ταῖς τοιαύταις χρείαις

ἐπαρκεῖν, ἀλλὰ μᾶλλον τὰς καταβεβαιώσεις ἀπαγο-
ρεύειν καὶ τὸ κατατεταμένως ἐγγυᾶσθαί τε καὶ διο-
ρίζεσθαι τῶν ἀνθρωπίνων, ὡς ποιῆσαι τοὺς Ἕλλη-
νας ὅτε κατηγωνίσαντο τὸν Ξέρξην. ὤμοσαν γὰρ
226
ἐν Πλαταιαῖς παραδώσειν παίδων παισὶ τὴν πρὸς

τοὺς Πέρσας ἔχθραν, ἕως ἂν οἱ ποταμοὶ ῥέωσιν εἰς
τὴν θάλατταν καὶ γένος ἀνθρώπων ᾖ καὶ γῆ καρ-
ποὺς φέρῃ· τὸ δὲ τῆς τύχης εὐμετάπτωτον βεβαίως
ἐγγυώμενοι μετά τινα χρόνον ἐπρεσβεύοντο πρὸς
Ἀρταξέρξην τὸν υἱὸν Ξέρξου περὶ φιλίας καὶ συμ-
μαχίας.
Ὅτι ὁ Χίλωνος λόγος βραχὺς ὢν ὅλην περιεί-
ληφε τὴν πρὸς τὸν ἄριστον βίον ὑποθήκην, ὡς καὶ
τῶν ἐν Δελφοῖς ἀναθημάτων βελτίω ταῦτα τὰ ἀπο-
φθέγματα. αἱ μὲν γὰρ χρυσαῖ Κροίσου πλίνθοι
καὶ τὰ ἄλλα κατασκευάσματα ἠφανίσθη καὶ μεγά-
λας ἀφορμὰς παρέσχε τοῖς ἀσεβεῖν εἰς τὸ ἱερὸν ἑλο-
μένοις, αἱ δὲ γνῶμαι τὸν ἅπαντα χρόνον σώζονται
ἐν ταῖς τῶν πεπαιδευμένων ψυχαῖς τεθησαυρισμέ-
ναι καὶ κάλλιστον ἔχουσαι θησαυρόν,
Διόδωρος Σικελός ιστορική βιβλιοθήκη. (lib. 21-40)

Book 23, ch. 2, sec. 1, line 4
ὀφείλουσι τοὺς μιαιφόνους, μάλιστα πίστεως κατα-

φρονήσαντας, ὑπερασπίζειν· εἰ δὲ ὑπὲρ ἀσεβεστά-
των τηλικοῦτον ἐπαναιροῦνται πόλεμον, φανεροὺς
ἔσεσθαι πᾶσιν ἀνθρώποις ὅτι τῆς ἰδίας πλεονεξίας
πρόφασιν πορίζονται τὸν τῶν κινδυνευόντων ἔλεον,
τὸ δὲ ἀληθὲς Σικελίας ἐπιθυμοῦσιν.
(Exc. Hoesch. pp. 500 – 501 W.)
Ὅτι Φοίνικες καὶ Ῥωμαῖοι ναυμαχήσαντες,
μετὰ δὲ ταῦτα εὐλαβούμενοι τὸ μέγεθος τοῦ προ-
κειμένου πολέμου, διεπρεσβεύσαντο πρὸς τὸν ὕπα-
τον περὶ φιλίας. πολλῶν δὲ λόγων ῥηθέντων καὶ
τραχυτέροις λόγοις χρωμένων πρὸς ἀλλήλους, οἱ
Φοίνικες θαυμάζειν ἔφασαν πῶς διαβαίνειν τολμῶ-
σιν εἰς Σικελίαν Ῥωμαῖοι θαλαττοκρατούντων
Καρχηδονίων· φανερὸν γὰρ εἶναι πᾶσιν ὅτι μὴ
τηροῦντες τὴν φιλίαν οὐδὲ νίψασθαι τὰς χεῖρας ἐκ
τῆς θαλάσσης τολμήσουσιν. οἱ δὲ Ῥωμαῖοι συμ-
βουλεύειν τοῖς Καρχηδονίοις ἔφασαν μὴ διδάσκειν
αὐτοὺς τὰ κατὰ τὴν θάλασσαν πολυπραγμονεῖν·
μαθητὰς γὰρ τοὺς Ῥωμαίους ἀεὶ ὄντας γίνεσθαι
κρείττους τῶν διδασκάλων. τὸ μὲν γὰρ παλαιὸν
227
Λουκιανός. Verae historiae Ch. 1, sec. 39, line 2
τὴν νύκτα ἐπηυλισάμεθα τῇ μάχῃ καὶ τρόπαιον ἐστήσαμεν ῥάχιν

ξηρὰν δελφῖνος ἀναπήξαντες. τῇ ὑστεραίᾳ δὲ καὶ οἱ ἄλλοι αἰσθό-
μενοι παρῆσαν, τὸ μὲν δεξιὸν κέρας ἔχοντες οἱ Ταριχᾶνες – ἡγεῖτο
δὲ αὐτῶν Πήλαμος – τὸ δὲ εὐώνυμον οἱ Θυννοκέφαλοι, τὸ μέσον
δὲ οἱ Καρκινόχειρες· οἱ γὰρ Τριτωνομένδητες τὴν ἡσυχίαν ἦγον
οὐδετέροις συμμαχεῖν προαιρούμενοι. ἡμεῖς δὲ προαπαντήσαντες
αὐτοῖς παρὰ τὸ Ποσειδώνιον συνεμίξαμεν πολλῇ βοῇ χρώμενοι,
ἀντήχει δὲ τὸ κῆτος ὥσπερ τὰ σπήλαια. τρεψάμενοι δὲ αὐτούς,
ἅτε γυμνῆτας ὄντας, καὶ καταδιώξαντες ἐς τὴν ὕλην τὸ λοιπὸν
ἐπεκρατοῦμεν τῆς γῆς. καὶ μετ' οὐ πολὺ κήρυκας ἀποστείλαντες
νεκρούς τε ἀνῃροῦντο καὶ περὶ φιλίας διελέγοντο· ἡμῖν δὲ οὐκ
ἐδόκει σπένδεσθαι, ἀλλὰ τῇ ὑστεραίᾳ χωρήσαντες ἐπ' αὐτοὺς
πάντας ἄρδην ἐξεκόψαμεν πλὴν τῶν Τριτωνομενδήτων. οὗτοι δέ,
ὡς εἶδον τὰ γινόμενα, διαδράντες ἐκ τῶν βραγχίων ἀφῆκαν αὑτοὺς
εἰς τὴν θάλατταν. ἡμεῖς δὲ τὴν χώραν ἐπελθόντες ἔρημον ἤδη
οὖσαν τῶν πολεμίων τὸ λοιπὸν ἀδεῶς κατῳκοῦμεν, τὰ πολλὰ
γυμνασίοις τε καὶ κυνηγεσίοις χρώμενοι καὶ ἀμπελουργοῦντες
καὶ τὸν καρπὸν συγκομιζόμενοι τὸν ἐκ τῶν δένδρων, καὶ ὅλως
ἐῴκειμεν τοῖς ἐν δεσμωτηρίῳ μεγάλῳ καὶ ἀφύκτῳ τρυφῶσι καὶ
λελυμένοις.
Λουκιανός. Revivescentes sive piscator Sec. 35, line 16
διάδημα καὶ τὰ ἄλλα ὅσα βασιλείας γνωρίσματα

προσαιτοίη τῶν ὑποδεεστέρων δεόμενος.
Ὅταν μὲν οὖν λαβεῖν αὐτοὺς δέῃ, πολὺς ὁ περὶ
τοῦ κοινωνικὸν εἶναι δεῖν λόγος καὶ ὡς ἀδιάφορον
ὁ πλοῦτος καί, “Τί γὰρ τὸ χρυσίον ἢ τἀργύριον,
οὐδὲν τῶν ἐν τοῖς αἰγιαλοῖς ψήφων διαφέρον;”
ὅταν δέ τις ἐπικουρίας δεόμενος ἑταῖρος ἐκ πα-
λαιοῦ καὶ φίλος ἀπὸ πολλῶν ὀλίγα αἰτῇ προσελ-
θών, σιωπὴ καὶ ἀπορία καὶ ἀμαθία καὶ παλινῳδία
τῶν δογμάτων πρὸς τὸ ἐναντίον· οἱ δὲ πολλοὶ
περὶ φιλίας ἐκεῖνοι λόγοι καὶ ἡ ἀρετὴ καὶ τὸ
καλὸν οὐκ οἶδα ὅποι ποτὲ οἴχεται ταῦτα ἀποπτά-
μενα πάντα, πτερόεντα ὡς ἀληθῶς ἔπη, μάτην
ὁσημέραι πρὸς αὐτῶν ἐν ταῖς διατριβαῖς σκιαμα-
χούμενα. μέχρι γὰρ τούτου φίλος ἕκαστος αὐ-
τῶν, εἰς ὅσον ἂν μὴ ἀργύριον ἢ χρυσίον ᾖ προκεί-
228
μενον ἐν τῷ μέσῳ· ἢν δέ τις ὀβολὸν ἐπιδείξῃ

μόνον, λέλυται μὲν ἡ εἰρήνη, ἄσπονδα δὲ κἀκή-
ρυκτα πάντα, καὶ τὰ βιβλία ἐξαλήλιπται καὶ ἡ
ἀρετὴ πέφευγεν. οἷόν τι καὶ οἱ κύνες πάσχουσιν
ἐπειδάν τις ὀστοῦν εἰς μέσους αὐτοὺς ἐμβάλῃ·
Λουκιανός. Toxaris vel amicitia Sec. 9, line 10
{ΤΟΞΑΡΙΣ}
Εἰ μὲν καὶ τὰ ἄλλα ἡμεῖς τῶν Ἑλλήνων καὶ
δικαιότεροι τὰ πρὸς τοὺς γονέας καὶ ὁσιώτεροί
ἐσμεν, οὐκ ἂν ἐν τῷ παρόντι φιλοτιμηθείην πρὸς
σέ. ὅτι δὲ οἱ φίλοι οἱ Σκύθαι πολὺ πιστότεροι τῶν
Ἑλλήνων φίλων εἰσὶν καὶ ὅτι πλείων φιλίας λόγος
παρ' ἡμῖν ἢ παρ' ὑμῖν, ῥᾴδιον ἐπιδεῖξαι· καὶ
πρὸς θεῶν τῶν Ἑλλήνων μὴ πρὸς ἀχθηδόνα μου
ἀκούσῃς ἢν εἴπω τι ὧν κατανενόηκα πολὺν ἤδη
χρόνον ὑμῖν συγγινόμενος.
Ὑμεῖς γάρ μοι δοκεῖτε τοὺς μὲν περὶ φιλίας
λόγους ἄμεινον ἄλλων ἂν εἰπεῖν δύνασθαι, τἄργα
δὲ αὐτῆς οὐ μόνον οὐ κατ' ἀξίαν τῶν λόγων
ἐκμελετᾶν, ἀλλ' ἀπόχρη ὑμῖν ἐπαινέσαι τε αὐτὴν
καὶ δεῖξαι ἡλίκον ἀγαθόν ἐστιν· ἐν δὲ ταῖς χρείαις
προδόντες τοὺς λόγους δραπετεύετε οὐκ οἶδ' ὅπως
ἐκ μέσων τῶν ἔργων. καὶ ὁπόταν ὑμῖν οἱ τραγῳ-
δοὶ τὰς τοιαύτας φιλίας ἐπὶ τὴν σκηνὴν ἀναβιβά-
σαντες δεικνύωσιν ἐπαινεῖτε καὶ ἐπικροτεῖτε καὶ
κινδυνεύουσιν αὐτοῖς ὑπὲρ ἀλλήλων οἱ πολλοὶ
καὶ ἐπιδακρύετε, αὐτοὶ δὲ οὐδὲν ἄξιον ἐπαίνου
Λουκιανός. Toxaris vel amicitia Sec. 9, line 28
σαντες δεικνύωσιν ἐπαινεῖτε καὶ ἐπικροτεῖτε καὶ

κινδυνεύουσιν αὐτοῖς ὑπὲρ ἀλλήλων οἱ πολλοὶ
καὶ ἐπιδακρύετε, αὐτοὶ δὲ οὐδὲν ἄξιον ἐπαίνου
ὑπὲρ τῶν φίλων παρέχεσθαι τολμᾶτε, ἀλλ' ἤν
του φίλος δεηθεὶς τύχῃ, αὐτίκα μάλα ὥσπερ τὰ
ὀνείρατα οἴχονται ὑμῖν ἐκποδὼν ἀποπτάμεναι αἱ
πολλαὶ ἐκεῖναι τραγῳδίαι, τοῖς κενοῖς τούτοις καὶ
κωφοῖς προσωπείοις ἐοικότας ὑμᾶς ἀπολιποῦσαι,
229
ἃ διηρμένα τὸ στόμα καὶ παμμέγεθες κεχηνότα

οὐδὲ τὸ σμικρότατον φθέγγεται. ἡμεῖς δὲ ἔμ-
παλιν· ὅσῳ γὰρ δὴ λειπόμεθα ἐν τοῖς περὶ φιλίας
λόγοις, τοσοῦτον ἐν τοῖς ἔργοις αὐτῆς πλεονεκτοῦ-
μεν.
Εἰ δ' οὖν δοκεῖ, οὕτω νῦν ποιῶμεν. τοὺς μὲν
παλαιοὺς φίλους ἀτρεμεῖν ἐάσωμεν, εἴ τινας ἢ
ἡμεῖς ἢ ὑμεῖς τῶν πάλαι καταριθμεῖν ἔχομεν,
ἐπεὶ κατά γε τοῦτο πλεονεκτοῖτε ἄν, πολλοὺς καὶ
ἀξιοπίστους μάρτυρας τοὺς ποιητὰς παρεχόμενοι
τὴν Ἀχιλλέως καὶ Πατρόκλου φιλίαν καὶ τὴν
Θησέως καὶ Πειρίθου καὶ τῶν ἄλλων ἑταιρείαν
ἐν καλλίστοις ἔπεσι καὶ μέτροις ῥαψῳδοῦντας·
Φλάβιος Αρριανός, Alexandri anabasis Book 1, ch. 24, sec. 5, line 5
ὀχυρόν, φυλακὴν ἔχον ξένους μισθοφόρους, ἐξ ἐφόδου

ἔλαβεν· οἱ δ' ἐκ τῆς ἄκρας ξένοι ὑπόσπονδοι ἐξῆλθον.
ἔπειτα εἰσβαλὼν εἰς Λυκίαν Τελμισσέας μὲν ὁμολογίᾳ
προσηγάγετο, περάσας δὲ τὸν Ξάνθον ποταμὸν Πίναρα
καὶ Ξάνθον τὴν πόλιν καὶ Πάταρα ἐνδοθέντα ἔλαβε
καὶ ἄλλα ἐλάττω πολίσματα ἐς τριάκοντα.
Ταῦτα καταπράξας ἐν ἀκμῇ ἤδη τοῦ χειμῶνος ἐς
τὴν Μιλυάδα καλουμένην χώραν ἐσβάλλει, ἥ ἐστι μὲν
τῆς μεγάλης Φρυγίας, ξυνετέλει δὲ ἐς τὴν Λυκίαν
τότε, οὕτως ἐκ βασιλέως μεγάλου τεταγμένον. καὶ ἐν-
ταῦθα Φασηλιτῶν πρέσβεις ἧκον περὶ φιλίας τε καὶ
χρυσῷ στεφάνῳ στεφανῶσαι Ἀλέξανδρον· καὶ ὑπὲρ τῶν
αὐτῶν ἐπικηρυκευόμενοι ἐπρέσβευον Λυκίων τῶν κάτω
οἱ πολλοί. Ἀλέξανδρος δὲ Φασηλίτας τε καὶ Λυκίους
παραδοῦναι τὰς πόλεις τοῖς ἐπὶ τοῦτο στελλομένοις
ἐκέλευσε· καὶ παρεδόθησαν ξύμπασαι. αὐτὸς δὲ ὀλίγον
ὕστερον ἐς τὴν Φασηλίδα παραγενόμενος συνεξαιρεῖ
αὐτοῖς φρούριον ὀχυρόν, ἐπιτετειχισμένον τῇ χώρᾳ
πρὸς Πισιδῶν, ὅθεν ὁρμώμενοι οἱ βάρβαροι πολλὰ
ἔβλαπτον τῶν Φασηλιτῶν τοὺς τὴν γῆν ἐργαζομένους.
Ἔτι δὲ αὐτῷ περὶ τὴν Φασηλίδα ὄντι ἐξαγγέλλεται
Διονύσιος Αλικαρνασσέας. Ρωμαϊκή αρχαιολογία.

230
μαθεῖν ἐν οἷς ἦσαν κακοῖς ἠδύνατο· ὑπὸ δὲ θορύ-

βου καὶ ἀμηχανίας οἱ μὲν κατὰ κρημνῶν φερόμενοι
διεφθείροντο, οἱ δ' εἰς φάραγγας ἀνεξόδους ἐμπί-
πτοντες ἡλίσκοντο, οἱ δὲ πλεῖστοι ἀγνοήσαντες ἀλλή-
λους ἀνὰ τὸ σκότος ὅσα πολεμίους διέθεσαν, καὶ ὁ
πλεῖστος αὐτῶν φθόρος ἀλληλοκτόνος ἐγίνετο. Με-
σέντιος δὲ σὺν ὀλίγοις λόφον τινὰ καταλαβών, ἐπειδὴ
τοῦ παιδὸς τὸν μόρον ἐπύθετο καὶ ὅσος αὐτῷ στρατὸς
διέφθαρτο ἐν οἵῳ τε χωρίῳ κατακεκλεικὼς ἑαυτὸν ἦν,
ὡςὢνἐν ἀπορίᾳ χρήματος, ἔπεμψε κήρυκας εἰς τὸ
Λαουΐνιον περὶ φιλίας διαλεξομένους, Ἀσκανίου δὲ
τοῖς Λατίνοις ταμιεύεσθαι τὴν τύχην συμβουλεύοντος
ἄδειαν εὑρόμενος ἀπῆλθεν ὑπόσπονδος μεθ' ὅσης εἶχε
δυνάμεως καὶ τὸν ἀπὸ τοῦδε χρόνον ἅπαντα διαλυ-
σάμενος τὴν ἔχθραν πρὸς τοὺς Λατίνους βέβαιος
φίλος ἦν.


διαλέγεσθαι πρὸς τοὺς ἐχθρούς, ἥνπερ ἐδόκουν εἶναι

μόνην εὐπρεπῆ τοῦ πολέμου ἀπαλλαγήν, οὐχ ἑαυτοῖς
μᾶλλον ἢ Ῥωμαίοις ἁρμόττειν ὑπελάμβανον· Ῥωμαῖοι
δὲ οὐδὲν ἧττον ἀλλὰ καὶ μᾶλλον τῶν Σαβίνων εἰς
πολλὴν ἀπορίαν ἐνέπιπτον ὅ τι χρήσαιντο τοῖς πράγ-
μασιν. οὔτε γὰρ ἀποδιδόναι τὰς γυναῖκας ἠξίουν
οὔτε κατέχειν· τῷ μὲν ἧτταν ὁμολογουμένην ἀκολου-
θεῖν οἰόμενοι καὶ ἀναγκαῖόν σφισιν ἐσόμενον πᾶν
ὅ τι ἂν ἄλλο ἐπιταχθῶσιν ὑπομένειν, τῷ δὲ πολλὰ
καὶ δεινὰ ἐπιδεῖν χώρας τε πορθουμένης καὶ νεότητος
τῆς κρατίστης ἀπολλυμένης· περὶ φιλίας τε εἰ δια-
λέγοιντο πρὸς τοὺς Σαβίνους, οὐδενὸς ὑπελάμβανον
τεύξεσθαι τῶν μετρίων διὰ πολλὰ μὲν καὶ ἄλλα,
μάλιστα δ' ὅτι ταῖς αὐθαδείαις οὐ μετριότης γίνεται
πρὸς τὸ ἀντίπαλον ἐπὶ θεραπείας τραπόμενον ἀλλὰ
βαρύτης.
Ἐν ᾧ δὲ ἀμφότεροι ταῦτα διαλογιζό-
μενοι καὶ οὔτε μάχης ἄρχειν τολμῶντες οὔτε περὶ
φιλίας διαλεγόμενοι παρεῖλκον τὸν χρόνον, αἱ Ῥω-
μαίων γυναῖκες ὅσαι τοῦ Σαβίνων ἐτύγχανον οὖσαι
γένους, δι' ἃς ὁ πόλεμος συνειστήκει, συνελθοῦσαι
231
Διονύσιος Αλικαρνασσέας. Ρωμαϊκή αρχαιολογία. Book 2, ch. 45, sec.

1, line 3
ὅ τι ἂν ἄλλο ἐπιταχθῶσιν ὑπομένειν, τῷ δὲ πολλὰ

καὶ δεινὰ ἐπιδεῖν χώρας τε πορθουμένης καὶ νεότητος
τῆς κρατίστης ἀπολλυμένης· περὶ φιλίας τε εἰ δια-
λέγοιντο πρὸς τοὺς Σαβίνους, οὐδενὸς ὑπελάμβανον
τεύξεσθαι τῶν μετρίων διὰ πολλὰ μὲν καὶ ἄλλα,
μάλιστα δ' ὅτι ταῖς αὐθαδείαις οὐ μετριότης γίνεται
πρὸς τὸ ἀντίπαλον ἐπὶ θεραπείας τραπόμενον ἀλλὰ
βαρύτης.
Ἐν ᾧ δὲ ἀμφότεροι ταῦτα διαλογιζό-
μενοι καὶ οὔτε μάχης ἄρχειν τολμῶντες οὔτε περὶ
φιλίας διαλεγόμενοι παρεῖλκον τὸν χρόνον, αἱ Ῥω-
μαίων γυναῖκες ὅσαι τοῦ Σαβίνων ἐτύγχανον οὖσαι
γένους, δι' ἃς ὁ πόλεμος συνειστήκει, συνελθοῦσαι
δίχα τῶν ἀνδρῶν εἰς ἓν χωρίον καὶ λόγον ἑαυταῖς
δοῦσαι γνώμην ἐποιήσαντο συμβατηρίων ἄρξαι πρὸς
ἀμφοτέρους αὐταὶ λόγων. ἡ δὲ τοῦτο εἰσηγησαμένη
τὸ βούλευμα ταῖς γυναιξὶν Ἑρσιλία μὲν ἐκαλεῖτο,
γένους δ' οὐκ ἀφανοῦς ἦν ἐν Σαβίνοις. ταύτην δ' οἱ
μέν φασι γεγαμημένην ἤδη σὺν ταῖς ἄλλαις ἁρπασθῆ-
ναι κόραις ὡς παρθένον, οἱ δὲ τὰ πιθανώτατα γρά-
φοντες ἑκοῦσαν ὑπομεῖναι λέγουσι μετὰ θυγατρός·

σεις, τοὺς ἡγεμόνας αὐτοὺς συνελθόντας ἐφ' ἑαυτῶν

διομολογήσασθαι πρὸς τὸ κοινῇ συμφέρον ὁρῶντας.
Τοιαῦτα εἰποῦσαι προὔπεσον ἅπασαι
τῶν τοῦ βασιλέως γονάτων ἅμα τοῖς τέκνοις καὶ διέ-
μενον ἐρριμμέναι, τέως ἀνέστησαν αὐτὰς ἐκ τῆς γῆς
οἱ παρόντες ἅπαντα ποιήσειν τὰ μέτρια καὶτὰδυ-
νατὰ ὑπισχνούμενοι. μεταστησάμενοι δὲ αὐτὰς ἐκ τοῦ
συνεδρίου καὶ βουλευσάμενοι καθ' ἑαυτοὺς ἔκριναν
ποιεῖσθαι τὰς διαλλαγάς. καὶ γίνονται τοῖς ἔθνεσιν
ἐκεχειρίαι μὲν πρῶτον· ἔπειτα συνελθόντων τῶν βα-
σιλέων συνθῆκαι περὶ φιλίας. ἦν δὲ τὰ συνομολο-
γηθέντα τοῖς ἀνδράσι, περὶ ὧν τοὺς ὅρκους ἐποιή-
σαντο, τοιάδε· βασιλέας μὲν εἶναι Ῥωμαίων Ῥωμύλον
232
καὶ Τάτιον ἰσοψήφους ὄντας καὶ τιμὰς καρπουμένους

τὰς ἴσας, καλεῖσθαι δὲ τὴν μὲν πόλιν ἐπὶ τοῦ κτίσαντος
τὸ αὐτὸ φυλάττουσαν ὄνομα Ῥώμην, καὶ ἕνα ἕκαστον
τῶν ἐν αὐτῇ πολιτῶν Ῥωμαῖον, ὡς πρότερον, τοὺς
δὲ σύμπαντας ἐπὶ τῆς Τατίου πατρίδος κοινῇ περι-
λαμβανομένους κλήσει Κυρίτας· πολιτεύειν δὲ τοὺς
βουλομένους Σαβίνων ἐν Ῥώμῃ ἱερά τε συνενεγκα-
μένους καὶ εἰς φυλὰς καὶ εἰς φράτρας ἐπιδοθέντας.

πεῖραν ἐλάμβανον τῆς ἑκάστου προαιρέσεως. οὔτε

γὰρ ἐν τοῖς ἰδίοις οὔτ' ἐν τοῖς κοινοῖς συλλόγοις
ὁμονοοῦντας ὑπὲρ τοῦ πολέμου πάντας Ἀλβανοὺς
ἑώρων, μακρῷ δέ τινι τῶν ἐξ ἀνθρωπίνου λογισμοῦ
καταλαμβανομένων χαλεπῶν τὰ δαιμόνια σημεῖα,
ὁπότε χρησαίμην σφαγίοις περὶ μάχης, χαλεπώτερα
γινόμενα πολλὴν δυσθυμίαν παρεῖχέ μοι καὶ ἀμη-
χανίαν. ἐνθυμούμενος δὴ ταῦτα τῆς μὲν ἐπὶ τοὺς
ἀγῶνας ὁρμῆς ἐπέσχον, ἀναβολὰς δὲ καὶ διατριβὰς
ἐποιούμην τοῦ πολέμου προτέρους ὑμᾶς οἰόμενος
ἄρξειν τῶν περὶ φιλίας λόγων· καὶ ἔδει γε, ὦ Τύλλε,
τοῦτο ποιεῖν ὑμᾶς ἀποίκους ὄντας ἡμῶν καὶ μὴ πε-
ριμένειν ἕως ἡ μητρόπολις ἄρξῃ. ὅσης γὰρ ἀξιοῦσι
τιμῆς τυγχάνειν οἱ πατέρες παρὰ τῶν ἐκγόνων, το-
σαύτης οἱ κτίσαντες τὰς πόλεις παρὰ τῶν ἀποίκων.
ἐν ᾧ δὲ ἡμεῖς ἐμέλλομεν καὶ παρετηροῦμεν ἀλλήλους,
πότεροι τῶν εὐγνωμόνων ἄρξουσι λόγων, ἑτέρα τις
ἡμᾶς ἀνάγκη κρείττων ἅπαντος ἀνθρωπίνου λογισμοῦ
περιλαβοῦσα συνάγει· ἣν ἐγὼ πυθόμενος ἔτι λανθά-
νουσαν ὑμᾶς οὐκέτ' ᾠόμην δεῖν τῆς εὐπρεπείας τῶν
διαλλαγῶν στοχάζεσθαι. δειναὶ γάρ, ὦ Τύλλε,

ἀναγνῶναι τὰς ἐπιστολάς, ἃς αὐτῷ κεκομικώς τις

ἐτύγχανε παρὰ τῶν ἐν Φιδήνῃ ξένων καὶ τὸν κομί-
σαντα αὐτὰς παρήγαγεν. ἀναγνωσθεισῶν δὲ τῶν
ἐπιστολῶν καὶ τοῦ ἀνδρὸς ἐξηγησαμένου πάντα ὅσα
233
παρὰ τῶν ἐπιτιθεμένων αὐτὰς ἀπὸ στόματος ἤκουσεν

ἐκπλήξεώς τε μεγάλης κατασχούσης τοὺς ἀκούοντας,
οἷα εἰκὸς ἐπὶ τηλικούτῳ κακῷ παρ' ἐλπίδας ἀκου-
σθέντι, μικρὸν ἐπισχὼν ὁ Φουφέττιος πάλιν ἔλεξεν·
Ἀκηκόατε τὰς αἰτίας, ἄνδρες Ῥωμαῖοι, δι' ἃς ἐγὼ
τέωςμὲνἀνεβαλλόμην τοὺς πρὸς ὑμᾶς ἀγῶνας, νῦν
δὲ καὶ τῶν περὶ φιλίας ἠξίωσα πρότερος ἄρχειν λόγων.
ὑμεῖς δὲ τὸ μετὰ τοῦτο ἤδη σκοπεῖσθε, πότερον οἴεσθε
δεῖν περὶ βοιδίων καὶ προβατίων ἁρπαγῆς ἄσπειστον
πόλεμον φυλάττειν πρὸς τοὺς κτίσαντας καὶ πατέρας,
ἐν ᾧ καὶ κρατηθέντες ἀπολεῖσθε καὶ κρατήσαντες,
ἢ διαλυσάμενοι τὴν πρὸς τοὺς συγγενεῖς ἔχθραν μεθ'
ἡμῶν ἐπὶ τοὺς κοινοὺς ἐχθροὺς χωρεῖν, οἵ γε οὐ
μόνον ἀπόστασιν ἐβούλευσαν ἀφ' ὑμῶν, ἀλλὰ καὶ
ἐπανάστασιν, οὔτε πεπονθότες οὐδὲν δεινὸν οὔτε
μὴ πάθωσι δεδιότες, καὶ οὐδ' ἐκ τοῦ φανεροῦ ἐπέ-
θεντο ἡμῖν, ὡς ὁ κοινὸς ἀξιοῖ τοῦ πολέμου νόμος,

τέροις ἐπὶ τὰς ὁμόρους χώρας ἐκστρατευομένοις ἐλατ-

τώματά τε καὶ πλεονεκτήματα, μία δὲ αὐτῶν ἐκ παρα-
τάξεως ἐγένετο μάχη Φιδήνης πόλεως πλησίον ἁπά-
σαις συμβαλόντων ταῖς δυνάμεσιν, ἐν ᾗ πολλοὶ μὲν
ἔπεσον ἀμφοτέρων, ἐνίκησαν δὲ Ῥωμαῖοι καὶ τοὺς
Λατίνους ἠνάγκασαν λιπόντας τὸν χάρακα νύκτωρ εἰς
τὰς ἑαυτῶν πόλεις ἀπελθεῖν.
Μετὰ δὲ τὸν ἀγῶνα τοῦτον ἔχων συντεταγμέ-
νην τὴν Ῥωμαίων δύναμιν ὁ Ταρκύνιος ἐπὶ τὰς
πόλεις αὐτῶν ἐχώρει λόγους προφέρων περὶ φιλίας.
οἱ δ' οὔτ' ἐν τῷ κοινῷ συνεστῶσαν ἔχοντες δύναμιν
οὔτε ταῖς ἰδίαις παρασκευαῖς πεποιθότες ἐδέχοντο
τὰς προκλήσεις, καὶ παρεδίδοσαν αὐτῶν τινες τὰς
πόλεις ὁρῶντες, ὅτι ταῖς μὲν ἁλούσαις κατὰ κράτος
ἀνδραποδισμοί τε ἠκολούθουν καὶ κατασκαφαί, ταῖς
δὲ προσχωρούσαις καθ' ὁμολογίας τὸ πειθαρχεῖν τοῖς
κεκρατηκόσι μόνον, ἄλλο δὲ ἀνήκεστον οὐδέν. πρῶ-
τον μὲν οὖν Φικόλνεοι προσέθεντο αὐτῷ πόλις ἀξιό-
λογος ἐπὶ συγκειμένοις τισὶ δικαίοις, ἔπειτα Καμαρῖ-
νοι, αἷς ἠκολούθησαν ἄλλαι τινὲς πολίχναι μικραὶ καὶ
234

νῶν ἔθνος γενόμεναι, περὶ ὧν μέλλω νῦν διεξιέναι.

Μετὰ τὴν Ταρκυνίου τελευτὴν αἱ παρα-
δοῦσαι τὴν ἡγεμονίαν ἐκείνῳ πόλεις οὐκέτι φυλάττειν
ἐβούλοντο τὰς ὁμολογίας Τυλλίῳ τ' οὐκ ἀξιοῦσαι τα-
πεινῷ κατὰ γένος ὄντι ὑπακούειν, καὶ τὴν διαφορὰν
τῶν πατρικίων τὴν πρὸς τὸν ἡγεμόνα γενομένην με-
γάλην σφίσιν ὠφέλειαν παρέξειν νομίζουσαι. ἤρξαντο
δὲ τῆς ἀποστάσεως οἱ καλούμενοι Οὐιεντανοὶ καὶ τοῖς
ἐλθοῦσι παρὰ τοῦ Τυλλίου πρεσβευταῖς ἀπεκρίναντο
μηδεμίαν εἶναί σφισι πρὸς ἐκεῖνον μήθ' ὑπὲρ ἡγεμο-
νίας παραχωρήσεως μήτε περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας
συνθήκην. ἀρξάντων δὲ τούτων Καιρητανοί τ' ἠκο-
λούθησαν καὶ Ταρκυνιῆται, καὶ τελευτῶσα ἐν ὅπλοις
ἦν ἅπασα ἡ Τυρρηνία. οὗτος ὁ πόλεμος εἴκοσι διέ-
μεινεν ἔτη συνεχῶς πολεμούμενος εἰσβολάς τε πολλὰς
ἀμφοτέρων μεγάλοις στρατεύμασι ποιουμένων εἰς τὴν
ἀλλήλων καὶ παρατάξεις ἄλλας ἐπ' ἄλλαις συνιστα-
μένων. ἐν ἁπάσαις δὲ ταῖς μάχαις κατορθῶν ὁ Τύλ-
λιος, ὅσαι κατὰ πόλεις τε καὶ πρὸς ὅλον τὸ ἔθνος
αὐτῷ συνέστησαν, καὶ τρισὶν ἐπιφανεστάτοις κοσμη-
θεὶς θριάμβοις τελευτῶν ἠνάγκασε τοὺς οὐκ ἀξιοῦντας

σεαυτοῦ ψυχὴν τῆς καθόδου τῶν σὺν Ταρκυνίῳ φυ-

γάδων. Καὶ ὁ βασιλεὺς τὰ κράτιστα μὲν ἔφησεν αὐ-
τὸν λέγειν, βουλῆς δ' εἶναι ἄξιον τὸ πρᾶγμα, πῶς
εὐπρεπεῖς γενήσονται πρὸς αὐτοὺς αἱ διαλλαγαί· μεγά-
λην αἰσχύνην φάσκων εἶναι, εἰ κρατήσας αὐτῶν μάχῃ
καὶ τειχήρεις ἔχων ἀπελεύσεται, μηθὲν ὧν Ταρκυνίοις
ὑπέσχετο διαπραξάμενος, ὥσπερ ἡττημένος ὑπὸ τῶν
νενικημένων καὶ πεφευγὼς τοὺς μηδ' ἐκ τῶν πυλῶν
ὑπομένοντας ἔτι προελθεῖν· μίαν δὲ μόνην ἔσεσθαι
ἀποφαίνων καλὴν τῆς ἔχθρας λύσιν, εἰ παρὰ τῶν πο-
λεμίων παραγένοιντό τινες πρὸς αὐτὸν περὶ φιλίας
διαλεγόμενοι.
235
Ταῦτα μὲν τότε πρὸς τὸν υἱὸν καὶ τοὺς

παρόντας εἶπεν· ὀλίγαις δ' ὕστερον ἡμέραις αὐτὸς ἠναγ-
κάσθη πρότερος ἄρχειν λόγων διαλλακτηρίων διὰ τοι-
αύτην αἰτίαν· ἐσκεδασμένων ἀνὰ τὴν χώραν τῶν
στρατιωτῶν καὶ τὰς ἀγομένας εἰς τὴν πόλιν ἀγορὰς
ἀφαιρουμένων καὶ τοῦτο ποιούντων συνεχῶς, οἱ τῶν
Ῥωμαίων ὕπατοι λοχήσαντες αὐτοὺς ἐν καλῷ χωρίῳ
διαφθείρουσί τε συχνοὺς καὶ ἔτι πλείους τῶν ἀναιρε-
θέντων αἰχμαλώτους λαμβάνουσιν. ἐφ' ᾧ χαλεπαίνον

πενθεῖν ἐπὶ τοῖς ἀναγκαίοις τῶν συγγενῶν κήδεσι.

Μετὰ δὲ τὸν ἐνιαυτὸν ἐκεῖνον ὕπα-
τοι καθίστανται Σπόριος Κάσσιος Οὐεκελλῖνος ἐπι-
καλούμενος καὶ Ὀπίτωρ Οὐεργίνιος Τρικάτος. ἐφ' ὧν
ὁ πρὸς Σαβίνους πόλεμος ὑπὸ θατέρου τῶν ὑπάτων
Σπορίου κατελύθη μάχης ἰσχυρᾶς γενομένης οὐ μακρὰν
τῆς Κυριτῶν πόλεως· ἐξ ἧς ἀπέθανον μὲν ἀμφὶ τοὺς
μυρίους καὶ τριακοσίους Σαβίνων, αἰχμάλωτοι δ' ἐλή-
φθησαν ὀλίγον ἀποδέοντες τετρακισχιλίων. ταύτῃ τῇ
συμφορᾷ τελευταίᾳ πληγέντες οἱ Σαβῖνοι πρέσβεις
ἀπέστειλαν ὡς τὸν ὕπατον διαλεξομένους περὶ φιλίας.
ἀναβαλλομένου δ' αὐτοὺς ἐπὶ τὴν βουλὴν τοῦ Κασσίου,
παραγενηθέντες εἰς Ῥώμην σὺν πολλῇ δεήσει μόλις
εὑρίσκονται διαλλαγὰς καὶ κατάλυσιν τοῦ πολέμου,
σῖτόν τε τῇ στρατιᾷ δόντες, ὅσον ἐπέταξε Κάσσιος καὶ
ἀργύριόν τι τακτὸν κατ' ἄνδρα καὶ γῆς πεφυτευμένης
πλέθρα μύρια. Σπόριος μὲν δὴ Κάσσιος θρίαμβον ἐκ
τοῦ πολέμου τοῦδε κατήγαγεν· ὁ δ' ἕτερος τῶν ὑπά-
των Οὐεργίνιος ἐπὶ τὴν Καμαριναίων πόλιν ἐστρά-
τευσεν μὲν ἀφεστῶσαν ἀπὸ τῆς Ῥωμαίων συμμαχίας
κατὰ τόνδε τὸν πόλεμον, ἄγων τὴν ἡμίσειαν τῆς ἑτέρας

ἐπὶ τὸν σύλλογον, ἣν πρώτην τε πασῶν ἔδει παρεῖναι

καὶ πρώτην ἐρωτᾶσθαι γνώμην ἡγεμονίαν ἔχουσαν τοῦ
236
ἔθνους, ἧς ἔτυχε παρ' αὐτῶν ἑκόντων ἀντὶ πολλῶν

καὶ μεγάλων εὐεργεσιῶν.
Μετὰ τοῦτον Ἀρικηνοί τε λόγον αἰτησάμενοι
κατηγόρουν τῶν Ῥωμαίων, ὅτι τὸν Τυρρηνικὸν πόλε-
μον ἐπήγαγον σφίσιν ὄντες συγγενεῖς καὶ παρέσχον
ὅσον ἐφ' ἑαυτοῖς ἁπάσας τὰς Λατίνων πόλεις ὑπὸ
Τυρρηνῶν τὴν ἐλευθερίαν ἀφαιρεθῆναι· καὶ Ταρκύ-
νιος ὁ βασιλεὺς ἀνανεούμενος τὰς γενομένας αὐτῷ
πρὸς τὸ κοινὸν τῶν πόλεων συνθήκας περὶ φιλίας τε
καὶ συμμαχίας, ἠξίου τὰς πόλεις ἐμπεδοῦν τοὺς ὅρκους,
κατάγειν δ' αὐτὸν ἐπὶ τὴν ἀρχήν· Καμαριναίων τε
καὶ Φιδηναίων φυγάδες, οἱ μὲν τὴν ἅλωσιν καὶ τὴν
φυγὴν τῆς πατρίδος, οἱ δὲ τὸν ἀνδραποδισμὸν καὶ
τὴν κατασκαφὴν ὀδυρόμενοι, παρεκάλουν αὐτοὺς εἰς
τὸν πόλεμον. τελευταῖος δὲ πάντων ὁ Ταρκυνίου κη-
δεστὴς Μαμίλιος μέγιστον ἐν τοῖς τότε χρόνοις παρὰ
τοῖς Λατίνοις δυνάμενος ἀναστὰς μακρὰν κατὰ τῆς
πόλεως διεξῆλθε δημηγορίαν. ἀπολογουμένου δὲ πρὸς
ἅπαντα τοῦ Οὐαλερίου καὶ δοκοῦντος περιεῖναι τοῖς

ἅτε δὴ καὶ αὐτοὶ πράττειν ἐμέλλετε, εἰ κατωρθώσατε

ἃς πολλάκις ἤλθετε ἐπ' αὐτοὺς ὁδούς· οὐ μέντοι
Ῥωμαίους τὰ δίκαια πρὸ τῶν ἐπιεικῶν προελέσθαι λο-
γιζομένους, ὅτι συγγενεῖς εἰσι καὶ ἐπὶ τὸν ἔλεον τῶν
ἀδικουμένων καταπεφεύγασιν, ἀλλὰ καὶ ταύτας τὰς
ἁμαρτίας αὐτοῖς ἀζημίους ἀφιέναι θεῶν τε ὁμογνίων
ἕνεκα καὶ τύχης ἀτεκμάρτου, παρ' ἧς τὸ κράτος ἔσχον.
νῦν μὲν οὖν, ἔφη, παντὸς ἠλευθερωμένοιδέουςπο-
ρεύεσθε, ἐὰν δὲ τοὺς αἰχμαλώτους ἀπολύσητε καὶ τοὺς
αὐτομόλους παραδῶτε ἡμῖν καὶ τοὺς φυγάδας ἐξελά-
σητε, τότε τοὺς περὶ φιλίας τε καὶ συμμαχίας διαλε-
ξομένους πρέσβεις πέμπετε πρὸς ἡμᾶς, ὡς οὐδενὸς
ἀτυχήσοντες τῶν μετρίων. ἀπῄεσαν οἱ πρέσβεις ταύ-
τας τὰς ἀποκρίσεις λαβόντες καὶ μετ' ὀλίγας ἡμέρας
ἧκον τούς τ' αἰχμαλώτους ἀφεικότες καὶ τοὺς ἁλόντας
τῶν αὐτομόλων δεσμίους ἄγοντες καὶ τοὺς ἅμα Ταρ-
κυνίῳ φυγάδας ἐξεληλακότες ἐκ τῶν πόλεων. ἀνθ'
ὧν εὕροντο παρὰ τῆς βουλῆς τὴν ἀρχαίαν φιλίαν καὶ
συμμαχίαν καὶ τοὺς ὅρκους τοὺς ὑπὲρ τούτων ποτὲ
237
γενομένους διὰ τῶν εἰρηνοδικῶν ἀνενεώσαντο. ὁ μὲν

δὴ πρὸς τοὺς τυράννους συστὰς πόλεμος

δ' ἀξίωμα τῆς βουλῆς οὐκ ἐν τῷδε μάλιστα ἐλαττώ-

σεσθαι ἀπέφαινον, ἐν ᾧ μάλιστα τὰς ἀναγκαίας συμ-
φορὰς γενναίως φέροντες ἀσφαλῶς πολιτεύσουσιν, ἀλλ'
ἐν ᾧ δυσοργήτως ταῖς τύχαις ὁμιλοῦντες ἀνατρέψουσι
τὸ κοινόν. ἀνοίας δ' ἔργον εἶναι τῆς εὐπρεπείας ὀρε-
γομένους τῆς ἀσφαλείας ὑπερορᾶν· ἀγαπητὸν μὲν γὰρ
ἀμφοῖν τυγχάνειν, εἰ δ' ἐξείργοιτό τις θατέρου, τὰ
σωτήρια τῶν εὐπρεπεστέρων νομιστέα ἀναγκαιότερα.
τέλος δ' ἦν τῶν ταῦτα παραινούντων, πρέσβεις ἀπο-
στέλλειν τοὺς διαλεξομένους τοῖς ἀφεστηκόσι περὶ φι-
λίας, ὡς οὐδὲν αὐτοῖς ἡμάρτηται ἀνήκεστον.
Ἐδόκει ταῦτα τῇ βουλῇ· καὶ μετὰ ταῦτα
προχειρισαμένη τοὺς ἐπιτηδειοτάτους διεπέμψατο πρὸς
τοὺς ἐπὶ τοῦ χάρακος, ἐντειλαμένη πυνθάνεσθαι παρ'
αὐτῶν, τίνος δέονται καὶ ἐπὶ τίσι δικαίοις ἀξιοῦσιν
εἰς τὴν πόλιν ἀναστρέφειν· εἰ γὰρ εἴη τι μέτριον καὶ
δυνατὸν τῶν αἰτημάτων, οὐκ ἐναντιώσεσθαι σφίσι τὴν
βουλήν. νῦν μὲν οὖν αὐτοῖς ἀποθεμένοις τὰ ὅπλα καὶ
κατιοῦσιν εἰς τὴν πόλιν ἄδειαν ὑπάρξειν τῶν ἡμαρτη-
μένων, καὶ εἰς τὸν ἀπὸ τοῦδε χρόνον ἀμνηστίαν· ἐὰν
δὲ τὰ κράτιστα βουλεύωσι τῷ κοινῷ καὶ προθύμως

κασθῶσιν οἱ πολλοὶ τῶν πατρικίων προπηλακισθέντες

ὑπὸ τοῦ δήμου ταὐτὸ φρονῆσαι· καὶ κατέσχον οὗτοι
τὴν ἀκοσμίαν τοῦ πλήθους. παυσαμένου δὲ τοῦ πολ-
λοῦ θορύβου συνελθοῦσα ἡ βουλὴ τοῖς μὲν ἀπὸ τοῦ
κοινοῦ τῶν Λατίνων παροῦσι πρεσβευταῖς ἐπὶ συμμα-
χίας αἴτησιν ἀπεκρίνατο, μὴ ῥᾴδιον εἶναι σφίσι βοή-
θειαν ἀποστέλλειν κατὰ τὸ παρόν· αὐτοῖς δ' ἐκείνοις
ἐπιτρέπειν τὴν ἑαυτῶν στρατιὰν καταγράφειν καὶ ἡγε-
μόνας τῆς δυνάμεως ἰδίους ἐκπέμπειν τε, ὅταν αὐτοὶ
ἐκπέμψωσι δύναμιν. ἐν γὰρ ταῖς συνθήκαις, αἷς
238
ἐποιήσαντο πρὸς αὐτοὺς περὶ φιλίας, ἀπόρρητον ἦν

τούτων ἑκάτερον. τοῖς δ' ὑπάτοις ἐφῆκαν στρατόν τε
συναγαγεῖν ἐκ καταλόγου καὶ τὴν πόλιν διὰ φυλακῆς
ἔχειν καὶ τοὺς συμμάχους παρακαλεῖν, εἰς ὕπαιθρον
δὲ μήπω τὰς δυνάμεις ἐξάγειν, ἕως ἂν ἅπαντα εὐτρεπῆ
γένηται. καὶ ὁ δῆμος ταῦτ' ἐπεκύρωσεν. ἦν δὲ βρα-
χὺς ὁ λειπόμενος τῆς ἀρχῆς τοῖς ὑπάτοις χρόνος, ὥστ'
οὐδὲν ἔφθασαν τῶν ἐψηφισμένων ἐπὶ τέλος ἀγαγεῖν,
ἀλλὰ παρέδοσαν ἡμιτελῆ πάντα τοῖς μεθ' ἑαυτοὺς
ὑπάτοις.

άκοντα πόλεων ἑπτὰ κύριος ἧκεν ἐπὶ τὴν Ῥώμην ἄγων

πολὺ πλείω στρατιὰν τῆς προτέρας καὶ σταδίους ἀπο-
σχὼν τῆς πόλεως ὀλίγῳ πλείους τῶν τριάκοντα παρὰ
τὴν ἐπὶ Τυσκλανοὺς φέρουσαν ὁδὸν κατεστρατοπέδευσεν.
ἐν ᾧ δὲ τὰς Λατίνων ἐξῄρει τε καὶ προσήγετο πόλεις,
Ῥωμαίοις πρὸς τὰς ἐπιταγὰς αὐτοῦ πολλὰ βουλευσα-
μένοις ἔδοξε μηδὲν ἀνάξιον ποιεῖν τῆς πόλεως, ἀλλ'
ἐὰν μὲν ἀπέλθωσιν αὐτῶν ἐκ τῆς χώρας Οὐολοῦσκοι
καὶ τῆς τῶν συμμάχων τε καὶ ὑπηκόων [γῆς],καὶ
καταλυσάμενοι τὸν πόλεμον πρέσβεις ἀποστείλωσι τοὺς
διαλεξομένους περὶ φιλίας, προβουλεῦσαι τὸ συνέδριον,
ἐφ' οἷς ἔσονται δικαίοις φίλοι, καὶ τὰ βουλευθέντα
εἰς τὸν δῆμον ἐξενεγκεῖν· ἕως δ' ἂν ἐν τῇ χώρᾳ μέ-
νοντες αὐτῶν καὶ τῶν συμμάχων ἔργα πράττωσι πολε-
μίων, μηθὲν αὐτοῖς ψηφίζεσθαι φιλάνθρωπον. πολὺς
γὰρ δὴ Ῥωμαίοις ἀεὶ λόγος τοῦ μηθὲν δρᾶσαί ποτ' ἐξ
ἐπιτάγματος μηδὲ φόβῳ πολεμίων εἴξαντας, σπεισα-
μένοις δὲ τοῖς διαφόροις καὶ παρασχοῦσιν ἑαυτοὺς ὑπη-
κόους χαρίζεσθαί τε καὶ ἐπιτρέπειν ὅτου δέοιντο τῶν
μετρίων. καὶ τοῦτο τὸ φρόνημα ἐν πολλοῖς καὶ μεγά-
λοις κινδύνοις φυλάττουσα ἡ πόλις κατά τε τοὺς

239
δάκρυα εἶπε· Νικᾷς, ὦ μῆτερ, οὐκ εὐτυχῆ νίκην οὔτε

σεαυτῇ οὔτ' ἐμοί· τὴν μὲν γὰρ πατρίδα σέσωκας, ἐμὲ
δὲ τὸν εὐσεβῆ καὶ φιλόστοργον υἱὸν ἀπολώλεκας.
ταῦτ' εἰπὼν ἐπὶ τὴν σκηνὴν ἀπῄει κελεύσας ἀκολου-
θεῖν τήν τε μητέρα καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ παιδία,
ἔνθα τὸν λοιπὸν τῆς ἡμέρας χρόνον σκοπούμενος σὺν
αὐταῖς, ὅ τι χρὴ πράττειν, διετέλεσεν. ἦν δὲ τὰ δό-
ξαντα αὐτοῖς τοιάδε· περὶ μὲν τῆς καθόδου μήτε τὴν
βουλὴν τέλος μηθὲν ἐκφέρειν εἰς τὸν δῆμον μήτ' ἐκεῖ-
νον ἐπιψηφίζειν, πρὶν ἂν τοῖς Οὐολούσκοις εὐτρεπῆ
γένηται τὰ περὶ φιλίας καὶ καταλύσεως τοῦ πολέμου·
αὐτὸν δὲ τὴν στρατιὰν ἀναστήσαντα ὡς διὰ φιλίας
γῆς ἀπάγειν· ὑποσχόντα δὲ τῆς ἀρχῆς λόγον καὶ τὰς
εὐεργεσίας ἀποδειξάμενον ἀξιοῦν τοὺς ἐπιτρέψαντας
αὐτῷ τὴν στρατιάν, μάλιστα μὲν φιλίᾳ δέχεσθαι τοὺς
πολεμίους καὶ συνθήκας ποιήσασθαι δικαίας, αὐτῷ τὴν
ἰσότητα καὶ τὸ μὴ σφαλῆναι περὶ τὰς ὁμολογίας ἐπι-
τρέψαντας. εἰ δ' ἐπὶ τοῖς κατωρθωμένοις σφίσιν αὐ-
θαδείας ἀναπιμπλάμενοι μὴ δέχοιντο τὰς διαλλαγάς,
ἀφίστασθαι τῆς ἀρχῆς αὐτοῖς. ἢ γὰρ οὐχ ὑπομενεῖν

τοῦ πολέμου δεησομένους· Οὐολοῦσκοι μὲν πρότεροι,

καὶ θᾶττον οὗτοι τῆς εἰρήνης ἔτυχον ἀργύριόν τε δόν-
τες, ὅσον αὐτοῖς ὁ ὕπατος ἔταξε, καὶ τἆλλα, ὅσων ἔδει
τῇ στρατιᾷ, πάντα ὑπηρετήσαντες· καὶ οὗτοι μὲν ὑπή-
κοοι Ῥωμαίοις ἔσεσθαι ὡμολόγησαν οὐθενὸς ἔτι μετα-
ποιούμενοι τῶν ἴσων. Ἕρνικες δ' ὕστεροι, ἐπειδὴ με-
μονωμένους ἑαυτοὺς εἶδον, ὑπὲρ εἰρήνης τε καὶ φιλίας
διελέγοντο πρὸς τὸν ὕπατον. ὁ δὲ Κάσσιος πολλὴν
κατηγορίαν πρὸς τοὺς πρέσβεις κατ' αὐτῶν διαθέμενος
πρῶτον ἔφη δεῖν αὐτοὺς τὰ τῶν κεκρατημένων τε καὶ
ὑπηκόων ποιήσαντας, τότε διαλέγεσθαι περὶ φιλίας·
τῶν δὲ πρεσβευτῶνεἰπόντωνποιήσειν τὰ δυνατὰ
καὶ μέτρια ἐκέλευσεν αὐτοῖς ἀργύριόν τε, ὃ κατ' ἄνδρα
τοῖς στρατιώταις εἰς ὀψωνιασμὸν ἔθος ἦνἓξμηνῶν
δίδοσθαι καὶ διὰ μηνὸς τροφὰς ἀποφέρειν. ἕως δ'
ἂν ταῦτ' εὐπορήσωσι, τάξας τινὰ χρόνον ἡμερῶν ἀνο-
χὰς αὐτοῖς ἐδίδου τοῦ πολέμου. ὑπηρετησάντων δ'
αὐτοῖς ἅπαντα τῶν Ἑρνίκων διὰ τάχους καὶ μετὰ προ-
240
θυμίας, καὶ τοὺς περὶ τῆς φιλίας διαλεξομένους ἀπο-

στειλάντων αὖθις, ἐπαινέσας αὐτοὺς ὁ Κάσσιος ἀν-
έπεμψεν ἐπὶ τὴν βουλήν. τοῖς δ' ἐκ τοῦ συνεδρίου

σαν διὰ ταχέων, ἐπὶ μὲν Σαβίνους Ναύτιος, ἐπὶ δ'

Αἰκανοὺς Μηνύκιος. ἀμφότερα γὰρ ταῦτα τὰ ἔθνη
κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον ἀφειστήκει τῆς Ῥωμαίων
ἀρχῆς, Σαβῖνοι μὲν ἐκτοῦφανεροῦ, καὶ μέχρι
Φιδήνης πόλεως ἤλασαν, ἧς ἐκράτουν Ῥωμαῖοι – τετ-
ταράκοντα δ' εἰσὶν οἱ διὰ μέσου τῶν πόλεων στάδιοι –
Αἰκανοὶ δὲ λόγῳ μὲν φυλάττοντες τὰ τῆς νεωστὶ
γενομένης συμμαχίας δίκαια, ἔργῳ δὲ καὶ οὗτοι πράτ-
τοντες τὰ τῶν πολεμίων. ἐπὶ γὰρ τοὺς συμμάχους
αὐτῶν Λατίνους ἐστράτευσαν, ὡς οὐ γενομένων αὐτοῖς
πρὸς ἐκείνους ὁμολογιῶν περὶ φιλίας. ἡγεῖτο δὲ τῆς
στρατιᾶς Γράγχος Κοίλιος, ἀνὴρ δραστήριος ἀρχῇ
κοσμηθεὶς αὐτοκράτορι, ἣν ἐπὶ τὸ βασιλικώτερον ἐξ-
ήγαγεν. ἐλάσας δὲ μέχρι Τύσκλου πόλεως, ἣν Αἰκα-
νοὶ τῷ πρόσθεν ἐνιαυτῷ καταλαβόμενοι καὶ διαρπά-
σαντες ὑπὸ Ῥωμαίων ἐξεκρούσθησαν, ἀνθρώπους τε
πολλοὺς ἐκ τῶν ἀγρῶν συνήρπασε καὶ βοσκήματα, ὅσα
κατέλαβε, καὶ τοὺς καρποὺς τῆς γῆς ἐν ἀκμῇ ὄντας
ἔφθειρεν. ἀφικομένης δὲ πρεσβείας, ἣν ἀπέστειλεν
ἡ Ῥωμαίων βουλὴ μαθεῖν ἀξιοῦσα, τί παθόντες Αἰκα-
νοὶ πολεμοῦσι τοῖς Ῥωμαίων συμμάχοις,

ἐπιβοηθούντων τοῖς πεζοῖς ἡσσηθεὶς ὁ Γράγχος κατα-

κλείεται πάλιν εἰς τὸν ἑαυτοῦ χάρακα. καὶ μετὰ τοῦθ'
ὁ Κοίντιος περιταφρεύσας αὐτὸν ὑψηλῷ χάρακι καὶ
πύργοις πυκνοῖς περιλαβών, ἐπεὶ κάμνοντα ἔμαθε τῶν
ἀναγκαίων τῇ σπάνει, αὐτός τε προσβολὰς ἐποιεῖτο
συνεχεῖς πρὸς τὸν χάρακα τῶν Αἰκανῶν καὶ τῷ Μηνυ-
κίῳ προσέταξεν ἀπὸ τῶν ἑτέρων ἐξιέναι μερῶν. ὥστε
ἠναγκάσθησαν οἱ Αἰκανοὶ τροφῆς τε ἀπορούμενοι καὶ
συμμάχων βοήθειαν ἀπεγνωκότες πολιορκούμενοί τε
241
πολλαχόθεν ἱκετηρίας ἀναλαβόντες ἐπιπρεσβεύεσθαι

πρὸς τὸν Κοίντιον περὶ φιλίας [διαλεγόμενοι]. ὁ δὲ
τοῖς μὲν ἄλλοις Αἰκανοῖς ἔφη σπένδεσθαι καὶ διδόναι
τοῖς σώμασι τὴν ἄδειαν τά τε ὅπλα ἀποθεμένοις καὶ
καθ' ἕνα διεξιοῦσιν ὑπὸ ζυγόν, Γράγχῳ δὲ τῷ ἡγε-
μόνι τῶν πολεμίων καὶ τοῖς σὺν ἐκείνῳ βουλεύσασι
τὴν ἀπόστασιν ὡς πολεμίοις χρήσασθαι, ἐκέλευσέ τε
αὐτοῖς ἄγειν τοὺς ἄνδρας δεδεμένους. ὑπομενόντων
δὲ ταῦτα τῶν Αἰκανῶν τελευταῖον αὐτοῖς ἐκεῖνο
προσέταξεν· ἐπειδὴ Τύσκλον πόλιν Ῥωμαίων σύμμαχον
ἐξηνδραποδίσαντο καὶ διήρπασαν οὐδὲν ὑπὸ Τυσκλά-
νων παθόντες κακόν, ἀντιπαρασχεῖν ἑαυτῷ πόλιν τῶν

κατὰ τὸν αὐτὸν ἐνιαυτὸν ἀρχαὶ Ῥωμαίων αἱ τὸ μέ-

γιστον ἔχουσαι κράτος ἐγένοντο· πλὴν οὐκ ἐν ἁπάσαις
ταῖς Ῥωμαικαῖς χρονογραφίαις ἀμφότεραι φέρονται,
ἀλλ' ἐν αἷς μὲν οἱ χιλίαρχοι μόνον, ἐν αἷς δ' οἱ
ὕπατοι, ἐν οὐ πολλαῖς δ' ἀμφότεροι, αἷς ἡμεῖς οὐκ
ἄνευ λογισμοῦ συγκατατιθέμεθα, πιστεύοντες δὲ ταῖς
ἐκ τῶν ἱερῶν τε καὶ ἀποθέτων βίβλων μαρτυρίαις.
ἄλλο μὲν οὖν οὐδὲν ἐπὶ τῆς τούτων ἀρχῆς οὔτε πο-
λεμικὸν οὔτε πολιτικὸν ἔργον ἱστορίας ἄξιον ἐπράχθη,
συνθῆκαι δὲ πρὸς τὴν Ἀρδεατῶν πόλιν ἐγένοντο περὶ
φιλίας τε καὶ συμμαχίας· ἐπρεσβεύσαντο γὰρ ἀποτιθέ-
μενοι τὰ περὶ τῆς χώρας ἐγκλήματα παρακαλοῦντες
φίλοι Ῥωμαίων γενέσθαι καὶ σύμμαχοι. ταύτας τὰς
συνθήκας τὸ τῶν ὑπάτων ἀρχεῖον ἐπεκύρωσε.
Τῷ δ' ἑξῆς ἐνιαυτῷ πάλιν ὑπάτους ψηφισα-
μένου τοῦ δήμου κατασταθῆναι παραλαμβάνουσι τὴν
ὕπατον ἀρχὴν τῇ διχομήνιδι τοῦ Δεκεμβρίου μηνὸς
Μάρκος Γεγάνιος Μακερῖνος τὸ δεύτερον καὶ Τίτος
Κοίντιος Καπιτωλῖνος τὸ πέμπτον. οὗτοι διδάξαντες
τὴν βουλήν, ὅτι πολλὰ μὲν καὶ ἄλλα πράγματα διὰ
τὰς συνεχεῖς τῶν ὑπάτων στρατείας
Διονύσιος Αλικαρνασσέας. Ad Ammaeum Sec. 11, line 22
νυν μέλλοντες μὲν ὑπισχνεῖσθε, παθόντες δὲ ἀφαιρεῖ-

242
σθε. καὶ πάλιν πρὸς τὸ διὰ Θηβαίων διἱέναι Φίλιπ-

πον εἰς τὴν Ἀττικήν, ὅτι εἰ πρὶν βοηθῆσαιεἰςΦω-
κεῖς ἠξίου, ὑπέσχοντο ἄν· ἄτοπον οὖν εἰ, διότι προεῖτο
καὶ ἐπίστευσεν, μὴ διήσουσιν.’ ὁ δὲ χρόνος οὗτος, ἐν
ᾧ Φίλιππος ἠξίου Θηβαίους ἐπὶ τὴν Ἀττικὴν αὑτῷ
δοῦναι δίοδον ὑπομιμνήσκων τῆς ἐν τῷ πρὸς Φωκεῖς
πολέμῳ γενομένης βοηθείας, ἐκ τῆς κοινῆς γίγνεται
φανερὸς ἱστορίας. εἶχε γὰρ οὕτως· μετὰ τὴν Ὀλυνθίων
ἅλωσιν ἄρχοντος Θεμιστοκλέους συνθῆκαι Φιλίππῳ
πρὸς Ἀθηναίους ἐγένοντο περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας·
αὗται διέμειναν ἑπταετῆ χρόνον ἄχρι Νικομάχου· ἐπὶ
δὲ Θεοφράστου τοῦ μετὰ Νικόμαχον ἄρξαντος ἐλύθη-
σαν, Ἀθηναίων μὲν Φίλιππον αἰτιωμένων ἄρχειν τοῦ
πολέμου, Φιλίππου δὲ Ἀθηναίοις ἐγκαλοῦντος. τὰς
δὲ αἰτίας δι' ἃς εἰς τὸν πόλεμον κατέστησαν ἀδικεῖ-
σθαι λέγοντες ἀμφότεροι, καὶ τὸν χρόνον ἐν ᾧ τὴν
εἰρήνην ἔλυσαν ἀκριβῶς δηλοῖ Φιλόχορος ἐν τῇ ἕκτῃ
τῆς Ἀτθίδος βύβλῳ. θήσω δ' ἐξ αὐτῆς τὰ ἀναγκαιό-
τατα· ‘Θεόφραστος Ἁλαιεύς:
Αριστοτέλης. , Ethica Eudemia Bekker p. 1234b, line 18
οἱ μέσοι γίγνονται· ἐν τῷ μέσῳ γὰρ ἐστί πως τὰ ἄκρα.

αἱ δὲ ἐναντιώσεις οὐ δοκοῦσιν ὑπάρχειν τοῖς ἄκροις πρὸς
τὸ μέσον ὁμοίως ἀμφότεραι, ἀλλ' ὁτὲ μὲν καθ' ὑπερβολὴν
ὁτὲ δὲ κατ' ἔλλειψιν. αἴτια δὲ τά τε πρῶτα ῥηθέντα δύο,
ὀλιγότης τε, οἷον τῶν πρὸς τὰ ἡδέα ἀναισθήτων, καὶ ὅτι ἐφ'
ὃ ἁμαρτάνομεν μᾶλλον, τοῦτο ἐναντιώτερον εἶναι δοκεῖ· τὸ δὲ
τρίτον, ὅτι τὸ ὁμοιότερον ἧττον ἐναντίον φαίνεται, οἷον πέ-
πονθε τὸ θράσος πρὸς τὸ θάρσος καὶ ἀσωτία πρὸς ἐλευθεριότητα.
περὶ μὲν οὖν τῶν ἄλλων ἀρετῶν τῶν ἐπαινετῶν εἴρηται σχε-
δόν· περὶ δὲ δικαιοσύνης ἤδη λεκτέον.
περὶ φιλίας, τί ἐστι καὶ ποῖόν τι, καὶ τίς ὁ φίλος,
εἰ πλεοναχῶς, πόσα ἐστίν, ἔτι δὲ πῶς χρηστέον τῷ φίλῳ
περὶ τὰ ἤθη καλῶν καὶ αἱρετῶν. τῆς τε γὰρ πολιτικῆς ἔργον
εἶναι δοκεῖ μάλιστα ποιῆσαι φιλίαν, καὶ τὴν ἀρετὴν διὰ
τοῦτό φασιν εἶναι χρήσιμον· οὐ γὰρ ἐνδέχεσθαι φίλους ἑαυτοῖς
εἶναι τοὺς ἀδικουμένους ὑπ' ἀλλήλων. ἔτι τὸ δίκαιον καὶ τὸ
ἄδικον περὶ τοὺς φίλους εἶναι μάλιστα πάντες φαμέν, καὶ ὁ
243
αὐτὸς δοκεῖ ἀνὴρ εἶναι καὶ ἀγαθὸς καὶ φίλος, καὶ φιλία
ἠθική τις εἶναι ἕξις, καὶ ἐάν τις βούληται ποιῆσαι ὥστε μὴ
Αριστοτέλης. , Ethica Eudemia Bekker p. 1235a, line 30
αὗται μὲν οὖν αἱ ὑπολήψεις τοσοῦτον διεστᾶσιν. αἳ μὲν γὰρ

τὸ ὅμοιον φίλον, τὸ δ' ἐναντίον πολέμιον,
“τῷ πλέονι δ' αἰεὶ πολέμιον καθίσταται
τοὔλασσον, ἐχθρᾶς θ' ἡμέρας κατάρχεται”,
ἔτι δὲ καὶ οἱ τόποι κεχωρισμένοι τῶν ἐναντίων, ἡ δὲ φιλία
δοκεῖ συνάγειν· οἳ δὲ τὰ ἐναντία φίλα, καὶ Ἡράκλειτος
ἐπιτιμᾷ τῷ ποιήσαντι
“ὡς ἔρις ἔκ τε θεῶν καὶ ἀνθρώπων ἀπόλοιτο,”
οὐ γὰρ ἂν εἶναι ἁρμονίαν μὴ ὄντος ὀξέος καὶ βαρέος, οὐδὲ τὰ
ζῷα ἄνευ θήλεως καὶ ἄρρενος ἐναντίων ὄντων. – δύο μὲν αὗται δό-
ξαι περὶ φιλίας εἰσί, λίαν τε καθόλουκαὶκεχωρισμέναι τοσοῦτον·
ἀγαθούς· τοῖς δ' ἄτοπον εἰ μὴ φιλοῦσιν αἱ μητέρες τὰ τέκνα
(φαίνεται δὲ καὶ ἐν τοῖς θηρίοις ἐνοῦσα φιλία· προαποθνήσκειν
γοῦν αἱροῦνται τῶν τέκνων)· τοῖς δὲ τὸ χρήσιμον δοκεῖ φίλον εἶναι
μόνον. σημεῖον δ' ὅτι καὶ διώκουσι ταῦτα πάντες, τὰ δὲ ἄχρηστα
καὶ αὐτοὶ αὑτῶν ἀποβάλλουσιν· ὥσπερ Σωκράτης ὁ γέρων
ἔλεγε τὸν πτύελον καὶ τὰς τρίχας καὶ τοὺς ὄνυχας παρα-
βάλλων, καὶ τὰ μόρια ὅτι ῥιπτοῦμεν τὰ ἄχρηστα, καὶ τέλος
τὸ σῶμα, ὅταν ἀποθάνῃ· ἄχρηστος γὰρ ὁ νεκρός.
Αριστοτέλης. , Ethica Nicomachea Bekker p. 1154b, line 34
δ' ἰσάζῃ, οὔτε λυπηρὸν δοκεῖ οὔθ' ἡδὺ τὸ πραττόμενον· ἐπεὶ

εἴ του ἡ φύσις ἁπλῆ εἴη, ἀεὶ ἡ αὐτὴ πρᾶξις ἡδίστη ἔσται.
διὸ ὁ θεὸς ἀεὶ μίαν καὶ ἁπλῆν χαίρει ἡδονήν· οὐ γὰρ μόνον
κινήσεώς ἐστιν ἐνέργεια ἀλλὰ καὶ ἀκινησίας, καὶ ἡδονὴ
μᾶλλον ἐν ἠρεμίᾳ ἐστὶν ἢ ἐν κινήσει. μεταβολὴ δὲ πάντων
γλυκύ, κατὰ τὸν ποιητήν, διὰ πονηρίαν τινά· ὥσπερ γὰρ
ἄνθρωπος εὐμετάβολος ὁ πονηρός, καὶ ἡ φύσις ἡ δεομένη
μεταβολῆς· οὐ γὰρ ἁπλῆ οὐδ' ἐπιεικής.
αὐτῶν ἐστὶ τὰ δὲ κακά· λοιπὸν δὲ καὶ περὶ φιλίας ἐροῦμεν.
Μετὰ δὲ ταῦτα περὶ φιλίας ἕποιτ' ἂν διελθεῖν· ἔστι
244
γὰρ ἀρετή τις ἢ μετ' ἀρετῆς, ἔτι δ' ἀναγκαιότατον εἰς τὸν
βίον. ἄνευ γὰρ φίλων οὐδεὶς ἕλοιτ' ἂν ζῆν, ἔχων τὰ λοιπὰ
ἀγαθὰ πάντα· καὶ γὰρ πλουτοῦσι καὶ ἀρχὰς καὶ δυναστείας
κεκτημένοις δοκεῖ φίλων μάλιστ' εἶναι χρεία· τί γὰρ ὄφελος
τῆς τοιαύτης εὐετηρίας ἀφαιρεθείσης εὐεργεσίας, ἣ γίγνεται
μάλιστα καὶ ἐπαινετωτάτη πρὸς φίλους; ἢ πῶς ἂν τηρηθείη
καὶ σῴζοιτ' ἄνευ φίλων; ὅσῳ γὰρ πλείων, τοσούτῳ ἐπισφα-
λεστέρα. ἐν πενίᾳ τε καὶ ταῖς λοιπαῖς δυστυχίαις μόνην
οἴονται καταφυγὴν εἶναι τοὺς φίλους. καὶ νέοις δὲ πρὸς τὸ
Αριστοτέλης. , Ethica Nicomachea Bekker p. 1155a, line 3
εἴ του ἡ φύσις ἁπλῆ εἴη, ἀεὶ ἡ αὐτὴ πρᾶξις ἡδίστη ἔσται.

διὸ ὁ θεὸς ἀεὶ μίαν καὶ ἁπλῆν χαίρει ἡδονήν· οὐ γὰρ μόνον
κινήσεώς ἐστιν ἐνέργεια ἀλλὰ καὶ ἀκινησίας, καὶ ἡδονὴ
μᾶλλον ἐν ἠρεμίᾳ ἐστὶν ἢ ἐν κινήσει. μεταβολὴ δὲ πάντων
γλυκύ, κατὰ τὸν ποιητήν, διὰ πονηρίαν τινά· ὥσπερ γὰρ
ἄνθρωπος εὐμετάβολος ὁ πονηρός, καὶ ἡ φύσις ἡ δεομένη
μεταβολῆς· οὐ γὰρ ἁπλῆ οὐδ' ἐπιεικής.
αὐτῶν ἐστὶ τὰ δὲ κακά· λοιπὸν δὲ καὶ περὶ φιλίας ἐροῦμεν.
Μετὰ δὲ ταῦτα περὶ φιλίας ἕποιτ' ἂν διελθεῖν· ἔστι
γὰρ ἀρετή τις ἢ μετ' ἀρετῆς, ἔτι δ' ἀναγκαιότατον εἰς τὸν
βίον. ἄνευ γὰρ φίλων οὐδεὶς ἕλοιτ' ἂν ζῆν, ἔχων τὰ λοιπὰ
ἀγαθὰ πάντα· καὶ γὰρ πλουτοῦσι καὶ ἀρχὰς καὶ δυναστείας
κεκτημένοις δοκεῖ φίλων μάλιστ' εἶναι χρεία· τί γὰρ ὄφελος
τῆς τοιαύτης εὐετηρίας ἀφαιρεθείσης εὐεργεσίας, ἣ γίγνεται
μάλιστα καὶ ἐπαινετωτάτη πρὸς φίλους; ἢ πῶς ἂν τηρηθείη
καὶ σῴζοιτ' ἄνευ φίλων; ὅσῳ γὰρ πλείων, τοσούτῳ ἐπισφα-
λεστέρα. ἐν πενίᾳ τε καὶ ταῖς λοιπαῖς δυστυχίαις μόνην
οἴονται καταφυγὴν εἶναι τοὺς φίλους. καὶ νέοις δὲ πρὸς τὸ
ἀναμάρτητον καὶ πρεσβυτέροις πρὸς θεραπείαν καὶ τὸ
Αριστοτέλης. , Fragmenta varia Category 1, treatise title 13, fragment

88, line 2
ρεῖται δὲ τῇ δικαιοσύνῃ καὶ τῶν ἄλλων ἀρετῶν ἑκάστη.

Porphyrius comm. in Ar. περὶ ἑρμηνείας (ad verba ἔστι
μὲν οὖν τὰ ἐν τῇ φωνῇ τῶν ἐν τῇ ψυχῇ παθημάτων σύμ-
βολα) apud Boethium in l. de interpret. comm. ed. sec.
245
(ed. C. Meiser Lips. 1880 p. 27, 13):Aristoteles... in

operede iustitiasic ... dicens: φύσει γὰρ εὐθὺς διῄ-
ρηται τά τε νοήματα καὶ τὰ αἰσθήματα, quod interpretari
latine potes hoc modo: natura enim divisa sunt intellectus
et sensus.
Themistius orat. 2 p. 31 Dind. (G. Heylbut, De Theophr.
libris περὶ φιλίας diss. Bonn. 1876 p. 20): ζηλοῦντες με
τοῦ ἐπαίνου ... ἀλλὰ Ζήνων μὲν ὁ τῆς στοᾶς ἀρχηγέτης,
καίπερ τὰ ἄλλα σεμνὸς ὢν καὶ ὑψηλολόγος, ὅμως ἐγανύσκετο
καὶ ἐλαμπρύνετο, ἐπειδὴ αὐτὸν Ἀθηναῖοι ξένον τε ὄντα καὶ
Φοίνικα ἐπὶ τοῖς λόγοις δημοποίητον ἐποιήσαντο, ἐγὼ δὲ
οὕτως ἀγεννὴς καὶ ἀνήκοοςἈριστοτέλους, ὃν προὐταξάμην
τοῦ βίου τε καὶ τῆς σοφίας, ὥστε πᾶσαν οἴεσθαι τιμὴν καὶ
παρ' ὁτουοῦν καὶ ἐφ' ὁτῳοῦν ἀχάριστον εἶναι ἀνδρὶ σπου-
δαίῳ, καὶ ἐν Καρὸς μοίρᾳ; καὶ οὐ μέμνημαι ἄρα τῶν λόγων
οἷς διορίζει χαυνότητα μεγαλοψυχίας; διωρίζων δὲ ὧδεφησί
πουκαὶ περὶ τιμὰς τὰς μεγάλας, ὥσπερ καὶ περὶ τὰ ἄλλα
Αίλιος Ηρωδιανός. Καθολική προσωδία.Part+Vol. 3,1, p. 365, line 27
ΚρασέριονΣικελίας φρούριον. Φίλιστος ὀγδόῳ.Ἀμέριον

πόλις Ἰταλίας.Ἐλευθέριονπολίχνιον Μυσίας.ἀστέριονκαὶἈστέ-
ριονπόλις Θετταλίας. Ὅμηρος «οἵ τ' ἔχον Ἀστέριον Τιτάνοιό τε λευκὰ
κάρηνα» (Β 735). οὕτω δὲ καλεῖται διὰ τὸ λαμπρόν, ὅτι ἐφ' ὑψηλοῦ
ὄρους κειμένη τοῖς πόρρωθεν ὡς ἀστὴρ φαίνεται. ἢ ἀπὸ Ἀστερίου τινὸς
ἥρωος.Ἀτέριονπόλις Σικελίας.Τολέριονπόλις Ἰταλίας.Φαλέ-
ριονπόλις Τυρρηνίας.Χειμέριονἄκρα Θεσπρωτίας.θυτήριον,
μοναστήριον, ἱλαστήριον. Σφακτήριαμεθόριον Ἠλείων τῆς πρὸς
Μεσσήνην χώρας. κέκληται δ' οὕτως, ὥς φησιν Ἐχεφυλλίδης, διὰ τὸ
ἐν αὐτῷ σφαγιασαμένους τοὺς Ἡρακλείδας πρὸς Ὄξυλον ποιήσασθαι
συνθήκας περὶ φιλίας καὶ ὁμονοίας.Καβείριονπόλις τῆς κάτω Ἀσίας
ἡ καὶ Καβειρία καὶ Κάβειρος.ὀσχοφόριον, προσφόριον, θεσμο-
φόριον, ὠμοφόριον, ἐμπόριον. ἔστι δὲ καὶἘμπόριονπόλις
Κελτική, κτίσμα Μασσαλιωτῶν. δευτέρα Μακεδονίας. τρίτη Σικελίας.
τετάρτη Καμπανίας.παλινδόριοντὸ εἰργασμένον δέρμα,κιχόριον
εἶδος βοτάνης.ἈνακτόριονἈκαρνανίας πόλις, Κορινθίων ἄποικος.
Θουκυδίδης τετάρτῃ (c. 49). ἀρσενικῶς παρὰ Σοφοκλεῖ.Χαλκητόριον
πόλις Κρήτης.Νικηφόριον. οὕτως ἡ Κωνσταντῖνα ἡ περὶ Ἔδεσσαν πόλις.
Βοσπόριοντοῦ Βυζαντίου λιμήν, ὃς καὶ Βόσπορος λέγεται.Ἀμόριον
πόλις τῆς μεγάλης Φρυγίας. Στράβων δωδεκάτῃ (p. 576).Φιληνόριον
πόλις ἐν Ἀρναίᾳ χώρᾳ τῆς Βοιωτίας ἀπὸ Φιλήνορος τοῦ Αἰτωλοῦ.
246
Praxiphanes Phil., Fragmenta Fragment 7, line 42
[λον] μὲν δυσκό[λου ἐστί,]

[εἰς δὲ] τὰ διειλ[η]μμέ̣[να]
..... υπο.............
col. X [τού-]
των δὲ π̣[ρ]ο̣[ει]ρημένων,
Ζ̣ώπυρε, νομ̣ίζω φανε-
ρὸν γεγ[ο]νέναι, διότι μα-
κρὰν ἀπεῖχε Πραξιφά-
νης τοῦ τῶν δεόντων
τι λελογίσθαι περὶ φιλίας καὶ τὴν π̣ρ̣οσήκουσαν
ἔχειν κ̣ατάστασιν ἐμ
φίλω̣ν τελε[υτ]αῖς καὶ ὡς
πολλῆς ἀσυμφωνίας
ἔγεμεν ὁ λόγος, ὃν ἐποι-
ήσατο περὶ τούτων καὶ
[ὅτι .......... ἄκ]ρως
col. XI ..ους, ἀλλὰ γόη[τες πά]ν-
τεσ̣ ε̣ὑρίσκοντα̣ι̣ κατὰ
τ̣ὸν ὑφηγημένον τρό-
Praxiphanes Phil., Fragmenta Fragment 7, line 55
[ὅτι .......... ἄκ]ρως
col. XI ..ους, ἀλλὰ γόη[τες πά]ν-
τεσ̣ ε̣ὑρίσκοντα̣ι̣ κατὰ
π̣ο̣ν̣ ἀποθεω[ρούμε-]
νοι̣, μακρὰν ἀπ̣έ̣χοντες
τοῦ τῶν δεόντωντιλέγειν
περὶ φιλίας καὶτῶν λοιπῶν,
ὅσα̣ σ̣υντεί[ν]ει πρὸς τὸ
βιῶσαι μακαρίως κτλ.
col. XIII [γέγ]ο̣νεν ἤπερ ἐπ̣ὶ τῶι
τὸ στερέμνιον ἦρ̣θαι
247
τὸ λυπούμενον, ὡς ὁ μὴ
το[ι]οῦτος γινόμενος
ἐ̣π̣' [ἄλ]λων [σπ]ουδαίων
....τηι ἀλλοῖον ἑαυ-
τόν. εἰσάγει ο[ὖ]ν ἐν τῶι
Στράβων γεωγραφικά. Book 17, ch. 1, sec. 54, line 38
δίαις τε καὶ ναυσί, καὶ καταπέμπει παραχρῆμα εἰς Ἀλε-

ξάνδρειαν, ἐπελθών τε τὴν Ψέλχιν αἱρεῖ· προσαριθ-
μουμένου δὲ τοῖς ἑαλωκόσι τοῦ πλήθους τῶν πεσόν-
των ἐν τῇ μάχῃ, τοὺς σωθέντας ὀλίγους παντάπασι
γενέσθαι συνέβη. ἐκ δὲ Ψέλχιος ἧκεν εἰς Πρῆμνιν
ἐρυμνὴν πόλιν διελθὼν τοὺς θῖνας, ἐν οἷς ὁ Καμβύσου
κατεχώσθη στρατὸς ἐμπεσόντος ἀνέμου· προσβαλὼν
δὲ ἐξ ἐφόδου τὸ φρούριον αἱρεῖ, καὶ μετὰ ταῦτα ὥρμη-
σεν ἐπὶ Ναπάτων· τοῦτο δ' ἦν τὸ βασίλειον τῆς Καν-
δάκης, καὶ ἦν ἐνταῦθα υἱὸς αὐτῆς· καὶ αὐτὴ δ' ἔν τινι
πλησίον ἵδρυτο χωρίῳ. πρεσβευσαμένης δὲ περὶ φιλίας
καὶ ἀποδούσης τοὺς ἐκ Συήνης αἰχμαλώτους καὶ τοὺς
ἀνδριάντας, ἐπελθὼν λαμβάνει καὶ τὰ Νάπατα φυγόν-
τος τοῦ παιδὸς καὶ κατασκάπτει· ἐξανδραποδισάμενος
δ' ἀναστρέφει πάλιν εἰς τοὐπίσω μετὰ τῶν λαφύρων,
δύσοδα κρίνας τὰ προσωτέρω· τὴν δὲ Πρῆμνιν τει-
χίσας βέλτιον, φρουρὰν ἐμβαλὼν καὶ τροφὴν δυεῖν
ἐνιαυτῶν τετρακοσίοις ἀνδράσιν, ἀπῆρεν εἰς Ἀλεξάν-
δρειαν· καὶ τῶν αἰχμαλώτων τοὺς μὲν ἐλαφυροπώ-
λησε, χιλίους δὲ Καίσαρι ἔπεμψε νεωστὶ ἐκ Καντάβρων
ἥκοντι, τοὺς δὲ νόσοι διεχρήσαντο. ἐν τούτῳ μυριάσι
Δίων Κάσσιος. Historiae Romanae Book 41, ch. 53, sec. 2, line 1
ξαι πολεμεῖν ἀφεστηκέναι ἐβούλετο, καὶ φόβον οὐδένα τοῖς ἐν τῇ

Ῥώμῃ τότε οὖσι παρασχεῖν ἠξίου. τῆς μὲν οὖν Ἰταλίας διὰ ταῦτ'
οὐκ ἐπείρασεν, οὐ μὴν οὐδὲ ἐπέστειλε τῷ κοινῷ περὶ τῶν πραχθέν-
των οὐδέν· ἐπὶ δὲ δὴ τὸν Καίσαρα μετὰ τοῦθ' ὁρμήσας ἐς τὴν
Θεσσαλίαν ἀφίκετο.
ἀντικαθημένων δὲ αὐτῶν ἀλλήλοις ἡ μὲν ὄψις τῶν στρατοπέ-
δων πολέμου τινὰ εἰκόνα ἔφερεν, ἡ δὲ δὴ χρεία τῶν ὅπλων ὡς καὶ
ἐν εἰρήνῃ ἡσύχαζε. τό τε γὰρ μέγεθος τοῦ κινδύνου διασκοποῦν-
τες, καὶ τὸ ἄδηλον τό τε ἀστάθμητον τῶν πραγμάτων προορώμε-
νοι, καί τινα καὶ αἰδῶ τοῦ τε ὁμοφύλου καὶ τῆς συγγενείας ἔτι
248
ποιούμενοι διέμελλον, κἀν τούτῳ καὶ λόγους περὶ φιλίας σφίσιν

ἀντέπεμπον, καί τισι καὶ συναλλαγήσεσθαι διὰ κενῆς ἔδοξαν. αἴτιον
δὲ ὅτι τοῦ τε παντὸς κράτους ἀμφότεροι ἐφιέμενοι, καὶ πολλῇ
μὲν φιλοτιμίᾳ ἐμφύτῳ πολλῇ δὲ καὶ φιλονεικίᾳ ἐπικτήτῳ χρώμενοι
(πρός τε γὰρ τῶν ἴσων καὶ πρὸς τῶν οἰκειοτάτων ἥκιστά τινες
ἐλαττούμενοι φέρουσιν) οὔτε τι συγχωρῆσαι ἀλλήλοις ἤθελον, ὥσπερ
ἀμφότεροι κρατῆσαι δυνάμενοι, οὔτε πιστεῦσαι, κἂν συμβαθῇ τι,
ἐδύναντο μὴ οὐ τοῦ πλείονός τε ἀεί σφας ὀριγνήσεσθαι καὶ ὑπὲρ
τοῦ παντὸς αὖθις στασιάσειν. γνώμῃ μὲν γὰρ τοσοῦτον ἀλλήλων
διέφερον ὅσον Πομπήιος μὲν οὐδενὸς ἀνθρώπων δεύτερος, Καῖσαρ
δὲ καὶ πρῶτος πάντων εἶναι ἐπεθύμει, καὶ ὁ μὲν παρ' ἑκόντων
Φλάβιος Ιώσηπος. Antiquitates Judaicae Book 12, ch. 394, line 3
νοντες αὐτὸν ὑπῆρχον ἐν τῇ βασιλείᾳ τούτους ἀπολωλέκασιν αὐτούς

τε τῆς οἰκείας γῆς ἐκβαλόντες ἀλλοτρίας ἐπήλυδας πεποιήκασιν,
ἠξίουν τε πέμψαντα τῶν ἰδίων τινὰ φίλων γνῶναι δι' αὐτοῦ τὰ
ὑπὸ τῶν περὶ Ἰούδαν τετολμημένα.
Ὁ δὲ Δημήτριος παροξυνθεὶς ἐκπέμπει Βακχίδην φίλον
Ἀντιόχου τοῦ Ἐπιφανοῦς βασιλέως, ἄνδρα χρηστὸν καὶ τὴν Μεσο-
ποταμίαν ἅπασαν πεπιστευμένον, δοὺς αὐτῷ δύναμιν καὶ τὸν ἀρχιε-
ρέα παραθέμενος αὐτῷ Ἄλκιμον ἐντειλάμενος ἀποκτεῖναι Ἰούδαν
καὶ τοὺς σὺν αὐτῷ. ἐξορμήσας δὲ ἀπὸ τῆς Ἀντιοχείας ὁ Βακχίδης
μετὰ τῆς δυνάμεως καὶ παραγενόμενος εἰς τὴν Ἰουδαίαν ἔπεμψε
πρὸς τὸν Ἰούδαν καὶ τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ περὶ φιλίας καὶ εἰρή-
νης διαλεγόμενος· δόλῳ γὰρ αὐτὸν ἐβούλετο λαβεῖν. ὁ δ' οὐκ ἐπί-
στευσεν· ἑώρα γάρ, ὅτι μετὰ στρατιᾶς πάρεστιν τοσαύτης, μεθ'
ὅσης ἐπὶ πόλεμόν τις, ἀλλ' οὐκ ἐπ' εἰρήνην ἔρχεται. τινὲς μέντοι
γε τῶν ἐκ τοῦ δήμου προσέχοντες οἷς ὁ Βακχίδης ἐπεκηρυκεύσατο
καὶ νομίσαντες οὐδὲν αὐτοὺς ὑπὸ Ἀλκίμου πείσεσθαι δεινὸν ὄντος
ὁμοφύλου πρὸς αὐτοὺς ἀνεχώρησαν, καὶ λαβόντες ὅρκους παρ'
ἀμφοτέρων μήτε αὐτούς τι παθεῖν μήτε τοὺς ἐκ τῆς αὐτῆς ὄντας
προαιρέσεως ἐπίστευσαν αὑτοὺς ἐκείνοις. ὁ δὲ Βακχίδης ὀλιγωρή-
σας τῶν ὅρκων ἑξήκοντα μὲν αὐτῶν ἀπέκτεινεν, τοὺς δὲ ἄλλους,
ὅσοι διενοοῦντο πρὸς αὐτὸν ἀναχωρεῖν, ἐπέστρεψεν τοῖς πρώτοις
ἐπέξεισιν αὐτοῖς, καὶ τά τε μηχανήματα τὰ πρὸς τὴν πολιορκίαν

ἐνέπρησε τῶν Μακεδόνων καὶ φόνον αὐτῶν ἱκανὸν εἰργάσατο. θεα-
σάμενος δ' αὑτὸν ὁ Βακχίδης ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν ἀπειλημμένον καὶ
249
τοὺς μὲν ἔμπροσθεν αὐτῶν τοὺς δ' ὄπισθεν προσκειμένους, εἰς

ἀθυμίαν ἅμα καὶ ταραχὴν τῆς διανοίας ἐνέπεσεν τῷ παρ' ἐλπίδας
ἀποβάντι τῆς πολιορκίας συγχυθείς. τὸν μέντοι γε ὑπὲρ τούτων
θυμὸν εἰς τοὺς φυγάδας, οἳ μετεπέμψαντο παρὰ τοῦ βασιλέως
αὐτόν, ἀπέσκηψεν ὡς ἐξηπατηκότας, ἐβούλετο δὲ τελευτήσας τὴν
πολιορκίαν, εἰ δυνατόν, εὐπρεπῶς εἰς τὴν οἰκείαν ὑποστρέψαι.
Μαθὼν δ' αὐτοῦ τὴν διάνοιαν Ἰωνάθης πρεσβεύεται πρὸς
αὐτὸν περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας, ὅπως ἀποδῶσιν ἀλλήλοις οὓς
εἰλήφασιν αἰχμαλώτους ἑκάτεροι. νομίσας δὲ ταύτην εὐπρεπεστά-
την ὁ Βακχίδης τὴν ἀναχώρησιν σπένδεται πρὸς τὸν Ἰωνάθην φι-
λίαν, καὶ ὤμοσαν μὴ στρατεύσειν ἔτι κατ' ἀλλήλων, καὶ τούς τε
αἰχμαλώτους ἀποδοὺς καὶ τοὺς οἰκείους κομισάμενος ὑπέστρεψεν
εἰς Ἀντιόχειαν πρὸς τὸν βασιλέα καὶ μετὰ ταύτην τὴν ἀναχώρη-
σιν οὐκέτι εἰς τὴν Ἰουδαίαν ἐνέβαλεν. ὁ δὲ Ἰωνάθης ταύτης τῆς
ἀδείας λαβόμενος καὶ ποιούμενος ἐν Μαχμᾶ πόλει τὴν δίαιταν
αὐτόθι τοῖς ὄχλοις διεῖπε τὰ πράγματα καὶ τοὺς πονηροὺς καὶ
ἀσεβεῖς κολάζων ἐκάθηρεν οὕτως ἀπὸ τούτων τὸ ἔθνος.
τὸς εἴη ὑπὸ Δημητρίου καὶ Βακχίδου τοῦ Δημητρίου στρατηγοῦ,

σύμμαχον οὐκ ἂν εὑρεῖν Ἰωνάθου ἀμείνω πρὸς τοὺς φίλους ἔλεγεν
ἐν τῷ παρόντι καιρῷ, ὃς καὶ πρὸς τοὺς πολέμους ἐστὶν ἀνδρεῖος,
καὶ μῖσος οἰκεῖον ἔχει πρὸς Δημήτριον πολλὰ πεπονθὼς ὑπ' αὐ-
τοῦ κακὰ καὶ πεποιηκώς. εἰ τοιγαροῦν δοκεῖ φίλον ποιεῖσθαι
αὐτὸν κατὰ Δημητρίου, νῦν ἐστιν οὐκ ἄλλοτε χρησιμώτερον παρα-
καλεῖν αὐτὸν ἐπὶ τὴν συμμαχίαν.” δόξαν οὖν αὐτῷ καὶ τοῖς φίλοις
πέμπειν πρὸς τὸν Ἰωνάθην γράφει τοιαύτην ἐπιστολήν· “βασιλεὺς
Ἀλέξανδρος Ἰωνάθῃ τῷ ἀδελφῷ χαίρειν. τὴν μὲν ἀνδρείαν σου
καὶ πίστιν ἀκηκόαμεν πάλαι καὶ διὰ τοῦτο πεπόμφαμεν πρὸς σὲ
περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας. χειροτονοῦμεν δέ σε σήμερον ἀρχιερέα
τῶν Ἰουδαίων καὶ φίλον ἐμὸν καλεῖσθαι. ἀπέσταλκά σοι καὶ δω-
ρεὰς στολὴν πορφυρᾶν καὶ στέφανον χρύσεον καὶ παρακαλῶ τιμη-
θέντα ὑφ' ἡμῶν ὅμοιον γίνεσθαι περὶ ἡμᾶς.”
Δεξάμενος δὲ ὁ Ἰωνάθης τὴν ἐπιστολὴν ἐνδύεται μὲν τὴν
ἱερατικὴν στολὴν τῆς σκηνοπηγίας ἐνστάσης μετὰ ἔτη τέσσαρα ἢ
τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ Ἰούδαν ἀποθανεῖν· καὶ γὰρ οὐδὲ κατὰ τοῦτον
τὸν χρόνον ἀρχιερεύς τις ἐγεγόνει· συνάγει δὲ δύναμιν πολλὴν καὶ
πλῆθος ὅπλων ἐχάλκευεν. Δημήτριον δὲ σφόδρα ταῦτ' ἐλύπησεν
μαθόντα καὶ τῆς βραδυτῆτος ἑαυτὸν ἐποίησεν αἰτιᾶσθαι,
250
μητρίου ἀδελφοῦ, ὃς ἐπεκαλεῖτο Σωτήρ, καὶ μηδεμιᾶς αὐτὸν πόλεως

δεχομένης διὰ Τρύφωνα, πέμπει πρὸς αὐτὸν Κλεοπάτρα καλοῦσα
πρὸς αὐτὴν ἐπί τε γάμῳ καὶ βασιλείᾳ. ἐκάλει δὲ τὸν Ἀντίοχον
ἐπὶ τούτοις ἅμα μὲν τῶν φίλων αὐτὴν ἀναπεισάντων, ἅμα δὲ καὶ
τὴν πόλιν ἐνδιδόντων τινῶν ἐκ τῆς Σελευκείας τῷ Τρύφωνι δείσασα.
Γενόμενος δ' ἐν τῇ Σελευκείᾳ ὁ Ἀντίοχος καὶ τῆς ἰσχύος
αὐτῷ καθ' ἡμέραν αὐξανομένης ὥρμησε πολεμήσων τὸν Τρύφωνα,
καὶ κρατήσας αὐτοῦ τῇ μάχῃ τῆς ἄνω Συρίας ἐξέβαλεν εἰς τὴν
Φοινίκην διώξας ἄχρι ταύτης εἴς τε Δῶρα φρούριόν τι δυσάλωτον
ἐπολιόρκει συμφυγόντα. πέμπει δὲ καὶ πρὸς Σίμωνα τὸν τῶν Ἰου-
δαίων ἀρχιερέα περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας πρέσβεις. ὁ δὲ προς-
δέχεται προθύμως αὐτοῦ τὴν ἀξίωσιν, καὶ χρήματά τε πολλὰ καὶ
τροφὴν τοῖς τὰ Δῶρα [στρατιώταις] πολιορκοῦσι πέμψας τὸν Ἀν-
τίοχον ἀφθόνως ἐχορήγησεν, ὡς τῶν ἀναγκαιοτάτων αὐτῷ πρὸς
ὀλίγον καιρὸν κριθῆναι φίλων. ὁ μὲν γὰρ Τρύφων ἐκ τῆς Δώρας
φυγὼν εἰς Ἀπάμειαν καὶ ληφθεὶς ἐν αὐτῇ πολιορκίᾳ διεφθάρη
βασιλεύσας ἔτη τρία.
Ὁ δ' Ἀντίοχος ὑπὸ πλεονεξίας καὶ φαυλότητος λήθην τῶν
ἐκ Σίμωνος αὐτῷ πρὸς τὰς χρείας ὑπηρετηθέντων ἐποιήσατο, καὶ
δύναμιν στρατιωτικὴν Κενδεβαίῳ παραδοὺς τῶν φίλων ἐπὶ τὴν
τῆς Ἰουδαίας πόρθησιν καὶ τὴν Σίμωνος ἅλωσιν ἐξαπέστειλεν.
τὴν αὐτὴν Ἰουδαίοις ποιήσασθαι. κἀκείνοις αὐτοῖς χρόνος ὑπῆρ-

χεν ὥστε εἶναι τὸ λοιπὸν Ἰουδαίους.
Ὑρκανὸς δὲ ὁ ἀρχιερεὺς ἀνανεώσασθαι τὴν πρὸς Ῥωμαίους
φιλίαν βουλόμενος πέμπει πρὸς αὐτοὺς πρεσβείαν. καὶ ἡ σύγκλητος
δεξαμένη τὰ παρ' αὐτοῦ γράμματα ποιεῖται πρὸς αὐτὸν φιλίαν
τούτῳ τῷ τρόπῳ· Φάννιος Μάρκου υἱὸς στρατηγὸς βουλὴν ἤγαγεν
πρὸ ὀκτὼ εἰδῶν Φεβρουαρίων ἐν Κομιτίῳ παρόντος Λουκίου Μαν-
νίου Λουκίου υἱοῦ Μεντίνα καὶ Γαΐου Σεμπρωνίου πενναίου υἱοῦ
Φαλέρνα περὶ ὧν ἐπρέσβευσεν Σίμων Δοσιθέου καὶ Ἀπολλώνιος
Ἀλεξάνδρου καὶ Διόδωρος Ἰάσονος ἄνδρες καλοὶ καὶ ἀγαθοὶ πεμ-
φθέντες ὑπὸ δήμου τοῦ Ἰουδαίων, [οἳ] καὶ διελέχθησαν περὶ φιλίας
τῆς ὑπαρχούσης τούτοις καὶ συμμαχίας πρὸς Ῥωμαίους καὶ τῶν
δημοσίων πραγμάτων, ὅπως τε Ἰόππη καὶ λιμένες καὶ Γάζωρα
καὶ πηγαὶ καὶ ὅσας πόλεις αὐτῶν ἄλλας καὶ χωρία πολεμῶν ἔλαβεν
Ἀντίοχος παρὰ τὸ τῆς συγκλήτου δόγμα ταῦτα ἀποκατασταθῇ, ἵνα
τε τοῖς στρατιώταις τοῖς βασιλικοῖς μὴ ἐξῇ διὰ τῆς χώρας τῆς
αὐτῶν καὶ τῶν ὑπηκόων αὐτῶν διέρχεσθαι, καὶ ὅπως τὰ κατὰ τὸν
πόλεμον ἐκεῖνον ψηφισθέντα ὑπὸ Ἀντιόχου παρὰ τὸ τῆς συγκλήτου
251
δόγμα ἄκυρα γένηται, ἵνα τε πρέσβεις πέμψαντες ἀποδοθῆναί τε

αὐτοῖς ποιήσωσιν τὰ ὑπ' Ἀντιόχου ἀφαιρεθέντα καὶ τὴν χώραν
διατιμήσωνται τὴν ἐν τῷ πολέμῳ διεφθαρμένην,
ἀριθμεῖσθαι, ὅσα τε κατὰ τοὺς ἰδίους αὐτῶν νόμους ἐστὶν ἀρχιε-

ρατικὰ φιλάνθρωπα, ταῦτα κελεύω κατέχειν αὐτὸν καὶ τὰ τέκνα
αὐτοῦ· ἄν τε μεταξὺ γένηταί τις ζήτησις περὶ τῆς Ἰουδαίων ἀγω-
γῆς, ἀρέσκει μοι κρίσιν γίνεσθαι [παρ' αὐτοῖς]. παραχειμασίαν δὲ
ἢ χρήματα πράσσεσθαι οὐ δοκιμάζω.
Γαΐου Καίσαρος αὐτοκράτορος ὑπάτου δεδομένα συγκεχωρη-
μένα προσκεκριμένα ἐστὶν οὕτως ἔχοντα. ὅπως τὰ τέκνα αὐτοῦ τοῦ
Ἰουδαίων ἔθνους ἄρχῃ, καὶ τοὺς δεδομένους τόπους καρπίζωνται,
καὶ ὁ ἀρχιερεὺς αὐτὸς καὶ ἐθνάρχης τῶν Ἰουδαίων προϊστῆται τῶν
ἀδικουμένων. πέμψαι δὲ πρὸς Ὑρκανὸν τὸν Ἀλεξάνδρου υἱὸν ἀρχιε-
ρέα τῶν Ἰουδαίων καὶ πρεσβευτὰς τοὺς περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας
διαλεξομένους· ἀνατεθῆναι δὲ καὶ χαλκῆν δέλτον ταῦτα περιέχουσαν
ἔν τε τῷ Καπετωλίῳ καὶ Σιδῶνι καὶ Τύρῳ καὶ ἐν Ἀσκάλωνι καὶ
ἐν τοῖς ναοῖς ἐγκεχαραγμένην γράμμασιν Ῥωμαϊκοῖς καὶ Ἑλληνικοῖς.
ὅπως τε τὸ δόγμα τοῦτο πᾶσι τοῖς κατὰ τὴν πόλιν ταμίαις καὶ
τοῖς τούτων ἡγουμένοις εἴς τε τοὺς φίλους ἀνενέγκωσιν καὶ ξένια
τοῖς πρεσβευταῖς παρασχεῖν καὶ τὰ διατάγματα διαπέμψαι παν-
ταχοῦ.
Arius Didymus Doxogr., Liber de philosophorum sectis (epitome ap.

Stobaeum) Pagëcolumn 56,2, line 23
κατὰ τὰς ἀρετὰς ποιῶν, ὅπερ καὶ καλεῖται χαρακτηρι-

στικόν· τὸ δὲ περὶ τεχνῶν· τὸ δὲ περὶ ἐπιτηδευμάτων.
Τοῦ μὲν περὶ ἀρετῶν τὸ μὲν κοινόν, τὸ δ' ἴδιον· κοι-
νὸν μέν, οἷον περὶ δικαιοσύνης, περὶ ἀνδρείας, σω-
φροσύνης, φρονήσεως, τῶν ἄλλων· ἴδιον δὲ τὸ προ-
τρεπτικόν, τοῦτο γὰρ εἰς τὸ μόνως ἐνδείξασθαι τὴν
ἀρετὴν καὶ τὴν κακίαν. Καὶ ὁ μὲν περὶ τὴν θεωρίαν
τῆς καθ' ἕκαστον ἀξίας λόγος εἰς τοσούτους τόπους γε-
νικοὺς τέμνεται· ὁ γὰρ περὶ ἀγαθῶν καὶ κακῶν πολ-
λὰς περιέχει διαιρέσεις, αὐτίκα τὴν περὶ τῶν λεγομέ-
νων προηγουμένων, τὴν περὶ φιλίας καὶ ἡδονῆς καὶ
δόξης καὶ εὐφυΐας. Τῷ δὲ περὶ φιλίας κατὰ γειτνίασιν
ὑπάγει τὸν περὶ ἔρωτος, τὸν περὶ συμποσίων. Οὐ
μὴν ἀλλ' ὅμως τοῦδε σύμπαντος εἰς τὸν περὶ ἀγαθῶν
252
καὶ κακῶν ὡς γενικώτατον ὑπέταξε λόγον. Τοῦ δὲ

περὶ τῆς ὁρμῆς λόγου ὁ μέν ἐστι περὶ τῆς ἰδικῆς
ὁρμῆς, ὁ δὲ περὶ παθῶν. Ἤτοι γὰρ πᾶν πάθος
ὁρμὴ πλεονάζουσα, ἢ τά γε πλεῖστα μεθ' ὁρμῆς καὶ
τὰ ἀῤῥωστήματα. Τοῦ δὲ περὶ τῆς πράξεως λόγου
ὁ μέν ἐστι περὶ τῶν οἰκειούντων πρός τινας πράξεις,
ὁ δὲ περὶ τῶν ἀλλοτριούντων ἀπό τινων πράξεων,
Arius Didymus Doxogr., Liber de philosophorum sectis (epitome ap.

Stobaeum) Pagëcolumn 56,2, line 24
στικόν· τὸ δὲ περὶ τεχνῶν· τὸ δὲ περὶ ἐπιτηδευμάτων.

Τοῦ μὲν περὶ ἀρετῶν τὸ μὲν κοινόν, τὸ δ' ἴδιον· κοι-
νὸν μέν, οἷον περὶ δικαιοσύνης, περὶ ἀνδρείας, σω-
φροσύνης, φρονήσεως, τῶν ἄλλων· ἴδιον δὲ τὸ προ-
τρεπτικόν, τοῦτο γὰρ εἰς τὸ μόνως ἐνδείξασθαι τὴν
ἀρετὴν καὶ τὴν κακίαν. Καὶ ὁ μὲν περὶ τὴν θεωρίαν
τῆς καθ' ἕκαστον ἀξίας λόγος εἰς τοσούτους τόπους γε-
νικοὺς τέμνεται· ὁ γὰρ περὶ ἀγαθῶν καὶ κακῶν πολ-
λὰς περιέχει διαιρέσεις, αὐτίκα τὴν περὶ τῶν λεγομέ-
νων προηγουμένων, τὴν περὶ φιλίας καὶ ἡδονῆς καὶ
δόξης καὶ εὐφυΐας. Τῷ δὲ περὶ φιλίας κατὰ γειτνίασιν
ὑπάγει τὸν περὶ ἔρωτος, τὸν περὶ συμποσίων. Οὐ
μὴν ἀλλ' ὅμως τοῦδε σύμπαντος εἰς τὸν περὶ ἀγαθῶν
καὶ κακῶν ὡς γενικώτατον ὑπέταξε λόγον. Τοῦ δὲ
περὶ τῆς ὁρμῆς λόγου ὁ μέν ἐστι περὶ τῆς ἰδικῆς
ὁρμῆς, ὁ δὲ περὶ παθῶν. Ἤτοι γὰρ πᾶν πάθος
ὁρμὴ πλεονάζουσα, ἢ τά γε πλεῖστα μεθ' ὁρμῆς καὶ
τὰ ἀῤῥωστήματα. Τοῦ δὲ περὶ τῆς πράξεως λόγου
ὁ μέν ἐστι περὶ τῶν οἰκειούντων πρός τινας πράξεις,
ὁ δὲ περὶ τῶν ἀλλοτριούντων ἀπό τινων πράξεων, ὁ
δὲ τῶν αἰτιῶν ἀποδοτικὸς τῶν ἐπιτελούντων τινὰς
Πολύβιος ιστορικός. Historiae Book 4, ch. 29, sec. 2, line 3
δὲ πρὸ τοῦ κατ' ἰδίαν, ὡς εἶπα, προσαναμιμνή-

σκοντες μόνον τῶν κατὰ τοὺς αὐτοὺς καιροὺς ἐν τῇ
προτέρᾳ βύβλῳ δεδηλωμένων, ἵνα μὴ μόνον εὐπα-
ρακολούθητος, ἀλλὰ καὶ καταπληκτικὴ γίνηται τοῖς
προσέχουσιν ἡ διήγησις.
Φίλιππος δὲ παραχειμάζων ἐν Μακεδονίᾳ κατέ-
253
γραφε τὰς δυνάμεις πρὸς τὴν μέλλουσαν χρείαν

ἐπιμελῶς, ἅμα δὲ τούτοις ἠσφαλίζετο τὰ πρὸς τοὺς
ὑπερκειμένους τῆς Μακεδονίας βαρβάρους. μετὰ δὲ
ταῦτα συνελθὼν πρὸς Σκερδιλαΐδαν καὶ τολμηρῶς
δοὺς αὑτὸν εἰς τὰς χεῖρας, διελέγετο περὶ φιλίας
καὶ συμμαχίας, καὶ τὰ μὲν ὑπισχνούμενος αὐτῷ συγ-
κατασκευάσειν τῶν κατὰ τὴν Ἰλλυρίδα πραγμάτων,
τὰ δὲ κατηγορῶν τῶν Αἰτωλῶν, ὄντων εὐκατηγο-
ρήτων, ῥᾳδίως ἔπεισε συγχωρεῖν τοῖς παρακαλου-
μένοις. μήποτε γὰρ οὐδὲν διαφέρει τὰ κατ' ἰδίαν
ἀδικήματα τῶν κοινῶν, ἀλλὰ πλήθει μόνον καὶ
μεγέθει τῶν συμβαινόντων. καὶ γὰρ κατ' ἰδίαν τὸ
τῶν ῥᾳδιουργῶν καὶ κλεπτῶν φῦλον τούτῳ μάλιστα
τῷ τρόπῳ σφάλλεται, τῷ μὴ ποιεῖν ἀλλήλοις τὰ
δίκαια καὶ συλλήβδην (διὰ) τὰς εἰς αὑτοὺς ἀθεσίας.
Τρίτωνος, Ποσειδῶνος, ἐναντίον θεῶν τῶν συστρα-

τευομένων καὶ Ἡλίου καὶ Σελήνης καὶ Γῆς, ἐναν-
τίον ποταμῶν καὶ λιμένων καὶ ὑδάτων, ἐναντίον
πάντων θεῶν ὅσοι κατέχουσι Καρχηδόνα, ἐναντίον
θεῶν πάντων ὅσοι Μακεδονίαν καὶ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα
κατέχουσιν, ἐναντίον θεῶν πάντων τῶν κατὰ στρα-
τείαν, ὅσοι τινὲς ἐφεστήκασιν ἐπὶ τοῦδε τοῦ ὅρκου.
Ἀννίβας ὁ στρατηγὸς εἶπε καὶ πάντες Καρχηδονίων
γερουσιασταὶ οἱ μετ' αὐτοῦ καὶ πάντες Καρχηδόνιοι
(οἱ) στρατευόμενοι μετ' αὐτοῦ, ὃ ἂν δοκῇ ὑμῖν καὶ
ἡμῖν, τὸν ὅρκον τοῦτον θέσθαι περὶ φιλίας καὶ
εὐνοίας καλῆς, φίλους καὶ οἰκείους καὶ ἀδελφούς,
ἐφ' ᾧτ' εἶναι σῳζομένους ὑπὸ βασιλέως Φιλίππου
καὶ Μακεδόνων καὶ ὑπὸ τῶν ἄλλων Ἑλλήνων, ὅσοι
εἰσὶν αὐτῶν σύμμαχοι, κυρίους Καρχηδονίους καὶ
Ἀννίβαν τὸν στρατηγὸν καὶ τοὺς μετ' αὐτοῦ καὶ
τοὺς Καρχηδονίων ὑπάρχους, ὅσοι τοῖς αὐτοῖς νό-
μοις χρῶνται, καὶ Ἰτυκαίους, καὶ ὅσαι πόλεις καὶ
ἔθνη Καρχηδονίων ὑπήκοα, καὶ τοὺς στρατιώτας καὶ
τοὺς συμμάχους, καὶ πάσας πόλεις καὶ ἔθνη, πρὸς
ἅ ἐστιν ἡμῖν ἥ τε φιλία τῶν ἐν Ἰταλίᾳ καὶ Κελτίᾳ

254
πρὸς οὓς ἡμῖν εἰσιν ὅρκοι καὶ φιλίαι. ἐσόμεθα δὲ

καὶ ἡμεῖς πολέμιοι τοῖς πολεμοῦσι πρὸς βασιλέα
Φίλιππον χωρὶς βασιλέων καὶ πόλεων καὶ ἐθνῶν,
πρὸς οὓς ἡμῖν εἰσιν ὅρκοι καὶ φιλίαι. ἔσεσθε δὲ καὶ
ἡμῖν (σύμμαχοι) πρὸς τὸν πόλεμον, ὅς ἐστιν ἡμῖν
πρὸς Ῥωμαίους, ἕως ἂν ἡμῖν καὶ ὑμῖν οἱ θεοὶ δι-
δῶσι τὴν εὐημερίαν. βοηθήσετε δὲ ἡμῖν, ὡς ἂν χρεία
ᾖ καὶ ὡς ἂν συμφωνήσωμεν. ποιησάντων δὲ τῶν
θεῶν εὐημερίαν ἡμῖν κατὰ τὸν πόλεμον τὴν πρὸς
Ῥωμαίους καὶ τοὺς συμμάχους αὐτῶν, ἂν ἀξιῶσι
Ῥωμαῖοι συντίθεσθαι περὶ φιλίας, συνθησόμεθα,
ὥστ' εἶναι πρὸς ὑμᾶς τὴν αὐτὴν φιλίαν, ἐφ' ᾧτε
μὴ ἐξεῖναι αὐτοῖς ἄρασθαι πρὸς ὑμᾶς μηδέποτε πό-
λεμον, μηδ' εἶναι Ῥωμαίους κυρίους Κερκυραίων
μηδ' Ἀπολλωνιατῶν καὶ Ἐπιδαμνίων μηδὲ Φάρου
μηδὲ Διμάλης καὶ Παρθίνων μηδ' Ἀτιντανίας. ἀπο-
δώσουσι δὲ καὶ Δημητρίῳ τῷ Φαρίῳ τοὺς οἰκείους
πάντας, οἵ εἰσιν ἐν τῷ κοινῷ τῶν Ῥωμαίων. ἐὰν δὲ
αἴρωνται Ῥωμαῖοι πρὸς ὑμᾶς πόλεμον ἢ πρὸς ἡμᾶς,
βοηθήσομεν ἀλλήλοις εἰς τὸν πόλεμον, καθὼς ἂν
ἑκατέροις ᾖ χρεία. ὁμοίως δὲ καὶ ἐάν τινες ἄλλοι
Artemidorus Onir., Onirocriticon Book 2, ch. 53, line 10
Σταυροῦσθαι πᾶσι μὲν τοῖς ναυτιλλομένοις ἀγαθόν·

καὶ γὰρ ἐκ ξύλων καὶ ἥλων γέγονεν ὁ σταυρὸς ὡς καὶ τὸ
πλοῖον, καὶ ἡ κατάρτιος αὐτοῦ ὁμοία ἐστὶ σταυρῷ. ἀγα-
θὸν δὲ καὶ πένητι· καὶ γὰρ ὑψηλὸς ὁ σταυρωθεὶς καὶ πολ-
λοὺς τρέφειοἰωνούς. τὰ δὲ κρυπτὰ ἐλέγχει· ἐκφανὴς
γὰρ ὁ σταυρωθείς. τοὺς δὲ πλουσίους βλάπτει· γυμνοὶ γὰρ
σταυροῦνται καὶ τὰς σάρκας ἀπολλύουσιν οἱ σταυρωθέν-
τες. ἀνδρὶ δὲ ἀγάμῳ γάμον προαγορεύει διὰ τὴν δέσιν
πλὴν οὐ πάνυ τι συμφέροντα. ὁ δὲ αὐτὸς λόγος καὶ περὶ
φιλίας καὶ κοινωνίας. δούλους δὲ ἐλευθεροῖ· ἀνυπότακτοι
γὰρ οἱ σταυρωθέντες. τοὺς δὲ ἐν τῇ οἰκείᾳ διατρίβειν βου-
λομένους καὶ τοὺς ἰδίαν γῆν γεωργοῦντας καὶ τοὺς ἐκβλη-
θῆναί ποθεν φοβουμένους ἐκβάλλει καὶ οὐκ ἐᾷ μένειν ἐν
οἷς εἰσιν· εἴργει γὰρ ὁ σταυρὸς τῆς γῆς ἐπιβαίνειν. ἐν πόλει
δὲ δοκεῖν ἐσταυρῶσθαι ἀρχὴν σημαίνει τοιαύτην, οἷος ἂν ᾖ
ὁ τόπος, ἐν ᾧ ὁ σταυρὸς ἕστηκε.
255
Επίκτητος. Dissertationes ab Arriano digestae Book 2, ch. 22, sec. t, line

1
πυνθάνῃ νῦν ‘χρήσιμοί εἰσιν οἱ συλλογισμοί;’ ἐρῶ σοι

ὅτι χρήσιμοι, κἂν θέλῃς, ἀποδείξω, πῶς. ‘ἐμὲ οὖν τι
ὠφελήκασιν;’ ἄνθρωπε, μὴ γὰρ ἐπύθου, εἰ σοὶ χρήσιμοι,
ἀλλὰ καθόλου; πυθέσθω μου καὶ ὁ δυσεντερικός, εἰ
χρήσιμον ὄξος, ἐρῶ ὅτι χρήσιμον. ‘ἐμοὶ οὖν χρήσιμον;’
ἐρῶ ‘οὔ’. ζήτησον πρῶτον σταλῆναί σου τὸ ῥεῦμα, τὰ
ἑλκύδρια ἀπουλωθῆναι. καὶ ὑμεῖς, ἄνδρες, τὰ ἕλκη πρῶ-
τον θεραπεύετε, τὰ ῥεύματα ἐπιστήσατε, ἠρεμήσατε τῇ
διανοίᾳ, ἀπερίσπαστον αὐτὴν ἐνέγκατε εἰς τὴν σχολήν·
καὶ γνώσεσθε οἵαν ἰσχὺν ὁ λόγος ἔχει.
κβʹ. Περὶ φιλίας.
Περὶ ἅ τις ἐσπούδακεν, φιλεῖ ταῦτα εἰκότως. μή τι

οὖν περὶ τὰ κακὰ ἐσπουδάκασιν οἱ ἄνθρωποι; οὐδαμῶς.
ἀλλὰ μή τι περὶ τὰ μηδὲν πρὸς αὐτούς; οὐδὲ περὶ ταῦ-
τα. ὑπολείπεται τοίνυν περὶ μόνα τὰ ἀγαθὰ ἐσπουδακέ-
ναι αὐτούς· εἰ δ' ἐσπουδακέναι, καὶ φιλεῖν ταῦτα. ὅστις
οὖν ἀγαθῶν ἐπιστήμων ἐστίν, οὗτος ἂν καὶ φιλεῖν εἰ-
δείη· ὁ δὲ μὴ δυνάμενος διακρῖναι τὰ ἀγαθὰ ἀπὸ τῶν
κακῶν καὶ τὰ οὐδέτερα ἀπ' ἀμφοτέρων πῶς ἂν ἔτι οὗ-
τος φιλεῖν δύναιτο; τοῦ φρονίμου τοίνυν ἐστὶ μόνου τὸ
φιλεῖν.
Επίκτητος. Dissertationes ab Arriano digestae

θέλεις βλέπειν φῶς, πατέρα δ' οὐ θέλειν δοκεῖς;

οἴει ὅτι ἐκεῖνος οὐκ ἐφίλει τὸ ἴδιον παιδίον, ὅτε μικρὸν
ἦν, οὐδὲ πυρέσσοντος αὐτοῦ ἠγωνία οὐδ' ἔλεγεν πολ-
λάκις ὅτι ‘ὤφελον ἐγὼ μᾶλλον ἐπύρεςςον’; εἶτα ἐλθόν-
τος τοῦ πράγματος καὶ ἐγγίσαντος ὅρα οἵας φωνὰς
ἀφιᾶσιν. ὁ Ἐτεοκλῆς καὶ ὁ Πολυνείκης οὐκ ἦσαν ἐκ τῆς
αὐτῆς μητρὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ πατρός; οὐκ ἦσαν συν-
τεθραμμένοι, συμβεβιωκότες, συμπεπωκότες, συγκεκοι-
μημένοι, πολλάκις ἀλλήλους καταπεφιληκότες; ὥστ' εἴ
τις οἶμαι εἶδεν αὐτούς, κατεγέλασεν ἂν τῶν φιλοσόφων
ἐφ' οἷς περὶ φιλίας παραδοξολογοῦσιν. ἀλλ' ἐμπεσού-
256
σης εἰς τὸ μέσον ὥσπερ κρέως τῆς τυραννίδος ὅρα οἷα

λέγουσι·
ποῦ ποτε στήσῃ πρὸ πύργων; { – } ὡς τί μ' ἐρωτᾷς τῷδ' ; { – }
ἀντιτάξομαι κτενῶν σε. { – } κἀμὲ τοῦδ' ἔρως ἔχει.
καὶ εὔχονται εὐχὰς τοιάσδε.
Καθόλου γὰρ – μὴ ἐξαπατᾶσθε – πᾶν ζῷον οὐδε-
νὶ οὕτως ᾠκείωται ὡς τῷ ἰδίῳ συμφέροντι. ὅ τι ἂν οὖν
πρὸς τοῦτο φαίνηται αὐτῷ ἐμποδίζειν, ἄν τ' ἀδελφὸς ᾖ
τοῦτο ἄν τε πατὴρ ἄν τε τέκνον ἄν τ' ἐρώμενος ἄν τ'
ἐραστής, μισεῖ, προβάλλεται, καταρᾶται.
Επίκτητος. Dissertationum Epictetearum sive ab Arriano sive ab aliis

digestarum fragmenta Fragment 4, line 1
καὶ ζῷα· ὑπακούει δὲ αὐτῷ καὶ τὸ ἡμέτερον σῶμα καὶ

νοσοῦν καὶ ὑγιαῖνον, ὅταν ἐκεῖνος θέλῃ, καὶ νεάζον
καὶ γηρῶν καὶ τὰς ἄλλας διερχόμενον μεταβολάς. οὐκ-
οῦν εὔλογον καί, ὃ ἐφ' ἡμῖν ἐστι, τουτέστι τὴν κρίσιν,
μὴ ἀντιτείνειν μόνην πρὸς αὐτόν· καὶ γὰρ ἰσχυρός
ἐστι καὶ κρείσσων καὶ ἄμεινον ὑπὲρ ἡμῶν βεβούλευται
μετὰ τῶν ὅλων καὶ ἡμᾶς συνδιοικῶν. πρὸς δὲ τούτοις
καὶ ἡ ἀντίπραξις μετὰ τοῦ ἀλόγου καὶ πλέον οὐδὲν
ποιοῦσα πλὴν τὸ διακενῆς σπᾶσθαι καὶ περιπίπτειν ὀδύ-
ναις καὶ λύπαις ποιεῖ.
Ῥούφου ἐκ τῶν Ἐπικτήτου περὶ φιλίας.
Τῶν ὄντων τὰ μὲν ἐφ' ἡμῖν ἔθετο ὁ θεός, τὰ δ' οὐκ
ἐφ' ἡμῖν. ἐφ' ἡμῖν μὲν τὸ κάλλιστον καὶ σπουδαιότα-
τον, ᾧ δὴ καὶ αὐτὸς εὐδαίμων ἐστί, τὴν χρῆσιν τῶν
φαντασιῶν. τοῦτο γὰρ ὀρθῶς γιγνόμενον ἐλευθερία
ἐστίν, εὔροια, εὐθυμία, εὐστάθεια, τοῦτο δὲ καὶ δίκη
ἐστὶ καὶ νόμος καὶ σωφροσύνη καὶ ξύμπασα ἀρετή. τὰ
δ' ἄλλα πάντα οὐκ ἐφ' ἡμῖν ἐποιήσατο. οὐκοῦν καὶ
ἡμᾶς συμψήφους χρὴ τῷ θεῷ γενέσθαι καὶ ταύτῃ διε-
λόντας τὰ πράγματα τῶν μὲν ἐφ' ἡμῖν πάντα τρόπον
ἀντιποιεῖσθαι, τὰ δὲ μὴ ἐφ' ἡμῖν ἐπιτρέψαι τῷ κόσμῳ

τον, ᾧ δὴ καὶ αὐτὸς εὐδαίμων ἐστί, τὴν χρῆσιν τῶν

φαντασιῶν. τοῦτο γὰρ ὀρθῶς γιγνόμενον ἐλευθερία
ἐστίν, εὔροια, εὐθυμία, εὐστάθεια, τοῦτο δὲ καὶ δίκη
257
ἐστὶ καὶ νόμος καὶ σωφροσύνη καὶ ξύμπασα ἀρετή. τὰ

δ' ἄλλα πάντα οὐκ ἐφ' ἡμῖν ἐποιήσατο. οὐκοῦν καὶ
ἡμᾶς συμψήφους χρὴ τῷ θεῷ γενέσθαι καὶ ταύτῃ διε-
λόντας τὰ πράγματα τῶν μὲν ἐφ' ἡμῖν πάντα τρόπον
ἀντιποιεῖσθαι, τὰ δὲ μὴ ἐφ' ἡμῖν ἐπιτρέψαι τῷ κόσμῳ
καί, εἴτε τῶν παίδων δέοιτο εἴτε τῆς πατρίδος εἴτε τοῦ
σώματος εἴτε ὁτουοῦν, ἀσμένους παραχωρεῖν.
Ῥούφου ἐκ τοῦ Ἐπικτήτου περὶ φιλίας.
Τὸ δὲ Λυκούργου τοῦ Λακεδαιμονίου τίς ἡμῶν οὐ
θαυμάζει; πηρωθεὶς γὰρ ὑπό τινος τῶν πολιτῶν τῶν
ὀφθαλμῶν τὸν ἕτερον καὶ παραλαβὼν τὸν νεανίσκον
παρὰ τοῦ δήμου, ἵνα τιμωρήσαιτο, ὅπωςἂναὐτὸς
βούληται, τούτου μὲν ἀπέσχετο, παιδεύσας δὲ αὐτὸν
καὶ ἀποφήνας ἄνδρα ἀγαθὸν παρήγαγεν εἰς τὸ θέατρον.
θαυμαζόντων δὲ τῶν Λακεδαιμονίων ‘τοῦτον μέντοι
λαβών’, ἔφη, ‘παρ' ὑμῶν ὑβριστὴν καὶ βίαιον ἀποδί-
δωμι ὑμῖν ἐπιεικῆ καὶ δημοτικόν’.


ὀφθαλμῶν τὸν ἕτερον καὶ παραλαβὼν τὸν νεανίσκον
παρὰ τοῦ δήμου, ἵνα τιμωρήσαιτο, ὅπωςἂναὐτὸς
βούληται, τούτου μὲν ἀπέσχετο, παιδεύσας δὲ αὐτὸν
καὶ ἀποφήνας ἄνδρα ἀγαθὸν παρήγαγεν εἰς τὸ θέατρον.
θαυμαζόντων δὲ τῶν Λακεδαιμονίων ‘τοῦτον μέντοι
λαβών’, ἔφη, ‘παρ' ὑμῶν ὑβριστὴν καὶ βίαιον ἀποδί-
δωμι ὑμῖν ἐπιεικῆ καὶ δημοτικόν’.
Ἀλλὰ παντὸς μᾶλλον τῆς μὲν φύσεως ἐκεῖνο τὸ ἔργον
συνδῆσαι καὶ συναρμόσαι τὴν ὁρμὴν τῇ τοῦ προσήκον-
τος καὶ ὠφελίμου φαντασίᾳ.
Τοῦ αὐτοῦ.
Τὸ δὲ οἴεσθαι εὐκαταφρονήτους τοῖς ἄλλοις ἔσεσθαι,
ἐὰν μὴ τοὺς πρώτους ἐχθροὺς παντὶ τρόπῳ βλάψωμεν,
σφόδρα ἀγεννῶν καὶ ἀνοήτων ἀνθρώπων. φαμὲν γὰρ
τὸν εὐκαταφρόνητον νοεῖσθαι μὲν καὶ κατὰ τὸ ἀδύνα-
258
τον εἶναι βλάψαι· ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον νοεῖται κατὰ τὸ

ἀδύνατον εἶναι ὠφελεῖν.

Ἀλλὰ παντὸς μᾶλλον τῆς μὲν φύσεως ἐκεῖνο τὸ ἔργον

Τοῦ αὐτοῦ.
σφόδρα ἀγεννῶν καὶ ἀνοήτων ἀνθρώπων. φαμὲν γὰρ
τὸν εὐκαταφρόνητον νοεῖσθαι μὲν καὶ κατὰ τὸ ἀδύνα-
τον εἶναι βλάψαι· ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον νοεῖται κατὰ τὸ
ἀδύνατον εἶναι ὠφελεῖν.
Ῥούφου ἐκ τῶν Ἐπικτήτου περὶ φιλίας.
Ὅτι τοιαύτη ἡ τοῦ κόσμου φύσις καὶ ἦν καὶ ἔστι
καὶ ἔσται καὶ οὐχ οἷόν τε ἄλλως γίγνεσθαι τὰ γιγνό-
μενα ἢ ὡς νῦν ἔχει· καὶ ὅτι ταύτης τῆς τροπῆς καὶ
τῆς μεταβολῆς οὐ μόνον οἱ ἄνθρωποι μετειλήφασι καὶ
τἆλλα ζῷα τὰ ἐπὶ γῆς, ἀλλὰ καὶ τὰ θεῖα καὶ νὴ Δί'
αὐτὰ τὰ τέτταρα στοιχεῖα ἄνω καὶ κάτω τρέπεται καὶ
μεταβάλλει καὶ γῆ τε ὕδωρ γίνεται καὶ ὕδωρ ἀήρ, οὗτος
δὲ πάλιν εἰς αἰθέρα μεταβάλλει· καὶ ὁ αὐτὸς τρόπος
τῆς μεταβολῆς ἄνωθεν κάτω. ἐὰν πρὸς ταῦτά τις ἐπι-
χειρῇ ῥέπειν τὸν νοῦν καὶ πείθειν ἑαυτὸν ἑκόντα δέχε
Theopompus Hist., Fragmenta Vol.-Jacobyʹ-F 2b,115,F, fragment 30a,

line 5
πραχθέντα παρανομήματα κατὰ τὸν Πόντον .... μνησθέντες πῶς

Βάρδυλλις ὁ τῶν
Ἰλλυριῶν βασιλεὺς (s. F 286) καὶ Κερσοβλέπτης ὁ τῶν Θραικῶν (F 307?)
κατεκτήσαντο
τὰς δυναστείας ......
HARPOKR. s. Ἀργαῖος· ....... περὶ τούτου καὶ Θεό-
πομπος ἐν τῶιατῶν Φιλιππικῶν λέγει·«τὸν Ἀρχέλαον καλοῦσι
καὶ Ἀργαῖον καὶ Παυσανίαν.»
HARPOKR. EPIT. SUID. s. Τί ἐστι τὸ ἐν τοῖς Δημο-
σθένους Φιλιππικοῖς (II 6) ‘καὶ τὸ θρυλούμενόν ποτε ἀπόρρητον ἐκεῖνο’,
259
Θεόπομπος ἐν [λ]αδεδήλωκε. φησὶ γάρ·«καὶ πέμπει πρὸς

τὸν Φίλιππον πρεσβευτὰς Ἀντιφῶντα καὶ Χαρίδημον
πράξοντας καὶ περὶ φιλίας, οἳ παραγενόμενοι συμ-
πείθειν αὐτὸν ἐπεχείρουν ἐν ἀπορρήτωι συμπράττειν
Ἀθηναίοις, ὅπως ἂν λάβωσιν Ἀμφίπολιν, ὑπισχνούμενοι
Πύδναν. οἱ δὲ πρέσβεις οἱ τῶν Ἀθηναίων εἰς μὲν τὸν
δῆμον οὐδὲν ἀπήγγελλον, βουλόμενοι λανθάνειν τοὺς
Πυδναίους ἐκδιδόναι μέλλοντες ἐκείνους, ἐν ἀπορρήτωι
δὲ μετὰ τῆς βουλῆς ἔπραττον.»
Theopompus Hist., Fragmenta Vol.-Jacobyʹ-F 2b,115,F, fragment 164,

line 12
ρέας, παρόσον δυσνόως εἶχον αὐτοὶ καὶ Βοιωτοὶ πρὸς Ἀθηναίους,

καθάπερ
ἐν τῆικϛΘεόπομπος ἀπομαρτυρεῖ, ἐν οἷς Φιλοκράτης ὁ δημαγωγὸς αὐτῶι
παράγεται λέγων ταῦτα·«ἐνθυμεῖσθε τοίνυν, ὡς οὐδὲ καιρὸς
οὐδείς ἐστι φιλονικεῖν οὐδὲ καλῶς ἔχειν τὰ πράγματα
τῆς πόλεως, ἀλλὰ πολλοὶ καὶ μεγάλοι κίνδυνοι περι-
εστᾶσιν ἡμᾶς. ἐπιστάμεθα γὰρ Βοιωτοὺς καὶ Μεγαρεῖς
δυσμενῶς ἡμῖν διακειμένους, Πελοποννησίων δὲ τοὺς
μὲν Θηβαίοις, τοὺς δὲ Λακεδαιμονίοις τὸν νοῦν προσέ-
χοντας, Χίους δὲ καὶ Ῥοδίους καὶ τοὺς τούτων συμμάχους
πρὸς μὲν τὴν πόλιν ἐχθρῶς διακειμένους, Φιλίππωι δὲ
περὶ φιλίας διαλεγομένους.»
PAP. OX. 1012 C col. II 8: πά[λιν δὲ τῶν πο|τ]ε̣ (?) παρὰ
Φιλίππο̣[υ εἰς Ἀθήνας] | πρεσβευσάντων [οὐκ εἴρηκε (Demosth. XVIII
28)]|
τὰ ὀνόματα· ἦσαν δ[ὲ Ἀντίπατρος] | καὶ Παρμενίων κ[αὶ Εὐρύλοχος (?)]. |
ὡς ἱστορεῖ Θεόπομ[πος ἐν τῆικ] | ἕ[κ]τηι τῶν Φιλιππικῶν.

DIDYM. i. Demosth. VIII 58: περὶ τοῦ τετρακόσια τάλαντα
πρόσοδον ἔχειν τοὺς Ἀθηναίους κατὰ τοὺς Φιλίππου χρόνους καὶ Θεό-
πομπος ἐν τῆι ἑβδόμηι [καὶ εἰ]κοστῆι τῶν Περὶ Φίλιππον ἐπιμαρτυρεῖ,
ἐν οἷς Ἀριστοφῶν ὁ δημαγωγὸς αὐτῶι παράγεται λέγων ταῦτα·«ἐνθυ-
μεῖσθε δ' ὡς πάντων ἂν ποιήσαιμεν ἀνανδρότατον
Nicolaus Hist., Fragmenta Fragment 61, line 32
δεῖν ἕτερον τοῦτο ποιεῖν. Ὁ δ' ἵνα μὴ τῆς ἀρχῆς διὰ

τοῦτ' ἐκπέσοι, πεισθεὶς ἀληθῆ λέγειν αὐτὸν, ἐνιαυτὸν
260
διαλιπὼν προσείλετο κοινωνόν. Καὶ ὁ μὲν τοῦθ' ὅπερ

ἐτέχναζεν κατειργάσατο διὰ τὴν εὐήθειαν ἐκείνου, καὶ
ἀμφότεροι Σικυῶνος ἦρχον. Πολὺ μέντοι μᾶλλον Κλει-
σθένει προσεῖχον οἱ ἄνθρωποι, ἅτε φοβερῷ ὄντι καὶ
δραστηρίῳ, καὶ οἱ ἐκείνου φίλοι τούτῳ προσεχώρουν.
Τελευτῶν δὲ καὶ τῆς ἀρχῆς τὸν Ἰσόδημον ἀπεστέρησε
τοιόνδε τι τεχνάσας. Ἦν τις Χαιρέδημος, ἀνὴρ τῶν
ἀστῶν Ἰσοδήμου φίλος. Οὗτος ὁρῶν τὸν Κλεισθένη ἐρ-
γασιμώτερον, προσιὼν περὶ φιλίας διελέγετο. Πολλὰ δὲ
ὑπισχνουμένου, Κλεισθένης ἐκέλευσεν αὐτὸν εἰς πίστιν
ὧν (7) ἔφη παρελθόντα Ἰσοδήμῳ παραινεῖν ἀπενιαυτί-
σαι διὰ τὸν φόνον, ὅπερ ἔθος ἦν ποιεῖν, ὡς καὶ θύειν
αὐτῷ (καὶ) τὰ ἱερὰ ἐξέσται κεκαθαρμένῳ (8), καὶ τοῖς
ἐκείνου παισὶν ἄρχειν· εἰ δὲ μὴ, ἔνοχον ὄντα χαλεπῶς
μὲν αὐτὸν ἐμμενεῖν τῇ τυραννίδι, χαλεπῶς δὲ ἐγ-
γόνοις λείψειν. Ταῦτα λέγοντα ὁ Χαρίδημος ἐδέξατο,
καὶ τῷ Ἰσοδήμῳ συνεβούλευε, μεταστῆναι ἐπ' ἐνιαυ-
τόν. Ὁ δὲ οἷα ἀνὴρ ἄκακος, πεισθεὶς ἐπ' εὐνοίᾳ λέγειν
αὐτὸν, ἀπεχώρησεν εἰς Κόρινθον, παραδοὺς Κλεισθένει
Philochorus Hist., Fragmenta Vol.-Jacobyʹ-F 3b,328,F, fragment 53-56,

line 6
ὁπλίτας δισχιλίους καὶ ἱππεῖς τριακοσίους ἐν ναυσὶν ἱππηγοῖς,

στρατηγὸν δὲ Χάρητα τοῦ στόλου παντός».
HARPOKR. s.v. διαψήφισις· ..... ἐντελέστατα δὲ διείλεκται
περὶ τῶν διαψηφίσεων, ὡς γεγόνασιν ἐπὶ Ἀρχίου ἄρχοντος, Ἀνδροτίων ἐν
τῆι Ἀτθίδι (324 F 52) καὶ Φιλόχορος ἐνϛτῆς Ἀτθίδος.

DIONYS. HAL. Ad Amm. 11: ὁ δὲ χρόνος οὗτος, ἐν ὧι
Φίλιππος ἠξίου Θηβαίους ἐπὶ τὴν Ἀττικὴν αὑτῶι δοῦναι δίοδον,
ὑπομιμνήσκων
τῆς ἐν τῶι πρὸς Φωκεῖς πολέμωι γενομένης βοηθείας, ἐκ τῆς κοινῆς
γίγνεται
φανερὸς ἱστορίας. εἶχε γὰρ οὕτως· μετὰ τὴν Ὀλυνθίων ἅλωσιν, ἄρχοντος
Θε-
μιστοκλέους, συνθῆκαι Φιλίππωι πρὸς Ἀθηναίους ἐγένοντο περὶ
φιλίας καὶ συμμαχίας. αὗται διέμειναν ἑπταετῆ χρόνον ἄχρι Νικομάχου.
ἐπὶ δὲ Θεοφράστου τοῦ μετὰ Νικόμαχον ἄρξαντος ἐλύθησαν, Ἀθη-
ναίων μὲν Φίλιππον αἰτιωμένων ἄρχειν τοῦ πολέμου, Φιλίππου δὲ
Ἀθηναίοις
ἐγκαλοῦντος.
261
τὰς δ' αἰτίας, δι' ἃς εἰς τὸν πόλεμον κατέστησαν ἀδικεῖσθαι
λέγοντες ἀμφότεροι, καὶ τὸν χρόνον, ἐν ὧι τὴν εἰρήνην ἔλυσαν, ἀκριβῶς
δηλοῖ
Φιλόχορος ἐν τῆι ἕκτηι τῆς Ἀτθίδος βύβλωι. θήσω δ' ἐξ αὐτῆς τὰ
ἀναγκαιότατα.
«Θεόφραστος Ἁλαιεύς· ἐπὶ τούτου Φίλιππος τὸ μὲν
πρῶτον ἀναπλεύσας Περίνθωι προσέβαλεν, ἀποτυχὼν δὲ ἐν-
τεῦθεν Βυζάντιον ἐπολιόρκει καὶ μηχανήματα προσῆγεν».
ἔπειτα διεξελθὼν ὅσα τοῖς
Aspasius Phil., In ethica Nichomachea commentaria P. 158, line 2
ἡ αὐτὴ πρᾶξις καὶ ἐνέργεια αὐτοῖς. διὸ καὶ ὁ πρῶτος θεὸς ἀεὶ μίαν καὶ
ἁπλῆν χαίρει ἡδονὴν, ἁπλουστάτης ὢν φύσεως καὶ οὐσίας· ἐπεὶ δὲ εἴρη-
ται ἡδονὴ ἐνέργεια, ὑπολαμβάνουσι δέ τινες τὴν ἐνέργειαν κίνησιν ἢ
κινήσεώς
τι ἔργον, ὁ δὲ πρῶτος θεὸς ἀκίνητος, φησὶν οὐ μόνον κινήσεως εἶναι
ἐνέργειαν
ἀλλὰ καὶ ἀκινησίας· εἶδος γάρ τι ἡ ἐνέργεια καὶ τελειότης. διὸ καὶ ἡ
ἡδονὴ
μᾶλλον ἐν ἠρεμίᾳ ἐστὶν ἢ ἐν κινήσει· ἡ γὰρ ἡδίστη καὶ ἀληθεστάτη ἡδονὴ
τῷ ὡσαύτως ἔχοντι καὶ ἀεὶ περὶ τὴν τῶν καλλίστων θεωρίαν ἐνεργοῦντι·
ὃ δὲ λέγουσί τινες “μεταβολὴ πάντων γλυκύ” περὶ τῆς πονηρίας καὶ
εὐμετα-βόλου φύσεως λέγουσι· τοιαύτη δὲ ἡ φθαρτή.
ΑΣΠΑΣΙΟΥ ΕΙΣ ΤΟΘΤΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΗΘΙΚΩΝ.
p. 1155a3 Μετὰ δὲ ταῦτα περὶ φιλίας ἕως τοῦ λανθάνοντας ὡς

ἔχουσιν ἑαυτοῖς.
Περὶ φιλίας οἰκειότατόν ἐστιν διελθεῖν τῷ περὶ ἠθῶν καὶ ἀρετῶν ἐπι-
σκοποῦντι· ἔστι γὰρ ἀρετή τις ἢ μετ' ἀρετῆς, ὥς φησι. καὶ γὰρ μίαν
τῶν ἀρετῶν ἔστιν εἰπεῖν τὴν φιλίαν οὕτως ὡς τὴν ἀνδρείαν καὶ τὴν
σωφρο-
σύνην καὶ τῶν ἠθικῶν ἀρετῶν ἑκάστην. καὶ γὰρ αὕτη περὶ πάθη καὶ
πράξεις ἐστὶν ὥσπερ αἱ λοιπαί. καὶ γὰρ πράξεις εἰσὶ φιλικαὶ καὶ τὸ φιλεῖν
πάθος τι. ἔτι δὲ μεσότης κολακείας λέγοιτ' ἂν καὶ ἀνωνύμου τινὸς διαθέ-
σεως, οἷον ἀγριότητός τινος οὔσης ἢ δυσκολίας ἀνθρώπου μὴ πεφυκότος
πρὸς
ἡδονὴν ὁμιλεῖν. καὶ ὁ μὲν κόλαξ κατὰ τὴν ὑπερβολὴν σφόδρα ἡδὺς εἶναι
βουλόμενος, ὁ δὲ φίλος μέσως τούτῳ χρῆται, ὅτε δεῖ ἡδὺς γινόμενος,
262
Aspasius Phil., In ethica Nichomachea commentaria P. 158, line 4
ται ἡδονὴ ἐνέργεια, ὑπολαμβάνουσι δέ τινες τὴν ἐνέργειαν κίνησιν ἢ

κινήσεώς
τι ἔργον, ὁ δὲ πρῶτος θεὸς ἀκίνητος, φησὶν οὐ μόνον κινήσεως εἶναι
ἐνέργειαν
ἀλλὰ καὶ ἀκινησίας· εἶδος γάρ τι ἡ ἐνέργεια καὶ τελειότης. διὸ καὶ ἡ
ἡδονὴ
μᾶλλον ἐν ἠρεμίᾳ ἐστὶν ἢ ἐν κινήσει· ἡ γὰρ ἡδίστη καὶ ἀληθεστάτη ἡδονὴ
τῷ ὡσαύτως ἔχοντι καὶ ἀεὶ περὶ τὴν τῶν καλλίστων θεωρίαν ἐνεργοῦντι·
ὃ
δὲ λέγουσί τινες “μεταβολὴ πάντων γλυκύ” περὶ τῆς πονηρίας καὶ
εὐμετα-
βόλου φύσεως λέγουσι· τοιαύτη δὲ ἡ φθαρτή.
ΑΣΠΑΣΙΟΥ ΕΙΣ ΤΟΘΤΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΗΘΙΚΩΝ.
p. 1155a3 Μετὰ δὲ ταῦτα περὶ φιλίας ἕως τοῦ λανθάνοντας ὡς

ἔχουσιν ἑαυτοῖς.
Περὶ φιλίας οἰκειότατόν ἐστιν διελθεῖν τῷ περὶ ἠθῶν καὶ ἀρετῶν ἐπι-
σκοποῦντι· ἔστι γὰρ ἀρετή τις ἢ μετ' ἀρετῆς, ὥς φησι. καὶ γὰρ μίαν
τῶν ἀρετῶν ἔστιν εἰπεῖν τὴν φιλίαν οὕτως ὡς τὴν ἀνδρείαν καὶ τὴν
σωφρο-
σύνην καὶ τῶν ἠθικῶν ἀρετῶν ἑκάστην. καὶ γὰρ αὕτη περὶ πάθη καὶ
πράξεις ἐστὶν ὥσπερ αἱ λοιπαί. καὶ γὰρ πράξεις εἰσὶ φιλικαὶ καὶ τὸ φιλεῖν
πάθος τι. ἔτι δὲ μεσότης κολακείας λέγοιτ' ἂν καὶ ἀνωνύμου τινὸς διαθέ-
σεως, οἷον ἀγριότητός τινος οὔσης ἢ δυσκολίας ἀνθρώπου μὴ πεφυκότος
πρὸς
ἡδονὴν ὁμιλεῖν. καὶ ὁ μὲν κόλαξ κατὰ τὴν ὑπερβολὴν σφόδρα ἡδὺς εἶναι
βουλόμενος, ὁ δὲ φίλος μέσως τούτῳ χρῆται, ὅτε δεῖ ἡδὺς γινόμενος, ὅτε
δὲ μὴ δεῖ, μὴ γινόμενος, ὁ δὲ ὅλως ἐλλείπων ἐν τῷ ἡδὺς εἶναι κατὰ τὴν
ἔλλει-ψιν τέτακται. ἴσως δὲ καὶ ἄλλως ἔστιν ἐπινοῆσαι τὸν ὑπερβάλλοντα
καὶ τὸν
Πολύαινος. Strategemata Book 5, ch. 2, sec. 22, line 4
καὶ τῶν ναυτῶν διηρπάσθαι, πρὶν ἐπιβῆναι τῆς γῆς

263
ἐκήρυξε τοῖς ἔχουσι τὰ χρήματα προστάσσων τὰ μὲν

ἡμίσεα ἀναφέρειν, τὰ δὲ ἡμίση συγχωρῶν· ἢ θανάτῳ
ζημιώσειν τοὺς μὴ πεισθέντας. οἱ μὲν τὰ ἡμίση προς-
εκόμισαν· ὁ δὲ ἀπὸ τούτων καὶ τὰ λοιπὰ εἰσπράξας
δωρεὰν ἔδωκεν αὐτοῖς μηνὸς σιταρκίαν.
Πάριοι, ζηλωταὶ Πυθαγορείων λόγων, διῆγον ἐν
τοῖς περὶ Ἰταλίαν χωρίοις. Διονύσιος ὁ Σικελίας τύ-
ραννος ἐπεκηρυκεύετο πρὸς Μεταποντίνους καὶ τοὺς
ἄλλους Ἰταλιώτας περὶ φιλίας. Εὐήφενος τοῖς φοι-
τῶσι νέοις καὶ τοῖς πατράσιν αὐτῶν γνώμην ἠγόρευε,
μηδαμῶς τυράννῳ πιστεύειν. Διονύσιος ἐπὶ τούτῳ
μάλα ὠργίζετο, ὥστε καὶ λαβεῖν αὐτὸν ὑποχείριον
ἐσπούδασεν ἐκ Μεταποντίου διακομιζόμενον ἐς Ῥήγιον.
ἐπεὶ δὲ ἔλαβεν, ἐπὶ τοῦ συνεδρίου κατηγορήσας ἔδειξεν,
ἡλίκων δι' αὐτὸν εἴη πραγμάτων ἀφῃρημένος. ὁ δὲ
ὁμολογῶν δικαίως ἔφη ταῦτα ποιῆσαι· τοὺς μὲν γὰρ
εἶναι φίλους αὑτῷ καὶ μαθητὰς, τύραννον δ' οὐδὲ
ὄψει γνώριμον. [ὁ δὲ] αὐτοῦ θάνατον κατέγνω. Εὐή-
φενος οὐδὲν ταραχθεὶς πρὸς Διονύσιον ἔφη· ‘τοῖς μὲν
Alexander Phil., De anima libri mantissa (= De anima liber alter) [Sp.]

P. 151, line 9
χλησία, ὥσπερ τοῖς Μεγαρικοῖς, τοῖς δὲ Ἀκαδημαϊκοῖς ἡ ἀπροσπτωσία.

πρὸς ταύτην γάρ φασιν ἡμᾶς οἰκείως ἔχειν πρώτην, ὥστε μηδὲν
προσπταίειν.
καὶ καθόλου ἀκολούθους τοῖς τελικοῖς ὀρεκτοῖς καὶ τὰς ἀρχὰς ἕκαστοι,
ὡς
ἔφαμεν, ὑποτίθενται. κατὰ δὲ Ἀριστοτέλη οἱ μέν φασιν εἶναι πρῶτον οἰ-
κεῖον ἡμῖν ἡμᾶς αὐτούς. εἰ γὰρ τὸ φιλητὸν ὀρεκτόν ἐστι (φιλοῦμεν δὲ
οὐδένας πρὸ ἡμῶν αὐτῶν, οὐδὲ ᾠκειώμεθα πρός τι ἄλλο οὕτως· καὶ γὰρ
τῶν ἄλλων ἀντιποιούμεθα καὶ φιλοῦμέν τινα κατὰ τὴν ἐφ' ἡμᾶς ἀνα-
φοράν), εἴη ἂν τὸ πρῶτον οἰκεῖον ἕκαστος αὑτῷ κατὰ τοῦτο. ταύτης τῆς
δόξης οἱ περὶ Ξέναρχόν εἰσι καὶ Βοηθόν, τὴν ἀφορμὴν λαβόντες ἀπὸ τῶν
περὶ φιλίας εἰρημένων ἐν τῷ ὀγδόῳ τῶν Νικομαχείων, οὗ ἡ ἀρχὴ τῆς λέ-
ξεως· ‘τάχα δ' ἂν γένοιτο περὶ αὐτῶν φανερόν, γνωρισθέντος τοῦ
φιλητοῦ’
ἕως· ‘διοίσει δ' οὐδέν· ἔσται γὰρ τὸ φιλητὸν φαινόμενον’· καὶ ἐν τῷ
ἐνάτῳ
δὲ ὁμοίως λέγει· ‘τοῖς λόγοις δὲ τούτοις τὰ ἔργα διαφανεῖ’ ἕως· ‘φιλητέον
δὴ μάλιστα ἑαυτόν’. ἀδιάρθρωτος δὲ ἡ δόξα. ἡμᾶς γὰρ φιλοῦμεν ἤτοι

ὡς ὀρεκτὰ ὄντας καὶ ὥσπερ πρᾶγμά τι ἄλλο ἄλλου κεχωρισμένον ἡμῶν,
264
οὗ
ὀρεγόμεθα (οὐδὲν γὰρ αὑτοῦ ὀρέγεται οὐδὲ τοῦ παρόντος αὐτῷ καθὸ
πάρεστιν), ἢ τοῦ εἶναι αὐτοὺς ἡμᾶς ὀρεγόμεθα ἁπλῶς, ἐπεὶ μὴ ἐκείνως
οἷόν τε. οὐ γὰρ ἡμεῖς γε ἡμῶν αὐτῶν ἄλλοι. καὶ μοχθηρῶς ἄρα καὶ
λυπηρῶς. καὶ γὰρ ἐν τούτοις ὄντες ὅμως ἐσμέν. εἰσὶν δὲ οἱ λέγοντες
ἡδονὴν εἶναι κατὰ Ἀριστοτέλη τὸ πρῶτον οἰκεῖον,
Carneiscus Phil., Philistas (lib. ii) (P. Herc. 1027) Sec. 3, fragment 15,
line 7
[τω]ν δὲ τε̣[τη]ρημένων,
Ζ̣ώπυρε, νομ̣ίζω φανε-
ρὸν γεγ[ο]νέναι, διότι μα-
κρὰν ἀπεῖχε Πραξιφά-
νης τοῦ τῶν δεόντων
τι λελογίσθαι περὶ φιλί-
ας καὶ τὴν πρ̣ο̣σήκουσαν
ἔχειν κ̣ατάστασιν ἐμ-
φίλω̣ν τελευταῖς καὶ ὡς
[ – – – ]ΡΩΣ
[...]Ο̣Υ., ἀλλὰ γόη̣[τες πάν-]
τε[ς ε]ὑρίσκοντα̣[ι] κατὰ
[πον] ἀποθεω[ρο]ύ[μ]ε̣
Carneiscus Phil., Philistas (lib. ii) (P. Herc. 1027) Sec. 3, fragment 16,
line 7
[ – – – ]ΡΩΣ
[...]Ο̣Υ., ἀλλὰ γόη̣[τες πάν-]
τε[ς ε]ὑρίσκοντα̣[ι] κατὰ
[πον] ἀποθεω[ρο]ύ[μ]ε̣-
265
νοι̣, μακρὰν ἀ[πέ]χοντες

τοῦ τῶν δεόντων λέγειν
περὶ φιλίας ἢ τῶν λοιπῶν
ὅσα̣ σ̣υντεί[ν]ει πρὸς τὸ
β̣ιῶσαι μακαρίως. ὅθεν
δὴ καὶ Φιλίσταν καλῶς
ἐκ μειρακίου κατακος-
μηθέν̣θ' ὑπὸ τοιούτου
[ε]ἶ[δον λό]γ̣[ο]υ μέχρι τε-
[λευτῆς, ὥσπερ] καὶ δ[εό]ν-
[τως τὸν οὐ]δεμίαν πω
[κακίαν λ]αβόντα Κ̣Α
[καὶ ἀεὶ μεμνημένον, κα]
Chrysippus Phil., Fragmenta moralia Fragment 724, line 2
κὸν ἀνασκευάσομεν ὅτι μὴ πᾶς ἔρως φαῦλος, διελόντες τὸν ἔρωτα εἴς τε
σύντονον ὄρεξιν ἀφροδισίων ὡς Ἐπίκουρος λέγει, ὃν οὐχ οἷόν τε ἀστεῖον
εἶναι,
καὶ εἰς ἐπιβολὴν φιλοποιΐας διὰ κάλλος ἐμφαινόμενον, ὡςοἱ ἀπὸ τῆς
Στοᾶς.
Clemens Al. Strom. II p. 483 Pott.Τριττὰ δὲ εἴδη φιλίας
διδασκόμεθα καὶ τούτων τὸ μὲν πρῶτον καὶ ἄριστον τὸ κατ' ἀρετήν·
στεῤῥὰ
γὰρ ἡ ἐκ λόγου ἀγάπη· τὸ δὲ δεύτερον καὶ μέσον κατ' ἀμοιβήν·
κοινωνικὸν
δὲ τοῦτο καὶ μεταδοτικὸν καὶ βιωφελές· κοινὴ γὰρ ἡ ἐκ χάριτος φιλία· τὸ
δὲ ὕστατον καὶ τρίτον ἡμεῖς μὲν τὸ ἐκ συνηθείας φαμέν· οἱ δὲ τὸ καθ'

ἡδονὴν τρεπτὸν καὶ μεταβλητόν.
Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 13 p. 1039b. Ἔτι τοίνυν
ἐν τῷ δευτέρῳ περὶ φιλίας, διδάσκων ὡς οὐκ ἐπὶ πᾶσι δεῖ τοῖς
ἁμαρτήμασι τὰς φιλίας διαλύεσθαι, ταύταις κέχρηται ταῖς λέξεσι (sc.
Chrysippus)
“8Προσήκει γὰρ τὰ μὲν ὅλως παραπέμπεσθαι, τὰ δὲ μικρᾶς
ἐπιστροφῆς τυγχάνειν, τὰ δὲ καὶ ἐπὶ μεῖζον, τὰ δὲ ὅλως δια-
λύσεως ἀξιοῦσθαι” – – ἐν τῷ αὐτῷφησιν ὅτι “τοῖς μὲν ἐπὶ
πλεῖον, τοῖς δ' ἐπ' ἔλαττον συμβαλοῦμεν· ὥστε τοὺς μὲν μᾶλ-
λον, τοὺς δὲ ἧττον φίλους εἶναι· ἐπὶ πολὺ δὲ τῆς τοιαύτης
παραλλαγῆς γενομένης, οἱ μὲν τοσαύτης οἱ δὲ τοσαύτης γίνον-
ται φιλίας ἄξιοι· καὶ οἱ μὲν ἐπὶ τοσοῦτονοἱ δὲ ἐπὶ τοσοῦ-
τονπίστεως καὶ τῶν ὁμοίων καταξιωθήσονται.”
266
Clearchus Phil., Fragmenta Fragment 17, line 1
Κλέαρχον οὐ καρτερικὸν βίον ἀσκεῖτε, κυνικὸν δὲ τῷ ὄντι ζῆτε, καίτοι

τοῦ ζῴου
τούτου ἐν τέτταρσι τὴν φύσιν περιττὴν ἔχοντος, ὧνπερ ὑμεῖς τὰ χείρω
μερισά-
μενοι τηρεῖτε. αἰσθήσει τε γὰρ τῇ κατ' ὄσφρανσιν καὶ πρὸς τὸ οἰκεῖον καὶ
ἀλλότριον θαυμαστόν, καὶ τῷ συνανθρωπίζον οἰκουρὸν εἶναι καὶ
φυλακτικὸν
τοῦ τῶν εὖ δρώντων βίου πάντων περιττότατον. ὧν οὐδέτερον πρόσεστιν
ὑμῖν
τοῖς τὸν κυνικὸν βίον μιμουμένοις. οὔτε γὰρ συνανθρωπίζετε οὔτε
διαγινώσκετε
οὐδένα τῶν ὁμιλούντων, αἰσθήσει τε πολλῷ ὑστεροῦντες ἀργῶς καὶ
ἀφυλάκ-
τως ζῆτε. λοιδόρου δὲ καὶ παμφάγου τοῦ ζῴου πεφυκότος, ἔτι δὲ
ταλαιπώρου
καὶ γυμνοῦ τὸν βίον, ἄμφω ταῦτα μελετᾶτε, κακολόγοι καὶ βοροὶ πρός τε
τού-
τοις ἄνοικοι καὶ ἀνέστιοι βιοῦντες.
Athenaeus XII 533 e: Κλέαρχος δὲ ἐν πρώτῳ περὶ φιλίας τὸν
Θεμιστοκλέα φησὶ τρίκλινον οἰκοδομησάμενον περικαλλέστατον
ἀγαπᾶνἂν
Athenaeus VIII 349 f: Κλέαρχος δ' ἐν δευτέρῳ περὶ φιλίας
Στρατόνικος, φησίν, ὁ κιθαριστὴς ἀναπαύεσθαι μέλλων ἐκέλευεν ἀεὶ τὸν
παῖδα
προσφέρειν αὑτῷ πιεῖν. οὐχ ὅτι διψῶ, φησίν, ἵνα δὲ μὴ διψήσω.
Athenaeus VI 255 c: Κλέαρχος δ' ὁ Σολεὺς ἐν τῷ ἐπιγραφο-
μένῳ Γεργιθίῳ καὶ πόθεν ἡ ἀρχὴ τοῦ ὀνόματος τῶν κολάκων παρῆλθεν
διη- γεῖται [καὶ] αὐτὸν τὸν Γεργίθιον ὑποτιθέμενος, ἀφ' οὗ τὸ βιβλίον
ἔχει τὴν
Clearchus Phil., Fragmenta Fragment 18, line 1
ἀλλότριον θαυμαστόν, καὶ τῷ συνανθρωπίζον οἰκουρὸν εἶναι καὶ

φυλακτικὸν
τοῦ τῶν εὖ δρώντων βίου πάντων περιττότατον. ὧν οὐδέτερον πρόσεστιν
ὑμῖν
τοῖς τὸν κυνικὸν βίον μιμουμένοις. οὔτε γὰρ συνανθρωπίζετε οὔτε
267
διαγινώσκετε
οὐδένα τῶν ὁμιλούντων, αἰσθήσει τε πολλῷ ὑστεροῦντες ἀργῶς καὶ
ἀφυλάκ-
τως ζῆτε. λοιδόρου δὲ καὶ παμφάγου τοῦ ζῴου πεφυκότος, ἔτι δὲ
ταλαιπώρου
καὶ γυμνοῦ τὸν βίον, ἄμφω ταῦτα μελετᾶτε, κακολόγοι καὶ βοροὶ πρός τε
τού-
τοις ἄνοικοι καὶ ἀνέστιοι βιοῦντες.
Athenaeus XII 533 e: Κλέαρχος δὲ ἐν πρώτῳ περὶ φιλίας τὸν
Θεμιστοκλέα φησὶ τρίκλινον οἰκοδομησάμενον περικαλλέστατον
ἀγαπᾶνἂν
Athenaeus VIII 349 f: Κλέαρχος δ' ἐν δευτέρῳ περὶ φιλίας
Στρατόνικος, φησίν, ὁ κιθαριστὴς ἀναπαύεσθαι μέλλων ἐκέλευεν ἀεὶ τὸν
παῖδα
προσφέρειν αὑτῷ πιεῖν. οὐχ ὅτι διψῶ, φησίν, ἵνα δὲ μὴ διψήσω.
Athenaeus VI 255 c: Κλέαρχος δ' ὁ Σολεὺς ἐν τῷ ἐπιγραφο-
μένῳ Γεργιθίῳ καὶ πόθεν ἡ ἀρχὴ τοῦ ὀνόματος τῶν κολάκων παρῆλθεν
διη-
γεῖται [καὶ] αὐτὸν τὸν Γεργίθιον ὑποτιθέμενος, ἀφ' οὗ τὸ βιβλίον ἔχει τὴν
ἐπι-γραφήν, ἕνα γεγονότα τῶν Ἀλεξάνδρου κολάκων. διηγεῖται δὲ οὕτως,
τὴν
κολακείαν ταπεινὰ ποιεῖν τὰ ἤθη τῶν κολάκων καταφρονητικῶν ὄντων
τῶν περὶ
αὐτούς. σημεῖον δὲ τὸ πᾶν ὑπομένειν εἰδότας οἷα τολμῶσι. τὰ δὲ τῶν
κολακευο-
μένων ἐμφυσωμένων τῇ κολακείᾳ χαῦνα καὶ κενὰ ποιοῦσαναὐτήν, πάντα
ἐν
ὑπεροχῇ παρ' αὐτοῖς ὑπολαμβάνεσθαι κατασκευάζεσθαι. ἑξῆς τε
διηγούμενος
Didymus Gramm., In Demosthenem (P. Berol. 9780)

Column 15, line 10
λῶς ἔχεινδοκεῖτὰ πράγματα τῆς

πόλεως, ἀλλὰ πολλοὶ κ(αὶ) μεγάλοι κίνδυ-
νοι περιες[τ]ᾶσιν ἡμᾶς· ἐπιστά[μ]εθα
γ(ὰρ) Βοιωτοὺς κ(αὶ) Μεγαρεῖς δυσμ(εν)ῶς ἡμῖν
268
διακειμ(έν)ους, Πελοποννησίων δὲ
τοὺς μ(ὲν) Θηβαίοις, τοὺς δ(ὲ) Λακεδαιμο-
νίοις τὸν νοῦν προσέχοντας, Χίους
δ(ὲ) κ(αὶ) Ῥοδίους κ(αὶ) τοὺς τούτων συμμά-
χους πρὸς μ(ὲν) τὴν πόλιν ἐχθρῶς
[δ]ιακειμένους, Φ[ι]λίππωι δ[ὲ] περὶ φιλίας διαλεγομένους.»
– ΔΙΔΥΜΟΥ – ΠΕΡΙ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ – ΚΗ – ΦΙΛΙΠΠΙΚΩΝΓ
ΘΠολλῶν, ὦ ἄνδ(ρες) Ἀθ(ηναῖοι̣) Dem. 9
ΙΚαὶ σπουδαῖα νομίζων Dem. 10
Ι[Α][Ὅ]τ[ι] μ(ὲν) ὦ (ἄνδρες) Ἀθ(ηναῖοι) Φ[ί]λιπ(πος) Dem. 11
ΙΒΠερὶ μὲ[ν τ]οῦ π(αρ)όν(τος) Dem. 13
Dorotheus Astrol., Fragmenta Graeca P. 335, line 6t
τοῦ ὡροσκόπου, σημαίνει θάνατον τῶν προκεκυημένων. ἐὰν δὲ ἀπὸ

ὡροσκόπου ἕως τοῦ ὑπογείου εὑρεθῇ ὁ τριγωνικὸς δεσπότης καὶ ἐπι-
παρῇ ἢ ἐπιθεωρήσῃ ἀγαθοποιός, ἕξει μεταγενεστέρους ἀδελφούς. εἰ
δὲ κακοποιὸς ᾖ, οὐχ ἕξει ἢ τεθνήξεται.
Ὁ μὲν Πτολεμαῖος ταῦτα, ὁ δὲ Δωρόθεος οὕτως·
ὅσσοι Τοξότεω βλοσυροῦ τ' ἐφύπερθε Λέοντος
.... εἰ δὲ ὠφελοῦνται ἐξ ἀλλήλων σκεπτέον ἔκ τε τοῦ κλήρου τῆς
τύχης καὶ τῶν κλήρων τῶν ἀδελφῶν καὶ ἐκ τῶν ὁρώντων αὐτοὺς
ἀστέρων ἢ ἐπόντων.
ρεʹ Περὶ φιλίας ἀδελφῶν
Ἐὰν ὁ κύριος τοῦ κλήρου τῆς φιλίας ἐπιθεωρήσῃ τὸν κλῆρον τῶν
ἀδελφῶν, φίλους λέγε τοὺς ἀδελφούς. ἐὰν ὁ Ζεὺς καὶ ἡ Ἀφροδίτη καὶ ὁ
Ἑρμῆς ἐπίσημοι τύχωσι τοῖς τόποις καὶ καλαῖς φάσεσι, ἐν μὲν θηλυ-
κοῖς ζῳδίοις θηλείας ἀδελφὰς διδόασιν, ἐν δὲ ἀρσενικοῖς ἄρρενας καὶ
πολυχρονίους. εἰ δὲ κακοῖς τόποις τύχωσιν, διδόασι μέν, ὀλιγοχρο-
νίους δὲ ἢ ἐχθροὺς ἢ σεσινωμένους, μάλιστα εἰ δὲ καὶ κακαῖς φάσεσι
τύχωσιν. εἰ δὲ Κρόνος καὶ Ἄρης καὶ Σελήνη ἐν ἀλλοτρίοις τόποις
τύχωσιν, τοὺς ἀδελφοὺς ἀναιροῦσιν. εἰ δ' εἶς τιςτούτων τῶν ἀστέρων
ἴδιον ἔχει τόπον, οὐκ ἀσινεῖς ποιεῖ ἀλλὰ τῇ ψυχῇ δαμαζομένους, ἢ
ἀνωφελεῖς ἔσονται πρὸς ἀλλήλους· αἱ γὰρ τῶν φαύλων παροχαὶ
Dorotheus Astrol., Fragmenta Graeca P. 388, line 1

269
Ἐπισκοπητέον ἔκ τε τῆς Σελήνης εἰ σεσίνωται ὁ πιπρασκόμενος

ἢ οὔ. καθολικῶς δὲ τῆς Σελήνης καθ' αὑτὴν οὔσης ἐν μὲν Κριῷ ῥεμβὸς
καὶ ἀλήμων ὁ πιπρασκόμενος οἰκέτης, ἐν δὲ Ταύρῳ ἰσχυρὸς καὶ ὑπο-
μονητικός, καλοὶ δὲ οἱ οἰκέται ἀγοραζόμενοι εὑρίσκονται ἐν τῷ τρίτῳ
δεκανῷ τῶν Διδύμων, ἐν δὲ Καρκίνῳ νωχελεῖς καὶ δολεροί, ἐν δὲ Λέοντι
γενναῖοι καὶ ἅρπαγες καὶ ἀδηφάγοι, κακοστόμαχοι δέ· ἐν Παρθένῳ
συνετὸν μηνύει, ἐν δὲ Ζυγῷ φιλεργὸν καὶ δίκαιον, ἐν δὲ Σκορπίῳ
ἰσχυρόν, δολερόν τε τὰ ἤθη καὶ βαρύθυμον, ὁμοίως καὶ ἐν Τοξότῃ,
ἐν δὲ Αἰγοκέρωτι παλίμβουλον καὶ ψεύστην, ἐν δὲ Ὑδροχόῳ φιλεργόν,
ἐν δὲ Ἰχθύσι κακὸν καὶ λοίδορον.
Ὁπόταν δὲ ὁ κλῆρος τῆς τύχης ἐμπέσῃ εἰς τὸν περὶ φιλίας τόπον,
ὁ δὲ τούτου κύριος ἐν τῷ περὶ οἰκετῶν εὑρεθῇ σὺν τῷ δεσπόζοντι
τοῦ ὡροσκόπου, περὶ συνωνῆς οἰκέτου σημαίνουσιν. ἢν δὲ καὶ τῷ κυρίῳ
τοῦ γάμου τὴν συναφὴν ποιοῖτο ἡ Σελήνη ἐφεστώσης ἐπὶ τοῦ γαμικοῦ
τῆς Ἀφροδίτης καὶ συνελεύσεσθαι καὶ κοινωνῆσαι φιλίας τῷ ἀγο-
ρασθέντι ἢ τῇ ἠγορασμένῃ μηνύει, τυχόντος δὲ τοῦ Ἑρμοῦ ἐν τῷ
κλήρῳ εὐπαίδευτον παρέχει. ἀεὶ δὲ ἀφορᾶν χρὴ τὸν τοῦ Ἑρμοῦ ἀκά-
κωτον ὑπὸ τῶν κακοποιῶν καὶ μὴ ὕπαυγον ἐν ταῖς τῶν οἰκετῶν
ἀγορασίαις.
Ἐπὶ δὲ συνωνῆς χωρίου ἔστω τὸ μὲν ὑπόγειον ἡ γῆ, ὅπερ ἐὰν κάθ-
υγρον περὶ ποταμὸν ἢ θάλασσαν ἢ λίμνην εἶναι τὸ χωρίον λογιστέον,
Dorotheus Astrol., Fragmenta e Hephaestionis Ἀποτελεσματικῶν libris

hausta Fragment 2e, sec. 1, line 3
οὐ μὴν ἐν στρατίῃ ποτὲ κύδιμος ἔσσεται ἀνήρ

εὖτέ νυ μὴ σύγκρασιν ἔχῃ Κρονίδης τε καὶ Ἄρης.
Διὰ τὸ τὸν κλῆρον τῆς στρατείας ἐν Ταύρουδκγκαταλῆξαι, οἴκῳ
Ἀφροδίτης καὶ Σελήνηςὑψώματι, καὶ ὑπὸ Διὸς μαρτυρεῖσθαι κατὰ
τρίγωνον σχῆμα, σὺνἱππεῦσιν στρατεύει, καὶ ἔνδοξος καὶ ἀγαθὴ ἡ
στρατεία γενήσεται. Ἄρηςἐπίκεντρος ἰδιοθρονῶν καὶ τοὺς φωστῆρας
ἐπιθεωρῶν, ἐνδόξωςστρατεύει.
Ἐκκείσθω δὲ πάλιν καὶ τὰ παρὰ Δωροθέῳ σφόδρα καλῶς εἰρημένα.
ἄλλοι δέ, φησίν, ἐπιβλέπουσι τὸν κλῆρον τοῦ ἔρωτος, δηλονότι πῶς
κεῖται, ὑπὸ ποίων ἀστέρων θεωρεῖται, καὶπρὸςαὐτὸν τὰ περὶ φιλίας
σκοποῦσιν.
Ἄρης δ' εὖτέ κενᾖκαθυπέρτερος Ἑρμείαο,
ὁμῶς ἐὰν ᾖ ἐν τοῖς ἀκούουσι ζῳδίοις ἤτοι ἐν τοῖς βλέπουσιν, συμπαθεῖς
ἔσονται αἱ γενέσεις. ἀκούει δὲ ἀλλήλων τὰ ἴσον ἀπέχοντα τοῦ ἰσημε-
ρινοῦ ζῳδίου, οἷον Ταῦρος καὶ Ἰχθύες, Δίδυμοι καὶ Ὑδροχόος, καὶ
ἐφεξῆς τὰ ἄλλα ζῴδια· Κριὸς δὲ καὶ Ζυγός, φησὶν ἀκολουθῶν Θρασύλ-
λῳ, οὐκ ἀκούει ἀλλήλων. βλέποντα δὲ ζῴδια τὰ ἴσον ἀπέχοντα τῶν
270
τροπικῶν ζῳδίων. Κριὸς δὲ ἐπιτάττει τῷ Ζυγῷ διὰ τὸ ἐν μὲν Κριῷ

αὔξειν τὴν ἡμέραν, ἐν δὲ Ζυγῷ μειοῦν· ὁμοίως καὶ Ταῦρος Παρθένῳ
ἐπιτάττει τῷ αὐτῷ τρόπῳ, καὶ τὰ ἄλλα. καὶ τὰ ἰσανάφορα δὲ ζῴδια
Dorotheus Astrol., Fragmenta e Hephaestionis Ἀποτελεσματικῶν libris

hausta Fragment 2e, sec. 1, line 18
ρινοῦ ζῳδίου, οἷον Ταῦρος καὶ Ἰχθύες, Δίδυμοι καὶ Ὑδροχόος, καὶ
ἐφεξῆς τὰ ἄλλα ζῴδια· Κριὸς δὲ καὶ Ζυγός, φησὶν ἀκολουθῶν Θρασύλ-
λῳ, οὐκ ἀκούει ἀλλήλων. βλέποντα δὲ ζῴδια τὰ ἴσον ἀπέχοντα τῶν
τροπικῶν ζῳδίων. Κριὸς δὲ ἐπιτάττει τῷ Ζυγῷ διὰ τὸ ἐν μὲν Κριῷ
αὔξειν τὴν ἡμέραν, ἐν δὲ Ζυγῷ μειοῦν· ὁμοίως καὶ Ταῦρος Παρθένῳ
ἐπιτάττει τῷ αὐτῷ τρόπῳ, καὶ τὰ ἄλλα. καὶ τὰ ἰσανάφορα δὲ ζῴδια
συμπαθῆ ἐστιν ἀλλήλοις, μάλιστα ἐὰν τῶν δύο γενέσεων οἱ κλῆροι τοῦ
ἔρωτος ἐμπέσωσιν εἰς αὐτά. ἔστι δὲ καὶ ἐν τούτοις πλείων ἰσχὺς καὶ
ἐλάττων, πλείων μὲν ἐν τοῖς ἀπὸ Κριοῦ ἕως Παρθένου καὶ αὐτῆς, ἐλάτ-
των δὲ ἐν τῷ ἄλλῳ ἡμισφαιρίῳ. οὐ μόνον δὲ χρὴ ἐπὶ τῶν φίλων τὰ περὶ
φιλίας σκοπεῖν ἐν τοῖς προεκτεθειμένοις σχήμασιν, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ
γυναικὸς καὶ ἀνδρός, καὶ πατρὸς καὶ μητρὸς καὶ τέκνων.
Κλῆρος φιλίας Παρθένουδλζ, κλῆρος ἔρωτος Σκορπίουϛλε· καὶ
ἐπειδὴ οὗτοι μὲνοἱ κλῆροι ἐν κακοῖς πεπτώκασι τόποις, οἱ δὲ τού-
των οἰκοδεσπόται ἐν καλοῖς εὑρέθησαν τόποις καὶ ἔξαυγοι, μαρτυρού-
μενοι ὑπό τε ἀγαθοποιῶν καὶ κακοποιῶν, ἕξει παρὰ φίλων ὠφελείας
μὲν μᾶλλον, βλάβας δὲ ἧττον.
Ὅτι ἐπὶ πάσης καταρχῆς δεῖ τοὺςδκλήρους θεωρεῖν – τύχης,
δαίμονος, ἀνάγκης, ἔρωτος. καὶ ἄπορον πότερον κατὰ τὸν Τρισμέγι-
στον Ἑρμῆν δεῖ τὴν ἀνάγκην καὶ τὸν ἔρωτα διεκβάλλειν ἢ καθὼς ἐν τῷ
δʹ βιβλίῳ Δωρόθεος ἱστορεῖ τὴν τῶν Αἰγυπτίων δόξαν ἢ ὡς ὁ αὐτὸς
Αρποκρατίων. , Lexicon in decem oratores Atticos P. 125, line 8
δήμου γραφήν. ἐπιθέτους δὲ ἐπιστολὰς Λυσίας ἐν τῷ κατὰ Θρασυ-

βούλου τινὰς ὀνομάζει, λέγοι δ' ἂν τὰς δοθείσας τισὶν ὥστε διακο-
μίσαι· λέγειν γὰρ ἦν εἰθισμένον “ἐπέθηκεν ἐπιστολήν” ἀντὶ τοῦ
παρέδωκεν, ὡς Δημοσθένης ἐν τῷ ὑπὲρ Χρυσίππου πρὸς τὴν Φορμί-
ωνος παραγραφήν. Κρατῖνος δ' ἐν Τροφωνίῳ
Ἐπικεκηρυχέναι: Δημοσθένης ἐν τῷ περὶ τῆς πρεσβείας.
ὁπότε βούλοιτο πόλις ἢ ἄρχων ἀναιρεθῆναί τινα τῶν μὴ ὑφ' ἑαυτοῖς,
ἐκήρυττε δώσειν χρήματα, εἴ τις αὐτὸν ἀνέλοι, τόσα καὶ τόσα,
καθάπερ Ξέρξῃ ἐπεκήρυξαν οἱ Ἕλληνες, εἴ τις ἢ ζῶντα ἢ νεκρὸν
κατάγοι Ἀθήναζε, δώσειν ρʹ τάλαντα.
271
Ἐπικηρυκεία: τὸ περὶ φιλίας καὶ διαλλαγῶν κήρυκας πέμπειν·

Ἐπὶ κόρρης: Δημοσθένης ἐν τῷ κατὰ Μειδίου. ἄλλοι μὲν ἄλ-
λως ἀπέδοσαν, βέλτιον δὲ ὑπολαμβάνειν ἐπὶ κόρρης λέγεσθαι τὸ ἐπὶ
τῆς γνάθου, ὃ λέγομεν ἐν τῷ βίῳ ῥάπισμα. Ὑπερείδης γοῦν ἢ
Φιλῖνος ἐν τῷ κατὰ Δωροθέου, προειπὼν τὸν ῥαπίσαντα Ἱππόνικον ἐπὶ
κόρρης γραφῆναι ὕβρεως, ἐν τοῖς ἑξῆς ὥσπερ ἐξηγεῖται τοὔνομα
λέγων “ἔπειτα Ἱππόνικος ὑπ' Αὐτοκλέους μόνον ἐρραπίσθη τὴν γνάθον,
“ἐγὼ δ' ὑπὸ τούτων τῶν τριχῶν εἱλκόμην, κονδύλους ἔλαβον.”
Αρποκρατίων. , Lexicon in decem oratores Atticos P. 290, line 16
Στράττις Μακεδόσι
τὸν πέπλον δὲ τοῦτον
ἕλκουσ' ὀνεύοντες τοπείοις ἄνδρες ἀναρίθμητοι
εἰς ἄκρον ὥσπερ ἱστίου τὸν ἱστόν.
Ἄρχιππος Ὄνῳ
τροχιλίαισι ταῦτα καὶ τοπείοις
ἱστᾶσιν οὐκ ἄνευ πόνου.
Τί ἐστι τὸ ἐν τοῖς Δημοσθένους Φιλιππικοῖς “καὶ τὸ θρυλούμενόν
“ποτε ἀπόρρητον ἐκεῖνο,” Θεόπομπος ἐν λαʹ δεδήλωκε. φησὶ γὰρ
“αὐτὸν ἐπεχείρουν ἐν ἀπορρήτῳ συμπράττειν Ἀθηναίοις ὅπως ἂν λά-
“Ἀθηναίων εἰς μὲν τὸν δῆμον οὐδὲν ἀπήγγελλον, βουλόμενοι λανθά-
“νειν τοὺς Πυδναίους, ἐκδιδόναι μέλλοντες αὐτοὺς, ἐν ἀπορρήτῳ δὲ
“μετὰ τῆς βουλῆς ἔπραττον.”
Τορώνη: Ἰσοκράτης Παναθηναϊκῷ. πόλις ἐν Θράκῃ, ὡς Ἔφορος
ἐν δʹ ἱστορεῖ.
Memnon Hist., Fragmenta Fragment 54, line 4
χάρει καὶ Σελεύκῳ· τῷ μὲν γὰρ ἤρεσκε διακαρτερεῖν

τῷ πολέμῳ, Σελεύκῳ δὲ πάντας Σινωπεῖς ἀναιρεῖν,
καὶ Ῥωμαίοις ἐπὶ δωρεαῖς μεγάλαις παρασχεῖν τὴν
πόλιν. Πλὴν οὐδεμία τῶν γνωμῶν κρίσιν ἔσχε, τὰ δὲ
ὑπάρχοντα λαθραίως ναυσὶ στρογγύλαις ἐνθέμενοι πρὸς
Μαχάρην τὸν Μιθριδάτου υἱὸν, ὃς κατ' ἐκεῖνο καιροῦ
ἦν, περὶ τὴν Κολχίδα ἐξέπεμπον.
Ἐν τούτῳ δὲ Λεύκολλος ὁ τῶν Ῥωμαίων αὐ-
272
τοκράτωρ παραγίνεται τῇ πόλει καὶ κραταιῶς ἐπολιόρ-

κει. Ἐπρεσβεύετο δὲ καὶ Μαχάρης ὁ τοῦ Μιθριδάτου
πρὸς Λεύκολλον περὶ φιλίας τε καὶ συμμαχίας. Ὁ δὲ
ἀσμένως ἐδέχετο, εἰπὼν βεβαίους νομιεῖν τὰς συμβά-
σεις, εἰ μὴ καὶ τοῖς Σινωπεῦσιν ἀγορὰν διαπέμποι.
Ὁ δὲ οὐ μόνον τὸ κελευόμενον ἔπραττεν, ἀλλὰ καὶ ἃ
παρεσκεύαστο πέμπειν τοῖς Μιθριδατείοις, ἐξαπέστειλε
Λευκόλλῳ. (2) Ταῦτα οἱ περὶ Κλεοχάρην θεασάμε-
νοι, καὶ τέλεον ἀπογνόντες, πλοῦτον πολὺν ταῖς ναυσὶν
ἐνθέμενοι, καὶ τὴν πόλιν διαρπάσαι τοῖς στρατιώταις
ἐφέντες (ὑπὸ νύκτα δὲ ταῦτα ἐπράττετο) διὰ τῶν πλοίων
ἔφευγον εἰς τὰ ἐσώτερα τοῦ Πόντου (Σάνηγας δὲ καὶ
Λαζοὺς ἐποίκους εἶχον τὰ χωρία), ταῖς ὑπολειφθείσαις
Βέττιος Βάλενς, Ανθολόγιον. libri ix P. 230, line 29
κίνῳ, Ζεὺς Ἄρης Παρθένῳ, Ἑρμῆς Διδύμοις, ὡροσκόπος Τοξότῃ.

ἐν τῷ λϛʹ ἔτει κρίσεις καὶ πράγματα ὑπὲρ τῆς γυναικὸς ἔσχε καὶ
φίλων ἔχθρας.
Ἄλλη. Ἥλιος Ἀφροδίτη Ὑδροχόῳ, Σελήνη Ζεὺς Τοξότῃ,
Κρόνος Λέοντι, Ἑρμῆς Αἰγόκερῳ, Ἄρης ὡροσκόπος Ζυγῷ. τῷ
λεʹ ἔτει ἐκινδύνευσε συσχεθῆναι διὰ στάσιν καὶ βίαν· εἶχε γὰρ
καὶ ἡ Σελήνη ἑξάγωνον σχῆμα πρὸς Ἄρεα καὶ αὐτὸς Ἄρης παρει-
ληφὼς παρ' αὐτῆς τὸν ἐνιαυτὸν καὶ Κρόνῳ παραδεδωκώς. αὗται
οὖν αἱ ἀντιπαραδόσεις χαλεπαὶ καὶ ἐπιτάραχοι· ἴσχυσε δὲ Ζεὺς
τὸ αὐτὸ ἔτος ὄντων ἐν τῷ περὶ φιλίας τόπῳ· ὁ αὐτὸς οὖν ἐν
τῷ περὶ ξένης τόπῳ τυχὼν ἐπετέλεσε ξενιτείαν ἑκούσιον μέν, ἐπί-
Ἄλλη. Ἥλιος Ἄρης Ἑρμῆς Σκορπίῳ, Κρόνος Κριῷ, Σελήνη
Παρθένῳ, Ζεὺς Ταύρῳ, Ἀφροδίτη Ζυγῷ, ὡροσκόπος Τοξότῃ. τῷ
μβʹ ἔτει διὰ γυναῖκα ταραχαὶ καὶ ἀκαταστασίαι καὶ ὄχλων περι-
βοήσεις, τῷ δὲ μδʹ δούλου βιαιοθανασία καὶ πατρὸς κλιμακτὴρ
καὶ κατηγορία περὶ γένους ὡς ἀδόξου καὶ περὶ βίας· πλὴν ἀπὸ
φίλων ἔτυχε βοηθείας καὶ δωρεᾶς. ἐταράχθη δὲ καὶ εἰς τὸν περὶ
γραπτῶν λόγον καὶ ζημίας καὶ ἐπιθέσεως ἐπειράθη καὶ ψευδο-
κατηγορίας καὶ ἐπὶ δόλοις ἐλυπήθη καὶ σωματικῶς ὠχλήθη.
Θεμίστιος. Περὶ φιλίας Harduin p. t, sec. 1, line 1
ἴστε γάρ που ὅτι Ὅμηρος πάντα ὅσα ὀνομάζει καὶ ἐπαινεῖ
273
καὶ οὐδὲ τὰ πάνυ φαῦλα ἀπαξιοῖ τῆς ἀγαθῆς μαρτυρίας,

ἀλλὰ καὶ τὰ πέδιλα αὐτῷ καλὰ καὶ αἱ μάστιγες ἅπασαι
φαειναί, ὑπεράγαται δὲ καὶ φυτὸν ἐν Δήλῳ πεφυτευμένον,
καὶ οὐδὲ ὁ συβώτης αὐτῷ ὁ χρηστὸς ἀμοιρεῖ ἐν τοῖς ἔπεσιν
εὐφημίας, ἀλλὰ πειρᾶται πείθειν ὑμᾶς ὅτι ὁ συφορβὸς τῶν
ὑῶν ὄρχαμος ἦν τῶν ἀνθρώπων. Θερσίτῃ δὲ ἄρα ἐλοιδορή-
σατο μόνῳ, ὅτι, οἶμαι, αὐτὸς ἐκεῖνος λοίδορός τε ἦν καὶ
ὑβριστὴς καὶ ἔπη πολλὰ ἄκοσμα ᾔδει καὶ οὐκ ἐν τάξει
αὐτοῖς οὐδὲ ἐν κόσμῳ ἐχρῆτο.
ΠΕΡΙ ΦΙΛΙΑΣ

Τί δή ποτε, ὦ μακάριοι, ἂν μέν τις ὑμῖν διηγῆται περὶ
τῶν Τρώων καὶ Ἀχαιῶν, ὡς ἐπολέμησαν πρὸς ἀλλήλους,
ἢ περὶ τῆς Ξέρξου στρατείας, ἣν ἤλασεν ὑπὲρ Ἑλλησπόντου
κατὰ τῆς Ἑλλάδος, ἢ περὶ τῆς Ἑλλάδος αὐτῆς, ὁπόσα ἀν-
έτλη πρὸς ἑαυτὴν στασιάζουσα, ἐκ τούτων μὲν ἥδεσθε τῶν
λόγων καὶ κατέχεσθε κηλούμενοι καὶ τοὺς υἱεῖς ἀξιοῦτε
μανθάνειν ἀρξαμένους ἀπὸ τῆς μήνιδος τῆς Ἀχιλλέως, ὡς
ταύτην οὖσαν ἱκανὴν παιδεύειν καὶ διὰ τοῦτο σοφωτέρους
ἐσομένους, ἐὰν ἐπίστωνται πόλεών τε καὶ ἰδιωτῶν πολέ-
μους τε καὶ ἔχθρας καὶ τὰς ἀπ' αὐτῶν συμφοράς, τῶν δὲ
Ευστάθιος. Vita Constantini Book Pin, ch. 2, sec. 15, line 1
Φαντασίαι κατὰ τὰς ὑπὸ Λικίνιον πόλεις, ὡς τῶν Κωνσταντίνου

στρατευμάτων
διιόντων.
Ὅτι ἐν πολέμοις ὅπου σταυροειδὲς σημεῖον παρῆν, ἐκεῖ τὰ τῆς νίκης
ἐγίνετο.
Ὅτι πεντήκοντα τὸν σταυρὸν φέρειν ἐξελέχθησαν.
Ὅτι τῶν σταυροφόρων ἀνῃρέθη μὲν ὁ φυγών, ὁ δὲ πίστει παραμείνας
ἐσώθη.
Συμβολαὶ διάφοροι καὶ Κωνσταντίνου νῖκαι.
Φυγὴ Λικινίου καὶ γοητεῖαι.
Ὅπως Κωνσταντῖνος ἐν σκηνῇ προσευχόμενος ἐνίκα.
Φιλανθρωπία περὶ τοὺς συλλαμβανομένους στρατιώτας.
Ἔτι περὶ τῶν ἐν τῇ σκηνῇ προσευχῶν.
Λικινίου περὶ φιλίας δόλος καὶ εἰδωλολατρία.
Ὅπως μὴ ἀντιπολεμεῖν τῷ σταυρῷ Λικίνιος παρῄνει τοῖς στρατιώταις.
Νίκη Κωνσταντίνου.
274
Λικινίου θάνατος, καὶ ἐπινίκια περὶ τούτου.

Φαιδρότης καὶ πανηγύρεις.
Ὅπως ὑπὲρ ὁμολογητῶν ἐνομοθέτει Κωνσταντῖνος.
Ὅπως καὶ περὶ μαρτύρων καὶ ἐκκλησιαστικῶν κτημάτων.
Ὅπως καὶ τοὺς δήμους ἀνεκτήσατο.
Ὅτι θεὸν τῶν ἀγαθῶν αἴτιον ἐκήρυττε, καὶ περὶ ἀντιγράφων νόμων.
Νόμος Κωνσταντίνου περὶ τῆς εἰς θεὸν εὐσεβείας καὶ τοῦ χριστιανισμοῦ,
ἐν ᾧ
ἐστι ταῦτα.
Ιάμβλιχος. De vita Pythagorica Ch. Index, sec. 33, line 1
γενῶν μέχρι τῶν τελευταίων εἰδῶν ἐπετήδευσεν αὐτὴν καὶ

παρέδωκε τοῖς πᾶσι.
Περὶ σωφροσύνης ὅπως αὐτὴν ἐπετήδευσε Πυθαγόρας
καὶ παρέδωκεν εἰς ἀνθρώπους διὰ λόγων τε καὶ ἔργων καὶ
πάσης κτίσεως, πόσα τε αὐτῆς εἴδη καὶ τίνα κατεστήσατο
ἐν τοῖς ἀνθρώποις.
Περὶ ἀνδρείας ὅσα καὶ οἷα παραγγέλματα Πυθαγόρας
παρέδωκεν εἰς ἀνθρώπους, ἀσκήματά τε ὅσα καὶ ἔργα
γενναῖα τὰ μὲν αὐτὸς διεπράξατο, τὰ δὲ καὶ τοὺς χρωμέ-
νους αὐτῷ ἐποίησε διαπράξασθαι.
Περὶ φιλίας οἵα τε ἦν καὶ ὅση παρὰ Πυθαγόρᾳ αὐτῷ,
καὶ ὅπως εἰς πάντας αὐτὴν διέτεινε, πόσα τε αὐτῆς εἴδη
κατεστήσατο, καὶ τίνα ἔργα σύμφωνα τοῖς ἐπιτηδεύμασιν
οἱ Πυθαγόρειοι διεπράξαντο.
Σποράδην τινὲς ἀφηγήσεις περὶ ὧν εἶπε καὶ ἔπραξε
Πυθαγόρας αὐτὸς ἢ οἱ διαδεξάμενοι αὐτοῦ τὴν φιλοσοφίαν,
ὅσαι οὐκ εἴρηνται εἰς τὴν τεταγμένην κατὰ τὰς ἀρετὰς
περὶ αὐτοῦ διήγησιν.
Τίς ἡ ἐπανάστασις κατὰ τῶν Πυθαγορείων ἐγένετο καὶ
ποῦ ὄντος Πυθαγόρου, καὶ διὰ τίνας αἰτίας ἐπέθεντο αὐτοῖς
οἱ τυραννικοὶ καὶ ἀλιτήριοι ἄνδρες.
Ιάμβλιχος. Protrepticus P. 121, line 26
μάλιστα ἐκφανῶς μηνύεται, ὥσπερ τι ἐπάνθημα ὑπάρ-

χων καὶ ἐπίφλεγμα μέχρι προσώπου τῆς διαθέσεως.
ἴσως δὲ [παραγγέλλει], ἐπειδὴ ἀνθρώπου ἴδιον παρὰ τὰ
ἄλλα ζῷα οὗτος (ὁρίζονται γοῦν τινες ζῷον αὐτὸ γελα-
275
στικὸν εἶναι), δηλοῦται ὑπὸ τοῦ παραγγέλματος τὸ μὴ

ἐπιμόνως καὶ ἀμεταβλήτως τῇ ἀνθρωπότητι ἔμμενε,
ἀλλὰ μίμησιν θεοῦ κατὰ τὸ δυνατὸν τῶν φιλοσοφῶν
καὶ τοῦ ἰδιώματος τούτου τῶν ἀνθρώπων ὑπεκχωρῶν
προκρίνων τε τὸ λογικὸν τοῦ γελαστικοῦ εἰς διάκρισιν
καὶ διαφορὰν πρὸς τὰ λοιπὰ ζῷα.
Τὸ δὲπαρὰ θυσίᾳ μὴ ὀνυχίζου περὶ φιλίας
ἐστὶ προτρεπτικόν· τῶν γὰρ οἰκείων καὶ προσηκόντων
ἡμῖν ἐξ αἵματος οἱ μὲν ἔγγιστα γένους εἰσὶν ἀδελφοὶ
καὶ τέκνα καὶ γονεῖς, ἐοικότες τοῖς μέρεσιν ἡμῶν ἅπερ
ἀφαιρεθέντα ἄλγημα οὐ τὸ τυχὸν παρέχει καὶ κολού-
ρωσιν, οἷον δάκτυλοι χεῖρες ὦτα ῥὶν καὶ τὰ ὅμοια· οἱ
δ' ἐξ ἀποστήματος πολλοῦ προσῳκειωμένοι, οἷον ἀνε-
ψιάδαι ἢ πατραδέλφων γαμβροντιδεῖς ἢ τοιοῦτοί τινες,
ἐοίκασιν ἑκάστου ἡμῶν τοῖς μέρεσιν ὧν τεμνομένων
ἄλγησις οὐδεμία παραγίνεται, οἷον θριξὶ καὶ ὄνυξι
καὶ τοῖς ὁμοίοις. βουλόμενος οὖν ἐκείνους τοὺς συγ
Ιωάννης Στοβαίος. Anthologium Book 2, ch. 7, sec. 2, line 99
τῶν κακιῶν,τὸ δὲ περὶτῶν κατὰ τὰς ἀρετὰς

ποιῶν(ὅπερ καὶ καλεῖται χαρακτηριστικόν), τὸ δὲ περὶ
τεχνῶν,τὸ δὲ περὶἐπιτηδευμάτων.Τοῦ μὲν περὶ
ἀρετῶντὸ μὲνἴδιον,τὸ δὲκοινόν· ἴδιονμέν, οἷον
περὶ δικαιοσύνης, περὶ ἀνδρείας, σωφροσύνης, φρονήσεως,
τῶν ἄλλων·κοινὸνδὲ τὸ προτρεπτικόν, τοῦτο γὰρ εἰς
τὸ μόνως ἐνδείξασθαι τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν κακίαν. Καὶ ὁ
μὲν περὶ τὴν θεωρίαν τῆς καθ' ἕκαστον ἀξίας λόγος εἰς
τοσούτους τόπους γενικοὺς τέμνεται· ὁ γὰρπερὶ ἀγα-
θῶν καὶ κακῶνπολλὰς περιέχειδιαιρέσεις,αὐτίκα
τὸν περὶ τῶν λεγομένων προηγμένων, τὸν περὶ φιλίας·
καὶ ἡδονῆς καὶ δόξης καὶ εὐφυΐας. Τῷ δὲ περὶ φιλίας
κατὰ γειτνίασιν ὑπάγει τὸν περὶ ἔρωτος τόντεπερὶ
συμποσίων. Οὐ μὴν ἀλλ' ὁμοίως τούσδε σύμπαντας εἰς
τὸν περὶ ἀγαθῶν καὶ κακῶν ὡς γενικώτατον ὑπέταξε λόγον.
Τοῦ δὲπερὶ τῆς ὁρμῆςλόγου ὁ μέν ἐστι περὶ
τῆς εἰδικῆς ὁρμῆς,ὁ δὲ περὶπαθῶν.Ἤτοι γὰρ πᾶν
πάθος ὁρμὴ πλεονάζουσα, ἢ τά γε πλεῖστα μεθ' ὁρμῆς
καὶ [τὰ] ἀρρωστήματα.
276
Τοῦ δὲπερὶ τῆς πράξεωςλόγου ὃ μέν ἐστι περὶ

τῶν οἰκειούντωνπρός τινας πράξεις,
ποιῶν(ὅπερ καὶ καλεῖται χαρακτηριστικόν), τὸ δὲ περὶ

τεχνῶν,τὸ δὲ περὶἐπιτηδευμάτων.Τοῦ μὲν περὶ
ἀρετῶντὸ μὲνἴδιον,τὸ δὲκοινόν· ἴδιονμέν, οἷον
περὶ δικαιοσύνης, περὶ ἀνδρείας, σωφροσύνης, φρονήσεως,
τῶν ἄλλων·κοινὸνδὲ τὸ προτρεπτικόν, τοῦτο γὰρ εἰς
τὸ μόνως ἐνδείξασθαι τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν κακίαν. Καὶ ὁ
μὲν περὶ τὴν θεωρίαν τῆς καθ' ἕκαστον ἀξίας λόγος εἰς
τοσούτους τόπους γενικοὺς τέμνεται· ὁ γὰρπερὶ ἀγα-
θῶν καὶ κακῶνπολλὰς περιέχειδιαιρέσεις,αὐτίκα
τὸν περὶ τῶν λεγομένων προηγμένων, τὸν περὶ φιλίας·
καὶ ἡδονῆς καὶ δόξης καὶ εὐφυΐας. Τῷ δὲ περὶ φιλίας
κατὰ γειτνίασιν ὑπάγει τὸν περὶ ἔρωτος τόντεπερὶ
συμποσίων. Οὐ μὴν ἀλλ' ὁμοίως τούσδε σύμπαντας εἰς
τὸν περὶ ἀγαθῶν καὶ κακῶν ὡς γενικώτατον ὑπέταξε λόγον.
Τοῦ δὲπερὶ τῆς ὁρμῆςλόγου ὁ μέν ἐστι περὶ
τῆς εἰδικῆς ὁρμῆς,ὁ δὲ περὶπαθῶν.Ἤτοι γὰρ πᾶν
πάθος ὁρμὴ πλεονάζουσα, ἢ τά γε πλεῖστα μεθ' ὁρμῆς
καὶ [τὰ] ἀρρωστήματα.
Τοῦ δὲπερὶ τῆς πράξεωςλόγου ὃ μέν ἐστι περὶ
τῶν οἰκειούντωνπρός τινας πράξεις, ὃ δὲ περὶ τῶν
ἀλλοτριούντωνἀπό τινων πράξεων,
νέμεσιν, αἰδῶ, θάρσος, ἔλεον· φαῦλα δὲ φθόνον, ἐπιχαι-

ρεκακίαν, ὕβριν· μέσα δὲ λύπην, φόβον, ὀργήν, ἡδονήν,
ἐπιθυμίαν. Τούτων δὲ τὰ μὲναἱρετέονκαθάπαξ, τὰ
δὲὁριστέον.Πᾶν δὲ πάθος περὶἡδονὴνσυνίστασθαι
καὶλύπην,δι' ὃ καὶ περὶ ταύτας τὰς ἠθικὰς ἀρετὰς
ὑπάρχειν. Φιλαργυρίαν δὲ καὶ φιληδονίαν καὶ ἐρωτομα-
νίαν καὶ τὰ τοιαῦτα ἕξεις εἶναι ἀλλοίας περὶ τὰς κακίας.
Ἔρωταδ' εἶναι τὸν μὲν φιλίας, τὸν δὲ συνουσίας, τὸν
δὲ ἀμφοῖν· δι' ὃ καὶ τὸν μὲνσπουδαῖον,τὸν δὲφαῦ-
λον,τὸν δὲμέσον.
[Περὶ φιλίας].
Τῆςφιλίαςδ' εἶναι διαφορὰςτέσσαρας,ἑταιρι-
κήν, συγγενικήν, ξενικήν, ἐρωτικήν· εἰ δὲ καὶ τὴν εὐεργε-
277
τικὴν καὶ θαυμαστικὴν συγκαταριθμητέον, λόγου δεῖν.

Ἀρχὴν δὲ τῆς μὲν ἑταιρικῆς εἶναι τὴν συνήθειαν, τῆς δὲ
συγγενικῆς τὴν φύσιν, τῆς δὲ ξενικῆς τὴν χρείαν, τῆς δὲ
ἐρωτικῆς τὸ πάθος, τῆς δ' εὐεργετικῆς τὴν χάριν, τῆς δὲ
θαυμαστικῆς τὴν δύναμιν. Πασῶν δὲ συλλήβδην εἶναι τέλη
τρία, τὸ καλόν, τὸ συμφέρον, τὸ ἡδύ. Πάντα γὰρ τὸν ὁπως-
οῦν πρὸς φιλίαν ἰόντα δι' ἕν τι τούτων ἢ
πτωχὸν ὑποκρίνασθαίσεθέλῃ, τοῦτον ἵνα καλῶς ὑπο-

κρίνῃ· ἂν χωλόν, ἂν ἄρχοντα, ἂν ἰδιώτην. Σὸν γάρ ἐστι
τὸ δοθὲν πρόσωπον ὑποκρίνασθαι καλῶς, ἐκλέξασθαι δὲ
τὸ πρόσωπον ἄλλου.
Ἐπικούρου(sent. select. XVI p. 74 Usener.)
Βραχεῖα σοφῷ τύχη παρεμπίπτει, τὰ δὲ μέγιστα καὶ
κυριώτατα λογισμὸς διῴκηκε κατὰ τὸν βίου συνεχῆ χρόνον.
Σωκράτους.
Σωκράτης ἔφη μεγίστην μὲν ἀρχὴν εἶναι τὴν βασι-
λείαν, ἀρίστην δὲ τὸ ἑαυτοῦ ἄρχειν.
Ῥούφου ἐκ τῶν Ἐπικτήτου Περὶ φιλίας
(=Epictet. fr. 169 Schw.).
Τῶν ὄντων τὰ μὲν ἐφ' ἡμῖν ἔθετο ὁ θεός, τὰ δ' οὐκ
ἐφ' ἡμῖν. Ἐφ' ἡμῖν μὲν τὸ κάλλιστον καὶ σπουδαιότατον,
ᾧ δὴ καὶ αὐτὸς εὐδαίμων ἐστὶ τὴν χρῆσιν τῶν φαντασιῶν.
Τοῦτο γὰρ ὀρθῶς γιγνόμενον ἐλευθερία ἐστίν, εὔροια, εὐθυ-
μία, εὐστάθεια, τοῦτο δὲ καὶ δίκη ἐστὶ καὶ νόμος καὶ
σωφροσύνη καὶ ξύμπασα ἀρετή. Τὰ δ' ἄλλα πάντα οὐκ
ἐφ' ἡμῖν ἐποιήσατο. Οὐκοῦν καὶ ἡμᾶς συμψήφους χρὴ
τῷ θεῷ γενέσθαι καὶ ταύτῃ διελόντας τὰ πράγματα, τῶν
μὲν ἐφ' ἡμῖν πάντα τρόπον ἀντιποιεῖσθαι,
σις τῶν κακῶν πλησιάζει τῇ σωματικῇ φύσει, διάτετοῦτο

τῷ ἑλομένῳ εἱμαρμένη δυναστεύει. Ἐπεὶ τοίνυν ἡ ἐν ἡμῖν
ἀσώματος οὐσία αὐτεξούσιός ἐστιν ὥσπερ ὁ νοηματικὸς λό-
γος, αὕτη δ' ἀεὶ κατὰ ταὐτὰ καὶ ὡσαύτως ἔχει, διὰ τοῦτο
εἱμαρμένη ταύτης οὐχ ἄπτεται, παραθεῖσα δὲ τὸν πρῶτον
ἀπὸ τοῦ πρώτου θεοῦ διανοητικὸν λόγον, προίησι καὶ ὅλον
τὸν λόγον ὃν συνέταξε φύσις τοῖς γιγνομένοις· τούτοις
ψυχὴ κοινωνήσασα κοινωνεῖται ταῖς τούτων εἱμαρμέναις,
278
ἀμέτοχος οὖσα τῆς τῶν γινομένων φύσεως.

Ἐκ τοῦ Πλουτάρχου Περὶ φιλίας(fr. XVII
p. 550=827).
Ὅθεν οὐ δεῖ παντάπασι ταπεινοῦν τὴν φύσιν ὧς
μηδὲν ἰσχυρὸν μηδὲ μόνιμον μηδὲ ὑπὲρ τὴν τύχην ἔχουσαν,
ἀλλὰ τοὐναντίον εἰδότας ὅτι μικρόν ἐστι μέρος τοῦ ἀνθρώ-που σαθρόν τε
καὶ ἐπίκηρον ὃ δέχεται τὴν τύχην, τῆς δὲ
βελτίονος μερίδος αὐτοὶ κρατοῦμεν, ἐν ᾗ τὰ μέγιστα τῶν
ἀγαθῶν ἱδρυνθέντα, δόξαι τε χρησταὶ καὶ μαθήματα καὶ
λόγοι τελευτῶντες εἰς ἀρετὴν ἀναφαίρετον ἔχουσι τὴν
οὐσίαν καὶ ἀδιάφθορον, ἀνεκπλήκτους πρὸς τὸ μέλλον
εἶναι καὶ θαρραλέους καὶ πρὸς τὴν τύχην λέγοντας,ἃ
Ὑπερίδης(fr. 209 Blass.) ὁ ῥήτωρ ἔλεγε μὴ δύνα-

σθαι καλῶς ζῆν, μὴ μαθόντατὰκαλὰ τὰ ἐν τῷ βίῳ.
Σωκράτηςἐρωτηθείς, τί ἐπιστήμη, ἔφη· “ἐπιμέλεια
ψυχῆς”· πόθεν δὲ μάλιστα κακοὶ γίνονται, “ἐξ ἀγωγῆς
κακῆς καὶ ὁμιλίας πονηρᾶς” ἔφη.
Πλάτωνεἶπε τὴν παιδείαν τοῖς ἀνθρώποις δεύ-
τερον ἥλιον εἶναι.
Ζήνωνἐρωτηθείς, πῶς ἄν τις νέος ἐλάχιστα ἁμαρ-
τάνοι, “εἰ πρὸ ὀφθαλμῶν ἔχει”, ἔφη, “οὓς μάλιστα τιμᾷ
καὶ αἰσχύνεται”.
Ἐκ τῆς Περὶ φιλίας ἐπιστολῆς(Plut. fr. 18, 15).
Ἡ παιδεία κἂν μηδὲν ἕτερον ἀγαθὸν ἔχῃ, τό γε συμ-
φοιτᾶν αὐτὴν νυκτὸς καὶ ἡμέρας ἐκσῴζει κακίας, οἷς ἂν
ᾖ τις αἰδώς· καὶ πολλοὶ σφᾶς αὐτοὺς καὶ ἄλλους
Ἐκ τῶν Ἀρίστωνος Ὁμοιωμάτων.
Τὸ κύμινον, φασί, δεῖ σπείρειν βλασφημοῦντας, οὕτω
γὰρ καλὸν φύεσθαι· καὶ τοὺς νέους χρὴ παιδεύειν ἐπι-
σκώπτοντας, οὕτω γὰρ χρήσιμοι ἔσονται.
Πλάτωνος(Legg. VII p. 791BC).
Πᾶσα ψυχὴ δείμασι συνοῦσα ἐκ νέων μᾶλλον ἂν διὰ
φόβων ἐθίζοιτο γίγνεσθαι· τοῦτο δέ που πᾶς ἂν φαίη

279
Δείλους εὖ ἔρδοντι δύω κακά· τῶν τε γὰρ αὐτοῦ

χήρωσις κτεάνων καὶ χάρις οὐδεμία.
Διογένηςἐρωτηθείς, τί τάχιστα γηράσκει
παρ' ἀνθρώποις, εἶπε· “Χάρις”.
Αἰλιανοῦ(Var. hist. IX 18).
Θεμιστοκλῆς ὁ Νεοκλέους ἑαυτὸν εἴκαζε ταῖς δρυσί,
λέγων ὅτι καὶ ἐκείνας ὑπέρχονται οἱ ἄνθρωποι καὶ δέονται
αὐτῶν, εἰ ὕει, στέγην τὴν ἐκ τῶν κλάδων ποθοῦντες· ὅταν
δὲ οὔσης εὐδίας παρίωσι, τίλλουσιν αὐτὰς καὶ περικλῶσι.
καὶ αὐτὸς οὖν ἔλεγεν ὑπὸ τοῦ δήμου τὰ αὐτὰ πάσχειν.
Ἐκ τῆς περὶ φιλίας Ἐπιστολῆς(Plutarch. fragm. XVIII, 16 Dübn.).
Ὡς μέντοι λαμπρόν ἐστιν εὖ ποιεῖν, οὕτως ἀμειπτέον·
... ἵνα μὴ μόνον ἀχαριστίας ὄφλῃ τις δίκην, ἀλλὰ καὶ βλά-
βους κοινοῦ τῶν εὖ πεισομένων εἰς αὐτοὺς ἑτέρων ἀνα-
κοπῇ πρὸς εὐεργεσίαν.
Ἰαμβλίχου Σωπάτρῳ.
Φευκτὴ μὲν οὖν ἐστιν ἡ ἀχαριστία δι' ἑαυτήν· ἀχθε-
σθείη δ' ἄν τις πρὸς αὐτὴν δικαιότερον, ἐπειδὴ κωλύει
τἀγαθὸν προϊέναι καὶ ἐκφαίνεσθαι, τήν τε χώραν αὐτῶν
παντελῶς ἀνατρέπει καὶ κατακλείει πως εἰς στενὸν
αὐτῶν καθεστῶτες; τὰς γὰρ ὁμοίας αὐτοῖς ἔχομεν ὁρμὰς

ἐν ταῖς οὐχ ὁμοίαις τύχαις.
Θεοδώρου.
Θεόδωρος ὁ Κυρηναϊκὸς Λυσιμάχου τοῦ βασιλέως
ἀπειλήσαντος αὐτὸν ἀναιρήσειν ‘ἐλελήθεις με’ εἶπεν ‘οὐ
βασιλέως, ἀλλὰ κωνείου δύναμιν ἔχων’.
Θεοκρίτου.
Θεόκριτος ἐρωτηθεὶς ποῖα τῶν θηρίων ἐστὶ τὰ χαλε-
πώτατα, εἶπεν ‘ἐν μὲν τοῖς ὄρεσιν ἄρκοι καὶ λέοντες,
ἐν δὲ ταῖς πόλεσι τελῶναι καὶ συκοφάνται.’
Ἐκ τῆς ἐπιστολῆς τῆς Περὶ φιλίας
(Plut. fr. XVIII 1).
τὸ μὲν φιλοσώματον ἁπλοῦν, τὸ δὲ φιλάργυρον προμηθὲς
ἀποκαλούμενοι.
Ἐν ταὐτῷ (Plut. fr. XVIII 2).
Πολύβουλον εἶναι καὶ πολύτροπον, ἔνθα δεῖ καὶ τέχνης,
κατ' ἀλλοφύλων πολεμίων χρήσιμον καὶ ἀναγκαῖον· ἐπί-
βουλον δ' ἦθος καὶ κακομηχανώτατον διὰ παντὸς ἔχειν
280
καὶ κατὰ πάντων, οὐ τῇ τῶν ἀγχινόων, ὥς τινες οἴονται,

τῇ δὲ τοῦ πονηροτάτου μερίδι προστίθημι.
Κερκίδας (p. l.4 II p. 514 B.).

Νοῦς ὁρῇ καὶ νοῦς ἀκούει,
πῶς κεν ἴδοιεν τὰν σοφίαν πέλας ἑστακυῖαν
ἀνέρες, ὧν τὸ κέαρ
παλῶ σέσακται καὶ δυσεκνίπτω τρυγός;
Παροιμία.
Ὄνος λύρας ἤκουε καὶ σάλπιγγος ὗς.
Θεόγνιδος (693 – 694).
Πολλούς τοι κόρος ἄνδρας ἀπώλεσεν ἀφραίνοντας·
γνῶναι γὰρ χαλεπὸν παῦρον, ὅτ' ἐσθλὰ παρῇ.
Ῥηγίνου ἐκ τοῦ Περὶ φιλίας.
Καθάπερ δὲ τὸ τοῦ ἡλίου φῶς οὐκ ἔστι θεάσασθαι
ἀσθενεῖ καὶ ἀδυνάτῳ τῇ ὄψει· οὕτω καὶ ἔτι μᾶλλον τὴν
ἀλήθειαν οὐκ ἔστιν ἰδεῖν ἀσθενεῖ καὶ ἀδυνάτῳ τῇ
διανοίᾳ.
Κορνηλιανοῦ κατὰ Βερονίκης.
Ἀλλ' ὅμως τὰ μεγάλα ταῦτα καὶ δεινὰ ὡμολόγει
Κοίτη καθ' αὑτῆς. τοῦτο γὰρ αὐτῶν καὶ μόνον τῇ προ-
αιρέσει πρόσεστιν ἀγαθόν, ὅπερ ἐστὶ μέγιστον τῶν κακῶν,
ὅτι περὶ ὧν πράττουσι κακῶν καὶ παρρησιάζονται.
Ἰσοκράτους Βουσίριδι (§ 3 p. 221 sq).
ἄν ποτε ποιήσειεν, ἀλλὰ μεθύων ταῖς φιλονεικίαις, ὡς

ἔτυχε, χρῆται ταῖς ὁρμαῖς. ὥστε δεῖ μὴ ἐξ ὑπογύου
τῶν ἁμαρτημάτων τὰς τιμωρίας μήτε παρὰ τῶν οἰκετῶν
μήτε παρὰ τῶν ἄλλων λαμβάνειν, ἵνα τὸ τῷ λογισμῷ
κράτιστον, μὴ τὸ τῷ θυμῷ φίλον, ἀεὶ πράττῃς καὶ δίκην
παρὰ τῶν ἐχθρῶν λαμβάνῃς, ἐξ ἧς μέλλεις σαυτὸν μὴ
λυπῶν ἐκείνους βλάψειν. τὸ γὰρ τιμωρεῖσθαί τινα κα-
κῶς ἑαυτὸν ποιοῦντα, δίκην διδόναι οὐχ ἧττον ἢ λαμβά-
νειν ἐστίν. ὥστε δεῖ σχολῇ μᾶλλον ἀμύνεσθαι ζητεῖν ἢ
ταχέως ἀλυσιτελῶς ἑαυτῷ κολάσαι τὸν ἐχθρόν.
Ῥούφου ἐκ τοῦ Ἐπικτήτου περὶ φιλίας (Epict. fr. 67
281
III p. 88 Schweigh.).
ὀφθαλμῶν τὸν ἕτερον καὶ παραλαβὼν τὸν νεανίσκον παρὰ
τοῦ δήμου, ἵνα τιμωρήσαιτο ὅπως αὐτὸς βούλεται· τού-
του μὲν ἀπέσχετο, παιδεύσας δὲ αὐτὸν καὶ ἀποφήνας
ἄνδρα ἀγαθόν, παρήγαγεν εἰς τὸ θέατρον. θαυμαζόντων
δὲ τῶν Λακεδαιμονίων ‘τοῦτον μέν τοι λαβών’ ἔφη ‘παρ'
ὑμῶν ὑβριστὴν καὶ βίαιον, ἀποδίδωμι ὑμῖν ἐπιεικῆ καὶ
δημοτικόν’.
κράτους ‘λαβών’ ἔφη ‘τοῦτον μαστίγωσον· ἐγὼ γὰρ ὀργί-

ζομαι’
Πλουτάρχου (de cohib. ira p. 458 F).
Ἀριστοτέλης φησὶ Σατύρου τοῦ Σαμίου τοὺς φίλους
φράξαι τὰ ὦτα κηρῷ δίκην ἔχοντος, ὅπως μὴ συγχέῃ τὸ
πρᾶγμα διὰ θυμὸν ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν λοιδορούμενος.
Πλουτάρχου ἐκ τοῦ Περὶ διαβολῆς (fr. XXIII 1
Wyttenb.).
Οἱ νεώνητοι δοῦλοι πυνθάνονται οὐκ εἰ δεισιδαίμων
ἢ φθονερὸς ὁ δεσπότης, ἀλλ' εἰ ὀργίλος.
Ῥούφου ἐκ τοῦ Ἐπικτήτου Περὶ φιλίας (fr. 69 III
p. 89 Schweigh.).
Ἀλλὰ παντὸς μᾶλλον τῆς μὲν φύσεως ἐκεῖνο τὸ ἔργον,
Τοῦ αὐτοῦ (fr. 70 l. c.).
σφόδρα ἀγεννῶν καὶ ἀνοήτων ἀνθρώπων. φαμὲν γὰρ τὸν
εὐκαταφρόνητον νοεῖσθαι μὲν καὶ κατὰ τὸ ἀδύνατον εἶ-
ναι βλάψαι· ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον νοεῖται κατὰ τὸ ἀδύνατον
Θουκυδίδου (VI 41).

Διαβολὰς οὐ σῶφρον οὔτε λέγειν πρὸς ἀλλήλους
οὔτε ἀκούοντας ἀποδέχεσθαι.
Πλουτάρχου ἐκ τοῦ διαβάλλειν (fr. XXIII 4 Wyttenb.).
282
Ἱππίας φησίν, ὅτι δεινόν ἐστιν ἡ διαβολία, οὕτως

ὀνομάζων, ὅτι οὐδὲ τιμωρία τις κατ' αὐτῶν γέγραπται
ἐν τοῖς νόμοις, ὥσπερ τῶν κλεπτῶν· καίτοι ἄριστον ὂν
κτῆμα τὴν φιλίαν κλέπτουσιν, ὥστε ἡ ὕβρις κακοῦργος
οὖσα, δικαιοτέρα ἐστὶ τῆς διαβολῆς διὰ τὸ μὴ ἀφανὴς
εἶναι.
Ῥηγίνου ἐκ τοῦ Περὶ φιλίας.
Πολλοὶ γοῦν ἤδη μείζω κακὰ πεπόνθασιν ὑπὸ τῶν
διαβόλων ἢ τῶν πολεμίων· καὶ πολλοὶ ἤδη μείζω ἠδί-
κηνται ὑπὸ τῆς τῶν ὤτων ἀσθενείας ἢ ὑπὸ τῆς τῶν
ἐχθρῶν ἐπιβουλῆς.
Δίωνος ἐκ τοῦ Οἰκονομικοῦ.
Ἀρξόμεθα δὲ ἀπὸ τοῦ μάλιστα ὠφελοῦντος οἰκίαν·
εἴη δ' ἂν τοῦτο ἐπιτίμησις διαβολῆς. διαβολὴ γὰρ κακῶν
τὸ πολλῷ ὀξύτατον. Πελοπίδου.
γὰρ ῥῆμα τῆς γλώσσης ἁμάρτημά ἐστι, τὸ δὲ ἔργον τῆς

γνώμης.
Δημοσθένους (c. Aphob. XXVII p. 835).
Δίκαιόν ἐστιν ἐλεεῖν οὐ τοὺς ἀδίκους τῶν ἀνθρώπων,
ἀλλὰ τοὺς παρὰ λόγον δυστυχοῦντας.
Βίαντος.
Βίας θανάτῳ μέλλων καταδικάζειν ἐδάκρυσεν. εἰ-
πόντος δέ τινος ‘τί παθὼν αὑτὸς καταδικάζεις καὶ κλαί-
εις;’ εἶπεν ‘ὅτι ἀναγκαῖόν ἐστι τῇ μὲν φύσει τὸ συμπαθὲς
ἀποδοῦναι, τῷ δὲ νόμῳ τὴν ψῆφον.’
Ἐκ τῆς ἐπιστολῆς τῆς Περὶ φιλίας (Plut. v. VII
p. 115 Bernard.).
Μάρτυς δ' ἄριστος ὁ μηθὲν μὲν εὖ παθών, ἀπὸ δὲ
τῆς εἰς ἄλλους εὐνοίας κρίνων.
ὈβρίμουὑπὲρΠρωτογόνου κρινομένου φαρμάκων.
Ἀεὶ δὲ ἐν πάσαις μὲν ταῖς δίκαις ἐξετάζειν χρὴ τὰ
βεβιωμένα, μάλιστα δ' ἐν τοῖς τοιούτοις τῶν ἀγώνων ἐν
οἷς ὁ βίος ἔστι τὸ ἔγκλημα.
Ὅ τι ἂν ἀκριβῶσαι βουληθῇς, ὧν ἐπίστασθαι προς-

ήκει τοὺς βασιλέας, ἐμπειρίᾳ μέτιθι καὶ φιλοσοφίᾳ· τὸ
283
μὲν γὰρ φιλοσοφεῖν τὰς ὁδούς σοι δείξει, τὸ δ' ἐπ'

αὐτῶν τῶν ἔργων γυμνάζεσθαι ἄμεινόν σε χρῆσθαι τοῖς
πράγμασι ποιήσει.
Τοῦ αὐτοῦ (ibid. § 35 p. 22 a).
Θεώρει τὰ γιγνόμενα καὶ τὰ συμπίπτοντα καὶ τοῖς
ἰδιώταις καὶ τοῖς τυράννοις· ἐὰν γὰρ τὰ παρεληλυθότα
μνημονεύῃς, ἄμεινον καὶ περὶ τῶν μελλόντων βουλεύσῃ.
Πλουτάρχου ἐκ τῆς ἐπιστολῆς τῆς Περὶ φιλίας (fr.
XVIII 4 Bernard.).
Ἐν ταὐτῷ (fr. XVIII 5 Bern.).
λυσιτελές. Ἀγριππίνου.
Τίς δ' οὐχὶ Θανάτου μισθοφόρων, ὦ φιλτάτη,

ὃς ἕνεκα τοῦ ζῆν ἔρχετ' ἀποθανούμενος;
Μενάνδρου (fr. 732 K.).
Κομψὸς στρατιώτης οὐδ' ἂν εἰ πλάττοι θεὸς
οὐθεὶς γένοιτ' ἄν.
Ἰσοκράτους πρὸς Δημόνικον (2, 6).
Ῥώμη δὲ μετὰ μὲν φρονήσεως ὠφέλησεν, ἄνευ δὲ
ταύτης πλείω τοὺς ἔχοντας ἔβλαψε, καὶ τὰ μὲν σώματα
τῶν ἀσκούντων ἐκόσμησε, ταῖς δὲ τῆς ψυχῆς ἐπιμελείαις
ἐπεσκότησεν.
Ἐκ τῆς ἐπιστολῆς τῆς Περὶ φιλίας (Plutarchi v. VII
p. 116, 8 Bernard.).
Ἔτι δὲ κολάσεως ἀπαραίτητος φόβος αἴτιός ἐστιν
ἀπονοίας· ὁ γὰρ ὄλεθρον αὑτοῦ προλαβὼν ὁμόσε χωρεῖ
κινδύνοις.
Ἀρχιδάμου.
Ἀρχίδαμος ὁ τῶν Λακεδαιμονίων βασιλεὺς θεασά-
μενος τὸν ἴδιον παῖδα Ἆγιν προπετῶς μαχόμενον τοῖς
Ἀθηναίοις εἶπεν ‘ἢ τῇ δυνάμει πρόσθες ἢ τοῦ θράσους
ἄφελε’.
Πάντα γὰρ δι' ἀρσένων

γυναιξὶ πράσσειν εἰκὸς αἵ τινες σοφαί.
284
Εὐριπίδου Ὀρέστῃ (108).

Εἰς ὄχλον ἕρπειν παρθένοισιν οὐ καλόν.
Εὐριπίδου Σθενεβοίᾳ (fr. 671 N.2).
Κομίζετ' εἴσω τήνδε· πιστεύειν δὲ χρὴ
γυναικὶ μηδὲν ὅστις εὖ φρονεῖ βροτῶν.
Θεοφράστου (fr. CLVIII Wimm.).
Οὐ χρὴ δὲ τὴν γυναῖκα δεινὴν ἐντοῖς πολιτικοῖς, ἀλλ' ἐν
τοῖς οἰκονομικοῖς εἶναι.
Ἐκ τῆς ἐπιστολῆς τῆς Περὶ φιλίας (fr. XVIII 10 Bern.).
Γάμος γὰρ ἀπὸ μὲν φιλίας διττῆς κράσεως βελτίων, ἑτέ-
ρως δὲ σφαλερός.
Πλουτάρχου ἐκ τῶν Γαμικῶν παραγγελμάτων (p. 139 A).
Αἱ βουλόμεναι μᾶλλον ἀνοήτων κρατεῖν ἀνδρῶν ἢ φρο-
νίμων ἀκούειν ἐοίκασιν ἐν ὁδῷ βουλομέναις μᾶλλον ὁδη-
γεῖν τυφλοὺς ἢ τοῖς γιγνώσκουσιν ἀκολουθεῖν καὶ βλέ-
πουσιν.
Ἐν ταὐτῷ (p. 140 C).
Ιωάννης Στοβαίος. Anthologium Book 4, ch. 31d, sec. 126, line 1
Κλεάνθης ἐρωτώμενος πῶς ἄν τις εἴη πλούσιος,

’εἰ τῶν ἐπιθυμιῶν’ εἶπεν ‘εἴη πένης’.
Φαβωρίνου (fr. 82 Marres).
Οὐδεὶς γοῦν οὕτω πλουτεῖ, ὅστις οὐκ ἐλάττω ἔχει ὧν
βούλεται. τὸν δὲ εὐθυμεῖσθαι θέλοντα χρὴ ἐν μὲν τοῖς
ἀγαθοῖς ἀφορᾶν εἰς τοὺς ἐλάττω ἀγαθὰ κεκτημένους, ἐν
δὲ τοῖς κακοῖς εἰς τοὺς μᾶλλον δυστυχοῦντας. ἐὰν δέ γε
ἢ ἐν τοῖς ἀγαθοῖς εἰς τὸ ὑπερέχον ἢ ἐν τοῖς κακοῖς εἰς
τὸ ἐνδεέστερον ἀποβλέπῃς, ἀεὶ λυπήσῃ. ἔστι δὲ λύπη
ἀνίαἡἐπὶ τοῖς οἰκείοις κακοῖς.
Ἐκ τῆς ἐπιστολῆς τῆς Περὶ φιλίας (Plut. fr. XVIII 11 Bernard.).
Πλούτῳ μέντοι χρηστέον ὡς ὕλῃ τινός, οὐκ ἐπὶ παν-
τὸς ὁμοίως.
Ἐν ταὐτῷ (Plut. fr. XVIII 12 Bernard.).
Ἀρετὴν οὖν τοῖς πᾶσι μᾶλλον εὐκτέον ἢ πλοῦτοντὸν
ἀνοήτοις σφαλερόν· ὑπὸ γὰρ χρημάτων αὔξεται κακία· καὶ
ὅσῳ τις ἂν ἄφρων ᾖ, τοσούτῳ πλέον ἐξυβρίζει, τὸ λυς-
σῶδες αὑτοῦ τῶν ἡδονῶν ἐκπληροῦν ἔχων. Ἀριστίππου.

285
Ἀεὶ τὸ πλουτεῖν συμφορὰς πολλὰς ἔχει,

φθόνον τ' ἐπήρειάν τε καὶ μῖσος πολύ,
πράγματά τε πολλὰ κἀνοχλήσεις μυρίας,
πράξεις τε πολλὰς συλλογάς τε τοῦ βίου.
ἔπειτα μετὰ ταῦτ' εὐθὺς εὑρέθη θανών,
ἄλλοις καταλείψας εἰς τρυφὴν τὴν οὐσίαν.
ὅθεν πένεσθαι μᾶλλον ἡδέως ἔχω,
ἔχειν τε μέτρια κἀμέριμνον ζῆν βίον,
καὶ μήτ' ἔχειν πλοῦτόν με μήτε πράγματα.
πᾶς γὰρ πένης ὢν μεγάλα κερδαίνει κακά.
Ἐκ τῆς ἐπιστολῆς τῆς Περὶ φιλίας (Plutarchi
fr. XVIII 13. 14 Bernard.).
Ἐν πενίᾳ μέν τις διετέλεσεν εὐδαίμων, ὡς ἥκιστα
δὲ πλουτῶν κἀν ἀρχαῖς. τοσοῦτον ὑπεραίρει πενίας ἀγα-
θόν, ὥστ' αἰσχροῦ πλούτου νόμιμος ἀνὴρ ἀλλάξαιτ'
ἂν πενίαν· εἴ γε μὴ τῶν ποτὲ Ἀθηναίων ὁ πλουσιώ-
τατος ἀμείνων ἦν Ἀριστείδου καὶ Σωκράτους [Θεμιστο-
κλῆς ὁ Νεοκλέους] ἐν πενίᾳ τῆς ἀρετῆς· ὁ δὲ πλοῦτος
ἐκείνου αὐτοῦ καὶ αὐτὸς ἐξίτηλός τε καὶ ἀνώνυμος.
φαύλῳ γὰρ ἅμα τῷ θανάτῳ πάντα συνοίχεται, τὸ δὲ καλὸν
αἰώνιον.
Οὐθὲν πέπονθας δεινόν, ἂν μὴ προσποιῇ.

Σοφοκλέους Τηρεῖ (fr. 526 N.2).
Ἀλγεινά, Πρόκνη, δῆλον· ἀλλ' ὅμως χρεὼν
τὰ θεῖα θνητοὺς ὄντας εὐπετῶς φέρειν.
Σωτίωνος ἐκ τοῦ Περὶ ὀργῆς.
Μῦθός τις περιφέρεται γυναικός, ὅτι ἡ λύπη παρ'
οἷς ἂν τρέφηται, καὶ αὔξεται παρ' ἐκείνοις ἡδέως καὶ
μένει. ὁ δὲ Κλεάνθης ἔλεγε τὴν λύπην ψυχῆς παράλυσιν.
ὁ δὲ φρόνιμος ἐρεῖ ‘τολμήεις μοι θυμός, ἐπεὶ μάλα πολ-
λὰ πέπονθα, μετὰ καὶ τόδε τοῖσι γενέσθω’.
Ῥούφου ἐκ τῶν Ἐπικτήτου Περὶ φιλίας (Musoni rel. p. 127 fr. XLII H.).
Ὅτι τοιαύτη ἡ τοῦ κόσμου φύσις καὶ ἦν καὶ ἔστι

καὶ ἔσται καὶ οὐχ οἷόν τε ἄλλως γίγνεσθαι τὰ γιγνόμενα
ἢ ὡς νῦν ἔχει· καὶ ὅτι ταύτης τῆς τροπῆς καὶ τῆς μετα-
βολῆς οὐ μόνον οἱ ἄνθρωποι μετειλήφασι καὶ τἄλλα ζῷα
τὰ ἐπὶ γῆς, ἀλλὰ καὶ τὰ θεῖα, καὶ νὴ Δί' αὐτὰ τὰ
τέτταρα στοιχεῖα ἄνω καὶ κάτω τρέπεται καὶ μεταβάλλει
καὶ γῆ τε ὕδωρ γίνεται καὶ ὕδωρ ἀήρ, οὗτος δὲ πάλιν εἰς
286
αἰθέρα μεταβάλλει· καὶ ὁ αὐτὸς τρόπος τῆς μεταβολῆς

ἄνωθεν κάτω. ἐὰν πρὸς ταῦτά τις ἐπιχειρῇ τρέπειν τὸν
Ηφαιστίων. Αποτελεσματικά. P. 95, line 26
οὗ ἡ σκέψις καὶ ἐπιτεχθήσεσθαι), τῶν δὲ κατ' αὐτὴν τὴν

γένεσιν οὐ μίαν οὐδὲ περὶ ἑνὸς τὴν θεωρίαν γίνεσθαι
(ἔσται γὰρ ὅ τε περὶ ἀρρενικῶν καὶ θηλυκῶν λόγος καὶ
ὁπερὶ διδυμογόνων καὶ πλειστογόνων καὶὁ περὶ
τεράτων καὶὁπερὶ ἀτρόφων), τῶν δὲ μετὰ τὴν γένεσιν
ὁ περὶ χρόνων ζωῆς, ἔπειτα ὁ περὶ μορφῆς σώματος καὶ
ὁ περὶ παθῶν ἢ σινῶν σωματικῶν, ἑξῆς δ' ὁ περὶ ψυχῆς
ποιότητος καὶ ὁ περὶ παθῶν ψυχῆς, ἔπειθ' ὁ περὶ τύχης
κτητικῆς καὶ ὁ περὶ τύχης ἀξιωματικῆς, μετὰ ταῦτα ὁ
περὶ πράξεως ποιότητος, εἶτα ὁ περὶ συμβιώσεως γαμικῆς
καὶ ὁ περὶ τεκνοποιίας καὶ ὁ περὶ φιλίας, ἑξῆς δὲ ὁ περὶ
ξενιτείας, καὶ τελευταῖος ὁ περὶ τῆς τοῦ θανάτου ποιότητος,
τῇ μὲν δυνάμει συνοικειούμενος τῷ περὶ χρόνων ζωῆς, τῇ
τάξει δὲ εἰκότως ἐπὶ πᾶσι τούτοις τιθέμενος.
Φησὶ δὲ καθόλου· χρὴ σκοπεῖν τὸν οἰκειούμενον τόπον
τοῦ ζῳδιακοῦ τῷ ζητουμένῳ τῆς γενέσεως κατ' εἶδος
κεφαλαίῳ καθάπερ λόγου ἕνεκεν τῷ περὶ πράξεως τὸν
τοῦ μεσουρανήματος ἢ τῷ περὶ πατρὸς τὸν ἡλιακόν,
ἔπειτα θεωρεῖν τοὺς λόγον ἔχοντας πρὸς τὸν ὑποκείμενον
τόπον τῶν ἀστέρων οἰκοδεσποτείας κατὰ τοὺς πέντε
τρόπους καθὼς προείπομεν ἐπάνω.
πρὸς αὐτοὺς συμπαθείας ἐκ τοῦ κακοδαιμονοῦντος ζῳδίου

λαμβάνεται καὶ τῆς τῶν ἐπιθεωρούντων ἀστέρων τὸν
τόπον κατά τε τὴν γένεσιν αὐτὴν καὶ κατὰ τὰς ἐπεμβάσεις
ἢ διαμετρήσεις φυσικῆς ἐπιτηδειότητος, καὶ μάλιστα ὅταν
οἱ τοῦ δωδεκατημορίου κυριεύοντες ἤτοι συμφώνως τοῖς
αὐθεντικοῖς τῆς γενέσεως τόποις ἢ ἐναντίως ποιῶνται
τοὺς σχηματισμούς.
Ἐκκείσθω δὲ πάλιν καὶ τὰ παρὰ Δωροθέῳ σφόδρα
καλῶς εἰρημένα. ἄλλοι δέ, φησίν, ἐπιβλέπουσι τὸν κλῆρον
τοῦ ἔρωτος, δηλονότι πῶς κεῖται, ὑπὸ ποίων ἀστέρων
θεωρεῖται, καὶ πρὸς αὐτὸν τὰ περὶ φιλίας σκοποῦσιν.
Ἄρης δ' εὖτέ κενᾖκαθυπέρτερος Ἑρμείαο,
287
ὁμῶς ἐὰν ᾖ ἐν τοῖς ἀκούουσι ζῳδίοις ἤτοι ἐν τοῖς βλέπουσιν,

συμπαθεῖς ἔσονται αἱ γενέσεις. ἀκούει δὲ ἀλλήλων τὰ ἴσον
ἀπέχοντα τοῦ ἰσημερινοῦ ζῳδίου, οἷον Ταῦρος καὶ Ἰχθύες,
Δίδυμοι καὶ Ὑδροχόος, καὶ ἐφεξῆς τὰ ἄλλα ζῴδια· Κριὸς
δὲ καὶ Ζυγός, φησὶν ἀκολουθῶν Θρασύλλῳ, οὐκ ἀκούει
ἀλλήλων. βλέποντα δὲ ζῴδια τὰ ἴσον ἀπέχοντα τῶν τρο-
πικῶν ζῳδίων. Κριὸς δὲ ἐπιτάττει τῷ Ζυγῷ διὰ τὸ ἐν
μὲν Κριῷ αὔξειν τὴν ἡμέραν, ἐν δὲ Ζυγῷ μειοῦν·
ὁμοίως καὶ Ταῦρος Παρθένῳ ἐπιτάττει τῷ αὐτῷ τρόπῳ,
δὲ καὶ Ζυγός, φησὶν ἀκολουθῶν Θρασύλλῳ, οὐκ ἀκούει

ἀλλήλων. βλέποντα δὲ ζῴδια τὰ ἴσον ἀπέχοντα τῶν τρο-
πικῶν ζῳδίων. Κριὸς δὲ ἐπιτάττει τῷ Ζυγῷ διὰ τὸ ἐν
μὲν Κριῷ αὔξειν τὴν ἡμέραν, ἐν δὲ Ζυγῷ μειοῦν·
ὁμοίως καὶ Ταῦρος Παρθένῳ ἐπιτάττει τῷ αὐτῷ τρόπῳ,
καὶ τὰ ἄλλα. καὶ τὰ ἰσανάφορα δὲ ζῴδια συμπαθῆ ἐστιν
ἀλλήλοις, μάλιστα ἐὰν τῶν δύο γενέσεων οἱ κλῆροι τοῦ
ἔρωτος ἐμπέσωσιν εἰς αὐτά. ἔστι δὲ καὶ ἐν τούτοις πλείων
ἰσχὺς καὶ ἐλάττων, πλείων μὲν ἐν τοῖς ἀπὸ Κριοῦ ἕως
Παρθένου καὶ αὐτῆς, ἐλάττων δὲ ἐν τῷ ἄλλῳ ἡμισφαιρίῳ.
οὐ μόνον δὲ χρὴ ἐπὶ τῶν φίλων τὰ περὶ φιλίας σκοπεῖν
ἐν τοῖς προεκτεθειμένοις σχήμασιν, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ γυναικὸς
καὶ ἀνδρός, καὶ πατρὸς καὶ μητρὸς καὶ τέκνων.
κδʹΠερὶ ξενιτείας
Τὰ δὲ περὶ ξενιτείας σκοποῦσιν ἀπὸ τῆς τῶν φώτων

πρὸς τὰ κέντρα στάσεως, ἀμφοτέρων μέν, μάλιστα δὲ τῆς
Σελήνης· δύνοντα γὰρ ἢ ἀποκεκλικότα τῶν κέντρων
ξενιτείας ποιεῖ. καὶ ὁ τοῦ Ἄρεως δὲ ἐν τῷ θʹ ὤν, τουτέστιν
ἀποκεκλικὼς τοῦ κατὰ κορυφὴν τόπου, ἢ δύνων ποιεῖ,
ὅταν μάλιστα τοῖς φωσὶ διάμετρον στάσιν ἔχῃ ἢ τετρά-
γωνον. καὶ ἐὰν ὁ κλῆρος τῆς τύχης ἐν τοῖς ποιήσασι
ἰδιότροπα ἑκάστου αὐτῶν ταῦτα καὶ τοιαῦτά ἐστιν, ἐὰν δὲ

μετ' ἀλλήλων ὦσί τινες ἐφαρμοστέον κατὰ τὸ συγκρατικὸν
288
εἶδος.
Καὶ ἄλλως δὲ προγνωσόμεθα πεπηγμένης τῆς καταρχῆς
ἐπ' ἐνίων οὕτως. ἐπὰν ὁ κλῆρος τῆς τύχης εἰς τὸ γʹ ζῴδιον
ἀπὸ τοῦ ὡροσκόπου ἐμπέσῃ, ὁ δὲ κύριος τοῦ ζῳδίου
ἐναντιωθῇ αὐτῷ, ἰστέον ὅτι πρὸς φίλον ἔχθραν καὶ δια-
φορὰν σημαίνει, εἰ δὲ δίσωμον τύχῃ τὸ ζῴδιον καὶ ἤδη
προγεγενημένην καὶ αὖθις ἐσομένην. ὁ δὲ ἀστὴρ ὁ κύριος
τοῦ κλήρου δηλώσει τὰ πρόσωπα καθὼς προδεδήλωται.
ὁπόταν δὲ πάλιν ὁ κλῆρος εἰς τὸ περὶ φιλίας, τουτέστι τὸ
τρίτον, πέσῃ, ὁ δὲ κύριος αὐτοῦ κακοδαιμονῇ σὺν τοῖς
ἀγαθοποιοῖς ἢ τῷ κυρίῳ τῆς ὥρας, ὅ τε τοῦ κακοδαιμονή-
ματος δεσπότης ὡροσκοπήσῃ ἀκακώτου τῆς Σελήνης
τυχούσης, εὑρίσκεται περὶ δόξης καὶ ἀρχῆς αὐτεξουσίου
καὶ ἐλευθερίου ἡ καταρχή. ἐὰν δὲ πάλιν εὑρεθῇ ὁ κλῆρος
ἐν τῷ περὶ θανάτου τόπῳ σὺν τῷ ἰδίῳ κυρίῳ ὑπὸ τῆς
Σελήνης κεκακωμένης καθυπερτερούμενος ἀσυντελὴς
ἔσται πᾶσα ἡ καταρχή.
Ἐπετήρησαν δὲ ἀκριβῶς εἰς πρόγνωσιν οἱ παλαιοὶ καὶ
ἐκ τῆς ποσότητος τῶν μοιρῶν τοῦ ὡροσκόπου οὗ ἔσται
χαλεπὸς δὲ καὶ ὁ κατὰ γένεσιν οὕτως ἔχων γαμικὸς

ἀστήρ. κενοδρομοῦσα δὲ ἡ Σελήνη πολυκοίνους μηνύει,
ἀγαθὴ δὲ ὑπόγειος ἐν θηλυκῷ ζῳδίῳ· τοῦ Ἡλίου ὄντος
ἐν ἀρρενικῷ ὑποτεταγμένην αὐτὴν ποιήσει.
ιʹΠερὶ συνελεύσεως
Μέλλων δὲ συγγενέσθαι ὁ γαμῶν ἔστω ἱλαρὸς καὶ ἀπὸ

ἱλαρῶν καὶ ἄλυπος μήτε ἄγαν συμβεβαρημένος τροφῇ καὶ
μέθῃ. φυλασσέσθω δὲ τὸν Ἥλιον καὶ τὴν Σελήνην καὶ τὸν
κλῆρον ἐν τῷ ηʹ ἢ ἐν τῷ τούτου διαμέτρῳ, ἐπιτηρείτω δὲ
καὶ τὸν τῆς ὥρας κύριον ἀκάκωτον εἶναι. ὁ δὲ κλῆρος
ἔστω ἐν τῷ περὶ φιλίας ἢ ἐν τῷ περὶ τέκνων ἢ ἐν τῷ
μεσουρανήματι ἢ ἐν τῷ θεῷ (τουτέστιν ἐν τῷ θʹ), ἔστω δὲ
καὶ ἡ Σελήνη ἀκάκωτος καὶ σύμφωνος τῷ ὡροσκόπῳ. ὁ δὲ
Ἑρμῆς ἐπὶ ἀνατολῆς τυγχάνων ὑπὸ Διὸς καὶ Ἀφροδίτης
μαρτυρούμενος ἐν τῇ ὥρᾳ τῆς καταβολῆς ποιήσει τὰ
289
τικτόμενα εὐτυχῆ καὶ εὐπαίδευτα καὶ εὐδαίμονα. λέγουσι

δὲ οἱ περὶ Πετόσιριν ὅτι ἐν ᾧ ζῳδίῳ εὑρίσκεται ἡ Σελήνη
ἐν τῇ σπορᾷ τοῦτο ὡροσκοπήσει ἐν τῇ ἐκτέξει, ὅπου δὲ
ἐν τῇ ἐκτέξει παροδεύει τοῦτο ὡροσκόπησεν ἐν τῇ σπορᾷ.
περὶ δὲ γάμου καὶ τῶν περὶ αὐτὸν τοσαῦτα εἰρήσθω.
καλοὶ δὲ οἱ οἰκέται ἀγοραζόμενοι εὑρίσκονται ἐν τῷ

τρίτῳ δεκανῷ τῶν Διδύμων, ἐν δὲ Καρκίνῳ νωχελεῖς καὶ
δολεροί, ἐν δὲ Λέοντι γενναῖοι καὶ ἅρπαγες καὶ ἀδηφάγοι,
κακοστόμαχοι δέ· ἐν Παρθένῳ συνετὸν μηνύει, ἐν δὲ
Ζυγῷ φιλεργὸν καὶ δίκαιον, ἐν δὲ Σκορπίῳ ἰσχυρόν,
δολερόν τε τὰ ἤθη καὶ βαρύθυμον, ὁμοίως καὶ ἐν Τοξότῃ,
ἐν δὲ Αἰγοκέρωτι παλίμβουλον καὶ ψεύστην, ἐν δὲ
Ὑδροχόῳ φιλεργόν, ἐν δὲ Ἰχθύσι κακὸν καὶ λοίδορον.
Ὁπόταν δὲ ὁ κλῆρος τῆς τύχης ἐμπέσῃ εἰς τὸν περὶ
φιλίας τόπον, ὁ δὲ τούτου κύριος ἐν τῷ περὶ οἰκετῶν
εὑρεθῇ σὺν τῷ δεσπόζοντι τοῦ ὡροσκόπου, περὶ συνωνῆς
οἰκέτου σημαίνουσιν. ἢν δὲ καὶ τῷ κυρίῳ τοῦ γάμου τὴν
συναφὴν ποιοῖτο ἡ Σελήνη ἐφεστώσης ἐπὶ τοῦ γαμικοῦ
τῆς Ἀφροδίτης καὶ συνελεύσεσθαι καὶ κοινωνῆσαι φιλίας
τῷ ἀγορασθέντι ἢ τῇ ἠγορασμένῃ μηνύει, τυχόντος δὲ τοῦ
Ἑρμοῦ ἐν τῷ κλήρῳ εὐπαίδευτον παρέχει. ἀεὶ δὲ ἀφορᾶν
χρὴ τὸν τοῦ Ἑρμοῦ ἀκάκωτον ὑπὸ τῶν κακοποιῶν καὶ
μὴ ὕπαυγον ἐν ταῖς τῶν οἰκετῶν ἀγορασίαις.
Ἐπὶ δὲ συνωνῆς χωρίου ἔστω τὸ μὲν ὑπόγειον ἡ γῆ,
ὅπερ ἐὰν κάθυγρον περὶ ποταμὸν ἢ θάλασσαν ἢ λίμνην
Ηφαιστίων. Αποτελεσματικά. (epitomae quattuor) P. 17, line 12
χαλεπὸς δὲ καὶ ὁ κατὰ γένεσιν οὕτως ἔχων γαμικὸς ἀστήρ.

κενοδρομοῦσα δὲ ἡ Σελήνη πολυκοίνους μηνύει, ἀγαθὴ δὲ
ὑπόγειος ἐν θηλυκῷ ζῳδίῳ τοῦ Ἡλίου ὄντος ἐν ἀρσενικῷ·
ὑποτεταγμένην γὰρ αὐτὴν ποιεῖ.
λδʹ. Περὶ συνελεύσεως
Μέλλων δὲ συγγενέσθαι ὁ γαμῶν ἔσται ἱλαρὸς καὶ ἀπὸ

290
ἱλαρῶν καὶ ἄλυπος μήτε ἄγαν βεβαρημένος τροφῇ καὶ

κλῆρον ἐν τῷ ηʹ ἢ ἐν τῷ βʹ τῷ τούτου διαμέτρῳ· ἐπιτη-
ρείτω οὖν καὶ τὸν τῆς ὥρας κύριον ἀκάκωτον εἶναι. ὁ δὲ
κλῆρος ἔστω ἐν τῷ περὶ φιλίας ἢ ἐν τῷ περὶ τέκνων ἢ ἐν
τῷ μεσουρανήματι ἢ ἐν τῷ θεῷ, ἔστω δὲ καὶ ἡ Σελήνη
ἀκάκωτος καὶ σύμφωνος τῷ ὡροσκόπῳ. ὁ δὲ Ἑρμῆς
ἐπὶ ἀνατολῆς τυγχάνων ὑπὸ Διὸς καὶ Ἀφροδίτης μαρτυρού-
μενος ἐν τῇ ὥρᾳ τῆς καταβολῆς ποιήσει τὰ τικτόμενα
εὐτυχῆ καὶ εὐπαίδευτα καὶ εὐδαίμονα. λέγουσι δὲ οἱ περὶ
Πετόσιριν ὅτι ἐν ᾧ ζῳδίῳ εὑρίσκεται ἡ Σελήνη ἐν τῇ
σπορᾷ τοῦτο ὡροσκοπήσει ἐν τῇ ἐκτέξει, ὅπου δὲ ἐν τῇ
ἐκτέξει παροδεύει τοῦτο ὡροσκόπησεν ἐν τῇ σπορᾷ.
Ἄλλως· ἐὰν λάχῃ ὡροσκόπον Καρκίνος καὶ ἡ Σελήνη

εἰς ζῴδιον ὑγρὸν καὶ βλέπῃ τοὺς ἀγαθοποιοὺς ἀπὸ σχή-
ματος ἀγαθοῦ δηλοῖ ὅτι ἐστὶν ὕδωρ καλόν.
λθʹ. Περὶ ἀγορασίας
Ἔστω ὁ μὲν πιπράσκων ὁ ὡροσκόπος, τὸ δὲ δῦνον ὁ

ἀγοράζων, τὸ μεσουράνημα τὸ τίμημα, ὁ ὑπόγειος τὸ
πρᾶγμα τὸ ἀγοραζόμενον, ἐκ δὲ τῶν ἐπιμαρτυρούντων τοῖς
τόποις σκοπητέον περὶ τοῦ ἀποτελέσματος. καὶ ἐκ τῆς
Σελήνης δὲ εἰ σεσίνωται τὸ πιπρασκόμενον ἢ οὔ. ὁπόταν
δὲ ὁ κλῆρος τῆς τύχης ἐμπέσῃ εἰς τὸν περὶ φιλίας τόπον,
ὁ δὲ τούτου κύριος ἐν τῶν περὶ οἰκετῶν εὑρεθῇ σὺν τῷ δε-
σπόζοντι τοῦ ὡροσκόπου, περὶσυνωνῆς οἰκέτου σημαί-
νουσιν.
Ex archetypo perierunt folia nonnulla.
μʹ. Περὶ ἀποδήμων
Ταῦτα ἔσται καὶ ἀξιόλογα. Ἄρεως δὲ καὶ Κρόνου ἐπὶ

τοῦ δύνοντος ὄντων ἢ μαρτυρούντων αὐτῶν τῷ ζʹ τόπῳ
ἀσθένειαι σωματικαί, ἐποχαὶ καὶ ζημίαι γενήσονται. ἐκ
δὲ τῶν θεωρούντων ἀστέρων τὸ μεσουράνημα ἢ καὶ ἐπόν-
των τὸ πρᾶγμα οὗ χάριν ἡ ἐκδημία γίνεται γνωσθήσεται,
291
ρὸν γὰρ διότι μαρυκᾶται ταῦτα. ἁρμόζει δὲ ἐμεῖν οὔσης

αὐτῆς ἐν τῷ Ἀναβιβάζοντι, τὴν δὲ κοιλίαν καθαίρειν
ἁρμόζει ἐν τῷ Καταβιβάζοντι συνδέσμῳ.
ιεʹ. Περὶ συνελεύσεως καὶ περὶ ἀρρενογονίας

καὶ θηλυγονίας
Μέλλων δὲ συγγίνεσθαι ὁ γαμῶν ἔστω μὲν ἱλαρὸς καὶ

ἀπὸ ἱλαρῶν καὶ ἄλυπος μήτε ἄγαν βεβαρημένος τροφῇ καὶ
κλῆρον ἐν τῷ ηʹ ἢ ἐν τῷ βʹ τῷ τούτου διαμέτρῳ, ἐπιτηρεί-
τω δὲ καὶ τὸν τῆς ὥρας κύριον ἀκάκωτον εἶναι. ὁ δὲ κλῆ-
ρος ἔστω ἐν τῷ περὶ φιλίας ἢ ἐν τῷ περὶ τέκνων ἢ ἐν τῷ
μεσουρανήματι, ἔστω δὲ καὶ ἡ Σελήνη ἀκάκωτος καὶ σύμ-
φωνος τῷ ὡροσκόπῳ. ὁ δὲ Ἑρμῆς ἐπ' ἀνατολῆς τυγχάνων
ὑπὸ Διὸς καὶ Ἀφροδίτης μαρτυρούμενος ἐν τῇ ὥρᾳ τῆς
καταβολῆς ποιήσει τὰ τικτόμενα εὐτυχῆ καὶ εὐπαίδευτα
καὶ εὐδαίμονα. λέγουσι δὲ οἱ περὶ Πετόσιριν ὅτι ἐν ᾧ
ζῳδίῳ εὑρίσκεται ἡ Σελήνη ἐν τῇ σπορᾷ τοῦτο ὡροσκο-
πήσει ἐν τῇ ἐκτέξει, ὅπου δὲ ἐν τῇ ἐκτέξει παροδεύει τοῦτο
ὡροσκόπησεν ἐν τῇ σπορᾷ. τοσαῦτα τοίνυν καὶ περὶ συν-
ελεύσεως.
στίων. ἰδίως δὲ ὁ περὶ δούλων λόγος καὶ τῆς τῶν οἰκοδε-

σποτῶν πρὸς αὐτοὺς συμπαθείας ἀπὸ τοῦ κακοδαιμονοῦν-
τος ζῳδίου λαμβάνεται καὶ τῆς τῶν ἐπιθεωρούντων
ἀστέρων τὸν τόπον μαρτυρίας κατά τε τὴν γένεσιν αὐτὴν
καὶ κατὰ τὰς ἐπεμβάσεις ἢ διαμέτρους φυσικῆς ἐπιτηδει-
ότητος, καὶ μάλιστα ὅταν οἱ τοῦ δωδεκατημορίου κυριεύ-
σαντες ἤτοι συμφώνως τοῖς κυρίοις τῆς γενέσεως τόποις
ἢ ἐναντίως ποιῶνται τοὺς συσχηματισμούς.
Ἄλλοι δέ, φασίν, ἐπιβλέπουσι τὸν κλῆρον τοῦ ἔρωτος,
δηλονότι πῶς κεῖται καὶ ὑπὸ ποίων ἀστέρων θεωρεῖται,
καὶ πρὸς αὐτὸν τὰ περὶ φιλίας σκοποῦσιν. ὅμως εἴπερ ᾖ
ἐν τοῖς ἀκούουσι ζῳδίοις ἤτοι ἐν τοῖς βλέπουσιν, συμπα-
292
θεῖς ἔσονται αἱ γενέσεις. ἀκούει δὲ ἀλλήλων τὰ ἴσον ἀπ-

έχοντα τῶν ἰσημερινῶν, οἷον Ταῦρος καὶ Ἰχθύες, Δίδυμοι
καὶ Ὑδροχόος, Καρκίνος καὶ Αἰγόκερως, Λέων καὶ Τοξό-
της, Παρθένος καὶ Σκορπίος· καὶ τούτων τὰ μὲν βόρεια
λέγονται προστάσσειν τοῖς νοτίοις, τὰ δὲ νότια ὑπακού-
ειν τοῖς βορείοις. βλέποντα δὲ ζῴδια τὰ ἴσον ἀπέχοντα
τῶν τροπικῶν ζῳδίων, ἃ καὶ ἴσοις χρόνοις ἀναφέρονται,
μάλιστα δὲ ἐὰν ἐπὶ τῶνβγενέσεων οἱ κλῆροι τοῦ ἔρω-
τος ἐμπέσωσιν εἰς αὐτά. πλείων ἔσται ἡ
Ηφαιστίων. Αποτελεσματικά. (epitomae quattuor)

P. 236, line 12
έχοντα τῶν ἰσημερινῶν, οἷον Ταῦρος καὶ Ἰχθύες, Δίδυμοι

καὶ Ὑδροχόος, Καρκίνος καὶ Αἰγόκερως, Λέων καὶ Τοξό-
της, Παρθένος καὶ Σκορπίος· καὶ τούτων τὰ μὲν βόρεια
λέγονται προστάσσειν τοῖς νοτίοις, τὰ δὲ νότια ὑπακού-
ειν τοῖς βορείοις. βλέποντα δὲ ζῴδια τὰ ἴσον ἀπέχοντα
τῶν τροπικῶν ζῳδίων, ἃ καὶ ἴσοις χρόνοις ἀναφέρονται,
μάλιστα δὲ ἐὰν ἐπὶ τῶνβγενέσεων οἱ κλῆροι τοῦ ἔρω-
τος ἐμπέσωσιν εἰς αὐτά. πλείων ἔσται ἡ ἰσχὺς καὶ ἐλάτ-
των, πλείων μὲν ἐν τοῖς ἀπὸ Κριοῦ μέχρι Παρθένου καὶ
αὐτῆς, ἐλάττων δὲ ἐν τοῖς ἀπὸ Ζυγοῦ μέχρι καὶ Ἰχθύων.
οὐ μόνον δὲ χρὴ ἐπὶ τῶν φίλων τὰ περὶ φιλίας σκοπεῖν ἐν
τοῖς προεκτεθειμένοις σχήμασιν, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ γυναικὸς
καὶ ἀνδρὸς καὶ πατρὸς καὶ μητρὸς καὶ τέκνων.
λʹΠερὶ δούλων
Περὶ δὲ δούλων αὐτός φησιν· σκέπτου τὸν κλῆρον αὐ-

τῶν. οὗτος δὲ λαμβάνεται ἀπὸ Ἑρμοῦ ἐπὶ Σελήνην καὶ
τὰ ἴσα ἀπὸ ὡροσκόπου ἐπὶ ἡμερινῆς γενέσεως, ἐπὶ δὲ νυκ-
τερινῆς ἀνάπαλιν. σκόπει οὖν τὸν τόπον εἰς ὃν ἐμπέσειεν
ὁ κλῆρος καὶ τοὺς ἐσχηματισμένους πρὸς αὐτὸν ἀστέρας·
ἀγαθῶν μὲν γὰρ ὁρώντων ἀγαθοὶ καὶ ἐπὶ καλῷ οἱ δοῦλοι
ἔσονται, κακῶν δὲ τὸ ἐναντίον. ἄλλοι δὲ λαμβάνουσι τὰ
κούς. τὰ μὲν οὖν ἰδιότροπα ἑκάστου αὐτῶν ταῦτα καὶ τὰ

τοιαῦτά ἐστιν, ἐὰν δὲ μετ' ἀλλήλων ὦσί τινες ἀφαρμοστέον
293
κατὰ τὸ συγκρατικὸν εἶδος.

Καὶ ἄλλως δὲ προγνωσόμεθα πεπηγμένης τῆς καταρ-
χῆς ἐπ' ἐνίων οὕτως. ἐὰν ὁ κλῆρος τῆς τύχης εἰς τὸ γʹ
ζῴδιον ἀπὸ τοῦ ὡροσκόπου ἐμπέσῃ, ὁ δὲ κύριος τοῦ ζῳ-
δίου ἐναντιωθῇ ἐν αὐτῷ, ἔχθραν πρὸς φίλον καὶ διαφορὰν
σημαίνει, εἰ δὲ δίσωμον τύχοι τὸ ζῴδιον καὶ ἤδη προ-
γεγενημένην. ὁ δὲ ἀστὴρ ὁ κύριος τοῦ κλήρου δηλώσει τὰ
πρόσωπα καθὼς προδεδήλωται. ὁπόταν δὲ πάλιν ὁ κλῆ-
ρος εἰς τὸν περὶ φιλίας, τουτέστι τὸν γʹ τόπον, ἐμπέσῃ, ὁ
δὲ κύριος αὐτοῦ κακοδαιμονῇ σὺν τοῖς ἀγαθοποιοῖς ἢ
τῷ κυρίῳ τοῦ ὡροσκόπου, ὅ τε τοῦ κακοδαιμονήματος
δεσπότης ὡροσκοπήσῃ ἀκακώτου τῆς Σελήνης τυχούσης,
περὶ δόξης καὶ ἀρχῆς καὶ ἐξουσίας καὶ ἐλευθερίας ἡ καταρ-
χὴ εὑρίσκεται. ἐὰν δὲ πάλιν εὑρεθῇ ὁ κλῆρος ἐν τῷ περὶ
θανάτου τόπῳ, τουτέστι τῷ ηʹ, σὺν τῷ ἰδίῳ κυρίῳ ὑπὸ
τῆς Σελήνης κεκακωμένης καθυπερτερούμενος ἀσυντε-
λὴς ἔσται πᾶσα καταρχή.
γειος οὖσα ἐν θηλυκῷ ζῳδίῳ τοῦ Ἡλίου ὄντος ἐν ἀρρε-

νικῷ· ὑποτεταγμένην γὰρ αὐτὴν ποιεῖ.
πδʹΠερὶ συνελεύσεως τοῦ ἀνδρὸς πρὸς τὴν γυναῖκα
Μέλλων δὲ συγγίνεσθαι τῇ γυναικὶ ὁ γαμῶν ἔστω μὲν

ἱλαρὸς καὶ ἄλυπος μήτε ἄγαν βεβαρημένος τροφῇ καὶ
κλῆρον τῆς τύχης μὴ εἶεν ἐν τῷ ηʹ τόπῳ ἢ ἐν τῷ βʹ τῷ
τούτου διαμέτρῳ, ἐπιτηρείτω δὲ καὶ τὸν τοῦ ὡροσκόπου
κύριον ἀκάκωτον εἶναι. ὁ δὲ κλῆρος ἔστω ἐν τῷ περὶ φι-
λίας ἢ ἐν τῷ περὶ τέκνων ἢ ἐν τῷ μεσουρανήματι ἢ ἐν
τῷ θεῷ, ἔστω δὲ καὶ ἡ Σελήνη ἀκάκωτος καὶ σύμφωνος
τῷ ὡροσκόπῳ. ὁ δὲ Ἑρμῆς ἐπ' ἀνατολῆς τυγχάνων ὑπὸ
Διὸς καὶ Ἀφροδίτης μαρτυρούμενος ἐν τῷ ὡροσκόπῳ τῆς
καταβολῆς τοῦ σπέρματος ποιήσει τὰ τικτόμενα εὐτυχῆ
καὶ εὐπαίδευτα καὶ εὐδαίμονα. λέγουσι δ' οἱ περὶ Πετόσι-
ριν ὅτι ἐν ᾧ ζῳδίῳ εὑρίσκεται ἡ Σελήνη ἐν τῇ σπορᾷ
τοῦτο ὡροσκοπήσει ἐν τῇ ἐκτέξει, ὅπου δὲ ἐν τῇ ἐκτέξει
παροδεύει τοῦτο ὡροσκοπεῖ ἐν τῇ σπορᾷ. καὶ περὶ μὲν
γάμου καὶ τῶν περὶ αὐτὸν τοσαῦτα εἰρήσθω.
294
Ηφαιστίων. Αποτελεσματικά. (epitomae quattuor)

P. 299, line 4
πρασκόμενος οἰκέτης, ἐν δὲ Ταύρῳ ἰσχυρὸς καὶ ὑπομονητι-

κός, καλοὶ δὲ οἱ οἰκέται εὑρίσκονται ἀγοραζόμενοι ἐν τῷ γʹ
δεκανῷ τῶν Διδύμων, ἐν δὲ Καρκίνῳ νωχελεῖς καὶ δολε-
ροί, ἐν δὲ Λέοντι γενναῖοι καὶ ἅρπαγες καὶ ἀδ[δ]ηφάγοι
καὶ κακοστόμαχοι, ἐν δὲ Παρθένῳ συνετοί, ἐν δὲ Ζυγῷ
φιλεργοὶ καὶ δίκαιοι, ἐν δὲ Σκορπίῳ δολεροὶ τὰ ἤθη καὶ
βαρύθυμοι, ὁμοίως δὲ καὶ ἐν Τοξότῃ, ἐν δὲ Αἰγοκέρωτι
παλίμβολοι καὶ ψεῦσται, ἐν δὲ Ὑδροχόῳ φιλεργοί, ἐν δὲ
Ἰχθύσι κακοὶ καὶ λοίδοροι.
Ὁπόταν δὲ ὁ κλῆρος τῆς τύχης ἐμπέσῃ εἰς τὸν περὶ
φιλίας τόπον, ὁ δὲ τούτου κύριος ἐν τῷ περὶ οἰκετῶν
εὑρεθῇ σὺν τῷ οἰκοδεσποτοῦντι τοῦ ὡροσκόπου, περὶ
συνωνῆς οἰκέτου σημαίνουσιν. ἢν δὲ καὶ τῷ κυρίῳ τοῦ
γάμου τὴν συναφὴν ποιῆται ἡ Σελήνη ἐφεστώσης ἐπὶ τοῦ
γαμικοῦ τῆς Ἀφροδίτης συνελεύσεται καὶ κοινωνήσει
φιλίας τῷ ἀγορασθέντι ἢ τῇ ἠγορασμένῃ ὁ ἀγοράσας,
τυχόντος δὲ τοῦ Ἑρμοῦ ἐν τῷ κλήρῳ εὐπαίδευτος ἔσται
ὁ οἰκέτης. ἀεὶ δὲ ἐφορᾶν χρὴ τὸν Ἑρμῆν εἰ ἀκάκωτος εἴη
μηδὲ ὕπαυγος ἐν ταῖς τῶν οἰκετῶν ἀγορασίαις.
Ἐπὶ δὲ συνωνῆς χωρίου ἔστω τὸ μὲν ὑπόγειον ἡ γῆ (τουτ-
έστι τὸ ἀγοραζόμενον χωρίον), ὅπερ εἰ τύχοι ἐν ἐνύδρῳ
Παύλος Αστρολόγος. Elementa Αποτελεσματικά. P. 55, line 8
τούτῳ δὲ τῷ ζῳδίῳ οἱ ἀγαθοποιοὶ ἀστέρες ἐπιπαρόντες

κατὰ τὴν τῶν χρόνων πρόβασιν τὰς εὐτυχίας ἀποτελοῦσιν,
ὁτὲ δὲ καὶ κληρονόμους ἀλλοτρίων δεικνύουσιν. ὁ γὰρ τόπος
ἀγαθῶν ἐλπίδων δοτὴρ καθέστηκεν. οἱ δὲ κακοποιοὶ ἐπὶ
τούτου τοῦ τόπου ὑπάρχοντες ἔκπτωσιν βίου καὶ χρημά-
των ἀποβολὰς δεικνύουσιν, καὶ τὸ παράπαν δυσπερικτή-
τους, ὁτὲ δὲ μετανάστας ποιοῦσιν.
Τὸ δὲ τρίτον ἀπὸ ὡροσκόπου χρημάτων ἐστὶ περι-
ποιητικόν. σημαίνει δὲ καὶ τὸν περὶ ἀδελφῶν λόγον. κα-
λεῖται δὲ θεά, τόπος Σελήνης καὶ ἀγαθὸν ἀπόκλιμα.
τὸν δὲ περὶ φιλίας ἢ πατρωνίας κεκλήρωται λόγον, ὁτὲ δὲ
καὶ ξενιτείας παραίτιος γίνεται, ὅτι διάμετρον τοῦ περὶ
θεῶν ζῳδίου τέτευχε τοῦ σημαίνοντος τὸν περὶ ξενιτείας
295
λόγον. ἐν δὲ τούτῳ τῷ ζῳδίῳ ἡ Σελήνη μόνη παρὰ πάν-

τας τοὺς ἀστέρας χαίρει. ἐπὰν δὲ ἀγαθοποιοὶ ἀστέρες
τῆς αἱρέσεως ὄντες ἐκεῖσε χρηματίσωσιν, ἐπαύξησιν βίου
καὶ χρημάτων περίκτησιν καὶ τὸν περὶ ἀδελφῶν καὶ φί-
λων λόγον ἐπωφελῆ καὶ συμπαθέστερον ἀποδεικνύουσι.
ποιοῦσι δὲ καὶ πολυφίλους καὶ πολυγνώστους καὶ πολυ-
αδέλφους καὶ τὰς παρὰ φίλων καὶ ἀδελφῶν χάριτας
ἢ δωρεὰς παρέχουσιν. οἱ δὲ κακοποιοὶ ἀστέρες ἐπὶ
Σωκράτης Σχολαστικός. Εκκλησιαστική ιστορία.

Book 7, ch. 13, line 63
τοῦ Μακεδόνος χρόνων οἰκήσαντες τὴν πόλιν, τότε αὐτῆς γυμνοὶ

ἅπαντες ἀπανέστησαν, καὶ ἄλλοι ἀλλαχοῦ διεσπάρησαν. Ἀδαμάν-
τιος δὲ ἰατρικῶν λόγων σοφιστὴς, ἐπὶ τὴν Κωνσταντινούπολιν
ὁρμήσας, καὶ τῷ ἐπισκόπῳ προσφυγὼν Ἀττικῷ, ἐπαγγειλάμενός
τε Χριστιανίζειν αὖθις ὑστέρῳ χρόνῳ τὴν Ἀλεξάνδρειαν ᾤκησεν.
Ὁ τοίνυν τῆς Ἀλεξανδρέων ἔπαρχος Ὀρέστης σφόδρα ἐπὶ τῷ
γενομένῳ ἐχαλέπῃνε· καὶ πένθος μέγα ἐτίθετο τηλικαύτην πόλιν
οὕτως ἄρδην τοσούτων ἐκκενωθῆναι ἀνθρώπων· διὸ καὶ τὰ γενό-
φιλίας πρὸς Ὀρέστην ἐπρεσβεύετο· τοῦτο γὰρ ὁ λαὸς τῶν Ἀλεξ-
λόγους Ὀρέστης οὐ προσεδέχετο, τὴν βίβλον τῶν εὐαγγελίων ὁ
ἀλλ' ἔμενε μεταξὺ αὐτῶν ἄσπονδος πόλεμος, τάδε ἐπισυνέβη
γενέσθαι.
Σωκράτης Σχολαστικός. Εκκλησιαστική ιστορία. Book 7, ch. 13, line

64
ἅπαντες ἀπανέστησαν, καὶ ἄλλοι ἀλλαχοῦ διεσπάρησαν. Ἀδαμάν-

τιος δὲ ἰατρικῶν λόγων σοφιστὴς, ἐπὶ τὴν Κωνσταντινούπολιν
ὁρμήσας, καὶ τῷ ἐπισκόπῳ προσφυγὼν Ἀττικῷ, ἐπαγγειλάμενός
τε Χριστιανίζειν αὖθις ὑστέρῳ χρόνῳ τὴν Ἀλεξάνδρειαν ᾤκησεν.
Ὁ τοίνυν τῆς Ἀλεξανδρέων ἔπαρχος Ὀρέστης σφόδρα ἐπὶ τῷ
γενομένῳ ἐχαλέπῃνε· καὶ πένθος μέγα ἐτίθετο τηλικαύτην πόλιν
οὕτως ἄρδην τοσούτων ἐκκενωθῆναι ἀνθρώπων· διὸ καὶ τὰ γενό-
296

φιλίας πρὸς Ὀρέστην ἐπρεσβεύετο· τοῦτο γὰρ ὁ λαὸς τῶν Ἀλεξ-
λόγους Ὀρέστης οὐ προσεδέχετο, τὴν βίβλον τῶν εὐαγγελίων ὁ
ἀλλ' ἔμενε μεταξὺ αὐτῶν ἄσπονδος πόλεμος, τάδε ἐπισυνέβη
γενέσθαι.
Ὡς οἱ κατὰ τὴν Νιτρίαν μοναχοὶ εἰς Ἀλεξάνδρειαν ὑπὲρ Κυρίλλου

κατελθόντες πρὸς τὸν ὕπαρχον Ὀρέστην ἐστασίασαν.
Τῶν ἐν τοῖς ὄρεσι τῆς Νιτρίας μοναχῶν τινες ἔνθερμον ἔχοντες

φρόνημα ἀπὸ Θεοφίλου ἀρξάμενοι, ὅτε αὐτοὺς ἐκεῖνος κατὰ τῶν
περὶ Διόσκορον ἀδίκως ἐξώπλισε, ζῆλόν τε τότε κτησάμενοι
Ιωάννης Χρυσόστομος. , In Acta apostolorum (Ομιλίαι. 1-55)

Vol 60, pg 287, ln 6
ἀγγέλων Δεσπότην Θεὸν εὐφραίνει τὸ μέλος· τοῦτο ὅλον

τὸ ἐν τῷ οὐρανῷ θέατρον διανίστησι· τοῦτο καὶ δαιμόνων
κηλεῖ θυμὸν, παθῶν καταθέλγει ὁρμάς. Τοῦτο τὸ μέ-
λος οὐ μόνον πάθη κηλεῖ, ἀλλ' οὐδὲ διαναστῆναι ἀφίησι,
καὶ πολλὴν τὴν σιγὴν ἐργάζεται. Καθάπερ γὰρ ἐν θεά-
τρῳ χοροῦ μουσικῶν πάντες μετὰ σιγῆς ἐπακούουσι, καὶ
οὐδεὶς ἐκεῖ θόρυβος· οὕτω καὶ ἐν τοῖς φίλοις, τῆς ἀγάπης
κρουούσης, πάντα ἠρεμεῖ τὰ πάθη καὶ κατακοιμίζεται,
καθάπερ θηρία κηλούμενα καὶ θελγόμενα, ὥσπερ οὖν
ἔνθα ἔχθρα, πάντα τὰ ἐναντία. Ἀλλὰ μηδὲν περὶ ἔχθρας
τέως εἴπωμεν· περὶ φιλίας λέγωμεν μόνον. Ἂν εἴπῃς
τι προπετὲς, οὐδεὶς ὁ ἐπιλαμβανόμενος, ἀλλὰ πάντες
συγγινώσκουσιν· ἂν πράξῃς, οὐδεὶς ὑποπτεύει, ἀλλὰ
πολλὴ ἡ συγγνώμη· πάντες οἱ χεῖρα ὀρέγοντες πίπτοντι
πρόχειροι· πάντες οἱ βουλόμενοι στῆναι πρόθυμοι.
Τεῖχος ὄντως ἀῤῥαγὲς ἡ φιλία, καὶ οὐδὲ τῷ διαβόλῳ
ἁλώσιμον, μήτι γε ἀνθρώποις. Οὐκ ἔνι κινδύνῳ περιπε-
σεῖν τὸν φίλους κεκτημένον πολλούς· οὐκ ἔνι ὀργῆς
ὑπόθεσιν σχεῖν, ἀλλὰ θυμηδίας· ἐν γέλωτι ἀεί ἐστι καὶ
τρυφῇ· οὐκ ἔνι βασκανίας ὑπόθεσιν σχεῖν· οὐκ ἔνι
μνησικακίας ἀφορμήν.
297
Ιωάννης Χρυσόστομος. , Synopsis scripturae sacrae [Sp.]

Vol 56, pg 375, ln 34
Περὶ φλυαρίας, περὶ ὑπερηφανίας, περὶ φίλων δοκιμα-

σίας, περὶ παιδείας, περὶ ἀκροάσεως ἐπωφελοῦς. Περὶ
τοῦ μὴ ἁμαρτάνειν, μὴ ψεύδεσθαι, μὴ φλυαρεῖν, μὴ
δευτεροῦν λόγον ἐν προσευχῇ· τουτέστιν, ἐν οἷς ἂν
ὑπόσχῃ Θεῷ, μὴ ὑπέρθῃ. Περὶ γυναικὸς, περὶ οἰκετῶν,
περὶ κτηνῶν, περὶ τέκνων, περὶ πατρὸς, περὶ
τῆς κατὰ Θεὸν εὐλαβείας, περὶ τῆς εἰς τοὺς ἱερεῖς
τιμῆς, περὶ τῆς εἰς τοὺς κακουμένους ἐπισκέψεως.
Περὶ τοῦ μὴ μάχεσθαι, μὴ ὀνειδίζειν, μὴ παρορᾷν
διηγημάτων σοφῶν γερόντων. Περὶ σωφροσύνης, περὶ
φιλίας, περὶ τοῦ μὴ ζηλοῦν ἁμαρτωλούς. Περὶ κριτοῦ
συνετοῦ καὶ ἄφρονος, περὶ ὑπερηφανίας, περὶ ἐπιει-
κείας, περὶ τοῦ μὴ ἀκρίτως καὶ ἀνεξετάστως μέμφε-
σθαι. Περὶ τοῦ φυλάττεσθαι τοὺς πονηρούς. Περὶ τῆς
τῶν πλουσίων θεραπείας, ἧς παρὰ πολλῶν τυγχά-
νουσι, καὶ περὶ τῆς ἐνίων αὐτῶν πλεονεξίας. Περὶ
μικρολόγων, οὓς θρῖπας καλοῦσι, τοὺς μὴ μεταδι-
δόντας ἑτέροις. Περὶ κτήσεως σοφίας, περὶ τοῦ αὐτε-
ξουσίου. Περὶ τοῦ ἄπαιδα εἶναι, ἢ πονηρὰ τέκνα
ἔχειν. Ὅτι οὐδὲν λανθάνει τὸν Θεόν. Περὶ τῶν κτι-
σμάτων, περὶ τῆς τοῦ ἀνθρώπου πλάσεως, καὶ τιμῆς
Didymus Caecus Scr. Eccl., Commentarii in Job (5.1-6.29)

Codex p. 174, line 31
φιλίας ἀδιάστροφον φυλάττοντες.

καὶ οὐ θαῦμα, ὅπου γε καὶ πρὸς
τοὺς ἐχθροὺς τὴν ἀγάπην ἐκτείνουσι,
μετὰ τῶν μισούντων
τὴ]ν εἰρήνην εἰρηνικοὶ ὄντες⌋
κα]τὰ τὸ ὑπὸ κ(υρίο)υ διὰ τοῦ προφήτου
λ]εγόμενον· “εἴπατε, ἀδελφοὶ ἡ-
μῶν, τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς, ἵνα τὸ
ὄνομα κ(υρίο)υ δοξασθῇ, αὐτοὶ δὲ αἰ-
σχυνθήσονται.” ἅπαξ δὲ ἐπεὶ πε-
ρὶ φιλίας ὁ λόγος τὴν ἀρχὴν ἐδέ-
ξατο, ἀκόλουθον τὰς διαφορὰς
298
διαγνῶναι τῆς φιλίας. ἡ μὲν οὖν

τίς ἐστιν ἡ δι' αὐτὸ τὸ καλόν, ἣν καὶ
ἅγιοι κατορθοῦσιν, ἡ δέ τις διὰ τὸ χρή-
σιμον, οἷον ὅταν τις φέρε ἰατροῦ
φίλος ὑπάρχῃ δι' αὐτὸ τοῦτο. αὕτη δ'
ἡ φιλία εἰ καὶ μὴ τελεία ἐστίν, ἀλλὰ
γοῦν οὐκ ἔχει τὸ ψεκτὸν ἀνθρω-
πίνη τις ὑπάρχουσα. ἑτέρα δὲ εἰ μὴ
διὰ τὸ ἡδύ, οὗ μηκέτι ὑπάρχον
Menander Rhet., Περὶ ἐπιδεικτικῶν Spengel p. 396, line 10
πόλεων ὁλοκλήρων περὶ αὐτὸν καὶ ἔρωτας.

Διαιρήσεις δὲ τὴν προπεμπτικὴν οὑτωσί πως·
ὑποκείσθω δὲ ἡμῖν νέος συνήθης προπέμπων φίλον.
οὐκοῦν ὁ τοιοῦτος ἐνταῦθα ὥσπερ τι πεπονθὼς τῶν
ἀτόπων καὶ ἀπροσδοκήτων σχετλιάσει πρὸς τὴν τύχην
ἢ πρὸς τοὺς ἔρωτας, ὅτι μὴ συγχωροῦσι θεσμὸν φιλίας
διαμένειν βέβαιον, ἀλλ' ἄλλοτε ἄλλους πόθους ἐμβάλ-
λοντες παρασκευάζουσι τὸν πάλαι συνθέμενον καὶ
ὁμολογήσαντα φιλίαν ἄλυτον διαφυλάξειν πάλιν ἐρᾶν
πατρίδος, πάλιν γονέων ἐπιθυμεῖν, ὥσπερ ἐπιλανθα-
νόμενον τῶν πρὸς τὸν φίλον αὐτῷ περὶ φιλίας συνθη-
κῶν· ἢ εἰσελεύσεται πρὸς τοὺς ἀκροατὰς ὥσπερ πρός
τινας δικαστὰς γραφὴν ἀποφέρων κατὰ τοῦ φίλου,
προσποιούμενος δῆθεν κατὰ τὴν πρὸς τὸν ἑταῖρον
συνθήκην. καὶ ἐπάξεις πάλιν παρακαλῶν τοὺς ἀκροα-
τὰς μὴ περιορᾶν παραβαίνοντα. ἐν οἷς καὶ ἱστορίας ἐρεῖς
καὶ παραδείγματα· ἱστορίας μέν, ὅτι Θησεὺς καὶ Ἡρα-
κλῆς ἑταῖροι γενόμενοι καὶ Διομήδης καὶ Σθένελος
καὶ Εὐρύαλος δυσαπαλλάκτως ἀλλήλων εἶχον· ἐξ ἀλό-
γων δὲ παραδείγματα, ὅτι κἀν ταῖς ἀγέλαις καὶ ἵπποι
καὶ μόσχοι συναφθέντες ἀλλήλοις συνηθείᾳ καὶ ὄρνιθες
Μιχαήλ Ψελλός. Oratoria minora Oration 31, line 1t
εἶπεν, ‘ἐγὼ καὶ πάντας ὁμοῦ τοὺς ὀδόντας ἀποβαλεῖν καὶ τοιούτου καλοῦ
μὴ ἀποτυχεῖν. τί γὰρ καὶ δεῖ ἐνταῦθα ὀδόντων ἐπιπροσθούντων μᾶλλον
τῇ χρείᾳ καὶ οὐκ ἐώντων ἀθρόον εἰσοχετευθῆναι τὸν φίλτατον; γένοιτο
δ' οὖν ἐκεῖνον, ὃς ἂν ᾖ, τοὺς ὀδόντας ἀλγῆσαι καὶ πλέον, ὡς ἂν καὶ ἡμεῖς
μᾶλλον πιόντες ἡσθείημεν.’
299
Ταῦτα μὲν ἐκεῖνος. ‘ἐγὼ δὲ βουλοίμην ἂν οὐκ εἶναι τόδε’, φησί πού τις,
βαρεῖαν ἀποδιοπομπούμενος συμφοράν· οὐ γὰρ ἀγαπῶ φίλων ἀνιωμένων
ἡδόμενος. τοῦτο δ' εἰπεῖν ἔχω μόνον, ὅτι δείξεις αὐτός, καὶ μετὰ τὴν
ἀρρωστίαν, εἴτ' ἐκείνῃ προσήκει λογίζεσθαι τὴν τοῦ οἴνου χάριν εἴτε τῇ
προαιρέσει σου.
Περὶ φιλίας πρὸς τοὺς ἀνεψιοὺς τοῦ πατριάρχου κῦρ Μιχαήλ
Πολλάκις ἐθαύμασα ὅτι με τῶν ἄλλων ὑμεῖς ὀξύτερον διεγνώκατε καὶ

τῶν γε πλείστων καταπεφρονηκότες τῶν ἐμῶν λόγων ἐξήρτησθε, ὥστε
οὐ χαμαὶ πεσεῖται ὅτιπερ αὐτὸς ἐξενέγκοιμι· καίτοι γε πολλοὶ καὶ
σοφιστεύειν ἐπιχειροῦσι καὶ φιλοσοφεῖν ἐπαγγέλλονται, οἷς ὑμεῖς βραχὺ
ἢ
οὐδὲν προσνενεύκατε, τοῖς ἡμετέροις συνερρυηκότες συγγράμμασι. καὶ ὅ
με μᾶλλον ἐκπλήττει ὅτι, καὶ τοῖς τῶν παλαιῶν ῥητόρων ὁμιλοῦντες

σπουδάσμασι καὶ τοῖς τῶν ἄγαν φιλοσοφησάντων ἐν οἷς ηὐδοκίμησαν
ὑπομνήμασιν, ὥσπερ κατὰ σύγκρισιν τοὺς ἐμοὺς προτιθέατε λόγους, οὐκ
ἔλαττόν γε περὶ οὓς σπουδάζειν εἴωθα φιλοπονοῦντές τε καὶ συλλέγοντες
ἢ οὓς αὐτοσχεδιάζειν προῄρημαι.
Κωνσταντίνος 7ος πορφυρογέννητος. ., De legationibus P. 29, line 19
Οἱ δὲ τῶν Ῥωμαίων πρέσβεις διακούσαντες τὰ παρὰ τῶν

Καρχηδονίων ἄλλο μὲν οὐδὲν εἶπον, ὁ δὲ πρεσβύτατος αὐτῶν
δείξας τοῖς ἐν τῷ συνεδρίῳ τὸν κόλπον, ἐνταῦθα καὶ τὸν πόλεμον
αὐτοῖς ἔφη καὶ τὴν εἰρήνην φέρειν· ἐκβαλὼν οὖν, ὁπότερον ἂν
κελεύσωσιν, ἀπολείψειν. ὁ δὲ βασιλεὺς τῶν Καρχηδονίων, ὁπότερον
αὐτοῖς φαίνεται, τοῦτ' ἐκβαλεῖν ἐκέλευσε. τοῦ δὲ Ῥωμαίου φή-
σαντος τὸν πόλεμον ἐκβαλεῖν, ἀνεφώνησαν ἅμα καὶ πλείους
τῶν ἐκ τοῦ συνεδρίου, φάσκοντες δέχεσθαι. οἱ μὲν οὖν πρέσβεις
καὶ τὸ συνέδριον ἐπὶ τούτοις ἐχωρίσθησαν.
5. Ὅτι Φίλιππος ὁ βασιλεὺς συνελθὼν πρὸς Κερδιλαΐδαν
διελέγετο περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας καὶ τοῦτον ἔπεισε μεθέξειν
τῆς κοινῆς συμμαχίας. καὶ οἱ ἀποσταλέντες πρέσβεις πρὸς τοὺς
συμμάχους ἀφικόμενοι πρῶτον εἰς Ἀκαρνανίαν ἐνετύγχανον τούτοις.
οἱ δ' Ἀκαρνανεῖς τό τε δόγμα γνησίως συνεπεκύρωσαν καὶ τὸν ἀπὸ
χώρας πόλεμον ἐξήνεγκαν τοῖς Αἰτωλοῖς· καίπερ τούτοις, εἰ καί
τισιν ἑτέροις, δίκαιον ἦν συγγνώμην ἔχειν ὑπερτιθεμένοις καὶ
300
καταμέλλουσι καὶ καθόλου δεδιόσι τὸν ἀπὸ τῶν ἀστυγειτόνων

πόλεμον καὶ διὰ τὸ παρακεῖσθαιμὲνσυντερμονοῦντας τῇ τῶν
Αἰτωλῶν χώρᾳ, πολὺ δὲ μᾶλλον διὰ τὸ κατ' ἰδίαν εὐχειρώτους
ὑπάρχειν, τὸ δὲ μέγιστον, διὰ τὸ μικροῖς ἔμπροσθεν χρόνοις πεῖραν
εἰληφέναι τῶν δεινοτάτων διὰ τὴν πρὸς Αἰτωλοὺς ἀπέχθειαν.
Κωνσταντίνος 7ος πορφυρογέννητος. ., De legationibus

P. 364, line 24
ἐπιστολὰς πρὸς ἅπαντας τούς τε βασιλεῖς τῆς Ἀσίας καὶ Εὐρώ-

πης καὶ τῶν πόλεων ἄρχοντας αὐτοῖς κομίζειν, ὅπως ἀσφαλοῦς
τῆς εἰς τὴν οἰκείαν κομιδῆς δι' αὐτῶν τύχωσιν.
2. Ὅτι Ὑρκανὸς ὁ τῶν Ἰουδαίων ἀρχιερεὺς ἀνανεώσασθαι τὴν
πρὸς Ῥωμαίους φιλίαν βουλόμενος πέμπει πρὸς αὐτοὺς πρεσβείαν.
καὶ ἡ σύγκλητος δεξαμένη τὰ παρ' αὐτοῦ γράμματα ποιεῖται πρὸς
αὐτὸν φιλίαν τούτῳ τῷ τρόπῳ· Φάννιος Μάρκου υἱὸς στρατηγὸς
βουλὴν ἤγαγεν ἐν Πομπίῳ παρόντος Λουκίου Μαννίου καὶ Γαΐου
Σεμπρωνίου περὶ ὧν ἐπρέσβευσε Σίμων Δωσιθέου καὶ Ἀπολλώνιος
Ἀλεξάνδρου καὶ Δωρόθεος Ἰάσωνος ἄνδρες ἀγαθοὶ καὶ καλοὶ πεμ-
φθέντες ὑπὸ δήμου τοῦ Ἰουδαίων, καὶ διελέχθησαν περὶ φιλίας
τῆς ὑπαρχούσης τούτοις καὶ συμμαχίας πρὸς Ῥωμαίους καὶ τῶν
δημοσίων πραγμάτων, ὅπως τε Ἰόπη καὶ λιμένες καὶ Γάζωρα καὶ
πηγαὶ καὶ ὅσας πόλεις αὐτῶν καὶ ἄλλα χωρία πολεμῶν Ἀντίοχος
παρὰ τὸ τῆς συγκλήτου δόγμαἀφείλετοταῦτα ἀποκατασταθῇ,
ἵνα τε τοῖς στρατιώταις τοῖς βασιλικοῖς μὴ ἐξῇ διὰ τῆς χώρας
τῆς αὐτοῖς ὑπηκόου διέρχεσθαι, καὶ ὅπως τὰ κατὰ τὸν πόλεμον
ἐκεῖνον ψηφισθέντα ὑπὸ Ἀντιόχου παρὰ τὸ τῆς συγκλήτου δόγμα
ἄκυρα γένηται, ἵνατεπρέσβεις πέμψαντες ἀποδοθῆναί τε αὐτοῖς
ποιήσωσι τὰ ὑπὸ Ἀντιόχου ἀφαιρεθέντα καὶ τὴν χώραν
Κωνσταντίνος 7ος πορφυρογέννητος. ., De legationibus

P. 574, line 6
χειν τοῦ μὴ ὅθεν δύναιντο δι' ἁρπαγῆς ἑαυτοῖς ἐπανορθοῦσθαι

τὴν ἔνδειαν. ταῦτα μὲν ὁ ἕτερος Θευδέριχος ἔλεγεν· ὁ μέντοι
Τριαρίου τά τε ἐπὶ Λέοντος συντεθέντα ἠξίου αὐτῷ πάντως γενέ-
σθαι, καὶ τῶν προτέρων χρόνων τὰς συντάξεις λαμβάνειν, τούς τε
κηδεστὰς αὐτῷ ζῶντας ἀποδοθῆναι· εἰ δὲ καὶ ἄρα τεθνήκασι, τὸν
Ἰλλοῦν περὶ τούτων ἐπομόσαι καὶ ἄλλους, οἷς αὐτὸς ἐπὶ τούτῳ
τῶν Ἰσαύρων πιστεύει. Ζήνων δὲ πυθόμενος πρὸς μὲν τὸν Βα-
λαμείρου ἀπεκρίνατο, ὅτι αὐτὸς εἴη προδότης καὶ πάντα ἐναντία
301
οἷς ὑπέσχετο δράσας, ὅστις διαπολεμεῖν ὑποσχόμενος μόνος εἶτα

καὶ βοήθειαν προσκαλέσηται ἄλλην, πάλιν δὲ τὴν δύναμιν τῶν
Ῥωμαίων καλέσας κρύφα πρὸς Θευδέριχον πράττει περὶ φιλίας·
οὗ δὴ καὶ αἰσθόμενον τὸν στρατηγὸν τῆς Θρᾴκης καὶ τοὺς ἄλλους,
ὁπόσοι τὰ Ῥωμαίων φρονοῦσι, μήτε ἀπηντηκέναι μήτε συμβάλλειν
αὐτῷ τὰς δυνάμεις θαρσῆσαι φοβουμένους ἐνέδραν. νῦν τε, εἰ
θελήσαι πρὸς αὐτὸν πολεμῆσαι, ἐπαγγέλλεσθαι αὐτῷ ταῦτα δώ-
σειν νικῶντι, χρυσίου λίτρας χιλίας, μυριάδας δʹ ἀργυρίου, πρόσο-
δόν τε πρὸς τούτοις νομισμάτων μυρίων· καὶ γάμον αὐτῷ δώσειν
τῆς Ὀλυβρίου παιδὸς ἢ ἄλλης τῶν ἐνδόξων γυναικῶν ἐν τῇ πόλει.
ταῦτά τε ἅμα λέγων τῶν τε ἀποσταλέντων παρ' αὐτοῦ τοὺς πλείο-
νας ἀξίαις ἐτίμησε καὶ πρέσβεις ἀπέστειλε πρῶτον μὲν Φιλόξενον,
εἶτα Ἰουλιανόν, εἴ πως ἄρα δύναιντο μεταπεῖσαι ξυρραγῆναι
Κωνσταντίνος 7ος πορφυρογέννητος. ., De insidiis

P. 23, line 8
ταῦτα, ἐκείνῳ δ' αὖ, ὅτι τὸν ἀδελφὸν κτείνας οὐκ ἂν ἔτι δύναιτο
τοῖς θεοῖς θύειν, ἀλλὰ δεῖν ἕτερον τοῦτο ποιεῖν. ὁ δ' ἵνα μὴ τῆς
ἀρχῆς διὰ τοῦτ' ἐκπέσοι, πεισθεὶς ἀληθῆ λέγειν αὐτόν, ἐνιαυτὸν
διαλιπὼν προσείλετο κοινωνόν. καὶ ὁ μὲν τοῦθ' ὅπερ ἐτέχναζεν
κατειργάσατο διὰ τὴν εὐήθειαν ἐκείνου, καὶ ἀμφότεροι Σικυῶνος
ἦρχον. πολὺ μέντοι μᾶλλον Κλεισθένει προσεῖχον οἱ ἄνθρωποι
ἅτε φοβερῷ ὄντι καὶ δραστηρίῳ, καὶ οἱ ἐκείνου φίλοι τούτῳ προς-
εχώρουν. τελευτῶν δὲ καὶ τῆς ἀρχῆς τὸν Ἰσόδημον ἀπεστέρησεν
τοιόνδε τι τεχνάσας. ἦν τις Χαιρέδημος, ἀνὴρ τῶν ἀστῶν Ἰσο-
δήμου φίλος. οὗτος ὁρῶν τὸν Κλεισθένη ἐργασιμώτερον, προσιὼν
περὶ φιλίας διελέγετο. πολλὰ δὲ ὑπισχνουμένου, Κλεισθένης ἐκέ-
λευσεν αὐτὸν εἰς πίστιν ὧν φησι παρελθόντα Ἰσοδήμῳ παραινεῖν
ἀπενιαυτίσαι διὰ τὸν φόνον, ὅπερ ἔθος ἦν ποιεῖν, ὡς καὶ θύειν
αὐτῷ καὶ τὰ ἱερὰ ἐξέσται κεκαθαρμένῳ καὶ τοῖς ἐκείνου παισὶν
ἄρχειν· εἰ δὲ μή, ἔνοχον ὄντα χαλεπῶς μὲν αὐτὸν ἐμμενεῖν τῇ
τυραννίδι, χαλεπῶς δὲ ἐγγόνοις λείψειν. ταῦτα λέγοντα ὁ Χαιρέ-
δημος ἐδέξατο, καὶ τῷ Ἰσοδήμῳ συνεβούλευε μεταστῆναι ἐπ' ἐνι-
αυτόν. ὁ δὲ οἷα ἀνὴρ ἄκακος πεισθεὶς ἐπ' εὐνοίᾳ λέγειν αὐτόν.
ἀπεχώρησεν εἰς Κόρινθον, παραδοὺς Κλεισθένει τὴν τυραννίδα.
ὁ δὲ παραχρῆμα ἐξελθόντος διέβαλλεν ὡς μετὰ τῶν Κυψελιδῶν
οἱ ἐπιβουλεύοντα, ὅπως ἂν μόνος ἄρχοι. καὶ διὰ τοῦτο στρατὸν
Κωνσταντίνος 7ος πορφυρογέννητος. ., De insidiis

P. 146, line 19
302
οὔσης καὶ ὑπὸ τοὺς πολεμίους ἐλπιζομένης γενέσθαι, στέλλεται

παρ' αὐτὸν Ἰωάννης τὴν τῶν στρατηλατῶν καὶ ὑπάτων ἀξίωσιν
ἔχων, ἐκ τοῦ τῆς μητρὸς ἐπωνύμου Βαλεριανῆς γνωριζόμενος. καὶ
ὁ μὲν ὑπαντήσας τοῖς πολεμίοις τὸν ἐκ τῆς πρώτης προσβολῆς
διηγωνίζετο κίνδυνον, ἐπὶ δὲ τῷ λεγομένῳ Λαοσθενίῳ ἱκέτευεν, αὐτὸς
δὲ ἐπανῄει δρομάδην παρὰ τὸν Ἀναστάσιον ἀγγέλλων τὰ ὑπὸ τοῦ
τυράννου ἐπιζητούμενα. ὡς δὲ ὁ βασιλεὺς τῇ τε τῆς πολιορκίας
ἀνάγκῃ καὶ τῇ τοῦ στρατηγοῦ καὶ συγγενοῦς ἐποχῇ πάντα ποιεῖν
ὡμολόγει, ἐφέρετο μὲν ἡ τοῦ χρυσίου ποσότης εἰς πεντακισχιλίας
τείνουσα λίτρας, ἐδίδοτο δὲ καὶ τὰ τῆς Θρᾳκίας ἀρχῆς σύμβολα πα-
ραχρῆμα, ὅρκοι τε περὶ φιλίας παρείχοντο καὶ τὸ τῆς θρησκείας
ἀνενεοῦτο κήρυγμα. ὡς δὲ οὐδὲ οὕτως ἐλθεῖν πρὸς τὸν βασιλέα
προεθυμεῖτο, ἀπεχώρει.
Ἀνθεμίου δὲ τὴν ὕπατον ἀρχὴν διαδεξαμένου, Βιταλιανὸς αὖθις
ἐξογκούμενος δεινῶς τὸν Ἀναστάσιον ἔπαιζεν· καὶ οἱ τῶν λεγο-
μένων Οὔννων Σαβὴρ ἐκ τῆς προτέρας παροτρυνθέντες πείρας
πολλαπλασίονες τῷ πλήθει ταῖς πάσαις σχεδὸν ἐπεχέθησαν ἐπαρ-
χίαις τῆς καλουμένης Ποντικῆς, δράσαντες δὲ φόνον μυρίον καὶ
ἀγέλας αἰχμαλώτων ἀπήγαγον. αὖθίς τε κατὰ τὴν πανήγυριν τῆς
γαστρῆς συνέβη θόρυβον ὑπὸ τοῦ δήμου γενέσθαι. ὁ δὲ βασιλεὺς
ἅτε οὐκ ἀπὸ γνώμης πεπραχὼς τὰς πρὸς τὸν τύραννον συμβάσεις
Κωνσταντίνος 7ος πορφυρογέννητος. ., De sententiis P. 285, line 3
σκοπεῖν· τὰ Πυθοῖ δ' οὐκ ἐᾷ με γράμματα.

Ἔνιοι δέ φασιν μὴ Χίλωνος εἶναι μηδὲ πολιτικὸν τὸ μηδενὶ
τῶν φίλων ἐν ταῖς τοιαύταις χρείαις ἐπαρκεῖν, ἀλλὰ μᾶλλον τὰς
καταβεβαιώσεις ἀπαγορεύειν καὶ τὸ κατατεταμένως ἐγγυᾶσθαί τι
καὶ διορίζεσθαι τῶν ἀνθρωπίνων, ὡς ποιῆσαι τοὺς Ἕλληνας ὅτε
κατηγωνίσαντο τὸν Ξέρξην. ὤμοσαν γὰρ ἐν Πλαταιαῖς παραδώσειν
παίδων παισὶ τὴν πρὸς τοὺς Πέρσας ἔχθραν, ἕως ἂν οἱ ποταμοὶ
ῥέωσιν εἰς τὴν θάλασσαν καὶ γένος ἀνθρώπων εἴη καὶ γῆ καρ-
ποὺς φέροι· τὸ δὲ τῆς τύχης εὐμετάπτωτον βεβαίως ἐγγυώμενοι
μετά τινα χρόνον ἐπρεσβεύοντο πρὸς Ἀρταξέρξην τὸν υἱὸν Ξέρξου
περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας.
45. Ὅτι ὁ Χίλωνος λόγος βραχὺς ὢν ὅλην περιείληφε τὴν
πρὸς τὸν ἄριστον βίον ὑποθήκην, ὡς καὶ τῶν ἐν Δελφοῖς ἀναθη-
μάτων βελτίω ταῦτα τὰ ἀποφθέγματα. αἱ μὲν γὰρ χρυσαῖ Κροίσου
πλίνθοι καὶ τὰ ἄλλα [τὰ] κατασκευάσματα ἠφανίσθη καὶ μεγάλας
ἀφορμὰς παρέσχε τοῖς ἀσεβεῖν εἰς τὸ ἱερὸν ἑλομένοις, αἱ δὲ γνῶ-
303
μαι τὸν ἅπαντα χρόνον σώζονται ἐν ταῖς τῶν πεπαιδευμένων

ψυχαῖς τεθησαυρισμέναι καὶ κάλλιστον ἔχουσαι θησαυρόν, πρὸς
ὃνἂνοὔτε Φωκεῖς οὔτε Γαλάται προσενεγκεῖν τὰς χεῖρας σπου-
δάσειαν.
Κωνσταντίνος 7ος πορφυρογέννητος. ., De sententiis P. 348, line 2
τῶν ἄλλων λαφύρων τὰ πολυτελέστατα τὴν ἐπιγραφὴν τήνδε

ποιησάμενος,
τοὺς θυρεοὺς ὁ Μολοττὸς Τριτωνίδι δῶρον Ἀθηνᾷ
Πύρρος ἀπὸ θρασέων ἐκρέμασε Γαλατῶν,
πάντα τὸν Ἀντιγόνου καθελὼν στρατόν. οὐ μέγα θαῦμα·
αἰχματαὶ καὶ νῦν καὶ πάρος Αἰακίδαι.
253. Συνειδότες οὖν ἑαυτοῖς ἠσεβηκόσι τηλικαῦτα προσεδόκων
εἰκότως τεύξεσθαι τῆς ἁρμοζούσης τοῖς ἀνομήμασι τιμωρίας.
254. Ὅτι Φοίνικες καὶ Ῥωμαῖοι ναυμαχήσαντες, μετὰ δὲ ταῦτα
εὐλαβούμενοι τὸ μέγεθος τοῦ προκειμένου πολέμου, διεπρεσβεύ-
σαντο πρὸς τὸν ὕπατον περὶ φιλίας. πολλῶν δὲ λόγων ῥηθέντων
καὶ τραχυτέροις λόγοις χρωμένων πρὸς ἀλλήλους, οἱ Φοίνικες
θαυμάζειν ἔφασαν πῶς διαβαίνειν τολμῶσιν εἰς Σικελίαν Ῥωμαῖοι
θαλαττοκρατούντων Καρχηδονίων· φανερὸν γὰρ εἶναι πᾶσιν ὅτι
μὴ τηροῦντες τὴν φιλίαν οὐδὲ νίψασθαι τὰς χεῖρας ἐκ τῆς θα-
λάσσης τολμήσουσιν. οἱ δὲ Ῥωμαῖοι συμβουλεύειν τοῖς Καρχη-
δονίοις ἔφασαν μὴ διδάσκειν αὐτοὺς τὰ κατὰ τὴν θάλασσαν πολυ-
πραγμονεῖν· μαθητὰς γὰρ τοὺς Ῥωμαίους ἀεὶ ὄντας γίνεσθαι
κρείττους τῶν διδασκάλων. τὸ μὲν γὰρ παλαιὸν αὐτῶν θυρεοῖς
τετραγώνοις χρωμένων, Τυρρηνοὶ χαλκαῖς ἀσπίσι φαλαγγομαχοῦν-
τες καὶ προτρεψάμενοι τὸν ὅμοιον ἀναλαβεῖν ὁπλισμὸν ἡττήθησαν.
Georgius Syncellus Chronogr., Ecloga chronographica P. 368, line 13
ἐκκόψας αὐτοῦ τὰ ὦτα, ὡς μηκέτι ἱερατεύειν, καὶ τοῦτον προὔδωκεν

αὖθις
Πέρσαις ἄγειν μεθ' ἑαυτῶν. Ἡρώδης δὲ φυγὰς ἧκε πρὸς Μάλιχον Ἀρά-
βων βασιλέα. τότε καὶ Φασάιλος ἀδελφὸς αὐτοῦ ἀναιρεῖται.
Χρονογραφία ἀπὸ κτίσεως κόσμου ͵ευνηʹ
Δεύτερος Ῥωμαίων μόναρχος Καῖσαρ Σεβαστὸς Ὀκταούιος, ὁ καὶ

304
Αὔγουστος ἐπικληθείς, ἐβασίλευσεν ἔτη νϛʹ.

Τῷ ͵ευξʹ ἔτει τοῦ κόσμου δεύτερον ἐχρημάτισεν Αὐγούστου Καίσαρος
πλῆρες καὶ ἀρχὴ τοῦ τρίτου, ἐν ᾧ καὶ ἡ ἴνδικτος ὑπ' αὐτοῦ ἤτοι
ἐπινέμησις
ἐθεσπίσθη, ὡς μαρτυρεῖ ὁ μακάριος Μάξιμος ἐν τῷ περὶ τοῦ πάσχα λόγῳ.
Ἰουδαίοις πρεσβευσαμένοις ἤγουν Ὑρκανῷ καὶ Ἡρώδῃ δόγμα συγκλή-

του καὶ Ἀθηναίων ψήφισμα περὶ φιλίας ἐξεπέμφθη.
Κικέρων ὁ ῥήτωρ καὶ συγκλητικὸς ἐν Γαΐταις ἀνῃρέθη τῆς Ἰταλίας,
ὡς δὲ ἄλλοι φασίν, ὅτι φαρμάκῳ διέφθειρεν ἑαυτόν.
Ἡ τῶν ἐν Περγάμῳ βασιλευσάντων ἐπαύσατο ζʹ βασιλέων ἀρχή, διαρ-
κέσασα ἔτη ρνδʹ ἀπὸ τοῦ ͵ετιγʹ κοσμικοῦ ἔτους ἕως τοῦ ͵ευξζʹ, ὡς ἑξῆς
δηλωθήσεται.
Ἀπὸ Γαΐου Ἰουλίου Καίσαρος οἱ μετέπειτα Ῥωμαίων βασιλεῖς Καίσα-
ρες ὠνομάσθησαν, ἀπὸ δὲ Αὐγούστου Αὔγουστοι. ἐπὶ τούτου τὰ
Ῥωμαϊκὰ ἤκμασεν.

Νικήτας Χωνιάτης. Historia (= Χρονικὴ διήγησις) Reign Isaac2,pt2, p.

409, line of p. 1
Τὸ δ' ἀπὸ τοῦδε τοσοῦτον ἀπεσχοινίσμεθα ἀλλήλων Ἀλαμανοί τε

καὶ Ῥωμαῖοι, ὡς σταδίους διεστάναι πλείους τῶν ἑξήκοντα· οἱ μὲν γὰρ
ἔτι τῇ Φιλίππου προσέμενον, ἡμεῖς δὲ περὶ τὰ ἔσχατα τῆς Ἀχριδοῦ
γενόμενοι ἡσυχάζομεν, ὡς σωζοίμεθα μόνον ἐπιμελόμενοι, εἴπω δέ τι
καὶ ἕτερον, κείροντες τὴν ἰδίαν τὰ σῖτα εἰσεφερόμεθα.
Καὶ τὰ τοιαῦτα εἰσεληλυθότα τοῦ βασιλέως ἐνώπιον ἐνδοῦναι μόγις
τοῦ ἄγαν ἔπεισαν. καὶ ἡμεῖς δ' ἐς αὐτὸν μετὰ βραχὺ ἀφικόμενοι καὶ
κατὰ μέρος πάντα διηγησάμενοι καὶ προσθέμενοι ὥς φασιν οἱ Ἀλαμανοὶ
μηδὲν ἕτερον εἶναι τὸ πεῖσαν τὸν βασιλέα Ῥωμαίων τὰ τῶν ἑσπερίων
Χριστιανῶν ὅρκια παραβλέψασθαι ἢ τὸ μετὰ τοῦ τῶν Σαρακηνῶν
ἄρχοντος σπείσασθαι καὶ κατὰ τὸ παρ' αὐτοῖς περὶ φιλίας κρατοῦν
ἔθιμον ἀμφοτέρους σχάσαι φλέβα τὴν ἐπιστήθιον καὶ τὸ ἐκεῖθεν ἐκρυὲν
αἷμα ἑκάτερον εἰς πόσιν ἀλλήλοις ἀντιπροτείνασθαι, μεταβαλεῖν ἰσχύ-
σαμεν τῆς ἐνστάσεως.
Ἀμέλει τὴν ἐναντίαν τραπόμενος τῆς προτέρας ὁ βασιλεὺς προ-
θέσεως ἐγλίχετο τῆς ἐς ἕω τοῦ ῥηγὸς περαιώσεως. ὁρῶν δὲ πάλιν αὐτὸν
διὰ τὴν ἐς χειμῶνα τῆς ὥρας μετατροπὴν (ἦν γὰρ Νοέμβριος μήν, ὅτε
ταῦτα ἐγίνετο) εἰς ἔαρ τὴν μετάβασιν ἀνατιθέμενον πάλιν τοῖς προτέροις
ἐνέμενε καὶ ἐπιστέλλων προηγόρευε τῷ ῥηγί, βασιλεῦσιν οὐχ ἁρμο-
δίως, ὡς θανεῖται πρὸ τῶν πασχαλίων ἡμερῶν.
305
Νικήτας Χωνιάτης. Historia (= Χρονικὴ διήγησις) Reign Alex5, p. 567,

line of p. 14
ζευγνύντες ἀλλήλοις συνέμιξαν, Ῥωμαῖοι μὲν δέει ξυνέχονται καὶ συν-

τόνου φυγῆς ἔχονται, περιλειφθεὶς δὲ μόνος ὁ βασιλεὺς αὐτός τε μικροῦ
παραπώλετο καὶ ἡ τῆς θεομήτορος εἰκών, ἣν οἱ βασιλεῖς Ῥωμαίων
ποιοῦνται συστράτηγον, τοῖς ἐναντίοις ἑάλωκεν.
Ἦν δ' οὐ μόνον ταῦτα δεινά, ἀλλά γε καὶ τὰ ἐλπιζόμενα πολὺ
χείρω καὶ χαλεπώτατα· ἐν γὰρ τοῖς μείζοσι τῶν πλοίων φρικώδεις
πάλιν κλίμακες ἐτεκταίνοντο καὶ μηχαναὶ παντοῖαι κατεσκευάζοντο
σημαῖαί τε ἐπὶ τούτων ἠνέμωντο καὶ τοῖς εἰς αὐτὰς ἀνιοῦσιν ἐπὶ τῷ μάχε-
σθαι δωρεαὶ προυτείνοντο μέγισται.
Καὶ τὰ μὲν τῶν δεινῶν ἐκινεῖτο, τὰ δὲ ὠδίνετο, τὰ δ' ἤμελλεν· ἠλό-
γηντο δὲ καὶ οἱ περὶ φιλίας λόγοι καὶ παντάπασι κατημέληντο. μᾶλλον
δὲ καὶ τούτους πονηροί τινες Τελχῖνες πολλάκις συνέχεον· ὁ γὰρ δοὺξ
Βενετίας Ἐρίκος Δάνδουλος ὁμιλῆσαι περὶ σπονδῶν ἑλόμενος βασιλεῖ,
νῆα εἰσιὼν τριήρη περὶ ταῖς ἀκταῖς προσίσχει τοῦ Κοσμιδίου. ὡς δ'
ἔφιππος ἐκεῖσε καὶ βασιλεὺς ἀφίκετο, ἀντεκοινοῦντο μὲν ἀλλήλοις τὰ
πρὸς εἰρήνην ῥήματα μηδενὶ τῶν ἄλλων τὴν σπουδὴν χαριζόμενοι.
καὶ ἦσαν τὰ παρὰ τοῦ δουκὸς Βενετίας καὶ τῶν λοιπῶν στρατηγῶν
αἰτούμενα χρυσίου πεντήκοντα κεντηνάρια ἐκ τοῦ αὐτίκα μάλα κατα-
βληθησόμενα καὶ συμφωνίαι τινὲς ἐπ' αὐτοῖς, ἀποκναίουσαί τε καὶ
δυσπαράδεκτοι τοῖς γευομένοις ἐλευθερίας καὶ εἰωθόσιν ἐπιτάσσειν,
Νικήτας Χωνιάτης. Historia (= Χρονικὴ διήγησις) Reign Halosis,pt1, p.

613, line of p. 1
τὰς ἐν Θρᾴκῃ πόλεις αὐχοῦντες) ἤθελον καὶ οὗτοι συνεῖναι τῷ μαρ-

κεσίῳ καὶ τὰ δυνατὰ ὑπουργεῖν· ὁ δὲ μὴ χρείαν φάμενος ἔχειν Ῥωμαίων
στρατιωτῶν, οὕτως αὐτοὺς ἀπεπέμψατο. τῷ βασιλεῖ δ' ἔπειτα Βαλ-
δουίνῳ περὶ τοῦ προσδεχθῆναί οἱ προτείνουσι δέησιν. ὡς δ' ἦσαν, ὅ
φασι, καὶ πάλιν κενὴν ᾄδοντες, τῷ Ἰωάννῃ προσῄεσαν, ὃς τραφεὶς ἐν
τῷ Αἵμῳ καὶ γεννηθεὶς μικροῦ πᾶσαν τὴν ὑπὸ Ῥωμαίους ἑσπέριον
ἐπικράτειαν διέφθειρε καὶ ἠφάνισε πολέμοις ἀπολικμῶν, Σκυθικαῖς
ἐφόδοις ἐξερημῶν καὶ πολυτρόποις ἐκτρίβων κακώσεσιν. ὁ δὲ τούτους
ἀσμένως προσδέχεται· ἦν γὰρ τὸ τῶν Λατίνων ἀγέρωχον φρόνημα
ὑφορώμενος καὶ τὴν τούτων λόγχην ὡς φλογίνην ῥομφαίαν ὑποβλε-
πόμενος, ἐπεὶ καὶ περὶ φιλίας στείλας πρέσβεις οὐχ ὡς βασιλεὺς φίλοις,
ἀλλ' ὡς ὑπηρέτης δεσπόταις προσδιαλέγεσθαι σφίσιν ἐν τοῖς πρὸς
306
αὐτοὺς ἐπετάττετο γράμμασιν, ἢ μὴν ἀπεκδέχεσθαι σφᾶς κατ' αὐτοῦ

τὰ ὅπλα βαστάζοντας καὶ κείροντας κατ' εὐπέτειαν τὴν Μυσίαν, ἣν μὴ
δέον καρποῦται τοῖς κυρίοις Ῥωμαίοις ἐπαναστάς, κἀκεῖνον ἐς τὴν
προτέραν τύχην ἐπαναλύοντας.
Διαφίησι τοίνυν ἐς τὰς πατρίδας ἐπανιέναι τοὺς ἐπήλυδας αὐτῷ
Ῥωμαίους ὁ Ἰωάννης καὶ δρᾶν ὃ δύνανται κακὸν τοὺς Λατίνους μετ'
εὐμεθόδων τῶν ἐγχειρήσεων, ἕως τὰ κατ' αὐτοὺς ἐπὶ τὸ κρεῖττον ἐκεῖνος
διάθηται. ἐπανεικότες οὖν ἐς τὰ σφέτερα τὰς τῶν Θρᾳκῶν καὶ Μακε-
δόνων πόλεις διαφιστῶσι, συναιρομένων σφίσι τῶν Βλάχων.
Ιωάννης Ζωναράς. Epitome historiarum (lib. 1-12)

Vol. 1, p. 326, line 3
ἀνεχώρησαν, ἔνθα πύργους οἰκοδομήσας προσέμενε.

καὶ ὁ Βακχίδης ἐλθὼν ἐπολιόρκει αὐτόν. Ἰωνάθης
δὲ τὸν ἀδελφὸν ἐκεῖ λιπὼν Σίμωνα, αὐτὸς λάθρᾳ
ἐξελθὼν καὶ πολλοὺς ἐκ τῆς χώρας συναγαγὼν νύ-
κτωρ τῷ Βακχίδῃ καὶ τῇ αὐτοῦ προσέβαλε στρατιᾷ.
καὶ πολλοὺς μὲν αὐτὸς ἀνεῖλε, πολλοὺς δὲ καὶ ὁ Σί-
μων, ὑπεξελθὼν κἀκεῖνος ἀπὸ τῶν ἐρυμάτων, ἐμ-
πρήσαντες καὶ τὰς πολιορκητικὰς μηχανάς. ἀθυμήσας
δὲ διὰ ταῦτα ὁ Βακχίδης ἤθελεν ἀναζεῦξαι, ἐζήτει
δ' αἰτίαν τῆς ἀναζυγῆς εὐπρεπῆ. καὶ ὁ Ἰωνάθης
τοῦτο μαθὼν πρεσβεύεται περὶ φιλίας, ἵνα ἑκάτεροι
ἀλλήλοις ἀντιδῶσιν οὓς εἶχον αἰχμαλώτους. δεξάμε-
νος οὖν τὴν πρεσβείαν ὁ Βακχίδης σπένδεται. καὶ
ὤμοσαν μηκέτι κατ' ἀλλήλων στρατεύειν, καὶ τοὺς
αἰχμαλώτους ἠλλάξαντο. καὶ ὁ μὲν Βακχίδης ὑπο-
στρέψας οὐκέτι κατὰ τῆς Ἰουδαίας ἐπῆλθεν, ὁ δ' Ἰω-
νάθης ἀδείας τυχὼν τὰ τῶν ὁμοεθνῶν διίθυνε πράγ-
ματα ἐκόλαζέ τε τοὺς ἀσεβήσαντας.
Ἀλέξανδρος δὲ τοῦ Ἐπιφανοῦς Ἀντιόχου υἱὸς τὴν
Πτολεμαΐδα ἐκ προδοσίας παρειληφὼς ἐτάραξε τὸν
Δημήτριον, ὥστε καὶ τὰς δυνάμεις ἀθροίζειν καὶ
Ιωάννης Ζωναράς. Epitome historiarum (lib. 1-12)

Vol. 1, p. 331, line 9
Σίμων κατέστησεν ἐν αὐτῷ. Ἰωνάθης δὲ τοῖς στρα-

τηγοῖς συμμίξας τοῦ Δημητρίου εἰς φυγήν τε αὐτοὺς
τρέπεται καὶ περὶ δισχιλίους ἀνελὼν ὑπέστρεψεν εἰς
307
Ἱεροσόλυμα. καὶ εἰς Ῥώμην πρεσβείαν ἐποιήσατο,

τὴν προτέραν φιλίαν ἣν πρὸς τὸ ἔθνος εἶχον ἀνανεώ-
σασθαι. οἱ δὲ τῆς βουλῆς τὰ πρότερον ἐψηφισμένα
καὶ αὖθις ἐκύρωσαν. ἐπανερχόμενοι δὲ οἱ πρέσβεις
καὶ εἰς τὴν Σπάρτην ἀφίκοντο, καὶ τοῦτο ἐντεταλ-
μένον ἔχοντες παρὰ τοῦ Ἰωνάθου. καὶ οἱ Σπαρτιᾶ-
ται δὲ τοὺς πρεσβευτὰς φιλοφρόνως προσήκαντο, καὶ
ψήφισμα περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας πρὸς Ἰουδαίους
ἔθεντο. τοῦ Δημητρίου μέντοι οἱ στρατηγοὶ τὴν ἧτ-
ταν ἀναμαχέσασθαι σπεύδοντες μετὰ δυνάμεως πλεί-
ονος ἦλθον κατὰ τοῦ Ἰωνάθου. ὁ δὲ αὐτοῖς ὀξέως
ἀπήντησεν. ἀποδειλιάσαντες δὲ πρὸς φανερὰν μά-
χην ἀντικαταστῆναι αὐτῷ, νυκτὸς ἔφυγον. μεθ'
ἡμέραν δὲ γνοὺς τὴν φυγὴν Ἰωνάθης, ἐπεδίωξε μέν,
οὐ κατέλαβε δέ· ἀλλ' εἰς Ἀραβίαν ἐλθὼν καὶ τοῖς
Ναβατηνοῖς ἐπελθὼν καὶ λείαν ἐκεῖθεν ἀπελάσας
πολλὴν καὶ αἰχμαλώτους λαβὼν ἐπανῆλθε. συναγα-
γὼν δὲ τὸν λαὸν συνεβούλευε τὰ τείχη τῶν
Ιωάννης Ζωναράς. Lexicon Alphabetic letter epsilon, p. 802, line 11
ἐπιθέτους ἐπιστολὰς τὰς δοθείσας τισὶν, ὥστε

διακομίσαι.
Ἐπὶ καλάμῃ ἀροῦν. ἔθος ἐστὶ τοῖς γεωργοῖς
παρ' ἐνιαυτὸν ἀργὴν καταλείπειν τὴν γῆν, ὅπως
ἀκεραίους ἐκτρέφῃ τοὺς καρπούς.
Ἐπικαρπίας. τὰ κέρδη.
Ἐπικαμπὴς τάξις. ἐπὰν τὰ μέσα τοῖς πολε-
μίοις προσπίπτει, τὰ δὲ κέρατα ἐκ τῶν ὀπίσω
μερῶν ὄρθια ἐφ' ἑαυτὴν ἔχει τεταγμένα.
Ἐπικηρυκεία. ἡ ἐκ τῶν πολεμίων φιλία, ἢ τὸ
περὶ φιλίας καὶ διὰ λόγων κήρυκας πέμπειν.
καὶ ἐπικηρυκεύεται διὰ κήρυκος τινὸς συνθή-
κας τινὰς ἢ πρεσβείας ποιεῖται.
Ἐπισύστασις. ἡ ἐπὶ δευτέρου ἐπανόρθωσις.
Παῦλος ὁ Ἀπόστολος· ἡ ἐπισύστασίς μου ἡ
καθημερινή.
Ἐπίκλησιν. ἐπωνυμίαν.
Ἐπικαγχάστρια. ἀντὶ τοῦ εἰωθυῖα γελᾷν. ἢ
ἡ γελάστρια.
Ἐπὶ κόῤῥης. ἐπὶ κεφαλῆς· ἐπὶ αὐχένος. βέλ-
τιον δὲ ἐπὶ τῆς γνάθου ἐκλαμβάνειν,
308
Simplicius Phil., In Aristotelis physicorum libros commentaria

Vol. 9, p. 188, line 25
κοῦσι πρὸς ἀλλήλους ἄλλος ἄλλο τι λέγων τὴν ἀρχήν, καὶ τὴν διαφορὰν
αὐτῶν παραδίδωσι. καὶ ὅπως εἰς συμφωνίαν καὶ αὕτη περιάγεται, καλῶς
καὶ σαφῶς ἐπιδείκνυσι. καὶ τὴν μὲν διαφορὰν δηλοῖτοὺς μὲν πρότερα
τῇ φύσειτοὺς δὲ ὕστερα λαμβάνεινεἰπών,καὶ τοὺς μὲν γνωριμώ-
τερα κατὰ τὸν λόγον, τοὺς δὲ κατὰ τὴν αἴσθησινἤτοι τὰ αὐτὰ
λέγωντάτεπρότερατῇ φύσει καὶτὰ γνωριμώτερα κατὰ τὸν λόγον,
καὶ αὖ πάλιν τὰ ὕστερα τῇ φύσει καὶ κατὰ τὴν αἴσθησιν γνωριμώτερα.
καὶ
τῶν παραδειγμάτωντὸ μὲν περιττὸν καὶ ἄρτιονκαὶνεῖκος καὶ
φιλίαν ὡς πρότερα τῇ φύσει, καὶ κατὰ τὸν λόγον ἀλλ' οὐχὶ κατὰ τὴν
αἴσθησιν γνωριμώτερα τοῖς προτέροις προσήκοντα παρέθετο (νοητὰ γὰρ
ταῦτα· διὸ κατὶ Ἐμπεδοκλῆς περὶ φιλίας λέγων
ἀλλὰ νόῳ δέρκου, φησί, μηδ' ὄμμασιν ἧσο τεθηπώς),
τὸ δὲθερμὸν καὶ ψυχρὸνκαὶὑγρὸν καὶ ξηρὸνὡς ὕστερα τῇ φύσει
καὶ κατὰ τὴν αἴσθησιν γνωριμώτερα τοῖς ὑστέροις ἀπένειμε. καὶ τὸ μὲν
θερμὸν καὶ ψυχρὸν Παρμενίδης φησί, τὸ δὲ ὑγρὸν καὶ ξηρὸν Ἀλέξανδρος
μὲν ἤτοι αὐτόν φησιν εἰρηκέναι τὸν τὸ θερμὸν καὶ ψυχρὸν εἰπόντα ἢ Ἐμ-
πεδοκλέα πρὸς τῷ νείκει καὶ τῇ φιλίᾳ τὰ τέτταρα στοιχεῖα ἀρχὰς
θέμενον.
ὁ μέντοι Πορφύριος οἰκειότερον εἰς Ἀναξιμένην τὴν δόξαν ἀνέπεμψε
ταύ-την εἰπόντα γῆ καὶ ὕδωρ πάντ' ἐσθ' ὅσα γίνοντ' ἠδὲ φύονται.
Olympiodorus Phil., In Platonis Phaedonem commentaria

Ch. 1, sec. 13, line 22
Πυθαγόρειον παράγγελμα ‘μὴ ἀποτιθέναι, ἀλλὰ συνεπιτιθέναι βάρη’,

τουτέστι
συμπράττειν τῇ ζωῇ, οὐκ ἀντιπράττειν. συνεγένετο δὲ ὁ Κέβης Φιλολάῳ
ἐν
Βοιωτίᾳ, ἐν ταῖς Θήβαις γάρ. πῶς δὲ ἄρα καταλέλοιπε τὸ ὁμακόϊον, ὅπερ
ἦν
ἐν Ἰταλίᾳ Πυθαγορικὸν διδασκαλεῖον; ἰστέον δὲ ὅτι ἔθος ἦν παρ' αὐτοῖς
ὥστε
ἐν κοινῷ βίῳ ζῆν τὴν οὐσίαν πᾶσαν κοινὴν ποιουμένους. εἴ τις οὖν
309
ἀνεπιτήδειος
ηὑρέθη πρὸς φιλοσοφίαν, ἐξῆγον αὐτὸν μετὰ τῆς οὐσίας καὶ κενοτάφιον
ἐποίουν
καὶ ὡς περὶ ἀποιχομένου ἀπωδύροντο. Γύλων δέ τις εἰσελθὼν καὶ
πεπονθὼς
τοῦτο ὑφῆψε πῦρ τῷ διδασκαλείῳ καὶ πάντες ἐκαύθησαν πλὴν δύο,
Φιλολάου
καὶ Ἱππάρχου. ἦλθεν οὖν ὁ Φιλόλαος εἰς Θήβας ὀφείλων χοὰς τῷ οἰκείῳ
διδασκάλῳ τεθνεῶτι καὶ ἐκεῖ τεθαμμένῳ ποιήσασθαι, τῷ Λύσιδι, οὗ καὶ
κατὰ
ὁμωνυμίαν γέγραπται τῷ Πλάτωνι διάλογος ‘Λύσις ἢ περὶ φιλίας’. ταῦτα
ἔχει
ἡ θεωρία.
Ἀλλὰ μὴν καὶ ἐγὼ ἐξ ἀκοῆς περὶ αὐτῶν λέγω[61d9]: ‘ἐξ ἀκοῆς’,
τουτέστιν οὐκ ἀπὸ διαθέσεως τοιαύτης, ἀλλὰ ἐξ ἀκοῆς δίκην θυλάκου ἐν
ᾧ
ἦσαν οἱ λόγοι.
Ἃ μὲν οὖν τυγχάνω ἀκηκοὼς φθόνος οὐδεὶς λέγειν[61d9 – 10]:
τὸ γὰρ φθονεῖν ἔσχατον πάθος ἐστὶ τῇ ὕλῃ ἀνῆκον τῇ μεταλαμβανούσῃ
μόνον.
⟦οὐκ⟧ ἔστι δὲ φθονεῖν τὸ μεταλαμβάνειν μόνον, ἀλλὰ ⟦καὶ τὸ⟧ μὴ
μεταδιδόναι.
Καὶ γὰρ ἴσως καὶ μάλιστα πρέπει μέλλοντα ἐκεῖσε ἀποδημεῖν
[61d10 – e1]: τὸ μὲν ‘ἴσως’ εἴρηται διὰ τὸ μυθικὸν ἐπιχείρημα, τὸ δὲ
‘μάλιστα’
διὰ τὸ φιλόσοφον. μήποτε οὐ καλῶς εἶπεν ‘ἀποδημεῖν’, ἔδει γὰρ εἰπεῖν
‘ἐπιδη
Anonymi In Aristotelis Artem Rhetoricam Rhet., In Aristotelis artem

rhetoricam commentarium P. 99, line 11
μενοςεἰπεῖν τὸ ἀληθὲς φίλος ἐστί. φιλοῦμενκαὶ τοὺς μὴ φοβερούς.

[b34]ἑταιρίαἐστὶν ἡ ἀπὸ κοινωνίας φιλία, οἷον εἰ κοινωνοὶ ἦσαν ἐπὶ
πράγματί τινι.οἰκειότηςἐστὶν ἡ φιλία ἡ ἀπὸ πράξεως, οἷον εἰ συνήρ-
γησέ τινι ἐπιχειροῦντι πρᾶξαί τι ἢ ἐν πολέμῳ ἐβοήθησεν, ἔκτοτε
οἰκειοῦται
αὐτῷ. [b35]καὶ τὸ μὴ δεηθέντος ποιῆσαι,ἤτοι καὶ εἰ ποιήσαι τις,
ὃ ἤθελον ἀξιῶσαι αὐτὸν ποιῆσαι, καὶ ταῦτα μὴ δεηθεὶς καὶ ἀξιώσας
αὐτόν,
ἔχω φίλον αὐτόν, καὶ μετὰ τὸ ποιῆσαι, ὃ ἤθελον ἀξιῶσαι αὐτόν,μὴ
310
δηλῶσαικαὶ εἰπεῖν ὅτι ‘εὐηργέτησά σε’· καὶ γὰρ φαίνεται ἢοὕτως

ποιήσας ἤτοι εὐεργετήσας μεοὐ δι' ἕτερόν τιἀλλ'αὐτοῦἕνεκα ἤτοι
ἕνεκα ἐμοῦ τοῦ φίλου. [1382a1]ἐκ τῶν ἐναντίων δεῖ θεωρεῖνἤτοι
ἐκ τῶν περὶ φιλίας τόπων. ἡ μὲνὀργὴγίνεταιἐκ τῶνκακῶν τῶνπρὸς
αὐτόν,ἤτοι ὀργὴ γίνεται, ὅταν τις λυπῆσαι σπουδάζῃ τινά, ἐξ οὗ ἐλυπήθη
καὶ ἔπαθέ τι κακόν·ἔχθρα δὲ καὶ ἄνευ τῶν πρὸς αὐτόν,ἤτοι ἐχθραί-
νομαι δὲ καὶ μισῶ τὸν Τανισμάνην, κἂν οὐδέν τι κακὸν οὗτος πρὸς ἐμὲ
ἔδρασε. [a6] μισεῖν δὲ λέγομαι οὐ τὸνΚαλλίαν,ἀλλὰ τὸ γένος ὅλων
τῶν Περσῶν ἢ τῶν συκοφαντῶν.καὶ τὸ μὲνἤτοι τὸ ὀργίζεσθαί ἐστιν
ἰατὸντῷχρόνῳ, τὸ δὲμῖσοςἀνίατον· καὶ ἡ μὲνὀργὴἐφίεται τοῦ
μόνονλυπῆσαι, ἡ δὲἔχθρα ἐφίεταιτοῦ κακῶσαιἤτοι χαλάσαι καὶ
ἀπολέσαι, ὥστε μὴ ζῆν. [a8] ἐπεὶ γὰρ ὁὀργιζόμενοςβούλεται
αἴσθεσθαικαὶ νοῆσαι, πρὸς ὃν ὀργίζεται, ὅτι κατ' αὐτοῦ ὀργίζεται,
φαίνεται, ὅτι μερικῷ ὀργίζεται ὁ ὀργιζόμενος·τῷ δέ,τῷ ἐχθραίνοντι,
Στέφανος Εθνικά. (epitome) P. 594, line 22
μέχρι νῦν Λευκόσυροι καλοῦνται”. τὸ κτητικὸν Συρικός.

Σῦρος,νῆσος Ἰωνική. ὡς Στράβων δεκάτῃ, τὸυμακρόν.
τὸ ἐθνικὸν Σύριος. νῆσος Ἀκαρνανίας.
Συρρέντιον,πόλις Τυρρηνίας, καὶΣυρρεντόν.τὸ ἐθ-
νικὸν Συρρέντιος.
Συώπιοι,ἔθνος προσεχὲς τοῖς Λιβυρνοῖς, ὡς Ἑκαταῖος
Εὐρώπῃ.
Σφακτήρια,οὐδετέρως. ἔστι δὲ μεθόριον Ἠλείων τῆς
πρὸς Μεσσήνην χώρας. κέκληται δ' οὕτως, ὥς φησιν Ἐχεφυ-
λίδης, διὰ τὸ ἐν αὐτῷ σφαγιασαμένους τοὺς Ἡρακλείδας πρὸς
Ὄξυλον ποιήσασθαι συνθήκας περὶ φιλίας καὶ ὁμονοίας. ἔστι
καὶ νῆσοςΣφακτηρία,ἧς μνημονεύει Παυσανίας ἐν τρίτῳ
περιηγήσεως Ἑλλάδος. ἐκαλεῖτο καὶΣφαγία,ὡς Φαβωρῖνος.
ἔστι καὶΣφαγῖτιςἄκρα Σκυθίας. τὸ ἐθνικὸν ἀπὸ τῆς ἀνα-
λογίας Σφακτηριεύς καὶ Σφακτηριώτης, καὶ τοῦ Σφαγία Σφα-
γιεύς, ὡς τοῦ Ὑρία Ὑριεύς.
Σφενδαλή,δῆμος Ἱπποθοωντίδος φυλῆς. ὁ δημότης
Σφενδαλεύς. τὰ τοπικὰ Σφενδαλῆθεν Σφενδαλήνδε Σφεν-
δαλῆσιν.
Σφήκεια,πόλις Εὐβοίας. Λυκόφρων “οἱ πέντε που
Σφήκειαν εἰς Κεραστίδα”. οὕτω δὲ καὶ ἡ Κύπρος ἐκαλεῖτο.
Anonymi In Aristotelis Ethica Nicomachea Phil., In ethica Nicomachea

paraphrasis (pseudepigraphum olim a Constantino Palaeocappa onfectum
311
et olim sub auctore He P. 79, line 1n
ἡ μεσότης. μέχρι δὲ τίνος ὀργιζόμενοι καὶ ἐπὶ τίσι τὰ δέοντα ποιήσομεν

καὶ τίς ὁ δέων τῆς ὀργῆς καιρὸς καὶ ὁ τόπος καὶ τὸ πρόσωπον καὶ τὰ
τοιαῦτα, οὐ δυνατόν ἐστι διορίσασθαι· τὰ γὰρ κατὰ μέρος καὶ τὰ καθ'
ἕκαστα ἀόριστα, καθὼς καὶ περὶ τὰς ἀρχὰς εἴρηται· καὶ ἄλλοτε ἄλλα εἰσὶ
τὰ προσήκοντα καὶ οὐδὲν τούτων ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ ἕστηκε. τοῦτο δὲ μόνον
δυνατὸν εἰπεῖν,ὅτι ἡ μὲν μέση ἕξις ἐπαινετή, αἱ δὲ ὑπερβολαὶ καὶ
ἐλλείψεις ἐπὶ παντὸς πάθους κακίζονται· καὶ αἱ μὲν μικρὸν ἀφιστάμεναι
τοῦ μέσου οὐ πάνυ γίνονται φανεραὶ καὶ διὰ τοῦτο οὐδὲ πάνυ ψέγονται,
αἱ
δὲ πλεῖστα καὶ πλεῖστα δοκοῦσι καὶ σφόδρα κακίζονται· ὅθεν δῆλον,ὅτι
τῆς μέσης ἕξεως ἀνθεκτέον.
Περὶ φιλίας καὶ τῶν παρ' ἑκάτερα κακιῶν δυσκολίας καὶ κολα-
κείας. κεφ. ηʹ.
Αἱ μὲν οὖν περὶ τὴν ὀργὴν ἕξεις εἴρηνται. εἰσὶ δὲ καὶ ἄλλαι ἕξεις
ἐν ταῖς τῶν ἀνθρώπων κοινωνίαις ταῖς πρὸς ἀλλήλους, αἵτινες ἐν λόγοις
καὶ ἐν πράγμασι γίνονται· περὶ ταύτας τοίνυν τὰς κοινωνίας δυνατὸν
ἐπαι-
νεῖσθαί τινα καὶ ψέγεσθαι. ἐπεὶ δὲ ἡ μὲν μεσότης ἐπαινετόν, ψεκτὸν δὲ
αἱ ὑπερβολαὶ καὶ ἐλλείψεις, φανερὸν ὅτι ἐν ταῖς κοινωνίαις ταύταις ὑπερ-
βολὴ καὶ ἔλλειψίς ἐστι καὶ μεσότης· οἱ μὲν γὰρ ἄλυποι παντάπασι βού-
λονται εἶναι τοῖς ἐντυγχάνουσι καὶ πάντα ἐπαινοῦσι καὶ πᾶσιν
ἀρέσκεσθαι
βούλονται δοκεῖν καὶ οὐδενὶ περὶ οὐδενὸς ἀντιλέγουσιν· οἱ δὲ ἐκ διαμέ-
τρου τούτοις ἔχουσι καὶ πάντας λυποῦσι καὶ πάντα ψέγουσι καὶ οὐδὲν αὐ

paraphrasis (pseudepigraphum olim a Constantino Palaeocappa
confectum et olim sub auctore He P. 162, line 35
τοῦτο μὴ ἔχειν ἡδονήν. ἡ γὰρ ἡδονὴ ἐνέργειά ἐστιν, ἡ δὲ ἐνέργεια κινή-

σεως δοκεῖ μόνον εἶναι, ἀλλ' οὐκ ἔστιν· ἔστι γὰρ καὶ ἀκινησίας ἐνέργεια,
καὶ ἡἡδονὴ μᾶλλον ἐν ἠρεμίᾳ ἐστὶν ἢ ἐν κινήσει. ἡ δὲμετα-
βολὴ πάντων γλυκύτατον, κατὰ τὸν ποιητήν, οὐ τῇ ἀρίστῃ καὶ
ἀγαθῇ φύσει ἀλλὰ τῇ συνθέτῳ διὰ τὴν ἀσθένειαν αὐτῆς καὶ τὴν πονη-
ρίαν· ὥσπερ γὰρ ὁ πονηρὸς ἄνθρωπος εὐμετάβολος, οὕτω καὶ ἡ πονηρὰ
φύσις ἀεὶ δεῖται μεταβολῆς·οὐ γὰρ ἁπλῆ οὐδὲ ἐπιεικής. περὶ μὲν
οὖν ἐγκρατείας καὶ ἀκρασίας καὶ περὶ ἡδονῆς καὶ λύπηςκαὶ τί
312
ἐστιν ἕκαστον αὐτῶν καὶ πῶς τὰ μὲν ἀγαθὰ τὰ δὲ κακά, εἴρηται· λοιπὸν
δὲ περὶ φιλίας ἐροῦμεν.
ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ ΠΑΡΑΦΡΑΣΙΣ ΕΙΣ ΤΟΘ.
Περὶ φιλίας. κεφ. αʹ.
Μετὰ δὲ ταῦτα περὶ φιλίαςἀκόλουθόν ἐστι διελθεῖν. ἔστι γὰρ

ἡ φιλία ἀρετή τις ἢ ἕπεται τῇ ἀρετῇ· καὶ γὰρ ἡ μεταξὺ δυσκολίας καὶ
κολακείας ἀρετή, προσλαβοῦσα τὸ στέργειν, φιλία ἐστίν, ὡς ἐν τῷ ηʹ
κεφαλαίῳ τοῦ δʹ βιβλίου εἴρηται· καὶ ἕπεται δὲ τῇ τελείᾳ ἀρετῇ. ἡ
γὰρ ἀληθὴς φιλία, ὡς αὐτίκα εἰρήσεται, ἐν τοῖς σπουδαίοις μόνοις εὑρί-
σκεται. διὰ ταῦτα ἐν τῇ περὶ τῶν ἀρετῶν πραγματείᾳ ἀκόλουθόν ἐστι
καὶ περὶ αὐτῆς εἰπεῖν, ἐπεὶ καὶ ἀναγκαιότατόν ἐστιν εἰς τὸν βίον.ἄνευ
γὰρ φίλων οὐδεὶς ἂν ἕλοιτο ζῆν, ἔχων τὰ λοιπὰ ἀγαθὰ πάντα·

paraphrasis (pseudepigraphum olim a Constantino Palaeocappa onfectum
et olim sub auctore He P. 163, line 2n
καὶ ἡἡδονὴ μᾶλλον ἐν ἠρεμίᾳ ἐστὶν ἢ ἐν κινήσει. ἡ δὲμετα-


313
καὶ γὰρ τοῖς πλουτοῦσι καὶ ἀρχὰς καὶ δυναστείας κεκτημένοις δοκεῖ
μάλιστα χρείαν εἶναι φίλων.τί γὰρ ὄφελος τῆς τοιαύτηςεὐδαιμονίας



καὶ γὰρ τοῖς πλουτοῦσι καὶ ἀρχὰς καὶ δυναστείας κεκτημένοις δοκεῖ
μάλιστα χρείαν εἶναι φίλων.τί γὰρ ὄφελος τῆς τοιαύτηςεὐδαιμονίας
μὴ δυναμένοις εὐεργετεῖν; οὐκ εὐεργετοῦσι δὲ μὴ ἔχοντες φίλους·

confectum et olim sub auctore He
P. 187, line 3
εργετήθη δέδρακε πρὸς τὸν πατέρα), τῷ πατρὶ δὲ ἀπείπασθαι τὸν υἱόν·

ἔξεστι γὰρ τοῖς εὐεργέταις τοὺς ὀφείλοντας ἀποπέμψασθαι. ἴσως δὲ
314
οὐδεὶς
πατὴρ ἀφίσταται τοῦ υἱοῦ, εἰ μὴ ὑπερβαλλόντως εἴη μοχθηρός· ἥ τε γὰρ
φυσικὴ φιλία εἰς τοῦτο ἐπείγει καὶ ἅμα ἀνθρώπινόν ἐστι τὴν ἐπικουρίαν
μὴ διωθεῖσθαι· τῷ δὲ υἱῷ μοχθηρῷ ὄντι μισητόν, ἢ οὐ λίαν σπουδάζεται
τῷ πατρὶ ἐπαρκεῖν· οἱ γὰρ πολλοὶ εὖ πάσχειν βούλονται, τὸ δὲ εὖ ποιεῖν
φεύγουσιν ὡς ἀλυσιτελές.περὶ μὲν οὖν τούτων ἐπὶ τοσοῦτον εἰρή-
σθω.
ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ ΠΑΡΑΦΡΑΣΙΣ ΕΙΣ ΤΟΙ
Ποῖα τὰ τὴν φιλίαν σώζοντα. κεφ. αʹ.
Λέγωμεν δὲ ἔτι περὶ φιλίας καὶ ὧν δεῖ προσθῶμεν τοῖς εἰρημένοις.

ἐν μὲν οὖν ταῖς κατ' ἰσότητα φιλίαις τὰ ἴσα ἀνταποδοτέον ἀλλήλοις τοὺς
φίλους, ἐν δὲ ταῖς ἀνομοιοειδέσι φιλίαις, καθὼς εἴρηται, τὸ ἀνάλογον· ἡ
γὰρ ἀναλογία ἰσάζει τοὺς φίλους ἐν ταῖς πολιτικαῖς κοινωνίαις. ὁ γὰρ
σκυτοτόμος ἀντὶ τῶν ὑποδημάτων οὐχ ὑποδήματα ἀλλὰ τὸ κατ' ἀξίαν καὶ
τὸ ἀνάλογον λήψεται, ὡς ἐν τῷ πέμπτῳ βιβλίῳ διὰ πλειόνων εἴρηται·

ὁμοίως δὲ καὶ ὁ ὑφάντης καὶ οἱ ὅμοιοι· τοῦτο γὰρ σώζει τὰς πολιτικὰς
κοινωνίας, τὸ ἀναλόγως διδόναι καὶ λαμβάνειν, ὧν ἕκαστος ἢ δεῖται ἢ εὐ-
πορεῖ. ἀλλ' ἐν μὲν ταῖς πολιτικαῖς κοινωνίαις ἐστὶ κοινὸν μέτρον καὶ τὸ
νόμισμα, πρὸς ὃ πάντα ἀναφέρεται, καὶ ᾧ τὰς δόσεις καὶ τὰς λήψεις
μετροῦμεν, ἐν δὲ ταῖς ἠθικαῖς τε καὶ φιλικαῖς οὐκ ἔστιν ᾧ μετρῆσαι δυ

Ἐπεὶ δὲ ἡ εὐδαιμονία ἐν ταῖς κατ' ἀρετὴν ἐνεργείαις δέδεικται οὖσα,

εἴ τις εἴη κρατίστη τῶν τοιούτων ἐνεργειῶν, μάλιστα ἐν ταύτῃ ἂν εἴη.
κράτιστον γὰρ καὶ ἄριστον ἡ εὐδαιμονία· κρατίστη δὲ ἐνέργεια ἡ τοῦ
κρα-
τίστον τῶν ἐν ἡμῖν ἐνεργούντων, ὃ κατὰ φύσιν ἄρχει καὶ ἡγεῖται πρὸς
τὴν ἀλήθειαν, καὶ τὸ ἀγαθόν, εἴτε νοῦς τοῦτο ἂν καλοῖτο εἴτε ἄλλο τι,
ὃ δὴ ἔννοιαν ἔχει περὶ καλῶν τε καὶ θείων, εἴτε θεῖον ὂν καὶ αὐτὸ εἴτε
τῶν ἐν ἡμῖν τὸ θειότατον· ἡ δὴ τούτου ἐνέργεια εὖ καὶ καλῶς γινομένη
καὶ κατὰ τὴν οἰκείαν ἀρετὴν εἴη ἂν ἡ τελεία εὐδαιμονία. καὶ ἔστι θεω-
315
ρητική, καθὼς πρότερον εἴρηται· ὅτι δὲ ἐν ταύτῃ τῇ ἐνεργείᾳ ἐστὶν ἡ τε-

λεία εὐδαιμονία, καὶ τὰ προειρημένα ἡμῖν περὶ τῶν ἀνθρωπίνων
ἐνεργειῶν
καὶ ἡ ἀλήθεια μαρτυρεῖ. καὶ γὰρ ὡς ἐν τῷ περὶ φιλίας εἴρηται, ὁ νοῦς
ἐστι τὸ ἡμέτερον εἶναι, καὶ διὰ τοῦτο κρατίστη ἐστὶν ἡ αὐτοῦ ἐνέργεια,
καὶ ἃ γινώσκει κράτιστά εἰσι τῶν αἰσθήσει γινωσκομένων· εἰ δὲ ἄριστον
δεῖ εἶναι τὴν εὐδαιμονίαν, ἐν τῷ ἀρίστῳ εἶναι πᾶσα ἀνάγκη. ἔτι τὸ συν-
εχὲς ἀποδιδόναι δεῖ τῇ εὐδαιμονίᾳ. οὕτω γὰρ ἂν τελείως δύναιτό τις εὐ-
δαιμονεῖν, μὴ διακοπτομένης αὐτῷ τῆς εὐδαιμονίας. τοῦτο δὲ θεωροῦσι
μάλιστα δυνατόν· θεωρεῖν γὰρ δυνάμεθα συνεχῶς μᾶλλον ἢ ὁτιοῦν
ἕτερον
πράττειν. ἔτι καὶ ἡδονὴν οἰόμεθα δεῖν τῇ εὐδαιμονίᾳ παραμεμῖχθαι.
ἡδίστη δὲ τῶν κατ' ἀρετὴν ἐνεργειῶν ἡ κατὰ σοφίαν ὁμολογου-
μένως ἐστί· φαίνεται τοίνυν ἡ φιλοσοφία θαυμαστὰς ἔχουσα ἡδονὰς διά
τε τὴν καθαριότητα καὶ τὸ ὕλης ἀπηλλαγμένη καθάπαξ εἶναι καὶ διὰ τὸ
Michael Phil., In ethica Nicomachea ix-x commentaria P. 462, line 1
παρόντι βιβλίῳ εἴδη λέγει φιλίας, μεταχρηστικῶς τῷ τῶν εἰδῶν ὀνόματι

χρῆται. ὅτι δὲ καὶ τρία ἐστὶ τὰ μέρη ἢ τὰ εἴδη (λεγέσθω γὰρ εἴδη φιλίας)
δέδεικται ἐν τῷ πρὸ τούτου βιβλίῳ. τριῶν γὰρ ὄντων τῶν φιλητῶν, δι'
ἃ φιλοῦμεν οἱ ἄνθρωποι, ἀγαθοῦ ἡδέος χρησίμου, τρεῖς ἀνάγκη καὶ τὰς
φιλίας εἶναι. ὁ γὰρ φιλῶν τινα ἢ ὡς ἀγαθὸν φιλεῖ, οἷον σοφὸν ἢ σώφρονα
ἢ ἀνδρεῖον ἢ δίκαιον ἢ διὰ πάντα ταῦτα, ἢ ὡς ἡδύν (τοιοῦτος δὲ ὁ εὐτρά-

πελος καὶ ἡ ἐρωμένη), ἢ ὡς χρήσιμον. χρήσιμος δὲ λέγεται, δι' οὗ γίνε-
ται ἀγαθόν τι. εἰσὶ δὲ διὰ τὸ χρήσιμον φίλοι μάλιστα οἱ ἀγοραῖοι. ἔστι
δὲ τὸ μὲν ἀγαθὸν καὶ ἡδὺ φιλητὰ ὡς τέλη, τὸ δὲ χρήσιμον ὡς εἰς τέλος
τι συντελοῦν. περὶ τούτων δὴ τῶν μερῶν ἢ εἰδῶν τῆς φιλίας καὶ ἁπλῶς
περὶ φιλίας εἰπὼν ἐν τῷ πρὸ τούτου βιβλίῳ, τίς τέ ἐστι καὶ ἐν τίσι καὶ
περί τι, τίς τε, ὅτι ἀρετή τις ἢ μετ' ἀρετῆς (καὶ γὰρ καὶ ἡ φιλία περὶ
πράξεις καὶ πάθη ἐστὶν ὥσπερ καὶ ἡ ἀρετή· εἰσὶ γὰρ πράξεις φιλικαί,
καὶ αὐτὸ δὲ τὸ φιλεῖν πάθος ἐστίν), ἐν τίσι δέ, ὅτι καὶ ἐν τοῖς ὁμοίοις
καὶ ἐν τοῖς ἀνομοίοις (ἡ μὲν γὰρ πρώτη καὶ κυρίως φιλία ἐν τοῖς ὁμοίοις,
ἐν γὰρ τοῖς σπουδαίοις καὶ ἀγαθοῖς. φιλοῦσι γὰρ οὗτοι ἀλλήλους, ᾗ
ἀγαθοὶ καὶ ᾗ σπουδαῖοι καὶ ᾗ ὅμοιοί εἰσιν. αἱ δὲ λοιπαὶ ἥ τε διὰ τὸ
χρήσιμον καὶ ἡδὺ ἐν τοῖς ἀνομοίοις), περὶ τί δὲ ὅτι περὶ τὸ ἀγαθὸν καὶ
καὶ τὸ ἡδὺ καὶ τὸ χρήσιμον. ταῦτα δὴ εἰπὼν ἐν ἐκείνῳ τῷ βιβλίῳ καὶ
ἕτερα πολλὰ τοῖς περὶ φιλίας ὄντα λόγοις οἰκεῖα ἐν τούτῳ τῷ βιβλίῳ
ἐνάτῳ ὄντι τὰ λείποντα τοῖς περὶ φιλίας ἐκτίθεται.
316
τι συντελοῦν. περὶ τούτων δὴ τῶν μερῶν ἢ εἰδῶν τῆς φιλίας καὶ ἁπλῶς
Ἐν ἁπάσαις δὲ ταῖς ἀνομοειδέσι φιλίαις τὸ ἀνάλογον

ἰσάζει καὶ σώζει τὴν φιλίαν, καθάπερ εἴρηται.
Ἀναμιμνήσκει τῶν ἐν τῷ πρὸ τούτου βιβλίῳ εἰρημένων καὶ δεδειγ-

μένων· ἔδειξε γὰρ ὅτι τὸ ἀνάλογον σώζει τὰς ἀνομοειδεῖς φιλίας·
ὁμοειδεῖς
δὲ φιλίαι εἰσίν, ὡς εἴρηται, αἱ τῶν ἀγαθῶν, αἱ δ' ἄλλαι πᾶσαι ἀνομο-
ειδεῖς· ὅμοιοι γὰρ καὶ ἴσοι ἀριθμῷ καὶ δυνάμει οἱ ἀγαθοί. ὅσα γὰρ καὶ
οἷα ἀγαθὰ ἐν θατέρῳ, καὶ τῷ λοιπῷ ἐνθεωρεῖται καὶ διὰ τοῦτο καὶ ἐν
ἀλλήλοις εἰσίν, ὡς ὁ μέγας Βασίλειος ἐν τῷ θεολόγῳ κἀκεῖνος ἐν τῷ με-
γάλῳ Βασιλείῳ, καὶ οὐδέτερος οὐδετέρου πλέον ἔχειν ἀξιοῖ ἀλλὰ τὸ ἴσον.
317
Ἐν ἁπάσαις δὲ ταῖς ἀνομοειδέσι φιλίαις τὸ ἀνάλογον

ἰσάζει καὶ σώζει τὴν φιλίαν, καθάπερ εἴρηται.
Ἀναμιμνήσκει τῶν ἐν τῷ πρὸ τούτου βιβλίῳ εἰρημένων καὶ δεδειγ-

μένων· ἔδειξε γὰρ ὅτι τὸ ἀνάλογον σώζει τὰς ἀνομοειδεῖς φιλίας·
ὁμοειδεῖς
δὲ φιλίαι εἰσίν, ὡς εἴρηται, αἱ τῶν ἀγαθῶν, αἱ δ' ἄλλαι πᾶσαι ἀνομο-
ειδεῖς· ὅμοιοι γὰρ καὶ ἴσοι ἀριθμῷ καὶ δυνάμει οἱ ἀγαθοί. ὅσα γὰρ καὶ
οἷα ἀγαθὰ ἐν θατέρῳ, καὶ τῷ λοιπῷ ἐνθεωρεῖται καὶ διὰ τοῦτο καὶ ἐν
ἀλλήλοις εἰσίν, ὡς ὁ μέγας Βασίλειος ἐν τῷ θεολόγῳ κἀκεῖνος ἐν τῷ με-
γάλῳ Βασιλείῳ, καὶ οὐδέτερος οὐδετέρου πλέον ἔχειν ἀξιοῖ ἀλλὰ τὸ ἴσον.
καὶ ἔστιν ἐν τοῖς τοιούτοις ἡ κατὰ πάντα ἰσότης φιλότης.
Michael Phil., In ethica Nicomachea ix-x commentaria

P. 486, line 5
χαίρειν οὐκ ἔστιν. ἕλκουσιν οὖν τὸν ἄθλιον ὁ λόγος καὶ τὸ ἄλογον, ὁ
μὲν δεῦρο, τὸ δὲ δεῦρο διασπῶντα καὶ ἀνθ' ἑνὸς πολλὰ ποιοῦντα. ταῖς
δὲ διαφόροις μᾶλλον δὲ ἐναντίαις ὀρέξεσι καὶ ἐπιθυμίαις καὶ ἅμα ἥδεται
καὶ λυπεῖται, ὅτι ὅτε ἥδεται θάτερον, οἷον τὸ ἄλογον, τότε λυπεῖται ὁ
λόγος, ἢ ἔμπαλιν. εἰ δὲ μὴ δυνατόν, φησίν, ἅμα ἥδεσθαι καὶ λυπεῖσθαι,
ἀλλὰ μετὰ μικρὸνλυπεῖται ὅτι ἥσθηκαὶ ὅτι ἡδέα γέγονεν αὐτῷ ἐκεῖνα,
οἷς μικρὸν ἡσθεὶς ἄρτι μεταμέλεται. εἰ δὴ ὡς λέγομεν ἀθλίως καὶ
πάντῃ κακῶς ὁ πονηρὸς διαπορεύεται, φευκτέον τὴν πονηρίαν οὐ βάδην
ἀλλ' ὠκέως πάνυ.
Ἡ δὲ εὔνοια φιλίᾳ μὲν ἔοικεν, οὐ μὴν ἔστι φιλία.
Τῷ περὶ φιλίας λέγοντι ἀκόλουθόν ἐστι καὶ περὶ εὐνοίας δοκούσης
εἶναι φιλίας ἐπισκέψασθαι, πότερον φιλία ἐστὶ καθάπερ δοκεῖ ἢ φιλία
μὲν
οὐκ ἔστι, φιλίας δέ τι. ἔστι δὲ ὡς δόξει οὐ φιλία, ἀρχὴ δὲ φιλίας. οὐκ
ἔστι δὲ ταὐτὸν ἡ ἀρχὴ τῷ οὗ ἐστιν ἀρχή. λέγει δὴ ὅτι ἡ εὔνοιαφιλίᾳ
μὲν ἔοικεν,οὐκ ἔστι δέ. ἡ φιλία μὲν γὰρ πρὸς ἐκείνους λέγεται, οἷς
καὶ τὸ φιλεῖν καὶ ἀντιφιλεῖσθαι καὶ πρὸς εἰδότας, ὅτι ἀλλήλους φιλοῦσι,
καὶ πρὸς γνωρίμους, εὔνοια δὲ γίνεται καὶ πρὸς μὴ ἀντιφιλοῦντας καὶ
318
πρὸς
ἀγνῶτας. ἀκούσαντες γὰρ πολλάκις περί τινος, ὃν οὐδέποτε τεθεάμεθα,
ὅτι ἀγαθός ἐστι τὰ πολεμικὰ ἢ ὅτι μουσικός ἐστι σπουδαῖος ἢ ὅτι δεινὸς
πόλεως ἄρχειν, εὖνοι τούτῳ γινόμεθα ἐκείνου μὴ εἰδότος, ὡς εὐνοικῶς
ἔχο-
μεν πρὸς ἐκεῖνον. καὶ γὰρ ὡς αὐτὸς Ἀριστοτέλης ἐν ἄλλοις λέγει, τῷ
Michael Phil., In ethica Nicomachea ix-x commentaria

P. 571, line 31
τοῦ ἀνθρώπου ἡδονὴ ἢ ἡδοναί. καὶ τοῦτο εἰπὼν ἐπὶ τὸν περὶ εὐδαιμο-
νίας ἵεται λόγον. αὕτη γάρ ἐστιν ἡ τοῦ ἀνθρώπου ἐνέργεια, ἣν ζητοῦμεν.
ἐπεὶ δὲ ἡ εὐδαιμονία διττή, ἥ τε ἐπανθοῦσα ταῖς ἡδοναῖς περὶ ἧς εἴπομεν
ἐν τῷ πρώτῳ βιβλίῳ, καὶ ἡ νοερὰ ζῳή, περὶ ἧς ἐρεῖ, διττὴ ἂν εἴη καὶ
ἡ τοῦ ἀνθρώπου ἐνέργεια, ὥστε καὶ ἡ ἡδονή.
Εἰρημένων δὴ τῶν περὶ τὰς ἀρετάς τε καὶ φιλίας

καὶ ἡδονάς, λοιπὸν περὶ εὐδαιμονίας τύπῳ διελθεῖν.
Τὸτύπῳἴσον ἐστὶν τῷ οὐ γεωμετρικῶς οὐδ' ἐξ ἀναγκαίων, ἀλλὰ

τῶν ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ λεγομένων καὶ τῶν δοκούντων ἢ πᾶσιν ἢ τοῖς πλεί-
στοις ἢ τοῖς σοφοῖς. εἴρηκε δὲ περὶ ἀρετῶν, καίτοι περὶ εὐδαιμονίας
οὔσης
αὐτῷ τῆς προθέσεως εἰπεῖν, καὶ περὶ φιλίας καὶ ἡδονῆς· περὶ ἀρετῶν
μέν,
ὅτι ἡ μὲν πρακτικὴ καὶ πολιτικὴ λεγομένη εὐδαιμονία τέλος ἐστὶ τῶν
πρα-
κτικῶν καὶ ἠθικῶν ἀρετῶν, ἡ δὲ θεωρητικὴ εὐδαιμονία τέλος ἐστὶ πα-
σῶν τῶν πρακτικῶν καὶ θεωρητικῶν ἀρετῶν. διττὸν γὰρ τὸν ἄνθρωπον
οὗτος ὁ φιλόσοφος δοξάζων, τὸν μὲν ἐκ ψυχῆς καὶ σώματος, τὸν δὲ νοῦν
(ὀνομάζει δὲ νοῦν τὴν λογικὴν ζωήν, ἤτοι αὐτὸ τὸ λογικὸν τῆς ψυχῆς
μέρος, ὃν δὴ νοῦν καὶ ὄντως καὶ πρώτως καὶ μάλιστα ἄνθρωπον τίθεται),
διττὴν καὶ τὴν εὐδαιμονίαν εὑρίσκει, τὴν μὲν νοερὰν καὶ τελείαν, ἣν
καλεῖ
θεωρητικήν, τὴν δὲ μετὰ τῶν ἐκτὸς ὑφισταμένην. ἐκτὸς δὲ λέγουσι τήν
τε τοῦ σώματος ὑγίειαν, τὴν τῆς ὕλης χορηγίαν, τὴν εὐγένειαν καὶ τὴν
εὐτεκνίαν. καὶ εἰκότως τοῦτο λέγει καὶ σύμφωνον ἑαυτῷ. τῷ γὰρ τὸν

319
μέρος, ὃν δὴ νοῦν καὶ ὄντως καὶ πρώτως καὶ μάλιστα ἄνθρωπον τίθεται),
διττὴν καὶ τὴν εὐδαιμονίαν εὑρίσκει, τὴν μὲν νοερὰν καὶ τελείαν, ἣν
καλεῖ
θεωρητικήν, τὴν δὲ μετὰ τῶν ἐκτὸς ὑφισταμένην. ἐκτὸς δὲ λέγουσι τήν
τε τοῦ σώματος ὑγίειαν, τὴν τῆς ὕλης χορηγίαν, τὴν εὐγένειαν καὶ τὴν
εὐτεκνίαν. καὶ εἰκότως τοῦτο λέγει καὶ σύμφωνον ἑαυτῷ. τῷ γὰρ τὸν
ἄνθρωπον ἐκ ψυχῆς καὶ σώματος ἀφορίζοντι ἀνάγκη καὶ τὴν τοῦ σώμα-
τος ἕξιν εἰς τὴν τῆς ἀνθρωπίνηςεὐδαιμονίαςσυμπλήρωσιν
παραλαμβάνειν.
οὐ γὰρ δήπου θατέρου τῶν τοῦ ὅλου μορίων κακῶς ἔχοντος εὔδαιμον
ἔσται ποτὲ τὸ ὅλον. διότι μὲν οὖν τέλος ἐστὶ τὸ διττὸν τοῦτο τῆς εὐδαι-
μονίας τῶν ἀρετῶν, διὰ τοῦτο τὰ περὶ τῶν ἀρετῶν διῆλθεν ἀμφοτέρων,
τῶν τε πρακτικῶν καὶ τῶν λογικῶν. περὶ φιλίας δὲ εἶπεν, ὅτι ταύτης τὸ
μέν ἐστι τοῦ ἐπιθυμητικοῦ μέρους τῆς ψυχῆς, καθ' ἣν φυσικῶς οἱ συγ-
γενεῖς ἀλλήλους φιλοῦσι καὶ τοὺς παῖδας οἱ πατέρες, τὸ δὲ τοῦ θυμοει-
δοῦς, καθ' ἣν οἱ συστρατευόμενοι καὶ συμπολεμοῦντες συμπνέουσι καὶ
οὗτοι φυσικῶς ἀλλήλοις, τὸ δὲ τοῦ λογιστικοῦ, ἥτις παρὰ τοῖς σπουδαίοις
μάλιστα θεωρεῖται δι' εὐζωΐας κοινῆς καὶ θεωρίας συνάπτουσα τὰς τῶν
φίλων ψυχάς. περὶ δὲ ἡδονῆς πάλιν εἴρηκεν, ὅτι μικτόν ἐστι τὸ τέλος
ἡμῶν, ὅ ἐστιν ἡ εὐδαιμονία, ἔκ τε νοερᾶς ζωῆς καὶ ἡδονῆς. οὔτε γὰρ ἡ
νοερὰ ζωὴ δίχα ἡδονῆς πρὸς εὐδαιμονίαν ἀρκεῖ (οὐ γὰρ ἕξει τὸ ἐφετὸν
ἀνήδονος οὖσα) οὔτ' αὖ ἡ ἡδονὴ χωρὶς τῆς τοιαύτης ζωῆς συμπληροῦν
καὶ ἀπαρτίζειν δύναται τὴν εὐδαιμονίαν. οὐ γὰρ ἕξει τὸ ἱκανὸν καὶ αὔταρ
Michael Phil., In ethica Nicomachea ix-x commentaria P. 604, line 12n
ἐπήγαγεκαὶ ὀρθῶς καὶ καλῶς πράττοντας,ὡς εἰ ἔλεγε ‘τὸ ἀγαπᾶν

τὸν νοῦν οὐδέν ἐστιν ἕτερον εἰ μὴ τὸ εὐπραγεῖν καὶ κατὰ πάσας ἐνεργεῖν
τὰς ἀρετάς, τὰς ἐν πράξει καὶ λόγῳ.’ὅτι δὲ ταῦτα πάντα τῷ σοφῷ
ὑπάρχει, οὐκ ἄδηλον. ταῦτα πάνταλέγει ὅσα περὶ εὐδαιμονίας εἶπε,
τὸ αὔταρκες, τὸ ἄτρυτον, τὸ ἐπιμελεῖσθαι τοῦ οἰκείου νοῦ, τὸ θεοφιλὲς
καὶ
τἄλλα ὅσα εἴρηκε. ταῦτα δὴ ὑπάρξοι ἂν ἴσως καὶ τῷ πολιτικῷ εὐδαίμονι
ζῶντι κατὰ τὴν ἠθικὴν ἀρετήν, ἀλλὰ μάλιστα καὶ ἀναντιρρήτως ὑπάρχει
τῷ ζῶντι νοερῶς, ὥστε ὁ μὲν πολιτικὸς εἴη ἂν θεοφιλὴς καὶ εὐδαίμων,
ὁ δὲ θεωρητικὸς θεοφιλέστατος καὶ εὐδαιμονέστατος.
Ἆρ' οὖν εἰ περὶ τούτων καὶ τῶν ἀρετῶν, ἔτι δὲ περὶ φιλίας καὶ ἡδονῆς
ἱκανῶς εἴρηται.
320
Πληρώσας τὸν περὶ τὰς ἠθικὰς καὶ λογικὰς ἀρετὰς σύμπαντα λόγον
διὰ τῶν προκειμένων λέξεων καὶ τῶν ἐχομένων αὐτοῦ, ἀναπείθειν ἡμᾶς
πειρᾶται πρὸς τὴν κατ' αὐτὰς ἐνέργειαν. οἱ γὰρ λόγοι μόνοι καὶ ἡ διὰ τῶν
λεγομένων αὐτῶν γνῶσις μόνη οὔτε εὐδαίμονας οὔτε πολιτικοὺς οὔτε
θεω-
ρητικοὺς ἀποτελεῖν δύνανται, ἀλλὰ πάμπαν ἀδρανεῖς εἰσι καὶ ἀνίσχυροι·
προτρέψασθαι μὲν γὰρ πρὸς τὰς πράξεις τοὺς ἐλευθερίους καὶ καλῶς
τρα-
φέντας καὶ ἀναχθέντας τῶν νέων ἰσχύουσιν, εἰς εὐδαιμονίαν δὲ ἀγαγεῖν
καὶ τὴν ταύτης τεῦξιν ἀδυνατοῦσι. καλῶς δὲ τρέφονται καὶ ἀνάγονται οἱ
ἐν ἀρίστῃ πόλει διάγοντες. τοιαύτη δ' ἐστὶν ἡ νόμοις σπουδαιοτάτοις
χρωμένη καὶ ἔθεσιν ἐπιεικέσι πολιτευομένη. εἰ δὲ τὸ τέλος τῶν
Φώτιος. Lexicogr., Scr. Eccl., Theol., Bibliotheca Codex 224, Bekker p.

238a, line 29
καὶ Σελεύκῳ· τῷ μὲν γὰρ ἤρεσκε διακαρτερεῖν τῷ πολέμῳ,

Σελεύκῳ δὲ πάντας Σινωπεῖς ἀναιρεῖν καὶ Ῥωμαίοις
ἐπὶ δωρεαῖς μεγάλαις παρασχεῖν τὴν πόλιν. Πλὴν οὐδεμία
τῶν γνωμῶν κρίσιν ἔσχε, τὰ δὲ ὑπάρχοντα λαθραίως
ναυσὶ στρογγύλαις ἐνθέμενοι πρὸς Μαχάρην τὸν Μι-
θριδάτου υἱόν, ὃς κατ' ἐκεῖνο καιροῦ περὶ τὴν Κολχίδα
ἦν, ἐξέπεμπον.
Ἐν τούτῳ δὲ Λεύκολλος ὁ τῶν Ῥωμαίων
αὐτοκράτωρ παραγίνεται τῇ πόλει, καὶ κραταιῶς ἐπο-
λιόρκει. Ἐπρεσβεύετο δὲ καὶ Μαχάρης ὁ τοῦ Μιθρι-
δάτου πρὸς Λεύκολλον περὶ φιλίας τε καὶ συμμαχίας.
Ὁ δὲ ἀσμένως ἐδέχετο, εἰπὼν βεβαίους νομιεῖν τὰς συμ-
βάσεις, εἰ μὴ καὶ τοῖς Σινωπεῦσιν ἀγορὰν διαπέμποι.
Ὁ δὲ οὐ μόνον τὸ κελευόμενον ἔπραττεν, ἀλλὰ καὶ ἃ
παρεσκεύαστο πέμπειν τοῖς Μιθριδατείοις, ἐξαπέστειλε
Λευκόλλῳ. Ταῦτα οἱ περὶ Κλεοχάρην θεασάμενοι καὶ
τέλεον ἀπογνόντες, πλοῦτον πολὺν ταῖς ναυσὶν ἐνθέ-
μενοι καὶ τὴν πόλιν διαρπάσαι τοῖς στρατιώταις ἐφέντες,
(ὑπὸ νύκτα δὲ ταῦτα ἐπράττετο) διὰ τῶν πλοίων
ἔφευγον εἰς τὰ ἐσώτερα τοῦ Πόντου (Σάνηγας δὲ καὶ
Λαζοὺς ἐποίκους εἶχον τὰ χωρία), ταῖς ὑπολειφθείσαις
Φώτιος. Lexicogr., Scr. Eccl., Theol., Lexicon (Ε – Ω) Alphabetic letter

tau, P. 588, line 5
321
αὐτοὶ τοῖς Τιβαρηνοῖς.

Τιαγγάβαρι: τὸ κιννάβαρι· Διοκλῆς.
Τιγόνιον: ἐπὶ νηπίου τίθεται.
Τί δέ: τί δή· καὶ οὕτως λέγουσι τὸ τί δή.
Τί δῆτα ἔχων στρέφη: ἀντὶ τοῦ ἐνδιατρίβεις.
Τί δῆτά σοι: τί σοι.
Τί ἐστιντὸ ἐν τοῖς Δημοσθένους Φιλιππικοῖς, καὶ τὸ
θρυλούμενον ποτὲ ἀπόρρητον ἐκεῖνο· Θεόπομπος ἐν
λαʹ δεδήλωκε· φησὶ γάρ· καὶ πέμπει πρὸς Φίλιπ-
πον πρεσβευτὰς, Ἀντιφῶντα καὶ Χαρίδημον, πράξ-
οντας καὶ περὶ φιλίας· οἳ παραγενόμενοι συμπεί-
θειν αὐτὸν ἐπεχείρουν ἐν ἀπορρήτωι συμπράττειν
Ἀθηναίοις, ὅπως ἂν λάβωσιν Ἀμφίπολιν· ὑπισχ-
νούμενοι Πύδναν· οἱ δὲ πρέσβεις οἱ τῶν Ἀθηναίων,
εἰς μὲν τὸν δῆμον οὐδὲν ἀπήγγελλον, βουλόμενοι
λανθάνειν τοὺς Πυδναίους ἐκδιδόναι μέλλοντες
αὐτούς· ἐν ἀπορρήτω δὲ μετὰ τῆς βουλῆς ἔπρατ- τον.
Ευστάθιος. Σχόλια στην Ομήρου Ιλιάδα. Vol. 2, p. 713, line 15
ὃν καὶ διογενῆ Λαερτιάδην πολυμήχανον προσεφώνησεν. Ἔστι δὲ

τρύζειν τὸ
πολυλογεῖν ἢ πολυφωνεῖν, ἐξ οὗ καὶ τρυγών, ἣν ἡ παροιμία ἐπὶ σκώμματι
τῶν
πολυλογούντων παραλαμβάνει, λαλιστέρους τρυγόνων τοὺς τοιούτους
καλοῦσα.
Καὶ τὴν αἰτίαν λέγει ἡ περὶ ζῴων ἱστορία δηλοῦσα συνεργάζεσθαί τι τῷ
ὀρνιθίῳ καὶ τὰ ὄπισθεν πρὸς τὸ πολύφωνον. Οὐκοῦν τὸ λαλίστερος
τρυγόνος
εἶναι οὐκ ἄν τις φρονῶν ἐφ' ἑαυτοῦ ὡς πολυλογοῦντος ἐρεῖ, ὡς ἂν μὴ
γελῷτο
οἷα ἔκ τε τῶν ἄνω ἔκ τε τῶν κάτω λάλος εἶναι εἰπών. [Τῇ μέντοι
πλασματογρα-
φουμένῃ λάλῳ γυναικὶ προσφυὴς ἡ τοιαύτη παροιμία κωμικώτερον. ὅλως
δέ,
οὐδενὶ ἐπαινουμένῳ προσώπῳ ἡ τοιαύτη παροιμία ἐπιλεχθήσεται].
Ἰστέον δὲ
ὅτι ἐξ ὑπολήψεως τῷ Ἀχιλλεῖ ἐνταῦθα τὸ προοίμιον, ἐκβάλλοντι τὴν περὶ
φιλίας τῶν πρέσβεων ὑπόληψιν, καὶ μονονουχὶ λέγοντι, ὡς οὐχ'

322
ὑποστελοῦμαι
διὰ φιλίαν, ἀλλ' ἀπηλεγέως ἀπείπω. Τοῦτο δὲ μετ' ὀλίγα στερρῶς
ἀπειπεῖν
λέγει. (v. 312 s.) Τῷ δὲ ῥηθέντι προοιμίῳ ἐπάγει γνωμικὴν κατασκευὴν
τῆς
αὐτοῦ προτάσεως ταύτην «ἐχθρὸς γάρ μοι κεῖνος ὁμῶς Ἀΐδαο πύλῃσιν,
ὅς χ'
ἕτερον μὲν κεύθει ἐνὶ φρεσίν, ἄλλο δὲ βάζει». Καὶ σημείωσαι, ὅτι τὸν ἐπὶ
κακῷ
κρυψίνουν Ἅιδῃ ἐοικέναι φησὶ διὰ τὸ τοῦ νοῦ σκοτεινὸν καὶ τὴν ἐντεῦθεν
βλάβην ὁ Ἀχιλλεύς, ὃς ἐξ ὧν Ὅμηρος περὶ αὐτοῦ ποιεῖ, φιλότιμος τὸ

ἦθος
φαίνεται καὶ ἁπλοῦς καὶ φιλαλήθης καὶ βαρύμηνις. [Ἰστέον δὲ ὅτι
κρυψινοίας
Διὸ εἰ καὶ μὴ τέλεον αὐτὸν ἔπεισεν, ἤνυσεν ὅμως πλεῖόν τι τοῦ

Ὀδυσσέως.
Τόν τε γὰρ βασιλέα οὐ κύνεον οὐδὲ ἀναιδῆ ἀποκαλεῖ, ὡς πρὸς τὸν
Ὀδυσσέα
ἔφη, ἀλλὰ ἥρωα, ὡς καὶ προερρέθη, ὠνόμασε, καὶ οὐδὲ αὔριον
ἀποπλεύσειν
λέγει, ὅπερ εἶπε πρὸς τὸν Ὀδυσσέα, ἀλλὰ μετριάσας τὸν θυμὸν
βουλεύσασθαί
φησιν ἅμα ἡμέρᾳ, ὡς καὶ αὐτὸ εἴρηται. καὶ οὕτω μὲν αὐτοί. Αἴας δὲ μετὰ
τοὺς γέροντας ῥήτορας ἐπιλογικώτερον λαλεῖ καὶ μακρολογεῖν ἀφέμενος
–
Ἔχει γὰρ εἰπεῖν καὶ αὐτὸς «γλῶσσαν μὲν ἀργήν, χεῖρα δ' ἔχειν
ἐργάτιν». –
ἐπίτροχον λακωνίζει καὶ παρρησιαστικώτερον, ἔτι δὲ καὶ
καταφορικώτερον
φθέγγεται. Ὅμως δ' ἐν τῷ τέλει τοῦ λόγου καὶ εἰς ἱλαρότητα δυσωπεῖ, ἐν
ὀλιγίστῳ μέντοι, κατὰ λόγον καὶ αὐτὸ σεμνότητος. ἀναμιμνήσκει δὲ
ὁμοίως
καὶ περὶ φιλίας παλαιᾶς τῆς ἄγαν, ὅθεν καὶ ἐντρέψας τὸν Ἀχιλλέα ποιεῖ
ἐπαγ-
γείλασθαι, ὡς οὐ πρὶν εἰς πόλεμον ἐξελεύσεται, πρὶν ἂν Ἕκτωρ κτείνων
Ἀργείους εἰς αὐτὰς τὰς τῶν Μυρμιδόνων νῆας ἐλεύσηται. Καὶ ὅρα ὅτι
τριῶν
323
τούτων ὄντων λόγων καιριωτέρων πρὸς ἀπόκρισιν τῷ Ἀχιλλεῖ, τοῦ «ἀπ-

ελεύσομαι εἰς Φθίαν», τοῦ «βουλεύσομαι εἰ ἀπελεύσομαι εἴτε καὶ μή»,
καὶ τοῦ
»μενῶ ἐνταῦθα ἕως ἂν τόδε γένηται», τοῖς τρισὶ πρέσβεσιν Ὅμηρος
ἕκαστον
τῶν τριῶν, ὡς ἐρρέθη, ἀπεμέρισε καθ' ἕν. Τὸ δέ γε καὶ πεισθῆναι καὶ εἰς
πόλεμον αὐτὸν ἐξελθεῖν τῷ μεγάλῳ ῥήτορι Νέστορι ταμιεύεται, ὃς ἐν
τοῖς
ἑξῆς ἀνύσει αὐτό, οὐκ αὐτὸς ὁμιλήσας τῷ Ἀχιλλεῖ, ἀλλὰ διὰ μέσου τοῦ
Πατρό-κλου, δευτέρᾳ πρεσβείᾳ οἰκειακῇ τὸν Ἀχιλλέα κατεργασάμενος.
(v. 625 s.) εἰσακου
Ζώσιμος ιστορικός. Historia nova Book 3, ch. 4, sec. 3, line 7

τὸν υἱὸν τοῦ τῶν βαρβάρων ἡγουμένου Βαδομάριον
ζωγρίαν ἑλών, ἀπήγαγε τὸν στρατὸν ἐν τῇ οἰκείᾳ παιω-
νίζοντα ἐπὶ ταῖς νίκαις ἀνυμνοῦντά τε τὰ τοῦ Καίσαρος
στρατηγήματα.
Τὸν μὲν δὴ Βαδομάριον Ἰουλιανὸς
ἐξέπεμπε Κωνσταντίῳ, τῇ τούτου τύχῃ τὴν νίκην
ἀνατιθείς· οἱ δὲ βάρβαροι πρὸς ἔσχατον ἐληλακότες
κινδύνου καὶ περὶ παίδων ἤδη καὶ γυναικῶν δεδιότες,
μή ποτε καὶ μέχρι τῶν τόπων ἐκείνων ἐν οἷς ἦσαν ἐπεξελ-
θὼν ὁ Καῖσαρ ἅπαν αὐτῶν τὸ γένος ἄρδην ληΐσεται,
στέλλουσι πρέσβεις περὶ φιλίας διαλεξομένους καὶ περὶ
τοῦ Ῥωμαίοις μηδεπώποτε πολεμήσειν.
Ὁ δὲ Καῖ-
σαρ οὐκ ἄλλως ἔφη περὶ φιλίας αὐτοῖς ἐς λόγους ἰέναι,
πρὶν τοὺς αἰχμαλώτους ἅπαντας, ὅσους ἐκ τῶν ἁλουσῶν
πόλεων ἔτυχον ἐν τοῖς πρὸ τούτου χρόνοις ἀπαγα-
γόντες, ἀπολαβεῖν· τῶν δὲ καὶ τοῦτο ποιεῖν ὁμολογη-
σάντων καὶ πάντας ὅσοι περίεισιν ἔτι διδόναι, πραγ-
ματευόμενος ὁ Καῖσαρ τὸ μηδένα τῶν αἰχμαλώτων
μείναντα παρὰ τοῖς βαρβάροις λαθεῖν τοιόνδε τι μηχανᾶ-ται.
Τὸν μὲν δὴ Βαδομάριον Ἰουλιανὸς

ἐξέπεμπε Κωνσταντίῳ, τῇ τούτου τύχῃ τὴν νίκην
ἀνατιθείς· οἱ δὲ βάρβαροι πρὸς ἔσχατον ἐληλακότες
κινδύνου καὶ περὶ παίδων ἤδη καὶ γυναικῶν δεδιότες,
324
μή ποτε καὶ μέχρι τῶν τόπων ἐκείνων ἐν οἷς ἦσαν ἐπεξελ-

θὼν ὁ Καῖσαρ ἅπαν αὐτῶν τὸ γένος ἄρδην ληΐσεται,
στέλλουσι πρέσβεις περὶ φιλίας διαλεξομένους καὶ περὶ
τοῦ Ῥωμαίοις μηδεπώποτε πολεμήσειν.
Ὁ δὲ Καῖ-
σαρ οὐκ ἄλλως ἔφη περὶ φιλίας αὐτοῖς ἐς λόγους ἰέναι,
πρὶν τοὺς αἰχμαλώτους ἅπαντας, ὅσους ἐκ τῶν ἁλουσῶν
πόλεων ἔτυχον ἐν τοῖς πρὸ τούτου χρόνοις ἀπαγα-
γόντες, ἀπολαβεῖν· τῶν δὲ καὶ τοῦτο ποιεῖν ὁμολογη-
σάντων καὶ πάντας ὅσοι περίεισιν ἔτι διδόναι, πραγ-
ματευόμενος ὁ Καῖσαρ τὸ μηδένα τῶν αἰχμαλώτων
μείναντα παρὰ τοῖς βαρβάροις λαθεῖν τοιόνδε τι μηχανᾶ-
ται.
Τοὺς ἀφ' ἑκάστης πόλεώς τε καὶ κώμης
διαφυγόντας μεταπεμψάμενος ἀπῄτει λέγειν ὀνομαστὶ
τίνας ἀπὸ τῆς ἑκάστου πόλεως ἢ κώμης ἀπήγαγον
ἀλλήλοις συνδήσαντες καὶ ζεύγματα τρόπον τινὰ διὰ

τούτων κατασκευάσαντες ἐποχούμενοί τε τούτοις διέ-
βησαν· ὡς δὲ τῆς ἀντιπέρας ἐκράτησαν ὄχθης, τότε
δὴ καὶ οἱ στρατηγοὶ σὺν τοῖς λειπομένοις ἐπ' ἀδείας
ἐπεραιώθησαν· οὐδὲ οὕτως δὲ τῶν Περσῶν ἀποστάντων
ἀλλὰ σὺν πολλῷ πλήθει κατὰ πᾶν τῆς ὁδοῦ μέρος
ἐπικειμένων, ἐν πᾶσιν ἦσαν οἱ Ῥωμαῖοι κινδύνοις, ὑπό
τε τῶν περιεστώτων κακῶν καὶ προσέτι ἐνδείᾳ τροφῆς
πιεζόμενοι.
Καίπερ οὖν ἐν τούτοις ὄντι τῷ στρα-
τοπέδῳ περὶ φιλίας ὅμως ἐποιοῦντο λόγους οἱ Πέρσαι,
σουρήναν τε καὶ ἄλλους τῶν ἐν δυνάμει παρ' αὐτοῖς
ὄντων ἐκπέμψαντες· Ἰοβιανοῦ δὲ τοὺς περὶ [τῆς] εἰρήνης
προσδεξαμένου λόγους, στείλαντός τε Σαλούστιον τὸν
τῆς αὐλῆς ὕπαρχον καὶ Ἀρινθαῖον σὺν τούτῳ, λόγων
περὶ τούτου γενομένων αὐτοῖς πρὸς ἀλλήλους ἐγίνοντο
μὲν τριακοντούτεις σπονδαί, συνεδόκει δὲ Ῥωμαίους τοῦ
τε Ζαβδικηνῶν ἔθνους ἐκστῆναι τοῖς Πέρσαις, ἔτι δὲ
Καρδουηνῶν καὶ Ῥημηνῶν καὶ Ζαληνῶν τε πρὸς τού-
τοις καὶ ἐπὶ πᾶσιν τῶν περὶ αὐτὰ φρουρίων, ὄντων
τὸν ἀριθμὸν πεντεκαίδεκα, μετὰ τῶν οἰκητόρων καὶ
325
Theodoretus Scr. Eccl., Theol., Graecarum affectionum curatio

Book 12, sec. 77, line 6
θεῖος ἀπόστολος· «πόρνους δὲ καὶ μοιχοὺς κρινεῖ ὁ Θεός.»

Καὶ πάλιν· «Λέγω δὲ τοῖς ἀγάμοις καὶ ταῖς χήραις· καλὸν
αὐτοῖς ἐστιν, ἐὰν μείνωσιν ὡς κἀγώ· εἰ δὲ οὐκ ἐγκρατεύονται,
γαμησάτωσαν.» Καὶ ἑτέρωθι· «Πορνεία δὲ καὶ ἀκαθαρσία μηδὲ
ὀνομαζέσθω ἐν ὑμῖν, καθὼς πρέπει ἁγίοις.» Καὶ ἀλλαχοῦ·
»Μή τις πόρνος ἢ βέβηλος ὡς Ἡσαῦ.» Οἱ μὲν οὖν ἡμέτεροι
διδάσκαλοι τὸν λογικοῖς πρέποντα διεθεσμοθέτησαν βίον· οἱ δὲ
τῶν φιλοσόφων ἄριστοι καὶ αὐτοὶ ταῖς ἡδοναῖς ἐδουλώθησαν καὶ
νόμους ἔγραψαν ἀκολασίαν διδάσκοντας· τοιοῦτοι γὰρ οἱ περὶ
γάμων καὶ παιδεραστίας τοῦ Πλάτωνος νόμοι. Καὶ μέντοι καὶ
περὶ φιλίας Ἱππόδαμος ὁ Πυθαγόρειος οὕτω γέγραφεν· «Ἁ
μὲν ἐξ ἐπιστάμας θεῶν, ἁ δὲ ἐκ παροχᾶς ἀνθρώπων, ἁ δὲ ἐξ
ἁδονᾶς ζῴων.»
Ὁ δὲ δεσπότης Χριστὸς ἐν τοῖς ἱεροῖς εὐαγγελίοις φησίν·
»Μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς δύναται δεῖξαι, ἵνα τις θῇ τὴν
ψυχὴν αὐτοῦ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ.» Τὰ τελεώτατα δὲ ἐκπαι-
δεύων, καὶ τοὺς ἐχθροὺς ἐκέλευσεν ἀγαπᾶν· ὁ δὲ τὴν Πυθαγό-
ρειον ἐκπαιδευθεὶς τετρακτὺν τὴν ἀνθρωπίνην φιλίαν ἐκ παροχῆς
ὡρίσατο κατορθοῦσθαι. Οὐ μόνον δὲ ἀπᾴδων ὅδε ὁ λόγος, ἀλλὰ
καὶ πάμπαν ἀξύστατος. Πολλοὺς γὰρ ἐχθρῶν εὐεργέτας γεγε-
νημένους εὑρίσκομεν· πολλοὺς δὲ εὖ μὲν παρά τινων πεπονθότας,
Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum Kallierges p. 360,

line 24
δώσειν χρήματα τῷ ἀνελόντι, ἢ καὶ ζῶντα προσαγα-

γόντι, καθὰ καὶ Ξέρξην ἐπεκήρυξαν οἱ Ἕλληνες τῷ
καταγαγόντι ἢ ζῶντα ἢ τεθνηκότα Ἀθήναζε ἑκατὸν
δώσειν τάλαντα. Ἢἐπικεκηρυχέναι, τὸ κη-
ρύξαι τινὶ λαβεῖν χρήματα, ὥστε ἀποκτεῖναι τὸν
δοκοῦντα ἀδικεῖν.
Ἐπίκηρα: Ἐπιθανάτια· κὴρ γὰρ ὁ θάνα-
τος.
Ἑπικηρυκεύεται: Διὰ κήρυκος τινὸς συνθήκας
τινὰς ἢ πρεσβείας ποιεῖται· καὶἐπικηρυκεία, ἡ
ἐκ τῶν πολεμίων φιλία· ἢ τὸ περὶ φιλίας καὶ διαλ-
326
λαγῶν κήρυκας πέμπειν· τὸ διὰ κήρυκος εἰς φιλίαν

ἐλθεῖν ἐχθροὺς ὄντας.
Ἐπίκλοπος: Ἀσύνετος, καὶ παραλογιστικός·
ἢ ἀπατέων· οἷον,
Θηητὴρ ἐπίκλοπος.
Νῦν ὁ ἐπιθυμητής· κλέπτειν γὰρ τὸ ἐπιθυμεῖν· ὅθεν
καὶ κλέπτης ὁ τῶν ἀλλοτρίων ἐπιθυμητής. Ἐν ἄλλοις
δὲ καὶ τὸν παραλογιστὴν σημαίνει, οἷον,
Ἀλλά τις ἀρτιεπὴς καὶ ἐπίκλοπος ἔπλεο μύθων.
Ἐπικλώσειαν:
Anonymus De Philosophia Platonica Phil., Prolegomena philosophiae

Platonicae (fort. auctore Elia, olim sub auctore Olympiodoro)
Sec. 10, line 14
τοὺς ἐφεκτικούς τε καὶ τοὺς Ἀκαδημαϊκοὺς ὡς καὶ αὐτοῦ ἀκαταληψίαν

εἰσάγοντος· καὶ κατασκευάζουσι τοῦτο ἐκ τῶν εἰρημένων αὐτῷ ἐν τοῖς
συγγράμμασιν αὐτοῦ. λέγει τοίνυν, φασίν, ἐπιρρήματά τινα ἀμφίβολά
τε καὶ διστακτικὰ περὶ πραγμάτων διαλεγόμενος, οἷόν ἐστιν τὸ ‘εἰκὸς’
καὶ τὸ ‘ἴσως’ καὶ ‘τάχ' ὡς οἶμαι’· τοῦτο δ' οὐκ ἐπιστήμονός ἐστιν, ἀλλά
τινος μὴ καταλαβόντος τὴν ἀκριβῆ γνῶσιν. πρὸς τούτους δέ φαμεν ὡς
ταῦτα φησὶν οἷον προσδιοριζόμενος, ὅπερ οὐ ποιοῦσιν οἱ ἐφεκτικοί· οὔτε
γὰρ ἀκριβῶς διαλέγονται οὔτε προσδιορίζονται, εἴπερ πάντων ἀκατα-
ληψίαν λέγουσι. δεύτερον λόγον λέγουσιν ὅτι ἐξ ὧν τὰ ἐναντία περὶ
τῶν αὐτῶν κατασκευάζει δῆλός ἐστιν ἀκαταληψίαν πρεσβεύων· οἷον
περὶ φιλίας ἐν τῷ Λύσιδι διαλεγόμενος τἀναντία κατεσκεύασεν, καὶ περὶ
σωφροσύνης ἐν τῷ Χαρμίδῃ, καὶ περὶ ὁσιότητος ἐν τῷ Εὐθύφρονι. καὶ

πρὸς τούτους δὲ ἐροῦμεν ὅτι εἰ καὶ τἀναντία κατεσκεύασεν, ἀλλ' οὖν
τελευταῖον ἐπέκρινε τὴν ἀλήθειαν. τρίτον λέγουσιν ὅτι οὐκ οἴεται ἐπι-
στήμην εἶναι· καὶ δῆλον ἐξ ὧν πᾶσαν ἀπόδοσιν τῆς ἐπιστήμης καὶ τὸν
ἀριθμὸν ἀνεσκεύασεν ἐν Θεαιτήτῳ· πῶς οὖν κατάληψιν φήσομεν τὸν
τοιοῦτον πρεσβεύειν; πρὸς οὓς ἐροῦμεν ὅτι ὁ Πλάτων οὐκ οἴεται ἀγρά-
φῳ γραμματείῳ ἐοικέναι τὴν ψυχήν, ἀλλὰ νομίζει αὐτὴν ἀνακαλύψεως
δεῖσθαι μόνης πρὸς τὸ νῆψαι καὶ ἰδεῖν τὰ πράγματα, ἐπεὶ ἔχει τὴν
ἐπιστήμην ἐν αὑτῇ, ἀμβλυώττει δὲ διὰ τὴν πρὸς τὸ σῶμα συνάφειαν.
Anonymus De Philosophia Platonica Phil., Prolegomena philosophiae

Platonicae (fort. auctore Elia, olim sub auctore Olympiodoro)
Sec. 15, line 23
327
ἐλεγχομένοις. ἢ ἐπειδή, ὡς αὐτὸς λέγει ὁ Πλάτων, ὁ λόγος ζῴῳ ἀνα-

λογεῖ, οὐκοῦν καὶ τῷ καλλίστῳ τῶν ζῴων ὁ κάλλιστος λόγος ἀναλο-
γήσει· κάλλιστον δὲ ζῷόν ἐστιν ὁ κόσμος· τούτῳ δὲ ἀναλογεῖ ὁ διά-
λογος, ὡς ἀνωτέρω εἰρήκαμεν· ὁ διάλογος ἄρα κάλλιστός ἐστιν λόγος.
τέταρτος λόγος ἐστὶν τοιοῦτος· ἐπειδὴ ἡ ἡμετέρα ψυχὴ τῇ μιμήσει χαί-
ρει, μίμησις δ' ὁ διάλογος διαφόρων προσώπων, ἵνα οὖν οἷον θέλξῃ τὴν
ἡμετέραν ψυχὴν τοῦτο πεποίηκεν. ὅτι δὲ χαίρει τῇ μιμήσει ἡ ψυχὴ ἡμῶν,
δηλοῖ τὸ παῖδας ἡμᾶς ὄντας φιλομύθους εἶναι. ἕτερος δ' ἐστὶν ἐπὶ τούτῳ
λόγος τοιοῦτος, ὅτι διὰ τοῦτο τοιοῦτον εἶδος συγγραφῆς ἐπετήδευσεν,
ἵνα μὴ ψιλὰ τὰ πράγματα καὶ γυμνὰ προσώπων παραδῷ ἡμῖν· οἷον
περὶ φιλίας διαλεγόμενος, ἵνα μὴ αὐτῆς ψιλῆς μνημονεύσῃ ἀλλὰ τῆς ἐν
τῷδε γενομένης, καὶ περὶ φιλοτιμίας οὐκ αὐτῆς καθ' ἑαυτὴν ἀλλὰ τῆς
ἐν τῷδε. οὕτως γὰρ μᾶλλον ἡ ἡμετέρα ψυχὴ ὁρῶσα ἄλλους οἷον ἐλεγχο-
μένους ἢ ἐπαινουμένους ἀναγκάζεται συγκατατίθεσθαι τοῖς ἐλέγχοις ἢ
ζηλοῦν τοὺς ἐπαινουμένους· καὶ ἔοικεν τοῦτο ταῖς ὁρώσαις ψυχαῖς ἐν
ᾅδου ἄλλας ἁμαρτήμασι τιμωρουμένας καὶ σωφρονούσαις τῷ φόβῳ τῶν
τιμωριῶν τῶν ἐν ἐκείναις γινομένων. ἕκτον διὰ τὸ διαλεκτικὴν μι-
μήσασθαι τὸ διαλογικὸν εἶδος ἐπετήδευσεν. ὥσπερ γὰρ ἐκεῖνο ἐξ ἐρω-
τήσεως καὶ ἀποκρίσεως προέρχεται, οὕτως καὶ ὁ διάλογος ἐκ προσώ-
πων ἐρωτωμένων καὶ ἀποκρινομένων· ἵνα οὖν δίκην τῆς διαλεκτικῆς
ἀναγκαζούσης τὴν ψυχὴν τὰς ὠδῖνας ἃς ἐν αὐτῇ ἔχει τῶν πραγμάτων
Lexicon Vindobonense, Lexicon Vindobonense (auctore Andrea

Lopadiota) (e cod. phil. gr. Vindob. 169) Alphabetic letter epsilon, entry
51, line 1
την οὐ στέργων. καλεῖται δὲ καὶ ἔφεσις. ἐξῆν δὲ τοῖς ξένοις ἔκκλη-

τον ζητεῖν, τοῖς δ' ἐγχωρίοις οὐκέτι.
ἐν Δελφίνῳδικαστήριον ἐν Ἀθήναις. δικάζονται δὲ ἐνταῦ-
θα οἱ ὁμολογοῦντες μὲν ἀπεκτονέναι, δικαίως δὲ πεποιηκέναι τοῦτο
λέγοντες.Δημοσθένηςἐν τῷ κατὰ Ἀριστοκράτους.
ἐπισχεῖνἀντὶ τοῦ ἐμποδὼν στῆναι. καὶ ἐπισχεῖν μαστὸν
βρέφει.
εἰμὶἀντὶ τοῦ ὑπάρχω.περίειμιἀντὶ τοῦ ζῶ· καὶ ἀντὶ τοῦ
νικῶ, ὅτε μετὰ γενικῆς συνταχθῇ.
ἐπέθηκενἐπιστολὴν ἀντὶ τοῦ παρέδωκεν.
ἐπικηρυκείατὸ περὶ φιλίας καὶ διαλλαγῶν κήρυκας
πέμπειν.
ἐναποψύχεινπαρ'Ἡσιόδῳτὸ ἐναποφυσᾶν, παρ'Ὁμή-
ρῳτὸ λειποθυμεῖν.
ἐπιτελέωμαλέγεται θῦμα ὑπὲρ τῶν πρότερον θυμάτων.
328
Δημοσθένης· ἔτι τοίνυν πάντων ὕστατα ταῦτα θύεται καὶ ἐπιτε-

λεώματα τῶν ἄλλων θυμάτων.
Lexicon Vindobonense, Lexicon Vindobonense (auctore Andrea

Lopadiota) (e cod. phil. gr. Vindob. 169)
Alphabetic letter epsilon, entry 276, line 3
καὶ ἑνικῷ συντάσσεται ῥήματι καὶ πληθυντικῷ, οἷον ἔνεισι καὶ

ἔνεστιν.
εἱλόμενοςγράφεται καὶεἱλούμενος, ὡς στερόμενος
καὶ στερούμενος, καὶ ἐπιμελόμενος καὶ ἐπιμελούμενος.
ἐπιφανῶςἀντὶ τοῦ ἐνδόξως. καὶ ἐπιφανῶς ἀντὶ τοῦ προ-
δήλως.Θουκυδίδης· καὶ περὶ αὐτῶν ὁ Θεμιστοκλῆς τοῖς Ἀθη-
ναίοις κρύφα πέμπει ὡς ἥκιστα ἐπιφανῶς κατασχεῖν καὶ μὴ ἀφεῖ-
ναι πρὶν ἂν αὐτοὶ πάλιν κομισθῶσιν.
ἐπικηρυκεύεταιἀντὶ τοῦ διὰ κήρυκος συνθήκας τινὰς
ἢ πρεσβείας ποιεῖται. καὶ ἐπικηρυκεία ἡ τῶν πολεμίων φιλία ἢ τὸ
περὶ φιλίας καὶ διαλλαγῶν κήρυκας πέμπειν.
ἐπικεκηρυχέναι. ὁπότε βούλοιτο πόλις ἢ ἄρχων τινὰ
τῶν μὴ ὑφ' ἑαυτὸν ποιήσασθαι, ἐκήρυττε χρήματα τῷ ἀνελόντι ἢ
ζῶντα προσαγαγόντι, καθὰ καὶ Ξέρξην ἐπεκήρυξαν.
ἐπὶ Δελφινίῳδικαστήριον ἦν ἐν Ἀθήναις, ἐν ᾧ ἐκρίνοντο
οἱ πρόδηλον καὶ ἀναμφίβολον φόνον ἐργασάμενοι.
ἔτυχονλίθῳ ἢ βέλει τοῦ δεῖνος.Δίων· ἑνὸς δὲ ἐγὼ λίθῳ
ἔτυχον.
ἐπιγνώμονεςἐλέγοντο ὅσον εἰσφέρει τις καὶ ὅσον ὀφείλει
εἰς δημόσιον.
ἐλαφρῶςἐπὶ τοῦ ἠρέμα φερομένου πνεύματος λέγεται.
Scholia In Aelium Aristidem, Scholia in Aelium AristidemTreatise Tett,

Jebb pagëline-Hypothesis-Epigram 138,17, line 5
λέγει δὲ ὅτι καὶ μέχρις ἀκοῆς μέγας ἦν, μή τι γε καὶ

ἔργῳ μιμήσασθαι. BD.
ὅσον καὶ πολλοστὸν μέρος ἐξέπληξεν ἂν
τοὺς πολεμίους, εἰ παρ' ἐκείνοις ἡ συμφορὰ συνέβη] ἐμ-
φαίνει ὅτι καὶ εἰς Λακεδαιμονίους ἦλθεν ἡ νόσος, οὐ
μὴν τοσαύτη, ὥσπερ καὶ ὁ Θουκυδίδης φησί. BD.
περὶ ὧν μὲν ἐψηφίσαντο μετεγνωκότας]
ἐψηφίσαντο γὰρ λύειν τὰ τῷ πολέμῳ δόξαντα. BD.
329
ἐπικηρυκεύεσθαι] φιλιοῦσθαι, ἤγουν συνθήκας τι-

νὰς, ἢ πρεσβείας ποιεῖσθαι. A. ἐπικηρυκείαν ἐκάλουν τὸ
περὶ φιλίας πέμπειν. τὸ ταπεινὸν δὲ τῆς γνώμης αὐτῶν
δηλοῖ καὶ τοῦ φρονήματος. BD.
ἑτέρους] ἀντὶ τοῦ ἄλλους. διαφέρει δὲ τὸ
ἄλλο καὶ τὸ ἀλλοῖον· ἄλλο μὲν γάρ ἐστι τὸ τελείως με-
ταβληθὲν, ἀλλοῖον δὲ τὸ μὴ τελείως. BD.
οὐδὲ ἐστράφη τὴν ψυχὴν ὑπὸ τῶν συμ-
φορῶν] δεινῶς τὸ ἐστράφη, ἀντὶ τοῦ οὐ μετεκίνησεν αὐ-
τοῦ τὴν ψυχὴν ἡ ἀνάγκη. BD.
τῶν ἄλλων τοῖς δεινοῖς πλεονεκτῶν]
Scholia In Aristotelem, Scholia in Aristotelis ethica Nicomachea

(scholia vetera et recentiora) (e cod. Paris. gr. 1854)
Bekker p. 1155A,5, line 3
Ἡ τοῦ θεοῦ ἡδονὴ ἐν τῷ ἀναλλοιώτῳ τῆς αὐτοῦ οὐσίας θεωρεῖ-

ται, ἢ ἐν κινήσει καὶ μεταβολῇ· μεταβολὴ δὲ πάντων τῶν κακῶν
δηλονότι, γλυκύ.
Ἀρετὴ μὲν ὡς μέση οὖσα θηριωδίας τῆς
καλουμένης ἀνωνύμου, καὶ τῆς κολακείας· μετ' ἀρετῆς δὲ, ὅτι
τῶν σπουδαίων μάλιστα πέφυκεν ἡ φιλία εἶναι, τῶν φαύλων δὲ
οὐδαμῶς· ὁ γὰρ φαῦλος οὔτε πρὸς ἑαυτὸν φίλος, οὔτε πρὸς
ἄλλον.
Ὅτι ἡ φιλία ὑπὸ τὴν δικαιο-
σύνην ἀνάγεται ὡς γινομένη ὑπ' αὐτῆς.
Ὅτι οἱ νομοθέται περὶ ὁμονοίας μὲν λέγουσι, περὶ φιλίας δὲ
οὔ· ἀλλ' εἰ περὶ ὁμονοίας, τάχα δὴ καὶ περὶ φιλίας. ἡ γὰρ
ὁμόνοια ὁμοιόν τι τῇ φιλίᾳ ἔοικεν εἶναι.
Τὸ τοῦ ἴσου νεμητικὸν καὶ ἐπανορθωτικόν.
Ἤγουν, οἱ δὲ κατὰ ἐναντίωσιν λέγουσι τὴν φιλίαν συνίστασθαι,
ὡς τὸ “ἐρᾶν ὄμβρου γαῖαν ξηρανθεῖσαν· ἐρᾶν δὲ οὐρανὸν πληρού-
“μενον ὄμβρου πεσεῖν εἰς γαῖαν.”
“Πότερον ἓν εἶδος τῆς φιλίας·”
τουτέστι συνωνύμως κατηγορεῖται ἡ φιλία τῶν ὑπ' αὐτὴν, ἢ πλείω
ἀντὶ τοῦ ὁμωνύμως. Ἔλεγον τινὲς, συνωνύμως κατηγορεῖν τὴν
Scholia In Aristotelem, Scholia in Aristotelis ethica Nicomachea

(scholia vetera et recentiora) (e cod. Paris. gr. 1854) Bekker p. 1155A,5,
line 4
330
ται, ἢ ἐν κινήσει καὶ μεταβολῇ· μεταβολὴ δὲ πάντων τῶν κακῶν

δηλονότι, γλυκύ.
Ἀρετὴ μὲν ὡς μέση οὖσα θηριωδίας τῆς
καλουμένης ἀνωνύμου, καὶ τῆς κολακείας· μετ' ἀρετῆς δὲ, ὅτι
τῶν σπουδαίων μάλιστα πέφυκεν ἡ φιλία εἶναι, τῶν φαύλων δὲ
οὐδαμῶς· ὁ γὰρ φαῦλος οὔτε πρὸς ἑαυτὸν φίλος, οὔτε πρὸς
ἄλλον.
Ὅτι ἡ φιλία ὑπὸ τὴν δικαιο-
σύνην ἀνάγεται ὡς γινομένη ὑπ' αὐτῆς.
Ὅτι οἱ νομοθέται περὶ ὁμονοίας μὲν λέγουσι, περὶ φιλίας δὲ
οὔ· ἀλλ' εἰ περὶ ὁμονοίας, τάχα δὴ καὶ περὶ φιλίας. ἡ γὰρ
ὁμόνοια ὁμοιόν τι τῇ φιλίᾳ ἔοικεν εἶναι.
Τὸ τοῦ ἴσου νεμητικὸν καὶ ἐπανορθωτικόν.
Ἤγουν, οἱ δὲ κατὰ ἐναντίωσιν λέγουσι τὴν φιλίαν συνίστασθαι,
ὡς τὸ “ἐρᾶν ὄμβρου γαῖαν ξηρανθεῖσαν· ἐρᾶν δὲ οὐρανὸν πληρού-
“μενον ὄμβρου πεσεῖν εἰς γαῖαν.”
“Πότερον ἓν εἶδος τῆς φιλίας·”
τουτέστι συνωνύμως κατηγορεῖται ἡ φιλία τῶν ὑπ' αὐτὴν, ἢ πλείω
ἀντὶ τοῦ ὁμωνύμως. Ἔλεγον τινὲς, συνωνύμως κατηγορεῖν τὴν
φιλίαν τῶν ὑπ' αὐτὴν, διὰ τὸ δέχεσθαι τὰ ὑπ' αὐτὴν εἴδη τὸ
Scholia In Hesiodum, Scholia in opera et dies

Prolegomenon-scholion sch, sec.-verse 711-713, line 7
(frg. 191 Bergk) γοῦν ταύτην εἶναι δικαιοσύνην ὡρίσατο,

τοὺς φίλους εὖ ποιεῖν, τοὺςδ'ἐχθροὺς κακῶς· ἄμεινον
δὲ ὁ Πυθαγόρειος λόγος (cf. sch. 707 – 708) εἰπὼν χρῆναι φέ-
ρειν τὰ ἁμαρτήματα τῶν φίλων εἰς δύναμιν.
εἰ δέ κεν αὖτις ἡγῆτ' ἐς
φιλότητα:καὶ ἀμύνεσθαι τὸν ἁμαρτάνοντα παρ-
αινεῖ καὶ προσιόντα μὴ ἀτιμάζειν καὶ μάλιστα εἰ ἑαυ-
τῷ δίκην τινὰ ἐπάγειν ἕτοιμος εἴη τοῦ ἁμαρτήματος· δῆ-
λος γάρ ἐστιν ἑαυτοῦ καταψηφισάμενος καὶ ἐν μεταμελείᾳ
γεγονώς, ὥστ' εἰκὸς αὐτὸν μηκέτι ταὐτὸν παθεῖν. κοινὸν
δὲ ἁπλῶς ἐπέθηκε παράγγελμα τοῖς περὶ φιλίας λόγοις, τὰς
εὐχερεῖς μεταβολὰς τῶν φίλων ἀνθρώποις ἀθλίοις οἴεσθαι
πρέπειν. εἰσὶ δὲ ἄθλιοι πάντες οἱ τῶν θεσμῶν ὑπερόπται
τῶν εἰς κοινωνίαν τεινόντων, ὧν εἷς ἐστι καὶ ὁ περὶ τὰς
τῶν φίλων καταστάσεις. ὅτι μὲν οὖν τὸ μεταβάλλειν τὰς
φιλίας ἄτοπον καὶ οὐχ ἁπλῶς ἀλλ' ἄθλιον, εἶπε καὶ αὐτός·
Πλάτων (Legg. V 729d) δὲ καὶ τῆς φρουρᾶς τῆς περὶ φιλίαν
331
κανόνα παραδέδωκε, τὰς μὲν ἡμετέρας εἰς τοὺς φίλους εὐ-

ποιΐας μικροτέρας ἡγεῖσθαι τῶν φίλων, τὰς δὲ ἐκείνων εἰς
ἡμᾶς μείζους ἐκείνων· τούτῳ δὲ ὅμοιον καὶ τὸ τὰ μὲν
ἡμέτερα εἰς τοὺς φίλουςἁμαρτήματαμείζω κρίνειν ἢ
Scholia In Hesiodum, Scholia in opera et dies (scholia vetera partim

Procli et recentiora partim Moschopuli, Tzetzae et Joannis Galeni
Prolegomenon-scholion sch, p.-verse 709, line 7
ἀρέσκον τῇ σῇ ψυχῇ, ἢ καὶ πράξας πρᾶξιν δηλονότι τινὰ

ἀποθύμιον, δὶς τόσα τίννυσθαι αὐτὸν, ἀντὶ τοῦ ἀπαίτει· του-
τέστι δὶς τόσα τιμωροῦ αὐτὸν, μεμνημένος ὧν εἰς σὲ διεπρά-
ξατο. MOSCHOP.
ΕΙ ΔΕ ΚΕΝ ΑΥΘΙΣ ἩΓΗΤ' ΕΣ ΦΙΛΟΤΗΤΑ.
Καὶ ἀμύνασθαι τὸν ἁμαρτάνοντα παραινεῖ, καὶ προσιόντα μὴ
ἀτιμάζειν, καὶ μάλιστα εἰ ἑαυτῷ δίκην τινὰ ἐπάγειν ἕτοιμος
εἴη τοῦ ἁμαρτήματος· δῆλος γάρ ἐστιν ἑαυτοῦ καταψηφισάμε-
νος, καὶ ἐν μεταμελείᾳ γεγονὼς, ὥστ' εἰκὸς αὐτὸν μηκέτι ταυ-
τὸν παθεῖν. Κοινὸν δὲ ἁπλῶς ἐπέθηκε παράγγελμα τοῖς περὶ
φιλίας λόγοις, τὰς εὐχερεῖς μεταβολὰς τῶν φίλων ἀνθρώποις
ἀθλίοις οἴεσθαι πρέπειν. Εἰσὶ δὲ ἄθλιοι πάντες οἱ τῶν θε-
σμῶν ὑπερόπται τῶν εἰς κοινωνίαν συντεινόντων, ὧν εἷς
ἐστι καὶ ὁ περὶ τὰς τῶν φίλων καταστάσεις. Ὅτι μὲν οὖν τὸ
μεταβάλλειν τὰς φιλίας, ἄτοπον καὶ οὐχ ἁπλῶς, ἀλλ' ἄθλιον
εἶπε καὶ αὐτός. Πλάτων δὲ καὶ τῆς φρουρᾶς τῆς περὶ φιλίαν
εἰκόνα παραδέδωκε, τὰς μὲν ἡμετέρας εἰς τοὺς φίλους εὐποιΐ-
ας μικροτέρας ἡγεῖσθαι τῶν φίλων, τὰ δὲ ἐκείνων εἰς ἡμᾶς
γινόμενα, μείζω κρίνειν ἢ ἐκεῖνοι νομίζουσι. Ταῦτα φυλάτ-
τοντες ἀσάλευτον τὴν φιλίαν φυλάξομεν. Φησὶν οὖν ὁ
Ἡσίοδος παραινῶν ἀφαιρεῖν τὴν εὐχέρειαν. PROCLUS.
Σχόλια στον Πλάτωνα. Dialogue Phdr, Stephanus p. 234e, line 2
σὺν σοὶ ἐπὶ τὸ κρεῖττον παρήλλαξα. φιλίου.

τοῦ τὰ περὶ φιλίας ἐπισκοποῦντος.
Σαπφοῦς ... Ἀνακρέοντος.
(1) Σαπφὼ λυρικὴ ποιήτρια, Σκαμανδρωνύμου, Μιτυληναία. (2)
Ἀνακρέων δέ, καὶ οὗτος λυρικὸς ποιητής, Σκυθίνου ἢ Παρθενίου,
332
Τήϊος.
οἱ ἐννέα ἄρχοντες.
(1) οἱ ἐννέα ἄρχοντες, κατ' ἐνιαυτὸν καθιστάμενοι, ὤμνυον μὴ
παρανομήσειν, εἰ δὲ φωραθεῖεν, ἐκ καταδίκης τῷ Ἀπόλλωνι πέμπειν
εἰκόνα χρυσῆν, ἐπὶ καταδίκῃ τοῦ ἄρχοντος, χαριστήριον δὲ τῷ θεῷ
παρὰ Ἀθηνῶν. Σωκράτει γοῦν ὑπισχνεῖται Φαῖδρος, εἰ καλλίω λόγον
εἴποι Λυσίου, καθάπερ οἱ ἄρχοντες, εἰκόνα καὶ αὑτοῦ καὶ Σωκράτους
Σχόλια στον Θουκυδίδη. Book 5, ch. 5, sec. 1, line 2
τι τῶν Λεοντίνων [παρα]καλούμενον [τε] Φωκέας.ἐπολέ-

μουν:πρὸς τοὺς Συρακουσίους Msc2
πείσαντες ...:
τὸ ἑξῆς, πείσαντες τοὺς ξυμμάχους ἐπιστρατεῦσαι ABCFM ʃ
ὅπως κοινῇ ἐπιστρατεύσαντες Συρακουσίοις ὡς δύναμιν περι-
ποιουμένοις διασώσειαν Λεοντίνους Msc2σφίσιν:τοῖς Ἀθη-
ναίοις.δύναμιν περιποιουμένων:αὐξανομένων.
ἐπὶ
τοὺς ἄλλους:πρὸς τοὺς ἄλλους Msc2
παρακομιδῇ:παρελεύσει.ἐχρημάτισε:ὡμίλησε.
ἐχρ. περὶ φιλίας:λόγους προσήνεγκε πιστικούς Mc2 ʃ ἔταξε
δοῦναι χρήματα ὑπὲρ φιλίας καὶ συμμαχίας.Σικελιωτῶν:
ἰστέον ὅτι οἱ μὲν Ἕλληνες οἱ ἐν Σικελίᾳ Σικελιῶται λέγονται,
οἱ δ' ἐν αὐτῇ βάρβαροι Σικελοί· οὕτω δὲ καὶ ἐπὶ Ἰταλιωτῶν
καὶ Ἰταλῶν Mc2ὁμολογίαν:τὴν κοινὴν δηλονότι.
κο-
μιζομένοις:ἀποδεχομένοις αὐτὸν τὸν Φαίακα.ἠδίκησεν:
βλάβην ἐποίησε.
ξυνηλλάσσοντο:ἀντὶ τοῦ συνῄνεσαν
M ʃ εἰρήνην ἐποίουν.ἀποίκους:ἑαυτῶν, τῶν Λοκρῶν.
Γαληψόν:σημείωσαιὅτι ἡ Γαληψὸς Θασίων
Σούδα. letter epsilon, entry 2377, line 2
Ἐπικειμένου:τοῦ φαινομένου. ὁ δὲ ᾔτει τιμὴν τοὺς κεκτη-

μένους τοῦ ἐπικειμένου καρποῦ, καὶ παρ' ὧν μὴ λάβοι, διέφθειρεν.
Ἐπικήδειον:ἐπιτάφιον, ἐπιθανάτιον. καὶἘπικήδειος
θρῆνοςὁμοίως.
Ἐπίκηρα:ἐπιθανάτια. κὴρ γὰρ ὁ θάνατος.
Ἐπίκηρος ὕλη:ἡ πρόσκαιρος.
333
Ἐπικηρυκεύεται:διὰ κήρυκός τινος συνθήκας τινὰς ἢ

πρεσβείας ποιεῖται. ἢ φιλίαν σπένδει.
Ἐπικηρυκεύω·δοτικῇ.
Ἐπικηρυκεία:φιλία ἡ ἐκ τῶν πολεμίων.Ἐπικηρυκεία,
τὸ περὶ φιλίας καὶ διαλλαγῶν κήρυκας πέμπειν. Δημοσθένης εʹ Φι-
λιππικῶν.
Ἐπικίδναται:ἐπισκορπίζεται.
Ἐπικινδυνότατος.
Ἐπικλάσωσιν:εἰς οἶκτον ἀγάγωσι. μὴ καὶ πρὸς ὀλοφυρμὸν
τραπόμενοι τοὺς στρατιώτας ἐπικλάσωσιν. Ἰώσηπος· ὁ δὲ τοῖς
ἔργοις ἐφεστώς, παρ' αὐτῷ γὰρ ἐμεμαθήκεσαν, βραδυτῆτα ἐπικαλέσας
τῆς ἀφίξεως.
Ἐπίκλαυτον:γοερόν, θρηνητικόν. Ἀριστοφάνης Βατράχοις·
ἐπὶ βάρβαρον ἑζομένη πέταλον κελαρύζει ἐπίκλαυτον ἀηδόνιον νόμον.
Ἐπίκλημα:ἔγκλημα. Ἀγαθίας·
Σούδα. Alphabetic letter sigma, entry 432, line 2
Σιμικίνθιον:φακιόλιον, ἢ σουδάριον.
Σιμήσιον:τὸ παρ' ἡμῖν. ἤτοι τοῦ σῴου τὸ ἥμισυ· σιμὸς γὰρ ὁ
κολοβός· τὸ κεκολοβώμενον ἀπὸ τοῦ νομίσματος.
Σιμμίας,Ῥόδιος, γραμματικός. ἔγραψε Γλώσσας βιβλία γʹ·
ποιήματα διάφορα βιβλία δʹ. ἦν δὲ τὸ ἐξαρχῆς Σάμιος· ἐν δὲ τῷ
ἀποικισμῷ τῆς Ἀμοργοῦ ἐστάλη καὶ αὐτὸς ἡγεμὼν ὑπὸ Σαμίων.
ἔκτισε δὲ Ἀμοργὸν εἰς τρεῖς πόλεις, Μινῴαν, Αἰγιαλόν, Ἀρκεσίμην.
γέγονε δὲ μετὰ υϛʹ ἔτη τῶν Τρωϊκῶν· καὶ ἔγραψε κατά τινας πρῶ-
τος ἰάμβους, καὶ ἄλλα διάφορα, Ἀρχαιολογίαν τε τῶν Σαμίων.
Σιμμίας,Θηβαῖος, φιλόσοφος, μαθητὴς Σωκράτους. ἔγραψε
Περὶ σοφίας, Περὶ φιλίας, Περὶ ἀληθείας, Περὶ μουσικῆς, Περὶ αἱρετοῦ
καὶ φευκτοῦ, Περὶ ἐπιμελείας ψυχῆς· καὶ ἄλλα φιλόσοφα.
Σιμμίχη.
Σιμόεις:ὄνομα ποταμοῦ. καὶ ἐξ αὐτοῦ Σιμοείσιον πεδίον.
Σιμοκάττης,ποιητής. ἐπώνυμον Θεοφυλάκτου σοφιστοῦ.
Σιμός:ὁ προσάντης τόπος. καὶ σιμὸν οὐδετέρως. Ἀριστοφάνης
ἐν Βαβυλωνίοις· μέσην ἔρειδε πρὸς τὸ σιμόν. καὶ πλατύ. καὶ ἐν
Νίκαις· τουτὶ προσαναβῆναι τὸ σιμὸν αἰεί.
Σιμός:ὁ ἐναντίος τῷ γρυπῷ. σιμὸς τὴν ῥῖνα. καὶ Φιλό-
στρατος· ἀναπηδῶντι τῷ ἵππῳ πρὸς τὸ σιμὸν ἐφεῖναι τὸν χαλινόν.
Σῖμος·Δημοσθένης ὑπὲρ Κτησιφῶντος. εἷς τῶν Ἀλευαδῶν
Σούδα. Alphabetic letter tau, entry 566, line 4

334
αὐτὸς ὑγιαίνεις· ἐπέφερεν ὁ δανειστής· τί δαί;

Τί δῆτα θεῶν στρέφῃ:ἀντὶ τοῦ τί ἐνδιατρίβεις;
Τί δῆτ' ἂν ἀλγοίης ἐπ' ἐξειργασμένοις:ἀντὶ τοῦ ἐπὶ
τετελεσμένοις καὶ ἴασιν οὐκ ἔχουσιν. οὔτε γὰρ γένοιτ' ἂν ταῦθ' ὅπως
οὐχ ὧδ' ἔχειν. ὅπως τοῦ μὴ οὕτως σχοίη· κατὰ τὸ τοῦ Σιμωνίδου·
τὸ γὰρ γεγενημένον οὐκέτ' ἄρεκτον ἔσται.
Τί δῆτά σοι:τί σοι;
Τί ἐστι τὸἐν τοῖς Δημοσθένους Φιλιππικοῖς, καὶ τὸ θρυλού-
μενόν ποτε ἀπόρρητον ἐκεῖνο, Θεόπομπος ἐν λαʹ δεδήλωκε· φησὶ γάρ·
καὶ πέμπει πρὸς Φίλιππον πρεσβευτάς, Ἀντιφῶντα καὶ Χαρίδημον,
πράξοντας καὶ περὶ φιλίας· οἳ παραγενόμενοι συμπείθειν αὐτὸν ἐπε-
χείρουν ἐν ἀπορρήτῳ συμπράττειν Ἀθηναίοις, ὅπως ἂν λάβωσιν Ἀμ-
φίπολιν, ὑπισχνούμενοι Πύδναν. οἱ δὲ πρέσβεις οἱ τῶν Ἀθηναίων
εἰς μὲν τὸν δῆμον οὐδὲν ἀπήγγελον, βουλόμενοι λανθάνειν τοὺς

Περὶ ἡδονῆς αʹ,
Περὶ δικαιοσύνης αʹ,
Περὶ φιλοσοφίας αʹ,
Περὶ φιλίας αʹ,
Περὶ θεῶν αʹ,
Φιλόσοφος αʹ,
Πρὸς Κέφαλον αʹ,
Κέφαλος αʹ,
Κλεινόμαχος ἢ Λυσίας αʹ,
Πολίτης αʹ,
Περὶ ψυχῆς αʹ,
Περὶ σοφίας ϛʹ,
Περὶ τοῦ ἀορίστου αʹ,
Περὶ τοῦ παιδίου αʹ,
Περὶ ἐγκρατείας αʹ,
Περὶ τοῦ ὠφελίμου αʹ,
Περὶ τοῦ ἐλευθέρου αʹ,
Περὶ θανάτου αʹ,
Περὶ ἑκουσίου αʹ,
Περὶ φιλίας αʹ βʹ,
Περὶ ἐπιεικείας αʹ,
Περὶ τοῦ ἐναντίου αʹ βʹ,
335
Περὶ εὐδαιμονίας αʹ βʹ,

Περὶ τοῦ γράφειν αʹ,
Περὶ μνήμης αʹ,
Περὶ τοῦ ψεύδους αʹ,
Περὶ φρονήσεως αʹ βʹ,
Περὶ σωφροσύνης αʹ,
Πάτροκλος και Αχιλλέας
Athenaeus Soph., Deipnosophistae Book 1, Kaibel paragraph 31, line 21
τριάκοντα ὢν ἐτῶν ἐδείπνει παρὰ τῷ πατρὶ καθή-

μενος, οὐ δυνάμενος τὸν ἆθλον ἐκτελέσαι καίπερ ἀν-
δρεῖος γεγονὼς καὶ κυνηγὸς ἀγαθός.
ἐς τὸ πρέπον δὲ Ὅμηρος ἀφορῶν τοὺς ἥρωας οὐ
παρήγαγεν ἄλλο τι δαινυμένους ἢ κρέα καὶ ταῦτα
ἑαυτοῖς σκευάζοντας. οὐ γὰρ ἔχει γέλωτα οὐδ' αἰσχύ-
νην ὀψαρτύοντας αὐτοὺς καὶ ἕψοντας ὁρᾶν. ἐπετή-
δευον γὰρ τὴν αὐτοδιακονίαν καὶ ἐκαλλωπίζοντο, φησὶ
Χρύσιππος, τῇ ἐν τούτοις εὐστροφίᾳ. Ὀδυσσεὺς γοῦν
δαιτρεῦσαί τε καὶ ‘πῦρ νηῆσαι’ οἷος οὐκ ἄλλος δεξιὸς
εἶναί φησι (ο 322). καὶ ἐν Λιταῖς δὲ Πάτροκλος καὶ
Ἀχιλλεὺς πάντα εὐτρεπίζει (Ι 202. 209). καὶ Μενελάου
δὲ τελοῦντος γάμους ὁ νυμφίος Μεγαπένθης οἰνοχοεῖ
(ο 141). νῦν δὲ ἐπὶ τοσοῦτον ἐκπεπτώκαμεν ὡς κατα-
κεῖσθαι δαινύμενοι.
προσφάτως δὲ καὶ τὰ βαλανεῖα παρῆκται, τὴν
ἀρχὴν οὐδὲ ἔνδον τῆς πόλεως ἐώντων εἶναι αὐτά, ὧν
τὸ βλαπτικὸν Ἀντιφάνης δηλοῖ (II 118 K)·
εἰς μακαρίαν τὸ λουτρόν, ὡς διέθηκέ με.
ἑφθὸν κομιδῇ πεποίηκεν· ἀποκναίσειεν ἂν
κἂν ὁστισοῦν μου λαβόμενος τοῦ δέρματος.
Dio Chrysostomus Soph., Orationes Oration 11, sec. 102, line 7
ἐξῆν αὐτῷ διὰ ταύτην τὴν πρόρρησιν ἀποπλεῦσαι διενεχθέντα

πρὸς τὸν Ἀγαμέμνονα. οὐ μέντοι ἀλλὰ καὶ περὶ τοῦ Πατρόκλου
ἐτύγχανεν ἀκηκοὼς τῆς μητρός, ὅν φησιν ἐν ἴσῳ τῇ ἑαυτοῦ κεφαλῇ
τιμᾶν καὶ μηδὲ αὐτὸς ἔτι βούλεσθαι ζῆν ἐκείνου ἀποθανόντος.
[ὡς δὲ ἑώρα αὐτὸν οὐ δυνάμενον βαστάσαι τὸ δόρυ τὰ ἄλλα ἐδίδου
δῆλον ὅτι προσεοικότα τῷ δόρατι, καὶ οὐκ ἐφοβεῖτο μὴ οὐ δύνηται
336
φέρειν αὐτά· ὥσπερ οὖν καί φησι συμβῆναι περὶ τὴν μάχην.]
ἀλλὰ γὰρ εἴ τις ἅπαντα ἐλέγχοι, πολὺ ἂν ἔργον εἴη. τὸ γὰρ ψεῦ-
δος ἐξ αὑτοῦ φανερόν ἐστι τοῖς προσέχουσιν· ὥστε οὐδενὶ ἄδηλον
καὶ τῶν ὀλίγον νοῦν ἐχόντων ὅτι σχεδὸν ὑπόβλητός ἐστιν ὁ Πάτρο-
κλος καὶ τοῦτον ἀντήλλαξεν Ὅμηρος τοῦ Ἀχιλλέως, βουλόμενος τὸ
κατ' ἐκεῖνον κρύψαι. ὑφορώμενος δὲ μή τις ἄρα καὶ τοῦ Πατρό-
κλου ζητῇ τάφον· ὥσπερ οἶμαι καὶ τῶν ἄλλων ἀριστέων τῶν ἀπο-
θανόντων ἐν Τροίᾳ φανεροί εἰσιν οἱ τάφοι· διὰ τοῦτο προκατα-
λαμβάνων οὐκ ἔφη τάφον αὐτοῦ γενέσθαι καθ' αὑτόν, ἀλλὰ μετὰ
τοῦ Ἀχιλλέως τεθῆναι. [καὶ Νέστωρ μὲν οὐκ ἠξίωσε μετ' Ἀντι-
λόχου ταφῆναι δι' αὐτὸν ἀποθανόντος, οἴκαδε τὰ ὀστᾶ κομίσας·
τὰ δὲ τοῦ Ἀχιλλέως ὀστᾶ ἀνεμίχθη τοῖς τοῦ Πατρόκλου;] μάλιστα
μὲν οὖν ἐβούλετο Ὅμηρος ἀφανίσαι τὴν τοῦ Ἀχιλλέως τελευτὴν
ὡς οὐκ ἀποθανόντος ἐν Ἰλίῳ. τοῦτο δὲ ἐπεὶ ἀδύνατον ἑώρα, τῆς
φήμης ἐπικρατούσης καὶ τοῦ τάφου δεικνυμένου, τό γε ὑφ' Ἕκτορος
Flavius Philostratus Soph., Heroicus Olearius p. 736, line 29
Τὸν δὲ Πάτροκλον ὁ Πρωτεσίλεως, ὦ ξένε,

πρεσβύτερον μὲν τοῦ Ἀχιλλέως οὐ πολὺ γενέσθαι
φησί, θεῖον δὲ ἄνδρα καὶ σώφρονα τῷ τε Ἀχιλλεῖ
ἐπιτηδειότατον τῶν ἑταίρων, χαίρειν τε γάρ, ὁπότε
καὶ ὁ Ἀχιλλεὺς ἔχαιρε, λυπεῖσθαί τε τὸν αὐτὸν
τρόπον καὶ ξυμβουλεύειν ἀεί τι καὶ ἀκούειν ᾄδοντος,
καὶ οἱ ἵπποι δὲ αὐτὸν ἔφερον χαίροντες, ὥσπερ καὶ
τὸν Ἀχιλλέα. ἦν δὲ καὶ τὸ μέγεθος καὶ τὴν ἀνδρείαν
μεταξὺ τοῖν Αἰάντοιν, τοῦ μὲν γὰρ Τελαμωνίου
πάντα ἐλείπετο, ἐκράτει δὲ ἄμφω τοῦ Λοκροῦ, καὶ
μελίχλωρος ἦν ὁ Πάτροκλος καὶ τὼ ὀφθαλμὼ μέλας
καὶ ἱκανῶς εὔοφρυς καὶ μέτρα ἐπαινῶν κόμης, ἡ
κεφαλὴ δὲ ἐβεβήκει ἐπ' αὐχένος, οἵου αἱ παλαῖστραι
ἀσκοῦσιν, ἡ δὲ ῥὶς ὀρθή τε ἦν καὶ τοὺς μυκτῆρας
ἀνευρύνετο, καθάπερ οἱ πρόθυμοι τῶν ἵππων.
{Φ.} Ἐς καλόν με τῶν τοῦ Ἀχιλλέως ἵππων
ἀνέμνησας, ὦ ἀμπελουργέ, σφόδρα γὰρ δέομαι μα-
θεῖν, τί βελτίους ὄντες ἑτέρων ἵππων θεῖοι ἐνομί-
σθησαν.
Chrysippus Phil., Fragmenta moralia Fragment 708, line 7
τον· ἀέρα μὲν τὴν πρώτην καὶ ἀναγκαιοτάτην καὶ συνεχῆ τροφήν,
337
ἀδιαστά-
τως μεθ' ἡμέραν τε καὶ νύκτωρ ἀναπνεόμενον· ἔπειτα δὲ πηγὰς ἀφθόνους
– – πρὸς πότου χρῆσιν· ἔπειτα εἰς ἐδωδὴν φορὰς παντοίων καρπῶν καὶ
δένδρων ἰδέας, αἳ τὰς ἐτησίους ὀπώρας ἀεὶ φέρουσι.
Athenaeus I 18b. ἐς τὸ πρέπον δὲ Ὅμηρος ἀφορῶν τοὺς
ἥρωας οὐ παρήγαγεν ἄλλο τι δαινυμένους ἢ κρέα καὶ ταῦτα ἑαυτοῖς
σκευάζοντας. οὐ γὰρ ἔχει γέλωτα οὐδ' αἰσχύνην ὀψαρτύοντας αὐτοὺς
καὶ ἕψοντας ὁρᾶν. ἐπετήδευον γὰρ τὴν αὐτοδιακονίαν καὶ
ἐκαλλωπίζοντο, φησὶ Χρύσιππος, τῇ ἐν τούτοις εὐστροφίᾳ.
Ὀδυσσεὺς γοῦν δαιτρεῦσαί τε καὶ “πῦρ νηῆσαι” οἷος οὐκ ἄλλος δεξιὸς
εἶναί φησι (ο 322). καὶ ἐν Λιταῖς δὲ Πάτροκλος καὶ Ἀχιλλεὺς πάντα
εὐτρεπίζει (Ι 202. 209). καὶ Μενελάου δὲ τελοῦντος γάμους ὁ νυμ-
φίος Μεγαπένθης οἰνοχοεῖ (ο 141). νῦν δὲ ἐπὶ τοσοῦτον ἐκπεπτώ-
καμεν, ὡς κατακεῖσθαι δαινύμενοι.
Athenaeus III 104b. εἰς ταῦτ' οὖν τις ἀποβλέπων, ἄνδρες
φίλοι, εἰκότως ἂν ἐπαινέσειεν τὸν καλὸν Χρύσιππονκατιδόντα ἀκρι-
βῶς τὴν Ἐπικούρου φύσιν καὶ εἰπόντα μητρόπολιν εἶναι τῆς
φιλοσοφίας αὐτοῦ τὴν Ἀρχεστράτου Γαστρολογίαν, ἣν πάντες
οἱ τῶν φιλοσόφων γαστρίμαργοι Θέογνίν τινα αὑτῶν εἶναι λέγουσι
τὴν καλὴν ταύτην ἐποποιΐαν. idem VII 278e. Χρύσιππος δ' αὐτὸν (scil.
Archestratum),
Vitae Homeri, Plutarchi De Homero 1 Line 123
Τρῶας. ἐξ ὧν μίαν ἑλόντες, Χρῦσαν, γέρας ἔδοσαν Ἀγαμέμνονι Χρυση-

ίδα, Χρύσου ἱερέως Ἀπόλλωνος θυγατέρα. ὁ δὲ ἐλθὼν ἐπὶ τὸν ναύ-
σταθμον, ἵνα λυτρώσηται τὴν παῖδα, καὶ ὑβρισθεὶς ὑπὸ Ἀγαμέμνονος
ηὔξατο τῷ Ἀπόλλωνι κολάσαι τοὺς Ἕλληνας. ἐπακούσας δὲ τῆς εὐχῆς
ὁ θεὸς λοιμὸν ἔπεμψεν αὐτοῖς. καὶ τότε Ἀχιλλέως παραινέσαντος ἀπο-
δοῦναι τὴν Χρυσηίδα Ἀγαμέμνων ὀργισθεὶς ἠπείλησεν ἀφαιρήσεσθαι
τὸ Ἀχιλλέως γέρας, Βρισηίδα. τὴν δὲ μητέρα, Θέτιν, αἰτήσα-
σθαι παρὰ τοῦ Διὸς ἧτταν Ἑλλήνων. οὗ γενομένου Πάτροκλος προτρα-
πεὶς ὑπὸ Νέστορος ἱκέτευσεν Ἀχιλλέα δοῦναι κἂν ἐπ' ὀλίγον τὴν παν-
οπλίαν αὐτῷ, ἵνα τοὺς Τρῶας τῶν νεῶν ἀπώσηται. ἐξελθὼν δὲ
Πάτροκλος καὶ γενναίως ἀριστεύσας μετ' οὐ πολὺ ἀνῃρέθη. χαλεπήνας
δὲ ὁ Ἀχιλλεὺς ἐπαύσατο μὲν τῆς πρὸς Ἀγαμέμνονα ἔχθρας, λαβὼν δὲ
ἡφαιστότευκτον πανοπλίαν ἄλλους τε πολλοὺς ἀνεῖλε καὶ τελευταῖον
τὸν Ἕκτορα.
Ἡ μὲν οὖν τάξις τῶν πραγμάτων ἐστὶν αὕτη. ὁ δὲ ποιητὴς ἀπὸ τοῦ
ἐνάτου ἔτους ἤρξατο, ἐπεὶ τὰ πρὸ τῆς Ἀχιλλέως μήνιδος ἦν ἀτονώτερα
καὶ πράξεις οὐκ ἔχοντα λαμπρὰς οὐδ' ἐπαλλήλους. συμμαχοῦντος γὰρ
Ἕλλησιν Ἀχιλλέως οὐδέ ποτε Τρῶες πρὸ πυλάων Δαρδανιάων
338
οἴχνεσκον· κείνου γὰρ ἐδείδισαν ὄβριμον ἔγχος.
ἆσέ με δαίμονος αἶσα κακὴ καὶ ἀθέσφατος ὕπνος.

Καὶ εἰπὼν ἃ πέπονθεν ἀξιοῖ ταφῆναι, ἱκετεύων καὶ
δεόμενος (66. 72. 73)·
νῦν δέ σε τῶν ὄπιθεν γουνάζομαι οὐ παρεόντων,
μή μ' ἄκλαυτον ἄθαπτον ἰὼν ὄπιθεν καταλείπειν,
νοσφισθείς, μήτοι τι θεῶν μήνιμα γένωμαι.
Ἐν ταὐτῷ.
Τὰ μὲν οὖν ἀνθρώπεια καὶ ὅλως τοὺς ζῶντας ἀγνο-
οῦσιν, ἀλλήλους δὲ ἴσασιν. Εἰ γὰρ μὴ τοῦτο εἶχον, πῶς
ἂν ἦλθον σὺν Ἀγαμέμνονι πάντες οἱ ἅμα ἀνῃρημένοι;
Πῶς δὲ συνελάλει Πάτροκλος καὶ Αἴας καὶ Ἀντίλοχος;
Πῶς δ' εἴργουσι τοὺς ἀτάφους μὴ πέραν τοῦ ποταμοῦ
διελθεῖν; Λέγει δὲ (Ψ 72)·
τῆλέ με εἴργουσι ψυχαί, εἴδωλα καμόντων.
Συναποτέθειται δ' αὐτοῖς ἅμα τῇ μνήμῃ καὶ τὰ γνωρί-
σματα τῶν περὶ τὸ σῶμα οἰκείων, ὃ καὶ δῆλον ὅτι διὰ
φαντασίας τὰ περὶ τὸ σῶμα δείκνυσι. Διὰ γὰρ μνήμης
ἡ φαντασία, ὡς Πλάτων ἐν Φιλήβῳ (p. 39A) φησί· μνήμης
δὲ ἀφῃρημένης ἦρται καὶ τὸ φαντασιούμενον, οὗ συν-
εκλιπόντος καὶ τὰ πάθη τὰ περὶ τὸ σῶμα τῆς ψυχῆς
συνεξῆρται. Τούτων δὲ ἐκλελοιπότων καὶ ἡ κόλασις τῆς
Libanius Rhet., Soph., Progymnasmata Progymnasma 9, sec. 1, subsec.

17, line 2
γὰρ ἀναστῆσαι τὸν ἑταῖρον εἰς συμμαχίαν διηλλαγμέ-

νου, τὸ δὲ μὴ αὐτὸν εἶναι τὸν παραταττόμενον θυ-
μουμένου.
ἐχρῆν δέ, οἶμαι, τὸν μὲν πεπαυμένον
τῆς ὀργῆς ἐξιέναι, τὸν δ' ἐπ' αὐτῆς ὄντα μηδενὶ λόγῳ
βοηθεῖν. ὁ δὲ τὸ μὲν ποιεῖ μισοῦντος, τὸ δὲ κηδομέ-
νου. ποίας ταῦτα παιδείας; μᾶλλον δέ, τίνος οὐκ ἐμ-
πληξίας σχίζεσθαι τὴν γνώμην καὶ μὴ ἔχειν ὁρᾶν τί
ποιῶν ἀμείνων ἔσται;
ἐπεὶ δ' ἔπεσεν ὁ Πάτροκλος
339
καὶ οὐκέτ' ἦν οὐδὲ βουλομένῳ καθῆσθαι καὶ τὸν

ἐκείνου φονέα μετῄει σφοδρῶς καὶ εἶδεν αὐτὸν καὶ
ἐμονομάχει, ποῖός τις κἀνταῦθα γίνεται; τέχνῃ μὲν οὐ
λαμπρός, τύχῃ δὲ μέγας οὐδὲ ὡς ἀμείνων ἐκράτησεν
Ἕκτορος, ἀλλ' ἀπέσφαξεν ἠτυχηκότα. καὶ τὸ ἔργον ἦν
τῶν οὕτω κρινάντων θεῶν, πρὸς ὃ κἂν ὁ φαυλότατος
τῶν Ἑλλήνων ἤρκεσε.
Δῶμεν τοίνυν αὐτὸν πάντων ἄριστον εἶναι
μάχεσθαι καὶ παραθέντες κακίαν ἧς ἔγεμε σκοπῶμεν
εἰ μὴ διὰ ταῦτα μισεῖσθαι μᾶλλον ἄξιος ἢ δι' ἐκεῖνο
θαυμάζεσθαι. ὥσπερ γὰρ οὐδενός τινος ἵππου τάχος
πρῶτοι ἐμισθοφόρησαν. (v. 876 s.) Ὅτι Σαρπηδὼν Λυκίων ἦρχε «καὶ
Γλαῦκος
ἀμύμων τηλόθεν ἐκ Λυκίας, Ξάνθου ἀπὸ δινήεντος». τελευταίους δὲ τῶν
ἐπικού-
ρων τοὺς Λυκίους ἔθετο, ἵνα καὶ οὕτως εἶεν ἐπίσημοι. οὐ γὰρ ἀεὶ τὸ τῆς
μνήμης
ὕστερον ὑπόπτωσιν τῶν μνημονευθέντων ποιεῖ. ἐν ὀλίγῳ δὲ καὶ τούτους
ἐπιτρέχει, δι' ἣν αἰτίαν καὶ τοὺς λοιποὺς ἐπικούρους, καθυποδεικνύς, ὡς
οὐ
μόνον ἐμπλατύνεσθαι γράφων πολυτρόπως δύναται, ἀλλὰ καὶ
στενολεσχεῖν
οὐχ' ἥκιστα. Ὅτι δὲ πολλοῦ λόγου ἄξιος ὁ Σαρπηδὼν καὶ οἱ περὶ αὐτὸν
καὶ ὡς
πολὺ ἐφείλκετο συμμαχικόν, ἐν τοῖς ἑξῆς φανήσεται. Ὅτι δὲ καὶ
ὑποστρατήγων
χρεία τοῖς μεγάλοις ἀρχηγοῖς, ἱκανῶς ἡ τακτικὴ αὕτη Βοιωτία ἔδειξεν.
ὕπαρχος οὖν καὶ τῷ Σαρπηδόνι Γλαῦκος, ἔτι γε μὴν καὶ φίλος ἑταῖρος, ὡς
καὶ
Ἀχιλλεῖ Πάτροκλος καὶ Μηριόνης Ἰδομενεῖ καὶ Διομήδει Σθένελος.
Λυκία
δὲ χώρα καὶ Λύκιοι τὸ ἔθνος ἀπὸ Λύκου, υἱοῦ Πανδίονος, ὃν ἐκπεσόντα
τῆς
οἰκείας ὁ ἐκ τῆς Κρήτης Σαρπηδὼν ἐδέξατο, φασίν, ἐπὶ μέρει τῆς ἀρχῆς.
Σόλυμοι δέ, φασί, τὰ πρῶτα ἐλέγοντο. τοῦτο δὲ οὐχ' ὁμολογεῖ τοῖς τοῦ
Ὁμήρου,
ὃς ἐν Ἰλιάδι μὲν χωρίζει Λυκίους καὶ Σολύμους, ἐν δὲ Ὀδυσσείᾳ
340
ἐκτετοπισμέ-
νους τινὰς πλάττει Σολύμους καὶ δυσγνώστους τοῖς πλείοσι. Δῆλον δέ,
ὅτι
μέχρι καὶ νῦν μέρος Λυκίας ὑποπτεύονται καὶ οἱ Σόλυμοι, ἐρυμνὸν μὲν
χωρίον ἔχοντες, βαρβαρικώτερον δὲ [Τζέλυμοι] ὑπὸ τῶν ἐγχωρίων
καλούμενοι.
(v. 876) Ἰστέον δέ, ὅτι Σαρπηδὼν μὲν οὗτος ὁ Λύκιος Διὸς υἱὸς καὶ
Λαοδα-μείας τῆς τοῦ Βελλεροφόντου, ὁ δὲ ἀνωτέρω ῥηθεὶς Κρητικὸς
ἀδελφὸς ἦν Μίνω καὶ Ῥαδαμάνθυος, ᾧ Μίλητον συνέκτισαν κατὰ τὸν
Γεωγράφον προσληφθέντες
λευκὸν ὕδωρ Σκαμάνδρου, ὁ δὲ ὅμως ἠρκέσθη ἁπλούστερον, ἐΰρροον

εἰπὼν
Σκάμανδρον, ὡς οἷα τοῦ κελαινοῦ [αἵματος] μὴ εὖ ῥέοντος ἀλλ' ἐπὶ
κακῷ.
(v. 330) Τοῦ δὲ ἐσκέδασεν οὐκ ἔστι καιριωτέρα λέξις ἐπὶ τοῦ κατὰ
πόλεμον
αἵματος ἐν πεδίῳ χεθέντος ὧδε καὶ ἐκεῖ. Ὀξὺς δὲ Ἄρης ὁ ταχὺς πόλεμος
καὶ σφοδρός, ἴσως δὲ καὶ ὁ τὸ αἷμα ἐκχέας σίδηρος οὕτως ἐκλήθη. Τὸ δὲ
Ἄϊδόσδε ὅτι ταὐτόν ἐστι τῷ εἰς Ἅιδου καὶ ὅτι Ἀττικῶς ἐλλέλειπται, καθὰ
καὶ τὸ ἐς μυσταγωγοῦ, δῆλόν ἐστιν. Ὡς δὲ καὶ οὐ μόνον ἀντὶ προθέσεως
κἀνταῦθα κεῖται ὁ δε, ἀλλὰ καὶ ὡς οἷά τις ἐπέκτασις, προδεδήλωται. (v.
332)
Τὸ δὲ «αὐτοὶ ἀγρόμενοι» αὐτοδιακονεῖν ἐν καιρῷ καὶ τοὺς ἀρίστους
βούλεται.
[Καὶ δηλοῦται τοῦτο ἔκ τε ἄλλων μυρίων τῶν κατὰ τοὺς ἥρωας, καὶ οἷς
δὲ
Πάτροκλος καὶ Ἀχιλλεὺς ἐν ταῖς Λιταῖς αὐτοὶ τὰ τῆς δεξιώσεως τῶν
φίλων
πρέσβεων εὐτρεπίζουσι, καὶ οἷς Μενελάου, φασί, τελοῦντος γάμους ὁ
νυμφίος
οἰνοχοεῖ. καὶ Ὀδυσσεὺς δέ που δαιτρεῦσαι καὶ πῦρ εὐνῆσαι καὶ ξύλα
κεάσαι
δεξιὸς εἶναι λέγει. Τὸ πᾶν δὲ κατὰ τοὺς παλαιοὺς εἰπεῖν, ἐπετήδευον οἱ
ἥρωες
τὴν αὐτοδιακονίαν καὶ ἐκαλλωπίζοντο τῇ ἐν τοῖς τοιούτοις εὐστροφίᾳ.
Καὶ
ἔστιν εἰπεῖν, ὡς ἐφιλοτιμοῦντο οὕτω αὐτάρκεις εἶναι δοκεῖν καὶ τέλειοι
καὶ
341
ἀνενδεεῖς, οἷα μὴ ἐθέλοντες ὄφλειν χάριτας, εἰ τῶν ἔργων συνεφάπτονται

αὐτοῖς ἐπὶ οὕτω μικροῖς καὶ οὐ πολλοῦ λόγου ἀξίοις, καὶ ἅμα
πραγματευόμεναι
τὸ πολιτικώτερον.] (v. 332) Τὸ δὲ «κυκλήσομεν νεκρούς», ἀντὶ τοῦ
τροχοῖς
ἀγάγωμεν ἢ μάλιστα ἐφ' ἁμαξῶν κομίσομεν, ὡς ἀπὸ μέρους. τὰ γὰρ
κύκλα,
ἤγουν οἱ τροχοί, μέρος ἁμάξης. προϊὼν οὖν ἐρεῖ «ἁμαξάων ἐπάειραν».
σχῆμα μέν ἐστι σύνηθες ἐπαναφορᾶς, δηλοῖ δὲ διὰ τοῦ ἐνέθηκεν, ὅ ἐστιν
ἐνέβαλεν, ἀγγεῖον εἶναι τὸ κρεῖον, ᾧ τὸ νῶτον καὶ τὴν ῥάχιν ἐνέθετο.

[Τούτου
δὲ οὕτω νοουμένου, δυσχέρειά τις ὕπεστιν ἐν τοῖς εὐθὺς ἐφεξῆς. Εἰ γὰρ
ἐνετέθη, ἤγουν ἐνεβλήθη, τῷ κρείῳ πρὸς ἀφέψησιν τὸ νῶτον τοῦ ὄϊος καὶ
τῆς
αἰγὸς καὶ ἡ ῥάχις τοῦ συός, ἔστιν ἀπορῆσαι πῶς αὐτὰ τέμνονται αὐτίκα
καὶ
μιστύλλονται καὶ πείρονται ἀμφ' ὀβελοῖς, εἶτα καὶ ὀπτῶνται. Ἢ τοίνυν τὸ
κρεῖον οὐκ ἔστι κρεωδόχον ἀγγεῖον, ἢ ἀλλὰ νοητέον ὡς ἐξ ἄλλης ἀρχῆς,

ὅτι
ἐντεθέντων τῶν εἰρημένων κρεῶν ἑψήσεως χάριν τῷ κρείῳ, εἶτα ἕτερα
ταμόντες
οἱ ἥρωες καὶ μιστύλαντες καὶ πείραντες ὤπτησαν. καὶ οὕτω μὲν ταῦτα. Εἰ
δὲ τὸ κρεῖον νοηθείη κανοῦν, τότε δὴ τὸ «ἐν δ' ἄρα νῶτον ἔθηκε» καὶ
ἑξῆς,
ληφθήσεται ἀντὶ τοῦ ἔθηκεν ὁ Πάτροκλος καὶ τὸ κανοῦν ἐν τῷ τόπῳ
ἐκείνῳ
καὶ τὰ ἐπαγόμενα κρέα, ὧν αὐτουργοὶ πρὸς ὄπτησιν ὁ Αὐτομέδων, ὁ
Πάτρο-
κλος, καὶ ὁ Ἀχιλλεύς. Δύνανται δὲ τὰ τοιαῦτα καὶ πρὸς τὸ κρεῖον, ὅπερ
ἐστὶ κατά τινας κρέας, συμβιβάζεσθαι ἀσφαλέστερον ἤπερ ἐπὶ τοῦ
κρεῖον, τὸ κρεω-δόχον ἀγγεῖον]. Σίαλος δὲ χοῖρος ἐντρόφιος παρὰ τὸ ἅλις
σιτεῖσθαι. [Αὐτὸ δὲ
τὸ συὸς σιάλοιο ψευδοπαρηχεῖται, καθὰ καὶ ἄλλα γέγραπται ἀλλαχοῦ. Ἡ
δὲ ῥάχις τὰς ῥάχιας παράγει πέτρας, ἴσως δὲ καὶ τὰ βράχεα πλεονασμῷ
τοῦ β
κατὰ τὸ ῥάκος βράκος καὶ τὰ ὅμοια]. Ἀλοιφή δὲ τὸ λίπος, ἤτοι ἡ πιμελή.
342
(v. 209 – 17) Ὅρα δὲ ὅτι κἀνταῦθα, ὡς καὶ ἀλλαχοῦ, αὐτουργοῦσιν

ἥρωες.
δὲ οὕτω νοουμένου, δυσχέρειά τις ὕπεστιν ἐν τοῖς εὐθὺς ἐφεξῆς. Εἰ γὰρ

ἐνετέθη, ἤγουν ἐνεβλήθη, τῷ κρείῳ πρὸς ἀφέψησιν τὸ νῶτον τοῦ ὄϊος καὶ
τῆς
αἰγὸς καὶ ἡ ῥάχις τοῦ συός, ἔστιν ἀπορῆσαι πῶς αὐτὰ τέμνονται αὐτίκα
καὶ
μιστύλλονται καὶ πείρονται ἀμφ' ὀβελοῖς, εἶτα καὶ ὀπτῶνται. Ἢ τοίνυν τὸ
κρεῖον οὐκ ἔστι κρεωδόχον ἀγγεῖον, ἢ ἀλλὰ νοητέον ὡς ἐξ ἄλλης ἀρχῆς,

ὅτι
ἐντεθέντων τῶν εἰρημένων κρεῶν ἑψήσεως χάριν τῷ κρείῳ, εἶτα ἕτερα
ταμόντες
οἱ ἥρωες καὶ μιστύλαντες καὶ πείραντες ὤπτησαν. καὶ οὕτω μὲν ταῦτα. Εἰ
δὲ τὸ κρεῖον νοηθείη κανοῦν, τότε δὴ τὸ «ἐν δ' ἄρα νῶτον ἔθηκε» καὶ
ἑξῆς,
ληφθήσεται ἀντὶ τοῦ ἔθηκεν ὁ Πάτροκλος καὶ τὸ κανοῦν ἐν τῷ τόπῳ
ἐκείνῳ
καὶ τὰ ἐπαγόμενα κρέα, ὧν αὐτουργοὶ πρὸς ὄπτησιν ὁ Αὐτομέδων, ὁ
Πάτροκλος, καὶ ὁ Ἀχιλλεύς. Δύνανται δὲ τὰ τοιαῦτα καὶ πρὸς τὸ κρεῖον,
ὅπερ ἐστὶ
κατά τινας κρέας, συμβιβάζεσθαι ἀσφαλέστερον ἤπερ ἐπὶ τοῦ κρεῖον, τὸ
κρεω-
δόχον ἀγγεῖον]. Σίαλος δὲ χοῖρος ἐντρόφιος παρὰ τὸ ἅλις σιτεῖσθαι.
[Αὐτὸ δὲ
τὸ συὸς σιάλοιο ψευδοπαρηχεῖται, καθὰ καὶ ἄλλα γέγραπται ἀλλαχοῦ. Ἡ
δὲ ῥάχις τὰς ῥάχιας παράγει πέτρας, ἴσως δὲ καὶ τὰ βράχεα πλεονασμῷ
τοῦ β
κατὰ τὸ ῥάκος βράκος καὶ τὰ ὅμοια]. Ἀλοιφή δὲ τὸ λίπος, ἤτοι ἡ πιμελή.
(v. 209 – 17) Ὅρα δὲ ὅτι κἀνταῦθα, ὡς καὶ ἀλλαχοῦ, αὐτουργοῦσιν
ἥρωες.
»ἔχε μὲν γάρ» φησίν, «Αὐτομέδων», τὰ κρέατα δηλαδή, «τάμνε δ' ἄρα
δῖος
Ἀχιλλεύς. καὶ τὰ μὲν εὖ», ὡς καὶ ἀλλαχοῦ κεῖται, «μίστυλλε καὶ ἀμφ'
ὀβελοῖσιν ἔπειρε. πῦρ δὲ Μενοιτιάδης δαῖε», τουτέστιν ἀνῆπτε, «μέγα
ἰσόθεος φώς. αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ πῦρ ἐκάη καὶ φλὸξ ἐμαράνθη, ἀνθρακιὴν
στορέσας
343
Ευστάθιος. Σχόλια στην Ομήρου Ιλιάδα.

Vol. 2, p. 808, line 27
τε αὐτήν, ὡς προεγράφη, ἐπονομάζει καὶ «κούρην Μαρπήσσης

καλλισφύρου
Εὐηνίνης Ἴδεώ τε», τουτέστιν Ἴδου, κλιθέντος οὕτω ἀπὸ εὐθείας τῆς ὁ
Ἴδας
ὡς ὁ Μίδας, καθὰ καὶ ἐκ τοῦ Ἑρμείας γίνεται Ἑρμείεω, ἐξ οὗ κατὰ
συγκοπὴν
Ἑρμείω. (v. 558 – 64) Λέγει δὲ καί, ὅτι ὁ ῥηθεὶς Ἴδας «κάρτιστος
ἐπιχθονίων
γένετ' ἀνδρῶν τῶν τότε, καί ῥα ἄνακτος ἐναντίον εἵλετο τόξον
Ἀπόλλωνος,
καλλισφύρου εἵνεκα νύμφης, ἥν», φησί, «τότε ἐν μεγάροισι πατὴρ καὶ
πότνια
μήτηρ Ἀλκυόνην καλέεσκον ἐπώνυμον, οὕνεκ' ἂρ αὐτῇ», ἢ «αὐτῆς,
μήτηρ
ἀλκυόνος πολυπενθέος οἶτον ἔχουσα, κλαῖεν ὅτε μιν ἑκάεργος ἀνήρπασε
Φοῖβος Ἀπόλλων». καὶ τοιαῦτα μὲν τὰ τοῦ ποιητοῦ. (v. 556) Ἰστέον δὲ
ὅτι τε πρὸς ὁμοιότητά τινα τοῦ Θηρικλῆς καὶ Κλεισιθήρα καὶ τῶν ὁμοίων
καὶ ὁ Πάτροκλος καὶ ἡ Κλεοπάτρα τοῖς αὐτοῖς διοικοῦνται ὀνόμασιν

ἀνάπαλιν
κειμένοις, καὶ ὅτι περιώνυμος ἐπὶ κάλλει ὥσπερ ἡ πάλαι Κλεοπάτρα,
οὕτω
καὶ ἡ ὕστερον Αἰγυπτία, ἡ τῷ Ἀντονίῳ φιλτάτη. (v. 557) Καὶ ὅτι, ὥσπερ
Ἑλένη παρὰ τὸ ἑλεῖν διὰ κάλλους, οὕτω καὶ Μάρπησσα παρὰ τὸ
μάρπτειν,
ταὐτὸν δέ πως τὸ μάρψειν καὶ τὸ ἑλεῖν. Τὸ δὲ «καλλίσφυρος», καθὰ καὶ
ἀλλαχοῦ
ἐρρέθη, γυναικός ἐστι κυρίως ἔπαινος, ὡς καὶ τὸ ἀργυρόπεζα. Διὸ καὶ δὶς
αὐτὸ ἐνταῦθα εἶπεν ὁ ποιητής. Ἐν οἷς καὶ νύμφην τὴν τοιαύτην λέγει ἢ
διὰ
τὸν ἐκ νέου γάμον ἢ διὰ κάλλος τὸ καθ' ὁμοιότητα τῶν τοῦ μύθου
Νυμφῶν.
Εἰκὸς δὲ τὴν διόλου καλὴν καὶ περιμάχητον εἶναι καὶ καλλίσφυρον. Τὸ
δὲ
»Εὐηνίνη» τύπου ἐστὶ πατρωνυμικοῦ θηλυκοῦ καὶ δηλοῖ θυγατέρα
Εὐήνου.
οὕτω καὶ Ἀδρηστίνη ἡ τοῦ Ἀδράστου καὶ Ὠκεανίνη ἡ τοῦ Ὠκεανοῦ.
344
μὲν δὴ πάντες, ὅσοι πάρος ἦσαν ἄριστοι, κεῖνται βεβλημένοι οὐτάμενοί

τε»,
τραυματίας ἀριστέας μετρεῖ. [(v. 32 s.) Ἰστέον δὲ καὶ ὅτι ἐν τῷ «αἴ κε μὴ
Ἀργείοισιν ἀεικέα λοιγὸν ἀμύνῃς, νηλεές» τὸ μὲν ὦ ἀνηλεές προκλητικόν
ἐστι
τοῦ ἐφεξῆς σκώμματος τοῦ θαλάσσης καὶ πετρῶν ἐκγενέσθαι τὸν
Ἀχιλλέα,
οἷς οὐκ ἔστιν ἐλεεῖν. τὸ δὲ «Ἀργείοις» πολὺν ἔχει νοῦν μυστικῶς, ἵνα
λέγῃ
τοῖς ὁμοεθνέσι, τοῖς εὐγενέσι, τοῖς παρακλητεύσασι, τοῖς φίλοις. διὸ καὶ
ἀεικῆ λοιγὸν λέγει τὸν ἐπ' αὐτοῖς. (v. 33 s.) Ὅρα δὲ καὶ ὅτι ἐν τῷ «οὐ
πατήρ
σοι Πηλεὺς οὐδὲ Θέτις μήτηρ» ἡ ἐπαγομένη θέσις πρὸς τὸ δεύτερον
ἀπήντη-
σεν, ἤγουν πρὸς πρώτην τὴν δευτέραν Θέτιν, εἰπὼν «γλαυκὴ δέ σ' ἔτικτε
θάλασσα», ἡ ὡσανεὶ δηλαδὴ Θέτις, πέτραι τε ὄρειοι, περὶ ἃς ἦν ὁ
Πηλεύς.]
(v. 36 – 8) Ὅτι καὶ κλαύσας ὁ Πάτροκλος καὶ τραχυνθεὶς, ἐκεῖνο μὲν ὡς
ἐνηής,
τοῦτο δὲ ὡς διὰ πολλὴν φιλίαν παρρησιαστικός, εἶτα ἐπάγει ἀξίωσιν,
παρα-
ποιήσας ἐν ὀλίγαις τισὶ λέξεσιν, ἅπερ ἀπὸ τοῦ Νέστορος ἤκουσεν, οἷον
τὸ
»φρεσὶν ᾗσιν ἀλεείνει», εἰπὼν «φρεσὶ σῇσιν ἀλεείνεις», καὶ τὸ «ἀλλὰ σέ
περ
προέτω» «ἀλλ' ἐμέ περ πρόες ὦκα», καὶ ἕτερα δέ τινα. (v. 36 – 45)
Ὁμοίως
καί φησιν «εἰ δέ τινα φρεσὶ σῇσι θεοπροπίην ἀλεείνεις καί τινά τοι πὰρ
Ζηνὸς
ἐπέφραδε πότνια μήτηρ, ἀλλ' ἐμέ περ πρόες ὦκα, ἅμα δ' ἄλλον λαὸν
ὄπασον
Μυρμιδόνων, ἤν πού τι φόως Δαναοῖσι γένωμαι. δὸς δέ μοι ὤμοιϊν τὰ σὰ
τεύχεα
θωρηχθῆναι, αἴ κέ με σοὶ ἴσκοντες», τουτέστιν εἴ πώς με σοὶ
ἀπεικάζοντες,
»ἀπόσχωνται πολέμοιο Τρῶες, ἀναπνεύσωσι δ' Ἀχαιοὶ τειρόμενοι. ὀλίγη
δέ
τ' ἀνάπνευσις πολέμοιο. ῥεῖα δέ κ' ἀκμῆτες κεκμηότας ἄνδρας ἀϋτῇ
ὤσαιμεν
345
Δῆλον δὲ ὅτι ἐξαίρετόν τι τὸ τοιοῦτον δῶρον ἦν ἐκ Χείρωνος μὲν τῷ

Πηλεῖ,
ἐξ αὐτοῦ δὲ τῷ υἱῷ, καθὰ καὶ τὸ σάκος τῷ Αἴαντι. διόπερ οὐδὲ ἦν
εὐμεταχείρι-
στον τῷ Πατρόκλῳ. (v. 143) Ὅρα δὲ καὶ ὅτι ἔγχος προειπὼν Ἀχιλλέως,
εἶτα εἰς τὴν ἰδιαιτάτην μετέβη αὐτοῦ κλῆσιν τὸ «Πηλιάδα μελίην». (v.
144)
Ἰστέον δὲ ὅτι τὸ «φόνον ἔμμεναι ἡρώεσσι» σεμνύνει μὲν καὶ τὸν Ἀχιλλέα
ὡς μὴ ἀναιροῦντα τυχόντας ἄνδρας ἀλλ' ἥρωας. ἔστι δὲ παραφραστικὴ

ἐπιτομὴ
τοῦ «τῷ δάμνησι στίχας ἀνδρῶν ἡρώων», ὃ ἔφη που περὶ Ἀθηνᾶς. ἔνθα
καὶ
σεμνότερον τοῦ φονεύειν τὸ δάμνησιν. (v. 145 – 7) Ὅτι Πάτροκλος μετὰ
τὸν
Ἀχιλλέα τὸν Αὐτομέδοντα τῖε μάλιστα, ὅ ἐστιν ἐτίμα. «πιστότατος δέ οἱ
ἔσκε μάχῃ ἐνὶ μεῖναι ὁμοκλήν», ἤγουν πεπεισμένος ἦν ἐπ' αὐτῷ
Πάτροκλος. καὶ ἄλλως, πίστιν ἐκεῖνος ἐδίδου τῷ Πατρόκλῳ, ὡς ἔστιν
ὑπομενετικὸς ἐν μάχῃ οἷα μενεχάρμης καὶ μενεπτόλεμος. οὕτω καὶ
Ἀχιλλεὺς μετ' ὀλίγα ἡγεμόνας ποιήσεται «οἷς ἐπεποίθει σημαίνειν»,
ἤγουν οἳ πιστοὶ αὐτῷ ἦσαν
ἄρχειν. Ἐκ τοῦ πείθω δέ ἐστιν ὁ πιστός, ὥσπερ καὶ ὁ πιθανός, [Ὁ μέντοι
πιστὸς ἤγουν ποτός, τουτέστι πινόμενος κατὰ τὸ χριστὰ καὶ πιστὰ
φάρμακα,
ἐκ τοῦ πίω πίσω παρῆκται, καθὰ καὶ τὰ πίσεα, περὶ ὧν ἀλλαχοῦ
δηλοῦται.]
(v. 147 s.) Διὰ δὲ τὴν ῥηθεῖσαν τιμήν, πάντως δὲ καὶ ἑτεροίαν, ἡνίοχος τῷ
Πατρόκλῳ γίνεται ὁ ῥηθεὶς Αὐτομέδων, ὃς καὶ ὕπαγε ζυγὸν ὠκέας

ἵππους,
κελευσθεὶς μὲν καὶ ὑπ' Ἀχιλλέως, καὶ ἄλλως δέ, ὡς εἰκός, ἐπὶ πλέον ἀφ'
ἑαυτοῦ ὁρμηθεὶς ὡς ἀντιτιμῶν τὸν τιμῶντα. [Ἰστέον δὲ ὡς, εἰ καὶ οἱ μεθ'
Ὅμηρον ὑπάγειν ζυγῷ φασιν ἐν δοτικῇ συντάξει, ἀλλ' ἐνταῦθα τὸ
ὑπάγειν
τοῖχος καὶ πύργος, οἷς πολλὴ ὁμοιότης, πυκνοῦνται λίθου λίθον

ἐρείδοντος,
346
οὕτω καὶ μάχη, καθ' ἣν ἀσπὶς ἀσπίδα ἐρείδει, κόρυς κόρυν, ἀνέρα δ'
ἀνήρ.
ὥστε εἴη ἂν καὶ τοῦτο πυργηδὸν οἷον φράττεσθαι. (v. 213) Τὸ δὲ
«δώματος
ὑψηλοῖο» καὶ τὸ «βίας ἀνέμων» τὴν τῶν λίθων ἐπιτείνει πύκνωσιν. τὸ
γὰρ
ἄλλως ἐν τούτοις ἀραιὸν καὶ ὑπόκενον εὐκατάβλητον. ἔστι δὲ τὸ «βίας
ἀνέμων
ἀλεείνων» καὶ τελικὸν αἴτιον τῆς τῶν λίθων ἐν οἰκοδομαῖς πυκνότητος
καὶ
δηλωτικὸν δὲ ἰσχύος ἀνέμων, οἳ τὰ μὴ πυκνὰ καὶ εὐπαγῆ δώματα
καταρριπτεῖν
δύνανται βιαζόμενοι. (v. 212) Τοῦ δὲ «ἀράρῃ» καὶ τοῦ «ἄραρον»
ἐνεστὼς
ἀράρω, γεγονὼς ἀπὸ τοῦ ἄραρε παρακειμένου, ὡς ἐκ τοῦ πέπληγα τὸ
πεπλήγω,
καὶ πέφυκα πεφύκω, καὶ τὰ ὅμοια. (v. 218 – 20) Ὅτι δύο ἄνδρε
Πάτροκλος καὶ Αὐτομέδων πάντων προπάροιθεν «θωρήσσεσθον, ἕνα
θυμὸν ἔχοντες, πρόσθεν Μυρμιδόνων πολεμιζέμεν», ἤγουν προμάχεσθαι.
συζυγία δὲ καὶ
αὕτη ἀγαθὴ φίλων. Ἔνθα σημείωσαι τὸ «ἔνα θυμὸν ἔχοντες»
προκατασκευα-
στικὸν ὂν τῆς ὕστερον ἡνιοχείας τοῦ Αὐτομέδοντος. εἰ γὰρ ἕνα θυμὸν
εἶχον
οὗτοι, καλῶς ἄρα μετὰ Πάτροκλον ὁ Αὐτομέδων ἡνιοχεῖ τῷ Ἀχιλλεῖ, ὁ
καὶ φίλτατος τῷ Πατρόκλῳ μετὰ τὸν Ἀχιλλέα, ὡς προείρηται, ἵνα τριῶν
τούτων ἡρώων φιλτάτων διαβαίνοι τὰ τῆς φιλίας ἐπὶ τοὺς τρεῖς, καὶ ὁ τῷ
ἑταίρῳ Πατρόκλῳ φίλτατος φιλοῖτο καὶ τῷ Ἀχιλλεῖ. Μήποτε δὲ ἄρα ἐξ
Ὁμήρου λαβόντες οἱ μετ' αὐτὸν ἐκ τοῦ Αὐτομέδων συνέθεντο τὸν
αὐτοκράτορα.
εἰ γὰρ μέδειν καὶ ἄρχειν ταὐτόν ποτε δηλοῦσιν, οὐκ ἀπεικὸς εἰπεῖν καί,
ὡς ὁ
Αὐτομέδων καὶ ὁ αὐτοκράτωρ οὐ μακρὰν ἀλλήλων κεῖνται. Ἰστέον δὲ ὅτι
τινα, ὅμως ἐκτείνουσι, ποτὲ δὲ ποιοῦσι καὶ ἀνάπαλιν. (v. 276 s.) Ὅτι πρὸ
τούτων μὲν θάλασσα ἐκλύσθη τερατωδέστερον ἐπὶ τῷ Ποσειδῶνι,
ἐνταῦθα
δέ, ὡς εἰκός, ἐπεὶ ἐνέπεσον Τρώεσσιν ἀολλέες οἱ Μυρμιδόνες, κτύπος
καινός
347
τις ἐξηχήθη, ὁ καὶ ἀλλαχοῦ γραφείς. Φησὶ γὰρ «ἀμφὶ δὲ νῆες σμερδαλέον
κονάβη-
σαν ἀϋσάντων ὑπ' Ἀχαιῶν». Καὶ ἔστιν ὁ κόναβος οἰκεῖος ξηρότητι ξύλων
τῶν κατὰ νῆας. Λέγει δὲ καὶ ἐνταῦθα ἐμπεσεῖν μὲν τὸ ἀνδρείως

ἐπεισπεσεῖν
καί, ὡς εἰπεῖν, ἐπιβρῖσαι, Ἀχαιοὺς δὲ τοὺς Μυρμιδόνας, κατὰ τὸ
«Μυρμιδόνες
δὲ καλεῦντο καὶ Ἕλληνες καὶ Ἀχαιοί». Ὅτι καὶ ἐνταῦθα ὀρίνεσθαι οὐ τὸ
ἁπλῶς κινεῖσθαι, ἀλλὰ τὸ μετὰ θορύβου καὶ δειλίας. (v. 278 – 80) Φησὶ
γοῦν
»Τρῶες δ' ὡς εἴδοντο» Πάτροκλον «αὐτὸν καὶ θεράποντα σὺν ἔντεσι
μαρμαί-
ροντας, πᾶσιν ὀρίνθη θυμός», καὶ γίνεται ὃ φθάσας εἶπε Πάτροκλος. Καὶ
ὕπεισιν ἤδη τοὺς Τρῶας δόξα ψευδής, ἣν ὁ Πάτροκλος ἤλπισεν.

ἐΐσκοντες γὰρ
αὐτὸν τῷ Ἀχιλλεῖ οὔπω μὲν ἀπέχονται τοῦ πρὸς ταῖς ναυσὶ πολέμου,
ἄρχον-
ται δὲ ὅμως ὡς εἰς φυγὴν ταράσσεσθαι, οὗ δηλωτικὸν τὸ ὀρίνεσθαι, ὃ
ταὐτὸν
ἐρρέθη τῷ μετὰ δειλίας κινεῖσθαι. διὸ ἐπάγει «ἐκίνηθεν δὲ φάλαγγες
ἐλπό-
μενοι παρὰ νηῶν» καὶ ἑξῆς. (v. 279) Ἐν δὲ τῷ «καὶ θεράποντα» ἔοικεν ὁ
Αὐτομέδων, φασί, τὰ τοῦ Πατρόκλου φορεῖν ὅπλα, ὡς ἂν καὶ ἀκριβὴς ἡ
τοῦ
Ἀχιλλέως εἰκασία οὕτω γένηται ὡς ἐξελθόντος εἰς μάχην, καὶ πλείων ὁ
τῶν Τρώων ταραγμός, Πατρόκλου μὲν ἐϊσκομένου τῷ Ἀχιλλεῖ διὰ τὴν
ἐκείνου πανοπλίαν, Αὐτομέδοντος δὲ αὖθις τῷ Πατρόκλῳ διὰ τὸ φορεῖν
τὴν αὐτοῦ παντευχίαν.
ἀπαχθῆναι, ὡς αὐτὸς ἐν τοῖς ἐφεξῆς δηλώσει. Καὶ σημείωσαι ὅτι

Ὁμηρικῆς
προεκθέσεως εἶδος καὶ τὰ τοιαῦτα, αἱ τῶν θεῶν βουλαὶ δηλαδὴ περὶ
μέλλοντος
καὶ μάλιστα αἱ τοῦ Διός. Οὕτω τῇ Θέτιδι κατανεύσαντα τὸν Δία πεποίηκε
τιμῆσαι τὸν υἱόν, ὅπερ γενήσεται. οὕτω καὶ ἐν τῇ ἀρχῇ τῆς δʹ ῥαψῳδίας
προ-
εκτίθεται τὰ ἑξῆς πλασθησόμενα. καὶ προϊὼν δὲ καθίσει τὸ μέγα
348
συνέδριον,
προεκθησόμενος τὰ ἐπὶ τῷ Ἀχιλλεῖ. καὶ ἐνταῦθα οὖν ὁμοίως προεκτίθεται
τὰ κατὰ τὸν Σαρπηδόνα, μυθικῶς μὲν διὰ τοῦ Διός, ἄλλως δὲ διὰ τοῦ καθ'
ἑαυτὸν νοῦ. Ἐν οἷς γὰρ τὸν Δία λέγει ὁρμαίνειν περὶ Σαρπηδόνος, εἰ τόδε
ἢ τόδε ποιήσει, τὸ ἑαυτοῦ λέγει. αὐτὸς γὰρ λογίζεται διχθά, εἰ τοιάδε ἢ
τοιάδε
πλάσεται, καὶ ὡς αὐτὸς νοεῖ, ἐπικρίνει ὃ χρὴ ποιῆσαι. πεσόντος γὰρ τοῦ
Σαρπηδόνος φρονηματίζεται Πάτροκλος καὶ κροαίνει περαιτέρω καὶ
πίπτει.
καὶ οὕτως ἐναγωνιωτέρα τε γίνεται ἡ τοῦ λόγου διασκευὴ καὶ ὁ τοῦ
Ἀντιλόχου
ἐν τοῖς ἑξῆς δρόμος καιρὸν ἔχει καὶ τἆλλα. (v. 433 – 8) Ἔστι δὲ ἡ ἐν
τούτοις
Ὁμηρικὴ φράσις τοιαύτη «ὤμοι ἐγών, ὅτε μοι Σαρπηδόνα φίλτατον
ἀνδρῶν
μοῖρα ὑπὸ Πατρόκλοιο δαμῆναι. δίχθα δέ μοι κραδίη μέμονε φρεσὶν
ὁρμαίνοντι,
ἤ μιν ζωὸν ἐόντα μάχης ἄπο δακρυοέσσης θείω ἀναρπάξας Λυκίης ἐν
πίονι
δήμῳ, ἢ ἤδη ὑπὸ χερσὶ Μενοιτιάδαο δαμάσω». Καὶ ὅρα τὸ «ἤδη
δαμάσω».
συντέτακται γὰρ καὶ νῦν τὸ «ἤδη» μέλλοντι ἀνακολούθως τῇ χρήσει τῶν
ὕστερον Ἀττικιστῶν, ὧν ἐστι καὶ ὁ Λουκιανός. (v. 433) Φίλτατον δὲ
ἀνδρῶν
καὶ οὐχ' ἁπλῶς φίλον ὁ Ζεὺς τὸν Σαρπηδόνα φησὶ καὶ τὸ «ὤμοι ἐγών» ἐπ'
αὐτῷ λέγει, ἐθέλων καὶ νῦν ἀχθομένῃ τῇ Ἥρᾳ χάριν ἀπονεῖμαι, εἰ

τοιούτου
καὶ σθένος διά τε τὸ ἡφαιστότευκτον καὶ διὰ τὸν Δία, ὃς μέγα κράτος
αὐτῷ
ἐγγυαλίξειν κατένευσεν. ἄλλως δὲ ἡ συμμετρία τῶν ὅπλων δοκεῖ
συνεισάγειν
ἀλκῆς τι, καὶ μάλιστα τὸ πολὺ τοῦ ἐπ' αὐτοῖς χαίρειν καὶ τὸ εἰς μάχην
ἐντεῦθεν
πρόθυμον καὶ ἐνθουσιαστικόν. τὸν μέντοι Ἀχιλλέα ἐν τοῖς ἑξῆς ὡς καὶ
αἴρει τὰ
ὅπλα καὶ ὡσεὶ πτερὰ ἐκείνῳ γίνονται, εἰρήσεται κατὰ καιρόν. Πάνυ δὲ
349
σεμνύνει
τὰ τοῦ Ἀχιλλέως ὅπλα ὁ ποιητής, εἰ οὕτω δυνάμεως ἐμπιπλῶσι τὸν
Ἕκτορα,
ὡς καὶ κάτοχον οἷον γενέσθαι Ἄρεϊ. (v. 210) τοῦτο γὰρ δηλοῦται ἐν τῷ
«δῦ δέ
μιν Ἄρης», ἤγουν ἔνθεος γέγονε πλησθεὶς Ἄρεος. ἔδυ γὰρ ὥσπερ τὰ
τεύχεα
Πάτροκλος, οὕτως αὐτὸν Ἄρης. ἔστι δὲ νοεῖν ὡς τοιοῦτος ἦν καὶ
Πάτροκλος
καὶ πρὸ αὐτοῦ Ἀχιλλεὺς τὰ τοιαῦτα ἔχων ὅπλα. (v. 212) Τὸ δὲ «μετὰ
ἐπικούρους» ἢ ἐκ μέρους τὸν ὅλον δηλοῖ στρατὸν ἢ μόνους αὐτούς, ὡς
τοῦ
Ἕκτορος φιλοτιμίαν σχόντος αὐτοῖς ἐμφανισθῆναι, καὶ μᾶλλον ὅτι
βούλεται καὶ
δημηγορῆσαι πρὸς αὐτούς. (v. 213) Τὸ δὲ «μέγα ἰάχων» εἴ τις ἐρεῖ οὐ
διαφέρειν τοῦ «ὀξέα κεκληγώς» καὶ «ὀξὺ βοήσας», ἃ πρὸ ὀλίγων ἐπὶ
Ἕκτορος ὁ
ποιητὴς εἶπεν, οὐκ ἔξω λόγου ἐπιβαλεῖ. (v. 215) Ὅτι ἐρεθίσεως εἰς ἔργον
τὸ
»ὤτρυνε δὲ ἕκαστον ἐποιχόμενος ἐπέεσσιν». Ἔνθα ὅρα τὸ τοῦ στίχου
πάθος. ἡ
γὰρ λήγουσα τοῦ «ἐποιχόμενος» ἐκτέταται τῇ στιγμῇ καὶ τῷ
ἐπιφερομένῳ
φωνήεντι κατὰ τὸ «Νέστορα δ' οὐκ ἔλαθεν ἰαχή». ἐν οἷς ἰσχύων ὁ
ποιητὴς δι'
ἐπενθέσεως τοῦ ῥασυνδέσμου ἢ τοῦ γεκαὶ συναλιφῆς αὐτῶν ἰάσασθαι τὸ
πάθος
δακτυλικῶς ὅμως οὐκ ἀπέκρινε τὸ σύνηθες τοῖς μέτροις ἐν δέοντι
παθητικόν, οἷα

Vol. 4, p. 106, line 5
δὲ κρειῶν ἐρατίζων» ἐπαναληπτικὸν τὸ ἄρθρον ἐστίν, ἵνα λέγῃ, ὅτι ὁ
λέων
ἐπειδὰν κάμῃ κύνας καὶ ἄνδρας ἐρεθίζων κωλύοντας, αὐτὸς δὴ ποιεῖ
τάδε. Τὸ δὲ
»κρειῶν ἐρατίζων» περίφρασίς ἐστι τοῦ πεινῶν. (v. 661) Τὸ δὲ ἰθύνει
ὁμώνυ-
μος οὖσα λέξις πολλαχοῦ ἰθύειν λέγεται δίχα τοῦ ν. (v. 670) Ὁ δὲ ἐνηής ὁ
αὐτὸς
τῷ μειλιχίῳ ἐστίν, ὡς δηλοῖ ἐπαχθὲν τὸ «πᾶσι γὰρ ἐπίστατο μείλιχος
350
εἶναι», ὃ μετὰ τῶν ἑξῆς οἶκτον κινεῖ ἐπὶ νεκρῷ. (v. 671) Ὅρα δὲ τὸ
»ἐπίστατο» ἀκριβῶς φρασθέν. τὸ γὰρ ἠπίστατο οὐκ ἀναλόγως ἔχει καθὰ
οὐδὲ
τὸ ἤμελλεν οὐδὲ τὸ ἠβούλετο. διέστρεψε δὲ τὰ τοιαῦτα ἡ χρῆσις τοῦ
διηκόνησε.
καὶ ἐκεῖ γὰρ τὸ μετὰ τὴν ἄρχουσαν κείμενον ἦτα παραδοξίαν ἔχει τινά.
(v. 670) Τὸ δὲ «νῦν» ἐπίρρημα δὶς ἐν τοῖς ῥηθεῖσι λεχθέν, ἀνεπαχθῶς
ταὐτολογεῖ καὶ αὐτό. (v. 670 s.) Ὅτι δὲ ἐνηὴς καὶ μείλιχος ὁ Πάτροκλος,
καὶ
ὅτι ὁ μείλιχος καὶ μειλίχιος λέγεται, καὶ ὅτι τὸ δειλός ἐπὶ οἴκτῳ ἐρρέθη,
οὐ μὴν
ἐπὶ ψόγῳ, δῆλόν ἐστιν. (v. 673 – 8) Ὅτι Μενέλαος ἰδέσθαι θέλων, εἴ που
ζωὸς
ἔτι ἐστὶν Ἀντίλοχος, ἀπέβη «πάντοσε παπταίνων ὥς τ' αἰετός, ὅν ῥά τέ
φασιν
ὀξύτατον δέρκεσθαι ὑπουρανίων πετεηνῶν, ὅν τε καὶ ὑψόθ' ἐόντα πόδας
ταχὺς
οὐκ ἔλαθε πτὼξ θάμνῳ ὑπ' ἀμφικόμῳ κατακείμενος, ἀλλά τ' ἐπ' αὐτῷ
ἔσσυτο,
καί τέ μιν ὦκα λαβὼν ἐξείλετο θυμόν». (v. 679 – 81) Εἶτα φιλητικῶς
ἀποστρέφων τὴν ἀπόδοσιν καὶ πρὸς τὸν Μενέλαον, ἐξ οὗ καὶ τὴν
ῥαψῳδίαν
ταύτην οἱ Ὁμηρικοὶ ἐπέγραψαν ζηλωταί, φησὶν «ὣς τότε σοί, Μενέλαε
διοτρεφές, ὄσσε φαεινὼ πάντοσε δινείσθην, εἴ που Νέστορος υἱὸν ζώοντα
ἴδοιο».
(v. 702 s.) Καὶ μετ' ὀλίγα δὲ ἀποφατικῶς ἀποστρέφει ἐν τῷ «οὐδ' ἄρα
σοί,
Μενέλαε, ἤθελε θυμὸς τειρομένοις ἑτάροισιν ἀμύνειν», φιλῶν καθὰ τὸν

Vol. 4, p. 108, line 9
ῥήματος καὶ τὸ σχῆμα ὁ κύλινδρος. (v. 689 – 90) Τὸ δὲ «πέφαται δ'

ἄριστος» ὁ
δεῖνα, «μεγάλη δὲ ποθή» τοῖς ἑαυτοῦ τέτυκται, θάνατον ἀριστέως φράζει,
ὁποῖός
τις ἐνταῦθα ὁ Πάτροκλος. αὐτὸ δὲ τὸ «πέφαται δ' ἄριστος» γράφεται καὶ
«πέφα-
ται δ' ὥριστος». Ἔνθα παρατηροῦσιν οἱ παλαιοί, ποσάκις εἰπὼν ὁ
ποιητὴς περὶ
ἀναιρέσεως Πατρόκλου οὐδαμοῦ ἐφάνη προσκορής. ἐν γὰρ τῷ πἔφη
351
«δούπησε
δὲ πεσών, μέγα δ' ἤκαχε λαὸν Ἀχαιῶν», καὶ «πολέας πέφνοντα Μενοιτίου
ἄλκιμον υἱὸν Ἕκτωρ σχεδὸν ἔγχεϊ θυμὸν ἀπηῦρα». ἐν δὲ τῇ ῥῶ ταύτῃ

ῥαψῳδίᾳ
»τοίου θεράπων πέφαται ἀνέρος, ὃς μέγ' ἄριστος», καὶ «ἑταῖρον ἔπεφνεν
ἐνηέα
τε κρατερόν τε», καὶ «ὅτι οἱ φίλος ὤλετο καὶ ἑταῖρος», καὶ μετ' ὀλίγα
«καί οἱ
πολὺ φίλτατος ὤλετο ἑταῖρος», καὶ «πᾶσιν ἠπίστατο μείλιχος εἶναι, νῦν
αὖ
θάνατος καὶ μοῖρα κιχάνει», καὶ «κεῖται Πάτροκλος», καὶ τὰ ἑξῆς.
Σημείωσαι
οὖν καὶ τὸ ἐν τούτοις πολυειδὲς τοῦ ποιητοῦ καὶ διὰ τοῦτο ἀπροσκορές.
ἔθος δὲ
ὑψοῦν τοὺς κατοιχομένους ἐπαίνοις καὶ πέρα πολλάκις τοῦ ἀληθοῦς.
Μενέλαος
οὖν ἄρτι τὸν Πάτροκλον ἄριστον Ἀχαιῶν λέγει ἐν τῷ «πέφαται ἄριστος
Ἀχαιῶν Πάτροκλος». Ἀχιλλεὺς δὲ Μυρμιδόνων ἄριστον ἐρεῖ αὐτόν. καὶ
ἀληθεύει μὲν αὐτῶν οὐδέτερος. οὔτε γὰρ Ἀχαιῶν ἁπλῶς ἄριστος ὁ
Πάτρο-
κλος, ἀλλ' οὐδὲ Μυρμιδόνων ἄριστος, εἴγε Μυρμιδὼν καὶ ὁ Ἀχιλλεύς.
ἀναιδέστερον δὲ ὅμως τὸ τοῦ Μενελάου ψεῦσμα. εἰ δὲ Μυρμιδόνας
νοήσομεν τὴν
τῶν Μυρμιδόνων στρατιάν, ἤτοι τὸν δῆμον, καὶ Ἀχαιοὺς μόνους τοὺς
Μυρμιδόνας κατὰ τὸ «Μυρμιδόνες δὲ καλεῦντο καὶ Ἕλληνες καὶ
Ἀχαιοί»,
ἀληθεύουσι καὶ ὁ Μενέλαος καὶ ὁ Ἀχιλλεύς. τῆς γὰρ τῶν Μυρμιδόνων
στρατιᾶς

Vol. 4, p. 126, line 1
γὰρ ἀκούσας οὐκ εὐκαιρεῖ ἀκούειν μακρᾶς ῥήσεως, ὡς οἷα κωφωθεὶς ἐκ

πρώτης
τῇ βαρύτητι τοῦ ἀκούσματος. Ἰστέον δὲ καὶ ὅτι, ὡς ἤκουσεν, οὕτω καὶ
ἀφηγεῖται ὁ Ἀντίλοχος. καὶ γὰρ ὁ Μενέλαος τεχνικῶς καὶ αὐτὸς
ἐστένωσε τὴν
ἀφήγησιν, ὅτε τὸν Ἀντίλοχον ἐδίδασκε τὰ κατὰ τὸν Πάτροκλον, καθὰ
προγέγραπται. ὅθεν ὠφελημένος ὁ Ἀντίλοχος ἐπὶ πλέον στενοῖ τὸν λόγον
οὐδὲ ἐπαινέσας τὸν Πάτροκλον, ὡς ἐκεῖ ὁ Μενέλαος. ἐκεῖνος μὲν γὰρ
«πέφαται
352
ἄριστος Ἀχαιῶν» ἔφη, οὗτος δὲ ἠρκέσθη εἰπὼν «κεῖται Πάτροκλος», οὐ

γὰρ ἦν
ἐπαίνων καιρός. Ὅρα δὲ καὶ ἄλλως τὸ τοῦ Ἀντιλόχου δεξιόν, ἐν οἷς πρὸ
τῆς
ἀγγελίας εἶπε βραχυλογικῶς. ἐν ἑνὶ μὲν στίχῳ προσεῖπεν «ὤ μοι Πηλέως
υἱὲ
δαΐφρονος», ἐν ἑτέρῳ δὲ προανεφώνησεν ὡς ἐν προκατασκευῇ εἰπὼν «ἦ
μάλα
λυγρῆς πεύσεαι ἀγγελίης», ἐν δυσὶ δὲ διηγήσατο «κεῖται Πάτροκλος»
καὶ ἑξῆς,
ὡς τοῦ καιροῦ μὴ διδόντος πολλὰ λέγειν. Ἔτι ὅρα καὶ ὡς κατὰ τὴν
παρατήρησιν τῶν παλαιῶν ποικίλως ἐν οἷς λέγει παραμυθεῖται τὸν
Ἀχιλλέα,
οἰκειωσάμενός τε τὴν συμφορὰν ἐν τῷ εἰπεῖν «ὤ μοι», καθὰ καὶ αὐτὸς
Ἀχιλλεὺς
πρὸ τούτου «ὤ μοι ἐγώ» εἶπεν, ἔτι δὲ καὶ τοῦ Πηλέως ἀναμνήσας, ἵνα καὶ
ὡς
τοιούτου πατρὸς ὢν μετριάσῃ τὴν συμφοράν, καὶ τὴν ἀγγελίαν δὲ λυγρὰν
εἰπών,
καὶ οὕτω προμαλάξας τὸν Ἀχιλλέα τῇ δυσελπιστίᾳ καὶ οὐκ εὐθὺς
ἀπαγγείλας τὸ
δυσχερές. (v. 20) Τὸ δὲ «νέκυος ἀμφιμάχονται» χρὴ νοῆσαι
παραμυθητικόν, ὡς
περιμαχήτου ὄντος τοῦ νεκροῦ. (v. 21) Τὸ δὲ περὶ τοῦ Ἕκτορος πάνυ
ἀρίστως
ἔχει. ἐρεθίζει γὰρ τὸν Ἀχιλλέα εἰς μάχην, ἵνα ταχὺ ἐκδραμὼν εἰς ἄμυναν
ἀποπλήσῃ τὸν θυμὸν καὶ μὴ ἐπὶ πολὺ τρύχοιτο παθαινόμενος. ὥστε ἡ
πᾶσα τοῦ
Choricius Rhet., Soph., Opera Oration-declamation-dialexis 38, sec. T,

paragraph pref, line 8
ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ.
Ἀφαιρεθεὶς Ἀχιλλεὺς τῆς Βρισηίδος ἐπὶ

τῆς οἰκείας διῆγε σκηνῆς ὠργισμένος. πρες-
βεύεται πρὸς αὐτὸν Ἀγαμέμνων μετὰ πλεί-
στων τὴν κόρην ἀποδιδοὺς δωρεῶν. καὶ γέ-
γονεν ἄπρακτος αὐτῷ ἡ πρεσβεία καὶ Βρι-
σηίδι καὶ δώροις. χρόνος ἐν μέσῳ βραχὺς καὶ
προσθήκη ταῖς Ἑλλήνων ἀτυχίαις πολλή.
ᾔσθετο Πάτροκλος καὶ συνήλγησε καὶ τὰ
353
μὲν δακρύων, τὰ δὲ νουθετῶν διαλλάξαι πει-

ρᾶται τὸν Ἀχιλλέα τοῖς Ἕλλησιν. μελετῶ-
μεν τὸν Πάτροκλον.
Θεωρία.
Πόθεν τοῖς Ἕλλησιν ἤδη συνάχθεται Πάτροκλος οὔπω

τοῦτο παθόντος τοῦ Θετταλοῦ; ἄμφω μὲν γὰρ συνήθεις καὶ
φίλοι, κοινὰδὲ τὰ φίλωνἡ παροιμία νομοθετεῖ. πόθεν
οὖν πρώην τῆς Ἀχιλλέως ὀργῆς μετασχὼν οὐ μέχρι τέλους
αὐτῷ τὴν κοινωνίαν ἐφύλαξε τοῦ θυμοῦ; ἔλυσεν, οἶμαι,
τὴν ἀπορίαν ὁ ποιητὴς τὸν μὲν ἥμερον ἡμῖν παραδοὺς καὶ
Δαμων και Φιντίας
Πλούταρχος. De amicorum multitudine (93a-97b)

...ὁ πρόσφατος ἀεὶ καὶ ἀνθῶν ἐπάγεται, καὶ

μετατίθησι πολλὰς ὁμοῦ καὶ ἀτελεῖς ἀρχὰς πράτ-
τοντας φιλίας καὶ συνηθείας, ἔρωτι τοῦ διωκομέ-
νου παρερχομένους τὸν καταλαμβανόμενον.
Πρῶτον μὲν οὖν ὥσπερ ἀφ' ἑστίας ἀρξάμενοι
τῆς τοῦ βίου φήμης ἣν ὑπὲρ φίλων βεβαίων
ἀπολέλοιπεν ἡμῖν, τὸν μακρὸν καὶ παλαιὸν αἰῶνα
μάρτυρα ἅμα τοῦ λόγου καὶ σύμβουλον λάβωμεν,
ἐν ᾧ κατὰ ζεῦγος φιλίας λέγονται Θησεὺς καὶ
Πειρίθους, Ἀχιλλεὺς καὶ Πάτροκλος, Ὀρέστης καὶ
Πυλάδης, Φιντίας καὶ Δάμων, Ἐπαμεινώνδας καὶ
Πελοπίδας. σύννομον γὰρ ἡ φιλία ζῷον οὐκ
ἀγελαῖόν ἐστιν οὐδὲ κολοιῶδες, καὶ τὸ ἄλλον
αὑτὸν ἡγεῖσθαι τὸν φίλον καὶ προσαγορεύειν
ἑταῖρον ὡς ἕτερον, οὐδέν ἐστιν ἢ μέτρῳ φιλίας
τῇ δυάδι χρωμένων. οὔτε γὰρ δούλους οὔτε φίλους
ἔστι κτήσασθαι πολλοὺς ἀπ' ὀλίγου νομίσματος.
τί οὖν νόμισμα φιλίας; εὔνοια καὶ χάρις μετ'
ἀρετῆς, ὧν οὐδὲν ἔχει σπανιώτερον ἡ φύσις. ὅθεν
354
τὸ σφόδρα φιλεῖν καὶ φιλεῖσθαι πρὸς πολλοὺς οὐκ

ἔστιν, ἀλλ' ὥσπερ οἱ ποταμοὶ πολλὰς σχίσεις καὶ ...
Aristoxenus Mus., Fragmenta Fragment 31, line 11
αὐτοὺς (sc. τοὺς Πυθαγορικούς) τὰς ἀλλοτρίας ἐκκλίνειν φιλίας, ἀλλὰ

καὶ
πάνυ σπουδαίως περικάμπτειν αὐτὰς καὶ φυλάττεσθαι, καὶ περὶ τοῦ δὲ
μέχρι
πολλῶν γενεῶν τὸ φιλικὸν πρὸς ἀλλήλους ἀνένδοτον διατετηρηκέναι, ἔκ
τε
ὧν Ἀριστόξενος ἐν τῷ περὶ Πυθαγορικοῦ βίου αὐτὸς διακηκοέναι φησὶ
Διο-
νυσίου τοῦ Σικελίας τυράννου, ὅτε ἐκπεσὼν τῆς μοναρχίας γράμματα ἐν
Κορίνθῳ ἐδίδασκε. φησὶ γὰρ οὕτως ὁ Ἀριστόξενος: οἴκτων δὲ καὶ
δακρύων
καὶ πάντων τῶν τοιούτων εἴργεσθαι τοὺς ἄνδρας ἐκείνους ὡς ἐνδέχεται
μάλι-
στα. ὁ αὐτὸς δὲ λόγος καὶ περὶ θωπείας καὶ δεήσεως καὶ λιτανείας καὶ
πάντων
τῶν τοιούτων. Διονύσιος οὖν ὁ ἐκπεσὼν τῆς τυραννίδος καὶ ἀφικόμενος
εἰς
Κόρινθον πολλάκις ἡμῖν διηγεῖτο περὶ τῶν κατὰ Φιντίαν τε καὶ Δάμωνα
τοὺς Πυθαγορείους. ἦν δὲ ταῦτα τὰ περὶ τὴν τοῦ θανάτου γενομένην

ἐγγύην.
ὁ δὲ τρόπος τῆς ἐγγυήσεως τοιόσδε τις ἦν. εἶναίτινας ἔφη τῶν περὶ αὑτὸν
διατριβόντων, οἳ πολλάκις ἐποιοῦντο μνείαν τῶν Πυθαγορείων,
διασύροντες
καὶ διαμωκώμενοι καὶ ἀλαζόνας ἀποκαλοῦντες αὐτοὺς καὶ λέγοντες ὅτι
ἐκκοπείη ἂν αὐτῶν ἥ τε σεμνότης αὕτη καὶ ἡ προσποίητος πίστις καὶ ἡ
ἀπά-
θεια, εἴ τις περιστήσειεν εἰς φόβον ἀξιόχρεων. ἀντιλεγόντων δέ τινων καὶ
γινομένης φιλονικίας συνταχθῆναι ἐπὶ τοὺς περὶ Φιντίαν δρᾶμα τοιόνδε.

μεταπεμψάμενος ὁ Διονύσιος ἔφη τὸν Φιντίαν ἐναντίον τέ τινα τῶν κατη-
γόρων αὐτοῦ εἰπεῖν, ὅτι φανερὸς γέγονε μετά τινων ἐπιβουλεύων αὐτῷ,
καὶ τοῦτο μαρτυρεῖσθαί τε ὑπὸ τῶν παρόντων ἐκείνων, καὶ τὴν
ἀγανάκτησιν...
355
Aristoxenus Mus., Fragmenta Fragment 31, line 29
μεταπεμψάμενος ὁ Διονύσιος ἔφη τὸν Φιντίαν ἐναντίον τέ τινα τῶν κατη-

γόρων αὐτοῦ εἰπεῖν, ὅτι φανερὸς γέγονε μετά τινων ἐπιβουλεύων αὐτῷ,
καὶ τοῦτο μαρτυρεῖσθαί τε ὑπὸ τῶν παρόντων ἐκείνων, καὶ τὴν
ἀγανάκτησιν
πιθανῶς πάνυ γενέσθαι. τὸν δὲ Φιντίαν θαυμάζειν τὸν λόγον. ὡς δὲ αὐτὸς
διαρρήδην εἰπεῖν, ὅτι ἐξήτασται ταῦτα ἀκριβῶς καὶ δεῖ αὐτὸν

ἀποθνῄσκειν,
εἰπεῖν τὸν Φιντίαν ὅτι, εἰ οὕτως αὐτῷ δέδοκται ταῦτα γενέσθαι, ἀξιῶσαι
γε
αὑτῷ δοθῆναι τὸ λοιπὸν τῆς ἡμέρας, ὅπως οἰκονομήσηται τά τε καθ'
αὑτὸν
καὶ τὰ κατὰ τὸν Δάμωνα. συνέζων γὰρ οἱ ἄνδρες οὗτοι καὶ ἐκοινώνουν
ἁπάν-
των, πρεσβύτερος δ' ὢν ὁ Φιντίας τὰ πολλὰ τῶν περὶ οἰκονομίαν ἦν εἰς
αὑτὸν ἀνειληφώς. ἠξίωσεν οὖν ἐπὶ ταῦτα ἀφεθῆναι ἐγγυητὴν καταστήσας
τὸν Δάμωνα. ἔφη οὖν ὁ Διονύσιος θαυμάσαι τε καὶ ἐρωτῆσαι, εἰ ἔστιν ὁ

ἄνθρωπος οὗτος ὅστις ὑπομενεῖ θανάτου γενέσθαι ἐγγυητής. φήσαντος δὲ
τοῦ Φιντίου μετάπεμπτον γενέσθαι τὸν Δάμωνα, καὶ διακούσαντα τὰ

συμ-
βεβηκότα φάσκειν ἐγγυήσεσθαί τε καὶ μενεῖν αὐτοῦ, ἕως ἂν ἐπανέλθῃ ὁ
Φιντίας. αὐτὸς μὲν οὖν ἐπὶ τούτοις εὐθὺς ἐκπλαγῆναι ἔφη, ἐκείνους δὲ
τοὺς
ἐξ ἀρχῆς εἰσαγαγόντας τὴν διάπειραν τὸν Δάμωνα χλευάζειν ὡς
ἐγκαταλει-
φθησόμενον καὶ σκώπτοντας ἔλαφον ἀντιδεδόσθαι λέγειν. ὄντος δ' οὖν
ἤδη
τοῦ ἡλίου περὶ δυσμὰς ἥκειν τὸν Φιντίαν ἀποθανούμενον, ἐφ' ᾧ πάντας
ἐκπλα-
γῆναί τε καὶ δουλωθῆναι. αὐτὸς δ' οὖν ἔφη περιβαλών τε καὶ φιλήσας
τοὺς
ἄνδρας ἀξιῶσαι τρίτον αὐτὸν εἰς τὴν φιλίαν παραδέξασθαι, τοὺς δὲ
μηδενὶ
τρόπῳ, καίτοι λιπαροῦντος αὐτοῦ, συγκαθεῖναι εἰς τὸ τοιοῦτον.
CliniasPhil., Testimonia Fragment 1, line 2
On numbers:
356
Ps. – Iambl. Theol. arithm. p. 21 De F. καὶ Κλεινίας δὲ ὁ Ταραντῖνος·

ταῦτα γὰρ (sc. the numbers 1 – 4) ἄρα μένοντα μέν, φησίν, ἀριθμητικὰν
καὶ γεωμετρίαν ἐγέννασεν, ἐκκινηθέντα δὲ ἁρμονίαν καὶ ἀστρονομίαν.
Syrian. CAG 6.1 p. 168 Kroll ἄξιον δὴ τούτοις ἢ τὰ Κλεινίου τοῦ
Πυθαγορείου παραβάλλειν, ὃς ἐξῃρῆσθαι βούλεται πανταχοῦ τὸ ἓν καὶ τὸ
μέτρον
οὐ μόνον σωμάτων οὐδὲ τῶν ἐγκοσμίων πραγμάτων, ἀλλὰ καὶ αὐτῶν τῶν
νοητῶν,
ἡνίκα ἂν αὐτὸ σεμνύνων ἀρχὰν εἶναι τῶν ὄντων λέγῃ καὶ νοατῶν μέτρον
καὶ ἀγένητον καὶ ἀίδιον καὶ μόνον καὶ κυριῶδες, αὐτὸ ἑαυτὸ δηλοῦν.
IAMBL. V. P. 127 καὶ ταῦτα πρὸς ἐκεῖνον [Aristoxenos] εἰπεῖν [d.
jüngere
Dionys] καὶ τὰ περὶ Φιντίαν καὶ Δάμωνα περί τε Πλάτωνος καὶ Ἀρ-
χύτου, καὶ τὰ περὶ Κλεινίαν καὶ Πρῶρον.
DIOG. IX 40 Ἀριστόξενος δ' ἐν τοῖς ἱστορικοῖς ὑπομνήμασί [fr. 83
FHG II 290] φησι Πλάτωνα θελῆσαι συμφλέξαι τὰ Δημοκρίτου
συγγράμματα,
ὁπόσα ἐδυνήθη συναγαγεῖν· Ἀμύκλαν δὲ καὶ Κλεινίαν τοὺς
Πυθαγορικοὺς κωλῦσαι
αὐτόν, ὡς οὐδὲν ὄφελος· παρὰ πολλοῖς γὰρ εἶναι ἤδη τὰ βιβλία.
DIODOR. X 4, 1 ὅτι Κλεινίας, Ταραντῖνος τὸ γένος,
εἷς δὲ τῶν ἐκ τοῦ προειρημένου συστήματος ὤν, πυθόμενος Πρῶρον τὸν
Κυρηναῖον
διά τινα πολιτικὴν περίστασιν ἀπολωλεκότα τὴν οὐσίαν καὶ τελέως
ἀπορούμενον,
ἐξεδήμησεν ἐκ τῆς Ἰταλίας εἰς Κυρήνην μετὰ χρημάτων ἱκανῶν καὶ τὴν
οὐσίαν
ἀποκατέστησε τῶι προειρημένωι, οὐδέποτε τοῦτον ἑωρακώς, ἀκούων δὲ
μόνον
Ιάμβλιχος. De vita Pythagorica Ch. 27, sec. 127, line 2
τοὺς παῖδας ἐξεῦρον, καταπεποντικέναι τινὰς τὰς ὑπὲρ

τῆς νεὼς πετομένας γεράνους μαρτυρομένους. καὶ πρὸς
ἀλλήλους δέ τινες, ὡς ἔοικε, διενεχθέντες, νεωστὶ πρὸς
Πυθαγόραν παραβαλόντες, ὡς ὁ νεώτερος προσελθὼν
διελύετο, φάσκων οὐ δεῖν ἐφ' ἕτερον ποιεῖσθαι τὴν ἀνα-
φοράν, ἀλλ' ἐν αὑτοῖς ἐπιλαθέσθαι τῆς ὀργῆς, τὰ μὲν
ἄλλα αὑτῷ φῆσαι τὸν ἀκούοντα διαφερόντως ἀρέσκειν,
αἰσχύνεσθαι δὲ ἐπὶ τῷ πρεσβύτερος ὢν μὴ πρότερος [ὢν]
αὐτὸς προξελθεῖν.
καὶ ταῦτα πρὸς ἐκεῖνον εἰπεῖν καὶ τὰ περὶ Φιντίαν
357
καὶ Δάμωνα, περί τε Πλάτωνος καὶ Ἀρχύτου, καὶ τὰ περὶ

Κλεινίαν καὶ Πρῶρον. χωρὶς τοίνυν τούτων Εὐβούλου τοῦ
Μεσηνίου πλέοντος εἰς οἶκον καὶ ληφθέντος ὑπὸ Τυρρηνῶν
καὶ καταχθέντος εἰς Τυρρηνίαν, Ναυσίθοος ὁ Τυρρηνός,
Πυθαγόρειος ὤν, ἐπιγνοὺς αὐτὸν ὅτι τῶν Πυθαγόρου μα-
θητῶν ἐστιν, ἀφελόμενος τοὺς λῃστὰς μετ' ἀσφαλείας
πολλῆς εἰς τὴν Μεσήνην αὐτὸν κατέστησε. Καρχηδονίων
τε πλείους ἢ πεντακισχιλίους ἄνδρας, τοὺς παρ' αὐτοῖς
στρατευομένους, εἰς νῆσον ἔρημον ἀποστέλλειν μελλόντων,
ἰδὼν ἐν τούτοις Μιλτιάδης ὁ Καρχηδόνιος Ποσιδῆν Ἀργεῖον,
ἀμφότεροι τῶν Πυθαγορείων ὄντες, προσελθὼν αὐτῷ τὴν
μέχρι πολλῶν γενεῶν τὸ φιλικὸν πρὸς ἀλλήλους ἀνένδο-

τον διατετηρηκέναι, ἔκ τε ὧν Ἀριστόξενος ἐν τῷ περὶ
Πυθαγορικοῦ βίου αὐτὸς διακηκοέναι φησὶ Διονυσίου τοῦ
Σικελίας τυράννου, ὅτε ἐκπεσὼν τῆς μοναρχίας γράμματα
ἐν Κορίνθῳ ἐδίδασκε. φησὶ γὰρ οὕτως ὁ Ἀριστόξενος·
’οἴκτων δὲ καὶ δακρύων καὶ πάντων τῶν τοιούτων εἴργε-
σθαι τοὺς ἄνδρας ἐκείνους ὡς ἐνδέχεται μάλιστα· ὁ αὐτὸς
δὲ λόγος καὶ περὶ θωπείας καὶ δεήσεως καὶ λιτανείας καὶ
πάντων τῶν τοιούτων. Διονύσιος οὖν ὁ ἐκπεσὼν τῆς
τυραννίδος καὶ ἀφικόμενος εἰς Κόρινθον πολλάκις ἡμῖν
διηγεῖτο περὶ τῶν κατὰ Φιντίαν τε καὶ Δάμωνα τοὺς
Πυθαγορείους. ἦν δὲ ταῦτα τὰ περὶ τὴν τοῦ θανάτου
γενομένην ἐγγύην. ὁ δὲ τρόπος τῆς ἐγγυήσεως τοιόσδε
τις ἦν. εἶναίτινας ἔφη τῶν περὶ αὑτὸν διατριβόντων,
οἳ πολλάκις ἐποιοῦντο μνείαν τῶν Πυθαγορείων, διασύ-
ροντες καὶ διαμωκώμενοι καὶ ἀλαζόνας ἀποκαλοῦντες αὐ-
τοὺς καὶ λέγοντες ὅτι ἐκκοπείη ἂν αὐτῶν ἥ τε σεμνότης
αὕτη καὶ ἡ προσποίητος πίστις καὶ ἡ ἀπάθεια, εἴ τις
περιστήσειεν εἰς φόβον ἀξιόχρεων. ἀντιλεγόντων δέ τινων
καὶ γινομένης φιλονεικίας συνταχθῆναι ἐπὶ τοὺς περὶ Φιν-
τίαν δρᾶμα τοιόνδε. μεταπεμψάμενος ὁ Διονύσιος ἔφη τὸν

358
τοῦτο μαρτυρεῖσθαί τε ὑπὸ τῶν παρόντων ἐκείνων, καὶ

τὴν ἀγανάκτησιν πιθανῶς πάνυ γενέσθαι. τὸν δὲ Φιντίαν
θαυμάζειν τὸν λόγον. ὡς δὲ αὐτὸς διαρρήδην εἰπεῖν, ὅτι
ἐξήτασται ταῦτα ἀκριβῶς καὶ δεῖ αὐτὸν ἀποθνῄσκειν, εἰπεῖν
τὸν Φιντίαν ὅτι, εἰ οὕτως αὐτῷ δέδοκται ταῦτα γενέσθαι,
ἀξιώσαι γε αὑτῷ δοθῆναι τὸ λοιπὸν τῆς ἡμέρας, ὅπως
οἰκονομήσηται τά τε καθ' αὑτὸν καὶ τὰ κατὰ τὸν Δάμωνα·
συνέζων γὰρ οἱ ἄνδρες οὗτοι καὶ ἐκοινώνουν ἁπάντων,
πρεσβύτερος δ' ὢν ὁ Φιντίας τὰ πολλὰ τῶν περὶ οἰκονο-
μίαν ἦν εἰς αὑτὸν ἀνειληφώς. ἠξίωσεν οὖν ἐπὶ ταῦτα
ἀφεθῆναι ἐγγυητὴν καταστήσας τὸν Δάμωνα. ἔφη οὖν ὁ
Διονύσιος θαυμάσαι τε καὶ ἐρωτῆσαι, εἰ ἔστιν ὁ ἄνθρω-
πος οὗτος ὅστις ὑπομενεῖ θανάτου γενέσθαι ἐγγυητής.
φήσαντος δὲ τοῦ Φιντίου μετάπεμπτον γενέσθαι τὸν Δά-
μωνα, καὶ διακούσαντα τὰ συμβεβηκότα φάσκειν ἐγγυή-
σεσθαί τε καὶ μενεῖν αὐτοῦ, ἕως ἂν ἐπανέλθῃ ὁ Φιντίας.
αὐτὸς μὲν οὖν ἐπὶ τούτοις εὐθὺς ἐκπλαγῆναι ἔφη, ἐκείνους
δὲ τοὺς ἐξ ἀρχῆς εἰσαγαγόντας τὴν διάπειραν τὸν Δάμωνα
χλευάζειν ὡς ἐγκαταλειφθησόμενον καὶ σκώπτοντας ἔλαφον
ἀντιδεδόσθαι λέγειν. ὄντος δ' οὖν ἤδη τοῦ ἡλίου περὶ...
τὸν Φιντίαν ὅτι, εἰ οὕτως αὐτῷ δέδοκται ταῦτα γενέσθαι,

ἀξιώσαι γε αὑτῷ δοθῆναι τὸ λοιπὸν τῆς ἡμέρας, ὅπως
οἰκονομήσηται τά τε καθ' αὑτὸν καὶ τὰ κατὰ τὸν Δάμωνα·
συνέζων γὰρ οἱ ἄνδρες οὗτοι καὶ ἐκοινώνουν ἁπάντων,
πρεσβύτερος δ' ὢν ὁ Φιντίας τὰ πολλὰ τῶν περὶ οἰκονο-
μίαν ἦν εἰς αὑτὸν ἀνειληφώς. ἠξίωσεν οὖν ἐπὶ ταῦτα
ἀφεθῆναι ἐγγυητὴν καταστήσας τὸν Δάμωνα. ἔφη οὖν ὁ
Διονύσιος θαυμάσαι τε καὶ ἐρωτῆσαι, εἰ ἔστιν ὁ ἄνθρω-
πος οὗτος ὅστις ὑπομενεῖ θανάτου γενέσθαι ἐγγυητής.
φήσαντος δὲ τοῦ Φιντίου μετάπεμπτον γενέσθαι τὸν Δά-
μωνα, καὶ διακούσαντα τὰ συμβεβηκότα φάσκειν ἐγγυή-
σεσθαί τε καὶ μενεῖν αὐτοῦ, ἕως ἂν ἐπανέλθῃ ὁ Φιντίας.
αὐτὸς μὲν οὖν ἐπὶ τούτοις εὐθὺς ἐκπλαγῆναι ἔφη, ἐκείνους
δὲ τοὺς ἐξ ἀρχῆς εἰσαγαγόντας τὴν διάπειραν τὸν Δάμωνα
χλευάζειν ὡς ἐγκαταλειφθησόμενον καὶ σκώπτοντας ἔλαφον
ἀντιδεδόσθαι λέγειν. ὄντος δ' οὖν ἤδη τοῦ ἡλίου περὶ
δυσμὰς ἥκειν τὸν Φιντίαν ἀποθανούμενον, ἐφ' ᾧ πάντας
ἐκπλαγῆναί τε καὶ δουλωθῆναι. αὐτὸς δ' οὖν ἔφη περι-
359
βαλών τε καὶ φιλήσας τοὺς ἄνδρας ἀξιῶσαι τρίτον αὐτὸν

εἰς τὴν φιλίαν παραδέξασθαι, τοὺς δὲ μηδενὶ τρόπῳ, καί
Pythagoristae (D-K) Phil., Testimonia et fragmenta Fragment d7, line 11
– – 233 – 239 (ἀλλὰ μὴν τεκμήραιτο ἄν τις καὶ περὶ τοῦ μὴ παρέργως
αὐτοὺς τὰς ἀλλοτρίας ἐκκλίνειν φιλίας, ἀλλὰ καὶ πάνυ σπουδαίως
περικάμπτειν αὐ-
τὰς καὶ φυλάττεσθαι, καὶ περὶ τοῦ μέχρι πολλῶν γενεῶν τὸ φιλικὸν πρὸς
ἀλλή-
λους ἀνένδοτον διατετηρηκέναι, ἔκ τε ἄλλων πολλῶν καὶ ἐξὧν
Ἀριστόξενος
ἐν τῶι Περὶ Πυθαγορικοῦ βίου [fr. 9 FHG II 273] αὐτὸς διακηκοέναι
φησὶ Διο-
νυσίου τοῦ Σικελίας τυράννου, ὅτε ἐκπεσὼν τῆς μοναρχίας γράμματα ἐν
Κορίνθωι
ἐδίδασκε. (234) φησὶ γὰρ οὕτως ὁ Ἀριστόξενος). ‘οἴκτων δὲ καὶ δακρύων
καὶ
πάντων τῶν τοιούτων εἴργεσθαι τοὺς ἄνδρας ἐκείνους ὡς ἐνδέχεται
μάλιστα, ὁ
αὐτὸς δὲ λόγος καὶ περὶ θωπείας καὶ δεήσεως καὶ λιτανείας καὶ πάντων
τῶν
τοιούτων. Διονύσιος γοῦν [ὁ] ἐκπεσὼν τῆς τυραννίδος καὶ ἀφικόμενος εἰς
Κό-
ρινθον πολλάκις ἡμῖν διηγεῖτο περὶ τῶν κατὰ Φιντίαν τε καὶ Δάμωνα [c.
55] τοὺς
Πυθαγορείους. ἦν δὲ ταῦτα τὰ περὶ τὴν τοῦ θανάτου γενομένην ἐγγύην. ὁ
δὲ
τρόπος τῆς ἐγγυήσεως τοιόσδε τις ἦν. εἶναίτινας ἔφη τῶν περὶ αὑτὸν
διατρι-βόντων, οἳ πολλάκις ἐποιοῦντο μνείαν τῶν Πυθαγορείων
διασύροντες καὶ διαμω-κώμενοι καὶ ἀλαζόνας ἀποκαλοῦντες αὐτοὺς καὶ
λέγοντες, ὅτι ἐκκοπείη ἂν αὐτῶν ἥ τε σεμνότης αὕτη καὶ ἡ προσποίητος
πίστις καὶ ἡ ἀπάθεια, εἴ τις περιστήσειεν εἰς φόβον ἀξιόχρεων. (235)
ἀντιλεγόντων δέ τινων καὶ γινομένης φιλονικίας συνταχθῆναι ἐπὶ τοὺς
περὶ Φιντίαν δρᾶμα τοιόνδε· μεταπεμψάμενος ὁ Διονύσιος
ἔφη τὸν Φιντίαν, ἐναντίον τέ τινα τῶν κατηγόρων αὐτοῦ εἰπεῖν, ὅτι
φανερὸς γέγονε μετά τινων ἐπιβουλεύων αὐτῶι,
Θησεύς και Πειρίθους

360
Πλούταρχος. Theseus Ch. 29, sec. 5, line 7
σεν ἐν τραγῳδίᾳ, μάχῃ τῶν Θηβαίων κρατήσας (Suppl.

560 sqq.), ἀλλὰ πείσας καὶ σπεισάμενος· οὕτω γὰρ οἱ
πλεῖστοι λέγουσι· Φιλόχορος (FGrH 328 F 112) δὲ καὶ
σπονδὰς περὶ νεκρῶν ἀναιρέσεως γενέσθαι πρώτας ἐκεί-
νας. ὅτι δ' Ἡρακλῆς πρῶτος ἀπέδωκε νεκροὺς τοῖς πο-
λεμίοις, ἐν τοῖς περὶ Ἡρακλέους (mor. VII 144 Bern.)
γέγραπται. ταφαὶ δὲ τῶν μὲν πολλῶν ἐν Ἐλευθεραῖς
δείκνυνται, τῶν δ' ἡγεμόνων περὶ Ἐλευσῖνα, καὶ τοῦτο
Θησέως Ἀδράστῳ χαρισαμένου. καταμαρτυροῦσι δὲ τῶν
Εὐριπίδου Ἱκετίδων καὶοἱ Αἰσχύλου Ἐλευσίνοι (fr.
p. 18 N29), ἐν οἷς [καὶ] ταῦτα λέγων ὁ Θησεὺς πεποίηται.
Τὴν δὲ πρὸς Πειρίθουν φιλίαν τοῦτον τὸν τρό-
πον αὐτῷ γενέσθαι λέγουσι. δόξαν εἶχεν ἐπὶ ῥώμῃ καὶ
ἀνδρείᾳ μεγίστην. βουλόμενος οὖν ὁ Πειρίθους ἐξελέγξαι
καὶ λαβεῖν διάπειραν, ἠλάσατο βοῦς ἐκ Μαραθῶνος αὐ-
τοῦ, καὶ πυθόμενος διώκειν μετὰ τῶν ὅπλων ἐκεῖνον,
οὐκ ἔφυγεν, ἀλλ' ἀναστρέψας ἀπήντησεν. ὡς δ' εἶδεν
ἅτερος τὸν ἕτερον καὶ τὸ κάλλος ἐθαύμασε καὶ τὴν τόλ-
μαν ἠγάσθη, μάχης μὲν ἔσχοντο, Πειρίθους δὲ πρότερος
τὴν δεξιὰν προτείνας ἐκέλευσεν αὐτὸν γενέσθαι δικα-
στὴν τὸν Θησέα τῆς βοηλασίας·
Πλούταρχος. Theseus Ch. 30, sec. 2, line 6
Τὴν δὲ πρὸς Πειρίθουν φιλίαν τοῦτον τὸν τρό-

πον αὐτῷ γενέσθαι λέγουσι. δόξαν εἶχεν ἐπὶ ῥώμῃ καὶ
ἀνδρείᾳ μεγίστην. βουλόμενος οὖν ὁ Πειρίθους ἐξελέγξαι
καὶ λαβεῖν διάπειραν, ἠλάσατο βοῦς ἐκ Μαραθῶνος αὐ-
τοῦ, καὶ πυθόμενος διώκειν μετὰ τῶν ὅπλων ἐκεῖνον,
οὐκ ἔφυγεν, ἀλλ' ἀναστρέψας ἀπήντησεν. ὡς δ' εἶδεν
ἅτερος τὸν ἕτερον καὶ τὸ κάλλος ἐθαύμασε καὶ τὴν τόλ-
μαν ἠγάσθη, μάχης μὲν ἔσχοντο, Πειρίθους δὲ πρότερος
τὴν δεξιὰν προτείνας ἐκέλευσεν αὐτὸν γενέσθαι δικα-
στὴν τὸν Θησέα τῆς βοηλασίας· ἑκὼν γὰρ ὑφέξειν ἣν ἂν
ὁρίσῃ δίκην ἐκεῖνος. Θησεὺς δὲ καὶ τὴν δίκην ἀφῆκεν
αὐτῷ, καὶ προὐκαλεῖτο φίλον εἶναι καὶ σύμμαχον, ἐποιή-
361
σαντο δὲ τὴν φιλίαν ἔνορκον. ἐκ δὲ τούτου γαμῶν ὁ

Πειρίθους Δηιδάμειαν, ἐδεήθη τοῦ Θησέως ἐλθεῖν καὶ
τὴν χώραν ἱστορῆσαι καὶ συγγενέσθαι τοῖς Λαπίθαις.
ἐτύγχανε δὲ καὶ τοὺς Κενταύρους κεκληκὼς ἐπὶ τὸ δεῖ-
πνον. ὡς δ' ἠσέλγαινον ὕβρει καὶ μεθύοντες οὐκ ἀπεί-
χοντο τῶν γυναικῶν, ἐτράποντο πρὸς ἄμυναν οἱ Λαπί-
θαι, καὶ τοὺς μὲν ἔκτειναν αὐτῶν, τοὺς δὲ πολέμῳ
κρατήσαντες ὕστερον ἐξέβαλον ἐκ τῆς χώρας, τοῦ Θη-
σέως αὐτοῖς συμμαχομένου καὶ συμπολεμοῦντος.
Πλούταρχος. De amicorum multitudine (93a-97b) Stephanus p. 93, sec.
E, line 5

οὕτως ἕκαστον ἡμῶν διὰ τὸ φιλόκαινον καὶ ἁψί-
κορον ὁ πρόσφατος ἀεὶ καὶ ἀνθῶν ἐπάγεται, καὶ
τῆς τοῦ βίου φήμης ἣν ὑπὲρ φίλων βεβαίων
ἀπολέλοιπεν ἡμῖν, τὸν μακρὸν καὶ παλαιὸν αἰῶνα
μάρτυρα ἅμα τοῦ λόγου καὶ σύμβουλον λάβωμεν,
ἐν ᾧ κατὰ ζεῦγος φιλίας λέγονται Θησεὺς καὶ Πειρίθους, Ἀχιλλεὺς καὶ
Πάτροκλος, Ὀρέστης καὶ Πυλάδης, Φιντίας καὶ Δάμων,
Ἐπαμεινώνδας καὶ Πελοπίδας. σύννομον γὰρ ἡ φιλία ζῷον οὐκ
ἀρετῆς, ὧν οὐδὲν ἔχει σπανιώτερον ἡ φύσις...
Πλούταρχος. De amicorum multitudine (93a-97b) Stephanus p. 96, sec.
C, line 11
Παρμενίωνος φίλους καὶ οἰκείους ἃ διέθηκεν

Ἀλέξανδρος, ἃ τοὺς Δίωνος Διονύσιος τοὺς
Πλαύτου Νέρων καὶ τοὺς Σηιανοῦ Τιβέριος στρε-
βλοῦντες καὶ ἀποκτιννύοντες. ὡς γὰρ τὸν Κρέοντα
362
τῆς θυγατρὸς οὐδὲν ὁ χρυσὸς οὐδ' ὁ πέπλος ὠφέλει,

τὸ δὲ πῦρ ἀναφθὲν αἰφνιδίως προσδραμόντα καὶ
περιπτύξαντα κατέκαυσε καὶ συναπώλεσεν, οὕτως
ἔνιοι τῶν φίλων οὐδὲν ἀπολαύσαντες εὐτυχούντων
συναπόλλυνται δυστυχοῦσι. καὶ τοῦτο μάλιστα
πάσχουσιν οἱ φιλόσοφοι καὶ χαρίεντες, ὡς Θησεὺς τῷ Πειρίθῳ
κολαζομένῳ καὶ δεδεμένῳ
αἰδοῦς ἀχαλκεύτοισιν ἔζευκται πέδαις,
ἐν δὲ τῷ λοιμῷ φησιν ὁ Θουκυδίδης τοὺς ἀρετῆς
μάλιστα μεταποιουμένους συναπόλλυσθαι τοῖς φί-
λοις νοσοῦσιν· ἠφείδουν γὰρ σφῶν αὐτῶν ἰόντες
παρὰ τοὺς ἐπιτηδείους.
Ὅθεν οὕτω τῆς ἀρετῆς ἀφειδεῖν οὐ προσῆκον
ἄλλοτ' ἄλλοις συνδέοντας αὐτὴν καὶ συμπλέκοντας,
ἀλλὰ τοῖς ἀξίοις τὴν αὐτὴν κοινωνίαν φυλάττειν,
Ξενοφών. , Symposium Ch. 8, sec. 31, line 4
τοὔνομα αὐτοῦ· ἔστι μὲν γὰρ δήπου καὶ Ὁμήρῳ

γάνυται δέ τ' ἀκούων.
τοῦτο δὲ φράζει ὅτι ἥδεται δέ τ' ἀκούων. ἔστι δὲ καὶ
ἄλλοθί που
πυκινὰ φρεσὶ μήδεα εἰδώς.
τοῦτο δ' αὖ λέγει σοφὰ φρεσὶ βουλεύματα εἰδώς. ἐξ οὖν
συναμφοτέρων τούτων οὐχ ἡδυσώματος ὀνομασθεὶς ὁ Γανυ-
μήδης ἀλλ' ἡδυγνώμων ἐν θεοῖς τετίμηται. ἀλλὰ μήν,
ὦ Νικήρατε, καὶ Ἀχιλλεὺς Ὁμήρῳ πεποίηται οὐχ ὡς
παιδικοῖς Πατρόκλῳ ἀλλ' ὡς ἑταίρῳ ἀποθανόντι ἐκπρεπέ-
στατα τιμωρῆσαι. καὶ Ὀρέστης δὲ καὶ Πυλάδης καὶ Θησεὺς
καὶ Πειρίθους καὶ ἄλλοι δὲ πολλοὶ τῶν ἡμιθέων οἱ ἄριστοι
ὑμνοῦνται οὐ διὰ τὸ συγκαθεύδειν ἀλλὰ διὰ τὸ ἄγασθαι
ἀλλήλους τὰ μέγιστα καὶ κάλλιστα κοινῇ διαπεπρᾶχθαι. τί
δέ, τὰ νῦν καλὰ ἔργα οὐ πάντ' ἂν εὕροι τις ἕνεκα ἐπαίνου
ὑπὸ τῶν καὶ πονεῖν καὶ κινδυνεύειν ἐθελόντων πραττόμενα
μᾶλλον ἢ ὑπὸ τῶν ἐθιζομένων ἡδονὴν ἀντ' εὐκλείας αἱρεῖσθαι;
καίτοι Παυσανίας γε ὁ Ἀγάθωνος τοῦ ποιητοῦ ἐραστὴς ἀπο-
λογούμενος ὑπὲρ τῶν ἀκρασίᾳ ἐγκαλινδουμένων εἴρηκεν ὡς
καὶ στράτευμα ἀλκιμώτατον ἂν γένοιτο ἐκ παιδικῶν τε καὶ
ἐραστῶν. τούτους γὰρ ἂν ἔφη οἴεσθαι μάλιστα αἰδεῖσθαι
363
Bion Bucol., Fragmenta Fragment 12, line 2
ὅσσα δ' Ἔρως με δίδαξεν ἐρωτύλα πάντα διδάχθην.

Ἕσπερε, τᾶς ἐρατᾶς χρύσεον φάος Ἀφρογενείας,
Ἕσπερε, κυανέας ἱερόν, φίλε, νυκτὸς ἄγαλμα,
τόσσον ἀφαυρότερος μήνας ὅσον ἔξοχος ἄστρων,
χαῖρε, φίλος, καί μοι ποτὶ ποιμένα κῶμον ἄγοντι
ἀντὶ σελαναίας τὺ δίδου φάος, ὥνεκα τήνα
σάμερον ἀρχομένα τάχιον δύεν. οὐκ ἐπὶ φωράν
ἔρχομαι οὐδ' ἵνα νυκτὸς ὁδοιπορέοντας ἐνοχλέω,
ἀλλ' ἐράω· καλὸν δέ γ' ἐρασσαμένῳ συναρέσθαι.
Ὄλβιοι οἱφιλέοντες ἐπὴν ἴσον ἀντεράωνται.
ὄλβιος ἦν Θησεὺς τῶ Πειριθόω παρεόντος,
εἰ καὶ ἀμειλίκτοιο κατήλυθεν εἰς Ἀΐδαο·
ὄλβιος ἦν χαλεποῖσιν ἐν Ἀξείνοισιν Ὀρέστας
ὥνεκά οἱ ξυνὰς Πυλάδας ᾅρητο κελεύθως·
ἦν μάκαρ Αἰακίδας ἑτάρω ζώοντος Ἀχιλλεύς·
ὄλβιος ἦν θνᾴσκων ὅ οἱ οὐ μόρον αἰνὸν ἄμυνεν.
Ἰξευτὰς ἔτι κῶρος ἐν ἄλσεϊ δενδράεντι
ὄρνεα θηρεύων τὸν ἀπότροπον εἶδεν Ἔρωτα
ἑσδόμενον πύξοιο ποτὶ κλάδον· ὡς δὲ νόησε,
χαίρων ὥνεκα δὴ μέγα φαίνετο τὤρνεον αὐτῷ,
τὼς καλάμως ἅμα πάντας ἐπ' ἀλλάλοισι συνάπτων
Πλάτων. , Respublica Stephanus p. 391, sec. c, line 9
τρόκλου καὶ τὰς τῶν ζωγρηθέντων σφαγὰς εἰς τὴν πυράν,

σύμπαντα ταῦτα οὐ φήσομεν ἀληθῆ εἰρῆσθαι, οὐδ' ἐάσομεν
πείθεσθαι τοὺς ἡμετέρους ὡς Ἀχιλλεύς, θεᾶς ὢν παῖς καὶ
Πηλέως, σωφρονεστάτου τε καὶ τρίτου ἀπὸ Διός, καὶ ὑπὸ
τῷ σοφωτάτῳ Χείρωνι τεθραμμένος, τοσαύτης ἦν ταραχῆς
πλέως, ὥστ' ἔχειν ἐν αὑτῷ νοσήματε δύο ἐναντίω ἀλλήλοιν,
ἀνελευθερίαν μετὰ φιλοχρηματίας καὶ αὖ ὑπερηφανίαν θεῶν
τε καὶ ἀνθρώπων.
Ὀρθῶς, ἔφη, λέγεις.
Μὴ τοίνυν, ἦν δ' ἐγώ, μηδὲ τάδε πειθώμεθα μηδ' ἐῶμεν
λέγειν, ὡς Θησεὺς Ποσειδῶνος ὑὸς Πειρίθους τε Διὸς
ὥρμησαν οὕτως ἐπὶ δεινὰς ἁρπαγάς, μηδέ τιν' ἄλλον θεοῦ
παῖδά τε καὶ ἥρω τολμῆσαι ἂν δεινὰ καὶ ἀσεβῆ ἐργάσασθαι,
οἷα νῦν καταψεύδονται αὐτῶν· ἀλλὰ προσαναγκάζωμεν τοὺς
364
ποιητὰς ἢ μὴ τούτων αὐτὰ ἔργα φάναι ἢ τούτους μὴ εἶναι

θεῶν παῖδας, ἀμφότερα δὲ μὴ λέγειν, μηδὲ ἡμῖν ἐπιχειρεῖν
πείθειν τοὺς νέους ὡς οἱ θεοὶ κακὰ γεννῶσιν, καὶ ἥρωες
ἀνθρώπων οὐδὲν βελτίους· ὅπερ γὰρ ἐν τοῖς πρόσθεν ἐλέ-
γομεν, οὔθ' ὅσια ταῦτα οὔτε ἀληθῆ· ἐπεδείξαμεν γάρ που
ὅτι ἐκ θεῶν κακὰ γίγνεσθαι ἀδύνατον.
Πῶς γὰρ οὔ;
Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη. (lib. 1-20) Book 4, ch. 63,

sec. 4, line 3
κίνδυνον. περὶ δὲ τούτων δόντες ἀλλήλοις ὅρκους

ἔλαχον, καὶ συνέβη τῷ κλήρῳ λαχεῖν Θησέα. οὗτος
μὲν οὖν κύριος κατέστη τῆς παρθένου τὸν τρόπον
τοῦτον· τῶν δ' Ἀθηναίων ἀγανακτούντων ἐπὶ τῷ
γεγονότι, φοβηθεὶς ὁ Θησεὺς ὑπεξέθετο τὴν Ἑλένην
εἰς Ἄφιδναν, μίαν τῶν Ἀττικῶν πόλεων. παρα-
κατέστησε δ' αὐτῇ τὴν μητέρα Αἴθραν καὶ τῶν
ἄλλων φίλων τοὺς ἀρίστους, φύλακας τῆς παρθένου.
Πειρίθου δὲ κρίναντος μνηστεῦσαι Φερσεφόνην καὶ
παρακαλοῦντος συναποδημῆσαι, τὸ μὲν πρῶτον ὁ
Θησεὺς μετέπειθεν ἀποτρέπων τῆς πράξεως αὐτὸν
διὰ τὴν ἀσέβειαν· τοῦ δὲ Πειρίθου βιαζομένου
συνηναγκάσθη διὰ τοὺς ὅρκους ὁ Θησεὺς μετασχεῖν
τῆς πράξεως. καὶ πέρας καταβάντων αὐτῶν εἰς
τοὺς καθ' ᾅδου τόπους, συνέβη διὰ τὴν ἀσέβειαν
ἀμφοτέρους δεθῆναι, καὶ Θησέα μὲν ὕστερον διὰ
τὴν Ἡρακλέους χάριν ἀπολυθῆναι, Πειρίθουν δὲ
διὰ τὴν ἀσέβειαν ἐν ᾅδου διατελεῖν τιμωρίας αἰωνίου
τυγχάνοντα· ἔνιοι δὲ τῶν μυθογράφων φασὶν ἀμ-
φοτέρους μὴ τυχεῖν τοῦ νόστου. καθ' ὃν δὴ χρόνον
λέγουσι τοὺς ἀδελφοὺς τῆς Ἑλένης Διοσκόρους...
Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη. (lib. 1-20) Book 4, ch. 63,

sec. 4, line 5
μὲν οὖν κύριος κατέστη τῆς παρθένου τὸν τρόπον

365
τοῦτον· τῶν δ' Ἀθηναίων ἀγανακτούντων ἐπὶ τῷ

γεγονότι, φοβηθεὶς ὁ Θησεὺς ὑπεξέθετο τὴν Ἑλένην
εἰς Ἄφιδναν, μίαν τῶν Ἀττικῶν πόλεων. παρα-
κατέστησε δ' αὐτῇ τὴν μητέρα Αἴθραν καὶ τῶν
ἄλλων φίλων τοὺς ἀρίστους, φύλακας τῆς παρθένου.
Πειρίθου δὲ κρίναντος μνηστεῦσαι Φερσεφόνην καὶ
παρακαλοῦντος συναποδημῆσαι, τὸ μὲν πρῶτον ὁ
Θησεὺς μετέπειθεν ἀποτρέπων τῆς πράξεως αὐτὸν
διὰ τὴν ἀσέβειαν· τοῦ δὲ Πειρίθου βιαζομένου
συνηναγκάσθη διὰ τοὺς ὅρκους ὁ Θησεὺς μετασχεῖν
τῆς πράξεως. καὶ πέρας καταβάντων αὐτῶν εἰς
τοὺς καθ' ᾅδου τόπους, συνέβη διὰ τὴν ἀσέβειαν
ἀμφοτέρους δεθῆναι, καὶ Θησέα μὲν ὕστερον διὰ
τὴν Ἡρακλέους χάριν ἀπολυθῆναι, Πειρίθουν δὲ
διὰ τὴν ἀσέβειαν ἐν ᾅδου διατελεῖν τιμωρίας αἰωνίου
τυγχάνοντα· ἔνιοι δὲ τῶν μυθογράφων φασὶν ἀμ-
φοτέρους μὴ τυχεῖν τοῦ νόστου. καθ' ὃν δὴ χρόνον
λέγουσι τοὺς ἀδελφοὺς τῆς Ἑλένης Διοσκόρους
στρατεύσαντας ἐπὶ τὴν Ἄφιδναν καὶ τὴν πόλιν
ἑλόντας ταύτην μὲν κατασκάψαι, τὴν δ' Ἑλένην
Zenobius Sophista Paroemiogr., Epitome collectionum Lucilli Tarrhaei

et Didymi Centuria 5, sec. 33, line 42
Ὀργισθεὶς δὲ Μελέαγρος τοὺς μὲν Θεστίου παῖδας ἀπέ-

κτεινε, τὸ δὲ δέρας Ἀταλάντῃ ἔδωκεν. Ἀλθαία δὲ λυπη-
θεῖσα ἐπὶ τῇ τῶν ἀδελφῶν ἀπωλείᾳ τὸν δαλὸν ἀνῆψεν,
καὶ ὁ Μελέαγρος ἐξαίφνης ἀπέθανε.
Συνεμάχησε δὲ τῷ Πειρίθῳ Θησεὺς, ὅτε κατὰ τῶν
Κενταύρων συνεστήσατο πόλεμον. Πειρίθους γὰρ Ἱππο-
δάμειαν μνηστευόμενος, εἱστία Κενταύρους ὡς συγγενεῖς
ὄντας αὐτῇ. Ἀσυνήθως δὲ ἔχοντες οἴνου, ἀφειδῶς ἐμ-
φορησάμενοι ἐμέθυον, καὶ εἰσαγομένην τὴν νύμφην ἐπε-
χείρουν βιάζεσθαι. Ὁ δὲ Πειρίθους μετὰ Θησέως καθο-
πλισάμενος μάχην συνῆψε. Καὶ πολλοὺς ὁ Θησεὺς ἀπ'
αὐτῶν ἀνεῖλεν.
Ἀπῆλθε δὲ Θησεὺς καὶ μετὰ Ἡρακλέους πρὸς Ἀμα-
ζόνας. Εὐρυσθέως γὰρ ἐπιτάξαντος Ἡρακλεῖ κομίσαι
τὸν Ἱππολύτης ζωστῆρα, τῆς τῶν Ἀμαζόνων βασιλίσσης,
366
ἀπελθὼν Ἡρακλῆς ἐζήτει τοῦτον. Τῆς δὲ συνθεμένης

δοῦναι, Ἥρα μανίαν φυλάττουσα πρὸς αὐτὸν, εἰκασθεῖσα
μιᾷ τῶν Ἀμαζόνων περιῄει πάσαις λέγουσα, ὅτι ὁ πα-
ραβαλὼν ξένος τὴν βασιλίδα βιάζεται, καὶ ταύτης τὸν
ζωστῆρα, ὃν ἐξ Ἄρεος εἰς δεῖγμα τῆς βασιλείας εἴληφεν,
ἀφελέσθαι βούλεται...
Critias Eleg., Phil., Trag., Fragmenta Fragment 20, line 3
ματι ὁ αὐτὸς καὶ τάδε τραγωιδεῖ· ‘σὲ ... ἀμφιχορεύει.

σὲ τὸν αὐτοφυῆ, τὸν ἐν αἰθερίωι
ῥύμβωι πάντων φύσιν ἐμπλέξανθ',
ὃν πέρι μὲν φῶς, πέρι δ' ὀρφναία
νὺξ αἰολόχρως ἄκριτός τ' ἄστρων
ὄχλος ἐνδελεχῶς ἀμφιχορεύει.
ἐνταῦθα γὰρ τὸνμὲν αὐτοφυῆτὸν δημιουργὸν νοῦν εἴρηκεν, τὰ δ' ἑξῆς
ἐπὶ τοῦ κόσμου τάσσεται, ἐν ὧι καὶ αἱ ἐναντιότητες φωτός τε καὶ
σκότους.
PLUT. de amic. mult. 7 p. 96 c ἔνιοι τῶν φίλων
οὐθὲν ἀπολαύσαντες εὐτυχούντων συναπόλλυνται δυστυχοῦσι. καὶ τοῦτο
μάλιστα
πάσχουσιν οἱ φιλόσοφοι καὶ χαρίεντες, ὡς Θησεὺς τῶι Πειρίθωι
κολαζομένωι καὶ
δεδεμένωι
αἰδοῦς ἀχαλκεύτοισιν ἔζευκται πέδαις.
STOB. II 8, 4 Εὐριπίδου Πειρίθωι·
ὁ πρῶτος εἰπὼν οὐκ ἀγυμνάστωι φρενί
ἔρριψεν, ὅστις τόνδ' ἐκαίνισεν λόγον,
ὡς τοῖσιν εὖ φρονοῦσι συμμαχεῖ τύχη.
– III 37, 15 Πειρίθου.
τρόπος δὲ χρηστὸς ἀσφαλέστερος νόμου·
Παυσανίας περιηγητής. Graeciae descriptio Book 3, ch. 18, sec. 15, line
6
νει. τοῦ θρόνου δὲ πρὸς τοῖς ἄνω πέρασιν ἐφ' ἵππων

ἑκατέρωθέν εἰσιν οἱ Τυνδάρεω παῖδες· καὶ σφίγγες τέ
εἰσιν ὑπὸ τοῖς ἵπποις καὶ θηρία ἄνω θέοντα, τῇ μὲν
πάρδαλις, κατὰ δὲ τὸν Πολυδεύκην λέαινα. ἀνωτάτω
367
δὲ χορὸς ἐπὶ τῷ θρόνῳ πεποίηται, Μάγνητεςοἱ

συνειργασμένοι Βαθυκλεῖ τὸν θρόνον. ὑπελθόντι δὲ
ὑπὸ τὸν θρόνον τὰ ἔνδον ἀπὸ τῶν Τριτώνων ὑός
ἐστι θήρα τοῦ Καλυδωνίου καὶ Ἡρακλῆς ἀποκτείνων
τοὺς παῖδας τοὺς Ἄκτορος, Κάλαϊς δὲ καὶ Ζήτης τὰς
Ἁρπυίας Φινέως ἀπελαύνουσιν· Πειρίθους τε καὶ Θη-
σεὺς ἡρπακότες εἰσὶν Ἑλένην καὶ ἄγχων Ἡρακλῆς τὸν
λέοντα, Τιτυὸν δὲ Ἀπόλλων τοξεύει καὶ Ἄρτεμις· Ἡρα-
κλέους τε πρὸς Ὄρειον Κένταυρον μάχη πεποίηται καὶ
Θησέως πρὸς Ταῦρον τὸν Μίνω. πεποίηται δὲ καὶ
ἡ πρὸς Ἀχελῷον Ἡρακλέους πάλη καὶ τὰ λεγόμενα ἐς
Ἥραν, ὡς ὑπὸ Ἡφαίστου δεθείη, καὶ ὃν Ἄκαστος ἔθη-
κεν ἀγῶνα ἐπὶ πατρὶ καὶ τὰ ἐς Μενέλαον καὶ τὸν
Αἰγύπτιον Πρωτέα ἐν Ὀδυσσείᾳ. τελευταῖα Ἄδμητός
τε ζευγνύων ἐστὶν ὑπὸ τὸ ἅρμα κάπρον καὶ λέοντα
καὶ οἱ Τρῶες ἐπιφέροντες χοὰς Ἕκτορι.
9
λοπι λόγῳ μὲν τῷ Τροιζηνίων ἐστὶν ὄνομα Σφαῖρος,

ὁ δὲ ἐξηγητὴς ἔφασκεν ὁ ἐν Ὀλυμπίᾳ Κίλλαν εἶναι.
τὰ μὲν δὴ ἔμπροσθεν ἐντοῖς ἀετοῖς ἐστι Παιωνίου,
γένος ἐκ Μένδης τῆς Θρᾳκίας, τὰ δὲ ὄπισθεν αὐτῶν
Ἀλκαμένους, ἀνδρὸς ἡλικίαν τε κατὰ Φειδίαν καὶ
δευτερεῖα ἐνεγκαμένου σοφίας ἐς ποίησιν ἀγαλμάτων.
τὰ δὲ ἐν τοῖς ἀετοῖς ἐστιν αὐτῷ Λαπιθῶν ἐν τῷ Πει-
ρίθου γάμῳ πρὸς Κενταύρους ἡ μάχη. κατὰ μὲν δὴ
τοῦ ἀετοῦ τὸ μέσον Πειρίθους ἐστίν· παρὰ δὲ αὐτὸν
τῇ μὲν Εὐρυτίων ἡρπακὼς τὴν γυναῖκά ἐστι τοῦ Πει-
ρίθου καὶ ἀμύνων Καινεὺς τῷ Πειρίθῳ, τῇ δὲ Θησεὺς
ἀμυνόμενος πελέκει τοὺς Κενταύρους· Κένταυρος δὲ
ὁ μὲν παρθένον, ὁ δὲ παῖδα ἡρπακώς ἐστιν ὡραῖον.
ἐποίησε δὲ ἐμοὶ δοκεῖν ταῦτα ὁ Ἀλκαμένης, Πειρίθουν
τε εἶναι Διὸς ἐν ἔπεσι τοῖς Ὁμήρου δεδιδαγμένος καὶ
Θησέα ἐπιστάμενος ὡς εἴη τέταρτος ἀπὸΠέλοπος.
ἔστι δὲ ἐν Ὀλυμπίᾳ καὶ Ἡρακλέους τὰ πολλὰ τῶν
ἔργων. ὑπὲρ μὲν τοῦ ναοῦ πεποίηται τῶν θυρῶν ἡ
ἐξ Ἀρκαδίας ἄργα τοῦ ὑὸς καὶ τὰ πρὸς Διομήδην τὸν
368
Θρᾷκα καὶ ἐν Ἐρυθείᾳ πρὸς Γηρυόνην, καὶ Ἄτλαντός

τε τὸ φόρημα ἐκδέχεσθαι μέλλων καὶ τῆς κόπρου καθ...
2
μὲν τοῦ χιτῶνος ἀνέχουσα ἄκρους παρὰ τὸν τράχηλον

τοὺς δακτύλους, τοῦ χιτῶνος δὲ ἐν τοῖς κοίλοις εἰκά-
σεις τῶν χειρῶν τῇ ἑτέρᾳἐκεῖνον τὸν ὅρμον αὐτὴν
ἔχειν. ὑπὲρ δὲ τὴν Ἐριφύλην ἔγραψεν Ἐλπήνορά τε
καὶ Ὀδυσσέα ὀκλάζοντα ἐπὶ τοῖς ποσίν, ἔχοντα ὑπὲρ
τοῦ βόθρου τὸ ξίφος· καὶ ὁ μάντις Τειρεσίας πρόεισιν
ἐπὶ τὸν βόθρον. μετὰ δὲ τὸν Τειρεσίαν ἐπὶ πέτρας
ἡ Ὀδυσσέως μήτηρ Ἀντίκλειά ἐστιν· ὁ δὲ Ἐλπήνωρ
ἀμπέχεται φορμὸν ἀντὶ ἐσθῆτος, σύνηθες τοῖς ναύταις
φόρημα. κατωτέρω δὲ τοῦ Ὀδυσσέως ἐπὶ θρόνων
καθεζόμενοι Θησεὺς μὲν τὰ ξίφη τό τε Πειρίθου καὶ
τὸ ἑαυτοῦ ταῖς χερσὶν ἀμφοτέραις ἔχει, ὁ δὲ ἐς τὰ
ξίφη βλέπων ἐστὶν ὁ Πειρίθους· εἰκάσαις ἂν ἄχθεσθαι
τοῖς ξίφεσιν αὐτὸν ὡς ἀχρείοις καὶ ὄφελός σφισιν οὐ
γεγενημένοις ἐς τὰ τολμήματα. Πανύασσις δὲ ἐποίησεν
ὡς Θησεὺς καὶ Πειρίθους ἐπὶ τῶν θρόνων παρά-
σχοιντο σχῆμα οὐ κατὰ δεσμώτας, προσφύεσθαι δὲ
ἀπὸ τοῦ χρωτὸς ἀντὶ δεσμῶν σφισιν ἔφη τὴν πέτραν.
Θησέως δὲ καὶ Πειρίθου τὴν λεγομένην φιλίαν ἐν
ἀμφοτέραις ἐδήλωσεν Ὅμηρος ταῖς ποιήσεσι, καὶ Ὀδυς-
σεὺς μὲν πρὸς Φαίακας λέγων ἐστὶ...
Ορέστης και Πυλάδης
Πλούταρχος. De amicorum multitudine (93a-97b)

οὕτως ἕκαστον ἡμῶν διὰ τὸ φιλόκαινον καὶ ἁψί-

κορον ὁ πρόσφατος ἀεὶ καὶ ἀνθῶν ἐπάγεται, καὶ
369

τῆς τοῦ βίου φήμης ἣν ὑπὲρ φίλων βεβαίων ἀπολέλοιπεν ἡμῖν, τὸν
μακρὸν καὶ παλαιὸν αἰῶνα μάρτυρα ἅμα τοῦ λόγου καὶ σύμβουλον
λάβωμεν, ἐν ᾧ κατὰ ζεῦγος φιλίας λέγονται Θησεὺς καὶ Πειρίθους,
Ἀχιλλεὺς καὶ Πάτροκλος, Ὀρέστης καὶ Πυλάδης, Φιντίας καὶ Δάμων,
Ἐπαμεινώνδας καὶ Πελοπίδας. σύννομον γὰρ ἡ φιλία ζῷον οὐκ
ἀρετῆς, ὧν οὐδὲν ἔχει σπανιώτερον ἡ φύσις. ὅθεν
τὸ σφόδρα φιλεῖν καὶ φιλεῖσθαι πρὸς πολλοὺς οὐκ
Σοφοκλής. Electra Line 795
ξύνοικος ἦν μοι, τοὐμὸν ἐκπίνουσ' ἀεὶ

ψυχῆς ἄκρατον αἷμα – νῦν δ' ἕκηλά που
τῶν τῆσδ' ἀπειλῶν οὕνεχ' ἡμερεύσομεν.
{ΗΛ.} Οἴμοι τάλαινα· νῦν γὰρ οἰμῶξαι πάρα,
Ὀρέστα, τὴν σὴν ξυμφοράν, ὅθ' ὧδ' ἔχων
πρὸς τῆσδ' ὑβρίζῃ μητρός· ἆρ' ἔχει καλῶς;
{ΚΛ.} Οὔτοι σύ· κεῖνος δ', ὡς ἔχει, καλῶς ἔχει.
{ΗΛ.} Ἄκουε, Νέμεσι τοῦ θανόντος ἀρτίως.
{ΚΛ.} Ἤκουσεν ὧν δεῖ κἀπεκύρωσεν καλῶς.
{ΗΛ.} Ὕβριζε· νῦν γὰρ εὐτυχοῦσα τυγχάνεις.
{ΚΛ.} Οὔκουν Ὀρέστης καὶ σὺ παύσετον τάδε.
{ΗΛ.} Πεπαύμεθ' ἡμεῖς, οὐχ ὅπως σὲ παύσομεν.
{ΚΛ.} Πολλῶν ἂν ἥκοις, ὦ ξέν', ἄξιος τυχεῖν,
εἰ τήνδ' ἔπαυσας τῆς πολυγλώσσου βοῆς.
{ΠΑ.} Οὐκοῦν ἀποστείχοιμ' ἄν, εἰ τάδ' εὖ κυρεῖ.
{ΚΛ.} Ἥκιστ'· ἐπείπερ οὔτ' ἐμοῦ καταξίως
πράξειας οὔτε τοῦ πορεύσαντος ξένου.
Ἀλλ' εἴσιθ' εἴσω· τήνδε δ' ἔκτοθεν βοᾶν
ἔα τά θ' αὑτῆς καὶ τὰ τῶν φίλων κακά.
{ΗΛ.} Ἆρ' ὑμίν, ὡς ἀλγοῦσα κὠδυνωμένη,
δεινῶς δακρῦσαι κἀπικωκῦσαι δοκεῖ
Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη. (lib. 1-20)

370
τῶν ἄλλων τοὺς βουλομένους καταλέξας εἰς τὴν

πολιτείαν ἔκτισε τὴν Μεσσήνην, πολλοὺς ποιήσας
αὐτῆς οἰκήτορας. τούτοις δὲ κατακληρουχήσας καὶ
τὴν χώραν, [ἀνοικοδομήσας] ἀνέσωσε πόλιν ἐπίσημον
Ἑλληνίδα, καὶ μεγάλης ἀποδοχῆς ἔτυχε παρὰ πᾶσιν
ἀνθρώποις. οὐκ ἀνοίκειον δ' εἶναι νομίζω, πολ-
λάκις τῆς Μεσσήνης ἁλούσης καὶ κατασκαφείσης, τὰ
περὶ αὐτὴν ἀπ' ἀρχῆς ὡς ἐν κεφαλαίοις παραδρα-
μεῖν. τὸ μὲν οὖν παλαιὸν οἱ ἀπὸ Νηλέως καὶ Νέ-
στορος κατέσχον αὐτὴν μέχρι τῶν Τρωικῶν χρόνων,
μετὰ δὲ ταῦθ' ὁ Ἀγαμέμνονος Ὀρέστης καὶ οἱ ἀπὸ
τούτου μέχρι τῆς καθόδου τῶν Ἡρακλειδῶν, ἀπὸ
δὲ ταύτης Κρεσφόντης ἔλαχε τὴν Μεσσηνίαν μερίδα,
καὶ οἱ ἀπὸ τούτου μέχρι τινὸς ἐβασίλευσαν αὐτῆς·
ὕστερον δὲ τῶν ἀπὸ Κρεσφόντου τὴν βασιλείαν
ἀποβαλόντων Λακεδαιμόνιοι κύριοι κατέστησαν αὐ-
τῆς. μετὰ δὲ ταῦτα Τηλέκλου τοῦ βασιλέως τῶν
Λακεδαιμονίων ἀποθανόντος ἐν ἀγῶνι κατεπολε-
μήθησαν ὑπὸ Λακεδαιμονίων οἱ Μεσσήνιοι. τοῦ-
τον δὲ τὸν πόλεμον εἰκοσαετῆ φασι γενέσθαι, κατ-
ομοσαμένων τῶν Λακεδαιμονίων μὴ ἀνακάμψειν
Αριστοτέλης. , Poetica Bekker p. 1453a, line 37
δὲ μέγιστον· ἐπὶ γὰρ τῶν σκηνῶν καὶ τῶν ἀγώνων τραγι-

κώταται αἱ τοιαῦται φαίνονται, ἂν κατορθωθῶσιν, καὶ ὁ
Εὐριπίδης, εἰ καὶ τὰ ἄλλα μὴ εὖ οἰκονομεῖ, ἀλλὰ τραγι-
κώτατός γε τῶν ποιητῶν φαίνεται. δευτέρα δ' ἡ πρώτη
λεγομένη ὑπὸ τινῶν ἐστιν σύστασις, ἡ διπλῆν τε τὴν σύστα-
σιν ἔχουσα καθάπερ ἡ Ὀδύσσεια καὶ τελευτῶσα ἐξ ἐναντί-
ας τοῖς βελτίοσι καὶ χείροσιν. δοκεῖ δὲ εἶναι πρώτη διὰ
τὴν τῶν θεάτρων ἀσθένειαν· ἀκολουθοῦσι γὰρ οἱ ποιηταὶ κατ'
εὐχὴν ποιοῦντες τοῖς θεαταῖς. ἔστιν δὲ οὐχ αὕτη ἀπὸ τραγῳ-
δίας ἡδονὴ ἀλλὰ μᾶλλον τῆς κωμῳδίας οἰκεία· ἐκεῖ γὰρ
οἳ ἂν ἔχθιστοι ὦσιν ἐν τῷ μύθῳ, οἷον Ὀρέστης καὶ Αἴγι-
σθος, φίλοι γενόμενοι ἐπὶ τελευτῆς ἐξέρχονται, καὶ ἀπο-
θνῄσκει οὐδεὶς ὑπ' οὐδενός.
Ἔστιν μὲν οὖν τὸ φοβερὸν καὶ ἐλεεινὸν ἐκ τῆς ὄψεως
γίγνεσθαι, ἔστιν δὲ καὶ ἐξ αὐτῆς τῆς συστάσεως τῶν πραγ-
μάτων, ὅπερ ἐστὶ πρότερον καὶ ποιητοῦ ἀμείνονος. δεῖ γὰρ
καὶ ἄνευ τοῦ ὁρᾶν οὕτω συνεστάναι τὸν μῦθον ὥστε τὸν
371
ἀκούοντα τὰ πράγματα γινόμενα καὶ φρίττειν καὶ ἐλεεῖν

ἐκ τῶν συμβαινόντων· ἅπερ ἂν πάθοι τις ἀκούων τὸν τοῦ
Οἰδίπου μῦθον. τὸ δὲ διὰ τῆς ὄψεως τοῦτο
Παυσανίας περιηγητής. Graeciae descriptio

αὐτοὶ δίδυμοι λαμβάνουσι, θυγατέρες δὲ ἦσαν Θερ-

σάνδρου τοῦ Ἀγαμηδίδα, βασιλεύοντος μὲν Κλεω-
ναίων, τετάρτου δὲ ἀπογόνου Κτησίππου τοῦ Ἡρα-
κλέους. τοῦ ναοῦ δὲ ἀπαντικρὺ μνῆμα Θεοπόμπου
τοῦ Νικάνδρου, τὸ δὲ Εὐρυβιάδου Λακεδαιμονίων
τριήρεσιν ἐπ' Ἀρτεμισίῳ καὶ Σαλαμῖνι ναυμαχήσαντος
πρὸς Μήδους, πλησίον δὲ Ἀστραβάκου καλούμενόν
ἐστιν ἡρῷον.
τὸ δὲ χωρίον τὸ ἐπονομαζόμενον Λιμναῖον Ὀρθίας
ἱερόν ἐστιν Ἀρτέμιδος. τὸ ξόανον δὲ ἐκεῖνο εἶναι
λέγουσιν ὅ ποτε [καὶ] Ὀρέστης καὶ Ἰφιγένεια ἐκ τῆς
Ταυρικῆς ἐκκλέπτουσιν· ἐς δὲ τὴν σφετέραν Λακεδαι-
μόνιοι κομισθῆναί φασιν Ὀρέστου καὶ ἐνταῦθα βασι-
λεύοντος. καί μοι εἰκότα λέγειν μᾶλλόν τι δοκοῦσιν
ἢ Ἀθηναῖοι. ποίῳ γὰρ δὴ λόγῳ κατέλιπεν ἂν ἐν Βραυ-
ρῶνι Ἰφιγένεια τὸ ἄγαλμα; ἢ πῶς, ἡνίκα Ἀθηναῖοι
τὴν χώραν ἐκλιπεῖν παρεσκευάζοντο, οὐκ ἐσέθεντο καὶ
τοῦτο ἐς τὰς ναῦς; καίτοι διαμεμένηκεν ἔτι καὶ νῦν
τηλικοῦτο ὄνομα τῇ Ταυρικῇ θεῷ, ὥστε ἀμφισβητοῦσι
μὲν Καππάδοκες καὶ οἱ τὸν Εὔξεινον οἰκοῦντες τὸ
ἄγαλμα εἶναι παρὰ σφίσιν, ἀμφισβητοῦσι
Polybius Rhet., Fragmenta de figuris P. 107, line 15
ὣς τοὺς ἀμφοτέρους ἐξ ἵππων Τυδέος υἱὸς

βῆσε κακῶς ἀέκοντας.
καὶ ἔστιν ἀνταποδιδόμενος τῇ παραβολῇ. ἀπόλυτοι δέ
εἰσιν αἱ δίχα ἀνταποδόσεως λεγόμεναι, οἷον
ὥστε γὰρ ἢ παῖδες νεαροὶ χῆραί τε γυναῖκες
ἀλλήλοισιν ὀδύρονται οἶκόνδε νέεσθαι.
Παράδειγμα δέ ἐστι λόγος διὰ τῆς ὁμοίων παραθέ-
σεως προτροπὴν ἢ ἀποτροπὴν ἢ ἀπόδειξίν τινων ἔχων·
προτροπὴν μὲν
ἢ οὐκ ἀΐεις οἷον κλέος ἔλλαβε δῖος Ὀρέστης,
372
καὶ τὰ ἑξῆς, ἀποτροπὴν δὲ

οὐδὲ γὰρ οὐδὲ Δρύαντος υἱὸς κρατερὸς Λυκόεργος·
ἀπόδειξιν δὲ τὸ παράδειγμα οὕτως ἔχει,
σχέτλιοι ἐστὲ θεοὶ ζηλήμονες ἔξοχον ἄλλων
οἵ τε θεαῖς ἀγάασθε παρ' ἀνδράσιν εὐνάζεσθαι.
εἶτα,
ὡς μὲν ὅτ' Ὠρίων' ἕλετο ῥοδοδάκτυλος Ἠώς·
ὡς δ' ὁπότ' Ἰασίωνι ἐϋπλόκαμος Δημήτηρ,
ὡς αὖ νῦν μοι ἀγᾶσθε θεοὶ βροτὸν ἄνδρα παρεῖναι.
παράκειται τῷ παραδείγματι καὶ ἡ καλουμένη ἐπαγωγή.
ἐπαγωγὴ δέ ἐστιν, ὅταν τι τῶν ὁμοίων προθέντες
Timesitheus Trag., Tituli Line tit10
ΟΡΕΣΤΗΣ ΚΑΙ ΠΥΛΑΔΗΣ
ΚΑΣΤΩΡ ΚΑΙ ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ
Nonnus Epic., Dionysiaca Book 14, line 107
δισσοφυὴς κεκόρυστο κερασφόρος υἱὸς ἀρούρης,

τρισσοὺς παῖδας ἄγων θιασώδεας· εἰς ἐνοπὴν γὰρ
Ἀστραῖος κεκόρυστο, Μάρων κίεν, ἕσπετο Ληνεύς,
χεῖρας ἐλαφρίζοντες ὀριπλανέος γενετῆρος
γηροκόμοις ῥοπάλοισι· λιποσθενέων δὲ γερόντων
νωχελὲς ἀμπελόεντι δέμας κουφίζετο βάκτρῳ,
ὧν μάλα πουλυέτηρος ἔην χρόνος, ὧν ἄπο θερμὴ
πουλυγάμων Σατύρων διφυὴς ἀνέτελλε γενέθλη.
καὶ Σατύρους κερόεντας ἐκόσμεον ἡγεμονῆες
Ποιμένιος Θίασός τε καὶ Ὑψίκερως καὶ Ὀρέστης,
καὶ κεραῷ Φλεγραῖος ἐφωμάρτησε Ναπαίῳ·
ἦλθε Γέμων, κεκόρυστο Λύκων θρασύς· ἀκροπότῃ δὲ
Πετραίῳ γελόωντι φιλέψιος ἕσπετο Φηρεύς,
καὶ Λάμις οὐρεσίφοιτος ὁμόστολον εἶχε πορείην
Ληνοβίῳ, καὶ Σκιρτὸς ἐκώμασε σύνδρομος Οἴστρῳ,
373
σὺν δὲ Φερεσπόνδῳ Λύκος ἤιεν, ἠχέτα κῆρυξ,

καὶ Πρόνομος πραπίδεσσι κεκασμένος, οὓς τέκεν Ἑρμῆς
Ἰφθίμην κρυφίοισιν ὑποζεύξας ὑμεναίοις,
τήν ποτε Δῶρος ἔτικτε, Διὸς βλάστημα γενέθλης,
ῥίζα γονῆς Ἕλληνος, ἀπ' ἀρχεγόνοιο δὲ Δώρου
Δωρίδος ἐβλάστησεν Ἀχαιικὸν αἷμα γενέθλης·
Orion Gramm., Etymologicum Alphabetic letter kappa, p. 89, line 21
μος σπορίμη, ἀγωγὴ ἀγώγιμος, κῦδος κύδιμος, οὕτω

κάλλος κάλλιμος· καὶ παρὰ ῥῆμα, προσδοκῶ προσδόκι-
μος, θηράω θηρέσιμος.
Κουρά. παρὰ τὸ κείρω, κορὰ, καὶ πλεονασμῷ τοῦ υ,
κουρά.
Κακός, ἐπὶ τοῦ πονηροῦ. παρὰ τὸ χάζω τὸ ὑποχωρῶ,
ἀφ' οὗ δεῖ χάζεσθαι.
Κακὸς, ἐπὶ τοῦ δειλοῦ. παρὰ τὸ χάζω χάζομαι. χακὸς
καὶ κακὸς, κατὰ μετάθεσιν τοῦ χεἰς κ.
Κηδεστής. κῆδος κηδεστὴς, ὡς θύος Θυέστης, ὄρος Ὀρέ-
στης, καὶ τὰ μὲν ὡς κύρια βαρύνεται, τὸ δὲ κηδεστὴς
ὀξύνεται ὡς προσηγορικόν.
Κάδος. σκεῦός τι, παρὰ τὸ χαδῶ ῥῆμα περισπώμενον.
ἀπὸ δὲ τοῦ χαδῶ γίνεται ὁ μέλλων χαδήσω, καὶ διπλα-
σιασμὸς ἐκάδησω, ὄνομα ῥηματικὸν χάδος, καὶ τρο-
πῇ τοῦ χεἰς κ, κάδος.
Κισσᾶν. παρὰ τὴν κίσσαν, τὸ ὄρνεον. λειχνότατον
γὰρ τοῦτο τὸ ὄρνεον.
Κόνις. κονῶ δηλοῦν τὸ διαφθεῖραι καὶ κατακόπτειν. κνὶς,
ὄνομα, ἡ κατακεκομμένη γῆ, καὶ πλεονασμῷ τοῦ ο,
κόνις. δηλοῖ δὲ τὴν εἰς λεπτομερῆ οὐσίαν χωρήσασαν
Theodorus Studites Scr. Eccl., Theol., Epistulae Epistle 124, line 9
προσεύχου καὶ αὐτὸς περὶ ἐμοῦ τοῦ ταπεινοῦ ἵνα σωθῶ σὺν ὑμῖν. ὁ
ἀδελφὸς Νικόλαος προσαγορεύει.
Δωροθέῳ τέκνῳ
Καιρός μοι μονοπροσώπως σοι ἐπιστεῖλαι, τέκνον ἠγαπημένον,

374
ἐπὰν ἐμονώθης διὰ τὸν θεὸν ἀπὸ τῶν ἀδελφῶν σου. ὢ τῆς καλῆς σου
ὁμολογίας, ὢ τῆς διὰ Κύριόν σου φυλακῆς· ὃ ἐζήτεις ἔκπαλαι φιλῶν
τὸν Χριστόν, νῦν ἐπιτυχὼν ἀγάλλου, τέρπου. καὶ τί γὰρ εἴη ἄλλο
τερπνότερον τοῦ μετὰ Χριστοῦ συμπάσχειν; ἐξέλαμψες ἐν τοῖς ἀδελ-
φοῖς σου, ἀγωνίζῃ ἴσα τῶν ἀληθῶς ἐπισκόπων καὶ ἡγουμένων· ὃ
οὐδεὶς ὑποτακτιτῶν ἠξίωται, πλὴν τῶν συγκοινοβιωτῶν σου, σὺ
δεδόξασαι. ἐξέπεσαν ἀφ' ὑμῶν ὁ ἐλεεινὸς Ὀρέστης καὶ Ἀφράτης·
καὶ οὐ θαῦμα, ἐπειδὴ ἀρχαῖοι ἄπιστοι ἀμφότεροι, καί γε ἀρνητὴς ὁ
δεύτερος. σὺ οὖν, τέκνον μου, ἐνδυναμοῦ ἐν Κυρίῳ, καθὼς ἤρξω
κλήσει θεοῦ, καὶ τελείωσόν σου τὸν δρόμον. φέρε εὐψύχως τὰ τῆς
φυλακῆς δυσχερῆ, ἡμέραν ἐξ ἡμέρας προσδεχόμενος τὸ σωτήριον
τοῦ θεοῦ. ἂν δεῖ καὶ ἀποθανεῖν διὰ Χριστόν, ἀποθάνωμεν, ἵνα
ζήσωμεν.
Ὦ καλὲ Δωρόθεε, στῆθι γενναίως ὡς δῶρον θεοῦ. προσεύχου καὶ
περὶ ἐμοῦ τοῦ ταπεινοῦ ἵνα σῴζωμαι ἐν Κυρίῳ. προσαγορεύει σε ὁ
ἀδελφὸς Νικόλαος. ἡ χάρις τοῦ Κυρίου εἴη μετὰ τοῦ πνεύματός σου.
θεῷ μου ἐπὶ σοί, ὅτι ὑπὲρ ὃ ἤλπιζον εὗρόν σε τανῦν πιστὸν ἐν Κυρίῳ,
ἄνδρα γενναῖον, φύλακα ἀνοθεύτου ὑποταγῆς, ἄρνα Χριστοῦ, ὑπὲρ
αὐτοῦ προαιρούμενον ἀποθνήσκειν. ἐγὼ καὶ ἐκ τῶν πρώτων γραμ-
μάτων σου ᾔνεσά σε καὶ ἀπεδεξάμην, φανερώσαντά μοι τὰ συμβεβη-
κότα ὑμῖν καὶ μετὰ τοσαύτης εὐψυχίας. εὖγε, καλόν μου τέκνον
Βασσιανέ· τάχα οἰκονομία γέγονεν θεοῦ μὴ ἆραί σέ με ἐν τῇ ἐξορίᾳ
μου, ἵνα τὸ δοκίμιόν σου τῆς ἀρετῆς φανῇ. ὡμολόγησας, ἐφρουρί-
σθης, ἐπυρώθης ὡς χρυσὸς ἐν τῇ θλίψει καὶ τῇ ἀσθενείᾳ· ἔτι, τέκνον
μου, ἐπίμεινον μακροθύμως ὅπως ἐκλάμψοις ὡς ὁ ἥλιος. ὁ γὰρ
Ὀρέστης καὶ Ἀφράτης μικρὸν οὐκ ἤνεγκαν λυπηθῆναι· διὸ γεγό-
νασιν υἱοὶ σκότους. κακοπάθησον ὅσον ὅσον ὡς στρατιώτης Χρι-
στοῦ, τὰ ἄνω ὁρῶν, τὰ μέλλοντα σκοπῶν· τὰ γὰρ παρόντα ὡς ὀνείρατα
ἀφίπταται. οἷον μέλλεις σκιρτᾶν μικρὸν ὕστερον, οὐ μόνον ἐν τῷ
μέλλοντι αἰῶνι, ἀλλὰ καὶ ἐνταῦθα. διὸ εὐψύχει, διαβίβαζε ὥραν ἐξ
ὥρας, σκοπῶν καὶ τοὺς ἔνδοθεν ἐχθροὺς ἵνα πάντοθεν ἀκυρίευτοι
ὦμεν. κἂν δὲ μικρόν τι παραπίπτωμεν, θᾶττον διανιστάμεθα. προς-
ευχώμεθα, κλαίωμεν, ἄρωμεν τὴν καρδίαν πρὸς θεὸν καὶ παραυ-
τίκα ἡ βοήθεια.
Ναί, τέκνον μου, παρακαλῶ, ναί, δέομαί σου τῆς ἀγάπης. τελείω-
375
σόν σου τὸν ἀγῶνα, προσευχόμενος καὶ περὶ ἐμοῦ τοῦ ἁμαρτωλοῦ
ἵνα σῴζωμαι. ὁ ἀδελφὸς Νικόλαος προσαγορεύει σε.
Θαδδαίῳ τέκνῳ καὶ ὁμολογητῇ
Ὦ Θαδδαῖε, στρατιῶτα Χριστοῦ, τέκνον μου ποθητόν, ἀνὴρ στερ-

ροκάρδιε, προσπτύσσομαί σε διὰ τοῦ γράμματος ὡς ἀπὸ στόματος,
περιπλέκομαί σε ἀπὸ ἀγκαλῶν καρδίας μου. ἥσθην καὶ ὑπερήσθην
τῆς εὐτολμίας σου, τῶν ἀφ' ἡλίου ἀνατολῶν εὐγενέστερε, τῶν εὐδια-
λέκτων ῥητόρων εὐλαλέστερε καὶ σοφώτερε. τί γάρ, εἰ οἱ μὲν ἀπεμω-
ράνθησαν ἀλογώτερον κτηνῶν, ἔξαρνοι Χριστοῦ γενάμενοι ὡς
Ὀρέστης καὶ Ἀφράτης, υἱοὶ τοῦ σκότους, σὺ δὲ ὑπὲρ αὐτοῦ ἐν
φρουρᾷ καὶ κακώσει, καὶ ταῦτα παρρησιαζόμενος καὶ διαθερμαινό-
μενος; ὢ τῆς καλῆς σου ὑποταγῆς, ἥ σε ἤγαγεν ἐν τοῖς μέτροις
τούτοις· ἔτι, τέκνον μου, ὑπένεγκε, ἐνάθλησον, ὑπόμεινον ἵνα στε-
φανωθῇς, συνετῶς ἀποκρινόμενος, ταπεινοφρόνως διεξερχόμενος,
μετὰ ἐλπίδος διαβιβαζόμενος, προαιρούμενος καὶ τὸ αἷμα κενῶσαι
διὰ σφαγῆς ὑπὲρ θεοῦ, ὅπερ καὶ προαιρῇ, ὡς ἐγώ σε οἶδα.
Προσεύχου καὶ περὶ ἐμοῦ τοῦ ταπεινοῦ ἵνα σῴζωμαι. ὁ ἀδελφὸς
Νικόλαος προσαγορεύει σε.
Joannes Malalas Chronogr., Chronographia P. 134, line 13
ὁ Στρόφιος τὰ συμβάντα τῷ Ἀγαμέμνονι, συνεβουλεύετο τῷ

Ὀρέστῃ πόλεμον ποιῆσαι πρὸς τὸν Αἴγισθον. καὶ λαβὼν Ὀρέ-
στην ἔρχεται εἰς τὸ Ἀπόλλωνος μαντεῖον μαθεῖν περὶ τοῦ Ὀρέ-
στου. καὶ λαμβάνει χρησμὸν ὅτι δεῖ τὸν Ὀρέστην κτεῖναι τὴν
μητέρα καὶ τὸν Αἴγισθον. εἶτα ᾔτει μαθεῖν καὶ Ὀρέστης εἰ
περισώζεται κτείνας αὐτούς· καὶ ἐῤῥήθη αὐτῷ ὅτι κρατήσει τῶν
πατρῴων καὶ τῆς Πελοποννήσου πάσης.
Καὶ παρεκάλεσε τὸν Στρόφιον ὑποστρέψαι εἰς τὴν ἰδίαν αὐ-
τοῦ πατρίδα, ἐάσαντα αὐτῷ τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν Πυλάδην· καὶ
πεισθεὶς ὁ Στρόφιος ἐποίησεν οὕτως. καὶ λοιπὸν ἦλθον εἰς τὴν
Μυκηναίων πόλιν ὁ Ὀρέστης καὶ ὁ Πυλάδης κατὰ τὸν χρησμόν·
καὶ λάθρᾳ εἰσῆλθε πρὸς τὴν Ἠλέκτραν, ἀδελφὴν αὐτοῦ, καὶ πα-
ρακαλεῖ αὐτὴν πεῖσαι τὴν μητέρα αὐτοῦ Κλυταιμνήστραν δέξα-
σθαι αὐτόν· ἥτις Ἠλέκτρα ἔπεισε τὴν ἰδίαν μητέρα, καὶ ἐδέξατο
τὸν Ὀρέστην. καὶ παρακληθεῖσα ἡ Κλυταιμνήστρα ἐδυσώπησε
τὸν Αἴγισθον· καὶ δεχθεὶς παρὰ τοῦ Αἰγίσθου ὁ Ὀρέστης μαι-
νόμενος ἐκαρτέρει, βουλόμενος ἐκδικῆσαι τοῦ ἰδίου πατρὸς τὸ
αἷμα, λέγων πᾶσιν ὅτι Ἐμόν ἐστι τὸ βασίλειον. καὶ εὑρηκὼς
376
καιρὸν ἔσφαξε τὴν ἰδίαν μητέρα καὶ τὸν Αἴγισθον βασιλέα,

τὸν αὐτοῦ πατρωόν. καὶ εἰς ἐξηχίαν ἦλθεν ἀπὸ τῆς μανίας παρ'
ἑαυτὸν γενόμενος, καὶ ποτὲ μὲν ἐφρόνει καὶ διῆγεν ἐν ἀνέσει,
παῖδας ἔσχεν; ὁ δὲ εἶπεν, Ἔσχεν ἐκ Κλυταιμνήστρας Ὀρέστην καὶ

Ἠλέκτραν καὶ Ἰφιγένειαν, ἥτις, ὡς λέγουσι, θυσία προσήχθη
Ἀρτέμιδι, καὶ ἡ θεὸς ἐῤῥύσατο αὐτήν· καὶ οὐκ ἐγνώσθη ποῦ
ὑπάρχει. ἔσχε δὲ καὶ Χρυσόθεμιν καὶ Λαοδίκην θυγατέρας.
ἡ δὲ ἀκούσασα ταῦτα ἐκέλευσεν αὐτὸν λυθῆναι τῶν δεσμῶν·
καὶ γράψασα εἰς δίπτυχον ἐπέδωκεν αὐτῷ, εἰποῦσα, Ἰδοὺ τὸ ζῆν
ἡ θεός σοι παρέσχε δι' ἐμοῦ. ἐπόμοσαι κατ' αὐτῆς ὅτι τὸ δί-
πτυχον τοῦτο ἐπιδίδως τῷ Ὀρέστῃ καὶ κομίζεις μοι παρ' αὐτοῦ
γράμματα. ὁ δὲ ἐπωμόσατο αὐτῇ ὅτι Εἰς τὰς χεῖρας αὐτοῦ δί-
δωμι αὐτὸ καὶ πρὸς σὲ αὐτὸν φέρω. καὶ λαβὼν τὸ δίπτυχον
ἐξῆλθε πρὸ τοῦ ἱεροῦ, ὅπου ἐφυλάττετο ὁ Ὀρέστης, καὶ ᾔτησε
τοὺς Σκύθας λαλῆσαι αὐτῷ. καὶ ἐπιδέδωκεν αὐτῷ τὸ δίπτυ-
χον, εἰπὼν αὐτῷ, Ἐλθὲ πρὸς τὴν σὴν ἀδελφήν. καὶ ἔμειναν οἱ
Σκύθαι θαυμάζοντες τὸ συμβάν· καὶ εἰσήγαγον αὐτὸν ἅμα τῷ
Πυλάδῃ πρὸς τὴν Ἰφιγένειαν. καὶ λέγει αὐτῇ ὁ Πυλάδης, Ἰδὲ
ὁ Ὀρέστης· καὶ οὐκ ἐγνώρισεν αὐτόν. νομίσασα δὲ ὅτι οὐκ
ἔστιν αὐτός, λέγει, Ὁ ἐμὸς ἀδελφὸς τοῦ Πελοπείου γένους σή-
μαντρον ἔχει ἐλαίαν ἐν τῷ ὤμῳ. προσεσχηκυῖα δὲ ἐπὶ τὸν ὠμο-
πλάτην αὐτοῦ τὸν δεξιὸν εἶδε τὸ Πελόπειον σύσσημον ἔχοντα
αὐτόν· καὶ περιεπτύξατο τὸν Ὀρέστην, καὶ ἐκέλευσεν ἀνενεχθῆ-
ναι τὰ πλοῖα εἰς τὴν γῆν καὶ τοὺς ἐν αὐτοῖς ναύτας· καὶ νεωλκή
καὶ γράψασα εἰς δίπτυχον ἐπέδωκεν αὐτῷ, εἰποῦσα, Ἰδοὺ τὸ ζῆν

ἡ θεός σοι παρέσχε δι' ἐμοῦ. ἐπόμοσαι κατ' αὐτῆς ὅτι τὸ δί-
πτυχον τοῦτο ἐπιδίδως τῷ Ὀρέστῃ καὶ κομίζεις μοι παρ' αὐτοῦ
γράμματα. ὁ δὲ ἐπωμόσατο αὐτῇ ὅτι Εἰς τὰς χεῖρας αὐτοῦ δί-
δωμι αὐτὸ καὶ πρὸς σὲ αὐτὸν φέρω. καὶ λαβὼν τὸ δίπτυχον
ἐξῆλθε πρὸ τοῦ ἱεροῦ, ὅπου ἐφυλάττετο ὁ Ὀρέστης, καὶ ᾔτησε
τοὺς Σκύθας λαλῆσαι αὐτῷ. καὶ ἐπιδέδωκεν αὐτῷ τὸ δίπτυ-
χον, εἰπὼν αὐτῷ, Ἐλθὲ πρὸς τὴν σὴν ἀδελφήν. καὶ ἔμειναν οἱ
377

ναι τὰ πλοῖα εἰς τὴν γῆν καὶ τοὺς ἐν αὐτοῖς ναύτας· καὶ νεωλκή-
σαντες αὐτὰ ἔμειναν τὸν χειμῶνα.
Τοῦ δὲ θέρους καταφθάσαντος, τὴν Ἰφιγένειαν καὶ τὸ ὁλό-
χρυσον ἄγαλμα τῆς Ἀρτέμιδος λάθρᾳ λαμβάνων ὁ Ὀρέστης καὶ
ὁ Πυλάδης ἔφυγον διὰ ὧν εἶχον ἰδίων πλοίων· καὶ ἀντεπέρασαν
ἐπὶ τὴν χώραν τῶν Ἀδιαβηνῶν. κἀκεῖθεν ἦλθον εἰς τὴν ἀνατο
Joannes Malalas Chronogr., Chronographia

P. 139, line 6

ναι τὰ πλοῖα εἰς τὴν γῆν καὶ τοὺς ἐν αὐτοῖς ναύτας· καὶ νεωλκή-
σαντες αὐτὰ ἔμειναν τὸν χειμῶνα.
χρυσον ἄγαλμα τῆς Ἀρτέμιδος λάθρᾳ λαμβάνων ὁ Ὀρέστης καὶ
ὁ Πυλάδης ἔφυγον διὰ ὧν εἶχον ἰδίων πλοίων· καὶ ἀντεπέρασαν
ἐπὶ τὴν χώραν τῶν Ἀδιαβηνῶν. κἀκεῖθεν ἦλθον εἰς τὴν ἀνατο-
λὴν εἰς τὸ Σαρακηνικὸν λίμιτον· καὶ ἀνῆλθον εἰς τὴν χώραν τῆς
Παλαιστίνης ἐπὶ τὴν Τρικωμίαν. καὶ προσεσχηκότες οἱ τῆς
Τρικωμίας τὸ ἱερατικὸν τῆς Ἰφιγενείας σχῆμα, ἐδέξαντο αὐτὴν
ἐν τιμῇ· καὶ διέτριβον ἐκεῖ, τοῦ Ὀρέστου ληφθέντος ἐκεῖ καὶ
μαινομένου. κτίσαντες δὲ οἱ Τρικωμῖται ἱερὸν Ἀρτέμιδος μέγα,
παρεκάλεσαν τὴν Ἰφιγένειαν θυσιάσαι Ἀρτέμιδι κόρην παρθένον,
καὶ τὸ ὄνομα αὐτῆς ἐπιθεῖναι τῇ κώμῃ· ἥντινα κόρην ὀνόματι
Νύσσαν προσαγαγόντες αὐτῇ ἐποίησαν θυσίαν Ἀρτέμιδι.
Priscus Hist., Rhet., Fragmenta Fragment 8, line 103
ὡς ἡμᾶς ἐρχομένων ἠκούετο, καὶ δὴ ἄνδρες βʹ Σκύθαι

παρεγίνοντο ὡς τὸν Ἀττήλαν ἡμᾶς ἀπιέναι παρακελευό-
μενοι. ἡμῶν δὲ πρότερον ἐπὶ τὸ δεῖπνον αὐτοὺς ἐλθεῖν
378
αἰτησάντων, ἀποβάντες τῶν ἵππων εὐωχήθησαν καὶ ἡμῖν

τῆς ὁδοῦ τῇ ὑστεραίᾳ ἡγήσαντο. παραγενομένων δὲ ἐς τοῦ
Ἀττήλα σκηνὰς ἀμφὶ θʹ τῆς ἡμέρας ὥρᾳ (πολλαὶ δὲ αὗται
ἐτύγχανον οὖσαι) ἐπί τε λόφου τινὸς σκηνοποιῆσαι βουληθέν-
των, οἱ ἐπιτυχόντες διεκώλυσαν βάρβαροι, ὡς τῆς Ἀτ-
τήλα ἐν χθαμαλῷ ὑπαρχούσης σκηνῆς. καταλυσάντων δὲ
ὅπου τοῖς Σκύθαις ἐδόκει, Ἐδέκων καὶ Ὀρέστης καὶ Σκότ-
τας καὶ ἕτεροι τῶν ἐν αὐτοῖς λογάδων ἧκον ἀνερωτῶντες
τίνων τυχεῖν ἐσπουδακότες τὴν πρεσβείαν ποιούμεθα. ἡμῶν
δὲ τὴν ἄλογον ἀποθαυμαζόντων ἐρώτησιν καὶ ἐς ἀλλήλους
ὁρώντων, διετέλουν πρὸς ὄχλου τῆς ἀποκρίσεως ἕνεκα γινό-
μενοι. εἰπόντων δὲ Ἀττήλᾳ καὶ οὐχ ἑτέροις λέγειν βασι-
λέα παρακελεύσασθαι, χαλεπήνας ὁ Σκόττας ἀπεκρίνατο
τοῦ σφῶν αὐτῶν ἡγουμένου ἐπίταγμα εἶναι· οὐ γὰρ ἂν
πολυπραγμοσύνῃ σφετέρᾳ παρ' ἡμᾶς ἐληλυθέναι. φησάντων
δὲ μὴ τοῦτον ἐπὶ τοῖς πρέσβεσι κεῖσθαι τὸν νόμον, ὥστε μὴ
ἐντυγχάνοντας μηδὲ ἐς ὄψιν ἐρχομένους παρ' οὓς ἐστάλησαν
Prolegomena De Comoedia, De comoedia (Anonymus Crameri ii)

Line 46
παντελῶς, τοῦ Ἀλκιβιάδου λέγοντος “βάπτε με σὺ θυμέλαις, ἐγὼ δέ σε

ἁλμυροῖς ὕδασι κατακλύσω”. καὶ οὕτω δὴ ἢ διαφθαρέντος τοῖς κύμασι
παντελῶς ἢ καὶ περισωθέντος ψήφισμα ἔθετο Ἀλκιβιάδης μηκέτι
φανερῶς,
ἀλλὰ συμβολικῶς κωμῳδεῖν. τότε δὴ αὐτός τε ὁ Εὔπολις καὶ Κρατῖνος
καὶ
Φερεκράτης καὶ Πλάτων καὶ Ἀριστοφάνης αὐτὸς τὰ συμβολικὰ
μετεχειρίσαντο
σκώμματα, ἣ δὴ δευτέρα κωμῳδία ἐλέγετο, μέχρις οὗ μηδὲ συμβολικῶς
ἐθε-
λόντων τῶν πολιτῶν σκώπτεσθαι εἰς δούλους μόνους καὶ ξένους
ἔσκωπτον, ἣ
δὴ τρίτη ἦν κωμῳδία, αὐξηθεῖσα ἐπὶ Μενάνδρου καὶ Φιλήμονος.
ἴδιον δὲ κωμῳδίας μὲν τὸ μεμιγμένον ἔχειν τοῖς σκώμμασι γέλωτα,
τραγῳδίας
δὲ πένθη καὶ συμφοράς· σατυρικῆς δὲ οὐ τὸ ἀπὸ πένθους εἰς χαρὰν
καταντᾶν,
ὡς ὁ Εὐριπίδου Ὀρέστης καὶ Ἄλκηστις καὶ ἡ Σοφοκλέους Ἠλέκτρα, ἐκ
μέρους, ὥσπερ τινές φασιν, ἀλλ' ἀμιγῆ καὶ χαρίεντα καὶ θυμελικὸν ἔχει
γέλωτα,
οἷον· Ἡρακλῆς πραθεὶς τῷ Συλεῖ ὡς γεωργὸς δοῦλος ἔσταλται εἰς τὸν
379
ἀγρὸν
τὸν ἀμπελῶνα ἐργάσασθαι, ἀνεσπακὼς δὲ δικέλλῃ προρρίζους τὰς
ἀμπέλους
νωτοφορήσας τε αὐτὰς εἰς τὸ οἴκημα τοῦ ἀγροῦ ἄρτους τε μεγάλους
ἐποίησε
καὶ τὸν κρείττω τῶν βοῶν θύσας καὶ τὸν πιθεῶνα διαρρήξας καὶ τὸν
κάλλιστον
πίθον ἀποπωμάσας τὰς θύρας τε ὡς τράπεζαν θεὶς ἤσθιε καὶ ἔπινεν ᾄδων,
καὶ
τῷ προεστῶτι δὲ τοῦ ἀγροῦ δριμὺ ἐνορῶν φέρειν ἐκέλευεν ὡραῖά τε καὶ
πλα-
κοῦντας· καὶ τέλος ὅλον ποταμὸν πρὸς τὴν ἔπαυλιν τρέψας τὰ πάντα
κατέκλυσεν.
ἔστι δὲ τὸ τοιοῦτον Εὐριπίδου δράμα· τοιαῦτα δέ εἰσι τὰ σατυρικὰ
δράματα.
τέλος δὲ τραγῳδίας μὲν λύειν τὸν βίον, κωμῳδίας δὲ συνιστᾶν αὐτόν,
σατυρικῆς
Georgius Cedrenus Chronogr., Compendium historiarum

Vol. 1, p. 236, line 2
καὶ ποταποί, καὶ τίνα τούτοις ὀνόματα, πρῶτον ἐρωτῶσα τοὺς

ξένους, καὶ περὶ Ἀγαμέμνονος τοῦ πατρὸς καὶ περὶ τοῦ Τρωϊκοῦ
πολέμου ἐξήταζεν. εἶτα δεσμοῦνται τοῦ θύεσθαι. καὶ τὸν μὲν
Ὀρέστην εἰς τὴν ἑξῆς, Πυλάδην δὲ τῷ βωμῷ τῆς Ἀρτέμιδος
παρεστήσατο. καὶ ἡ Ἰφιγένεια ποίας ἂν εἴη χώρας ἐπύθετο καὶ
ποίας πόλεως. “χώρας μὲν Ἑλλάδος” ἔφη, “Μυκήνης δὲ πόλεως
ἄθλιος πάρειμι.” ἡ δὲ τὴν πόλιν αὐτῆς καὶ τὴν χώραν ἀκούσασα
ἐδάκρυσεν, ὑποπτεύσασα δὲ ὑπὸ τῶν βουκόλων αὐτὸν ἀκοῦσαι τὰ
περὶ αὐτῆς “τίς” ἔφη “βασιλεὺς Μυκήνης; τίς δὲ ἡ τούτου γυνή;
τίνα δὲ τέκνα;” “Ἀγαμέμνων” εἶπε “πρῴην, γυνὴ δὲ Κλυται-
μνήστρα, τέκνα δέ οἱ Ὀρέστης καὶ Ἠλέκτρα καὶ Ἰφιγένεια, ἣ
ὡς λέγουσι θυσία Ἀρτέμιδι προσήχθη, ῥυσθεῖσα δὲ ὑπὸ τῆς
θεοῦ ἕως ἄρτι ποῦ ἐστὶν οὐκ ἐγνώσθη· ἔσχε δὲ καὶ Χρυσόθεμιν
καὶ Λαοδίκην θυγατέρας.” ἡ δὲ ἀκούσασα κελεύει τοῦτον αὐτίκα
λυθῆναι τῶν δεσμῶν. καὶ γράψασα δίπτυχον ἐπιδέδωκεν αὐτῷ,
εἰποῦσα “ἰδοὺ τὸ ζῆν σοι ἡ θεὸς δωρεῖται δι' ἐμοῦ. ἐπόμνυθί
μοι κατ' αὐτῆς ὅτι τὸ δίπτυχον τοῦτο ἐπιδίδως τῷ Ὀρέστῃ, καὶ
κομίζεις μοι παρ' αὐτοῦ γράμματα.” ὁ δὲ ἐπώμνυτο καὶ τὸ
γράμμα διδόναι αὐτῷ εἰς χεῖρας καὶ αὐτὸν ἄγειν Ὀρέστην πρὸς
αὐτήν. εἰληφὼς δὲ τὸ δίπτυχον ἐξῆλθε τοῦ ἱεροῦ, καὶ ἐλθὼν
ὅπου Ὀρέστης ἐφρουρεῖτο ᾐτήσατο τοὺς φρουροὺς Σκύθας, καὶ
380
Georgius Cedrenus Chronogr., Compendium historiarum Vol. 1, p. 236,

line 21
αὐτήν. εἰληφὼς δὲ τὸ δίπτυχον ἐξῆλθε τοῦ ἱεροῦ, καὶ ἐλθὼν

ὅπου Ὀρέστης ἐφρουρεῖτο ᾐτήσατο τοὺς φρουροὺς Σκύθας, καὶ
εἰσελθὼν ἐπεδίδου τὴν πυκτὴν οὕτως εἰπών “ἴθι τὸ τάχος πρὸς
Ἰφιγένειαν τὴν σὴν ἀδελφήν.” ἔμενον οὖν ἐννεοὶ οἱ Σκύθαι πρὸς
τὸ συμβάν. καὶ δὴ αὐτίκα πρὸς Ἰφιγένειαν εἰσῆλθον ἀμφότεροι,
καὶ ὁ Πυλάδης “ἴδε” ἔφη “Ὀρέστης ὁ σὸς ἀδελφός.” ἡ δὲ οὐκ
ἐγνώρισεν αὐτόν, ἕως τὸ Πελόπειον τοῦ γένους σήμαντρον τὴν
ἐλαίαν εἶδεν ἔχοντα ἐν τῷ ὤμῳ δεξιῷ. περιπτυξαμένη τε αὐτὸν
ἐκέλευσεν ἑλκυσθῆναι τὰ πλοῖα αὐτῶν ἀπὸ τῆς θαλάσσης, καὶ
ὅλον αὐτοὺς μεῖναι τὸν χειμῶνα παρ' αὐτῇ. θέρους δὲ γενομένου
λάθρᾳ Ὀρέστης καὶ Πυλάδης τὸ ὁλόχρυσον ἄγαλμα Ἀρτέμιδος
καὶ αὐτὴν ἀνελόμενοι τὴν Ἰφιγένειαν ἀπέδρασαν μεθ' ὧν ἀπῆλθον
πλοίων. καὶ τὴν Διαβηνὴν περάσαντες ἦλθον πρὸς ἀνατολὴν ἐπὶ
τὸ Σαρακηνικὸν Ἔμετ, κἀκεῖθεν ἐπὶ Τρίκωμιν τῆς Παλαιστίνης.
καὶ δὴ Ὀρέστου μανέντος οἱ Τρικωμῖται ἱερὸν μέγα τῇ Ἀρτέμιδι
κτίσαντες ἠξίουν τὴν Ἰφιγένειαν, ὡς ἱέρειαν τιμῶντες αὐτήν,
θυσιάσαι κόρην παρθένον τῇ θεῷ. καὶ δὴ ἄγουσι νέαν, Νύσσαν
ὀνόματι, ἣν καὶ ἐθυσίασεν Ἰφιγένεια. καὶ στήλην χαλκῆν στή-
σαντες Νύσσαν τὸν τόπον ὠνόμασαν. τοῦ γοῦν Ὀρέστου τὰς
φρένας ἀναλαβόντος ἡ Ἰφιγένεια ὄναρ εἶδεν, ἔλαφον λέγουσαν
αὐτῇ “φύγε ἀπὸ τῆς χώρας ταύτης.”
Georgius Cedrenus Chronogr., Compendium historiarum

Vol. 1, p. 237, line 11
τὸ Σαρακηνικὸν Ἔμετ, κἀκεῖθεν ἐπὶ Τρίκωμιν τῆς Παλαιστίνης.

καὶ δὴ Ὀρέστου μανέντος οἱ Τρικωμῖται ἱερὸν μέγα τῇ Ἀρτέμιδι
κτίσαντες ἠξίουν τὴν Ἰφιγένειαν, ὡς ἱέρειαν τιμῶντες αὐτήν,
θυσιάσαι κόρην παρθένον τῇ θεῷ. καὶ δὴ ἄγουσι νέαν, Νύσσαν
ὀνόματι, ἣν καὶ ἐθυσίασεν Ἰφιγένεια. καὶ στήλην χαλκῆν στή-
σαντες Νύσσαν τὸν τόπον ὠνόμασαν. τοῦ γοῦν Ὀρέστου τὰς
φρένας ἀναλαβόντος ἡ Ἰφιγένεια ὄναρ εἶδεν, ἔλαφον λέγουσαν
αὐτῇ “φύγε ἀπὸ τῆς χώρας ταύτης.” εὐθὺς οὖν φυγόντες τὴν
παράλιον καταλαμβάνουσι Παλαιστίνην, κἀκεῖθεν εἰς Συρίαν καὶ
τὸ Μελάντιον ὄρος. καὶ τὸ ἱερὸν τῆς Ἑστίας κατὰ τὸν χρησμὸν
381
εὑρηκὼς Ὀρέστης καὶ θυσιάσας τῆς χαλεπῆς ἀπήλλακται μανίας.

εἶτα τὸν Ὀρόντην περάσας ἐπὶ τὸ Σίλπιον ὄρος ἦλθε, καὶ τοὺς
Ἀργείους Ἰωνίτας ὡς συγγενεῖς ἀσπασάμενος δι' αὐτῶν εἰς τὸ
παράλιον τῆς Παλαιοπόλεως πρῴην λεγομένης, νῦν δὲ Σελευκείας,
παρεπέμφθη. κἀκεῖθεν ναῦν εὑρηκὼς ἕως Ἑλλάδος διέβη. καὶ
τὴν ἀδελφὴν Ἠλέκτραν εἰς γάμον τῷ Πυλάδῃ ζεύξας, ἕως θανά-
του τῆς τῶν Μυκηνῶν βασιλεύει χώρας. Θόας δὲ τότε τοπάρχης
ὢν Σκυθίας εἰς καταδίωξιν Ἰφιγενείας διὰ τὸ ἄγαλμα Σκύθας
πλείστους ἀπέστειλεν· ἐπεὶ δὲ εἰς Τρίκωμιν ἐλθόντες ἔμαθον ἀπο-
πλεῦσαι τοὺς διωκομένους, ἐκεῖ ἔμειναν, καὶ πόλιν τὴν λεγομένην
Σκυθόπολιν οἰκοδομήσαντες οὐκέτι ὑπέστρεψαν.
Κωνσταντίνος 7ος πορφυρογέννητος. ., De legationibus P. 125, line 22
ξεναγησάντων ἡμᾶς βαρβάρων, ἀμφὶ δείλην ὀψίαν δεῖπνον ἡμῶν

αἱρουμένων, κρότος ἵππων ὡς ἡμᾶς ἐρχομένων ἠκούετο, καὶ δὴ
ἄνδρες βʹ Σκύθαι παρεγίνοντο ὡς τὸν Ἀττήλαν ἡμᾶς ἀπιέναι
παρακελευόμενοι. ἡμῶν δὲ πρότερον ἐπὶ τὸ δεῖπνον αὐτοὺς ἐλ-
θεῖν αἰτησάντων, ἀποβάντες τῶν ἵππων εὐωχήθησαν καὶ ἡμῖν
τῆς ὁδοῦ τῇ ὑστεραίᾳ ἡγήσαντο· παραγενομένων δὲ ἐς τοῦ Ἀτ-
τήλα σκηνὰς ἀμφὶ θʹ τῆς ἡμέρας ὥρᾳ (πολλαὶ δὲ αὗται ἐτύγχα-
νον οὖσαι) ἐπί τε λόφου τινὸς σκηνοποιῆσαι βουληθέντων, οἱ
ἐπιτυχόντες διεκώλυσαν βάρβαροι, ὡς τῆς Ἀττήλα ἐν χθαμαλῷ
ὑπαρχούσης σκηνῆς. καταλυσάντων δὲ ὅπου τοῖς Σκύθαις ἐδόκει,
Ἐδέκων καὶ Ὀρέστης καὶ Σκόττας καὶ ἕτεροι τῶν ἐν αὐτοῖς λογά-
δων ἧκον ἀνερωτῶντες τίνων τυχεῖν ἐσπουδακότες τὴν πρεσβείαν
ποιούμεθα. ἡμῶν δὲ τὴν ἄλογον ἀποθαυμαζόντων ἐρώτησιν καὶ
ἐς ἀλλήλους ὁρώντων, διετέλουν πρὸς ὄχλου τῆς ἀποκρίσεως
ἕνεκα γινόμενοι. εἰπόντων δὲ Ἀττήλᾳ καὶ οὐχ ἑτέροις λέγειν βα-
σιλέα παρακελεύσασθαι, χαλεπήνας ὁ Σκόττας ἀπεκρίνατο τοῦ
σφῶν αὐτῶν ἡγουμένου ἐπίταγμα εἶναι· οὐ γὰρ ἂν πολυπραγμο-
σύνῃ σφετέρᾳ παρ' ἡμᾶς ἐληλυθέναι. φησάντων δὲ μὴ τοῦτον
ἐπὶ τοῖς πρέσβεσι κεῖσθαι τὸν νόμον, ὥστε μὴ ἐντυγχάνοντας
μηδὲ ἐς ὄψιν ἐρχομένους παρ' οὓς ἐστάλησαν δι' ἑτέρων ἀνακρί-
νεσθαι ὧν ἕνεκα πρεσβεύοιντο,
Κωνσταντίνος 7ος πορφυρογέννητος. ., De insidiis P. 153, line 30
Ὀρέστην καὶ Ἠλέκτραν καὶ Ἰφιγένειαν, ἥτις, ὡς λέγουσι, θυσία

προσήχθη Ἀρτέμιδι, καὶ ἡ θεὸς ἐρρύσατο αὐτήν, καὶ οὐκ ἐγνώ-
σθη ποῦ ὑπάρχει. ἔσχε δὲ καὶ Χρυσόθεμιν καὶ Λαοδίκην θυγα-
382
τέρας. ἡ δὲ ἀκούσασα ταῦτα ἐκέλευσεν αὐτὸν λυθῆναι τῶν δες-

μῶν καὶ γράψασα δίπτυχον ἐπιδέδωκεν αὐτῷ εἰποῦσα· ἰδοὺ τὸ
ζῆν σοι παρέσχεν ἡ θεὸς δι' ἐμοῦ. ἐπόμοσον κατ' αὐτῆς ὅτι
τὸδίπτυχον τοῦτο ἐπιδίδως τῷ Ὀρέστῃ καὶ κομίζεις μοι παρ'
αὐτοῦ γράμματα. ὁ δὲ ἐπωμόσατο αὐτῇ ὅτι· καὶ εἰς τὰς χεῖρας
αὐτοῦ δίδωμι αὐτὸ καὶ πρὸς σὲ αὐτὸν ἄγω. καὶ λαβὼν τὸ δίπτυ-
χον ἐξῆλθε πρὸ τοῦ ἱεροῦ, ὅπου ἐφυλάττετο ὁ Ὀρέστης, καὶ ᾔτησε
τοὺς Σκύθας λαλῆσαι αὐτῷ. καὶ ἐπιδέδωκεν αὐτῷ τὸ δίπτυχον
εἰπὼν αὐτῷ· ἐλθὲ πρὸς τὴν σὴν ἀδελφήν. οἱ δὲ Σκύθαι ἐθαύ-
μαζον τὸ συμβὰν καὶ εἰσήγαγον αὐτὸν ἅμα τῷ Πυλάδῃ πρὸς τὴν
Ἰφιγένειαν. καὶ λέγει αὐτῇ ὁ Πυλάδης· ἴδε ὁ Ὀρέστης· καὶ οὐκ
ἐγνώρισεν αὐτόν. νομίσασα δὲ ὅτι οὐκ ἔστιν αὐτός, λέγει ὅτι· ὁ
ἐμὸς ἀδελφὸς τὸ Πελόπειον τοῦ γένους σήμαντρον ἔχει ἐλαίαν ἐν
τῷ ὤμῳ. προσχοῦσα δὲ ἐπὶ τὸν ὠμοπλάτην αὐτοῦ τὸν δεξιὸν
εἶδε τὸ σύσσημον ἔχοντα αὐτόν, καὶ περιεπτύξατο τὸν Ὀρέστην
καὶ ἐκέλευσεν ἀνενεχθῆναι τὰ πλοῖα εἰς τὴν γῆν καὶ τοὺς ἐν αὐ-
τοῖς ναύτας· καὶ νεωλκήσαντες αὐτὰ ἔμειναν ἐκεῖ τὸν χειμῶνα.
μῶν καὶ γράψασα δίπτυχον ἐπιδέδωκεν αὐτῷ εἰποῦσα· ἰδοὺ τὸ

ζῆν σοι παρέσχεν ἡ θεὸς δι' ἐμοῦ. ἐπόμοσον κατ' αὐτῆς ὅτι
τὸδίπτυχον τοῦτο ἐπιδίδως τῷ Ὀρέστῃ καὶ κομίζεις μοι παρ'
αὐτοῦ γράμματα. ὁ δὲ ἐπωμόσατο αὐτῇ ὅτι· καὶ εἰς τὰς χεῖρας
αὐτοῦ δίδωμι αὐτὸ καὶ πρὸς σὲ αὐτὸν ἄγω. καὶ λαβὼν τὸ δίπτυ-
χον ἐξῆλθε πρὸ τοῦ ἱεροῦ, ὅπου ἐφυλάττετο ὁ Ὀρέστης, καὶ ᾔτησε
τοὺς Σκύθας λαλῆσαι αὐτῷ. καὶ ἐπιδέδωκεν αὐτῷ τὸ δίπτυχον
χρυσον ἄγαλμα τῆς Ἀρτέμιδος λαβὼν λάθρα ὁ Ὀρέστης καὶ Πυ-
λάδης ἔφυγον δι' ὧν εἶχον πλοίων καὶ ἀντεπέρασαν ἐπὶ τὴν
χώραν τῶν Ἀδιαβηνῶν, κἀκεῖθεν ἦλθον εἰς τὴν ἀνατολὴν εἰς τὸ
383

χρυσον ἄγαλμα τῆς Ἀρτέμιδος λαβὼν λάθρα ὁ Ὀρέστης καὶ Πυ-
λάδης ἔφυγον δι' ὧν εἶχον πλοίων καὶ ἀντεπέρασαν ἐπὶ τὴν
χώραν τῶν Ἀδιαβηνῶν, κἀκεῖθεν ἦλθον εἰς τὴν ἀνατολὴν εἰς τὸ
τῶν Σαρακηνῶν λίμητον καὶ ἀνῆλθον εἰς τὴν χώραν τῆς Παλαι-
στίνης ἐπὶ τὴν Τρικωμίαν· καὶ προσεσχηκότες τὸ ἱερὸν σχῆμα
τῆς Ἰφιγενείας ἐδέξαντο αὐτὴν ἐν τιμῇ. καὶ διέτριβον ἐκεῖ, τοῦ
Ὀρέστου ληφθέντος καὶ μαινομένου. ἔκτισαν δὲ ἱερὸν οἱ ἐν τῇ
κώμῃ Ἀρτέμιδος καὶ ἔθυσαν παρθένον κόρην. καὶ τοῦ Ὀρέστου
ἀναλαβόντος τὰς ἰδίας φρένας, ἡ Ἰφιγένεια εἶδεν ἐν ὁράματι ἔλα-
φον λέγουσαν αὐτῇ φυγεῖν ἐκ τῆς χώρας ἐκείνης. καὶ ἀναστᾶσα
πρωῒ ἅμα Ὀρέστῃ καὶ Πυλάδῃ ἔφυγεν ἐπὶ τὴν παράλιον τῆς
Joannes Galenus Gramm., Allegoriae in Hesiodi theogoniam P. 351, line

23
καὶ πόσεως καὶ οὐδενὶ πρόσιτός ἐστιν εἰς τράπεζαν.

ἀλλά τε κεῖται ἀνάπνευστος καὶ ἄναυδος
στρωτοῖς ἐν λεχέεσσι,
παραφρονῶν ἔστιν ὅτε καὶ οὐχ ὑπνώττων, ἀλλὰ κατεχό-
μενος κάρῳ, καὶ ἐπιπολὺ ἐταζόμενος ὑπὸ τῶν Ἐρινύων
καὶ μακρονοσῶν, εἶθ' ὕστερον πάλιν ἰώμενος καὶ ἀνακτώ-
μενος τὴν προτέραν κατάστασιν. φιλάνθρωπον γὰρ ἡ
πρόνοια, καὶ οὐκ ἀπογινώσκειν τέλειον παρασκευάζει τοὺς
εὐσεβοῦντας, δι' ὧν σοφῶς τὴν ἑαυτῆς προμήθειαν
δείκνυσι. μαρτυρεῖ δέ μου τῷ λόγῳ ὁ τοῦ Ἀγαμέμνονος
Ὀρέστης, καὶ εἴ τις ἄλλος τοῖς αὐτοῖς ἀτοπήμασιν ἔνοχος
γέγονε. τί δὲ δή ποτε εἰς τὴν Στύγα ὀμνύειν τοὺς θεοὺς
384
λέγεται; ἐμοὶ δοκεῖ, ὡς δηλοῦται διὰ τούτου ἡμῖν, ὅτι

στυγοῦνται ὑπὸ θεῶν οἱ ὀμνύοντες καὶ ὑπ' ἀνθρώπων,
ὥσπερ δὴ ἀνωτέρω προείρηται, ἢ ὅτι πρεσβύτερον ὂν τῶν
ἄλλων στοιχείων τὸ ὕδωρ κατά τε Ἡσίοδον καὶ ἐνίους
τῶν παλαιῶν, εἰκότως εἰς ὅρκον αὐτοῖς προὔκειτο.
805. τοῖον ἄρ' ὅρκον ἔθεντο θεοί. ἢ γοῦν διὰ
τὸ πρεσβύτερον εἶναι τὸ ὕδωρ εἰς ὅρκον αὐτοῖς παρελαμ-
βάνετο, ἢ διὰ τὸ πολύχρηστον καὶ πολλὰς ἔχειν ἐνεργείας,
ἢ Στύγα δοκεῖ λέγειν τὸ καταρρέον ὕδωρ ἀπὸ τῆς Ἴριδος
Georgius Syncellus Chronogr., Ecloga chronographica P. 183, line 9
ἔτη φναʹ ἐν γενεαῖς ιδʹ ἤτοι βασιλεῦσιν· ὧν θʹ μὲν κυρίως Ἀργεῖοι λέ-
γονται, εʹ δὲ Δαναΐδαι οἱ ἀπὸ Δαναοῦ ἕως Ἀκρισίου ἄρξαντες, καθ' οὓς
καὶ Δαναοὶ Ἀργεῖοι ἐλέγοντο. μετὰ δὲ τούτους ἐβασίλευσε τοῦ Ἄργους
Πέλοψ, παρ' Ὁμήρῳ τῷ ποιητῇ λεγόμενος πλήξιππος ἐν τῇ Ἰλιάδι τὸ
σκῆπτρον τῆς βασιλείας παρ' αὐτοῦ Διὸς εἰληφέναι· οὗτος Ἀτρεῖ παιδὶ
κατέλιπε τὴν βασιλείαν. μεθ' οὓς Θυέστης, εἶτα Ἀγαμέμνων καὶ Μενέ-
λαος υἱοὶ Ἀτρέως, οἳ καὶ κατὰ τῆς Τροίας διὰ τὴν Ἑλένης κλοπὴν ἐπι-
στρατεύσαντες σὺν Ἀχιλλεῖ καὶ Ὀδυσσεῖ καὶ Αἴαντι καὶ τοῖς λοιποῖς τῆς
Εὐρώπης καὶ τῶν νήσων βασιλεῦσι καὶ ναυσὶ καὶ στρατεύμασι. μεθ' οὓς
Αἴγισθος, εἶτα Ὀρέστης καὶ οἱ λοιποὶ Πελοπίδαι Ἀργείων καὶ αὐτοὶ
βασι-
λεῖς ἀναγορευόμενοι κατὰ τὴν Ὁμήρου ποίησιν, κατὰ δέ τινας τῶν
ἱστορι-
κῶν Μυκηνῶν διὰ τὸ κυριεύειν ἄμφω τῶν χωρῶν, οἷς καὶ Εὐσέβιος
ἕπεται.
ἡμεῖς δὲ αὐτοὺς Ἀργείων ἐφεξῆς κατατάττομεν λογιζόμενοι κατὰ συν-
έχειαν τῶν Δαναϊδῶν τοῦ Ἄργους μὲν βασιλεύσαντας, Πελοπίδας δὲ κα-
λουμένους ἀπὸ Πέλοπος, εἰς ὃν καὶ τὸ γένος ἀναφέρουσι, καὶ τὴν
Ἀργείων
ἀρχὴν ἐπὶ πλέον αὐξήσαντας. τινὲς δὲ διαφέρονται λέγοντες μετὰ Ἀκρί-
σιον εἰς Μυκήνας μετατεθείσης τῆς ἀρχῆς τῶν Ἀρείων βασιλεῦσαι Περ-
σέα, Σθένελον, Εὐρυσθέα πρὸ τοῦ Ἀτρέως, Πέλοπος μνήμην οὐδ' ὅλως
ποιούμενοι, οἷς οὐχ ἑπόμεθα μάρτυρα ἔχοντες Ὅμηρον.
Pseudo-Nonnus, Scholia mythologica Oration 43, historia 1, line 30
ἡττηθῶ, μένε εἰς τὴν Εὐρώπην. λαβὼν οὖν ὁ Πέλοψ χρήματα,

ἦλθεν εἰς τὴν Ἑλλάδα ἐν χώρᾳ Ἀπίᾳ καλουμένῃ, ἥτις Ἀπία
χώρα βασιλέα εἶχε τὸν Οἰνόμαον, ἔχοντα θυγατέρα Ἱππο-
385
δάμειαν ὀνόματι. εἶτα ἀγωνισάμενος ἐνταῦθα ὁ Πέλοψ ἱππικὸν

ἀγῶνα μετὰ τοῦ Οἰνομάου, καὶ νικήσας, ἔλαβε γυναῖκα τὴν τοῦ
Οἰνομάου θυγατέρα Ἱπποδάμειαν, καὶ κάτεσχε τῆς χώρας. καὶ
ἀντὶ Ἀπίας ἐκάλεσεν αὐτὴν Πελοπόννησον, ὅ ἐστιν, ἡ τοῦ
Πέλοπος νῆσος. πάντες οὖν οἱ ἀπὸ Πέλοπος καλοῦνται Πελο-
πίδαι, οἷον Ἀτρεύς, Θυέστης, Ἀγαμέμνων, καὶ Μενέλαος, καὶ
τελευταῖος Ὀρέστης.
Καὶ περὶ μὲν τοῦ Πέλοπος τοσαῦτα, περὶ δὲ τοῦ Κέκροπος
ἤδη λελέξεται. Κέκροψ βασιλεὺς γέγονεν Ἀθηνῶν, ὃς μεγάλως
τὴ Ἀττικὴν κατεκόσμησεν. οὗτος δέ ἐστιν ὁ διφυὴς καλούμε-
νος. ἐκαλεῖτο δὲ διφυὴς ὅτι δύο φωνὰς ἦν ἠσκημένος, μίαν μὲν
τὴν τῆς Ἑλλάδος, ἑτέραν δὲ τὴν τῆς Αἰγύπτου. λέγεται γὰρ ὅτι
οἱ Ἀθηναῖοι ἄποικοί εἰσιν Αἰγυπτίων, ἀπὸ Σάεως πόλεως.
ἡγεμὼν οὖν τῆς ἀποικίας γέγονεν οὗτος ὁ Κέκροψ. καὶ ἐλθὼν
εἰς τὴν Ἑλλάδα ἔμαθε τὴν Ἑλλάδα φωνήν, ἔχων καὶ τὴν
Αἰγυπτίαν. ὁ δὲ λόγος ὁ λέγων αὐτόχθονας εἶναι Ἀθηναίους
μῦθός ἐστι, λαβὼν τὸ πλάσμα ἀπὸ τοῦ μηδέποτε μεταστῆναι,
μᾶλλον δὲ ἀναστῆναι, τοὺς οἰκήσαντας εἰς τὴν Ἀττικήν
David Phil., In Porphyrii isagogen commentarium P. 154, line 4
πος πρὸς τὸ ζῷον, ἄλλην δὲ τὴν πρὸς τὰ ἄτομα. κακῶς δὲ ἐπιλαμβάνονται
τοῦ φιλοσόφου· μίαν γὰρ λέγει τὴν τοιαύτην σχέσιν, καθὸ ἑκατέρα αὐτῶν
εἴδους ἐστὶ σχέσις· ἡ μὲν γὰρ ἀνθρώπου πρὸς τὸ ζῷον εἴδους ἐστὶ πρὸς
τὸ γένος, ἡ δὲ ἀνθρώπου πρὸς Σωκράτην καὶ Ἀλκιβιάδην εἴδους ἐστὶ
πρὸς
τὰ ἄτομα. δικαίως οὖν ταύτην μίαν καλεῖ διὰ τὸ τὴν αὐτὴν εἶναι. τὰ
μέντοι ὑπάλληλα διττὴν ἔχει τὴν σχέσιν, καθὸ οὐ τὴν αὐτὴν πρὸς τὸ ἄνω
καὶ τὸ κάτω ἔχει· πρὸς μὲν γὰρ τὸ ἄνω ὡς εἶδός ἐστι πρὸς γένος, πρὸς
δὲ τὸ κάτω ὡς γένος πρὸς εἶδος. παραδείγματι δὲ σαφεῖ τὸ λεγόμενον
παραβάλλει· φησὶ γάρ· νόησόν μοι τὸν Δία ἀρχὴν εἶναι τοῦ γένους τῶν
Τανταλιδῶν καὶ ἀπ' αὐτοῦ κατάγεσθαι Τάνταλον, ἀπὸ Ταντάλου Πέλοπα,
ἀπὸ Πέλοπος Ἀτρέα, ἀπὸ Ἀτρέως Ἀγαμέμνονα, ἀφ' οὗ Ὀρέστης. καὶ τὸν
μὲν Δία ὡς μὴ γεννηθέντα ἔκ τινος πατέρα μόνον λέγομεν (πατὴρ γάρ

ἐστι
τῶν Τανταλιδῶν), τὸν δὲ Ὀρέστην μόνον υἱόν (υἱὸς γὰρ καθὸ ἐγεννήθη,
οὐκ ἐγέννησε), τὸν δὲ Τάνταλον καὶ Πέλοπα καὶ Ἀτρέα καὶ Ἀγαμέμνονά
φαμεν πατέρας, καθὸ πάντες ἐγέννησαν, καὶ υἱούς, καθὸ πάντες
386
ἐγεννήθησαν.
οὕτως οὖν καὶ ἐπὶ τῶν προκειμένων ἔστιν εἰπεῖν· τὴν μὲν γὰρ οὐσίαν
μόνον
γενικώτατον λέξομεν, καθὸ γένος πρὸ αὐτῆς οὐκ ἔχει, τὸν δὲ ἄνθρωπον
μόνον εἰδικώτατον, καθὸ εἶδος μόνον ἐστὶ καὶ οὐ γένος, τὸ δὲ ἔμψυχον
καὶ
τὸ ζῷον καὶ τὸ λογικὸν ὑπάλληλα, καθὸ δύνανται καὶ γένη εἶναι καὶ εἴδη.
Ἰστέον δὲ ὡς οὐ πάντῃ ἔοικε τὸ κατὰ φιλοσοφίαν γενικώτατον γένος

τούτῳ τῷ παραδείγματι (καὶ δικαίως, ἵνα μὴ τὸ αὐτὸ ἔσται ἀλλὰ
διαφέρῃ),
Procopius Hist., De bellis Book 1, ch. 17, sec. 18, line 2
οὐδέν τι ἧσσον, εἰ μὴ καὶ μᾶλλον, τὴν νόσον ἀκμά-

ζειν. αἰσθόμενον δὲ τὸν ἄνθρωπον ὡς οὐκ ἐπιτη-
δείως ταῦτα τῷ μαντείῳ ποιοίη, ἅπαντα αὖθις περι-
ιόντα διασκοπεῖσθαι καὶ χῶρόν τινα ἐν Καππαδόκαις
εὑρεῖν τῷ ἐν Ταύροις τὰ μάλιστα ἐμφερέστατον. ὅνπερ
καὶ ἐγὼ πολλάκις ἰδὼν ἠγάσθην τε ὑπερφυῶς καί μοι
ἐδόκουν ἐν Ταύροις εἶναι. τό τε γὰρ ὄρος τοῦτο
ἐκείνῳ ἀτεχνῶς ἔοικεν, ἐπεὶ κἀνταῦθα ὁ Ταῦρός ἐστι,
καὶ ὁ ποταμὸς Σάρος τῷ ταύτῃ Εὐφράτῃ εἰκάζεται.
πόλιν τε οὖν ἀξιοθέατον ᾠκοδομήσατο ἐνταῦθα Ὀρέστης
καὶ νεὼς δύο, τὸν ἕτερον μὲν τῇ Ἀρτέμιδι, τὸν δὲ
ἄλλον τῇ ἀδελφῇ Ἰφιγενείᾳ, οὓς δὴ Χριστιανοὶ ἱερὰ
σφίσι πεποίηνται, τῆς οἰκοδομίας οὐδὲν τὸ παράπαν
μεταβαλόντες. αὕτη καλεῖται καὶ νῦν ἡ χρυσῆ Κό-
μανα, τῆς Ὀρέστου κόμης ἐπώνυμος οὖσα, ἣν δὴ ἐκεῖ-
νον ἐνταῦθά φασιν ἀποκειράμενον διαφυγεῖν τὸ ἀρρώ-
στημα. τινὲς δὲ λέγουσιν αὐτὸν οὐκ ἄλλην τινὰ
νόσον ἢ τὴν μανίαν ταύτην ἀποφυγεῖν, ἥπερ αὐτὸν
ἔσχεν, ἐπειδὴ τὴν μητέρα τὴν ἑαυτοῦ ἔκτεινεν. ἐγὼ
δὲ ἐπὶ τὸν πρότερον λόγον ἐπάνειμι.
Procopius Hist., De bellis Book 7, ch. 20, sec. 19, line 2
ἐνταῦθα ἐς ἕνα χῶρον ξυναγαγὼν σκεδάννυσθαι οὐ-

δαμῆ εἴασεν· ἔδεισε γὰρ μή τις ἐνέδρα πρὸς τῶν πο-
λεμίων σφίσι ξυμβαίνῃ. ταραχῆς δὲ, ὡς τὸ εἰκὸς, τῇ
πόλει καὶ θορύβου ἐπιπεσόντος οἱ μὲν πλεῖστοι τῶν
387
Ῥωμαίων στρατιωτῶν διὰ πύλης ἑτέρας ξὺν τοῖς

ἄρχουσιν ἔφευγον, ὥς πη ἑκάστῳ εὐπετὲς γέγονεν,
ὀλίγοι δέ τινες ξὺν Ῥωμαίοις τοῖς ἄλλοις ἐς τὰ ἱερὰ
καταφεύγουσι. τῶν δὲ πατρικίων Δέκιος καὶ Βασί-
λειος ξὺν ἑτέροις τισὶν (ἵπποι γὰρ σφίσι παρόντες
ἔτυχον) ξὺν τῷ Βέσσᾳ φυγεῖν ἴσχυσαν. Μάξιμος δὲ
καὶ Ὀλύβριος καὶ Ὀρέστης καί τινες ἄλλοι ἐς τὸν
Πέτρου τοῦ ἀποστόλου νεὼν ἔφυγον. τοῦ μέντοι
δήμου πεντακοσίους ἄνδρας ἀνὰ πᾶσαν τὴν πόλιν
ἀπολελεῖφθαι ξυνέπεσεν, οἵπερ ἐς τὰ ἱερὰ κατέφυγον
μόλις. τῶν γὰρ ἄλλων ἁπάντων οἱ μὲν ἀπιόντες ἤδη
πρότερον ἐς ἑτέρας ᾤχοντο χώρας, οἱ δὲ τῷ λιμῷ
διεφθάρησαν, ὥσπερ μοι ἔμπροσθεν εἴρηται. πολλοὶ
μὲν οὖν Τουτίλᾳ νύκτωρ ἤγγελλον ὅτι δὴ Βέσσας τε
καὶ οἱ πολέμιοι φεύγουσιν. ὁ δὲ χαρίεντα τὸν λόγον
αὐτοὺς εἰρηκέναι εἰπὼν οὐκ εἴα διώκειν. τί γὰρ ἂν
ἥδιον ἀνθρώπῳ γένοιτο, ἔφη, πολεμίων φευγόντων;
Anonymi Paradoxographi, De fratribus amicis Line 1
ΚΑΣ ΕΓΕΝΟΝΤΟ.
Ὁ μὲν Ἡρακλέους διὰ τὴν ἐπιγαμίαν Ἰόλης, τῆς Εἰ-

ρύτου θυγατρός, καὶ ὁ Εὐρύτου διὰ τὴν θυγατέρα. ὁ
Θησέως διὰ τὸν ἐφ' Ἱππολύτῳ Φαίδρας ἔρωτα. ὁ Ἀθά-
μαντος διὰ τὴν Θεμιστοῦς τῆς Ὑψέως ἐπιγαμίαν. ὁ δὲ
Ἰάσονος διὰ Γλαύκην τὴν Κρέοντος. ὁ Τηρέως διὰ τὴν
Φιλομήλας φθοράν. ὁ Ἀγαμέμνονος διὰ τὴν Κλυται-
μνήστραν. ὁ Πριάμου διὰ τὴν Ἑλένης παρουσίαν. ὁ Ἀμ-
φιαρέω διὰ τὴν Ἐριφίλην.
ΦΙΛΑΔΕΛΦΟΙ.
Ἀγαμέμνων καὶ Μενέλαος. Ὀρέστης καὶ Ἤλεκτρα.

Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης. Ζῆθος καὶ Ἀμφίων. Κλέοβις
καὶ Βίτων. Ἀντιγόνη καὶ Πολυνείκης. Τέννης καὶ Ἡμι-
θέα. Πρόκνη καὶ Φιλομήλη. αἱ Μελεάγρου ἀδελφαί,
Φοίβη, Εὐρυδίκη, Μενεστώ, Ἐρατώ, Ἀντιόπη, Ἱπποδά-
μεια. αἱ Φαέθοντος ἀδελφαί, Αἴγλη, Λαμπετίη, Φαέθουσα.
Ἕλλη καὶ Φρίξος. Μακαρία ἡ Ἡρακλέους ὑπὲρ τῶν
388
ἀδελφῶν Θηριμάχου, Αἰχμαίου, Διοπείθους, Κρεοντιά-

δου σφάγιον ἑαυτὴν ἐπιδοῦσα. αἱ Ἐρεχθέως θυγατέρες
Κρέουσα καὶ Χθονία διὰ Πρόκριν τὴν ἀδελφὴν μὴ ὑπο-
μείνασαι ζῆν ἐκείνης σφαγιασθείσης ὑπὲρ Ἀθηναίων.
Anonymi Paradoxographi, De amicis Line 3

ΦΙΛΕΤΑΙΡΟΙ.
Θησεὺς καὶ Πειρίθοος. Ἀχιλλεὺς καὶ Πάτροκλος.

Ἰδομενεὺς καὶ Μηριόνης. Ἀχιλλεὺς καὶ Ἀντίλοχος. Ὀρέ-
στης καὶ Πυλάδης. Διομήδης καὶ Σθένελος. Φίντης καὶ
Δάμων Συρακούσιοι, Πυθαγόρειοι, ὧν τοῦ ἑτέρου κα-
τακριθέντος ὑπὸ Διονυσίου ὁ ἕτερος ἠγγυήσατο ἀπο-
θανεῖν, ἐὰν ἐκεῖνος μὴ ἐλθῇ τῇ ὡρισμένῃ ἡμέρᾳ· ὁ δὲ τὰ
περὶ τὰ ἴδια διαταξάμενος ἐλθὼν τῆς ἐγγύης τὸν φίλον
ἠλευθέρωσε· θαυμάσας δὲ ὁ τύραννος κἀκεῖνον ἀπέλυσε
καὶ τρίτον ἑαυτὸν αὐτοῖς φίλον συνηρίθμησεν.
Κλέοβις καὶ Βίτων Ἀργεῖοι τὴν μητέρα ἐπὶ ἁμάξης
εἵλκυσαν ἀπὸ τῆς πόλεως ἕως τοῦ ναοῦ τῆς Ἥρας μὴ
ἔχοντες βοῦς.
Φώτιος. Lexicogr., Scr. Eccl., Theol., Bibliotheca Codex 190, Bekker p.

149b, line 16
δαλίου, ἐκπεσόντος αὐτῆς ἐν αὐτῷ διωκομένης ὑπ'

Ἀλεξάνδρου ἕλκει τὴν κλῆσιν. Ὡς γένοιτο παῖς θήλεια
ἐξ Ἀλεξάνδρου Ἑλένῃ, διαφιλονεικησάντων δὲ περὶ τῆς
κλήσεως (ὁ μὲν γὰρ Ἀλεξάνδραν, ἡ δ' Ἑλένην ὀνο-
μάζειν ἠξίου) νικᾷ Ἑλένη, ἀστραγάλοις λαβοῦσα τὸ κῦρος,
389
καὶ ἡ παῖς τῇ μητρὶ ὁμώνυμος ἐγεγόνει. Ταύτην ἀναι-

ρεθῆναί φασιν ὑπὸ Ἑκάβης ἐν τῇ Ἰλίου ἁλώσει.
Ὅτι
ἀπὸ τῶν Ἰλιακῶν ὀνομασταὶ γεγόνασιν Ἑλέναι ἡ Αἰ-
γίσθου καὶ Κλυταιμνήστρας θυγάτηρ, ἣν ἀνεῖλεν Ὀρέστης,
καὶ ἡ διακονήσασα Ἀφροδίτῃ ἐν τῇ πρὸς Ἄδωνιν
ὁμιλίᾳ, ἡ Ἐπιδαμνίου θυγάτηρ, ἣν Ἐπιδάμνιοι ἐν
Ἀφροδίτης σχήματι τιμῶσι, χρήματα λιμώττουσιν ἐπι-
δοῦσαν, καὶ ἡ Φαιστύλου θυγάτηρ τοῦ ἀναθρεψαμένου
Ῥῶμον καὶ Ῥωμύλον. Καὶ ἡ τρεῖς ἐρίφους ἐσθίουσα καθ'
ἡμέραν Ἑλένη ἐκαλεῖτο, καὶ ἡ Δικαιάρχου τοῦ Τελεσίνου
ἀδελφή, καὶ ἕτεραι ὀκτωκαίδεκα, ὧν καὶ ἡ πρὸ Ὁμήρου
Ἑλένη ἡ τὸν Ἰλιακὸν συγγραψαμένη πόλεμον, Μου-
σαίου τοῦ Ἀθηναίου θυγάτηρ γενομένη· παρ' ἧς καὶ
Ὅμηρον λέγεται λαβεῖν τὴν ὑπόθεσιν· ἣν καὶ κτήσασθαι
τὸ δίγλωσσον ἀρνίον· καὶ ἡ Τιτύρου τοῦ Αἰτωλοῦ

Vol. 4, p. 340, line 2
Ἀχίλλειον καὶ Κρήσιον. ᾤκησαν δὲ ἐν αὐτῇ ποτε Δόλοπες, μοῖρα

Θεσσαλῶν.
περὶ δὲ ταύτης ζήτει καὶ εἰς τὰ τοῦ Περιηγητοῦ. προείρηται δέ τι καὶ
ἀλλαχοῦ
περὶ τούτων. Νεοπτόλεμος δὲ ἐπεκλήθη ὁ τοῦ Ἀχιλλέως οὗτος υἱός, διότι
νέος
ὢν ἐπολέμησε. τὸ δὲ ἄλλως κύριον αὐτοῦ Πύρρος ἐστίν, ὡς ὑποδηλοῖ καὶ
Σοφοκλῆς, ἔνθα καὶ ἐτυμολογίαν αὐτοῦ τινα λέγει ἐν τῷ «ὦ πῦρ σύ», καὶ
ἑξῆς,
[ἵνα ᾖ κατ' αὐτὸν ὁ Πύρρος αὐτόχρημα πῦρ, οὐ μὴν πυρῶδές τι, ὡς ὁ
Πυραίχμης
καὶ εἴ τις ἄλλος τοιοῦτος. εἴη δ' ἂν ὁ ῥηθεὶς Πύρρος, ᾧπερ ὁμωνύμως καὶ
ὁ ὕστε-
ρον Ἠπειρώτης, διαστελλόμενος τῇ βαρυτονήσει τοῦ πυρροῦ, ὅπερ ἐστι
πυρσοῦ.
μυρία γάρ ἐστι πρὸς διάφορον σημασίαν διαφόρως τονούμενα, ὧν ἐστι
καὶ ὁ
Τελέστης βαρυτόνως τὸ κύριον, ὡς Ὀρέστης, καὶ ὀξυτόνως τελεστής τὸ
ἐπίθετον.] Ἔστι δὲ κατά τινας ἐξ Ἰφιγενείας, ὡς καὶ Λυκόφρονι δοκεῖ,
ἥτις καὶ
κλαπεῖσα, ὥς φησι Δοῦρις, εἰς Σκῦρον ἐξετέθη. ὅθεν καὶ ἐκεῖ ὁ παῖς
ἐτρέφετο.
390
Καὶ σημείωσαι ὅπως ἱστορίαις ὁ ποιητὴς καὶ τὸν τόπον τοῦτον

ἐστοίβασε,
συντόμοις μέντοι καὶ οὐ πλατείαις, ὅτι μηδὲ ἔδει νῦν ἄλλως ποιεῖν. (v.
328) Τὸ
δὲ «ἐώλπει» μετάθεσιν ἔχει καὶ αὐτὸ χρόνου. ἔδει μὲν γὰρ ἐκ τοῦ ἔολπα
τὸν
ὑπερσυντέλικον εἶναι ἠόλπειν. οὕτω δὲ καὶ ἔοργα ἠόργειν. μεταπτώσει δὲ
χρονικῇ συνεστάλη μὲν ἐν τούτοις ἡ ἄρχουσα, ἐξετάθη δὲ ἡ μετ' αὐτὴν

κατά τινα
ὡς εἰπεῖν μεταχώρησιν καὶ ἀντιπερίστασιν. (v. 329) Ἄργος δὲ ἱππόβοτον
οὐ
τὴν Πελοπόννησον Ἀχιλλεὺς λέγει, ἀλλὰ τὸ Θετταλικόν, ὅπερ ὅτι
ἱππόβοτόν
ἐστιν ὡς μάλιστα, καὶ ἡ νῦν οἶδε γενέα. (v. 333) Τὸ δὲ «ἕκαστα κτῆσιν
ἐμήν»
Commentaria In Dionysii Thracis Artem Grammaticam, Scholia

Londinensia (partim excerpta ex Heliodoro) P. 542, line 2
ὡς τὸ κοτήεις θυήεις παρὰ τὸ κότος καὶ τὸ θύον· καὶ πάντα δὲ ταῦτα

μετουσιαστικά ἐστιν· τούτων ὅσα διὰ τοῦ οπαραλήγεται, συναλείφεται
εἰς τὴν ου, Σιμόεις Σιμοῦς, ὅσα δὲ τῷ η, εἰς ης, τιμήεις τιμῆς. – ιβʹ
Ὁ εἰς ευς, πόλιος πολιεύς, Ἀλεξανδρεύς. – ιγʹ. Ὁ διὰ τοῦ ωδης, ὃς
γίνεται τῆς γενικῆς τὸ τέλος ἀποβαλλούσης, ὄνος ὀνώδης· μόνον κύριον
τὸ Λειώδης. – ιδʹ. Ὁδιὰ τοῦ ινης, Λεπτίνης, καὶ διὰ τοῦ ηνηςσπα-
νίως, σαφηνής [καὶ γαλήνης], ὃ καὶ ἔνδειαν ἔχει μιᾶς συλλαβῆς, γαλήνη
γαλήνης καὶ γαληνής. – ιεʹ. Ὁδιὰ τοῦ ηρης, ξιφήρης θυμήρης· θυ-
μαρής δὲ καὶ φρεναρής ὀξύνεται, ὅτι σύνθετά ἐστιπαρὰ τὸ ἀρῶ. –
ιϛʹ. Ὁ διὰ τοῦ της, ὃς ἔχει τὴν παραλήγουσαν διὰ τοῦ α, Ἀπολλωνιά-
της, ἢ διὰ τοῦ ε, φυλή φυλέτης, ἢ διὰ τοῦ ες, Ὀρέστης· καὶ ὀξύνεται
κηδεστής· οὕτως καὶ ἐπεστής παρὰ τὸ ἐπήτης, ὡς αἰχμαστής αἰχμητής,
ἀκέσματα ἀκήματα, ἐδεστής ἐδητής ἀντὶ τῆς θγέἢ φύ (sic)· ἢ διὰ τοῦ η,
πεδήτης, ἢ διὰ τοῦ ω, ἰδιώτης, ἢ διὰ τοῦ ι, τοπίτης πολίτης, μυθιήτης
πλεονασμῷ τοῦ η. – ιζʹ. Ὁ διὰ τοῦ ηςἀπὸ γενικῆς ἢεὐθείας,
βαρύνεται καὶ ὀξύνεται, εὐπατρίδης Λαπίθης Ἄλτης γυμνής τρανής. –
ιηʹ. Ὁεἰς ις, δάφνη Δάφνις, εὖνις λυκίς. – ιθʹ. Ὁ διὰ τοῦ αλεος,
παροξύνεται καὶ δύο συλλαβαῖς τοῦ πρωτοτύπου πλεονάζει, ῥωμαλέος
δειμαλέος· τὸ δαιδάλεος κονισάλεος αἰθάλεος ἔνδειαν ἔχει τοῦ ικτητικὰ
ὄντα· τὸ νηφάλιος προτέλιος Αἰολικὴν ἔχει τὴν τροπὴν τοῦ εκαὶ
τόνου. – κʹ. Ὁ διὰ τοῦ διος, ἢ τῷ αἢ τῷ ιπαραλήγεται· ἀ
391
Σχόλα στον Ευρυπίδη. Vita-argumentum-scholion sch Or, sec. 487, line

4
Ἀτρέως Ὀρέστης: –
ἄλλως: φίλου μοι πατρός: ὅ ἐστι συγγενοῦς μοι πατρὸς υἱός.
πάλιν δὲ τὸ κακόηθες τοῦ ἀνδρὸς δείκνυται, ὅτι τὸν ἀδελφὸν φίλον
εἶπεν: –
γράφεται ἀφ' Ἑλλάδος: – Mi
τὸν πρὸς γένους συγγενῆ: – MgBi
εἰς παροιμίαν ὁ στίχος οὗτος ἐχώρησιν: – MiBi
καὶ τῶν νόμων γε μὴ πρότερον εἶναι θέλειν: σὺ τοίνυν
ἀδικεῖς τοὺς νόμους ἀγαπῶν τὸν μιαιφόνον. ὁ δέ φησιν ὅτι ἀναγκάζει
με τὸ συγγενές: –
ἄλλως: ἐπεὶ Ὀρέστης καὶ παρὰ νόμους καὶ παρὰ φύσιν τὴν μητέρα
ἀνεῖλε, καίτοι, φησὶν, Ἑλληνικὸν τὸ μὴ κρείττονα τῶν νόμων ἐθέλειν
εἶναι καὶ φθάνειν τὴν τούτων βούλησιν: –
πᾶν τοὐξ ἀνάγκης δοῦλόν ἐστ' ἐν τοῖς σοφοῖς: ἡ
τῆς φύσεως ἀνάγκη, ὅ ἐστιν ἡ συγγένεια, πάντα δουλοῖ κατά τε τὴν
κρίσιν τῶν νόμων καὶ τῶν σοφῶν. δοῦλον οὖν ἀντὶ τοῦ δουλοποιόν·
οὐχ οἷόν τε γὰρ παραιτήσασθαι τὴν συγγένειαν: –
ἄλλως: δοῦλον: δουλοποιόν, τουτέστι· παρὰ τοῖς φρονίμοις ἡ
ἀνάγκη νικᾷ. τιμῶμεν οὖν τὸν Ὀρέστην διὰ τὴν συγγένειαν καὶ δου-
λεύομεν τῇ ἀνάγκῃ ταύτῃ: –
Σχόλα στον Ευρυπίδη.

Vita-argumentum-scholion sch Or, sec. 765, line 2
ἀντιλάζυσθαι: ὡς ἐκ τοῦ λαζύω λάζυμι λάζυμαι: – MiBi

ἦ κρινεῖ τί χρῆμα λέξον: ὁ ἦ ἀντὶ τοῦ δή· ἀναστρεπτέον
δὲ τὸν λόγον· τί δὴ κρινεῖ, λέξον: – MTA
ἢ οὕτως· τί δὴ ἡ ψῆφος κρινεῖ, εἰπὲ, ὅτι φοβοῦμαι: – MTBi
ἢ οὕτως· τὸ ἥ ἀντὶ τοῦ ἥτις· ἥτις, αὐτὴ ἡ ψῆφος, τί κρινεῖ,
λέξον: – A
φεῦγε νῦν λιπὼν μέλαθρα: κατὰ ἀντίστροφον λέγονται τὰ
πρόσωπα ἀπὸ τοῦ φεῦγε νῦν λιπών· ὁ γὰρ Πυλάδης ἀντιλέγει μέχρι
τοῦ ἀλλὰ δῆτ' ἔλθω(781): – MT
Στρόφιος ἤλασέν μ': Ἀναξιβίαν τὴν Ἀγαμέμνονος ἀδελφὴν
Στρόφιος ἔγημεν, ἐξ ἧς ἔφυσε τὸν Πυλάδην, ὅθεν ἀνεψιοὶ Ὀρέστης καὶ
Πυλάδης: –
392
ἴδιον ἢ κοινόν: πότερον ἰδίᾳ κατὰ τὴν οἰκίαν ἡμαρτηκότι

σοι ἐγκαλῶν ἢ ἐν δημοσίῳ τινὶ πράγματι [ἴδιον] ἐπιφέρων ἔγκλημα: –
ἀντὶ τοῦ πολιτῶν: – Mg

βαστακτέον τάδε: – Mg
γράφεται βίᾳ: – Mg
οὐ προσήκομεν κολάζειν: οὐχ ὑποταττόμεθα οἷον ἐν τῇ
τῶν Φωκέων γῇ τούτοις, τοῖς Ἀργείοις, ὥστε ἡμᾶς κολάζειν, ἀντὶ τοῦ
κολάζεσθαι: –
Σχόλα στον Ευρυπίδη. Vita-argumentum-scholion sch Or, sec. 1401,

line 1
οὗτος ὁ στίχος ἐν πολλοῖς ἀντιγράφοις οὐ γράφεται: – Mi

βάρβαροι: ἀντὶ τοῦ βαρβάρως· ἡ γὰρ Ἀσία τῶν βαρβάρων
χώρα, ἡ δὲ Εὐρώπη τῶν Ἑλλήνων: – MTBi
ὁ λόγος· εἰώθασιν οἱ βάρβαροι τὸν αἴλινον ἐν ἀρχῇ θρήνου λέγειν
οἰκείως τῇ ἑαυτῶν βαρβάρῳ φωνῇ, ὅτε τις βασιλέων ἀνῃρημένος τύχῃ.
κἀγὼ οὖν ἀπολομένην τὴν Ἑλένην στενάζω: –
ἄλλως: τὸν λίνον κοινῶς ἐτίθεσαν ἐπὶ τοῦ ὕμνου καὶ τοῦ θρήνου,
νῦν μέντοι ἐκπηδήσας ὁ Φρύξ, ὅταν λέγῃ αἴλινον ἀρχὰν θανάτου
βάρβαροι λέγουσιν, ἐπὶ συμφορᾶς αὐτὸν καὶ θρήνου τάττει: –
ξίφη Ἅιδου φησὶ τὰ θάνατον ἐργαζόμενα: – MiBi
δύω διδύμω: τουτέστιν Ὀρέστης καὶ Πυλάδης. τοῦ μὲν
πατὴρ ὁ βασιλεὺς Ἀγαμέμνων ἐπωνομάζετο, ὁ δὲ Στροφίου ἦν παῖς.
κακομήταςδὲ ὁ κακὰ κατὰ τῆς Ἑλένης βουλευσάμενος, οὐχ ὁ κακῶς
βουλευόμενος: – B
τὸν Ὀρέστην καὶ Πυλάδην λέγει: – Mi
τοῦ μὲν πατὴρ ὁ Ἀγαμέμνων: – Mi
κακόβουλος: – Mg
ἀντὶ τοῦ ἐσίγα κατὰ ἀφαίρεσιν τοῦ ε. ἢ σιγᾷ, τουτέστι
τῇ σιγῇ, οἷον μετὰ σιωπῆς δόλιος: – MiTBi
ἀντὶ τοῦ ἔμπειρος τοῦ πολέμου: – MiBi
ἔρροι τᾶς ἡσύχου: φθειρέσθω, φησὶν, οὗτος ἐπὶ κακουρ
Σχόλα στον Ευρυπίδη. Vita-argumentum-scholion arg Alc, sec. 1, line

25
τὸ δρᾶμα ἐποιήθη ιζ. ἐδιδάχθη ἐπὶ Γλαυκίνου ἄρχοντος ὀλυμ-

πιάδος πεἔτει β. πρῶτος ἦν Σοφοκλῆς, δεύτερος Εὐριπίδης Κρήσσαις
Ἀλκμέωνι τῷ διὰ Ψωφῖδος Τηλέφῳ Ἀλκήστιδι. εἰσιδ ἐχορήγει. τὸ
δὲ δρᾶμα κωμικωτέραν ἔχει τὴν καταστροφήν.
393
ἡ μὲν σκηνὴ τοῦ δράματος ὑπόκειται ἐν Φεραῖς, μιᾷ πόλει τῆς

Θετταλίας· ὁ δὲ χορὸς συνέστηκεν ἔκ τινων πρεσβυτῶν ἐντοπίων, οἳ
[καὶ] παραγίνονται συμπαθήσοντες ταῖς Ἀλκήστιδος συμφοραῖς.
προλογίζει
δὲ Ἀπόλλων: – AB
τὸ δὲ δρᾶμά ἐστι σατυρικώτερον ὅτι εἰς χαρὰν καὶ ἡδονὴν κατα-
στρέφει [παρὰ τοῖς τραγικοῖς] καὶἐκβάλλεται ὡς ἀνοίκεια τῆς τραγικῆς
ποιήσεως ὅ τε Ὀρέστης καὶ ἡ Ἄλκηστις, ὡς ἐκ συμφορᾶς μὲν ἀρχό-
μενα, εἰς εὐδαιμονίαν δὲκαὶ χαρὰν λήξαντα, ἅἐστι μᾶλλον κωμῳ-
δίας ἐχόμενα. πολλὰ δὲ τοιαῦτα παρὰ τοῖς τραγικοῖς: – A
ΣΧΟΛΙΑ ΕΙΣ ΑΛΚΗΣΤΙΝ
ἐξιὼν ἐκ τοῦ οἴκου τοῦ Ἀδμήτου προλογίζει ὁ Ἀπόλλων ῥητο-

ρικῶς: – A
ὦ δώματ' Ἀδμήτει': ἡ διὰ στόματος καὶ δημώδης ἱστορία περὶ
τῆς Ἀπόλλωνος θητείας παρ' Ἀδμήτῳ αὕτη ἐστὶν, ᾗ κέχρηται νῦν
Εὐριπίδης· οὕτως δέ φησι καὶ Ἡσίοδος [frg. 112] καὶ Ἀσκληπιάδης ἐν
Τραγῳδουμένοις [frg. 16]. Φερεκύδης [frg. 76] δὲ οὔ φησι τοὺς Κύ
Σχόλα στον Ευρυπίδη. Vita-argumentum-scholion sch Andr, sec. 921,

line 2
σοφῶς με ὑπήγαγες, φησὶν, εἰς τὸ ὁμολογῆσαί σοι τὸ αἴτιον τῆς ταραχῆς

τῶν οἴκων. ἀκριβῶς τὸ κατ' ἐμὲ ἔγνως πάθος καὶ ἐδελέασας πρὸς
τὸ εἰς λόγους σοι ἐλθεῖν καὶ διηγήσασθαι τὰ κατέχοντά με: –
τοιαῦτα ταῦτα: ἠθέλησα ἀμύνασθαι. οὐ συνείθισα
ἐμαυτὴν εἰς ταῦτα: – A
ἔρραψας: ἐβουλεύσω κατεσκεύασας: – MN
καὶ τέκνῳ νοθαγενεῖ: σημειωτέον τὸ ὄνομα. νόθῳ: –
MNO
ἀπὸ κοινοῦ τὸ ἔρραψας: –
ὁμόγνιον: συγγενικόν. ἀντὶ τοῦ· πρὸς ὁμογνίου Διίος.
ἀνεψιοὶ γὰρ Ὀρέστης καὶ Ἑρμιόνη: –
ἔφορον τοῦ γένους: – Ni
πορρωτάτω τῆς χώρας: – mg
μονονουχὶ φωνὴν ἀφιέντες: – MiNO
κτενεῖ μ' ἐπ' αἰσχίστοισιν: ἢ αἰσχρῶς ἢ ἐπ' αἰσχροῖς
ἁλοῦσαν: – MNOAg
ἀλλ', ἐρωτήσει τις, πῶς ταῦτα ἡμάρτανες: –
ἄλλως: λέγοι ἄν τις καὶ ἐρωτήσειεν πῶς ταῦτα ἐξημάρτανες δε-
394
δοικυῖα τὸν ἄνδρα, ἵν' ᾖ τὸ ὡςἀντὶ τοῦ οὕτως: –

ἄλλως: ὡς ἄν τις εἴποι, πῶς οὖν ταῦτα ἐξημάρτανες, οὕτως δε-
δοικυῖα τὸν Νεοπτόλεμον: –
Σχόλα στον Ευρυπίδη. Vita-argumentum-scholion sch Andr, sec. 976,

line 1
τὸν τῆς μανίας δαίμονά φησιν: – MiNO

γήμαιμ' ἀπ' ἀνδρῶν: ἐκτὸς τοῦ γένους, τουτέστι ξέ-
νην: – NOA
ἔκτοθεν δ'οὐ ῥᾳδίως: καὶ γὰρ ‘ἀνδρὸς κακῶς πράσσοντος ἐκ-
ποδὼν φίλοι’ [Soph. frg. 667], τὸ δὲ συγγενὲς κατὰ φυσικὴν ἀνάγκην
φίλον, ὡς καὶ ἐν Δυσκόλῳ φησὶν ὁ Μένανδρος [frg. 135]· ‘οὐκ ἔνεστ'
ἴσως φυγεῖν οἰκειότητα, δᾶερ’: –
ἄλλως: τὸ ἑξῆς· ὡς φίλων μὲν ἂν γήμαιμ' ἀπ' ἀνδρῶν φεύγων
ἀπ' οἴκων ἃς ἐγὼ φεύγω φυγάς: –
φεύγων ἀπ' οἴκων: Μυκηναῖος γὰρ ὢν ὁ Ὀρέστης καὶ γα-
μῶν συγγενῆ καὶ Σπαρτιάτιδα ἐδύνατο, τὴν πατρίδα φεύγων διὰ τὸν
νόμον, εἰς τὸν οἶκον τῆς γαμετῆς, ὅ ἐστιν εἰς τὴν Σπάρτην, φεύγειν
καὶ μὴ ἐν ξένοις ἀλᾶσθαι: –
ῥᾷον δέ ἐστι τοῦτο, φησί. φυγὴν γὰρ εὑρεῖν εἰς οἶκον γαμετῆς
[ὢν] ῥᾴδιον: –
οἷον· οὐκ ἄν τις εὕροι συγγενοῦς χρησιμώτερον ἐν καιρῷ
ἀτυχίας: –
ἄλλως: ἀντὶ τοῦ· αὔταρκες καὶ ἱκανὸν εἰς ἐπικουρίαν ἐν ταῖς συμ-
φοραῖς. τὸ δὲ δεινόν καὶ ὁ ῥήτωρ ἀντὶ τοῦ ἱκανόν τέταχεν [Olynth. 1, 3]
’δεινὸς πράγμασι χρῆσθαι’: –
Σχόλια στον Ευρυπίδη. (cod. Hierosolymitanus patriarchalis 36) Play

Or, verse 765msi et mi, line 5
λάζυμαι B int. M int. 1H

ἀναστρεπτέον τὸν λόγον· τί δὴ
κρίνει λέξον· MV 1H
τί δὴ κρίνει ἡψῆφος
εἰπὲ ὅτι φοβοῦμαι: B int. M 1H
ἀνα̣ξιβίαν τοῦ ἀγαμέ-
μνονος ἀδελφὴνστρόφιος
ἔγημεν· ἐξ ἦς ἔφυσε
τὸν πυλάδην ὅθεν ἐξάδελφοι ὀρέστης
καὶ πυλάδης: BMV 1H
395
πότερον ἰδίᾳ κατὰ τὴν οἰκίαν

ἡμαρτηκότισοι ἐγκαλῶν ἢ ἐν
δημοσίῳ τινί: (BMV) 1H
ἐπεβόησαν (gloss. ἐπερρόθησαν) 1H
supra σφώ gloss. ..α̣γ.σ̣τ..ὸυ.ο̣θ̣....α̣ι 4Huv
supra ἀγορᾶς gloss. ἐκκλησίαις 1H
ἀντὶ τοῦ οὐ διχόμυθα λέγων ὡς ὁ
προρρηθείς· ἢ οὕτω ..?.
Σχόλια στον Ευρυπίδη. (cod. Hierosolymitanus patriarchalis 36)

Play Andr, verse 976mi, line 1
φυγὰς ὤν:MV 1H
post ἂν gloss. τὸν τῆς μανίας δαίμοναM int. 1H
ἔκτοθεν οὐ ῥᾳδίως· καὶ
(post sch. ad γὰρ ἀνδρὸς κακῶς πράσσοντος ἐκποδὼν φίλοι
976 scr.) τὸ δὲ συγγενὲς κατὰφυσικὴν ἀνάγκην δοῦλον
ὡς καὶ ἐν δυσκόλῳ φησὶν ὁ μένανδρος “οὐκ
ἔνεστ' οὐκ ἔστ'
ἴσως φυγεῖν οἰκειότητα δᾶερ: ἄλλως: ὡς
φίλων μὲν ἂν γήμαιμ' ἀπ' ἀνδρῶν φεύγων
ἀπ' οἴκων:(MV) 3H(?)
μυκηναῖος γὰρ ὢν ὁ ὀρέστης καὶ γαμῶν
(ante sch. ad συγγενῆ σπαρτιάτιδα ἐδύνατο τὴν
975 scr.) πατρίδα φεύγων διὰ τὸν νόμον
εἰς τὸν οἶκον τῆς γαμετῆς ὅ ἐστι εἰς
τὴν σπάρτην φεύγειν καὶ μὴ ἐν ξένοις
ἀ̣λᾶσθαι: ἀλλ' ἀραιότερον φησὶ φυγὴν
εὑρεῖν εἰς οἶκον γαμετὴς ὤν: (MV) 3H(?)
..?. ονειδί-
ζων..?.1H
οὐκ ὀρθῶςπεπτω-
κυίαςVat. pal. 287 (apud Dindorf) 1H
Σχόλια στον Όμηρο Ιλιάδα. Book of Iliad 13, verse 470c1, line of
scholion 3
ex. θυμὸν ἐνὶστήθεσσιν ὄρινε:τῶν γὰρ παλμῶν αἰτία

396
ἡ θέρμη τοῦ περὶ καρδίαν αἵματος.

ex. βῆ δὲ μετ' Ἰδομενῆα μέγα πτολέμοιο μεμηλώς:
ἡ τοῦ φίλου συμφορὰ ἀμαυροῖ τὴν ἐπὶ τῷ ἐχθρῷ μῆνιν.
Ariston. φόβος:ὅτι σαφῶς φόβοςἀντὶ τοῦ φυγή. Aint
ex. φόβος:καὶ πῶς αὐτός φησι “δείδια δ' αἰνῶς/ Αἰνείαν
ἐπιόντα” (Ν 481 – 2); ἢ φόβον τὴν φυγήν φησιν·
ἐπάγει γοῦν “ἀλλ' ἔμεν' ὡς ὅτε τις σῦς” (Ν 471). T
ex. | ex.(?) | ex. τηλύγετον{ὥς}: ἤτοι μεμονωμένον ἢ γέροντα τὸν τη-
λοῦ τῆς ἡλικίας ἐλθόντα. | ἢ T ὁ τέλος τῆς γενέσεως ἔχων, μεθ'
ὃν ἄλλος οὐκ ἐτέχθη τῷ πατρί, ὡς Ὀρέστης καὶ
Ἑρμιόνη. T οἱ τοιοῦτοι δὲ ὡς ἐπίπαν δειλοί, ὑγρᾷ ἀνατρεφόμενοι
διαίτῃ. | οἱ δὲ ἀγαπητὸν διὰ τὸ τοῖς φίλοις ἀρήγειν. T
ex.(?) {τηλύγετον ὥς:} τηλύγετος ὁ τηλοῦ τῆς ἡλικίας γεγο-
νὼς τοῖς γονεῦσι, μεθ' ὃν οὐκ ἄν τις γένοιτο. οἱ τοιοῦτοι δὲ ἄνανδροι
ὡς ἐπίπαν γίνονται διὰ τὸ πλείονος τρυφῆς ἀξιοῦσθαι ὑπὸ τῶν γο-
νέων.
Σχόλια στον Πίνδαρο.

Ode P 11, scholion 55, line 2
οἴκους κατεστρέψατο.
DGQ Ἀμύκλαις:κατὰ μέν τινας πόλις, κατὰ δέ τινας
δῆμος Λακωνικῆς.
DGQ ἁβρότατος:τῆς εὐδαιμονίας, τῆς τρυφῆς. (49.) ἀπὸ
δὲ κοινοῦ τὸ ἵκων.
BDEGQ νέᾳ κεφαλᾷ:ἀντὶ τοῦ νέος ὢν ἔτι. ὁ δὲ Ὀρέστης,
φησὶν, ἔτι νεώτερος ὢν τὰς τῆς μητρὸς ἀποφεύγων χεῖρας
πρὸς Στρόφιον τὸν Πυλάδου πατέρα παρεγένετο, οἰκοῦντα
πρὸς τὸ ἔσχατον τοῦ Παρνασοῦ.
BDEGQ ἀλλὰ χρόνῳ σὺν Ἄρει:ἀλλὰ χρόνῳ ποτὲ ἡβήσας
ὁ Ὀρέστης καὶ ἐν τῇ πατρίδι παραγεγονὼς τῷ ξίφει ἀνεῖλε
τὴν μητέρα, καὶ τὸν Αἴγισθον ἔθηκεν ἐν φοναῖς. φοναὶ δὲ
οἱ τόποι εἰς οὓς φονεύονται καλοῦνται. Ὅμηρος (Κ 521)·
ἐν ἀργαλέῃσι φονῇσιν.
BDEGQ ἦ ῥ', ὦ φίλοι, κατ' ἀμευσίπορον:συνῄσθηται
καὶ αὐτὸς ἀκαίρῳ παρεκβάσει κεχρημένος καί φησι γοῦν·
ἆρα, ὦ φίλοι, ἐπλανήθην τῆς ὁδοῦ τὸ πρότερον ὀρθὴν πο-
ρευόμενος [ὁδὸν], ἢ ἄνεμός με τοῦ πλοῦ παρέσφηλεν; ἀμευσί-
πορον δὲ, ἣν ἀμειβόμεθα καὶ ἀνύομεν καὶ μὴ κατὰ πλάνην
παρεκτρεπόμενοι πορευόμεθα. διὸ ἀπέστρεψε τὸν λόγον πρὸς
τὴν Μοῦσαν καί φησιν· εἰ συνέθου καὶ μισθὸν ἔλαβες, ἵν'
397
Σχόλια στον Σοφοκλή. Play El, verse 738, line 1
συμπεσοῦσιν ἐμπεσεῖν ἔξω ἀπ' αὐτῶν παρασπᾷ.

κἀνακωχεύειἀνασειράζει, κατέχει· ἀνακωχεύειν γὰρ
κυρίως λέγεται ὅταν χειμῶνος ὄντος ἐν τῷ πελάγει
στείλαντες τὰ ἄρμενα σαλεύωσιν αὐτόθι μὴ διαμαχόμενοι
τῷ πνεύματι· μεταφορικῶς οὖν ἐπὶ τοῦ ἅρματος εἴρηκεν
ὅτιοὐ διημιλλήσατο ἀλλ' ἀφῆκε τὸν τῶν ἵππων
κλύδωνα καὶ ὕστερος ἠρέμα ηὔλανεν.
τῷ τέλει πίστιν φέρωνοἷον πιστεύων ὅτι
ἐπὶ τῷ τέλει τοῦ δρόμου παρελεύσεται· ἢ νομίζων
ἕως τοῦ τέλους οὕτως ἐλαύνειν.
κἀξισώσαντεὁ Ὀρέστης καὶ ὁ Ἀθηναῖος.
λύωνχαυνῶν διὰ τὸ συμπεπλέχθαι.
χνόαςτὸ λεπτὸν μέρος τοῦ ἄξονος τὸ τρι-
βόμενον ὑπὸ τῆς χοινικίδος· εἴρηται δὲ ὁμοίως τὸ
παρ' Ἀπολλωνίῳ
ἄξονος ἐν πλήμνῃσι παρακλιδὸν ἀγνυμένοιο.
λαγχάνειγράφε τυγχάνει.
καὶ ἵνα ἀξιόπιστος εἴη ὁ ἄγγελος καὶἵνα
πάλιν τὸ περιπαθὲς εἴη τῇ Ἠλέκτρᾳ.
δειλαίας σποδοῦἀντὶ αἰτιατικῆς.
ὡς μὲν γυνὴ κεκίνηται ἐπὶ τῷ πάθει πρὸς
Σούδα. Alphabetic letter omicron, entry 538, line 3
Ὀρεοπολῶ:περὶ τὰ ὄρη ἀναστρέφομαι. Ὀρεωπολῶδὲ τὸ

περὶ τοὺς ὄνους ἀναστρέφομαι. ἐκ τοῦ ὀρεύς, ὀρέως, ὃ σημαίνει ἡμίονον.
Ὀρεωπώλης:ὁ τοὺς ἡμιόνους πωλῶν.

Ὀρεπύγιον:ὁ λεγόμενος ἀφεδρών.
Ὀρεσκῷος:ὁ ἐν τοῖς ὄρεσι διατρίβων.
Ὀρέστειον:ὄνομα τόπου.
Ὀρέστης:ὁ ἐν ὄρεσι διαιτώμενος. Ἀριστοφάνης· εἶτα κατεάξειέ
τις αὐτὸν τῆς κεφαλῆς Ὀρέστης μαινόμενος.
Ὀρέστης·οὗτος προσποιούμενος μανίαν τοὺς παριόντας ἀπέδυεν·
ἦν γὰρ λωποδύτης. ἢ κατὰ προσωνυμίαν, ἀντὶ τοῦ μαινόμενος ὡς ὁ
Ὀρέστης. καὶ παροιμία· Ὀρέστῃ χλαῖναν ὑφαίνειν. εἰ γὰρ ἐντύχοι
τις ἥρῳ τῶν βροτῶν νύκτωρ Ὀρέστῃ, γυμνὸς ἦν πληγεὶς ὑπ' αὐτοῦ
πάντα τἀπιδέξια. οἱ ἥρωες δυσόργητοι καὶ χαλεποὶ τοῖς ἐμπελάζουσιν
398
ἐγίνοντο· διὸ καὶ οἱ τὰ ἡρῷα παριόντες ἐσίγων. ἐπιδέξια δέ, τουτέστι

τὰ δεξιὰ τῆς ὄψεως· ἐπλήττοντο γὰρ οἱ ἐντυγχάνοντες τῷ Ὀρέστῃ·
οὐχὶ δὲ τῷ Ἀγαμέμνονος, ἀλλὰ λωποδύτῃ τινί. ἢ ἐπιδέξια, ὀφθαλμοὺς
καὶ κεφαλήν. ἢ ὅτι οἱ ἐντυγχάνοντες νυκτὸς ἥρωσι διέστρεφον τὰς
ὄψεις.
Ὀρεχθεῖν:κινεῖν, συνταράττεσθαι. Ἀριστοφάνης· κἀνταῦθα πῶς
οἴεσθέ μου τὴν καρδίαν ὀρεχθεῖν; ὅμως δὲ τὸν θυμὸν δακὼν ἔφην.
Ὀρεία:ἡ ἐν ὄρεσιν ἀναστρεφομένη. τάσδε θεῇ χαίτας περι
Joannes Tzetzes Gramm., Poeta, Prolegomena de comoedia Aristophanis

Sec. 2, line 60
ἀνδρῶν καὶ τί ἑκάστῳ τὸ δῶρον καὶ πῶς ἐφευρέθησαν καὶ διὰ τί λέγονται
δράματα καὶ οὐ γράμματα· ἀλλὰ καὶ νῦν ἐπιδρομάδην τῶν σκηνικῶν

ποιη-
μάτων τὰ καίρια διδακτέον μοι, ἵνα καὶ ψώραν ἐξηγητῶν ταῖς διαφοραῖς
ἐκκαθάρωμεν καὶ τὸ Διονυσίου τε καὶ Εὐκλείδου καὶ Κράτητος σκολιῶς
καὶ
πεφυρμένως καὶ ἀπαρατηρήτως γραφὲν εἰς τὸ περὶ μερῶν κωμῳδίας καὶ
παραβάσεως εὐθυτάτως τε καὶ ἀφύρτως μετ' ἐπιστάσεως σαφῶς παρα-
στήσαιμεν κατά τε τὴν πρᾶξιν αὐτὴν καὶ τὸν νοῦν τῶν βιβλίων καὶ τὴν
ἀλήθειαν. καὶ δὴ πρῶτον ἀρκτέον μοι λέγειν τὰς διαφοράς.
ἡ κωμῳδία μεμιγμένον τοῖς σκώμμασιν εἶχε τὸν γέλωτα, ἡ τραγῳδία
πένθη
καὶ συμφοράς· ἡ σατυρικὴ δὲ ποίησις οὐκ ἀπὸ πένθους εἰς χαρὰν
καταντᾷ, ὡς
ὁ Εὐριπίδου Ὀρέστης καὶ Ἄλκηστις καὶ ἡ τοῦ Σοφοκλέους Ἠλέκτρα, ὡς
κἀμὲ οἱ ἀσκέπτως ληροῦντες ἐξηγηταὶ καὶ γράψαι καὶ διδάξαι ἠπάτησαν,

ἀλλ'
ἀμιγῆ καὶ χαρίεντα καὶ θυμελικὸν ἔχει τὸν γέλωτα, οἷον· Ἡρακλῆς
πραθεὶς τῷ
Συλεῖ ὡς γεωργὸς δοῦλος ἐστάλη εἰς τὸν ἀγρὸν τὸν ἀμπελῶνα
ἐργάσασθαι,
ἀνεσπακὼς δὲ δικέλλῃ προρρίζους τὰς ἀμπέλους ἁπάσας νωτοφορήσας
τε αὐτὰς
εἰς τὸ οἴκημα τοῦ ἀγροῦ θωμοὺς μεγάλους ἐποίησε τὸν κρείττω τε τῶν
βοῶν
θύσας κατεθοινᾶτο καὶ τὸν πιθεῶνα δὲ διαρρήξας καὶ τὸν κάλλιστον
πίθον ποπωμάσας τὰς θύρας τε ὡς τράπεζαν θεὶς “ἦσθε καὶ ἔπινεν”
399
ᾄδων, καὶ τῷ προεστῶτι δὲ τοῦ ἀγροῦ δριμὺ ἐνορῶν φέρειν ἐκέλευεν

ὡραῖά τε καὶ πλακοῦντας·
TLG Texts doing_search Ορεστης και tlg Go
UTF-8 search TLG Texts
Επαμεινώνδας και Πελοπίδας
Πλούταρχος. , Phil., Timoleon Ch. 36, sec. 1, line 2
τότε κατῴκισαν, τὴν μὲν οἱ περὶ Μέγιλλον καὶ Φέριστον ἐξ Ἐλέας, τὴν
δ' οἱ περὶ Γόργον ἐκ Κέω [ἐκ]πλεύσαντες καὶ συναγαγόντες τοὺς
ἀρχαίους
πολίτας· οἷς οὐ μόνον ἀσφάλειαν ἐκ πολέμου τοσούτου καὶ γαλήνην
ἱδρυομένοις παρασχών, ἀλλὰ καὶ τἆλλα παρασκευάσας καὶ συμπροθυμη-
θείς, ὥσπερ οἰκιστὴς ἠγαπᾶτο. καὶ τῶν ἄλλων δὲ διακειμένων ὁμοίως
ἁπάντων πρὸς αὐτόν, οὐ πολέμου τις λύσις, οὐ νόμων θέσις, οὐ χώρας
κατ-
οικισμός, οὐ πολιτείας διάταξις ἐδόκει καλῶς ἔχειν, ἧς ἐκεῖνος μὴ προς-
άψαιτο μηδὲ κατακοσμήσειεν, ὥσπερ ἔργῳ συντελουμένῳ δημιουργὸς
ἐπιθείς τινα χάριν θεοφιλῆ καὶ πρέπουσαν.
Πολλῶν γοῦν κατ' αὐτὸν Ἑλλήνων μεγάλων γενομένων καὶ μεγάλα
κατεργασαμένων, ὧν καὶ Τιμόθεος ἦν καὶ Ἀγησίλαος καὶ Πελοπίδας καὶ
ὁ μάλιστα ζηλωθεὶς ὑπὸ Τιμολέοντος Ἐπαμεινώνδας, αἱ μὲν ἐκείνων
πράξεις βίᾳ τινὶ καὶ πόνῳ τὸ λαμπρὸν ἐξενηνόχασι μεμειγμένον, ὥστε καὶ
μέμψιν ἐνίαις ἐπιγίνεσθαι καὶ μετάνοιαν· τῶν δὲ Τιμολέοντος ἔργων, ἔξω

λόγου θεμένοις τὴν περὶ τὸν ἀδελφὸν ἀνάγκην, οὐδέν ἐστιν ᾧ μὴ τὰ τοῦ
Σοφοκλέους, ὥς φησι Τίμαιος (FGrH 566 F 119b), ἐπιφωνεῖν ἔπρεπεν
(fg. 790 N.29)
Πλούταρχος. , Phil., Pelopidas Ch. 4, sec. 1, line 2
μὲν οὖν συνήθη καὶ πατρῴαν οὖσαν αὐτῷ τὴν πενίαν

ἔτι μᾶλλον εὔζωνον καὶ κοῦφον ἐποίησε φιλοσοφῶν καὶ
μονότροπον βίον ἀπ' ἀρχῆς ἑλόμενος· Πελοπίδᾳ δ' ἦν
μὲν γάμος λαμπρός, ἐγένοντο δὲ καὶ παῖδες, ἀλλ' οὐδὲν
400
ἧττον ἀμελῶν τοῦ χρηματίζεσθαι καὶ σχολάζων τῇ πόλει

τὸν ἅπαντα χρόνον, ἠλάττωσε τὴν οὐσίαν. τῶν δὲ φίλων
νουθετούντων, καὶ λεγόντων ὡς ἀναγκαίου πράγματος
ὀλιγωρεῖ, τοῦ χρήματα συνάγειν, “ἀναγκαίου νὴ Δί'”
εἶπε“Νικοδήμῳ τούτῳ,” δείξας τινὰ χωλὸν καὶ τυφλόν.
Ἦσαν δὲ καὶ πρὸς πᾶσαν ἀρετὴν πεφυκότες ὁμοί-
ως, πλὴν ὅτι τῷ γυμνάζεσθαι μᾶλλον ἔχαιρε Πελοπίδας,
τῷ δὲ μανθάνειν Ἐπαμεινώνδας, καὶ τὰς διατριβὰς ἐν
τῷ σχολάζειν ὁ μὲν περὶ παλαίστρας καὶ κυνηγέσια, ὁ δ'
ἀκούων τι καὶ φιλοσοφῶν ἐποιεῖτο. πολλῶν δὲ καὶ κα-
λῶν ὑπαρχόντων ἀμφοτέροις πρὸς δόξαν, οὐδὲν οἱ νοῦν
ἔχοντες ἡγοῦνται τηλικοῦτον, ἡλίκον τὴν διὰ τοσούτων
ἀγώνων καὶ στρατηγιῶν καὶ πολιτειῶν ἀνεξέλεγκτον εὔ-
νοιαν καὶ φιλίαν, ἀπ' ἀρχῆς μέχρι τέλους συμμείνασαν. εἰ
γάρ τις ἀποβλέψας τὴν Ἀριστείδου καὶ Θεμιστοκλέους,
ἐνέτεμον, αὐτοί τε χαίροντες καὶ λόγον εἰς τὸ στρατόπεδον

περὶ τῆς ὄψεως τοῦ Πελοπίδου καὶ τῆς θυσίας διδόντες.
Ἐν δὲ τῇ μάχῃ τοῦ Ἐπαμεινώνδου τὴν φάλαγγα
λοξὴν ἐπὶ τὸ εὐώνυμον ἕλκοντος, ὅπως τῶν ἄλλων
Ἑλλήνων ἀπωτάτω γένηται τὸ δεξιὸν τῶν Σπαρτιατῶν
καὶ τὸν Κλεόμβροτον ἐξώσῃ προσπεσὼν ἀθρόως κατὰ
κέρας καὶ βιασάμενος, οἱ μὲν πολέμιοι καταμαθόντες τὸ
γινόμενον ἤρξαντο μετακινεῖν τῇ τάξει σφᾶς αὐτοὺς καὶ
τὸ δεξιὸν ἀνέπτυσσον καὶ περιῆγον, ὡς κυκλωσόμενοι
καὶ περιβαλοῦντες ὑπὸ πλήθους τὸν Ἐπαμεινώνδαν, ὁ
δὲ Πελοπίδας ἐν τούτῳ προεξέδραμε, καὶ συστρέψας τοὺς
τριακοσίους δρόμῳ φθάνει, πρὶν ἀνατεῖναι τὸν Κλεόμ-
βροτον τὸ κέρας ἢ συναγαγεῖν πάλιν εἰς τὸ αὐτὸ καὶ
συγκλεῖσαι τὴν τάξιν, οὐ καθεστῶσιν ἀλλὰ θορυβουμένοις
δι' ἀλλήλων τοῖς Λακεδαιμονίοις ἐπιβαλών. καίτοι πάν-
των ἄκροι τεχνῖται καὶ σοφισταὶ τῶν πολεμικῶν ὄντες οἱ
Σπαρτιᾶται πρὸς οὐδὲν οὕτως ἐπαίδευον αὑτοὺς καὶ συν-
είθιζον, ὡς τὸ μὴ πλανᾶσθαι μηδὲ ταράττεσθαι τάξεως
διαλυθείσης, ἀλλὰ χρώμενοι πᾶσι πάντες ἐπιστάταις καὶ
ζευγίταις, ὅπου ποτὲ καὶ σὺν οἷστισιν ὁ κίνδυνος κατα-
λαμβάνοι, καὶ συναρμόττειν καὶ μάχεσθαι παραπλησίως.
401
Εἰς μέντοι Πελοπόννησον ἀμφότεροι βοιωταρ-

χοῦντες ἐνέβαλον καὶ τῶν ἐθνῶν τὰ πλεῖστα προς-
ήγοντο, Λακεδαιμονίων ἀποστήσαντες Ἦλιν, Ἄργος, Ἀρ-
καδίαν σύμπασαν, αὐτῆς τῆς Λακωνικῆς τὰ πλεῖστα.
καίτοι χειμῶνος μὲν ἦσαν αἱ περὶ τροπὰς ἀκμαί, μηνὸς
δὲ τοῦ τελευταίου φθίνοντος ὀλίγαι περιῆσαν ἡμέραι, καὶ
τὴν ἀρχὴν ἔδει παραλαμβάνειν ἑτέρους εὐθὺς ἱσταμένου
τοῦ πρώτου μηνός, ἢ θνῄσκειν τοὺς μὴ παραδιδόντας.
οἱ δ' ἄλλοι βοιωτάρχαι, καὶ τὸν νόμον δεδιότες τοῦτον,
καὶ τὸν χειμῶνα φεύγοντες, ἀπάγειν ἔσπευδον ἐπ' οἴκου
τὸ στράτευμα, Πελοπίδας δὲ πρῶτος Ἐπαμεινώνδᾳ γε-
νόμενος σύμψηφος καὶ συμπαρορμήσας τοὺς πολίτας,
ἦγεν ἐπὶ τὴν Σπάρτην καὶ διεβίβαζε τὸν Εὐρώταν, καὶ
πολλὰς μὲν ᾕρει πόλεις αὐτῶν, πᾶσαν δὲ τὴν χώραν
ἐπόρθει μέχρι θαλάσσης, ἡγούμενος ἑπτὰ μυριάδων Ἑλ-
ληνικῆς στρατιᾶς, ἧς ἔλαττον ἢ δωδέκατον ἦσαν αὐτοὶ
Θηβαῖοι μέρος. ἀλλ' ἡ δόξα τῶν ἀνδρῶν ἄνευ δόγματος
κοινοῦ καὶ ψηφίσματος ἐποίει τοὺς συμμάχους ἕπεσθαι
σιωπῇ πάντας ἡγουμένοις ἐκείνοις. ὁ γὰρ πρῶτος ὡς
ἔοικε καὶ κυριώτατος νόμος τῷ σῴζεσθαι δεομένῳ τὸν
σῴζειν δυνάμενον ἄρχοντα κατὰ φύσιν ἀποδίδωσι
Πλούταρχος. , Phil., Comparatio Pelopidae et Marcelli Ch. 1, sec. 3, line

4
οὐ πολὺν συνοικήσας. εἰς δὲ τιμὴν αὐτοῦ καὶ μνήμην

Ὀκταβία μὲν ἡ μήτηρ τὴν βιβλιοθήκην ἀνέθηκε, Καῖσαρ
δὲ θέατρον ἐπιγράψας Μαρκέλλου.
Ὅσα μὲν οὖν ἔδοξεν ἡμῖν ἀναγραφῆς ἄξια τῶν
ἱστορημένων περὶ Μαρκέλλου καὶ Πελοπίδου, ταῦτ' ἔστι.
τῶν δὲ κατὰ τὰς φύσεις καὶ τὰ ἤθη κοινοτήτων ὥσπερ
ἐφαμίλλων οὐσῶν (καὶ γὰρ ἀνδρεῖοι καὶ φιλόπονοι καὶ
θυμοειδεῖς καὶ μεγαλόφρονες ἀμφότεροι γεγόνασιν), ἐκεῖνο
δόξειεν ἂν διαφορὰν ἔχειν μόνον, ὅτι Μάρκελλος μὲν ἐν
πολλαῖς πόλεσιν ὑποχειρίοις γενομέναις σφαγὰς ἐποίησεν,
Ἐπαμεινώνδας δὲ καὶ Πελοπίδας οὐδένα πώποτε κρατή-
σαντες ἀπέκτειναν, οὐδὲ πόλεις ἠνδραποδίσαντο· λέγονται
402
δὲ Θηβαῖοι μηδ' Ὀρχομενίους ἂν οὕτω μεταχειρίσασθαι

παρόντων ἐκείνων. ἐν δὲ ταῖς πράξεσι θαυμαστὰ μὲν καὶ
μεγάλα τοῦ Μαρκέλλου τὰ πρὸς Κελτούς, ὠσαμένου
τοσοῦτον πλῆθος ἱππέων ὁμοῦ καὶ πεζῶν ὀλίγοις τοῖς περὶ
αὐτὸν ἱππεῦσιν, ὃ ῥᾳδίως ὑφ' ἑτέρου στρατηγοῦ γεγονὸς
οὐχ ἱστόρηται, καὶ τὸν ἄρχοντα τῶν πολεμίων ἀνελόντος·
ἐν ᾧ τρόπῳ Πελοπίδας ἔπταισεν, ὁρμήσας ἐπὶ ταὐτά,
προαναιρεθεὶς δ' ὑπὸ τοῦ τυράννου καὶ παθὼν πρότερον
Πλούταρχος. , Phil., Regum et imperatorum apophthegmata [Sp.?]

(172b-208a) Stephanus p. 194, sec. C, line 9
ἐπράχθη κατ' ἐκείνην τὴν στρατείαν. ἐξῆλθον οὖν οἱ

δικασταὶ σὺν πολλῷ γέλωτι μηδὲ τὰς ψήφους ἐπ' αὐτὸν
ἀναλαβόντες.
Ἐν δὲ τῇ τελευταίᾳ μάχῃ τρωθεὶς καὶ κομισθεὶς
ἐπὶ τὴν σκηνὴν ἐκάλει Δαΐφαντον, εἶτα μετ' ἐκεῖνον
Ἰολαΐδαν· τεθνάναι δὲ τοὺς ἄνδρας πυθόμενος ἐκέλευε
διαλύεσθαι πρὸς τοὺς πολεμίους, ὡς οὐκ ὄντος αὐτοῖς
στρατηγοῦ. καὶ τῷ λόγῳ τὸ ἔργον ἐμαρτύρησεν, ὡς εἰδό-
τος ἄριστα τοὺς πολίτας.

ΠΕΛΟΠΙΔΑΣ
Πελοπίδας ὁ συστράτηγος Ἐπαμεινώνδᾳ, τῶν φί-

λων αὐτὸν ἀμελεῖν λεγόντων πράγματος ἀναγκαίου, χρη-
μάτων συναγωγῆς, ‘ἀναγκαῖα τὰ χρήματα νὴ Δία’ εἶπε
’τούτῳ’ Νικομήδη δείξας, χωλὸν καὶ ἀνάπηρον ἄνθρω-
πον.
Τῆς δὲ γυναικός, ἐπὶ μάχην ἐξιόντος αὐτοῦ, δεο-
μένης σῴζειν ἑαυτόν, ἄλλοις ἔφη δεῖν τοῦτο παραινεῖν,
ἄρχοντι δὲ καὶ στρατηγῷ σῴζειν τοὺς πολίτας.
Εἰπόντος δέ τινος τῶν στρατιωτῶν ‘ἐμπεπτώκαμεν
εἰς τοὺς πολεμίους’, ‘τί μᾶλλον’ εἶπεν ‘ἢ εἰς ἡμᾶς ἐκεῖνοι;’
Ἐπεὶ δὲ παρασπονδηθεὶς ὑπ' Ἀλεξάνδρου τοῦ...
403
Dinarchus Orat., In Demosthenem Sec. 73, line 1
πεπρακέναι, τοὺς δ' οὐ γεγενημένους υἱεῖς σαυτῷ προς-

ποιεῖσθαι παρὰ τοὺς νόμους τῶν ἐν ταῖς κρίσεσιν ἕνεκα
γιγνομένων ὅρκων, ἐπιτάττειν δὲ τοῖς ἄλλοις στρατεύεσθαι
λιπόντ' αὐτὸν τὴν κοινὴν τάξιν;
Ὦ Ἀθηναῖοι, παρὰ τί οἴεσθε τὰς πόλεις τοτὲ μὲν εὖ
τοτὲ δὲ φαύλως πράττειν; οὐδὲν εὑρήσετ' ἄλλο πλὴν παρὰ
τοὺς συμβούλους καὶ τοὺς ἡγεμόνας. ἐπιβλέψατε δ' ἐπὶ
τὴν Θηβαίων πόλιν. ἐγένετο πόλις, ἐγένετο μεγίστη·
πότεκαὶ τίνων τυχοῦσ' ἡγεμόνων καὶ στρατηγῶν;
ἅπαντες ἂν ὁμολογήσαιεν οἱπρεσβύτεροι, παρ' ὧνπερ
κἀγὼ τοὺς λόγους ἀκούων ἐρῶ, ὅτε Πελοπίδας, ὥς φασιν,
ἡγεῖτο τοῦ ἱεροῦ λόχου καὶ Ἐπαμεινώνδας ἐστρατήγει καὶ
οἱ μετὰ τούτων· τότε τὴν ἐν Λεύκτροις μάχην ἐνίκησεν
ἡ τῶν Θηβαίων πόλις, τότ' εἰς τὴν ἀπόρθητον νομιζο-
μένην εἶναι Λακεδαιμονίων χώραν εἰσέβαλον, κατ' ἐκεί-
νους τοὺς χρόνους πολλὰ καὶ καλὰ διεπράξαντ' ἔργα, Μες-
ςήνην τετρακοσιοστῷ ἔτει κατῴκισαν, Ἀρκάδας αὐτο-
νόμους ἐποίησαν, ἔνδοξοι παρὰ πᾶσιν ἦσαν. πότε δ' αὖ
τοὐναντίον ταπεινὰ καὶ τοῦ φρονήματος ἀνάξια διεπρά-
ξαντο; ὅτ' ἐδωροδόκει μὲν λαμβάνων χρήματα παρὰ Φιλ-
ίππου Τιμόλαος ὁ τούτου φίλος,
Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη. (lib. 1-20)

κρινόμενοι. διόπερ τὴν ἐκ τρίτου προσώπου ἀνα-

φερομένην ἡγεμονίαν χαλεπῶς ἔφερον, καὶ τὰς κατὰ
Βοιωτίαν πόλεις ἀπέσπων τῆς τῶν Θηβαίων συντε-
λείας. οἱ δὲ Θηβαῖοι, τῇ τε ῥώμῃ τῶν σωμάτων
καὶ ταῖς ἀλκαῖς διαφέροντες καὶ πολλαῖς μάχαις
προνενικηκότες τοὺς Λακεδαιμονίους, μετέωροι τοῖς
φρονήμασιν ὑπῆρχον καὶ τῆς κατὰ γῆν ἡγεμονίας
ἠμφισβήτουν. οὐ διεψεύσθησαν δὲ τῆς ἐλπίδος διὰ
τὰς εἰρημένας αἰτίας καὶ διὰ τὸ πλείονας ἔχειν ἀγα-
θοὺς ἡγεμόνας καὶ στρατηγοὺς κατὰ τοὺς ὑποκει-
μένους χρόνους. ἐπιφανέστατοι δ' ἦσαν Πελοπίδας
καὶ Γοργίας καὶ Ἐπαμεινώνδας· οὗτος γὰρ οὐ
404
μόνον τῶν ὁμοεθνούντων, ἀλλὰ καὶ πάντων Ἑλλή-

νων πολὺ προέσχεν ἀνδρείᾳ τε καὶ στρατηγικῇ
συνέσει. μετέσχε γὰρ ἐπὶ πολὺ πάσης παιδείας, καὶ
μάλιστα τῆς Πυθαγορικῆς φιλοσοφίας· πρὸς δὲ
τούτοις φυσικοῖς προτερήμασι κεχορηγημένος, εἰκό-
τως καὶ πράξεις ἐπιφανεστάτας συνετέλεσεν. διὸ καὶ
συναναγκασθεὶς ὀλίγοις πολιτικοῖς στρατιώταις πρὸς
πάσας τὰς τῶν Λακεδαιμονίων καὶ τῶν συμμάχων
δυνάμεις ἀγωνίσασθαι, τοσοῦτον ὑπερέσχε τῶν...
Αίλιος Αριστείδης. Συμμαχικὸς βʹ (πρὸς Θηβαίους περὶ τῆς συμμαχίας)
Jebb p. 496, line 15
τριάκοντα ὁμοῦ πόλεων ἱερὰ ἐπὶ Θρᾴκης οὐ σεσυληκὼς,

ἀλλ' ἀνῃρηκὼς, χωρὶς δὲ τούτων ἅπασαν τὴν Ἑλλάδα
συλῶν καὶ οὐδὲν ἐξαίρετον ποιούμενος, οὐ νεὼς, οὐκ ἀνα-
θήματα, οὐ τείχη, οὐχ ἵππους, οὐχ ὅπλα, οὐ χρήματα,
οὐ σώματα, οὐ λιμένας, οὐ πολιτείαν, ἀλλὰ πάντα ὥσπερ
ὑπὸ βροντῆς κινῶν, καὶ τὰ μὲν ἄρδην ἀφανίζων, τοῖς δ'
ὅ τι ἂν βούληται χρώμενος, οὗτος δ' οὐχὶ δίκην ὀφείλειν
δόξει τούτων, ἀλλ' ὡς εὐεργέτης στεφανώσεται, καὶ ταῦθ'
ὑφ' ὑμῶν, ὧν τῇ τάξει λελύμανται. εἰ δὲ μὴ, πότε βέλ-
τιον ἐπράττετε, ὅπως δὲ μηδὲν ἀχθεσθῆτε, πότερον ἡνίκα
Ἐπαμεινώνδας καὶ Γοργίδας καὶ Πελοπίδας ὑμῶν ἡγοῦντο
καὶ Φίλιππον ὁμηρεύοντα ἐγιγνώσκετε, ἢ τούτου παρελ-
θόντος εἰς τὴν ἀρχὴν καὶ ἡνίχ' ὑμῶν οὗτος ἡγεῖτο το-
σαῦτα χαριζόμενος, δι' ὧν ἔμελλεν εἰσαῦθις ἀσθενεστέροις
χρήσεσθαι; οἶμαι δ' εἰ κατ' ἀρχὰς εὐθὺς τοῦτον μισθὸν
ὑμᾶς Φίλιππος ᾔτησε τῆς βοηθείας, ὑποκύψαι καὶ παρα-
δοῦναι τὴν πόλιν αὑτῷ, μηδένα ἂν τοσούτου τιμήσασθαι
τὴν πρὸς Φωκέας φιλονεικίαν.
Τίμαιος. Frag. Vol.-Jacobyʹ-F 3b,566,F, fragment 119b, line 3
λεῖον, ἀλλ' οὐδ' ἐπιβαλόμενον, μίαν δὲ τῶι βίωι γραμμὴν διανύσαντα, καὶ
ταύ-
την οὐδὲ σπουδαίαν τρόπον τινὰ πρὸς τὸ μέγεθος τῆς οἰκουμένης, λέγω
δὲ τὴν
405
ἐκ τῆς πατρίδος εἰς Συρακούσσας. (7) ἀλλά μοι δοκεῖ πεισθῆναι Τίμαιος
ὡς,
ἂν Τιμολέων, πεφιλοδοξηκὼς ἐν αὐτῆι Σικελίαι, καθάπερ ἐν ὀξυβάφωι,
σύγ-
κριτος φανῆι τοῖς ἐπιφανεστάτοις τῶν ἡρώων, κἂν αὐτὸς ὑπὲρ Ἰταλίας
μόνον καὶ Σικελίας πραγματευόμενοςεἰκότως παραβολῆς ἀξιωθῆναι
τοῖς ὑπὲρ τῆς οἰκουμένης καὶ τῶν καθόλου πράξεων πεποιημένοις τὰς
συντάξεις.
PLUTARCH. Timol. 36: πολλῶν γοῦν κατ' αὐτὸν Ἑλλήνων μεγάλων
γενομένων καὶ μεγάλα κατεργασαμένων, ὧν καὶ Τιμόθεος ἦν καὶ
Ἀγησίλαος καὶ Πελοπίδας καὶ ὁ μάλιστα ζηλωθεὶς ὑπὸ Τιμολέοντος
Ἐπαμεινώνδας, αἱ μὲν ἐκείνων πράξεις βίαι τινὶ καὶ πόνωι τὸ λαμπρὸν
ἐξενηνόχασι μεμειγμένον, ὥστε καὶ μέμψιν ἐνίαις ἐπιγίνεσθαι καὶ
μετάνοιαν· (2) τῶν δὲ Τιμολέοντος ἔργων, ἔξω λόγου θεμένοις τὴν περὶ
τὸν ἀδελφὸν ἀνάγκην (F 116), οὐδέν ἐστιν ὧι μὴ τὰ τοῦ Σοφοκλέους (F
790 N2), ὥς φησι Τίμαιος, ἐπιφωνεῖν
ἔπρεπεν· «ὦ θεοί, τίς ἆρα Κύπρις ἢ τίς Ἵμερος / τοῦδε ξυνήψατο;»
CICERO Ad. fam. 5, 12, 7: ... si in tua scripta pervenero ... ingenium
mihi .... suppeditatum fuerit tuum, sicut Timoleonti a Timaeo aut ab
Herodoto Themistocli. DIODOR. 20, 79, 5: ὁ δ' Ἀγαθοκλῆς γνοὺς αὐτοῦ
τὴν ἐπίνοιαν,
Theodoretus Scr. Eccl., Theol., Graecarum affectionum curatio

Ταὐτὸ δὲ τοῦτο καὶ Θεόδοτόν φασι ποιῆσαι τὸν Πυθαγόρειον καὶ

Παῦλον τὸν Λακύδου γνώριμον, ὡς ὁ Περγαμηνὸς Τιμόθεος ἐν
τῷ Περὶ τῆς τῶν φιλοσόφων ἀνδρείας ξυνέγραψε· ξυμμαρτυρεῖ
δὲ τούτῳ καὶ Ἀχαϊκὸς ἐν τοῖς Ἠθικοῖς.
Ἀλλ' ὅμως τούτων οὐδεὶς τῆς τῶν μαρτύρων ἠξιώθη τιμῆς·
οὐδὲ μὴν ἐκεῖνοι οἱ τὰ λαμπρὰ καὶ πολυθρύλητα στήσαντες τρό-
παια, οὐ Μιλτιάδης, οὐ Κίμων, οὐ Περικλῆς, οὐ Θεμιστοκλῆς,
οὐκ Ἀριστείδης ὁ Λυσιμάχου· καίτοι οὗτος οὐκ ἀνδρεῖος μόνον,
ἀλλὰ καὶ δίκαιος ἐνενόμιστο· ἀλλ' ὅμως οὔτε οὗτος οὔτε Βρασί-
δας ὁ Σπαρτιάτης, οὐκ Ἀγησίλαος, οὐ Λύσανδρος ὁ τὴν δυνας-
τείαν καταλύσας τῶν Ἀθηναίων, οὐ Πελοπίδας ὁ Βοιωτάρχης,
οὐκ Ἐπαμεινώνδας ὁ τὴν Λακωνικὴν ληϊσάμενος καὶ τῇ Σπάρτῃ
προσενεγκεῖν τὴν στρατιὰν τολμήσας, οὐχ οἱ Ῥωμαίων περι-
φανέστατοι στρατηγοί, ὁ Σκιπίων ὁ πρῶτος, ὁ ἐκείνου ὁμώνυμος,
406
ὁ Κάτων, ὁ Σύλλας, ὁ Μάριος, ὁ Πομπήϊος, ὁ Καῖσαρ αὐτός.

Τούτων γὰρ ἕκαστος ἐν μὲν ταῖς στρατηγίαις καὶ ταῖς ἐν πολέ-
μοις ἀνδραγαθίαις διέπρεψε, τοῦ δὲ τῶν μαρτύρων οὐ μετέλαχε
γέρως.
Καὶ τί λέγω τοὺς στρατηγούς; οὐδὲ γὰρ οἱ τῆς οἰκουμένης
βεβασιλευκότες ταύτης ἀπέλαυσαν τῆς τιμῆς, οὐ Κῦρος, οὐ
Δαρεῖος, οὐ Ξέρξης, οὐκ Ἀλέξανδρος ὁ Φιλίππου...
Διόσκουροι, Κάστωρ και Πολυδεύκης.
Τα δύο αδέλφια έτρεφαν μεγάλη αγάπη ο ένας για τον άλλον. Ο

Κάστωρ σε μία σύγκρουση έχασε τη ζωή του και τότε ο Δίας πρόσφερε
στον Πολυδεύκη την αθανασία. Έτσι λοιπόν, όταν αυτός δέχθηκε,
ζήτησε από τον Δία να μοιραστεί αυτήν την αθανασία με τον αδελφό
του. Δεχόμενος ο Δίας όρισε τότε τη μία ημέρα ο ένας να είναι στον
Κάτω Κόσμο του Άδη και ο άλλος στον Όλυμπο και την άλλη
αντίστροφα.
Διογένης Λαέρτιος Βίοι φιλοσοφων. “Diogenis Laertii vitae

philosophorum, 2 vols.”, Ed. Long, H.S.Oxford: Clarendon Press, 1964,
Repr. 1966.Book 2, sec. 52, line 5
κατεγνώσθη. γενόμενος δ' ἐν Ἐφέσῳ καὶ χρυσίον ἔχων, τὸ μὲν

ἥμισυ Μεγαβύζῳ δίδωσι τῷ τῆς Ἀρτέμιδος ἱερεῖ φυλάττειν ἕως
ἂν ἐπανέλθοι· εἰ δὲ μή, ἄγαλμα ποιησάμενον ἀναθεῖναι τῇ θεῷ·
τοῦ δὲ ἡμίσεος ἔπεμψεν εἰς Δελφοὺς ἀναθήματα. ἐντεῦθεν ἦλθεν
εἰς τὴν Ἑλλάδα μετ' Ἀγησιλάου, κεκλημένου εἰς τὸν πρὸς
Θηβαίους πόλεμον. καὶ αὐτῷ προξενίαν ἔδοσαν οἱ Λακεδαιμόνιοι.
Ἐντεῦθεν ἐάσας τὸν Ἀγησίλαον ἦλθεν εἰς Σκιλλοῦντα, χωρίον
τῆς Ἠλείας ὀλίγον τῆς πόλεως ἀπέχον. εἵπετο δὲ αὐτῷ καὶ
γύναιον ὄνομα Φιλησία, καθά φησι Δημήτριος ὁ Μάγνης (FHG
IV. 382), καὶ δύο υἱεῖς, Γρύλλος καὶ Διόδωρος, ὥς φησι Δείναρχος
ἐν τῷ πρὸς Ξενοφῶντα ἀποστασίου, οἳ καὶ Διόσκουροι ἐπ-
εκαλοῦντο. ἀφικομένου δὲ τοῦ Μεγαβύζου κατὰ πρόφασιν τῆς
πανηγύρεως, κομισάμενος τὰ χρήματα χωρίον ἐπρίατο καὶ
καθιέρωσε τῇ θεῷ, δι' οὗ ποταμὸς ἔρρει Σελινοῦς, ὁμώνυμος τῷ
ἐν Ἐφέσῳ. τοὐντεῦθεν διετέλει κυνηγετῶν καὶ τοὺς φίλους
ἑστιῶν καὶ τὰς ἱστορίας συγγράφων. φησὶ δ' ὁ Δείναρχος ὅτι καὶ
οἰκίαν καὶ ἀγρὸν αὐτῷ ἔδοσαν Λακεδαιμόνιοι (Baiter – Sauppe,
407
vol. II, p. 338a, 1 – 12).

Theocritus Bucol., Idyllia (0005: 001)“Theocritus, vol. 1, 2nd edn.”, Ed.

Gow, A.S.F.Cambridge: Cambridge University Press, 1952, Repr. 1965.
Idyll 22, line t
ἀλλὰ μενεῖν ἐπὶ γᾶς καὶ τῶ χρυσῶ βασιλεύσειν.

ταῦτά με κἠξήγειρε, τὺ δ', ὦ ξένε, λοιπὸν ἔρειδε
τὰν γνώμαν· ὅρκον γὰρ ἐγὼ τὸν ἐπώμοσα ταρβῶ.

{ΕΤΑΙΡΟΣ}
μὴ σύγε, μὴ τρέσσῃς· οὐκ ὤμοσας· οὐδὲ γὰρ ἰχθύν
χρύσεον ὡς ἴδες εἷλες, ἴσα δ' ἦν ψεύδεσιν ὄψις.
εἰ δ' ὕπαρ οὐ κνώσσων τὰ πελώρια ταῦτα ματεύσεις,
ἐλπὶς τῶν ὕπνων· ζάτει τὸν σάρκινον ἰχθύν,
μὴ σὺ θάνῃς λιμῷ καὶ τοῖς χρυσοῖσιν ὀνείροις.
ΘΕΟΚΡΙΤΟΥ ΔΙΟΣΚΟΥΡΟΙ
Ὑμνέομεν Λήδας τε καὶ αἰγιόχου Διὸς υἱώ,

Κάστορα καὶ φοβερὸν Πολυδεύκεα πὺξ ἐρεθίζειν
χεῖρας ἐπιζεύξαντα μέσας βοέοισιν ἱμᾶσιν.
ὑμνέομεν καὶ δὶς καὶ τὸ τρίτον ἄρσενα τέκνα
κούρης Θεστιάδος, Λακεδαιμονίους δύ' ἀδελφούς,
ἀνθρώπων σωτῆρας ἐπὶ ξυροῦ ἤδη ἐόντων,
ἵππων θ' αἱματόεντα ταρασσομένων καθ' ὅμιλον,
νηῶν θ' αἳ δύνοντα καὶ οὐρανὸν εἰσανιόντα
ἄστρα βιαζόμεναι χαλεποῖς ἐνέκυρσαν ἀήταις.
οἳ δέ σφεων κατὰ πρύμναν ἀείραντες μέγα κῦμα
Euripides Trag., Hecuba (0006: 040)“Euripidis fabulae, vol. 1”, Ed.

Diggle, J.Oxford: Clarendon Press, 1984.Line 943
πέρσαντες ἥξετ' οἴκους;

λέχη δὲ φίλια μονόπεπλος
λιποῦσα, Δωρὶς ὡς κόρα,
σεμνὰν προσίζουσ' οὐκ ἤνυσ' Ἄρτεμιν ἁ τλάμων·
ἄγομαι δὲ θανόντ' ἰδοῦσ' ἀκοίταν
τὸν ἐμὸν ἅλιον ἐπὶ πέλαγος·
408
πόλιν τ' ἀποσκοποῦσ', ἐπεὶ νόστιμον

ναῦς ἐκίνησεν πόδα καί μ' ἀπὸ γᾶς
ὥρισεν Ἰλιάδος,
τάλαιν' ἀπεῖπον ἄλγει,
τὰν τοῖν Διοσκούροιν Ἑλέναν κάσιν Ἰδαῖόν τε
βούταν
αἰνόπαριν κατάραι
διδοῦσ', ἐπεί με γαίας
ἐκ πατρίας ἀπώλεσεν
ἐξώικισέν τ' οἴκων γάμος οὐ γάμος ἀλλ'
ἀλάστορός τις οἰζύς·
ἃν μήτε πέλαγος ἅλιον ἀπαγάγοι πάλιν
μήτε πατρῶιον ἵκοιτ' ἐς οἶκον.
{ΠΟΛΥΜΗΣΤΩΡ}
ὦ φίλτατ' ἀνδρῶν Πρίαμε, φιλτάτη δὲ σύ,
Πλούταρχος. Phil., Theseus (0007: 001)“Plutarchi vitae parallelae, vol.

1.1, 4th edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1969.
Ch. 31, sec. 1, line 7
ἄν τις πρόσσχοι τοῖς πολλάκις ἐντυχεῖν αὐτοὺς ἀλλήλοις

ἱστοροῦσι, καὶ τὴν μύησιν Ἡρακλεῖ γενέσθαι Θησέως
σπουδάσαντος καὶ τὸν πρὸ τῆς μυήσεως καθαρμὸν ὡς
δεομένῳ διά τινας πράξεις ἀβουλήτους.
Ἤδη δὲ πεντήκοντα ἔτη γεγονώς, ὥς φησιν Ἑλ-
λάνικος (FGrH 323a F 18), ἔπραξε τὰ περὶ τὴν Ἑλένην,
οὐ καθ' ὥραν. ὅθεν ὡς δὴ μέγιστον ἐπανορθούμενοι τοῦτο
τῶν ἐγκλημάτων ἔνιοι λέγουσιν, οὐκ αὐτὸν ἁρπάσαι τὴν
Ἑλένην, ἀλλ' Ἴδα καὶ Λυγκέως ἁρπασάντων παρακατα-
θήκην λαβόντα τηρεῖν καὶ μὴ προΐεσθαι τοῖς Διοσκού-
ροις ἀπαιτοῦσιν, ἢ νὴ Δία Τυνδάρεω παραδόντος αὐτοῦ,
φοβηθέντος Ἐναρσφόρον τὸν Ἱπποκόωντος, ἔτι νηπίαν
οὖσαν βιαζόμενον τὴν Ἑλένην λαβεῖν. τὰ δ' εἰκότα καὶ
πλείστους ἔχοντα μάρτυρας τοιαῦτ' ἐστιν. ἦλθον μὲν εἰς
Σπάρτην ἀμφότεροι, καὶ τὴν κόρην ἐν ἱερῷ Ἀρτέμιδος
Ὀρθίας χορεύουσαν ἁρπάσαντες ἔφυγον. τῶν δὲ πεμ-
φθέντων ἐπὶ τὴν δίωξιν οὐ πορρωτέρω Τεγέας ἐπακολου-
θησάντων, ἐν ἀδείᾳ γενόμενοι καὶ διελθόντες τὴν Πελο-
πόννησον ἐποιήσαντο συνθήκας, τὸν μὲν λαχόντα κλήρῳ
τὴν Ἑλένην ἔχειν γυναῖκα, συμπράττειν δὲ θατέρῳ γάμον
ἄλλον. ἐπὶ ταύταις δὲ κληρουμένων ταῖς ὁμολογίαις, ἔλαχε
409
Πλούταρχος. Phil., Theseus Ch. 32, sec. 6, line 4
ἐμβαλόντες Λακεδαιμόνιοι καὶ πᾶσαν ὁμοῦ τὴν χώραν

τέμνοντες, τῆς Ἀκαδημείας ἀπείχοντο διὰ τὸν Ἀκάδημον.
ὁ δὲ Δικαίαρχος (fr. 66 Wehrli) Ἐχεδήμου φησὶ καὶ
Μαράθου συστρατευσάντων τότε τοῖς Τυνδαρίδαις ἐξ
Ἀρκαδίας, ἀφ' οὗ μὲν Ἐχεδημίαν προσαγορευθῆναι τὴν
νῦν Ἀκαδήμειαν, ἀφ' οὗ δὲ Μαραθῶνα τὸν δῆμον, ἐπι-
δόντος ἑαυτὸν ἑκουσίως κατά τι λόγιον σφαγιάσασθαι
πρὸ τῆς παρατάξεως. ἐλθόντες οὖν ἐπὶ τὰς Ἀφίδνας καὶ
μάχῃ κρατήσαντες, ἐξεῖλον τὸ χωρίον. ἐνταῦθά φασι καὶ
Ἁλυκὸν πεσεῖν τὸν Σκείρωνος υἱόν, συστρατευόμενον τότε
τοῖς Διοσκούροις, ἀφ' οὗ καὶ τόπον τῆς Μεγαρικῆς Ἁλυ-
κὸν καλεῖσθαι τοῦ σώματος ἐνταφέντος. Ἡρέας (FGrH
486 F 2) δ' ὑπὸ Θησέως αὐτοῦ περὶ Ἀφίδνας ἀποθανεῖν
τὸν Ἁλυκὸν ἱστόρηκε, καὶ μαρτύρια ταυτὶ τὰ ἔπη παρέ-
χεται περὶ τοῦ Ἁλυκοῦ·

τὸν ἐν εὐρυχόρῳ ποτ' Ἀφίδνῃ
μαρνάμενον Θησεὺς Ἑλένης ἕνεκ' ἠυκόμοιο
κτεῖνεν.
Πλούταρχος. Phil., Alexander (0007: 047)“Plutarchi vitae parallelae,

vol. 2.2, 2nd edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1968.
μεταδοῦναι βουλόμενος. ὁ δὲ θύων μὲν ἐτύγχανεν, ἀφεὶς

δὲ τὴν θυσίαν ἐβάδιζε, καὶ τρία τῶν κατεσπεισμένων
προβάτων ἐπηκολούθησεν αὐτῷ. πυθόμενος δ' ὁ βασι-
λεὺς ἀνεκοινοῦτο τοῖς μάντεσιν Ἀριστάνδρῳ καὶ Κλεομένει
τῷ Λάκωνι· φησάντων δὲ πονηρὸν εἶναι τὸ σημεῖον, ἐκέλευ-
σεν ἐκθύσασθαι κατὰ τάχος ὑπὲρ τοῦ Κλείτου· καὶ γὰρ
αὐτὸς ἡμέρᾳ τρίτῃ κατὰ τοὺς ὕπνους ἰδεῖν ὄψιν ἄτοπον·
δόξαι γὰρ αὐτῷ τὸν Κλεῖτον μετὰ τῶν Παρμενίωνος υἱῶν
ἐν μέλασιν ἱματίοις καθέζεσθαι, τεθνηκότων ἁπάντων.
οὐ μὴν ἔφθασεν ὁ Κλεῖτος ἐκθυσάμενος, ἀλλ' εὐθὺς ἐπὶ
τὸ δεῖπνον ἧκε, τεθυκότος τοῦ βασιλέως Διοσκούροις.
πότου δὲ νεανικοῦ συρραγέντος, ᾔδετο ποιήματα Πρανί-
χου τινός, ὡς δέ φασιν ἔνιοι Πιερίωνος, εἰς τοὺς στρατη-
γοὺς πεποιημένα τοὺς ἔναγχος ἡττημένους ὑπὸ τῶν βαρ-
410
βάρων ἐπ' αἰσχύνῃ καὶ γέλωτι. τῶν δὲ πρεσβυτέρων

δυσχεραινόντων καὶ λοιδορούντων τόν τε ποιητὴν καὶ
τὸν ᾄδοντα, τοῦ δ' Ἀλεξάνδρου καὶ τῶν περὶ αὐτὸν ἡδέως
ἀκροωμένων καὶ λέγειν κελευόντων, ὁ Κλεῖτος ἤδη με-
θύων, καὶ φύσει τραχὺς ὢν πρὸς ὀργὴν καὶ αὐθάδης,
ἠγανάκτει μάλιστα, φάσκων οὐ καλῶς ἐν βαρβάροις καὶ
πολεμίοις ὑβρίζεσθαι Μακεδόνας, πολὺ βελτίονας τῶν
Αθηναίος Δειπνοσοφιστές. “Athenaei Naucratitae deipnosophistarum

libri xv, 3 vols.”, Ed. Kaibel, G.Leipzig: Teubner, 1–2:1887; 3:1890,
Repr. 1–2:1965; 3:1966.Book 4, Kaibel paragraph 14, line 16
λιμῷ παρελθεῖν ἃ δεῖ καθ' ἓν

ἕκαστον αὐτοῖς παρατιθέντα ... μεγαλείως δέ ...
εὐτράπεζοι δ' εἰσὶν ὄντως οἱ Θετταλοί, καθὰ καὶ
Ἔριφός φησιν ἐν Πελταστῇ οὕτως (II 430 K)·
τάδ' οὐ Κόρινθος οὐδὲ Λαίς, ὦ Σύρε,
οὐδ' εὐτραπέζων Θετταλῶν ξένων τροφαί,
ὧν οὐκ ἄμοιρος ἥδε χεὶρ ἐγίνετο.
ὁ δὲ τοὺς εἰς Χιωνίδην ἀναφερομένους Πτωχοὺς
ποιήσας τοὺς Ἀθηναίους φησίν (I 5 K), ὅταν τοῖς Διος-
κούροις ἐν πρυτανείῳ ἄριστον προτιθῶνται, ἐπὶ τῶν
τραπεζῶν τιθέναι ‘τυρὸν καὶ φυστὴν δρυπεπεῖς τ'
ἐλάας καὶ πράσα’, ὑπόμνησιν ποιουμένους τῆς ἀρχαίας
ἀγωγῆς. Σόλων δὲ τοῖς ἐν πρυτανείῳ σιτουμένοις
μᾶζαν παρέχειν κελεύει, ἄρτον δὲ ταῖς ἑορταῖς προς-
παρατιθέναι, μιμούμενος τὸν Ὅμηρον. καὶ γὰρ ἐκεῖ-
νος τοὺς ἀριστεῖς συνάγων πρὸς τὸν Ἀγαμέμνονα
’φύρετο δ' ἄλφιτα’ φησίν. Χρύσιππός τ' ἐν τε-
τάρτῳ περὶ τοῦ καλοῦ καὶ τῆς ἡδονῆς φησιν· ‘ἐν
Ἀθήναις δὲ ἱστοροῦσιν οὐ πάνυ ἀρχαίων δυεῖν γινο-
μένων δείπνων ἐν Λυκείῳ τε καὶ Ἀκαδημείᾳ, τοῦ
Αθηναίος Δειπνοσοφιστές. “Athenaei dipnosophistarum epitome, vols.

2.1–2.2”, Ed. Peppink, S.P.Leiden: Brill, 2.1:1937; 2.2:1939.Volume 2,1,
page 38, line 14
μυξυν ἐπίκλησιν καλέουσι. τῶν δ' ἐγὼ οὐδενὸς ἦσθον ἁπλῶς, μεστὸς δ'
ἀνε-
κείμην. ὡς δὲ ἴδον ξανθόν, γλυκερόν, μέγαν ἔγκυκλον, ἄνδρες, Δήμητρος
411
παῖδ' ὀπτὸν ἐπεισελθόντα πλακοῦντα, πῶς ἂν ἔπειτα πλακοῦντος ἐγὼ

θείου
ἀπεχοίμην; οὐδ' εἴ μοι δέκα μὲν χεῖρες, δέκα δὲ στόματ' εἶεν, γαστὴρ δ'
ἄρρηκτος, χάλκεον δέ μοι ἦτορ ἐνείη. πόρναι δ' εἰσῆλθον, κοῦραι δύο
θαυ-
ματοποιοί, ἃς Στρατοκλῆς ἤλαυνε ποδώκεας ὄρνιθας ὥς. Ἄλεξις δέ πού
φησιν ἐπισκώπτων τὰ Ἀττικὰ δεῖπνα· οὐκ Ἀττικηρῶς οὐδ'
ἀπηκριβωμένως
ἕκαστον αὐτοῖς παρατιθέντα μεγαλείως δέ.
ὅτι εὐτράπεζοι οἱ Θετταλοί· Ἔριφος· τάδ' οὐ Κόρινθος οὔτε Λαίς,
ὦ Σύρε, οὐδ' εὐτραπέζων Θετταλῶν χείρ. ἄλλος δέ τίς φησιν τοὺς Ἀθη-
ναίους, ὅταν τοῖς Διοσκούροις ἐν πρυτανείῳ ἄριστον προτιθῶνται, ἐπὶ
τῶν
τραπεζῶν τιθέναι τυρὸν καὶ φυστὴν δρυπεπεῖς τ' ἐλάας καὶ πράσα, ὑπό-
μνησιν ποιουμένους τῆς ἀρχαίας ἀγωγῆς. Σόλων δὲ τοῖς ἐν πρυτανείῳ
σιτουμένοις μᾶζαν παρέχειν κελεύει, ἄρτον δὲ ταῖς ἑορταῖς
προσπαρατιθέναι,
μιμούμενος τὸν Ὅμηρον. καὶ γὰρ ἐκεῖνος τοὺς ἀριστεῖς συνάγων πρὸς
τὸν
Ἀγαμέμνονα, φύρετο δ' ἄλφιτα, φησίν. Χρύσιππος δέ φησιν· ἐν Ἀθήναις
ἱστοροῦσιν οὐ πάνυ ἀρχαίων δυεῖν γινομένων δείπνων ἐν Λυκείῳ τε καὶ
Ἀκαδημίᾳ, τοῦ μὲν εἰς τὴν Ἀκαδημίαν εἰσενέγκαντος ὀψοποιοῦ λοπάδα
πρὸς ἑτέραν τινὰ χρείαν, τὸν κέραμον κατᾶξαι πάντας τοὺς ἱεροποίους ὡς
μακρόθεν οὐκ ἀστείας παρεισδύσεως γινομένης, δέοντος ἀπέχεσθαι

τούτων
μακρόθεν· τὸν δ' ἐν τῷ Λυκείῳ κρέας ταριχηρὸν εἰς τάριχος
διασκευάσαντα
Αθηναίος Δειπνοσοφιστές. olume 2,1, page 63, line 4
οὐκ ὀλίγους δὲ καὶ φυγαδεύσας ἐποίησε πλήρεις τὰς νήσους καὶ πόλεις
ἀνδρῶν γραμματικῶν, φιλοσόφων, γεωμετρῶν, μουσικῶν, ζωγράφων,
παιδο-
τριβῶν, ἰατρῶν, ἄλλων τεχνιτῶν, οἳ διὰ τὸ πένεσθαι διδάσκοντες ἃ
ἠπίσταντο
πολλοὺς κατεσκευάσαν ἄνδρας ἐλλογίμους. ἔμελε δὲ τοῖς πάλαι πᾶσι
μουσικῆς διὸ καὶ ἡ αὐλητικὴ περισπούδαστος ἦν. Λακεδαιμόνιοι γοῦν
καὶ
Θηβαῖοι πάντες αὐλεῖν ἐμάνθανον Ἡρακλεῶται τε οἱ ἐν Πόντῳ καὶ
Ἀθηναίων
οἱ περιφενέστατοι, Καλλίας ὁ Ἱππονίκου, Κριτέας ὁ Καλαίσχρου,
412
Ἀλκιβιάδης
παρὰ Προνόμου τοῦ μεγίστην ἐσχηκότος δόξαν. Ἀριστόξενός τε καὶ
Ἐπα-
μεινώνδας παρὰ Οὐλπιοδώρῳ καὶ Ὀρθάγορᾳ, Εὐφράνωρ τε καὶ Ἀρχύτας
οἱ
Πυθαγορικοὶ οἳ καὶ συγγράμματα περὶ αὐλῶν κατέλιπον. Ἀθηνᾶν δέ
φησιν
Ἐπίχαρμος ἐπαυλῆσαι τοῖς Διοσκούροις τὸν ἐνόπλιον· Ἴων δὲ ἀλέκτορα
τὸν αὐλὸν καλεῖ, ἀλλαχοῦ δὲ τὸν ἀλεκτρυόνα Ἰδαῖον σύριγγα καλεῖ· ὁ
αὐτὸς καὶ ῥυθμὸν τρέχοντα τὸν Φρύγιον καλεῖ καὶ βαρὺν αὐλὸν τὸν
Φρύγιον.
βαρὺς γὰρ οὗτος τῷ ὄντι παρ' ὃ καὶ τὸ κέρας αὐτῷ προσάπτουσιν ἀνα-
λογοῦν τῷ τῶν σαλπίγγων κώδωνι.
Τὸ μὲν πάρεργον ἔργον ὣς ποιούμεθα, τὸ δ' ἔργον ὡς πάρεγρον
ἐκπονού-
μεθα, φησὶν ὁ καλὸς Ἀγαθών. ὅτι δοκεῖ ἔχειν τι πρὸς φιλοσοφίαν ὁ οἶνος
ἑλκυστικὸν παραθερμαίνων τὴν ψυχὴν καὶ διαχέων. διόπερ οὐδὲ
πρότερον
ἠρώτων οἵτινες εἶεν ἀλλ' ὕστερον, ὡς δῆλον ἐκ τοῦ Βελλεροφόντου
ξενομένου
τῷ Ἰοβάτῃ ὡς τὴν ξενίαν αὐτὴν τιμῶντες, ἀλλ' οὐ τοὺς ἐν μέρει καὶ καθ'
ἕκαστον ἡμῶν. τῶν δὲ νῦν δείπνων προνοοῦντες οἱ νομοθέται τά τε
φυλετικὰ
Φίλων Ιουδαίος. Legatio ad Gaium (0018: 031)
“Philonis Alexandrini opera quae supersunt, vol. 6”, Ed. Cohn, L.,
Reiter, S.Berlin: Reimer, 1915, Repr. 1962.Sec. 78, line 3
πόλοι καὶ νομεῖς, οὔτε βόες εἰσὶν οὔτε αἶγες οὔτε ἄρνες, ἀλλ' | ἄνθρωποι
κρείττονος μοίρας καὶ κατασκευῆς ἐπιλαχόντες, τὸν αὐτὸν τρόπον
ἀγελαρ-
χοῦντα κἀμὲ τῆς ἀρίστης ἀνθρώπων γένους ἀγέλης νομιστέον διαφέρειν
καὶ μὴ κατ' ἄνθρωπον εἶναι, μείζονος δὲ καὶ θειοτέρας μοίρας
τετυχηκέναι.
ταύτην τὴν ὑπόληψιν ἐνσφραγισάμενος τῇ διανοίᾳ περιέφερεν ὁ ἠλίθιος
ἐν ἑαυτῷ μυθικὸν πλάσμα ὡς ἀψευδεστάτην ἀλήθειαν. καὶ ἐπειδὴ ἅπαξ
ἐθρασύνατο καὶ ἀπετόλμησεν εἰς τοὺς πολλοὺς ἐξενεγκεῖν τὴν
ἀθεωτάτην
ἐκθέωσιν αὑτοῦ, τὰ ἀκόλουθα καὶ συνῳδὰ πράττειν ἐπεχείρει καὶ οἷα
δι' ἀναβαθμῶν ἐκ τοῦ κατ' ὀλίγον εἰς τὸ ἄνω προῄει. ἤρχετο γὰρ
ἐξομοιοῦν τὸ πρῶτον τοῖς λεγομένοις ἡμιθέοις ἑαυτόν, Διονύσῳ καὶ
Ἡρακλεῖ καὶ Διοσκούροις, Τροφώνιον καὶ Ἀμφιάραον καὶ Ἀμφίλοχον
καὶ
τοὺς ὁμοίους χρηστηρίοις αὐτοῖς καὶ ὀργίοις χλεύην τιθέμενος κατὰ
413
σύγκρισιν τῆς ἰδίας δυνάμεως. εἶθ' ὥσπερ ἐν θεάτρῳ σκευὴν ἄλλοτε

ἀλλοίαν ἀνελάμβανε, τοτὲ μὲν λεοντῆν καὶ ῥόπαλον, ἀμφότερα ἐπίχρυσα,
διακοσμούμενος εἰς Ἡρακλέα, τοτὲ δὲ πίλους ἐπὶ τῆς κεφαλῆς, ὁπότε

ἀσκοῖτο εἰς Διοσκούρους· ἔστι δὲ ὅτε κιττῷ καὶ θύρσῳ καὶ νεβρίσιν εἰς
Διόνυσον ἠσκεῖτο· καὶ ταύτῃ διαφέρειν ἀξιῶν, ὅτι ἐκείνων μὲν ἕκαστος
ἰδίας ἔχων τιμὰς οὐ μετεποιεῖτο ὧν ἐκοινώνουν ἕτεροι, ὁ δὲ τὰς πάντων
ἀθρόων ἐσφετερίζετο φθόνῳ καὶ πλεονεξίᾳ, μᾶλλον δὲ καὶ αὐτοὺς
ἐκείνους,
Φίλων Ιουδαίος. Legatio ad Gaium Sec. 92, line 2
εὐθηνίας τε καὶ εὐετηρίας καὶ τῆς τῶν ἄλλων ἀγαθῶν ἀφθονίας, ὧν ἡ

βαθεῖα εἰρήνη δημιουργός, ἀναπλήσας ἠπείρους τε καὶ νήσους, ὁ ἀγεννέ-
στατος, ὁ δειλίας μεστός, ὁ τῶν μὲν εἰς εὐστάθειαν καὶ εὐδαιμονίαν
ἁπάντων κενώσας τὰς πόλεις, μεστὰς δὲ τῶν | εἰς ταραχὰς καὶ θορύβους
καὶ τὴν ἀνωτάτω βαρυδαιμονίαν ἀναφήνας; ἐπὶ δὲ ταῖς τοσαύταις φο-
ραῖς, ἃς ἤνεγκας ἐπ' ὀλέθρῳ, εἰπέ μοι, Γάιε, ζητεῖς ἀθανασίας μετα-
λαχεῖν, ἵνα μὴ ὀλιγοχρονίους καὶ ἐφημέρους ἀλλὰ ἀθανάτους ἀπεργάσῃ
συμφοράς; ἐγὼ δὲ νομίζω τοὐναντίον, εἰ καί τις ἔδοξας γεγενῆσθαι θεός,
πάντως ἄν σε μεταβαλεῖν ἕνεκα τῶν πονηρῶν ἐπιτηδευμάτων εἰς θνητὴν
φύσιν· εἰ γὰρ ἀθανατίζουσιν ἀρεταί, πάντως φθείρουσι κακίαι. μήτε
οὖν ἐν Διοσκούροις γράφου τοῖς φιλαδελφοτάτοις, ὁ σφαγεὺς καὶ
λυμεὼν
τῶν ἀδελφῶν γεγονώς, μήτε Ἡρακλέους ἢ Διονύσου τιμῆς κοινοπράγει
τῶν τὸν βίον ὀνησάντων, ὁ κακωτὴς καὶ διαφθορεὺς ὧν ἔδρασαν ἐκεῖνοι.
Τοσαύτη δέ τις περὶ αὐτὸν ἦν λύττα καὶ παράφορος καὶ

παράκοπος μανία, ὥστε καὶ τοὺς ἡμιθέους ὑπερβὰς ἐπανῄει καὶ ἐπαπε-
δύετο τοῖς τῶν μειζόνων καὶ ἀμφιθαλῶν εἶναι δοκούντων σεβασμοῖς
Ἑρμοῦ καὶ Ἀπόλλωνος καὶ Ἄρεως. Ἑρμοῦ τὸ πρῶτον, κηρυκείοις καὶ
πεδίλοις καὶ χλαμύσιν ἐνσκευαζόμενος τάξιν τε ἐν ἀταξίᾳ καὶ τὸ
ἀκόλουθον
ἐν συγχύσει καὶ λογισμὸν ἐν φρενοβλαβείᾳ παρεπιδεικνύμενος· εἶτα,
ὁπότε
δόξειεν αὐτῷ, τὰ μὲν ἀπετίθετο, εἰς δὲ Ἀπόλλωνα μετεμορφοῦτο καὶ
μετεσκευάζετο, στεφάνοις μὲν ἀκτινοειδέσι τὴν κεφαλὴν ἀναδούμενος,
Novum Testamentum, Acta apostolorum (0031: 005)

“The Greek New Testament, 2nd edn.”, Ed. Aland, K., Black, M., Martini,
C.M., Metzger, B.M., Wikgren, A.Stuttgart: Württemberg Bible Society,
414
1968.Ch. 28, sec. 11, line 3
συνεχόμενον κατακεῖσθαι, πρὸς ὃν ὁ Παῦλος εἰσελθὼν καὶ

προσευξάμενος ἐπιθεὶς τὰς χεῖρας αὐτῷ ἰάσατο αὐτόν.
τούτου δὲ γενομένου καὶ οἱ λοιποὶ οἱ ἐν τῇ νήσῳ ἔχοντες
ἀσθενείας προσήρχοντο καὶ ἐθεραπεύοντο,
οἳ καὶ πολ-
λαῖς τιμαῖς ἐτίμησαν ἡμᾶς καὶ ἀναγομένοις ἐπέθεντο
τὰ πρὸς τὰς χρείας.

Μετὰ δὲ τρεῖς μῆνας ἀνήχθημεν ἐν πλοίῳ παρακε-
χειμακότι ἐν τῇ νήσῳ Ἀλεξανδρίνῳ, παρασήμῳ Διοσκού-
ροις.
καὶ καταχθέντες εἰς Συρακούσας ἐπεμείναμεν
ἡμέρας τρεῖς,
ὅθεν περιελόντες κατηντήσαμεν εἰς
Ῥήγιον. καὶ μετὰ μίαν ἡμέραν ἐπιγενομένου νότου
δευτεραῖοι ἤλθομεν εἰς Ποτιόλους,
οὗ εὑρόντες ἀδελ-
φοὺς παρεκλήθημεν παρ' αὐτοῖς ἐπιμεῖναι ἡμέρας ἑπτά·
καὶ οὕτως εἰς τὴν Ῥώμην ἤλθαμεν.
Ξενοφών Ελληνικά. “Xenophontis opera omnia, vol. 1”, Ed. Marchant,

E.C.Oxford: Clarendon Press, 1900, Repr. 1968.
τυχεῖν. ὁρῶ γὰρ οὐκ ἄλλα μὲν ὑμῖν, ἄλλα δὲ ἡμῖν δο-
κοῦντα, ἀλλ' ὑμᾶς τε ἀχθομένους καὶ ἡμᾶς τῇ Πλαταιῶν
καὶ Θεσπιῶν ἀναιρέσει. πῶς οὖν οὐκ εἰκὸς τὰ αὐτὰ γιγ-
νώσκοντας φίλους μᾶλλον ἀλλήλοις ἢ πολεμίους εἶναι; καὶ
σωφρόνων μὲν δήπου ἐστὶ μηδὲ εἰ μικρὰ τὰ διαφέροντα εἴη
πόλεμον ἀναιρεῖσθαι· εἰ δὲ δὴ καὶ ὁμογνωμονοῖμεν, οὐκ ἂν
πάνυ τῶν θαυμαστῶν εἴη μὴ εἰρήνην ποιεῖσθαι; δίκαιον μὲν
οὖν ἦν μηδὲ ὅπλα ἐπιφέρειν ἀλλήλοις ἡμᾶς, ἐπεὶ λέγεται
μὲν Τριπτόλεμος ὁ ἡμέτερος πρόγονος τὰ Δήμητρος καὶ
Κόρης ἄρρητα ἱερὰ πρώτοις ξένοις δεῖξαι Ἡρακλεῖ τε τῷ
ὑμετέρῳ ἀρχηγέτῃ καὶ Διοσκούροιν τοῖν ὑμετέροιν πολίταιν,
καὶ τοῦ Δήμητρος δὲ καρποῦ εἰς πρώτην τὴν Πελοπόννησον
σπέρμα δωρήσασθαι. πῶς οὖν δίκαιον ἢ ὑμᾶς, παρ' ὧν
ἐλάβετε σπέρματα, τὸν τούτων ποτὲ καρπὸν ἐλθεῖν δῃώσον-
τας, ἡμᾶς τε, οἷς ἐδώκαμεν, μὴ οὐχὶ βούλεσθαι ὡς πλείστην
τούτοις ἀφθονίαν τροφῆς γενέσθαι; εἰ δὲ ἄρα ἐκ θεῶν πε-
415
πρωμένον ἐστὶ πολέμους ἐν ἀνθρώποις γίγνεσθαι, ἡμᾶς δὲ

χρὴ ἄρχεσθαι μὲν αὐτοῦ ὡς σχολαίτατα, ὅταν δὲ γένηται,
καταλύεσθαι ᾗ δυνατὸν τάχιστα.
Μετὰ τοῦτον Αὐτοκλῆς, μάλα δοκῶν ἐπιστρεφὴς εἶναι
ῥήτωρ, ὧδε ἠγόρευεν· Ἄνδρες Λακεδαιμόνιοι, ὅτι μὲν ἃ
Ξενοφών Ελληνικά. Symposium (0032: 004)“Xenophontis opera omnia,

vol. 2, 2nd edn.”, Ed. Marchant, E.C.Oxford: Clarendon Press, 1921,
Repr. 1971.Ch. 8, sec. 29, line 4
παιδικῶν φίλον ἀγαθὸν ποιήσασθαι ὅτι ἀνάγκη καὶ αὐτὸν

ἀσκεῖν ἀρετήν. οὐ γὰρ οἷόν τε πονηρὰ αὐτὸν ποιοῦντα
ἀγαθὸν τὸν συνόντα ἀποδεῖξαι, οὐδέ γε ἀναισχυντίαν καὶ
ἀκρασίαν παρεχόμενον ἐγκρατῆ καὶ αἰδούμενον τὸν ἐρώμενον
ποιῆσαι. ἐπιθυμῶ δέ σοι, ἔφη, ὦ Καλλία, καὶ μυθολογῆσαι
ὡς οὐ μόνον ἄνθρωποι ἀλλὰ καὶ θεοὶ καὶ ἥρωες τὴν τῆς
ψυχῆς φιλίαν περὶ πλείονος ἢ τὴν τοῦ σώματος χρῆσιν
ποιοῦνται. Ζεύς τε γὰρ ὅσων μὲν θνητῶν οὐσῶν μορφῆς
ἠράσθη, συγγενόμενος εἴα αὐτὰς θνητὰς εἶναι· ὅσων δὲ
ψυχαῖς ἀγαθαῖς ἀγασθείη, ἀθανάτους τούτους ἐποίει· ὧν
Ἡρακλῆς μὲν καὶ Διόσκουροί εἰσι, λέγονται δὲ καὶ ἄλλοι·
καὶ ἐγὼ δέ φημι καὶ Γανυμήδην οὐ σώματος ἀλλὰ ψυχῆς
ἕνεκα ὑπὸ Διὸς εἰς Ὄλυμπον ἀνενεχθῆναι. μαρτυρεῖ δὲ καὶ
τοὔνομα αὐτοῦ· ἔστι μὲν γὰρ δήπου καὶ Ὁμήρῳ
γάνυται δέ τ' ἀκούων.
τοῦτο δὲ φράζει ὅτι ἥδεται δέ τ' ἀκούων. ἔστι δὲ καὶ
ἄλλοθί που
πυκινὰ φρεσὶ μήδεα εἰδώς.
τοῦτο δ' αὖ λέγει σοφὰ φρεσὶ βουλεύματα εἰδώς. ἐξ οὖν
συναμφοτέρων τούτων οὐχ ἡδυσώματος ὀνομασθεὶς ὁ Γανυ-
μήδης ἀλλ' ἡδυγνώμων ἐν θεοῖς τετίμηται. ἀλλὰ μήν,
Aeneas Tact., Poliorcetica (0058: 001)“Énée le tacticien. Poliorcétique”,

Ed. Dain, A., Bon, A.–M.Paris: Les Belles Lettres, 1967.Ch. 24, sec. 1,
line 4
εἰσαγαγόντες εἰς τὴν πόλιν κατ' ἄλλας ὁδούς, ὡς τοὺς

ἐπεξελθόντας πολίτας πάλιν ἀπαγαγόντες· τὴν δὲ πόλιν
καταλαβόντες τοῖς ξένοις τῶν ἐν ταῖς ἐνέδραις ὄντων τοὺς
μὲν ἐφυγάδευον, τοὺς δὲ ἐδέχοντο.
Διὸ δεῖ πάντα τὰ τοιαῦτα ὑποπτεύειν καὶ μὴ ἀλογίστως
416
νύκτωρ εἰς πολεμίους ἔξοδον πλήθους ποιεῖσθαι.

Παραδιδόντα δὲ συνθήματα δεῖ προνοεῖν, ἐὰν τύχῃ
τὸ στράτευμα μιγάδες ὄντες ἀπὸ πόλεων ἢ ἐθνῶν, ὅπως μή,
ἂν παρέχῃ τὸ ἓν εἶδος δύο ὀνόματα, ἀμφιβόλως παραδο-
θήσεται, οἷον τάδε, Διόσκουροι Τυνδαρίδαι, περὶ ἑνὸς
εἴδεος δύο ὀνόματα οὐ τὰ αὐτά·
καὶ ἄλλοτε δὲ Ἄρης
Ἐνυάλιος, Ἀθηνᾶ Παλλάς, ξίφος ἐγχειρίδιον, λαμπὰς φῶς,
καὶ ἄλλα ὁμότροπα τούτοις, ἅπερ δυσμνημόνευτά ἐστιν
παρὰ τὰ νομιζόμενα ἑκάστῳ ἔθνει τῶν ἀνθρώπων καὶ βλάβην
φέρει, ἐὰν κατὰ γλῶσσάν τις παραγγέλλῃ μᾶλλον ἢ
κοινόν τι ἅπασιν.
Ἐν μιγάσι δ' οὖν ξένοις οὐ δεῖ τὰ
τοιαῦτα παραγγέλλειν, οὐδὲ ἐν ἔθνεσι συμμάχοις.
Οἷον Χαριδήμῳ Ὠρείτῃ περὶ τὴν Αἰολίδα συνέβη,
Aeneas Tact., Poliorcetica Ch. 24, sec. 13, line 4
στρατεύματος, ἐπειρᾶτο βοηθεῖν ἐπὶ τὸ χωρίον.

Ἔτυχε
δὲ καὶ αὐτὸς ἀγχίνως πάλιν ἀνθυποπτεύσας, καὶ οὐ τὰς
ἐνεδρευομένας ὁδοὺς ἐπορεύθη πρὸς τὸ Ἴλιον, ἀλλὰ ἄλλας
πορευθεὶς ἔλαθέν τε ἐν τῇ νυκτὶ καὶ ἦλθεν πρὸς τὰς πύλας.
Καὶ ἔλαθόν τινες συνεισελθόντες εἰς τὴν πόλιν ἐν τῷ
θορύβῳ, ὡς τοῦ Χαριδήμου ὄντες στρατεύματος.
Ἔπειτα πρὸ τοῦ πλείονας εἰσελθεῖν ἐγνώσθησαν τῷ συνθή-
ματι, καὶ οἱ μὲν ἐξέπεσον αὐτῶν, οἱ δὲ καὶ περὶ τὰς πύλας
διεφθάρησαν· τοῖς μὲν γὰρ ἦν τὸ σύνθημα Τυνδαρίδαι, τοῦ
δὲ Διόσκουροι.
Καὶ παρὰ τοῦτο ἐγένετο τὴν πόλιν
μὴ ἀντικαταληφθῆναι παραχρῆμα ὑπὸ τοῦ Ἀθηνοδώρου ἐν
τῇ αὐτῇ νυκτί.
Παραγγέλλειν οὖν χρὴ τὰ συνθήματα εὐμνημόνευτά τε
καὶ ὡς μάλιστα ἀδελφὰ ταῖς μελλούσαις πράξεσι γίγνεσθαι
οἷον τάδε.
Ἐπὶ μὲν ἄγραν πορευομένοις Ἄρτεμιν
Ἀγροτέραν, ἐπὶ δὲ κλοπήν τινα πράξεων Ἑρμῆν Δόλιον,
ἐπὶ δὲ βιασμὸν Ἡρακλέα, τοῖς δὲ φανεροῖς ἐγχειρήμασιν
Ἥλιον καὶ Σελήνην, καὶ ὡς μάλιστα ὁμότροπα τούτοις
Λουκιανός. Charidemus (0061: 008)

417
“Lucian, vol. 8”, Ed. Macleod, M.D.

Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1967.
Sec. 3, line 11
καὶ τίνας ὑμᾶς εἰς τὸ συμπόσιον κέκληκεν, οὕτως ἂν

ἱκανὴν καταθοῖο τὴν χάριν.
{ΧΑΡΙΔΗΜΟΣ}
Τὸ μὲν δὴ βιβλίον ἦν ἐγκώμιον Ἡρακλέους ἔκ
τινος ὀνείρατος, ὡς ἔλεγε, πεποιημένον αὐτῷ· νενί-
κηκε δὲ Διότιμον τὸν Μεγαρόθεν ἀνταγωνισάμενον
αὐτῷ περὶ τῶν ἀσταχύων, μᾶλλον δὲ περὶ τῆς δόξης.
{ΕΡΜΙΠΠΟΣ}
Τί δ' ἦν ὃ ἐκεῖνος ἀνέγνω βιβλίον;
{ΧΑΡΙΔΗΜΟΣ}
Ἐγκώμιον τοῖν Διοσκούροιν. ἔφασκε δὲ καὶ
αὐτὸς ἐκ μεγάλων κινδύνων ὑπ' ἐκείνων σεσωσμένος
ταύτην αὐτοῖς καταθεῖναι τὴν χάριν, ἄλλως τε καὶ
ὑπ' ἐκείνων παρακεκλημένος ἐπ' ἄκροις ἱστίοις ἐν τοῖς
ἐσχάτοις κινδύνοις φανέντων.
παρῆσαν μέντοι
τῷ συμποσίῳ καὶ ἄλλοι πολλοὶ οἱ μὲν συγγενεῖς
αὐτῷ, οἱ δὲ καὶ ἄλλως συνήθεις, οἱ δὲ λόγου τε ἄξιοι
τό τε συμπόσιον ὅλον κεκοσμηκότες καὶ κάλλους
ἐγκώμια διελθόντες Φίλων τε ἦν ὁ Δεινίου καὶ
Ἀρίστιππος ὁ Ἀγασθένους καὶ τρίτος αὐτός·
Λουκιανός. Charidemus Sec. 6, line 22
τἆλλα παρέντας περὶ αὐτοῦ λέγειν τοῦ τέλους ἡμᾶς

τῶν ἑκάστοτε πραττομένων; ἀλλ' ἵνα μὴ δόξω
λέγειν μὲν ὡς χρὴ περὶ τοῦτο διακεῖσθαι εἰδέναι,
εἰπεῖν δὲ μηδὲν ἐπίστασθαι περὶ αὐτοῦ, ὡς οἷόν τε
βραχέα περὶ τούτου πειράσομαι διελθεῖν.
κάλλους γὰρ δὴ πάντες μὲν ἐπεθύμησαν τυχεῖν,
πάνυ δ' ἠξιώθησαν ὀλίγοι τινές· οἳ δὲ ταύτης ἔτυχον
τῆς δωρεᾶς, εὐδαιμονέστατοι πάντων ἔδοξαν γεγενῆ-
σθαι καὶ πρὸς θεῶν καὶ πρὸς ἀνθρώπων τὰ εἰκότα
τετιμημένοι. τεκμήριον δέ· τῶν γοῦν θεῶν ἐξ ἡρώων
γενομένων Ἡρακλῆς τέ ἐστιν ὁ Διὸς καὶ Διόσκουροι
καὶ Ἑλένη, ὧν ὁ μὲν ἀνδρείας ἕνεκα ταύτης λέγεται
τυχεῖν τῆς τιμῆς, Ἑλένη δὲ τοῦ κάλλους χάριν
αὐτή τε μεταβαλεῖν εἰς θεὸν καὶ τοῖς Διοσκούροις
αἰτία γενέσθαι πρὶν αὐτὴν εἰς οὐρανὸν ἀνελθεῖν τοῖς
418
ὑπὸ γῆν συνεξητασμένοις.

ἀλλὰ μὴν ὅστις
ἀνθρώπων ἠξιώθη τοῖς θεοῖς ὁμιλεῖν, οὐκ ἔστιν εὑ-
ρεῖν, πλὴν ὅσοι μετεσχήκασι κάλλους· Πέλοψ τε γὰρ
τούτου χάριν τοῖς θεοῖς ἀμβροσίας μετέσχε, καὶ
Γανυμήδης ὁ τοῦ Δαρδάνου οὕτω κεκρατηκέναι
Λουκιανός. Charidemus Sec. 6, line 25
εἰπεῖν δὲ μηδὲν ἐπίστασθαι περὶ αὐτοῦ, ὡς οἷόν τε

βραχέα περὶ τούτου πειράσομαι διελθεῖν.
κάλλους γὰρ δὴ πάντες μὲν ἐπεθύμησαν τυχεῖν,
πάνυ δ' ἠξιώθησαν ὀλίγοι τινές· οἳ δὲ ταύτης ἔτυχον
τῆς δωρεᾶς, εὐδαιμονέστατοι πάντων ἔδοξαν γεγενῆ-
σθαι καὶ πρὸς θεῶν καὶ πρὸς ἀνθρώπων τὰ εἰκότα
τετιμημένοι. τεκμήριον δέ· τῶν γοῦν θεῶν ἐξ ἡρώων
γενομένων Ἡρακλῆς τέ ἐστιν ὁ Διὸς καὶ Διόσκουροι
καὶ Ἑλένη, ὧν ὁ μὲν ἀνδρείας ἕνεκα ταύτης λέγεται
τυχεῖν τῆς τιμῆς, Ἑλένη δὲ τοῦ κάλλους χάριν
αὐτή τε μεταβαλεῖν εἰς θεὸν καὶ τοῖς Διοσκούροις
αἰτία γενέσθαι πρὶν αὐτὴν εἰς οὐρανὸν ἀνελθεῖν τοῖς
ὑπὸ γῆν συνεξητασμένοις.
ἀλλὰ μὴν ὅστις
ἀνθρώπων ἠξιώθη τοῖς θεοῖς ὁμιλεῖν, οὐκ ἔστιν εὑ-
ρεῖν, πλὴν ὅσοι μετεσχήκασι κάλλους· Πέλοψ τε γὰρ
τούτου χάριν τοῖς θεοῖς ἀμβροσίας μετέσχε, καὶ
Γανυμήδης ὁ τοῦ Δαρδάνου οὕτω κεκρατηκέναι
λέγεται τοῦ πάντων ὑπάτου θεῶν, ὥστ' αὐτὸν
οὐκ ἀνασχέσθαι συμμετασχεῖν αὐτῷ τινα τῶν
ἄλλων θεῶν τῆς θήρας τῶν παιδικῶν, ἀλλ' αὐτῷ μόνῳ
Λουκιανός. Alexander (0062: 038)“Lucian, vol. 4”, Ed. Harmon,

A.M.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1925, Repr. 1961.
Sec. 4, line 3
καλὸς ἰδεῖν καὶ θεοπρεπὴς ὡς ἀληθῶς, λευκὸς

τὴν χρόαν, τὸ γένειον οὐ πάνυ λάσιος, κόμην τὴν
μὲν ἰδίαν, τὴν δὲ καὶ πρόσθετον ἐπικείμενος εὖ
μάλα εἰκασμένην καὶ τοὺς πολλοὺς ὅτι ἦν
ἀλλοτρία λεληθυῖαν· ὀφθαλμοὶ πολὺ τὸ γοργὸν
419
καὶ ἔνθεον διεμφαίνοντες, φώνημα ἥδιστόν τε ἅμα

καὶ λαμπρότατον· καὶ ὅλως οὐδαμόθεν μεμπτὸς
ἦν ταῦτά γε.
Τοιόσδε μὲν τὴν μορφήν· ἡ ψυχὴ δὲ καὶ ἡ
γνώμη – ἀλεξίκακε Ἡράκλεις καὶ Ζεῦ ἀποτρόπαιε
καὶ Διόσκουροι σωτῆρες, πολεμίοις καὶ ἐχθροῖς
ἐντυχεῖν γένοιτο καὶ συγγενέσθαι τοιούτῳ τινί.
συνέσει μὲν γὰρ καὶ ἀγχινοίᾳ καὶ δριμύτητι
πάμπολυ τῶν ἄλλων διέφερεν, καὶ τό τε περίεργον
καὶ εὐμαθὲς καὶ μνημονικὸν καὶ πρὸς τὰ μαθή-
ματα εὐφυές, πάντα ταῦτα εἰς ὑπερβολὴν
ἑκασταχοῦ ὑπῆρχεν αὐτῷ. ἐχρῆτο δὲ αὐτοῖς εἰς
τὸ χείριστον, καὶ ὄργανα ταῦτα γενναῖα ὑπο-
βεβλημένα ἔχων αὐτίκα μάλα τῶν ἐπὶ κακίᾳ
διαβοήτων ἀκρότατος ἀπετελέσθη, ὑπὲρ τοὺς
Κέρκωπας, ὑπὲρ τὸν Εὐρύβατον ἢ Φρυνώνδαν
Φλάβιος Αρριανός, Alexandri anabasis (0074: 001)

“Flavii Arriani quae exstant omnia, vol. 1”, Ed. Roos, A.G., Wirth, G.
Leipzig: Teubner, 1967 (1st edn. corr.).Book 4, ch. 8, sec. 2, line 3
την, τούτων πάντων οὐδέν τι ὄφελος ἐς εὐδαιμονίαν

ἀνθρώπου, εἰ μὴ σωφρονεῖν ἐν ταὐτῷ ὑπάρχοι τούτῳ
τῷ ἀνθρώπῳ τῷ τὰ μεγάλα, ὡς δοκεῖ, πράγματα
πράξαντι.
Ἔνθα δὴ καὶ τὸ Κλείτου τοῦ Δρωπίδου πάθημα
καὶ τὴν Ἀλεξάνδρου ἐπ' αὐτῷ ξυμφοράν, εἰ καὶ ὀλίγον
ὕστερον ἐπράχθη, οὐκ ἔξω τοῦ καιροῦ ἀφηγήσομαι.
εἶναι μὲν γὰρ ἡμέραν ἱερὰν τοῦ Διονύσου Μακεδόσι
καὶ θύειν Διονύσῳ ὅσα ἔτη ἐν αὐτῇ Ἀλέξανδρον· τὸν
δὲ τοῦ Διονύσου μὲν ἐν τῷ τότε ἀμελῆσαι λέγουσι,
Διοσκούροιν δὲ θῦσαι, ἐξ ὅτου δὴ ἐπιφρασθέντα τοῖν
Διοσκούροιν τὴν θυσίαν· πόρρω δὲ τοῦ πότου προϊόν-
τος (καὶ γὰρ καὶ τὰ τῶν πότων ἤδη Ἀλεξάνδρῳ ἐς τὸ
βαρβαρικώτερον νενεωτέριστο) ἀλλ' ἔν γε τῷ πότῳ
τότε ὑπὲρ τοῖν Διοσκούροιν λόγους γίγνεσθαι, ὅπως
ἐς Δία ἀνηνέχθη αὐτοῖν ἡ γένεσις ἀφαιρεθεῖσα Τυν-
δάρεω. καί τινας τῶν παρόντων κολακείᾳ τῇ Ἀλεξάν-
δρου, οἷοι δὴ ἄνδρες διέφθειράν τε ἀεὶ καὶ οὔποτε
παύσονται ἐπιτρίβοντες τὰ τῶν ἀεὶ βασιλέων πράγματα,
κατ' οὐδὲν ἀξιοῦν συμβάλλειν Ἀλεξάνδρῳ τε καὶ τοῖς
Ἀλεξάνδρου ἔργοις τὸν Πολυδεύκην καὶ τὸν Κάστορα.
420
ἀνθρώπου, εἰ μὴ σωφρονεῖν ἐν ταὐτῷ ὑπάρχοι τούτῳ

τῷ ἀνθρώπῳ τῷ τὰ μεγάλα, ὡς δοκεῖ, πράγματα
πράξαντι.
οἱ δὲ οὐδὲ τοῦ Ἡρακλέους ἀπείχοντο ἐν τῷ πότῳ· ἀλλὰ

421

οἱ δὲ οὐδὲ τοῦ Ἡρακλέους ἀπείχοντο ἐν τῷ πότῳ· ἀλλὰ
τὸν φθόνον γὰρ ἐμποδὼν ἵστασθαι τοῖς ζῶσι τὸ μὴ οὐ
τὰς δικαίας τιμὰς αὐτοῖς ἐκ τῶν ξυνόντων γίγνεσθαι.
Κλεῖτον δὲ δῆλον μὲν εἶναι πάλαι ἤδη ἀχθόμενον
Φλάβιος Αρριανός, Periplus ponti Euxini (0074: 004)

“Flavii Arriani quae exstant omnia, vol. 2”, Ed. Roos, A.G., Wirth, G.
Leipzig: Teubner, 1968 (1st edn. corr.).Ch. 23, sec. 2, line 3
ἵστασθαι ἐπὶ τῷδε αὐτόματον, μηδὲ ἀποφεύγειν ἔτι. καὶ

τοῦτο δὴ πολὺ ἀνακεῖσθαι τὸ ἀργύριον τῷ ἥρῳ τὰς τιμὰς
τῶν ἱερείων.
φαίνεσθαι δὲ ἐνύπνιον τὸν Ἀχιλλέα τοῖς μὲν προ-
σχοῦσι τῇ νήσῳ, τοῖς δὲ καὶ πλέουσιν, ἐπειδὰν οὐ πόρρω
αὐτῆς ἀπόσχωσιν, καὶ φράζειν ὅπου προσχεῖν τῆς νήσου
ἄμεινον καὶ ὅπου ὁρμίσασθαι. οἳ δὲ καὶ ὕπαρ λέγουσιν
φανῆναί σφισιν ἐπὶ τοῦ ἱστοῦ ἢ ἐπ' ἄκρου τοῦ κέρως
τὸν Ἀχιλλέα, καθάπερ τοὺς Διοσκόρους· τοσόνδε μόνον
τῶν Διοσκούρων μεῖον ἔχειν τὸν Ἀχιλλέα, ὅσον οἱ μὲν
Διόσκουροι τοῖς πανταχοῦ πλοϊζομένοις ἐναργεῖς φαί-
νονται καὶ φανέντες σωτῆρες γίνονται, ὃ δὲ τοῖς πελά-
ζουσιν ἤδη τῇ νήσῳ. οἳ δὲ καὶ τὸν Πάτροκλόν σφισιν
ὀφθῆναι ἐνύπνιον λέγουσιν. τάδε μὲν ὑπὲρ τῆς νήσου
τῆς τοῦ Ἀχιλλέως ἀκοὴν ἀνέγραψα τῶν ἢ αὐτῶν προ-
σχόντων ἢ ἄλλων πεπυσμένων· καί μοι δοκεῖ οὐκ ἄπιστα
εἶναι. Ἀχιλλέα γὰρ ἐγὼ πείθομαι εἴπερ τινὰ καὶ ἄλλον
ἥρωα εἶναι, τῇ τε εὐγενείᾳ τεκμαιρόμενος καὶ τῷ κάλλει
καὶ τῇ ῥώμῃ τῆς ψυχῆς καὶ τῷ νέον μεταλλάξαι ἐξ ἀν-
θρώπων καὶ τῇ Ὁμήρου ἐπ' αὐτῷ ποιήσει καὶ τῷ ἐρω-
τικὸν γενέσθαι καὶ φιλέταιρον, ὡς καὶ ἐπαποθανεῖν
Αίλιος Ηρωδιανός. (0087: 001)“Grammatici Graeci, vol. 3.1”, Ed.

Lentz, A.
Leipzig: Teubner, 1867, Repr. 1965.Part+volume 3,1, page 72, line 12
μησαν ἀπηρέα νισσομένοισι» οὐκ ἔστι τύπου τῶν διὰ τοῦ ηρης, ἐβαρύ-
νετο γὰρ ἂν ὡς χαλκήρης, κωπήρης.
Ἔτι τὰ διὰ τοῦ ωρης βαρύνονται, νεώρης, αὐτώρης, κατώ-
ρης, ὑληώρης, μεσσώρης, Διώρης ὄνομα κύριον. Λυκώρης. ἡ
422
δὲ Λυκωρέος γενικὴ παρὰ Καλλιμάχῳ (hymn. Apoll. 94) ἀπὸ τῆς Λυ-
κωρεύς εὐθείας ἐκφέρεται.
Τὰ εἰς σης βαρύνεται, Ἀγχίσης, Ἀντίσης, Ἀμφίσης, Ἐρί-
σης, ὄνομα κύριον, Κυρίσης ποταμὸς Κελτικῆς, Τιπανίσης, ἔθνος
παρὰ τὸν Καύκασον. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ. Βασανίσης ἔθνος Θρᾴκιον,
Ὀδρύσης ἔθνος Θρᾴκης· Στράβων ἑβδόμῃ (fr. 48), Λαπέρσαι· οὕτως
οἱ Διόσκουροι ἐκλήθησαν Λᾶν πόλιν Λακωνικὴν ἑλόντες.
Τὰ εἰς της ἁπλᾶ ἀρσενικὰ καθαρὸν ἔχοντα τὸ τ βραχείᾳ παραλη-
γόμενα ὑπὲρ δύο συλλαβὰς βαρύνεται, ἐργάτης, ἐλάτης, Ἰξιβάτης
ἔθνος πρὸς τῷ Πόντῳ προσεχὲς τῇ Σινδικῇ. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ. Ἰαζα-
βάτης ἔθνος παρὰ Μαιῶτιν, οὓς Σαυρομάτας φησὶν Ἔφορος. Σαρ-
μάτης ἔθνος Σκυθικόν, Σαυρομάτης ἔθνος Ἰνδικόν. λέγονται καὶ
Συρμάται, ὡς Εὔδοξος πρώτῳ «ποταμὸν τοῦ Τανάϊδος Συρμάτας
κατοικεῖν». Γαλάτης ἔθνος πρὸς νότον τοῖς Παφλαγόσιν· ἀπὸ τῶν
ἐν τῇ Κελτικῇ Γαλατῶν, οἳ πλανηθέντες πολὺν χρόνον καὶ καταλαβόν-
τες τὴν χώραν οὕτως ὠνόμασαν. παρήχθη δὲ τὸ Γαλάτης ἐκ τοῦ Γάλ-
λος ὑφέσει τοῦ ἑνὸς λ. Ἀβρινάτης Ποντικὸν ἔθνος καὶ μετὰ τοῦ ρ
Αίλιος Ηρωδιανός. Part+volume 3,1, page 277, line 16
ἑκάστη λέγουσα. ὁ δὲ ὑπολαβὼν τὴν μητέρα καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὴν
ἀδελφήν, κτίζει τρεῖς πόλεις ἀπὸ μὲν τῆς ἀδελφῆς Λαοδίκης Λαοδίκειαν,
ἀπὸ δὲ τῆς γυναικὸς Νύσης Νῦσαν, ἀπὸ δὲ τῆς μητρὸς Ἀντιοχίδος
Ἀντιόχειαν». δωδεκάτη ἐν τῇ Μαργιανῇ Παρθυαίων. Στράβων ἑνδεκάτῃ
(p. 516). τρισκαιδεκάτη ἡ Ταρσός. τεσσαρεσκαιδεκάτη Ἰσαυρίας ἡ Λαμ-
πωτὶς λεγομένη. Ἀσπαλάθεια πόλις Ταφίων. Νίκανδρος ἑτεροιουμέ-
νων πρώτῃ «Ἀσπαλάθεια βοήροτος». Ἀττάλεια πόλις Λυδίας. Ἁγνώ-
νεια πόλις Θρᾴκης πλησίον Ἀμφιπόλεως, Ἅγνωνος κτίσμα τοῦ
στρατηγοῦ
τῶν Ἀθηναίων. Αἰξώνεια πόλις Μαγνησίας. Ἀκαδήμεια γυμνάσιον
Ἀθήνησιν ἀπὸ Ἀκαδήμου. γράφεται καὶ διὰ τοῦ ε Ἐκαδήμεια· οἱ δ' ὅτι
Ἔχεμος ὁ Ἀρκὰς συστρατεύσας τοῖς Διοσκούροις ὑποχείριον ἔσχε τὴν
Ἀττι-
κήν, ἐξ οὗ Ἐχεδήμειάν φασιν. μὴ βουλόμενοι δὲ σώζεσθαι τὸ ὄνομα
Ἀκα-
δήμειαν ἔφασαν. ἀκρώρεια ἄκρον ὄρους. Ἀλύζεια πόλις Ἀκαρνανίας
ἀπὸ τοῦ παιδὸς Ἰκαρίου κληθεῖσα Ἀλύζου. Ἀμάσεια πόλις Ποντική.
Ἄμφεια πόλις Μεσσήνης. Παυσανίας τετάρτῳ (5, 8). Ἁρπαλύκεια πό-
λις Φρυγίας κτίσμα Γορδιοτειχιτῶν. Βάλκεια πόλις περὶ τὴν Προποντίδα.
Βατίεια τόπος τῆς Τρωάδος ὑψηλὸς ἀπὸ Βατείας τινός, ὡς Ἑλλάνικος
ἐν πρώτῃ Τρωϊκῶν ἤ, ὡς Ἐπαφρόδιτός φησιν, ἀπὸ τοῦ πάτου τῶν ἵππων
423
ἤγουν τῆς ἀναστροφῆς τροπῇ τοῦ π εἰς β ἢ ἀπὸ τῶν βάτων. Ὅμηρος
(Β 813) «τὴν ἤτοι ἄνδρες Βατίειαν κικλήσκουσιν». Βοαύλεια πόλις
Αίλιος Ηρωδιανός. Part+volume 3,1, page 277, line 38
μένῳ». ἀπὸ τοῦ οἰκίσαντος Βουδείου. οὕτω τιμᾶται Βούδεια ἡ Ἀθηνᾶ

ἐν Θετταλίᾳ. Λυκόφρων (v. 359)
ἡ πολλὰ δὴ Βούδειαν αἴθυιαν κόρην
ἀρωγὸν αὐδάξασα τάρροθον γάμων.
ἔστι καὶ Βούδεια πόλις Φρυγίας. Βουκεφάλεια πόλις ἐπὶ τῷ Βουκε-
φάλῳ ἵππῳ, ἣν ἔκτισεν Ἀλέξανδρος ἐν Ἰνδίᾳ παρὰ τὸν Ὑδάσπην
ποταμόν. Γερμανίκεια πόλις Εὐφρατησίας. Γήρεια πόλις Ἰνδική.
Γυλάκεια. οὕτως ἐκαλεῖτο ἡ τῆς Ἰλλυρίας Ἀπολλωνία ἀπὸ Γύλακος
Κορινθίου. Δαιδάλεια πόλις Ἰταλίας Δαιδάλου κτίσμα. Δεκέλεια
δῆμος τῆς Ἱπποθοωντίδος φυλῆς ἀπὸ Δεκέλου τοῦ ἡγησαμένου τοῖς
Διοσκούροις εἰς Ἀφίδνας, ὡς Ἡρόδοτος ἐνάτῳ (c. 73). λέγεται καὶ
Δεκελιά, ὅθεν τὸ τοπικὸν Δεκελιᾶθεν. Δικαιάρχεια πόλις Ἰταλίας,
ἣ ἐκέκλητο Ποτίολοι. πότια δὲ τὰ φρέατα καλοῦσι Ῥωμαῖοι, ὀλῆρε
δὲ τὸ ὄζειν. δυσώδη γὰρ τὰ φρέατα εἶχε. Διομήδεια πόλις Δαυνίων
κτίσμα Διομήδους. καὶ νῆσος ἡ Διομήδεια. ἔστι καὶ τόπος Διομήδεια
πλησίον Ἀργυρίππων. Ἐλάτεια πόλις Φωκίδος ἀπὸ Ἐλάτου. ἔστι καὶ
Θετταλίας. ἔστι καὶ Θεσπρωτίας, ἣν καὶ Ἐλατρίαν φασὶ διὰ τοῦ ρ.
Ἐλέγεια χωρίον πέραν Εὐφράτου. Ἀρριανὸς ἐν Παρθικῶν ηʹ. Ἔμεια
τόπος πλησίον Μυκηνῶν. Ἔμεια δὲ λέγεται, ἐπειδὴ ἐκεῖ ἤμεσεν ὁ Κέρ-
βερος ἀνελθὼν ἐκ τοῦ Ἅιδου ἢ ἐπειδὴ ὁ Θυέστης φαγὼν τὰ τέκνα
αὐτοῦ ἐκεῖ ἤμεσεν. Ἐπιφάνεια πόλις Συρίας κατὰ Ῥαφανέας
Αίλιος Ηρωδιανός. Περὶ κλίσεως ὀνομάτων (0087: 013)“Grammatici

Graeci, vol. 3.2”, Ed. Lentz, A.Leipzig: Teubner, 1870, Repr.
1965.Part+volume 3,2, page 647, line 11
Περὶ τῶν εἰς α οὐδετέρων.
Eustath. 1627, 35: τὸ γάλακτος πλεονασμὸν ἔχει τοῦ κ· οὐ γὰρ

ἔστιν εὐθεῖαν εἰπεῖν αὐτοῦ τὸ γάλαξ· ἐπεὶ μηδέ ἐστι τὸ ξ τελικὸν οὐ-
δετέρων ὀνομάτων, εἰ καὶ ἔμφασιν εὐθείας τοιαύτης ὁ κατ' οὐρανὸν
γαλαξίας κύκλος δίδωσι καὶ τὸ εὑρίσκεσθαι δοτικὴν πληθυντικὴν τοῖς γά-
λαξιν· ἐφ' οἷς δῆλον ὅτι τοῦ κτ κειμένων ἐν τῷ γάλακτι ἡ δοτικὴ
τῶν πληθυντικῶν τρέψασα μὲν συνήθως τὸ τ εἰς σ, κεράσασα δὲ τὸ κσ
424
εἰς ξ πεποίηκε τὸ γάλαξιν. ἐξ οὗ καὶ ὁ γαλαξίας γενέσθαι δοκεῖ. τέως

γε μὴν οἱ τὸ γάλαξ λέγοντες διὰ τοῦ κ κλίνοντες αὐτὸ πλεονάζειν δο-
κοῦσι τὸ τ. ὡς γὰρ ἄναξ ἄνακος, ὅθεν καὶ Διόσκουροι ἀνακοί καὶ
ἀνακῶς ἐπίρρημα ὅ ἐστιν ἐπιμελῶς, καὶ πλεονασμῷ τοῦ τ ἄνακτος, οὕτω
καὶ γάλαξ μονήρης εὐθεῖα γάλακος γάλακτος. οὗ χρῆσις καὶ ἐν τῷ
»γάλακτι δ' ἴκελον ἄνθος». οἱ δὲ τοιοῦτοι φαίνονται λέγειν ὥσπερ
τὴν μὲν γύναιξ εὐθεῖαν σεσιγημένην εἶναι, κεῖσθαι δὲ τὰς πλαγίας πτώ-
σεις ἐν χρήσει οὕτω καὶ ἐπὶ τοῦ γάλακτος γενέσθαι. σιγᾶσθαι μὲν γὰρ
τὴν ὀρθήν, λαλεῖσθαι δὲ τὰς μετ' αὐτήν. γάλαξ μὲν γὰρ οὐκ ἐκφω-
νεῖται, τὰ δὲ ἐφεξῆς αὐτῇ χρηστά ἐστιν. – ὅτι δὲ τὸ γάλα εἰς ξ δοκεῖ
λήγειν, ἐπιστώσατο Ἡρωδιανὸς καὶ ἀπὸ συνθέτου τοῦ ἀρτιγάλαξ καὶ
ἀπὸ πληθυντικῆς δοτικῆς τοῖς γάλαξι.
Αίλιος Ηρωδιανός. Philetaerus [Sp.?] (fort. auctore Corneliano) (e codd.

Vat. gr. 2226 + Paris. gr. 2552) (0087: 037)“Le “Philétaeros” attribué à
Hérodien”, Ed. Dain, A.Paris: Les Belles Lettres, 1954.Sec. 44, line 1
παρὰ τῷ Αἰσχίνῃ (In Tim., 61). Ὑπογενειάσκειν

δὲ τὸ ἄρτι ἐξανθεῖν τὸ γένειον.
Καμαρωτὸν ὄχημα, ὅπερ νῦν σκεπαστὸν
λέγουσιν· καλοῦσι δὲ αὐτὸ καὶ ἀπήνην.
Βόλιτα οἱ Ἀττικοί· βόλβιτα οἱ Δωριεῖς.
Εἱληθερεῖν τὸ ἐν ἡλίῳ θέρεσθαι· καὶ εἱληθε-
ρὲς ὕδωρ ὁμοίως.
Τὸ προσκυνεῖν αἰτιατικῇ πτώσει συντάττου-
σιν, οἷον προσκυνῶ τοὺς θεούς· οὐδέποτε δὲ τῇ
δοτικῇ, ὥσπερ οἴονταί τινες.
Οἱ Διόσκουροι σὺν τῷ υ ὅταν πληθυντικῶς
λέγονται· τὼ Διοσκόρω δὲ ἐν τῷ δυικῷ ἀριθμῷ
ἄνευ τοῦ υ.
Ὁμίχλη, οὐχὶ ὁμίχλα· ἀλλ' ὁμοίως ἡ ὁμίχλη
τῷ ἡ τρίγλη διὰ τοῦ η.
Παρδαλῆ τὸ τῆς παρδάλεως δέρμα, ὡς λεοντῆ
καὶ ἰξαλῆ, τὸ τῆς αἰγός, καὶ μοσχῆ· ἀρνέα δὲ καὶ
λυκέα.
Διπλοΐδιον τὸ διπλοῦν ἱμάτιον.
Στράβων γεωγραφικά.“Strabonis geographica, 3 vols.”, Ed. Meineke,

A.Leipzig: Teubner, 1877, Repr. 1969.
425
κλεῖ δέ “μία γίνεται ἀμφοτέρων ὄψ” ἡ ὄψις· καὶ παρ'

Ἀντιμάχῳ “Δήμητρός τοι Ἐλευσινίης· ἱερὴ ὄψ.” καὶ
τὸ ἄλφιτον ἄλφι· Εὐφορίων δὲ καὶ τὸν ἧλον λέγει ἧλ·
παρὰ Φιλήτᾳ δέ “δμωίδες εἰς ταλάρους λευκὸν ἄγου-
“σιν ἔρι” [τὸ ἔριον]· “εἰς ἄνεμον δὲ τὰ πηδά” τὰ πη-
δάλια Ἄρατός φησι, Δωδὼ δὲ τὴν Δωδώνην Σιμμίας.
Τῶν δ' ἄλλων τῶν ὑπὸ τοῦ ποιητοῦ κατωνομα-
σμένων τὰ μὲν ἀνῄρηται, τῶν δ' ἴχνη λείπεται, τὰ δὲ
μετωνόμασται, καθάπερ αἱ Αὐγειαὶ Αἰγαιαί· [αἱ] γὰρ
ἐν τῇ Λοκρίδι οὐδ' ὅλως περίεισι. τὴν δὲ Λᾶν οἱ Διός-
κουροί ποτε ἐκ πολιορκίας ἑλεῖν ἱστοροῦνται, ἀφ' οὗ
δὴ Λαπέρσαι προσηγορεύθησαν.
Φησὶ δ' Ἔφορος τοὺς κατασχόντας τὴν Λακωνι-
κὴν Ἡρακλείδας Εὐρυσθένη τε καὶ Προκλῆ διελεῖν
εἰς ἓξ μέρη καὶ πολίσαι τὴν χώραν· μίαν μὲν οὖν τῶν
μερίδων, τὰς Ἀμύκλας, ἐξαίρετον δοῦναι τῷ προδόντι
αὐτοῖς τὴν Λακωνικὴν καὶ πείσαντι τὸν κατέχοντα αὐ-
τὴν ἀπελθεῖν ὑπόσπονδον μετὰ τῶν Ἀχαιῶν εἰς τὴν
Ἰωνίαν· τὴν δὲ Σπάρτην βασίλειον ἀποφῆναι σφίσιν
αὐτοῖς· εἰς δὲ τὰς ἄλλας πέμψαι βασιλέας, ἐπιτρέψαν-
τας δέχεσθαι συνοίκους τοὺς βουλομένους τῶν ξένων
Eratosthenes et Eratosthenica Philol., Catasterismi (0222: 001)

“Pseudo–Eratosthenis catasterismi”, Ed. Olivieri, A.
Leipzig: Teubner, 1897; Mythographi Graeci 3.1.
χην, διὸ καὶ ἀκέφαλον αὐτὴν σχηματίζουσιν.

Ἔχει δὲ ἀστέρας ἐπὶ τῆς κεφαλῆς αʹ ἀμαυρόν,
ἐφ' ἑκατέρῳ ὤμῳ αʹ, ἐν πτέρυγι ἑκατέρᾳ βʹ, ὁ δ'
ἐν τῇ δεξιᾷ πτέρυγι μεταξὺ τοῦ τε ὤμου καὶ τοῦ
ἄκρου τῆς πτέρυγος Προτρυγητὴρ καλεῖται, ἐπ' ἀγκῶ-
νος ἑκατέρου αʹ, ἐπὶ χειρὸς ἄκρας ἑκατέρας αʹ, ὁ δ'
ἐπὶ τῆς εὐωνύμου λαμπρὸς καλεῖται Στάχυς, ἐπὶ τῆς
πέζης τοῦ χιτῶνος ἀμαυροὺς ϛʹ, ἀμαυρὸν αʹ,
ἐφ' ἑκατέρου ποδὸς αʹ· οἱ πάντες κʹ.
Διδύμων.
Οὗτοι λέγονται Διόσκουροι εἶναι· ἐν δὲ τῇ Λακω-

νικῇ τραφέντες ἐπιφάνειαν ἔσχον, φιλαδελφίᾳ δὲ ὑπερ-
426
ήνεγκαν πάντας· οὔτε γὰρ περὶ ἀρχῆς οὔτε περὶ ἄλλου

τινὸς ἤρισαν· μνήμην δὲ αὐτῶν Ζεὺς θέσθαι βουλό-
μενος τῆς κοινότητος, Διδύμους ὀνομάσας εἰς τὸ αὐτὸ
ἀμφοτέρους ἔστησεν ἐν τοῖς ἄστροις.
Ἔχουσι δὲ ἀστέρας ὁ μὲν ἐποχούμενος τοῦ Καρ-
κίνου ἐπὶ τῆς κεφαλῆς αʹ λαμπρόν, ἐπ' ὤμου ἑκα-
τέρου αʹ λαμπρόν, ἐπὶ δεξιοῦ ἀγκῶνος αʹ, ἐπὶ δεξιᾶς
χειρὸς αʹ, ἐφ' ἑκατέρῳ γόνατι αʹ, ἐφ' ἑκατέρῳ ποδὶ
αʹ, τοὺς πάντας θʹ·
Αίλιος Αριστείδης. Εἰς Δία (0284: 001)“Aristides, vol. 1”, Ed. Dindorf,
W.Leipzig: Reimer, 1829, Repr. 1964.Jebb page 7, line 21
χρόνος εἰς ἡμέραν καὶ νύκτα μερισθεὶς πρέποντα τῷ

καιρῷ τὰ ἑκατέρων ἔχει μήκη, ἀναπαύσεις τε καὶ τοὺς
πόνους, ὡς δὴ ἁρμόττει, πλείους ἢ ἐλάττους παρεχόμενος·
ἥ τε οὐρανοῦ καὶ ὄμβρου συνουσία Διός· καὶ Ἀπόλλων
ἀνθρώποις χρησμῳδεῖ Διὸς νημερτέα βουλὴν, καὶ Ἀσκλη-
πιὸς ἰᾶται, Ἀθηνᾶ τε Ἐργάνη Διὸς γνώμῃ ταύτην εἴληχε
τὴν τάξιν, καὶ Ἥρα γαμηλία, καὶ Ἄρτεμις λοχία καὶ
κυνηγέτις εὐεργετοῦσιν ἀνθρώπους, τὴν τοῦ μεγάλου
σώζουσαι πάντων εὐεργέτου γνώμην. Πᾶνές τε ὀρῶν ἔνοι-
κοι καὶ Νύμφαι ναμάτων ἐπίσκοποι σὺν Διὶ τὴν κληρου-
χίαν ἔχουσι. Ποσειδῶν τε καὶ Διόσκουροι σώζουσι τοὺς
πλέοντας, πειθόμενοι Διὶ, καὶ Μοῦσαι μουσικὴν εὗρον καὶ
κατέδειξαν Διὸς βουληθέντος εἶναι Μούσας καὶ μουσικὴν,
θεῶν ἅμα καὶ ἀνθρώπων ἕνεκα. καὶ πάντα δὲ πανταχοῦ
Διὸς μεστὰ καὶ πᾶσιν ἐφ' ἑκάστης πράξεως παρίδρυται,
ὥσπερ οἱ διδάσκαλοι τοῖς παισὶ καὶ οἱ παραβάται τοῖς
ἡνιόχοις. καὶ ἁπάντων θεῶν εὐεργεσίαι Διός εἰσιν ἔργον,
καὶ πάντες ἀνθρώπων ἐπιμελοῦνται, τὴν ὑπὸ τούτου
παραδοθεῖσαν τάξιν φυλάττοντες, οἷον ἐν στρατοπέδῳ
συμπάντων στρατηγοῦ. μοῖράν τε ἣν ἂν νείμῃ ἐπίσταται
εἰκότως. δίδωσι γὰρ αὐτὸς καὶ τοῦτ' ἔστιν ἄφυκτος
Αίλιος Αριστείδης. Ἀθηνᾶ (0284: 002)“Aristides, vol. 1”, Ed. Dindorf,

ἐμπολαῖον· ἐναγωνίῳ δὲ καὶ ἀντὶ χορηγοῦ καθέστηκεν.

Ὅμηρος μὲν γὰρ καὶ ἄντικρυς αὐτὴν ἐναγώνιον ἀποφαί-
νει· τὰ γὰρ ἆθλα κρίνει δι' αὐτῆς. αὐλῳδίαν τοίνυν καὶ
427
λυρῳδίαν καὶ κιθαρῳδίαν ἐξευροῦσα, τὴν μὲν τῶν Μουσῶν

μιᾷ δωρεῖται, τὴν δ' Ἑρμῇ, τὴν δ' Ἀπόλλωνι. οὕτω δὲ
πανταχοῦ χώραν ἔχει ὥστε ὁ μὲν Ἄρης παῖς ἐστι πρὸς
αὐτὴν ἐν αὐτοῖς τοῖς ἑαυτοῦ πράγμασιν, ὁ δ' Ἀπόλλων
τῶν αὑτοῦ χρησμῳδιῶν ταύτην προὐστήσατο καὶ προθύειν
ἐπέταξεν. Ἥφαιστος δὲ ὑπὸ μὲν τοῦ ἔρωτος ἀναγκάζεται
φιλοτεχνεῖν, ἡ δὲ φύσις λείπεται. Χάριτες δ' αὐτῆς περὶ
χεῖρας ἵστανται. Διόσκουροι δ' ὑπ' αὐτῇ πυρριχίζουσιν.
Ἴακχος δὲ καὶ αἱ Ἐλευσίνιαι τοὺς τῆς θεοῦ χοροὺς
διώκουσι, Ποσειδῶν δὲ συνεχώρησεν ἡττώμενος. ἡ δὲ
ὑπερβολὴ τοῦ κράτους ὅτι καὶ τὸ φυτὸν κατεδείχθη νίκης
εἶναι σύμβολον, ὡς οὐ μόνον αὐτῇ θεμιτὸν ὂν νικᾶν,
ἀλλὰ καὶ τοὺς νικῶντας στεφανοῦν. καὶ γάρ τοι πάντα
μὲν τὰ ἀπορώτατα οἱ ποιηταὶ ταύτῃ προστιθέασιν, ἐπει-
δὰν πόριμα καὶ δυνατὰ ἀποφῆναι βούλωνται, Ὀδυσσέας
τε νηχομένους ἐν μέσοις τοῖς ἐρήμοις πελάγεσι καὶ νέους
ἐκ γερόντων καὶ καλοὺς ἐξ οὐ καλῶν γιγνομένους, καὶ
τοὺς ἀπὸ τῶν ἐθνῶν μνηστῆρας ἀπολλύντας ἀπὸ φαύλου
Αίλιος Αριστείδης. Ἡρακλῆς (0284: 005)“Aristides, vol. 1”, Ed. Dindorf,

εἰς φῶς ἤγαγεν, Ἀθηνᾶ δὲ παραλαβοῦσα ἐπετρόπευσε καὶ

τοὺς ἄθλους ἑξηγεῖτο, Ἀφροδίτη δὲ καὶ Διόνυσος ἠσπά-
ζοντο καὶ τὰς ἀναπαύσεις τῶν πόνων ἀξίως ἐδωροῦντο.
Ἥρας δὲ κηδεία καὶ Ἥβης γάμος ἀρχαῖα λέγειν. τοσοῦ-
τον γὰρ, ὡς ἔοικεν, αὐτῷ τὸ τῆς ῥώμης ἀπεδόθη ὥστε
πάντων θεῶν ἀκμήτων ὄντων δι' αἰῶνος, διαφερόντως
Ἡρακλῆς δοκεῖ τὴν ἥβην ἔχειν. ἀλλὰ μὴν Ἑρμοῦ γε καὶ
Ἡρακλέους ἔστι νῦν ἀγάλματα κοινά· πρὸς τοσοῦτον
ἥκουσι τῆς ἑταιρίας. ἴδοις δ' ἂν καὶ ἐν ὄρεσι μέσοις
Ἡρακλέα παρὰ μητρὶ θεῶν καὶ ἐν ἄστεσι καὶ πάλιν αὖ
σὺν Διοσκούροις. λουτρῶν τε τὰ ἥδιστα Ἡράκλεια ἐπωνυ-
μίαν ἔχοντά ἐστι· χωρὶς δὲ πηγαὶ ποταμίων ὑδάτων ἐπώ-
νυμοι καὶ αὐταὶ τοῦ θεοῦ. τοσαύτην παρὰ ταῖς Νύμφαις
εἴληχε τὴν προεδρίαν. εἰ δ' ὀρθὴ δόξα τοῦ Θασίου ξένου
ἤτοι Μακεδόνος γε, ὃς ἔφη ποτὲ παιᾶνα δόξαι ᾄδειν ὑπ'
ἐμοῦ πεποιημένον, εἶναι δ' αὐτῷ τοῦτο ἐπᾳδόμενον, ἰὴ
Παιὰν Ἥρακλες Ἀσκληπιὲ, εἰ ταῦτ' ἀληθῆ καὶ κύρια,
καλὸν ἄν τι χρῆμα καὶ τοῦτο συζυγίας πεφηνὸς, ὁ καλ-
λίνικος ἅμα τῷ σωτῆρι. οὕτω καὶ ἐν πόνοις καὶ ἐν θυ-
μηδίαις καὶ ἐν θεραπείαις σώματος καὶ πανταχοῦ καιρὸν
428
Αίλιος Αριστείδης. Ἀσκληπιάδαι (0284: 007)“Aristides, vol. 1”, Ed.

Dindorf, W.Leipzig: Reimer, 1829, Repr. 1964.Jebb page 46, line 16
παῖδες ἐπώνυμοι· οὐδ' ὑμῖν θᾶκοι χωρὶς ἀλλήλων οὐδὲ

διεσκηνώσατε. ὦ κάλλιστος μὲν αὐτοὶ χορὸς τῷ πατρὶ,
πολλοὺς δὲ ἀνάγοντες παρὰ ἀνθρώπων, χοροποιοὶ μακρῷ
πάντων ἄριστοι, καὶ προσέτι ἱεροποιοί τε καὶ ἐπιστάται
κρατήρων καὶ χαρίτων ἁπασῶν, αἱ μὲν ἄλλαι θυσίαι τε
καὶ ἑορταὶ νόμῳ καθεστᾶσιν, ὡς εἰπεῖν, αἱ δ' ἀφ' ὑμῶν
καὶ τοῦ περὶ ὑμᾶς ἐργαστηρίου πλεῖσται μὲν ἐφ' ἡμέρᾳ
καὶ πρὸς ἁπάσας τὰς ἄλλας, καθαρῶς δὲ ἀπὸ καρδίας
ἔρχονται, τὴν εὐθυμίαν ἀφ' ὧν σύνισμεν φέρουσαι, ὑμῶν
ἴχνη πλεῖστα καὶ φανερώτατα. ἀεὶ δ' ὥσπερ ἀνθρώπῳ
σκιὰ, φῶς ὅποι κινοῖσθε ἕπεται. ὦ Διοσκούροις ἰσόμοιροι
καὶ ἡλικιῶται ἐν ἑτέρῳ χρόνῳ τῆς γενέσεως, οἳ πολλὰς
μὲν ἤδη τρικυμίας κατεπαύσατε, πολλοὺς δὲ καὶ στιλπνοὺς
λαμπτῆρας ἔν τε νήσοις καὶ κατ' ἤπειρον ἀνήψατε, οὗτος
ὑμῖν ὁ παρ' ἐμοῦ λόγος ἐξ ὕπνου τε καὶ ἐνυπνίου συν-
τεθεὶς εὐθύς. ὑμεῖς δὲ τῇ ὑμετέρᾳ πρᾳότητι καὶ φιλαν-
θρωπίᾳ διαθέντες αὐτὸν εἰς καλλίους, τῆς τε νόσου παύετε
καὶ διδοίητε ὑγιείας τε ὅσον οἷς ἡ ψυχὴ βούλεται τὸ σῶμα
ὑπακούειν, καὶ τὸ σύμπαν εἰπεῖν, βίου ῥᾳστώνην.
Εὔδαιμόν γε τὸ τῶν ποιητῶν ἐστι γένος καὶ πραγμάτων
ἀπήλλακται πανταχῆ. οὐ γὰρ μόνον αὐτοῖς ἔξεστι τὰς
Αίλιος Αριστείδης. Εἰς τὸ Αἰγαῖον πέλαγος (0284: 017)

“Aristides, vol. 1”, Ed. Dindorf, W.Leipzig: Reimer, 1829, Repr. 1964.
Jebb page 251, line 13
Αἰγαίου τὸ τῆς εὐμορφίας ἴδιον καὶ ἐντεῦθεν ἄρχεται ὅθεν

ὡς εἰπεῖν αἱ νῆσοι εἶναι ἄρχονται τὴν ψιλὴν ὑπερβάλ-
λοντι θάλατταν. μόνον δὲ Αἰγαῖον οὐδὲ ἀτρύγετον ἔξεστιν
εἰπεῖν, οὐ γὰρ γυμνὸς οὐδὲ ἄκαρπός ἐστιν, ἀλλὰ διαφε-
ρόντως μὲν εὔοινος, εὔφορος καὶ σίτου καὶ πάντων ὁπόσα
ὧραι φύουσιν, εὔιχθυς δὲ καὶ εὔθηρος οἵαν μάλιστα Ὅμη-
ρος εἶναι ἔφη τὴν τῶν εὐδαιμόνων δεῖν θάλατταν, χρείας
πάσας καὶ πάσας ἡδονὰς καὶ θεάματα ἔχων, μεστὸς μὲν
λιμένων, μεστὸς δὲ ἱερῶν, μεστὸς δ' αὐλῶν καὶ παιάνων
καὶ πηγῶν καὶ ποταμῶν, Διονύσου μὲν τροφεὺς ὢν,
Διοσκούροις δὲ καὶ Νύμφαις ὁμοίως κεχαρισμένος· βίους
429
εὐδαίμονας ἀπὸ παντὸς εἴδους παρεχόμενος, ἐνοίκοις τε

αὐτοῦ καὶ ἐμπόροις ἐπικερδὴς καὶ σωτήριος οἷς ἂν εὐμε-
νὴς ᾖ. ὥσπερ δὲ καλοῦ σώματος εἰσὶν ἀρχαὶ καὶ τέλη
πρέποντα, οὕτω καὶ τούτου τοῦ πελάγους κινδυνεύει μόνου
καὶ ἀρχὴ καὶ τέλος εἶναι κεχαρισμένον. ἄρχεται μὲν γὰρ
ἀπὸ τοῦ πρώτου στοίχου τῶν νήσων τῶν πρὸς μεσημβρίαν,
τελευτᾷ δὲ εἰς τὸν Ἑλλησπόντιον πορθμὸν, ὃν περιρρυεὶς
τὴν ἀξιοθέατον χερρόνησον ποιεῖ. ὥστε τὸ δὴ λεγόμενον
ἐκ κεφαλῆς εἰς πόδας αὐτῷ διήκει τὸ κάλλος. τοὺς δ'
ἀπόρρους αὐτοῦ καὶ κόλπους οὔτε ὅσοι τὸ πλῆθος οὔτε
Αίλιος Αριστείδης. Πρὸς Πλάτωνα ὑπὲρ τῶν τεττάρων (0284: 046)

“Aristides, vol. 2”, Ed. Dindorf, W.Leipzig: Reimer, 1829, Repr. 1964.
Jebb page 201, line 24
ὑπάρχειν. καὶ μὴν αὐτός γε σὺ φῂς οὐ τῶν ἐν Κυρήνῃ

μᾶλλον ἢ τῶν Ἀθήνησι κήδεσθαι. εἶτα σὺ τοῖς ἐκγόνοις
αὐτῶν ἐφεὶς λέγειν περὶ δωρεῶν, αὐτοὺς κακῶς λέγειν ἠξίω-
σας, καὶ ἅμα μὲν τοὺς τυράννους ἐλέγχεις, ἅμα δὲ τοὺς
τῆς ἐλευθερίας αἰτίους τοῖς Ἕλλησι ψέγεις. κἀνταῦθα ὁ
κολοφὼν τοῦ λόγου, ὡς οὐδ' ἡ ἐλευθερία πάνυ τι σεμνὸν,
ἀλλὰ καὶ πολλοῖς ἄμεινον ἀκούειν ἑτέρων ἢ ἐλευθέροις
εἶναι. καλῶς. ἆρ' οὖν καὶ τότε τοῖς Ἀθηναίοις ἄμεινον
ἦν ἀκοῦσαι; καὶ μὴν οὐ πόρρωθεν, ἀλλ' ἐξ αὐτῶν ὧν
ἔπραττον ἄξιοι τῆς ἐλευθερίας ὄντες ἐδείκνυσαν. ἔτι δ' οὐ
Διοσκούροις, οὐδὲ Θησεῖ τῷ Ποσειδῶνος, οὐδ' Ἡρακλεῖ
τῷ κοινῷ πάντων προστάτῃ, οὐδὲ τοῖς ἀρίστοις καὶ δι-
καιοτάτοις τῶν ἡμιθέων ὑπακοῦσαι κίνδυνος ἦν, ἀλλ'
ἀνθρώποις ὕβρεων καὶ κακῶν μεστοῖς, ὑφ' ὧν ἀγαθὸν
μὲν οὐδ' ὁτιοῦν ἔμελλον δή που μαθήσεσθαι, πάντα δὲ
πείσεσθαι τὰ αἴσχιστα καὶ δεινότατα. ὥστε πῶς οὐκ ἂν
αἴσχιστα πραγμάτων συνέβη, εἰ πρότερον τοὺς Ἡρακλεί-
δας εἰς ἐλευθερίαν ἀφαιρούμενοι τότ' αὐτοὶ τοῖς βαρβά-
ροις ὑπέκυψαν ἐν φαύλῳ θέμενοι; ἀλλὰ μὴν εἰ μήτ' αὐ-
τοὶ δουλεύειν ἄξιοι μήθ' οἱ ἐπιόντες βελτίους ἐκείνων, ὅ
τε κίνδυνος περὶ τῶν ἐσχάτων κρατηθεῖσι, πῶς οὐκ ἐν
Patrocles Trag., Fragmenta (0324: 001)“Tragicorum Graecorum

fragmenta, vol. 1”, Ed. Snell, B.Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht,
1971.Fragment 2, line 1
430
καὶ νῦν τὰ δεινὰ ταῦτα καὶ τὰ πόλλ' ἔπη

εἰς ὧδε μικρὸν τεῦχος ἤθροισεν τύχη.
τί δῆτα θνητοὶ πόλλ' ἀπειλοῦμεν μάτην
δεινοὺς ἐπ' ἀλλήλοισι πέμποντες λόγους,
καὶ πάντα συννοοῦμεν ἐκπράξειν χερί,
πρόσω βλέποντες; τὴν δὲ πλησίον τύχην
οὐκ ἴσμεν οὐδ' ὁρῶμεν ἀθλίου μόρου
περὶ τοῖν Διοσκούροιν
Sophocles Junior Trag., Fragmentum (0326: 001)

“Tragicorum Graecorum fragmenta, vol. 1”, Ed. Snell, B.
Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1971.
Fragment 1, line 1
περὶ τοῖν Διοσκούροιν
Παυσανίας περιηγητής. Graeciae descriptio (0525: 001)“Pausaniae

Graeciae descriptio, 3 vols.”, Ed. Spiro, F.Leipzig: Teubner, 1903, Repr.
1:1967.Book 1, ch. 31, sec. 1, line 10
ναίοις τὴν γῆν.

δῆμοι δὲ οἱ μικροὶ τῆς Ἀττικῆς, ὡς ἔτυχεν ἕκαστος
οἰκισθείς, τάδε ἐς μνήμην παρείχοντο· Ἀλιμουσίοις
μὲν Θεσμοφόρου Δήμητρος καὶ Κόρης ἐστὶν ἱερόν,
ἐν Ζωστῆρι δὲ ἐπὶ θαλάσσης καὶ βωμὸς Ἀθηνᾶς καὶ
Ἀπόλλωνος καὶ Ἀρτέμιδος καὶ Λητοῦς. τεκεῖν μὲν οὖν
Λητὼ τοὺς παῖδας ἐνταῦθα οὔ φασι, λύσασθαι δὲ τὸν
ζωστῆρα ὡς τεξομένην, καὶ τῷ χωρίῳ διὰ τοῦτο γενέ-
σθαι τὸ ὄνομα. Προσπαλτίοις δέ ἐστι καὶ τούτοις
Κόρης καὶ Δήμητρος ἱερόν, Ἀναγυρασίοις δὲ Μητρὸς
θεῶν ἱερόν· Κεφαλῆσι δὲ οἱ Διόσκουροι νομίζονται
μάλιστα, Μεγάλους γὰρ σφᾶς οἱ ταύτῃ θεοὺς ὀνομά-
ζουσιν. ἐν δὲ Πρασιεῦσιν Ἀπόλλωνός ἐστι ναός· ἐν-
ταῦθα τὰς Ὑπερβορέων ἀπαρχὰς ἰέναι λέγεται, παρα-
431
διδόναι δὲ αὐτὰς Ὑπερβορέους μὲν Ἀριμασποῖς, Ἀρι-

μασποὺς δ' Ἰσσηδόσι, παρὰ δὲ τούτων Σκύθας ἐς
Σινώπην κομίζειν, ἐντεῦθεν δὲ φέρεσθαι διὰ Ἑλλήνων
ἐς Πρασιάς, Ἀθηναίους δὲ εἶναι τοὺς ἐς Δῆλον ἄγον-
τας· τὰς δὲ ἀπαρχὰς κεκρύφθαι μὲν ἐν καλάμῃ πυρῶν,
γινώσκεσθαι δὲ ὑπ' οὐδένων. ἔστι δὲ μνῆμα ἐπὶ Πρα-
σιαῖς Ἐρυσίχθονος, ὡς ἐκομίζετο ὀπίσω μετὰ τὴν

9
δηλώσω, τέθαπται δὲ καὶ Ὕλλος ἐν τοῖς Μεγάροις.

αὕτη καλοῖτο ἂν ὀρθῶς στρατεία τῶν Ἡρακλειδῶν ἐς
Πελοπόννησον ἐπὶ Ὀρέστου βασιλεύοντος. οὐ πόρρω
δὲ τοῦ Ὕλλου μνήματος Ἴσιδος ναὸς καὶ παρ' αὐτὸν
Ἀπόλλωνός ἐστι καὶ Ἀρτέμιδος· Ἀλκάθουν δέ φασι
ποιῆσαι ἀποκτείναντα λέοντα τὸν καλούμενον Κιθαι-
ρώνιον. ὑπὸ τούτου τοῦ λέοντος διαφθαρῆναι καὶ
ἄλλους καὶ Μεγαρέως φασὶ τοῦ σφετέρου βασιλέως
παῖδα Εὔιππον, τὸν δὲ πρεσβύτερον τῶν παίδων αὐτῷ
Τίμαλκον ἔτι πρότερον ἀποθανεῖν ὑπὸ Θησέως, στρα-
τεύοντα ἐς Ἄφιδναν σὺν τοῖς Διοσκούροις· Μεγαρέα
δὲ γάμον τε ὑποσχέσθαι θυγατρὸς καὶ ὡς διάδοχον
ἕξει τῆς ἀρχῆς, ὅστις τὸν Κιθαιρώνιον λέοντα ἀπο-
κτείναι· διὰ ταῦτα Ἀλκάθουν τὸν Πέλοπος ἐπιχειρή-
σαντα τῷ θηρίῳ κρατῆσαί τε καὶ ὡς ἐβασίλευσε τὸ
ἱερὸν ποιῆσαι τοῦτο, Ἀγροτέραν Ἄρτεμιν καὶ Ἀπόλλωνα
Ἀγραῖον ἐπονομάσαντα. ταῦτα μὲν οὕτω γενέσθαι λέ-
γουσιν· ἐγὼ δὲ γράφειν μὲν ἐθέλω Μεγαρεῦσιν ὁμο-
λογοῦντα, οὐκ ἔχω δὲ ὅπως εὕρωμαι πάντα σφίσιν,
ἀλλὰ ἀποθανεῖν μὲν λέοντα ἐν τῷ Κιθαιρῶνι ὑπὸ

2
λογοῦντα, οὐκ ἔχω δὲ ὅπως εὕρωμαι πάντα σφίσιν,

ἀλλὰ ἀποθανεῖν μὲν λέοντα ἐν τῷ Κιθαιρῶνι ὑπὸ
Ἀλκάθου πείθομαι, Μεγαρέως δὲ Τίμαλκον παῖδα τίς
μὲν ἐς Ἄφιδναν ἐλθεῖν μετὰ τῶν Διοσκούρων ἔγραψε;
πῶς δ' ἂν ἀφικόμενος ἀναιρεθῆναι νομίζοιτο ὑπὸ Θη-
432
σέως, ὅπου καὶ Ἀλκμὰν ποιήσας ᾆσμα ἐς τοὺς Διο-

σκούρους, ὡς Ἀθήνας ἕλοιεν καὶ τὴν Θησέως ἀγάγοιεν
μητέρα αἰχμάλωτον, ὅμως Θησέα φησὶν αὐτὸν ἀπεῖναι;
Πίνδαρος δὲ τούτοις τε κατὰ ταὐτὰ ἐποίησε καὶ γαμ-
βρὸν τοῖς Διοσκούροις Θησέα εἶναι βουλόμενον ἁρ-
πασθεῖσαν τὴν Ἑλένην διαφυλάξαι, ἐς ὃ ἀπελθεῖν
αὐτὸν Πειρίθῳ τὸν λεγόμενον γάμον συμπράξοντα.
ὅστις δὲ ἐγενεαλόγησε, δῆλον ὡς πολλὴν τοῖς Μεγα-
ρεῦσι σύνοιδεν εὐήθειαν, εἴ γε Θησεὺς ἦν ἀπόγονος
Πέλοπος· ἀλλὰ γὰρ τὸν ὄντα λόγον οἱ Μεγαρεῖς εἰδό-
τες ἐπικρύπτουσιν, οὐ βουλόμενοι δοκεῖν ἁλῶναί σφισιν
ἐπὶ τῆς ἀρχῆς τῆς Νίσου τὴν πόλιν, διαδέξασθαι δὲ
τὴν βασιλείαν γαμβρὸν Νίσου τε Μεγαρέα καὶ αὖθις
Ἀλκάθουν Μεγαρέως. φαίνεται δὲ τελευτήσαντος Νί-
σου καὶ τῶν πραγμάτων Μεγαρεῦσιν ἐφθαρμένων ὑπὸ

δὲ ἀπὸ τοῦ Δρόμου Διοσκούρων ἱερὸν καὶ Χαρίτων,

τὸ δὲ Εἰλειθυίας ἐστὶν Ἀπόλλωνός τε Καρνείου καὶ
Ἀρτέμιδος Ἡγεμόνης· τὸ δὲ τοῦ Ἀγνίτα πεποίηται μὲν
ἐν δεξιᾷ τοῦ Δρόμου, Ἀσκληπιοῦ δέ ἐστιν ἐπίκλησις
ὁ Ἀγνίτας, ὅτι ἦν ἄγνου τῷ θεῷ ξόανον· ἡ δὲ ἄγνος
λύγος καὶ αὐτὴ κατὰ ταὐτά ἐστι τῇ ῥάμνῳ. τοῦ Ἀς-
κληπιοῦ δὲ οὐ πόρρω τρόπαιον ἕστηκε, Πολυδεύκην
δὲ ἀναστῆσαί φασιν ἐπὶ Λυγκεῖ· καί μοι [κἀμοὶ] καὶ
τοῦτο ἀποφαίνει τὸν λόγον εἰκότα, οὐ ταφῆναι τοὺς
Ἀφαρέως παῖδας ἐν Σπάρτῃ. πρὸς δὲ τοῦ Δρόμου τῇ
ἀρχῇ Διόσκουροί τέ εἰσιν Ἀφετήριοι καὶ ὀλίγον προελ-
θόντι ἡρῷον Ἄλκωνος· τὸν δὲ Ἄλκωνα λέγουσιν Ἱππο-
κόωντας παῖδα εἶναι.
παρὰ δὲ τοῦ Ἄλκωνος τὸ ἡρῷον Ποσειδῶνός ἐστιν
ἱερόν, Δωματίτην δὲ ἐπονομάζουσιν. καὶ χωρίον Πλα-
τανιστᾶς ἐστιν ἀπὸ τῶν δένδρων, αἳ δὴ ὑψηλαὶ καὶ
συνεχεῖς περὶ αὐτὸ αἱ πλάτανοι πεφύκασιν. αὐτὸ δὲ
τὸ χωρίον, ἔνθα τοῖς ἐφήβοις μάχεσθαι καθέστηκε,
κύκλῳ μὲν εὔριπος περιέχει κατὰ ταὐτὰ καὶ εἰ νῆσον
θάλασσα, ἔφοδοι δὲ ἐπὶ γεφυρῶν εἰσι. γεφυρῶν δὲ
ἐφ' ἑκατέρᾳ τῇ μέν ἐστιν ἄγαλμα Ἡρακλέους, τῇ δὲ
433

τοῦ ἀρχαίου ποιησαμένη τῆς ἐφ' ἡμῶν τέχνης τὸ δὲ

ἕτερον μὴ καὶ τοῦτο ἐπικοσμεῖν αὐτὴν ἀπεῖπεν ὄνειρον.
ἐνταῦθα ἀπήρτηται ᾠὸν τοῦ ὀρόφου κατειλημένον
ταινίαις· εἶναι δέ φασιν ᾠὸν ἐκεῖνο ὃ τεκεῖν Λήδαν
ἔχει λόγος. ὑφαίνουσι δὲ κατὰ ἔτος αἱ γυναῖκες τῷ
Ἀπόλλωνι χιτῶνα τῷ ἐν Ἀμύκλαις, καὶ τὸ οἴκημα ἔνθα
ὑφαίνουσι Χιτῶνα ὀνομάζουσιν. οἰκία δὲ αὐτοῦ πε-
ποίηται πλησίον· τὸ δὲ ἐξ ἀρχῆς φασιν αὐτὴν οἰκῆσαι
τοὺς Τυνδάρεω παῖδας, χρόνῳ δὲ ὕστερον ἐκτήσατο
Φορμίων Σπαρτιάτης. παρὰ τοῦτον ἀφίκοντο οἱ Διό-
σκουροι ξένοις ἀνδράσιν ἐοικότες· ἥκειν δὲ ἐκ Κυρήνης
φήσαντες καταχθῆναί τε ἠξίουν παρ' αὐτῷ καὶ οἴκημα
ᾐτοῦντο ᾧ μάλιστα ἔχαιρον, ἡνίκα μετὰ ἀνθρώπων ἦσαν.
ὁ δὲ οἰκίας μὲν τῆς ἄλλης ἐκέλευεν αὐτοὺς ἔνθα ἂν
ἐθέλωσιν οἰκῆσαι, τὸ δὲ οἴκημα οὐκ ἔφη δώσειν· θυ-
γάτηρ γὰρ ἔτυχέν οἱ παρθένος ἔχουσα ἐν αὐτῷ δίαιταν.
ἐς δὲ τὴν ὑστεραίαν παρθένος μὲν ἐκείνη καὶ θεραπεία
πᾶσα ἡ περὶ τὴν παῖδα ἠφάνιστο, Διοσκούρων δὲ
ἀγάλματα ἐν τῷ οἰκήματι εὑρέθη καὶ τράπεζά τε καὶ
σίλφιον ἐπ' αὐτῇ.

λιστα Ἑλλήνων χρώμενοι τῷ ἐν Λιβύῃ μαντείῳ. λέγε-

ται δὲ καὶ Λυσάνδρῳ πολιορκοῦντι Ἄφυτιν τὴν ἐν τῇ
Παλλήνῃ νύκτωρ ἐπιφανέντα Ἄμμωνα προαγορεύειν
ὡς ἄμεινον ἐκείνῳ τε ἔσοιτο καὶ τῇ Λακεδαίμονι πο-
λέμου πρὸς Ἀφυταίους παυσαμένοις· καὶ οὕτω τὴν
πολιορκίαν διέλυσεν ὁ Λύσανδρος καὶ Λακεδαιμονίους
τὸν θεὸν σέβειν προήγαγεν ἐς πλέον, Ἀφυταῖοι δὲ
τιμῶσιν Ἄμμωνα οὐδὲν ἧσσον ἢ οἱ Ἀμμώνιοι Λιβύων.
τὰ δὲ ἐς τὴν Κναγίαν Ἄρτεμίν ἐστιν οὕτω λεγό-
μενα· Κναγέα ἄνδρα ἐπιχώριον στρατεῦσαί φασιν ἐς
Ἄφιδναν ὁμοῦ τοῖς Διοσκούροις, ληφθέντα δὲ αἰχμά-
λωτον ἐν τῇ μάχῃ καὶ πραθέντα ἐς Κρήτην δουλεύειν
ἔνθα ἦν Ἀρτέμιδος τοῖς Κρησὶν ἱερόν, ἀνὰ χρόνον
δὲ αὐτόν τε ἀποδρᾶναι καὶ παρθένον τὴν ἱερωμένην
ἔχοντα οἴχεσθαι τὸ ἄγαλμα ἀγομένην. ἐπὶ τούτῳ δὲ
λέγουσιν ὀνομάζειν Κναγίαν Ἄρτεμιν· ἐμοὶ δὲ οὗτος
434
ὁ Κναγεὺς ἄλλως ἀφικέσθαι πως ἐς Κρήτην φαίνεται

καὶ οὐχ ὡς οἱ Λακεδαιμόνιοί φασιν, ἐπεὶ μηδὲ γενέ-
σθαι δοκῶ πρὸς Ἀφίδνῃ μάχην Θησέως τε ἐν Θεσπρω-
τοῖς ἐχομένου καὶ Ἀθηναίων οὐχ ὁμονοούντων ἀλλὰ
ἐς Μενεσθέα ῥεπόντων μᾶλλον ταῖς εὐνοίαις.

πέφυκεν, ἥντινα διοδεύει μὲν τοῦ Εὐρώτα τὸ ὕδωρ,

παρέχεται δὲ ἀφθόνους καὶ αὐτὴ πηγάς.
ἐπὶ θάλασσαν δὲ ἐς Γύθιον καταβαίνοντί ἐστι
Λακεδαιμονίοις [ἡ] κώμη καλουμένη Κροκέαι καὶ λι-
θοτομία· μία μὲν πέτρα συνεχὴς οὐ διήκουσα, λίθοι
δὲ ὀρύσσονται σχῆμα τοῖς ποταμίοις ἐοικότες, ἄλλως
μὲν δυσεργεῖς, ἢν δὲ ἐπεργασθῶσιν, ἐπικοσμήσαιεν ἂν
καὶ θεῶν ἱερά, κολυμβήθραις δὲ καὶ ὕδασι συντελοῦσι
μάλιστα ἐς κάλλος. θεῶν δὲ αὐτόθι πρὸ μὲν τῆς
κώμης Διὸς Κροκεάτα λίθου πεποιημένον ἄγαλμα
ἕστηκε, Διόσκουροι δὲ ἐπὶ τῇ λιθοτομίᾳ χαλκοῖ. μετὰ
δὲ Κροκέας ἀποτραπεῖσιν ἐς δεξιὰν ἀπὸ τῆς ἐς Γύθιον
εὐθείας ἐπὶ πόλισμα ἥξεις Αἰγίας· Ὅμηρον δὲ ἐν τοῖς
ἔπεσι τὸ πόλισμα τοῦτο ὀνομάζειν λέγουσιν Αὐγειάς.
ἐνταῦθα ἔστι μὲν λίμνη καλουμένη Ποσειδῶνος, ἔστι
δὲ ἐπὶ τῇ λίμνῃ ναὸς καὶ ἄγαλμα τοῦ θεοῦ. τοὺς δὲ
ἰχθῦς δεδοίκασιν ἐξαιρεῖν, τὸν θηρεύσαντα ἁλιέα γενέ-
σθαι λέγοντες ἐξ ἀνθρώπου.
Γύθιον δὲ ἀπέχει μὲν σταδίους τριάκοντα Αἰγιῶν,
ἐπὶ θαλάσσῃ δὲ ᾠκισμένον ἔστιν ἤδη τῶν Ἐλευθε-
ρολακώνων, οὓς βασιλεὺς Αὔγουστος δουλείας ἀφῆκε

παρακαταθήκη τοῦ Ἀριστομένους. τοῦτον τὸν ἐπελ-

θόντα τῷ Ἐπιτέλει καὶ Ἐπαμινώνδᾳ καθεύδουσι Καύ-
κωνα εἶναι λέγουσιν, ὃς ἀφίκετο ἐξ Ἀθηνῶν ἐς Ἀν-
δανίαν παρὰ Μεσσήνην τὴν Τριόπα.
τὸ δὲ τῶν Τυνδάρεω παίδων μήνιμα ἐς τοὺς Μεσση-
νίους ἤρξατο μὲν πρὸ τῆς ἐν Στενυκλήρῳ μάχης, γε-
νέσθαι δὲ αὐτὸ δι' αἰτίαν τοιάνδε εἰκάζω. μειράκια
435
ὡραῖα ἐξ Ἀνδανίας, Πάνορμος καὶ Γώνιππος, τά τε

ἄλλα οἰκείως εἶχον ἀλλήλοις καὶ κοινὰς ἐπὶ τὰς μάχας
ἐξόδους καὶ καταδρομὰς ἐποιοῦντο ἐς τὴν Λακωνικήν.
Λακεδαιμονίων δὲ ἐπὶ στρατοπέδου Διοσκούροις ἑορ-
τὴν ἀγόντων καὶ ἤδη πρὸς πότον καὶ παιδιὰς τετραμ-
μένων μετὰ τὸ ἄριστον, ὁ Γώνιππος καὶ ὁ Πάνορμος
χιτῶνας λευκοὺς καὶ χλαμύδας πορφυρᾶς ἐνδύντες ἐπί
τε ἵππων τῶν καλλίστων ὀχούμενοι καὶ ἐπὶ ταῖς κε-
φαλαῖς πίλους, ἐν δὲ ταῖς χερσὶ δόρατα ἔχοντες ἐπι-
φαίνονται Λακεδαιμονίοις. οἱ δὲ ὡς εἶδον, προσεκύ-
νουν τε καὶ εὔχοντο, ἀφῖχθαι δοκοῦντές σφισιν αὐτοὺς
ἐς τὴν θυσίαν τοὺς Διοσκούρους. οἱ νεανίσκοι δὲ ὡς
ἅπαξ ἀνεμίχθησαν, διεξήλαυνον διὰ πάντων παίοντες
τοῖς δόρασι, καὶ ἤδη κειμένων πολλῶν ἀποχωροῦσιν

τε ἵππων τῶν καλλίστων ὀχούμενοι καὶ ἐπὶ ταῖς κε-

φαλαῖς πίλους, ἐν δὲ ταῖς χερσὶ δόρατα ἔχοντες ἐπι-
φαίνονται Λακεδαιμονίοις. οἱ δὲ ὡς εἶδον, προσεκύ-
νουν τε καὶ εὔχοντο, ἀφῖχθαι δοκοῦντές σφισιν αὐτοὺς
ἐς τὴν θυσίαν τοὺς Διοσκούρους. οἱ νεανίσκοι δὲ ὡς
ἅπαξ ἀνεμίχθησαν, διεξήλαυνον διὰ πάντων παίοντες
τοῖς δόρασι, καὶ ἤδη κειμένων πολλῶν ἀποχωροῦσιν
ἐς Ἀνδανίαν, καθυβρίσαντες τῶν Διοσκούρων τῇ θυσίᾳ.
τοῦτο ἐμοὶ δοκεῖν προήγαγε τοὺς Διοσκούρους ἐς τὸ
ἔχθος τὸ Μεσσηνίων· τότε δέ, ὡς ἐδήλου τῷ Ἐπαμι-
νώνδᾳ τὸ ὄνειρον, οὐκ ἦν ἔτι τοῖς Διοσκούροις ἀκού-
σιος τῶν Μεσσηνίων ἡ κάθοδος. μάλιστα δὲ τὸν Ἐπα-
μινώνδαν ἐς τὸν οἰκισμὸν οἱ Βάκιδος ἐνῆγον χρησμοί.
Βάκιδι γὰρ μανέντι ἐκ Νυμφῶν ἐς ἄλλους τέ ἐστιν
Ἑλλήνων καὶ ἐς τὴν Μεσσηνίων κάθοδον προειρημένα
καὶ τότε δὴ Σπάρτης μὲν ἀπ' ἀγλαὸν ἄνθος ὀλεῖται,
Μεσσήνη δ' αὖτις οἰκήσεται ἤματα πάντα.
ἐγὼ δὲ καὶ περὶ τῆς Εἴρας, ὅντινα ἁλώσοιτο τρόπον,
Βάκιν ἐφώρασα εἰρηκότα· καί οἱ καὶ τόδε ἐστὶ τῶν
χρησμῶν,

436
φαμένων δὲ καὶ τούτων εἶναι τὰ ἱερὰ αἴσια, οὕτω

παρεσκευάζετο ἐς τὸν οἰκισμόν, λίθους τε ἄγεσθαι κε-
λεύων καὶ ἄνδρας μεταπεμπόμενος, οἷς τέχνη στενω-
ποὺς κατατέμνεσθαι καὶ οἰκίας καὶ ἱερὰ οἰκοδομεῖσθαι
καὶ τείχη περιβάλλεσθαι. ὡς δὲ ἐγεγόνει τὰ πάντα
ἐν ἑτοίμῳ, τὸ ἐντεῦθεν – ἱερεῖα γὰρ παρεῖχον οἱ
Ἀρκάδες – αὐτὸς μὲν Ἐπαμινώνδας καὶ οἱ Θηβαῖοι
Διονύσῳ καὶ Ἀπόλλωνι ἔθυον Ἰσμηνίῳ τὸν νομιζόμε-
νον τρόπον, Ἀργεῖοι δὲ τῇ τε Ἥρᾳ τῇ Ἀργείᾳ καὶ
Νεμείῳ Διί, Μεσσήνιοι δὲ Διί τε Ἰθωμάτᾳ καὶ Διος-
κούροις, οἱ δέ σφισιν ἱερεῖς θεαῖς ταῖς Μεγάλαις καὶ
Καύκωνι. ἐπεκαλοῦντο δὲ ἐν κοινῷ καὶ ἥρωάς σφισιν
ἐπανήκειν συνοίκους, Μεσσήνην μὲν τὴν Τριόπα μά-
λιστα, ἐπὶ ταύτῃ δὲ Εὔρυτον καὶ Ἀφαρέα τε καὶ τοὺς
παῖδας, παρὰ δὲ Ἡρακλειδῶν Κρεσφόντην τε καὶ Αἴ-
πυτον· πλείστη δὲ καὶ παρὰ πάντων ἀνάκλησις ἐγίνετο
Ἀριστομένους. καὶ τὴν μὲν τότε ἡμέραν πρὸς θυσίαις
τε καὶ εὐχαῖς ἦσαν, ταῖς δὲ ἐφεξῆς τοῦ τείχους τὸν
περίβολον ἤγειρον καὶ ἐντὸς οἰκίας καὶ τὰ ἱερὰ ἐποι-
οῦντο. εἰργάζοντο δὲ καὶ ὑπὸ μουσικῆς ἄλλης μὲν
οὐδεμιᾶς, αὐλῶν δὲ Βοιωτίων καὶ Ἀργείων·

8
ρυόνην ἀγών· τρεῖς δὲ ἄνδρες Γηρυόνης εἰσὶν ἀλλή-

λοις προσεχόμενοι. Θησεὺς δὲ ἔχων λύραν καὶ παρ'
αὐτὸν Ἀριάδνη κατέχουσά ἐστι στέφανον. Ἀχιλλεῖ δὲ
καὶ Μέμνονι μαχομένοις παρεστήκασιν αἱ μητέρες· ἔστι
δὲ καὶ Μελανίων καὶ Ἀταλάντη παρ' αὐτὸν ἔχουσα
ἐλάφου νεβρόν. μονομαχοῦντος δὲ Αἴαντι Ἕκτορος
κατὰ τὴν πρόκλησιν, μεταξὺ ἕστηκεν αὐτῶν Ἔρις αἰ-
σχίστη τὸ εἶδος ἐοικυῖα· πρὸς δὲ ταύτῃ καὶ Καλλιφῶν
Σάμιος ἐν Ἀρτέμιδος ἱερῷ τῆς Ἐφεσίας ἐποίησεν Ἔριν,
τὴν μάχην γράψας τὴν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν Ἑλλήνων. εἰσὶ
δὲ ἐπὶ τῇ λάρνακι Διόσκουροι, ὁ ἕτερος οὐκ ἔχων πω
γένεια, μέση δὲ αὐτῶν Ἑλένη· Αἴθρα δὲ ἡ Πιτθέως
ὑπὸ τῆς Ἑλένης τοῖς ποσὶν ἐς ἔδαφος καταβεβλημένη
μέλαιναν ἔχουσά ἐστιν ἐσθῆτα, ἐπίγραμμα δὲ ἐπ' αὐ-
τοῖς ἔπος τε ἑξάμετρον καὶ ὀνόματός ἐστιν ἑνὸς ἐπὶ
τῷ ἑξαμέτρῳ προσθήκη·
Τυνδαρίδα Ἑλέναν φέρετον, Αἴθραν δ' ἕλκετον
437
Ἀθάναθεν.
Παυσανίας περιηγητής. Graeciae descriptio Book 10, ch. 9, sec. 7, l2
λεύσαντος· ἀνάκειται δὲ καὶ Ἔρασος Τριφύλου παῖς.

οἱ δὲ εἰργασμένοι τὰ ἀγάλματα Παυσανίας ἐστὶν
Ἀπολλωνιάτης, οὗτος μὲν τόν τε Ἀπόλλωνα καὶ Καλλι-
στώ, τὴν δὲ Νίκην καὶ τοῦ Ἀρκάδος τὴν εἰκόνα ὁ
Σικυώνιος Δαίδαλος· Ἀντιφάνης δὲ Ἀργεῖος καὶ
Σαμόλας Ἀρκάς, οὗτος μὲν τὸν Τρίφυλον καὶ Ἀζᾶνα,
Ἔλατον δὲ καὶ Ἀφείδαντά τε καὶ Ἔρασον ὁ Ἀργεῖος.
ταῦτα μὲν δὴ οἱ Τεγεᾶται ἔπεμψαν ἐς Δελφούς, Λακε-
δαιμονίους ὅτε ἐπὶ σφᾶς ἐστρατεύσαντο αἰχμαλώτους
ἑλόντες· Λακεδαιμονίων δὲ ἀπαντικρὺ τούτων ἀναθή-
ματά ἐστιν ἀπ' Ἀθηναίων Διόσκουροι καὶ Ζεὺς καὶ
Ἀπόλλων τε καὶ Ἄρτεμις, ἐπὶ δὲ αὐτοῖς Ποσειδῶν τε
καὶ Λύσανδρος ὁ Ἀριστοκρίτου στεφανούμενος ὑπὸ
τοῦ Ποσειδῶνος, Ἀγίας τε ὃς τῷ Λυσάνδρῳ τότε
ἐμαντεύετο καὶ Ἕρμων ὁ τὴν ναῦν τοῦ Λυσάνδρου
τὴν στρατηγίδα κυβερνῶν. τοῦτον μὲν δὴ τὸν Ἕρμωνα
Θεόκοσμος ποιήσειν ἔμελλεν ὁ Μεγαρεὺς ἅτε ὑπὸ
τῶν Μεγαρέων ἐγγραφέντα ἐς τὴν πολιτείαν· οἱ δὲ
Διόσκουροι Ἀντιφάνους εἰσὶν Ἀργείου καὶ ὁ μάν-
τις τέχνη Πίσωνος ἐκ Καλαυρείας τῆς Τροιζηνίων·
Ἀθηνόδωρος δὲ καὶ Δαμέας, ὁ μὲν τὴν Ἄρτεμίν

4
δαιμονίους ὅτε ἐπὶ σφᾶς ἐστρατεύσαντο αἰχμαλώτους

ἑλόντες· Λακεδαιμονίων δὲ ἀπαντικρὺ τούτων ἀναθή-
ματά ἐστιν ἀπ' Ἀθηναίων Διόσκουροι καὶ Ζεὺς καὶ
Ἀπόλλων τε καὶ Ἄρτεμις, ἐπὶ δὲ αὐτοῖς Ποσειδῶν τε
καὶ Λύσανδρος ὁ Ἀριστοκρίτου στεφανούμενος ὑπὸ
τοῦ Ποσειδῶνος, Ἀγίας τε ὃς τῷ Λυσάνδρῳ τότε
ἐμαντεύετο καὶ Ἕρμων ὁ τὴν ναῦν τοῦ Λυσάνδρου
τὴν στρατηγίδα κυβερνῶν. τοῦτον μὲν δὴ τὸν Ἕρμωνα
Θεόκοσμος ποιήσειν ἔμελλεν ὁ Μεγαρεὺς ἅτε ὑπὸ
τῶν Μεγαρέων ἐγγραφέντα ἐς τὴν πολιτείαν· οἱ δὲ
Διόσκουροι Ἀντιφάνους εἰσὶν Ἀργείου καὶ ὁ μάν-
τις τέχνη Πίσωνος ἐκ Καλαυρείας τῆς Τροιζηνίων·
438
Ἀθηνόδωρος δὲ καὶ Δαμέας, ὁ μὲν τὴν Ἄρτεμίν

τε καὶ Ποσειδῶνα εἰργάσατο, ἔτι δὲ τὸν Λύσανδρον,
Ἀθηνόδωρος δὲ τὸν Ἀπόλλωνα ἐποίησε καὶ τὸν Δία·
οὗτοι δὲ Ἀρκάδες εἰσὶν ἐκ Κλείτορος. ἀνάκεινται δὲ
καὶ ὄπισθεν τῶν κατειλεγμένων ὅσοι συγκατειργάσαντο
τῷ Λυσάνδρῳ τὰ ἐν Αἰγὸς ποταμοῖς ἢ αὐτῶν Σπαρ-
τιατῶν ἢ [ἀπὸ] τῶν συμμαχησάντων, εἰσὶ δὲ οἵδε·
Ἄρακος μὲν καὶ Ἐριάνθης, ὁ μὲν αὐτῶν ἐκ
Demades Orat., Rhet., Fragmenta (0535: 001)

“Demade oratore. Testimonianze e frammenti, 2nd edn.”, Ed. de Falco,
V.Naples: Libreria Scientifica Editrice, 1955.Fragment 95, line 3
Δημάδου δὲ αἰτήσαντος οἱ Ἀθηναίων μόνοι

ῥήτορες ἀπετμήθησαν τὰς γλώσσας ἐν Ἀθήναις,
νόμω καὶ ψήφῳ Ἀττικῶν οὕτω πως δικασάντων.
GREG. COR. in Herm., VII 1203 Walz:
λύεται δὲ τὰ ἄπορα ἐρωτήματα ἢ κατὰ ἀντερώτησιν ἢ κατὰ ἀναβολὴν ἢ
κατ' ἀσφάλειαν ἢ κατὰ αἰτιολογίαν ἢ κατὰ τὸ ἀνακόλουθον ἢ κατὰ λύπην
τοῦ ἀντιδίκου· κατὰ ἀντερώτησιν, ὡς ὁ Δημάδης, ἐρωτηθεὶς ‘πῶς οὖν πο-

λεμήσομεν;’ ἀπεκρίνατο ‘πῶς οὖν τὴν εἰρήνην ἄξομεν;’.
ANON. ars rhet. 165, Sp. H. p. 381, 11:
λαμβάνεται δὲ (sc. ἡ πρόθεσις) καὶ μειώσεως ἕνεκεν, ὡς ὁ Δημάδης ‘ἥρ-
πασαν οἱ Διόσκουροι τὰς Λευκιππίδας, Ἀλέξανδρος
τὴν Ἑλένην, καὶ διὰ τοῦτο τοῖς Ἕλλησι πόλεμος ἐγέ-
νετο, καὶ νῦν τοῦ πορνοβοσκοῦ θυγάτηρ ἥρπασται’.
SCHOL. HES. Theog. 914 (GAISFORD, P. M. G. II29 537):
ἡρπάσθαι δὲ τὴν Περσεφόνην φασὶν οἱ μὲν
ἐκ Σικελίας, Βακχυλίδης δὲ ἐκ Κρήτης, Ὀρφεὺς δὲ ἐκ τῶν περὶ τὸν
Ὠκεανὸν
τόπων, Φανόδημος δὲ ἀπὸ τῆς Ἀττικῆς, Δημάδης δὲ ἐν Νάπαις.
ἔχει τι πικρὸν ὁ τῆς ἀληθείας λόγος,
ἐπειδάν τις ἀκράτῳ παρρησίᾳ χρώμενος μεγάλων ἀγαθῶν προσδοκίαν
ἀφαιρῆται· τὰ δὲ προσηνῆ κἂν ᾖ ψευδῆ πείθει τοὺς ἀκούοντας.
προσδόκιμος ἦν εἰς τὴν Ἀττικὴν ὁ
Ελλάνικος. Fragmenta (0539: 002)“FGrH #4, #323a, #601a, #608a,

#645a, #687a”.Volume-Jacobyʹ-F 1a,4,F, fragment 134, line 8
λῆξιν εἶναι ... περὶ δὲ τῆς εἰς Κόρινθον μετοικήσεως Ἵππυς (III) ἐκτί-
439
θεται καὶ Ἑλλάνικος. ὅτι δὲ βεβασίλευκε τῆς Κορίνθου ἡ Μήδεια

Εὔμηλος
(F 3 Ki) ἱστορεῖ καὶ Σιμωνίδης (F 48).
SCHOL. A HOM. Il. Γ 144: Αἴθρη Πιτθῆος θυγάτηρ] ἑτέρα
τῆς Θησέως μητρός ἐστιν αὕτη ἡ Αἴθρα· αἰσχρὸν γὰρ ὑπάρχει θεραπαί-
νης τρόπωι ἀκολουθεῖν τῆι Ἑλένηι τὴν Αἴθραν ἑκυρὰν νομισθεῖσαν. ὡς
γὰρ ἱστορεῖ Ἑλλάνικος, Πειρίθους καὶ Θησεύς, ὁ μὲν Διὸς ὤν, ὁ δὲ
Ποσει-
δῶνος, συνέθεντο γαμῆσαι Διὸς θυγατέρας· καὶ ἁρπάσαντες τὴν Ἑλένην
κομιδῆ νέαν παρατίθενται εἰς Ἄφιδναν τῆς Ἀττικῆς Αἴθρηι τῆι Πιτθέως
μὲν θυγατρί, μητρὶ δὲ Θησέως. οὕτως εἰς Ἅιδου παραγίνονται ἐπὶ τὴν
Περσεφόνην. οἱ δὲ Διόσκουροι, μὴ ἀπολαμβάνοντες τὴν ἀδελφήν, τὴν
Ἀτ-
τικὴν πορθοῦσιν, Αἴθραν δὲ αἰχμαλωτίζουσιν.
SCHOL. HOM. OD. ε 125: ὣς δ' ὁπότ' Ἰασίωνι ἐυπλόκαμος Δημή-
τηρ, ὧι θυμῶι εἴξασα, μίγη] οὗτος Κρὴς τὸ γένος, Κατρέος καὶ Φρονίας
υἱός. ὡς δὲ Ἑλλάνικος Ἠλέκτρας καὶ Διὸς υἱός. παρ' ὧι μόνωι μετὰ
τὸν κατακλυσμὸν εὑρέθη σπέρματα. οὗ καὶ Δήμητρος ὁ Πλοῦτος κατὰ
Ἡσίοδον (Theog. 969 f.).
STEPH. BYZ. s. Θεστίδειον· πόλις Θεσσαλική. Ἑλλάνικος δὲ
δίχα τοῦ ϛ φησίν, ἀπὸ Θέτιδος.
SCHOL. PINDAR. O VII 132a: ἔνθα Ῥόδωι ποτὲ μειχθείς]
Ἡλίου καὶ Ῥόδης – οὕτω γὰρ αὐτὴν Ἑλλάνικος καλεῖ – ἑπτὰ γίνονται
Ελλάνικος. Fragmenta Volume-Jacobyʹ-F 1a,4,F, fragment 168a, line 5
Ἀμαζόνων φασίν· οὔτ' αἰτίαν εἰπεῖν τῆς πορθήσεως ἐπιστάμενοι οὔτ'

εἰδότες εἰ μὴ
πόρθησις ἀλλὰ μόνον ἐπιδρομίη ἦν. ἐγὼ δὲ περὶ τούτου φάμην ὅπως
ἕκαστος τῶν
ἱστορικῶν λέγει. τῶν ἱστορικῶν Ἑλλάνικος μὲν λέγει· / τοῦ Κιμμερικοῦ
συμπαγέντος
Βοσπόρου / πάλαι περάσας ἦλθε τῶν Ἀμαζόνων / πλεῖστος στρατὸς
χρύσασπις ἀργυρα-
ξίνης θῆλυς φίλανδρος ἀρσενοβρεφοκτόνος. / μερίζει δὲ πρὸς πολλὰ τῆς
γῆς τὰ πλάτη /
καὶ τοὺς ἀραγμοὺς τῶν μαχῶν συνεκρότει. / ταυτὶ μὲν Ἑλλάνικος οὗ
Λέσβος πάτρα.
PLUTARCH. Thes. 31: ἤδη δὲ πεντήκοντα ἔτη γεγονώς (sc. ὁ
Θησεύς), ὥς φησιν Ἑλλάνικος, ἔπραξε τὰ περὶ τὴν Ἑλένην, οὐ καθ'
ὥραν. ὅθεν
440
ὡς δὴ μέγιστον ἐπανορθούμενοι τοῦτο τῶν ἐγκλημάτων ἔνιοι λέγουσιν

οὐκ
αὐτὸν ἁρπάσαι τὴν Ἑλένην, ἀλλὰ Ἴδα καὶ Λυγκέως ἁρπασάντων παρα-
καταθήκην λαβόντα τηρεῖν καὶ μὴ προίεσθαι τοῖς Διοσκούροις
ἀπαιτοῦσιν·
ἢ νὴ Δία Τυνδάρεω παραδόντος αὐτοῦ, φοβηθέντος Ἐναρσφόρον τὸν Ἱπ-
ποκόωντος, ἔτι νηπίαν οὖσαν βιαζόμενον τὴν Ἑλένην λαβεῖν. τὰ δὲ
εἰκότα
καὶ πλείστους ἔχοντα μάρτυρας τοιαῦτά ἐστιν· ἦλθον μὲν εἰς Σπάρτην
ἀμφότεροι (sc. Θ. καὶ Πειρίθους) καὶ τὴν κόρην ἐν ἱερῶι Ἀρτέμιδος
Ὀρθίας
χορεύουσαν ἁρπάσαντες ἔφυγον ... ἐποιήσαντο συνθήκας, τὸν μὲν
λαχόντα
κλήρωι τὴν Ἑλένην ἔχειν γυναῖκα, συμπράττειν δὲ θατέρωι γάμον ἄλλον.
... ἔλαχε Θησεύς, καὶ παραλαβὼν τὴν παρθένον οὔπω γάμων ὥραν
ἔχουσαν
εἰς Ἀφίδνας ἐκόμισε· καὶ τὴν μητέρα καταστήσας μετ' αὐτῆς Ἀφίδνωι
παρέδωκεν ὄντι φίλωι ... αὐτὸς δὲ Πειρίθωι τὴν ὑπουργίαν ἀποδιδοὺς
εἰς Ἤπειρον συναπεδήμησεν ἐπὶ τὴν Ἀιδωνέως θυγατέρα τοῦ Μολοσσῶν
Ελλάνικος. Fragmenta Volume-Jacobyʹ-F 3b,323a,F, fragment 20, line 8
ἑπταετῆ οὖσαν Ἑλένην ἁρπαγῆναι ὑπὸ Θησέως. Δοῦρις (76 F 92)

δὲ λέγει ἀποδοθῆναι αὐτὴν τετοκυῖαν τὴν Ἰφιγένειαν.
SCHOL. A HOM. Il. Γ 144: Αἴθρη, Πιτθῆος θυγάτηρ]
ἑτέρα τῆς Θησέως μητρός ἐστιν αὕτη ἡ Αἴθρα· αἰσχρὸν γὰρ ὑπάρχει
θεραπαίνης τρόπωι ἀκολουθεῖν τῆι Ἑλένηι τὴν Αἴθραν ἑκυρὰν
νομισθεῖσαν.
ὡς γὰρ ἱστορεῖ Ἑλλάνικος, Πειρίθους καὶ Θησεύς, ὁ μὲν Διὸς ὤν, ὁ δὲ
Ποσει-
δῶνος, συνέθεντο γαμῆσαι Διὸς θυγατέρας, καὶ ἁρπάσαντες τὴν Ἑλένην
κομιδῆ νέαν παρατίθενται εἰς Ἄφιδναν τῆς Ἀττικῆς Αἴθρηι τῆι Πιτθέως
μὲν θυγατρί, μητρὶ δὲ Θησέως. οὕτως εἰς Ἅιδου παραγίνονται ἐπὶ τὴν
Περσε-
φόνην. οἱ δὲ Διόσκουροι, μὴ ἀπολαμβάνοντες τὴν ἀδελφήν, τὴν Ἀττικὴν
πορθοῦ-
σιν, Αἴθραν δὲ αἰχμαλωτίζουσιν.
SCHOL. EURIP. Hek. 123: τὼ Θησείδα δ' ὄζω Ἀθη-
νῶν] τοὺς Θησέως παῖδας ἔνιοί φασιν μὴ ἡγεμόνας στρατεύεσθαι ἐπὶ
Ἴλιον
μηδὲ τῆς συμμαχίας χάριν, ἀλλὰ ἀποληψομένους τὴν Αἴθραν· διὸ καὶ τὸν
441
Ὅμηρον (Il. Β 552) λέγειν τὸν Μενεσθέα ἡγεῖσθαι τῶν Ἀθηναίων.

Διονύσιος
γοῦν ὁ τὸν Κύκλον ποιήσας (15 F 5) φησί· «Δημοφῶν δὲ ὁ Θησέως
ἐδεῖτο αὐτοῖς δοῦναι Αἴθραν τὴν Πιτθέως τὴν τοῦ πατρὸς μητέρα, ὅπως
αὐτὴν κομίσωσιν οἴκαδε. Μενέλαος δὲ πρὸς Ἑλένην πέμπει Ταλθύβιον
κελεύσας ἄγειν Αἴθραν, καὶ Ἑλένη δωρησαμένη Αἴθραν παντοδαπῶι
Απολλόδωρος Βιβλιοθήκη. (sub nomine Apollodori) (0548:

001)“Apollodori bibliotheca. Pediasimi libellus de duodecim Herculis
laboribus”, Ed. Wagner, R.Leipzig: Teubner, 1894; Mythographi Graeci
1.Ch. 3, sec. 118, line 1
μήδης τῆς Λαπίθου Κυνόρτης καὶ Ὑάκινθος. τοῦτον

εἶναι τοῦ Ἀπόλλωνος ἐρώμενον λέγουσιν, ὃν δίσκῳ
βαλὼν ἄκων ἀπέκτεινε. Κυνόρτου δὲ Περιήρης, ὃς
γαμεῖ Γοργοφόνην τὴν Περσέως, καθάπερ Στησίχορός
φησι, καὶ τίκτει Τυνδάρεων Ἰκάριον Ἀφαρέα Λεύκιπ-
πον. Ἀφαρέως μὲν οὖν καὶ Ἀρήνης τῆς Οἰβάλου Λυγ-
κεύς τε καὶ Ἴδας καὶ Πεῖσος· κατὰ πολλοὺς δὲ Ἴδας
ἐκ Ποσειδῶνος λέγεται. Λυγκεὺς δὲ ὀξυδερκίᾳ διήνεγ-
κεν, ὡς καὶ τὰ ὑπὸ γῆν θεωρεῖν. Λευκίππου δὲ θυ-
γατέρες ἐγένοντο Ἱλάειρα καὶ Φοίβη· ταύτας ἁρπάσαν-
τες ἔγημαν Διόσκουροι. πρὸς δὲ ταύταις Ἀρσινόην
ἐγέννησε· ταύτῃ μίγνυται Ἀπόλλων, ἡ δὲ Ἀσκληπιὸν
γεννᾷ. τινὲς δὲ Ἀσκληπιὸν οὐκ ἐξ Ἀρσινόης τῆς Λευ-
κίππου λέγουσιν, ἀλλ' ἐκ Κορωνίδος τῆς Φλεγύου ἐν
Θεσσαλίᾳ. καί φασιν ἐρασθῆναι ταύτης Ἀπόλλωνα καὶ
εὐθέως συνελθεῖν· τὴν δὲ παρὰ τὴν τοῦ πατρὸς γνώ-
μην ἑλομένην Ἴσχυϊ τῷ Καινέως ἀδελφῷ συνοικεῖν.
Ἀπόλλων δὲ τὸν μὲν ἀπαγγείλαντα κόρακα καταρᾶται,
ὃν τέως λευκὸν ὄντα ἐποίησε μέλανα, αὐτὴν δὲ ἀπ-
έκτεινε. καιομένης δὲ ταύτης ἁρπάσας τὸ βρέφος ἐκ τῆς
πυρᾶς πρὸς Χείρωνα τὸν Κένταυρον ἤνεγκε, παρ' οὗ
Απολλόδωρος Βιβλιοθήκη. (sub nomine Apollodori)

Ch. 3, sec. 134, line 3
Μενέλαον μὲν αὐτὸς αἱρεῖται νυμφίον, Ὀδυσσεῖ δὲ παρὰ

Ἰκαρίου μνηστεύεται Πηνελόπην.
442
Μενέλαος μὲν οὖν ἐξ Ἑλένης Ἑρμιόνην ἐγέννησε

καὶ κατά τινας Νικόστρατον, ἐκ δούλης δὲ Πιερίδος,
γένος Αἰτωλίδος, ἢ καθάπερ Ἀκουσίλαός φησι Τηρηί-
δος, Μεγαπένθη, ἐκ Κνωσσίας δὲ νύμφης κατὰ Εὔμη-
λον Ξενόδαμον.
τῶν δὲ ἐκ Λήδας γενομένων παίδων Κάστωρ μὲν
ἤσκει τὰ κατὰ πόλεμον, Πολυδεύκης δὲ πυγμήν, καὶ διὰ
τὴν ἀνδρείαν ἐκλήθησαν ἀμφότεροι Διόσκουροι. βου-
λόμενοι δὲ γῆμαι τὰς Λευκίππου θυγατέρας ἐκ Μεσσή-
νης ἁρπάσαντες ἔγημαν· καὶ γίνεται μὲν Πολυδεύκους
καὶ Φοίβης Μνησίλεως, Κάστορος δὲ καὶ Ἱλαείρας Ἀνώ-
γων. ἐλάσαντες δὲ ἐκ τῆς Ἀρκαδίας βοῶν λείαν μετὰ
τῶν Ἀφαρέως παίδων Ἴδα καὶ Λυγκέως, ἐπιτρέπουσιν
Ἴδᾳ διελεῖν· ὁ δὲ τεμὼν βοῦν εἰς μέρη τέσσαρα, τοῦ
πρώτου καταφαγόντος εἶπε τῆς λείας τὸ ἥμισυ ἔσεσθαι,
καὶ τοῦ δευτέρου τὸ λοιπόν. καὶ φθάσας κατηνάλωσε
τὸ μέρος τὸ ἴδιον πρῶτος Ἴδας, καὶ τὸ τοῦ ἀδελφοῦ,
καὶ μετ' ἐκείνου τὴν λείαν εἰς Μεσσήνην ἤλασε.

Ch. 3, sec. 136, line 2
λόμενοι δὲ γῆμαι τὰς Λευκίππου θυγατέρας ἐκ Μεσσή-

νης ἁρπάσαντες ἔγημαν· καὶ γίνεται μὲν Πολυδεύκους
καὶ Φοίβης Μνησίλεως, Κάστορος δὲ καὶ Ἱλαείρας Ἀνώ-
γων. ἐλάσαντες δὲ ἐκ τῆς Ἀρκαδίας βοῶν λείαν μετὰ
τῶν Ἀφαρέως παίδων Ἴδα καὶ Λυγκέως, ἐπιτρέπουσιν
Ἴδᾳ διελεῖν· ὁ δὲ τεμὼν βοῦν εἰς μέρη τέσσαρα, τοῦ
πρώτου καταφαγόντος εἶπε τῆς λείας τὸ ἥμισυ ἔσεσθαι,
καὶ τοῦ δευτέρου τὸ λοιπόν. καὶ φθάσας κατηνάλωσε
τὸ μέρος τὸ ἴδιον πρῶτος Ἴδας, καὶ τὸ τοῦ ἀδελφοῦ,
καὶ μετ' ἐκείνου τὴν λείαν εἰς Μεσσήνην ἤλασε. στρα-
τεύσαντες δὲ ἐπὶ Μεσσήνην οἱ Διόσκουροι τήν τε
λείαν ἐκείνην καὶ πολλὴν ἄλλην συνελαύνουσι. καὶ
τὸν Ἴδαν ἐλόχων καὶ τὸν Λυγκέα. Λυγκεὺς δὲ ἰδὼν
Κάστορα ἐμήνυσεν Ἴδᾳ, κἀκεῖνος αὐτὸν κτείνει. Πολυ-
δεύκης δὲ ἐδίωξεν αὐτούς, καὶ τὸν μὲν Λυγκέα κτείνει
τὸ δόρυ προέμενος, τὸν δὲ Ἴδαν διώκων, βληθεὶς ὑπ'
ἐκείνου πέτρᾳ κατὰ τῆς κεφαλῆς, πίπτει σκοτωθείς. καὶ
Ζεὺς Ἴδαν κεραυνοῖ, Πολυδεύκην δὲ εἰς οὐρανὸν ἀν-
άγει. μὴ δεχομένου δὲ Πολυδεύκους τὴν ἀθανασίαν ὄν-
443
τος νεκροῦ Κάστορος, Ζεὺς ἀμφοτέροις παρ' ἡμέραν καὶ

ἐν θεοῖς εἶναι καὶ ἐν θνητοῖς ἔδωκε. μεταστάντων δὲ

Ch. 3, sec. 173, line 1
θέλουσα ποιῆσαι τοῦτο, κρύφα Πηλέως εἰς τὸ πῦρ ἐγκρύ-

βουσα τῆς νυκτὸς ἔφθειρεν ὃ ἦν αὐτῷ θνητὸν πατρῷον,
μεθ' ἡμέραν δὲ ἔχριεν ἀμβροσίᾳ. Πηλεὺς δὲ ἐπιτηρήσας
καὶ σπαίροντα τὸν παῖδα ἰδὼν ἐπὶ τοῦ πυρὸς ἐβόησε·
καὶ Θέτις κωλυθεῖσα τὴν προαίρεσιν τελειῶσαι, νήπιον
τὸν παῖδα ἀπολιποῦσα πρὸς Νηρηίδας ᾤχετο. κομίζει
δὲ τὸν παῖδα πρὸς Χείρωνα Πηλεύς. ὁ δὲ λαβὼν αὐτὸν
ἔτρεφε σπλάγχνοις λεόντων καὶ συῶν ἀγρίων καὶ ἄρκτων
μυελοῖς, καὶ ὠνόμασεν Ἀχιλλέα (πρότερον δὲ ἦν ὄνομα
αὐτῷ Λιγύρων) ὅτι τὰ χείλη μαστοῖς οὐ προσήνεγκε.
Πηλεὺς δὲ μετὰ ταῦτα σὺν Ἰάσονι καὶ Διοσκούροις
ἐπόρθησεν Ἰωλκόν, καὶ Ἀστυδάμειαν τὴν Ἀκάστου γυ-
ναῖκα φονεύει, καὶ διελὼν μεληδὸν διήγαγε δι' αὐτῆς
τὸν στρατὸν εἰς τὴν πόλιν.
ὡς δὲ ἐγένετο ἐνναετὴς Ἀχιλλεύς, Κάλχαντος λέ-
γοντος οὐ δύνασθαι χωρὶς αὐτοῦ Τροίαν αἱρεθῆναι,
Θέτις προειδυῖα ὅτι δεῖ στρατευόμενον αὐτὸν ἀπολέ-
σθαι, κρύψασα ἐσθῆτι γυναικείᾳ ὡς παρθένον Λυκομή-
δει παρέθετο. κἀκεῖ τρεφόμενος τῇ Λυκομήδους θυγα-
τρὶ Δηιδαμείᾳ μίγνυται, καὶ γίνεται παῖς Πύρρος αὐτῷ
ὁ κληθεὶς Νεοπτόλεμος αὖθις. Ὀδυσσεὺς δὲ μηνυθέντα
Appianus Hist., Mithridatica (0551: 014)“Appiani historia Romana,

vol. 1”, Ed. Viereck, P., Roos, A.G., Gabba, E.Leipzig: Teubner, 1939,
Repr. 1962 (1st edn. corr.).Sec. 467, line 1
συμφυγοῦσι διέδωκε. φέρων δ' ἐς ἑξακισχίλια τάλαντα ἐπὶ

τὰς τοῦ Εὐφράτου πηγὰς ἠπείγετο, ὡς ἐκεῖθεν ἐς Κόλ-
χους περάσων. δρόμῳ δ' ἀπαύστῳ χρώμενος τὸν μὲν
Εὐφράτην ὑπερῆλθεν ἡμέρᾳ μάλιστα τετάρτῃ, τρισὶ δ' ἄλ-
λαις καθιστάμενος καὶ ὁπλίζων τοὺς συνόντας ἢ προσιόν-
τας ἐς τὴν Χωτηνὴν Ἀρμενίαν ἐνέβαλεν, ἔνθα Χωτηνοὺς
μὲν καὶ Ἴβηρας, κωλύοντας αὐτὸν βέλεσι καὶ σφενδόναις,
ἐλαύνων διῆλθεν ἐπὶ τὸν Ἄψαρον ποταμόν. Ἴβηρας δὲ τοὺς
444
ἐν Ἀσίᾳ οἳ μὲν προγόνους, οἳ δ' ἀποίκους ἡγοῦνται τῶν Εὐ-

ρωπαίων Ἰβήρων, οἳ δὲ μόνον ὁμωνύμους· ἔθος γὰρ οὐδὲν
ἦν ὅμοιον ἢ γλῶσσα. Μιθριδάτης δὲ ἐν Διοσκούροις χει-
μάζων, ἥν τινα πόλιν οἱ Κόλχοι σύμβολον ἡγοῦνται τῆς
Διοσκούρων σὺν Ἀργοναύταις ἐπιδημίας, οὐδὲν σμικρὸν
οὐδ' οἷον ἐν φυγῇ διενοεῖτο, ἀλλὰ τὸν Πόντον ὅλον ἐν
κύκλῳ καὶ Σκύθας ἐπὶ τῷ Πόντῳ καὶ τὴν Μαιώτιδα λίμ-
νην ὑπερελθὼν ἐς Βόσπορον ἐμβαλεῖν τήν τε Μαχάρους
τοῦ παιδὸς ἀρχήν, ἀχαρίστου περὶ αὐτὸν γενομένου, παρα-
λαβὼν αὖθις ἐκ μετώπου Ῥωμαίοις γενέσθαι καὶ πολεμεῖν
ἐκ τῆς Εὐρώπης οὖσιν ἐν τῇ Ἀσίᾳ, τὸν πόρον ἐν μέσῳ
θέμενος, ὃν κληθῆναι νομίζουσι Βόσπορον Ἰοῦς διανηξα-
μένης, ὅτε βοῦς γενομένη κατὰ ζηλοτυπίαν Ἥρας ἔφευγεν.
Appianus Hist., Bellum civile (0551: 017)“Appian's Roman history,

vols. 3–4 (ed. H. White)”, Ed. Viereck, P.Cambridge, Mass.: Harvard
University Press, 1913, Repr. 3:1964; .Book 1, ch. 6, sec. 54, line 21
οἱ μὲν κατὰ τὸ ἔθος ᾔτουν, οἱ δὲ οἷον ἐκ πολέμων

τε καὶ στάσεων ἀνεβάλλοντο τὰς ἀποδόσεις· εἰσὶ
δ' οἳ καὶ τὴν ζημίαν τοὺς δανείσαντας ἐκτίσειν
ἐπηπείλουν.
Ὅ τε στρατηγὸς Ἀσελλίων, ᾧ ταῦτα προσέ-
κειτο, ἐπεὶ διαλύων αὐτοὺς οὐκ ἔπειθεν, ἐδίδου κατ'
ἀλλήλων αὐτοῖς δικαστήρια, τὴν ἐκ τοῦ νόμου καὶ
ἔθους ἀπορίαν ἐς τοὺς δικαστὰς περιφέρων. οἱ
δανεισταὶ δὲ χαλεπήναντες, ὅτι τὸν νόμον παλαιὸν
ὄντα ἀνεκαίνιζε, κτείνουσιν αὐτὸν ὧδε· ὁ μὲν ἔθυε
τοῖς Διοσκούροις ἐν ἀγορᾷ, τοῦ πλήθους ὡς ἐπὶ
θυσίᾳ περιστάντος· ἑνὸς δὲ λίθου τὸ πρῶτον ἐπ'
αὐτὸν ἀφεθέντος, ἔρριψε τὴν φιάλην καὶ ἐς τὸ τῆς
Ἑστίας ἱερὸν ἵετο δρόμῳ. οἱ δὲ αὐτὸν προλα-
βόντες τε ἀπέκλεισαν ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ καὶ κατα-
φυγόντα ἔς τι πανδοχεῖον ἔσφαξαν. πολλοί τε
τῶν διωκόντων ἐς τὰς παρθένους αὐτὸν ἡγούμενοι
καταφυγεῖν ἐσέδραμον, ἔνθα μὴ θέμις ἦν ἀνδράσιν.
οὕτω μὲν καὶ Ἀσελλίων στρατηγῶν τε καὶ σπέν-
δων καὶ ἱερὰν καὶ ἐπίχρυσον ἐσθῆτα ὡς ἐν θυσίᾳ
περικείμενος ἀμφὶ δευτέραν ὥραν ἐσφάζετο ἐν
445
Κλήμης Αλεξανδρινός. Protrepticus (0555: 001)

“Clément d'Alexandrie. Le protreptique, 2nd edn.”, Ed. Mondésert, C.
Paris: Cerf, 1949; Sources chrétiennes 2Ch. 2, sec. 30, subsec. 4, line 2
χερσὶ δ' ἄρα Κρονίων ῥίψας δι' ἀμφοῖν ἀμπνοὰς στέρνων

[καθεῖλεν
ὠκέως, αἴθων δὲ κεραυνὸς ἔσκηψε μόρον.
Καὶ Εὐριπίδης·
Ζεὺς γὰρ κατακτὰς παῖδα τὸν ἐμὸν αἴτιος
Ἀσκληπιόν, στέρνοισιν ἐμβαλὼν φλόγα.
Οὗτος μὲν οὖν κεῖται κεραυνωθεὶς ἐν τοῖς Κυνοσουρίδος
ὁρίοις. Φιλόχορος δὲ ἐν Τήνῳ Ποσειδῶνά φησι τιμᾶσθαι
ἰατρόν, Κρόνῳ δὲ ἐπικεῖσθαι Σικελίαν καὶ ἐνταῦθα αὐτὸν
τεθάφθαι. Πατροκλῆς τε ὁ Θούριος καὶ Σοφοκλῆς ὁ νεώτερος
ἐν τρισὶ τραγῳδίαις ἱστορεῖτον τοῖν Διοσκούροιν πέρι·
ἀνθρώπω τινὲ τούτω τὼ Διοσκούρω ἐπικήρω ἐγενέσθην, εἴ
τῳ ἱκανὸς πιστώσασθαι Ὅμηρος τὸ λελεγμένον·
τοὺς δ' ἤδη κάτεχεν φυσίζοος αἶα
ἐν Λακεδαίμονι αὖθι, φίλῃ ἐν πατρίδι γαίῃ.
Προσίτω δὲ καὶ ὁ τὰ Κυπριακὰ ποιήματα γράψας·
Κάστωρ μὲν θνητός, θανάτου δέ οἱ αἶσα πέπρωται·
αὐτὰρ ὅ γ' ἀθάνατος Πολυδεύκης, ὄζος Ἄρηος.
Τοῦτο μὲν ποιητικῶς ἐψεύσατο· Ὅμηρος δὲ ἀξιοπιστότερος
αὐτοῦ εἰπὼν περὶ ἀμφοῖν τοῖν Διοσκούροιν, πρὸς δὲ καὶ
τὸν Ἡρακλέα «εἴδωλον» ἐλέγξας·
Κλήμης Αλεξανδρινός. Protrepticus Ch. 2, sec. 30, subsec. 6, line 2
τεθάφθαι. Πατροκλῆς τε ὁ Θούριος καὶ Σοφοκλῆς ὁ νεώτερος

ἐν τρισὶ τραγῳδίαις ἱστορεῖτον τοῖν Διοσκούροιν πέρι·
ἀνθρώπω τινὲ τούτω τὼ Διοσκούρω ἐπικήρω ἐγενέσθην, εἴ
τῳ ἱκανὸς πιστώσασθαι Ὅμηρος τὸ λελεγμένον·
τοὺς δ' ἤδη κάτεχεν φυσίζοος αἶα
ἐν Λακεδαίμονι αὖθι, φίλῃ ἐν πατρίδι γαίῃ.
Προσίτω δὲ καὶ ὁ τὰ Κυπριακὰ ποιήματα γράψας·
Κάστωρ μὲν θνητός, θανάτου δέ οἱ αἶσα πέπρωται·
αὐτὰρ ὅ γ' ἀθάνατος Πολυδεύκης, ὄζος Ἄρηος.
Τοῦτο μὲν ποιητικῶς ἐψεύσατο· Ὅμηρος δὲ ἀξιοπιστότερος
αὐτοῦ εἰπὼν περὶ ἀμφοῖν τοῖν Διοσκούροιν, πρὸς δὲ καὶ
τὸν Ἡρακλέα «εἴδωλον» ἐλέγξας· «φῶτα» γὰρ «Ἡρα-
446
κλῆα, μεγάλων ἐπιίστορα ἔργων». Ἡρακλέα οὖν καὶ αὐτὸς

Ὅμηρος θνητὸν οἶδεν ἄνθρωπον, Ἱερώνυμος δὲ ὁ φιλόσοφος
καὶ τὴν σχέσιν αὐτοῦ ὑφηγεῖται τοῦ σώματος, μικρόν,
φριξότριχα, ῥωστικόν· Δικαίαρχος δὲ σχιζίαν, νευρώδη,
μέλανα, γρυπόν, ὑποχαροπόν, τετανότριχα. Οὗτος οὖν ὁ
Ἡρακλῆς δύο πρὸς τοῖς πεντήκοντα ἔτη βεβιωκὼς κατές-
τρεψε τὸν βίον διὰ τῆς ἐν Οἴτῃ πυρᾶς κεκηδευμένος.
Τὰς δὲ Μούσας, ἃς Ἀλκμὰν Διὸς καὶ Μνημοσύνης
γενεαλογεῖ καὶ οἱ λοιποὶ ποιηταὶ καὶ συγγραφεῖς
Κλήμης Αλεξανδρινός. Protrepticus Ch. 4, sec. 47, subsec. 8, line 3
Διονύσιον ἐν τῷ πέμπτῳ μέρει τοῦ Κύκλου παρίστημι.

Ἀπελλᾶς δὲ ἐν τοῖς Δελφικοῖς δύο φησὶ γεγονέναι τὰ Παλ-
λάδια, ἄμφω δ' ὑπ' ἀνθρώπων δεδημιουργῆσθαι. Ἀλλ'
ὅπως μηδεὶς ὑπολάβῃ καὶ ταῦτά με ἀγνοίᾳ παρεικέναι,
παραθήσομαι τοῦ Μορύχου Διονύσου τὸ ἄγαλμα Ἀθήνησι
γεγονέναι μὲν ἐκ τοῦ φελλάτα καλουμένου λίθου, ἔργον δὲ
εἶναι Σίκωνος τοῦ Εὐπαλάμου, ὥς φησι Πολέμων ἔν τινι
ἐπιστολῇ. Ἐγενέσθην δὲ καὶ ἄλλω τινὲ δύο Κρητικὼ οἶμαι
ἀνδριαντοποιὼ (Σκύλλις καὶ Δίποινος ὠνομαζέσθην)· τούτω
δὲ τὰ ἐν Ἄργει τοῖν Διοσκούροιν ἀγάλματα κατεσκευασάτην
καὶ τὸν ἐν Τίρυνθι Ἡρακλέους ἀνδριάντα καὶ τὸ τῆς Μου-
νυχίας Ἀρτέμιδος ξόανον ἐν Σικυῶνι.
Καὶ τί περὶ ταῦτα διατρίβω, ἐξὸν αὐτὸν τὸν μεγαλο-
δαίμονα ὑμῖν ἐπιδεῖξαι ὅστις ἦν, ὃν δὴ κατ' ἐξοχὴν πρὸς
πάντων σεβασμοῦ κατηξιωμένον ἀκούομεν, τοῦτον ἀχειρο-
ποίητον εἰπεῖν τετολμήκασιν, τὸν Αἰγύπτιον Σάραπιν; Οἳ
μὲν γὰρ αὐτὸν ἱστοροῦσιν χαριστήριον ὑπὸ Σινωπέων
Πτολεμαίῳ τῷ Φιλαδέλφῳ τῷ Αἰγυπτίων πεμφθῆναι
βασιλεῖ, ὃς λιμῷ τρυχομένους αὐτοὺς ἀπ' Αἰγύπτου μετα-
πεμψαμένους σῖτον [ὁ Πτολεμαῖος] ἀνεκτήσατο,
Κλήμης Αλεξανδρινός. Stromata (0555: 004)“Clemens Alexandrinus,

vols. 2, 3rd edn. and 3, 2nd edn.”, Ed. Stählin, O., Früchtel, L., Treu, U.
Berlin: Akademie–Verlag, 2:1960; 3:1970; Die griechischen christlichen
Schriftsteller 52(15), 17.Book 1, ch. 21, sec. 105, subsec. 2, line 3
ἕτεροι δὲ σκιροφοριῶνος τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ. Θησεὺς δὲ [ὁ] Ἡρακλέους

ζηλωτὴς ὢν πρεσβύτερός ἐστι τῶν Τρωϊκῶν μιᾷ γενεᾷ. τοῦ γοῦν
Τληπολέμου, ὃς ἦν υἱὸς Ἡρακλέους, Ὅμηρος μέμνηται ἐπὶ Ἴλιον
447
στρατεύσαντος.
Προτερεῖν ἄρα Μωυσῆς ἀποδείκνυται τῆς μὲν Διονύσου ἀπο-
θεώσεως ἔτη ἑξακόσια τέσσαρα, εἴ γε τῆς Περσέως βασιλείας τῷ
τριακοστῷ δευτέρῳ ἔτει ἐκθεοῦται, ὥς φησιν Ἀπολλόδωρος ἐν τοῖς
Χρονικοῖς. ἀπὸ δὲ Διονύσου ἐπὶ Ἡρακλέα καὶ τοὺς περὶ Ἰάσονα
ἀριστεῖς τοὺς ἐν τῇ Ἀργοῖ πλεύσαντας συνάγεται ἔτη ἑξήκοντα τρία·
Ἀσκληπιός τε καὶ Διόσκουροι συνέπλεον αὐτοῖς, ὡς μαρτυρεῖ ὁ Ῥό-
διος Ἀπολλώνιος ἐν τοῖς Ἀργοναυτικοῖς. ἀπὸ δὲ τῆς Ἡρακλέους ἐν
Ἄργει βασιλείας ἐπὶ τὴν Ἡρακλέους αὐτοῦ καὶ Ἀσκληπιοῦ ἀποθέωσιν
ἔτη συνάγεται τριάκοντα ὀκτὼ κατὰ τὸν χρονογράφον Ἀπολλόδωρον.
ἐντεῦθεν δὲ ἐπὶ τὴν Κάστορος καὶ Πολυδεύκους ἀποθέωσιν ἔτη πεν-
τήκοντα τρία. ἐνταῦθά που καὶ ἡ Ἰλίου κατάληψις. εἰ δὲ χρὴ
πείθεσθαι καὶ Ἡσιόδῳ τῷ ποιητῇ, ἀκούσωμεν αὐτοῦ·
Ζηνὶ δ' ἄρα Ἀτλαντὶς Μαίη τέκε κύδιμον Ἑρμῆν,
κήρυκ' ἀθανάτων, ἱερὸν λέχος εἰσαναβᾶσα·
Καδμείη δ' ἄρα οἱ Σεμέλη τέκε φαίδιμον υἱόν,
μιχθεῖσ' ἐν φιλότητι, Διώνυσον πολυγηθῆ.
Μάξιμος Διαλέξεις. (0563: 001)“Maximi Tyrii philosophumena”, Ed.

Hobein, H.Leipzig: Teubner, 1910.Lecture 9, ch. 7, sec. b, line 7
γνώμῃ καὶ τέχνῃ· καὶ τοῖς μὲν χρηστοῖς συνεπιλαμ-

βάνειν, τοῖς δὲ ἀδικουμένοις τιμωρεῖν, τοῖς δὲ ἀδι-
κοῦσιν προστιθέναι τὴν δίκην.
Ἀλλ' οὐχὶ δαιμόνων πᾶς πάντα δρᾷ, ἀλλ' αὐτοῖς
διακέκριται κἀκεῖ τὰ ἔργα, ἄλλο ἄλλῳ. Καὶ τοῦτό
ἐστιν ἀμέλει τὸ ἐμπαθές, ᾧ ἐλαττοῦται δαίμων θεοῦ.
Ὡς γὰρ εἶχον φύσεως, ὅτε περὶ γῆν ἦσαν, οὐκ ἐθέ-
λουσιν ταύτης παντάπασιν ἀπαλλάττεσθαι· ἀλλὰ καὶ
Ἀσκληπιὸς ἰᾶται νῦν, καὶ ὁ Ἡρακλῆς ἰσχυρίζεται, καὶ
Διόνυσος βακχεύει, καὶ Ἀμφίλοχος μαντεύεται, καὶ οἱ
Διόσκουροι ναυτίλλονται, καὶ Μίνως δικάζει, καὶ
Ἀχιλλεὺς ὁπλίζεται. Ἀχιλλεὺς νῆσον οἰκεῖ εὐθὺ Ἴστρου
κατὰ τὴν Ποντικὴν θάλατταν, Ἀχιλλέως ναός, καὶ
βωμοὶ Ἀχιλλέως· καὶ ἑκὼν μὲν οὐκ ἄν τις προσέλθοι,
ὅτι μὴ θύσων· θύσας δέ, ἐπιβαίνει τῆς νεώς. Εἶδον
ἤδη ναῦται πολλάκις ἄνδρα ἠΐθεον, ξανθὸν τὴν κόμην,
πηδῶντα ἐν ὅπλοις· τὰ ὅπλα χρυσᾶ· οἱ δὲ εἶδον μὲν
οὐδαμῶς, ἤκουσαν δὲ παιωνίζοντος· οἱ δὲ καὶ εἶδον
καὶ ἤκουσαν. Ἤδη δέ τις καὶ κατέδαρθεν ἄκων ἐν
τῇ νήσῳ, καὶ αὐτὸν Ἀχιλλεὺς ἀνίστησιν, καὶ ἐπὶ
448
Μάξιμος Διαλέξεις. Lecture 39, ch. 5, sec. a, line 5
εισιν, ὑπερβάλλοντα καὶ ὑπερβαλλόμενα· ἐὰν δὲ ἔλθῃς

ἐκεῖ, στήσεται ὁμοῦ τῷ μεγέθει καὶ τὸ κάλλος. Τί
γὰρ ἂν εἴη οὐρανοῦ ὡραιότερον; τί ἄστρων περιλαμ-
πέστερον; τί ἡλίου ἀκμαιότερον; τί σελήνης εὐτροφώ-
τερον; τί τῶν ἄλλων χορῶν εὐτακτότερον; τί τῶν θεῶν
αὐτῶν τιμιώτερον;
Κινδυνεύουσιν δὲ οἱ ἄνθρωποι, καθάπερ τοῖς ἀγα-
θοῖς, οὕτω καὶ τοῖς θεοῖς ζυγοστατεῖν τὰς τιμάς. Τίς
οὗτος; Ζεύς· ἀρχέτω. Τίς οὗτος; Κρόνος· δεδέσθω.
Ἥφαιστος· χαλκευέτω. Ἑρμῆς· ἀγγελλέτω. Ἀθηνᾶ·
ὑφαινέτω. Διόσκουροι· ἐπὶ νεὼς Πελοποννησίοις
ἑπέσθωσαν. Ἀγνοοῦσιν γάρ, οἶμαι, ὡς θεοῖς πᾶσιν
εἷς νόμος καὶ βίος καὶ τρόπος, οὐ διῃρημένος, οὐδὲ
στασιωτικός· ἄρχοντες πάντες, ἡλικιῶται πάντες, σω-
τῆρες πάντες, ἰσοτιμίᾳ καὶ ἰσηγορίᾳ συνόντες τὸν
πάντα χρόνον· ὧν μία μὲν ἡ φύσις, πολλὰ δὲ τὰ
ὀνόματα. Ὑπὸ γὰρ ἀμαθίας αὐτῶν τὰς ὠφελείας τὰς
ἑαυτῶν ἕκαστοι ἐπονομάζομεν ἄλλος ἄλλῃ κλήσει θεοῦ.
Καθάπερ καὶ τὰ μέρη τῆς θαλάττης, Αἰγαῖον τοῦτο,
Ἰώνιον ἐκεῖνο, Μυρτῶον ἄλλο, Κρησαῖον ἄλλο· ἡ δ'
ἐστὶν μία, ὁμογενής, καὶ ὁμοπαθής, καὶ συγκεκραμένη·
Theopompus Hist., Fragmenta (0566: 002)“FGrH #115”.

Volume-Jacobyʹ-F 2b,115,F, fragment 392, line 10
SUID. s. Φορμίων· περὶ τούτου καὶ Θεόπομπος ἐν

Φιλιππικοῖς. ἦν δὲ Κροτωνιάτης καὶ ἐν τῆι ἐπὶ Σάγραι μάχηι ἐτρώθη.
δυσιάτου δ' ὄντος τοῦ τραύματος χρησμὸν ἔλαβεν εἰς Λακεδαίμονα
ἐλθεῖν·
τοῦτον γὰρ αὐτοῦ ἰατρὸν ἔσεσθαι, ὃς [ἂν] αὐτὸν πρῶτος καλέσειεν ἐπὶ
δεῖπνον. ὡς οὖν ἧκεν εἰς τὴν Σπάρτην, καταβάντα αὐτὸν ἀπὸ τοῦ ὀχή-
ματος ἐκάλεσεν ἐπὶ δεῖπνον νεανίσκος, δειπνήσαντος δὲ ἤρετο ἐφ' ὅ τι
ἥκει.
ὡς δὲ ἤκουσε περὶ τοῦ χρησμοῦ, ἀποξύσας τοῦ δόρατος ἐπιτίθησιν. ὡς
δὲ ἀνέλυσαν ἀπὸ τοῦ δείπνου, δοκῶν ἀναβαίνειν ἐπὶ τὸ ἅρμα, τῆς θύρας
αὑτοῦ τοῦ οἴκου τοῦ ἐν Κρότωνι ἐπιλαμβάνεται. ἀλλὰ καὶ θεοξένια
αὐτοῦ
ἄγοντος ἐκάλεσαν αὐτὸν οἱ Διόσκουροι πρὸς Βάττον ἐς Κυρήνην· καὶ
ἀνέστη τε ἔχων σιλφίου καυλόν.
449
SYNKELL. p. 499, 5: οὗτος ὁ Κάρανος ἀπὸ μὲν Ἡρακλέους

ια ἦν, ἀπὸ δὲ Τημένου ... ἕβδομος. γενεαλογοῦσι δ' αὐτὸν οὕτως, ὥς
φησιν ὁ Διόδωρος καὶ οἱ πολλοὶ τῶν συγγραφέων, ὧν εἷς καὶ Θεόπομπος.
Κάρανος Φείδωνος τοῦ Ἀριστοδαμίδα τοῦ Μέροπος τοῦ Θεστίου τοῦ

Κισσίου
τοῦ Τημένου τοῦ Ἀριστομάχου τοῦ Κλεαδάτους τοῦ Ὕλλου τοῦ
Ἡρακλέους.
TERTULLIAN. De an. 44: sed et Neronem Suetonius
(Ner. 46) et Thrasymedem Theopompus negant unquam somniasse,
THEON Progymn. 1 (II 63, 18 Sp): ὁ δὲ Θεόπομπος·
«ἐπίσταμαι γάρ, ὅτι τοὺς μὲν ζῶντας πολλοὶ μετὰ δυς
Polemon Perieg., Fragmenta (0586: 001)“FHG 3”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1853.Fragment 10, line 3
καλουμένην ἔνην καὶ νέαν καλοῦσιν Ἀθηναῖοι ἀπὸ τοῦ

τὴν τελευτὴν ἔχειν τοῦ προτέρου μηνὸς καὶ τὴν ἀρχὴν
τοῦ ὑστέρου. Πολέμων δέ φησιν ὅτι ἐκάλεσάν ποτε
αὐτὴν Δημητριάδα ἐπὶ τιμῇ Δημητρίου τοῦ Μακε-
δόνος.
Diogen. L. III, 46: Ἔνιοι δὲ καὶ Θεόφραστον
ἀκοῦσαί φασιν αὐτοῦ (τοῦ Πλάτωνος) .... ὁμοίως Πο-
λέμων ἱστορεῖ καὶ Δημοσθένην.
Schol. Venet. et Didymi ad Hom. Il, III, 242:
Ἑλένη ἁρπασθεῖσα ὑπὸ Ἀλεξάνδρου, ἀγνοοῦσα τὸ
συμβεβηκὸς μεταξὺ τοῖς ἀδελφοῖς Διοσκούροις κακὸν,
ὑπολαμβάνει δι' αἰσχύνης αὐτῆς μὴ πεπορεῦσθαι τού-
τους εἰς Ἴλιον, ἐπειδὴ προτέρως ὑπὸ Θησέως ἡρπάσθη,
καθὼς προείρηται· διὰ γὰρ τὴν τότε γενομένην ἁρπα-
γὴν Ἄφιδνα πόλις Ἀττικῆς πορθεῖται, καὶ τιτρώσκε-
ται Κάστωρ ὑπὸ Ἀφίδνου τοῦ τότε βασιλέως κατὰ τὸν
δεξιὸν μηρόν. Οἱ δὲ Διόσκουροι Θησέως μὴ τυχόντες λα-
φυραγωγοῦσι τὰς Ἀθήνας. Ἡ ἱστο-
ρία παρὰ Πολέμωνι ἢ τοῖς κυκλικοῖς καὶ ἀπὸ μέρους
παρὰ Ἀλκμᾶνι τῷ λυρικῷ.
Polemon Perieg., Fragmenta Fragment 10, line 9
ἀκοῦσαί φασιν αὐτοῦ (τοῦ Πλάτωνος) .... ὁμοίως Πο-

λέμων ἱστορεῖ καὶ Δημοσθένην.
Schol. Venet. et Didymi ad Hom. Il, III, 242:
450
Ἑλένη ἁρπασθεῖσα ὑπὸ Ἀλεξάνδρου, ἀγνοοῦσα τὸ

συμβεβηκὸς μεταξὺ τοῖς ἀδελφοῖς Διοσκούροις κακὸν,
ὑπολαμβάνει δι' αἰσχύνης αὐτῆς μὴ πεπορεῦσθαι τού-
τους εἰς Ἴλιον, ἐπειδὴ προτέρως ὑπὸ Θησέως ἡρπάσθη,
καθὼς προείρηται· διὰ γὰρ τὴν τότε γενομένην ἁρπα-
γὴν Ἄφιδνα πόλις Ἀττικῆς πορθεῖται, καὶ τιτρώσκε-
ται Κάστωρ ὑπὸ Ἀφίδνου τοῦ τότε βασιλέως κατὰ τὸν
δεξιὸν μηρόν. Οἱ δὲ Διόσκουροι Θησέως μὴ τυχόντες λα-
φυραγωγοῦσι τὰς Ἀθήνας. Ἡ ἱστο-
ρία παρὰ Πολέμωνι ἢ τοῖς κυκλικοῖς καὶ ἀπὸ μέρους
παρὰ Ἀλκμᾶνι τῷ λυρικῷ.
[ΑΡΓΟΛΙΚΑ.]
Schol. Aristid. Panath.:

Λέγει δὲ ὁ Πολέμων ἐν τῇ Ἑλλη-
νικῇ ἱστορίᾳ ὅτι ἤρισαν καὶ περὶ τοῦ Ἄργους Ποσειδῶν
καὶ Ἥρα, καὶ ἡττήθη κἀκεῖ (sc. Ποσειδῶν). Σύμβολα
μέντοι οὐκ ἔδειξαν οἱ ἐν Ἀθήναις.
Polyaenus Rhet., Strategemata (0616: 001)“Polyaeni strategematon

libri viii”, Ed. Woelfflin, E., Melber, J.Leipzig: Teubner, 1887, Repr.
1970.Book 1, ch. 41, sec. 1, line 7
ἀφεῖλκε, τοὺς δὲ ἀποβαίνοντας ἐνέκοπτον οἱ Φαρνα-

βάζειοι. τέλος δὲ Μίνδαρος πεσὼν Ἀλκιβιάδῃ λαμπρο-
τάτην νίκην ἔδωκεν.
ΑΡΧΙΔΑΜΟΣ.
Ἀρχίδαμος ἐν Ἀρκαδίᾳ μέλλων παρατάσσεσθαι τῇ

ὑστεραίᾳ ἐπέρρωσε τοὺς Σπαρτιάτας διὰ νυκτὸς βωμὸν
ἱδρυσάμενος καὶ κοσμήσας ὅπλοις λαμπροτάτοις καὶ
ἵππους δύο περιαγαγών. ἐπεὶ δὲ ἦν ἕως, οἱ λοχαγοὶ
καὶ οἱ ταξίαρχοι καινὰ ὅπλα καὶ δυοῖν ἵπποιν ἴχνη
καὶ βωμὸν αὐτόματον ἰδόντες διήγγειλαν, ὡς οἱ Διός-
κουροι συμμαχήσοντες ἥκοιεν. οἱ στρατιῶται θαρ-
ρήσαντες καὶ τὰς γνώμας ἔνθεοι γενόμενοι γενναίως
ἠγωνίσαντο καὶ τοὺς Ἀρκάδας ἐνίκησαν.
451
Ἀρχίδαμος ἐπολιόρκει Κόρινθον. ἦν ἐν τῇ πόλει

στάσις τῶν πλουσίων καὶ τῶν πενήτων, τῶν· μὲν ὡς
ὀλιγαρχίαν πραττόντων, τῶν δὲ ὡς προδοσίαν. ταῦτα
μαθὼν Ἀρχίδαμος ἀνῆκε τὸ σφοδρὸν τῆς πολιορκίας·
οὐκέτι μηχανήματα προσῆγεν, οὐκέτι περιετάφρευεν,
οὐκέτι τὴν χώραν ἔτεμνεν. οἱ πλούσιοι φοβηθέντες
ὡς ἄρα τοῖς πένησι προδιδοῦσι χαρίζοιτο, φθάσαντες
ἐπεκηρυκεύσαντο καὶ τὴν πόλιν ἐνέδωκαν Ἀρχιδάμῳ,
Polyaenus Rhet., Strategemata Book 2, ch. 31, sec. 4, line 2
φύσεως μείζονα εἶναι τὸν ἄνδρα ἡγούμενοι.

Ἀριστομένης Μεσήνιος αἰχμάλωτος ὑπὸ Λακεδαι-
μονίων καὶ φρουρούμενος [τούτων κοιμωμένων] τῷ
παρακειμένῳ πυρὶ προσεκύλισεν ἑαυτὸν καὶ τοὺς δε-
σμοὺς κατακαύσας τοὺς μὲν φύλακας ἀνεῖλε, κρύφα δὲ
ἐς τὴν Σπάρτην παρελθὼν καὶ τὰς ἀσπίδας αὐτῶν
προσηλώσας τῷ τεμένει τῆς Χαλκιοίκου ἐπέγραψεν·
Ἀριστομένης ἀπὸ Λακεδαιμονίων ἀβλαβὴς ἀνεσώθη.
τοῦτο ποιήσας ἐς Μεσήνην ἐπανῆλθε.
Ἀριστομένης ὁ Μεσήνιος Λακεδαιμονίων πάνδη-
μον θυσίαν τοῖς Διοσκούροις ἐπιτελούντων μετὰ ἑνὸς
φίλου λευκῶν ἵππων ἐπέβησαν ἄμφω καὶ ταῖς κεφαλαῖς
[πίλους] περιεθηκάτην [καὶ] χρυσοῦς ἀστέρας· καὶ νυκτὸς
ἤδη προϊούσης ἐπεφάνησαν κατὰ σύμμετρον διάστημα
τοῖς Λακεδαιμονίοις ἔξω πόλεως μετὰ γυναικῶν καὶ παι-
δίων πανηγυρίζουσιν. οἱ μὲν δὴ Διοσκούρων ἐπιφάνειαν
οἰηθέντες γεγονέναι προῄεσαν ἐς μέθην καὶ ἡδονὴν
πλείονα· οἱ δὲ ἀπὸ τῶν ἵππων καταβάντες, τὰ ξίφη
σπασάμενοι, πλείστους καταφονεύσαντες αὐτῶν καὶ δὴ
ἀφιππεύσαντες ᾤχοντο.
Ammonius Gramm., De impropriis (= Περὶ ἀκυρολογίας) (quoque sub

nominibus Anonymi et Herennii Philonis et Herodiani) (0708: 002)
“Ammonii qui dicitur liber de adfinium vocabulorum differentia”, Ed.
Nickau, K.Leipzig: Teubner, 1966.Sec. 23, line 2
’οἴσετε δ' ἀρνόν, ἕτερον λευκόν, ἑτέρην δὲ μέλαιναν,

Γῇ τε καὶ Ἠελίῳ· Διὶ δ' ἡμεῖς οἴσομεν ἄλλον’.
τὸ δὲ ἑκάτερος τοῦ ἕκαστος διαφέρει, ὅτι τὸ μὲν
ἑκάτερος ἐπὶ δυοῖν τάσσεται, τὸ δὲ ἕκαστος ἐπὶ πλειόνων,
452
οἷον ‘ἑπτὰ ἦσαν οἱ ἐπὶ Θήβας στρατεύσαντες· τούτων

ἕκαστος μὲν πόλιν κατέσχε’.
τὸ μὲν πότερος ἐπὶ δυοῖν τάσσεται οἷον· ‘πότερος ἀν-
δρειότερος, Αἴας ἢ Ἕκτωρ;’ τὸ δὲ τίς ἐπὶ πλειόνων, οἷον·
’τίς ἀνδρειότερος τῶν ἐπ' Ἰλίῳ στρατευσάντων;’
τὸ δύο τοῦ δεύτερος διαφέρει, ὅτι τὸ μὲν δύο ἐπὶ
προσώπων τάσσεται, οἷον ‘δύο ἦσαν οἱ Διόσκουροι’, τὸ δὲ
δεύτερος ἐπὶ τάξεως, οἷον ‘πρῶτοι παρετάξαντο Θηβαῖοι,
δεύτεροι Πλαταιεῖς’. τὸ δὲ ὅμοιον παρατηρητέον καὶ ἐπὶ τοῦ
τρεῖς· καὶ τρίτοι ἀντὶ τοῦ τρεῖς καὶ τέταρτον ἀντὶ τοῦ τές-
σαρα ἀκυρολογία περὶ τὴν τάξιν τῶν ἀριθμῶν. {τινὸς ἀντὶ
ἀλλήλοις}.
τὸ δ' ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους διαφέρει, ὅτι τὸ μὲν
ἑαυτοὺς ἐπὶ τῶν καθ' ἑαυτοὺς λεγομένων τάσσεται, οἷον
’Αἴας ὁ Τελαμώνιος καὶ Μενοικεὺς ὁ κρέων ἑαυτοὺς ἀπέ-
κτειναν’, τουτέστιν ἑκάτερος ἑαυτὸν. τὸ δὲ ἀλλήλους
ἐπὶ τῶν συμπεπλεγμένων, οἷον ‘Ἐτε{ρ}οκλῆς καὶ Πολυνεί
Erotianus Gramm., Med., Fragmenta (0716: 002)

“Erotiani vocum Hippocraticarum collectio cum fragmentis”, Ed.
Nachmanson, E.Göteborg: Eranos, 1918.Fragment 33, line 12
τὴν ἱερὰν νόσον. ταύτην γὰρ εἶναι θεόπεμπτον ἱεράν τε

λέγεσθαι ὡς θείαν οὖσαν. ἕτεροι δὲ ὑπέλαβον τὴν δεισι-
δαιμονίαν. ‘ἐξεταστέον γάρ’, φασί, ‘ποταπῷ χρῆται τύπῳ ὁ
νοσῶν, ἵνα, εἰ μὲν Ἰουδαῖός τις ᾖ, τὰ χοίρεια ἐπ' αὐτῷ πα-
ρατηρώμεθα, εἰ δ' Αἰγύπτιος, τὰ προβάτεια ἢ αἴγεια’. ἄλλοι
δὲ θεῖόν φασι τὸ ἐνθουσιαστικὸν πάθος. Βακχεῖος δὲ καὶ
Καλλίμαχος Φιλῖνός τε καὶ ὁ Ταραντῖνος Ἡρακλείδης
θεῖον ὑπέλαβον τὸ λοιμικὸν πάθος διὰ τὸ τοὺς λοιμοὺς ἐκ θεοῦ
δοκεῖν εἶναι. ὁ δὲ Ξενοφῶν ὁ Πραξαγόρου γνώριμος
θεῖον ἔφη τὸ τῶν κρισίμων ἡμερῶν γένος. ‘καθάπερ γάρ’,
φησι, ‘τοῖς ἐν πελάγει χειμαζομένοις οἱ Διόσκουροι φανέντες
σωτηρίαν ἐπιφέρουσι θεοὶ ὄντες, τοῦτο καὶ αἱ κρίσιμοι ἡμέραι
γενόμεναι πολλάκις σωτηρίαν ἤνεγκαν’. γνωστέον οὖν, ὅτι ὁ
Ξενοφῶν ἁμαρτάνει θεῖον φήσας τὴν κρίσιμον ἡμέραν. εἰ
γὰρ κατὰ τὸν Ἱπποκράτην πᾶσα ἡμέρα κρίσιμός ἐστι διὰ
τὸ ποτὲ μὲν τὰς ἀρτίας ὑπ' αὐτοῦ ὡς κρισίμους ὁρίζεσθαι,
πλειστάκις δὲ τὰς περιττάς, δεήσει ἐπὶ τῶν καμνόντων περὶ
πασῶν ἡμερῶν σκέπτεσθαι. πρὸς τούτοις τί δήποτε πλει-
στάκις περὶ κρισίμων λαλήσας εἰς ἕνα μόνον τόπον θεῖον
453
ὠνόμασε τὴν κρίσιμον ἡμέραν; καὶ οἱ τὴν ἐπιληψίαν θεῖον

οἰόμενοι εἰρῆσθαι οὐκ ἀνέγνωσαν τὸν ἄνδρα.
Alexander Phil., In Aristotelis metaphysica commentaria (0732: 004)

“Alexandri Aphrodisiensis in Aristotelis metaphysica commentaria”, Ed.
Hayduck, M.Berlin: Reimer, 1891; Commentaria in Aristotelem Graeca
1.Page 379, line 27
λέγοι ἂν ἑτερότητα τὴν ἐναντίωσιν· καὶ γὰρ τὰ μὴ ἐναντία ἀλλήλοις,

ἔχοντα μέντοι ἐν τῇ οὐσίᾳ τῇ αὐτῶν ἐναντίωσίν τινα πρὸς ἄλληλα, διαφέ-
ροντα. οὕτω γῆ καὶ ὕδωρ διαφέρει· ἐν γὰρ τῇ οὐσίᾳ τῆς μὲν γῆς τὸ
ξηρόν, τοῦ δὲ ὕδατος τὸ ὑγρόν. δύναται διαφέροντα λέγειν καὶ ὅσα κατὰ
τὸ ὑποκείμενον ὄντα ταὐτά, κατὰ τὴν οὐσίαν καὶ τὸν ὁρισμὸν ἔχει τὴν
ἑτε-
ρότητα, ὡς ἔχει τὰ ἑτερώνυμα. δύναται ἐν τῇ οὐσίᾳ ἔχειν τὴν ἑτερότητα
καὶ ἐναντίωσιν τὸ κίβδηλον καὶ δραχμή, καὶ πάλιν ὁ νεκρὸς καὶ ὁ ἄνθρω-
πος, ὡς ἐν τῷ Περὶ ἑρμηνείας εἶπεν.
Ὅμοιά φησι λέγεσθαι τά τε πάντῃ ταὐτὰ πεπονθότα, τουτέστι
πάντῃ ἐοικότα ἀλλήλοις κατὰ τὸ εἶδός τε καὶ τὴν μορφήν (ταῦτα γὰρ
λέγει
πάθη), ὡς οἱ Διόσκουροι, ὁ Ζῆθος καὶ Ἀμφίων, καὶ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον
τὰ δίδυμα. καὶ εἴη ἂν μάλιστα ταῦτα ὅμοια. δευτέρως δὲ καὶ ὅσα πλείω
ταὐτὰ πέπονθεν ἢ ἕτερα, καὶ ταῦτα ὅμοια· ἀπὸ γὰρ τοῦ πλεονάζοντος
ὅμοια λέγεται. πλείω γὰρ οὗτοι ταὐτὰ πάθη ἔχουσιν ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον
τῶν καθ' ἃ διαφέρουσιν ἀλλήλων, οἷον Γερμανὸς Γερμανῷ καὶ Ἰνδὸς
Ἰνδῷ.
ἀλλὰ καὶ τὰ ἑπόμενα τοῖς γεννήσασιν οὕτως ὅμοια λέγεται. καὶ κατὰ
τὸ τρίτον σημαινόμενον ὅμοια λέγεται, ὧν ἡ ποιότης μία, οἷον τὰ θερμὰ
κατὰ τὴν ποιότητα ταύτην ὅμοια, κἂν τὰ ἄλλα ἀνόμοια, κατὰ τὸ σημαι-
νόμενον τοῦτο. ἢ τὰ ὁμοίως τῆς αὐτῆς κοινωνοῦντα ποιότητος, ἢ τὰ ἐν
τῇ αὐτῇ πάντα ποιότητι, κἂν μὴ ὁμοίως αὐτὴν ἔχῃ, οἷον θερμά, ἀλλὰ τὸ
μὲν μᾶλλον τὸ δ' ἧττον. τέταρτον σημαινόμενον ὁμοίου ἐκτίθεται, ὅταν
Apollonius Soph., Lexicon Homericum (1168: 001)“Apollonii

Sophistae lexicon Homericum”, Ed. Bekker, I.Berlin: Reimer, 1833,
Repr. 1967.Page 47, line 28
ἀϋτή ἐπὶ μὲν τῆς φωνῆς “ἀϋτὴ δ' οὐρανὸν ἵκανεν,” ἐπὶ δὲ τῆς
μάχης “ῥεῖα δέ κ' ἀκμῆτες κεκμηότας ἄνδρας ἀϋτῇ.”
αὐγάζομαι ὁρῶ.
αὐΐαχοι μετὰ μεγάλης ἰαχῆς.
454
αὐλῶπις εἶδος περικεφαλαίας τὸν ἀπ' αὐτῆς λόφον ἀνατετα-

μένον ἔχουσα· “αὐλῶπις τρυφάλεια.”
αὖον ξηρόν.
αὐτοκασίγνητοι οἱ ἐξ ἀμφοτέρων τῶν γονέων ἀδελφοί. λέ-
γονται καὶ οἱ ἐκ μητρὸς μόνης, ὡς οἱ Διόσκουροι· “Κάστορά θ'
ἱππόδαμον καὶ πὺξ ἀγαθὸν Πολυδεύκεα, αὐτοκασιγνήτω, τώ
μοι μία γείνατο μήτηρ.”
αὐτακέλευθα τὴν αὐτὴν ὁδόν.
αὐτάγρετα αὐτόληπτα.
αὐσταλέος αὐχμηρός.
αὖε ἐφώνει.
αὐτόδιον ἐξ αὐτῆς τῆς ὁδοῦ· “αὐτόδιον.”
αὐλῆς τῆς κατ' ἀγροὺς ἐπαύλεως.
αὐλῆς ἐν χόρτῳ ἐν τῷ περιωρισμένῳ τόπῳ τῆς αὐλῆς. καὶ γὰρ
τὰ ὅμορα εἰώθασι λέγειν σύγχορτα, ὡς Εὐριπίδης “σύγχορτα
Aelius Dionysius Attic., Ἀττικὰ ὀνόματα (1323: 001)“Untersuchungen

zu den attizistischen Lexika”, Ed. Erbse, H.Berlin: Akademie–Verlag,
1950; Abhandlungen der deutschen Akademie der Wissenschaften zu
Berlin, Philosoph.–hist. Kl..Alphabetic letter alpha, entry 118, line 2
ἀμφότερα· κατ' ἀμφότερα. Θουκυδίδης (I 13, 5).

ἀναγκαῖοι· οἱ προσήκοντες κατὰ γένος. Μένανδρος Θυρωρῷ (fr. 208
Kö.)·
’οὐκ ἀδελφός, οὐκ ἀδελφὴ παρενοχλήσει, τηθίδα
οὐδ' ἑώρακεν τὸ σύνολον, θεῖον οὐδ' ἀκήκοεν.
εὐτύχημα δ' ἐστὶν ὀλίγους τοὺς ἀναγκαίους ἔχειν’.
ἀναζεύξας· ἀναστάς, ἀναστήσας. Θουκυδίδης ὀγδόῃ (108, 3)·
‘ἀναζεύξας ἤλαυνεν
ἐπὶ τῆς Ἰωνίας’.
Ἄναια· οἱ ἄλλοι οὐδετέρως. Θουκυδίδης ὀγδόῃ (19, 1) τὴν Ἀναίαν.
ἀνακούς· τοὺς Διοσκούρους λέγουσιν ὀξύνοντες ὡς Αἰακοὺς καὶ
κατεύχονται
οὕτως. καὶ (fr. com.?) ‘ἀνακοῖν Διοσκό[υ]ροιν’ περισπῶντες ὡς σοφοῖν.
ἀνακτᾶσθαι· καὶ ἀντὶ τοῦ θεραπεύειν [τίθεται δὲ ἡ λέξις] καὶ ἐπὶ τοῦ τὸ
προ-
απολωλὸς αὖθις κτήσασθαι καὶ ἀπολαβεῖν. Θουκυδίδης (VI 92, 4).
ἀνακῶς· ἀντὶ τοῦ φροντιστικῶς, ἐπιμελῶς, πεφυλαγμένως. Ἡρόδοτος
(VIII
109, 4)· ‘καί τις οἰκίην τε ἀναπλασάσθω καὶ σπορᾶς ἀνακῶς ἐχέτω’.
ἀναλοῦντες· ἀντὶ τοῦ ἀναιροῦντες. Θουκυδίδης (IV 48, 3) [καὶ ἀναλῶν]
καὶ
455
ἀναλοῦν (II 24, 1) τὸ ἀναιρεῖν καὶ ἀνάλωμα (I 99, 3) ὁ αὐτός.

ἀνανεοῦσθαι· ὡς ἡμεῖς Θουκυδίδης πέμπτῃ (18, 9) καὶ Πλούτοις
Κρατῖνος
(II 110 M. = fr. 167 K.).
ἀναπίπτειν· οὐ τὸ κατακλίνεσθαι, ἀλλὰ τὸ μεταμέλεσθαι καὶ
μετατίθεσθαι καὶ
ἀποκνεῖν. Θουκυδίδης πρώτῃ (70, 5)· ‘καὶ νικώμενοι ἐπ' ἐλάχιστον
ἀναπίπτουσιν’.
(H)eren(n)ius Philo Gramm., Hist., Fragmenta (1416: 006)

“FGrH #790”.Volume-Jacobyʹ-F 3c,790,F, fragment 2, line 88
φορυτόν, καὶ τῶι ἡλίωι αὐτὰς τερσαίνειν· ἀλλὰ καὶ στέγας ἐξεῦρον. ἀπὸ
τούτων
ἐγένοντο ἕτεροι, ὧν ὁ μὲν Ἀγρὸς ἐκαλεῖτο, ὁ δὲ Ἀγροῦ ἥρως ἢ Ἀγρότης,
οὗ
καὶ ξόανον εἶναι μάλα σεβάσμιον καὶ ναὸν ζυγοφορούμενον ἐν Φοινίκηι·
παρὰ δὲ Βυβλίοις ἐξαιρέτως θεῶν ὁ μέγιστος ὀνομάζεται. (13) ἐπενόησαν
δὲ οὗτοι αὐλὰς προστιθέναι τοῖς οἴκοις καὶ περιβόλους καὶ σπήλαια. ἐκ

τούτων
ἀγρόται καὶ κυνηγοί. οὗτοι δὲ καὶ Ἀλῆται καὶ Τιτᾶνες καλοῦνται. ἀπὸ
τούτων
γενέσθαι Ἄμυνον καὶ Μάγον, οἳ κατέδειξαν κώμας καὶ ποίμνας. ἀπὸ
τούτων
γενέσθαι Μισὼρ καὶ Συδύκ, τουτέστιν εὔλυτον καὶ δίκαιον. οὗτοι τὴν τοῦ
ἁλὸς
χρῆσιν εὗρον. (14) ἀπὸ Μισὼρ Τάαυτος, ὃς εὗρε τὴν τῶν πρώτων
στοιχείων
γραφήν, ὃν Αἰγύπτιοι μὲν Θωύθ, Ἀλεξανδρεῖς δὲ Θώθ, Ἕλληνες δὲ
Ἑρμῆν
ἐκάλεσαν. ἐκ δὲ τοῦ Συδὺκ Διόσκουροι ἢ Κάβειροι ἢ Κορύβαντες ἢ
Σαμοθρᾶι-
κες· οὗτοι (φησί) πρῶτοι πλοῖον εὗρον. ἐκ τούτων γεγόνασιν ἕτεροι, οἳ
καὶ
βοτάνας εὗρον καὶ τὴν τῶν δακετῶν ἴασιν καὶ ἐπωιδάς.
(15) κατὰ τούτους γίνεταί τις Ἑλιοῦν καλούμενος Ὕψιστος καὶ θήλεια
λεγομένη Βηρούθ, οἳ καὶ κατώικουν περὶ Βύβλον. ἐξ ὧν γεννᾶται
Ἐπίγειος
Αὐτόχθων, ὃν ὕστερον ἐκάλεσαν Οὐρανόν, ὡς ἀπ' αὐτοῦ καὶ τὸ ὑπὲρ
ἡμᾶς
456
στοιχεῖον δι' ὑπερβολὴν τοῦ κάλλους ὀνομάζειν οὐρανόν. γεννᾶται δὲ

τούτωι
ἀδελφὴ ἐκ τῶν προειρημένων, ἣ καὶ ἐκλήθη Γῆ· καὶ διὰ τὸ κάλλος ἀπ'
αὐτῆς
(φησίν) ἐκάλεσαν τὴν ὁμώνυμον γῆν. ὁ δὲ τούτων πατὴρ ὁ Ὕψιστος ἐν
συμβο-
λῆι θηρίων (?) τελευτήσας ἀφιερώθη, ὧι χοὰς καὶ θυσίας οἱ παῖδες
ἐτέλεσαν.
(16) παραλαβὼν δὲ ὁ Οὐρανὸς τὴν τοῦ πατρὸς ἀρχὴν ἄγεται πρὸς γάμον
τὴν
(H)eren(n)ius Philo Gramm., Hist., Fragmenta (1416: 008)

“FHG 3”, Ed. Müller, K.Paris: Didot, 1841–1870.Fragment 2, line 115
τοῖς οἴκοις καὶ περιβόλαια καὶ σπήλαια. Ἐκ τούτων

ἀγρόται καὶ κυνηγοί. Οὗτοι δὲ καὶ Ἀλῆται καὶ Τι-
τᾶνες καλοῦνται. (11) Ἀπὸ τούτων γενέσθαι Ἄμυνον
καὶ Μάγον, οἳ κατέδειξαν κώμας καὶ ποίμνας. Ἀπὸ
τούτων γενέσθαι Μισὼρ καὶ Συδὺκ,
τούτεστιν εὔλυτον καὶ
δίκαιον· οὗτοι τὴν τοῦ ἁλὸς χρῆσιν εὗρον. Ἀπὸ Μισὼρ
Τάαυτος, ὃς εὗρε τὴν τῶν πρώτων στοιχείων γραφήν·
ὃν Αἰγύπτιοι μὲν Θωὼρ (l. Θωώθ),
Ἀλεξανδρεῖς δὲ Θωύθ, Ἕλληνες δὲ
Ἑρμῆν ἐκάλεσαν. Ἐκ δὲ τοῦ Συδὺκ Διόσκουροι ἢ Κα-
βειροὶ ἢ Κορύβαντες ἢ Σαμοθρᾷκες. Οὗτοι, φησὶ,
πρῶτοι πλοῖον εὗρον. (12) Ἐκ τούτων γεγόνασιν ἕτε-
ροι, οἳ καὶ βοτάνας εὗρον, καὶ τὴν τῶν δακετῶν ἴασιν
καὶ ἐπῳδάς. Κατὰ τούτους γίνεταί τις Ἐλιοῦν κα-
λούμενος Ὕψιστος, καὶ θήλεια λεγομένη Βηρούθ, οἳ
καὶ κατῴκουν περὶ Βύβλον. Ἐξ ὧν γεννᾶται Ἐπί-
γειος ἢ Αὐτόχθων, ὃν ὕστερον ἐκάλεσαν Οὐρανόν· ὡς
ἀπ' αὐτοῦ καὶ τὸ ὑπὲρ ἡμᾶς στοιχεῖον δι' ὑπερβολὴν
τοῦ κάλλους ὀνομάζειν οὐρανόν. (13) Γεννᾶται δὲ τούτῳ
ἀδελφὴ ἐκ τῶν προειρημένων, ἣ καὶ ἐκλήθη Γῆ, καὶ
Pausanias Attic., Ἀττικῶν ὀνομάτων συναγωγή (1569: 001)

“Untersuchungen zu den attizistischen Lexika”, Ed. Erbse, H.
Berlin: Akademie–Verlag, 1950; Abhandlungen der deutschen Akademie
457
der Wissenschaften zu Berlin, Philosoph.–hist. Kl..

Alphabetic letter alpha, entry 111, line 2
ἀμφωτίδες (Aesch. fr. 102 N2)· ἃς ἔχουσιν οἱ παλαισταὶ περὶ τοῖς ὠσίν.
Ἀναγυράσιος δαίμων· [ἐπεὶ τὸν παροικοῦντα πρεσβύτην καὶ ἐκτέμνοντα
τὸ
ἄλσος ἐτιμωρήσατο Ἀνάγυρος ἥρως. Ἀναγυράσιοι δὲ δῆμος τῆς Ἀττικῆς]
τούτου [δέ] τις ἐξέκοψε
τὸ ἄλσος. ὁ δὲ τῷ υἱῷ αὐτοῦ ἐπέμηνε τὴν παλλακήν, ἥτις μὴ δυναμένη
συμπεῖσαι τὸν παῖδα διέβα-
λεν ὡς ἀσελγῆ τῷ πατρί. ὁ δὲ ἐπήρωσεν αὐτὸν καὶ ἐγκατῳκοδόμησεν. ἐπὶ
τούτοις καὶ ὁ πατὴρ ἑαυ-
τὸν ἀνήρτησεν, ἡ δὲ παλλακὴ εἰς φρέαρ ἑαυτὴν ἔρριψεν. ἱστορεῖ δὲ
Ἱερώνυμος ἐν τῷ Περὶ τραγῳ-
διοποιῶν (fr. 4 Hiller) ἀπεικάζων τούτοις τὸν Εὐριπίδου Φοίνικα (p. 621
N2).
ἀναίσχυντος καὶ σιδηροῦς ἄνθρωπος (cf. Ar. Ach. 491)· ἐπὶ τῶν ἀπηρυ-
θριακότων καὶ μηδεμίαν μεταβολὴν τοῦ τρόπου ποιουμένων.
Ἀνάκεια· ἑορτὴ Διοσκούρων. τριττύαν δὲ τὴν θυσίαν ταύτην εἶναι
συμβαίνει Διος-
κούροις καὶ Ἑλένῃ, δι' ἣν εἰς τὴν Ἀττικὴν ἐμβαλόντες ἐκεῖνοι οὐκ
ἠδίκησαν οὐδένα τῶν ἐγχωρίων.
ἀνακῶς· ἀντὶ τοῦ φυλακτικῶς καὶ προνοητικῶς. Ἡρόδοτος (VIII 109, 4
et I
24, 7) καὶ Θουκυδίδης (VIII 102).
ἄναντα· ἄνω, ἀνωφερῆ, δυσχερῆ.
ἀναπίπτειν· τὸ ἀθυμεῖν λέγεται παρὰ τοῖς παλαιοῖς (cf. Thuc. I 70, 5).
ἀναρρύει· ἀντὶ τοῦ θύει καὶ σφάττει, Εὔπολις (II 576 M. = fr. 395 K.).
καὶ
ἡ θυσία ἀνάρρυσις.
ἀνάστατοι· πλακοῦντος εἶδος. οὗτοι δὲ αὐταῖς ταῖς Ἀρρηφόροις
ἐγίνοντο. ἐλέ-
γοντο δέ τινες πλακοῦντες καὶ χαρίσιοι. οὗτοι δὲ ἀπὸ τῶν
καταλειπομένων συμμειγνύμενοι ἐγίνοντο.
καὶ δημιουργοὶ ἔπλασσον. Ἀριστοφάνης Δαιταλεῦσι (II 1027 M. = fr. 202
K.)·
Pherecydes Hist., Fragmenta (1584: 003)“FHG 1”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fragment 65, line 4
τέχνην παρὰ τοῦ πατρὸς, ὥστε τοὺς ἀνθρώπους, ὅτε

κλέπτοι τι, λανθάνειν, καὶ τὰ θρέμματα τῆς λείας ἀλ-
458
λοιοῦν εἰς ὃ θέλοι μορφῆς, ὥστε πλείστης αὐτὸν δεσπό-

την γενέσθαι λείας. Ἡ δὲ ἱστορία παρὰ Φερεκύδῃ.
Schol. Apollon. I, 45: Ἐπισημαίνεσθαι δ' ἄξιον,
ὡς οὔτε Ἡσίοδος οὔτε Φερεκύδης φησὶ συμπεπλευκέ-
ναι τοῖς Ἀργοναύταις Ἴφικλον.
Schol. Apollon. I, 152: Φερεκύδης τὴν μητέρα
τῶν περὶ Ἴδαν, Ἀρήνην φησὶν, ἀφ' ἧς ἡ πόλις· Πεί-
σανδρος, Πολυδώραν· Θεόκριτος, Λαοκόωσαν. Οὗτοι
δὲ συνήκμαζον τοῖς Διοσκούροις.
Schol. Apollon. I, 645: Φερεκύδης φησὶν, ὅτι
δῶρον εἶχε παρὰ τοῦ Ἑρμοῦ ὁ Αἰθαλίδης, τὸ τὴν
ψυχὴν αὐτοῦ ποτὲ μὲν εἰς ᾅδου, ποτὲ δὲ ἐν τοῖς ὑπὲρ
τὴν γῆν τόποις εἶναι.
Schol. Apollon. I, 1290: Ἀντίμαχος ἐν τῇ Λύδῃ
φησὶν ἐκβιβασθέντα τὸν Ἡρακλέα διὰ τὸ καταβαρεῖ-
σθαι τὴν Ἀργὼ ὑπὸ τοῦ ἥρωος. Τούτῳ καὶ Ποσεί-
διππος ὁ ἐπιγραμματογράφος ἠκολούθησε καὶ Φερεκύδης.

Philolaus Phil., Testimonia (1596: 001)“Die Fragmente der

Vorsokratiker, vol. 1, 6th edn.”, Ed. Diels, H., Kranz, W.
Berlin: Weidmann, 1951, Repr. 1966.Fragment 14, line 18
καὶ ὁ μὲν Ἅιδης τὴν χθονίαν ὅλην συνέχει ζωήν, ὁ δὲ Διόνυσος τὴν
ὑγρὰν καὶ
θερμὴν ἐπιτροπεύει γένεσιν, ἧς καὶ ὁ οἶνος σύμβολον ὑγρὸς ὢν καὶ
θερμός. πάντες
δὲ οὗτοι κατὰ μὲν τὰς εἰς τὰ δεύτερα ποιήσεις διεστήκασι, ἥνωνται δὲ
ἀλλήλοις.
διὸ καὶ κατὰ μίαν αὐτῶν γωνίαν συνάγει τὴν ἕνωσιν ὁ Φ. p. 173, 11 καὶ
πρὸς
τούτοις ὁ Φ. κατ' ἄλλην ἐπιβολὴν τὴν τοῦ τετραγώνου γωνίαν Ῥέας καὶ
Δήμητρος
καὶ Ἑστίας ἀποκαλεῖ. p. 174, 12 τὴν γὰρ τοῦ δωδεκαγώνου γωνίαν Διὸς
εἶναί
φησιν ὁ Φ., ὡς κατὰ μίαν ἕνωσιν τοῦ Διὸς ὅλον συνέχοντος τὸν τῆς
δυωδεκάδος
ἀριθμόν. DAMASC. II 127, 7 Ruelle διὰ τί γὰρ τῶι μὲν [τῶν θεῶν] τὸν
κύ-
κλον ἀνιέρουν οἱ Πυθαγόρειοι, τῶι δὲ τρίγωνον, τῶι δὲ τετράγωνον, τῶι
δὲ ἄλλο καὶ
ἄλλο τῶν εὐθυγράμμων [τῶν] σχημάτων, ὣς δὲ καὶ μικτῶν, ὡς τὰ
ἡμικύκλια τοῖς
459
Διοσκούροις; πολλάκις δὲ τῶι αὐτῶι ἄλλο καὶ ἄλλο ἀπονέμων κατ'

ἄλλην ἰδιό-
τητα καὶ ἄλλην ὁ Φ. ἐν τούτοις σοφός, καὶ μήποτε ὡς καθόλου εἰπεῖν τὸ
μὲν περι-
φερὲς κοινὸν σχῆμά ἐστιν πάντων τῶν νοερῶν θεῶν ἧι νοεροί, τὰ δὲ
εὐθύγραμμα
ἴδια ἑκάστων ἄλλα ἄλλων κατὰ τὰς τῶν ἀριθμῶν, τῶν γωνιῶν καὶ τῶν
πλευρῶν
ἰδιότητας· οἷον Ἀθηνᾶς μὲν τὸ τρίγωνον, Ἑρμοῦ δὲ τὸ τετράγωνον. ἤδη
δέ φησιν
ὁ Φ. ‘καὶ τοῦ τετραγώνου ἥδε μὲν ἡ γωνία τῆς Ῥέας, ἥδε δὲ τῆς Ἥρας,
ἄλλη δὲ
ἄλλης θεοῦ.’ καὶ ὅλως ἐστὶν θεολογικὸς ὁ περὶ τῶν σχημάτων
ἀφορισμός. Vgl.
PLUT. de Is. et Osir. 30 p. 363 A φαίνονται δὲ καὶ οἱ Πυθαγορικοὶ τὸν
Philostratus Major Soph., Imagines (1600: 001)“Philostrati maioris

imagines”, Ed. Benndorf, O., Schenkl, K.Leipzig: Teubner, 1893.
ταλία συνιζάνοντος ἤδη τοῦ ὕδατος ἐλαίᾳ κομῶσα

καὶ ἀστάχυι καὶ πώλου ἐφαπτομένη συνανίσχοντος.
ἔσται γὰρ καὶ ἵππος αὐτῇ παρὰ τοῦ Ποσειδῶνος,
ὅταν τὴν ἀπορροὴν τοῦ θεοῦ καθεύδοντος ἡ γῆ
ὑποδέξηται εἰς ἵππον.
ΓΛΑΥΚΟΣ ΠΟΝΤΙΟΣ
Βοσπόρου καὶ Συμπληγάδων ἡ Ἀργὼ διεκ-

πλεύσασα μέσον ἤδη τέμνει τὸ ῥόθιον τοῦ Πόντου,
καὶ θέλγει τὴν θάλατταν Ὀρφεὺς ᾄδων, ἡ δὲ ἀκούει
καὶ ὑπὸ τῇ ᾠδῇ κεῖται ὁ Πόντος. τὰ μὲν δὴ ἀγώγιμα
τῆς νεὼς Διόσκουροι καὶ Ἡρακλῆς Αἰακίδαι τε καὶ
Βορεάδαι καὶ ὅσον τῆς ἡμιθέου φορᾶς ἤνθει, τρόπις
δὲ ὑφήρμοσται τῇ νηὶ δένδρον ἀρχαῖον, ᾧ κατὰ Δω-
δώνην ὁ Ζεὺς ἐς τὰ μαντεῖα ἐχρῆτο.
γνώμη δὲ
ἐς τὸν πλοῦν ἥδε· χρυσοῦν ἀπόκειταί τι ἐν Κόλχοις
κώδιον κριοῦ ἀρχαίου, ὃς λέγεται τὴν Ἕλλην ὁμοῦ
τῷ Φρίξῳ διὰ τοῦ οὐρανοῦ πορθμεῦσαι· τοῦτο Ἰάσων
460
ἑλεῖν, ὦ παῖ, ποιεῖται ἆθλον – φρουρὸς γάρ τις

αὐτῷ δράκων ἐμπέπλεκται δεινὸν βλέπων καὶ ὑπερ
Phrynichus Attic., Eclogae (1608: 002)

“Die Ekloge des Phrynichos”, Ed. Fischer, E.
Berlin: De Gruyter, 1974; Sammlung griechischer und lateinischer
Grammatiker 1.Lexical entry 205, line 1
Γελάσιμον μὴ λέγε, ἀλλὰ γελοῖον.

Ἀλεκτορίς· εὑρίσκεται καὶ ἐν τραγῳδίᾳ καὶ ἐν κωμῳ-
δίᾳ, λέγε δὲ ἀλεκτρυὼν καὶ ἐπὶ θήλεος καὶ ἐπὶ ἄρρενος ὡς οἱ παλαιοί.
Γλωσσίδας αὐλῶν ἢ ὑποδημάτων μὴ λέγε, ἀλλ' ὡς οἱ δό-
κιμοι γλώττας αὐλῶν, γλώττας ὑποδημάτων.
Γρύτη· καὶ τοῦτο τῶν παραπεποιημένων· τὸ γὰρ τοιοῦ-
τον ἅπαν γρυμέαν συμβέβηκε καλεῖσθαι.
Διώρυγος, διώρυγι, διώρυγα ....· οἱ γὰρ ἀρχαῖοι
ταῦτα διὰ τοῦ χ λέγουσιν, διώρυχος, διώρυχι, διώρυχα.
Δίκρανον· τοῦτο οἱ ἀρχαῖοι δίκρουν καλοῦσιν.
Διόσκουροι· ὀρθότερον Διόσκοροι. γελάσεις οὖν τοὺς
σὺν τῷ υ λέγοντας.
Ἔφης· ἔστι μὲν παρὰ τοῖς ἀρχαίοις, ἀλλ' ὀλίγον. τὸ δὲ
πλεῖον ἔφησθα.
Ὑστερίζειν τῷ καιρῷ οὐ λέγεται, ἀλλ' ὑστερίζειν τοῦ
καιροῦ. Φαβωρῖνος (fr. 141 Bar.) δὲ οὐχ ὑγιῶς {καὶ} κατὰ δοτικὴν
συντάττει.
Phrynichus Attic., Eclogae (familia T) (1608: 004)“Die Ekloge des

Phrynichos”, Ed. Fischer, E.Berlin: De Gruyter, 1974; Sammlung
griechischer und lateinischer Grammatiker 1.Lexical entry 205, line 1
Σκεδάννυται, οὐ σκορπίζεται.
Ἐνθήκη ἄτοπον, παρενθήκη δέ.
Ἐξυπνισθῆναι πάρες· ἀφυπνισθῆναι δέ.
Ἀρτοποιός καὶ ἀρτοπόπος.
Βασίλεσσα· οὐδεὶς εἶπε τῶν ἀρχαίων, ἀλλὰ βασίλεια καὶ βασιλίς.
Σικχαίνομαι· τῷ ὄντι ναυτίας ἄξιον τοὔνομα· ἀλλ' ἐρεῖς βδελύτ-
τομαι.
Ἀλεκτρυὼν καὶ ἐπὶ θήλεος καὶ ἐπὶ ἄρρενος.
Γλωττίδας αὐλῶν καὶ ὑποδημάτων, οὐ γλωσσίδας.
Διώρυγος· οἱ δὲ ἀρχαῖοι διώρυχος.
461
Διόσκοροι, οὐ Διόσκουροι.
Ὑστερίζειν τῷ καιρῷ οὐ λέγεται, ἀλλὰ τοῦ καιροῦ.
Ἐπαοιδὴ ποιητικόν· σὺ δὲ ἐπῳδὴ λέγε.
Διδόασιν, οὐ διδοῦσιν.
Πήχεος καὶ πήχεων δέον, οὐ πηχὸς καὶ πηχῶν.
Συντυχίαν λέγε, οὐ σύμπτωμα· ἢ οὕτω “συνέπεσεν αὐτῷ τόδε γε-
νέσθαι”.
Κατορθῶσαι δόκιμον· τὸ δὲ κατόρθωμα ἀποδιοπομπώμεθα. λέγειν
οὖν χρὴ ἀνδραγαθήματα.
Anonymus Seguerianus Rhet., Ars rhetorica (olim sub nomine

Cornuti) (2002: 001)“Rhetores Graeci, vol. 1”, Ed. Hammer, C. (post L.
Spengel)Leipzig: Teubner, 1894.Sec. 165, line 2
ἕνεκεν τοῦ προσεχεστέρους ποιῆσαι τοὺς ἀκροατάς· εἰ-

δότες γὰρ τὴν πρόθεσιν, ἐφ' ἣν ποιεῖται τοὺς λόγους,
προσεκτικώτεροι γίνονται·
δεύτερον δὲ ἕνεκεν
τοῦ τὴν μετάβασιν τὴν ἐπὶ τὰς πίστεις ἐκ τοῦ διηγή-
ματος πᾶσι φανερὰν γενέσθαι·
τρίτον αὐξήσεως
ἕνεκεν· τοῦτο γὰρ ἐποίησε καὶ Αἰσχίνης ἐν τῷ κατὰ
Τιμάρχου προαναγνοὺς τοὺς περὶ σωφροσύνης νόμους.
λαμβάνεται δὲ καὶ μειώσεως ἕνεκεν, ὡς ὁ Δημά-
δης· ‘ἥρπασαν οἱ Διόσκουροι τὰς Λευκιππίδας, Ἀλέ-
ξανδρος τὴν Ἑλένην, καὶ διὰ τοῦτο τοῖς Ἕλλησι πόλε-
μος ἐγένετο,
Flavius Claudius Julianus Imperator Phil., Εἰς τὸν βασιλέα Ἥλιον πρὸς
Σαλούστιον (2003: 011)“L'empereur Julien. Oeuvres complètes, vol.
2.2”, Ed. Lacombrade, C.Paris: Les Belles Lettres, 1964.Sec. 26, line 38
μένην γένεσιν. Οἵ τε γὰρ πλάνητες εὔδηλον ὅτι περὶ

αὐτὸν χορεύοντες μέτρον ἔχουσι τῆς κινήσεως τὴν πρὸς
τὸν θεὸν τόνδε τοιάνδε περὶ τὰ σχήματα συμφωνίαν, ὅ τε
ὅλος οὐρανὸς αὐτῷ κατὰ πάντα συναρμοζόμενος ἑαυτοῦ
τὰ μέρη θεῶν ἐστιν ἐξ Ἡλίου πλήρης. Ἔστι γὰρ ὁ θεὸς
ὅδε πέντε μὲν κύκλων ἄρχων κατ' οὐρανόν, τρεῖς δὲ ἐκ
τούτων ἐπιὼν ἐν τρισὶ τρεῖς γεννᾷ τὰς Χάριτας· οἱ λειπό-
μενοι δὲ μεγάλης Ἀνάγκης εἰσὶ πλάστιγγες. Ἀξύνετον
ἴσως λέγω τοῖς Ἕλλησιν, ὥσπερ δέον μόνον τὰ συνήθη
462
καὶ γνώριμα λέγειν· οὐ μὴν οὐδὲ τοῦτό ἐστιν, ὡς ἄν τις

ὑπολάβοι, παντελῶς ξένον. Οἱ Διόσκουροι τίνες ὑμῖν
εἰσιν, ὦ σοφώτατοι καὶ ἀβασανίστως τὰ πολλὰ παραδεχό-
μενοι; οὐχ ἑτερήμεροι λέγονται, διότι μὴ θέμις ὁρᾶσθαι
τῆς αὐτῆς ἡμέρας; ὑμεῖς ὅπως ἀκούετε εὔδηλον ὅτι τῆς
χθὲς καὶ τήμερον. Εἶτα τί νοεῖ τοῦτο, πρὸς αὐτῶν τῶν
Διοσκούρων; ἐφαρμόσωμεν αὐτὸ φύσει τινὶ καὶ πράγματι,
καινὸν ἵνα μηθὲν μηδὲ ἀνόητον λέγωμεν. Ἀλλ' οὐκ ἂν
εὕροιμεν ἀκριβῶς ἐξετάζοντες· οὐδὲ γὰρ ὡς ὑπέλαβον
εἰρῆσθαί τινες πρὸς τῶν θεολόγων ἡμισφαίρια τοῦ παντὸς
τὰ δύο λόγον ἔχει τινά· πῶς γάρ ἐστιν ἑτερήμερον αὐτῶν
ἕκαστον οὐδὲ ἐπινοῆσαι ῥᾴδιον,
Eusebius Scr. Eccl., Theol., Praeparatio evangelica (2018: 001)

“Eusebius Werke, Band 8: Die Praeparatio evangelica”, Ed. Mras, K.
Berlin: Akademie–Verlag, 43.1:1954; 43.2:1956; Die griechischen
christlichen Schriftsteller 43.1 & 43.2.Book 1, ch. 10, sec. 14, line 3
ἐξεῦρον. ἀπὸ τούτων ἐγένοντο ἕτεροι, ὧν ὁ μὲν Ἀγρὸς ἐκαλεῖτο, ὁ δὲ

Ἀγροῦ Ἥρως ἢ Ἀγρότης, οὗ καὶ ξόανον εἶναι μάλα σεβάσμιον καὶ
ναὸν ζυγοφορούμενον ἐν Φοινίκῃ· παρὰ δὲ Βυβλίοις ἐξαιρέτως θεῶν
ὁ μέγιστος ὀνομάζεται. ἐπενόησαν δὲ οὗτοι αὐλὰς προστιθέναι τοῖς
οἴκοις καὶ περιβόλους καὶ σπήλαια. ἐκ τούτων ἀγρόται καὶ κυνηγοί. οὗτοι
δὲ καὶ Ἀλῆται καὶ Τιτᾶνες καλοῦνται. ἀπὸ τούτων γενέσθαι Ἄμυνον καὶ
Μάγον, οἳ κατέδειξαν κώμας καὶ ποίμνας. ἀπὸ τούτων γενέσθαι Μισὼρ
καὶ Συδύκ, τουτέστιν εὔλυτον καὶ δίκαιον. οὗτοι τὴν τοῦ ἁλὸς χρῆσιν
εὗρον.
ἀπὸ Μισὼρ ὁ Τάαυτος, ὃς εὗρεν τὴν τῶν πρώτων στοιχείων γραφήν· ὃν
Αἰγύπτιοι μὲν Θωύθ, Ἀλεξανδρεῖς δὲ Θώθ, Ἕλληνες δὲ Ἑρμῆν
ἐκάλεσαν.
ἐκ δὲ Συδὺκ Διόσκουροι ἢ Κάβειροι ἢ Κορύβαντες ἢ Σαμοθρᾷκες. οὗτοι
(φησί) πρῶτοι πλοῖον εὗρον. ἐκ τούτων γεγόνασιν ἕτεροι, οἳ καὶ βοτάνας
εὗρον καὶ τὴν τῶν δακετῶν ἴασιν καὶ ἐπῳδάς. κατὰ τούτους γίνεταί τις
Ἐλιοῦμ,
καλούμενος Ὕψιστος, καὶ θήλεια, λεγομένη Βηρούθ· οἳ καὶ κατῴκουν
περὶ
Βύβλον. ἐξ ὧν γεννᾶται Ἐπίγειος Αὐτόχθων, ὃν ὕστερον ἐκάλεσαν
Οὐρα-
νόν· ὡς ἀπ' αὐτοῦ καὶ τὸ ὑπὲρ ἡμᾶς στοιχεῖον δι' ὑπερβολὴν τοῦ κάλλους
ὀνομάζειν οὐρανόν. γεννᾶται δὲ τούτῳ ἀδελφὴ ἐκ τῶν προειρημένων, ἣ
καὶ
463
ἐκλήθη Γῆ. καὶ διὰ τὸ κάλλος ἀπ' αὐτῆς (φησίν) ἐκάλεσαν τὴν ὁμώνυμον
γῆν. ὁ δὲ τούτων πατὴρ ὁ Ὕψιστος ἐν συμβολῇ θηρίων τελευτήσας
ἀφιερώθη,
ᾧ χοὰς καὶ θυσίας οἱ παῖδες ἐτέλεσαν. παραλαβὼν δὲ ὁ Οὐρανὸς τὴν τοῦ
Eusebius Scr. Eccl., Theol., Praeparatio evangelica Book 10, ch. 9, sec.
10, line 1
τοῦ χρόνους, ἑπτὰ ἔτεσι πρότερον ἢ Σαμψὼν ἄρξαι Ἑβραίων, ὃν κατὰ

τὴν τοῦ
σώματος ἀλκὴν ἀνυπόστατον γενέσθαι φασίν, ἐοικότα τῷ βοωμένῳ παρ'
Ἕλλησιν Ἡρακλεῖ. καὶ ἐντεῦθεν δὲ ἐπὶ τοὺς ἀνωτέρω βαδίζων σαυτῷ
τε συναγαγὼν ἀριθμὸν ἐτῶν υʹ, εὕροις ἂν κατὰ μὲν Ἑβραίους Μωσέα,
κατὰ
δὲ Ἕλληνας Κέκροπα τὸν γηγενῆ. κατώτερα δὲ τῶν Κέκροπος ἱστο-
ρεῖται χρόνων τὰ παρ' Ἕλλησι θαυμαζόμενα. γίνεται γὰρ μετὰ Κέκροπα
ὁ κατὰ Δευκαλίωνα κατακλυσμὸς καὶ ἡ ἐπὶ Φαέθοντος ἐκπύρωσις
Ἐριχθο-
νίου τε γένεσις Κόρης τε ἁρπαγὴ καὶ Δήμητρος μυστήρια, Ἐλευσινίων
ἵδρυσις, Τριπτολέμου γεωργία, Εὐρώπης ὑπὸ Διὸς ἁρπαγή, Ἀπόλλωνος
γένεσις, Κάδμου ἐπὶ Θήβας παρουσία καὶ ἔτι τούτων νεώτεροι Διόνυσος,
Μίνως, Περσεύς, Ἀσκληπιός, Διόσκουροι, Ἡρακλῆς. τούτων δ' ἁπάντων
πρεσβύτερος γεγονὼς συνίσταται Μωσῆς, ὡς ἂν κατὰ Κέκροπα τὴν
ἡλικίαν
ἀκμάσας. ἀπὸ δὲ Μωσέως πάλιν ἀνιὼν ἐπὶ τὸ πρῶτον ἔτος ζωῆς Ἁβραὰμ
εὑρήσεις ἔτη φεʹ. τοσαῦτα δὲ ἀπὸ τοῦ δηλωθέντος ἔτους τῆς Κέκροπος
βασι-
λείας τὸν ἀνωτέρω χρόνον ἀπαριθμούμενος ἐπὶ Νίνον ἥξεις τὸν
Ἀσσύριον, ὃν
πρῶτόν φασιν ἁπάσης τῆς Ἀσίας πλὴν Ἰνδῶν κεκρατηκέναι· οὗ Νίνος
ἐπώνυ-
μος πόλις, ἣ Νινευὴ παρ' Ἑβραίοις ὠνόμασται, καθ' ὃν Ζωροάστρης ὁ
μάγος
Βακτρίων ἐβασίλευσε. Νίνου δὲ γυνὴ καὶ διάδοχος τῆς βασιλείας
Σεμίραμις·
ὥστ' εἶναι τὸν Ἁβραὰμ κατὰ τούτους.
Ταῦτα μὲν οὖν ἀποδεικτικῶς ἐν τοῖς πονηθεῖσιν ἡμῖν 8Χρονικοῖς Κα-
νόσιν οὕτως ἔχοντα συνέστη. ἐπὶ δὲ τοῦ παρόντος πρὸς τοῖς εἰρημένοις
Eusebius Scr. Eccl., Theol., Praeparatio evangelica Book 10, ch. 12, sec.
464
18, line 3
νὺξ μὲν ἔην

(φησὶν ὁ τὴν Μικρὰν Ἰλιάδα 8πεποιηκώς)
μεσάτα, λαμπρὰ δ' ἐπέτελλε σελάνα·
8ἕτεροι Σκιροφοριῶνος τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ. Θησεὺς δὲ Ἡρακλέους ζηλωτὴς
ὢν
πρεσβύτερός ἐστι τῶν Τρωϊκῶν μιᾷ γενεᾷ· τοῦ γοῦν Τληπολέμου, ὃς ἦν
υἱὸς
Ἡρακλέους, Ὅμηρος μέμνηται ἐπὶ Ἴλιον στρατεύσαντος. προτερεῖν
ἄρα Μωσῆς ἀποδείκνυται τῆς μὲν Διονύσου ἀποθεώσεως ἔτη ἑξακόσια
τές-
σαρα, εἴ γε τῆς Περσέως βασιλείας τῷ τριακοστῷ δευτέρῳ ἔτει
ἐκθεοῦται,
ὥς φησιν Ἀπολλόδωρος ἐν τοῖς Χρονικοῖς. 8ἀπὸ δὲ Διονύσου ἐπὶ
Ἡρακλέα
καὶ τοὺς περὶ Ἰάσονα ἀριστεῖς, τοὺς ἐν τῇ Ἀργοῖ πλεύσαντας, συνάγεται
ἔτη
ἑξήκοντα τρία· Ἀσκληπιός τε καὶ Διόσκουροι συνέπλεον αὐτοῖς, ὡς
μαρτυρεῖ
ὁ Ῥόδιος Ἀπολλώνιος ἐν τοῖς Ἀργοναυτικοῖς. ἀπὸ δὲ τῆς Ἡρακλέους
ἐν Ἄργει βασιλείας ἐπὶ τὴν Ἡρακλέους αὐτοῦ καὶ Ἀσκληπιοῦ ἀποθέωσιν
ἔτη συνάγεται τριάκοντα ὀκτὼ κατὰ τὸν χρονογράφον Ἀπολλόδωρον.
ἐντεῦθεν
δὲ ἐπὶ τὴν Κάστορος καὶ Πολυδεύκους ἀποθέωσιν ἔτη πεντήκοντα τρία·
ἐν-
ταῦθά που καὶ ἡ Ἰλίου κατάληψις. εἰ δὲ χρὴ πείθεσθαι καὶ Ἡσιόδῳ
τῷ ποιητῇ, ἀκούσωμεν αὐτοῦ·
Ζηνὶ δ' ἄρ' Ἀτλαντὶς Μαίη τέκε κύδιμον Ἑρμῆν,
κήρυκ' ἀθανάτων, ἱερὸν λέχος εἰσαναβᾶσα.
Καδμείη δ' ἄρα οἱ Σεμέλη τέκε φαίδιμον υἱὸν
μιχθεῖσ' ἐν φιλότητι, Διώνυσον πολυγηθῆ.
Athanasius Theol., Contra gentes (2035: 001)

“Athanasius. Contra gentes and de incarnatione”, Ed. Thomson, R.W.
Oxford: Clarendon Press, 1971.Sec. 12, line 10
ἐπιτρέπουσι ποιεῖν;
Ἵνα γὰρ ἐκ πολλῶν ὀλίγα μνημονεύσω διὰ τὸ πλῆθος, τίς ἰδὼν
αὐτοῦ τὴν εἰς Σεμέλην καὶ Λήδαν καὶ Ἀλκμήνην καὶ Ἄρτεμιν καὶ
Λητὼ καὶ Μαῖαν καὶ Εὐρώπην καὶ Δανάην καὶ Ἀντιόπην παρανομίαν
καὶ φθοράν· ἢ τίς, ἰδὼν τὴν εἰς τὴν ἰδίαν ἀδελφὴν αὐτοῦ ἐπιχείρη-
465
σιν καὶ τόλμαν, ὅτι τὴν αὐτὴν ἀδελφὴν εἶχε καὶ γυναῖκα, οὐκ ἂν
χλευάσειε, καὶ ζημιώσειε θανάτῳ; ὅτι μὴ μόνον ἐμοίχευσεν, ἀλλὰ
καὶ τοὺς ἐκ τῆς μοιχείας γενομένους αὐτῷ παῖδας θεοποιήσας
ἀνέθηκεν, ἐπικάλυμμα τῆς παρανομίας αὐτοῦ τὴν τῆς θεοποιίας
φαντασίαν κατασκευάζων· ὧν εἰσι Διόνυσος καὶ Ἡρακλῆς καὶ
Διόσκουροι καὶ Ἑρμῆς καὶ Περσεὺς καὶ Σώτειρα. τίς, ἰδὼν τὴν τῶν
λεγομένων θεῶν ἀκατάλλακτον πρὸς ἑαυτοὺς ἔριν ἐν Ἰλίῳ
τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν Τρώων χάριν, οὐ καταγνώσεται τῆς ἀσθενείας
αὐτῶν, ὅτι διὰ τὴν πρὸς ἀλλήλους φιλονεικίαν καὶ τοὺς ἀνθρώπους
παρώξυναν; τίς, ἰδὼν ὑπὸ μὲν Διομήδους τιτρωσκομένους Ἄρεα καὶ
Ἀφροδίτην, ὑπὸ δὲ Ἡρακλέους τὴν Ἥραν καὶ τὸν Ὑποχθόνιον ὃν
καλοῦσι θεὸν Ἀϊδωνέα, καὶ Διόνυσον μὲν ὑπὸ Περσέως, Ἀθηνᾶν δὲ
ὑπὸ Ἀρκάδος, καὶ τὸν Ἥφαιστον ῥιπτόμενον καὶ χωλαίνοντα, οὐ
καταγνώσεται τῆς φύσεως, καὶ ἀποστραφήσεται μὲν τοῦ λέγειν
αὐτοὺς ἔτι εἶναι θεούς, φθαρτοὺς δὲ καὶ παθητοὺς αὐτοὺς ἀκούων,
οὐδὲν ἄλλο ἢ ἀνθρώπους αὐτούς, καὶ ἀνθρώπους ἀσθενεῖς ἐπιγνώσε
Himerius Soph., Declamationes et orationes (2051: 001)

“Himerii declamationes et orationes cum deperditarum fragmentis”, Ed.
Colonna, A.Rome: Polygraphica, 1951.Oration 9, line 113
γενεθλίοις ἐθύσαμεν, καὶ Ἥραν ζυγίαν ἔγνωμεν, καὶ Διὶ

τελείῳ βωμὸν ἐστήσαμεν, ὃς καὶ τὴν Ἀφροδίτην αὐτὴν
κατὰ θάλασσαν λανθάνουσαν, ῥήξας τῷ τόκῳ τὰ κύματα,
ἔδειξεν ἡλίῳ μαρμαίρουσαν. τὸ δὲ ἡρωικὸν γένος, τὸ μεταξὺ
τῆς τε θείας καὶ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, τίνος ἄν τις
ἔργον ἢ γάμου φήσειεν; αἰσθόμενος γὰρ ὡς οὐδαμῇ θέμις
τὴν ἄνω λῆξιν τῇ κάτω κίρνασθαι, μέσην τινὰ φύσιν
ἀμφοτέρων τούτων ἐγέννησεν, ἵνα τὴν θείαν ἀπορροὴν
διαπορθμεύοι τῷ χείρονι. ἐντεῦθεν Ἡρακλῆς ἀθλεῖ, Διόνυσος
γεωργεῖ, Ἀσκληπιὸς ἰᾶται, κυβερνῶσι τὰς τύχας τῶν τὰ
πελάγη διαβαινόντων Διόσκουροι. ὕμνητο δ' ἂν καὶ παρὰ
Μουσῶν ὁ γάμος, ὅτι τὰς Μούσας ἐγέννησε, καὶ παρὰ
Ἀπόλλωνος, ὅτι κἀκεῖνον ἐλόχευσε, καὶ παρὰ Ἑρμοῦ, ὅτι
καὶ τοῦτον ἔφηνε. τοὺς δὲ ποταμῶν ἔρωτας εἰ λέγειν ἐθέ-
λοιμι, μυρίος ἂν ἐπιρρέοι ποταμῶν ὄχλος τῷ λόγῳ· πάν-
τες γάρ μοι δοκοῦσι θαλάττης ἐρᾶν, καὶ διὰ τοῦτο ἐπ' αὐ-
τὴν ἐπείγονται πολλῷ τῷ τάχει, ὥσπερ ἄλλος πρὸ ἄλλου
τὴν ἐρωμένην θέλων ἀσπάσασθαι. εἰ δὲ ἔδει καὶ ποταμῶν
ἔργα συνάπτειν τῷ γάμῳ, ὕμνητο ἂν ἐκ τούτων ὁ γάμος.
ποταμῷ μὲν τῷ γείτονι προξενεῖ Θίσβην τὴν γείτονα, ἣν
καὶ ἐκ κόρης εἰς ὕδωρ ἀμείβει, καὶ τηρεῖ μέχρι ναμάτων
466
Himerius Soph., Declamationes et orationes Oration 27, line 18
λόγοι καὶ αὖθις θήσονται, νυνὶ δὲ δύ[... 35 ... | οὗτοι ταῖς

Μούσαις συγχορεύουσιν, ἀλλ' ἐς τόδε ἔμειναν τῶν ἡμ[... 35
... | τῶν ἑταίρων τῆσδε τῆς φάλαγγος ἐπὶ τὴν κοινὴν ἑστίαν
ξεν[... 35 ... | δίκαιος. καὶ τοῦτο ἀκούω καὶ Ἡσιόδου κελεύον-
τος ἡμῶν ἤτ[... 35 ... | σοφὰ καὶ καλὰ ἔπη. Μουσῶν δὲ
ποιήματα πῶς οὐ πολλὰ κ[... 35 ... | μόνον, ἀλλὰ καὶ θεοὺς
ταὐτὸ περὶ πατρίδος δοξάζοντας. φιλεῖ [μὲν Δῆλον ... 30 ... |
θαλάττης ἔστησε, πρὶν Ἀπόλλωνα φῆναι, σαλεύουσαν·
[φιλεῖ δὲ Θήβας ὁ Διόνυσος, ὅτι τὰς ὠδῖνας ἐπ' αὐτῇ
Σε|μέλης ἔστησε, καὶ Πὰν Ἀρκάσιν ἁβρύνεται, καὶ Ἀφρο-
δ[ίτη Πάφῳ, καὶ τῇ κατ' Εὐρώταν πόλει Διόσκουροι· Ὅμη-
ρος δὲ | οὐδὲ ἐξ οὐρανοῦ τοὺς πολλοὺς τῶν θεῶν, ἀλλ' ἐξ
ὀρῶν ἄγ[ει καὶ πόλεων, Ἀργείαν Ἥραν καὶ Δωδωναῖον τὸν
Δία καὶ Λυκηγενῆ τὸν | Ἀπόλλωνα καλῶν· τῷ δὲ τῆς ἡμε-
τέρας τέχνης θεῷ τάχα που[... 35 ... | παρ' αὐτοῦ, ὅ τι χαρί-
ζοιτο δὴ τῷ θεῷ καλῶν τὸν Ἑρμῆ [... 35 ... ... 35 ...] ἴσα
περὶ πατρίδος φρονήσαντας. φιλεῖ μὲν τὴν μικρὰν Ἰ|θάκην
... 33 ... κα]λούμενος, κἂν πολλάκις τὴν μελίαν κινῇ κατ' Ἴλιον,
κἂν μόνος | ... 33 ... πο]λυχρύσαις Μυκήναις, ἀλλὰ τῇ μικρᾷ
Πύλῳ δίδωσιν Ὅμηρος | ... 24 ... κοσμεῖ μὲν γὰρ Ἀνακρέων
Asterius Scr. Eccl., Homiliae 1–14 (2060: 001)“Asterius of Amasea.

Homilies i–xiv”, Ed. Datema, C.Leiden: Brill, 1970.Homily 9, ch. 13, sec.
2, line 3
Πρόδηλον γάρ, ὡς ὁ μὲν στέφανος τῆς βασιλείας ἦν χαριστήριον, ὁ δὲ

θώραξ τῆς κατὰ πολέμους ἰσχύος.
Τὰς δὲ συνεχῶς ἐπὶ τούτοις συμβαινούσας ἐνεργείας διὰ τῶν ἐν
ὀνείρασιν ὄψεων καὶ τῶν θεραπειῶν, ὧν οἱ κάμνοντες ἀπολαύουσι, πῶς
ἄν τις καὶ διηγήσαιτο ἀδυνάτου καθεστῶτος ταῖς καθ' ἕκαστον ἐνεργείαις
ἐπαφεῖναι τὸν λόγον; Πλὴν τοσοῦτον ἔξεστιν εἰπεῖν πρὸς τοὺς τὴν
πολύθεον πλάνην θρησκεύοντας, ὡς εἷς δοῦλος Χριστοῦ καὶ ἡμέτερος
ὁμόδουλος πολλῶν τῶν παρ' ὑμῖν νομιζομένων θεῶν ἐνεργείας πληροῖ.
Καὶ σιωπάτω τὰ μαντεῖα, ὥσπερ οὖν καὶ κατεσιγάσθη ταῖς παρ'
ἡμῖν προρρήσεσι τοῦ δικαίου νικώμενα. Ἀργείτω δὲ ἰατρικῆς ἐργας-
τήρια καὶ Ἀσκληπιὸς μὴ προσκυνείσθω· Διόσκουροι δὲ μὴ
467
νομιζέσθωσαν
ναύταις συναγωνίζεσθαι· ἴσασι γὰρ οἱ πλέοντες τὸν τῶν κινδύνων
ἐπίκουρον. Ποῦ ἡ Πυθία, γυνὴ ψευδόμαντις λοξὰς καὶ ἀσαφεῖς τοῖς
πυνθανομένοις τὰς ἀποκρίσεις παρέχουσα, ἵνα τῇ τῶν λογίων ἀμφιβολίᾳ
τῆς ἀποτυχίας καὶ τοῦ ψεύδους ἀπολογίαν προευτρεπίσηται; Ποῦ πηγὴ
μαντικὸν ὕδωρ νομιζομένη γεννᾶν; Οὐ πάντα λῆρος καὶ φλήναφος, ἃ
πρὸς τὴν πλάνην ἐδημαγώγει τοὺς ἀθλίους λαούς;
Joannes Chrysostomus Scr. Eccl., In Acta apostolorum (homiliae 1–

55) (2062: 154); MPG 60.Vol 60, pg 374, ln 47
νήσῳ, προσήρχοντο καὶ ἐθεραπεύοντο· οἳ καὶ πολ-

λαῖς τιμαῖς ἐτίμησαν ἡμᾶς, καὶ ἀναγομένοις ἐπέθεντο
τὰ πρὸς τὴν χρείαν· τουτέστι, καὶ ἡμῖν ἔδωκαν ἀναγο-
μένοις τὰ πρὸς τὴν χρείαν καὶ τοῖς ἄλλοις. Ὅρα αὐτοὺς
οὐδὲ τοῦ χειμῶνος ἀπαλλαγέντας μένοντας ἀτημελήτους,
ἀλλὰ καὶ τὴν ὑποδοχὴν φιλότιμον γενομένην δι' αὐτόν·
τρεῖς γὰρ μῆνας ἦσαν ἐκεῖ τρεφόμενοι πάντες. Καὶ ὅτι
τοσοῦτον χρόνον ἐποίησαν, ἄκουε πῶς τοῦτο ἑρμηνεύων
ἐπάγει· Μετὰ δὲ τρεῖς μῆνας ἀνήχθημεν ἐν πλοίῳ
παρακεχειμακότι ἐν τῇ νήσῳ Ἀλεξανδρίνῳ, παρα-
σήμῳ Διοσκούροις. Καὶ καταχθέντες εἰς Συρακού-
σας, ἐπεμείναμεν ἡμέρας τρεῖς. Ὅθεν περιελθόντες
κατηντήσαμεν εἰς Ῥήγιον· καὶ μετὰ μίαν ἡμέραν
ἐπιγενομένου νότου, δευτεραῖοι ἤλθομεν εἰς Ποτιό-
λους· οὗ εὑρόντες ἀδελφοὺς, παρεκλήθημεν ἐπ'
αὐτοῖς ἐπιμεῖναι ἡμέρας ἑπτά· καὶ οὕτως εἰς τὴν
Ῥώμην ἤλθομεν. Κἀκεῖθεν οἱ ἀδελφοὶ ἀκούσαντες
τὰ περὶ ἡμῶν, ἐξῆλθον εἰς ἀπάντησιν ἡμῖν, ἄχρις
Ἀππίου φόρου, καὶ Τριῶν ταβερνῶν. Οὓς ἰδὼν ὁ
Παῦλος, εὐχαριστήσας τῷ Θεῷ, ἔλαβε θάρσος.
Joannes Chrysostomus Scr. Eccl., In Acta apostolorum (homiliae 1-55)

Vol 60, pg 376, ln 9
ἐπάγει· Οἳ καὶ πολλαῖς τιμαῖς ἐτίμησαν ἡμᾶς, καὶ

ἀναγομένοις ἐπέθεντο τὰ πρὸς τὴν χρείαν. Οὐχὶ
μισθὸν ἔλαβε, μὴ γένοιτο· ἀλλὰ τὸ γεγραμμένον πληροῦ-
ται· Ἄξιος ὁ ἐργάτης τῆς τροφῆς αὐτοῦ ἐστιν. Οἱ δὲ
οὕτως αὐτοὺς ὑποδεξάμενοι, εὔδηλον ὅτι καὶ τὸν λόγον
468
ἐδέξαντο τοῦ κηρύγματος· οὐ γὰρ ἂν ἐν τριμήνῳ τοσαῦτα

διελέχθη, μὴ σφόδρα αὐτῶν πιστευσάντων καὶ καρποὺς
ἐπιδειξαμένων· ὥστε ἀπὸ τούτου τεκμήριον μέγα τοῦ
πλήθους τῶν πιστευσάντων ἔστιν ἰδεῖν. Καὶ ἀνήχθημεν,
φησὶ, ἐν πλοίῳ Ἀλεξανδρίνῳ παρακεχειμακότι ἐν τῇ
νήσῳ, παρασήμῳ Διοσκούροις. Ἴσως τοῦτο ἦν γεγραμ-
μένον ἐν αὐτῷ· οὕτως ἦσαν κατείδωλοι. Ὅρα ἐνδιατρί-
βοντας, καὶ πάλιν σπεύδοντας. Τῷ δὲ Παύλῳ ἐπετράπη
μένειν καθ' ἑαυτόν. Λοιπὸν αἰδέσιμος οὕτως ἦν ὁ Παῦ-
λος, ὡς καὶ συγχωρεῖσθαι καθ' ἑαυτὸν εἶναι. Καὶ ξένον
οὐδέν· εἰ γὰρ καὶ πρὸ τούτου φιλανθρώπως ἐχρήσαντο
αὐτῷ, πολλῷ μᾶλλον νῦν. Καὶ ἐπιγενομένου, φησὶ,
νότου, δευτεραῖοι ἤλθομεν εἰς Ποτιόλους, οὗ εὑ-
ρόντες ἀδελφοὺς, παρεκλήθημεν ἐπ' αὐτοῖς ἐπι-
μεῖναι ἡμέρας ἑπτά· καὶ οὕτως εἰς τὴν Ῥώμην
ἤλθομεν. Κἀκεῖθεν οἱ ἀδελφοὶ ἀκούσαντες τὰ περὶ
Libanius Rhet., Soph., Orationes 1–64 (2200: 004)

“Libanii opera, vols. 1–4”, Ed. Foerster, R.Leipzig: Teubner, 1.1–
1.2:1903; 2:1904; 3:1906; 4:1908, Repr. 1997.Oration 5, sec. 53, line 4
ἀλλ' αὐτὴ ἐσάωσεν, εἶπεν ἂν Ὅμηρος, καὶ παῖδάς τε γονεῦσιν

ἀπέδωκεν ἐμέ τε ἐξείλκυσε σαφῶς τῆς ἐγγὺς οὕτω
πληγῆς τῇ περὶ τοῖν ποδοῖν φροντίδι τῷ τε πατρὶ τῷ
Διὶ καθαρὸν θανάτων διετήρησε τὸν νεών. εἰ δ' οὐκ
ἐπεκούρει, πόσας ἂν οἰόμεθα δεῦρ' ἐλθεῖν κλίνας ἀναι-
ρησομένας [τότε] τὸ τῆς πόλεως ἄνθος.
ἔξεστιν
οὖν μοι φιλοτιμεῖσθαι κατὰ τὸν Σιμωνίδην. ἀδελφοὶ
δὲ κἀκεῖνον ἔσωζον Ἀρτέμιδος ὁμοπάτριοι. Σιμωνίδῃ
μὲν οὖν ἀντ' ᾠδῆς ἐκεῖνα παρὰ τοῖν Διοσκούροιν, ἐμοὶ
δὲ ταῦτα καὶ πρὸ ᾠδῆς.
Ἀλλ' ἰδοὺ νῦν γε ἀποδεδώκαμεν, τοῦ δὲ μὴ λέξαι
κακῶς αὐτῇ τε καὶ Ἀπόλλωνι τῷ μουσηγέτῃ μελήσει.
ΠΕΡΙ ΑΠΛΗΣΤΙΑΣ.
Οὐ ῥᾴδιον ἐντυχεῖν, ὦ ἄνδρες, ἀνθρώπῳ μὴ

λοιδοροῦντι τὴν Τύχην καὶ τὴν μὲν ἄδικον, αὑτὸν δὲ
ἀτυχῆ καλοῦντι. καλεῖ δὲ αὐτὴν ἄδικον καὶ ἡγεῖται
ἀτυχεῖν ὁ μὲν ὢν καλός, ὅτι μὴ καὶ μέγας, ὁ δὲ μέγας,
469
ὅτι μὴ καὶ καλός, ὅτῳ δὲ ταῦτα ἄμφω, ὅτι μὴ καὶ

ἰσχυρός, καὶ ὅτῳ δὲ ἔνι τὰ τρία, διὰ τὸ μὴ καὶ ταχὺς
Libanius Rhet., Soph., Progymnasmata (2200: 006)

“Libanii opera, vol. 8”, Ed. Foerster, R.Leipzig: Teubner, 1915, Repr.
1997.Progymnasma 7, sec. 3, subsec. 7, line 15
πίαν μελέτα, καλούμενος τρέχε, εἰσελθὼν ὅλῃ

τῇ διανοίᾳ τὸν ἀσθενοῦντα σκόπει, συνάλγει
τοῖς ἀνιωμένοις, σύγχαιρε τοῖς ῥαΐσασι, κοινω-
νὸν ἡγοῦ σαυτὸν τῶν νοσημάτων εἶναι, κίνει
πάντα ὅσα ἐπίστασαι πρὸς τὸν ἀγῶνα τοῦτον,
τῶν μὲν ἡλικιωτῶν νόμιζε σαυτὸν ἀδελφόν,
τῶν δὲ πρεσβυτέρων παῖδα, τῶν δὲ νεωτέρων
πατέρα. κἂν ἐκείνων τις περὶ αὑτὸν ῥᾳθυμῇ,
σοί γε τοῦτο μὴ νόμιζε ἐξεῖναι, ὅλως δὲ
τοῦτο δεῖν εἶναί σε τοῖς νοσοῦσιν, ὅπερ οἱ
Διόσκουροι τοῖς πλέουσι.
ταῦτα χρὴ νομίζειν
ἀκούειν τὸν ἰατρὸν παρὰ τῆς ἰατρικῆς. ταῦτα, ὦ ἄν-
δρες, παρὰ τῶν ἄλλων ἰατρῶν ἡμῖν πεφύλακται, οἳ
πρὸ τῶν χρημάτων τὴν ἀπὸ τοῦ νενικηκέναι νόσημα
δόξαν διώκουσιν. οἶδα ἔγωγε πολλοὺς ἰατροὺς ἀντὶ
τοῦ λαβεῖν εἰς σώματα πενήτων αὐτοὺς ἀνηλωκότας.
εἰκότως. καὶ γὰρ αὐτοῖς ἡ τέχνη τὴν παρὰ τῶν πόλεων
αἰδῶ προξενεῖ. καὶ προσορῶμεν αὐτῶν τοὺς ἄκρους
ὥσπερ θεοὺς ἐν αὐτοῖς ἔχειν μετὰ τοὺς θεοὺς νομί-
ζοντες τὰς τῆς σωτηρίας ἐλπίδας.
Hereas Hist., Fragmenta (2336: 002)“FHG 4”, Ed. Müller, K.
Paris: Didot, 1841–1870.Fragment 3, line 5
τοί. Θάπτουσι δὲ Μεγαρεῖς πρὸς ἕω τοὺς νεκροὺς στρέ-

φοντες, Ἀθηναῖοι δὲ πρὸς ἑσπέραν. Ἡρέας δὲ ὁ Μεγα-
ρεὺς ἐνιστάμενος λέγει καὶ Μεγαρεῖς πρὸς ἑσπέραν τε-
τραμμένα τὰ σώματα τῶν νεκρῶν τιθέναι· καὶ μεῖζον
ἔτι τούτου, μίαν ἕκαστον Ἀθηναίων ἔχειν θήκην, Με-
γαρέων δὲ καὶ τρεῖς καὶ τέσσαρας ἐν μιᾷ κεῖσθαι.
Idem ib. c. 32: Ἐλθόντες
οὖν ἐπὶ τὰς Ἀφίδνας καὶ μάχῃ
κρατήσαντες ἐξεῖλον τὸ χωρίον. Ἐνταῦθά φασι καὶ
Ἄλυκον πεσεῖν τὸν Σκείρωνος υἱὸν συστρατευόμενον
τότε τοῖς Διοσκούροις· ἀφ' οὗ καὶ τόπον τῆς Μεγαρικῆς
470
Ἄλυκον καλεῖσθαι τοῦ σώματος ἐνταφέντος. Ἡρέας

δ' ὑπὸ Θησέως αὐτοῦ περὶ Ἀφίδνας ἀποθανεῖν τὸν Ἄλυ-
κον ἱστόρηκε· καὶ μαρτύρια ταυτὶ τὰ ἔπη παρέχεται
περὶ τοῦ Ἀλύκου·
Menander Rhet., Περὶ ἐπιδεικτικῶν (2586: 002)

“Menander rhetor”, Ed. Russell, D.A., Wilson, N.G.
Oxford: Clarendon Press, 1981.Spengel page 372, line 2
ὡς Ἀχιλλεὺς παρὰ Χείρωνι, ζητήσεις τὴν παιδείαν καὶ

ἐνταῦθα προσεπισημαίνων, ὅτι βούλομαι δὲ ἐπὶ τοῖς
εἰρημένοις καὶ τὴν φύσιν τῆς ψυχῆς αὐτοῦ διεξελθεῖν,
ἐν ᾧ ἐρεῖς τὴν φιλομάθειαν, τὴν ὀξύτητα, τὴν περὶ τὰ
μαθήματα σπουδήν, τὴν ῥᾳδίαν κατάληψιν τῶν διδα-
σκομένων. κἂν μὲν ἐν λόγοις ᾖ καὶ φιλοσοφίᾳ καὶ λό-
γων γνώσει, τοῦτο ἐπαινέσεις· ἐὰν δ' ἐν μελέτῃ πολέ-
μων καὶ ὅπλων, τοῦτο θαυμάσεις, ὡς ἀγαθῇ μοίρᾳ γενό-
μενον προμνηστευσαμένης αὐτῷ τῆς τύχης τὰ μέλλοντα·
καὶ ὅτι ἐν οἷς ἐπαιδεύετο διαφέρων τῶν ἡλίκων ἐφαίνετο,
ὡς Ἀχιλλεύς, ὡς Ἡρακλῆς, ὡς οἱ Διόσκουροι. τὰ δὲ
ἐπιτηδεύματα χώραν ἐξετάσεως ἕξει, ἐπιτηδεύματα δ'
ἐστὶν ἄνευ ἀγωνιστικῶν πράξεων ἤθη· τὰ γὰρ ἐπιτη-
δεύματα ἤθους ἔμφασιν περιέχει, οἷον ὅτι δίκαιος
ἐγένετο ἢ σώφρων ἐν τῇ νεότητι, καθάπερ καὶ Ἰσοκρά-
της ἐποίησεν ἐν τῷ Εὐαγόρᾳ, ἐν οἷς καὶ μικρὸν προελ-
θὼν εἶπεν, ἀνδρὶ δὲ γενομένῳ ταῦτά τε πάντα
συνηυξήθη καὶ ἄλλα προσεγένετο, ὡς καὶ
Ἀριστείδης ἐν τῷ Παναθηναϊκῷ, ὅτι φιλάνθρωπος ἡ
πόλις (ὡς ἐπιτήδευμα γὰρ τοῦτο ἐξήτασεν) ὑποδε-
χομένη τοὺς καταφεύγοντας. ἀκολουθεῖ τοίνυν τοῖς
Constantinus VII Porphyrogenitus Imperator Hist., De virtutibus et

vitiis (3023: 002)“Excerpta historica iussu imp. Constantini
Porphyrogeniti confecta, vol. 2: excerpta de virtutibus et vitiis, pts. 1 &
2”, Ed. Büttner–Wobst, T., Roos, A.G.Berlin: Weidmann, 2.1:1906;
2.2:1910.Volume 1, page 210, line 11
των δικαιοτάτας πεποιῆσθαι καὶ τοῖς λησταῖς καὶ ἀσεβέσι καὶ

τοῖς ἄλλοις κακούργοις ἀπαραίτητον ἐνηνοχέναι τιμωρίαν. κα-
τακτήσασθαι δὲ καὶ χώραν πολλήν, πάντων ἑκουσίως παραδιδόν-
των ἑαυτοὺς διὰ τὴν δικαιοσύνην.
471
17. (5, 79, 2). Ὅτι διὰ τὴν ὑπερβολὴν τῆς περὶ αὐτὸν δικαιο-
σύνης μεμυθολογῆσθαι δικαστὴν αὐτὸν ἀποδεδεῖχθαι καθ' Ἅιδου
καὶ διακρίνειν τοὺς εὐσεβεῖς καὶ τοὺς πονηρούς. τετευχέναι δὲ
τῆς αὐτῆς τιμῆς καὶ τὸν Μίνω, βεβασιλευκότα νομιμώτατα δικαιο-
σύνης πεφροντικότα.
18. (6, 6, 1). Ὅτι παραδέδονται Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης, οἱ
καὶ Διόσκουροι, πολὺ τῶν ἄλλων ἀρετῇ διενεγκεῖν καὶ συστρατεῦ-
σαι τοῖς Ἀργοναύταις ἐπιφανέστατα· πολλοῖς δὲ δεομένοις ἐπι-
κουρίας βεβοηθηκέναι. καθόλου δὲ ἐπ' ἀνδρείᾳ καὶ δικαιοσύνῃ,
πρὸς δὲ τούτοις στρατηγίᾳ καὶ εὐσεβείᾳ παρὰ πᾶσι σχεδὸν ἀν-
θρώποις ἔσχον δόξαν, ἐπιφανεῖς βοηθοὶ τοῖς παρὰ λόγον κιν-
δυνεύουσι γινόμενοι. διὰ δὲ τὴν ὑπερβολὴν τῆς ἀρετῆς Διὸς
υἱοὺς νενομίσθαι καὶ ἐξ ἀνθρώπων μεταστάντας τιμῶν τυχεῖν
ἀθανάτων.
Constantinus VII Porphyrogenitus Imperator Hist., De sententiis

(3023: 004)“Excerpta historica iussu imp. Constantini Porphyrogeniti
confecta, vol. 4: excerpta de sententiis”, Ed. Boissevain, U.P.
Berlin: Weidmann, 1906.Page 281, line 18
καὶ μάκαρος Λιβύης καλλιστεφάνου βασιλεύσεις

αὐτὸς καὶ γένος ὑμόν· ἄγει δέ σε Φοῖβος Ἀπόλλων.
33. Ταῖς γὰρ εὐημερίαις φυσικῶς ἀντικαθήμενος ὁ φθόνος
καθαιρεῖ τοὺς ταῖς δόξαις πρωτεύοντας.
34. Ὅτι οἱ Λοκροὶ ἔπεμψαν εἰς Σπάρτην περὶ συμμαχίας
δεόμενοι. οἱ δὲ Λακεδαιμόνιοι τὸ μέγεθος τῆς Κροτωνιατῶν δυνά-
μεως ἀκούοντες, ὥσπερ ἀφοσιούμενοι καὶ μόνως ἂν οὕτως σωθέν-
των Λοκρῶν, ἀπεκρίθησαν αὐτοῖς συμμάχους διδόναι τοὺς Τυνδα-
ρίδας. οἱ δὲ πρέσβεις εἴτε προνοίᾳ θεοῦ εἴτε τὸ ῥηθὲν οἰωνι-
σάμενοι προσεδέξαντο τὴν βοήθειαν παρ' αὐτῶν καὶ καλλιερήσαν-
τες ἔστρωσαν τοῖς Διοσκούροις κλίνην ἐπὶ τῆς νηὸς καὶ ἀπέπλευ-
σαν ἐπὶ τὴν πατρίδα.
35. Ποταπὰς δὲ ψυχὰς ἕξειν τοὺς συνηκολουθηκότας πατέρας,
ὅταν ὁρῶντες τοὺς ἑαυτῶν υἱοὺς ὑπὸ τῶν βαρβάρων ἀρρήτῳ συμ-
φορᾷ περιπίπτοντας μὴ δύνωνται βοηθεῖν, ἀλλὰ τὰς ἑαυτῶν πο-
λιὰς σπαράσσοντες πρὸς κωφὴν ὀδύρωνται τύχην;
36. Ὅτι Κροῖσος ὁ Λυδῶν βασιλεὺς μεγάλας κεκτημένος δυνά-
μεις καὶ πολὺν ἐκ παρασκευῆς σεσωρευκὼς ἄργυρόν τε καὶ χρυσὸν
μετεπέμπετο τῶν Ἑλλήνων τοὺς σοφωτάτους, καὶ συνδιατρίβων
αὐτοῖς μετὰ πολλῶν δώρων ἐξέπεμπεν καὶ αὐτὸς πρὸς ἀρετὴν
ὠφελεῖτο πολλά. ποτὲ δὲ τοῦτον μεταπεμψάμενος καὶ τὰς
472
Ζωναράς. Lexicon (3136: 001)“Iohannis Zonarae lexicon ex tribus

codicibus manuscriptis, 2 vols.”, Ed. Tittmann, J.A.H.
Leipzig: Crusius, 1808, Repr. 1967.Alphabetic letter alpha, page 167, line
21
Ἄνα. ἀντὶ τοῦ ὦ βασιλεῦ.

Ἀνάδοχον, οὐκ ἀναδοχέα λέγουσιν.
Ἄνακτες. οἱ θεοὶ καὶ οἱ βασιλεῖς. ἄναξ δὲ εἴρη-
ται ἀπὸ τοῦ ἄνω τάξιν ἔχειν. ἢ ὁ ἄνω ἀΐς-
σων. ἢ πρὸς ὃν πάντα ἀναφέρομεν. σημαίνει
δὲ τὸν βασιλέα καὶ τὸν οἰκοδεσπότην. καὶ αὐ-
τὸς ποιητής·
αὐτὸς ἐγὼ [οἴκοι] ἄναξ ἔσομαι –
σημαίνει δὲ καὶ τὸν φύλακα.
Ἀνακυκλήϊον. τὸ ὀρθόν.
Ἀνακοί. οἱ Διόσκουροι παρὰ Ἀττικοῖς. παρὰ τὸ
ἀνάσσω, ἀνακός, ὡς φυλάσσω, φυλακός, μα-
λάσσω, μαλακός. ἢ ὅτι ἀνακῶς, ὅ ἐστι φιλαν-
θρώπως, ἐχρήσαντο τοῖς Ἀθηναίοις. [ἢ ὅτι τοὺς
πλέοντας σώζουσιν ἀστέρες ὄντες, ἄνω καὶ ἑκὰς
ἡμῶν ὄντες. καὶ τὸ ἄνω δὲ συνθέτως εἰώθα-
σιν οἱ Ἀττικοὶ ἀνακῶς λέγειν.]
Ζωναράς. Lexicon Alphabetic letter alpha, page 337, line 20
πρωτότυπον τοῦ τέμνω, γίνεται ἀτεμῶ καὶ ἐπεν-

θέσει τοῦ β ἀτεμβῶ τὸ οὐ βλάπτω. [Ὅμη-
ρος·]
οὐ γὰρ καλὸν ἀτεμβεῖν.
Ἀτίτηλλα. ἀνέθρεψα. καὶ ἀτιτάλλειν τὸ τι-
θηνεῖν, καὶ ἐκτρέφειν ἐκ νηπίου.
Ἀτιμαστέον. περιφρονητέον.
Ἀττικουργούμενον. τὸ κατὰ ἀττικὸν τρόπον εἰρ-
γασμένον.
Ἀτιμάζω. τὸ καταφρονῶ, τὸ ἀναδύομαι. [ταῦ-
τά τοι οἱ Διόσκουροι οὐκ ἀτίμασάν οἱ φανῆ-
ναι πάλιν.]
Ἀτίζω. εἰ μὲν σημαίνει τὸ ὑπερορῶ, γίνεται
παρὰ τὸ τίω, τὸ τιμῶ, καὶ ἀτίζω, πλεονασμῷ
τοῦ ζ. εἰ δὲ σημαίνει τὸ βλάπτω, παρὰ τὸ
473
ἄτω, ἀτίζω.
Ἀτλητῶν. μὴ καρτερῶν, μὴ φέρων, δυσανασχε-
τῶν. πάρειμ' ἀτλητῶν.
Ἀτροφῆσαν. μὴ τραφέν.
Ἀτυζόμενος. αἰολικόν ἐστι· σημαίνει δὲ τὸ λυ-
πούμενος, θορυβούμενος, ταρασσόμενος.
Στέφανος Εθνικά. (epitome) (4028: 001)“Stephan von Byzanz. Ethnika”,

Ed. Meineke, A.Berlin: Reimer, 1849, Repr. 1958.Page 224, line 4
θαρθεὶς ὑπέστρεψεν· καὶ τῷ παιδὶ τῷ διακομιστῇ τῆς δάφ-

νης ἔθος εἰς τήνδε παραγενομένῳ δειπνεῖν. Καλλίμαχος δʹ
“Δειπνιὰς ἔνθεν μιν δειδέχαται”. τὸ ἐθνικὸν Δειπνιεύς ὡς
Ἀφροδισιεύς καὶ Ὀρθωσιεύς.
Δειράδες, δῆμος τῆς Λεοντίδος φυλῆς, ἀπὸ Δειράδου
τινός. ὁ δημότης Δειραδιώτης.
Δειρή, ἄκρα καὶ πόλις ὁμώνυμος πρὸς τῇ Αἰθιοπίᾳ.
Στράβων ιϛʹ. ἔστι καὶ πόλις ... Ἀθηναίων συμμαχική. τὸ
ἐθνικὸν Δειραῖος.
Δεκέλεια, δῆμος τῆς Ἱπποθοωντίδος φυλῆς, ἀπὸ Δε-
κέλου τοῦ ἡγησαμένου τοῖς Διοσκούροις εἰς Ἀφίδνας, ὡς
Ἡρόδοτος ἐνάτῳ. ὁ δημότης Δεκελειεύς. τὸ τοπικὸν Δεκε-
λειᾶθεν· τὰ γὰρ ἀπὸ ὀξυτόνων εἰς α ἢ εἰς η γινόμενα διὰ
τοῦ ηθεν ἢ αθεν προπερισπᾶται. παρὰ δὲ Καλλιμάχῳ Δε-
κελειόθεν. Δεκελειᾶζε, Δεκελειᾶσι.
Δεκέντιοι, ἔθνος Παννονίας, ἀπὸ Δεκεντίου τοῦ Μά-
γνου παιδός, Μαγνεντίου δ' ἀδελφοῦ. τὸ θηλυκὸν Δεκεντιάς,
ὡς Παρθένιος ὁ Φωκαεύς.
Δεκίητον, πόλις Ἰταλίας. τὸ ἐθνικὸν Δεκιῆται, ὡς
Ἀρτεμίδωρος ἐν αʹ γεωγραφουμένων.
Δελματία, Ἰταλίας χώρα. οἱ οἰκήτορες Δελματεῖς καὶ
Στέφανος Εθνικά. (epitome) Page 233, line 21
Διοπεύς ἢ Διοπίτης ὡς Σινωπίτης.

Διὸς ἱερόν, πολίχνιον Ἰωνίας μεταξὺ Λεβέδου καὶ
Κολοφῶνος. τὸ ἐθνικὸν Διοσιερίτης, ὡς Φλέγων ἐν πρώτῃ
Ὀλυμπιάδων.
Διοσκουριάς, μία τῶν ἐν Λιβύῃ Λευκῶν νήσων. ὁ
νησιώτης Διοσκουρίτης. ἔστι καὶ ἑτέρα περὶ τὸν Πόντον, ἥ
τις Σεβαστόπολις καλεῖται. καὶ πρότερον δὲ Αἶα ἐκικλή-
474
σκετο, ὡς Νικάνωρ. ὁ πολίτης Διοσκουριεύς. ἔστι καὶ ἐν τῇ

Ἐρυθρᾷ θαλάσσῃ νῆσος Διοσκουρίδου.
Διοσκούρων κώμη, Λιβύης, ἐν ᾗ τὸν Πάριν ἐπιδιώ-
ξαντες ἥρπασαν τὴν Ἑλένην οἱ Διόσκουροι [ἣν] ᾤκησαν. ὁ
κωμήτης Διοσκουροκωμήτης ὡς Μεγαλοκωμήτης, ἐκ δύο ἓν
παράγωγον.
Διόσπολις, ἡ μεγάλη πόλις τῆς Αἰγυπτίας Θηβαΐδος,
ἡ λεγομένη ἑκατόμπυλος, κτίσμα Ὀσίριδος καὶ Ἴσιδος. πρὶν
δὲ ὑπὸ Περσῶν ἀφανισθῆναι, φησὶ Βάτων, ὅτι μυρίας τρι-
σχιλίας κώμας εἶχε καὶ τριάκοντα, ἀνθρώπων δὲ μυριάδας
ἑπτακοσίας, ἀρουρῶν δὲ τόπον μεμετρημένον τρισχιλίων καὶ
ἑπτακοσίων, ἑκατὸν δὲ πύλας διακεκοσμημένας, τετρακόσια
στάδια τὸ μῆκος. εἰσὶ δὲ καὶ ἄλλαι μικραὶ ἐν Αἰγύπτῳ
Ἐρύθρας”. τὸ ἐθνικὸν Εἰλεσιεύς.

Εἰληθυίας, πόλις Αἰγυπτιακή. τὸ ἐθνικὸν Εἰληθυι-
οπολίτης.
Εἴνατος, πόλις Κρήτης, ὡς Ξενίων φησί. τὸ ἐθνικὸν
Εἰνάτιος. τινὲς δὲ ὄρος καὶ ποταμός, ἐν ᾧ τιμᾶσθαι τὴν
Εἰλείθυιαν Εἰνατίην.
Εἰρεσίδαι, δῆμος τῆς Ἀκαμαντίδος φυλῆς. ὁ δημότης
Εἰρεσίδης. τὰ τοπικὰ ἐξ Εἰρεσιδῶν, καὶ τὰ λοιπὰ οὕτως.
Ἐκαδήμεια ἢ Ἀκαδήμεια, ἀπὸ Ἀκαδήμου. καὶ Ἀθή-
νησι τόπος, ὁ Κεραμεικός. ὁ ἥρως δὲ διὰ τοῦ ε γράφεται.
οἱ δ' ὅτι Ἔχεμος ὁ Ἀρκὰς συστρατεύσας τοῖς Διοσκούροις
ὑποχείριον ἔσχε τὴν Ἀττικήν, ἐξ οὗ Ἐχεμήδειόν φασιν. μὴ
βουλόμενοι δὲ σώζεσθαι τὸ ὄνομα Ἀκαδήμειαν ἔφασαν. ὁ
δημότης Ἀκαδημαϊκός, τροπῇ καὶ τοῦ τελευταίου ε εἰς η.
Ἑκαλή, δῆμος τῆς Λεοντίδος φυλῆς. ὁ δημότης Ἑκάλιος.
τὰ τοπικὰ Ἑκαλῆθεν Ἑκαλήνδε Ἑκαλῆσι. καὶ Ἑκάλειος Ζεύς.
Ἑκατησία. οὕτως ἡ Ἰδριὰς πόλις ἐκαλεῖτο Καρίας.
ναὸν γὰρ τεύξαντες οἱ Κᾶρες τὴν θεὸν Λαγινῖτιν ἐκάλεσαν
ἀπὸ τοῦ φυγόντος ζῴου ἐκεῖ, καὶ τὰ Ἑκατήσια τελοῦντες οὕ-
τως ὠνόμασαν. ὁ πολίτης Ἑκατήσιος.
Ἑκατόννησοι. οὕτως περὶ τὴν Λέσβον νησία κʹ,
συντάξεις καταλελοιπώς. ἔστι καὶ ἐν Αἰγύπτῳ πόλις Κῶς.

Κωστάντεια, ἡ νῦν ἐν Κύπρῳ Σαλαμίς. γίνεται δὲ
475
ἀπὸ τῆς Κώσταντος γενικῆς, ὡς Μαρώνεια ἀπὸ τῆς Μάρω-

νος, καὶ Καύκωνος Καυκώνεια. ἔστι καὶ Βρεττίας ἄλλη, ὡς
Διονύσιος ἐννεακαιδεκάτῳ Ῥωμαϊκῆς ἀρχαιολογίας. τὸ ἐθνι-
κὸν Κωσταντειάτης. εὕρηται καὶ διὰ τοῦ ν.
Κωσταντινούπολις, δύο μέρη λόγου, καὶ ἐξ αὐτῶν ἓν
Κωσταντινοπολίτης, ὡς εἴρηται ἐν τῷ περὶ Βυζαντίου.
Λᾶ, πόλις Λακωνική. Λυκόφρων “καὶ Λᾶν περήσεις”.
ταύτην ἑλόντες οἱ Διόσκουροι Λαπέρσαι ἐκλήθησαν. λέγεται
καὶ ἀρσενικῶς. ταύτην διαλύσας Ὅμηρός φησιν “οἵ τε Λάαν
εἶχον, ἠδ' Οἴτυλον ἀμφενέμοντο”. κεῖται δὲ ἐπὶ πέτρας ὑψη-
λῆς, διὸ Λᾶ καλεῖται. οἱ οἰκοῦντες Λᾶοι.
Λάβαι, [πόλις,] ὡς Σάβαι, Χαττηνίας πόλις. Πολύβιος
τρισκαιδεκάτῳ. τὸ ἐθνικὸν Λαβαῖος ὡς Σαβαῖος. τῆς αὐτῆς
χώρας ἀμφότεραι. ἡ γὰρ Χαττηνία τῶν Γερραίων ἐστὶ χώρα.
Λάβαρα, πόλις Καρίας. Ἀλέξανδρος δευτέρῳ περὶ Κα-
ρίας. τὸ ἐθνικὸν Λαβαρεύς ὡς Παταρεύς.
Λάβδαλον, ἄκρον τῶν Ἐπιπολῶν, Συρακουσῶν πλησίον.
Θουκυδίδης ἕκτῃ.
ἐθνικὸν Τιρύνθιος καὶ Τιρυνθιάς τὸ θηλυκὸν καὶ Τιρυνθίς.

τὸ ἐκ τόπου Τιρυνθόθεν, εἰς τόπον Τίρυνθόνδε. ὤφειλε δὲ
Τίρυνθάδε ὡς πρὸς αἰτιατικήν.
Τισία, ὡς Ἀσία, πόλις Ἰταλίας. τὸ ἐθνικὸν Τισιάτης
ὡς Ἀσιάτης, καὶ Τισιᾶτις θηλυκόν.
Τῖσις, πόλις Αἰγύπτου, ἣν ἔκτισε Τῖσις. ὁ πολίτης
Τισίτης.
Τίσσαι, χωρίον Σικελίας. Φίλιστος ἐνάτῳ. τὸ ἐθνικὸν
Τισσαῖος.
Τιτακίδαι, δῆμος τῆς Ἀντιοχίδος φυλῆς, ἀπὸ Τιτακοῦ
τοῦ προδόντος Ἀφίδνας τοῖς Διοσκούροις. ὁ δημότης Τιτα-
κίδης ὁμοφώνως. καὶ τὰ τοπικὰ ἐπιρρήματα ὡσαύτως.
Τίτανα, χωρίον τῆς Σικυωνίας. λέγεται καὶ ἑνικῶς
“Τιτάνοιό τε λευκὰ κάρηνα”. τὸ ἐθνικὸν Τιτάνιος καὶ Τι-
τανία. νῦν δὲ Τευτάνιον καλεῖται.
Τιταρών, πόλις Θεσσαλίας, ἣν Τίταρον Λυκόφρων
φησί. τὸ ἐθνικὸν Τιταρώνιος. ἔστι καὶ Τιταρήσιος ποτα-
μὸς Θεσσαλίας. τὸ ἐθνικὸν ὁμοφώνως Τιταρήσιος.
Τιτωνεύς, ὄρος .... Διονύσιος Γιγαντιάδος πρώτῳ. ὁ
οἰκήτωρ Τιτωνεύς.
476
Proclus Phil., In Platonis Timaeum commentaria (4036: 010)

“Procli Diadochi in Platonis Timaeum commentaria, 3 vols.”, Ed. Diehl,
E.Leipzig: Teubner, 1:1903; 2:1904; 3:1906, Repr. 1965.olume 3, page
166, line 17
γενεσιουργοί, καὶ τῶν μὲν ἀναγωγῶν ἀναγωγοί, τῶν δὲ δημι-

ουργικῶν δημιουργικοί, τῶν δὲ ζῳογόνων ζῳογονικοί, τῶν δὲ
ἀτρέπτων ἄτρεπτοι, καὶ πάλιν ἐν τοῖς ἀναγωγοῖς τῶν μὲν
Κρονίων Κρόνιοι, τῶν δὲ Ἡλιακῶν Ἡλιακοί, καὶ ἐν τοῖς ζῳο-
γονικοῖς τῶν μὲν Σεληνιακῶν Σεληνιακοί, τῶν δὲ Ἀφροδισιακῶν
Ἀφροδισιακοί· φέρονται γὰρ ἀπὸ τῶν θεῶν, ὧν ἐξήρτηνται,
τὰς ἐπωνυμίας, ὡς συνεχεῖς ὄντες πρὸς αὐτοὺς καὶ τὴν μίαν
ἰδέαν μετὰ ὑφέσεως ὑποδεξάμενοι. καὶ τί θαυμαστόν, ὅπου
γε καὶ ψυχαὶ μερικαὶ τοὺς ἑαυτῶν προστάτας καὶ ἡγεμόνας
ἐπιγνοῦσαι θεοὺς τοῖς ἐκείνων ὀνόμασιν ἑαυτὰς προσεῖπον;
ἢ πόθεν ἡμῖν Ἀσκληπιοὶ καὶ Διόνυσοι καὶ Διόσκουροι
προσηγορεύθησαν; ὥσπερ οὖν ἐπὶ τῶν οὐρανίων θεῶν, οὕτω
χρὴ καὶ ἐπὶ τῶν γενεσιουργῶν θεωρεῖν περὶ ἕκαστον αὐτῶν
πλῆθος ὁμόστοιχον ἀγγελικόν, δαιμόνιον, ἡρωικόν, καὶ ἀπὸ
τῆς μονάδος τὴν ἐπωνυμίαν φέρειν τὸν ἐξηρτημένον αὐτῆς
ἀριθμόν, ὥστε καὶ οὐράνιον ⟦εἶναι⟧ θεὸν εἶναι καὶ ἄγγελον
καὶ δαίμονα καὶ ἥρωα, καὶ ἐπὶ γῆς ὁμοίως, καὶ τὸν Ὠκεα-
νὸν κατὰ πάσας τὰς τάξεις προϊέναι καὶ τὴν Τηθὺν παρα-
πλησίως, καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων κατὰ ταὐτὰ θεῶν· ἔστι γὰρ
καὶ Δίιον πλῆθος καὶ Ἡραῖον καὶ Κρόνιον, ὃ διὰ τοῦ
αὐτοῦ προσαγορεύεται τοῖς θεοῖς ὀνόματος· καὶ οὐδὲν ἄτοπον·
Φώτιος. Lexicon (Α – Δ) (4040: 029)

“Photii patriarchae lexicon, vol. 1 (Α – Δ)”, Ed. Theodoridis, C.
Berlin: De Gruyter, 1982.Alphabetic letter alpha, entry 1499, line 2
Ἀναιρεῖν· τὸ ἐν γαστρὶ συλλαβεῖν, καὶ τὸ τεχθὲν ἀνατρέ-

φειν, καὶ τὸ φονεῦσαι, καὶ τὸ ἀναλαβεῖν, καὶ ἔτι τὸ ἀπολλύναι καὶ τὸ
αἴρειν ἢ προσενέγκασθαι. καὶ τὸ κυΐσκειν, καὶ τὸ ἀμέλγεσθαι.
Ἀναισιμοῦν· δαπανᾶν, ἀναλίσκειν. καὶ ἀναισιμώματα·
ἀναλώματα.
Ἀναίτιος εἶναι ἀφροσύνης (Xen. Cyr. 1, 5, 10)· ἀντὶ τοῦ
ἀνέγκλητος ἐπὶ ἀφροσύνῃ.
Ἀνακάθαρσις· ἐπίλυσις, διευκρίνησις.
Ἀνακούς· τοὺς Διοσκούρους λέγουσιν, ὡς Αἰακούς. καὶ
477
κατεύχονται οὕτως· καὶ “Ἀνακοῖν Διοσκούροιν” περισπῶντες.

Ἀνακαίασιν· δῆμος φυλῆς Ἱπποθοωντίδος.
Ἀνακάθισαι· ὡς ἐν τῇ συνηθείᾳ λέγομεν ἐπὶ τῶν πρὸς
ὀλίγον διεγειρομένων. Πλάτων ἔφη (Phaed. 60b).
Ἀνακαλυπτήρια· δῶρα διδόμενα ταῖς νύμφαις παρά τε τοῦ
ἀνδρὸς καὶ τῶν οἰκείων καὶ φίλων, ὅταν τὸ πρῶτον ἀνακαλύπτων-
ται ἀνδράσιν ὁραθῆναι. ἔστι δὲ ταῦτα καὶ ἐπαύλαια.
Ἀνακές· τὸ ἀνίατον. Εὔπολις (fr. 21 K.). οἱ δὲ βαρέως, οἷον
ἀνωφελές.
Damascius Phil., In Parmenidem (4066: 004)

“Damascii successoris dubitationes et solutiones, vol. 2”, Ed. Ruelle,
C.É. Paris: Klincksieck, 1899, Repr. 1964.Page 127, line 10
τὸ τοιοῦτον ὂν προσκεῖσθαι ῥητέον ὡς πεπερασμένον ἤδη, καὶ σχῆμα

προὐ-βάλλετο, εἰ πέρας συγκλεῖον.
Τὸ δὴ ἔνατον τί τὸ σχῆμα νοητέον καὶ τὰ εἴδη τοῦ σχήματος;
Ἢ σχῆμα μὲν τὴν δι' ὅλης περιγραφὴν τῆς οὐσίας, καθ' ἣν
αὐτοπερίγραφος
ἕστηκεν. Διὸ καὶ πρὸ νοῦ τὸ σχῆμα, ὅτι ὁ νοῦς αὐτοπερίγραφος, ἅτε
συννεύων
πρὸς ἑαυτὸν καὶ τὸ εἶδος ἕκαστον ὁμοίως, στρογγύλον δὲ καὶ εὐθὺ καὶ
μικτὸν
κατὰ τὴν ἑκάστων ἰδιότητα τῶν σχηματιζομένων θεῶν. Διὰ τί γὰρ τῷ μὲν
τὸν κύκλον ἀνιέρουν οἱ Πυθαγόρειοι, τῷ δὲ τρίγωνον, τῷ δὲ τετράγωνον,

τῷ δὲ ἄλλο καὶ ἄλλο τῶν εὐθυγράμμων τῶν σχημάτων, ὡς δὲ καὶ μικτῶν,
ὡς
τὰ ἡμικύκλια τοῖς Διοσκούροις; Πολλάκις δὲ τῷ αὐτῷ ἄλλο καὶ ἄλλο
ἀπο-
νέμων κατ' ἄλλην ἰδιότητα καὶ ἄλλην, ὁ Φιλόλαος ἐν τούτοις σόφος. Καὶ
μήποτε, ὡς καθόλου εἰπεῖν, τὸ μὲν περιφερὲς κοινὸν σχῆμά ἐστιν πάντων
τῶν νοερῶν θεῶν ᾗ νοεροί, τὰ δὲ εὐθύγραμμα ἴδια ἑκάστων ἄλλα ἄλλων
κατὰ
τὰς τῶν ἀριθμῶν, τῶν γωνιῶν καὶ τῶν πλευρῶν ἰδιότητας· οἷον Ἀθηνᾶς
μὲν
τὸ τρίγωνον, Ἑρμοῦ δὲ τὸ τετράγωνον· ἤδη δέ φησιν ὁ Φιλόλαος· καὶ τοῦ
τετραγώνου ἥδε μὲν ἡ γωνία τῆς Ῥέας, ἥδε δὲ τῆς Ἥρας, ἄλλη δὲ ἄλλης
θεοῦ· καὶ ὅλος ἐστιν ὁ θεολογικὸς περὶ τῶν σχημάτων ἀφορισμός.
478
Ευστάθιος Ομήρου Ιλιάδα. (4083: 001)“Eustathii archiepiscopi

Thessalonicensis commentarii ad Homeri Iliadem pertinentes, vols. 1–4”,
Ed. van der Valk, M.
Leiden: Brill, 1:1971; 2:1976; 3:1979; 4:1987.Volume 1, page 34, line 32
Μοῦσα λαλήσῃ. δῆλον δὲ ὡς οὐ μόνον γράφεται «τίς τ' ἂρ σφῶε», ἀλλὰ

καὶ
μάλιστα ἐγκλιτικῶς «τίς τ' ἄρ σφωε» ἤγουν αὐτούς.] Σκόπει δέ, εἰ
ἐνδοξότερον
τοῦ δῖος Ἀχιλλεύς τὸ ἄναξ ἀνδρῶν, ὅπερ καὶ ὁ ῥήτωρ Νέστωρ
γνωματεύσει,
ὅπου φέρτερον Ἀχιλλέως τὸν Ἀτρείδην ἐρεῖ ὡς πλεόνεσσιν ἀνάσσοντα.
ὅτι δὲ
τοὺς δίους καὶ Διῒ φίλους λέγει, [ὅθεν παρὰ τοῖς ὕστερον καὶ ὁ Δίφιλος τὸ
κύριον κέκραται,] πολλαχοῦ φανήσεται. Ἀτρείδην δὲ τὸν Ἀγαμέμνονα οὐ
πάντες ἱστοροῦσιν. Ἡσίοδος γὰρ καὶ ἕτεροι Πλεισθένους αὐτὸν

γενεαλογοῦσιν.
[ὡς δὲ τὸ Ἀτρεΐδης Πινδαρικῶς κατὰ διάστασιν Δωρικόν ἐστι, δηλοῦσιν
οἱ
παλαιοί.] Σημείωσαι δὲ ὅτι ἄνακτας ἐκάλουν τοὺς βασιλεῖς οἱ παλαιοὶ διὰ
τὸ
ἀνακῶς ἤγουν ἐπιμελῶς ἔχειν τῶν ὑποτεταγμένων λέγοντες, ὡς καὶ
Πλούταρχος,
ὅτι πρῶτον οἱ Διόσκουροι οὕτως ἐπεκλήθησαν, ὡς τῶν πλεόντων
ἐπιμελούμενοι.
δῆλον οὖν ὅτι θεία τις λέξις τὸ ἄναξ. διὸ καὶ ἐπὶ ὑπεροχῆς κεῖται, οἷον ἐπὶ
βασι-
λέων καὶ ἐπὶ οἰκοδεσποτῶν, ὡς καὶ τοῦτο οἱ παλαιοὶ λέγουσι. δηλοῖ δὲ
καὶ
Εὐριπίδης τὴν τῆς λέξεως θειότητα εἰπών «ἄναξ· θεοὺς γὰρ δεσπότας
καλεῖν
χρεών». [καὶ ἡ τοῦ Αἴαντος δὲ εἰρωνεία παρὰ τῷ Σοφοκλεῖ τὸ
«μαθησόμεθα δ'
Ἀτρείδας σέβειν». θεία γὰρ λέξις καὶ τὸ σέβειν.] ἡ δὲ χρῆσις τοῦ ἀνακῶς
καὶ
παρὰ τῷ Ἡροδότῳ. ἐν δὲ τῇ τῶν Ἐθνικῶν καταγραφῇ καὶ κύριον ὄνομα
φέρεται Ἄναξ, υἱὸς Γῆς καὶ Οὐρανοῦ, ἀφ' οὗ καὶ ἡ Μίλητος Ἀνακτορία
ἐκλήθη ποτέ. ὥσπερ δὲ τὸ ἄναξ, οὕτω καὶ τὸ δῖος, ὅ ἐστιν ἔνδοξος, ἐπὶ
ἀνθρώ-
479
πων ὑπερεχόντων λέγεται καθ' ὁμοιότητα τοῦ Διός, ἐξ οὗ δίϊος καὶ

κράσει
δῖος, ὡς Χίος νῆσος καὶ ἀπ' αὐτῆς Χίϊος καὶ Χῖος ἀνήρ. φέρουσι δὲ κατὰ
τοὺς
Ευστάθιος Ομήρου Ιλιάδα.

Volume 1, page 350, line 5
πτερύξ, ὃ δηλοῖ οὐ τὰ πτερὰ μόνα, τὸ μόριον δὲ μετὰ τῶν περικειμένων

πτερῶν, καθὰ δηλοῖ καὶ Ἡρωδιανὸς εἰπών, ὅτι τὰ εἰς υξ θηλυκά,
μονοσύλλαβα
μὲν ὄντα, ὀξύνεται· Στύξ, νύξ, τρύξ· ὑπὲρ μίαν δὲ ὄντα συλλαβὴν
βαρύνεται·
κάλυξ, ἄντυξ, πομφόλυξ. τὸ πτερύξ σεσημείωται ὑπὸ Ἀριστάρχου
ὀξυνθὲν
διὰ τὸ ἐννοίας περιεκτικῆς εἶναι. οὕτω γάρ, φησίν, ἀνέγνωμεν ἐν τῇ βῆτα
ῥαψῳ-
δίᾳ. (v. 318) Τὸ δέ «ἀρίζηλον» φανερῶς ἐνταῦθα τὸν ἀρίδηλον δηλοῖ
τραπέντος
τοῦ δ εἰς ζ κατὰ συγγένειαν τὴν καὶ ἐν τῇ αʹ ῥαψῳδίᾳ γεγραμμένην. οὕτω
δὲ καὶ ἐν τῷ «ἀστὴρ ἀρίζηλος». οὐ γὰρ ἔστιν ἐνταῦθα εἰπεῖν τὸν ἄγαν

ζηλωτόν.
[(v. 319) Τὸ δέ «λᾶαν», ὅ ἐστι λίθον, ἐκτείνει μὲν τὴν παραλήγουσαν καὶ
κλίνεται περιττοσυλλάβως λάαος· κραθὲν δὲ γίνεται λᾶς· ὅθεν Λᾶ, πόλις
τραχεῖα, ὡς τὸ «Λᾶν περήσεις» παρὰ Λυκόφρονι· καὶ Λαπέρσαι
Διόσκουροι
οἱ τὴν τοιαύτην Λᾶν πέρσαντες· καὶ λαξεύειν τὸ λίθους ξέειν καὶ
λατύπος, ὁ καὶ
λατόμος, τὸ μὲν ἀπὸ τοῦ τύπτειν, τὸ δὲ ἀπὸ τοῦ τέμνειν· καὶ λατύπη
θηλυκῶς
τὰ τῶν λίθων ἀποξέσματα.] (v. 325) Τὸ δέ «ὄψιμον ὀψιτέλεστον» ἐκ
παραλλή-
λου κείμενα, τῆς αὐτῆς εἰσιν ἐννοίας δηλωτικὰ διὰ σαφήνειαν. [Τὸ δέ
«ὅου» ἀντὶ
τοῦ οὗτινος πλεονασμὸν ἔχει τοῦ ο, ἵνα ᾖ, ὥσπερ τοῦ ὅτου καὶ τῷ ὅτῳ,
οὕτω
καὶ οὗ ὅου, ἀναδραμούσης τῆς δασείας εἰς τὴν παραλήγουσαν. τύπου δὲ
τοιούτου
καὶ τὸ ὁτέοισι καὶ τὸ ὅτεῳ, ἀντὶ τοῦ ᾧτινι.] (v. 328) Ἡ δὲ τῶν ἐννέα ἐτῶν
ἀνάμνησις ὀνειδισμόν τινα ἔχει κατὰ τοὺς παλαιούς, ἐὰν τότε μὲν οἱ
Ἕλληνες
480
χρόνου μῆκος ἀκούσαντες οὐκ ὤκνησαν, νῦν δὲ πρὸς τῷ τέλει

ἐκλέλυνται, ὅτε
ἡ ἐνναετηρὶς βέβηκε. πολέμου δὲ καιρὸς τὰ ἐννέα ἔτη, ὧν
συντελεσθέντων
Ευστάθιος Ομήρου Ιλιάδα. Volume 1, page 437, line 22
σταντινουπόλει ἀσύγκριτον νεών.] (v. 546 s.) Τὸ δέ «δῆμον Ἐρεχθῆος»

πολυωνυ-
μίας ἔχει λόγον· ταὐτὸν γὰρ Ἀθήνας εἰπεῖν καὶ δῆμον Ἐρεχθέως. ἔοικε δὲ
καὶ
τὸ δημοκρατικὸν ἐμφαίνειν, ᾧ μάλιστα ἔχαιρον Ἀθηναῖοι, οὕς φασιν αἱ
ἱστορίαι
παντοίας πειραθῆναι ἀρχῆς· καὶ γὰρ καὶ ἐβασιλεύθησαν καὶ εἰς
δημοκρατίαν
μετέστησαν, εἶτα καὶ ἐτυραννήθησαν καὶ ὕστερον εἰς ὀλιγαρχίαν
μετῆλθον.
ἐξενίκα δὲ ἡ δημοκρατία φιλουμένη αὐτοῖς πλέον τῶν ἄλλων πολιτειῶν.
Σημείωσαι δὲ ὅτι Ἀθηναίων πόλεις ἢ δήμους ἢ ὅλως εἰπεῖν τόπους οὐκ
ἠρίθμη-
σεν ὁ ποιητὴς διά τε πλῆθος κατὰ τοὺς παλαιοὺς καί, ὅτι οὐκ εἶχε πάντα,
φασίν, εἰς μετροποιΐαν κατατάξειν, καίτοι ἑκατὸν
ἑβδομηκοντατεσσάρων,
φασί, δήμων ὄντων τῆς Ἀττικῆς, ὧν πολλοὶ λαμπρὰ εἶχον διηγήματα·
καθάπερ
Ἀφίδνα μὲν τὴν Ἑλένης ἁρπαγὴν ὑπὸ Θησέως καὶ ὡς οἱ Διόσκουροι
ἐκπορθή-
σαντες αὐτὴν ἐκομίσαντο τὴν ἀδελφήν· Μαραθὼν δὲ ὕστερον μὲν τὸν
Περσικὸν
ἀγῶνα, πρὸ δὲ Ὁμήρου τὸν Μαραθώνιον ταῦρον, ὃν ἀνεῖλε Θησεύς·
Ῥαμνοῦς
δὲ τὸ τῆς Νεμέσεως ξόανον μεγέθει καὶ κάλλει κατωρθωμένον καὶ τοῖς
τοῦ
Φειδίου ἐνάμιλλον· Δεκέλεια δὲ ὁρμητήριον Πελοποννησίοις κατὰ
Ἀθηνῶν
ἐχρημάτισεν ὕστερον· ὁμοίως δὲ καὶ ἡ Φυλὴ τὸν Θρασύβουλον κατὰ τῶν
τυράννων ἐδέξατο· ἀξία δὲ λόγου καὶ ἡ Ἀκαδημία καὶ οἱ κῆποι τῶν

φιλοσόφων
καὶ ἡ ποικίλη Στοά· Ἀνάφλυστος δὲ Κωλιάδος Ἀφροδίτης εἶχεν ἱερόν·
περὶ
481
τοῦτον τὸν δῆμον ἐξεκυμάνθη τὰ Περσικὰ ναυάγια, περὶ ὧν χρησμὸς

προεῖπε·
»Κωλιάδες δὲ γυναῖκες φρίξουσιν ἐρετμοῖς». ταῦτα τοῦ Γεωγράφου. περὶ
δὲ
Ἀθηναίων καὶ Ἀττικῆς καὶ Κέκροπος καὶ ἐν τοῖς τοῦ Περιηγητοῦ κεῖται.
θηλυκὸν τῶν ῥηθέντων Εἱλώτων αἱ Εἱλώτιδες, ὡς ἐν ῥητορικῷ εὕρηται

Λεξικῷ,
ἐν ᾧ καὶ ὅτι ὥσπερ Εἵλωτες ἐν Λακεδαίμονι, οὕτω Πενέσται μὲν παρὰ
Θετταλοῖς,
οἱ μὴ γόνῳ δοῦλοι, ἀλλὰ πολέμῳ, Κιλλικύριοι δὲ ἐν Κρήτῃ, Μαριανδυνοὶ
δὲ ἐν
Ἡρακλείᾳ τῇ Ποντικῇ, καὶ Ἀρότται ἐν Συρακούσαις. Ἰστέον δὲ ὅτι ἐν
ῥητορικῷ Λεξικῷ φέρεται, ὥς ἐστιν εἶδός τι μυιῶν, αἳ λέγονται ἕλειοι. οὐ
διαρθροῖ δὲ καὶ ποίου Ἕλους αὗται. ἴσως δὲ ἁπλῶς οὕτω καλεῖ τὰς ἐν
τοῖς ἕλεσι.
(v. 585) Λάαν δὲ Ὅμηρος μὲν δισυλλάβως προάγει· οἱ δὲ παλαιοί φασιν,
ὅτι Λᾶ μονοσυλλάβως ἐλέγετο ἀρσενικῶς τε καὶ θηλυκῶς ἤγουν καὶ ἡ
Λᾶ καὶ
ὁ Λᾶς, ὡς καὶ ὁ Λυκόφρων δηλοῖ ἐν τῷ «καὶ Λᾶν περήσεις». ὁ δὲ
ποιητὴς
διέλυσε, φασί. κεῖται δ' ἐπὶ πέτρας ὑψηλῆς· διὸ Λᾶ καλεῖται ὡς ἀπὸ τοῦ
λᾶς ὁ
λίθος. ταύτην φασὶ τὴν Λᾶν οἱ Διόσκουροι ἐκ πολιορκίας εἷλον· διὸ
ἐκλήθησαν
Λαπέρσαι. οἱ δὲ οἰκοῦντες ἄδηλον, εἴτε Λαοὶ ὀξυτόνως εἴτε Λᾶοι
προπερισπω-
μένως. ἡ δὲ ἀμφιβολία διὰ τὴν τῶν ἀντιγράφων διαφωνίαν. Οἴτυλος δὲ
τρισυλλάβως, ὡς δάκτυλος, ἀπὸ Οἰτύλου ἥρωος, ὡς ὁ τὰ Ἐθνικὰ γράψας
φησίν. ἕτεροι δὲ τὸ «Οἴτυλον ἀμφενέμοντο» ἐν δυσὶ μέρεσι λόγου
ἀναγινώ-
σκουσιν, ἄρθρον μὲν τιθέντες τὸ οἵ, πόλιν δὲ τὴν Τύλον, ἵνα λέγῃ ὅτι καὶ
οἳ τὴν
Τύλον ἀμφενέμοντο. οὐκ ἀρέσκει δὲ τοῦτο τοῖς ἀκριβέσιν, οἳ Τύλιν μὲν
πόλιν
Θρᾴκης οἴδασι κλινομένην Τύλεως, Τύλον δὲ οὐ πόλιν Λακωνικήν. καὶ
Τυλησσὸν
δὲ ὄρος ἐκεῖνοι λέγουσιν Ἰταλίας. (v. 588) Ἰστέον δὲ καὶ ὅτι ἐν τῷ «ἐν δ'
αὐτὸς κίεν», ἤτοι ἐπορεύετο, κατ' ἐξοχὴν εἴρηται τὸ αὐτός· λέγει γὰρ ὅτι
ὁ
482
Μενέλαος καίτοι βασιλεὺς ὢν αὐτὸς ἑαυτὸν παρατάσσει. οὕτω δὲ καὶ ἐπὶ

τοῦ
ἐσκεπασμένα, ὡς καὶ ἀλλαχοῦ φανήσεται, ἵνα μὴ καπνῷ ἀεικίζωνται ἢ

ἀναπιμ-
πλῶνται κόνεως. τὸ δέ «ἵπποι ἕστασαν» καὶ «ἅρματα ἔκειτο» καὶ «λαοὶ
ἐφοίτων ἔνθα καὶ ἔνθα» ἔχουσί τι ἀστειότητος καὶ αὐτά, εἴπερ ὁ μὲν
ποδώκης
καὶ ποδάρκης Ἀχιλλεὺς κεῖται, ὥσπερ καὶ τὰ ἅρματα, ἵπποι δὲ ἵστανται
καὶ
λαοὶ φοιτῶσι κατὰ στρατὸν τῇ ἐπιθυμίᾳ τοῦ πολεμεῖν περιϊόντες καὶ τὴν
παράταξιν θεώμενοι. Τὸ δέ «ἀνάκτων» ἀντὶ τοῦ δεσποτῶν. οὐ γάρ ἐστιν
ἐν τῷ
»ἅρματα ἀνάκτων» κυριολεκτηθῆναι τὴν λέξιν ἀναμφιλέκτως ἐπὶ μόνων
βασιλέων. [Τοιούτου δὲ ἄνακτος χρῆσις καὶ ἀλλαχοῦ, ὡς καὶ ἐν τῷ
«αὐτὰρ ἐγὼ
οἴκοιο ἄναξ ἔσομαι ἡμετέροιο». ὁ δὲ τοιοῦτος ἄναξ παράγει καὶ τὸν
βαναυσώδη
χειρώνακτα καὶ τὸν Ἱππώνακτα. ὅτι δὲ ἡ γενικὴ τοῦ ἄναξ πλεονάζον ἔχει
τὸ
ταῦ, δηλοῦσιν οἱ προγεγραμμένοι ἀνακοὶ Διόσκουροι, ὧν σημειώδης ὁ
τόνος,
καθὰ καὶ ἡ κλητικὴ τοῦ ἄναξ ἐν τῷ «Ζεῦ, ἄνα Δωδωναῖε». αὐτὸ δὲ
ὁμοιότητα
ἔχει πρὸς τὸ γύναι, ὃ καὶ αὐτὸ ἀποβολὴν δοκεῖ παθεῖν τοῦ ξ καινότερον.
τὰ
γὰρ εἰς διπλοῦν λήγοντα τὴν αὐτὴν ἔχει ὀρθὴν καὶ κλητικήν.] (v. 780 – 5)
Ὅτι
τὸν Κατάλογον πληρώσας ὁ ποιητής, εἶτα ἱστορήσας ἀνδρῶν καὶ ἵππων
τοὺς
ἀρίστους ἐπὶ τὴν Ἑλληνικὴν ἔρχεται σύνταξιν καί φησιν, ὅτι ἐπορεύοντο
ὡς
εἴ τε πυρὶ χθὼν πᾶσα νέμοιτο, ἤγουν κατεσθίοιτο. παθητικῶς γὰρ εἴρηται.
Δηλοῖ
δὲ ἡ παραβολὴ τὴν ἀπὸ τῶν ὅπλων πυριλαμπῆ στιλβηδόνα, οὐ γελῶσαν,
καθά
που ἐρεῖ ἐν τοῖς μετὰ ταῦτα, νεμομένην δὲ ὡς ὑπὸ πυρός. εἶτα τὸν κτύπον
παραδηλῶν, ὃν οἱ κινούμενοι ἀπετέλουν, φησί· «γαῖα δ' ὑπεστενάχιζεν»,

ὅπερ
483
κατωτέρω παθητικῶς λέγει «στεναχίζετο». ἐστενάχιζε δὲ καὶ πυρὸς

νομὴν
δὲ Πολυδεύκην ἄριστον πύκτην. καὶ αὐτὴ μὲν ἐθέλει αὐτοὺς ἰδεῖν,

Ὅμηρος δὲ
θανεῖν ἱστορεῖ τούτους ἐν Λακεδαίμονι, ὡς καὶ ὁ Λυκόφρων ἐκτίθεται.
Φράζει
δὲ τὰ ῥηθέντα Ὅμηρος οὕτω· «δοιὼ δ' οὐ δύναμαι ἰδέειν κοσμήτορε
λαῶν,
Κάστορά θ' ἱππόδαμον καὶ πὺξ ἀγαθὸν Πολυδεύκεα, αὐτοκασιγνήτω», «ἢ
οὐχ'
ἑπέσθην Λακεδαίμονος ἐξ ἐρατεινῆς, ἢ δεῦρο μὲν ἕποντο», οὐκ ἐθέλουσι
δέ
»πόνον καταδύμεναι ἀνδρῶν, αἴσχεα δειδιότες καὶ ὀνείδεα πόλλ' ἅ μοί
ἐστιν».
Καὶ ὅρα, ὅτι ὁμολογεῖ καὶ νῦν ὡς καὶ ἐν ἄλλοις ἡ Ἑλένη αἰσχρὸν πρᾶγμα
ποιῆσαι καὶ ἐπονείδιστον τὸ εἰς Τροίαν ἀκολουθῆσαι τῷ μοιχῷ Πάριδι.
Ἰστέον
δὲ καί, ὡς Ἑλένη μὲν ἀμφιβάλλει, ὡς εἰκός, εἰ μὴ ἦλθον εἰς Τροίαν οἱ
Διόσκου-
ροι, Ζηνόδοτος δὲ διοικητὰς ἐν Λακεδαίμονί φησι καταλελεῖφθαι αὐτούς.
Σημείωσαι δέ, ὅτι ἐν ἰατρικῷ βίβλῳ εὕρηνται αἱ παρωτίδες καλούμεναι

διόσκου-
ροι. ἐν δὲ τῷ αὐτῷ καὶ ὁ στάχυς ἐπὶ μέρους σώματος εὑρέθη κείμενος, ὃ
καὶ
παρὰ πολλοῖς εἰς ἔτι νῦν φέρεται, οἳ συὸς ἢ προβάτου στάχυν φασὶ τὰ
περὶ τὰς
ψόας. Ὅτι δὲ οἱ Διόσκουροι καὶ εἰς τὰ δύο ἡμισφαίρια τοῦ παντὸς
ἐνοήθησαν
καὶ εἰς τοὺς τροπικοὺς δὲ μάλιστα κύκλους, ὁ παραβάτης Ἰουλιανὸς
ἔγραψεν,
ὡς δηλοῦται καὶ ἐν τοῖς εἰς τὴν Ὀδύσσειαν.
δὲ τὰ ῥηθέντα Ὅμηρος οὕτω· «δοιὼ δ' οὐ δύναμαι ἰδέειν κοσμήτορε

λαῶν,
484

οὐχ'
δέ
ἐστιν».
Ἰστέον
Διόσκου-
ροι, Ζηνόδοτος δὲ διοικητὰς ἐν Λακεδαίμονί φησι καταλελεῖφθαι αὐτούς.

διόσκου-
ροι. ἐν δὲ τῷ αὐτῷ καὶ ὁ στάχυς ἐπὶ μέρους σώματος εὑρέθη κείμενος, ὃ
καὶ
περὶ τὰς
ἐνοήθησαν
ἔγραψεν,
ὡς δηλοῦται καὶ ἐν τοῖς εἰς τὴν Ὀδύσσειαν. Ἔτι ἰστέον καί, ὅτι δυνατὸν
μὲν ἦν
τὴν Ἑλένην διὰ τοσούτων ἐτῶν μαθεῖν τὰ κατὰ τοὺς ἀδελφοὺς ἀπὸ
αἰχμαλώτων
ἢ καὶ ἄλλως πως, ἐπεκρύπτετο δὲ αὐτῇ ὁ θάνατος ἐκείνων ἐπίτηδες
Ἀλεξάνδρου,
οἷα εἰκός, τοῦτο μηχανωμένου, ὡς ἂν μὴ τήκοιτο δακρυχέουσα.

οὐχ'
δέ
ἐστιν».
Ἰστέον
485

Διόσκουροι, Ζηνόδοτος δὲ διοικητὰς ἐν Λακεδαίμονί φησι
καταλελεῖφθαι αὐτούς.
διόσκουροι. ἐν δὲ τῷ αὐτῷ καὶ ὁ στάχυς ἐπὶ μέρους σώματος εὑρέθη
κείμενος, ὃ καὶ
περὶ τὰς
ἐνοήθησαν
ἔγραψεν,
ὡς δηλοῦται καὶ ἐν τοῖς εἰς τὴν Ὀδύσσειαν. Ἔτι ἰστέον καί, ὅτι δυνατὸν
μὲν ἦν
τὴν Ἑλένην διὰ τοσούτων ἐτῶν μαθεῖν τὰ κατὰ τοὺς ἀδελφοὺς ἀπὸ
αἰχμαλώτων
ἢ καὶ ἄλλως πως, ἐπεκρύπτετο δὲ αὐτῇ ὁ θάνατος ἐκείνων ἐπίτηδες
Ἀλεξάνδρου,
οἷα εἰκός, τοῦτο μηχανωμένου, ὡς ἂν μὴ τήκοιτο δακρυχέουσα.
Ὁμηρικὸν δὲ
πολλαχοῦ ἔθος φανεῖται κατὰ οἰκείαν τεχνικὴν μέθοδον τὸ ἐν πράγμασι
μὴ
μόνον αὐτὸ τὸ ὂν λέγειν, ἀλλὰ στοχαστικῶς καὶ τὸ μὴ ὄν, ὡς καὶ ἐνταῦθα
ποιεῖ πλάσας τὴν Ἑλένην μὴ μόνον τὸ ἀληθὲς εἰποῦσαν, ὡς οἴκοι

μεμενήκασιν
οἱ ἀδελφοί, ἀλλὰ καί, ὡς εἰς Τροίαν ἐλθόντες εὐλαβοῦνται φαίνεσθαι
ὅπερ οὐκ
ἔστιν. (v. 237 s.) Ὅρα δέ, [ὅτι τε δυνάμενος Ὅμηρος Πολυδεύκην εἰπεῖν
κοινῶς,
ἱκετευόμενον οὐκ ἂν εἴη πάνυ κακόν, εἴπερ ἀκκιζόμενος ἢ καὶ ἄλλως

μαλακῶς
ἔχων ἀναίνεται, σκληρότατα δὲ ἀνηκουστεῖν, ἐφ' οἷς οὐκ ἐχρῆν,
θεομηνίαν
ποιεῖ. Ὅτι δὲ ἀπηλεγέως Ἀχιλλεὺς ἔκρινεν ἀποειπεῖν, προδεδήλωται. (v.
512)
Τὸ δὲ «ἀποτίσῃ» ἢ ἐλλειπτικῶς εἴρηται, ἵνα δηλοῖ τὸ ἀποδώσει ποινὴν
τοῦ
ἀπανῄνασθαι δηλαδὴ τὰς λιτάς, ἢ ἀντὶ τοῦ τιμωρηθῇ εἴληπται. (v. 513 s.)
486
Ὅτι γνωματευόμενος ὁ Φοῖνιξ λέγει, ὡς ἡ τιμὴ κάμπτει τοὺς ἀγαθούς, οἳ

οὐχ' οὕτω δώροις ὑπάγονται ὡς τιμῇ. Φησὶ γὰρ ἀξιῶν δευτέραν ταύτην
ἀξίωσιν «ἀλλ', Ἀχιλλεῦ, πόρε καὶ σὺ Διὸς κούρῃσιν ἕπεσθαι τιμήν, ἥ τ'
ἄλλων
περ ἐπιγνάμπτει φρένας ἐσθλῶν», ἤγουν ἐπικλίνει, ἐπιεικεύεσθαι ποιεῖ,
καὶ
μὴ ἀτενῶς ἔχειν τοῦ ἤθους, εἴπερ εἶεν ἐσθλοί. οἱ γὰρ μὴ τοιοῦτοι οὐκ ἂν
ἐθέλοιεν
τιμήν. Ὅρα δὲ τὸ «Διὸς κούραις», οὗ πρὸς ὁμοιότητα σύνθετον οἱ
Διόσκουροι.
Δοξάζει δὲ ὁ Φοῖνιξ τιμὴν τῷ Ἀχιλλεῖ ἔσεσθαι, εἰ λάβοι τὰ βασιλικὰ
δῶρα,
ὡς αὐτίκα φανεῖται. (v. 515 – 9) Ὅτι Ἀχιλλεὺς μὲν ἀποπροσποιεῖται τὰ
δῶρα,
Φοῖνιξ δὲ λέγει βιαίως, ὡς «εἰ μὲν μὴ δῶρα φέροι, τὰ δ' ὄπισθ' ὀνομάζοι»
ὁ βασιλεύς, «ἀλλ' αἰὲν ἐπιζαφελῶς χαλεπαίνοι, οὐκ ἂν ἔγωγέ σε μῆνιν
ἀπορρί-
ψαντα κελοίμην Ἀργείοισιν ἀμυνέμεν χατέουσί περ ἔμπης. νῦν δ' ἅμα τ'
αὐτίκα πολλὰ διδοῖ, τὰ δ' ὄπισθεν ὑπέστη» καὶ ἑξῆς. Καὶ ὅρα ὅτι
παραφράζων τὸ «φέρει δῶρα» ἐπάγει τὸ πολλὰ διδοῖ.
βαλόντες», ἀντὶ τοῦ νικήσαντες διὰ τὸ πολλοὶ εἶναι. ἀλλὰ πῶς ἂν εἴη
πλῆθος ἡ
δυάς; πῶς δὲ οἱ τῇ συμφυΐᾳ μοναζόμενοι νοηθεῖεν ἂν πολλοί; εἰ μὴ ἄρα,
ὅτι
ἄλλως διφυεῖς ὄντες καὶ δισώματοι, καὶ ἀνὰ τέσσαρας χεῖρας εἶχον καὶ
τἆλλα
μέρη ὁμοίως, καὶ τοῦτο αὐτοῖς τὸ πλῆθος, τὸ κατὰ μέρη δηλαδή. ἕτεροι
δὲ τὸ
»πλήθει πρόσθε βάλοντες» ἀντὶ τοῦ νικήσαντες πολλοῖς ἅρμασιν οἷς
ἐνεπόδιζον.
πολλὰ γὰρ ἴσως εἰς τὸν ἀγῶνα διὰ τῶν ὑπ' αὐτοὺς θεραπόντων καθῆκαν
ἅρματα.
ἄλλοι δὲ ἀντὶ τοῦ τῷ πλήθει τῶν θεατῶν νικήσαντες, ὡς τῶν
ἀθλοθετούντων
πρὸς αὐτῶν ὄντων. [Ῥητέον δ' ἐνταῦθα καὶ ὅτι τῷ διφυεῖ τῶν
Ἀκτοριώνων
τιθέμενος καὶ ὁ μελοποιὸς Ἴβυκος, ἐξ οὗ παρεφθάρθαι τοῖς Τεχνικοῖς
δοκεῖ τὸ
βυκινίζειν, φησὶ καὶ τοὺς Μολιονίδας ἐξ ᾠοῦ γεννηθῆναι, ὁμοίως δηλαδὴ
τοῖς
487
Διοσκούροις, εἰπὼν αὐτοὺς «ἅλικας ἰσοκεφάλους, ἑνιγύιους,

ἀμφοτέρους
γεγαῶτας ἐν ὠέῳ ἀργυρέῳ», καθὰ καὶ ἐν τοῖς εἰς τὴν Ὀδύσσειαν
γέγραπται,
ὅπου δεδήλωται καὶ ὡς οὐ μόνον δισυλλάβως ᾠόν λέγεται, ἀλλὰ καὶ
τρισυλλάβως ὤεον διὰ τοῦ ε καὶ ὤιον διὰ τοῦ ἰῶτα, καὶ τετρασυλλάβως
δὲ
ὠάριον. Τὸ δὲ ζητεῖν ἐξ ὁποίου ᾠοῦ οἱ Διόσκουροι καὶ αὖ πάλιν οἱ
Μολιονίδαι,
μῦθος ἂν φιλοίη, ὃς οὐδὲ τὴν Λήδαν ἀφίησιν εἶναι αὐτοῖς μητέρα, λέγων
διὰ τοῦ
ποιήσαντος τὰ Κύπρια, ὅτι Διοσκούρους καὶ Ἑλένην ἡ Νέμεσις ἔτεκεν, ἣ
διωκομένη, φησίν, ὑπὸ Διὸς μετεμορφοῦτο. κύριον δὲ πάντως ἐνταῦθα ἡ
Νέμεσις, οὐ μὴν ἡ ψυχικὴ ποιότης, καθ' ἣν εἴρηται τὸ «μή μοι νέμεσις
θεόθεν
καταπνεύσῃ», ἤγουν μή με νεμεσήσῃ τὸ θεῖον. καὶ τοιάδε μὲν καὶ ταῦτα.]
(v. 639) Τὸ δὲ «ἀγασσάμενοι» ἀντὶ τοῦ φθονήσαντες, ὅθεν καὶ ἀγαστὸν

εἶδος τὸ
«πλήθει πρόσθε βάλοντες» ἀντὶ τοῦ νικήσαντες πολλοῖς ἅρμασιν οἷς

ἐνεπόδιζον.
πολλὰ γὰρ ἴσως εἰς τὸν ἀγῶνα διὰ τῶν ὑπ' αὐτοὺς θεραπόντων καθῆκαν
ἅρματα.
ἄλλοι δὲ ἀντὶ τοῦ τῷ πλήθει τῶν θεατῶν νικήσαντες, ὡς τῶν
ἀθλοθετούντων
πρὸς αὐτῶν ὄντων. [Ῥητέον δ' ἐνταῦθα καὶ ὅτι τῷ διφυεῖ τῶν
Ἀκτοριώνων
τιθέμενος καὶ ὁ μελοποιὸς Ἴβυκος, ἐξ οὗ παρεφθάρθαι τοῖς Τεχνικοῖς
δοκεῖ τὸ
βυκινίζειν, φησὶ καὶ τοὺς Μολιονίδας ἐξ ᾠοῦ γεννηθῆναι, ὁμοίως δηλαδὴ
τοῖς
Διοσκούροις, εἰπὼν αὐτοὺς «ἅλικας ἰσοκεφάλους, ἑνιγύιους,
ἀμφοτέρους
γεγαῶτας ἐν ὠέῳ ἀργυρέῳ», καθὰ καὶ ἐν τοῖς εἰς τὴν Ὀδύσσειαν
γέγραπται,
ὅπου δεδήλωται καὶ ὡς οὐ μόνον δισυλλάβως ᾠόν λέγεται, ἀλλὰ καὶ
τρισυλλάβως ὤεον διὰ τοῦ ε καὶ ὤιον διὰ τοῦ ἰῶτα, καὶ τετρασυλλάβως
δὲ
ὠάριον. Τὸ δὲ ζητεῖν ἐξ ὁποίου ᾠοῦ οἱ Διόσκουροι καὶ αὖ πάλιν οἱ
Μολιονίδαι,
488
μῦθος ἂν φιλοίη, ὃς οὐδὲ τὴν Λήδαν ἀφίησιν εἶναι αὐτοῖς μητέρα, λέγων
διὰ τοῦ
ποιήσαντος τὰ Κύπρια, ὅτι Διοσκούρους καὶ Ἑλένην ἡ Νέμεσις ἔτεκεν, ἣ
διωκομένη, φησίν, ὑπὸ Διὸς μετεμορφοῦτο. κύριον δὲ πάντως ἐνταῦθα ἡ
Νέμεσις, οὐ μὴν ἡ ψυχικὴ ποιότης, καθ' ἣν εἴρηται τὸ «μή μοι νέμεσις
θεόθεν
καταπνεύσῃ», ἤγουν μή με νεμεσήσῃ τὸ θεῖον. καὶ τοιάδε μὲν καὶ ταῦτα.]
(v. 639) Τὸ δὲ «ἀγασσάμενοι» ἀντὶ τοῦ φθονήσαντες, ὅθεν καὶ ἀγαστὸν

εἶδος τὸ
ἐπίφθονον. Τὸ δὲ ἀγᾶσθαι καὶ ἀγαίειν λέγεται. τὸ μέντοι ἄγασθαι
προπαροξυτόνως ἐπὶ ἐκπλήξεως νοεῖται. καὶ δύναται καὶ ἐξ αὐτοῦ
γίνεσθαι τὸ
ἀγαστόν, ὥσπερ καὶ τὸ ἀγαθόν. (v. 640) Ὅρα δὲ καὶ ὅτι τὰ μέγιστα ἄεθλα
φαίνεται εἰωθέναι τοῖς ἱππεῦσι κεῖσθαι. (v. 641 s.) Τὸ δὲ «ἔμπεδον

ἡνιόχευεν,
τὸν Οἰδίποδα φαίνεται εἰδὼς ὁ ποιητής, καὶ ὅτι οὐδὲν οὐδὲ τὸν Εὐρύαλον
τοῦτον ἡ πατραγαθία ὤνησεν, ὃς κακῶς ἀπαλλάξει πυγμαχήσας τῷ

Ἐπειῷ.
Ἰστέον δὲ καὶ ὅτι συγγενὴς ἦν τῷ Διομήδει Εὐρύαλος οὕτω. Ἀδράστου
ἀδελφὸς
Μηκιστεύς, οὗ Εὐρύαλος. πάλιν Ἀδράστου θυγάτηρ Δηϊπύλη, ἧς
Διομήδης.
(v. 681.) Διὸ καί, καθὰ φανεῖται, ἀμφεπονεῖτο αὐτὸν ὁ Διομήδης
«θαρσύνων
ἐπέεσσι, μέγα δ' αὐτῷ βούλετο νίκην», ἐθέλων κενεαυχέα δεῖξαι τὸν
Ἐπειόν.
(v. 679) Ὁ δὲ Οἰδίπους πολλαχοῦ εὕρηται τετρασυλλάβως καὶ Οἰδιπόδης
λεγόμενος. [Τὸν δὲ εἰρημένον Ἐπειὸν ὑδροφορεῖν τοῖς Ἀτρείδαις ἱστορεῖ
Στησίχορος ἐν τῷ «ᾤκτειρε δ' αὐτὸν ὕδωρ ἀεὶ φορέοντα Διὸς κούροις
βασιλεῦσιν». ἔνθα ὅρα τὸ «Διὸς κούροις», καθ' ὃ καὶ Διὸς κούρη ἡ
Ἀφροδίτη ἐν
παραθέσει, ὥστε κατ' ἐξοχήν τινα Διόσκουροι συνθέτως οἱ τῆς Λήδας
καὶ τοῦ
Διός. ἡ δὲ ῥηθεῖσα ἱστορία τῆς τοῦ Ἐπειοῦ ὑδροφορήσεως ὑπεκίνησε τὸν
489
Σιμωνίδην αἴνιγμα θέσθαι ἐπὶ ὄνῳ ὑδροφοροῦντι αὐτῷ τε καὶ τοῖς

μαθηταῖς, ἐν
ᾧ Πανοπηϊάδην ἐκεῖνος τὸν ῥηθέντα ὄνον εἶπεν, ἤγουν Πανοπέως υἱόν,
Ἐπειόν. ὡς δὲ κατὰ γαστρὸς ἔτι ὢν ἔμβρυον ὁ Ἐπειὸς ἐπύκτευσέ πως τῷ
διδύμῳ ἀδελφῷ καὶ νικήσας προεξώδευσεν, ὁ Λυκόφρων ἱστορεῖ.] (v.
683 – 91)
Ὅτι Διομήδης τῷ, ὡς ἐρρέθη, φίλῳ συγγενεῖ Εὐρυάλῳ «ζῶμα πρῶτον
παρακάββαλεν», ἤτοι παρακατέβαλεν ἤγουν περὶ τὰ αἰδοῖα ἔθετο,
«αὐτὰρ
ἔπειτα δῶκεν ἱμάντας ἐϋτμήτους βοὸς ἀγραύλοιο.
ἐφάμαρτος ἐκβῆναι. (v. 563 s.) Εἶτα λέγει καὶ λόγον γνωριμότητος καὶ
θεοφιλείας τὸ «καὶ δέ σε γινώσκω φρεσὶν οὐδέ με λήθεις, ὅττι θεός σε
ἤγαγεν».
(v. 565 s.) Εἶτα φράζει ἀσφαλῆ φυλακὴν στρατοπέδου ἐν τῷ «οὐ γάρ κεν
τλαίη
βροτὸς ἐλθέμεν, οὐδὲ μάλ' ἡβῶν, ἐς στρατόν· οὐδὲ γὰρ ἂν φυλάκους
λάθοι».
(v. 566 s.) Τὸ δὲ ἑξῆς οἴκου φράζει ἀσφάλειαν, τὸ «οὐδέ κ' ὀχῆας ῥεῖα
μετοχλίσσειε θυράων ἡμετεράων». ἰστέον δὲ ὅτι παρὰ τῷ ποιητῇ τριχῶς
λέγον-
ται οἱ τοῦ φυλάσσειν. φυλακτῆρές τε γάρ, ὡς πρὸ ὀλίγων, καὶ φύλακες
κοινῶς,
καὶ ποιητικῶς φύλακοι, οὓς Ἀρίσταρχος λέγεται οὐ βαρυτόνως φυλάκους
προφέρειν, ἀλλ' ὀξυτόνως, καὶ κανόνα παράγειν, ὡς τὰ εἰς κος ὑπὲρ δύο
συλλαβάς, παραληγόμενα τῷ α, ἐπιθετικὰ ὄντα, ὀξύνονται· μαλακός,
παρδακός, φαρμακός, ἀνακός· ὅθεν καὶ τὸ «ἀνακοῖν Διοσκούροιν». καὶ
οὕτω μὲν
κατὰ Ἀρίσταρχον. ἄλλως δὲ τὸ βαρυτονεῖσθαι τὴν λέξιν πιθανὸν ἐκ τοῦ
φύλαξ
φύλακος, ἐξ οὗ ὁ φύλακος, ἀναδραμούσης εἰς εὐθεῖαν τῆς γενικῆς. Ὅρα
δὲ καὶ
τό· οὐ μετοχλίσει τοὺς ὀχέας τῶν θυρῶν, ἀντὶ τοῦ οὐ μετακινήσει. ἀπὸ
γὰρ
τοιαύτης στερήσεως καὶ τοῦ ὀχλίζειν ῥήματος γίνεται μοχλός, ὁ μὴ
ὀχλιζόμε-
νος, ἤγουν οὐ μετακινούμενος, ἐκθλιβέντος τοῦ η. (v. 568 – 70) Ἰστέον
δὲ καὶ
ὡς ἀγρίου ἤθους παρῳδηθὲν τὸ «μή μοι μᾶλλον ἐν ἄλγεσι θυμόν», ὡς
490
εἴρηται,
»ὀρίνῃς, μὴ τόδε τι ποιήσας θεοῦ ἀλίτωμαι ἐφετμάς». (v. 570) Ὅρα δὲ
καὶ
ὅπως αἰδοῖος ὁ ἱκέτης διὰ τὸν ἱκέσιον Δία, εἰς ὃν ὁ ἁμαρτὼν εἰς θεοῦ
ἐφετμὰς
ἤλιτε. (v. 569) Τὸ δὲ «οὐδ' αὐτὸν ἐάσω» εἴρηται πρὸς τὸ «ἐπεί με πρῶτος
Ευστάθιος Ομήρου Οδύσσεια. (4083: 003)“Eustathii archiepiscopi

Thessalonicensis commentarii ad Homeri Odysseam, 2 vols. in 1”, Ed.
Stallbaum, G.Leipzig: Weigel, 1:1825; 2:1826, Repr. 1970.Volume 1,
page 59, line 1
κατὰ πᾶσαν κίνησιν, τὰ ἀπὸ τοῦ ἥδω δασύνονται, ὡς καὶ τὸ ἁνδάνω.

καθὰ δηλοῖ τὰ παρὰ τῷ τρα-
γικῷ ἀφανδάνοντα. καὶ ἀφάδιον παρὰ Παυσανίᾳ, τὸ ἐχθρὸν καὶ
ἀπαρέσκον, καὶ ἦδος δὲ τὸ μὲν ὄφε-
λος, ψιλοῦσιν οἱ πλείους, ὡς μεταπλασθὲν ἐκ τῆς ἡδονῆς εἰς τροχαῖον.
ἐπὶ δὲ ὄξους, δασύνουσιν.
Αἴλιος γοῦν Διονύσιος φησίν. ἧδος τὸ ὄξος, δασύνουσιν Ἀττικοὶ καὶ
πάντα τὰ τοιαῦτα, οἷον καὶ τὸν
ἡδυλισμόν. ὃς εἶδός τι κολακείας ἐστίν. ἀφ' οὗ καὶ τὸ ἡδυλίζειν παρὰ
Μενάνδρῳ. Παυσανίας δὲ εἰπὼν
ὅτι ἦδος τὸ ὄφελος καὶ τὸ ὄξος, οὐδέν τι περὶ πνεύματος ἔφη. ἐκ τοῦ ἥδω
δὲ γινομένη καὶ ἡ ἥβη καὶ
τὰ ἐξ αὐτῆς ὡς καὶ ἀλλαχοῦ ἐῤῥέθη, εὐλόγως δασύνονται. Ἰστέον δὲ καὶ
ὅτι ὁ ἀνωτέρω ῥηθεὶς τῆς
Πηνελόπης πατὴρ Ἰκάριος, ἀδελφὸς ἦν Τυνδάρεω τοῦ Λάκωνος, τοῦ
πατρὸς τῆς Ἑλένης. οἳ τῆς
οἰκείας ἐκπεσόντες ὑπὸ Ἱπποκόωντος, ἦλθον εἰς Θέστιον Πλευρωνίων
ἄρχοντα. καὶ τὴν πέραν
Ἀχελῴου συγκατεκτήσαντο. ὕστερον δὲ, Τυνδάρεως μὲν τὴν Θεστίου
θυγατέρα Λήδαν λαβὼν, ἐπανῆλθεν.
ἀφ' ἧς ἐγένοντο αὐτῷ Ἑλένη καὶ οἱ Διόσκουροι. Ἰκάριος δὲ ἐπέμεινε
μέρος φασὶν ἔχων τῆς Ἀκαρνανίας.
ἔνθα καὶ τεκνωσάμενος Πηνελόπην ἐκ Πολυκάστης, τῷ Ὀδυσσεῖ πρὸς
γάμον ἐξέδοτο. (Vers. 281.)
Ὅτι νῆα ἐεικόσορον ἐμφαίνων ἅμα καὶ ἐτυμολογῶν, φησί. νῆ' ἄρσας
ἐρέτῃσιν ἐείκοσιν. ὅθεν δηλονότι
ναῦς εἰκόσορος. τί δὲ τὸ ἄρσαι, ἐν τῇ Ἰλιάδι δεδήλωται. Ὅρα δὲ τὸ,
ἄρσας ἐρέταις. διττὸν γὰρ τὸ
491
ἄρσαι νῆα. τὸ μὲν, ἐπὶ ναυπηγίας. τὸ δὲ ἐπὶ ἐξαρτίσεως τὴν εἰς πλοῦν
ὥσπερ ἐνταῦθα. Ὅτι δὲ καὶ
εἴκοσι δίχα τοῦ ν λέγεται καὶ εἴκοσιν μετὰ τοῦ ν, ὡς καὶ πέρυσι πέρυσιν.
καὶ ὡς ἐν συνθέσει ποτὲ
μὲν, φυλάττει τὸ ι. ποτὲ δὲ αὐτὸ εἰς α τρέπει, οἷον, εἰκοσιστάδιον καὶ
εἰκοσαστάδιον, Αἴλιος Διο-
νύσιος λέγει. οὕτω δέ φησι καὶ τὸ πέντε ἐν συνθέσει φυλάττον τὸ ε. οἷον.
πεντέπηχυ. πεντέκλινον.
πεντέχαλκον. πεντέμηνον. πεντεσύριγγον ξύλον, ὅμως παρ' ἑτέροις διὰ
τοῦ α λέγεται. πεντάπηχυ καὶ τὰ
λοιπὰ ὁμοίως. ὅμοιον δέ τι πάσχει καὶ ὁ ὀκτὼ ἀριθμός. (Vers. 284.) Ὅτι
τὴν τοῦ Διὸς ὄσσαν ἐπαι-
νῶν, φησίν. ἢ μάλιστα φέρει κλέος ἀνθρώποισιν, ἤγουν φήμην καὶ ἀκοὴν
τοῦ μέλλοντος. κλέος γὰρ
Ευστάθιος Ομήρου Οδύσσεια. Volume 1, page 71, line 5
μαι ἡμετέρου καὶ δμώων, ἐρεῖ ἂν ὁ κωλυόμενος ποιεῖν τὰ οἰκεῖα, πρὸς

τῶν ἀμετόχων. Τοῦ δὲ δμώων ἡ
κλίσις, ὡς Τρώων. λέγει δὲ Ἡρῳδιανὸς ὅτι ὡς δμὼς δμωὸς, τρὼς τρωὸς,
θὼς θωὸς, οὕτω καὶ πλὼς πλωὸς
εἶδος ἰχθύος. ὁ δὲ καθ' Ὅμηρον ἐπιπλὼς, μετοχή ἐστιν ἀντὶ τοῦ
ἐπιπλεύσας. Τὸ δὲ οὕς μοι ἐληΐσατο
Ὀδυσσεὺς, οὐ μόνον φόβον τινὰ λεληθότως ἐπισείει τῷ Ἀντινόῳ διὰ τὸ
τὸν Τηλέμαχον οἷα εἰκὸς ἄλκι-
μον εἶναι ὡς ἐκ πατρὸς πολεμικοῦ, ἀλλὰ καὶ κληρονομιαίους εἶναι τοὺς
δμῶας δηλοῖ. καὶ τὴν λῃστείαν
σεμνολογεῖ ὡς οὐκ ἀνεπιτήδευτον οὖσαν τοῖς ἥρωσι καθὰ καὶ ἐν τοῖς
ἐφεξῆς ῥηθήσεται. Πόθεν δὲ
γίνεται τὸ ἄναξ, δηλοῦται μὲν καὶ ἐν τοῖς εἰς τὴν Ἰλιάδα. ῥητέον δὲ καὶ
ἐνταῦθα, ὅτι παρὰ τὸ ἀνακὲς
ὅ ἐστιν ἐπιμελὲς γίνεται. ἔστι γὰρ ἐν χρήσει τὸ ἀνακῶς, ἀντὶ τοῦ
φροντιστικῶς. ἐπιμελῶς. πεφυλαγ-
μένως. Ἡρόδοτος. καί τις οἰκίην τε ἀναπλασσάσθω καὶ σπορᾶς ἀνακῶς
ἐχέτω. ἔστι δὲ καὶ θεία λέξις
τὸ ἄναξ, ὡς ἀπὸ τῶν διοσκούρων. Αἴλιος γοῦν Διονύσιος, ἀνακοὺς τοὺς
διοσκούρους φησὶ λέγεσθαι,
ὡς αἰακούς. καὶ κατεύχονταί φησιν ἀνακοῖν διοσκούροιν. Παυσανίας δὲ
λέγων καὶ αὐτὸς τὸ ἀνακῶς
ἀντὶ τοῦ φυλακτῶς καὶ προνοητικῶς παρά τε Ἡροδότῳ καὶ Θουκυδίδῃ,
φησὶ καὶ ὅτι ἀνάκεια, ἑορτὴ
διοσκούροιν ἀνακοῖν. ὡς σοφοῖν. τριττυίαν δέ φησι τὴν θυσίαν ταύτην
εἶναι συμβαίνει, Διοσκούροις
492
καὶ Ἑλένῃ δι' ἣν εἰς τὴν Ἀττικὴν ἐμβαλόντες ἐκεῖνοι, οὐκ ἠδίκησαν
οὐδένα τῶν ἐγχωρίων. Ἰστέον δὲ
ὅτι καθὰ οἴκου τις ἄναξ ἐστὶν ὡς οἰκοδεσποτῶν, οὕτω καὶ χειρὸς ὡς
εἰκός. ὅθεν σύνθετον, ὁ χειροά-
ναξ. καὶ συνελόντα φάναι, χειρώναξ. εἶεν δ' ἂν χειρώνακτες οἳ καὶ
χειρομάχα πληθὺς λέγονται παρὰ
τοῖς παλαιοῖς. εἰ δὲ μὴ ὥσπερ ἐκ τοῦ ἀνδρῶν ἄναξ συνετέθη Ἀνδρώναξ
τὸ κύριον, οὕτως ἔδοξέ τισιν
εἰπεῖν καὶ ἐκ τοῦ, οἴκου ἄναξ οἰκώναξ πρὸς ἀναλογίαν τοῦ Ἱππώναξ
Πλειστώναξ καὶ τῶν τοιούτων,
λογοπραγείσθω ἡ χρῆσις. Σημείωσαι δὲ καὶ ὅτι τὸ ἄναξ ἄνακτος
προσλαβὸν ἐν τῇ κλίσει τὸ τ,
εἶδος ἰχθύος. ὁ δὲ καθ' Ὅμηρον ἐπιπλὼς, μετοχή ἐστιν ἀντὶ τοῦ

ἐπιπλεύσας. Τὸ δὲ οὕς μοι ἐληΐσατο
Ὀδυσσεὺς, οὐ μόνον φόβον τινὰ λεληθότως ἐπισείει τῷ Ἀντινόῳ διὰ τὸ
τὸν Τηλέμαχον οἷα εἰκὸς ἄλκι-
μον εἶναι ὡς ἐκ πατρὸς πολεμικοῦ, ἀλλὰ καὶ κληρονομιαίους εἶναι τοὺς
δμῶας δηλοῖ. καὶ τὴν λῃστείαν
σεμνολογεῖ ὡς οὐκ ἀνεπιτήδευτον οὖσαν τοῖς ἥρωσι καθὰ καὶ ἐν τοῖς
ἐφεξῆς ῥηθήσεται. Πόθεν δὲ
γίνεται τὸ ἄναξ, δηλοῦται μὲν καὶ ἐν τοῖς εἰς τὴν Ἰλιάδα. ῥητέον δὲ καὶ
ἐνταῦθα, ὅτι παρὰ τὸ ἀνακὲς
ὅ ἐστιν ἐπιμελὲς γίνεται. ἔστι γὰρ ἐν χρήσει τὸ ἀνακῶς, ἀντὶ τοῦ
φροντιστικῶς. ἐπιμελῶς. πεφυλαγ-
μένως. Ἡρόδοτος. καί τις οἰκίην τε ἀναπλασσάσθω καὶ σπορᾶς ἀνακῶς
ἐχέτω. ἔστι δὲ καὶ θεία λέξις
τὸ ἄναξ, ὡς ἀπὸ τῶν διοσκούρων. Αἴλιος γοῦν Διονύσιος, ἀνακοὺς τοὺς
διοσκούρους φησὶ λέγεσθαι,
ὡς αἰακούς. καὶ κατεύχονταί φησιν ἀνακοῖν διοσκούροιν. Παυσανίας δὲ
λέγων καὶ αὐτὸς τὸ ἀνακῶς
ἀντὶ τοῦ φυλακτῶς καὶ προνοητικῶς παρά τε Ἡροδότῳ καὶ Θουκυδίδῃ,
φησὶ καὶ ὅτι ἀνάκεια, ἑορτὴ
διοσκούροιν ἀνακοῖν. ὡς σοφοῖν. τριττυίαν δέ φησι τὴν θυσίαν ταύτην
εἶναι συμβαίνει, Διοσκούροις
καὶ Ἑλένῃ δι' ἣν εἰς τὴν Ἀττικὴν ἐμβαλόντες ἐκεῖνοι, οὐκ ἠδίκησαν
οὐδένα τῶν ἐγχωρίων. Ἰστέον δὲ
ὅτι καθὰ οἴκου τις ἄναξ ἐστὶν ὡς οἰκοδεσποτῶν, οὕτω καὶ χειρὸς ὡς
εἰκός. ὅθεν σύνθετον, ὁ χειροά-
ναξ. καὶ συνελόντα φάναι, χειρώναξ. εἶεν δ' ἂν χειρώνακτες οἳ καὶ
493
χειρομάχα πληθὺς λέγονται παρὰ

τοῖς παλαιοῖς. εἰ δὲ μὴ ὥσπερ ἐκ τοῦ ἀνδρῶν ἄναξ συνετέθη Ἀνδρώναξ
τὸ κύριον, οὕτως ἔδοξέ τισιν
εἰπεῖν καὶ ἐκ τοῦ, οἴκου ἄναξ οἰκώναξ πρὸς ἀναλογίαν τοῦ Ἱππώναξ
Πλειστώναξ καὶ τῶν τοιούτων,
λογοπραγείσθω ἡ χρῆσις. Σημείωσαι δὲ καὶ ὅτι τὸ ἄναξ ἄνακτος
προσλαβὸν ἐν τῇ κλίσει τὸ τ, διεσά-
φησεν ἑαυτὸ καθ' ὑπεξαίρεσιν ἀμφιβόλου ἐννοίας. εἰ γὰρ ἦν ἄνακος ὡς
θώρακος,
ἀλλὰ τὸ κατὰ γαστρὸς ἔτι φερόμενον, ἐν τῷ, ἡμίονον βρέφος κυέουσαν.

Τὸ δὲ ὑπ' ἔμβρυον ἧκεν
ἑκάστῃ, ἀντὶ τοῦ ὑφῆκε καὶ ὑπέβαλε ταῖς ἀμελχθείσαις τὰ γαλαθηνά.
ὅθεν λαβὼν Θεόκριτος ἔφη τὸ,
μούσχους βουσὶν ὑφέντες. Τὸ δὲ θρέψας, ἀντὶ τοῦ, πήξας. ὅθεν καὶ
τροφαλὶς τυροῦ. καὶ τρόφι κῦμα.
καὶ τροφέον ἢ τροφέεν, τὸ καὶ πηγόν. ὃ ἄνεμος δηλαδὴ ἀναστήσας οἱονεὶ
ἔπηξε. τριχῶς δέ φασι τὸ
θρέψαι. δηλοῖ γὰρ, τὸ τροφὴν δοῦναι, καὶ τὸ αὐξῆσαι. καὶ τρίτον, τὸ
πῆξαι ὅθεν καὶ ὁ θρόμβος.
(Vers. 246.) Τὸ δὲ γάλακτος, πλεονασμὸν ἔχει τοῦ κ. οὐ γάρ ἐστιν
εὐθεῖαν εἰπεῖν αὐτοῦ τὸ, γάλαξ.
ἐπεὶ μηδὲ ἔστι τὸ ξ τελικὸν οὐδετέρον ὀνομάτων, εἰ καὶ ἔμφασιν εὐθείας
τοιαύτης ὁ κατ' οὐρανὸν γαλα-
ξίας κύκλος δίδωσι, καὶ τὸ εὑρίσκεσθαι δοτικὴν πληθυντικὴν τοῖς
γάλαξιν. ἐφ' οἷς δῆλον ὅτι τοῦ κ τ
κειμένων ἐν τῷ γάλακτι ἡ δοτικὴ τῶν παλαιῶν τρέψασα μὲν συνήθως τὸ
τ εἰς σ, κεράσασα δὲ τὸ κ σ
εἰς ξ πεποίηκε τὸ γάλαξιν. ἐξ οὗ καὶ ὁ γαλαξίας γενέσθαι δοκεῖ. τέως γε
μὴν οἱ τὸ γάλαξ λέγοντες διὰ
τοῦ κ κλίνοντες αὐτὸ πλεονάζειν δοκοῦσι τὸ ταῦ. ὡς γὰρ ἄναξ ἄνακος
ὅθεν καὶ Διόσκουροι ἀνακοὶ
καὶ ἀνακῶς ἐπίῤῥημα ὅ ἐστιν ἐπιμελῶς, καὶ πλεονασμῷ τοῦ τ ἄνακτος,
οὕτω καὶ γάλαξ μονήρης
εὐθεῖα γάλακος γάλακτος. οὗ χρῆσις καὶ ἐν τῷ, γάλακτι δ' ἴκελον ἄνθος.
οἱ δὲ τοιοῦτοι φαίνονται
λέγειν ὥσπερ τὴν μὲν γύναιξ εὐθεῖαν σεσιγημένην εἶναι, κεῖσθαι δὲ τὰς
πλαγίας πτώσεις ἐν χρήσει οὕτω
καὶ ἐπὶ τοῦ γάλακτος γίνεσθαι. σιγᾶσθαι μὲν γὰρ τὴν ὀρθὴν, λαλεῖσθαι δὲ
τὰς μετ' αὐτήν. γάλαξ μὲν
494
γὰρ οὐκ ἐκφωνεῖται, τὰ δὲ ἐφεξῆς αὐτῇ χρηστά εἰσιν. Ὅτι δὲ καὶ

ἰσοσυλλάβως ἐκλίθη τὸ γάλα τοῦ γάλα,
ἐν τοῖς τοῦ γραμματικοῦ Ἀριστοφάνους κεῖται, ὅπου φησὶν ἐκεῖνος καὶ
ὅτι τὴν δόκησιν καὶ ὑπόληψιν
δοκὸν ὁ Καλλίμαχος ἔφη, γράψας, τῷ γ' ἐμῷ δοκῷ, ἤγουν τῇ ἐμῇ
δοκήσει. καί τις ἕτερος, βάδον τὴν
βάδισιν. καὶ ὅτι εὕρηται καὶ ὁ πρόσωπος ἀντὶ τοῦ, πρόσωπον. καὶ οὐδέν
τι τούτων φησὶ πεπαιγμένον
ἐστιν, ἀλλὰ πάντα ἐσπούδασται. ὅτι δὲ τὸ γάλα εἰς ξ δοκεῖ λήγειν,
ἐπιστώσατο Ἡρῳδιανὸς καὶ ἀπὸ
συνθέτου τοῦ ἀρτιγάλαξ καὶ ἀπὸ πληθυντικῆς δοτικῆς τοῖς γάλαξι. (Vers.
247.) Ταλάρους δὲ λέγει,
εἰπεῖν καὶ θεοῦ μοῖραν, ὅπερ ἀνωτέρω ἐῤῥέθη ἐν τῷ, θεοῦ κατὰ μοῖρ'
ἐπέδησεν. (Vers. 297.) Ὅτι
ἡ Λήδα ἐξ Αἰτωλῶν ἦν Πλευρωνία, παῖς μὲν Θεστίου, ὡς καὶ ἀλλαχοῦ
προεδηλώθη, Τυνδαρέου δὲ
κατὰ τὸν ποιητὴν παράκοιτις τοῦ ἐκ Λακεδαίμονος, ἣ δὴ ὑπὸ Τυνδαρέῳ
κρατερόφρονε γείνατο παῖδε,
Κάστορά θ' ἱππόδαμον καὶ πὺξ ἀγαθὸν Πολυδεύκεα. τοὺς ἄμφω ζωοὺς
κατέχει φυσίζοος αἶα, οἳ καὶ
νέρθεν γῆς τιμὴν παρὰ Ζηνὸς ἔχοντες, (Vers. 302.) ἄλλοτε μὲν ζώουσ'
ἑτερήμεροι, ἄλλοτε τεθνᾶσι.
τιμὴν δὲ λελόγχασιν ἶσα θεοῖσι. τούτων δὲ κατὰ τοὺς νεωτέρους
Πολυδεύκης μὲν θείου αἵματος λέγεται
εἶναι, Κάστωρ δὲ θνητοῦ, τοῦ Τυνδάρεω γάρ. ὃν Ὅμηρος μὲν κοινῶς
κλίνει καθὰ δηλοῖ τὸ, Τυνδαρέου
παράκοιτιν ὡς Πανδαρέου, καὶ τὸ, ὑπὸ Τυνδαρέω παροξυτόνως λεχθέν.
οἱ μέντοι μεθ' Ὅμηρον Ἀττικοὶ
Τυνδάρεων προπαροξυτόνως φασὶν, ὡς Μενέλεων. οὕτω δὲ καὶ τὸν
Πηνέλεων Ἀττικοὶ μὲν διὰ μακρᾶς
ληγούσης προάγουσι καὶ προπαροξυτονοῦσι κατὰ πᾶσαν τὴν κλίσιν. ὁ δὲ
ποιητὴς κοινότερον προφέρει,
ὡς δηλοῖ καὶ τὸ, Πηνελέοιο ἄνακτος. (Vers. 299.) Ἰστέον δὲ ὅτι
θρυλοῦνται οἱ ῥηθέντες Διόσκουροι
ἐπὶ φιλαδελφίᾳ, καθὰ καὶ οἱ Ἀκτορίωνες, περὶ ὧν ἐν τῇ Ἰλιάδι ἐγράφη, οἳ
καὶ Διόσκοροι δίχα τοῦ υ
λέγονται, ἀδελφοὶ (Vers. 302.) ὄντες Ἑλένης, ἐφ' ὧν τὸ ἑτερήμεροι
ζώουσιν, ἀντὶ τοῦ παρημέραν,
ὡς μιᾷ μὲν τεθνάναι ἀμφοτέρους, τῇ ἑτέρᾳ δὲ ζῆν. ἡμισεύθη γὰρ τῷ
Πολυδεύκει τὸ τῆς ἀθανασίας
495
ἀΐδιον τῷ πρὸς ἡμέραν θανάτῳ, ἐν ᾗ συγκατακρύπτεται τῷ ἀδελφῷ. οὕτω

δὲ καὶ τὸ συνεχὲς τοῦ θανά-
του τῷ Κάστορι τῇ ἐφ' ἡμέραν ζωῇ ὁπηνίκα συναναβαίνεται τῷ ἀδελφῷ.
καὶ ταῦτα παρατεθέντα ἓν
παρ' ἓν τὸ ἑτερήμερον αὐτοῖς ἐξήρτυσαν. αἰνίττεται δέ φασιν ὁ μῦθος
ταῦτα εἰς τοὺς ἐν οὐρανῷ διδύ-
μους, οἷς οἱ αὐτοὶ λέγονται εἶναι οἱ Διόσκουροι. οἳ γενόμενοι μὲν κατὰ
γῆς δοκοῦσιν οἷον τεθνάναι,
ἀνατέλλοντες δὲ ζῆν λέγονται. ἕτεροι δὲ οὐ πάνυ πιθανῶς νοοῦντες τὸ
ἑτερήμερον ἐπὶ τοῦ, τὸν μὲν, τῇ
δὲ ζῆν τῇ ἡμέρᾳ ὡς τοῦ ἑτέρου ἐν νεκροῖς ὄντος, τῇ δὲ ἑτέρᾳ τὸν λοιπὸν
ὡς θατέρου τεθνεῶτος εἰς τὰ
παράκοιτιν ὡς Πανδαρέου, καὶ τὸ, ὑπὸ Τυνδαρέω παροξυτόνως λεχθέν.

οἱ μέντοι μεθ' Ὅμηρον Ἀττικοὶ
Τυνδάρεων προπαροξυτόνως φασὶν, ὡς Μενέλεων. οὕτω δὲ καὶ τὸν
Πηνέλεων Ἀττικοὶ μὲν διὰ μακρᾶς
ληγούσης προάγουσι καὶ προπαροξυτονοῦσι κατὰ πᾶσαν τὴν κλίσιν. ὁ δὲ
ποιητὴς κοινότερον προφέρει,
ὡς δηλοῖ καὶ τὸ, Πηνελέοιο ἄνακτος. (Vers. 299.) Ἰστέον δὲ ὅτι
θρυλοῦνται οἱ ῥηθέντες Διόσκουροι
ἐπὶ φιλαδελφίᾳ, καθὰ καὶ οἱ Ἀκτορίωνες, περὶ ὧν ἐν τῇ Ἰλιάδι ἐγράφη, οἳ
καὶ Διόσκοροι δίχα τοῦ υ
λέγονται, ἀδελφοὶ (Vers. 302.) ὄντες Ἑλένης, ἐφ' ὧν τὸ ἑτερήμεροι
ζώουσιν, ἀντὶ τοῦ παρημέραν,
ὡς μιᾷ μὲν τεθνάναι ἀμφοτέρους, τῇ ἑτέρᾳ δὲ ζῆν. ἡμισεύθη γὰρ τῷ
Πολυδεύκει τὸ τῆς ἀθανασίας
ἀΐδιον τῷ πρὸς ἡμέραν θανάτῳ, ἐν ᾗ συγκατακρύπτεται τῷ ἀδελφῷ. οὕτω
δὲ καὶ τὸ συνεχὲς τοῦ θανά-
του τῷ Κάστορι τῇ ἐφ' ἡμέραν ζωῇ ὁπηνίκα συναναβαίνεται τῷ ἀδελφῷ.
καὶ ταῦτα παρατεθέντα ἓν
παρ' ἓν τὸ ἑτερήμερον αὐτοῖς ἐξήρτυσαν. αἰνίττεται δέ φασιν ὁ μῦθος
ταῦτα εἰς τοὺς ἐν οὐρανῷ διδύ-
μους, οἷς οἱ αὐτοὶ λέγονται εἶναι οἱ Διόσκουροι. οἳ γενόμενοι μὲν κατὰ
γῆς δοκοῦσιν οἷον τεθνάναι,
ἀνατέλλοντες δὲ ζῆν λέγονται. ἕτεροι δὲ οὐ πάνυ πιθανῶς νοοῦντες τὸ
ἑτερήμερον ἐπὶ τοῦ, τὸν μὲν, τῇ
δὲ ζῆν τῇ ἡμέρᾳ ὡς τοῦ ἑτέρου ἐν νεκροῖς ὄντος, τῇ δὲ ἑτέρᾳ τὸν λοιπὸν
ὡς θατέρου τεθνεῶτος εἰς τὰ
δύο κατ' οὐρανὸν ἡμισφαίρια τοὺς Διοσκούρους ὑπονοοῦσιν, ὧν θάτερον
496
μὲν ὑπὲρ γῆς ἀεί ἐστι, θάτερον

δὲ ὑπὸ γῆν. ὅπερ ἀνατρέπων ὁ παραβάτης φησὶν, ὡς οὐκ ἔχει λόγον
εἰρῆσθαι Διοσκούρους παρ' Ὁμήρῳ
τὰ δύο ἡμισφαίρια τοῦ παντός. διὰ γὰρ τὸ ἀνεπαίσθητον τῆς τοῦ
φωτισμοῦ φησὶ παραυξήσεως ἐν
ἑκάστῃ ἡμέρᾳ οὐδὲ ἐπινοῆσαι ῥᾴδιον πῶς ἔστιν ἑκάτερον αὐτῶν
ἑτερήμερον. λέγει δὲ μᾶλλον τοῖς κύκλοις
ἐφαρμόζειν τὸ ἑτερήμερον τοῖς τε ἄλλοις καὶ τοῖς τροπικοῖς. καὶ ταῦτα
μὲν κατὰ ἀλληγορίαν. ἡ δὲ ἱστο-
ρία πολλὰ τοὺς Διοσκούρους σεμνύνει. τὸ δὲ ἐξ ᾠοῦ γενέσθαι αὐτοὺς
τῶν νεωτέρων ἔστι πλάσμα, κεί-
μενον καὶ παρὰ Λυκόφρονι. Ὅμηρος δὲ οὐδὲν τοιοῦτον μυθολογεῖ,
ἀρκούμενος μετριάζειν ἐν τοῖς
τοιούτοις. οὕτω δέ πως καὶ Κλέαρχος αἰδούμενος οἷον ἐπὶ τῷ μυθικῷ
τούτῳ λήρῳ εὑρὼν τὰ ὑπερῷα
τὰ δύο ἡμισφαίρια τοῦ παντός. διὰ γὰρ τὸ ἀνεπαίσθητον τῆς τοῦ

φωτισμοῦ φησὶ παραυξήσεως ἐν
ἑκάστῃ ἡμέρᾳ οὐδὲ ἐπινοῆσαι ῥᾴδιον πῶς ἔστιν ἑκάτερον αὐτῶν
ἑτερήμερον. λέγει δὲ μᾶλλον τοῖς κύκλοις
ἐφαρμόζειν τὸ ἑτερήμερον τοῖς τε ἄλλοις καὶ τοῖς τροπικοῖς. καὶ ταῦτα
μὲν κατὰ ἀλληγορίαν. ἡ δὲ ἱστο-
ρία πολλὰ τοὺς Διοσκούρους σεμνύνει. τὸ δὲ ἐξ ᾠοῦ γενέσθαι αὐτοὺς
τῶν νεωτέρων ἔστι πλάσμα, κεί-
μενον καὶ παρὰ Λυκόφρονι. Ὅμηρος δὲ οὐδὲν τοιοῦτον μυθολογεῖ,
ἀρκούμενος μετριάζειν ἐν τοῖς
τοιούτοις. οὕτω δέ πως καὶ Κλέαρχος αἰδούμενος οἷον ἐπὶ τῷ μυθικῷ
τούτῳ λήρῳ εὑρὼν τὰ ὑπερῷα
καλούμενα παρὰ τοῖς παλαιοῖς καὶ ᾠὰ εἶπε τὴν Ἑλένην ἐν τοιούτοις
οἰκήμασι τραφεῖσαν φήμην πέμψαι
πολλοῖς ὡς ἐξ ᾠοῦ εἴη γεγεννημένη. Καὶ Νεοκλῆς μέν φασιν ὁ ἐκ
Κρότωνος ἀπὸ σελήνης τὸ τοιοῦτον
ἔφη ᾠὸν πεσεῖν. ᾠοτοκεῖν γὰρ τὰς σεληνίτιδας γυναῖκας φησὶ, καὶ τοὺς
ἐκεῖ γενομένους πεντεδεκαπλα-
σίους ἡμῶν εἶναι. καὶ οὕτω μὲν αὐτός. ὁ δὲ Ἔριφος, λόγιος δὲ ἦν καὶ
αὐτὸς ἀνὴρ, χήνεια ληρεῖ ᾠά
τε καὶ Μεγάλα τὴν Λήδαν τεκεῖν, ἐξ ὧν οἱ καὶ ἐν τῇ Ἰλιάδι κείμενοι
Διόσκουροι. ὁ δὲ μελοποιὸς Ἴβυκος
καὶ τοὺς μολιονίδας ὁμοίως παράγει ἐξ ᾠοῦ, εἰπὼν αὐτοὺς, ἅλικας
ἰσοκεφάλους ἑνιγύους ἀμφοτέρους
497
γεγαῶτας ἐν ᾠέῳ ἀργυρέῳ καθὰ καὶ ἐν τοῖς εἰς τὴν Ἰλιάδα ἐγράφη. ἡ δὲ
λυρικὴ Σαπφὼ καὶ αὐτὴ στοι-
χοῦσα τῷ εἰρημένῳ περὶ τῶν Διοσκούρων μύθῳ, ἀλλ' αὐτὴ οὔτε ᾠὸν
δυσυλλάβως οὔτε ὤεον διὰ τοῦ ε
τρισυλλάβως γράφει, ἀλλὰ στίξασα καὶ οὕτως ἐκφωνήσασα τὸ ι
προσγέγραπται ἐν τῷ ᾠὸν, τρισυλλάβως
προφέρει ἐν τῷ, φασὶ δή ποτε Λήδαν ὤϊον εὑρεῖν. καὶ ἀλλαχοῦ, ὠΐου
πολὺ λευκότερον. καὶ οὕτω μὲν
ἡ Σαπφώ. Ἐπίχαρμος δέ φασι καὶ αὐτὸς διὰ τοῦ ε λέγει ὤεον ὁμοίως τῷ
Ἰβύκῳ, ἐν τῷ, ὤεα χανός.
καὶ Σιμωνίδης ἐν τῷ, οἷόν τε χηνὸς ὤεον Μαιανδρίου. Ἀθήναιος δὲ ὁ
ταῦτα παραδοὺς καὶ ᾠάριον οἶδε
διὰ τεσσάρων, ἤγουν τετρασυλλάβως. ὡς καὶ σταμνάριον τὸ σταμνίον, ἐξ
οὗ καὶ Ζεὺς παρὰ τῷ κωμικῷ
Στάμνιος, παίζοντι τὰ συνήθη, ἔνθα σταμνίου Διὸς υἱὸν λέγει τὸν
Διόνυσον. καὶ ταῦτα μὲν τοιαῦτα.
(Vers. 297.) ἡ δὲ Λήδα ἴσως ἂν ἀπὸ τοῦ λῄδιον γίνοιτο. ἔστι δὲ λῄδιον
Ἀττικῶς, λειόν τι περιβόλαιον
(Vers. 297.) ἡ δὲ Λήδα ἴσως ἂν ἀπὸ τοῦ λῄδιον γίνοιτο. ἔστι δὲ λῄδιον
Ἀττικῶς, λειόν τι περιβόλαιον
οἰκεῖον τοῖς τρυφῶσιν. εἰ δὲ τοῦθ' οὕτως ἔχει, ἔστιν ἀπορῆσαι πῶς μὴ καὶ
ἡ Λήδα προσγεγραμμένον
ἔχει τὸ ι ἐν τῇ παραληγούσῃ κατὰ τὸ λῄδιον. ὃ διαλυθὲν ἐκ τοῦ λεῖον,
εἶτα τρέψαν τὸ προπαραλῆγον
ε εἰς η καὶ γενόμενον ὑποκοριστικῶς ἐν τετρασυλλαβίᾳ ληΐδιον,
συνῃρέθη τῇ προσγραφῇ τοῦ ι εἰς
λῄδιον. περὶ οὗ φησὶν Ἀθήναιος, ὅτι περιᾴδονται τὰ Κορίνθια λῄδια. τό
δέ γε παρὰ Ἡροδότῳ λήδα-
νον ἀπέοικε τῶν τοιούτων βάρβαρον ὂν, ὡς αὐτὸς ἐκεῖνος ἐπισημαίνεται.
(Vers. 299.) Περὶ δὲ Διος-
κούρων διείληπται μὲν καὶ ἐν τοῖς εἰς τὴν Ἰλιάδα, ῥητέον δὲ καὶ νῦν ὅτι
κατ' ἐξαίρετον αὐτοὶ ἔχουσι
τὸ ὑφὲν λέγεσθαι συγκειμένως. ἄλλως μέντοι ἐν παραθέσει πολλοὶ
ἐλέγοντο τοῦ Διὸς κοῦροι, καθότι
καὶ Ἑλένη κούρη Διός. ἔτι δὲ καὶ Ἀφροδίτη. ἱστορία δὲ, ἡ λέγουσα ὅτι
Ξενοφῶν ὁ γλυκὺς ἐκεῖνος Ἀτ-
τικὸς μέλισσα ἐπωνομάζετο, παραδίδωσι καὶ ὅτι οἱ ἐξ ἐκείνου καὶ
498
Φιλησίας υἱοὶ Γρύλος καὶ Διώδωρος

Διόσκουροι ἐπεκαλοῦντο. (Vers. 300.) Ἰστέον δὲ ὅτι Τυνδαρίδας εἰπών
τις τοὺς Διοσκούρους ἀπο-
ρήσοι ἂν εἰκότως διὰ τί μὴ διὰ διφθόγγου ἡ παραλήγουσα γράφεται, ὡς
ἀπὸ τοῦ Τυνδάρεως, ἵνα
συναιροῖτο ὡς ἐκ τοῦ Τυνδαρεΐδης. καὶ ἔχει μὲν λόγον ἡ ἀπορία. κρατεῖ
δὲ ἡ διὰ τοῦ ι γραφὴ ὡς ἀπο-
βληθέντος τοῦ ε πρὸς χρησιμότητα μέτρου δακτυλικοῦ. Ἐξαίρετα δὲ τοῖς
Διοσκούροις τῷ μὲν τὸ ἱππό-
δαμον, τῷ δὲ τὸ πὺξ ἀγαθόν. Ἰστέον δὲ ὅτι τὸ, οὓς ζωοὺς κατέχει
φυσίζοος αἶα, ῥηθείη ἂν καλῶς
ἐπὶ τῶν καὶ μετὰ θάνατον τιμωμένων. ὁμοίως κατὰ παρῳδίαν καὶ τὸ οἳ
καὶ νέρθεν γῆς τιμὴν ἔχοντες
ζώουσι, τιμὴν δὲ λελόγχασιν ἶσα θεοῖσι. (Vers. 302.) Τὸ δὲ ἄλλοτε μὲν
ζώουσ' ἑτερήμεροι ἄλλοτε
δ' αὖτε τεθνᾶσιν, οἰκεῖον ἐπὶ τῶν νῦν μὲν εὐτυχούντων, νῦν δὲ οὔ.
Παρήχησιν δέ τινα ἔχει τὸ,
(Vers. 300.) ζωοὺς κατέχει φυσίζοος αἶα. τίς δὲ ἡ φυσίζοος, ἡ Ἰλιὰς
δηλοῖ. (Vers. 302.) Ἰστέον
δὲ ὅτι τὸ ἄλλοτε μὲν ζώουσιν ἄλλοτε δ' αὖ τεθνᾶσιν ἐπιδιόρθωσίς ἐστι
τοῦ, οὓς ἄμφω ζωοὺς κατέχει ἡ γῆ. ἐκεῖνο μὲν γὰρ ἁπλοϊκῶς ἐῤῥέθη.
ε εἰς η καὶ γενόμενον ὑποκοριστικῶς ἐν τετρασυλλαβίᾳ ληΐδιον,

συνῃρέθη τῇ προσγραφῇ τοῦ ι εἰς
λῄδιον. περὶ οὗ φησὶν Ἀθήναιος, ὅτι περιᾴδονται τὰ Κορίνθια λῄδια. τό
δέ γε παρὰ Ἡροδότῳ λήδα-
νον ἀπέοικε τῶν τοιούτων βάρβαρον ὂν, ὡς αὐτὸς ἐκεῖνος ἐπισημαίνεται.
(Vers. 299.) Περὶ δὲ Διος-
κούρων διείληπται μὲν καὶ ἐν τοῖς εἰς τὴν Ἰλιάδα, ῥητέον δὲ καὶ νῦν ὅτι
κατ' ἐξαίρετον αὐτοὶ ἔχουσι
τὸ ὑφὲν λέγεσθαι συγκειμένως. ἄλλως μέντοι ἐν παραθέσει πολλοὶ
ἐλέγοντο τοῦ Διὸς κοῦροι, καθότι
καὶ Ἑλένη κούρη Διός. ἔτι δὲ καὶ Ἀφροδίτη. ἱστορία δὲ, ἡ λέγουσα ὅτι
Ξενοφῶν ὁ γλυκὺς ἐκεῖνος Ἀτ-
τικὸς μέλισσα ἐπωνομάζετο, παραδίδωσι καὶ ὅτι οἱ ἐξ ἐκείνου καὶ
Φιλησίας υἱοὶ Γρύλος καὶ Διώδωρος
Διόσκουροι ἐπεκαλοῦντο. (Vers. 300.) Ἰστέον δὲ ὅτι Τυνδαρίδας εἰπών
τις τοὺς Διοσκούρους ἀπο-
ρήσοι ἂν εἰκότως διὰ τί μὴ διὰ διφθόγγου ἡ παραλήγουσα γράφεται, ὡς
ἀπὸ τοῦ Τυνδάρεως, ἵνα
συναιροῖτο ὡς ἐκ τοῦ Τυνδαρεΐδης. καὶ ἔχει μὲν λόγον ἡ ἀπορία. κρατεῖ
499
δὲ ἡ διὰ τοῦ ι γραφὴ ὡς ἀπο-

βληθέντος τοῦ ε πρὸς χρησιμότητα μέτρου δακτυλικοῦ. Ἐξαίρετα δὲ τοῖς
Διοσκούροις τῷ μὲν τὸ ἱππό-
δαμον, τῷ δὲ τὸ πὺξ ἀγαθόν. Ἰστέον δὲ ὅτι τὸ, οὓς ζωοὺς κατέχει
φυσίζοος αἶα, ῥηθείη ἂν καλῶς
ἐπὶ τῶν καὶ μετὰ θάνατον τιμωμένων. ὁμοίως κατὰ παρῳδίαν καὶ τὸ οἳ
καὶ νέρθεν γῆς τιμὴν ἔχοντες
ζώουσι, τιμὴν δὲ λελόγχασιν ἶσα θεοῖσι. (Vers. 302.) Τὸ δὲ ἄλλοτε μὲν
ζώουσ' ἑτερήμεροι ἄλλοτε
δ' αὖτε τεθνᾶσιν, οἰκεῖον ἐπὶ τῶν νῦν μὲν εὐτυχούντων, νῦν δὲ οὔ.
Παρήχησιν δέ τινα ἔχει τὸ,
(Vers. 300.) ζωοὺς κατέχει φυσίζοος αἶα. τίς δὲ ἡ φυσίζοος, ἡ Ἰλιὰς
δηλοῖ. (Vers. 302.) Ἰστέον
δὲ ὅτι τὸ ἄλλοτε μὲν ζώουσιν ἄλλοτε δ' αὖ τεθνᾶσιν ἐπιδιόρθωσίς ἐστι
τοῦ, οὓς ἄμφω ζωοὺς κατέχει
ἡ γῆ. ἐκεῖνο μὲν γὰρ ἁπλοϊκῶς ἐῤῥέθη. πῶς γάρ ἐστιν ἄμφω ζῆν ἁπλῶς
τοὺς καὶ θνήσκοντας; τοῦτο
δὲ διαρθροῖ τὸν μυθικὸν νοῦν, ὃς βούλεται καὶ ζῆν αὐτοὺς ἑτερημέρους,
καὶ αὖ πάλιν θνήσκειν.
(Vers. 303.) Τὸ δὲ λελόγχασι, δηλοῖ μὲν τὸ ἔλαχον, μᾶλλον δὲ ἐξαιρέτως
ἔσχον, ἀπὸ τοῦ λέγω. ἐξ
Ησύχιος. Lexicon (Α – Ο) (4085: 002)“Hesychii Alexandrini lexicon,

vols. 1–2”, Ed. Latte, K.Copenhagen: Munksgaard, 1:1953;
2:1966.Alphabetic letter delta, entry 1929, line 1
Διὸς ἐγκέφαλος· παροιμία, ἣν Κλέαρχός (fr. 5 M.) φησιν

εἰρῆσθαι, οἷον ἐπὶ τῶν ἄγαν θείων
Διὸς Κόρινθος· παροιμία ἐπὶ τῶν τὰ αὐτὰ λεγόντων καὶ
πραττόντων, ὡς ὁ Πίνδαρός φησιν (Nem. 7,155)
Δέχεται καὶ βῶλον Ἀλήτης· ἐπὶ τῶν πάντα πρὸς τὸ
κρεῖττον ἐκδεχομένων. Ἀλήτην γάρ φασι φεύγοντα κατελθεῖν
βουλόμενον εἰς Κόρινθον καὶ βουκόλου τινὸς ἀπαντήσαντος
αἰτεῖν τροφήν· τὸν δὲ εἰπεῖν, τροφὴν μὲν οὐκ ἔχειν, ἄραντα δὲ
βῶλον δοῦναι αὐτῷ ὡς τοῦ Διὸς ὄντα· τὸν δὲ εἰπεῖν “δέχεται
καὶ βῶλον Ἀλήτης“
Διόσκουροι· οἱ Ἑλένης ἀδελφοί. – Ζῆθος καὶ Ἀμφίων, Λευκό-
πωλοι καλούμενοι (Eur. Phoen. 606 Antiop. p. XVIII C 55 N.)
– καὶ ἀστέρες, οἱ τοῖς ναυτιλλομένοις φαινόμενοι. καὶ σημεῖον
ἐν θυτικῇ
Διὸς κώδιον· οὕτως ἔλεγον, οὗ τὸ ἱερεῖον Διΐ τέθυται, ἐφ'
οὗ οἱ καθαιρόμενοι ἑστήκεσαν τῷ ἀριστερῷ ποδί. τινὲς δὲ
500
τὸ μέγα καὶ τέλειον. ὁ δὲ Πολέμων (p. 140 Pr.) τὸ ἐκ τοῦ Διῒ
Theodoretus Scr. Eccl., Theol., Graecarum affectionum curatio (4089:

001)“Théodoret de Cyr. Thérapeutique des maladies helléniques, 2
vols.”, Ed. Canivet, P.Paris: Cerf, 1958; Sources chrétienes 57.
Σαγχωνιάθων τὰ πολλῷ χρόνῳ πρεσβύτερα – , Μωϋσῆς δὲ

Ἰουδαίων νομοθέτης ἐγένετο, πολλοῖς ἄρα ἔτεσι Σαγχωνιάθωνος
πρεσβύτερος Μωϋσῆς. Ὅτι δὲ πλείοσιν ἢ χιλίοις ἔτεσιν ἡ Σεμί-
ραμις τῶν Τρωϊκῶν πρεσβυτέρα, δηλοῦσι σαφῶς οἱ τοὺς χρόνους
ξυντεθεικότες. Ἀλλὰ τὸ μὲν ἐξελέγχειν τὸν Πορφύριον ὡς
ἠγνοηκότα τοὺς χρόνους οὐ τοῦ παρόντος καιροῦ· ἀπόχρη δέ μοι
δηλῶσαι, πόσοις πρεσβύτερος ἔτεσι τῶν Τρωϊκῶν Μωϋσῆς· Ὅμη-
ρος δὲ καὶ Ἡσίοδος μετὰ πολὺν χρόνον τῶν Τρωϊκῶν ἐγενέσθην·
Ὀρφεὺς δέ, τῶν ποιητῶν ὁ πρῶτος, μιᾷ γενεᾷ πρεσβύτερος τῶν
Τρωϊκῶν· Ἰάσονι γὰρ καὶ Πηλεῖ καὶ Τελαμῶνι καὶ Ἡρακλεῖ
καὶ Διοσκούροις εἰς τὴν Κολχίδα ξυνέπλευσεν· Ἰάσονος δὲ
Εὔνηός ἐστιν υἱός, ὁ τὸν οἶνον εἰς Τροίαν πέμπων τοῖς Ἀχαιοῖς,
καὶ Τληπόλεμος Ἡρακλέους υἱός, ὃν ὁ Σαρπηδὼν ἐν τῷ πολέμῳ
τῷ Τρωϊκῷ κατηκόντισε, καὶ ὁ Αἴας δὲ Τελαμῶνος υἱός, καὶ
Ἀχιλλεὺς Πηλέως· Κάστορα δὲ καὶ Πολυδεύκην, τοὺς ἐπίκλην
Διοσκούρους, ἰδεῖν ἀπὸ τοῦ τείχους ἡ Ἑλένη ποθήσασα, οἷα δὴ
ἀδελφούς, εἶτα τοῦ ποθουμένου διαμαρτοῦσα πικρῶς ἀπωδύρατο,
τεθνάναι τούτους ὑπολαβοῦσα. Ταῦτα δὲ οὐκ ἀδολεσχῶν διεξῆλθον,
ἀλλὰ σαφῶς ἐπιδεῖξαι βουλόμενος, ὡς Ὀρφεὺς γενεᾷ μιᾷ πρε-
σβύτερος ἐγεγόνει τῶν Τρωϊκῶν. Λῖνος δὲ καὶ Μουσαῖος ἀμφὶ
τὰ Τρωϊκὰ ἐγενέσθην, καὶ Θάμυρις μετὰ τούτων, καὶ Φιλάμμων
Κύριλλος. Fragmenta in Acta apostolorum et in epistulas catholicas

(4090: 095); MPG 74.Volume 74, page 772, line 57
φῶς τῷ σκότει συγκρίνοντες, καὶ τῷ φαύλῳ τὸ ἀγα-

θὸν, καὶ τῷ ἀλόγῳ τὸ νοερὸν, καὶ τῷ εὐτελεῖ τὸ θεῖον.
Ὅθεν καὶ μωροὺς αὐτοὺς ἐκάλεσε λέγων· «Φά-
σκοντες εἶναι σοφοὶ ἐμωράνθησαν.»
Ἐγὼ οἶδα ὅτι μετὰ τὴν ἄφιξίν μου εἰσελεύ-
σονται λύκοι βαρεῖς εἰς ὑμᾶς, κ. τ. λ.
Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας. Ἵνα μὴ ξενιζώμεθα
τῶν αἱρετικῶν τὰ ἐκβράσματα, Πνεύματι ἁγίῳ ἀσφα-
λιζόμενος ἡμᾶς ταῦτά φησι.
501
Ἐν πλοίῳ ... Ἀλεξανδρινῷ παρασήμῳ Διος-

κούροις.
Κυρίλλου. Ἔθος ἀεί πως ἐν ταῖς Ἀλεξανδρέων
μάλιστα ναυσὶ πρός γε τῇ πρώρῃ δεξιά τε καὶ εἰς
εὐώνυμα γραφὰς εἶναι τοιαύτας. Ἐπειδὴ δὲ ἦν εἰ-
κὸς εἰδωλολατρίας κρατούσης κατ' ἐκεῖνο καιροῦ ἐν
ᾧ γεγράφθαι τῇ νηῒ τοὺς Διοσκόρους, ταύτῃ τοι νοεῖν
ἀκόλουθον ἀλλόφυλον, τουτέστιν εἰδωλολάτριν.
Καθώς που καὶ Ἡσαΐας φησί· «Πετασθήσονται ἐν
πλοίοις ἀλλοφύλων, θάλασσαν ἅμα προνομεύσουσιν.»
Κύριλλος. Commentarius in Isaiam prophetam (4090: 103); MPG

70.Volume 70, page 333, line 52
δύναμις, οὐκέτι μεμενήκασιν κατὰ μόνην τὴν Ἰου-

δαίαν εὐαγγελιζόμενοι τὸν Ἰησοῦν, ἀλλ' οἱ μὲν εἰς
Ἠῶ, καὶ τὰς τῇδε πόλεις ἀπιόντες ἐκήρυττον· οἱ δὲ
τὴν Ἑσπέραν καταλαμβάνοντες, ἄλλοι δὲ τοῖς ὁμ-
όροις ἔθνεσι τοὺς τῆς κατηχήσεως ἐχαρίζοντο λόγους·
ἦν δέ πως ἀνάγκη τὴν ὑφ' ἡλίῳ πᾶσαν περινοστεῖν
ἐθέλοντας κεχρῆσθαι καὶ πλῷ. Καὶ γοῦν ὁ θεσπέσιος
Παῦλος νυχθήμερον ἐν τῷ βυθῷ πεποιηκέναι διισχυ-
ρίζεται. Καὶ ὁ τὰς Πράξεις δὲ τῶν ἁγίων ἀποστόλων
συγγεγραφὼς, ἐπιβῆναί φησιν αὐτὸν καὶ τοὺς σὺν
αὐτῷ πλοίῳ Ἀλεξανδρίνῳ παρασήμῳ Διοσκούροις.
Ἔθος γάρ πως ἐν ταῖς Ἀλεξανδρέων μάλιστα ναυσὶ
πρός γε τῇ πρώρῃ δεξιά τε καὶ εὐώνυμα γραφὰς
εἶναι τοιαύτας. Ἐπειδὴ δὲ ἦν εἰκὸς, εἰδωλολατρείας
κρατούσης κατ' ἐκεῖνο καιροῦ, ἐγγεγράφθαι τῇ νηῒ
τοὺς Διοσκούρους, ταύτῃ τοίνυν ἀκόλουθον ἀλλόφυλον
εἶναι, τοῦτ' ἔστιν, εἰδωλολάτρην τῆς νεὼς τὸν δεσπό-
την. Οὐκοῦν ἐν πλοίοις ἀλλοφύλων πετασθήσονται,
φησὶ, τοῦτ' ἔστι, δρομαῖοι καὶ πρόθυμοι καὶ οἱονεὶ
πτηνοὶ διαβήσονται, καὶ προνομεύσουσι τὴν θάλας-
σαν. Ἔθος δὲ τῇ θείᾳ Γραφῇ θάλασσαν ἀποκαλεῖν τὰ
Etymologicum Genuinum, Etymologicum genuinum (ἀνάβλησις –

βώτορες) (4097: 002)“Etymologicum magnum genuinum. Symeonis
etymologicum una cum magna grammatica. Etymologicum magnum
auctum, vol. 2”, Ed. Lasserre, F., Livadaras, N.Athens: Parnassos Literary
502
Society, 1992.Alphabetic letter alpha, entry 766, line 1
Sym. 938, EM 1231. Comm. Hom.

Ἀναδοιδυκίζει (fr. com. adesp. 926)· ἀναταράττει· ἀπὸ
τοῦ δοίδυξ δοίδυκος AB, Sym. 939, EM 1239. Lex. rhet.
Ἀναδῦναι (Η 217)· ὑποστρέψαι, ἀναδραμεῖν. ἡ χρῆσις εἰς
τὸ βλοσυρός (Η 212) AB, EM 1240. Comm. Hom.
Ἀναζυγῶσαι (Aristoph. fr. 685)· ζύγωθρον καλεῖται ὁ κόραξ·
καὶ ἐπιζυγῶσαι δὲ τὸ κλεῖσαι AB, Sym. 940, EM 1245. Lex. rhet.
Ἀνακληθρίς· πέτρα ἐν Μεγάροις. ὅτι ἡ Δήμητρα καθεσθεῖσα
ἐπ' αὐτῆς ἀνεκαλεῖτο τὴν κόρην καὶ ἐκ τῆς ἀνακλήσεως τὴν πέτραν
Ἀνακληθρίδα κληθῆναι. Μεθόδιος AB, Sym. 941, EM 1249. Methodius.
Ἀνακοί (fr. com.?)· οἱ Διόσκουροι παρὰ τοῖς Ἀττικοῖς.
παρὰ τὸ ἀνάσσω ἀνακός, ὡς φυλάσσω φυλακός, μαλάσσω
μαλακός. ἢ ὅτι ἀνακῶς, ὅ ἐστι φιλανθρώπως, ἐχρήσαντο τοῖς Ἀθη-
ναίοις. ἢ ὅτι τοὺς πλέοντας σῴζουσιν ἀστέρες ὄντες ἄνω καὶ ἑκὰς
ἡμῶν ὄντες. καὶ τὸ ἄνω δὲ συνθέτως εἰώθασιν οἱ Ἀττικοὶ ἀνακῶς
καλεῖν. Μεθόδιος. AB, Sym. 942, EM 1250. Methodius.
Ἀνακῶς (Hdt. 8, 109, 4; Thuc. 8, 102, 2)· ἐπιμελῶς
καὶ πεφροντισμένως καὶ πεφυλαγμένως· ἀπὸ τῆς ἀνακός γενικῆς εἰς
εὐθεῖαν ἀναχθείσης, ὡς φυλακός· ἀπὸ τῶν ἀνάκτων, οἷς φροντίδες
εἰσὶ τῶν ὑπηκόων. ἀπὸ τῆς ἄνακος δὲ εὐθείας σχηματίζεται, ἐπειδὴ
τὰ ἀπὸ τῶν εἰς διπλοῦν ληγόντων ἀρσενικῶν οὐ ποιεῖ ἐπίρρημα
Etymologicum Gudianum, Etymologicum Gudianum (ἀάλιον – ζειαί)

(4098: 001)“Etymologicum Gudianum, fasc. 1 & 2”, Ed. de Stefani, A.
Leipzig: Teubner, 1:1909; 2:1920, Repr. 1965.Alphabetic entry delta,
page 368, line 1
διὰ τοῦ ινης εἰς ου ἔχει τὴν γενικήν· Λεπτίνης Αἰσχίνης. οὕτως οὖν
καὶ τὸ Ἀΐδης Ἀΐδου, παρὰ τὸ ἰδεῖν, ὅτι οὐδὲν ἂν αὐτίκα ἴδοις.
{Ἰωάννου Λυδοῦ} Διόνυσος· θεός· παρὰ τὸ τὰς δύο νύσους τῶν κέντρων
ὁρίζειν· ἢ παρὰ τὸ Νύσσαν ὄρος ἐπικαλούμενον, ἐν ᾧ λέγεται εἶναι

τυχόν.
Διόνυσος· εἰς τὸ Διώνυσος.
Διόξενος· εἰς τὸ Πρόξενος.
Δῖος Β 57· τὸ δι ι. τέσσαρα γάρ εἰσι δισύλλαβα κτητικά·
δύο διὰ διφθόγγου, θεῖος καὶ Κεῖος· ἐκ τῆς Κέω νήσου Κέϊος καὶ
Κεῖος· καὶ δῖος καὶ Χῖος διὰ τοῦ ι. καὶ εἰς τὸ Ζεύς.
Διόσκουροι· οἱ τοῦ Διὸς ἐπιμελούμενοι· τὸ γὰρ ἐπιμελεῖσθαι
κορεῖν λέγουσι, ὡς δῆλον ἐκ τοῦ νεωκόρος καὶ σηκοκόρος.
503
Διότι· εἰς τὸ Ὅτι.

{Γεωργίου} Διϊπετής· παρὰ τὴν Διΐ δοτικὴν καὶ τὸ πεσεῖν γέγονεν, οἱονεὶ
ὁ ἐκ τοῦ Διὸς πεπτωκώς.

Δίπλακα Γ 126· ἡ εὐθεῖα δίπλαξ, σημαίνει δὲ τὴν χλαῖναν
τὴν δίπτυχα. ἐκ τοῦ διπλοῦς δίπλαξ, ὡς λίθος λίθαξ. τὸ δὲ διπλοῦς
ἐκ τοῦ διπλόος· τοῦτο παρὰ τὸ δύο πέλειν δυ[ο]πλόος καὶ δ[ε]ιπλόος.
Διπλασίων· ὥσπερ ἀπὸ τῆς Διός γέγονε Δίων, οὕτως καὶ ἀπὸ
τοῦ διπλάσιος γίνεται διπλασίων.
Etymologicum Gudianum, Additamenta in Etymologicum Gudianum

(ἀάλιον – ζειαί) (e codd. Vat. Barber. gr. 70 [olim Barber. I 70] + Paris.
suppl. gr. 172) (4098: 003)“Etymologicum Gudianum, fasc. 1 & 2”, Ed.
de Stefani, A.Leipzig: Teubner, 1:1909; 2:1920, Repr. 1965.
Alphabetic entry delta, page 382, line 18
Δύναμαι· πολλὰ σημαίνει· ζήτει.

Δύναμις καὶ ἰσχὺς διαφέρει· ἡ ⟦μὲν⟧ γὰρ δύ⟦ναμ⟧ις καὶ ἀπὸ
ἐπιστήμης γίνεται καὶ μανίας καὶ θυμοῦ, ἡ δὲ ἰσχὺς ἀπὸ φύ⟦σε⟧ως καὶ
εὐτροφίας
τῶν σωμάτων.
{Ἐπιμερισμῶν τοῦ Ψαλτηρίου} Δύναμις Ps. 17, 33· παρὰ τὸ δύω, τὸ
ὑπεισέρχομαι, δύαμις καὶ
δύναμις.
Δυναστείαις Ps. 150, 2· ἡ εὐθεῖα δυναστεία· παρὰ τὸ δυναστεύω· τοῦτο
παρὰ τὸ δυνάστης· τοῦτο παρὰ τὸ δύνημι.
Δύο· ἐπίρρημα ἀριθμητικόν· γίνεται δὲ παρὰ τὸ συν⟦δε⟧δέσθαι ἑτέρῳ
ἀριθ⟦μ⟧ῷ.
Δύο καὶ δεύτερος διαφέρει· τὸ μὲν γὰρ δύο ἐπὶ προσώπων τάσσεται, οἷον
“δύο ἦσαν οἱ Διόσκουροι”, τὸ δὲ δεύτερος ἐπὶ τάξεως.

Δυοῖν· ἐπὶ γενικῆς καὶ δοτικῆς.
Δυρράχιον· παρὰ τὴν ῥαχίαν.
Δυρράχιον· πόλις Ἠπείρου ἡ ὕστερον κληθεῖσα Ἐπίδαμνος, πάλιν δ' ἔτι
νῦν καλουμένη Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προεχούσης ἄκρας
γεωλόφου τὸ
κῦμα προσπίπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν π⟦οιεῖ μεγάλην· ὅθεν διὰ τὴν
ῥαχίαν καὶ
τὸ δύσορμον Δυρράχιον⟧ ὠνόμασαν τὸν τόπον.
Δύσις· δύσεως· ἡ ἑσπέριος γῆ· παρὰ τὸ δύνειν τὸν ἥλιον ἐν αὐτῇ, ὅ ἐστι
κρύπτεσθαι.
504
Δύσις· τὴν ἑσπέραν σημαίνει· παρὰ τὸ δύο εἴρηται.

Δύσις· παρὰ τὸν δύο εἴρηται ἀριθμόν, καὶ γὰρ τὸ φῶς περὶ
Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum (4099: 001)

“Etymologicum magnum”, Ed. Gaisford, T.Oxford: Oxford University
Press, 1848, Repr. 1967.Kallierges page 96, line 33
Ἀναθηλήσει: Ἀναβλαστήσει. Τὸ θέμα θηλῶ,

αʹ συζυγίας. Ἢ παρὰ τὸ θάλλω θαλῶ θαλήσω, καὶ
τροπῇ θηλήσω. Τοῦτο παρὰ τὸ θηλή· τὸ δὲ, παρὰ
τὸ θῶ, τὸ θηλάζω.
Ἀνάθεμα: Παρὰ τὸ ἐν τῇ στήλῃ ἀνατίθεσθαι.
Ἀνάθημα: Ἄγαλμα, κόσμος, εἰς τὸ ..
Ἀνακληθρίς: Πέτρα ἐν Μεγάροις. Ὅτι ἡ
Δήμητρα καθεσθεῖσα ἐπ' αὐτῆς ἀνεκαλεῖτο τὴν
κόρην· καὶ ἐκ τῆς ἀνακλήσεως τὴν πέτραν ἀνακλη-
θρίδα καλοῦσιν. Μεθόδιος.
Ἀνακοί: Οἱ Διόσκουροι παρὰ Ἀττικοῖς. Παρὰ
τὸ ἀνάσσω, ἀνακὸς, ὡς φυλάσσω φυλακὸς, μαλάσσω
μαλακός. Ἢ ὅτι ἀνακῶς, ὅ ἐστι φιλανθρώπως,
ἐχρήσαντο τοῖς Ἀθηναίοις. Ἢ ὅτι τοὺς πλέοντας
σώζουσιν ἀστέρες ὄντες, ἄνω καὶ ἑκὰς ἡμῶν ὄντες.
Καὶ τὸ ἄνω δὲ σύνθετον εἰώθασιν Ἀττικῶς καλεῖν,
ἀνακῶς. Μεθόδιος.
Ἀνακῶς: Ἐπιμελῶς καὶ πεφροντισμένως καὶ
πεφυλαγμένως, ἀπὸ τῆς ἄνακος γενικῆς εἰς εὐθεῖαν
ἀναχθείσης, ὡς φυλακός· ἀπὸ τῶν ἀνάκτων, οἷς
φροντίδες εἰσὶ τῶν ὑπηκόων.
Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum

Kallierges page 98, line 33
ἄλλας ὥρας συνεχῶς φέρεται· ὥσπερ οὖν ἐπὶ ἀνθρώ-

πων καμνόντων, κατὰ δὲ τὸν ὁρισμὸν ἀπολειπόντων.
Μεθόδιος.
Ἄναντες καὶ ἄναντα: Τὸ ἀνωφερὲς καὶ ἀνω-
φερῆ· κάταντα, κατωφερῆ· πάραντα, τὰ πρόμαλα
καὶ γήλοφα· δόχμια δὲ, τὰ πλάγια. Ἰλιά-
δος ψʹ.
ἀνάκαιον τί; Δεσμωτήριον παρὰ τοῖς Βοιωτοῖς
505
οὕτω καλούμενον, ὡς καὶ παρὰ τοῖς Κυπρίοις ὁ κέ-

ραμος. Ἀξιοῦσι δέ τινες ἀνάκειον γράφεσθαι· ὅπέρ
ἐστι τὸ Διοσκουρεῖον· ἄνακες γὰρ, οἱ Διόσκουροι.
Ἀνάπλεως: Ἐκ τοῦ πλέως ὁ πεπληρωμένος,
μετὰ τοῦ στερητικοῦ α, ἄπλεως, ὁ ἐνδεής· καὶ
μετὰ προσθήκης ἑτέρας στερήσεως, καὶ πλεονασμῷ
τοῦ ν, ἀνάπλεως· ἥτις ἐν τοῖς τοιούτοις προστιθε-
μένη καὶ ἀναδιπλουμένη κατάφασιν ἀλλ' οὐ στέρησιν
δηλοῖ.

των γινόμενα” διὰ τὸ φωτεινὸς, φωτεινὴ, καὶ τὸ κύριον

ὄνομα, Φωτεινή· μετάγεται γὰρ ἀπὸ ἐπιθέτου.
Διωμοσία: Ὅρκος ἐστὶν ὃν ὤμνυον οἱ φόνου
ἀγῶνα διώκοντες ἢ φεύγοντες. Ἀμφότεροι γὰρ
ὤμνυον, ἦ μὴν ἀληθῆ λέγειν.
Δίκροτος ναῦς: Ἡ δύο τοίχους ἐρετῶν ἔχουσα,
ὥσπερ τριήρης ἡ τρεῖς.
Διονῦς: Ὁ γυναικίας καὶ πάνθηλυς.
Διὸς αὐγάς: Τὰς ἡμέρας, τὸ φῶς.
Διοσημία: Τὰ ἐκ τοῦ ἀέρος σημεῖα.
Διόσκουροι: Οἱ Ἑλένης ἀδελφοί· καὶ Ζῆθος
καὶ Ἀμφίων.
Δινωτοῖσι: Πεποικιλμένοις, τετορνευμένοις· παρὰ
τὸ δινῶ, τὸ συστρέφω· τορνευτοῖς, ἢ στρογγύλοις, ἀπὸ
τῆς τῶν κλινοπόδων περιφερείας. Ἡ εὐθεῖα, δινωτὸν
λέχος· τὸ ἀρσενικὸν, δινωτός· καὶ τὸ θηλυκὸν, δι-
νωτὴ, ἡ περιφερὴς, ἐοικυῖα δίνῳ. Δῖνος δὲ ὁ
τόρνος, παρὰ τὸ δινεῖσθαι καὶ κυκλοῦσθαι· ὅθεν καὶ
τὸ δινῶ. Ἢ ἐκ τοῦ δίνη, δινῶ.

Ἀντὶ τοῦ εἰς θάλασσαν θείαν, ἢ θαυμαστήν. Ση-

μαίνει δὲ καὶ τὸν ἀγαθὸν, ὡς ἐν Ὀδυσσείᾳ
δῖος συβώτης.
Τὸ ΔΙ, ι. Τέσσαρα γάρ εἰσιν δισύλλαβα κτητικά·
θεῖος καὶ Κεῖος, διὰ διφθόγγου· δῖος καὶ Χῖος, διὰ
506
τοῦ ι.
Διόσκουροι: Οἱ τοῦ Διὸς ἐπιμελούμενοι· τὸ γὰρ
ἐπιμελεῖσθαι κορεῖν λέγουσιν. Ἢ ὅτι τοῦ Διὸς
κοῦροι, ὅ ἐστι νέοι.
Διόσκορος: Οἱ μὲν παραθέσει λέγουσιν, ὅτι
ἡ Διὸς γενικὴ ἐν τῇ συνθέσει ἀποβάλλει τὸ σ· εἰ
οὖν τὸ Διόσκορος ἐφύλαξε τὸ σ, δηλονότι ἐν παρα-
θέσει ἐστί. Δεῖ σημειώσασθαι τὸ διόσθυος παρὰ
Καλλιμάχῳ· ἐν συνθέσει γὰρ ὢν ἐφύλαξε τὸ σ.
Ἔστι δὲ ὄνομα μηνός. Οἱ δὲ ἐν συνθέσει λέγουσιν,
ὅτι ἀπὸ δύο λέξεων ἐν συνθέσει οὐσῶν γίνονται παρα-
γωγαί· οἷον Ἱεράπολις, Ἱεραπολίτης· Νεάπολις,

Κυλλοποδίων: Ὡς ἀπὸ τοῦ Οἰδίπους Οἰδί-

ποδος γίνεται Οἰδιποδίων, οὕτω καὶ παρὰ τὸ κυλλό-
πους κυλλόποδος γίνεται Κυλλοποδίων.
Κύλλοι οὐδίζοντο: Ὁ δὲ ποιητὴς, παρὰ τὸ
κύλον· καὶ Ἀττικῶς καὶ τῶν ἀκύλων καὶ τῶν βαλά-
νων· καὶ ἡ ἐτυμολογία βοηθεῖ, ἀχύλους λέγει, κατὰ
τροπὴν τοῦ χ εἰς κ. Πρὸς τὴν ἐτυμολογίαν,
ἀφαιρέσει δεδώκαμεν.
Κύλλαρος: Ἵππος Κάστορος· παρὰ τὸ κέλλειν,
ὁ ταχύς. Στησίχορος τὸν μὲν Ἑρμῆν δεδωκέναι
φησὶ [τοῖς Διοσκούροις]
Φλόγεον καὶ Ἅρπαγον ὠκέα τέκνα Ποδάργης· Ἥραν δὲ
Ξάνθον καὶ Κύλλαρον.
Κῦμα: Κυῶ, κυήσω, κύημα, καὶ κῦμα· παρὰ τὸ
κύω, τὸ κυόμενον· ἢ παρὰ τὸ κυκῶ συζυγίας δευτέρας
τῶν περισπωμένων· καὶ ἡ χρῆσις,
Δεινὸν δ' ἀμφ' Ἀχιλῆα κυκώμενον ἵστατο κῦμα.
Καὶ ἔστι μακρὸν τὸ υ. Τὰ εἰς ΜΑ δισύλλαβα τῷ υ
παραληγόμενα συστέλλει αὐτὸ, οἷον χύμα, πλύμα,
λύμα, θύμα, σεσημείωται τὸ κῦμα· τὸ γὰρ λῦμα
ποιητικῶς ἐκτείνεται.
Catenae (Novum Testamentum), Catena in Acta (catena Andreae) (e

cod. Oxon. coll. nov. 58) (4102: 008)
507
“Catenae Graecorum patrum in Novum Testamentum, vol. 3”, Ed.

Cramer, J.A.Oxford: Oxford University Press, 1838, Repr. 1967.
Page 410, line 27
Καὶ ἀναγομένων ἐπέθεντο τὰ πρὸς τὴν χρείαν.

{Τοῦ αὐτοῦ.} Εὔδηλον ὅτι καὶ τὸν λόγον ἐδέξαντο τοῦ κηρύγμα-
τος οἱ οὕτως αὐτοὺς ὑποδεξάμενοι· οὐ γὰρ ἂν ἐν τριμήνῳ τοσούτῳ
διελέχθησαν, μὴ σφόδρα αὐτῶν πιστευσάντων, καὶ καρποὺς ἐπι-
δειξαμένων ὥστε ἀπὸ τούτου τεκμήριον μέγα τοῦ πλήθους τῶν
πιστευόντων ἐστὶν ἰδεῖν.
ΚΕΦ. ΛΘ. Ὅπως ἀπὸ Μελίτης εἰς Ῥώμην κατήντησεν ὁ Παῦλος.
Μετὰ δὲ τρεῖς μῆνας ἀνήχθημεν ἐν πλοίῳ παρακε-

χειμακότι ἐν τῇ νήσῳ Ἀλεξανδρινῷ, παρασήμῳ Διος-
κούροις· καὶ καταχθέντες εἰς Συρακούσας, ἐπεμείναμεν
ἡμέρας τρεῖς· ὅθεν περιελθόντες κατηντήσαμεν εἰς Ῥή-
γιον,
{Τοῦ αὐτοῦ.} Διὰ Παῦλον ὅρα πάντα γινόμενα ταῦτα· ὥστε
πιστεῦσαι τοὺς δεσμώτας, τοὺς στρατιώτας, τὸν ἑκατοντάρχην·
εἰ γὰρ αὐτοὶ λίθινοι ἦσαν δι' ὧν συμβουλεύσαντος ἤκουσαν, καὶ
δι' ὧν προειπόντος, καὶ δι' ὧν θαυματουργήσαντος, καὶ μεγάλα
ἂν ἐφαντάσθησαν περὶ αὐτοῦ.

Etymologicum Symeonis, Etymologicum Symeonis (ἀνακωχῆς –

βώτορες) (4311: 002)“Etymologicum magnum genuinum. Symeonis
etymologicum una cum magna grammatica. Etymologicum magnum
auctum, vol. 2”, Ed. Lasserre, F., Livadaras, N.Athens: Parnassos Literary
Society, 1992.Volume 1, page 15, line 23
παιδός. οἱ πολῖται Ἄνωλοι, καὶ τὸ θηλυκὸν Ἀνωλιάς Z187. St. Byz.

ἀνάβλησις (Β 380)· ἀναβολὴ καὶ ὑπέρθεσις· ἀπὸ τοῦ βάλλω
βλῶ βλήσω βέβληκα βέβλημαι βέβλησαι βλῆσις καὶ ἀνάβλησις. ἢ
ἐκ τοῦ ἀναβάλλω ἀναβαλῶ ἀνάβλησις Z179. Et. gen. 761.
ἀναδοιδυκίζει (Fr. Com. adesp. 926)· ἀναταράττει· ἀπὸ
τοῦ δοίδυξ Z198. Et. gen. 762.
ἀναζυγῶσαι (Aristoph. Fr. 685)· ζύγωθρον – 8 κλεῖσαι.
Et. gen. 764.
Ἀνακληθρίς· πέτρα – 9 καθεσθεῖσα ἐπ' αὐτὴν – 10
ἀνακλήσεως Ἀνακληθρίδα τὴν πέτραν κληθῆναι. Et. gen. 765.
Ἀνακοί (Fr. com. ?)· οἱ Διόσκουροι – 16, 3 συνθέτως
508
εἴωθεν Ἀττικῶς ἀνακῶς καλεῖν Z167. Et. gen. 766.

ἀνακῶς (Hdt. 8, 109, 4; Thuc. 8, 102, 2)· ἐπιμελῶς,
πεφροντισμένως – 7 ἀναχθείσης, ὡς φύλαξ φύλακος ὁ φυλακός –
10 φύλαξ ἢ ἅρπαξ ἢ ἄναξ γίνεται ἐπίρρημα. Et. gen. 767.
ἀνεκυμβαλίαζον (Π 379)· ἀνεκρότουν, ἢ ἀνε-
τρέποντο· ἀπὸ τοῦ κύμβαλον Z219. Et. gen. 768.
ἀνάλογος· παρὰ τὸ λόγος ἄλογος – 18 γίνονται δὲ
πολλαὶ ἐν ταῖς συνθέσεσι – 20 ἐπιστερήσεις. Et. gen. 769.
ἄναλτος· ἀηδής – 17, 2 ἢ ἀναυξὴς καὶ ἀτελής· παρὰ
τὸ ἄλλω, τὸ αὐξάνω, – 1 ἐπιφέρει (σ 113)·
Magica, Papyri magicae (5002: 001)“Papyri Graecae magicae. Die

griechischen Zauberpapyri, vols. 1–2, 2nd edn.”, Ed. Preisendanz, K.,
Henrichs, A.Stuttgart: Teubner, 1:1973; 2:1974.Preisendanz number 31a,
line 1
μέλλι ὁ νομάρχης ἐναυ-

τοῦ ἀγανακτῖ ἢ ἐξετά-
ζι τὰ κατ' ἐμέ, ὅτι τὰ πι-
ττάκια Οὐαλερίου ἐγὼ
γράφω. τοῦτώ μοι δός.
Κυρίῳ Σοκνοπ(αίῳ) καὶ Ἄμμωνι, θεοῖς
μεγάλοις· χρημάτισον Ζωιλᾶ-
τι, εἰ μεθίστατε ὁ κωμογρ(αμματεὺς)
τῆς Βουβασα ἐκ τῆς ἐπιστολῆς.
τοῦτό μοι δός.
Κύριοι Διόσκουροι· ἦ κρείνεται
αὐτὸν ἀπελθεῖν ἰς πόλιν;
τοῦτο ἐκξένειγκον καὶ
συμφονησάτο πρὸς
τὸν ἀδελφόν σου.
Κύριέ μου, Σαρᾶπι Ἥλιε,
εὐεργέτα· εἶ βέλτειόν
ἐστιν Φανίαν, τὸν υἱόν
μου, καὶ τὴν γυναῖκα
αὐτοῦ μὴ συμφωνῆσαι
νῦν τῷ πατρὶ αὐτοῦ, ἀλλὰ ἀντιλέγειν
Scholia In Aelium Aristidem, Scholia in Aelium Aristidem(5008:

001)“Aristides, vol. 3”, Ed. Dindorf, W.Leipzig: Reimer, 1829, Repr.
1964.Treatise Tett, Jebb pagëline-Hypothesis-Epigra 201,15, line 1
509
παρὰ τοῖς ἄλλοις Ἕλλησι. λέγεται δὲ τοῦτο παροιμία ἐπὶ

τῶν μεγάλων Oxon.
ἆρ' οὖν καὶ τότε τοῖς Ἀθηναίοις ἄμεινον
ἦν ἀκοῦσαι] ἀπὸ τοῦ καιροῦ τὸ ἄτοπον δείκνυσιν. BD.
Oxon. εἶτα ἀπὸ τῶν πράξεων ἀπόδειξις add. Oxon.
καὶ μὴν οὐ πόρρωθεν, ἀλλ' ἐξ αὐτῶν ὧν
ἔπραττον ἄξιοι τῆς ἐλευθερίας ὄντες ἐδείκνυσαν] ἀπὸ τῶν
κατορθωμάτων ἡ ἀπόδειξις. νικήσας γὰρ αὐτοὺς ἐν τῇ
Ἑλλάδι καὶ Σικελίᾳ καὶ Ἰταλίᾳ, καὶ τοῖς ἁπανταχοῦ γῆς
Ἕλλησιν, εἷρξεν αὐτῶν ἐπιθέσθαι. BD.
ἔτι δ' οὐ Διοσκούροις] δείκνυσιν ὅτι τοῖς
τοιούτοις δουλεύειν καλόν. BD.
τοῖς ἀρίστοις καὶ δικαιοτάτοις τῶν ἡμι-
θέων] τοὺς περὶ Αἰακὸν λέγει καὶ Μίνωα. Ἡρακλείδας δὲ
εἰπὼν οὐχ ἁπλῶς νῦν τοὺς Ἡρακλείδας λέγει, ἀλλ' ἵνα
δηλώσῃ τοὺς προγόνους τῶν Λακεδαιμονίων. BD.
ἀφαιρούμενοι] ἀποσπάσαντες. A.
αὐτοὶ] οἱ Ἀθηναῖοι. A.
Σχόλια στον Απολλώνιο Ρόδιο Αργοναυτικά. “Scholia in Apollonium

Rhodium vetera”, Ed. Wendel, K.
Berlin: Weidmann, 1935, Repr. 1974.Page 15, line 19
τῶν παίδων εἰσὶ προσφιλεῖς.

101 – 04a Θησέα δ' ὃς περὶ πάντας: Θησεὺς καὶ Πει-
ρίθοος, ὄντες τὸ γένος ὁ μὲν ἐκ Διός, ὁ δὲ Ποσειδῶνος, ἐφάμιλλον
τῷ γένει τὴν πρᾶξιν ἐποιοῦντο. καὶ ὁ μὲν Θησεὺς τῆς Ἑλένης ἐρασθεὶς
ἔσχεν συμπράττοντα αὐτῷ τὸν Πειρίθουν, ὁ δὲ Πειρίθους τὴν Περσε-
φόνην ἐθελήσας ἀγαγέσθαι ἀναγκαίως εἶχε τὸν Θησέα ἑπόμενον. καὶ
δὴ διὰ Ταινάρου κατελθόντες καὶ ἐπί τινος πέτρας καθεσθέντες αὖθις
ἀναστῆναι οὐ δεδύνηνται. Ἡρακλῆς δὲ ὕστερον κατελθὼν διὰ τὸν
Κέρβερον, τὸν μὲν Θησέα ἀπέσωσεν ὡς μὴ ἑκοντὶ κατελθόντα, τὸν
δὲ Πειρίθουν εἴασεν, ἐπειδὴ προαιρέσει ἰδίᾳ κατῆλθεν. ἐπεστράτευσαν
δὲ κατὰ τῆς Τροιζῆνος οἱ Διόσκουροι διὰ τὴν ἀδελφὴν Θησέως ὄντος
ἐν Ἅιδου καὶ πορθήσαντες ἔλαβον αἰχμάλωτον Αἴθραν τὴν Θησέως
μητέρα.
b Ταιναρίην: Φερεκύδης ἐν τῇ θʹ (3 fg 39 J.) φησὶν ὅτι
’Ἔλατος ὁ Ἰκαρίου γαμεῖ Ἐριμήδην τὴν Δαμασίκλου· τῶν δὲ γίνεται
Ταίναρος, ἀφ' οὗ Ταίναρον καλεῖται ἡ πόλις καὶ ἡ ἄκρα καὶ ὁ λιμήν’.
510
Σχόλια στον Απολλώνιο Ρόδιο Αργοναυτικά. Page 20, line 15
Θεστίῳ γενέσθαι φησίν. ὅτι δὲ Γλαύκου ἐστὶ θυγάτηρ, καὶ Ἀλκμὰν

(fg 8 B. III 17) αἰνίττεται, λέγων· ‘τοὺς τέκε θυγάτηρ Γλαύκω μάκαι-
ρα’. φασὶ τὸν μὲν Πολυδεύκην Διός, τὸν δὲ Κάστορα Τυνδάρεω.
τηλυγέτους δὲ νῦν ἀντὶ τοῦ ἀγαπητούς, Ὅμηρος δὲ τοὺς ἐν γήρᾳ
γεννωμένους.
b Αἰτωλὶς δὲ ἤτοι διὰ τὴν χώραν ἢ ἀπὸ Αἰτωλοῦ τοῦ
ἥρωος. L
152 Ἀρήνηθεν: Φερεκύδης (3 fg 127 J.) τὴν μητέρα τῶν
περὶ Ἴδαν Ἀρήνην φησίν, ἀφ' ἧς ἡ πόλις, Πείσανδρος (16 fg 2 J.)
Πολυδώραν, Θεόκριτος (XXII 206) Λαοκόωσαν. οὗτοι δὲ συνήκμασαν
τοῖς Διοσκούροις. Ἀρήνη δὲ πόλις Πελοποννήσου πλησίον Πύλου· καὶ
Ὅμηρος (Β 591)· ‘οἱ δὲ Πύλον τ' ἐνέμοντο καὶ Ἀρήνην ἐρατεινήν’.
156 – 60a σὺν δὲ Περικλύμενος: ὅτι Νηλέως παῖς Περι-
κλύμενος, δῆλον. φησὶ γὰρ ὁ ποιητής (λ 286)· ‘Νέστορά τε Χρόμιόν
τε Περικλύμενόν τ' ἀγέρωχον’. τοῦτον δὲ ὡς ἔγγονον αὑτοῦ ὁ Ποσει-
δῶν – Νηλεὺς γὰρ Ποσειδῶνος – καὶ τοῖς ἄλλοις ἐκόσμησεν καὶ
ἐχαρίσατο αὐτῷ εἰς πάντα μεταβάλλεσθαι, ὡς καὶ ὁ Εὐφορίων (fg 74
Scheidw.)· ‘ὅς ῥά τε πᾶσιν ἔικτο, θαλάσσιος ἠύτε Πρωτεύς’. ἀνῄρηκεν
δὲ αὐτὸν Ἡρακλῆς εἰς μυῖαν μεταβληθέντα ἐν τῷ πρὸς Πυλίους πολέμῳ
κατὰ συμβουλὴν Ἀθηνᾶς τῷ ῥοπάλῳ αὐτὸν πλήξας ... ἐμπαγέντα
ὥσπερ μέλισσαν τῷ κέντρῳ· Ἡσίοδος (fg 14 Rz.2) δὲ μεταβληθέντα εἴς
Σχόλια στον Απολλώνιο Ρόδιο Αργοναυτικά. Page 189, line 23
796 – 98 ἐπελάσσαι ἄρηα: ἐπαγαγεῖν. οὐ χωρὶς θεῶν, φησί,

προνοίας, ὦ Πολύδευκες, ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ἀπέκτεινας τὸν Ἄμυκον. L
799 ἄρκιος: ἱκανός. LgP
800a τίσω: ἀποδώσω. Lg(P)
b προφρονέως: ἑτοίμως. Lg
c ἠπεδανοῖσιν: ἀσθενέσι. Lg
801 ὀφέλλειν: εὐεργετεῖν. LgP
804a διὲξ ἁλός: γράφεται διαμπερές. Gg
b ἀντιάοιτε: περιτύχοιτε. Lg(P)
806 – 07 νόσφι δὲ Τυνδαρίδαις: χωρὶς δὲ τούτου τοῖς Τυν-
δαρίδαις, τουτέστι τοῖς Διοσκούροις, ἱερὸν ἱδρύσομεν ἐπὶ τῆς
Ἀχερουσίας
ἄκρας.
809 – 10 πίονας εὐαρότοιο: ἀντὶ τοῦ· τέμενος πρὸ τῆς
πόλεως ἀπομερίσω αὐτοῖς. L
811a ὣς τότε μέν: οὕτως τότε δι' ὅλης ἡμέρας περὶ τὴν
511
εὐωχίαν ἐτέρποντο καὶ ἔπαιζον. L

b ἐψιόωντο: ὡμίλουν. Gg(P)
c ἐψιόωντο: ἔλεγον. Sm
812a ἐγκονέοντες: ἐνεργοῦντες. ὅθεν καὶ γόνυ οἷον κόνυ
τι ὄν, παρὰ τὸ ἐνεργεῖν δι' αὐτοῦ.
b ἐγκονέοντες: ἀγωνιζόμενοι. Sm
Σχόλια στον Άρατον(5013: 001)

“Scholia in Aratum vetera”, Ed. Martin, J.Stuttgart: Teubner, 1974.
Scholion 27, line 66
ὀνομάσας διὰ τὸ σύμπτωμα. ἔχει δὲ ἀστέρας ἐπὶ τῆς

κεφαλῆς ζʹ. ἀμαυροὺς ἐφ' ἑκατέρων τῶν νώτων βʹ ὁ
ὠμοπλάτης εἷς, (....) λαμπρὸν αʹ, ἐπὶ ποδὸς ὀπισθίου
βʹ. κέρκου, τρεῖς.
MUAS οὐ χρὴ δὲ ἐν τῷ οὐρανῷ τινὰ οἴεσθαι ἄρκτους ἢ
ἁμάξας, ἀλλὰ πέντε τὰς αἰτίας εὐλόγως τῆς ἀστροθε-
σίας τίθενται. ἢ γὰρ καθ' ὁμοίωσιν τοὔνομα τῷ ἄστρῳ,
ὥσπερ ὁ Σκορπίος, ἢ κατὰ πάθος, ὡς ὁ Κύων (δοκοῦσι
γὰρ ἐπὶ τῇ ἀνατολῇ τοῦ Κυνὸς λυττᾶν οἱ χερσαῖοι κύνες
ὡς ἐπὶ πλήθους), ἢ μυθικῶς, ὡς ἡ μεταβληθεῖσα Καλ-
λιστὼ εἰς ἄρκτον, ἢ κατὰ τιμήν, ὡς οἱ Διόσκουροι
Δίδυμοι, ἢ διορισμοῦ καὶ διδασκαλίας χάριν, ὡς τὰ
πολλὰ τῶν ζῳδίων. αἱ τοίνυν Ἄρκτοι Ἅμαξαι μὲν
καθ' ὁμοιότητα, Ἄρκτοι δὲ μυθικῶς.
Par. δεῖ γινώσκειν ὡς κατὰ πέντε αἰτίας ἡ ἀστροθεσία
γέγονεν· ἢ καθ' ὁμοίωσιν ὥσπερ ὁ Σκορπίος, ἢ κατὰ
πάθος ὡς ὁ Κύων, ἢ μυθικῶς ὡς ἡ μεταβληθεῖσα
Καλλιστὼ εἰς ἄρκτον, ἢ κατὰ τιμὴν ὡς Διόσκουροι οἱ
πολλὰ τῶν ζῳδίων.
Σχόλια στον Άρατον Scholion 27, line 73
ὥσπερ ὁ Σκορπίος, ἢ κατὰ πάθος, ὡς ὁ Κύων (δοκοῦσι

γὰρ ἐπὶ τῇ ἀνατολῇ τοῦ Κυνὸς λυττᾶν οἱ χερσαῖοι κύνες
ὡς ἐπὶ πλήθους), ἢ μυθικῶς, ὡς ἡ μεταβληθεῖσα Καλ-
λιστὼ εἰς ἄρκτον, ἢ κατὰ τιμήν, ὡς οἱ Διόσκουροι
512
πολλὰ τῶν ζῳδίων. αἱ τοίνυν Ἄρκτοι Ἅμαξαι μὲν

καθ' ὁμοιότητα, Ἄρκτοι δὲ μυθικῶς.
Par. δεῖ γινώσκειν ὡς κατὰ πέντε αἰτίας ἡ ἀστροθεσία
γέγονεν· ἢ καθ' ὁμοίωσιν ὥσπερ ὁ Σκορπίος, ἢ κατὰ
πάθος ὡς ὁ Κύων, ἢ μυθικῶς ὡς ἡ μεταβληθεῖσα
Καλλιστὼ εἰς ἄρκτον, ἢ κατὰ τιμὴν ὡς Διόσκουροι οἱ
πολλὰ τῶν ζῳδίων.
MQUA ἅμα τροχόωσιν: ἀλλήλαις ἐπιφέρονται. καὶ
γὰρ ἐπιεικῶς ἐν ταῖς ὁδοῖς ἀκολουθοῦσιν ἀλλήλαις
αἱ ἅμαξαι, ἴσῳ τάχει τῶν βοῶν χρωμένων ἐν τῇ πορείᾳ.
διαγράφεται δὲ ἐν ἑκατέρᾳ πλινθίον τι καὶ ὁ ῥυμός·
οἱ μὲν τέσσαρες ἐν τῷ σώματι πλινθίον, ῥυμὸς δὲ ἡ
οὐρά. Ὅμηρος Ἄρκτον κυρίως, Ἅμαξαν δὲ κατ' ἐπί-
κλησιν.
MQDΔVA τὸ δὴ καλέονται Ἅμαξαι: διὰ τοῦτο,
MQDΔVUAS – κρατὶ δέ οἱ Δίδυμοι: εἰς τρία

διαιρεῖ τὴν Ἄρκτον, καί φησιν ὅτι τῆς μὲν κεφαλῆς
αὐτῆς τὸ διάμετρον ἄνω τῶν Διδύμων, τὸ δὲ μέσον
τοῦ Καρκίνου, οἱ δὲ ὄπισθεν πόδες ἄνω τοῦ Λέοντος.
MQDΔVUA καὶ ἐπειδὴ οὐδὲν ἦν τὸ μεταξὺ τῆς Ἄρκτου κατὰ
τοῦτο τὸ μέρος καὶ τοῦ ζῳδιακοῦ, ἀπ' αὐτῆς τὸν ζῳ-
διακὸν διηγεῖται. ἔστι γὰρ ταῦτα τὰ ζῴδια σφόδρα
βόρεια.
M ἄλλως: ἀπὸ τῆς προγνωσθείσης τὰ ἀγνοούμενα
διδάσκει.
Vat. 1087 οἱ Δίδυμοι λέγονται εἶναι οἱ Διόσκουροι, ὑπερβα-
λόντες δὲ τῇ φιλαδελφίᾳ πάντας, ἠξιώθησαν οὐρανίου
τιμῆς.
S Δίδυμοι: οὗτοι δὲ λέγονται εἶναι οἱ Διό-
σκουροι ἐν δὲ τῇ Λακωνικῇ γράφεται ἐπιφάνειαν ἔσχον.
φιλαδελφία γὰρ ὑπερήνεγκαν πάντας. οὔτε γὰρ περὶ
ἀρχῆς, οὔτε περὶ ἄλλου τινὸς ἤρισαν, ἀλλ' ἅμα πάντα
ὁμοῦ ἔπραττον. τοῦ δὲ ἑνὸς πεσόντος ἐν τῇ πρὸς Ἀθη-
ναίους μάχῃ ἕτερος ἐφώνει τὸν ἴσον χρόνον ἵνα ὦσι
μετ' αὐτῶν. ἔχουσιν οὖν ἀστέρας τοὺς πάντας δέκα.
Σχόλια στον ΆρατονScholion 147, line 15

513
MQDΔVUA καὶ ἐπειδὴ οὐδὲν ἦν τὸ μεταξὺ τῆς Ἄρκτου κατὰ

τοῦτο τὸ μέρος καὶ τοῦ ζῳδιακοῦ, ἀπ' αὐτῆς τὸν ζῳ-
διακὸν διηγεῖται. ἔστι γὰρ ταῦτα τὰ ζῴδια σφόδρα
βόρεια.
M ἄλλως: ἀπὸ τῆς προγνωσθείσης τὰ ἀγνοούμενα
διδάσκει.
Vat. 1087 οἱ Δίδυμοι λέγονται εἶναι οἱ Διόσκουροι, ὑπερβα-
λόντες δὲ τῇ φιλαδελφίᾳ πάντας, ἠξιώθησαν οὐρανίου
τιμῆς.
S Δίδυμοι: οὗτοι δὲ λέγονται εἶναι οἱ Διό-
σκουροι ἐν δὲ τῇ Λακωνικῇ γράφεται ἐπιφάνειαν ἔσχον.
φιλαδελφία γὰρ ὑπερήνεγκαν πάντας. οὔτε γὰρ περὶ
ἀρχῆς, οὔτε περὶ ἄλλου τινὸς ἤρισαν, ἀλλ' ἅμα πάντα
ὁμοῦ ἔπραττον. τοῦ δὲ ἑνὸς πεσόντος ἐν τῇ πρὸς Ἀθη-
ναίους μάχῃ ἕτερος ἐφώνει τὸν ἴσον χρόνον ἵνα ὦσι
μετ' αὐτῶν. ἔχουσιν οὖν ἀστέρας τοὺς πάντας δέκα.
S μέσσῃ δ' ὕπο: οὗτος ὁ Καρκῖνος δοκεῖ τε-
θνᾶναι ἐν τοῖς ἄστροις δι' Ἥραν. ὅτε γὰρ ὁ Ἡρακλῆς
τὴν ὕδραν ἀνῄρει, ἐκπηδήσας οὗτος, ἔδακεν αὐτοῦ τὸν
πόδα. ἔχει δὲ ἀστέρας ἐν τῷ ὀστράκῷ λαμπροὺς βʹ.
σκεύασε δὲ αὐτὴν ὁ Ἰάσων. κατὰ κλέος ἀείμνηστον

ἐβουλήθη ἀπελθεῖν καὶ λαβεῖν τὸ χρυσόμαλλον δέρος
ἐκ τῆς Κολχίδος φυλαττόμενον ἐκεῖσε ἐν τῷ ναῷ τοῦ
Ἄρεως. ἦν δὲ τοῦτο τοῦ κριοῦ τοῦ διακομίζοντος ἐκ
τῆς Ἑλλάδος εἰς Εὐρώπην τὸν Φρίξον καὶ τὴν Ἕλλην.
εἶτα κατακρημνισθείσης τῆς Ἕλλης ἐν τῷ Ἑλλης-
πόντῳ διεσώθη ὁ Φρίξος ἄχρι τῆς Κολχίδος, ἔνθα
θύσας τῷ Ἄρει τὸν κριὸν ἀνέθηκε τὸ χρυσόμαλλον
αὐτοῦ δέρος ἐν τῷ ναῷ τοῦ Ἄρεος, καὶ ἦν ἀξιάκουστον.
συναγαγὼν δὲ ὁ Ἰάσων ἐκ τῆς Ἑλλάδος νδʹ ἄνδρας
ῥωμαλέους, ὧν ἦν καὶ Ἡρακλῆς, καὶ οἱ δύο Διόσκουροι,
καὶ Ὀρφεὺς ὁ Θρᾷξ καὶ Τελαμὼν καὶ Ἀταλάντη,
ἀπελθὼν οὖν μετ' αὐτῶν ὁ Ἰάσων ἐν τῇ Κολχίδι ἐνέτυχε
πρῶτον τῇ Μηδείᾳ τῇ θυγατρὶ τοῦ Αἰήτου τηνικαῦτα
βασιλεύοντος τῆς Κολχίδος καὶ τῶν Κόλχων, ἣ ἐρα-
σθεῖσα τοῦ Ἰάσωνος ὡδήγησεν αὐτὸν ἐπὶ τὴν ἁρπαγὴν
τοῦ δέρους καὶ οὕτω λαβὼν ὁ Ἰάσων τὸ δέρος καὶ κατα-
τροπωσάμενος τοὺς ἀναστάντας ἐπανῆκεν εἰς τὴν Ἑλ-
514
λάδα μετὰ τῆς Ἀργοῦς καὶ τῶν Ἀργοναυτῶν.
Σχόλια στον Αριστοφάνη. “Prolegomena de comoedia. Scholia in

Acharnenses, Equites, Nubes”, Ed. Koster, W.J.W.
Groningen: Bouma, 1974; Scholia in Aristophanem 1.3.2.
Play sch recent nub, verse 1006b, line 2
τὴν πόλιν τῆς Ἀθηνᾶς· καὶ ἀποτυχὼν ἀπέκτεινεν αὐτόν, καὶ διὰ τοῦτο
μορίαι ἐκλήθησαν. φασὶν ἐρίζοντα Ποσειδῶνα μετὰ τῆς Ἀθηνᾶς ἐπὶ τῇ
τῆς ἐλαίας εὑρέσει καὶ ἐπιδείξει καὶ ἡττηθέντα πέμψαι τὸν υἱὸν αὐτοῦ
⌈Ἁλιρρόθιον l ταύτην ἐκτεμεῖν. ὁ δὲ ἀνατείνας τὸν πέλεκυν καὶ ταύτης
ἀποτυχὼν τὸν ⌈ἴδιον
l πόδα ⌈ἀπέτεμε, [αὐτοῦ ἔτεμε,] καὶ ἀπὸ τότε μωρία ἡ ἐλαία ἐκλήθη.
ὑποθρέξεις] ὑποδράμοις Lbb(Harl.5 ἀποθρέξῃ], sed ἀ- ex ὑ- et
-ῃ ex -εις), διάξεις l.
στεφανωσάμενος] στεφανωθείς lh, ἑαυτόν Chalc.
τὸ θέμα μέλας. διὰ τὸ ἀπέριττον καὶ ἀπερίεργον· διὸ καὶ οἱ Διό-
σκουροι καλάμῳ ἐστεφανοῦντο.
λευκῷ] περικαλλεῖ καὶ ὡραίῳ ChisReg.
σώφρονος] κοσμίου l.
ἡλικιώτου] συμπαίστορος Chis, τῆς αὐτῆς ὄντος ἡλικίας Reg,
συνηλικιώτου Cant.2, μειρακίου Lb, ὁμήλικός σοι Va, ὁμοδιαίτου Chalc.
σμίλακος] εἶδός ἐστι βοτάνης Lbb (cf. sch.vet. 1007a) εὐώδους b.
ὄζων] μυρίζων Cant.2, ὀδμὴν Cr(mrg.) ὀσμὴν lb ἀποπέμπων
Σχόλια στον Αριστοφάνη. Commentarium in nubes (scholia recentiora

Tzetzae) (5014: 017)“Jo. Tzetzae commentarii in Aristophanem”, Ed.
Holwerda, D.Groningen: Bouma, 1960; Scholia in Aristophanem 4.2.
Argumentum-dramatis personae-scholion sch nub, verse-column 1006,
line 3
θήνησιν, ἔνθα καὶ ἱεραὶ ἦσαν ἐλαῖαι,

μορίαι καλούμεναι διὰ τὸ ἐκεῖ γεγο-
νέναι Ἁλιρροθίου μόρον, ἐξ ὧν ἦν
τῶν Παναθηναίων τὸ ἔλαιον.
μορίαις] ἐλαῖαι οὕτω κα-
λούμεναι.
ὑποθρέξει] δράμῃς, πη-
δήσῃς.
515
καλάμῳ λευκῷ: καλάμῳ λευκῷ, φησί, στεφανωθήσῃ, ἁπλῷ

στεφάνῳ, ὄζων: καὶ μῦρον καὶ εὐωδίαν ἀπραγμοσύνης ἐκπνέων. ἢ ὅτι καὶ
οἱ
Διόσκουροι καλάμῳ ἐστέφοντο διὰ τὸ ὑπερβάλλον τῆς δικαιότητος,
ἄνακτες
ἤτοι θεοὶ καὶ σωτῆρες τοῖς Ἀθηναίοις κληθέντες.
ἁρπαγείσης γὰρ ἑπταετοῦς τῆς Ἑλένης ὑπὸ Θησέως μετά τινα καιρὸν κατ'
Ἀθηναίων στρατεύσαντες ἐν Ἀφίδναις τῆς Ἀττικῆς, ἐπεὶ τὸν Θησέα

ἔτυχεν
ἐκεῖ μὴ παρεῖναι, Ἑλένην λαβόντες τὴν ἑαυτῶν ἀδελφὴν καὶ μόνην τὴν
Θησέως
μητέρα Αἴθραν αἰχμάλωτον, ἕτερον δὲ μηδαμῇ μηδαμοῦ τῶν Ἀθηναίων
μηδένα
κακοποιήσαντες ὑπέστρεψαν οἴκαδε πᾶσι τῆς τόσης φιλανθρωπίας καὶ
δικαιό-
τητος κηρυττόμενοι.
ἥντινα βάλλουσιν αἱ γυ-
ναῖκες ἐν τῇ μαστίχῃ.
ἀπραγμοσύνη φυτόν, ὡς
Scholia In Callimachum, Scholia in Hymnos(scholia ψ ex archetypo)

(5016: 024)“Callimachus, vol. 2”, Ed. Pfeiffer, R.
Oxford: Clarendon Press, 1953.Hymn 5, scholion 24b, line 1
κἀκεῖσε ἀπολούειν· ὃ δὴ καὶ λουτρὰ ὠνομάζετο τῆς Παλλάδος.

φρυασσομενᾶν ἤτοι ποιὸν ἦχον ἀποτελουσῶν.
σοῦσθε: ὁρμᾶτε, ἀπὸ τοῦ σεύω.
πάχεις: ἀπὸ μέρους τὸ ὅλον.
γηγενέων: τῶν γιγάντων.
ἐφοίβασεν: ἐκάθηρεν.
ἀπὸ κοινοῦ τὸ οἴσετε.
συρίγγων: τῶν χοινικίδων.
ἀλαβάστρως: τὰς μυροθήκας.
παρ' Εὐρώτᾳ: ποταμὸς Λακεδαιμονίας.
τοὶ Λακεδαιμόνιοι | ἀστέρες: οἱ Διόσκουροι.
ἐμπεράμως: ἐμπείρους.
λιτά: ἀσκεύαστα, ἄμεικτα.
σίβδας: ῥοιᾶς.
ἄρσεν ἤτοι καθαρόν, ἄμεικτον.
σμασαμένα: σμηξαμένη.
ἴλα: ἡ τῶν νυμφῶν φρατρία καὶ ἄθροισις.
516
Ἀρεστοριδᾶν: Ἀρεστορίδαι φυλὴ ἐπίσημος ἐν Ἄργει.

Εὐμήδης: ποτὲ τῶν Ἡρακλειδῶν ἐλθόντων κατὰ τῶν Ὀρεστει-
δῶν Εὐμήδης, ἱερεὺς τῆς Ἀθηνᾶς, ὑπενοήθη ὑπὸ τῶν Ἀργείων ὡς βουλό
Σχόλια στον Όμηρο Ιλιάδα. (= D scholia) “Homeri Ilias, 2 vols.”, Ed.

Heyne, C.G.Oxford: Oxford University Press, 1834.Book of Iliad 2, verse
585, line of scholion 2
γὰρ αὐτοὺς ἡ καλαμίνθη ἐστὶ πολλὴ ἐν

Σπάρτῃ. Μέσσην. Τὴν καλουμέ-
νην Μεσήνην. Βρυσιαί. Πόλεις τῆς
Λακωνικῆς. Ἕλος. Πόλις τῆς
Λακωνικῆς παραθαλάσσιος. ἧς οἱ πολῖται
Εἵλωτες. Λάαν. Πόλιν Λακωνι-
κῆς. ἣν οἱ Διόσκουροι πορθήσαντες, Λα-
πέρσαι ἐκλήθησαν. Διὰ δὲ τὸ μέτρον
ἀναγνωστέον δισυλλάβως. χρὴ γὰρ λέ-
γειν, μονοσυλλάβως, Λᾶν. Οἳ δ' Οἴτυλον.
Καὶ Οἴτυλον. Ἔστι δὲ καὶ αὕτη πό-
λις Λακεδαιμονίας. Ἀπάτερθεν. Ἄποθεν, χωρίς.
Σχόλια στον Όμηρο Ιλιάδα. (= D scholia) Book of Iliad 3, verse 144,

line of scholion 13
Αἰσχρὸν γὰρ ὑπάρχει, θεραπαίνης τρόπῳ

ἀκολουθεῖν τῇ Ἑλένῃ τὴν Αἴθραν, ἑκυρὰν
νομισθεῖσαν. Ὡς γὰρ ἱστορεῖ Ἑλλάνι-
κος, Πειρίθους καὶ Θησεὺς, ὁ μὲν Διὸς
ὢν, ὁ δὲ Ποσειδῶνος, συνέθεντο γαμῆσαι
Διὸς θυγατέρας. Καὶ ἁρπάσαντες τὴν
Ἑλένην κομιδῇ νέαν, παρατίθενται εἰς
Ἄφυδναν τῆς Ἀττικῆς Αἴθρῃ, τῇ Πιτ-
θέως μὲν θυγατρὶ, μητρὶ δὲ Θησέως.
Οὕτως εἰς ᾅδου παραγίγνονται ἐπὶ τὴν
Περσεφόνην. Οἱ δὲ Διόσκουροι, μὴ ἀπο-
λαμβάνοντες τὴν ἀδελφὴν, τὴν Ἀττικὴν
σύμπασαν πορθοῦσιν, Αἴθραν δὲ αἰχμα-
λωτίζουσι. Πιτθῆος. Τοῦ Πιτθέως.
517
Κλυμένη τε. Καὶ ἡ Κλυμένη. Βοῶπις.

Εὐόφθαλμος, καλή.
Αἶψα. Τα-
χέως, συντόμως. Ἵκανον. Παρεγένοντο.
Ὅθι. Ἔνθα, ὅπου. Σκαιαὶ πύλαι. Αἱ
τῆς Ἰλίου. Αὗται δὲ καὶ Δαρδάνειαι
προσαγορεύονται, δι' ὧν ἐξῄεσαν εἰς τὸ

line of scholion 4
Δεῦρο. Ἐνθάδε. Ἕπον-

το. Ἠκολούθησαν. Νέεσσ' ἐνί. Ἐν
ταῖς ναυσί. Ποντοπόροισι. Θαλασσο-
πλόοις.
Νῦν αὖτε. Νῦν δὲ δή.
Πόνον. Περιφραστικῶς τὸν πόλεμον.
Αἴσχεα. Αἰσχύνας, ὕβρεις. Ἑ-
λένη, ἁρπαγεῖσα ὑπὸ Ἀλεξάνδρου, ἀγνο-
οῦσα τὸ συμβεβηκὸς μεταξὺ τοῖς ἀδελ-
φοῖς Διοσκούροις κακὸν, ὑπολαμβάνει, δι'
αἰσχύνην αὐτῆς μὴ πορευθῆναι τούτους
εἰς Ἴλιον, ἐπειδὴ πρότερον ὑπὸ Θησέως
ἡρπάσθη, καθὼς προείρηται. Διὰ γὰρ
τὴν τότε γενομένην ἁρπαγὴν Ἄφυδνα
πόλις Ἀττικῆς πορθεῖται, καὶ τιτρώσκε-
ται Κάστωρ ὑπὸ Ἀφύδνου, τοῦ τότε βα-
σιλέως, κατὰ τὸν δεξιὸν μηρόν. Οἱ δὲ
Διόσκουροι, Θησέως μὴ τυχόντες, λαφυ-
ραγωγοῦσι τὰς Ἀφύδνας.

line of scholion 12
οῦσα τὸ συμβεβηκὸς μεταξὺ τοῖς ἀδελ-

φοῖς Διοσκούροις κακὸν, ὑπολαμβάνει, δι'
αἰσχύνην αὐτῆς μὴ πορευθῆναι τούτους
εἰς Ἴλιον, ἐπειδὴ πρότερον ὑπὸ Θησέως
ἡρπάσθη, καθὼς προείρηται. Διὰ γὰρ
518
τὴν τότε γενομένην ἁρπαγὴν Ἄφυδνα

πόλις Ἀττικῆς πορθεῖται, καὶ τιτρώσκε-
ται Κάστωρ ὑπὸ Ἀφύδνου, τοῦ τότε βα-
σιλέως, κατὰ τὸν δεξιὸν μηρόν. Οἱ δὲ
Διόσκουροι, Θησέως μὴ τυχόντες, λαφυ-
ραγωγοῦσι τὰς Ἀφύδνας. Ἡ ἱστορία
παρὰ τοῖς Πολεμωνίοις, ἤτοι Κυκλικοῖς,
καὶ ἀπὸ μέρους παρ' Ἀλκμᾶνι τῷ Λυρι-
κῷ. Πόλλ' ἅ μοι ἐστί. Ἀντὶ τοῦ, πολ-
λὰ ἐκεῖνα, ἃ δι' ἐμὲ αὐτοῖς ἐστιν.
Ὣς φάτο. τοὺς δ' ἤδη κατέχεν
αἶα. Οὗτοι δέ, φησιν, ἦσαν μεταστάν-
τες ἐξ ἀνθρώπων, καὶ ὑπὸ γῆν διετέλουν.
ὁτὲ μὲν ζῶντες, ὁτὲ δὲ τεθνηκότες, κατ'
αὐτὸν τὸν Ποιητὴν, λέγοντα· Ἄλλοτε

line of scholion 11
Ὣς φάτο. τοὺς δ' ἤδη κατέχεν

αἶα. Οὗτοι δέ, φησιν, ἦσαν μεταστάν-
τες ἐξ ἀνθρώπων, καὶ ὑπὸ γῆν διετέλουν.
ὁτὲ μὲν ζῶντες, ὁτὲ δὲ τεθνηκότες, κατ'
αὐτὸν τὸν Ποιητὴν, λέγοντα· Ἄλλοτε
μὲν ζώουσ' ἑτερήμεροι, ἄλλοτε δ' αὖτε
Τεθνᾶσι, τιμὴν δὲ λελόγχασιν ἶσα θεοῖ-
σι. Φυσίζωος. Ἤτοι ἡ τὰ πρὸς ζωὴν
φύουσα καὶ δωρουμένη. ἢ ὅτι τῷ ὄντι
λέγεται χώρα ἐν Λακεδαίμονι οὕτω φυ-
σίζωος, ἐπεὶ ἐκεῖ δοκοῦσιν οἱ Διόσκουροι
καταποθέντες πάλιν ἀναδοθῆναι. Ὣς
φάτο. τοὺς δ' ἤδη κατέχεν φυσίζοος
αἶα. Ἴδας καὶ Λυγκεὺς, Ἀφαρέως παῖ-
δες, γάμους θύοντες τῶν Λευκίππου θυ-
γατέρων, Φοίβης καὶ Ἰλαείρας, ἐκάλε-
σαν τοὺς Διοσκούρους συγγενεῖς ὄντας. ὁ
γὰρ Τυνδάρεως Ἀφαρέως ἀδελφὸς ἦν.
Λέγεται δὲ, τοὺς Διοσκούρους ἐξαρπάσαι
τὰς κόρας ἔτι παρθένους οὔσας. Μαχο-
μένων δ' αὐτῶν περὶ τοῦ γάμου
519
Σχόλια στον Λουκιανό. (scholia vetera et recentiora Arethae) (5029:

001)“Scholia in Lucianum”, Ed. Rabe, H.
Leipzig: Teubner, 1906, Repr. 1971.Lucianic work 28, sec. 42, line 3
παρηλλαγμένων καὶ ἀσυμβάτων πραγμάτων, καθότι ⌊ἥρως⌋

μὲν Ἡρακλῆς καὶ αὐτόχρημα ἀνδρεῖος, ⌊οἱ⌋ πίθηκοι δὲ
οὔτε ἀνδρείαν ἔχοντες καὶ ⌊κατα⌋γέλαστοι καὶ εὐφώρατοι
ἀνδρείαν ⌊ὑ⌋ποκρίνεσθαι εἰσαγόμενοι. ~ ⌊B⌋CVφΩ
Ἰλιέων] τὸ Ἴλιον πόλις ἐστὶ Φρυγίας, τῆς Ὁμήρου τὸ κε-
φάλαιον δραματουργίας. ~ BK
τραγῳδὸν κτλ.] ὡραῖον. ~ ΓV
καὶ αὐτός] ἐκ Διογένους ὁ λόγος. ~ B
Τάλω] ὁ μὲν Τάλως ἥρως παλαιὸς ἐν τῇ Ἀκροπόλει τεθαμ-
μένος, τὸ δὲ Ἀνάκειον τῶν Διοσκούρων τὸ ἱερόν· Ἄνα-
κες γὰρ οἱ Διόσκουροι λέγονται. ~ VBφΩ
αὐτοπυριτῶν] αὐτοπυρίτης ἄρτος ὁ λιτὸς καὶ σχεδίως
ὠπτημένος ἢ πρὸς ἥλιον ἢ πρὸς τῇ σποδιᾷ, ὃν καὶ ἐγκρυ-
φίαν φασίν. ~ BCVφΩ
τὸ μὲν χρυσίον ὡς φιλάργυροι ἔχοντες ἀνευρίσκονται, τὸ
μύρον ὡς τρυφᾶν εἰωθότες, τὸ κάτοπτρον ὡς εὐθετί-
ζοιεν τὸ πρόσωπον ἐπὶ τὸ σεμνότερον καὶ τὴν ὑπήνην,
οἱ κύβοι δὲ δεῖγμα σχολῆς ἀκαίρου καὶ ἀκολάστου διαί-
της. ~
Σχόλια στον Λουκιανό. (scholia vetera et recentiora Arethae) Lucianic

work 80,7, sec. 1, line 12
Πάνδημος, ἡ δὲ Οὐρανία· ᾗτινι Οὐρανίᾳ τετεμένιστο

ἐν κήποις αἶγα δὲ τῇ Πανδήμῳ διὰ τὸ τοῦ ζῴου
συνουσιαστικόν τε καὶ πρὸς τὰ ἀφροδίσια ἀκρατές, δά-
μαλιν δὲ τῇ Οὐρανίᾳ διὰ τὸ σωφρονέστερον καὶ ὅτι ὑπὸ
ζυγὸν ἄγεται τὸ ζῷον καὶ οὐκ ἄφετον, ὃ τὴν νόμιμον τοῦ
γάμου ὑπαινίττεται συζυγίαν. ἡ πλουτοδότειρα δὲ ἡ
Δηώ ἐστιν ἤτοι Δημήτηρ. ~ MNSU, cf. Vat. 942
προφάσεις κτλ.] ⌈ἠθ⌉ικὰ ταῦτά ⌈ἐ⌉στι καὶ ἀφελῆ. ~ ⌈V⌉
κατὰ ταῖν θεαῖν] ⌈Κόρη καὶ Δη⌉μήτηρ αἱ ⌈θεαί⌉, ἡ δὲ
Ἀθηνᾶ ἡ Πολίας. ὅρκος δὲ ⌈τοῦτο⌉ Ἀθηναίων, ὡς ⌈Λακε⌉-
δαιμονίων οἱ ⌈Διόσκουρ⌉οι, οἳ καὶ ⌈ὀμνύου⌉σι ‘νὴ τὼ
σιώ’. ~ R⌈V⌉NSU
συμβολήν] ὁ ἔρανος. ~ V
520
περιδέραια] ὁ περιτραχήλιος κόσμος. ~ R

ἐλλόβιον: τὸ ἐνώτιον καὶ τὸ ἐλεφαντόκωπον ξίφος. ~ R
ταραντινίδιον: διαφανέστατον ὕφασμα, ὃ περιεβάλλοντο
ἅτε θέριστρον. ταραντινίδιον δὲ ἐκαλεῖτο ὡς τῶν Ταραν-
τίνων περιφανέστερον αὐτὸ ἐργαζομένων. ~ RCMNSU
ἀπεμύκτισας: ἀντὶ τοῦ ἐξουδένωσας, ἐμυκτήρισας· εἰώθασι
γὰρ οἱ ἐξουδενοῦντες ποιὸν ἦχον τῷ μυκτῆρι φθέγγεσθαι
ἀποστρεφόμενοι. ~
Σχόλια στον Λυκόφρονα. (scholia vetera et recentiora partim Isaac et

Joannis Tzetzae) (5030: 001)“Lycophronis Alexandra, vol. 2”, Ed.
Scheer, E.Berlin: Weidmann, 1958.Scholion 89, line 10
πανύγροις τόποις καθάπερ οἱ κύκνοι.

κελυφάνῳ· κέλυφος [πᾶν] τὸ τοῦ ᾠοῦ ὄστρακον
(506) στρόβιλος δὲ πᾶν τὸ περιφερὲς τὴν στρογγύλῳ κε-
λύφῳ περιβεβλημένην. sκελυφάνῳ νῦν ὠοῦ λέπει· πάντα
γὰρ τὰ λέπη κελύφανα λέγονται. T κυρίως δὲ κελύφανον λέ-
γεται τὸ ἔσωθεν τοῦ ὀστράκου τοῦ ᾠοῦ λεπτότατον δέρμα. s6
στρόβιλον στρογγύλον, στροβιλοειδές· στρόβιλος γὰρ τὸ περι-
φερές. ὠστρακωμένην τῷ ὀστράκῳ τοῦ ὠοῦ ἐσκεπας-
μένην. T λέγει δὲ τῷ ᾠῷ, ὅπερ ἡ Νέμεσις τῷ Τυνδάρεῳ
δίδωσιν, ὁ δὲ τῇ Λήδᾳ, ἐξ ἧς ἡ Ἑλένη καὶ οἱ Διό-
σκουροι ἢ τῷ γλύμματι καὶ ὑμένι τοῦ ᾠοῦ διὰ τὴν ἱστο-
ρίαν, ὅτι ἐξ ᾠοῦ ἐγεννῶντο ἡ Ἑλένη καὶ οἱ ἀδελφοὶ αὐτῆς. s
καὶ δή σε· ἀποστροφὴ τὸ σχῆμα· νῦν γὰρ πρὸς
Ἀλέξανδρον ἀπέστρεψε τὸν λόγον καί φησι T καὶ δή σε,
ὦ Ἀλέξανδρε, ἡ Ἀχερουσία καὶ καταιβάτις

Joannis Tzetzae) Scholion 503, line 6
μένῃ ἐνὶ ὥρῃ (fr. 55 M). Κρηστώνης τῆς Θρᾴκης·

οὕτως γὰρ ἐκλήθη ἀπὸ τῆς Κρηστώνης Ἄρεος καὶ Κυρήνης
θυγατρός. s4
δνόφῳ ἀντὶ τοῦ γνόφῳ, δωρικῶς· οἱ γὰρ Δωριεῖς
ἀντὶ τοῦ γ δ τιθέασιν.
ἧ μόνῃ ζυγὸν· Πειρίθους καὶ Θησεὺς ὁ μὲν Διὸς
ὤν, ὁ δὲ Ποσειδῶνος φιλίαν ποιησάμενοι συνέθεντο ἁρ-
πάσαι Διὸς θυγατέρα. ἁρπάσαντες οὖν τὴν Ἑλένην παρατί-
521
θενται ἐν Ἀφίδναις τῆς Ἀττικῆς Αἴθρᾳ τῇ Πιτθέως μὲν

θυγατρί, μητρὶ δὲ Θησέως. Κάστωρ δὲ καὶ Πολυδεύκης οἱ
Διόσκουροι, οἱ τῆς Ἑλένης ἀδελφοὶ πορθή-
σαντες τὴν Ἀττικὴν διὰ τὴν ἁρπαγὴν τῆς Ἑλένης Αἴθραν
λαμβάνουσιν αἰχμάλωτον εἰς αἰσχύνην αὐτοῦ, ἥτις ἁρπα-
γείσης πάλιν τῆς Ἑλένης ὑπ' Ἀλεξάνδρου συναπῆρεν αὐτῇ ἐπὶ Τροίαν.

Joannis Tzetzae) Scholion 501, line 3a
τῆς Ἑλένης ἀδελφοὶ πορθή-

σαντες τὴν Ἀττικὴν διὰ τὴν
ἁρπαγὴν τῆς Ἑλένης Αἴθραν
λαμβάνουσιν αἰχμάλωτον εἰς
αἰσχύνην αὐτοῦ, ἥτις ἁρπα-
γείσης πάλιν τῆς Ἑλένης ὑπ'
Ἀλεξάνδρου συναπῆρεν αὐτῇ
ἐπὶ Τροίαν.
ὅταν τεκόντος τοῦ
Ἀκάμαντος αἰχμάλωτος δὲ
ἡ Αἴθρα. οἱ γὰρ Διόσκουροι
διὰ τὴν ἁρπαγὴν τῆς Ἑλένης
τὴν ὑπὸ Θησέως εἷλον τὰς
Ἀθήνας καὶ οὐδὲν ἔλαβον ἐκ
τῆς πόλεως εἰ μὴ Αἴθραν
τὴν Θησέως μητέρα πρὸς
αἰσχύνην αὐτοῦ, ἥτις σὺν Ἑλένῃ εἰς Τροίαν ἦλθε. καὶ
Ὅμηρος Αἴθρη Πιτθῆος θυγάτηρ (Γ 143) s3s4 Κλυ-
μένη τε βοῶπις. ὅθεν αἰχμάλωτον εἶπεν αὐτὴν ὡς αἰχ-
μαλωτισθεῖσαν ὑπὸ τῶν Διοσκούρων.

εἰς ἀντίποινον τῆς ὑπὸ Θη-

σέως ἁρπαγῆς τῆς Ἑλένης.
ἀντίποινα δὲ θυά-
δος ἀντὶ τοῦ τῆς ἁρ-
522
παγείσης Ἑλένης μόνῃ τῇ

Αἴθρᾳ ζυγὸν δούλειον ἀμφήρεισαν οἱ τῶν Ἀθη-
ναίων πορθηταί. sὁ δὲ νοῦς οὗτος· ὅτε μετὰ τὴν
καθαίρεσιν τῆς Ἰλίου ἡ Αἴθρα τῷ πατρὶ Ἀκάμαντι τὸν
Μούνιτον δώσει, καὶ s3s4 ὁ Μούνιτος s4 ἀποθανεῖται ἐν
Θρᾴκῃ. s3s4
Ἀκταίων λύκοι· οἱ Διόσκουροι κατὰ Θη-
σέως T στρατεύσαντες ἐπὶ τὴν Ἀκτὴν – Ἀκτὴ δὲ ἐκαλεῖτο
πάλαι ἡ Ἀττικὴ (111) – ἐφείσαντο πάντων τῶν ἐν τῇ
πόλει πλὴν τῆς Αἴθρας. διὸ καὶ θαυμάσαντες οἱ Ἀθη-
ναῖοι Ἄνακτας αὐτοὺς ἐκάλεσαν ἤγουν θεοὺς καὶ T σω-
τῆρας. οἱ τῶν Ἀθηναίων ἅρπαγες καὶ πορθηταὶ
λέγει δὲ τοὺς Διοσκούρους. s4 Ἀκτὴ δὲ ἐκαλεῖτο ἡ Ἀττικὴ
ἢ ἀπ' Ἀκταίωνος βασιλέως ἢ ὅτι τὸ πλεῖον μέρος τῆς Ἀτ-
τικῆς ἀκτὴ ἤτοι παραθαλάσσιόν ἐστιν.
λείπει τὸ ἕνεκεν. i. l.
ὀστράκου τοῦ ᾠοῦ,

αὐτῶν, τὰ εἰς τοὺς ἀνθρώ-

πους ss'3 φυλακτικὰ καὶ s εὐ-
εργετικά, τῆς εἰς οὐρανὸν ὁδοῦ κλίμαξ ἔσται τουτέστιν εἰς
οὐρανὸν ἥξουσιν. sοἱ γὰρ Δίδυμοι εἰς τιμὴν τῶν Διοσκού-
ρων κατηστερίσθησαν, ὡς Εὐριπίδης φησὶν ἐν Ὀρέστῃ δι'
Ἑλένην seqq. 1631 ἣ δ' – 1635 χρεὼν καὶ μετ' ὀλίγα seqq.
1683 ἐγὼ δ' – 1690 θαλάσσης.
τοῖς ἡμιθνήτοις· καὶ Ὅμηρος ἄλλοτε μὲν
ζώουσ'· ἑτερήμεροι (λ 303) γὰρ ἦσαν.
Λαπερσίοις δὲ τοῖς Δι-
οσκούροις. Λᾶ γὰρ πόλις
Λακωνική. ἢ τοὺς πολεμι-
κοὺς παρὰ τὸ πορθεῖν τοὺς
λαούς.

Joannis Tzetzae) Scholion 511bis, line 5
523
κοὺς παρὰ τὸ πορθεῖν τοὺς

λαούς.
Λαπερσίοις παρὰ τὸ πέρσαι
τὴν Λᾶν πόλιν Λακωνικήν.
ἢ παρὰ τὸ πέρθειν τοὺς λα-
οὺς ἤτοι πολεμικοῖς.
τοῖς ἡμιθνήτοις· ἡμιθνὴς καὶ ἡμίθνητος δια-
φέρει· ἡμιθνὴς μὲν λέγεται ὁ ψυχορραγῶν καὶ ἤδη τὸ
ἥμισυ θανὼν ἡμίθνητος δὲ ὁ τὸ ἥμισυ ἔχων θνητὸν καὶ
τὸ ἥμισυ ἀθάνατον ἤτοι ἡμίθεοι ἢ ὁ ἡμέραν ὢν ἐν τοῖς
ζῶσι καὶ ἡμέραν ἐν τοῖς νεκροῖς ὡς οἱ Διόσκουροι. ἡ δὲ
ἱστορία τοιάδε· T Ὑακίνθου ἀδελφὸς Κυνόρτης, Κυνόρτου
δὲ παῖς Περιήρης, οὗ καὶ Γοργοφόνης τῆς Περσέως κατὰ
Στησίχορον Τυνδάρεως, Ἰκάριος, Ἀφαρεὺς καὶ Λεύκιππος,
Ἀφαρέως δὲ καὶ Ἀρήνης τῆς Οἰβάλου ἢ Ἄρνης τῆς Αἰ-
όλου Λιγγεὺς καὶ Ἴδας, Λευκίππου καὶ Φιλοδίκης τῆς
Ἰνάχου T Φοίβη καὶ Ἱλάειρα, Ἰκάρου καὶ Περιβοίας νηίδος
υἱοὶ πέντε καὶ ἡ Ὀδυσσέως γυνὴ Πηνελόπη Τυνδάρεω καὶ
Λήδας Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης ἐκ δὲ Διὸς Ἑλένη οἳ
Κάστωρ τε καὶ Πολυδεύκης Φοίβην καὶ Ἰλάειραν ἁρπάσαντες
ἔγημαν. καὶ Πολυδεύκους μὲν καὶ Φοίβης γίνεται παῖς


Μνησίλεως ἢ Μνησίνοος καὶ ὠσίονος T Κάστορος δὲ καὶ
Ἱλαείρας Ἀνώγων ἢ Ἄναξις καὶ Αὐλοθόη T. ταύτας δὲ οἱ
Διόσκουροι οὗτοι ἀπὸ Μεσήνης ἁρπάσαντες ἔγημαν. ἐλά-
σαντες δὲ καὶ βοῦς μετὰ Ἴδα καὶ Λιγγέως Ἀρκαδικὰς με-
ρίσαι ἐπιτρέπουσι τῷ Ἴδᾳ, ὃς τεμὼν βοῦν εἰς δ' μέρη
τοῦ πρῶτον εἶπε φαγόντος τὴν ἰδίαν μερίδα εἶναι τὸ
ἥμισυ τῶν βοῶν καὶ τοῦ δευτέρου τὸ λεῖπον τῆς ἀγέλης.
524
αὐτὸς οὖν ὁ Ἴδας τὴν ἰδίαν μερίδα κατέφαγε καὶ τὴν τοῦ
ἀδελφοῦ καὶ τοὺς βόας ἤλασεν εἰς Μεσήνην. στρατεύσαν-
τες δὲ οἱ Διόσκουροι καὶ τὴν ἀγέλην ἐκείνην τῶν βοῶν
ἤλασαν καὶ ἄλλα πολλὰ κἀκείνους ἐλόχων. Λιγγεὺς δὲ ἰδὼν
Κάστορα ἐμήνυσε τῷ Ἴδᾳ, ὃς καὶ κτείνει αὐτόν. Πολυδεύκης
δὲ διώκων αὐτοὺς τὸν Λιγγέα κτείνει δόρατι, ὑπὸ δὲ τοῦ


ἀδελφοῦ καὶ τοὺς βόας ἤλασεν εἰς Μεσήνην. στρατεύσαν-
τες δὲ οἱ Διόσκουροι καὶ τὴν ἀγέλην ἐκείνην τῶν βοῶν
ἤλασαν καὶ ἄλλα πολλὰ κἀκείνους ἐλόχων. Λιγγεὺς δὲ ἰδὼν
Κάστορα ἐμήνυσε τῷ Ἴδᾳ, ὃς καὶ κτείνει αὐτόν. Πολυδεύκης
δὲ διώκων αὐτοὺς τὸν Λιγγέα κτείνει δόρατι, ὑπὸ δὲ τοῦ
Ἴδα στήλῃ λιθίνῃ ἀπὸ τοῦ Ἀφαρέως τάφου βληθεὶς τὴν
κεφαλὴν σκοτισθεὶς πίπτει. Ζεὺς δὲ Ἴδαν κεραυνοῖ, Πολυ-
δεύκην δὲ ἀθάνατον ἔμελλε ποιεῖν· ὁ δὲ αἱρεῖται θνήσκειν
ἡμέραν καὶ ἡμέραν ζῆν ὁμοίως τῷ ἀδελφῷ ἢ καθ' ὁλόκλη-
ρον εἶναι ἀθάνατον. καὶ ὁ Ζεὺς τοῦτο αὐτοῖς χαρίζεται ὡς
καὶ Ὅμηρος ἄλλοτε – τεθνᾶσι καὶ τὰ ἑξῆς (λ 303). τὴν δ'
ἱστορίαν τῶν Διοσκούρων καὶ Στασῖνος ὁ τὰ

ὅταν πλανήτην ὀρθάγην

πικρὸν καταρρακτῆρα
δέξωνται δόμοις. ὀρ-
θάγην δὲ κατὰ γλῶσσαν
τὸν ξένον. λέγει δὲ τὸν Ἀλέ-
ξανδρον. ὅταν sοὖν, φησὶν s
525
ὁ Μενέλαος δέξηται sτὸν

Ἀλέξανδρον s τότε ἡ ἀρχὴ
τῆς ἔχθρας ἐνστήσεται τῷ Ἴδᾳ
καὶ Λυγκεῖ καὶ τοῖς Διοσκού-
ροις. οἱ δεινὰ κἀπό-
θεστα ὑπερβατόν ἐστιν· ὅς-
τις ὁ Ζεὺς ὅταν (538) ...
καὶ ὅταν μειλίσσωνται
καὶ ἐξιλεώσωνται ἐν ταῖς
θυσίαις οἱ περὶ τὸν Ἴδαν καὶ
τοὺς Διοσκούρους sθήσει
πολὺν πόνον καὶ ἔριν αὐτοῖς.
διὰ πολλοῦ δὲ ἀπέδωκεν.

πολὺν πόνον καὶ ἔριν αὐτοῖς.

διὰ πολλοῦ δὲ ἀπέδωκεν.
...., οἵτινες ἐν τῇ εὐω-
χίᾳ τοῦ Διὸς φιλονεικήσουσι
πρὸς ἀλλήλους, ὕστερον καὶ
εἰς μάχην ἐλεύσονται περὶ
τῶν Λευκίππου θυγατέρων
Φοίβης καὶ Ἱλαείρας, ἃς ἁρ-
πάσαντες οἱ περὶ τὸν Ἴδαν
προκατεγγυηθείσας τοῖς Διο-
σκούροις εἰς μάχην κατέστη-
σαν. s
ὃς τὸν πλανήτην ὀρθάγην· τὸ ἑξῆς
ὃς Ζεὺς θήσει βαρὺν κολῳὸν s3s4
καὶ θόρυβον ἐν μέσαις ταῖς
λέσχαις καὶ ταῖς πρὸς ἀλλή-
λους συντυχίαις ὅταν ἐν
τοῖς δόμοις δέξωνται τὸν
πλανήτην καὶ πλανώμενον
ὀρθάγην καὶ ξένον – λέγει
δὲ τὸν Ἀλέξανδρον – τὸν
526

Joannis Tzetzae) Scholion 538, line 13b
καὶ θόρυβον ἐν μέσαις ταῖς

λέσχαις καὶ ταῖς πρὸς ἀλλή-
λους συντυχίαις ὅταν ἐν
τοῖς δόμοις δέξωνται τὸν
πλανήτην καὶ πλανώμενον
ὀρθάγην καὶ ξένον – λέγει
δὲ τὸν Ἀλέξανδρον – τὸν
σίντην καὶ βλαπτικὸν κα-
ταρρακτῆρα καὶ ἀετὸν – διὰ
τὸ ἁρπακτικόν – καὶ πικρὸν
οἱ Διόσκουροι καὶ οἱ Ἀφα-
ρέως παῖδες οἱ δεινὰ καὶ
ἀπόθητα μέλλοντες πα-
θεῖν πότε; ὅταν δέξων-
ται, ὡς εἶπον, τὸν Ἀλέξαν-
δρον μειλίσσωσί τε καὶ
καταπραΰνωσι τὸν ἀστεργῆ
Κράγον τὸν Δία ἔν τε
δαιτὶ καὶ θαλυσίοις λοι-
βαῖς. ὅλον δὲ, ὅπερ φησί,
τοῦτό ἐστιν ὅταν τὸν

ται, ὡς εἶπον, τὸν Ἀλέξαν-

δρον μειλίσσωσί τε καὶ
καταπραΰνωσι τὸν ἀστεργῆ
τοῦτό ἐστιν ὅταν τὸν Ἀλέξαν-
527
δρον δέξηται ὁ Μενέλαος, τότ'

ἐνστήσεται ἀρχὴ τῆς ἔχθρας
τῷ Ἴδᾳ καὶ τῷ Λιγγεῖ καὶ
τοῖς Διοσκούροις διὰ τὰς Λευ-
κίππου θυγατέρας Φοίβην καὶ
Ἱλάειραν, ἃς προκατεγγυηθεί-
σας τοῖς Διοσκούροις ἁρπά-
σουσιν οἱ περὶ τὸν Ἴδαν καὶ
εἰς μάχην καταστῶσιν ὅτε
Ἀλέξανδρον ξενίσουσιν οἱ Διό-
σκουροι, ὁ δὲ ἁρπάζει –


τοῦτό ἐστιν ὅταν τὸν Ἀλέξαν-
σκουροι, ὁ δὲ ἁρπάζει – v.
infra 33
ἔστι δὲ τὸ λεγόμενον ἐπὶ τοῦ Διός· ὅταν τὸν πλανήτην
sκαὶ σῖννιν ξένον ὑπο s δέξωνται θήσει sβαρὺν
κολῳὸν s πολὺν θόρυβον καὶ ἀστεργῆ κραυγὴν ἐν
μέσαις ταῖς λέσχαις, ὅταν εὐωχούμενοι κατασπένδωσιν
οἱ μέλλοντες δεινὰ πείσεσθαι οἱ Διόσκουροι

528

σκουροι, ὁ δὲ ἁρπάζει – v.
infra 33
οἱ μέλλοντες δεινὰ πείσεσθαι οἱ Διόσκουροι καὶ Ἀφα-
ρέως παῖδες· δοκεῖ γὰρ ὁ Ζεὺς εἰς φιλονεικίαν ἐμβαλεῖν τοὺς
Τυνδαρίδας καὶ Ἀφαρητιάδας, ὅτε ὁ Ἀλέξανδρος ἐξενίζετο
παρὰ τοῖς Διοσκούροις, οἳ δεινὰ καὶ ἀπόθετα, ὅτε τὸν
Ἀλέξανδρον ἐξένισαν, ἐκίνησαν κατὰ τῶν Ἀφαρητιαδῶν.

σας τοῖς Διοσκούροις ἁρπά-σουσιν οἱ περὶ τὸν Ἴδαν καὶ

εἰς μάχην καταστῶσιν ὅτε Ἀλέξανδρον ξενίσουσιν οἱ Διό-
σκουροι, ὁ δὲ ἁρπάζει – v. infra 33
Ἀλέξανδρον ἐξένισαν, ἐκίνησαν κατὰ τῶν Ἀφαρητιαδῶν. s ὁ
δὲ ἁρπάξει τὴν Ἑλένην, οἱ δὲ ss4 Διόσκουροι s οὐ δυνήσονται
ἐλθεῖν εἰς Ἴλιον ἐπικειμένου αὐτοῖς πολέμου. ss4 ἐνταῦθα
529
οὖν ὁ μὲν Ἴδας ἀναιρεῖ τὸν Κάστορα, ὁ δὲ Πολυδεύκης τὸν

Ἴδαν, τὸν δὲ Λυγκέα ὁ Ζεὺς ἐκεραύνωσεν. s καταρρακ-
τῆρα (539) ὄρνεον ἁρπακτικόν. T οἱ δεινὰ κἀπόθητα
οἱ Ἀφαρέως παῖδες καὶ οἱ Διόσκουροι. ὅτε γὰρ ἐξένιζον

Ἀλέξανδρον ξενίσουσιν οἱ Διό-σκουροι, ὁ δὲ ἁρπάζει – v.

infra 33 ἔστι δὲ τὸ λεγόμενον ἐπὶ τοῦ Διός· ὅταν τὸν πλανήτην
Ἀλέξανδρον ἐξένισαν, ἐκίνησαν κατὰ τῶν Ἀφαρητιαδῶν. s ὁ
δὲ ἁρπάξει τὴν Ἑλένην, οἱ δὲ ss4 Διόσκουροι s οὐ δυνήσονται
ἐλθεῖν εἰς Ἴλιον ἐπικειμένου αὐτοῖς πολέμου. ss4 ἐνταῦθα
οὖν ὁ μὲν Ἴδας ἀναιρεῖ τὸν Κάστορα, ὁ δὲ Πολυδεύκης τὸν
Ἴδαν, τὸν δὲ Λυγκέα ὁ Ζεὺς ἐκεραύνωσεν. s καταρρακ-
τῆρα (539) ὄρνεον ἁρπακτικόν. T οἱ δεινὰ κἀπόθητα
οἱ Ἀφαρέως παῖδες καὶ οἱ Διόσκουροι. ὅτε γὰρ ἐξένιζον
Διόσκουροι τὸν Ἀλέξανδρον, ἐκινήθη στάσις αὐτοῖς κατὰ
Λυκόφρονα μὲν διὰ τὰς Λευκίππου θυγατέρας, κατ' ἐμὲ δὲ
καὶ τοὺς λοιποὺς, ὡς ὄπισθεν εἶπον πλατυτέρως (1856),

ὀδάξ κυρίως μὲν τοῖς ὀδοῦσι, νῦν δὲ τῷ στόματι

λέγει. T
κηκασμοῖς λοιδορίαις ταῖς χλεύαις ὡς Καλλί-
μαχος κηκάδι τῇ γλώσσῃ (fr. 253). ὠκριωμένοι
δὲ τετραχυμένοι. κηκασμός ἡ λοιδορία. × Λ. ἤγουν
530
ταῖς λοιδορίαις καὶ χλεύαις τετραχυμένοι. EM 51010

αὐτανέψιοι δὲ λέγον-
ται οἱ ἐκ τῶν ἀδελφῶν ὄντες.
λέγει δὲ νῦν αὐτανεψίους τοὺς
περὶ Ἴδαν καὶ Διοσκούρους·
οἱ γὰρ Διόσκουροι Τυνδάρεω,
οἱ δὲ Ἀφαρέως, ἀμφότεροι δὲ
ἦσαν ἀδελφοὶ υἱοὶ Οἰβάλου.
αὐτανέψιοι καὶ ἀνεψιοὶ οἱ
ἀδελφῶν παῖδες οἳ καὶ κα-
λοῦνται ἐξάδελφοι. ἦσαν δὲ
ἐξάδελφοι οἱ Διόσκουροι Ἴδας
τε καὶ Λιγγεὺς οὕτως·
ἀνεψιαῖς ὄρνισι ταῖς τοῦ Λευκίππου θυγα-
τράσιν· ἀνεψιοὶ γὰρ καλοῦνται οἱ παῖδες τῶν ἀδελφῶν. s
Τυνδάρεως δὲ καὶ Ἀφαρεὺς καὶ Λεύκιππος καὶ Ἴκαρος

τας γὰρ τοὺς Διοσκούρους ὑπὸ τῶν Ἀφαρέως παίδων ὡς
μὴ δεδωκότας ἔδνα ὑπὲρ τῶν Λευκίππου θυγατέρων
ἤλασαν τὰς Ἀφαρέως βοῦς δόντες τῷ Λευκίππῳ, περὶ
ὧν ὁ πόλεμος sπαρὰ τῶν Ἀφαρέως παίδων.
τοὺς δὲ βοῦς ἐλάσαι τοῦ Ἀφα-ρέως καὶ δοῦναι τῷ Λευκίπ-
πῳ, ὅθεν αὐτοῖς ὁ πόλεμος. λήρη γάρ ἐστιν ἡ ἱστορία,
ὡς ὄπισθεν εἶπον· τότε γὰρ οἱ Διόσκουροι καὶ παῖδας
εἶχον ἐκ τῶν Λευκιππιδῶν, οὓς εἶπον· καὶ τοῦτο κακόζηλον
ὀνειδίζεσθαι αὐτοὺς μετὰ τοσοῦτον χρόνον περὶ ἔδνων, ἀλλὰ
πάντως ὡς νεωστὶ τῶν κορῶν ἁρπαγεισῶν ἄνευ ἔδνων
τοῦτό φησι. καὶ ἔστι ληρώδης ὁ λόγος προφανῶς καὶ ληρώ-
δως λέγει. ἔδειξα γὰρ ὅτι τότε καὶ παῖδας ἐξ αὐτῶν εἶχον
οἱ Διόσκουροι (1856). χραισμῆσαι βοηθῆσαι τοὺς
βιαίους καὶ κλοπιμαίους καὶ ἁρπακτικοὺς τῶν συγγενῶν γά-
μους αἰτοῦντες τῆς χωρὶς ἕδνων ἁρπαγῆς sτὴν δίκην.
οὕτως συντακτέον.

531
τοὺς δὲ βοῦς ἐλάσαι τοῦ Ἀφα-

ρέως καὶ δοῦναι τῷ Λευκίπ-
πῳ, ὅθεν αὐτοῖς ὁ πόλεμος.
λήρη γάρ ἐστιν ἡ ἱστορία,
ὡς ὄπισθεν εἶπον· τότε γὰρ οἱ Διόσκουροι καὶ παῖδας
εἶχον ἐκ τῶν Λευκιππιδῶν, οὓς εἶπον· καὶ τοῦτο κακόζηλον
Κνηκείων ποταμὸς τῆς Λακωνικῆς. οὗτος δὲ
ἐκλήθη ὕστερον Οἰνοῦς s3s4 περὶ ὃν ἐπολέμησαν οἱ Διός-
κουροι καὶ οἱ Ἀφαρέως υἱοί, οὓς ἀετοὺς καλεῖ (551) T.
ἄπιστα· τοῦτο εἶπε διὰ τὸ μὴ πιστεύεσθαι αὐ-
τοὺς ποιεῖν μάχας ὡς ὄντας ἐξαδέλφους.


Κνηκείων ποταμὸς τῆς Λακωνικῆς. οὗτος δὲ
ἐκλήθη ὕστερον Οἰνοῦς s3s4 περὶ ὃν ἐπολέμησαν οἱ Διός-
κουροι καὶ οἱ Ἀφαρέως υἱοί, οὓς ἀετοὺς καλεῖ (551) T.
ἄπιστα· τοῦτο εἶπε διὰ τὸ μὴ πιστεύεσθαι αὐ-
τοὺς ποιεῖν μάχας ὡς ὄντας ἐξαδέλφους. T
Φηραίοις τοῖς Μεσηνια-
κοῖς· Φηραὶ γὰρ πόλις τῆς
Μεσηνίας ἀφ' ἧς ἦσαν οἱ
περὶ τὸν Ἴδαν καὶ Λυγκέα s3s6.
Φηραίοις τοῖς Λάκωσι T. Φη-
ραὶ γὰρ πόλις Μεσήνης ἤτοι
532
Ἀρκαδίας, ἡ δὲ Ἀρκαδία Λα-

κώνων

ἂν αἱροῖτο, τὸν Ἴδαν τοῦ

Ἀπόλλωνος προκρίνει φοβηθεῖσα, μὴ γηράσασαν αὐτὴν ὁ
Ἀπόλλων ἐάσῃ. λέγει οὖν ὅτι οὐδὲ Ἀπόλλων τὴν ἀν-
δρείαν τοῦ Ἴδα ἐμέμψατο ἐν μάχῃ τείνας τὸ τόξον αὐτοῦ
καὶ κυκλοτερὲς ποιήσας ἤτοι πολεμήσας ὡς καὶ Ὅμηρος
seqq. I 558 – 60. κέρας δὲ τὸ τόξον. τὰ δὲ περὶ Ἴδου
καὶ Ἀπόλλωνος γνώριμα· καὶ sγὰρ Ὅμηρος ἐν τῇ Ι s
τῆς Ἰλιάδος ἱστορεῖ.
παρ' ἦμαρ παρὰ τὸ Ὁμηρικὸν ἄλλοτε μὲν
ζωοὺς ἐστερημένοι (λ 303). παρὰ δὲ Λάκωσι Ξένοι οἱ
Διόσκουροι s
καὶ τῶν μὲν τῶν Ἀφαρητιαδῶν καὶ τῶν Διοσκού-
ρων καταπαύσει ἡ εἱμαρμένη τὸ δόρυ τουτέστιν ἀπο-
θανόντες οὐκ ἐπελεύσονται τῇ Τροίᾳ ὡς T καὶ Ὅμηρος τοὺς
ἤδη κάτεχε φυσίζοος αἶα ἐν Λακεδαίμονι s3s4
(Γ 243).
ὧν οὐδ' ὁ Ῥοιοῦς· Σταφύλου τοῦ υἱοῦ Διονύσου
θυγάτηρ γίνεται Ῥοιώ. ταύτῃ ἐμίγη Ἀπόλλων. αἰσθόμενος
δὲ ὁ Στάφυλος ἔβαλεν αὐτὴν εἰς λάρνακα καὶ ἀφῆκε κατὰ τὴν
θάλασσαν. ἡ δὲ προσεπελάσθη τῇ Εὐβοίᾳ καὶ ἐγέννησεν
Σχόλια στον Πίνδαρο.(5034: 001)

“Scholia vetera in Pindari carmina, 3 vols.”, Ed. Drachmann, A.B.
Leipzig: Teubner, 1:1903; 2:1910; 3:1927, Repr. 1:1969; 2:1967; 3:1966.
Ode O 3, scholion 1a, line 2
EQ ἀπὸ χοριάμβου καὶ ἰωνικοῦ ἀπ' ἐλάσσονος. τὸ ϛʹ ὅμοιον

τῷ αʹ τῆς στροφῆς. τὸ ζʹ ἐγκωμιολογικόν. τὸ ηʹ δακτυ-
λικὸν πενθημιμερές. τὸ θʹ Στησιχόρειον ὁμοίως τῷ θʹ τῆς
στροφῆς.
A Θεοξένια. θεοξενίων ἑορταὶ παρ' Ἕλλησιν οὕτως ἐπι-
τελοῦνται κατά τινας ὡρισμένας ἡμέρας, ὡς αὐτῶν τῶν
θεῶν ἐπιδημούντων ταῖς πόλεσιν. ἄγοντος δὲ Θήρωνος τὴν
533
ἑορτὴν τῶν Διοσκούρων καὶ Ἑλένης ἠγγέλθη ἡ νίκη· διὸ

ἀπ' αὐτῶν ἄρχεται.
A Τυνδαρίδαις: ζητεῖται τί δήποτε ὁ Πίνδαρος
Ὀλυμπικὸν ὕμνον γράφων εὔχεται τοῖς Διοσκούροις προση-
νεῖς τῇ ᾠδῇ γενέσθαι· ἐχρῆν γὰρ, εἴπερ ἄρα, Ἡρακλέα τὸν
διαθέντα τὸν ἀγῶνα κατακαλεῖσθαι. Ἀρίσταρχος μὲν οὖν
τὴν ἀπορίαν διαλύων τοὺς θεοὺς τούτους σφόδρα ἐν Ἀκρά-
γαντί φησι τιμᾶσθαι. οἱ δέ φασι θεοξενίων ὄντων καὶ
κεκλημένων τῶν Διοσκούρων εἰς τὰ θεοξένια τὸν Θήρωνα
νικῆσαι, ᾧ συγχρησάμενον τὸν Πίνδαρον εὔχεσθαι τοῖς
Διοσκούροις. οἱ δὲ ὅτι Ἡρακλῆς ἀποθεούμενος τούτοις
ἐπέτρεψε τὸν ἀγῶνα, ὡς καὶ αὐτὸς ὁ Πίνδαρός φησι
(vs. 36). τῇ Ἀρισταρχείῳ ἀποδόσει ὁ Δίδυμος μᾶλλον προς-
τίθεται.
Σχόλια στον Πίνδαρο.Ode O 3, scholion 1a, line 9
ἑορτὴν τῶν Διοσκούρων καὶ Ἑλένης ἠγγέλθη ἡ νίκη· διὸ

ἀπ' αὐτῶν ἄρχεται.
A Τυνδαρίδαις: ζητεῖται τί δήποτε ὁ Πίνδαρος
Ὀλυμπικὸν ὕμνον γράφων εὔχεται τοῖς Διοσκούροις προση-
νεῖς τῇ ᾠδῇ γενέσθαι· ἐχρῆν γὰρ, εἴπερ ἄρα, Ἡρακλέα τὸν
διαθέντα τὸν ἀγῶνα κατακαλεῖσθαι. Ἀρίσταρχος μὲν οὖν
τὴν ἀπορίαν διαλύων τοὺς θεοὺς τούτους σφόδρα ἐν Ἀκρά-
γαντί φησι τιμᾶσθαι. οἱ δέ φασι θεοξενίων ὄντων καὶ
τίθεται.
BCDEQ Τυνδαρίδαις τε φιλοξείνοις ἀδεῖν: ὁ νοῦς·
τὴν ἔνδοξον Ἀκράγαντα τιμῶν καὶ ἐν αὐτῇ τὸν ὕμνον τε-
λειῶν καὶ ὀρθῶν τὸν ἐπὶ τῇ τῶν Ὀλυμπίων νίκῃ, ὅστις
ὕμνος ἄωτόν ἐστι καὶ κόσμος τῶν ἀκαμαντοπόδων ἵππων
τοῦ Θήρωνος, εὔχομαι ἀρέσαι τοῖς τε Διοσκούροις καὶ τῇ
Ἑλένῃ. διὰ τί δὲ τούτοις εὔχεται ἀρέσαι; διὰ τὸ εἰς θεο-
ξένια γράφειν. ἀντέστραπται δὲ ἡ τάξις,
Σχόλια στον Πίνδαρο.Ode O 3, scholion 1b, line 5

534

τίθεται.
BCDEQ Τυνδαρίδαις τε φιλοξείνοις ἀδεῖν: ὁ νοῦς·
τὴν ἔνδοξον Ἀκράγαντα τιμῶν καὶ ἐν αὐτῇ τὸν ὕμνον τε-
ξένια γράφειν. ἀντέστραπται δὲ ἡ τάξις, καὶ δοκεῖ τῇ συγ-
χύσει ἀσάφειαν εἰργάσθαι· ἐπεὶ ἡ ἀκόλουθος ἑρμηνεία οὕ-
τως ἐστί· κλεινὰν Ἀκράγαντα γεραίρων, Ὀλυμπιονίκαν ὕμνον
ὀρθώσας Θήρωνος ἀκαμαντοπόδων ἵππων ἄωτον, εὔχομαι
ἀδεῖν Τυνδαρίδαις τε φιλοξένοις καλλιπλοκάμῳ θ' Ἑλένᾳ. 7B
BCDEQ Τυνδαρίδαις τε φιλοξείνοις ἀδεῖν: οἱ Διός-
κουροι κατὰ ἐντολὴν Ἡρακλέος διατεθειμένοι τὸν Ὀλυμπι-
ακὸν ἀγῶνα ὡς ἐνομοθέτησεν Ἡρακλῆς· τούτοις γὰρ εἰς
θεοὺς ἀναχωρῶν Ἡρακλῆς τὴν τῶν Ὀλυμπιακῶν ἀγώνων
Σχόλια στον Πίνδαρο.Ode O 3, scholion 1c, line 2

ξένια γράφειν. ἀντέστραπται δὲ ἡ τάξις, καὶ δοκεῖ τῇ συγ-
χύσει ἀσάφειαν εἰργάσθαι· ἐπεὶ ἡ ἀκόλουθος ἑρμηνεία οὕ-
τως ἐστί· κλεινὰν Ἀκράγαντα γεραίρων, Ὀλυμπιονίκαν ὕμνον
ὀρθώσας Θήρωνος ἀκαμαντοπόδων ἵππων ἄωτον, εὔχομαι
ἀδεῖν Τυνδαρίδαις τε φιλοξένοις καλλιπλοκάμῳ θ' Ἑλένᾳ. 7B
BCDEQ Τυνδαρίδαις τε φιλοξείνοις ἀδεῖν: οἱ Διόσκουροι κατὰ ἐντολὴν
Ἡρακλέος διατεθειμένοι τὸν Ὀλυμπι-
φροντίδα καὶ ἐπιμέλειαν ἐνεχείρισεν· οὗτοι ἀφ' ἑαυτῶν
ἐπενόησαν πανήγυριν θεοξένια παρὰ τὸ δοκεῖν τότε ξενίζειν
τοὺς θεούς. θύοντος οὖν τοῦ Θήρωνος εἰς θεοξένια, ἐν
τοσούτῳ ἠγγέλθη αὐτῷ καὶ ἑτέρων αὐτοῦ ἵππων νίκη, καὶ
εἰς τοῦτο γράφει ὁ ποιητής.
535
Σχόλια στον Πίνδαρο.Ode O 3, scholion 1d, line 3

φροντίδα καὶ ἐπιμέλειαν ἐνεχείρισεν· οὗτοι ἀφ' ἑαυτῶν
ἐπενόησαν πανήγυριν θεοξένια παρὰ τὸ δοκεῖν τότε ξενίζειν
τοὺς θεούς. θύοντος οὖν τοῦ Θήρωνος εἰς θεοξένια, ἐν
τοσούτῳ ἠγγέλθη αὐτῷ καὶ ἑτέρων αὐτοῦ ἵππων νίκη, καὶ
εἰς τοῦτο γράφει ὁ ποιητής.
ζητεῖται δὲ διὰ τί μὴ Διὶ
ηὔξατο, ᾧ οὗτος ὁ ἀγὼν ἀνάκειται, ἢ Ἡρακλεῖ τῷ κατα-
βολεῖ, ἀλλὰ Διοσκούροις. καὶ φαμὲν πρῶτον ὅτι πρὸς τὸ
παρόν εἰσιν αὐτοὶ οἱ διοικοῦντες τὸν ἀγῶνα· ἔπειτα ὅ τε
Ζεὺς καὶ Ἡρακλῆς. ὁ δὲ Ἀρίσταρχός φησι παρὰ τοῖς
Ἀκραγαντίνοις διὰ τιμῆς εἶναι τοὺς Διοσκούρους, καὶ πα-
τρίῳ ἔθει καὶ νῦν αὐτοὺς χρῆσθαι. ὁ δὲ Δίδυμος ἱστορι-
κώτερον λέγει καί φησι διὰ τὸ τὸν Θήρωνα ἄνωθεν Ἀργεῖον
εἶναι· τιμῶνται δὲ κατὰ τὸ Ἄργος καὶ τὴν Πελοπόννησον
οἱ Διόσκουροι.

Ode O 3, scholion 1d, line 10
εἰς τοῦτο γράφει ὁ ποιητής. ζητεῖται δὲ διὰ τί μὴ Διὶ
ηὔξατο, ᾧ οὗτος ὁ ἀγὼν ἀνάκειται, ἢ Ἡρακλεῖ τῷ κατα-
βολεῖ, ἀλλὰ Διοσκούροις. καὶ φαμὲν πρῶτον ὅτι πρὸς τὸ
παρόν εἰσιν αὐτοὶ οἱ διοικοῦντες τὸν ἀγῶνα· ἔπειτα ὅ τε
Ζεὺς καὶ Ἡρακλῆς. ὁ δὲ Ἀρίσταρχός φησι παρὰ τοῖς
Ἀκραγαντίνοις διὰ τιμῆς εἶναι τοὺς Διοσκούρους, καὶ πα-
τρίῳ ἔθει καὶ νῦν αὐτοὺς χρῆσθαι. ὁ δὲ Δίδυμος ἱστορι-
κώτερον λέγει καί φησι διὰ τὸ τὸν Θήρωνα ἄνωθεν Ἀργεῖον
εἶναι· τιμῶνται δὲ κατὰ τὸ Ἄργος καὶ τὴν Πελοπόννησον
οἱ Διόσκουροι. metr. B
A ὕμνον ὀρθώσαις: τὸν ὕμνον τῶν ἵππων ἄωτον
προσηγόρευσεν ὡς ἄνθος καὶ στεφάνωμα αὐτῶν.
τὸ δὲ ὀρθώσας εἶπε μετενεγκὼν ἀπὸ τιθεμένων ἀνδριάντων ἢ
ἀγαλμάτων.
536
προσηγόρευσεν ὡς ἄνθος καὶ στεφάνωμα αὐτῶν.

τὸ δὲ ὀρθώσας εἶπε μετενεγκὼν ἀπὸ τιθεμένων ἀνδριάντων ἢ
ἀγαλμάτων. AC ἣ ὀρθώσας καὶ ὑψώσας καὶ αὐξήσας τὸν
ὕμνον. C ἄωτον δὲ ἀντὶ τοῦ κόσμον αὐτοῦ καὶ στέφανον.
Bgl ὑψώσας καὶ αὐξήσας ἐπινίκιον ὕμνον.
Bgl (ἄωτον:) ἀντὶ τοῦ κόσμησιν.
BCDEQ Μοῖσα δ' οὕτω ποι παρέστα: οὕτω μοι παρ-
έστη ἡ Μοῦσα, ἐὰν τοῖς Διοσκούροις ἀρέσω.
ἢ, οὕτω
μοι ἐρχέσθω ἡ Μοῦσα, ὥστε με Δωρίδι διαλέκτῳ νεοποίκιλον
ἐξαγγεῖλαι ὕμνον. 8C
BglCQ ἄλλως· οὕτω γάρ που ἡ Μοῦσα
ἐπῆλθέ μοι τὸ εἰς θεοξένια γράψαι. 9C
A νεοσίγαλον: νεοποίκιλον. σιγαλῶσαι γὰρ τὸ ἐπι-
θεῖναι ἐπὶ πᾶσι τὸν κόσμον.
ἀμφιβάλλεται δὲ ὁ λόγος.
ἤτοι γὰρ τοιοῦτόν ἐστιν· οὕτω μοι παρέστη ἡ Μοῦσα, ἵνα
τοῖς Διοσκούροις ἀρέσω· ἢ, οὕτως μοι παρέστη ἡ Μοῦσα
έστη ἡ Μοῦσα, ἐὰν τοῖς Διοσκούροις ἀρέσω.

ἢ, οὕτω
μοι ἐρχέσθω ἡ Μοῦσα, ὥστε με Δωρίδι διαλέκτῳ νεοποίκιλον
ἐξαγγεῖλαι ὕμνον. 8C
BglCQ ἄλλως· οὕτω γάρ που ἡ Μοῦσα
ἐπῆλθέ μοι τὸ εἰς θεοξένια γράψαι. 9C
A νεοσίγαλον: νεοποίκιλον. σιγαλῶσαι γὰρ τὸ ἐπι-
θεῖναι ἐπὶ πᾶσι τὸν κόσμον.
ἀμφιβάλλεται δὲ ὁ λόγος.
ἤτοι γὰρ τοιοῦτόν ἐστιν· οὕτω μοι παρέστη ἡ Μοῦσα, ἵνα
τοῖς Διοσκούροις ἀρέσω· ἢ, οὕτως μοι παρέστη ἡ Μοῦσα
καὶ ἔρχεται ὥστε Δωρίδι διαλέκτῳ νεοποίκιλτον ἐπαγγεῖλαι
ὕμνον.
πέδιλον δὲ κυρίως μὲν τὸ ὑπόδημα, νῦν δὲ τὸ
μέλος. τὸ δὲ Δωρίῳ ἐπὶ τοῦ πεδίλου τέταχεν, ἵνα αἰνέσω
τὸ Δώριον μέλος.
τουτέστιν ὅπως διοδεύσω διὰ τοῦ
537
Δωρίου μέλους.
BCDEQ νεοσίγαλον τρόπον: νεοποίκιλτον ἐπινοήσαντι
ὑπόθεσιν, τὸ γράψαι εἰς θεοξένια. 7cC
BCDEQ Δωρίῳ φωνάν: τρεῖς ἁρμονίαι, Δωρία, Φρυγία,
εἶπε· λέγει γὰρ τὴν τῶν νικηφορίων τοῦ Θήρωνος εὐωχίαν,

φάμενος εἰς ταύτην ἔρχεσθαι τὸν Ἡρακλέα μετὰ τῶν Διος-
κούρων.
εἰς τὰ θεοξένια.
BCDEQ καὶ νῦν ἐς ταύταν ἑορτάν: τὴν τοῦ νικηφόρου
πανήγυριν καὶ εὐωχίαν· εἰώθεισαν γὰρ εὐωχεῖσθαι. τὴν
εὐωχίαν γὰρ ἑορτὰν εἶπε.
φησὶ γὰρ ἔρχεσθαι εἰς τὴν
Θήρωνος ἑστίαν τόν τε Ἡρακλέα καὶ τοὺς Διοσκούρους,
ἐπεὶ ἐξένιζεν αὐτοὺς ὁ Θήρων.
A ἀντιθέοισιν: ἀντὶ τοῦ .... οἱ Διόσκουροι θνητοὶ
ὄντες πρότερον ἀθανασίας ἔτυχον παρὰ τοῦ Διός.
A νίσεται: ἔρχεται Ἡρακλῆς σὺν τοῖς Διοσκούροις·
τούτοις γὰρ ἀποθεούμενος ἐπέτρεψε διοικεῖν τὸν ἀγῶνα.
τὸ δὲ ἀντιθέοισιν πρὸς τοὺς Διοσκούρους, ὅτι καὶ
θνητοὶ ὄντες ἀθάνατοι ἐγένοντο.
BCEQ καὶ νῦν νίσεται: ἥξει καὶ ἐπὶ τῇ παρούσῃ
πανηγύρει τοῦ Θήρωνος ὁ Ἡρακλῆς ἅμα τοῖς ἰσοθέοις τῆς
Λήδας παισὶ Διοσκούροις· τούτοις γὰρ ἐπέτρεψε διατιθέναι
τὸν ἀγῶνα Ἡρακλῆς, αὐτὸς λοιπὸν εἰς θεοὺς ἀναχωρῶν.
BCDEQ ἀνδρῶν τ' ἀρετᾶς:
BCDEQ καὶ νῦν ἐς ταύταν ἑορτάν: τὴν τοῦ νικηφόρου

πανήγυριν καὶ εὐωχίαν· εἰώθεισαν γὰρ εὐωχεῖσθαι. τὴν
εὐωχίαν γὰρ ἑορτὰν εἶπε.
φησὶ γὰρ ἔρχεσθαι εἰς τὴν
538

BCDEQ ἀνδρῶν τ' ἀρετᾶς: καὶ τὰ περὶ τῆς τῶν ἀν-
δρῶν ἀρετῆς διοικεῖν αὐτοῖς ἐπέτρεψε, τοῖς Τυνδαρίδαις.
A καὶ ῥιμφαρμάτου: Ἀρίσταρχος παρὰ τὴν ῥίψιν,
Σχόλια στον Πίνδαρο.Ode O 3, scholion 62d, line 3

BCDEQ ἀνδρῶν τ' ἀρετᾶς: καὶ τὰ περὶ τῆς τῶν ἀν-
δρῶν ἀρετῆς διοικεῖν αὐτοῖς ἐπέτρεψε, τοῖς Τυνδαρίδαις.
A καὶ ῥιμφαρμάτου: Ἀρίσταρχος παρὰ τὴν ῥίψιν,
φησὶ, γέγονε τὸ ῥίμφα· σημαίνει δὲ ἡ λέξις τὴν ταχεῖαν
φοράν.
DQ ῥιμφαρμάτου: τῆς ταχέα καὶ ὀξέα ἅρματα ἐχούσης.
A ἐμὲ δὲ ὦν: ἐμὲ δὲ οὖν πως ὑμνεῖν τοὺς Ἐμμε-
νίδας ἡ ψυχὴ παρακελεύεται λαχόντας νίκην παρὰ τῶν
Διοσκούρων.
BCDEQ Ἐμμενίδαις: Ἐμμενίδαι φατρία Θήρωνος ἐν

Σικελίᾳ.
λέγει δὲ τοῖς Ἀκραγαντίνοις.
539
Τηλεμάχου
καταλύσαντος τὸν τῶν Ἀκραγαντίνων τύραννον Φάλαριν
παῖς γίνεται Ἐμμενίδης, οὗ Αἰνησίδαμος, οὗ Θήρων καὶ
Ξενοκράτης· Θήρωνος δὲ Θρασυδαῖος, Ξενοκράτους δὲ Θρα-
σύβουλος.
Bgl (πλείσταισι:) πεπληρωμέναις.
BCDEQ ξενίαις ἐποίχονται: ὅτι ἡ γινομένη θυσία τοῖς
Διοσκούροις ξενισμὸς λέγεται.
ταῖς γινομέναις [οὖν]
θυσίαις τοῖς Διοσκούροις ὑπ' αὐτῶν ὡς εὐσεβῶν ὄντων.
ἀγαθῇ [οὖν] γνώμῃ καὶ συνειδήσει οἱ Ἐμμενίδαι τὰς
θυσίας ἀεὶ πληροῦσιν. ABgl ἐποίχονται: ἀντὶ τοῦ περιέπουσι, τιμῶσιν.
οἱ Ἐμμενίδαι.
λέγει δὲ τοῖς Ἀκραγαντίνοις. Τηλεμάχου

καταλύσαντος τὸν τῶν Ἀκραγαντίνων τύραννον Φάλαριν
παῖς γίνεται Ἐμμενίδης, οὗ Αἰνησίδαμος, οὗ Θήρων καὶ
Ξενοκράτης· Θήρωνος δὲ Θρασυδαῖος, Ξενοκράτους δὲ Θρα-
σύβουλος.
Bgl (πλείσταισι:) πεπληρωμέναις.
BCDEQ ξενίαις ἐποίχονται: ὅτι ἡ γινομένη θυσία τοῖς
Διοσκούροις ξενισμὸς λέγεται. ταῖς γινομέναις [οὖν]
θυσίαις τοῖς Διοσκούροις ὑπ' αὐτῶν ὡς εὐσεβῶν ὄντων.
ἀγαθῇ [οὖν] γνώμῃ καὶ συνειδήσει οἱ Ἐμμενίδαι τὰς
θυσίας ἀεὶ πληροῦσιν.
ABgl ἐποίχονται: ἀντὶ τοῦ περιέπουσι, τιμῶσιν.
οἱ Ἐμμενίδαι.
A τελετάς: ἢ τῶν Διοσκούρων ἢ πάντων τῶν θεῶν.
τελετὰς δὲ νῦν τὰς ἑορτάς· οὐ γὰρ τὰ ὄργια.
A εἰ δ' ἀριστεύει μέν: εἰ ταῦτά, φησι, ἀνεπίληπτα
καὶ φανερὰ, ὅτι τὸ μὲν ὕδωρ ἄριστόν ἐστι, τῶν δὲ ἄλλων
κτεάνων ὁ χρυσὸς, καὶ τὸ περὶ τοῦ Θήρωνος λεγόμενον
σαφές ἐστιν, ὅτι τοῦ Ὀλυμπικοῦ τετυχηκὼς στεφάνου νῦν
Σχόλια στον Πίνδαρο.Ode P 2, scholion 127, line 6
ἀπαντήσας τῷ μέλει, φησὶ δὲ τῷ Καστορείῳ, καὶ ὑποδεξά-

μενος αὐτὸ διὰ τῆς ἑπταμίτου κιθάρας, φησὶ δὲ τῆς λύρας,
ἑκὼν ἐπιθεώρησον τὸ μέλος, ἀντὶ τοῦ κροῦσον καὶ δοκίμασον,
540
εἰ μὴ εὐρύθμως γέγραπται.
BEFGQ τὸ Καστόρειον: τὸν ἐπίνικον ἐπὶ μισθῷ συν-
τάξας ὁ Πίνδαρος ἐκ περιττοῦ συνέπεμψεν αὐτῷ προῖκα
ὑπόρχημα, οὗ ἡ ἀρχή (fr. 105)·
Σύνες ὅ τοι λέγω ζαθέων ἱερῶν ἐπώνυμε,
ὃ δὴ Καστόρειον εἶπε διὰ τὸ τὴν ἔνοπλον ὄρχησιν κατ' ἐνίους
τοὺς Διοσκούρους εὑρεῖν· ὀρχηστικοὶ γάρ τινες οἱ Διόσκουροι.
ὁ δὲ Ἐπίχαρμος (fr. 75) τὴν Ἀθηνᾶν φησι τοῖς Διοσκούροις τὸν
ἐνόπλιον νόμον ἐπαυλῆσαι, ἐξ ἐκείνου δὲ τοὺς Λάκωνας μετ'
BDEFGQ αὐλοῦ τοῖς πολεμίοις προσιέναι. τινὲς δὲ ῥυθμόν τινά φασι
τὸ Καστόρειον, χρῆσθαι δὲ αὐτῷ τοὺς Λάκωνας ἐν ταῖς πρὸς
τοὺς πολεμίους συμβολαῖς. διέλκεται δὲ ἡ τῆς πυρρίχης ὄρ-
χησις, πρὸς ἣν τὰ ὑπορχήματα ἐγράφησαν. ἔνιοι μὲν οὖν
φασι τὴν ἔνοπλον ὄρχησιν πρῶτον Κούρητας εὑρηκέναι καὶ
ὑπορχήσασθαι, αὖθις δὲ Πύρριχον Κρῆτα συντάξασθαι,
Θαλήταν δὲ πρῶτον τὰ εἰς αὐτὴν ὑπορχήματα· Σωσίβιος δὲ,
τὰ ὑπορχηματικὰ πάντα μέλη Κρηταϊκὰ λέγεσθαι.

Ode P 2, scholion 127, line 7
μενος αὐτὸ διὰ τῆς ἑπταμίτου κιθάρας, φησὶ δὲ τῆς λύρας,

ἑκὼν ἐπιθεώρησον τὸ μέλος, ἀντὶ τοῦ κροῦσον καὶ δοκίμασον,
εἰ μὴ εὐρύθμως γέγραπται.
BEFGQ τὸ Καστόρειον: τὸν ἐπίνικον ἐπὶ μισθῷ συν-
τάξας ὁ Πίνδαρος ἐκ περιττοῦ συνέπεμψεν αὐτῷ προῖκα
ὑπόρχημα, οὗ ἡ ἀρχή (fr. 105)·
Σύνες ὅ τοι λέγω ζαθέων ἱερῶν ἐπώνυμε,
ὃ δὴ Καστόρειον εἶπε διὰ τὸ τὴν ἔνοπλον ὄρχησιν κατ' ἐνίους
τοὺς Διοσκούρους εὑρεῖν· ὀρχηστικοὶ γάρ τινες οἱ Διόσκουροι.
ὁ δὲ Ἐπίχαρμος (fr. 75) τὴν Ἀθηνᾶν φησι τοῖς Διοσκούροις τὸν
ἐνόπλιον νόμον ἐπαυλῆσαι, ἐξ ἐκείνου δὲ τοὺς Λάκωνας μετ'
BDEFGQ αὐλοῦ τοῖς πολεμίοις προσιέναι. τινὲς δὲ ῥυθμόν τινά φασι
τὸ Καστόρειον, χρῆσθαι δὲ αὐτῷ τοὺς Λάκωνας ἐν ταῖς πρὸς
τοὺς πολεμίους συμβολαῖς. διέλκεται δὲ ἡ τῆς πυρρίχης ὄρ-
χησις, πρὸς ἣν τὰ ὑπορχήματα ἐγράφησαν. ἔνιοι μὲν οὖν
φασι τὴν ἔνοπλον ὄρχησιν πρῶτον Κούρητας εὑρηκέναι καὶ
ὑπορχήσασθαι, αὖθις δὲ Πύρριχον Κρῆτα συντάξασθαι,
Θαλήταν δὲ πρῶτον τὰ εἰς αὐτὴν ὑπορχήματα· Σωσίβιος δὲ,
τὰ ὑπορχηματικὰ πάντα μέλη Κρηταϊκὰ λέγεσθαι. ἔνιοι δὲ
οὐκ ἀπὸ Πυρρίχου τοῦ Κρητὸς τὴν πυρρίχην ὠνομάσθαι,
541
Σχόλια στον Πίνδαρο.Ode P 4, scholion 303a, line 4
γὰρ καὶ Κρηθεὺς εἰς Δία τὸ γένος ἀνῆγον.

BDEGQ σύνθεσιν ταύταν: ταύτην τὴν συνθήκην τῶν ὅρ-
κων καὶ τῆς βασιλείας πρὸς ἑαυτοὺς ἐπαινέσαντες διεχωρίσθησαν.
BDEGQ ἀτὰρ Ἰάσων: ὁ δὲ Ἰάσων αὐτὸς παρώξυνε τὸν
ὄντα καὶ δόξαντα πλοῦν εἰς Σκυθίαν ἀναφανεροῦν παντα-
χοῦ. 303bB
BDEGQ τάχα δὲ Κρονίδαο: ταχέως δὲ οἱ τοῦ Κρόνου
παιδὸς Διὸς τρεῖς παῖδες τὸν ἀριθμὸν, οἱ ἀκοπίαστοι κατὰ
τὴν μάχην, παρεγένοντο. καὶ ἐκ μὲν Ἀλκμήνης Ἡρακλῆς, ἐκ
δὲ Λήδας οἱ Διόσκουροι. πάλιν δὲ συλληπτικῶς ἐχρήσατο
τῷ τρόπῳ. φαίνεται γὰρ Ἡρακλῆς Ἀλκμήνης καὶ Λήδας
υἱὸς κατὰ τὸ ἀδιαχώριστον τοῦ λόγου· ἀλλὰ προσήκει ὑποδιαι-
ροῦντας ἑκάστῳ τὸ οἰκεῖον τῆς γενέσεως προσάπτειν. 305B
BDEGQ τάχα δὲ Κρονίδαο Ζηνὸς υἱοὶ τρεῖς: πάντας
Σοφοκλῆς ἐν ταῖς Λημνιάσι τῷ δράματι (fr. 354) καταλέγει
τοὺς εἰς τὸ Ἀργῷον εἰσελθόντας σκάφος, καὶ ὁ Αἰσχύλος ἐν
Καβείροις (p. 31 N.). ὁ δὲ Πίνδαρος συσταλῆναι τὸν Ἡρα-
κλέα τοῖς Ἀργοναύταις φησὶν, ὡς δὲ ἐν Μυσίᾳ ἐξῆλθεν ἐφ'
ὕδρευμα, κατελείφθη παρὰ τῶν Ἀργοναυτῶν· οἱ δὲ νεώτεροι,
διὰ τὸ κατὰ τὴν εἰρεσίαν ἄπειρον αὐτὸν εἶναι καὶ
Σχόλια στον Πίνδαρο.Ode N 10, scholion 12a, line 6
νετο ἰσόψηφος ταῖς ἀδελφαῖς, ἀλλὰ μονόψηφος ἐγένετο, ψῆφον

ἤνεγκε μόνη καθ' ἑαυτὴν, ἀπολυτικήν τινα ταύτην, ἐν κολεῷ
κατασχοῦσα τὸ ξίφος· τουτέστι μόνη παρὰ τὰς ἄλλας Δαναΐ-
δας, ἰδίᾳ ψήφῳ χρησαμένη, οὐκ ἔσπασε κατὰ τοῦ Λυγκέως
τὸ ξίφος.
Διομήδεα δ' ἄμβροτον ξανθά ποτε γλαυκῶ-
πις ἔθηκε θεόν: καὶ οὗτος Ἀργεῖος, ὃς δι' ἀρετὴν ἀπηθανα-
τίσθη· καὶ ἔστι περὶ τὸν Ἀδρίαν Διομήδεια νῆσος ἱερὰ, ἐν ᾗ
τιμᾶται ὡς θεός. καὶ Ἴβυκος οὕτω (fr. 38)· ........
τὴν Ἑρμιόνην γήμας ὁ Διομήδης ἀπηθανατίσθη σὺν τοῖς
Διοσκούροις· καὶ γὰρ συνδιαιτᾶται αὐτοῖς. καὶ Πολέμων
ἱστορεῖ (FHG III 122)· ἐν μὲν γὰρ Ἀργυρίπποις ἅγιόν
ἐστιν αὐτοῦ ἱερόν· καὶ ἐν Μεταποντίῳ δὲ διὰ πολλῆς αὐτὸν
αἴρεσθαι τιμῆς ὡς θεὸν, καὶ ἐν Θουρίοις εἰκόνας αὐτοῦ κα-
θιδρύσθαι ὡς θεοῦ.
542
ἄλλως. οὐχὶ δὲ καὶ τὸν Διομήδην ἡ

Ἀθηνᾶ θεὸν ἐποίησε; κατὰ γὰρ τὸν Θηβαϊκὸν πόλεμον Μελά-
νιππος, ἦν δὲ οὗτος ἥρως Θηβαῖος, ἔτρωσε τὸν Τυδέα· ὁ δὲ πρὸς
τὴν πληγὴν θυμήνας καθικέτευσε τὸν Ἀμφιάραον ἀνελεῖν
τὸν Μελάνιππον καὶ προσαγαγεῖν αὐτοῦ τὴν κεφαλήν. προ-
σαχθείσης δὲ αὐτῷ τῆς κεφαλῆς καὶ τῆς ὀργῆς νικησάσης τὸν
Σχόλια στον Πίνδαρο.Ode N 10, scholion 96, line 2
μένοις νικῆσαι σὺν ποδῶν σθένει, δρόμῳ, καὶ χειρῶν σθένει,

πάλῃ καὶ παγκρατίῳ καὶ πυγμῇ.
Κάστορος δ' ἐλθόντος ἐπὶ ξενίαν: τοῦ δὲ Κά-
στορος ἐπιξενωθέντος παρὰ τῷ Παμφάῃ τῷ προγόνῳ σου,
ὦ Θειαῖε, ἅμα τῷ ἀδελφῷ Πολυδεύκει, θαυμαστὸν οὐδὲν ἀγα-
θοὺς καὶ θαυμασίους γεγενῆσθαι τοὺς προγόνους σου ἀγω-
νιστάς· ἐπόπται γάρ εἰσι τῶν ἀγώνων οὗτοι. διὰ τοῦτο γοῦν
ἐν τοῖς ἐπάνω (38) εἶπε Χαρίτεσσί τε καὶ σὺν Τυνδαρίδαις
τὴν νίκην αὐτῶν ἐληλυθέναι τῷ γένει.
ἐπεὶ εὐρυχόρου ταμίαι Σπάρτας: ἐπεὶ οἱ τῆς
εὐρυχόρου Σπάρτης ταμίαι καὶ δεσπόται Διόσκουροι σὺν τῷ
Ἑρμῇ καὶ Ἡρακλεῖ τὴν τῶν ἀγώνων μοῖραν τῆς εὐωχίας
διέπουσι καὶ διοικοῦσι.
μάλα μὲν ἀνδρῶν δικαίων περικαδόμενοι:
πάνυ μὲν ὑμῶν τῶν ὄντων δικαιοτάτων ἀνδρῶν φροντίζοντες
διὰ τὸ τῆς ξενίας δίκαιον, καὶ ἄλλως δὲ καὶ κατὰ φύσιν οἱ
θεοὶ πιστοί τινες καὶ φιλάνθρωποι περὶ τοὺς εὐσεβοῦντας
ὄντες.
Σχόλια στον Πίνδαρο.Ode N 10, scholion 103, line 2
διὰ τὸ τῆς ξενίας δίκαιον, καὶ ἄλλως δὲ καὶ κατὰ φύσιν οἱ

θεοὶ πιστοί τινες καὶ φιλάνθρωποι περὶ τοὺς εὐσεβοῦντας
ὄντες.
ἢ οὕτως· ὅτι πίστιν σῴζοντες πρὸς τὸν πρόγο-
νον, φησί, τὸν ὑποδεξάμενον αὐτοὺς, νίκην τούτῳ νῦν ἐδω-
ρήσαντο.
ἢ οὗτοι, φησί, περισσῶς κηδόμενοι τῶν δι-
καίων ἀνδρῶν. δοκοῦσι γὰρ ἐπιφαινόμενοι κατὰ τὸ πέλαγος
σῴζειν τοὺς δικαίους.
μεταμειβόμενοι δ' ἐναλλάξ: μεταβάλλοντες δ'
αὐτοὶ οἱ Διόσκουροι καὶ ἐκ διαδοχῆς ἐναλλάσσοντες τὰς ἡμέρας,
μίαν μὲν διάγουσιν ἐν τῷ οὐρανῷ ὡς θεοί, μίαν δὲ ἐν τοῖς
543
ὑπογείοις τῆς Θεράπνης, ὁμοίαν καὶ ἴσην ἐκπληροῦντες τύχην.

ἰστέον δὲ ὅτι περιπέπτωκε τοῖς ἐν τῇ Νεκυομαντείᾳ λεγο-
μένοις περὶ τῶν Διοσκούρων (λ 303 – 4)·
ἄλλοτε μὲν ζώουσ' ἑτερήμεροι, ἄλλοτε δ' αὖτε
τεθνᾶσιν, τιμὴν δὲ λελόγχασιν ἶσα θεοῖσι.
Σχόλια στον Πίνδαρο.Ode N 10, scholion 112a, line 7
τος καὶ μέλλοντος ἀπόλλυσθαι εἵλετο Πολυδεύκης ὁ τούτου

ἀδελφὸς αὐτὸς ἀθάνατος ὢν μᾶλλον παρ' ἡμέραν ἄνθρωπος
εἶναι ἅμα τῷ ἀδελφῷ, καὶ πάλιν θεὸς ἅμα τῷ ἀδελφῷ ἀπο-
λουμένου αὐτοῦ· καὶ οὕτως ἐποίησαν οἱ θεοί.
τὸν γὰρ Ἴδας ἀμφὶ βουσί πως: ἡ ἱστορία ἐστὶ
τοιαύτη. Λυγκεὺς καὶ Ἴδας οἱ Ἀφαρέως παῖδες ἐμνηστεύσαντο
τὰς δύο Λευκίππου θυγατέρας Φοίβην καὶ Ἐλάειραν, κατὰ
δὲ τὴν τῶν γάμων εὐωχίαν τοὺς Διοσκούρους εἰς ἑστίασιν
ἐκάλεσαν· οἱ δὲ τὰς κόρας ἀφαρπάσαντες ἀπέφευγον, οἱ δὲ
ἐπεδίωκον, καὶ συνίσταται τοῖς Ἀφαρητιάδαις καὶ τοῖς Διος-
κούροις μάχη περὶ τῶν γάμων, καὶ ἀναιρεῖται Κάστωρ· εἶτα
Πολυδεύκης ἀνεῖλεν ἀμφοτέρους, συμπράξαντος τοῦ Διὸς καὶ
κεραυνὸν αὐτοῖς ἐπιπέμψαντος. ὁ δὲ Πίνδαρος οὐ διὰ τὰς
νύμφας φησὶν αὐτοῖς γεγενῆσθαι τὴν στάσιν, ἀλλὰ διὰ βοῶν
ἀπελασίαν. ψυχορραγοῦντος οὖν τοῦ Κάστορος Πολυδεύκης
ὢν ἀθάνατος πρὸς τὸν ὄντα φθαρτὸν εἵλετο καταμερίσασθαι
τὴν ἀθανασίαν τῇ τῆς φύσεως ἐκνικώμενος ἀνάγκῃ. οὕτως
οὖν αὐτοὺς καὶ Ὅμηρος (λ 303) ἑτερημέρους καλεῖ.
ὁ δὲ νοῦς· τὸν Κάστορα γάρ, φησί, τῆς τῶν βοῶν ἀφαιρέσεως
ἕνεκεν ὁ Ἴδας ὀργισθείς πως ὁ τοῦ Ἀφαρέως παῖς ἔτρωσεν.
Σχόλια στον Πίνδαρο.Ode N 10, scholion 132c, line 5
ὄρος ὑψηλὸν ἀκούσωμεν· οὐδὲ γὰρ νῦν τοῖς κατὰ τὴν Ἀρ-
καδίαν τελουμένοις ἡ κατὰ Τροίαν συντελεῖ.
ὁ δὲ νοῦς
οὕτως· ὁ δὲ Ζεὺς πυρφόρον καὶ τεφρώδη κεραυνὸν προσέρ-
ρηξεν ἀμφοτέροις, ὁμοῦ δὲ ἐκαίοντο ἐρημωθέντες. χαλεπὴ δὲ
καὶ δεινοτάτη ἡ ἔρις τοὺς ἀνθρώποις ἡ κατὰ τῶν κρειττόνων.
ἡ γὰρ πρὸς τοὺς κρείττονας, φησίν, ἔρις χαλεπή ἐστιν,
ὥστε ὁμιλεῖν αὐτοῖς καὶ προσφέρεσθαι. ἀποδιοπομπεῖσθαι δεῖ
οὖν τὴν ἔριν τὴν πρὸς τοὺς κρείττονας· ἡ μὲν γὰρ πρὸς
τοὺς ἴσους ὁμιλία εὐκτή, ἡ δὲ πρὸς τοὺς κρείττονας χαλεπή·
544
οἱ γοῦν Ἀφαρητιάδαι ἐρίσαντες κρείττοσι τοῖς Διοσκούροις

ἀπώλοντο.
ταχέως δ' ἐπ' ἀδελφεοῦ βίαν: ταχέως δ' ἐπὶ
τὸν ἀδελφὸν ὁ Πολυδεύκης ἦλθεν ὑποστρέψας, καὶ δὴ αὐτὸν
οὔπω τεθνηκότα, πνευστιῶντα δὲ κατέλαβεν.
οὔπω,
φησί, τὸν Κάστορα εὗρε τεθνηκότα, τὰς δὲ πνοὰς ὑπο-
ψυχρούμενον ὑπὸ τῆς φρίκης. καταψύχονται γὰρ οἱ νεκρού-
μενοι.
πάτερ Κρονίων, τίς δὴ λύσις ἔσσεται: ὦ
πάτερ Ζεῦ, τίς δὴ ἔκλυσις γενήσεται τούτων τῶν πενθῶν; καί
Σχόλια στον Πίνδαρο. , Scholia et glossae in Olympia et Pythia

(scholia recentiora Triclinii, Thomae Magistri, Moschopuli, Germani)
(collecta a Triclinio) (5034: 004)“Scholia recentia in Pindari epinicia,
vol. 1”, Ed. Abel, E.Berlin: Calvary, 1891.Ode-treatise O 3, schol-sec.
pra1, line 47
κτον. Τὸ βʹ δακτυλικὸν πενθημιμερές. Τὸ γʹ προσοδιακὸν ἀπ'

ἐλάσσονος τρίμετρον καταληκτικόν. ὁ αʹ ποὺς ἀπὸ τροχαίου, ὡς
γίνεσθαι ἐπίτριτον βʹ. Τὸ δʹ Ἰωνικὸν ἀπὸ μείζονος δίμετρον ἀκα-
τάληκτον. Τὸ εʹ προσοδιακὸν δίμετρον ἐκ χοριάμβου καὶ Ἰωνικοῦ
ἀπ' ἐλάσσονος. Τὸ ϛʹ ὅμοιον τῷ αʹ τῆς στροφῆς. Τὸ ζʹ ἐγκωμιολο-
γικὸν ἐκ δακτυλικοῦ πενθημιμεροῦς καὶ ἰαμβικοῦ ὁμοίου, ὃ καὶ δι-
πενθημιμερὲς καλεῖται, ὡς εἴρηται. Τὸ ηʹ δακτυλικὸν πενθημιμε-
ρὲς ὅμοιον τῷ βʹ. Τὸ θʹ Στησιχόρειον τρίμετρον ὑπερκατάληκτον
ἐξ ἐπιτρίτων δευτέρων. Ἐπὶ τῷ τέλει ἑκάστης ἐπῳδοῦ κορωνὶς
καὶ παράγραφος, ἐπὶ δὲ τῷ τέλει τοῦ ᾄσματος ἀστερίσκος.
Th. Οἱ Διόσκουροι κατὰ τὴν ἐντολὴν Ἡρακλέους διατιθέ-
μενοι τὸν Ὀλυμπιακὸν ἀγῶνα, ὡς ἐνομοθέτησεν ἐκεῖνος· τούτοις
γὰρ εἰς θεοὺς ἀναχωρῶν ἀνέθετο· ἐπενόησαν ἀφ' ἑαυτῶν καὶ
ἑτέραν ἑορτὴν ὀνομάσαντες ταύτην Θεοξένια παρὰ τὸ δοκεῖν
τότε ξενίζειν τοὺς θεούς. θύοντι οὖν τῷ Θήρωνι εἰς Θεοξένια
ἐπὶ τῆς νίκης, ἣν προηγωνίσατο, ἀνηγγέλθη αὐτῷ καὶ ἑτέρων
αὐτοῦ ἵππων νίκη· δι' ἣν καὶ τὸ παρὸν γέγραπται ἐπινίκιον. διὸ
καὶ Θεοξένια ἐπιγέγραπται.
Σχόλια στον Πίνδαρο. , Scholia et glossae in Olympia et Pythia (scholia

545
recentiora Triclinii, Thomae Magistri, Moschopuli, Germani) (col

Ode-treatise O 3, scholion-sec. 1-6, line 1
τὴν πόλιν τοῦ Θήρωνος. – τιμῶν. – διὰ τῶν τοῦ Θήρωνος
ἐγκωμίων. τὸν ἐκ τῆς ἐν Ὀλυμπίᾳ νίκης αὐτῷ καταστάντα.
ἐγείρας, ἀνυψώσας· – διὰ τοῦ ὀρθῶ-σαι ἤγουν ἀνεγεῖραι. – τῶν
ἀκαμάντους καὶ ταχεῖς πόδας ἐχόν-
των.
ἀπάνθισμα, καρπόν· τῆς γὰρ αὐτῶν νίκης ὁ ὕμνος
καρπός.
Tr. Ἀναχωρῶν εἰς θεοὺς Ἡρακλῆς τοῖς Διοσκούροις
τὸν Ὀλυμπιακὸν ἀγῶνα ἐπέτρεψε τελεῖν. οὗτοι δὲ πρὸς τούτῳ
καὶ ἑτέραν ἑορτὴν ἐξεῦρον, ἣν διὰ τὸ πρὸς πάντας τοὺς θεοὺς
γίνεσθαι Θεοξένια ἐκάλουν, οἱονεὶ ξενίαν καὶ τράπεζαν τῶν
θεῶν. θύοντι οὖν Θήρωνι καὶ ἑορτάζοντι τὰ Θεοξένια ἠγγέλθη,
ὡς ἐν Ὀλυμπίᾳ οἱ αὐτοῦ ἵπποι ἐνίκησαν. διὰ τοῦτο οὖν ὁ ποιη-
τὴς εὔχεται τοῖς Διοσκούροις καὶ τῇ αὐτῶν ἀδελφῇ Ἑλένῃ ὡς
καταστήσασι πρώτοις τὴν τῶν Θεοξενίων ἑορτήν. λέγει οὖν·
γεραίρων καὶ τιμῶν τὴν κλεινὴν Ἀκράγαντα, ὀρθώσας καὶ ἐγεί-
ρας καὶ ἀνυψώσας ὕμνον τοῦ Θήρωνος Ὀλυμπιονίκην καὶ ἐκ τῆς
Ὀλυμπίας αὐτῷ καταστάντα, ἄωτον καὶ ἀπάνθισμα καὶ καρπὸν

σαι ἤγουν ἀνεγεῖραι. – τῶν ἀκαμάντους καὶ ταχεῖς πόδας ἐχόν-

των ἀπάνθισμα, καρπόν· τῆς γὰρ αὐτῶν νίκης ὁ ὕμνος
καρπός. Tr. Ἀναχωρῶν εἰς θεοὺς Ἡρακλῆς τοῖς Διοσκούροις
τὸν Ὀλυμπιακὸν ἀγῶνα ἐπέτρεψε τελεῖν. οὗτοι δὲ πρὸς τούτῳ
τῶν ἵππων αὐτοῦ τῶν ἀκαμαντοπόδων, εὔχομαι ἁδεῖν καὶ ἀρέ-
σκειν τοῖς υἱοῖς τοῦ Τυνδάρεω Διοσκούροις, τοῖς φιλοξένοις καὶ
τοῖς φιλοῦσι τοὺς ξένους, καὶ τῇ αὐτῶν ἀδελφῇ τῇ καλλιπλο-
546
κάμῳ Ἑλένῃ.
ἡ ποιητικὴ γνῶσις. – τὸ οὕτω διὰ τὸ ἁρμόσαι
λέγει. – ἐπῆλθε.


τῶν ἵππων αὐτοῦ τῶν ἀκαμαντοπόδων, εὔχομαι ἁδεῖν καὶ ἀρέ-
σκειν τοῖς υἱοῖς τοῦ Τυνδάρεω Διοσκούροις, τοῖς φιλοξένοις καὶ
τοῖς φιλοῦσι τοὺς ξένους, καὶ τῇ αὐτῶν ἀδελφῇ τῇ καλλιπλο-
κάμῳ Ἑλένῃ.
ἡ ποιητικὴ γνῶσις. – τὸ οὕτω διὰ τὸ ἁρμόσαι
λέγει. – ἐπῆλθε.
ξένον καὶ παράδοξον· ἐπειδὴ
τοιοῦτον καὶ τὸ εἰς Θήρωνα νῦν συμβάν, θύοντα Θεοξένια ἐν
Ὀλυμπίᾳ διὰ τῶν ἵππων νικῆσαι.
Pal. Τρεῖς ἁρμονίαι· Δωρία, Φρυγία, Λυδία.
Tr. Δωρίῳ πεδίλῳ] ὥσπερ ὁ ποὺς τῷ πεδίλῳ ἁρμό-
ζεται, οὕτω φησὶ καὶ τὸν ὕμνον τοῦ Θήρωνος ἁρμόσαι Δωρικῇ

Αἰνεσιδάμου πρεπόντως τὴν φόρμιγγά τε τὴν ποικιλόγαρυν

καὶ τὴν βοὴν τῶν αὐλῶν τὴν θέσιν τε τῶν ἐπέων, ἤγουν συμ-
βαλεῖν αὐτῷ τῷ Θήρωνι τοῖς ὕμνοις. τὸ δὲ πράσσοντι ἀντὶ
τοῦ ἀπαιτοῦντι· πράσσω γὰρ σημαίνει καὶ τὸ ἀπαιτῶ, ἐξ
οὗ καὶ πράκτωρ· ἢ εἰσπράσσουσι, καὶ δι' ἐμοῦ ἀντιπτωτικῶς.
547
ὁ Ὀλυμπιακὸς ἀγὼν πράσσει ἀπὸ κοινοῦ. – ὑμ-

νεῖν. – τῆς Πίσης.
θεόμοροι] συνίζησις. – ἐκ θεῶν
μεμοιρασμένοι. – ἐπέρχονται. – εὐφημίαι· ἐκεῖ γὰρ νικῶντες
ἄνθρωποι κτῶνται αὐτάς.
M. Τυνδαρίδαις τε] τοῖς Διοσκούροις τε εὔχομαι
ἀρέσκειν τοῖς φιλοξένοις καὶ τῇ Ἑλένῃ τῇ καλλιπλοκάμῳ τιμῶν
(3) τὴν ἔνδοξον Ἀκράγαντα διὰ τοῦ ἀνεγεῖραι ὕμνον Ὀλυμπιονί-
κας ὑμνοῦντα, ἄωτον λέγω, ἤγουν κόσμον ἐξαίρετον τῶν ἵππων
τοῦ Θήρωνος τῶν μὴ καμνόντων τοὺς πόδας ἐν τοῖς δρόμοις.
ἐπίνοια δὲ (7) ἐγκωμίων μοι παρέστη, ἤγουν ἐπῆλθε τοῦτον τὸν
τρόπον ἐξευρόντι, τουτέστιν ἐπινοήσαντι τρόπον νεοσίγαλον,
ἤγουν καινοτέραν ἀγλαΐαν ἔχοντα, ᾆσμα λαμπρὰν συνιστῶν
χορείαν ἐναρμόσαι Δωρίῳ ῥυθμῷ· ἐπεὶ (10) εἰσπράττονται μὲν
ἐμέ, ἤγουν ἀπαιτοῦσιν οἱ στέφανοι οἱ ἐπὶ ταῖς χαίταις τῶν ἵππων
ζευχθέντες, τουτέστι συνδεδεμένοι τεθέντες, τοῦτο τὸ χρέος τὸ

ψυχροῦ, ἤγουν κατὰ τὰ Ὑπερβόρεα μέρη· ὅπου σταθεὶς ἐθαύ-

μαζε τὰ δένδρα, ὧν γλυκὺς ἔρως ἔλαβεν αὐτόν, ὥστε φυτεῦσαι
ἀπ' αὐτῶν δηλονότι, περὶ τὸ τέρμα τοῦ δρόμου τῶν ἵππων τὸ
δωδεκάγναμπτον (59), ἤγουν ὃ δωδεκάκις οἱ ἀγωνιζόμενοι
τεθρίπποις περιήρχοντο. καὶ δὴ (61) εἰς ταύτην τὴν ἑορτήν,
ἤγουν εἰς τὰ Θεοξένια, εὐμενὴς ἔρχεται ὁ Ἡρακλῆς σὺν τοῖς
δυσὶ παισὶ τῆς Λήδας τῆς βαθυζώνου, ἤγουν τῆς πολυτελεῖ ζώνῃ
ποτὲ χρωμένης, ἤγουν τῆς πλουσίας· καθὸ λέγεται καὶ βαθὺς
πλοῦτος ὁ πολὺς ἀπὸ μεταφορᾶς τῆς βαθείας ὕλης ἤτοι δασείας·
τοῖς ἀντιθέοις (62), ἤγουν τοῖς ἰσοθέοις, τουτέστι τοῖς Διοσκού-
ροις. τούτοις γὰρ ἐπέτραπεν, ἤγουν ἐπὶ τῇ ἐξουσίᾳ γὰρ τούτων
ἔδωκεν εἰς τὸν οὐρανὸν αὐτὸς ἀπερχόμενος, νέμειν, ἤγουν
διοικεῖν τὸν θαυμαστὸν ἀγῶνα, περί τε τῆς ἀρετῆς, ἤγουν
τῆς δυνάμεως, τῆς ἐμπειρίας τῶν ἀνδρῶν, καὶ τῆς διφρηλασίας,
ἤγουν τῆς σπουδαίας κινήσεως τῶν δίφρων, τῆς ῥιμφαρμάτου,
τουτέστι δι' ἧς ἡ ταχυτὴς τῶν ἁρμάτων δείκνυται.
οὖν. – που.
Σχόλια στον Πίνδαρο. , Scholia in Nemea et Isthmia (scholia vetera et

recentiora partim Thomae Magistri et Triclinii) (5034: 007)
548
“Scholia recentiora Thomano–Tricliniana in Pindari Nemea et Isthmia”,

Ed. Mommsen, T.Leipzig: Teubner, 1865.Ode N 10, scholion 91, line 2
Τυνδαρίδαισι. μέμνηται τῶν διοσκούρων παν-

ταχοῦ ὡς ἀθλοθετούντων, ἢ ὡς ἀγωνιστῶν:
Νικαφορίαις γὰρ ὅσαις. θαυμαστικὸν τὸ
ὅσαις ἐξενήνεκται. ὅσαις γὰρ νικηφορίαις, ἤγουν πολλαῖς
νίκαις αὐτῶν, ἀνέθηλε καὶ ηὐξήθη τὸ ἄστυ τοῦ προίτου,
ἤγουν τὸ ἄργος:
Ἐκ δὲ πελλάνας. ὅτι ἐν πελλήνῃ τοῖς νικήσα-
σιν ἀθληταῖς χλαῖνα ἐδίδοτο. ἐτελεῖτο δὲ ἐν αὐτῇ τὰ θεο-
ξένια: –
Κάστορος δ' ἐλθόντος. ἐπιξενωθεῖσι, φησί,
τοῖς Διοσκούροις παρὰ τῷ παμφάῃ, οὐδὲν θαυμαστὸν εἶναι,
ἐκείνοις, ἀθληταῖς οὖσιν ἀγαθοῖς, καὶ τὸ σὸν μέρος δηλονότι
συγγενές. ἤγουν· οὐ κενόν ἐστιν, ὦ θειαῖε, συγγενῆ εἶναί
σε τῶν διοσκούρων, ἐπεὶ καὶ τῆς σπάρτης φύλακές εἰσι καὶ
τοὺς ἀγῶνας διέπουσι σὺν ἑρμῇ καὶ ἡρακλεῖ:
[Ἔνθεν ἁρπάξαντες. σημείωσαι,] ὅτι, ἑνὸς
βαλόντος τὸν κάστορα τῇ στήλῃ, ἐπ' ἀμφοτέρων λέγει λυγ-
κέως τε καὶ ἴδα. τὸ δὲ φλάσαν ἀντὶ τοῦ ἔθλασαν, κατὰ
κοινωνίαν τοῦ θ πρὸς τὸ φ. τοὺς γὰρ θῆρας φῆρας οἱ
αἰολεῖς καλοῦσιν:
Scholia In Sophoclem, Scholia et glossae in Sophoclis Ajacem (glossae

et scholia recentiora) (5037: 002)“Τὰ ἀρχαῖα σχόλια εἰς Αἴαντα τοῦ
Σοφοκλέους”, Ed. Christodoulos, G.A.Athens: University of Athens
Press, 1977.Scholion 201e, line 7
ἐν τῷ ἄρει βοηθῶν ἢ ὁ δι' ἀρᾶς τὴν νίκην ποιούμενος. ὅμοια (leg. ὁμοίως)
καὶ ἀ-
ρηίθοος ἢ ἐν τῷ ἄρει θέων. βοηθεῖν γὰρ κυρίως ἐπὶ τοῦ πολέμου λέγεται.
καὶ Ὅμη-
ρος (Β 408)· βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος. φασὶν οἱ παλαιοὶ ὅτι, ὅταν ἡ ναῦς
ἐν τῇ θαλάσσῃ καταποντίζηται, τότε ἐν τῇ κεραίᾳ φαίνεται ὡς φέγγος καὶ
σῴζεται
ἀπ' αὐτοῦ τοῦ φαινομένου ἡ ναῦς καὶ οἱ ἐν αὐτῇ ὄντες ἐν θελήσει θεοῦ.
μυθολογοῦνται δὲ οἱ Ἕλληνες ὅτι οἱ Διόσκουροί εἰσιν. FOm
γενεᾶς: ἀπό. Fsl οἱ καταγόμενοι. OHsl
549
λείπει ὑπάρχον-τες. Gsl χθονίων: συγκατοίκων. Hsl

Ἐρεχθειδῶν: ἀπὸ τοῦ ἔριον τὸ μαλλίον καὶ τοῦ χθών. ἢ ἀπὸ τοῦ
ἔρα, ἡ γῆ. ὁ γοῦν Ζεὺς ὢν ἐχέγγυος
(leg. ἔγκυος) τῇ Ἀθηνᾷ ὑπὸ τῶν ὀδυνῶν κατετρύχετο. ἐμήνυσεν οὖν τῷ
Ἡφαίστῳ
ἆραι τὸν πέλεκυν αὐτοῦ καὶ κατὰ κράτος ἐνεγκεῖν καὶ ἀπαλλάξαι αὐτὸν
ἀπὸ τῶν ὀδυνῶν.
Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora) “Scholia in

Thucydidem ad optimos codices collata”, Ed. Hude, K.Leipzig: Teubner,
1927, Repr. 1973 Book 8, ch. 93, sec. 1, line 3
τῷ ὄντι ὦσι: φοβούμενοι μή τις εἰπών, ὅτι ὀρέγεται δημο-

κρατίας, πρός τινα ὅς ἐστι τῶν πεντακισχιλίων, ἀγνοῶν ὅτι
ἐστὶν εἷς ἐκείνων, ἐν κινδύνῳ γένηται μετόχους: κοι-
νωνοὺς τῆς ἀρχῆς. τὸ δ' αὖ ἀφανὲς φόβον ἐς ἀλλήλους
παρέξειν: ἀδήλου δὲ ὄντος, ὅτι εἰσὶ πεντακισχίλιοι, φόβον
παρασκευάσειν τοῦτο καὶ ὑποψίαν τοῖς Ἀθηναίοις πρὸς ἀλλή-
λους. ἕκαστος γὰρ τὸν πέλας ᾤετο τῶν πεντακισχιλίων εἶναι
θέμενοι τὰ ὅπλα: ὁπλισθέντες. ἔθεντο:

ἤγουν ἀπέθεντο. Ἀνακείῳ: Διοσκούρων ναῷ· ἄνακες γὰρ
οἱ Διόσκουροι.
καὶ τοὺς ἄλλους παρακατέχειν: καὶ
τοὺς ἄλλους ἡσυχάζοντας παρακατέχειν εἰς τοὺς πολεμίους
καὶ ἐκ τούτων ἐν μέρει: καὶ κατὰ μέρος τῶν πεντακισχιλίων
περὶ τοῦ παντὸς πολιτικοῦ: περὶ τῆς πάσης

πολιτείας ξυνεχώρησάν τε: δέον εἰπεῖν συνεχώρησε
τὸ πλῆθος, ἀλλὰ πρὸς τὸ σημαινόμενον ἀποβλέψας, οὕτως
εἴρηκε συνεχώρησαν τὰ πλήθη e10 ʃ ἤγουν συνέδραμον, ὡμο-
νόησαν. ῥητήν: ὡρισμένην e10
τάχα: ἴσως. ἀπὸ ξυγκειμένου λόγου: ἀπὸ
Michael Apostolius Paroemiogr., Collectio paroemiarum (9009: 001)

“Corpus paroemiographorum Graecorum, vol. 2”, Ed. von Leutsch, E.L.
Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1851, Repr. 1958.Centuria 18, sec.
62, line 3
Τὸ ω μετὰ τοῦ ο μίκρου.

550
Ὦ οἵα κεφαλή, καὶ ἐγκέφαλον οὐκ ἔχει: ἐπ' ἀν-

δρῶν μεγαλοπρεπῶν μὲν τῷ σώματι, κατὰ ψυχὴν δὲ ἀλογίστων.
Ὦ οὗτος, κἂν θύλαξ γένῃ οὐ προσελεύσομαί
σοι: ἐπὶ τῶν ἅπαξ πειραθέντων μοχθηρίας ἐνίων, οὐκέτι
δὲ ἐξαπατωμένων τῇ πείρᾳ ταῖς αὐτῶν ὑποκρίσεσιν.
Ὠοῦ ἐξῆλθεν: ἐπὶ τῶν ὡραιοτάτων. Ὁ γὰρ Ζεὺς
ὁμοιωθεὶς κύκνῳ ἐμίγῃ τῇ Λήδᾳ καὶ ἐγέννησε δύο ᾠά· ἐκ
μὲν τοῦ ἑνὸς ᾠοῦ οἱ Διόσκουροι ἐγεννήθησαν, Κάστωρ καὶ
Πολυδεύκης, ἐκ δὲ τοῦ ἑτέρου ἡ Ἑλένη ἡ πάγκαλος· ὅθεν
τό, Ἐξ ᾠοῦ ἐγεννήθη.
Τὸ ω μετὰ τοῦ ρ.
Ὡραιότερος Ὑακίνθου: οὗτος Ἀμυκλαῖον ἦν μει-

ράκιον καὶ καλόν. εἰς τοῦτον εἶδε μὲν ὁ Ἀπόλλων, εἶδε δὲ
ὁ Ζέφυρος, καὶ ἄμφω κατείχοντο τῇ μορφῇ καὶ φιλότιμος
ἦν ἀφ' ὧν εἶχεν ἑκάτερος· ἐτόξευε μὲν ὁ Ἀπόλλων, ἔπνει
δὲ ὁ Ζέφυρος. μέλη μὲν ἦν τὰ παρ' ἐκείνου καὶ ἡδονή·
φόβος δὲ τὰ παρ' ἐκείνου καὶ ταραχή· ῥέπει πρὸς τὸν δαί-
μονα τὸ μειράκιον, καὶ Ζέφυρον ὑπὸ ζηλοτυπίας ὁπλίζει
Σούδα “Suidae lexicon, 4 vols.”, Ed. Adler, ALeipzig: Teubner,

1.1:1928; Lexicographi Graeci 1.1–1.4.Alphabetic letter alpha, entry
4363, line 2
τοῖς λυπουμένοις συνεστύγναζε, καὶ κατὰ τὸν Ἀπόστολον, τοῖς πᾶσι τὰ

πάντα ἐγίνετο. καὶ πρεσβύτης μὲν ὢν ἐκμαθὼν οὓς καὶ ἐπόνει λό-
γους ἐπ' ἐκκλησίας ἐδίδασκε· μετὰ δὲ ταῦτα σὺν τῇ φιλοπονίᾳ καὶ
παρρησίαν κτησάμενος ἐξ αὐτοσχεδίου καὶ πανηγυρικώτατα ἐδίδασκε,
καὶ χαίρειν τῇ γραμματικῇ φράσας ἐπὶ τὸν ἀσκητικὸν ἐτράπη βίον.
οὐ μὴν τοιοῦτοι ἦσαν οἱ λόγοι ὡς παρὰ τῶν ἀκροατῶν σπουδάζεσθαι
ἢ γραφῇ παραδίδοσθαι.
Ἀτιμαγέλου: μὴ συναγελαζομένου. κέρας βουμολγὸς ταύρου
κλάσσεν ἀτιμαγέλου.
Ἀτιμάζω· αἰτιατικῇ. τὸ καταφρονῶ, τὸ ἀναδύομαι. Αἰλια-
νός· ταῦτά τοι οἱ Διόσκουροι οὐκ ἠτίμασάν οἱ φανῆναι πάλιν. καὶ
Ἀτιμῆσαι, ἀτίμως ὑβρίσαι. ὁ δὲ Δημοσθένης ἐδέετο συγγνῶναι τῷ
παιδὶ καὶ μὴ αὐτὸν ἀτιμῆσαι.
Ἀτίμητος ἀγών: ἐφ' ᾧ τίμημα ὡρισμένον ἐκ τῶν νόμων οὐ
κεῖται, ἀλλ' οἱ δικάζοντες ἐτιμῶντο τί δεῖ παθεῖν ἢ ἀποτῖσαι. ὁ δὲ
551
τιμητὸς, ᾧ πρόσεστιν ἀπὸ τῶν νόμων ὡρισμένον τίμημα.

Ἄτιμος: ἀνήκουστος. καί μ' ὁ Φοῖβος ἄτιμον ἐξέπεμψε. περὶ
ὧν γὰρ ἀπῆλθεν, οὐκ ἤκουσεν. ἰδίᾳ Δημοσθένης ἐν Φιλιππικοῖς
τὸν ἀτιμώρητον λέγει· τουτέστιν, ὃν ἄν τις ἀποκτιννὺς οὐχ ὑπόκει-
ται ἐπιτιμίῳ, ἀλλ' ἔστι καθαρὸς αἰτίας· ὁ οἷον τὸν ἄτιμον ἑλών.
Ἀτιμότερον: ἀντὶ τοῦ εὐτελέστερον, ἀτεχνότερον
Σούδα Alphabetic letter delta, entry 1209, line 1
Διὸς Κόρινθος: ἐπὶ τῶν τὰ αὐτὰ λεγόντων παροιμία. ἐρρέθη

δὲ δι' αἰτίαν τοιαύτην· Μεγαρεῖς ὑπακούοντες Κορινθίοις ἐβαροῦντο
τοῖς ἐπιτάγμασι καὶ φανεροὶ δυσανασχετοῦντες ἦσαν ἐπὶ τούτῳ.
Κορινθίων δὲ πρέσβεις ἦλθον εἰς τὰ Μέγαρα καὶ τοῦ δήμου μὴ προς-
έχοντος αὐτοῖς ἀγανακτοῦντες ἐβόων· οὐκ ἀνέξεται ταῦτα ὁ Διὸς
Κόρινθος. φασὶν οὖν τοὺς Μεγαρεῖς ἐκβάλλοντας αὐτοὺς παίειν καὶ
λέγειν· παῖε τὸν Διὸς Κόρινθον.
Διοσκόριος, Μυραῖος, γραμματικός, ὕπαρχος πόλεως καὶ
πραιτωρίων, ὁ διδάξας τὰς θυγατέρας Λέοντος τοῦ βασιλέως ἐν
Βυζαντίῳ.
Διόσκουροι: Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης. Αἰλιανός· καὶ μέντοι
καὶ Διοσκούρων ἦν ἀγάλματα βʹ νεανίαι μεγάλοι, γυμνοὶ τὰς παρειὰς
ἑκάτερος, ὅμοιοι τὸ εἶδος καὶ χλαμύδας ἔχοντες ἐπὶ τῶν ὤμων,
ἐφημμένην ἑκάτερος· καὶ ξίφη ἔφερον τῶν χλαμύδων ἠρτημένα καὶ
λόγχας εἶχον παρεστώσας, καθ' ἃς ἠρείδοντο, ὁ μὲν κατὰ δεξιάν, ὁ δὲ
κατὰ λαιάν.
Διὸς κῴδιον· οὗ τὸ ἱερεῖον Διὶ τέθυται. θύουσί τε τῷ τε
Μειλιχίῳ καὶ τῷ Κτησίῳ Διί. τὰ δὲ κῴδια τούτων φυλάσσουσι Δία
προσαγορεύοντες. χρῶνται δ' αὐτοῖς οἵ τε Σκιροφορίων τὴν πομπὴν
στέλλοντες καὶ ὁ δᾳδοῦχος ἐν Ἐλευσῖνι, καὶ ἄλλοι τινὲς πρὸς τοὺς
καθαρμοὺς ὑποστορνύντες αὐτὰ τοῖς ποσὶ τῶν ἐναγῶν.
Σούδα Alphabetic letter kappa, entry 469, line 8
Καστορίδων: κυνῶν. σοὶ γὰρ Καστορίδων ὑλακὰ εὔαδε.

Καστόριον: εἶδος βαφῆς ἀπὸ τῆς κογχύλης.
Καστωλός: ὄνομα κύριον.
Κάστωρ, Ῥόδιος, ἢ ὥς τινες Γαλάτης, ὡς δὲ ἄλλοι ἐπλανήθη-
σαν Μασσαλιώτης· ῥήτωρ ὃς ἐκλήθη Φιλορώμαιος. γήμας δὲ οὗτος
Δηϊοτάρου τοῦ συγκλητικοῦ θυγατέρα ἀνῃρέθη ὑπ' αὐτοῦ ἅμα τῇ
γαμετῇ, διότι αὐτὸν Καίσαρι διέβαλεν. ἔγραψε δὲ Ἀναγραφὴν Βαβυ-
λῶνος καὶ τῶν θαλασσοκρατησάντων ἐν βιβλίοις βʹ, Χρονικὰ
ἀγνοήματα,
552
καὶ Περὶ ἐπιχειρημάτων ἐν βιβλίοις εʹ, Περὶ πειθοῦς βʹ, Περὶ τοῦ
Νείλου, τέχνην ῥητορικήν· καὶ ἕτερα. ζήτει περὶ ἀγαλμάτων Κάστορος
καὶ Πολυδεύκους ἐν τῷ Διόσκουροι.
Καστρεύσαντες· καστρεύσαντες δὲ ἑαυτοὺς περὶ τὸν ἀρχιεπί-
σκοπον διὰ παρακλήσεως πείθειν ἐνόμιζον.
Κάστρον: κατὰ Ῥωμαίους παρεμβολὴ ἀσφαλής.
Κατά: κυρίως ἐξ, ἐπί, ἐκ, ἀπό. ἢ ἀντὶ τοῦ εἶτα. κᾆτα ἐπειδὰν
ὑπεκβάντες ποιήσωνται τὴν ὁρμήν, σοὶ δῆτα μελήσει. κᾆτα ἐσκήψατο
μεθύειν. ἀντὶ τοῦ ὑπεκρίθη.
Κατανδρίζομαι· γενικῇ.
Κατάβα: ἀντὶ τοῦ κατάβηθι. Ἀριστοφάνης Βατράχοις· κατάβα
πανοῦργε. μόνως γὰρ λέγεσθαι ἀξιοῦσί τινες τὸ κατάβηθι. καὶ
Σούδα Alphabetic letter kappa, entry 2659, line 2
τοῖς παραλλήλοις. Κύκλοι ἐκαλοῦντο οἱ τόποι, ἐν οἷς ἐπωλοῦντό

τινες· ὠνομάσθησαν δὲ ἀπὸ τοῦ κύκλῳ περιεστάναι τοὺς πωλουμένους.
Κύκνειον: τὸ τοῦ κύκνου μέλος.
Κύκνος: ὄρνεον φιλῳδόν. κύκνον τὸν Μουσῶν ἄξια μελψά-
μενον.
Κύκνου πολιώτεροι δὴ οἵδ' ἐπανθοῦσι τρίχας. ἀλλὰ κἀκ τῶν
λειψάνων καὶ τῶνδε γνώμην νεανικὴν ἔχειν· ὡς ἐγὼ τοὐμὸν νομίζω
γῆρας εἶναι, ἢ πολλῶν κικίννους νεανιῶν καὶ σχῆμα καὶ εὐρυπρωκτίαν.
Κυκώμενος: ταραττόμενος.
Κύλλαρος: ἵππος Κάστορος. παρὰ τὸ κέλλειν. ὁ ταχύς. Στη-
σίχορός φησι τὸν Ἑρμῆν δεδωκέναι τοῖς Διοσκούροις Φλόγεον καὶ
Ἅρπαγον, ὠκέα τέκνα Ποδάργας καὶ Κύλλαρον.
Κυλλήνη: ὄνομα πόλεως. καὶ Κυλλήνιος, ὁ Ἑρμῆς.
Κυλίνη: ἡ ἄκαρπος κράμβη.
Κυλικεῖον: ἡ θήκη τῶν ποτηρίων.
Κυλίνδει: κυλίει, ἐπιφέρει.
Κύλινδρος.
Κύλιξ: φιάλη, ποτήριον. λέγεται καὶ κυλίκειον, χεῖλος ἀπο-
κεκρουσμένον, κεκλασμένον. καὶ Ἐπικυλίκιοι ἐξηγήσεις. οἷα
δὴ ἐν στιβάσι καὶ κύλικι ἐς τὸ ἁβρότερον ἀνακεκλιμένοις ἐπιπεσὼν
ἔκτεινε. καὶ αὖθις· καὶ σταγόνα σπονδῖτιν, ἀεὶ θέεσσιν ὀπηδόν, τὴν
Σούδα Alphabetic letter xi, entry 47, line 3

553
Ξενοφάνης ἐν ἐλεγείᾳ περὶ τοῦ ἄλλοτε ἄλλον αὐτὸν γεγενῆσθαι·

καί ποτέ μιν στυφελιζομένου σκύλακος παριόντα φασί γ' ἐποικτεῖραι
καὶ τόδε φάσθαι ἔπος· παῦσαι, μηδὲ ῥάπιζ', ἐπειὴ φίλου ἀνέρος ἐστὶ
ψυχή, τὴν ἔγνων φθεγξαμένην ἀΐων. ἔσκωψε δ' αὐτὸν καὶ Κρατῖνος
ἐν Πυθαγοριζούσῃ. καὶ ἐν Ταραντίνοις· ἔθος ἐστὶν αὐτοῖς, ἐὰν ἰδιώτην
ποθὲν λάβωσιν εἰσελθόντα, διαπειρώμενον τῆς τῶν λόγων ῥώμης
ταράττειν καὶ κυκᾶν τοῖς ἀντιθέτοις, τοῖς πέρασι, τοῖς παρισώμασι,
τοῖς ἀποπλάνοις, τοῖς μεγέθεσι νουβυστικῶς.
Ξενοφῶν, Γρύλου, Ἀθηναῖος, φιλόσοφος Σωκρατικός· ὃς πρῶτος
ἔγραψε βίους φιλοσόφων καὶ ἀπομνημονεύματα. παῖδας ἔσχεν ἀπὸ
Φιλησίας Γρύλον καὶ Διόδωρον, οἳ καὶ Διόσκουροι ἐκαλοῦντο· αὐτὸς
δὲ Ἀττικὴ μέλιττα ἐπωνομάζετο. γέγονε δὲ συμφοιτητὴς Πλάτωνος
καὶ ἤκμαζε κατὰ τὴν Ϟεʹ ὀλυμπιάδα. ἔγραψε βιβλία πλείονα τῶν μʹ,
ὧν καὶ ταῦτα· Κύρου παιδείας βιβλία ηʹ, Κύρου Ἀναβάσεως βιβλία ζʹ,
Ἑλληνικῶν βιβλία ζʹ, Συμπόσιον· καὶ ἄλλα πολλά.
Ξενοφῶν, Σωκράτους μαθητής, ἐστρατεύσατο ἐπὶ Πέρσας Κύρῳ
συνανελθὼν ἐπὶ τὸν ἀδελφὸν Ἀρταξέρξην. ὁ Κῦρος δὲ ἦν μετὰ Τις-
σαφέρνην ὕπαρχος ὑπὸ Δαρείου τοῦ πατρὸς τῶν ἐν τῇ Ἀσίᾳ καταστάς.
μετὰ δὲ τὸν Δαρείου θάνατον Κῦρον Ἀρταξέρξης διαβληθέντα ὑπὸ
Τισσαφέρνους ἀναιρεῖν μέλλων ἀφῆκε, Παρυσάτιδος τῆς μητρὸς παραι-
τησαμένης αὐτὸν καὶ τὴν στρατιὰν αὐτῷ φυλαξάσης.
Σούδα Alphabetic letter pi, entry 1951, line 9
Πολυδαιδάλου: πολλὰ ποικίλματα ἔχοντος.

Πολυδεύκης, Ναυκρατίτης. τινὲς δὲ Ἀρδουέννας σοφιστὴν
γράφουσι, παίζοντες· πόλις δὲ Φοινίκης ἡ Ἀρδούεννα. ἐπαίδευσε γὰρ
ἐν Ἀθήναις ἐπὶ Κομόδου τοῦ βασιλέως καὶ ἐτελεύτησεν ἔτη βιοὺς ηʹ
καὶ νʹ, συντάξας βιβλία ταῦτα· Ὀνομαστικὸν ἐν βιβλίοις ιʹ· ἔστι δὲ
συναγωγὴ τῶν διαφόρως κατὰ τοῦ αὐτοῦ λεγομένων· Διαλέξεις ἤτοι
λαλιάς, Μελέτας, Εἰς Κόμοδον Καίσαρα Ἐπιθαλάμιον, Ῥωμαϊκὸν λόγον,
Σαλπιγκτὴν ἢ ἀγῶνα μουσικόν, Κατὰ Σωκράτους, Κατὰ Σινωπέων,
Πανελλήνιον, Ἀρκαδικόν· καὶ ἕτερα. ζήτει ἀγάλματα Κάστορος καὶ
Πολυδεύκους ἐν τῷ Διόσκουροι.
Πολυδίψιον: ἢ τὸ πολλοῖς ἔτεσι διψῆσαν· ἀπὸ ἱστορίας· ἢ τὸ
ἐπιπόθητον.
Πολύδωρος: ὄνομα κύριον.
Πολύαινος: πολλοῦ ἐπαίνου ἄξιος.
Πολύαινος, Σαρδιανός, σοφιστής, γεγονὼς ἐπὶ τοῦ πρώτου
Καίσαρος Γαΐου. λόγους δικανικοὺς καὶ δικῶν ἤτοι συνηγοριῶν ὑπο-
τυπώσεις· Θριάμβου Παρθητικοῦ βιβλία γʹ· καὶ ἄλλα.
Πολύαινος, Μακεδών, ῥήτωρ. Περὶ Θηβῶν, Τακτικὰ βιβλία γʹ.
554
Πολύενος: ὁ πολυχρόνιος.
Πολύευκτον: τίμιον, πολυπόθητον.
Σούδα Alphabetic letter sigma, entry 441, line 1
ἑκατοντούτης γενόμενος ἔρρωτο ὑπὲρ τὸν Σιμωνίδην. καὶ ὕμνος αὐτῷ

τις ἐς τὴν μνημοσύνην ᾔδετο· ἐν ᾧ πάντα μὲν ὑπὸ τοῦ χρόνου
μαραίνεσθαί φησιν, αὐτόν γε μὴν τὸν χρόνον ἀγήρω τε καὶ ἀθάνατον
παρὰ τῆς μνημοσύνης εἶναι.
Σιμωνίδης, λυρικός. οὗτος πρῶτος δοκεῖ μικρολογίαν
εἰσενεγκεῖν εἰς τὸ ᾆσμα καὶ γράψει ᾆσμα. εἶχε δὲ καὶ βʹ κιβώτια, τὴν
μὲν τῶν χαρίτων κενήν, τὴν δὲ ἑτέραν πλέαν. Ἀριστοφάνης· κατὰ
τὰ Σιμωνίδου μέλη. τουτέστι κακότεχνα καὶ ποικίλα. Σιμωνίδης
υἱὸς Θεοπρεποῦς εἶπεν· ἀνάγκῃ οὐδὲ θεοὶ μάχονται.
Σιμωνίδης· ὅπως ἐτίμησάν τε καὶ ἐφίλησαν οἱ Διόσκουροι τὸν
μελοποιὸν Σιμωνίδην, καὶ πῶς ἐρρύσαντο, καλέσαντες ἔξω τοῦ ἀνδρῶ-
νος, ἔνθα κατώλισθεν, ἐρῶ ἀλλαχόθι· ἄξιον δὲ μηδὲ ταῦτα παραλιπεῖν·
Ἀκραγαντίνων στρατηγὸς ἦν, ὄνομα Φοῖνιξ· Συρακουσίοις δὲ ἐπολέ-
μουν οὗτοι. οὐκοῦν ὅδε ὁ Φοῖνιξ διαλύει τὸν τάφον τοῦ Σιμωνίδου
μάλα ἀκηδῶς τε καὶ ἀνοίκτως, καὶ ἐκ τῶν λίθων τῶνδε ἀνίστησι πύρ-
γον· καὶ κατὰ τοῦτον ἑάλω ἡ πόλις. ἔοικε δὲ καὶ Καλλίμαχος τούτοις
ὁμολογεῖν. οἰκτίζεται γοῦν τὸ ἄθεσμον ἔργον, καὶ λέγοντά γε αὐτὸν
ὁ Κυρηναῖος πεποίηκε τὸν γλυκὺν ποιητήν· οὐδὲ τὸ γράμμα ᾐδέσθη
τὸ λεγόμενον υἱὸν Λεοπρεποῦς κεῖσθαι Κήϊον ἄνδρα. κᾆτ' εἰπὼν ἄττα
ἐπιλέγει· οὐδ' ὑμέας, Πολύδευκες, ὑπέτρεσεν,
Σούδα Alphabetic letter phi, entry 604, line 10
καὶ ἀγκύλα δίκτυα Φοίβῳ.

Φορμίων· περὶ τούτου καὶ Θεόπομπος ἐν Φιλιππικοῖς. ἦν δὲ
Κροτωνιάτης καὶ ἐν τῇ ἐπὶ Σάγρᾳ μάχῃ ἐτρώθη. δυσιάτου δ' ὄντος
τοῦ τραύματος, χρησμὸν ἔλαβεν εἰς Λακεδαίμονα ἐλθεῖν, τοῦτον γὰρ
αὐτοῦ ἰατρὸν ἔσεσθαι, ὃς ἂν αὐτὸν πρῶτον καλέσειεν ἐπὶ δεῖπνον.
ὡς οὖν ἧκεν εἰς τὴν Σπάρτην, καταβάντα αὐτὸν ἀπὸ τοῦ ὀχήματος
ἐκάλεσεν ἐπὶ δεῖπνον νεανίσκος· δειπνήσαντος δὲ ἤρετο, ἐφ' ὅ τι ἥκει.
ὡς δὲ ἤκουσε περὶ τοῦ χρησμοῦ, ἀποξύσας τοῦ δόρατος ἐπιτίθησιν.
ὡς δὲ ἀνέλυσαν ἀπὸ τοῦ δείπνου, δοκῶν ἀναβαίνειν ἐπὶ τὸ ἅρμα,
τῆς θύρας αὑτοῦ τοῦ οἴκου τοῦ ἐν Κρότωνι ἐπιλαμβάνεται. ἀλλὰ καὶ
Θεοξένια αὐτοῦ ἄγοντος, ἐκάλεσαν αὐτὸν οἱ Διόσκουροι πρὸς Βάττον
εἰς Κυρήνην· καὶ ἀνέστη τε ἔχων σιλφίου καυλόν. καὶ παροιμία· Φορ-
555
μίωνος στιβάς· ἐπὶ τῶν εὐτελῶν· οὗτος γὰρ ὁ Φορμίων ἀγαθὸς

ἐγένετο στρατηγός, καὶ ἐν τοῖς Ταξιάρχαις δὲ φαίνεται ὡς ἐπίπονος·
φιλοπόλεμος γὰρ καὶ αὐστηρός. στιβάδες δέ, ἐπεὶ οἱ στρατιῶται χαμαι-
κοιτῶσιν. ἀναγράφεται δὲ ὁ Φορμίων δυσὶ ναυμαχίαις νικήσας Λακε-
δαιμονίους. λιτὸς δὲ ἦν καὶ στρατιωτικός. οἱ δὲ τὰ πολεμικὰ ἐξησκη-
μένοι ὑπὸ γυμνασίων καὶ πόνων εἰώθασι χαμαικοιτεῖν. καὶ Διονύσιος
ἐν Ταξιάρχαις· ὡς οὐκ ἔτ' ἂν φάγοιμι, στιβάδας ἐξόσου φύγον.
Φορμίσιος· ἀναβαλλομένη δείξει τὸν Φορμίσιον. καὶ οὗτος δα-
σὺς ἦν. αἰνίττεται δὲ τὸ γυναικεῖον αἰδοῖον.
Stephanus Gramm., In artem rhetoricam commentaria (9020: 001)

“Stephani in artem rhetoricam commentarium”, Ed. Rabe, H.
Berlin: Reimer, 1896; Commentaria in Aristotelem Graeca 21.2.
Page 306, line 22
ἐμοῦ λέλυται· τὰ δύο φυλαττέσθωσαν κεράτια σῶα καὶ ἀδιαίρετα, εἶτα

ἑτέρωθεν ἰδίᾳ λάμβανε ἕν, ἵν' ᾖ, εἰ τὰ δύο ὑγιεινόν, τὸ ἕτερον ἓν ἐκεῖνο
νοσῶδες, εἰ δὲ τὰ δύο νοσῶδες, τὸ ἕτερον ἓν ἐκεῖνο ὑγιεινόν. παρὰ τὴν
διαίρεσιν οὖν τὸ ἁμάρτημα, λέλυται δὲ ἀπὸ τῆς συνθέσεως· ὃ ἔδει δεῖξαι.
[1397 b 20] Καὶ ὅτι εἰ μὴ Θησεὺς ἠδίκησεν. ὄπισθεν
εἴρηται τοῦτο εἰς τὸν τέταρτον τόπον. ἡρπάγη γὰρ πρὸ τοῦ Ἀλεξάνδρου
ἡ Ἑλένη ὑπὸ Θησέως, Ἕλληνος σώφρονος καὶ μεγάλου, υἱοῦ Αἰγέως τῷ
φαινομένῳ, τῇ δ' ἀληθείᾳ Ποσειδῶνος, οὔπω μὲν ἀκμάζουσα, εἴδει δὲ
τῶν ἄλλων ἀκμάζουσα. εἰς Ἄφιδναν δὲ πόλιν τῆς Ἀττικῆς ταύτην ἐκό-
μισε παραθέμενος τὴν κόρην Αἴθρᾳ, τῇ Πιτθέως μὲν θυγατρί, μητρὶ δὲ
ἑαυτοῦ· ὅτε καὶ οἱ Διόσκουροι λαφυραγωγοῦσι τὰς Ἀθήνας μὴ τυχόντες
Θησέως, αἰχμαλωτίζουσι δὲ καὶ Αἴθραν τὴν αὐτοῦ μητέρα.
[1397 b 21] Καὶ εἰ μὴ Τυνδαρίδαι, οὐδ' Ἀλέξανδρος. Τυν-
δάρεως καὶ Ἀφαρεὺς καὶ Λεύκιππος ἀδελφοί. ὁ δὲ Λεύκιππος εἶχε θυγα-
τέρας δύο, Φοίβην καὶ Ἱλάειραν, ἃς οἱ Διόσκουροι ἔτι παρθένους οὔσας
ἐξήρπασαν. εἰ γοῦν μὴ οἱ Τυνδαρίδαι πρῶτοι περὶ τὰς ἐξαδέλφας αὐτῶν
ἐμάνησαν, οὐδ' ἂν Ἀλέξανδρος περὶ τὴν αὐτῶν ἀδελφήν. οὕτως ἐν τῷ
γάμμα τὸ λεξικὸν τοῦ Ὁμήρου λέγει, εἰ καὶ ὁ Λυκόφρων ἄλλως λέγει
περί τε τούτων ἀλλὰ καὶ περὶ τῶν τοῦ Ἀφαρέως υἱῶν, Ἴδου καὶ Λυγκέως.
[1400 b 6] Περὶ δὲ τῆς Λευκοθέας τῆς ἐν τῷ κϛʹ τόπῳ μάνθανε,

ὅτι ἡ Ἰνὼ Κάδμου θυγάτηρ ἦν, ἡ καὶ Λευκοθέα, ἣ καὶ Νηρηὶς γέγονε·
Stephanus Gramm., In artem rhetoricam commentaria

Page 306, line 26
[1397 b 20] Καὶ ὅτι εἰ μὴ Θησεὺς ἠδίκησεν. ὄπισθεν

556
εἴρηται τοῦτο εἰς τὸν τέταρτον τόπον. ἡρπάγη γὰρ πρὸ τοῦ Ἀλεξάνδρου
ἡ Ἑλένη ὑπὸ Θησέως, Ἕλληνος σώφρονος καὶ μεγάλου, υἱοῦ Αἰγέως τῷ
φαινομένῳ, τῇ δ' ἀληθείᾳ Ποσειδῶνος, οὔπω μὲν ἀκμάζουσα, εἴδει δὲ
τῶν ἄλλων ἀκμάζουσα. εἰς Ἄφιδναν δὲ πόλιν τῆς Ἀττικῆς ταύτην ἐκό-
μισε παραθέμενος τὴν κόρην Αἴθρᾳ, τῇ Πιτθέως μὲν θυγατρί, μητρὶ δὲ
ἑαυτοῦ· ὅτε καὶ οἱ Διόσκουροι λαφυραγωγοῦσι τὰς Ἀθήνας μὴ τυχόντες
Θησέως, αἰχμαλωτίζουσι δὲ καὶ Αἴθραν τὴν αὐτοῦ μητέρα.
[1397 b 21] Καὶ εἰ μὴ Τυνδαρίδαι, οὐδ' Ἀλέξανδρος. Τυν-
δάρεως καὶ Ἀφαρεὺς καὶ Λεύκιππος ἀδελφοί. ὁ δὲ Λεύκιππος εἶχε θυγα-
τέρας δύο, Φοίβην καὶ Ἱλάειραν, ἃς οἱ Διόσκουροι ἔτι παρθένους οὔσας
ἐξήρπασαν. εἰ γοῦν μὴ οἱ Τυνδαρίδαι πρῶτοι περὶ τὰς ἐξαδέλφας αὐτῶν
ἐμάνησαν, οὐδ' ἂν Ἀλέξανδρος περὶ τὴν αὐτῶν ἀδελφήν. οὕτως ἐν τῷ
γάμμα τὸ λεξικὸν τοῦ Ὁμήρου λέγει, εἰ καὶ ὁ Λυκόφρων ἄλλως λέγει
περί τε τούτων ἀλλὰ καὶ περὶ τῶν τοῦ Ἀφαρέως υἱῶν, Ἴδου καὶ Λυγκέως.
[1400 b 6] Περὶ δὲ τῆς Λευκοθέας τῆς ἐν τῷ κϛʹ τόπῳ μάνθανε,

ὅτι ἡ Ἰνὼ Κάδμου θυγάτηρ ἦν, ἡ καὶ Λευκοθέα, ἣ καὶ Νηρηὶς γέγονε·
περὶ ἧς καὶ Ὅμηρος ἐν Ὀδυσσείᾳ “ἣ πρὶν μὲν ἔην βροτὸς αὐδήεσσα,
νῦν δ' ἁλὸς ἐν πελάγεσσι θεῶν ἐξέμμορε τιμῆς” ...
Κάστωρ και Πολυδεύκης
Ισοκράτης. Archidamus (orat. 6) Sec. 18, line 6
σιν. Ἐπὶ δὲ τρίτης γενεᾶς εἰς Δελφοὺς ἀφίκοντο, χρήσα-

σθαι τῷ μαντείῳ περί τινων βουληθέντες. Ὁ δὲ θεὸς περὶ
μὲν ὧν ἐπηρώτησαν οὐκ ἀνεῖλεν, ἐκέλευσεν δ' αὐτοὺς ἐπὶ
τὴν πατρῴαν ἰέναι χώραν.
Σκοπούμενοι δὲ τὴν μαν-
τείαν εὕρισκον Ἄργος μὲν κατ' ἀγχιστείαν αὑτῶν γιγνό-
μενον, – Εὐρυσθέως γὰρ ἀποθανόντος μόνοι Περσειδῶν
ἦσαν καταλελειμμένοι – , Λακεδαίμονα δὲ κατὰ δόσιν, –
ἐκβληθεὶς γὰρ Τυνδάρεως ἐκ τῆς ἀρχῆς, ἐπειδὴ Κάστωρ
καὶ Πολυδεύκης ἐξ ἀνθρώπων ἠφανίσθησαν, καταγαγόντος
αὐτὸν Ἡρακλέους δίδωσιν αὐτῷ τὴν χώραν διά τε τὴν
εὐεργεσίαν ταύτην καὶ διὰ τὴν συγγένειαν τὴν πρὸς τοὺς παῖ-
δας – ,
Μεσσήνην δὲ δοριάλωτον ληφθεῖσαν, συληθεὶς
γὰρ Ἡρακλῆς τὰς βοῦς τὰς ἐκ τῆς Ἐρυθείας ὑπὸ Νηλέως
557
καὶ τῶν παίδων πλὴν ὑπὸ Νέστορος, λαβὼν αὐτὴν αἰχμάλω-

τον τοὺς μὲν ἀδικήσαντας ἀπέκτεινεν, Νέστορι δὲ παρακα-
τατίθεται τὴν πόλιν, νομίσας αὐτὸν εὖ φρονεῖν ὅτι νεώτα-
τος ὢν οὐ συνεξήμαρτεν τοῖς ἀδελφοῖς.
Diodorus Siculus Hist., Bibliotheca historica (lib. 1-20)

ἐκέλευσε τὸ λείψανον αὐτοῦ τεθῆναι ἐν τῇ Κρήτῃ

νήσῳ· καὶ κτίσαντες αὐτῷ ναὸν οἱ αὐτοῦ παῖδες
ἔθηκαν αὐτὸν ἐκεῖ· ὅπερ μνῆμά ἐστι μέχρι τῆς
σήμερον, ᾧ καὶ ἐπιγέγραπται, Ἐνθάδε κατάκειται
Πῖκος [ὁ καὶ Ζεύς], ὃν καὶ Δία καλοῦσι· περὶ
οὗ συνεγράψατο Διόδωρος ὁ σοφώτατος χρονογρά-
φος. [Excerpta ex Ioannis Chronicis apud Cramer.
Anecd. Paris. vol. 2, p. 236, 9 – 20; cf. Ioannis An-
tiocheni fragm. Müller IV p. 542 et edit. Bonn. Ma-
lalae p. 20.]
Ὅτι παραδέδονται Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης, οἱ
καὶ Διόσκοροι, πολὺ τῶν ἄλλων ἀρετῇ διενεγκεῖν
καὶ συστρατεῦσαι τοῖς Ἀργοναύταις ἐπιφανέστατα·
πολλοῖς δὲ δεομένοις ἐπικουρίας βεβοηθηκέναι. κα-
θόλου δὲ ἐπ' ἀνδρείᾳ καὶ στρατηγίᾳ, πρὸς δὲ τού-
τοις δικαιοσύνῃ καὶ εὐσεβείᾳ, παρὰ πᾶσι σχεδὸν
ἀνθρώποις ἔσχον δόξαν, ἐπιφανεῖς βοηθοὶ τοῖς παρὰ
λόγον κινδυνεύουσι γινόμενοι. διὰ δὲ τὴν ὑπερ-
βολὴν τῆς ἀρετῆς Διὸς υἱοὺς νενομίσθαι, καὶ ἐξ
ἀνθρώπων μεταστάντας τιμῶν τυχεῖν ἀθανάτων.
Ὅτι Ἐπωπεὺς βασιλεὺς Σικυῶνος τοὺς θεοὺς εἰς

καρπῶν ἐν τῇ χώρᾳ γενομένων τὰς ἀπαρχὰς Οἰνεὺς

θεοῖς πᾶσι θύων μόνης Ἀρτέμιδος ἐξελάθετο. ἡ δὲ
μηνίσασα κάπρον ἐφῆκεν ἔξοχον μεγέθει τε καὶ ῥώμῃ,
ὃς τήν τε γῆν ἄσπορον ἐτίθει καὶ τὰ βοσκήματα καὶ
τοὺς ἐντυγχάνοντας διέφθειρεν. ἐπὶ τοῦτον τὸν κάπρον
τοὺς ἀρίστους ἐκ τῆς Ἑλλάδος πάντας συνεκάλεσε, καὶ
558
τῷ κτείναντι τὸν θῆρα τὴν δορὰν δώσειν ἀριστεῖον

ἐπηγγείλατο. οἱ δὲ συνελθόντες ἐπὶ τὴν τοῦ κάπρου
θήραν ἦσαν οἵδε· Μελέαγρος Οἰνέως, Δρύας Ἄρεος,
ἐκ Καλυδῶνος οὗτοι, Ἴδας καὶ Λυγκεὺς Ἀφαρέως ἐκ
Μεσσήνης, Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης Διὸς καὶ Λήδας
ἐκ Λακεδαίμονος, Θησεὺς Αἰγέως ἐξ Ἀθηνῶν, Ἄδμητος
Φέρητος ἐκ Φερῶν, Ἀγκαῖος καὶ Κηφεὺς Λυκούργου ἐξ
Ἀρκαδίας, Ἰάσων Αἴσονος ἐξ Ἰωλκοῦ, Ἰφικλῆς Ἀμφι-
τρύωνος ἐκ Θηβῶν, Πειρίθους Ἰξίονος ἐκ Λαρίσης,
Πηλεὺς Αἰακοῦ ἐκ Φθίας, Τελαμὼν Αἰακοῦ ἐκ Σαλα-
μῖνος, Εὐρυτίων Ἄκτορος ἐκ Φθίας, Ἀταλάντη Σχοι-
νέως ἐξ Ἀρκαδίας, Ἀμφιάραος Ὀικλέους ἐξ Ἄργους·
μετὰ τούτων καὶ οἱ Θεστίου παῖδες. συνελθόντας δὲ
αὐτοὺς Οἰνεὺς ἐπὶ ἐννέα ἡμέρας ἐξένισε·

Ch. 1, sec. 111, line 3
κοντος ἀύπνου.
ἐπὶ τοῦτο πεμπόμενος Ἰάσων Ἄργον παρεκάλεσε
τὸν Φρίξου, κἀκεῖνος Ἀθηνᾶς ὑποθεμένης πεντηκόν-
τορον ναῦν κατεσκεύασε τὴν προσαγορευθεῖσαν ἀπὸ τοῦ
κατασκευάσαντος Ἀργώ· κατὰ δὲ τὴν πρῷραν ἐνήρμο-
σεν Ἀθηνᾶ φωνῆεν φηγοῦ τῆς Δωδωνίδος ξύλον. ὡς
δὲ ἡ ναῦς κατεσκευάσθη, χρωμένῳ ὁ θεὸς αὐτῷ πλεῖν
ἐπέτρεψε συναθροίσαντι τοὺς ἀρίστους τῆς Ἑλλάδος.
οἱ δὲ συναθροισθέντες εἰσὶν οἵδε· Τῖφυς Ἁγνίου, ὃς
ἐκυβέρνα τὴν ναῦν, Ὀρφεὺς Οἰάγρου, Ζήτης καὶ Κά-
λαϊς Βορέου, Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης Διός, Τελαμὼν
καὶ Πηλεὺς Αἰακοῦ, Ἡρακλῆς Διός, Θησεὺς Αἰγέως,
Ἴδας καὶ Λυγκεὺς Ἀφαρέως, Ἀμφιάραος Ὀικλέους,
Καινεὺς Κορώνου, Παλαίμων Ἡφαίστου ἢ Αἰτωλοῦ,
Κηφεὺς Ἀλεοῦ, Λαέρτης Ἀρκεισίου, Αὐτόλυκος Ἑρ-
μοῦ, Ἀταλάντη Σχοινέως, Μενοίτιος Ἄκτορος, Ἄκτωρ
Ἱππάσου, Ἄδμητος Φέρητος, Ἄκαστος Πελίου, Εὔρυ-
τος Ἑρμοῦ, Μελέαγρος Οἰνέως, Ἀγκαῖος Λυκούργου,
Εὔφημος Ποσειδῶνος, Ποίας Θαυμάκου, Βούτης Τε-
λέοντος, Φᾶνος καὶ Στάφυλος Διονύσου, Ἐργῖνος Πο-
σειδῶνος, Περικλύμενος Νηλέως, Αὐγέας Ἡλίου,
Alexander Phil., In Aristotelis topicorum libros octo commentaria

559
Page 59, line 17
ταὐτόν ἐστι κατά τινα τῶν προειρημένων. ἢ ἄλλος τις οὗτος ταὐτοῦ
τρόπος
παρὰ τοὺς εἰρημένους τρεῖς. ἀριθμῷ μὲν γὰρ οὐκ ἔστι ταὐτά· κεχώρισται
γὰρ ἀπ' ἀλλήλων. ἀλλ' οὐδὲ εἴδει πάλιν ἁπλῶς δόξαιεν ἂν εἶναι ταὐτά·
εἴδει γὰρ ταὐτὸν καὶ τὸ ἀπὸ διαφόρων κρηνῶν καὶ τὸ ἀπὸ ποταμοῦ καὶ
πηγῆς καὶ λίμνης· καθόλου γὰρ πᾶν ὕδωρ παντὶ ὕδατι ὁμοειδές, καὶ μά-
λιστα, εἰ ἔτι τῆς αὐτῆς ποιότητος εἴη, οἷον γλυκὺ γλυκεῖ. τὸ δὲ ἀπὸ τῆς
αὐτῆς κρήνης πλεῖόν τι δοκεῖ ἔχειν τῆς κατὰ τὸ εἶδος ὁμοιότητος καὶ
εἶναι
μεταξὺ τοῦ τε ἀριθμῷ ταὐτοῦ καὶ τοῦ τῷ εἴδει. οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ τὰ
οὕτως ταὐτὰ τῷ εἴδει ταὐτά φησιν εἶναι· οὐδὲν γὰρ ἄλλο αὐτοῖς ὑπάρχει
ἢ ἡ κατὰ τὸ εἶδος ταὐτότης ἐπιτεταμένη τε καὶ σφοδροτέρα. ὡς ἔχει καὶ
ἐπὶ τῶν διδύμων· καὶ γὰρ Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης οἱ αὐτοὶ τῷ εἴδει·
παρηλλαγμένη γὰρ ἡ τούτων κατὰ τὸ εἶδος τῆς τῶν ἄλλων ὁμοιότητος
ἀνθρώπων πρὸς ἀλλήλους, οὐ μὴν ἡ τῆς ὁμοιότητος ἐπίτασις ἓν αὐτοὺς
ἐποίησε κατ' ἀριθμόν. τὸ δὲ διὰ τὸ ἔχειν τινὰ ὁμοιότητα ἐπὶ τοῦ
ὕδατος εἶπεν ἀντὶ τοῦ ‘διὰ τὸ τὸν αὐτὸν εἶναι λόγον τὸν καθ' ὃ ὕδωρ’·
τοιαῦτα γὰρ τὰ ὁμοειδῆ. p. 103a23
Timesitheus Trag., Tituli Line tit11
ΟΡΕΣΤΗΣ ΚΑΙ ΠΥΛΑΔΗΣ
ΚΑΣΤΩΡ ΚΑΙ ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ

Constantinus VII Porphyrogenitus Imperator Hist., De virtutibus et
vitiis Volume 1, page 210, line 10
16. (5, 79, 1). Ὅτι τὸν Ῥαδάμανθύν φασι τὰς κρίσεις πάν-
των δικαιοτάτας πεποιῆσθαι καὶ τοῖς λησταῖς καὶ ἀσεβέσι καὶ
τοῖς ἄλλοις κακούργοις ἀπαραίτητον ἐνηνοχέναι τιμωρίαν. κα-
τακτήσασθαι δὲ καὶ χώραν πολλήν, πάντων ἑκουσίως παραδιδόν-
των ἑαυτοὺς διὰ τὴν δικαιοσύνην.
17. (5, 79, 2). Ὅτι διὰ τὴν ὑπερβολὴν τῆς περὶ αὐτὸν δικαιο-
σύνης μεμυθολογῆσθαι δικαστὴν αὐτὸν ἀποδεδεῖχθαι καθ' Ἅιδου
καὶ διακρίνειν τοὺς εὐσεβεῖς καὶ τοὺς πονηρούς. τετευχέναι δὲ
τῆς αὐτῆς τιμῆς καὶ τὸν Μίνω, βεβασιλευκότα νομιμώτατα δικαιο-
560
σύνης πεφροντικότα.
18. (6, 6, 1). Ὅτι παραδέδονται Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης, οἱ
καὶ Διόσκουροι, πολὺ τῶν ἄλλων ἀρετῇ διενεγκεῖν καὶ συστρατεῦ-
σαι τοῖς Ἀργοναύταις ἐπιφανέστατα· πολλοῖς δὲ δεομένοις ἐπι-
κουρίας βεβοηθηκέναι. καθόλου δὲ ἐπ' ἀνδρείᾳ καὶ δικαιοσύνῃ,
πρὸς δὲ τούτοις στρατηγίᾳ καὶ εὐσεβείᾳ παρὰ πᾶσι σχεδὸν ἀν-
θρώποις ἔσχον δόξαν, ἐπιφανεῖς βοηθοὶ τοῖς παρὰ λόγον κιν-
δυνεύουσι γινόμενοι. διὰ δὲ τὴν ὑπερβολὴν τῆς ἀρετῆς Διὸς
υἱοὺς νενομίσθαι καὶ ἐξ ἀνθρώπων μεταστάντας τιμῶν τυχεῖν
ἀθανάτων.
19. (6, 6, 2). Ὅτι Ἐπωπεὺς βασιλεὺς Σικυῶνος τοὺς θεοὺς εἰς
μάχην προκαλούμενος τὰ τεμένη καὶ τοὺς βωμοὺς αὐτῶν
Georgius Syncellus Chronogr., Ecloga chronographica Page 201, line 25
Ἀμαζόνες κατὰ Ἀθηναίων ἐστράτευσαν.

Κάπρου Καλυδωνίου θήρα διὰ Μελεάγρου.
Μενέλαος Λακεδαίμονος ἐβασίλευσεν.
Ἀμαζόνες Πριάμῳ συνεμάχησαν.
Ἴλιον ἥλω τῷ φθινοπώρῳ πρὸ ιζʹ ἡμερῶν τῆς χειμερινῆς τροπῆς.
Λυδοὶ οἱ καὶ Μαίονες ἐθαλασσοκράτησαν ἔτη ϙβʹ πρῶτοι.
ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΣ
Ἀθηναίων ιʹ ἐβασίλευσε Θησεὺς Αἰγέως ἔτη λαʹ. τοῦ δὲ κόσμου ἦν

ἔτος ͵δσξζʹ.
Θησεὺς Ἑλένην ἥρπασεν, ἣν αὖθις ἀπέλαβον οἱ ἀδελφοὶ αὐτῆς Κάστωρ
καὶ Πολυδεύκης, τὴν μητέρα Θησέως αἰχμαλωτίσαντες ἀποδημοῦντος
τοῦ Θησέως.
Θησεὺς Ἀθηναίους κατὰ χώραν διεσπαρμένους εἰς ἓν συναγαγὼν ἤτοι
εἰς μίαν πόλιν, πρῶτος ἐξωστρακίσθη, αὐτὸς πρῶτος θεὶς τὸν νόμον.
Θησεὺς ἔφυγεν ἀπὸ Ἀθηνῶν.
Ἀθηναίων ιαʹ ἐβασίλευσε Μενεσθεὺς Πετεῶ τοῦ Ὀρνέως τοῦ Ἐρεχθέως
ἔτη λγʹ. τοῦ δὲ κόσμου ἦν ἔτος ͵δςϙηʹ.
Ἐπὶ τούτου ὁ Τρωικὸς πόλεμος συνέστη ἕνεκα μήλου χρυσοῦ, ὃ
κάλλους
ἔπαθλον ἦν γυναικῶν τριῶν, ὑπὸ μιᾶς αὐτῶν προτεθείσης Ἑλένης τῷ
κριτῇ. βουκόλος δ' οὗτος ἦν Ἰλιεύς, ὡς ἡ κωμῳδία.
Μενεσθεὺς οὗτος Ἕλλησι κατὰ τῶν Τρώων συνεμάχησε.
561
Olympiodorus Phil., In Aristotelis categorias commentarium

Page 145, line 14
γε καθόλου ὄντα, ὥσπερ ἡ ἀλήθεια τῶν λόγων καὶ τὰ πράγματα· ταῦτα

γὰρ ἐξισάζουσιν· εἰ μὲν γὰρ ἀληθεῖς οἱ λόγοι οἱ λέγοντες εἶναι τὰ
πράγματα,
εἰσὶ καὶ τὰ πράγματα, εἰ δὲ τὰ πράγματά εἰσιν ἀληθῆ, καὶ οἱ λόγοι
ἀληθεῖς
καθεστήκασιν οἱ λέγοντες εἶναι τὰ πράγματα. καὶ οὕτως ἡ ὑπάρξις τῶν
πραγμάτων αἰτία ἐστὶ τῆς ἀληθείας τῶν λόγων. ὁσαχῶς δὲ τὸ πρότερον,
τοσαυταχῶς δὲ καὶ τὸ ὕστερον, εἴ γε εἰρήκαμεν ὅτι ὁσαχῶς τὸ ἕτερον τῶν
ἀντικειμένων, τοσαυταχῶς καὶ τὸ ἕτερον. καὶ ταῦτα μὲν περὶ τοῦ

προτέρου
καὶ ὑστέρου.
Περὶ τοῦ ἅμα.
Τὸ δὲ ἅμα τριχῶς λέγεται· ἢ γὰρ χρόνῳ ἐστὶν ἅμα, ὡς Κάστωρ καὶ
Πολυδεύκης εἰ τύχοι, ἢ ὡς τὰ ἀντιστρέφοντα, ἐν οἷς οὐκ ἔστι τὸ αἴτιον
καὶ τὸ αἰτιατόν, ἀντιστρέφοντα μόνως κατὰ τὴν τοῦ εἶναι ἀκολούθησιν,
μηδαμῶς δὲ θάτερον θατέρου ἐστὶν αἴτιον πρὸς τὸ εἶναι, ὡς ἔχει ἐπὶ
διπλασίου καὶ ἡμίσεως· διπλασίου γὰρ ὄντος ἔσται καὶ ἥμισυ, καὶ
ἡμίσεως
ὄντος ἔσται διπλάσιον, οὐδέτερον δὲ οὐδετέρου αἴτιόν ἐστι τοῦ εἶναι. ἢ
ὡς τὰ
ὁμοειδῆ, ὡς ἄνθρωπος . ἀλλὰ ἀποροῦσί τινες λέγοντες ὅτι εἰ τὸ ἅμα
μέσον ἐστὶν προτέρου καὶ ὑστέρου, ὁσαχῶς δὲ τὰ ἄκρα, τοσαυταχῶς καὶ
τὸ μέσον, διὰ τί τὸ μὲν πενταχῶς λέγεται, τὸ πρότερον δηλονότι, τὸ δὲ
τριχῶς, τοῦτ' ἔστι τὸ ἅμα. πρὸς τούτους φαμὲν ὅτι πᾶσι τοῖς σημαινο-
μένοις τοῦ προτέρου τὰ σημαινόμενα τοῦ ἅμα ἀντίκειται· τὸ μὲν γὰρ
χρόνῳ
τοῦ ἅμα ἀντίκειται τῷ χρόνῳ τοῦ προτέρου, τὸ δὲ ὡς ἀντιστρέφοντα
λέγεσθαι,
Anonymi Paradoxographi, De fratribus amicis Line 2

562
Ὁ μὲν Ἡρακλέους διὰ τὴν ἐπιγαμίαν Ἰόλης, τῆς Εἰ-

ρύτου θυγατρός, καὶ ὁ Εὐρύτου διὰ τὴν θυγατέρα. ὁ
Θησέως διὰ τὸν ἐφ' Ἱππολύτῳ Φαίδρας ἔρωτα. ὁ Ἀθά-
μαντος διὰ τὴν Θεμιστοῦς τῆς Ὑψέως ἐπιγαμίαν. ὁ δὲ
Ἰάσονος διὰ Γλαύκην τὴν Κρέοντος. ὁ Τηρέως διὰ τὴν
Φιλομήλας φθοράν. ὁ Ἀγαμέμνονος διὰ τὴν Κλυται-
μνήστραν. ὁ Πριάμου διὰ τὴν Ἑλένης παρουσίαν. ὁ Ἀμ-
φιαρέω διὰ τὴν Ἐριφίλην.
ΦΙΛΑΔΕΛΦΟΙ.
Ἀγαμέμνων καὶ Μενέλαος. Ὀρέστης καὶ Ἤλεκτρα.

Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης. Ζῆθος καὶ Ἀμφίων. Κλέοβις
καὶ Βίτων. Ἀντιγόνη καὶ Πολυνείκης. Τέννης καὶ Ἡμι-
θέα. Πρόκνη καὶ Φιλομήλη. αἱ Μελεάγρου ἀδελφαί,
Σχόλια στον Λουκιανό. (scholia vetera et recentiora Arethae)

Lucianic work 77,1, sec. 1, line 1
Διογένους καὶ Πολυδεύκους.
⌈Ὁ Τυνδάρεως εἶχε τὴν Λήδαν γυναῖκα. ταύτῃ εἰς κύκνον

ὁ⌉ Ζεὺς ⌈μεταβληθεὶς⌉ συνε⌈γένετο, καὶ ἔσχ⌉εν ἐκείνη ⌈ἀπὸ
μὲν τοῦ Τυνδάρεω Κάστορα, ἀπὸ δὲ τοῦ Διὸς Πολυ⌉δεύκην,
καὶ συνέβη τ⌉ὸν μὲν Κά⌈στορα ὡς ἀπὸ⌉ ἀνθρώπου ὄντα
εἶναι θνητόν, τὸν δὲ Πολυδεύκην ὡς ἐκ Διὸς ἀθάνατον.
ὅτε οὖν ἐτελεύτησεν ὁ Κάστωρ, ἐλυ⌈πεῖτο ὁ Πολυ⌉δεύκης
καὶ ὁ Ζεὺς ἐλεήσας αὐτόν, ὡς λέγουσιν, ἐποίησεν ὥστε
τοὺς δύο ζῆν μίαν παρὰ μίαν ἡμέραν. ~
Addit R: οἳ ἑτερήμεροι παρ' Ὁμήρῳ [λ 303] λέγονται. ~
Πολύδευκες] ⌈Κάστωρ καὶ Πολυ⌉δεύκης ἄμφω μὲν ἤστην
υἱοὶ Διὸς δίδυμοι ἐκ Λήδας τῆς Λακαίνης θνητότητα
563
καὶ ἀθανασίαν τῷ ⌈τοῦ γένους διαφό⌉ρῳ κεκληρωμένοι.

ὑπερβολῇ δὲ φιλοστοργίας μ⌊ὴ ἂν ἐκτὸς⌋ ἀλλήλων διάγειν
προῃρημένοι μηδὲ ⌈τὸν μὲν τοῖς τεθν⌉εῶσι τὸν δὲ τοῖς
ἀθανάτοις συμπαρεδρεύειν ἀνεμερί⌊σαν⌋το σφίσιν αὐτοῖς τὸ
τοῦ γένους ⌈δεδωρημένον, ὡς⌉ ἂ⌊ν ἑτερή⌋μεροι ὁ μὲν τὰ
θνητῶν ὁ δὲ τὰ τῶν ζώντων ⌈περιπολεύοι, ἄλλως τε καὶ
σωτῆρες ἀνθρώποις, ὡς ὁ μῦθός φησι, κατακεχωρισμένοι.
ἐπεὶ δὲ ταῦτα, διὰ τοῦτό ἐστιν ἐνταῦθα πρὸς Πολυ⌊δεύκην⌋
ὁ λόγος ὡς δῆθεν αὐτοῦ τὸ τηνικάδε λαχόντος τὸν ὑπὲρ

θυγάτηρ ἐμίγη καὶ ἐγέννησε Μόνιτον, ὃν Μόνιτον Αἶθρα

ἡ πατρομήτωρ Ἀκάμαντος θήσει ἐν χερσὶ τούτου τῆς
Τροίας πορθηθείσης εἰποῦσα αὐτῷ· ἰδοὺ ὁ παῖς σου, ὃν
Μόνιτον συγκυνηγοῦντα ἐν Θράκῃ τῷ πατρὶ Ἀκάμαντι πλή-
ξας ὄφις ἀνεῖλε καὶ θρηνοῦσα αὐτὸν Λαοδίκη ἡ μήτηρ αὐ-
τοῦ ἀποθανεῖται, ἣν ὁ φλύαρος οὗτος εἶπεν ὁ Λυκόφρων
πρώην (316) πορθουμένης τῆς Τροίας χάσματι γῆς ὑποδε-
χθῆναι. μέσῳ δὲ τούτων ποιεῖται ἐμπερίβολον παραβολὴν
λέγων· ὅταν δώσει αὐτὸν τῷ πατρὶ Ἀκάμαντι ἡ Αἶθρα, ἣν
μόνην ἀπὸ πάντων τῶν Ἀττικῶν ἐδούλωσαν Κάστωρ καὶ
Πολυδεύκης οἱ τοιοίδε καὶ τοιοίδε, οὕστινας Κάστορα καὶ
Πολυδεύκην, ὦ σῶτερ Ζεῦ, μὴ στείλῃς βοηθοὺς τῇ δεύτερον
ἁρπαγείσῃ Ἑλένῃ μηδὲ τὸν Πρωτεσίλαον στείλῃς μηδὲ ἐξέλ-
θοιεν οὗτοι ἀπὸ τῶν αὐτῶν πλοίων εἰς τὴν γῆν τῶν Τρώων
μηδὲ ὁ Ἴδας καὶ ὁ Λυγγεύς· οὐ γὰρ μίαν ἡμέραν δυνήσονται
τὰ Τρωικὰ τείχη τὸν πόλεμον τοῦτον ὑπενεγκεῖν, κἂν ἔχωσι
προπύργιον τὸν Ἕκτορα. εἶτα ἑαυτὴν ἡ Κασάνδρα παρη-
γορεῖ καί φησιν· ἀλλ' ἔστιν ἡμῖν βοηθὸς ὁ Ζεύς, ὃς φιλο-
νεικίαν αὐτοῖς ἐμβάλῃ, ὅταν ὑποδέξωνται τὸν Ἀλέξανδρον,
οἳ καὶ ἀναιρεθήσονται ὑπ' ἀλλήλων διὰ τοὺς γάμους μαχό-
μενοι τῶν αὐτῶν ἀνεψιῶν ἤτοι ἐξαδέλφων Φοίβης καὶ Ἱλαεί

ἥμισυ θανὼν ἡμίθνητος δὲ ὁ τὸ ἥμισυ ἔχων θνητὸν καὶ

564
τὸ ἥμισυ ἀθάνατον ἤτοι ἡμίθεοι ἢ ὁ ἡμέραν ὢν ἐν τοῖς

ζῶσι καὶ ἡμέραν ἐν τοῖς νεκροῖς ὡς οἱ Διόσκουροι. ἡ δὲ
ἱστορία τοιάδε· T Ὑακίνθου ἀδελφὸς Κυνόρτης, Κυνόρτου
δὲ παῖς Περιήρης, οὗ καὶ Γοργοφόνης τῆς Περσέως κατὰ

Ἴδα στήλῃ λιθίνῃ ἀπὸ τοῦ Ἀφαρέως τάφου βληθεὶς τὴν

κεφαλὴν σκοτισθεὶς πίπτει. Ζεὺς δὲ Ἴδαν κεραυνοῖ, Πολυ-
δεύκην δὲ ἀθάνατον ἔμελλε ποιεῖν· ὁ δὲ αἱρεῖται θνήσκειν
ἡμέραν καὶ ἡμέραν ζῆν ὁμοίως τῷ ἀδελφῷ ἢ καθ' ὁλόκλη-
ρον εἶναι ἀθάνατον. καὶ ὁ Ζεὺς τοῦτο αὐτοῖς χαρίζεται ὡς
καὶ Ὅμηρος ἄλλοτε – τεθνᾶσι καὶ τὰ ἑξῆς (λ 303). τὴν δ'
ἱστορίαν τῶν Διοσκούρων καὶ Στασῖνος ὁ τὰ Κύπρια πε-
ποιηκὼς γράφει seqq. v.v. αἶψα – Πολυδεύκεα. διπτύχοις· ἔφην πρώην
τὴν ἱστορίαν ὅτι κατά τινας ἐκ τοῦ ὠοῦ τρίδυμοι ἐγεννήθησαν Ἑλένη καὶ
Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης, κατά τινας δὲ οὐκ ἐκ τοῦ ὠοῦ, ἀλλ' ἐκ τῆς
Λήδας
αὐτῆς· καθ' ἑτέρους δὲ ἐγεννήθησαν ἐκ τῆς Λήδας μὲν
Κάστωρ μόνος καὶ Πολυδεύκης ἐν ἀστέρος μορφῇ μιγέντος
αὐτῇ τοῦ Διός, ὅθεν διπτύχους αὐτοὺς λέγει, ὕστερον δὲ τὴν
Ἑλένην μόνην ἔφασαν ἐκ τοῦ ὠοῦ γεννηθῆναι (498).
στείλαις ἀρωγοὺς ss3· σημειωτέον δὲ s3· ἐν τῷ
εἰπεῖν στείλαις ἀρωγοὺς ἐδήλωσεν ὅτι ἀκουσίως ἡ Ἑλένη
565
ἡρπάγη καὶ εἰς βοήθειαν αὐτῆς μὴ ἐλθεῖν τοὺς Διοσκού-

ρους. sκρὲξ δὲ s ὄρνεόν ἐστι θαλάσσιον ποι-
κίλον ἴβιδι ἐοικὸς ὡς Ἡρόδοτος (II 76) s. ἔστι δὲ
ἶβις ὄρνεον sπερὶ τὴν Αἴγυπτον ῥυπαροφάγον.

αὐτανέψιοι καὶ ἀνεψιοὶ οἱ

ἀδελφῶν παῖδες οἳ καὶ κα-
λοῦνται ἐξάδελφοι. ἦσαν δὲ
ἐξάδελφοι οἱ Διόσκουροι Ἴδας
τε καὶ Λιγγεὺς οὕτως·
ἀνεψιαῖς ὄρνισι ταῖς τοῦ Λευκίππου θυγα-
τράσιν· ἀνεψιοὶ γὰρ καλοῦνται οἱ παῖδες τῶν ἀδελφῶν. s
Τυνδάρεως δὲ καὶ Ἀφαρεὺς καὶ Λεύκιππος καὶ Ἴκαρος ἀδελ-
φοί, υἱοὶ δὲ Οἰβάλου καὶ τούτων γίνονται παῖδες οὗτοι·
Τυνδάρεω μὲν θέσει, φύσει δὲ Διὸς T οἱ Διόσκουροι
ἤγουν Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης T Λευκίππου δὲ
Φοίβη καὶ Ἱλάειρα, Ἀφαρέως δὲ Ἴδας καὶ Λυγκεύς ss3s4. ἡ
δὲ σύνταξις· αὖθις δὲ καὶ εἰς τοὐπίσω ἢ αὖθις καὶ πάλιν
μετὰ τὰς λοιδορίας οἱ αὐτανέψιοι ἤγουν οἱ παῖδες τοῦ
Ἀφαρέως ἐναιχμάσουσι καὶ πολεμήσουσι τοὺς βιαι-
οκλῶπας τοὺς ἅρπαγάς τε τῶν συγγόνων ἤγουν τοὺς
Διοσκούρους. διὰ τί δὲ αὐτοὺς πολεμήσουσι; χρήζοντες
χραισμῆσαι καὶ βοηθῆσαι ταῖς ἀνεψιαῖς ὄρνισι εἰς
τοὺς γάμους διὰ δίκην τῆς ἀλφῆς καὶ τῆς ψηλαφήσεως
τῆς ἄνευ ἔδνων καὶ προγαμιαίων δώρων. ὁ γὰρ Λυκόφρων
οὕτω φησὶ τὸν πόλεμον αὐτοῖς γεγονέναι·
Michael Apostolius Paroemiogr., Collectio paroemiarum Centuria 18,

sec. 62, line 4
Τὸ ω μετὰ τοῦ ο μίκρου.
Ὦ οἵα κεφαλή, καὶ ἐγκέφαλον οὐκ ἔχει: ἐπ' ἀν-

δρῶν μεγαλοπρεπῶν μὲν τῷ σώματι, κατὰ ψυχὴν δὲ ἀλογίστων.
Ὦ οὗτος, κἂν θύλαξ γένῃ οὐ προσελεύσομαί
σοι: ἐπὶ τῶν ἅπαξ πειραθέντων μοχθηρίας ἐνίων, οὐκέτι
δὲ ἐξαπατωμένων τῇ πείρᾳ ταῖς αὐτῶν ὑποκρίσεσιν.
566
Ὠοῦ ἐξῆλθεν: ἐπὶ τῶν ὡραιοτάτων. Ὁ γὰρ Ζεὺς

ὁμοιωθεὶς κύκνῳ ἐμίγῃ τῇ Λήδᾳ καὶ ἐγέννησε δύο ᾠά· ἐκ
μὲν τοῦ ἑνὸς ᾠοῦ οἱ Διόσκουροι ἐγεννήθησαν, Κάστωρ καὶ
Πολυδεύκης, ἐκ δὲ τοῦ ἑτέρου ἡ Ἑλένη ἡ πάγκαλος· ὅθεν
τό, Ἐξ ᾠοῦ ἐγεννήθη.
Τὸ ω μετὰ τοῦ ρ.
Ὡραιότερος Ὑακίνθου: οὗτος Ἀμυκλαῖον ἦν μει-

ράκιον καὶ καλόν. εἰς τοῦτον εἶδε μὲν ὁ Ἀπόλλων, εἶδε δὲ
ὁ Ζέφυρος, καὶ ἄμφω κατείχοντο τῇ μορφῇ καὶ φιλότιμος
ἦν ἀφ' ὧν εἶχεν ἑκάτερος· ἐτόξευε μὲν ὁ Ἀπόλλων, ἔπνει
δὲ ὁ Ζέφυρος. μέλη μὲν ἦν τὰ παρ' ἐκείνου καὶ ἡδονή·
φόβος δὲ τὰ παρ' ἐκείνου καὶ ταραχή· ῥέπει πρὸς τὸν δαί-
μονα τὸ μειράκιον, καὶ Ζέφυρον ὑπὸ ζηλοτυπίας ὁπλίζει
πρὸς πόλεμον.
Σούδα Alphabetic letter delta, entry 1209, line 1
Διὸς Κόρινθος: ἐπὶ τῶν τὰ αὐτὰ λεγόντων παροιμία. ἐρρέθη

δὲ δι' αἰτίαν τοιαύτην· Μεγαρεῖς ὑπακούοντες Κορινθίοις ἐβαροῦντο
τοῖς ἐπιτάγμασι καὶ φανεροὶ δυσανασχετοῦντες ἦσαν ἐπὶ τούτῳ.
Κορινθίων δὲ πρέσβεις ἦλθον εἰς τὰ Μέγαρα καὶ τοῦ δήμου μὴ προς-
έχοντος αὐτοῖς ἀγανακτοῦντες ἐβόων· οὐκ ἀνέξεται ταῦτα ὁ Διὸς
Κόρινθος. φασὶν οὖν τοὺς Μεγαρεῖς ἐκβάλλοντας αὐτοὺς παίειν καὶ
λέγειν· παῖε τὸν Διὸς Κόρινθον.
Διοσκόριος, Μυραῖος, γραμματικός, ὕπαρχος πόλεως καὶ
πραιτωρίων, ὁ διδάξας τὰς θυγατέρας Λέοντος τοῦ βασιλέως ἐν
Βυζαντίῳ.
Διόσκουροι: Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης. Αἰλιανός· καὶ μέντοι
καὶ Διοσκούρων ἦν ἀγάλματα βʹ νεανίαι μεγάλοι, γυμνοὶ τὰς παρειὰς
ἑκάτερος, ὅμοιοι τὸ εἶδος καὶ χλαμύδας ἔχοντες ἐπὶ τῶν ὤμων,
ἐφημμένην ἑκάτερος· καὶ ξίφη ἔφερον τῶν χλαμύδων ἠρτημένα καὶ
λόγχας εἶχον παρεστώσας, καθ' ἃς ἠρείδοντο, ὁ μὲν κατὰ δεξιάν, ὁ δὲ
κατὰ λαιάν.
Διὸς κῴδιον· οὗ τὸ ἱερεῖον Διὶ τέθυται. θύουσί τε τῷ τε
Μειλιχίῳ καὶ τῷ Κτησίῳ Διί. τὰ δὲ κῴδια τούτων φυλάσσουσι Δία
προσαγορεύοντες. χρῶνται δ' αὐτοῖς οἵ τε Σκιροφορίων τὴν πομπὴν
στέλλοντες καὶ ὁ δᾳδοῦχος ἐν Ἐλευσῖνι, καὶ ἄλλοι τινὲς πρὸς τοὺς
καθαρμοὺς ὑποστορνύντες αὐτὰ τοῖς ποσὶ τῶν ἐναγῶν.
567
Σούδα Alphabetic letter lambda, entry 406, line 1
Λείψανον: τὸ κατάλειμμα.
Λειψυδρία: ἡ λεῖψις τοῦ ὕδατος.
Λήβω: τὸ λαμβάνω. ὅτι τὸ λήβω ἐπὶ μὲν τῶν ἐνεργητικῶν αἰτιατικῇ
συντάσσεται, ἐπὶ δὲ παθητικῶν γενικῇ.
Ληγατάριος: εἶδος ἄρχοντος παρὰ Ῥωμαίοις. καὶ Ληγάτον,
τὸ ἐν διαθήκαις λιμπανόμενον παρὰ Ῥωμαίοις. καὶ Ἐληγάτευσεν,
ἀπένειμε.
Λῆγε· γενικῆ. παύου.
Λῃδάριον: θέριστρον. ἄλλως· εὐτελὲς ἱμάτιον θερινόν. Ἀρι-
στοφάνης· καὶ λῃδάριόν τι πρίασθαι.
Λήδας υἱέε: Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης.
Λήδη: ὄνομα κύριον.
Λῄδιον: τὸ τριβώνιον.
Λήθαργος: ἐπιλήσμων.
Λήθαργος κύων: ὁ προσσαίνων μέν, λάθρα δὲ δάκνων. καὶ
τῶν ἵππων οἱ μὲν ἀμελεῖς καὶ ἀβλεμεῖς καὶ νωθροὶ λήθαργοι καλοῦνται.
ἔστι δὲ καὶ πάθος τι σὺν πυρετῷ.
Σούδα Alphabetic letter tau, entry 613, line 4
γενέσθαι καὶ πᾶσι τυράννοις καὶ τοῖς ἐπὶ μέγα πλούτου προήκουσι.
καὶ αὖθις Αἰλιανός· τιμησαίμην τὸν βίον πάντα τριημέρου, εἰ μὴ
ἔχοιμι τοὺς ἐμοὺς κηδεμόνας. ἀντὶ τοῦ ἀλλάξοιμι.
Τιμήσεως: εὐθύνης, ζημίας. ἡ Ῥώμη ἑαυτὴν ἐπιδέδωκεν εἰς
πολυανθρωπίαν, ὡς ἐκ τῆς ἔγγιστα τιμήσεως ἐφάνη, ἐν ᾗ Ῥωμαίων
τῶν ἐν ἥβῃ δέκα τέσσαρες μυριάδες ἠριθμήθησαν τριῶν ἀποδέουσαι
χιλιάδων.
Τιμησίθεος, τραγικός. δράματα αὐτοῦ Δαναΐδες βʹ, Ἕκτορος
λύτρα, Ἡρακλῆς, Ἰξίων, Καπανεύς, Μέμνων βʹ, Μνηστῆρες, Ζηνὸς
γοναί, Ἑλένης ἀπαίτησις, Ὀρέστης, Πυλάδης, Κάστωρ καὶ
Πολυδεύκης.
Αλέξανδρος και Ηφαιστίων
Plutarchus Biogr., Phil., Pelopidas Chapter 34, section 2, line 1
μὲν γὰρ ἡγεμόνος ἀγαθοῦ μόνον, ἡμῖν δὲ καὶ τούτου καὶ

τῆς ἐλευθερίας στέρεσθαι συμβέβηκε. πῶς γὰρ ἂνἔτι
τολμήσαιμεν αἰτῆσαι στρατηγὸν ἄλλον παρ' ὑμῶν, οὐκ
568
ἀποδόντες Πελοπίδαν;” ταῦτα μὲν οἱ Θηβαῖοι συμπαρεχώ-

ρησαν.
Ἐκείνων δὲ τῶν ταφῶν οὐ δοκοῦσιν ἕτεραι λαμπρό-
τεραι γενέσθαι τοῖς τὸ λαμπρὸν οὐκ ἐν ἐλέφαντι καὶ χρυσῷ
καὶ πορφύραις εἶναι νομίζουσιν, ὥσπερ Φίλιστος (FGrH 556
F 40), ὑμνῶν καὶ θαυμάζων τὴν Διονυσίου ταφήν, οἷον τραγ-
ῳδίας μεγάλης τῆς τυραννίδος ἐξόδιον θεατρικὸν γενομέ-
νην. Ἀλέξανδρος δ' ὁ μέγας Ἡφαιστίωνος ἀποθανόντος οὐ
μόνον ἵππους ἔκειρε καὶ ἡμιόνους, ἀλλὰ καὶ τὰς ἐπάλξεις
ἀφεῖλε τῶν τειχῶν, ὡς ἂν δοκοῖεν αἱ πόλεις πενθεῖν, ἀντὶ
τῆς πρόσθεν μορφῆς κούριμον σχῆμα καὶ ἄτιμον ἀναλαμ-
βάνουσαι. ταῦτα μὲν οὖν προστάγματα δεσποτῶν ὄντα,
καὶ μετὰ πολλῆς ἀνάγκης περαινόμενα καὶ μετὰ φθόνου
τῶν τυχόντων καὶ μίσους τῶν βιαζομένων, οὐδεμιᾶς
χάριτος ἦν οὐδὲ τιμῆς, ὄγκου δὲ βαρβαρικοῦ καὶ τρυφῆς
καὶ ἀλαζονείας ἐπίδειξις, εἰς κενὰ καὶ ἄζηλα τὴν περιου-
σίαν διατιθεμένων· ἀνὴρ δὲ δημοτικὸς ἐπὶ ξένης τεθνηκώς,
οὐ γυναικός, οὐ παίδων, οὐ συγγενῶν παρόντων, οὐ
Plutarchus Biogr., Phil., Eumenes Chapter 1, section 5, line 3
ἐν γράμμασι καὶ περὶ παλαίστραν· ἔτι δὲ παιδὸς ὄντος αὐτοῦ, Φίλιππον

παρεπιδημοῦντα καὶ σχολὴν ἄγοντα τὰ τῶν Καρδιανῶν θεάσασθαι παγ-
κράτια μειρακίων καὶ παλαίσματα παίδων, ἐν οἷς εὐημερήσαντα τὸν
Εὐμενῆ καὶ φανέντα συνετὸν καὶ ἀνδρεῖον, ἀρέσαι τῷ Φιλίππῳ καὶ
ἀναλη-
φθῆναι. δοκοῦσι δ' εἰκότα λέγειν μᾶλλον οἱ διὰ ξενίαν καὶ φιλίαν
πατρῴαν
τὸν Εὐμενῆ λέγοντες ὑπὸ τοῦ Φιλίππου προαχθῆναι. μετὰ δὲ τὴν ἐκείνου
τελευτὴν οὔτε συνέσει τινὸς οὔτε πίστει λείπεσθαι δοκῶν τῶν περὶ Ἀλέξ-
ανδρον, ἐκαλεῖτο μὲν ἀρχιγραμματεύς, τιμῆς δ' ἧσπερ οἱ μάλιστα φίλοι
καὶ συνήθεις ἐτύγχανεν, ὥστε καὶ στρατηγὸς ἀποσταλῆναι κατὰ τὴν Ἰνδι-
κὴν ἐφ' ἑαυτοῦ μετὰ δυνάμεως, καὶ τὴν Περδίκκου παραλαβεῖν
ἱππαρχίαν,
ὅτε Περδίκκας ἀποθανόντος Ἡφαιστίωνος εἰς τὴν ἐκείνου προῆλθε
τάξιν.
διὸ καὶ Νεοπτολέμου τοῦ ἀρχιυπασπιστοῦ μετὰ τὴν Ἀλεξάνδρου
τελευτὴν
λέγοντος, ὡς αὐτὸς μὲν ἀσπίδα καὶ λόγχην, Εὐμενὴς δὲ γραφεῖον ἔχων
569
καὶ
πινακίδιον ἠκολούθει, κατεγέλων οἱ Μακεδόνες, μετὰ τῶν ἄλλων καλῶν
τὸν Εὐμενῆ καὶ τῆς κατὰ τὸν γάμον οἰκειότητος ὑπὸ τοῦ βασιλέως
εἰδότες
ἀξιωθέντα. Βαρσίνην γὰρ τὴν Ἀρταβάζου πρώτην ἐν Ἀσίᾳ γνοὺς ὁ Ἀλέξ-
ανδρος, ἐξ ἧς υἱὸν ἔσχεν Ἡρακλέα, τῶν ταύτης ἀδελφῶν Πτολεμαίῳ μὲν
Ἀπάμαν, Εὐμενεῖ δ' Ἄρτωνιν ἐξέδωκεν, ὅτε καὶ τὰς ἄλλας Περσίδας διέ-
νειμε καὶ συνῴκισε τοῖς ἑταίροις.
Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ προσέκρουσε πολλάκις Ἀλεξάνδρῳ καὶ παρεκινδύ-
νευσε δι' Ἡφαιστίωνα. πρῶτον μὲν γὰρ Εὐΐῳ τῷ αὐλητῇ τοῦ Ἡφαιστίω...
Plutarchus Biogr., Phil., Eumenes Chapter 2, section 4, line 1
ανδρος, ἐξ ἧς υἱὸν ἔσχεν Ἡρακλέα, τῶν ταύτης ἀδελφῶν Πτολεμαίῳ μὲν

Ἀπάμαν, Εὐμενεῖ δ' Ἄρτωνιν ἐξέδωκεν, ὅτε καὶ τὰς ἄλλας Περσίδας διέ-
νειμε καὶ συνῴκισε τοῖς ἑταίροις.
Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ προσέκρουσε πολλάκις Ἀλεξάνδρῳ καὶ παρεκινδύ-
νευσε δι' Ἡφαιστίωνα. πρῶτον μὲν γὰρ Εὐΐῳ τῷ αὐλητῇ τοῦ Ἡφαιστίω-
νος οἰκίαν κατανείμαντος ἣν οἱ παῖδες ἔτυχον τῷ Εὐμενεῖ προκατειληφό-
τες, ἐλθὼν ὑπ' ὀργῆς πρὸς τὸν Ἀλέξανδρον ὁ Εὐμενὴς ἐβόα μετὰ
Μέντορος,
ὡς αὐλεῖν εἴη κράτιστον ἢ τραγῳδεῖν τὰ ὅπλα ῥίψαντας ἐκ τῶν χειρῶν,
ὥστ' Ἀλέξανδρον αὐτῷ συναγανακτεῖν καὶ λοιδορεῖσθαι τῷ Ἡφαιστίωνι.
ταχὺ μέντοι μεταπεσὼν αὖθις εἶχε τὸν Εὐμενῆ δι' ὀργῆς, ὡς ὕβρει μᾶλλον
πρὸς ἑαυτὸν ἢ παρρησίᾳ πρὸς Ἡφαιστίωνα χρησάμενον. ἔπειτα Νέαρχον
ἐκπέμπων μετὰ νεῶν ἐπὶ τὴν ἔξω θάλασσαν, ᾔτει χρήματα τοὺς φίλους·
οὐ γὰρ ἦν ἐν τῷ βασιλείῳ. τοῦ δ' Εὐμενοῦς αἰτηθέντος μὲν τριακόσια τά-
λαντα, δόντος δ' ἑκατὸν μόνα, καὶ ταῦτα γλίσχρως καὶ μόλις αὐτῷ συνει-
λέχθαι διὰ τῶν ἐπιτρόπων φάσκοντος, οὐδὲν ἐγκαλέσας οὐδὲ δεξάμενος,
ἐκέλευσε τοὺς παῖδας κρύφα τῇ σκηνῇ τοῦ Εὐμενοῦς πῦρ ἐνεῖναι, βουλό-
μενος ἐκκομιζομένων τῶν χρημάτων λαβεῖν ἐπ' αὐτοφώρῳ ψευδόμενον.
ἔφθη δ' ἡ σκηνὴ καταφλεχθεῖσα, καὶ μετενόησε τῶν γραμμάτων διαφθα-

ρέντων ὁ Ἀλέξανδρος. τὸ δὲ συγχυθὲν χρυσίον καὶ ἀργύριον ὑπὸ τοῦ
πυρὸς ἀνευρέθη πλεῖον ἢ χιλίων ταλάντων. ἔλαβε δ' οὐδέν, ἀλλὰ καὶ
570
γράψας τοῖς πανταχοῦ σατράπαις καὶ στρατηγοῖς ἀντίγραφα τῶν

διεφθαρμένων...
Plutarchus Biogr., Phil., Alexander Chapter 47, section 9, line 2
ἐκέλευσε γράμματά τε μανθάνειν Ἑλληνικὰ καὶ Μακε-

δονικοῖς ὅπλοις ἐντρέφεσθαι, πολλοὺς ἐπιστάτας κατα-
στήσας, καὶ τὰ περὶ Ῥωξάνην ἔρωτι μὲν ἐπράχθη, καλὴν
καὶ ὡραίαν ἔν τινι χορῷ παρὰ πότον ὀφθεῖσαν, ἔδοξε δ'
οὐκ ἀνάρμοστα τοῖς ὑποκειμένοις εἶναι πράγμασιν. ἐθάρ-
ρησαν γὰρ οἱ βάρβαροι τῇ κοινωνίᾳ τοῦ γάμου, καὶ τὸν
Ἀλέξανδρον ὑπερηγάπησαν, ὅτι σωφρονέστατος περὶ
ταῦτα γεγονὼς οὐδ' ἧς μόνης ἡττήθη γυναικὸς ἄνευ νόμου
θιγεῖν ὑπέμεινεν.
Ἐπεὶ δὲ καὶ τῶν φίλων ἑώρα τῶν μεγίστων Ἡφαι-
στίωνα μὲν ἐπαινοῦντα καὶ συμμετακοσμούμενον αὐτῷ,
Κρατερὸν δὲ τοῖς πατρίοις ἐμμένοντα, δι' ἐκείνου μὲν
ἐχρημάτιζε τοῖς βαρβάροις, διὰ τούτου δὲ τοῖς Ἕλλησι καὶ
τοῖς Μακεδόσι· καὶ ὅλως τὸν μὲν ἐφίλει μάλιστα, τὸν
δ' ἐτίμα, νομίζων καὶ λέγων ἀεί, τὸν μὲν Ἡφαιστίωνα
φιλαλέξανδρον εἶναι, τὸν δὲ Κρατερὸν φιλοβασιλέα. διὸ
καὶ πρὸς ἀλλήλους ὑπούλως ἔχοντες, συνέκρουον πολλάκις,
ἅπαξ δὲ περὶ τὴν Ἰνδικὴν καὶ εἰς χεῖρας ἦλθον σπασά-
μενοι τὰ ξίφη, καὶ τῶν φίλων ἑκατέρῳ παραβοηθούντων,
προσελάσας ὁἈλέξανδρος ἐλοιδόρει τὸν Ἡφαιστίωνα
φανερῶς, ἔμπληκτον καλῶν καὶ μαινόμενον, εἰ μὴ συνίησιν...
ἐν αʹ Ὑγιεινῶν), ἀσπάραγος, τεῦτλον τὸ λευκόν (τὸ

γὰρ μέλαν καθεκτικόν ἐστιν ἐκκρίσεων), κόγχαι, σω-
λῆνες, μύες θαλάττιοι, χῆμαι, κτένες, τάριχος τέλειος
καὶ μὴ βρομώδης καὶ ἰχθύων εὐχύλων γένη. προ-
παρατίθεσθαι δ' ἐστὶν ὠφέλιμον τὴν λεγομένην φυλ-
λίδα καὶ τευτλίον, ἔτι δὲ τάριχος, εἰς τὰς ὁρμὰς εἰς
ταῦτα ... μὴ ὁμοίως τῶν πολυτρόφων ἀπολαύειν.
τὰς δὲ ἁθρόους ἐν ἀρχῇ πόσεις ἐκκλιτέον· δύσκλητοι
γὰρ εἰς τὴν πλείονα τῶν ὑγρῶν προσφοράν.’ – ’Μακε-
δόνες δ', ὥς φησιν Ἔφιππος ὁ Ὀλύνθιος ἐν τῷ περὶ
571
τῆς Ἀλεξάνδρου καὶ Ἡφαιστίωνος ταφῆς (fr. 1 M), οὐκ

ἠπίσταντο πίνειν εὐτάκτως, ἀλλ' εὐθέως ἐχρῶντο με-
γάλαις προπόσεσιν, ὥστε μεθύειν ἔτι παρακειμένων
τῶν πρώτων τραπεζῶν καὶ μὴ δύνασθαι τῶν σιτίων
ἀπολαύειν.’
Δίφιλος δ' ὁ Σίφνιός φησι· ‘τὰ
ταρίχη τὰ ἐκ τῶν θαλασσίων καὶ λιμναίων καὶ ποτα-
μίων γινόμενά ἐστιν ὀλιγότροφα, ὀλιγόχυλα, καυσώδη,
εὐκοίλια, ἐρεθιστικὰ ὀρέξεως. κράτιστα δὲ τῶν μὲν
ἀπιόνων κύβια καὶ ὡραῖα καὶ τὰ τούτοις ὅμοια γένη,
τῶν δὲ πιόνων τὰ θύννεια καὶ κορδύλεια. τὰ δὲ
κρατῆρας παρετίθεντο, καὶ ταῦτα μετὰ τὸ δεῖπνον ....

εἰ δὲ Ξέρξης δὶς ἐσιτέετο μεταλαμβάνων καὶ ἄριστον,
ἀνάστατοι ἂν ἐγεγόνεσαν αἱ πόλεις.’ καὶ ἐν τῇ θʹ δὲ
τῶν ἱστοριῶν φησι (c. 110)· ‘βασιλήιον δεῖπνον βασι-
λεὺς προτίθεται. τοῦτο δὲ παρασκευάζεται ἅπαξ τοῦ
ἐνιαυτοῦ ἐν ἡμέρῃ τῇ ἐγένετο ὁ βασιλεύς. οὔνομα δὲ
τῷ δείπνῳ Περσιστὶ μὲν τυκτά, Ἑλληνιστὶ δὲ τέλειον.
τότε καὶ τὴν κεφαλὴν σμᾶται μοῦνον καὶ Πέρσαις
δωρέεται.’ ὁ δὲ μέγας Ἀλέξανδρος δειπνῶν ἑκάστοτε
μετὰ τῶν φίλων, ὡς ἱστορεῖ Ἔφιππος ὁ Ὀλύνθιος
ἐν τῷ περὶ τῆς Ἀλεξάνδρου καὶ Ἡφαιστίωνος μεταλ-
λαγῆς (p. 125 M), ἀνήλισκε τῆς ἡμέρας μνᾶς ἑκατόν,
δειπνούντων ἴσως ἑξήκοντα ἢ ἑβδομήκοντα φίλων. ὁ
δὲ Περσῶν βασιλεύς, ὥς φησι Κτησίας (fr. 50 M) καὶ
Δίνων ἐν τοῖς Περσικοῖς (FHG II 93), ἐδείπνει μὲν
μετὰ ἀνδρῶν μυρίων πεντακισχιλίων, καὶ ἀνηλίσκετο
εἰς τὸ δεῖπνον τάλαντα τετρακόσια.’ γίνεται δὲ ταῦτα
Ἰταλικοῦ νομίσματος ἐν μυριάσι διακοσίαις τεσσαρά-
κοντα, αὗται δὲ εἰς μυρίους πεντακισχιλίους μεριζό-
μεναι ἑκάστῳ ἀνδρὶ γίνονται ἀνὰ ἑκατὸν ἑξήκοντα
Ἰταλικοῦ νομίσματος. ὥστ' εἰς ἴσον καθίστασθαι τῷ

Book 17, chapter 37, section 5, line 3
572
καταπαύσοντα τὴν ταραχὴν καὶ παραμυθησόμενον τὰς

περὶ τὴν Σισύγγαμβριν καὶ δηλώσοντα διότι Δαρεῖος
μὲν ζῇ, ὁ δ' Ἀλέξανδρος ἐπιμέλειαν αὐτῶν ποιήσεται
τὴν προσήκουσαν καὶ διότι πρῲ βούλεται προς-
αγορεῦσαί τε αὐτὰς καὶ διὰ τῶν ἔργων ἀποδείξασθαι
τὴν ἰδίαν φιλανθρωπίαν. αἱ μὲν οὖν αἰχμαλωτίδες
προσπεσούσης αὐταῖς παραδόξου καὶ παντελῶς ἀπ-
ηλπισμένης εὐτυχίας τόν τε Ἀλέξανδρον ὡς θεὸν προς-
εδέξαντο καὶ τῶν ὀδυρμῶν ἀπηλλάγησαν. ὁ δὲ βασι-
λεὺς ἅμ' ἡμέρᾳ λαβὼν ἕνα τῶν φίλων τὸν μάλιστα
τιμώμενον Ἡφαιστίωνα παρῆλθε πρὸς τὰς γυναῖκας.
ἐχόντων δ' ἀμφοτέρων ἐσθῆτας μὲν ὁμοίας, τῷ μεγέθει
δὲ καὶ κάλλει προέχοντος τοῦ Ἡφαιστίωνος ἡ Σισύγ-
γαμβρις τοῦτον ὑπολαβοῦσα εἶναι τὸν βασιλέα προς-
εκύνησεν· διανευόντων δ' αὐτῇ τῶν παρεστώτων καὶ
τῇ χειρὶ δεικνύντων τὸν Ἀλέξανδρον ἡ μὲν Σισύγ-
γαμβρις αἰδεσθεῖσα τὴν ἄγνοιαν πάλιν ἐξ ἀρχῆς προς-
εκύνει τὸν Ἀλέξανδρον, ὁ δὲ βασιλεὺς ὑπολαβὼν εἶπεν
Μηδὲν φροντίσῃς, ὦ μῆτερ· καὶ γὰρ καὶ οὗτος Ἀλέ-
ξανδρός ἐστιν. οὐ μὴν ἀλλὰ τὴν πρεσβῦτιν μητέρα
προσαγορεύσας διὰ τῆς φιλανθρωποτάτης προσηγορίας
Diodorus Siculus Hist., Bibliotheca historica (lib. 1-20) Book 17, chapter
47, section 1, line 4
περιελόμενος παρήγγειλεν ὀνομάζειν τὸν θεὸν τοῦτον

Ἀπολλὼ φιλαλέξανδρον, τῷ δὲ Ἡρακλεῖ μεγαλοπρεπεῖς
θυσίας συντελέσας καὶ τοὺς ἀνδραγαθήσαντας τιμήσας,
ἔτι δὲ τοὺς τετελευτηκότας μεγαλοπρεπῶς θάψας τῆς
μὲν Τυρίων πόλεως κατέστησε βασιλέα τὸν ὀνομαζό-
μενον Βαλλώνυμον, περὶ οὗ τὰ κατὰ μέρος οὐκ ἄξιον
παραλιπεῖν διὰ τὸ τῆς περιπετείας παράδοξον. τοῦ
γὰρ προϋπάρχοντος βασιλέως Στράτωνος διὰ τὴν πρὸς
Δαρεῖον φιλίαν ἐκπεσόντος ἐκ τῆς ἀρχῆς ὁ Ἀλέξανδρος
ἔδωκεν ἐξουσίαν Ἡφαιστίωνι καταστῆσαι βασιλέα τῆς
Τύρου τῶν ἰδιοξένων ὃν ἂν προαιρῆται. τὸ μὲν οὖν
πρῶτον οὗτος εὐδοκήσας τῷ ξένῳ, παρ' ᾧ τὴν ἐπι-
σταθμίαν ἐπεποίητο κεχαρισμένως, τοῦτον ἐπεβάλετο
573
κύριον ἀναγορεῦσαι τῆς πόλεως· ὁ δὲ πλούτῳ μὲν καὶ

δόξῃ διαφέρων τῶν πολιτῶν, οὐδεμίαν δὲ συγγένειαν
ἔχων πρὸς τοὺς προ>γεγονότας βασιλεῖς οὐκ ἐδέξατο
τὴν δωρεάν. τοῦ δ' Ἡφαιστίωνος ἐπιτρέψαντος αὐτῷ
τὴν ἐκλογὴν ποιήσασθαι ἐκ τοῦ γένους τῶν βασιλέων
ἔφησεν εἶναί τινα τῆς βασιλικῆς οἰκίας ἀπόγονον τὰ
μὲν ἄλλα σώφρονα καὶ ἀγαθὸν ἄνδρα, πένητα δὲ καθ'
Lucianus Soph., Calumniae non temere credendum

Section 17, line 10
Παρὰ δὲ Ἀλεξάνδρῳ μεγίστη ποτὲ πασῶν ἦν

διαβολή, εἰ λέγοιτο τις μὴ σέβειν μηδὲ προσκυνεῖν
τὸν Ἡφαιστίωνα· ἐπεὶ γὰρ ἀπέθανεν Ἡφαιστίων,
ὑπὸ τοῦ ἔρωτος Ἀλέξανδρος ἐβουλήθη προσθεῖναι
καὶ τοῦτο τῇ λοιπῇ μεγαλουργίᾳ καὶ θεὸν χειρο-
τονῆσαι τὸν τετελευτηκότα. εὐθὺς οὖν νεώς τε
ἀνέστησαν αἱ πόλεις καὶ τεμένη καθιδρύετο καὶ
βωμοὶ καὶ θυσίαι καὶ ἑορταὶ τῷ καινῷ τούτῳ
θεῷ ἐπετελοῦντο, καὶ ὁ μέγιστος ὅρκος ἦν ἅπασιν
Ἡφαιστίων. εἰ δέ τις ἢ μειδιάσειε πρὸς τὰ γινό-
μενα ἢ μὴ φαίνοιτο πάνυ εὐσεβῶν, θάνατος
ἐπέκειτο ἡ ζημία. ὑπολαμβάνοντες δὲ οἱ κόλακες
τὴν μειρακιώδη ταύτην τοῦ Ἀλεξάνδρου ἐπιθυμίαν
προσεξέκαιον εὐθὺς καὶ ἀνεζωπύρουν ὀνείρατα
διηγούμενοι τοῦ Ἡφαιστίωνος, ἐπιφανείας τινὰς
καὶ ἰάματα προσάπτοντες αὐτῷ καὶ μαντείας ἐπι-
φημίζοντες· καὶ τέλος ἔθυον παρέδρῳ καὶ ἀλεξι-
κάκῳ θεῷ. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἥδετό τε ἀκούων
καὶ τᾶ τελευταῖα ἐπίστευε καὶ μέγα ἐφρόνει
ὡσανεὶ οὐ θεοῦ παῖς ὢν μόνον, ἀλλὰ καὶ θεοὺς
Flavius Arrianus Hist., Phil., Alexandri anabasis
ξύμπαντας, προστάξας τά τε κατὰ τὴν ὁδὸν χωρία ἢ

βίᾳ ἐξαιρεῖν ἢ ὁμολογίᾳ παρίστασθαι καὶ ἐπὶ τὸν
Ἰνδὸν ποταμὸν ἀφικομένους παρασκευάζειν ὅσα ἐς τὴν
διάβασιν τοῦ ποταμοῦ ξύμφορα. ξὺν τούτοις δὲ καὶ
574
Ταξίλης καὶ οἱ ἄλλοι ὕπαρχοι στέλλονται. καὶ οὗτοι

ὡς ἀφίκοντο πρὸς τὸν Ἰνδὸν ποταμόν, ἔπρασσον ὅσα
ἐξ Ἀλεξάνδρου ἦν τεταγμένα. Ἄστις δὲ ὁ τῆς Πευ-
κελαώτιδος ὕπαρχος νεωτερίσας αὐτός τε ἀπόλλυται
καὶ τὴν πόλιν προσαπώλεσεν, ἐς ἥντινα ξυμπεφεύγει.
ἐξεῖλον γὰρ αὐτὴν ἐν τριάκοντα ἡμέραις προσκαθήμενοι
οἱ ξὺν Ἡφαιστίωνι. καὶ αὐτὸς μὲν Ἄστις ἀποθνήσκει,
τῆς πόλεως δὲ ἐπιμελεῖσθαι ἐτάχθη Σαγγαῖος, ὃς ἔτι
πρόσθεν πεφευγὼς Ἄστιν παρὰ Ταξίλην ηὐτομολήκει·
καὶ τοῦτο ἦν αὐτῷ τὸ πιστὸν πρὸς Ἀλέξανδρον.
Ἀλέξανδρος δέ, ἄγων τοὺς ὑπασπιστὰς καὶ τῶν
ἑταίρων ἱππέων ὅσοι μὴ σὺν Ἡφαιστίωνι ἐτετάχατο
καὶ τῶν πεζεταίρων καλουμένων τὰς τάξεις καὶ τοὺς
τοξότας καὶ τοὺς Ἀγριᾶνας καὶ τοὺς ἱππακοντιστάς,
προὐχώρει ἐς τὴν Ἀσπας>ίων τε καὶ Γουραίων χώραν
καὶ Ἀσσακηνῶν. πορευθεὶς δὲ παρὰ τὸν Χόην καλού-
μενον ποταμὸν ὀρεινήν τε ὁδὸν καὶ τραχεῖαν καὶ τοῦ

Ἀλεξάνδρῳ, βαρβάρους τινὰς ἄλλας γυναῖκας ἱππεύειν

ἠσκημένας δοκῶ ὅτι ἔδειξεν ἐς τὸν λεγόμενον δὴ τῶν
Ἀμαζόνων κόσμον ἐσταλμένας.
Ἐν Ἐκβατάνοις δὲ θυσίαν τε ἔθυσεν Ἀλέξανδρος,
ὥσπερ αὐτῷ ἐπὶ ξυμφοραῖς ἀγαθαῖς νόμος, καὶ ἀγῶνα
ἐπετέλει γυμνικόν τε καὶ μουσικόν, καὶ πότοι αὐτῷ
ἐγίνοντο παρὰ τοῖς ἑταίροις. καὶ ἐν τούτῳ Ἡφαιστίων
ἔκαμε τὸ σῶμα· ἑβδόμη τε ἡμέρα ἤδη ἦν αὐτῷ τῆς
νόσου καὶ λέγουσι τὸ μὲν στάδιον πλῆρες εἶναι·
παίδων γὰρ ἀγὼν ἦν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ γυμνικός· ἐπεὶ
δὲ ἐξηγγέλλετο Ἀλεξάνδρῳ ὅτι κακῶς ἔχοι Ἡφαιστίων,
ὁ δὲ παρ' αὐτὸν ἐλθὼν σπουδῇ οὐκέτι ζῶντα κατ-
έλαβεν.
Ἔνθα δὴ καὶ ἄλλοι ἄλλα ἀνέγραψαν ὑπὲρ τοῦ πένθους
τοῦ Ἀλεξάνδρου· μέγα μὲν γενέσθαι αὐτῷ τὸ πένθος,
πάντες τοῦτο ἀνέγραψαν, τὰ δὲ πραχθέντα ἐπ' αὐτῷ
ἄλλοι ἄλλα, ὡς ἕκαστος ἢ εὐνοίας πρὸς Ἡφαιστίωνα
ἢ φθόνου εἶχεν ἢ καὶ πρὸς αὐτὸν Ἀλέξανδρον. ὧν
575
οἱ τὰ ἀτάσθαλα ἀναγράψαντες οἱ μὲν ἐς κόσμον

φέρεινμοι δοκοῦσιν οἰηθῆναι Ἀλεξάνδρῳ ὅσα ὑπερ-
αλγήσας ἔδρασεν ἢ εἶπεν ἐπὶ τῷ πάντων δὴ ἀνθρώπων...
περιηγγέλη κατὰ πᾶσαν τὴν χώραν τὴν βάρβαρον· καὶ

ὅτι πολλοὶ τῶν ἑταίρων τῶν Ἀλεξάνδρου ἐς θεραπείαν
τὴν ἐκείνου σφᾶς τε αὐτοὺς καὶ τὰ ὅπλα Ἡφαιστίωνι
ἀνέθεσαν ἀποθανόντι· πρῶτον δὲ Εὐμενῆ ἄρξαι τοῦ
σοφίσματος, ὅντινα ὀλίγῳ πρόσθεν ἔφαμεν ὅτι διη-
νέχθη πρὸς Ἡφαιστίωνα· καὶ τοῦτο δὲ δρᾶσαι, τῷ
Ἀλεξάνδρῳ ὡς μὴ ἐφήδεσθαι δοκοίη τελευτήσαντι
Ἡφαιστίωνι. οὔκουν οὐδὲ ἄλλον τινὰ ἔταξεν ἀντὶ
Ἡφαιστίωνος χιλίαρχον ἐπὶ τῇ ἵππῳ τῇ ἑταιρικῇ
Ἀλέξανδρος, ὡς μὴ ἀπόλοιτο τὸ ὄνομα τοῦ Ἡφαιστίω-
νος ἐκ τῆς τάξεως, ἀλλὰ Ἡφαιστίωνός τε ἡ χιλιαρχία
ἐκαλεῖτο καὶ τὸ σημεῖον αὐτῆς ἡγεῖτο τὸἐξ Ἡφαι-
στίωνος πεποιημένον. ἀγῶνά τε ἐπενόει ποιῆσαι γυμ-
νικόν τε καὶ μουσικὸν πλήθει τε τῶν ἀγωνιζομένων
καὶ τῇ εἰς αὐτὸν χορηγίᾳ πολύ τι τῶν ἄλλων τῶν
πρόσθεν ἀριδηλότερον· τρισχιλίους γὰρ ἀγωνιστὰς
τοὺς σύμπαντας παρεσκεύασε. καὶ οὗτοι ὀλίγον ὕστε-
ρον ἐπ' Ἀλεξάνδρου τῷ τάφῳ λέγουσιν ὅτι ἠγωνίσαντο.
Χρόνος τε ἦν συχνὸς τῷ πένθει καὶ αὐτός τε
αὑτὸν ἤδη μετεκάλει ἀπ' αὐτοῦ καὶ οἱ ἑταῖροι μᾶλλόν
τι ἐν τῷ τοιῷδε ἤνυτον. ἔνθα δὴ ἐξέλασιν ποιεῖται...
Callisthenes Hist., Testimonia
Volume-Jacobyʹ-T 2b,124,T, fragment 8, line 36
ὅσαι ξύμμετροι ἀνθρώπωι’

....... (12, 1) ταῦτα δὴ καὶ τοιαῦτα εἰπόντα Καλλισθένην ἀνιᾶσαι μὲν
μεγαλωστὶ
Ἀλέξανδρον, Μακεδόσι δὲ πρὸς θυμοῦ εἰπεῖν· καὶ τοῦτο γνόντα
Ἀλέξανδρον πέμψαντα
κωλῦσαι Μακεδόνας μεμνῆσθαι ἔτι τῆς προσκυνήσεως. ....
(12, 3) ἀναγέγραπται δὲ δὴ καὶ τοῖόσδε λόγος. προπίνειν φιάλην χρυσῆν
ἐν
κύκλωι Ἀλέξανδρον πρώτοις μὲν τούτοις πρὸς οὕστινας ξυνέκειτο αὐτῶι
576
τὰ τῆς
προσκυνήσεως. τὸν δὲ πρῶτον ἐκπιόντα τὴν φιάλην προσκυνῆσαί τε
ἀναστάντα καὶ
φιληθῆναι πρὸς αὐτοῦ, καὶ τοῦτο ἐφεξῆς διὰ πάντων χωρῆσαι. (4) ὡς δὲ
ἐς
Καλλισθένην ἧκεν ἡ πρόποσις, ἀναστῆναι μὲν Καλλισθένην καὶ ἐκπιεῖν
τὴν φιάλην
καὶ προσελθόντα ἐθέλειν φιλῆσαι οὐ προσκυνήσαντα. τὸν δὲ τυχεῖν μὲν
τότε δια-
λεγόμενον Ἡφαιστίωνι· οὔκουν προσέχειν τὸν νοῦν, εἰ καὶ τὰ τῆς
προσκυνήσεως
ἐπιτελῆ τῶι Καλλισθένει ἐγένετο. (5) ἀλλὰ Δημήτριον γὰρ τὸν
Πυθώνακτος, ἕνα
τῶν ἑταίρων, ὡς προσήιει αὐτῶι ὁ Καλλισθένης φιλήσων, φάναι ὅτι οὐ
προσκυνήσας
πρόσεισιν. καὶ τὸν Ἀλέξανδρον οὐ παρασχεῖν φιλῆσαι ἑαυτόν, τὸν δὲ
Καλλισθένην
’φιλήματι’ φάναι, ‘ἔλαττον ἔχων ἄπειμι’.
(6) καὶ τούτων ἐγὼ ὅσα ἐς ὕβριν τε τὴν Ἀλεξάνδρου τὴν ἐν τῶι
παραυτίκα
καὶ ἐς σκαιότητα τὴν Καλλισθένους φέροντα οὐδὲν οὐδαμῆι ἐπαινῶ .....
(7) οὔκουν
ἀπεικότως δι' ἀπεχθείας γενέσθαι Ἀλεξάνδρωι Καλλισθένην τίθεμαι ἐπὶ
τῆι ἀκαί-
ρωι τε παρρησίαι καὶ ὑπερόγκωι ἀβελτερίαι· ἐφ' ὅτωι τεκμαίρομαι μὴ
χαλεπῶς
πιστευθῆναι τοὺς κατειπόντας Καλλισθένους ὅτι μετέσχε τῆς ἐπιβουλῆς
τῆς γενομένης
Ἀλεξάνδρωι ἐκ τῶν παίδων, τοὺς δὲ ὅτι καὶ ἐπῆρεν αὐτοὺς ἐς τὸ
ἐπιβουλεῦσαι.
Historia Alexandri Magni, Recensio α sive Recensio vetusta

ὡς βασιλέως υἱὸς οὐδὲν πλέον πολεμικῶν ἀσκημάτων ἀγωνίζῃ· οὔτε γὰρ

πάλην οὔτε παγκράτιον οὔτε ἕτερόν τι τῶν γυμναστικῶν ἐγυμνάσω.’ Ὁ
δὲ
Ἀλέξανδρος ἔφη· ‘Ἁρματηλατῆσαι βούλομαι πάτερ.’ Ὁ δὲ εἶπε· ‘Τέκνον,
προνοηθήσονται ἵπποι ἐκ τῶν ἐμῶν ἱπποστασιῶν, καὶ οὗτοι συμπαρα-
577
κολουθήσουσιν εὐθέως· σὺ δὲ ἐπιμελῶς ἑαυτὸν ἐπίσχες, ὡς ὁ ἀγὼν

ἐνδοξό-
τατος.’ Ὁ δὲ εἶπε· ‘Σύ μοι μόνον ἐπίτρεψον· ἐγὼ γὰρ ἔχω ἐμαυτῷ
ἵππους, οὓς ἐκ νέας ἡλικίας ἔθρεψα.’ Καταφιλήσας τοῦτον ὁ Φίλιππος
καὶ θαυμάσας τὴν προθυμίαν αὐτοῦ φησι· ‘Τέκνον, εἰ βούλει πορεύου.’
Ἀπελθὼν οὖν ἐπὶ τὸνλιμένα ἐκέλευσε νῆα καινὴν καθελκυσθῆναι
καὶ τοὺς ἵππους ἅμα τοῖς ἅρμασιν ἐμβληθῆναι [εἶπεν]· ἐπενέβη δὲ καὶ
αὐτὸς ἅμα τῷ φίλῳ Ἡφαιστίωνι καὶ εὐπλοήσας παρεγένετο εἰς Πίσας.
ἐκβὰς
δὲ καὶ λαβὼν ξένια ἐκέλευσε τοῖς θεράπουσι γενέσθαι περὶ τὴν τῶν
ἵππων
ἐπιμέλειαν, καὶ αὐτὸς ἅμα τῷ Ἡφαιστίωνι ἐπὶ περίπατον ἐξῄει. τούτοις
συνήντησε Νικόλαος ὀνόματι, ἀνδροφυὴς τῇ ἡλικίᾳ, βασιλεὺς [ἀβέβαιος]
Ἀκαρνάνων, πλούτῳ καὶ τύχῃ, δυσὶ θεοῖς ἀστάτοις, φρυαττόμενος καὶ τῇ

τοῦ σώματος δυνάμει πεποιθώς. καὶπροσελθὼν ἠσπάσατο τὸν Ἀλέξ-
ανδρον, ἅμα δὲ ἐπὶ τί πάρεστι θέλων μαθεῖν [καὶ] εἶπε· ‘Χαίροις μει-
ράκιον.’ Ὁ δὲ εἶπε· ‘Χαίροις καὶ σύ, ὅστις ποτὲ τυγχάνεις.’ Ὁ δέ φησι·
’Τίνα που ἐμὲ προσαγορεύεις; ἐγώ εἰμι Νικόλαος τοὔνομα βασιλεὺς
Ἀκαρ-
νάνων.’ Ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπε· ‘Μὴ οὕτως γαυριῶ Νικόλαε βασιλεῦ, ὡς
ἱκανὸν ἔχων περὶ τῆς αὔριον ἐνέχυρον ζωῆς· ἡ τύχη οὐχ ἕστηκεν ἐφ'
ἑνὸς...
Historia Alexandri Magni, Recensio λ (lib. 3)Page 41, line 3
ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἀλέξανδρος λέγει αὐτῷ· “σὲ μὲν οὐκ ἐπαινῶ

ὡς κατήγορόν μου, ἐπαινῶ δέ σου τὰς τρίχας, ὅτι ἐξέφυγον
μωρὸν κρανίον.”
πάλιν δὲ εἶδεν Ἀλέξανδρος ἕτερον στρατιώτην αὐτοῦ ὑπὸ
γυναικὸς φθειριζόμενον καὶ ἔφη· “ἰδοὺ πρόβατον ὑπὸ λύκου
φθειριζόμενον.”
ἕτερος δέ τις δοῦλος αὐτοῦ φιάλην χρυσὴν ἀπώλεσεν.
ἠβουλήθη οὖν ἀποδρᾶσαι τῷ φόβῳ. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος προσκαλε-
σάμενος αὐτὸν ἔφη· “μὴ περὶ τῆς φιάλης ἀποδράσῃς· ὅπου γὰρ
ἂν ἔστιν, ἡμετέρα ἐστίν, ἐπειδὴ καὶ πάντα ἡμέτερά εἰσιν.” ὁ
δὲ φίλος αὐτοῦ Ἡφαιστίων λέγει· “οὐχ οὕτως δέσποτα, ἀλλὰ
μᾶλλον τύπτεσθαι δεῖ, ὅπως τοῦ λοιποῦ σωφρονήσει.” ὁ δὲ
Ἀλέξανδρος λέγει· “ὦ φίλε, κλέπτοντα γάρ τινα μᾶλλον τύψε,
ἀπολέσαντα δὲ μὴ τύπτε. ὁ μὲν γὰρ ἑκὼν ἔκλεψεν, ὁ δὲ οὐχ
578
ἑκὼν ἀπώλεσεν.”
ἀπαγομένου δέ τινος μοιχοῦ ἀναιρεθῆναι προσπίπτει Ἀλε-
ξάνδρῳ. ὁ δὲ λέγει αὐτῷ· “σὺ τί;” ὁ δέ· “τῷ ὀβολῷ πολεμοῦ-
μαι.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος· “τὸ [ἐωνο]πωλούμενον [θάνατον] ἠγόρασες.”
Ηρακλής και Ιόλαος
Plutarchus Biogr., Phil., De fraterno amore (478a-492d)

Stephanus page 492, section C, line 10
προήγαγε μεγάλην καὶ δύναμιν. ἀλλὰ μὴν εὐπραξίαις τε

καὶ τιμαῖς καὶ ἀρχαῖς παίδων ἀδελφοῦ χαίροντα καὶ σε-
μνυνόμενον αὔξειν προσήκει καὶ συνεξορμᾶν πρὸς τὰ καλὰ
καὶ κατορθοῦντας ἀφειδῶς ἐπαινεῖν· αὑτοῦ γὰρ υἱὸν
ἐπαχθὲς ἴσως ἐγκωμιάζειν, ἀδελφοῦ δὲ σεμνὸν καὶ οὐ
φίλαυτον ἀλλὰ φιλόκαλον καὶ θεῖον ὡς ἀληθῶς· δοκεῖ γάρ
μοι καὶ τοὔνομα καλῶς ὑφηγεῖσθαι πρὸς εὔνοιαν ἀδελφι-
δῶν καὶ ἀγάπησιν. δεῖ δὲ καὶ τὰ τῶν κρειττόνων ζηλοῦν.
Ἡρακλῆς τε γὰρ δυεῖν δέοντας ἑβδομήκοντα γεννήσας
παῖδας οὐδενὸς ἧττον αὐτῶν τὸν ἀδελφιδοῦν ἠγάπησεν·
ἀλλὰ καὶ νῦν πολλαχοῦ σύμβωμός ἐστιν Ἰόλαος αὐτῷ, καὶ
συγκατεύχονται παραστάτην Ἡρακλέους ὀνομάζοντες·
Ἰφικλέους δὲ τοῦ ἀδελφοῦ πεσόντος ἐν τῇ περὶ Λακεδαί-
μονα μάχῃ περίλυπος γενόμενος πᾶσαν ἐξέλιπε Πελο-
πόννησον. ἥ τε Λευκοθέα τῆς ἀδελφῆς ἀποθανούσης
ἔθρεψε τὸ βρέφος καὶ συνεξεθείασεν· ὅθεν αἱ Ῥωμαίων
γυναῖκες ἐν ταῖς τῆς Λευκοθέας ἑορταῖς, ἣν Ματοῦταν
ὀνομάζουσιν, οὐ τοὺς ἑαυτῶν παῖδας ἀλλὰ τοὺς τῶν ἀδελ-
φῶν ἐναγκαλίζονται καὶ τιμῶσιν.


Σαρδώ, τῷ μὲν μεγέθει παραπλήσιος τῇ Σι-
κελίᾳ, κατοικουμένη δ' ὑπὸ βαρβάρων τῶν ὀνομα-
ζομένων Ἰολαείων, οὓς νομίζουσιν ἀπογόνους εἶναι
τῶν μετὰ Ἰολάου καὶ τῶν Θεσπιαδῶν κατοικησάν-
των. κατὰ γὰρ τοὺς χρόνους ἐν οἷς Ἡρακλῆς τοὺς
579
διαβεβοημένους ἄθλους ἐτέλει, παίδων ὄντων αὐτῷ

πολλῶν ἐκ τῶν Θεσπίου θυγατέρων, τούτους Ἡρα-
κλῆς κατά τινα χρησμὸν ἐξαπέστειλεν εἰς Σαρδὼ
καὶ μετ' αὐτῶν δύναμιν ἀξιόλογον Ἑλλήνων τε καὶ
βαρβάρων ἐπὶ τὴν ἀποικίαν. ταύτης δὲ προεστη-
κὼς Ἰόλαος ὁ ἀδελφιδοῦς Ἡρακλέους καταλαβόμενος
ᾤκισεν ἐν αὐτῇ πόλεις ἀξιολόγους, καὶ τὴν χώραν
κατακληρουχήσας τοὺς μὲν λαοὺς προσηγόρευσεν
ἀφ' ἑαυτοῦ Ἰολαείους, κατεσκεύασε δὲ καὶ γυμνάσια
καὶ θεῶν ναοὺς καὶ τἄλλα πάντα τὰ πρὸς βίον ἀν-
θρώπων εὐδαίμονα, ὧν ὑπομνήματα μέχρι τῶνδε
τῶν καιρῶν διαμένει· τὰ μὲν γὰρ κάλλιστα πεδία
τὴν προσηγορίαν ἀπ' ἐκείνου λαβόντα Ἰολάεια κα-
λεῖται, τὸ δὲ πλῆθος μέχρι τοῦ νῦν φυλάττει τὴν
ἀπὸ Ἰολάου προσηγορίαν. τοῦ δὲ περὶ τῆς ἀποι-
κίας χρησμοῦ περιέχοντος ὅτι τοῖς τῆς ἀποικίας ... ἀδελφιδοῦς
προσφιλής, αγαπημένος...
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ
Etymologicum Magnum, 304, 481, 482, 136, 137, 138, 139, 140, 141, 142, 143,
483 185, 186, 221, 222, 223, 224, 348
Friendship, 8, 14 Αριστοφάνης, 40
Αθηναίος Δειπνοσοφιστές, 199, 200, 388, Αρποκρατίων, 150, 187, 249
389 ἀσάλευτον τὴν φιλίαν φυλάξομεν, 310
Αίλιος Αριστείδης, 382, 404, 405, 406, Ἀχιλλεὺς, 314, 315, 316, 319, 324, 327,
407 329, 330, 331, 332, 339, 341, 347, 366,
Αίλιος Ηρωδιανός, 224, 399, 400, 401, 368, 425, 448, 460, 463, 478
402 Βέττιος Βάλενς. Ανθολόγιον, 160, 161,
Αισχύλος., 19, 20 162, 163, 164, 165, 166, 167, 168, 169,
Ἀλέξανδρος, 32, 151, 208, 228, 285, 287, 170
340, 384, 401, 416, 453, 505, 506, 533, Βίος Αισώπου, 146
545, 547, 548, 549, 550, 551, 552, 554 γίγνονται φιλίας ἄξιοι, 195
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΑΣ, Γρηγόριος Νύσσης, 181, 182
5 Δάμων, 5, 6, 7, 332, 339, 347, 366
Απολλόδωρος Βιβλιοθήκη, 149, 150, 419, Δάμωνα, 5, 7, 332, 333, 334, 335, 336,
420, 421, 535 337
Αριστοτέλη, 11, 14 Δάμωνας, 5, 6, 7, 11
Αριστοτέλης, 11, 12, 13, 14, 15, 81, 82, 83, Δημοσθένης, 80, 150, 151, 187, 249, 306,
84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 311, 312, 528
95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, Διογένης Λαέρτιος, 191, 313, 384
104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111, Διόδωρος Σικελός, 205, 342, 343, 348,
112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 381
120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, Διονύσιος Αλικαρνασσέας, 209, 210,
128, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 211, 212, 213, 214, 215, 216, 217, 218,
219, 220, 221
580
Διόσκουροι, 384, 394, 395, 396, 397, 399, Ἡφαιστίωνος, 545, 546, 548, 549, 550,
400, 402, 404, 405, 409, 412, 414, 415, 552
416, 417, 418, 419, 420, 425, 426, 427, Θησέας, 4, 10
428, 430, 431, 432, 433, 434, 437, 438, Θησεὺς, 277, 332, 338, 339, 341, 342,
439, 440, 441, 442, 443, 444, 447, 448, 343, 344, 346, 347, 366, 387, 410, 414,
449, 450, 452, 453, 454, 456, 457, 458, 424, 442, 487, 494, 498, 532, 533, 535,
459, 460, 461, 462, 463,464, 465, 466, 536, 537
468, 471, 472, 474, 475, 476, 477, 479, Θησεὺς τῷ Πειρίθῳ, 340
480, 481, 482, 485, 486, 487, 489, 490, Θουκυδίδης, 15, 20, 21, 22, 23, 24, 25,
491, 492, 493, 494, 495, 496, 498, 499, 26, 27, 28, 183, 189, 190, 225, 307, 340,
500, 501, 503, 505, 506, 507, 508, 509, 432, 435, 453
512, 513, 514, 515, 517, 518, 519, 520, Ιάμβλιχος, 253, 335, 336
522, 526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, Ιόλαος, 4, 555
533, 537, 541, 542, 543 Ἱππόδαμος ὁ Πυθαγόρειος, 304
Διοσκούροιν, 386, 392, 395, 397, 398, Ισοκράτης, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39,
408, 423, 424, 446, 454, 467 184, 200, 201, 533
Διοσκούροις, 387, 389, 390, 391, 396, Ιωάννης Χρυσόστομος, 189, 275, 276
400, 401, 405, 406, 407, 409, 410, 411, Κάστορος, 420, 425, 442, 484, 501, 519,
413, 418, 421, 422, 427, 428, 429, 436, 520, 525, 529, 530, 531, 541
445, 446, 447, 449, 451, 452, 453, 455, Κάστωρ, 366, 384, 420, 423, 427, 428,
464, 465, 469, 470, 475, 476, 477, 479, 449, 472, 495, 498, 500, 501, 520, 527,
484, 486, 487, 488, 495, 504, 505, 506, 528, 529, 533, 534, 535, 536, 537, 538,
510, 511, 512, 513, 514, 515,516, 517, 539, 540, 541, 542, 543, 544
518, 519, 521, 522, 523, 524, 525, 530 Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης, 366, 449, 500,
Δίων Κάσσιος, 226 501, 528, 534, 535, 536, 537, 539, 541,
Επαμεινώνδας, 11, 377 542, 543, 544
Ευρυπίδης, 28, 29, 30, 31 Κλαύδιος Πτολεμαίος, 170, 171, 172, 173,
Ευσέβιος. Σχόλια στους Ψαλμούς, 182, 174
183 κοινωνῆσαι φιλίας, 248, 268
Ευστάθιος Ομήρου Ιλιάδα, 455, 456, Κωνσταντίνος 7ος πορφυρογέννητος,
457, 458, 459, 460, 461, 462, 463, 464, 278, 279, 280, 281, 359, 360, 361
465, 466 Λεξικόν Δημητράκου, 8
Ευστάθιος Ομήρου Οδύσσεια, 467, 468, Λουκιανός, 206, 207, 327, 395, 396
469, 470, 471, 473, 475, 476 Λυσίας, 79, 80, 249, 313
Ευστάθιος. Σχόλια στην Ομήρου Μάξιμος. Διαλέξεις., 151, 152, 153, 154,
Ιλιάδα, 300, 301, 318, 319, 320, 321, 155, 156, 157, 158, 159
322, 323, 324, 325, 326, 327, 328, 329, μεταβάλλειν τὰς φιλίας, 310
330, 367 Ξενοφών, 15, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46,
Ζώσιμος ιστορικός, 302, 303 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57,
Ηθικά Νικομάχεια, 104, 105, 106, 107, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 184, 185, 202,
108, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 203, 340, 392, 393
116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, Ορέστης, 11, 347
124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, Ὀρέστης, 188, 274, 332, 339, 341, 347,
186 348, 349, 350, 351, 352, 353, 354, 355,
Ηρακλής, 4, 15, 555 356, 357, 358, 359, 360, 361, 362, 363,
Ηρόδοτος, 32 364, 366, 367, 369, 370, 371, 372, 374,
Ηφαιστίων, 6, 265, 266, 267, 268, 269, 375, 376, 539, 545
270, 271, 273, 545 ΟΡΕΣΤΗΣ ΚΑΙ ΠΥΛΑΔΗΣ, 350, 536
Ἡφαιστίωνα, 546, 547, 549, 550, 552 Ὀρέστης καὶ Πυλάδης, 358
Ηφαιστίωνας, 5 Πάτροκλος, 4, 11, 313, 314, 315, 316,
317, 318, 319, 320, 322, 323, 325, 326,
581
327, 328, 329, 330, 331, 332, 339, 347, 131, 132, 133, 134, 135, 137, 138, 139,
366 140, 141, 142, 144, 145, 152, 153, 154,
Παυσανίας περιηγητής, 345, 346, 349, 155, 156, 157, 159, 172, 174, 175, 176,
408, 409, 410, 411, 412, 413, 414, 415 177, 178, 179, 180, 181, 186, 222, 233,
Πειρίθου, 4, 208, 342, 343, 345, 346 244, 275, 277, 286, 288, 291, 292, 293,
Πειρίθους, 4, 332, 338, 339, 341, 342, 294, 295, 296, 304, 307, 308, 311, 332,
344, 345, 346, 347, 417, 418, 487, 494, 339, 347
498, 535 φιλίᾳ, 23, 24, 26, 27, 28, 41, 43, 44, 49,
Πελοπίδας, 11, 332, 339, 347, 363, 377, 51, 54, 55, 56, 58, 61, 62, 63, 64, 65, 69,
378, 379, 380, 381, 382, 383, 384 74, 81, 95, 98, 101, 102, 104, 105, 106,
περὶ φιλίας, 105, 186, 188, 192, 194, 200, 111, 114, 116, 118, 122, 123, 124, 132,
207, 209, 219, 223, 226, 228, 231, 236, 143, 148, 152, 155, 156, 163, 171, 173,
237, 238, 244, 245, 246, 250, 254, 255, 175, 177, 181, 218, 287, 296, 308, 309
271, 274, 275, 277, 282, 284, 294, 295, φιλίαι, 15, 32, 59, 70, 90, 91, 92, 95, 98,
302, 308, 309 99, 101, 107, 110, 114, 115, 118, 119,
Πλάτων, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 121, 127, 134, 154, 167, 168, 169, 233,
72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 135, 136, 295, 296
185, 204, 305, 309, 310, 317, 341, 357, φιλίαις, 44, 78, 102, 115, 116, 123, 125,
455 127, 139, 162, 163, 165, 166, 293, 295
Πλάτωνα, 11, 310, 334, 407 φιλίαν, 16, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28,
Πλούταρχος, 146, 147, 148, 186, 187, 192, 29, 30, 31, 33, 35, 37, 38, 39, 42, 43, 44,
193, 194, 195, 196, 197, 198, 199, 331, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 56,
338, 339, 340, 347, 377, 378, 379, 380, 57, 60, 61, 63, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71,
386, 387, 456 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 82, 83,
Πολυδεύκη, 384 84, 85, 86, 87, 92, 94, 95, 96, 102, 103,
Πολυδεύκους, 420, 425, 442, 500, 501, 104, 107, 109, 112, 113, 121, 124, 125,
529, 531, 539, 541 127, 129, 130, 134, 135, 136, 137, 138,
Πυλάδης, 11, 332, 339, 341, 347, 354, 139, 140, 141, 142, 144, 145, 147, 148,
355, 358, 360, 361, 366, 370, 545 149, 151, 152, 154, 155, 156, 158, 159,
Σούδα, 311, 312, 375, 527, 529, 530, 531, 160, 169, 170, 171, 172, 173, 174, 175,
532, 543, 544 176, 178, 179, 180, 182, 183, 185, 201,
Στράβων, 225, 226, 289, 400, 402, 451 203, 206, 208, 216, 222, 229, 233, 240,
Σχόλια στον Άρατον, 488, 489, 491 241, 256, 261, 277, 279, 282, 286, 293,
Σχόλια στον Θουκυδίδη, 311, 526 295, 300, 304, 308, 309, 310, 311, 323,
Σχόλια στον Λυκόφρονα, 497, 498, 499, 334, 337, 338, 339, 346, 378, 393, 498,
500, 501, 502, 503, 504, 505, 506, 507, 545, 550
508, 509, 540, 541, 542 φιλίας, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 19,
Σχόλια στον Όμηρο Ιλιάδα, 374, 493, 20, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 32, 34, 35,
494, 495 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46,
Σχόλια στον Πίνδαρο, 374, 510, 511, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 58, 59, 60,
513, 514, 515, 516, 517, 518, 519, 520, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71,
521, 522, 523, 524 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81,
φιλαδελφοτάτοις, 391 82,83, 84, 85, 86, 88, 90, 91, 92, 93, 94,
φιλία, 5, 6, 7, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 95, 96, 97, 98, 99, 103, 104, 105, 106,
19, 20, 22, 24, 25, 27, 31, 40, 45, 47, 48, 107, 108, 110, 111, 112, 113, 115, 116,
53, 54, 57, 58, 59, 64, 66, 68, 70, 71, 75, 117, 120, 123, 124, 125, 126, 128, 129,
76, 77, 81, 82, 83, 84, 86, 87, 88, 89, 90, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 137, 140,
91, 93, 94, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 141, 142, 143, 144, 146, 147, 148, 149,
104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111, 150, 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157,
112, 113, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 158, 159, 160, 161, 162, 163, 164, 165,
121, 122, 123, 125, 126, 128, 129, 130, 166, 167, 168, 170, 171, 177, 178, 180,
582
181, 182, 183, 184, 185, 186, 187, 188, 307, 308, 309, 310, 311, 312, 313, 325,
189, 190, 191, 193, 195, 196, 197, 198, 332, 337, 339, 347
199, 200, 201, 203, 204, 205, 206, 207, φιλίας καὶ συμμαχίας, 37, 39, 184, 192,
208, 209, 210, 211, 212, 213, 214, 215, 201, 213, 221, 228, 229, 230, 240, 278,
216, 217, 218, 219, 220, 221, 222, 223, 281, 286, 311
224, 225, 226, 227, 228, 229, 230, 231, Φίλων Ιουδαίος, 390
232, 233, 234, 235, 236, 237, 238, 239, Φιντία, 5, 7
240, 241, 242, 244, 245, 246, 247, 248, Φιντίαν, 332, 333, 334, 335, 336, 337
249, 250, 251, 252, 253, 254, 255, 256, Φιντίας, 5, 6, 7, 11, 331, 332, 333, 336,
257, 258, 259, 260, 261, 262, 264, 265, 339, 347
266, 267, 268, 269, 270, 271, 272, 273, Φώτιος, 189, 299, 367, 454
274, 275, 276, 277, 278, 279, 280, 281, Ωριγένης, 175, 176, 177, 178, 179, 180,
283, 284, 285, 286, 287, 288, 289, 290, 181
291, 292, 293, 294, 295, 296, 297, 298,
299, 300, 301, 302, 303, 304, 305, 306,
TLG Texts doing_search καστωρ και π ολυ tlg Go
TLG Texts doing_search διοσκουροι tlg Go
TLG Texts doing_search π ατροκλος και tlg Go

Οδυσσέας Γκιλής. Περί Φιλίας Και Άλλων.αποσπάσματα Από Αρχαία Κείμενα. 2020.

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Οδυσσέας Γκιλής. Περί Φιλίας Και Άλλων.αποσπάσματα Από Αρχαία Κείμενα. 2020.

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα

Θησέας με τον βασιλιά των Λαπιθών Πειρίθου.......................................................................4

Θησέας με τον βασιλιά των Λαπιθών Πειρίθου

Ο Ηρακλής και ο πιστός σύντροφός του Ιόλαος

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΦΙΛΙΑΣ

Ο Πάτροκλος, γιος του Μενοίτιου, ήταν ο καλύτερος φίλος του Αχιλλέα.

ΔΑΜΩΝΑΣ (ΔΑΜΩΝ) ΚΑΙ Ο ΦΙΝΤΙΑΣ

Ο Δάμωνας (Δάμων) και ο Φιντίας ήταν δύο πυθαγόρειοι φιλόσοφοι και

Οι δύο νέοι συνδέθηκαν με αδελφική αγάπη. Ο Μέγας Αλέξανδρος

αποκαλούσε τον Ηφαιστίωνα ισάδελφο και Φιλαλέξανδρο. Λέγεται ότι ο

Δάμων και Φιντίας (πυθαγόρειοι)

Από τη Βικιπαίδεια. Δάμωνας (Δάμων) και ο

Αναπαράσταση των δύο φίλων λίγο πριν από την επαπειλούμενη

Ο Δάμωνας (Δάμων) και ο Φιντίας (αναφέρεται εσφαλμένα διεθνώς και

Δάμων, Φιντίας και Διονύσιος, 1826, έργο με το οποίο ο 24χρονος τότε

Σύμφωνα με όσα γράφτηκαν (από τον Κικέρωνα, τον Βαλέριο Μάξιμο,

Το 1821 ο Ιρλανδός ποιητής John Banim γράφει έργο βασισμένο στην

Το 1957 γυρίστηκε το έργο "The Delicate Delinquent" με ήρωες τον

σειράς Μπάτμαν η Catwoman λέει "καιρός να χωρίσουμε το Δάμωνα και

Λεξικόν Δημητράκου, τόμος ΙΕ¨. Σελ. 7625

Δήμητρας – Μαρίας Παπαζή. Η φιλία στην Αρχαία

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΗ

Το δεύτερο υποκεφάλαιο του δεύτερου κεφαλαίου είναι αφιερωμένο στο

προσφέρει χέρι βοηθείας για να μην αυτοκτονήσει. Εμείς θα

Η αρχαία ελληνική ιστορία παραθέτει λαμπρά παραδείγματα φιλίας:

Ο όρος «φίλος» άρχισε να χρησιμοποιείται στην δημοκρατική Αθήνα του

ΕΛΛΑΔΑ 07.02.2018 ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Η φιλία κατά

Σε ηλικία 17 ετών, ο Αριστοτέλης γράφτηκε στην Ακαδημία του

Ο νεαρός Αριστοτέλης θα γινόταν ο καλύτερος μαθητής της Ακαδημίας

Η ακριβής χρονολογία της αναχώρησής του από την Ακαδημία είναι

Δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσα ακριβώς έγραψε ο Αριστοτέλης, αλλά

«Η φιλία είναι ένα είδος αρετής ή τουλάχιστον συνυφασμένη με την

Ο Αριστοτέλης υπογράμμισε δύο συνηθισμένα είδη φιλίας που

Η πρώτη είναι η φιλία που βασίζεται στην ωφελιμότητα. Σε αυτό το

Αυτή η φιλία, δεν είναι μόνιμη. Όταν τελειώνουν τα οφέλη, συνήθως

Ένα σωστό παράδειγμα τέτοιας φιλίας, είναι οι σχέσεις που φτιάχνουμε

Αντίστοιχα, το δεύτερο είδος συμπτωματικής φιλίας βασίζεται στην

Η πηγή της φιλίας είναι πιο συναισθηματική, αλλά ταυτόχρονα, είναι το

Οι περισσότερες φιλίες, ανήκουν σε αυτές τις δύο κατηγορίες και ενώ ο

Είναι καλό, για την ακρίβεια, είναι απαραίτητο, να έχουμε

Η φιλία της αρετής και του αγαθού

Η τελευταία μορφή φιλίας που κατέγραψε ο Αριστοτέλης είναι η

Αυτές οι σχέσεις απαιτούν χρόνο και προσπάθεια, αλλά όταν ανθίσουν,

Δείξε μου τον φίλο σου…

Ο Αριστοτέλης μάς έμαθε να εξετάζουμε τον κόσμο εμπειρικά και

Για αυτό τον λόγο, επιχειρηματολόγησε υπέρ της καλλιέργειας ενάρετων

Και η σκέψη του έχει βάση. Σε τελική ανάλυση, οι δεσμοί που

Μετάφραση μέρους του άρθρου του D. Konstan,

Οι αρχαίοι συγγραφείς ήταν λιγότερο ντροπαλοί από τους σύγχρονους σε σχέση με τα

Ο Αριστοτέλης διακρίνει διάφορα υποείδη φιλίας, όπως η εταιρική

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ Ἠθικὰ Νικομάχεια (1156a-1156b)

γίνεται. ἀπολυθέντος οὖν δι᾽ ὃ φίλοι ἦσαν, διαλύεται καὶ ἡ φιλία, ὡς

ανθρώπων είναι ίδιες ή παρόμοιες.

Χρονολογική ταξινόμηση αποσπασμάτων. ΦΙΛΙΑ

 1. Αισχύλος. Supplices {0085.001} (6-5 B.C.) Line 533

 τὸ πρὸς γυναικῶν δ’ ἐπιδὼν

 2. Αισχύλος. Prometheus vinctus {0085.003} (6-5 B.C.) Line 128

 3. Αισχύλος. Agamemnon {0085.005} (6-5 B.C.) Line 355

 θεοὺς προσειπεῖν αὖ παρασκευάζομαι.

 4. Αισχύλος. Agamemnon {0085.005} (6-5 B.C.) Line 1491

 — ἰὼ ἰὼ βασιλεῦ βασιλεῦ,

 5. Αισχύλος. Agamemnon {0085.005} (6-5 B.C.) Line 1515

 — ἰὼ ἰὼ βασιλεῦ βασιλεῦ,