Οδυσσέας Γκιλής. Περί Αμαρτημάτων Και Άλλων Τινών. Θεσσαλονίκη 2020.

1
Οδυσσέας Γκιλής
Επιμέλεια συλλογής, ταξινόμησης και αξιοποίησης υλικού
Περί Αμαρτημάτων και άλλων

τινών...
Θεσσαλονίκη 2020
2
3
Ανθολόγηση αποσπασμάτων από αρχαία, Βυζαντινά και θεολογικά

κείμενα, που αναφέρονται στα παρακάτω θέματα...
Άγνοια-Αδικία-Αιδώς-Αθλιότητα-Αλαζονεία-Αναλγησία-Απληστία-
ΑρπαγήΆσεμνος-Βουλιμία-Δόλιος-Εγκράτεια-Εχθρός-Εκδίκηση-
Εμπαιγμός-Έπαρσις-Έρις-Ζήλεια-Ιταμότητα-Κακία-Κατακριτής-
Κατάρα-Κλοπή-Κορεσμός-Λαγνεία-Λαιμαργία-Μίσος-Μοιχεία-Οκνηρία-
Οργή-Πλεονεξία -Πονηρία-Συκοφαντία-Υπερηφάνεια-Ύβρις-Υποκρισία-
της-Φαυλότητα-Φιλαργυρία-Φθόνος-Φιλαρχία-Φόνος-Ψεύδος-
Ψευδομαρτυρία-
Περιεχόμενα
Αμάρτημα.................................................................................................................................5
ΑΓΝΟΙΑ...................................................................................................................................12
Αλαζονεία...............................................................................................................................38
Απληστία................................................................................................................................52
Αδικία.....................................................................................................................................66
Εγκράτεια...............................................................................................................................76
Αιδώς......................................................................................................................................91
Αθλιότητα.............................................................................................................................116
Αναλγησία............................................................................................................................119
Αρπαγή.................................................................................................................................124
Άσεμνος................................................................................................................................140
Βουλιμία...............................................................................................................................150
Εγκράτεια.............................................................................................................................155
Εχθρός..................................................................................................................................169
Δόλιος...................................................................................................................................181
Εκδίκησις..............................................................................................................................193
Εμπαιγμός.............................................................................................................................208
Έπαρσις.................................................................................................................................220
Έριδα....................................................................................................................................237
Ζήλεια...................................................................................................................................259
4
Ιταμός...................................................................................................................................283
Κακία....................................................................................................................................297
Κατακριτής............................................................................................................................343
Κατάρα.................................................................................................................................359
Κλοπή...................................................................................................................................381
Κορεσμός..............................................................................................................................400
Λαγνεία.................................................................................................................................416
Λαιμαργία.............................................................................................................................436
Μίσος...................................................................................................................................448
Μοιχεία................................................................................................................................468
Οκνηρία................................................................................................................................487
Οργή.....................................................................................................................................488
Πλεονεξία.............................................................................................................................515
Πονηρία................................................................................................................................538
Συκοφαντία...........................................................................................................................568
Υπερηφάνεια........................................................................................................................587
Ύβρις.....................................................................................................................................593
Υποκρισία.............................................................................................................................620
Φιλαργυρία..........................................................................................................................643
Φαυλότητα...........................................................................................................................653
Φθόνος.................................................................................................................................659
Φόνος...................................................................................................................................692
Ψευδος.................................................................................................................................710
Ψευδομαρτυρία...................................................................................................................724
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ.........................................................................................................................747
5
Αμάρτημα
 1.Θουκυδίδης ιστορίαι. (5 B.C.) Book 1 ch. 39 sec. 3 line 5
 ἡμεῖς μὲν ἠδικήμεθα, οὗτοι δὲ κινδυνεύουσι, μηδ’ ἐν ᾧ ὑμεῖς

τῆς τε δυνάμεως αὐτῶν τότε οὐ μεταλαβόντες τῆς ὠφελίας
νῦν μεταδώσετε καὶ τῶν ἁμαρτημάτων ἀπογενόμενοι τῆς (5)
ἀφ’ ἡμῶν αἰτίας τὸ ἴσον ἕξετε, πάλαι δὲ κοινώσαντας τὴν
δύναμιν κοινὰ καὶ τὰ ἀποβαίνοντα ἔχειν.

 καταστῆναι, ἐπιστάμενοι καὶ τὸν βάρβαρον αὐτὸν περὶ αὑτῷ

τὰ πλείω σφαλέντα, καὶ πρὸς αὐτοὺς τοὺς Ἀθηναίους πολλὰ
ἡμᾶς ἤδη τοῖς ἁμαρτήμασιν αὐτῶν μᾶλλον ἢ τῇ ἀφ’ ὑμῶν (10)
τιμωρίᾳ περιγεγενημένους, ἐπεὶ αἵ γε ὑμέτεραι ἐλπίδες ἤδη
τινάς που καὶ ἀπαρασκεύους διὰ τὸ πιστεῦσαι ἔφθειραν.

 ἀνθρώπων νόμος οὐδεὶς ἀπεῖργε, τὸ μὲν κρίνοντες ἐν ὁμοίῳ

καὶ σέβειν καὶ μὴ ἐκ τοῦ πάντας ὁρᾶν ἐν ἴσῳ ἀπολλυμένους,
τῶν δὲ ἁμαρτημάτων οὐδεὶς ἐλπίζων μέχρι τοῦ δίκην γενέ-
σθαι βιοὺς ἂν τὴν τιμωρίαν ἀντιδοῦναι, πολὺ δὲ μείζω τὴν (5)
ἤδη κατεψηφισμένην σφῶν ἐπικρεμασθῆναι, ἣν πρὶν ἐμπεσεῖν

 (11) ἡδονὰς τῷ δήμῳ καὶ τὰ πράγματα ἐνδιδόναι. ἐξ ὧν ἄλλα

τε πολλά, ὡς ἐν μεγάλῃ πόλει καὶ ἀρχὴν ἐχούσῃ, ἡμαρτήθη
καὶ ὁ ἐς Σικελίαν πλοῦς, ὃς οὐ τοσοῦτον γνώμης ἁμάρτημα
ἦν πρὸς οὓς ἐπῇσαν, ὅσον οἱ ἐκπέμψαντες οὐ τὰ πρόσφορα
τοῖς οἰχομένοις ἐπιγιγνώσκοντες,

6
 12. Σοφοκλής. Antigone {0011.002} (5 B.C.) Line 1261
 εἰ θέμις εἰπεῖν, οὐκ ἀλλοτρίαν

ἄτην, ἀλλ’ αὐτὸς ἁμαρτών. (1260)
ΚΡ. Ἰὼ φρενῶν δυσφρόνων ἁμαρτήματα
Str. 1. (1260) στερεὰ θανατόεντ’, ὦ κτανόντας τε καὶ

 13. Ηρόδοτος Ιστορίαι. (5 B.C.) Book 7 sec. 194 line 10
 βασιληίων δικαστέων· ὁ Σανδώκης ἐπὶ χρήμασι ἄδικον

δίκην ἐδίκασε. Ἀνακρεμασθέντος ὦν αὐτοῦ, λογιζόμενος ὁ
Δαρεῖος εὗρέ οἱ πλέω ἀγαθὰ τῶν ἁμαρτημάτων πεποιημένα (10)
ἐς οἶκον τὸν βασιλήιον· εὑρὼν δὲ τοῦτο ὁ Δαρεῖος καὶ γνοὺς
ὡς ταχύτερα αὐτὸς ἢ σοφώτερα ἐργασμένος εἴη, ἔλυσε.

 14. Αντιφών. In novercam {0028.001} (5 B.C.) Sec. 27 line 3
 αἰσχρῶς ἀπώλεσεν; (27) οὕτω δέ τοι καὶ ἐλεεῖν ἐπὶ τοῖς

ἀκουσίοις παθήμασι μᾶλλον προσήκει ἢ τοῖς ἑκουσίοις καὶ
ἐκ προνοίας ἀδικήμασι καὶ ἁμαρτήμασι. Καὶ ὥσπερ ἐκεῖνον
αὕτη οὔτε θεοὺς οὔθ’ ἥρωας οὔτ’ ἀνθρώπους αἰσχυνθεῖσα
οὐδὲ δείσασ’ ἀπώλεσεν, οὕτω καὶ αὐτὴ ὑφ’ ὑμῶν καὶ τοῦ (5)

 15. Αντιφών. Tetralogia 2 {0028.003} (5 B.C.) Tetralogy 3 sec. 8

line 4
 δίκαιος δὲ ἀποφυγεῖν ἐστι διὰ τὴν ἀτυχίαν τῆς ἁμαρτίας.

Εἰ μὲν γὰρ ὑπὸ μηδεμιᾶς ἐπιμελείας τοῦ θεοῦ ἡ ἀτυχία
γίγνεται, ἁμάρτημα οὖσα τῷ ἁμαρτόντι συμφορὰ δικαία
γενέσθαι ἐστίν· εἰ δὲ δὴ θεία κηλὶς τῷ δράσαντι προσπίπτει (5)
ἀσεβοῦντι, οὐ δίκαιον τὰς θείας προσβολὰς διακωλύειν
 45.Ισοκράτης. Panathenaicus (orat. 12) {0010.021} (5-4 B.C.)

Sec. 90 line 1
 Ἀγαμέμνονος καὶ Μενελάου καὶ Νέστορος διελέχθην,

ψεῦδος μὲν οὐδὲν λέγων, πλείω δ’ ἴσως τῶν μετρίων.
(90) Τοῦτο δ’ ἐποίουν, ὑπολαβὼν οὐδενὸς ἔλαττον ἁμάρ-
τημα τοῦτο δόξειν εἶναι τῶν τολμησάντων ἀναστάτους
ποιῆσαι τὰς πόλεις τὰς γεννησάσας καὶ θρεψάσας τοιού-
7
τους ἄνδρας, περὶ ὧν καὶ νῦν ἔχοι τις ἂν πολλοῖς καὶ

 46. Ξενοφών. Ελληνικά. (5-4 B.C.) Book 5 ch. 3 sec. 7 line 5
 ὀργῇ κολάζειν· πολλάκις γὰρ καὶ δεσπόται ὀργιζόμενοι μείζω

κακὰ ἔπαθον ἢ ἐποίησαν· ἀτὰρ ἀντιπάλοις τὸ μετ’ ὀργῆς
ἀλλὰ μὴ γνώμῃ προσφέρεσθαι ὅλον ἁμάρτημα. ἡ μὲν γὰρ (5)
ὀργὴ ἀπρονόητον, ἡ δὲ γνώμη σκοπεῖ οὐδὲν ἧττον μή τι
πάθῃ ἢ ὅπως βλάψῃ τι τοὺς πολεμίους.

 54. Πλάτων. Apologia Socratis {0059.002} (5-4 B.C.) Stephanus

P. 22 sec. d line 5
 μὲν οὐκ ἐψεύσθην, ἀλλ’ ἠπίσταντο ἃ ἐγὼ οὐκ ἠπιστάμην

καί μου ταύτῃ σοφώτεροι ἦσαν. ἀλλ’, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,
ταὐτόν μοι ἔδοξαν ἔχειν ἁμάρτημα ὅπερ καὶ οἱ ποιηταὶ καὶ (5)
οἱ ἀγαθοὶ δημιουργοί—διὰ τὸ τὴν τέχνην καλῶς ἐξεργά-
ζεσθαι ἕκαστος ἠξίου καὶ τἆλλα τὰ μέγιστα σοφώτατος


P. 26 sec. a line 2
 ἀνθρώπων οὐδένα· ἀλλ’ ἢ οὐ διαφθείρω, ἢ εἰ διαφθείρω,26.

(a) ἄκων, ὥστε σύ γε κατ’ ἀμφότερα ψεύδῃ. εἰ δὲ ἄκων διαφθείρω,
τῶν τοιούτων [καὶ ἀκουσίων] ἁμαρτημάτων οὐ δεῦρονόμος
εἰσάγειν ἐστίν, ἀλλὰ ἰδίᾳ λαβόντα διδάσκειν καὶ νου-
θετεῖν· δῆλον γὰρ ὅτι ἐὰν μάθω, παύσομαι ὅ γε ἄκων ποιῶ.

 56. Πλάτων. Phaedo . (5-4 B.C.) Stephanus P. 113 sec. e line 2
 δίκας ἀπολύονται, εἴ τίς τι ἠδίκηκεν, τῶν τε εὐεργεσιῶν

(e) τιμὰς φέρονται κατὰ τὴν ἀξίαν ἕκαστος· οἳ δ’ ἂν δόξωσιν
ἀνιάτως ἔχειν διὰ τὰ μεγέθη τῶν ἁμαρτημάτων, ἢ ἱερο-
συλίας πολλὰς καὶ μεγάλας ἢ φόνους ἀδίκους καὶ παρανόμους
πολλοὺς ἐξειργασμένοι ἢ ἄλλα ὅσα τοιαῦτα τυγχάνει ὄντα,

 103.Λυσίας. . De caede Eratosthenis {0540.001} (5-4 B.C.) Sec.

26 line 4
8
 ἀλλ’ ὁ τῆς πόλεως νόμος, ὃν σὺ παραβαίνων περὶ ἐλάτ-

τονος τῶν ἡδονῶν ἐποιήσω, καὶ μᾶλλον εἵλου τοιοῦτον
ἁμάρτημα ἐξαμαρτάνειν εἰς τὴν γυναῖκα τὴν ἐμὴν καὶ εἰς
τοὺς παῖδας τοὺς ἐμοὺς ἢ τοῖς νόμοις πείθεσθαι καὶ (5)
(27) κόσμιος εἶναι». οὕτως, ὦ ἄνδρες, ἐκεῖνος τούτων ἔτυχεν

 104.Λυσίας. . De caede Eratosthenis {0540.001} (5-4 B.C.) Sec.

47 line 4
 μίζω ταύτην γενέσθαι τὴν τιμωρίαν, ἀλλ’ ὑπὲρ τῆς πό-

λεως ἁπάσης· οἱ γὰρ τὰ τοιαῦτα πράττοντες, ὁρῶντες οἷα
τὰ ἆθλα πρόκειται τῶν τοιούτων ἁμαρτημάτων, ἧττον εἰς
τοὺς ἄλλους ἐξαμαρτήσονται, ἐὰν καὶ ὑμᾶς ὁρῶσι τὴν αὐτὴν (5)
(48) γνώμην ἔχοντας. εἰ δὲ μή, πολὺ κάλλιον τοὺς μὲν κειμέ-
 136. Δημοσθένης. . Philippica 4 [Sp.] {0014.010} (4 B.C.) Sec. 1

line 3
 (1) Καὶ σπουδαῖα νομίζων, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, περὶ ὧν

βουλεύεσθε, καὶ ἀναγκαῖα τῇ πόλει, πειράσομαι περὶ αὐτῶν
εἰπεῖν ἃ νομίζω συμφέρειν. Οὐκ ὀλίγων δ’ ὄντων ἁμαρτη-
μάτων οὐδ’ ἐκ μικροῦ χρόνου συνειλεγμένων, ἐξ ὧν φαύλως
ταῦτ’ ἔχει, οὐδέν ἐστιν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τῶν πάντων (5)
δυσκολώτερον εἰς τὸ παρὸν ἢ ὅτι ταῖς γνώμαις ὑμεῖς ἀφε-

 137. Αριστοτέλης De caelo {0086.005} (4 B.C.) Bekker P. 303a

line 17
 ὕδωρ καὶ τἆλλα μεγέθει καὶ μικρότητι διεῖλον, ὡς οὖσαν (15)

αὐτῶν τὴν φύσιν οἷον πανσπερμίαν πάντων τῶν στοιχείων.
Πρῶτον μὲν οὖν ταὐτὸν καὶ τούτοις ἁμάρτημα τὸ μὴ πεπε-
ρασμένας λαβεῖν τὰς ἀρχάς, ἐξὸν ἅπαντα ταὐτὰ λέγειν.
Ἔτι δ’ εἰ μὴ ἄπειροι τῶν σχημάτων αἱ διαφοραί, δῆλον ὅτι

 138. Αριστοτέλης De caelo {0086.005} (4 B.C.) Bekker P. 304b

line 11
 λέγειν ὡς ταὐτὸν πρὸς μὲν τόδε πῦρ ἐστι, πρὸς ἄλλο δ’ (10)
ἀήρ, καὶ πάλιν ὕδωρ καὶ γῆ.
Κοινὸν δὲ πᾶσιν ἁμάρτημα (11)
9
τοῖς ἓν τὸ στοιχεῖον ὑποτιθεμένοις τὸ μίαν μόνην κίνησιν ποι-

εῖν φυσικήν, καὶ πάντων τὴν αὐτήν. Ὁρῶμεν γὰρ πᾶν τὸ

 161. Αριστοτέλης Ρητορική. (4 B.C.) Bekker P. 1396a line 21
 συμμαχεσαμένους καὶ ἀριστεύσαντας ἠνδραποδίσαντο, Αἰγινή-

τας καὶ Ποτιδαιάτας, καὶ ὅσα ἄλλα τοιαῦτα, [καὶ] εἴ τι ἄλλο (20)
τοιοῦτον ἁμάρτημα ὑπάρχει αὐτοῖς. ὡς δ’ αὔτως καὶ οἱ κατ-
ηγοροῦντες καὶ οἱ ἀπολογούμενοι ἐκ τῶν ὑπαρχόντων σκοπού-
μενοι κατηγοροῦσι καὶ ἀπολογοῦνται.

 162. Αριστοτέλης Ρητορική. (4 B.C.) Bekker P. 1407b line 1
 βολα, συμπαρανεύουσιν—
Κροῖσος Ἅλυν διαβὰς μεγάλην ἀρχὴν καταλύσει (38)
(1407b) —καὶ διὰ τὸ ὅλως ἔλαττον εἶναι ἁμάρτημα διὰ τῶν γενῶν
τοῦ πράγματος λέγουσιν οἱ μάντεις· τύχοι γὰρ ἄν τις μᾶλ-

λον ἐν τοῖς ἀρτιασμοῖς ἄρτια ἢ περισσὰ εἰπὼν μᾶλλον ἢ

 ἀδικεῖν. ἢ ἀντικαταλλάττεσθαι ἀδικοῦντα, εἰ βλαβερόν, ἀλλ’

οὖν καλόν, εἰ λυπηρόν, ἀλλ’ ὠφέλιμον, ἤ τι ἄλλο τοιοῦ-
τον. ἄλλος τόπος ὡς ἐστὶν ἁμάρτημα ἢ ἀτύχημα ἢ
ἀναγκαῖον, οἷον Σοφοκλῆς ἔφη τρέμειν οὐχ ὡς ὁ διαβάλ- (15)
λων ἔφη, ἵνα δοκῇ γέρων, ἀλλ’ ἐξ ἀνάγκης· οὐ γὰρ ἑκόντι

 164. Αριστοτέλης Sophistici elenchi {0086.040} (4 B.C.) Bekker

P. 175b line 31
 μενος τὴν ἀμφιβολίαν πότερον ἐλήλεγκται ἢ οὐκ ἐλήλεγ-

κται, δέδοται δ’ ἐν τοῖς λόγοις τὸ διελεῖν, φανερὸν ὅτι τὸ (30)
μὴ διορίσαντα δοῦναι τὴν ἐρώτησιν, ἀλλ’ ἁπλῶς, ἁμάρτημά
ἐστιν, ὥστε κἂν εἰ μὴ αὐτός, ἀλλ’ ὅ γε λόγος ἐληλεγμένῳ
ὅμοιός ἐστιν. συμβαίνει μέντοι πολλάκις ὁρῶντας τὴν ἀμφι-

10
 165Παρθένιος Narrationes amatoriae {0655.001} (1 B.C.) Ch.

33 sec. 3 line 3
 εὐωχίαν καλέσαντα καταπρῆσαι. (3) καὶ τὴν μὲν διὰ

ταύτην τὴν συμφορὰν ἀπὸ πέτρας ὑψηλοτάτης αὑτὴν
ῥῖψαι, ἔννοιαν δὲ λαβόντα τῶν σφετέρων ἁμαρτημάτων
διαχρήσασθαι τὸν Ἀσσάονα ἑαυτόν.

 166. VITA ADAM ET EVAE Apocryph. et Hagiogr. Vita Adam et

Evae (sub titulo Apocalypsis Mosis) {1747.001} (1 B.C./A.D. 1)
Sec. 27 line 9
 μοῦ λέγων· συγχώρησόν μοι κύριε ὃ ἐποίησα. τότε λέγει ὁ κύριος

τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ· τί ἐπαύσατε ἐλαύνοντες τὸν Ἀδὰμ ἐκ τοῦ
παραδείσου; μὴ ἐμόν ἐστιν τὸ ἁμάρτημα, ἢ κακῶς ἔκρινα; τότε
οἱ ἄγγελοι πεσόντες ἐπὶ τὴν γῆν προσεκύνησαν τῷ κυρίῳ
λέγον- (10)
τες· δίκαιος εἶ, κύριε, καὶ εὐθύτητας κρίνεις. (28) Στραφεὶς δὲ

 172. Πλούταρχος. . et Phil. Sulla {0007.033} (A.D. 1-2) Ch. 6

sec. 9 line 8
 σεμνυνόμενος διεδίδου λόγον ὡς προθυμοτέροις

διὰ τοῦτο χρήσοιτο πρὸς τὸν πόλεμον αὐτοῖς
ἰωμένοις τὸ ἁμάρτημα δι’ ἀνδραγαθίας. τῶν δ’
ἐγκαλούντων οὐδὲν ἐφρόντιζεν, ἀλλὰ ἤδη καταλῦ-
σαι Μάριον διανοούμενος καὶ τοῦ πρὸς τοὺς συμ- (10)

 173. Πλούταρχος. . et Phil. Galba {0007.065} (A.D. 1-2) Ch. 12

sec. 1 line 3
 (1) Ἦν δὲ Οὐίνιος ἀργυρίου μὲν ἐσχάτως καὶ

παρ’ ὁντινοῦν ἥττων, ἔνοχος δὲ καὶ τοῖς περὶ
γυναῖκας ἁμαρτήμασιν. ἔτι γὰρ ὢν νέος καὶ
στρατευόμενος ὑπὸ Καλβισίῳ Σαβίνῳ τὴν πρώτην
στρατείαν ἀκόλαστον οὖσαν τὴν γυναῖκα τοῦ (5)

11
 180. Αρποκρατίων. Λεξικόν. in decem oratores Atticos

{1389.001} (A.D. 1/2?) omicron lemma 15 line 4
 σθένης ἐν τῷ περὶ τῶν συμμοριῶν φησὶν οὕτως “ἡμῖν δὲ τὸ τῆς

“χώρας τίμημα ὑπάρχειν ἀφορμὴν ὀκτακισχίλια τάλαντα ἀκού-
“σεται.” ἤτοι οὖν γραφικὸν ἁμάρτημά ἐστιν, ἢ ἴσως ὁ ῥήτωρ
συναρπάζει, ἵνα δοκῇ πλείω τὴν ἀφορμὴν ἔχειν ἡ πόλις εἰς τὸν
πρὸς (5)
βασιλέα πόλεμον. ὅτι γὰρ ἑξακισχίλια τάλαντα ἦν τὸ τίμημα τῆς

 181.Απολλώνιος Δύσκολος De conjunctionibus {0082.003}

(A.D. 2) Part 2 volume+fascicle 1,1 P. 232 line 20
 σθαι, ἐπεί τοί γε ἐπίρρημα καθεστὸς ἀκατάστατον γενήσεται καὶ ἐν

τάσει
ἀνακόλουθον πρὸς τὴν ἑκών, ἄλογον ἔχον τὴν σύνθεσιν. καὶ οὐδὲν
κωλύσει ἕνεκα τούτου τὸ αὐτὸ ἁμάρτημα μετατιθέναι ἐπὶ τὸν

σύνδεσμον, (20)
κἂν σύνδεσμος κατασταίη τὸ ἀέκητι.
Ῥητέον οὖν ὑπὲρ τοῦ σχηματισμοῦ τοῦ ἕκητι, ὅτι ἀπὸ συνθέτων

 184.Απολλώνιος Δύσκολος De constructione (A.D. 2) Part 2

volume 2 P. 297 line 3
 (297) προηκάμην. οἵ γε μὴν ἀπειρότερον περὶ τὰς τούτων διαφορὰς

κατα-
γινόμενοι οἴονται ἔσθ’ ὅτε παθητικὰς διαθέσεις ἐντὶ ἐνεργητικῶν
παρα-
λαμβάνεσθαι, οὐ μικρὸν ἁμάρτημα προσάπτοντες τοῖς λόγοις. τὸ
γὰρ
ἀντὶ ἐνεργητικοῦ παθητικῷ χρῆσθαι λόγου ἐστὶν τοῦ
ἀκαταλλήλου· οὐκ
ἂν γοῦν τις τὸ φύσει ἐνεργητικὸν ἢ τὸ φύσει παθητικὸν εὕροι ἂν
ἐν (5)

 185.Αίλιος Ηρωδιανός. De figuris [Sp.] (= Περὶ σχημάτων)

{0087.035} (A.D. 2) P. 85 line 7
12
 λου ἐπὶ τὸ κρεῖττον μετά τινος ἀναλογίας. διαφέρει δὲ (5)

τοῦ σολοικισμοῦ, ὅτι τὸ μέν ἐστι κατόρθωμα καὶ τὴν
ἐξάλλαξιν εὔλογον ἔχει, ὁ δὲ σολοικισμὸς ἁμάρτημα,
μηδεμίαν αἰτίαν τῆς ἀκαταλληλίας ποιούμενος. γίνε-
ται δὲ τὸ σχῆμα κατὰ τοσούτους τρόπους καθ’ ὅσους

 186. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) {0363.014}

(A.D. 2) Book 8 ch. 1 sec. 4 line 8
 παραλίῳ· ὡς καὶ διὰ τὰ τοιαῦτα τὴν περὶ τοῦ περιῤ-

ῥεῖσθαι τὴν γῆν ὅλην τῷ Ὠκεανῷ δόξαν ἄρξασθαι
μὲν ἀπὸ γραφικῶν ἁμαρτημάτων, καταστρέψαι δὲ εἰς
ἀσύστατον ἱστορίαν. Ἐπὶ μὲν τοιαύτης κατὰ πίνα-
κας διαιρέσεως ἐκφύγοιμεν ἂν τὸ εἰρημένον σύμπτωμα, (10)
 197. Βέττιος Βάλενς. Ανθολόγιον. Βιβλ. IX (A.D. 2) P. 301 line

12
 λόγων ὕλης δυνάμενος συντάξαι οὐκ ἠβουλήθην ὅμοιον ἑαυτὸν

(10)
ἀποδεῖξαι τοῖς ματαιολόγοις· γελοῖον γὰρ ἂν εἴη ἐνάρχεσθαι κατά
τινων λέγειν μὴ ἐπιγνόντα πρότερον τὸ ἴδιον ἁμάρτημα. ὅθεν
ἐὰν πλειστάκις περὶ τῆς ἐμῆς ἀφθονίας καὶ ἁπλότητος ὑπο-
μιμνήσκω, συγγνωστέος ὁ λόγος· ἔπαθον γὰρ πολλὰ καὶ πολὺν

 198. Χαρίτων. De Chaerea et Callirhoe {0554.001} (A.D. 2?)

Book 1 ch. 2 sec. 6 line 3
 (6) τὸν Ἔρωτα μέγα τι κακὸν διαπράξεται· Καλλιρόη μὲν οὖν

εὐσταθὴς
καὶ ἄπειρος κακοήθους ὑποψίας, ὁ δὲ Χαιρέας, οἷα δὴ γυμνασίοις
ἐντραφεὶς καὶ νεωτερικῶν ἁμαρτημάτων οὐκ ἄπειρος, δύναται
ῥᾳδίως
ὑποπτεύσας ἐμπεσεῖν εἰς νεωτερικὴν ζηλοτυπίαν· ἔστι δὲ καὶ
προσ-
ελθεῖν ἐκείνῳ ῥᾷον καὶ λαλῆσαι.” (5)

 199. Ωριγένης. Fragmenta in evangelium Joannis (in catenis)

{2042.006} (A.D. 2-3) Fragment 9 line 28
13
 πλήρης χάριτος, ὡς ἂν εἰ τῆς σκιᾶς τι μὲν ἔπαυεν ἕτερον δέ τι

αὐτῆς οὐχί, οὐκ ἦν πλήρης ἀληθείας. ἀλλὰ μὴν πᾶσαν σκιὰν καὶ
εἰκόνα περιέγραψεν, καὶ πάντων ἁμαρτημάτων ἄφεσιν παρέχει
τοῖς
προσφεύγουσι διὰ μετανοίας αὐτῷ. πλήρης ἄρα ἀληθείας καὶ χάρι-
τός ἐστιν. (30)

12
 λόγων ὕλης δυνάμενος συντάξαι οὐκ ἠβουλήθην ὅμοιον ἑαυτὸν

(10)
ἀποδεῖξαι τοῖς ματαιολόγοις· γελοῖον γὰρ ἂν εἴη ἐνάρχεσθαι κατά
τινων λέγειν μὴ ἐπιγνόντα πρότερον τὸ ἴδιον ἁμάρτημα. ὅθεν
ἐὰν πλειστάκις περὶ τῆς ἐμῆς ἀφθονίας καὶ ἁπλότητος ὑπο-
μιμνήσκω, συγγνωστέος ὁ λόγος· ἔπαθον γὰρ πολλὰ καὶ πολὺν


 (6) τὸν Ἔρωτα μέγα τι κακὸν διαπράξεται· Καλλιρόη μὲν οὖν

εὐσταθὴς
καὶ ἄπειρος κακοήθους ὑποψίας, ὁ δὲ Χαιρέας, οἷα δὴ γυμνασίοις
ἐντραφεὶς καὶ νεωτερικῶν ἁμαρτημάτων οὐκ ἄπειρος, δύναται
ῥᾳδίως
ὑποπτεύσας ἐμπεσεῖν εἰς νεωτερικὴν ζηλοτυπίαν· ἔστι δὲ καὶ
προσ-
ελθεῖν ἐκείνῳ ῥᾷον καὶ λαλῆσαι.” (5)


{2042.006} (A.D. 2-3) Fragment 9 line 28
 πλήρης χάριτος, ὡς ἂν εἰ τῆς σκιᾶς τι μὲν ἔπαυεν ἕτερον δέ τι

αὐτῆς οὐχί, οὐκ ἦν πλήρης ἀληθείας. ἀλλὰ μὴν πᾶσαν σκιὰν καὶ
εἰκόνα περιέγραψεν, καὶ πάντων ἁμαρτημάτων ἄφεσιν παρέχει
τοῖς
προσφεύγουσι διὰ μετανοίας αὐτῷ. πλήρης ἄρα ἀληθείας καὶ χάρι-
τός ἐστιν. (30)
14
ΑΓΝΟΙΑ
 1. Αισχύλος. Supplices {0085.001} (6-5 B.C.) Line 499
 Νεῖλος γὰρ οὐχ ὅμοιον Ἰνάχῳ γένος

τρέφει. φύλαξαι μὴ θράσος τέκῃ φόβον·
καὶ δὴ φίλον τις ἔκταν’ ἀγνοίας ὕπο.
Βα. στείχοιτ’ ἄν, ἄνδρες· εὖ γὰρ ὁ ξένος λέγει. (500)
ἡγεῖσθε βωμοὺς ἀστικούς, θεῶν ἕδρας·

 2. Αισχύλος. Agamemnon {0085.005} (6-5 B.C.) Line 1596
 τὰ μὲν ποδήρη καὶ χερῶν ἄκρους κτένας

ἔθρυπτ’ ἄνωθεν ἀνδρακὰς καθημένοις (1595)
ἄσημ’· ὁ δ’ αὐτῶν αὐτίκ’ ἀγνοίᾳ λαβὼν
ἔσθει βορὰν ἄσωτον, ὡς ὁρᾷς, γένει.
κἄπειτ’ ἐπιγνοὺς ἔργον οὐ καταίσιον

 3. Θουκυδίδης ιστορίαι. (5 B.C.) Book 2 ch. 47 sec. 4 line 2
 ἄλλοις χωρίοις, οὐ μέντοι τοσοῦτός γε λοιμὸς οὐδὲ φθορὰ (5)

(4) οὕτως ἀνθρώπων οὐδαμοῦ ἐμνημονεύετο γενέσθαι. οὔτε γὰρ
ἰατροὶ ἤρκουν τὸ πρῶτον θεραπεύοντες ἀγνοίᾳ, ἀλλ’ αὐτοὶ
μάλιστα ἔθνῃσκον ὅσῳ καὶ μάλιστα προσῇσαν, οὔτε ἄλλη
ἀνθρωπεία τέχνη οὐδεμία· ὅσα τε πρὸς ἱεροῖς ἱκέτευσαν ἢ

 σφᾶς· ἔπειτα μέντοι τοὺς μὲν Μαντινέας καὶ τοὺς Πελο-

(4) ποννησίους ἀφίεσαν, τοὺς δ’ Ἀμπρακιώτας ἔκτεινον. καὶ ἦν
πολλὴ ἔρις καὶ ἄγνοια εἴτε Ἀμπρακιώτης τίς ἐστιν εἴτε Πελο-
ποννήσιος. καὶ ἐς διακοσίους μέν τινας αὐτῶν ἀπέκτειναν· οἱ
δ’ ἄλλοι διέφυγον ἐς τὴν Ἀγραΐδα ὅμορον οὖσαν, καὶ Σαλύν-


15
 χιλίων τῷ ὀνόματι, μὴ ἄντικρυς δῆμον ὅστις βούλεται ἄρχειν (5)

ὀνομάζειν, φοβούμενοι μὴ τῷ ὄντι ὦσι καὶ πρός τινα εἰπών
τίς τι ἀγνοίᾳ σφαλῇ. καὶ οἱ τετρακόσιοι διὰ τοῦτο οὐκ
ἤθελον τοὺς πεντακισχιλίους οὔτε εἶναι οὔτε μὴ ὄντας δήλους
εἶναι, τὸ μὲν καταστῆσαι μετόχους τοσούτους ἄντικρυς ἂν

 6. Σοφοκλής. Trachiniae {0011.001} (5 B.C.) Line 350
 ἢ πρόσθεν οὐ δίκαιος ἄγγελος παρῆν.

ΔΗ. Τί φῄς; σαφῶς μοι φράζε πᾶν ὅσον νοεῖς·
ἃ μὲν γὰρ ἐξείρηκας ἀγνοία μ’ ἔχει. (350)
ΑΓ. Τούτου λέγοντος τἀνδρὸς εἰσήκουσ’ ἐγώ,
πολλῶν παρόντων μαρτύρων, ὡς τῆς κόρης

 7. Σοφοκλής. Trachiniae {0011.001} (5 B.C.) Line 419
 κάτοισθα δήπου;
ΛΙ. Φημί, πρὸς τί δ’ ἱστορεῖς; (418)
ΑΓ. Οὔκουν σὺ ταύτην, ἣν ὑπ’ ἀγνοίας ὁρᾷς,
Ἰόλην ἔφασκες Εὐρύτου σπορὰν ἄγειν; (420)
ΛΙ. Ποίοις ἐν ἀνθρώποισι; τίς πόθεν μολὼν

 8. Σοφοκλής. Philoctetes {0011.006} (5 B.C.) Line 129
 κατασχολάζειν, αὖθις ἐκπέμψω πάλιν

τοῦτον τὸν αὐτὸν ἄνδρα, ναυκλήρου τρόποις
μορφὴν δολώσας, ὡς ἂν ἀγνοία προσῇ·
οὗ δῆτα, τέκνον, ποικίλως αὐδωμένου (130)
δέχου τὰ συμφέροντα τῶν ἀεὶ λόγων.

 9. Αντιφών. Fragmenta {0028.008} (5 B.C.) Fragment 142 line 1
 bonax π. σχημ. p. 180 Valck.

(141) ἀγλωττίαν δὲ Ἀ. εἴρηκεν. Poll. II 109.
(142) Ἀ. δὲ ἐπὶ τούτου (ἀγνοίας) καὶ ἀγνωμοσύνην
λέγει. Poll. IV 9. —ἀγνοῶν. Ἀ. δὲ καὶ ἀγνώμων λέ-
γει. id. V 145.

16
 10.Ισοκράτης. Ad Nicoclem (orat. 2) {0010.013} (5-4 B.C.) Sec.

14 line 4
 δεινὸν ἡγήσαιο τοὺς χείρους τῶν βελτιόνων ἄρχειν καὶ

τοὺς ἀνοητοτέρους τοῖς φρονιμωτέροις προστάττειν· ὅσῳ
γὰρ ἂν ἐρρωμενεστέρως τὴν τῶν ἄλλων ἄγνοιαν ἀτιμάσῃς,
τοσούτῳ μᾶλλον τὴν αὑτοῦ διάνοιαν ἀσκήσεις. (5)
(15) Ἄρχεσθαι μὲν οὖν ἐντεῦθεν χρὴ τοὺς μέλλοντάς τι

 11.Ισοκράτης. Antidosis (orat. 15) {0010.019} (5-4 B.C.) Sec.

130 line 6
 ἔστιν ὅπως οὐ δεινὰ καὶ σχέτλια πᾶσιν εἶναι δόξει τὰ

πεπραγμένα περὶ Τιμόθεον· ἢν δ’ ἀναλογίσησθε τὴν (5)
ἄγνοιαν ὅσην ἔχομεν πάντες ἄνθρωποι, καὶ τοὺς φθόνους
τοὺς ἐγγιγνομένους ἡμῖν, ἔτι δὲ τὰς ταραχὰς καὶ τὴν
τύρβην ἐν ᾗ ζῶμεν, οὐδὲν τούτων ἀλόγως οὐδ’ ἔξω τῆς


209 line 2
 τῶν ἄλλων διήνεγκαν;

(209) Οὐ μόνον δ’ ἐκ τούτων, ἀλλὰ καὶ τῶν λοιπῶν εἰκότως
ἂν ἅπαντες τὴν ἄγνοιαν θαυμάσειαν τῶν τολμώντων οὕτως
εἰκῇ καταφρονεῖν τῆς φιλοσοφίας, πρῶτον μὲν εἰ πάσας τὰς
πράξεις καὶ τὰς τέχνας εἰδότες ταῖς μελέταις καὶ ταῖς φιλο-

 13.Ισοκράτης. Philippus (orat. 5) {0010.020} (5-4 B.C.) Sec. 1

line 5
 μέλλοντος, ἀλλὰ τοῦ περὶ Ἀμφιπόλεως γραφέντος. Περὶ

οὗ μικρὰ βούλομαι προειπεῖν, ἵνα δηλώσω καὶ σοὶ καὶ τοῖς
ἄλλοις ὡς οὐ δι’ ἄγνοιαν οὐδὲ διαψευσθεὶς τῆς ἀρρωστίας (5)
τῆς νῦν μοι παρούσης ἐπεθέμην γράφειν τὸν πρὸς σὲ
λόγον, ἀλλ’ εἰκότως καὶ κατὰ μικρὸν ὑπαχθείς.


Sec. 95 line 2
17
 ποτέρα πλείους πόλεις καὶ μείζους ἀναστάτους πεποίηκεν.

(95) Αἰσθάνομαι δὲ πάθος μοι συμβαῖνον ἐναντίον τοῖς
ὀλίγῳ πρότερον εἰρημένοις· τότε μὲν γὰρ εἰς ἄγνοιαν καὶ
πλάνον καὶ λήθην ἐνέπεσον, νῦν δ’ οἶδα σαφῶς ἐμαυτὸν
οὐκ ἐμμένοντα τῇ πραότητι τῇ περὶ τὸν λόγον, ἣν εἶχον

 15. Αριστοφάνης κωμικός. Aves {0019.006} (5-4 B.C.) Line 577
 Ἶριν δέ γ’ Ὅμηρος ἔφασκ’ ἰκέλην εἶναι τρήρωνι

πελείῃ. (575)
ΕΥ. Ὁ Ζεὺς δ’ ἡμῖν οὐ βροντήσας πέμψει πτερόεντα
κεραυνόν;
ΧΟ. Ἢν δ’ οὖν ἡμᾶς μὲν ὑπ’ ἀγνοίας εἶναι νομίσωσι τὸ
μηδέν,
τούτους δὲ θεοὺς τοὺς ἐν Ὀλύμπῳ;
ΠΙ. Τότε χρὴ στρούθων νέφος
ἀρθὲν (578)

 16. Αριστοφάνης κωμικός. Ecclesiazusae {0019.010} (5-4 B.C.)

Line 639
 οῦσιν. (637)
Βλ. οὐκοῦν ἄγξουσ’ εὖ καὶ χρηστῶς ἑξῆς τὸν πάντα γέροντα
διὰ τὴν ἄγνοιαν, ἐπεὶ καὶ νῦν γιγνώσκοντες πατέρ’ ὄντα
ἄγχουσι. τί δῆθ’ ὅταν ἀγνὼς ᾖ; πῶς οὐ τότε κἀπι- (640)
χεσοῦνται; (640)

 17. Ξενοφών. Memorabilia {0032.002} (5-4 B.C.) Book 1 ch. 2

sec. 34 line 3
 (34) ἀγνοοῖτο τῶν προαγορευομένων. τὼ δ’ ἐφάτην. Ἐγὼ

τοίνυν, ἔφη, παρεσκεύασμαι μὲν πείθεσθαι τοῖς νόμοις·
ὅπως δὲ μὴ δι’ ἄγνοιαν λάθω τι παρανομήσας, τοῦτο βού-
λομαι σαφῶς μαθεῖν παρ’ ὑμῶν, πότερον τὴν τῶν λόγων
τέχνην σὺν τοῖς ὀρθῶς λεγομένοις εἶναι νομίζοντες ἢ σὺν (5)


sec. 1 line 1
18
 ἄν, ἔφη, ὦ Σώκρατες, ἀντιλέγων τούτοις· οὔτε γὰρ καλὰ

οὔτε ἀληθῆ λέγοιμ’ ἄν.
2.7.
(1) Καὶ μὴν τὰς ἀπορίας γε τῶν φίλων τὰς μὲν δι’ ἄγνοιαν
ἐπειρᾶτο γνώμῃ ἀκεῖσθαι, τὰς δὲ δι’ ἔνδειαν διδάσκων κατὰ
δύναμιν ἀλλήλοις ἐπαρκεῖν. ἐρῶ δὲ καὶ ἐν τούτοις ἃ σύν-

 19. Ξενοφών. Κύρου Παιδεία. (5-4 B.C.) Book 3 ch. 1 sec. 38

line 9
 ἔμελλε προσκαλέσας με εἶπε· Μήτι σύ, ἔφη, ὦ Τιγράνη, ὅτι

ἀποκτείνει με, χαλεπανθῇς τῷ πατρί· οὐ γὰρ κακονοίᾳ τῇ
σῇ τοῦτο ποιεῖ, ἀλλ’ ἀγνοίᾳ. ὁπόσα δὲ ἀγνοίᾳ ἄνθρωποι
(39) ἐξαμαρτάνουσι, πάντ’ ἀκούσια ταῦτ’ ἔγωγε νομίζω. ὁ μὲν
δὴ Κῦρος ἐπὶ τούτοις εἶπε· Φεῦ τοῦ ἀνδρός. ὁ δ’ Ἀρμένιος


line 9
 ἔμελλε προσκαλέσας με εἶπε· Μήτι σύ, ἔφη, ὦ Τιγράνη, ὅτι

ἀποκτείνει με, χαλεπανθῇς τῷ πατρί· οὐ γὰρ κακονοίᾳ τῇ
σῇ τοῦτο ποιεῖ, ἀλλ’ ἀγνοίᾳ. ὁπόσα δὲ ἀγνοίᾳ ἄνθρωποι
(39) ἐξαμαρτάνουσι, πάντ’ ἀκούσια ταῦτ’ ἔγωγε νομίζω. ὁ μὲν
δὴ Κῦρος ἐπὶ τούτοις εἶπε· Φεῦ τοῦ ἀνδρός. ὁ δ’ Ἀρμένιος

 21. Πλάτων. Euthyphro {0059.001} (5-4 B.C.) Stephanus P. 16

sec. a line 2
 καὶ μὴ καὶ τῆς πρὸς Μέλητον γραφῆς ἀπαλλάξομαι, ἐνδειξά-
16.
(a) μενος ἐκείνῳ ὅτι σοφὸς ἤδη παρ’ Εὐθύφρονος τὰ θεῖα γέγονα

καὶ ὅτι οὐκέτι ὑπ’ ἀγνοίας αὐτοσχεδιάζω οὐδὲ καινοτομῶ
περὶ αὐτά, καὶ δὴ καὶ τὸν ἄλλον βίον ὅτι ἄμεινον βιω-
σοίμην.

19
 22. Πλάτων. Θεαίτητος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 176 sec. c line 5
 τατος. περὶ τοῦτο καὶ ἡ ὡς ἀληθῶς δεινότης ἀνδρὸς καὶ

οὐδενία τε καὶ ἀνανδρία. ἡ μὲν γὰρ τούτου γνῶσις σοφία
καὶ ἀρετὴ ἀληθινή, ἡ δὲ ἄγνοια ἀμαθία καὶ κακία ἐναργής· (5)
αἱ δ’ ἄλλαι δεινότητές τε δοκοῦσαι καὶ σοφίαι ἐν μὲν
πολιτικαῖς δυναστείαις γιγνόμεναι φορτικαί, ἐν δὲ τέχναις

 23. Πλάτων. Θεαίτητος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 199 sec. d line

6
 ἀλογία, ἐπιστήμης παραγενομένης γνῶναι μὲν τὴν ψυχὴν

μηδέν, ἀγνοῆσαι δὲ πάντα; ἐκ γὰρ τούτου τοῦ λόγου κωλύει (5)
οὐδὲν καὶ ἄγνοιαν παραγενομένην γνῶναί τι ποιῆσαι καὶ
τυφλότητα ἰδεῖν, εἴπερ καὶ ἐπιστήμη ἀγνοῆσαί ποτέ τινα
ποιήσει.

 24. Πλάτων. Σοφιστής. (5-4 B.C.) Stephanus P. 216 sec. c line 5
 γένος οὐ πολύ τι ῥᾷον ὡς ἔπος εἰπεῖν εἶναι διακρίνειν ἢ τὸ

τοῦ θεοῦ· πάνυ γὰρ ἇνδρες οὗτοι παντοῖοι φανταζόμενοι διὰ
τὴν τῶν ἄλλων ἄγνοιαν “ἐπιστρωφῶσι πόληας,” οἱ μὴ (5)
πλαστῶς ἀλλ’ ὄντως φιλόσοφοι, καθορῶντες ὑψόθεν τὸν
τῶν κάτω βίον, καὶ τοῖς μὲν δοκοῦσιν εἶναι τοῦ μηδενὸς

 25. Πλάτων. Σοφιστής. (5-4 B.C.) Stephanus P. 228 sec. d line

10
 αὐτῆς σαφέστατα ὄν.

ΘΕΑΙ. Ναί.
ΞΕ. Τὸ δέ γε ἄγνοιαν μὲν καλοῦσι, κακίαν δὲ αὐτὸ ἐν (10)
ψυχῇ μόνον γιγνόμενον οὐκ ἐθέλουσιν ὁμολογεῖν.
(e) ΘΕΑΙ. Κομιδῇ συγχωρητέον, ὃ νυνδὴ λέξαντος ἠμφε-

 26. Πλάτων. Σοφιστής. (5-4 B.C.) Stephanus P. 228 sec. e line 4
 γνόησά σου, τὸ δύο εἶναι γένη κακίας ἐν ψυχῇ, καὶ δειλίαν

μὲν καὶ ἀκολασίαν καὶ ἀδικίαν σύμπαντα ἡγητέον νόσον ἐν
ἡμῖν, τὸ δὲ τῆς πολλῆς καὶ παντοδαπῆς ἀγνοίας πάθος
20
αἶσχος θετέον. (5)

ΞΕ. Οὐκοῦν ἔν γε σώματι περὶ δύο παθήματε τούτω δύο
 66.Λυσίας. . Pro milite [Sp.] {0540.009} (5-4 B.C.) Sec. 2 line 3
 (2) ὅτι μὲν οὐκ ἐμοῦ καταφρονήσαντες ἀλλὰ τοῦ πράγματος

τοὺς λόγους ποιοῦνται, σαφῶς ἐπίσταμαι· εἰ μέντοι ὑμᾶς
οἴονται δι’ ἄγνοιαν ὑπὸ τῶν διαβολῶν πεισθέντας κατα-
(3) ψηφιεῖσθαί μου, τοῦτ’ ἂν θαυμάσαιμι. ᾤμην μὲν οὖν, ὦ
ἄνδρες δικασταί, περὶ τοῦ ἐγκλήματος, οὐ περὶ τοῦ τρό-

 67. Δημοσθένης. . Φιλιππικά 3. (4 B.C.) Sec. 64 line 7
 χαριοῦνται, ταῦτ’ ἔλεγον, οἱ δ’ ἐξ ὧν ἔμελλον σωθήσεσθαι. (5)

πολλὰ δὲ καὶ τὰ τελευταῖα οὐχ οὕτως πρὸς χάριν οὐδὲ δι’
ἄγνοιαν οἱ πολλοὶ προσίεντο, ἀλλ’ ὑποκατακλινόμενοι, ἐπειδὴ
(65) τοῖς ὅλοις ἡττᾶσθαι ἐνόμιζον. ὃ νὴ τὸν Δία καὶ τὸν Ἀπόλλω
δέδοικ’ ἐγὼ μὴ πάθηθ’ ὑμεῖς, ἐπειδὰν εἰδῆτ’ ἐκλογιζόμενοι

 68. Αριστοτέλης De anima {0086.002} (4 B.C.) Bekker P. 410b

line 2
 ὅσα γάρ ἐστιν ἐν τοῖς τῶν ζῴων σώμασιν ἁπλῶς γῆς, οἷον (30)
(410b) ὀστᾶ νεῦρα τρίχες, οὐθενὸς αἰσθάνεσθαι δοκεῖ, ὥστ’ οὐδὲ
τῶν
ὁμοίων· καίτοι προσῆκεν. ἔτι δ’ ἑκάστῃ τῶν ἀρχῶν ἄγνοια
πλείων ἢ σύνεσις ὑπάρξει· γνώσεται μὲν γὰρ ἓν ἑκάστη,
πολλὰ δ’ ἀγνοήσει· πάντα γὰρ τἆλλα. συμβαίνει δ’ Ἐμ-

 69. Αριστοτέλης Categoriae {0086.006} (4 B.C.) Bekker P. 6b

line 17
 Ὑπάρχει δὲ καὶ ἐναντιότης ἐν τοῖς πρός τι, οἷον (15)

ἀρετὴ κακίᾳ ἐναντίον, ἑκάτερον αὐτῶν πρός τι ὄν, καὶ ἐπι-
στήμη ἀγνοίᾳ. οὐ πᾶσι δὲ τοῖς πρός τι ὑπάρχει ἐναντίον·
τῷ γὰρ διπλασίῳ οὐδέν ἐστιν ἐναντίον οὐδὲ τῷ τρι-
πλασίῳ οὐδὲ τῶν τοιούτων οὐδενί. —δοκεῖ δὲ καὶ τὸ μᾶλ-

21
 70. Αριστοτέλης Ηθικά Ευδήμια. (4 B.C.) Bekker P. 1217a line

4
 μετὰ λόγου, πολλάκις λανθάνουσι λέγοντες ἀλλοτρίους λόγους

τῆς πραγματείας καὶ κενούς. τοῦτο δὲ ποιοῦσιν ὁτὲ μὲν δι’
ἄγνοιαν, ὁτὲ δὲ δι’ ἀλαζονείαν, ὑφ’ ὧν ἁλίσκεσθαι συμ-
βαίνει καὶ τοὺς ἐμπείρους καὶ δυναμένους πράττειν ὑπὸ τού- (5)
των τῶν μήτ’ ἐχόντων μήτε δυναμένων διάνοιαν ἀρχιτεκτο-

 71. Αριστοτέλης Ηθικά Ευδήμια. (4 B.C.) Bekker P. 1225b line

6
 ἵνα σώσῃ, ὥσπερ αἱ Πελιάδες, ἤτοι ὡς τοδὶ μὲν πόμα, ἀλλ’

ὡς φίλτρον καὶ οἶνον, τὸ δ’ ἦν κώνειον) τῷ ἀγνοοῦντα καὶ (5)
ὃν καὶ ᾧ καὶ ὃ δι’ ἄγνοιαν, μὴ κατὰ συμβεβηκός· τὸ δὲ
δι’ ἄγνοιαν, καὶ ὃ καὶ ᾧ καὶ ὅν, ἀκούσιον· τὸ ἐναντίον ἄρ’
ἑκούσιον. ὅσα μὲν οὖν ἐφ’ ἑαυτῷ ὂν μὴ πράττειν πράττει μὴ


7
 ὡς φίλτρον καὶ οἶνον, τὸ δ’ ἦν κώνειον) τῷ ἀγνοοῦντα καὶ (5)

ὃν καὶ ᾧ καὶ ὃ δι’ ἄγνοιαν, μὴ κατὰ συμβεβηκός· τὸ δὲ
δι’ ἄγνοιαν, καὶ ὃ καὶ ᾧ καὶ ὅν, ἀκούσιον· τὸ ἐναντίον ἄρ’
ἑκούσιον. ὅσα μὲν οὖν ἐφ’ ἑαυτῷ ὂν μὴ πράττειν πράττει μὴ
ἀγνοῶν καὶ δι’ αὑτόν, ἑκούσια ταῦτ’ ἀνάγκη εἶναι, καὶ τὸ


32
 σκοπός, οὐ βουλευτικοί. ὥστ’ ἐπεὶ τὸ μὲν ἐφ’ αὑτῷ ὂν ἢ (30)

πράττειν ἢ μὴ πράττειν, ἐάν τις πράττῃ ἢ ἀπρακτῇ δι’
αὑτὸν καὶ μὴ δι’ ἄγνοιαν, ἑκὼν πράττει ἢ ἀπρακτεῖ, πολλὰ
δὲ τῶν τοιούτων πράττομεν οὐ βουλευσάμενοι οὐδὲ προνοήσαντες,
ἀνάγκη τὸ μὲν προαιρετὸν ἅπαν ἑκούσιον εἶναι, τὸ δ’ ἑκούσιον


16
22
 αὕτη δ’ ἐστὶν ἡ δι’ αἰδῶ οὖσα. δευτέρα ἡ στρατιωτική· αὕτη δὲ δι’

ἐμπειρίαν καὶ τὸ εἰδέναι, οὐχ ὥσπερ Σωκράτης ἔφη τὰ δεινά, ἀλλ’
(15)
ὅτι τὰς βοηθείας τῶν δεινῶν. τρίτη δ’ ἡ δι’ ἀπειρίαν καὶ ἄγνοι-
αν, δι’ ἣν τὰ παιδία καὶ οἱ μαινόμενοι οἳ μὲν ὑπομένουσι τὰ
φερόμενα, οἳ δὲ λαμβάνουσι τοὺς ὄφεις. ἄλλη δ’ ἡ κατ’ ἐλπίδα,
καθ’ ἣν οἵ τε κατευτυχηκότες πολλάκις ὑπομένουσι τοὺς κινδύ-


26
 ἠρέμα σφόδρα, τῷ δὲ θρασεῖ τὸ ἐναντίον τά τε φοβερὰ θαρρα-

λέα καὶ τὰ σφόδρα ἠρέμα, τῷ δ’ ἀνδρείῳ τἀληθῆ μάλιστα. (25)
διόπερ οὔτ’ εἴ τις ὑπομένοι τὰ φοβερὰ δι’ ἄγνοιαν, ἀνδρεῖος,
οἷον εἴ τις τοὺς κεραυνοὺς ὑπομένοι φερομένους διὰ μανίαν, οὔτ’
εἰ γιγνώσκων ὅσος ὁ κίνδυνος, διὰ θυμόν, οἷον οἱ Κελτοὶ πρὸς


31
 ἐστι τὸ οὗ ἕνεκα, τὸ καλόν), δῆλον ὅτι καὶ ἡ ἀνδρεία ἀρετή

τις οὖσα ἕνεκά τινος ποιήσει τὰ φοβερὰ ὑπομένειν, ὥστ’ οὔτε
(30)
δι’ ἄγνοιαν (ὀρθῶς γὰρ μᾶλλον ποιεῖ κρίνειν) οὔτε δι’ ἡδονήν,
ἀλλ’ ὅτι καλόν, ἐπεί, ἄν γε μὴ καλὸν ᾖ ἀλλὰ μανικόν,
οὐχ ὑπομένει· αἰσχρὸν γάρ.

 133. Αριστοτέλης Sophistici elenchi {0086.040} (4 B.C.) Bekker

P. 169b line 26
 ἐλέγχοντες καὶ δεικνύντες ἀγνοοῦντας, ὅπερ ἦν τῆς πειραστι-

κῆς. ἔστι δ’ ἡ πειραστικὴ μέρος τῆς διαλεκτικῆς· αὕτη δὲ (25)
δύναται συλλογίζεσθαι ψεῦδος δι’ ἄγνοιαν τοῦ διδόντος τὸν
λόγον. οἱ δὲ σοφιστικοὶ ἔλεγχοι, ἂν καὶ συλλογίζωνται τὴν
ἀντίφασιν, οὐ ποιοῦσι δῆλον εἰ ἀγνοεῖ· καὶ γὰρ τὸν εἰδότα

 137. TESTAMENTA XII PATRIARCHARUM Hagiogr. et

Pseudepigr. Testamenta xii patriarcharum {1700.001} (2
B.C./A.D. 3) Testamentum 1 ch. 2 sec. 9 line 3
23
 ἧς συνεισέρχεται διὰ τῆς φιληδονίας ἡ ἁμαρτία. (9) Διὰ

τοῦτο ἔσχατόν ἐστι τῆς κτίσεως καὶ πρῶτον τῆς νεότητος,
ὅτι ἀγνοίας πεπλήρωται, καὶ αὕτη τὸν νεώτερον ὁδηγεῖ ὡς
τυφλὸν ἐπὶ βόθρον καὶ ὡς κτῆνος ἐπὶ κρημνόν.1.3.(1) Ἐπὶ πᾶσι
τούτοις ὄγδοον πνεῦμα τοῦ ὕπνου ἐστί,


 μετ’ αὐτὸν οἱ ἄγγελοί εἰσι τοῦ προσώπου Κυρίου, οἱ λειτουρ-

γοῦντες καὶ ἐξιλασκόμενοι πρὸς Κύριον ἐπὶ πάσαις ταῖς
ἀγνοίαις τῶν δικαίων. (6) Προσφέρουσι δὲ Κυρίῳ ὀσμὴν
εὐωδίας λογικήν, καὶ ἀναίμακτον προσφοράν. (7) Ἐν δὲ
τῷ ὑποκάτω εἰσὶν οἱ ἄγγελοι οἱ φέροντες τὰς ἀποκρίσεις


 Ἰακὼβ τοῦ πατρός μου, ἄτεκνος εἶχον ἀποθανεῖν. (3) Ἀλλ’

ὁ Θεὸς τῶν πατέρων μου, ὁ οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων, συνέγνω
ὅτι ἐν ἀγνοίᾳ ἐποίησα. (4) Ἐτύφλωσε γάρ με ὁ ἄρχων τῆς
πλάνης, καὶ ἠγνόησα, ὡς ἄνθρωπος, καὶ ὡς σάρξ, ἐν ἁμαρ-
τίαις φθαρείς· καὶ ἐπέγνων τὴν ἐμαυτοῦ ἀσθένειαν, νομίζων


 ἔγνων, τέκνα μου, ὅτι ἥμαρτον ἐν ταῖς ἡμέραις μου, παρεκτὸς

ἐννοίας· (5) οὐδὲ μιμνήσκομαι ὅτι παρανομίαν ἐποίησα, πλὴν
τὴν ἄγνοιαν ἣν ἐποίησα ἐπὶ τοῦ Ἰωσήφ, ὅτι ἐσκέπασα ἐπὶ
τοῖς ἀδελφοῖς μου, μὴ εἰπεῖν τῷ πατρί μου τὸ γενόμενον,
(6) Καὶ ἔκλαιον πολλὰ ἐν κρυφῇ· ἐφοβούμην γὰρ τοὺς

 141Παρθένιος Narrationes amatoriae {0655.001} (1 B.C.) Ch. 9

sec. 8 line 1
24
 οἱ μέν τινες κατὰ τὴν ἀνεῳγμένην πυλίδα, οἱ δὲ καὶ (5)

τὸ τεῖχος ὑπερελθόντες ἁθρόοι τε ἐντὸς γενόμενοι
κατέκαινον τοὺς Μιλησίους. (8) ἔνθα δὴ κατ’ ἄγνοιαν
ἀποθνῄσκει καὶ Διόγνητος. τῇ δ’ ἐπιούσῃ οἱ Νάξιοι
πάντες πολὺν πόθον εἶχον ἱλάσασθαι τὴν κόρην. καὶ

 142Παρθένιος Narrationes amatoriae {0655.001} (1 B.C.) Ch.

28 sec. 1 line 5
 Πιάσου, ᾗ ὁ πατὴρ ἐμίγη πρὸ γάμου, μαχόμενον

ἀποθανεῖν, τινὲς δὲ προσφάτως γήμαντα Κλείτην συμ-
βαλεῖν δι’ ἄγνοιαν τοῖς μετὰ Ἰάσονος ἐπὶ τῆς Ἀργοῦς (5)
πλέουσι καὶ οὕτως πεσόντα πᾶσι μεγάλως ἀλγεινὸν
πόθον ἐμβαλεῖν, ἐξόχως δὲ τῇ Κλείτῃ. (2) ἰδοῦσα

 143. Πλούταρχος. . et Phil. Lysander {0007.032} (A.D. 1-2) Ch.

18 sec. 5 line 5
 ποιητικῇ, βαρέως φέροντα τὴν ἧτταν ἀνελάμβανε

καὶ παρεμυθεῖτο, τοῖς ἀγνοοῦσι κακὸν εἶναι φά-
μενος τὴν ἄγνοιαν, ὥσπερ τὴν τυφλότητα τοῖς μὴ (5)
βλέπουσιν. ἐπεὶ μέντοι ὁ κιθαρῳδὸς Ἀριστόνους
ἑξάκις Πύθια νενικηκὼς ἐπηγγέλλετο τῷ Λυ-

 144. Πλούταρχος. . et Phil. Agesilaus {0007.044} (A.D. 1-2) Ch.

8 sec. 4 line 10
 πλημμελοῦντος. ἀλλ’ ἔοικε ταὐτῷ πάθει μήτε

ἐκεῖνος ἄρχοντος ἐξουσίαν γνῶναι μήτε οὗτος
ἄγνοιαν ἐνεγκεῖν συνήθους. (10)
9.
(1) Ἐπεὶ δὲ Τισαφέρνης ἐν ἀρχῇ μὲν φοβη-

θεὶς τὸν Ἀγησίλαον ἐποιήσατο σπονδάς, ὡς τὰς

 145. Πλούταρχος. . et Phil. De liberis educandis [Sp.] (1a-14c)

{0007.067} (A.D. 1-2) Stephanus P. 4 sec. C line 9
25
 τις κἂν καταπτύσειε τῶν πατέρων ἐνίων, οἵτινες

πρὶν δοκιμάσαι τοὺς μέλλοντας διδάσκειν, δι’
ἄγνοιαν, ἔσθ’ ὅτε καὶ δι’ ἀπειρίαν, ἀνθρώποις
ἀδοκίμοις καὶ παρασήμοις ἐγχειρίζουσι τοὺς παῖδας. (10)
καὶ οὔπω τοῦτ’ ἐστὶ καταγέλαστον εἰ δι’ ἀπειρίαν

 146.Απολλόδωρος. Bibliotheca (sub nomine Apollodori)

{0548.001} (A.D. 1/2) Ch. 3 sec. 31 line 4
 τὴν μορφὴν εἰς ἔλαφον ἀλλάξαι, καὶ τοῖς ἑπομένοις

αὐτῷ πεντήκοντα κυσὶν ἐμβαλεῖν λύσσαν, ὑφ’ ὧν κατὰ
ἄγνοιαν ἐβρώθη. ἀπολομένου δὲ Ἀκταίωνος οἱ κύνες
ἐπιζητοῦντες τὸν δεσπότην κατωρύοντο, καὶ ζήτησιν (5)
ποιούμενοι παρεγένοντο ἐπὶ τὸ τοῦ Χείρωνος ἄντρον,


 δι’ ὅ τι μέντοι τὰ ἀνθυπαγόμενα μετὰ τοῦ ἄρθρου τὴν ἀπόδοσιν

ἔχει,
ὕστερον εἰρήσεται. ἀλλ’ ἐπειδὴ καί τινα ἔστι δι’ ἑνικοῦ
χαρακτῆρος
πλῆθος ἐμφαίνοντα, καὶ τούτων τῇ ἀγνοίᾳ ἡ πεῦσις χαρακτῆρα
ἀπένειμε, (5)
λέγω ἐν τῷ πόσος, ὅτε ἐπὶ πλήθους πυνθανόμεθα· καὶ ὅτε τάξιν τὴν
καθ’ ἕκαστον ἀριθμὸν ἐπὶ πλήθους ἐπιζητοῦμεν, ὡς ἐν τῷ πόστος·


 86. Ὁμοίως δὲ καὶ τὰ πευστικὰ ὀνόματα ἀπαράδεκτά ἐστι τῆς

τῶν ἄρθρων παραθέσεως, ἐπεὶ ἃ μὲν ἐμφανίζει πρόσωπον
προδεδηλω- (5)
μένον, ἃ δὲ ἐν ἀγνοίᾳ καθέστηκε προσώπου, καθάπερ καὶ ἐν τοῖς
προκειμένοις ἐδείχθη.
87. Οὐχὶ οὖν οἰήσεταί τις ἐν τῷ ὁποῖος ἄρθρον εἶναι τὸ ο, ἔκ τε


26
 (101) λέγεται; πρὸς ὅν φαμεν ἐγώ ἢ οὗτος ἤ τι τῶν συζύγων. ἢ

ἀντεστραμ-
μένως μετὰ ἀντωνυμίας, ἀνθυποφορᾶς οὔσης ὀνοματικῆς. διὰ μὲν
γὰρ
ἄγνοιαν καταστήματός φησιν ὁ Νέστωρ
τίς δ’ οὗτος κατὰ νῆας ἀνὰ στρατὸν ἔρχεαι οἶος {Κ 82}·
ᾧ ἀνθυπηνέχθη τὸ (5)


 καὶ πλείστων ἄλλων.)—130. Αἰτία δ’ ἐστὶν τοῦ τὰ πευστικὰ

ἐπιρρή-
ματα εὐπαράδεκτον ποιεῖσθαι τὴν τῶν ἄρθρων ἐπένθεσιν, καθὸ
οὐκέτι
τὰ συνόντα πτωτικὰ πάντως ἐν ἀγνοίᾳ ἐστίν. ἡ γὰρ ἐκ τῶν
πυσμάτων
ἄγνοια ἐπιρρηματικὴ οὖσα ἐπὶ τὰ ῥήματα φέρεται, εἴγε ὁ οὕτω
λέγων (10)
ποῖος ἄνθρωπος ἐνίκησεν; τὸν μὲν ἄνθρωπον ἀγνοεῖ, τὸ δὲ πρᾶγμα


 ματα εὐπαράδεκτον ποιεῖσθαι τὴν τῶν ἄρθρων ἐπένθεσιν, καθὸ

οὐκέτι
τὰ συνόντα πτωτικὰ πάντως ἐν ἀγνοίᾳ ἐστίν. ἡ γὰρ ἐκ τῶν
πυσμάτων
ἄγνοια ἐπιρρηματικὴ οὖσα ἐπὶ τὰ ῥήματα φέρεται, εἴγε ὁ οὕτω
λέγων (10)
ποῖος ἄνθρωπος ἐνίκησεν; τὸν μὲν ἄνθρωπον ἀγνοεῖ, τὸ δὲ πρᾶγμα
κατέλαβεν, τὸ ὅτι ἐνίκησεν· ὁ δὲ οὕτω λέγων, ὅτι πῶς ὁ ἄνθρωπος


 ἀπολογίαν τὴν ἔλλειψιν τοῦ τ.

40. Τὴν τῶν ὀνομάτων σύνταξιν ἀνθυπῆλθον αἱ ἀντωνυμίαι οὐχ,
(5)
ὥς τινες ᾠήθησαν, δι’ ἄγνοιαν τῶν ὀνομάτων· ποία γὰρ ἄγνοια
27
τῶν
ὀνομάτων ἐν τῷ
σοὶ μὲν ἐγώ, σὺ δ’ ἐμοί {Δ 63};


 ἀπολογίαν τὴν ἔλλειψιν τοῦ τ.

40. Τὴν τῶν ὀνομάτων σύνταξιν ἀνθυπῆλθον αἱ ἀντωνυμίαι οὐχ,
(5)
ὥς τινες ᾠήθησαν, δι’ ἄγνοιαν τῶν ὀνομάτων· ποία γὰρ ἄγνοια
τῶν
ὀνομάτων ἐν τῷ
σοὶ μὲν ἐγώ, σὺ δ’ ἐμοί {Δ 63};


 ἀλλὰ σαφὲς ὅτι οὐ δυναμένων τῶν ὀνομάτων ἐν τοῖς πρώτοις καὶ

δευτέροις προσώποις καταγίνεσθαι, καθὼς δεδείξεται.—41. Φήσει
τις· (10)
«Οὐχὶ οὖν καὶ ἀγνοίας οὔσης ὀνομάτων φαμὲν σύ ἢ σέ;» Πρὸς ὃ
ῥητέον
(155) ὅτι ἐκ παρεπομένου τὸ τοιοῦτον ἐγένετο, εἴγε καὶ ἐν γνώσει
ὄντα τὰ
ὀνόματα πάλιν ἀπαιτεῖ τὴν ἀντωνυμικὴν σύνταξιν, οὐκ ἔλαττον δὲ
καὶ
158. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 4 ch. 6 sec. a line 4
 ἐπ’ αὐτῇ μηχανὴν ἐν τοῖς θείοις λόγοις, μύθους λόγου

μὲν ἀφανεστέρους, αἰνίγματος δὲ σαφεστέρους, διὰ
μέσου ὄντας ἐπιστήμης πρὸς ἄγνοιαν· κατὰ μὲν τὸ ἡδὺ
πιστευομένους, κατὰ δὲ τὸ παράδοξον ἀπιστουμένους· (5)
καὶ χειραγωγοῦντας τὴν ψυχὴν ἐπὶ τὸ ζητεῖν τὰ ὄντα,

 159. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 10 ch. 4 sec. h line 2
 ἐστιν ἀμέλει τὸ περὶ τὰς ἐπιστήμας γιγνόμενον, σπερ-

(h) μάτων ψυχῆς ἄνθος, καὶ τελεσφόρησις· ὃ δὲ καλοῦσιν
28
οἱ ἄνθρωποι ἄγνοιαν, τί ἂν εἴη ἄλλο ἢ ἀργία τῶν

σπερμάτων;
10.5.
(a) Εἰ μὲν οὖν τοιοῦτόν ἐστιν ἡ ψυχή, οἷον καὶ τὸ

 160. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 10 ch. 9 sec. b line 10
 ἐγγύτατα μὲν τείνει μανίας· ἤδη δέ που ἀνακαλεῖται

αὑτήν, καὶ οὔτε ἀκριβῶς σφάλλεται, οὔτε σαφῶς λογί-
ζεται, ἀλλ’ ἐν μεθορίῳ μένει ἀγνοίας καὶ λογισμοῦ. (10)
(c) Ἐπειδὰν δὲ ἀπαλλαγῇ ἡ ψυχὴ ἐνθένδε ἐκεῖσε, ὥσπερ
ἐκ τῆς Κιμμερίων γῆς ἐπὶ λαμπρὸν αἰθέρα ἐξελθοῦσα,

 161. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 20 ch. 5 sec. d line 6
 οὔτε νόμιμον οὔτε ἐρωτικὴν τῷ ὄντι ξυνυφήν. Ἐπι-

σπᾶται δὲ αὐτὸν κάλλους φήμη οἰστρούμενον, ὑπὸ δὲ (5)
τῆς ἀγνοίας πλανώμενον.
20.6.
(a) Ὁ δὲ τούτῳ ἐναντίος, μόνῳ τῷ τίκτοντι εἰς γένεσιν

τοῦ ὁμοίου ἀπὸ ὀρέξεως ἐμφύτου μετὰ δικαιοσύνης

 162. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 28 ch. 4 sec. a line 2
 ἐθελήσασα πάντολμος ψυχὴ ἐπιτεχνήσαιτο;
28.4.
(a) Διὰ μέσου δὴ ἥκων πίστεως καὶ ἀπιστίας, καὶ πρὸς

ἄγνοιαν τοῦ εἰδέναι τῇδέ μοι δοκῶ διαιτήσειν τὴν
στάσιν. Ὑποπτεύω τοι μίαν μὲν εἶναι τὴν τέχνην, μὴ
μέντοι δυοῖν, ψυχῆς καὶ σώματος, ἀλλὰ τῇ πραγματείᾳ

 163. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 29 ch. 6 sec. c line 1

29
 ναῖκας.
Καὶ ἄλλων μυρίων κακῶν ἀνέχονται οἱ ἄνθρωποι δι’
(c) οὐδὲν ἄλλο, ἢ δι’ ἐλπίδα ἀγαθοῦ καὶ ἄγνοιαν. Ἐν-
έφυσεν γάρ τι ὁ θεὸς ζώπυρον τῷ τῶν ἀνθρώπων
γένει τῆς προσδοκίας τοῦ ἀγαθοῦ, ἀπέκρυψεν δὲ αὐτοῦ

 (a) Τοὺς μὲν οὖν πολλοὺς ἡδονὴν ὑμνοῦντας φέρω·

βάναυσος γὰρ ψυχὴ καὶ ἀπεληλαμένη λόγου, ἐλεεινὴ
(b) μὲν τοῦ πάθους, σύγγνωστος δὲ τῆς ἀγνοίας· Ἐπί-
κουρον δὲ διὰ τοὔνομα οὐ φέρω, οὐδὲ ἀνέχομαι φιλο-
σοφίας ὑβριζούσης. Οὐδὲ γὰρ στρατηγοῦ ἀνέχομαι τὴν


 166. JUSTINUS MARTYR Apol. Apologia {0645.001} (A.D. 2)

Ch. 7 sec. 5 line 3
 ὡς Χριστιανὸς οὐδὲν ἀδικῶν. (5) οὐ γὰρ τοὺς κατηγοροῦντας

κολάζειν ὑμᾶς ἀξιώσομεν· ἀρκοῦνται γὰρ τῇ προσούσῃ πονηρίᾳ
καὶ τῇ τῶν καλῶν ἀγνοίᾳ.8.(1) Λογίσασθε δ’ ὅτι ὑπὲρ ὑμῶν
ταῦτα ἔφημεν ἐκ τοῦἐφ’ ἡμῖν εἶναι ἀρνεῖσθαι ἐξεταζομένους.
(2) ἀλλ’ οὐ βουλόμεθα


Ch. 12 sec. 11 line 3
 (11) ἦν μὲν οὖν καὶ ἐπὶ τούτοις παυσαμένους μηδὲν προστι-

θέναι, λογισαμένους ὅτι δίκαιά τε καὶ ἀληθῆ ἀξιοῦμεν· ἀλλ’
ἐπεὶ γνωρίζομεν οὐ ῥᾷον ἀγνοίᾳ κατεχομένην ψυχὴν συντόμως
μεταβάλλειν, ὑπὲρ τοῦ πεῖσαι τοὺς φιλαλήθεις μικρὰ προσθεῖναι
προεθυμήθημεν, εἰδότες ὅτι οὐκ ἀδύνατον ἀληθείας παρατε- (5)


 μεταβάλλειν, ὑπὲρ τοῦ πεῖσαι τοὺς φιλαλήθεις μικρὰ προσθεῖναι

προεθυμήθημεν, εἰδότες ὅτι οὐκ ἀδύνατον ἀληθείας παρατε- (5)
30
θείσης ἄγνοιαν φυγεῖν.13.(1) Ἄθεοι μὲν οὖν ὡς οὔκ ἐσμεν, τὸν

δημιουργὸν τοῦδετοῦ παντὸς σεβόμενοι, ἀνενδεῆ αἱμάτων καὶ
σπονδῶν καὶ θυ-

 κατ’ ἀνάγκην γεγεννήμεθα ἐξ ὑγρᾶς σπορᾶς κατὰ μῖξιν τὴν τῶν

γονέων πρὸς ἀλλήλους καὶ ἐν ἔθεσι φαύλοις καὶ πονηραῖς ἀνα-
τροφαῖς γεγόναμεν, ὅπως μὴ ἀνάγκης τέκνα μηδὲ ἀγνοίας μέ-
νωμεν ἀλλὰ προαιρέσεως καὶ ἐπιστήμης, ἀφέσεώς τε
ἁμαρτιῶν (5)
ὑπὲρ ὧν προημάρτομεν τύχωμεν, ἐν τῷ ὕδατι ἐπονομάζεται τῷ

 170. JUSTINUS MARTYR Apol. Apologia secunda {0645.002}

(A.D. 2) Ch. 14 sec. 1 line 3
 (1) Καὶ ὑμᾶς οὖν ἀξιοῦμεν ὑπογράψαντας τὸ ὑμῖν δοκοῦν

προθεῖναι τουτὶ τὸ βιβλίδιον, ὅπως καὶ τοῖς ἄλλοις τὰ ἡμέτερα
γνωσθῇ καὶ δύνωνται τῆς ψευδοδοξίας καὶ ἀγνοίας τῶν καλῶν
ἀπαλλαγῆναι, οἳ παρὰ τὴν ἑαυτῶν αἰτίαν ὑπεύθυνοι
ταῖς τιμωρίαις γίνονται [εἰς τὸ γνωσθῆναι τοῖς ἀνθρώποις
ταῦτα], (5)

 171. JOSEPHUS ET ASENETH Hagiogr., Narr. Fict. et

Pseudepigr. Confessio et precatio Aseneth {1451.001} (A.D. 2)
Ch. 6 sec. 4 line 2
 πᾶσαν ἀποκρυβὴν αὐτὸς ὁρᾷ καὶ οὐδὲν κρυπτὸν λέληθεν αὐτῷ διὰ
τὸ
φῶς ⸢τὸ μέγα⸣ τὸ ὂν ἐν αὐτῷ; (4) Καὶ νῦν ἵλεώς μοι ὁ θεὸς τοῦ
Ἰωσήφ, διότι λελάληκα ἐγὼ ῥήματα πονηρὰ ἐν ἀγνοίᾳ· (5) τί
τοίνυν
ἐγὼ ὄψομαι ἡ ταλαίπωρος; οὐχὶ λελάληκα λέγουσα· Ἰωσὴφ
ἔρχεται ὁ
υἱὸς τοῦ ποιμένος ἐκ γῆς Χαναάν; καὶ νῦν ἰδοὺ ὁ ἥλιος ἐκ τοῦ
οὐρανοῦ

31

 κέρας καὶ τὰ χείλη μου ὡς ὄστρακον, τό τε πρόσωπόν μου

συμπέπτωκεν
καὶ οἱ ὀφθαλμοί μου ἐξέλιπον ἐκ τῆς φλεγμονῆς τῶν δακρύων μου.
(5)
(9) Ἀλλά, κύριε, σύγγνωθί μοι, ὅτι ἥμαρτόν σοι ἐν ἀγνοίᾳ καὶ
λελάληκα
βλάσφημα εἰς τὸν κύριόν μου Ἰωσήφ. (10) Καὶ οὐκ ᾔδειν ἐγὼ ἡ
ἀθλία
ὅτι υἱὸς σοῦ ἐστι, κύριε, διότι εἶπόν μοι οἱ ἄνθρωποι ὅτι Ἰωσὴφ


 Ἀσενὲθ ὡς ἅρμα πυρὸς ἀναλαμβανόμενον εἰς τὸν οὐρανὸν κατὰ

ἀνατο-
λάς. (7) Καὶ εἶπεν Ἀσενέθ· ἵλεως ἔσῃ, κύριε, τῇ δούλῃ σου,
διότι ἐγὼ ἐλάλησα πονηρὰ ἐν ἀγνοίᾳ ἐνώπιόν σου.
18.
(1) Καὶ τούτων γινομένων, ἰδοὺ ἦλθε νεανίσκος ἐκ τῆς θερα-

πείας Ἰωσὴφ λέγων· ἰδοὺ Ἰωσὴφ ὁ δυνατὸς τοῦ θεοῦ ἔρχεται
σήμερον

 174. Βέττιος Βάλενς. Ανθολόγιον. Βιβλ. IX (A.D. 2) P. 5 line 17
 καθυπερτέρησιν ἢ καὶ ἐμπερίσχεσιν καὶ δορυφορίαν καὶ

ἀκτινο- (15)
βολίαν καὶ προσφορίαν τῶν δεσποτῶν, Σελήνη μὲν προνοίας,
Ἥλιος δὲ αὐγῆς, ἀγνοίας δὲ καὶ ἀνάγκης Κρόνος, δόξης δὲ καὶ
στεμμάτων καὶ προθυμίας Ζεὺς κύριος καθέστηκε, πράξεως δὲ
καὶ μόχθου ὁ τοῦ Ἄρεως, ἔρωτος δὲ καὶ ἐπιθυμίας καὶ κάλλους


14
32
 τοὺς πείσειν διὰ τῶν προγεγραμμένων καὶ τῶν μελλόντων

λέγεσθαι
ἀποτίθεσθαι μὲν τὸ δύσπιστον καὶ εὐδιάβολον τῆς ἐπιστήμης,
ἄγνοιαν δὲ καὶ λῆρον κατὰ τῶν ἀντιπρασσόντων ψηφισαμένους
κινδυνεύουσαν πρόγνωσιν ἀθάνατον ἀποδεῖξαι. ὅθεν οἱ
φιλο- (15)
μαθεῖς ταῖς μὲν ἀριθμητικαῖς καὶ διδασκαλικαῖς ἀγωγαῖς δι’


22
 πρακτικοὺς χρόνους ἐπιβάλλεσθαι τοῖς ἀποτελέσμασιν, ἵνα καὶ

(20)
ὠφελείας ἢ μαρτυρίας τύχῃ· ἐὰν δὲ κακοποιοῖς χρόνοις ἐπι-
βάληται, ἀποτυχὼν δι’ ἄγνοιαν ἢ παραλιπών τινα τόπον μέμψε-
ται τὴν ἀγωγήν. ἀλλ’ ὅμως, ἐὰν μετὰ ἀκριβείας τις ζητῇ, οὐ δια-
ψευσθήσεται τῆς δωρεᾶς ἢ καὶ τοσαύτης τιμῆς καταξιωθήσεται,


4
 καταφρονοῦσιν, ἀγνοοῦντες τὴν δύναμιν· καθάπερ ἂν εἴς τινας

τόπους γῆς τεθησαυρισμένους ἄνθρωποι βαδίζοντες οὐ συνορῶσι
τὸ
ὑποκείμενον, ἀλλὰ μάτην ὑπερβαίνουσι διὰ τὴν ἄγνοιαν· ἢν δέ
τις αὐτοῖς προμηνύσῃ τὸ θησαύρισμα, ἀνορύξαντες καὶ εὑρόντες
(5)
ἡδονὴν οὐ τὴν τυχοῦσαν ἀναδέχονται.

 178.Κλαύδιος Αιλιανός. De natura animalium {0545.001} (A.D.

2-3) Book 3 sec. 47 line 3
 (47) Δότε μοι τοὺς τραγῳδοὺς πρὸς τοῦ πατρῴου

Διὸς καὶ πρό γε ἐκείνων τοὺς μυθοποιοὺς ἐρέσθαι
τί βουλόμενοι τοσαύτην ἄγνοιαν τοῦ παιδὸς τοῦ
Λαΐου καταχέουσι τοῦ συνελθόντος τῇ μητρὶ τὴν δυσ-
τυχῆ σύνοδον, καὶ τοῦ Τηλέφου τοῦ μὴ πειραθέν- (5)

33
 179. Κλήμης Αλεξανδρινός. Προτρεπτικός. (A.D. 2-3) Ch. 1

sec. 4 subsec. 1 line 6
 λέοντας μὲν τοὺς θυμικούς, σύας δὲ τοὺς ἡδονικούς, λύκους

δὲ τοὺς ἁρπακτικούς. Λίθοι δὲ καὶ ξύλα οἱ ἄφρονες· πρὸς (5)
δὲ καὶ λίθων ἀναισθητότερος ἄνθρωπος ἀγνοίᾳ βεβαπτισ-
(2) μένος. Μάρτυς ἡμῖν προφητικὴ παρίτω φωνή, συνῳδὸς
ἀληθείας, τοὺς ἐν ἀγνοίᾳ καὶ ἀνοίᾳ κατατετριμμένους


 δὲ καὶ λίθων ἀναισθητότερος ἄνθρωπος ἀγνοίᾳ βεβαπτισ-

(2) μένος. Μάρτυς ἡμῖν προφητικὴ παρίτω φωνή, συνῳδὸς
ἀληθείας, τοὺς ἐν ἀγνοίᾳ καὶ ἀνοίᾳ κατατετριμμένους
οἰκτείρουσα· «δυνατὸς γὰρ ὁ θεὸς ἐκ τῶν λίθων τούτων
ἐγεῖραι τέκνα τῷ Ἀβραάμ». Ὃς κατελεήσας τὴν ἀμαθίαν


 τρίτου τὸν πολλοὺς ἐπιγραφόμενον ψευδωνύμους θεοὺς ἀντὶ

τοῦ μόνου ὄντος θεοῦ, ὥσπερ ὁ ἐκ τῆς πόρνης τοὺς πολλοὺς (5)
ἐπιγράφεται πατέρας ἀγνοίᾳ τοῦ πρὸς ἀλήθειαν πατρός.
(3) Ἦν δέ τις ἔμφυτος ἀρχαία πρὸς οὐρανὸν ἀνθρώποις κοινωνία,
ἀγνοίᾳ μὲν ἐσκοτισμένη, ἄφνω δέ που διεκθρῴσκουσα τοῦ


 ἐπιγράφεται πατέρας ἀγνοίᾳ τοῦ πρὸς ἀλήθειαν πατρός.

(3) Ἦν δέ τις ἔμφυτος ἀρχαία πρὸς οὐρανὸν ἀνθρώποις κοινωνία,
ἀγνοίᾳ μὲν ἐσκοτισμένη, ἄφνω δέ που διεκθρῴσκουσα τοῦ
σκότους καὶ ἀναλάμπουσα, οἷον δὴ ἐκεῖνο λέλεκταί τινι τὸ
ὁρᾷς τὸν ὑψοῦ τόνδ’ ἄπειρον αἰθέρα


34
 (7) Ἀπελλᾶς δὲ ἐν τοῖς Δελφικοῖς δύο φησὶ γεγονέναι τὰ Παλ-

λάδια, ἄμφω δ’ ὑπ’ ἀνθρώπων δεδημιουργῆσθαι. Ἀλλ’
ὅπως μηδεὶς ὑπολάβῃ καὶ ταῦτά με ἀγνοίᾳ παρεικέναι,
παραθήσομαι τοῦ Μορύχου Διονύσου τὸ ἄγαλμα Ἀθήνησι
γεγονέναι μὲν ἐκ τοῦ φελλάτα καλουμένου λίθου, ἔργον δὲ (5)


 Μάγους; Θύειν ἐν ὑπαίθρῳ τούτους ὁ Δίνων λέγει, θεῶν

(2) ἀγάλματα μόνα τὸ πῦρ καὶ ὕδωρ νομίζοντας. Οὐκ ἀπεκρυ-
ψάμην οὐδὲ τὴν τούτων ἄγνοιαν. Εἰ γὰρ καὶ τὰ μάλιστα
ἀποφεύγειν οἴονται τῆς πλάνης, ἀλλ’ εἰς ἑτέραν κατολισθαί-
νουσιν ἀπάτην· ἀγάλματα μὲν θεῶν οὐ ξύλα καὶ λίθους


 καθὼς καὶ τὰ ἔθνη περιπατεῖ ἐν ματαιότητι τοῦ νοὸς αὐτῶν,

ἐσκοτισμένοι τῇ διανοίᾳ ὄντες καὶ ἀπηλλοτριωμένοι τῆς
ζωῆς τοῦ θεοῦ, διὰ τὴν ἄγνοιαν τὴν οὖσαν ἐν αὐτοῖς, διὰ (5)
τὴν πώρωσιν τῆς καρδίας αὐτῶν· οἵτινες ἑαυτοὺς παρέ-
δωκαν ἀπηλγηκότες τῇ ἀσελγείᾳ εἰς ἐργασίαν ἀκαθαρσίας


 (5) Καὶ μὴν ὁρᾶν μοι δύο μὲν ἡλίους δοκῶ,

δισσὰς δὲ Θήβας
βακχεύων ἔλεγέν τις εἰδώλοις, ἀγνοίᾳ μεθύων ἀκράτῳ
ἐγὼ δ’ αὐτὸν οἰκτείραιμι παροινοῦντα καὶ τὸν οὕτω παρα-
νοοῦντα ἐπὶ σωτηρίαν παρακαλέσαιμι σωφρονοῦσαν, ὅτι καὶ (5)


35
 (1) Οὐ γὰρ ἀπὸ τρόπου φιλοσόφων παῖδες πάντα ὅσα

πράττουσιν οἱ ἀνόητοι, ἀνοσιουργεῖν καὶ ἀσεβεῖν νομίζουσιν,
καὶ αὐτήν γε ἔτι τὴν ἄγνοιαν μανίας εἶδος ὑπογράφοντες
(2) οὐδὲν ἄλλο ἢ μεμηνέναι τοὺς πολλοὺς ὁμολογοῦσιν. Οὐ δὴ
οὖν ἀμφιβάλλειν αἱρεῖ ὁ λόγος, ὁπότερον αὐτοῖν ἄμεινον,


{2042.006} (A.D. 2-3) Fragment 3 line 1
 ὑπερβεβηκότα λογικὰ φωτίζει. εἰ γὰρ τῶν ἐλαττόνων λογικῶν

φῶς (30)
ἐστι, πολλῷ μᾶλλον τῶν ὑπεραναβεβηκότων.
(3) Τὸ θεολογούμενον φῶς λυτικόν ἐστι πάσης σκοτίας καὶ
ἀγνοίας
καὶ κακίας ὑφισταμένης. διὸ ἐν τῇ τοιαύτῃ σκοτίᾳ φαῖνον οὐ κατα-
λαμβάνεται ὑπ’ αὐτῆς. ὂν γὰρ τοῦτο τὸ φῶς σοφία καὶ δικαιοσύνη


{2042.006} (A.D. 2-3) Fragment 3 line 4
 καὶ κακίας ὑφισταμένης. διὸ ἐν τῇ τοιαύτῃ σκοτίᾳ φαῖνον οὐ κατα-

λαμβάνεται ὑπ’ αὐτῆς. ὂν γὰρ τοῦτο τὸ φῶς σοφία καὶ δικαιοσύνη
θεοῦ, ᾗ μὲν σοφία ἐστὶ λύει τὴν τοῦ νοῦ ἄγνοιαν, ᾗ δὲ δικαιοσύνη
τὰ διαβήματα τῆς ψυχῆς κατευθύνει, καὶ τοῦτό ἐστι τὸ ἐν τῇ
σκοτίᾳ (5)
φαίνειν αὐτὸ οὐ κωλυόμενον ἐκπέμπειν τὰς οἰκείας αὐγὰς τῷ φωτι-

{2042.006} (A.D. 2-3) Fragment 3 line 11
 ἐνεργοῦσα οὐ καταλαμβάνει αὐτό, ἀλλὰ λυομένη καὶ μηκέτι οὖσα.

οἷον ὁ Παῦλος ὅτε ἠγνόει τὸν χριστὸν ἐδίωκεν αὐτόν,
παρορμώμενος (10)
πρὸς τοῦτο ἐκ τῆς προσούσης ἀγνοίας, ἣν εἴπομεν εἶναι σκοτίαν·
ἀλλὰ τοῦ διωκομένου φωτὸς ὑπ’ αὐτῆς ἐκλάμψαντος τὰς οἰκείας
αὐγὰς λέλυται ἡ σκοτία, καὶ ταύτῃ καταλαβεῖν αὖ δεδύνηται τὸ
διω-

36

{2042.006} (A.D. 2-3) Fragment 10 line 43
 βάνειν τὸ καθὼς ἔστιν ὁ θεὸς αὐτός. καὶ γὰρ ἕξομέν τι πλέον τῆς
παρούσης καταστάσεως, εἰ μηκέτι ἐκ μέρους ἀλλὰ γυμνοὶ πάσης
ἀγνοίας τῇ ἀκραιφνεστάτῃ ἀληθείᾳ προσβαλοῦμεν κατὰ τὸ
δυνατὸν
αὐτὸν ὀψόμενοι. διὰ τὸ τοίνυν ἐκ τοῦ πληρώματος Ἰησοῦ εἰλη-
φέναι ὁ Ἰωάννης λέγει περὶ αὑτοῦ ὅτι «Ἔμπροσθέν μου
γέγονεν» (45)

 219. Νεμέσιος . De natura hominis {0743.001} (A.D. 4) Sec. 29

line 2
 μεν πρότερον περὶ τοῦ ἀκουσίου.(29) περὶ ἀκουσίου

Τοῦ ἀκουσίου τὸ μὲν κατὰ βίαν τὸ δὲ δι’ ἄγνοιάν ἐστι, (2)
τῶν τοίνυν κατὰ βίαν ἀκουσίων ἡ ποιητικὴ ἀρχὴ ἔξωθέν
ἐστιν, ἄλλο γάρ τι τῆς βίας αἴτιόν ἐστι καὶ οὐχ ἡμεῖς.


line 61
 ἀκούσιον λυπηρὸν ἐδείχθη. περὶ μὲν οὖν τοῦ ἀκουσίου

τοῦ (60)βίᾳ ταῦτα, περὶ δὲ τοῦ δι’ ἄγνοιαν εἰπεῖν ὑπολέλειπται.
(30) περὶ τοῦ δι’ ἄγνοιαν ἀκουσίου
Πολλὰ πράττομεν δι’ ἄγνοιαν ἐφ’ οἷς μετὰ τὴν πρᾶξιν (2)


line 1t
 περὶ μὲν οὖν τοῦ ἀκουσίου τοῦ (60)

βίᾳ ταῦτα, περὶ δὲ τοῦ δι’ ἄγνοιαν εἰπεῖν ὑπολέλειπται.
χαίρομεν, ὡς ὅταν τις ἄκων μὲν ἐχθρὸν φονεύσῃ, χαίρῃ

37

line 2
 βίᾳ ταῦτα, περὶ δὲ τοῦ δι’ ἄγνοιαν εἰπεῖν ὑπολέλειπται.
χαίρομεν, ὡς ὅταν τις ἄκων μὲν ἐχθρὸν φονεύσῃ, χαίρῃ
δὲ ἐπὶ τῷ φόνῳ. ταῦτ’ οὖν καὶ τὰ τοιαῦτα καλοῦσιν οὐχ


line 6
 δὲ ἐπὶ τῷ φόνῳ. ταῦτ’ οὖν καὶ τὰ τοιαῦτα καλοῦσιν οὐχ

ἑκούσια, οὐ μέντοι καὶ ἀκούσια. καὶ πάλιν πράττομέν τινα (5)
δι’ ἄγνοιαν καὶ ἐπὶ τοῖς γενομένοις λυπούμεθα. ταῦτα
ἐκάλεσαν ἀκούσια, ὅσοις πραχθεῖσιν ἐπακολουθεῖ λύπη.
τῶν οὖν δι’ ἄγνοιαν δύο ἐστὶν εἴδη, ἓν μὲν τὸ οὐχ ἑκού-


line 8
 δι’ ἄγνοιαν καὶ ἐπὶ τοῖς γενομένοις λυπούμεθα. ταῦτα

ἐκάλεσαν ἀκούσια, ὅσοις πραχθεῖσιν ἐπακολουθεῖ λύπη.
τῶν οὖν δι’ ἄγνοιαν δύο ἐστὶν εἴδη, ἓν μὲν τὸ οὐχ ἑκού-
σιον ἕτερον δὲ τὸ ἀκούσιον. πρόκειται δὲ νῦν εἰπεῖν περὶ
μόνου τοῦ ἀκουσίου, τὸ γὰρ οὐχ ἑκούσιον τοῖς ἑκουσίοις
μᾶλ- (10)


line 16
 ἀκούσιόν ἐστι τὸ πρὸς τῷ μὴ ἑκούσιον εἶναι ἐπίλυπον καὶ

ἐν μεταμελείᾳ. (15)
πάλιν ἄλλο μέν ἐστι δι’ ἄγνοιάν τι ποιεῖν,
ἄλλο δὲ ἀγνοοῦντα. ἐὰν γὰρ ἐφ’ ἡμῖν ᾖ τῆς ἀγνοίας τὸ
αἴτιον, ἀγνοοῦντες μὲν ποιοῦμεν, οὐ δι’ ἄγνοιαν δέ. ὁ γὰρ

38
 241. Γρηγόριος Νύσσης. Adversus Macedonianos de spiritu

sancto {2017.006} (A.D. 4) Volume 3,1 P. 111 line 10
 αὐτὸν ἐπιδείκνυσθαι. Προσεκύνησε, γάρ φησιν, τρίτον ἐπὶ

τὴν γῆν. καὶ οἱ τοῦ Ἰωσὴφ ἀδελφοί, ἕως αὐτοί τε ἠγνόουν
κἀκεῖνος τὴν ἄγνοιαν πρὸς αὐτοὺς ὑπεκρίνετο, διὰ τὸ ὑπερέ- (10)
χον τοῦ ἀξιώματος τῇ προσκυνήσει τὴν δυναστείαν ἐτίμησαν.
προσκυνεῖ δὲ καὶ ὁ μέγας Ἀβραὰμ τοὺς Χετταίους, τοὺς

 242. Γρηγόριος Νύσσης. Orationes viii de beatitudinibus

{2017.053} (A.D. 4) Volume 44 P. 1249 line 48
 ματος κάλλος, κατ’ αὐτὸ μορφωθείημεν. Ὥσπερ γὰρ

ἡ περὶ τὸ Θεῖον ὑπόληψις, ἔγκειται μὲν πᾶσι φυσι-
κῶς τοῖς ἀνθρώποις· ἐν δὲ τῇ ἀγνοίᾳ τοῦ ἀληθῶς
ὄντος Θεοῦ, ἡ περὶ τὸ σπουδαζόμενον γίνεται δι-
αμαρτία (οἷς μὲν γὰρ ἡ ἀληθὴς θεότης ἐστὶ σεβάσμιος, (50)

 243. Γρηγόριος Νύσσης. De deitate filii et spiritus sancti

{2017.062} (A.D. 4) Volume 46 P. 564 line 23
 ἔφεσιν, καὶ τὴν τοῦ ὕδατος αἴτησιν, καὶ τὸν ἐπὶ τῆς
συκῆς δρόμον, καὶ τῆς τοῦ φυτοῦ ἀκαρπίας τὴν
ἄγνοιαν, καὶ τὸν ἐπὶ τοῦ πλοίου ὕπνον. Ταῦτα γὰρ
πάντα, καὶ ὅσα τοιαῦτα, οὐχὶ τοῦ ἐν ἀρχῇ ὄντος
Λόγου Θεοῦ τὴν ἀξίαν, ἀλλὰ τοῦ ταπεινώσαντος ἑαυ- (25)

 244. Γρηγόριος Νύσσης. De vita Gregorii Thaumaturgi

{2017.069} (A.D. 4) Volume 46 P. 900 line 34
 τοὺς ὅρπηκας, προδείκνυσι τοῖς γηπόνοις διὰ τῆς

παρούσης ὥρας τὸ εἰς ὕστερον κάλλος· τὸν αὐτὸν
τρόπον κἀκεῖνος, ὅτε τοῖς ἄλλοις ὑπ’ ἀγνοίας περι-
σφαλής ἐστιν ἡ ψυχὴ, πρὸς τὰ μάταιά τε καὶ ἀνόνητα (35)
κατολισθαινούσης προχείρως ὡς τὰ πολλὰ τῆς νεότη-

 254.Ευσέβιος. Supplementa ad quaestiones ad Stephanum

{2018.030} (A.D. 4) Volume 22 P. 960 line 20
39
 Υἱὸν γενόμενον τῷ Πατρί.

βʹ. Ἵνα οὖν καὶ τοῦτο εἰρηκότος τὴν ἀμαθίαν
ἐλέγξωμεν, παύσωμεν δὲ τοῦ μηδένα ὑπ’ ἀγνοίας (20)
ὁμοίας σκανδαλισθῆναι, τὴν ἀληθῆ τῶν γεγονότων
ἱστορίαν ἐκθήσομαι· πρότερον δὲ τὴν προταθεῖσαν

 255.Ευσέβιος. Σχόλια στους Ψαλμούς. (A.D. 4) Volume 23 P.

225 line 40
 Μνήσθητι τῶν οἰκτιρμῶν σου, Κύριε, καὶ τὰ

ἐλέη σου, ὅτι ἀπὸ τοῦ αἰῶνός εἰσιν. Ἁμαρτίας
νεότητός μου, καὶ ἀγνοίας μου μὴ μνησθῇς. Οὐχ (40)
ἡγοῦμαι ταῦτα τῷ Δαυῒδ τοσοῦτον ἁρμόζειν, ὅσον
τοῖς ἐξομολογεῖσθαι ἐπὶ τοῖς πρότερον ἁμαρτήμασιν


225 line 45
 ἑαυτῶν διδασκομένοις. Οὐ γὰρ εὑρίσκομεν τὸν Δαυῒδ

ἐν τῇ νεότητι αὐτοῦ ἡμαρτηκότα, οὐδ’ ἐν τῇ παιδικῇ
ἡλικίᾳ· ἀλλ’ οὐδ’ ἐν ἀγνοίᾳ γεγενημένον. Μήποτ’ οὖν (45)
ἡ διδασκαλία ὡς παρὰ ἰατροῦ τοῖς νενοσηκόσι, καὶ
ἐν τῇ τῆς ἡλικίας ἀκμῇ ἐντὸς γενομένοις Θεοῦ γνώ-


225 line 50
 σεως, νεωτερικοῖς ἁμαρτήμασιν ἐγκαλινδηθεῖσιν, δί-

κην φαρμάκου παραδέδοται; ὡς ἂν μαθόντες ἐξομο-
λογοῖντο τὰ ἐν ἀγνοίᾳ αὐτοῖς πεπλημμελημένα, ἀνα- (50)
καλύπτοντες τῷ Θεῷ, καὶ ὥσπερ παλαιὰ τραύματα
τῆς ἑαυτῶν ψυχῆς ἀπογυμνοῦντες αὐτῷ, δεόμενοί τε


257 line 14
 ρον Θεοῦ γνώσεως καὶ εὐσεβείας, συνεσείσθη διὰ τοῦ

εὐαγγελικοῦ κηρύγματος, ὡς μεταβαλεῖν αὐτὴν ἀπὸ
κακίας εἰς ἀρετὴν, καὶ ἀπὸ ἀγνοίας εἰς ἐπιστήμην
40
θείαν. Γέγονεν οὖν ἐξ ἐρήμου οἰκουμένη. (15)

Φωνὴ Κυρίου καταρτιζομένου ἐλάφους, καὶ (17)


988 line 5
 περὶ ὧν οὐ δικαίως ἔκριναν; Οἱ δὲ μὴ πρὸ ὀφθαλ-

μῶν θέμενοι τὴν κρίσιν τοῦ Θεοῦ ἐν σκότει διαπο-
ρεύονται, τῷ τῆς ἀγνοίας σκότῳ τὰ τῆς ψυχῆς αὐτῶν (5)
ὄμματα πληρώσαντες. Διὸ προσήκει, τῷ τοῦ λόγου
φέγγει φωτιζομένους, ἢ μὴ κρίνειν, μνημονεύοντας


1268 line 3
 (1268) Ὅτι πνεῦμα διῆλθεν ἐν αὐτῷ, καὶ οὐχ ὑπάρξει,

καὶ οὐκ ἐπιγνώσεται ἔτι τὸν τόπον αὐτοῦ. Ὥσπερ
ἀπὸ σκότους τῆς τῶν ἁμαρτημάτων ἀγνοίας ἐπὶ τὸ
φῶς τῆς αὐτοῦ γνώσεως μετεστήσατο ἡμᾶς· καὶ
ταῦτα ἔπραξεν ὡς ἀγαθὸς πατὴρ σπλαγχνιζόμενος ἐπὶ (5)

 267. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In laudem Athanasii (orat. 21)

{2022.034} (A.D. 4) Volume 35 P. 1109 line 14
 δὲ ταχθῆναι τὰ δεύτερα, ἢ φόβῳ κατασεισθέντας,

ἢ χρείᾳ δουλωθέντας, ἢ κολακείᾳ δελεασθέντας, ἢ
ἀγνοίᾳ κλαπέντας, τὸ μετριώτατον· εἴ τῳ καὶ τοῦτο
αὔταρκες εἰς ἀπολογίαν τῶν λαοῦ προεστάναι πε- (15)
πιστευμένων. Ὥσπερ γὰρ οὐχ αἱ αὐταὶ λεόντων τε


{2022.034} (A.D. 4) Volume 35 P. 1109 line 23
 τάχα ἂν καὶ συγγινώσκοιμεν τοῦτο πάσχουσιν, οὓς

σώζει πολλάκις τὸ ἀβασάνιστον· διδασκάλῳ δὲ πῶς
τοῦτο δώσομεν, ὃς καὶ τὰς τῶν ἄλλων ἀγνοίας ἐπ-
ανορθοῖ, ἄνπερ ᾖ μὴ ψευδώνυμος; Πῶς γὰρ
οὐκ ἄτοπον, Ῥωμαίων μὲν νόμον μηδενὶ ἀγνοεῖν (25)

41

{2022.034} (A.D. 4) Volume 35 P. 1109 line 28
 ἐξεῖναι, μηδ’ ἂν σφόδρα ᾖ τις ἀγροικίας καὶ ἀμα-

θέστατος, μηδὲ εἶναι νόμον τὸν βοηθοῦντα τοῖς
πραττομένοις δι’ ἄγνοιαν· τοὺς δὲ τῆς σωτη-
ρίας ἀγνοεῖν μυσταγωγοὺς τὰς τῆς σωτηρίας ἀρ-
χὰς, κἂν τἄλλα τυγχάνωσι τῶν ἁπλουστέρων ὄντες, (30)


 283. Αθανάσιος θεολόγος. . Orationes tres contra Arianos

{2035.042} (A.D. 4) Volume 26 P. 412 line 32
 ται; καὶ αὐτὸς μὲν οὖν ὁ εἱρμὸς τοῦ ἀναγνώσματος (30)

δείκνυσιν εἰδέναι τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὴν ὥραν, καὶ
τὴν ἡμέραν, κἂν οἱ Ἀρειανοὶ τῇ ἀγνοίᾳ καταπί-
πτωσιν. Εἰρηκὼς γὰρ, οὐδὲ ὁ Υἱὸς, διηγεῖται τοῖς
μαθηταῖς τὰ πρὸ τῆς ἡμέρας, λέγων· Τάδε ἔσται


{2035.042} (A.D. 4) Volume 26 P. 413 line 4
 σημαίνων, ποῦ τε ἡ οἰκία ἢ ἡ πόλις ἐστίν· οὐκ

ἂν γὰρ εἰ μὴ ἐγίνωσκεν, ἐσήμανε τὰ πρὸ ἐκείνων·
μή ποτε δι’ ἄγνοιαν ἢ μακρὰν ἀποστήσῃ τοὺς ἀκού-
οντας, ἢ αὐτὸς λέγων, λάθῃ καὶ ὑπερβῇ τὸ σημαι- (5)
νόμενον· οὕτω λέγων ὁ Κύριος τὰ πρὸ τῆς ἡμέρας


{2035.042} (A.D. 4) Volume 26 P. 416 line 9
 της ἀγνοοῦσα φαίνηται· ἀλλ’ ἁπλῶς, Οὐδὲ ὁ Υἱός·

ἵνα τοῦ ἐξ ἀνθρώπων γενομένου Υἱοῦ ἡ
ἄγνοια ᾖ.
Διὰ τοῦτο καὶ περὶ ἀγγέλων λέγων, οὐκ εἴρηκεν (11)
ἐπαναβαίνων, ὅτι οὐδὲ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον· ἀλλ’ ἐσιώ-

42

{2035.042} (A.D. 4) Volume 26 P. 417 line 43
 ἔλεγεν· Οὐκ οἶδα. Τότε γοῦν εἰρηκὼς, ὅτι Οὐδὲ

ὁ Υἱὸς οἶδε, καὶ τῶν κατὰ Νῶε ἀνθρώπων τὴν
ἄγνοιαν παραθεὶς, εὐθὺς ἐπήγαγε· Γρηγορεῖτε οὖν,
ὅτι οὐκ οἴδατε οὐδὲ ὑμεῖς, ποίᾳ ὥρᾳ ὁ Κύ-
(420) ριος ὑμῶν ἔρχεται· καὶ πάλιν, ᾖ οὐ δοκεῖτε ὥρᾳ,


{2035.042} (A.D. 4) Volume 26 P. 428 line 28
 ἔρχεται· καὶ, ᾟ οὐ δοκεῖτε ὥρᾳ, ὁ Υἱὸς τοῦ ἀν-

θρώπου ἔρχεται· διὰ τὸ συμφέρον ἄρα τὸ ἐκ
τῆς ἀγνοίας τοῦτο εἴρηκε. Καὶ γὰρ καὶ τοῦτο λέγων,
βούλεται διὰ παντὸς ἡμᾶς ἑτοίμους γενέσθαι·
Ὑμεῖς γὰρ, φησὶν, οὐκ οἴδατε· ἐγὼ δὲ ὁ Κύριος οἶδα πότε ἔρχομαι,
κἂν οἱ Ἀρειανοί με μὴ (30)

Αλαζονεία
 1.Ισοκράτης. In sophistas (orat. 13) {0010.008} (5-4 B.C.) Sec.

19 line 2
 ζοντας.
(19) Οἱ μὲν οὖν ἄρτι τῶν σοφιστῶν ἀναφυόμενοι καὶ
νεωστὶ προσπεπτωκότες ταῖς ἀλαζονείαις, εἰ καὶ νῦν
πλεονάζουσιν, εὖ οἶδ’ ὅτι πάντες ἐπὶ ταύτην κατενεχθή-
σονται τὴν ὑπόθεσιν. Λοιποὶ δ’ ἡμῖν εἰσὶν οἱ πρὸ ἡμῶν

 2.Ισοκράτης. Archidamus (orat. 6) {0010.016} (5-4 B.C.) Sec. 10

line 3
 ἔχειν, (10) εἰ δὲ φοβηθέντες τοὺς ἐπιόντας κινδύνους

προησόμεθά τι τῶν ἡμετέρων αὐτῶν, βεβαιώσομεν τὰς
Θηβαίων ἀλαζονείας καὶ πολὺ σεμνότερον τρόπαιον τοῦ
περὶ Λεῦκτρα καὶ φανερώτερον στήσομεν καθ’ ἡμῶν αὐτῶν·
43
τὸ μὲν γὰρ ἀτυχίας, τὸ δὲ τῆς ἡμετέρας διανοίας ἔσται (5)

 3.Ισοκράτης. Antidosis (orat. 15) {0010.019} (5-4 B.C.) Sec. 224

line 18
 τῶν αὐτῶν ἡμᾶς οὔτ’ ἐπιτηδεύοντας οὔτε λέγοντας οὔτ’ ἀσκοῦντας

οὔθ’ ὑπισχνουμένους· ἀλλ’ οὐδὲ τοὺς πλησιάζοντας τῶν αὐτῶν
ἑκατέροις ἕνεκα συνόντας· ἀλλὰ τοὺς μὲν ἀλαζονείας, τοὺς δὲ παι-
δείας μετασχεῖν βουλομένους. Πρὸς δὲ τούτοις ἴδοιτ’ ἂν τοὺς μὲν

δικαίως ἂν μισηθέντας [ἐν] ἁπάσαις ταῖς Ἑλληνίσι πόλεσιν ἐνοχ-
(20)


Sec. 20 line 6
 ἀλαζονευομένοις πολεμῶν καὶ περὶ ἐμαυτοῦ μετρίως

διειλεγμένος, μᾶλλον δὲ ταπεινῶς, ὥστε μηδέν’ ἄν ποτε (5)
γενέσθαι πιστὸν τῶν λεγόντων ὡς ἐγὼ τοιαύταις ἀλαζο-
νείαις ἐχρησάμην. (21) Ἀλλὰ γὰρ οὐκ ἀλόγως ὠδυράμην
ἐν ἀρχῇ τὴν ἀτυχίαν τὴν παρακολουθοῦσάν μοι πάντα τὸν
χρόνον ἐν τοῖς τοιούτοις· αὕτη γάρ ἐστιν αἰτία καὶ τῆς

 5. Αριστοφάνης κωμικός. Equites {0019.002} (5-4 B.C.) Line

290
 ΠΑ. Διαβαλῶ σ’, ἐὰν στρατηγῇς.

ΑΛ. Κυνοκοπήσω σου τὸ νῶτον.
ΠΑ. Περιελῶ σ’ ἀλαζονείαις. (290)
ΑΛ. Ὑποτεμοῦμαι τὰς ὁδούς σου.
ΠΑ. Βλέψον εἴς μ’ ἀσκαρδάμυκτος.


903
 ΔΗ. Καὶ νὴ Δί’ ἦν γε τοῦτο Πυρράνδρου τὸ

μηχάνημα.
ΠΑ. Οἵοισί μ’, ὦ πανοῦργε, βωμολοχεύμασιν
ταράττεις.
44
ΑΛ. Ἡ γὰρ θεός μ’ ἐκέλευε νικῆσαί σ’ ἀλαζονείαις.

ΠΑ. Ἀλλ’ οὐχὶ νικήσεις. Ἐγὼ γάρ φημί σοι παρέξειν,
ὦ Δῆμε, μηδὲν δρῶντι μισθοῦ τρύβλιον ῥοφῆσαι. (905)


 8. Ξενοφών. Ελληνικά. (5-4 B.C.) Book 7 ch. 1 sec. 38 line 12
 θυρωροὺς πεμπλήθεις ἔχοι, ἄνδρας δὲ οἳ μάχοιντ’ ἂν Ἕλλησι (10)

πάνυ ζητῶν οὐκ [ἂν] ἔφη δύνασθαι ἰδεῖν. πρὸς δὲ τούτοις καὶ
τὸ τῶν χρημάτων πλῆθος ἀλαζονείαν οἷ γε δοκεῖν ἔφη εἶναι,
ἐπεὶ καὶ τὴν ὑμνουμένην ἂν χρυσῆν πλάτανον οὐχ ἱκανὴν
ἔφη εἶναι τέττιγι σκιὰν παρέχειν.


sec. 1 line 1
 τοιμι ἢ εἰ ἐπιμελοίμην τοῦ ὡς πλείστους ἱκανοὺς εἶναι (5)

πράττειν αὐτά;
1.7.
(1) Ἐπισκεψώμεθα δὲ εἰ καὶ ἀλαζονείας ἀποτρέπων τοὺς

συνόντας ἀρετῆς ἐπιμελεῖσθαι προέτρεπεν· ἀεὶ γὰρ ἔλεγεν
ὡς οὐκ εἴη καλλίων ὁδὸς ἐπ’ εὐδοξίαν ἢ δι’ ἧς ἄν τις

 10. Ξενοφών. Agesilaus {0032.009} (5-4 B.C.) Ch. 9 sec. 1 line 2
 ὑπὸ φόβου.
9.
(1) Ἀλλὰ μὴν ἐρῶ γε ὡς καὶ τὸν τρόπον ὑπεστήσατο τῇ τοῦ

Πέρσου ἀλαζονείᾳ. πρῶτον μὲν γὰρ ὁ μὲν τῷ σπανίως
ὁρᾶσθαι ἐσεμνύνετο, Ἀγησίλαος δὲ τῷ ἀεὶ ἐμφανὴς εἶναι
ἠγάλλετο, νομίζων αἰσχρουργίᾳ μὲν τὸ ἀφανίζεσθαι πρέπειν,

 11. Πλάτων. Phaedrus {0059.012} (5-4 B.C.) Stephanus P. 253

sec. e line 3
45
 (e) λόγῳ ἡνιοχεῖται· ὁ δ’ αὖ σκολιός, πολύς, εἰκῇ συμπεφορη-

μένος, κρατεραύχην, βραχυτράχηλος, σιμοπρόσωπος, μελάγ-
χρως, γλαυκόμματος, ὕφαιμος, ὕβρεως καὶ ἀλαζονείας ἑταῖρος,
περὶ ὦτα λάσιος, κωφός, μάστιγι μετὰ κέντρων μόγις ὑπεί-
κων. ὅταν δ’ οὖν ὁ ἡνίοχος ἰδὼν τὸ ἐρωτικὸν ὄμμα, πᾶσαν (5)

 12. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus P. 525 sec. a line 2
 ψυχῆς, ἀλλὰ διαμεμαστιγωμένην καὶ οὐλῶν μεστὴν ὑπὸ (5)
525.
(a) ἐπιορκιῶν καὶ ἀδικίας, ἃ ἑκάστη ἡ πρᾶξις αὐτοῦ ἐξωμόρξατο

εἰς τὴν ψυχήν, καὶ πάντα σκολιὰ ὑπὸ ψεύδους καὶ ἀλα-
ζονείας καὶ οὐδὲν εὐθὺ διὰ τὸ ἄνευ ἀληθείας τεθράφθαι· καὶ
ὑπὸ ἐξουσίας καὶ τρυφῆς καὶ ὕβρεως καὶ ἀκρατίας τῶν
πράξεων ἀσυμμετρίας τε καὶ αἰσχρότητος γέμουσαν τὴν (5)

 13. Πλάτων. Hippias minor {0059.026} (5-4 B.C.) Stephanus P.

371 sec. a line 3
 (a) ΙΠ. Οὐδαμῶς, ὦ Σώκρατες· λέγεις δὴ τί καὶ πρὸς τί;

ΣΩ. Ὅτι οὐκ ἐξ ἐπιβουλῆς φῂς τὸν Ἀχιλλέα ψεύδε-
σθαι, ὃς ἦν οὕτω γόης καὶ ἐπίβουλος πρὸς τῇ ἀλαζονείᾳ,
ὡς πεποίηκεν Ὅμηρος, ὥστε καὶ τοῦ Ὀδυσσέως τοσοῦτον
φαίνεται φρονεῖν πλέον πρὸς τὸ ῥᾳδίως λανθάνειν αὐτὸν (5)

 14. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus P. 531 sec. b line 6
 στρεβλοῦντας· ἵνα δὲ μὴ μακροτέρα ἡ εἰκὼν γίγνηται

πλήκτρῳ τε πληγῶν γιγνομένων καὶ κατηγορίας πέρι καὶ (5)
ἐξαρνήσεως καὶ ἀλαζονείας χορδῶν, παύομαι τῆς εἰκόνος
καὶ οὔ φημι τούτους λέγειν, ἀλλ’ ἐκείνους οὓς ἔφαμεν νυνδὴ
περὶ ἁρμονίας ἐρήσεσθαι. ταὐτὸν γὰρ ποιοῦσι τοῖς ἐν τῇ

 15. Δημοσθένης. . De pace {0014.005} (4 B.C.) Sec. 11 line 3
 (11) Ταῦτα τοίνυν ἅπανθ’, ὅσα φαίνομαι βέλτιον τῶν ἄλλων

προορῶν, οὐδ’ εἰς μίαν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, οὔτε δεινότητ’
οὔτ’ ἀλαζονείαν ἐπανοίσω, οὐδὲ προσποιήσομαι δι’ οὐδὲν
46
ἄλλο γιγνώσκειν καὶ προαισθάνεσθαι πλὴν δι’ ἃν ὑμῖν εἴπω,

δύο· ἓν μέν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, δι’ εὐτυχίαν, ἣν συμπάσης (5)


4
 μετὰ λόγου, πολλάκις λανθάνουσι λέγοντες ἀλλοτρίους λόγους

τῆς πραγματείας καὶ κενούς. τοῦτο δὲ ποιοῦσιν ὁτὲ μὲν δι’
ἄγνοιαν, ὁτὲ δὲ δι’ ἀλαζονείαν, ὑφ’ ὧν ἁλίσκεσθαι συμ-
βαίνει καὶ τοὺς ἐμπείρους καὶ δυναμένους πράττειν ὑπὸ τού- (5)
των τῶν μήτ’ ἐχόντων μήτε δυναμένων διάνοιαν ἀρχιτεκτο-


6
κέρδος ζημία δίκαιον.

ἀσωτία ἀνελευθερία ἐλευθεριότης. (5)
ἀλαζονεία εἰρωνεία ἀλήθεια.
κολακεία ἀπέχθεια φιλία.
ἀρέσκεια αὐθάδεια σεμνότης.

 18. Αριστοτέλης Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P. 1108a

line 21
 κα καὶ τοῦ εὐπαρακολουθήτου. περὶ μὲν οὖν τὸ ἀληθὲς

ὁ μὲν μέσος ἀληθής τις καὶ ἡ μεσότης ἀλήθεια λεγέσθω, (20)
ἡ δὲ προσποίησις ἡ μὲν ἐπὶ τὸ μεῖζον ἀλαζονεία καὶ ὁ
ἔχων αὐτὴν ἀλαζών, ἡ δ’ ἐπὶ τὸ ἔλαττον εἰρωνεία καὶ εἴρων
ὁ ἔχων. περὶ δὲ τὸ ἡδὺ τὸ μὲν ἐν παιδιᾷ ὁ μὲν μέσος


line 13
47
 καὶ δύσερις. ἀντικεῖσθαι δὲ φαίνεται τὰ ἄκρα ἑαυτοῖς διὰ

τὸ ἀνώνυμον εἶναι τὸ μέσον.
Περὶ τὰ αὐτὰ δὲ σχεδόν ἐστι καὶ ἡ τῆς ἀλαζονείας καὶ
εἰρωνείας μεσότης· ἀνώνυμος δὲ καὶ αὐτή. οὐ χεῖρον δὲ καὶ
τὰς τοιαύτας ἐπελθεῖν· μᾶλλόν τε γὰρ ἂν εἰδείημεν τὰ περὶ τὸ (15)

 20. Αριστοτέλης Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P. 1127b

line 28
 της ἐποίει. οἱ δὲ τὰ μικρὰ καὶ φανερὰ [προσποιούμενοι]

βαυκοπανοῦργοι λέγονται καὶ εὐκαταφρονητότεροί εἰσιν· καὶ
ἐνίοτε ἀλαζονεία φαίνεται, οἷον ἡ τῶν Λακώνων ἐσθής· καὶ
γὰρ ἡ ὑπερβολὴ καὶ ἡ λίαν ἔλλειψις ἀλαζονικόν. οἱ δὲ
μετρίως χρώμενοι τῇ εἰρωνείᾳ καὶ περὶ τὰ μὴ λίαν ἐμποδὼν (30)

 δίκαιόν ἐστι προσαγορεύειν πολιτικήν. διὸ καὶ ὑποδύεται

ὑπὸ τὸ σχῆμα τὸ τῆς πολιτικῆς ἡ ῥητορικὴ καὶ οἱ ἀντι-
ποιούμενοι ταύτης τὰ μὲν δι’ ἀπαιδευσίαν, τὰ δὲ δι’ ἀλαζο-
νείαν, τὰ δὲ καὶ δι’ ἄλλας αἰτίας ἀνθρωπικάς· ἔστι γὰρ
μόριόν (30)
τι τῆς διαλεκτικῆς καὶ ὁμοίωμα, καθάπερ καὶ ἀρχόμενοι εἴπομεν·
περὶ οὐδενὸς γὰρ ὡρισμένου οὐδετέρα αὐτῶν ἐστιν ἐπιστήμη


 27. JOSEPHUS ET ASENETH Hagiogr., Narr. Fict. et Pseudepigr.

Confessio et precatio Aseneth {1451.001} (A.D. 2) Ch. 4 sec. 16
line 2
 (15) οὐχί, ἀλλὰ γαμήσομαι τῷ υἱῷ τοῦ βασιλέως τῷ πρωτοτόκῳ,

ὅτι αὐτός
ἐστι βασιλεὺς πάσης τῆς γῆς. (16) Ταῦτα ἀκούσας Πεντεφρῆς
ᾐδέσθη
ἔτι λαλῆσαι τῇ θυγατρὶ αὐτοῦ περὶ Ἰωσήφ, διότι μετὰ ἀλαζονείας
καὶ ὀργῆς ἀπεκρίθη αὐτῷ. 5.(1) Καὶ ἰδοὺ νεανίσκος ἐξηπήδησεν
ἐκ τῆς θεραπείας τοῦ Πεντεφρῆ

48

 θέλεις παρὰ Πέρσαις εὐδοκιμεῖν. διὰ τοῦτό σε πάντες ὑμνοῦσιν.

Ἕλληνες δέ εἰσι μικραίτιοι καὶ λάλοι. περιβόητον αὐτοὶ ποιή-
σουσι τὴν πρᾶξιν, Καλλιρόη μὲν ὑπ’ ἀλαζονείας ὅτι αὐτῆς
βασιλεὺς (5)
(8) ἐρᾷ, Διονύσιος δὲ καὶ Χαιρέας ὑπὸ ζηλοτυπίας. οὐκ ἔστι δὲ
ἄξιον
οὐδὲ τὴν βασιλίδα λυπῆσαι, ἣν εὐμορφοτέραν ἐποίησεν ἡ δίκη τῆς


 εὑρήσομεν καὶ ῥᾳδίαν, δόξῃ μᾶλλον ἢ πείρᾳ δύσκολον. Ἕλληνες

ἐν Θερμοπύλαις τοσοῦτοι Ξέρξην ὑπέστησαν. Τύριοι δὲ οὐκ εἰσὶ
πεντακόσιαι μυριάδες, ἀλλὰ ὀλίγοι καὶ καταφρονήσει μετ’ ἀλαζο-
(5)
(10) νείας, οὐ φρονήματι μετ’ εὐβουλίας χρώμενοι. γνώτωσαν οὖν
πόσον
Ἕλληνες Φοινίκων διαφέρουσιν. ἐγὼ δὲ οὐκ ἐπιθυμῶ στρατηγίας,
ἀλλ’ ἕτοιμος ἀκολουθεῖν ὅστις ἂν ὑμῶν ἄρχειν θέλῃ· πειθόμενόν
με


 τῶν ἐκεῖθι βατράχων αἰώνιον σιγὴν καταψηφίσα-

σθαι. λέγει δὲ Θεόφραστος ἐκβάλλων τὸν μῦθον καὶ
Σεριφίους τῆς ἀλαζονείας παραλύων τὴν τοῦ ὕδα-
τος ψυχρότητα αἰτίαν εἶναι τῆς ἀφωνίας τῶν προει-
ρημένων. (20)

 31. Ωριγένης. Exhortatio ad martyrium {2042.007} (A.D. 2-3)

Sec. 39 line 19
 κόσμον μηδὲ τὰ ἐν τῷ κόσμῳ. ἐάν τις ἀγαπᾷ τὸν κόσμον, οὐκ ἔστιν
ἡ ἀγάπη τοῦ πατρὸς ἐν αὐτῷ· ὅτι πᾶν τὸ ἐν τῷ κόσμῳ, ἡ ἐπιθυμία

τῆς σαρκὸς καὶ ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν καὶ ἡ ἀλαζονεία τοῦ
49
βίου,
οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ πατρὸς ἀλλ’ ἐκ τοῦ κόσμου ἐστίν. καὶ ὁ κόσμος
(20)
παράγεται καὶ ἡ ἐπιθυμία“· μὴ οὖν ἀγαπᾶτε τὰ παραγόμενα, ἀλλὰ

 32. Ωριγένης. Adnotationes in Deuteronomium (fragmenta e

catenis) {2042.070} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 25 line 41
 ἀσυμφορεῖς τοῖς πολλοῖς, ἔν γε δὴ σφίσιν αὐτοῖς

παρέχοντες μοχθηρίαν. Παραπέφυκέ πως ἀεὶ τοῖς (40)
τὴν ἐπάρατον ἀλαζονείαν ἠῤῥωστηκόσι τὸ πλεο-
νεκτεῖν ἐθέλειν· οὓς οὐ δύναται τὸ τυχὸν καὶ πολυ-
τρόποις κακουργίαις ἐκπλεονεκτεῖν εὑρήμασιν·


line 287
 ροῦ τὴν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων. κατ’ ἄλλον τρόπον συγ- (285)

χωρεῖ καὶ τὸν ὅσιον πάσχειν κακῶς ἵνα μὴ ἐκ τοῦ ὀρθοῦ
συνειδότος καὶ τῆς δοθείσης αὐτῷ δυνάμεως εἰς ἀλαζονείαν
ἐκπέσῃ, ὡς ἐπὶ τοῦ Παύλου. ἐγκαταλείπεταί τις πρὸς
καιρὸν εἰς διόρθωσιν ἄλλου, ἵνα τὸ κατ’ αὐτὸν σκοποῦντες

 34.Ευσέβιος. Σχόλια στους Ψαλμούς. (A.D. 4) Volume 23 P. 89

line 50
 χρόνους διωγμοῖς πάλιν αὐτὸς μετέρχεται ἀφανεῖ καὶ

ἀοράτῳ δυνάμει κολάζων ἐν ῥάβδῳ σιδηρᾷ, ἀλλὰ καὶ
τὴν ὑπερηφανίαν αὐτῶν καὶ τὸ ἔπαρμα τῆς ἀλαζο- (50)
νείας ὡς σκεύη κεράμια συντρίβει· ὡς ἤδη μυρίους
αὐτῶν ὑπὸ τῶν θεηλάτων αὐτοῦ μαστίγων ἐλαυνομέ-
νους δοῦναι δόξαν τῷ Θεῷ, καὶ ἐξομολογήσασθαι τὰς


line 31
 ἐδέξατο, καὶ τὰ ὄρη κλόνον ὑπέμεινε, τοῦ εὐαγγελικοῦ

διαπορθμευομένου κηρύγματος. Ἐνταῦθα δὲ ὄρη τὸ (30)
τῶν δαιμόνων προσηγόρευσε στῖφος διὰ τὸν τῆς ἀλα-
50
ζονείας ὄγκον καὶ τοῦ τύφου τὸ ὑψηλόν· ὕδατα δὲ

τῶν ἀνθρώπων τὰς γνώμας, τὰς δίκην ὑδάτων τῇδε
κἀκεῖσε φερομένας ῥᾳδίως, καὶ ὑπὸ τῶν τῆς ἀπάτης


line 21
 ἱκέτευε τὴν συμφωνίαν αὐτῶν τὴν κατὰ τοῦ Σωτῆρος

διασκεδασθῆναι, τήν τε μεγαλαυχίαν αὐτῶν καὶ τὸ (20)
τῆς ἀλαζονείας ἔπαρμα ταπεινωθῆναι, πρὸς τὸ μὴ
ἐπιτρίβεσθαι, καὶ αὔξειν αὐτῶν τὰ κακά. Εὔλογα τοί-
νυν αἰτῶν, διὰ τῆς δεήσεως ἠξίου μὴ ὑπεροραθῆναι·


1245 line 56
 τοῦ ἐν μέσῳ τῆς οἰκίας παῤῥησίαν καὶ ἐλευθερίαν

ἔχοντος· ἐν ὄψεσι γὰρ δεσπότου ὁ τοιοῦτος. Ποιεῖν δὲ (55)
ὑπερηφανίαν ἐστὶ τὸ μετὰ ἀλαζονείας ἐνεργεῖν. Λέ-
γοι δ’ ἂν, καὶ ὅτι· Οὐ κατῴκει ἐν τῇ καρδίᾳ μου λο-
γισμὸς ὑποβάλλων ὑπερηφανίαν. Λαλῶν ἄδικα οὐ

 42. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Contra Arianos et de seipso (orat.

33) {2022.041} (A.D. 4) Volume 36 P. 233 line 41
 τὸν ἐκ στοιχείων καὶ ἀριθμῶν Θεόν· Μοντανοῦ

τὸ πονηρὸν πνεῦμα καὶ γυναικεῖον· Μάνου τὴν (40)
ὕλην μετὰ τοῦ σκότους· Ναυάτου τὴν ἀλαζο-
νείαν, καὶ τὴν ἐν ῥήμασι καθαρότητα· Σαβελλίου
τὴν ἀνάλυσιν καὶ τὴν σύγχυσιν, καὶ τὴν, ἵν’
οὕτως εἴπω, κατάποσιν, τὰ τρία εἰς ἓν συναιροῦν-

 43. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Carmina moralia {2022.060} (A.D.

4) Column 951 line 10
 Φίλτρου κλαπέντος εἰς ξένον ποθούμενον,

Καλοῦσι δ’ αὐτὴν ζηλοτυπίαν οἱ πάλαι.
51
Ἀλαζονείαν, ὄγκον οἶδα καρδίας· (10)

Τύφον δ’, ἄναψιν, ἣν ἐγείρει κουφότης.
Ὑπερήφανος δ’ ἔμοιγε καὶ φανητίας.

 44. Αθανάσιος θεολόγος. . Expositiones in Psalmos {2035.061}

(A.D. 4) Volume 27 P. 340 line 29
 Μὴ ἐπαίρετε εἰς ὕψος τὸ κέρας ὑμῶν. Καὶ γὰρ

τὰ κερασφόρα ζῶα σφόδρα ἐπὶ τοῖς κέρασι γαυριᾷ.
Παρεγγυᾷ δὲ αὐτοῖς ὁ λόγος μὴ αὔξειν τῇ ἀλαζονείᾳ
τὴν ἀνομίαν, μηδὲ κατὰ τοῦ Θεοῦ γλῶτταν κινεῖν. (30)
Ὅτι οὔτε ἐξ ἐξόδων, οὔτε ἀπὸ δυσμῶν, οὔτε (32)


(A.D. 4) Volume 27 P. 340 line 45
 ταῦτα καὶ ἐπὶ τοὺς δύο λαοὺς, τῶν Ἰουδαίων τέ

φημι καὶ τὸν ἐξ ἐθνῶν· ὁ μὲν γὰρ τεταπείνωται διὰ
τὴν ἀλαζονείαν· ὁ δὲ ὑψοῦται διὰ τὴν ταπεινοφροσύ- (45)
νην. (Corderius.) Αὐτὸς γὰρ καθιστᾷ βασιλεῖς, καὶ
μεθιστᾷ, ἐγείρει ἀπὸ γῆς πτωχὸν, καὶ ἀπὸ κοπρίας


(A.D. 4) Volume 27 P. 365 line 27
 (365) ᾨδὴ ΨΑΛΜΟΥ τῷ Ἀσάφ. ΠΒʹ.

Ὑπόθεσις.
Εὐχὴν ἐνταῦθα ἀνατείνει πρὸς Θεὸν, τῆς ἀλαζονείας (27)

ἀξιῶν τὰ ἔθνη τιμωρήσασθαι τὰ τῶν Ἀσσυρίων
εἰς τὸν κατὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ συμπράξαντα πόλε-


(A.D. 4) Volume 27 P. 425 line 27
 μένους ἐξήλαυνον. Ὑπερηφάνῳ ὀφθαλμῷ καὶ (25)

ἀπλήστῳ καρδίᾳ, τούτῳ οὐ συνήσθιον. Οὔτε μὴν
τοὺς ἀλαζονείᾳ καὶ πλεονεξίᾳ χρωμένους ἐποιούμην
52
συσσίτους.
 53. Βασίλειος Καισαρείας. . Homiliae super Psalmos {2040.018}

(A.D. 4) Volume 29 P. 245 line 5
 ται, ποτὲ μὲν ἐπὶ τὸ κυρτὸν, ποτὲ δὲ ἐπὶ τὸ κοῖλον

τῆς εὐθείας διακλασθείσης· οὕτω καὶ σκολιὰ καρδία,
νῦν μὲν ὑψουμένη δι’ ἀλαζονείαν, νῦν δὲ ταπεινου- (5)
μένη διὰ λύπας καὶ συστολάς. Διόπερ φησὶν ὁ Ἐκ-
κλησιαστὴς, ὅτι Διεστραμμένον οὐ κατευθυν-


(A.D. 4) Volume 29 P. 293 line 42
 τρίψει Κύριος τὰς κέδρους τοῦ Λιβάνου. Οἱ τοῖς (40)

ἀλλοτρίοις πράγμασιν ἐπιβαίνοντες, καὶ ἀπ’ ἐκείνων
ἑαυτοῖς τὴν ἀλαζονείαν συνάγοντες, οὗτοί εἰσι κέδροι
τοῦ Λιβάνου. Ὥσπερ γὰρ αἱ κέδροι, καθ’ ἑαυτὰς οὖ-
σαι ὑψηλαὶ, τῷ ἐπ’ ὄρους ὑψηλοῦ πεφυκέναι, ἐκ τῆς


(A.D. 4) Volume 29 P. 293 line 47
 προσθήκης τοῦ ὄρους περιφανέστεραι γίνονται· οὕτω (45)

καὶ οἱ τοῖς φθαρτοῖς τοῦ κόσμου πράγμασιν ἐπερει-
δόμενοι κέδροι μέν εἰσι διὰ τὴν ἀλαζονείαν καὶ τὸ τῆς
διανοίας ἔπαρμα, Λιβάνου δὲ κέδροι προσαγορεύον-
ται, διὰ τὸ τῷ ἀλλοτρίῳ ὑψώματι ἐπαγάλλεσθαι, καὶ


(A.D. 4) Volume 29 P. 293 line 51
 ται, διὰ τὸ τῷ ἀλλοτρίῳ ὑψώματι ἐπαγάλλεσθαι, καὶ

ὑπὸ γῆς καὶ τῶν γηίνων πραγμάτων, οἷον ὑπὸ τῆς (50)
κορυφῆς τοῦ Λιβάνου, πρὸς ἀλαζονείαν ἐπαίρεσθαι.
Οὐ πάσας δὲ τὰς κέδρους συντρίβει ὁ Κύριος, ἀλλὰ
τὰς τοῦ Λιβάνου. Ἐπειδὴ γὰρ εἰδωλολατρείας τόπος

53

(A.D. 4) Volume 29 P. 409 line 11
 αὐτὴν τάξεως, οὕτως ἀνάβαινε πρὸς τὴν τοῦ κτί-

σαντος θεωρίαν. Εἶτα κάμπτων αὐτῆς τὸν ὑψηλὸν (10)
τῆς ἀλαζονείας τράχηλον, Κλῖνον, φησὶ, τὸ οὖς
σου. Μὴ ἀποδράμῃς πρὸς τοὺς ἔξω μύθους, ἀλλὰ
κατάδεξαι τὸ ταπεινὸν τῆς ἐν τῷ εὐαγγελικῷ λόγῳ

 58. Βασίλειος Καισαρείας. . Adversus Eunomium (libri 5)

{2040.019} (A.D. 4) Volume 29 P. 508 line 26
 ἀκουόντων τοὺς λογισμοὺς ὑφελέσθαι, ἀλλ’ ἀξιοῖ καὶ

τοὺς ὕστερόν ποτε συνεσομένους τῷ λόγῳ τὴν αὐτὴν (25)
ἔχειν γνώμην. Ὢ τῆς ἀλαζονείας! τὸ καὶ εἰς ὕστε-
ρον οἴεσθαι αὐτῷ διαρκέσειν τὸν λόγον, καὶ ἀθά-
νατον εἰς τὸν ἐπιόντα χρόνον τὴν μνήμην αὐτοῦ φυ-


{2040.019} (A.D. 4) Volume 29 P. 508 line 41
 τες, παντὸς ἐπικαλύμματος γυμνὴν ἐκτιθέμεθα τὴν

ἀλήθειαν. (40)
ΒΑΣ. Ποίας ἀλαζονείας ὑπερβολὴν ὁ κόμπος οὗ-
τος τῶν λόγων οὐχ ὑπεραίρει; Καὶ πρόσεστι τῇ
εἰρωνείᾳ καὶ ὕβρις κατὰ τῶν δικαζόντων· εἴπερ τῷ


{2040.019} (A.D. 4) Volume 29 P. 509 line 3
 (509) ἄνδρες, πρὸς αὐτὸ τὸ ἀκρότατον τῆς ἀρετῆς ἀνελ-

θόντι, καὶ ὑπερβάντι μὲν τὰ γήϊνα, πᾶσαν δὲ τὴν
πολιτείαν εἰς οὐρανὸν μεταθέντι. Καινὸς οὗτος ἀλα-
ζονείας τρόπος. Δι’ ὧν γὰρ ἀμελεῖν προσποιεῖται τοῦ
τύφου, πρὸς τὴν ἐσχάτην φυσίωσιν ἑαυτὸν ὑπεραί- (5)
ρει. Εἰ γὰρ ἐφ’ οἷς ἐνδείκνυται συγγνώμης ἀξίως

 61. Δίδυμος Καίκος. Commentarii in Job (in catenis) {2102.014}

(A.D. 4) Volume 39 P. 1153 line 8
54
 τόπων πρὸς σωτηρίαν καταλαμβάνειν, ἐν οἷς γινό-

μενοι τὸν ἐν ποσὶ διαφεύγοιεν κίνδυνον. Οὐκοῦν ὁ
ἀσεβὴς ἔσται ἐν τούτοις, τῆς ἐκ τοῦ πλούτου ἀλα-
ζονείας ἀξίαν τὴν δίκην διδοὺς τῆς προσούσης εὐ-
εξίας τὴν μεταβολὴν, καὶ τὰ σὺν πολλῷ δὲ τῷ (10)
πόνῳ συλλεγέντα, εἰς ἀλλοτρίους μεταστήσεται.

 62. Δίδυμος Καίκος. De trinitate (lib. 2.8-27) [Sp.] {2102.042}

(A.D. 4) Volume 39 P. 617 line 25
 καὶ οὐκ ἄλλῳ, τὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ὥστε οἷς

ἂν ἐπῆραν τὸ φρόνημα αὐτῶν αἱρετικοὶ, τούτοις ἂν
καθ’ ἑαυτῶν τὴν ἐπ’ ἀλαζονείᾳ καὶ κακοδοξίᾳ διαβο- (25)
λὴν ἐκίνησαν. Οὐκ ἔστη αὐτοῖς ἄχρι τούτων τὰ τῆς
ἀσεβοῦς καὶ ἀπροσήκου διαβολῆς. Θολοῦν γὰρ πειρώ-

 63. Δίδυμος Καίκος. De trinitate (lib. 3) [Sp.] {2102.043} (A.D.

4) Volume 39 P. 957 line 36
 σθὲν, οὔτε ναὸν ἔχει τὸν ἄνθρωπον ἴσως τοῦ Θεοῦ,

οὐδὲ θεῖον γέγραπται. Ἄλλως τε δὲ σεσήμαται ὁ (35)
πρωτόκτιστος, ὃς τῆς πρωτείας δι’ οἰκείαν ἀλαζο-
νείαν εἰς τὰ ἔσχατα τῶν ἐσχάτων ἐῤῥίφη. ΚΕΦ. ΛΓʹ. (41)
Καὶ Ἰουδαίων δὲ οἰηθέντων τὸν Κύριον, μὴ τοῦ

 64. Ευάγριος. De octo spiritibus malitiae (sub nomine Nili

Ancyrani) {4110.023} (A.D. 4) Volume 79 P. 1164 line 21
 ἀλλ’ ἐκεῖνος ἐνήργησεν. Ὁμολόγει τὸν ὑψώσαντα,

ἵνα μείνῃς ἐν τῷ ὕψει βέβαιος· ἐπίγνωθι τὸν ὁμόφυ- (20)
λον, ὅτι τῆς αὐτῆς ἐστιν οὐσίας. Μὴ δι’ ἀλαζονείας
ἀρνοῦ τὴν συγγένειαν. ΚΕΦΑΛ. ΙΘʹ.
 65. Ευάγριος. De octo spiritibus malitiae (sub nomine Nili

 ῥαγεῖσα ἀφανισθήσεται, καὶ μνήμη ὑπερηφάνου

ὄλλυται. Λόγος ταπεινοῦ μάλαγμα ψυχῆς, ὁ δὲ τοῦ
ὑπερηφάνου ἀλαζονείας πεπλήρωται Προσευχὴ τα- (35)
πεινοῦ ἐπικάμπτει Θεὸν, παροξύνει δὲ τὸν Θεὸν
55
δέησις ὑπερηφάνου. Στέφανος δώματός ἐστιν ἡ ταπει-

 66. Εφραίμ Σύρος. . Sermo de virtutibus et vitiis {4138.001}

(A.D. 4) Sec. 5 line 13
 τοῦ Διαβόλου· εὑρετής ἐστι πάσης πονηρίας · ποιητικός ἐστι

μαχῶν· λοιδόρων
ἐστὶ φίλος· τῶν καταλαλούντων ἐστὶ συνόμιλος· τῶν ὑβριζόντων
σύμβουλος· τῶν
φθονούντων διορθωτής· τῆς ὑπερηφανίας ἐργάτης· τῆς ἀλαζονείας
σκεῦος. Καὶ
ἁπαξαπλῶς, ὁ μὴ κτησάμενος τὴν ἀγάπην, ὄργανόν ἐστι τοῦ
ὑπεναντίου, καὶ
πλανᾶται ἐν πάσῃ ἀτραπῷ, καὶ οὐκ οἶδεν ὅτι ἐν σκότει
διαπορεύεται. (15)


(A.D. 4) Sec. 23 line 48
 λέγω· Ποία ἀπολογία τῷ διὰ φιλοδοξίαν ἐγκαλουμένῳ ἢ δι’

αὐθάδειαν ἢ διὰ πα-
ρακοὴν ἢ δι’ ἀνυποταξίαν ἢ γαστριμαργίαν ἢ διὰ προπέτειαν ἢ
διὰ πολυλογίαν ἢ
δι’ ὑπερηφανίαν ἢ δι’ αὐθεντίαν ἢ δι’ ἀλαζονείαν ἢ διὰ φθόνον ἢ
ἔριν ἢ ὀξυχολίαν
ἢ διὰ λοιδορίαν ἢ συκοφαντίαν; Ποία ἀπολογία τῷ διὰ ταῦτα τὰ
ἐλάχιστα μέλ-
λοντι ἐγκαλεῖσθαι; Ποῖον κέρδος ἢ ποία ἡδονὴ ἐκ τούτου
προσγίνεταί σοι; Ποῖον (50)

 68. Συνέσιος. . Epistulae {2006.001} (A.D. 4-5) Epistle 142 line

27
 ἐπιτηδεύμασι τούτοις συγγένειαν. μεγαλόφρων δὲ (25)

ὢν ὡς οὐδείς πω στρατιώτης, ἐκ γειτόνων τῆς μεγα-
λοφροσύνης παροικοῦσαν τὴν ἀλαζονείαν ἐκφεύγει.
τὸν οὖν τοιοῦτον, κἂν μὴ γράφω, φιλῶ, κἂν μὴ θερα-
πεύω, τιμῶ.

56
 69. Σωκράτης Σχολαστικός. Εκκλησιαστική ιστορία. (A.D. 4-5)

Book 1 ch. 22 line 64
 γίνεσθαι συγχωρεῖ, πότερον γυμνάσαι τὰ ἀγαθὰ τῶν δογμάτων

βουλόμενος τῆς ἐκκλησίας, καὶ τὴν ἐπὶ τῇ πίστει προσγινομένην
ἀλαζονείαν ἐκκόπτειν, ἢ ὅπως ποτὲ ἔχοι, δυσχερὴς μὲν καὶ μακρὰ
ἡ ἀπόδοσις, οὐκ εὐκαίρως δὲ νῦν ἐξετάζεται· οὔτε γὰρ
δόγματα (65)
πρόκειται γυμνάζειν ἡμῖν, οὔτε τοὺς περὶ προνοίας καὶ κρίσεως
τοῦ


 τὴν Κωνσταντινούπολιν ἔρχεται. Καὶ αὐτὸς μὲν πάλιν τὴν προσή-

κουσαν κηδεμονίαν τῶν ἐκκλησιῶν ἐποιεῖτο· Σαραπίωνος δὲ τὴν
(40)
ὀφρῦν καὶ τὴν ἀλαζονείαν οὐδεὶς ὑποφέρειν ἐδύνατο. Ἐπεὶ γὰρ
πολλὴν τὴν παρρησίαν παρὰ τῷ ἐπισκόπῳ Ἰωάννῃ ἐκέκτητο, πέρα
τοῦ καθήκοντος πᾶσι προσεφέρετο· διὸ καὶ τὸ κατὰ τοῦ ἐπισκόπου
 71. Ιωάννης Χρυσόστομος. Adversus oppugnatores vitae

monasticae (lib. 1-3) {2062.003} (A.D. 4-5) Volume 47 P. 337 line
19
 τῶν ποταμῶν, ἀντ’ ἐκείνου λαβεῖν. Καὶ εἴ γε ἦν δυνατὸν

τοῦτο γενέσθαι, ἔμαθες ἂν ἀπὸ τῆς πείρας αὐτῆς, ὡς οὐκ
ἀλαζονείας τὰ ῥήματα, ἀλλὰ πολλῷ πλείω καὶ μείζω
εὑρόντες καταφρονήσουσιν ἐκείνου, καὶ οὐκ ἄν ποτε αὐ- (20)
τὸν ἀλλάξαιντο τούτου. Καὶ τί λέγω, ἀλλάξαιντο; οὐδὲ


9
 ἐπικουροῦντες; οἱ τὸ εὐτελὲς τῆς ἀνθρωπίνης ἐπεσκεμμέ-

νοι φύσεως, ἢ οἱ μηδὲ τοῦτο αὐτὸ εἰδέναι θέλοντες, ἀλλ’
ὑπὸ τῆς ἄγαν ἀλαζονείας καὶ τὸ ἀνθρώπους αὐτοὺς
νομίζειν ἀπολωλεκότες; οἱ πόρνας τρέφοντες, καὶ τοῖς (10)
57
ἀλλοτρίοις λυμαινόμενοι γάμοις, ἢ οἱ καὶ τῆς ἑαυτῶν

 73. Ιωάννης Χρυσόστομος. Ad Stelechium de compunctione (lib.

2) {2062.005} (A.D. 4-5) Volume 47 P. 420 line 2
 στρέφομεν, καὶ οὐ πρότερον ἀφιστάμεθα γαυρούμενοι (50)

(420) καὶ φυσώμενοι, ἕως ἂν καὶ αὐτὸ τὸ μικρὸν διὰ τῆς
ἀλαζονείας κενώσωμεν. Ταῦτα καὶ ὁ Δαυῒδ σκοπῶν ἔλεγε·
Τί ἐστιν ἄνθρωπος, ὅτι μιμνήσκῃ αὐτοῦ; Οὐ μόνον
δὲ, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀγνωμοσύνης αὐτοῦ κατηγορῶν, Ἄν-

 100. Ιωάννης Χρυσόστομος. Expositiones in Psalmos

{2062.143} (A.D. 4-5) Volume 55 P. 118 line 18
 κέρδος ἐγίνετο. Τί γὰρ ὄφελος ἐκ τοῦ λέοντα ἔχειν

ὑποχείριον καὶ χειροήθη; τί δὲ πλέον ἀπὸ τοῦ πάρ-
δαλιν ἔχειν τιθασσόν; Οὐδὲν, ἀλλ’ ἢ ἀλαζονεία μόνον
καὶ ἀπόνοια. Διὰ δὴ τοῦτο ταῦτα μὲν εἴασεν ἔξω μέ-
νειν τῆς ἀρχῆς, τὰ δὲ χρήσιμα ἡμῖν χειροήθη...
Απληστία
 1. Ευρυπίδης. Andromacha (5 B.C.) Line 218
 τύραννον ἔσχες ἄνδρ’, ἵν’ ἐν μέρει λέχος

δίδωσι πολλαῖς εἷς ἀνὴρ κοινούμενος,
ἔκτεινας ἂν τάσδ’; εἶτ’ ἀπληστίαν λέχους
πάσαις γυναιξὶ προστιθεῖσ’ ἂν ηὑρέθης.
αἰσχρόν γε· καίτοι χείρον’ ἀρσένων νόσον (220)

 2.Ισοκράτης. Evagoras (orat. 9) {0010.015} (5-4 B.C.) Sec. 54

line 8
 αὐτοῖς ὅπως τῶν συμφορῶν αὐτὴν ἀπαλλάξουσιν ταχὺν τὸν

καιρὸν Λακεδαιμόνιοι παρεσκεύασαν· ἄρχοντες γὰρ τῶν
Ἑλλήνων καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν εἰς τοῦτ’ ἀπλη-
στίας ἦλθον ὥστε καὶ τὴν Ἀσίαν κακῶς ποιεῖν ἐπεχείρη-
σαν. (55) Λαβόντες δ’ ἐκεῖνοι τοῦτον τὸν καιρὸν καὶ τῶν
στρατηγῶν τῶν βασιλέως ἀπορούντων ὅ τι χρήσωνται τοῖς

58

line 4
 πείθειν, εἰ δυναστείαν μόνον καὶ πλοῦτον ἑώρων ἐξ αὐτῶν

γενησόμενον· ἡγοῦμαι γὰρ τά γε τοιαῦτα καὶ νῦν σοι πλείω
τῶν ἱκανῶν ὑπάρχειν, καὶ πολλὴν ἀπληστίαν ἔχειν ὅστις
προαιρεῖται κινδυνεύειν ὥστ’ ἢ ταῦτα λαβεῖν ἢ στερη- (5)
θῆναι τῆς ψυχῆς. (134) Ἀλλὰ γὰρ οὐ πρὸς τὰς τού-


Sec. 103 line 2
 διετελέσαμεν μᾶλλον ἢ τοὺς ἐν τῷ παρόντι κακῶς ἡμᾶς

ποιοῦντας· (103) Λακεδαιμόνιοι δ’ οὔτε πάσχοντες κακὸν
οὐδὲν οὔτε μέλλοντες οὔτε δεδιότες εἰς τοῦτ’ ἀπληστίας
ἦλθον ὥστ’ οὐκ ἐξήρκεσεν αὐτοῖς ἔχειν τὴν κατὰ γῆν
ἀρχὴν, ἀλλὰ καὶ τὴν κατὰ θάλατταν δύναμιν οὕτως ἐπεθύ-

 5. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus P. 493 sec. b line 3
 (b) τῶν δ’ ἀνοήτων τοῦτο τῆς ψυχῆς οὗ αἱ ἐπιθυμίαι εἰσί,

τὸ ἀκόλαστον αὐτοῦ καὶ οὐ στεγανόν, ὡς τετρημένος εἴη
πίθος, διὰ τὴν ἀπληστίαν ἀπεικάσας. τοὐναντίον δὴ οὗτος
σοί, ὦ Καλλίκλεις, ἐνδείκνυται ὡς τῶν ἐν Ἅιδου—τὸ ἀιδὲς
δὴ λέγων—οὗτοι ἀθλιώτατοι ἂν εἶεν, οἱ ἀμύητοι, καὶ φοροῖεν (5)

 Ὁμοίως γοῦν ἄν, ἔφη, ἡμῖν αὐτοῖς πορευοίμεθα.

Οὐκοῦν, ἦν δ’ ἐγώ, μεταβάλλει μὲν τρόπον τινὰ τοιόνδε
ἐξ ὀλιγαρχίας εἰς δημοκρατίαν, δι’ ἀπληστίαν τοῦ προκει-
μένου ἀγαθοῦ, τοῦ ὡς πλουσιώτατον δεῖν γίγνεσθαι; (10)
Πῶς δή;

 καθίστατο—τοῦτο δ’ ἦν [ὑπερ]πλοῦτος· ἦ γάρ; —

Ναί. (5)
Ἡ πλούτου τοίνυν ἀπληστία καὶ ἡ τῶν ἄλλων ἀμέλεια
59
διὰ χρηματισμὸν αὐτὴν ἀπώλλυ.

Ἀληθῆ, ἔφη.

 Ἀληθῆ, ἔφη.
Ἆρ’ οὖν καὶ ὃ δημοκρατία ὁρίζεται ἀγαθόν, ἡ τούτου
ἀπληστία καὶ ταύτην καταλύει; (10)
Λέγεις δ’ αὐτὴν τί ὁρίζεσθαι;
Τὴν ἐλευθερίαν, εἶπον. τοῦτο γάρ που ἐν δημοκρατουμένῃ

 9. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus P. 562 sec. c line 5
 Λέγεται γὰρ δή, ἔφη, καὶ πολὺ τοῦτο τὸ ῥῆμα.

Ἆρ’ οὖν, ἦν δ’ ἐγώ, ὅπερ ᾖα νυνδὴ ἐρῶν, ἡ τοῦ τοιούτου
ἀπληστία καὶ ἡ τῶν ἄλλων ἀμέλεια καὶ ταύτην τὴν πολιτείαν (5)
μεθίστησίν τε καὶ παρασκευάζει τυραννίδος δεηθῆναι;
Πῶς; ἔφη.

 (b) καὶ ἕνεκα τῆς τούτων πλεονεξίας λακτίζοντες καὶ κυρίττοντες

ἀλλήλους σιδηροῖς κέρασί τε καὶ ὁπλαῖς ἀποκτεινύασι δι’
ἀπληστίαν, ἅτε οὐχὶ τοῖς οὖσιν οὐδὲ τὸ ὂν οὐδὲ τὸ στέγον
ἑαυτῶν πιμπλάντες.
Παντελῶς, ἔφη ὁ Γλαύκων, τὸν τῶν πολλῶν, ὦ Σώκρατες, (5)

 15. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus P. 831 sec. d line 4
 αἰτίαν χρὴ φάναι τοῦ μήτε τοῦτο μήτ’ ἄλλο μηδὲν καλὸν
κἀγαθὸν ἐθέλειν ἐπιτήδευμα πόλιν σπουδάζειν, ἀλλὰ διὰ τὴν
τοῦ χρυσοῦ τε καὶ ἀργύρου ἀπληστίαν πᾶσαν μὲν τέχνην
καὶ μηχανήν, καλλίω τε καὶ ἀσχημονεστέραν, ἐθέλειν ὑπο- (5)
μένειν πάντα ἄνδρα, εἰ μέλλει πλούσιος ἔσεσθαι, καὶ πρᾶξιν

 16.Λυσίας. . In Eratosthenem {0540.012} (5-4 B.C.) Sec. 19 line 7
 σεσθαι, καὶ ἀνδράποδα εἴκοσι καὶ ἑκατόν, ὧν τὰ μὲν βέλ- (5)

τιστα ἔλαβον, τὰ δὲ λοιπὰ εἰς τὸ δημόσιον ἀπέδοσαν,
60
εἰς τοσαύτην ἀπληστίαν καὶ αἰσχροκέρδειαν ἀφίκοντο καὶ

τοῦ τρόπου τοῦ αὐτῶν ἀπόδειξιν ἐποιήσαντο· τῆς γὰρ
Πολεμάρχου γυναικὸς χρυσοῦς ἑλικτῆρας, οὓς ἔχουσα

 17. Αριστοτέλης Πολιτική. (4 B.C.) Bekker P. 1257b line 16
 κις ἀπορήσει τῆς ἀναγκαίας τροφῆς· καίτοι ἄτοπον τοιοῦτον

εἶναι πλοῦτον οὗ εὐπορῶν λιμῷ ἀπολεῖται, καθάπερ καὶ τὸν (15)
Μίδαν ἐκεῖνον μυθολογοῦσι διὰ τὴν ἀπληστίαν τῆς εὐχῆς
πάντων αὐτῷ γιγνομένων τῶν παρατιθεμένων χρυσῶν. διὸ
ζητοῦσιν ἕτερόν τι τὸν πλοῦτον καὶ τὴν χρηματιστικήν, ὀρθῶς


 (1) Οἶδα, τέκνα μου, ὅτι ἐν ἐσχάτοις καιροῖς καταλεί-

ψουσιν οἱ υἱοὶ ὑμῶν τὴν ἁπλότητα, καὶ κολληθήσονται τῇ
ἀπληστίᾳ· καὶ ἀφέντες τὴν ἀκακίαν, προσπελάσουσι τῇ
κακουργίᾳ, καὶ καταλιπόντες τὰς ἐντολὰς Κυρίου, κολληθή-
σονται τῷ Βελίαρ· (2) καὶ ἀφέντες τὸ γεώργειον, ἐξακολουθή-

 19. Ωριγένης. Excerpta in Psalmos [Dub.] {2042.074} (A.D. 2-3)

Volume 17 P. 140 line 22
 μεως. Διὸ τῆς μὲν ἐπιθυμίας αὐτῶν ἐνεπλήσθησαν (20)

εἰς ἔνδειξιν τῆς περὶ αὐτοὺς θείας προνοίας· ἀπέβη
δὲ αὐτοῖς, διὰ τὴν ἀπιστίαν καὶ ἀπληστίαν, εἰς νόσον
χολέρας, ὑφ’ ἧς πολλοὶ διεφθάρησαν· ὧν τὸ ὑπό-
δειγμα αὐτοῖς τε ἐκείνοις, καὶ τοῖς πρὸς ἐκείνους

 20. Ωριγένης. Excerpta in Psalmos [Dub.] {2042.074} (A.D. 2-3)

 ὕπνου μόνον, ἀλλὰ καὶ βρωμάτων. Διὸ ἔπεμψεν αὐ-

τοῖς ὀρτυγομήτραν ἐπὶ τριάκοντα ἡμέρας· οἱ δὲ, τῇ
ἀπληστίᾳ χρησάμενοι, χολερικῷ πάθει ἐφθείροντο. (45)
Δὶς δὲ εὑρίσκω τὸν λαὸν φαγόντα ὀρτυγομήτραν·
61
ἅπαξ μὲν ἡνίκα εὐθέως ἐξῆλθον ἐκ γῆς Αἰγύπτου·

 21. GREGORIUS THAUMATURGUS Scr. Eccl. Metaphrasis in

Ecclesiasten Salamonis {2063.006} (A.D. 3) P. 997 line 38
 προαιρέσεως οὐκ ἀγαθῆς. Ὃς μεμονωμένος πάντοθεν,

καὶ οὔτε ἀδελφὸν ἔχων, οὔτε υἱὸν, κτήμασι δὲ πολλοῖς
εὐθηνούμενος, ἀπληστίᾳ συζῶν, χρηστότητι ἑαυτὸν
οὐθ’ ὅλως ὁτιοῦν ἐπιδοῦναι θέλει. Ἡδέως οὖν ἂν αὐ-
τὸν ἐροίμην, ὅτου χάριν ὁ τοιοῦτος μοχθεῖ, τὸ μὲν (40)

 22. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Contra Julianum imperatorem 1

(orat. 4) {2022.018} (A.D. 4) Volume 35 P. 593 line 44
 σὺ καὶ θανατῶν, εἴπερ ἄλλος τις; Πῶς οὐκ αἰδέ-

σιμα; Ταῦτα μὲν ἤδη καὶ πολλῷ τιμιώτερα τῆς Σό-
λωνος ἀπληστίας τοῦ σοφοῦ τε καὶ νομοθέτου,
(596) ἣν Κροῖσος ἤλεγξε τῷ Λυδίῳ χρυσῷ· καὶ τῆς Σωκρά-
τους φιλοκαλίας· αἰδοῦμαι γὰρ εἰπεῖν παι-


 πάλιν τὸ δρᾶμα τῆς ἀσεβείας· φαρμαχθῆναι φιλαν-

θρωπίᾳ τινὶ τὸ ἀπάνθρωπον, καὶ χρήμασι δελεασθῆ-
ναι στρατιωτικὴν ἀλογίαν σὺν ἀπληστίᾳ, μεθ’ ὧν τὰ
(609) πολλὰ βιοτεύουσιν. Ὁ μὲν οὖν προὐκάθητο, λαμ-
πρῶς πανηγυρίζων κατὰ τῆς εὐσεβείας, καὶ μέγα


 προστάγματα, δημοσίᾳ τε προτιθέμενα καὶ ἰδίᾳ

πληρούμενα, καὶ σύλησιν ἀναθημάτων τε καὶ χρημά- (30)
των, οὐ μᾶλλον ἐξ ἀσεβείας ἢ ἀπληστίας, καὶ
σκευῶν ἱερῶν ἁρπαγὴν, χερσὶ βεβήλοις ὑβριζομένων,
τούς τε ὑπὲρ τούτων ἀγομένους καὶ στρεβλου-

62

 καὶ θάλασσαν, εἰ μὴ θᾶττον πέρας ἐδόθη τοῖς

πράγμασι δεξιόν· τοσοῦτον ὑπερέβαλλον λῃστείᾳ καὶ
ἀπληστίᾳ τοὺς πρὶν ἑκατοντάχειρας· αἱ δὲ τῶν
ἐθνῶν ἀρχαὶ οὐ τοῖς ἐπιεικεστάτοις, ἀλλὰ τοῖς ἀπαν-
θρωποτάτοις ἐνεχειρίζοντο· καὶ μία ψῆφος ἦν εἰς (30)

 38. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In sanctum baptisma (orat. 40)

{2022.048} (A.D. 4) Volume 36 P. 420 line 28
 διὰ τῆς προτιμήσεως· οὐ γὰρ δόξα τῷ ἐξ οὗ ἡ τῶν

ἐξ αὐτοῦ ταπείνωσις. Πρὸς δὲ καὶ ὑφορῶμαι τὴν σὴν
ἀπληστίαν, μὴ τὸ μεῖζον λαβὼν διχοτομήσῃς
τὴν φύσιν, κατὰ πάντα τῷ μείζονι χρώμενος. Οὐ γὰρ
κατὰ τὴν φύσιν τὸ μεῖζον, τὴν αἰτίαν δέ. Οὐδὲν γὰρ (30)

 39. Αθανάσιος θεολόγος. . Vita sanctae Syncleticae [Sp.]

{2035.104} (A.D. 4) Volume 28 column 1548 line 53
 σις, τὸ ἐν ταῖς νόσοις ἐγκαρτερεῖν, καὶ εὐχαριστηρίους

ὕμνους ἀναπέμπειν τῷ κρείττονι. Ἀφαιρούμεθα
ὀφθαλμῶν; μὴ βαρέως ἐνέγκωμεν· τὰ γὰρ τῆς ἀπληστίας ὄργανα
ἀπεβάλομεν, ἀλλὰ τοῖς ἔνδον ὀφθαλμοῖς
τὴν δόξαν Κυρίου κατοπτριζόμεθα. Ἐκωφεύσαμεν; (55)
(1549) εὐχαριστήσωμεν τὴν ματαίαν ἀκοὴν τέλεον ἀποβαλόν-

 40. Συνέσιος. . Epistulae {2006.001} (A.D. 4-5) Epistle 4 line 205
 τοῦ πνεύματος, πάλιν δὲ δυσπειθὲς ἦν τὸ ἱστίον καὶ

οὐκ εὔτροχον εἰς καθαίρεσιν. οὕτως οὖν παρὰ δόξαν
ἀποφορτισάμενοι τὴν ἀπληστίαν τῆς βιαίας φορᾶς (205)
ἡμέραν ἑξῆς καὶ νύκτα ἠνέχθημεν, ἧς ἤδη περὶ δευ-
τέραν οὔσης ὀρνίθων ᾠδήν, ἐλάθομεν ἐγχρίμψαντες

 41. Ιωάννης Χρυσόστομος. Ad populum Antiochenum (homiliae

1-21) {2062.024} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 158 line 12
63
 μία. Μὴ λέγωμεν διὰ τὸ φαγεῖν καὶ πιεῖν πάντα τὰ κακά· (10)

οὐ γὰρ διὰ τοῦτο, ἀλλὰ διὰ τὴν ῥᾳθυμίαν καὶ τὴν
ἀπληστίαν τὴν ἡμετέραν. Οὐκ ἔφαγε γοῦν οὐδὲ ἔπιεν ὁ
διάβολος, καὶ κατέπεσεν· ἔφαγε καὶ ἔπιεν ὁ Παῦλος, καὶ
εἰς τὸν οὐρανὸν ἀνῆλθε. Πόσων ἀκούω λεγόντων, Μὴ

 42. Ιωάννης Χρυσόστομος. De paenitentia (homiliae 1-9)

{2062.027} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 333 line 33
 Θεῷ. Διὰ τί οὖν οὐκ εἶπεν, Ὁ ἐλεῶν πτωχὸν δίδωσι

Θεῷ, ἀλλὰ, Δανείζει; Οἶδεν ἡ Γραφὴ τὴν ἡμετέραν
πλεονεξίαν· προσέσχεν ὅτι ἡ ἀπληστία ἡμῶν πρὸς πλε-
ονεξίαν βλέπουσα τὸν πλεονασμὸν ζητεῖ. Καὶ διὰ τοῦτο
οὐκ εἶπεν ἁπλῶς· Ὁ ἐλεῶν πτωχὸν δίδωσι Θεῷ, ἵνα μὴ (35)


{2062.027} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 334 line 11
 μεν πρὸς ταῦτα. Δανείζων τοῖς ἄλλοις τί κερδαίνεις; τί

παρ’ αὐτῶν εἰς πλεονασμὸν ἐπιζητεῖς; οὐχ ἑκατοστὴν, (10)
ἐὰν τὴν ἔννομον ζητήσῃς; Ἐὰν δὲ πλεονάσῃς τὴν ἀπλη-
στίαν, διπλῆν καὶ τριπλῆν καρπώσῃ τὴν ἀδικίαν . Ἐγὼ
δέ σου νικῶ τὴν πλεονεξίαν· ὑπερβαίνω σου τὴν ὄρεξιν
τῆς ἀπληστίας· καλύπτω τῇ ἐμῇ ἀφθονίᾳ τὴν σὴν ἀμε-


{2062.027} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 334 line 14
 στίαν, διπλῆν καὶ τριπλῆν καρπώσῃ τὴν ἀδικίαν . Ἐγὼ

δέ σου νικῶ τὴν πλεονεξίαν· ὑπερβαίνω σου τὴν ὄρεξιν
τῆς ἀπληστίας· καλύπτω τῇ ἐμῇ ἀφθονίᾳ τὴν σὴν ἀμε-
τρίαν. Σὺ ἑκατοστὴν ζητεῖς, ἐγὼ δὲ ἑκατονταπλασίονα (15)
δίδωμί σοι. Εἶτα δανείζῃ, Κύριε· καὶ δανείζῃ παρ’ ἐμοῦ

 45. Ιωάννης Χρυσόστομος. Expositiones in Psalmos {2062.143}

(A.D. 4-5) Volume 55 P. 450 line 48
 καὶ ταπείνωσις ἐξ ἀπονοίας, ὡς ὅταν λέγῃ, Ὁ ὑψῶν

ἑαυτὸν, ταπεινωθήσεται. Ἔστι καὶ ἑτέρα ταπείνω-
64
σις, ἡ ἀπὸ τῆς ἀπληστίας. Τί γὰρ ταπεινότερον τῶν

κατορυττόντων ἑαυτοὺς ἐν πλούτῳ καὶ δυναστείαις
καὶ δόξαις; Διπλῶς γάρ εἰσι ταπεινοὶ οἱ τοιοῦτοι, (50)

 46. Ιωάννης Χρυσόστομος. In Joannem (homiliae 1-88)

{2062.153} (A.D. 4-5) Volume 59 P. 420 line 25
 ζοσι ταύτην ἔλαβες τὴν ἐξουσίαν, μυρίους ἂν εἰργάσω

φόνους, καὶ τὸ φῶς καὶ τὴν ζωὴν ἅπασαν ἀπέκλεισας.
Ὅπερ ἵνα μὴ γένηται, ἀνάγκῃ τὴν ἐν ἐκείνοις ἀπληστίαν (25)
διέκοψεν. Εἰ δὲ ἀλγεῖτε ταῦτα ἀκούοντες, πολλῷ μᾶλλον
ἐγὼ ταῦτα γινόμενα ὁρῶν. Μέχρι πότε σὺ πλούσιος,

 65. Ιωάννης Χρυσόστομος. De virtute animi [Sp.] {2062.366}

(A.D. 4-5) Volume 64 P. 476 line 26
 καιρος ἀπομάθῃ τὸ ἄπληστον, καὶ δῷ πρόφασιν

τῷ Θεῷ δευτέρου δώρου πρὸς ἀρχὴν ἀϊδίου. Δει- (25)
νὸν γὰρ εἰς ἀπληστίας σωφρονισμὸν τελευτή.
Τῷ γὰρ μετὰ μικρὸν κεισομένῳ τῆς ἀπλήστου τίς
ὄνησις κτίσεως; Τῷ τὸν βίον ὡς ὁδὸν διϊόντι ἡ τῶν

 66.Θεοδώρετος. Quaestiones in libros Regnorum et

Paralipomenon {4089.023} (A.D. 4-5) Volume 80 P. 561 line 9
 δέδωκεν ἐντολὰς, ὅπως δὲ ταύτας παρέβη ὁρμήσας

ἐπὶ τὰ σκῦλα. Οὐ τοσοῦτον γὰρ αὐτὸν ὁ παράνομος
κατέκρινεν ἔλεος, ὅσον ἡ ἀπληστία, καὶ ἡ πλεονεξία,
καὶ τῆς φιλοχρηματίας τὸ πάθος, ᾧ δουλεύσας (10)
παρέβη τὴν ἐντολήν. Ἀλλ’ ὁ Σαοὺλ τοῖς τοῦ Ἀδὰμ

 67.Θεοδώρετος. Interpretatio in Psalmos {4089.024} (A.D. 4-5)

 πρὸ ἡμῶν τήνδε προθεῖναι τὴν ἑρμηνείαν. Διαφόροις

γὰρ ἐντυχὼν ὑπομνήμασι, καὶ τοὺς μὲν εἰς ἀλληγο-
ρίαν μετὰ πολλῆς χωρήσαντας ἀπληστίας εὑρὼν,
τοὺς δέ τισιν ἱστορίαις τὴν προφητείαν ἁρμόσαντας, (40)
65
ὡς Ἰουδαίοις μᾶλλον τὴν ἑρμηνείαν συνηγορεῖν, ἢ


 ἐπιθυμίας αὐτῶν.» Ἀπήλαυσαν, φησὶν, ὧν ὠρέ-

χθησαν, καὶ τὴν γαστριμαργίαν ἐνέπλησαν· ἀλλ’
ὅμως τῆς ἀπληστίας εἰσεπράχθησαν δίκας.
«Ἔτι τῆς βρώσεως οὔσης ἐν τῷ στόματι αὐτῶν, (15)
[λαʹ] Καὶ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἀνέβη ἐπ’ αὐτοὺς, καὶ

 69.Θεοδώρετος. Explanatio in Canticum canticorum {4089.025}

(A.D. 4-5) Volume 81 P. 168 line 42
 ρώσεις τὸ ὄμμα, καὶ ἀμβλύτερον τοῦτο ποιήσεις. (40)

Τοιαύτη γὰρ τοῦ φωτὸς ἡ φύσις· ὥσπερ γὰρ φωτί-
ζει τὸ ὄμμα, οὕτως τούτου τὴν ἀπληστίαν κολάζει τῇ
βλάβῃ· «Ἀπόστρεψον τοίνυν τοὺς ὀφθαλμούς σου
ἀπεναντίον μου·» χαλεπώτερά σου μὴ ἐρεύνα, καὶ

 70.Θεοδώρετος. Interpretatio in Jeremiam {4089.026} (A.D. 4-5)

Volume 81 column 512 line 26
 μετενόησα.»
κδʹ. Τὰς ὁδοὺς αὑτῆς ἐπλάτυνεν ἐφ’ ὕδατα (25)
ἐρήμου. Διὰ τοῦ ἐπλάτυνε, τὴν ἀπληστίαν τῆς ἀσε-
βείας ἐδίδαξεν. Ὕδατα δὲ ἐρήμου τὰ εἴδωλα προσ-
ηγόρευσεν, ὡς ἐρημοποιὰ, καὶ πανωλεθρίας πρόξενα.

 71.Θεοδώρετος. Interpretatio in Ezechielem {4089.027} (A.D. 4-

 μὴ τελευταῖον ὡς χαλεπώτερον ἔκειτο, συνετέτακτο (5)

δὲ ὅμως τοῖς εἰρημένοις, ἱκανὸν ἦν δεδίξασθαι τοὺς
χρωμένους, καὶ πεῖσαι φυγεῖν τῆς ἀπληστίας ταύτης
τὸ εἶδος, ὡς τοῖς ἄγαν δυσσεβέσι καὶ παρανόμοις
συνεζευγμένον· ἀνδροφόνοις γὰρ καὶ εἰδωλολάτραις,

66

 83.Θεοδώρετος. De providentia orationes decem {4089.032}

(A.D. 4-5) Volume 83 P. 760 line 4
 δὲ ἀπέχρησεν αὐτῷ ἡ ἀφθονίας ἁπάντων ἀπό-

λαυσις· ἀλλὰ κατετόλμησε τοῦ τῆς γνώσεως φυτοῦ, οὗ
τὴν μετάληψιν ὁ Ποιητὴς ἀπηγορεύκει. Καὶ ἀπληστίαν
νοσήσας, καὶ τοῦ μὴ προσήκοντος ἐπιθυμήσας, παν- (5)
τὸς ἀπεστερήθη τοῦ παραδείσου. Τούτοις σε τοῖς ἐπι-

 84.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Epistulae paschales sive Homiliae

paschales (epist. 1-30) {4090.032} (A.D. 4-5) Volume 77 P. 473
line 11
 θάνατος ὁ τὸ νικᾶσθαι παραιτούμενος· κεκαινοτόμη-

ται φθορά· λέλυται θάνατος, πάθος ἀήττητον. ᾍδης (10)
δὲ ὁ πᾶσαν ἀπληστίαν νοσῶν, καὶ κόρον ἐπὶ τοῖς
τεθνεῶσιν οὐδένα δεξάμενος, ἐδιδάχθη καὶ ἄκων, ὃ
μὴ μαθεῖν νῷ [ἴσ. τῷ, ἢ, τὸ] πρότερον ἠνέσχετο. Οὐ


line 50
 ἀγαθά.» Ὠμοτάτων μὲν γὰρ ἔσθ’ ὅτε βαρβάρων

μυρίανδροι στρατιαὶ, πόλιν ἢ χώραν καταδῃοῦν
γλιχόμεναι, πολέμου πρόφασιν ποιοῦνται τὴν ἀπλη- (50)
στίαν· διαπιπτούσης δὲ τῆς ἐλπίδος αὐτοῖς εἰς τὸ
ἐναντίον, καλοὶ λίαν οἱ πόδες τοῦ τὴν εἰρήνην τοῖς
κινδυνεύουσιν ἀπαγγέλλοντος. Τοιουτονί τινα τρόπον

 87.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Commentarius in Isaiam prophetam

{4090.103} (A.D. 4-5) Volume 70 P. 112 line 28
 λαμῶνται τοίνυν ὑμᾶς, φησὶν, οἱ πράκτορες ὑμῶν.»

Ὅμοιον ὡς εἰ λέγοι· Τετρυγήκασιν ὑμῶν τὰς πε-
ριουσίας, καὶ οὐ μέχρι τούτου τὰ τῆς ἀπληστίας
67
αὐτοῖς. Ἀλλ’ ἤδη καὶ καλαμῶνται, τοῦτ’ ἔστι, τὰς

χεῖρας ἐπάγουσι, καὶ τοῖς ἔτι καταλελειμμένοις. Εὖ (30)


 89. Ιωάννης Μαλαλάς. Chronographia {2871.001} (A.D. 5-6) P.

408 line 16
 μων, βαστάζων κώδικα γεγραμμένον, καὶ ἀναγινώσκων καὶ

ἀναπτύξας τοῦ κώδικος φύλλα πέντε καὶ ἀναγνοὺς τὸ τοῦ
βα- (15)
σιλέως ὄνομα εἶπεν αὐτῷ, Ἴδε, διὰ τὴν ἀπληστίαν σου ἀπα-
λείφω δεκατέσσαρα· καὶ τῷ ἰδίῳ δακτύλῳ αὐτοῦ ἀπήλειψε,
φησί. καὶ διυπνίσθη ταραχθεὶς ὁ αὐτὸς Ἀναστάσιος βασιλεύς,

 90.Συμπλίκιος Commentarius in Epicteti enchiridion {4013.006}

(A.D. 6) P. 126 line 52
 κτησώμεθα, εἴκοσι βουλόμεθα· κἂν εἴκοσι, τεσσαρά- (50)

κοντα· καὶ ἐφεξῆς· καὶ πέρας οὐδὲν τῆς εἰς τὸ ἀχανὲς
τῆς ἀπληστίας ὠθήσεως. Δῆλον δὲ, ὅτι καθ’ ἕκαστον
τῶν πρὸς τὴν χρείαν τοῦ σώματος παραλαμβανομένων,
ἡ τὸν ὅρον ἐκβᾶσα φύσεως κτῆσις εἰς ἀοριστίαν ἐκπί-

 91.Ιωάννης Δαμασκηνός. Sacra parallela (recensiones secundum

alphabeti litteras dispositae, quae tres libros conflant) (fragmenta
e cod. Vat. gr. 1236) {2934.018} (A.D. 7-8) Volume 95 P. 1048
line 22
 αἰτήσεις οὐ χρὴ πρὸς πέρας ἄγειν, κἂν μήτηρ (20)

τυγχάνῃ.
ΜΓʹ. Περὶ ἀπληστίας· καὶ ὅτι ἀπλήστως ἔχομεν
πρὸς τὴν τοῦ πλείονος ὄρεξιν.
ΜΔʹ. Περὶ ἀδελφῶν.


line 30
68
 τὸ αὐτοματὲς ἐπιβούλευμα, τὸ εὔτεχνον εἰς κακουρ-

γίαν, τὸ εὐμήχανον εἰς ἀδικίαν , τὸ ἕτοιμον εἰς
πλεονεξίαν, τὸ ἀκόρεστον εἰς ἀπληστίαν, τὸ ὑπέρ- (30)
κομπον πνεῦμα, τὸ μεγαλοῤῥῆμον θράσος, τὸ εὐ-
διάλλακτον φρύαγμα, τὸ εὐάλωτον τόλμημα· ὁ πηλὸς


line 40
 ἔστιν ἐμὸν δοῦναι, ἀλλ’ οἷς ἡτοιμάσθη ὑπὸ τοῦ Πα-

τρός μου.»
ΤΙΤΛ. ΜΓʹ. —Περὶ ἀπληστίας· καὶ ὅτι ἀπλή- (40)
στως ἔχομεν πρὸς τὴν τοῦ πλείονος ὄρεξιν.
«ᾍδης καὶ ἀπώλεια οὐκ ἐμπίπλαται· ὡσαύτως


line 46
 «Οὐκ ἐμπλησθήσεται ὀφθαλμὸς τοῦ ὁρᾷν, καὶ οὐ

πληρωθήσεται οὖς ἀπὸ ἀκροάσεως.» (45)
«Δι’ ἀπληστίαν πολλοὶ ἐτελεύτησαν.»
Ἀπληστία σώματος, καὶ τοὺς τὰ ἄλλα σοφοὺς ἐκ-
μαίνειν δύναται, καὶ χεῖρον φρονεῖν βιάζεται, καθά-


line 47
 πληρωθήσεται οὖς ἀπὸ ἀκροάσεως.» (45)

«Δι’ ἀπληστίαν πολλοὶ ἐτελεύτησαν.»
Ἀπληστία σώματος, καὶ τοὺς τὰ ἄλλα σοφοὺς ἐκ-
μαίνειν δύναται, καὶ χεῖρον φρονεῖν βιάζεται, καθά-
περ ὑβριστὴς πῶλος, τὸν λογισμὸν συναρπάζουσα.

69

line 33
 ὁ ἐν ἀρχαῖς ὑποβλέπεται· ὁ ἐν ἐξουσίαις μισεῖται, ὁ

ἐν δυναστείαις σκευάζεται· οἱ πόλεμοι συνεχεῖς, οἱ
φόνοι ἐπάλληλοι. Ἡ ἀπληστία τυραννεῖ, ἡ πλεον-
εξία δυναστεύει, τὸ ψεῦδος ὑπεραίρεται· ἡ πρὸς ἀλ-
λήλους πίστις ἀπέφυγεν, ἡ ἀλήθεια τὴν γῆν κατ- (35)


e cod. Vat. gr. 1236) {2934.018} (A.D. 7-8) Volume 96 P. 100 line
26
 μέτρον τῆς ἀνομίας ἐφ’ ἑαυτοὺς κλίνοντες.

Χαλεπώτατόν ἐστιν ἐν τοῖς λιμοῖς ἡ τῶν ἐχόντων (25)
ἀναλγησία καὶ ἀπληστία. Τηροῦσι γὰρ τοὺς καιροὺς,
καὶ καταπραγματεύονται τὴν ἔνδειαν, καὶ γεωρ-
γοῦσι τὰς συμφορὰς, οὔτε τῷ Κυρίῳ δανείζειν τὸν

 104. Γεώργιος Μοναχός. Χρονικόν. breve (lib. 1-6) (redactio

recentior) {3043.002} (A.D. 9) Volume 110 P. 976 line 41
 στιανοῖς ἐπενόησεν, Ὅθεν ἡ Γραφὴ προασφαλιζομένη

τὸν τοιοῦτον ἔλεγεν· «Μὴ ἀποπληστεύου, ὅτι δι’ (40)
ἀπληστίαν πολλοὶ ἐτελεύτησαν· ὁ δὲ προσέχων
ζωὴν προσθήσει·» καί· «Πολλοὺς ἀπώλεσε τὸ χρυσίον
καὶ καρδίαν βασιλέως ἐξέκλινεν·» πόσοι γὰρ τοῦ


 (14) Οἱ δὲ τῆς Ἑλλάδος καὶ τῶν Ἀθηνῶν οἰκή-

τορες συνεχῶς ἐπηρεαζόμενοι παρὰ Χασὲ υἱοῦ τοῦ
Γούβη, τὴν αὐτοῦ ἀσωτίαν (καὶ ἀπληστίαν)
μὴ ἐνεγκόντες, λίθοις τοῦτον ἀνεῖλον κακῶς ἔνδο- (35)
θεν τοῦ θυσιαστηρίου τοῦ ἐν Ἀθήναις ναοῦ.

70
 106. Φώτιος. Λεξικόν. (Ε—Ω) (A.D. 9) mu P. 254 line 6
 Μηρεύεται: σωρεύεται· εἰλεῖται· καὶ μηρευόμενον·

καὶ μήρευμα· καὶ μηρεύω, τὸ εἰλῶ καὶ σωρεύω. (5)
Μεισητία: πρὸς ὅτι οὖν ἄχαρις ἀπληστία.
Μελανίππιον: Μελανίππου τοῦ Θησέως ἡρῶόν ἐστιν.
Μελανωπος: οὗτος κηδεστὴς ἦν Διοφάντου τοῦ

 107. Φώτιος. Λεξικόν. (Ε—Ω) (A.D. 9) mu P. 272 line 10
 ἀνίκανον λέγει· μεταφορικῶς δὲ καὶ ἐπὶ τῆς ἀπλή-

στου κατὰ τὴν τροφὴν τίθεται ἡ λέξις.
Μισητία: ἡ πρὸς ὅτι οὖν ἄχαρις ἀπληστία. (10)
Μίτρα: διάδημα ἢ ζώνη.
Μιχθῆναι ἢ μιγῆναι: ἀπαντῆσαι· συμμίξαι· ὁμι-

 108. Συμεών Λογοθέτης. Χρονικόν. (sub nomine Leonis

Grammatici vel Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis) (redactio A
+ B operis sub titulo Epitome fort. sub auctore Trajano Patricio)
{3070.001} (A.D. 10) P. 202 line 10
 ἐξώρισεν αὐτὴν ἐν τῇ Πριγκίπῳ τῇ νήσῳ, ὃ αὐτὴ ᾠκοδόμη-

σεν εἰς μονήν. ἰδὼν δὲ πάντας τοὺς ἐν τέλει λυπουμένους
ἐπ’ αὐτῇ διὰ τὴν ἀπληστίαν αὐτοῦ, φοβηθείς, καίπερ βαρυτά-
(10)
του χειμῶνος ὄντος, ἐξώρισε τὴν αὐτὴν τὴν Εἰρήνην ἐν Λέ-
σβῳ τῇ νήσῳ φρουρεῖσθαι. προσελάβετο δὲ Κωνσταντῖνον


{3070.001} (A.D. 10) P. 204 line 18
 ἐκείνου δὲ δηλώσαντος παρακλήσεως λόγους, “ἱκανούσθω σοι,

ὦ βασιλεῦ, ἕως τούτου,” οὐ προσήκατο παντελῶς τῆς εἰρήνης
τὰ ῥήματα διὰ πολλὴν ἀπληστίαν. ἐφ’ οἷς χαλεπήνας ὁ
βάρβαρος τὰς τῆς χώρας εἰσόδους καὶ ἐξόδους περιέφραξεν
ὀχυρώμασι ξυλίνοις, καὶ μεθ’ ἡμέρας δύο συναθροίσας λαὸν (20)

71

{3070.001} (A.D. 10) P. 205 line 2
 τοὺς τῶν Βουλγάρων ἄρχοντας, ἐγκαυχώμενος κατ’ αὐτοῦ ὡς

(25)
(205) ἀπλήστου καὶ τὴν εἰρήνην μὴ θελήσαντος. ὡς δέ τινες ἔφα-
σαν πολλοὺς Χριστιανοὺς αὐτὸν πεφονευκέναι διὰ τὴν ἀπλη-
στίαν καὶ φιλαργυρίαν αὐτοῦ· ἐπέτεινέ τε τούς τε φόρους
τῶν ὑπὸ χεῖρα, καὶ τὰς δημοσίας ἀρχὰς ὠνίους χρυσίου τοῖς
βουλομένοις προύθηκε. κἀκεῖνος ἄξιος ἦν προβαλέσθαι εἰς (5)


{3070.001} (A.D. 10) P. 294 line 8
 ἐτελεύτησεν. οἱ δὲ τῆς Ἑλλάδος καὶ τῶν Ἀθηνῶν οἰκήτορες

συνεχῶς ἐπηρεαζόμενοι παρὰ Χασὲ υἱοῦ τοῦ Ἰούβη, τὴν αὐ-
τοῦ ἀσωτίαν καὶ ἀπληστίαν μὴ ἐνεγκόντες, λίθοις τοῦτον βάλ-
λοντες ἀνεῖλον κακῶς ἔνδοθεν τοῦ θυσιαστηρίου τοῦ ἐν Ἀθή-
ναις ναοῦ. βλέπουσα δὲ Ζωὴ ἡ βασίλισσα τὴν ἔπαρσιν Συ- (10)

 112.Μιχαήηλ Ατταλιάτης. Ιστορία. (A.D. 11) P. 61 line 23
 ἀποστεροῦν, καὶ τοὺς ἀγρογείτονας ἐλευθεροῦν τῆς τούτων βα-

ρύτητος, ὅτι τῷ πολυτελεῖ καὶ πολυταλάντῳ τῶν κτήσεων τὰ σφέ-
τερα καταλιπεῖν αὐτοὺς οἱ μοναχοὶ κατηνάγκαζον, ἀπληστίαν
ἤδη νοσήσαντες καὶ εἰς ἕξιν τοῦ πάθους γινόμενοι, καὶ περι-
(62) γινόμενοι τῶν ἀντιθέτων, εἴ ποτε πρὸς δίκην αὐτοῖς συνε-

 τοὶ παραδεδώκασι τὸ κρησφύγετον, καὶ γέγονεν ὑπὸ πολεμίοις

τοιαύτη πόλις μετὰ τῶν πολιχνίων καὶ τῶν ὑπαίθρων αὐτῶν
δι’ ἀπληστίαν καὶ χρημάτων ἄκαιρον φυλακήν, μὴ εἰδότος
τοῦ βασιλεύοντος ὅτι πολλάκις μὲν ὤνησε καὶ διαφόρως ἄφ-
θονος χείρ, ἐν δὲ τοῖς ἀναγκαίοις διὰ παντός, ὀλιγάκις δὲ (20)

72
 τοῖς ἀπόκρισιν· ἐπενεκάλουν γὰρ στέρησιν τῶν στρατιωτι-

κῶν ὀψωνίων καὶ κακοπαθείας τινὰς ἐξ ἀπρονοησίας τῶν (5)
κρατούντων καὶ ἀπληστίας. οἱ δὲ περὶ τὸν βασιλέα ἀδίκως
αὐτοὺς μετελθόντες στρατιωτικόν τι πλῆθος εἰς ἐνέδραν αὐτῶν
προητοίμασαν, καὶ ὅτε τούτους ἔγνων τῶν ἵππων καταβάντας

 τὸ ὑποχείριον πάντως ζήλῳ τῆς τοῦ ἄρχοντος γνώμης βιοῦν.

Ἓν δὲ τῷ βασιλεῖ τούτῳ ἐλάττωμα συνεπίσταμαι τὴν (5)
ἀπληστίαν, ὅτι τῆς κοσμικῆς καὶ ἐπιγείου βασιλείας ἐπιτυχών,
καὶ τῆς ἐπουρανίου καὶ ἀϊδίου βασιλείας ἀκρατῶς ἔχεταί τε
καὶ περιέχεται διὰ τῶν μεγίστων αὐτοῦ ἀγαθοεργιῶν, καὶ

 116. EPHRAEM Aeniensis Hist. et Poeta Χρονικόν. imperatorum

Romanorum {3170.001} (A.D. 13-14) Line 1981
 ἀνδρὸς μιαροῦ, κακοήθους τοὺς τρόπους,

ἐρασιχρημάτου τε καὶ φιλαργύρου, (1980)
πάσης ταμείου κακίας ἀπληστίας,
ἔφορκον ἀβέβαιον αὐχοῦντος τρόπον.
οὗτος τεμὼν ὅρκια τῇ βασιλίδι


 ἔνθα περαίνει τὸν δρόμον τούτου βίου.

πανσπερμία δ’ ὢν παντοδαπῆς κακίας,
ἀπληστίας μάλιστα τῆς ὀλεθρίας,
κακῶν ὑπῆρξεν εὑρητὴς τελεσμάτων, (1995)
καπνικαλληλέγγυον εἴσπραξιν νόθον

 118. Isidorus GLABAS Epist., Orat., Scr. Eccl. et Theol. Oratio ad

Thessalonicenses i (e cod. Vat. gr. 651, fol. 11v) {4413.003} (A.D.
14) P. 570 line 4
73
 μισεῖ τὴν πλεονεξίαν· καὶ τιμωρεῖται τοὺς ἅρπαγας· καὶ ὅτι

τρίπηχυς μὲν τε-
λευταῖον ἀρκέσει σοι τόπος, ὃν νῦν οὐ χωρεῖ τὸ πλάτος τῆς γῆς·
πλατεῖα
δὲ τῆς γεέννης ἐκδέξεται φλόξ, διὰ τὴν κακὴν ἀπληστίαν· τί δέ,
ὅταν καὶ
τῶν ἀναθημάτων ἐφάπτῃ τῶν ἱερῶν· τοῦ Θεοῦ μὲν γὰρ καὶ τὰ τῶν
ἄλλων (5)
ἅπαντα, ὡς ἤδη φθάσαντες ἐδηλώσαμεν· ἃ δὲ τὰ θεῖα φέρουσι
τεμένη, κατ’...
Αδικία
 περιοψόμενοι τἆλλά τε καταστησόμενοι ᾗ φαίνοιτο ἄριστα

(3) αὐτοῖς. ἐν τούτῳ δὲ οἱ Λακεδαιμόνιοι μετεπέμποντο Παυ-
σανίαν ἀνακρινοῦντες ὧν πέρι ἐπυνθάνοντο· καὶ γὰρ ἀδικία
πολλὴ κατηγορεῖτο αὐτοῦ ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων τῶν ἀφικνου-
μένων, καὶ τυραννίδος μᾶλλον ἐφαίνετο μίμησις ἢ στρατηγία.

 νῦν, ἤν τι ποιῶμεν, ἀδικήσομεν· προκαλεσάμενοι γὰρ πολλὰ

καὶ εἰκότα οὐ τυγχάνομεν. ξυγγνώμονες δὲ ἔστε τῆς μὲν (10)
ἀδικίας κολάζεσθαι τοῖς ὑπάρχουσι προτέροις, τῆς δὲ τιμω-
ρίας τυγχάνειν τοῖς ἐπιφέρουσι νομίμως.’ 2.75.(1) Τοσαῦτα
ἐπιθειάσας καθίστη ἐς πόλεμον τὸν στρατόν,

 μάλιστα τὴν τιμωρίαν ἀναλαμβάνει), θαυμάζω δὲ καὶ ὅστις

ἔσται ὁ ἀντερῶν καὶ ἀξιώσων ἀποφαίνειν τὰς μὲν Μυτιληναίων
ἀδικίας ἡμῖν ὠφελίμους οὔσας, τὰς δ’ ἡμετέρας ξυμφορὰς τοῖς
(2) ξυμμάχοις βλάβας καθισταμένας. καὶ δῆλον ὅτι ἢ τῷ λέγειν
πιστεύσας τὸ πάνυ δοκοῦν ἀνταποφῆναι ὡς οὐκ ἔγνωσται


74
 τόδε ἐξύβρισαν· πέφυκε γὰρ καὶ ἄλλως ἄνθρωπος τὸ μὲν

(6) θεραπεῦον ὑπερφρονεῖν, τὸ δὲ μὴ ὑπεῖκον θαυμάζειν. κολα-
σθέντων δὲ καὶ νῦν ἀξίως τῆς ἀδικίας, καὶ μὴ τοῖς μὲν
ὀλίγοις ἡ αἰτία προστεθῇ, τὸν δὲ δῆμον ἀπολύσητε. πάντες
γὰρ ὑμῖν γε ὁμοίως ἐπέθεντο, οἷς γ’ ἐξῆν ὡς ἡμᾶς τραπο-

 καὶ μὴ ἀναλγητότεροι οἱ διαφεύγοντες τῶν ἐπιβουλευσάντων

φανῆναι, ἐνθυμηθέντες ἃ εἰκὸς ἦν αὐτοὺς ποιῆσαι κρατή-
(6) σαντας ὑμῶν, ἄλλως τε καὶ προϋπάρξαντας ἀδικίας. μάλιστα
δὲ οἱ μὴ ξὺν προφάσει τινὰ κακῶς ποιοῦντες ἐπεξέρχονται
καὶ διολλύναι, τὸν κίνδυνον ὑφορώμενοι τοῦ ὑπολειπομένου
 16. Ευρυπίδης. Phoenissae {0006.015} (5 B.C.) Line 549
 σὺ δ’ οὐκ ἀνέξῃ δωμάτων ἔχων ἴσον

καὶ τῷδε νεῖμαι; κᾆτα ποῦ ’στιν ἡ δίκη;
τί τὴν τυραννίδ’, ἀδικίαν εὐδαίμονα,
τιμᾷς ὑπέρφευ καὶ μέγ’ ἥγησαι τόδε; (550)
περιβλέπεσθαι τίμιον; κενὸν μὲν οὖν.

 Πο. ἐξελαυνόμεσθα πατρίδος . . .

Ετ. καὶ γὰρ ἦλθες ἐξελῶν. (607)
Πο. ἀδικίᾳ γ’, ὦ θεοί.
Ετ. Μυκήναις, μὴ ’νθάδ’ ἀνακάλει θεούς. (608)
Πο. ἀνόσιος πέφυκας . . .

 18. Ευρυπίδης. Ορέστης. (5 B.C.) Line 28
 ἔκτεινεν· ὧν δ’ ἕκατι, παρθένῳ λέγειν

οὐ καλόν· ἐῶ τοῦτ’ ἀσαφὲς ἐν κοινῷ σκοπεῖν.
Φοίβου δ’ ἀδικίαν μὲν τί δεῖ κατηγορεῖν;
πείθει δ’ Ὀρέστην μητέρ’ ἥ σφ’ ἐγείνατο
κτεῖναι, πρὸς οὐχ ἅπαντας εὔκλειαν φέρον. (30)


75
 ἀδίκως ἀθροίσας Ἑλλάδ’ ἦλθ’ ὑπ’ Ἴλιον,

οὐκ ἐξαμαρτὼν αὐτός, ἀλλ’ ἁμαρτίαν
τῆς σῆς γυναικὸς ἀδικίαν τ’ ἰώμενος. (650)
ἓν μὲν τόδ’ ἡμῖν ἀνθ’ ἑνὸς δοῦναί σε χρή.
ἀπέδοτο δ’, ὡς χρὴ τοῖς φίλοισι τοὺς φίλους,


line 4
 τε ἧσσον κινδυνεύοντες τῶν μᾶλλον ἐν φόβῳ ὄντων οὐκ

οἶδ’ ὅπως ἂν μᾶλλον ἐπεβούλευσαν αὐτῷ· τοὺς μὲν γὰρ ὅ
τε φόβος ἥ τε ἀδικία ἱκανὴ ἦν παῦσαι τῆς προμηθίας,
τοῖς δὲ ὅ τε κίνδυνος ἥ τε αἰσχύνη μείζων οὖσα τῆς (5)
διαφορᾶς, εἰ καὶ διενοήθησαν ταῦτα πρᾶξαι, ἀρκοῦσα ἦν

 21. Αντιφών. De caede Herodis {0028.005} (5 B.C.) Sec. 5 line 3
 ἄνευ αἰτήσεως—· (5) τάδε δὲ δέομαι ὑμῶν, τοῦτο μὲν ἐάν

τι τῇ γλώσσῃ ἁμάρτω, συγγνώμην ἔχειν μοι, καὶ ἡγεῖσθαι
ἀπειρίᾳ αὐτὸ μᾶλλον ἢ ἀδικίᾳ ἡμαρτῆσθαι, τοῦτο δὲ ἐάν τι
ὀρθῶς εἴπω, ἀληθείᾳ μᾶλλον ἢ δεινότητι εἰρῆσθαι. Οὐ γὰρ
δίκαιον οὔτ’ ἔργῳ ἁμαρτόντα διὰ ῥήματα σωθῆναι, οὔτ’ (5)

 22. Αντιφών. De choreuta {0028.006} (5 B.C.) Sec. 1 line 8
 μηδὲν ἐξημαρτηκότι, ἀλλ’ εἴ τις καὶ συμφορὰ γίγνοιτο,

ἄνευ κακότητος καὶ αἰσχύνης γίγνεσθαι, καὶ τύχῃ μᾶλλον
ἢ ἀδικίᾳ.
(2) Καὶ τοὺς μὲν νόμους οἳ κεῖνται περὶ τῶν τοιούτων
1.Θουκυδίδης ιστορίαι. (5 B.C.) Book 1 ch. 95 sec. 3 line 2
 περιοψόμενοι τἆλλά τε καταστησόμενοι ᾗ φαίνοιτο ἄριστα

(3) αὐτοῖς. ἐν τούτῳ δὲ οἱ Λακεδαιμόνιοι μετεπέμποντο Παυ-
σανίαν ἀνακρινοῦντες ὧν πέρι ἐπυνθάνοντο· καὶ γὰρ ἀδικία
πολλὴ κατηγορεῖτο αὐτοῦ ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων τῶν ἀφικνου-
μένων, καὶ τυραννίδος μᾶλλον ἐφαίνετο μίμησις ἢ στρατηγία.


76
 νῦν, ἤν τι ποιῶμεν, ἀδικήσομεν· προκαλεσάμενοι γὰρ πολλὰ

καὶ εἰκότα οὐ τυγχάνομεν. ξυγγνώμονες δὲ ἔστε τῆς μὲν (10)
ἀδικίας κολάζεσθαι τοῖς ὑπάρχουσι προτέροις, τῆς δὲ τιμω-
ρίας τυγχάνειν τοῖς ἐπιφέρουσι νομίμως.’
2.75.
(1) Τοσαῦτα ἐπιθειάσας καθίστη ἐς πόλεμον τὸν στρατόν,

 μάλιστα τὴν τιμωρίαν ἀναλαμβάνει), θαυμάζω δὲ καὶ ὅστις

ἔσται ὁ ἀντερῶν καὶ ἀξιώσων ἀποφαίνειν τὰς μὲν Μυτιληναίων
ἀδικίας ἡμῖν ὠφελίμους οὔσας, τὰς δ’ ἡμετέρας ξυμφορὰς τοῖς
(2) ξυμμάχοις βλάβας καθισταμένας. καὶ δῆλον ὅτι ἢ τῷ λέγειν
πιστεύσας τὸ πάνυ δοκοῦν ἀνταποφῆναι ὡς οὐκ ἔγνωσται

 τόδε ἐξύβρισαν· πέφυκε γὰρ καὶ ἄλλως ἄνθρωπος τὸ μὲν

(6) θεραπεῦον ὑπερφρονεῖν, τὸ δὲ μὴ ὑπεῖκον θαυμάζειν. κολα-
σθέντων δὲ καὶ νῦν ἀξίως τῆς ἀδικίας, καὶ μὴ τοῖς μὲν
ὀλίγοις ἡ αἰτία προστεθῇ, τὸν δὲ δῆμον ἀπολύσητε. πάντες
γὰρ ὑμῖν γε ὁμοίως ἐπέθεντο, οἷς γ’ ἐξῆν ὡς ἡμᾶς τραπο-

 καὶ μὴ ἀναλγητότεροι οἱ διαφεύγοντες τῶν ἐπιβουλευσάντων

φανῆναι, ἐνθυμηθέντες ἃ εἰκὸς ἦν αὐτοὺς ποιῆσαι κρατή-
(6) σαντας ὑμῶν, ἄλλως τε καὶ προϋπάρξαντας ἀδικίας. μάλιστα
δὲ οἱ μὴ ξὺν προφάσει τινὰ κακῶς ποιοῦντες ἐπεξέρχονται
καὶ διολλύναι, τὸν κίνδυνον ὑφορώμενοι τοῦ ὑπολειπομένου

 γοροῦντες ἐπίδειξίν τινα. εἰ μὲν γὰρ ἀμαθίαν κατῃτιῶντο,

ὁ μὴ πείσας ἀξυνετώτερος ἂν δόξας εἶναι ἢ ἀδικώτερος
ἀπεχώρει· ἀδικίας δ’ ἐπιφερομένης πείσας τε ὕποπτος γί-
(4) γνεται καὶ μὴ τυχὼν μετὰ ἀξυνεσίας καὶ ἄδικος. ἥ τε πόλις
77
οὐκ ὠφελεῖται ἐν τῷ τοιῷδε· φόβῳ γὰρ ἀποστερεῖται τῶν

 εἰ πολλαὶ οὖσαι ξυνεξήμαρτον. (5)
3.44.
(1) ‘Ἐγὼ δὲ παρῆλθον οὔτε ἀντερῶν περὶ Μυτιληναίων οὔτε

κατηγορήσων. οὐ γὰρ περὶ τῆς ἐκείνων ἀδικίας ἡμῖν ὁ
ἀγών, εἰ σωφρονοῦμεν, ἀλλὰ περὶ τῆς ἡμετέρας εὐβουλίας.
(2) ἤν τε γὰρ ἀποφήνω πάνυ ἀδικοῦντας αὐτούς, οὐ διὰ τοῦτο

 ἐπηγάγεσθε, τοῖς δὲ ἀδικοῦσιν ἄλλους ξυνεργοὶ κατέστητε.

καίτοι τὰς ὁμοίας χάριτας μὴ ἀντιδιδόναι αἰσχρὸν μᾶλλον
ἢ τὰς μετὰ δικαιοσύνης μὲν ὀφειληθείσας, ἐς ἀδικίαν δὲ (5)
3.64.
(1) ἀποδιδομένας. δῆλόν τε ἐποιήσατε οὐδὲ τότε τῶν Ἑλλήνων

ἕνεκα μόνοι οὐ μηδίσαντες, ἀλλ’ ὅτι οὐδ’ Ἀθηναῖοι, ὑμεῖς

 ἔπασχον), οὓς δὲ χεῖρας προϊσχομένους καὶ ζωγρήσαντες

ὑποσχόμενοί τε ἡμῖν ὕστερον μὴ κτενεῖν παρανόμως διεφθεί- (10)
(3) ρατε, πῶς οὐ δεινὰ εἴργασθε; καὶ ταῦτα τρεῖς ἀδικίας ἐν
ὀλίγῳ πράξαντες, τήν τε λυθεῖσαν ὁμολογίαν καὶ τῶν ἀνδρῶν
τὸν ὕστερον θάνατον καὶ τὴν περὶ αὐτῶν ἡμῖν μὴ κτενεῖν

 τούτῳ· παῖδες γὰρ αὐτῷ μόνῳ φαίνονται τῶν γνησίων

ἀδελφῶν γενόμενοι, ὡς ὅ τε βωμὸς σημαίνει καὶ ἡ στήλη
περὶ τῆς τῶν τυράννων ἀδικίας ἡ ἐν τῇ Ἀθηναίων ἀκροπόλει (5)
σταθεῖσα, ἐν ᾗ Θεσσαλοῦ μὲν οὐδ’ Ἱππάρχου οὐδεὶς παῖς
γέγραπται, Ἱππίου δὲ πέντε, οἳ αὐτῷ ἐκ Μυρρίνης τῆς

78
 πολλοὶ ὄντες καὶ μιᾷ γε πόλει πλὴν Λακεδαιμονίων πλεῖ-

στοι γενόμενοι καὶ ἅμα διὰ τὸ πλῆθος χαλεπωτέρως ἐν
ταῖς ἀδικίαις κολαζόμενοι, ὡς ἡ στρατιὰ τῶν Ἀθηναίων
βεβαίως ἔδοξε μετὰ τείχους ἱδρῦσθαι, εὐθὺς αὐτομολίᾳ τε (5)
ἐχώρησαν οἱ πολλοὶ πρὸς αὐτοὺς καὶ τὰ πλεῖστα κακὰ

 12. Ευρυπίδης. Supplices {0006.008} (5 B.C.) Line 379
 — ἄμυνε ματρί, πόλις, ἄμυνε, Παλλάδος,

[ἀντ.
νόμους βροτῶν μὴ μιαίνειν.
σύ τοι σέβεις δίκαν, τὸ δ’ ἧσσον ἀδικίᾳ
νέμεις, δυστυχῆ τ’ ἀεὶ πάντα ῥύῃ. (380)

Θη. τέχνην μὲν αἰεὶ τήνδ’ ἔχων ὑπηρετεῖς (380)

 13. Ευρυπίδης. Ion {0006.010} (5 B.C.) Line 254
 ὦ τλήμονες γυναῖκες· ὦ τολμήματα

θεῶν. τί δῆτα; ποῖ δίκην ἀνοίσομεν,
εἰ τῶν κρατούντων ἀδικίαις ὀλούμεθα;
Ιω. τί χρῆμ’ ἀνερμήνευτα δυσθυμῇ, γύναι; (255)
Κρ. οὐδέν· μεθῆκα τόξα· τἀπὶ τῷδε δὲ

 Ιω. Φοίβῳ γυνὴ γεγῶσα; μὴ λέγ’, ὦ ξένη.

Κρ. καὶ παῖδά γ’ ἔτεκε τῷ θεῷ λάθρα πατρός. (340)
Ιω. οὐκ ἔστιν· ἀνδρὸς ἀδικίαν αἰσχύνεται.
Κρ. οὔ φησιν αὐτή, καὶ πέπονθεν ἄθλια.
Ιω. τί χρῆμα δράσασ’, εἰ θεῷ συνεζύγη;

 δίκας βιαίων δώσετ’ ἀνθρώποις γάμων, (445)

σὺ καὶ Ποσειδῶν Ζεύς θ’ ὃς οὐρανοῦ κρατεῖ,
ναοὺς τίνοντες ἀδικίας κενώσετε.
79
τὰς ἡδονὰς γὰρ τῆς προμηθίας πάρος

σπεύδοντες ἀδικεῖτ’. οὐκέτ’ ἀνθρώπους κακῶς

 σὺ δ’ οὐκ ἀνέξῃ δωμάτων ἔχων ἴσον

καὶ τῷδε νεῖμαι; κᾆτα ποῦ ’στιν ἡ δίκη;
τί τὴν τυραννίδ’, ἀδικίαν εὐδαίμονα,
τιμᾷς ὑπέρφευ καὶ μέγ’ ἥγησαι τόδε; (550)
περιβλέπεσθαι τίμιον; κενὸν μὲν οὖν.

 Πο. ἐξελαυνόμεσθα πατρίδος . . .

Ετ. καὶ γὰρ ἦλθες ἐξελῶν. (607)
Πο. ἀδικίᾳ γ’, ὦ θεοί.
Ετ. Μυκήναις, μὴ ’νθάδ’ ἀνακάλει θεούς. (608)
Πο. ἀνόσιος πέφυκας . . .

 ἔκτεινεν· ὧν δ’ ἕκατι, παρθένῳ λέγειν

οὐ καλόν· ἐῶ τοῦτ’ ἀσαφὲς ἐν κοινῷ σκοπεῖν.
Φοίβου δ’ ἀδικίαν μὲν τί δεῖ κατηγορεῖν;
πείθει δ’ Ὀρέστην μητέρ’ ἥ σφ’ ἐγείνατο
κτεῖναι, πρὸς οὐχ ἅπαντας εὔκλειαν φέρον. (30)

 ἀδίκως ἀθροίσας Ἑλλάδ’ ἦλθ’ ὑπ’ Ἴλιον,

οὐκ ἐξαμαρτὼν αὐτός, ἀλλ’ ἁμαρτίαν
τῆς σῆς γυναικὸς ἀδικίαν τ’ ἰώμενος. (650)
ἓν μὲν τόδ’ ἡμῖν ἀνθ’ ἑνὸς δοῦναί σε χρή.
ἀπέδοτο δ’, ὡς χρὴ τοῖς φίλοισι τοὺς φίλους,


line 4
80
 τε ἧσσον κινδυνεύοντες τῶν μᾶλλον ἐν φόβῳ ὄντων οὐκ

οἶδ’ ὅπως ἂν μᾶλλον ἐπεβούλευσαν αὐτῷ· τοὺς μὲν γὰρ ὅ
τε φόβος ἥ τε ἀδικία ἱκανὴ ἦν παῦσαι τῆς προμηθίας,
τοῖς δὲ ὅ τε κίνδυνος ἥ τε αἰσχύνη μείζων οὖσα τῆς (5)
διαφορᾶς, εἰ καὶ διενοήθησαν ταῦτα πρᾶξαι, ἀρκοῦσα ἦν

 21. Αντιφών. De caede Herodis {0028.005} (5 B.C.) Sec. 5 line 3
 ἄνευ αἰτήσεως—· (5) τάδε δὲ δέομαι ὑμῶν, τοῦτο μὲν ἐάν

τι τῇ γλώσσῃ ἁμάρτω, συγγνώμην ἔχειν μοι, καὶ ἡγεῖσθαι
ἀπειρίᾳ αὐτὸ μᾶλλον ἢ ἀδικίᾳ ἡμαρτῆσθαι, τοῦτο δὲ ἐάν τι
ὀρθῶς εἴπω, ἀληθείᾳ μᾶλλον ἢ δεινότητι εἰρῆσθαι. Οὐ γὰρ
δίκαιον οὔτ’ ἔργῳ ἁμαρτόντα διὰ ῥήματα σωθῆναι, οὔτ’ (5)

 μηδὲν ἐξημαρτηκότι, ἀλλ’ εἴ τις καὶ συμφορὰ γίγνοιτο,

ἄνευ κακότητος καὶ αἰσχύνης γίγνεσθαι, καὶ τύχῃ μᾶλλον
ἢ ἀδικίᾳ.
(2) Καὶ τοὺς μὲν νόμους οἳ κεῖνται περὶ τῶν τοιούτων
πάντες ἂν ἐπαινέσειαν κάλλιστα νόμων ἁπάντων κεῖσθαι

 23. Αντιφών. Fragmenta {0028.008} (5 B.C.) Fragment 155 line 1
 (154) ἀπόκρισις ἡ ἀπολογία· οὕτω Λυσίας καὶ Ἀντι-

φῶν. Suid. I 1 p. 609, 13. B. A. p. 429, 18.
(155) τὸ πρᾶγμα ἀχαριστία, ἀδικία, ἀγνωμοσύνη, καὶ
ὡς Ἀ. ἀποστέρησις (scil. χάριτος). Poll. V 141.
(156) ἀφήκοντος· Ἀ. ἀντὶ τοῦ διήκοντος. B. A. p. 470,

 24.Ισοκράτης. In Callimachum (orat. 18) {0010.002} (5-4 B.C.)

Sec. 55 line 3
 (55) Τίς οὖν ἂν ἀξίως δύναιτο κατηγορῆσαι τῶν τούτῳ

πεπραγμένων; Ἢ τίς ἂν εὑρεῖν ἔχοι παράδειγμα μεῖζον
ἀδικίας καὶ συκοφαντίας καὶ πονηρίας ; Ἔνια μὲν γὰρ τῶν
ἀδικημάτων οὐκ ἂν ὅλον τὸν τρόπον δηλώσειε τῶν ἀδικη-
σάντων, ἐκ δὲ τῶν τοιούτων ἔργων ἅπαντα τὸν βίον τῶν (5)

81
 25.Ισοκράτης. In Lochitem (orat. 20) {0010.003} (5-4 B.C.) Sec.

9 line 4
 πράγματος, εἰ διεξέλθοιτε πρὸς ὑμᾶς αὐτοὺς ὅσῳ μεῖζόν

ἐστιν τοῦτο τῶν ἄλλων ἁμαρτημάτων. Εὑρήσετε γὰρ τὰς
μὲν ἄλλας ἀδικίας μέρος τι τοῦ βίου βλαπτούσας, τὴν δ’
ὕβριν ὅλοις τοῖς πράγμασιν λυμαινομένην, καὶ πολλοὺς μὲν (5)
οἴκους δι’ αὐτὴν διαφθαρέντας, πολλὰς δὲ πόλεις ἀνα-

 26.Ισοκράτης. Ad Demonicum (orat. 1) {0010.007} (5-4 B.C.)

Sec. 39 line 2
 σκευάζει, κἀκείνων μὲν τοῖς φαύλοις μέτεστιν, τούτου

δὲ τοῖς μοχθηροῖς ἀδύνατον μεταλαβεῖν. (39) Μηδένα
ζήλου τῶν ἐξ ἀδικίας κερδαινόντων, ἀλλὰ μᾶλλον ἀποδέχου
τοὺς μετὰ δικαιοσύνης ζημιωθέντας· οἱ γὰρ δίκαιοι
τῶν ἀδίκων εἰ μηδὲν ἄλλο πλεονεκτοῦσιν, ἀλλ’ οὖν ἐλπίσιν

 27.Ισοκράτης. Panegyricus (orat. 4) {0010.011} (5-4 B.C.) Sec.

110 line 5
 τολμῶσι κατηγορεῖν οἱ τῶν δεκαρχιῶν κοινωνήσαντες καὶ

τὰς αὑτῶν πατρίδας διαλυμηνάμενοι καὶ μικρὰς μὲν ποιή-
σαντες δοκεῖν εἶναι τὰς τῶν προγεγενημένων ἀδικίας, (5)
οὐδεμίαν δὲ λιπόντες ὑπερβολὴν τοῖς αὖθις βουλομένοις
γενέσθαι πονηροῖς, ἀλλὰ φάσκοντες μὲν λακωνίζειν,

 28.Ισοκράτης. De pace (orat. 8) {0010.017} (5-4 B.C.) Sec. 17

line 7
 ὧν τυγχάνομεν ἔχοντες· ἢν δὲ διὰ τέλους ἀκούσητέ μου (5)

προσέχοντες τὸν νοῦν, οἶμαι πάντας ὑμᾶς καταγνώσεσθαι
πολλὴν ἄνοιαν καὶ μανίαν τῶν τὴν ἀδικίαν πλεονεξίαν εἶναι
νομιζόντων καὶ τῶν τὰς ἀλλοτρίας πόλεις βίᾳ κατεχόντων
καὶ μὴ λογιζομένων τὰς συμφορὰς τὰς ἐκ τῶν τοιούτων


line 5
82
 πεισθῆτε τὴν μὲν ἡσυχίαν ὠφελιμωτέραν καὶ κερδαλεωτέ-

ραν εἶναι τῆς πολυπραγμοσύνης, τὴν δὲ δικαιοσύνην τῆς
ἀδικίας, τὴν δὲ τῶν ἰδίων ἐπιμέλειαν τῆς τῶν ἀλλοτρίων (5)
ἐπιθυμίας. Περὶ ὧν οὐδεὶς πώποτε τῶν ῥητόρων εἰπεῖν
ἐν ὑμῖν ἐτόλμησεν· ἐγὼ δὲ περὶ αὐτῶν τούτων τοὺς


line 2
 ἀλογίστως καὶ λίαν εἰκῇ πολὺν ἤδη χρόνον καταφρονοῦμεν.

(31) Εἰς τοῦτο γάρ τινες ἀνοίας ἐληλύθασιν ὥσθ’ ὑπει-
λήφασι τὴν μὲν ἀδικίαν ἐπονείδιστον μὲν εἶναι, κερδαλέαν
δὲ καὶ πρὸς τὸν βίον τὸν καθ’ ἡμέραν συμφέρουσαν, τὴν
δὲ δικαιοσύνην εὐδόκιμον μὲν, ἀλυσιτελῆ δὲ καὶ μᾶλλον


line 1
 οἴσεσθαι τῶν ἄλλων. Ἐγὼ μὲν γὰρ πέπεισμαι τούτους (5)

μόνους ὧν δεῖ πλεονεκτεῖν, τοὺς δ’ ἄλλους ὧν οὐ βέλτιόν
ἐστιν. (34) Ὁρῶ γὰρ τοὺς μὲν τὴν ἀδικίαν προτιμῶντας
καὶ τὸ λαβεῖν τι τῶν ἀλλοτρίων μέγιστον ἀγαθὸν νομίζον-
τας ὅμοια πάσχοντας τοῖς δελεαζομένοις τῶν ζῴων, καὶ


sec. 3 line 2
 μοι, ὑφ’ οὗ ἄν τις εὖ παθὼν εἴτε φίλου εἴτε πολεμίου μὴ

(3) πειρᾶται χάριν ἀποδιδόναι, ἄδικος εἶναι. Οὐκοῦν, εἴ γ’
οὕτως ἔχει τοῦτο, εἰλικρινής τις ἂν εἴη ἀδικία ἡ ἀχαριστία;
συνωμολόγει. Οὐκοῦν ὅσῳ ἄν τις μείζω ἀγαθὰ παθὼν μὴ
ἀποδιδῷ χάριν, τοσούτῳ ἀδικώτερος ἂν εἴη; συνέφη καὶ


sec. 3 line 12
 πάντες τὸ καταλιπεῖν αὐτὰ πάντων μάλιστα φεύγομεν, καὶ (10)

αἱ πόλεις ἐπὶ τοῖς μεγίστοις ἀδικήμασι ζημίαν θάνατον
πεποιήκασιν ὡς οὐκ ἂν μείζονος κακοῦ φόβῳ τὴν ἀδικίαν
83
(4) παύσαντες. καὶ μὴν οὐ τῶν γε ἀφροδισίων ἕνεκα παιδο-

ποιεῖσθαι τοὺς ἀνθρώπους ὑπολαμβάνεις, ἐπεὶ τούτου γε


sec. 12 line 8
 οὕτως οἱ δίκαιοι τὰ αὑτῶν ἔχοιεν ἂν ἐξηγήσασθαι; Μὴ οὖν,

ἔφη ὁ Εὐθύδημος, οὐ δύναμαι ἐγὼ τὰ τῆς δικαιοσύνης ἔργα
ἐξηγήσασθαι; καὶ νὴ Δί’ ἔγωγε τὰ τῆς ἀδικίας· ἐπεὶ οὐκ
ὀλίγα ἔστι καθ’ ἑκάστην ἡμέραν τοιαῦτα ὁρᾶν τε καὶ ἀκούειν.
(13) Βούλει οὖν, ἔφη ὁ Σωκράτης, γράψωμεν ἐνταυθοῖ μὲν δέλτα,


sec. 13 line 4
 ἐνταυθοῖ δὲ ἄλφα, εἶτα ὅ τι μὲν ἂν δοκῇ ἡμῖν τῆς δικαιο-

σύνης ἔργον εἶναι, πρὸς τὸ δέλτα τιθῶμεν, ὅ τι δ’ ἂν τῆς
ἀδικίας, πρὸς τὸ ἄλφα; Εἴ τί σοι δοκεῖ, ἔφη, προσδεῖν
τούτων, ποίει ταῦτα. καὶ ὁ Σωκράτης γράψας ὥσπερ εἶπεν, (5)
(14) Οὐκοῦν, ἔφη, ἔστιν ἐν ἀνθρώποις ψεύδεσθαι;
 196. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus P. 934 sec. b line 1
 τέραν, οὐχ ἕνεκα τοῦ κακουργῆσαι διδοὺς τὴν δίκην—οὐ γὰρ

τὸ γεγονὸς ἀγένητον ἔσται ποτέ—τοῦ δ’ εἰς τὸν αὖθις ἕνεκα
(b) χρόνον ἢ τὸ παράπαν μισῆσαι τὴν ἀδικίαν αὐτόν τε καὶ
τοὺς ἰδόντας αὐτὸν δικαιούμενον, ἢ λωφῆσαι μέρη πολλὰ
τῆς τοιαύτης συμφορᾶς. ὧν δὴ πάντων ἕνεκα χρὴ καὶ

 197. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus P. 957 sec. e line 3
 (e) ἀγαθοῖς μονὰς τῶν δικαίων καὶ ἐπαύξησιν παρασκευάζοντα,

τοῖς δὲ κακοῖς ἐξ ἀμαθίας καὶ ἀκολασίας καὶ δειλίας καὶ
συλλήβδην πάσης ἀδικίας εἰς τὸ δυνατὸν μεταβολήν, ὅσοις
ἰάσιμοι δόξαι τῶν κακῶν· οἷσιν δὲ ὄντως ἐπικεκλωσμέναι, 958.
(a) θάνατον ἴαμα ταῖς οὕτω διατεθείσαις ψυχαῖς διανέμοντες,

 198.Λυσίας. . Pro milite [Sp.] {0540.009} (5-4 B.C.) Sec. 18 line

2
84
 ἱκανῶς με τετιμωρῆσθαι, τὸ πέρας ἐκ τῆς πόλεως ἐξή-

(18) λασαν. διατεθέντες δὲ οὕτω παρανόμως καὶ βιαίως, ἐπικρύ-
ψασθαι τὴν ἀδικίαν περὶ οὐδενὸς ἐποιήσαντο, παραγαγόν-
τες δὲ πάλιν περὶ τῶν αὐτῶν ἠδικηκότα με οὐδὲν ἐπι-
δεικνύουσι καὶ λοιδοροῦσι, τοῖς μὲν ἐμοῖς ἐπιτηδεύμασιν

 199.Λυσίας. . Ὑπὲρ τῶν Ἀριστοφάνους χρημάτων, πρὸς τὸ

δημόσιον {0540.019} (5-4 B.C.) Sec. 10 line 2
 οἰκείους, διπλάσια δὲ ἢ νῦν ἔστιν ἡμῖν, ὡς ἐγὼ λογιζομένῳ

(10) αὐτῷ πολλάκις παρεγενόμην. μὴ οὖν προκαταγιγνώσκετε
ἀδικίαν τοῦ εἰς αὑτὸν μὲν μικρὰ δαπανῶντος, ὑμῖν δὲ
πολλὰ καθ’ ἕκαστον τὸν ἐνιαυτόν, ἀλλ’ ὅσοι καὶ τὰ πα-
τρῷα καὶ ἐάν τί ποθεν κερδήνωσιν, εἰς τὰς αἰσχίστας ἡδονὰς

 200. Αριστοτέλης Categoriae {0086.006} (4 B.C.) Bekker P. 10b

line 13
 ἢ ὁπωσοῦν ἄλλως ἀπ’ αὐτῶν.

Ὑπάρχει δὲ καὶ ἐναντιότης κατὰ τὸ ποιόν, οἷον δι-
καιοσύνη ἀδικίᾳ ἐναντίον καὶ λευκότης μελανίᾳ καὶ τἆλλα
ὡσαύτως, καὶ τὰ κατ’ αὐτὰς δὲ ποιὰ λεγόμενα, οἷον τὸ
ἄδικον τῷ δικαίῳ καὶ τὸ λευκὸν τῷ μέλανι. οὐκ ἐπὶ
 270. EPICURUS Phil. Ratae sententiae {0537.001} (4-3 B.C.)

Fragment 34 line 1
 ἀλλήλων συστροφαῖς καθ’ ὁπηλίκους δήποτε ἀεὶ τόπους συν-

θήκη τις ὑπὲρ τοῦ μὴ βλάπτειν ἢ βλάπτεσθαι.
(34) Ἡ ἀδικία οὐ καθ’ ἑαυτὴν κακόν, ἀλλ’ ἐν τῷ κατὰ
τὴν ὑποψίαν φόβῳ, εἰ μὴ λήσει τοὺς ὑπὲρ τῶν τοιούτων ἐφε-
στηκότας κολαστάς.

Εγκράτεια
 1.Ισοκράτης. Ad Demonicum (orat. 1) (5-4 B.C.) Sec. 21 line 3

85
 ἁπάντων. (21) Γύμναζε σεαυτὸν πόνοις ἑκουσίοις, ὅπως

ἂν δύνῃ καὶ τοὺς ἀκουσίους ὑπομένειν. Ὑφ’ ὧν κρατεῖσθαι
τὴν ψυχὴν αἰσχρὸν, τούτων ἐγκράτειαν ἄσκει πάντων,
κέρδους, ὀργῆς, ἡδονῆς, λύπης. Ἔσει δὲ τοιοῦτος, ἐὰν
κέρδη μὲν εἶναι νομίζῃς, δι’ ὧν εὐδοκιμήσεις ἀλλὰ μὴ δι’ (5)

 2.Ισοκράτης. Nicocles (orat. 3) (5-4 B.C.) Sec. 44 line 8
 οὐκ ἐν ταῖς αὐταῖς ἰδέαις ἁπάσας, ἀλλὰ τὴν μὲν δικαιο-

σύνην ἐν ταῖς ἀπορίαις, τὴν δὲ σωφροσύνην ἐν ταῖς δυνα-
στείαις, τὴν δ’ ἐγκράτειαν ἐν ταῖς τῶν νεωτέρων ἡλικίαις.
(45) Ἐγὼ τοίνυν ἐν πᾶσι τοῖς καιροῖς φανήσομαι πεῖραν
τῆς ἐμαυτοῦ φύσεως δεδωκώς. Ἐνδεὴς μέν γε χρημάτων

 3. Ξενοφών. Hellenica (5-4 B.C.) Book 5 ch. 3 sec. 21 line 2
 πουσιν.
(21) Ὁ δ’ Ἀγησίλαος ἤδη μὲν ὑπερέβαλε τὸν χρόνον, ὅσου
ἐλέγετο ἐν [τῇ] Φλειοῦντι σῖτος εἶναι· τοσοῦτον γὰρ ἐγκράτεια
γαστρὸς διαφέρει ὥστε οἱ Φλειάσιοι τὸν ἥμισυν ψηφισάμενοι
σῖτον τελεῖν ἢ πρόσθεν, καὶ ποιοῦντες τοῦτο τὸν διπλάσιον


sec. 1 line 1
 καὶ ὁπότε ἐν ἐρημίᾳ εἶεν, ἐπείπερ ἡγήσαιντο μηδὲν ἄν ποτε

ὧν πράττοιεν θεοὺς διαλαθεῖν. (5)1.5.(1) Εἰ δὲ δὴ καὶ ἐγκράτεια
καλόν τε κἀγαθὸν ἀνδρὶ κτῆμά
ἐστιν, ἐπισκεψώμεθα εἴ τι προυβίβαζε λέγων εἰς ταύτην
τοιάδε· Ὦ ἄνδρες, εἰ πολέμου ἡμῖν γενομένου βουλοίμεθα


sec. 4 line 5
 καὶ τῷ οἴνῳ χαίροντα μᾶλλον ἢ τοῖς φίλοις καὶ τὰς πόρνας

ἀγαπῶντα μᾶλλον ἢ τοὺς ἑταίρους; ἆρά γε οὐ χρὴ πάντα
ἄνδρα, ἡγησάμενον τὴν ἐγκράτειαν ἀρετῆς εἶναι κρηπῖδα, (5)
(5) ταύτην πρῶτον ἐν τῇ ψυχῇ κατασκευάσασθαι; τίς γὰρ ἄνευ
86
ταύτης ἢ μάθοι τι ἂν ἀγαθὸν ἢ μελετήσειεν ἀξιολόγως; ἢ


sec. 1 line 2
 (1) ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΩΝ Β
Ἐδόκει δέ μοι καὶ τοιαῦτα λέγων προτρέπειν τοὺς συνόν- (1)

τας ἀσκεῖν ἐγκράτειαν πρὸς ἐπιθυμίαν βρωτοῦ καὶ ποτοῦ
καὶ λαγνείας καὶ ὕπνου καὶ ῥίγους καὶ θάλπους καὶ πόνου.
γνοὺς γάρ τινα τῶν συνόντων ἀκολαστοτέρως ἔχοντα πρὸς


sec. 1 line 2
 πλησιάζοντας.4.5.(1) Ὡς δὲ καὶ πρακτικωτέρους ἐποίει τοὺς

συνόντας ἑαυτῷ,
νῦν αὖ τοῦτο λέξω. νομίζων γὰρ ἐγκράτειαν ὑπάρχειν
ἀγαθὸν εἶναι τῷ μέλλοντι καλόν τι πράξειν, πρῶτον μὲν
αὐτὸς φανερὸς ἦν τοῖς συνοῦσιν ἠσκηκὼς αὑτὸν μάλιστα


sec. 2 line 1
 αὐτὸς φανερὸς ἦν τοῖς συνοῦσιν ἠσκηκὼς αὑτὸν μάλιστα

πάντων ἀνθρώπων, ἔπειτα διαλεγόμενος προετρέπετο πάντων (5)
(2) μάλιστα τοὺς συνόντας πρὸς ἐγκράτειαν. ἀεὶ μὲν οὖν περὶ
τῶν πρὸς ἀρετὴν χρησίμων αὐτός τε διετέλει μεμνημένος
καὶ τοὺς συνόντας πάντας ὑπομιμνῄσκων· οἶδα δέ ποτε


sec. 2 line 4
 τῶν πρὸς ἀρετὴν χρησίμων αὐτός τε διετέλει μεμνημένος

αὐτὸν καὶ πρὸς Εὐθύδημον περὶ ἐγκρατείας τοιάδε διαλεχ-
θέντα· Εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ Εὐθύδημε, ἆρα καλὸν καὶ μεγαλεῖον (5)
νομίζεις εἶναι καὶ ἀνδρὶ καὶ πόλει κτῆμα ἐλευθερίαν; Ὡς

87

sec. 8 line 1
 τούτων μὲν ἐπιμελεῖσθαι, ἐκείνων δὲ ἀμελεῖν πείθοντος καὶ

τοῖς σωφρονοῦσι τὰ ἐναντία ποιεῖν ἀναγκάζοντες οἴει τι
(8) ἀνθρώπῳ κάκιον εἶναι; Οὐδέν, ἔφη. Οὐκοῦν τὴν ἐγκρά-
τειαν τῶν ἐναντίων ἢ τὴν ἀκρασίαν εἰκὸς τοῖς ἀνθρώποις
αἰτίαν εἶναι; Πάνυ μὲν οὖν, ἔφη. Οὐκοῦν καὶ τῶν ἐναντίων
τὸ αἴτιον εἰκὸς ἄριστον εἶναι; Εἰκὸς γάρ, ἔφη. Ἔοικεν

 15. Ξενοφών. Κύρου Παιδεία. (5-4 B.C.) Book 1 ch. 5 sec. 9 line
5
 μηδὲν πλέον ἔχωσιν οἱ ἐσθλοὶ γενόμενοι τῶν πονηρῶν, ἀλλ’

οἵ τε τῶν παραυτίκα ἡδονῶν ἀπεχόμενοι οὐχ ἵνα μηδέποτε εὐ-
φρανθῶσι, τοῦτο πράττουσιν, ἀλλ’ ὡς διὰ ταύτην τὴν ἐγκρά- (5)
τειαν πολλαπλάσια εἰς τὸν ἔπειτα χρόνον εὐφρανούμενοι
οὕτω παρασκευάζονται· οἵ τε λέγειν προθυμούμενοι δεινοὶ
γενέσθαι οὐχ ἵνα εὖ λέγοντες μηδέποτε παύσωνται, τοῦτο


line 7
 γίγνονται καὶ τὰ σώματά γε τὰ εὖ ἔχοντα, ὁπόταν τις αὐτὰ (5)

ἀνῇ ἐπὶ ῥᾳδιουργίαν, πονήρως πάλιν ἔχει, οὕτω καὶ ἡ σωφρο-
σύνη καὶ ἡ ἐγκράτεια καὶ ἡ ἀλκή, ὁπόταν τις αὐτῶν ἀνῇ τὴν
(76) ἄσκησιν, ἐκ τούτου εἰς τὴν πονηρίαν πάλιν τρέπεται. οὔκουν
δεῖ ἀμελεῖν οὐδ’ ἐπὶ τὸ αὐτίκα ἡδὺ προϊέναι αὑτούς. μέγα

 σθαι παρεδίδου; τὸ δ’, ὁπότε βούλοιτο εὖ ποιεῖν ἢ πόλιν

ἢ φίλους χρήμασι, δύνασθαι παρ’ ἑτέρων λαμβάνοντα ὠφε- (5)
λεῖν, οὐ καὶ τοῦτο μέγα τεκμήριον ἐγκρατείας χρημάτων;
(4) εἰ γὰρ ἐπώλει τὰς χάριτας ἢ μισθοῦ εὐεργέτει, οὐδεὶς ἂν
οὐδὲν ὀφείλειν αὐτῷ ἐνόμισεν· ἀλλ’ οἱ προῖκα εὖ πεπον-

88
 τὰ τοιαῦτα παραμυθίαν εἶναι τοῖς στρατιώταις. ὡς δὲ συν- (5)

ελόντι εἰπεῖν, Ἀγησίλαος πονῶν μὲν ἠγάλλετο, ῥᾳστώνην
(4) δὲ πάμπαν οὐ προσίετο. περί γε μὴν ἀφροδισίων ἐγκρα-
τείας αὐτοῦ ἆρ’ οὐχὶ εἰ μή του ἄλλου ἀλλὰ θαύματος ἕνεκα
ἄξιον μνησθῆναι; τὸ μὲν γὰρ ὧν μὴ ἐπεθύμησεν ἀπέχεσθαι
ἀνθρώπινον ἄν τις φαίη εἶναι· τὸ δὲ Μεγαβάτου τοῦ Σπιθρι-

 (b) σίτου καὶ κρειῶν, μέθυ δ’ ἐκ κρητῆρος ἀφύσσων

οἰνοχόος φορέῃσι καὶ ἐγχείῃ δεπάεσσι,
δοκεῖ σοι ἐπιτήδειον εἶναι πρὸς ἐγκράτειαν ἑαυτοῦ ἀκούειν (2)
νέῳ; ἢ τὸ—
λιμῷ δ’ οἴκτιστον θανέειν καὶ πότμον ἐπισπεῖν; (4)

 25. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus P. 430 sec. e line 7
 Πῶς; (5)
Κόσμος πού τις, ἦν δ’ ἐγώ, ἡ σωφροσύνη ἐστὶν καὶ ἡδονῶν
τινων καὶ ἐπιθυμιῶν ἐγκράτεια, ὥς φασι κρείττω δὴ αὑτοῦ
ἀποφαίνοντες οὐκ οἶδ’ ὅντινα τρόπον, καὶ ἄλλα ἄττα τοιαῦτα
ὥσπερ ἴχνη αὐτῆς λέγεται. ἦ γάρ;


12
 ἑκόντα καὶ ἄκοντα πράττειν· τοῦτο δ’ ἀδύνατον. ἔτι δ’ ὁ (10)

ἐγκρατὴς δικαιοπραγήσει, καὶ μᾶλλον τῆς ἀκρασίας. ἡ γὰρ
ἐγκράτεια ἀρετή, ἡ δ’ ἀρετὴ δικαιοτέρους ποιεῖ. ἐγκρατεύε-
ται δ’ ὅταν πράττῃ παρὰ τὴν ἐπιθυμίαν κατὰ τὸν λογι-
σμόν. ὥστ’ εἰ τὸ μὲν δικαιοπραγεῖν ἑκούσιον, ὥσπερ καὶ τὸ


18
 εἰ θάτερον ἑκούσιον, καὶ θάτερον), τὸ δὲ παρὰ τὴν ἐπιθυμίαν

ἀκούσιον, ἅμα ἄρα ὁ αὐτὸς τὸ αὐτὸ πράξει ἑκὼν καὶ ἄκων.
89
ὁ δ’ αὐτὸς λόγος καὶ περὶ θυμοῦ. ἀκρασία γὰρ καὶ ἐγ-
κράτεια καὶ θυμοῦ δοκεῖ εἶναι, ὥσπερ καὶ ἐπιθυμίας· καὶ
τὸ παρὰ τὸν θυμὸν λυπηρόν, καὶ βίαιον ἡ κάθεξις, ὥστ’ εἰ τὸ (20)
βίαιον ἀκούσιον, τὸ κατὰ τὸν θυμὸν ἑκούσιον ἂν εἴη πᾶν.


15
 μάρτητον ποιεῖ τὴν προαίρεσιν καὶ τὸ τέλος ὀρθόν, οὕτως

ὥστε οὗ ἕνεκα δεῖ προαιρεῖσθαι, ἢ ὥσπερ δοκεῖ τισί, τὸν
λόγον. ἔστι δὲ τοῦτο ἐγκράτεια· αὕτη γὰρ οὐ διαφθείρει τὸν (15)
λόγον. ἔστι δ’ ἀρετὴ καὶ ἐγκράτεια ἕτερον. λεκτέον δ’ ὕστε-
ρον περὶ αὐτῶν, ἐπεὶ ὅσοις γε δοκεῖ τὸν λόγον ὀρθὸν παρέ-


16
 ὥστε οὗ ἕνεκα δεῖ προαιρεῖσθαι, ἢ ὥσπερ δοκεῖ τισί, τὸν

λόγον. ἔστι δὲ τοῦτο ἐγκράτεια· αὕτη γὰρ οὐ διαφθείρει τὸν (15)
λόγον. ἔστι δ’ ἀρετὴ καὶ ἐγκράτεια ἕτερον. λεκτέον δ’ ὕστε-
χειν ἡ ἀρετή, τοῦτο αἴτιον. ἡ μὲν γὰρ ἐγκράτεια τοιοῦτον, τῶν


18
 λόγον. ἔστι δ’ ἀρετὴ καὶ ἐγκράτεια ἕτερον. λεκτέον δ’ ὕστε-

ἐπαινετῶν δ’ ἡ ἐγκράτεια. λέγομεν δὲ προαπορήσαντες. ἔστι
γὰρ τὸν μὲν σκοπὸν ὀρθὸν εἶναι, ἐν δὲ τοῖς πρὸς τὸν σκο- (20)


19
 ρον περὶ αὐτῶν, ἐπεὶ ὅσοις γε δοκεῖ τὸν λόγον ὀρθὸν παρέ-
ἐπαινετῶν δ’ ἡ ἐγκράτεια. λέγομεν δὲ προαπορήσαντες. ἔστι
γὰρ τὸν μὲν σκοπὸν ὀρθὸν εἶναι, ἐν δὲ τοῖς πρὸς τὸν σκο- (20)
90
πὸν διαμαρτάνειν· ἔστι δὲ τὸν μὲν σκοπὸν ἡμαρτῆσθαι, τὰ δὲ


4
 μασι προσαγορευομένη. ἀκριβέστερον δὲ περὶ τοῦ γένους τῶν

ἡδονῶν ἔσται διαιρετέον ἐν τοῖς λεγομένοις ὕστερον περὶ
ἐγκρατείας καὶ ἀκρασίας.
τὸν αὐτὸν δὲ τρόπον ληπτέον καὶ περὶ πραότητος καὶ (5)
χαλεπότητος· καὶ γὰρ τὸν πρᾶον περὶ λύπην τὴν ἀπὸ θυ-


24
 στρέψει ταύτην, καὶ ποιήσει φρονίμως κρίνειν καὶ τὰ δέοντα,

καὶ πάλιν ἡ φρόνησις ἡ ἐν τῷ λογιστικῷ τὴν ἐν τῷ ἀλόγῳ
ἀκολασίαν σωφρόνως πράττειν· ὅπερ δοκεῖ ἡ ἐγκράτεια.
ὥστ’ ἔσται καὶ [ἡ] ἀπὸ ἀγνοίας φρονίμως. ἔστι δὲ ταῦτα (25)
ἄτοπα, ἄλλως τε καὶ ἀπὸ ἀγνοίας χρῆσθαι φρονίμως,


line 34
 τὸ μὴ αἰδεῖσθαι τὰ αἰσχρὰ πράττειν, οὐδὲν μᾶλλον τὸν

τὰ τοιαῦτα πράττοντα αἰσχύνεσθαι ἐπιεικές. οὐκ ἔστι δ’ οὐδ’
ἡ ἐγκράτεια ἀρετή, ἀλλά τις μικτή· δειχθήσεται δὲ περὶ
αὐτῆς ἐν τοῖς ὕστερον. νῦν δὲ περὶ δικαιοσύνης εἴπωμεν. (35)
(1129a) Περὶ δὲ δικαιοσύνης καὶ ἀδικίας σκεπτέον, περὶ ποίας
(3)


line 18
 ὅτι τῶν περὶ τὰ ἤθη φευκτῶν τρία ἐστὶν εἴδη, κακία ἀκρα-
σία θηριότης. τὰ δ’ ἐναντία τοῖς μὲν δυσὶ δῆλα· τὸ μὲν
γὰρ ἀρετὴν τὸ δ’ ἐγκράτειαν καλοῦμεν· πρὸς δὲ τὴν θηριό-
τητα μάλιστ’ ἂν ἁρμόττοι λέγειν τὴν ὑπὲρ ἡμᾶς ἀρετήν,
ἡρωικήν τινα καὶ θείαν, ὥσπερ Ὅμηρος περὶ τοῦ Ἕκτορος (20)

91

line 36
 τῆς τοιαύτης ὕστερον ποιητέον τινὰ μνείαν, περὶ δὲ κακίας

εἴρηται πρότερον· περὶ δὲ ἀκρασίας καὶ μαλακίας καὶ τρυ- (35)
φῆς λεκτέον, καὶ περὶ ἐγκρατείας καὶ καρτερίας· οὔτε γὰρ
(1145b) ὡς περὶ τῶν αὐτῶν ἕξεων τῇ ἀρετῇ καὶ τῇ μοχθηρίᾳ ἑκα-
τέραν αὐτῶν ὑποληπτέον, οὔθ’ ὡς ἕτερον γένος. δεῖ δ’,


line 8
 κυριώτατα· ἐὰν γὰρ λύηταί τε τὰ δυσχερῆ καὶ κατα-

λείπηται τὰ ἔνδοξα, δεδειγμένον ἂν εἴη ἱκανῶς.
Δοκεῖ δὴ ἥ τε ἐγκράτεια καὶ καρτερία τῶν σπουδαίων
καὶ [τῶν] ἐπαινετῶν εἶναι, ἡ δ’ ἀκρασία τε καὶ μαλακία
τῶν φαύλων καὶ ψεκτῶν, καὶ ὁ αὐτὸς ἐγκρατὴς καὶ (10)


line 21
 ἀκρασία ἐστὶν ἣ μὲν θηριώδης ἣ δὲ νοσηματώδης, ἁπλῶς

δὲ ἡ κατὰ τὴν ἀνθρωπίνην ἀκολασίαν μόνη. (20)
Ὅτι μὲν οὖν ἀκρασία καὶ ἐγκράτειά ἐστι μόνον περὶ
ἅπερ ἀκολασία καὶ σωφροσύνη, καὶ ὅτι περὶ τὰ ἄλλα
ἐστὶν ἄλλο εἶδος ἀκρασίας, λεγόμενον κατὰ μεταφορὰν


line 25
 σία ἡ δι’ ἐπιθυμίαν· οὐ γάρ ἐστιν ἐν θυμῷ ὕβρις. ὡς μὲν

τοίνυν αἰσχίων ἡ περὶ ἐπιθυμίας ἀκρασία τῆς περὶ τὸν θυ-
μόν, καὶ ὅτι ἔστιν ἐγκράτεια καὶ ἡ ἀκρασία περὶ ἐπιθυ- (25)
μίας καὶ ἡδονὰς σωματικάς, δῆλον· αὐτῶν δὲ τούτων τὰς
διαφορὰς ληπτέον. ὥσπερ γὰρ εἴρηται κατ’ ἀρχάς, αἳ


line 34
92
 λακίας εἶδος μᾶλλον, ὃ δ’ ἀκόλαστος. ἀντίκειται δὲ τῷ

μὲν ἀκρατεῖ ὁ ἐγκρατής, τῷ δὲ μαλακῷ ὁ καρτερικός· τὸ
μὲν γὰρ καρτερεῖν ἐστὶν ἐν τῷ ἀντέχειν, ἡ δ’ ἐγκράτεια
ἐν τῷ κρατεῖν, ἕτερον δὲ τὸ ἀντέχειν καὶ κρατεῖν, ὥσπερ (35)
καὶ τὸ μὴ ἡττᾶσθαι τοῦ νικᾶν· διὸ καὶ αἱρετώτερον ἐγκρά-


line 36
 μὲν γὰρ καρτερεῖν ἐστὶν ἐν τῷ ἀντέχειν, ἡ δ’ ἐγκράτεια

ἐν τῷ κρατεῖν, ἕτερον δὲ τὸ ἀντέχειν καὶ κρατεῖν, ὥσπερ (35)
καὶ τὸ μὴ ἡττᾶσθαι τοῦ νικᾶν· διὸ καὶ αἱρετώτερον ἐγκρά-
(1150b) τεια καρτερίας ἐστίν. ὁ δ’ ἐλλείπων πρὸς ἃ οἱ πολλοὶ καὶ
ἀντιτείνουσι καὶ δύνανται, οὗτος μαλακὸς καὶ τρυφῶν· καὶ
γὰρ ἡ τρυφὴ μαλακία τίς ἐστιν· ὃς ἕλκει τὸ ἱμάτιον, ἵνα


line 6
 μὴ πονήσῃ τὴν ἀπὸ τοῦ αἴρειν λύπην, καὶ μιμούμενος τὸν

κάμνοντα οὐκ οἴεται ἄθλιος εἶναι, ἀθλίῳ ὅμοιος ὤν. ὁμοίως (5)
δ’ ἔχει καὶ περὶ ἐγκράτειαν καὶ ἀκρασίαν. οὐ γὰρ εἴ τις
ἰσχυρῶν καὶ ὑπερβαλλουσῶν ἡδονῶν ἡττᾶται ἢ λυπῶν,
θαυμαστόν, ἀλλὰ συγγνωμονικὸν εἰ ἀντιτείνων, ὥσπερ ὁ


line 28
 τὴς οὐκ ἐμμένει τῷ λόγῳ διὰ τὸ μᾶλλόν τι, οὗτος δὲ διὰ

τὸ ἧττόν τι· ὁ δ’ ἐγκρατὴς ἐμμένει καὶ οὐδὲ δι’ ἕτερον με-
ταβάλλει. δεῖ δέ, εἴπερ ἡ ἐγκράτεια σπουδαῖον, ἀμφοτέ-
ρας τὰς ἐναντίας ἕξεις φαύλας εἶναι, ὥσπερ καὶ φαίνον-
ται· ἀλλὰ διὰ τὸ τὴν ἑτέραν ἐν ὀλίγοις καὶ ὀλιγάκις εἶναι (30)

 57. Αριστοτέλης De virtutibus et vitiis {0086.045} (4 B.C.)

Bekker P. 1250a line 9
 δυσέκπληκτοί εἰσιν ὑπὸ φόβων τῶν περὶ θάνατον. σωφρο-

σύνη δ’ ἐστὶν ἀρετὴ τοῦ ἐπιθυμητικοῦ, καθ’ ἣν ἀνόρεκτοι γί-
93
νονται περὶ τὰς ἀπολαύσεις τῶν φαύλων ἡδονῶν. ἐγκρά-

τεια δ’ ἐστὶν ἀρετὴ τοῦ ἐπιθυμητικοῦ, καθ’ ἣν κατέχουσι τῷ (10)
λογισμῷ τὴν ἐπιθυμίαν ὁρμῶσαν ἐπὶ τὰς φαύλας ἡδονάς.
δικαιοσύνη δ’ ἐστὶν ἀρετὴ ψυχῆς διανεμητικὴ τοῦ κατ’ ἀξίαν.


Bekker P. 1250b line 12
 τὸ τετάσθαι περὶ τὸν βίον ὁμοίως ἔν τε μικροῖς καὶ μεγά- (10)

λοις. παρέπεται δὲ τῇ σωφροσύνῃ εὐταξία, κοσμιότης,
αἰδώς, εὐλάβεια. ἐγκρατείας δ’ ἐστὶ τὸ δύνασθαι κα-
τασχεῖν τῷ λογισμῷ τὴν ἐπιθυμίαν ὁρμῶσαν ἐπὶ φαύλας
ἀπολαύσεις καὶ ἡδονάς, καὶ τὸ καρτερεῖν, καὶ τὸ ὑπομο-


 (1) Τότε ὤφθη τῷ Ἰακὼβ ἄγγελος Κυρίου λέγων

ὅτι δύο τέκνα Ῥαχὴλ τέξεται, ὅτι διέπτυσε συνουσίαν
ἀνδρός, καὶ ἐξελέξατο ἐγκράτειαν. (2) Καὶ εἰ μὴ Λία ἡ
μήτηρ μου ἀντὶ συνουσίας ἀπέδω τὰ δύο μῆλα, ὀκτὼ υἱοὺς
εἶχε τεκεῖν· διὰ τοῦτο ἓξ ἔτεκε, τοὺς δὲ δύο Ῥαχήλ, ὅτι ἐν


 αὐτόν. (7) Καὶ γὰρ αἱ ἐντολαὶ τοῦ νόμου διπλαῖ εἰσι, καὶ μετὰ
τέχνης πληροῦνται. (8) Καιρὸς γὰρ συνουσίας γυναικὸς
αὐτοῦ, καὶ καιρὸς ἐγκρατείας εἰς προσευχὴν αὐτοῦ. (9) Καὶ
δύο ἐντολαί εἰσι· καὶ εἰ μὴ γένωνται ἐν τάξει αὐτῶν, ἁμαρτίαν
παρέχουσιν. Οὕτως ἐστὶ καὶ ἐπὶ τῶν λοιπῶν ἐντολῶν.

 61. Βίος Αισώπου. Fict. Vita G (e cod. 397 Bibliothecae

Pierponti Morgan) (recensio 3) {1765.001} (A.D. 1) Sec. 85 line 9
 “κατελήφθην ὑπὸ τοῦ Αἰσώπου. Αἴσωπε, τί με ἀπὸ τῆς δικαίας

ὁδοῦ μετεκαλέσω;”
94
Αἴσωπος εἶπε “δέσποτα, ποῦ ἡ φιλοσοφία σου; ποῦ σου τὸ τῆς

παιδείας φρύαγμα;
ποῦ σου τὸ τῆς ἐγκρατείας δόγμα; ἔα, δέσποτα, οὕτως εὐχερῶς
καὶ ἀψύχως ἐπὶ θάνατον
ἔσπευσας, ἵνα κρεμάμενος τὸ ἡδὺ ζῆν ἀπολέσῃς; μετανόησον,
δέσποτα.” Ξάνθος· (10)
“ἔα με, Αἴσωπε· διάξω γὰρ τὸν μετ’ ἀρετῆς θάνατον ἢ τὴν
ἐπονείδιστον ἐν βίῳ

 62. Πλούταρχος. . et Phil. Comparatio Lysandri et Sullae

{0007.034} (A.D. 1-2) Ch. 5 sec. 5 line 4
 αμαρτάνωμεν ἀποφαινόμενοι πλέονα μὲν κατωρ-

θωκέναι Σύλλαν, ἐλάττονα δὲ ἐξημαρτηκέναι
Λύσανδρον, καὶ τῷ μὲν ἐγκρατείας καὶ σωφρο-
σύνης, τῷ δὲ στρατηγίας καὶ ἀνδρείας ἀποδιδόντες (5)
τὸ πρωτεῖον.

 63. EPICTETUS Phil. Enchiridion {0557.002} (A.D. 1-2) Ch. 10

sec. 1 line 4
 στρέφων ἐπὶ σεαυτὸν ζητεῖν, τίνα δύναμιν ἔχεις πρὸς τὴν χρῆσιν
αὐτοῦ. ἐὰν καλὸν ἴδῃς ἢ καλήν, εὑρήσεις δύναμιν πρὸς ταῦτα
ἐγκράτειαν· ἐὰν πόνος προσφέρηται, εὑρήσεις καρτε-
ρίαν· ἂν λοιδορία, εὑρήσεις ἀνεξικακίαν. καὶ οὕτως (5)
ἐθιζόμενόν σε οὐ συναρπάσουσιν αἱ φαντασίαι.

 καὶ ἄλλα διαπρασσόμενος ἕτερα προσδοκήσει· ἐὰν δὲ ἐν γεώδει

(5)
ζῳδίῳ, τὰ μὲν προσπίπτοντα γενναίως οἴσει, διὰ δὲ τῆς ἰδίας
ἐγκρατείας τῶν πλείστων περιέσται ἐννοηματικῶς· ἐὰν δὲ ἐν
ὑδατώδει ζῳδίῳ, εὐπαρηγόρητον τὴν ψυχὴν κεκτημένος καὶ ἔν
τισιν ἀνωμαλίσας πολλῶν πραγμάτων κατόρθωσιν ποιήσει καὶ


28
95
 μετὰ λύπης καὶ φαυλότητος καὶ συγκρασίας τινὸς ἄγουσι πρὸς

τὰ τοῦ βίου πράγματα, ἐν οἷς διαθλεύσας ποικίλως καὶ τὸ τῆς
ἐγκρατείας στέφος λαβών, ὅπερ ἦν οὐκ ὤν, τοῦτο γίνεται. ὅθεν
εἰκότως οἱ παλαιοὶ τοῖς χρώμασι τοὺς ἀστέρας ἀπείκασαν. τὸν
(249) μὲν οὖν τοῦ Κρόνου μέλανα, ἐπεὶ χρόνου ἐστὶ σημεῖον·
βραδὺς


24
 τοὺς τῶν ἀγαθοποιῶν τόπους παριοῦσα, εἴπερ ἐπὶ τῶν ἐπικαί-

ρων τῆς γενέσεως τόπων τετευχυῖα καταλαμβάνεται.
Καὶ ταῦτα μέν, ὦ Μάρκε, μετὰ πολλοῦ πόνου καὶ ἐγκρατείας
ζητήσας καὶ ἀνευρὼν συνέταξα καὶ τὰς αἱρέσεις ἐξεδόμην. τοιγα-
(25)
ροῦν ὁρκίζω σε Ἥλιον καὶ Σελήνην καὶ τῶν πέντε ἀστέρων τοὺς


17
 πόνον ἐπηνεγκάμην καὶ ὑπὸ πολλῶν ἐβουκολήθην καὶ τὰ δοκοῦντά

(15)
μοι ἀπερείσια χρήματα ἐξανάλωσα πειθόμενος γόησι καὶ πλεο-
νέκταις ἀνθρώποις. ἀλλ’ ὅμως διὰ τῆς ἐμῆς ἐγκρατείας καὶ φιλο-
μαθείας περιεγενόμην τῶν αἱρέσεων· ἃς οὐ μόνον οἱ ἐντυγχάνον-
τες καὶ ἐπιγνόντες τὸ ἀκριβὲς μεθ’ ἡδονῆς καθ’ ἡμῶν εἰσοίσουσι


29
 τὸν φόβον προμαραίνει· ἀμβλύνεται γὰρ τὸ χαλεπὸν ὑπὸ τῆς

εὐθυμίας ἐπιτριβόμενον, οὕτως τε ὡς ὑπὸ ἑτέραν δεσποτείαν καὶ
ἐξουσίαν τεταγμένος διὰ τῆς ἰδίας ἐγκρατείας ἀκηρύκτως καὶ
κοσμίως τὸ τέλος τοῦ βίου ὑποίσει. ἐὰν δέ τις πείρᾳ βουλόμενος
(30)
μαθεῖν ἐπιγνῶναι θέλῃ ταῦτα ὅπως ἔχει, ἀντιτασσέσθω τοῖς


96
 73. Ωριγένης. Selecta in Ezechielem (fragmenta e catenis)

{2042.062} (A.D. 2-3) Volume 13 P. 813 line 25
 διαβόλῳ, τῷ νοητῷ Ναβουχοδονόσορ, ἐπιβῆναι κατ’

αὐτοῦ, καὶ καθελεῖν τὸ τεῖχος Ἱερουσαλὴμ κύκλῳ
(τὴν τῆς ἐγκρατείας ἀγωγὴν), διὰ τοῦ ἀρχιμαγείρου, (25)
τοῦ ἀκρατοῦς βίου· καὶ παντελῆ αἰχμαλωσίαν ἀπὸ
Ἱερουσαλὴμ, τῆς ἀρετῆς, ἄξει εἰς Βαβυλῶνα, καὶ

 74. Ωριγένης. Expositio in Proverbia (fragmenta e catenis)

{2042.075} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 188 line 13
 νοημάτων. —Ἄρτοι εἰσὶ τῆς ψυχῆς αἱ ἀρεταὶ, αἵτι-

νες καὶ παρὰ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν προσετάγησαν παρ’
ἡμῖν γίνεσθαι· τουτέστι νηστεία, ἐγκράτεια, προσ-
ευχὴ, καὶ τὰ ὅμοια· κρυφῇ δὲ, πρὸς τὸ μὴ θεαθῆναι
αὐτὰ τοῖς ἀνθρώποις. (15)


{2042.075} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 196 line 15
 φίας σκηνὰς εἰσιέναι ἀκώλυτον τοὺς ἀνιέναι καὶ

οἰκῆσαι βουλομένους.
Παιδείαν λέγει φόβου Θεοῦ, νηστείαν, ἐγκράτειαν, (15)
ἀγρυπνίαν, ὕμνον, καὶ τὴν ἐν νόσοις πρὸς δοκιμὴν
Θεοῦ ἐπερχομένην ἡμῖν παιδείαν. Ἐλέγχους λέγει


{2042.075} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 225 line 24
 δὲ καὶ πολεμούμεθα ὑπ’ ἐκείνων, εἰ καὶ πολὺς καὶ

σφοδρὸς ὁ πόλεμος αὐτῶν, οὐθέν ἐστι· νηστείᾳ μόνον
καὶ ἐγκρατείᾳ περιφράξωμεν ἑαυτοὺς, καὶ ὡς ἀράχνην
αὐτούς τε καὶ τὰ ὅπλα αὐτῶν συγκόψομεν· ἐὰν δὲ κα- (25)
τὰ τὴν τοῦ Κυρίου φωνὴν, ὅπου εἰσὶ δύο ἢ τρεῖς, ἡ


{2042.075} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 233 line 25
97
 Τοῖς ἐν ἁμαρτίαις ὀδυνωμένοις καὶ ἀπογνώσει,

δότε ἐκ τοῦ ἀμπελῶνος τοῦ Κυρίου πιεῖν εἰς μέθην,
τουτέστι νηστείαν, προσευχὴν, ἐγκράτειαν, ἐξομο- (25)
λόγησιν καὶ πάντα ὅσα εἰς εὐφροσύνην ψυχῆς· τοῖς
δὲ ἐν ἀρχαῖς, ὀδύνας τῆς ἁμαρτίας πιεῖν εἰς κόρον,


{2042.075} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 252 line 21
 οἴκῳ· ἐνδέδυνται γὰρ πάντες οἱ παρ’ αὐτῆς· ὁ μὲν

θυμὸς, πραότητα καὶ ταπεινοφροσύνην· ἡ δὲ ἐπιθυ- (20)
μία, σωφροσύνην καὶ ἐγκράτειαν.
Σῖτα ὀκνηρὰ, τὰ ὀκνοποιοῦντα τυχεῖν τῆς βασι- (23)
λείας τοὺς ἁπλουστέρους καὶ ἀφελεστέρους, ἡ εὐγνώ-


 80. Γρηγόριος Νύσσης. De oratione dominica orationes v

{2017.047} (A.D. 4) P. 268 line 17
 ἀρετῆς λόγον ἰσοκρατῶς ἐν ἡμῖν κεκραμένων. Ἐπεὶ δὲ (15)

τοῦ ἐπιθυμητικοῦ κατισχύσαντος ἡ ἐκ τοῦ ἐναντίου νοου-
μένη διάθεσις, ἡ ἐγκράτεια, κατεκρατήθη τῷ πλεονάζοντι,
καὶ τὴν ἄμετρον τῆς ἐπιθυμίας ἐπὶ τὰ μὴ δέοντα κίνη-
σιν τὸ κωλύον οὐκ ἦν, ἐκ τούτου τὸ ἐπιθανάτιον νόσημα,


{2017.053} (A.D. 4) Volume 44 P. 1213 line 3
 (1213) δὲ οὐκ ἀγνοεῖς τὸν ἀντίπαλον τὸν διὰ τῆς σαρκὸς

προσπαλαίοντα, ὃν ὑπωπιάζει διὰ τῆς πυκτικῆς,
ἀμύσσων τοῖς ὄνυξι τῆς ἐγκρατείας, οὗ νεκροῖ τὰ
μέλη λιμῷ, καὶ δίψει, καὶ ψύχει, καὶ γυμνότητι, ᾧ
τὰ στίγματα τοῦ Κυρίου ἐπιβάλλει, ὃν νικᾷ διὰ τοῦ (5)

 82. Γρηγόριος Νύσσης. In sanctum Ephraim {2017.068} (A.D. 4)

98
 διὰ πάντων τούτων θεωρίαις συνεχῶς ἀσχολούμενος.

Τὸ γὰρ σῶμα νεκρώσας μετὰ τῶν ἡδονῶν, καὶ δοῦλον
δι’ ἐγκρατείας τῷ ἡγεμόνι κατεργασάμενος λογισμῷ,
ἀκίνητον μὲν εἶχε πρὸς τὰ μὴ δέοντα ἀσιτίᾳ προδα- (50)
μασθὲν, στεῤῥὸν δὲ πρὸς τὰ λυσιτελῆ καὶ ψυχικὴν


{2017.069} (A.D. 4) Volume 46 P. 900 line 53
 περὶ τὴν σοφίαν σπουδή. Ταύτῃ δὲ συνείπετο καθά-

περ τις πῶλος συνεζευγμένη ἡ σωφροσύνη· πρὸς
ἀμφότερα δὲ σύμμαχος ἦν ἡ ἐγκράτεια· τὸ δὲ ἄτυ-
φον αὐτῷ καὶ ἀόργητον, τῇ τῶν χρημάτων ὑπεροψίᾳ
συγκατωρθώθη. Οὐ γὰρ ἔστιν ἄλλη τύφου τε καὶ (55)


 μην γὰρ ὑμᾶς παρθένον ἁγνὴν παραστῆσαι τῷ Θεῷ.

Αἱ πλησίον αὐτῆς ἀπενεχθήσονταί σοι. Τῆς γὰρ
παρθενίας πλησίον ἡ ἐγκράτεια. Ὅσαι τοίνυν ἐγκρα-
τεύονται ψυχαὶ δηλονότι ἀπὸ πράξεων πονηρῶν, καὶ (5)
αὐταὶ συναπαχθήσονται. Συμβαίνει δὲ τὰς ἀπαγο-


(A.D. 4) Volume 27 P. 537 line 25
 ραν περιοχῆς περὶ τὰ χείλη μου. Ἐπειδὴ μέγα

οἶδε τὸ κατορθοῦν τῆς γλώσσης τὴν φυλακὴν, τὸν Θεὸν
αἰτεῖ ταύτης τὴν ἐγκράτειαν αὐτῷ χαρίσασθαι. (25)
Μὴ ἐκκλίνῃς τὴν καρδίαν μου εἰς λόγους πο-
νηρίας. Τουτέστι μὴ συγχωρήσῃς παρατραπῆναι εἰς
 122. Βασίλειος Καισαρείας. . Homilia de gratiarum actione

{2040.022} (A.D. 4) Volume 31 P. 229 line 34
 ποι. Ὡς γὰρ ἡ βρῶσις, ἣν ὁ Κύριος ἔφαγεν, οὐκ

ἔστιν ἡδυπαθείας ἡμῖν ἀφορμὴ, τὸ ἐναντίον μὲν οὖν,
99
ἐγκρατείας καὶ αὐταρκείας ὅρος ὁ ἀνωτάτω· οὕτω

καὶ τὸ δάκρυον οὐκ ἔστι νομοθεσία πρὸς τὸ θρηνεῖν, (35)
ἀλλὰ μέτρον εὐσχημονέστατον ἐκτεθὲν, καὶ κανὼν

 123. Βασίλειος Καισαρείας. . Regulae morales {2040.051} (A.D.

 ΠΡΟΣ ΓΑΛ. Ὁ δὲ καρπὸς τοῦ Πνεύματός ἐστιν

ἀγάπη, χαρὰ, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, (40)
ἀγαθοσύνη, πίστις, πραότης, ἐγκράτεια, ἁγνεία.
ΠΡΟΣ ΕΦΕΣ. Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς ἐγὼ ὁ
δέσμιος ἐν Κυρίῳ ἀξίως περιπατῆσαι τῆς κλή-


(A.D. 4) Volume 39 P. 613 line 19
 γὰρ καρπὸς τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρὰ, εἰ-

ρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις,
πραότης, ἐγκράτεια. Κατὰ τῶν τοιούτων οὐκ ἔστι
νόμος.» Διὸ κἀνταῦθα προεῖπε· «Διαιρέσεις δὲ (20)
χαρισμάτων εἰσὶ, τὸ δὲ αὐτὸ Πνεῦμα·» τοῦτ’ ἔστι

 125. Ευάγριος. Tractatus ad Eulogium (sub nomine Nili

 ῥυπαρίας ἄφνω ἀκοντίσας ἐφάλλεται ὀξέως, τῆς δια-

πύρου τῶν πόνων δᾳδουχίας τὴν θέρμην μὴ φέρων,
τῷ δὲ τῆς ἐγκρατείας χαυνωθέντι κολακείᾳ ἡδονῶν (30)
τὸ κατ’ ὀλίγον ἐπιβατεύει συνομιλεῖν τῇ καρδίᾳ, ἵνα
ἐξαφθεῖσα ταῖς κακίαις διαλεχθῇ καὶ αἰχμαλωτισθῇ,


 συλλόγῳ κακῶν ἐκκαίεται πῦρ οὕτω γὰρ ἐκθερμαί-

νοντές σε, λογίζεσθαι ποιοῦσι κόπον εἶναι τὴν πυρὰν
τῆς φύσεως κρατῆσαι, καὶ ὅτι πολὺς ὁ τῆς ἐγκρα-
τείας βίος, ἀναφέρουσι δέ σοι καὶ μνήμας ὧν σε (50)
νύκτωρ φαντάζουσιν αἰσχρῶν, μορφάζοντές σοι πυ-
100
ρωτικὰ τῆς πλάνης εἴδωλα, εἶτα καὶ σφοδρότερον ἐν


 λήν. Φιλάνθρωπος γὰρ ὁ νόμος, καὶ συγχωρῶν ἁμαρ-

τίαν τοῖς μετανοοῦσι. Καὶ φέρουσί τινας τῶν μετ’
(1124) ἐγκρατείας πταισάντων, καὶ πάλιν μετανοησάντων·
ἵνα ἐκ τούτων πιθανοποιήσωσι τῆς ἑαυτῶν ἀπάτης
τὴν συμβουλήν· ὅπως τῇ ἀντιστρόφῳ μετανοίᾳ ψυ-


 ἐργαστηρίῳ.ΚΕΦΑΛ. ΚΓʹ.
Σὺ δὲ, ὦ τῆς ἐγκρατείας ἄνθρωπε, μὴ προφάσει (13)
πάλιν μετανοίας δελεάζου ἐλπίσιν ἀδήλοις, πολλοὶ
γὰρ πεσόντες εὐθὺς ἀνηρπάγησαν, ἕτεροι δὲ ἀνα- (15)


 ποὺς τῆς ἀγάπης. Τὰ μὲν σωματικὰ πάθη ἐκ τῶν

φυσικῶν τῆς σαρκὸς τὴν ἀρχὴν λαμβάνει, καθ’ ὧν
καὶ ἡ ἐγκράτεια, τὰ δὲ ψυχικὰ ἐκ τῶν ψυχικῶν τὴν
κύησιν ἔχει, καθ’ ὧν καὶ ἡ ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη ἀπα- (30)
θείας ἐστὶ συνάφεια, παθῶν δὲ ἀπαλοιφὴ, τὴν μα-

 130. Ευάγριος. De vitiis quae opposita sunt virtutibus (sub

nomine Nili Ancyrani) {4110.021} (A.D. 4) Volume 79 P. 1141
line 4
 την ἀπονείματε, ἵνα καὶ τὰς ἀντιζύγους τῶν ἀρετῶν

κακίας δι’ ἐπιτόμου ὑποτάξωμεν σημαίνοντες· τί
μέν ἐστι γαστριμαργία, καθ’ ἧς ἐγκράτεια· τί δὲ
πορνεία, καὶ σωφροσύνη· φιλαργυρία δὲ τί, καὶ (5)
ἀκτημοσύνη· λύπη, καθ’ ἧς ἡ χαρά· ὀργὴ δὲ τί,

101
Αιδώς
 1. Όμηρος Οδύσσεια. (8 B.C.) Book 3 line 24
 “Μέντορ, πῶς τ’ ἄρ’ ἴω, πῶς τ’ ἂρ προσπτύξομαι αὐτόν;

οὐδέ τί πω μύθοισι πεπείρημαι πυκινοῖσιν·
αἰδὼς δ’ αὖ νέον ἄνδρα γεραίτερον ἐξερέεσθαι.”
τὸν δ’ αὖτε προσέειπε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη· (25)
“Τηλέμαχ’, ἄλλα μὲν αὐτὸς ἐνὶ φρεσὶ σῇσι νοήσεις,

 “δὸς τῷ ξείνῳ ταῦτα φέρων αὐτόν τε κέλευε (345)

αἰτίζειν μάλα πάντας ἐποιχόμενον μνηστῆρας·
αἰδὼς δ’ οὐκ ἀγαθὴ κεχρημένῳ ἀνδρὶ παρεῖναι.”
ὣς φάτο, βῆ δὲ συφορβός, ἐπεὶ τὸν μῦθον ἄκουσεν,
ἀγχοῦ δ’ ἱστάμενος ἔπεα πτερόεντ’ ἀγόρευε·

 3. Όμηρος Ιλιάδα. (8 B.C.) Book 5 line 787
 Στέντορι εἰσαμένη μεγαλήτορι χαλκεοφώνωι, (785)

ὃς τόσον αὐδήσασχ’ ὅσον ἄλλοι πεντήκοντα·
“αἰδώς, Ἀργεῖοι, κάκ’ ἐλέγχεα, εἶδος ἀγητοί.
ὄφρα μὲν ἐς πόλεμον πωλέσκετο δῖος Ἀχιλλεύς,
οὐδέποτε Τρῶες πρὸ πυλάων Δαρδανιάων

 ἥ ῥ’ ἐν μεσσάτωι ἔσκε γεγωνέμεν ἀμφοτέρωσε,

ἤϋσεν δὲ διαπρύσιον Δαναοῖσι γεγωνώς· (227)
“αἰδώς, Ἀργεῖοι, κάκ’ ἐλέγχεα, εἶδος ἀγητοί.
πῆι ἔβαν εὐχωλαί, ὅτε δὴ φάμεν εἶναι ἄριστοι,
ἃς ὁπότ’ ἐν Λήμνωι κενεαυχέες ἠγοράασθε, (230)


102
 Μηριόνην τε καὶ Ἀντίλοχον, μήστωρας ἀϋτῆς.

τοὺς ὅ γ’ ἐποτρύνων ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
“αἰδώς, Ἀργεῖοι, κοῦροι νέοι· ὔμμιν ἐγώ γε (95)
μαρναμένοισι πέποιθα σαωσέμεναι νέας ἁμάς.
εἰ δ’ ὑμεῖς πολέμοιο μεθήσετε λευγαλέοιο,

 χάλκεον. ἣ δ’ ἐπέεσσι καθάπτετο θοῦρον Ἄρηα·

“μαινόμενε, φρένας ἠλέ, διέφθορας. ἦ νύ τοι αὔτως
οὔατ’ ἀκουέμεν ἐστί, νόος δ’ ἀπόλωλε καὶ αἰδώς.
οὐκ ἀΐεις, ἅ τέ φησι θεὰ λευκώλενος Ἥρη, (130)
ἣ δὴ νῦν πὰρ Ζηνὸς Ὀλυμπίου εἰλήλουθεν;

 ὣς εἰπὼν ὤτρυνε μένος καὶ θυμὸν ἑκάστου. (500)

Αἴας δ’ αὖθ’ ἑτέρωθεν ἐκέκλετο οἷς ἑτάροισιν·
“αἰδώς, Ἀργεῖοι· νῦν ἄρκιον ἠ’ ἀπολέσθαι
ἠὲ σαωθῆναι καὶ ἀπώσασθαι κακὰ νηῶν.
ἦ ἔλπεσθ’, ἢν νῆας ἕληι κορυθαιόλος Ἕκτωρ,

 Ἀργεῖοι δὲ νεῶν μὲν ἐχώρησαν καὶ ἀνάγκηι (655)

τῶν πρωτέων, αὐτοῦ δὲ παρὰ κλισίηισιν ἔμειναν
ἁθρόοι, οὐδ’ ἐκέδασθεν ἀνὰ στρατόν· ἴσχε γὰρ αἰδώς
καὶ δέος· ἀζηχὲς γὰρ ὁμόκλεον ἀλλήλοισιν.
Νέστωρ αὖτε μάλιστα Γερήνιος, οὖρος Ἀχαιῶν,

 χέρσ’ ὕπο Πατρόκλοιο Μενοιτιάδαο δαμέντας, (420)

κέκλετ’ ἄρ’ ἀντιθέοισι καθαπτόμενος Λυκίοισιν·
“αἰδώς, ὦ Λύκιοι· πόσε φεύγετε; νῦν θοοὶ ἔστε.
ἀντήσω γὰρ ἐγὼ τοῦδ’ ἀνέρος, ὄφρα δαείω
ὅς τις ὅδε κρατέει καὶ δὴ κακὰ πολλὰ ἔοργεν

103
 ἔγνω ἐσάντα ἰδών, μέγα δ’ Ἕκτορα εἶπε βοήσας·

“Ἕκτορ τ’ ἠδ’ ἄλλοι Τρώων ἀγοὶ ἠδ’ ἐπικούρων, (335)
αἰδὼς μὲν νῦν ἥδέ γ’, ἀρηϊφίλων ὑπ’ Ἀχαιῶν
Ἴλιον εἰσαναβῆναι ἀναλκίηισι δαμέντας.
ἀλλ’ ἔτι γάρ τίς φησι θεῶν ἐμοὶ ἄγχι παραστάς

 ὅς τ’ ἐπεὶ ἂρ μεγάληι τε βίηι καὶ ἀγήνορι θυμῶι

εἴξας εἶσ’ ἐπὶ μῆλα βροτῶν, ἵνα δαῖτα λάβησιν.
ὣς Ἀχιλεὺς ἔλεον μὲν ἀπώλεσεν, οὐδέ οἱ αἰδώς
{γίνεται, ἥ τ’ ἄνδρας μέγα σίνεται ἠδ’ ὀνίνησιν}. (45)
μέλλει μέν πού τις καὶ φίλτερον ἄλλον ὀλέσσαι,

 12. Ησίοδος. Opera et dies {0020.002} (8/7 B.C.?) Line 192
 οὐδέ τις εὐόρκου χάρις ἔσσεται οὐδὲ δικαίου (190)

οὐδ’ ἀγαθοῦ, μᾶλλον δὲ κακῶν ῥεκτῆρα καὶ ὕβριν
ἀνέρα τιμήσουσι· δίκη δ’ ἐν χερσί· καὶ αἰδὼς
οὐκ ἔσται, βλάψει δ’ ὁ κακὸς τὸν ἀρείονα φῶτα
μύθοισι σκολιοῖς ἐνέπων, ἐπὶ δ’ ὅρκον ὀμεῖται.

 λευκοῖσιν φάρεσσι καλυψαμένω χρόα καλὸν

ἀθανάτων μετὰ φῦλον ἴτον προλιπόντ’ ἀνθρώπους
Αἰδὼς καὶ Νέμεσις· τὰ δὲ λείψεται ἄλγεα λυγρὰ (200)
θνητοῖς ἀνθρώποισι· κακοῦ δ’ οὐκ ἔσσεται ἀλκή.
Νῦν δ’ αἶνον βασιλεῦσιν ἐρέω φρονέουσι καὶ αὐτοῖς·

 εἴ κεν ἀπ’ ἀλλοτρίων κτεάνων ἀεσίφρονα θυμὸν (315)

ἐς ἔργον τρέψας μελετᾷς βίου, ὥς σε κελεύω.
αἰδὼς δ’ οὐκ ἀγαθὴ κεχρημένον ἄνδρα κομίζει,
αἰδώς, ἥ τ’ ἄνδρας μέγα σίνεται ἠδ’ ὀνίνησιν·
104
αἰδώς τοι πρὸς ἀνολβίῃ, θάρσος δὲ πρὸς ὄλβῳ.

 ἐς ἔργον τρέψας μελετᾷς βίου, ὥς σε κελεύω.

αἰδὼς δ’ οὐκ ἀγαθὴ κεχρημένον ἄνδρα κομίζει,
χρήματα δ’ οὐχ ἁρπακτά, θεόσδοτα πολλὸν ἀμείνω· (320)

 αἰδὼς δ’ οὐκ ἀγαθὴ κεχρημένον ἄνδρα κομίζει,

χρήματα δ’ οὐχ ἁρπακτά, θεόσδοτα πολλὸν ἀμείνω· (320)
εἰ γάρ τις καὶ χερσὶ βίῃ μέγαν ὄλβον ἕληται,

 καὶ τοῖσδέ μ’ ἐμβαίνονθ’ ἁλουργέσιν θεῶν

μή τις πρόσωθεν ὄμματος βάλοι φθόνος.
πολλὴ γὰρ αἰδὼς δωματοφθορεῖν ποσὶν
φύροντα πλοῦτον ἀργυρωνήτους θ’ ὑφάς.
τούτων μὲν οὕτω· τὴν ξένην δὲ πρευμενῶς (950)

 Κα. μάντις μ’ Ἀπόλλων τῷδ’ ἐπέστησεν τέλει.

Χο. μῶν καὶ θεός περ ἱμέρῳ πεπληγμένος;
Κα. προτοῦ μὲν αἰδὼς ἦν ἐμοὶ λέγειν τάδε.
Χο. ἁβρύνεται γὰρ πᾶς τις εὖ πράσσων πλέον. (1205)
Κα. ἀλλ’ ἦν παλαιστὴς κάρτ’ ἐμοὶ πνέων χάριν.

 19. Αισχύλος. Choephoroe {0085.006} (6-5 B.C.) Line 665
 ἐξελθέτω τις δωμάτων τελεσφόρος,

γυνὴ † τόπαρχος—ἄνδρα δ’ εὐπρεπέστερον·
αἰδὼς γὰρ ἐν λέσχῃσιν οὖσ’ ἐπαργέμους (665)
105
λόγους τίθησιν· εἶπε θαρσήσας ἀνὴρ

πρὸς ἄνδρα κἀσήμηνεν ἐμφανὲς τέκμαρ.

 τις ἄρα ξὺν κατηγορίᾳ παροξύνῃ, οὐδὲν δὴ μᾶλλον ἀχθε-

(3) σθέντες ἀνεπείσθημεν. πολεμικοί τε καὶ εὔβουλοι διὰ τὸ
εὔκοσμον γιγνόμεθα, τὸ μὲν ὅτι αἰδὼς σωφροσύνης πλεῖστον
μετέχει, αἰσχύνης δὲ εὐψυχία, εὔβουλοι δὲ ἀμαθέστερον τῶν
νόμων τῆς ὑπεροψίας παιδευόμενοι καὶ ξὺν χαλεπότητι σω-

 21. Ευρυπίδης. Alcestis {0006.002} (5 B.C.) Line 982
 σὺν σοὶ τοῦτο τελευτᾷ.

καὶ τὸν ἐν Χαλύβοις δαμάζεις σὺ βίᾳ σίδαρον, (980-981)
οὐδέ τις ἀποτόμου λήματός ἐστιν αἰδώς. (982)

καὶ σ’ ἐν ἀφύκτοισι χερῶν εἷλε θεὰ δεσμοῖς.
[στρ. (984)
τόλμα δ’· οὐ γὰρ ἀνάξεις ποτ’ ἔνερθεν (985)

 22. Ευρυπίδης. Μήδεια. (5 B.C.) Line 439
 τάλαινα, φυγὰς δὲ χώρας

ἄτιμος ἐλαύνῃ.

βέβακε δ’ ὅρκων χάρις, οὐδ’ ἔτ’ αἰδὼς
[ἀντ. (438)
Ἑλλάδι τᾷ μεγάλᾳ μένει, αἰθερία δ’ ἀνέπτα.
σοὶ δ’ οὔτε πατρὸς δόμοι, (440)

 23. Ευρυπίδης. Hippolytus {0006.005} (5 B.C.) Line 78
 οὔτ’ ἦλθέ πω σίδαρος, ἀλλ’ ἀκήρατον

μέλισσα λειμῶν’ ἠρινὴ διέρχεται,
Αἰδὼς δὲ ποταμίαισι κηπεύει δρόσοις·
ὅσοις διδακτὸν μηδέν, ἀλλ’ ἐν τῇ φύσει
106
τὸ σωφρονεῖν εἴληχεν ἐς τὰ πάνθ’ ὁμῶς, (80)

 ἄλλην τιν’. εἰσὶ δ’ ἡδοναὶ πολλαὶ βίου,

μακραί τε λέσχαι καὶ σχολή, τερπνὸν κακόν,
αἰδώς τε. δισσαὶ δ’ εἰσίν, ἣ μὲν οὐ κακή, (385)
ἣ δ’ ἄχθος οἴκων. εἰ δ’ ὁ καιρὸς ἦν σαφής,
οὐκ ἂν δύ’ ἤστην ταὔτ’ ἔχοντε γράμματα.

 ἐπίσταμαι γὰρ πρῶτα μὲν θεοὺς σέβειν,

φίλοις τε χρῆσθαι μὴ ἀδικεῖν πειρωμένοις,
ἀλλ’ οἷσιν αἰδὼς μήτ’ ἐπαγγέλλειν κακὰ
μήτ’ ἀνθυπουργεῖν αἰσχρὰ τοῖσι χρωμένοις·
οὐκ ἐγγελαστὴς τῶν ὁμιλούντων, πάτερ, (1000)

 26. Ευρυπίδης. Hecuba {0006.007} (5 B.C.) Line 970
 Εκ. αἰσχύνομαί σε προσβλέπειν ἐναντίον,

Πολυμῆστορ, ἐν τοιοῖσδε κειμένη κακοῖς.
ὅτῳ γὰρ ὤφθην εὐτυχοῦσ’, αἰδώς μ’ ἔχει (970)
ἐν τῷδε πότμῳ τυγχάνουσ’ ἵν’ εἰμὶ νῦν
κοὐκ ἂν δυναίμην προσβλέπειν ὀρθαῖς κόραις.

 27. Ευρυπίδης. Hercules {0006.009} (5 B.C.) Line 557
 Με. βίᾳ, πατὴρ μὲν ἐκπεσὼν στρωτοῦ λέχους . . . (555)

Ηρ. κοὐκ ἔσχεν αἰδῶ τὸν γέροντ’ ἀτιμάσαι;
Με. αἰδώς γ’ ἀποικεῖ τῆσδε τῆς θεοῦ πρόσω.
Ηρ. οὕτω δ’ ἀπόντες ἐσπανίζομεν φίλων;
Με. φίλοι γάρ εἰσιν ἀνδρὶ δυστυχεῖ τίνες;

 Ηλ. ὀψέ γε φρονεῖς εὖ, τότε λιποῦσ’ αἰσχρῶς δόμους.

Ελ. ὀρθῶς ἔλεξας, οὐ φίλως δ’ ἐμοὶ λέγεις. (100)
Ηλ. αἰδὼς δὲ δὴ τίς σ’ ἐς Μυκηναίους ἔχει;
107
Ελ. δέδοικα πατέρας τῶν ὑπ’ Ἰλίῳ νεκρῶν.

Ηλ. δεινὸν γάρ· Ἄργει τ’ ἀναβοᾷ διὰ στόμα.

 κουρᾷ τε θυγατρὸς πενθίμῳ κεκαρμένος.

Ορ. ἀπωλόμην, Μενέλαε· Τυνδάρεως ὅδε
στείχει πρὸς ἡμᾶς, οὗ μάλιστ’ αἰδώς μ’ ἔχει (460)
ἐς ὄμματ’ ἐλθεῖν τοῖσιν ἐξειργασμένοις.
καὶ γάρ μ’ ἔθρεψε σμικρὸν ὄντα, πολλὰ δὲ

 30. Ευρυπίδης. Bacchae {0006.017} (5 B.C.) Line 828
 Πε. πῶς οὖν γένοιτ’ ἂν ἃ σύ με νουθετεῖς καλῶς;

Δι. ἐγὼ στελῶ σε δωμάτων ἔσω μολών.
Πε. τίνα στολήν; ἦ θῆλυν; ἀλλ’ αἰδώς μ’ ἔχει.
Δι. οὐκέτι θεατὴς μαινάδων πρόθυμος εἶ.
Πε. στολὴν δὲ τίνα φῂς ἀμφὶ χρῶτ’ ἐμὸν βαλεῖν; (830)

 31. Ευρυπίδης. Iphigenia Aulidensis {0006.018} (5 B.C.) Line

821
 Κλ. ὦ παῖ θεᾶς Νηρῇδος, ἔνδοθεν λόγων

τῶν σῶν ἀκούσασ’ ἐξέβην πρὸ δωμάτων. (820)
Αχ. ὦ πότνι’ αἰδώς, τήνδε τίνα λεύσσω ποτὲ
γυναῖκα, μορφὴν εὐπρεπῆ κεκτημένην;
Κλ. οὐ θαῦμά σ’ ἡμᾶς ἀγνοεῖν, οἷς μὴ πάρος

 32. Σοφοκλής. Ηλέκτρα. (5 B.C.) Line 247
 κείσεται τάλας, οἱ δὲ μὴ πάλιν (245)

δώσουσ’ ἀντιφόνους δίκας,
ἔρροι τ’ ἂν αἰδὼς ἁπάν-
των τ’ εὐσέβεια θνατῶν. (250)
ΧΟ. Ἐγὼ μέν, ὦ παῖ, καὶ τὸ σὸν σπεύδουσ’ ἅμα

 33. Σοφοκλής. Oedipus Coloneus {0011.007} (5 B.C.) Line 1268

108
 ταῖς σαῖσιν ἥκειν· τἀμὰ μὴ ’ξ ἄλλων πύθῃ.

Ἀλλ’ ἔστι γὰρ καὶ Ζηνὶ σύνθακος θρόνων
Αἰδὼς ἐπ’ ἔργοις πᾶσι, καὶ πρὸς σοί, πάτερ,
παρασταθήτω· τῶν γὰρ ἡμαρτημένων
ἄκη μὲν ἔστι, προσφορὰ δ’ οὐκ ἔστ’ ἔτι. (1270)

 34. Αριστοφάνης κωμικός. Vespae {0019.004} (5-4 B.C.) Line

447
 καὶ κυνᾶς· καὶ τοὺς πόδας χειμῶνος ὄντος ὠφέλει, (445)

ὥστε μὴ ῥιγῶν γ’ ἑκάστοτ’· ἀλλὰ τούτοις γ’ οὐκ ἔνι
οὐδὲν ὀφθαλμοῖσιν αἰδὼς τῶν παλαιῶν ἐμβάδων.
Φι. οὐκ ἀφήσεις οὐδὲ νυνί μ’, ὦ κάκιστον θηρίον,
οὐδ’ ἀναμνησθεὶς ὅθ’ εὑρὼν τοὺς βότρυς κλέπτοντά σε

 35. Ξενοφών. De republica Lacedaemoniorum {0032.010} (5-4

B.C.) Ch. 5 sec. 5 line 3
 (5) λιχνείας ἢ οἰνοφλυγίας ἢ αὑτὸν ἢ οἶκον διαφθείρειεν; καὶ

γὰρ δὴ ἐν μὲν ταῖς ἄλλαις πόλεσιν ὡς τὸ πολὺ οἱ ἥλικες
ἀλλήλοις σύνεισι, μεθ’ ὧνπερ καὶ ἐλαχίστη αἰδὼς παρα-
γίγνεται· ὁ δὲ Λυκοῦργος ἐν τῇ Σπάρτῃ ἀνέμειξε ...
παιδεύεσθαι τὰ πολλὰ τοὺς νεωτέρους ὑπὸ τῆς τῶν γεραιτέ- (5)


sec. b line 1
 ἐποίησεν ὁ ποιήσας—
Ζῆνα δὲ τὸν [θ’] ἔρξαντα καὶ ὃς τάδε πάντ’ ἐφύτευσεν
(b) οὐκ ἐθέλει νεικεῖν· ἵνα γὰρ δέος ἔνθα καὶ αἰδώς.
ἐγὼ οὖν τούτῳ διαφέρομαι τῷ ποιητῇ. εἴπω σοι ὅπῃ;
ΕΥΘ. Πάνυ γε.


sec. b line 4
 ἐγὼ οὖν τούτῳ διαφέρομαι τῷ ποιητῇ. εἴπω σοι ὅπῃ;

ΣΩ. Οὐ δοκεῖ μοι εἶναι “ἵνα δέος ἔνθα καὶ αἰδώς”
109
πολλοὶ γάρ μοι δοκοῦσι καὶ νόσους καὶ πενίας καὶ ἄλλα (5)
πολλὰ τοιαῦτα δεδιότες δεδιέναι μέν, αἰδεῖσθαι δὲ μηδὲν


sec. b line 9
 ταῦτα ἃ δεδίασιν· οὐ καὶ σοὶ δοκεῖ;

ΣΩ. Ἀλλ’ ἵνα γε αἰδὼς ἔνθα καὶ δέος εἶναι· ἐπεὶ ἔστιν
ὅστις αἰδούμενός τι πρᾶγμα καὶ αἰσχυνόμενος οὐ πεφόβηταί (10)
(c) τε καὶ δέδοικεν ἅμα δόξαν πονηρίας ;


sec. c line 4
 ΕΥΘ. Δέδοικε μὲν οὖν.

ΣΩ. Οὐκ ἄρ’ ὀρθῶς ἔχει λέγειν· “ἵνα γὰρ δέος ἔνθα καὶ
αἰδώς,” ἀλλ’ ἵνα μὲν αἰδὼς ἔνθα καὶ δέος, οὐ μέντοι ἵνα γε
δέος πανταχοῦ αἰδώς· ἐπὶ πλέον γὰρ οἶμαι δέος αἰδοῦς. (5)
μόριον γὰρ αἰδὼς δέους ὥσπερ ἀριθμοῦ περιττόν, ὥστε οὐχ


sec. c line 4
 ΕΥΘ. Δέδοικε μὲν οὖν.



sec. c line 5
 ΣΩ. Οὐκ ἄρ’ ὀρθῶς ἔχει λέγειν· “ἵνα γὰρ δέος ἔνθα καὶ
ἵναπερ ἀριθμὸς ἔνθα καὶ περιττόν, ἵνα δὲ περιττὸν ἔνθα καὶ

110

sec. c line 6
 αἰδώς,” ἀλλ’ ἵνα μὲν αἰδὼς ἔνθα καὶ δέος, οὐ μέντοι ἵνα γε
ἵναπερ ἀριθμὸς ἔνθα καὶ περιττόν, ἵνα δὲ περιττὸν ἔνθα καὶ
ἀριθμός. ἕπῃ γάρ που νῦν γε;


8
 μὴν ἐμοὶ χρώμενος τῶν νέων τινὰ αἱρήσῃ, Θεαίτητον τόνδε,

ἢ καὶ τῶν ἄλλων εἴ τίς σοι κατὰ νοῦν.
ΞΕ. Ὦ Σώκρατες, αἰδώς τίς μ’ ἔχει τὸ νῦν πρῶτον συγ-
γενόμενον ὑμῖν μὴ κατὰ σμικρὸν ἔπος πρὸς ἔπος ποιεῖσθαι
(e) τὴν συνουσίαν, ἀλλ’ ἐκτείναντα ἀπομηκύνειν λόγον συχνὸν

 44. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus P. 465 sec. a line 11
 προστάττωσιν, οὔτε ἄλλο βιάζεσθαι ἐπιχειρήσει ποτὲ οὔτε

τύπτειν, ὡς τὸ εἰκός. οἶμαι δ’ οὐδὲ ἄλλως ἀτιμάσει· ἱκανὼ (10)
γὰρ τὼ φύλακε κωλύοντε, δέος τε καὶ αἰδώς, αἰδὼς μὲν ὡς
(b) γονέων μὴ ἅπτεσθαι εἴργουσα, δέος δὲ τὸ τῷ πάσχοντι τοὺς
ἄλλους βοηθεῖν, τοὺς μὲν ὡς ὑεῖς, τοὺς δὲ ὡς ἀδελφούς,


1
ὀργιλότης ἀναλγησία πραότης.

θρασύτης δειλία ἀνδρεία.
(1221a) ἀναισχυντία κατάπληξις αἰδώς.
ἀκολασία ἀναισθησία σωφροσύνη.
φθόνος ἀνώνυμον νέμεσις.
111


19
 ἂν ἀνδρεῖοι, καθάπερ καὶ Ὅμηρος τὸν Ἕκτορά φησιν ὑπομεῖ-

ναι τὸν κίνδυνον τὸν πρὸς τὸν Ἀχιλλέα·
“Ἕκτορα δ’ αἰδὼς εἷλε·” (19)
καὶ (20)
“Πουλυδάμας μοι πρῶτος ἐλεγχείην ἀναθήσει.” (20)


26
 τὴν νέμεσιν, τὸ λυπεῖσθαι μὲν ἐπὶ ταῖς παρὰ τὴν ἀξίαν

κακοπραγίαις καὶ εὐπραγίαις, χαίρειν δ’ ἐπὶ ταῖς ἀξίαις· (25)
διὸ καὶ θεὸν οἴονται εἶναι τὴν νέμεσιν. —αἰδὼς δὲ μεσότης
ἀναισχυντίας καὶ καταπλήξεως· ὁ μὲν γὰρ μηδεμιᾶς φρον-
τίζων δόξης ἀναίσχυντος, ὁ δὲ πάσης ὁμοίως καταπλήξ,


32
 σεως. ὁ μὲν οὖν φθόνος εἰς ἀδικίαν συμβάλλεται (πρὸς γὰρ (30)

ἄλλον αἱ πράξεις αἱ ἀπ’ αὐτοῦ) καὶ ἡ νέμεσις εἰς δικαιοσύνην,
ἡ αἰδὼς εἰς σωφροσύνην, διὸ καὶ ὁρίζονται ἐν τῷ γένει τούτῳ τὴν
σωφροσύνην· ὁ δ’ ἀληθὴς καὶ ψευδὴς ὃ μὲν ἔμφρων, ὃ δ’ ἄφρων.
ἔστι δ’ ἐναντιώτερον τοῖς ἄκροις τὸ μέσον ἢ ἐκεῖνα


line 32
 καὶ ἐν πᾶσιν ἀηδὴς δύσερίς τις καὶ δύσκολος. εἰσὶ δὲ καὶ (30)
ἐν τοῖς παθήμασι καὶ περὶ τὰ πάθη μεσότητες· ἡ γὰρ
αἰδὼς ἀρετὴ μὲν οὐκ ἔστιν, ἐπαινεῖται δὲ καὶ ὁ αἰδήμων.
καὶ γὰρ ἐν τούτοις ὃ μὲν λέγεται μέσος, ὃ δ’ ὑπερβάλ-
λων, ὡς ὁ καταπλὴξ ὁ πάντα αἰδούμενος· ὁ δ’ ἐλλείπων

112

line 28
 πράττειν τι τῶν αἰσχρῶν. τὸ δ’ οὕτως ἔχειν ὥστ’ εἰ πράξαι

τι τῶν τοιούτων αἰσχύνεσθαι, καὶ διὰ τοῦτ’ οἴεσθαι ἐπιεικῆ
εἶναι, ἄτοπον· ἐπὶ τοῖς ἑκουσίοις γὰρ ἡ αἰδώς, ἑκὼν δ’ ὁ
ἐπιεικὴς οὐδέποτε πράξει τὰ φαῦλα. εἴη δ’ ἂν ἡ αἰδὼς ἐξ
ὑποθέσεως ἐπιεικές· εἰ γὰρ πράξαι, αἰσχύνοιτ’ ἄν· οὐκ ἔστι (30)


line 29
 τι τῶν τοιούτων αἰσχύνεσθαι, καὶ διὰ τοῦτ’ οἴεσθαι ἐπιεικῆ

εἶναι, ἄτοπον· ἐπὶ τοῖς ἑκουσίοις γὰρ ἡ αἰδώς, ἑκὼν δ’ ὁ
ἐπιεικὴς οὐδέποτε πράξει τὰ φαῦλα. εἴη δ’ ἂν ἡ αἰδὼς ἐξ
ὑποθέσεως ἐπιεικές· εἰ γὰρ πράξαι, αἰσχύνοιτ’ ἄν· οὐκ ἔστι (30)
δὲ τοῦτο περὶ τὰς ἀρετάς. εἰ δ’ ἡ ἀναισχυντία φαῦλον καὶ

 55. Αριστοτέλης Πολιτική. (4 B.C.) Bekker P. 1335a line 2
 πρεσβυτέροις ἡ χάρις παρὰ τῶν τέκνων, ἡ δὲ παρὰ τῶν

(1335a) πατέρων βοήθεια τοῖς τέκνοις), οὔτε λίαν πάρεγγυς εἶναι
(πολλὴν γὰρ ἔχει δυσχέρειαν· ἥ τε γὰρ αἰδὼς ἧττον ὑπάρχει
τοῖς τοιούτοις, ὥσπερ ἡλικιώταις, καὶ περὶ τὴν οἰκονομίαν
ἐγκληματικὸν τὸ πάρεγγυς)· ἔτι δ’, ὅθεν ἀρχόμενοι δεῦρο

 56. Αριστοτέλης Προβλήματα. (4 B.C.) Bekker P. 905a line 6
 τὰ βέλη πλείω τεύξεται τοῦ αὐτοῦ), πόρρωθεν δὲ οὐκέτι.

Διὰ τί ἀγωνιῶντες μὲν βαρύτερον φθέγγονται, φο- (5)
βούμενοι δὲ ὀξύτερον; καίτοι καὶ ἡ αἰδὼς φόβος τίς ἐστιν.
ἢ διαφέρει πολὺ τὸ πάθος; οἱ μὲν γὰρ αἰδούμενοι ἐρυθριῶ-
σιν (ἡ δὲ ἀγωνία αἰσχύνη τίς ἐστιν), οἱ δὲ φοβούμενοι

 57. Αριστοτέλης Προβλήματα. (4 B.C.) Bekker P. 957b line 11
 Διὰ τί ὀργιζόμενοι μὲν τοὺς ὀφθαλμοὺς μᾶλλον ἐπιδι-

δόασι πρὸς τὸ ἐρυθριᾶν, αἰσχυνόμενοι δὲ τὰ ὦτα; ἢ διότι (10)
οἱ μὲν καταψύχονται ἐν τῇ αἰδοῖ (ἐν ὀφθαλμοῖς γὰρ αἰδώς)
113
ἀντιβλέπειν οὐ δύνανται; καὶ ἡ δειλία κατάψυξίς τίς ἐστιν

ἐνταῦθα. μεθίσταται δὲ εἰς τοὐναντίον τῷ ἔμπροσθεν τὸ ὄπι-

 58. Αριστοτέλης Προβλήματα. (4 B.C.) Bekker P. 961a line 10
 Διὰ τί τοῖς μὲν αἰσχυνομένοις ἄκρα τὰ ὦτα ἐπιφοι-

νίσσεται, τοῖς δὲ ὀργιζομένοις οἱ ὀφθαλμοί; ἢ ὅτι ἡ μὲν
αἰδὼς ἐν ὀφθαλμοῖς κατάψυξίς τις μετὰ φόβου, ὥστε εἰκό- (10)
τως ἀπολείπει τὸ θερμὸν τοὺς ὀφθαλμούς· χωριζόμενον δὲ εἰς
τὸν δεκτικώτατον φέρεται τόπον. τοιοῦτος δὲ ὁ ἐν τοῖς ἄκροις

 πεποίηκεν, εἰπόντος τοῦ Ἀλκαίου

θέλω τι εἰπῆν, ἀλλά με κωλύει (9)
αἰδώς, (10)
αἱ δ’ ἦχες ἐσθλῶν ἵμερον ἢ καλῶν
καὶ μή τι εἰπῆν γλῶσσ’ ἐκύκα κακόν

 αἱ δ’ ἦχες ἐσθλῶν ἵμερον ἢ καλῶν

καὶ μή τι εἰπῆν γλῶσσ’ ἐκύκα κακόν
αἰδώς κέν σε οὐκ εἶχεν ὄμματ’,
ἀλλ’ ἔλεγες περὶ τῶ δικαίω. (15)

καὶ περὶ ὧν ἀγωνιῶσι μὴ φοβούμενοι· περὶ γὰρ τῶν πρὸς (15)


 τὸ τετάσθαι περὶ τὸν βίον ὁμοίως ἔν τε μικροῖς καὶ μεγά- (10)

λοις. παρέπεται δὲ τῇ σωφροσύνῃ εὐταξία, κοσμιότης,
αἰδώς, εὐλάβεια. ἐγκρατείας δ’ ἐστὶ τὸ δύνασθαι κα-
τασχεῖν τῷ λογισμῷ τὴν ἐπιθυμίαν ὁρμῶσαν ἐπὶ φαύλας
ἀπολαύσεις καὶ ἡδονάς, καὶ τὸ καρτερεῖν, καὶ τὸ ὑπομο-

114
 62. Πλούταρχος. . et Phil. Galba {0007.065} (A.D. 1-2) Ch. 18

sec. 3 line 2
 διδάσκειν τοὺς μεθ’ αὑτὸν αὐτοκράτορας.

(3) Ἀλλὰ τὸ μὲν ἐν Ῥώμῃ τυφλὸν ἦν ἔτι κίνημα,
καί τις αἰδὼς ἅμα πρὸς παρόντα τὸν Γάλβαν
ἀμβλύτητα καὶ μέλλησιν ἐνεποίει τῷ νεωτερισμῷ,
καὶ τὸ μηδεμίαν ἀρχὴν ἐμφανῆ μεταβολῆς ὁρᾶ-

 63. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 3 ch. 6 sec. e line 5
 βάσανοι, καὶ ἄλλα τοιαῦτα, ἵνα τὸ ἀφανὲς τέως ἐπὶ

δικαστηρίου φωραθῇ· ἀρετῆς δὲ καὶ καλοκαγαθίας ὁ
ἔλεγχος εἷς, ἡ πρὸς ταῦτα αἰδώς, ἧς ἐξεληλαμένης τότε (5)
Ἀθήνηθεν, τί ἔδει τῷ Σωκράτει λόγου; Νὴ Δία, ἵνα
μὴ ἀποθάνῃ.

 (b) ῥητέον· τὸ δὲ θεῖον δοκεῖ σοι γινώσκειν πάντα ἑξῆς,

καὶ τὰ καλὰ καὶ τὰ αἰσχρά, καὶ τὰ τίμια καὶ τὰ ἄτιμα;
φείδομαι τῶν ῥημάτων, καὶ αἰδώς με τοῦ θεοῦ ἔχει·
σεμνὸν γάρ τι τὸ πάντα εἰδέναι, καὶ ἀριθμὸν ψάμμων,
καὶ θαλάττης μέτρα, καὶ ξυνιέναι ἀτόπου λέβητος ἑψο- (5)

 65. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 26 ch. 9* sec. d line 2
 Κἂν ἀπιστῇς τῷ πράγματι, οὐκ ἀπορήσεις λόγων ἀλη- (5)

(d) θεστέρων. Αὗται σοι νησιωτικαὶ πόλεις, ἡ μὲν Φαιά-
κων, ἡ δὲ Ἰθακησίων· τῶν μὲν ἄρχει αἰδώς, τῶν δὲ
ὕβρις· τῶν μὲν βασιλεῖς ἔννομοι, τῶν δὲ ἄδικοι μνη-
στῆρες· οἱ μὲν τὸν βασιλέα


 οὐ γὰρ ᾔδει, τίνι γ̣α̣⸢μεῖτ⸣α̣ι̣. ἄφωνος εὐθὺς ἦν καὶ σκότος αὐτῆς

τῶν ὀφθαλμῶν κατεχύθη καὶ ὀλίγου δεῖν ἐξέπνευσεν· ἐδόκει δὲ
(15) τοῦτο τοῖς ὁρῶσιν αἰδώς. ἐπεὶ δὲ ταχέως ἐκόσμησαν αὐτὴν αἱ
115
θεραπαινίδες, τὸ πλῆθος ἐπὶ τῶν θυρῶν ἀπέλιπον· οἱ δὲ γονεῖς τὸν

νυμφίον εἰσήγαγον πρὸς τὴν παρθένον. ὁ μὲν οὖν Χαιρέας προσ-


 καὶ ἐκπλήττει μὲν ὑπὸ τῆς ἀλκῆς πάσας, μίαν δὲ

ἐξαρπάσας ἔδει, ὅταν δὲ ἐς κόρον ἐμπλησθῇ, βούλε-
ται μὲν ταμιεύσασθαι καὶ ἐς αὖθις, αἰδὼς δὲ ἴσχει
αὐτὸν φρουρεῖν παραμένοντα, ὡς τροφῆς χήτει λιμὸν
δεδιότα. οὐκοῦν περιχανὼν ἐμπνεῖ μὲν τοῦ καθ’ (25)


line 8
 ἀσυνήθους φαντασίας· ἀγωνία δὲ φόβος διαπτώσεως, τουτ-

έστιν ἀποτυχίας· φοβούμενοι γὰρ ἀποτυχεῖν τῆς πράξεως
ἀγωνιῶμεν· αἰδὼς δὲ φόβος ἐπὶ προσδοκίᾳ ψόγου· κάλ-
λιστον δὲ τοῦτο τὸ πάθος· αἰσχύνη δὲ φόβος ἐπ’ αἰσχρῷ
πεπραγμένῳ. οὐδὲ τοῦτο δὲ ἀνέλπιστον εἰς σωτηρίαν· ταύτῃ (10)


line 11
 λιστον δὲ τοῦτο τὸ πάθος· αἰσχύνη δὲ φόβος ἐπ’ αἰσχρῷ

πεπραγμένῳ. οὐδὲ τοῦτο δὲ ἀνέλπιστον εἰς σωτηρίαν· ταύτῃ (10)
δὲ διαφέρει αἰδὼς αἰσχύνης ὅτι ὁ μὲν αἰσχυνόμενος ἐφ’
οἷς ἔπραξε καταδύεται· ὁ δὲ αἰδούμενος φοβεῖται περιπε-
σεῖν ἀδοξίᾳ τινί. καλοῦσι δὲ οἱ παλαιοὶ πολλάκις καὶ τὴν


{2017.069} (A.D. 4) Volume 46 P. 945 line 37
 φορὰς, τῶν μὲν ἐφελκομένων, τῶν δὲ ἀπαγομένων· (35)

ἄλλων ἐπὶ τοῖς γινομένοις ἢ γελώντων ἢ δακρυόντων·
οὐ νηπίων ἦν ἔλεος, οὐ τιμὴ πολιᾶς, οὐκ ἀρετῆς αἰ-
δὼς εἰσῄει τοῖς δυσμενέσιν· ἀλλ’ ὡς ἐν αἰχμαλωσίᾳ,
πᾶσα ἡλικία τοῖς πολεμίοις τῆς πίστεως ἔκδοτος ἦν.
116
Οὐδὲ ταῖς γυναιξὶν ἐδίδου ἡ φυσικὴ τοῦ γένους ἀσθέ- (40)


 σέβεται· τοσαύτη τις ὑμῖν τῆς ἀδικίας ἡ πε-

ριουσία.
ΡΚΑʹ. Δεύτερον αὐτοῖς προκείσθω γονέων αἰδὼς (41)
καὶ τιμὴ, καὶ τὸ τὴν πρώτην αἰτίαν τοῦ εἶναι
σέβειν μετὰ τὴν πρώτην· τοῦτο καὶ λόγος εἰσ-

 72. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. De moderatione in disputando

 στέλλει λύπη, καὶ διαχεῖ ἡδονὴ, καὶ τήκει φθόνος,

καὶ μετεωρίζει τῦφος, καὶ κουφίζει ἐλπίς· πῶς ἐκ-
μαίνει θυμὸς, καὶ αἰδὼς ἐρυθραίνει δι’ αἵματος, ὁ (20)
μὲν ζέσαντος, ἡ δὲ ἀναχωρήσαντος· καὶ πῶς οἱ χα-
ρακτῆρες τῶν παθῶν ἐν τοῖς σώμασι· τίς ἡ τοῦ

 73. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Contra Arianos et de seipso (orat.

33) {2022.041} (A.D. 4) Volume 36 P. 217 line 34
 ἐπὶ δὲ σὲ τίς ἀνέβη δημηγόρος Ἕλλην, καὶ γλῶσσα

πονηρὰ, τὰ Χριστιανῶν στηλιτεύουσα; Παρθένων
αἰδὼς καὶ σεμνότης, ὄψεις ἀνδρῶν μηδὲ σωφρόνων
φέρουσα, σὲ δὲ τίς ἡμῶν ᾔσχυνε καὶ καθύβρισε μέ- (35)
χρι τῶν ἀθεάτων, καὶ ἀσεβῶν ὄψεσι προὔθηκε θέαν

 74. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. De martyribus et adversus Arianos

(orat. 35) [Sp.] {2022.043} (A.D. 4) Volume 36 P. 261 line 1
 στροφῇ τῶν σωμάτων ἐνειλισσόμεναι· αὖρα ἐν κόλ-

ποις τὴν εὐσχημοσύνην τῶν πέπλων λυμαινομένη·
(261) πόδες ἀκροβατοῦντες καὶ ὑφαλλόμενοι· αἰδὼς εὐσχή-
μων οὐδενὸς τῶν γινομένων ἐφαπτομένη.
Δʹ. Διὰ μέσου δὲ τῆς τοιαύτης χορείας, ἀνδρὸς (4)

117

 Χάρματι παλλομέναις. Σοὶ δ’ ἵλαος ἦκα παρειὴ

Λυέσθω, τὸ δ’ ἔρευθος ὑπαντέλλοιτο, τάχιστα
Κλέπτον ἐϋφροσύνην. Αἰδὼς δ’ ὁρόωσιν ἔρευθος. (5)
Φθέγγεσθαι μὲν ἔοικε Θεοῦ πέρι παῦρα γυναιξὶ,
Τόσσον, ὅσον Τριάδος σεπτὴν φύσιν ἴδμεναι οἶον,


 Τηλόθεν εὐμενέοι. Σοὶ δὲ κλέος οἶκος ἐρυμνός. (10)

Λώϊον ἀξενίη πουλυξείνοιο δόμοιο
Παρθενικαῖς. Αἰδὼς γὰρ ἐνὶ πλεόνεσσιν ὀλεῖται,
Καὶ τοῖς παρθενίη κεν ἐφυβρίζοιτο φαεινή.
(605) Τῷ, μή μοι περάτων γαίης ἄπο πίστιν ἀγείρειν.


 Τὴν πιναρὰν στολήν σου, καὶ τὴν αὐχμηρὰν κόμην,

Μᾶλλον αἰδοῦμαι μαργάρων καὶ τῆς σηρῶν εὐκοσμίας.
Καλὸν ἄνθος ἡ αἰδὼς, καὶ μέγας κόσμος ὠχρότης,
Καὶ πλέγμα καλὸν, πάσαις ἀρεταῖς στεφανοῦσθαι. (5)
Ἄλλη χρώμασιν εἰκόνα τὴν Θεοῦ νοθευέτω,


 Ἄλλαις ἀμπλακίῃσιν, ἄκους δέ τε φάρμακα ῥίψα.

Σάρκεσι παρθένος εἰμὶ, καὶ εἰ φρεσὶν, οὐ σάφα οἶδα.
Αἰδὼς ὄμμ’ ἐκάλυψε, νόος δ’ ἀνένευσεν ἀναιδὴς, (5)
Ὀξυφαὴς ξείνοισι κακοῖς, ἰδίοις δέ τ’ ἀφεγγής.
Οὐράνιος μύθοισιν, ἐπιχθόνιος πραπίδεσσιν


118
 Πάντα γ’ ἄμ’ ἀλλήλοις ἔμπεδός ἐστι μόρος.

Ἄνθος ἕν ἐστι γυναιξὶν ἐράσμιον, ἐσθλὸν ἔρευθος,
Αἰδώς. Τοῦτο γράφει ζωγράφος ἡμέτερος.
Δώσομεν, εἰ ποθέεις, καὶ δεύτερον· ὦχρον ἐφέλκοις (5)
Κάλλεϊ σῷ, Χριστοῦ τηκομένη καμάτοις,


 Ἃ γὰρ χρόνος δόμησε, καὶ λύσει χρόνος. (10)

Αἰσχρὸν γυναίοις ἄρσεν ἦθος ἐκφέρειν·
Ταῖς κοσμίαις γὰρ τάξις ἡ αἰδὼς ξυνή.
Κάταντές ἐστιν ἡδονὴ τοῖς χρωμένοις,
(923) Καὶ ὡς πρόσεισιν, οἴχεται λίθου δίκην.


 Ἡ βασκανία δὲ καὶ βλάβη διὰ φθόνον.

(951) Τῶν δ’ αὖ κακίστων μέμψις, αἰνετὸν πάθος
Αἰδὼς δὲ συστολή τίς ἐστ’ αἴσχους φόβῳ.
Αἰδοῦς δὲ περιφρόνησις, ἡ ἰταμότης.
Σπουδὴ δὲ, σύστασίς τις εἰς προκείμενα·

 82. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Carmina de se ipso {2022.061}

(A.D. 4) P. 1260 line 15
 Μνῆστις ἐν ὑμετέροις, ἥδε χάρις Τριάδος

Πολλοὶ γὰρ καιροῖσιν ἐπίῤῥοπον ἦτορ ἔχουσιν,
Ἐν δὲ μόνοις αἰδὼς ὄμμασι κουφοτέρων. (15)
(1261) Κεῖνό γε μὴν ποθέω, σεπτὴ Τριὰς, αἰὲν ἄληστος
Ψυχαῖς ἀρτιφύτοις σεῖο μένοι θεότης.

 83. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Carmina quae spectant ad alios

{2022.062} (A.D. 4) Sec. 1546 line 3
 (1546) Πάνδημον, καὶ ἄκοσμον ὁμήγυριν· ἡ γὰρ ἔρευθος

Αἱρεῖ κ’ αἰδομένῃσι, τὰ δ’ ὄμματα ὄμμασι μίσγει·
Αἰδὼς δ’ οἰχομένη, πάντων γενέτειρα κακίστων.
119
Ἐς δ’ ἀγαθὰς κέλομαί σε φέρειν πόδα σὺν πινυτῇσιν,

Ὥς τινα καὶ λόγον ἐσθλὸν ἐνὶ φρεσὶ σεῖο χαράξῃς, (5)


{2022.062} (A.D. 4) Sec. 1548 line 3
 (1548) Ῥήματα, τοῖς δὲ κακοῖσι νόου κληῖδ’ ἐπικεῖσθαι

Οἰκταί τε κλειταί τε, σαόφρονές εἰσιν ἀκουαί.
Στάζοι δ’ ἁγνὸν ἔρευθος ὁμόζυγι παρθένος αἰδὼς
Σοῖσιν ὑπὸ βλεφάροισι· δίδου δ’ ὁρόωσιν ἔρευθος,
Ὄμματα πηρὰ ἔχουσα, καὶ ἐς χθόνα ὀφρὺν ἄγουσα. (5)


{2022.062} (A.D. 4) Sec. 1576 line 1
 Καὶ μῦθον πτερόεντα, τεὸν κλέος· ἦ μέγα θαῦμα,

Καὶ πάντων καθύπερθε, πρὶν ὀφθαλμοῖσιν ἰδέσθαι.
(1576) Αἰδὼς γὰρ μερόπεσσιν ἐν ὄμμασιν. Εἰ μὲν ἕποιο
Τοῖσδε λόγοις πτερόεσσι διδοὺς πλόον ἡμετέροισι,
Τρισμάκαρ, ἡγεσίης καὶ τέρματος. Εἰ δ’ ἀπιθήσαις.

 86. ARCADIUS Gramm. De accentibus [Sp.] {2116.001} (A.D.

4?) P. 107 line 24
 Τὰ εἰς ΩΣ θηλυκὰ πολυσύλλαβα βαρύνεται μὲν,

ὅσα βραχείᾳ παραλήγει· Κέως Τέως ἅλως ἕως. τὰ
δὲ μὴ οὕτως ὀξύνεται· αἰδώς ἠώς.
Τὰ εἰς Ψ πολυσύλλαβα βαρύνεται· Ἄραψ λαῖ- (25)
(108) λαψ θέραψ. τὸ δὲ πλινθοβάψ καὶ πελεθοβάψ

 87. Συνέσιος. . Epistulae {2006.001} (A.D. 4-5) Epistle 57 line

133
 δῶν αὐτῷ κατὰ μόνας ἐν πολλοῖς καιροῖς τε καὶ τόποις

προσῆλθον θεῷ, καὶ πρηνὴς καὶ γονυπετὴς ἱκέτης γε-
νόμενος θάνατον ἀνθ’ ἱερωσύνης ᾑρούμην. αἰδὼς γάρ
τίς με καὶ φιλία κατεῖχε τῆς ἐν φιλοσοφίᾳ σχολῆς,
ὑπὲρ ἧς ἅπαντα δεῖν ᾤμην ποιεῖν τε καὶ λέγειν. ἀλλ’ (135)

120

 αὐτούς· καὶ ἐπεὶ παρῆλθεν, εἰς μέσους ἔστη· καὶ οὐ

πρότερον (75)
καθίζειν ᾑρεῖτο, πρὶν ἂν οἱ ἐπίσκοποι ἐπινεύσειαν. Τοσαύτη τις
εὐλάβεια καὶ αἰδῶς τῶν ἀνδρῶν τὸν βασιλέα κατεῖχεν. Ἐπεὶ
δὲ καὶ ἡ πρέπουσα τῷ καιρῷ ἡσυχία ἐγένετο, ἤρξατο ὁ βασιλεὺς
αὐτόθεν ἐκ τῆς καθέδρας παραινετικοῖς πρὸς αὐτοὺς χρῆσθαι
λόγοις,

 89. Ιωάννης Χρυσόστομος. De fato et providentia (orationes 1-6)

{2062.060} (A.D. 4-5) Volume 50 P. 768 line 43
 κακία· εἰ γένεσίς ἐστι, πάντα μάτην, πάντα εἰκῇ

καὶ ποιοῦμεν, καὶ πάσχομεν· οὐκ ἔστιν ἔπαινος, οὐκ
ἔστι ψόγος, οὐκ ἔστιν αἰδὼς, οὐκ ἔστιν αἰσχύνη, οὐκ
εἰσὶ νόμοι, οὐκ εἰσὶ δικαστήρια. Πόθεν οὖν ὁ δεῖνα
πλουτεῖ, φησὶ, πόθεν ἕτερος πένεται; Μάλιστα μὲν (45)


{2062.060} (A.D. 4-5) Volume 50 P. 770 line 49
 σμῶν πλῆθος, οὐ διδασκαλία καὶ παραίνεσις, οὐ νου-

θεσίαι καὶ συμβουλίαι, οὐκ ἄλλο οὐδὲν, οὐ φόρος τῶν
μελλόντων, οὐκ αἰδὼς, οὐ κατηγορία τῶν παρόντων,
οὐκ ἄλλο οὐδὲν διασῶσαι δύναται τὴν οὕτω χειμαζο- (50)
μένην ψυχήν· ἀλλ’ ἐπικρατεῖ πάντων ἡ ἀμετρία, καὶ

 91. Ιωάννης Χρυσόστομος. In Genesim (homiliae 1-67)

{2062.112} (A.D. 4-5) Volume 54 P. 465 line 40
 ἔσομαι ἐναντίον αὐτοῦ ὡς καταφρονῶν, καὶ ἐπάξω

ἐμαυτῷ κατάραν, καὶ οὐκ εὐλογίαν. Πολλὴ τοῦ
παιδὸς ἡ εὐγνωμοσύνη, καὶ ἡ πρὸς τὸν πατέρα αἰδώς. (40)
Δέδοικα, φησὶ, μὴ εἰς τὸ ἐναντίον μοι τὰ τῆς σπουδῆς
ἐπέλθῃ, μὴ δόξω ἐναντιοῦσθαι τῇ τοῦ πατρὸς γνώμῃ,

121

(A.D. 4-5) Volume 55 P. 80 line 50
 ταραχῆς ἐμπλῆσαι ἅπαντα καὶ θορύβου. Καὶ γὰρ

πάντα ἀνετρέπετο τότε, φύσεως ὅροι, ἀνθρώπων
αἰδὼς, ἡ πρὸς Θεὸν εὐλάβεια, φιλανθρωπία καὶ ἔλεος, (50)
τροφείων ἀμοιβαὶ, καὶ ἡ πρὸς τὸ γῆρας αἰδώς. Εἰ
γὰρ καὶ μὴ ὡς πατέρα αἰδεσθῆναι ἠβούλετο, ὡς


(A.D. 4-5) Volume 55 P. 80 line 51
 πάντα ἀνετρέπετο τότε, φύσεως ὅροι, ἀνθρώπων

αἰδὼς, ἡ πρὸς Θεὸν εὐλάβεια, φιλανθρωπία καὶ ἔλεος, (50)
τροφείων ἀμοιβαὶ, καὶ ἡ πρὸς τὸ γῆρας αἰδώς. Εἰ
γὰρ καὶ μὴ ὡς πατέρα αἰδεσθῆναι ἠβούλετο, ὡς
(81) γεγηρακότα ἐχρῆν· εἰ δὲ καὶ τῆς πολιᾶς ἠμέλει, ὡς


{2062.153} (A.D. 4-5) Volume 59 P. 273 line 54
 ἑορτῇ; Καὶ ἐνταῦθα, Ποῦ ἐστιν ἐκεῖνος; Ὑπὸ τοῦ

πολλοῦ μίσους καὶ τῆς ἀπεχθείας οὐδὲ ὀνομαστὶ αὐ-
τὸν καλεῖν ἐβούλοντο. Πολλὴ ἡ εἰς τὴν ἑορτὴν αἰδὼς,
μεγάλη ἡ εὐλάβεια· ἀπ’ αὐτῆς τῆς ἑορτῆς αὐτὸν θη- (55)
ρεῦσαι ἐβούλοντο. Καὶ γογγυσμὸς ἦν περὶ αὐτοῦ


{2062.153} (A.D. 4-5) Volume 59 P. 347 line 33
 ηγορίας ἐσχάτης, οὐκ ἐπειδὴ οὐ γυμνοῦσιν, ἀλλ’

ἐπειδὴ οὐ δι’ εὐλάβειαν αὐτὸ πράττουσιν, ἀλλὰ διὰ τὸ
μὴ δόξαι καταισχύνειν ἑαυτάς. Εἶτα αἰδὼς μὲν πένθους
κρατεῖ, ὁ δὲ τοῦ Θεοῦ φόβος οὐ κρατεῖ; καὶ πῶς οὐκ
ἐσχάτης ταῦτα κατηγορίας ἄξια; Ἐχρῆν οὖν ὃ ποιοῦ- (35)

 96. Ιωάννης Χρυσόστομος. In Acta apostolorum (homiliae 1-55)

{2062.154} (A.D. 4-5) Volume 60 P. 212 line 32
122
 ἐμέλησεν, ἵνα μόνον τὸ θέλημα ποιήσωσι τὸ αὐτῶν. Καὶ (30)

ὅπερ ἰσχύει πάθος, οὐκ ἴσχυσε παρ’ ἡμῖν ὁ τοῦ Θεοῦ
φόβος. Καὶ τί λέγω πάθος; Ὅπερ αἰδὼς ἀνθρώπων ἰσχύει,
οὐκ ἰσχύει ὁ τοῦ Θεοῦ φόβος. Πολλὰ καὶ κατορθοῦμεν,
καὶ ἁμαρτάνομεν ἀνθρώπους αἰδούμενοι· τὸν δὲ Θεὸν οὐ


{2062.154} (A.D. 4-5) Volume 60 P. 212 line 39
 φίλοις ἐπὶ κακῷ; πόσοι φιλίας αἰδεσθέντες μυρία ἥμαρ-

τον;
γʹ. Εἰ τοίνυν καὶ πάθος καὶ αἰδὼς ἀνθρωπίνη δύ-
ναται ἐμβαλεῖν ἡμᾶς καὶ εἰς ἁμαρτήματα καὶ εἰς κατορ- (40)
θώματα, εἰκῆ λέγομεν, ὅτι οὐ δυνάμεθα· δυνάμεθα γὰρ


{2062.154} (A.D. 4-5) Volume 60 P. 242 line 59
 κνυσι δὲ οὐχὶ συγκαταβάσεως ὄντα τὸν λόγον, οὐδὲ ἐπειδὴ

ἐφείδοντο αὐτῶν οὐδὲ ὡς ἀσθενῶν· ἀλλὰ τοὐναντίον·
πολλὴ γὰρ καὶ τῶν διδασκάλων αἰδὼς ἦν· ἐκεῖνο γὰρ
περιττὸν βάρος ἦν. Ὅρα βραχεῖαν ἐπιστολὴν οὐδὲν πλέον (60)
ἔχουσαν, οὐδὲ κατασκευὰς οὐδὲ συλλογισμοὺς, ἀλλ’ ἐπί-

 99. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam i ad Corinthios

(homiliae 1-44) {2062.156} (A.D. 4-5) Volume 61 P. 81 line 17
 προσερεῖ. Καὶ γὰρ πολλῆς γέμουσι τῆς ἀπηνείας καὶ (15)

τῆς πρὸς τὸν ὁμόδουλον ἔχθρας· καὶ οὔτε βασιλείας
ἔρως ἐκεῖ, οὔτε γεέννης φόβος, οὐκ αἰδὼς ἀνθρώπων,
οὐκ ἔλεος, οὐ συμπάθεια, ἀλλ’ ἀναισχυντία καὶ
ἰταμότης, καὶ ὑπεροψία τῶν μελλόντων ἁπάντων· καὶ

 100. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Philippenses

 τὸ πᾶν ἐλέγομεν δείκνυσθαι. Ἡμεῖς μὲν οὖν σαρκι-

κῶν δικαιωμάτων ὑπομιμνήσκομεν. Ὡς ἂν εἰ πατὴρ
πρὸς υἱὸν ἔλεγεν· Εἴ τις οὖν σοι πατρὸς αἰδὼς, εἴ τις
123
ἀνατροφῆς μνήμη, εἴ τις φιλοστοργίας τῆς πρὸς ἐμὲ,

εἴ τις τιμῆς ἧς ἔτυχες παρ’ ἐμοῦ, εἴ τις εὐνοίας
Prev | Next
 101. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Colossenses

 ὀρχήσεως ἀνάγκη; Ἐν τοῖς τῶν Ἑλλήνων μυστηρίοις

αἱ ὀρχήσεις, ἐν δὲ τοῖς ἡμετέροις σιγὴ καὶ εὐκοσμία,
αἰδὼς καὶ καταστολή. Μυστήριον τελεῖται μέγα· ἔξω (40)
αἱ πόρναι, ἔξω οἱ βέβηλοι. Πῶς μυστήριόν ἐστι; Συν-
έρχονται, καὶ ποιοῦσιν οἱ δύο ἕνα. Διὰ τί, ὅτε μὲν

 102. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam i ad Timotheum

 αὐτὴν σιγηρὰν εἶναι δεῖ, φησὶν, ὡς μὴ μόνον περὶ (60)

(544) βιωτικῶν, ἀλλὰ μηδὲ περὶ πνευματικῶν φθέγγεσθαι (29)
ἐν ἐκκλησίᾳ. Τοῦτο κόσμος, τοῦτο αἰδὼς, τοῦτο (30)
μᾶλλον αὐτὴν τῶν ἱματίων κοσμῆσαι δυνήσεται· ἂν
οὕτως ἑαυτὴν περιστείλῃ, δυνήσεται καὶ μετὰ πολ-

 103. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ii ad Timotheum

 μέχρι λόγου ὑποτάσσεσθαι βούλει. Τοῦτο πάντων τῶν (35)

κακῶν αἴτιον, ὅτι τὰ τῶν ἀρχόντων ἠφανίσθη· οὐδε-
μία αἰδὼς, οὐδεὶς φόβος. Πείθεσθε, φησὶ, τοῖς ἡγου-
μένοις ὑμῶν, καὶ ὑπείκετε· νυνὶ δὲ πάντα κατ-
εστράφη καὶ συγκέχυται. Οὐχὶ τῶν ἡγουμένων ἕνεκεν

 104. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Titum (homiliae 1-

6) {2062.166} (A.D. 4-5) Volume 62 P. 687 line 2
 ἐποίησα καὶ ἐμοῦ τι μείζονα, καὶ τοιαύτας μοι τὰς (65)

(687) ἀμοιβὰς ἀποδέδωκεν; Οὐδὲν τούτων εἶπεν· οὕτως
αὐτοῦ τὴν ψυχὴν ἡ προτέρα κατεῖχεν αἰδώς. Καὶ τί
θαυμαστὸν, εἰ ἐν οἰκίᾳ τοσαύτης ἀπήλαυσε τι-
124
μῆς, ὅπου καὶ ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ ὅρα αὐτὸν, ὅσης

 105. Ιωάννης Χρυσόστομος. Eclogae i-xlviii ex diversis homiliis

[Sp.] {2062.338} (A.D. 4-5) Volume 63 P. 647 line 34
 καὶ ἐπὶ τῶν τρυφώντων γίνεται· οὐ διδασκαλία καὶ

παραίνεσις, οὐ νουθεσία καὶ συμβουλία, οὐ φόβος τῶν
μελλόντων, οὐκ αἰδὼς, οὐ κατηγορία τῶν παρόντων,
καὶ ἄλλο οὐδὲν διασῶσαι δύναται τὴν οὕτω χειμα- (35)
ζομένην ψυχήν. Ἀλλὰ καὶ πρὸς τὴν παροῦσαν ζωὴν


 δὲ καὶ φιλονεικούντων αὐτοῖς τῶν ἐπηρεαζομένων

κρατεῖν ἐπιχειροῦσι. Καὶ οὔτε βασιλείας ἔρως ἐκεῖ,
οὔτε γεέννης φόβος, οὐκ αἰδὼς τῶν ἀνθρώπων, οὐκ
ἔλεος, οὐ συμπάθεια, ἀλλ’ ἀναισχυντία καὶ ἰταμότης
καὶ ὑπεροψία τῶν μελλόντων ἁπάντων, καὶ μῦθος (15)

 107.Θεοδώρετος. Quaestiones in libros Regnorum et

Paralipomenon {4089.023} (A.D. 4-5) Volume 80 P. 624 line 36
 καταθελχθεὶς τῷ τῆς ὥρας δελέατι, τὸ τῆς ἁμαρτίας

κατέπιεν ἄγκιστρον. Καὶ ταύτην μὲν αὐτῷ τὴν ἁμαρ- (35)
τίαν ἡ ἐπιθυμία προὐξένησεν· τὴν δὲ ἑτέραν αἰδώς.
Κύειν γὰρ τὴν γυναῖκα μεμαθηκὼς, ὑπείδετο μὲν
τὸν ἔλεγχον, πᾶσαν δὲ μηχανὴν ἐκίνησεν, ὥστε τῇ

 108.Κύριλλος Αλεξανδρινός. De adoratione et cultu in spiritu et

veritate {4090.096} (A.D. 4-5) Volume 68 P. 337 line 40
 ὡς ἔν γε τῇ ἱερᾷ φυλῇ νοουμένων· εἴρηται γάρ· «Γένος

ἐκλεκτὸν, βασίλειον ἱεράτευμα.» Οὐκοῦν διὰ μέσων
ἁγίων ἡ εἰς Θεὸν αἰδὼς καὶ τὸ σέβας αὐτῶν, καρπο- (40)
φορούντων μὲν, οὐ μὴν ἀνήκουσαν ἰδικῶς τῷ προσ-
ώπῳ Χριστοῦ ποιουμένων τὴν δωροφορίαν. Ὁποῖόν

125
 109.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Commentarius in Isaiam

prophetam {4090.103} (A.D. 4-5) Volume 70 P. 120 line 44
 νεύμασιν ὀφθαλμῶν· καίτοι γυναικὶ τῇ κοσμιωτάτῃ,

καὶ τὸν ἐν σεμνότητι καὶ ἐπιεικείᾳ τιμώσῃ βίον,
αἰδώς τέ ἐστιν ὅτι μάλιστα φίλη, καὶ πρέποι ἂν τὸ
μηδὲ ὁρᾶσθαι τοῖς ἀῤῥένων ὀφθαλμοῖς· αἱ δὲ πρὸς (45)
τοῦτο ἐξώκειλαν βλαβίας τε ὁμοῦ καὶ ἀναισχυντίας,

 110.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Commentarius in Isaiam

prophetam {4090.103} (A.D. 4-5) Volume 70 P. 1188 line 9
 κρείττους ἀπέφηνε τῆς φθορᾶς, μακρᾷ καὶ ἀτελευ-

τήτῳ στεφανώσας ζωῇ. Οὐκοῦν ἥττηται ἂν εἰκότως
τῆς εἰς αὐτὸν ἀγάπης ἡ εἰς γονέας αἰδώς· τὸ δὲ ἀγα-
πῆσαι Χριστὸν ἐξ ὅλης ψυχῆς καὶ καρδίας, καὶ τοῖς (10)
αὐτοῦ νεύμασιν, ἤγουν ἱεροῖς θεσπίσμασι, κατακο-

 111. Προκόπιος. Catena in Canticum canticorum {2598.002}

(A.D. 5-6) P. 1640 line 11
 τῶν τὴν πνευματικὴν ἐργασίαν μετιόντων τοῦ βίου

πεποιημένων· τρίχωμα γὰρ, τὸ ἀντὶ περιβολαίου (10)
δεδομένον ταῖς γυναιξὶ κατὰ τὸν Ἀπόστολον· αἰδώς
τε καὶ σωφροσύνη νοεῖται μετὰ τῆς ἐν κόσμῳ νε-
κρώσεως· ἀναίσθητον γὰρ ἡ θρίξ· διὰ δὲ τοῦ πλεον-

 112. Προκόπιος. Catena in Canticum canticorum {2598.002}

(A.D. 5-6) P. 1640 line 25
 μένι ἀκολουθήσαντας, εἰς τὸ τρίχωμα συντελέσαι

τοῦ τῆς Νύμφης κάλλους· δι’ ὧν σωφροσύνη τε καὶ
αἰδὼς, καὶ ἐγκράτεια, καὶ ἡ τοῦ σώματος νέκρωσις (25)
διασημαίνεται· ἢ τάχα συμβάλλεταί τι πρὸς τὴν τῶν
αἰγῶν θεωρίαν, καὶ ὁ Ἠλίας τῷ ὄρει τῷ Γαλαὰδ


126
 τεθέντος, κελευσθεὶς ὑπ’ αὐτῶν ἐκάθισε (καὶ αὐτὸς)

ἔσχατον πάντων· τοσαύτη τις εὐλάβεια καὶ (40)
αἰδὼς τῶν ἀνδρῶν κατεῖχε τὸν βασιλέα. Καὶ οἱ
μὲν τοῖς ἄνθεσι τῶν ἐγκωμίων τὴν κεφαλὴν αὐ-
(613) τοῦ στεφανώσαντες, τὴν περὶ τὰ θεῖα σπουδὴν

 114. SYMEON METAPHRASTES Biogr., Hagiogr. et Hist.

Χρονικόν. breve (lib. 7-8) (redactio recentior) {3115.001} (A.D.
10) P. 1273 line 31
 οὔπω καιρὸν ἔχοντες· ἐπειδὴ δὲ ἡ ἀπείθεια ἐπισυμ-

βᾶσα τὸ θνητὸν ἐπήγαγεν, εἰκότως τὸ λοιπὸν ἐνεδόθη (30)
τούτοις ἡ πρὸς ἀλλήλους αἰδώς· καὶ νενοήκασι ὕστερον
τῶν σχημάτων τὴν διαφορὰν προθεωρηθεῖσαν τῷ
πλάσαντι πρὸς τὸ ἀναγκαῖον τῆς διαδοχῆς τοῦ γένους.

 115. Μιχαήλ Ψελλός. Polyhist. et Theol. Epitaphius

encomiasticus in patriarchem Michaelem Cerullarium {2702.045}
(A.D. 11) P. 353 line 20
 αὐτῇ ἀντεπιδεικνὺς καὶ τὴν τῆς ψυχῆς ἀρετὴν ἀντεπάγων, καὶ τὸ

πρὸς τὰ μέγιστα μεγαλοπρεπὲς ὑποφαίνων, καὶ τῷ ὕψει ταύτης
ἀνθαμιλλώμενος. Ἡ δὲ παρὰ πάντων πρὸς ἐκεῖνον αἰδὼς, τὸ (20)
σέβας, τὸ πεφρικέναι τούτους σὺν πόθῳ, τὸ δεδιέναι καὶ χαίρειν
αὐτῷ προσεγγίζοντας, κρείττω λόγου ταῦτα καὶ ὑψηλότερα.

 τῆς, Βλαχερνιτίσσης, ἥτις εἰώθει τοῖς πιστοῖς βασιλεῦσιν ἐν

ἐν στρατείαις ὡς ἀπροσμάχητον ὅπλον συνεκστρατεύεσθαι, οὐκ
εἰσῄει οἶκτος τῷ βασιλεῖ, ἀλλ’ οὐδ’ αἰδὼς τῆς ἐκ τοῦ θείου
εἰκονίσματος ἀσυλίας· ὁρῶντος δ’ αὐτοῦ καὶ πάντων, καὶ (10)
αὐτῆς τῆς εἰκόνος βασταζομένης, ἀπετμήθη τὴν ῥῖνα ὁ δεί-

 καταδρομῆς. οὐ γὰρ ἐπὶ λοιδορίᾳ τούτων ἁπλῶς καὶ ἀτιμίᾳ

ψευδόμενος γέγραφα, ἀλλ’ ἐπὶ ἐλέγχῳ τῶν κακῶς πραττομέ-
νων, μή πού ποτε ἄρα αἰδὼς καὶ φόβος ἐπέλθῃ τοῦ θείου (20)
127
τοὺς ἡγεμόνας καὶ στρατηγοὺς καὶ αὐτοὺς τοὺς ὑπηκόους

αὐτῶν, καὶ μεταβαλόντες ἐπὶ τὰ κρείττονα τῆς ἄνωθεν εὐμε-

 118. Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. (A.D. 11-12) Book 1 ch. 13 sec. 3

line 7
 τι προσεξεργασάμενος ἀτοπώτατον καὶ βαρβαρικὴν ὕβριν (5)

ὑπερελαῦνον ἀφῆκεν. Εἶπον ἂν καὶ τὴν ὕβριν, εἰ μή με καὶ
γυναικεία καὶ βασιλικὴ ἐπεῖχεν αἰδώς. Ἐκεῖνο γὰρ οὐχ
ὅπως ἀνάξιον ἀρχιερέως τὸ παρ’ ἐκείνου πραχθέν, ἀλλ’
οὐδ’ ὅλως ἀνθρώπου Χριστιανικὸν ἐπιφερομένου καὶ τοὔ-


line 2
 μάχονται, ἀναγκάζεται πρὸς τὰς συχνὰς τοῦ αὐτοκράτορος

ἐκστρατεύσεις αὐτῷ παρακολουθεῖν. (4) Κατεῖχε μὲν γὰρ
αὐτὴν ἡ σύμφυτος αἰδὼς ἔνδον τῶν βασιλείων, τὸ δὲ πρὸς
τὸν αὐτοκράτορα φίλτρον καὶ ἡ διάπυρος πρὸς ἐκεῖνον
ἀγάπη ἐξῆγεν αὐτὴν καὶ μὴ βουλομένην τῶν ἀνακτόρων διὰ


line 3
 (1) Τὰ μὲν οὖν τοῦ τέρατος τούτου ταύτῃ ἐχέτω·

ἠβουλόμην δὲ καὶ πᾶσαν τὴν τῶν Βογομίλων διηγήσασθαι
αἵρεσιν· ἀλλά με κωλύει καὶ αἰδώς, ὥς πού φησιν ἡ καλὴ
Σαπφώ, ὅτι συγγραφεὺς ἔγωγε γυνὴ καὶ τῆς πορφύρας τὸ
τιμιώτατον καὶ τῶν Ἀλεξίου πρώτιστον βλάστημα τά τε (5)

 121. Eustathius MACREMBOLITES Scr. Erot. Hysmine et

Hysminias {3072.001} (A.D. 12) Book 4 sec. 23 line 5
 μὲν γὰρ ὡς ἀπὸ γῆς μοι κρατῆρας ἀνῆπτε πυρός, ἡ δ’

ὡς ἐξ οὐρανοῦ τὴν κόρην ἐψέκαζεν· ὁ μὲν ὅλας ἐξεκένου
φαρέτρας, ἡ δ’ Αἰδὼς τῇ παρθένῳ ἀσπὶς ἑπταβόειος· ὁ (5)
μέν μοι τὴν ἐν χερσὶ λαμπάδα κατ’ ὀφθαλμῶν ἀνῆψεν
ἐρωτικῶς καὶ τὴν φλόγα πρὸς τὴν ψυχὴν μετερρίπιζεν,

128

 πρὸς αὐτὸν “φεῖσαι γλώσσης ἐμῆς, πρὸς Ἀπόλλωνος

Σωτῆρος·
γλώσσης γάρ τοι παρθενικῆς αἰδὼς προκάθηται·
μηδὲ γὰρ οὕτω πάντολμος εἴην, ὡς τὸν πατέρα μὴ φρίτ-
τειν καὶ τὴν μητέρα περιφρονεῖν· σιγὴ παρθένοις κόσμος (10)


 αὐτὴν καὶ δεινὸν τοῖς ὄμμασιν ὑποβλέπων “οὐ γλώσσης

σιγὴ” φησὶ “τῆς σωφροσύνης ὅρος ἐστίν, ἀλλ’ ἔργων
κοσμιό- (10)
της καὶ ἤθους εὐπρέπεια. Σοὶ δ’ αἰδὼς μὲν οὐκ ἦν πρατ-
τούσῃ κακῶς, εἰπεῖν δ’ αἰσχύνῃ. Ἐμοὶ δ’ εὐκταιότατον,
Ἄπολλον, αἰδεῖσθαι ταύτην πράττειν μᾶλλον ἢ λαλεῖν.”


 μυρίοις τοῖς χρώμασιν ἀλλαττόμενος, πάνυ γε δυσχεραί-

νων τοῖς σκώμμασι τοῦ πατρός. Πρὸς ὃν ὁ ἱερεὺς “πέπαυσο,
Σώσθενες, μὴ καὶ ἀναστῆναι πείσῃς τὴν κόρην· αἰδὼς
γὰρ παῖς ἐλέγχων ἐστί, πρᾶξις δ’ οὐκ ἔτεκεν αὐτήν.”
Καὶ πρὸς τὴν κόρην φησὶ “μὴ φείσῃ μοι λέγουσα.” (20)

 125. Νικηφόρος Γρηγοράς. Επιστολαί. (A.D. 13-14) Epistle 32a

line 232
 μυθησόμενος τὴν αὐτὸς ἑαυτοῦ πενθερὰν καὶ τὸ λεῖπον τῇ

πρεσβείᾳ (230)
προσαποδώσων. τουτὶ δὲ ἦν προπέμψαι ξύν γε κόσμῳ καὶ ὅση
ἀνή-
κουσα εἴη αἰδώς, τοῦτο μὲν καὶ ὡς αὐτῆς κηδεστής, τοῦτο δὲ καὶ
ὡς
μεγάλου βασιλέως νύμφην, καὶ τρίτον, ὡς περὶ τὰ καίρια
δυστυχοῦ-
σαν, ἃ πάντ’ ἐν βραχεῖ διεπεπράχει, ὡς μὲν ἐκείνῳ γ’ ἐδόκει,
129
καλῶς,

 126. Νικηφόρος Γρηγοράς. Επιστολαί. (A.D. 13-14) Epistle 32b

line 205
 μυθησόμενος τὴν αὐτὸς ἑαυτοῦ πενθερὰν καὶ τὸ λεῖπον τῇ

πρεσβείᾳ
προσαποδώσων. τουτὶ δ’ ἦν προπέμψαι ξύν γε κόσμῳ καὶ ὅση
ἀνήκουσα
εἴη αἰδώς, τοῦτο μὲν καὶ ὡς αὐτῆς κεδηστής, τοῦτο δὲ καὶ ὡς
μεγάλου (205)
βασιλέως νύμφην, καὶ τρίτον, ὡς περὶ τὰ καίρια δυστυχοῦσαν, ἃ
πάντ’
ἐν βραχεῖ διεπεπράχει, ὡς μὲν ἐκείνῳ γ’ ἐδόκει, καλῶς, τῇ δ’
ἀληθείᾳ

 127. Νικηφόρος Γρηγοράς. Επιστολαί. (A.D. 13-14) Epistle 44

line 68
 ὑπέρφρονας ὄγκους καὶ οὐ μάλα γέ τοι ἰλιγγιῴης ἂν αὐτός· ἧττον

γὰρ ἀληθεύουσιν ἢ φθέγγονται κἀκ τῶν πραγμάτων ἐλεγχομένοις
αἰδὼς οὐκ ἔπεισιν, ἀλλ’ ὕβρις ὕβριν ἔτεκε καὶ ψεῦδος ψεῦδος.
Εἶεν. ἡμεῖς δ’ ἔτι τῶν σῶν ἀδαεῖς ὄντες ἠθῶν, οὐδέν σοι πλέον
προσήκειν ἐν τῷ παρόντι οὔτε γράφειν οὔτ’ ἀπαιτεῖν
ἀφηγεῖσθαι (70)

 128. Σχόλια στον Αισχίνη. (Varia) Oration 1 sch. 10 line 2
 φώνημ’ ἀκούω καὶ ξυναρπάζω φρενί. gm.

(10) ἀπιέναι] ἀναχωρεῖν. Laur.
σκότος] αἰδὼς γὰρ ἐν ὀφθαλμοῖς, καὶ νὺξ ἀναίσχυντος. B.
εἰσφοιτῶντας—ἐγκυκλίων] ἐκεῖ μὲν τίνας δεῖ φοιτᾶν, νῦν δὲ
πῶς μετ’ ἀλλήλων εὑρίσκεσθαι. ἐν δὲ τοῖς χοροῖς τοῖς κυκλίοις
Αθλιότητα
 1. Ξενοφών. Κύρου Παιδεία. (5-4 B.C.) Book 7 ch. 5 sec. 74 line
4
130
 οὕτως ἐγὼ γιγνώσκω ὅτι εἰ μὲν τρεψόμεθα ἐπὶ ῥᾳδιουργίαν

καὶ τὴν τῶν κακῶν ἀνθρώπων ἡδυπάθειαν, οἳ νομίζουσι τὸ
μὲν πονεῖν ἀθλιότητα, τὸ δὲ ἀπόνως βιοτεύειν εὐδαιμονίαν,
ταχὺ ἡμᾶς φημι ὀλίγου ἀξίους ἡμῖν αὐτοῖς ἔσεσθαι καὶ ταχὺ (5)
(75) πάντων τῶν ἀγαθῶν στερήσεσθαι. οὐ γάρ τοι τὸ ἀγαθοὺς

 ὡσαύτως; —ΚΑΛ. Ναί. —ΣΩ. Καὶ τάχος καὶ βραδυτῆτα; —

ΚΑΛ. Πάνυ γε. —ΣΩ. Ἦ καὶ τἀγαθὰ καὶ τὴν εὐδαιμονίαν καὶ (5)
τἀναντία τούτων, κακά τε καὶ ἀθλιότητα, ἐν μέρει λαμβάνει
καὶ ἐν μέρει ἀπαλλάττεται ἑκατέρου; —ΚΑΛ. Πάντως δήπου.
(c) —ΣΩ. Ἐὰν εὕρωμεν ἄρα ἄττα ὧν ἅμα τε ἀπαλλάττεται


{2017.047} (A.D. 4) P. 238 line 21
 κατὰ τὸν νέον διηγήματι τὸν ἀποστάντα τῆς πατρῴας

ἑστίας καὶ πρὸς τὸν χοιρώδη βίον αὐτομολήσαντα τὴν ἀν- (20)
θρωπίνην ἀθλιότητα δείκνυσιν ὁ λόγος, ἱστορικῶς διηγού-
μενος τὴν ἀποφοίτησιν αὐτοῦ καὶ τὴν ἀσωτίαν, οὐ πρό-
τερον δὲ αὐτὸν ἐπανάγει πρὸς τὴν ἐξ ἀρχῆς εὐκληρίαν,


{2017.053} (A.D. 4) Volume 44 P. 1228 line 11
 ἐστιν. Εἰ δὲ ταῦτα ἐν ἡμῖν ἦν, πῶς οὖν ἔστι διὰ συγ-

κρίσεως ἀντιπαραθεωροῦντα τῇ τότε μακαριότητι (10)
τὴν παροῦσαν νῦν ἀθλιότητα, μὴ ἐπιστενάζειν τῇ
συμφορᾷ· τὸ ὑψηλὸν τεταπείνωται· τὸ κατ’ εἰκόνα
τοῦ ἐπουρανίου γενόμενον, ἀπεγεώθη· τὸ βασιλεύειν

 5. Γρηγόριος Νύσσης. De opificio hominis {2017.079} (A.D. 4)

P. 189 line 47
 γον τῆς ἐξ ἀλλήλων διαδοχῆς τρόπον ἐμφυτεύσας τῇ (45)

ἀνθρωπότητι. Ἐντεῦθέν μοι δοκεῖ καὶ ὁ μέγας Δα-
βὶδ κατοικτιζόμενος τοῦ ἀνθρώπου τὴν ἀθλιότητα,
τοιούτοις λόγοις καταθρηνῆσαι τὴν φύσιν· ὅτι «Ἄνθρω-
131
πος ἐν τιμῇ ὢν οὐ συνῆκε·» τιμὴν λέγων, τὴν πρὸς

 6. Γρηγόριος Νύσσης. Contra fatum {2017.082} (A.D. 4) P. 43

line 17
 ὀλιγόβιον, διὰ τῶν ἐναντίων ὑφίσταται πάντως τούτων (15)

ἑκάτερον. οὐ γὰρ ἄν τις τῆς αὐτῆς αἰτίας ἐξάψειε μακαρι-
σμόν τε καὶ ἀθλιότητα, ἀλλ’ εἴπερ τοῦτο κατορθωθείη διὰ
τοῦ δύνασθαι, τὸ ἕτερον οὐ συνέστη πάντως παρὰ τὴν
τῆς δυνάμεως ἔλλειψιν. οὐδενὶ γὰρ ἄλλῳ ἡ ἀθλιότης


(A.D. 4) Volume 39 P. 661 line 27
 σατε, οὐ δι’ ἐμοῦ· καὶ συνθήκας, οὐ διὰ τοῦ Πνεύμα- (25)

τός μου·» ἆρ’ οὐκ ἀραρότως Ἀρειανῶν, καὶ Εὐνο-
μιανῶν, καὶ Μακεδονιανῶν τὴν ἐπὶ τῇ αἱρέσει ἀθλιό-
τητα καὶ ταλαιπωρίαν ἐπιμέμφεται; Πρὸς τούτοις
φαίημεν ἂν, ὡς διὰ τοῦτο ἐγράφη· «Ταῦτα εἶπεν
Ἡσαΐας·» καὶ, «Καθὰ Δαυῒδ λέγει·» ἵν’ ὁ θεῖος θε- (30)


(A.D. 4-5) Volume 55 P. 299 line 41
 ἑαυτοῦ τὴν διάνοιαν, δήμιος αὐτὸς ἑαυτοῦ γινόμενος;

Εἶδες ἀρετῆς δύναμιν καθ’ ὑπερβολήν; εἶδες κακίας (40)
ἀσθένειαν καὶ ἀθλιότητα; Ἀλλ’ οὐκ ἐν τούτῳ μόνῳ
ἕστηκεν αὐτοῦ τὰ τῆς συμφορᾶς, ἀλλὰ καὶ ἐν ἑτέροις
πλείοσιν· ὅπερ οὖν καὶ αὐτὸς δηλῶν ἐπήγαγε, λέγων·

 9. Ιωάννης Χρυσόστομος. In Matthaeum (homiliae 1-90)

{2062.152} (A.D. 4-5) Volume 57 column 317 line 31
 μὴ δυνατὸν παραστῆσαι τῷ λόγῳ, θαυμαστὸν οὐδέν. Οὐδὲ

γὰρ ἴσμεν ἐκείνων τῶν ἀγαθῶν τὴν μακαριότητα, ἵνα (30)
καὶ τὴν ἀθλιότητα τὴν ἀπὸ τῆς στερήσεως αὐτῶν
σαφῶς ἴδωμεν· ἐπεὶ Παῦλος ὁ ταῦτα σαφῶς εἰδὼς,
οἶδεν ὅτι τὸ ἐκπεσεῖν τῆς τοῦ Χριστοῦ δόξης πάντων ἐστὶ

132

{2062.153} (A.D. 4-5) Volume 59 P. 437 line 5
 πολλῶν δεῖσθαι ἐλεεινὸν, καὶ πόῤῥω φιλοσοφίας, καὶ δου-

λείας καὶ ἐπιθυμίας ἐπίτασις; Τί τοίνυν ἑκόντες ἐπιτεί-
νομεν ἑαυτοῖς ἀθλιότητα; Εἰπὲ γάρ μοι, εἴ γε ἦν χωρὶς (5)
στέγης καὶ τοίχων μηδὲν βλαπτόμενον οἰκεῖν, οὐκ
ἂν εἵλου τοῦτο μᾶλλον; τίνος οὖν ἕνεκεν τὰ σύμβολα

 11. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ii ad Corinthios

 χεράνητε πρὸς τὸν λόγον, ἀλλ’ εἰ μὴ ἀληθῆ λέγω, δι-

ελέγξατε· τίνι οὖν ἄν τις αὐτὰς παραβάλοι; οὐδὲ γὰρ
ἀρκεῖ τὰ εἰρημένα δεῖξαι αὐτῶν τὴν ἀθλιότητα. Εὗρον
καὶ ἑτέραν εἰκόνα. Τίνα δὴ ταύτην; Καθάπερ ἐπὶ
τῶν ἀμαρῶν ἔνθα πολλοὶ οἱ φορυτοὶ κόπρου, χόρτου, (35)

 18.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Glaphyra in Pentateuchum

{4090.097} (A.D. 4-5) Volume 69 P. 21 line 17
 εἰς ἐσχάτην ταλαιπωρίαν αὐτοῖς. (15)

γʹ. Ἀλλὰ τί δῆτα; φήσειεν ἂν, οἶμαι, τίς· εἰ πρὸς
τοσαύτην ἔμελλεν ἀθλιότητα κατοιχήσεσθαι γεγονὼς
ὁ ἄνθρωπος, πῶς οὐκ ἄμεινον αὐτῷ παρὰ πολὺ νοοῖτ’
ἂν εἰκότως τὸ μὴ ὑπάρχειν αὐτόν; Λαμπρὸν δὲ οὕτως


{4090.097} (A.D. 4-5) Volume 69 P. 392 line 21
 ὑπενηνέγμεθα, φημὶ δὴ τοῖς ἀκαθάρτοις δαίμοσι, καὶ

ἦν ἐν λοίσθῳ τοῦ παντὸς ἤδη κακοῦ τὰ καθ’ ἡμᾶς, (20)
ἐκλελοιπότος οὐδενὸς τῶν εἰς ἀθλιότητα καὶ ταλαι-
πωρίαν, πλὴν ἠλέει Θεὸς, ἐξείλετό τε καὶ σέσωκε.
Καὶ τίνα δὴ τρόπον, διὰ τῶν ἐφεξῆς καὶ παρεζευγμέ-

 20.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Expositio in Psalmos {4090.100}

(A.D. 4-5) Volume 69 P. 960 line 42
133
 τῇ σαρκί μου. (40)

(A f. 208 b, B f. 135 b) Ἑτέραν τινὰ πρὸς τούτοις
ἀθλιότητα δηλοῖ πλημμελοῦσι συμβαίνουσαν. Ἡ γὰρ
ψυχή μου, φησὶν, ἐπλήσθη ἐμπαιγμῶν. Ἐμπαιγ-
μὸν δέ φησιν ἡ θεόπνευστος Γραφὴ τὴν παρά τινων


{4090.103} (A.D. 4-5) Volume 70 P. 128 line 26
 λούμεθα. Ἐπειδὴ δὲ ἴσασι τοὺς ἐκ τοῦ πολέμου σεσω-

σμένους καὶ διαφυγόντας μόλις ἐν ἐσχάτῃ πεσόντας (25)
πτωχείᾳ, καὶ πολλὴν ἔχοντας ἀθλιότητα, ζητοῦσι
μὲν παρ’ αὐτῶν παντελῶς οὐδὲν, αἰτοῦσι δὲ μόνον τὸ
τέκνων γενέσθαι μητέρες ...
Αναλγησία
38
 περὶ ποῖα μέσα. εἰλήφθω δὴ παραδείγματος χάριν, καὶ

θεωρείσθω ἕκαστον ἐκ τῆς ὑπογραφῆς.
ὀργιλότης ἀναλγησία πραότης.

θρασύτης δειλία ἀνδρεία.
(1221a) ἀναισχυντία κατάπληξις αἰδώς.


line 32
 λαῖς ἐνεργείαις. ὅμως δὲ καὶ ἐν τούτοις διαλάμπει τὸ κα- (30)

λόν, ἐπειδὰν φέρῃ τις εὐκόλως πολλὰς καὶ μεγάλας ἀτυχίας, μὴ δι’
ἀναλγησίαν, ἀλλὰ γεννάδας ὢν καὶ μεγαλό-
ψυχος. εἰ δ’ εἰσὶν αἱ ἐνέργειαι κύριαι τῆς ζωῆς, καθάπερ
εἴπομεν, οὐδεὶς ἂν γένοιτο τῶν μακαρίων ἄθλιος· οὐδέποτε

134

{2042.075} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 224 line 54
 τήσει λογισμοὺς κακούς· ὁ δὲ τηρήσας ἑαυτὸν, κληρο-

νομήσει ζωήν.
Δεινὸν ἡ ἀναλγησία· εἶτα ἐρεῖς τυπτόμενος τὴν συν-
είδησιν, οὐκ ἐπόνεσα φροντίσαι τῶν μὲν γερῶν (55)
τυχεῖν, ῥυσθῆναι δὲ τῶν βασάνων· ἐνέπαιξάν μοι,


{2017.053} (A.D. 4) Volume 44 P. 1220 line 55
 σωματικῶν ἀῤῥωστημάτων, οἷς ἂν πάρετον ἐξ ἐπη-

ρείας τινὸς γένηταί τι μέρος τοῦ σώματος, σημεῖον
τοῦ νενεκρῶσθαι τὸ παρειμένον ἡ ἀναλγησία γίνεται· (55)
εἰ δὲ κατά τινα τέχνην ἰατρικὴν ἡ ζωτικὴ πάλιν
αἴσθησις ἐπαναχθείη τῷ σώματι, χαίρουσιν ἤδη πο-


{2017.053} (A.D. 4) Volume 44 P. 1228 line 30
 κατὰ λύπην τε καὶ τὸ καθ’ ἡδονὴν πάθος, μῖσος, ἔρις,

ἀνέλεος, ἀπήνεια, φθόνος, κολακεία, μνησικακία τε
καὶ ἀναλγησία, καὶ πάντα τὰ κατὰ τὸ ἐναντίον ἐν (30)
ἡμῖν νοούμενα πάθη, τυράννων ἐστί τινων καὶ δεσπο-
τῶν ἀπαρίθμησις, τῶν πρὸς τὸ ἴδιον κράτος τὴν

 6. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. De pauperum amore (orat. 14)

{2022.027} (A.D. 4) Volume 35 P. 881 line 14
 έξων, ὧν κακῶς ἐθησαύρισα. (10)

ΙΘʹ. Οὐ σωφρονήσομεν ὀψὲ γοῦν; οὐ καταβα- (13)
λοῦμεν τὴν ἀναλγησίαν, ἵνα μὴ λέγω μικρολογίαν;
οὐ τὰ ἀνθρώπινα λογιούμεθα; οὐκ ἐν τοῖς (15)
ἑτέρων κακοῖς τὰ ἡμέτερα εὖ θησόμεθα; Φύσει μὲν


(A.D. 4) Volume 27 P. 173 line 36
135
 δένα θεωρεῖν τῆς ψυχῆς αὐτοῦ κεκρυμμένα βουλεύ-

ματα. Τὸ γὰρ, φησὶν, ἀντὶ τοῦ, ἡγεῖται ἢ ὑπολαμ- (35)
βάνει, τέθεικεν. Αἴτιον δὲ τῆς τοιαύτης ἀναλγησίας
τὸ μὴ δεδιέναι τὸν πάντα ἐφορῶντα δεσπότην. Οὐκ
ἔστι φόβος Θεοῦ ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ.

 8. Ιωάννης Χρυσόστομος. Ad Demetrium de compunctione (lib.

1) {2062.004} (A.D. 4-5) Volume 47 P. 395 line 29
 ἔχομεν, οὔτε ἄλλοις παρέχομεν, ἀλλ’ ἐοίκαμεν σώματι

ἔξωθεν μὲν ἀνθοῦντι, πολλῷ δὲ ἔνδοθεν τηκομένῳ πυρί·
τῆς δὲ ἀναλγησίας ἕνεκεν οὐδὲν τῶν παραπαιόντων δι-
ενηνόχαμεν, οἳ πολλὰ μὲν ἐπικίνδυνα καὶ αἰσχρὰ καὶ λέ- (30)
γουσι καὶ πράττουσιν ἀδεῶς, αἰσχύνονται δὲ τούτων


(A.D. 4-5) Volume 55 P. 139 line 61
 τὸς ἐκκοπῆναι παρακαλεῖ ὁ Προφήτης, ἀπειλῶν, φο-

βῶν, τὸν Θεὸν παρακαλῶν ἐπὶ τὴν κόλασιν ἀναστῆναι (60)
τῆς τοιαύτης ἀναλγησίας. Διὸ καὶ ἐπάγει λέγων· Ἀπο-
λεῖσθε, ἔθνη, ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ, πανωλεθρίαν αὐτοῖς
(140) ἀπειλῶν, καὶ ἀξιῶν γενέσθαι βοηθὸν καὶ ἔκδικον τῶν


(A.D. 4-5) Volume 55 P. 254 line 6
 πτοήσῃς, τότε μάλιστα αὐτὸν ἀπολεῖς.

Μὴ γάρ μοι ἐκεῖνο τὸ ῥῆμα λέγε τὸ πολλῆς γέμον (5)
ἀναλγησίας· Τί δέ μοι μέλει; τὰ ἐμαυτοῦ μεριμνῶ·
τότε γὰρ μάλιστα μεριμνήσεις τὰ σὰ, ὅταν τὰ σὰ
ζητῇς ἐν τῷ τοῦ πλησίον συμφέροντι. Διὸ καὶ ὁ Παῦ-


 ὑπολαμβάνει τέθεικεν. Οὐκ ἔστι φόβος Θεοῦ ἀπ- (50)

(1121) έναντι τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ. Αἴτιον δὲ τῆς τοιαύ-
της ἀναλγησίας, τὸ μὴ δεδιέναι τὸν πάντα ἐφορῶντα
136
Δεσπότην.
γʹ. «Ὅτι ἐδόλωσεν ἐνώπιον αὐτοῦ, τοῦ εὑρεῖν τὴν


 των ἀνάκλησιν. (5)
ιηʹ. Οὐ γὰρ μὴ ποιήσω, φησὶν, ὑμᾶς εἰς συν-
τέλειαν. Καὶ ἐπειδὴ ἀναλγησίαν ἐνόσουν, καὶ τὰς
οἰκείας οὐχ ἑώρων παρανομίας, ἀλλ’ ἔλεγον·
ιθʹ. Ἕνεκα τίνος ἐποίησεν ἡμῖν Κύριος ὁ


 τιμωρίας, καὶ ψευδῆ τὴν προφητείαν νομίζουσι,

σοῦ ἀναβαλλομένου τὴν τιμωρίαν· ἐγὼ δὲ, οὐδὲ
ταύτην αὐτῶν τὴν ἀναλγησίαν ὁρῶν ἐβουλήθην αὐ-
τοὺς περιπεσεῖν τοῖς κακοῖς· τοῦτο γὰρ λέγει·
Ἡμέραν ἀνθρώπου οὐκ ἐπεθύμησα. (ιζʹ.) Μὴ (40)


 πάντες οἱ παῖδες αὐτοῦ, οἱ ἀκούσαντες πάντας (5)

τοὺς λόγους τούτους. Ἀλλ’ ὥσπερ τούτων τὴν
ἐσχάτην ἀναλγησίαν κατηγορεῖ, οὕτως ἐπαινεῖ τὸν
Ἐλναθὰν, καὶ Δαλαΐαν, καὶ Γαμαρίαν. Ὑπ-
έθεντο γὰρ οὗτοι τῷ βασιλεῖ, μὴ κατακαῦσαι τὸ βι-


 λὴμ τὰς ἁμαρτίας αὐτῆς. Ἀγαθὸς τῶν ἁμαρτημά-

των ὁ ἔλεγχος, καὶ ἐπ’ ὠφελείᾳ γινόμενος. Τοῖς γὰρ
ἀναλγησίᾳ νοσοῦσιν ἐντίθησιν αἴσθησιν, καὶ εἰς μνή-
μην φέρει τῶν οἰκείων πλημμελημάτων. Ἀνιαρὸν
μὲν γὰρ, καὶ λίαν χαλεπὸν, τὸ νοσεῖν χαλεπώτερον (15)

137

5) Volume 81 P. 1016 line 31
 μηχανήμασιν. Ἀλλὰ τούτων, φησὶν, ὑπὸ τούτου γι-

γνομένων, καταφρονοῦσιν οἱ πολιορκούμενοι, οὐκ (30)
ἀρετῇ θαῤῥοῦντες, ἀλλ’ ἀναλγησίᾳ νοσοῦντες. Καὶ
τοῦτο διδάσκων ἔφη·
κγʹ. Καὶ αὐτὸς αὐτοῖς μαντευόμενος μαντείαν



line 40
 εὐφροσύνην ἔχει καὶ χαράν; Τίς δὲ τῶν παρ’ ὑμῖν

ἢ μικρὸς ἢ μέγας ὑπὸ τῆς ἀρτίως ἐπενεχθείσης ὀρ-
γῆς, εἰς τοῦτο πεσὼν ἀναλγησίας ὁρᾶται, ὡς θρήνου (40)
μὲν καὶ ὀδυρμοῦ καταλήγειν ἰσχύσαι, δακρύοις δὲ
διάβροχον οὐκ ἐπιδεικνύειν τὴν παρειάν; ὡς εὐ-


26
 μέτρον τῆς ἀνομίας ἐφ’ ἑαυτοὺς κλίνοντες.

Χαλεπώτατόν ἐστιν ἐν τοῖς λιμοῖς ἡ τῶν ἐχόντων (25)
ἀναλγησία καὶ ἀπληστία. Τηροῦσι γὰρ τοὺς καιροὺς,
καὶ καταπραγματεύονται τὴν ἔνδειαν, καὶ γεωρ-
γοῦσι τὰς συμφορὰς, οὔτε τῷ Κυρίῳ δανείζειν τὸν


46
 πτως ἀφιέναι τὴν ὀργήν.

Ἐπειδὰν ἅπαξ ἀπερυθριᾶσαι ψυχὴ βιασθῇ, εἰς (45)
ἀναλγησίαν ἐκπίπτει, καὶ οὔτε παραινέσει εἴκει,
138
οὔτε ἀπειλαῖς κάμπτεται.

Τυραννικὸν τὸ τοῦ θυμοῦ πάθος, καὶ πολλάκις

 (200) δώρων τὴν τούτου κατάσχεσιν καὶ ἀπόληψιν, ἐν τῷ μέσῳ

τοῦ βασιλέως οἰομένου εἰρηνεύειν τὰ πράγματα· τὴν γὰρ
τῶν Τούρκων ἀπηνῆ ἐπικράτειαν εἰς οὐδὲν ἐλογίζετο δι’ ἀναλ-
γησίαν καὶ μῖσος τὸ πρὸς Ῥωμαίους, ὡς ἔοικεν.
Ἐν ᾧ καὶ δικάζοντα πολλάκις, ὡς εἴωθεν, ἀσυμβάτους (5)
δίκας καὶ ἀπροσφυεῖς βασιλεῖ, καὶ ἀνευλόγως καταδικάζοντα...
Αρπαγή
1. Αισχύλος. Supplices {0085.001} (6-5 B.C.) Line 510
Χο. καὶ δή σφε λείπω χειρία λόγοις σέθεν.

Βα. λευρὸν κατ’ ἄλσος νῦν ἐπιστρέφου τόδε.
Χο. καὶ πῶς βέβηλον ἄλσος ἂν ῥύοιτό με;
Βα. οὔτοι πτερωτῶν ἁρπαγαῖς σ’> ἐκδώσομεν. (510)
Χο. ἀλλ’ εἰ δρακόντων δυσφρόνων ἐχθίοσιν;
Βα. εὔφημον εἴη τοὔπος εὐφημουμένῃ.
Χο. οὔτοι τι θαῦμα δυσφορεῖν φόβῳ φρένα.

2. Αισχύλος. Πέρσαι. (6-5 B.C.) Line 752
θνητὸς ὢν θεῶν τε πάντων ᾤετ’, οὐκ εὐβουλίᾳ,

καὶ Ποσειδῶνος κρατήσειν· πῶς τάδ’ οὐ νόσος φρενῶν
(750)
εἶχε παῖδ’ ἐμόν; δέδοικα μὴ πολὺς πλούτου πόνος
οὑμὸς ἀνθρώποις γένηται τοῦ φθάσαντος ἁρπαγή.
Βα. ταῦτά τοι κακοῖς ὁμιλῶν ἀνδράσιν διδάσκεται
θούριος Ξέρξης· λέγουσι δ’ ὡς σὺ μὲν μέγαν τέκνοις
πλοῦτον ἐκτήσω ξὺν αἰχμῇ, τὸν δ’ ἀνανδρίας ὕπο (755)

3. Αισχύλος. Septem contra Thebas {0085.004} (6-5 B.C.) Line 351
βλαχαὶ δ’ αἱματόεσσαι
τῶν ἐπιμαστιδίων
ἀρτιτρεφεῖς βρέμονται. (350)
139
ἁρπαγαὶ δὲ διαδρομᾶν ὁμαίμονες·

ξυμβολεῖ φέρων φέροντι,
καὶ κενὸς κενὸν καλεῖ,
ξύννομον θέλων ἔχειν,

τέθνηκεν οὗπερ τοῖς νέοις θνῄσκειν καλόν.

οὕτω μὲν ἀμφὶ τοῦδ’ ἐπέσταλται λέγειν·
τούτου δ’ ἀδελφὸν τόνδε Πολυνείκους νεκρὸν
ἔξω βαλεῖν ἄθαπτον, ἁρπαγὴν κυσίν,
ὡς ὄντ’ ἀναστατῆρα Καδμείων χθονός, (1015)
εἰ μὴ θεῶν τις ἐμποδὼν ἔστη δορὶ
τῷ τοῦδ’. ἄγος δὲ καὶ θανὼν κεκτήσεται

5. Αισχύλος. Agamemnon {0085.005} (6-5 B.C.) Line 534
ἥκει, τίεσθαι δ’ ἀξιώτατος βροτῶν

τῶν νῦν· Πάρις γὰρ οὔτε συντελὴς πόλις
ἐξεύχεται τὸ δρᾶμα τοῦ πάθους πλέον.
ὀφλὼν γὰρ ἁρπαγῆς τε καὶ κλοπῆς δίκην
τοῦ ῥυσίου θ’ ἥμαρτε καὶ πανώλεθρον (535)
αὐτόχθονον πατρῷον ἔθρισεν δόμον.
διπλᾶ δ’ ἔτεισαν Πριαμίδαι θἀμάρτια.

6. Θουκυδίδης ιστορίαι. (5 B.C.) Book 2 ch. 98 sec. 3 line 3
θόντες δὲ αὐτὸ ἀφίκοντο ἐς Δόβηρον τὴν Παιονικήν.

(3) πορευομένῳ δὲ αὐτῷ ἀπεγίγνετο μὲν οὐδὲν τοῦ στρατοῦ εἰ
μή τι νόσῳ, προσεγίγνετο δέ· πολλοὶ γὰρ τῶν αὐτονόμων
Θρᾳκῶν ἀπαράκλητοι ἐφ’ ἁρπαγὴν ἠκολούθουν, ὥστε τὸ
πᾶν πλῆθος λέγεται οὐκ ἔλασσον πέντε καὶ δέκα μυριάδων
(4) γενέσθαι· καὶ τούτου τὸ μὲν πλέον πεζὸν ἦν, τριτημόριον
δὲ μάλιστα ἱππικόν. τοῦ δ’ ἱππικοῦ τὸ πλεῖστον αὐτοὶ

7. Θουκυδίδης ιστορίαι. (5 B.C.) Book 4 ch. 104 sect 2 line 1
γεγενημένης, καὶ τῶν ἔξω πολλῶν μὲν ἁλισκομένων, τῶν

δὲ καὶ καταφευγόντων ἐς τὸ τεῖχος, οἱ Ἀμφιπολῖται ἐς
θόρυβον μέγαν κατέστησαν, ἄλλως τε καὶ ἀλλήλοις ὕποπτοι
140
(2) ὄντες. καὶ λέγεται Βρασίδαν, εἰ ἠθέλησε μὴ ἐφ’ ἁρπαγὴν

τῷ στρατῷ τραπέσθαι, ἀλλ’ εὐθὺς χωρῆσαι πρὸς τὴν πόλιν,
(3) δοκεῖν ἂν ἑλεῖν. νῦν δὲ ὁ μὲν ἱδρύσας τὸν στρατόν, ἐπεὶ
τὰ ἔξω ἐπέδραμε καὶ οὐδὲν αὐτῷ ἀπὸ τῶν ἔνδον ὡς προσ-

ὅρκια εἶναι μιᾷ νηὶ καταπλεόντων Ἀθηναίων δέχεσθαι, ἢν

(2) μὴ αὐτοὶ πλείους μεταπέμπωσιν. ἄπρακτοι δὲ γενόμενοι
ἀπέπλεον· καὶ ἀποβάντες κατά τι τῆς Συρακοσίας καὶ
ἁρπαγὴν ποιησάμενοι, καὶ τῶν Συρακοσίων ἱππέων βοηθη-
σάντων καὶ τῶν ψιλῶν τινὰς ἐσκεδασμένους διαφθειράντων, 6.53.
(1) ἀπεκομίσθησαν ἐς Κατάνην. καὶ καταλαμβάνουσι τὴν Σαλα-
μινίαν ναῦν ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἥκουσαν ἐπί τε Ἀλκιβιάδην ὡς

τῆς τηρήσεως, τὰ ἐπιτήδεια οὐχ ἕξομεν, παρὰ τὴν ἐκείνων

(2) πόλιν χαλεπῶς καὶ νῦν ἐσκομιζόμενοι. τὰ δὲ πληρώματα
διὰ τόδε ἐφθάρη τε ἡμῖν καὶ ἔτι νῦν φθείρεται, τῶν ναυτῶν
[τῶν] μὲν διὰ φρυγανισμὸν καὶ ἁρπαγὴν καὶ ὑδρείαν μακρὰν
ὑπὸ τῶν ἱππέων ἀπολλυμένων· οἱ δὲ θεράποντες, ἐπειδὴ ἐς
ἀντίπαλα καθεστήκαμεν, αὐτομολοῦσι, καὶ οἱ ξένοι οἱ μὲν (5)
ἀναγκαστοὶ ἐσβάντες εὐθὺς κατὰ τὰς πόλεις ἀποχωροῦσιν,

Λακωνικῆς, ἔνθα τὸ ἱερὸν τοῦ Ἀπόλλωνός ἐστι, τῆς τε γῆς

ἔστιν ἃ ἐδῄωσαν καὶ ἐτείχισαν ἰσθμῶδές τι χωρίον, ἵνα δὴ
οἵ τε Εἵλωτες τῶν Λακεδαιμονίων αὐτόσε αὐτομολῶσι καὶ (5)
ἅμα λῃσταὶ ἐξ αὐτοῦ, ὥσπερ ἐκ τῆς Πύλου, ἁρπαγὴν ποιῶνται.
(3) καὶ ὁ μὲν Δημοσθένης εὐθὺς ἐπειδὴ ξυγκατέλαβε τὸ χωρίον
παρέπλει ἐπὶ τῆς Κερκύρας, ὅπως καὶ τῶν ἐκεῖθεν ξυμμάχων
παραλαβὼν τὸν ἐς τὴν Σικελίαν πλοῦν ὅτι τάχιστα ποιῆται·

εὐθὺς ἀπέπεμπον, προστάξαντες κομίσαι αὐτοὺς Διειτρέφει,

καὶ εἰπόντες ἅμα ἐν τῷ παράπλῳ (ἐπορεύοντο γὰρ δι’ Εὐρίπου)
(2) καὶ τοὺς πολεμίους, ἤν τι δύνηται, ἀπ’ αὐτῶν βλάψαι. ὁ δὲ
141
ἔς τε τὴν Τάναγραν ἀπεβίβασεν αὐτοὺς καὶ ἁρπαγήν τινα

ἐποιήσατο διὰ τάχους καὶ ἐκ Χαλκίδος τῆς Εὐβοίας ἀφ’
ἑσπέρας διέπλευσε τὸν Εὔριπον καὶ ἀποβιβάσας ἐς τὴν
(3) Βοιωτίαν ἦγεν αὐτοὺς ἐπὶ Μυκαλησσόν. καὶ τὴν μὲν νύκτα

πρῶτον προσέκειτο, προεκθέοντές τε καὶ ξυστρεφόμενοι ἐν

ἐπιχωρίῳ τάξει τὴν φυλακὴν ἐποιοῦντο, καὶ ὀλίγοι αὐτῶν
ἐν τούτῳ διεφθάρησαν. μέρος δέ τι καὶ ἐν τῇ πόλει αὐτῇ
δι’ ἁρπαγὴν ἐγκαταληφθὲν ἀπώλετο. οἱ δὲ ξύμπαντες τῶν
Θρᾳκῶν πεντήκοντα καὶ διακόσιοι ἀπὸ τριακοσίων καὶ
χιλίων (10)
(3) ἀπέθανον. διέφθειραν δὲ καὶ τῶν Θηβαίων καὶ τῶν ἄλλων
οἳ ξυνεβοήθησαν ἐς εἴκοσι μάλιστα ἱππέας τε καὶ ὁπλίτας

ὧν καὶ στρατιώτιδες ἦσαν ὁπλίτας ἄγουσαι, ἐπεξελθόντων

τῶν Λαμψακηνῶν μάχῃ κρατήσας καὶ αὐτοβοεὶ Λάμψακον
ἀτείχιστον οὖσαν ἑλών, καὶ σκεύη μὲν καὶ ἀνδράποδα (5)
ἁρπαγὴν ποιησάμενος, τοὺς δ’ ἐλευθέρους πάλιν κατοικίσας,
(3) ἐπ’ Ἄβυδον ἦλθεν. καὶ ὡς οὔτε προσεχώρουν οὔτε προσ-
βάλλων ἐδύνατο ἑλεῖν, ἐς τὸ ἀντιπέρας τῆς Ἀβύδου
ἀποπλεύσας Σηστὸν πόλιν τῆς Χερσονήσου, ἥν ποτε

περιγενέσθαι.8.107.(1) Μετὰ δὲ τὴν ναυμαχίαν ἡμέρᾳ τετάρτῃ ὑπὸ

σπουδῆς ἐπισκευάσαντες τὰς ναῦς οἱ ἐν τῇ Σηστῷ Ἀθηναῖοι ἔπλεον
ἐπὶ Κύζικον ἀφεστηκυῖαν· καὶ κατιδόντες κατὰ Ἁρπάγιον
καὶ Πρίαπον τὰς ἀπὸ τοῦ Βυζαντίου ὀκτὼ ναῦς ὁρμούσας,
ἐπιπλεύσαντες καὶ μάχῃ κρατήσαντες τοὺς ἐν τῇ γῇ ἔλαβον (5)
τὰς ναῦς. ἀφικόμενοι δὲ καὶ ἐπὶ τὴν Κύζικον ἀτεί-

15. Ευρυπίδης. Cyclops {0006.001} (5 B.C.) Line 33
μένων τέταγμαι τάσδε, τῷδε δυσσεβεῖ (30)

Κύκλωπι δείπνων ἀνοσίων διάκονος.
καὶ νῦν, τὰ προσταχθέντ’, ἀναγκαίως ἔχει
142
σαίρειν σιδηρᾷ τῇδέ μ’ ἁρπάγῃ δόμους,

ὡς τόν τ’ ἀπόντα δεσπότην Κύκλωπ’ ἐμὸν
καθαροῖσιν ἄντροις μῆλά τ’ ἐσδεχώμεθα. (35)
ἤδη δὲ παῖδας προσνέμοντας εἰσορῶ

Οδ. Ἰθακήσιοι μὲν τὸ γένος, Ἰλίου δ’ ἄπο,

πέρσαντες ἄστυ, πνεύμασιν θαλασσίοις
σὴν γαῖαν ἐξωσθέντες ἥκομεν, Κύκλωψ.
Κυ. ἦ τῆς κακίστης οἳ μετήλθεθ’ ἁρπαγὰς (280)
Ἑλένης Σκαμάνδρου γείτον’ Ἰλίου πόλιν;
Οδ. οὗτοι, πόνον τὸν δεινὸν ἐξηντληκότες.
Κυ. αἰσχρὸν στράτευμά γ’, οἵτινες μιᾶς χάριν

17. Ευρυπίδης. Hercules {0006.009} (5 B.C.) Line 591
Αμ. πολλοὺς πένητας, ὀλβίους δὲ τῷ λόγῳ

δοκοῦντας εἶναι συμμάχους ἄναξ ἔχει,
οἳ στάσιν ἔθηκαν καὶ διώλεσαν πόλιν (590)
ἐφ’ ἁρπαγαῖσι τῶν πέλας, τὰ δ’ ἐν δόμοις
δαπάναισι φροῦδα διαφυγόνθ’ ὑπ’ ἀργίας.
ὤφθης ἐσελθὼν πόλιν· ἐπεὶ δ’ ὤφθης, ὅρα
ἐχθροὺς ἀθροίσας μὴ παρὰ γνώμην πέσῃς.

18. Ευρυπίδης. Electra {0006.012} (5 B.C.) Line 896
ἥκω γὰρ οὐ λόγοισιν ἀλλ’ ἔργοις κτανὼν

Αἴγισθον· ὡς δὲ τῷ σάφ’ εἰδέναι τάδε
προσθῶμεν, αὐτὸν τὸν θανόντα σοι φέρω, (895)
ὃν εἴτε χρῄζεις θηρσὶν ἁρπαγὴν πρόθες,
ἢ σκῦλον οἰωνοῖσιν, αἰθέρος τέκνοις,
πήξασ’ ἔρεισον σκόλοπι· σὸς γάρ ἐστι νῦν
[δοῦλος, πάροιθε δεσπότης κεκλημένος.]

19. Ευρυπίδης. Helena {0006.014} (5 B.C.) Line 904
τὴν εὐσέβειαν μὴ προδῷς τὴν σήν ποτε,

χάριτας πονηρὰς κἀδίκους ὠνουμένη.
μισεῖ γὰρ ὁ θεὸς τὴν βίαν, τὰ κτητὰ δὲ
143
κτᾶσθαι κελεύει πάντας οὐκ ἐς ἁρπαγάς.

[ἐατέος δ’ ὁ πλοῦτος ἄδικός τις ὤν.] (905)
κοινὸς γάρ ἐστιν οὐρανὸς πᾶσιν βροτοῖς
καὶ γαῖ’, ἐν ᾗ χρὴ δώματ’ ἀναπληρουμένους

δρομαῖον δ’ ὅτε πολυπλάνη-

[ἀντ. αʹ
τον μάτηρ ἔπαυσε πόνον, (1320)
μαστεύουσα † πόνους †
θυγατρὸς ἁρπαγὰς δολίους,
χιονοθρέμμονάς γ’ ἐπέρασ’
Ἰδαιᾶν Νυμφᾶν σκοπιάς·
ῥίπτει δ’ ἐν πένθει (1325)

21. Ευρυπίδης. Phoenissae {0006.015} (5 B.C.) Line 46
παῖς πατέρα καίνει καὶ λαβὼν ὀχήματα

Πολύβῳ τροφεῖ δίδωσιν. (45)
ὡς δ’ ἐπεζάρει (45)
Σφὶγξ ἁρπαγαῖσι πόλιν ἐμός τ’ οὐκ ἦν πόσις,
Κρέων ἀδελφὸς τἀμὰ κηρύσσει λέχη,
ὅστις σοφῆς αἴνιγμα παρθένου μάθοι,
τούτῳ ξυνάψειν λέκτρα. τυγχάνει δέ πως

Χο. ἔβας ἔβας,

[στρ.
ὦ πτεροῦσσα, γᾶς λόχευμα (1019)
νερτέρου τ’ Ἐχίδνας, (1020)
Καδμείων ἁρπαγά,
πολύφθορος πολύστονος
μειξοπάρθενος,
δάιον τέρας, (1023)


144
Καδμείαν μέριμναν
ὁρμήσασ’ ἐπ’ ἔργον, (1064)
ὅθεν ἐπέσυτο τάνδε γαῖαν (1065)
ἁρπαγαῖσι δαιμόνων τις ἄτα.
ΑΓΓΕΛΟΣ
ὠή, τίς ἐν πύλαισι δωμάτων κυρεῖ; (1067)
ἀνοίγετ’· ἐκπορεύετ’ Ἰοκάστην δόμων.

24. Ευρυπίδης. Iphigenia Aulidensis {0006.018} (5 B.C.) Line 1266
οὐδ’ ἔστι Τροίας ἐξελεῖν κλεινὸν βάθρον.

μέμηνε δ’ Ἀφροδίτη τις Ἑλλήνων στρατῷ
πλεῖν ὡς τάχιστα βαρβάρων ἐπὶ χθόνα, (1265)
παῦσαί τε λέκτρων ἁρπαγὰς Ἑλληνικῶν·
οἳ τὰς ἐν Ἄργει παρθένους κτενοῦσί μου
ὑμᾶς τε κἀμέ, θέσφατ’ εἰ λύσω θεᾶς.
οὐ Μενέλεώς με καταδεδούλωται, τέκνον,

25. Ηρόδοτος ιστορίαι. (5 B.C.) Book 1 sec. 2 line 13
διαπρηξαμένους καὶ τἆλλα τῶν εἵνεκεν ἀπίκατο, ἁρπάσαι (10)

τοῦ βασιλέος τὴν θυγατέρα Μηδείην. Πέμψαντα δὲ τὸν
Κόλχων βασιλέα ἐς τὴν Ἑλλάδα κήρυκα αἰτέειν τε δίκας
τῆς ἁρπαγῆς καὶ ἀπαιτέειν τὴν θυγατέρα· τοὺς δὲ ὑπο-
κρίνασθαι ὡς οὐδὲ ἐκεῖνοι Ἰοῦς τῆς Ἀργείης ἔδοσάν σφι
(3) δίκας τῆς ἁρπαγῆς· οὐδὲ ὦν αὐτοὶ δώσειν ἐκείνοισι. Δευ-
τέρῃ δὲ λέγουσι γενεῇ μετὰ ταῦτα Ἀλέξανδρον τὸν Πριά-


μου ἀκηκοότα ταῦτα ἐθελῆσαί οἱ ἐκ τῆς Ἑλλάδος δι’
ἁρπαγῆς γενέσθαι γυναῖκα, ἐπιστάμενον πάντως ὅτι οὐ


145

μου ἀκηκοότα ταῦτα ἐθελῆσαί οἱ ἐκ τῆς Ἑλλάδος δι’
ἁρπαγῆς γενέσθαι γυναῖκα, ἐπιστάμενον πάντως ὅτι οὐ
δώσει δίκας· οὐδὲ γὰρ ἐκείνους διδόναι. Οὕτω δὴ ἁρπά- (5)
σαντος αὐτοῦ Ἑλένην, τοῖσι Ἕλλησι δόξαι πρῶτον πέμ-
ψαντας ἀγγέλους ἀπαιτέειν τε Ἑλένην καὶ δίκας τῆς

δώσει δίκας· οὐδὲ γὰρ ἐκείνους διδόναι. Οὕτω δὴ ἁρπά- (5)

ἁρπαγῆς αἰτέειν. Τοὺς δὲ προϊσχομένων ταῦτα προφέρειν
σφι Μηδείης τὴν ἁρπαγήν, ὡς οὐ δόντες αὐτοὶ δίκας οὐδὲ
ἐκδόντες ἀπαιτεόντων βουλοίατό σφι παρ’ ἄλλων δίκας (10)
(4) γίνεσθαι. Μέχρι μὲν ὦν τούτου ἁρπαγὰς μούνας εἶναι


παρ’ ἀλλήλων, τὸ δὲ ἀπὸ τούτου Ἕλληνας δὴ μεγάλως


παρ’ ἀλλήλων, τὸ δὲ ἀπὸ τούτου Ἕλληνας δὴ μεγάλως
αἰτίους γενέσθαι· προτέρους γὰρ ἄρξαι στρατεύεσθαι ἐς
τὴν Ἀσίην ἢ σφέας ἐς τὴν Εὐρώπην. Τὸ μέν νυν ἁρπάζειν


146
(5) Οὕτω μὲν Πέρσαι λέγουσι γενέσθαι, καὶ διὰ τὴν Ἰλίου

ἅλωσιν εὑρίσκουσι σφίσι ἐοῦσαν τὴν ἀρχὴν τῆς ἔχθρης τῆς
ἐς τοὺς Ἕλληνας. Περὶ δὲ τῆς Ἰοῦς οὐκ ὁμολογέουσι
Πέρσῃσι οὕτω Φοίνικες· οὐ γὰρ ἁρπαγῇ σφέας χρησαμένους
λέγουσι ἀγαγεῖν αὐτὴν ἐς Αἴγυπτον, ἀλλ’ ὡς ἐν τῷ Ἄργεϊ (5)
ἐμίσγετο τῷ ναυκλήρῳ τῆς νεός· ἐπεὶ δὲ ἔμαθε ἔγκυος
ἐοῦσα, αἰδεομένη τοὺς τοκέας, οὕτω δὴ ἐθελοντὴν αὐτὴν

πάντες Ἕλληνες ἦσαν ἐλεύθεροι. Τὸ γὰρ Κιμμερίων στρά- (10)

τευμα τὸ ἐπὶ τὴν Ἰωνίην ἀπικόμενον, Κροίσου ἐὸν πρεσβύ-
τερον, οὐ καταστροφὴ ἐγένετο τῶν πολίων, ἀλλ’ ἐξ
ἐπιδρομῆς ἁρπαγή.
(7) Ἡ δὲ ἡγεμονίη οὕτω περιῆλθε, ἐοῦσα Ἡρακλειδέων,
ἐς τὸ γένος τὸ Κροίσου, καλεομένους δὲ Μερμνάδας.
Ἦν Κανδαύλης, τὸν οἱ Ἕλληνες Μυρσίλον ὀνομάζουσι,

ὄρεος ἱροῦ μητρὸς Δινδυμήνης ῥέων ἐκδιδοῖ ἐς θάλασσαν (5)

κατὰ Φωκαίην πόλιν), ἐνθαῦτα ὁ Κῦρος ὡς εἶδε τοὺς
Λυδοὺς ἐς μάχην τασσομένους, καταρρωδήσας τὴν ἵππον
ἐποίησε Ἁρπάγου ὑποθεμένου ἀνδρὸς Μήδου τοιόνδε· ὅσαι
τῷ στρατῷ τῷ ἑωυτοῦ εἵποντο σιτοφόροι τε καὶ σκευοφόροι
κάμηλοι, ταύτας πάσας ἁλίσας καὶ ἀπελὼν τὰ ἄχθεα (10)
ἄνδρας ἐπ’ αὐτὰς ἀνέβησε ἱππάδα στολὴν ἐνεσταλμένους,

οὔτε κατίζειν ἔτι ἤθελε ἔνθα περ πρότερον προκατίζων

ἐδίκαζε οὔτ’ ἔφη δικᾶν ἔτι· οὐ γάρ οἱ λυσιτελέειν τῶν (5)
ἑωυτοῦ ἐξημεληκότα τοῖσι πέλας δι’ ἡμέρης δικάζειν.
Ἐούσης ὦν ἁρπαγῆς καὶ ἀνομίης ἔτι πολλῷ μᾶλλον ἀνὰ
τὰς κώμας ἢ πρότερον ἦν, συνελέχθησαν οἱ Μῆδοι ἐς
τὠυτὸ καὶ ἐδίδοσαν σφίσι λόγον, λέγοντες περὶ τῶν κατη-
κόντων (ὡς δ’ ἐγὼ δοκέω, μάλιστα ἔλεγον οἱ τοῦ Δηιόκεω (10)

147

91.Ισοκράτης. Helenae encomium (orat. 10) {0010.009} (5-4 B.C.)

Sec. 20 line 2
καὶ πάντων τῶν ἐν Λακεδαίμονι δεινῶν ὀλιγωρήσας, βίᾳ

λαβὼν αὐτὴν εἰς Ἄφιδναν τῆς Ἀττικῆς κατέθετο,
(20) καὶ τοσαύτην χάριν ἔσχεν Πειρίθῳ τῷ μετασχόντι
τῆς ἁρπαγῆς ὥστε, βουληθέντος αὐτοῦ μνηστεῦσαι Κόρην
τὴν Διὸς καὶ Δήμητρος, καὶ παρακαλοῦντος ἐπὶ τὴν εἰς
Ἅιδου κατάβασιν, ἐπειδὴ συμβουλεύων οὐχ οἷός τ’ ἦν
ἀποτρέπειν, προδήλου τῆς συμφορᾶς οὔσης, ὅμως αὐτῷ (5)

92.Ισοκράτης. Panegyricus (orat. 4) {0010.011} (5-4 B.C.) Sec. 114

line 3
μησὶν ἀκρίτους ἀποκτείναντες ὧν ἡ πόλις ἐπὶ τῆς ἀρχῆς

ἁπάσης ἔκρινεν. (114) Φυγὰς δὲ καὶ στάσεις καὶ νόμων
συγχύσεις καὶ πολιτειῶν μεταβολὰς, ἔτι δὲ παίδων ὕβρεις
καὶ γυναικῶν αἰσχύνας καὶ χρημάτων ἁρπαγὰς τίς ἂν
δύναιτο διεξελθεῖν; Πλὴν τοσοῦτον εἰπεῖν ἔχω καθ’ ἁπάν-
των, ὅτι τὰ μὲν ἐφ’ ἡμῶν δεινὰ ῥᾳδίως ἄν τις ἑνὶ ψηφίσ- (5)
ματι διέλυσεν, τὰς δὲ σφαγὰς καὶ τὰς ἀνομίας τὰς ἐπὶ

93.Ισοκράτης. De pace (orat. 8) {0010.017} (5-4 B.C.) Sec. 45 line

3
πλείω μισθὸν, μετ’ ἐκείνων ἐφ’ ἡμᾶς ἀκολουθήσουσιν.

(45) Ἀλλ’ ὅμως οὕτως αὐτοὺς ἀγαπῶμεν ὥσθ’ ὑπὲρ μὲν τῶν
παίδων τῶν ἡμετέρων, εἰ περί τινας ἐξαμάρτοιεν, οὐκ ἂν
ἐθελήσαιμεν δίκας ὑποσχεῖν, ὑπὲρ δὲ τῆς ἐκείνων ἁρπαγῆς
καὶ βίας καὶ παρανομίας μελλόντων τῶν ἐγκλημάτων ἐφ’
ἡμᾶς ἥξειν οὐχ ὅπως ἀγανακτοῦμεν, ἀλλὰ καὶ χαίρομεν ὅταν (5)
ἀκούσωμεν αὐτοὺς τοιοῦτόν τι διαπεπραγμένους. (46) Εἰς

94.Ισοκράτης. Panathenaicus (orat. 12) {0010.021} (5-4 B.C.) Sec.

259 line 3
πτωκεν ταῖς συμφοραῖς ταῖς εἰθισμέναις γίγνεσθαι ταῖς

πόλεσιν, (259) ἐν δὲ τῇ Σπαρτιατῶν οὐδεὶς ἂν ἐπι-
δείξειεν οὔτε στάσιν οὔτε σφαγὰς οὔτε φυγὰς ἀνόμους
148
γεγενημένας, οὐδ’ ἁρπαγὰς χρημάτων οὐδ’ αἰσχύνας

γυναικῶν καὶ παίδων, ἀλλ’ οὐδὲ πολιτείας μεταβολὴν οὐδὲ
χρεῶν ἀποκοπὰς οὐδὲ γῆς ἀναδασμὸν οὐδ’ ἄλλ’ οὐδὲν τῶν (5)
ἀνηκέστων κακῶν. Περὶ ὧν διεξιόντας οὐκ ἔστιν ὅπως οὐ

95. Αριστοφάνης κωμικός. Equites {0019.002} (5-4 B.C.) Line 248
Ἀλλ’ ἀμύνου καὶ δίωκε καὶ τροπὴν αὐτοῦ ποιοῦ.

ΧΟΡΟΣ ΙΠΠΕΩΝ
Παῖε παῖε τὸν πανοῦργον καὶ ταραξιππόστρατον (247)
καὶ τελώνην καὶ φάραγγα καὶ Χάρυβδιν ἁρπαγῆς,
καὶ πανοῦργον καὶ πανοῦργον· πολλάκις γὰρ αὔτ’ ἐρῶ.
καὶ γὰρ οὗτος ἦν πανοῦργος πολλάκις τῆς ἡμέρας. (250)
Ἀλλὰ παῖε καὶ δίωκε καὶ τάραττε καὶ κύκα

96. Αριστοφάνης κωμικός. Nubes . (5-4 B.C.) Line 351
Σω. γίγνονται πάνθ’ ὅτι βούλονται· κᾆτ’ ἢν μὲν ἴδωσι κομήτην

ἄγριόν τινα τῶν λασίων τούτων, οἷόνπερ τὸν Ξενοφάντου,
σκώπτουσαι τὴν μανίαν αὐτοῦ κενταύροις ᾔκασαν
αὑτάς. (350)
Στ. τί γὰρ ἢν ἅρπαγα τῶν δημοσίων κατίδωσι Σίμωνα, τί
δρῶσιν; (351)
Σω. ἀποφαίνουσαι τὴν φύσιν αὐτοῦ λύκοι ἐξαίφνης ἐγένοντο.
Στ. ταῦτ’ ἄρα, ταῦτα Κλεώνυμον αὗται τὸν ῥίψασπιν χθὲς

97. Ξενοφών. . Ελληνικά. (5-4 B.C.) Book 3 ch. 2 sec. 26 line 7
κόπτων καὶ κάων τὴν χώραν, καὶ ὑπέρπολλα μὲν κτήνη,

ὑπέρπολλα δὲ ἀνδράποδα ἡλίσκετο ἐκ τῆς χώρας· ὥστε (5)
ἀκούοντες καὶ ἄλλοι πολλοὶ τῶν Ἀρκάδων καὶ Ἀχαιῶν
ἑκόντες ᾖσαν συστρατευσόμενοι καὶ μετεῖχον τῆς ἁρπαγῆς.
καὶ ἐγένετο αὕτη ἡ στρατεία ὥσπερ ἐπισιτισμὸς τῇ Πελοπον-
(27) νήσῳ. ἐπεὶ δὲ ἀφίκετο πρὸς τὴν πόλιν, τὰ μὲν προάστια
καὶ τὰ γυμνάσια καλὰ ὄντα ἐλυμαίνετο, τὴν δὲ πόλιν (ἀτεί-

(22) τῇ δὲ τετάρτῃ ἧκον οἱ τῶν πολεμίων ἱππεῖς. καὶ τῷ μὲν

ἄρχοντι τῶν σκευοφόρων εἶπε διαβάντι τὸν Πακτωλὸν
149
ποταμὸν στρατοπεδεύεσθαι, αὐτοὶ δὲ κατιδόντες τοὺς τῶν

Ἑλλήνων ἀκολούθους ἐσπαρμένους εἰς ἁρπαγὴν πολλοὺς
αὐτῶν ἀπέκτειναν. αἰσθόμενος δὲ Ἀγησίλαος, βοηθεῖν (5)
ἐκέλευσε τοὺς ἱππέας. οἱ δ’ αὖ Πέρσαι ὡς εἶδον τὴν
βοήθειαν, ἡθροίσθησαν καὶ ἀντιπαρετάξαντο παμπλήθεσι

καὶ οἱ μὲν αὐτῶν εὐθὺς ἐν τῷ ποταμῷ ἔπεσον, οἱ δ’ ἄλλοι

ἔφευγον. οἱ δ’ Ἕλληνες ἐπακολουθοῦντες αἱροῦσι καὶ τὸ
στρατόπεδον αὐτῶν. καὶ οἱ μὲν πελτασταί, ὥσπερ εἰκός, (5)
εἰς ἁρπαγὴν ἐτράποντο· ὁ δ’ Ἀγησίλαος κύκλῳ πάντα καὶ
φίλια καὶ πολέμια περιεστρατοπεδεύσατο. καὶ ἄλλα τε
πολλὰ χρήματα ἐλήφθη, ἃ ηὗρε πλέον ἢ ἑβδομήκοντα τά-
λαντα, καὶ αἱ κάμηλοι δὲ τότε ἐλήφθησαν, ἃς Ἀγησίλαος

Θηβαῖοι, ὅπου στρατοπεδεύοιντο, εὐθὺς ὧν ἔκοπτον δένδρων

κατέβαλλον πρὸ τῶν τάξεων ὡς ἐδύναντο πλεῖστα, καὶ οὕτως
ἐφυλάττοντο· οἱ δὲ Ἀρκάδες τούτων τε οὐδὲν ἐποίουν, κατα- (5)
λειπόντες δὲ τὰ ὅπλα εἰς ἁρπαγὴν ἐπὶ τὰς οἰκίας ἐτρέποντο.
ἐκ τούτου δὴ ἡμέρᾳ τρίτῃ ἢ τετάρτῃ προῆλθον οἱ ἱππεῖς εἰς
τὸν ἱππόδρομον εἰς Γαιαόχου κατὰ τάξεις, οἵ τε Θηβαῖοι
πάντες καὶ οἱ Ἠλεῖοι καὶ ὅσοι Φωκέων ἢ Θετταλῶν ἢ
114. Πλάτων. Phaedo . (5-4 B.C.) Stephanus P. 82 sec. a line 3
μεμελετηκότας καὶ μὴ διηυλαβημένους εἰς τὰ τῶν ὄνων γένη
82.
(a) καὶ τῶν τοιούτων θηρίων εἰκὸς ἐνδύεσθαι. ἢ οὐκ οἴει;

Πάνυ μὲν οὖν εἰκὸς λέγεις.
Τοὺς δέ γε ἀδικίας τε καὶ τυραννίδας καὶ ἁρπαγὰς προ-
τετιμηκότας εἰς τὰ τῶν λύκων τε καὶ ἱεράκων καὶ ἰκτίνων
γένη· ἢ ποῖ ἂν ἄλλοσέ φαμεν τὰς τοιαύτας ἰέναι; (5)
Ἀμέλει, ἔφη ὁ Κέβης, εἰς τὰ τοιαῦτα.

115. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus P. 391 sec. d line 1

150
Ὀρθῶς, ἔφη, λέγεις.

Μὴ τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, μηδὲ τάδε πειθώμεθα μηδ’ ἐῶμεν
λέγειν, ὡς Θησεὺς Ποσειδῶνος ὑὸς Πειρίθους τε Διὸς
(d) ὥρμησαν οὕτως ἐπὶ δεινὰς ἁρπαγάς, μηδέ τιν’ ἄλλον θεοῦ
παῖδά τε καὶ ἥρω τολμῆσαι ἂν δεινὰ καὶ ἀσεβῆ ἐργάσασθαι,
οἷα νῦν καταψεύδονται αὐτῶν· ἀλλὰ προσαναγκάζωμεν τοὺς
ποιητὰς ἢ μὴ τούτων αὐτὰ ἔργα φάναι ἢ τούτους μὴ εἶναι

ὅπλων, ἐπειδὰν νικήσωσιν, ἦ καλῶς ἔχει; ἢ οὐ πρόφασιν

(d) μὲν τοῖς δειλοῖς ἔχει μὴ πρὸς τὸν μαχόμενον ἰέναι, ὥς τι
τῶν δεόντων δρῶντας ὅταν περὶ τὸν τεθνεῶτα κυπτάζωσι,
πολλὰ δὲ ἤδη στρατόπεδα διὰ τὴν τοιαύτην ἁρπαγὴν
ἀπώλετο;
Καὶ μάλα. (5)
Ἀνελεύθερον δὲ οὐ δοκεῖ καὶ φιλοχρήματον νεκρὸν συλᾶν,

117. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus P. 633 sec. b line 8
ΜΕ. Ἔτι τοίνυν καὶ τὸ τέταρτον ἔγωγε πειρῴμην ἂν (5)

λέγειν, τὸ περὶ τὰς καρτερήσεις τῶν ἀλγηδόνων πολὺ παρ’
ἡμῖν γιγνόμενον, ἔν τε ταῖς πρὸς ἀλλήλους ταῖς χερσὶ μάχαις
καὶ ἐν ἁρπαγαῖς τισιν διὰ πολλῶν πληγῶν ἑκάστοτε γιγνο-
μένων· ἔτι δὲ καὶ κρυπτεία τις ὀνομάζεται θαυμαστῶς πολύ-
(c) πονος πρὸς τὰς καρτερήσεις, χειμώνων τε ἀνυποδησίαι καὶ
ἀστρωσίαι καὶ ἄνευ θεραπόντων αὐτοῖς ἑαυτῶν διακονήσεις

γραφαὶ κατὰ τούτων ἔστων ὡς Ἑρμοῦ καὶ Διὸς ἀγγελίας

καὶ ἐπιτάξεις παρὰ νόμον ἀσεβησάντων, τίμημα δὲ ὅτι χρὴ
(b) πάσχειν ἢ ἀποτίνειν, ἐὰν ὄφλῃ.
Κλοπὴ μὲν χρημάτων ἀνελεύθερον, ἁρπαγὴ δὲ ἀναί-
σχυντον· τῶν Διὸς δὲ ὑέων οὐδεὶς οὔτε δόλοις οὔτε βίᾳ
χαίρων ἐπιτετήδευκεν τούτοιν οὐδέτερον. μηδεὶς οὖν ὑπὸ
ποιητῶν μηδ’ ἄλλως ὑπό τινων μυθολόγων πλημμελῶν περὶ (5)

119. Αριστοτέλης. . Ἀθηναίων πολιτεία. (4 B.C.) Sec. 12 subsec. 3

line 3
151
ἀνθρώποισιν, ὅσοις μὴ νόος ἄρτιος ᾖ.

(3) καὶ πάλιν δ’ ἑτέρωθί που λέγει περὶ τῶν διανείμασθαι τὴν
γῆν βουλομένων·
οἳ δ’ ἐφ’ ἁρπαγαῖσιν ἦλθον, ἐλπίδ’ εἶχον ἀφνεάν,
κἀδόκουν ἕκαστος αὐτῶν ὄλβον εὑρήσειν πολύν,
καί με κωτίλλοντα λείως τραχὺν ἐκφανεῖν νόον. (5)
χαῦνα μὲν τότ’ ἐφράσαντο, νῦν δέ μοι χολούμενοι

120. Αριστοτέλης. . Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P. 1131a

line 8
ὅτι ἡ ἀρχὴ τῶν συναλλαγμάτων τούτων ἑκούσιος), τῶν δ’ (5)

ἀκουσίων τὰ μὲν λαθραῖα, οἷον κλοπὴ μοιχεία φαρμακεία
προαγωγεία δουλαπατία δολοφονία ψευδομαρτυρία,
τὰ δὲ βίαια, οἷον αἰκία δεσμὸς θάνατος ἁρπαγὴ πήρωσις
κακηγορία προπηλακισμός.
Ἐπεὶ δ’ ὅ τ’ ἄδικος ἄνισος καὶ τὸ ἄδικον ἄνισον, δῆλον (10)
ὅτι καὶ μέσον τι ἔστι τοῦ ἀνίσου. τοῦτο δ’ ἐστὶ τὸ ἴσον· ἐν ὁ-

121. Αριστοτέλης. . Mirabilium auscultationes {0086.027} (4 B.C.)

σύνεγγυς χώραν εὐωδίας πληροῖ, ὥστε τοὺς κυνηγοῦντας,

τῶν κυνῶν κρατουμένων ὑπὸ τῆς ὀδμῆς, ἐξαδυνατεῖν τοὺς
λαγὼς ἰχνεύειν. διὰ δὲ τούτου τοῦ χάσματος ἀσυμφανής
ἐστιν ὑπόνομος, καθ’ ὅν φασι τὴν ἁρπαγὴν ποιήσασθαι (20)
τὸν Πλούτωνα τῆς Κόρης. εὑρίσκεσθαι δέ φασιν ἐν τούτῳ
τῷ τόπῳ πυροὺς οὔτε τοῖς ἐγχωρίοις ὁμοίους οἷς χρῶνται
οὔτε ἄλλοις ἐπεισάκτοις, ἀλλ’ ἰδιότητά τινα μεγάλην

122. ALCIDAMAS Rhet. Fragmenta {0610.001} (4 B.C.) Fragment

16 sec. 20 line 1
πάλιν εἰς Ἀσίαν, ἄγοντος τὰ χρήματα καὶ τὴν γυναῖκα, ἔστιν ὅπου
ἀντελάβου τινὸς ἢ βοῇ ἐσήμηνας τοῖς περιοίκοις ἢ βοήθειαν
συνέλεξας; οὐκ ἂν ἔχοις εἰπεῖν, ἀλλὰ περιεῖδες Ἕλληνας ὑπὸ βαρ-
βάρων ὑβρισθέντας. (20) ἐπεὶ δ’ ἐπύθοντο οἱ Ἕλληνες τὴν ἁρπα-
γὴν καὶ Μενέλεως ᾔσθετο, ἤγειρε τὴν στρατιὰν καὶ διέπεμπεν
ἡμῶν ἄλλον ἄλλοσε εἰς τὰς πόλεις αἰτήσων τὰς στρατιάς. καὶ δὴ
τοῦτον ἔπεμψεν εἰς Χίον πρὸς Οἰνοπίωνα καὶ εἰς Κύπρον πρὸς
Κινύραν. ὃ δὲ Κινύραν τε ἔπεισε μὴ συστρατεύειν ἡμῖν, δῶρά
152
τε (5)

123. TESTAMENTA XII PATRIARCHARUM Hagiogr. et

καὶ ῥομφαίαν ἐκδικοῦσαν, πολιορκίαν, καὶ κύνας εἰς διασπασ-

μὸν ἐχθρῶν, καὶ φίλων ὀνειδισμούς, ἀπώλειαν καὶ σφακελισ-
μὸν ὀφθαλμῶν, νηπίων ἀναίρεσιν, καὶ συμβίων ἀφαίρεσιν,
ὑπαρχόντων ἁρπαγήν, ναοῦ Θεοῦ ἐμπυρισμόν, γῆς ἐρήμωσιν,
(5)
ὑμῶν αὐτῶν δουλείαν ἐν ἔθνεσι· (4) καὶ ἐκτεμοῦσιν ἐξ ὑμῶν
εἰς εὐνούχους ταῖς γυναιξὶν αὐτῶν· (5) καὶ ὡς ἂν ἐπιστρέψητε
πρὸς Κύριον εὐτελείᾳ καρδίας, μεταμελούμενοι, καὶ πορευό-


Κυρίου, πάλιν κατοικήσετε ἐπ’ ἐλπίδι ἐν ἐμοί· καὶ συναχθή-

σεται πᾶς Ἰσραὴλ πρὸς Κύριον.12.11.(1) Καὶ οὐκέτι κληθήσομαι
λύκος ἅρπαξ διὰ τὰς
ἁρπαγὰς ὑμῶν, ἀλλ’ ἐργάτης Κυρίου, διαδιδὼν τροφὴν τοῖς
ἐργαζομένοις τὸ ἀγαθόν· (2) Καὶ ἀναστήσεται ἐκ τοῦ
σπέρματός μου ἐν ὑστέροις καιροῖς ἀγαπητὸς Κυρίου,
ἀκούων ἐπὶ γῆς φωνὴν αὐτοῦ, γνῶσιν καινὴν φωτίζων πάντα

125. Πλούταρχος. . et Phil. Sulla {0007.033} (A.D. 1-2) Ch. 14 sec. 3

line 5
Πειραϊκῆς πύλης καὶ τῆς ἱερᾶς κατασκάψας καὶ

συνομαλύνας, περὶ μέσας νύκτας εἰσήλαυνε,
φρικώδης ὑπό τε σάλπιγξι καὶ κέρασι πολλοῖς,
ἀλαλαγμῷ καὶ κραυγῇ τῆς δυνάμεως ἐφ’ ἁρπαγὴν (5)
καὶ φόνον ἀφειμένης ὑπ’ αὐτοῦ, καὶ φερομένης
διὰ τῶν στενωπῶν ἐσπασμένοις τοῖς ξίφεσιν,
ὥστε ἀριθμὸν μηδένα γενέσθαι τῶν ἀποσφαγέν-


line 5
153
φρονήσαντες ἐτράποντο πρὸς ἀταξίαν πολλήν,

οὐδὲ ἄλλως ὑπήκοοι τῶν στρατηγῶν διὰ πολυ-
αρχίαν ὄντες· ὥστε ὀλίγοι μὲν ἐν τῷ χάρακι
διεκαρτέρουν, ὁ δὲ πλεῖστος ὄχλος ἁρπαγαῖς καὶ (5)
πορθήμασι δελεαζόμενος ὁδὸν ἡμερῶν πολλῶν
ἀπὸ τοῦ στρατοπέδου διεσπείρετο. καὶ τήν τε
τῶν Πανοπέων πόλιν ἐκκόψαι λέγονται καὶ τὴν

127. Πλούταρχος. . et Phil. Agesilaus {0007.044} (A.D. 1-2) Ch. 24

sec. 5 line 7
ἀφ’ ἱερῶν τινων Ἐλευσινόθεν ἰδόντας λέγουσι

φρῖξαι καὶ περιφόβους γενέσθαι τοὺς στρατιώτας. (5)
αὐτὸς δὲ τοῦ θράσους ἐξέπεσεν, ὡς οὐκέτι λαθεῖν
ἦν, καί τινα βραχεῖαν ἁρπαγὴν θέμενος αἰσχρῶς
(6) ἀνεχώρησε καὶ ἀδόξως εἰς τὰς Θεσπιάς. ἐκ δὲ
τούτου κατήγοροι μὲν ἐπέμφθησαν εἰς Σπάρτην ἐξ
Ἀθηνῶν, εὗρον δὲ κατηγορίας μηδὲν ἐπὶ τὸν


sec. 1 line 4
(1) Ἐκ δὲ τούτου παρῆν εἰς τὴν Λακω-

νικὴν ὁ Ἐπαμεινώνδας μετὰ τῶν συμμάχων, οὐκ
ἐλάττονας ἔχων τετρακισμυρίων ὁπλιτῶν. πολ-
λοὶ δὲ καὶ ψιλοὶ καὶ ἄνοπλοι πρὸς ἁρπαγὴν
συνηκολούθουν, ὥστε μυριάδας ἑπτὰ τοῦ σύμ- (5)
παντος ὄχλου συνεισβαλεῖν εἰς τὴν Λακωνικήν.
(2) ἦν μὲν δὴ χρόνος οὐκ ἐλάττων ἐτῶν ἑξακοσίων

129. Πλούταρχος. . et Phil. Galba {0007.065} (A.D. 1-2) Ch. 6 sec. 2

line 1
Κλώδιος Μάκρος ἐν Λιβύῃ καὶ Οὐεργίνιος Ῥοῦφος

ἐν Γαλατίᾳ τοῦ Γερμανικοῦ στρατεύματος ἡγού-
μενος αὐτοὶ καθ’ ἑαυτοὺς ἔπραττον, οὐ τὴν αὐτὴν (5)
(2) αἵρεσιν ἔχοντες. ἀλλ’ ὁ μὲν Κλώδιος, ἐν ἁρπαγαῖς
πραγμάτων γεγονὼς καὶ φόνοις ἀνδρῶν δι’ ὠμότητα
καὶ πλεονεξίαν, δῆλος ἦν ἐν τῷ μήτε κατέχειν
μήτε ἀφιέναι τὴν ἀρχὴν δύνασθαι περιφερόμενος,

154
130. Πλούταρχος. . et Phil. De liberis educandis [Sp.] (1a-14c)

{0007.067} (A.D. 1-2) Stephanus P. 12 sec. A line 1
ἀπελαύνειν προσῆκε, τοὺς δὲ τῆς ψυχῆς ἐραστὰς

ἐγκρίνειν κατὰ τὸ σύνολον. καὶ τοὺς μὲν Θήβησι (10)
καὶ τοὺς ἐν Ἤλιδι φευκτέον ἔρωτας καὶ τὸν ἐν
12.
(A) Κρήτῃ καλούμενον ἁρπαγμόν, τοὺς δ’ Ἀθήνησι

καὶ τοὺς ἐν Λακεδαίμονι ζηλωτέον.
Περὶ μὲν οὖν τούτων, ὅπως ἕκαστος αὐτὸς
ἑαυτὸν πέπεικεν, οὕτως ὑπολαμβανέτω· ἐγὼ δ’

131. Marcus Antonius POLEMON Soph. Declamationes {1617.001}

(A.D. 1-2) Declamation 2 sec. 5 line 4
(5) ἀγαθοῦ νεκρὸς οὐχ ὁλόκληρος. ὥσπερ δὲ ἅπαν τυγ-

χάνει, καὶ τοῦτο ἐξετάσατε. ἀπέβαινε μὲν εἰς Μα-
ραθῶνα ὁ Δαρείου στόλος μετὰ τὰς ἐξ Αἰγαίου τῶν
νήσων ἁρπαγάς, τῇ δὲ Ἀττικῇ βοηθεῖν ἔδει τὴν
Λακεδαιμονίων εἰρωνείαν μὴ περιμένοντας—ὀξὺς (5)
γὰρ ὁ κίνδυνος ἦν—καὶ τῷ στρατηγῷ Μιλτιάδῃ
(6) τὴν ταχίστην ἐδόκει τρέχειν. ἐνταῦθα ἦγε τὴν
Άσεμνος
 1. Αριστοτέλης. . De mundo {0086.028} (4 B.C.) Bekker P. 398b

line 4
 τοῦ τὸν κόσμον ἐπέχοντος θεοῦ τοσοῦτον καταδεεστέραν ὅσον

τῆς ἐκείνου τὴν τοῦ φαυλοτάτου τε καὶ ἀσθενεστάτου ζῴου,
ὥστε, εἴπερ ἄσεμνον ἦν αὐτὸν αὑτῷ δοκεῖν Ξέρξην αὐτουργεῖν
ἅπαντα καὶ ἐπιτελεῖν ἃ βούλοιτο καὶ ἐφιστάμενον ἑκαστα- (5)
χοῦ διοικεῖν, | πολὺ μᾶλλον ἀπρεπὲς ἂν εἴη θεῷ. Σεμνότερον

155
 2. Απολλώνιος Δύσκολος. . De conjunctionibus {0082.003} (A.D.

2) Part 2 volume+fascicle 1,1 P. 232 line 9
 χρῆται κἂν βραχεῖ, ὀξύνεται, Ἑλληνιστί, ἀμογητί, πανοικί. πῶς οὖν

βαρύνεται τὸ ἕκητι;—Ἔτι οὐδέποτε ἐπίρρημα σὺν στερήσει
ἀποτελεῖται.
τὰ γὰρ ὄντα παρασύνθετά ἐστι. τῷ ἀσέμνως τὸ ἄσεμνος
παράκειται,
τῷ ἀψευδῶς τὸ ἀψευδής, τῷ ἀκλαυτί τὸ ἄκλαυτος, τῷ ἀθεωρητί
τὸ (10)
ἀθεώρητος.»—Σαφῶς παραδίδοται ὁ τοιοῦτος λόγος ἐν τῷ περὶ
ἐπιρ-

 3. Απολλώνιος Δύσκολος. . De conjunctionibus {0082.003} (A.D.

2) Part 2 volume+fascicle 1,1 P. 232 line 9
 χρῆται κἂν βραχεῖ, ὀξύνεται, Ἑλληνιστί, ἀμογητί, πανοικί. πῶς οὖν

βαρύνεται τὸ ἕκητι;—Ἔτι οὐδέποτε ἐπίρρημα σὺν στερήσει
ἀποτελεῖται.
τὰ γὰρ ὄντα παρασύνθετά ἐστι. τῷ ἀσέμνως τὸ ἄσεμνος
παράκειται,
τῷ ἀψευδῶς τὸ ἀψευδής, τῷ ἀκλαυτί τὸ ἄκλαυτος, τῷ ἀθεωρητί
τὸ (10)
ἀθεώρητος.»—Σαφῶς παραδίδοται ὁ τοιοῦτος λόγος ἐν τῷ περὶ
ἐπιρ-

 4.Αίλιος Ηρωδιανός. De figuris [Sp.] (= Περὶ σχημάτων)

{0087.035} (A.D. 2) P. 90 line 27
 νοίας φράσιν, ὥσπερ ὅταν ὁ Δημοσθένης λέγῃ, σὺ δὲ (25)

ὁ σεμνὸς καὶ τοὺς ἄλλους διαπτύων· μακαρί-
ζειν γὰρ προσποιούμενος ἐκ τῶν ἐναντίων ἄσεμνόν τε
καὶ δυστυχέστατον ἐκφαίνειν ἀξιοῖ. καὶ πάλιν ὁπόταν
ὁ Αἰσχίνης λέγῃ ἐν τῷ κατὰ Τιμάρχου, οὐδὲν γοῦν

 5. Ωριγένης. Epistula ad Africanum {2042.045} (A.D. 2-3)

 ὁτὲ δὲ ἐνυπνίοις, ὡς καὶ σὺ φὴς, ἢ ὁράσει τε, καὶ ἄλ-

λοτε γεγονέναι αὐτῷ ἀγγέλου ἐπιφάνειαν. (35)
156
Τά γε μὴν ἄλλα σου ἐπαπορήματα ἐδόκει μοι ἀσεμ-

νότερον εἰρῆσθαι, καὶ οὐκ ἔχεσθαι τῆς πρεπούσης σοι
εὐλαβείας· οὐ χεῖρον δὲ θεῖναι τὸ αὐταῖς λέξεσιν ὑπὸ
σοῦ γεγραμμένον οὕτως· «Ἔπειτα μετὰ τὸ θαυ-

 6. Ωριγένης. Scholia in Matthaeum {2042.077} (A.D. 2-3)

 γνωστικὸν τοῦ πάντως ἐσομένου δηλοῖ. Διὸ καὶ τὸ (45)

οὐαὶ αὐτοῖς ἐπιφωνεῖ, ὡς ἑκουσίως πταίουσι. Κό-
λασιν δὲ λέγει τοὺς ἀσέμνους ζῶντας ἀνθρώπους.
Στ. κʹ. Οὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνημμένοι εἰς (51n)
τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν. (52n)

 7. Γρηγόριος Νύσσης. In sanctum Ephraim {2017.068} (A.D. 4)

 λόγων ἐπῳδαῖς μεταβληθεῖσαν, καὶ πρὸς τὸ κρεῖττον

μεταπλασθεῖσαν, σώφρονα μὲν ἀντὶ ἀκολάστου, σε- (40)
μνὸν δὲ ἀντὶ ἀσέμνου, καὶ καθαρὰν ἀντὶ μεμολυσμέ-
νης ἀποδειχθῆναι.
Δάκρυον δὲ τὸ ἀένναον εἰπεῖν ἐκείνου ῥεῖθρον προ- (44)

 8.Επιφάνιος. Homilia in divini corporis sepulturam [Sp.]

{2021.013} (A.D. 4) Volume 43 P. 440 line 23
 κριταὶ οἱ κατάκριτοι; ποῦ αἱ λαμπάδες καὶ μάχαι-

ραι καὶ οἱ θρύλλοι οἱ ἄτακτοι; ποῦ οἱ λαοὶ, καὶ
τὸ φρύαγμα, καὶ ἡ κουστωδία ἡ ἄσεμνος; ἀληθῶς
ὄντως, ἐπεὶ καὶ ὄντως ἀληθῶς λαοὶ ἐμελέτησαν κενὰ
καὶ μάταια. Προσέκοψαν τῷ ἀκρογωνιαίῳ λίθῳ Χρι- (25)


 Καὶ σὺ Θεοῦ μεγάλοιο παραστάτι, οὐδὲ σὺ λήθεις,

Ἤν ποτε τῷ χθαμαλῷ θῆλύ τι συγκεράσῃς.
Ἔστι καὶ ἐν ῥυπόωσί ποθ’ εἵμασι θρύψις ἄσεμνος, (15)
(908) Καὶ σεμνότης μαλακοῖς. Ἵστορες οὐκ ὀλίγοι.
157
Ῥυτίς σοι πλέον ἐστὶν, ἐπίστασο, ἢ τὰ μέγιστα

 10. Αθανάσιος θεολόγος. . Sermo contra omnes haereses [Sp.]

{2035.073} (A.D. 4) Volume 28 P. 513 line 19
 γνώρισμα; Μάλιστα ὅτι καὶ τοῦ πονηροῦ σχῆμα

ἀνέλαβε κατὰ σέ. Ὥσπερ οἰκοδεσπότου γυναῖκα
ἐὰν ζωγράφος γράψῃ ἐν εἰκόνι παραχρῆμα ἀσέμνως,
καὶ παρερχόμενος ὁ οἰκοδεσπότης ἴδῃ τὴν ἰδίαν γαμε- (20)
τὴν παρὰ σχῆμα οὖσαν, οὐκ, ὀργισθεὶς καὶ πλήρης

 11. Αθανάσιος θεολόγος. . Quaestiones in scripturam sacram

[Sp.] {2035.080} (A.D. 4) Volume 28 P. 768 line 27
 τήσας ἐπικατάρατος γέγονε, καὶ οἱ ἐπὶ τοῦ Νῶε κα- (25)

κῶς ἐργαζόμενοι κατεκλύσθησαν· καὶ οἱ ἐν Σοδόμοις
ἀσέμνως βιοῦντες δεινῶς ἐποντίσθησαν· καὶ οἱ Ἰου-
δαῖοι, πολλάκις ἐπαναστάντες τοῖς προφήταις, πλη-
γὰς παρὰ Θεοῦ καὶ μάστιγας καὶ τιμωρίας ἐδέξαντο.


(A.D. 4) Sec. 22 line 30
 Τὴν συνουσίαν βδελύσσεται, ὡς σκιάν τινα οὖσαν· προσώποις

θηλειῶν οὐ χαίρει·
σώμασιν οὐ τέρπεται· κάλλεσιν οὐ συμπίπτει· πνοαῖς ἡδίσταις οὐχ
ἡδύνεται· λό-
γοις κολακείας οὐ δελεάζεται. Μετὰ θηλειῶν, καὶ μάλιστα
ἀσέμνων, οὐκ ἐνδε- (30)
λεχίζει· ἐν ὁμιλίαις γυναικῶν οὐκ ἐγχρονίζει. Ὁ ἀληθὴς ἀνδρεῖος
καὶ ἐγκρατὴς
καὶ ἑαυτὸν τηρῶν εἰς ἐκείνην τὴν ἄμετρον ἀνάπαυσιν, ἐπὶ παντὸς
λογισμοῦ

 13. Ιωάννης Χρυσόστομος. Ascetam facetiis uti non debere [Sp.]

{2062.117} (A.D. 4-5) Volume 48 P. 1058 line 25
 καμεν, καὶ τῶν ἐν τοῖς ἐργαστηρίοις πορνῶν. Ὥσπερ

γὰρ ἐκεῖναι, ὑπὸ μίμων ἀγελώμεναι [?] ἀνθρώπων,
158
[ἰτα]μώτεραι πρὸς τὰς ἀσέμνους πράξεις γίνονται· (25)

οὕτω καὶ αὗται εὐδοκιμήσασαι ἀνδράσι συνοικεῖν. Θεὸς
ἀγανακτεῖ, ἄνθρωποι διασύρουσι, κἀκεῖναι τὸν ἄδικον

 14. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam i ad Corinthios

 ἅπασαν ἐκχεῖν τὴν αἰδὼ, καὶ ἐκ προοιμίων τοῦ γά- (45)

μου τὴν ἀναισχυντίαν παιδεύειν, καὶ ἀσελγέσι καὶ
ἀσέμνοις ἀνδράσι καὶ πόρνοις καὶ μαλακοῖς εἰς μέσον
αὐτὴν προτιθέναι; ποῖον γὰρ οὐ φυτευθήσεται τῇ
νύμφῃ κακὸν ἀπὸ τῆς ἡμέρας ἐκείνης; Ἀναισχυντία,

 15. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Ephesios (homiliae

1-24) {2062.159} (A.D. 4-5) Volume 62 P. 110 line 39
 νισον. Πόσα δὲ καὶ σὺ ἔχεις ἐλαττώματα, καὶ οὐ διορ-

θοῦσαι; Ταῦτα ἡμῖν νῦν οὐχ ὑπὲρ ἐκείνων εἴρηται,
ἀλλ’ ὑπὲρ ὑμῶν τῶν ἐλευθέρων, ὥστε μηδὲν ἄσε-
μνον, μηδὲν αἰσχρὸν ποιεῖν, ὥστε μὴ βλάπτειν ἑαυτάς. (40)
Ἐὰν ἐν οἰκίᾳ ταῦτα παιδευθῇς ἐπὶ τῆς θεραπαινί-
δος, καὶ προσηνὴς ᾖς καὶ μὴ χαλεπὴ, πολλῷ μᾶλλον


1-24) {2062.159} (A.D. 4-5) Volume 62 P. 119 line 57
 Εἰ καλὸν τὸ πρᾶγμα, τί τοῖς μίμοις ἀφίεται; Μῖμος (55)

γίνῃ, καὶ οὐκ αἰσχύνῃ; Διὰ τί ταῖς ἐλευθέραις ὑμῶν
οὐκ ἐπιτρέπετε τοῦτο ποιεῖν; οὐχὶ ἤθους τίθεσθε ἀσέ-
μνου, καὶ οὐ σώφρονος τὸ πρᾶγμα; Μεγάλα κακὰ ἐν
(120) ψυχῇ εὐτραπελευομένῃ οἰκεῖ, μεγάλη διάχυσις καὶ
ἐρημία· κέχηνεν ἡ ἁρμονία, σεσάθρωται ἡ οἰκοδομὴ,


1-24) {2062.159} (A.D. 4-5) Volume 62 P. 145 line 30
 ἐνδείξεται τὴν αὐτοῦ γνώμην, ὅτι δὴ τούτων οὐδενὶ

χαίρει, καὶ ὅτι καὶ τὰ λοιπὰ πάντα καταλύσει,
καὶ μήτε ὀρχήματα, μήτε ἀσέμνους ᾠδὰς γενέσθαι (30)
159
συγχωρήσει ποτέ. Καὶ οἶδα μὲν ὅτι δοκῶ καταγέλα-

στος εἶναι ἴσως τισὶ, τὰ τοιαῦτα νομοθετῶν· πλὴν


1-24) {2062.159} (A.D. 4-5) Volume 62 P. 145 line 41
 φίας, καὶ τῆς ἀνωτάτω πολιτείας ἐστί. Τί οὖν φημι

δεῖν; Πάντα τὰ ᾄσματα τὰ αἰσχρὰ, τὰ σατανικὰ, τὰς (40)
ἀσέμνους ᾠδὰς, τὰς συνδρομὰς τῶν ἀκολάστων νέων
περίελε τοῦ γάμου, καὶ ταῦτα τὴν νύμφην σωφρο-
νίσαι δυνήσεται. Εὐθέως γὰρ παρ’ ἑαυτῇ λογιεῖται,


{4090.103} (A.D. 4-5) Volume 70 P. 1200 line 56
 ᾗ προσεῤῥίπτετο κατὰ τὸν Μωσέως νόμον καὶ βι-

βλίον ἀποστασίου παρὰ τοῦ συνοικοῦντος αὐτῇ, με- (55)
μισημένην δὲ πάλιν ἐπ’ ἀκοσμίᾳ καὶ ἀσέμνῳ ζωῇ
διαβεβλημένην. ᾟπερ ἂν πρέποι καὶ τὸ τῆς ὀλιγοψυ-
(1201) χίας αἰτίαμα, ὡς οὐ δυναμένῃ διακαρτερεῖν, καὶ τῶν

 48.Κύριλλος Αλεξανδρινός. De exitu animi (homilia diversa 14)

{4090.119} (A.D. 4-5) Volume 77 P. 1073 line 49
 ἀργολογίας τε καὶ φλυαρίας, καὶ ματαιολογίας καὶ

γαστριμαργικὰς παραχρήσεις, ἀσωτοποσίας τε οἴ-
νου, καὶ ἀμέτρους γέλωτας, καὶ ἀπρεπεῖς, καὶ φιλημάτων ἀσέμνων
καὶ ἀπρεπῶν, καὶ ᾀσμάτων πορνι-
κῶν· οἱ δὲ ἅγιοι ἄγγελοι οἱ τὴν ψυχὴν ὁδηγοῦντες, προσφέρουσι
καὶ αὐτοὶ, ὅσα διὰ στόματος καὶ γλώσ- (50)
σης ἐλαλήσαμεν ἀγαθὰ, προσευχὰς, εὐχαριστίας, ψαλμοὺς, ᾠδὰς,
ὕμνους, καὶ ᾄσματα πνευματικὰ,

 49. Προκόπιος. Commentarii in Isaiam {2598.004} (A.D. 5-6) P.

2177 line 36
 σύριον ἐπιστάντα τῇ πόλει, καθὰ διὰ τῶν ἑξῆς ὁ προ-

φήτης φησίν. Τὸν δὲ Σομνὰν ἔλεγεν ὁ Ἑβραῖος (35)
ἄσεμνόν τε καὶ ἀλαζόνα γενέσθαι καὶ ἁβροδίαιτον
160
ἀρχιερέα, αὐτομολῆσαί τε πρὸς Σενναχερεὶμ προδε-

δωκότα τὸν λαόν. Πρὸς ὃν ὁ προφήτης κελεύεται


e cod. Berol. B.N. gr. 46 [= parallela Rupefucaldina]) {2934.019}
(A.D. 7-8) Volume 96 P. 453 line 67
 ΙΕʹ. Περὶ θηρευτῶν. (65)

Ιϛʹ. Περὶ θυγατρὸς σεμνῆς καὶ κοσμίας.
ΙΖʹ. Περὶ θυγατρὸς ἀσέμνου καὶ ἀκόσμου.
Στοιχεῖον Ι.
Αʹ. Περὶ ἰσότητος· ὅτι ἰσότης φιλαδελφίας ἐστὶ

 51. NICEPHORUS I Hist., Scr. Eccl. et Theol. Breviarium

historicum de rebus gestis post imperium Mauricii (e cod. Vat. gr.
977) {3086.001} (A.D. 8-9) P. 14 line 23
 αὐχένα ὡς μηδ’ ἑτέρωθι ἐπιστρέφεσθαι οἷόν τε εἶναι, τοῦ

δ’ αὖ νεωτέρου τὴν ἀκουστικὴν ἀφῄρητο αἴσθησιν καὶ κω-
φὸν ἤδη ἀπέφαινε. διήλεγχον δὲ αὐτοῦ μάλιστα τὸ ἄσεμνον
συνοικέσιον ἐπὶ ταῖς ἱππικαῖς ἁμίλλαις καὶ οἱ τοῦ πρασίου
δημόται χράματος, † συνῄνουν τε ἐπὶ ταύτῃ καὶ
συνέπραττον. (25)

 52. NICEPHORUS I Hist., Scr. Eccl. et Theol. Breviarium

historicum de rebus gestis post imperium Mauricii (e cod. Vat. gr.
977) {3086.001} (A.D. 8-9) P. 48 line 8
 κούριον καὶ τοὺς λοιποὺς Ἰουστινιανοῦ ἄρχοντας, καὶ πάν-

τας ξίφει ἀναιροῦσι.
Φιλιππικὸς δὲ ἀσέμνως καὶ ῥᾳθύμως τὰ βασίλεια
διέπων ἐφαίνετο, τοὺς δὲ ἐν τῇ ἕκτῃ οἰκουμενικῇ συνόδῳ
πατέρας ἀναθέματι καθυπέβαλε, τὰ παρ’ αὐτῶν ἐνθέως (10)


161
 πράττειν ἐθέλων μηδὲ αἰδῆται, ὅπερ ἴδιον ἀνθρώ-

που, παράδειγμα τῶν μυθολογουμένων θεῶν ἔχων (50)
τοὺς κακίστους καὶ ἀσέμνους βίους, τῷ δὲ μὴ αἰ-
δεῖσθαι οὐδὲ μετανοίας ἐλπίδα πάντως ὁ τοιοῦτος
(145) ἐμφαίνει· οἱ δὲ, Εἱμαρμένης πλάσαντες πλάνην,


 δικαίου (τοιάνδε)· Κλίνην γὰρ ἔν τινι κήπῳ στρώ- (35)

σαντες καὶ τὸν ἅγιον ἐν αὐτῇ δεσμήσαντες ἐπαφῆ-
καν αὐτῷ γύναιον ἄσεμνον, ὡς ἂν (ἐκ τῆς τοῦ
τόπου ἡδύτητος καὶ μονότητος) ἐκ τοῦ μὴ δύνασθαι
τὴν ἐπιχείρησιν (τοῦ ἀκολάστου γυναίου) διαφυγεῖν


{3070.001} (A.D. 10) P. 170 line 4
 Φιλιππικὸς ὁ καὶ Βαρδάνης ἐβασίλευσεν ἔτη δύο· ὃς (2)

ἐν μὲν ταῖς διαλαλιαῖς αὐτοῦ λόγιος καὶ ἐχέφρων ἐλογίζετο,
ἐν δὲ ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ ἀσέμνως καὶ ἀνικάνως καὶ αἰσχρῶς
τὸν βίον διατελῶν πάντῃ ἀδόκιμος ἐδείκνυτο. ἦν δὲ καὶ κα- (5)
κόδοξος, μὴ αἰσχυνθεὶς ὁρμῆσαι τοῦ κινῆσαι ὅρια τὰ τῆς


 (6) Καὶ ἵνα τἀν μέσῳ παρῶ, ὅσα τὸ βάρβαρον κα-

τεκώμαζεν, ὅσα ταῖς γυναιξὶν ἠναιδεύετο, καὶ τἆλλ’ ὁπόσα
βαρβαρικῶς ἀσέμνως ἐστέλλετο, εὐφόρῳ τῷ πνεύματι
περὶ τὴν Ἀρτύκωμιν ἐγενόμεθα καὶ πλῆθος ἐξ Ἀρτυ-
κώμιδος ὁρῶμεν περὶ τὴν ἤπειρον. Καὶ μετὰ δὴ πολλὰς (5)


162
 καὶ λαμπρὰν ἡτοιμάσατο τράπεζαν. Καὶ μετὰ δὴ πολ-

λὰς τὰς τροφὰς καὶ πόσεις καὶ βαρβαρικά τινα παίγνια
καὶ τἆλλ’ ὁπόσα βαρβαρικῶς ἀσέμνως ταῖς γυναιξὶ κατε-
χρήσατο, σὺν αὐταῖς γυναιξὶ πρὸς ὕπνον ἐτράπη τὸ βάρ-
βαρον, ὅλαις ἡδοναῖς καταβαπτισθὲν τὴν ψυχὴν καὶ ὅλοις (15)


 καὶ τὰς γυναῖκας συμμεθειλκύσατο. Μετὰ γοῦν δὴ πολυ-

τελεῖς τινας τροφὰς καὶ πόσεις, ἃς ἐξ Ἀρτυκώμιδος ἡ
τριήρης εἶχε πολλάς, ἀσέμνως ταῖς γυναιξὶ τὸ βάρβαρον
κατεχρήσατο καὶ τοῖς ὕπνοις ἐσπείσατο, καταβεβακχευ-
μένον καὶ οἴνῳ καὶ ἔρωτι. Ἐν μέσοις τούτοις ὕπνοις (15)

 59. Κωνσταντίνος Μανασσής. Compendium chronicum

{3074.001} (A.D. 12) Line 598
 συνήσθιε συνέπινεν εὐνούχοις καὶ μαχλάσι,

καὶ πᾶς ὁ βίος ἦν αὐτῷ πλήρης ἀκολασίας.
αὐτὸς μὲν οὖν συγκέκλειστο σὺν γυναιξὶν ἀσέμνοις,
ἀθέατος ἀόρατος ἄρχουσιν ἰδιώταις,
θερμοῖς λουτροῖς ἐνευπαθῶν καὶ μαλακοῖς ἀμφίοις· (600)


{3074.001} (A.D. 12) Line 4447
 ἣν οὐδὲ τιγροπάρδαλις, οὐ λέων βρυχητίας, (4445)

οὐκ ἄρκτος ἀγριόθυμος, οὐ δράκων ὠμοφάγος.
ὁρῶσα γάρ τοι τὸν υἱὸν ἀσέμνως τε βιοῦντα
καὶ πᾶσι προσφερόμενον κατὰ τὸ βουλητέον,
αὐτὴν δὲ διαπράττεσθαι μηδέν τι δυναμένην,


{3074.001} (A.D. 12) Line 5047
 καὶ ταῖς Διονυσιακαῖς βακχείαις ἐνετρύφα. (5045)

ἐντεῦθεν πότοι καὶ χοροὶ καὶ μέθαι καὶ κρατῆρες,
ἀσέμνων τε καὶ πορνικῶν ᾀσμάτων ἀπηχήσεις,
163
καὶ λυγισμοὶ γελωτουργοὶ καὶ πᾶσα ῥυπαρότης.

μύθοι μὲν οὖν Ἀκταίωνα φασὶ τὸν θηροφόντην


{3074.001} (A.D. 12) Line 5065
 ἄτερ φυλάκων καὶ φρουρᾶς, ἄτερ δορυφορούντων

μόνος αὐτὸς παρώδευεν ἐν μέσαις ταῖς τριόδοις,
ἀσέμνως θεατρομανῶν, χαίρων ἱππηλασίαις. (5065)
ἐγίνετό τε καὶ πατὴρ παιδίων κατὰ πνεῦμα,
τῶν μίμων τὰ βρεφύλλια καὶ τῶν ἁρματοστρόφων


{3074.001} (A.D. 12) Line 6045
 οὐ λαλαγὰς ἀρεϊκάς, οὐ κέλαδον κακόθρουν,

τρυφαῖς ἐσχόλαζεν ἀεὶ καὶ λιπαραῖς τραπέζαις,
καὶ γυναιξὶν ἐπέχαιρεν ἀσέμνοις ὀρχηστρίσι, (6045)
φιλαύλοις φιλοπαίγμοσι φιλοκιθαριστρίαις,
καὶ ταῦτα παλαιόχρονος πέμπελος ὢν τριγέρων.

 64. NEOPHYTUS INCLUSUS Scr. Eccl. Testamentum sive

Τυπικὴ Διαθήκη {3085.003} (A.D. 12-13) Sec. 9 line 22
 καὶ ἀνενόχλητον ἔχῃ διαπαντός. (20)

Κοσμικῶν δὲ παιδαρίων διδασκάλιον ἐν τῇ ἐγκλείστρᾳ οὐ
συναινῶ οὐδὲ
προτρέπομαι· ἄσεμνον γὰρ τὸ πρᾶγμα καὶ τῆς τῶν ἁγίων
π(ατέ)ρων παραδόσεως
ξένον καὶ ἀλλότριον· ὅτου χάριν καὶ αὐτὸς τοῦτο ἀπηγόρευσα
καθηκόντως· καὶ
μὴ μέταιρε φησὶν ὅρια αἰώνια, ἃ ἔθεντο οἱ π(ατέ)ρες σου.


Τυπικὴ Διαθήκη {3085.003} (A.D. 12-13) Sec. 19 line 14
 λιμένος ἐμφέρειαν ἀποσώζειν.

Ἐντελλόμεθα δὲ μετὰ ταῦτα καὶ τοῦτο, ὅτι ὄνον θήλειαν ἢ
ἡμίονον οὐ προσ-
164
ήκει πρὸς ὑπηρεσίαν ἔχειν τὸ τῆς ἐγκλείστρας σεμνεῖον· ἐπίμωμον

γὰρ καὶ ἄσε-
μνον τὸ πρᾶγμα καὶ ἀπρεπές, καὶ πρὸς τὰς μεθοδίας τοῦ διαβόλου
ἐπίκουρον πρὸς (15)
τἀναντία, καὶ μάλιστα πρὸς τοὺς ἔτι ἀστηρίκτους καὶ ἐλλιπῶς
ἔχοντας περὶ τὸν
φόβον τοῦ θ(εο)ῦ.


Τυπικὴ Διαθήκη {3085.003} (A.D. 12-13) Sec. 23,18 line 5
 ἐν τῷ ἐννεακαιδεκάτῳ κεφαλαίῳ τῆς διατάξεώς μου ἐνετειλάμην·

τὸ γὰρ γυ-
ναιξὶ παρεδρεύειν τῇ πύλῃ καὶ τῷ δρυφάκτῳ, καὶ λίχνοις
ὀφθαλμοῖς εἴσω περι-
σκοπεῖν, ἄσεμνον καὶ σφαλερόν· ἀγαπᾷ μὲν γὰρ ἐλεημοσύνην ὁ
κ(ύριο)ς, ὡς (5)
ἐλεήμων σφόδρα, ἀλλὰ καὶ μισεῖ ἐλεημοσύνην πρόξενον
ἁμαρτίας. Διὸ κἀγὼ ἐλεη-
μοσύνην τοιαύτην θαρρικῶς ἀπηγόρευσα.


 εἰς ἀνάπαυμα τῶν ξένων ἀπαρτίσας (2375)

κλῆσιν ἑαυτοῦ τῷ δομήματι νέμει,
οἶκον γυναικῶν ὄντα τὸ πρὶν ἀσέμνων.
ἥττητο δ’ οὐδὲν ἀφροδισίων σφόδρα,
τῇ σωφροσύνῃ προστετηκὼς ἐκτόπως.


 ἦν οὖν στυγητὸς πᾶσι καὶ τοῖς ἐν τέλει.

Οὐχ ἧττον ὑπῆν καὶ πατὴρ στυγητέος,
ὀμφάς τινας λόγια συνθεὶς ἀσέμνως,
ἅπερ προηγόρευέν οἱ μοναρχίαν,
ὡς ᾤετ’ αὐτὸς δοξομανῶν ἀλόγως. (6965)

165

line 107
 παρασχομένων χώραν, μηδενὸς ἐλλείπειν τῶν γε σφίσιν

ἐφικτῶν (105)
ἀμοιβὴν ὡς ἔοικε τῶν τὴν ἡμῖν ἐκτιννύντων, ὅτι μὴ βουλόμενοι
χθὲς
καὶ πρότριτα τούτων ὑβριζομένων ἀσέμνως παρ’ ὁτωνδήποτε γίνε-
σθαί πως αὐτήκοοι καὶ συνήγοροι, πανηγύρεις καὶ θέατρα καὶ
βασιλέων πατεῖν αὐλὰς καὶ βριθούσας τὰς χεῖρας τῶν ἐντεῦθεν
ἔχειν...
Βουλιμία
1. Αριστοφάνης κωμικός. Plutus {0019.011} (5-4 B.C.) Line 873
ΣΥ. Μὰ Δί’, οὐ μὲν οὖν ἐσθ’ ὑγιὲς ὑμῶν

οὐδενός, (870)
κοὐκ ἔσθ’ ὅπως οὐκ ἔχετέ μου τὰ χρήματα.
ΚΑ. Ὡς σοβαρός, ὦ Δάματερ, εἰσελήλυθεν
ὁ συκοφάντης. Δῆλον ὅτι βουλιμιᾷ.
ΣΥ. Σὺ μὲν εἰς ἀγορὰν ἰὼν ταχέως οὐκ ἂν φθάνοις·
ἐπὶ τοῦ τροχοῦ γὰρ δεῖ σ’ ἐκεῖ στρεβλούμενον (875)
εἰπεῖν ἃ πεπανούργηκας.

2. Ξενοφών. . Anabasis {0032.006} (5-4 B.C.) Book 4 ch. 5 sec. 8

line 2
καὶ πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων ἐβουλιμίασαν. Ξενοφῶν δ’

ὀπισθοφυλακῶν καὶ καταλαμβάνων τοὺς πίπτοντας τῶν ἀν-
(8) θρώπων ἠγνόει ὅ τι τὸ πάθος εἴη. ἐπειδὴ δὲ εἶπέ τις αὐτῷ
τῶν ἐμπείρων ὅτι σαφῶς βουλιμιῶσι κἄν τι φάγωσιν ἀνα-
στήσονται, περιιὼν περὶ τὰ ὑποζύγια, εἴ πού τι ὁρῴη βρωτόν,
διεδίδου καὶ διέπεμπε διδόντας τοὺς δυναμένους περιτρέχειν
(9) τοῖς βουλιμιῶσιν. ἐπειδὴ δέ τι ἐμφάγοιεν, ἀνίσταντο καὶ


line 1
τῶν ἐμπείρων ὅτι σαφῶς βουλιμιῶσι κἄν τι φάγωσιν ἀνα-

στήσονται, περιιὼν περὶ τὰ ὑποζύγια, εἴ πού τι ὁρῴη βρωτόν,
166
διεδίδου καὶ διέπεμπε διδόντας τοὺς δυναμένους περιτρέχειν

(9) τοῖς βουλιμιῶσιν. ἐπειδὴ δέ τι ἐμφάγοιεν, ἀνίσταντο καὶ
ἐπορεύοντο. πορευομένων δὲ Χειρίσοφος μὲν ἀμφὶ κνέφας
πρὸς κώμην ἀφικνεῖται, καὶ ὑδροφορούσας ἐκ τῆς κώμης
πρὸς τῇ κρήνῃ γυναῖκας καὶ κόρας καταλαμβάνει ἔμπροσθεν

4. Ξενοφών. . Κύρου Παιδεία. (5-4 B.C.) Book 8 ch. 1 sec. 44 line 6
θήραν τούτοις ἐπέτρεπε, τῶν δὲ ἐλευθέρων οὐδενί· καὶ ὁπότε

πορεία εἴη, ἦγεν αὐτοὺς πρὸς τὰ ὕδατα ὥσπερ τὰ ὑποζύγια.
καὶ ὁπότε δὲ ὥρα εἴη ἀρίστου, ἀνέμενεν αὐτοὺς ἔστ’ ἐμφά- (5)
γοιέν τι, ὡς μὴ βουλιμιῷεν· ὥστε καὶ οὗτοι αὐτὸν ὥσπερ
οἱ ἄριστοι πατέρα ἐκάλουν, ὅτι ἐπεμέλετο αὐτῶν ὅπως
ἀναμφιλόγως ἀεὶ ἀνδράποδα διατελοῖεν.
(45) Τῇ μὲν δὴ ὅλῃ Περσῶν ἀρχῇ οὕτω τὴν ἀσφάλειαν κατε-

5. Αριστοτέλης. .Προβλήματα. (4 B.C.) Bekker P. 887b line 38
Διὰ τί πταρέντες καὶ οὐρήσαντες φρίττουσιν; ἢ ὅτι κε- (35)

νοῦνται αἱ φλέβες ἐν ἀμφοτέροις, κενωθέντων δὲ ὁ ἀὴρ εἰσ-
έρχεται ψυχρός, ὁ ποιῶν φρίττειν.
Διὰ τί μάλιστα βουλιμιῶσιν ἐπὶ τῷ ψύχει, καὶ τοῦ
χειμῶνος μᾶλλον ἢ τοῦ θέρους; ἢ διότι ἡ μὲν βουλιμία γίνε-
(888a) ται δι’ ἔνδειαν τῆς ξηρᾶς τροφῆς, ἐν δὲ τῷ ψύχει καὶ τῷ
χειμῶνι συστελλομένου τοῦ ἐντὸς θερμοῦ εἰς ἐλάττω τοῦτο θᾶτ-

νοῦνται αἱ φλέβες ἐν ἀμφοτέροις, κενωθέντων δὲ ὁ ἀὴρ εἰσ-

έρχεται ψυχρός, ὁ ποιῶν φρίττειν.
Διὰ τί μάλιστα βουλιμιῶσιν ἐπὶ τῷ ψύχει, καὶ τοῦ
τον ὑπολείπει ἡ ἐντὸς τροφή· τούτου δὲ γινομένου μᾶλλον βου-

7. Αριστοτέλης. .Προβλήματα. (4 B.C.) Bekker P. 888a line 3

167

τον ὑπολείπει ἡ ἐντὸς τροφή· τούτου δὲ γινομένου μᾶλλον βου-
λιμιᾶν εἰκός. ἡ δ’ ἐν τῇ βουλιμίᾳ ἔκλυσις καὶ ἀδυναμία
γίνεται συντήξεως γινομένης ἐν τῷ σώματι διὰ τὴν τοῦ θερ- (5)
μοῦ ἄθροισιν, ἧς ῥυείσης μὲν εἰς τὸν τῶν σιτίων τόπον αὐτὴ
τροφὴ γίνεται τῷ σώματι, ἐὰν δ’ ἐπὶ τὰς ἀρχὰς τῆς ἀνα-

δὲ διὰ τὴν τοῦ σώματος ἀτροφίαν καὶ σύντηξιν. ταχεῖαι δὲ (10)

καὶ ἀπ’ ὀλίγων αἱ βοήθειαι γίνονται τοῖς τοιούτοις διὰ τὸ
τὴν ἀρχὴν τοῦ πάθους ἔξωθεν γίνεσθαι. συστέλλον γὰρ τὸ
ἐντὸς ψυχρὸν τὸ θερμὸν ἡμῶν ποιεῖ τὴν βουλιμίαν. καθά-
περ οὖν ἐν τῷ φόβῳ τρέμοντες καὶ ὠχριῶντες, ἀφέντες τοῦ
κινδύνου, παραχρῆμα οἱ αὐτοὶ γίνονται, οὕτω καὶ οἱ βουλι- (15)
μιῶντες, μικρὰ προσενεγκάμενοι ἐξ ἄρτου, βίᾳ κινηθέντες ἐκ

τὴν ἀρχὴν τοῦ πάθους ἔξωθεν γίνεσθαι. συστέλλον γὰρ τὸ

ἐντὸς ψυχρὸν τὸ θερμὸν ἡμῶν ποιεῖ τὴν βουλιμίαν. καθά-
περ οὖν ἐν τῷ φόβῳ τρέμοντες καὶ ὠχριῶντες, ἀφέντες τοῦ
κινδύνου, παραχρῆμα οἱ αὐτοὶ γίνονται, οὕτω καὶ οἱ βουλι- (15)
μιῶντες, μικρὰ προσενεγκάμενοι ἐξ ἄρτου, βίᾳ κινηθέντες ἐκ
τῆς φύσεως, μὴ φθαρέντες δέ· ταχεῖα ἡ ἀποκάθαρσις γί-
νεται. ταὐτὸ γὰρ ἀντέτεινε τήν τε κατὰ φύσιν ἀγωγήν,
καὶ καθίστησιν εἰς τὴν φύσιν. ἀφεῖναι οὖν μόνον αὐτὴν δεῖ,

11. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Philippenses (homiliae

1-15) {2062.160} (A.D. 4-5) Volume 62 P. 269 line 20
εχόμενον, πᾶν εἶδος ἔχοντα νόσου. Καὶ γὰρ καὶ πυ-

ρετὸς ἠνώχλει, τοῦτο γὰρ ἐπιθυμία πονηρὰ, καὶ
φλεγμοναὶ ἐπέκειντο, τοῦτο γὰρ ἡ ἀπόνοια, καὶ ἡ
βουλιμία τις ἡ λεγομένη κατεῖχε, τοῦτο γὰρ ἡ πλεον- (20)
εξία, καὶ σηπεδόνες πάντοθεν, τοῦτο γὰρ ἡ πορνεία,
καὶ πήρωσις ὀφθαλμῶν, τοῦτο γὰρ εἰδωλολατρεία,
καὶ κώφωσις καὶ παραπληξία, τοῦτο γὰρ τὸ προσ-

168
12. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ii ad Thessalonicenses

οὐκ οἶδεν, ἀλλὰ τότε ἵσταται, ὅταν ἀποκτείνῃ τὸν (20)

ἔχοντα. Οὐχ ὁρᾷς τοὺς μεθύοντας, ὅτι ἀεὶ διψῶσι;
πάθος γάρ ἐστιν, οὐ φύσεως ἐπιθυμία, ἀλλὰ νόσος τις
διεστραμμένη. Οὐχ ὁρᾷς οὓς καλοῦσι βουλιμιῶντας,
ὅτι ἀεὶ πεινῶσι; πάθος γάρ ἐστιν, ὥς φασιν ἰατρῶν
παῖδες, ἐξελθὸν ἤδη τῆς φύσεως τοὺς ὅρους. Οὕτω (25)
καὶ οἱ πολυπράγμονες καὶ περίεργοι, ὅσα ἂν μάθωσιν,

13. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ii ad Timotheum (homiliae

1-10) {2062.165} (A.D. 4-5) Volume 62 P. 639 line 18
τρικυμία, καὶ πολὺς ὁ θόρυβος τῇ ψυχῇ· ἀεὶ πεινᾷ, (15)

ἀεὶ διψᾷ. Εἰπὲ δή μοι, τοῦτον οὐκ ἐλεήσομεν οὐδὲ
δακρύσομεν; Ἀλλ’ ἐν μὲν τοῖς σώμασι τὸ τοιοῦτον
κόλασίς ἐστιν ἡ χαλεπωτάτη, βουλιμία λεγομένη
παρὰ τῶν ἰατρῶν, ὅταν τις πολλῶν ἐμφορούμενος,
τοῦ λιμώττειν μὴ ἀπαλλάττηται· ἐπὶ δὲ τῆς ψυχῆς (20)
οὐ δακρύσομεν τὸ αὐτὸ τοῦτο πάθος; Βουλιμία γὰρ


1-10) {2062.165} (A.D. 4-5) Volume 62 P. 639 line 21
κόλασίς ἐστιν ἡ χαλεπωτάτη, βουλιμία λεγομένη

παρὰ τῶν ἰατρῶν, ὅταν τις πολλῶν ἐμφορούμενος,
τοῦ λιμώττειν μὴ ἀπαλλάττηται· ἐπὶ δὲ τῆς ψυχῆς (20)
οὐ δακρύσομεν τὸ αὐτὸ τοῦτο πάθος; Βουλιμία γὰρ
ψυχῆς ἡ φιλαργυρία, ἣ πολλῶν μὲν ἐμπίπλαται, οὐδέ-
ποτε δὲ ἵσταται, ἀλλ’ ὑπὸ τῆς ἐπιθυμίας ἀεὶ κατα-
τείνεται. Εἰ γὰρ ἑλλέβορον ἔδει πιεῖν, ἢ μυριάκις

15. Φώτιος. Λεξικόν. (Ε—Ω) (A.D. 9) P. 131 line 17
Καρδιαλγίαι: λύπαι καρδίας.

Καρδιουλκία: τὰς καρδίας ἕλκειν τῶν θυμάτων. (15)
Καρδιώττειν: τὴν καρδίαν ἀλγεῖν Σικελιῶται· ὃ
ἡμεῖς βουλιμιᾶν· Ἀπολλόδωρος ἐν ϛʹ περὶ Ἐπι-
χάρμου τοὺς Σικελιώτας φησὶν τὸ τὸν στόμαχον
ἐπιδάκνεσθαι ὑπὸ λιμοῦ καρδιώττειν λέγειν· ὅπερ
169
βουλιμιᾶν λέγει Ξενοφῶν· καὶ εὐκάρδια πολλοὶ τὰ (20)

ἡμεῖς βουλιμιᾶν· Ἀπολλόδωρος ἐν ϛʹ περὶ Ἐπι-

χάρμου τοὺς Σικελιώτας φησὶν τὸ τὸν στόμαχον
ἐπιδάκνεσθαι ὑπὸ λιμοῦ καρδιώττειν λέγειν· ὅπερ
βουλιμιᾶν λέγει Ξενοφῶν· καὶ εὐκάρδια πολλοὶ τὰ (20)
εὐστόμαχα λέγουσιν.
Καρδοπεῖον: καρδόπου πῶμα· ὧ καὶ παυσικάπη
χρῶνται.

17. Μιχαήλ Ψελλός. Polyhist. et Theol. De omnifaria doctrina

{2702.028} (A.D. 11) Sec. 192 line 3
μαλακῶς περιπίπτον οὐ θρύπτει τὸν πάγον.
(192) Τί ἐστι βούλιμος.
Βούλιμος λέγεται ὁ μέγας λιμός, οἶον πούλιμος τίς, τουτέστι

πολὺς (2)
λιμός. βουλιμιῶσι δὲ οἱ διὰ χιόνος μάλιστα πολλῆς βαδίζοντες·
πάσχουσι δὲ τοῦτο καὶ ἵπποι καὶ ὄνοι καὶ ἡμίονοι, καὶ μάλιστα
ὅταν
ἰσχάδας ἢ μῆλα κομίζωσιν. ὃ δὲ θαυμασιώτατον ἐστίν, οὐκ
ἀνθρώπους (5)
μόνον ἀλλὰ καὶ κτήνη ἀναρρώννυσιν ἄρτος πάντων ἐδωδίμων,
ὥστε

18. Μιχαήλ Ψελλός. Polyhist. et Theol. De omnifaria doctrina

{2702.028} (A.D. 11) Sec. 192 line 12
κἀντεῦθεν τὸ θερμὸν ἔσωθεν ἀντιπεριϊστάμενον ἀναλίσκει τὴν

τροφήν,
εἶτα ἐπιλειπούσης καὶ αὐτῆς ὥσπερ τὸ πῦρ ἀπομαραίνεσθαι.
διὸ (10)
πεινῶσι σφόδρα οἱ τοῦτο παθόντες, καὶ βραχὺ παντελῶς
ἐμφαγόντες
εὐθὺς ἀναλάμπουσιν. οἱ δὲ τὴν βουλιμίασιν πάθος ἐν στομάχῳ
170
φασὶ
διὰ συνδρομὴν θερμοῦ λειποψυχίαν ποιοῦν.
(193) Τίς ἡ αἰτία δι’ ἣν εὔθρυπτα γίνεται τὰ ἐν τῇ συκῇ

κρεμαννύμενα κρέατα.
19. EPHRAEM Aeniensis Hist. et Poeta Χρονικόν. imperatorum

πρὸς ὅπλα χωρεῖ καὶ μάχας ἐμφυλίους,

καὶ δρᾷ τι κακὸν ἀστικοὺς καὶ τὴν πόλιν,
εἰσπλεῖν σιτηγοὺς κωλύσας νῆας ἔσω, (1755)
ἀφ’ οὗ πολίταις βουλιμιᾶν συνέβη.
ἐπεὶ δ’ ἐπεισέφρησε συγκλονῶν πόλιν
σὺν στρατιᾷ τε μηχαναῖς τε καὶ δόλῳ,
συνίσταται μάχη τις ἐξ ἑκατέρων

20. ANONYMI MEDICI Med. Διάγνωσις περὶ τῶν ὀξέων καὶ

χρονίων νοσημάτων {0721.026} (Varia) Sec. 11 line 15
γὰρ καὶ οἰνοποσία καὶ δριμέων προσφορὰ ἰῶνται τὸ

νόσημα. Βουλίμου σημεῖα.
Τοῖς δὲ βουλιμιῶσι παρέπεται τὸ ἀποψύχεσθαι πᾶν τὸ
σῶμα (15)καὶ μάλιστα τὰ ἄκρα καὶ ἀπολιθοῦσθαι σφόδρα καὶ
καταπίπτεινκαὶ ἀσθμαίνειν καὶ ἀλύειν, διαλέγεσθαι, μὴ εὐτονεῖν,
σφυγμοὺςκαθαιρεῖσθαι. τινὲς δὲ αὐτῶν καὶ τροφὴν αἰτοῦσι.
Εγκράτεια
 1. Αισχύλος. Prometheus vinctus {0085.003} (6-5 B.C.) Line 55
 ὡς μή σ’ ἐλινύοντα προσδερχθῇ πατήρ;

Ηφ. καὶ δὴ πρόχειρα ψάλια δέρκεσθαι πάρα.
Κρ. βαλών νιν ἀμφὶ χερσὶν ἐγκρατεῖ σθένει (55)
ῥαιστῆρι θεῖνε, πασσάλευε πρὸς πέτραις.
Ηφ. περαίνεται δὴ κοὐ ματᾷ τοὔργον τόδε.

171
 παντὸς ἀπήχθεσθε ἐν τῇ ἡγεμονίᾳ, ὥσπερ ἡμεῖς, εὖ ἴσμεν μὴ

ἂν ἧσσον ὑμᾶς λυπηροὺς γενομένους τοῖς ξυμμάχοις καὶ (5)
ἀναγκασθέντας ἂν ἢ ἄρχειν ἐγκρατῶς ἢ αὐτοὺς κινδυνεύειν.
(2) οὕτως οὐδ’ ἡμεῖς θαυμαστὸν οὐδὲν πεποιήκαμεν οὐδ’ ἀπὸ τοῦ
ἀνθρωπείου τρόπου, εἰ ἀρχήν τε διδομένην ἐδεξάμεθα καὶ

 βάρβαρον ἐγένετο ἐν ἔτεσι πεντήκοντα μάλιστα μεταξὺ

τῆς τε Ξέρξου ἀναχωρήσεως καὶ τῆς ἀρχῆς τοῦδε τοῦ
πολέμου· ἐν οἷς οἱ Ἀθηναῖοι τήν τε ἀρχὴν ἐγκρατεστέραν (5)
κατεστήσαντο καὶ αὐτοὶ ἐπὶ μέγα ἐχώρησαν δυνάμεως, οἱ
δὲ Λακεδαιμόνιοι αἰσθόμενοι οὔτε ἐκώλυον εἰ μὴ ἐπὶ βραχύ,

 δυνατὰ ἔφασαν πεποιηκέναι· τοὺς γὰρ παρὰ σφίσι δεσμώτας

ὄντας Ἀθηναίων ἀποδοῦναι καὶ τοὺς ἐπὶ Θρᾴκης στρατιώτας
ἀπαγαγεῖν καὶ εἴ του ἄλλου ἐγκρατεῖς ἦσαν· Ἀμφιπόλεως
δὲ οὐκ ἔφασαν κρατεῖν ὥστε παραδοῦναι, Βοιωτοὺς δὲ (5)
πειράσεσθαι καὶ Κορινθίους ἐς τὰς σπονδὰς ἐσαγαγεῖν καὶ

 (2) ‘Καὶ χείρων οὐδενὶ ἀξιῶ δοκεῖν ὑμῶν εἶναι, εἰ τῇ ἐμαυτοῦ

μετὰ τῶν πολεμιωτάτων φιλόπολίς ποτε δοκῶν εἶναι νῦν
ἐγκρατῶς ἐπέρχομαι, οὐδὲ ὑποπτεύεσθαί μου ἐς τὴν φυγαδικὴν
(3) προθυμίαν τὸν λόγον. φυγάς τε γάρ εἰμι τῆς τῶν ἐξε-
λασάντων πονηρίας , καὶ οὐ τῆς ὑμετέρας, ἢν πείθησθέ μοι,

 τῆς παιδός· εἴκειν δ’ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.

ΚΡ. Ἀλλ’ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ’ ἄγαν φρονήματα
πίπτειν μάλιστα, καὶ τὸν ἐγκρατέστατον
σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ (475)
172
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ’ ἂν εἰσίδοις.

 δένδρων ὑπείκει, κλῶνας ὡς ἐκσῴζεται,

τὰ δ’ ἀντιτείνοντ’ αὐτόπρεμν’ ἀπόλλυται.
Αὔτως δὲ ναὸς ὅστις ἐγκρατὴς πόδα (715)
τείνας ὑπείκει μηδέν, ὑπτίοις κάτω
στρέψας τὸ λοιπὸν σέλμασιν ναυτίλλεται.

 8. Σοφοκλής. Oedipus Tyrannus {0011.004} (5 B.C.) Line 941
 ΑΓ. Τύραννον αὐτὸν οὑπιχώριοι χθονὸς

τῆς Ἰσθμίας στήσουσιν, ὡς ηὐδᾶτ’ ἐκεῖ. (940)
ΙΟ. Τί δ’; οὐχ ὁ πρέσβυς Πόλυβος ἐγκρατὴς ἔτι;
ΑΓ. Οὐ δῆτ’, ἐπεί νιν θάνατος ἐν τάφοις ἔχει.
ΙΟ. Πῶς εἶπας; ἦ τέθνηκε Πόλυβος;

 οὔτ’ ἐξ ἀνάγκης οὔτε τοῦ πρώτου στόλου,

ἐμοὶ δὲ τούτων οὐδέν ἐστ’ ἀρνήσιμον·
ὥστ’ εἴ με τόξων ἐγκρατὴς αἰσθήσεται, (75)
ὄλωλα, καὶ σὲ προσδιαφθερῶ ξυνών·
ἀλλ’ αὐτὸ τοῦτο δεῖ σοφισθῆναι, κλοπεὺς

 χωρεῖν, ἵν’ εἰ μὲν ἐν τόποισι τοῖσδ’ ἔχεις (1020)

τὰς παῖδας ἡμῶν, αὐτὸς ἐκδείξῃς ἐμοί·
εἰ δ’ ἐγκρατεῖς φεύγουσιν, οὐδὲν δεῖ πονεῖν·
ἄλλοι γὰρ οἱ σπεύδοντες, οὓς οὐ μή ποτε
χώρας φυγόντες τῆσδ’ ἐπεύξωνται θεοῖς.

 11. Ηρόδοτος ιστορίαι. (5 B.C.) Book 8 sec. 49 line 5
 γνώμην ἀποφαίνεσθαι τὸν βουλόμενον, ὅκου δοκέοι ἐπιτη-

δεότατον εἶναι ναυμαχίην ποιέεσθαι τῶν αὐτοὶ χωρέων
ἐγκρατέες εἰσί· ἡ γὰρ Ἀττικὴ ἀπεῖτο ἤδη, τῶν δὲ λοιπέων (5)
173
πέρι προετίθεε. Αἱ γνῶμαι δὲ τῶν λεγόντων αἱ πλεῖσται

συνεξέπιπτον πρὸς τὸν Ἰσθμὸν πλώσαντας ναυμαχέειν πρὸ

 ἀπέπλεον. Ἀπικόμενοι δὲ ἐς Σάμον οἱ Ἕλληνες ἐβου-

λεύοντο περὶ ἀναστάσιος τῆς Ἰωνίης, καὶ ὅκῃ χρεὸν εἴη
τῆς Ἑλλάδος κατοικίσαι τῆς αὐτοὶ ἐγκρατέες ἦσαν, τὴν
δὲ Ἰωνίην ἀπεῖναι τοῖσι βαρβάροισι· ἀδύνατον γὰρ ἐφαί-
νετό σφι εἶναι ἑωυτούς τε Ἰώνων προκατῆσθαι φρουρέον- (10)


Sec. 21 line 3
 ἁπάντων. (21) Γύμναζε σεαυτὸν πόνοις ἑκουσίοις, ὅπως

ἂν δύνῃ καὶ τοὺς ἀκουσίους ὑπομένειν. Ὑφ’ ὧν κρατεῖσθαι
τὴν ψυχὴν αἰσχρὸν, τούτων ἐγκράτειαν ἄσκει πάντων,
κέρδους, ὀργῆς, ἡδονῆς, λύπης. Ἔσει δὲ τοιοῦτος, ἐὰν
κέρδη μὲν εἶναι νομίζῃς, δι’ ὧν εὐδοκιμήσεις ἀλλὰ μὴ δι’ (5)

 14.Ισοκράτης. Nicocles (orat. 3) {0010.014} (5-4 B.C.) Sec. 39

line 2
 ζουσιν, αὐτοὶ δ’ αὑτοὺς μὴ σωφρονεστέρους τῶν ἀρχομένων (5)

παρέχουσιν. (39) Πρὸς δὲ τούτοις τῶν μὲν ἄλλων πράξεων
ἑώρων ἐγκρατεῖς τοὺς πολλοὺς γιγνομένους, τῶν δ’ ἐπιθυ-
μιῶν τῶν περὶ τοὺς παῖδας καὶ τὰς γυναῖκας καὶ τοὺς βελτί-
στους ἡττωμένους· ἐβουλήθην οὖν ἐν τούτοις ἐμαυτὸν ἐπι-


line 8
 οὐκ ἐν ταῖς αὐταῖς ἰδέαις ἁπάσας, ἀλλὰ τὴν μὲν δικαιο-

σύνην ἐν ταῖς ἀπορίαις, τὴν δὲ σωφροσύνην ἐν ταῖς δυνα-
στείαις, τὴν δ’ ἐγκράτειαν ἐν ταῖς τῶν νεωτέρων ἡλικίαις.
(45) Ἐγὼ τοίνυν ἐν πᾶσι τοῖς καιροῖς φανήσομαι πεῖραν
τῆς ἐμαυτοῦ φύσεως δεδωκώς. Ἐνδεὴς μέν γε χρημάτων

174
 16.Ισοκράτης. Archidamus (orat. 6) {0010.016} (5-4 B.C.) Sec.

45 line 3
 εἰπεῖν, (45) ὡς καλόν ἐστιν ἐντάφιον ἡ τυραννὶς, αἰσχυν-

θεὶς ἐφ’ οἷς διενοήθη καὶ πάλιν ἐπιχειρήσας πολεμεῖν
πολλὰς μὲν μυριάδας Καρχηδονίων διέφθειρεν, ἐγκρατεστέ-
ραν δὲ τὴν ἀρχὴν τὴν τῶν πολιτῶν κατεστήσατο, πολὺ δὲ
μείζω τὴν δύναμιν τὴν αὑτοῦ τῆς πρότερον ὑπαρχούσης (5)
ἐκτήσατο, τυραννῶν δὲ τὸν βίον διετέλεσεν, καὶ τὸν υἱὸν


188 line 7
 δ’ ἀμφοτέρων τὸ περὶ τὴν ἐμπειρίαν γυμνάσιον· δεῖν γὰρ (5)

τοὺς μὲν ἐπιμελῶς ἐπιστατῆσαι τοῖς παιδευομένοις, τοὺς
δ’ ἐγκρατῶς ἐμμεῖναι τοῖς προσταττομένοις. (189) Ταῦτα
μὲν οὖν ἐστιν ἃ κατὰ πασῶν λέγομεν τῶν τεχνῶν· εἰ δὲ δή
τις ἀφέμενος τῶν ἄλλων ἔροιτό με, τί τούτων μεγίστην


line 4
 Περραιβοὺς καὶ Παίονας κατέστραπται καὶ πάντας ὑπη-

κόους αὐτὸς εἴληφεν; Τοῦ δ’ Ἰλλυριῶν πλήθους πλὴν τῶν
παρὰ τὸν Ἀδρίαν οἰκούντων ἐγκρατὴς καὶ κύριος γέγονεν;
Ἁπάσης δὲ τῆς Θρᾴκης οὓς ἠβουλήθη δεσπότας κατέσ- (5)
τησεν; Τὸν δὴ τοσαῦτα καὶ τηλικαῦτα διαπεπραγμένον


line 6
 γὰρ ὁμολογεῖται νικῆσαι μὲν μαχομένους ἅπασαν τὴν

βασιλέως δύναμιν τοσοῦτον, ὅσονπερ ἂν εἰ ταῖς γυναιξὶν (5)
αὐτῶν συνέβαλον, ἤδη δ’ ἐγκρατεῖς δοκοῦντας εἶναι τῶν
πραγμάτων διὰ τὴν Κύρου προπέτειαν ἀτυχῆσαι· περιχαρῆ
γὰρ αὐτὸν ὄντα καὶ διώκοντα πολὺ πρὸ τῶν ἄλλων, ἐν


line 4
175
 Ἀσίαν ἅπασαν παρὰ τῶν Ἑλλήνων ἐν ταῖς συνθήκαις

ἐξέλαβεν, οὗτος δὲ τοσούτου δεῖ τῶν ἄλλων ἄρχειν ὥστ’
οὐδὲ τῶν ἐκδοθεισῶν αὐτῷ πόλεων ἐγκρατής ἐστιν. Ὥστ’
οὐδεὶς ὅστις οὐκ ἂν ἀπορήσειεν πότερα χρὴ νομίζειν τοῦ- (5)
τον αὐτῶν ἀφεστάναι δί’ ἀνανδρίαν ἢ ’κείνας ὑπερεωρακέναι

 21.Ισοκράτης. Ad Archidamum (epist. 9) {0010.024} (5-4 B.C.)

Sec. 13 line 3
 ἐπαινέσας χαρίσασθαι. (13) Τὸ μὲν οὖν ἐμὸν οὕτως ἔχον

ἐστίν. Ἐκεῖνος δ’ ἐν πᾶσι τοῖς ἄλλοις διενεγκὼν καὶ
γενόμενος ἐγκρατέστατος καὶ δικαιότατος καὶ πολιτικώτατος
διττὰς ἔσχεν ἐπιθυμίας, χωρὶς μὲν ἑκατέραν καλὴν εἶναι
δοκοῦσαν, οὐ συμφωνούσας δ’ ἀλλήλαις οὐδ’ ἅμα πράττεσθαι
(5)

 22.Ισοκράτης. Ad Antipatrum (epist. 4) {0010.029} (5-4 B.C.)

Sec. 4 line 5
 καὶ εἰπεῖν καὶ βουλεύσασθαι μηδενὸς ἧττον αὐτὸν δύνασθαι

καὶ δικαιότατον καὶ σωφρονέστατον εἶναι καὶ χρημάτων
ἐγκρατέστατον, ἔτι δὲ συνημερεῦσαι καὶ συμβιῶναι πάντων (5)
ἥδιστον καὶ λιγυρώτατον, πρὸς δὲ τούτοις πλείστην ἔχειν
παρρησίαν, οὐχ ἣν οὐ προσῆκεν, ἀλλὰ τὴν εἰκότως ἂν

 23. Ξενοφών. . Ελληνικά. (5-4 B.C.) Book 3 ch. 1 sec. 17 line 8
 ὡς δὲ οὐδὲ ταῦτα ἐκαλλιερεῖτο, πάλιν τῇ τρίτῃ· καὶ μέχρι

τεττάρων ἡμερῶν ἐκαρτέρει θυόμενος, μάλα χαλεπῶς φέρων·
ἔσπευδε γὰρ πρὶν Φαρνάβαζον βοηθῆσαι ἐγκρατὴς γενέσθαι
(18) πάσης τῆς Αἰολίδος. Ἀθηνάδας δέ τις Σικυώνιος λοχαγός,
νομίσας τὸν μὲν Δερκυλίδαν φλυαρεῖν διατρίβοντα, αὐτὸς δ’

 ἀθυμίας καὶ† τῶν βραδυτέρων ἡλίσκοντο· ὥσθ’ ἥλωσαν

(28) ἅπασαι. ἐπεὶ δ’ ἦλθον αὐτῷ αἵ τε ἐκ Συρακουσῶν νῆες
εἴκοσιν, ἦλθον δὲ καὶ αἱ ἀπὸ Ἰωνίας, ὅσης ἐγκρατὴς ἦν
Τιρίβαζος, συνεπληρώθησαν δὲ καὶ ἐκ τῆς Ἀριοβαρζάνους,
176
καὶ γὰρ ἦν ξένος ἐκ παλαιοῦ τῷ Ἀριοβαρζάνει, ὁ δὲ Φαρ-

 πουσιν.
(21) Ὁ δ’ Ἀγησίλαος ἤδη μὲν ὑπερέβαλε τὸν χρόνον, ὅσου
ἐλέγετο ἐν [τῇ] Φλειοῦντι σῖτος εἶναι· τοσοῦτον γὰρ ἐγκράτεια
γαστρὸς διαφέρει ὥστε οἱ Φλειάσιοι τὸν ἥμισυν ψηφισάμενοι
σῖτον τελεῖν ἢ πρόσθεν, καὶ ποιοῦντες τοῦτο τὸν διπλάσιον

 πλῆσαι τὰς γνώμας αὐτῶν· ὥστε καὶ τοῦτο μεμαθήκασι

πάντες οἱ μετ’ αὐτοῦ, ὅτι ἐκ τῶν πόνων καὶ τὰ μαλακὰ
(16) γίγνεται. καὶ μὴν ἐγκρατέστατός γ’ ἐστὶν ὧν ἐγὼ οἶδα
τῶν περὶ τὸ σῶμα ἡδονῶν· ὥστε οὐδὲ διὰ ταῦτα ἀσχολίαν
ἔχει τὸ μὴ [εἰς τὸ] πράττειν ἀεὶ τὸ δεόμενον. ὑμεῖς οὖν

 λέγων ὡς μόνοις μὲν αὐτοῖς πατρὶς Πελοπόννησος εἴη, μόνοι

γὰρ αὐτόχθονες ἐν αὐτῇ οἰκοῖεν, πλεῖστον δὲ τῶν Ἑλληνικῶν (5)
φύλων τὸ Ἀρκαδικὸν εἴη καὶ σώματα ἐγκρατέστατα ἔχοι.
καὶ ἀλκιμωτάτους δὲ αὐτοὺς ἀπεδείκνυε, τεκμήρια παρεχό-
μενος ὡς ἐπικούρων ὁπότε δεηθεῖέν τινες, οὐδένας ᾑροῦντο

 πολιτῶν, οὕτω καὶ παρὰ τοῖς ἐναντίοις αὐτῶν πρωτεύειν,

λέγει πρὸς τοὺς Ἀργείους καὶ πρὸς τοὺς Ἀρκάδας ὡς εἰ μὲν οἱ (5)
πλουσιώτατοι ἐγκρατεῖς ἔσοιντο τοῦ Σικυῶνος, σαφῶς, ὅταν
τύχῃ, πάλιν λακωνιεῖ ἡ πόλις· ἐὰν δὲ δημοκρατία γένηται,
εὖ ἴστε, ἔφη, ὅτι διαμενεῖ ὑμῖν ἡ πόλις. ἐὰν οὖν μοι

 φεύγουσιν ὑπ’ ἐμοῦ πάντες οἱ ὑμᾶς προδιδόντες. εἰ μὲν

οὖν ἐδυνάσθην ἐγώ, ὅλην ἂν ἔχων τὴν πόλιν πρὸς ὑμᾶς
ἀπέστην· νῦν δ’ οὗ ἐγκρατὴς ἐγενόμην τὸν λιμένα παρα- (5)
177
δέδωκα ὑμῖν. ἠκροῶντο μὲν δὴ πολλοὶ αὐτοῦ ταῦτα· ὁπόσοι

δὲ ἐπείθοντο οὐ πάνυ κατάδηλον.

 30. Ξενοφών. . Memorabilia {0032.002} (5-4 B.C.) Book 1 ch. 2

sec. 1 line 4
 Σωκράτης τοὺς νέους διέφθειρεν, ὃς πρὸς τοῖς εἰρημένοις

πρῶτον μὲν ἀφροδισίων καὶ γαστρὸς πάντων ἀνθρώπων
ἐγκρατέστατος ἦν, εἶτα πρὸς χειμῶνα καὶ θέρος καὶ πάντας
πόνους καρτερικώτατος, ἔτι δὲ πρὸς τὸ μετρίων δεῖσθαι (5)
πεπαιδευμένος οὕτως, ὥστε πάνυ μικρὰ κεκτημένος πάνυ


sec. 14 line 6
 ὀνομαστοτάτω γενέσθαι. ᾔδεσαν δὲ Σωκράτην ἀπ’ ἐλαχίστων

μὲν χρημάτων αὐταρκέστατα ζῶντα, τῶν ἡδονῶν δὲ πασῶν (5)
ἐγκρατέστατον ὄντα, τοῖς δὲ διαλεγομένοις αὐτῷ πᾶσι χρώ-
(15) μενον ἐν τοῖς λόγοις ὅπως βούλοιτο. ταῦτα δὲ ὁρῶντε καὶ
ὄντε οἵω προείρησθον, πότερόν τις αὐτὼ φῇ τοῦ βίου τοῦ


sec. 7 line 3
 (7) οἴεσθαι δ’ ἔφη ἐπισκώπτων καὶ τὴν Κίρκην ὗς ποιεῖν τοι-

ούτοις πολλοῖς δειπνίζουσαν· τὸν δὲ Ὀδυσσέα Ἑρμοῦ τε
ὑποθημοσύνῃ καὶ αὐτὸν ἐγκρατῆ ὄντα καὶ ἀποσχόμενον
τοῦ ὑπὲρ τὸν κόρον τῶν τοιούτων ἅπτεσθαι, διὰ ταῦτα
(8) οὐ γενέσθαι ὗν. τοιαῦτα μὲν περὶ τούτων ἔπαιζεν ἅμα


sec. 1 line 1
 καὶ ὁπότε ἐν ἐρημίᾳ εἶεν, ἐπείπερ ἡγήσαιντο μηδὲν ἄν ποτε

ὧν πράττοιεν θεοὺς διαλαθεῖν. (5)1.5.(1) Εἰ δὲ δὴ καὶ ἐγκράτεια
καλόν τε κἀγαθὸν ἀνδρὶ κτῆμά
ἐστιν, ἐπισκεψώμεθα εἴ τι προυβίβαζε λέγων εἰς ταύτην
τοιάδε· Ὦ ἄνδρες, εἰ πολέμου ἡμῖν γενομένου βουλοίμεθα

178

sec. 4 line 5
 καὶ τῷ οἴνῳ χαίροντα μᾶλλον ἢ τοῖς φίλοις καὶ τὰς πόρνας

ἀγαπῶντα μᾶλλον ἢ τοὺς ἑταίρους; ἆρά γε οὐ χρὴ πάντα
ἄνδρα, ἡγησάμενον τὴν ἐγκράτειαν ἀρετῆς εἶναι κρηπῖδα, (5)
(5) ταύτην πρῶτον ἐν τῇ ψυχῇ κατασκευάσασθαι; τίς γὰρ ἄνευ
ταύτης ἢ μάθοι τι ἂν ἀγαθὸν ἢ μελετήσειεν ἀξιολόγως; ἢ


sec. 6 line 1
 δουλεύοντα δὲ ταῖς τοιαύταις ἡδοναῖς ἱκετευτέον τοὺς θεοὺς

δεσποτῶν ἀγαθῶν τυχεῖν· οὕτω γὰρ ἂν μόνως ὁ τοιοῦτος
(6) σωθείη. τοιαῦτα δὲ λέγων ἔτι ἐγκρατέστερον τοῖς ἔργοις
ἢ τοῖς λόγοις ἑαυτὸν ἐπεδείκνυεν· οὐ γὰρ μόνον τῶν διὰ
τοῦ σώματος ἡδονῶν ἐκράτει, ἀλλὰ καὶ τῆς διὰ τῶν χρημά-


sec. 1 line 2
 (1) ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΩΝ Β



sec. 3 line 1
 ἀρχήν. Οὐκοῦν, ἔφη, καὶ ὅταν πιεῖν βούλωνται, τὸ δύνασθαι

διψῶντα ἀνέχεσθαι τῷ αὐτῷ προσθετέον; Πάνυ μὲν οὖν,
(3) ἔφη. Τὸ δὲ ὕπνου ἐγκρατῆ εἶναι, ὥστε δύνασθαι καὶ ὀψὲ
κοιμηθῆναι καὶ πρῲ ἀναστῆναι καὶ ἀγρυπνῆσαι, εἴ τι δέοι,
ποτέρῳ ἂν προσθείημεν; Καὶ τοῦτο, ἔφη, τῷ αὐτῷ. Τί δέ,

179

sec. 3 line 4
 κοιμηθῆναι καὶ πρῲ ἀναστῆναι καὶ ἀγρυπνῆσαι, εἴ τι δέοι,

ποτέρῳ ἂν προσθείημεν; Καὶ τοῦτο, ἔφη, τῷ αὐτῷ. Τί δέ,
ἔφη, τὸ ἀφροδισίων ἐγκρατῆ εἶναι, ὥστε μὴ διὰ ταῦτα
κωλύεσθαι πράττειν, εἴ τι δέοι; Καὶ τοῦτο, ἔφη, τῷ αὐτῷ. (5)
Τί δέ, τὸ μὴ φεύγειν τοὺς πόνους, ἀλλ’ ἐθελοντὴν ὑπο-


sec. 7 line 2
 καὶ τοῦτο. Οὐκοῦν δοκεῖ σοι τὸν μέλλοντα ἄρχειν ἀσκεῖν

(7) δεῖν καὶ ταῦτα εὐπετῶς φέρειν; Πάνυ μὲν οὖν, ἔφη. Οὐ-
κοῦν εἰ τοὺς ἐγκρατεῖς τούτων ἁπάντων εἰς τοὺς ἀρχικοὺς
τάττομεν, τοὺς ἀδυνάτους ταῦτα ποιεῖν εἰς τοὺς μηδ’ ἀντι-
ποιησομένους τοῦ ἄρχειν τάξομεν; Συνέφη καὶ τοῦτο. Τί


sec. 5 line 2
 ἂν εἴη καὶ οὗτος. ἀλλὰ ποῖον, ὦ Σώκρατες, ἐπιχειρή-

(5) σομεν φίλον ποιεῖσθαι; Οἶμαι μέν, ὅστις τἀναντία τούτων
ἐγκρατὴς μέν ἐστι τῶν διὰ τοῦ σώματος ἡδονῶν, εὔοικος δὲ
καὶ εὐσύμβολος ὢν τυγχάνει καὶ φιλόνικος πρὸς τὸ μὴ
ἐλλείπεσθαι εὖ ποιῶν τοὺς εὐεργετοῦντας αὐτόν, ὥστε λυσι-


sec. 1 line 2
 πλησιάζοντας.
4.5.
(1) Ὡς δὲ καὶ πρακτικωτέρους ἐποίει τοὺς συνόντας ἑαυτῷ,

νῦν αὖ τοῦτο λέξω. νομίζων γὰρ ἐγκράτειαν ὑπάρχειν
ἀγαθὸν εἶναι τῷ μέλλοντι καλόν τι πράξειν, πρῶτον μὲν
αὐτὸς φανερὸς ἦν τοῖς συνοῦσιν ἠσκηκὼς αὑτὸν μάλιστα

180

sec. 2 line 1
 αὐτὸς φανερὸς ἦν τοῖς συνοῦσιν ἠσκηκὼς αὑτὸν μάλιστα

πάντων ἀνθρώπων, ἔπειτα διαλεγόμενος προετρέπετο πάντων (5)
(2) μάλιστα τοὺς συνόντας πρὸς ἐγκράτειαν. ἀεὶ μὲν οὖν περὶ
τῶν πρὸς ἀρετὴν χρησίμων αὐτός τε διετέλει μεμνημένος


sec. 2 line 4
 τῶν πρὸς ἀρετὴν χρησίμων αὐτός τε διετέλει μεμνημένος

αὐτὸν καὶ πρὸς Εὐθύδημον περὶ ἐγκρατείας τοιάδε διαλεχ-
θέντα· Εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ Εὐθύδημε, ἆρα καλὸν καὶ μεγαλεῖον (5)
νομίζεις εἶναι καὶ ἀνδρὶ καὶ πόλει κτῆμα ἐλευθερίαν; Ὡς


sec. 8 line 1
 τούτων μὲν ἐπιμελεῖσθαι, ἐκείνων δὲ ἀμελεῖν πείθοντος καὶ

τοῖς σωφρονοῦσι τὰ ἐναντία ποιεῖν ἀναγκάζοντες οἴει τι
(8) ἀνθρώπῳ κάκιον εἶναι; Οὐδέν, ἔφη. Οὐκοῦν τὴν ἐγκρά-
τειαν τῶν ἐναντίων ἢ τὴν ἀκρασίαν εἰκὸς τοῖς ἀνθρώποις
αἰτίαν εἶναι; Πάνυ μὲν οὖν, ἔφη. Οὐκοῦν καὶ τῶν ἐναντίων


sec. 8 line 5
 αἰτίαν εἶναι; Πάνυ μὲν οὖν, ἔφη. Οὐκοῦν καὶ τῶν ἐναντίων
ἄρ’, ἔφη, ὦ Εὐθύδημε, ἄριστον ἀνθρώπῳ ἐγκράτεια εἶναι; (5)
(9) Εἰκότως γάρ, ἔφη, ὦ Σώκρατες. Ἐκεῖνο δέ, ὦ Εὐθύδημε,
ἤδη πώποτε ἐνεθυμήθης; Ποῖον; ἔφη. Ὅτι καὶ ἐπὶ τὰ


sec. 9 line 4
181
 ἤδη πώποτε ἐνεθυμήθης; Ποῖον; ἔφη. Ὅτι καὶ ἐπὶ τὰ

ἡδέα, ἐφ’ ἅπερ μόνα δοκεῖ ἡ ἀκρασία τοὺς ἀνθρώπους ἄγειν,
αὐτὴ μὲν οὐ δύναται ἄγειν, ἡ δ’ ἐγκράτεια πάντων μάλιστα
ἥδεσθαι ποιεῖ. Πῶς; ἔφη. Ἡ μὲν ἀκρασία οὐκ ἐῶσα (5)
καρτερεῖν οὔτε λιμὸν οὔτε δίψος οὔτε ἀφροδισίων ἐπιθυμίαν


sec. 9 line 11
 κοιμηθῆναι, περιμείναντας καὶ ἀνασχομένους, ἕως ἂν ταῦτα

ὡς ἔνι ἥδιστα γένηται, κωλύει τοῖς ἀναγκαιοτάτοις τε καὶ (10)
συνεχεστάτοις ἀξιολόγως ἥδεσθαι· ἡ δ’ ἐγκράτεια μόνη
ποιοῦσα καρτερεῖν τὰ εἰρημένα μόνη καὶ ἥδεσθαι ποιεῖ ἀξίως
μνήμης ἐπὶ τοῖς εἰρημένοις. Παντάπασιν, ἔφη, ἀληθῆ


sec. 10 line 6
 οἰκονομήσειε καὶ φίλοις καὶ πόλει ὠφέλιμος γένοιτο καὶ

ἐχθρῶν κρατήσειεν, ἀφ’ ὧν οὐ μόνον ὠφέλειαι, ἀλλὰ καὶ (5)
ἡδοναὶ μέγισται γίγνονται, οἱ μὲν ἐγκρατεῖς ἀπολαύουσι
πράττοντες αὐτά, οἱ δ’ ἀκρατεῖς οὐδενὸς μετέχουσι. τῷ
γὰρ ἂν ἧττον φήσαιμεν τῶν τοιούτων προσήκειν, ἢ ᾧ ἥκιστα


sec. 11 line 7
 του; ὅστις γὰρ τὰ μὲν κράτιστα μὴ σκοπεῖ, τὰ ἥδιστα δ’ (5)

ἐκ παντὸς τρόπου ζητεῖ ποιεῖν, τί ἂν διαφέροι τῶν ἀφρονε-
στάτων βοσκημάτων; ἀλλὰ τοῖς ἐγκρατέσι μόνοις ἔξεστι
σκοπεῖν τὰ κράτιστα τῶν πραγμάτων, καὶ λόγῳ καὶ ἔργῳ
διαλέγοντας κατὰ γένη τὰ μὲν ἀγαθὰ προαιρεῖσθαι, τῶν δὲ


sec. 11 line 8
 οὕτως ὥστε μηδὲν ἄνευ τῆς τῶν θεῶν γνώμης ποιεῖν, δίκαιος
δὲ ὥστε βλάπτειν μὲν μηδὲ μικρὸν μηδένα, ὠφελεῖν δὲ τὰ
μέγιστα τοὺς χρωμένους αὐτῷ, ἐγκρατὴς δὲ ὥστε μηδέποτε
182
προαιρεῖσθαι τὸ ἥδιον ἀντὶ τοῦ βελτίονος, φρόνιμος δὲ ὥστε

μὴ διαμαρτάνειν κρίνων τὰ βελτίω καὶ τὰ χείρω μηδὲ ἄλλου (10)

 51. Ξενοφών. . Oeconomicus {0032.003} (5-4 B.C.) Ch. 2 sec. 1

line 4
 περὶ μὲν τῶν τοιούτων ἀρκούντως πάνυ μοι δοκῶ τὰ λεγό-

μενα ὑπὸ σοῦ ἀκηκοέναι· αὐτὸς δ’ ἐμαυτὸν ἐξετάζων δοκῶ
μοι εὑρίσκειν ἐπιεικῶς τῶν τοιούτων ἐγκρατῆ ὄντα, ὥστ’ εἴ
μοι συμβουλεύοις ὅ τι ἂν ποιῶν αὔξοιμι τὸν οἶκον, οὐκ ἄν (5)
μοι δοκῶ ὑπό γε τούτων ὧν σὺ δεσποινῶν καλεῖς κωλύεσθαι·


line 1
 ἐπιμέλειαν εἰς τὸ μέσον ἀμφοτέροις κατέθηκεν. ὥστε οὐκ

ἂν ἔχοις διελεῖν πότερα τὸ ἔθνος τὸ θῆλυ ἢ τὸ ἄρρεν τούτων
(27) πλεονεκτεῖ. καὶ τὸ ἐγκρατεῖς δὲ εἶναι ὧν δεῖ εἰς τὸ μέσον
ἀμφοτέροις κατέθηκε, καὶ ἐξουσίαν ἐποίησεν ὁ θεὸς ὁπότερος
ἂν ᾖ βελτίων, εἴθ’ ὁ ἀνὴρ εἴθ’ ἡ γυνή, τοῦτον καὶ πλέον


line 2
 βάνουσαν κατατιθέναι πάλιν ὅθενπερ ἂν ἕκαστα λαμβάνῃ.

(11) Τὴν δὲ ταμίαν ἐποιησάμεθα ἐπισκεψάμενοι ἥτις ἡμῖν
ἐδόκει εἶναι ἐγκρατεστάτη καὶ γαστρὸς καὶ οἴνου καὶ ὕπνου
καὶ ἀνδρῶν συνουσίας, πρὸς τούτοις δὲ ἣ τὸ μνημονικὸν
μάλιστα ἐδόκει ἔχειν καὶ τὸ προνοεῖν μή τι κακὸν λάβῃ

 54. Ξενοφών. . Oeconomicus {0032.003} (5-4 B.C.) Ch. 12 sec.

16 line 2
 εἰσιν εἰς τὴν τούτων ἐπιμέλειαν· οὐδὲν γὰρ ἄλλο δεῖ ἢ (5)
(16) δεῖξαι μόνον αὐτοῖς ὅτι κερδαλέον ἐστὶν ἡ ἐπιμέλεια. Τοὺς
δὲ ἄλλους, ἔφην ἐγώ, εἰ ἐγκρατεῖς τέ εἰσιν ὧν σὺ κελεύεις
καὶ πρὸς τὸ φιλοκερδεῖς εἶναι μετρίως ἔχουσι, πῶς ἐκδι-
δάσκεις ὧν σὺ βούλει ἐπιμελεῖς γίγνεσθαι; Ἁπλῶς, ἔφη,

183
 55. Ξενοφών. . Symposium {0032.004} (5-4 B.C.) Ch. 4 sec. 15

line 6
 καλοὺς τοῖς ἐρωτικοῖς ἐλευθεριωτέρους μὲν αὐτοὺς ποιοῦμεν

εἰς χρήματα, φιλοπονωτέρους δὲ καὶ φιλοκαλωτέρους ἐν (5)
τοῖς κινδύνοις, καὶ μὴν αἰδημονεστέρους τε καὶ ἐγκρατε-
στέρους, οἵ γε καὶ ὧν δέονται μάλιστα ταῦτ’ αἰσχύνονται.
(16) μαίνονται δὲ καὶ οἱ μὴ τοὺς καλοὺς στρατηγοὺς αἱρούμενοι.
ἐγὼ γοῦν μετὰ Κλεινίου κἂν διὰ πυρὸς ἰοίην· οἶδα δ’ ὅτι


line 5
 ἀσκεῖν ἀρετήν. οὐ γὰρ οἷόν τε πονηρὰ αὐτὸν ποιοῦντα

ἀγαθὸν τὸν συνόντα ἀποδεῖξαι, οὐδέ γε ἀναισχυντίαν καὶ
ἀκρασίαν παρεχόμενον ἐγκρατῆ καὶ αἰδούμενον τὸν ἐρώμενον
(5)
(28) ποιῆσαι. ἐπιθυμῶ δέ σοι, ἔφη, ὦ Καλλία, καὶ μυθολογῆσαι
ὡς οὐ μόνον ἄνθρωποι ἀλλὰ καὶ θεοὶ καὶ ἥρωες τὴν τῆς

 Οὐκοῦν αὖ ὁ τὰ δίκαια λέγων λυσιτελεῖν φαίη ἂν δεῖν

ταῦτα πράττειν καὶ ταῦτα λέγειν, ὅθεν τοῦ ἀνθρώπου ὁ ἐντὸς
(b) ἄνθρωπος ἔσται ἐγκρατέστατος, καὶ τοῦ πολυκεφάλου θρέμ-
ματος ἐπιμελήσεται ὥσπερ γεωργός, τὰ μὲν ἥμερα τρέφων
καὶ τιθασεύων, τὰ δὲ ἄγρια ἀποκωλύων φύεσθαι, σύμμαχον

 μεθα εἰς μέλλουσαν εὐνομεῖσθαι πόλιν, ὅτι τοῦτο ἐγείρει

τῆς ψυχῆς καὶ τρέφει καὶ ἰσχυρὸν ποιῶν ἀπόλλυσι τὸ
λογιστικόν, ὥσπερ ἐν πόλει ὅταν τις μοχθηροὺς ἐγκρατεῖς (5)
ποιῶν παραδιδῷ τὴν πόλιν, τοὺς δὲ χαριεστέρους φθείρῃ·
ταὐτὸν καὶ τὸν μιμητικὸν ποιητὴν φήσομεν κακὴν πολι-


184
 τότε ὅτε νέος ἦν παῖς;

ΚΛ. Τί μήν;
ΑΘ. Ἥκιστα δὴ τότ’ ἂν αὐτὸς αὑτοῦ γίγνοιτο ἐγκρατής.
646.
(a) ΚΛ. Ἥκιστα.
ΑΘ. Ἆρ’ οὖν πονηρότατος, φαμέν, ὁ τοιοῦτος;

 92. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus P. 710 sec. a line 8
 ἂν λέγοι, φρόνησιν προσαναγκάζων εἶναι τὸ σωφρονεῖν,

ἀλλ’ ὅπερ εὐθὺς παισὶν καὶ θηρίοις, τοῖς μὲν ἀκρατῶς ἔχειν
πρὸς τὰς ἡδονάς, σύμφυτον ἐπανθεῖ, τοῖς δὲ ἐγκρατῶς· ὃ
(b) καὶ μονούμενον ἔφαμεν τῶν πολλῶν ἀγαθῶν λεγομένων οὐκ
ἄξιον εἶναι λόγου. ἔχετε γὰρ ὃ λέγω που.

 (b) πάντων, γυναιξί τε αὑτῶν οἰκείους εἶναι φίλους· ἄλλα

τε πάμπολλα ἀγαθὰ γίγνοιτ’ ἄν, εἰ τοῦ νόμου τις τούτου
δύναιτο ἐγκρατὴς εἶναι. τάχα δ’ ἂν ἡμῖν τις παραστὰς
ἀνὴρ σφοδρὸς καὶ νέος, πολλοῦ σπέρματος μεστός, ἀκούων
τιθεμένου τοῦ νόμου λοιδορήσειεν ἂν ὡς ἀνόητα καὶ ἀδύνατα (5)

 94. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus P. 840 sec. c line 5
 σομεν;
ΚΛ. Ποίας;
ΑΘ. Τῆς τῶν ἡδονῶν νίκης ἐγκρατεῖς ὄντας ἂν ζῆν (5)
εὐδαιμόνως, ἡττωμένους δὲ τοὐναντίον ἅπαν. πρὸς δὲ τού-
τοις ἔτι φόβος ὁ τοῦ μηδαμῇ μηδαμῶς ὅσιον αὐτὸ εἶναι

 εἰ ἑτέρως πως ἔχει; (5)

ΚΛ. Οὐδαμῶς.
ΑΘ. Πότερον οὖν δὴ ψυχῆς γένος ἐγκρατὲς οὐρανοῦ καὶ
γῆς καὶ πάσης τῆς περιόδου γεγονέναι φῶμεν; τὸ φρόνιμον
185
(c) καὶ ἀρετῆς πλῆρες, ἢ τὸ μηδέτερα κεκτημένον; βούλεσθε οὖν

 (e) τατόν τε καὶ θειότατόν ἐστιν πάντων ὧν κίνησις γένεσιν

παραλαβοῦσα ἀέναον οὐσίαν ἐπόρισεν· ἓν δὲ τὸ περὶ τὴν
φοράν, ὡς ἔχει τάξεως, ἄστρων τε καὶ ὅσων ἄλλων ἐγκρατὴς
νοῦς ἐστιν τὸ πᾶν διακεκοσμηκώς. ὁ γὰρ ἰδὼν ταῦτα μὴ
φαύλως μηδ’ ἰδιωτικῶς, οὐδεὶς οὕτως ἄθεος ἀνθρώπων ποτὲ (5)

 97.Δημοσθένης. Philippica 4 [Sp.] {0014.010} (4 B.C.) Sec. 62

line 8
 σεσθε (ἄρχειν γὰρ εἰώθατε), πράγματα δὲ παρασχεῖν αὐτῷ,

ἂν καιρὸν λάβητε, πλείω τῶν ἄλλων ἀνθρώπων ἁπάντων
δυνήσεσθε. διὰ ταῦθ’ ὑμῶν οὐχὶ φείσεται, εἴπερ ἐγκρατὴς
(63) γενήσεται. ὡς οὖν ὑπὲρ τῶν ἐσχάτων ἐσομένου τοῦ ἀγῶ-
νος, οὕτω προσήκει γιγνώσκειν, καὶ τοὺς πεπρακότας αὑτοὺς

 98. Αριστοτέλης. . De anima {0086.002} (4 B.C.) Bekker P. 433a

line 7
 ἑτέρου τινὸς κυρίου ὄντος τοῦ ποιεῖν κατὰ τὴν ἐπιστήμην,

ἀλλ’ (5)
οὐ τῆς ἐπιστήμης. ἀλλὰ μὴν οὐδ’ ἡ ὄρεξις ταύτης κυρία τῆς
κινήσεως· οἱ γὰρ ἐγκρατεῖς ὀρεγόμενοι καὶ ἐπιθυμοῦντες οὐ
πράττουσιν ὧν ἔχουσι τὴν ὄρεξιν, ἀλλ’ ἀκολουθοῦσι τῷ νῷ.
Φαίνεται δέ γε δύο ταῦτα κινοῦντα, ἢ ὄρεξις ἢ νοῦς, εἴ

 99. Αριστοτέλης. . Ἀθηναίων πολιτεία. (4 B.C.) Sec. 35 subsec. 4

line 1
 γμονας ὄντας καὶ πονηροὺς ἀνῄρουν, ἐφ’ οἷς ἔχαιρεν ἡ

πόλις γιγνομένοις, ἡγούμενοι τοῦ βελτίστου χάριν ποιεῖν (5)
(4) αὐτούς. ἐπεὶ δὲ τὴν πόλιν ἐγκρατέστερον ἔσχον, οὐδενὸς
ἀπείχοντο τῶν πολιτῶν, ἀλλ’ ἀπέκτειναν τοὺς καὶ ταῖς
οὐσίαις καὶ τῷ γένει καὶ τοῖς ἀξιώμασιν προέχοντας, ὑπεξ-

186
 100. Αριστοτέλης. . De caelo {0086.005} (4 B.C.) Bekker P. 290a

line 20
 διὰ τὴν ἀσθένειαν. Ὅπερ αἴτιον ἴσως καὶ τοῦ στίλβειν φαίνε-
σθαι τοὺς ἀστέρας τοὺς ἐνδεδεμένους, τοὺς δὲ πλάνητας μὴ
στίλβειν· οἱ μὲν γὰρ πλάνητες ἐγγύς εἰσιν, ὥστ’ ἐγκρατὴς (20)
οὖσα πρὸς αὐτοὺς ἀφικνεῖται ἡ ὄψις· πρὸς δὲ τοὺς μένοντας
κραδαίνεται διὰ τὸ μῆκος, ἀποτεινομένη πόρρω λίαν...
Εχθρός
 ἥ μ’ ἐφίλει τ’ ἐκόμει τε. τί τοι τάδε μυθολογεύω; (450)

ἤδη γάρ τοι χθιζὸς ἐμυθεόμην ἐνὶ οἴκῳ
σοί τε καὶ ἰφθίμῃ ἀλόχῳ· ἐχθρὸν δέ μοί ἐστιν
αὖτις ἀριζήλως εἰρημένα μυθολογεύειν.” (13) ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ Ν
2. Όμηρος Οδύσσεια. (8 B.C.) Book 14 line 156
 [ἕσσαι με χλαῖνάν τε χιτῶνά τε, εἵματα καλά·]

πρὶν δέ κε, καὶ μάλα περ κεχρημένος, οὔ τι δεχοίμην. (155)
ἐχθρὸς γάρ μοι κεῖνος ὁμῶς Ἀΐδαο πύλῃσι
γίνεται, ὃς πενίῃ εἴκων ἀπατήλια βάζει.
ἴστω νῦν Ζεὺς πρῶτα θεῶν ξενίη τε τράπεζα

 οὐκ ἄν τις τούτων γε ἐΰθρονον Ἠῶ ἵκοιτο.”

τὴν δ’ αὖτε προσέειπε περίφρων Πηνελόπεια·
“μαῖ’, ἐχθροὶ μὲν πάντες, ἐπεὶ κακὰ μηχανόωνται·
Ἀντίνοος δὲ μάλιστα μελαίνῃ κηρὶ ἔοικε. (500)
ξεῖνός τις δύστηνος ἀλητεύει κατὰ δῶμα

 ἧι περ δὴ κρανέω τε καὶ ὡς τετελεσμένον ἔσται, (310)

ὡς μή μοι τρύζητε παρήμενοι ἄλλοθεν ἄλλος·
ἐχθρὸς γάρ μοι κεῖνος ὁμῶς Ἀΐδαο πύληισιν,
ὅς χ’ ἕτερον μὲν κεύθηι ἐνὶ φρεσίν, ἄλλο δὲ εἴπηι·
187
αὐτὰρ ἐγὼν ἐρέω ὥς μοι δοκεῖ εἶναι ἄριστα.

 5. Ησίοδος. Θεογονία. (8/7 B.C.?) Line 766
 τοῦ δὲ σιδηρέη μὲν κραδίη, χάλκεον δέ οἱ ἦτορ

νηλεὲς ἐν στήθεσσιν· ἔχει δ’ ὃν πρῶτα λάβῃσιν (765)
ἀνθρώπων· ἐχθρὸς δὲ καὶ ἀθανάτοισι θεοῖσιν.
ἔνθα θεοῦ χθονίου πρόσθεν δόμοι ἠχήεντες
[ἰφθίμου τ’ Ἀίδεω καὶ ἐπαινῆς Περσεφονείης]

 ὥς κέ τοι ἵλαον κραδίην καὶ θυμὸν ἔχωσιν, (340)

ὄφρ’ ἄλλων ὠνῇ κλῆρον, μὴ τὸν τεὸν ἄλλος.
Τὸν φιλέοντ’ ἐπὶ δαῖτα καλεῖν, τὸν δ’ ἐχθρὸν ἐᾶσαι·
τὸν δὲ μάλιστα καλεῖν ὅστις σέθεν ἐγγύθι ναίει·
εἰ γάρ τοι καὶ χρῆμ’ ἐγκώμιον ἄλλο γένηται,

 7. Αισχύλος. Supplices {0085.001} (6-5 B.C.) Line 1008
 πρὸς ταῦτα μὴ πάθωμεν ὧν πολὺς πόνος

πολὺς δὲ πόντος οὕνεκ’ ἠρόθη δορί,
μηδ’ αἶσχος ἡμῖν, ἡδονὴν δ’ ἐχθροῖς ἐμοῖς
πράξωμεν. οἴκησις δὲ καὶ διπλῆ πάρα·
τὴν μὲν Πελασγός, τὴν δὲ καὶ πόλις διδοῖ, (1010)

 8. Αισχύλος. Πέρσαι. (6-5 B.C.) Line 328
 Συέννεσίς τε πρῶτος εἰς εὐψυχίαν,

Κιλίκων ἄπαρχος, εἷς ἀνὴρ πλεῖστον πόνον
ἐχθροῖς παρασχών, εὐκλεῶς ἀπώλετο.
τοιῶνδ’ ἄρ’ ὄντων ὧν ὑπεμνήσθην πέρι,
πολλῶν παρόντων ὀλίγ’ ἀπαγγέλλω κακά. (330)

 Πὰν ἐμβατεύει ποντίας ἀκτῆς ἔπι.

ἐνταῦθα πέμπει τούσδ’, ὅπως, ὅτ’ ἐκ νεῶν (450)
φθαρέντες ἐχθροὶ νῆσον ἐκσῳζοίατο,
188
κτείνοιεν εὐχείρωτον Ἑλλήνων στρατόν,

φίλους δ’ ὑπεκσῴζοιεν ἐναλίων πόρων,

 Ξε. καὶ πλέον ἢ παπαῖ μὲν οὖν.

Χο. δίδυμα γάρ ἐστι καὶ τριπλᾶ—
Ξε. λυπρά, χάρματα δ’ ἐχθροῖς.
Χο. καὶ σθένος γ’ ἐκολούθη— (1035)
Ξε. γυμνός εἰμι προπομπῶν.

 πόνων ἐμῶν θεωρός, ἢ τί δὴ θέλων;

ὁρᾶτε δεσμώτην με δύσποτμον θεόν,
τὸν Διὸς ἐχθρόν, τὸν πᾶσι θεοῖς (120)
δι’ ἀπεχθείας ἐλθόνθ’ ὁπόσοι
τὴν Διὸς αὐλὴν εἰσοιχνεῦσιν,

 Θουκυδίδης ιστορίαι. (5 B.C.) Book 1 ch. 33 sec. 3 line 5
 ἔσεσθαι, γνώμης ἁμαρτάνει καὶ οὐκ αἰσθάνεται τοὺς Λακε-

δαιμονίους φόβῳ τῷ ὑμετέρῳ πολεμησείοντας καὶ τοὺς
Κορινθίους δυναμένους παρ’ αὐτοῖς καὶ ὑμῖν ἐχθροὺς ὄντας (5)
καὶ προκαταλαμβάνοντας ἡμᾶς νῦν ἐς τὴν ὑμετέραν ἐπι-
χείρησιν, ἵνα μὴ τῷ κοινῷ ἔχθει κατ’ αὐτοὺς μετ’ ἀλλήλων

 εἶτα ἐν ἀδικήματι θήσονται πεισθέντων ὑμῶν ἃ δεόμεθα.

(4) πολὺ δὲ ἐν πλέονι αἰτίᾳ ἡμεῖς μὴ πείσαντες ὑμᾶς ἕξομεν·
ἡμᾶς μὲν γὰρ κινδυνεύοντας καὶ οὐκ ἐχθροὺς ὄντας ἀπώσεσθε,
τῶνδε δὲ οὐχ ὅπως κωλυταὶ ἐχθρῶν ὄντων καὶ ἐπιόντων
γενήσεσθε, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τῆς ὑμετέρας ἀρχῆς δύναμιν προσ-

 δεδιὸς αὐτοῦ ἰσχὺν ἔχον τοὺς ἐναντίους μᾶλλον φοβῆσον, τὸ

δὲ θαρσοῦν μὴ δεξαμένου ἀσθενὲς ὂν πρὸς ἰσχύοντας τοὺς
189
ἐχθροὺς ἀδεέστερον ἐσόμενον, καὶ ἅμα οὐ περὶ τῆς Κερκύρας

(5)
νῦν τὸ πλέον ἢ καὶ τῶν Ἀθηνῶν βουλευόμενος, καὶ οὐ τὰ
κράτιστα αὐταῖς προνοῶν, ὅταν ἐς τὸν μέλλοντα καὶ ὅσον οὐ

 (1) ‘Δικαιώματα μὲν οὖν τάδε πρὸς ὑμᾶς ἔχομεν ἱκανὰ κατὰ

τοὺς Ἑλλήνων νόμους, παραίνεσιν δὲ καὶ ἀξίωσιν χάριτος
τοιάνδε, ἣν οὐκ ἐχθροὶ ὄντες ὥστε βλάπτειν οὐδ’ αὖ φίλοι
ὥστ’ ἐπιχρῆσθαι, ἀντιδοθῆναι ἡμῖν ἐν τῷ παρόντι φαμὲν
(2) χρῆναι. νεῶν γὰρ μακρῶν σπανίσαντές ποτε πρὸς τὸν

 Απ. οὔκουν δοκεῖ σοι τήνδε μοι δοῦναι χάριν; (60)

Θα. οὐ δῆτ’· ἐπίστασαι δὲ τοὺς ἐμοὺς τρόπους.
Απ. ἐχθρούς γε θνητοῖς καὶ θεοῖς στυγουμένους.
Θα. οὐκ ἂν δύναιο πάντ’ ἔχειν ἃ μή σε δεῖ.
Απ. ἦ μὴν σὺ παύσῃ καίπερ ὠμὸς ὢν ἄγαν·

 μείων ἐγίγνετ’, ἀξενώτερος δ’ ἐγώ.

καὶ πρὸς κακοῖσιν ἄλλο τοῦτ’ ἂν ἦν κακόν,
δόμους καλεῖσθαι τοὺς ἐμοὺς ἐχθροξένους.
αὐτὸς δ’ ἀρίστου τοῦδε τυγχάνω ξένου,
ὅταν ποτ’ Ἄργους διψίαν ἔλθω χθόνα. (560)

 γυναικοπληθεῖς· οὐ γὰρ ἐξανέξομαι

λεύσσων δάμαρτος τῆς ἐμῆς ὁμήλικας.
ἐρεῖ δέ μ’ ὅστις ἐχθρὸς ὢν κυρεῖ τάδε·
Ἰδοῦ τὸν αἰσχρῶς ζῶνθ’, ὃς οὐκ ἔτλη θανεῖν, (955)
ἀλλ’ ἣν ἔγημεν ἀντιδοὺς ἀψυχίᾳ


190
 Ὃν ἐφ’ ἡμετέρᾳ γῇ Πολυνείκης (110)

ἀρθεὶς νεικέων ἐξ ἀμφιλόγων
ἤγαγεν ἐχθρόν· ὁ δ’ ὀξέα κλάζων
αἰετὸς εἰς γῆν ὣς ὑπερέπτη,
λευκῆς χιόνος πτέρυγι στεγανός,

 τούτου γὰρ οὕνεκ’ ἄνδρες εὔχονται γονὰς

κατηκόους φύσαντες ἐν δόμοις ἔχειν,
ὡς καὶ τὸν ἐχθρὸν ἀνταμύνωνται κακοῖς,
καὶ τὸν φίλον τιμῶσιν ἐξ ἴσου πατρί.
Ὅστις δ’ ἀνωφέλητα φιτύει τέκνα, (645)

 Ὅστις δ’ ἀνωφέλητα φιτύει τέκνα, (645)

τί τόνδ’ ἂν εἴποις ἄλλο πλὴν αὑτῷ πόνους
φῦσαι, πολὺν δὲ τοῖσιν ἐχθροῖσιν γέλων;
Μή νύν ποτ’, ὦ παῖ, τὰς φρένας γ’ ὑφ’ ἡδονῆς
γυναικὸς οὕνεκ’ ἐκβάλῃς, εἰδὼς ὅτι
 τῶν ὑπερακρίων προστὰς μηχανᾶται τοιάδε· τρωματίσας

ἑωυτόν τε καὶ ἡμιόνους ἤλασε ἐς τὴν ἀγορὴν τὸ ζεῦγος ὡς (20)
ἐκπεφευγὼς τοὺς ἐχθρούς, οἵ μιν ἐλαύνοντα ἐς ἀγρὸν
ἠθέλησαν ἀπολέσαι δῆθεν, ἐδέετό τε τοῦ δήμου φυλακῆς
τινος πρὸς αὐτοῦ κυρῆσαι, πρότερον εὐδοκιμήσας ἐν τῇ

 Ἀμφιάρεω ἀνέθηκε οἰκήιά τε ἐόντα καὶ τῶν πατρωίων

χρημάτων ἀπαρχήν, τὰ δὲ ἄλλα ἀναθήματα ἐξ ἀνδρὸς
ἐγένετο οὐσίης ἐχθροῦ, ὅς οἱ πρὶν ἢ βασιλεῦσαι ἀντι- (15)
στασιώτης κατεστήκεε συσπεύδων Πανταλέοντι γενέσθαι
τὴν Λυδῶν ἀρχήν. Ὁ δὲ Πανταλέων ἦν Ἀλυάττεω μὲν


191
 αὐτῆς Δημαρήτῳ, ἐπ’ ᾧ τε, ἢν αὐτὸν καταστήσῃ βασιλέα

ἀντὶ Δημαρήτου, ἕψεταί οἱ ἐπ’ Αἰγινήτας. Ὁ δὲ Λευτυ-
χίδης ἦν ἐχθρὸς τῷ Δημαρήτῳ μάλιστα γεγονὼς διὰ (5)
πρῆγμα τοιόνδε. Ἁρμοσαμένου Λευτυχίδεω Πέρκαλον τὴν
Χίλωνος τοῦ Δημαρμένου θυγατέρα ὁ Δημάρητος ἐπιβου-

 γέγονας καί τοι πατήρ ἐστι Ἀστράβακος ὁ ἥρως, ἢ

Ἀρίστων· ἐν γάρ σε τῇ νυκτὶ ταύτῃ ἀναιρέομαι. Τῇ δέ σεο (20)
μάλιστα κατάπτονται οἱ ἐχθροί, λέγοντες ὡς αὐτὸς ὁ
Ἀρίστων, ὅτε αὐτῷ σὺ ἠγγέλθης γεγενημένος, πολλῶν
ἀκουόντων οὐ φήσειέ σε ἑωυτοῦ εἶναι (τὸν χρόνον γάρ, τοὺς

 τοὺς εἵλωτας ἀπὸ τοῦ βωμοῦ ἀπαγαγόντας μαστιγῶσαι, καὶ

αὐτὸς ἔθυσε. Ποιήσας δὲ ταῦτα ἀπήιε ἐς τὴν Σπάρτην.
(82) Νοστήσαντα δέ μιν ὑπῆγον οἱ ἐχθροὶ ὑπὸ τοὺς ἐφόρους,
φάμενοί μιν δωροδοκήσαντα οὐκ ἑλεῖν τὸ Ἄργος, παρεὸν
εὐπετέως μιν ἑλεῖν. Ὁ δέ σφι ἔλεξε, —οὔτε εἰ ψευδόμενος

 189. Αντιφών. Tetralogia 1 {0028.002} (5 B.C.) Tetralogy 1 sec.

5 line 6
 ἐστιν ἢ τὸν μεγάλα μὲν κακὰ προπεπονθότα, ἔτι δὲ μείζονα

ἐπίδοξον ὄντα πάσχειν; ἔστι δ’ ὁ διωκόμενος οὗτος· ἐκ (5)
παλαιοῦ γὰρ ἐχθρὸς ὢν αὐτοῦ πολλὰς μὲν καὶ μεγάλας
γραφὰς διώξας οὐδεμίαν εἷλεν, (6) ἔτι δὲ μείζους καὶ
πλείους διωχθεὶς οὐδεπώποτ’ ἀποφυγὼν ἱκανὸν μέρος τῶν

 καὶ δεινὸν, ὦ ἄνδρες· ἵνα μὲν ἐξῆν αὐτοῖς, εἴ τι ἠδίκουν

ἐγὼ τὴν πόλιν ἢ ἐν χορηγίᾳ ἢ ἐν ἄλλοις τισίν, ἀποφήνασι
καὶ ἐξελέγξασιν ἄνδρα τε ἐχθρὸν τιμωρήσασθαι καὶ τὴν
πόλιν ὠφελῆσαι, ἐνταῦθα μὲν οὐδεὶς πώποτε οἷός τε (5)
ἐγένετο αὐτῶν οὔτε μικρὸν οὔτε μέγα ἐξελέγξαι ἀδικοῦντα

192
 191. Αντιφών. Fragmenta {0028.007} (5 B.C.) Treatise 5

fragment 2 line 2
 no. 68.
(2) ... κἀγὼ μὲν ὁ μοχθηρός, ὅντινα ἐχρῆν τεθνηκέναι,
ζῶ τοῖς ἐχθροῖς κατάγελως (Photius, p. 278; Suidas, ii,
p. 896). Blass, no. 70.
 198.Ισοκράτης. In Lochitem (orat. 20) {0010.003} (5-4 B.C.)

Sec. 14 line 6
 αἰσθέσθαι πρὶν κακῶς τινὰ παθεῖν ὑπ’ αὐτῶν, ἀλλ’ οὖν γ’

ἐπειδὰν γνωρισθῶσι, προσήκει πᾶσι μισεῖν τοὺς τοιούτους (5)
καὶ κοινοὺς ἐχθροὺς νομίζειν.
(15) Ἐνθυμεῖσθε δ’ ὅτι τῶν μὲν περὶ τὰς οὐσίας κινδύνων
οὐ μέτεστι τοῖς πένησιν, τῆς δ’ εἰς τὰ σώματ’ αἰκίας

 199.Ισοκράτης. De bigis (orat. 16) . (5-4 B.C.) Sec. 10 line 2
 τελευτῶν ἐπὶ Λακεδαιμονίους ἠναγκάσθη καταφυγεῖν.

(10) Καὶ τὰ μὲν γενόμενα ταῦτ’ ἐστίν· τοσοῦτον δὲ τοῖς
ἐχθροῖς τῆς ὕβρεως περίεστιν ὥσθ’ οὕτως ἀνόμως τοῦ
πατρὸς ἐκπεσόντος ὡς δεινὰ δεδρακότος αὐτοῦ κατηγο-
ροῦσιν, καὶ διαβάλλειν ἐπιχειροῦσιν ὡς Δεκέλειάν τ’ ἐπε-

 καθεστηκυίας, εἰς τοῦτο δὲ μανίας ἀμφοτέρων ἀφιγμένων

ὥστε μηδετέροις μηδεμίαν ἐλπίδ’ εἶναι σωτηρίας· (17) οἱ
μὲν γὰρ τοὺς ἔχοντας τὴν πόλιν ἐχθροὺς ἐνόμιζον μᾶλλον
ἢ Λακεδαιμονίους, οἱ δὲ τοὺς ἐκ Δεκελείας μετεπέμποντο,
ἡγούμενοι κρεῖττον εἶναι τοῖς πολεμίοις τὴν πατρίδα παρα-
 228. Αριστοφάνης κωμικός. Acharnenses {0019.001} (5-4 B.C.)

Line 225
 μηδέ περ γέροντας ὄντας ἐκφυγὼν Ἀχαρνέας,

ὅστις, ὦ Ζεῦ πάτερ καὶ θεοί, (223-224)
τοῖσιν ἐχθροῖσιν ἐσπείσατο, (225)
οἷσι παρ’ ἐμοῦ πόλεμος ἐχθοδοπὸς
193
αὔξεται τῶν ἐμῶν χωρίων·


Line 934
 τοι καὶ ψοφεῖ λάλον τι καὶ

πυρορραγὲς
κἄλλως θεοῖσιν ἐχθρόν. (934)
ΧΟ. Τί χρήσεταί ποτ’ αὐτῷ; (935)
ΔΙ. Πάγχρηστον ἄγγος ἔσται,


34
 ΟΙ. Βʹ Ἔγωγε.
ΟΙ. Αʹ Ποίῳ χρώμενος τεκμηρίῳ; (33)
ΟΙ. Βʹ Ὁτιὴ θεοῖσιν ἐχθρός εἰμ’. Οὐκ εἰκότως;
ΟΙ. Αʹ Εὖ προσβιβάζεις μ’. Ἀλλ’ ἑτέρᾳ πῃ
σκεπτέον. (35)
Βούλει τὸ πρᾶγμα τοῖς θεαταῖσιν φράσω;
 (14) πόλεως δυνατοῦ· ἐθέλοντος δὲ τότε κρίνεσθαι παραχρῆμα

τῆς αἰτίας ἄρτι γεγενημένης ὡς ἠσεβηκότος εἰς τὰ μυστήρια,
ὑπερβαλλόμενοι οἱ ἐχθροὶ τὰ δοκοῦντα δίκαια εἶναι ἀπόντα
(15) αὐτὸν ἐστέρησαν τῆς πατρίδος· ἐν ᾧ χρόνῳ ὑπὸ ἀμηχανίας
δουλεύων ἠναγκάσθη μὲν θεραπεύειν τοὺς ἐχθίστους, κιν-

 καινῶν δεῖσθαι πραγμάτων οὐδὲ μεταστάσεως· ὑπάρχειν

γὰρ ἐκ τοῦ δήμου αὐτῷ μὲν τῶν τε ἡλικιωτῶν πλέον ἔχειν
τῶν τε πρεσβυτέρων μὴ ἐλαττοῦσθαι, τοῖς δ’ αὐτοῦ ἐχθροῖς
†τοιούτοις δοκεῖν εἶναι οἵοισπερ πρότερον†, ὕστερον δὲ δυνα- (5)
σθεῖσιν ἀπολλύναι τοὺς βελτίστους, αὐτοὺς δὲ μόνους λει-


194
 ὄντων τῇ πόλει γενέσθαι μόνος κινδυνεύσαι ἡγεμὼν κατα-

(18) στῆναι. Ἀλκιβιάδης δὲ πρὸς τὴν γῆν ὁρμισθεὶς ἀπέβαινε
μὲν οὐκ εὐθύς, φοβούμενος τοὺς ἐχθρούς· ἐπαναστὰς δὲ
ἐπὶ τοῦ καταστρώματος ἐσκόπει τοὺς αὑτοῦ ἐπιτηδείους,
(19) εἰ παρείησαν. κατιδὼν δὲ Εὐρυπτόλεμον τὸν Πεισιάνακτος,

sec. b line 9
 διαφορὰ ποιεῖ; ὧδε δὲ σκοπῶμεν. ἆρ’ ἂν εἰ διαφεροίμεθα

ἐγώ τε καὶ σὺ περὶ ἀριθμοῦ ὁπότερα πλείω, ἡ περὶ τούτων
διαφορὰ ἐχθροὺς ἂν ἡμᾶς ποιοῖ καὶ ὀργίζεσθαι ἀλλήλοις,
ἢ ἐπὶ λογισμὸν ἐλθόντες περί γε τῶν τοιούτων ταχὺ ἂν (10)
(c) ἀπαλλαγεῖμεν;


sec. c line 11
 ΕΥΘ. Πῶς γὰρ οὔ;

ΣΩ. Περὶ τίνος δὲ δὴ διενεχθέντες καὶ ἐπὶ τίνα κρίσιν (10)
οὐ δυνάμενοι ἀφικέσθαι ἐχθροί γε ἂν ἀλλήλοις εἶμεν καὶ
ὀργιζοίμεθα; ἴσως οὐ πρόχειρόν σοί ἐστιν, ἀλλ’ ἐμοῦ λέγον-
(d) τος σκόπει εἰ τάδε ἐστὶ τό τε δίκαιον καὶ τὸ ἄδικον καὶ


sec. d line 4
 καλὸν καὶ αἰσχρὸν καὶ ἀγαθὸν καὶ κακόν. ἆρα οὐ ταῦτά

ἐστιν περὶ ὧν διενεχθέντες καὶ οὐ δυνάμενοι ἐπὶ ἱκανὴν
κρίσιν αὐτῶν ἐλθεῖν ἐχθροὶ ἀλλήλοις γιγνόμεθα, ὅταν γι-
γνώμεθα, καὶ ἐγὼ καὶ σὺ καὶ οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι πάντες; (5)
ΕΥΘ. Ἀλλ’ ἔστιν αὕτη ἡ διαφορά, ὦ Σώκρατες, καὶ


sec. b line 3
 (b) ὥστε, ὦ Εὐθύφρων, ὃ σὺ νῦν ποιεῖς τὸν πατέρα κολά-

ζων, οὐδὲν θαυμαστὸν εἰ τοῦτο δρῶν τῷ μὲν Διὶ προσφιλὲς
ποιεῖς, τῷ δὲ Κρόνῳ καὶ τῷ Οὐρανῷ ἐχθρόν, καὶ τῷ μὲν
Ἡφαίστῳ φίλον, τῇ δὲ Ἥρᾳ ἐχθρόν, καὶ εἴ τις ἄλλος τῶν
195
θεῶν ἕτερος ἑτέρῳ διαφέρεται περὶ αὐτοῦ, καὶ ἐκείνοις κατὰ (5)


sec. b line 4
 ζων, οὐδὲν θαυμαστὸν εἰ τοῦτο δρῶν τῷ μὲν Διὶ προσφιλὲς

ποιεῖς, τῷ δὲ Κρόνῳ καὶ τῷ Οὐρανῷ ἐχθρόν, καὶ τῷ μὲν
Ἡφαίστῳ φίλον, τῇ δὲ Ἥρᾳ ἐχθρόν, καὶ εἴ τις ἄλλος τῶν
θεῶν ἕτερος ἑτέρῳ διαφέρεται περὶ αὐτοῦ, καὶ ἐκείνοις κατὰ (5)
τὰ αὐτά.

 406. Λυσίας. De caede Eratosthenis {0540.001} (5-4 B.C.) Sec.

16 line 4
 ἐμῆς ἐπιτηροῦσα, «Εὐφίλητε» ἔφη «μηδεμιᾷ πολυπραγ-

μοσύνῃ προσεληλυθέναι με νόμιζε πρὸς σέ· ὁ γὰρ ἀνὴρ
ὁ ὑβρίζων εἰς σὲ καὶ τὴν σὴν γυναῖκα ἐχθρὸς ὢν ἡμῖν
τυγχάνει. ἐὰν οὖν λάβῃς τὴν θεράπαιναν τὴν εἰς ἀγο- (5)
ρὰν βαδίζουσαν καὶ διακονοῦσαν ὑμῖν καὶ βασανίσῃς,

 407. Λυσίας. De caede Eratosthenis {0540.001} (5-4 B.C.) Sec.

28 line 3
 (28) οὐδὲν ἔχων, ᾧ τοὺς εἰσελθόντας ἂν ἠμύνατο. ἀλλ’, ὦ

ἄνδρες, οἶμαι καὶ ὑμᾶς εἰδέναι ὅτι οἱ μὴ τὰ δίκαια πράτ-
τοντες οὐχ ὁμολογοῦσι τοὺς ἐχθροὺς λέγειν ἀληθῆ, ἀλ-
λ’ αὐτοὶ ψευδόμενοι καὶ τὰ τοιαῦτα μηχανώμενοι ὀργὰς
τοῖς ἀκούουσι κατὰ τῶν τὰ δίκαια πραττόντων παρασκευά- (5)

 408. Λυσίας. Epitaphius [Sp.] {0540.002} (5-4 B.C.) Sec. 8 line 2
 ἄνω θεοὺς ἀσεβεῖσθαι, τὸ μὲν πρῶτον πέμψαντες κήρυκας

(8) ἐδέοντο αὐτῶν δοῦναι τῶν νεκρῶν ἀναίρεσιν, νομίζοντες
ἀνδρῶν μὲν ἀγαθῶν εἶναι ζῶντας τοὺς ἐχθροὺς τιμωρήσα-
σθαι, ἀπιστούντων δὲ σφίσιν αὐτοῖς ἐν τοῖς τῶν τεθνεώ-
των σώμασι τὴν εὐψυχίαν ἐπιδείκνυσθαι· οὐ δυνάμενοι δὲ
 440.Δημοσθένης. Philippica 1 {0014.004} (4 B.C.) Sec. 24 line 8

196
 ξένοι καὶ ὑμεῖς μετ’ ἐκείνων. ἐξ οὗ δ’ αὐτὰ καθ’ αὑτὰ τὰ

ξενικὰ ὑμῖν στρατεύεται, τοὺς φίλους νικᾷ καὶ τοὺς συμμά-
χους, οἱ δ’ ἐχθροὶ μείζους τοῦ δέοντος γεγόνασιν. καὶ παρα-
κύψαντ’ ἐπὶ τὸν τῆς πόλεως πόλεμον, πρὸς Ἀρτάβαζον καὶ
πανταχοῖ μᾶλλον οἴχεται πλέοντα, ὁ δὲ στρατηγὸς
ἀκολουθεῖ, (10)

 γωνίζεται· ὅποι δ’ ἂν στρατηγὸν καὶ ψήφισμα κενὸν καὶ

τὰς ἀπὸ τοῦ βήματος ἐλπίδας ἐκπέμψητε, οὐδὲν ὑμῖν τῶν (5)
δεόντων γίγνεται, ἀλλ’ οἱ μὲν ἐχθροὶ καταγελῶσιν, οἱ δὲ
(46) σύμμαχοι τεθνᾶσι τῷ δέει τοὺς τοιούτους ἀποστόλους. οὐ
γὰρ ἔστιν, οὐκ ἔστιν ἕν’ ἄνδρα δυνηθῆναί ποτε ταῦθ’ ὑμῖν

 παρόντας ὁρᾶν. νῦν δ’ εἰς τοῦθ’ ἥκει τὰ πράγματ’ αἰσχύνης (5)

ὥστε τῶν στρατηγῶν ἕκαστος δὶς καὶ τρὶς κρίνεται παρ’
ὑμῖν περὶ θανάτου, πρὸς δὲ τοὺς ἐχθροὺς οὐδεὶς οὐδ’ ἅπαξ
αὐτῶν ἀγωνίσασθαι περὶ θανάτου τολμᾷ, ἀλλὰ τὸν τῶν
ἀνδραποδιστῶν καὶ λωποδυτῶν θάνατον μᾶλλον αἱροῦνται
 461. Αριστοτέλης. . Ἀθηναίων πολιτεία. (4 B.C.) Sec. 23 subsec.

5 line 5
 τὴν ἐν Σαλαμῖνι ναυμαχίαν, ἐπὶ Τιμοσθένους ἄρχοντος,

καὶ τοὺς ὅρκους ὤμοσεν τοῖς Ἴωσ[ιν], ‖ ὥστε τὸν αὐτὸν
ἐχθρὸν εἶναι καὶ φίλον, ἐφ’ οἷς καὶ τοὺς μύδρους ἐν τῷ (5)
πελάγει καθεῖσαν.
24.
(1) Μετὰ δὲ ταῦτα θαρρούσης ἤδη τῆς πόλεως, καὶ χρημά-

 462. Αριστοτέλης. . Ηθικά Ευδήμια. (4 B.C.) Bekker P. 1235a

line 17
 καὶ τὸ (16)
“μεταβολὴ πάντων γλυκύ.” (16)
ἡ δὲ μεταβολὴ εἰς τοὐναντίον. τὸ δ’ ὅμοιον ἐχθρὸν τῷ ὁμοίῳ· καὶ
197
γὰρ
“κεραμεὺς κεραμεῖ κοτέει”,
καὶ τὰ ἀπὸ τῶν αὐτῶν τρεφόμενα πολέμια ἀλλήλοις ζῷα.


line 18
 ἐπὶ τοῦ ἀκρατοῦς καὶ ἐγκρατοῦς εἴρηται πῶς ἑκὼν ἢ ἄκων,

τῷ τὰ μέρη ἔχειν πως πρὸς ἄλληλα τὰ τῆς ψυχῆς, καὶ
ὅμοιον τὰ τοιαῦτα πάντα, εἰ φίλος αὐτὸς αὑτῷ καὶ ἐχ-
θρός, καὶ εἰ ἀδικεῖ τις αὐτὸς αὑτόν. πάντα γὰρ ἐν δυσὶ
ταῦτα καὶ διῃρημένοις· ᾗ δὴ δύο πως καὶ ἡ ψυχή, ὑπάρ- (20)
χει πως ταῦτα, ᾗ δ’ οὐ διῃρημένα, οὐχ ὑπάρχει.

 464. Αριστοτέλης. . Ηθικά Ευδήμια. (4 B.C.) Bekker P. 1240b

line 14
 δὲ ταῦτα τῷ ἀγαθῷ ὑπάρχει πρὸς αὑτόν. ἐν γὰρ τῷ πο-

νηρῷ διαφωνεῖ, οἷον ἐν τῷ ἀκρατεῖ. καὶ διὰ τοῦτο δοκεῖ
καὶ ἐχθρὸν ἐνδέχεσθαι αὐτὸν αὑτῷ εἶναι· ᾗ δ’ εἷς καὶ
ἀδιαίρετος, ὀρεκτὸς αὐτὸς αὑτοῦ. τοιοῦτος ὁ ἀγαθὸς καὶ ὁ (15)
κατ’ ἀρετὴν φίλος, ἐπεὶ ὅ γε μοχθηρὸς οὐχ εἷς ἀλλὰ πολ-

 465. Αριστοτέλης. . Φυσικά. (4 B.C.) Bekker P. 252a line 29
 μὲν τὸ συνάγειν, τοῦ δὲ τὸ διακρίνειν. εἰ δὲ προσοριεῖται

τὸ ἐν μέρει, λεκτέον ἐφ’ ὧν οὕτως, ὥσπερ ὅτι ἔστιν τι ὃ συ-
νάγει τοὺς ἀνθρώπους, ἡ φιλία, καὶ φεύγουσιν οἱ ἐχθροὶ
ἀλλήλους· τοῦτο γὰρ ὑποτίθεται καὶ ἐν τῷ ὅλῳ εἶναι· φαί- (30)
νεται γὰρ ἐπί τινων οὕτως. τὸ δὲ καὶ δι’ ἴσων χρόνων δεῖ-

 466. Αριστοτέλης. . Ποιητική. (4 B.C.) Bekker P. 1453b line 17
 τῶν συμπιπτόντων, λάβωμεν. ἀνάγκη δὴ ἢ φίλων εἶναι (15)

πρὸς ἀλλήλους τὰς τοιαύτας πράξεις ἢ ἐχθρῶν ἢ μηδετέ-
ρων. ἂν μὲν οὖν ἐχθρὸς ἐχθρόν, οὐδὲν ἐλεεινὸν οὔτε
ποιῶν οὔτε μέλλων, πλὴν κατ’ αὐτὸ τὸ πάθος· οὐδ’ ἂν
μηδετέρως ἔχοντες· ὅταν δ’ ἐν ταῖς φιλίαις ἐγγένηται τὰ
198
 496. ALCIDAMAS Rhet. Fragmenta {0610.001} (4 B.C.)

Fragment 16 sec. 28 line 5
 τοῖς ἡγεμόσι προσέχειν καὶ τὸ προσταττόμενον ποιεῖν καὶ τῷ

πλήθει
ἀρέσκειν παντί, αὑτόν τε παρέχειν ἄνδρα πανταχοῦ ἀγαθόν, τούς
τε φίλους εὖ ποιοῦντα καὶ τοὺς ἐχθροὺς κακῶς. ὧν τἀναντία πάν-
(5)
των οὗτος ἐπίσταται, τοὺς μὲν ἐχθροὺς ὠφελεῖν, τοὺς δὲ φίλους
κακῶς ποιεῖν.

 497. ALCIDAMAS Rhet. Fragmenta {0610.001} (4 B.C.)

Fragment 16 sec. 28 line 6
 ἀρέσκειν παντί, αὑτόν τε παρέχειν ἄνδρα πανταχοῦ ἀγαθόν, τούς

τε φίλους εὖ ποιοῦντα καὶ τοὺς ἐχθροὺς κακῶς. ὧν τἀναντία πάν-
(5)
των οὗτος ἐπίσταται, τοὺς μὲν ἐχθροὺς ὠφελεῖν, τοὺς δὲ φίλους
κακῶς ποιεῖν.
(29) ἀξιῶ δ’ ὑμᾶς ἔγωγε κοινῇ σκεψαμένους βουλεύσασθαι
  498. EPICURUS Phil. Epistularum fragmenta {0537.004} (4-3
B.C.) Fragment 93 line 24
  καὶ γραφέα Δημοκρίτου καὶ ἐν κώμαις γράμματα διδάσκειν.
Ἡράκλειτόν τε κυκητήν· καὶ Δημόκριτον Ληρόκριτον· καὶ
Ἀντίδωρον Σαννίδωρον· τούς τε Κυζικηνοὺς ἐχθροὺς τῆς
Ἑλλάδος· καὶ τοὺς διαλεκτικοὺς πολυφθόρους· Πύρρωνα (25)
δὲ ἀμαθῆ καὶ ἀπαίδευτον.
 514. Πλούταρχος. . et Phil. Lysander {0007.032} (A.D. 1-2) Ch. 8

sec. 1 line 5
 σχετο συγκαταλύσειν τε τὸν δῆμον καὶ συνεκ-

βαλεῖν τοὺς διαφόρους, μεταβαλομένων καὶ διαλ-
λαγέντων τοῖς ἐχθροῖς, φανερῶς μὲν ἥδεσθαι (5)
προσεποιεῖτο καὶ συνδιαλλάττειν, κρύφα δὲ
λοιδορῶν αὐτοὺς καὶ κακίζων παρώξυνεν ἐπι-

 515. Πλούταρχος. . et Phil. Lysander {0007.032} (A.D. 1-2) Ch. 8

sec. 4 line 7
199
 τὸ χρῆσθαι τοῖς θεοῖς ὥσπερ τοῖς πολεμίοις, (5)

μᾶλλον δὲ ὑβριστικώτερον. ὁ γὰρ ὅρκῳ παρα-
κρουόμενος τὸν μὲν ἐχθρὸν ὁμολογεῖ δεδιέναι, τοῦ
δὲ θεοῦ καταφρονεῖν.
9.
(1) Ὁ δ’ οὖν Κῦρος εἰς Σάρδεις μεταπεμψά-

 516. Πλούταρχος. . et Phil. Lysander {0007.032} (A.D. 1-2) Ch.

13 sec. 4 line 10
 κυρίους ποιῶν τιμῆς τε καὶ κολάσεως, πολλαῖς

δὲ παραγινόμενος αὐτὸς σφαγαῖς καὶ συνεκβάλ-
λων τοὺς τῶν φίλων ἐχθρούς, οὐκ ἐπιεικὲς ἐδίδου (10)
τοῖς Ἕλλησι δεῖγμα τῆς Λακεδαιμονίων ἀρχῆς,
(5) ἀλλὰ καὶ ὁ κωμικὸς Θεόπομπος ἔοικε ληρεῖν

 517. Πλούταρχος. . et Phil. Sulla {0007.033} (A.D. 1-2) Ch. 6 sec.

3 line 1
 μόνος μεγάλου μὲν παρὰ τοῖς πολίταις, μεγίστου

δὲ παρὰ τοῖς φίλοις, εὐτυχεστάτου δὲ καὶ παρὰ
(3) τοῖς ἐχθροῖς. ἀλλ’ οὐκ ἔπαθε ταὐτὸ Τιμοθέῳ τῷ
τοῦ Κόνωνος, ὅς, εἰς τὴν τύχην αὐτοῦ τὰ κατορ-
θώματα τῶν ἐχθρῶν τιθεμένων καὶ γραφόντων ἐν...
Δόλιος
 ὣς ἔφαθ’, αἱ δ’ ἐγέλασσαν, ἐς ἀλλήλας δὲ ἴδοντο. (320)

τὸν δ’ αἰσχρῶς ἐνένιπε Μελανθὼ καλλιπάρῃος,
τὴν Δολίος μὲν ἔτικτε, κόμισσε δὲ Πηνελόπεια,
παῖδα δὲ ὣς ἀτίταλλε, δίδου δ’ ἄρ’ ἀθύρματα θυμῷ·
ἀλλ’ οὐδ’ ὧς ἔχε πένθος ἐνὶ φρεσὶ Πηνελοπείης,


200
 ἑξείης ἕζοντο κατὰ κλισμούς τε θρόνους τε. (385)

ἔνθ’ οἱ μὲν δείπνῳ ἐπεχείρεον· ἀγχίμολον δὲ
ἦλθ’ ὁ γέρων Δολίος, σὺν δ’ υἱεῖς τοῖο γέροντος,
ἐξ ἔργων μογέοντες, ἐπεὶ προμολοῦσα κάλεσσε
μήτηρ, γρηῦς Σικελή, ἥ σφεας τρέφε καί ῥα γέροντα

 δηρὸν γὰρ σίτῳ ἐπιχειρήσειν μεμαῶτες (395)

μίμνομεν ἐν μεγάροισ’, ὑμέας ποτιδέγμενοι αἰεί.”
ὣς ἄρ’ ἔφη, Δολίος δ’ ἰθὺς κίε χεῖρε πετάσσας
ἀμφοτέρας, Ὀδυσεῦς δὲ λαβὼν κύσε χεῖρ’ ἐπὶ καρπῷ
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·

 ὣς ἔφαθ’, οἱ δ’ ὤρνυντο καὶ ἐν τεύχεσσιν ἔδυνον,

τέσσαρες ἀμφ’ Ὀδυσῆ’, ἓξ δ’ υἱεῖς οἱ Δολίοιο·
ἐν δ’ ἄρα Λαέρτης Δολίος τ’ ἐς τεύχε’ ἔδυνον,
καὶ πολιοί περ ἐόντες, ἀναγκαῖοι πολεμισταί.
αὐτὰρ ἐπεί ῥ’ ἕσσαντο περὶ χροῒ νώροπα χαλκόν, (500)

 5. Ευρυπίδης. Cyclops {0006.001} (5 B.C.) Line 449
 Χο. ξυνῆκ’· ἔρημον ξυλλαβὼν δρυμοῖσί νιν

σφάξαι μενοινᾷς, ἢ πετρῶν ὦσαι κάτω.
Οδ. οὐδὲν τοιοῦτον· δόλιος ἡ ’πιθυμία.
Χο. πῶς δαί; σοφόν τοί σ’ ὄντ’ ἀκούομεν πάλαι. (450)
Οδ. κώμου μὲν αὐτὸν τοῦδ’ ἀπαλλάξαι, λέγων

 6. Ευρυπίδης. Helena {0006.014} (5 B.C.) Line 238
 ἐπὶ τὸ δυστυχέστατον
κάλλος, ὡς ἕλοι, γάμων
ἀμῶν· ἅ τε δόλιος
ἁ πολυκτόνος Κύπρις (238)
Δαναΐδαις ἄγουσα θάνατον [Πριαμίδαις],

201
 ἄσυλον ἐκ γῆς. αἵματος δ’ ἀπορροαὶ

ἐς οἶδμ’ ἐσηκόντιζον οὔριοι ξένῳ.
καί τις τόδ’ εἶπε· Δόλιος ἡ ναυκληρία.
πάλιν πλέωμεν· δεξιὰν κέλευε σύ, (1590)
σὺ δὲ στρέφ’ οἴακ’. ἐκ δὲ ταυρείου φόνου

 τῷ μὲν ὁ στρατηλάτας πατὴρ ἐκλῄζεθ’,

ὃ δὲ παῖς Στροφίου, κακόμητις ἀνήρ,
οἷος Ὀδυσσεύς, σιγᾷ δόλιος ,
πιστὸς δὲ φίλοις, θρασὺς εἰς ἀλκάν, (1405)
ξυνετὸς πολέμου, φόνιός τε δράκων.

 9. Ευρυπίδης. Rhesus {0006.019} (5 B.C.) Line 894
 πάρειμι, παῖδα τόνδ’ ὁρῶσ’ οἰκτρῶς φίλον

θανόνθ’ ὑπ’ ἐχθρῶν· ὅν ποθ’ ὁ κτείνας χρόνῳ
δόλιος Ὀδυσσεὺς ἀξίαν τείσει δίκην.

ἰαλέμῳ αὐθιγενεῖ,
[στρ. (894)
τέκνον, σ’ ὀλοφύρομαι, ὦ (895)

 10. Σοφοκλής. Αίας. (5 B.C.) Line 47
 ΑΘ. Κἂν ἐξεπράξατ’, εἰ κατημέλησ’ ἐγώ. (45)

ΟΔ. Ποίαισι τόλμαις ταῖσδε καὶ φρενῶν θράσει;
ΑΘ. Νύκτωρ ἐφ’ ὑμᾶς δόλιος ὁρμᾶται μόνος.
ΟΔ. Ἦ καὶ παρέστη κἀπὶ τέρμ’ ἀφίκετο;
ΑΘ. Καὶ δὴ ’πὶ δισσαῖς ἦν στρατηγίσιν πύλαις.

 δέχου τὰ συμφέροντα τῶν ἀεὶ λόγων.

Ἐγὼ δὲ πρὸς ναῦν εἶμι, σοὶ παρεὶς τάδε·
Ἑρμῆς δ’ ὁ πέμπων Δόλιος ἡγήσαιτο νῷν
202
Νίκη τ’ Ἀθάνα Πολιάς, ἣ σῴζει μ’ ἀεί.

ΧΟΡΟΣ (134)

 Ἕλενος, ὃν οὗτος νυκτὸς ἐξελθὼν μόνος,

ὁ πάντ’ ἀκούων αἰσχρὰ καὶ λωβήτ’ ἔπη
δόλιος Ὀδυσσεὺς εἷλε, δέσμιόν τ’ ἄγων
ἔδειξ’ Ἀχαιοῖς ἐς μέσον, θήραν καλήν·
ὃς δὴ τά τ’ ἄλλ’ αὐτοῖσι πάντ’ ἐθέσπισε, (610)

 13. BACCHYLIDES Lyr. Dithyrambi {0199.002} (5 B.C.)

Dithyramb 17 line 116
 ἀμεμφέα πˈλόκον,
τόν ποτέ οἱ ἐν γάμωι (115)
δῶκε δόλιος Ἀφˈροδίτα ῥόδοις ἐρεμνόν.
ἄπιστον ὅ τι δαίμονες
θέλωσιν οὐδὲν φρενοάραις βροτοῖς·


{0548.001} (A.D. 1/2) Ch. 1 sec. 116 line 1
 συνευνάζεται, καὶ γεννᾷ παῖδας Εὔνηον καὶ Νεβρο-

φόνον.
(116) ἀπὸ Λήμνου δὲ προσίσχουσι Δολίοσιν, ὧν ἐβασί-
λευε Κύζικος. οὗτος αὐτοὺς ὑπεδέξατο φιλοφρόνως.
νυκτὸς δὲ ἀναχθέντες ἐντεῦθεν καὶ περιπεσόντες ἀντι-


{0548.001} (A.D. 1/2) Ch. 1 sec. 116 line 4
 λευε Κύζικος. οὗτος αὐτοὺς ὑπεδέξατο φιλοφρόνως.

νυκτὸς δὲ ἀναχθέντες ἐντεῦθεν καὶ περιπεσόντες ἀντι-
πνοίαις, ἀγνοοῦντες πάλιν τοῖς Δολίοσι προσίσχουσιν.
οἱ δὲ νομίζοντες Πελασγικὸν εἶναι στρατόν (ἔτυχον (5)
γὰρ ὑπὸ Πελασγῶν συνεχῶς πολεμούμενοι) μάχην τῆς

203
 16. Ωριγένης. Homiliae in Job (fragmenta in catenis, typus II) (e

codd. Marc. gr. 21, 538) {2042.073} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 101
line 48
 (101) Ὁρᾷς; θώραξ οὗτος ὀνομάζεται, καὶ στῆθος· καὶ (46)

θώραξ, ὅπου ἐστὶ τὸ ἡγεμονικόν. Οὐχ ἁπλοῦς ἐστιν ὁ
θώραξ αὐτοῦ. Οὐδὲν ἔχει ἁπλοῦν. Δόλιός ἐστιν, ἐπτυ-
γμένος ἐστίν. Εἰς οὖν τὴν πτύξιν θώρακος αὐτοῦ
τίς ἂν εἰσέλθοι; Ἅγιος δὲ ἐλέγχειν αὐτὸν δύναται, (50)

 17. GREGORIUS THAUMATURGUS Scr. Eccl. In

annuntiationem sanctae virginis Mariae (homiliae 1-2) [Sp.]
{2063.009} (A.D. 3) Volume 10 P. 1148 line 52
 τοῦ ἀρχεκάκου ὄφεως τὸν λόγον ἐδέξατο, καὶ οὕτως (50)

ἐφθάρη τὸ τῆς διανοίας φρόνημα [ἄλ. τῷ τῆς καρδίας
φρονήματι]· καὶ δι’ αὐτῆς ὁ δόλιος τὸν ἰὸν ἐκχέας,
καὶ τὸν θάνατον συγκεράσας, εἰς πάντα τὸν κόσμον
εἰσήγαγεν· καὶ διὰ τοῦτο πᾶς [ἄλ. ἅπας] ὁ μόχθος


line 30
 αὐτοὺς τοὺς ἐκ περιτομῆς, καὶ ἀπὸ ἀνθρώπου ἀδίκου

καὶ δολίου, ὡς ἂν μήποτε καὶ αὐτὸς γένοιτο ἄδικος καὶ
δόλιος . Παρακαλείτω δὲ τὸν Θεὸν λέγων· Σὺ εἶ ὁ Θεὸς (30)
κραταίωμά μου· ἵνα τί με ἀπώσω, καταλιπών με ἐν
μέσῳ τοιούτου λαοῦ; Ἥρμοζε δὲ τὰ προκείμενα καὶ τῷ

 19. Αθανάσιος θεολόγος. . Epistula ad episcopos Aegypti et

Libyae {2035.041} (A.D. 4) Volume 25 P. 541 line 5
 γυναῖκα τοῦ Ἰὼβ ὑπέβαλε, πείσας αὐτὴν ὑπο-

κρίνασθαι μὲν φιλανδρίαν, διδάξας δὲ βλασφημεῖν εἰς
τὸν Θεόν· οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ὁ δόλιος παίζει ταῖς (5)
φαντασίαις, ὑποκλέπτων καὶ σύρων ἕκαστον εἰς τὸν
ἴδιον τῆς κακίας βόθρον. Πάλαι μὲν οὖν ἀπατήσας

204

 δὲ αὐτὸν καὶ ὁ Κύριος, πρῶτον μὲν ἐν τῷ ὄρει,

διαιρῶν τὴν πτύξιν τοῦ θώρακος αὐτοῦ, καὶ δεικνὺς
ὅστις ἐστὶν ὁ δόλιος , καὶ ἐλέγχων, ὅτι μὴ τῶν
ἁγίων εἷς ἐστιν, ἀλλὰ Σατανᾶς ἐστιν ὁ πειράζων, ἐν (10)
τῷ λέγειν· Ὕπαγε ὀπίσω μου, Σατανᾶ· γέγραπται


 τῶν περὶ Εὐσέβιον παρὰ τοῦ μακαρίτου Κωνσταν-

τίνου τοῦ Αὐγούστου, καὶ ἀπαιτούμενος εἰπεῖν ἐγ-
γράφως τὴν ἑαυτοῦ πίστιν, ἔγραψεν ὁ δόλιος , κρύ-
πτων μὲν τὰς ἰδίας τῆς ἀσεβείας λέξεις, ὑποκρινό- (5)
μενος δὲ καὶ αὐτὸς, ὡς ὁ διάβολος, τὰ τῶν Γραφῶν ῥή-


{2035.042} (A.D. 4) Volume 26 P. 13 line 11
 θνήσκοντας ἑαυτοῖς. Ἐπειδὴ δὲ ἡ μία τῶν αἱρέ-

σεων ἡ ἐσχάτη, καὶ νῦν ἐξελθοῦσα πρόδρομος τοῦ Ἀν- (10)
τιχρίστου, ἡ Ἀρειανὴ καλουμένη, δόλιος οὖσα καὶ
πανοῦργος, βλέπουσα τὰς πρεσβυτέρας ἑαυτῆς
ἀδελφὰς ἄλλας αἱρέσεις ἐκ φανεροῦ στηλιτευθείσας,


{2035.042} (A.D. 4) Volume 26 P. 20 line 25
 οὕτως ἀπ’ ἐκείνων τὸ τῆς ψυχῆς μὴ ἀνδρῶδες, καὶ

τῆς διανοίας ἡ φθορὰ τοῦ γράψαντος γινώσκηται.
Καὶ γὰρ οὐδὲ ἔλαθεν ὁ δόλιος , ἀλλὰ καίτοι πολ- (25)
λάκις, ὡς ὁ ὄφις, ἄνω καὶ κάτω στρέφων ἑαυτὸν,
ὅμως πέπτωκεν εἰς τὴν πλάνην τῶν Φαρισαίων.

 24. Αθανάσιος θεολόγος. . Vita Antonii {2035.047} (A.D. 4)

205
 ὕστερον καὶ τῇ φαντασίᾳ μέλας αὐτῷ φαίνεται παῖς·

καὶ ὥσπερ ὑποπίπτων, οὐκέτι μὲν λογισμοῖς ἐπέβαι-
νεν (ἐκβέβλητο γὰρ ὁ δόλιος ), λοιπὸν δὲ ἀνθρω- (15)
πίνῃ χρώμενος φωνῇ, ἔλεγε· Πολλοὺς μὲν ἠπάτησα,
καὶ πλείστους κατέβαλον· νῦν δὲ, ὡς ἐπὶ πολλοῖς καὶ


 λικοῦτος σὺν πᾶσι τοῖς ἑαυτοῦ δαίμοσι ἠφανίσθη ἐν

τῷ ὀνόματι τοῦ Χριστοῦ. Ἦλθέ ποτε νηστεύοντός
μου, καὶ ὡς μοναχὸς ὁ δόλιος , ἔχων ἄρτων φαντασίαν· (15)
καὶ συνεβούλευε λέγων· Φάγε, καὶ παῦσαι τῶν πολ-
λῶν πόνων· ἄνθρωπος εἶ καὶ σὺ, καὶ μέλλεις ἀσθενεῖν.

 26. Αθανάσιος θεολόγος. . Quaestiones aliae [Sp.] {2035.081}

(A.D. 4) P. 793 line 46
 προσῆλθε τῇ Εὔᾳ γυμνῇ τῇ ἑαυτοῦ διαβολότητι,

ἀλλ’ ἐφόρεσε σάρκα τὸν ὄφιν, καὶ οὕτως προσῆλθε, (45)
καὶ ἐπλάνησεν αὐτήν· ᾔδει γὰρ ὁ δόλιος , ὅτι, εἰ
προσέλθῃ αὐτῇ γυμνῇ τῇ διαβολότητι αὐτοῦ, οὐκ
ἂν αὐτὴν πλανῆσαι δυνήσεται· καὶ διὰ τοῦτο ἐνεδύθη

 27. Αθανάσιος θεολόγος. . Scholia in Job {2035.115} (A.D. 4)

 τοῦ Ἰὼβ ὑπέβαλε, πείσας αὐτῇ ὑποκρίνεσθαι φιλαν-

δρίαν, διδάξας δὲ βλασφημεῖν εἰς τὸν Θεόν. Οὕτω (50)
τοὺς ἀνθρώπους ὁ δόλιος παίζει ταῖς φαντασίαις ὑποκλέπτων καὶ
σύρων ἕκαστον εἰς τὸν ἴδιον τῆς κα-
κίας βόθρον.
Εἰ κατὰ παίδων αὐτοῦ οὐ πιστεύει, κατὰ δὲ

 28. Δίδυμος Καίκος. Fragmenta in Proverbia {2102.022} (A.D.

4) Volume 39 P. 1636 line 12
 βεβασανισμένην, ἀνέλεγκτον, ἱκανὴν αὐτὴν ἐπιδεῖ- (10)

ξαι· ἀδίκων δὲ μάρτυς, ὁ συνιστᾷν ἐπιχειρῶν ἃ ἂν
206
ἄδικα πράττῃ· δόλιος δὲ, ὡς οὐδὲν ἔχων εὐθές.

Στ. κεʹ. Ὁ μὲν τῶν κολάσεων λόγος ταράσσει τὸν
ἄρτι φοιτῶντα τῷ πρακτικῷ βίῳ· εὐφραίνει δὲ ὁ

 29. SEVERIANUS Orat. et Scr. Eccl. In Genesim (sermo 1) (olim

sub auctore Joanne Chrysostomo) {4139.034} (A.D. 4) Volume 56
P. 520 line 37
 κακίαν· καὶ κέχρηται τῇ πανουργίᾳ οὐκ εἰς τὸ μηχα- (35)

νοῤῥαφεῖν καθ’ ἑτέρων, ἀλλ’ εἰς τὸ τὰ ὑφ’ ἑτέρων πλε-
κόμενα διαφεύγειν· κακοῦργος δέ ἐστιν ὁ φονεὺς, ὁ δό-
λιος, ὁ ἑτέροις κακὰ τεκταινόμενος. Τοιοῦτος φρόνιμος ὁ
Ἰακὼβ, φρόνιμος ὡς ὁ ὄφις, οὐκ ἰοβόλος ὡς ὁ ὄφις. Ὅτε
γὰρ ἔμελλε συμβάλλειν τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ Ἡσαὺ κακίας (40)


4?) P. 108 line 17
 φθαλμος) κελαινώψ τυφλώψ. τὸ δὲ ἑλίκωψ καὶ (15)

μύωψ (ὁ μυὸς ὀφθαλμοὺς ἔχων) βαρύνεται, ὥσπερ τὸ
κύκλωψ καὶ κέκρωψ (ὁ δόλιος ) καὶ ἴωψ ὁ κυνίσκος.
Περὶ τόνου τῶν εἰς Α θηλυκῶν ὀνομάτων.

Βιβλίον ιαʹ.
 31. TIMAEUS Sophista Gramm. Λεξικόν. Platonicum (e cod.

Coislin. 345) {2602.001} (A.D. 4?) Epistle- epsilon P. 984a line
14
 (984a) Ἑαυτῷ. ἐπὶ τρίτου προσώπου. οἱ Ἀττικοὶ δὲ (12)

ἐπὶ δευτέρου κέχρηνται.
Ἐγκάθετος, δόλιος , κατάσκοπος.
Ἔγκοτον. ἔχθραν ἐνδιάθετον. (15)
Ἐγκύρτια. τὰ ἐν τοῖς κύρτοις ἐνυφάσματα. χρῆ-

 32. Ιωάννης Χρυσόστομος. De Lazaro (homiliae 1-7) {2062.023}

(A.D. 4-5) Volume 48 P. 966 line 56
207
 πάντα εἰδότος Θεοῦ, προσεδόκησε δυνήσεσθαι καὶ

περιτρέπειν· καὶ οὐκ ἀπέστη πάντα κινῶν καὶ (55)
μηχανώμενος ὁ δόλιος , ὥστε ὑποσκελίσαι τὸν ἄν-
(967) θρωπον· καὶ οὐκ ἀπεγίνωσκεν ὁ μιαρὸς καὶ παμ-
πόνηρος δαίμων ἐκεῖνος, καίτοι τοῦ Θεοῦ τοσαύτην

 33. Ιωάννης Χρυσόστομος. De fugienda simulata specie [Sp.]

{2062.121} (A.D. 4-5) Volume 48 P. 1073 line 57
 κινδυνεύουσιν καὶ ἀδικουμένοις ὠφέλειαν ἐν δικαστη- (55)

ρίῳ προξενῶν. Χείλη ἀληθινὰ, φησὶ, κατορθοῖ μαρ-
τυρίαν ἀληθῆ· ὁ δὲ μάρτυς τῶν ἀδίκων δόλιος ·
ὄψεταί σε δικαστὴς ἀσμένως ἀπαλλάττων τῆς περὶ
(1074) τὴν δίκην ζητήσεως. Ἀλλὰ γὰρ ἐπαινετὸν παρὰ Κυ- (5)

 34. Ιωάννης Χρυσόστομος. Fragmenta in Proverbia (in catenis)

{2062.185} (A.D. 4-5) Volume 64 P. 696 line 16
 ἔνθα δὲ χαίρειν ἐπὶ τοῖς ἀγαθοῖς, τήκονται, ἐναντία

πάσχοντες πάθη. (15)
Οὐκ ἐπιτεύξεται δόλιος θήρας.
[Cod. f. 59 b.] Ἐπεὶ θηρευτής ἐστι καὶ ἁλιευτὴς
ἡμῶν ὁ λογισμὸς, ὁ οὖν δόλιος ὢν οὐκ ἐπιτυγχάνει

 35. Ιωάννης Χρυσόστομος. Fragmenta in Proverbia (in catenis)

{2062.185} (A.D. 4-5) Volume 64 P. 696 line 18
 Οὐκ ἐπιτεύξεται δόλιος θήρας.

[Cod. f. 59 b.] Ἐπεὶ θηρευτής ἐστι καὶ ἁλιευτὴς
ἡμῶν ὁ λογισμὸς, ὁ οὖν δόλιος ὢν οὐκ ἐπιτυγχάνει
τῆς θήρας τῶν ἐναντίων λογισμῶν, ἀλλ’ αὐτὸς θη-
ρεύεται ὑπ’ αὐτῶν. (20)

 36. Ιωάννης Χρυσόστομος. In Genesim (sermo 3) [Sp.]

{2062.216} (A.D. 4-5) Volume 56 P. 531 line 45
 γυναικί! ὢ τῆς ἐνέδρας, δι’ ἧς καταβάλλει εἰς ᾅδου

πυθμένα τὸν εἰς ὕψος ἀναχθέντα τῇ τοῦ Θεοῦ φιλανθρω-
πίᾳ! Καὶ οὐ γυμνὸς προσέρχεται τῇ Εὔᾳ ὁ δόλιος , ὡς (45)
208
ἦν αὐτοῦ ἡ ἀξία, ἀλλ’ ἐν ἐνδύματι τοῦ ὄφεως προσομιλεῖ

τῇ γυναικὶ πρὸς τὸ δελεάσαι αὐτὴν, καὶ ἀκουτισθῆναι


 πρόσωπον ἀρετῆς· καὶ πῶς ἄκουε. Ὁ ψευδόμενος οὐχ (50)

ὁμολογῶν τὸ ψεῦδος ψεύδεται, ἀλλ’ ἀλήθειαν ὑποκρι-
νόμενος ἀπατᾷ· ὁ δόλιος οὐ δείκνυσι τὸν δόλον, ἀλλὰ
σχηματίζεται τὴν φιλίαν καὶ πραγματεύεται τὴν
πονηρίαν· ὁ συκοφάντης, ὅταν εἰσέλθῃ εἰς δικαστή-


line 42
 ταῖς ἐπεισάκτοις ψευδολατρείαις ἐνδήσας τὸν ἄνθρω- (40)

πον, πεδήτην ὥσπερ τινὰ, καὶ ἐν δορυκτήτου τάξει
τὸν ἐλεύθερον ἐποιήσατο. Ἀλλ’ οὐκ ἐπιτεύξεται δό-
λιος θήρας, κατὰ τὸ γεγραμμένον. Οὐ γὰρ ἐκβέβη-
κεν αὐτῷ κατὰ νοῦν τῶν πραγμάτων τὸ πέρας.
Θεομαχεῖ γὰρ ἐξ ἀνοίας ὁ δείλαιος, καί μοι δοκεῖ (45)


(A.D. 4-5) Volume 69 P. 1240 line 5
 ρώτατοι, καὶ θεοστυγεῖς· οἶς τὰ ἐκείνων μέλει φρο-

νεῖν· καὶ πολυτρόπους ἱστῶσι παγίδας· ἀλλ’ ὥς
φησιν ὁ Σολομῶν, «Οὐκ ἐπιτεύξεται δόλιος θήρας.» (5)
Ἐκρύεται γὰρ καὶ σώζει Θεὸς τοὺς ἀνακειμένους
αὐτῷ, ὥστε καὶ χαίροντας ἐπὶ τούτῳ λέγειν· «Ἡ

 40.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Commentarii in Lucam (in catenis)

{4090.108} (A.D. 4-5) Volume 72 P. 549 line 5
 ἐραστὴν, καὶ ἀποσχέσθαι παρασκευάζουσι τοῦ ἐπι-

πλήττειν αὐτοῖς, οἷον ἀντὶ χάριτος διδόντα χάριν·
ἀλλ’ οὐκ ἐπιτεύξεται δόλιος θήρας. Θεὸς γὰρ οὐ μυ- (5)
κτηρίζεται, ἀποφράττει δὲ αὐτῶν τὰς ἀκαθάρτους
209
γλώσσας ὁ Κύριος. Εἶτα προστάττει τῶν ἐχόντων

 41.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Contra Julianum imperatorem (libri

iii-x) {4090.111} (A.D. 4-5) Book 5 column 757 line 13
 ποιῆσθαι λέγειν τοὺς περὶ αὐτοῦ λόγους, καταχέῃ δὲ

καὶ τὸ ἀκαλλὲς τῶν ἱερῶν Γραμμάτων. Ἀλλ’ «οὐκ
ἐπιτεύξεται δόλιος θήρας,» κατὰ τὸ γεγραμμένον,
«Οὐ γὰρ αὐτοῦ τὰ νοήματα ἀγνοοῦμεν, οἱ νοῦν
ἔχοντες Χριστοῦ,» καθά φησιν ὁ πάνσοφος Παῦλος. (15)


 καὶ αὐτὸς τὸν εὐκλεᾶ τῶν ἁγίων παρελάσας χορόν,

ἐπ’ ἐκεῖνον εἶσι δὲ μόνον. «Ἀλλ’ οὐκ ἐπιτεύξεται (20)
δόλιος θήρας.» Διαβεβλήσεται γὰρ κατ’ οὐδένα τρό-
πον τὰ Χριστιανῶν, εἰ παρώλισθέ τις καί τι τῶν
ἀδοκήτων καταφωρᾶται παθών. Ἐπειδὴ δὲ τῶν ἑαυ-


 αγγελιστὴν ταῖς ἑαυτοῦ φωναῖς ἀντεξάγοντα, καὶ

οἷς αὐτὸς ἔφη μεμαχημένον. «Ἀλλ’ οὐκ ἐπιτεύξεται (30)
δόλιος θήρας,» κατὰ τὸ γεγραμμένον. Ἔφη γὰρ καὶ
μάλα ἐμφρόνως, ὅτι «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε.»
Ἄποπτον γὰρ ὁμολογουμένως τὸ Θεῖόν ἐστι· τεθεά-

 44. HERMIAS Phil. In Platonis Phaedrum scholia {2317.001}

(A.D. 5) P. 49 line 29
 καὶ ὃ μὲν πανούργως καὶ σκολιῶς καὶ ἐσχηματισμένως περὶ ὅλον

ἀναστρέ-
φεται τὸν λόγον, ὃ δὲ μετὰ πάσης ἀληθείας καὶ ἀποδείξεως καὶ
ἐπιστήμης.
—Τὸ δὲ αἱμύλος ἀντὶ τοῦ ἀπατεὼν καὶ πανοῦργος καὶ δόλιος
εἴληπται·
αἱμυλίοισι λόγοισι (30)
210
θέλγει ὅπως Ἰθάκης ἐπιλήσεται·

 45. Ιωάννης Μαλαλάς. Chronographia {2871.001} (A.D. 5-6) P.

106 line 7
 Γλαῦκος ἰσχυρός, φρόνιμος, εὐσεβής. (5)

Ἀντήνωρ μακρός, λεπτός, λευκός, ξανθός, μικρόφθαλμος,
ἀγκυλόρινος, δόλιος , δειλός, ἀσφαλής, πολυίστωρ, ἐλλόγιμος.
Ἑκάβη μελίχροος, εὐόφθαλμος, τελεία, εὔρινος, ὡραία, φι-
λότιμος, εὐόμιλος, ἥσυχος.


line 49
 σεται.»
«Βδέλυγμα Κυρίῳ δισσὸν στάθμιον· καὶ ζυγὸς
δόλιος οὐ καλὸν ἐνώπιον αὐτοῦ.»
«Χαναὰν, ἐν χερσὶν αὐτοῦ ζυγὸς ἄδικος, κατα- (50)
δυναστεύειν ἠγάπησεν. Πάντες οἱ πόνοι αὐτοῦ


14
 ποδὶ, διδάσκει δὲ ἐν νεύμασι δακτύλων.»

«Κυβερνῶσιν ἀσεβεῖς δόλους· λόγοι ἀσεβῶν δό-
λιοι. Οὐκ ἐπιτεύξεται δόλιος θήρας.»
«Ψυχαὶ δολίων πλανῶνται ἐν ἁμαρτίαις, καὶ υἱῷ (15)
δολίῳ οὐδὲν ἔσται ἀγαθόν.»


 στιανῶν παιδίων (ἀπελθὼν) εἰς τὴν Μεγάλην ἐκκλη-

σίαν 551 ἔφαγον κἀγὼ, πάτερ (καὶ διὰ τοῦτο ἐβράδυ- (35)
να).» Ὁ δὲ δόλιος ἐκεῖνος θὴρ (ἢ πατὴρ) σφόδρα μανεὶς
211
(ἔσχε παρ’ ἑαυτῷ τὸ πρᾶγμα καὶ) μετὰ τὸ ἄριστον

συμπαραλαβὼν μεθ’ ἑαυτοῦ τὸν υἱὸν αὐτοῦ καὶ πρὸς τὸ


 μὼν βαρύτατος ὥστε παγῆναι τὴν θάλασσαν καὶ (25)

πολλοὺς ἰχθύας τεθνάναι.
(9) Ὁ οὖν δόλιος Φωκᾶς μετὰ πάντων αὐτοῦ τῶν
ἀμέτρων κακῶν προσέθηκε καὶ τὸ τελευταῖον τοῦτο·
ποιήσας γὰρ ἱππικὸν ἢ τάκτησιν, τῶν δὲ δήμων


 γοῦς πράξεως καὶ τερατείας δεινὸν ὑποφήτην· ὑφ’

οὗ καὶ τὰ γράμματα παιδευθεὶς ὁ εὐρίπιστος καὶ
δόλιος , ὑπηρέτης δόκιμος [ἐχθίστων πραγμάτων]
καὶ τοῦ διαβόλου ἐπιτήδειον ὄργανον γέγονεν, οὓς (35)
ἂν ἐνδίκως ὁ θεῖος λόγος ἐπαράσσεται σχετλιαστι-

 51. Φώτιος. Λεξικόν. (Ε—Ω) (A.D. 9) P. 164 line 11
 Κιγχάνειν: τὸ ἐπεξιέναι· οὕτως Σόλων.

Κιδάφη: ἀλώπηξ. (10)
Κιδαφίων: πανοῦργος· δόλιος · κιδάφη γὰρ ἡ ἀλώπηξ·
οἱ δὲ ἀπὸ τῶν κίων. ****
Κίδναται: σκορπίζεται.

 52. Φώτιος. Λεξικόν. (Ε—Ω) (A.D. 9) P. 181 line 5
 Κροῦσις: ἀναλογισμός.
Κρύβδην: λαθραίως.
Κρυψίνους: δόλιος · πανοῦργος. (5)
Κρώβυλος: πλέγμα τριχῶν εἰς ὀξὺ λῆγον· ἐκαλεῖτο
δὲ τοῦτο ἐπ’ ἀνδρῶν· κόρυμβος δὲ ἐπὶ γυναικῶν·

 53. Φώτιος. Λεξικόν. (Ε—Ω) (A.D. 9) upsilon P. 632 line 7

212
 χεῖρα· καὶ σῶμα τὸ φλεγμαῖνον διά τινας πληγὰς, (5)

καὶ ἐγγὺς τοῦ ἀφίστασθαι ὄν· Κρατῖνος.
Ὕπουλος: δόλιος · φαινόμενος δῆθεν εἰρηνικὸς, ὡς ἐπὶ
τῶν ἑλκῶν τῶν ἐχόντων οὐλὰς, ὑγιεῖς ἐπιπολαίως,
ἔνδοθεν δὲ σηπεδόνας πυώδεις· ἐξ οὗ ἐπὶ τῶν προσ-

 54. Ιωάννης Τζέτζης. Argumentum et allegoriae in Homeri

Iliadem {9022.016} (A.D. 12) Sec. proem line 1075
 τὸν Ἀθηναίων στρατηγὸν σὺν τούτοις Μενεσθέα,

τοῖς ἅπασι ποθούμενον Ἑλλήνων στρατηλάταις,
οὗτος ὁ δόλιος ἀνὴρ ὡς πρὸς αὐτοὺς εἰρήκει· (1075)
ἐγὼ φροντίσω μηχαναῖς, αἷς περ αὐτὸν κρατήσω.
Καὶ δὴ τινὰ κρατήσαντες ἄνθρωπον ἐκ τῶν Τρώων,

 55. Ιωάννης Τζέτζης. Argumentum et allegoriae in Homeri

Iliadem {9022.016} (A.D. 12) Sec. proem line 1091
 ἄλλα σοὶ δῶρα δώσομεν πλείονα τῶν δοθέντων·

τὰ δ’ ἄλλα πάντα χρήματα λαμβάνουσιν ἐκεῖνοι. (1090)
Καὶ δοῦλος μὲν ὁ δόλιος οὗτος τοῦ Παλαμήδους
ὑπὸ τὴν κλίνην ἔθετο τοῦ δόλου τὸ χαρτίον,
αὐτοὶ δὲ συντομώτατα πέμπουσι πρὸς τὴν Λέσβον·

 56. Σχόλια στον Αισχίνη. (Varia) Oration 1 sch. 164 line 1
 ἐπωβελία λέγεται, ἣν τῷ δικαστηρίῳ δίδωσιν ὁ ὀφλών. Vat. (15)

Laur. gm. (164) σοφὸς] ὁ πανοῦργος καὶ δόλιος καὶ
πολυμήχανος καὶ δεινός. B. οὐ πολλὴ ὀργή. F.
Εκδίκησις

213
 ζηλώσατε τοὺς υἱοὺς Λευί, καὶ ζητήσατε ὑψωθῆναι ὑπὲρ

αὐτούς, ἀλλ’ οὐ δυνήσεσθε. (6) Ὁ γὰρ Θεὸς ποιήσει τὴν
ἐκδίκησιν αὐτῶν, καὶ ἀποθανεῖσθε θανάτῳ πονηρῷ. (7) Τῷ
γὰρ Λευὶ ἔδωκε Κύριος τὴν ἀρχὴν καὶ τῷ Ἰούδᾳ, μετ’
αὐτῶν κἀμοί, καὶ Δὰν καὶ Ἰωσήφ, τοῦ εἶναι ἐπὶ ἄρχοντας.


 ἐκεῖ, καὶ μετὰ ταῦτα ἦλθον σὺν τῷ πατρὶ εἰς Σίκιμα.

(2) Ἤμην δὲ νεώτερος, ὡσεὶ ἐτῶν εἴκοσι, ὅτε ἐποίησα μετὰ
Συμεὼν τὴν ἐκδίκησιν τῆς ἀδελφῆς ἡμῶν Δίνας ἀπὸ τοῦ
Ἐμμώρ. (3) Ὡς δὲ ἐποιμαίνομεν ἐν Ἀβελμαούλ, πνεῦμα
συνέσεως Κυρίου ἦλθεν ἐπ’ ἐμέ, καὶ πάντας ἑώρων ἀνθρώπους


 λον, ἕτοιμα εἰς ἡμέραν προστάγματος Κυρίου, ἐν τῇ δικαιο-

κρισίᾳ τοῦ Θεοῦ· ἐν αὐτῷ εἰσι πάντα τὰ πνεύματα τῶν
ἐπαγωγῶν εἰς ἐκδίκησιν τῶν ἀνόμων. (3) Ἐν τῷ τρίτῳ
εἰσὶν αἱ δυνάμεις τῶν παρεμβολῶν, οἱ ταχθέντες εἰς ἡμέραν
κρίσεως, ποιῆσαι ἐκδίκησιν ἐν τοῖς πνεύμασι τῆς πλάνης καὶ


 ἐπαγωγῶν εἰς ἐκδίκησιν τῶν ἀνόμων. (3) Ἐν τῷ τρίτῳ

εἰσὶν αἱ δυνάμεις τῶν παρεμβολῶν, οἱ ταχθέντες εἰς ἡμέραν
κρίσεως, ποιῆσαι ἐκδίκησιν ἐν τοῖς πνεύμασι τῆς πλάνης καὶ
τοῦ Βελίαρ. Οἱ δὲ εἰς τὸν τέταρτον ἐπάνω τούτων ἅγιοί
εἰσιν· (4) ὅτι ἐν τῷ ἀνωτέρῳ πάντων καταλύει ἡ μεγάλη


214
 τῆς ἱερατείας, ἕως οὗ ἐλθὼν παροικήσω ἐμμέσῳ τοῦ Ἰσραήλ.

(3) Τότε ὁ ἄγγελος ἤγαγέ με ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ ἔδωκέ μοι
ὅπλον καὶ ῥομφαίαν, καὶ εἶπε· Ποίησον ἐκδίκησιν ἐν Συχὲμ
ὑπὲρ Δίνας, κἀγὼ ἔσομαι μετά σου, ὅτι Κύριος ἀπέσταλκέ με.
(4) Καὶ συνετέλεσα τῷ καιρῷ ἐκείνῳ τοὺς υἱοὺς Ἐμμώρ, καθῶς


 οἱ ἱερεῖς, εἰδωλολατροῦντες, μάχιμοι, φιλάργυροι, ὑπερήφα-

νοι, ἄνομοι, ἀσελγεῖς, παιδοφθόροι καὶ κτηνοφθόροι.
3.18.
(1) Καὶ μετὰ τὸ γενέσθαι τὴν ἐκδίκησιν αὐτῶν

παρὰ Κυρίου, τῇ ἱερατείᾳ. (2) τότε ἐγερεῖ Κύριος ἱερέα καινόν,
ᾧ πάντες οἱ λόγοι Κυρίου ἀποκαλυφθήσονται· καὶ αὐτὸς


 τὸ ἁγίασμα αὐτοῦ, βοῶν ὑμῖν εἰρήνην. (10) Καὶ ἀνατελεῖ

ὑμῖν ἐκ τῆς φυλῆς Ἰούδα καὶ Λευὶ τὸ σωτήριον Κυρίου·
καὶ αὐτὸς ποιήσει πρὸς τὸν Βελίαρ πόλεμον, καὶ τὴν ἐκδίκησιν
τοῦ νίκους δώσει πέρασιν ἡμῶν. (11) Καὶ τὴν αἰχμαλωσίαν
λάβῃ ἀπὸ τοῦ Βελίαρ ψυχὰς ἁγίων, καὶ ἐπιστρέψει καρδίας


 καὶ τιμήσει σε, καὶ φοβηθήσεται καὶ εἰρηνεύσει. (7) Ἐὰν δὲ

ἀναιδής ἐστι, καὶ ἐνίσταται τῇ κακίᾳ, καὶ οὕτως ἄφες αὐτῷ
ἀπὸ καρδίας, καὶ δὸς τῷ Θεῷ τὴν ἐκδίκησιν.
9.7.
215
(1) Ἐάν τις ὑπὲρ ὑμᾶς εὐοδοῦται, μὴ λυπεῖσθε· ἀλλὰ

καὶ εὔχεσθε ὑπὲρ αὐτοῦ, ἵνα τελείως εὐοδοῦται. Ἴσως γὰρ


 βουλεύονται πωλῆσαί με, ἵνα μὴ εὑρεθῶ ἐν χερσὶν αὐτῶν.

(5) Ἐφοβοῦντο γὰρ τὸν Ἰακώβ, ἵνα μὴ ποιήσῃ ἐν αὐτοῖς
ἐκδίκησιν κινδύνου. Ἠκούσθη γάρ, ὅτι μέγας ἐστὶ παρὰ
Κυρίῳ καὶ ἀνθρώποις. (6) Τότε λέγει ὁ μετάβολος αὐτοῖς·
Λύσατέ με ἀπὸ τῆς κρίσεως Πετεφρί. (7) Προσελθόντες


 θέρος οὐ φανήσεται.
11.20.
(1) Οἶδα ὅτι μετὰ τὴν τελευτήν μου οἱ Αἰγύπτιοι

θλίψωσιν ὑμᾶς· ἀλλ’ ὁ Θεὸς ποιήσει τὴν ἐκδίκησιν ὑμῶν,
καὶ εἰσάξει ὑμᾶς εἰς τὴν ἐπαγγελίαν τῶν πατέρων ὑμῶν.
(2) Ἀλλὰ συνανοίσετε τὰ ὀστᾶ μου μεθ’ ὑμῶν, ὅτι ἀναγομένων


Pierponti Morgan) (recensio 3) {1765.001} (A.D. 1) Sec. 50 line
15
 οὐ γὰρ αὕτη σοι εὐνοεῖ, ἀλλ’ ἡ κύων.” ὁ Ξάνθος εἶπεν “θεωρεῖς,

κυρά, ὅτι οὐ παρ’
ἐμὲ γέγονεν τὸ ἁμάρτημα, ἀλλὰ παρὰ τὴν τοῦ λαβόντος
βαττολογίαν. [ὁ Ξάνθος]
εὑρήσω δὲ πρόφασιν δι’ ἧς αὐτὸν μαστιγώσω καί σε ἐκδικήσω.”
(15)
(51) Τῇ ἐπαύριον καλέσας ὁ Ξάνθος τοὺς ἤδη καλέσαντας αὐτὸν
σχολαστικοὺς
λέγει “Αἴσωπε, ἐπειδὴ φίλους κέκληκα ἐπὶ δεῖπνον, ἀπελθὼν
ἕψησον εἴ τι καλόν,

216

Pierponti Morgan) (recensio 3) {1765.001} (A.D. 1) Sec. 133 line
8
 βάτραχος· ‘ἐγώ σε διδάξω.’ δήσας τε λίνῳ τὸν πόδα τοῦ μυὸς πρὸς
τὸν ἴδιον πόδα
[ἔδησεν] ἥλατο εἰς τὴν λίμνην> καὶ τὸν μῦν ἔσυρεν. ὁ δὲ μῦς
πνιγόμενος εἶπεν
‘νεκρὸς ὢν ζῶντά σε ἐκδικήσω.’ ταῦτα εἰπόντος αὐτοῦ καταδὺς ὁ
βάτραχος ἔπνιξεν
αὐτόν. κειμένου δὲ αὐτοῦ ἐπὶ τοῦ ὕδατος καὶ ἐπιπλέοντος, κόραξ
ἥρπασεν τὸν μῦν
σὺν τῷ βατράχῳ συνδεδεμένον, καταφαγὼν δὲ τὸν μῦν ἐδράξατο
καὶ τοῦ βατράχου. (10)


{0548.001} (A.D. 1/2) Ch. 2 sec. 55 line 6
 παρὰ Πολυξένου λυτρωσάμενος αὐτὰς ἤγαγεν εἰς Μυ-

κήνας. ὁ δὲ Ἠλεκτρύων τὸν τῶν παίδων θάνατον (5)
βουλόμενος ἐκδικῆσαι, παραδοὺς τὴν βασιλείαν Ἀμφι-
τρύωνι καὶ τὴν θυγατέρα Ἀλκμήνην, ἐξορκίσας ἵνα
μέχρι τῆς ἐπανόδου παρθένον αὐτὴν φυλάξῃ, στρατεύειν


{0548.001} (A.D. 1/2) Ch. 2 sec. 57 line 4
 γενόμενος ἐπὶ Θήβας ὑπὸ Κρέοντος ἡγνίσθη, καὶ δίδωσι

τὴν ἀδελφὴν Περιμήδην Λικυμνίῳ. λεγούσης δὲ Ἀλκμή-
νης γαμηθήσεσθαι αὐτῷ τῶν ἀδελφῶν αὐτῆς ἐκδική-
σαντι τὸν θάνατον, ὑποσχόμενος ἐπὶ Τηλεβόας στρατεύει (5)
Ἀμφιτρύων, καὶ παρεκάλει συλλαβέσθαι Κρέοντα. ὁ δὲ
ἔφη στρατεύσειν, ἐὰν πρότερον ἐκεῖνος τὴν Καδμείαν


{0548.001} (A.D. 1/2) Ch. 2 sec. 68 line 1
 ἐν Ὀγχηστῷ Ποσειδῶνος τεμένει τιτρώσκει· ὁ δὲ κο-

μισθεὶς εἰς Ὀρχομενὸν ἡμιθνὴς ἐπισκήπτει τελευτῶν
(68) Ἐργίνῳ τῷ παιδὶ ἐκδικῆσαι τὸν θάνατον αὐτοῦ. στρα-
217
τευσάμενος δὲ Ἐργῖνος ἐπὶ Θήβας, κτείνας οὐκ ὀλίγους

ἐσπείσατο μεθ’ ὅρκων, ὅπως πέμπωσιν αὐτῷ Θηβαῖοι


 νώσκειν. (10) εἴ τις οὖν κατηγορεῖ καὶ δείκνυσί τι παρὰ τοὺς

νόμους πράττοντας, οὕτως διόριζε κατὰ τὴν δύναμιν τοῦ ἁμαρ-
τήματος· ὡς μὰ τὸν Ἡρακλέα, εἴ τις συκοφαντίας χάριν τοῦτο
προτείνοι, διαλάμβανε ὑπὲρ τῆς δεινότητος, καὶ φρόντιζε ὅπως
ἂν ἐκδικήσειας. (5)

 17. JOSEPHUS ET ASENETH Hagiogr., Narr. Fict. et Pseudepigr.

Confessio et precatio Aseneth {1451.001} (A.D. 2) Ch. 28 sec. 14
line 3
 σήφ, ἤδη τοῦτο δίς, καὶ κατὰ σοῦ σήμερον. (14) Καὶ εἶπεν
αὐτῷ Ἀσενέθ· μηδαμῶς, ἀδελφέ, ἀποδώσεις κακὸν ἀντὶ κακοῦ τῷ
πλησίον σου, διότι κύριος ἐκδικήσει τὴν ὕβριν ταύτην. (15) Καὶ
μετὰ
ταῦτα ἠσπάσατο Συμεὼν τὴν Ἀσενέθ. Καὶ ἦλθε πρὸς αὐτὴν Λευὶς
καὶ κατεφίλησε τὴν χεῖρα αὐτῆς τὴν δεξιὰν καὶ εὐλόγησεν αὐτήν.


 τιμῆς, βασιλεῦ, ἣν ἐτίμησας κἀμὲ καὶ σωφροσύνην καὶ τοὺς

πάντων
γάμους· οὐ γὰρ περιεῖδες ἄνδρα ἰδιώτην ἐπιβουλευθέντα ὑπὸ
ἡγεμό-
νος, ἀλλὰ ἐκάλεσας, ἵνα ἐπ’ ἐμοῦ μὲν ἐκδικήσῃς τὴν ἀσέλγειαν
καὶ
(2) ὕβριν, ἐπὶ τῶν ἄλλων δὲ κωλύσῃς. μείζονος δὲ τιμωρίας ἄξιον
τὸ
ἔργον γέγονε καὶ διὰ τὸν ποιήσαντα. Μιθριδάτης γάρ, οὐκ ἐχθρὸς

 19. Ωριγένης. In Jeremiam (homiliae 12-20) {2042.021} (A.D. 2-

3) Homily 14 sec. 14 line 45
218
 σιαστικὴν ἐκδικίαν, καὶ γέγονεν· πεποίηκεν ὁ ἐγκεχειρισμένος τὸ

ἔργον ὃ ἔδει αὐτὸν πεποιηκέναι. περιέρχεται ἐκεῖνος λέγων κακῶς
τὸν ἐκδικήσαντα τὴν ἀλήθειαν. ἀλλ’ ἡμεῖς τοῦτο μὴ
ποιῶμεν, (45)
μὴ παρέχωμεν τὰς ἀκοὰς τοῖς διὰ τὸ ἐκβεβλῆσθαι λέγουσι κακῶς
τὸν ἐκβαλόντα ἢ τὸν σύμψηφον γενόμενον. οἱ καὶ ἀδικίας γε
ἐλεγχο-


 Βαβυλῶνος κατὰ μὲν τὴν ἱστορίαν Ναβουχοδονόσορ, κατὰ δὲ τὴν

ἀναγωγὴν ὁ πονηρός. τούτῳ δὲ παραδίδοται ὁ ἁμαρτωλός, ἐπεί
ἐστιν
ἀμφότερα καὶ ἐχθρὸς καὶ ἐκδικητής. ὅτι δὲ αὐτῷ παραδίδοται ὁ
ἁμαρτωλός, Παῦλός σε διδαξάτω, ὅπου μὲν λέγων περὶ Φυγέλου
καὶ (30)
Ἑρμογένου· «οὓς παρέδωκα τῷ σατανᾷ, ἵνα παιδευθῶσι μὴ βλασ-


 κυκλόθεν», καὶ «λεγόντων» δηλονότι· «ἐπισύστητε, καὶ

ἐπισυστῶμεν
αὐτῷ ἄνδρες φίλοι αὐτοῦ· τηρήσατε τὴν ἐπίνοιαν αὐτοῦ εἰ ἀπα-
τηθήσεται, καὶ δυνησόμεθα αὐτῷ καὶ ληψόμεθα τὴν ἐκδίκησιν
ἡμῶν
ἐξ αὐτοῦ». ἀλλὰ ταῦτα ἐκείνων λεγόντων φησὶν ὁ προφήτης· «καὶ
κύριος μετ’ ἐμοῦ καθὼς μαχητὴς ἰσχύων· διὰ τοῦτο ἐδίωξαν καὶ
νοῆ- (20)


 τοῦ σώματος πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν εἴτε φαῦλον». οὐ βλέπο-

μεν τὸν εἰρηκότα· «πλὴν ὑμᾶς ἔγνων ἐκ πάντων, τῶν φυλῶν τῆς
(55)
γῆς· διὰ τοῦτο ἐκδικήσω ἐφ’ ὑμᾶς ἐπὶ πάντα τὰ ἐπιτηδεύματα
ὑμῶν»,
οὐχὶ τινὰ μὲν τινὰ δὲ οὔ.
219
Ἐπεὶ τοίνυν ὁ ἰατρὸς ἐνίοτε ἀποκρύπτει τὸν ἰατρικὸν σίδηρον


 ἧς εἶπεν· «ἠπάτησάς με, κύριε, καὶ ἠπατήθην». λέγουσι δὲ οὗτοι οἱ
ἐπισυνιστάμενοι αὐτῷ· «καὶ δυνησόμεθα αὐτῷ, καὶ ληψόμεθα τὴν

ἐκδίκησιν ἡμῶν ἐξ αὐτοῦ». οἴονται ἠδικῆσθαι οἱ ἐλεγχθέντες ἐπὶ
ταῖς ἰδίαις ἁμαρτίαις καὶ διὰ τοῦτο οἰηθέντες ἠδικῆσθαι λέγουσι·
(45)
«ληψόμεθα τὴν ἐκδίκησιν ἡμῶν ἐξ αὐτοῦ». τοιοῦτόν τι
πεποιήκασιν


 ἐκδίκησιν ἡμῶν ἐξ αὐτοῦ». οἴονται ἠδικῆσθαι οἱ ἐλεγχθέντες ἐπὶ

ταῖς ἰδίαις ἁμαρτίαις καὶ διὰ τοῦτο οἰηθέντες ἠδικῆσθαι λέγουσι·
(45)
«ληψόμεθα τὴν ἐκδίκησιν ἡμῶν ἐξ αὐτοῦ». τοιοῦτόν τι
πεποιήκασιν
καὶ οἱ τὸν Ἡσαΐαν πρίσαντες· ὡς ἀδικηθέντες γάρ (ἐπειδήπερ αἱ
προ-
φητεῖαι ἐπέστρεφον αὐτοὺς καὶ ἐκόλαζον αὐτούς, ἤλεγχον,
ἐπετίμων)


{2042.062} (A.D. 2-3) Volume 13 P. 789 line 8
 παραδόξως πεφρασμένον εἰς παράστασιν ἀποῤῥήτου

καὶ θειοτάτου νοήματος. Ἐν ταῖς ὁδοῖς σου, φησὶ,
ταῖς κολαζομέναις ἐκδικήσω σε. Ἀδικούμενοι γὰρ
οἱ ἁμαρτάνοντες οὐκ ὑπὸ ἄλλου τινὸς ἢ ὑπὸ ἑαυτῶν
ἠδικήθησαν. Καὶ οὐκ ἄλλοι καθ’ ὑπόθεσιν ὄντες τῶν (10)


{2042.062} (A.D. 2-3) Volume 13 P. 789 line 26
220
 ἔστι μαθεῖν καὶ ἐκ τῶν ἐν τῷ Ἀμὼς οὕτω γεγραμ-

μένων· Πλὴν ὑμᾶς ἔγνων ἐκ πασῶν τῶν φυλῶν (25)
τῆς γῆς· διὰ τοῦτο ἐκδικήσω ἐφ’ ὑμᾶς πάσας τὰς
ἁμαρτίας ὑμῶν· οἱονεὶ γὰρ κἀκεῖ τοιοῦτόν ἐστι τὸ
λεγόμενον· Ἐπειδήπερ παρὰ πάντας τοὺς ἐπὶ γῆς


{2042.062} (A.D. 2-3) Volume 13 P. 789 line 31
 ὑμᾶς ἔγνων ὡς ἐμοὺς ἐπιλεξάμενος, ὅπερ ἀκόλου-

θόν ἐστι τῷ, Ἔγνω Κύριος τοὺς ὄντας αὐτοῦ· διὰ (30)
τοῦτο ἐκδικήσω ἐφ’ ὑμᾶς ὡς ἐμοὺς (καὶ οὓς ἔγνων
ἐγὼ εὐεργετῶ) πάσας τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν. Καὶ ὡς
ὁ καλός γε ἰατρός, φησὶ τό· Οὐ φείσεται ὁ ὀφθαλμός


{2042.062} (A.D. 2-3) Volume 13 P. 789 line 45
 πόμενα καὶ καταγινωσκόμενα, ἵνα μετὰ ταῦτα γνῶ-

σιν οὗτοι περὶ ὧν ὁ λόγος, διότι Κύριος Κύριος, καὶ
πῶς ἐστι Κύριος· καὶ ἐν τῷ Ὠσηὲ δέ φησιν· Ἐκδι- (45)
κήσω τὸν Ἰακὼβ κατὰ τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ, καὶ κατὰ
τὰ ἐπιτηδεύματα αὐτοῦ ἀνταποδώσω αὐτῷ· τὸ
ὅμοιον κἀκεῖ ἐν τῷ ἐκδικήσω δηλῶν ὁ λόγος.


{2042.062} (A.D. 2-3) Volume 13 P. 789 line 48
 κήσω τὸν Ἰακὼβ κατὰ τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ, καὶ κατὰ

τὰ ἐπιτηδεύματα αὐτοῦ ἀνταποδώσω αὐτῷ· τὸ
ὅμοιον κἀκεῖ ἐν τῷ ἐκδικήσω δηλῶν ὁ λόγος.
Κακία μία, κακία ἰδοὺ πάρεστι. Κακίαν μίαν (51)
προαγορεύει ὁ προφήτης ἐν ᾗ τὸ πέρας ἥκειν φησὶ,


{2042.062} (A.D. 2-3) Volume 13 P. 796 line 14
 μένου καὶ τοῦ ῥητοῦ, πενθεῖν λέγειν καὶ τὸν βασιλέα,

εἴγε ἔκλαυσεν ὁ Σωτὴρ ἐπὶ τὴν Ἱερουσαλήμ.
221
Καὶ ἐν τοῖς κρίμασιν αὐτῶν ἐκδικήσω αὐτούς.

Καὶ τοῖς κρίμασι τοῦ ἡμαρτηκότος κρίνει τὸν πταί- (15)
σαντα ὁ Θεὸς, εἴπερ ἀληθὲς τὸ, Ὡς κρίνετε, κριθή-


{2042.062} (A.D. 2-3) Volume 13 P. 809 line 16
 Οὗτοι ἐξάγουσιν υἱοὺς καὶ θυγατέρας. Τοῦτο

κατὰ ἐρώτησιν ἀναγνωστέον· Εἰ ἐκείνοις, φησὶ, μίαν (15)
ἐκδίκησιν ἠπειλημμένοις οὐκ ἀρκήσουσι Νῶε καὶ Δα-
νιὴλ καὶ Ἰὼβ, οὗτοι δυνήσονται, τῶν τεσσάρων ἐκ-
δικήσεων ἐπαγομένων, ἐξαγαγεῖν τοῦ ὀλέθρου υἱοὺς


{2042.062} (A.D. 2-3) Volume 13 P. 809 line 17
 κατὰ ἐρώτησιν ἀναγνωστέον· Εἰ ἐκείνοις, φησὶ, μίαν (15)

ἐκδίκησιν ἠπειλημμένοις οὐκ ἀρκήσουσι Νῶε καὶ Δα-
νιὴλ καὶ Ἰὼβ, οὗτοι δυνήσονται, τῶν τεσσάρων ἐκ-
δικήσεων ἐπαγομένων, ἐξαγαγεῖν τοῦ ὀλέθρου υἱοὺς
αὐτῶν καὶ θυγατέρας; Ἰδοὺ αὐτοὶ ἐκπορεύσονται
πρὸς ὑμᾶς τοὺς προαιχμαλωτισθέντας, καὶ τῇ παρα- (20)


line 5
 πτωχὸς ἀκούσας τῶν σῶν λόγων φασκόντων· Μὴ

ἑαυτοὺς ἐκδικοῦντες, ἀγαπητοί· ἀλλὰ δότε τό-
πον τῇ ὀργῇ. Ἐμοὶ ἐκδίκησις, ἐγὼ ἀνταποδώσω, (5)
λέγει Κύριος. ΕΙΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΨΑΛΜΟΣ ΤΩ ΔΑΥΙΔ Ιʹ.

line 32
 σέως αὐτὸς ὁ Θεός φησιν· Οὐκ ἰδοὺ ταῦτα πάντα (30)

συνῆκται παρ’ ἐμοὶ, καὶ ἐσφράγισται ἐν τοῖς θη-
σαυροῖς μου· ἐν ἡμέρᾳ ἐκδικήσεως ἀνταποδώσω,
222
ἐν καιρῷ ὅταν σφαλῇ ὁ ποῦς αὐτῶν. Καὶ τοῦτο

δὲ ὁ Σύμμαχος οὕτως ἡρμήνευσε· Χορτασθήσονται


line 50
 (184) Ζῇ Κύριος, καὶ εὐλογητὸς ὁ Θεός μου, καὶ (48)

ὑψωθήτω ὁ Θεὸς τῆς σωτηρίας μου. Ὁ Θεὸς ὁ
διδοὺς ἐκδικήσεις ἐμοὶ, καὶ ὑποτάξας λαοὺς ὑπ’ (50)
ἐμὲ, ὁ ῥύστης μου ἐξ ἐχθρῶν ὀργίλων. Εἰ γὰρ
καὶ ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν, κλίνας οὐρανοὺς καὶ κατα-


line 55
 βὰς, ἀλλ’ ὑψηλός ἐστι, κατὰ τό· Ὁ Θεὸς αὐτὸν ὑπερ-

ύψωσεν καὶ ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν
ὄνομα. Ὁ Θεὸς ὁ διδοὺς ἐκδικήσεις ἐμοὶ, καὶ (55)
ὑποτάσσων λαοὺς ὑπ’ ἐμὲ, ὁ ῥύστης μου ἐξ ἐχ-
(185) θρῶν μου ὀργίλων, ἀπὸ τῶν ἐπανισταμένων ἐπ’


line 4
 ἐμὲ ὑψώσεις με, καὶ ἀπὸ ἀνδρὸς ἀδίκου ῥῦσαί με.

Τῷ μὲν γὰρ ἀπειθοῦντι λαῷ καὶ ἀντιλέγοντι ἐπάξειν
τὰς ἐκδικήσεις καὶ τὰς τιμωρίας εἴρηται· ἢ κατὰ τὸν
Σύμμαχον, Ὁ Θεὸς ὁ παρασχὼν τιμωρίας ἐμοί· (5)
τῷ δ’ ἑτέρῳ τάγματι περὶ οὗ ἀνωτέρω εἴρηται· Κα-


line 49
 γενήσεται τὰ ἐπὶ τοῦ παρόντος πολλὰ κατὰ τοῦ δι-

καίου φθεγγόμενα χείλη μεθ’ ὑπερηφανίας· τότε δὲ
καὶ ἐκδικηθήσεται πᾶσα ἡ κατὰ τῶν δικαίων ἐξουδέ-
νωσις. (50)
Ὡς πολὺ τὸ πλῆθος τῆς χρηστότητός σου, Κύ-

223

line 5
 Κριτικὸς γὰρ ὢν ὁ Κύριος ἀγαπᾷ κρίσιν, καὶ οὐκ

ἐγκαταλείψει τοὺς ὁσίους αὐτοῦ, ἀλλ’ εἰς τὸν
αἰῶνα αὐτοὺς διαφυλάξει. Ἄνομοι ἐκδικηθήσονται, (5)
καὶ σπέρμα ἀσεβῶν ἐξολοθρευθήσεται. Δίκαιοι
δὲ κληρονομήσουσι τὴν γῆν, καὶ κατασκηνώσου-


line 41
 τερον γὰρ ἀξιοῖ κρίνεσθαι καὶ δικάζεσθαι πρὸς τοὺς

ἐλαύνοντας ἢ καὶ διαβεβληκότας αὐτόν· εἶθ’ οὕτως εἰ (40)
φάνειε ἀδικούμενος ἐκδικήσεως τυχεῖν τῆς παρὰ τοῦ
κριτοῦ, μετερχομένου τοὺς ἀδικοῦντας. Ταῦτ’ εἰπὼν,
προστίθησι λέγων· Ὁ Θεὸς, εἰσάκουσον τῆς προσ-


line 15
 ξῆσαι τὰς ἀκάνθας αὐτῶν καὶ εἰς ῥάμνον χωρῆσαι, ἔτι νεαρὰς
οὔσας αὐτῶν τὰς ἀκανθώδεις πράξεις ἡ
ὀργὴ καταλήψεται καὶ καταπίεται.
Εὐφρανθήσεται δίκαιος, ὅταν ἴδῃ ἐκδίκησιν, (15)
τὰς χεῖρας αὑτοῦ νίψεται ἐν τῷ αἵματι τοῦ ἁμαρ-
τωλοῦ. Καὶ ἐρεῖ ἄνθρωπος· Εἰ ἄρα ἐστὶ καρπὸς


line 19
 τωλοῦ. Καὶ ἐρεῖ ἄνθρωπος· Εἰ ἄρα ἐστὶ καρπὸς

τῷ δικαίῳ, ἄρα ἐστὶν ὁ Θεὸς κρίνων αὐτοὺς ἐν
τῇ γῇ. Σύμμαχος· Χαρήσεται δίκαιος ἰδὼν ἐκδίκη-
σιν, τοὺς πόδας αὑτοῦ νίψεται αἵματι ἀσεβοῦς. (20)
Ὥσπερ οἱ ψευδῶς δικαιοσύνην λαλοῦντες, ἔργοις δὲ
ἀδικίαν συμπλέκοντες, προεγράφησαν ὁποῖον ἕξουσι

224

line 27
 τὸ χρηστὸν τέλος διδαχθῆναι. Τί συνέσται ἀγαθὸν τῷ (25)

τοιούτῳ; Νῦν μὲν, φησὶ, κατὰ τὸν παρόντα καιρὸν,
οὐχ’ ὁρῶν τὴν κατὰ τῶν ἀσεβῶν ἐκδίκησιν, πολλάκις
σχετλιάζει, ἀποκλαιόμενος καὶ λέγων· Ἵνα τί ἀσε-
βεῖς εὐθηνοῦσι, πεπαλαίωνται δὲ καὶ ἐν πλούτῳ·


line 37
 λωσα ἐπὶ τοῖς ἀνόμοις, εἰρήνην ἁμαρτωλοῦ θεω- (35)

ρῶν. Ἐπειδὰν δὲ ἴδῃ τὸ τέλος τῶν ἀσεβῶν καὶ τὴν
κατ’ αὐτῶν ἐκδίκησιν, τηνικαῦτα χαρήσεται καὶ εὐ-
φρανθήσεται, οὐ τῇ τῶν ἀσεβῶν ἀπωλείᾳ ἐπιχαίρων,
ἀλλ’ ἐπὶ τῇ τοῦ Θεοῦ δικαιοκρισίᾳ εὐφραινόμενος.


line 47
 ἀθῶον καὶ ἀναίτιον, καὶ καθαρὸν ἑαυτὸν δεικνὺς τῆς (45)

ἀπωλείας αὐτοῦ. Ἐπειδὰν οὖν οἱ μὲν ἀσεβεῖς δίκας
δῶσι τὰς προσηκούσας· ὁ δὲ δίκαιος ἐκδικηθεὶς, εὐ-
φροσύνης καὶ χαρᾶς ἐμπλησθῇ, καὶ τὰς χεῖρας καὶ
τοὺς πόδας αὐτοῦ, κατὰ τοὺς λοιποὺς ἑρμηνευτὰς, ἐν


line 31
 ὡς κύων, καὶ κυκλώσουσι πόλιν. Σφόδρα ἀκολού-

θως ἐπισκοπὴν τῶν ἐθνῶν ἱκετεύσας γενέσθαι, τῶν (30)
τε ἐργαζομένων τὴν ἀνομίαν ἐκδίκησιν, ἑξῆς θεσπί-
ζει φάσκων· Ἐπιστρέψουσιν εἰς ἑσπέραν. Τίνες
δὲ οὗτοι ἀλλ’ οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν καὶ οἱ ἄν-


line 48
225
 τος αὐτοῦ καὶ τῇ μακροθυμίᾳ φέρῃ τοὺς ἁμαρτάνον-

τας καὶ εἰς αὐτὸν ἀσεβοῦντας· τὸ δὲ κινεῖσθαι καὶ
διανίστασθαι, ἐπειδὰν τὰς ἐκδικήσεις ποιῆσαι ἐπεξ-
ιὼν τοῖς ἁμαρτάνουσιν. Ἵν’ οὖν ἤδη ποτὲ παύσων-
ται ταῖς κατὰ τῶν ἀνθρώπων δυναστείαις οἱ προ- (50)


line 52
 ται ταῖς κατὰ τῶν ἀνθρώπων δυναστείαις οἱ προ- (50)

λεχθέντες ἐχθροὶ, διαναστῆναι τὸν Θεὸν καὶ διεγεῖ-
ραι ἑαυτὸν εἰς ἐκδίκησιν ἱκετεύει, ὅπως οἱ πάλαι
κατὰ τὸ αὐτὸ συνηγμένοι καὶ κακὴν συμφωνίαν πρὸς
ἀλλήλους θέμενοι, τὴν τῆς δαιμονικῆς εἰδωλολα-


line 1
 ποις πολυπλανῆ κακίαν ἐνεργοῦντες δυσσεβεῖς τινες

καὶ ἄθεοι δαίμονες· οἳ, κινηθέντος αὐτοῦ μόνον τοῦ
(681) Θεοῦ, καὶ ἐπὶ τὴν τῶν πραττομένων ἐκδίκησιν ἑαυ-
τὸν διεγείραντος, πρῶτον μὲν ἐσκορπίζοντο μακρὰν
ἀλλήλων διασκεδαννύμενοι, εἰτ’ ἐχρῶντο φυγῇ· καὶ


line 12
 φησὶ, τῆς ἑορτῆς σου τὸ ἁγιαστήριόν σου καὶ τὸ σκή- (10)

νωμα τοῦ ὀνόματός σου. Τὰ γὰρ τοιαῦτα δυσωπητικὰ
ἦν καὶ ἐγερτικὰ ἐπὶ ἐκδίκησιν τῶν τετολμημένων,
ἐφ’ ἣν παρορμᾷ ἑξῆς λέγων· Ἔπαρον τὰς χεῖράς
σου ἐπὶ τὰς ὑπερηφανίας αὐτῶν εἰς τέλος· κατὰ


line 6
 παραβολὴν τῶν δι’ ὑπερβολὴν διαθέσεως ζηλούντων

τὰς ἑαυτῶν γαμετὰς, εἰ προσέχοιεν ἑτέροις ἀνδράσιν· (5)
οὕτω γοῦν καὶ ἐπὶ τοῦ Θεοῦ τὴν ἐκδίκησιν τῶν τὰς
226
πρὸς αὐτὸν συνθήκας παραβαινόντων ζῆλον εἴωθε

καλεῖν ὁ λόγος. Ἱκετεύει τοίνυν ὁ Προφήτης ἤτοι


line 23
 λέγοντες· Ποῦ ἐστιν ὁ Θεὸς αὐτῶν; Ἀλλὰ γὰρ

τοῦτο μὲν, ποῦ, εἰπεῖν αὐτοῖς μὴ συγχωρηθείη· ἐμ-
φανὴς δὲ γενόμενος σὺ αὐτὸς ὁ Σωτὴρ ἡμῶν τὴν ἐκ-
δίκησιν ποίησαι τοῦ αἵματος τῶν δούλων σου τοῦ ἐκ-
κεχυμένου. Ταῦτα λέγειν ἐν εὐχαῖς παιδευόμεθα κατὰ (25)
τοὺς τῶν διωγμῶν καιροὺς, ἀντὶ θυσίας καὶ ὁλοκαυ-


line 43
 τῆς τελευτῆς καὶ τῶν αἱμάτων τῆς ἐκχύσεως διὰ τῆς

εὐχῆς μνημονεύων ὁ λόγος φησί· Καὶ γνωσθήτω ἐν
τοῖς ἔθνεσιν ἐνώπιον τῶν ὀφθαλμῶν ἡμῶν ἡ ἐκ-
δίκησις τοῦ αἵματος τῶν δούλων σου τοῦ ἐκκε-
χυμένου. Οἱ μὲν τὰ αἵματα ἑαυτῶν ὥσπερ σπονδὰς (45)
ὑπὲρ τοῦ παντὸς ἔθνους ἐκδεδώκασιν· οἱ δὲ, μὴ τὰ


 μέγεθος αὐτοῖς τοῦ ἁμαρτήματος ἐν ὀφθαλμοῖς παρ- (25)

ιστῶν. Ἢ τὸν λαὸν τῶν Ἰουδαίων, ἐχθρὸν μὲν τῆς
ἀληθείας, ἐκδικητὴν δὲ τῷ δοκεῖν ἐκδικεῖν τὸν νόμον.
Ὅτι ὄψομαι τοὺς οὐρανοὺς ἔργα τῶν δακτύλων
σου. Ἐκεῖνοι μὲν ἀγανακτοῦσι τῶν νηπίων καταρ-


 Πένητας πάλιν τοὺς δι’ αὐτὸν πτωχεύοντάς φησιν, οἳ

καὶ διὰ παντὸς τὰς πρὸς αὐτὸν ἱκεσίας ποιοῦντες,
227
ἐκδίκησιν τῶν κατ’ αὐτῶν γενομένων ἀδικιῶν παρὰ

τῶν δαιμόνων αἰτοῦντες.] (50)
Ὁ ὑψῶν με ἐκ τῶν πυλῶν τοῦ θανάτου. Διὰ


 ψυχῆς κινημάτων πρὸς συνακολούθησιν τοῦ Θεοῦ.] (45)

Κρῖναι ὀρφανῷ καὶ ταπεινῷ, ἵνα μὴ προσθῇ (47)
ἔτι. Ὅτε, φησὶ, τὴν ἐκδίκησιν τῶν πτωχῶν ποιήσει,
τότε οὐκ ἔτι προσθήσει τοῦ μεγαλαυχεῖν ἄν-
θρωπος. (50)


(A.D. 4) Volume 27 P. 121 line 40
 αὐτὸν ὑπερύψωσε, καὶ ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ

ὑπὲρ πᾶν ὄνομα.
Ὁ Θεὸς ὁ διδοὺς ἐκδικήσεις ἐμοί. Ἐκ τοῦ ἀπί- (40)
στου λαοῦ τῶν Ἰουδαίων δηλονότι. Καὶ ὑποτάξας
λαοὺς ὑπ’ ἐμέ. Τὰ ἔθνη, φησὶν, ὑπετάγησαν τῷ


(A.D. 4) Volume 27 P. 264 line 19
 ἀντὶ τοῦ ἐξανθῆσαι καὶ καρποφορῆσαι, μετελεύσεται

ὑμᾶς ἡ θεία ὀργή.
Εὐφρανθήσεται δίκαιος, ὅταν ἴδῃ ἐκδίκησιν.
Οἱ δίκαιοι, φησὶν, ἐκ μέσου γιγνομένους τοὺς ἀλιτη- (20)
ρίους θεώμενοι δαίμονας κατὰ τὸν τῆς δικαιοκρισίας


(A.D. 4) Volume 27 P. 357 line 30
 (357) Τοῦτον ᾄδει τὸν ψαλμὸν ὑπὲρ τῶν ἀναιρεθέντων πι- (28)

κρῶς κατὰ τοὺς καιροὺς τοῦ Ἀντιόχου· αἰτῶν τε
διὰ τῆς ἱκετείας ἐκδίκησιν γενέσθαι τῆς εἰς τὸ (30)
ἔθνος γινομένης μιαιφονίας, μεταστραφεισῶν δη-
228
λονότι τῶν συμφορῶν εἰς αὐτοὺς τοὺς ἐπάγοντας


(A.D. 4) Volume 27 P. 409 line 10
 σθαι τῶν συμφορῶν, ἐν τούτῳ ἐπιστρατευσάντων

Βαβυλωνίων, ὡς Ἱερεμίας ἱστορεῖ.
Θεὸς ἐκδικήσεων Κύριος, ὁ Θεὸς ἐκδικήσεων (10)
ἐπαῤῥησιάσατο. Ὥσπερ Θεὸς οἰκτίρμων ἐστὶ, καὶ
Θεὸς παρακλήσεων, οὕτω καὶ Θεὸς ἐκδικήσεων. Καὶ


(A.D. 4) Volume 27 P. 409 line 10
 σθαι τῶν συμφορῶν, ἐν τούτῳ ἐπιστρατευσάντων

Βαβυλωνίων, ὡς Ἱερεμίας ἱστορεῖ.
Θεὸς ἐκδικήσεων Κύριος, ὁ Θεὸς ἐκδικήσεων (10)


(A.D. 4) Volume 27 P. 409 line 12
 (409) Θεὸς ἐκδικήσεων Κύριος, ὁ Θεὸς ἐκδικήσεων (10)

πάλιν, τοῦτο δὲ ἐν προοιμίῳ παραμυθίαν μεγάλην
τοῖς ἐκ τῶν θλίψεων ἀκηδιάσασιν ἀπεργαζόμενος. Τὸ


(A.D. 4) Volume 27 P. 457 line 26
 ρημένον ὑπὸ τοῦ Κυρίου· ὅτι πᾶν αἷμα δίκαιον ἐκ-

χυνόμενον ἀπὸ τοῦ Ἄβελ ἕως Ζαχαρίου τοῦ προφή- (25)
του ἐκδικηθήσεται ἀπὸ τῆς γενεᾶς ταύτης. Καὶ ἡ
ἁμαρτία τῆς μητρὸς αὐτοῦ μὴ ἐξαλειφθείη. Μη-
τέρα τοῦ δυσσεβοῦς λαοῦ τὴν πονηρὰν ἐκείνην νοή-

229

(A.D. 4) Volume 27 P. 536 line 14
 (536) Ἐξέλου με, Κύριε, ἐξ ἀνθρώπου πονηροῦ. Τῆς (12)

γενομένης ἀδικίας παρὰ τῶν δαιμόνων τῇ ἀνθρώπου
φύσει κεκραγέναι πρὸς τὸν Θεὸν ποιῆσαι τὴν ἐκδί-
κησιν, καὶ μεταστρέψαι εἰς κεφαλὴν τῶν ἀδικούντων (15)
τὴν ἀδικίαν . Λεχθείη δὲ καὶ ἐπὶ αἰσθητῶν ἐχθρῶν τὰ
λεγόμενα.


(A.D. 4) Volume 27 P. 576 line 11
 νόμενα ἐπιγράφουσι. Τίς γὰρ οὐκ ἂν φοβηθείη,

ἐπισκοπὴν ἐκ Θεοῦ ὁρῶν γινομένην κατὰ τῶν ἀσεβῶν, (10)
καὶ ἐκδίκησιν ὑπὲρ τῶν ἀδικουμένων;
Ἀθανάσιος. Ἀναμέμικται δὲ τῇ περὶ τού- (13)
των προῤῥήσει καὶ τῆς τῶν ἐθνῶν σωτηρίας ἡ προ-

 97. Αθανάσιος θεολόγος. . Synopsis scripturae sacrae [Sp.]

{2035.071} (A.D. 4) Volume 28 P. 380 line 54
 κασθεὶς ποταμοῖς. Περὶ προσθήκης παιδείας· περὶ

τῶν δέκα μακαρισμῶν· περὶ πληγῆς ἐπαγωγῆς καὶ
ἐκδικήσεως· περὶ πλημμελείας ἐμπόρου· περὶ τῶν
ἀποκαλυπτόντων μυστηρικὸν λόγον. Περὶ ἀνθρώπου (55)
θυμώδους· περὶ γλωσσώδους ἀνδρός· περὶ τοῦ δανί-

 98. Αθανάσιος θεολόγος. . Sermo ad Antiochum ducem [Sp.]

{2035.076} (A.D. 4) Volume 28 P. 589 line 36
 μένων τὴν ἔκβασιν· καὶ ὀργῆς ἄγγελοι κολαστικοὶ,

πῦρ ἀποστίλβοντες, πῦρ τε βλέποντες, καὶ πῦρ (35)
ἀναπνέοντες, ἕτοιμοι εἰς πᾶσαν ἐκδίκησιν πάσης πα-
ρανομίας ἑστήκασι. Πᾶσά τε πρὸς τούτοις κτίσις ἐπί-
γειός τε καὶ ἐπουράνιος, ὅση τε ἐν ἀγγέλοις καὶ ταῖς

Εμπαιγμός
230
1. Ωριγένης. Exhortatio ad martyrium {2042.007} (A.D. 2-3) Sec. 24

line 2
ἑαυτοὺς τοῦτον ἔχοντας τὸν τρόπον οὕτως· „κύριος ὁ θεὸς ἐφορᾷ

καὶ ταῖς ἀληθείαις ἐφ’ ἡμῖν παρακαλεῖται.“
(24) Τοῦ πρώτου τοῦτον τὸν τρόπον δοκιμασθέντος, ὡς δο-
κιμάζεται χρυσὸς ἐν χωνευτηρίῳ, ὁ δεύτερος „ἐπὶ τὸν ἐμπαιγμὸν“
ἤγετο· οὗ τὸ „δέρμα σὺν ταῖς θριξὶ περισύραντες“ οἱ διάκονοι τῆς
τυραννικῆς ὠμότητος ἐπὶ μετάνοιαν ἐκάλουν τὸν πεπονθότα
ἐπερω-
τῶντες, εἰ φάγεται τῶν εἰδωλοθύτων „πρὶν τιμωρηθῆναι τὸ σῶμα
(5)

2.Ευσέβιος. Σχόλια στους Ψαλμούς. (A.D. 4) Volume 23 P. 344 line

19
ἑαυτῶν κακὰ, μηδ’ ὥσπερ τινὰ μελανίαν καὶ σῆψιν

κατὰ βάθους τῆς ψυχῆς συνέχειν τὰ ἁμαρτήματα.
Ὅλην τὴν ἡμέραν σκυθρωπάζων ἐπορευόμην,
ὅτι ἡ ψυχή μου ἐνεπλήσθη ἐμπαιγμῶν ἐμπαιζόν-
των. Νοήσεις δὲ καὶ οὕτως, προεπισημηνάμενος ἐν (20)
τῇ προγραφῇ, ὡς ἄρα εἴη εἰς ἀνάμνησιν, εἰκότως
ἀναπεμπάζεται, καὶ τὰ πάλαι αὐτῷ συμβεβηκότα

3. Αθανάσιος θεολόγος. . Expositiones in Psalmos {2035.061} (A.D.

μένους.
[Ἐταλαιπώρησα καὶ κατεκ., καὶ τὰ ἑξῆς. Βα-
ρύτητα τῆς συνειδήσεως ὡς εἰς ἀπόγνωσιν ὤθησιν.
Ὅτι αἱ ψόαι μου ἐπλήσθησαν ἐμπαιγμῶν. Ἐπει- (55)
δήπερ φησὶν, ἐπὶ τὸ καταπαίζειν μου λοιπὸν τοὺς
ἐχθρούς μου ἑώρων· τοὺς νοητοὺς δὲ λέγει.]
Ἐκακώθην καὶ ἐταπεινώθην ἕως σφόδρα. Ἐξ


231
Καὶ γὰρ ὁ ἄνθρωπος τῆς εἰρήνης μου ἐφ’ ὃν (5)

ἤλπισα, ὁ ἐσθίων ἄρτους μου, ἐμεγάλυνεν ἐπ’
ἐμὲ πτερνισμόν. Ἐμπαιγμὸν, ἐπιβουλὴν, δόλον.
Εἰρήνης ἄνθρωπον τὸν Ἰούδαν φησὶ, διὰ τὸ δοκεῖν
ἐν τοῖς εὐνοοῦσιν αὐτῷ τετάχθαι καὶ φίλοις· τόγε ἥκων
εἰς τὸ εἶναι μαθητήν. (10)

5. Αθανάσιος θεολόγος. . Quaestiones in scripturam sacram [Sp.]

{2035.080} (A.D. 4) Volume 28 P. 725 line 5
γραμμένα, τὴν σάρκωσιν, τὴν γέννησιν, τὴν βάπτι-

σιν, τὴν τῶν σημείων ἐπίδειξιν, τῆς διδασκαλίας τὴν
ἐνέργειαν, τῶν μαθητῶν τὴν οἰκείωσιν, τὰ ἀνθρώπινα
πάντα, τὸ πάθος, τὴν σταύρωσιν, τοὺς ἐμπαιγμοὺς, (5)
τὰς τρώσεις τῶν ἥλων, μετὰ τὸ πληρῶσαι ταῦτα,
ἅπερ ἔδει παθεῖν· ἐλείπετο μόνον ὁ θάνατος. Καὶ
φοβούμενος οὐκ ἐτόλμα προσεγγίσαι αὐτῷ· διὰ τοῦτο


{2035.080} (A.D. 4) Volume 28 P. 772 line 17
«Ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν,» Ἰάκωβον λέγει τὸν

ἀδελφὸν τοῦ Κυρίου, καὶ τοὺς λοιποὺς, ὅσοι ἀπεκε- (15)
φαλίσθησαν· τυμπανισμὸς γὰρ ὁ ἀποκεφαλισμὸς λέ-
γεται· «Ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν
ἔλαβον,» Ἡσαΐας, Ἱερεμίας, καὶ Μιχαίας. «Ἐλι-
θάσθησαν,» Στέφανος καὶ Ναβουθέ. «Ἐπρίσθη-
σαν,» ὁ Ἡσαΐας· ξυλίνῳ πρίονι ἔπρισαν αὐτὸν οἱ (20)

7. Αθανάσιος θεολόγος. . Narratio de cruce seu imagine Berytensi

αὐτὴν κατὰ πρόσωπον εἷς καθεὶς, οἱ πάντες αὐτῶν ἐῤ-

ῥάπιζον τὴν εἰκόνα τοῦ Κυρίου λέγοντες· Ὅσα ἐποίησαν
οἱ πατέρες ἡμῶν, πάντα ποιήσωμεν τῇ εἰκόνι αὐτοῦ.
Λέγουσιν, ὅτι Ἠκούσαμεν, πολλοὺς ἐμπαιγμοὺς
ἐποίησαν αὐτῷ· καὶ ἡμεῖς πάντα ποιήσωμεν. Ἐμ- (40)
παιγμοὺς οὖν ἀπείρους ἐνέπαιξαν τὴν εἰκόνα τοῦ
Κυρίου, ἅπερ οὐδὲ λέγειν ἡμῖν τετόλμηται. Εἶτα λέ-

232

ῥάπιζον τὴν εἰκόνα τοῦ Κυρίου λέγοντες· Ὅσα ἐποίησαν

οἱ πατέρες ἡμῶν, πάντα ποιήσωμεν τῇ εἰκόνι αὐτοῦ.
Λέγουσιν, ὅτι Ἠκούσαμεν, πολλοὺς ἐμπαιγμοὺς
ἐποίησαν αὐτῷ· καὶ ἡμεῖς πάντα ποιήσωμεν. Ἐμ- (40)
παιγμοὺς οὖν ἀπείρους ἐνέπαιξαν τὴν εἰκόνα τοῦ
Κυρίου, ἅπερ οὐδὲ λέγειν ἡμῖν τετόλμηται. Εἶτα λέ-
γουσιν· Ἠκούσαμεν, ὅτι ἥλωσαν αὐτοῦ τὰς χεῖρας,
τοῦτο καὶ ἡμεῖς ποιήσωμεν. Τότε ποιήσαντες ἥλους


ἔλεγον· Ὅσα ἐποίησαν οἱ πατέρες ἡμῶν, πάντα ποι-

ήσωμεν καὶ ἡμεῖς τῇ εἰκόνι αὐτοῦ. Καὶ λέγουσιν·
Ἠκούσαμεν, ὅτι ἐνέπαιξαν αὐτῷ, καὶ ἡμεῖς αὐτὸ (50)
ποιήσωμεν. Ἐμπαιγμοῖς οὖν ἀπείροις ἐνέπαιξαν τῇ
εἰκόνι τοῦ Θεοῦ. Ἀπορῶ δὲ λέγειν ὑμῖν ὃ τότε τετόλ-
μηται. Εἶτα λέγουσιν· Ἠκούσαμεν, ὅτι ἥλωσαν αὐ-
τοῦ τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας· τοῦτο καὶ ἡμεῖς ποι-

10. Αθανάσιος θεολόγος. . Homilia in sanctos patres et prophetas

καὶ θεόπνευστον λόγον, αὐτὸς ἀσυμπαθῶς καὶ ἀν-

ελεημόνως ξυλίνῳ πρίονί με ἀνεῖλεν. Ὁ δὲ Μονογε-
νής· Εἰ τοῦτο ἐποίησεν ὁ Μανασσῆς, παραδιδόσθω
τοῖς Χαλδαίοις εἰς αἰχμαλωσίαν, καὶ ἐμπαιγμὸν
καὶ σφαγήν· ἵνα μάθωσιν οἱ βασιλεῖς τοὺς ἐμοὺς (50)
προφήτας μὴ ὑβρίζειν, ἢ ἀποκτείνειν, ἀλλὰ τιμᾷν
καὶ μεγαλύνειν· ἐνθυμούμενοι, ὅτι δι’ ἐμοῦ πᾶς βα-

11. Ιωάννης Χρυσόστομος. De paenitentia (homiliae 1-9)

{2062.027} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 301 line 12
νιὴλ, τοὺς παῖδας τοὺς τρεῖς, τὸν Ἠλίαν, τὸν Ἑλισ-

σαῖον, οὑτωσὶ λέγων· Ἔφραξαν στόματα λεόντων, (10)
ἔσβεσαν δύναμιν πυρὸς, ἔφυγον στόματα μαχαίρας,
ἐλιθάσθησαν, ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλα-
233
βον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· περιῆλθον ἐν μη-

λωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβό-
μενοι, κακουχούμενοι, ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος. (15)

12. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Colossenses (homiliae

1-12) {2062.161} (A.D. 4-5) Volume 62 P. 363 line 31
ἡμεῖς ζηλώσωμεν, καὶ τούτους ἀγαπῶμεν. Ἵνα δὲ

πάλιν σωφρονῶσιν οἱ παῖδες, ἀκουέτωσαν τοῦ Προ-
φήτου λέγοντος, ὅτι Αἱ ψόαι μου ἐπλήσθησαν (30)
ἐμπαιγμάτων· καὶ πάλιν, Ἐξολοθρεύσεις πάντα
τὸν πορνεύοντα ἀπὸ σοῦ. Καὶ ὅτι δεῖ κατέχειν
γαστρὸς, ἀκουέτωσαν πάλιν· Καὶ ἀπέκτεινε, φησὶν,
ἐν τοῖς πλείοσιν αὐτῶν, ἔτι τῆς βρώσεως οὔσης

13. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Hebraeos (homiliae 1-

34) {2062.168} (A.D. 4-5) Volume 63 P. 53 line 1
ἐκεῖθεν ἄρχεται καθοπλίζειν τὸν στρατιώτην τοῦ

Χριστοῦ. Στῆτε γὰρ, φησὶ, περιζωσάμενοι τὴν (60)
ὀσφὺν ὑμῶν· καὶ ἐπήγαγεν, Ἐν ἀληθείᾳ. Διὰ
(53) τί, Ἐν ἀληθείᾳ; Ἐμπαιγμὸς γάρ ἐστι καὶ ψεῦδος
ἡ ἐπιθυμία, ὥς που καὶ ὁ Δαυῒδ ἔφη· Αἱ ψύαι μου
ἐπλήσθησαν ἐμπαιγμάτων. Οὐκ ἔστιν ἡδονὴ τὸ
πρᾶγμα, ἀλλὰ σκιὰ ἡδονῆς. Διὰ τοῦτο, Περιζωσά-

19.Θεοδώρετος. Interpretatio in Psalmos {4089.024} (A.D. 4-5)

εἰσεδεξάμην. Οὗ δὴ χάριν πάσης θυμηδίας ἐστερη- (15)

μένος, ἀσχάλλω καὶ ἀλύω διηνεκῶς, καὶ τῆς σκυ-
θρωπότητος μεταβολὴν οὐχ εὑρίσκω.
ηʹ. «Ὅτι αἱ ψόαι μου ἐπλήσθησαν ἐμπαιγ-
μάτων, καὶ οὐκ ἔστιν ἴασις ἐν τῇ σαρκί μου.»
Διὰ τῶν ψοῶν τὴν ἐπιθυμίαν ᾐνίξατο. Ταύταις (20)
γὰρ ἔγκεινται οἱ νεφροὶ, δι’ ὧν αἱ ὀρέξεις κινεῖσθαι
πεφύκασι. Λέγει τοίνυν, ὅτι τούτων αἴτιόν μοι

234
20.Θεοδώρετος. Interpretatio in Ezechielem {4089.027} (A.D. 4-5)

ἐτῶν σου.» Εἶτα διηγεῖται τοὺς τῆς παρανομίας

καρπούς.
Διὰ τοῦτο δέδωκά σε εἰς ὀνειδισμὸν τοῖς
ἔθνεσι, καὶ εἰς ἐμπαιγμὸν πάσαις ταῖς χώραις
(εʹ.) ταῖς ἐγγιζούσαις ἐπὶ σὲ, καὶ ταῖς μακρὰν ἀπ- (35)
εχούσαις ἀπὸ σοῦ. Τούτου χάριν σε, φησὶν, ἐπίχαρ-
τον ποιήσω, καὶ καταγέλαστον πᾶσι τοῖς ἀστυ-

21.Θεοδώρετος. Interpretatio in xiv epistulas sancti Pauli

{4089.030} (A.D. 4-5) Volume 82 P. 553 line 31
ἀπληστίαν· ἐν γὰρ τῇ ὀσφύϊ διάκεινται οἱ νεφροὶ,

ἐν ἐκείνοις δὲ ἡ τῆς ἐπιθυμίας ἐνέργεια. Οὕτω καὶ
ὁ μακάριος ἔφη Δαβὶδ, τὴν τῆς μοιχείας ἁμαρτίαν (30)
ὀλοφυρόμενος· «Ὅτι αἱ ψύαι μου ἐπλήσθησαν ἐμ-
παίγματα·» ἀντὶ τοῦ, Οὐκ εἰς δέον ἐχρησάμην τῇ
ἐπιθυμίᾳ τῆς φύσεως. Οὕτω καὶ περὶ τοῦ Λευῒ ὁ
θεῖος Ἀπόστολος ἔφη· «Ἔτι γὰρ ἐν τῇ ὀσφύϊ τοῦ
πατρὸς ἦν, ὅτε συνήντησεν αὐτῷ ὁ Μελχισεδέκ·» (35)


{4089.030} (A.D. 4-5) Volume 82 P. 769 line 1
τονος ἀναστάσεως τύχωσιν.» Οἱ περὶ τὸν Ἐλεάζα-

ρον, καὶ τοὺς ἑπτὰ Μακκαβαίους, καὶ τὴν τούτων
μητέρα.
(769) λϛʹ. «Ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν
ἔλαβον· ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς.» Οἱ αὐτοὶ, καὶ
ἕτεροι πρὸς τούτοις πολλοί.
λζʹ. «Ἐλιθάσθησαν.» Ζαχαρίας ὁ ἱερεὺς, ὁ

23.Κύριλλος Αλεξανδρινός. De adoratione et cultu in spiritu et

ἐν μόνῃ δὴ χρῆναι τῇ ἁγίᾳ σκηνῇ τὰς θυσίας ἐπιτε-

λεῖν, τοὺς εἴπερ ἂν ἕλοιντο τοῦτο δρᾷν, ἀφιστὰς, οἶ-
μαί που, τῆς ἑώλου ψευδολατρείας, τῆς ἐν Αἰγύπτῳ (25)
φημὶ, ἔνθα πολὺς μὲν ὁ τῶν εἰδώλων ἐμπαιγμὸς,
235
θεῶν τε τῶν ψευδωνύμων ἡ ἀκαλλεστάτη πληθὺς,

οὐδὲ αὐτοῖς τάχα που τοῖς προσκυνεῖν ᾑρημένοις γνω-
ρίζεσθαι δυναμένη· ἀνεῖται δὲ καὶ τὸ θύειν, ὥσπερ

24.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Expositio in Psalmos {4090.100} (A.D.

4-5) Volume 69 P. 960 line 39
καὶ εἰλικρινῆ καὶ ἀξιεπαινετάτην ζωήν· καταλγύνει δὲ οὐ μικρῶς καὶ

σκυθρωπὸν αὐτοῖς ἀποφαίνει τὸ
πρόσωπον, ὅταν ἐπὶ πταίσμασι κατηγορῇ καὶ πικροῖς ἐλέγχοις
κατατιτρώσκῃ τὸν νοῦν.
Ὅτι αἱ ψύαι [marg. ψῶαι, et ψόαι] μου ἐπλή-
σθησαν ἐμπαιγμάτων, καὶ οὐκ ἔστιν ἴασις ἐν
τῇ σαρκί μου. (40)


4-5) Volume 69 P. 960 line 43

χλευασίαν, ἤτοι τὸν γέλωτα τὸν παρ’ ἐχθρῶν. Εἰσὶ (45)
γὰρ, εἰσί τινες τῶν ἐν ἡμῖν σκαιοί τε καὶ φιλοσκώμ-


4-5) Volume 69 P. 960 line 43

χλευασίαν, ἤτοι τὸν γέλωτα τὸν παρ’ ἐχθρῶν. Εἰσὶ (45)
γὰρ, εἰσί τινες τῶν ἐν ἡμῖν σκαιοί τε καὶ φιλοσκώμ-
μονες, φιλεγκλήμονές τε καὶ δεινοί· καὶ τῶν μὲν

236

4-5) Volume 69 P. 960 line 52
λόγον, ἐπιτωθάζουσι δὲ τοῖς ἄλλοις, εἰ δήπου συμ-

βαίνοι παρολισθεῖν καὶ ὑπενεχθῆναι. Διὰ τοῦτο ταῖς (50)
τῶν ἀθυροστομεῖν εἰωθότων συκοφαντίαις ἤγουν
λοιδορίαις τῶν τοιούτων ἐμπαιγμῶν ἐμπεπλῆσθαί
φησιν τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν, κατηγορούντων πάντως
που τῶν ὠνομασμένων. Καὶ τοῦτο, φησὶν, οὐκ οὔσης ἰάσεως ἐν τῇ
ἐμῇ σαρκὶ, τουτέστιν ἀγρίως οὕτω δε-
δαμασμένης ὑπό γε τῶν τῆς ἀσκήσεως πόνων, ὡς πέρα γενέσθαι
λαβεῖν τὴν ἴασιν. (55)

28.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Commentarius in Isaiam prophetam

{4090.103} (A.D. 4-5) Volume 70 P. 1053 line 19
τὸν βδελυσσόμενον ὑπὸ τῶν ἐθνῶν, τῶν δούλων, τῶν

ἀρχόντων. Ἕψεται δὲ πάντως καὶ τούτῳ τὸ, Ἁγιά-
σατε, ἀλλ’ ὅτι πέπονθε μὲν οἰκονομικῶς τὰ παρὰ τῶν
ἐθνῶν ἐμπαίγματα· ἀναλάμψει δὲ μετὰ τοῦτο, καὶ
δοξασθήσεται παρὰ πάντων ἐν ὑπεροχαῖς ταῖς ἀνω- (20)
τάτω, καὶ τῶν ἐν ταῖς ὑποκαθημέναις ὄντων τιμαῖς,
προαγορεύει λέγων· Βασιλεῖς αὐτὸν ὄψονται, καὶ


{4090.103} (A.D. 4-5) Volume 70 P. 1432 line 11
αγγελικῶς, καὶ οὕτως [ἴσ. οὔτοι] που μᾶλλον κατά γε τὴν οὖσαν ἐν τῷ
νόμῳ σκιάν.
Καὶ οὗτοι ἐξελέξαντο τὰς ὁδοὺς αὐτῶν, καὶ τὰ
βδελύγματα αὐτῶν, ἃ ἡ ψυχὴ αὐτῶν ἠθέλησε. (10)
Κἀγὼ ἐκλέξομαι τὰ ἐμπαίγματα αὐτῶν, καὶ τὰς
ἁμαρτίας αὐτῶν ἀνταποδώσω αὐτοῖς, ὅτι ἐκάλεσα
αὐτοὺς, καὶ οὐχ ὑπήκουσαν, καὶ ἐποίησαν τὸ
πονηρὸν ἐναντίον μου. Καὶ ἃ οὐκ ἠβουλόμην,


{4090.103} (A.D. 4-5) Volume 70 P. 1432 line 43
καὶ πάλιν· «Δεῦτε πρός με, πάντες οἱ κοπιῶντες (40)

καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς.» Ταύτῃ
237
τῇ ψήφῳ λοιπὸν κεχρήσομαι τῇ κατ’ αὐτῶν ὁσίᾳ,

κἀγὼ ἐκλέξομαι τὰ ἐμπαίγματα αὐτῶν, τουτέστι,
τοὺς ἐμπαίζοντας, ἤγουν ἐμπαροινοῦντας αὐτοῖς.
Δηλοῖ δὲ πάντως τοὺς πεπορθηκότας τὴν Ἰουδαίαν, καὶ
κατεμπρήσαντας τὴν ἁγίαν ποτὲ καὶ διαβόητον (45)
πόλιν· δῆλον δὲ ὅτι τοὺς Ῥωμαίων στρατηγούς. «Ἀνταποδώσω γὰρ
αὐτοῖς, φησὶ, τὰς ἁμαρτίας


{4090.103} (A.D. 4-5) Volume 70 P. 1433 line 40
Φωνὴ κραυγῆς ἐκ πόλεως, φωνὴ ἐκ ναοῦ,

φωνὴ Κυρίου ἀνταποδιδόντος ἀνταπόδοσιν τοῖς
ἀντικειμένοις.
Εἰπὼν, ὅτι «Κἀγὼ ἐκλέξομαι τὰ ἐμπαίγματα αὐ- (40)
τῶν, καὶ τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν ἀνταποδώσω αὐτοῖς,»
διαδείκνυσιν εὐθὺς τῶν ἀπειληθέντων τὴν ἔκβασιν,
καὶ ὡς ἤδη τῶν πολεμίων τήν τε πόλιν αὐτῶν, καὶ

32.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Fragmenta de translatione reliquiarum

martyrum Cyri et Joannis (homilia diversa 18) {4090.121} (A.D.
4-5) Volume 77 P. 1105 line 12
Ἐν τοῖς δαίμοσιν οὐκ ἔστιν οὐδὲν ἄῤῥεν οὐδὲ θῆλυ.

Καὶ βλέπετε ποίαν ἔχουσιν προαίρεσιν· ὀνόμασιν γυ- (10)
ναικῶν καλεῖσθαι βούλονται πατήσαντες τοίνυν τὰ
γραώδη μυθάρια καὶ τὰ πάλαι τῶν γοήτων ἐμπαί-
γματα, ἐρχέσθωσαν ἐπὶ τοὺς ἀληθινοὺς καὶ ἄνωθεν
ἰατρούς· οἷς ὁ πάντα ἰσχύων Θεὸς, τοῦ θεραπεύειν
δύνασθαι τὴν ἐξουσίαν ἐχαρίσατο λέγων· «Ἀσθενοῦν- (15)
τας θεραπεύετε· δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε.»

33. Προκόπιος. Commentarii in Isaiam {2598.004} (A.D. 5-6) P.

1901 line 23
ὑπὸ χεῖρα, ἀλλ’ ὡς ἐχθροῖς ἐμπομπεύει κατεπαιρό- (20)

μενος αὐτῶν, καὶ κυρίου, οὗπερ τούτους ἀπέστησε.
Τοιγαροῦν ὁ τῆς ἐκεῖθεν ἐνεργείας ἐπαισθανόμενος,
φησὶν, ὅτι «Αἱ ψόαι μου ἐπλήσθησαν ἐμπαιγμάτων.»
Τούτους δὲ τοὺς ἐμπαίκτας οὐκ αὐτός φησιν ἐπι-
στήσειν ὁ Κύριος, ὡς τοὺς νεανίσκους ἄρχοντας. (25)
238
Ἀφ’ ἑαυτῶν δὲ κυριεύειν, φησὶν, ἑκάστου τὸ κυ-


2700 line 19
ἐν ἀναγκαίοις πράγμασι δικασταὶ, δέον εἰσηγου-

μένῳ πειθαρχῆσαι Χριστῷ. Εἶτα καὶ πρὸς τὴν ἀρ-
χαίαν ἀνατρέχων ἀσέβειαν, καὶ τὰ βδελύγματα,
φησί· Διὸ κἀγὼ ἐκλέξομαι τὰ ἐμπαίγματα αὐτῶν·
τοῦτ’ ἔστι, τοὺς ἐμπαίζοντάς τε καὶ ἐμπαροινοῦν- (20)
τας αὐτοῖς, δηλονότι Ῥωμαίους. Ἡ δὲ αἰτία, διότι
ἐκάλεσα αὐτοὺς, καὶ οὐκ ἐπήκουσάν μου, ὃ καὶ

35. SCRIPTA ANONYMA ADVERSUS JUDAEOS Scr. Eccl.

Dialogus Timothei et Aquilae {3186.002} (A.D. 5-10) Sec. 10
subsec. 28 line 3
ἐταπείνωσάν με.
(28) περὶ γὰρ τοῦ ἐμπαιχθῆναι αὐτὸν καὶ ἐμπτυσθῆναι καὶ
φραγελλωθῆναι,
οὕτως γέγραπται· Δαυὶδ μὲν γὰρ λέγει· ὅλην τὴν ἡμέραν
σκυθρωπάζων
ἐπορευόμην, ὅτι αἱ ψύαι μου ἐπλήσθησαν ἐμπαιγμάτων·
(29) καὶ πάλιν· ὅλην τὴν ἡμέραν ὠνείδιζόν με οἱ ἐχθροί μου.
(30) ἀλλὰ καὶ Σολομὼν ἐν ταῖς παροιμίαις λέγει· οἱ δὲ ἀσεβεῖς
καθὰ ἐλογ-
ίσαντο ἐματαιώθησαν.

36. SCRIPTA ANONYMA ADVERSUS JUDAEOS Scr. Eccl.

Dialogus Timothei et Aquilae {3186.002} (A.D. 5-10) Sec. 39
subsec. 21 line 2
καὶ τοὺς τετραυματισμένους καὶ γυμνοὺς ἰατρεύσας καὶ ἐνδύσας σὺν

ἐφ-
οδίοις ἐξαπέστειλα πρὸς ὑμᾶς.
(21) ταῦτα δὲ λέγω, οὐκ ὀνειδίζων, ἀλλὰ πρὸς τὸ γνῶναι ὑμᾶς ὅτι
οὐκ εἰς
γέλωτα καὶ ἐμπαιγμὸν βούλομαι τὰς βίβλους—μὴ γένοιτο—ἀλλ’
ὡφελ-
είας χάριν.
(22) ἰδοὺ ἐξαπέστειλα ὑμῖν χρυσόν, καὶ ἄργυρον, καὶ θυσιαστήριον
239
χρυσοῦν,
καὶ σκευὴ ἀπέστειλα εἰς τὸν ναὸν τοῦ θεοῦ ὑμῶν. τὰ δὲ δῶρα ὑμῖν
ἔσται.

37. ALEXANDER Scr. Eccl. Inventio crucis (fort. auctore Alexandro

alio) {2860.001} (A.D. 6?) P. 4032 line 44
Τότε καὶ ὁ Ἰωσὴφ, κατὰ τὸ θεῖον πρόσταγμα, φεύ-

γει εἰς Αἴγυπτον μετὰ τοῦ παιδίου καὶ τῆς μητέρος
αὐτοῦ, καὶ ἦν ἐκεῖ ἕως τῆς τελευτῆς Ἡρώδου. Συν-
άγονται δὲ ἐκ τῆς ἀφίξεως τῶν Μάγων καὶ τοῦ ἐμ-
παιγμοῦ τοῦ Ἡρώδου καὶ τῆς εἰς τὴν χώραν αὐτῶν (45)
ἐπανόδου ἔτη δύο. Τότε θυμωθεὶς ὁ Ἡρώδης τὴν
μιαιφονίαν τῶν νηπίων εἰργάσατο τῷ τριακοστῷ
πέμπτῳ τῆς βασιλείας αὐτοῦ ἔτει. Εὐθέως δὲ μετ-

38.Ιωάννης Δαμασκηνός. Sacra parallela (recensiones secundum

line 41
γῆν ἀροτριᾷν κόπος· τῶν θαλασσοπλόων, ὡς ἐπὶ τὸ

πλέον ἐν τῷ ᾄδῃ· ἡ πατρὶς δὲ, βάραθρον ἴδιον· ἡ
ξενιτεία, ὄνειδος. Πάντα μόχθος τοῖς ἀνθρώποις τὰ (40)
ἐνταῦθα, πάντα ἐμπαιγμὸς, ῥιπιζόμενος χνοῦς,
σκιὰ, καὶ φαντασία· δρόσος, ἄνεμος, πτερὸν, ἀτμὶς,
σπινθὴρ, ἐνύπνιον, χύμα ῥεύματος, πλοίου ἴχνος,
τέφρα, τροχὸς ἀεὶ στρεφόμενος, ὅμοια πάντα κυλίν-

39.Ιωάννης Δαμασκηνός. Commentarii in epistulas Pauli [Dub.]

πάσης προσευχῆς καὶ δεήσεως, προσευχόμενοι ἐν

παντὶ καιρῷ ἐν πνεύματι, καὶ εἰς αὐτὸ τοῦτο ἀγρυπ- (55)
νοῦντες ἐν πάσῃ καρτερήσει καὶ δεήσει.»
(856) Διὰ τί, ἐν ἀληθείᾳ; ἐμπαιγμὸς δὲ, καὶ ψεῦδος ἡ
ἐπιθυμία· οὐκ ἔστιν ἡδονὴ τὸ πρᾶγμα, ἀλλὰ σκιὰ
ἡδονῆς· τουτέστι τῇ ἀληθεῖ ἡδονῇ τῇ σωφροσύνῃ.
«Περὶ πάντων τῶν ἁγίων, καὶ ὑπὲρ ἐμοῦ, ἵνα μοι

240

Ἐλισσαῖον. Νεκροὺς γὰρ ἀνέστησαν. (55)

(988) «Ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι τὴν
ἀπολύτρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν.
Ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον,
ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς. Ἐλιθάσθησαν.»
Στέφανος. (5)
«Ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας

41. Γεώργιος Μοναχός. Χρονικόν. breve (lib. 1-6) (redactio

δριὰς ἵστατο τοῦ Χριστοῦ, πᾶσι μὲν ἀνθρώποις

ἄγνωστος πέλουσα, παντὸς δὲ πάθους ἀλεξητήριος
τυγχάνουσα, ὅνπερ ἀνδριάντα Ἰουλιανὸς ὁ ἀσεβὴς
καταγαγεῖν πρὸς ἐμπαιγμὸν δῆθεν καὶ συρῆναι (20)
προστάξας, ἴδιον ἀντ’ ἐκείνου ξόανον ἵδρυσε· πῦρ δὲ
445 κατελθὸν οὐρανόθεν τοῦτο κατέκαυσε. (Τὸν
δὲ τοῦ Κυρίου ἀνδριάντα ὑφ’ Ἑλλήνων τότε συν-

Κῶμος: εἶδος ὀρχήσεως.

Κωμωδεῖν: σκώπτειν.
Κώμυθα: δέσμη χόρτου. (20)
Κωμωδίαι: ὕβρεις· διασυρμοί· ἐμπαίγματα.
Κωνῆσαι: περιενεγκεῖν· διακαῦσαι· ἀπὸ τῶν πισ-
σούντων· ἐπεὶ περιδινοῦσιν ἐν κύκλωι τὰ πισσού-
μενα· κώνους γὰρ καλοῦσι τοὺς στροβίλους· εἰκό-

43. Κωνσταντίνος Μανασσής. Compendium chronicum {3074.001}

(A.D. 12) Line 4713
ἀλλ’ οὐκ ἐνεπικραίνετο τοῖς ταύταις προσκυνοῦσιν, (4710)

οὐδὲ τὰς σάρκας τὰς αὐτῶν μάστιξιν ἐχαλάζα.
ἐν οὐκ ὀλίγοις τοιγαροῦν ἀποσφαλεὶς ταῖς μάχαις
τοῖς ἐκ τῆς Ἄγαρ ἐμπαιγμὸς καὶ χλευασμὸς ἐφάνη,
οἳ τὰς Ῥωμαίων φάλαγγας σπαράσσοντες συχνάκις
241
καὶ δορυκτήτους ἄγοντες τοὺς τούτων ταγματάρχας (4715)

δειλὸν μαλακοκάρδιον ἐκάλουν τὸν κρατοῦντα.
Έπαρσις
 1. Αριστοτέλης. . Historia animalium {0086.014} (4 B.C.) Bekker
P. 572b line 26
 ἔχωσι πρὸς τὴν ὀχείαν ὁρμητικῶς, ὃ καλεῖται καπρᾶν,

ὠθοῦνται καὶ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους. Περὶ δὲ τὰς κύνας τὸ (25)
τοιοῦτον πάθος καλεῖται σκυζᾶν.
Ἔπαρσις μὲν οὖν τοῖς θήλεσιν (26)
γίνεται τῶν αἰδοίων, ὅταν πρὸς τὴν ὀχείαν ὀργῶσι, καὶ
ὑγρασία περὶ τὸν τόπον· αἱ δ’ ἵπποι καὶ ἀπορραίνουσι λευ-
κὴν ὑγρότητα περὶ τὸν καιρὸν τοῦτον. Καθάρσεις δὲ γίνονται


P. 574a line 32
 τὰ σκυλάκια τούτων γίνεται ἑπτακαίδεχ’ ἡμέρας. Δοκεῖ (30)

δὲ σκυζᾶν τὸν ἴσον χρόνον κύων.
Τὰ δὲ καταμήνια ταῖς κυσὶν ἑπτὰ (31)
ἡμέραις γίνεται· συμβαίνει δ’ ἅμα καὶ ἔπαρσις αἰδοίου. Ἐν
δὲ τῷ χρόνῳ τούτῳ οὐ προσίενται ὀχείαν, ἀλλ’ ἐν ταῖς μετὰ
(574b) ταῦτα ἑπτὰ ἡμέραις· τὰς γὰρ πάσας δοκεῖ σκυζᾶν ἡμέ-
ρας τέτταρας καὶ δέκα ὡς ἐπὶ τὸ πολύ, οὐ μὴν ἀλλά τισι


P. 581a line 27
 ἐπιμελείαις, ὅπερ ποιοῦσιν ἔνιοι τῶν περὶ τὰς χορείας σπου- (25)
δαζόντων, καὶ μέχρι πόρρω διαμένει καὶ τὸ πάμπαν μι-
κρὰν λαμβάνει μεταβολήν.
Καὶ μαστῶν ἔπαρσις γίνεται καὶ (27)
αἰδοίων, οὐ μεγέθει μόνον ἀλλὰ καὶ εἴδει. Συμβαίνει δὲ περὶ
τοῦτον τὸν χρόνον τοῖς τε πειρωμένοις τρίβεσθαι περὶ τὴν τοῦ
σπέρματος πρόεσιν οὐ μόνον ἡδονὴν γίνεσθαι τοῦ σπέρματος
242
(30)


P. 581a line 32
 σπέρματος πρόεσιν οὐ μόνον ἡδονὴν γίνεσθαι τοῦ σπέρματος

(30)
ἐξιόντος, ἀλλὰ καὶ λύπην.
Περὶ τὸν αὐτὸν δὲ χρόνον καὶ (31)
τοῖς θήλεσιν ἥ τ’ ἔπαρσις γίνεται τῶν μαστῶν καὶ τὰ κα-
(581b) ταμήνια καλούμενα καταρρήγνυται· τοῦτο δ’ ἐστὶν αἷ-
μα οἷον νεόσφακτον. Τὰ δὲ λευκὰ καὶ παιδίοις οὖσι γίνεται νέ-
οις πάμπαν, μᾶλλον δ’ ἂν ὑγρᾷ χρῶνται τροφῇ· καὶ κωλύει

 5. Αριστοτέλης. .Προβλήματα. (4 B.C.) Bekker P. 889b line 12
 (889b) Θ. ΟΣΑ ΠΕΡΙ ΥΠΩΠΙΑ ΚΑΙ ΟΥΛΑΣ ΚΑΙ

ΜΩΛΩΠΑΣ. (9)
Διὰ τί τοὺς μώλωπας κωλύει τὰ νεόδρατα δέρματα (10)

προστιθέμενα, καὶ μάλιστα κριῶν, καὶ ᾠὰ ἐπικαταγνύμενα;
ἢ ὅτι ἄμφω κωλύει τὴν ἄθροισιν τοῦ ὑγροῦ καὶ τὴν ἔπαρσιν;
τὸ γὰρ ἀφηλκωμένον ἕλκει ἐπαίρεται διὰ τὴν θερμασίαν·
τά τε δὴ ᾠὰ διὰ τὴν γλισχρότητα κατακολλῶντα κωλύει
ἐπαίρεσθαι, καθάπερ καὶ τὰ καύματα, ὥσπερ καὶ ἡ κόλλα, (15)

 6. EPICURUS Phil. Deperditorum librorum reliquiae {0537.003}

(4-3 B.C.) Treatise 31 fragment 31 line 24
 [γίνεται καὶ ἐλλείψει. εἰ] δ’ αὖ τὸ

[ἄ]κ[ριτον ἔμε]νέ τε ἀίδ[ι]ον καὶ [ὥ-]
σπε[ρ κριτή]ρι[όν] τι, ὡς [εἰκός, μώ]ρω[ν]
ἔπα[ρσ]ις προσ[δ]οκημ[άτων ἦ]ν,
π[ροσόν]τος δὲ τοῦ ὀν[ό]μ[ατος τὸ] (25)
π[ραττ]όμενόν τε.[.]ν..ον̣
[ ]......στιν.... ὅσον

243

{2017.053} (A.D. 4) Volume 44 P. 1201 line 12
 τρόπῳ τὸ δείλαιον γένος τὸ ἀνθρώπινον πρὸς τὸ κοινὸν

πτῶμα ἑαυτῷ συγκατέβαλεν· καὶ οὐδέν ἐστιν ἄλλο (10)
τῆς φύσεως ἡμῶν τοιοῦτον κακὸν, ὡς τὸ δι’ ὑπερηφα-
νίας. Ἐπεὶ οὖν ἐμπέφυκέ πως τὸ κατὰ τὴν ἔπαρσιν
πάθος παντὶ σχεδὸν τῷ κοινωνοῦντι τῆς ἀνθρωπίνης
φύσεως, διὰ τοῦτο ἐντεῦθεν τῶν μακαρισμῶν ὁ Κύριος
ἄρχεται, οἷον ἀρχέγονόν τι κακὸν ἐκβάλλων ἐκ τῆς (15)

 8. Γρηγόριος Νύσσης. De occursu domini [Sp.] {2017.073}

(A.D. 4) Volume 46 P. 1168 line 47
 νικωμένη τῆς χάριτος; Οὐκ ἠδάφισται, καθάπερ οἱ

τριστάται καὶ τὰ ἅρματα, ὁ περιώνυμος ἐκεῖνος (45)
ναὸς, καὶ πᾶσα ἡ τῶν ἀρχιερέων ἐπ’ αὐτῷ μεγαλο-
φροσύνη καὶ ἔπαρσις; Οὐ πᾶσα κατεκλύσθη αὐτῶν
καὶ συνεχέθη ἡ νομικὴ εὐταξία; Οὐκ ἄρδην ἀπόλωλε
τῶν παρὰ Ἰουδαίοις ἐθῶν ἡ ἀκρίβεια; Ποῦ γὰρ τὰς
θυσίας τὰς ὑπὲρ τῶν ἀρτιτόκων γυναικῶν προσ- (50)


line 25
 πεσθαι· ὡς εἰπεῖν με εὐκαίρως περὶ μὲν τῶν χει-

λέων μου τὸ, «Γενηθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμί-
αμα ἐνώπιόν σου·» περὶ δὲ τῶν πράξεών μου τὸ,
«Ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου θυσία ἑσπερινή.» Καὶ (25)
ἡ μὲν σὰρξ καὶ τὸ σῶμα οὕτως ἀνατεθήσεται τῇ σῇ
λειτουργίᾳ· ἡ δὲ ψυχή μου πλείονος μεθέξει δυνάμεως·
διὸ καὶ περὶ αὐτῆς φημι· «Ὡσεὶ στέατος καὶ πιό-


line 33
 πόμενοι κατὰ τοὺς ὀρθρινοὺς καὶ κατὰ τοὺς ἑσπερι- (30)

νοὺς καιροὺς ὕμνοι τυγχάνουσι. Διὸ λέλεκταί που·
«Ἡδυνθείη αὐτῷ ἡ αἴνεσίς μου·» καὶ πάλιν·
«Ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου θυσία ἑσπερινή·» καί·
244
«Γενηθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν

σου.» Καὶ αὗται οὖν αἱ τέρψεις σημεῖα τυγχάνουσι (35)
τοῦ Σωτῆρος. Καὶ ἄλλο δὲ πρὸς τούτοις σημεῖον μέ-


line 18
 ρὰν ἔχων οὐ μόνον τὴν διάνοιαν, ἀλλὰ καὶ τὴν διὰ (15)

τῶν χειλέων φωνὴν ἀπὸ ψεύδους, ἐπιορκίας τε καὶ λοι-
δορίας. Οἷς καὶ ἀκολούθως ἐπήγαγεν·Ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου
θυσία ἑσπερινή.
Νοήσεις δὲ τοῦτο ἀπὸ τοῦ λέγειν τὸν Ἀπόστολον· (20)
Βούλομαι τοὺς ἄνδρας προσεύχεσθαι ἐπαίροντας
ὁσίους χεῖρας, χωρὶς ὀργῆς καὶ διαγογγυσμῶν·


{2021.013} (A.D. 4) Volume 43 P. 457 line 28
 τες ὑμῶν. Οὐχ ὡς ἀδυνατοῦντος τοῦ παρόντος Δε- (25)

σπότου καὶ θυρῶν κεκλεισμένων ὅτε κελεύει εἰσέρ-
χεσθαι, ἀλλὰ δραπετοδούλως ὑμῖν ἐπιτρέποντος
τὴν τῶν πυλῶν τῶν αἰωνίων ἔπαρσιν καὶ μετάστα-
σιν καὶ κατάκλασιν. Διὸ οὐδὲ τοῖς δήμοις ὑμῶν, ἀλλ’
αὐτοῖς τοῖς δοκοῦσι παρ’ ὑμῶν εἶναι ἄρχουσιν, αὐ- (30)
τοῖς ἐπιτρέπει λέγων· Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες


 ἐπίῃ τῇ μνήμῃ, πολλῶν συμπληρούντων μοι τὴν (5)

ᾠδὴν, καὶ συνερανιζόντων τὸν χαριστήριον·
ὁ διδοὺς ὁρᾶσθαι τοῦ ἀσεβοῦς καὶ τὴν ὑπὲρ τὰς κέ-
δρους ἔπαρσιν, καὶ τὴν εἰς τὸ μηκέτι εἶναι καθαίρε-
σιν· ὅταν αὐτοῦ παρελθεῖν δυνηθῶμεν τάχει καὶ ἀσ-
φαλείᾳ ποδὸς τὴν ἀσέβειαν. (10)
ΙΓʹ. Τίς ταῦτα πρὸς ἀξίαν ἄσεται, καὶ διηγήσεται (13)


245
 λαβόντων τὸ δάκρυον· οὐχ ὑπὲρ Χριστιανῶν μόνον (25)

καὶ τῆς συμπεσούσης αὐτοῖς ἐπηρείας, ἢ παρὰ τοῦ
πονηροῦ προσπεσούσης, καὶ παρὰ Θεοῦ συγχω-
ρηθείσης δι’ ἃς οἶδεν αἰτίας, καὶ τυχὸν διὰ τὴν ἔπαρ-
σιν ἡμῶν δεομένην καθάρσεως· ἀλλὰ καὶ ὑπὲρ
αὐτῆς τῆς ἐκείνου ψυχῆς, καὶ τῶν ὑπ’ αὐτοῦ συναρ- (30)
πασθέντων πρὸς τὴν αὐτὴν ἀπώλειαν.
Νʹ. Οἱ μὲν γὰρ τὰς τελευταίας αὐτῶν πληγὰς καὶ (33)

 15. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. De moderatione in disputando

 τεύει τοῖς βάθεσιν. Ἀνίτω, καὶ ὁδηγείσθω, καὶ ὑπὸ

τοῦ νοῦ φερέσθω, καὶ, εἰ βούλεται, μέχρις οὐρανοῦ
τρίτου, κατὰ τὸν Παῦλον· μόνον σὺν λόγῳ καὶ ἐπι-
στήμῃ, καὶ μὴ καταπιπτέτω διὰ τὴν ἔπαρσιν, μηδὲ
πτεροῤῥυείτω διὰ τὸ ὕψος τῆς πτήσεως. Τίς φθόνος (25)
ἐπαινετῆς ἀναβάσεως; Καὶ τί πτῶμα τοιοῦτο, οἷον
ἐπάρσει περιπαρῆναι, καὶ μὴ γνῶναι τῆς ἀνθρω-

 16. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. De seipso et ad eos qui ipsum

cathedram Constantinopolitanam affectare dicebant (orat. 36)
{2022.044} (A.D. 4) Volume 36 P. 269 line 46
 καὶ λοιδορίας προσέθηκαν, ἵνα τὸν φθόνον ἐπίσχω-

σιν. (40)
Εʹ. Οὗτος, καὶ τὸν Ἑωσφόρον ἐσκότισε, καταπε- (45)
σόντα δι’ ἔπαρσιν· οὐ γὰρ ἤνεγκε, θεῖος ὢν, μὴ καὶ
θεὸς νομισθῆναι· καὶ τὸν Ἀδὰμ ἐξέβαλε τοῦ παρα-
δείσου, δι’ ἡδονῆς κλέψας καὶ γυναικός. Ἐπείσθη
γὰρ, ὡς θεὸς εἶναι βασκαίνεται, τοῦ τῆς γνώσεως

 17. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In theophania (orat. 38) {2022.046}

 μένας· τὰ γὰρ ἐνταῦθα, δευτέρας ἐλλάμψεως Πείθει

δέ με, μὴ ἀκινήτους, ἀλλὰ δυσκινήτους, καὶ ὑπο- (5)
λαμβάνειν ταύτας, καὶ λέγειν, ὁ διὰ τὴν λαμπρότητα
Ἑωσφόρος, σκότος διὰ τὴν ἔπαρσιν καὶ γενόμενος,
καὶ λεγόμενος, αἵ τε ὑπ’ αὐτὸν ἀποστατικαὶ δυνάμεις,
246
δημιουργοὶ τῆς κακίας, τῇ τοῦ καλοῦ φυγῇ, καὶ ἡμῖν

πρόξενοι. (10)


 γειον καὶ οὐράνιον, πρόσκαιρον καὶ ἀθάνατον, ὁρα- (5)

τὸν καὶ νοούμενον, μέσον μεγέθους καὶ ταπεινότητος·
τὸν αὐτὸν, πνεῦμα καὶ σάρκα· πνεῦμα διὰ τὴν χάριν,
σάρκα διὰ τὴν ἔπαρσιν· τὸ μὲν, ἵνα μένῃ καὶ δο-
ξάζῃ τὸν εὐεργέτην· τὸ δὲ, ἵνα πάσχῃ, καὶ πά-
σχων ὑπομιμνήσκηται καὶ παιδεύηται τῷ μεγέθει (10)
φιλοτιμούμενος· ζῶον ἐνταῦθα οἰκονομούμενον,


(A.D. 4) Volume 36 P. 332 line 20
 φιλάνθρωποι καὶ φιλόθεοι, ὥσπερ ἃς Δαβὶδ εἰσάγει

μετὰ τὸ πάθος συνανιούσας Χριστῷ, καὶ προσυπαν-
τώσας, καὶ διακελευομένας ἀλλήλαις τὴν τῶν
πυλῶν ἔπαρσιν. (20)
ΙΗʹ. Ἓν μίσησον τῶν περὶ τὴν Χριστοῦ γένναν,
τὴν Ἡρώδου παιδοκτονίαν· μᾶλλον δὲ καὶ ταύτην
αἰδέσθητι, τὴν ἡλικιῶτιν Χριστοῦ θυσίαν, τοῦ και-

 20. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In sanctum baptisma (orat. 40)

{2022.048} (A.D. 4) Volume 36 P. 372 line 12
 αὐτῷ διαφερούσας, ἐν μιᾷ καιροῦ τε ῥοπῇ καὶ

ὄψεως, ἀπαιτῶν τὴν προσκύνησιν· ὡς πένητος κα- (10)
ταφρόνησον. Εἰπὲ, τῇ σφραγῖδι θαῤῥήσας· Εἰκών
εἰμι καὶ αὐτὸς Θεοῦ· τῆς ἄνω δόξης οὔπω δι’ ἔπαρ-
σιν, ὥσπερ σὺ, καταβέβλημαι· Χριστὸν ἐνδέδυμαι·
Χριστὸν μεταπεποίημαι τῷ βαπτίσματι· σύ με
προσκύνησον. Ἀπελεύσεται, σαφῶς οἶδα, τού- (15)
τοις ἡττημένος καὶ ᾐσχυμμένος, ὥσπερ ἀπὸ Χριστοῦ

 21. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In pentecosten (orat. 41)

{2022.049} (A.D. 4) Volume 36 P. 445 line 15
247
 κὸν, καὶ τὴν ἐν τοῖς ἁγίοις ἀνάπαυσιν· ἐπεὶ καὶ

Θεοῦ θρόνος τὰ χερουβίμ. Ἐν ὑπερῴῳ δὲ (εἰ μή τῳ
περιεργότερος εἶναι δοκῶ τοῦ δέοντος), διὰ τὴν ἀνά-
βασιν τῶν δεξομένων, καὶ τὴν χαμόθεν ἔπαρσιν· ἐπεὶ (15)
καὶ ὕδασι θείοις ὑπερῷά τινα στεγάζεται, δι’ ὧν
ὑμνεῖται Θεός. Καὶ Ἰησοῦς αὐτὸς ἐν ὑπερῴῳ τοῦ
μυστηρίου κοινωνεῖ τοῖς τὰ ὑψηλότερα τελουμένοις,

 22. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In sanctum pascha (orat. 45)

{2022.052} (A.D. 4) Volume 36 P. 629 line 24
 μένας (τὰ γὰρ ἐνταῦθα δευτέρας ἐλλάμψεως)· πείθει

δέ με, μὴ ἀκινήτους, ἀλλὰ δυσκινήτους, καὶ
ὑπολαμβάνειν ταύτας καὶ λέγειν, ὁ διὰ τὴν λαμπρό-
τητα Ἑωσφόρος, σκότος διὰ τὴν ἔπαρσιν καὶ γενό-
μενος καὶ λεγόμενος, αἵ τε ὑπ’ αὐτὸν ἀποστατικαὶ (25)
δυνάμεις, δημιουργοὶ τῆς κακίας τῇ τοῦ καλοῦ φυγῇ,
καὶ ἡμῖν πρόξενοι.

 23. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In sanctum pascha (orat. 45)

{2022.052} (A.D. 4) Volume 36 P. 632 line 20
 γειον καὶ οὐράνιον, πρόσκαιρον καὶ ἀθάνατον, ὁρα-

τὸν καὶ νοούμενον, μέσον μεγέθους καὶ ταπει-
νότητος, τὸν αὐτὸν πνεῦμα καὶ σάρκα· πνεῦμα διὰ
τὴν χάριν, σάρκα διὰ τὴν ἔπαρσιν· τὸ μὲν, ἵνα μέ- (20)
νῃ, καὶ δοξάζῃ τὸν εὐεργέτην· τὸ δὲ, ἵνα πάσχῃ,
καὶ πάσχων ὑπομιμνήσκηται, καὶ παιδεύηται
τῷ μεγέθει φιλοτιμούμενος· ζῶον ἐνταῦθα οἰ-

 24. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Carmina dogmatica {2022.059}

(A.D. 4) Column 466 line 9
 Ἐπεὶ δ’ ἔπληγε τῷ ξύλῳ τῆς γνώσεως,

Καὶ πᾶσαν ἡμῶν τὴν φύσιν κατέτρεχεν,
Ὡς εὐάλωτον καὶ κατάκριτον, ὁ φθόνος·
Ὡς ἂν λύσειε τὴν ἔπαρσιν τοῦ φθόνου,
(467) Καὶ τὴν φθαρεῖσαν εἰκόνα κτίσῃ πάλιν,
Ἐγγίνεθ’ ἡμῖν. Ἐν γὰρ ἁγνῇ παρθένῳ
248
Κυΐσκεταί τε καὶ προέρχεται Θεός.


(A.D. 4) Volume 27 P. 537 line 17
 Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα

ἐνώπιόν σου. Τὰ ἀπὸ διανοίας θυμιάμασι παρεικά- (15)
ζει, ἅτε λεπτὰ ὄντα, καὶ τῷ μόνῳ ἀνατιθέμενα τῷ
Θεῷ. Ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου θυσία ἑσπερινή.
Τὰς πράξεις τὰς διὰ τῶν χειρῶν δηλουμένας θυσίᾳ
παρεικάζει, ἅτε παχύτερα ὄντα παρὰ τὰς τῆς δια-
νοίας αἱρέσεις. Τὸ δὲ ἑσπερινήν φησιν, ὅτι χρὴ μέχρι (20)


 νίας καὶ προσεχείας ἐπικρατῇ, φέρεται κατὰ τοῦ

πάθους τὰ νικητήρια, καὶ οἱονεὶ στεφανοῖ δι’ ἑαυ-
τοῦ τὸν Θεόν. Ὅταν δὲ καταμαλακισθεὶς ὑποκύψῃ τῇ
ἡδονῇ, δοῦλος καὶ αἰχμάλωτος ταῖς ἁμαρτίαις γενόμενος,
καύχημα καὶ ἔπαρσιν καὶ ὑπερηφανίας προσ-
τίθησι τῷ ἐχθρῷ. (10)
Προσκυνήσατε τῷ Κυρίῳ ἐν αὐλῇ ἁγίᾳ αὐ-
τοῦ. Μετὰ τὴν καρποφορίαν τῶν ἐπιζητουμένων,


(A.D. 4) Volume 29 P. 437 line 22
 δύο πρόσωπα τῷ Προφήτῃ ὁ λόγος ἐστί· πρός τε γη-

γενεῖς καὶ πρὸς τοὺς πλουσίους. Τοῖς μὲν γὰρ διαλέ- (20)
γεται, καθαιρῶν τὴν ἐπὶ τῇ δυνάμει αὐτῶν οἴησιν,
τοῖς δὲ τὴν ἐπὶ τῇ περιουσίᾳ τῶν κτημάτων ἔπ-
αρσιν. Ὑμεῖς, φησὶν, οἱ πεποιθότες ἐπὶ τῇ δυνάμει
αὐτῶν. Οὗτοι γὰρ οἱ γηγενεῖς, οἱ ἰσχύϊ σώματος ἐπ-
ελπίζοντες, καὶ οἰόμενοι αὐτάρκη εἶναι τὴν ἀνθρωπί- (25)
νην φύσιν πρὸς τὸ δυνατῶς ἐπιτελεῖν ἃ βούλεται. Καὶ


1-21) {2062.024} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 67 line 22
249
 χερσὶν αὐτῶν αἱ ἀνομίαι, καὶ ἡ δεξιὰ αὐτῶν ἐπλή-

σθη δώρων· αὐτὸς δὲ χεῖρας εἶχεν οὐδὲν ἕτερον ἢ πρὸς (20)
τὸν οὐρανὸν ἀνατείνεσθαι μεμελετηκυίας· διὸ καὶ περὶ
τούτων ἔλεγεν· Ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου θυσία
ἑσπερινή. Καὶ ἐπὶ τῆς καρδίας τὸ αὐτὸ τοῦτο πάλιν
ἔστιν ἰδεῖν· τῶν μὲν γὰρ ἡ καρδία ματαία ἦν, τούτου δὲ
ἀληθής· διὸ καὶ περὶ ἐκείνων φησίν· Ἡ καρδία αὐ- (25)

 29. Ιωάννης Χρυσόστομος. Ad illuminandos catecheses 1-2

(series prima et secunda) {2062.025} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 228
line 65
 δεικνὺς, ὅτι μετὰ τῆς ἡμετέρας σπουδῆς, καὶ πρὸ τῆς

ἡμετέρας τῆς ἄνωθεν δεόμεθα ῥοπῆς, ὥστε τὸ θηρίον
τοῦτο κατασχεῖν ἔνδον, πρὸς τὸν Θεὸν τὰς χεῖρας ἀνα-
τείνας ὁ προφήτης ἔλεγεν· Ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου (65)
θυσία ἑσπερινή. Θοῦ, Κύριε, φυλακὴν τῷ στόματί
μου, καὶ θύραν περιοχῆς ἐπὶ τὰ χείλη μου. Ὁ δὲ τὰ
πρότερον παραινέσας, πάλιν καὶ αὐτός φησι· Τίς δώσει


(A.D. 4-5) Volume 55 P. 151 line 35
 σαι ὁ Προφήτης τὸν Δεσπότην, ὅπως ἐπιβλέψῃ, καὶ

ἐπιστρέψῃ τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἐπ’ αὐτὸν, καὶ εἰσ-
ακούσῃ τῆς δεήσεως αὐτοῦ· τὸ κράτος καὶ τὴν ἰσχὺν
τῶν ἐχθρῶν, καὶ πρὸ τούτου τὸ ὕψωμα καὶ τὴν ἔπαρ- (35)
σιν αὐτῶν, καὶ τρίτον, τὴν εὐφροσύνην καὶ ἀγαλλία-
σιν αὐτῶν, μονονουχὶ λέγων, ὡς Εἰ μὴ διὰ τὴν ἐμὴν
δέησιν, διὰ τὴν ἐμὴν ταλαιπωρίαν ἐπιστρέφεις μοι τὸ
πρόσωπόν σου, Κύριε, ἀλλ’ οὖν διὰ τὴν ἀλαζονείαν


(A.D. 4-5) Volume 55 P. 427 line 32
 μένων βαδίσωμεν. Ἀλλὰ προσέχετε μετὰ ἀκριβείας·

οὐδὲ γὰρ ἁπλῶς οἶμαι τὸν ψαλμὸν τοῦτον τετάχθαι (30)
παρὰ τῶν πατέρων καθ’ ἑκάστην ἑσπέραν λέγεσθαι,
οὐδὲ διὰ τὴν μίαν λέξιν τὴν λέγουσαν· Ἔπαρσις τῶν
χειρῶν μου θυσία ἑσπερινή. Ἐπεὶ καὶ ἄλλοι ψαλμοὶ
250
ταύτην ἔχουσι τὴν λέξιν, ὥσπερ ἐκεῖνος ὁ λέγων,

Ἑσπέρας καὶ πρωῒ καὶ μεσημβρίας διηγήσομαι καὶ (35)


(A.D. 4-5) Volume 55 P. 430 line 6
 θυνθήτω ἡ προσευχή μου, ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν

σου. Ἕτερος, Ταχθήτω ἡ προσευχή μου, ὡς θυ-
μίαμα ἔμπροσθέν σου. Ἄλλος, Ἑτοιμασθήτω. (5)
Ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου θυσία ἑσπερινή. Ἄλλος,
Δῶρον ἑσπέρας. Ἕτερος, Προσφορὰ ἑσπερινή.
Τί διδάξαι βουλόμενος ἡμᾶς ὁ προφήτης περὶ θυσίας
ἑσπερινῆς διαλέγεται; Δύο βωμοὶ τὸ παλαιὸν


(A.D. 4-5) Volume 55 P. 431 line 11
 κων μὴ διακαιομένων. Τοῦτο καὶ σὺ ἐπὶ τῆς διανοίας

ποίησον· πρότερον ἄναψον αὐτὴν τῇ προθυμίᾳ, καὶ
τότε ἐπιτίθει τὴν εὐχήν. Εὔχεται τοίνυν τὴν μὲν εὐχὴν (10)
αὐτοῦ γενέσθαι ὡς θυμίαμα, τὴν δὲ ἔπαρσιν τῶν χει-
ρῶν ὡς θυσίαν ἑσπερινήν. Ἀμφότερα γὰρ εὐπρόσδεκτα.
Πῶς δ’ ἂν γένοιτο τοῦτο; Εἰ ἀμφότερα εἴη καθαρὰ,
εἰ ἀμφότερα εἴη ἄμωμα, ἥ τε γλῶττα καὶ αἱ χεῖρες,


 λέγω καὶ ἐλεημοσύνην. Ὅτι γὰρ καὶ τοῦτο θυσία,

ἄκουσον τί φησιν ὁ Προφήτης· Θυσία αἰνέσεως
δοξάσει με· καὶ πάλιν, Θῦσον τῷ Θεῷ θυσίαν
αἰνέσεως· καὶ, Ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου θυσία
ἑσπερινή. Ὥστε κἂν εὐχὴν μετὰ τοιαύτης γνώμης (20)
προσάγῃς, βέλτιον ἀφεῖναι τὴν εὐχὴν, καὶ ἐπὶ τὴν
καταλλαγὴν ἐλθεῖν τοῦ ἀδελφοῦ, καὶ τότε τὴν εὐχὴν

 35. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Hebraeos (homiliae

1-34) {2062.168} (A.D. 4-5) Volume 63 P. 158 line 46
251
 ἀναβλέψαι. Καὶ πῶς διαῤῥήγνυται, φησὶν, ἡ νεφέλη

αὕτη; Ἐὰν ἐπισπασώμεθα τοῦ νοητοῦ ἡλίου τὰς ἀκτῖ-
νας, τοῦ ἡλίου τῆς δικαιοσύνης, ἐὰν τὰς χεῖρας εἰς τὸν (45)
οὐρανὸν αἴρωμεν· Ἔπαρσις, φησὶ, τῶν χειρῶν μου
θυσία ἑσπερινή· ἐὰν μετὰ τῶν χειρῶν καὶ τὸν νοῦν
ἀναλάβωμεν. Ἴστε οἱ μεμυημένοι τί λέγω· τάχα δὲ
καὶ ἐπιγινώσκετε τὸ λεχθὲν, καὶ συνορᾶτε ὅπερ ᾐνι-

 36. Ιωάννης Χρυσόστομος. In Psalmos 101-107 [Sp.]

{2062.206} (A.D. 4-5) Volume 55 P. 638 line 11
 τὴν ξηρότητα, τῶν θεριζόντων προσκαλούμενος τὰς

χεῖρας. Σὺ δὲ, Κύριε, εἰς τὸν αἰῶνα μένεις, καὶ τὸ
μνημόσυνόν σου εἰς γενεὰν καὶ γενεάν. Τὰ μὲν ἀν- (10)
θρώπινα τοιαῦτα, διὰ κακίαν μετὰ τὴν ἔπαρσιν ταπει-
νούμενα, καὶ μηδέποτε μένοντα ὅπερ εἰσί· σὺ δὲ μηδὲν
ἔχων ἐπίκηρον, ἄτρεπτός τε καὶ ἀναλλοίωτος, καὶ αἱ
παρὰ σοῦ δὲ ἐπαγγελίαι βέβαιοι· καὶ μὴ τῇ παρούσῃ

 37. Ιωάννης Χρυσόστομος. In illud: Attendite ne eleemosynam

vestram faciatis coram hominibus [Sp.] {2062.239} (A.D. 4-5)
 μούντας ὑμᾶς. Ἐὰν δὲ τοὺς κατὰ τὸν παρόντα βίον

(573) ἐπαινοῦντας ὑμᾶς λαθεῖν σπουδάσητε, λαθεῖν δὲ οὕτως,
ἵνα, κἄν τινες δοξάσωσιν ὑμᾶς, μὴ ἀποδέξησθε ἡδέως,
καὶ εἰς ἔπαρσιν ἔλθητε, ἀλλὰ μᾶλλον ἀποστρέφεσθαι
τοὺς τοιούτους, καὶ ἀνατρέπειν αὐτούς· καὶ τότε κατ’
ἐκείνην τὴν ἡμέραν τὴν φοβερὰν, τῆς οἰκουμένης ἁπά- (5)
σης ὁρώσης λήψεσθε τοὺς στεφάνους τῆς δόξης. Ἐὰν


 μου ἐν τῷ κεκραγέναι με πρὸς σέ.» Εὐμενῶς, φησὶ,

Δέσποτα, δέξαι τὴν ἐμὴν ἱκετείαν.
βʹ. «Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου, ὡς θυμίαμα (20)
ἐνώπιόν σου· ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου θυσία ἑσπε-
ρινή.» Τῇ προσευχῇ συνέζευξε τὴν πρᾶξιν τῆς
ἀρετῆς. Ἡ γὰρ ἔπαρσις τῶν χειρῶν ταύτην παρα-
252
δηλοῖ· τὴν ἐργασίαν γὰρ αἱ χεῖρες ἐνεχειρίσθησαν.


 βʹ. «Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου, ὡς θυμίαμα (20)

ἐνώπιόν σου· ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου θυσία ἑσπε-
ρινή.» Τῇ προσευχῇ συνέζευξε τὴν πρᾶξιν τῆς
ἀρετῆς. Ἡ γὰρ ἔπαρσις τῶν χειρῶν ταύτην παρα-
δηλοῖ· τὴν ἐργασίαν γὰρ αἱ χεῖρες ἐνεχειρίσθησαν.
Ἱκετεύει δὲ τῷ τοῦ θυμιάματος ἀτμῷ παραπλη- (25)
σίως ἀναπεμφθῆναι τὴν προσευχὴν, καὶ τὴν ἐκείνου


5) Volume 81 P. 1060 line 16
 ἐσομένων πρόῤῥησιν.
κεʹ—κζʹ. Καὶ σὺ, υἱὲ ἀνθρώπου, οὐχὶ ἐν τῇ ἡμέρᾳ,
ὅταν λαμβάνω παρ’ αὐτῶν τὴν ἰσχὺν αὐτῶν, τὴν (15)
ἔπαρσιν τῆς καυχήσεως αὐτῶν, τὰ ἐπιθυμήματα
τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν, καὶ τὴν ἔπαρσιν τῆς ψυχῆς
αὐτῶν, υἱοὺς αὐτῶν, καὶ θυγατέρας αὐτῶν; Ἐν τῇ
ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἥξει ὁ ἀνασωζόμενος πρὸς σὲ, τοῦ


5) Volume 81 P. 1060 line 17
 κεʹ—κζʹ. Καὶ σὺ, υἱὲ ἀνθρώπου, οὐχὶ ἐν τῇ ἡμέρᾳ,

ὅταν λαμβάνω παρ’ αὐτῶν τὴν ἰσχὺν αὐτῶν, τὴν (15)
ἔπαρσιν τῆς καυχήσεως αὐτῶν, τὰ ἐπιθυμήματα
τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν, καὶ τὴν ἔπαρσιν τῆς ψυχῆς
αὐτῶν, υἱοὺς αὐτῶν, καὶ θυγατέρας αὐτῶν; Ἐν τῇ
ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἥξει ὁ ἀνασωζόμενος πρὸς σὲ, τοῦ
ἀναγγεῖλαί σοι εἰς τὰ ὦτα. Ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ (20)

 42.Θεοδώρετος. Interpretatio in xii prophetas minores

{4089.029} (A.D. 4-5) Volume 81 P. 1944 line 19
253
 Σωτῆρος ἐλύττησε.
ζʹ. «Καὶ σώσει Κύριος τὰ σκηνώματα Ἰούδα
καθὼς ἀπ’ ἀρχῆς, ὅπως μὴ μεγαλύνηται καύχημα
οἴκου Δαβὶδ, καὶ ἔπαρσις τῶν κατοικούντων Ἱερου-
σαλὴμ ἐπὶ τὸν Ἰούδαν.» Γνώσονται γὰρ διὰ τῆς (20)
πείρας, ὡς δίχα τῆς θείας ῥοπῆς οὐδὲν κατορθῶσαι
δεδύνηνται. Τοῦτο δὲ μαθόντες, οὔτε τῇ βασιλικῇ

 43.Κύριλλος Αλεξανδρινός. De adoratione et cultu in spiritu et

 τῶν ὅλων Θεὸν ἐκεκράγεισαν, «Ὁ Θεὸς τῶν δυνάμεων,

ἐπίστρεψον ἡμᾶς, καὶ ἐπίφανον τὸ πρόσωπόν σου,
καὶ σωθησόμεθα.» Ἠλεήμεθα δὴ οὖν οἱ πάντες ἐν (45)
ἐπιφανείᾳ Χριστοῦ. Καὶ μέντοι καὶ ἔπαρσις τοῦ
προσώπου τοῦ Θεοῦ πρόξενος εἰρήνης, ἧς ἐστι δοτὴρ
καὶ βραβευτὴς ὁ Χριστὸς, ὡς ἴδιον ἀγαθὸν τοῖς πι-
στεύουσιν εἰς αὐτὸν καὶ προθεὶς καὶ δωρούμενος.


{4090.097} (A.D. 4-5) Volume 69 P. 313 line 38
 θάπερ ἀλλοφύλῳ Χαναναίᾳ γυναικὶ, τῇ κατ’ Αἴγυπτον (35)

Συναγωγῇ τῶν υἱῶν Ἰσραήλ· καθάπερ ἀμέλει καὶ
ὁ Ἰούδας διὰ τοῦ ποιμαίνοντος τῇ Σαβᾷ, ἢ διερμη-
νεύεται ὕψωσίς τε καὶ ἔπαρσις. Κεκλημένη γὰρ
ὥσπερ εἰς οἰκειότητα τὴν ὡς πρὸς Θεὸν ἡ τῶν Ἰου-
δαίων Συναγωγὴ, χθαμαλὴ μὲν ἦν οὐκέτι καὶ πεπα- (40)
τημένη, καὶ τὸ τῆς δουλείας ἔχουσα σμικροπρεπὲς,


(A.D. 4-5) Volume 69 P. 992 line 33
 (A f. 223, Κυρίλλου καὶ Θεοδωρήτου) Τινὲς μὲν (30)

τῷ Δαβὶδ ἀνέθεσαν τὸν παρόντα ψαλμὸν, τινὲς δὲ τὰ
κατὰ τὸν Ἐζεκίαν ἐν τούτῳ φασὶ προφητεύεσθαι,
ὅπως τε δι’ ἔπαρσιν ἐνόσησε, καὶ πῶς περὶ αὐτὸν οἱ
φίλοι διετέθησαν, καὶ ὅτι διὰ τὴν εἰς τοὺς πένητας
ἐπιμέλειαν τῆς ὑγείας ἔτυχεν. Οὐκ ἐᾷ δὲ ἡμᾶς τὸ (35)
254
θεῖον Εὐαγγέλιον οὐδέτερον δέξασθαι. Τοῦ γὰρ Κυ-


{4090.103} (A.D. 4-5) Volume 70 P. 1329 line 57
 σίαν, καθάπερ ἀμέλει καὶ τὸν ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις

ναὸν, εὐχῆς δὲ μᾶλλον, τουτέστι, λατρείας πνευμα- (55)
τικῆς. Ψάλλει δέ που καὶ φησὶν ὁ θεσπέσιος Δαβίδ·
«Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου, ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν
σου, ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου θυσία ἑσπερινή.» Σημειωτέον δὲ ὅτι
τοῦτον τὸν στοῖχον καὶ αὐτὸς ὁ
(1332) Σωτὴρ διεμνημόνευσέ που ταῖς Ἰουδαίων ἐμπορίαις
ἐπιτιμῶν, καὶ λέγων· «Γέγραπται· Ὁ οἶκός μου,
οἶκος προσευχῆς κληθήσεται, ὑμεῖς δὲ αὐτὸν ποιεῖτε σπήλαιον
λῃστῶν.» Ὅτε τοίνυν οἶκος γέγονε προσ-
ευχῆς, τότε καὶ δεδόξασται.

 47.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Commentarii in Lucam (in catenis)

{4090.108} (A.D. 4-5) Volume 72 P. 477 line 42
 (B f. 16, H f. 44 b.) Αἰνίττεται ὁ βραχίων τὸν

ἐξ αὐτῆς φύντα Λόγον. Ὑπερηφάνους δὲ λέγει τοὺς (40)
πονηροὺς δαίμονας μετὰ τοῦ ἄρχοντος αὐτῶν πεσόν-
τας δι’ ἔπαρσιν, καὶ τοὺς Ἑλλήνων σοφοὺς τὴν δοκοῦ-
σαν τοῦ κηρύγματος μωρίαν μὴ προσδεξαμένους, καὶ
Ἰουδαίους πιστεῦσαι μὴ βουληθέντας, οἵτινες διεσκορ-
πίσθησαν, ἀνάξια διανοηθέντες περὶ τοῦ Υἱοῦ τοῦ (45)

 48. Προκόπιος. Commentarii in Isaiam {2598.004} (A.D. 5-6) P.

1836 line 5
 δηλοῖ. Φλεγμονὴ δὲ ὄγκος ἐστὶ πυρώδης, συῤῥεόν-

των ἐπὶ τὸ ἀσθενὲς μέρος τῶν ὑγρῶν, καὶ τῇ παρὰ
φύσιν θερμασίᾳ φλεγόντων τὸ πεπονθός· ὃ δηλοῖ,
ψυχῆς ἔπαρσιν ἐξ οἰήσεως ἀλόγου ὀγκουμένης, καὶ (5)
διὰ τοῦτο κατὰ τῆς γνώσεως ἐπαιρομένης Χριστοῦ.
Φησὶ δὲ περὶ τῶν Ἰουδαίων, ὡς οὐχ ἓν ἀφωρισμένως
ἐσχήκασι πάθος, ἀλλ’ ἡνωμένως αὐτοῖς ἐπίκειται τὸ

255
 49. OLYMPIODORUS Diaconus Scr. Eccl. Commentarii in

Lamentationes (in catenis) {2865.004} (A.D. 6) Volume 93 P. 748
line 55
 ζητοῦντες.
«Φόβος καὶ θάμβος.» Ἐκ τῶν ποικίλων ἐπαγω-
γῶν.
«Ἔπαρσις καὶ συντριβή.» Ἢ δι’ ἔπαρσιν, φησὶν, (55)
καὶ ἀλαζωνείαν συνετρίβημεν, ἢ ὅτι ἐπαιρόμενοι
καθ’ ἡμῶν οἱ ἐχθροὶ συνέτριψαν ἡμᾶς.
(749) «Ὁ ὀφθαλμός μου κατεπόθη.» Περιέλαβεν [Vide-


Lamentationes (in catenis) {2865.004} (A.D. 6) Volume 93 P. 748
line 55
 ζητοῦντες.
«Φόβος καὶ θάμβος.» Ἐκ τῶν ποικίλων ἐπαγω-
γῶν.
«Ἔπαρσις καὶ συντριβή.» Ἢ δι’ ἔπαρσιν, φησὶν, (55)
καὶ ἀλαζωνείαν συνετρίβημεν, ἢ ὅτι ἐπαιρόμενοι
καθ’ ἡμῶν οἱ ἐχθροὶ συνέτριψαν ἡμᾶς.
(749) «Ὁ ὀφθαλμός μου κατεπόθη.» Περιέλαβεν [Vide-


(A.D. 6) P. 32 line 13
 οὐκ ἐφ’ ἡμῖν ἀσθενῆ εἶναι, καὶ δοῦλα, καὶ κωλυτὰ, καὶ (10)
ἀλλότρια. Καὶ λέγει, ὅτι ἐπ’ οὐδενὶ τῶν δοκούντων
ἀγαθῶν τῶν ἐκτὸς ἐπαίρεσθαι χρή. Δηλοῖ δὲ οἶμαι
νῦν ἡ ἔπαρσις, οὐχὶ κουφότητα καὶ μετεωρισμὸν καὶ
ἀλαζονείαν, ὡς εἰώθαμεν πολλάκις ἐπὶ κακῷ τῇ λέξει
κεχρῆσθαι· οὐ γὰρ ἂν ἐπὶ τοῖς ἡμετέροις καὶ ἀληθινοῖς (15)
ἀγαθοῖς ἐπαίρεσθαι συνεβούλευεν· ἀλλὰ δοκεῖ μοι νῦν


(A.D. 6) P. 32 line 17
 ἀλαζονείαν, ὡς εἰώθαμεν πολλάκις ἐπὶ κακῷ τῇ λέξει

κεχρῆσθαι· οὐ γὰρ ἂν ἐπὶ τοῖς ἡμετέροις καὶ ἀληθινοῖς (15)
256
ἀγαθοῖς ἐπαίρεσθαι συνεβούλευεν· ἀλλὰ δοκεῖ μοι νῦν

ἡ ἔπαρσις δηλοῦν αὐτῷ ὑπόληψιν αὐξήσεώς τινος καὶ
ἁδρύσεως ἐπὶ προσλήψει τινὸς ἀγαθοῦ. Οὐ χρὴ οὖν,
φησὶ, τοῖς ἀλλοτρίοις ἀγαθοῖς ἡμᾶς νομίζειν αὐξάνε-
σθαι καὶ ἐν ὑπεροχῇ γίνεσθαί τινι· ἕκαστον γὰρ ἀγα- (20)


(A.D. 6) P. 59 line 16
 χῆς αὐτῆς, ἣν ἔχει πρὸς τοὺς ἄλλους βίους, ὡς ἤδη

ἔχοντας ἐπαίρεσθαι, διὰ τὸ μὴ ἔχειν. Οὐδὲν γὰρ οὕτω
φιλοσοφίας καὶ εὐζωΐας ἐστὶν ἀλλότριον, ὡς ἡ ἀνεσπα- (15)
σμένη ὀφρὺς, καὶ κενὴ ἔπαρσις αὕτη, τὸ Γνῶθι σαυτὸν
τοῦ θεοῦ παράγγελμα μὴ λογιζομένη· ὃ καὶ ἀρχὴ καὶ
τέλος πάσης ἐστὶ φιλοσοφίας καὶ εὐζωΐας. Εὐθὺς οὖν
ἀνάξιοι τούτων οἱ ἐπαιρόμενοι φαίνονται. Οὐ γὰρ


(A.D. 6) P. 59 line 20
 τοῦ θεοῦ παράγγελμα μὴ λογιζομένη· ὃ καὶ ἀρχὴ καὶ

τέλος πάσης ἐστὶ φιλοσοφίας καὶ εὐζωΐας. Εὐθὺς οὖν
ἀνάξιοι τούτων οἱ ἐπαιρόμενοι φαίνονται. Οὐ γὰρ
ἀπὸ μεγέθους ψυχῆς ἡ ἔπαρσις αὕτη γίνεται, ἀλλ’ ἔστιν (20)
οἴδημα κενὸν, καὶ παρὰ φύσιν πρὸς τὰ ἐκτὸς ἐκχεόμε-
νον, καὶ τῶν ἐντὸς ἀποσπώμενον· τοῦ ὑγιεινοῦ μεγέθους,
ὥσπερ ἐπὶ τοῦ σώματος, τῇ κατὰ φύσιν διαθέσει τῶν

 55.Ιωάννης Δαμασκηνός. Oratio de his qui in fide dormierunt

 Οὔτε μὴν ἐπίστευσαν αὐτῷ, δοκεῖ μοι.

Ἐπήρωσε γὰρ αὐτῶν τὰς διανοίας
Καὶ τοὺς νοεροὺς ὀφθαλμοὺς τῆς καρδίας,
Ἡ τοῦ σκότους ἔπαρσις, ὁ πρῶτος δράκων,
Οὗ θεραπευταὶ γεγόνασιν ἐκ πρώτης, (40)
Ἵνα βλέποντες μὴ βλέπωσιν, ὡς θέμις,
Καὶ συνιέντες μὴ συνιῶσιν ὅλως.

257
 56.Ιωάννης Δαμασκηνός. Homilia in ficum arefactam

{2934.055} (A.D. 7-8) Volume 96 P. 585 line 46
 δίαι, ἐπιλαλιαί. Τὰ τῆς ἀπιστίας σημεῖα, ἀσπλαγχ-

νίαι, προσπάθειαι, ἀντιπάθειαι, φιληδονίαι, φειδω-
λίαι, κῶμαι, μέθαι. Καὶ ἡ τοῦ διαβόλου πομπὴ, (45)
ὑπερηφανίαι, κενοδοξίαι, οἴησις, ἔπαρσις, τύφος,
ἐπίδειξις, καλλωπισμὸς τοῦ σώματος. Τούτων ἁπάν-
των ἀρνησάμενοι τὴν κοινωνίαν, καθὰ συνεταξά-
μεθα τῷ Χριστῷ, τὰς ἐναντίας τούτων ἀρετὰς ζη-

 57.Ιωάννης Δαμασκηνός. Homilia in ficum arefactam

{2934.055} (A.D. 7-8) Volume 96 P. 588 line 21
 τὴν τῆς ἀπιστίας μητέρα. Οὐ γὰρ δύνασθε. φησὶν

ὁ Χριστὸς, πιστεύειν εἰς ἐμὲ, δόξαν παρὰ ἀνθρώ-
πων λαμβάνοντες. Ἐξόρισον ἐκ τῆς σῆς καρδίας (20)
πᾶσαν οἴησιν, ὑπερηφανίαν, ἔπαρσιν. Ἀκάθαρ-
τος γὰρ παρὰ Κυρίῳ πᾶς ὑψηλοκάρδιος. Ὑπερη-
φάνοις ἀντιτάσσεται Κύριος, ταπεινοῖς δὲ δίδωσι
χάριν. Ἀπάρνησαι πᾶσαν αὐθάδειαν, αὐταρέσκειαν,


 μὴ ἐνεγκόντες, λίθοις τοῦτον ἀνεῖλον κακῶς ἔνδο- (35)

θεν τοῦ θυσιαστηρίου τοῦ ἐν Ἀθήναις ναοῦ.
(15) Βλέπουσα δὲ ἡ Αὐγοῦστα Ζωὴ τὴν
ἔπαρσιν Συμεὼν καὶ τὴν κατὰ τῶν Χριστιανῶν αὐ-
τοῦ ἐπίθεσιν, βουλὴν μετὰ τῶν ἐν τέλει βουλεύεται,
(1137) ἀλλάγιον καὶ εἰρήνην μετὰ τῶν Ἀγαρηνῶν διαπρά-
ξασθαι, διαπερᾶσαι δὲ πάντα τὸν τῆς Ἀνατολῆς


 θυμοῦ καὶ μανίας, ἐσύναξε φοσάτον δυνατὸν καὶ (35)

πολὺ, καὶ ἐξέβη μετὰ ὁρμῆς ἰσχυρᾶς, καὶ κατέλυε
τὰς χώρας καὶ πόλεις καὶ κάστρα· καὶ ἦλθεν ὥσπερ
μαῦρον σύννεφον κατὰ τοῦ βασιλέως, καὶ εἶχεν ἔπαρ-
258
σιν καὶ ἀλαζονείαν ἀκράτητον. Καὶ τίς ἤλπιζε νὰ

γλητώσῃ ἀπὸ τοσοῦτον κακόν; Ἀλλ’ ὃν ὁ Θεὸς φυ- (40)
λάσσει, οὔτε γίγαντας τρέμει, οὔτε θηρία φρίττει,
ἀλλ’ οὔτε κάμινον οὔτε σίδηρα· διὰ τοῦτο καὶ ὁ


{3070.001} (A.D. 10) P. 294 line 10
 συνεχῶς ἐπηρεαζόμενοι παρὰ Χασὲ υἱοῦ τοῦ Ἰούβη, τὴν αὐ-

τοῦ ἀσωτίαν καὶ ἀπληστίαν μὴ ἐνεγκόντες, λίθοις τοῦτον βάλ-
λοντες ἀνεῖλον κακῶς ἔνδοθεν τοῦ θυσιαστηρίου τοῦ ἐν Ἀθή-
ναις ναοῦ. βλέπουσα δὲ Ζωὴ ἡ βασίλισσα τὴν ἔπαρσιν Συ- (10)
μεὼν καὶ τὴν κατὰ τῶν Χριστιανῶν αὐτοῦ ἐπίθεσιν, βουλὴν
μετὰ τῶν ἐν τέλει βουλεύεται ἀλλάγιον καὶ εἰρήνην μετὰ τῶν
Ἀγαρηνῶν διαπράξασθαι, διαπερᾶσαι δὲ πάντα τὸν τῆς ἀνα-

 61. Μιχαήλ Ψελλός. Polyhist. et Theol. Epitaphius encomiasticus

in patriarchem Michaelem Cerullarium {2702.045} (A.D. 11) P.
339 line 30
 μᾶλλον δὲ ὃ δεῖ πράττειν ποιῶν, ἀπαράμιλλον τοῖς ἄλλοις εἰργά-

ζετο.
Καὶ ἵνα ἀπὸ τῶν μεγίστων ἄρξωμαι· δέον πρὸς θεὸν πτεροῦ-
σθαι, κατὰ τὰς ἀγγελικὰς δυνάμεις ἡ ἔπαρσις· δέον εὐχαῖς
ἐντυγ- (30)
χάνειν, οὐδὲν ἐκείνῳ τὰ αἰσθητήρια σεσίγητο πάντα, ὁ νοῦς μόνος
(340) ἐνήργει τῷ θείῳ πυρούμενος ἔρωτι· δέον καταβαίνειν
ἐκεῖθεν μὴ
κατιόντα καὶ ἀνθρώποις προσομιλεῖν θεῷ προσδιαλεγόμενον, τηνι-

 62. Μιχαήλ Ψελλός. Polyhist. et Theol. Epitaphius encomiasticus

in patriarchem Michaelem Cerullarium {2702.045} (A.D. 11) P.
377 line 27
 σβεννύμενον ἤδη τὸν μέγαν φωστῆρα δεικνὺς καὶ τὴν μεγάλην τοῦ
λόγου σάλπιγγα αὐτίκα σιωπήσεσθαι μέλλουσαν, ἢ
γενναιότερον (25)
τὸ ἐκείνου πρᾶγμα ἐξαγγελῶ, καὶ τὴν οὐκ ἂν εἴποιμι τελευτὴν,
259
ἀλλ’ ἔπαρσιν ἢ ἀνάβασιν, ἢ τελεωτέραν ὕψωσίν τε καὶ θέωσιν;

ἐμοὶ δὲ καὶ βουλομένῳ οὕτως ἐρεῖν καὶ τὸ ἐκείνου πάθος μιμή-
σασθαι καὶ ὑπερφυεῖ τῷ διηγήματι χρήσασθαι, ἀστακτὶ τὰ
δάκρυα καταρρεῖ ἐνθυμουμένῳ ὅτι τὸ μέγα τῆς ἀληθείας φῶς (30)

 ὅσον ἀστέρων ἥλιος, ὁ δὲ φθόνος καὶ ἡ ἄδικος κρίσις ἀνεβά-

λετο μὲν τότε τὸ δέον, ἕτερον δὲ συγγενέα τούτου
ἀντεψηφίσατο (20)
δι’ αἰτίας ἴσως ἀπορρήτους ἀνθρώποις, οἷα τὰ τοῦ θεοῦ κρί-
ματα. ἐδόκει μὲν γὰρ ἡ τοσαύτη τῶν ἐθνῶν ἔπαρσις καὶ
κατακοπὴ τῶν ὑπὸ Ῥωμαίων τελούντων ὀργὴ κατὰ τῶν αἱρε-
(97) τικῶν, οἳ τὴν Ἰβηρίαν καὶ Μεσοποταμίαν καὶ ἄχρι Λυκανδοῦ
καὶ Μελιτηνῆς καὶ τῶν παρακειμένων οἰκοῦσιν Ἀρμένιοι, καὶ

 τῆς ἀρχῆς ἐγκεχειρισμένος κύριος Βασίλειος, ἀναφέρων μὲν

καὶ πρὸς τὸ τοῦ γένους αὐτοῦ ἐπίσημον καὶ περίδοξον, ἀνα-
φέρων δὲ καὶ πρὸς τὰς πατρῴας ἀνδραγαθίας, καὶ τὴν τοῦ
(234) παρόντος κατορθώματος ἐκπληττόμενος ἀσύγκριτον
ἔπαρσιν,
υἱὸν αὐτὸν ἀπεκάλει καὶ μέλος ἴδιον, καὶ τὸ ὄνομα τούτου
διὰ γλώττης εἶχε. καὶ ὁρῶν ἐπόθει τοῦτον, καὶ ποθῶν ἐτίμα,
καὶ πιστότατον ἅμα καὶ οἰκειότατον καὶ στρατιώτην ἀκατα-

 (258) βασιλέως χρηστότητα συνεκρότει, ταῦτα τῷ λόγῳ

παραδιδόναι
καὶ μνήμης ἀξιοῦν οὐκ ἀνάξιον.
Τῆς γὰρ κοινῆς γλώσσης ἀπαρεσκομένης πρὸς τὴν τοῦ
βασιλεύοντος ἀγνωσίαν καὶ ἀκυβέρνητον ἔπαρσιν, καὶ δι’ αὐ-
τῆς πανταχόθεν ἐπισυρρεῖν τὰ δεινὰ διαλεγομένης, ὡς ἑκατέ- (5)
ρωθεν τὴν βασιλίδα τῶν πόλεων περιηχεῖσθαι ταῖς τῶν σι-
δήρων αὐγαῖς καὶ τομαῖς, καὶ τῇ σπάνει τῶν ἀναγκαίων τὸ

260

{3074.001} (A.D. 12) Line 1985
 ἐπὶ σταυροῦ καθήλωσαν Ἑβραῖοι καὶ Πιλᾶτος.

μετὰ δὲ τὴν καθαίρεσιν τοῦ στυγητοῦ θανάτου
καὶ τὴν ἀπὸ τοῦ μνήματος ἐξέγερσιν τοῦ κτίστου
καὶ μετὰ τὴν ἐνσώματον ἔπαρσιν ἐκ τῶν κάτω (1985)
μέχρι καὶ Ῥώμης ἔδραμε Μαγδαληνὴ Μαρία
τῇ γλώσσῃ κατατρέχουσα τῶν παρηνομηκότων,
καὶ Τιβερίῳ τὸν θυμὸν τοσοῦτον ὑπανῆψεν

 67. HISTORIA BELISARII Epic. et Narr. Fict. Ῥιμάδα περὶ

Βελισαρίου {4424.005} (A.D. 14) Line 984
 ἐὰν μὴ πρόνοιαν χρηστὴ σὺ ὡς θεὸς ποιήσῃς,

τὸ γένος τῶν Ἰσμαηλιτῶν σπουδὴ μεγάλη ἔχει,
καὶ μηχανὰς πολεμικὰς καθημερινὸν ξετρέχει.
ἀμέλειαν ἔχουσιν πολλὴ καὶ ἔπαρσιν Ῥωμαῖοι
καὶ διὰ τοῦτ’ ἐγίνοντο ὥσπερ οἱ Ἰουδαῖοι· (985)
τὸ γένος Ἰσμαηλιτῶν ὡς ἄνδρες ῥωμαλέοι
τὸν τόπον ὅλον ἔχουσιν ὃν εἶχον οἱ Ῥωμαῖοι.
Έριδα
 ὣς Ὀδυσεὺς κείνοισιν ἀεικέα πότμον ἐφήσει. (340)

αἲ γάρ, Ζεῦ τε πάτερ καὶ Ἀθηναίη καὶ Ἄπολλον,
τοῖος ἐὼν οἷός ποτ’ ἐϋκτιμένῃ ἐνὶ Λέσβῳ
ἐξ ἔριδος Φιλομηλεΐδῃ ἐπάλαισεν ἀναστάς,
κὰδ δ’ ἔβαλε κρατερῶς, κεχάροντο δὲ πάντες Ἀχαιοί,
τοῖος ἐὼν μνηστῆρσιν ὁμιλήσειεν Ὀδυσσεύς· (345)
πάντες κ’ ὠκύμοροί τε γενοίατο πικρόγαμοί τε.

 καὶ τὰς μὲν σεῦαν ποταμὸν πάρα δινήεντα

τρώγειν ἄγρωστιν μελιηδέα· ταὶ δ’ ἀπ’ ἀπήνης (90)
εἵματα χερσὶν ἕλοντο καὶ ἐσφόρεον μέλαν ὕδωρ,
στεῖβον δ’ ἐν βόθροισι θοῶς, ἔριδα προφέρουσαι.
αὐτὰρ ἐπεὶ πλῦνάν τε κάθηράν τε ῥύπα πάντα,
261
ἑξείης πέτασαν παρὰ θῖν’ ἁλός, ἧχι μάλιστα

λάϊγγας ποτὶ χέρσον ἀποπτύεσκε θάλασσα. (95)

 “ὄρσο κέων, ὦ ξεῖνε· πεποίηται δέ τοι εὐνή.”

ὣς φάν· τῷ δ’ ἀσπαστὸν ἐείσατο κοιμηθῆναι.
ὣς ὁ μὲν ἔνθα καθεῦδε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεὺς
τρητοῖσ’ ἐν λεχέεσσιν ὑπ’ αἰθούσῃ ἐριδούπῳ· (345)
Ἀλκίνοος δ’ ἄρα λέκτο μυχῷ δόμου ὑψηλοῖο,
πὰρ δὲ γυνὴ δέσποινα λέχος πόρσυνε καὶ εὐνήν. (8) ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ
Θ
 πάντων Φαιήκων πλήν γ’ αὐτοῦ Λαοδάμαντος.

ξεῖνος γάρ μοι ὅδ’ ἐστί· τίς ἂν φιλέοντι μάχοιτο;
ἄφρων δὴ κεῖνός γε καὶ οὐτιδανὸς πέλει ἀνήρ,
ὅς τις ξεινοδόκῳ ἔριδα προφέρηται ἀέθλων (210)
δήμῳ ἐν ἀλλοδαπῷ· ἕο δ’ αὐτοῦ πάντα κολούει.
τῶν δ’ ἄλλων οὔ πέρ τιν’ ἀναίνομαι οὐδ’ ἀθερίζω,
ἀλλ’ ἐθέλω ἴδμεν καὶ πειρηθήμεναι ἄντην.


 ὣς Ὀδυσεὺς κείνοισιν ἀεικέα πότμον ἐφήσει.

αἲ γάρ, Ζεῦ τε πάτερ καὶ Ἀθηναίη καὶ Ἄπολλον,
τοῖος ἐὼν οἷός ποτ’ ἐϋκτιμένῃ ἐνὶ Λέσβῳ
ἐξ ἔριδος Φιλομηλεΐδῃ ἐπάλαισεν ἀναστάς,
κὰδ δ’ ἔβαλε κρατερῶς, κεχάροντο δὲ πάντες Ἀχαιοί, (135)
τοῖος ἐὼν μνηστῆρσιν ὁμιλήσειεν Ὀδυσσεύς·
πάντες κ’ ὠκύμοροί τε γενοίατο πικρόγαμοί τε.




262
 ἡμετέρῳ ἐνὶ δήμῳ, ἄφαρ δέ σε νηῒ μελαίνῃ

εἰς Ἔχετον βασιλῆα, βροτῶν δηλήμονα πάντων,
πέμψομεν· ἔνθεν δ’ οὔ τι σαώσεαι. ἀλλὰ ἕκηλος
πῖνέ τε μηδ’ ἐρίδαινε μετ’ ἀνδράσι κουροτέροισι.” (310)
τὸν δ’ αὖτε προσέειπε περίφρων Πηνελόπεια·
“Ἀντίνο’, οὐ μὲν καλὸν ἀτέμβειν οὐδὲ δίκαιον
ξείνους Τηλεμάχου, ὅς κεν τάδε δώμαθ’ ἵκηται.

 οἰωνοῖσί τε πᾶσι, Διὸς δ’ ἐτελείετο βουλή, (5)

ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε
Ἀτρείδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς.
τίς τάρ σφωε θεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι;
Λητοῦς καὶ Διὸς υἱός· ὃ γὰρ βασιλῆϊ χολωθείς
νοῦσον ἀνὰ στρατὸν ὦρσε κακήν, ὀλέκοντο δὲ λαοί, (10)
οὕνεκα †τὸν Χρύσην ἠτίμασεν ἀρητῆρα

 “ἦλθον ἐγὼ παύσουσα τεὸν μένος, αἴ κε πίθηαι,

οὐρανόθεν· πρὸ δέ μ’ ἧκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη,
ἄμφω ὁμῶς θυμῶι φιλέουσά τε κηδομένη τε.
ἀλλ’ ἄγε λῆγ’ ἔριδος, μηδὲ ξίφος ἕλκεο χειρί, (210)
ἀλλ’ ἤτοι ἔπεσιν μὲν ὀνείδισον, ὡς ἔσεταί περ.
ὧδε γὰρ ἐξερέω, τὸ δὲ καὶ τετελεσμένον ἔσται·
καί ποτέ τοι τρὶς τόσσα παρέσσεται ἀγλαὰ δῶρα

 ταύρων ἠδ’ αἰγῶν παρὰ θῖν’ ἁλὸς ἀτρυγέτοιο·

κνίση δ’ οὐρανὸν ἷκεν ἑλισσομένη περὶ καπνῶι.
ὣς οἳ μὲν τὰ πένοντο κατὰ στρατόν· οὐδ’ Ἀγαμέμνων
λῆγ’ ἔριδος, τὴν πρῶτον ἐπηπείλησ’ Ἀχιλῆϊ,
ἀλλ’ ὅ γε Ταλθύβιόν τε καὶ Εὐρυβάτην προσέειπεν, (320)
τώ οἱ ἔσαν κήρυκε καὶ ὀτρηρὼ θεράποντε·
“ἔρχεσθον κλισίην Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος·


263
 τοῖσιν δ’ Ἥφαιστος κλυτοτέχνης ἦρχ’ ἀγορεύειν,

μητρὶ φίληι ἐπὶ ἦρα φέρων, λευκωλένωι Ἥρηι·
“ἦ δὴ λοίγια ἔργα τάδ’ ἔσσεται, οὐδ’ ἔτ’ ἀνεκτά,
εἰ δὴ σφὼ ἕνεκα θνητῶν ἐριδαίνετον ὧδε,
ἐν δὲ θεοῖσι κολωιὸν ἐλαύνετον· οὐδέ τι δαιτός (575)
ἐσθλῆς ἔσσεται ἦδος, ἐπεὶ τὰ χερείονα νικᾶι.
μητρὶ δ’ ἐγὼ παράφημι, καὶ αὐτῆι περ νοεούσηι,


 τώ κε τάχ’ ἠμύσειε πόλις Πριάμοιο ἄνακτος

χερσὶν ὕφ’ ἡμετέρηισιν ἁλοῦσά τε περθομένη τε.
ἀλλά μοι αἰγίοχος Κρονίδης Ζεὺς ἄλγε’ ἔδωκεν, (375)
ὅς με μετ’ ἀπρήκτους ἔριδας καὶ νείκεα βάλλει.
καὶ γὰρ ἐγὼν Ἀχιλεύς τε μαχεσσάμεθ’ εἵνεκα κούρης
ἀντιβίοις ἐπέεσσιν, ἐγὼ δ’ ἦρχον χαλεπαίνων.
εἰ δέ ποτ’ ἔς γε μίαν βουλεύσομεν, οὐκέτ’ ἔπειτα

 αἵ τ’ ἐπεὶ οὖν χειμῶνα φύγον καὶ ἀθέσφατον ὄμβρον

κλαγγῆι ταί γε πέτονται ἐπ’ Ὠκεανοῖο ῥοάων (5)
ἀνδράσι Πυγμαίοισι φόνον καὶ κῆρα φέρουσαι,
ἠέριαι δ’ ἄρα ταί γε κακὴν ἔριδα προφέρονται—
οἳ δ’ ἄρ’ ἴσαν σιγῆι μένεα πνείοντες Ἀχαιοί,
ἐν θυμῶι μεμαῶτες ἀλεξέμεν ἀλλήλοισιν.
εὖτ’ ὄρεος κορυφῆισι Νότος κατέχευεν ὀμίχλην (10)

 “κέκλυτε νῦν καὶ ἐμεῖο· μάλιστα γὰρ ἄλγος ἱκάνει

θυμὸν ἐμόν, φρονέω δὲ διακρινθήμεναι ἤδη
Ἀργείους καὶ Τρῶας, ἐπεὶ κακὰ πολλὰ πέπασθε
εἵνεκ’ ἐμῆς ἔριδος καὶ Ἀλεξάνδρου ἕνεκ’ ἀρχῆς. (100)
ἡμέων δ’ ὁπποτέρωι θάνατος καὶ μοῖρα τέτυκται,
τεθναίη· ἄλλοι δὲ διακρινθεῖτε τάχιστα.
264
οἴσετε ἄρν’, ἕτερον λευκόν, ἑτέρην δὲ μέλαιναν,

 τοῦ δ’ ἐξ ἀργύρεος ῥυμὸς πέλεν· αὐτὰρ ἐπ’ ἄκρωι

δῆσεν χρύσειον καλὸν ζυγόν, ἐν δὲ λέπαδνα (730)
κάλ’ ἔβαλε χρύσει’· ὑπὸ δὲ ζυγὸν ἤγαγεν Ἥρη
ἵππους ὠκύποδας, μεμαυῖ’ ἔριδος καὶ ἀϋτῆς.
αὐτὰρ Ἀθηναίη κούρη Διὸς αἰγιόχοιο
πέπλον μὲν κατέχευεν ἑανὸν πατρὸς ἐπ’ οὔδει
ποικίλον, ὅν ῥ’ αὐτὴ ποιήσατο καὶ κάμε χερσίν, (735)

 τῆι ῥά μιν οὖτα τυχών, διὰ δὲ χρόα καλὸν ἔδαψεν,

ἐκ δὲ δόρυ σπάσεν αὖτις. ὃ δ’ ἔβραχε χάλκεος Ἄρης,
ὅσσόν τ’ ἐννεάχειλοι ἐπίαχον ἢ δεκάχειλοι (860)
ἀνέρες ἐν πολέμωι ἔριδα ξυνάγοντες ἄρηος·
τοὺς δ’ ἄρ’ ὑπὸ τρόμος εἷλεν Ἀχαιούς τε Τρῶάς τε
δείσαντας· τόσον ἔβραχ’ Ἄρης ἆτος πολέμοιο.
οἵη δ’ ἐκ νεφέων ἐρεβεννὴ φαίνεται ἀήρ

 δεξιτερῆς ἕλε χειρός, ἔπος τ’ ἔφατ’ ἔκ τ’ ὀνόμαζεν·

“ἀφραίνεις, Μενέλαε διοτρεφές, οὐδέ τί σε χρή
ταύτης ἀφροσύνης. ἀνὰ δὲ σχέο κηδόμενός περ, (110)
μηδ’ ἔθελ’ ἐξ ἔριδος σέ’ ἀμείνονι φωτὶ μάχεσθαι,
Ἕκτορι Πριαμίδηι, τόν τε στυγέουσι καὶ ἄλλοι.
καὶ δ’ Ἀχιλεὺς τούτωι γε μάχηι ἔνι κυδιανείρηι
ἔρριγ’ ἀντιβολῆσαι, ὅ περ σέο πολλὸν ἀμείνων.

 αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ πάντα περὶ χροῒ ἕσσατο τεύχεα,

σεύατ’ ἔπειθ’, οἷός τε πελώριος ἔρχεται Ἄρης,
ὅς τ’ εἶσιν πόλεμόνδε μετ’ ἀνέρας, οὕς τε Κρονίων
θυμοβόρου ἔριδος μένεϊ ξυνέηκε μάχεσθαι. (210)
τοῖος ἄρ’ Αἴας ὦρτο πελώριος, ἕρκος Ἀχαιῶν,
265
μειδιόων βλοσυροῖσι προσώπασι, νέρθε δὲ ποσσίν

ἤϊε μακρὰ βιβάς, κραδάων δολιχόσκιον ἔγχος.

 αἵ τέ μοι εὐχόμεναι θεῖον δύσονται ἀγῶνα.

δῶρα δ’ ἄγ’ ἀλλήλοισι περικλυτὰ δώομεν ἄμφω,
ὄφρα τις ὧδ’ εἴπησιν Ἀχαιῶν τε Τρώων τε· (300)
‘ἠμὲν ἐμαρνάσθην ἔριδος πέρι θυμοβόροιο,
ἠδ’ αὖτ’ ἐν φιλότητι διέτμαγεν ἀρθμήσαντε.’”
ὣς ἄρα φωνήσας δῶκε ξίφος ἀργυρόηλον,
σὺν κολεῶι τε φέρων καὶ ἐϋτμήτωι τελαμῶνι·

 ‘τέκνον ἐμόν, κάρτος μὲν Ἀθηναίη τε καὶ Ἥρη

δώσουσ’, αἴ κ’ ἐθέλωσι, σὺ δὲ μεγαλήτορα θυμόν (255)
ἴσχειν ἐν στήθεσσι· φιλοφροσύνη γὰρ ἀμείνων·
ληγέμεναι δ’ ἔριδος κακομηχάνου, ὄφρα σε μάλλον
τίωσ’ Ἀργείων ἠμὲν νέοι ἠδὲ γέροντες.’
ὣς ἐπέτελλ’ ὁ γέρων, σὺ δὲ λήθεαι. ἀλλ’ ἔτι καὶ νῦν
παύε’, ἔα δὲ χόλον θυμαλγέα. σοὶ δ’ Ἀγαμέμνων (260)

 πλείου ἀφυσσόμενοι λεῖβον μελιηδέα οἶνον.>

(11) Ἠὼς δ’ ἐκ λεχέων παρ’ ἀγαυοῦ Τιθωνοῖο (1)
ὤρνυθ’, ἵν’ ἀθανάτοισι φόως φέροι ἠδὲ βροτοῖσιν,
Ζεὺς δ’ Ἔριδα προΐαλλε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν
ἀργαλέην, πολέμοιο τέρας μετὰ χερσὶν ἔχουσαν.
στῆ δ’ ἐπ’ Ὀδυσσῆος μεγακήτεϊ νηῒ μελαίνηι, (5)
ἥ ῥ’ ἐν μεσσάτωι ἔσκε γεγωνέμεν ἀμφοτέρωσε,

 Αἴας δὲ κλονέει Τελαμώνιος· εὖ δέ μιν ἔγνων·

εὐρὺ γὰρ ἀμφ’ ὤμοισιν ἔχει σάκος. ἀλλὰ καὶ ἡμεῖς
κεῖσ’ ἵππους τε καὶ ἅρμ’ ἰθύνομεν, ἔνθα μάλιστα
ἱππῆες πεζοί τε κακὴν ἔριδα προβαλόντες
266
ἀλλήλους ὀλέκουσι, βοὴ δ’ ἄσβεστος ὄρωρεν.” (530)

ὣς ἄρα φωνήσας ἵμασεν καλλίτριχας ἵππους
μάστιγι λιγυρῆι· τοὶ δὲ πληγῆς ἀϊόντες

 ἀλλὰ Ζεὺς πρότερος γεγόνει καὶ πλείονα εἴδη· (355)

τώ ῥα καὶ ἀμφαδίην μὲν ἀλεξέμεναι ἀλέεινεν,
λάθρηι δ’ αἰὲν ἔγειρε κατὰ στρατόν, ἀνδρὶ ἐοικώς.
τὼ δ’ ἔριδος κρατερῆς καὶ ὁμοιΐοο πτολέμοιο
πεῖραρ ἐπαλλάξαντες ἐπ’ ἀμφοτέροισι τάνυσσαν
ἄρρηκτόν τ’ ἄλυτόν τε, τὸ πολλῶν γούνατ’ ἔλυσεν. (360)
ἔνθα μεσαιπόλιός περ ἐὼν Δαναοῖσι κελεύσας

 φεύγοντας προτὶ ἄστυ νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων.”

ὣς εἰπὼν μέγ’ ἄϋσεν ἐπεσσύμενος πεδίοιο,
ὅσσόν τ’ ἐννεάχειλοι ἐπίαχον ἢ δεκάχειλοι
ἀνέρες ἐν πολέμωι ἔριδα ξυνάγοντες ἄρηος·
τόσσην ἐκ στήθεσφιν ὄπα κρείων Ἐνοσίχθων (150)
ἧκεν, Ἀχαιοῖσιν δὲ μέγα σθένος ἔμβαλ’ ἑκάστωι
καρδίηι, ἄλληκτον πολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι.

 εἴκελον ἀστεροπῆι· τῶι δ’ οὐ θέμις ἐστὶ μιγῆναι

ἐν δαῒ λευγαλέηι, ἀλλὰ δέος ἰσχάνει ἄνδρας.
Τρῶας δ’ αὖθ’ ἑτέρωθεν ἐκόσμει φαίδιμος Ἕκτωρ.
δή ῥα τότ’ αἰνοτάτην ἔριδα πτολέμοιο τάνυσσαν
κυανοχαῖτα Ποσειδάων καὶ φαίδιμος Ἕκτωρ, (390)
ἤτοι ὃ μὲν Τρώεσσιν, ὃ δ’ Ἀργείοισιν ἀρήγων.
ἐκλύσθη δὲ θάλασσα ποτὶ κλισίας τε νέας τε

 οἳ δ’ ἅμα Πατρόκλωι μεγαλήτορι θωρηχθέντες

ἔστιχον, ὄφρ’ ἐν Τρωσὶ μέγα φρονέοντες ὄρουσαν.
αὐτίκα δὲ σφήκεσσιν ἐοικότες ἐξεχέοντο
267
εἰνοδίοις, οὓς παῖδες ἐριδμαίνωσιν ἔθοντες, (260)

αἰεὶ κερτομέοντες, ὁδῶι ἔπι οἰκί’ ἔχοντας,
νηπίαχοι· ξυνὸν δὲ κακὸν πολέεσσι τιθεῖσιν·
τοὺς δ’ εἴ περ παρά τίς τε κιὼν ἄνθρωπος ὁδίτης

 σπασσάμενος τανύηκες ἄορ παχέος παρὰ μηροῦ,

ἀΐξας ἀπέκοψε παρήορον, οὐδ’ ἐμάτησεν·
τὼ δ’ ἰθυνθήτην, ἐν δὲ ῥυτῆρσι τάνυσθεν. (475)
τὼ δ’ αὖτις συνίτην ἔριδος πέρι θυμοβόροιο.
ἔνθ’ αὖ Σαρπηδὼν μὲν ἀπήμβροτε δουρὶ φαεινῶι,
Πατρόκλου δ’ ὑπὲρ ὦμον ἀριστερὸν ἤλυθ’ ἀκωκή
ἔγχεος, οὐδ’ ἔβαλ’ αὐτόν. ὃ δ’ ὕστερος ὤρνυτο χαλκῶι

 ἔνθ’ οὐδ’ ἴφθιμοι Λύκιοι μένον, ἀλλ’ ἐφόβηθεν

πάντες, ἐπεὶ βασιλῆα ἴδον βεβλαμμένον ἦτορ (660)
{κείμενον ἐν νεκύων ἀγύρει· πολέες γὰρ ἐπ’ αὐτῶι
κάππεσον, εὖτ’ ἔριδα κρατερὴν ἐτάνυσσε Κρονίων}.
οἳ δ’ ἄρ’ ἀπ’ ὤμοιιν Σαρπηδόνος ἔντε’ ἕλοντο
χάλκεα μαρμαίροντα· τὰ μὲν κοίλας ἐπὶ νῆας
δῶκε φέρειν ἑτάροισι Μενοιτίου ἄλκιμος υἱός. (665)

 τὼ δ’ ἐπιοσσομένω θάνατον καὶ φύζαν ἑταίρων

νόσφιν ἐμαρνάσθην, ἐπεὶ ὣς ἐπετέλλετο Νέστωρ,
ὀτρύνων πόλεμόνδε μελαινάων ἀπὸ νηῶν.
τοῖς δὲ πανημερίοις ἔριδος μέγα νεῖκος ὀρώρει
ἀργαλέης· καμάτωι δὲ καὶ ἱδροῖ νωλεμὲς αἰεί (385)
γούνατά τε κνῆμαί τε πόδες θ’ ὑπένερθεν ἑκάστου
χεῖρές τ’ ὀφθαλμοί τε παλάσσετο μαρναμένοισιν

 τοῖσι δ’ ἀνιστάμενος μετέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς· (55)

“Ἀτρείδη, ἦ ἄρ τι τόδ’ ἀμφοτέροισιν ἄρειον
268
ἔπλετο, σοὶ καὶ ἐμοί, ὅ τε νῶΐ περ ἀχνυμένω κῆρ

θυμοβόρωι ἔριδι μενεήναμεν εἵνεκα κούρης;
τὴν ὄφελ’ ἐν νήεσσι κατακτάμεν Ἄρτεμις ἰῶι
ἤματι τῶι, ὅτ’ ἐγὼν ἑλόμην Λυρνησσὸν ὀλέσσας· (60)
τώ κ’ οὐ τόσσοι Ἀχαιοὶ ὀδὰξ ἕλον ἄσπετον οὖδας

 τώ κ’ οὐ τόσσοι Ἀχαιοὶ ὀδὰξ ἕλον ἄσπετον οὖδας

δυσμενέων ὑπὸ χερσίν, ἐμεῖ’ ἀπομηνίσαντος.
Ἕκτορι μὲν καὶ Τρωσὶ τὸ κέρδιον· αὐτὰρ Ἀχαιούς
δηρὸν ἐμῆς καὶ σῆς ἔριδος μνήσεσθαι ὀΐω.
ἀλλὰ τὰ μὲν προτετύχθαι ἐάσομεν ἀχνύμενοί περ, (65)
θυμὸν ἐνὶ στήθεσσι φίλον δαμάσαντες ἀνάγκηι.
νῦν δ’ ἤτοι μὲν ἐγὼ παύω χόλον· οὐδέ τί με χρή

 αὐτὰρ ἐπεὶ μεθ’ ὅμιλον Ὀλύμπιοι ἤλυθον ἀνδρῶν,

ὦρτο δ’ Ἔρις κρατερὴ λαοσσόος, αὖε δ’ Ἀθήνη,
στᾶσ’ ὁτὲ μὲν παρὰ τάφρον ὀρυκτὴν τείχεος ἐκτός,
ἄλλοτ’ ἐπ’ ἀκτάων ἐριδούπων μακρὸν ἀύτει· (50)
αὖε δ’ Ἄρης ἑτέρωθεν, ἐρεμνῆι λαίλαπι ἶσος,
ὀξὺ κατ’ ἀκροτάτης πόλιος Τρώεσσι κελεύων,
ἄλλοτε πὰρ Σιμόεντι θέων ἐπὶ Καλλικολώνηι.

 ὀξὺ κατ’ ἀκροτάτης πόλιος Τρώεσσι κελεύων,

ἄλλοτε πὰρ Σιμόεντι θέων ἐπὶ Καλλικολώνηι.
ὣς τοὺς ἀμφοτέρους μάκαρες θεοὶ ὀτρύναντες
σύμβαλον, ἐν δ’ αὐτοῖς ἔριδα ῥήγνυντο βαρεῖαν. (55)
δεινὸν δ’ ἐβρόντησε πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε
ὑψόθεν· αὐτὰρ ἔνερθε Ποσειδάων ἐτίναξεν
γαῖαν ἀπειρεσίην ὀρέων τ’ αἰπεινὰ κάρηνα,


269
 γαῖαν ἀναρρήξειε Ποσειδάων ἐνοσίχθων,

οἰκία δὲ θνητοῖσι καὶ ἀθανάτοισι φανείη
σμερδαλέ’ εὐρώεντα, τά τε στυγέουσι θεοί περ. (65)
τόσσος ἄρα κτύπος ὦρτο θεῶν ἔριδι ξυνιόντων.
ἤτοι μὲν γὰρ ἔναντα Ποσειδάωνος ἄνακτος
ἵστατ’ Ἀπόλλων Φοῖβος, ἔχων ἰὰ πτερόεντα,
ἄντα δ’ Ἐνυαλίοιο θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη·

 ἐν πολέμωι· χαλεποὶ δὲ θεοὶ φαίνεσθαι ἐναργεῖς.”

τὴν δ’ ἠμείβετ’ ἔπειτα Ποσειδάων ἐνοσίχθων·
“Ἥρη, μὴ χαλέπαινε πάρεκ νόον· οὐδέ τί σε χρή.
οὐκ ἂν ἐγώ γ’ ἐθέλοιμι θεοὺς ἔριδι ξυνελάσσαι
{ἡμέας τοὺς ἄλλους, ἐπεὶ ἦ πολὺ φέρτεροί εἰμεν}, (135)
ἀλλ’ ἡμεῖς μὲν ἔπειτα καθεζώμεσθα κιόντες
ἐκ πάτου ἐς σκοπιήν, πόλεμος δ’ ἄνδρεσσι μελήσει.

 στρεπτὴ δὲ γλῶσσ’ ἐστὶ βροτῶν, πολέες δ’ ἔνι μῦθοι

παντοῖοι, ἐπέων δὲ πολὺς νομὸς ἔνθα καὶ ἔνθα.
ὁπποῖόν κ’ εἴπηισθα ἔπος, τοῖόν κ’ ἐπακούσαις. (250)
ἀλλὰ τίη ἔριδας καὶ νείκεα νῶϊν ἀνάγκη
νεικεῖν ἀλλήλοισιν ἐναντίον, ὥς τε γυναῖκας,
αἵ τε χολωσάμεναι ἔριδος πέρι θυμοβόροιο
νεικέουσ’ ἀλλήληισι μέσην ἐς ἄγυιαν ἰοῦσαι

 ὁπποῖόν κ’ εἴπηισθα ἔπος, τοῖόν κ’ ἐπακούσαις. (250)

ἀλλὰ τίη ἔριδας καὶ νείκεα νῶϊν ἀνάγκη
νεικεῖν ἀλλήλοισιν ἐναντίον, ὥς τε γυναῖκας,
αἵ τε χολωσάμεναι ἔριδος πέρι θυμοβόροιο
νεικέουσ’ ἀλλήληισι μέσην ἐς ἄγυιαν ἰοῦσαι
πόλλ’ ἐτεά τε καὶ οὐκί, χόλος δέ τε καὶ τὰ κελεύει; (255)
ἀλκῆς δ’ οὔ μ’ ἐπέεσσιν ἀποστρέψεις μεμαῶτα,


270
 καίετο δ’ ἲς ποταμοῖο, ἔπος τ’ ἔφατ’ ἔκ τ’ ὀνόμαζεν·

“Ἥφαιστ’, οὔ τις σοί γε θεῶν δύνατ’ ἀντιφερίζειν,
οὐδ’ ἂν ἐγὼ σοί γ’ ὧδε πυρὶ φλεγέθοντι μαχοίμην.
λῆγ’ ἔριδος, Τρῶας δὲ καὶ αὐτίκα δῖος Ἀχιλλεύς
ἄστεος ἐξελάσειε. τί μοι ἔριδος καὶ ἀρωγῆς;” (360)
φῆ πυρὶ καιόμενος, ἀνὰ δ’ ἔφλυε καλὰ ῥέεθρα.
ὡς δὲ λέβης ζέει ἔνδον ἐπειγόμενος πυρὶ πολλῶι

 “Ἥφαιστ’, οὔ τις σοί γε θεῶν δύνατ’ ἀντιφερίζειν,

οὐδ’ ἂν ἐγὼ σοί γ’ ὧδε πυρὶ φλεγέθοντι μαχοίμην.
λῆγ’ ἔριδος, Τρῶας δὲ καὶ αὐτίκα δῖος Ἀχιλλεύς
ἄστεος ἐξελάσειε. τί μοι ἔριδος καὶ ἀρωγῆς;” (360)
φῆ πυρὶ καιόμενος, ἀνὰ δ’ ἔφλυε καλὰ ῥέεθρα.
ὡς δὲ λέβης ζέει ἔνδον ἐπειγόμενος πυρὶ πολλῶι
κνίσην μελδόμενος ἁπαλοτρεφέος σιάλοιο

 σὺν δ’ ἔπεσον μεγάλωι πατάγωι, βράχε δ’ εὐρεῖα χθών,

ἀμφὶ δ’ ἐσάλπιγξεν μέγας οὐρανός· ἄϊε δὲ Ζεύς
ἥμενος Οὐλύμπωι, ἐγέλασσε δέ οἱ φίλον ἦτορ
γηθοσύνηι, ὅ θ’ ὁρᾶτο θεοὺς ἔριδι ξυνιόντας. (390)
ἔνθ’ οἵ γ’ οὐκέτι δηρὸν ἀφέστασαν· ἦρχε γὰρ Ἄρης
ῥινοτόρος, καὶ πρῶτος Ἀθηναίηι ἐπόρουσεν
χάλκεον ἔγχος ἔχων, καὶ ὀνείδειον φάτο μῦθον·

 ἔνθ’ οἵ γ’ οὐκέτι δηρὸν ἀφέστασαν· ἦρχε γὰρ Ἄρης

ῥινοτόρος, καὶ πρῶτος Ἀθηναίηι ἐπόρουσεν
χάλκεον ἔγχος ἔχων, καὶ ὀνείδειον φάτο μῦθον·
“τίπτ’ αὖτ’, ὦ κυνάμυια, θεοὺς ἔριδι ξυνελαύνεις
θάρσος ἄητον ἔχουσα, μέγας δέ σε θυμὸς ἀνῆκεν; (395)
ἦ οὐ μέμνη’, ὅτε Τυδείδην Διομήδε’ ἀνῆκας
οὐτάμεναι, αὐτὴ δὲ πανόψιον ἔγχος ἑλοῦσα


271
 οὐ μέν πως νῦν ἐστιν ἀπὸ δρυὸς οὐδ’ ἀπὸ πέτρης

τῶι ὀαριζέμεναι, ἅ τε παρθένος ἠΐθεός τε,
παρθένος ἠΐθεός τ’ ὀαρίζετον ἀλλήλοιιν.
βέλτερον αὖτ’ ἔριδι ξυνελαυνέμεν ὅττι τάχιστα·
εἴδομεν, ὁπποτέρωι κεν Ὀλύμπιος εὖχος ὀρέξηι.” (130)
ὣς ὥρμαινε μένων· ὃ δέ οἱ σχεδὸν ἦλθεν Ἀχιλλεύς
ἶσος Ἐνυαλίωι κορυθάϊκι πτολεμιστῆι,

 Αἴας μὲν γὰρ ἐμεῖ’ ὀλίγον προγενέστερός ἐστιν,

οὗτος δὲ προτέρης γενεῆς προτέρων τ’ ἀνθρώπων· (790)
ὠμογέροντα δέ μίν φασ’ ἔμμεναι. ἀργαλέον δέ
ποσσὶν †ἐριδήσασθαι† Ἀχαιοῖς, εἰ μὴ Ἀχιλλεῖ.”
ὣς φάτο, κύδηνεν δὲ ποδώκεα Πηλείωνα.
τὸν δ’ Ἀχιλεὺς μύθοισιν ἀμειβόμενος προσέειπεν·
“Ἀντίλοχ’, οὐ μέν τοι μέλεος εἰρήσεται αἶνος, (795)


 οὓς τέκεν ἠύκομος Ῥείη Κρόνῳ εὐνηθεῖσα.

οἵ ῥα τότ’ ἀλλήλοισι † μάχην θυμαλγέ’ ἔχοντες (635)
συνεχέως ἐμάχοντο δέκα πλείους ἐνιαυτούς·
οὐδέ τις ἦν ἔριδος χαλεπῆς λύσις οὐδὲ τελευτὴ
οὐδετέροις, ἶσον δὲ τέλος τέτατο πτολέμοιο.
ἀλλ’ ὅτε δὴ κείνοισι παρέσχεθεν ἄρμενα πάντα,
νέκταρ τ’ ἀμβροσίην τε, τά περ θεοὶ αὐτοὶ ἔδουσι, (640)

 αὔτως, ὡς ὅτε γαῖα καὶ οὐρανὸς εὐρὺς ὕπερθε

πίλνατο· τοῖος γάρ κε μέγας ὑπὸ δοῦπος ὀρώρει,
τῆς μὲν ἐρειπομένης, τοῦ δ’ ὑψόθεν ἐξεριπόντος·
τόσσος δοῦπος ἔγεντο θεῶν ἔριδι ξυνιόντων. (705)
σὺν δ’ ἄνεμοι ἔνοσίν τε κονίην τ’ ἐσφαράγιζον
βροντήν τε στεροπήν τε καὶ αἰθαλόεντα κεραυνόν,
κῆλα Διὸς μεγάλοιο, φέρον δ’ ἰαχήν τ’ ἐνοπήν τε

272
 βροντήν τε στεροπήν τε καὶ αἰθαλόεντα κεραυνόν,

κῆλα Διὸς μεγάλοιο, φέρον δ’ ἰαχήν τ’ ἐνοπήν τε
ἐς μέσον ἀμφοτέρων· ὄτοβος δ’ ἄπλητος ὀρώρει
σμερδαλέης ἔριδος, κάρτευς δ’ ἀνεφαίνετο ἔργον. (710)
ἐκλίνθη δὲ μάχη· πρὶν δ’ ἀλλήλοις ἐπέχοντες
ἐμμενέως ἐμάχοντο διὰ κρατερὰς ὑσμίνας.
οἱ δ’ ἄρ’ ἐνὶ πρώτοισι μάχην δριμεῖαν ἔγειραν,

 Ζεὺς ὑψιβρεμέτης, ὃς ὑπέρτατα δώματα ναίει.

κλῦθι ἰδὼν ἀίων τε, δίκῃ δ’ ἴθυνε θέμιστας
τύνη· ἐγὼ δέ κε Πέρσῃ ἐτήτυμα μυθησαίμην. (10)
Οὐκ ἄρα μοῦνον ἔην Ἐρίδων γένος, ἀλλ’ ἐπὶ γαῖαν (10)
εἰσὶ δύω· τὴν μέν κεν ἐπαινήσειε νοήσας,
ἣ δ’ ἐπιμωμητή· διὰ δ’ ἄνδιχα θυμὸν ἔχουσιν.
ἣ μὲν γὰρ πόλεμόν τε κακὸν καὶ δῆριν ὀφέλλει,

 60. Ησίοδος. Fragmenta {0020.004} (8/7 B.C.?) Fragment 58 line

15
 τὼ καὶ πρὶν ἰδέ[ειν λ]αμπ̣[ρὸν φάος ἠελίοιο

μαρνάσθην [ἔτι] μητρ̣[ὸς ἐόντ’ ἐν γαστέρι κοίληι.
τοῖσι δὲ γεινομ[ένοισιν
κήδεά τ’ οὐλομ̣έν̣[ας τ’ ἔριδας (15)
αὐτὰρ ἐπεί ῥ’ ἐγ̣ένο̣ν̣τ̣ο[
Κρίσωι μέν ῥ’ ..οπ.ι̣.[]ε̣[
.]ουροι μουνη[]ν[

 61. Ησίοδος. Fragmenta {0020.004} (8/7 B.C.?) Fragment 204

line 96
 ἀλλ’ ἄρα τὴν πρίν γ’ ἔσχεν ἀρηΐφιλος Μενέλαος·

ἣ τέκεν Ἑρμιόνην καλλίσφυρ[ο]ν ἐν μεγάροισιν
ἄελπτον. πάντες δὲ θεοὶ δίχα θυμὸν ἔθεντο (95)
ἐξ ἔριδος· δὴ γὰρ τότε μήδετο θέσκελα ἔργα
Ζεὺς ὑψιβρεμέτης, †μεῖξαι κατ’ ἀπείρονα γαῖαν
τυρβάξας,† ἤδη δὲ γένος μερόπων ἀνθρώπων
273
πολλὸν ἀϊστῶσαι σ̣π̣ε̣ῦ̣δ̣ε̣, π̣ρ̣[ό]φασιν μὲν ὀλέσθαι

 62. Ησίοδος. Fragmenta {0020.004} (8/7 B.C.?) Fragment 343

line 1
 ὣς ἀκαλὰ προρέων ὡς ἁβρὴ παρθένος εἶσιν (3)

(343) Galenus, De placitis Hippocr. et Plat. iii. 8 p. 318 Müller
(n1)
(=Chrysippus fr. 908, Stoic. Vet. Fr. 11. 256 v. Arnim)
ἐκ ταύτης ἔριδος ἣ μὲν τέκε φαίδιμον υἱὸν (1)
Ἥφαιστον †τέχνηισιν ἄνευ Διὸς αἰγιόχοιο
ἐκ πάντων παλάμηισι κεκασμένον Οὐρανιώνων·
αὐτὰρ ὅ γ’ Ὠκεανοῦ καὶ Τηθύος ἠυκόμοιο

 63. Αισχύλος. Septem contra Thebas {0085.004} (6-5 B.C.) Line

935
 χερσὶν ὁμοσπόροισιν.

Αν. ὁμόσποροι δῆτα καὶ πανώλεθροι,
[στρ. δ. (932)
διατομαῖς οὐ φίλαις,
ἔριδι μαινομένᾳ,
νείκεος ἐν τελευτᾷ. (935)

Χο. πέπαυται δ’ ἔχθος, ἐν δὲ γαίᾳ (938)
ζόα φονορύτῳ

 ψυχὰς ὀλέσασ’ ὑπὸ Τροίᾳ,

νῦν τελέαν πολύμναστον ἐπηνθίσω (1458-1459)
δι’ αἷμ’ ἄνιπτον ἥτις ἦν τότ’ ἐν δόμοις (1460)
ἔρις ἐρίδματος, ἀνδρὸς οἰζύς.

Κλ. μηδὲν θανάτου μοῖραν ἐπεύχου (1461)
τοῖσδε βαρυνθείς·
μηδ’ εἰς Ἑλένην κότον ἐκτρέψῃς,

274
 ἑοράκεσαν οἵ γε νεώτεροι, οὐδ’ οἱ πρεσβύτεροι πλὴν τὰ

Μηδικά, δεινὸν ἐφαίνετο καὶ ἐδόκει τοῖς τε ἄλλοις καὶ (5)
(3) μάλιστα τῇ νεότητι ἐπεξιέναι καὶ μὴ περιορᾶν. κατὰ
ξυστάσεις τε γιγνόμενοι ἐν πολλῇ ἔριδι ἦσαν, οἱ μὲν κελεύ-
οντες ἐπεξιέναι, οἱ δέ τινες οὐκ ἐῶντες. χρησμολόγοι τε
ᾖδον χρησμοὺς παντοίους, ὧν ἀκροᾶσθαι ὡς ἕκαστος ὥρμητο.
οἵ τε Ἀχαρνῆς οἰόμενοι παρὰ σφίσιν αὐτοῖς οὐκ ἐλαχίστην (5)

 χρησιμώτατον ἂν ξυμβῆναι. οἱ δὲ ἄνδρες καὶ ἐπέρχονται

καὶ ἐν πλῷ εὖ οἶδ’ ὅτι ἤδη εἰσὶ καὶ ὅσον οὔπω πάρεισιν.’
6.35.
(1) Καὶ ὁ μὲν Ἑρμοκράτης τοσαῦτα εἶπεν· τῶν δὲ Συρακοσίων

ὁ δῆμος ἐν πολλῇ πρὸς ἀλλήλους ἔριδι ἦσαν, οἱ μὲν ὡς
οὐδενὶ ἂν τρόπῳ ἔλθοιεν οἱ Ἀθηναῖοι οὐδ’ ἀληθῆ ἐστὶν ἃ
λέγει, τοῖς δέ, εἰ καὶ ἔλθοιεν, τί ἂν δράσειαν αὐτοὺς ὅτι οὐκ
ἂν μεῖζον ἀντιπάθοιεν. ἄλλοι δὲ καὶ πάνυ καταφρονοῦντες (5)

 67. Ευρυπίδης. Andromacha {0006.006} (5 B.C.) Line 122
 Φθιὰς ὅμως ἔμολον ποτὶ σὰν Ἀσιήτιδα γένναν,

εἴ τί σοι δυναίμαν (120)
ἄκος τῶν δυσλύτων πόνων τεμεῖν,
οἳ σὲ καὶ Ἑρμιόναν ἔριδι στυγερᾷ συνέκλῃσαν,
τλάμον’ †ἀμφὶ λέκτρων
διδύμων ἐπίκοινον ἐοῦσαν
ἀμφὶ† παῖδ’ Ἀχιλλέως. (125)

 ας τε καὶ Διὸς τόκος,

τρίπωλον ἅρμα δαιμόνων
ἄγων τὸ καλλιζυγές,
ἔριδι στυγερᾷ κεκορυθμένον εὐμορφίας
σταθμοὺς ἐπὶ βούτα, (280)
βοτῆρά τ’ ἀμφὶ μονότροπον νεανίαν
275
ἔρημόν θ’

 μηδὲν τόδ’ αὔχει· καὶ σὺ γὰρ πράξειας ἄν.

Χο. οὐδέποτε δίδυμα λέκτρ’ ἐπαινέσω βροτῶν
[στρ. (463)
οὐδ’ ἀμφιμάτορας κόρους, (466)
ἔριδας οἴκων δυσμενεῖς τε λύπας.
μίαν μοι στεργέτω πόσις γάμοις
ἀκοινώ-
νητον ἀνδρὸς εὐνάν. (470)

 ἔδειξεν ἡ Λάκαινα τοῦ στρατηλάτα

[ἀντ.
Μενέλα· διὰ γὰρ πυρὸς ἦλθ’ ἑτέρῳ λέχεϊ,
κτείνει δὲ τὴν τάλαιναν Ἰλιάδα κόραν (489)
παῖδά τε δύσφρονος ἔριδος ὕπερ. (490)
ἄθεος ἄνομος ἄχαρις ὁ φόνος·
ἔτι σε, πότνια, μετατροπὰ
τῶνδ’ ἔπεισιν ἔργων.

 τάδε θωΰσσων·
Ποῖ δή, Δαναοί, τὸν ἐμὸν τύμβον
στέλλεσθ’ ἀγέραστον ἀφέντες; (115)
πολλῆς δ’ ἔριδος συνέπαισε κλύδων,
δόξα δ’ ἐχώρει δίχ’ ἀν’ Ἑλλήνων
στρατὸν αἰχμητήν, τοῖς μὲν διδόναι
τύμβῳ σφάγιον, τοῖς δ’ οὐχὶ δοκοῦν.


276
 πέμποντες Διόθεν πνοάς· (1505)

δύσκλειαν δ’ ἀπὸ συγγόνου
βάλετε βαρβάρων λεχέων,
ἃν Ἰδαίων ἐρίδων
ποιναθεῖσ’ ἐκτήσατο, γᾶν
οὐκ ἐλθοῦσά ποτ’> Ἰλίου (1510)
Φοιβείους ἐπὶ πύργους.

 λόγοις κολάζειν ᾧ βιάζεσθαι παρῇ. (1160)

ΤΕΥ. Ἄφερπέ νυν· κἀμοὶ γὰρ αἴσχιστον κλύειν
ἀνδρὸς ματαίου φλαῦρ’ ἔπη μυθουμένου.

ΧΟ. Ἔσται μεγάλης ἔριδός τις ἀγών. (1162)
Ἀλλ’ ὡς δύνασαι, Τεῦκρε, ταχύνας
σπεῦσον κοίλην κάπετόν τιν’ ἰδεῖν
τῷδ’, ἔνθα βροτοῖς τὸν ἀείμνηστον (1165)

 ἔφασαν νικᾶν, λέγοντες οἱ μὲν ὡς ἑωυτῶν πλέονες περιγε-

γόνασι, οἱ δὲ τοὺς μὲν ἀποφαίνοντες πεφευγότας, τὸν δὲ
σφέτερον παραμείναντα καὶ σκυλεύσαντα τοὺς ἐκείνων (30)
νεκρούς. Τέλους δὲ ἐκ τῆς ἔριδος συμπεσόντες ἐμάχοντο·
πεσόντων δὲ καὶ ἀμφοτέρων πολλῶν ἐνίκων Λακεδαιμόνιοι.
Ἀργεῖοι μέν νυν ἀπὸ τούτου τοῦ χρόνου κατακειράμενοι
τὰς κεφαλάς, πρότερον ἐπάναγκες κομῶντες, ἐποιήσαντο


1 line 8
 ήκασιν ὥστε δοκεῖν ἄμεινον βουλεύεσθαι τοὺς ῥᾳθυμεῖν (5)

αἱρουμένους τῶν περὶ τὴν φιλοσοφίαν διατριβόντων.
Τίς γὰρ οὐκ ἂν μισήσειεν ἅμα καὶ καταφρονήσειεν πρῶ-
τον μὲν τῶν περὶ τὰς ἔριδας διατριβόντων, οἳ προσποι-
οῦνται μὲν τὴν ἀλήθειαν ζητεῖν, εὐθὺς δ’ ἐν ἀρχῇ τῶν
ἐπαγγελμάτων ψευδῆ λέγειν ἐπιχειροῦσιν; (2) Οἶμαι γὰρ
277
ἅπασιν εἶναι φανερὸν ὅτι τὰ μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ


20 line 5
 πράγματος, καθ’ ὅσον ἐστὶ διδακτὸν, οὐδὲν μᾶλλον πρὸς

τοὺς δικανικοὺς λόγους ἢ πρὸς τοὺς ἄλλους ἅπαντας
ὠφελεῖν δυναμένου. Τοσούτῳ δὲ χείρους ἐγένοντο τῶν
περὶ τὰς ἔριδας καλινδουμένων, ὅσον οὗτοι μὲν τοιαῦτα (5)
λογίδια διεξιόντες οἷς, εἴ τις ἐπὶ τῶν πράξεων ἐμμείνειεν,
εὐθὺς ἂν ἐν πᾶσιν εἴη κακοῖς, ὅμως ἀρετὴν ἐπηγγείλαντο
καὶ σωφροσύνην περὶ αὐτῶν, ἐκεῖνοι δ’ ἐπὶ τοὺς πολιτικοὺς

 77.Ισοκράτης. Helenae encomium (orat. 10) {0010.009} (5-4

B.C.) Sec. 1 line 8
 τῶν αὐτῶν πραγμάτων ἀντειπεῖν, οἱ δὲ διεξιόντες ὡς (5)

ἀνδρία καὶ σοφία καὶ δικαιοσύνη ταὐτόν ἐστιν καὶ φύσει
μὲν οὐδὲν αὐτῶν ἔχομεν, μία δ’ ἐπιστήμη καθ’ ἁπάν-
των ἐστίν, ἄλλοι δὲ περὶ τὰς ἔριδας διατρίβοντες τὰς
οὐδὲν μὲν ὠφελούσας, πράγματα δὲ παρέχειν τοῖς πλησιά-
ζουσιν δυναμένας. (2) Ἐγὼ δ’ εἰ μὲν ἑώρων νεωστὶ τὴν
περιεργίαν ταύτην ἐν τοῖς λόγοις ἐγγεγενημένην καὶ


B.C.) Sec. 6 line 3
 έχειν ἐν τοῖς μεγάλοις μᾶλλον ἢ πολὺ διαφέρειν ἐν τοῖς

μικροῖς καὶ τοῖς μηδὲν πρὸς βίον ὠφελοῦσιν. (6) Ἀλλὰ γὰρ
οὐδενὸς αὐτοῖς ἄλλου μέλει πλὴν τοῦ χρηματίζεσθαι παρὰ
τῶν νεωτέρων. Ἔστιν δ’ ἡ περὶ τὰς ἔριδας φιλοσοφία
δυναμένη τοῦτο ποιεῖν· οἱ γὰρ μήτε τῶν ἰδίων πω μήτε τῶν
κοινῶν φροντίζοντες τούτοις μάλιστα χαίρουσιν τῶν λόγων (5)
οἳ μηδὲ πρὸς ἓν χρήσιμοι τυγχάνουσιν ὄντες. (7) Τοῖς μὲν


B.C.) Sec. 41 line 5
278
 ἀνδρὸς ἅπαντες ἐψεύσθησαν, τῆς δὲ κοινῆς δόξης ἧς

ἔσχον περὶ ἐκείνης οὐδεὶς αὐτῶν διήμαρτεν. Οὐ πολλοῦ
γὰρ χρόνου διελθόντος, γενομένης ἐν θεοῖς περὶ κάλλους
ἔριδος ἧς Ἀλέξανδρος ὁ Πριάμου κατέστη κριτὴς, καὶ (5)
διδούσης Ἥρας μὲν ἁπάσης αὐτῷ τῆς Ἀσίας βασιλεύειν,
Ἀθηνᾶς δὲ κρατεῖν ἐν τοῖς πολέμοις, (42) Ἀφροδίτης
δὲ τὸν γάμον τὸν Ἑλένης, τῶν μὲν σωμάτων οὐ


258 line 2
 μούντων τοιούτου πράγματος, ὃ τοσούτων τὸ πλῆθος καὶ

τηλικούτων τὸ μέγεθος ἀγαθῶν αἴτιόν ἐστιν.
(258) Καὶ τί δεῖ τούτου θαυμάζειν, ὅπου καὶ τῶν περὶ
τὰς ἔριδας σπουδαζόντων ἔνιοί τινες ὁμοίως βλασφη-
μοῦσιν περὶ τῶν λόγων τῶν κοινῶν καὶ τῶν χρησίμων ὥσπερ
οἱ φαυλότατοι τῶν ἀνθρώπων, οὐκ ἀγνοοῦντες τὴν δύναμιν
αὐτῶν, οὐδ’ ὅτι τάχιστ’ ἂν οὗτοι τοὺς χρωμένους ὠφελή- (5)

 81.Ισοκράτης. Ad Alexandrum (epist. 5) {0010.028} (5-4 B.C.)

Sec. 3 line 2
 βάλλων τε καὶ κοινωνῶν πραγμάτων οὐδὲν ἂν βλαβείης οὐδ’

ἀδικηθείης, οἵοις περ χρὴ πλησιάζειν τοὺς εὖ φρονοῦντας·
(3) τῶν τε φιλοσοφιῶν οὐκ ἀποδοκιμάζειν μὲν οὐδὲ τὴν
περὶ τὰς ἔριδας, ἀλλὰ νομίζειν εἶναι πλεονεκτικὴν ἐν
ταῖς ἰδίαις διατριβαῖς, οὐ μὴν ἁρμόττειν οὔτε τοῖς τοῦ
πλήθους προεστῶσιν οὔτε τοῖς τὰς μοναρχίας ἔχουσιν·
οὐδὲ γὰρ συμφέρον οὐδὲ πρέπον ἐστὶν τοῖς μεῖζον τῶν (5)

 82.Ισοκράτης. Fragmenta {0010.031} (5-4 B.C.) Fragment 12

line 2
 τούτων τοὺς ἐπιχωριάζοντας αὐτῇ συκοφάντας καὶ τὰς ἐκ τῶν

δημαγωγούντων ἐπιβουλάς. (Elien, Histoires variées, XII, 52.)
(12) Πεφύκασιν αἱ πονηραὶ φύσεις καὶ φιλόνεικοι μὴ πρότερον
λήγειν τῆς διαμάχης καὶ ἔριδος πρὶν ἢ καιρίαν δέξασθαι τὴν
πληγὴν καὶ ἀνεπιλήστου τιμωρίας πεῖραν λαβεῖν. Ἰσοκράτους.
(Antonius Melissa, II, 68, dans Migne, Patrol. grecque,
279
vol. 136, p. 1164.) (5)

 83. Αριστοφάνης κωμικός. Θεσμοφοριαζουσαι. (5-4 B.C.) Line

788
 ΧΟ. Ἡμεῖς τοίνυν ἡμᾶς αὐτὰς εὖ λέξωμεν παραβᾶσαι. (785)

Καίτοι πᾶς τις τὸ γυναικεῖον φῦλον κακὰ πόλλ’ ἀγορεύει,
ὡς πᾶν ἐσμὲν κακὸν ἀνθρώποις κἀξ ἡμῶν ἐστιν ἅπαντα,
ἔριδες, νείκη, στάσις ἀργαλέα, λύπη, πόλεμος. Φέρε δή νυν,
εἰ κακόν ἐσμεν, τί γαμεῖθ’ ἡμᾶς, εἴπερ ἀληθῶς κακόν ἐσμεν,
κἀπαγορεύετε μήτ’ ἐξελθεῖν μήτ’ ἐκκύψασαν ἁλῶναι, (790)
ἀλλ’ οὑτωσὶ πολλῇ σπουδῇ τὸ κακὸν βούλεσθε φυλάττειν;

 84. Ξενοφών. . Κύρου Παιδεία. (5-4 B.C.) Book 8 ch. 2 sec. 27

line 1
 βουλόμενος περὶ τῶν καλῶν καὶ ἀγαθῶν ἔργων, ταῦτα τῷ

μὲν Κύρῳ ἔπαινον παρεῖχεν ὅτι ἐπεμέλετο ὅπως ἀσκοῖτο ἡ (5)
ἀρετή· τοῖς μέντοι ἀρίστοις οἱ ἀγῶνες οὗτοι πρὸς ἀλλήλους
(27) καὶ ἔριδας καὶ φιλονικίας ἐνέβαλλον. πρὸς δὲ τούτοις ὥσ-
περ νόμον κατεστήσατο ὁ Κῦρος, ὅσα διακρίσεως δέοιτο εἴτε
δίκῃ εἴτε ἀγωνίσματι, τοὺς δεομένους διακρίσεως συντρέχειν
τοῖς κριταῖς. δῆλον οὖν ὅτι ἐστοχάζοντο μὲν οἱ ἀνταγωνι-

 85. Ξενοφών. . Hiero {0032.008} (5-4 B.C.) Ch. 1 sec. 36 line 1
 (35) βουλομένων ἥδισται οἶμαι αἱ χάριτές εἰσιν. εὐθὺς γὰρ

παρὰ τοῦ ἀντιφιλοῦντος ἡδεῖαι μὲν αἱ ἀντιβλέψεις, ἡδεῖαι
δὲ αἱ ἐρωτήσεις, ἡδεῖαι δὲ αἱ ἀποκρίσεις, ἥδισται δὲ καὶ
(36) ἐπαφροδιτόταται αἱ μάχαι τε καὶ ἔριδες· τὸ δὲ ἀκόντων
παιδικῶν ἀπολαύειν λεηλασίᾳ, ἔφη, ἔμοιγε δοκεῖ ἐοικέναι
μᾶλλον ἢ ἀφροδισίοις. καίτοι τῷ μὲν λῃστῇ παρέχει τινὰς
ὅμως ἡδονὰς τό τε κέρδος καὶ τὸ ἀνιᾶν τὸν ἐχθρόν· τὸ δὲ

 86. Πλάτων. Σοφιστής. (5-4 B.C.) Stephanus P. 216 sec. b line

8
 ἡμᾶς ὄντας ἐν τοῖς λόγοις ἐποψόμενός τε καὶ ἐλέγξων, θεὸς (5)

ὤν τις ἐλεγκτικός.
280
ΘΕΟ. Οὐχ οὗτος ὁ τρόπος, ὦ Σώκρατες, τοῦ ξένου,

ἀλλὰ μετριώτερος τῶν περὶ τὰς ἔριδας ἐσπουδακότων. καί
μοι δοκεῖ θεὸς μὲν ἁνὴρ οὐδαμῶς εἶναι, θεῖος μήν· πάντας
(c) γὰρ ἐγὼ τοὺς φιλοσόφους τοιούτους προσαγορεύω.
ΣΩ. Καὶ καλῶς γε, ὦ φίλε. τοῦτο μέντοι κινδυνεύει τὸ

 πολλοῖς τῶν ἀκουόντων οὐ μεθ’ ἡδονῆς ἀκουόμενον καλεῖσθαι

κατὰ γνώμην τὴν ἐμὴν οὐχ ἕτερον ἀδολεσχικοῦ. (10)
ΘΕΑΙ. Λέγεται γὰρ οὖν οὕτω πως.
(e) ΞΕ. Τούτου τοίνυν τοὐναντίον, ἀπὸ τῶν ἰδιωτικῶν ἐρίδων
χρηματιζόμενον, ἐν τῷ μέρει σὺ πειρῶ νῦν εἰπεῖν.
ΘΕΑΙ. Καὶ τί> τις ἂν αὖ εἰπὼν ἕτερον οὐκ ἐξαμάρτοι
πλήν γε τὸν θαυμαστὸν πάλιν ἐκεῖνον ἥκειν αὖ νῦν τέταρτον

 88. Πλάτων. Σοφιστής. (5-4 B.C.) Stephanus P. 237 sec. b line

10
 ΞΕ. Ἀλλὰ χρὴ δρᾶν ταῦτα. καί μοι λέγε· τὸ μηδαμῶς

ὂν τολμῶμέν που φθέγγεσθαι;
ΘΕΑΙ. Πῶς γὰρ οὔ;
ΞΕ. Μὴ τοίνυν ἔριδος ἕνεκα μηδὲ παιδιᾶς, ἀλλ’ εἰ σπουδῇ (10)
(c) δέοι συννοήσαντά τινα ἀποκρίνασθαι τῶν ἀκροατῶν ποῖ χρὴ
τοὔνομ’ ἐπιφέρειν τοῦτο, τὸ μὴ ὄν, τί δοκοῦμεν ἂν εἰς τί
καὶ ἐπὶ ποῖον αὐτόν τε καταχρήσασθαι καὶ τῷ πυνθανομένῳ

 89. Πλάτων. Philebus {0059.010} (5-4 B.C.) Stephanus P. 49 sec.

a line 2
 βελτίους ἑαυτούς, οὐκ ὄντες. (10)

ΠΡΩ. Σφόδρα μὲν οὖν. 49.(a) ΣΩ. Τῶν ἀρετῶν δ’ ἆρ’ οὐ σοφίας
πέρι τὸ πλῆθος πάντως
ἀντεχόμενον μεστὸν ἐρίδων καὶ δοξοσοφίας ἐστὶ ψευδοῦς;
ΠΡΩ. Πῶς δ’ οὔ;
ΣΩ. Κακὸν μὲν δὴ πᾶν ἄν τις τὸ τοιοῦτον εἰπὼν ὀρθῶς
ἂν εἴποι πάθος. (5)


281
 ἐμπίπτειν καὶ οἴεσθαι οὐκ ἐρίζειν ἀλλὰ διαλέγεσθαι, διὰ (5)

τὸ μὴ δύνασθαι κατ’ εἴδη διαιρούμενοι τὸ λεγόμενον ἐπι-
σκοπεῖν, ἀλλὰ κατ’ αὐτὸ τὸ ὄνομα διώκειν τοῦ λεχθέντος
τὴν ἐναντίωσιν, ἔριδι, οὐ διαλέκτῳ πρὸς ἀλλήλους χρώ-
μενοι.
Ἔστι γὰρ δή, ἔφη, περὶ πολλοὺς τοῦτο τὸ πάθος· ἀλλὰ (10)
μῶν καὶ πρὸς ἡμᾶς τοῦτο τείνει ἐν τῷ παρόντι;

 91. Πλάτων. Timaeus {0059.031} (5-4 B.C.) Stephanus P. 88 sec.

a line 4
 (a) των οὖσα σώματος περιθύμως ἴσχῃ, διασείουσα πᾶν αὐτὸ

ἔνδοθεν νόσων ἐμπίμπλησι, καὶ ὅταν εἴς τινας μαθήσεις καὶ
ζητήσεις συντόνως ἴῃ, κατατήκει, διδαχάς τ’ αὖ καὶ μάχας
ἐν λόγοις ποιουμένη δημοσίᾳ καὶ ἰδίᾳ δι’ ἐρίδων καὶ φιλονι-
κίας γιγνομένων διάπυρον αὐτὸ ποιοῦσα σαλεύει, καὶ ῥεύματα (5)
ἐπάγουσα, τῶν λεγομένων ἰατρῶν ἀπατῶσα τοὺς πλείστους,
τἀναίτια αἰτιᾶσθαι ποιεῖ· σῶμά τε ὅταν αὖ μέγα καὶ ὑπέρ-

 92. ALCIDAMAS Rhet. Fragmenta {0610.001} (4 B.C.) Fragment

16 sec. 4 line 6
 ἄλλων εἰσὶν ἐπικείμεναι, καίτοι, ὡς ὑμεῖς ἴστε πάντες, ἐμοὶ καὶ

τούτῳ οὐδεμία πώποτ’ ἔχθρα οὐδ’ ἔρις ἐνεγένετο περὶ οὐδενὸς
χρήματος, καὶ μὴν οὐδ’ ἐν παλαίστρᾳ οὐδ’ ἐν συμποσίῳ, ἔνθα (5)
φιλεῖ ἔριδας πλείστας καὶ λοιδορίας γίγνεσθαι. ὁ δὲ ἀνήρ ἐστι
φιλόσοφός τε καὶ δεινός, οὗ μέλλω κατηγορεῖν, ὥστε εἰκότως τὸν
νοῦν προσέχειν δεῖν> ὑμᾶς καὶ μὴ ἀμελῆσαι περὶ τῶν νυνὶ
λεγομένων.
(5) σχεδὸν μὲν γὰρ ἴστε καὶ αὐτοί, ἐν οἵῳ κινδύνῳ ἐγενόμεθα,

 93. ALCIDAMAS Rhet. Fragmenta {0610.001} (4 B.C.) Fragment

16 sec. 27 line 3
 αὐτοῦ ταῦτα πάντα πρεσβύτερα φαίνεται, ὧν οὗτος προσποιεῖται

(5)
εὑρετὴς εἶναι. (27) μέτρα δὲ καὶ σταθμὰ ἐξεῦρε καπήλοις καὶ
ἀγοραίοις ἀνθρώποις ἀπάτας καὶ ἐπιορκίας, πεττούς γε μὴν τοῖς
ἀργοῖς τῶν ἀνδρῶν ἔριδας καὶ λοιδορίας. καὶ κύβους αὖ μέγιστον
κακὸν κατέδειξε, τοῖς μὲν ἡττηθεῖσι λύπας καὶ ζημίας, τοῖς δὲ
282
νενικηκόσι καταγέλωτα καὶ ὄνειδος· τὰ γὰρ ἀπὸ τῶν κύβων

προσγιγνό- (5)
μενα ἀνόνητα γίγνεται, τὰ δὲ πλεῖστα καταναλίσκεται παραχρῆμα.

 94. PARTHENIUS Myth. Narrationes amatoriae {0655.001} (1

 οἶνον προετρέψατο καὶ ἐπειδὴ πολλῇ μέθῃ παρεῖτο,

συγκατέκλινεν αὐτῷ Ἡμιθέαν τὴν θυγατέρα. (4) ταῦτα
δὲ ἐποίει προπεπυσμένος τὸ τοῦ χρηστηρίου καὶ βου-
λόμενος ἐκ ταύτης αὐτῷ παῖδας γενέσθαι. δι’ ἔριδος
μέντοι ἐγένοντο Ῥοιώ τε καὶ Ἡμιθέα αἱ τοῦ Σταφύ-
λου, τίς αὐτῶν μιχθείη τῷ ξένῳ· τοσοῦτος ἀμφοτέρας (5)
κατέσχε πόθος. (5) Λύρκος δὲ ἐπιγνοὺς τῇ ὑστεραίᾳ, οἷα


{0548.001} (A.D. 1/2) Ch. 3 sec. 179 line 1
 λασσαν, ἣν νῦν Ἐρεχθηίδα καλοῦσι. μετὰ δὲ τοῦτον (5)

ἧκεν Ἀθηνᾶ, καὶ ποιησαμένη τῆς καταλήψεως Κέκροπα
μάρτυρα ἐφύτευσεν ἐλαίαν, ἣ νῦν ἐν τῷ Πανδροσείῳ
(179) δείκνυται. γενομένης δὲ ἔριδος ἀμφοῖν περὶ τῆς χώρας,
Ἀθηνᾷ καὶ Ποσειδῶνι διαλύσας Ζεὺς κριτὰς ἔδωκεν,
οὐχ ὡς εἶπόν τινες, Κέκροπα καὶ Κραναόν, οὐδὲ Ἐρυ-
σίχθονα, θεοὺς δὲ τοὺς δώδεκα. καὶ τούτων δικαζόν-

 96. Απολλώνιος Δύσκολος. . De conjunctionibus {0082.003}

(A.D. 2) Part 2 volume+fascicle 1,1 P. 238 line 26
 . οὗτος> ὁ σύνδεσμος πάντοτε ἐπὶ γενικὴν πτωτικοῦ φέρεται,>

ἕνεκα ἐμοῦ, ἕνεκα αὐτοῦ, ἕνεκα Ἀπολλωνίου. ἐπαι>νετέα γοῦν τὰ
παρὰ τῷ ποιητῇ, (25)
εἵνεκα τῆς ἀρετῆς ἐριδαίνομεν (β 206),
εἵνεκα Νηλῆος κούρης (ο 233),
εἵνεκ’ ἐμεῖο κυνός (Ζ 356)·
εἴγε πάλιν καὶ παρατετηρημένως τὸ οὕνεκα ἐπὶ ῥῆμα φέρεται,

 97. Απολλώνιος Δύσκολος. . De constructione (A.D. 2) Part 2

283
 συντείνει· παντὶ γὰρ ἀριθμῷ συμφέρεται, παντὶ γένει. (δείξομέν τε

ὡς (10)
καὶ σύνδεσμοι οὐκ> ἐπὶ πτώσεις φέρονται διαφόρους, ἕνεκεν
Ἀπολ-
λωνίου, ἕνεκεν Διονυσίου,
εἵνεκ’ ἐμῆς ἔριδος καὶ Ἀλεξάνδρου {Γ 100}.
(74) καὶ οὐ τοῦτο τὸ ἐξαίρετον τῆς πτώσεως ἄλλο τι ἐπιδείξεται
τὸν ἕνεκα
σύνδεσμον. οὐκ ἄρα παρὰ τὰς ἐξαιρέτους συντάξεις ἀποστήσεται
τὰ
μόρια τῆς ἐννοίας.)


 ἀντὶ τοῦ οὗτος·

τὸν δ’ ἀπαμειβόμενος {e. g. Α 84}· (10)
ὣς ἡ ῥίμφα θέουσα {ν 88}·
εἵνεκα τῆς ἀρετῆς ἐριδαίνομεν {β 206},
ὃ μεταλαμβάνεται μὲν εἰς τὸ ταύτης, προσλαμβάνει δὲ ἔξωθεν
δεόντως
τὸ ἄρθρον, καὶ καθόλου περὶ ἁπάντων τῶν τοιούτων.—29. Αἱ ὀνο-
ματικαὶ πτώσεις καὶ αἱ ἀντὶ τούτων παραλαμβανόμεναι ἀντωνυμίαι
(15)

 99. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 1 ch. 8 sec. a line 2
 μενον προστάτου οὐ δημοτικοῦ, μὰ Δία, οὐδὲ ἐρχο- (5)

μένου χαμαί, οὐδὲ ἀνακεκραμένου τῷ τῶν πολλῶν τρόπῳ.
1.8.
(a) Εἰ μὲν οὖν τις τοῦτ’ εἶναι φιλοσοφίαν λέγει, ῥήματα

καὶ ὀνόματα, ἢ τέχνας λόγων, ἢ ἐλέγχους καὶ ἔριδας
καὶ σοφίσματα, καὶ τὰς ἐν τούτοις διατριβάς, οὐ χα-
λεπὸν εὑρεῖν τὸν διδάσκαλον· πάντα ὑμῖν μεστὰ τοι-
ούτων σοφιστῶν, εὔπορον τὸ χρῆμα, καὶ ταχὺ ἀνα- (5)

 100. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 22 ch. 3 sec. f line 4

284
 (f) ταῖς. Ἐπεὶ τοίνυν λόγῳ, καὶ οὐκ ἄλλῴ τῳ, χαίρειν

εἰκὸς δαιτυμόνας δεξιούς τινας, καὶ λόγους αὐτοῖς
παραθήσομεν φέροντες ἄρα, οἳ μὲν μιμοῦνται τὰς ἐν
δικαστηρίοις ἔριδας καὶ φιλονεικίας, ἐπιτεχνήσεις καὶ
μάχας, κρατύνοντες μὲν τὰ ἄδικα, ἐπικοσμοῦντες δὲ (5)
τὰ αἰσχρά, κιβδηλεύοντες τἀληθῆ, ὑγιὲς δὲ οὐδέν, οὐδὲ
ἄδολον, οὐδὲ ἐν τῷ τῆς φύσεως ἐπιχωρίῳ μένειν ἐῶν-
Ζήλεια
 οἶκον ἐς ὑψόροφον καὶ ἑὴν ἐς πατρίδα γαῖαν.” (115)

ὣς φάτο, ῥίγησεν δὲ Καλυψώ, δῖα θεάων,
καί μιν φωνήσασ’ ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
“σχέτλιοί ἐστε, θεοί, ζηλήμονες ἔξοχον ἄλλων,
οἵ τε θεαῖσ’ ἀγάασθε παρ’ ἀνδράσιν εὐνάζεσθαι
ἀμφαδίην, ἤν τίς τε φίλον ποιήσετ’ ἀκοίτην. (120)
ὣς μὲν ὅτ’ Ὠρίων’ ἕλετο ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,

 τοὺς δὲ μέτ’ ἀστέρα τίκτεν Ἑωσφόρον Ἠριγένεια

ἄστρά τε λαμπετόωντα, τά τ’ οὐρανὸς ἐστεφάνωται.
Στὺξ δ’ ἔτεκ’ Ὠκεανοῦ θυγάτηρ Πάλλαντι μιγεῖσα
Ζῆλον καὶ Νίκην καλλίσφυρον ἐν μεγάροισι
καὶ Κράτος ἠδὲ Βίην ἀριδείκετα γείνατο τέκνα. (385)
τῶν οὐκ ἔστ’ ἀπάνευθε Διὸς δόμος, οὐδέ τις ἕδρη,
οὐδ’ ὁδός, ὅππῃ μὴ κείνοις θεὸς ἡγεμονεύει,

 ἥ τε καὶ ἀπάλαμόν περ ὁμῶς ἐπὶ ἔργον ἐγείρει· (20)

εἰς ἕτερον γάρ τίς τε ἴδεν ἔργοιο χατίζων
πλούσιον, ὃς σπεύδει μὲν ἀρόμεναι ἠδὲ φυτεύειν
οἶκόν τ’ εὖ θέσθαι· ζηλοῖ δέ τε γείτονα γείτων
285
εἰς ἄφενος σπεύδοντ’· ἀγαθὴ δ’ Ἔρις ἥδε βροτοῖσιν.

καὶ κεραμεὺς κεραμεῖ κοτέει καὶ τέκτονι τέκτων, (25)
καὶ πτωχὸς πτωχῷ φθονέει καὶ ἀοιδὸς ἀοιδῷ.

 ἀνέρα τιμήσουσι· δίκη δ’ ἐν χερσί· καὶ αἰδὼς

οὐκ ἔσται, βλάψει δ’ ὁ κακὸς τὸν ἀρείονα φῶτα
μύθοισι σκολιοῖς ἐνέπων, ἐπὶ δ’ ὅρκον ὀμεῖται.
ζῆλος δ’ ἀνθρώποισιν ὀιζυροῖσιν ἅπασι (195)
δυσκέλαδος κακόχαρτος ὁμαρτήσει στυγερώπης.
καὶ τότε δὴ πρὸς Ὄλυμπον ἀπὸ χθονὸς εὐρυοδείης
λευκοῖσιν φάρεσσι καλυψαμένω χρόα καλὸν

 καί τ’ ἐργαζόμενος πολὺ φίλτερος ἀθανάτοισιν

[ἔσσεαι ἠδὲ βροτοῖς· μάλα γὰρ στυγέουσιν ἀεργούς]. (310)
ἔργον δ’ οὐδὲν ὄνειδος, ἀεργίη δέ τ’ ὄνειδος.
εἰ δέ κεν ἐργάζῃ, τάχα σε ζηλώσει ἀεργὸς
πλουτεῦντα· πλούτῳ δ’ ἀρετὴ καὶ κῦδος ὀπηδεῖ.
δαίμονι δ’ οἷος ἔησθα, τὸ ἐργάζεσθαι ἄμεινον,
εἴ κεν ἀπ’ ἀλλοτρίων κτεάνων ἀεσίφρονα θυμὸν (315)

 πολλὰ μὲν γὰρ ἐκ θαλάσσης, πολλὰ δ’ ἐκ χέρσου κακὰ

γίγνεται θνητοῖς, ὁ μάσσων βίοτος ἢν ταθῇ πρόσω.
Βα. ὦ βροτῶν πάντων ὑπερσχὼν ὄλβον εὐτυχεῖ πότμῳ,
ὡς ἕως τ’ ἔλευσσες αὐγὰς ἡλίου ζηλωτὸς ὢν (710)
βίοτον εὐαίωνα Πέρσαις ὡς θεὸς διήγαγες,
νῦν τέ σε ζηλῶ θανόντα, πρὶν κακῶν ἰδεῖν βάθος.
πάντα γάρ, Δαρεῖ’, ἀκούσῃ μῦθον ἐν βραχεῖ χρόνῳ·


286
 σὺ δ’ ἡσύχαζε μηδ’ ἄγαν λαβροστόμει.

ἢ οὐκ οἶσθ’ ἀκριβῶς ὢν περισσόφρων ὅτι
γλώσσῃ ματαίᾳ ζημία προστρίβεται;
Πρ. ζηλῶ σ’ ὁθούνεκ’ ἐκτὸς αἰτίας κυρεῖς, (330)
† πάντων μετασχὼν καὶ τετολμηκὼς ἐμοί. †
καὶ νῦν ἔασον μηδέ σοι μελησάτω.
πάντως γὰρ οὐ πείσεις νιν· οὐ γὰρ εὐπιθής.

 ἄνδρα γένους τε τοῦ βασιλείου ὄντα καὶ ἐν τῷ παρόντι τιμὴν

ἔχοντα (Πλείσταρχον γὰρ τὸν Λεωνίδου ὄντα βασιλέα καὶ (5)
(2) νέον ἔτι ἀνεψιὸς ὢν ἐπετρόπευεν), ὑποψίας δὲ πολλὰς παρεῖχε
τῇ τε παρανομίᾳ καὶ ζηλώσει τῶν βαρβάρων μὴ ἴσος βού-
λεσθαι εἶναι τοῖς παροῦσι, τά τε ἄλλα αὐτοῦ ἀνεσκόπουν,
εἴ τί που ἐξεδεδιῄτητο τῶν καθεστώτων νομίμων, καὶ ὅτι
ἐπὶ τὸν τρίποδά ποτε τὸν ἐν Δελφοῖς, ὃν ἀνέθεσαν οἱ (5)

 τὸν τῶνδε ἔπαινον, νομίζων ἐπί τε τῷ παρόντι οὐκ ἂν ἀπρεπῆ

λεχθῆναι αὐτὰ καὶ τὸν πάντα ὅμιλον καὶ ἀστῶν καὶ ξένων
ξύμφορον εἶναι ἐπακοῦσαι αὐτῶν.2.37.(1) ‘Χρώμεθα γὰρ
πολιτείᾳ οὐ ζηλούσῃ τοὺς τῶν πέλας
νόμους, παράδειγμα δὲ μᾶλλον αὐτοὶ ὄντες τισὶν ἢ μιμού-
μενοι ἑτέρους. καὶ ὄνομα μὲν διὰ τὸ μὴ ἐς ὀλίγους ἀλλ’
ἐς πλείονας οἰκεῖν δημοκρατία κέκληται·

 (3) λείπεται. ἀνδρῶν γὰρ ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ τάφος, καὶ οὐ

στηλῶν μόνον ἐν τῇ οἰκείᾳ σημαίνει ἐπιγραφή, ἀλλὰ καὶ ἐν
τῇ μὴ προσηκούσῃ ἄγραφος μνήμη παρ’ ἑκάστῳ τῆς γνώμης
(4) μᾶλλον ἢ τοῦ ἔργου ἐνδιαιτᾶται. οὓς νῦν ὑμεῖς ζηλώσαντες
καὶ τὸ εὔδαιμον τὸ ἐλεύθερον, τὸ δ’ ἐλεύθερον τὸ εὔψυχον
(5) κρίναντες μὴ περιορᾶσθε τοὺς πολεμικοὺς κινδύνους. οὐ
γὰρ οἱ κακοπραγοῦντες δικαιότερον ἀφειδοῖεν ἂν τοῦ βίου,


287
 ἀντέσχομεν πρός τε ξύμπαντας καὶ καθ’ ἑκάστους, πόλιν τε

(4) τοῖς πᾶσιν εὐπορωτάτην καὶ μεγίστην ᾠκήσαμεν. καίτοι
ταῦτα ὁ μὲν ἀπράγμων μέμψαιτ’ ἄν, ὁ δὲ δρᾶν τι καὶ αὐτὸς
(5) βουλόμενος ζηλώσει· εἰ δέ τις μὴ κέκτηται, φθονήσει. τὸ
δὲ μισεῖσθαι καὶ λυπηροὺς εἶναι ἐν τῷ παρόντι πᾶσι μὲν
ὑπῆρξε δὴ ὅσοι ἕτεροι ἑτέρων ἠξίωσαν ἄρχειν· ὅστις δὲ ἐπὶ
μεγίστοις τὸ ἐπίφθονον λαμβάνει, ὀρθῶς βουλεύεται. μῖσος

 εἰκότος οὐ φοβούμεθα ἐλασσώσεσθαι· τῆς δὲ ἐς Λακεδαι-

μονίους δόξης, ἣν διὰ τὸ αἰσχρὸν δὴ βοηθήσειν ὑμῖν
πιστεύετε αὐτούς, μακαρίσαντες ὑμῶν τὸ ἀπειρόκακον οὐ
(4) ζηλοῦμεν τὸ ἄφρον. Λακεδαιμόνιοι γὰρ πρὸς σφᾶς μὲν
αὐτοὺς καὶ τὰ ἐπιχώρια νόμιμα πλεῖστα ἀρετῇ χρῶνται·
πρὸς δὲ τοὺς ἄλλους πολλὰ ἄν τις ἔχων εἰπεῖν ὡς προσ-
φέρονται, ξυνελὼν μάλιστ’ ἂν δηλώσειεν ὅτι ἐπιφανέστατα

 ποῖ βῶ; ποῖ στῶ; τί λέγω; τί δὲ μή;

πῶς ἂν ὀλοίμαν;
ἦ βαρυδαίμονα μήτηρ μ’ ἔτεκεν. (865)
ζηλῶ φθιμένους, κείνων ἔραμαι,
κεῖν’ ἐπιθυμῶ δώματα ναίειν.
οὔτε γὰρ αὐγὰς χαίρω προσορῶν
οὔτ’ ἐπὶ γαίας πόδα πεζεύων·

 τί γὰρ ἀνδρὶ κακὸν μεῖζον, ἁμαρτεῖν

πιστῆς ἀλόχου; μή ποτε γήμας (880)
ὤφελον οἰκεῖν μετὰ τῆσδε δόμους.
ζηλῶ δ’ ἀγάμους ἀτέκνους τε βροτῶν·
μία γὰρ ψυχή, τῆς ὑπεραλγεῖν
μέτριον ἄχθος·
παίδων δὲ νόσους καὶ νυμφιδίους (885)


288
 ὥσθ’ ἵμερός μ’ ὑπῆλθε γῇ τε κοὐρανῷ

λέξαι μολούσῃ δεῦρο δεσποίνης τύχας.
Πα. οὔπω γὰρ ἡ τάλαινα παύεται γόων;
Τρ. ζηλῶ σ’· ἐν ἀρχῇ πῆμα κοὐδέπω μεσοῖ. (60)
Πα. ὦ μῶρος—εἰ χρὴ δεσπότας εἰπεῖν τόδε·
ὡς οὐδὲν οἶδε τῶν νεωτέρων κακῶν.
Τρ. τί δ’ ἔστιν, ὦ γεραιέ; μὴ φθόνει φράσαι.

 ὅτῳ μάλιστα χρήσεται ξυνευνέτῃ. (240)

κἂν μὲν τάδ’ ἡμῖν ἐκπονουμέναισιν εὖ
πόσις ξυνοικῇ μὴ βίᾳ φέρων ζυγόν,
ζηλωτὸς αἰών· εἰ δὲ μή, θανεῖν χρεών.
ἀνὴρ δ’, ὅταν τοῖς ἔνδον ἄχθηται ξυνών,
ἔξω μολὼν ἔπαυσε καρδίαν ἄσης· (245)
[ἢ πρὸς φίλον τιν’ ἢ πρὸς ἥλικα τραπείς·]

 ἦ μήν ποθ’ ἡ δύστηνος εἶχον ἐλπίδας

πολλὰς ἐν ὑμῖν, γηροβοσκήσειν τ’ ἐμὲ
καὶ κατθανοῦσαν χερσὶν εὖ περιστελεῖν,
ζηλωτὸν ἀνθρώποισι· νῦν δ’ ὄλωλε δὴ (1035)
γλυκεῖα φροντίς. σφῷν γὰρ ἐστερημένη
λυπρὸν διάξω βίοτον ἀλγεινόν τ’ ἐμοί.
ὑμεῖς δὲ μητέρ’ οὐκέτ’ ὄμμασιν φίλοις

 19. Ευρυπίδης. Heraclidae {0006.004} (5 B.C.) Line 865
 κάλλιστον ἥκει τὸν στρατηλάτην ἄγων

τὸν ὄλβιον πάροιθε. τῇ δὲ νῦν τύχῃ
βροτοῖς ἅπασι λαμπρὰ κηρύσσει μαθεῖν,
τὸν εὐτυχεῖν δοκοῦντα μὴ ζηλοῦν, πρὶν ἂν (865)
θανόντ’ ἴδῃ τις· ὡς ἐφήμεροι τύχαι.
Χο. ὦ Ζεῦ τροπαῖε, νῦν ἐμοὶ δεινοῦ φόβου
ἐλεύθερον πάρεστιν ἦμαρ εἰσιδεῖν.


289
 ὅθεν ποθ’ ἕδνων σὺν πολυχρύσῳ χλιδῇ

Πριάμου τύραννον ἑστίαν ἀφικόμην
δάμαρ δοθεῖσα παιδοποιὸς Ἕκτορι,
ζηλωτὸς ἔν γε τῷ πρὶν Ἀνδρομάχη χρόνῳ, (5)
νῦν δ’, εἴ τις ἄλλη, δυστυχεστάτη γυνή·
[ἐμοῦ πέφυκεν ἢ γενήσεταί ποτε]
ἥτις πόσιν μὲν Ἕκτορ’ ἐξ Ἀχιλλέως

 ὃς ἐξ ἐμοῦ μὲν ἔπαθες οἷα φῂς παθεῖν,

δρᾷς δ’ οὐδὲν ἡμᾶς εὖ, κακῶς δ’ ὅσον δύνῃ;
ἀχάριστον ὑμῶν σπέρμ’, ὅσοι δημηγόρους
ζηλοῦτε τιμάς· μηδὲ γιγνώσκοισθέ μοι, (255)
οἳ τοὺς φίλους βλάπτοντες οὐ φροντίζετε,
ἢν τοῖσι πολλοῖς πρὸς χάριν λέγητέ τι.
ἀτὰρ τί δὴ σόφισμα τοῦθ’ ἡγούμενοι

 τί γάρ με δεῖ ζῆν; ᾗ πατὴρ μὲν ἦν ἄναξ

Φρυγῶν ἁπάντων· τοῦτό μοι πρῶτον βίου· (350)
ἔπειτ’ ἐθρέφθην ἐλπίδων καλῶν ὕπο
βασιλεῦσι νύμφη, ζῆλον οὐ σμικρὸν γάμων
ἔχουσ’, ὅτου δῶμ’ ἑστίαν τ’ ἀφίξομαι·
δέσποινα δ’ ἡ δύστηνος Ἰδαίαισιν ἦ
γυναιξὶ †παρθένοις τ’ ἀπόβλεπτος μέτα,† (355)

 23. Ευρυπίδης. Supplices {0006.008} (5 B.C.) Line 178
 κείνων ταφείσας χερσὶν ὡραίων τυχεῖν. (175)

σοφὸν δὲ πενίαν τ’ εἰσορᾶν τὸν ὄλβιον,
πένητά τ’ εἰς τοὺς πλουσίους ἀποβλέπειν
ζηλοῦνθ’, ἵν’ αὐτὸν χρημάτων ἔρως ἔχῃ,
τά τ’ οἰκτρὰ τοὺς μὴ δυστυχεῖς δεδοικέναι.
. . . . . . . . (179)
τόν θ’ ὑμνοποιὸν αὐτὸς ἃν τίκτῃ μέλη (180)

 24. Ευρυπίδης. Iphigenia Taurica {0006.013} (5 B.C.) Line 379

290
 μέλαθρα· πολλὰ δ’ ἀπεθέμην ἀσπάσματα

ἐς αὖθις, ὡς ἥξουσ’ ἐς Ἄργος αὖ πάλιν.
ὦ τλῆμον, εἰ τέθνηκας, ἐξ οἵων καλῶν
ἔρρεις, Ὀρέστα, καὶ πατρὸς ζηλωμάτων . . . .
τὰ τῆς θεοῦ δὲ μέμφομαι σοφίσματα, (380)
ἥτις βροτῶν μὲν ἤν τις ἅψηται φόνου,
ἢ καὶ λοχείας ἢ νεκροῦ θίγῃ χεροῖν,

 25. Ευρυπίδης. Iphigenia Taurica {0006.013} (5 B.C.) Line 1117
 θεᾶς ἀμφίπολον κόραν

παῖδ’ Ἀγαμεμνονίαν λατρεύ- (1115)
ω βωμούς τ’ οὐ μηλοθύτας,
ζηλοῦσ’ ἄταν διὰ παν-
τὸς δυσδαίμον’· ἐν γὰρ ἀνάγ-
καις οὐ κάμνεις σύντροφος ὤν.
μεταβάλλει δυσδαιμονία· (1120)

 φράσων ὑπάρχοις τοῖς ἐμοῖς φέρειν γάμων

ἀγάλματ’ οἴκους εἰς ἐμούς· πᾶσαν δὲ χρὴ
γαῖαν βοᾶσθαι μακαρίαις ὑμνῳδίαις
ὑμέναιον Ἑλένης κἀμόν, ὡς ζηλωτὸς ᾖ. (1435)
σὺ δ’, ὦ ξέν’, ἐλθών, πελαγίους ἐς ἀγκάλας
τῷ τῆσδε πρίν ποτ’ ὄντι δοὺς πόσει τάδε,
πάλιν πρὸς οἴκους σπεῦδ’ ἐμὴν δάμαρτ’ ἔχων,

 ἀνὴρ ὁμογενὴς καὶ χάριτας ἔχων πατρός;

Ηλ. ἥκει—τὸ πιστὸν τόδε λόγων ἐμῶν δέχου— (245)
Ἑλένην ἀγόμενος Τρωικῶν ἐκ τειχέων.
Ορ. εἰ μόνος ἐσώθη, μᾶλλον ἂν ζηλωτὸς ἦν·
εἰ δ’ ἄλοχον ἄγεται, κακὸν ἔχων ἥκει μέγα.
Ηλ. ἐπίσημον ἔτεκε Τυνδάρεως ἐς τὸν ψόγον
γένος θυγατέρων δυσκλεές τ’ ἀν’ Ἑλλάδα. (250)


291
 ἐγὼ δὲ μισῶ μὲν γυναῖκας ἀνοσίους,

πρώτην δὲ θυγατέρ’, ἣ πόσιν κατέκτανεν·
Ἑλένην τε, τὴν σὴν ἄλοχον, οὔποτ’ αἰνέσω (520)
οὐδ’ ἂν προσείποιμ’· οὐδὲ σὲ ζηλῶ, κακῆς
γυναικὸς ἐλθόνθ’ οὕνεκ’ ἐς Τροίας πέδον.
ἀμυνῶ δ’, ὅσονπερ δυνατός εἰμι, τῷ νόμῳ,
τὸ θηριῶδες τοῦτο καὶ μιαιφόνον

 ἀλλ’ οὐχὶ πρὸς τοῦτ’ εἰκὸς ἦν αὐτὴν θανεῖν.

ἐγὼ δὲ τἄλλα μακάριος πέφυκ’ ἀνήρ, (540)
πλὴν ἐς θυγατέρας· τοῦτο δ’ οὐκ εὐδαιμονῶ.
Χο. ζηλωτὸς ὅστις εὐτύχησεν ἐς τέκνα
καὶ μὴ ’πισήμους συμφορὰς ἐκτήσατο.
Ορ. ὦ γέρον, ἐγώ τοι πρὸς σὲ δειμαίνω λέγειν,
ὅπου σὲ μέλλω σήν τε λυπήσειν φρένα. (545)

 στρατηλατᾶν Ἑλλάδος ποτ’ ὄντων. (970)

βέβακε γὰρ βέβακεν, οἴχεται τέκνων
[ἀντ. (970)
πρόπασα γέννα Πέλοπος ὅ τ’ ἐπὶ μακαρίοις
ζῆλος ὤν ποτ’ οἴκοις·
φθόνος νιν εἷλε θεόθεν, ἅ τε δυσμενὴς
φοινία ψῆφος ἐν πολίταις.
ἰὼ ἰώ, πανδάκρυτ’ ἐφαμέρων (975)

 ἀλλ’ εὖ τελεῖται, πείσομαι δὲ σοῖς λόγοις. (1670)

ἰδού, μεθίημ’ Ἑρμιόνην ἀπὸ σφαγῆς,
καὶ λέκτρ’ ἐπῄνεσ’, ἡνίκ’ ἂν διδῷ πατήρ.
Με. ὦ Ζηνὸς Ἑλένη χαῖρε παῖ· ζηλῶ δέ σε
θεῶν κατοικήσασαν ὄλβιον δόμον.
Ὀρέστα, σοὶ δὲ παῖδ’ ἐγὼ κατεγγυῶ, (1675)
Φοίβου λέγοντος· εὐγενὴς δ’ ἀπ’ εὐγενοῦς

292
 32. Ευρυπίδης. Iphigenia Aulidensis {0006.018} (5 B.C.) Line 16
 Ἀγάμεμνον ἄναξ;
ἔτι δ’ ἡσυχία τῇδε κατ’ Αὖλιν
καὶ ἀκίνητοι φυλακαὶ τειχέων. (15)
στείχωμεν ἔσω. Αγ. ζηλῶ σέ, γέρον,
ζηλῶ δ’ ἀνδρῶν ὃς ἀκίνδυνον
βίον ἐξεπέρασ’ ἀγνὼς ἀκλεής·
τοὺς δ’ ἐν τιμαῖς ἧσσον ζηλῶ.

 ἔτι δ’ ἡσυχία τῇδε κατ’ Αὖλιν

καὶ ἀκίνητοι φυλακαὶ τειχέων. (15)
στείχωμεν ἔσω. Αγ. ζηλῶ σέ, γέρον,
Πρ. καὶ μὴν τὸ καλόν γ’ ἐνταῦθα βίου. (20)

 στείχωμεν ἔσω. Αγ. ζηλῶ σέ, γέρον,

Πρ. καὶ μὴν τὸ καλόν γ’ ἐνταῦθα βίου. (20)
Αγ. τοῦτο δέ γ’ ἐστὶν τὸ καλὸν σφαλερόν,
καὶ τὸ πρότιμον


677
 Ιφ. ἀλλὰ ξὺν ἱεροῖς χρὴ τό γ’ εὐσεβὲς σκοπεῖν.

Αγ. εἴσῃ σύ· χερνίβων γὰρ ἑστήξῃ πέλας. (675)
Ιφ. στήσομεν ἄρ’ ἀμφὶ βωμόν, ὦ πάτερ, χορούς;
Αγ. ζηλῶ σὲ μᾶλλον ἢ ’μὲ τοῦ μηδὲν φρονεῖν.
χώρει δὲ μελάθρων ἐντός—ὀφθῆναι κόραις
πικρόν—φίλημα δοῦσα δεξιάν τέ μοι,
293
μέλλουσα δαρὸν πατρὸς ἀποικήσειν χρόνον. (680)


1406
 τὸ τῆς τύχης δὲ καὶ τὸ τῆς θεοῦ νοσεῖ.

Αχ. Ἀγαμέμνονος παῖ, μακάριόν μέ τις θεῶν
ἔμελλε θήσειν, εἰ τύχοιμι σῶν γάμων. (1405)
ζηλῶ δὲ σοῦ μὲν Ἑλλάδ’, Ἑλλάδος δὲ σέ.
εὖ γὰρ τόδ’ εἶπας ἀξίως τε πατρίδος·
τὸ θεομαχεῖν γὰρ ἀπολιποῦσ’, ὅ σου κρατεῖ,
ἐξελογίσω τὰ χρηστὰ τἀναγκαῖά τε.

 τύχη γὰρ ὀρθοῖ καὶ τύχη καταρρέπει

τὸν εὐτυχοῦντα τόν τε δυστυχοῦντ’ ἀεί,
καὶ μάντις οὐδεὶς τῶν καθεστώτων βροτοῖς. (1160)
Κρέων γὰρ ἦν ζηλωτός, ὡς ἐμοί, ποτέ,
σώσας μὲν ἐχθρῶν τήνδε Καδμείαν χθόνα,
λαβών τε χώρας παντελῆ μοναρχίαν
εὔθυνε, θάλλων εὐγενεῖ τέκνων σπορᾷ·

 Καί τις πικρὸν πρόσφθεγμα δεσποτῶν ἐρεῖ (500)

λόγοις ἰάπτων· «Ἴδετε τὴν ὁμευνέτιν
Αἴαντος, ὃς μέγιστον ἴσχυσε στρατοῦ,
οἵας λατρείας ἀνθ’ ὅσου ζήλου τρέφει».
Τοιαῦτ’ ἐρεῖ τις, κἀμὲ μὲν δαίμων ἐλᾷ,
σοὶ δ’ αἰσχρὰ τἄπη ταῦτα καὶ τῷ σῷ γένει. (505)
Ἀλλ’ αἴδεσαι μὲν πατέρα τὸν σὸν ἐν λυγρῷ

 δεῖ πωλοδαμνεῖν κἀξομοιοῦσθαι φύσιν.

Ὦ παῖ, γένοιο πατρὸς εὐτυχέστερος, (550)
τὰ δ’ ἄλλ’ ὅμοιος, καὶ γένοι’ ἂν οὐ κακός.
Καίτοι σε καὶ νῦν τοῦτό γε ζηλοῦν ἔχω,
294
ὁθούνεκ’ οὐδὲν τῶνδ’ ἐπαισθάνῃ κακῶν·

ἐν τῷ φρονεῖν γὰρ μηδὲν ἥδιστος βίος,
ἕως τὸ χαίρειν καὶ τὸ λυπεῖσθαι μάθῃς. (555)

 καὶ γὰρ ἁκράτησας οὔ σοι τῷ βίῳ ξυνέσπετο.

ΧΟ. Ὦ πάτρας Θήβης ἔνοικοι, λεύσσετ’, Οἰδίπους
ὅδε, (1523)
ὃς τὰ κλείν’ αἰνίγματ’ ᾔδει καὶ κράτιστος ἦν ἀνήρ,
οὗ τίς οὐ ζήλῳ πολιτῶν ἦν τύχαις ἐπιβλέπων, (1525)
εἰς ὅσον κλύδωνα δεινῆς συμφορᾶς ἐλήλυθεν,
ὥστε θνητὸν ὄντ’ ἐκείνην τὴν τελευταίαν ἰδεῖν
ἡμέραν ἐπισκοποῦντα μηδέν’ ὀλβίζειν, πρὶν ἂν

 41. Σοφοκλής. Ηλέκτρα. (5 B.C.) Line 1027
 ΧΡ. Ἄσκει τοιαύτη νοῦν δι’ αἰῶνος μένειν.

ΗΛ. Ὡς οὐχὶ συνδράσουσα νουθετεῖς τάδε. (1025)
ΧΡ. Εἰκὸς γὰρ ἐγχειροῦντα καὶ πράσσειν κακῶς.
ΗΛ. Ζηλῶ σε τοῦ νοῦ, τῆς δὲ δειλίας στυγῶ.
ΧΡ. Ἀνέξομαι κλύουσα χὤταν μ’> εὖ λέγῃς.
ΗΛ. Ἀλλ’ οὔ ποτ’ ἐξ ἐμοῦ γε μὴ πάθῃς τόδε.
ΧΡ. Μακρὸς τὸ κρῖναι ταῦτα χὠ λοιπὸς χρόνος. (1030)

 ὦ τέκνον Αἰγέως, οὔτ’ ἄβουλον, ὡς σὺ φῄς, (940)

τοὔργον τόδ’ ἐξέπραξα, γιγνώσκων δ’ ὅτι
οὐδείς ποτ’ αὐτοὺς τῶν ἐμῶν ἂν ἐμπέσοι
ζῆλος ξυναίμων, ὥστ’ ἐμοῦ τρέφειν βίᾳ.
Ἤιδη δ’ ὁθούνεκ’ ἄνδρα καὶ πατροκτόνον
κἄναγνον οὐ δεξοίατ’, οὐδ’ ὅτῳ γάμοι (945)
ξυνόντες ηὑρέθησαν ἀνόσιοι τέκνων.


295
 πίᾳ πανήγυριν ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων ἀγαπωμένην καὶ θαυ-

μαζομένην, καὶ τοὺς Ἕλληνας ἐπίδειξιν ἐν αὐτῇ ποιου-
μένους πλούτου καὶ ῥώμης καὶ παιδεύσεως, καὶ τούς τ’
ἀθλητὰς ζηλουμένους καὶ τὰς πόλεις ὀνομαστὰς γιγνομέ- (5)
νας τὰς τῶν νικώντων, καὶ πρὸς τούτοις ἡγούμενος τὰς
μὲν ἐνθάδε λῃτουργίας ὑπὲρ τῶν ἰδίων πρὸς τοὺς πολίτας
εἶναι, τὰς δ’ εἰς ἐκείνην τὴν πανήγυριν ὑπὲρ τῆς πόλεως

 ὥστε φαίνεσθαι τὰ κοινὰ τὰ τῶν ἄλλων ἐλάττω τῶν ἰδίων τῶν

ἐκείνου. Κατέλυσεν δὲ τὴν θεωρίαν, τὰς μὲν τῶν προτέρων
εὐτυχίας μικρὰς πρὸς τὰς αὑτοῦ δόξαι ποιήσας, τοὺς δ’
ἐφ’ αὑτοῦ νικήσαντας παύσας ζηλουμένους, τοῖς δὲ (10)
μέλλουσιν ἱπποτροφεῖν οὐδεμίαν ὑπερβολὴν καταλιπών.
(35) Περὶ δὲ τῶν ἐνθάδε χορηγιῶν καὶ γυμνασιαρχιῶν καὶ
τριηραρχιῶν αἰσχύνομαι λέγειν· τοσοῦτον γὰρ ἐν τοῖς ἄλλοις

 ρῶν ἐκοινώνησεν. Καίτοι πολλοὶ τῶν πολιτῶν πρὸς αὐτὸν

δυσκόλως εἶχον ὡς πρὸς τυραννεῖν ἐπιβουλεύοντα, οὐκ ἐκ
τῶν ἔργων σκοποῦντες, ἀλλ’ ἡγούμενοι τὸ μὲν πρᾶγμ’ ὑπὸ
πάντων ζηλοῦσθαι, δύνασθαι δ’ ἂν ἐκεῖνον μάλιστα διαπρά- (5)
ξασθαι. Διὸ καὶ δικαίως ἂν αὐτῷ πλείω χάριν ἔχοιτε, ὅτι
τὴν μὲν αἰτίαν μόνος τῶν πολιτῶν ἄξιος ἦν ταύτην ἔχειν,
τῆς δὲ πολιτείας ἴσον ᾤετο δεῖν καὶ τοῖς ἄλλοις μετεῖναι.

 ἀναγκαῖόν ἐστιν εὐνούστατον εἶναι ταῖς τῆς πόλεως

εὐτυχίαις ὅτῳ πλεῖστον μέρος καὶ τῶν ἀγαθῶν καὶ τῶν
κακῶν μέτεστιν. (40) Ἐκείνου τοίνυν εὖ μὲν πραττούσης
τῆς πόλεως τίς εὐδαιμονέστερος ἢ θαυμαστότερος ἢ ζηλω-
τότερος ἦν τῶν πολιτῶν, δυστυχησάσης δὲ τίς ἐλπίδων μει-
ζόνων ἢ χρημάτων πλειόνων ἢ δόξης καλλίονος ἐστερήθη;
Οὐ τὸ τελευταῖον ἐπειδὴ κατέστησαν οἱ τριάκονθ’ οἱ μὲν (5)
ἄλλοι τὴν πόλιν ἔφευγον, ἐκεῖνος δ’ ἐξ ἁπάσης τῆς Ἑλλά-

296

Sec. 11 line 6
 Ἀλλὰ τὸ μὲν ἀκριβὲς αὐτῶν ἐν ἑτέροις καιροῖς δηλώσομεν,

δεῖγμα δὲ τῆς Ἱππονίκου φύσεως νῦν ἐξενηνόχαμεν, πρὸς ὃν
δεῖ ζῆν σ’ ὥσπερ πρὸς παράδειγμα, νόμον μὲν τὸν ἐκείνου (5)
τρόπον ἡγησάμενον, μιμητὴν δὲ καὶ ζηλωτὴν τῆς πατρῴας
ἀρετῆς γιγνόμενον· αἰσχρὸν γὰρ τοὺς μὲν γραφεῖς ἀπεικά-
ζειν τὰ καλὰ τῶν ζῴων, τοὺς δὲ παῖδας μὴ μιμεῖσθαι τοὺς
σπουδαίους τῶν γονέων. (12) Ἡγοῦ δὲ μηδενὶ τῶν ἀθλη-


Sec. 36 line 3
 τῆς ὑγιείας πλείστην ἐπιμέλειαν ἔχομεν, ὅταν τὰς λύπας

τὰς ἐκ τῆς ἀρρωστίας ἀναμνησθῶμεν. (36) Μιμοῦ τὰ
τῶν βασιλέων ἤθη καὶ δίωκε τὰ ἐκείνων ἐπιτηδεύματα·
δόξεις γὰρ αὐτοὺς ἀποδέχεσθαι καὶ ζηλοῦν, ὥστε σοι
συμβήσεται παρά τε τῷ πλήθει μᾶλλον εὐδοκιμεῖν καὶ τὴν
παρ’ ἐκείνων εὔνοιαν βεβαιοτέραν ἔχειν. Πείθου μὲν καὶ (5)
τοῖς νόμοις τοῖς ὑπὸ τῶν βασιλέων κειμένοις, ἰσχυρότατον


Sec. 39 line 2
 ζῶντας μόνον ὠφελεῖ, τὸ δὲ καὶ τελευτήσασι δόξαν παρα-

σκευάζει, κἀκείνων μὲν τοῖς φαύλοις μέτεστιν, τούτου
δὲ τοῖς μοχθηροῖς ἀδύνατον μεταλαβεῖν. (39) Μηδένα
ζήλου τῶν ἐξ ἀδικίας κερδαινόντων, ἀλλὰ μᾶλλον ἀποδέχου
τοὺς μετὰ δικαιοσύνης ζημιωθέντας· οἱ γὰρ δίκαιοι
τῶν ἀδίκων εἰ μηδὲν ἄλλο πλεονεκτοῦσιν, ἀλλ’ οὖν ἐλπίσιν
γε σπουδαίαις ὑπερέχουσιν. (40) Πάντων μὲν ἐπιμελοῦ


B.C.) Sec. 8 line 5
 τον δ’ ἐπιδεδωκέναι πεποιήκασι τὸ ψευδολογεῖν ὥστ’ ἤδη

τινὲς, ὁρῶντες τούτους ἐκ τῶν τοιούτων ὠφελουμένους,
τολμῶσι γράφειν ὡς ἔστιν ὁ τῶν πτωχευόντων καὶ φευγόν-
των βίος ζηλωτότερος ἢ [ὁ] τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, καὶ (5)
297
ποιοῦνται τεκμήριον ὡς, εἰ περὶ πονηρῶν πραγμάτων ἔχου-

σίν τι λέγειν, περί γε τῶν καλῶν κἀγαθῶν ῥᾳδίως εὐπο-
ρήσουσιν. (9) Ἐμοὶ δὲ δοκεῖ πάντων εἶναι καταγελαστό-


 (33) ἔτι δὲ συλῶντας μὲν τὰ τῶν θεῶν, ἀποκτείνοντας

δὲ τοὺς βελτίστους τῶν πολιτῶν, ἀπιστοῦντας δὲ τοῖς
οἰκειοτάτοις, οὐδὲν δὲ ῥᾳθυμότερον ζῶντας τῶν ἐπὶ
θανάτῳ συνειλημμένων, ἀλλὰ τὰ μὲν ἔξω ζηλουμένους,
αὐτοὺς δὲ παρ’ αὑτοῖς μᾶλλον τῶν ἄλλων λυπουμένους, (5)
(34) —τί γάρ ἐστιν ἄλγιον ἢ ζῆν ἀεὶ δεδιότα μή τις
αὑτὸν τῶν παρεστώτων ἀποκτείνῃ, καὶ μηδὲν ἧττον φοβού-


 κατέστησεν. (65) Λέγουσιν δέ τινες καὶ τῶν Ὁμηριδῶν

ὡς ἐπιστᾶσα τῆς νυκτὸς Ὁμήρῳ προσέταξεν ποιεῖν
περὶ τῶν στρατευσαμένων ἐπὶ Τροίαν, βουλομένη τὸν
ἐκείνων θάνατον ζηλωτότερον ἢ τὸν βίον τὸν τῶν ἄλλων
καταστῆσαι· καὶ μέρος μέν τι καὶ διὰ τὴν Ὁμήρου τέχ- (5)
νην, μάλιστα δὲ διὰ ταύτην οὕτως ἐπαφρόδιτον καὶ παρὰ
πᾶσιν ὀνομαστὴν αὐτοῦ γενέσθαι τὴν ποίησιν.

 53.Ισοκράτης. Busiris (orat. 11) {0010.010} (5-4 B.C.) Sec. 7

line 3
 λοιδορουμένοις ὑφ’ αὑτοῦ μᾶλλον ἀγαπώμενον ἢ παρὰ τοῖς

ἐγκωμιαζομένοις; (7) Οὕτω δ’ ἠμέλησας εἰ μηδὲν ὁμολο-
γούμενον ἐρεῖς, ὥστε φῂς μὲν αὐτὸν τὴν Αἰόλου καὶ τὴν
Ὀρφέως ζηλῶσαι δόξαν, ἀποφαίνεις δ’ οὐδὲν τῶν αὐτῶν
ἐκείνοις ἐπιτηδεύσαντα. Πότερα γὰρ τοῖς περὶ Αἰόλου
λεγομένοις αὐτὸν παρατάξωμεν; Ἀλλ’ ἐκεῖνος μὲν τῶν (5)
ξένων τοὺς εἰς τὴν χώραν ἐκπίπτοντας εἰς τὰς αὑτῶν


91 line 3
298
 κοντα τριήρεις πληρώσαντες πρὸς ἅπαν τὸ τῶν πολεμίων

ναυτικόν. (91) Ταῦτα δὲ ποιεῖν ἐτόλμων οὐχ οὕτω τῶν
πολεμίων καταφρονοῦντες ὡς πρὸς ἀλλήλους ἀγωνιῶντες,
Λακεδαιμόνιοι μὲν ζηλοῦντες τὴν πόλιν τῆς Μαραθῶνι
μάχης καὶ ζητοῦντες αὑτοὺς ἐξισῶσαι καὶ δεδιότες μὴ
δὶς ἐφεξῆς ἡ πόλις ἡμῶν αἰτία γένηται τοῖς Ἕλλησιν (5)
τῆς σωτηρίας, οἱ δ’ ἡμέτεροι [πρόγονοι] μάλιστα μὲν βου-


159 line 7
 προγόνους ἡμῶν ἔντιμον αὐτοῦ ποιῆσαι τὴν τέχνην ἔν τε

τοῖς τῆς μουσικῆς ἄθλοις καὶ τῇ παιδεύσει τῶν νεωτέρων, (5)
ἵνα πολλάκις ἀκούοντες τῶν ἐπῶν ἐκμανθάνωμεν τὴν ἔχθραν
τὴν ὑπάρχουσαν πρὸς αὐτοὺς καὶ ζηλοῦντες τὰς ἀρετὰς
τῶν στρατευσαμένων τῶν αὐτῶν ἔργων ἐκείνοις ἐπιθυμῶ-
μεν. (160) Ὥστε μοι δοκεῖ πολλὰ λίαν εἶναι τὰ παρακε-
λευόμενα πολεμεῖν αὐτοῖς, μάλιστα δ’ ὁ παρὼν καιρὸς, οὗ


26 line 1
 τοὺς μετὰ βλάβης περιγιγνομένους. Μεγαλόφρονας νόμιζε μὴ τοὺς

μείζω περιβαλλομένους ὧν οἷοί τ’ εἰσι κατασχεῖν, ἀλλὰ τοὺς
καλῶν
μὲν ἐφιεμένους, ἐξεργάζεσθαι δὲ δυναμένους οἷς ἂν
ἐπιχειρῶσιν. (5)
(26) Ζήλου μὴ τοὺς μεγίστην ἀρχὴν κτησαμένους, ἀλλὰ
τοὺς ἄριστα τῇ παρούσῃ χρησαμένους, καὶ νόμιζε τελέως
εὐδαιμονήσειν, οὐκ ἐὰν πάντων ἀνθρώπων μετὰ φόβων καὶ
κινδύνων
καὶ κακίας ἄρξῃς, ἀλλ’ ἂν τοιοῦτος ὢν οἷον χρὴ καὶ πράττων


38 line 4
 ἀθάνατον τὴν μνήμην καταλιπεῖν. (38) Μελέτα περὶ

καλῶν ἐπιτηδευμάτων λέγειν, ἵνα συνεθισθῇς ὅμοια τοῖς
εἰρημένοις φρονεῖν. Ἅττ’ ἄν σοι λογιζομένῳ φαίνηται βέλ-
τιστα, ταῦτα τοῖς ἔργοις ἐπιτέλει. Ὧν τὰς δόξας ζηλοῖς,
299
μιμοῦ τὰς πράξεις. Ἃ τοῖς αὑτοῦ παισὶν ἂν συμβουλεύ- (5)

σειας, τούτοις αὑτὸς ἐμμένειν ἀξίου. (39) Χρῶ τοῖς
εἰρημένοις ἢ ζήτει βελτίω τούτων. Σοφοὺς νόμιζε μὴ τοὺς


line 1
 περὶ τοὺς πιστεύοντας ἄπιστοι γεγόνασιν· ἀνάγκη γὰρ

τοὺς τοιούτους ἀθύμως ἔχοντας καὶ φοβουμένους ἅπαντα (5)
καὶ μηδὲν μᾶλλον πιστεύοντας τοῖς φίλοις ἢ τοῖς ἐχθροῖς
τὸν ἐπίλοιπον χρόνον διάγειν. (59) Ζηλοῦτε μὴ τοὺς [τὰ]
πλεῖστα κεκτημένους, ἀλλὰ τοὺς μηδὲν κακὸν σφίσιν αὐτοῖς
συνειδότας· μετὰ γὰρ τοιαύτης ψυχῆς ἥδιστ’ ἄν τις
δύναιτο τὸν βίον διαγαγεῖν. Μὴ τὴν κακίαν οἴεσθε δύνα-


line 6
 ἑκάστην προσπιπτόντων οὐδὲ περὶ ἓν πεπλανημένως εἶχεν,

ἀλλ’ οὕτω θεοφιλῶς καὶ φιλανθρώπως διῴκει τὴν πόλιν ὥστε
τοὺς εἰσαφικνουμένους μὴ μᾶλλον Εὐαγόραν τῆς ἀρχῆς (5)
ζηλοῦν ἢ τοὺς ἄλλους τῆς ὑπ’ ἐκείνου βασιλείας· ἅπαντα
γὰρ τὸν χρόνον διετέλεσεν οὐδένα μὲν ἀδικῶν, τοὺς δὲ χρη-
στοὺς τιμῶν, καὶ σφόδρα μὲν ἁπάντων ἄρχων, νομίμως δὲ
τοὺς ἐξαμαρτόντας κολάζων· (44) οὐδὲν μὲν συμβούλων


line 3
 νου καὶ τῷ λόγῳ κοσμήσας παραδοίη θεωρεῖν ὑμῖν καὶ (5)

συνδιατρίβειν αὐταῖς. (77) Τοὺς μὲν γὰρ ἄλλους προ-
τρέπομεν ἐπὶ τὴν φιλοσοφίαν ἑτέρους ἐπαινοῦντες, ἵνα
ζηλοῦντες τοὺς εὐλογουμένους τῶν αὐτῶν ἐκείνοις ἐπιτη-
δευμάτων ἐπιθυμῶσιν, ἐγὼ δὲ σὲ καὶ τοὺς σοὺς οὐκ ἀλλο-
τρίοις παραδείγμασιν χρώμενος, ἀλλ’ οἰκείοις παρακαλῶ, (5)
καὶ συμβουλεύω προσέχειν τὸν νοῦν, ὅπως καὶ λέγειν καὶ


line 7
300
 οὔτε τοὺς ἄλλους ὅτι καὶ πρῶτος καὶ μόνος τῶν ἐν τυραννίδι
καὶ πλούτῳ καὶ τρυφαῖς ὄντων φιλοσοφεῖν καὶ πονεῖν ἐπι- (5)
κεχείρηκας, οὐδ’ ὅτι πολλοὺς τῶν βασιλέων ποιήσεις
ζηλώσαντας τὴν σὴν παίδευσιν τούτων τῶν διατριβῶν ἐπι-
θυμεῖν, ἀφεμένους ἐφ’ οἷς νῦν λίαν χαίρουσιν. (79) Ἀλλ’
ὅμως ἐγὼ ταῦτ’ εἰδὼς οὐδὲν ἧττον καὶ ποιῶ καὶ ποιήσω
ταὐτὸν ὅπερ ἐν τοῖς γυμνικοῖς ἀγῶσιν οἱ θεαταί· καὶ γὰρ


95 line 2
 τοῦ μὴ ποιεῖν τὸ κελευόμενον μὴ τολμᾶν διακινδυ-

νεύειν.
(95) Ἄξιον δὲ καὶ τὴν Ὀλυμπιάδα καὶ τὰς ἄλλας αἰσχυν-
θῆναι πανηγύρεις, ἐν αἷς ἕκαστος ἡμῶν ζηλωτότερος ἦν
καὶ θαυμαστότερος τῶν ἀθλητῶν τῶν ἐν τοῖς ἀγῶσι τὰς
νίκας ἀναιρουμένων. Εἰς ἃς τίς ἂν ἐλθεῖν τολμήσειεν, ἀντὶ
μὲν τοῦ τιμᾶσθαι καταφρονηθησόμενος, ἀντὶ δὲ τοῦ περί- (5)


line 5
 δρῶντες αὐτοί τε τὴν πόλιν εὐδαιμόνιζον καὶ πολλοὶ τῶν

νοῦν οὐκ ἐχόντων ἐμακάριζον αὐτὴν, τῶν μὲν συμβήσεσθαι
διὰ ταῦτα μελλόντων οὐδεμίαν ποιούμενοι πρόνοιαν, τὸν δὲ
πλοῦτον θαυμάζοντες καὶ ζηλοῦντες, ὃς ἀδίκως εἰς τὴν (5)
πόλιν εἰσελθὼν καὶ τὸν δικαίως ὑπάρξαντα διὰ ταχέων
ἤμελλε προσαπολεῖν. (84) Εἰς τοῦτο γὰρ κατέστησαν τῶν
μὲν οἰκείων ἀμελείας, τῶν δ’ ἀλλοτρίων ἐπιθυμίας, ὥστε


line 7
 Καίτοι χρὴ πόλιν μὲν εὐδαιμονίζειν μὴ τὴν ἐξ ἁπάν-

των [τῶν] ἀνθρώπων εἰκῇ πολλοὺς πολίτας ἀθροίζουσαν, (5)
ἀλλὰ τὴν τὸ γένος τῶν ἐξ ἀρχῆς τὴν πόλιν οἰκισάντων
μᾶλλον τῶν ἄλλων διασώζουσαν, ἄνδρας δὲ ζηλοῦν μὴ
τοὺς τὰς τυραννίδας κατέχοντας μηδὲ τοὺς μείζω δυνασ-
τείαν τοῦ δικαίου κεκτημένους, ἀλλὰ τοὺς ἀξίους μὲν
301
ὄντας τῆς μεγίστης τιμῆς, στέργοντας δ’ ἐπὶ ταῖς ὑπὸ (10)


line 7
 πλὴν εἴ τις παντάπασιν ἀπονενοημένος ἐστὶν καὶ μήθ’

ἱερῶν μήτε γονέων μήτε παίδων μήτ’ ἄλλου μηδενὸς φρον- (5)
τίζει πλὴν τοῦ χρόνου μόνον τοῦ καθ’ αὑτόν; Ὧν οὐκ
ἄξιον τὴν διάνοιαν ζηλοῦν, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον τῶν πολλὴν
πρόνοιαν ποιουμένων καὶ μηδὲν ἧττον ὑπὲρ τῆς κοινῆς
δόξης ἢ τῆς ἰδίας φιλοτιμουμένων καὶ προαιρουμένων
μέτριον βίον μετὰ δικαιοσύνης μᾶλλον ἢ μέγαν πλοῦτον (10)


line 9
 γιγνομένων, κτήσασθαι δὲ τῇ πόλει τὴν ἡγεμονίαν εἰς τὸν

ἅπαντα χρόνον, μισῆσαι μὲν ἁπάσας τὰς τυραννικὰς ἀρχὰς
καὶ τὰς δυναστείας, ἀναλογισαμένους τὰς συμφορὰς τὰς
ἐξ αὐτῶν γεγενημένας, ζηλῶσαι δὲ καὶ μιμήσασθαι τὰς ἐν
Λακεδαίμονι βασιλείας. (143) Ἐκείνοις γὰρ ἀδικεῖν μὲν
ἧττον ἔξεστιν ἢ τοῖς ἰδιώταις, τοσούτῳ δὲ μακαριστότεροι
τυγχάνουσιν ὄντες τῶν βίᾳ τὰς τυραννίδας κατεχόντων,

 67.Ισοκράτης. Areopagiticus (orat. 7) {0010.018} (5-4 B.C.) Sec.

48 line 7
 ἐν τοῖς σκιραφείοις οἱ νεώτεροι διέτριβον, οὐδ’ ἐν ταῖς

αὐλητρίσιν, οὐδ’ ἐν τοῖς τοιούτοις συλλόγοις ἐν οἷς νῦν (5)
διημερεύουσιν, ἀλλ’ ἐν τοῖς ἐπιτηδεύμασιν ἔμενον ἐν οἷς
ἐτάχθησαν, θαυμάζοντες καὶ ζηλοῦντες τοὺς ἐν τούτοις
πρωτεύοντας. Οὕτω δ’ ἔφευγον τὴν ἀγορὰν ὥστ’, εἰ καί
ποτε διελθεῖν ἀναγκασθεῖεν, μετὰ πολλῆς αἰδοῦς καὶ
σωφροσύνης ἐφαίνοντο τοῦτο ποιοῦντες. (49) Ἀντειπεῖν


149 line 2
302
 οὐδενὸς μετέχοντα τούτων, ἀλλ’ ἀνομοίως ζῶντα καὶ τοῖς

σοφισταῖς καὶ τοῖς ἰδιώταις καὶ τοῖς πολλὰ κεκτημένοις
καὶ τοῖς ἀπόρως διακειμένοις. (149) Ἐφ’ οἷς οἱ μὲν
λογίζεσθαι δυνάμενοι καὶ νοῦν ἔχοντες ἴσως ἄν σε ζηλώ-
σειαν, οἱ δὲ καταδεέστερον πράττοντες καὶ λυπεῖσθαι
μᾶλλον εἰωθότες ἐπὶ ταῖς τῶν ἄλλων ἐπιεικείαις ἢ ταῖς
αὑτῶν ἀτυχίαις οὐκ ἔστιν ὅπως οὐ δυσκολανοῦσιν καὶ (5)
χαλεπῶς οἴσουσιν. Ὡς οὖν οὕτως αὐτῶν διατεθησομένων


245 line 3
 αὑτῶν, τοὺς δὲ δι’ ἄλλας τινὰς προφάσεις, παμπληθεῖς

δ’ εἰσὶν, (245) πρὸς δὲ τοὺς πολλὴν ἐπιμέλειαν ποιου-
μένους καὶ τυχεῖν βουλομένους, ὧν εἰς ἐπιθυμίαν
αὐτοὶ καθεστᾶσιν, δυσκόλως ἔχειν καὶ ζηλοτυπεῖν καὶ
τὰς ψυχὰς τεταραγμένως διακεῖσθαι καὶ πεπονθέναι
παραπλήσια τοῖς ἐρῶσιν· τίνα γὰρ ἄν τις αὐτοῖς ἐπε- (5)
νεγκεῖν αἰτίαν ἔχοι πρεπωδεστέραν ταύτης; (246) Οἵ-


246 line 2
 τὰς ψυχὰς τεταραγμένως διακεῖσθαι καὶ πεπονθέναι

παραπλήσια τοῖς ἐρῶσιν· τίνα γὰρ ἄν τις αὐτοῖς ἐπε- (5)
νεγκεῖν αἰτίαν ἔχοι πρεπωδεστέραν ταύτης; (246) Οἵ-
τινες μακαρίζουσι μὲν καὶ ζηλοῦσι τοὺς καλῶς χρῆσθαι
τῷ λόγῳ δυναμένους, ἐπιτιμῶσιν δὲ τῶν νεωτέρων τοῖς
τυχεῖν ταύτης τῆς τιμῆς βουλομένοις. Καὶ τοῖς μὲν
θεοῖς οὐδεὶς ἔστιν ὅστις οὐκ ἂν εὔξαιτο μάλιστα μὲν (5)


line 1
 σεστι τούτων. Ἀλλ’ εἴ τις θεῶν αἵρεσίν σοι δοίη, μετὰ

ποίας ἂν ἐπιμελείας καὶ διατριβῆς εὔξαιο τὸν βίον διαγα- (10)
γεῖν, οὐδεμίαν ἕλοι’ ἂν, εἴπερ ἐμοὶ συμβούλῳ χρῷο, μᾶλλον
ἢ ταύτην. (69) Οὐ γὰρ μόνον ὑπὸ τῶν ἄλλων ἔσει ζηλω-
τὸς, ἀλλὰ καὶ σαυτὸν μακαριεῖς. Τίς γὰρ ἂν ὑπερβολὴ
γένοιτο τῆς τοιαύτης εὐδαιμονίας, ὅταν πρέσβεις μὲν
303
ἥκωσιν ἐκ τῶν μεγίστων πόλεων οἱ μάλιστ’ εὐδοκιμοῦντες

εἰς τὴν σὴν δυναστείαν, μετὰ δὲ τούτων βουλεύῃ περὶ τῆς (5)


Sec. 16 line 3
 οὕτως ἀτυχῶς φέρομαι παρ’ αὐτοῖς.

(16) Καὶ τί δεῖ θαυμάζειν τῶν πρὸς ἁπάσας τὰς ὑπε-
ροχὰς οὕτω διακεῖσθαι πεφυκότων, ὅπου καὶ τῶν οἰομένων
διαφέρειν καὶ ζηλούντων ἐμὲ καὶ μιμεῖσθαι γλιχομένων
τινὲς ἔτι δυσμενέστερον ἔχουσί μοι τῶν ἰδιωτῶν; Ὧν τίνας
ἄν τις εὕροι πονηροτέρους, —εἰρήσεται γὰρ, εἰ καί τισιν (5)
δόξω νεώτερα καὶ βαρύτερα λέγειν τῆς ἡλικίας—, οἵτινες


Sec. 260 line 4
 (260) Οὐ τὴν αὐτὴν δὲ γνώμην ἔχω περὶ σοῦ νῦν καὶ πρότερον.
Ἐν μὲν γὰρ τοῖς παρελθοῦσι χρόνοις ἐθαύμαζόν σου τήν
τε φύσιν καὶ τὴν τοῦ βίου τάξιν καὶ τὴν φιλοπονίαν καὶ
μάλιστα τὴν ἀλήθειαν τῆς φιλοσοφίας, νῦν δὲ ζηλῶ σε καὶ
μακαρίζω τῆς εὐδαιμονίας· δοκεῖς γάρ μοι ζῶν μὲν λήψεσθαι (5)
δόξαν οὐ μείζω μὲν ἧς ἄξιος εἶ, —χαλεπὸν γὰρ, —
παρὰ πλείοσιν δὲ καὶ μᾶλλον ὁμολογουμένην τῆς νῦν

 74.Ισοκράτης. Ad filios Jasonis (epist. 6) {0010.023} (5-4 B.C.)

Sec. 14 line 2
 πράγματι καὶ τὰ κακὰ διαφεύξεσθαι, καὶ διοικήσειν τὰ περὶ

σφᾶς αὐτοὺς οὕτως ὥστε τῶν μὲν κινδύνων εἶναι πόρρω, (5)
τῶν δ’ ὠφελειῶν ἐγγύς. (14) Τοὺς μὲν οὖν ταύτην ἔχοντας
τὴν διάνοιαν ζηλῶ τῆς ῥᾳθυμίας, αὐτὸς δ’ αἰσχυνθείην ἂν,
εἰ συμβουλεύων ἑτέροις ἐκείνων ἀμελήσας τὸ ἐμαυτῷ
συμφέρον ποιοίην καὶ μὴ παντάπασιν ἔξω θεὶς ἐμαυτὸν
καὶ τῶν ὠφελειῶν καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων τὰ βέλτιστα (5)


Line 1008
304
 Ἀναβράττετ’, ἐξοπτᾶτε, τρέπετ’, ἀφέλκετε (1005)

τὰ λαγῷα ταχέως, τοὺς στεφάνους ἀνείρετε.
Φέρε τοὺς ὀβελίσκους, ἵν’ ἀναπείρω τὰς κίχλας.

ΧΟ. Ζηλῶ σε τῆς εὐβουλίας,
Str. (1007)
μᾶλλον δὲ τῆς εὐωχίας,
ἄνθρωπε, τῆς παρούσης.
ΔΙ. Τί δῆτ’, ἐπειδὰν τὰς κίχλας (1010)


837
 δωροδοκήσαντ’ ἐκ Μυτιλήνης
πλεῖν ἢ μνᾶς τετταράκοντα. (835)
ΧΟ. Ὦ πᾶσιν ἀνθρώποις φανεὶς μέγιστον ὠφέλημα,
Ant.
ζηλῶ σε τῆς εὐγλωττίας. Εἰ γὰρ ὧδ’ ἐποίσεις,
μέγιστος Ἑλλήνων ἔσει, καὶ μόνος καθέξεις
τἀν τῇ πόλει τῶν συμμάχων τ’ ἄρξεις ἔχων τρίαιναν,
ᾗ πολλὰ χρήματ’ ἐργάσει σείων τε καὶ ταράττων. (840)

 77. Αριστοφάνης κωμικός. Nubes . (5-4 B.C.) Line 464
 ἐν βροτοῖσιν ἕξεις. (462)

Στ. τί πείσομαι;
Χο. τὸν πάντα χρόνον μετ’ ἐμοῦ (463)
ζηλωτότατον βίον ἀν-
θρώπων διάξεις. (465)
Στ. ἆρά γε τοῦτ’ ἄρ’ ἐγώ ποτ’
ὄψομαι;

 αὐτός τ’ ἔφυς, ὡς σοφός,

χοἶον τὸν υἱὸν τρέφεις”,
φήσουσι δή μ’ οἱ φίλοι χοἰ δημόται
ζηλοῦντες ἡνίκ’ ἂν σὺ νι- (1210)
κᾷς λέγων τὰς δίκας.
305
ἀλλ’ εἰσάγων σε βούλομαι πρῶτον ἑστιᾶσαι. (1212-1213)

ΧΡΗΣΤΗΣ Αʹ (1214)


451
 Φι. οὐκ ἀφήσεις οὐδὲ νυνί μ’, ὦ κάκιστον θηρίον,

οὐδ’ ἀναμνησθεὶς ὅθ’ εὑρὼν τοὺς βότρυς κλέπτοντά σε
προσαγαγὼν πρὸς τὴν ἐλάαν ἐξέδειρ’ εὖ κἀνδρικῶς, (450)
ὥστε σε ζηλωτὸν εἶναι; σὺ δ’ ἀχάριστος ἦσθ’ ἄρα.
ἀλλ’ ἄνες με καὶ σὺ καὶ σύ, πρὶν τὸν υἱὸν ἐκδραμεῖν.
Χο. ἀλλὰ τούτων μὲν τάχ’ ἡμῖν δώσετον καλὴν δίκην,
οὐκέτ’ ἐς μακράν, ἵν’ εἰδῆθ’ οἷός ἐστ’ ἀνδρῶν τρόπος


1450
 Φι. —φιάλην ἐπῃτιῶντο κλέψαι τοῦ θεοῦ.

ὁ δ’ ἔλεξεν αὐτοῖς ὡς ὁ κάνθαρός ποτε—
Βδ. οἴμ’, ὡς ἀπολεῖς αὐτοῖσι τοῖσι κανθάροις.

Χο. ζηλῶ γε τῆς εὐτυχίας
στρ. (1449)
τὸν πρέσβυν, οἷ μετέστη (1450)
ξηρῶν τρόπων καὶ βιοτῆς.
ἕτερα δὲ νῦν ἀντιμαθὼν

 81. Αριστοφάνης κωμικός. Pax {0019.005} (5-4 B.C.) Line 860
 σβύτης, ὅσα γ’ ὧδ’ ἰδεῖν,

τὰ νῦν τάδε πράττει.
ΤΡ. Τί δῆτ’, ἐπειδὰν νυμφίον μ’ ὁρᾶτε λαμπρὸν ὄντα;
ΧΟ. Ζηλωτὸς ἔσει, γέρον, (860)
αὖθις νέος ὢν πάλιν,
μύρῳ κατάλειπτος.
ΤΡ. Οἶμαι. Τί δῆθ’, ὅταν ξυνὼν τῶν τιτθίων ἔχωμαι;


306
 τις πόλλ’ ἀνατλὰς ἔσω- (1035)

σε τὴν ἱερὰν πόλιν;
ὥστ’ οὐχὶ μὴ παύσει ποτ’ ὢν
ζηλωτὸς ἅπασιν.
ΤΡ. Ταυτὶ δέδραται. Τίθεσο τὼ μηρὼ λαβών·
ἐγὼ δ’ ἐπὶ σπλάγχν’ εἶμι καὶ θυλήματα. (1040)
ΟΙ. Ἐμοὶ μελήσει ταῦτά γ’·


175
 ΚΗ. Πῶς, πρὸς τῶν θεῶν; (172)

ΕΥ. Παῦσαι βαΰζων· καὶ γὰρ ἐγὼ τοιοῦτος ἦν
ὢν τηλικοῦτος, ἡνίκ’ ἠρχόμην ποεῖν.
ΚΗ. Μὰ τὸν Δί’, οὐ ζηλῶ σε τῆς παιδεύσεως.
(175)
ΕΥ. Ἀλλ’ ὧνπερ οὕνεκ’ ἦλθον, ἔα μ’ εἰπεῖν.
ΚΗ. Λέγε. (176)
ΕΥ. Ἀγάθων, «σοφοῦ πρὸς ἀνδρός, ὅστις ἐν βραχεῖ


1118
 Φέρε, Σκύθ’· ἀνθρώποισι γὰρ νοσήματα

ἅπασίν ἐστιν· ἐμὲ δὲ καὐτὸν τῆς κόρης
ταύτης ἔρως εἴληφεν.
ΤΟ. Οὐ ζηλῶσί σε. (1118)
Ἀτὰρ εἰ τὸ πρωκτὸ δεῦρο περιεστραμμένον,
οὐκ ἐπτόνησά σ’ αὐτὸ πυγίζεις ἄγων. (1120)
ΕΥ. Τί δ’ οὐκ ἐᾷς λύσαντά μ’ αὐτήν, ὦ Σκύθα,

 85. Αριστοφάνης κωμικός. Plutus {0019.011} (5-4 B.C.) Line

1016
 ΓΡ. Μυστηρίοις δὲ τοῖς μεγάλοισι, νὴ Δία,

ἐπὶ τῆς ἁμάξης ὅτι προσέβλεψέν μέ τις,
ἐτυπτόμην διὰ τοῦθ’ ὅλην τὴν ἡμέραν. (1015)
Οὕτω σφόδρα ζηλότυπος ὁ νεανίσκος ἦν.
ΧΡ. Μόνος γὰρ ἥδεθ’, ὡς ἔοικεν, ἐσθίων.
ΓΡ. Καὶ τάς γε χεῖρας παγκάλας ἔχειν μ’ ἔφη, —
307
ΧΡ. ὁπότε προτείνοιέν γε δραχμὰς εἴκοσιν.


sec. 20 line 1
 καὶ τοὺς φίλους εὖ ποιῶσι καὶ τὴν πατρίδα εὐεργετῶσι, (5)

πῶς οὐκ οἴεσθαι χρὴ τούτους καὶ πονεῖν ἡδέως εἰς τὰ
τοιαῦτα καὶ ζῆν εὐφραινομένους, ἀγαμένους μὲν ἑαυτούς,
(20) ἐπαινουμένους δὲ καὶ ζηλουμένους ὑπὸ τῶν ἄλλων; ἔτι δὲ αἱ
μὲν ῥᾳδιουργίαι καὶ ἐκ τοῦ παραχρῆμα ἡδοναὶ οὔτε σώματι
εὐεξίαν ἱκαναί εἰσιν ἐνεργάζεσθαι, ὥς φασιν οἱ γυμνασταί,
οὔτε ψυχῇ ἐπιστήμην ἀξιόλογον οὐδεμίαν ἐμποιοῦσιν, αἱ


line 2
 πλεῖστον ἀριθμοῦντας χρυσίον θαυμάζει, ἀλλ’ οἳ ἂν αὐτῷ (5)

ἀρέσκωσι τούτοις συνὼν διατελεῖ. οὗτος μὲν οὖν οὕτως
(45) εἶπεν. ὁ δὲ Καλλίας, Νὴ τὴν Ἥραν, ἔφη, τά τε ἄλλα
ζηλῶ σε τοῦ πλούτου καὶ ὅτι οὔτε ἡ πόλις σοι ἐπιτάττουσα
ὡς δούλῳ χρῆται οὔτε οἱ ἄνθρωποι, ἂν μὴ δανείσῃς, ὀργί-
ζονται. Ἀλλὰ μὰ Δί’, ἔφη ὁ Νικήρατος, μὴ ζήλου· ἐγὼ
γὰρ ἥξω παρ’ αὐτοῦ δανεισάμενος τὸ μηδενὸς προσδεῖσθαι, (5)


line 4
 (45) εἶπεν. ὁ δὲ Καλλίας, Νὴ τὴν Ἥραν, ἔφη, τά τε ἄλλα

ζηλῶ σε τοῦ πλούτου καὶ ὅτι οὔτε ἡ πόλις σοι ἐπιτάττουσα
ὡς δούλῳ χρῆται οὔτε οἱ ἄνθρωποι, ἂν μὴ δανείσῃς, ὀργί-
ζονται. Ἀλλὰ μὰ Δί’, ἔφη ὁ Νικήρατος, μὴ ζήλου· ἐγὼ
γὰρ ἥξω παρ’ αὐτοῦ δανεισάμενος τὸ μηδενὸς προσδεῖσθαι, (5)
οὕτω πεπαιδευμένος ὑπὸ Ὁμήρου ἀριθμεῖν
ἕπτ’ ἀπύρους τρίποδας, δέκα δὲ χρυσοῖο τάλαντα,

 89. Ξενοφών. . Anabasis {0032.006} (5-4 B.C.) Book 1 ch. 7 sec.

4 line 7
308
 μοι δοκῶ οἵους ἡμῖν γνώσεσθε τοὺς ἐν τῇ χώρᾳ ὄντας ἀνθρώ-

πους. ὑμῶν δὲ ἀνδρῶν ὄντων καὶ εὖ τῶν ἐμῶν γενομένων, (5)
ἐγὼ ὑμῶν τὸν μὲν οἴκαδε βουλόμενον ἀπιέναι τοῖς οἴκοι
ζηλωτὸν ποιήσω ἀπελθεῖν, πολλοὺς δὲ οἶμαι ποιήσειν τὰ
(5) παρ’ ἐμοὶ ἑλέσθαι ἀντὶ τῶν οἴκοι. ἐνταῦθα Γαυλίτης παρών,
φυγὰς Σάμιος, πιστὸς δὲ Κύρῳ, εἶπεν· Καὶ μήν, ὦ Κῦρε,
λέγουσί τινες ὅτι πολλὰ ὑπισχνῇ νῦν διὰ τὸ ἐν τοιούτῳ


line 8
 ἢ καὶ ἄλλα πολλαπλάσια τούτων, οὐκ ἂν ἔχοιμι εἰπεῖν· σὺ (5)

μέντοι εὖ ἴσθι ὅτι εἰσί τινες αὐτῶν οἳ ὧν μὲν σὺ δίδως
χρημάτων οὐδὲ μικρὸν τούτων ἕνεκά σε μᾶλλον θαυμάζουσιν·
ἐμὲ δὲ ζηλοῦσι νυνὶ καὶ εὔχονται πᾶσι θεοῖς γενέσθαι ποτὲ
ἐπιδείξασθαι ὡς πιστοὶ μέν εἰσιν οὐδὲν ἧττον ἐμοῦ τοῖς
φίλοις, τοῖς δὲ πολεμίοις ὡς οὔποτ’ ἂν ὑφεῖντο ζῶντες, εἰ (10)
μή τις θεὸς βλάπτοι· ἀντὶ δ’ ἀρετῆς καὶ δόξης ἀγαθῆς ὅτι


line 2
 τῶν θεῶν, βασιλεῖ ἔχοις ἂν εἰπεῖν ποία τις συνοίσει; ἐν-

ταῦθα μὲν δὴ ὅ τε Κῦρος ἐξεγέλασε καὶ οἱ ἄλλοι ὁμοίως.
(23) γελώντων δὲ ἅμα εἶπεν ὁ Ὑστάσπας· Πολύ γ’, ἔφη, μάλιστα
τούτου σε, ὦ Κῦρε, ζηλῶ ἐν τῇ βασιλείᾳ. Τίνος; ἔφη ὁ
Κῦρος. Ὅτι δύνασαι καὶ ψυχρὸς ὢν γέλωτα παρέχειν.
καὶ ὁ Κῦρος εἶπεν· Ἔπειτ’ οὐκ ἂν πρίαιό γε παμπόλλου
ὥστε σοὶ ταῦτ’ εἰρῆσθαι, καὶ ἀπαγγελθῆναι παρ’ ᾗ εὐδο- (5)

 94. Ξενοφών. . Cynegeticus {0032.014} (5-4 B.C.) Ch. 13 sec. 10

line 1
 φιλοσόφων ἐνθυμήματα μὴ ἀτιμάζειν· οἱ μὲν γὰρ σοφισταὶ

πλουσίους καὶ νέους θηρῶνται, οἱ δὲ φιλόσοφοι πᾶσι κοινοὶ
καὶ φίλοι· τύχας δὲ ἀνδρῶν οὔτε τιμῶσιν οὔτε ἀτιμάζουσι. (5)
(10) Μὴ ζηλοῦν δὲ μηδὲ τοὺς ἐπὶ τὰς πλεονεξίας εἰκῇ ἰόντας,
μήτ’ ἐπὶ τὰς ἰδίας μήτ’ ἐπὶ τὰς δημοσίας, ἐνθυμηθέντα ὅτι
οἱ μὲν ἄριστοι αὐτῶν γιγνώσκονται μὲν ἐπὶ τὰ βελτίω
309
ἐπίπονοι δέ εἰσιν, οἱ δὲ κακοὶ πάσχουσί τε κακῶς καὶ


e line 2
 σύγκρασιν ἔφαμεν.
ΠΡΩ. Πῶς οὖν δὴ τοῦτ’ αὐτὸ λέγομεν; (10)
(e) ΣΩ. Ὀργὴν καὶ φόβον καὶ πόθον καὶ θρῆνον καὶ ἔρωτα
καὶ ζῆλον καὶ φθόνον καὶ ὅσα τοιαῦτα, ἆρ’ οὐκ αὐτῆς τῆς
ψυχῆς τίθεσαι ταύτας λύπας τινάς;
ΠΡΩ. Ἔγωγε.
ΣΩ. Οὐκοῦν αὐτὰς ἡδονῶν μεστὰς εὑρήσομεν ἀμηχάνων; (5)


c line 1
 ΠΡΩ. Ἀδύνατον μὴ ὁμολογεῖν ταῦτα, ὦ Σώκρατες, εἰ (5)

καί τις φιλονικοῖ πάνυ πρὸς τἀναντία.
ΣΩ. Ὀργὴν μὴν καὶ πόθον καὶ θρῆνον καὶ φόβον καὶ
(c) ἔρωτα καὶ ζῆλον καὶ φθόνον προυθέμεθα καὶ ὁπόσα τοιαῦτα,
ἐν οἷς ἔφαμεν εὑρήσειν μειγνύμενα τὰ νῦν πολλάκις
λεγόμενα. ἦ γάρ;
ΠΡΩ. Ναί.

 97. Πλάτων. Symposium {0059.011} (5-4 B.C.) Stephanus P. 197

sec. d line 6
 ἐν ἑορταῖς, ἐν χοροῖς, ἐν θυσίαισι γιγνόμενος ἡγεμών·

πρᾳότητα μὲν πορίζων, ἀγριότητα δ’ ἐξορίζων· φιλόδωρος
εὐμενείας, ἄδωρος δυσμενείας· ἵλεως ἀγαθός· θεατὸς σοφοῖς, (5)
ἀγαστὸς θεοῖς· ζηλωτὸς ἀμοίροις, κτητὸς εὐμοίροις· τρυφῆς,
ἁβρότητος, χλιδῆς, χαρίτων, ἱμέρου, πόθου πατήρ· ἐπιμελὴς
ἀγαθῶν, ἀμελὴς κακῶν· ἐν πόνῳ, ἐν φόβῳ, ἐν πόθῳ, ἐν
(e) λόγῳ κυβερνήτης, ἐπιβάτης, παραστάτης τε καὶ σωτὴρ


sec. d line 2
310
 καὶ ἀθανατωτέρων παίδων κεκοινωνηκότες. καὶ πᾶς ἂν

δέξαιτο ἑαυτῷ τοιούτους παῖδας μᾶλλον γεγονέναι ἢ τοὺς
(d) ἀνθρωπίνους, καὶ εἰς Ὅμηρον ἀποβλέψας καὶ Ἡσίοδον καὶ
τοὺς ἄλλους ποιητὰς τοὺς ἀγαθοὺς ζηλῶν, οἷα ἔκγονα ἑαυτῶν
καταλείπουσιν, ἃ ἐκείνοις ἀθάνατον κλέος καὶ μνήμην παρ-
έχεται αὐτὰ τοιαῦτα ὄντα· εἰ δὲ βούλει, ἔφη, οἵους Λυκοῦργος
παῖδας κατελίπετο ἐν Λακεδαίμονι σωτῆρας τῆς Λακεδαί- (5)


sec. d line 2
 ὡς ἐμοὶ ὁ τούτου ἔρως τοῦ ἀνθρώπου οὐ φαῦλον πρᾶγμα

γέγονεν. ἀπ’ ἐκείνου γὰρ τοῦ χρόνου, ἀφ’ οὗ τούτου
(d) ἠράσθην, οὐκέτι ἔξεστίν μοι οὔτε προσβλέψαι οὔτε δια-
λεχθῆναι καλῷ οὐδ’ ἑνί, ἢ οὑτοσὶ ζηλοτυπῶν με καὶ φθονῶν
θαυμαστὰ ἐργάζεται καὶ λοιδορεῖταί τε καὶ τὼ χεῖρε μόγις
ἀπέχεται. ὅρα οὖν μή τι καὶ νῦν ἐργάσηται, ἀλλὰ διάλ-
λαξον ἡμᾶς, ἢ ἐὰν ἐπιχειρῇ βιάζεσθαι, ἐπάμυνε, ὡς ἐγὼ (5)


sec. a line 2
 Εἰ τοίνυν τὸν νόμον τὸν καθεστηκότα δέδοικας, μὴ

πυθομένων τῶν ἀνθρώπων ὄνειδός σοι γένηται, εἰκός ἐστι 32.
(a) τοὺς μὲν ἐρῶντας, οὕτως ἂν οἰομένους καὶ ὑπὸ τῶν ἄλλων
ζηλοῦσθαι ὥσπερ αὐτοὺς ὑφ’ αὑτῶν, ἐπαρθῆναι τῷ λέγειν
καὶ φιλοτιμουμένους ἐπιδείκνυσθαι πρὸς ἅπαντας ὅτι οὐκ
ἄλλως αὐτοῖς πεπόνηται· τοὺς δὲ μὴ ἐρῶντας, κρείττους
αὑτῶν ὄντας, τὸ βέλτιστον ἀντὶ τῆς δόξης τῆς παρὰ τῶν ...
Ιταμός
 1. Πλάτων. Politicus {0059.008} (5-4 B.C.) Stephanus P. 311 sec.

a line 8
 ταῦτα ἀμφότερα ἔχοντα αἱρούμενον ἐπιστάτην· οὗ δ’ ἂν (5)

πλειόνων, τούτων μέρος ἑκατέρων συμμειγνύντα. τὰ μὲν
γὰρ σωφρόνων ἀρχόντων ἤθη σφόδρα μὲν εὐλαβῆ καὶ δίκαια
καὶ σωτήρια, δριμύτητος δὲ καί τινος ἰταμότητος ὀξείας καὶ
311
πρακτικῆς ἐνδεῖται.
ΝΕ. ΣΩ. Δοκεῖ γοῦν δὴ καὶ τάδε. (10)
(b) ΞΕ. Τὰ δ’ ἀνδρεῖά γε αὖ πρὸς μὲν τὸ δίκαιον καὶ εὐλα-

 2. Πλάτων. Politicus {0059.008} (5-4 B.C.) Stephanus P. 311 sec.

b line 2
 πρακτικῆς ἐνδεῖται.
ΝΕ. ΣΩ. Δοκεῖ γοῦν δὴ καὶ τάδε. (10)
(b) ΞΕ. Τὰ δ’ ἀνδρεῖά γε αὖ πρὸς μὲν τὸ δίκαιον καὶ εὐλα-
βὲς ἐκείνων ἐπιδεέστερα, τὸ δὲ ἐν ταῖς πράξεσι ἰταμὸν
διαφερόντως ἴσχει. πάντα δὲ καλῶς γίγνεσθαι τὰ περὶ τὰς
πόλεις ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ τούτοιν μὴ παραγενομένοιν ἀμφοῖν
ἀδύνατον. (5)


d line 8
 ΠΡΩ. Τὸ ποῖον; (5)

ΣΩ. Τί ποτε χρὴ φάναι πρὸς ἀλήθειαν εἶναι; τὸ καθαρόν
τε καὶ εἰλικρινὲς ἢ τὸ σφόδρα τε καὶ τὸ πολὺ καὶ τὸ μέγα
καὶ τὸ ἰταμόν;
ΠΡΩ. Τί ποτ’ ἄρα, ὦ Σώκρατες, ἐρωτᾷς βουλόμενος;
ΣΩ. Μηδέν, ὦ Πρώταρχε, ἐπιλείπειν ἐλέγχων ἡδονῆς (10)
(e) τε καὶ ἐπιστήμης, εἰ τὸ μὲν ἄρ’ αὐτῶν ἑκατέρου καθαρόν

 4. Αριστοτέλης. . Physiognomonica {0086.032} (4 B.C.) Bekker

P. 807b line 10
 πον ὕπωχρος· ὄμματα ἀσθενῆ καὶ σκαρδαμύττοντα, καὶ

τὰ ἀκρωτήρια τοῦ σώματος ἀσθενῆ, καὶ μικρὰ σκέλη, καὶ
χεῖρες λεπταὶ καὶ μακραί· ὀσφὺς δὲ μικρὰ καὶ ἀσθενής·
τὸ σχῆμα σύντονον ἐκ ταῖς κινήσεσιν· οὐκ ἰταμὸς ἀλλ’ (10)
ὕπτιος καὶ τεθαμβηκώς· τὸ ἦθος τὸ ἐπὶ τοῦ προσώπου εὐ-
μετάβολον, κατηφής. εὐφυοῦς σημεῖα σὰρξ ὑγροτέρα
καὶ ἁπαλωτέρα, οὐκ εὐεκτικὴ οὐδὲ πιμελώδης σφόδρα· τὰ

 5. Αριστοτέλης. .Προβλήματα. (4 B.C.) Bekker P. 953a line 36

312
 αἰτίαν πρῶτον ἐπὶ παραδείγματος προχειρισαμένους. ὁ γὰρ

οἶνος ὁ πολὺς μάλιστα φαίνεται παρασκευάζειν τοιούτους οἵους
λέγομεν τοὺς μελαγχολικοὺς εἶναι, καὶ πλεῖστα ἤθη ποιεῖν (35)
πινόμενος, οἷον ὀργίλους, φιλανθρώπους, ἐλεήμονας, ἰταμούς·
ἀλλ’ οὐχὶ τὸ μέλι οὐδὲ τὸ γάλα οὐδὲ τὸ ὕδωρ οὐδ’ ἄλλο τῶν
τοιούτων οὐδέν. ἴδοι δ’ ἄν τις ὅτι παντοδαποὺς ἀπεργάζεται,
θεωρῶν ὡς μεταβάλλει τοὺς πίνοντας ἐκ προσαγωγῆς· πα-

 6. Αριστοτέλης. .Προβλήματα. (4 B.C.) Bekker P. 953b line 4
 (953b) ραλαβὼν γὰρ ἀπεψυγμένους ἐν τῷ νήφειν καὶ σιωπηλοὺς

μικρῷ μὲν πλείων ποθεὶς λαλιστέρους ποιεῖ, ἔτι δὲ πλείων
ῥητορικοὺς καὶ θαρραλέους, προϊόντας δὲ πρὸς τὸ πράττειν
ἰταμούς, ἔτι δὲ μᾶλλον πινόμενος ὑβριστάς, ἔπειτα μανικούς,
λίαν δὲ πολὺς ἐκλύει καὶ ποιεῖ μωρούς, ὥσπερ τοὺς ἐκ παί- (5)
δων ἐπιλήπτους ἢ καὶ ἐχομένους τοῖς μελαγχολικοῖς ἄγαν.
ὥσπερ οὖν ὁ εἷς ἄνθρωπος μεταβάλλει τὸ ἦθος πίνων καὶ

 7. Πλούταρχος. . et Phil. Galba {0007.065} (A.D. 1-2) Ch. 25 sec.

1 line 5
 αὐτὸν καὶ προσειπόντας αὐτοκράτορά φασι μὴ

πλείους τριῶν καὶ εἴκοσι γενέσθαι. διό, καίπερ
οὐ κατὰ τὴν τοῦ σώματος μαλακίαν καὶ θηλύτητα
τῇ ψυχῇ διατεθρυμμένος, ἀλλὰ ἰταμὸς ὢν πρὸς (5)
(2) τὰ δεινὰ καὶ ἄτρεπτος, ἀπεδειλίασεν. οἱ δὲ
παρόντες οὐκ εἴων, ἀλλὰ τοῖς ξίφεσι γυμνοῖς
περιϊόντες αὐτοῦ τὸ φορεῖον ἐκέλευον αἴρεσθαι,

 8. Marcus Antonius POLEMON Soph. Declamationes {1617.001}

(A.D. 1-2) Declamation 2 sec. 8 line 12
 τὸ τοῦ πολέμου στόμα καὶ κατὰ τὴν ἀκμαιοτά-

την τῶν βαρβάρων ἐμβολὴν, καὶ πᾶσιν ἐξήρκεσεν (10)
*οὔτε τὴν ὄψιν ἐκπλαγεὶς ὑπὸ τοῦ τῆς βοῆς συμμι-
γοῦς πλήθους οὔτε*, τὴν βαρβαρικὴν ἰταμότητα
(9) κατ’ οὐδὲν ἀξιώσας εἶναι φοβερὰν ἀρετῇ. πολὺν δὲ
τῶν πολεμίων ἐργασάμενος φόνον καὶ φόβον εἰς τουτὶ
αὐτοὺς ὀργῆς ἅμα καὶ ἀνάγκης κατέστησεν ὥστε
313

 μετρον, οὔτε διὰ μέγεθος ἐκπληκτικόν, οὔτε διὰ χαί-

την φοβερόν, οὔτε διὰ βάρος δυσκίνητον, οὔτε διὰ
λειότητα ὀλισθηρόν, οὔτε διὰ τραχύτητα ἀντίτυπον,
οὔτε διὰ ψυχρότητα ἑρπηστικόν, οὔτε ἰταμὸν διὰ θερ- (10)
μότητα, οὔτε νηκτὸν διὰ μανότητα, οὐκ ὠμοφάγον δι’
ἀγριότητα, οὐ ποιηφάγον δι’ ἀσθένειαν, ἀλλὰ κεκρα-
(d) μένον μουσικῶς πρὸς τὰ αὑτοῦ ἔργα· φοβερὸν μὲν

 μὲν αὐτῷ σοβαρὰ τῶν ἡγεμόνων, ἡ δὲ εὐσχήμων ἰδεῖν,

βαδίζουσα ἠρέμα, φθεγγομένη μουσικῶς, βλέμμα πρᾶον
(c) ἀμπεχόνη ἀνέτη· ἡ δὲ δευτέρα θρυπτική, ἐπίχριστος,
χλανιδίοις ἐξηνθισμένη, βλέμμα ἰταμόν, βάδισμα
(d) ἄτακτον, φωνὴ ἄμουσος. Ταῦτα ὁρᾷ καὶ ὁ Ἡρακλῆς,
ἅτε Διὸς παῖς, καὶ ἀγαθὸς τὴν φύσιν, καὶ χαίρειν τῇ
Ἡδονῇ φράσας, ἐπιτρέπει ἑαυτὸν τῇ Ἀρετῇ ἄγειν.

 12. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 25 ch. 5 sec. i line 4
 (i) ἀλλ’ ὀψοποιῶν τὸ ἔργον. Οὐδὲν δὲ σεμνότερον ἀκό-

λαστος λόγος τῶν τῆς γαστρὸς κολακευμάτων· ἐὰν γὰρ
τούτου ἀφέλῃς μὲν τὸ ὠφελοῦν, τερπνὸν δὲ προσθῇς,
ἰταμὸν καὶ ἄκρατον ἰσοτιμίαν καὶ ἰσηγορίαν χειροτο-
νεῖς λόγου πρὸς τὰ αἰσχρὰ πάντα, ὅσα δι’ αἰσθήσεων (5)
ἐπὶ ψυχὴν ἔρχεται, ὑφ’ ἡδονῆς παραπεμπόμενα. 25.6.(a) Ἀλλὰ
τοὺς μὲν ὀψοποιοὺς τούτους τοῖς συμποσίοις

 καὶ θεοί, πατέρες καὶ ποιηταὶ γῆς καὶ θαλάττης,

καὶ ὅσα γῆς καὶ θαλάττης θρέμματα, οἷον τοῦτο ζῷον
τῷ δεῦρο τόπῳ καὶ βίῳ ἐγκατεστήσατε; ὡς θρασὺ καὶ (5)
ἰταμὸν καὶ λάλον, ἀγαθοῦ ἄπορον, ἔργου ἔρημον, ἡδο-
ναῖς βοσκόμενον καὶ δημαγωγούμενον;
314
Αἴθ’ ὄφελεν ἄγονόν τ’ ἔμεναι, ἄγαμόν τ’ ἀπο-

λέσθαι


2-3) Book 17 sec. 12 line 10
 βολὰς ἀλλὰ παραχρῆμα. ἰδεῖν δὲ ἡ φρύνη κακόν

ἐστι τοιοῦτον. ἐάν τις θεάσηται τὴν θῆρα, εἶτα αὐτῇ
ἀντίος ὁρῶν προσβλέψῃ δριμύ, καὶ ἐκείνη κατὰ τὴν
ἑαυτῆς φύσιν ἰταμὸν ἀντιβλέψῃ, καί τι καὶ φύσημα (10)
ἐμπνεύσῃ ἑαυτῇ μὲν συμφυές, χρωτὶ δὲ ἐχθρὸν ἀν-
θρωπίνῳ, ὠχρὸν ἐργάζεται, ὡς εἰπεῖν τὸν οὐκ
ἰδόντα ἀλλὰ ἐντυχόντα πρῶτον ὅτι νοσήσαντα εἶδεν

 15. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. De seipso et ad eos qui ipsum

{2022.044} (A.D. 4) Volume 36 P. 268 line 43
 ἅπαν εὐμενῶς ἔχειν, εἴτε κτῆμα, εἴτε γέννημα, εἴτε (40)

λόγον, καὶ δι’ εὐνοίας ἑκουσίου χειροῦσθαι τοῖς ἑαυ-
τῶν προβλήμασιν. Δεύτερον δὲ, οὐδὲν οὕτως αἰ-
δεῖσθαι, ὡς τὸ μὴ ἰταμὸν ἡμῶν, μήτε βίαιον,
μήτε θεατρικόν τε καὶ πανηγυρικὸν, ἀλλ’ ὑποχωρη-
τικόν τε καὶ μέτριον, καὶ οἷον ἄκοινον ἐν τῷ κοινῷ, (45)
καὶ μονότροπον, καὶ, συντομώτερον εἰπεῖν ἔτι,

 16. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In novam Dominicam (orat. 44)

{2022.051} (A.D. 4) Volume 36 P. 617 line 14
 τὸ δοκεῖν τις ἐτίμας, σήμερον τὸ εἶναι προτίμησον·

Μέχρι ποῦ τὰ ἐνύπνια; καὶ ἡ ἀλήθειά ποτε σπου-
δασθήτω σοι. Χθὲς ἦσθα θεατρικὸς, σήμερον
φάνηθι θεωρητικός· χθὲς λοίδορος, ἰταμὸς, σή-
μερον εὔφημος, ἥμερος· χθὲς κωμαστὴς, σή- (15)
μερον σωφρονιστής. Σήμερον οἰνοπότης, αὔριον
ὑδροπότης. Σήμερον κατασπαταλῶν ἐπὶ κλινῶν ἐλε-


315
 Ἡ βασκανία δὲ καὶ βλάβη διὰ φθόνον.

(951) Τῶν δ’ αὖ κακίστων μέμψις, αἰνετὸν πάθος
Αἰδὼς δὲ συστολή τίς ἐστ’ αἴσχους φόβῳ.
Αἰδοῦς δὲ περιφρόνησις, ἡ ἰταμότης.
Σπουδὴ δὲ, σύστασίς τις εἰς προκείμενα·
Λύσιν δὲ ταύτης οἶδα τὴν ῥαθυμίαν. (5)
Ὁ δ’ ὄκνος ἐστὶ πρός τι δυσκινησία.


4?) P. 68 line 19
 Τὰ διὰ τοῦ ΑΜΟΣ τριβράχεα προπαροξύνεται, εἰ

μὴ προηγεῖται τῷ Α τὸ Τ· πλόκαμος κέραμος
κάλαμος θάλαμος κύαμος Πρίαμος. τὸ μέν-
τοι ἰταμός καὶ ποταμός ὀξύνεται ὡς ἔχοντα τὸ Τ
πρὸ τοῦ Α. (20)
Τὰ διὰ τοῦ ΑΜΟΣ, εἰ ἔχοι τὴν πρώτην θέσει
μακρὰν, εἰ μὲν κύρια εἴη, προπαροξύνεται· Πύραμος

 ἅπασα σπουδή, καὶ τοῦτο παρὰ τῶν γυναικῶν ἐνεπο- (290)

ρεύετο, καὶ μετεπέμποντο αὐτὸ πρότριτα ἄλλη παρ’
ἄλλης γυναῖκες τῶν ἀγρογειτόνων εὐδαίμονες· τὸ δὲ
οὕτω τι σφόδρα ἰταμὸν ἦν ὥστε καὶ ἀποδύσασθαι. τοῦτό
σοι δρᾶμα ἐκ τραγικοῦ κωμικὸν ὅ τε δαίμων ἡμῖν
ἐνήρμοσε κἀγὼ τοῖς πρὸς σὲ γράμμασι. καὶ οἶδα (295)
μὲν ἐκτείνας τὴν ἐπιστολὴν εἰς μῆκος τοῦ μετρίου

 δὲν ὕποπτον αὐτῷ κατελείπετο. διὰ ταῦτα μὲν οἷος

ἦν ἐγκαρτερῆσαι τῷ δόγματι, ὡς ἅμα τά τε πρὸς (15)
θεὸν εὐσεβέστερον βουλευσάμενος καὶ τὰ πρὸς τοὺς
πολίτας ὠφελιμώτερον. ἀλλ’ ἰταμὸν γὰρ ἀντι-
σχεῖν ἕνα πολλοῖς, παλαιτέροις νεώτερον, προσδεδα-
πανηκόσι τὸν βίον ἱερωσύνῃ τὸν οὔπω πέρυσιν ἡμμένον
τοῦ πράγματος. εἶξα δεομένοις μήπω περιπέμψαι (20)

316

6
 ζῆλον προκείμενοι, ποία σωτηρίας ἐλπίς; Τοὺς γὰρ

χρημάτων ἐρῶντας καὶ βασκάνους καὶ κακοήθεις καὶ
πολυόρκους καὶ ἐπιόρκους καὶ θρασεῖς καὶ λοιδόρους καὶ (5)
κλέπτας καὶ ἀναισχύντους καὶ ἰταμοὺς καὶ ἀγνώμονας
καὶ πάντα ἀνάγκη εἶναι τὰ κακά. Καὶ μάρτυς τούτων
ἀξιόπιστος ὁ μακάριος Παῦλος, ῥίζαν τῶν ἐν τῷ βίῳ
κακῶν τὴν φιλαργυρίαν εἰπών· καὶ πρὸ τούτου δὲ ὁ

 22. Ιωάννης Χρυσόστομος. De Lazaro (homiliae 1-7) {2062.023}

(A.D. 4-5) Volume 48 P. 965 line 12
 τραπέζης πολλάκις τῶν ἡμετέρων ἐμνήσθησαν λό-

γων, τῆς ἐπιτιμήσεως, τῆς ἐπιπλήξεως, καὶ μνη- (10)
σθέντες ᾐσχύνθησαν, ἠρυθρίασαν κατὰ διάνοιαν· οὐ
μετὰ τοσαύτης ἰταμότητος τὰ εἰωθότα ἔπραξαν.
Τοῦτο δὲ ἀρχὴ σωτηρίας καὶ μεταβολῆς ἀρίστης, τὸ
ὅλως αἰσχυνθῆναι, τὸ ὅλως καταγνῶναι τῶν γινομέ-
νων. Πρὸς τούτοις δὲ οὐκ ἔλαττον καὶ ἕτερον ἡμῖν (15)

 23. Ιωάννης Χρυσόστομος. De coemeterio et de cruce

{2062.031} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 395 line 21
 κοῦ ἦσαν αἱ πύλαι, ἀλλὰ τὸ ἀπηνὲς καὶ ἀπαραίτη-

τον τοῦ θανάτου δηλῶν. Καὶ ἵνα μάθῃς, ὅτι καὶ ὁ
χαλκὸς καὶ ὁ σίδηρος τὸ ἀτενὲς καὶ ἀνένδοτον δηλοῖ, (20)
ἄκουσον τί φησι πρός τινα ἰταμόν· Τὸ νεῦρόν σου
σιδηροῦν, ὁ τράχηλός σου καὶ τὸ μέτωπόν σου
χαλκοῦν· τοῦτο δὲ οὕτως εἶπεν, οὐκ ἐπειδὴ νεῦρον
εἶχε σιδηροῦν, οὐδ’ ἐπειδὴ μέτωπον εἶχε χαλκοῦν,


{2062.060} (A.D. 4-5) Volume 50 P. 756 line 3
 εἰπέ μοι, συγγνώμη, ὅταν ἀποφαίνηται Θεὸς καὶ δαί-

(756) μονες ἀντιφθέγγωνται, καὶ ἀξιοπιστότερα δόξῃ παρὰ
τῶν οἰκείων τοῦ Θεοῦ τὰ παρ’ ἐκείνων λεγόμενα; Μὴ
317
γὰρ λογισμοὺς κινοῦμεν νῦν, ἀλλὰ τέως τὴν ἰταμότητα

τῶν ἐκείνοις πειθομένων δείξομεν. Ὁ Θεὸς λέγει,
Παρέθηκά σοι πῦρ καὶ ὕδωρ, τὴν ζωὴν καὶ τὸν (5)
θάνατον, οὗ ἐὰν θέλῃς ἔκτεινόν σου τὴν χεῖρα· ὁ

 25. Ιωάννης Χρυσόστομος. Quales ducendae sint uxores (=

Encomium ad Maximum) {2062.072} (A.D. 4-5) Volume 51 P. 236
line 52
 ἄνδρα, σωφροσύνης ἦν· τὸ δὲ αἰτηθεῖσαν μὴ ἀνανεῦ-

σαι, μηδὲ ἀρνήσασθαι, φιλοξενίας καὶ φιλανθρωπίας (50)
πολλῆς. Ὥσπερ γὰρ εἰ προτέρα προσέδραμε, καὶ
μηδὲν εἰπόντι διελέχθη, ἰταμότητος ἦν καὶ ἀναισχυν-
τίας· οὕτως, εἰ παρακαλέσαντα διεκρούσατο, ὠμότη-
τος ἦν καὶ ἀπανθρωπίας. Νῦν δὲ οὐδέτερον τούτων
ἐποίησεν· οὔτε διὰ τὴν σωφροσύνην τὴν φιλοξενίαν (55)


{2062.112} (A.D. 4-5) Volume 53 P. 102 line 5
 τὰ πάθη τὰ ἐνοχλοῦντα οὕτω καὶ τὰς τῶν ἀλόγων προσ-

ηγορίας, πολλαχοῦ δὲ καὶ τῶν θηρίων τοῖς λόγῳ τετιμη-
μένοις· ἐπιτίθησι· ποτὲ μὲν κύνας καλοῦσα διὰ τὸ ἀναί-
σχυντον καὶ ἰταμόν· Κύνες γὰρ, φησὶν, ἐνεοὶ, οὐ δυ- (5)
νάμενοι ὑλακτεῖν· ποτὲ δὲ ἵππους διὰ τὸ λάγνον·
Ἵπποι γὰρ θηλυμανεῖς ἐγένοντο, ἕκαστος ἐπὶ τὴν
γυναῖκα τοῦ πλησίον χρεμετίζοντες· ποτὲ δὲ ὄνους,


{2062.112} (A.D. 4-5) Volume 53 P. 161 line 4
 (161) χθῆναι πρὸς τὴν ὁμολογίαν τοῦ πλημμελήματος, καὶ δυ-

νηθῇ συγγνώμης τινὸς ἴσως καὶ φιλανθρωπίας ἐπιτυ-
χεῖν. Ποῦ ἔστιν Ἄβελ ὁ ἀδελφός σου; Τί οὖν ὁ
ἀγνώμων καὶ ἀναίσθητος, ὁ ἰταμὸς καὶ ἀναίσχυντος;
Δέον ἐννοῆσαι ὅτι οὐκ ἀγνοῶν ἐρωτᾷ, ἀλλὰ τὴν παρ’ (5)
αὐτοῦ ἀπαιτῶν ὁμολογίαν, καὶ ἡμᾶς παιδεύων μηδέ-
ποτε πρὸ τῆς ἀποδείξεως καταψηφίζεσθαι τῶν ἀδελφῶν

318
 28. Ιωάννης Χρυσόστομος. In proditionem Judae [Sp.]

{2062.125} (A.D. 4-5) Volume 50 P. 717 line 61
 χρυσοῦ κλαπέντι τὸν λογισμόν· σύγγνωθι τῷ παρὰ

τῶν Φαρισαίων ἐξαπατηθέντι κακῶς. Τούτων μὲν
τῶν ῥημάτων οὐκ εἶπεν οὐδὲν, οὔτε ἐνενόησεν, διὰ δὲ (60)
ταχυτέρας φωνῆς ἐδήλου τὴν τῆς ψυχῆς ἰταμότητα
βοῶν· Μήτι ἐγώ εἰμι, Κύριε; Ὢ γλώττης ἀναιδοῦς!
ὢ ψυχῆς ἀτεράμονος! Ὡς ἀγνοῶν ἐρωτᾷ περὶ ὧν ἡ
μελέτη, καὶ λανθάνειν ἐνόμιζεν τὸν ἀκοίμητον ὀφθαλ-


 δάκασιν ἐκεῖνοι. Εἰ γὰρ αὐτὸ κακὸν, καὶ ἡ μίμησις (10)

τούτου κακόν. Καὶ οὔπω λέγω, πόσους ἐργάζονται
μοιχοὺς οἱ τὰ τοιαῦτα τῆς μοιχείας ὑποκρινόμενοι
δράματα, πῶς ἰταμοὺς καὶ ἀναισχύντους κατα-
σκευάζοντι τοὺς τῶν τοιούτων θεωρούς· οὐδὲν
γὰρ πορνικώτερον καὶ ἰταμώτερον ὀφθαλμοῦ τοιαῦτα (15)
βλέπειν ἀνεχομένου. Σὺ δὲ ἐν ἀγορᾷ μὲν οὐκ ἂν ἕλοιο


 Ἀλλ’ ἐκεῖνο μὲν τέχνη τις ἦν οὐ διαβεβλημένη μὲν, (55)

ἀνθρώπων δὲ ἀγροικότερον διακειμένων, καὶ ἀμίκτων,
καὶ πολὺ τὸ ἀφελὲς κεκτημένων· τοῦτο δὲ ἐπιτήδευμα
ἀναισχυντίας γέμον ἦν καὶ ἰταμότητος , καὶ κέρδος
(363) οὐκ ἔχον πρόφασιν εὔλογον, καὶ ἐμπορία ἀναιδὴς, καὶ
ἁρπαγὴ σχῆμα ἔχουσα ἔννομον· ἀλλ’ ὅμως οὐδὲν τούτων
ἐπῃσχύνετο ὁ καλέσας. Καὶ τί λέγω, εἰ τελώνην οὐκ


{2062.154} (A.D. 4-5) Volume 60 P. 335 line 43
 λιστα ἠπόρησαν οἱ Ἰουδαῖοι. Ἀτενίσας δὲ Παῦλος (40)

τῷ συνεδρίῳ, φησὶν, εἶπεν· Ἄνδρες ἀδελφοί. Ἐν-
ταῦθα τὴν παῤῥησίαν αὐτοῦ δείκνυσιν, τὸ ἀκατάπλη-
κτον. Ἀλλ’ ὅρα καὶ ἐκείνων τὸ ἰταμόν· ἐπήγαγε γάρ·
319
Ὁ δὲ ἀρχιερεὺς Ἀνανίας τύπτειν αὐτοῦ τὸ στόμα

ἐπέταξε. Διὰ τί τύπτεις; τί γὰρ εἶπεν ὑβριστικόν; Ὢ (45)
τῆς ἀναισχυντίας! ὢ τῆς θρασύτητος! Τότε ὁ Παῦλος


 ἐπάγει·
δʹ. Καὶ υἱοὶ σκληροπρόσωποι, καὶ θρασυκάρ-
διοι, πρὸς οὓς ἀποστελῶ σε ἐγὼ πρὸς αὐ-
τούς. Τουτέστιν ἰταμοὶ, ἐρυθριᾷν οὐκ εἰδότες, μα- (35)
λάττεσθαι οὐκ ἐθέλοντες· οὔτε συμβουλευτικοῖς
πειθόμενοι λόγοις, οὔτε τῇ τῶν τιμωριῶν ἀνάγκῃ
μεταβαλλόμενοι. «Καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτούς·


{4090.097} (A.D. 4-5) Volume 69 P. 341 line 9
 τῷ ἁγίῳ ἀντιπίπτετε.» Καὶ αὐτὸς δὲ ὁ Χριστός· «Τίνα,»

φησί που, «τῶν προφητῶν οὐκ ἀπέκτειναν οἱ πατέρες
ὑμῶν; Καὶ ὑμεῖς ἐπληρώσατε τὸ μέτρον τῶν πατέ-
ρων ὑμῶν.» Ἰταμὸς οὖν ἄρα καὶ προαλὴς εἰς ὀργὰς,
καὶ δύσοιστον ἔχων τὴν ἔφοδον ὁ Ἰσραὴλ, καὶ ἐξυβρί- (10)
ζων ὡς ὕδωρ, τουτέστιν, ἀφόρητον ἔχων τὴν καθ’
ὧν ἂν ἕλοιτο καταδρομήν. Τοιαῦται γάρ πώς εἰσιν αἱ

 90. HERMIAS Phil. In Platonis Phaedrum scholia {2317.001}

(A.D. 5) P. 250 line 27
 αὐτοῦ τούτου ἔργῳ δεικνὺς ὁποῖόν ποτέ ἐστι τὸ παρ’ αὐτοῖς

πιθανόν· καὶ
λαμβάνει δύο τινὰς ἀνθρώπους ὁ Τισίας, ἕνα μὲν ἀσθενῆ καὶ
ἀνδρικὸν, (25)
ἄλλον δὲ ἰσχυρὸν καὶ δειλὸν, ἐκ σώματος καὶ ψυχῆς ἑκάτερον
σκοπῶν·
τὸν μὲν γὰρ ἀσθενῆ κατὰ τὸ σῶμα ἔλαβεν, εὔτολμον δὲ καὶ ἰταμὸν
κατὰ
ψυχὴν, τὸν δὲ ἀνάπαλιν ἰσχυρὸν μὲν κατὰ τὸ σῶμα ἄτολμον δὲ
κατὰ ψυχήν·
καί φησιν ὅτι εἰ ἀφέλοιτο ὁ ἀσθενὴς καὶ τολμηρὸς τοῦ ἰσχυροῦ καὶ
320
δειλοῦ
(251) τὸ ἱμάτιον, καὶ ἀχθείη εἰς δικαστήριον, οὔτε ὁ ἀγόμενος οὔτε
ὁ ἄγων,


Ecclesiasten {2865.002} (A.D. 6) Volume 93 P. 545 line 19
 πληθύνονται οἱ ἔσθοντες αὐτά. Οἱ γὰρ ἀληθῶς θέ-

λοντες πληθύνειν ἑαυτοῖς τὴν ἀγαθότητα, πολλοὺς
ἔχουσι τοῦ πλούτου κοινωνοὺς, τουτέστι τοὺς πένητας.
Τί οὖν ὠφέλησε, φησὶ, τὸν ἰταμὸν, καὶ ἀμετάδοτον ἡ
τοιαύτη ἀνδρεία, μέχρι μόνου τοῦ βλέπειν τὴν ἐπὶ (20)
τοῦ πλούτου ἡδονὴν χαριζομένη;
«Γλυκὺς ὁ ὕπνος τοῦ δούλου, εἰ ὀλίγον, καὶ εἰ πο- (26)


 μὴ ἐμβάλωσι τὸν τράχηλον αὐτῶν ὑπὸ τὸν ζυγὸν

αὐτοῦ, ἐν μαχαίρᾳ καὶ (50a) ἐν λιμῷ ἐπισκέψομαι (5)
αὐτοὺς, ἕως ἂν ἐκλείπωσιν ἐν χειρὶ αὐτοῦ. —
Καὶ ἰταμός ἐστι, καὶ οὐκ ἐλεήσει· φωνὴ αὐτοῦ,
ὡς θάλασσα κυμαίνουσα· ἐφ’ ἵπποις πολλοῖς καὶ
ἅρμασι παρατάξει ὡς πῦρ εἰς πόλεμον ἐπὶ σὲ,
θύγατερ Σιών. —Καὶ ἀπὸ φωνῆς ὁρμῆς αὐτοῦ (10)


 πτρων μετὰ πολλῆς ὑπερηφανίας καὶ 214 ἀλαζο-

νείας, ὅθεν καὶ δικτάτωρ ἐκαλεῖτο, ὅ ἐστι μονάρχης·
δικτατωρία δέ ἐστιν ἀρχὴ ἀνυπέρθετος.
(2) Πάντων δὲ κρατήσας, ἐν ἰταμότητι καὶ τυραν- (10)
νίδι ἐπὶ ἔτη ιηʹ, ἀνῃρέθη ἐπὶ συγκλήτου. (3) Ὃς
καὶ νόμους Ῥωμαίων ἔδωκεν καὶ τὰς ἰνδίκτους, [καὶ]
τὸν βίσεξτον ἐξευρὼν, καὶ τὸν μῆνα Ἰούλιον


321
 αἴσχιστον· ὅπερ γὰρ ἂν πρὸς ἄριστον βρώσεως,

οὐ τελέως καταποθὲν παρὰ τοὺς ἐμετοὺς ἔφθανε
κρινόμενον. 657 Τὸ δὲ περὶ τοὺς ὑπηρετουμένους (40)
ἰταμὸν καὶ θηριῶδες τοῦ τρόπου καὶ τῆς ὑπηρεσίας
τὸ δυσαχθέστατον πῶς ἄν τις εἴποι [τὰ φέροντα σώ-
ματα]; Μάστιξι γὰρ ἑκάστης ἡμέρας πολλαῖς πολ-
λῶν κατεξαίνοντο σώματα· καὶ τὰς ὄψεις παίων

 95. Φώτιος. Λεξικόν. (Ε—Ω) (A.D. 9) iota P. 117 line 17
 Ἰταλιώδης: ὁ ἀλαζὼν ἀπὸ τῶν Πυθαγορικῶν διὰ

τὴν Σύβαριν ὁ λάγνος. (15)
Ἰταλιώτης: Πυθαγόρειος· ἐκεῖ γὰρ διέτριβον.
Ἰταμός: ἀναιδής· σκληρός· ὠμός· παρὰ τὸ ἴεσθαι, ὅ
ἐστιν ὁρμᾶν· τοιοῦτοι γὰρ καὶ οἱ ἀναιδεῖς.
Ἰτέον: πορευτέον.
Ἰτέας: τὰς ἀσπίδας. (20)

 96. Φώτιος. Λεξικόν. (Ε—Ω) (A.D. 9) iota P. 118 line 1
 Ἰτεαῖος: δῆμος τῆς Ἀκαμαντίδος φυλῆς Ἰτεα, ἀφ’

ἧς ὁ δημότης Ἰτεαῖος.
Ἴτην: ἐπορεύθησαν.
(118) Ἴτης: ὁ ἰταμός· οὕτως Ἀριστοφάνης· Θρασὺς, εὔ-
γλωττος, τολμηρὸς, ἴτης.
Ἴτηλον: τὸν οὐκ ἐξίτηλον· ἀλλ’ ἀνεξάλειπτον· οὕ-
τως Αἰσχύλος.

 πρὸς τὸν σουλτάνον διέδραμεν. ὁ δὲ τὴν ὕβριν μὴ ἐνεγκὼν

(ἀνῆπτε γὰρ τὴν ὀργὴν καὶ τὸ τῶν συνόντων αὐτῷ στρατιω-
τῶν πλῆθος, μὴ ἀνεχομένων τὴν παροινίαν καταλιπεῖν ἀτιμώ-
ρητον) θυμοῦ πνέων καὶ ἰταμότητος εἰς τὸ Ἀννίον ἐπάνεισι,
καὶ καταστρατοπεδεύει πρὸ τούτου, καὶ τῆς πολιορκίας μετὰ (10)
πολλῆς ἀπάρχεται τῆς παρασκευῆς. οἱ δ’ ἔνδον φρουρὰν
ἱκανὴν μὴ ἔχοντες (περιεῖλε γὰρ καὶ ταύτην χρηματισμὸς

322
 98. VITA ET MIRACULA NICONIS Hagiogr. Vita et miracula (e

cod. Kutlumus. 210) {5081.002} (A.D. 11-17) P. 216 line 15
 πρὸς ταῖς ἄλλαις αὐτοῦ ἀθεμιτοπραγίαις παρὰ φαῦλον ἡγεῖσθαι καὶ

ἅπερ
ὁ μέγας ἐγγράφῳ διαθήκῃ ἐπέσκηψε. Τοίνυν καὶ σὺν πολλῷ τῷ
θράσει
τῷ ἀγχιτερμονοῦντι χωρίῳ τῶν Ἐθνικῶν μετοχίῳ τῆς μονῆς
ἐπιστάς,
δριμύ τι βλέπων καὶ τιτανῶδες διὰ πολλὴν ἰταμότητος
περιουσίαν, αἴρων (15)
τε τὰς ὀφρῦς ὑπὲρ τοὺς κροτάφους, καταγωγὴν τὸν τόπον ποιεῖν
ἐπέτατ-
τεν. Ὡς δ’ οἱ παρόντες ἐκεῖσε μοναχοὶ ἠντιβόλουν ἀποσχέσθαι τῆς
τοιαύ-
της βουλῆς, προτεινόμενοι καὶ τὰ τῆς τοῦ μάκαρος ἐγγράφου
διατυπώσεως,

 99. VITA ET MIRACULA NICONIS Hagiogr. Vita et miracula (e

 μόνοις ἐξηρτημένων τοῖς ἐκείνου νεύμασι καὶ κελεύσμασιν, οὐ

πρότερον
μεθῆκε ῥάβδοις τύπτειν αὐτὸν καὶ δεινῶς αἰκίζειν καὶ ταῖς πληγαῖς
κα-
τακόπτειν, ἕως λειποψυχήσαντα εἶδε καὶ μικροῦ δεῖν
διαπεφωνηκότα· (35)
ἀναιδὲς γὰρ ἀεὶ ἡ κακία καὶ ἰταμὸν διὰ τὴν ἐκ τοῦ φθόνου
παράθηξιν.
(219) Εἶθ’ οὕτως γιγαντιῶν ὥσπερ καὶ θρασυνόμενος ἔτι καὶ τὸν
Συρακουσέα
ἐκεῖνον Διονύσιον μιμεῖσθαι βουλόμενος, τοῖς ἐκεῖσε χειροβιώτοις
ἀν-
δράσι μυρίας ἔγνω τὰς κακώσεις ἐπάγειν, ἀντὶ φιλανθρώπου
μισάνθρω-

 100. VITA ET MIRACULA NICONIS Hagiogr. Vita et miracula

(e cod. Kutlumus. 210) {5081.002} (A.D. 11-17) P. 232 line 29
 τοὺς ἄρτους ἁρπαλέως ἐποιεῖτο. Τὸ δὲ γύναιον, στέγειν ὅλως τὴν

ἀδι-
323
κίαν μὴ δυνάμενον διὰ πενίας ὑπερβολήν, ὠδύρετό τε καὶ φωνὰς

ἠφίει
οἰκτράς. Πρὸς γὰρ τῇ ἀφαιρέσει τῶν ἄρτων καὶ τῇ ἐν χερσὶ
σειρομάστιγι
παίειν αὐτὴν οὐκ ηὐλαβεῖτο ἐξ ἰδίας ἰταμότητος . Ἐπεὶ δέ τινες
τῶν τῆς
μονῆς τὸ μὴ καλῶς οὕτω δρώμενον μηδ’ ὁσίως ᾔσθοντο, ἐξῆλθον
μετὰ (30)
σπουδῆς, ἡμῶν οἴκοι σχολαζόντων, ἀρωγήν τινα δῆθεν τῇ γυναικὶ
πα-
ρέξοντες. Πολλὰς μὲν καὶ πυκνὰς ἦσαν ἐκεῖνοι ἐπάγοντες τὰς
παραινέσεις

line 19
 θους σκεδασθέντος εἰς τὸ Βυζάντιον ἅμα καὶ ἀτάκτοις

ὁρμαῖς κεχρημένου, ὅπως μὲν αὐτοὺς θορύβου ἄτερ τῆς
ἀτάκτου ἀνακόψῃ ὁρμῆς, ἀφροντισίαν δὲ τῷ κοινῷ τοῦ
λοιποῦ περιποιήσηται. Ἐδεδίει γὰρ καὶ ἄλλως τὸ ἰταμὸν
τῶν στρατιωτῶν, καὶ μᾶλλον ὅσῳπερ ἐκ διαφόρων συνεί- (20)
λεκτο, μὴ καὶ κατ’ αὐτοῦ χεῖρον διανοήσαιντο. (3) Ὁ δὲ
καῖσαρ Ἰωάννης ὁ Δούκας βουλόμενος τάχιον τὴν βασι-


line 9
 ἢ καταρραγεῖσαν ἐξ οὐρανοῦ μετά τινος οὐρανίας αἴγλης

καὶ ἀπροσίτου μαρμαρυγῆς, οὐκ ἂν ἐξήμαρτε τοῦ εἰκότος.
Καὶ τὸ θαυμασιώτερον, ὅπερ οὐκ ἂν ἐν ἄλλῃ τῶν γυναικῶν
εὑρεθείη, τοὺς μὲν ἰταμοὺς τῶν ἀνδρῶν συνέστελλε, τοῖς
δ’ ὑπὸ φόβου συνεσταλμένοις θαρρεῖν ἐνεδίδου ἐκ μόνης (10)
ὄψεως. Τὰ δὲ χείλη ἐμεμύκει μὲν τὰ πολλὰ καὶ ἐδείκνυ
σιγῶσαν, ἔμπνουν ὡς ἀληθῶς ἄγαλμα καλλονῆς καὶ


line 14
 ὁ Κουλέων, τῆς αὐτῆς καὶ οὗτοι αἱρέσεως. Ἄνδρες ἅπαν-

τες οὗτοι μαχιμώτατοι καὶ αἵματος ἀπογεύεσθαι τῶν
ἐχθρῶν καιροῦ καλοῦντος ἑτοιμότατοι καὶ πρός γε ἔτι καὶ
324
ἰταμοὶ καὶ ἀναίσχυντοι. Τῶν δέ γε οἰκειοτέρων αὐτῷ

(βεστιαρίτας ἡ συνήθεια καλεῖ) καὶ τῶν Φραγγικῶν ταγ- (15)
μάτων ὁ Πανουκωμίτης καὶ Κωνσταντῖνος ὁ Οὐμπερτό-
πουλος ἐκ γένους τὴν ἐπωνυμίαν λαχών. (4) Οὕτως οὖν


line 14
 μενος. Ἐπειδὴ δὲ ἐξ ἑτέρου μέρους καὶ Γεώργιος ὁ Πύρ-

ρος καλούμενος φεύγων τὸν ποταμὸν κατελάμβανεν,
ἐμβριμησάμενος τοῦτον ὁ αὐτοκράτωρ μετεκαλέσατο πρὸς
ἑαυτόν. Ὡς δὲ τὸ ἰταμὸν τῶν Σκυθῶν ἑώρα καὶ ὅτι ὅσαι
ὧραι πληθύνουσι καὶ ἄλλων ἐρχομένων εἰς τὴν αὐτῶν ἀρωγήν,
(15)
τὸν μὲν Γεώργιον αὐτοῦ που καταλέλοιπε μετὰ τῶν λοιπῶν
παραγγείλας μετὰ φειδοῦς ἀντικαθίστασθαι τοῖς Σκύθαις,


line 3
 ὅμως ἄστοχα θέλων ἔβαλλεν, ὅπου μὲν εἴσω πέμπων, ὅπου

δὲ καὶ ὑπερπέμπων. (9) Κἂν δὲ διὰ τὴν ἐνεστῶσαν ἡμέραν
ὑπεστέλλετο εὐστόχως κατὰ τῶν Λατίνων βαλεῖν, ἀλλ’
ἐπεὶ Λατῖνός τις ἰταμὸς καὶ ἀναίσχυντος οὐ μόνον κατὰ
τῶν ἄνωθεν ἱσταμένων πυκνοὺς ἐξέπεμπεν ὀϊστούς, ἀλλὰ
καὶ τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ πολλὰ φωνῶν ὑβρίζειν ἐδόκει, τείνει (5)
μὲν κατ’ αὐτοῦ ὁ Καῖσαρ τὸ τόξον· τοῦ δ’ οὐχ ἅλιον βέλος


line 8
 ἅμα μὲν τὰς ἑαυτῶν αἰτήσεις ἀπαγγέλλειν τούτους ἐθέλων, (5)

ἅμα δὲ καὶ τοῖς αὐτοῦ θελήμασιν ὑπάγεσθαι διὰ παντοίων
λόγων αὐτοὺς μηχανώμενος. Οἱ δὲ Κελτοὶ κόμητες φύσει
μὲν τὸ ἀναίσχυντον καὶ ἰταμὸν ἔχοντες, φύσει δὲ τὸ
ἐρασιχρήματον καὶ πρὸς πᾶν τὸ αὐτοῖς βουλητὸν ἀκρατὲς
καὶ πολυρρῆμον ὑπὲρ πᾶν γένος ἀνθρώπων κεκτημένοι, οὐ (10)
σὺν εὐταξίᾳ τὴν πρὸς τὸν αὐτοκράτορα εἴσοδον ἐποιοῦντο,

325

 εἶτα ποτὸν γνοὺς συμπεφυρμένον λύθρῳ

ᾤμωξεν, εἰπὼν οὐ καλῶς γεγευκέναι
ὑδατοφύρτων Χριστιανῶν αἱμάτων.
καί τις παρεστὼς ἰταμὸς θρασὺς τότε, (4560)
τὴν γλῶτταν ἀκόλαστος, ἀναιδής, λάλος,
κατὰ Σεμεεὶ λοιδορεῖν εἰθισμένος,
Χριστῷ κυρίου λοιδορούμενος λέγει


line 27
 ἢ τῶν σεμνῶν τῶν Δελφῶν θεσπισμάτων ἄρτι ἐξῄεσαν. τὸ δὲ

μεῖζον,
ὅτι καὶ κατ’ ἐμοῦ γε αὐτοῦ δρῶντες ἔλαθον ὅσα οὐκ ἄξια
καθάπερ (25)
οἰστρηλατούμενοι ταῦροι τῇ ἐμῇ τύχῃ ἐπιπηδῶντες καὶ τὸ κέρας
ἐπισείοντες μάλα ἰταμόν· οἵους καὶ τοὺς Τιτᾶνας ἐκείνους
ἀκούομεν,
οὓς Ὅμηρος ἐπανιστᾷ κατὰ τοῦ Διός. καὶ τέως μὲν δὴ ἀπὸ τοῦ ἴσου
συνίστασθαι καὶ λοιδορεῖν ἀφειδεῖς ἧσαν, καὶ ὅλους ἐξήντλουν
ὄγκους
ῥημάτων οὐδενὸς ὁπόσα τῆς ἀτόπου φάλαγγος ἦσαν φειδόμενοι,
ἔχον- (30)


line 68
 ἑκάστοτε προσιόντων ἱκετείας, συχνοὶ δ’ οὖτοι καὶ φίλοι καὶ

πολλὴν (65)
τὴν σεμνότητα προβαλλόμενοι γένους τε εἵνεκα καὶ ἀρετῆς τῆς τε
ἄλλης καὶ ἣν οἱ τῶν λόγων τελεσφοροῦσι λειμῶνες· τὸ δὲ πλέον
αἰδοῖ
τῆς τοῦ παρασχόντος νομοθεσίας, σφοδρόν τι καὶ ἰταμὸν
ἀπειλοῦντος,
εἴ τις λαβὼν παρ’ αὐτοῦ δῶρον ὁποιονοῦν, ἔπειτα θύοι φειδοῖ καὶ
οὐ
μάλα ἑκών γε εἶναι τὴν κοινωνίαν προσίεται. ἐπὶ τούτοις
326
συντέτακταί (70)
μοι καὶ δύο βιβλία· ἓν μὲν ὃ τὴν διόρθωσιν ἐγγυᾶται τοῦ Πάσχα,
Κακία
 ἡμεῖς ἀδύνατοι ὁρῶμεν ὄντες τῇ οἰκείᾳ μόνον δυνάμει περι-

γενέσθαι, καὶ ἅμα μέγας ὁ κίνδυνος εἰ ἐσόμεθα ὑπ’ αὐτοῖς, (5)
ἀνάγκη καὶ ὑμῶν καὶ ἄλλου παντὸς ἐπικουρίας δεῖσθαι, καὶ
ξυγγνώμη εἰ μὴ μετὰ κακίας, δόξης δὲ μᾶλλον ἁμαρτίᾳ τῇ
πρότερον ἀπραγμοσύνῃ ἐναντία τολμῶμεν. 1.33.(1) ‘Γενήσεται
δὲ ὑμῖν πειθομένοις καλὴ ἡ ξυντυχία κατὰ
πολλὰ τῆς ἡμετέρας χρείας, πρῶτον μὲν ὅτι ἀδικουμένοις

 μᾶλλον ἢ ἐπὶ στρατείαν ἐπλέομεν· ξυνέβη δὲ καὶ τὰ ἀπὸ

τῆς τύχης οὐκ ὀλίγα ἐναντιωθῆναι, καί πού τι καὶ ἡ ἀπειρία
(3) πρῶτον ναυμαχοῦντας ἔσφηλεν. ὥστε οὐ κατὰ τὴν ἡμετέραν
κακίαν τὸ ἡσσᾶσθαι προσεγένετο, οὐδὲ δίκαιον τῆς γνώμης
τὸ μὴ κατὰ κράτος νικηθέν, ἔχον δέ τινα ἐν αὑτῷ ἀντιλογίαν,
τῆς γε ξυμφορᾶς τῷ ἀποβάντι ἀμβλύνεσθαι, νομίσαι δὲ
ταῖς μὲν τύχαις ἐνδέχεσθαι σφάλλεσθαι τοὺς ἀνθρώπους, (5)

 ὑμᾶς καὶ μεταγνῶναι εἴ τι ὑπὸ Θηβαίων ἐπείσθητε, τήν τε

δωρεὰν ἀνταπαιτῆσαι αὐτοὺς μὴ κτείνειν οὓς μὴ ὑμῖν πρέπει,
σώφρονά τε ἀντὶ αἰσχρᾶς κομίσασθαι χάριν, καὶ μὴ ἡδονὴν (5)
(2) δόντας ἄλλοις κακίαν αὐτοὺς ἀντιλαβεῖν· βραχὺ γὰρ τὸ τὰ
ἡμέτερα σώματα διαφθεῖραι, ἐπίπονον δὲ τὴν δύσκλειαν
αὐτοῦ ἀφανίσαι. οὐκ ἐχθροὺς γὰρ ἡμᾶς εἰκότως τιμωρή-
(3) σεσθε, ἀλλ’ εὔνους, κατ’ ἀνάγκην πολεμήσαντας. ὥστε καὶ

 κειμένων καὶ ἅμα οὐδὲ ᾐτιαμένων πολλὴν τὴν ἀπολογίαν καὶ

ἔπαινον ὧν οὐδεὶς ἐμέμψατο. νῦν δὲ πρὸς μὲν τὰ ἀντειπεῖν (5)
δεῖ, τῶν δὲ ἔλεγχον ποιήσασθαι, ἵνα μήτε ἡ ἡμετέρα αὐτοὺς
κακία ὠφελῇ μήτε ἡ τούτων δόξα, τὸ δ’ ἀληθὲς περὶ ἀμφο-
327
τέρων ἀκούσαντες κρίνητε.

(2) ‘Ἡμεῖς δὲ αὐτοῖς διάφοροι ἐγενόμεθα πρῶτον ὅτι ἡμῶν
κτισάντων Πλάταιαν ὕστερον τῆς ἄλλης Βοιωτίας καὶ ἄλλα

 Φανερὰ γὰρ ἐπ’ αὐτῷ πτερόεσσ’ ἦλθε κόρα

ποτέ, καὶ σοφὸς ὤφθη
βασάνῳ θ’ ἁδύπολις· τῷ ἀπ’ ἐμᾶς (510)
φρενὸς οὔποτ’ ὀφλήσει κακίαν.
ΚΡ. Ἄνδρες πολῖται, δείν’ ἔπη πεπυσμένος
κατηγορεῖν μου τὸν τύραννον Οἰδίπουν,
πάρειμ’ ἀτλητῶν. Εἰ γὰρ ἐν ταῖς ξυμφοραῖς (515)

 6.Ισοκράτης. Aegineticus (orat. 19) {0010.006} (5-4 B.C.) Sec. 4

line 7
 μέλλουσιν ἀποτείσειν. Ἐγὼ μὲν γὰρ ἡγοῦμαι μεγάλην

εἶναι καὶ ταύτην ζημίαν, ἂν ἐξελεγχθέντες ὡς ἀδίκως (5)
ἀμφισβητοῦσιν, ἔπειθ’ ὑμῖν δόξωσι χείρους εἶναι. Τὴν μὲν
οὖν τούτων κακίαν ἐξ αὐτῶν τῶν ἔργων γνώσεσθ’, ἐπειδὰν
διὰ τέλους ἀκούσητε τῶν πεπραγμένων· ὅθεν δ’ οἴομαι
τάχιστ’ ἂν ὑμᾶς μαθεῖν περὶ ὧν ἀμφισβητοῦμεν, ἐντεῦθεν
ἄρξομαι διηγεῖσθαι. (10)

 7.Ισοκράτης. Ad Demonicum (orat. 1) {0010.007} (5-4 B.C.) Sec.

6 line 2
 σαν, οὗτοι μόνοι τῆς ἀρετῆς ἐφικέσθαι γνησίως ἠδυνήθη-

σαν, ἧς οὐδὲν κτῆμα σεμνότερον οὐδὲ βεβαιότερόν ἐστιν.
(6) Κάλλος μὲν γὰρ ἢ χρόνος ἀνήλωσεν ἢ νόσος ἐμάρανεν,
πλοῦτος δὲ κακίας μᾶλλον ἢ καλοκαγαθίας ὑπηρέτης ἐστὶν,
ἐξουσίαν μὲν τῇ ῥᾳθυμίᾳ παρασκευάζων, ἐπὶ δὲ τὰς ἡδονὰς
τοὺς νέους παρακαλῶν· ῥώμη δὲ μετὰ μὲν φρονήσεως
ὠφέλησεν, ἄνευ δὲ ταύτης πλείω τοὺς ἔχοντας ἔβλαψεν καὶ (5)

 8.Ισοκράτης. Ad Demonicum (orat. 1) {0010.007} (5-4 B.C.) Sec.

50 line 8
328
 ἀνθρώπων. Ζεὺς γὰρ Ἡρακλέα καὶ Τάνταλον γεννήσας, (5)

ὡς οἱ μῦθοι λέγουσι καὶ πάντες πιστεύουσι, τὸν μὲν
διὰ τὴν ἀρετὴν ἀθάνατον ἐποίησεν, τὸν δὲ διὰ τὴν
κακίαν ταῖς μεγίσταις τιμωρίαις ἐκόλασεν. (51) Οἷς δεῖ
παραδείγμασι χρώμενόν σ’ ὀρέγεσθαι τῆς καλοκαγαθίας,
καὶ μὴ μόνον τοῖς ὑφ’ ἡμῶν εἰρημένοις ἐμμένειν ἀλλὰ
καὶ τῶν ποιητῶν τὰ βέλτιστα μανθάνειν καὶ τῶν

 9.Ισοκράτης. Busiris (orat. 11) {0010.010} (5-4 B.C.) Sec. 41

line 2
 ὁμοίως ἀσεβεῖν τούς τε λέγοντας τὰ τοιαῦτα καὶ τοὺς (5)

πιστεύοντας αὐτοῖς.
(41) Ἐγὼ μὲν οὖν οὐχ ὅπως τοὺς θεοὺς, ἀλλ’ οὐδὲ τοὺς
ἐξ ἐκείνων γεγονότας οὐδεμιᾶς ἡγοῦμαι κακίας μετασχεῖν,
ἀλλ’ αὐτούς τε πάσας ἔχοντας τὰς ἀρετὰς φῦναι καὶ τοῖς
ἄλλοις τῶν καλλίστων ἐπιτηδευμάτων ἡγεμόνας καὶ διδα-
σκάλους γεγενῆσθαι. Καὶ γὰρ ἄλογον, εἰ τῆς μὲν ἡμετέρας (5)


26 line 4
 (26) Ζήλου μὴ τοὺς μεγίστην ἀρχὴν κτησαμένους, ἀλλὰ

τοὺς ἄριστα τῇ παρούσῃ χρησαμένους, καὶ νόμιζε τελέως
εὐδαιμονήσειν, οὐκ ἐὰν πάντων ἀνθρώπων μετὰ φόβων καὶ
κινδύνων
καὶ κακίας ἄρξῃς, ἀλλ’ ἂν τοιοῦτος ὢν οἷον χρὴ καὶ πράττων
ὥσπερ ἐν τῷ παρόντι μετρίων ἐπιθυμῇς καὶ μηδενὸς τούτων (5)
ἀτυχῇς.
(27) Φίλους κτῶ μὴ πάντας τοὺς βουλομένους, ἀλλὰ


line 7
 μείζω τῶν ὁμόρων δύναμιν ἔχωσιν, ἀποτέμνονται τῆς γῆς

καὶ πλεονεκτεῖν ζητοῦσιν, ἐγὼ δ’ οὐδὲ τὴν διδομένην (5)
χώραν ἠξίωσα λαβεῖν, ἀλλ’ αἱροῦμαι μετὰ δικαιοσύνης τὴν
ἐμαυτοῦ μόνον ἔχειν μᾶλλον ἢ μετὰ κακίας πολλαπλασίαν
τῆς ὑπαρχούσης κτήσασθαι. (35) Καὶ τί δεῖ καθ’ ἓν
ἕκαστον λέγοντα διατρίβειν, ἄλλως τε καὶ συντόμως ἔχοντα
329
δηλῶσαι περὶ ἐμαυτοῦ; Φανήσομαι γὰρ οὐδένα μὲν πώποτ’


line 1
 στους ἡττωμένους· ἐβουλήθην οὖν ἐν τούτοις ἐμαυτὸν ἐπι-

δεῖξαι καρτερεῖν δυνάμενον, ἐν οἷς ἔμελλον οὐ μόνον τῶν (5)
ἄλλων διοίσειν, ἀλλὰ καὶ τῶν ἐπ’ ἀρετῇ μέγα φρονούντων.
(40) Ἔτι δὲ καὶ τῶν τοιούτων πολλὴν κακίαν κατεγί-
γνωσκον, ὅσοι γυναῖκας λαβόντες καὶ κοινωνίαν ποιησάμε-
νοι παντὸς τοῦ βίου μὴ στέργουσιν οἷς ἔπραξαν, ἀλλὰ
ταῖς αὑτῶν ἡδοναῖς λυποῦσιν ταύτας ὑφ’ ὧν αὐτοὶ μηδὲν


line 8
 ἰδίους ἀναστάτους γίγνεσθαι. Μὴ μόνον τὰς φύσεις αἰτίας (5)

νομίζετε τοῦ χαλεποὺς ἢ πράους εἶναι τοὺς τυράννους,
ἀλλὰ καὶ τὸν τρόπον τὸν τῶν πολιτῶν· πολλοὶ γὰρ ἤδη
διὰ τὴν τῶν ἀρχομένων κακίαν τραχύτερον ἢ κατὰ τὴν
αὑτῶν γνώμην ἄρχειν ἠναγκάσθησαν. Θαρρεῖτε μὴ μᾶλλον
διὰ τὴν πραότητα τὴν ἐμὴν ἢ διὰ τὴν ὑμετέραν αὐτῶν (10)
ἀρετήν. (56) Τὴν ἐμὴν ἀσφάλειαν ἄδειαν ὑμῖν αὐτοῖς


line 4
 τὸν ἐπίλοιπον χρόνον διάγειν. (59) Ζηλοῦτε μὴ τοὺς [τὰ]

πλεῖστα κεκτημένους, ἀλλὰ τοὺς μηδὲν κακὸν σφίσιν αὐτοῖς
συνειδότας· μετὰ γὰρ τοιαύτης ψυχῆς ἥδιστ’ ἄν τις
δύναιτο τὸν βίον διαγαγεῖν. Μὴ τὴν κακίαν οἴεσθε δύνα-
σθαι μὲν πλείω τῆς ἀρετῆς ὠφελεῖν, τὸ δ’ ὄνομα δυσχερέ- (5)
στερον ἔχειν, ἀλλ’ οἵων περ ὀνομάτων ἕκαστον τῶν πραγ-
μάτων τετύχηκεν, τοιαύτας ἡγεῖσθε καὶ τὰς δυνάμεις


36 line 4
330
 σας, (36) ἔτι δὲ τοὺς πολέμους τοὺς προγεγενημένους οὐ

κατὰ τὰς δυνάμεις, ἀλλὰ κατὰ τὸ δίκαιον τὸ τέλος ἅπαν-
τας εἰληφότας, ὅλως δὲ τὸν βίον τὸν τῶν ἀνθρώπων διὰ
μὲν κακίαν ἀπολλύμενον, δι’ ἀρετὴν δὲ σωζόμενον, ὥστ’
οὐκ ἀθυμεῖν δεῖ τοὺς ὑπὲρ τῶν δικαίων κινδυνεύειν μέλλον- (5)
τας, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον τοὺς ὑβρίζοντας καὶ τοὺς τὰς
εὐτυχίας μὴ μετρίως φέρειν ἐπισταμένους. (37) Ἔπειτα


92 line 1
 καλῶς τῷ σώζεσθαι, τὸν θάνατον ἡμῖν μετ’ εὐδοξίας αἱρε-

τέον ἐστίν. Τοῖς γὰρ ἀρετῆς ἀμφισβητοῦσιν ὑπὲρ οὐδενὸς
οὕτω σπουδαστέον ὡς ὑπὲρ τοῦ μηδὲν αἰσχρὸν φανῆναι
πράττοντας. (92) Εἰσὶν δ’ αἱ τῶν πόλεων κακίαι καταφα-
νεῖς οὐχ ἧττον ἐν τοῖς τοιούτοις βουλεύμασιν ἢ τοῖς ἐν τῷ
πολέμῳ κινδύνοις. Τῶν μὲν γὰρ ἐκεῖ γιγνομένων τὸ πλεῖ-
στον μέρος τῇ τύχῃ μέτεστιν, τὸ δ’ ἐνθάδε γνωσθὲν αὐτῆς


95 line 7
 νίκας ἀναιρουμένων. Εἰς ἃς τίς ἂν ἐλθεῖν τολμήσειεν, ἀντὶ

μὲν τοῦ τιμᾶσθαι καταφρονηθησόμενος, ἀντὶ δὲ τοῦ περί- (5)
στατος ὑπὸ πάντων δι’ ἀρετὴν εἶναι περίβλεπτος ὑπὸ τῶν
αὐτῶν ἐπὶ κακίᾳ γενησόμενος, (96) ἔτι δὲ πρὸς τούτοις
ὀψόμενος μὲν τοὺς οἰκέτας ἀπὸ τῆς χώρας ἧς οἱ πατέρες
ἡμῖν κατέλιπον ἀπαρχὰς καὶ θυσίας μείζους ἡμῶν ποιου-
μένους, ἀκουσόμενος δ’ αὐτῶν τοιαύταις βλασφημίαις


102 line 2
 γεγόνασιν, ἡμεῖς αὐτὰς καὶ διαλῦσαι πειραθῶμεν. Χρὴ δὲ (5)

τοὺς ἄνδρας τοὺς ἀγαθοὺς ἐν τοῖς τοιούτοις καιροῖς φαί-
νεσθαι διαφέροντας· (102) αἱ μὲν γὰρ εὐτυχίαι καὶ τοῖς
φαύλοις τῶν ἀνθρώπων τὰς κακίας συγκρύπτουσιν, αἱ δὲ
δυσπραξίαι ταχέως καταφανεῖς ποιοῦσιν ὁποῖοί τινες
ἕκαστοι τυγχάνουσιν ὄντες· ἐν αἷς ἡμῖν ἐπιδεικτέον ἐστὶν
331
εἴ τι τῶν ἄλλων ἄμεινον τεθράμμεθα καὶ πεπαιδεύμεθα πρὸς (5)


line 2
 ταύτῃ χρωμένους ἀσφαλέστατα ζῆν καὶ βελτίστους εἶναι

τῶν πολιτῶν, τὸ δὲ κοινὸν ἡμῶν οὐκ οἴεσθε δεῖν τοιοῦτον
παρασκευάζειν. (120) Καίτοι προσήκει τὰς ἀρετὰς ἀσκεῖν
καὶ τὰς κακίας φεύγειν πολὺ μᾶλλον ταῖς πόλεσιν ἢ τοῖς
ἰδιώταις. Ἀνὴρ μὲν γὰρ ἀσεβὴς καὶ πονηρὸς τυχὸν ἂν
φθάσειεν τελευτήσας πρὶν δοῦναι δίκην τῶν ἡμαρτημένων·
αἱ δὲ πόλεις διὰ τὴν ἀθανασίαν ὑπομένουσιν καὶ τὰς παρὰ (5)


38 line 7
 κατημελημένων ἴδοιμεν ἂν τοὺς ἐν τοῖς ἄλλοις πράγμασιν

οὐκ ἀνεκτοὺς ὄντας, ἐπειδὰν εἰς Ἄρειον πάγον ἀναβῶσιν, (5)
ὀκνοῦντας τῇ φύσει χρῆσθαι καὶ μᾶλλον τοῖς ἐκεῖ νομίμοις
ἢ ταῖς αὑτῶν κακίαις ἐμμένοντας. Τοσοῦτον φόβον ἐκεῖνοι
τοῖς πονηροῖς ἐνειργάσαντο καὶ τοιοῦτον μνημεῖον ἐν τῷ
τόπῳ τῆς αὑτῶν ἀρετῆς καὶ σωφροσύνης ἐγκατέλιπον.
(39) Τὴν δὴ τοιαύτην, ὥσπερ εἶπον, κυρίαν ἐποίησαν


76 line 6
 πολιτευομένοις, ἀλλὰ πολὺ τοὐναντίον. Εἰσὶν γὰρ οἱ τοιοῦ-

τοι τῶν λόγων ἔπαινος μὲν τῶν ἀξίους σφᾶς αὐτοὺς τῆς
τῶν προγόνων ἀρετῆς παρεχόντων, κατηγορία δὲ τῶν τὰς (5)
εὐγενείας ταῖς αὑτῶν ῥᾳθυμίαις καὶ κακίαις καταισχυ-
νόντων. Ὅπερ ἡμεῖς ποιοῦμεν· εἰρήσεται γὰρ τἀληθές.
Τοιαύτης γὰρ ἡμῖν τῆς φύσεως ὑπαρχούσης οὐ διεφυλά-
ξαμεν αὐτὴν, ἀλλ’ ἐμπεπτώκαμεν εἰς ἄνοιαν καὶ ταραχὴν


229 line 2
332
 ποις εὐδοκιμούντων, ὅμως τολμῶσι βλασφημεῖν περὶ αὐτῶν (5)

καὶ λέγειν ὡς ταύτην ποιοῦνται τὴν μελέτην ἵν’ ἐν τοῖς
ἀγῶσιν παρὰ τὸ δίκαιον πλεονεκτῶσιν. (229) Καίτοι τίνες
ἂν ἀδικίαν καὶ κακίαν ἀσκοῦντες σωφρονέστερον τῶν ἄλλων
ζῆν ἐθελήσειαν; Τίνας δὲ πώποθ’ ἑωράκασιν οἱ ταῦτα
λέγοντες ἀναβαλλομένους καὶ θησαυριζομένους τὰς πονη-
ρίας, ἀλλ’ οὐκ εὐθὺς τῇ φύσει τῇ παρούσῃ χρωμένους; (5)


line 7
 πρὶν ἂν λάβῃ τις τοὺς Ἕλληνας δυοῖν θάτερον ἢ συναγω-

νιζομένους ἢ πολλὴν εὔνοιαν ἔχοντας τοῖς πραττομένοις. (5)
Ὧν Ἀγησίλαος ὁ δόξας εἶναι Λακεδαιμονίων φρονιμώ-
τατος ὠλιγώρησεν, οὐ διὰ κακίαν, ἀλλὰ διὰ φιλοτιμίαν.
(87) Ἔσχεν γὰρ διττὰς ἐπιθυμίας, καλὰς μὲν ἀμφοτέρας, οὐ
συμφωνούσας δ’ ἀλλήλαις οὐδ’ ἅμα πράττεσθαι δυναμένας.
Προῃρεῖτο γὰρ βασιλεῖ τε πολεμεῖν καὶ τοὺς ἑταίρους εἰς


Sec. 185 line 4
 τὴν αὐτὴν ἔχειν γνώμην. (185) Θαυμάζω δ’ εἴ τινες τὰς

μάχας καὶ τὰς νίκας τὰς παρὰ τὸ δίκαιον γιγνομένας μὴ
νομίζουσιν αἰσχίους εἶναι καὶ πλειόνων ὀνειδῶν μεστὰς ἢ
τὰς ἥττας τὰς ἄνευ κακίας συμβαινούσας, καὶ ταῦτ’
εἰδότες ὅτι μεγάλαι δυνάμεις, πονηραὶ δὲ, πολλάκις γίγ- (5)
νονται κρείττους ἀνδρῶν σπουδαίων καὶ κινδυνεύειν ὑπὲρ
τῆς πατρίδος αἱρουμένων. (186) Οὓς πολὺ ἂν δικαιότερον


Sec. 246 line 8
 ὃ τοὺς ἄλλους λέληθεν, χαλεπὸν φανούμενον καὶ δυσκατα- (5)

μάθητον, καὶ πολλῆς μὲν ἱστορίας γέμοντα καὶ φιλοσοφίας,
παντοδαπῆς δὲ μεστὸν ποικιλίας καὶ ψευδολογίας, οὐ τῆς
εἰθισμένης μετὰ κακίας βλάπτειν τοὺς συμπολιτευομένους,
ἀλλὰ τῆς δυναμένης μετὰ παιδείας ὠφελεῖν ἢ τέρπειν
τοὺς ἀκούοντας· (247) ὧν οὐδὲν ἐάσαντά με φήσεις τὸν
333
τρόπον τοῦτον ἔχειν, ὡς ἐβουλεύσω σὺ περὶ αὐτῶν, ἀλλὰ


sec. 28 line 4
 (28) ἔχουσιν, ἐὰν αὐτοὶ σωφρονῶσιν. οὕτω δὲ καὶ Σωκράτην

δίκαιον ἦν κρίνειν· εἰ μὲν αὐτὸς ἐποίει τι φαῦλον, εἰκότως
ἂν ἐδόκει πονηρὸς εἶναι· εἰ δ’ αὐτὸς σωφρονῶν διετέλει,
πῶς ἂν δικαίως τῆς οὐκ ἐνούσης αὐτῷ κακίας αἰτίαν ἔχοι;
(29) Ἀλλ’ εἰ καὶ μηδὲν αὐτὸς πονηρὸν ποιῶν ἐκείνους φαῦλα
πράττοντας ὁρῶν ἐπῄνει, δικαίως ἂν ἐπιτιμῷτο. Κριτίαν
μὲν τοίνυν αἰσθανόμενος ἐρῶντα Εὐθυδήμου καὶ πειρῶντα


sec. 21 line 6
 τῆς ἀρετῆς ἀποφαίνεται, ὧδέ πως λέγων, ὅσα ἐγὼ μέμνημαι.

φησὶ γὰρ Ἡρακλέα, ἐπεὶ ἐκ παίδων εἰς ἥβην ὡρμᾶτο, ἐν ᾗ
οἱ νέοι ἤδη αὐτοκράτορες γιγνόμενοι δηλοῦσιν εἴτε τὴν δι’ (5)
ἀρετῆς ὁδὸν τρέψονται ἐπὶ τὸν βίον εἴτε τὴν διὰ κακίας,
ἐξελθόντα εἰς ἡσυχίαν καθῆσθαι ἀποροῦντα ποτέραν τῶν
(22) ὁδῶν τράπηται· καὶ φανῆναι αὐτῷ δύο γυναῖκας προσιέναι
μεγάλας, τὴν μὲν ἑτέραν εὐπρεπῆ τε ἰδεῖν καὶ ἐλευθέριον


sec. 27 line 1
 (26) ἐμοὶ συνοῦσιν ἐξουσίαν ἐγὼ παρέχω. καὶ ὁ Ἡρακλῆς ἀκού-

σας ταῦτα, Ὦ γύναι, ἔφη, ὄνομα δέ σοι τί ἐστιν; ἡ δέ,
Οἱ μὲν ἐμοὶ φίλοι, ἔφη, καλοῦσί με Εὐδαιμονίαν, οἱ δὲ
(27) μισοῦντές με ὑποκοριζόμενοι ὀνομάζουσι Κακίαν. καὶ ἐν
τούτῳ ἡ ἑτέρα γυνὴ προσελθοῦσα εἶπε· Καὶ ἐγὼ ἥκω πρὸς
σέ, ὦ Ἡράκλεις, εἰδυῖα τοὺς γεννήσαντάς σε καὶ τὴν φύσιν
τὴν σὴν ἐν τῇ παιδείᾳ καταμαθοῦσα, ἐξ ὧν ἐλπίζω, εἰ τὴν


sec. 29 line 1
334
 τῶν ἐπισταμένων μαθητέον καὶ ὅπως αὐταῖς δεῖ χρῆσθαι

ἀσκητέον· εἰ δὲ καὶ τῷ σώματι βούλει δυνατὸς εἶναι, τῇ
γνώμῃ ὑπηρετεῖν ἐθιστέον τὸ σῶμα καὶ γυμναστέον σὺν (15)
(29) πόνοις καὶ ἱδρῶτι. καὶ ἡ Κακία ὑπολαβοῦσα εἶπεν, ὥς
φησι Πρόδικος· Ἐννοεῖς, ὦ Ἡράκλεις, ὡς χαλεπὴν καὶ
μακρὰν ὁδὸν ἐπὶ τὰς εὐφροσύνας ἡ γυνή σοι αὕτη διηγεῖ-
ται; ἐγὼ δὲ ῥᾳδίαν καὶ βραχεῖαν ὁδὸν ἐπὶ τὴν εὐδαιμονίαν


sec. 17 line 2
 νειν ἀπ’ ἀλλήλων ἢ συνωφελοῦντες αὑτούς, τοῖς δὲ κοινοῖς

ὥσπερ ἀλλοτρίοις χρώμενοι περὶ τούτων αὖ μάχονται καὶ (10)
(17) ταῖς εἰς τὰ τοιαῦτα δυνάμεσι μάλιστα χαίρουσιν; ἐξ ὧν
πολλὴ μὲν ἀτηρία καὶ κακία τῇ πόλει ἐμφύεται, πολλὴ δὲ
ἔχθρα καὶ μῖσος ἀλλήλων τοῖς πολίταις ἐγγίγνεται, δι’ ἃ
ἔγωγε μάλα φοβοῦμαι ἀεί, μή τι μεῖζον ἢ ὥστε φέρειν
(18) δύνασθαι κακὸν τῇ πόλει συμβῇ. Μηδαμῶς, ἔφη ὁ Σω-


line 4
 (27) ἧττον σφάλλεται ἢ ὑπὸ ἀδίκων ταραττόμενος. εὖ δ’ ἴστε,

ἔφη, ὦ ἄνδρες, φίλοι, ὅτι οὐδὲ τοῦτο μόνον ὠφελήσουσιν
οἱ κακοὶ ἀφαιρεθέντες ὅτι κακοὶ ἀπέσονται, ἀλλὰ καὶ τῶν
καταμενόντων οἳ μὲν ἀνεπίμπλαντο ἤδη κακίας, ἀποκα-
θαροῦνται πάλιν ταύτης, οἱ δὲ ἀγαθοὶ τοὺς κακοὺς ἰδόντες (5)
(28) ἀτιμασθέντας πολὺ εὐθυμότερον τῆς ἀρετῆς ἀνθέξονται.
ὁ μὲν οὕτως εἶπε· τοῖς δὲ φίλοις πᾶσι συνέδοξε ταῦτα, καὶ


line 6
 πρόσθεν γενέσθαι. πότερον ὅτι ἄρχομεν; ἀλλ’ οὐ δήπου

τὸν ἄρχοντα τῶν ἀρχομένων πονηρότερον προσήκει εἶναι.
ἀλλ’ ὅτι εὐδαιμονέστεροι δοκοῦμεν νῦν ἢ πρότερον εἶναι; (5)
ἔπειτα τῇ εὐδαιμονίᾳ φήσει τις τὴν κακίαν [ἐπι]πρέπειν;
ἀλλ’ ὅτι ἐπεὶ κεκτήμεθα δούλους, τούτους κολάσομεν, ἢν
(84) πονηροὶ ὦσι; καὶ τί προσήκει αὐτὸν ὄντα πονηρὸν πονηρίας
335
ἕνεκα ἢ βλακείας ἄλλους κολάζειν; ἐννοεῖτε δὲ καὶ τοῦτο

 33. Ξενοφών. . De republica Lacedaemoniorum {0032.010} (5-4

 ἀντὶ τοῦ αἰσχροῦ βίου· καὶ γὰρ δὴ ἐπισκοπῶν τις ἂν εὕροι

μείους ἀποθνῄσκοντας τούτων ἢ> τῶν ἐκ τοῦ φοβεροῦ
(2) ἀποχωρεῖν αἱρουμένων. ὡς τἀληθὲς εἰπεῖν καὶ ἕπεται τῇ
ἀρετῇ τὸ> σῴζεσθαι εἰς τὸν πλείω χρόνον μᾶλλον ἢ τῇ κακίᾳ·
καὶ γὰρ ῥᾴων καὶ ἡδίων καὶ εὐπορωτέρα καὶ ἰσχυροτέρα.
δῆλον δὲ ὅτι καὶ εὔκλεια μάλιστα ἕπεται τῇ ἀρετῇ· καὶ γὰρ
(3) συμμαχεῖν πως πάντες τοῖς ἀγαθοῖς βούλονται. ᾗ μέντοι

 34. Ξενοφών. . Cynegeticus {0032.014} (5-4 B.C.) Ch. 12 sec. 12

line 2
 ἀργοῖτο· σὺν γὰρ τῇ πόλει καὶ σῴζεται καὶ ἀπόλλυται τὰ

οἰκεῖα ἑκάστου. ὥστε πρὸς τοῖς αὑτῶν καὶ τὰ τῶν ἄλλων
(12) ἰδιωτῶν οἱ τοιοῦτοι σῴζουσι. πολλοὶ δὲ ὑπὸ φθόνου ἀλό-
γιστοι τῶν ταῦτα λεγόντων αἱροῦνται διὰ τὴν αὑτῶν κακίαν
ἀπολέσθαι μᾶλλον ἢ ἑτέρων ἀρετῇ σῴζεσθαι· αἱ γὰρ ἡδοναὶ
αἱ πολλαὶ καὶ κακαί· ὧν ἡττώμενοι ἢ λέγειν ἢ πράττειν
(13) ἐπαίρονται τὰ χείρω. εἶτα ἐκ μὲν τῶν ματαίων λόγων


P. 39 sec. b line 4
 (b) ρίαν· θᾶττον γὰρ θανάτου θεῖ. καὶ νῦν ἐγὼ μὲν ἅτε βραδὺς
ὢν καὶ πρεσβύτης ὑπὸ τοῦ βραδυτέρου ἑάλων, οἱ δ’ ἐμοὶ
κατήγοροι ἅτε δεινοὶ καὶ ὀξεῖς ὄντες ὑπὸ τοῦ θάττονος, τῆς
κακίας. καὶ νῦν ἐγὼ μὲν ἄπειμι ὑφ’ ὑμῶν θανάτου δίκην
ὀφλών, οὗτοι δ’ ὑπὸ τῆς ἀληθείας ὠφληκότες μοχθηρίαν (5)
καὶ ἀδικίαν . καὶ ἐγώ τε τῷ τιμήματι ἐμμένω καὶ οὗτοι.
ταῦτα μέν που ἴσως οὕτως καὶ ἔδει σχεῖν, καὶ οἶμαι αὐτὰ

 36. Πλάτων. Crito {0059.003} (5-4 B.C.) Stephanus P. 45 sec. e

line 6
336
 πεπρᾶχθαι, καὶ ἡ εἴσοδος τῆς δίκης εἰς τὸ δικαστήριον ὡς

εἰσῆλθεν ἐξὸν μὴ εἰσελθεῖν, καὶ αὐτὸς ὁ ἀγὼν τῆς δίκης
ὡς ἐγένετο, καὶ τὸ τελευταῖον δὴ τουτί, ὥσπερ κατάγελως (5)
τῆς πράξεως, κακίᾳ τινὶ καὶ ἀνανδρίᾳ τῇ ἡμετέρᾳ διαπεφευ-
46.
(a) γέναι ἡμᾶς δοκεῖν, οἵτινές σε οὐχὶ ἐσώσαμεν οὐδὲ σὺ σαυτόν,

οἷόν τε ὂν καὶ δυνατὸν εἴ τι καὶ μικρὸν ἡμῶν ὄφελος ἦν.
ταῦτα οὖν, ὦ Σώκρατες, ὅρα μὴ ἅμα τῷ κακῷ καὶ αἰσχρὰ ᾖ

 37. Πλάτων. Phaedo . (5-4 B.C.) Stephanus P. 93 sec. c line 5
 Ἀληθῶς μέντοι.
Τῶν οὖν θεμένων ψυχὴν ἁρμονίαν εἶναι τί τις φήσει
ταῦτα ὄντα εἶναι ἐν ταῖς ψυχαῖς, τήν τε ἀρετὴν καὶ τὴν
κακίαν; πότερον ἁρμονίαν αὖ τινα ἄλλην καὶ ἀναρμοστίαν; (5)
καὶ τὴν μὲν ἡρμόσθαι, τὴν ἀγαθήν, καὶ ἔχειν ἐν αὑτῇ
ἁρμονίᾳ οὔσῃ ἄλλην ἁρμονίαν, τὴν δὲ ἀνάρμοστον αὐτήν τε
εἶναι καὶ οὐκ ἔχειν ἐν αὑτῇ ἄλλην;

 Τοῦτο δέ γε πεπονθυῖα οὐδὲν πλέον ἀναρμοστίας οὐδὲ

ἁρμονίας μετέχοι ἄν; (5)
Οὐ γὰρ οὖν.
Τοῦτο δ’ αὖ πεπονθυῖα ἆρ’ ἄν τι πλέον κακίας ἢ ἀρετῆς
μετέχοι ἑτέρα ἑτέρας, εἴπερ ἡ μὲν κακία ἀναρμοστία, ἡ δὲ
ἀρετὴ ἁρμονία εἴη;
Οὐδὲν πλέον. (10)

 ἁρμονίας μετέχοι ἄν; (5)

Οὐ γὰρ οὖν.
Τοῦτο δ’ αὖ πεπονθυῖα ἆρ’ ἄν τι πλέον κακίας ἢ ἀρετῆς
μετέχοι ἑτέρα ἑτέρας, εἴπερ ἡ μὲν κακία ἀναρμοστία, ἡ δὲ
ἀρετὴ ἁρμονία εἴη;
337
94.
(a) Μᾶλλον δέ γέ που, ὦ Σιμμία, κατὰ τὸν ὀρθὸν λόγον

 40. Πλάτων. Phaedo . (5-4 B.C.) Stephanus P. 94 sec. a line 2
 ἀρετὴ ἁρμονία εἴη;

94.
(a) Μᾶλλον δέ γέ που, ὦ Σιμμία, κατὰ τὸν ὀρθὸν λόγον

κακίας οὐδεμία ψυχὴ μεθέξει, εἴπερ ἁρμονία ἐστίν· ἁρμονία
γὰρ δήπου παντελῶς αὐτὸ τοῦτο οὖσα, ἁρμονία, ἀναρμοστίας
οὔποτ’ ἂν μετάσχοι.
Οὐ μέντοι. (5)

 41. Πλάτων. Phaedo . (5-4 B.C.) Stephanus P. 94 sec. a line 6
 γὰρ δήπου παντελῶς αὐτὸ τοῦτο οὖσα, ἁρμονία, ἀναρμοστίας

οὔποτ’ ἂν μετάσχοι.
Οὐ μέντοι. (5)
Οὐδέ γε δήπου ψυχή, οὖσα παντελῶς ψυχή, κακίας.
Πῶς γὰρ ἔκ γε τῶν προειρημένων;
Ἐκ τούτου ἄρα τοῦ λόγου ἡμῖν πᾶσαι ψυχαὶ πάντων
ζῴων ὁμοίως ἀγαθαὶ ἔσονται, εἴπερ ὁμοίως ψυχαὶ πεφύκασιν

 42. Πλάτων. Phaedo . (5-4 B.C.) Stephanus P. 107 sec. c line 7
 παντός, καὶ ὁ κίνδυνος νῦν δὴ καὶ δόξειεν ἂν δεινὸς εἶναι,

εἴ τις αὐτῆς ἀμελήσει. εἰ μὲν γὰρ ἦν ὁ θάνατος τοῦ παντὸς (5)
ἀπαλλαγή, ἕρμαιον ἂν ἦν τοῖς κακοῖς ἀποθανοῦσι τοῦ τε
σώματος ἅμ’ ἀπηλλάχθαι καὶ τῆς αὑτῶν κακίας μετὰ τῆς
ψυχῆς· νῦν δ’ ἐπειδὴ ἀθάνατος φαίνεται οὖσα, οὐδεμία ἂν
(d) εἴη αὐτῇ ἄλλη ἀποφυγὴ κακῶν οὐδὲ σωτηρία πλὴν τοῦ ὡς
βελτίστην τε καὶ φρονιμωτάτην γενέσθαι. οὐδὲν γὰρ ἄλλο

 43. Πλάτων. Κρατύλος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 386 sec. d line 6

338
 ΣΩ. Ἀλλὰ μὴν οὐδὲ κατ’ Εὐθύδημόν γε οἶμαι σοὶ δοκεῖ

πᾶσι πάντα ὁμοίως εἶναι ἅμα καὶ ἀεί· οὐδὲ γὰρ ἂν οὕτως
εἶεν οἱ μὲν χρηστοί, οἱ δὲ πονηροί, εἰ ὁμοίως ἅπασι καὶ ἀεὶ (5)
ἀρετή τε καὶ κακία εἴη.
ΕΡΜ. Ἀληθῆ λέγεις.
ΣΩ. Οὐκοῦν εἰ μήτε πᾶσι πάντα ἐστὶν ὁμοίως ἅμα καὶ
ἀεί, μήτε ἑκάστῳ ἰδίᾳ ἕκαστον [τῶν ὄντων ἐστίν], δῆλον δὴ

 44. Πλάτων. Κρατύλος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 415 sec. a line 9
 τὸ πολὺ σημαίνει· ἐξ ἀμφοῖν οὖν τούτοιν σύγκειται,

“μήκους” τε καὶ τοῦ “ἄνειν,” τὸ ὄνομα ἡ “μηχανή.”
ἀλλ’, ὅπερ νυνδὴ εἶπον, ἐπὶ τὴν κορυφὴν δεῖ τῶν εἰρημένων
ἐλθεῖν· “ἀρετὴ” γὰρ καὶ “κακία” ὅτι βούλεται τὰ ὀνόματα
(b) ζητητέα. τὸ μὲν οὖν ἕτερον οὔπω καθορῶ, τὸ δ’ ἕτερον
δοκεῖ μοι κατάδηλον εἶναι. συμφωνεῖ γὰρ τοῖς ἔμπροσθεν
πᾶσιν. ἅτε γὰρ ἰόντων τῶν πραγμάτων, πᾶν τὸ κακῶς

 45. Πλάτων. Κρατύλος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 415 sec. b line 4
 (b) ζητητέα. τὸ μὲν οὖν ἕτερον οὔπω καθορῶ, τὸ δ’ ἕτερον

δοκεῖ μοι κατάδηλον εἶναι. συμφωνεῖ γὰρ τοῖς ἔμπροσθεν
πᾶσιν. ἅτε γὰρ ἰόντων τῶν πραγμάτων, πᾶν τὸ κακῶς
ἰὸν “κακία” ἂν εἴη· τοῦτο δὲ ὅταν ἐν ψυχῇ ᾖ, τὸ κακῶς
ἰέναι ἐπὶ τὰ πράγματα, μάλιστα τὴν τοῦ ὅλου ἐπωνυμίαν (5)
ἔχει τῆς κακίας. τὸ δὲ κακῶς ἰέναι ὅτι ποτ’ ἔστιν, δοκεῖ
μοι δηλοῦν καὶ ἐν τῇ “δειλίᾳ,” ὃ οὔπω διήλθομεν ἀλλ’

 46. Πλάτων. Κρατύλος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 415 sec. b line 6
 πᾶσιν. ἅτε γὰρ ἰόντων τῶν πραγμάτων, πᾶν τὸ κακῶς

ἰὸν “κακία” ἂν εἴη· τοῦτο δὲ ὅταν ἐν ψυχῇ ᾖ, τὸ κακῶς
ἰέναι ἐπὶ τὰ πράγματα, μάλιστα τὴν τοῦ ὅλου ἐπωνυμίαν (5)
ἔχει τῆς κακίας. τὸ δὲ κακῶς ἰέναι ὅτι ποτ’ ἔστιν, δοκεῖ
μοι δηλοῦν καὶ ἐν τῇ “δειλίᾳ,” ὃ οὔπω διήλθομεν ἀλλ’
(c) ὑπερέβημεν, δέον αὐτὸ μετὰ τὴν ἀνδρείαν σκέψασθαι·
δοκοῦμεν δέ μοι καὶ ἄλλα πολλὰ ὑπερβεβηκέναι. ἡ δ’ οὖν

 47. Πλάτων. Κρατύλος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 415 sec. c line 8

339
 τῆς ψυχῆς ἡ δειλία ἂν εἴη· ὥσπερ γε καὶ ἡ ἀπορία κακόν, (5)

καὶ πᾶν, ὡς ἔοικεν, ὅτι ἂν ἐμποδὼν ᾖ τῷ ἰέναι καὶ πορεύεσθαι.
τοῦτ’ οὖν φαίνεται τὸ κακῶς ἰέναι δηλοῦν, τὸ ἰσχομένως τε
καὶ ἐμποδιζομένως πορεύεσθαι, ὃ δὴ ψυχὴ ὅταν ἔχῃ, κακίᾳ
μεστὴ γίγνεται. εἰ δ’ ἐπὶ τοιούτοις ἡ “κακία” ἐστὶν
τοὔνομα, τοὐναντίον τούτου ἡ “ἀρετὴ” ἂν εἴη, σημαῖνον
πρῶ- (10)
(d) τον μὲν εὐπορίαν, ἔπειτα δὲ λελυμένην τὴν ῥοὴν τῆς ἀγαθῆς

 48. Πλάτων. Κρατύλος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 415 sec. c line 9
 καὶ πᾶν, ὡς ἔοικεν, ὅτι ἂν ἐμποδὼν ᾖ τῷ ἰέναι καὶ πορεύεσθαι.

τοῦτ’ οὖν φαίνεται τὸ κακῶς ἰέναι δηλοῦν, τὸ ἰσχομένως τε
καὶ ἐμποδιζομένως πορεύεσθαι, ὃ δὴ ψυχὴ ὅταν ἔχῃ, κακίᾳ
μεστὴ γίγνεται. εἰ δ’ ἐπὶ τοιούτοις ἡ “κακία” ἐστὶν
τοὔνομα, τοὐναντίον τούτου ἡ “ἀρετὴ” ἂν εἴη, σημαῖνον
πρῶ- (10)
(d) τον μὲν εὐπορίαν, ἔπειτα δὲ λελυμένην τὴν ῥοὴν τῆς ἀγαθῆς
ψυχῆς εἶναι ἀεί, ὥστε τὸ ἀσχέτως καὶ τὸ ἀκωλύτως

 49. Πλάτων. Κρατύλος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 415 sec. d line 7
 ὀρθῶς μὲν ἔχει “ἀειρείτην” καλεῖν, [ἴσως δὲ αἱρετὴν λέγει,

ὡς οὔσης ταύτης τῆς ἕξεως αἱρετωτάτης,] συγκεκρότηται δὲ (5)
καὶ καλεῖται “ἀρετή.” καὶ ἴσως με αὖ φήσεις πλάττειν·
ἐγὼ δέ φημι, εἴπερ ὃ ἔμπροσθεν εἶπον ὀρθῶς ἔχει, ἡ “κακία,”
(e) καὶ τοῦτο τὸ ὄνομα τὴν “ἀρετὴν” ὀρθῶς ἔχειν.416.(a) ΕΡΜ.
Τὸ δὲ δὴ “κακόν,” δι’ οὗ πολλὰ τῶν ἔμπροσθεν
εἴρηκας, τί ἂν νοοῖ τοὔνομα;

 50. Πλάτων. Θεαίτητος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 176 sec. c line 5
 αὐτῷ ὁμοιότερον οὐδὲν ἢ ὃς ἂν ἡμῶν αὖ γένηται ὅτι δικαιό-

τατος. περὶ τοῦτο καὶ ἡ ὡς ἀληθῶς δεινότης ἀνδρὸς καὶ
οὐδενία τε καὶ ἀνανδρία. ἡ μὲν γὰρ τούτου γνῶσις σοφία
καὶ ἀρετὴ ἀληθινή, ἡ δὲ ἄγνοια ἀμαθία καὶ κακία ἐναργής· (5)
αἱ δ’ ἄλλαι δεινότητές τε δοκοῦσαι καὶ σοφίαι ἐν μὲν
πολιτικαῖς δυναστείαις γιγνόμεναι φορτικαί, ἐν δὲ τέχναις
(d) βάναυσοι. τῷ οὖν ἀδικοῦντι καὶ ἀνόσια λέγοντι ἢ πράττοντι

340

9
 ΞΕ. Καὶ μὴν καθαρμός γ’ ἦν τὸ λείπειν μὲν θάτερον,

ἐκβάλλειν δὲ ὅσον ἂν ᾖ πού τι φλαῦρον.
ΘΕΑΙ. Ἦν γὰρ οὖν.
ΞΕ. Καὶ ψυχῆς ἄρα, καθ’ ὅσον ἂν εὑρίσκωμεν κακίας
ἀφαίρεσίν τινα, καθαρμὸν αὐτὸν λέγοντες ἐν μέλει φθεγ- (10)
ξόμεθα.
ΘΕΑΙ. Καὶ μάλα γε.


13
 ἀφαίρεσίν τινα, καθαρμὸν αὐτὸν λέγοντες ἐν μέλει φθεγ- (10)

ξόμεθα.
ΘΕΑΙ. Καὶ μάλα γε.
ΞΕ. Δύο μὲν εἴδη κακίας περὶ ψυχὴν ῥητέον.
ΘΕΑΙ. Ποῖα;
228.
(a) ΞΕ. Τὸ μὲν οἷον νόσον ἐν σώματι, τὸ δ’ οἷον αἶσχος

ἐγγιγνόμενον.


10
 γένη, τὸ μὲν πονηρία καλούμενον ὑπὸ τῶν πολλῶν, νόσος

αὐτῆς σαφέστατα ὄν.
ΘΕΑΙ. Ναί.
ΞΕ. Τὸ δέ γε ἄγνοιαν μὲν καλοῦσι, κακίαν δὲ αὐτὸ ἐν (10)
γνόησά σου, τὸ δύο εἶναι γένη κακίας ἐν ψυχῇ, καὶ δειλίαν

 ΞΕ. Τὸ δέ γε ἄγνοιαν μὲν καλοῦσι, κακίαν δὲ αὐτὸ ἐν (10)

341
γνόησά σου, τὸ δύο εἶναι γένη κακίας ἐν ψυχῇ, καὶ δειλίαν

μὲν καὶ ἀκολασίαν καὶ ἀδικίαν σύμπαντα ἡγητέον νόσον ἐν
ἡμῖν, τὸ δὲ τῆς πολλῆς καὶ παντοδαπῆς ἀγνοίας πάθος
αἶσχος θετέον. (5)

 55. Πλάτων. Σοφιστής. (5-4 B.C.) Stephanus P. 251 sec. a line

10
 ΘΕΑΙ. Οἷον δὴ τί; παράδειγμα εἰπέ.

ΞΕ. Λέγομεν ἄνθρωπον δήπου πόλλ’ ἄττα ἐπονομάζοντες,
τά τε χρώματα ἐπιφέροντες αὐτῷ καὶ τὰ σχήματα καὶ μεγέθη
καὶ κακίας καὶ ἀρετάς, ἐν οἷς πᾶσι καὶ ἑτέροις μυρίοις οὐ
μόνον (10)
(b) ἄνθρωπον αὐτὸν εἶναί φαμεν, ἀλλὰ καὶ ἀγαθὸν καὶ ἕτερα
ἄπειρα, καὶ τἆλλα δὴ κατὰ τὸν αὐτὸν λόγον οὕτως ἓν ἕκαστον
ὑποθέμενοι πάλιν αὐτὸ πολλὰ καὶ πολλοῖς ὀνόμασι λέγομεν.


e line 8
 καὶ τοῦ σωφρονεῖν, καὶ δὴ καὶ συμπάσης ἀρετῆς ὁπόσαι (5)

καθάπερ θεοῦ ὀπαδοὶ γιγνόμεναι αὐτῇ συνακολουθοῦσι πάντῃ,
ταύτας μείγνυ· τὰς δ’ ἀεὶ μετ’ ἀφροσύνης καὶ τῆς ἄλλης
κακίας ἑπομένας πολλή που ἀλογία τῷ νῷ μειγνύναι τὸν
βουλόμενον ὅτι καλλίστην ἰδόντα καὶ ἀστασιαστοτάτην μεῖξιν64.
(a) καὶ κρᾶσιν, ἐν ταύτῃ μαθεῖν πειρᾶσθαι τί ποτε ἔν τ’ ἀνθρώπῳ
καὶ τῷ παντὶ πέφυκεν ἀγαθὸν καὶ τίνα ἰδέαν αὐτὴν εἶναί


sec. e line 2
 ἀφροσύνῃ λαβόντες ὡς νέον, καταγελάσαντες οἰχήσεσθαι

ἐπ’ ἄλλον ἀποτρέχοντες. χρῆν δὲ καὶ νόμον εἶναι μὴ ἐρᾶν
(e) παίδων, ἵνα μὴ εἰς ἄδηλον πολλὴ σπουδὴ ἀνηλίσκετο· τὸ
γὰρ τῶν παίδων τέλος ἄδηλον οἷ τελευτᾷ κακίας καὶ ἀρετῆς
ψυχῆς τε πέρι καὶ σώματος. οἱ μὲν οὖν ἀγαθοὶ τὸν νόμον
τοῦτον αὐτοὶ αὑτοῖς ἑκόντες τίθενται, χρῆν δὲ καὶ τούτους
τοὺς πανδήμους ἐραστὰς προσαναγκάζειν τὸ τοιοῦτον, ὥσπερ (5)

342

sec. d line 1
 τοῦτο ἔμαθον καὶ οἱ ἐνθάδε τύραννοι· ὁ γὰρ Ἀριστογεί- (5)

τονος ἔρως καὶ ἡ Ἁρμοδίου φιλία βέβαιος γενομένη κατ-
έλυσεν αὐτῶν τὴν ἀρχήν. οὕτως οὗ μὲν αἰσχρὸν ἐτέθη
(d) χαρίζεσθαι ἐρασταῖς, κακίᾳ τῶν θεμένων κεῖται, τῶν μὲν
ἀρχόντων πλεονεξίᾳ, τῶν δὲ ἀρχομένων ἀνανδρίᾳ· οὗ δὲ
καλὸν ἁπλῶς ἐνομίσθη, διὰ τὴν τῶν θεμένων τῆς ψυχῆς
ἀργίαν. ἐνθάδε δὲ πολὺ τούτων κάλλιον νενομοθέτηται, καὶ


sec. b line 2
 μὲν ἅπασαι τοῦ ἄνω ἕπονται, ἀδυνατοῦσαι δέ, ὑποβρύχιαι

συμπεριφέρονται, πατοῦσαι ἀλλήλας καὶ ἐπιβάλλουσαι, ἑτέρα
(b) πρὸ τῆς ἑτέρας πειρωμένη γενέσθαι. θόρυβος οὖν καὶ
ἅμιλλα καὶ ἱδρὼς ἔσχατος γίγνεται, οὗ δὴ κακίᾳ ἡνιόχων
πολλαὶ μὲν χωλεύονται, πολλαὶ δὲ πολλὰ πτερὰ θραύονται·
πᾶσαι δὲ πολὺν ἔχουσαι πόνον ἀτελεῖς τῆς τοῦ ὄντος θέας
ἀπέρχονται, καὶ ἀπελθοῦσαι τροφῇ δοξαστῇ χρῶνται. οὗ (5)


sec. c line 7
 θῶν, μέχρι τε τῆς ἑτέρας περιόδου εἶναι ἀπήμονα, κἂν ἀεὶ

τοῦτο δύνηται ποιεῖν, ἀεὶ ἀβλαβῆ εἶναι· ὅταν δὲ ἀδυνα- (5)
τήσασα ἐπισπέσθαι μὴ ἴδῃ, καί τινι συντυχίᾳ χρησαμένη
λήθης τε καὶ κακίας πλησθεῖσα βαρυνθῇ, βαρυνθεῖσα δὲ
πτερορρυήσῃ τε καὶ ἐπὶ τὴν γῆν πέσῃ, τότε νόμος ταύτην
(d) μὴ φυτεῦσαι εἰς μηδεμίαν θήρειον φύσιν ἐν τῇ πρώτῃ
γενέσει, ἀλλὰ τὴν μὲν πλεῖστα ἰδοῦσαν εἰς γονὴν ἀνδρὸς


sec. d line 3
 ἑκάστην, ἱππομόρφω μὲν δύο τινὲ εἴδη, ἡνιοχικὸν δὲ εἶδος

(d) τρίτον, καὶ νῦν ἔτι ἡμῖν ταῦτα μενέτω. τῶν δὲ δὴ ἵππων
ὁ μέν, φαμέν, ἀγαθός, ὁ δ’ οὔ· ἀρετὴ δὲ τίς τοῦ ἀγαθοῦ
ἢ κακοῦ κακία, οὐ διείπομεν, νῦν δὲ λεκτέον. ὁ μὲν τοίνυν
343
αὐτοῖν ἐν τῇ καλλίονι στάσει ὢν τό τε εἶδος ὀρθὸς καὶ

διηρθρωμένος, ὑψαύχην, ἐπίγρυπος, λευκὸς ἰδεῖν, μελανόμ- (5)
ματος, τιμῆς ἐραστὴς μετὰ σωφροσύνης τε καὶ αἰδοῦς, καὶ


sec. b line 2
 ἐὰν μὲν δὴ οὖν εἰς τεταγμένην τε δίαιταν καὶ φιλοσοφίαν

νικήσῃ τὰ βελτίω τῆς διανοίας ἀγαγόντα, μακάριον μὲν
(b) καὶ ὁμονοητικὸν τὸν ἐνθάδε βίον διάγουσιν, ἐγκρατεῖς αὑτῶν
καὶ κόσμιοι ὄντες, δουλωσάμενοι μὲν ᾧ κακία ψυχῆς ἐνε-
γίγνετο, ἐλευθερώσαντες δὲ ᾧ ἀρετή· τελευτήσαντες δὲ δὴ
ὑπόπτεροι καὶ ἐλαφροὶ γεγονότες τῶν τριῶν παλαισμάτων
τῶν ὡς ἀληθῶς Ὀλυμπιακῶν ἓν νενικήκασιν, οὗ μεῖζον (5)

 Ναί.
ΣΩ. Ἆρα ἥνπερ ἐγὼ ὑπολαμβάνω τὴν ὠφελίαν; βελ- (5)
τίων τὴν ψυχὴν γίγνεται, εἴπερ δικαίως κολάζεται; —ΠΩΛ.
Εἰκός γε. —ΣΩ. Κακίας ἄρα ψυχῆς ἀπαλλάττεται ὁ δίκην
διδούς; —ΠΩΛ. Ναί. —ΣΩ. Ἆρα οὖν τοῦ μεγίστου ἀπαλ-
(b) λάττεται κακοῦ; ὧδε δὲ σκόπει· ἐν χρημάτων κατασκευῇ
ἀνθρώπου κακίαν ἄλλην τινὰ ἐνορᾷς ἢ πενίαν; —ΠΩΛ. Οὔκ,

 Εἰκός γε. —ΣΩ. Κακίας ἄρα ψυχῆς ἀπαλλάττεται ὁ δίκην

διδούς; —ΠΩΛ. Ναί. —ΣΩ. Ἆρα οὖν τοῦ μεγίστου ἀπαλ-
ἀλλὰ πενίαν. —ΣΩ. Τί δ’ ἐν σώματος κατασκευῇ; κακίαν
ἂν φήσαις ἀσθένειαν εἶναι καὶ νόσον καὶ αἶσχος καὶ τὰ
τοιαῦτα; —ΠΩΛ. Ἔγωγε. —ΣΩ. Οὐκοῦν καὶ ἐν ψυχῇ πονη- (5)

 διδούς; —ΠΩΛ. Ναί. —ΣΩ. Ἆρα οὖν τοῦ μεγίστου ἀπαλ-

344

ρίαν ἡγῇ τινα εἶναι; —ΠΩΛ. Πῶς γὰρ οὔ; —ΣΩ. Ταύτην

 66. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus P. 478 sec. d line 8
 μεγίστου κακοῦ ἀπαλλαγὴ ἦν, πονηρίας ; —ΠΩΛ. Ἦν γάρ. (5)

—ΣΩ. Σωφρονίζει γάρ που καὶ δικαιοτέρους ποιεῖ καὶ ἰα-
τρικὴ γίγνεται πονηρίας ἡ δίκη. —ΠΩΛ. Ναί. —ΣΩ. Εὐδαι-
μονέστατος μὲν ἄρα ὁ μὴ ἔχων κακίαν ἐν ψυχῇ, ἐπειδὴ τοῦτο
(e) μέγιστον τῶν κακῶν ἐφάνη. —ΠΩΛ. Δῆλον δή. —ΣΩ. Δεύ-
τερος δέ που ὁ ἀπαλλαττόμενος. —ΠΩΛ. Ἔοικεν. —ΣΩ. Οὗ-
τος δ’ ἦν ὁ νουθετούμενός τε καὶ ἐπιπληττόμενος καὶ δίκην

 67. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus P. 504 sec. e line 3
 πρὸς τοῦτο ἀεὶ τὸν νοῦν ἔχων, ὅπως ἂν αὐτοῦ τοῖς πολίταις
(e) δικαιοσύνη μὲν ἐν ταῖς ψυχαῖς γίγνηται, ἀδικία δὲ ἀπαλ-
λάττηται, καὶ σωφροσύνη μὲν ἐγγίγνηται, ἀκολασία δὲ
ἀπαλλάττηται, καὶ ἡ ἄλλη ἀρετὴ ἐγγίγνηται, κακία δὲ ἀπίῃ.
συγχωρεῖς ἢ οὔ;
ΚΑΛ. Συγχωρῶ. (5)
ΣΩ. Τί γὰρ ὄφελος, ὦ Καλλίκλεις, σώματί γε κάμνοντι

 μέγα δύναται, σὺ δὲ πλεονεξίαν οἴει δεῖν ἀσκεῖν· γεωμε-

τρίας γὰρ ἀμελεῖς. εἶεν· ἢ ἐξελεγκτέος δὴ οὗτος ὁ λόγος
(b) ἡμῖν ἐστιν, ὡς οὐ δικαιοσύνης καὶ σωφροσύνης κτήσει εὐδαί-
μονες οἱ εὐδαίμονες, κακίας δὲ οἱ ἄθλιοι, ἢ εἰ οὗτος ἀληθής
ἐστιν, σκεπτέον τί τὰ συμβαίνοντα. τὰ πρόσθεν ἐκεῖνα,
ὦ Καλλίκλεις, συμβαίνει πάντα, ἐφ’ οἷς σύ με ἤρου εἰ
σπουδάζων λέγοιμι, λέγοντα ὅτι κατηγορητέον εἴη καὶ αὑτοῦ (5)

 69. Πλάτων. Meno {0059.024} (5-4 B.C.) Stephanus P. 72 sec. a

line 5
345
 ἀπορία εἰπεῖν ἀρετῆς πέρι ὅτι ἐστίν· καθ’ ἑκάστην γὰρ

τῶν πράξεων καὶ τῶν ἡλικιῶν πρὸς ἕκαστον ἔργον ἑκάστῳ
ἡμῶν ἡ ἀρετή ἐστιν, ὡσαύτως δὲ οἶμαι, ὦ Σώκρατες, καὶ ἡ
κακία. (5)
ΣΩ. Πολλῇ γέ τινι εὐτυχίᾳ ἔοικα κεχρῆσθαι, ὦ Μένων,
εἰ μίαν ζητῶν ἀρετὴν σμῆνός τι ἀνηύρηκα ἀρετῶν παρὰ σοὶ
κείμενον. ἀτάρ, ὦ Μένων, κατὰ ταύτην τὴν εἰκόνα τὴν

 70. Πλάτων. Meno {0059.024} (5-4 B.C.) Stephanus P. 78 sec. d

line 7
 τούτῳ τῷ πόρῳ, ὦ Μένων, τὸ δικαίως καὶ ὁσίως, ἢ οὐδέν

σοι διαφέρει, ἀλλὰ κἂν ἀδίκως τις αὐτὰ πορίζηται, ὁμοίως (5)
σὺ αὐτὰ ἀρετὴν καλεῖς; —ΜΕΝ. Οὐ δήπου, ὦ Σώκρατες. —
ΣΩ. Ἀλλὰ κακίαν. —ΜΕΝ. Πάντως δήπου. —ΣΩ. Δεῖ ἄρα,
ὡς ἔοικε, τούτῳ τῷ πόρῳ δικαιοσύνην ἢ σωφροσύνην ἢ
(e) ὁσιότητα προσεῖναι, ἢ ἄλλο τι μόριον ἀρετῆς· εἰ δὲ μή,
οὐκ ἔσται ἀρετή, καίπερ ἐκπορίζουσα τἀγαθά. —ΜΕΝ. Πῶς

 71. Πλάτων. Meno {0059.024} (5-4 B.C.) Stephanus P. 79 sec. a

line 1
 ΜΕΝ. Φαίνεται. —ΣΩ. Οὐδὲν ἄρα μᾶλλον ὁ πόρος τῶν

τοιούτων ἀγαθῶν ἢ ἡ ἀπορία ἀρετὴ ἂν εἴη, ἀλλά, ὡς ἔοικεν,
ὃ μὲν ἂν μετὰ δικαιοσύνης γίγνηται, ἀρετὴ ἔσται, ὃ δ’ 79.(a) ἂν
ἄνευ πάντων τῶν τοιούτων, κακία. —ΜΕΝ. Δοκεῖ μοι
ἀναγκαῖον εἶναι ὡς λέγεις.
ΣΩ. Οὐκοῦν τούτων ἕκαστον ὀλίγον πρότερον μόριον
ἀρετῆς ἔφαμεν εἶναι, τὴν δικαιοσύνην καὶ σωφροσύνην καὶ

 72. Πλάτων. Menexenus {0059.028} (5-4 B.C.) Stephanus P. 244

sec. a line 7
 τῷ πολέμῳ τελευτησάντων ὑπ’ ἀλλήλων μνείαν ἔχειν καὶ

διαλλάττειν αὐτοὺς ᾧ δυνάμεθα, εὐχαῖς καὶ θυσίαις, ἐν τοῖς (5)
τοιοῖσδε, τοῖς κρατοῦσιν αὐτῶν εὐχομένους, ἐπειδὴ καὶ ἡμεῖς
διηλλάγμεθα. οὐ γὰρ κακίᾳ ἀλλήλων ἥψαντο οὐδ’ ἔχθρᾳ
(b) ἀλλὰ δυστυχίᾳ. μάρτυρες δὲ ἡμεῖς αὐτοί ἐσμεν τούτων οἱ
ζῶντες· οἱ αὐτοὶ γὰρ ὄντες ἐκείνοις γένει συγγνώμην ἀλλήλοις
346
ἔχομεν ὧν τ’ ἐποιήσαμεν ὧν τ’ ἐπάθομεν. μετὰ δὲ τοῦτο

 λυσιτελεστέραν φῂς εἶναι; (10)

(c) Πάνυ μὲν οὖν καὶ φημί, ἔφη, καὶ δι’ ἅ, εἴρηκα.
Φέρε δή, τὸ τοιόνδε περὶ αὐτῶν πῶς λέγεις; τὸ μέν που
ἀρετὴν αὐτοῖν καλεῖς, τὸ δὲ κακίαν;
Πῶς γὰρ οὔ;
Οὐκοῦν τὴν μὲν δικαιοσύνην ἀρετήν, τὴν δὲ ἀδικίαν (5)
κακίαν;

 ἀρετὴν αὐτοῖν καλεῖς, τὸ δὲ κακίαν;

Οὐκοῦν τὴν μὲν δικαιοσύνην ἀρετήν, τὴν δὲ ἀδικίαν (5)
κακίαν;
Εἰκός γ’, ἔφη, ὦ ἥδιστε, ἐπειδή γε καὶ λέγω ἀδικίαν μὲν
λυσιτελεῖν, δικαιοσύνην δ’ οὔ.
Ἀλλὰ τί μήν;

 λυσιτελεῖν, δικαιοσύνην δ’ οὔ.

Ἀλλὰ τί μήν;
Τοὐναντίον, ἦ δ’ ὅς. (10)
Ἦ τὴν δικαιοσύνην κακίαν;
Οὔκ, ἀλλὰ πάνυ γενναίαν εὐήθειαν.
(d) Τὴν ἀδικίαν ἄρα κακοήθειαν καλεῖς;
Οὔκ, ἀλλ’ εὐβουλίαν, ἔφη.

 Ἀλλὰ πάνυ οὕτω τίθημι.

Τοῦτο, ἦν δ’ ἐγώ, ἤδη στερεώτερον, ὦ ἑταῖρε, καὶ οὐκέτι (5)
ῥᾴδιον ἔχειν ὅτι τις εἴπῃ. εἰ γὰρ λυσιτελεῖν μὲν τὴν
ἀδικίαν ἐτίθεσο, κακίαν μέντοι ἢ αἰσχρὸν αὐτὸ ὡμολόγεις
εἶναι ὥσπερ ἄλλοι τινές, εἴχομεν ἄν τι λέγειν κατὰ τὰ
347
νομιζόμενα λέγοντες· νῦν δὲ δῆλος εἶ ὅτι φήσεις αὐτὸ καὶ

καλὸν καὶ ἰσχυρὸν εἶναι καὶ τἆλλα αὐτῷ πάντα προσθήσεις (10)

 77. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus P. 350 sec. d line 5
 ἱδρῶτος θαυμαστοῦ ὅσου, ἅτε καὶ θέρους ὄντος—τότε καὶ

εἶδον ἐγώ, πρότερον δὲ οὔπω, Θρασύμαχον ἐρυθριῶντα—
ἐπειδὴ δὲ οὖν διωμολογησάμεθα τὴν δικαιοσύνην ἀρετὴν
εἶναι καὶ σοφίαν, τὴν δὲ ἀδικίαν κακίαν τε καὶ ἀμαθίαν, (5)
Εἶεν, ἦν δ’ ἐγώ, τοῦτο μὲν ἡμῖν οὕτω κείσθω, ἔφαμεν δὲ
δὴ καὶ ἰσχυρὸν εἶναι τὴν ἀδικίαν . ἢ οὐ μέμνησαι, ὦ
Θρασύμαχε;

 Οὕτω.
Ἔχε δή· ἆρ’ ἄν ποτε ὄμματα τὸ αὑτῶν ἔργον καλῶς
(c) ἀπεργάσαιντο μὴ ἔχοντα τὴν αὑτῶν οἰκείαν ἀρετήν, ἀλλ’
ἀντὶ τῆς ἀρετῆς κακίαν;
Καὶ πῶς ἄν; ἔφη· τυφλότητα γὰρ ἴσως λέγεις ἀντὶ τῆς
ὄψεως.
Ἥτις, ἦν δ’ ἐγώ, αὐτῶν ἡ ἀρετή· οὐ γάρ πω τοῦτο (5)

 ὄψεως.
Ἥτις, ἦν δ’ ἐγώ, αὐτῶν ἡ ἀρετή· οὐ γάρ πω τοῦτο (5)
ἐρωτῶ, ἀλλ’ εἰ τῇ οἰκείᾳ μὲν ἀρετῇ τὸ αὑτῶν ἔργον εὖ
ἐργάσεται τὰ ἐργαζόμενα, κακίᾳ δὲ κακῶς.
Ἀληθές, ἔφη, τοῦτό γε λέγεις.
Οὐκοῦν καὶ ὦτα στερόμενα τῆς αὑτῶν ἀρετῆς κακῶς τὸ
αὑτῶν ἔργον ἀπεργάσεται; (10)

 τῇ δὲ ἀγαθῇ πάντα ταῦτα εὖ πράττειν. (5)

Ἀνάγκη.
Οὐκοῦν ἀρετήν γε συνεχωρήσαμεν ψυχῆς εἶναι δικαιο-
σύνην, κακίαν δὲ ἀδικίαν ;
348
Συνεχωρήσαμεν γάρ.
Ἡ μὲν ἄρα δικαία ψυχὴ καὶ ὁ δίκαιος ἀνὴρ εὖ βιώσεται, (10)
κακῶς δὲ ὁ ἄδικος.

 τοῦ προτέρου μετρίως ἀπολαῦσαι, καὶ ἐγώ μοι δοκῶ οὕτω,

πρὶν ὃ τὸ πρῶτον ἐσκοποῦμεν εὑρεῖν, τὸ δίκαιον ὅτι ποτ’
ἐστίν, ἀφέμενος ἐκείνου ὁρμῆσαι ἐπὶ τὸ σκέψασθαι περὶ (5)
αὐτοῦ εἴτε κακία ἐστὶν καὶ ἀμαθία, εἴτε σοφία καὶ ἀρετή, καὶ
ἐμπεσόντος αὖ ὕστερον λόγου, ὅτι λυσιτελέστερον ἡ ἀδικία
τῆς δικαιοσύνης, οὐκ ἀπεσχόμην τὸ μὴ οὐκ ἐπὶ τοῦτο ἐλθεῖν
ἀπ’ ἐκείνου, ὥστε μοι νυνὶ γέγονεν ἐκ τοῦ διαλόγου μηδὲν

 μετὰ σμικρῶν δαπανῶν ὁμοίως δίκαιον ἀδίκῳ βλάψει ἐπα-

γωγαῖς τισιν καὶ καταδέσμοις, τοὺς θεούς, ὥς φασιν, πείθοντές
σφισιν ὑπηρετεῖν. τούτοις δὲ πᾶσιν τοῖς λόγοις μάρτυρας (5)
ποιητὰς ἐπάγονται οἱ μὲν κακίας πέρι, εὐπετείας διδόντες, ὡς

τὴν μὲν κακότητα καὶ ἰλαδὸν ἔστιν ἑλέσθαι (6)
(d) ῥηϊδίως· λείη μὲν ὁδός, μάλα δ’ ἐγγύθι ναίει·
τῆς δ’ ἀρετῆς ἱδρῶτα θεοὶ προπάροιθεν ἔθηκαν

 σιν, ἃς δὴ τελετὰς καλοῦσιν, αἳ τῶν ἐκεῖ κακῶν ἀπολύουσιν

ἡμᾶς, μὴ θύσαντας δὲ δεινὰ περιμένει.
Ταῦτα πάντα, ἔφη, ὦ φίλε Σώκρατες, τοιαῦτα καὶ τοσαῦτα
λεγόμενα ἀρετῆς πέρι καὶ κακίας, ὡς ἄνθρωποι καὶ θεοὶ (5)
περὶ αὐτὰ ἔχουσι τιμῆς, τί οἰόμεθα ἀκουούσας νέων ψυχὰς
ποιεῖν, ὅσοι εὐφυεῖς καὶ ἱκανοὶ ἐπὶ πάντα τὰ λεγόμενα
ὥσπερ ἐπιπτόμενοι συλλογίσασθαι ἐξ αὐτῶν ποῖός τις ἂν


349
 εἴποιμι· ποῖα δὲ ὁποίου βίου μιμήματα, λέγειν οὐκ ἔχω.

(b) Ἀλλὰ ταῦτα μέν, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ μετὰ Δάμωνος βου-
λευσόμεθα, τίνες τε ἀνελευθερίας καὶ ὕβρεως ἢ μανίας καὶ
ἄλλης κακίας πρέπουσαι βάσεις, καὶ τίνας τοῖς ἐναντίοις
λειπτέον ῥυθμούς· οἶμαι δέ με ἀκηκοέναι οὐ σαφῶς ἐνόπλιόν
τέ τινα ὀνομάζοντος αὐτοῦ σύνθετον καὶ δάκτυλον καὶ ἡρῷόν (5)
γε, οὐκ οἶδα ὅπως διακοσμοῦντος καὶ ἴσον ἄνω καὶ κάτω

 καὶ ἀκόλαστον καὶ ἀνελεύθερον καὶ ἄσχημον μήτε ἐν εἰκόσι (5)

ζῴων μήτε ἐν οἰκοδομήμασι μήτε ἐν ἄλλῳ μηδενὶ δημιουρ-
γουμένῳ ἐμποιεῖν, ἢ ὁ μὴ οἷός τε ὢν οὐκ ἐατέος παρ’ ἡμῖν
δημιουργεῖν, ἵνα μὴ ἐν κακίας εἰκόσι τρεφόμενοι ἡμῖν οἱ
(c) φύλακες ὥσπερ ἐν κακῇ βοτάνῃ, πολλὰ ἑκάστης ἡμέρας
κατὰ σμικρὸν ἀπὸ πολλῶν δρεπόμενοί τε καὶ νεμόμενοι, ἕν
τι συνιστάντες λανθάνωσιν κακὸν μέγα ἐν τῇ αὑτῶν ψυχῇ,

 αὐτῷ δουλεύειν, τῷ δ’ οὐ δουλεύειν ἀρχικοῦ γένους ὄντι; (5)

τοιαῦτ’ ἄττα οἶμαι φήσομεν καὶ τὴν τούτων ταραχὴν καὶ
πλάνην εἶναι τήν τε ἀδικίαν καὶ ἀκολασίαν καὶ δειλίαν καὶ
ἀμαθίαν καὶ συλλήβδην πᾶσαν κακίαν.
Αὐτὰ μὲν οὖν ταῦτα, ἔφη.
(c) Οὐκοῦν, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ τὸ ἄδικα πράττειν καὶ τὸ ἀδικεῖν
καὶ αὖ τὸ δίκαια ποιεῖν, ταῦτα πάντα τυγχάνει ὄντα κατά-

 ἄλλο ὑπ’ ἄλλου;

Κομιδῇ, ἔφη.
Ἀρετὴ μὲν ἄρα, ὡς ἔοικεν, ὑγίειά τέ τις ἂν εἴη καὶ
(e) κάλλος καὶ εὐεξία ψυχῆς, κακία δὲ νόσος τε καὶ αἶσχος καὶ
ἀσθένεια.
Ἔστιν οὕτω.
Ἆρ’ οὖν οὐ καὶ τὰ μὲν καλὰ ἐπιτηδεύματα εἰς ἀρετῆς


350
 ἀσθένεια.
Ἔστιν οὕτω.
Ἆρ’ οὖν οὐ καὶ τὰ μὲν καλὰ ἐπιτηδεύματα εἰς ἀρετῆς
κτῆσιν φέρει, τὰ δ’ αἰσχρὰ εἰς κακίας; (5)
Ἀνάγκη.
Τὸ δὴ λοιπὸν ἤδη, ὡς ἔοικεν, ἡμῖν ἐστι σκέψασθαι
445.
(a) πότερον αὖ λυσιτελεῖ δίκαιά τε πράττειν καὶ καλὰ ἐπιτη-

 σιτίων τε καὶ ποτῶν καὶ παντὸς πλούτου καὶ πάσης ἀρχῆς,

τῆς δὲ αὐτοῦ τούτου ᾧ ζῶμεν φύσεως ταραττομένης καὶ
(b) διαφθειρομένης βιωτὸν ἄρα ἔσται, ἐάνπερ τις ποιῇ ὃ ἂν
βουληθῇ ἄλλο πλὴν τοῦτο ὁπόθεν κακίας μὲν καὶ ἀδικίας
ἀπαλλαγήσεται, δικαιοσύνην δὲ καὶ ἀρετὴν κτήσεται, ἐπει-
δήπερ ἐφάνη γε ὄντα ἑκάτερα οἷα ἡμεῖς διεληλύθαμεν.
Γελοῖον γάρ, ἦν δ’ ἐγώ· ἀλλ’ ὅμως ἐπείπερ ἐνταῦθα ἐλη- (5)

 ἔχει οὐ χρὴ ἀποκάμνειν.

Ἥκιστα, νὴ τὸν Δία, ἔφη, πάντων ἀποκμητέον.
(c) Δεῦρό νυν, ἦν δ’ ἐγώ, ἵνα καὶ ἴδῃς ὅσα καὶ εἴδη ἔχει ἡ
κακία, ὡς ἐμοὶ δοκεῖ, ἅ γε δὴ καὶ ἄξια θέας.
Ἕπομαι, ἔφη· μόνον λέγε.
Καὶ μήν, ἦν δ’ ἐγώ, ὥσπερ ἀπὸ σκοπιᾶς μοι φαίνεται,
ἐπειδὴ ἐνταῦθα ἀναβεβήκαμεν τοῦ λόγου, ἓν μὲν εἶναι εἶδος (5)

 Ἕπομαι, ἔφη· μόνον λέγε.

Καὶ μήν, ἦν δ’ ἐγώ, ὥσπερ ἀπὸ σκοπιᾶς μοι φαίνεται,
ἐπειδὴ ἐνταῦθα ἀναβεβήκαμεν τοῦ λόγου, ἓν μὲν εἶναι εἶδος (5)
τῆς ἀρετῆς, ἄπειρα δὲ τῆς κακίας, τέτταρα δ’ ἐν αὐτοῖς ἄττα
ὧν καὶ ἄξιον ἐπιμνησθῆναι.
Πῶς λέγεις; ἔφη.
351
Ὅσοι, ἦν δ’ ἐγώ, πολιτειῶν τρόποι εἰσὶν εἴδη ἔχοντες,

 μάθεια, μνήμη· καὶ σοῦ ἐπιλαβομένου ὅτι πᾶς μὲν ἀναγκ-

(d) ασθήσεται ὁμολογεῖν οἷς λέγομεν, ἐάσας δὲ τοὺς λόγους,
εἰς αὐτοὺς ἀποβλέψας περὶ ὧν ὁ λόγος, φαίη ὁρᾶν αὐτῶν
τοὺς μὲν ἀχρήστους, τοὺς δὲ πολλοὺς κακοὺς πᾶσαν κακίαν,
τῆς διαβολῆς τὴν αἰτίαν ἐπισκοποῦντες ἐπὶ τούτῳ νῦν
γεγόναμεν, τί ποθ’ οἱ πολλοὶ κακοί, καὶ τούτου δὴ ἕνεκα (5)
πάλιν ἀνειλήφαμεν τὴν τῶν ἀληθῶς φιλοσόφων φύσιν καὶ

 (a) καὶ ἄχρηστον αὖ καὶ βλαβερὸν γίγνεται. ἢ οὔπω ἐννενόηκας,

τῶν λεγομένων πονηρῶν μέν, σοφῶν δέ, ὡς δριμὺ μὲν βλέπει
τὸ ψυχάριον καὶ ὀξέως διορᾷ ταῦτα ἐφ’ ἃ τέτραπται, ὡς
οὐ φαύλην ἔχον τὴν ὄψιν, κακίᾳ δ’ ἠναγκασμένον ὑπηρετεῖν,
ὥστε ὅσῳ ἂν ὀξύτερον βλέπῃ, τοσούτῳ πλείω κακὰ ἐργα- (5)
ζόμενον;
Πάνυ μὲν οὖν, ἔφη.

 οἱ πένητες ὑπὸ τῶν πλουσίων, ἀλλὰ πολλάκις ἰσχνὸς ἀνὴρ

πένης, ἡλιωμένος, παραταχθεὶς ἐν μάχῃ πλουσίῳ ἐσκια-
τροφηκότι, πολλὰς ἔχοντι σάρκας ἀλλοτρίας, ἴδῃ ἄσθματός
τε καὶ ἀπορίας μεστόν, ἆρ’ οἴει αὐτὸν οὐχ ἡγεῖσθαι κακίᾳ (5)
τῇ σφετέρᾳ πλουτεῖν τοὺς τοιούτους, καὶ ἄλλον ἄλλῳ παραγ-
γέλλειν, ὅταν ἰδίᾳ συγγίγνωνται, ὅτι “Ἇνδρες ἡμέτεροι·
(e) εἰσὶ γὰρ οὐδέν;”

 (a) Οὐκοῦν καὶ πρὸς τούτοις ἔτι ἀποδώσομεν τῷ ἀνδρὶ καὶ

ἃ τὸ πρότερον εἴπομεν, ὅτι ἀνάγκη καὶ εἶναι καὶ ἔτι μᾶλλον
γίγνεσθαι αὐτῷ ἢ πρότερον διὰ τὴν ἀρχὴν φθονερῷ, ἀπίστῳ,
ἀδίκῳ, ἀφίλῳ, ἀνοσίῳ καὶ πάσης κακίας πανδοκεῖ τε καὶ
τροφεῖ, καὶ ἐξ ἁπάντων τούτων μάλιστα μὲν αὐτῷ δυστυχεῖ (5)
352
εἶναι, ἔπειτα δὲ καὶ τοὺς πλησίον αὑτῷ τοιούτους ἀπεργά-

ζεσθαι.

 πέντε ὄντας κρῖνε, βασιλικόν, τιμοκρατικόν, ὀλιγαρχικόν,

δημοκρατικόν, τυραννικόν.
Ἀλλὰ ῥᾳδία, ἔφη, ἡ κρίσις. καθάπερ γὰρ εἰσῆλθον (5)
ἔγωγε ὥσπερ χοροὺς κρίνω ἀρετῇ καὶ κακίᾳ καὶ εὐδαιμονίᾳ
καὶ τῷ ἐναντίῳ.
Μισθωσώμεθα οὖν κήρυκα, ἦν δ’ ἐγώ, ἢ αὐτὸς ἀνείπω
ὅτι ὁ Ἀρίστωνος ὑὸς τὸν ἄριστόν τε καὶ δικαιότατον εὐδαι-

 Οὐκοῦν, ἦν δ’ ἐγώ, μετὰ τοῦτο ἐπισκεπτέον τήν τε

τραγῳδίαν καὶ τὸν ἡγεμόνα αὐτῆς Ὅμηρον, ἐπειδή τινων
(e) ἀκούομεν ὅτι οὗτοι πάσας μὲν τέχνας ἐπίστανται, πάντα δὲ
τὰ ἀνθρώπεια τὰ πρὸς ἀρετὴν καὶ κακίαν, καὶ τά γε θεῖα·
ἀνάγκη γὰρ τὸν ἀγαθὸν ποιητήν, εἰ μέλλει περὶ ὧν ἂν ποιῇ
καλῶς ποιήσειν, εἰδότα ἄρα ποιεῖν, ἢ μὴ οἷόν τε εἶναι
ποιεῖν. δεῖ δὴ ἐπισκέψασθαι πότερον μιμηταῖς τούτοις (5)

 ἀδικίας, πονηρίας οὔσης ψυχῆς. ἀλλ’ ὧδε ποίει· ὥσπερ (5)

σῶμα ἡ σώματος πονηρία νόσος οὖσα τήκει καὶ διόλλυσι
καὶ ἄγει εἰς τὸ μηδὲ σῶμα εἶναι, καὶ ἃ νυνδὴ ἐλέγομεν
(d) ἅπαντα ὑπὸ τῆς οἰκείας κακίας, τῷ προσκαθῆσθαι καὶ ἐνεῖναι
διαφθειρούσης, εἰς τὸ μὴ εἶναι ἀφικνεῖται—οὐχ οὕτω;
Ναί.
Ἴθι δή, καὶ ψυχὴν κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον σκόπει. ἆρα

 διαφθειρούσης, εἰς τὸ μὴ εἶναι ἀφικνεῖται—οὐχ οὕτω;

Ναί.
Ἴθι δή, καὶ ψυχὴν κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον σκόπει. ἆρα
ἐνοῦσα ἐν αὐτῇ ἀδικία καὶ ἡ ἄλλη κακία τῷ ἐνεῖναι καὶ (5)
353
προσκαθῆσθαι φθείρει αὐτὴν καὶ μαραίνει, ἕως ἂν εἰς θάνατον

ἀγαγοῦσα τοῦ σώματος χωρίσῃ;
Οὐδαμῶς, ἔφη, τοῦτό γε.

 εἴτε σαπρότης εἴτε ἡτισοῦν οὖσα, οὐκ οἰόμεθα δεῖν σῶμα

ἀπόλλυσθαι· ἀλλ’ ἐὰν μὲν ἐμποιῇ ἡ αὐτῶν πονηρία τῶν
σιτίων τῷ σώματι σώματος μοχθηρίαν, φήσομεν αὐτὸ δι’ (5)
ἐκεῖνα ὑπὸ τῆς αὑτοῦ κακίας νόσου οὔσης ἀπολωλέναι· ὑπὸ610.
(a) δὲ σιτίων πονηρίας ἄλλων ὄντων ἄλλο ὂν τὸ σῶμα, ὑπ’
ἀλλοτρίου κακοῦ μὴ ἐμποιήσαντος τὸ ἔμφυτον κακόν, οὐδέποτε
ἀξιώσομεν διαφθείρεσθαι.
 ΚΛ. Πῶς αὖ λέγεις; (5)

ΑΘ. Ὧδε. ἐπειδὴ κατεῖδεν ἡμῶν ὁ βασιλεὺς ἐμψύχους
οὔσας τὰς πράξεις ἁπάσας καὶ πολλὴν μὲν ἀρετὴν ἐν αὐταῖς
οὖσαν, πολλὴν δὲ κακίαν, ἀνώλεθρον δὲ ὂν γενόμενον, ἀλλ’
οὐκ αἰώνιον, ψυχὴν καὶ σῶμα, καθάπερ οἱ κατὰ νόμον ὄντες
(b) θεοί—γένεσις γὰρ οὐκ ἄν ποτε ἦν ζῴων ἀπολομένου τούτοιν
θατέρου—καὶ τὸ μὲν ὠφελεῖν ἀεὶ πεφυκός, ὅσον ἀγαθὸν

 θατέρου—καὶ τὸ μὲν ὠφελεῖν ἀεὶ πεφυκός, ὅσον ἀγαθὸν

ψυχῆς, διενοήθη, τὸ δὲ κακὸν βλάπτειν· ταῦτα πάντα συνιδών,
ἐμηχανήσατο ποῦ κείμενον ἕκαστον τῶν μερῶν νικῶσαν
ἀρετήν, ἡττωμένην δὲ κακίαν, ἐν τῷ παντὶ παρέχοι μάλιστ’ (5)
ἂν καὶ ῥᾷστα καὶ ἄριστα. μεμηχάνηται δὴ πρὸς πᾶν τοῦτο
τὸ ποῖόν τι γιγνόμενον ἀεὶ ποίαν ἕδραν δεῖ μεταλαμβάνον
οἰκίζεσθαι καὶ τίνας ποτὲ τόπους· τῆς δὲ γενέσεως τοῦ

 121. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus P. 904 sec. d line 4
 (d) μεταπεσόντα, εἰς βάθος τά τε κάτω λεγόμενα τῶν τόπων, ὅσα

Ἅιδην τε καὶ τὰ τούτων ἐχόμενα τῶν ὀνομάτων ἐπονομάζοντες
σφόδρα φοβοῦνται καὶ ὀνειροπολοῦσιν ζῶντες διαλυθέντες
τε τῶν σωμάτων. μείζω δὲ δὴ ψυχὴ κακίας ἢ ἀρετῆς
354
ὁπόταν μεταλάβῃ διὰ τὴν αὑτῆς βούλησίν τε καὶ ὁμιλίαν (5)

γενομένην ἰσχυράν, ὁπόταν μὲν ἀρετῇ θείᾳ προσμείξασα
γίγνηται διαφερόντως τοιαύτη, διαφέροντα καὶ μετέβαλεν

 ὅτι δ’ ἂν ὁ θεὸς ἀναιρῇ περί τε τῶν χρημάτων καὶ τοῦ κινή-

σαντος, τοῦτο ἡ πόλις ὑπηρετοῦσα ταῖς μαντείαις δράτω τοῦ
θεοῦ. καὶ ἐὰν μὲν ἐλεύθερος ὁ μηνύσας ᾖ, δόξαν ἀρετῆς (5)
κεκτήσθω, μὴ μηνύσας δέ, κακίας· δοῦλος δ’ ἐὰν ᾖ, μηνύσας
μὲν ἐλεύθερος ὑπὸ τῆς πόλεως ὀρθῶς γίγνοιτ’ ἂν ἀποδι-
δούσης τῷ δεσπότῃ τὴν τιμήν, μὴ μηνύων δὲ θανάτῳ ζη-
(b) μιούσθω. τούτῳ δ’ ἑπόμενον ἑξῆς ἂν γίγνοιτο τὸ περὶ

 123. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus P. 964 sec. c line 3
 τοὺς νομοθέτας, τῶν ἄλλων τοὺς φύλακας, τῷ δεομένῳ

(c) γνῶναί τε καὶ εἰδέναι, ἢ τῷ δεομένῳ κολάζεσθαί τε καὶ ἐπι-
πλῆξαι ἁμαρτάνοντι, πότερον οὐ διδάσκοντα ἣν δύναμιν ἔχει
κακία τε καὶ ἀρετὴ καὶ πάντως δηλοῦντα, διαφέρειν τῶν
ἄλλων, ἀλλ’ ἢ ποιητήν τινα ἐλθόντα εἰς τὴν πόλιν ἢ παιδευτὴν
νέων φάσκοντ’ εἶναι βελτίω φαίνεσθαι τοῦ πᾶσαν ἀρετὴν (5)
νενικηκότος; εἶτα ἐν τῇ τοιαύτῃ πόλει ὅπου μὴ λόγῳ ἔργῳ

 124. Λυσίας. Epitaphius [Sp.] {0540.002} (5-4 B.C.) Sec. 58 line

3
 τῶν πόλεων γίγνεσθαι.

(58) Ἐπέδειξαν δὲ καὶ ἐν ταῖς δυστυχίαις τὴν ἑαυτῶν ἀρε-
τήν. ἀπολομένων γὰρ τῶν νεῶν ἐν Ἑλλησπόντῳ εἴτε ἡγε-
μόνος κακίᾳ εἴτε θεῶν διανοίᾳ, καὶ συμφορᾶς ἐκείνης με-
γίστης γενομένης καὶ ἡμῖν τοῖς δυστυχήσασι καὶ τοῖς ἄλ-
λοις Ἕλλησιν, ἐδήλωσεν οὐ πολλῷ χρόνῳ ὕστερον ὅτι ἡ (5)
(59) τῆς πόλεως δύναμις τῆς Ἑλλάδος ἦν σωτηρία. ἑτέρων

 125. Λυσίας. Epitaphius [Sp.] {0540.002} (5-4 B.C.) Sec. 65 line

2
355
 ἔχειν δεόμενοι τῆς μὲν αὑτῶν ἐλευθερίας καὶ τοῖς βουλο- (5)

μένοις δουλεύειν μετέδοσαν, τῆς δ’ ἐκείνων δουλείας αὐτοὶ
(65) μετέχειν οὐκ ἠξίωσαν. ἔργοις δὲ μεγίστοις καὶ καλλίστοις
ἀπελογήσαντο, ὅτι οὐ κακίᾳ τῇ αὑτῶν οὐδ’ ἀρετῇ τῇ>
τῶν πολεμίων πρότερον ἐδυστύχησεν ἡ πόλις· εἰ γὰρ στα-
σιάσαντες πρὸς ἀλλήλους βίᾳ παρόντων Πελοποννησίων
καὶ τῶν ἄλλων ἐχθρῶν εἰς τὴν αὑτῶν οἷοί τε ἐγένοντο κατ- (5)

 126. Λυσίας. Pro milite [Sp.] {0540.009} (5-4 B.C.) Sec. 20 line 5
 μετρίως [ἂν] ἠγανάκτουν, ἡγούμενος τετάχθαι τοὺς μὲν

ἐχθροὺς κακῶς ποιεῖν, τοὺς δὲ φίλους εὖ· παρ’ ὑμῶν δὲ
τοῦ δικαίου στερηθεὶς πολὺ ἂν μᾶλλον λυπηθείην. δι’
ἔχθραν μὲν γὰρ οὐ δόξω κακῶς πεπονθέναι, διὰ κακίαν (5)
(21) δὲ τῆς πόλεως. λόγῳ μὲν οὖν περὶ τῆς ἀπογραφῆς ἀγω-
νίζομαι, ἔργῳ δὲ περὶ πολιτείας. τυχὼν μὲν γὰρ τῶν δι-
καίων (πιστεύω δὲ τῇ ὑμετέρᾳ γνώμῃ) μείναιμι ἂν ἐν>

 127. Λυσίας. In Theomnestum 1 {0540.010} (5-4 B.C.) Sec. 28

line 7
 τῶν ἐχθρῶν, αἰτίαν δ’ ἔχειν ὑπὸ τῶν παίδων ἀνῃρῆσθαι>;

οὗ ἔτι καὶ νῦν, ὦ ἄνδρες δικασταί, τῆς ἀρετῆς τὰ μνημεῖα (5)
πρὸς τοῖς ὑμετέροις ἀνάκειται, τὰ δὲ τούτου καὶ τοῦ τού-
του πατρὸς τῆς κακίας πρὸς τοῖς τῶν πολεμίων· οὕτω
(29) σύμφυτος αὐτοῖς ἡ δειλία. καὶ μὲν δή, ὦ ἄνδρες δικασταί,
ὅσῳ μείζους εἰσὶ καὶ νεανίαι τὰς ὄψεις, τοσούτῳ μᾶλλον
ὀργῆς ἄξιοί εἰσι. δῆλον γὰρ ὅτι τοῖς μὲν σώμασι δύνανται,

 128. Λυσίας. In Theomnestum 2 [Sp.] {0540.011} (5-4 B.C.) Sec.

10 line 5
 ἂν τούτου ἀνιαρότερον ἀκούσειεν, εἰ τεθνηκὼς ὑπὸ τῶν

ἐχθρῶν αἰτίαν ἔχοι ὑπὸ τῶν τέκνων ἀνῃρῆσθαι; οὗ τῆς
ἀρετῆς τὰ μνημεῖα πρὸς τοῖς ὑμετέροις ἱεροῖς ἀνάκειται,
τῆς δὲ τούτων κακίας πρὸς τοῖς τῶν πολεμίων. (5)
(11) Ἐρεῖ δὲ ὡς ὀργισθεὶς εἴρηκεν. ὑμεῖς δ’ ἐνθυμεῖσθε ὅτι
ὁ νομοθέτης οὐδεμίαν συγγνώμην ὀργῇ δίδωσιν, ἀλλὰ ζη-
μιοῖ τὸν λέγοντα, ἐὰν μὴ ἀποδεικνύῃ ἀληθῆ. ἐγὼ δὲ δὶς

356
 129. Λυσίας. In Eratosthenem {0540.012} (5-4 B.C.) Sec. 67 line

3
 νους φθόνον καὶ τὸ παρ’ ὑμῶν δέος μετέσχε τῶν Ἀριστο-

(67) κράτους ἔργων. βουλόμενος δὲ τῷ ὑμετέρῳ πλήθει δοκεῖν
πιστὸς εἶναι Ἀντιφῶντα καὶ Ἀρχεπτόλεμον φιλτάτους
ὄντας αὑτῷ κατηγορῶν ἀπέκτεινεν, εἰς τοσοῦτον δὲ κα-
κίας ἦλθεν, ὥστε ἅμα μὲν διὰ τὴν πρὸς ἐκείνους πίστιν
ὑμᾶς κατεδουλώσατο, διὰ δὲ τὴν πρὸς ὑμᾶς τοὺς φίλους (5)
(68) ἀπώλεσε. τιμώμενος δὲ καὶ τῶν μεγίστων ἀξιούμενος,
αὐτὸς ἐπαγγειλάμενος σώσειν τὴν πόλιν αὐτὸς ἀπώλεσε,

 130. Λυσίας. In Alcibiadem 1 {0540.014} (5-4 B.C.) Sec. 2 line 4
 (2) των ἐχθρὸν αὐτὸν ἡγεῖσθαι. οὐ γὰρ μικρὰ τὰ ἁμαρτήματα

οὐδὲ συγγνώμης ἄξια, οὐδ’ ἐλπίδα παρέχοντα ὡς ἔσται τοῦ
λοιποῦ βελτίων, ἀλλ’ οὕτω πεπραγμένα καὶ εἰς τοσοῦτον
κακίας ἀφιγμένα, ὥστ’ ἐπ’ ἐκείνοις οἷς οὗτος φιλοτιμεῖται
καὶ> τοὺς ἐχθροὺς αἰσχύνεσθαι. ἐγὼ μέντοι, ὦ ἄνδρες (5)
δικασταί, καὶ πρότερον πρὸς τῶν πατέρων ἡμῖν διαφορᾶς
ὑπαρχούσης, καὶ πάλαι τοῦτον πονηρὸν ἡγούμενος, καὶ

 131. Λυσίας. Ὑπὲρ τῶν Ἀριστοφάνους χρημάτων, πρὸς τὸ δημόσιον

{0540.019} (5-4 B.C.) Sec. 15 line 6
 πάνυ πλουσίων οὐκ ἔδωκεν, ὅτι ἐδόκουν κάκιον γεγονέναι,

ἀλλὰ τὴν μὲν Φιλομήλῳ τῷ Παιανιεῖ, ὃν οἱ πολλοὶ βελτίω
ἡγοῦνται εἶναι ἢ πλουσιώτερον, τὴν δὲ πένητι γεγενημένῳ (5)
οὐ διὰ κακίαν, ἀδελφιδῷ δὲ ὄντι Φαίδρῳ τῷ> Μυρρι-
νουσίῳ, ἐπιδοὺς τετταράκοντα μνᾶς, κᾆτ’ Ἀριστοφάνει τὸ
(16) ἴσον. πρὸς δὲ τούτοις ἐμοὶ πολλὴν ἐξὸν πάνυ προῖκα λα-
βεῖν ἐλάττω συνεβούλευσεν, ὥστε εὖ εἰδέναι ὅτι κηδε-

 132. Λυσίας. In Philonem {0540.031} (5-4 B.C.) Sec. 4 line 3
 καιος εἴη οὗτος διὰ τοῦτο ὠφεληθῆναι, ἀλλὰ μᾶλλον, ὅ τι (5)

(4) ἱκανῶς διδάξαιμι, ἐκ τούτων ἀποδοκιμασθῆναι. ἐνδεῶς μὲν
γὰρ διὰ τὴν ἀπειρίαν πάντων τῶν τούτῳ πεπραγμένων,
ἱκανῶς δὲ διὰ τὴν περὶ αὐτὸν κακίαν εἰρηκὼς ἂν εἴην.
ἀξιῶ δὲ καὶ ὑμῶν οἵτινες δυνατώτεροι ἐμοῦ εἰσι λέγειν,
357
ἀποφῆναι μείζω ὄντα αὐτοῦ τὰ ἁμαρτήματα, καὶ ἐξ ὧν (5)

ἂν ἐγὼ ὑπολίπω, πάλιν αὐτοὺς περὶ ὧν ἴσασι κατηγορῆ-

 133. Λυσίας. Περὶ τοῦ μὴ καταλῦσαι τὴν πάτριον πολιτείαν Ἀθήνησι

{0540.034} (5-4 B.C.) Sec. 11 line 4
 (11) κουμένων ἔσεσθαι. δεινὸν γὰρ ἂν εἴη, ὦ Ἀθηναῖοι, εἰ,

ὅτε μὲν ἐφεύγομεν, ἐμαχόμεθα Λακεδαιμονίοις, ἵνα κατέλ-
θωμεν, κατελθόντες δὲ φευξόμεθα, ἵνα μὴ μαχώμεθα. οὐκ
οὖν αἰσχρὸν εἰ εἰς τοῦτο κακίας ἥξομεν, ὥστε οἱ μὲν πρό-
γονοι καὶ ὑπὲρ τῆς τῶν ἄλλων ἐλευθερίας διεκινδύνευον, (5)
ὑμεῖς δὲ οὐδὲ ὑπὲρ τῆς ὑμετέρας αὐτῶν τολμᾶτε πο-
λεμεῖν; ...

 134.Δημοσθένης. De pace {0014.005} (4 B.C.) Sec. 6 line 1
 θόντος, μετὰ τοῦ προσοφλεῖν αἰσχύνην καὶ παθεῖν οἷα τῶν

ὄντων ἀνθρώπων οὐδένες πώποτε πεπόνθασ’ ὑπὸ τούτων οἷς
ἐβοήθησαν, πάντες ὑμεῖς ἔγνωτε τήν τε τῶν τότε ταῦτα (10)
(6) πεισάντων κακίαν καὶ τὰ βέλτιστ’ εἰρηκότ’ ἐμέ. πάλιν
τοίνυν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, κατιδὼν Νεοπτόλεμον τὸν ὑπο-
κριτὴν τῷ μὲν τῆς τέχνης προσχήματι τυγχάνοντ’ ἀδείας,
κακὰ δ’ ἐργαζόμενον τὰ μέγιστα τὴν πόλιν καὶ τὰ παρ’ ὑμῶν

 135.Δημοσθένης. Φιλιππικά 3. (4 B.C.) Sec. 67 line 2
 αὑτόν· δουλεύουσί γε μαστιγούμενοι καὶ σφαττόμενοι. καλῶς

Ὀλυνθίων ἐφείσατο τῶν τὸν μὲν Λασθένην ἵππαρχον χειρο-
(67) τονησάντων, τὸν δ’ Ἀπολλωνίδην ἐκβαλόντων. μωρία καὶ
κακία τὰ τοιαῦτ’ ἐλπίζειν, καὶ κακῶς βουλευομένους καὶ
μηδὲν ὧν προσήκει ποιεῖν ἐθέλοντας, ἀλλὰ τῶν ὑπὲρ τῶν
ἐχθρῶν λεγόντων ἀκροωμένους, τηλικαύτην ἡγεῖσθαι πόλιν
οἰκεῖν τὸ μέγεθος ὥστε μηδέν>, μηδ’ ἂν ὁτιοῦν ᾖ, δεινὸν (5)

 136. Αριστοτέλης. . Categoriae {0086.006} (4 B.C.) Bekker P. 6b

line 16
 ἢ ἑστάναι ἢ καθῆσθαι αὐτὰ μὲν οὐκ εἰσὶ θέσεις, παρωνύ-

μως δὲ ἀπὸ τῶν εἰρημένων θέσεων λέγεται.
358
Ὑπάρχει δὲ καὶ ἐναντιότης ἐν τοῖς πρός τι, οἷον (15)

ἀρετὴ κακίᾳ ἐναντίον, ἑκάτερον αὐτῶν πρός τι ὄν, καὶ ἐπι-
στήμη ἀγνοίᾳ. οὐ πᾶσι δὲ τοῖς πρός τι ὑπάρχει ἐναντίον·
τῷ γὰρ διπλασίῳ οὐδέν ἐστιν ἐναντίον οὐδὲ τῷ τρι-
πλασίῳ οὐδὲ τῶν τοιούτων οὐδενί. —δοκεῖ δὲ καὶ τὸ μᾶλ-

 137. Αριστοτέλης. . Categoriae {0086.006} (4 B.C.) Bekker P.

14a line 23
 εἶναι ἢ ἐν τοῖς ἐναντίοις γένεσιν, ἢ αὐτὰ γένη εἶναι· λευκὸν (20)

μὲν γὰρ καὶ μέλαν ἐν τῷ αὐτῷ γένει, —χρῶμα γὰρ αὐτῶν
τὸ γένος,— δικαιοσύνη δὲ καὶ ἀδικία ἐν τοῖς ἐναντίοις
γένεσιν, —τοῦ μὲν γὰρ ἀρετή, τοῦ δὲ κακία τὸ γένος,— ἀγα-
θὸν δὲ καὶ κακὸν οὐκ ἔστιν ἐν γένει, ἀλλ’ αὐτὰ τυγχάνει γένη
τινῶν ὄντα. (25)
Πρότερον ἕτερον ἑτέρου λέγεται τετραχῶς· πρῶτον μὲν


line 35
 τῶν αὐτῶν πὼς μὲν γίνεται, πὼς δὲ φθείρεται, καὶ πρὸς ταὐτὰ
ἡ χρῆσις αὐτῆς ὑφ’ ὧν καὶ αὔξεται καὶ φθείρεται, πρὸς
ἃ βέλτιστα διατίθησιν. σημεῖον δ’ ὅτι περὶ ἡδέα καὶ λυ-
πηρὰ καὶ ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ κακία· αἱ γὰρ κολάσεις ἰατρεῖαι (35)
οὖσαι καὶ γινόμεναι διὰ τῶν ἐναντίων, καθάπερ ἐπὶ τῶν
ἄλλων, διὰ τούτων εἰσίν.
ὅτι μὲν τοίνυν ἡ ἠθικὴ ἀρετὴ περὶ ἡδέα καὶ λυπηρά


line 4
 (1222a) ἡδονή. δι’ ἡδονὰς δὲ καὶ λύπας φαύλους εἶναι φαμέν, τῷ

διώκειν καὶ φεύγειν ἢ ὡς μὴ δεῖ ἢ ἃς μὴ δεῖ. διὸ καὶ
διορίζονται πάντες προχείρως ἀπάθειαν καὶ ἠρεμίαν περὶ
ἡδονὰς καὶ λύπας εἶναι τὰς ἀρετάς, τὰς δὲ κακίας ἐκ
τῶν ἐναντίων. (5)
ἐπεὶ δ’ ὑπόκειται ἀρετὴ εἶναι ἡ τοιαύτη ἕξις ἀφ’ ἧς
πρακτικοὶ τῶν βελτίστων καὶ καθ’ ἣν ἄριστα διάκεινται

359

line 9
 πάθη, καὶ αἱ ὑπερβολαὶ καὶ ἐλλείψεις, καὶ τῶν ἐναντίων ἕξεων,

καθ’ ἃς ἔχουσι κατὰ τὸν ὀρθὸν λόγον (τίς δ’ ὁ ὀρθὸς λόγος, καὶ
πρὸς τίνα δεῖ ὅρον ἀποβλέποντας λέγειν τὸ μέσον, ὕστερον ἐπι-
σκεπτέον), φανερὸν ὅτι πᾶσαι αἱ ἠθικαὶ ἀρεταὶ καὶ κακίαι πε-
ρὶ ἡδονῶν καὶ λυπῶν ὑπερβολὰς καὶ ἐλλείψεις εἰσί, καὶ ἡδο- (10)
ναὶ καὶ λῦπαι ἀπὸ τῶν εἰρημένων ἕξεων καὶ παθημάτων γί-
νονται. ἀλλὰ μὴν ἥ γε βελτίστη ἕξις ἡ περὶ ἕκαστα μέση ἐστίν.


line 9
 μή, καὶ ὅτι ἐφ’ αὑτῷ ταῦτ’ ἐστι γίνεσθαι καὶ μή, ὧν γε
κύριός ἐστι τοῦ εἶναι καὶ τοῦ μὴ εἶναι. ὅσα δ’ ἐφ’ αὑτῷ ἐστι
ποιεῖν ἢ μὴ ποιεῖν, αἴτιος τούτων αὐτὸς ἐστίν· καὶ ὅσων αἴτιος,
ἐφ’ αὑτῷ. ἐπεὶ δ’ ἥ τε ἀρετὴ καὶ ἡ κακία καὶ τὰ ἀπ’
αὐτῶν ἔργα τὰ μὲν ἐπαινετὰ τὰ δὲ ψεκτά (ψέγεται γὰρ (10)
καὶ ἐπαινεῖται οὐ διὰ τὰ ἐξ ἀνάγκης ἢ τύχης ἢ φύσεως
ὑπάρχοντα, ἀλλ’ ὅσων αὐτοὶ αἴτιοι ἐσμέν· ὅσων γὰρ ἄλλος


line 14
 καὶ ἐπαινεῖται οὐ διὰ τὰ ἐξ ἀνάγκης ἢ τύχης ἢ φύσεως

ὑπάρχοντα, ἀλλ’ ὅσων αὐτοὶ αἴτιοι ἐσμέν· ὅσων γὰρ ἄλλος
αἴτιος, ἐκεῖνος καὶ τὸν ψόγον καὶ τὸν ἔπαινον ἔχει), δῆλον
ὅτι καὶ ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ κακία περὶ ταῦτ’ ἐστιν ὧν αὐτὸς
αἴτιος καὶ ἀρχὴ πράξεων. ληπτέον ἄρα ποίων αὐτὸς αἴτιος (15)
καὶ ἀρχὴ πράξεων. πάντες μὲν δὴ ὁμολογοῦμεν, ὅσα μὲν
ἑκούσια καὶ κατὰ προαίρεσιν τὴν ἑκάστου, ἐκεῖνον αἴτιον εἶναι,


line 20
 ἑκούσια καὶ κατὰ προαίρεσιν τὴν ἑκάστου, ἐκεῖνον αἴτιον εἶναι,

ὅσα δ’ ἀκούσια, οὐκ αὐτὸν αἴτιον. πάντα δ’ ὅσα προελόμενος,
καὶ ἑκὼν δῆλον ὅτι. δῆλον τοίνυν ὅτι καὶ ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ
κακία τῶν ἑκουσίων ἂν εἴησαν. (20)
360
ληπτέον ἄρα τί τὸ ἑκούσιον καὶ τί τὸ ἀκούσιον, καὶ τί

ἐστιν ἡ προαίρεσις, ἐπειδὴ ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ κακία ὁρίζεται τού-
τοις. πρῶτον σκεπτέον τὸ ἑκούσιον καὶ τὸ ἀκούσιον. τριῶν δὴ


line 22
 καὶ ἑκὼν δῆλον ὅτι. δῆλον τοίνυν ὅτι καὶ ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ
κακία τῶν ἑκουσίων ἂν εἴησαν. (20)
ληπτέον ἄρα τί τὸ ἑκούσιον καὶ τί τὸ ἀκούσιον, καὶ τί
ἐστιν ἡ προαίρεσις, ἐπειδὴ ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ κακία ὁρίζεται τού-
τοις. πρῶτον σκεπτέον τὸ ἑκούσιον καὶ τὸ ἀκούσιον. τριῶν δὴ
τούτων ἕν τι δόξειεν ἂν> εἶναι, ἤτοι κατ’ ὄρεξιν ἢ κατὰ προαί-
ρεσιν ἢ κατὰ διάνοιαν, τὸ μὲν ἑκούσιον κατὰ τούτων τι,


line 2
 οὕτω γὰρ ἔχει ὥστε τῇ ψυχῇ φαίνεσθαι τὸ μὲν ἡδὺ ἀγαθὸν

καὶ τὸ ἥδιον ἄμεινον, καὶ τὸ λυπηρὸν κακὸν καὶ τὸ λυπη- (40)
(1227b) ρότερον χεῖρον. ὥστε καὶ ἐκ τούτων δῆλον ὅτι περὶ ἡδονὰς
καὶ λύπας ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ κακία. περὶ μὲν γὰρ τὰ προαι-

ρετὰ τυγχάνουσιν οὖσαι, ἡ δὲ προαίρεσις περὶ τὸ ἀγαθὸν καὶ
κακὸν καὶ τὰ φαινόμενα, τοιαῦτα δὲ φύσει ἡδονὴ καὶ λύπη.
ἀνάγκη τοίνυν, ἐπειδὴ ἡ ἀρετὴ μὲν ἡ ἠθικὴ αὐτή τε μεσό- (5)


line 6
 ρετὰ τυγχάνουσιν οὖσαι, ἡ δὲ προαίρεσις περὶ τὸ ἀγαθὸν καὶ

κακὸν καὶ τὰ φαινόμενα, τοιαῦτα δὲ φύσει ἡδονὴ καὶ λύπη.
ἀνάγκη τοίνυν, ἐπειδὴ ἡ ἀρετὴ μὲν ἡ ἠθικὴ αὐτή τε μεσό- (5)
της τίς ἐστι καὶ περὶ ἡδονὰς καὶ λύπας πᾶσα, ἡ δὲ κα-
κία ἐν ὑπερβολῇ καὶ ἐλλείψει καὶ περὶ ταὐτὰ τῇ ἀρετῇ,
τὴν ἀρετὴν εἶναι τὴν ἠθικὴν ἕξιν προαιρετικὴν μεσότητος τῆς
πρὸς ἡμᾶς ἐν ἡδέσι καὶ λυπηροῖς, καθ’ ὅσα ποῖός τις λέ-
γεται τὸ ἦθος, ἢ χαίρων ἢ λυπούμενος· ὁ γὰρ φιλόγλυκυς (10)

361

line 4
 (1228a) πράττειν· τοῦ δὲ τὸ τέλος ὀρθὸν εἶναι τῆς προαιρέσεως

[οὗ] ἡ
ἀρετὴ αἰτία. καὶ διὰ τοῦτο ἐκ τῆς προαιρέσεως κρίνομεν
ποῖός τις· τοῦτο δ’ ἐστὶ τὸ τίνος ἕνεκα πράττει, ἀλλ’ οὐ τί
πράττει. ὁμοίως δὲ καὶ ἡ κακία τῶν ἐναντίων ἕνεκα ποιεῖ
τὴν προαίρεσιν. εἰ δή τις, ἐφ’ αὑτῷ ὂν πράττειν μὲν τὰ (5)
καλὰ ἀπρακτεῖν δὲ τὰ αἰσχρά, τοὐναντίον ποιεῖ, δῆλον ὅτι
οὐ σπουδαῖός ἐστιν οὗτος ὁ ἄνθρωπος. ὥστ’ ἀνάγκη τήν τε


line 8
 τὴν προαίρεσιν. εἰ δή τις, ἐφ’ αὑτῷ ὂν πράττειν μὲν τὰ (5)

καλὰ ἀπρακτεῖν δὲ τὰ αἰσχρά, τοὐναντίον ποιεῖ, δῆλον ὅτι
κακίαν ἑκούσιον εἶναι καὶ τὴν ἀρετήν· οὐδεμία γὰρ ἀνάγκη τὰ
μοχθηρὰ πράττειν. διὰ ταῦτα καὶ ψεκτὸν ἡ κακία καὶ ἡ
ἀρετὴ ἐπαινετόν· τὰ γὰρ ἀκούσια αἰσχρὰ καὶ κακὰ οὐ ψέ- (10)
γεται οὐδὲ τὰ ἀγαθὰ ἐπαινεῖται, ἀλλὰ τὰ ἑκούσια. ἔτι πάν-


line 9
 καλὰ ἀπρακτεῖν δὲ τὰ αἰσχρά, τοὐναντίον ποιεῖ, δῆλον ὅτι

κακίαν ἑκούσιον εἶναι καὶ τὴν ἀρετήν· οὐδεμία γὰρ ἀνάγκη τὰ
μοχθηρὰ πράττειν. διὰ ταῦτα καὶ ψεκτὸν ἡ κακία καὶ ἡ
ἀρετὴ ἐπαινετόν· τὰ γὰρ ἀκούσια αἰσχρὰ καὶ κακὰ οὐ ψέ- (10)
γεται οὐδὲ τὰ ἀγαθὰ ἐπαινεῖται, ἀλλὰ τὰ ἑκούσια. ἔτι πάν-
τας ἐπαινοῦμεν καὶ ψέγομεν εἰς τὴν προαίρεσιν βλέποντες


line 24
 νετώτερον δ’ ἡ προαίρεσις. ἔκ τε τῶν κειμένων οὖν συμβαίνει

ταῦτα, καὶ ἔτι ὁμολογεῖται τοῖς φαινομένοις.
ὅτι μὲν οὖν μεσότητές εἰσί τε ἐν ταῖς ἀρεταῖς, καὶ (23)
362
αὗται προαιρετικαί, καὶ αἱ ἐναντίαι κακίαι, καὶ τίνες εἰσὶν

αὗται, καθόλου εἴρηται· καθ’ ἑκάστην δὲ λαμβάνοντες λέγω-
(25)
μεν ἐφεξῆς, καὶ πρῶτον εἴπωμεν περὶ ἀνδρείας. —σχεδὸν δὴ
δοκεῖ πᾶσιν ὅ τ’ ἀνδρεῖος εἶναι περὶ φόβους καὶ ἡ ἀνδρεία


line 25
 χθὲν τῷ σκωπτομένῳ ὄντι ὁποιῳοῦν· μᾶλλον γὰρ δεῖ τῷ ἐν

μεσότητι ὄντι ἀρέσκειν· οὗτος γὰρ κρίνει εὖ.
πᾶσαι δ’ αὗται αἱ μεσότητες ἐπαινεταὶ μέν, οὐκ εἰσὶ δ’ ἀρε-
ταί, οὐδ’ αἱ ἐναντίαι κακίαι· ἄνευ προαιρέσεως γάρ. ταῦτα
δὲ (25)
πάντ’ ἐστὶν ἐν ταῖς τῶν παθημάτων διαιρέσεσιν· ἕκαστον γὰρ
αὐτῶν πάθος τι ἐστίν. διὰ δὲ τὸ φυσικὰ εἶναι εἰς τὰς φυσι-
κὰς συμβάλλεται ἀρετάς· ἔστι γάρ, ὥσπερ λεχθήσεται ἐν τοῖς


line 13
 πασῶν κυρίας τίς; οὐ γὰρ ἔτι ἐπιστήμη γε [ἢ νοῦς]. ἀλλὰ (10)

μὴν οὐδ’ ἀρετή. χρῆται γὰρ αὐτῇ. ἡ γὰρ τοῦ ἄρχοντος
ἀρετὴ τῇ τοῦ ἀρχομένου χρῆται. τίς οὖν ἐστίν; ἢ ὥσπερ λέ-
γεται ἀκρασία κακία τοῦ ἀλόγου τῆς ψυχῆς, καὶ ὡς ἀκό-
λαστος ὁ ἀκρατὴς ἔχων νοῦν; ἀλλ’ εἰ δή, ἂν ἰσχυρὰ ᾖ ἡ
ἐπιθυμία, στρέψει καὶ λογιεῖται τἀναντία ἡ ** σφι **, (15)
δῆλον ὅτι, κἂν ἐν μὲν τούτῳ ἀρετή, ἐν δὲ τῷ λόγῳ ἄγνοια ᾖ,


line 30
 τοῦτο γὰρ ἐπὶ τῶν ἄλλων οὐδεμιᾶς ὁρῶμεν, ὥσπερ τὴν

ἰατρικὴν ἢ γραμματικὴν οὐ> στρέφει ἀκολασία. ἀλλ’ οὖν ὁ
τὴν ἄγνοιαν, ἐὰν ᾖ ἐναντία, διὸ τὸ μὴ ἐνεῖναι τὴν ὑπεροχὴν
ἀλλὰ τὴν ἀρετήν, ὅλως μᾶλλον εἶναι πρὸς τὴν κακίαν (30)
οὕτως ἔχουσαν. καὶ γὰρ ὁ ἄδικος πάντα ἃ> ὁ δίκαιος δύναται,
καὶ ὅλως ἔνεστιν ἐν τῇ δυνάμει ἡ ἀδυναμία. ὥστε δῆλον
ὅτι ἅμα φρόνιμοι καὶ ἀγαθαὶ ἐκεῖναι αἱ ἄλλου ἕξεις, καὶ

363
 154. Αριστοτέλης. . Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P.

1104b line 28
 καὶ ἠρεμίας· οὐκ εὖ δέ, ὅτι ἁπλῶς λέγουσιν, ἀλλ’ οὐχ (25)

ὡς δεῖ καὶ ὡς οὐ δεῖ καὶ ὅτε, καὶ ὅσα ἄλλα προστίθεται.
ὑπόκειται ἄρα ἡ ἀρετὴ εἶναι ἡ τοιαύτη περὶ ἡδονὰς καὶ
λύπας τῶν βελτίστων πρακτική, ἡ δὲ κακία τοὐναντίον.
γένοιτο δ’ ἂν ἡμῖν καὶ ἐκ τούτων φανερὸν ὅτι περὶ τῶν
αὐτῶν. τριῶν γὰρ ὄντων τῶν εἰς τὰς αἱρέσεις καὶ τριῶν (30)
τῶν εἰς τὰς φυγάς, καλοῦ συμφέροντος ἡδέος, καὶ [τριῶν]


1105b line 29
 ἃς πρὸς τὰ πάθη ἔχομεν εὖ ἢ κακῶς, οἷον πρὸς τὸ ὀργι-

σθῆναι, εἰ μὲν σφοδρῶς ἢ ἀνειμένως, κακῶς ἔχομεν, εἰ δὲ
μέσως, εὖ· ὁμοίως δὲ καὶ πρὸς τἆλλα. πάθη μὲν οὖν
οὐκ εἰσὶν οὔθ’ αἱ ἀρεταὶ οὔθ’ αἱ κακίαι, ὅτι οὐ λεγόμεθα
κατὰ τὰ πάθη σπουδαῖοι ἢ φαῦλοι, κατὰ δὲ τὰς ἀρετὰς (30)
καὶ τὰς κακίας λεγόμεθα, καὶ ὅτι κατὰ μὲν τὰ πάθη
οὔτ’ ἐπαινούμεθα οὔτε ψεγόμεθα (οὐ γὰρ ἐπαινεῖται ὁ φο-


1105b line 31
 μέσως, εὖ· ὁμοίως δὲ καὶ πρὸς τἆλλα. πάθη μὲν οὖν

οὐκ εἰσὶν οὔθ’ αἱ ἀρεταὶ οὔθ’ αἱ κακίαι, ὅτι οὐ λεγόμεθα
κατὰ τὰ πάθη σπουδαῖοι ἢ φαῦλοι, κατὰ δὲ τὰς ἀρετὰς (30)
καὶ τὰς κακίας λεγόμεθα, καὶ ὅτι κατὰ μὲν τὰ πάθη
βούμενος οὐδὲ ὁ ὀργιζόμενος, οὐδὲ ψέγεται ὁ ἁπλῶς ὀργι-
(1106a) ζόμενος ἀλλ’ ὁ πῶς), κατὰ δὲ τὰς ἀρετὰς καὶ τὰς κακίας


1106a line 1
 καὶ τὰς κακίας λεγόμεθα, καὶ ὅτι κατὰ μὲν τὰ πάθη

βούμενος οὐδὲ ὁ ὀργιζόμενος, οὐδὲ ψέγεται ὁ ἁπλῶς ὀργι-
(1106a) ζόμενος ἀλλ’ ὁ πῶς), κατὰ δὲ τὰς ἀρετὰς καὶ τὰς κακίας
364
ἐπαινούμεθα ἢ ψεγόμεθα. ἔτι ὀργιζόμεθα μὲν καὶ φοβού-

μεθα ἀπροαιρέτως, αἱ δ’ ἀρεταὶ προαιρέσεις τινὲς ἢ οὐκ
ἄνευ προαιρέσεως. πρὸς δὲ τούτοις κατὰ μὲν τὰ πάθη


1106a line 5
 ἐπαινούμεθα ἢ ψεγόμεθα. ἔτι ὀργιζόμεθα μὲν καὶ φοβού-

μεθα ἀπροαιρέτως, αἱ δ’ ἀρεταὶ προαιρέσεις τινὲς ἢ οὐκ
ἄνευ προαιρέσεως. πρὸς δὲ τούτοις κατὰ μὲν τὰ πάθη
κινεῖσθαι λεγόμεθα, κατὰ δὲ τὰς ἀρετὰς καὶ τὰς κακίας (5)
οὐ κινεῖσθαι ἀλλὰ διακεῖσθαί πως. διὰ ταῦτα δὲ οὐδὲ
δυνάμεις εἰσίν· οὔτε γὰρ ἀγαθοὶ λεγόμεθα τῷ δύνασθαι
πάσχειν ἁπλῶς οὔτε κακοί, οὔτ’ ἐπαινούμεθα οὔτε ψεγό-


1106b line 33
 Πυθαγόρειοι εἴκαζον, τὸ δ’ ἀγαθὸν τοῦ πεπερασμένου), τὸ (30)

δὲ κατορθοῦν μοναχῶς (διὸ καὶ τὸ μὲν ῥᾴδιον τὸ δὲ χα-
λεπόν, ῥᾴδιον μὲν τὸ ἀποτυχεῖν τοῦ σκοποῦ, χαλεπὸν
δὲ τὸ ἐπιτυχεῖν)· καὶ διὰ ταῦτ’ οὖν τῆς μὲν κακίας ἡ
ὑπερβολὴ καὶ ἡ ἔλλειψις, τῆς δ’ ἀρετῆς ἡ μεσότης·
ἐσθλοὶ μὲν γὰρ ἁπλῶς, παντοδαπῶς δὲ κακοί. (35)
Ἔστιν ἄρα ἡ ἀρετὴ ἕξις προαιρετική, ἐν μεσότητι οὖσα


1108a line 7
 πον. ἔστι δὲ καὶ περὶ τὴν ὀργὴν ὑπερβολὴ καὶ ἔλλειψις καὶ
μεσότης, σχεδὸν δὲ ἀνωνύμων ὄντων αὐτῶν τὸν μέσον (5)
πρᾶον λέγοντες τὴν μεσότητα πραότητα καλέσωμεν· τῶν
δ’ ἄκρων ὁ μὲν ὑπερβάλλων ὀργίλος ἔστω, ἡ δὲ κακία ὀρ-
γιλότης, ὁ δ’ ἐλλείπων ἀόργητός τις, ἡ δ’ ἔλλειψις ἀορ-
γησία. εἰσὶ δὲ καὶ ἄλλαι τρεῖς μεσότητες, ἔχουσαι μέν
τινα ὁμοιότητα πρὸς ἀλλήλας, διαφέρουσαι δ’ ἀλλήλων· (10)


1112a line 10
365
 ἡ δὲ δόξα τῷ ὡς ἀληθῶς. καὶ προαιρούμεθα μὲν ἃ μάλιστα

ἴσμεν ἀγαθὰ ὄντα, δοξάζομεν δὲ ἃ οὐ πάνυ ἴσμεν· δοκοῦσι
δὲ οὐχ οἱ αὐτοὶ προαιρεῖσθαί τε ἄριστα καὶ δοξάζειν, ἀλλ’
ἔνιοι δοξάζειν μὲν ἄμεινον, διὰ κακίαν δ’ αἱρεῖσθαι οὐχ ἃ (10)
δεῖ. εἰ δὲ προγίνεται δόξα τῆς προαιρέσεως ἢ παρακολου-
θεῖ, οὐδὲν διαφέρει· οὐ τοῦτο γὰρ σκοποῦμεν, ἀλλ’ εἰ ταὐτόν
ἐστι δόξῃ τινί. τί οὖν ἢ ποῖόν τι ἐστίν, ἐπειδὴ τῶν εἰρημένων


1113b line 7
 προαιρετῶν τῶν πρὸς τὸ τέλος, αἱ περὶ ταῦτα πράξεις

κατὰ προαίρεσιν ἂν εἶεν καὶ ἑκούσιοι. αἱ δὲ τῶν ἀρετῶν (5)
ἐνέργειαι περὶ ταῦτα. ἐφ’ ἡμῖν δὴ καὶ ἡ ἀρετή, ὁμοίως
δὲ καὶ ἡ κακία. ἐν οἷς γὰρ ἐφ’ ἡμῖν τὸ πράττειν, καὶ
τὸ μὴ πράττειν, καὶ ἐν οἷς τὸ μή, καὶ τὸ ναί· ὥστ’ εἰ τὸ
πράττειν καλὸν ὂν ἐφ’ ἡμῖν ἐστί, καὶ τὸ μὴ πράττειν ἐφ’ ἡμῖν
ἔσται αἰσχρὸν ὄν, καὶ εἰ τὸ μὴ πράττειν καλὸν ὂν ἐφ’ ἡμῖν, (10)


1114a line 22
 [καὶ ῥῖψαι]· ἡ γὰρ ἀρχὴ ἐν αὐτῷ. οὕτω δὲ καὶ τῷ ἀδίκῳ

καὶ τῷ ἀκολάστῳ ἐξ ἀρχῆς μὲν ἐξῆν τοιούτοις μὴ γενέσθαι, (20)
διὸ ἑκόντες εἰσίν· γενομένοις δ’ οὐκέτι ἔστι μὴ εἶναι. οὐ μό-
νον δ’ αἱ τῆς ψυχῆς κακίαι ἑκούσιοί εἰσιν, ἀλλ’ ἐνίοις καὶ
αἱ τοῦ σώματος, οἷς καὶ ἐπιτιμῶμεν· τοῖς μὲν γὰρ διὰ
φύσιν αἰσχροῖς οὐδεὶς ἐπιτιμᾷ, τοῖς δὲ δι’ ἀγυμνασίαν καὶ
ἀμέλειαν. ὁμοίως δὲ καὶ περὶ ἀσθένειαν καὶ πήρωσιν· οὐθεὶς (25)


1114b line 13
 τε λαβεῖν μηδὲ μαθεῖν, ἀλλ’ οἷον ἔφυ τοιοῦτον ἕξει, καὶ (10)
τὸ εὖ καὶ τὸ καλῶς τοῦτο πεφυκέναι ἡ τελεία καὶ ἀληθινὴ
ἂν εἴη εὐφυΐα. εἰ δὴ ταῦτ’ ἐστὶν ἀληθῆ, τί μᾶλλον ἡ
ἀρετὴ τῆς κακίας ἔσται ἑκούσιον; ἀμφοῖν γὰρ ὁμοίως, τῷ
ἀγαθῷ καὶ τῷ κακῷ, τὸ τέλος φύσει ἢ ὁπωσδήποτε φαί-
νεται καὶ κεῖται, τὰ δὲ λοιπὰ πρὸς τοῦτο ἀναφέροντες (15)
366
πράττουσιν ὁπωσδήποτε. εἴτε δὴ τὸ τέλος μὴ φύσει ἑκάστῳ


1114b line 19
 πράττουσιν ὁπωσδήποτε. εἴτε δὴ τὸ τέλος μὴ φύσει ἑκάστῳ

φαίνεται οἱονδήποτε, ἀλλά τι καὶ παρ’ αὐτόν ἐστιν, εἴτε
τὸ μὲν τέλος φυσικόν, τῷ δὲ τὰ λοιπὰ πράττειν ἑκουσίως
τὸν σπουδαῖον ἡ ἀρετὴ ἑκούσιόν ἐστιν, οὐθὲν ἧττον καὶ ἡ κα-
κία ἑκούσιον ἂν εἴη· ὁμοίως γὰρ καὶ τῷ κακῷ ὑπάρχει (20)
τὸ δι’ αὐτὸν ἐν ταῖς πράξεσι καὶ εἰ μὴ ἐν τῷ τέλει. εἰ
οὖν, ὥσπερ λέγεται, ἑκούσιοί εἰσιν αἱ ἀρεταί (καὶ γὰρ τῶν
ἕξεων συναίτιοί πως αὐτοί ἐσμεν, καὶ τῷ ποιοί τινες εἶναι


1114b line 24
 τὸ δι’ αὐτὸν ἐν ταῖς πράξεσι καὶ εἰ μὴ ἐν τῷ τέλει. εἰ

οὖν, ὥσπερ λέγεται, ἑκούσιοί εἰσιν αἱ ἀρεταί (καὶ γὰρ τῶν
ἕξεων συναίτιοί πως αὐτοί ἐσμεν, καὶ τῷ ποιοί τινες εἶναι
τὸ τέλος τοιόνδε τιθέμεθα), καὶ αἱ κακίαι ἑκούσιοι ἂν εἶεν·
ὁμοίως γάρ. (25)
Κοινῇ μὲν οὖν περὶ τῶν ἀρετῶν εἴρηται ἡμῖν τό τε
γένος τύπῳ, ὅτι μεσότητές εἰσιν καὶ ὅτι ἕξεις, ὑφ’ ὧν τε


1115a line 18
 γεται δ’ ὑπό τινων ἀνδρεῖος κατὰ μεταφοράν· ἔχει γάρ (15)

τι ὅμοιον τῷ ἀνδρείῳ· ἄφοβος γάρ τις καὶ ὁ ἀνδρεῖος.
πενίαν δ’ ἴσως οὐ δεῖ φοβεῖσθαι οὐδὲ νόσον, οὐδ’ ὅλως ὅσα
μὴ ἀπὸ κακίας μηδὲ δι’ αὑτόν. ἀλλ’ οὐδ’ ὁ περὶ ταῦτα
ἄφοβος ἀνδρεῖος. λέγομεν δὲ καὶ τοῦτον καθ’ ὁμοιότητα·
ἔνιοι γὰρ ἐν τοῖς πολεμικοῖς κινδύνοις δειλοὶ ὄντες ἐλευ- (20)
θέριοί εἰσι καὶ πρὸς χρημάτων ἀποβολὴν εὐθαρσῶς ἔχου-


1119b line 33
367
 ματα σπουδάζουσι, τὴν δ’ ἀσωτίαν ἐπιφέρομεν ἐνίοτε συμ- (30)

πλέκοντες· τοὺς γὰρ ἀκρατεῖς καὶ εἰς ἀκολασίαν δαπανη-
ροὺς ἀσώτους καλοῦμεν. διὸ καὶ φαυλότατοι δοκοῦσιν εἶναι·
πολλὰς γὰρ ἅμα κακίας ἔχουσιν. οὐ δὴ οἰκείως προσαγο-
ρεύονται· βούλεται γὰρ ἄσωτος εἶναι ὁ ἓν κακὸν ἔχων,
(1120a) τὸ φθείρειν τὴν οὐσίαν· ἄσωτος γὰρ ὁ δι’ αὑτὸν
ἀπολλύμε-
νος, δοκεῖ δ’ ἀπώλειά τις αὑτοῦ εἶναι καὶ ἡ τῆς οὐσίας φθορά,


1123a line 32
 μικρῷ τὸ καλὸν ἀπολεῖ, καὶ ὅ τι ἂν ποιῇ μέλλων καὶ

σκοπῶν πῶς ἂν ἐλάχιστον ἀναλώσαι, καὶ ταῦτ’ ὀδυρόμενος, (30)
καὶ πάντ’ οἰόμενος μείζω ποιεῖν ἢ δεῖ. εἰσὶ μὲν οὖν αἱ ἕξεις
αὗται κακίαι, οὐ μὴν ὀνείδη γ’ ἐπιφέρουσι διὰ τὸ μήτε βλα-
βεραὶ τῷ πέλας εἶναι μήτε λίαν ἀσχήμονες.
Ἡ δὲ μεγαλοψυχία περὶ μεγάλα μὲν καὶ ἐκ τοῦ ὀνό-
ματος ἔοικεν εἶναι, περὶ ποῖα δ’ ἐστὶ πρῶτον λάβωμεν· δια- (35)


1130a line 10
 τῇ μοχθηρίᾳ, ἄριστος δ’ οὐχ ὁ πρὸς αὑτὸν τῇ ἀρετῇ ἀλλὰ

πρὸς ἕτερον· τοῦτο γὰρ ἔργον χαλεπόν. αὕτη μὲν οὖν ἡ
δικαιοσύνη οὐ μέρος ἀρετῆς ἀλλ’ ὅλη ἀρετή ἐστιν, οὐδ’ ἡ ἐν-
αντία ἀδικία μέρος κακίας ἀλλ’ ὅλη κακία. τί δὲ διαφέρει (10)
ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ δικαιοσύνη αὕτη, δῆλον ἐκ τῶν εἰρημένων·
ἔστι μὲν γὰρ ἡ αὐτή, τὸ δ’ εἶναι οὐ τὸ αὐτό, ἀλλ’ ᾗ μὲν
πρὸς ἕτερον, δικαιοσύνη, ᾗ δὲ τοιάδε ἕξις ἁπλῶς, ἀρετή.


1130a line 10
 τῇ μοχθηρίᾳ, ἄριστος δ’ οὐχ ὁ πρὸς αὑτὸν τῇ ἀρετῇ ἀλλὰ

πρὸς ἕτερον· τοῦτο γὰρ ἔργον χαλεπόν. αὕτη μὲν οὖν ἡ
δικαιοσύνη οὐ μέρος ἀρετῆς ἀλλ’ ὅλη ἀρετή ἐστιν, οὐδ’ ἡ ἐν-
αντία ἀδικία μέρος κακίας ἀλλ’ ὅλη κακία. τί δὲ διαφέρει (10)
ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ δικαιοσύνη αὕτη, δῆλον ἐκ τῶν εἰρημένων·
ἔστι μὲν γὰρ ἡ αὐτή, τὸ δ’ εἶναι οὐ τὸ αὐτό, ἀλλ’ ᾗ μὲν
368
πρὸς ἕτερον, δικαιοσύνη, ᾗ δὲ τοιάδε ἕξις ἁπλῶς, ἀρετή.


1130b line 20
 νης καὶ περὶ τῆς ἐν μέρει ἀδικίας λεκτέον, καὶ τοῦ δικαίου
καὶ ἀδίκου ὡσαύτως. ἡ μὲν οὖν κατὰ τὴν ὅλην ἀρετὴν
τεταγμένη δικαιοσύνη καὶ ἀδικία, ἣ μὲν τῆς ὅλης ἀρετῆς
οὖσα χρῆσις πρὸς ἄλλον ἣ δὲ τῆς κακίας, ἀφείσθω. καὶ (20)
τὸ δίκαιον δὲ καὶ τὸ ἄδικον τὸ κατὰ ταύτας φανερὸν ὡς
διοριστέον· σχεδὸν γὰρ τὰ πολλὰ τῶν νομίμων τὰ ἀπὸ τῆς
ὅλης ἀρετῆς προσταττόμενά ἐστιν· καθ’ ἑκάστην γὰρ ἀρετὴν


1135b line 18
 ἀλλὰ συνέβη οὐχ οὗ ἕνεκα ᾠήθη, οἷον οὐχ ἵνα τρώσῃ ἀλλ’ (15)
ἵνα κεντήσῃ, ἢ οὐχ ὅν, ἢ οὐχ ᾧ. ὅταν μὲν οὖν παραλόγως
ἡ βλάβη γένηται, ἀτύχημα· ὅταν δὲ μὴ παραλόγως, ἄνευ
δὲ κακίας, ἁμάρτημα (ἁμαρτάνει μὲν γὰρ ὅταν ἡ ἀρχὴ
ἐν αὐτῷ ᾖ τῆς αἰτίας, ἀτυχεῖ δ’ ὅταν ἔξωθεν)· ὅταν δὲ
εἰδὼς μὲν μὴ προβουλεύσας δέ, ἀδίκημα, οἷον ὅσα τε διὰ (20)
θυμὸν καὶ ἄλλα πάθη, ὅσα ἀναγκαῖα ἢ φυσικὰ συμβαίνει


1138a line 32
 καὶ τὸ ἀδικεῖσθαι καὶ τὸ ἀδικεῖν (τὸ μὲν γὰρ ἔλαττον τὸ

δὲ πλέον ἔχειν ἐστὶ τοῦ μέσου καὶ ὥσπερ ὑγιεινὸν μὲν ἐν (30)
ἰατρικῇ, εὐεκτικὸν δὲ ἐν γυμναστικῇ)· ἀλλ’ ὅμως χεῖρον τὸ
ἀδικεῖν· τὸ μὲν γὰρ ἀδικεῖν μετὰ κακίας καὶ ψεκτόν, καὶ
κακίας ἢ τῆς τελείας καὶ ἁπλῶς ἢ ἐγγύς (οὐ γὰρ ἅπαν
τὸ ἑκούσιον μετὰ ἀδικίας), τὸ δ’ ἀδικεῖσθαι ἄνευ κακίας καὶ
ἀδικίας. καθ’ αὑτὸ μὲν οὖν τὸ ἀδικεῖσθαι ἧττον φαῦλον, (35)


1138a line 33
369
 δὲ πλέον ἔχειν ἐστὶ τοῦ μέσου καὶ ὥσπερ ὑγιεινὸν μὲν ἐν (30)
ἰατρικῇ, εὐεκτικὸν δὲ ἐν γυμναστικῇ)· ἀλλ’ ὅμως χεῖρον τὸ
(1138b) κατὰ συμβεβηκὸς δ’ οὐδὲν κωλύει μεῖζον εἶναι κακόν.


1138a line 34
 ἰατρικῇ, εὐεκτικὸν δὲ ἐν γυμναστικῇ)· ἀλλ’ ὅμως χεῖρον τὸ

(1138b) κατὰ συμβεβηκὸς δ’ οὐδὲν κωλύει μεῖζον εἶναι κακόν.
ἀλλ’ οὐδὲν μέλει τῇ τέχνῃ, ἀλλὰ πλευρῖτιν λέγει μείζω


1140b line 19
 πρακτόν. αἱ μὲν γὰρ ἀρχαὶ τῶν πρακτῶν τὸ οὗ ἕνεκα

τὰ πρακτά· τῷ δὲ διεφθαρμένῳ δι’ ἡδονὴν ἢ λύπην εὐθὺς
οὐ φαίνεται ἀρχή, οὐδὲ δεῖν τούτου ἕνεκεν οὐδὲ διὰ τοῦθ’
αἱρεῖσθαι πάντα καὶ πράττειν· ἔστι γὰρ ἡ κακία φθαρτικὴ
ἀρχῆς. ὥστ’ ἀνάγκη τὴν φρόνησιν ἕξιν εἶναι μετὰ λόγου (20)
ἀληθῆ περὶ τὰ ἀνθρώπινα ἀγαθὰ πρακτικήν. ἀλλὰ μὴν
τέχνης μὲν ἔστιν ἀρετή, φρονήσεως δ’ οὐκ ἔστιν· καὶ ἐν μὲν


1145a line 16
 ἔτι ὅμοιον κἂν εἴ τις τὴν πολιτικὴν φαίη ἄρχειν τῶν θεῶν, (10)
ὅτι ἐπιτάττει περὶ πάντα τὰ ἐν τῇ πόλει.
Μετὰ δὲ ταῦτα λεκτέον, ἄλλην ποιησαμένους ἀρχήν, (15)
ὅτι τῶν περὶ τὰ ἤθη φευκτῶν τρία ἐστὶν εἴδη, κακία ἀκρα-
σία θηριότης. τὰ δ’ ἐναντία τοῖς μὲν δυσὶ δῆλα· τὸ μὲν
γὰρ ἀρετὴν τὸ δ’ ἐγκράτειαν καλοῦμεν· πρὸς δὲ τὴν θηριό-
370
τητα μάλιστ’ ἂν ἁρμόττοι λέγειν τὴν ὑπὲρ ἡμᾶς ἀρετήν,


1145a line 25
 ἐῴκει ἀνδρός γε θνητοῦ πάις ἔμμεναι ἀλλὰ θεοῖο.” ὥστ’

εἰ, καθάπερ φασίν, ἐξ ἀνθρώπων γίνονται θεοὶ δι’ ἀρετῆς
ὑπερβολήν, τοιαύτη τις ἂν εἴη δῆλον ὅτι ἡ τῇ θηριώδει
ἀντιτιθεμένη ἕξις· καὶ γὰρ ὥσπερ οὐδὲ θηρίου ἐστὶ κακία (25)
οὐδ’ ἀρετή, οὕτως οὐδὲ θεοῦ, ἀλλ’ ἣ μὲν τιμιώτερον ἀρετῆς, ἣ
δ’ ἕτερόν τι γένος κακίας. ἐπεὶ δὲ σπάνιον καὶ τὸ θεῖον
ἄνδρα εἶναι, καθάπερ οἱ Λάκωνες εἰώθασι προσαγορεύειν,


1145a line 27
 ὑπερβολήν, τοιαύτη τις ἂν εἴη δῆλον ὅτι ἡ τῇ θηριώδει

ἀντιτιθεμένη ἕξις· καὶ γὰρ ὥσπερ οὐδὲ θηρίου ἐστὶ κακία (25)
οὐδ’ ἀρετή, οὕτως οὐδὲ θεοῦ, ἀλλ’ ἣ μὲν τιμιώτερον ἀρετῆς, ἣ
δ’ ἕτερόν τι γένος κακίας. ἐπεὶ δὲ σπάνιον καὶ τὸ θεῖον
ἄνδρα εἶναι, καθάπερ οἱ Λάκωνες εἰώθασι προσαγορεύειν,
οἳ> ὅταν ἀγασθῶσι σφόδρα του, σεῖος ἀνήρ φασιν, οὕτω καὶ
ὁ θηριώδης ἐν τοῖς ἀνθρώποις σπάνιος· μάλιστα δ’ ἐν τοῖς (30)


1145a line 32
 οἳ> ὅταν ἀγασθῶσι σφόδρα του, σεῖος ἀνήρ φασιν, οὕτω καὶ
ὁ θηριώδης ἐν τοῖς ἀνθρώποις σπάνιος· μάλιστα δ’ ἐν τοῖς (30)
βαρβάροις ἐστίν, γίνεται δ’ ἔνια καὶ διὰ νόσους καὶ πηρώ-
σεις· καὶ τοὺς διὰ κακίαν δὲ τῶν ἀνθρώπων ὑπερβάλλον-
τας οὕτως ἐπιδυσφημοῦμεν. ἀλλὰ περὶ μὲν τῆς διαθέσεως
τῆς τοιαύτης ὕστερον ποιητέον τινὰ μνείαν, περὶ δὲ κακίας


1145a line 34
371
 βαρβάροις ἐστίν, γίνεται δ’ ἔνια καὶ διὰ νόσους καὶ πηρώ-

σεις· καὶ τοὺς διὰ κακίαν δὲ τῶν ἀνθρώπων ὑπερβάλλον-
τας οὕτως ἐπιδυσφημοῦμεν. ἀλλὰ περὶ μὲν τῆς διαθέσεως
τῆς τοιαύτης ὕστερον ποιητέον τινὰ μνείαν, περὶ δὲ κακίας
φῆς λεκτέον, καὶ περὶ ἐγκρατείας καὶ καρτερίας· οὔτε γὰρ
(1145b) ὡς περὶ τῶν αὐτῶν ἕξεων τῇ ἀρετῇ καὶ τῇ μοχθηρίᾳ ἑκα-


1148a line 3
 ὁμοιότητα λεγομένους, ὥσπερ ἄνθρωπος ὁ τὰ Ὀλύμπια νικῶν·

(35)
(1148a) ἐκείνῳ γὰρ ὁ κοινὸς λόγος τοῦ ἰδίου μικρὸν διέφερεν,
ἀλλ’ ὅμως ἕτερος ἦν. σημεῖον δέ· ἡ μὲν γὰρ ἀκρασία
ψέγεται οὐχ ὡς ἁμαρτία μόνον ἀλλὰ καὶ ὡς κακία τις
ἢ ἁπλῶς οὖσα ἢ κατά τι μέρος, τούτων δ’ οὐδείς. τῶν δὲ
περὶ τὰς σωματικὰς ἀπολαύσεις, περὶ ἃς λέγομεν τὸν (5)
σώφρονα καὶ ἀκόλαστον, ὁ μὴ τῷ προαιρεῖσθαι τῶν


1148b line 9
 καὶ τῶν ψεκτῶν ἐστίν· δι’ ὁμοιότητα δὲ τοῦ πάθους προσ-

επιτιθέντες τὴν ἀκρασίαν περὶ ἕκαστον λέγουσιν, οἷον κακὸν
ἰατρὸν καὶ κακὸν ὑποκριτήν, ὃν ἁπλῶς οὐκ ἂν εἴποιεν
κακόν. ὥσπερ οὖν οὐδ’ ἐνταῦθα, διὰ τὸ μὴ κακίαν εἶναι
ἑκάστην αὐτῶν ἀλλὰ τῷ ἀνάλογον ὁμοίαν, οὕτω δῆλον ὅτι (10)
κἀκεῖ ὑποληπτέον μόνην ἀκρασίαν καὶ ἐγκράτειαν εἶναι ἥ-
τις ἐστὶ περὶ ταὐτὰ τῇ σωφροσύνῃ καὶ ἀκολασίᾳ, περὶ δὲ


1149a line 1
 εἴπειεν ἀκρατεῖς, ὥσπερ οὐδὲ τὰς γυναῖκας, ὅτι οὐκ ὀπύου-

σιν ἀλλ’ ὀπύονται· ὡσαύτως δὲ καὶ ὅσοι νοσηματωδῶς
ἔχουσι δι’ ἔθος. τὸ μὲν οὖν ἔχειν ἕκαστα τούτων ἔξω τῶν
(1149a) ὅρων ἐστὶ τῆς κακίας, καθάπερ καὶ ἡ θηριότης· τὸν δ’
ἔχοντα κρατεῖν ἢ κρατεῖσθαι οὐχ ἡ ἁπλῆ ἀκρασία ἀλλ’ ἡ
καθ’ ὁμοιότητα, καθάπερ καὶ τὸν περὶ τοὺς θυμοὺς ἔχοντα
372
τοῦτον τὸν τρόπον τοῦ πάθους, ἀκρατῆ δ’ οὐ λεκτέον. πᾶσα


1149b line 20
 Ὅμηρος· “πάρφασις, ἥ τ’ ἔκλεψε νόον πύκα περ φρο-

νέοντος.” ὥστ’ εἴπερ ἀδικωτέρα καὶ αἰσχίων ἡ ἀκρασία
αὕτη τῆς περὶ τὸν θυμόν ἐστι, καὶ ἁπλῶς ἀκρασία καὶ
κακία πως. ἔτι οὐδεὶς ὑβρίζει λυπούμενος, ὁ δ’ ὀργῇ ποιῶν (20)
πᾶς ποιεῖ λυπούμενος, ὁ δ’ ὑβρίζων μεθ’ ἡδονῆς. εἰ οὖν οἷς
ὀργίζεσθαι μάλιστα δίκαιον, ταῦτα ἀδικώτερα, καὶ ἡ ἀκρα-
σία ἡ δι’ ἐπιθυμίαν· οὐ γάρ ἐστιν ἐν θυμῷ ὕβρις. ὡς μὲν


1150a line 1
 ἄλλο πρὸς ἄλλο διαφέρει γένος τῶν ζῴων ὕβρει καὶ σι-
ναμωρίᾳ καὶ τῷ παμφάγον εἶναι· οὐ γὰρ ἔχει προαίρεσιν
οὐδὲ λογισμόν, ἀλλ’ ἐξέστηκε τῆς φύσεως, ὥσπερ οἱ μαι- (35)
(1150a) νόμενοι τῶν ἀνθρώπων. ἔλαττον δὲ θηριότης κακίας,
φοβε-
ρώτερον δέ· οὐ γὰρ διέφθαρται τὸ βέλτιον, ὥσπερ ἐν τῷ
ἀνθρώπῳ, ἀλλ’ οὐκ ἔχει. ὅμοιον οὖν ὥσπερ ἄψυχον συμ-
βάλλειν πρὸς ἔμψυχον, πότερον κάκιον· ἀσινεστέρα γὰρ ἡ


1150b line 35
 ἀλλ’ ὃ μὲν ἀνίατος ὃ δ’ ἰατός· ἔοικε γὰρ ἡ μὲν μοχθη-

ρία τῶν νοσημάτων οἷον ὑδέρῳ καὶ φθίσει, ἡ δ’ ἀκρασία
τοῖς ἐπιληπτικοῖς· ἣ μὲν γὰρ συνεχὴς ἣ δ’ οὐ συνεχὴς
πονηρία. καὶ ὅλως δ’ ἕτερον τὸ γένος ἀκρασίας καὶ κα- (35)
κίας· ἡ μὲν γὰρ κακία λανθάνει, ἡ δ’ ἀκρασία οὐ λανθάνει.
(1151a) αὐτῶν δὲ τούτων βελτίους οἱ ἐκστατικοὶ ἢ οἱ τὸν λόγον
ἔχοντες μέν, μὴ ἐμμένοντες δέ· ὑπ’ ἐλάττονος γὰρ πάθους
ἡττῶνται, καὶ οὐκ ἀπροβούλευτοι ὥσπερ ἅτεροι· ὅμοιος γὰρ


1150b line 36
373
 ρία τῶν νοσημάτων οἷον ὑδέρῳ καὶ φθίσει, ἡ δ’ ἀκρασία

ἔχοντες μέν, μὴ ἐμμένοντες δέ· ὑπ’ ἐλάττονος γὰρ πάθους


1151a line 5
 ἔχοντες μέν, μὴ ἐμμένοντες δέ· ὑπ’ ἐλάττονος γὰρ πάθους

ὁ ἀκρατής ἐστι τοῖς ταχὺ μεθυσκομένοις καὶ ὑπ’ ὀλίγου
οἴνου καὶ ἐλάττονος ἢ ὡς οἱ πολλοί. ὅτι μὲν οὖν κακία ἡ (5)
ἀκρασία οὐκ ἔστι, φανερόν (ἀλλὰ πῇ ἴσως)· τὸ μὲν γὰρ
παρὰ προαίρεσιν τὸ δὲ κατὰ τὴν προαίρεσίν ἐστιν· οὐ μὴν ἀλλ’
ὅμοιόν γε κατὰ τὰς πράξεις, ὥσπερ τὸ Δημοδόκου εἰς Μι-


1152b line 5
 φιλοσοφοῦντος· οὗτος γὰρ τοῦ τέλους ἀρχιτέκτων, πρὸς ὃ βλέ-

ποντες ἕκαστον τὸ μὲν κακὸν τὸ δ’ ἀγαθὸν ἁπλῶς λέγομεν.
ἔτι δὲ καὶ τῶν ἀναγκαίων ἐπισκέψασθαι περὶ αὐτῶν· τήν
τε γὰρ ἀρετὴν καὶ τὴν κακίαν τὴν ἠθικὴν περὶ λύπας καὶ (5)
ἡδονὰς ἔθεμεν, καὶ τὴν εὐδαιμονίαν οἱ πλεῖστοι μεθ’ ἡδονῆς
εἶναί φασιν· διὸ καὶ τὸν μακάριον ὠνομάκασιν ἀπὸ τοῦ χαί-
ρειν. τοῖς μὲν οὖν δοκεῖ οὐδεμία ἡδονὴ εἶναι ἀγαθόν, οὔτε


1158b line 34
 πρώτως τὸ κατ’ ἀξίαν, τὸ δὲ κατὰ ποσὸν δευτέρως, ἐν δὲ

τῇ φιλίᾳ τὸ μὲν κατὰ ποσὸν πρώτως, τὸ δὲ κατ’ ἀξίαν
δευτέρως. δῆλον δ’, ἂν πολὺ διάστημα γένηται ἀρετῆς
ἢ κακίας ἢ εὐπορίας ἤ τινος ἄλλου· οὐ γὰρ ἔτι φίλοι εἰσὶν
ἀλλ’ οὐδ’ ἀξιοῦσιν. ἐμφανέστατον δὲ τοῦτ’ ἐπὶ τῶν θεῶν· (35)
πλεῖστον γὰρ οὗτοι πᾶσι τοῖς ἀγαθοῖς ὑπερέχουσιν. δῆλον δὲ
(1159a) καὶ ἐπὶ τῶν βασιλέων· οὐδὲ γὰρ τούτοις ἀξιοῦσιν εἶναι
374
φίλοι


1160b line 12
 της ὅτι χειρίστη· κάκιστον δὲ τὸ ἐναντίον τῷ βελτίστῳ.

μεταβαίνει δ’ ἐκ βασιλείας εἰς τυραννίδα· φαυλότης γάρ (10)
ἐστι μοναρχίας ἡ τυραννίς, ὁ δὲ μοχθηρὸς βασιλεὺς τύραν-
νος γίνεται. ἐξ ἀριστοκρατίας δὲ εἰς ὀλιγαρχίαν κακίᾳ τῶν
ἀρχόντων, οἳ νέμουσι τὰ τῆς πόλεως παρὰ τὴν ἀξίαν, καὶ
πάντα ἢ τὰ πλεῖστα τῶν ἀγαθῶν ἑαυτοῖς, καὶ τὰς ἀρχὰς
ἀεὶ τοῖς αὐτοῖς, περὶ πλείστου ποιούμενοι τὸ πλουτεῖν· ὀλίγοι
(15)


1170a line 9
 ἐνεργεῖν συνεχῶς, μεθ’ ἑτέρων δὲ καὶ πρὸς ἄλλους ῥᾷον. ἔσται

οὖν ἡ ἐνέργεια συνεχεστέρα, ἡδεῖα οὖσα καθ’ αὑτήν, ὃ δεῖ
περὶ τὸν μακάριον εἶναι· ὁ γὰρ σπουδαῖος, ᾗ σπουδαῖος, ταῖς
κατ’ ἀρετὴν πράξεσι χαίρει, ταῖς δ’ ἀπὸ κακίας δυσχεραί-
νει, καθάπερ ὁ μουσικὸς τοῖς καλοῖς μέλεσιν ἥδεται, ἐπὶ δὲ (10)
τοῖς φαύλοις λυπεῖται. γίνοιτο δ’ ἂν καὶ ἄσκησίς τις τῆς
ἀρετῆς ἐκ τοῦ συζῆν τοῖς ἀγαθοῖς, καθάπερ καὶ Θέογνίς

 195. Αριστοτέλης. . Historia animalium {0086.014} (4 B.C.)

 παραθεῖσαι καταχρίουσιν· ὅταν δ’ ᾖ δυνατός, αὐτὸς διελὼν

τὸ κάλυμμα ἐξέρχεται. Τὰ δὲ γινόμενα θηρία ἐν τοῖς σμή-
νεσι καὶ λυμαινόμενα τὰ κηρία αἱ μὲν χρησταὶ μέλιτται
ἐκκαθαίρουσιν, αἱ δ’ ἕτεραι διὰ κακίαν περιορῶσιν ἀπολλύ-
(626a) μενα τὰ ἔργα αὐτῶν.
Ὅταν δὲ τὰ κηρία ἐξαιρῶσιν οἱ μελιττουργοί, (1)
ἀπολείπουσιν αὐταῖς τροφὴν διὰ χειμῶνος, ἣ ἐὰν μὲν διαρ-

 196. Αριστοτέλης. . Metaphysica {0086.025} (4 B.C.) Bekker P.

1020b line 12
375
 πάθη τῶν κινουμένων οὐσιῶν, οἷον θερμότης καὶ ψυχρότης,

καὶ λευκότης καὶ μελανία, καὶ βαρύτης καὶ κουφότης, καὶ (10)
ὅσα τοιαῦτα, καθ’ ἃ λέγονται καὶ ἀλλοιοῦσθαι τὰ σώματα
μεταβαλλόντων. ἔτι κατ’ ἀρετὴν καὶ κακίαν καὶ ὅλως τὸ
κακὸν καὶ ἀγαθόν. σχεδὸν δὴ κατὰ δύο τρόπους λέγοιτ’ ἂν
τὸ ποιόν, καὶ τούτων ἕνα τὸν κυριώτατον· πρώτη μὲν γὰρ
ποιότης ἡ τῆς οὐσίας διαφορά (ταύτης δέ τι καὶ ἡ ἐν τοῖς (15)


1020b line 19
 ἀριθμοῖς ποιότης μέρος· διαφορὰ γάρ τις οὐσιῶν, ἀλλ’ ἢ οὐ

κινουμένων ἢ οὐχ ᾗ κινούμενα), τὰ δὲ πάθη τῶν κινουμένων ᾗ
κινούμενα, καὶ αἱ τῶν κινήσεων διαφοραί. ἀρετὴ δὲ καὶ
κακία τῶν παθημάτων μέρος τι· διαφορὰς γὰρ δηλοῦσι τῆς
κινήσεως καὶ τῆς ἐνεργείας, καθ’ ἃς ποιοῦσιν ἢ πάσχουσι
κα- (20)
λῶς ἢ φαύλως τὰ ἐν κινήσει ὄντα· τὸ μὲν γὰρ ὡδὶ δυνά-
μενον κινεῖσθαι ἢ ἐνεργεῖν ἀγαθὸν τὸ δ’ ὡδὶ καὶ ἐναντίως


1055b line 20
 των, ἐναντία ταῦτα. φανερὸν δὲ καὶ διὰ τῆς ἐπαγωγῆς.

πᾶσα γὰρ ἐναντίωσις ἔχει στέρησιν θάτερον τῶν ἐναντίων,
ἀλλ’ οὐχ ὁμοίως πάντα· ἀνισότης μὲν γὰρ ἰσότητος ἀνο-
μοιότης δὲ ὁμοιότητος κακία δὲ ἀρετῆς, διαφέρει δὲ ὥσπερ (20)
εἴρηται· τὸ μὲν γὰρ ἐὰν μόνον ᾖ ἐστερημένον, τὸ δ’ ἐὰν ἢ
ποτὲ ἢ ἔν τινι, οἷον ἂν ἐν ἡλικίᾳ τινὶ ἢ τῷ κυρίῳ, ἢ πάντῃ·
διὸ τῶν μὲν ἔστι μεταξύ, καὶ ἔστιν οὔτε ἀγαθὸς ἄνθρωπος οὔτε

 νουμένης ἢ θερμαινομένης ἢ ψυχομένης, οὐ μέντοι τὰ γιγνό-

μενά γε ἀλλοιοῦται, οὐδ’ ἡ γένεσις αὐτῶν ἀλλοίωσίς ἐστιν.
ἀλλὰ μὴν οὐδ’ αἱ ἕξεις οὔθ’ αἱ τοῦ σώματος οὔθ’ αἱ τῆς ψυ-
(10)
χῆς ἀλλοιώσεις. αἱ μὲν γὰρ ἀρεταὶ αἱ δὲ κακίαι τῶν
ἕξεων· οὐκ ἔστι δὲ οὔτε ἡ ἀρετὴ οὔτε ἡ κακία ἀλλοίωσις,
ἀλλ’ ἡ μὲν ἀρετὴ τελείωσίς τις (ὅταν γὰρ λάβῃ τὴν αὑτοῦ
376
ἀρετήν, τότε λέγεται τέλειον ἕκαστον—τότε γὰρ ἔστι μάλιστα

 μενά γε ἀλλοιοῦται, οὐδ’ ἡ γένεσις αὐτῶν ἀλλοίωσίς ἐστιν.

ἀλλὰ μὴν οὐδ’ αἱ ἕξεις οὔθ’ αἱ τοῦ σώματος οὔθ’ αἱ τῆς ψυ-
(10)
χῆς ἀλλοιώσεις. αἱ μὲν γὰρ ἀρεταὶ αἱ δὲ κακίαι τῶν
ἕξεων· οὐκ ἔστι δὲ οὔτε ἡ ἀρετὴ οὔτε ἡ κακία ἀλλοίωσις,
ἀλλ’ ἡ μὲν ἀρετὴ τελείωσίς τις (ὅταν γὰρ λάβῃ τὴν αὑτοῦ
ἀρετήν, τότε λέγεται τέλειον ἕκαστον—τότε γὰρ ἔστι μάλιστα
[τὸ] κατὰ φύσιν—ὥσπερ κύκλος τέλειος, ὅταν μάλιστα ...
Κατακριτής
 Σω. αὗται βροντῶσι κυλινδόμεναι. (375)

Στ. τῷ τρόπῳ, ὦ πάντα σὺ τολμῶν; (375)
Σω. ὅταν ἐμπλησθῶσ’ ὕδατος πολλοῦ κἀναγκασθῶσι
φέρεσθαι κατακριμνάμεναι πλήρεις ὄμβρου δι’ ἀνάγκην, εἶτα
βαρεῖαι εἰς ἀλλήλας ἐμπίπτουσαι ῥήγνυνται καὶ παταγοῦσιν.
Στ. ὁ δ’ ἀναγκάζων ἐστὶ τίς αὐτάς—οὐχ ὁ Ζεύς; —ὥστε
φέρεσθαι;
Σω. ἥκιστ’, ἀλλ’ αἰθέριος δῖνος. (380)

 2. Ξενοφών. . Apologia Socratis {0032.005} (5-4 B.C.) Sec. 7 line

4
 (7) ἡδέως βιοτεύοιμι; ἴσως δέ τοι, φάναι αὐτόν, καὶ ὁ θεὸς δι’

εὐμένειαν προξενεῖ μοι οὐ μόνον τὸ ἐν καιρῷ τῆς ἡλικίας
καταλῦσαι τὸν βίον, ἀλλὰ καὶ τὸ ᾗ ῥᾷστα. ἂν γὰρ νῦν
κατακριθῇ μου, δῆλον ὅτι ἐξέσται μοι τῇ τελευτῇ χρῆσθαι
ἣ ῥᾴστη μὲν ὑπὸ τῶν τούτου ἐπιμεληθέντων κέκριται, ἀπρα- (5)
γμονεστάτη δὲ τοῖς φίλοις, πλεῖστον δὲ πόθον ἐμποιοῦσα τῶν
τελευτώντων. ὅταν γὰρ ἄσχημον μὲν μηδὲν μηδὲ δυσχερὲς

 3. Ξενοφών. . Apologia Socratis {0032.005} (5-4 B.C.) Sec. 24

line 5
377
 ἄνδρες, τοὺς μὲν διδάσκοντας τοὺς μάρτυρας ὡς χρὴ

ἐπιορκοῦντας καταψευδομαρτυρεῖν ἐμοῦ καὶ τοὺς πειθομένους
τούτοις ἀνάγκη ἐστὶ πολλὴν ἑαυτοῖς συνειδέναι ἀσέβειαν καὶ
ἀδικίαν · ἐμοὶ δὲ τί προσήκει νῦν μεῖον φρονεῖν ἢ πρὶν κατα- (5)
κριθῆναι, μηδὲν ἐλεγχθέντι ὡς πεποίηκά τι ὧν ἐγράψαντό
με; οὐδὲ γὰρ ἔγωγε ἀντὶ Διὸς καὶ Ἥρας καὶ τῶν σὺν τούτοις
θεῶν οὔτε θύων τισὶ καινοῖς δαίμοσιν οὔτε ὀμνὺς οὔτε νομίζων
(25) ἄλλους θεοὺς ἀναπέφηνα. τούς γε μὴν νέους πῶς ἂν δια-


Sec. 39 line 9
 δὲ σοῦ λύπην ἐπιστρέψω εἰς χαράν, καὶ ἐπιστρέψας καθίσω σε

εἰς τὴν ἀρχήν σου ἐπὶ τὸν θρόνον τοῦ ἀπατήσαντός σε· ἐκεῖνος
δὲ βληθήσεται εἰς τὸν τόπον τοῦτον, ὅπως ᾖ καθήμενος ἐπάνω
αὐτοῦ. τότε κατακριθήσεται αὐτὸς καὶ οἱ ἀκούσαντες αὐτοῦ,
καὶ πολλὰ λυπηθήσονται καὶ κλαύσουσιν ὁρῶντές σε καθήμενον
(10)
ἐπὶ τοῦ τιμίου αὐτοῦ θρόνου.
(40) Καὶ τότε ἐλάλησεν τῷ ἀρχαγγέλῳ Μιχαήλ· ἄπελθε εἰς

 5.Απολλόδωρος. Bibliotheca (epitomae e codd. Vat. 950 +

Sabbaitico 366) {0548.002} (A.D. 1/2) Ch. 7 sec. 40 line 5
 Ὀδυσσέα ὑπὸ τῶν οἰκείων ὑπὲρ τῶν ἀπολωλότων δικα-

στὴν Νεοπτόλεμον λαβεῖν τὸν βασιλεύοντα τῶν κατὰ τὴν
Ἤπειρον νήσων, τοῦτον δέ, νομίσαντα ἐκποδὼν Ὀδυσσέως
γενομένου Κεφαλληνίαν καθέξειν, κατακρῖναι φυγὴν αὐ- (5)
τοῦ, Ὀδυσσέα δὲ εἰς Αἰτωλίαν πρὸς Θόαντα τὸν Ἀνδραί-
μονος παραγενόμενον τὴν τούτου θυγατέρα γῆμαι, καὶ
καταλιπόντα παῖδα Λεοντοφόνον ἐκ ταύτης γηραιὸν τε-

 6. Αρποκρατίων. Λεξικόν. in decem oratores Atticos {1389.001}

(A.D. 1/2?) beta lemma 2 line 1
 (1) Βαλβῖσιν: Ἀντιφῶν περὶ ὁμονοίας ἀντὶ τοῦ ταῖς ἀρχαῖς.

εἴρηται
δὲ ἀπὸ τῶν δρομέων· ἡ γὰρ ὑπὸ τὴν ὕσπληγγα γινομένη γραμμὴ
διὰ
378
τὸ ἐπὶ ταύτης βεβηκέναι τοὺς δρομέας βαλβὶς καλεῖται.

(2) Βάραθρον: ὄρυγμα εἰς ὃ τοὺς ἐπὶ θανάτῳ κατακρίτους
ἐνέβαλ-
λον. Δημοσθένης δὲ ἐν Φιλιππικοῖς οὐ κυρίως αὐτὸ λέγει, ἀλλ’ ἐκ
μεταφορᾶς, οἷον ἐν τῷ ὀλέθρῳ.
(3) Βάσανος: Ἀντιφῶν. λίθος οὕτω καλεῖται, ᾗ τὸ χρυσίον παρα-

 7. JUSTINUS MARTYR Apol. Apologia secunda {0645.002}

(A.D. 2) Ch. 14 sec. 2 line 6
 ὁποῖα λέγουσιν αἰσχρὰ πράττειν, καταψηφίζεσθαι, καὶ διὰ τὸ

χαίρειν τοιαῦτα πράξασι θεοῖς καὶ ἔτι νῦν ἀπαιτοῦσι παρὰ ἀν-
θρώπων τὰ ὅμοια, ὡς ἐκ τοῦ καὶ ἡμῖν, ὡς τοιαῦτα πράττουσι, (5)
θάνατον ἢ δεσμὰ ἢ ἄλλο τι τοιοῦτον προστιμᾶν ἑαυτοὺς κατα-
κρίνειν, ὡς μὴ δέεσθαι ἄλλων δικαστῶν. 15.(1) [Καὶ τοῦ ἐν τῷ
ἐμῷ ἔθνει, ἀσεβοῦς καὶ πλάνου Σιμωνιανοῦ διδάγματος
κατεφρόνησα.] (2) ἐὰν δὲ ὑμεῖς τοῦτο προ-
γράψητε, ἡμεῖς τοῖς πᾶσι φανερὸν ποιήσαιμεν, ἵνα εἰ δύναιντο

 Ἀφροδίτης ἐπίψογοι, ἁμαρτωλοὶ περὶ γάμους, περιπίπτουσαι διὰ

ταῦτα, περὶ δὲ τὰ θεατρικὰ εὐτυχεῖς· περὶ δὲ πάθη αἴσχιστοι,
μάλιστα δὲ Κρόνου συμμαρτυροῦντος· Ἑρμοῦ δὲ μοιχείας, Διὸς
δὲ πλήθη ἁμαρτιῶν ὡς συγχωρουμένων, ἔτι δὲ κατακρίσεις·
Ἡλίου (5)
δὲ λαθρίδιοι πράξεις, Σελήνης ἐναντιώματα ἀντιπολιτεῖαι· ἐὰν δὲ
ὑπὸ τῶν κακοποιῶν ὁραθῇ, προΐστασθαι ποιεῖ. αἱ δὲ τρίται δʹ
Διὸς φιλογεωργὼν ἐπιεικῶν ἀνακεχωρηκότων οὐκ ἀπαιδεύτων·
εἰσὶ

 μοῦ τετράγωνος ἢ διάμετρος γένηται τῇ Σελήνῃ, ἐναντιόβουλοι

καὶ ἐναντιογνώμονες γίνονται ἔν τε διαβολαῖς καὶ κατηγορίαις ἀπὸ
ὑπερέχοντος γενήσονται. ἐὰν δὲ καὶ κακοποιὸς συμμαρτυρήσῃ ἢ
(30)
συσχηματισθῇ, ἐν ἀσχημοσύναις καὶ κατακρίσεσι ποιήσει. ὁ δὲ
τοῦ Διὸς ἀντικείμενος κατὰ μέρος τῇ Σελήνῃ στέρησιν τέκνων
(62) ποιεῖ καὶ ἐναντιώσεις ὑπερεχόντων. καθόλου δὲ οἱ κακοποιοὶ
379
ἐφορῶντες τὰ φῶτα καὶ τὸν ὡροσκόπον χωρὶς ἀγαθοποιῶν ὀλιγο-

 (108) γὰρ Κρόνος, ἕως γένηται λʹ. ὁ δὲ τῆς μηνοειδοῦς κύριος

σημαίνει
περὶ θανάτου γυναικὸς καὶ περὶ ἀπραξίας ἢ διαρπαγῆς· † του-
τέστιν ἡ δύσις περὶ δεσμῶν καὶ συνοχῶν καὶ ἀποκρύφων πραγ-
μάτων καὶ κατακρίσεως καὶ ἀτιμίας· καὶ ἡ μὲν τῆς Σελήνης τῶν
σχημάτων τάξις οὕτως, τὰ μέντοι συγκρινόμενα τοῖς εʹ θεοῖς
καὶ (5)
Ἡλίῳ † ἐν ἀδέτοις κέντροις.
Συντομωτέρας μὲν οὖν τὰς ἀποδείξεις τῶν αἱρέσεων βουλό-


35
 δ’ ἂν συμβῇ κεῖσθαι τὴν Ἀφροδίτην κακῶς καὶ Ἄρεα κακοδαι-

μονοῦντα καὶ παρ’ αἵρεσιν χρηματίζωσιν ἢ ἐν τῷ δύνοντι ζῳδίῳ
τύχωσιν ἢ καὶ συναιρετιστοῦ οἴκῳ, χεῖρον ἔσονται φθοραὶ καὶ
μοιχεῖαι ἐπικίνδυνοι, ἔσονται δὲ καὶ φθονικαὶ κατακρίσεις·
ὁμοίως (35)
δὲ καὶ διαμετροῦντες ἀλλήλους ποιοῦσι τὰ προγεγραμμένα, ἐπι-
(118) τατικώτερον δὲ εἰς χωρισμοὺς καὶ ἀηδίας καὶ ζηλοτυπίας καὶ
ὀρ-
γὰς καὶ μᾶλλον ἐπιβουλὰς καὶ κινδύνους μεταλαμβάνουσι. διὰ δὲ


13
 Ἑρμείου † σχολὴν τὴν ἄφεσιν ποιοῦσα ἀπὸ Ἡλίου ἢ (10)

Σελήνης ἢ ὡροσκόπου ἢ κλήρου τύχης.
Τόποι δʹ εἰσίν, ἀφ’ ὧν ἡ ἀρχὴ τοῦ ἔτους λαμβάνεται, οἷον

Ἡλίου ἢ Σελήνης ἢ ὡροσκόπου ἢ κλήρου τύχης. ἔστι δὲ ἡ κατά-
κρισις ἥδε· Ἡλίου ἐπικέντρου ὄντος ἀπὸ αὐτοῦ ψηφίζειν δεῖ·
ἐπὶ δὲ νυκτὸς ἀπὸ Σελήνης ὁμοίως ἐπικέντρου μοιρικῶς
οὔσης· (15)
τούτων δὲ ὑστερούντων ἀπὸ τοῦ ὡροσκόπου· ἐὰν δὲ ὁ κλῆρος τῆς
380
τύχης ἐπίκεντρος ὑστερούντων τῶν φώτων, ἀπὸ αὐτοῦ τὴν ἀρχὴν

 13. Ωριγένης. Epistula ad Africanum {2042.045} (A.D. 2-3)

 σθαι τὸν μοχθηρὸν οἰκονόμον, ἄγγελοι ἐπὶ τῶν κολάσεων

τεταγμένοι τινὲς ταῦτα διαθήσουσι· καὶ ὁ μὲν (20)
σχίσει «πεπαλαιωμένον ἡμερῶν κακῶν, κρίναντα κρί-
σεις ἀδίκους, καὶ τοὺς μὲν ἀθώους κατακρίναντα, ἀπο-
λύοντα δὲ τοὺς αἰτίους·» ὁ δὲ πρίσει ὡς «σπέρμα λα-
ναὰν ὑπάρχοντα, καὶ οὐκ Ἰούδα, τὸν ὑπὸ τοῦ κάλλους
ἐξηπατημένον, καὶ ὑπὸ τῆς ἐπιθυμίας διαστραφέντα (25)


{2042.062} (A.D. 2-3) Volume 13 P. 796 line 18
 Καὶ τοῖς κρίμασι τοῦ ἡμαρτηκότος κρίνει τὸν πταί- (15)

σαντα ὁ Θεὸς, εἴπερ ἀληθὲς τὸ, Ὡς κρίνετε, κριθή-
σεσθε· καὶ τὸ, Ἐν ᾧ γὰρ κρίματι κρίνεις τὸν ἕτε-
ρον, σεαυτὸν κατακρίνεις· τὰ γὰρ αὐτὰ πράττεις
ὁ κρίνων.
ΚΕΦ. Ηʹ.
Καὶ ἐγένετο ἐπ’ ἐμὲ χεὶρ Κυρίου. Ἔν τισι δὲ (21)


{2042.062} (A.D. 2-3) Volume 13 P. 820 line 23
 (820) Καὶ ἔδωκα αὐτοῖς προστάγματα οὐ καλά. Τίνα (20)

δὲ ἦν ταῦτα ἢ τὸ ἀποκτεῖνον γράμμα τοῦ νόμου, καὶ
ἡ διαθήκη τοῦ θανάτου ἐν γράμμασιν ἐντετυπωμένη
λιθίνοις, καὶ ἡ διακονία τῆς κατακρίσεως; Ἀμφό-
τερα οὖν διὰ τῆς αὐτῆς προστάσσεται φωνῆς, τό τε
γράμμα καὶ τὸ πνεῦμα· ἀλλὰ τὰ μὲν κατὰ τὸ γράμμα (25)
προστάγματα οὐ δεῖ ποιεῖν· τὰ δὲ κατὰ τὸ πνεῦμα,

 16. Ωριγένης. Scholia in Canticum canticorum {2042.076} (A.D.

2-3) Volume 17 P. 281 line 6
381
 λευμένη γὰρ ἑρμηνεύεται Σουλαμίτις· ἐπίστρεφε

λέγοντες, ὀψόμεθα ἐν σοί· ἑώρων γὰρ αὐτῆς τὸν
σκυλμὸν, οὐκ ἄκαρπον, ἀλλ’ εἰς χρηστὸν τελευτή- (5)
σαντα πέρας, ὅπως τοὺς ἐν τῷ χειμάῤῥῳ κατακρι-
θέντας παραδεδομένους τῷ Σατανᾷ εἰς ὄλεθρον τῆς
σαρκὸς, παρελθόντας τὸ τοῦ χειμάῤῥου ὕδωρ, νικη-
φόρους ἦγε μεθ’ ἑαυτῆς, ἐρχομένη ὡς χοροὶ παρεμ-
βολῶν, τῶν ἐκ πολέμου ἐπανερχομένων, καὶ κατὰ (10)

 17. Ωριγένης. Scholia in Matthaeum {2042.077} (A.D. 2-3)

 (305) ΚΕΦ. ΚΖʹ.
Στίχ. ιαʹ. Καὶ ἐπηρώτησεν αὐτὸν ὁ ἡγεμὼν, λέ- (21n)

γων· Σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων; (22n)
Ὡς ἐπὶ δημοσίῳ ἐγκλήματι κατακριθέντα αὐτὸν (23)
ἐρωτᾷ Πιλάτος λέγων· Σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰου-
δαίων; Ζητεῖ μυκτηρίζων, ἢ ἀμφιβάλλων οὕτως (25)
ἐρωτᾷ. Ὁ δὲ Ἰησοῦς ἠρέμα, ὑπαινιττόμενος τὸ ναὶ,

 18. GREGORIUS THAUMATURGUS Scr. Eccl. In

annuntiationem sanctae virginis Mariae (homiliae 1-2) [Sp.]
{2063.009} (A.D. 3) Volume 10 P. 1156 line 41
 ἀναλαβεῖν, καὶ τέλειον ἀνθρώπινον ἐξ αὐτῆς κατη-

ξίωσεν· ἴνα δι’ ἧς σαρκὸς ἡ ἁμαρτία εἰς τὸν κόσμον
εἰσῆλθεν, καὶ διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος, διὰ τῆς (40)
αὐτῆς σαρκὸς κατακριθῇ ἡ ἁμαρτία ἐν τῇ σαρκὶ,
καὶ νικηθῇ ὁ τῆς ἁμαρτίας πειραστὴς, ἐν τῇ ταφῇ
[ἄλ. ἐν τῆ ἀφῇ] τοῦ ἁγίου σώματος· καὶ ἀρχὴ ἀνα-
στάσεως ἅμα ἀποδεχθῇ, καὶ ζωὴ αἰώνιος ἐν κόσμῳ


 ἁγιασμός, δικαιοσύνη, ἀϊδιότης, ἀφθαρσία, πάντα τὰ ὑψηλὰ

τῶν ὀνομάτων καὶ ὑπεραίροντα· τὸ οὖν τοιοῦτον ἐκ ποίας (25)
διανοίας ἄδοξον εἶναι κατασκευάζουσιν οἱ μὴ φοβούμενοι
382
τὸ χαλεπὸν τῆς κατὰ τοῦ πνεύματος βλασφημίας κατάκριμα;

σαφῶς γὰρ τοῦτο προτείνουσι τὸ μὴ δεῖν αὐτὸ δοξαστὸν
εἶναι πιστεύειν, οὐκ οἶδα τὸ τῇ φύσει ἔνδοξον τίνι λογισμῷ
μὴ ὁμολογεῖν ὅ ἐστι λυσιτελὲς εἶναι κρίνοντες. (30)


 υἱοῦ ἐπὶ τὸν τῶν ὅλων θεὸν διεξέρχεται. εἰ γὰρ δι’ ἀνθρώπου
ἀθετηθέντος ὁ ἀποστείλας ἠθέτηται, καίτοι πόσον τὸ μέσον,
μεταξὺ τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ ἀποστείλαντος, τί χρὴ λέγειν,
ἡλίκην ὑποσημαίνει κατάκρισιν τοῖς κατατολμῶσι τοῦ (5)
πνεύματος; τάχα διὰ τοῦτο ἀσυγχώρητον κρῖμα κατὰ τῆς
τοιαύτης βλασφημίας παρὰ τοῦ νομοθέτου κεκύρωται,
ἐπειδὴ πᾶσα δι’ αὐτοῦ ἡ μακαρία τε καὶ θεία φύσις ἐν τῇ


{2017.047} (A.D. 4) P. 252 line 13
 μαχίας τὸ ἀγαθὸν ἐν ἡμῖν κατορθούσης; Ἀγαθῶν δὲ πάν- (10)

των ἐστὶ τὸ κεφάλαιον τὸ τῷ ἐμῷ βίῳ τὸ ὄνομα τοῦ θεοῦ
ἐνδοξάζεσθαι. Γένοιτο δ’ ἂν ἡμῖν ἐκ τοῦ ἐναντίου γνω-
ριμωτέρα ἡ ἔννοια. Ἤκουσά που τῆς ἁγίας γραφῆς κα-
τακρινούσης ἐκείνους οἳ τῆς κατὰ τοῦ θεοῦ βλασφημίας
αἴτιοι γίνονται. Οὐαὶ γὰρ, φησὶ, δι’ οὓς τὸ ὄνομά μου (15)
βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσιν. Τοῦτο δὲ τοιοῦτόν ἐστιν.
Οἱ μήπω πεπιστευκότες τῷ λόγῳ τῆς ἀληθείας πρὸς τὸν


{2017.053} (A.D. 4) Volume 44 P. 1200 line 4
 (1200) πτωχεῦσαι τῷ πνεύματι, δι’ οὗ περιγίνεται τὸ τῆς

βασιλείας τῶν οὐρανῶν ἐγκρατῆ γενέσθαι; Δύο πλού-
τους παρὰ τῆς Γραφῆς μεμαθήκαμεν· ἕνα σπουδα-
ζόμενον, καὶ ἕνα κατακρινόμενον. Σπουδάζεται μὲν
ὁ τῶν ἀρετῶν πλοῦτος, διαβάλλεται δὲ ὁ ὑλικός τε καὶ (5)
γήϊνος· ὅτι ὁ μὲν τῆς ψυχῆς γίνεται κτῆμα, οὗτος
δὲ πρὸς τὴν τῶν αἰσθητηρίων ἀπάτην ἐπιτηδείως

383

{2017.053} (A.D. 4) Volume 44 P. 1216 line 22
 μακαρισμὸς ὑπετίθετο, ἀνόνητος ἂν ἦν τῷ βίῳ καὶ

ἄχρηστος ἡ εὐλογία· τίς γὰρ ἂν τοῦ τοιούτου καθ- (20)
ίκοιτο σαρκὶ καὶ αἵματι συνεζευγμένος; Νυνὶ δέ φησιν
οὐ τὸν ἐπιθυμήσαντα κατά τινα συντυχίαν εἶναι κατά-
κριτον, ἀλλὰ τὸν ἐκ προνοίας τὸ πάθος ἐπισπασά-
μενον. Τὸ μὲν γὰρ ἐγγενέσθαι ποτὲ τοιαύτην ὁρμὴν,
ἡ συγκεκραμένη τῇ φύσει πολλάκις ἀσθένεια καὶ (25)
παρὰ γνώμην παρασκευάζει· τὸ δὲ μὴ χειμάῤῥου

 24. Γρηγόριος Νύσσης. De sancto Theodoro {2017.065} (A.D. 4)

 καὶ μηδένα εὑρεῖν πλὴν τοῦ μάρτυρος ἡσυχάζοντος,

καὶ τῶν ἄλλων δεσμωτῶν καθευδόντων. Ἐπειδὴ δὲ
πολλῶν γινομένων ἤκμαζε πρὸς τὴν ὁμολογίαν καὶ (30)
τὴν εὐσέβειαν, ἦλθεν ἐπ’ αὐτὸν ἡ κατακρίνουσα ψῆ-
φος, καὶ πυρὶ τελειωθῆναι κελευσθεὶς, αὐτὸς μὲν
ἀπῆλθε τὴν καλὴν καὶ μακαρίαν πρὸς Θεὸν πορείαν·
ἡμῖν δὲ τὴν μνήμην τοῦ ἀγῶνος διδασκάλιον κατέλι-


line 41
 νεᾶς ταύτης καὶ εἰς τὸν αἰῶνα. Τοιαύτη γὰρ ἡ

προτέρα γενεὰ, περὶ ἧς ἔφη καὶ ὁ Σωτήρ· Ἄνδρες
Νινευῗται ἀναστήσονται ἐν τῇ κρίσει μετὰ τῆς (40)
γενεᾶς ταύτης, καὶ κατακρινοῦσιν αὐτήν· καὶ
βασίλισσα Νότου, καὶ τὰ ἑξῆς· καὶ πάλιν οὕτως·
Ἔσται τῇ γενεᾷ τῇ πονηρᾷ ταύτῃ. Οὐκ ἀδίκως δὲ
ταύτης κατηγορῶ, φησὶν ὁ Προφήτης· ἀλλ’ ὅτι μη-


line 14
 ἐποιήσαντο καὶ σκέψιν, ὅπως αὐτὸν ἀπολέσωσιν· ἐν

ᾧ οἱ μὲν θάνατον αὐτοῦ κατεψηφίσαντο· ἕτεροι δὲ
ἀντέλεγον, ὡς ὁ Νικόδημος λέγων· Μὴ ὁ νόμος
384
ἡμῶν κατακρίνει τὸν ἄνθρωπον, εἰ μή τι ἀκούσῃ

παρ’ αὐτοῦ; Ταῦτ’ οὖν προφητικῶς τὸ Πνεῦμα τὸ (15)
ἅγιον ἀποθεσπίζει διὰ τῶν προκειμένων λέγον· Ὅτι
εἶδον ἀνομίαν καὶ ἀντιλογίαν ἐν τῇ πόλει ἡμέρας


line 54
 δὼς εἴποι ἂν τῷ Κυρίῳ καὶ τὸ, «Ἐν δικαιοσύνῃ σου

ῥῦσαί με καὶ ἐξέλου με.» Πολλῇ γὰρ πεποιθήσει
τεθάῤῥηκεν, ὅτι, κατὰ τὸ δικαιότατον κρίνας ὁ Θεὸς,
εὑρήσει αὐτὸν οὐ κατακρίσεως, οὐδὲ ἀποβολῆς ἄξιον,
ἀλλὰ βοηθείας καὶ ἀντιλήψεως· διό φησιν· «Ἐν τῇ (55)
δικαιοσύνῃ σου ῥῦσαί με καὶ ἐξέλου με.» Συνειδήσει
(776) δὲ κεκαθαρμένῃ τὰς ἱκετηρίους φωνὰς πρὸς τὸν Θεὸν


line 30
 κὴν ἐμφέρεται γραφήν· ἔνθεν καὶ τὰ τῆς ἑρμηνείας

αὐτοῖς ἐναλλάττει. Καὶ ὁ Σωτὴρ δὲ τούτου μέμνηται
τοῦ ὀνόματος λέγων· «Βασίλισσα Σαβὰ ἀναστήσεται
ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως, καὶ κατακρινεῖ τὴν γενεὰν ταύτην, (30)
ὅτι ἦλθεν ἐκ τῶν περάτων τῆς γῆς ἀκοῦσαι τὴν σο-
φίαν Σολομῶντος·» σαφῶς παριστὰς ὡς ἐν τοῖς πέρασι
τῆς γῆς τὸ Σαβὰ ἔθνος τυγχάνει. Ἱστορεῖ δὲ καὶ ἡ


1245 line 34
 καταλάλου, μηδὲ τὴν γλῶσσάν σου τῇ ἀκοῇ τοῦ φιλο-

ψόγου, ἡδέως λαλῶν ἢ ἀκούων κατὰ τοῦ πέλας, ἵνα
μὴ ἐκπέσῃς τῆς ἀγάπης, καὶ ἀλλότριος εὑρεθῇς τῆς
αἰωνίου ζωῆς. Διαφέρει δὲ τὸ κατακρῖναι, τὸ ἐξουδε-
νῶσαι, καὶ τὸ καταλαλῆσαι. Καταλαλῆσαι γάρ ἐστι (35)
τὸ εἰπεῖν κατά τινος, οἷον, ὅτι Ἐψεύσατο ὁ δεῖνα,
ἢ, ὠργίσθη, ἢ ἐπόρνευσεν, ἤ τι τοιοῦτον· ἐλάλησε

385

1245 line 38
 νῶσαι, καὶ τὸ καταλαλῆσαι. Καταλαλῆσαι γάρ ἐστι (35)

τὸ εἰπεῖν κατά τινος, οἷον, ὅτι Ἐψεύσατο ὁ δεῖνα,
ἢ, ὠργίσθη, ἢ ἐπόρνευσεν, ἤ τι τοιοῦτον· ἐλάλησε
γὰρ ἐμπαθῶς τὸ ἁμάρτημα τοῦ ἀδελφοῦ. Κατακρῖναι
δέ ἐστι τὸ εἰπεῖν, ὅτι Ὁ δεῖνα ψεύστης ἐστὶ, πόρνος,
ὀργίλος· ἰδοὺ γὰρ κατέκρινεν αὐτὴν τὴν διάθεσιν τῆς (40)
ψυχῆς αὐτοῦ, καὶ ἀπεφήνατο καθ’ ὅλου τοῦ βίου αὐ-


1245 line 45
 τοῦ λέγων, ὅτι τοιόσδε ἐστίν· ἄλλο γάρ ἐστι τὸ εἰ-

πεῖν, Ὠργίσθη, καὶ ἄλλο τὸ, Ὀργίλος ἐστίν. Ἐξου-
δενῶσαι δέ ἐστι τὸ οἱονεὶ βδελύσσεσθαι τὸν πλησίον,
καὶ σικχαίνεσθαι ὡς ἀηδῆ τινα· ὃ καὶ τοῦ κατακρῖναι (45)
ὀλεθριώτερον.
Οὐ κατῴκει ἐν μέσῳ τῆς οἰκίας μου ποιῶν (49)
ὑπερηφανίαν. Ἄνω μὲν περὶ φίλου ὑπερηφάνου (50)


line 2
 νοντας; Καὶ φαμέν· Τούτους μὲν κρίνει ἀπὸ τοῦ φυ- (55)
σικοῦ νόμου καὶ τοῦ ἐν ἡμῖν, τοὺς δὲ Ἰσραηλίτας
(69) καὶ ἀπὸ τούτου καὶ ἀπὸ τοῦ γραπτοῦ, ὥστε ἡ
πολλὴ εὐεργεσία πλείονος αὐτοῖς κατακρίσεως ὑπό-
θεσις γίνεται ῥερᾳθυμηκόσι· διὰ τοῦτο καὶ αὐτὸς
οὐκ εἶπεν, ὅτι οὐκ ἐποίησε παντὶ ἔθνει, ἀλλ’ οὕτως
οὐκ ἐποίησε· τουτέστιν οὐ πλάκας ἔπεμψεν, οὐ γράμ- (5)

 41.Ευσέβιος. Fragmenta in Lucam {2018.037} (A.D. 4) Volume

24 P. 585 line 48
 προλαβὼν ὁ Θεὸς ὥσπερ τὸν Λὼτ προεξήγαγε τῆς (45)

Σοδόμων καταστροφῆς. Τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ πρὸ
τῆς συντελείας, πρὶν ἐπελθεῖν τὴν κατὰ τῶν ἀσεβῶν
ὀργὴν, ἵνα μὴ σὺν τῷ κόσμῳ κατακριθῶσιν οἱ δίκαιοι,
386
χωρισμὸς ἔσται τῶν θεοφιλῶν ψυχῶν, ἀγγέλων αὐτὰς

διαχωριζόντων καὶ παραληψομένων· ὥστε ἐν μιᾷ στρω- (50)
μνῇ δυοῖν κατακειμένων ἕνα μὲν τὸν τοῦ Θεοῦ ἄξιον


{2021.013} (A.D. 4) Volume 43 P. 440 line 21
 φωναὶ, καὶ θόρυβοι κατὰ τοῦ Χριστοῦ, ὦ παρά-

νομοι; ποῦ οἱ δῆμοι, καὶ ἐνστάσεις, καὶ τάξεις, καὶ
τὰ ὅπλα, καὶ δόρατα; ποῦ οἱ βασιλεῖς καὶ ἱερεῖς καὶ (20)
κριταὶ οἱ κατάκριτοι; ποῦ αἱ λαμπάδες καὶ μάχαι-
ραι καὶ οἱ θρύλλοι οἱ ἄτακτοι; ποῦ οἱ λαοὶ, καὶ
τὸ φρύαγμα, καὶ ἡ κουστωδία ἡ ἄσεμνος; ἀληθῶς
ὄντως, ἐπεὶ καὶ ὄντως ἀληθῶς λαοὶ ἐμελέτησαν κενὰ


{2021.013} (A.D. 4) Volume 43 P. 444 line 48
 ἤκουσε πώποτε; Ἄνθρωπος ἀνθρώπῳ τὸν ποιητὴν (45)

τῶν ἀνθρώπων χαρίζεται· ἄνομος τῶν ἀνόμων τὸν
ὅρον καὶ τοῦ νόμου ὑπισχνεῖται χαρίζεσθαι· κρι-
τὴς ἄκριτος ὡς κατάκριτον τὸν κριτὴν τῶν κριτῶν
εἰς ταφὴν ἀφίησιν.
Ὀψίας γενομένης, φησὶν, ἦλθεν ἄνθρωπος (50)
πλούσιος τοὔνομα Ἰωσήφ. Ὄντως πλούσιος, πᾶσαν


{2021.013} (A.D. 4) Volume 43 P. 445 line 33
 Ἀλλὰ τί; αἴτησίν τινα οἰκτρὰν, καὶ τοῖς πᾶσι (30)

μικράν. Ὦ κριτὰ, αἰτούμενος παρὰ σοῦ ἐλήλυθα αἴ-
τησιν πάνυ μικράν. Καὶ οὕτως· Δός μοι νεκρὸν πρὸς
ταφήν· τὸ σῶμα ἐκείνου τοῦ παρὰ σοῦ κατακριθέντος
Ἰησοῦ τοῦ Ναζαρινοῦ, Ἰησοῦ τοῦ πτωχοῦ, Ἰη-
σοῦ τοῦ ἀοίκου, Ἰησοῦ τοῦ κρεμαμένου, τοῦ γυμνοῦ, (35)
τοῦ εὐτελοῦς, Ἰησοῦ τοῦ τέκτονος υἱοῦ, Ἰησοῦ τοῦ


{2021.013} (A.D. 4) Volume 43 P. 448 line 17
387
 θέντος, ὑπὸ μαθητοῦ προδοθέντος, ὑπὸ ἀδελφῶν διω-

χθέντος, καὶ ὑπὸ δούλου ῥαπισθέντος. Ὑπὲρ νε- (15)
κροῦ πρεσβεύω, τοῦ ὑπὸ τῶν ὑπ’ αὐτοῦ ἐκ δουλείας
ἐλευθερωθέντων κατακριθέντος, τοῦ ὑπ’ αὐτοῦ ὄξος
ποτισθέντος, τοῦ ὑπὸ τῶν ἰαθέντων ὑπ’ αὐτοῦ τραυ-
ματισθέντος, τοῦ ὑπὸ τῶν μαθητῶν καταλειφθέντος,
καὶ αὐτῆς τῆς μητρὸς ἀποστερηθέντος. Ὑπὲρ νε- (20)

 46.Επιφάνιος. Homilia in Christi resurrectionem (inc. Ὁ τῆς

δικαιοσύνης) [Sp.] {2021.014} (A.D. 4) Volume 43 P. 473 line 42
 ὁδοιπορίας, παῦσον τοῦ λαοῦ σου τοὺς κόπους καὶ

ταλαιπωρίας· ὁ ἐν σταυρῷ βοήσας· Διψῶ, δρόσισον (40)
ψυχὰς δεινῶς διψώσας καὶ πεινώσας· ὁ μετὰ ἀνόμων
ὑπὸ ἀνόμων κατακριθεὶς, ῥῦσαι καὶ ἡμᾶς ἐκ τῆς τῶν
ἀνόμων βουλῆς· ὁ γυμνωθεὶς ὡς κακοῦργος ὑπὸ ἀνό-
μων, αὐτὸς ἐκεῖνος, Δέσποτα, ὑπὸ παρανόμων δεσμευ-
θεὶς, λῦσον τοὺς ἐν δεσμοῖς πεπεδημένους· ὁ τὴν (45)

 47. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Apologetica (orat. 2) {2022.016}

 ρων καὶ οὐ πάντη κακῶν τὸ πάθος, οἳ κἂν τῆς ἀληθείας (35)

(449) διαμαρτάνωσιν, ἀλλὰ τῷ γε δι’ εὐλάβειαν τοῦτο
πάσχειν, καὶ ζῆλον μὲν ἔχειν, ἀλλ’ οὐ κατ’ ἐπίγνωσιν,
τυχὸν ἔσονται τῶν οὐ σφόδρα κατακρινομένων,
οὐδὲ πολλὰς δερομένων, ὡς οἱ διὰ κακίαν καὶ
πονηρίαν τοῦ δεσποτικοῦ θελήματος ἀποπίπτοντες. (5)
Καὶ τάχα ἂν οὗτοι μεταπεισθεῖέν ποτε, καὶ μετα-


 (460) ὀνείρατα· καὶ ἀγανακτοίημεν ἂν, εἰ μὴ σφόδρα ἐπαι-

νοίμεθα. Τοῦτο ἡμῶν οἱ χρηστότεροι καὶ ἁπλούστε-
ροι· τί δὲ οἱ πνευματικοὶ μᾶλλον καὶ γεν-
ναιότεροι; Πολλὰ κατακρίναντες ἡμᾶς, ἂν οὕτω
δόξῃ, καὶ βασανίσαντες, καὶ οὐδαμοῦ θέντες, ἀπῆλ- (5)
θον, καὶ τὴν κοινωνίαν ὡς οὐκ εὐσεβῶν διαπτύ-
388
σαντες.


 ματα· καὶ μέντοι καὶ συντρίψας, οὐκ ἐπὶ πολὺ με-

τεωρισθέντα καὶ ἀναζέσαντα; Τίς ἐπάνω ὄφεων καὶ
σκορπίων πατεῖν ἐδωρήσατο, οὐκ ἔτι λάθρα τὴν πτέρ- (25)
ναν τηρούντων, ὡς ἡ κατάκρισις, ἀλλὰ φανερῶς
ἐπανισταμένων καὶ διαιρόντων τὴν κεφαλὴν, ἣν πα-
τεῖσθαι κατεδικάσθησαν; Τίς ὁ ποιήσας κρῖμα καὶ
δικαιοσύνην ἀδόκητον; Τίς ὁ μὴ παντελῶς ἐπαφεὶς


 ἄτιμος καὶ ἀνάρπαστος περὶ τούτων ἐκρίνετο·

καὶ τοὺς νόμους προὐβάλλετο, καθ’ οὓς ἐπιστεύθη
δικάζειν, μικροῦ μὲν ἀπήχθη τὴν ἐπὶ θανάτῳ· τέλος
δὲ, φιλανθρωπίας τυχὼν, ἐξορίαν κατακρίνεται; Καὶ
ἡ ἀπόφασις ὡς θαυμασία τε καὶ φιλάνθρωπος! Τί (25)
γὰρ μέγα, φησὶν ὁ δίκαιος δικαστὴς, καὶ μὴ διώκων
Χριστιανοὺς, εἰ Γαλιλαίους δέκα μία χεὶρ Ἑλλη-


 τὰ θεῖα τῶν ἀνθρωπίνων, καὶ τοῖς μὲν οὐκ ἔστιν

ὅτου μὴ τῶν καλῶν μέτεστι, τοῖς δὲ μέγα, κἂν
εἰ τοῦ μέσου τυγχάνοιεν, τί σοι βούλεται τὸ ταῦτα
νομοθετεῖν, ἃ μὴ τῶν πάντων ἐστὶν, ἢ κατακρίτους
εἶναι τοὺς οὐ φυλάσσοντας; Ὥσπερ γὰρ ὅστις (35)
οὐ κολάσεως ἄξιος, ἤδη καὶ ἀναῤῥήσεως· οὕτως
ὅστις οὐκ ἀναῤῥήσεως, ἤδη καὶ τιμωρίας· ἀλλ’


389
 πολλοῖς ἐγχειροῦντα καὶ παρανόμοις κακοῖς, εἰς τοῦτο

ὑπαχθῆναι τελευτῶντα, καὶ σαυτῷ προδήλως περι-
πεσεῖν· ἵν’ ᾧ μάλιστα φρονεῖν ᾤου δεῖν, τούτῳ
μάλιστα λάθῃς ἐνασχημονῶν, καὶ ἀλογίαν κατακρι- (35)
νόμενος. Ἀπόκριναι γάρ· τί σοι τὸ δόγμα βού-
λεται; καὶ τίς ὁ λόγος τῆς περὶ λόγους καινοτομίας;
Κἄν τι δίκαιον δόξῃς λέγειν, ἀνιασόμεθα μὲν, οὐ
μεμψόμεθα δέ· καὶ γὰρ ὥσπερ σὺν λόγῳ νικᾷν, οὕτω


 τακτικὰ καὶ πολεμικὰ, τίνος; οὐκ Εὐβοέων; εἵ-

περ Εὐβοεὺς ὁ Παλαμήδης, ὁ πολλῶν εὑρετὴς, καὶ (5)
διὰ τοῦτο ἐπίφθονος, καὶ μέντοι καὶ δίκας τῆς σο-
φίας ἀπαιτηθεὶς, καὶ κατακριθεὶς τοῖς ἐπὶ Ἰλίου
στρατεύσασι; Τί οὖν; ἂν Αἰγύπτιοι, καὶ Φοίνικες,
Ἑβραῖοί τε, οἷς ἡμεῖς συγχρώμεθα πρὸς τὴν ἡμετέ-
ραν παίδευσιν, τί δ’ ἂν οἱ τὴν νῆσον ἔχοντες (10)


 κῶν; τί δὲ οὐκ ἀκούων οἷς οἱ τοιοῦτοι νεανιεύον-

ται, τέχνην τὴν ὕβριν ἔχοντες, ἕως ἡ Ταρσέων αὐτὸν
ὑποδέχεται πόλις, οὐκ οἶδ’ ὅπως καὶ ἀνθ’ ὅτου
τὴν ὕβριν ταύτην κατακριθεῖσα; Ἔνθα δέ οἱ τέ-
μενος ἄτιμον, καὶ τάφος ἐξάγιστος, καὶ ναὸς (15)
ἀπόπτυστος, καὶ οὐδὲ θεατὸς εὐσεβῶν ὄψεσι.
ΙΘʹ. Καὶ ταῦτα διῆλθον ὡς μέγιστα τῶν (19)


 καὶ συνετώτατε, ἵνα σε προσείπω τοῖς σοῖς· ταῦτα οἱ

τῶν λόγων ἀποκλεισθέντες ἡμεῖς, κατὰ τὴν μεγάλην
καὶ θαυμαστήν σου νομοθεσίαν. Ὁρᾷς, ὡς οὐκ εἰς
τέλος ἐμέλλομεν σιωπήσεσθαι, οὐδὲ ἀλογίαν κα-
τακριθήσεσθαι τοῖς σοῖς δόγμασιν, ἀλλὰ ῥήξειν (10)
φωνὴν ἐλευθέραν, καὶ τῆς σῆς ἐλεγκτικὴν ἀλο-
390
γίας; Οὔτε τοὺς Νειλῴους καταῤῥάκτας ἐπισχεῖν

μηχανή τις, τοὺς ἀπ’ Αἰθιοπίας ὑπὲρ Αἰγύπτου


 δειξάντων, ὅτι μόνον τῶν ἁπάντων πίστις ἀνάλω-

τον· ἢ τούτων δὴ τῶν ἐπὶ σοῦ νεανίσκων, (35)
ὧν ὁ μὲν τὴν μητέρα τῶν σῶν θεῶν καθυβρίσας, καὶ
βωμὸν διασπείρας, προσήχθη μὲν ὡς κατάκριτος,
(717) εἰσῆλθε δὲ ὡς νικηφόρος, καὶ πολλά σου τῆς
ἁλουργίδος καὶ τῶν λόγων καταγελάσας, ὡς ψηφολο-
γικῶν καὶ γελοίων, μετὰ πλείονος ἐξῆλθε τῆς παῤῥη-

 57. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. De pace 1 (orat. 6) {2022.020}

(A.D. 4) Volume 35 P. 737 line 48
 κράτορος τραχηλιάσας, καὶ τὴν ὑπὲρ τὰ νέφη καθ- (45)

έδραν ἐπινοῶν, ὡς ὁ τοῦ προφήτου λόγος, δίκην
ἔδωκε τῆς ἀπονοίας ἀξίαν, σκότος ἀντὶ φωτὸς εἶναι
κατακριθεὶς, ἢ τό γε ἀληθέστερον εἰπεῖν, ὑφ’
(740) ἑαυτοῦ γενόμενος· οἱ δὲ λοιποὶ μένουσιν ἐπὶ τῆς
ἑαυτῶν ἀξίας, ἧς πρῶτον τὸ εἰρηναῖον καὶ ἀστασία-
στον, τὸ ἓν εἶναι λαβόντες παρὰ τῆς ἐπαινετῆς καὶ


{2022.027} (A.D. 4) Volume 35 P. 904 line 23
 θώμεθα καρδίᾳ, πλέον ἢ καλῶς ἔχει, τῇ ῥοῇ (20)

προσκείμενοι, καὶ οἷον τῆς ψυχῆς τι ταύτῃ προσαν-
αλίσκοντες· μήτε πενίας κατεξανιστώμεθα, ὡς ἀπο-
πτύστου πάντη καὶ κατακρίτου, καὶ τῆς μισουμένης
μερίδος· ἀλλ’ εἰδῶμεν καὶ ὑγίειαν περιφρονεῖν ἀ-
σύνετον, ἧς καρπὸς ἁμαρτία, καὶ νόσον τιμᾷν (25)
ὁσίαν, αἰδούμενοι τοὺς διὰ πάθους νικήσαντας,


{2022.027} (A.D. 4) Volume 35 P. 909 line 22
391
 χεὶρ, καὶ οἱ ἔριφοι, καὶ ἂ παρὰ τοῦ στήσαντος ὀνει-

δίζονται· οὐχ ὅτι διηρπάκασιν, οὐθ’ ὅτι σεσυλήκασιν, (20)
ἢ μεμοιχεύκασιν, ἢ ἄλλο τι τῶν ἀπηγορευμένων πε-
ποιήκασιν, ταύτην τὴν τάξιν κατακριθέντες, ἀλλ’ ὅτι
μὴ Χριστὸν διὰ τῶν δεομένων τεθεραπεύκασιν.
Μʹ. Εἴ τι οὖν ἐμοὶ πείθεσθε, δοῦλοι Χριστοῦ, (26)
καὶ ἀδελφοὶ, καὶ συγκληρονόμοι, ἕως ἐστὶ καιρὸς,


 Μή που πλήξῃς, ἢ πληγῇς ἐκ μώμου τοῦ Βελία.

Ὄμματ’ ὄμμασι μὴ δουλοῦ, μὴ δ’ ἕλκε λόγον λόγῳ,
Μὴ παρειὰ παρειαῖς διδότω παῤῥησίαν.
(638) Μηδέν σοι καὶ τῇ γεύσει ξύλου τοῦ κατακρίτου,
Μή σε ξύλου τῆς ζωῆς ὁ ὄφις ἔξω βάλῃ.
Καὶ τοῦτο πείθου σὺ, παρθένε, μὴ συνοίκει προστάτῃ·
Χριστὸν ἔχουσα νυμφίον, ζηλοῖ σου τὴν ἁγνείαν,


{2035.042} (A.D. 4) Volume 26 P. 120 line 8
 πτος, ἀγαπῶν δικαιοσύνην, καὶ μισῶν ἀδικίαν , (5)

χρίεται, καὶ αὐτὸς ἀποστέλλεται, ἵνα ὁ αὐτός τε ὢν
καὶ αὐτὸς διαμένων, τὴν τρεπτὴν σάρκα λαβὼν, τὴν
μὲν ἁμαρτίαν ἐν αὐτῇ κατακρίνῃ, ἐλευθέραν δὲ
αὐτὴν κατασκευάσῃ εἰς τὸ δύνασθαι λοιπὸν τὸ δι-
καίωμα τοῦ νόμου πληροῦν ἐν αὐτῇ, ὥστε καὶ λέγειν (10)
δύνασθαι· Ἡμεῖς δὲ οὐκ ἐσμὲν ἐν σαρκὶ, ἀλλ’ ἐν


{2035.042} (A.D. 4) Volume 26 P. 264 line 27
 ἵνα οἱ μὴ βλέποντες βλέπωσι, καὶ οἱ βλέποντες

τυφλοὶ γένωνται. Οὐ δι’ ἑαυτὸν ἄρα, ἀλλὰ διὰ τὴν (25)
ἡμετέραν σωτηρίαν, καὶ διὰ τὸ καταργηθῆναι τὸν
θάνατον, καὶ διὰ τὸ κατακριθῆναι τὴν ἁμαρτίαν, καὶ
διὰ τὸ ἀναβλέψαι τυφλοὺς, καὶ διὰ τὸ ἀναστῆναι πάν-
τας ἐκ νεκρῶν ἐλήλυθεν. Εἰ δὲ μὴ δι’ ἑαυτὸν ἐλήλυθεν,
392
ἀλλὰ δι’ ἡμᾶς, οὐ δι’ ἑαυτὸν ἄρα, ἀλλὰ δι’ ἡμᾶς κτί- (30)


{2035.042} (A.D. 4) Volume 26 P. 292 line 6
 τος μόνου τὰς ἁμαρτίας. Ἐπειδὴ γὰρ εἴρηται ἐν τῷ

Λόγῳ, Γῆ εἶ, καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσῃ, ἀκολούθως δι’
αὐτοῦ τοῦ Λόγου καὶ ἐν αὐτῷ ἡ ἐλευθερία καὶ ἡ λύ- (5)
σις τῆς κατακρίσεως γεγένηται.
Ἀλλ’ ἠδύνατο, φασὶ, καὶ κτίσματος ὄντος τοῦ (9)
Σωτῆρος, μόνον εἰπεῖν ὁ Θεὸς καὶ λῦσαι τὴν κατάραν. (10)
Τὸ αὐτὸ δ’ ἂν ἀκούσαιεν καὶ αὐτοὶ παρ’ ἑτέρου λέγον-


{2035.042} (A.D. 4) Volume 26 P. 392 line 25
 (ὁ γὰρ Λόγος σὰρξ ἐγένετο), ἀνάγκη καὶ τὰ

τῆς σαρκὸς πάθη λέγεσθαι αὐτοῦ, οὗ καὶ ἡ σάρξ
ἐστιν. Οὗ δὲ λέγεται τὰ πάθη, οἷά ἐστι μάλιστα
τὸ κατακριθῆναι, τὸ μαστιγωθῆναι, τὸ διψᾷν, καὶ ὁ (25)
σταυρὸς, καὶ ὁ θάνατος, καὶ αἱ ἄλλαι τοῦ σώματος
ἀσθένειαι, τούτου καὶ τὸ κατόρθωμα καὶ ἡ χάρις
ἐστί. Διὰ τοῦτο τοίνυν ἀκολούθως καὶ πρεπόντως οὐκ

 90. Αθανάσιος θεολόγος. . Epistulae quattuor ad Serapionem

{2035.043} (A.D. 4) Volume 26 P. 549 line 33
 παλαιότητι γράμματος, ἀλλ’ ἐν καινότητι πνεύματος. (30)

Καὶ αὐτὸς μὲν εὐχαριστῶν ἔλεγεν· «Ἄρα οὖν αὐτὸς
ἐγὼ τῷ μὲν νοῒ δουλεύω νόμῳ Θεοῦ, τῇ δὲ σαρκὶ νό-
μῳ ἁμαρτίας· οὐδὲν νῦν ἄρα κατάκριμα τοῖς ἐν
Χριστῷ Ἰησοῦ. Ὁ γὰρ νόμος τοῦ πνεύματος τῆς ζωῆς
ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ ἠλευθέρωσέ με ἀπὸ τοῦ νόμου τῆς (35)
ἁμαρτίας·» ὁ δὲ Φίλιππος, τὸν εὐνοῦχον ἀπὸ τοῦ

 91. Αθανάσιος θεολόγος. . Tomus ad Antiochenos {2035.045}

(A.D. 4) Volume 26 P. 805 line 13
393
 θρωπήσεως τοῦ Λόγου διεβεβαιώσαντο. (10)

Τούτων τοίνυν οὕτως ὁμολογηθέντων, παρακα-
λοῦμεν ὑμᾶς τοὺς μὲν οὕτως ὁμολογοῦντας καὶ ἑρμη-
νεύοντας οὕτω τὰς λέξεις, ἃς λέγουσι, μὴ κατα-
κρίνετε προπετῶς, μηδὲ ἀποβάλλετε, ἀλλὰ μᾶλ-
λον εἰρηνεύοντας καὶ ἀπολογουμένους προσλαμβάνε- (15)
σθε· τοὺς δὲ μὴ βουλομένους οὕτως ὁμολογεῖν καὶ
διερμηνεύειν τὰς λέξεις, τούτους κωλύετε καὶ ἐντρέ-


 Τοῦτο πρῶτον ἆθλον Ἀντωνίου γέγονε κατὰ

τοῦ διαβόλου· μᾶλλον δὲ τοῦ Σωτῆρος καὶ τοῦτο γέ-
γονεν ἐν τῷ Ἀντωνίῳ τὸ κατόρθωμα, τοῦ τὴν
ἁμαρτίαν κατακρίναντος ἐν τῇ σαρκὶ, ἵνα τὸ δι-
καίωμα τοῦ νόμου πληρωθῇ ἐν ἡμῖν, τοῖς μὴ (10)
κατὰ σάρκα περιπατοῦσιν, ἀλλὰ κατὰ πνεῦμα.
Ἀλλ’ οὔτε Ἀντώνιος, ὡς ὑποπεσόντος τοῦ δαίμονος,


 κτερινῶν πράξεων τὸν λόγον ἕκαστος παρ’ ἑαυτῷ

λαμβανέτω· καὶ, εἰ μὲν ἥμαρτε, παυέσθω· εἰ δὲ μὴ (10)
ἥμαρτε, μὴ καυχάσθω· ἀλλ’ ἐπιμενέτω τῷ καλῷ,
καὶ μὴ ἀμελείτω, μηδὲ κατακρινέτω τὸν πλησίον,
μηδὲ δικαιούτω ἑαυτὸν, ὡς εἶπεν ὁ μακάριος ἀπόστο-
λος Παῦλος, ἕως ἂν ἔλθῃ ὁ Κύριος, ὁ τὰ κρυπτὰ ἐρευ-
νῶν. Πολλάκις γὰρ καὶ ἑαυτοὺς, ἐν οἷς πράττομεν, (15)

 94. Αθανάσιος θεολόγος. . Epistula ad Afros episcopos

{2035.049} (A.D. 4) Volume 26 P. 1037 line 8
 χονται καὶ συνεχῶς γογγύζουσιν, ὅτι κατὰ τῆς αἱρέ- (5)

σεώς ἐστιν αὐτῶν ἀληθῶς αὕτη καὶ ἀκριβὴς ἀπόφα-
σις. Οὐ γὰρ αἱ λέξεις αὐτοὺς λυποῦσιν, ἀλλ’ ἡ ἐν
αὐτῇ γενομένη κατάκρισις αὐτῶν. Καὶ τούτων δὲ
πάλιν αἴτιοι γεγόνασιν αὐτοὶ, καὶ εἰ τοῦτο κρύπτειν
αὐτοὶ θέλουσι, καίτοι γινώσκοντες, ἀλλ’ ἡμᾶς ἀκό- (10)
394
λουθον εἰπεῖν· ἵνα καὶ ἐκ τούτων ἡ μετὰ ἀληθείας

Κατάρα
 1. Αισχύλος. Septem contra Thebas {0085.004} (6-5 B.C.) Line

725
 παναληθῆ, κακόμαντιν,
πατρὸς εὐκταίαν Ἐρινὺν
τελέσαι τὰς περιθύμους
κατάρας Οἰδιπόδα βλαψίφρονος· (725)
παιδολέτωρ δ’ ἔρις ἅδ’ ὀτρύνει.

ξένος δὲ κλήρους ἐπινωμᾷ
[ἀντ. α. (726)
Χάλυβος Σκυθῶν ἄποικος,

 ἐς φυγὴν καταστάντες ἓξ μὲν ναῦς ἀπολλύασι, ταῖς δὲ

λοιπαῖς καταφεύγουσιν ἐς τὴν Τευτλοῦσσαν νῆσον, ἐντεῦθεν
δὲ ἐς Ἁλικαρνασσόν. μετὰ δὲ τοῦτο οἱ μὲν Πελοποννήσιοι
ἐς Κνίδον κατάραντες καὶ ξυμμιγεισῶν τῶν ἐκ τῆς Καύνου (5)
ἑπτὰ καὶ εἴκοσι νεῶν αὐτοῖς ξυμπάσαις πλεύσαντες καὶ
τροπαῖον ἐν τῇ Σύμῃ στήσαντες πάλιν ἐς τὴν Κνίδον8.43.
(1) καθωρμίσαντο· οἱ δὲ Ἀθηναῖοι ταῖς ἐκ τῆς Σάμου ναυσὶ

 ψυχὴ δηχθεῖσα κακοῖσιν; (110)

Μη. αἰαῖ,
ἔπαθον τλάμων ἔπαθον μεγάλων (111)
ἄξι’ ὀδυρμῶν· ὦ κατάρατοι
παῖδες ὄλοισθε στυγερᾶς ματρὸς
σὺν πατρί, καὶ πᾶς δόμος ἔρροι.
Τρ. ἰώ μοί μοι, ἰὼ τλήμων. (115)


395
 τάκου δυρομένα σὸν εὐνάταν.

Μη. ὦ μεγάλα Θέμι καὶ πότνι’ Ἄρτεμι (160)
λεύσσεθ’ ἃ πάσχω, μεγάλοις ὅρκοις
ἐνδησαμένα τὸν κατάρατον
πόσιν; ὅν ποτ’ ἐγὼ νύμφαν τ’ ἐσίδοιμ’
αὐτοῖς μελάθροις διακναιομένους,
οἷ’ ἐμὲ πρόσθεν τολμῶσ’ ἀδικεῖν. (165)

 χροὸς ἑλκώδους ἅπτεσθε χεροῖν.

τίς ἐφέστηκεν δεξιὰ πλευροῖς; (1360)
πρόσφορά μ’ αἴρετε, σύντονα δ’ ἕλκετε
τὸν κακοδαίμονα καὶ κατάρατον
πατρὸς ἀμπλακίαις. Ζεῦ Ζεῦ, τάδ’ ὁρᾷς;
ὅδ’ ὁ σεμνὸς ἐγὼ καὶ θεοσέπτωρ,
ὅδ’ ὁ σωφροσύνῃ πάντας ὑπερσχὼν (1365)

 Τρ. ἀλγεῖς, φόνον ῥάψασα συγγάμῳ σέθεν;

Ερ. κατὰ μὲν οὖν στένω
[ἀντ. β (836)
δαΐας τόλμας, ἃν ἔρεξ’· (837)
ὦ κατάρατος ἐγὼ κατά-
ρατος ἀνθρώποις.
Τρ. συγγνώσεταί σοι τήνδ’ ἁμαρτίαν πόσις. (840)

Ερ. τί μοι ξίφος (840)

 Τρ. ἀλγεῖς, φόνον ῥάψασα συγγάμῳ σέθεν;

Ερ. κατὰ μὲν οὖν στένω
[ἀντ. β (836)
δαΐας τόλμας, ἃν ἔρεξ’· (837)
ὦ κατάρατος ἐγὼ κατά-
ρατος ἀνθρώποις.
396
Τρ. συγγνώσεταί σοι τήνδ’ ἁμαρτίαν πόσις. (840)

Ερ. τί μοι ξίφος (840)
ἐκ χερὸς ἠγρεύσω;

 Χο. οἴμοι, τί λέξεις; χρυσὸν ὡς ἔχοι κτανών; (713)

Εκ. ἄρρητ’ ἀνωνόμαστα, θαυμάτων πέρα,
οὐχ ὅσι’ οὐδ’ ἀνεκτά. ποῦ δίκα ξένων; (715)
ὦ κατάρατ’ ἀνδρῶν, ὡς διεμοιράσω
χρόα, σιδαρέῳ τεμὼν φασγάνῳ (718)
μέλεα τοῦδε παιδὸς οὐδ’ ᾤκτισας. (720)
Χο. ὦ τλῆμον, ὥς σε πολυπονωτάτην βροτῶν (722)

 τάλαιν’, ἀπεῖπον ἄλγει,

τὰν τοῖν Διοσκούροιν Ἑλέναν κάσιν
[ἐπῳδ. (942)
Ἰδαῖόν τε βούταν
αἰνόπαριν κατάρᾳ
διδοῦσ’, ἐπεί με γᾶς ἐκ (945)
πατρῴας ἀπώλεσεν
ἐξῴκισέν τ’ οἴκων γάμος, οὐ γάμος ἀλλ’ ἀ-

 ἀνδροφόνους μάρψαι χρῄζων Ἰλιάδας,

αἵ με διώλεσαν;
τάλαιναι κόραι τάλαιναι Φρυγῶν, (1064)
ὦ κατάρατοι, (1065)
ποῖ καί με φυγᾷ πτώσσουσι μυχῶν;
εἴθε μοι ὀμμάτων αἱματόεν βλέφαρον
ἀκέσαι’ ἀκέσαιο τυφλόν, Ἅλιε,

 11. Ευρυπίδης. Hercules {0006.009} (5 B.C.) Line 1056

397
 Αμ. οὐκ ἀτρεμαῖα θρῆνον αἰ-

άξετ’, ὦ γέροντες;
ἢ δέσμ’ ἀνεγειρόμενος χαλάσας ἀπολεῖ πόλιν, (1055)
ἀπὸ δὲ πατέρα, μέλαθρά τε καταράξει.
Χο. ἀδύνατ’ ἀδύνατά μοι. Αμ. σῖγα, πνοὰς μάθω·
(1057-1059)
φέρε πρὸς οὖς βάλω. Χο. εὕδει; Αμ. ναί, εὕδει (1060)
ὕπνον γ’ ἄυπνον ὀλόμενον, ὃς ἔκανεν ἄλο-

 12. Ευρυπίδης. Electra {0006.012} (5 B.C.) Line 1324
 Ηλ. περί μοι στέρνοις στέρνα πρόσαψον,

σύγγονε φίλτατε·
διὰ γὰρ ζευγνῦσ’ ἡμᾶς πατρίων
μελάθρων μητρὸς φόνιοι κατάραι.
Ορ. βάλε, πρόσπτυξον σῶμα· θανόντος δ’ (1325)
ὡς ἐπὶ τύμβῳ καταθρήνησον.
Δι. φεῦ φεῦ· δεινὸν τόδ’ ἐγηρύσω

 θηρᾷ πορευθεὶς Ἰλίου πυργώματα.

ψυχαὶ δὲ πολλαὶ δι’ ἔμ’ ἐπὶ Σκαμανδρίοις
ῥοαῖσιν ἔθανον· ἡ δὲ πάντα τλᾶσ’ ἐγὼ
κατάρατός εἰμι καὶ δοκῶ προδοῦσ’ ἐμὸν
πόσιν συνάψαι πόλεμον Ἕλλησιν μέγαν. (55)
τί δῆτ’ ἔτι ζῶ; θεοῦ τόδ’ εἰσήκουσ’ ἔπος
Ἑρμοῦ, τὸ κλεινὸν ἔτι κατοικήσειν πέδον

 ἔτ’ ἔστ’ ἀκούειν ἡδονᾷ, φίλοι;

Ἀπάγετ’ ἐκτόπιον ὅτι τάχιστά με, (1340)
ἀπάγετ’, ὦ φίλοι, τὸν ὄλεθρον μέγαν,
τὸν καταρατότατον,
ἔτι δὲ καὶ θεοῖς ἐχθρότατον βροτῶν. (1345)
ΧΟ. Δείλαιε τοῦ νοῦ τῆς τε συμφορᾶς ἴσον, (1347)
ὥς σ’ ἠθέλησα μηδαμὰ γνῶναί ποτ’ ἄν.

398
 πλώσαντες ἐς τὴν Φώκαιαν κατεφόνευσαν τῶν Περσέων

τὴν φυλακήν, ἣ ἐφρούρεε παραδεξαμένη παρὰ Ἁρπάγου (10)
τὴν πόλιν, μετὰ δέ, ὡς τοῦτό σφι ἐξέργαστο, ἐποιήσαντο
ἰσχυρὰς κατάρας τῷ ὑπολειπομένῳ ἑωυτῶν τοῦ στόλου·
πρὸς δὲ ταύτῃσι καὶ μύδρον σιδήρεον κατεπόντωσαν καὶ
ὤμοσαν μὴ πρὶν ἐς Φώκαιαν ἥξειν πρὶν ἢ τὸν μύδρον
τοῦτον ἀναφανῆναι. Στελλομένων δὲ αὐτῶν ἐπὶ τὴν Κύρνον (15)

 στάσης [πάσης] Πελοποννήσου ὑπὸ Δωριέων ἐξαπώλετο ἡ (10)

τελετή, οἱ δὲ ὑπολειφθέντες Πελοποννησίων καὶ οὐκ ἐξα-
ναστάντες Ἀρκάδες διέσῳζον αὐτὴν μοῦνοι.
(172) Ἀπρίεω δὲ [ὧδε] καταραιρημένου ἐβασίλευσε Ἄμασις,
νομοῦ μὲν Σαΐτεω ἐών, ἐκ τῆς δὲ ἦν πόλιος, οὔνομά οἵ
ἐστι Σιούφ. Τὰ μὲν δὴ πρῶτα κατώνοντο τὸν Ἄμασιν
Αἰγύπτιοι καὶ ἐν οὐδεμιῇ μοίρῃ μεγάλῃ ἦγον, ἅτε δὴ δημό-

 17. BACCHYLIDES Lyr. Fragmenta {0199.004} (5 B.C.)

Fragment 20A* line 10
 Βʹ?
ἱ̣κ̣[ε]τ̣εύει δὲ κα[ ––
χ[θ]ονίας τάλαι[ν’ Ἀρὰς] ὀ̣-
ξ̣[ύ]τ̣ερόν νιν τελ[έσαι
γῆρ̣ας καὶ κατάρατ[ον ...........]ν̣ (10)
μούνην ἔνδον ἔχω̣[ν ⏑–
⸏>λε]υκαὶ δ’ ἐν [κ]εφαλ[ῆι ......... τ]ρίχες.
Γʹ?
Ἄρ]ε̣ο̣ς̣ χρυσολόφου παῖ[-


Sec. 244 line 2
 τοῖς πράγμασιν, τὰς δὲ Σπαρτιατῶν πλεονεξίας καὶ τὰς

τῶν βασιλέων καὶ τὰς τῶν τυράννων εὐκτὰς μὲν εἶναι, καὶ
399
πάντας αὐτῶν ἐπιθυμεῖν, (244) οὐ μὴν ἀλλὰ λοιδορεῖσθαι

καὶ καταρᾶσθαι τοῖς τὰς τηλικαύτας ἔχουσιν δυναστείας·
οὐδένα δὲ τοιοῦτον εἶναι τὴν φύσιν ὅστις οὐκ ἂν εὔξαιτο
τοῖς θεοῖς μάλιστα μὲν αὐτὸς τυχεῖν τῆς ἐξουσίας ταύτης,
εἰ δὲ μὴ, τοὺς οἰκειοτάτους· ᾧ καὶ φανερόν ἐστιν ὅτι (5)

 Σω. νηπύτιος γάρ ἐστ’ ἔτι (868)

καὶ τῶν κρεμαστῶν οὐ τρίβων τῶν ἐνθάδε.
Φε. αὐτὸς τρίβων εἴης ἄν, εἰ κρέμαιό γε. (870)
Στ. οὐκ εἰς κόρακας; καταρᾷ σὺ τῷ διδασκάλῳ;
Σω. ἰδοὺ κρέμαι’· ὡς ἠλίθιον ἐφθέγξατο
καὶ τοῖσι χείλεσιν διερρυηκόσιν.
πῶς ἂν μάθοι ποθ’ οὗτος ἀπόφευξιν δίκης


614
 τουτί, (611)
ἔντραγε τουτί.” τούτοισιν ἐγὼ γάνυμαι· κοὐ μή με δεήσῃ
εἰς σὲ βλέψαι καὶ τὸν ταμίαν, ὁπότ’ ἄριστον παραθήσει
καταρασάμενος καὶ τονθορύσας, ἀλλ’ ἢν μή μοι ταχὺ
μάξῃ, (614)
τάδε κέκτημαι πρόβλημα κακῶν, “σκευὴν βελέων
ἀλεω- (615)
ρήν”. (615)


1157
 Φι. παράθου γε μέντοι καὶ κρεάγραν. (1155)

Βδ. τιὴ τί δή; (1155)
Φι. ἵν’ ἐξέλῃς με πρὶν διερρυηκέναι.
Βδ. ἄγε νυν, ὑπολύου τὰς καταράτους ἐμβάδας,
τασδὶ δ’ ἁνύσας ὑπόδυθι τὰς Λακωνικάς.
Φι. ἐγὼ γὰρ ἂν τλαίην ὑποδύσασθαί ποτε
ἐχθρῶν παρ’ ἀνδρῶν δυσμενῆ καττύματα; (1160)

400
 τῃδὶ παροίξας τῆς θύρας, ἵνα μή μ’ ἴδῃ. (30)

Ἔρειδε, μὴ παύσαιο μηδέποτ’ ἐσθίων
τέως ἕως σαυτὸν λάθῃς διαρραγείς.
Οἷον δὲ κύψας ὁ κατάρατος ἐσθίει,
ὥσπερ παλαιστής, παραβαλὼν τοὺς γομφίους,
καὶ ταῦτα τὴν κεφαλήν τε καὶ τὼ χεῖρέ πως (35)
ὡδὶ περιάγων, ὥσπερ οἱ τὰ σχοινία

 23. Αριστοφάνης κωμικός. Pax {0019.005} (5-4 B.C.) Line

1076b
 ΤΡ. Τοῖς ἁλσί γε παστέα ταυτί. (1074)

ΙΕ. Οὐ γάρ πω τοῦτ’ ἐστὶ φίλον μακάρεσσι
θεοῖσιν, (1075)
φυλόπιδος λῆξαι, πρίν κεν λύκος οἶν ὑμεναιοῖ. (1076a)
ΤΡ. Καὶ πῶς, ὦ κατάρατε, λύκος ποτ’ ἂν οἶν
ὑμεναιοῖ; (1076b)
ΙΕ. Ἕως ἡ σφονδύλη φεύγουσα πονηρότατον βδεῖ,
(1077)
χἠ κώδων ἀκαλανθὶς ἐπειγομένη τυφλὰ τίκτει,
τουτάκις οὔπω χρῆν τὴν εἰρήνην πεποῆσθαι.

 Νῦν αὖθ’ ὁπλοτέρων ἀνδρῶν ἀρχώμεθα— (1270)

ΤΡ. Παῦσαι (1270)
ὁπλοτέρους ᾄδων, καὶ ταῦτ’, ὦ τρισκακόδαιμον,
εἰρήνης οὔσης· ἀμαθές γ’ εἶ καὶ κατάρατον.
Π. Αʹ Οἱ δ’ ὅτε δὴ σχεδὸν ἦσαν ἐπ’ ἀλλήλοισιν
ἰόντες,
σύν ῥ’ ἔβαλον ῥινούς τε καὶ ἀσπίδας ὀμφαλοέσσας.
ΤΡ. Ἀσπίδας; οὐ παύσει μεμνημένος ἀσπίδος ἡμῖν;
(1275)

 25. Αριστοφάνης κωμικός. Lysistrata {0019.007} (5-4 B.C.)

Line 530
401
 κἀντισιωπᾶν ὥσπερ χἠμεῖς, ἐπανορθώσαιμεν ἂν ὑμᾶς.

ΠΡ. Ὑμεῖς ἡμᾶς; Δεινόν γε λέγεις κοὐ τλητὸν ἔμοιγε.
ΛΥ. Σιώπα. (529)
ΠΡ. Σοί γ’, ὦ κατάρατε, σιωπῶ ’γώ, καὶ ταῦτα κάλυμμα
φορούσῃ (530)
περὶ τὴν κεφαλήν; Μή νυν ζῴην.
ΛΥ. Ἀλλ’ εἰ τοῦτ’ ἐμπόδιόν σοι, (531)
παρ’ ἐμοῦ τουτὶ τὸ κάλυμμα λαβὼν

 26. Αριστοφάνης κωμικός. Lysistrata {0019.007} (5-4 B.C.)

Line 815
 ρινύων ἀπορρώξ.
Οὗτος οὖν ὁ Τίμων
ᾤχεθ’ ὑπὸ μίσους (813-814)
πολλὰ καταρασάμενος ἀνδράσι πονηροῖς. (815)
Οὕτω κεῖνος ἡμῖν ἀντεμίσει τοὺς πονηροὺς (816-819)
ἄνδρας ἀεί, ταῖσι δὲ γυναιξὶν ἦν φίλτατος. (820)

ΓΥ. Τὴν γνάθον βούλει θένω; (820)


1048
 ἐπὶ δὲ τοῖσδε τόδ’ ἀνέπεμψεν (1045)

ἱερόν, ἔνθα γυναῖκες.
Ἰὼ μοίρας ἄτεγκτε δαῖμον.
Ὦ κατάρατος ἐγώ·
τίς ἐμὸν οὐκ ἐπόψεται (1048)
πάθος ἀμέγαρτον ἐπὶ κακῶν παρουσίᾳ;
Εἴθε με πυρφόρος αἰθέρος ἀστὴρ (1050)


1097
 ΕΥ. Ἔτι γὰρ γρύζεις; (1095)

ΤΟ. Λαβὲ τὴ μιαρά.
ΕΥ. Λαβὲ τὴ μιαρά. (1096)
ΤΟ. Λάλο καὶ κατάρατο γύναικο.
ΕΥ. (ὡς Περσεύς.)
402
Ὦ θεοί, τίν’ ἐς γῆν βαρβάρων ἀφίγμεθα (1098)

ταχεῖ πεδίλῳ; Διὰ μέσου γὰρ αἰθέρος


1109
 ΚΗ. Ὦ ξένε, κατοίκτιρόν με, τὴν παναθλίαν·

λῦσόν με δεσμῶν.
ΤΟ. Οὐκὶ μὴ λαλῆσι σύ. (1108)
Κατάρατο, τολμᾷς ἀποτανουμένη λαλεῖς;
ΕΥ. Ὦ παρθέν’, οἰκτίρω σε κρεμαμένην ὁρῶν.
(1110)
ΤΟ. Οὐ παρτέν’ ἐστίν, ἀλλ’ ἁμαρτωλὴ γέρων
καὶ κλέπτο καὶ πανοῦργο.

 30. Αριστοφάνης κωμικός. Ranae {0019.009} (5-4 B.C.) Line

178
 ΝΕ. Εἰ μὴ καταθήσεις δύο δραχμάς, μὴ διαλέγου.

ΔΙ. Λάβ’ ἐννέ’ ὀβολούς.
ΝΕ. Ἀναβιοίην νυν πάλιν. (177)
ΞΑ. Ὡς σεμνὸς ὁ κατάρατος. Οὐκ οἰμώξεται;
Ἐγὼ βαδιοῦμαι.
ΔΙ. Χρηστὸς εἶ καὶ γεννάδας. (179)
Χωρῶμεν ἐπὶ τὸ πλοῖον. (180)

 31. Αριστοφάνης κωμικός. Ranae {0019.009} (5-4 B.C.) Line

746
 εὐθὺς πεπόηκας, ὅπερ ἐγὼ χαίρω ποιῶν.

ΞΑ. Χαίρεις, ἱκετεύω; (745)
ΟΙ. Μἀλλ’ ἐποπτεύειν δοκῶ, (745)
ὅταν καταράσωμαι λάθρᾳ τῷ δεσπότῃ.
ΞΑ. Τί δὲ τονθορύζων, ἡνίκ’ ἂν πληγὰς λαβὼν
πολλὰς ἀπίῃς θύραζε;
ΟΙ. Καὶ τοῦθ’ ἥδομαι. (748)

 32. Αριστοφάνης κωμικός. Ecclesiazusae {0019.010} (5-4 B.C.)

Line 949
403
 ἀλλ’ εἶμι τηρήσουσ’ ὅ τι καὶ δράσεις ποτέ.

Νεας. εἴθ’, ὦ θεοί, λάβοιμι τὴν καλὴν μόνην,
ἐφ’ ἣν πεπωκὼς ἔρχομαι πάλαι ποθῶν.
Νεις. ἐξηπάτησα τὸ κατάρατον γρᾴδιον.
φρούδη γάρ ἐστιν οἰομένη μ’ ἔνδον μένειν. (950)
ἀλλ’ οὑτοσὶ γὰρ αὐτὸς οὗ ’μεμνήμεθα.

δεῦρο δή, δεῦρο δή, (952a)

 καὶ Χαβρίαν, μάλα στρατηγὸν νομιζόμενον. εἴτε γὰρ φρονί-

μους αὐτοὺς ἡγούμενος εἶναι συμβούλους λαβεῖν ἐβούλετο, (5)
σῶφρόν μοι δοκεῖ διαπράξασθαι, εἴτε ἀντιπάλους νομίζων,
οὕτω θρασέως μήτε καταρᾳθυμῶν μήτε καταμελῶν μηδὲν
φαίνεσθαι, μεγαλοφρονοῦντος ἐφ’ ἑαυτῷ τοῦτό μοι δοκεῖ
ἀνδρὸς εἶναι. κἀκεῖνος μὲν δὴ ταῦτ’ ἔπραττεν.6.3.(1) Οἱ δὲ
Ἀθηναῖοι, ἐκπεπτωκότας μὲν ὁρῶντες ἐκ τῆς

 34. Αριστοτέλης. . Mirabilium auscultationes {0086.027} (4 B.C.)

Bekker P. 836a line 13
 καὶ ῥύγχη ἔχοντας μεγάλα καὶ σκληρά. τούτους λέγουσιν,

ἐὰν (10)
μὲν Ἕλληνες ἀποβαίνωσιν εἰς τὸν τόπον, ἡσυχίαν ἔχειν, ἐὰν
δὲ τῶν βαρβάρων τινὲς τῶν περιοίκων, ἀνίπτασθαι καὶ αἰω-
ρουμένους καταράσσειν αὑτοὺς εἰς τὰς κεφαλὰς αὐτῶν, καὶ
τοῖς ῥύγχεσι τιτρώσκοντας ἀποκτείνειν. μυθεύεται δὲ τούτους
γενέσθαι ἐκ τῶν ἑταίρων τῶν τοῦ Διομήδους, ναυαγησάν- (15)
των μὲν αὐτῶν περὶ τὴν νῆσον, τοῦ δὲ Διομήδους δολοφο-

 35. Αριστοτέλης. . De mundo {0086.028} (4 B.C.) Bekker P. 392b

line 10
 δὲ ἐκείνης λαμπόμενος ἅμα καὶ διακαιόμενος λαμπρός

τε γίνεται καὶ ἀλεεινός. Ἐν δὲ τούτῳ, τῆς παθητῆς ὄντι
καὶ αὐτῷ δυνάμεως καὶ παντοδαπῶς ἀλλοιουμένῳ, νέφη τε
συνίσταται καὶ ὄμβροι καταράσσουσι, χιόνες τε καὶ πάχναι (10)
καὶ χάλαζαι πνοαί τε ἀνέμων καὶ τυφώνων, ἔτι τε βρον-
ταὶ καὶ ἀστραπαὶ καὶ πτώσεις κεραυνῶν μυρίων τε γνόφων
404
συμπληγάδες.

 36. Θεόφραστος Ιστορία των φυτών. (4-3 B.C.) Book 7 ch. 3

sec. 3 line 3
 σπέρματον.
(3) Πάντα δὲ πολύκαρπα καὶ πολυβλαστῆ, πολυ-
καρπότατον δὲ τὸ κύμινον. ἴδιον δὲ καὶ ὃ λέγουσι
κατὰ τούτου· φασὶ γὰρ δεῖν καταρᾶσθαί τε καὶ
βλασφημεῖν σπείροντας, εἰ μέλλει καλὸν ἔσεσθαι
καὶ πολύ. (5) Δυσξήραντα δὲ πάντα μὲν ὡς εἰπεῖν πλὴν τοῦ

 37. Θεόφραστος Ιστορία των φυτών. (4-3 B.C.) Book 7 ch. 3

sec. 3 line 4
 ματα, θριδακίνη δὲ παπποσπέρματον. (3) Πάντα δὲ (1)

πολύκαρπα καὶ πολυβλαστῆ, πολυκαρπότατον δὲ τὸ
κύμινον. Ἴδιον δὲ καὶ ὃ λέγουσι κατὰ τούτου. Φασὶ γὰρ
δεῖν καταρᾶσθαί τε καὶ βλασφημεῖν σπείροντας εἰ μέλ-
λει καλὸν ἔσεσθαι καὶ πολύ. Δυσξήραντα δὲ πάντα (5)
μὲν ὡς εἰπεῖν, πλὴν τοῦ κυμίνου, οὐχ ὡς ὁ σῖτος ὃς
κἂν ἅπαξ ἁδρυνθῇ ταχὺ ξηραίνεται καὶ ἀποπίπτει.


 σωτῆρα τοῦ κόσμου. (3) Καθαρὸς ὁ οὐρανὸς ὑπὲρ τὴν γῆν·

καὶ ὑμεῖς οἱ φωστῆρες τοῦ οὐρανοῦ, ὡς ὁ ἥλιος καὶ ἡ σελήνη.
(4) Τί ποιήσουσι πάντα τὰ ἔθνη, ἐὰν ὑμεῖς σκοτισθῆτε ἐν
ἀσεβείᾳ, καὶ ἐπάξετε κατάραν ἐπὶ τὸ γένος ἡμῶν, ὑπὲρ ὧν
τὸ φῶς τοῦ κόσμου, τὸ δοθὲν ἐν ὑμῖν εἰς φωτισμὸν παντὸς
ἀνθρώπου; τοῦτον θέλοντες ἀνελεῖν, ἐναντίας ἐντολὰς διδάσ-
κοντες τοῖς τοῦ Θεοῦ δικαιώμασι, (5) τὰς προσφορὰς Κυρίου


405
 τὸ ἀθῷον αἷμα ἐν κακίᾳ ἐπὶ κεφαλὰς ὑμῶν ἀναδεχόμενοι.

(4) Δι’ αὐτὸν ἔσται τὰ ἅγια ὑμῶν ἔρημα, ἕως ἐδάφους μεμιαμ-
μένα· (5) καὶ οὐκ ἔσται τόπος ὑμῶν καθαρός, ἀλλ’ ἐν τοῖς
ἔθνεσιν ἔσεσθε εἰς κατάραν καὶ εἰς διασκορπισμόν, ἕως αὐτὸς
πάλιν ἐπισκέψηται, καὶ οἰκτειρήσας προσδέξηται ὑμᾶς ἐν
πίστει καὶ ὕδατι. 3.17.(1) Καὶ ὅτι ἠκούσατε περὶ τῶν
ἑβδομήκοντα ἑβδο-

 42. PARTHENIUS Myth. Narrationes amatoriae {0655.001} (1

 τἀδελφοῦ θυγατέρα Εὐῶπιν· αἰσθανόμενον δὲ συνοῦσαν

αὐτὴν διὰ σφοδρὸν ἔρωτα τἀδελφῷ δηλῶσαι τῷ Τροι-
ζῆνι. τὴν δὲ διά τε δέος καὶ αἰσχύνην ἀναρτῆσαι
αὑτὴν πολλὰ πρότερον λυπηρὰ καταρασαμένην τῷ αἰτίῳ (5)
τῆς συμφορᾶς. (2) ἔνθα δὴ τὸν Θυμοίτην μετ’ οὐ
πολὺν χρόνον ἐπιτυχεῖν γυναικὶ μάλα καλῇ τὴν ὄψιν
ὑπὸ τῶν κυμάτων ἐκβεβλημένῃ καὶ αὐτῆς εἰς ἐπιθυ-


Sec. 10 line 5
 σου. καὶ πορευομένων αὐτῶν ἴδεν Εὔα τὸν υἱὸν αὐτῆς καὶ θη-
ρίον πολεμοῦντα αὐτόν. ἔκλαυσεν δὲ Εὔα λέγουσα· οἴμοι οἴμοι,
ὅτι ἐὰν ἔλθω εἰς τὴν ἡμέραν τῆς ἀναστάσεως, πάντες οἱ ἁμαρ-
τήσαντες καταράσονταί με, λέγοντες ὅτι οὐκ ἐφύλαξεν ἡ Εὔα (5)
τὴν ἐντολὴν τοῦ θεοῦ. ἐβόησεν δὲ ἡ Εὔα πρὸς τὸ θηρίον λέγουσα·
ὦ σὺ θηρίον πονηρόν, οὐ φοβήσει τὴν εἰκόνα τοῦ θεοῦ πολεμῆ-
σαι; πῶς ἠνοίγη τὸ στόμα σου; πῶς ἐνίσχυσαν οἱ ὀδόντες σου;


 ἀναλῦσαι, [τῷ Αἰσώπῳ ἑστῶτι] λέγει “πάντα τῇ θείᾳ προνοίᾳ

διοικεῖται.”
(36) Αἴσωπος ὀπίσω ἑστὼς τοῦ Ξάνθου ἀνεγέλασεν. ὁ Ξάνθος
λέγει “Αἴσωπε, γελᾷς ἢ
406
καταγελᾷς;” Αἴσωπος εἶπεν “μὴ γὰρ σοῦ;” Ξάνθος εἶπεν “ἀλλὰ

τίνος;” Αἴσωπος
εἶπεν “τοῦ σε διδάξαντος καθηγητοῦ.” ὁ Ξάνθος λέγει “κατάρατε,
εἰς τὸ κοινὸν
τῆς Ἑλλάδος βλασφημῶν λέγεις· ἐν Ἀθήναις γὰρ ἐσχόλασα παρὰ
φιλοσόφοις,
ῥήτορσι, γραμματικοῖς. ἔξεστιν οὖν σοὶ εἰς τὸν Ἑλικῶνα τῶν
Μουσῶν εἰσελθεῖν;” (5)
Αἴσωπος εἶπεν “ἐὰν μηδὲν λέγῃς χλευάζεσθαί σε δεῖ.” ὁ Ξάνθος
λέγει “ἔχει οὖν


 παρέθηκεν. οἱ σχολαστικοὶ οὐκέτι ἐξέτεινον τὰς χεῖρας, λέγοντες

“ἥδε ἡ> κατα-
στροφὴ ἀπὸ Αἰσώπου· γλώσσαις νενικήμεθα.” ὁ Ξάνθος λέγει
“Αἴσωπε, ἔχομέν τι
ἕτερον;” Αἴσωπος εἶπεν “οὐδὲν ἄλλο ἔχομεν.” (53) ὁ Ξάνθος λέγει
“οὐδὲν ἕτερον,
κατάρατε; οὐκ εἶπόν σοι ὅτι ‘εἴ τι χρήσιμόν ἐστιν ἐν τῷ βίῳ, εἴ τι
δὲ ἡδύ, τοῦτο
ἀγόρασον;’” Αἴσωπος λέγει “χάριν σοι ἔχω, ὅτι ἀνδρῶν φιλολόγων
παρόντων
μέμφῃ με. εἶπάς μοι ὅτι ‘εἴ τι χρήσιμόν ἐστιν ἐν τῷ βίῳ, εἴ τι
ἡδύτερον ἢ μεῖζον,
ἀγόρασον.’ τί οὖν ἐστιν ἐν τῷ βίῳ γλώσσης χρησιμώτερον ἢ
μεῖζον; μάθε ὅτι διὰ (5)

 50. Πλούταρχος. . et Phil. De liberis educandis [Sp.] (1a-14c)

{0007.067} (A.D. 1-2) Stephanus P. 5 sec. B line 6
 παιδείαν, ὅτ’ οὐδὲν ὄφελος, τοῖς ἐκείνων ἀδικήμασιν

ἀδημονοῦντες. οἱ μὲν γὰρ αὐτῶν κόλακας καὶ
παρασίτους ἀναλαμβάνουσιν, ἀνθρώπους ἀσήμους (5)
καὶ καταράτους καὶ τῆς νεότητος ἀνατροπέας καὶ
λυμεῶνας, οἱ δέ τινες ἑταίρας καὶ χαμαιτύπας
λυτροῦνται σοβαρὰς καὶ πολυτελεῖς, οἱ δὲ κατοψο-
φαγοῦσιν, οἱ δ’ εἰς κύβους καὶ κώμους ἐξοκέλλουσιν,

407

{0548.001} (A.D. 1/2) Ch. 3 sec. 119 line 1
 Θεσσαλίᾳ. καί φασιν ἐρασθῆναι ταύτης Ἀπόλλωνα καὶ (5)

εὐθέως συνελθεῖν· τὴν δὲ παρὰ τὴν τοῦ πατρὸς γνώ-
μην ἑλομένην Ἴσχυϊ τῷ Καινέως ἀδελφῷ συνοικεῖν.
(119) Ἀπόλλων δὲ τὸν μὲν ἀπαγγείλαντα κόρακα καταρᾶται,
ὃν τέως λευκὸν ὄντα ἐποίησε μέλανα, αὐτὴν δὲ ἀπ-
έκτεινε. καιομένης δὲ ταύτης ἁρπάσας τὸ βρέφος ἐκ τῆς
πυρᾶς πρὸς Χείρωνα τὸν Κένταυρον ἤνεγκε, παρ’ οὗ


55. JUSTINUS MARTYR Apol. Apologia {0645.001} (A.D. 2)
 ἔμελλεν, ἀκούσατε τῶν εἰρημένων ὑπὸ τοῦ προφητικοῦ πνεύ-

ματος· εἴρηνται δὲ οἱ λόγοι ὡς ἀπὸ προσώπου λαῶν
θαυμαζόντων τὰ γεγενημένα. (2) εἰσὶ δὲ οἵδε· Ἐγενήθη ἔρημος
Σιών, ὡς ἔρημος ἐγενήθη Ἰερουσαλήμ, εἰς κατάραν ὁ οἶκος, τὸ
ἅγιον ἡμῶν καὶ ἡ δόξα, ἣν εὐλόγησαν οἱ πατέρες ἡμῶν, ἐγενήθη
πυρίκαυστος, καὶ πάντα τὰ ἔνδοξα αὐτῆς συνέπεσε. (3) καὶ ἐπὶ
τούτοις ἀνέσχου καὶ ἐσιώπησας καὶ ἐταπείνωσας ἡμᾶς σφόδρα.


 (2) νέναι. πρόσεστι δὲ αὐτῇ καὶ ἡ τῶν λόγων πειθώ. βεβίωταί μοι.

τῆς αὐτῆς ἡμέρας ἀπαλλαγήσεται Καλλιρόη μὲν ἐντεῦθεν, ἐγὼ δὲ
τοῦ ζῆν.” πρὸς τοῦτο ἀνέκραγεν ὁ Λεωνᾶς “μὴ σύ γε, ὦ δέσποτα,
μὴ καταράσῃ σεαυτῷ· κύριος γὰρ εἶ καὶ τὴν ἐξουσίαν ἔχεις αὐτῆς,
ὥστε καὶ ἑκοῦσα καὶ ἄκουσα ποιήσει τὸ σοὶ δοκοῦν· ταλάντου
γὰρ (5)
(3) αὐτὴν ἐπριάμην.” “ἐπρίω σύ, τρισάθλιε, τὴν εὐγενῆ; οὐκ
ἀκούεις
Ἑρμοκράτην τὸν στρατηγὸν τῆς ὅλης Σικελίας ἐγκεχαραγμένον


408
 πλάττων ἑαυτῷ τοιαύτην, ὁποίαν εἶδε πενθοῦσαν· ὅλος δὲ ὢν ἐπὶ

τῆς
(9) ἐννοίας ἐκείνης καὶ τὸν οἰκέτην ἀηδῶς ἐθεάσατο. “τί γάρ μοι”
φησὶ
“παρενοχλεῖς;” “ἀναγκαῖον” εἶπεν, “ὦ δέσποτα· τὴν γὰρ πηγὴν
ἀνεύρηκα τοῦ μεγάλου τολμήματος, καὶ οὗτος ὁ κατάρατος
ἄνθρωπος ἐπίσταται γυναῖκα μιαρὰν συμπράξασαν τῷ φόνῳ.”
ἀκούσας οὖν ὁΜιθριδάτης συνήγαγε τὰς ὀφρῦς καὶ δεινὸν βλέπων
“λέγε” φησὶ (5)(10) “τὴν συνειδυῖαν καὶ κοινωνὸν ὑμῖν τῶν
ἀδικημάτων.” ὁ δὲ Πολύ-


2-3) Book 12 sec. 10 line 20
 καὶ ἔτι μᾶλλον τὸν θῆλυν ἔλεγον ἐς τὰ ἀφροδίσια εἶναι

λυττητικόν. καὶ πάλιν παρὰ Ἐπικράτει ἐν τῷ Χορῷ
τελέως δέ μ’ ὑπῆλθεν ἡ κατάρατος μαστροπὸς (20)
ἐπομνύουσα τὰν Κόραν τὰν Ἄρτεμιν
τὰν Φερρέφατταν ὡς δάμαλις, ὡς παρθένος,
ὡς πῶλος ἀδμής. ἣ δ’ ἄρ’ ἦν μυωνία.


2-3) Book 12 sec. 10 line 28
 μυωνίαν ὅλην ὀνομάσας. καὶ Φιλήμων (25)

μῦς λευκὸς ὅταν αὐτήν τις (ἀλλ’ αἰσχύνομαι
λέγειν), κέκραγε τηλικοῦτον εὐθὺς ἡ
κατάρατος, ὥστ’ οὐκ ἔστι πολλάκις λαθεῖν.
(11) Σέβουσι δὲ Αἰγύπτιοι καὶ μέλανα ταῦρον, καὶ κα-
λοῦσιν Ὄνουφιν αὐτόν. καὶ τὸ ὄνομα τοῦ χώρου ἔνθα
τρέφεται Αἰγύπτιοι λεγέτωσαν ἡμῖν λόγοι· τραχὺ


 πικρὸν ἰδεῖν. πιεῖν μέν, εἴ τις αὐτὴν συντρίψας εἶτα

μέντοι τὸ αἷμα δοίη τῳ πιεῖν, κατ’ ἐπιβουλὴν ἐμβαλὼν
εἴτε ἐς οἶνον εἴτε ἐς ἄλλα πώματα, ὧνπερ οἱ τούτων
κατάρατοι σοφισταὶ ἐπιτήδειον ἥγηνται τὴν πρὸς ἐκεῖνο (5)
τὸ αἷμα κρᾶσιν. καὶ ποθὲν ἀπέκτεινεν οὐκ ἐς ἀνα-
409
βολὰς ἀλλὰ παραχρῆμα. ἰδεῖν δὲ ἡ φρύνη κακόν

ἐστι τοιοῦτον. ἐάν τις θεάσηται τὴν θῆρα, εἶτα αὐτῇ


 καὶ χάριτι παραδεχομένων προκόπτει «Ἰησοῦς ἐν σοφίᾳ καὶ ἡλικίᾳ

(15)
καὶ χάριτι παρὰ θεῷ καὶ ἀνθρώποις». λέγει οὖν ὁ λόγος, ὁ υἱὸς τοῦ
θεοῦ, ὁ> ὢν ἐν τῷ εἰπόντι «οἴμοι ἐγώ, μῆτερ» καὶ τὰ ἑξῆς, ὅτι «ἡ
ἰσχύς μου ἐξέλιπεν ἐν τοῖς καταρωμένοις με». ὃς ἂν καταράσηται
τῷ λόγῳ, οὗτος εὐθέως λαμβάνει τὴν κόλασιν ἐπὶ τῷ
καταράσασθαι
τῷ λόγῳ, ἐπὶ τῷ μέμψασθαι τῇ διδασκαλίᾳ Ἰησοῦ· ἡ γὰρ ἰσχὺς τοῦ
(20)
Ἰησοῦ ἐκλείπει ἐν τῷ τοιούτῳ, καὶ οὐκ ἔστιν ἰσχὺς λόγου ἐν αὐτῷ.


 καὶ χάριτι παρὰ θεῷ καὶ ἀνθρώποις». λέγει οὖν ὁ λόγος, ὁ υἱὸς τοῦ
θεοῦ, ὁ> ὢν ἐν τῷ εἰπόντι «οἴμοι ἐγώ, μῆτερ» καὶ τὰ ἑξῆς, ὅτι «ἡ
ἰσχύς μου ἐξέλιπεν ἐν τοῖς καταρωμένοις με». ὃς ἂν καταράσηται
τῷ λόγῳ, οὗτος εὐθέως λαμβάνει τὴν κόλασιν ἐπὶ τῷ
καταράσασθαι
τῷ λόγῳ, ἐπὶ τῷ μέμψασθαι τῇ διδασκαλίᾳ Ἰησοῦ· ἡ γὰρ ἰσχὺς τοῦ
(20)
Ἰησοῦ ἐκλείπει ἐν τῷ τοιούτῳ, καὶ οὐκ ἔστιν ἰσχὺς λόγου ἐν αὐτῷ.
ὡς πάλιν ἐκ τοῦ ἐναντίου, ἐὰν εὐλογήσῃς Ἰησοῦν καὶ παραδέξῃ
αὐτόν,


 τοι συνάπτει λέγων εὐθύς· Καὶ στρουθίον, (45)

καὶ λάρον. Ἄπληστα γὰρ οἶμαι ταυτὶ, τὸ παρεμ-
πῖπτον ἀεὶ συλλέγοντα. Εἶτά φησιν, ὅτι ἱέρακα καὶ
τὰ ὅμοια αὐτῷ, καὶ νυκτικόρακα, καὶ καταρά-
κτην, καὶ ἴβιν, καὶ προσφορίονα, καὶ πελεκᾶνα,
καὶ κύκνον. Καταγράψει δ’ ἂν ἐφ’ ἑαυτοῖς καὶ τάδε, (50)
410
καὶ τοὺς ὠμοὺς καὶ ἀγρίως ἑτέρους ἐπιβουλεύοντας,

καὶ ἀσχέτως ἐπιφυομένους οἷς ἂν δύναιντο τυχόν·


 (28) ὡς καὶ αὐτὸν ὑποφέρει οὐ παραιτεῖσθαί τι τὸν ἐπὶ

ζωῇ κίνδυνόν τε καὶ φόβον. Ὁ μὲν γὰρ ἱέραξ κατα-
θρώσκει τε δεινῶς παντὸς ἀσθενεστέρου πετεινοῦ,
καὶ κατὰ στρουθίων ἵεται, καὶ διόλλυσι λαβών. Κα-
ταράκτης γε μὴν καὶ ἴβις καὶ πορφυρίων, προσθείην (5)
δ’ ἂν ὅτι καὶ πελεκᾶνον, ἐπιβαίνονται τοῖς ἰχθύσι, καὶ
τρυφὴν ποιοῦνται τὸν ἐκείνων ὄλεθρον. Τοιοῦτοι
δὲ πάντες, ὅσον ἧκ’ ἐς τρόπους ἀγριότητα, οἱ


 στῷ ἁρμοσθέντες, ὡς ἁγνὴ παρθένος, κατὰ τὸν θεῖον

Ἀπόστολον. Οἱ οὖν ἐκκλίνοντες τὴν κρίσιν τούτων, καὶ
μὴ παραδιδόντες αὐτοῖς ἀνόθευτον τὸ τῆς εὐσεβείας
μυστήριον, ὑπὸ κατάραν εἰσίν. Καὶ τὰ ἄλλα δέ τις φι- (5)
λοπόνως ἐπεξιὼν, δυνήσεται πνευματικῶς θεωρεῖν,
σωζομένης τῆς ἑρμηνείας.
Στίχ. κϛʹ. Ἐπικατάρατος πᾶς ἄνθρωπος, ὃς (9n)


 κυροῦται ἀπὸ τοῦ Σαμαρειτικοῦ ἀντιγράφου, ἐν ᾧ τὸ

χὸλ, ὅπερ ἐστὶ πᾶσιν ἢ πάντα, φερόμενον εὕρο-
μεν. Οἷς συνᾴδει καὶ ὁ Ἀπόστολος λέγων· Ὅσοι
γὰρ ἐξ ἔργων νόμου εἰσὶν, ὑπὸ κατάραν εἰσίν. (15)
Ὅθεν οἱ ἐκ περιτομῆς ἐλέγχονται ὑπὸ κατάραν ὄντες,
τὸ μὴ πάντα ποιεῖν.
ΚΕΦ. ΛΓʹ.

411

 χὸλ, ὅπερ ἐστὶ πᾶσιν ἢ πάντα, φερόμενον εὕρο-

μεν. Οἷς συνᾴδει καὶ ὁ Ἀπόστολος λέγων· Ὅσοι
γὰρ ἐξ ἔργων νόμου εἰσὶν, ὑπὸ κατάραν εἰσίν. (15)
Ὅθεν οἱ ἐκ περιτομῆς ἐλέγχονται ὑπὸ κατάραν ὄντες,
τὸ μὴ πάντα ποιεῖν.
ΚΕΦ. ΛΓʹ.
Στίχ. ϛʹ. Ζήτω Ῥουβὶμ, καὶ μὴ ἀποθανέτω. (20n)

 80. Γρηγόριος Νύσσης. Oratio catechetica magna {2017.046}

(A.D. 4) Sec. 6 line 126
 εὐλογίας ἐποίησεν, ἧς ἐπιλειπούσης ἐξ ἀνάγκης τὸ ἀντι-

κείμενον ἀντεισέρχεται. ἀντίκειται δὲ τῇ ζωῇ μὲν ὁ
θάνατος, ἡ ἀσθένεια δὲ τῇ δυνάμει, τῇ εὐλογίᾳ δὲ ἡ (125)
κατάρα, τῇ παρρησίᾳ δὲ ἡ αἰσχύνη, καὶ πᾶσι τοῖς ἀγαθοῖς
τὰ κατὰ τὸ ἐναντίον νοούμενα. διὰ τοῦτο ἐν τοῖς παροῦσι
κακοῖς ἐστὶ νῦν τὸ ἀνθρώπινον, τῆς· ἀρχῆς ἐκείνης τοῦ
τοιούτου τέλους τὰς ἀφορμὰς παρασχούσης.


line 36
 Τὸν μὴ γνόντα ἁμαρτίαν, ὑπὲρ ἡμῶν ἁμαρτίαν

ἐποίησεν, ἵνα ἡμεῖς γενώμεθα Θεοῦ δικαιοσύνη ἐν
αὐτῷ· καὶ πάλιν· Χριστὸς ἡμᾶς ἠγόρασεν ἐκ τῆς (35)
κατάρας τοῦ νόμου, γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα.
Τοιγαροῦν ὥσπερ δικαιοσύνης ὑπάρχων πηγὴ, τὴν
ἡμετέραν ἁμαρτίαν ἀνέλαβε, καὶ εὐλογίας ὢν πέλα-
γος, τὴν ἐπικειμένην ἡμῖν ἐδέξατο κατάραν, καὶ


line 36
 Τὸν μὴ γνόντα ἁμαρτίαν, ὑπὲρ ἡμῶν ἁμαρτίαν

ἐποίησεν, ἵνα ἡμεῖς γενώμεθα Θεοῦ δικαιοσύνη ἐν
412
αὐτῷ· καὶ πάλιν· Χριστὸς ἡμᾶς ἠγόρασεν ἐκ τῆς (35)

κατάρας τοῦ νόμου, γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα.


line 39
 κατάρας τοῦ νόμου, γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα.

σταυρὸν ὑπέμεινεν αἰσχύνης καταφρονήσας· οὕτω καὶ (40)
τοὺς ὑπὲρ ἡμῶν ἐποιήσατο λόγους. Εἰ γὰρ τὴν ὡρι-
σμένην ἡμῖν παιδείαν ὑπῆλθεν ἑκὼν, παιδεία γὰρ


line 35
 Καὶ εὐλογήσω τοὺς εὐλογοῦντάς σε. Τὸ δὲ, Καὶ

οἱ καταρώμενοι αὐτὸν ἐξολοθρευθήσονται, ὅμοιον
ἂν εἴη τῷ λελεγμένῳ πρὸς τὸν Ἀβραάμ· Καὶ τοὺς
καταρωμένους σε καταράσομαι. Ὥσπερ γὰρ ὁ βάλ- (35)
λων λίθον εἰς ὕψος ἐπὶ τὴν κεφαλὴν ἑαυτοῦ βάλλει,
οὕτως ὁ κατάραις βάλλων τὸν δίκαιον, διὰ τὸ μὴ δύ-
νασθαι κατάραν ἵστασθαι κατ’ αὐτοῦ, ἀντιστρέφουσαν


line 37
 ἂν εἴη τῷ λελεγμένῳ πρὸς τὸν Ἀβραάμ· Καὶ τοὺς

καταρωμένους σε καταράσομαι. Ὥσπερ γὰρ ὁ βάλ- (35)
αὐτὴν εἰς ἑαυτὸν λήψεται.
Παρὰ Κυρίου τὰ διαβήματα ἀνθρώπου κατευ- (40)

413

line 38
 καταρωμένους σε καταράσομαι. Ὥσπερ γὰρ ὁ βάλ- (35)

αὐτὴν εἰς ἑαυτὸν λήψεται.
Παρὰ Κυρίου τὰ διαβήματα ἀνθρώπου κατευ- (40)
θύνεται. Πρὸς τοῖς εἰρημένοις καὶ ταῦτα ὑπάρχει


line 10
 εἴη καὶ ταῦτα τοῖς παρὰ τῷ Ἰώβ· Ἐπικατάρατος

ἡ ἡμέρα ἐν ᾗ ἐγεννήθην, καὶ ἡ νὺξ ἐν ᾗ εἶπαν·
Ἰδοὺ ἄρσεν. Διὰ τί γὰρ ἦν ἐπικατάρατος, ἀλλ’ ὅτι
ἐν ἀνομίαις συνελήφθη; Ἀκόλουθον γὰρ ἦν κατάραν (10)
ἕπεσθαι ἁμαρτίᾳ. Τοῖς αὐτοῖς Ἱερεμίας ἐχρήσατο
φήσας· Ἐπικατάρατος ἡ ἡμέρα ἐν ᾗ ἐτέχθην ἐν
αὐτῇ, καὶ ἡ νὺξ ἐν ᾗ συνέλαβέ με μήτηρ μου.


line 42
 με ἀπὸ τῶν καταβαινόντων εἰς λάκκον. Ἀλλ’ ὁ

μὲν δίκαιος διασώζεται πρὸς τὸ μὴ κατενεχθῆναι εἰς (40)
τὸν δηλούμενον λάκκον· οἱ δὲ ἀσεβεῖς κάτω φέρονται
εἰς αὐτὸν, ὑπὸ τοῦ Θεοῦ καταρασσόμενοι, ὡς εἰς κατ-
άλληλον αὐτοῖς χωρίον. Λάκκον δὲ ταλαιπωρίας καὶ
πηλὸν ἰλύος, καὶ φρέαρ διαφθορᾶς τὸν τοῦ θανάτου
τόπον καλεῖν εἴωθεν ὁ λόγος· εἰς ὃν καταβάλλονται (45)


line 4
 (545) καὶ ἀναστάτου τυγχάνοντος· ὥστ’ εἰ μέγα φρονοῖεν

ἐπὶ τούτῳ Ἰουδαῖοι, ὡς πάντα πληροῦντες τὰ ἔθνη
παρά τε βαρβάροις καὶ ἐν μέσοις Ἕλλησιν οἰκοῦντες·
ἀλλ’ ἴστωσαν, ὅτι ἐν κατάρας λόγῳ ταῦτα περὶ
414
αὐτῶν ἐθεσπίζετο. Ἡ γοῦν παροῦσα προφητεία φησὶν (5)

περὶ αὐτῶν· Διασκόρπισον αὐτοὺς ἐν τῇ δυνάμει
σου, καὶ κατάγαγε αὐτοὺς, ὁ ὑπερασπιστής


line 52
 βαλεῖν τῆς παρὰ τῷ Θεῷ στάσεως· διὸ εὐλογεῖν ἐδό-

κουν καὶ ἐπαινεῖν με, καὶ ἀποδέχεσθαι εἰς πρόσωπον· (50)
τὰ δὲ τῆς διανοίας αὐτῶν πεπλήρωτο καταρῶν, δι’ ὧν
τὴν τιμήν μου ἐβουλεύσαντο ἀπώσασθαι, καὶ κατάρᾳ
με ὑποβαλεῖν. Διδασκόμεθα δὲ διὰ τούτων ὅτι δὴ
πάντες οἱ τοῖς τοῦ Θεοῦ ἀνθρώποις ἐπιβουλεύοντες
οὐδὲν ἕτερον σπουδάζουσιν ἢ τῆς παρὰ τῷ Θεῷ τιμῆς (55)


line 5
 οἶδας, φησὶν, ὁ Θεὸς, εἴ τινά μοι πεπλημμέληται.

Οὐ γὰρ ἂν ἐκρύβησάν σε, εἴ τινες ἦσαν ἐν ἐμοὶ
πλημμέλειαι. Καὶ ἄλλως, εἰ τὰς ἡμετέρας ἀνεμάξατο
ἁμαρτίας, καὶ γέγονεν ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα, ὡς λέ- (5)
γεσθαι περὶ αὐτοῦ· «Οὗτος τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν
φέρει, καὶ περὶ ἡμῶν ὀδυνᾶται. Καὶ αὐτὸς ἐτραυ-
ματίσθη διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, καὶ μεμαλάκισται


line 7
 «σκοτισθήσονται·» καὶ τὰ ἑξῆς τούτοις παραπλη-

σίως. Οὐ γὰρ ἔχει λόγον τὸν ἡμῖν προστάττοντα μὴ (5)
ἀνταποδιδόναι κακὸν ἀντὶ κακοῦ, ἀλλὰ προσεύχεσθαι
ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων, καὶ εὐλογεῖν καὶ μὴ κατα-
ρᾶσθαι, ἀγαπᾷν δὲ καὶ τοὺς ἐχθροὺς, αὐτὸν τοιαῦτα
κατεύχεσθαι ἑτέροις. Οὐκ εὐκτικῶς τοίνυν, οὐδὲ
προστακτικῶς, κατὰ δὲ τὸν ἀποδοθέντα τρόπον προ- (10)
φητικῶς καὶ ταῦτα λέλεκται. Ἀνθ’ ὧν γὰρ τετολμή-

415

line 17
 ἡμῶν πάντων παρέδωκεν αὐτόν.» Τίνι δὲ παρέδωκεν

αὐτὸν, Ἡσαΐας διδάξει λέγων· «Καὶ Κύριος παρέ- (15)
δωκεν αὐτὸν ἁμαρτίαις ἡμῶν·» διὸ γέγονεν ὑπὲρ
ἡμῶν κατάρα. Μὴ γνόντα γὰρ αὐτὸν ἁμαρτίαν ὁ Θεὸς
ὑπὲρ ἡμῶν ἁμαρτίαν ἐποίησεν, ἵνα ἡμεῖς γενώμεθα
δικαιοσύνη ἐν αὐτῷ. Ἀλλὰ καὶ «ἄνθρωπος ἐν πληγῇ
ὢν, καὶ εἰδὼς φέρειν μαλακίαν γέγονε· καὶ τῷ μώ- (20)


line 40
 τὸν παθεῖν. Οἱ δὲ οὐκ ἐπάταξαν μόνον, ἀλλὰ καὶ ἤλα-

σαν ἐξ ἑαυτῶν καὶ μακρὰν ἀπεδίωξαν αὐτόν· δέον καὶ
παταχθέντα παραδέξασθαι· γνόντας, ὅτι Χριστὸς ὑπὲρ
ἡμῶν ἀπέθανε, γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα, καὶ (40)
ὅτι μὴ γνόντα ἁμαρτίαν, αὐτὸν ὁ Θεὸς ὑπὲρ ἡμῶν
ἁμαρτίαν ἐποίησεν· ἵνα ἡμεῖς γενώμεθα δικαιοσύνη
Θεοῦ ἐν αὐτῷ. Μνημονεῦσαι δὲ χρὴ καὶ τῶν Ἡσαΐου


line 11
 τοὺς γενέσθαι παλαιῶν ἁμαρτημάτων, ἀλλ’ αὐτὸς, τὸ

αἷμα τὸ τίμιον λύτρον ὑπὲρ αὐτῶν δοὺς, ἐλυτρώσατο
τὰς ψυχὰς αὐτῶν· ὅθεν ὁ θεῖος Ἀπόστολος ἐδίδασκε (10)
λέγων· «Χριστὸς ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας
τοῦ νόμου, γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα.» Ἐπειδὴ
γὰρ χρεῶσται ἦσαν καὶ ὀφειλέται τῆς Μωϋσέως νομο-
θεσίας, οὐκ ἐπλήρουν δὲ τὰ γεγραμμένα, εἶθ’ ὑπὸ


line 12
 αἷμα τὸ τίμιον λύτρον ὑπὲρ αὐτῶν δοὺς, ἐλυτρώσατο

τὰς ψυχὰς αὐτῶν· ὅθεν ὁ θεῖος Ἀπόστολος ἐδίδασκε (10)
λέγων· «Χριστὸς ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας
τοῦ νόμου, γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα.» Ἐπειδὴ
416

κατάραν ἦσαν, διὰ τὸ μὴ πάντα τὸν νόμον φυλάτ- (15)


line 15
 τοῦ νόμου, γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα.» Ἐπειδὴ

κατάραν ἦσαν, διὰ τὸ μὴ πάντα τὸν νόμον φυλάτ- (15)
τειν. Γέγραπτο γάρ· «Ἐπικατάρατος πᾶς ὃς οὐκ
ἐμμένει πᾶσι τοῖς γεγραμμένοις ἐν τῷ βιβλίῳ τοῦ
νόμου τοῦ ποιῆσαι αὐτά.» Εἰκότως ταύτης τῆς


line 20
 ἐμμένει πᾶσι τοῖς γεγραμμένοις ἐν τῷ βιβλίῳ τοῦ

νόμου τοῦ ποιῆσαι αὐτά.» Εἰκότως ταύτης τῆς
ἀρᾶς ἐλευθερώσας αὐτοὺς, ἐκ τόκου καὶ ἐξ ἀδικίας
ἐλυτροῦτο αὐτοὺς, γινόμενος ὑπὲρ αὐτῶν κατάρα· (20)
καὶ τὸ τίμιον αὐτοῦ αἷμα ὑπὲρ αὐτῶν διδοὺς, καὶ
οὕτω τιμίους ἑαυτῷ ἀπεργαζόμενος. Διὸ λέλεκται
ἑξῆς· «Καὶ ἔντιμον τὸ ὄνομα αὐτῶν ἐνώπιον αὐ-


1025 line 46
 λωσίαν Ἰακώβ. Ἀφῆκας τὰς ἀνομίας τοῦ λαοῦ σου, ἐκάλυψας

πάσας τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν.
Καὶ γὰρ ὁ Κύριος δώσει χρηστότητα, καὶ ἡ γῆ
ἡμῶν δώσει τὸν καρπὸν αὐτῆς. Πάλαι μὲν, ὅτε (45)
ὑπὸ κατάραν ἦν ἡ γῆ, ἀκάνθας καὶ τριβόλους ἔφυε,
κατὰ τὸ εἰρημένον· Ἐπικατάρατος ἡ γῆ ἐν τοῖς
ἔργοις σου, ἀκάνθας καὶ τριβόλους ἀνατελεῖ σοι·
νῦν δ’ ὅτε τοιαῦτα ἀγαθὰ εἰς αὐτὴν ἐλήλυθεν...
Κλοπή
417
 ἥκει, τίεσθαι δ’ ἀξιώτατος βροτῶν

τῶν νῦν· Πάρις γὰρ οὔτε συντελὴς πόλις
ἐξεύχεται τὸ δρᾶμα τοῦ πάθους πλέον.
ὀφλὼν γὰρ ἁρπαγῆς τε καὶ κλοπῆς δίκην
τοῦ ῥυσίου θ’ ἥμαρτε καὶ πανώλεθρον (535)
αὐτόχθονον πατρῷον ἔθρισεν δόμον.
διπλᾶ δ’ ἔτεισαν Πριαμίδαι θἀμάρτια.

 Πυθίᾳ ψήφῳ κρατηθεῖσ’, ἔκδοτος δὲ γίγνομαι.

Χο. ἴσμεν, ὦ τάλαινα, τὰς σὰς συμφοράς, ἵν’ εἶ τύχης.
Κρ. ποῖ φύγω δῆτ’; ἐκ γὰρ οἴκων προύλαβον μόγις πόδα
μὴ θανεῖν, κλοπῇ δ’ ἀφῖγμαι διαφυγοῦσα πολεμίους.
Χο. ποῖ δ’ ἂν ἄλλοσ’ ἢ ’πὶ βωμόν; Κρ. καὶ τί μοι (1255)
πλέον τόδε; (1255)
Χο. ἱκέτιν οὐ θέμις φονεύειν. Κρ. τῷ νόμῳ δέ γ’ ὄλλυμαι.

 τοῦτ’ αὔθ’, ὅτι ζῶ σὺν κακοῖς πολλοῖς τάλας,

γελώμενος πρὸς σοῦ τε καὶ τῶν Ἀτρέως
διπλῶν στρατηγῶν, οἷς σὺ ταῦθ’ ὑπηρετεῖς.
Καίτοι σὺ μὲν κλοπῇ τε κἀνάγκῃ ζυγεὶς (1025)
ἔπλεις ἅμ’ αὐτοῖς, ἐμὲ δὲ τὸν πανάθλιον,
ἑκόντα πλεύσανθ’ ἑπτὰ ναυσὶ ναυβάτην,
ἄτιμον ἔβαλον, ὡς σὺ φῄς, κεῖνοι δὲ σέ.


line 3
 παλαιοῦ γὰρ ἐχθρὸς ὢν αὐτοῦ πολλὰς μὲν καὶ μεγάλας

γραφὰς διώξας οὐδεμίαν εἷλεν, (6) ἔτι δὲ μείζους καὶ
πλείους διωχθεὶς οὐδεπώποτ’ ἀποφυγὼν ἱκανὸν μέρος τῶν
ὄντων ἀποβέβληκε, τὰ δ’ ἄγχιστα ἱερῶν κλοπῆς δυοῖν
ταλάντοιν γεγραμμένος ὑπ’ αὐτοῦ, συνειδὼς μὲν αὑτῷ τὸ
ἀδίκημα, ἔμπειρος δ’ ὢν τῆς τούτου δυνάμεως, μνησικακῶν (5)
418
δὲ τῶν ἔμπροσθεν, εἰκότως μὲν ἐπεβούλευσεν, εἰκότως δ’

 5.Ισοκράτης. In Lochitem (orat. 20) {0010.003} (5-4 B.C.) Sec. 6

line 4
 ἀτιμίας ἥκω παρ’ αὐτοῦ δίκην ληψόμενος, (6) ὑπὲρ ὧν

προσήκει τοῖς ἐλευθέροις μάλιστ’ ὀργίζεσθαι καὶ μεγίστης
τυγχάνειν τιμωρίας. Ὁρῶ δ’ ὑμᾶς, ὅταν του καταγνῶθ’
ἱεροσυλίαν ἢ κλοπὴν, οὐ πρὸς τὸ μέγεθος ὧν ἂν λάβωσι
τὴν τίμησιν ποιουμένους ἀλλ’ ὁμοίως ἁπάντων θάνατον (5)
καταγιγνώσκοντας, καὶ νομίζοντας δίκαιον εἶναι τοὺς τοῖς
αὐτοῖς ἔργοις ἐπιχειροῦντας ταῖς αὐταῖς ζημίαις κολά-


370
 ΠΑ. Οἷόν σε δήσω ’ν> τῷ ξύλῳ.

ΑΛ. Διώξομαί σε δειλίας.
ΠΑ. Ἡ βύρσα σου θρανεύσεται.
ΑΛ. Δερῶ σε θύλακον κλοπῆς. (370)
ΠΑ. Διαπατταλευθήσει χαμαί.
ΑΛ. Περικόμματ’ ἔκ σου σκευάσω.
ΠΑ. Τὰς βλεφαρίδας σου παρατιλῶ.


444
 τὸ πνεῦμ’ ἔλαττον γίγνεται.

ΠΑ. Φεύξει γραφὰς ἑκατονταλάντους τέτταρας.
ΑΛ. Σὺ δ’ ἀστρατείας γ’ εἴκοσιν,
κλοπῆς δὲ πλεῖν ἢ χιλίας.
ΠΑ. Ἐκ τῶν ἀλιτηρίων σέ φη- (445)
μι γεγονέναι τῶν τῆς θεοῦ.
ΑΛ. Τὸν πάππον εἶναι φημί σου

 τῇδε τῇ πόλει προσεῖναι, ταῦτα μέντοι τοὺς θεούς,

ἅττ’ ἂν ὑμεῖς ἐξαμάρτητ’, ἐπὶ τὸ βέλτιον τρέπειν.
419
ὡς δὲ καὶ τοῦτο ξυνοίσει, ῥᾳδίως διδάξομεν. (590)

ἢν Κλέωνα τὸν λάρον δώρων ἑλόντες καὶ κλοπῆς
εἶτα φιμώσητε τούτου τῷ ξύλῳ τὸν αὐχένα,
αὖθις εἰς τἀρχαῖον ὑμῖν, εἴ τι κἀξημάρτετε,
ἐπὶ τὸ βέλτιον τὸ πρᾶγμα τῇ πόλει ξυνοίσεται.


894
 γάμοισι Πρωτέως παιδὶ συμμεῖξαι λέχος.

ΓΥ. Βʹ Τί, ὦ κακόδαιμον, ἐξαπατᾷς αὖ τὸν ξένον;
Οὗτος πανουργῶν δεῦρ’ ἀνῆλθεν, ὦ ξένε,
ὡς τὰς γυναῖκας ἐπὶ κλοπῇ τοῦ χρυσίου.
ΚΗ. Βάυζε τοὐμὸν σῶμα βάλλουσα ψόγῳ. (895)
ΕΥ. Ξένη, τίς ἡ γραῦς ἡ κακορροθοῦσά σε;
ΚΗ. Αὕτη Θεονόη Πρωτέως.

 10. Ξενοφών. . Anabasis {0032.006} (5-4 B.C.) Book 4 ch. 6 sec.

14 line 1
 τοσοῦτον ὡς μὴ αἴσθησιν παρέχειν. δοκοῦμεν δ’ ἄν μοι

ταύτῃ προσποιούμενοι προσβάλλειν ἐρημοτέρῳ ἂν τῷ ὄρει
χρῆσθαι· μένοιεν γὰρ ἂν> αὐτοῦ μᾶλλον ἁθρόοι οἱ πολέμιοι. (5)
(14) ἀτὰρ τί ἐγὼ περὶ κλοπῆς συμβάλλομαι; ὑμᾶς γὰρ ἔγωγε, ὦ
Χειρίσοφε, ἀκούω τοὺς Λακεδαιμονίους ὅσοι ἐστὲ τῶν ὁμοίων
εὐθὺς ἐκ παίδων κλέπτειν μελετᾶν, καὶ οὐκ αἰσχρὸν εἶναι
(15) ἀλλὰ καλὸν κλέπτειν ὅσα μὴ κωλύει νόμος. ὅπως δὲ ὡς


line 6
 τοῦτο ἔρχονται ὥσπερ παρ’ ἡμῖν ὅτι γράμματα μαθησόμενοι.

οἱ δ’ ἄρχοντες αὐτῶν διατελοῦσι τὸ πλεῖστον τῆς ἡμέρας
δικάζοντες αὐτοῖς. γίγνεται γὰρ δὴ καὶ παισὶ πρὸς ἀλλή- (5)
λους ὥσπερ ἀνδράσιν ἐγκλήματα καὶ κλοπῆς καὶ ἁρπαγῆς
καὶ βίας καὶ ἀπάτης καὶ κακολογίας καὶ ἄλλων οἵων δὴ εἰκός.
(7) οὓς δ’ ἂν γνῶσι τούτων τι ἀδικοῦντας, τιμωροῦνται. κολά-
ζουσι δὲ καὶ ὃν ἂν ἀδίκως ἐγκαλοῦντα εὑρίσκωσι. δικάζουσι

420
 12. Πλάτων. Protagoras {0059.022} (5-4 B.C.) Stephanus P. 322

sec. a line 2
 τέχνην τὴν τοῦ Ἡφαίστου καὶ τὴν ἄλλην τὴν τῆς Ἀθηνᾶς
δίδωσιν ἀνθρώπῳ, καὶ ἐκ τούτου εὐπορία μὲν ἀνθρώπῳ
τοῦ322.a) βίου γίγνεται, Προμηθέα δὲ δι’ Ἐπιμηθέα ὕστερον, ᾗπερ
λέγεται, κλοπῆς δίκη μετῆλθεν.
Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἄνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας, πρῶτον μὲν
διὰ τὴν τοῦ θεοῦ συγγένειαν ζῴων μόνον θεοὺς ἐνόμισεν, καὶ
ἐπεχείρει βωμούς τε ἱδρύεσθαι καὶ ἀγάλματα θεῶν· ἔπειτα (5)

 ἐγὼ καὶ σύ, ὅτι τὸ μὲν πρῶτον ηὐδοκίμει Περικλῆς καὶ

οὐδεμίαν αἰσχρὰν δίκην κατεψηφίσαντο αὐτοῦ Ἀθηναῖοι,
ἡνίκα χείρους ἦσαν· ἐπειδὴ δὲ καλοὶ κἀγαθοὶ ἐγεγόνεσαν
516.
(a) ὑπ’ αὐτοῦ, ἐπὶ τελευτῇ τοῦ βίου τοῦ Περικλέους, κλοπὴν

αὐτοῦ κατεψηφίσαντο, ὀλίγου δὲ καὶ θανάτου ἐτίμησαν,
δῆλον ὅτι ὡς πονηροῦ ὄντος.
ΚΑΛ. Τί οὖν; τούτου ἕνεκα κακὸς ἦν Περικλῆς;

 διπλάσιον πρῶτον ἐκτίνειν, ἐὰν ὄφλῃ τις τὴν τοιαύτην δίκην (5)

καὶ ἱκανὴν ἔχῃ τὴν ἄλλην οὐσίαν ἀποτίνειν ὑπὲρ τὸν κλῆρον,
ἐὰν δὲ μή, δεδέσθαι ἕως ἂν ἐκτείσῃ ἢ πείσῃ τὸν καταδικασά-
(b) μενον. ἐὰν δέ τις ὄφλῃ κλοπῆς δημοσίᾳ δίκην, πείσας τὴν
πόλιν ἢ τὸ κλέμμα ἐκτείσας διπλοῦν, ἀπαλλαττέσθω τῶν
δεσμῶν.
ΚΛ. Πῶς δὴ λέγομεν, ὦ ξένε, μηδὲν διαφέρειν τῷ

 δεσμῶν.
ΚΛ. Πῶς δὴ λέγομεν, ὦ ξένε, μηδὲν διαφέρειν τῷ
κλέπτοντι μέγα ἢ σμικρὸν ὑφελομένῳ, καὶ ἐξ ἱερῶν ἢ ὁσίων, (5)
καὶ ὅσα ἄλλα ἐστὶν περὶ κλοπὴν πᾶσαν ἀνομοιότητα ἔχοντα,
οἷς δεῖ ποικίλοις οὖσιν ἕπεσθαι τὸν νομοθέτην μηδὲν ὁμοίαις
421
ζημίαις ζημιοῦντα;
ΑΘ. Ἄριστ’, ὦ Κλεινία· σχεδόν τοί με ὥσπερ φερό-

 ἂν ταύτῃ.
ΚΛ. Καλῶς εἴρηκας, ποιῶμέν τε ὡς λέγεις. (5)
ΑΘ. Διασκεπτέον ἄρα πρῶτον, ὥσπερ ἐπεχειρήσαμεν,
ἀκριβῶς τὸν περὶ τῶν τε ἱεροσυλούντων καὶ κλοπῆς πάσης
πέρι καὶ ἀδικημάτων συμπάντων, καὶ οὐ δυσχεραντέον εἰ
(c) μεταξὺ νομοθετοῦντες τὰ μὲν ἔθεμεν, τῶν δ’ ἔτι διασκοποῦμεν
πέρι· νομοθέται γὰρ γιγνόμεθα ἀλλ’ οὐκ ἐσμέν πω, τάχα δὲ

 εἷς ἡμῖν ἔστω κύριος περὶ φόνου κείμενος. (5)

Καὶ τὰ μὲν περὶ τὰ τοιαῦτα μέχρι τούτων οὕτως· ὧν δὲ
ὁ κτείνας ἐφ’ οἷς τε ὀρθῶς ἂν καθαρὸς εἴη, τάδε ἔστω·
Νύκτωρ φῶρα εἰς οἰκίαν εἰσιόντα ἐπὶ κλοπῇ χρημάτων ἐὰν
(c) ἑλὼν κτείνῃ, καθαρὸς ἔστω· καὶ ἐὰν λωποδύτην ἀμυνό-
μενος ἀποκτείνῃ, καθαρὸς ἔστω· καὶ ἐὰν ἐλευθέραν γυναῖκα
βιάζηταί τις ἢ παῖδα περὶ τὰ ἀφροδίσια, νηποινὶ τεθνάτω

 γραφαὶ κατὰ τούτων ἔστων ὡς Ἑρμοῦ καὶ Διὸς ἀγγελίας

καὶ ἐπιτάξεις παρὰ νόμον ἀσεβησάντων, τίμημα δὲ ὅτι χρὴ
(b) πάσχειν ἢ ἀποτίνειν, ἐὰν ὄφλῃ.
Κλοπὴ μὲν χρημάτων ἀνελεύθερον, ἁρπαγὴ δὲ ἀναί-
σχυντον· τῶν Διὸς δὲ ὑέων οὐδεὶς οὔτε δόλοις οὔτε βίᾳ
χαίρων ἐπιτετήδευκεν τούτοιν οὐδέτερον. μηδεὶς οὖν ὑπὸ
ποιητῶν μηδ’ ἄλλως ὑπό τινων μυθολόγων πλημμελῶν περὶ (5)

 19. Λυσίας. In Nicomachum {0540.030} (5-4 B.C.) Sec. 25 line 4
 (25) ποίηκεν ἢ πλείω ἠδίκηκεν; ὃς καὶ τῶν ὁσίων καὶ τῶν

ἱερῶν ἀναγραφεὺς γενόμενος εἰς ἀμφότερα ταῦτα ἡμάρτη-
κεν. ἀναμνήσθητε δὲ ὅτι πολλοὺς ἤδη τῶν πολιτῶν ἐπὶ
κλοπῇ χρημάτων ἀπεκτείνατε. καίτοι ἐκεῖνοι μὲν τοσοῦτον
422
μόνον ὑμᾶς ἔβλαψαν ὅσον ἐν τῷ παρόντι, οὗτοι δ’ ἐπὶ τῇ (5)

τῶν νόμων ἀναγραφῇ [καὶ τῶν ἱερῶν] δῶρα λαμβάνοντες
εἰς ἅπαντα τὸν χρόνον τὴν πόλιν ζημιοῦσι.

 20. Αριστοτέλης. . Ἀθηναίων πολιτεία. (4 B.C.) Sec. 54 subsec. 2

line 6
 ἄρξ[αντ]ας λόγον ἀπενεγκεῖν. οὗτοι γάρ εἰσι μόνοι οἱ>

τοῖς ὑπευθύνοις λογιζόμενοι καὶ τὰς εὐθύνας εἰς τὸ δικα-
στήριον εἰσάγοντες. κἂν μέν τινα κλέπτοντ’ ἐξελέγξωσι, (5)
κλοπὴν οἱ δικασταὶ καταγιγνώσκουσι, καὶ τὸ γνωσθὲν ἀπο-
τίνεται δεκαπλοῦν. ἐὰν δέ τινα δῶρα λαβόντα ἐπιδείξωσιν
καὶ καταγνῶσιν οἱ δικασταί, δώρων τιμῶσιν, ἀποτίνεται
δὲ καὶ τοῦτο δεκαπλοῦν. ἂν δ’ ἀδικεῖν καταγνῶσιν, ἀδι-

 21. Αριστοτέλης. . Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P. 1107a

line 11
 ἄριστον καὶ τὸ εὖ ἀκρότης. οὐ πᾶσα δ’ ἐπιδέχεται πρᾶξις

οὐδὲ πᾶν πάθος τὴν μεσότητα· ἔνια γὰρ εὐθὺς ὠνόμασται
συνειλημμένα μετὰ τῆς φαυλότητος, οἷον ἐπιχαιρεκακία (10)
ἀναισχυντία φθόνος, καὶ ἐπὶ τῶν πράξεων μοιχεία κλοπὴ
ἀνδροφονία· πάντα γὰρ ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα λέγεται
τῷ αὐτὰ φαῦλα εἶναι, ἀλλ’ οὐχ αἱ ὑπερβολαὶ αὐτῶν
οὐδ’ αἱ ἐλλείψεις. οὐκ ἔστιν οὖν οὐδέποτε περὶ αὐτὰ κατ-

 22. Αριστοτέλης. . Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P. 1131a

line 6
 ἀκούσια, ἑκούσια μὲν τὰ τοιάδε οἷον πρᾶσις ὠνὴ δανεισμὸς

ἐγγύη χρῆσις παρακαταθήκη μίσθωσις (ἑκούσια δὲ λέγεται,
ἀκουσίων τὰ μὲν λαθραῖα, οἷον κλοπὴ μοιχεία φαρμα-
κεία προαγωγεία δουλαπατία δολοφονία ψευδομαρτυρία,

 23. Αριστοτέλης. .Προβλήματα. (4 B.C.) Bekker P. 953a line 3

423
 τοῖς ἀντιδίκοις, ὁ φεύγων νικᾷ; ἢ ὅτι ὁ φεύγων ὑπὸ τοῦ

(953a) διώκοντος οὐθὲν πέπονθεν, ἀλλ’ ἐν τοῖς ἴσοις αὐτῷ ἤδη
ἔμελλε νικᾶν;
Διὰ τί ἐπὶ μὲν κλοπῇ θάνατος ἡ ζημία, ἐπὶ δὲ ὕβρει,
μείζονι οὔσῃ ἀδικίᾳ, τίμησις τί χρὴ παθεῖν ἢ ἀποτῖσαι; ἢ διότι
τὸ μὲν ὑβρίζειν ἀνθρώπινόν ἐστι πάθος, καὶ πάντες πλέον ἢ (5)
ἔλαττον αὐτοῦ μετέχουσι, τὸ δὲ κλέπτειν οὐ τῶν ἀναγκαίων;

 24. Αριστοτέλης. . Ρητορική. (4 B.C.) Bekker P. 1374a line 7
 μοιχεῦσαι, ἢ κλέψαι μὲν ἀλλ’ οὐχ ἱεροσυλῆσαι (οὐ γὰρ θεοῦ

τι), ἢ ἐπεργάσασθαι μὲν ἀλλ’ οὐ δημοσίαν, ἢ διειλέχθαι (5)
μὲν τοῖς πολεμίοις ἀλλ’ οὐ προδοῦναι, διὰ ταῦτα δέοι ἂν
καὶ περὶ τούτων διωρίσθαι, τί κλοπή, τί ὕβρις, τί μοιχεία,
ὅπως ἐάν τε ὑπάρχειν ἐάν τε μὴ ὑπάρχειν βουλώμεθα
δεικνύναι ἔχωμεν ἐμφανίζειν τὸ δίκαιον. ἔστι δὲ πάντα
τὰ τοιαῦτα περὶ τοῦ ἄδικον εἶναι καὶ φαῦλον ἢ μὴ ἄδικον (10)

 25. Αριστοτέλης. . Ρητορική. (4 B.C.) Bekker P. 1374a line 13
 τὰ τοιαῦτα περὶ τοῦ ἄδικον εἶναι καὶ φαῦλον ἢ μὴ ἄδικον (10)

[ἡ] ἀμφισβήτησις· ἐν γὰρ τῇ προαιρέσει ἡ μοχθηρία καὶ τὸ
ἀδικεῖν, τὰ δὲ τοιαῦτα τῶν ὀνομάτων προσσημαίνει τὴν
προαίρεσιν, οἷον ὕβρις καὶ κλοπή· οὐ γὰρ εἰ ἐπάταξεν πάν-
τως ὕβριςεν, ἀλλ’ εἰ ἕνεκά του, οἷον τοῦ ἀτιμάσαι ἐκεῖνον ἢ
αὐτὸς ἡσθῆναι. οὐδὲ πάντως, εἰ λάθρᾳ ἔλαβεν, ἔκλεψεν, ἀλλ’
(15)
εἰ ἐπὶ βλάβῃ τούτου ἀφ’ οὗ ἔλαβε> καὶ σφετερισμῷ ἑαυτοῦ.


 ὠφθῇ. (5) Πέμπτον πνεῦμα ὑπερηφανείας, ἵνα κινῆται καὶ

μεγαλοφρονῇ. Ἕκτον πνεῦμα ψεύδους, ἐν ἀπωλείᾳ καὶ ζήλῳ
τοῦ πλάττειν λόγους αὐτοῦ ἀπὸ γένους καὶ οἰκείων. (6) Ἕβ-
δομον πνεῦμα ἀδικίας, μεθ’ ἧς κλοπὴ καὶ γριπίσματα, ἵνα
ποιήσῃ φιληδονίαν καρδίας αὐτοῦ. Ἡ γὰρ ἀδικία συνεργεῖ
τοῖς λοιποῖς πνεύμασι διὰ τῆς δολολειψίας. (7) Ἐπὶ πᾶσι
424
τούτοις τὸ πνεῦμα τοῦ ὕπνου, τὸ ὄγδοον πνεῦμα, συνάπτεται


 τοῦ Πετεφρὶ μετὰ δόξης πολλῆς, καὶ ἐπέβαλεν ἐπ’ ἐμὲ τοὺς
ὀφθαλμοὺς αὐτῆς· ὅτι εἶπον αὐτῇ οἱ εὐνοῦχοι περὶ ἐμοῦ.
(2) Καὶ λέγει τῷ ἀνδρὶ αὐτῆς περὶ τοῦ μεταβόλου, ὅτι ἐπλούτι-
σεν ἐν χειρὶ νέου τινὸς Ἑβραίου· λέγουσι δὲ ὅτι κλοπῇ
ἔκλεψαν αὐτὸν ἐκ γῆς Χαναάν· (3) νῦν οὖν ποίησον μετ’
αὐτοῦ κρίσιν, καὶ ἀφελοῦ τὸν νεανίαν εἰς οἰκονόμον σου· καὶ
εὐλογήσει σε ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων, ὅτι χάρις ἐκ τοῦ οὐρανοῦ


{0548.001} (A.D. 1/2) Ch. 1 sec. 99 line 5
 προεῖπεν ὅτι φωραθήσεται κλέπτων καὶ δεθεὶς ἐνιαυ-

τὸν οὕτω τὰς βόας λήψεται. μετὰ δὲ τὴν ὑπόσχεσιν
εἰς Φυλάκην ἀπῄει καί, καθάπερ προεῖπε, φωραθεὶς
ἐπὶ τῇ κλοπῇ δέσμιος ἐν οἰκήματι ἐφυλάσσετο. λειπο- (5)
μένου δὲ τοῦ ἐνιαυτοῦ βραχέος χρόνου, τῶν κατὰ τὸ
κρυφαῖον τῆς στέγης σκωλήκων ἀκούει, τοῦ μὲν ἐρω-
τῶντος πόσον ἤδη μέρος τοῦ δοκοῦ διαβέβρωται, τῶν

 29. Αρποκρατίων. Λεξικόν. in decem oratores Atticos

{1389.001} (A.D. 1/2?) alpha lemma 95 line 2
 Τιμάρχου. μνημονεύουσι δὲ οἱ κωμικοὶ πολλάκις τῶν ἀμοργίνων,

ὡς καὶ Ἀριστοφάνης Λυσιστράτῃ καὶ Εὔπολις Πόλεσιν.
(95) Ἀμφιγνοεῖν: ἀντὶ τοῦ ἀγνοεῖν ἢ ἐνδοιάζειν περὶ τῆς γνώσεως,
ὡς καὶ Λυσίας ἐν τῷ πρὸς Αἰσίωνα περὶ τῆς τῶν βιβλίων κλοπῆς,

εἰ γνήσιος ὁ λόγος.
(96) Ἀμφιδέαι: εἰσὶ περισκελίδες τινές· Ἀριστοφάνης
Θεσμοφορια-
ζούσαις. ἰδίως δὲ Λυσίας ἐν τῷ κατ’ Εὐθυδίκου φησὶν “οὐ δυνάμε-

425

 ἅπαντα τὰ περιποίησιν δηλοῦντα, εἴτε καὶ τῶν ἐν λόγῳ εἴτε καὶ τῶν
ἐν σώματι, ἐπὶ δοτικὴν φέρεται, ὡς ἔχει τὰ τοιαῦτα, λέγω σοί, ὡσεὶ

λόγου σοι μεταδίδωμι· σαφὲς γὰρ ὅτι τὸ λέγω σε κλέπτην τοιοῦτόν
τι σημαίνει, δι’ οὗ προΐεμαι λόγου ὁρίζομαί σε δεδρακέναι τὰ τῆς
κλοπῆς. (10) καὶ δεόντως πάλιν τὰ τῆς ἐνεργείας τῆς διὰ τοῦ
λέγειν ἐπὶ δοτικὴν συνέτεινεν· καθάπερ καὶ ἐπὶ σώματος τέμνω
σοί, ὡσεὶ περιποιῶ σοί τι έρος του σώματος. τό γε μὴν τέμνω σέ
πάλιν, τὴν ἐνέργειαν ἐπιφέρον

 τῇ δὲ γεύσει ἐλλιπωτάτη.
Ὁ> δὲ τοῦ Ἑρμοῦ σημαίνει παιδείαν, γράμματα, ἔλεγχον,
λόγον, ἀδελφότητα, ἑρμηνείαν, κηρυκείαν, ἀριθμόν, ψῆφον,
γεω- (5)
μετρίαν, ἐμπορίαν, νεότητα, παίγνια, κλοπήν, κοινότητα, ἀγγελίαν,
ὑπηρεσίαν, κέρδος, εὑρέματα, ἀκολουθίαν, ἄθλησιν, πάλην, φω-
νασκίαν, σφραγίζεσθαι, ἐπιστέλλειν, ἱστάναι, κρέμασθαι, δοκιμά-
ζειν, ἀκούειν, ποικιλεύεσθαι. ἐστὶ δὲ δοτὴρ καὶ διανοίας καὶ

 ἐμπρησμοὺς κρίσεις, εἰς δημόσια ἢ εἰς βασιλικὰ πράγματα ἀνα-

λίσκοντας ἢ αὐτεξουσίους γινομένους καὶ καταιτιωμένους, ἐκτὸς
εἰ
μὴ στρατιωτικὴ ἢ ἔνδοξος ἡ γένεσις τύχῃ· οὕτω γὰρ ἐκ τῆς
τοι- (20)
αύτης ἀφορμῆς καὶ βιαίων ἢ ἐπικινδύνων πραγμάτων καὶ κλοπῆς
ἐν περιποιήσει γενήσονται, ἐάνπερ οἰκείως ὁ> ἀστὴρ τύχῃ· πλὴν
καὶ οὕτως ἐπιφόβως ἀνύσει καὶ μείωσιν ὑποίσει. Κρόνος δὲ [ἔτι]
ἐπιτόπως σχηματισθεὶς θεμελίων κτημάτων κυρίους καθίστησιν,

 μένου πρόδηλος· ὁμοίως καὶ ἀπὸ τῶν ἐν τῇ τύχῃ ἢ δαίμονι ἐφ-

εστώτων ἀστέρων ἢ τῶν κλήρων τῶν συνεμπιπτόντων αὐτοῖς [καὶ
426
τῶν κλήρων] καὶ τῶν κυρίων αὐτῶν. μάλιστα δὲ ὁρώντων τὸν

περὶ ἐνέδρας κλῆρον καὶ τὸν περὶ κλοπῆς, εἰ πρὸς τὴν περιποίη-
σιν ἢ τύχην ἢ τὸν δαίμονα ἢ τὸν βίον λόγον τινὰ ἔχουσιν ἢ
πρὸς (30)
τοὺς κυρίους τούτων τῶν κλήρων· δυνατὸν δὲ μὴ ἔχειν *** οὐκ
ἐξ ὑγιοῦς τὰς κτήσεις ποιοῦσιν. ἐὰν γὰρ μὴ ἔχωσι λόγον οἱ προ-

 (91) κείμενοι τόποι πρὸς τὴν περιποίησιν ἢ τύχην ἢ τὸν βίον ἢ τὸν

δαίμονα, καθαιρεῖ τὰ τοῦ βίου τοῦ γεννωμένου ἢ τὰ τῆς ὑπάρ-
ξεως. εἰ δὲ λόγον τινὰ ἔχουσι πρὸς αὐτούς, ἀπὸ πανουργίας καὶ
ἐνέδρας καὶ ἐπιβουλῆς τινος καὶ βίας καὶ κλοπῆς καὶ ἐπιθέσεως
εὑρήσεις τὰ τῆς ὑπάρξεως ὄντα. (5)κδʹ.> Κλῆρος κλοπῆς.
Ἀριθμεῖται δὲ ὁ περὶ κλοπῆς ἐπὶ μὲν ἡμερινῆς γενέσεως ἀπὸ

 ξεως. εἰ δὲ λόγον τινὰ ἔχουσι πρὸς αὐτούς, ἀπὸ πανουργίας καὶ

ἐνέδρας καὶ ἐπιβουλῆς τινος καὶ βίας καὶ κλοπῆς καὶ ἐπιθέσεως
Ἑρμοῦ ἐπὶ Ἄρεα καὶ τὰ ἴσα ἀπὸ Κρόνου, ἐπὶ δὲ νυκτερινῆς γε-
νέσεως ἀπὸ Ἄρεως ἐπὶ Ἑρμῆν καὶ τὰ ἴσα ἀπὸ Κρόνου.

 ἐνέδρας καὶ ἐπιβουλῆς τινος καὶ βίας καὶ κλοπῆς καὶ ἐπιθέσεως
Ἑρμοῦ ἐπὶ Ἄρεα καὶ τὰ ἴσα ἀπὸ Κρόνου, ἐπὶ δὲ νυκτερινῆς γε-
νέσεως ἀπὸ Ἄρεως ἐπὶ Ἑρμῆν καὶ τὰ ἴσα ἀπὸ Κρόνου.κεʹ.>
Κλῆρος ἐνέδρας. (10)

 Τὸ δὲ περὶ ἐνέδρας ἡμέρας μὲν ἀπὸ Ἡλίου ἐπὶ Ἄρεα καὶ τὰ
ἴσα ἀπὸ ὡροσκόπου, νυκτὸς δὲ τὸ ἐναλλάξ. καὶ ἐὰν ὁ τοῦ κλήρου
τῆς τύχης ἢ τῆς περιποιήσεως ἢ τοῦ δαίμονος ὁ κύριος εἰς τὸ
427
περὶ ἐνέδρας ἢ κλοπῆς τύχῃ, ἀπὸ βίας καὶ πανουργίας ἤ τινος

ὠφελείας ἕξουσι τοὺς βίους. καὶ ἐὰν οἱ κύριοι πάντων τῶν
προ- (15)
κειμένων ὁμοῦ πέσωσι, ταὐτὰ ποιοῦσι. καὶ ἐὰν ὁ κύριος τῆς
ἐνέδρας ἢ τῆς κλοπῆς ἐπὼν ἢ τῷ κλήρῳ τῆς τύχης ἢ δαίμονος ἢ

 περὶ ἐνέδρας ἢ κλοπῆς τύχῃ, ἀπὸ βίας καὶ πανουργίας ἤ τινος

ὠφελείας ἕξουσι τοὺς βίους. καὶ ἐὰν οἱ κύριοι πάντων τῶν
προ- (15)
κειμένων ὁμοῦ πέσωσι, ταὐτὰ ποιοῦσι. καὶ ἐὰν ὁ κύριος τῆς
ἐνέδρας ἢ τῆς κλοπῆς ἐπὼν ἢ τῷ κλήρῳ τῆς τύχης ἢ δαίμονος ἢ
περιποιήσεως, εὑρίσκεται ἐκ τούτων τὰ τοῦ βίου. ἐὰν δὲ ἀγα-
θοποιοὶ τοῖς τόποις μαρτυρῶσι καὶ μάλιστα ἰδιοτοποῦντες ἢ τῆς
αἱρέσεως ὄντες, εὐπροαίρετοι καθίστανται· ἐὰν δὲ κακοποιοὶ διά-
(20)

 39. ANTONINUS LIBERALIS Myth. Metamorphoseon synagoge

{0651.001} (A.D. 2?) Ch. 36 sec. 3 line 4
 δαρέου Τάνταλος ὁ Διὸς καὶ Πλουτοῦς. (3) ἐπεὶ δὲ μετὰ

χρόνον Πανδάρεος ἐλθὼν εἰς Σίπυλον ἀπῄτει τὸν κύνα, Τάν-
ταλος ὤμοσε μὴ λαβεῖν. Ζεὺς δὲ Πανδάρεον μὲν ἀντὶ
τῆς κλοπῆς ἐποίησεν ὅθιπερ εἱστήκει πέτρον· Τάνταλον δὲ,
ἐπεὶ τὸν ὅρκον ἐψεύσατο, κατέβαλε καὶ περιέθηκε περὶ> (5)
αὐτὸν ὑπὲρ κεφαλῆς τὸν Σίπυλον. 37.Δωριεῖς.
40.Κλαύδιος Αιλιανός. De natura animalium {0545.001} (A.D.

 τῷ ζῴῳ ἐπᾷσαί με ὅνπερ οὖν ἀκούσας οἶδα, ὡς ἂν

μὴ δοκοίην ἀμαθῶς ἔχειν αὐτοῦ. τὸν Προμηθέα
κλέψαι τὸ πῦρ ἡ φήμη φησί, καὶ τὸν Δία ἀγανακτῆ- (15)
σαι ὁ μῦθος λέγει καὶ τοῖς καταμηνύσασι τὴν κλοπὴν
δοῦναι φάρμακον γήρως ἀμυντήριον. τοῦτο οὖν ἐπὶ
ὄνῳ θεῖναι τοὺς λαβόντας πέπυσμαι. καὶ τὸν μὲν
προϊέναι τὸ ἄχθος φέροντα, εἶναι δὲ ὥραν θέρειον,

428
 41. Φλάβιος Φιλόστρατος. Heroicus {0638.004} (A.D. 2-3)

Olearius P. 701 line 17
 ταυρηδὸν ὑποβλέψας τὸν βασιλέα „δείλαιε“, εἰπεῖν

„τί οὖν αἱ ἀσπίδες“; καὶ τὸν ἵππον δὲ τὸν κοῖλον (15)
παρῃτεῖτο Σθένελος οὐ τειχομαχίαν τοῦτο φάσκων
εἶναι, ἀλλὰ κλοπὴν τῆς μάχης. τὰ μὲν δὴ μάχιμα
ὁμοίω ἤστην καὶ ἴσου τοῖς Τρωσὶ φόβου ἄξιοι, ἐλεί-
πετο δὲ τοῦ Διομήδους ὁ Σθένελος ξύνεσίν τε καὶ
λόγου ἰσχὺν καὶ καρτερήσεις, ὁπόσαι ψυχῆς τέ εἰσι (20)


 σιδήριον ὑπὸ τὸν σπόγγον, ὑπὸ τῶν μὴ δυναμένων νοῆσαι> τὸ

πικρὸν φάρμακον ὑπὸ τὸ μέλι, ἐκκακήσει τις. τίς γὰρ ἡμῶν οὐ
σύνοιδεν ἑαυτῷ πιόντι οὐ μετὰ βουλῆς καὶ μεθυσθέντι; τίς ἡμῶν
καθαρεύει ἀπὸ κλοπῆς καὶ ἀπὸ τοῦ μὴ πεπορικέναι τὰ ἐπιτήδεια
δεόντως; ἀλλ’ ὅρα τί λέγει ὁ λόγος· ‹μὴ πλανᾶσθε, ὅτι οὗτοι
βασι- (40)
λείαν θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι›. τὸ κατὰ τὸν τόπον μυστήριον κε-
κρύφθαι δεῖ, ἵνα μὴ ἐκκακήσῃ ὁ πολύς, ἵνα μὴ μαθὼν τὰ πράγματα


{2042.075} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 181 line 18
 τὸ εἶδος ἔχουσα πορνικὸν, ἢ ποιεῖ τὰς νέων ἐξίπτασθαι (15)

καρδίας.
Οἱ μὲν ἐν ταῖς πλατείαις ῥεμβόμενοι, μοιχείας
καὶ πορνείας καὶ κλοπῆς λαμβάνουσι λογισμούς· οἱ
δὲ ἔξω τούτων ῥεμβόμενοι, τὰς παρὰ φύσιν ἡδονὰς
μετέρχονται, ἀρσενοκοιτεῖν ἐπιζητοῦντες, καὶ ἄλλων (20)
τινῶν ἀπαγορευομένων πραγμάτων φαντασίας λαμ-

 44. Γρηγόριος Νύσσης. Epistula canonica ad Letoium

{2017.076} (A.D. 4) Volume 45 P. 233 line 14
 ἀρκεῖν ἡγούμεθα τῷ δημοσίῳ τῆς διδασκαλίας λόγῳ,

ὅπως ἂν οἷόν τε ᾖ, θεραπεύειν, ὥσπερ τινὰ πάθη
πληθωρικὰ, τὰς πλεονεκτικὰς ἀῤῥωστίας διὰ τοῦ λό-
429
γου καθαίροντας. Μόνην δὲ τὴν κλοπὴν καὶ τὴν τυμ-

βωρυχίαν, καὶ τὴν ἱεροσυλίαν πάθη νομίζομεν, διὰ (15)
τὸ οὕτως ἐκ τῆς τῶν Πατέρων ἀκολουθίας τὴν παρά-
δοσιν ἡμῖν περὶ τούτου γενέσθαι. Καί τοί γε παρὰ

 45. Γρηγόριος Νύσσης. Epistula canonica ad Letoium

{2017.076} (A.D. 4) Volume 45 P. 233 line 25
 δὴ τοίνυν τὸ καθ’ ἡμᾶς, εἰς ἐξουσίαν κανὼν ἀξιόπιστος,

τὴν ἐπὶ τῶν ὁμολογουμένως ἀπηγορευμένων κανονι-
κὴν κρίσιν ἤδη τοῖς εἰρημένοις προσθήσομεν. Διῄρηται
οὖν ἡ κλοπὴ εἴς τε λῃστείαν καὶ εἰς τοιχωρυχίαν (25)
καὶ εἷς μὲν ἐπ’ ἀμφοτέρων σκοπὸς, ἡ τῶν ἀλλοτρίων
ἀφαίρεσις· πολλὴ δὲ κατὰ τὴν γνώμην αὐτῶν ἡ πρὸς
ἀλλήλους ἐστὶ διαφορά. Ὁ μὲν γὰρ λῃστὴς, καὶ τὴν

 46.Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Marinum {2018.029}

(A.D. 4) Volume 22 P. 957 line 11
 ὡς ψευσάμενον κρινοῦμεν, ἢ ὡς πλέον ἀληθεύσαντα;

Καὶ ἄλλως· εἰ θᾶττον ἢ εἶπεν, ἀνέστη, πλέων ἡ
δύναμις, καὶ ἔγκλημα οὐκ ἔχει· τὸ δὲ βράδιον, ὑπ-
οψίας γέμει καὶ ψεῦδος λογίζεται γιγνόμενον· ψεῦδος
μὲν, ὅτι παρῆλθεν ὁ λεχθεὶς ὅρος· ὕποπτον δὲ, ὅτι (10)
τῶν φυλάκων ἀναχωρησάντων, κλοπὴ τὸ πρᾶγμα ἐνο-
μίσθη ἄν.


1017 line 43
 Πάλαι μὲν γὰρ εἴρητο τῷ πρωτοπλάστῳ· Γῆ εἶ, καὶ (40)

εἰς γῆν ἀπελεύσῃ, καὶ, Ἐπικατάρατος ἡ γῆ ἐν τοῖς
ἔργοις σου· καὶ ἄλλος προφητῶν ἔλεγεν· Ἀρὰ καὶ
φόνος καὶ ψεῦδος, καὶ κλοπὴ καὶ μοιχεία κέχυ-
ται ἐπὶ τῆς γῆς· καὶ αἵματα ἐφ’ αἵμασι μίσγου-
σιν· Ὡς δὲ ἐπεδήμει τῇ γῇ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, καὶ τὸ (45)
ἀπὸ γῆς σῶμα ἀνελάμβανε· μεταβολὴ προτέρων ἐγί-

430

(A.D. 4) Volume 35 P. 505 line 29
 προφήτου βαθύτητα, οὐδὲ ταῦτα ἦν ἃ τὸν μακάριον

Ἰωνᾶν ἐποίει φυγάδα, καὶ εἰς Ἰόππην ἤγαγε, καὶ
ἐξ Ἰόππης ἀνήγαγεν ἐπὶ Θαρσεὶς, πελάγει πιστεύ-
σαντα τὴν ἑαυτοῦ κλοπήν· οὔτε γὰρ ἀγνοεῖν τοῦ
Θεοῦ τὴν ἐπίνοιαν, προφήτην γε ὄντα, εἰκὸς αὐτὸν (30)
ἦν· ὅτι διὰ τῆς ἀπειλῆς, τὸ μὴ παθεῖν τὰ τῆς ἀπει-
λῆς Νινευΐταις ἐπραγματεύετο κατὰ τὴν μεγάλην


 θυσίαν πρόθυμον, καὶ ἱερεῖον ξένον ἀντὶ τοῦ

παιδὸς κομιζόμενος· παράδοξος ἀσεβῶν ἀπώλεια,
(548) πυρὶ καὶ θείῳ κατακλυσθέντων, εὐσεβῶν
κλοπὴ παραδοξοτέρα, στήλη ἁλὸς τὴν πρὸς τὸ
κακὸν ἐπιστροφὴν θριαμβεύουσα· Ἰωσήφ τε πι-
πρασκόμενος, καὶ ἐρώμενος, καὶ σωφρονῶν, καὶ παρὰ
Θεοῦ σοφιζόμενος, καὶ ἐλευθερούμενος, καὶ δυνα- (5)


 μετὰ θάνατον, καὶ οὐδὲ τὰ κοινὰ συνετός· οἱ δὲ ἀδύ-

τοις τισὶν ἑαυτοὺς ἐγκρύψαντες ὑπὸ τῆς αὐτῆς νόσου (35)
καὶ φιλαυτίας, εἶτ’ ἐλεγχθέντες, οὐ μᾶλλον ἐκ
τῆς κλοπῆς ἐτιμήθησαν ἢ ἐκ τοῦ μὴ λαθεῖν καθυβρί-
σθησαν.
Ξʹ. Χριστιανοῖς δὲ ἥδιον ὑπὲρ εὐσεβείας τὸ (41)
πάσχειν, κἂν πάντας λανθάνωσιν, ἢ ἄλλοις τὸ εὐδο-


 οἶμαι τῆς δικαίας καὶ ἀληθοῦς ἀποκρίσεως.

Καὶ οὔπω προστέθεικα, ὅτι τῶν σεσωκότων τὸν (35)
ἐξάγιστον, ἡνίκα τὸ γένος αὐτῷ πᾶν ἐκινδύνευε, καὶ
διὰ κλοπῆς ὑπεξαγαγόντων, εἷς οὗτος ἦν· ὑπὲρ οὗ
431
τάχα μόνου δικαίως ταῦτα ἔπασχε, καὶ πλείω προσ-

παθεῖν ἄξιος ἦν, ὅτι κακὸν τοσοῦτο τῇ οἰκουμένῃ πάσῃ
σώζων ἐλάνθανε. Φασί τοι διὰ ταῦτα καὶ τὸν τηνι- (40)


(A.D. 4) Volume 35 P. 1133 line 30
 γὰρ οὐκ ἂν ὀδύραιτο εὖ φρονῶν τὰ παρόντα; Τίς δὲ

λόγον εὑρήσει τῇ συμφορᾷ παρισούμενον; Λῃστὰς
μὲν εἰρηνεύειν, οὓς κακία συνέδησε, καὶ τοὺς τυ-
ραννίδι συντεταγμένους, ἢ κλοπῆς κοινωνοὺς, ἢ στά- (30)
σεως συνωμότας, ἢ μοιχείας συλλήπτορας, ἔτι δὲ
χορῶν συστήματα, καὶ στρατῶν τάγματα, καὶ νηῶν
πληρώματα· ἐῶ γὰρ λέγειν κλήρους ἐξ ἴσου


(A.D. 4) Volume 35 P. 1145 line 31
 πότητα, καὶ περὶ τὸν νοῦν ἀνοηταίνειν τοὺς τἄλλα

σοφούς· καὶ μὴ ὅλον με σώζεσθαι, ὅλον πταίσαντα
καὶ κατακριθέντα ἐκ τῆς τοῦ πρωτοπλάστου (30)
παρακοῆς, καὶ κλοπῆς τοῦ ἀντικειμένου· ὡς ἐλατ-
τοῦσθαι τῷ μὲν Θεῷ τὴν χάριν, ἡμῖν δὲ τὴν σωτη-
ρίαν. Οὐ μόνον δὲ, ἀλλ’ ὅτι καὶ ὑπὲρ ἀνθρώπων ἡμῖν
ὁ πόλεμος τοῖς παρὰ Θεοῦ σεσωσμένοις, καὶ τοσοῦτον

 54. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In laudem Cypriani (orat. 24)

{2022.037} (A.D. 4) Volume 35 P. 1189 line 45
 ξασα, ἡ δὲ παραδοῦσα τὸ κοινὸν ὄφελος. Τοῦτο

τῶν ἐκείνου καλῶν τὸ τελευταῖον. Οὕτως εἰς μέ-
σον ἔρχεται ὁ τοῦ μὴ λαθεῖν ἄξιος, καὶ οὐ
συγχωρεῖται φιλοσοφῆσαι τὴν ἑαυτοῦ κλοπὴν, ἐπει- (45)
δὴ καὶ τῶν ἐπὶ τοῖς σώμασι τιμῶν κρείσσων
ἐκεῖνος καὶ ὑψηλότερος.
(1192) ΙΗʹ. Τὰ μὲν οὖν παρ’ ἡμῶν τοσαῦτα, καὶ οὐκ οἶδ’, (3)

432

 φοντες, παίζουσι, καὶ πάντα μᾶλλον ἢ ἀληθεύουσι·

καὶ κρύπτουσι μὲν, περὶ ὧν ἡ αἵρεσις αὐτῶν ἐγκα- (15)
λεῖται, λέγουσι δὲ τὰς ἀπὸ τῶν Γραφῶν λέξεις. Ἔστι
δὲ τοῦτο κλοπὴ τῆς ἀληθείας ἄντικρυς, καὶ πάσης
ἀδικίας μεστόν· καὶ τοῦτο εὖ οἶδ’ ὅτι καὶ ἡ
ὑμετέρα θεοσέβεια συνορᾷν ἐκ τούτων καλῶς δυνή-
σεται. Οὐδεὶς γὰρ ἐγκαλούμενος περὶ μοιχείας ἀπο- (20)


 ἀδικίας μεστόν· καὶ τοῦτο εὖ οἶδ’ ὅτι καὶ ἡ

λογεῖται περὶ κλοπῆς, οὐδὲ φόνου τις ἔγκλημα διώ-
κων ἀνέχεται τῶν κατηγορουμένων, εἰ ἀπολογοῖντο
λέγοντες, οὐκ ἐπιωρκήσαμεν, ἀλλὰ καὶ τὴν παρακα-
ταθήκην ἐφυλάξαμεν· μᾶλλον γάρ ἐστι τοῦτο παί-


 ταθήκην ἐφυλάξαμεν· μᾶλλον γάρ ἐστι τοῦτο παί-

γνιον ἢ λύσις ἐγκλήματος καὶ ἀληθείας ἀπό- (25)
δειξις. Τί γὰρ φόνος πρὸς παρακαταθήκην; ἢ τί
μοιχεία πρὸς κλοπήν; Εἰ γὰρ καὶ ἀλλήλων ἔχονται
αἱ κακίαι ἐκ τῆς αὐτῆς καρδίας ἐξερχόμεναι, ἀλλ’
ὡς πρὸς τὸ λῦσαι τὸ πλημμεληθὲν, οὐδεμίαν εἰς τοῦτο
πρὸς ἑαυτὰς ἔχουσι τὴν κοινωνίαν. Ὁ οὖν Ἄχαρ, (30)


 ὡς πρὸς τὸ λῦσαι τὸ πλημμεληθὲν, οὐδεμίαν εἰς τοῦτο

πρὸς ἑαυτὰς ἔχουσι τὴν κοινωνίαν. Ὁ οὖν Ἄχαρ, (30)
ὡς ἐν τῷ Ἰησοῦ τῷ τοῦ Ναυῆ γέγραπται, ἐγκαλού-
μενος περὶ κλοπῆς, οὐ τὴν ἐν τοῖς πολέμοις εὔνοιαν
433
προφέρων ἀπελογεῖτο, ἀλλ’ ἐλεγχθεὶς ἐν τῷ κλέμματι,

λίθοις ἐβλήθη παρὰ πάντων. Καὶ Σαοὺλ δὲ ὀλι-
γωρίας καὶ παρανομίας ἐγκαλούμενος, οὐδὲν ὤνησεν (35)

 64. Αθανάσιος θεολόγος. . Fragmenta varia {2035.054} (A.D. 4)

 οἱ τῶν σεσηπότων μελῶν παρατρέχοντες ἰατροὶ περὶ

τῶν ὑγιαινόντων διαλέγονται, ἢ ἀγνοοῦντες ἢ τέχνῃ (40)
πανούργως χρώμενοι. Οὐδεὶς γὰρ, ἐγκαλούμενος περὶ
μοιχείας, ἀπολογεῖται περὶ κλοπῆς· οὐδὲ φόνου
τις ἔγκλημα διώκων, ἀνέχεται τῶν κατηγορουμένων
εἰ ἀπολογοῖντο λέγοντες, Οὐκ ἐπιωρκήσαμεν, ἀλλὰ
καὶ τὴν παρακαταθήκην ἐφυλάξαμεν. Μᾶλλον γάρ (45)

 65. Αθανάσιος θεολόγος. . Homilia de passione et cruce domini

 ἦν βεβαμμένη, ἐξ ἀρχῆς μὲν χάνασα καὶ δεξαμένη

τοῦ δικαίου Ἄβελ τὸ αἷμα, ὕστερον δὲ λοιπὸν αἵματα
ἐφ’ αἵμασι μισγόντων τῶν ἀνθρώπων, κατὰ τὸ γε- (15)
γραμμένον· «Ἀρὰ καὶ ψεῦδος, καὶ κλοπὴ, καὶ μοι-
χεία κέχυται ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ αἵματα ἐφ’ αἵμασι
μίσγουσι.» Καὶ ἦν διὰ τοῦτο καὶ κατηραμένη ἡ γῆ,
λέγοντος τοῦ Θεοῦ· «Καὶ νῦν ἐπικατάρατος ἡ γῆ,

 66. Αθανάσιος θεολόγος. . Quaestiones ad Antiochum ducem

 φίλους ἐκ τοῦ μαμμωνᾶ τῆς ἀδικίας.» Εἰ δὲ εἰς ἡδο-

νάς τινας βιωτικὰς δαπανηθῶσιν, εὔδηλον ὅτι
δυσὶ κρίμασιν οἱ τοῦτο ποιοῦντες ὑποπίπτουσι, λέγω (5)
δὴ ἡδονῆς καὶ κλοπῆς.
Ἐρώτ. πηʹ. Ἰσχύει ἐλεημοσύνη πᾶσαν ἁμαρτίαν
ἀνθρώπου ἐξαλεῖψαι, ἢ οὔ,
Ἀπόκρ. Ἔστιν ἁμαρτία καὶ ἁμαρτία· καὶ ἔστιν

 67. Αθανάσιος θεολόγος. . Quaestiones ad Antiochum ducem

434
 θρώπου ζῶον ποιεῖν τοὺς ὁρῶντας καὶ μόνον ἀπα-

τῶσιν· ἐπεὶ τὸν κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν Θεοῦ γενό- (25)
μενον ἄνθρωπον κτῆνος ποιῆσαι οὐ δύνανται.
Ἐρώτ. ρκϛʹ. Ἆρα κρῖμα κέκτηνται οἱ κλοπὴν
ὑπομένοντες, καὶ εἰς τοὺς λεγομένους μάντεις

(A.D. 4) Volume 29 P. 437 line 10
 δὲ κυκλώσει με, ἐν τῇ σιωπώσῃ κατηγορίᾳ τὸν

ἔλεγχόν μοι ἐπάγοντα. Οὐδεὶς γάρ σου ἕτερος κατ-
ήγορος στήσεται ἢ αὐταὶ αἱ πράξεις μετὰ τῆς ἰδίας
μορφῆς ἑκάστη παρισταμένη· ἡ μοιχεία, ἡ κλοπὴ, ἡ (10)
πορνεία, μετὰ τῆς νυκτὸς, μετὰ τοῦ τρόπου, μετὰ
τῶν χαρακτηριζόντων αὐτὴν ἰδιωμάτων, καὶ ἁπαξ-
απλῶς, ἑκάστη ἁμαρτία μετὰ τοῦ ἰδίου χαρακτῆρος

 δ’ ἂν μὴ γράψηται παρανόμων, ἑάλωκεν, εἰ μὴ καὶ (60)

πρὶν ἁλῶναι τὰ τῶν ἑαλωκότων ὑπέμεινεν. ἐθεασά-
μεθα δεσμώτην ἀπὸ τούτου γενόμενον, ὅτι μὴ τὸν
ἄρτι παυσάμενον τῆς ἀρίστης ἀρχῆς ἐπὶ κλοπῇ δη-
μοσίων ἐδίωκε· μᾶλλον δὲ τοῦτον οὐδὲ τεθεάμεθα,
ἀλλ’ ἀπείρητο προσιέναι καθάπερ τοῖς ἐναγέσιν ἢ τοῖς (65)
βασιλέως ἐχθροῖς, ἕως διεπράξαντο πᾶν ὅσον ἐβού-

 73. Ιωάννης Χρυσόστομος. Ad Stagirium a daemone vexatum

(lib. 1-3) {2062.006} (A.D. 4-5) Volume 47 P. 471 line 5
 οἰνοχόον· Ἀλλὰ μνήσθητί μου διὰ σεαυτοῦ, ὅταν

εὖ σοι γένηται, καὶ ποιήσεις ἐπ’ ἐμὲ ἔλεος, καὶ
μνησθήσῃ περὶ ἐμοῦ πρὸς Φαραὼ, καὶ ἐξάξεις με
ἐκ τοῦ ὀχυρώματος τούτου, ὅτι κλοπῇ ἐκλάπην (5)
ἐκ γῆς Ἑβραίων, καὶ ὧδε οὐκ ἐποίησα οὐδὲν,
ἀλλ’ ἐνέβαλόν με εἰς τὸν οἶκον τοῦ λάκκου τού-
του. Εἰ γὰρ καὶ τὸ καθεῖρχθαι ἔφερεν εὐκόλως, τὸ

 74. Ιωάννης Χρυσόστομος. Ad Stagirium a daemone vexatum

(lib. 1-3) {2062.006} (A.D. 4-5) Volume 47 P. 485 line 46
435
 τὴν κακίαν ὁρᾷν προβαίνουσαν τῶν ταῦτα διατιθέν-

των αὐτοὺς, ἐφ’ ᾧ μᾶλλον τῶν οἰκείων ἐδάκνοντο
θλίψεων. Καὶ ὁ μὲν ἔλεγεν· Ἀρὰ καὶ ψεῦδος, καὶ (45)
κλοπὴ καὶ μοιχεία καὶ φόνος κέχυται ἐπὶ τῆς γῆς,
καὶ αἵματα ἐφ’ αἵμασι μίσγουσι· τὸ ἀδεὲς καὶ πο-
λύπλοκον καὶ δαψιλὲς τῆς κακίας ἐμφαίνων ἡμῖν.
Ἕτερος δὲ ἐβόα πάλιν· Οἴμοι! ὅτι ἐγενόμην ὡς συν-


1-21) {2062.024} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 146 line 47
 τότε ὤθουν ἐπὶ τὴν παρανομίαν. Καὶ ἡ τῶν κηρίων δὲ

ὄψις ἔξωθεν αὐτοὺς προεκαλεῖτο ἐκλύουσα τὴν εὐτονίαν· (45)
τό τε γὰρ ἡδὺ καὶ εὐπαράσκευον τῆς τραπέζης, καὶ τὸ
δυσφώρατον τῆς κλοπῆς, ἱκανὰ πᾶσαν ἦν δελεάσαι τὴν
φιλοσοφίαν. Εἰ γὰρ κρέα ἦν, ἅπερ ἕψειν καὶ ὀπτᾷν ἔδει,
οὐκ ἂν οὕτως αὐτῶν ἐγοήτευσε τὴν ψυχὴν, ἐν τῷ μα-
γειρεύειν αὐτὰ καὶ πρὸς τροφὴν παρασκευάζειν μελλόν- (50)


1-21) {2062.024} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 209 line 28
 ἐναντίον ἐμαρτύρησε πάλιν εἰπὼν, ὅτι Εἶδεν ὁ Θεὸς, (25)

ὅτι ἀπέστησαν ἕκαστος ἀπὸ τῶν ὁδῶν αὐτῶν τῶν
πονηρῶν, οὐκ εἶπεν, ὅτι Ἀπὸ πορνείας ἢ μοιχείας ἢ
κλοπῆς, ἀλλ’, ὅτι Ἀπὸ τῶν ὁδῶν αὐτῶν τῶν πονηρῶν.
Καὶ πῶς ἀπέστησαν; Ὡς ὁ Θεὸς οἶδεν, οὐκ ὡς ἄνθρω-
πος ἐδοκίμασεν. Εἶτα οὐκ αἰσχυνόμεθα οὐδὲ ἐρυθριῶμεν, (30)
εἰ βαρβάρων ἀνθρώπων ἐν τρισὶν ἡμέραις μόνον πᾶσαν

 77. Ιωάννης Χρυσόστομος. De diabolo tentatore (homiliae 1-3)

{2062.026} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 257 line 44
 εἴδομεν τὴν λαμπρὰν πολιὰν, καὶ φωτὸς ἐνεπλήσθη

ἡμῶν ἡ ψυχή. Διὰ τοῦτο καὶ μετὰ προθυμίας τὴν
τράπεζαν παρατιθέμεθα, ἵνα φαγὼν εὐλογήσῃ
ἡμᾶς. Οὐκ ἔστιν ἐνταῦθα κλοπὴ καὶ δόλος, καθάπερ
ἐκεῖ τότε· ἕτερος μὲν ἐπετάγη εἰσενεγκεῖν, ἕτερος δὲ (45)
εἰσήνεγκεν· ἀλλ’ ἐγὼ καὶ ἐπετάγην εἰσενεγκεῖν, καὶ
436
εἰσήνεγκα. Εὐλόγησον δὴ ἡμᾶς, ὦ πάτερ, εὐλογίαν

 78. Ιωάννης Χρυσόστομος. De baptismo Christi {2062.029}

(A.D. 4-5) Volume 49 P. 366 line 33
 κἀκεῖνο εἰσόμεθα. Βάπτισμα ἦν τὸ Ἰουδαϊκὸν, τὸ (30)

ῥύπων σωματικῶν ἀπαλλάττον, οὐ τῶν κατὰ τὸ συν-
ειδὸς ἁμαρτημάτων. Οὐ γὰρ εἴ τις μοιχείαν εἰρ-
γάσατο, οὐδὲ εἴ τις κλοπὴν ἐτόλμησεν, οὐδὲ εἴ τις
ἄλλο τι τοιοῦτον παρηνόμησεν, ἀπήλλαττεν αὐτὸν τῶν
ἐγκλημάτων· ἀλλ’ εἴ τις ὀστῶν ἥψατο νεκρῶν, εἴ τις (35)
μὴ νενομισμένης ἐγεύσατο τροφῆς, εἴ τις ἐκ φθορᾶς


{2062.112} (A.D. 4-5) Volume 54 P. 473 line 11
 μερον τὴν ἑστίασιν παραθήσομαι. Ἠκούσατε πρώην

ὅπως κατὰ τὴν συμβουλὴν τῆς Ῥεβέκκας ἅπαντα
διαπραξάμενος ὁ Ἰακὼβ, τὴν παρὰ τοῦ πατρὸς (10)
εὐλογίαν ἐπεσπάσατο, τὴν ἐπαινετὴν ἐκείνην κλοπὴν
ἐπιδειξάμενος, δι’ ὃ καὶ τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ συνερ-
γίας ἀπήλαυσε, καὶ εἰς ἔργον ἐξῆλθεν αὐτῷ τὸ σπου-
δαζόμενον· ἀλλ’ ἐπειδὴ ἐντεῦθεν αὐτῷ πολὺς ὁ φθόνος


{2062.112} (A.D. 4-5) Volume 54 P. 473 line 60
 ἐν μέσῳ χρόνον ἰσχῦσαί τι πλέον, καὶ παραμυθήσα-

σθαι τὸ πάθος, καὶ τὴν βασκανίαν λωφῆσαι, καὶ λήθην
αὐτῷ γενέσθαι τῶν ὑπὸ σοῦ γεγενημένων περὶ τὴν
τῆς εὐλογίας κλοπήν. Καὶ ἐπιλάθηται, φησὶν, ἃ (60)
πεποίηκας αὐτῷ. Εἰκότως, φησὶν, ὀργίζεται· δι’ ὃ
προσήκει ἐκκλῖναι αὐτοῦ τὴν ὁρμὴν, ὅπως ἀπὸ τοῦ
χρόνου λήθης ἐγγενομένης αὐτῷ, μετὰ ἀσφαλείας


{2062.112} (A.D. 4-5) Volume 54 P. 502 line 10
437
 ἑαυτοῖς ἀμῦναι ἴσχυσαν. Πῶς γὰρ οἱ ἀπὸ λίθου ὄντες

συγκείμενοι; Ὁ δὲ τοῦ δικαίου Θεὸς, καὶ ἀγνοοῦντος
τοῦ δικαίου, τὴν σὴν ὁρμὴν ἐπέσχε. Καὶ οὐκ ἐννοεῖς τὸ
μέγεθος τῆς πλάνης, ἀλλὰ καὶ τῷ δικαίῳ κλοπὴν ἐγκα- (10)
λεῖς; Τίνος γὰρ ἕνεκεν ὁ δίκαιος ἐκείνους ὑφελέσθαι
ἂν κατεδέξατο, οὓς ἐβδελύττετο, μᾶλλον δὲ οὓς ᾔδει λί-
θους ὄντας ἀναισθήτους; Ἀλλὰ ταῦτα ἀκούσας ὁ Ἰα-


{2062.153} (A.D. 4-5) Volume 59 P. 140 line 22
 ὑπερβολὴν, καὶ πῶς αἱ τῶν ἄλλων εὐεργεσίαι μᾶλλον

αὐτοὺς παρώξυναν; Ποτὲ μὲν οὖν σπήλαιον λῃστῶν (20)
τὸν ναὸν ὑπ’ αὐτῶν ἔλεγε γενέσθαι, δεικνὺς ὅτι τὰ
πωλούμενα ἀπὸ κλοπῆς ἦν, καὶ ἁρπαγῆς καὶ πλεο-
νεξίας, καὶ ἐκ τῶν ἀλλοτρίων ἐπλούτουν συμφορῶν·
ποτὲ δὲ οἶκον ἐμπορίου, τὰς ἀναισχύντους αὐτῶν
καπηλείας ἐνδεικνύμενος.
Κορεσμός
ὣς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐμοί γε κατεκλάσθη φίλον ἦτορ,

κλαῖον δ’ ἐν ψαμάθοισι καθήμενος, οὐδέ νύ μοι κῆρ
ἤθελ’ ἔτι ζώειν καὶ ὁρᾶν φάος ἠελίοιο. (540)
αὐτὰρ ἐπεὶ κλαίων τε κυλινδόμενός τε κορέσθην,
δὴ τότε με προσέειπε γέρων ἅλιος νημερτής·
μηκέτι, Ἀτρέος υἱέ, πολὺν χρόνον ἀσκελὲς οὕτω
κλαῖ’, ἐπεὶ οὐκ ἄνυσίν τινα δήομεν· ἀλλὰ τάχιστα

εὗρον ἔπειτ’ ἐπὶ νηῒ θοῇ ἐρίηρας ἑταίρους

οἴκτρ’ ὀλοφυρομένους, θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντας.
ὡς δ’ ὅτε ἄγραυλοι πόριες περὶ βοῦς ἀγελαίας, (410)
ἐλθούσας ἐς κόπρον, ἐπὴν βοτάνης κορέσωνται,
πᾶσαι ἅμα σκαίρουσιν ἐναντίαι· οὐδ’ ἔτι σηκοὶ
438
ἴσχουσ’, ἀλλ’ ἁδινὸν μυκώμεναι ἀμφιθέουσι

μητέρας· ὣς ἐμὲ κεῖνοι, ἐπεὶ ἴδον ὀφθαλμοῖσι,

ὣς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐμοί γε κατεκλάσθη φίλον ἦτορ·

κλαῖον δ’ ἐν λεχέεσσι καθήμενος, οὐδέ νύ μοι κῆρ
ἤθελ’ ἔτι ζώειν καὶ ὁρᾶν φάος ἠελίοιο.
αὐτὰρ ἐπεὶ κλαίων τε κυλινδόμενός τε κορέσθην,
καὶ τότε δή μιν ἔπεσσιν ἀμειβόμενος προσέειπον· (500)
‘ὦ Κίρκη, τίς γὰρ ταύτην ὁδὸν ἡγεμονεύσει;
εἰς Ἄϊδος δ’ οὔ πώ τις ἀφίκετο νηῒ μελαίνῃ.’

εὖτε τὸν ὕπνος ἔμαρπτε, λύων μελεδήματα θυμοῦ,

λυσιμελής, ἄλοχος δ’ ἄρ’ ἐπέγρετο κεδνὰ ἰδυῖα,
κλαῖεν δ’ ἐν λέκτροισι καθεζομένη μαλακοῖσιν.
αὐτὰρ ἐπεὶ κλαίουσα κορέσσατο ὃν κατὰ θυμόν,
Ἀρτέμιδι πρώτιστον ἐπεύξατο δῖα γυναικῶν· (60)
“Ἄρτεμι, πότνα θεά, θύγατερ Διός, αἴθε μοι ἤδη
ἰὸν ἐνὶ στήθεσσι βαλοῦσ’ ἐκ θυμὸν ἕλοιο

8. Όμηρος Ιλιάδα. (8 B.C.) Book 16 line 747
τὸν δ’ ἐπικερτομέων προσέφης, Πατρόκλεις ἱππεῦ·

“ὦ πόποι, ἦ μάλ’ ἐλαφρὸς ἀνήρ· ὡς ῥεῖα κυβιστᾶι. (745)
εἰ δή που καὶ πόντωι ἐν ἰχθυόεντι γένοιτο,
πολλοὺς ἂν κορέσειεν ἀνὴρ ὅδε τήθεα διφῶν,
νηὸς ἀποθρώισκων, εἰ καὶ δυσπέμφελος εἴη·
ὣς νῦν ἐν πεδίωι ἐξ ἵππων ῥεῖα κυβιστᾶι.
ἦ ῥα καὶ ἐν Τρώεσσι κυβιστητῆρες ἔασιν.” (750)


439
εἴ περ γὰρ θυμῶι γε μενοινάαι πολεμίζειν,

ἀλλά τε λάθρηι γυῖα βαρύνεται, ἠδὲ κιχάνει (165)
δίψα τε καὶ λιμός, βλάβεται δέ τε γούνατ’ ἰόντι.
ὃς δέ κ’ ἀνὴρ οἴνοιο κορεσσάμενος καὶ ἐδωδῆς
ἀνδράσι δυσμενέεσσι πανημέριος πολεμίζηι,
θαρσαλέον νύ οἱ ἦτορ ἐνὶ φρεσίν, οὐδέ τι γυῖα
πρὶν κάμνει, πρὶν πάντας ἐρωῆσαι πολέμοιο. (170)

Ἀστυάναξ, ὃν Τρῶες ἐπίκλησιν καλέουσιν·

οἶος γάρ σφιν ἔρυσο πύλας καὶ τείχεα μακρά.
νῦν δὲ σὲ μὲν παρὰ νηυσὶ κορωνίσι νόσφι τοκήων
αἰόλαι εὐλαὶ ἔδονται, ἐπεί κε κύνες κορέσωνται,
γυμνόν· ἀτάρ τοι εἵματ’ ἐνὶ μεγάροισι κέονται (510)
λεπτά τε καὶ χαρίεντα, τετυγμένα χερσὶ γυναικῶν.
ἀλλ’ ἤτοι τά γε πάντα καταφλέξω πυρὶ κηλέωι,

12. Ησίοδος. Opera et dies {0020.002} (8/7 B.C.?) Line 33
ὤρη γάρ τ’ ὀλίγη πέλεται νεικέων τ’ ἀγορέων τε (30)

ᾧτινι μὴ βίος ἔνδον ἐπηετανὸς κατάκειται
ὡραῖος, τὸν γαῖα φέρει, Δημήτερος ἀκτήν.
τοῦ κε κορεσσάμενος νείκεα καὶ δῆριν ὀφέλλοις
κτήμασ’ ἐπ’ ἀλλοτρίοις. σοὶ δ’ οὐκέτι δεύτερον ἔσται
ὧδ’ ἔρδειν· ἀλλ’ αὖθι διακρινώμεθα νεῖκος (35)
ἰθείῃσι δίκῃς, αἵ τ’ ἐκ Διός εἰσιν ἄρισται.

οἴκοι βέλτερον εἶναι, ἐπεὶ βλαβερὸν τὸ θύρηφιν. (365)

ἐσθλὸν μὲν παρεόντος ἑλέσθαι, πῆμα δὲ θυμῷ
χρηίζειν ἀπεόντος· ἅ σε φράζεσθαι ἄνωγα.
Ἀρχομένου δὲ πίθου καὶ λήγοντος κορέσασαι,
μεσσόθι φείδεσθαι· δειλὴ δ’ ἐν πυθμένι φειδώ.
[μισθὸς δ’ ἀνδρὶ φίλῳ εἰρημένος ἄρκιος ἔστω· (370)
καί τε κασιγνήτῳ γελάσας ἐπὶ μάρτυρα θέσθαι·

440
14. Ησίοδος. Fragmenta {0020.004} (8/7 B.C.?) Fragment 274 line 2
ἀθάνατοι, δειλῶν τε καὶ ἐσθλῶν τέκμαρ ἐναργές

(274) Athenaeus ii. 13 p. 40F (n)
ἐν δαιτὶ καὶ εἰλαπίνηι τεθαλυίηι (1)
τέρπεσθαι μύθοισιν, ἐπὴν δαιτὸς κορέσωνται,
(275) Ps. Apollod., Bibl. iii. [69–72] 6. 7 (p. 126–8 Wagner) (n)
οἴην μὲν μοῖραν δέκα μοιρέων τέρπεται ἀνήρ, (1)
τὰς δὲ δέκ’ ἐμπίπλησι γυνὴ τέρπουσα νόημα.

15. Αισχύλος. Prometheus vinctus {0085.003} (6-5 B.C.) Line 166
θέμενος ἄγναμπτον νόον

δάμναται οὐρανίαν (164)
γένναν, οὐδὲ λήξει, (165)
πρὶν ἂν ἢ κορέσῃ κέαρ, ἢ παλάμᾳ τινὶ
τὰν δυσάλωτον ἕλῃ τις ἀρχάν. (166)

Πρ. ἦ μὴν ἔτ’ ἐμοῦ, καίπερ κρατεραῖς (166)
ἐν γυιοπέδαις αἰκιζομένου,

16. Ευρυπίδης. Hippolytus {0006.005} (5 B.C.) Line 112
σίτων μέλεσθε· τερπνὸν ἐκ κυναγίας

τράπεζα πλήρης· καὶ καταψήχειν χρεὼν (110)
ἵππους, ὅπως ἂν ἅρμασιν ζεύξας ὕπο
βορᾶς κορεσθεὶς γυμνάσω τὰ πρόσφορα.
τὴν σὴν δὲ Κύπριν πόλλ’ ἐγὼ χαίρειν λέγω.
Θε. ἡμεῖς δέ—τοὺς νέους γὰρ οὐ μιμητέον,
φρονοῦντας οὕτως—ὡς πρέπει δούλοις λέγειν, (115)

17. Σοφοκλής. Philoctetes {0011.006} (5 B.C.) Line 1156
ἀλλ’ ἀνέδην ὅδε χῶρος ἐρύκεται,

οὐκέτι φοβητὸς ὑμῖν.
Ἕρπετε, νῦν καλὸν (1155)
ἀντίφονον κορέσαι στόμα πρὸς χάριν
ἐμᾶς σαρκὸς αἰόλας·
ἀπὸ γὰρ βίον αὐτίκα λείψω.
Πόθεν γὰρ ἔσται βιοτά;

441
ἄπιθι ἐκ τῆσδε τῆς χώρης ἀζήμιος, Μασσαγετέων τριτη- (10)

μορίδι τοῦ στρατοῦ κατυβρίσας. Εἰ δὲ ταῦτα οὐ ποιήσεις,
ἥλιον ἐπόμνυμί τοι τὸν Μασσαγετέων δεσπότην, ἦ μέν σε
(213) ἐγὼ καὶ ἄπληστον ἐόντα αἵματος κορέσω.» Κῦρος μὲν
ἐπέων οὐδένα τούτων ἀνενειχθέντων ἐποιέετο λόγον. Ὁ δὲ
τῆς βασιλείης Τομύριος παῖς Σπαργαπίσης, ὥς μιν ὅ τε
οἶνος ἀνῆκε καὶ ἔμαθε ἵνα ἦν κακοῦ, δεηθεὶς Κύρου ἐκ τῶν

τὴν κεφαλὴν ἐς τὸν ἀσκόν· λυμαινομένη δὲ τῷ νεκρῷ ἐπέ-

λεγε τάδε· «Σὺ μὲν ἐμὲ ζώουσάν τε καὶ νικῶσάν σε μάχῃ
ἀπώλεσας παῖδα τὸν ἐμὸν ἑλὼν δόλῳ· σὲ δ’ ἐγώ, κατά περ
ἠπείλησα, αἵματος κορέσω.» Τὰ μὲν δὴ κατὰ τὴν Κύρου
τελευτὴν τοῦ βίου πολλῶν λόγων λεγομένων ὅδε μοι ὁ πιθα- (20)
νώτατος εἴρηται.
(215) Μασσαγέται δὲ ἐσθῆτά τε ὁμοίην τῇ Σκυθικῇ φορέουσι

χαμαί μ’ ἔασον αὐτὰ ταῦτ’ ἐκφροντίσαι.

Σω. οὐκ ἔστι παρὰ ταῦτ’ ἄλλα.
Στ. κακοδαίμων ἐγώ. (698)
οἵαν δίκην τοῖς κόρεσι δώσω τήμερον.
Χο. φρόντιζε δὴ καὶ διάθρει
στρ. (700)
πάντα τρόπον τε σαυτὸν
στρόβει πυκνώσας. ταχὺς δ’, ὅταν εἰς ἄπορον (702-703)


line 2
τὸν ἡγεμόνα καὶ μικρολόγον, αὐτὸς δὲ χρώμενος

ἀσώτως καὶ λαμβάνων πάντα καὶ πιπράσκων.
(4) ὁ μὲν γὰρ Ἡσίοδος

ἀρχομένου τε πίθου καὶ λήγοντος κορέσασαι (1)

φησὶ δεῖν, ὁ δὲ Οὐίνιος ὁρῶν ἀσθενῆ καὶ γέροντα (2)
442
τὸν Γάλβαν ἐνεπίμπλατο τῆς τύχης, ὡς ἅμα μὲν

ἀρχομένης, ἅμα δὲ φθινούσης.

22. ANTONINUS LIBERALIS Myth. Metamorphoseon synagoge

{0651.001} (A.D. 2?) Ch. 22 sec. 4 line 8
ὅτι γένος μέν εἰσιν οὐκ ἀπὸ Διός, ἀλλ’ ἔτεκεν αὐτὰς ἡ Δεινὼ (5)
τῷ Σπερχειῷ, Ποσειδῶν δὲ πόθῳ μιᾶς αὐτῶν Διοπάτρης
τὰς ἀδελφὰς ἐρρίζωσε καὶ ἐποίησεν αἰγείρους, ἄχρις> αὐτὸς
κορεσθεὶς τῆς εὐνῆς ἀνέλυσε καὶ πάλιν αὐταῖς ἀπέδωκε
τὴν ἐξ ἀρχῆς φύσιν. (5) τοιαῦτα μὲν ὁ Κέραμβος ἐκερτόμησεν
εἰς τὰς νύμφας. μετὰ δὲ χρόνον ὀλίγον ἐξαίφνης ἐγένετο
κρυμὸς καὶ ἐπάγησαν αἱ χαράδραι καὶ πολλὴ κατέπεσε χιών,

23.Κλαύδιος Αιλιανός. De natura animalium {0545.001} (A.D. 2-3)

Book 1 sec. 27 line 6
σφόδρα πανοῦργος· τὸ δὲ αἴτιον, παμβορώτατος

θηρίων θαλαττίων ἐστί. καὶ ἡ ἀπόδειξις, εἴ τις αὐ-
τῷ γένοιτο ἀθηρία, τῶν ἑαυτοῦ πλοκάμων παρέτρα- (5)
γε, καὶ τὴν γαστέρα κορέσας τὴν σπάνιν τῆς ἄγρας
ἠκέσατο· εἶτα ἀναφύει τὸ ἐλλεῖπον, ὥσπερ οὖν τῆς
φύσεως τοῦτό οἱ ἐν τῷ λιμῷ παρασκευαζούσης ἕτοι-
μον τὸ δεῖπνον.


ῥᾳδίως χρῆται τῇ ἄγρᾳ, ἐς ὅσον ἐθέλει. θήρας δὲ

ἀλλοτρίας οὐχ ἅπτεται κειμένης, ἀλλὰ χαίρει τοῖς (20)
ἑαυτοῦ πόνοις, κοινωνίαν τε τὴν πρὸς ἄλλον ἥκιστα
ἐνδέχεται. κορεσθεὶς δὲ εἶτα τοῦ λοιποῦ πονηρὸν
ἆσθμα καὶ δυσωδέστατον καταπνεύσας, ἄβρωτα τοῖς
ἄλλοις τὰ λείψανα ἐᾷ. καὶ μέντοι καὶ ἀλλήλων ἀπῳ-
κισμένας οἰκοῦσι καλιὰς ὑπὲρ τοῦ μὴ διαφέρεσθαι (25)


443
μα, ἀλλὰ ἀπεκόπη μὲν πρότερον τὸ σκέλος, νεκρὸς δὲ

ἀνῆκε τὸ στόμα, καὶ κεῖται βιασθεὶς ἀποστῆναι τῷ
θανάτῳ. ἃ δὲ προσήκουσα, ἐρῶ ἀλλαχόθι.
(20) Ἀνθρώπου μόνου καὶ κυνὸς κορεσθέντων ἀνα-
πλεῖ ἡ τροφή. καὶ τοῦ μὲν ἀνθρώπου ἡ καρδία τῷ
μαζῷ τῷ λαιῷ προσήρτηται, τοῖς γε μὴν ἄλλοις ζῴοις
ἐν μέσῳ τῷ στήθει προσπέπλασται. γαμψώνυχον δὲ


κατὰ τὰ σκυλάκια· βαδίσεως δὲ ὑπάρχονται, ὅταν (10)

δύο μῆνας ἀπὸ γενεᾶς διαβιῶσιν. ὁ λόγος δέ, ὅστις
λέγει διαξαίνειν αὐτοὺς τὰς μήτρας, μῦθός ἐστι. λι-
μώττων μὲν οὖν λέων ἐντυχεῖν χαλεπός ἐστι, κορε-
σθεὶς δὲ πραότατος· φασὶ δὲ καὶ φιλοπαίστην εἶναι
τηνικάδε αὐτόν. φύγοι δὲ οὐκ ἄν ποτε τὰ νῶτα τρέ- (15)
ψας λέων, ἡσυχῆ δὲ ἐπὶ πόδα ἀναχωρεῖ βλέπων ἀν-
τίος. τοῦ γήρως δὲ ὑπαρχομένου ἐπὶ τὰ αὔλια ἔρχε-


νεανίαι τὸ ἀκμαιότατον ἀνθοῦντες ἀναβαίνουσι ναῦν

ἐλαφρὰν καὶ διὰ ταῦτά τοι καὶ ταχυτάτην· διανέ-
μοντες δὲ ἑαυτοὺς ἐς ἑκατέραν ἴσους τὴν πλευρὰν (5)
καὶ κορεσθέντες εὖ μάλα τροφῆς, εἶτα μέντοι τοῖς
ἐρετμοῖς ἕκαστος ἐπιχειροῦσι, πλανώμενοι δεῦρο καὶ
ἐκεῖσε. κάθηται δὲ εἷς ἐπὶ τῆς πρύμνης, καὶ ἐντεῦ-
θέν τε καὶ ἐκεῖθεν παρασείρους καθίησιν ὁρμιάς·

28. Ωριγένης. Fragmenta in evangelium Joannis (in catenis)

{2042.006} (A.D. 2-3) Fragment 77 line 21
Ἰουδαίοις, ὡς καὶ τὸν Ἰησοῦν ὑποδέχεσθαι. καὶ ἄκουσον τί φησιν

αὐτὸς ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης· «Ἦν δὲ Μαρία ἡ ἀλείψασα τὸν
κύ-
«ριον μύρῳ». ἡ ἔχουσα μύρον καὶ ἀγαπωμένη ὑπὸ τοῦ Ἰησοῦ οὐκ
(20)
ἠλέησε τὸν ἀδελφόν, ἐπιθυμοῦντα κορεσθῆναι ἀπὸ τῶν ψιχίων
τῶν
444
πιπτόντων ἀπὸ τῆς τραπέζης τοῦ πλουσίου; ἀλλ’ οὐκ ἂν ἔχοι

λόγον.
ἀπὸ Βηθανίας δὲ ἦν, ὅπερ ἑρμηνεύεται ‹Οἶκος ὑπακοῆς›. τάχα πᾶς
ὁ ἀπὸ Βηθανίας ᾠκειωμένος ὑπακοῇ φίλος ἐστὶ τοῦ Ἰησοῦ. ἐπεὶ δὲ

29.Ευσέβιος. Σχόλια στους Ψαλμούς. (A.D. 4) Volume 23 P. 212

line 41
Μακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιο-

σύνην, ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται. Ἐπειδὰν δὲ φά-
γωσι, φησὶν, οἱ πένητες, καὶ φαγόντες ἐμπλησθῶσιν, (40)
ἢ κορεσθῶσιν, κατὰ τὸν Σύμμαχον, τότε αἰνέσουσι
Κύριον ἐκζητοῦντες αὐτόν· φαγόντες δὲ τὴν ὑπ’
αὐτοῦ δοθεῖσαν αὐτοῖς βρῶσιν, καὶ ζητήσαντες αὐτὸν,
μέγαν ἕξουσι καρπὸν τὸν ἑξῆς δηλούμενον· Ζήσον-

30.Ευσέβιος. Fragmenta in Lucam {2018.037} (A.D. 4) Volume 24

P. 536 line 13
γῆς τυχεῖν, οἰκήτοράς τε καὶ πολίτας τῆς ἄνω τοῦ (10)

Θεοῦ πόλεως γενέσθαι, πράους καὶ ἀνεξικάκους ἀπο-
δειχθέντας· ἢ πεινήσαντας ἐν τῷ παρόντι βίῳ, καὶ
διψήσαντας τῆς δικαιοσύνης τυχεῖν αὐτῆς, καὶ κορε-
σθῆναι κατὰ τὸν ἐπηγγελμένον αἰῶνα, ἐπὰν αὐτῆς
καθαρᾶς τῆς οὐσιώδους ἀρετῆς ἀπολαύωσιν, αὐτὴν (15)
ὑποστατικὴν ὁρῶντες τὴν τοῦ Θεοῦ δικαιοσύνην, καὶ
αὐτὴν τὴν σοφίαν τοῦ Θεοῦ, καὶ τὴν ζωὴν τὴν αἰώ-

31. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Ad Gregorium Nyssenum (orat. 11)

{2022.024} (A.D. 4) Volume 35 P. 841 line 16
διασώζων τὸ ποίμνιον· ὑμᾶς δὲ καταρτίσειεν εἰς πᾶν

ἔργον ἀγαθὸν, καὶ πνευματικῶς πανηγυρίζειν τοῖς
μάρτυσι πείσειε, καὶ τῆς ἐκεῖθεν τρυφῆς καταξιώ-
σειεν, ἔνθα πάντων εὐφραινομένων ἡ κατοικία, (15)
καὶ ὀφθέντας ἐν δικαιοσύνῃ τῆς ἑαυτοῦ δόξης κορέ-
σειεν, ἐποφθείσης ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ
ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος, ἡ τιμὴ καὶ ἡ προσκύ-
νησις εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

445
32. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Funebris oratio in patrem (orat. 18)

{2022.031} (A.D. 4) Volume 35 P. 1024 line 3
Οὐ μάννα βρέξας, ὡς τὸ πάλαι τῷ Ἰσραήλ· ἢ πέ-

(1024) τραν ῥήξας, ἵνα πηγάσῃ λαῷ διψῶντι· ἢ κόραξιν
ἑστιάσας, ὡς τὸν Ἡλίαν ἐκεῖνον· ἢ προφήτῃ μεταρσίῳ
κορέσας, ὡς τὸν Δανιὴλ πρότερον ἐν λάκκῳ λιμώτ-
τοντα. Τίνα δὲ τρόπον; Ἔδοξεν ἐμὲ τὸν αὐτῇ φίλτα-
τον (προετιμᾶτο γὰρ ἡμῶν ἄλλος οὐδ’ ἐν ὀνεί- (5)
ρῳ), ἀθρόως ἐπιστάντα νυκτὸς, μετὰ κανοῦ, καὶ ἄρ-

33. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Carmina dogmatica {2022.059} (A.D.

Ἄχθος ἄγειν κραδίῃσιν ἀφαυροτάτῃσιν ἄπιστον. (10)

Οὐδὲ γὰρ ἀρχομένοισι τελειοτέροιο λόγοιο
Καιρός. Τίς δ’ ἀμυδροῖσιν ἔτ’ ὄμμασιν ἢ πυρὸς αὐγὰς
Δεῖξεν ὅλας, ἢ φωτὸς ἀπληστοτέροιο κόρεσσεν;
Λώϊον, ἢν κατὰ μικρὸν ἄγῃς πυριθαλπέας αὐγὰς,
(410) Μή πως καὶ γλυκεροῖο φάους πηγάς τι χαλέψῃς.
Ὡς γὰρ Πατρὸς ἄνακτος ὅλην θεότητα προφαίνων

34. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Carmina dogmatica {2022.059} (A.D.

Εἴρυσαν, ἐκ δὲ τίναχθεν. Ὁ δ’ ἀντεισῆλθον ἔγωγε

(459) Ἀτραπιτὸν ζήλοιο ποδηγεσίῃ σφίσιν ἕλκων,
Πίστιν ἐς εὐσεβέα Χριστοῦ παλίνορσα φέρεσθαι,
Ὀψὲ μεταστρεφθεῖσιν, ἐπὴν κορέσωνται ἀνίης,
Βασκανίῃ λαοῖο νεήλυδος, ᾧ διάμειφθεν.
Ἀλλὰ τὰ μὲν μετόπισθ’. Οἱ δ’ ὡς νόμον εἶχον ἄτιμον, (5)
Ὑστάτιον τοιῆσδε βροτῶν γένος ἔμμορε τιμῆς,

43. Αθανάσιος θεολόγος. . Vita sanctae Syncleticae [Sp.] {2035.104}

(A.D. 4) Volume 28 column 1545 line 32
τὴν ὀψαρτυτικὴν τιμῶσι τέχνην· νηστείᾳ καὶ αὐτὸς

διὰ τῶν εὐτελῶν τὴν ἐκείνων εὐπορίαν τῶν τροφῶν (30)
ὑπερβάλλου. Φησὶ γὰρ, ὡς Ψυχὴ, ἐν πλησμονῇ
οὖσα, κηρίοις ἐμπαίζει. Μὴ κορεσθῇς ἄρτου, καὶ
οὐκ ἐπιθυμήσεις οἴνου.
446
Τρία ἐστὶ τοῦ ἐχθροῦ τὰ πρῶτα κεφάλαια, ἐξ

ὧν πᾶσα κακία κατάγεται· ἐπιθυμία, ἡδονὴ, λύπη. (35)

44. Βασίλειος Καισαρείας. . Adversus Eunomium (libri 5)

{2040.019} (A.D. 4) Volume 29 P. 653 line 6
(653) ΚΑΤ’ ΕΥΝΟΜΙΟΥ ΛΟΓΟΣ Γʹ. ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ

ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ.
ΒΑΣ. Μόλις ποτὲ κορεσθεὶς τῶν εἰς τὸν (6)
Μονογενῆ βλασφημιῶν, ἐπὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον μετ-
ελήλυθεν, ἀκόλουθα τῇ ὅλῃ αὐτοῦ προαιρέσει
καὶ περὶ τούτου διαλεγόμενος· γράφει δὲ οὕτως·

45. Ιωάννης Χρυσόστομος. De baptismo Christi {2062.029} (A.D.

4-5) Volume 49 P. 370 line 52
εστώτων, τῆς φρικτῆς ταύτης τραπέζης προκειμένης,

τῶν ἀδελφῶν σου μυσταγωγουμένων ἔτι, αὐτὸς κατα- (50)
λιπὼν ἀποπηδᾷς; Καὶ ἐπὶ δεῖπνον μὲν κληθεὶς, κἂν
πρότερον κορεσθῇς, οὐ τολμᾷς τῶν ἄλλων ἀνακειμέ-
νων ἀναχωρῆσαι πρὸ τῶν φίλων αὐτός· ἐνταῦθα δὲ
τῶν φρικτῶν τοῦ Χριστοῦ μυστηρίων ἐπιτελουμένων,
τῆς ἱερᾶς τελετῆς συνεστώσης ἔτι, καταλιμπάνεις ἐν (55)

46. Ιωάννης Χρυσόστομος. De Maccabeis (homiliae 1-3)

{2062.047} (A.D. 4-5) Volume 50 P. 624 line 55
πίας τῆς ἀνημέρου. Καὶ γὰρ πολλὰ ἦν ἱκανὰ ἐπι-

κάμψαι τὸν τύραννον, τῆς ἡλικίας τὸ νέον, τῶν
ἀδελφῶν τῶν τοσούτων ἡ τιμωρία, ἡ καὶ θηρίον
ἱκανὴ κορέσαι (ἀλλ’ ἐκεῖνος οὐκ ἐκορέννυτο), ἡ πολιὰ (55)
(625) τῆς μητρὸς, τὸ μηδὲν αὐτῷ γενέσθαι πλέον ἀπὸ τῆς
κολάσεως τῶν προλαβόντων.
βʹ. Ταῦτα πάντα ἐννοήσας ὁ νεανίας ἐνέβαλεν

47. Ιωάννης Χρυσόστομος. In martyres Aegyptios {2062.056} (A.D.

4-5) Volume 50 P. 696 line 31
πάθεσιν. Ἐπῄει πάλιν ἐπαγωνιζόμενος τῇ μανίᾳ,

καὶ πάντα τὰ θηρία δι’ ἄλλης ὠμότητος ἐκνικῆσαι
447
φιλονεικῶν. Ἐκεῖνα γὰρ ἀνάγκῃ φύσεως πρὸς τὴν (30)

θοίνην ἔρχεται ταύτην, καὶ κορεσθέντα ἄπεισι, κἂν
μυρία ἴδῃ σώματα, οὐδενὸς ἐκείνων ἐφάπτεται· οὗ-
τος δὲ καὶ πονηρίᾳ προαιρέσεως ἐπὶ τὴν βορὰν ᾔει
ταύτην, καὶ τῶν σαρκῶν αὐτῶν ἐμπλησθεὶς, ἑτέραν

48. Ιωάννης Χρυσόστομος. Epistulae 18-242 {2062.097} (A.D. 4-5)

μάτων ἐρᾷς, καὶ μεθ’ ὑπερβολῆς σφόδρα· καὶ

τοῦτο οἶμαι αἴτιον εἶναι τοῦ συνεχῶς ἡμῖν ἐγκαλεῖν, (10)
ὅτι μὴ πολλάκις ἐπεστάλκαμεν. Οὐ γὰρ δυνά-
μεθά σου κορέσαι τὴν ἐπιθυμίαν, κἂν καθ’ ἑκάστην
πέμπωμεν γράμματα, διὰ τὸ σφόδρα ἡμῶν ἐκκρέ-
μασθαι τῶν ἐπιστολῶν. Ὁ Θεός σοι τὸν μισθὸν δῷ
καὶ τὴν ἀμοιβὴν τῆς τοσαύτης περὶ ἡμᾶς ἀγάπης, (15)

49. Ιωάννης Χρυσόστομος. Expositiones in Psalmos {2062.143}

(A.D. 4-5) Volume 55 P. 406 line 44
Τοῖς υἱοῖς Ἐδώμ. Καὶ τοῦτο τὸ ῥῆμα ἐκκαιομένων

περὶ τὴν πόλιν. Ὃ δὲ λέγουσι, τοῦτό ἐστιν· Ἀπαίτη-
σον δίκην τοὺς οὐ βουληθέντας στῆναι μέχρι τῆς ἁλώ-
σεως, μηδὲ κορεσθέντας τῇ κατασκαφῇ, ἀλλ’ ἐφ-
ισταμένους καὶ λέγοντας· Κατασκάπτετε ἕως ἂν ᾖ (45)
θεμέλιος ἐν αὐτῇ. Ἐπεθύμουν γὰρ μηδὲ τὰ βάθρα
αὐτὰ μεῖναι τῆς πόλεως, ἀλλὰ καὶ τοὺς θεμελίους

50. Ιωάννης Χρυσόστομος. In Matthaeum (homiliae 1-90)

μεν, καὶ μετὰ ἀδείας αὐτῇ παρέχομεν μίγνυσθαι. Οὗ τί

γένοιτ’ ἂν βαρβαρικώτερον, τὴν πάντων ἡμῖν τιμιωτέ-
ραν ψυχὴν ὑπὸ τοσούτων μοιχῶν ὑβριζομένην περιορᾷν,
καὶ μέχρι τοσούτου συγγινομένην, ἕως ἂν κορεσθῶσιν (10)
ἐκεῖνοι; Ὅπερ οὐδέποτε ἔσται. Διὰ δὴ τοῦτο ὅταν
ὕπνος καταλάβῃ, τότε μόνον ἀφίστανται· μᾶλλον δὲ οὐδὲ
τότε· καὶ γὰρ τὰ ὀνείρατα καὶ αἱ φαντασίαι τὰ αὐτὰ αὐ-

448
51. Ιωάννης Χρυσόστομος. In Joannem (homiliae 1-88) {2062.153}

(A.D. 4-5) Volume 59 P. 251 line 28
κοότες, Τί οὖν ποιῶμεν, φασὶν, ἵνα ἐργαζώμεθα τὰ (25)

ἔργα τοῦ Θεοῦ; Ταῦτα δὲ ἔλεγον, οὐχ ὥστε μαθεῖν
καὶ πρᾶξαι (καὶ δείκνυσι τὰ ἑξῆς), ἀλλὰ πάλιν αὐτὸν
ἐπὶ τὴν τῆς τροφῆς χορηγίαν ἄγοντες, καὶ εἰς τὸ κο-
ρέσαι αὐτοὺς προκαλέσαι ἐθέλοντες. Τί οὖν ὁ Χρι-
στός; Τοῦτό ἐστι τὸ ἔργον τοῦ Θεοῦ, ἵνα πιστεύ- (30)
σητε εἰς ὃν ἀπέστειλεν ἐκεῖνος. Οἱ δὲ εἶπον· Τί
σημεῖον ποιεῖς, ἵνα ἴδωμεν καὶ πιστεύσωμεν; Οἱ

52. Ιωάννης Χρυσόστομος. In Joannem (homiliae 1-88) {2062.153}

(A.D. 4-5) Volume 59 P. 260 line 26
Πῶς δύναται δοῦναι ἡμῖν φαγεῖν οὗτος τὴν σάρκα

αὐτοῦ; Εἰ γὰρ τὸ πῶς ζητεῖς, διατί τοῦτο ἐπὶ τῶν
ἄρτων οὐκ εἶπες, πῶς τοὺς πέντε εἰς τοσούτους ἐξ- (25)
έτεινεν; Ὅτι τοῦ κορεσθῆναι μόνον ἦσαν τότε, οὐ τοῦ
τὸ θαῦμα ἰδεῖν. Ἀλλ’ ἡ πεῖρα τότε, φησὶν, ἐπαίδευ-
σεν. Οὐκοῦν ἐξ ἐκείνης ἔδει καὶ ταῦτα γενέσθαι εὐ-
παράδεκτα. Διὰ γὰρ τοῦτο προλαβὼν ἐθαυματούργησε
65. Ιωάννης Χρυσόστομος. In pharisaeum et meretricem [Sp.]

{2062.303} (A.D. 4-5) Volume 61 P. 728 line 23
βάσεως! Οὐκ εἶπε πρὸς τὸν καλέσαντα Φαρισαῖον· Σὺ (20)

καλεῖς ἐπ’ ἄριστον ἐμὲ, τὸν καλοῦντα πάντας ἀνθρώ-
πους εἰς τὸ οὐράνιον ἄριστον; σὺ καλεῖς ἐπ’ ἄριστον
ἐμὲ τὸν πέντε ἄρτοις δῆμον ὁλόκληρον κορέσαντα;
σὺ καλεῖς ἐπ’ ἄριστον ἐμὲ τὸν διδόντα τροφὴν πάσῃ
σαρκί; Οὐκ εἶπε τούτων οὐδὲν ὁ Σωτήρ· ἀλλὰ σιγῇ (25)
καθίσας εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ Φαρισαίου ἀνεκλίθη. ᾜδει

66.Θεοδώρετος. Interpretatio in Psalmos {4089.024} (A.D. 4-5)

καὶ αἰνέσουσιν Κύριον, οἱ ἐκζητοῦντες αὐτόν.» Οὐ

πάντες, οὐδὲ γὰρ πάντες ὑπήκουσαν τῷ Εὐαγγελίῳ,
ἀλλ’ οἱ τὸν θεῖον εἰσδεξάμενοι πόθον· τούτους
ἅτε δὴ πεινῶντας καὶ διψῶντας, κορεσθήσεσθαι ἔφη
τῆς ἀθανάτου τροφῆς ἀπολαύσαντας· τὴν δὲ θείαν (30)
449
τροφὴν, καὶ τὴν πνευματικὴν ἴσμεν διδασκαλίαν,

καὶ τὴν μυστικὴν καὶ ἀθάνατον εὐωχίαν, ἣν οἱ με-

67.Θεοδώρετος. De providentia orationes decem {4089.032} (A.D.

4-5) Volume 83 P. 753 line 19
ελθόντες γὰρ, φησὶν, οἱ ἄγγελοι διηκόνουν αὐτῷ.»

Ἐκεῖθεν μυρία ὅσα θαυματουργήσας. Καὶ οἶνον μὲν
ἐξ ὕδατος κλημάτων δίχα καὶ γῆς δημιουργήσας, ἐκ
πέντε δὲ ἄρτων πολλὰς χιλιάδας κορέσας, καὶ λόγῳ
χωλοὺς μὲν ἀρτίποδας ἀποφήνας, λεπρῶν δὲ τὴν λέ- (20)
πραν ἀποξέσας, καὶ χεῖρας ἀργὰς γοργοὺς ἐργασάμε-
νος, καὶ ὀφθαλμοῖς τὸ βλέπειν ἀφῃρημένοις ὑγειᾶ


4-5) Volume 69 P. 1121 line 39
μᾶλλον, οὕτως ἡ ψυχὴ τῇ δαψιλεῖ χορηγίᾳ τοῦ Πνεύ-

ματος καὶ τῇ εὐφροσύνῃ, ἧς ἐμπλησθῆναι ὁ προφή-
της εὔχεται, ἵνα ἐν χείλει ἀγαλλιάσεως αἰνέσῃ τὸν
Κύριον, τῆς πνευματικῆς τροφῆς κορεσθείς. Ὅτε
γὰρ, φησὶ, τοῦ σοῦ ἐν μνήμῃ ὀνόματος γένωμαι, τότε (40)
δὴ, τότε χαρᾶς πληροῦται τὸ στόμα μου.
Ἐν τῇ σκέπῃ τῶν πτερύγων σου ἀγαλλιάσομαι.

69.Συμπλίκιος Commentarius in Epicteti enchiridion {4013.006}

(A.D. 6) P. 80 line 30
ταῖς τῶν παίδων ὀρέξεσιν, ἀλλ’ ἐνδιδόασι πολλάκις, καὶ

συνεργοῦσιν ἐνίοτε· ὡς μὴ δυναμένης τῆς ψυχῆς ἐκεί-
νης ἐξεμέσαι τελέως τὰ τοιαῦτα πάθη, εἰ μὴ ἐνεργήσει
ποτὲ κατ’ αὐτὰ, καὶ κορεσθῇ τῆς ἐνεργείας. Καὶ οὔτε (30)
τὸν παιδαγωγὸν τοῦτον, οὔτε τὴν θείαν δίκην κακοῦ λέ-
γομεν αἰτίαν, ἀλλ’ ἀγαθοῦ· διότι τοῦ ἀγαθοῦ ἕνεκα
γίνεται. Καὶ γὰρ τὰ πρὸς σωφροσύνην τείνοντα ἐπιτη-


(A.D. 6) P. 105 line 47
450
νοι. Οὕτω δὲ καὶ ὑγεῖαι, καὶ δυναστεῖαι, βλά-

πτουσι καὶ μᾶλλον τοὺς κακούς· καὶ αἱ μὲν, κο- (45)
λαστικῶς· αἱ δὲ, κατὰ τιμωρίαν δίδονται· ἵνα διὰ τῆς
ἐπιτριβῆς τῶν παθῶν κορεσθέντες, ἐξεμέσωσί ποτε
τὴν ἐμπάθειαν, καὶ πρὸς κόλασιν λοιπὸν καὶ κά-
θαρσιν ἐπιτήδειοι γένωνται. Μέλει γὰρ τῷ προνοοῦντι
τῶν ψυχῶν, οὐ τοῦ τὰς ἐνεργείας κατὰ πάθος ἐπέχειν (50)


line 12
ἀπὸ τοῦ πτώματος ἑαυτοὺς καταῤῥήξωσιν.

Ὅσα βλέπει ὁ ὀφθαλμὸς, τοσαῦτα ἐπιθυμεῖ ὁ (10)
πλεονέκτης. Οὐ πλησθήσεται ὁ ὀφθαλμὸς τοῦ ὁρᾷν,
καὶ οὐ κορεσθήσεται φιλάργυρος τοῦ λαμβάνειν. Ὁ
ᾅδης οὐκ εἶπεν· Ἀρκεῖ, οὐδὲ ὁ πλεονέκτης εἶπέ ποτε
τὸ, Ἀρκεῖ. Πότε χρήσῃ τοῖς παροῦσιν; πότε δὲ ἀπο-
λαύσῃς αὐτῶν, ἀεὶ τοῖς πόνοις τῆς κτίσεως συνεχό- (15)


35
λων παρισταμένων, τῆς τραπέζης προ[σ]κειμένης,

τῶν ἀδελφῶν σου μυσταγωγουμένων ἔτι, αὐτὸς κατα-
λιμπάνων ἀποπηδᾷς; καὶ ἐπὶ δεῖπνον μὲν κληθεὶς,
κἂν πρότερον κορεσθῇς, οὐ τολμᾷς τῶν ἄλλων κατα- (35)
κειμένων ἀναχωρῆσαι πρὸ τῶν φίλων· ἐνταῦθα δὲ
τῶν μυστηρίων ἐπιτελουμένων, τῆς ἱερᾶς τελετῆς
συνεστώσης ἔτι, καταλιμπάνεις ἐν μέσῳ πάντα, καὶ

73.Ιωάννης Δαμασκηνός. Deprecationes i-iii [Dub.] {2934.061}

(A.D. 7-8) Volume 96 P. 817 line 25
Τετρωμένος καρδίαν εἰμὶ ἐγώ· ἐξέτηξέ με ὁ ζῆλός

σου, ἠλλοίωσέ με ἡ ἀγάπη σου, Δέσποτα· δέσμιός
εἰμι τῷ ἔρωτί σου. Ἐμπλησθείην σου τῶν σαρκῶν·
κορεσθείην τοῦ ζωηροῦ καὶ θεοποιοῦ αἵματός σου· (25)
451
ἀπολαύσαιμι τῶν ἀγαθῶν· κατατρυφήσαιμι τῆς σῆς

θεότητος· ἄξιος γενοίμην ἐρχομένῳ μετὰ δόξης ὑπαν-
τῆσαί σοι, ἐναέριος ἁρπαγεὶς ἐν νεφέλαις σὺν πᾶσι


μὴ δύνασθαι τὰς μυίας ἀποσοβεῖν, προσελθὼν ἀπε-

δίωκεν· ὁ δὲ τραυματίας φησίν· «Δέομαι, παῦσον
καὶ μὴ ἀποσόβει· μειζόνως γάρ με βλάπτεις· αἱ
γὰρ κορεσθεῖσαι τοῦ αἵματος οὐ πάνυ μοι τὴν δῆξιν (30)
ὀδυνηρὰν παρέχουσιν· εἰ δὲ ἀποδιώκονται, ἕτεραι
προσελθοῦσαι, λιμῷ τὰς ὀδύνας μοι παρέξωσι μει-
ζοτέρας ὥστε καὶ τοῦ ζῇν ἀποστερῆσαι.» Διὰ δὴ

75. Συμεών Λογοθέτης. Χρονικόν. (sub nomine Leonis Grammatici

vel Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis) (redactio A + B operis
sub titulo Epitome fort. sub auctore Trajano Patricio) {3070.001}
(A.D. 10) P. 93 line 20
τῶν μετ’ αὐτοῦ, ἐπειδὴ καιρὸς τοῦ πολέμου καὶ μάχης ἀφί-
κετο, τραπεὶς εἰς φυγὴν τιτρώσκεται δόρατι, καὶ τοῦ αἵματος
διὰ τῶν ῥινῶν φερομένου, λαβὼν αὐτοῦ ταῖς χερσὶ καὶ εἰς
τὸν ἀέρα λικμήσας ἔφη “νενίκηκας, Χριστέ· κορέσθητι, Να- (20)
ζωραῖε,” καὶ οὕτως ἀπέρριψε τὴν δολίαν αὐτοῦ ψυχήν· οὗ
τὸ σῶμα ἀπεκομίσθη ἐν Ταρσῷ καὶ ἐτάφη πλησίον τοῦ τά-
φου Μαξιμιανοῦ υἱοῦ Γαλλερίου. ἀπεκομίσθη δὲ αὖθις ἐν

76.Μιχαήηλ Ατταλιάτης. Ιστορία. (A.D. 11) P. 27 line 3
τως ἐν πολλοῖς τῶν ἀνδραγαθημάτων πολλάκις ἡ ἀνοχὴ τὸ

(27) μεῖζον κατεστρέψατο κλέος, ἀδυνατούσης πάντως τῆς ἀνθρω-
πίνης φύσεως τὸ μέλλον ὡς δέον συμβαλεῖν καὶ στοχάσασθαι.
Καὶ ὁ μὲν τῷ τοιούτῳ προτερήματι κορεσθεὶς λαμπρῶς
εἰς τὴν οἰκείαν παρεμβολὴν ἐπανέζευξε, φιλανθρώποις συναν-
τήσεσι καὶ προσηγορίαις εὐφημοτάταις καὶ παιανισμοῖς παρὰ (5)
τῶν ἀμφ’ αὐτὸν ἀπαντώμενος· ὁ δὲ βασιλεὺς ἐπείπερ ἀδείας

77.Μιχαήηλ Ατταλιάτης. Ιστορία. (A.D. 11) P. 114 line 21

452
ματος, ὅταν οἱ Ῥωμαῖοι τὴν ἀτονίαν ἐκείνων οἰκείαν εὐτο-

νίαν ἢ εὐτυχίαν ποιήσασθαι ἔμελλον, τότε τοὺς ῥυτῆρας ἐξ
ἐπιτάγματος βασιλικοῦ ἐπιστρέψαντες τὴν νίκην ἀμβλεῖαν ἑαυ-
(20)
τοῖς ἀπειργάσαντο, κορεσθέντες μόνῃ τῇ τῶν ἐναντίων ἀπο-
τροπῇ.
Οὕτως εἶδον ἐγὼ τοὺς νῦν Ῥωμαίους μήτε καιρὸν ἁρ-
(115) πάσαι δεδυνημένους μήτε λόχους καθίσαι, μήτε πολέμῳ δρι-


(A.D. 12) Line 1958
καὶ τὰς δὴ μυίας ἔμελλεν ἐκεῖθεν ἐκδιώκειν, (1955)

ὁ πάσχων ἀνεβόησεν “ἄνθρωπε, ταύτας ἄφες,
μή πως αὐτῶν διωχθεισῶν ἄλγος μοι προξενήσῃς·
αἱ μὲν γὰρ κορεσθεῖσαί μου μελῶν τῶν σεσηπότων
βραχέα με λυπήσουσιν, ἂν δ’ ἐπιπτῶσιν ἄλλαι,
προσφῦσαι βιαιότερον εἰς πλέον πικρανοῦσι.” (1960)
ταῦτ’ ἔλεγε Τιβέριος περὶ τῶν φορολόγων,

79. Ιωάννης Τζέτζης. Argumentum et allegoriae in Homeri Iliadem

{9022.016} (A.D. 12) Sec. 9 line 140
ἀεὶ τῶν ἀλαζόνων γὰρ ὑπάρχοντα τὸν ἄνδρα,

τανῦν ἀλαζονέστερον ἐποίησας καὶ πλέον·
καταληφθήτω μὲν αὐτός, ἡμεῖς δὲ κοιμηθῶμεν,
οἴνου καὶ σίτου καὶ τροφῆς ἁπάσης κορεσθέντες· (140)
ὅταν δ’ αὐγάζειν ἄρξηται τὸ φῶς τὸ τῆς ἡμέρας,
σπουδάζων πάντα τὸν στρατὸν παράταττε πρὸς μάχην·
καὶ σὺ σὺν τοῖς προμάχοις δὲ μάχου καὶ πρωτοστάταις.

80. Ιωάννης Τζέτζης. Argumentum et allegoriae in Homeri Iliadem

{9022.016} (A.D. 12) Sec. 13 line 211
ὁ δὲ φησὶν ὡς πρὸς αὐτόν· Αἶαν καυχηματία,

καὶ ἐπῃρμένῃ τῇ βοῇ, καὶ γαβριῶν τῷ σάκει,
ἡ νῦν ἡμέρα συμφορὰν Ἕλλησι πᾶσι φέρει, (210)
καὶ σὺ σαρξὶ κορέσεις δὲ τοὺς κύνας καὶ τοὺς γύπας·
οὕτως εἰπόντος, ἤγειραν μάχην καρτερωτάτην,
τῶν στρατευμάτων σὺν βοῇ μεγάλῃ συῤῥαγέντων,
453
ἥτις βοὴ πρὸς οὐρανὸν ἔφθασεν ἀμφοτέρων.

81. Νικηφόρος Γρηγοράς. Επιστολαί. (A.D. 13-14) Epistle 156 line

22
λὸν ὅττι κεν κεφαλῇ’ κατανεύσῃς· περὶ δὴ τοῦ δυστυχοῦς ταῦτα

διέξειμι Δανιήλ, ὃς τοῦ νόμου δὶς ἐπὶ τὸ αὐτὸ μὴ κελεύοντος
ἐκδικεῖν, (20)
ὁ δὲ πολλαπλᾶς τὰς δίκας ὑποστάς, οὔπω καὶ τήμερον ἔδωκεν ἐς
τέλος
κορεσθῆναι τοῖς ἐκδίκοις· ἀλλὰ καὶ σοῦ συμπαθοῦντος καὶ τὰ τῆς
συνήθους εὐεργεσίας κελεύοντος γίνεσθαι, οἱ δὲ καὶ
ἀναισχυντοῦσι ἔτι
καὶ ἀντιστρατεύονται τῇ σῇ χρηστότητι. σὸν δ’ ἂν εἴη τὰ τοιαῦτα
τῆς κακίας νέφη τὴν ταχίστην ἐκ ποδῶν καταστήσασθαι καὶ μηδ’
ἐπὶ (25)

82. ΛΕΞΙΚΌΝ. αἱμωδεῖν Lexicogr. Λεξικόν. αἱμωδεῖν (= Λεξικόν.

anepigraphum quod incipit a voce αἱμωδεῖν) {4288.001}
(Incertum) P. 624 line 44
γω ἀλέξω· καὶ μετάγεται ὁ μέλλων, εἰς ἐνεστῶτα καὶ

γίνεται ἀλεξῶ. ἐφεῖντο· ἔστιν ἕω ῥῆμα· καὶ σημαίνει
τὸ κορενύω, ὡς τὸ ἐπεῖκ’ ἑῶμεν πολέμοιο, Ὅμηρος ἀντὶ
τοῦ κορεσθῶμεν· καὶ ἐξ αὐτοῦ παράγωγον, ἔημι· τὸ πα-
θητικὸν, ἔεμαι εἷμαι κατὰ κράσιν, ὁ παρατατικὸς, εἵμην. (45)
τὸ τρίτον τῶν πληθυντικῶν εἷντο· καὶ μετὰ τῆς ἐπὶ προ-
θέσεως ἐφεῖντο· ἀντὶ τοῦ ἀπολαύσουσιν· ἐναβρύνεσθαι...
Λαγνεία
1. Ξενοφών. . Memorabilia {0032.002} (5-4 B.C.) Book 1 ch. 6 sec.

8 line 2
αὐτὰ φέρουσιν; ἐμὲ δὲ ἄρα οὐκ οἴει, τῷ σώματι ἀεὶ τὰ

συντυγχάνοντα μελετῶντα καρτερεῖν, πάντα ῥᾷον φέρειν σοῦ (5)
(8) μὴ μελετῶντος; τοῦ δὲ μὴ δουλεύειν γαστρὶ μηδ’ ὕπνῳ καὶ
λαγνείᾳ οἴει τι ἄλλο αἰτιώτερον εἶναι ἢ τὸ ἕτερα ἔχειν τού-
των ἡδίω, ἃ οὐ μόνον ἐν χρείᾳ ὄντα εὐφραίνει, ἀλλὰ καὶ
454
ἐλπίδας παρέχοντα ὠφελήσειν ἀεί; καὶ μὴν τοῦτό γε οἶσθα,

ὅτι οἱ μὲν οἰόμενοι μηδὲν εὖ πράττειν οὐκ εὐφραίνονται, οἱ (5)


1 line 3
(1) ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΩΝ Β

τὰ τοιαῦτα, Εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ Ἀρίστιππε, εἰ δέοι σε παι- (5)
δεύειν παραλαβόντα δύο τῶν νέων, τὸν μέν, ὅπως ἱκανὸς


4 line 6
τούτων γὰρ δήπου τὰ μὲν γαστρὶ δελεαζόμενα, καὶ μάλα

ἔνια δυσωπούμενα, ὅμως τῇ ἐπιθυμίᾳ τοῦ φαγεῖν ἀγόμενα
πρὸς τὸ δέλεαρ ἁλίσκεται, τὰ δὲ ποτῷ ἐνεδρεύεται. Πάνυ (5)
μὲν οὖν, ἔφη. Οὐκοῦν καὶ ἄλλα ὑπὸ λαγνείας, οἷον οἵ τε
ὄρτυγες καὶ οἱ πέρδικες, πρὸς τὴν τῆς θηλείας φωνὴν τῇ
ἐπιθυμίᾳ καὶ τῇ ἐλπίδι τῶν ἀφροδισίων φερόμενοι καὶ
ἐξιστάμενοι τοῦ τὰ δεινὰ ἀναλογίζεσθαι τοῖς θηράτροις


16 line 3
ἂν ἐθέλοι ἄνθρωπον ἐν οἰκίᾳ ἔχειν πονεῖν μὲν μηδὲν ἐθέ-

(16) λοντα, τῇ δὲ πολυτελεστάτῃ διαίτῃ χαίροντα; σκεψώμεθα
δὲ καὶ τοῦτο, πῶς οἱ δεσπόται τοῖς τοιούτοις οἰκέταις χρῶν-
ται. ἆρα οὐ τὴν μὲν λαγνείαν αὐτῶν τῷ λιμῷ σωφρονί-
ζουσι; κλέπτειν δὲ κωλύουσιν ἀποκλείοντες ὅθεν ἄν τι
λαβεῖν ᾖ; τοῦ δὲ δραπετεύειν δεσμοῖς ἀπείργουσι; τὴν (5)
ἀργίαν δὲ πληγαῖς ἐξαναγκάζουσιν; ἢ σὺ πῶς ποιεῖς, ὅταν


1 line 5
455
κτᾶσθαι φρενοῦν τοιάδε λέγων· Εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ Κριτό-

βουλε, εἰ δεοίμεθα φίλου ἀγαθοῦ, πῶς ἂν ἐπιχειροίημεν
σκοπεῖν; ἆρα πρῶτον μὲν ζητητέον, ὅστις ἄρχει γαστρός τε
καὶ φιλοποσίας καὶ λαγνείας καὶ ὕπνου καὶ ἀργίας; ὁ γὰρ (5)
ὑπὸ τούτων κρατούμενος οὔτ’ αὐτὸς ἑαυτῷ δύναιτ’ ἂν οὔτε
φίλῳ τὰ δέοντα πράττειν. Μὰ Δί’ οὐ δῆτα, ἔφη. Οὐκοῦν
τοῦ μὲν ὑπὸ τούτων ἀρχομένου ἀφεκτέον δοκεῖ σοι εἶναι;

6. Ξενοφών. . Oeconomicus {0032.003} (5-4 B.C.) Ch. 1 sec. 22 line

2
τὸ ἐργάζεσθαι ἔχουσι καὶ μηχανᾶσθαι προσόδους· ὅμως δὲ

καὶ τοὺς οἴκους κατατρίβουσι καὶ ἀμηχανίαις συνέχονται.
(22) Δοῦλοι γάρ εἰσι καὶ οὗτοι, ἔφη ὁ Σωκράτης, καὶ πάνυ γε
χαλεπῶν δεσποτῶν, οἱ μὲν λιχνειῶν, οἱ δὲ λαγνειῶν, οἱ δὲ
οἰνοφλυγιῶν, οἱ δὲ φιλοτιμιῶν τινων μώρων καὶ δαπανηρῶν,
ἃ οὕτω χαλεπῶς ἄρχει τῶν ἀνθρώπων ὧν ἂν ἐπικρατήσωσιν,
ὥσθ’ ἕως μὲν ἂν ὁρῶσιν ἡβῶντας αὐτοὺς καὶ δυναμένους (5)

7. Αριστοτέλης. . Ηθικά Ευδήμια. (4 B.C.) Bekker P. 1231a line 19
γλῶτταν ἔχειν μακρὰν ἀλλὰ τὸν φάρυγγα γεράνου, ὥσπερ Φι-

λόξενος ὁ Ἐρύξιδος. ὥστε περὶ τὰ ἁπτόμενα, ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν,
θετέον τὴν ἀκολασίαν. ὁμοίως δὲ καὶ ὁ ἀκόλαστος περὶ τὰς
τοιαύτας ἐστίν. οἰνοφλυγία γὰρ καὶ γαστριμαργία καὶ λαγνεία
καὶ ὀψοφαγία καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα περὶ τὰς εἰρημένας (20)
ἐστὶν αἰσθήσεις, εἰς ἅπερ μόρια ἡ ἀκολασία διαιρεῖται. περὶ
δὲ τὰς δι’ ὄψεως ἢ ἀκοῆς ἢ ὀσφρήσεως ἡδονὰς οὐθεὶς λέ-

8. Αριστοτέλης. . Historia animalium {0086.014} (4 B.C.) Bekker P.

575a line 20
βαίνουσι πλεονάκις ἐπὶ τὴν αὐτὴν τῆς αὐτῆς ἡμέρας, ἐὰν μὴ

ἄρα διαλιπόντες· οἱ δὲ νεώτεροι καὶ τὴν αὐτὴν βιάζονται
πλεονάκις καὶ ἐπὶ πολλὰς ἀναβαίνουσι διὰ τὴν ἀκμήν. Ἥκι-
στα δὲ τῶν ἀρρένων λάγνον ἐστὶ βοῦς. Ὀχεύει δ’ ὁ νικῶν
τῶν (20)
ταύρων· ὅταν δ’ ἐξαδυνατήσῃ διὰ τὴν λαγνείαν, ἐπιτίθεται
ὁ ἡττώμενος, καὶ κρατεῖ πολλάκις. Ὀχεύει δὲ τὰ ἄρρενα
καὶ ὀχεύεται τὰ θήλεα ἐνιαύσια ὄντα πρῶτον, ὥστε καὶ γεν-

456

575a line 21
ἄρα διαλιπόντες· οἱ δὲ νεώτεροι καὶ τὴν αὐτὴν βιάζονται

πλεονάκις καὶ ἐπὶ πολλὰς ἀναβαίνουσι διὰ τὴν ἀκμήν. Ἥκι-
στα δὲ τῶν ἀρρένων λάγνον ἐστὶ βοῦς. Ὀχεύει δ’ ὁ νικῶν
τῶν (20)
ταύρων· ὅταν δ’ ἐξαδυνατήσῃ διὰ τὴν λαγνείαν, ἐπιτίθεται
ὁ ἡττώμενος, καὶ κρατεῖ πολλάκις. Ὀχεύει δὲ τὰ ἄρρενα
καὶ ὀχεύεται τὰ θήλεα ἐνιαύσια ὄντα πρῶτον, ὥστε καὶ γεν-
νᾶν· οὐ μὴν ἀλλὰ τό γ’ ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ ἐνιαύσιοι καὶ ὀκτά-

10. Αριστοτέλης. . Historia animalium {0086.014} (4 B.C.) Bekker

P. 575b line 30
Πληροῖ δ’ ὁ ἵππος οὐκ ἐν τεταγμέναις ἡμέραις, ἀλλ’

ἐνίοτε μὲν ἐν μιᾷ ἢ δυσὶν ἢ τρισίν, ἐνίοτε δ’ ἐν πλείοσιν·
θᾶττον δὲ πληροῖ ἐπιβαίνων ὄνος ἢ ἵππος. Ἡ δ’ ὀχεία οὐκ
ἐπίπονος τῶν ἵππων, ὥσπερ ἡ τῶν βοῶν. Λαγνίστατον δὲ καὶ (30)
τῶν θηλειῶν καὶ τῶν ἀρρένων μετ’ ἄνθρωπον ἵππος ἐστίν. Ἡ δὲ
τῶν νεωτέρων ὀχεία γίνεται παρὰ τὴν ἡλικίαν, ὅταν εὐβο-
σία καὶ ἀφθονία γένηται τροφῆς.

13. Αριστοτέλης. . Physiognomonica {0086.032} (4 B.C.) Bekker P.

810a line 31
ἐπὶ τὸ θῆλυ γένος. ὅσοι τὰς κνήμας ἔχουσιν ἠρθρω-

μένας τε καὶ νευρώδεις καὶ ἐρρωμένας, εὔρωστοι τὴν ψυ-
χήν· ἀναφέρεται ἐπὶ τὸ ἄρρεν. ὅσοι δὲ τὰς κνήμας λεπτὰς (30)
νευρώδεις ἔχουσι, λάγνοι· ἀναφέρεται ἐπὶ τοὺς ὄρνιθας.
ὅσοι τὰς κνήμας περιπλέους σφόδρα ἔχουσιν, οἷον ὀλίγου
διαρρηγνυμένας, βδελυροὶ καὶ ἀναιδεῖς· ἀναφέρεται ἐπὶ
τὴν ἐπιπρέπειαν. οἱ γονύκροτοι κίναιδοι· ἀναφέρεται ἐπὶ


811b line 1
457
κας. οἱ δὲ γρυπὴν ἔχοντες καὶ τοῦ μετώπου διηρθρωμένην

μεγαλόψυχοι· ἀναφέρεται ἐπὶ τοὺς ἀετούς. οἱ δὲ τὴν ῥῖνα
ἔγκοιλον ἔχοντες τὰ πρὸ τοῦ μετώπου περιφερῆ, τὴν δὲ πε-
(811b) ριφέρειαν ἄνω ἀνεστηκυῖαν, λάγνοι· ἀναφέρεται ἐπὶ τοὺς
ἀλεκτρυόνας. οἱ δὲ σιμὴν ἔχοντες λάγνοι· ἀναφέρεται ἐπὶ
τοὺς ἐλάφους. οἷς δὲ οἱ μυκτῆρες ἀναπεπταμένοι, θυμώδεις·
ἀναφέρεται ἐπὶ τὸ πάθος τὸ ἐν τῷ θυμῷ γινόμενον. οἱ τὸ


811b line 2
μεγαλόψυχοι· ἀναφέρεται ἐπὶ τοὺς ἀετούς. οἱ δὲ τὴν ῥῖνα

ἔγκοιλον ἔχοντες τὰ πρὸ τοῦ μετώπου περιφερῆ, τὴν δὲ πε-
(811b) ριφέρειαν ἄνω ἀνεστηκυῖαν, λάγνοι· ἀναφέρεται ἐπὶ τοὺς
ἀλεκτρυόνας. οἱ δὲ σιμὴν ἔχοντες λάγνοι· ἀναφέρεται ἐπὶ
τοὺς ἐλάφους. οἷς δὲ οἱ μυκτῆρες ἀναπεπταμένοι, θυμώδεις·
ἀναφέρεται ἐπὶ τὸ πάθος τὸ ἐν τῷ θυμῷ γινόμενον. οἱ τὸ
πρόσωπον σαρκῶδες ἔχοντες ῥάθυμοι· ἀναφέρεται ἐπὶ (5)


812b line 11
ἀναιδεῖς· ἀναφέρεται ἐπὶ τοὺς κύνας. οἱ ὠχρόμματοι ἐντε-

ταραγμένους ἔχοντες τοὺς ὀφθαλμοὺς δειλοί· ἀναφέρεται
ἐπὶ τὸ πάθος, ὅτι οἱ φοβηθέντες ἔνωχροι γίνονται χρώματι (10)
οὐχ ὁμαλῷ. οἱ δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς στιλπνοὺς ἔχοντες λάγνοι·
ἀναφέρεται ἐπὶ τοὺς ἀλεκτρυόνας καὶ κόρακας.
Οἱ δασείας ἔχοντες τὰς κνήμας λάγνοι· ἀναφέρεται
ἐπὶ τοὺς τράγους. οἱ δὲ περὶ τὰ στήθη καὶ τὴν κοιλίαν ἄγαν


812b line 13
ἐπὶ τὸ πάθος, ὅτι οἱ φοβηθέντες ἔνωχροι γίνονται χρώματι (10)

οὐχ ὁμαλῷ. οἱ δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς στιλπνοὺς ἔχοντες λάγνοι·
ἀναφέρεται ἐπὶ τοὺς ἀλεκτρυόνας καὶ κόρακας.
Οἱ δασείας ἔχοντες τὰς κνήμας λάγνοι· ἀναφέρεται
ἐπὶ τοὺς τράγους. οἱ δὲ περὶ τὰ στήθη καὶ τὴν κοιλίαν ἄγαν
δασέως ἔχοντες οὐδέποτε πρὸς τοῖς αὐτοῖς διατελοῦσιν· ἀνα-
(15)
458
φέρεται ἐπὶ τοὺς ὄρνιθας, ὅτι ταῦτα τὰ στήθη καὶ τὴν κοι-

κὰ δὲ καὶ δριμέα καὶ στρυφνὰ τοιαῦτα, καὶ τὸ ξηρὸν μᾶλ- (30)

λον τοῦ ὑγροῦ. τὰ δὲ καθαρὰ συνεπουλώσεως δεῖται μόνον.
Διὰ τί συμφέρει πρὸς τὰ ἀπὸ φλέγματος νοσήματα
λαγνεία; ἢ ὅτι τὸ σπέρμα περιττώσεως ἀπόκρισις καὶ φύ-
σει ὅμοιον φλέγματι, ὥστε ἀφαιροῦσα πολὺ φλεγματῶδες
ὠφελεῖ ἡ συνουσία. πότερον δὲ τροφὴν προσφέρειν ἀρχο- (35)
μένῳ βέλτιον ἢ ὕστερον; ἢ ἀρχομένῳ, ὅπως μὴ προεξησθε-

θησι πλησιάζουσα.
Διὰ τί καὶ οἱ ἀφροδισιάζοντες καὶ οἱ εὐνοῦχοι οὐ χρώ-
μενοι ἀφροδισίοις ὁμοίως ἀμφότεροι τὰ ὄμματα πρὸς ὀξυω- (25)
πίαν βλάπτονται; ἢ ὅτι τοῖς μὲν διὰ λαγνείαν, τοῖς δὲ
διὰ τὴν πήρωσιν τὰ ἄνω ξηρὰ γίνεται μᾶλλον τοῦ δέοντος,
ἐπιδηλότατα δ’ ἐν τούτοις, ὅσων τὸ ἔργον ἐστὶν ἀκριβές· ἡ
δ’ ὄψις τοιοῦτον. κατασπωμένων δὲ τῶν ὑγρῶν τὰ ἄνω ξη-

μὲν ὅτι ἡ εἰς τὸ κατὰ φύσιν ὁδὸς ἡδύ ἐστιν, ἐὰν ᾖ αἰσθητή,
ἕνεκα δέ τινος ἵνα γένεσις ᾖ ζῴων· διὰ γὰρ τὴν ἡδονὴν
μᾶλλον ὁρμᾷ πρὸς τὴν μῖξιν τὰ ζῷα.
Διὰ τί ἡ λαγνεία πρὸς νοσήματ’ ἔνια τῶν ἀπὸ φλέ-
γματος συμφέρει; ἢ ὅτι περιττώματός ἐστιν ἔξοδος, ὥστε (15)
συνεκκρίνεται πολλὴ περίττωσις; τὸ δὲ φλέγμα περίττωμα.
Διὰ τί τὰ ἀφροδίσια τὴν κοιλίαν ψύχει καὶ ξηραίνει;

νει δὲ ἡ μῖξις· ἐξατμίζεται γὰρ τοῦ θερμοῦ ἐξιόντος, ἐξέρ-

χεται δὲ ψυχομένου. ἔτι καὶ ἡ θερμότης ἐν τῇ ὁμιλίᾳ (20)
ξηραίνει.
Διὰ τί, ὅσοις αἱ βλεφαρίδες ῥέουσι, λάγνοι; ἢ διὰ
τὸ αὐτὸ καὶ διότι οἱ φαλακροί; ἔστι γὰρ μόρια ἄμφω
ταῦτα τοῦ αὐτοῦ. ἔστι δὲ τὸ αἴτιον· ὁπόσαι πρεσβυτέρου
459
γινομένου μὴ αὐξάνονται τῶν συγγενικῶν τριχῶν, ἅπασαι (25)

τὸ αὐτὸ καὶ διότι οἱ φαλακροί; ἔστι γὰρ μόρια ἄμφω

ταῦτα τοῦ αὐτοῦ. ἔστι δὲ τὸ αἴτιον· ὁπόσαι πρεσβυτέρου
γινομένου μὴ αὐξάνονται τῶν συγγενικῶν τριχῶν, ἅπασαι (25)
τοῦτο πάσχουσιν ἐν ταῖς λαγνείαις. κεφαλὴ γὰρ καὶ ὀφρὺς
καὶ βλεφαρὶς συγγενικαὶ τρίχες. τούτων δὲ μόνον ἐνίοις αἱ
ὀφρύες δασύνονται πρεσβυτέροις γινομένοις (δι’ ἣν δὲ αἰτίαν,
εἴρηται ἐν ἄλλοις), αἱ ἕτεραι δὲ διὰ τὸ αὐτὸ ἄμφω λείπουσιν.

καὶ βλεφαρὶς συγγενικαὶ τρίχες. τούτων δὲ μόνον ἐνίοις αἱ

ὀφρύες δασύνονται πρεσβυτέροις γινομένοις (δι’ ἣν δὲ αἰτίαν,
εἴρηται ἐν ἄλλοις), αἱ ἕτεραι δὲ διὰ τὸ αὐτὸ ἄμφω λείπουσιν.
αἴτιον δὲ ὅτι καταψύχει τὰ ἄνω ἡ λαγνεία ὀλίγαιμα ὄντα, (30)
ὥστε οὐ πέττει τὴν τροφὴν ὁ τόπος· οὐ λαμβάνουσαι δὲ τρο-
φὴν ἐκρέουσιν αἱ τρίχες.
Διὰ τί οὐρητιῶντες οὐ δύνανται ἀφροδισιάζειν; ἢ ὅτι

τοῖς εὐνούχοις καὶ εὐνουχίαις, ἢ καὶ ἄλλως, εἰς τὴν ἕδραν

συρρεῖ ἡ τοιαύτη ἰκμάς· καὶ γὰρ διεξέρχεται ταύτῃ. ση-
μεῖον δ’ ἐν τῇ συνουσίᾳ ἡ συναγωγὴ τοῦ τοιούτου τόπου καὶ
ἡ (10)
σύντηξις τῶν περὶ τὴν ἕδραν. ἐὰν οὖν ὑπερβάλλῃ τις τῇ λα-
γνείᾳ, τούτοις ἐνταῦθα συνέρχεται, ὥστε ὅταν ἡ ἐπιθυμία
γένηται, τοῦτ’ ἐπιθυμεῖ τῆς τρίψεως εἰς ὃ συλλέγεται. ἡ δ’
ἐπιθυμία καὶ ἀπὸ σιτίων καὶ ἀπὸ διανοίας γίνεται. ὅταν
γὰρ κινηθῇ ὑφ’ ὁτουοῦν, ἐνταῦθα τὸ πνεῦμα συντρέχει, καὶ (15)

(880a) δισιάζεσθαι, διὰ τὸ γίνεσθαι αὐτοῖς ἐν τῇ χρείᾳ τὴν

μνήμην, ἅμα δὲ τῇ μνήμῃ τὴν ἡδονήν, διὰ δὲ τὸ ἔθος
ὥσπερ πεφυκότες ἐπιθυμοῦσι πάσχειν· τὰ μέντοι πολλὰ
καὶ τὸ ἔθος ὥσπερ πεφυκόσι γίνεται. ἐὰν δὲ τύχῃ λάγνος
460
ὢν καὶ μαλακός, καὶ θᾶττον ἕκαστα τούτων συμβαίνει. (5)

Διὰ τί μάλιστ’ αἰσχύνονται ὁμολογεῖν οἱ ἐπιθυμοῦντες
ἀφροδισιάζεσθαι, ἀλλ’ οὐ πιεῖν οὐδὲ φαγεῖν οὐδὲ ἄλλο τῶν

ματώδεις, τὸ δὲ σπέρμα πνεύματος ἔξοδός ἐστιν. οἷς οὖν

πολὺ τὸ τοιοῦτον, ἀνάγκη πολλάκις ἐπιθυμεῖν τούτους ἀπο-
καθαίρεσθαι· κουφίζονται γάρ.
Διὰ τί καὶ οἱ ὄρνιθες καὶ οἱ δασεῖς ἄνθρωποι λάγνοι;
πότερον ὅτι ὑγρότητα ἔχουσι πολλήν; ἢ οὔ (τὸ γὰρ θῆλυ (35)
ὑγρὸν μέν, ἀλλ’ οὐ δασύ), ἀλλ’ ὅτι ἀμφότεραι αἱ φύσεις
πεπτικαὶ πολλῆς ὑγρότητος διὰ θερμότητα; σημεῖον δὲ αἱ

(880b) οὔτε μὴ κρατουμένης ἐξεφύετο τοῖς μὲν αἱ τρίχες τοῖς δὲ

τὰ πτερά. τὸ δὲ σπέρμα γίνεται ἐν τοῖς τοιούτοις πλεῖστον
καὶ τόποις καὶ ὥραις, οἷον ἐν τῷ ἔαρι· ἡ γὰρ φύσις αὐτοῦ
ὑγρὰ καὶ θερμή. διὰ ταὐτὸ δὲ καὶ οἱ ὄρνιθες λάγνοι καὶ
οἱ χωλοί· ἡ γὰρ τροφὴ ἀμφοτέροις κάτω μὲν ὀλίγη διὰ (5)
τὴν ἀναπηρίαν τῶν σκελῶν, εἰς δὲ τὸν ἄνω τόπον ἔρχεται
καὶ εἰς σπέρμα συγκρίνεται.

πλείστου ἡ τοῦ ἀνθρώπου θρὶξ ἢ ἡ τοῦ προβάτου. σημεῖον

δέ· τὰ γὰρ νέα πρόβατα τῶν παλαιῶν μαλακώτερα ἔχει
τὰ ἔρια.
Διὰ τί οἱ ἄνθρωποι καὶ οἱ ὄρνιθες οἱ δασεῖς λάγνοι (10)
εἰσίν; ἢ ὅτι θερμοὶ καὶ ὑγροὶ τὴν φύσιν εἰσίν, δεῖ δὲ ἀμ-
φοῖν πρὸς τὴν ὀχείαν. τὸ μὲν γὰρ θερμὸν ἐκκρίνει, τὸ δὲ
ὑγρὸν ἐκκρίνεται. διὰ τὸ αὐτὸ δὲ καὶ οἱ χωλοὶ ἄνδρες· ἡ

ὅτι θερμότερος καὶ σωματωδέστερος. καὶ διὰ τοῦτο ὅ τε οἶνος (30)

ἀφροδισιαστικοὺς ἀπεργάζεται, καὶ ὀρθῶς Διόνυσος καὶ Ἀφρο-
δίτη λέγονται μετ’ ἀλλήλων εἶναι, καὶ οἱ μελαγχολικοὶ οἱ
πλεῖστοι λάγνοι εἰσίν. ὅ τε γὰρ ἀφροδισιασμὸς πνευμα-
461
τώδης. σημεῖον δὲ τὸ αἰδοῖον, ὡς ἐκ μικροῦ ταχεῖαν ποιεῖ-

ται τὴν αὔξησιν διὰ τὸ ἐμφυσᾶσθαι. καὶ ἔτι πρὶν δύνα- (35)
σθαι προΐεσθαι σπέρμα, γίνεταί τις ἡδονὴ ἐπὶ παισὶν οὖσιν,

31. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 41 ch. 5 sec. m line 5
(m) ἅρμα ἐστασιασμένον ταράττει τὸν ἡνίοχον· κἆτα ἢν

μὲν κρατήσῃ αὐτοῦ, κατὰ τὴν τοῦ δυναστεύοντος ἵππου
ῥύμην ἄξαν φέρεται· νῦν μὲν τῷ ἀκολάστῳ ἵππῳ πᾶν
τὸ ἅρμα ξυμφερόμενον αὐτῷ ἡνιόχῳ ἐπὶ ὕβρεις καὶ
παροινίας καὶ λαγνείας, καὶ ἄλλας οὔτε εὐσχήμονας (5)
οὔτε εἰλικρινεῖς ἡδονάς· νῦν δὲ τῷ θυμικῷ ἐπὶ κα-
κώσεις παντοδαπάς.

32. Βέττιος Βάλενς. Ανθολόγιον. Βιβλ. IX (A.D. 2) P. 18 line 2
εὔποροι, οὐχ ὑψηλαὶ δέ. αἱ δὲ ἑξῆς ζʹ Διὸς ἐν ὑψ[ηλ]οταπεινώ-

ματι ποιοῦσαι δόξης τε καὶ ἀδοξίας, πλούτου καὶ πενίας, ἐπιδό-
(18) σεων καὶ θεατρισμῶν, στειρώδεις θηλυγόνοι ἢ τερατογόνοι
μικροπρεπεῖς ἰδιωτικαί. αἱ δὲ ἑξῆς ηʹ Ἀφροδίτης ἀσώτων λάγνων
καὶ κατωφερῶν ἀκρίτων ἐπιψόγων, εὐμεταβόλων περὶ τὰ τέλη, οὐκ
εὐθανατούντων οὐδὲ περὶ τοὺς γάμους εὐσταθῶν. αἱ δὲ τέταρται
δʹ Κρόνου αὐστηραὶ ἀνεύφραντοι ἀλλοιώδεις δύστεκνοι
δυσάδελφοι (5)

βιώσεις ἐπιλύπους καὶ πολὺ μᾶλλον, ἐὰν καὶ τὴν Σελήνην συγ-
κακώσωσι.
Σελήνη δεδυκυῖα ὑπὸ τὰς αὐγὰς οὐκ ἀγαθὴ εἰς γάμον. Ἄρης (15)
μετὰ Ἑρμοῦ κείμενος μοιχείας καὶ πορνείας καὶ λαγνείας ποιεῖ·
κἂν τροπικὸν ἢ δίσωμον τὸ ζῴδιον, ἔτι μᾶλλον ποιεῖ· πυκνότερον
γὰρ ἁμαρτάνουσιν, ὀφθαλμοβόλοι γὰρ γίνονται καὶ οὐκ ἐπιτευ-
κτικοί· ἔσθ’ ὅτε δὲ καὶ ὁμοιοτρόποις ἐπιμίγνυνται καὶ δεινὰ ἀπ’


462
ἀξιωματικώτερον. καθόλου δὲ πάντως αὐτῇ συσχηματιζόμενος>

Ἑρμῆς ἐγκυλίει καὶ συμπλέκει νεωτέραις καὶ ὑποτεταγμέναις ***
(15)
καὶ οἱ ἄνδρες καὶ γυναῖκες τῇ αὐτῇ γενέσει. ὁ δὲ Ἄρης ἐάν τε
ὁμόσε αὐτῇ τύχῃ ἐάν τε τετράγωνος, μοιχοὺς λάγνους ἀναξίων ἐγ-
κυλισμοὺς ψόγους χωρισμοὺς θανάτους συμβίων ποιεῖ· χεῖρον,

ἐὰν διάμετρος ὁ Κρόνος, εἰς πρεσβυτέρας ἢ εἰς στειρώδη συνάπτει
πρόσωπα· ὁ δὲ Ζεὺς ἀξιωματικὰ πρόσωπα. εἰ δὲ τῷ τοῦ Διὸς (20)

καὶ ἐπωφελὴς καὶ συμπαθὴς ὁ γάμος· ἐὰν δὲ τοῦ Διὸς ἀπόντος

Κρόνος Ἑρμῆς Ἄρης μαρτυρῶσι, κοιναῖς καὶ ἀποτέκναις
συνελεύ- (30)
σονται ἢ ἐπαίσχροις καὶ λελωβημέναις. τῇ δὲ Ἀφροδίτῃ ἡ Σελήνῃ
ἐὰν προσγένηται, τὸ ἑταιρικὸν καὶ λάγνον ἐπακολουθήσει καὶ ζη-
λοτυπίαι καὶ στάσεις γενήσονται καὶ εὐυπόκριτος ἡ συμβίωσις.
(120) ἐὰν δὲ Ἥλιος τοῦ γαμοστόλου κυριεύσῃ καὶ καλῶς
σχηματισθῇ,
τῇ δὲ Σελήνῃ συμπλακῇ ὁ τοῦ Διός, νομίμως συνελεύσονται καὶ


νίθων μεταβαλόντες εἶδος, ὅμως ἔτι καὶ νῦν διαφυ-

λάττειν τὸ εἶναι Ἕλληνές τε καὶ Φιλέλληνες.
(2) Ὁ σκάρος πόας μὲν θαλαττίας σιτεῖται καὶ βρύα·
λαγνίστατος δὲ ἄρα ἰχθύων ἁπάντων ἦν, καὶ ἥ γε
πρὸς τὸ θῆλυ ἀκόρεστος ἐπιθυμία αὐτῷ ἁλώσεως αἰτία
γίνεται. ταῦτα οὖν αὐτῷ συνεγνωκότες οἱ σοφοὶ τῶν
ἁλιέων, ἐπιτίθενταί οἱ τὸν τρόπον τοῦτον. ὅταν (5)


νομένη καὶ ἐν καλῷ στᾶσα τὰ βρέφη καλεῖ. οἳ δὲ

αὐτῇ προσπέτονται γνωρίσαντες τὸ φώνημα. πέρδιξ
δὲ ὠδῖνα ἀπολύειν μέλλων πειρᾶται λαθεῖν τὸν σύν-
νομον, ἵνα μὴ τὰ ᾠὰ συντρίψῃ· λάγνος γὰρ ὢν οὐκ
ἐᾷ τῇ παιδοτροφίᾳ σχολάζειν τὴν μητέρα. οὕτω δέ (30)
463
ἐστιν ἀκόλαστον τὸ τῶν περδίκων γένος. ὅταν αὐ-

τοὺς ἀπολιποῦσαι εἶτα ἐπῳάζωσιν αἱ θήλειαι, οἳ δὲ


τοι κακῷ ἀνηκέστῳ ἰᾶσθαι κακὰ τὰ ἤδη παρελθόντα.
4.
(1) Ἀκολαστότατοι ὀρνίθων οἱ πέρδικές εἰσι. ταῦ-

τά τοι καὶ τῶν θηλειῶν ἐρῶσι δριμύτατα, καὶ τῆς
λαγνείας ἡττώμενοι συνεχέστατά εἰσιν οἵδε. οὐκοῦν
οἱ τρέφοντες τοὺς ἀθλητὰς πέρδικας, ὅταν αὐ-
τοὺς ἐς τὴν μάχην τὴν κατὰ ἀλλήλων ὑποθήγωσι, (5)
τὴν θήλειαν παρεστάναι ποιοῦσιν ἑκάστῳ τὴν σύν-


γε μὴν καὶ κόραξ ἐχθροί· σειρὴν δὲ πρὸς κίρκην, (5)

κίρκη δὲ πρὸς κίρκον οὐ τῷ γένει μόνον, ἀλλὰ καὶ
τῇ φύσει διαφέροντε πεφώρασθον.
Χάννη δὲ ἰχθὺς λαγνίστατος. λευκοὺς δὲ μύρ-
μηκας ἐν Φενεῷ τῆς Λακωνικῆς ἀκούειν πάρεστιν.
(6) Τοὺς ἵππους ἕλεσί τε καὶ λειμῶσι καὶ τοῖς κατ-
ηνέμοις χωρίοις ἥδεσθαι μᾶλλον ἱπποτροφίας τε καὶ


εἶναι αὐτοῖς.
(11) Μόνας ἀκούω τῶν ζῴων τὰς ἵππους καὶ κυού-
σας ὑπομένειν τὴν τῶν ἀρρένων μίξιν· εἶναι γὰρ
λαγνιστάτας. διὰ ταῦτά τοι καὶ τῶν γυναικῶν τὰς
ἀκολάστους ὑπὸ τῶν σεμνοτέρως αὐτὰς εὐθυνόντων
καλεῖσθαι ἵππους. (5)
(12) Οἱ πέρδικες ἐν τοῖς ᾠοῖς οἰκοῦντες ἔτι καὶ κατ-

464

θεὶς τῇ πάγῃ. ἐὰν μὲν οὖν ᾖ ἄρρην ὁ τοῖς θηράτροις (15)

περιπεσών, πειρῶνται ἐπικουρεῖν οἱ σύννομοι τῷ
ἑαλωκότι· ἐὰν δὲ ᾖ θῆλυς, παίουσι τὸν ἐνσχεθέντα
ἄλλος ἀλλαχόθεν, ὡς διὰ τὴν λαγνείαν ἐς δουλείαν
ἐμπεσόντα. καὶ ἐκεῖνο δὲ οὐ παρήσω, ἐπεὶ καὶ ἄξιον
ἀκοῦσαι αὐτό. ἐὰν ᾖ θῆλυς ὁ παλεύων, ἵνα μὴ (20)
ἐμπέσῃ ὁ ἄρρην, αἱ ἔξω θήλειαι μέλος ἀντῳδὸν


ρίαν, καθῆκαν τὸ στόμα καὶ τὰ σφηκία ἐσθίουσι,

μήτε θορυβούμεναι μήτε μὴν τὰ κέντρα ὑφορώμεναι. (15)
(40) Κυνὸς κρανίον ῥαφὴν οὐκ ἔχει. δραμὼν δὲ ἐπὶ
πλέον λάγνης γίνεται, φασί. κυνὸς δὲ γηρῶντος ἀμ-
βλεῖς οἱ ὀδόντες καὶ μελαίνονται. εὔρινος δέ ἐστιν
οὕτως ὡς μήποτ’ ἂν ὀπτοῦ κυνείου κρέως μηδ’ ἂν
καρυκείᾳ τῇ ποικιλωτάτῃ καὶ δολερωτάτῃ καταγοη- (5)


οὔτε μὴν πονηρᾶς ὕλης ἄλλο τι ἔκτοκον. ἀκροδρύων

μὲν οὖν καὶ σπερμάτων ἄγευστος, σαρκῶν δὲ ἥδεται (15)
βορᾷ, καὶ πίνει αἷμα, καὶ τὰ νεόττια ἐκτρέφει τοῖς αὐ-
τοῖς, καὶ ἐς λαγνείαν ἐστὶ δριμύτατος. τὸ δὲ αὐτοῦ τῆς
κνήμης ὀστοῦν εἰ χρυσίῳ παρατεθείη, ἕλκει τε αὐτὸ
καὶ ἴυγγι ἀπορρήτῳ τινὶ πρὸς ἑαυτὸ ἄγει καὶ ἕπεσθαι
θέλγει, ὥσπερ οὖν ᾄδουσι τὸν Ἡρακλεώτην λίθον (20)

51. Κλήμης Αλεξανδρινός. Προτρεπτικός. (A.D. 2-3) Ch. 2 sec. 14

subsec. 2 line 4
(2) μενος λέγειν ἃ προσκυνεῖν οὐκ αἰσχύνεσθε. Ἡ μὲν οὖν

«ἀφρογενής» τε καὶ «κυπρογενής», ἡ Κινύρᾳ φίλη (τὴν
Ἀφροδίτην λέγω, τὴν «φιλομηδέα, ὅτι μηδέων ἐξεφαάνθη,»
465
μηδέων ἐκείνων τῶν ἀποκεκομμένων Οὐρανοῦ, τῶν λάγνων,

τῶν μετὰ τὴν τομὴν τὸ κῦμα βεβιασμένων), ὡς ἀσελγῶν (5)
ὑμῖν μορίων ἄξιος [Ἀφροδίτη] γίνεται καρπός, ἐν ταῖς
τελεταῖς ταύτης τῆς πελαγίας ἡδονῆς τεκμήριον τῆς γονῆς

52. Νεμέσιος . De natura hominis {0743.001} (A.D. 4) Sec. 17 line

29
μίξεις. αὗται γὰρ εἰς μὲν τὴν διαμονὴν τοῦ παντὸς γένους
συντελοῦσιν· δυνατὸν δὲ καὶ χωρὶς αὐτῶν ἐν παρθενίᾳ ζῆν·
αἱ δὲ οὔτε ἀναγκαῖαι οὔτε φυσικαί, ὡς ἡ μέθη καὶ ἡ
λαγνεία καὶ πλησμοναὶ τὴν χρείαν
ὑπερβαίνουσαι. οὔτε γὰρ εἰς διαδοχὴν τοῦ γένους ἡμῖν συμ- (30)
βάλλονται, ὡς ἡ κατὰ νόμον συνουσία, οὔτε εἰς σύστασιν
τῆς ζωῆς ἀλλὰ καὶ προσβλάπτουσιν. τῷ τοίνυν κατὰ θεὸν


28
ματοῦται, καὶ διὰ τοῦ κιρσοειδοῦς παραστάτου τοῦ μετὰ (25)

τοὺς διδύμους ἐκκρίνεται μετὰ πνεύματος, διότι καὶ ἀρτη-
ρία ἐστὶν ἡ πέμπουσα. ὅτι δὲ καὶ ἀπὸ φλεβὸς φέρε-
ται δῆλόν ἐστιν ἐκ τῆς λαγνείας. ὅταν γὰρ ἐπὶ πολὺ συνου-
σιάσωσιν καὶ καταναλώσωσι τὸν σπερματικὸν καὶ θορώδη
χυμόν, τότε ὑπὸ τῆς βιαίας ὁλκῆς αἷμα καθαρὸν ἐκκρίνουσιν.
(30)
καὶ αἱ γυναῖκες δὲ πάντα τὰ αὐτὰ τοῖς ἀνδράσιν ἔχουσι

54. Γρηγόριος Νύσσης. Adversus eos qui castigationes aegre ferunt

{2017.059} (A.D. 4) Volume 46 P. 309 line 31
καὶ λόγον, οὐ προορᾷς τὸ πρέπον καὶ συμφέρον, οὐδὲ

ἐμμελῶς ποιῇ τῆς σαυτοῦ ἀθανασίας τὴν ἐπιμέλειαν,
οὐδὲ δια[σ]κέπτῃ τὴν σαυτοῦ φύσιν ὅστις εἶ, καὶ τί γε- (30)
νέσθαι δύνασαι· γαστρὶ δὲ καὶ λαγνείαις, καὶ ἀργίᾳ,
καὶ ὕπνῳ τοῦ Θεοῦ καὶ εὐεργέτου προδίδως τὸ δῶρον,
ἵνα σοι ἀχρεῖον καὶ ἀνωφελὲς καὶ μάταιον γένηται.
Αἴσχιστον τοῦτο, καὶ νηπίας φρενὸς, καὶ τῆς ἐπαχθοῦς

466

χὴν σκοτίσας καὶ ἀποθηριώσας, εἰς ἀλογίαν φέρει. (25)

Ὁ δὲ Κύριος, πανταχόσε τῆς σωτηρίας ἡμῶν κη-
δόμενος, οὐδ’ ὅλως συνεχώρησε βραχύ τι ἀσκεπὲς τῆς
ψυχῆς. λαγνείαν κινεῖ ὁ ἐχθρός; σωφροσύνῃ ἡμᾶς ὁ
Κύριος ὥπλισεν. Ὑπερηφανίαν γεννᾷ; ἀλλ’ ἡ ταπει-
νοφροσύνη οὐ μακρὰν τυγχάνει. Μῖσος ἐνεφύσησεν; (30)
ἀλλ’ ἡ ἀγάπη ἐν μέσῳ παρίσταται. Ὅσα οὖν ὁ ἐχθρὸς

56. Βασίλειος Καισαρείας. . Homiliae super Psalmos {2040.018}

(A.D. 4) Volume 29 P. 317 line 35
ἀωρότερον καὶ εἰδεχθέστερον ψυχῆς ἐμπαθοῦς; Ἴδε

μοι τὸν θυμούμενον, καὶ τὴν ἐν αὐτῷ ἀγριότητα.
Θέασαι τὸν λυπούμενον, καὶ τὸ ἐν αὐτῷ ταπεινὸν
καὶ συμπεπτωκὸς τῆς ψυχῆς. Τὸν δὲ λαγνείαις ἢ (35)
γαστριμαργίαις ὑποπεπτωκότα, ἢ φόβοις ἐπτοημέ-
νον, τίς ἂν καὶ προσβλέψαι ἀνάσχοιτο; διαβαινούσης
μέχρι τῶν περάτων τοῦ σώματος τῆς κατὰ ψυχὴν

57. Δίδυμος Καίκος. Contra Manichaeos {2102.012} (A.D. 4)

σιν ἐκ τῆς ποιότητος· εἰκότως σὰρξ ἁμαρτίας, καὶ

σῶμα ἁμαρτίας, οὐ καθάπαξ λέγεταί τις, ἀλλὰ τῷ
ὑπηρετεῖν τῇ ἁμαρτίᾳ. Ὁ γὰρ ἄνθρωπος τῷ σώματι
καὶ τῇ σαρκὶ εἰς λαγνείαν καὶ τὰς ἄλλας τοιαύτας (35)
ἐνεργείας καταχρώμενος, ποιεῖ τὸ σῶμα αὐτοῦ, ἁμαρ-
τίας σῶμα· καὶ τὴν σάρκα, σάρκα ἁμαρτίας· ὥσπερ
ὁ σπουδαῖος διὰ σωφροσύνης καὶ τῆς ἑπομένης ἀρε-

58. Ευάγριος. Tractatus ad Eulogium (sub nomine Nili Ancyrani)

{4110.020} (A.D. 4) Volume 79 P. 1117 line 43
ἕνεκεν Χριστοῦ συναυλίζου τῇ ἀγάπῃ. Κόρος σιτίων (40)

λογισμοὺς σιτίζει, καὶ μέθυσος ὕπνον φαντασίας πο-
τίζει. Τέθνηκε μετὰ τὸν φάραγγα τῆς τρυφῆς ἡδονὴ
καὶ πνεῖ ἐν τῷ τάφῳ τὰ τῆς γαστρὸς λαγνεύματα.
Οἱ πόνοι τῆς κληρουχίας τελευτῶσιν εἰς ἀνάπαυσιν,
467
οἱ δὲ τρόποι τῆς τρυφῆς τελευτῶσιν εἰς κατάκαυσιν. (45)

Ὁ τῆς σαρκὸς τὸ ἄνθος τῇ ἀσκήσει μαραίνων καθ’

59. Ευστάθιος. Commentarius in hexaemeron [Sp.] {4117.022} (A.D.

4) P. 733 line 26
τρια δὲ κλέπτων ὠὰ νοσσοποιεῖ, καὶ αὐξηθέντες οἱ

νεοττοὶ, ἕκαστος κατὰ γένος πρὸς τοὺς οἰκείους ἀνί-
πταται, καὶ ἔρημον αὐτὸν καταλιμπάνουσιν. (25)
Λάγνον περιστερά. Ἔστι δὲ δένδρον ἐν τῇ Ἰνδικῇ
καλούμενον περιδέξιον, γλυκεῖς φέρον καρποὺς, καὶ
τούτῳ αἱ περιστεραὶ τέρπονται, καὶ κατασκηνοῦσιν
ἐπ’ αὐτοῦ. Ἔστι δὲ ὁ δράκων ἐχθρὸς τῆς περιστερᾶς,

60. Ευστάθιος. Commentarius in hexaemeron [Sp.] {4117.022} (A.D.

4) P. 744 line 19
πόρου ὑπὸ τὴν κέρκον ἐξοχὴν κέκτηται, αἰδοίῳ θη-

λυκῷ παραπλήσιον, ὅπερ οὐκ ἔχει πόρον, ἢ μόνον
κοιλότητα, εἰς οὐδὲν μήτρας χρειῶδες καθεστηκυῖαν,
καὶ κενὴν μόνην λαγνείαν δέχεται. Διὰ γοῦν τὸν ὑπερ-
βάλλοντα πασχητιασμὸν τοῦτο ὁ ἄῤῥην καὶ ἡ θήλεια (20)
ἔχουσι τὸ ἰδίωμα· ὅταν γὰρ οἱ πόροι πεπληρωμένοι
ἀσχολοῦνται περὶ τὴν κύησιν, ἐν ἀλλήλοις τὴν παρὰ

61. ARCADIUS Gramm. De accentibus [Sp.] {2116.001} (A.D. 4?)

P. 70 line 11
τὸ ἀλύδοιμος (ὁ οἰκτρός) προπαροξύνεται.

Τὰ εἰς ΝΟΣ ἔχοντα πρὸ τοῦ Ν ἕν τι τῶν μέσων
στοιχείων, ἔχοντα θηλυκὸν γένος, ὀξύνεται· στεγνός (10)
στυγνός ἁγνός κεδνός. τὸ μέντοι λάγνος βα-
ρύνεται· οὐκ ἔχει γὰρ ἴδιον θηλυκόν. ὡσαύτως καὶ τὰ
κύρια· Κύδνος Πύδνος Κάλυδνος.
Τὰ εἰς ΝΟΣ ἁπλᾶ ἔχοντα πρὸ τοῦ Ν ἕν τι τῶν

62. Ιωάννης Χρυσόστομος. Adversus Judaeos (orationes 1-8)

{2062.021} (A.D. 4-5) Volume 48 P. 853 line 10
468
ἐκπλαγείη πρότερον, τὴν ἀσέβειαν ἢ τὴν ὠμότητα,

καὶ τὴν ἀπανθρωπίαν; ὅτι τοὺς υἱοὺς ἔθυσαν, ἢ ὅτι
τοῖς δαιμονίοις ἔθυσαν; Ἀλλὰ ἀσελγείας ἕνεκεν οὐχὶ
καὶ τὰ λαγνότατα τῶν ἀλόγων ἀπέκρυψαν; Ἄκουσον (10)
τοῦ προφήτου, τί φησι περὶ τῆς ἀκολασίας αὐτῶν·
Ἵπποι θηλυμανεῖς ἐγένοντο· ἕκαστος ἐπὶ τὴν
γυναῖκα τοῦ πλησίον αὐτοῦ ἐχρεμέτιζεν. Οὐκ εἶ-


{2062.021} (A.D. 4-5) Volume 48 P. 879 line 48
πρὸς ἐκείνους ἐπεσπάσαντο συγγένειαν. Οὕτω γοῦν (45)

καὶ κύνας καλεῖ, καὶ ἵππους θηλυμανεῖς, οὐκ ἐπειδὴ
πρὸς τὴν φύσιν ἐκείνων μετέπεσαν, ἀλλ’ ἐπειδὴ
τὴν τῶν ζώων τούτων λαγνείαν ἐδίωκον. Τί μοι πλῆ-
θος τῶν θυσιῶν ὑμῶν; λέγει Κύριος. Οἱ δὲ ἐν Σο-
δόμοις οὐδέποτε ἀνεφάνησαν ἀναφέροντες θυσίας· (50)
ἀλλὰ πρὸς τούτους ὁ λόγος ἀποτείνεται καλῶν αὐτοὺς

64. Ιωάννης Χρυσόστομος. Adversus ebriosos et de resurrectione

domini nostri Jesu Christi {2062.035} (A.D. 4-5) Volume 50 P.
434 line 24
λογιζομένους, τίνι χρὴ δοῦναι, καὶ πότε δοῦναι, ἀλλ’

ἁπλῶς, καὶ ἱμάτια, καὶ χρυσίον, καὶ ἀργύριον, καὶ
πάντα τὸν πατρῷον πλοῦτον διανέμοντας εἰς πόρνας
καὶ λάγνους. Τοιοῦτόν ἐστιν ἡ μέθη· ὥσπερ ἄσωτον
λαβοῦσα νέον τὴν διάνοιαν τῶν μεθυόντων, καὶ (25)
αἰχμαλωτίσασα τὸν λογισμὸν, ἅπασαν ἡμῶν τὴν οὐ-
σίαν τῶν νοημάτων ἀπερισκέπτως καὶ χωρίς τινος

65. Ιωάννης Χρυσόστομος. In Genesim (homiliae 1-67) {2062.112}

(A.D. 4-5) Volume 53 P. 102 line 6
ηγορίας, πολλαχοῦ δὲ καὶ τῶν θηρίων τοῖς λόγῳ τετιμη-

μένοις· ἐπιτίθησι· ποτὲ μὲν κύνας καλοῦσα διὰ τὸ ἀναί-
σχυντον καὶ ἰταμόν· Κύνες γὰρ, φησὶν, ἐνεοὶ, οὐ δυ- (5)
νάμενοι ὑλακτεῖν· ποτὲ δὲ ἵππους διὰ τὸ λάγνον·
Ἵπποι γὰρ θηλυμανεῖς ἐγένοντο, ἕκαστος ἐπὶ τὴν
γυναῖκα τοῦ πλησίον χρεμετίζοντες· ποτὲ δὲ ὄνους,
469
διὰ τὴν ἀγνωμοσύνην καὶ τὴν ἄνοιαν· Παρασυνεβλήθη


(A.D. 4-5) Volume 53 P. 202 line 6
γων παθῶν αἰχμάλωτοι γένωνται, τῶν θηρίων τὰς προσ-

ηγορίας ἐπιτίθησιν αὐτοῖς ἡ θεία Γραφὴ, ἄκουε ποτε
μὲν αὐτῆς λεγούσης, Ἵπποι θηλυμανεῖς ἐγένοντο. (5)
Ὅρα πῶς διὰ τὴν ἄμετρον λαγνείαν τὴν τοῦ ἀλόγου
προσηγορίαν ἐπιτίθησιν. Ἄλλοτε δὲ, Ἰὸς ἀσπίδων ὑπὸ
τὰ χείλη αὐτῶν· ἐνταῦθα τοὺς τοῦ θηρίου τὸ ὕπουλον
καὶ δολερὸν μιμουμένους ἐμφαίνει. Καὶ πάλιν κύνας


(A.D. 4-5) Volume 53 P. 207 line 41
Καὶ ἐγέννησε τρεῖς υἱούς· διδάσκουσα ἡμᾶς τῆς ἐγκρα-

τείας αὐτοῦ τὸ ὑπεράγαν μέγεθος, καὶ ὅτι πάντων
τῶν τότε ὄντων ἀνθρώπων τοσαύτῃ ἀκρασίᾳ κεχρημέ- (40)
νων, καὶ πολλὴν τὴν λαγνείαν ἐπιδεικνυμένων, καὶ πά-
σης, ὡς εἰπεῖν, τῆς ἡλικίας ἐπὶ τὴν κακίαν αὐτομολη-
σάσης· ἀκούετε γὰρ τῆς θείας Γραφῆς λεγούσης, Ἰδὼν
δὲ Κύριος ὅτι ἐπληθύνθησαν αἱ κακίαι τῶν ἀνθρώπων


(A.D. 4-5) Volume 53 P. 366 line 24
ἐπιτιθεὶς, οὕτω τὸ σημεῖον τοῦτο τῆς περιτο-

μῆς ἔδωκε, τὴν ὁρμὴν αὐτῶν τὴν ἀκάθεκτον ἐκκόπτων,
ὥστε μὴ τοῖς ἔθνεσι συναναμίγνυσθαι. Ἐπειδὴ γὰρ ᾔδει
αὐτῶν τὸ λάγνον, καὶ ὅτι οὐκ ἀνέξονται, κἂν ὦσι μυριά-
κις ἐνηχούμενοι, ἀποσχέσθαι τῆς ἀλόγου ὁρμῆς, διὰ τοῦτο (25)
διηνεκῆ ὑπόμνησιν αὐτοῖς διδοὺς, καθάπερ δεσμῷ τινι
περιέβαλε τῷ σημείῳ τῆς περιτομῆς, ὅρους αὐτοῖς καὶ


(A.D. 4-5) Volume 54 P. 517 line 2
ρειαν. Οἱ δὲ υἱοὶ Ἰακὼβ εἶπαν, φησὶ, τῷ Συχὲμ καὶ

Ἐμὼρ τῷ πατρὶ αὐτοῦ μετὰ δόλου, καὶ ἐλάλησαν
470
(517) αὐτοῖς, ὅτι ἐμόλυναν τὴν ἀδελφὴν αὐτῶν. Σκόπει

μοι διὰ τὴν τοῦ ἑνὸς λαγνείαν πῶς ἅπαντες οἱ τὴν
πόλιν οἰκοῦντες συναπολαύουσι τῶν κακῶν. Καθάπερ
γὰρ πυρᾶς ἀναφθείσης καὶ οἱ πλησίον οἰκοῦντες τοῦ
κινδύνου μετέχουσι, τοῦ πυρὸς ἅπαντα ἐπινεμομένου· (5)


1-10) {2062.165} (A.D. 4-5) Volume 62 P. 644 line 30
μενα ἐπιθυμίαις ποικίλαις. Οὐ τῆς φύσεως κατ-

ηγόρησεν· οὐ γὰρ ἁπλῶς γυναῖκας εἶπεν, ἀλλὰ τοιάσδε
γυναῖκας. Τί ἐστι, Ποικίλαις; Ἐνταῦθα πολλὰ ᾐνί-
ξατο, τὴν τρυφὴν, τὴν ἀσχημοσύνην, τὴν λαγνείαν. (30)
Ποικίλαις, φησὶν, ἐπιθυμίαις, τουτέστι, χρημάτων,
δόξης, τρυφῆς, αὐθαδείας, τιμῆς. Ἴσως δὲ καὶ ἑτέ-
ρας αἰσχρὰς ἐπιθυμίας αἰνίττεται. Πάντοτε μανθά-

85.Θεοδώρετος. Quaestiones in libros Regnorum et Paralipomenon

{4089.023} (A.D. 4-5) Volume 80 P. 548 line 15
νομίας οὐκ ἔτισε δίκας;

Ἀδικήματα ἦν, οὐκ ἀσεβήματα, τὰ παρὰ τούτων
γινόμενα. Οὔτε γὰρ γάμους διέῤῥηξαν, καὶ ταῖς
τοιαύταις λαγνείαις καθύβρισαν τὴν θείαν σκηνήν· (15)
οὔτε τῇ γαστρὶ τὰ πρωτεῖα τῶν ἱερείων ἀπένειμαν,
τὴν τῶν θυσιῶν ἀναστρέψαντες τάξιν. Δωροδοκίαν δὲ
μόνον αὐτῶν ἡ ἱστορία κατηγορεῖ. Καὶ οὐδὲ ταύτην


{4089.023} (A.D. 4-5) Volume 80 P. 701 line 26
ἀπηγόρευσε τῶν ψευδωνύμων θεῶν τὴν λατρείαν·

εἶτα καὶ τοὺς ἄλλους νόμους φυλάττειν ἐκέλευσεν.
Ἐπειδὴ δὲ διὰ τῆς ἀκολασίας εἰς ἀσέβειαν ἀπέκλινε, (25)
καὶ γέγονεν ἡ λαγνεία τῆς τῶν εἰδώλων πρόξενος
471
θεραπείας, τῆς οἰκείας κηδεμονίας αὐτὸν ἐγύμνωσεν.

«Διαῤῥήξω γὰρ, ἔφη, τὴν βασιλείαν ἐκ χειρός σου,
καὶ δώσω αὐτὴν τῷ δούλῳ σου.» Εἶτα δείκνυσι


{4089.023} (A.D. 4-5) Volume 80 P. 724 line 41
σθαι τὴν διὰ τῶν κοράκων κομιζομένην αὐτῷ τρο-

φήν· ποτὲ δὲ τοὺς τοιούτους παραβεβηκόσι νόμους
οὐκ ἐπεμέμψατο. Καὶ γὰρ ὁ Σαμψὼν διὰ μὲν τὴν (40)
μέθην, καὶ τὴν λαγνείαν, τῆς θείας ἐγυμνώθη χά-
ριτος· φαγὼν δὲ τὸ κηρίον τοῦ μέλιτος, ὃ ἐν νε-
κρῷ λέοντι ἐξύφηναν μέλισσαι, κατηγορίαν οὐδεμίαν
ἐδέξατο.

89.Θεοδώρετος. Interpretatio in Jeremiam {4089.026} (A.D. 4-5)

τῶν οὐκ ὄντων θεῶν, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἄλλους ὁρκίζετε·

ἐγὼ δὲ ὑμῖν ἀφθονίαν ἀγαθῶν ἐδωρούμην. Τοῦτο γὰρ (15)
λέγει, «Καὶ ἐχόρτασα αὐτούς.» Πρὸς δὲ τούτοις καὶ
ἀλλοτρίους διορύττετε γάμους, ὡς τὴν λαγνείαν ὑμῶν
ἵπποις θηλυμανέσιν ἀπεικάζεσθαι. Εἶτα συλλογιστι-
κῶς·
θʹ. Μὴ ἐπὶ τούτοις οὐκ ἐπισκέψομαι; λέγει (20)


κάλυψιν αἰσχύνης πατρὸς ὠνόμασεν· οὕτω γὰρ

αὐτὸ καὶ ἐν τῷ νόμῳ προσηγόρευσεν. «Ἀσχημοσύνην
γὰρ, φησὶ, γυναικὸς πατρός σου οὐκ ἀποκαλύψεις, (35)
ἀσχημοσύνη γὰρ πατρός σού ἐστιν.» Λαγνίστατοι,
γὰρ, φησὶν, ὄντες, καὶ λίαν ἀκόλαστοι, οὐδὲ τῶν τὸ
τῆς ῥύσεως πάθος ὑπομενουσῶν γυναικῶν ἀπείχοντο·
ὃ οὐ μόνον παράνομόν ἐστιν, ἀλλὰ καὶ λίαν ἀκάθαρτον.


472
γὰρ, φησὶν, ὄντες, καὶ λίαν ἀκόλαστοι, οὐδὲ τῶν τὸ

τῆς ῥύσεως πάθος ὑπομενουσῶν γυναικῶν ἀπείχοντο·
ὃ οὐ μόνον παράνομόν ἐστιν, ἀλλὰ καὶ λίαν ἀκάθαρτον.
Εἶτα ἐπιμένει τῆς λαγνείας κατηγορῶν. (40)
ιαʹ. Ἕκαστος τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον αὑτοῦ
ἠνόμουν, καὶ ἕκαστος τὴν νύμφην αὑτοῦ ἐμίαινον
ἐν ἀσεβεία. Ἐπίτασις δὲ τοῦτο παρανομίας· οὔτε


χρωμένους, καὶ πεῖσαι φυγεῖν τῆς ἀπληστίας ταύτης

τὸ εἶδος, ὡς τοῖς ἄγαν δυσσεβέσι καὶ παρανόμοις
συνεζευγμένον· ἀνδροφόνοις γὰρ καὶ εἰδωλολάτραις,
καὶ τοῖς λαγνιστάτοις, καὶ ἀκολαστοτάτοις συνηρι- (10)
θμήθη. Οὕτω διηγησάμενος τῆς κακίας τὰ εἴδη, δι-
δάσκει λοιπὸν καὶ τὴν ἐσομένην τιμωρίαν
Καὶ συντελέσω συντέλειαν κακίας σου,

93.Θεοδώρετος. Interpretatio in xii prophetas minores {4089.029}

(A.D. 4-5) Volume 81 P. 1684 line 2
καιομένοις ἐοικέναι ζηλοτυποῦντας, καὶ τὴν εἰς ὑμᾶς

γιγνομένην θεωροῦντας ἀσέλγειαν. Οἷον γὰρ ὑπό
(1684) τινος φλογὸς πυρπολούμενοι, θυμῷ μὲν κατὰ τῶν
ὑμετέρων ἀνδρῶν, λαγνείᾳ δὲ καθ’ ὑμῶν χρήσονται,
πάσης περιβολῆς ἐστερημένους ἄνδρας καὶ γυναῖκας
κατὰ ταὐτὸν ἄγοντες, καὶ εἰς τὸ Ἁρμανὰ ὄρος ἀπ-
άγοντες. Ὁ δὲ Σύμμαχος τὸ Ἁρμανὰ, Ἀρμενίαν (5)

94.Θεοδώρετος. Interpretatio in xii prophetas minores {4089.029}

(A.D. 4-5) Volume 81 P. 1841 line 35
μὲν τὰ ἐξ ἁρπαγῆς καὶ πλεονεξίας ἔφασαν· τινὲς δὲ

τὰ δι’ ἄκραν ἀκολασίαν γενόμενα· καὶ ἄνδρες γὰρ
παρανομίᾳ συζῶντες γυναικῶν ἐσθήματα περιβάλ-
λονται, καὶ γυναῖκες ὡσαύτως λαγνείᾳ συντεθραμμέ- (35)
ναι, τὰ ἀνδρῶν ἀμφιέννυνται. Ἐμοὶ δὲ δοκεῖ καὶ
ἕτερον ὁ λόγος αἰνίττεσθαι· ἀπαγορεύει γὰρ ὁ νόμος
τὰ ἐκ λίνου καὶ ἐρίου συνυφασμένα ἐσθήματα· εἰκὸς

473
95.Θεοδώρετος. Haereticarum fabularum compendium {4089.031}

(A.D. 4-5) Volume 83 P. 337 line 22
τῆς κατὰ τοῦ Θεοῦ τολμηθείσης βλασφημίας τὸ μέ-

γεθος ἄῤῥητον γλώσσαις εὐσεβεῖν παιδευθείσαις· (20)
τὴν δὲ καὶ νενομοθετημένην παρ’ αὐτῶν καὶ πρατ-
τομένην λαγνείαν, οὐδὲ τῶν ἐν σκηνῇ τις τεθραμμέ-
νων ἀνάσχοιτ’ ἂν ἢ φράσαι, ἢ λεγόντων ἄλλων ἀκοῦ-
σαι· τοσοῦτον ἀπολείπει καὶ τοὺς ἐπισήμους τῆς
ἀσελγείας ἐργάτας. Ἐπειδὴ δὲ τῶν παμμιάρων (25)


(A.D. 4-5) Volume 83 P. 353 line 1
ϛʹ. —Περὶ Προδίκου. (50)
Πρόδικος δὲ, τοῦτον διαδεξάμενος, τὴν τῶν

καλουμένων Ἀδαμιτῶν συνεστήσατο αἵρεσιν.
(353) Οὗτος προφανῶς λαγνεύειν τοῖς Καρποκράτους
προστέθεικε δόγμασι· κοινὰς γὰρ εἶναι τὰς γυναῖκας
ἐνομοθέτησεν. Οὗ δὴ χάριν, οὐκ ἐν τοῖς κοινοῖς δεί-
πνοις μόνον, τὸ λυχνιαῖον φῶς ἐκποδὼν ποιούμενοι,


4-5) Volume 83 P. 704 line 33
φύσεως συγκαλύπτει τὴν ἀδικίαν · οὐ μόνον δὲ τὴν (30)

τῶν ἀδελφῶν γραφὴν εἰσενεγκεῖν οὐκ ἠθέλησεν, ἀλλ’
οὐδὲ τῆς δεσποίνης τὴν πονηρίαν τοῖς ἀγνοοῦσι δήλην
πεποίηκε· καὶ τοσαύτην αὐτῇ συνειδὼς λαγνείαν,
ἀκολασίαν, ψεῦδος, συκοφαντίαν, ἐπιβουλὴν, τούτων
μὲν οὐδὲν εἰς μέσον παρήγαγεν, ἁπλῆν δὲ μόνην (35)
ὑπὲρ ἑαυτοῦ τὴν ἀπολογίαν εἰσήνεγκεν·

99.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Epistulae paschales sive Homiliae

line 2
παραστῆναι Θεῷ παρεσκεύασεν; Οὐχὶ νηστεία, πά-

σης. ἡμῖν ἀρετῆς ἰδέαν ἀποτίκτουσα; Νηστεία, τῆς (55)
474
(413) ἰσαγγέλου πολιτείας τὸ μίμημα, σωφροσύνης πηγὴ,

ἐγκρατείας ἀρχὴ, λαγνείας ἀναίρεσις. Διὰ ταύτης
καὶ οἱ τρεῖς νεανίαι φοβεροὶ καὶ ἀκαταμάχητοι τοῖς
Βαβυλωνίοις εὑρίσκοντο, οἳ, μετέχειν ἐξὸν τραπέζης
βασιλικῆς καὶ λαμπρῶν ἑστιάσεων, ἀπὸ τῶν σπερ- (5)

100.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Expositio in Psalmos {4090.100}

(A.D. 4-5) Volume 69 P. 1121 line 1
σάρξ μου, καὶ ὅστις ὑποτάξει τὴν σάρκα τῷ πνεύ-

ματι καὶ συμφωνοῦσαν τῇ ψυχῇ ἀπεργάσεται, ἔρη- (55)
μον οὖσαν παθῶν καὶ ἄβατον αὐτοῖς καὶ ἄνυδρον, εἴ-
(1121) τουν τῆς λαγνείας ἀπηλλαγμένην καὶ τῆς μιαρᾶς
ῥεύσεως καὶ τῆς κατὰ ἡδονὰς ὑγρότητος. Ὅταν οὗν
καὶ ἡμεῖς κατανεκρώσωμεν τὰ μέλη τὰ ἐπὶ τῆς γῆς,
τότε ἐροῦμεν ἐκ παῤῥησίας τὰ τοῦ Δαβίδ·
Λαιμαργία
1. Ξενοφών. . Agesilaus {0032.009} (5-4 B.C.) Ch. 5 sec. 1 line 3
(1) Ἀλλὰ μὴν καὶ ὅσαι γε ἡδοναὶ πολλῶν κρατοῦσιν ἀνθρώ-

πων, ποίας οἶδέ τις Ἀγησίλαον ἡττηθέντα; ὃς μέθης μὲν
ἀποσχέσθαι ὁμοίως ᾤετο χρῆναι καὶ λαιμαργίας, σίτων δ’
ὑπὲρ καιρὸν ὁμοίως [ὡς] καὶ ἁμαρτίας. διμοιρίαν γε μὴν
λαμβάνων ἐν ταῖς θοίναις οὐχ ὅπως ἀμφοτέραις ἐχρῆτο, (5)
ἀλλὰ διαπέμπων οὐδετέραν αὑτῷ κατέλειπε, νομίζων βασιλεῖ

2. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus P. 619 sec. b line 9
ἀθυμείτω.”
Εἰπόντος δὲ ταῦτα τὸν πρῶτον λαχόντα ἔφη εὐθὺς ἐπιόντα
τὴν μεγίστην τυραννίδα ἑλέσθαι, καὶ ὑπὸ ἀφροσύνης τε καὶ
λαιμαργίας οὐ πάντα ἱκανῶς ἀνασκεψάμενον ἑλέσθαι, ἀλλ’
(c) αὐτὸν λαθεῖν ἐνοῦσαν εἱμαρμένην παίδων αὑτοῦ βρώσεις καὶ
ἄλλα κακά· ἐπειδὴ δὲ κατὰ σχολὴν σκέψασθαι, κόπτεσθαί
τε καὶ ὀδύρεσθαι τὴν αἵρεσιν, οὐκ ἐμμένοντα τοῖς προρρη-

3. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus P. 888 sec. a li 3

475
νοῦ κέκτηνται, νῦν ἀναγκάζουσιν ἡμᾶς λέγειν ἃ λέγομεν, 888.(a) πῶς

τούτους ἄν τις ἐν πρᾳέσι λόγοις δύναιτο νουθετῶν ἅμα
διδάσκειν περὶ θεῶν πρῶτον ὡς εἰσίν; τολμητέον δέ· οὐ γὰρ
ἅμα γε δεῖ μανῆναι τοὺς μὲν ὑπὸ λαιμαργίας ἡδονῆς ἡμῶν,
τοὺς δ’ ὑπὸ τοῦ θυμοῦσθαι τοῖς τοιούτοις. ἴτω δὴ πρόρρησις
τοιάδε τις ἄθυμος τοῖς οὕτω τὴν διάνοιαν διεφθαρμένοις, καὶ (5)
λέγωμεν πρᾴως, σβέσαντες τὸν θυμόν, ὡς ἑνὶ διαλεγόμενοι


591b line 1
ἵνα περιπλύνωνται τὸ βλέννος. Τὸν δὲ γόνον αὐτῶν οὐδὲν ἐσθίει

τῶν θηρίων, διὸ γίνονται πολλοί· ἀλλ’ ὅταν αὐξηθῶσι,
τότε κατεσθίονται ὑπό τε τῶν ἄλλων ἰχθύων καὶ μάλιστα (30)
(591b) ὑπὸ τοῦ ἀχάρνου. Λαίμαργος δὲ μάλιστα τῶν ἰχθύων ὁ
κεστρεύς ἐστι καὶ ἄπληστος, διὸ ἡ κοιλία περιτείνεται, καὶ
ὅταν ᾗ μὴ νῆστις, φαῦλος· ὅταν δὲ φοβηθῇ, κρύπτει τὴν
κεφαλὴν ὡς ὅλον τὸ σῶμα κρύπτων.


περιφορὰς οἰόμενα δέλεαρ εἶναι, ὃ δὲ ἐλλοχῶν ἀτρε-

μεῖ, πλησίον δὲ ἐκείνων γεγενημένων, ὑπάγει τὰς
τρίχας ἐς ἑαυτόν (αἳ δὲ ἐσάγονται κρυπταῖς τισιν
ὁδοῖς καὶ ἀφανέσι), γειτνιάσαντά τε ὑπὸ λαιμαργίας (15)
τὰ ἰχθύδια δεῖπνόν ἐστι τῷ βατράχῳ τῷ προειρη-
μένῳ.
(25) Κάραβος πολύποδι ἐχθρός. τὸ δὲ αἴτιον, ὅταν


ρον, αἰνιττομένου τοῦ νομοθέτου, δεῖν ἄρρενας εἶναι

πάντως πάντῃ τοὺς μαχομένους ὑπὲρ τῆς χώρας,
ἐπεὶ καὶ ὁ κάνθαρος θηλείας φύσεως οὐ μετείληχεν.
(16) Ἡ ὗς καὶ τῶν ἰδίων τέκνων ὑπὸ τῆς λαιμαργίας
ἀφειδῶς ἔχει, καὶ μέντοι καὶ ἀνθρώπου σώματι ἐντυ-
χοῦσα οὐκ ἀπέχεται, ἀλλ’ ἐσθίει. ταύτῃ τοι καὶ
ἐμίσησαν Αἰγύπτιοι τὸ ζῷον ὡς μυσαρὸν καὶ πάμβο-

476

ποιήσασθαι δεῖπνον· ἀεὶ γὰρ τῇ γαστρὶ ἐχαρίζετο

καὶ ἐξ ἁπάσης αἰτίας ὁ ἄσωτος οὗτος, τὸ ποικίλον
τῆς τροφῆς καὶ τὸ σὺν κινδύνῳ πορισθὲν καὶ τὸ (10)
ἐωνημένον πολλῶν πόνων λαιμαργίας καὶ βδελυρίας
ὑπερβολῇ κέρδος ἡγούμενος ἐς ἡδονήν. μισθὸν οὖν
τῆς θεοσυλίας ἁδρὸν προτείνει τινὶ τῶν τοῦ θεοῦ
θεραπευτήρων, καὶ ὑπισχνεῖται καὶ ἄλλον. ὃ δὲ

8. Ωριγένης. Excerpta in Psalmos [Dub.] {2042.074} (A.D. 2-3)

χορηγῆσαι αὐτοῖς τροφὴν, καὶ ταύτην ἔδωκε, καὶ

τὴν παιδείαν ἐπήγαγεν, ὡς ἀμφότερα ποιεῖν ἱκανὸς, (55)
καὶ τὰ ἀγαθὰ παρέχειν, καὶ τὰς τιμωρίας ἐπάγειν.
Φευκτέον τοίνυν ὀψοφαγίαν, λαιμαργίαν, γαστριμαρ-
(141) γίαν· τουτέστι τὴν περὶ χρῆσιν ὄψου ἀμετρίαν, τὴν
περὶ τὸν λαιμὸν μανίαν, τὴν περὶ τὴν τροφὴν ἀκολασίαν, καὶ περὶ
γαστέρα μανίαν, ἵνα μὴ τὸν νοῦν ἐγ-
κατορύξωμεν τὰ κου......

9. GREGORIUS THAUMATURGUS Scr. Eccl. Metaphrasis in

ρου υἱός· ἔνθα εὐκαίρως ἀπολαύσουσιν ἀγαθῶν, οἱ

ἐκεῖσε ἄρχειν ἠξιωμένοι. Ὀκνηρὸς δὲ καὶ ἀργὸς, (35)
οἶκον ἐλαττοῦσι χλευασταὶ γενόμενοι· καὶ εἰς τὴν
ἑαυτῶν λαιμαργίαν, τοῖς πᾶσι καταχρώμενοι, ἀργυ-
ρίῳ ἀγώγιμοι, ἕνεκα ὀλίγου τιμήματος πάντα
αἰσχρῶς καὶ ταπεινῶς πράσσειν ὑπομένοντες. Βασι-
λεῖ δὲ, καὶ ἄρχουσιν, ἢ δυνάσταις ὑπακούειν προσήκει, (40)

10. Γρηγόριος Νύσσης. Orationes viii de beatitudinibus {2017.053}

(A.D. 4) Volume 44 P. 1229 line 54
τοῦ γὰρ Θεοῦ ἀμιγὲς τοῦ κακοῦ τὸ ἀγαθὸν ἐν τῇ ἀπο-

λαύσει ἡμῶν νομοθετήσαντος, καὶ καταμιγνύναι τῷ
καλῷ τὴν τοῦ κακοῦ πεῖραν ἀπαγορεύσαντος, ἐπειδὴ
ἡμεῖς ὑπὸ λαιμαργίας ἑκουσίως τοῦ ἐναντίου ἐνεφο-
477
ρήθημεν (λέγω δὲ τῆς τοῦ θείου Λόγου παρακοῆς (55)

ἀπογευσάμενοι)· διὰ τοῦτο χρὴ πάντως ἐν ἀμφοτέροις
γενέσθαι τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν, καὶ μετασχεῖν ἐν μέρει

11. Γρηγόριος Νύσσης. Dialogus de anima et resurrectione

{2017.056} (A.D. 4) Volume 46 P. 84 line 1
τῇ αἰσθήσει δόξῃ· τῶν δὲ μόνον τὸ κατὰ διάνοιαν

θεωρούμενον πεπιστευκότων ἀγαθὸν εἶναι καὶ ὀνο-
μάζεσθαι. Οἷς μὲν ἀγύμναστός ἐστιν ὁ λογισμὸς, καὶ (50)
(84) τοῦ βελτίονος ἀνεπίσκεπτος, οὗτοι ὑπὸ λαιμαργίαν
ἐν τῷ σαρκίνῳ βίῳ τὴν χρεωστουμένην τῇ φύσει τοῦ
ἀγαθοῦ μοῖραν προαναλίσκουσιν, οὐδὲν τῷ μετὰ
ταῦτα βίῳ ταμιευόμενοι· οἱ δὲ λογισμῷ διακριτικῷ

12. Γρηγόριος Νύσσης. De vita Gregorii Thaumaturgi {2017.069}

εὐδαιμονίαν ἀποβλέπων, ἐκ τῶν τοιούτων τοῖς ἀνθρώ-

ποις ἐρανιζέτω τὸν ἔπαινον, εἰ πατρίς τινι γέγονεν
εὔφορος βοσκημάτων, εἰ γειτνιῶσα θάλασσα πλεονάζει
δι’ ἑαυτῆς τοῖς λαιμαργοῦσι τὰς ὕλας, εἰ λίθων ἐπάλ- (5)
ληλοι θέσεις τὰς κατασκευὰς καλλωπίζουσιν. Ὁ δὲ πρὸς
τὸν ἄνω βίον βλέπων, ᾧ κάλλος μέν ἐστιν ἡ τῆς ψυ-
χῆς καθαρότης· πλοῦτος δὲ, ἡ ἀκτημοσύνη· πατρὶς

13. Γρηγόριος Νύσσης. De opificio hominis {2017.079} (A.D. 4) P.

192 line 30
ἐγένετο. Θυμῷ μὲν γὰρ συντηρεῖται τὰ ὠμοβόρα·

φιληδονία δὲ τὰ πολυγονοῦντα τῶν ζώων σώζει· τὸν
ἄναλκιν ἡ δειλία, καὶ τὸν εὐάλωτον τοῖς ἰσχυροτέροις
ὁ φόβος, τὸν δὲ πολύσαρκον ἡ λαιμαργία. Καὶ τὸ (30)
διαμαρτεῖν οὑτινοσοῦν τῶν καθ’ ἡδονὴν, λύπης ὑπό-
θεσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ἐστί. Ταῦτα πάντα καὶ τὰ
τοιαῦτα διὰ τῆς κτηνώδους γενέσεως συνεισῆλθε τῇ


193 line 14
478
γὰρ γυμνωθείη τῆς ἐκ τῶν λογισμῶν συμμαχίας τὸ πά-

θος, ὠκύμορός τις καὶ ἄτονος ὁ θυμὸς καταλείπεται,
πομφόλυγος δίκην ὁμοῦ τε γινόμενος, καὶ εὐθὺς ἀπολ-
λύμενος Οὕτως ἡ τῶν συῶν λαιμαργία τὴν πλεονεξίαν
εἰσήνεγκε, καὶ τὸ τοῦ ἵππου γαῦρον γέγονε τῆς ὑπερ- (15)
ηφανίας ἀρχή· καὶ τὰ καθ’ ἕκαστον πάντα τῆς
κτηνώδους ἀλογίας ἀφορμηθέντα, διὰ τῆς πονηρᾶς

15. Αθανάσιος θεολόγος. . Synopsis scripturae sacrae [Sp.]

{2035.071} (A.D. 4) Volume 28 P. 381 line 11
μένων τὸν Κύριον. Περὶ θυσιῶν, καὶ προσφορῶν,

τῶν ἐξ ἀδικίας, τῶν τε ἐκ δικαιοσύνης προσφορῶν·
περὶ θυσιῶν τῶν ἐκ φιλαργυρίας. Ὅτι τρυφῆς καὶ (10)
πλούτου δεῖ καταφρονεῖν. Περὶ λαιμάργων καὶ βα-
σκάνων, καὶ ἀπλήστων, καὶ ἀτάκτων· μὴ μεθύσκε-
σθαι οἴνῳ, ἀλλ’ αὐτάρκως χρᾶσθαι. Περὶ ἐπαιρομέ-
νου ἐπιεικοῦς, καὶ περὶ λαλιᾶς πρεσβυτέρων, καὶ

16. Ευάγριος. De vitiis quae opposita sunt virtutibus (sub nomine

Nili Ancyrani) {4110.021} (A.D. 4) Volume 79 P. 1141 line 28
πόνων πύργος, καὶ τρόπων τεῖχος, ἠθῶν καταστολὴ, (25)

καὶ παθῶν ἀναστολὴ, νέκρωσις μελῶν, ἀναβίωσις
ψυχῶν, ἀναστάσεως μίμημα, ἁγιασμοῦ πολίτευμα.
Πορνεία, λαιμαργίας κύημα, προμαλακτὴρ καρδίας,
πυρώσεως κάμινος, νυμφαγωγὸς εἰδώλων, ἀσυγγε-
νὴς πρᾶξις, σκιαζομένη μορφὴ, φανταζομένη συμ- (30)
πλοκὴ, ἐνυπνίων κλίνη, ἀναίσθητος συνουσία, ὀφθαλ-


{2062.027} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 312 line 46
οὕτως ὀκνοῦντας καὶ ἀναδυομένους, καὶ μέθῃ καὶ ἀδη-

φαγίᾳ τήμερον ἑαυτοὺς διαφθείροντας· διὰ τοῦτο παρ-
αινῶ ὥστε μὴ τὴν ἐκ τῆς νηστείας ἐσομένην ὠφέλειαν (45)
προανελεῖν λαιμαργίᾳ καὶ μέθῃ. Καὶ γὰρ οἱ κακόσιτοι
τῶν ἀνθρώπων, ὅταν πικρὰ μέλλωσι πίνειν φάρμακα,
ἂν πολλῆς ἑαυτοὺς ἐμπλήσωσι τροφῆς, καὶ οὕτω τὰ
φάρμακα λάβωσι, τὴν μὲν πικρίαν ὑπέμειναν, τῆς δὲ

479
18. Ιωάννης Χρυσόστομος. In dictum Pauli: Oportet haereses esse

{2062.074} (A.D. 4-5) Volume 51 P. 255 line 37
ἐκβάσεως, οὐκ αἰτιολογίας. Ὅτι δὲ οὐδὲ περὶ δογμά-

των ἐστὶν ὁ λόγος αὐτῷ νῦν, ἀλλὰ περὶ πενήτων καὶ (35)
πλουσίων, περὶ τοῦ φαγεῖν καὶ μὴ φαγεῖν, περὶ τῆς
τῶν εὐπόρων ἀσωτίας καὶ λαιμαργίας, περὶ τῆς τῶν
πενήτων ἐγκαταλείψεως τῆς παρ’ αὐτῶν γενομένης,
ἀνάσχεσθε μικρὸν ἄνωθεν διηγουμένου· οὐδὲ γὰρ ἂν
ἄλλως ὑμῖν γένοιτο σαφὲς τὸ λεγόμενον. Ἐπειδὴ γὰρ (40)


{2062.074} (A.D. 4-5) Volume 51 P. 259 line 41
ἐξήγαγεν, εἰπών· Ὥστε, ἀδελφοὶ, συνερχόμενοι

εἰς τὸ φαγεῖν, ἀλλήλους ἐκδέχεσθε. Εἰ δέ τις
πεινᾷ, ἐν οἴκῳ ἐσθιέτω, ἵνα μὴ εἰς κρίμα συνέρ- (40)
χησθε. Ὅρα πῶς λανθανόντως καὶ λαιμαργίαν αὐ-
τῶν κατέγνω, καὶ οὐκ εἶπεν, Εἰ δὲ πεινᾶτε, ἀλλ’, Εἰ
δέ τις πεινᾷ, ἵνα ἕκαστος αἰσχυνόμενος αὐτὸς ὑπεύ-
θυνος φανῆναι τοῖς ἐγκλήμασι, προλαβὼν διορθώσηται.


{2062.074} (A.D. 4-5) Volume 51 P. 260 line 4
(260) εἰπών· Ἵνα μὴ εἰς κρίμα συνέρχησθε, τουτέστιν,

εἰς κατάκριμα καὶ εἰς ὀνειδισμόν. Οὐ γάρ ἐστι τροφὴ,
φησὶν, οὐδὲ τράπεζα ἡ μετὰ αἰσχύνης τοῦ ἀδελφοῦ, ἡ
μετὰ καταφρονήσεως τῆς ἐκκλησίας, ἡ μετὰ λαιμαρ-
γίας ἢ ἀσωτίας γινομένη. Οὐκ ἔστιν εὐφροσύνη ταῦ- (5)
τα, ἀλλὰ κόλασις καὶ τιμωρία. Μεγάλην γὰρ ἐπι-
σπᾶσθε καθ’ ἑαυτῶν δίκην τοὺς ἀδελφοὺς ὑβρίζοντες,
τῆς ἐκκλησίας καταφρονοῦντες, οἰκίαν ἰδιωτικὴν τὸν


(A.D. 4-5) Volume 53 P. 372 line 44
ἡμᾶς χειραγωγῆσαι, καὶ ἐξαρπάσαι τῶν τοῦ διαβόλου

χειρῶν. Καὶ ὅταν ἴδῃ μὴ δυναμένους κερδᾶναι ἀπὸ τῆς
εὐημερίας, καθάπερ ἰατρὸς ἄριστος, ἐπειδὰν θεάσηται
ἀπὸ πολλῆς λαιμαργίας εἰς πολυσαρκίαν ἐξιόντας, διὰ
480
τῆς ἐγκρατείας πρὸς ὑγίειαν ἐπανάγει· οὕτω δὴ καὶ ὁ (45)

θαυμάσιος τῶν ἡμετέρων ψυχῶν ἰατρὸς ἀφίησι μικρὸν
διὰ τῆς τῶν πειρασμῶν ἐπαγωγῆς εἰς αἴσθησιν ἐλθεῖν

32. Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam i ad Corinthios (homiliae

1-44) {2062.156} (A.D. 4-5) Volume 61 P. 227 line 60
ἀφεὶς εἶναι κοινὸν, ἀλλὰ καθ’ ἑαυτὸν ἑστιώμενος.

Διὸ καὶ ἐπάγει λέγων· Ἕκαστος γὰρ τὸ ἴδιον
δεῖπνον προλαμβάνει. Καὶ οὐκ εἶπεν, Ἀποσχίζει,
ἀλλὰ, Προλαμβάνει, ἠρέμα καὶ εἰς λαιμαργίαν αὐ- (60)
τοὺς καὶ εἰς προπέτειαν διαβάλλων. Τοῦτο γοῦν καὶ
τὸ ἑξῆς δηλοῖ· εἰπὼν γὰρ τοῦτο, ἐπήγαγε πάλιν·
Καὶ ὃς μὲν πεινᾶ, ὃς δὲ μεθύει· ἅπερ ἑκάτερα

34. Ιωάννης Χρυσόστομος. Synopsis scripturae sacrae [Sp.]

{2062.213} (A.D. 4-5) Volume 56 P. 376 line 7
φως παιδεύειν τέκνα, περὶ οἰκετῶν, περὶ ἀλόγων,

περὶ ἐνυπνίων. Περὶ τῶν φοβουμένων τὸν Θεὸν, περὶ (5)
τῶν ἐξ ἀδικίας θυσιῶν, περὶ προσφορῶν τῶν ἐκ δι-
καιοσύνης. Περὶ φιλαργυρίας, περὶ λαιμαργίας, περὶ
μέθης. Ὅτι ἡ μὲν κατασκευὴ τῆς φύσεως τοῖς ἀν-
θρώποις μία· τὸ δὲ τῆς προαιρέσεως διάφορον, τοὺς
μὲν εὐλογεῖσθαι, τοὺς δὲ καταραθῆναι ἐποίησε. Περὶ (10)

35. Ιωάννης Χρυσόστομος. In principium jejuniorum [Sp.]

{2062.325} (A.D. 4-5) Volume 62 P. 745 line 51
νηστεία κατεφάνη; τίς ταύτην νῦν κατ’ ἐμοῦ ἐστρά-

τευσεν; Οὐκέτι Ἀδὰμ μετὰ τῆς Εὔας ἀπατηθεὶς Θεοῦ
γυμνοῦται, οὐκέτι συμβουλῇ πείθεται ψυχοφθόρῳ, (50)
οὐκέτι λαιμαργεῖ, οὐκέτι τῷ τῆς γαστριμαργίας συν-
έχεται βρόχῳ. Πάλιν διὰ νηστείας Ἀδὰμ εἰς παρά-
δεισον, πάλιν μεγαλαυχεῖ, πάλιν τῇ θείᾳ εἰκόνι ἐν-
αβρύνεται, πάλιν πρὸς τὸ ἀρχέτυπον ἐπανάγεται


1832 line 3
481
Μήτε κατὰ ὄνον, τὴν φάτνην τοῦ Κυρίου αὐτοῦ.

(1832) Ὁ γὰρ ὄνος κἂν τὸν δεσπότην οὐκ οἶδεν, ἀλλ’ οὖν
εἰς τὸν τόπον τῆς φάτνης ἀπὸ συνηθείας ἐπείγεται.
Τὴν φάτνην γὰρ γνωρίζει διὰ τὸ λαίμαργον, Διό-
περ, ὡς ἀνοικείως ἐχόντων πρὸς ἄλληλα τῶν ζώων,
ἐν Δευτερονομίῳ μὴ ἀροτριᾷν ἐν μόσχῳ καὶ ἀνθρώ- (5)
πῳ παρακελεύεται· τουτέστι, τὸ ἐνεργὸν τῆς ψυ-


(A.D. 6) P. 53 line 24
αὐτοῖς ὅλος γίνου ταῖς ἐπιθυμίαις καὶ φαντασίαις, σαυ-

τοῦ τε καὶ τῆς ἑαυτοῦ προκοπῆς ἐπιλανθανόμενος. Καὶ
διδομένων δὲ, φησὶ, μὴ ὅλον σαυτὸν περιχαρῶς καὶ
λαιμάργως ἐκτείνῃς πρὸς αὐτά· ἀλλὰ κοσμίως, καὶ τε-
ταγμένως, ἄκρῳ δακτύλῳ, τὸ λεγόμενον, αὐτῶν μετα- (25)
λάμβανε· ἵνα καὶ ἄρχειν αὐτῶν δύνῃ, καὶ χρῆσθαι
δεόντως, ἐξῃρημένος καὶ μὴ κατακλυζόμενος ὑπ’ αὐ-


(A.D. 6) P. 126 line 12
ψυχὴν, τὴν κατὰ φύσιν ἡγεμονοῦσαν ἐν τῷ ἀνθρωπίνῳ

ζώῳ, καθ’ ἣν καὶ χαρακτηρίζεται τοῦτο τὸ ζῶον, φυλάσ- (10)
σειν· ἵνα μὴ λάθῃ ἑαυτὴν ἢ τοῖς πάθεσιν ἐμπυριζομένη
διὰ λαιμαργίαν, ἢ τὴν κρίσιν καὶ τὴν δόξαν αὐτῆς δια-
στρεφομένη διὰ ῥαθυμίαν. Ἐὰν γὰρ ἐφ’ ἑκάστου πα-
ραφυλάττωμεν ἑαυτοὺς, ὥσπερ οἱ βαδίζοντες, ἀσφα-
λέστερον ἑκάστου τῶν ἔργων ἁψόμεθα. Κἂν γὰρ συμβῇ (15)


line 17
τοὺς ἔξωθεν παρακύψας ἀγαθοῦ τινος ἀφορμὴ τοῖς

ἐνδεέσι γένηται. Καί μοι δοκεῖ τὸ πάθος αὐτοῦ τῆς (15)
ψυχῆς τῷ τῶν γαστριμάργων προσεοικέναι, οἳ διαῤ-
ῥαγῆναι μᾶλλον ὑπὸ λαιμαργίας αἱροῦνται, ἢ τῶν
λειψάνων μεταδοῦναι τοῖς ἐνδεέσι. Σύνες, ἄνθρωπε,
τοῦ δεδωκότος· μνήσθητι σεαυτοῦ τίς εἶ· τί οἰκο-
482
νομεῖς· παρὰ τίνος ἔλαβες· διὰ τί τῶν πολλῶν (20)


line 27
ρου γενέσθαι θήραμα, ὑπὸ τὴν μίαν ἄγονται γαστέρα

τοῦ τελευταίου. Τί οὖν ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι, ἄλλο τι (25)
ποιοῦμεν τῇ καταδυναστείᾳ τῶν ὑποδεεστέρων; τί
διαφέρει τοῦ τελευταίου ἰχθύος ὁ τῇ λαιμάργῳ φιλο-
πλουτίᾳ τοῖς ἀπληρώτοις τῆς πλεονεξίας αὐτοῦ
κόλποις ἐναποκρύπτων τοὺς ἀσθενεῖς; ἐκεῖνος εἶχε
τὰ τοῦ πένητος, σὺ τούτων λαβὼν μέρος ἐποιήσω τῆς (30)

41.Ιωάννης Δαμασκηνός. De virtutibus et vitiis (fragmenta) [Sp.]

{2934.037} (A.D. 7-8) Volume 95 P. 88 line 34
λογισμῶν, φιλαυτία ἡ τῶν κακῶν γεννήτρια, καὶ ἡ

ῥίζα πάντων τῶν κακῶν φιλαργυρία, κακοήθειά τε
καὶ πονηρία.
Σωματικὰ δὲ πάθη· γαστριμαργία, λαιμαργία,
τρυφὴ, μέθη, λαθροφαγία, φιληδονία ποικίλη, πορ- (35)
νεία, μοιχεία, ἀσέλγεια, ἀκαθαρσία, αἱμομιξία,
παιδοφθορία, κτηνοβατία, ἐπιθυμίαι κακαὶ, καὶ


{2934.037} (A.D. 7-8) Volume 95 P. 92 line 37
ἡ φιλανθρωπία, ἡ ἀγάπη, καὶ ἡ χρηστότης.
Περὶ τοῦ ἐπιθυμητικοῦ. (35)
Τοῦ δὲ ἐπιθυμητικοῦ τὰ ἁμαρτήματά εἰσι ταῦτα·

ἡ γαστριμαργία, ἡ λαιμαργία, ἡ οἰνοφλυγία ἡ πορ-
νεία, ἡ μοιχεία, ἡ ἀκαθαρσία, ἡ ἀσέλγεια, ἡ φιλο-
χρηματία, ἡ τῆς κενῆς δόξης ἐπιθυμία, χρυσοῦ τε
καὶ πλούτου, καὶ τῶν σαρκικῶν ἡδονῶν. Ἡ δὲ τού- (40)

483

Ὥσπερ γὰρ οἱ τελειότεροι τοὺς ἀσθενεστέρους ηὐ- (30)

τέλιζον ὡς ὀλιγοπίστους, καὶ νόθους, καὶ Ἰουδαΐ-
ζοντας· οὕτως ἐκεῖνοι τούτους ἔκρινον ὡς παρανο-
μοῦντας, ἢ ὡς λαιμαργίᾳ προσέχοντας.
«Ὁ Θεὸς γὰρ αὐτὸν προσελάβετο· σὺ τίς εἶ ὁ
κρίνων ἀλλότριον οἰκέτην; Τῷ ἰδίῳ κυρίῳ στήκει ἢ (35)
πίπτει.»


καὶ ἡγίασεν, καὶ ἐδικαίωσεν. Ταῦτα δὲ εἶπεν, σφό-

δρα ἐντρέψαι βουλόμενος.
«Πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ’ οὐ πάντα συμφέρει.» (25)
Τοὺς λαιμάργους ἐνταῦθα αἰνίττεται. Ἐπειδὴ γὰρ
μέλλει ἐπὶ τὸν πεπορνευκότα φέρεσθαι, ἡ δὲ πορ-
νεία ἀπὸ τρυφῆς καὶ λαιμαργίας, τούτου χάριν σφο-
δρῶς κολάζει τὸ πάθος. Ὅμοιον δὲ ὡς εἰ λέγοι. Ἔξ-


«Πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ’ οὐ πάντα συμφέρει.» (25)

Τοὺς λαιμάργους ἐνταῦθα αἰνίττεται. Ἐπειδὴ γὰρ
μέλλει ἐπὶ τὸν πεπορνευκότα φέρεσθαι, ἡ δὲ πορ-
νεία ἀπὸ τρυφῆς καὶ λαιμαργίας, τούτου χάριν σφο-
δρῶς κολάζει τὸ πάθος. Ὅμοιον δὲ ὡς εἰ λέγοι. Ἔξ-
εστι φαγεῖν φησὶν, ἀλλὰ μὴ μετὰ ἀσωτίας. (30)
«Πάντα μοι ἔξεστι, ἀλλ’ οὐκ ἐγὼ ἐξουσιασθήσομαι


σίν· Πᾶν τὸ ἐν μακέλλῳ πωλούμενον ἐσθίετε, (25)

μηδὲν ἀνακρίνοντες. Ἐὰν γὰρ, φησὶν, ἀγνοῶν φά-
γῃς, καὶ μὴ ἴδῃς, οὐχ ὑπόκεισαι τιμωρίᾳ. Τῆς γὰρ
ἀγνοίας τὸ πρᾶγμα λοιπὸν, οὐ τῆς λαιμαργίας. Τὸ
γὰρ μανθάνειν τὸ προκείμενον, ὅ τί ποτέ ἐστιν, ταυ-
484
τόν ἐστι τὰς ἀφορμὰς διδόναι τῆς συνειδήσεως. (30)

«Τοῦ γὰρ Κυρίου ἡ γῆ, καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς.»


οὖν, ὡς δεῖ τὸ Κυριακὸν δεῖπνον κοινὸν εἶναι.

«Καὶ ὃς μὲν πεινᾷ, ὃς δὲ μεθύει.»
Εἰρηκὼς, προλαμβάνει καὶ ἠρέμα πλήξας, εἰς (30)
λαιμαργίαν ἐπάγει, καὶ τὸ ἑξῆς πληκτικὸν ὂν, τὸ
μεθύειν, ἅπερ ἀμφότερα ἀμετρίας ἦν.
«Μὴ γὰρ οἰκίας οὐκ ἔχετε εἰς τὸ ἐσθίειν καὶ
πίνειν; ἢ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ καταφρο-

καὶ πάντα τὰ τῶν γυναικῶν φαντασιώδη ἐνδύ- (20)

ματα.
Κεστρεῖς νήστεις ἐκάλουν κεχηνότας καὶ πεινῶντας·
λαίμαργοι γὰρ οὗτοι οἱ ἰχθύες· καὶ ἡ παροιμία·
(159) κεστρεὺς νηστεύσεις· εἴρηται ἐπὶ τῶν δικαιοπρα-
γούντων μὲν, ἧττον δὲ φερομένων διὰ τοῦτο αὐτό·
μετενήνεκται δὲ ἀπὸ τοῦ ἰχθύος· οὗτος γὰρ πάντων

Λαιλαι: κατὰ ἀποκοπὴν ἐπὶ τῆς αἰσχρολογίας.

Λαίλαψ: μετὰ ἀνέμων ὄμβρος καὶ σκότος. (10)
Λαῖμα: ἀπὸ τοῦ λαιμᾶν εἴρηται τὸ βρένθυμα.
Λαιμαργία: ἡ σύντονος ἐπιθυμία.
Λαιῶν: ἀριστερῶν.
Λαῖφος: ἱμάτιον.
Λαιψηρόν: ταχύ· ἐλαφρόν· κοῦφον· Λάκωνες τὸ (15)

Λιχνεύουσα: λίχνως ζητοῦσα.

Λιχνεία: πύκνωσις.
Λίχνος: προαπτόμενος τῶν ὄψων· κατεπιθυμῶν·
λιμβός· λαίμαργος.
485
Λιψύδριον: χωρίον τῆς Ἀττικῆς. (20)

Λοβός: τὸ ἄκρον τοῦ ὠτίου.
Λογγάσω: στραγγεύσομαι· ὃ ἡμεῖς λαγγάσω καὶ

51. VITA ET MIRACULA NICONIS Hagiogr. Vita et miracula (e

μειράκιον τοῦτο ἐν τῇ ἱερᾷ μὲν μονῇ τοῦ ὁσίου παράσιτον ὑπῆρχε καὶ
κατελημμένον, λιχνῶδες πάνυ καὶ τῷ λαιμῷ ἀεὶ χαριζόμενον· παισὶ
(35)
(237) γὰρ εἰς βρῶσιν ἀεὶ ὀπῶραι τὸ χαριέστατον. Ὃ δὴ καὶ τὰς
ὄψεις ἐπι-
βαλὸν τοῖς προκειμένοις ὠνίοις, δαίμων αὐτῷ ὑπεισῄει τῆς
λαιμαργίας,
καὶ τῷ πάθει ὡς ἐπίπαν ἑάλω. Ἐπεὶ δὲ κέρματος ὅλως οὐκ
ηὐμοίρει,
προῖκα δ’ ὁ παρέχων οὐκ ἦν, τὸ δριμύ τε καὶ ἄμαχον τῆς ἐπιθυμίας
ἐπίε-
ζε· τὸ δὲ τῆς φύσεως ἁπαλὸν οὐχ οἷόν τε ἀντειπεῖν. Ἔγνω λοιπὸν
συνω- (5)


(A.D. 12) Line 5584
ὁ Κωνσταντῖνος δ’ οὐδαμοῦ· τύχη γὰρ ἐνεκότει

καὶ κατεκάλυπτεν αὐτὸν ὥσπερ ἀστέρα νέφος.
ναὶ μὴν εἰς κόρον μετασχὼν τοιαύτης ἀμβροσίας
οὐ μέχρι τούτων ἔστησε τὸ λαιμαργὸν τῆς γνώμης,
ἀλλ’ ὅλον τὸν ἀλλότριον ἄρτον κακῶς ἁρπάσας (5585)
ἐψώμισε τοὺς ἑαυτοῦ, τὸν ἔχοντα τὸν ἄρτον
καταλιπὼν λιμώττοντα· τοὺς γὰρ ἰδίους παῖδας

53.SPANEASPoem. Ad Alexium Comnenum {9043.004} (A.D. 13-14)

Sec. 1 line 396
τὸν ἑαυτόν του νὰ κρατῇ παρέτοιμον εἰς τοῦτα,

ὅταν τὸν ἔλθῃ τίποτες, νὰ τὸ βαστάζῃ ὡς ἄνδρας,
νὰ τὸ μεταχειρίζεται καὶ νὰ δουλαγωγῆται. (395)
τὸν ἄῤῥωστον, τὸν λαίμαργον τίς νὰ τὸν θεραπεύσῃ,
καὶ τὸν μωρὸν ἂν δυστυχῇ τίς νὰ παρηγορήσῃ;
486
ὁ φρόνιμος ἂν δυστυχῇ, μόνος παρηγορεῖται,

ὁ δὲ μωρὸς ἂν δυστυχῇ, παρηγοριὰν οὐκ ἔχει...
Μίσος
τόδ’ ἐπέθου θύος, δημοθρόους τ’ ἀράς;

ἀπέδικες ἀπέταμες, ἀπόπολις δ’ ἔσῃ, (1410)
μῖσος ὄβριμον ἀστοῖς.
Κλ. νῦν μὲν δικάζεις ἐκ πόλεως φυγὴν ἐμοί,
καὶ μῖσος ἀστῶν δημόθρους τ’ ἔχειν ἀράς,

μῖσος ὄβριμον ἀστοῖς.

Κλ. νῦν μὲν δικάζεις ἐκ πόλεως φυγὴν ἐμοί,
καὶ μῖσος ἀστῶν δημόθρους τ’ ἔχειν ἀράς,
οὐδὲν τότ’ ἀνδρὶ τῷδ’ ἐναντίον φέρων,
ὃς οὐ προτιμῶν, ὡσπερεὶ βοτοῦ μόρον, (1415)

καὶ σφίσιν ἐν τῷ τότε παρόντι ἐπιτηδείους. 1.96.(1) Παραλαβόντες

δὲ οἱ Ἀθηναῖοι τὴν ἡγεμονίαν τούτῳ τῷ
τρόπῳ ἑκόντων τῶν ξυμμάχων διὰ τὸ Παυσανίου μῖσος,
ἔταξαν ἅς τε ἔδει παρέχειν τῶν πόλεων χρήματα πρὸς τὸν
βάρβαρον καὶ ἃς ναῦς· πρόσχημα γὰρ ἦν ἀμύνεσθαι ὧν

Πηγάς, καὶ τὰ μακρὰ τείχη ᾠκοδόμησαν Μεγαρεῦσι τὰ ἀπὸ

τῆς πόλεως ἐς Νίσαιαν καὶ ἐφρούρουν αὐτοί. καὶ Κοριν- (5)
θίοις μὲν οὐχ ἥκιστα ἀπὸ τοῦδε τὸ σφοδρὸν μῖσος ἤρξατο
πρῶτον ἐς Ἀθηναίους γενέσθαι. 1.104.(1) Ἰνάρως δὲ ὁ
Ψαμμητίχου, Λίβυς, βασιλεὺς Λιβύων τῶν

487
δὲ μισεῖσθαι καὶ λυπηροὺς εἶναι ἐν τῷ παρόντι πᾶσι μὲν

ὑπῆρξε δὴ ὅσοι ἕτεροι ἑτέρων ἠξίωσαν ἄρχειν· ὅστις δὲ ἐπὶ
μεγίστοις τὸ ἐπίφθονον λαμβάνει, ὀρθῶς βουλεύεται. μῖσος
μὲν γὰρ οὐκ ἐπὶ πολὺ ἀντέχει, ἡ δὲ παραυτίκα τε λαμπρότης (5)
(6) καὶ ἐς τὸ ἔπειτα δόξα αἰείμνηστος καταλείπεται. ὑμεῖς δὲ

(5) ἀπὸ τούτου τε πρῶτον Περδίκκας Βρασίδαν τε πολέμιον

ἐνόμισε καὶ ἐς τὸ λοιπὸν Πελοποννησίων τῇ μὲν γνώμῃ
δι’ Ἀθηναίους οὐ ξύνηθες μῖσος εἶχε, τῶν δὲ ἀναγκαίων
ξυμφόρων διαναστὰς ἔπρασσεν ὅτῳ τρόπῳ τάχιστα τοῖς μὲν
ξυμβήσεται, τῶν δὲ ἀπαλλάξεται. (5)

δέξαισθε;5.95.(1) ΑΘ. Οὐ γὰρ τοσοῦτον ἡμᾶς βλάπτει ἡ ἔχθρα ὑμῶν

ὅσον ἡ φιλία μὲν ἀσθενείας, τὸ δὲ μῖσος δυνάμεως παράδειγμα
τοῖς ἀρχομένοις δηλούμενον. 5.96.(1) ΜΗΛ. Σκοποῦσι δ’ ὑμῶν
οὕτως οἱ ὑπήκοοι τὸ εἰκός,

8. Ευρυπίδης. Μήδεια. (5 B.C.) Line 1323
τοιόνδ’ ὄχημα πατρὸς Ἥλιος πατὴρ

δίδωσιν ἡμῖν, ἔρυμα πολεμίας χερός.
Ια. ὦ μῖσος, ὦ μέγιστον ἐχθίστη γύναι
θεοῖς τε κἀμοὶ παντί τ’ ἀνθρώπων γένει,
ἥτις τέκνοισι σοῖσιν ἐμβαλεῖν ξίφος (1325)

9. Ευρυπίδης. Heraclidae {0006.004} (5 B.C.) Line 52
στείχοντ’ ἐφ’ ἡμᾶς, οὗ διωκόμεσθ’ ὕπο (50)

πάσης ἀλῆται γῆς ἀπεστερημένοι.
ὦ μῖσος, εἴθ’ ὄλοιο χὡ πέμψας σ’> ἀνήρ·
ὡς πολλὰ δὴ καὶ τῶνδε γενναίῳ πατρὶ
ἐκ τοῦδε ταὐτοῦ στόματος ἤγγειλας κακά.

488
τέρψαι θέλοντες σὴν φρέν’· ἐκ γὰρ εὐτυχοῦς

ἥδιστον ἐχθρὸν ἄνδρα δυστυχοῦνθ’ ὁρᾶν. (940)
Αλ. ὦ μῖσος, ἥκεις; εἷλέ σ’ ἡ Δίκη χρόνῳ;
πρῶτον μὲν οὖν μοι δεῦρ’ ἐπίστρεψον κάρα
καὶ τλῆθι τοὺς σοὺς προσβλέπειν ἐναντίον

11. Ευρυπίδης. Iphigenia Taurica {0006.013} (5 B.C.) Line 525
Ιφ. καὶ ποῦ ’στι; κἀμοὶ γάρ τι προυφείλει κακόν.

Ορ. Σπάρτῃ ξυνοικεῖ τῷ πάρος ξυνευνέτῃ.
Ιφ. ὦ μῖσος εἰς Ἕλληνας, οὐκ ἐμοὶ μόνῃ. (525)
Ορ. ἀπέλαυσα κἀγὼ δή τι τῶν κείνης γάμων.
Ιφ. νόστος δ’ Ἀχαιῶν ἐγένεθ’, ὡς κηρύσσεται;

12. Ευρυπίδης. Ορέστης. (5 B.C.) Line 432
Ορ. ἐκκλῄομαι γὰρ δωμάτων ὅποι μόλω. (430)

Με. τίνες πολιτῶν ἐξαμιλλῶνταί σε γῆς;
Ορ. Οἴαξ, τὸ Τροίας μῖσος ἀναφέρων πατρί.
Με. συνῆκα· Παλαμήδους σε τιμωρεῖ φόνου.
Ορ. οὗ γ’ οὐ μετῆν μοι· διὰ τριῶν δ’ ἀπόλλυμαι.

13. Σοφοκλής. Antigone {0011.002} (5 B.C.) Line 760
ΚΡ. Ἄληθες; ἀλλ’ οὐ τόνδ’ Ὄλυμπον, ἴσθ’ ὅτι,

χαίρων ἐπὶ ψόγοισι δεννάσεις ἐμέ.
Ἄγαγε τὸ μῖσος, ὡς κατ’ ὄμματ’ αὐτίκα (760)
παρόντι θνῄσκῃ πλησία τῷ νυμφίῳ.
ΑΙ. Οὐ δῆτ’ ἔμοιγε, τοῦτο μὴ δόξῃς ποτέ,

14. Σοφοκλής. Ηλέκτρα. (5 B.C.) Line 348
ἢ τῶν φίλων φρονοῦσα μὴ μνήμην ἔχειν·

ἥτις λέγεις μὲν ἀρτίως ὡς, εἰ λάβοις
σθένος, τὸ τούτων μῖσος ἐκδείξειας ἄν·
ἐμοῦ δὲ πατρὶ πάντα τιμωρουμένης
οὔτε ξυνέρδεις τήν τε δρῶσαν ἐκτρέπεις· (350)

489
ΠΑ. Τί δ’ ὧδ’ ἀθυμεῖς, ὦ γύναι, τῷ νῦν λόγῳ;

ΚΛ. Δεινὸν τὸ τίκτειν ἐστίν· οὐδὲ γὰρ κακῶς (770)
πάσχοντι μῖσος ὧν τέκῃ προσγίγνεται.
ΠΑ. Μάτην ἄρ’ ἡμεῖς, ὡς ἔοικεν, ἥκομεν.
ΚΛ. Οὔτοι μάτην γε· πῶς γὰρ ἂν μάτην λέγοις;

μήτηρ δ’ ἐν οἴκοις· ἣν σὺ μὴ δείσῃς ποθ’ ὡς

γέλωτι τοὐμὸν φαιδρὸν ὄψεται κάρα· (1310)
μῖσός τε γὰρ παλαιὸν ἐντέτηκέ μοι,
κἀπεί σ’ ἐσεῖδον, οὔ ποτ’ ἐκλήξω χαρᾶς
δακρυρροοῦσα. Πῶς γὰρ ἂν λήξαιμ’ ἐγώ,

ΟΔ. Ζεύς ἐσθ’, ἵν’ εἰδῇς, Ζεύς, ὁ τῆσδε γῆς κρατῶν,

Ζεύς, ᾧ δέδοκται ταῦθ’· ὑπηρετῶ δ’ ἐγώ. (990)
ΦΙ. Ὦ μῖσος, οἷα κἀξανευρίσκεις λέγειν·
θεοὺς προτείνων τοὺς θεοὺς ψευδεῖς τίθης.
ΟΔ. Οὔκ, ἀλλ’ ἀληθεῖς. Ἡ δ’ ὁδὸς πορευτέα.

18. Σοφοκλής. Oedipus Coloneus {0011.007} (5 B.C.) Line 1392
στυγνὸν τὸ πρῶτον ἔρεβος, ὥς σ’ ἀποικίσῃ, (1390)

καλῶ δὲ τάσδε δαίμονας, καλῶ δ’ Ἄρη
τὸν σφῷν τὸ δεινὸν μῖσος ἐμβεβληκότα.
Καὶ ταῦτ’ ἀκούσας στεῖχε κἀξάγγελλ’ ἰὼν
καὶ πᾶσι Καδμείοισι τοῖς σαυτοῦ θ’ ἅμα


line 11
εἴ τις ἐπικηρυκεύεται Πέρσαις τῶν πολιτῶν· Εὐμολπίδαι

δὲ καὶ Κήρυκες ἐν τῇ τελετῇ τῶν μυστηρίων διὰ τὸ τού- (10)
των μῖσος καὶ τοῖς ἄλλοις βαρβάροις εἴργεσθαι τῶν ἱερῶν
ὥσπερ τοῖς ἀνδροφόνοις προαγορεύουσιν. (158) Οὕτω δὲ
490
φύσει πολεμικῶς πρὸς αὐτοὺς ἔχομεν ὥστε καὶ τῶν


4
δὲ τῆς εὐνοίας τῆς παρὰ τῶν συμμάχων αὐτοῖς ὑπαρ-

χούσης καὶ τῆς δόξης τῆς παρὰ τῶν ἄλλων Ἑλλήνων εἰς
τοσοῦτον μῖσος κατέστησεν ὥστε παρὰ μικρὸν ἐλθεῖν ἐξαν-
δραποδισθῆναι τὴν πόλιν, εἰ μὴ Λακεδαιμονίων τῶν ἐξ (5)
ἀρχῆς πολεμούντων εὐνουστέρων ἐτύχομεν ἢ τῶν πρότερον

21.Ισοκράτης. Antidosis (orat. 15) {0010.019} (5-4 B.C.) Sec. 31

line 5
μου καὶ τοῦ πλούτου καὶ τοῦ πλήθους τῶν μαθητῶν φθόνον
ἅπασι τοῖς ἀκούουσιν ἐμποιήσειν, ἐκ δὲ τῆς περὶ τὰ
δικαστήρια πραγματείας εἰς ὀργὴν καὶ μῖσος ὑμᾶς κατα- (5)
στήσειν· ἅπερ ὅταν πάθωσιν οἱ κρίνοντες, χαλεπώτατοι
τοῖς ἀγωνιζομένοις εἰσίν.


line 5
πεπονθότες τυγχάνωσιν, τήν τε πόλιν διὰ μὲν τὴν φιλίαν

τὴν τῶν ἄλλων εὐδαιμονεστάτην καὶ μεγίστην γενομένην,
διὰ δὲ τὸ μῖσος μικρὸν ἀπολιποῦσαν τοῦ μὴ ταῖς ἐσχάταις (5)
συμφοραῖς περιπεσεῖν. Ὧν ἐνθυμούμενος τῇ μὲν δυνάμει
τῇ τῆς πόλεως τοὺς πολεμίους κατεστρέφετο, τῷ δ’ ἤθει

ζοντές †τε αὐτῶν ἄρχεσθαι†. οἱ μὲν δὴ δεξάμενοι τὰ χρήματα

εἰς τὰς οἰκείας πόλεις διέβαλλον τοὺς Λακεδαιμονίους· ἐπεὶ
δὲ ταύτας εἰς μῖσος αὐτῶν προήγαγον, συνίστασαν καὶ τὰς (5)
μεγίστας πόλεις πρὸς ἀλλήλας.
(3) Γιγνώσκοντες δὲ οἱ ἐν ταῖς Θήβαις προεστῶτες ὅτι εἰ


491
μὲν ἐτύγχανον Ἰσμηνίας τε καὶ Λεοντιάδης, διάφοροι δὲ (5)

ὄντες ἀλλήλοις καὶ ἀρχηγὸς ἑκάτερος τῶν ἑταιριῶν. ὁ μὲν
οὖν Ἰσμηνίας διὰ τὸ μῖσος τῶν Λακεδαιμονίων οὐδὲ ἐπλη-
σίαζε τῷ Φοιβίδᾳ. ὁ μέντοι Λεοντιάδης ἄλλως τε ἐθερά-
(26) πευεν αὐτόν, καὶ ἐπεὶ εἰσῳκειώθη, ἔλεγε τάδε· Ἔξεστί σοι,


17 line 3
(17) ταῖς εἰς τὰ τοιαῦτα δυνάμεσι μάλιστα χαίρουσιν; ἐξ ὧν

πολλὴ μὲν ἀτηρία καὶ κακία τῇ πόλει ἐμφύεται, πολλὴ δὲ
ἔχθρα καὶ μῖσος ἀλλήλων τοῖς πολίταις ἐγγίγνεται, δι’ ἃ

26. Πλάτων. Menexenus {0059.028} (5-4 B.C.) Stephanus P. 245

sec. d line 5
Δαναοὶ οὐδὲ ἄλλοι πολλοὶ φύσει μὲν βάρβαροι ὄντες, νόμῳ

δὲ Ἕλληνες, συνοικοῦσιν ἡμῖν, ἀλλ’ αὐτοὶ Ἕλληνες, οὐ
μειξοβάρβαροι οἰκοῦμεν, ὅθεν καθαρὸν τὸ μῖσος ἐντέτηκε τῇ (5)
πόλει τῆς ἀλλοτρίας φύσεως. ὅμως δ’ οὖν ἐμονώθημεν πάλιν
(e) διὰ τὸ μὴ ἐθέλειν αἰσχρὸν καὶ ἀνόσιον ἔργον ἐργάσασθαι

Ἔστω, ἦ δ’ ὅς, ἵνα σοι μὴ διαφέρωμαι.

Ἀλλ’ εὖ γε σὺ ποιῶν, ὦ ἄριστε. τόδε δέ μοι λέγε·
ἆρα εἰ τοῦτο ἔργον ἀδικίας, μῖσος ἐμποιεῖν ὅπου ἂν ἐνῇ, οὐ
καὶ ἐν ἐλευθέροις τε καὶ δούλοις ἐγγιγνομένη μισεῖν ποιήσει (10)
ἀλλήλους καὶ στασιάζειν καὶ ἀδυνάτους εἶναι κοινῇ μετ’

28. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus P. 456 sec. a line 4
καὶ οὐ φιλογυμναστική;
Οἶμαι ἔγωγε.
Τί δέ; φιλόσοφός τε καὶ μισόσοφος; καὶ θυμοειδής, ἡ δ’
ἄθυμός ἐστι; (5)
Καὶ ταῦτα.

492
(b) τούτοις πάντα κεκτημένος ἀγαθά. παιδείαν δὴ λέγω τὴν

παραγιγνομένην πρῶτον παισὶν ἀρετήν· ἡδονὴ δὴ καὶ φιλία
καὶ λύπη καὶ μῖσος ἂν ὀρθῶς ἐν ψυχαῖς ἐγγίγνωνται μήπω
δυναμένων λόγῳ λαμβάνειν, λαβόντων δὲ τὸν λόγον, συμ-
φωνήσωσι τῷ λόγῳ ὀρθῶς εἰθίσθαι ὑπὸ τῶν προσηκόντων (5)

30. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus P. 691 sec. d line 2
τὴν μεγίστην ἐν ἀνθρώποις ἀρχὴν φέρειν νέα καὶ ἀνυπεύ-

(d) θυνος, ὥστε μὴ τῆς μεγίστης νόσου ἀνοίας πληρωθεῖσα
αὑτῆς τὴν διάνοιαν, μῖσος ἔχειν πρὸς τῶν ἐγγύτατα φίλων,
ὃ γενόμενον ταχὺ διέφθειρεν αὐτὴν καὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν
ἠφάνισεν αὐτῆς; τοῦτ’ οὖν εὐλαβηθῆναι γνόντας τὸ μέτριον

31.Δημοσθένης. Φιλιππικά 3. (4 B.C.) Sec. 39 line 5
ἀντὶ τούτων ὑφ’ ὧν ἀπόλωλε καὶ νενόσηκεν ἡ Ἑλλάς.

ταῦτα δ’ ἐστὶ τί; ζῆλος, εἴ τις εἴληφέ τι· γέλως, ἂν ὁμο-
λογῇ· συγγνώμη τοῖς ἐλεγχομένοις· μῖσος, ἂν τούτοις τις (5)
(40) ἐπιτιμᾷ· τἄλλα πάνθ’ ὅσ’ ἐκ τοῦ δωροδοκεῖν ἤρτηται. ἐπεὶ
τριήρεις γε καὶ σωμάτων πλῆθος καὶ χρημάτων καὶ τῆς

32. Αριστοτέλης. . Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P. 1105b

line 22
τὰ ἐν τῇ ψυχῇ γινόμενα τρία ἐστί, πάθη δυνάμεις ἕξεις, (20)

τούτων ἄν τι εἴη ἡ ἀρετή. λέγω δὲ πάθη μὲν ἐπιθυμίαν
ὀργὴν φόβον θάρσος φθόνον χαρὰν φιλίαν μῖσος πόθον
ζῆλον ἔλεον, ὅλως οἷς ἕπεται ἡδονὴ ἢ λύπη· δυνάμεις
δὲ καθ’ ἃς παθητικοὶ τούτων λεγόμεθα, οἷον καθ’ ἃς δυ-

33. Αριστοτέλης. . Πολιτική. (4 B.C.) Bekker P. 1312b line 20
οὐσῶν αἰτιῶν δι’ ἃς μάλιστ’ ἐπιτίθενται ταῖς τυραννίσι, μί-

σους καὶ καταφρονήσεως, θάτερον μὲν ἀεὶ τούτων ὑπάρχει
τοῖς τυράννοις, τὸ μῖσος, ἐκ δὲ τοῦ καταφρονεῖσθαι πολλαὶ (20)
γίνονται τῶν καταλύσεων. σημεῖον δέ· τῶν μὲν γὰρ κτη-
493
σαμένων οἱ πλεῖστοι καὶ διεφύλαξαν τὰς ἀρχάς, οἱ δὲ

34. Αριστοτέλης. . Πολιτική. (4 B.C.) Bekker P. 1312b line 32
τοῖς θυμοῖς ἀκολουθεῖν διὰ τὴν ὕβριν, δι’ ἣν αἰτίαν ἥ τε (30)

τῶν Πεισιστρατιδῶν κατελύθη τυραννὶς καὶ πολλαὶ τῶν
ἄλλων), ἀλλὰ μᾶλλον τὸ μῖσος· ἡ μὲν γὰρ ὀργὴ μετὰ
λύπης πάρεστιν, ὥστε οὐ ῥᾴδιον λογίζεσθαι, ἡ δ’ ἔχθρα ἄνευ
λύπης.

35. Αριστοτέλης. . Ρητορική. (4 B.C.) Bekker P. 1382a line 6
ἄνευ τοῦ πρὸς αὑτόν· ἂν γὰρ ὑπολαμβάνωμεν εἶναι τοιόνδε,

μισοῦμεν. καὶ ἡ μὲν ὀργὴ ἀεὶ περὶ τὰ καθ’ ἕκαστα, οἷον Καλ- (5)
λίᾳ ἢ Σωκράτει, τὸ δὲ μῖσος καὶ πρὸς τὰ γένη· τὸν γὰρ κλέ-
πτην μισεῖ καὶ τὸν συκοφάντην ἅπας. καὶ τὸ μὲν ἰατὸν
χρόνῳ, τὸ δ’ ἀνίατον. καὶ τὸ μὲν λύπης ἔφεσις, τὸ δὲ κακοῦ·

36. Αριστοτέλης. . Ρητορική. (4 B.C.) Bekker P. 1419b line 26
τερον. μετὰ δὲ ταῦτα, δήλων ὄντων καὶ οἷα καὶ ἡλίκα, εἰς
τὰ πάθη ἄγειν τὸν ἀκροατήν. ταῦτα δ’ ἐστὶν ἔλεος καὶ (25)
δείνωσις καὶ ὀργὴ καὶ μίσος καὶ φθόνος καὶ ζῆλος καὶ ἔρις.
εἴρηνται δὲ καὶ τούτων οἱ τόποι πρότερον, ὥστε λοιπὸν ἀνα-
μνῆσαι τὰ προειρημένα. τοῦτο δὲ ἁρμόττει ποιεῖν οὐχ ὥσπερ


κις ἤθελον ἀνελεῖν αὐτόν, ὅτι ἕως ψυχῆς ἐμίσουν αὐτόν, καὶ
ὅλως οὐκ ἦν ἐν ἐμοὶ ἥπατα ἐλέους εἰς αὐτόν. (2) Καίγε διὰ
τὰ ἐνύπνια προσεθέμην μῖσος, καὶ ἤθελον αὐτὸν ἐκλεῖξαι ἐκ
γῆς ζώντων, ὃν τρόπον ἐκλείχει ὁ μόσχος τὰ χλωρὰ ἀπὸ τῆς
γῆς. (3) Διὸ ἐγὼ καὶ Ἰούδας πεπράκαμεν αὐτὸν τοῖς


494
ἐὰν φοβῆται Κύριον καὶ θέλει δίκαια, τοῦτον οὐκ ἀγαπᾷ·

(3) τὴν ἀλήθειαν ψέγει, τῷ κατορθοῦντι φθονεῖ, καταλαλιὰν
ἀσπάζετε, ὑπερηφανίαν ἀγαπᾷ· ὅτι τὸ μῖσος ἐτύφλωσε τὴν
ψυχὴν αὐτοῦ, καθὼς κἀγὼ ἔβλεπον ἐν τῷ Ἰωσήφ.
9.4.
(1) Φυλάξασθε οὖν, τέκνα μου, ἀπὸ τοῦ μίσους, ὅτι


κολασθεὶς ἀποθάνῃ. (4) Ἐὰν δὲ ᾖ δοῦλος, συμβάλλει αὐτὸν

πρὸς τὸν κύριον αὐτοῦ, καὶ ἐν πάσῃ θλίψει ἐπιχειρεῖ κατ’
αὐτοῦ, εἴπως θανατώσει αὐτόν. (5) Τὸ γὰρ μῖσος ἐνεργεῖ
τῷ φθόνῳ, καὶ κατὰ τῶν εὐπραγούντων τὴν προκοπὴν
ἀκούων καὶ ὁρῶν, πάντοτε ἀσθενεῖ. (6) Ὥσπερ γὰρ ἡ


ἀκούων καὶ ὁρῶν, πάντοτε ἀσθενεῖ. (6) Ὥσπερ γὰρ ἡ

ἀγάπη καὶ τοὺς νεκροὺς θέλει ζωοποιῆσαι, καὶ τοὺς ἐν
ἀποφάσει θανάτου θελήσει ἀνακαλέσασθαι, οὕτως τὸ μῖσος
τοὺς ζῶντας θέλει ἀποκτεῖναι, καὶ τοὺς ἐν ὀλίγῳ ἁμαρτήσαν-
τας οὐ θέλει ζῆν. (7) Τὸ γὰρ πνεῦμα τοῦ μίσους διὰ τῆς


ἀνθρώπων· τὸ δὲ πνεῦμα τῆς ἀγάπης ἐν μακροθυμίᾳ συνεργεῖ

τῷ νόμῳ τοῦ Θεοῦ εἰς σωτηρίαν ἀνθρώπων.
9.5.
(1) Κακὸν τὸ μῖσος ὅτι ἐνδελεχεῖ συνεχῶς τῷ ψεύδει,

λαλῶν κατὰ τῆς ἀληθείας, καὶ τὰ μικρὰ μεγάλα ποιεῖ, τὸ
495
σκότος φῶς προσέχει, τὸ γλυκὺ πικρὸν λέγει, καὶ συκοφαντίαν


κακῶν, καὶ ἰοῦ διαβολικοῦ τὴν καρδίαν πληροῖ. (2) Καὶ

ταῦτα ἐκ πείρας λέγω ὑμῖν, τέκνα μου, ὅπως φεύξησθε τὸ
μῖσος, καὶ κολληθῆτε τῇ ἀγάπῃ τοῦ Κυρίου. (3) Ἡ δικαιο-
σύνη ἐκβάλλει τὸ μῖσος, ἡ ταπείνωσις ἀναιρεῖ τὸ μῖσος. Ὁ
γὰρ δίκαιος καὶ ταπεινὸς αἰδεῖται ποιῆσαι ἄδικον, οὐχ ὑπὸ

48. Βίος Αισώπου. Fict. Vita G (e cod. 397 Bibliothecae Pierponti

Morgan) (recensio 3) {1765.001} (A.D. 1) Sec. 61 line 13
εἶ καὶ οὐ μὴ ἐάσηταί σε, ἀλλ’ ἐρεῖ σοι ‘κυρά, δοῦλος οὐκ ἔστιν, ἵνα
μου νίψῃ τοὺς
πόδας;’ καὶ φανήσεται περίεργος καὶ Αἴσωπος δαρήσεται.” ἡ γυνὴ
τοῦ Ξάνθου διὰ
τὸ μῖσος τὸ πρὸς τὸν Αἴσωπον περιζωσαμένη λέντιον καὶ ἕτερον
βαλοῦσα περὶ τοὺς
ὤμους προσέφερεν τὴν λεκάνην τῷ ξένῳ. ὁ ξένος νοήσας ὅτι ἐστὶν
ἡ οἰκοδέσποινα
πρὸς ἑαυτὸν εἶπεν “Ξάνθος ἐστὶ φιλόσοφος· εἰ ἤθελεν τοὺς πόδας
μου ὑπὸ δούλου (15)


line 8
ποιεῖτο χαίρειν, ὡς τοῦ δήμου τῷ ποιεῖν ἃ βού-

λοιτο δι’ αὐτὸν ἀπολαύοντος τῆς ἐλευθερίας, καὶ
θεραπεύων τὸ τῶν πολλῶν μῖσος ὕπατον κατέ-
στησεν ἀπὸ τῆς ἐναντίας στάσεως Λεύκιον
Κίνναν, ἀραῖς καὶ ὅρκοις καταλαβὼν εὐνοήσειν (10)


line 4
496
πράγματος ὅρον οὐκ ἔχοντος, ἀλλὰ πόρρω

νεμομένου καὶ προϊόντος ἐπὶ πολλούς, αὐτὸς μὲν
ἠδόξει, φθόνον δὲ καὶ μῖσος εἶχεν Οὐίνιος, ὡς
τοῖς μὲν ἄλλοις ἅπασιν ἀνελεύθερον παρέχων (5)
τὸν ἡγεμόνα καὶ μικρολόγον, αὐτὸς δὲ χρώμενος


line 9
πουσαν, εἰπὼν εἰωθέναι καταλέγειν στρατιώτας,

οὐκ ἀγοράζειν, πυθομένοις τοῦτο δεινὸν εἰσῆλθε
μῖσος καὶ ἄγριον πρὸς αὐτόν. ἐδόκει γὰρ οὐκ
αὐτὸς ἀποστερεῖν μόνος, ἀλλὰ νομοθετεῖν καὶ (10)
διδάσκειν τοὺς μεθ’ αὑτὸν αὐτοκράτορας.

μὲν αὔξει καὶ δοξάζει καὶ εἰς εὐημερίαν καὶ προφάνειαν ἄγει, ὡς
καὶ πολλοὺς ἐραστὰς τῶν τοιούτων γίνεσθαι, ἃ δὲ λυπεῖ καὶ
φθείρει καὶ μαραίνει καὶ εἰς λήθην καὶ κίνδυνον καὶ μῖσος μετα-
φέρει· τινὰς δὲ εἰς τὰς ἐχθίστας αὐτοῖς τέχνας καὶ ἐπιστήμας
μετατρέψας ἀμετανόητον γνώμην καὶ πρᾶξιν καὶ τύχην ἐνηρμό-
(25)

γὰς προτάξαι περί τε χρόνων ἐμπράκτων καὶ περὶ ἐσομένων. οὕ-

τως γὰρ εὐκατάληπτος φανεῖσα ἡ ἐπιστήμη καὶ ὑπὸ τῆς ἀληθείας
στηριζομένη τὸ μὲν μῖσος ἀποδιώξει, μετάνοιαν δὲ πολλὴν ἐν-
(25)
δειξαμένη ἱερὰ καὶ σεβάσμιος προδειχθήσεται. εἰ δὲ δοκεῖ πολ-
λάκις περὶ τῶν αὐτῶν λέγεσθαι, ἀδιάφορον· ἃ μὲν γὰρ ἐντυγχά-


ἔκ τινος ἀφειμέναι νευρᾶς.

(32) Ἦ δεινὸν κακὸν καὶ νόσημα ἄγριον ἔχθρα καὶ
μῖσος συμφυές, εἴπερ οὖν καὶ τοῖς ἀλόγοις ἐντέτηκε
καὶ αὐτοῖς ἐστι δυσέκνιπτα. μύραινα γοῦν πολύποδα
497
μισεῖ, καὶ πολύπους καράβῳ πολέμιος, καὶ μυραίνῃ

55. Φλάβιος Φιλόστρατος. Heroicus {0638.004} (A.D. 2-3)

ἀπωλώλεισαν καὶ ἀδελφοὶ καὶ παῖδες, ἴσως δ’ ἂν (10)

καὶ ἀποδρᾶναι αὐτὴν παρὰ τὸν Μενέλεων διὰ τὸ
ἐν Τροίᾳ μῖσος. ἐξῃρήσθω δὴ ὁ ἀγών, ὅν φησιν
Ὅμηρος ἀγωνίσασθαι τῷ Μενέλεῳ τὸν Πάριν ἐπὶ
σπονδαῖς τοῦ πολέμου· κατ’ Αἴγυπτόν τε γὰρ τὴν


καὶ γὰρ τῶν Ἀχαιῶν ἀφεῖλε τὴν ἄδικον κρίσιν καὶ (25)

δικαστὰς ἐκάθισεν, οὓς εἰκὸς ἦν καταψηφίσασθαι
(721) τοῦ Αἴαντος, συγγενὲς γὰρ φόβῳ μῖσος. μανέντα
δὲ αὐτὸν οἱ μὲν Τρῶες ἔδεισαν πλείω ἢ εἰώθεσαν,
μὴ προσβαλὼν τῷ τείχει ῥήξῃ αὐτό, καὶ ηὔχοντο

57. Ωριγένης. Exhortatio ad martyrium {2042.007} (A.D. 2-3) Sec.

37 line 39
φησὶ, „τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ εἰς ζωὴν αἰώνιον φυ-
λάσσει αὐτήν.“ οὐκοῦν τὴν ψυχὴν διὰ τὴν αἰώνιον ζωὴν μισήσατε
πειθόμενοι ὅτι καλὸν καὶ ὠφέλιμον μῖσος διδάσκει μισεῖν ὁ
Ἰησοῦς.
ὥσπερ δὲ ὑπὲρ τοῦ φυλαχθῆναι εἰς ζωὴν αἰώνιον τὴν ψυχὴν
μιση- (40)
τέον ἡμῖν ἔσται αὐτὴν, οὕτως „γυναῖκα καὶ τέκνα καὶ ἀδελφοὺς καὶ
58. Ωριγένης. Expositio in Proverbia (fragmenta e catenis)

{2042.075} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 180 line 21
σεις· τὸ δὲ «ἐκκαίει,» ὡς οἶμαι, προστίθεται διὰ τοὺς

ἐμπαθεῖς λογισμοὺς, ἀνάπτοντας θυμὸν μὲν, πρὸς (20)
ὀργὴν καὶ μῖσος ἐπιθυμίαν δὲ πρὸς αἰσχρὰς ἐργα-
σίας· τούτους τοὺς λογισμοὺς καὶ ὁ ἅγιος Παῦλος
498
ὠνόμασε τοῦ πονηροῦ βέλη πεπυρωμένα, τιτρώ-


{2042.075} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 185 line 41
νοιαν· ἀκμὴν δὲ κακοὺς ὄντας καὶ τυφλώττοντας

ὑπόμενε· καὶ μὴ καθ’ ἒν σφάλμα ἔλεγχε, ἵνα μὴ εἰς (40)
μῖσος ἐκ προοιμίων ἔλθωσιν· ὅταν δὲ γένωνται σο-
φοὶ, καὶ στερεωθῶσιν, ἔλεγχε. Καὶ ὁ Χριστὸς τοὺς
μαθητὰς ἔτι νέους ὄντας, οὐκ ἤλεγχε, διὰ τὸ μὴ τοὺς


{2042.075} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 197 line 55
Διὰ μὲν τῆς δικαιοσύνης, τὴν ἀδικίαν κρύπτομεν·

διὰ δὲ τῆς σωφροσύνης, τὴν ἀκολασίαν· καὶ πάλιν διὰ
τῆς ἀγάπης, τὸ μῖσος· καὶ διὰ τῆς ἀφιλαργυρίας, τὴν (55)
(200) πλεονεξίαν· κρύπτομεν δὲ καὶ διὰ τῆς ταπεινοφροσύ-
νης τὴν ὑπερηφανίαν, καὶ διὰ τὴν πραΰτητα, τὴν

61. Γρηγόριος Νύσσης. Oratio catechetica magna {2017.046} (A.D.

4) Sec. 35 line 76
ρεσιν, τῆς τε τοῦ πλημμελήσαντος μεταμελείας καὶ τῆς

τοῦ θανάτου μιμήσεως, δι’ ὧν ἐκλύεταί πως ὁ ἄνθρωπος (75)
τῆς πρὸς τὸ κακὸν συμφυίας, τῇ μεταμελείᾳ μὲν εἰς μῖσός
τε καὶ ἀλλοτρίωσιν τῆς κακίας χωρῶν, τῷ δὲ θανάτῳ τοῦ
κακοῦ τὸν ἀφανισμὸν ἐργαζόμενος. ἀλλ’ εἰ μὲν ἦν δυνατὸν

62. Γρηγόριος Νύσσης. De oratione dominica orationes v

{2017.047} (A.D. 4) P. 242 line 23
οὐ δύναται, τῆς ἐναντίας φύσεως τὴν εἰκόνα φέρων. Βού-

λει γνῶναι τοῦ πονηροῦ χαρακτῆρος τὰ ἰδιώματα; Ὁ
φθόνος, τὸ μῖσος, ἡ διαβολὴ, ὁ τύφος, ἡ πλεονεξία, ἡ
ἐμπαθὴς ἐπιθυμία, τὸ κατὰ τὴν δοξομανίαν ἀῤῥώστημα,
ταῦτά ἐστι καὶ τὰ τοιαῦτα οἷς ἡ μορφὴ τοῦ ἐναντίου χα- (25)

499

{2017.047} (A.D. 4) P. 250 line 18
τὸν τόνον τῆς ψυχῆς ἐκνευρίζουσιν, ἑτέρωθεν ἡ πλεονεξία

πήρωσιν ἐπάγει τῷ διορατικῷ τῆς καρδίας, ὁ τύφος, ἡ
ὑπερηφανία, τὸ μῖσος, ὁ λοιπὸς τῶν ἀντιπαλαιόντων ἡμῖν
κατάλογος οἷόν τι στῖφος πολεμίων ἐν κύκλῳ περιστοιχι-
σάμενον τὸν περὶ τῶν ἐσχάτων ἐπάγει τῇ ψυχῇ κίνδυνον· (20)


{2017.047} (A.D. 4) P. 270 line 24
σεται τῆς ὑπερηφανίας τὴν νόσον, τὸ δὲ τῆς ἀγάπης ἀγα-

θὸν πολὺν κατάλογον τῶν ἀντικειμένων κακῶν τῆς ψυχῆς
ἀπελάσει· ταύτῃ γὰρ ὑποχωρεῖ τὸ μῖσος, ὁ φθόνος, ἡ
μῆνις, ἡ κατ’ ὀργὴν κίνησις, ἡ θυμώδης διάθεσις, ἡ ἐπι- (25)
βουλὴ, ἡ ὑπόκρισις, ἡ λυπηρῶν μνήμη, ἡ τῆς ἀντιλυπή-


{2017.047} (A.D. 4) P. 304 line 12
μενον βλέπων καὶ πρὸς τὸ ἴσον πάθος ἀντεγειρόμενος, ἢ (10)

εὐημεροῦντα παρ’ ἀξίαν καὶ εἰς φθόνον φλεγόμενος, ἢ
ὑπερηφανούμενον καὶ πρὸς μῖσος ἐκπίπτων, ἤ τινα εὐ-
χροοῦσαν ὕλην, ἢ ἐπὶ μορφῆς εὐφυεστέραν διάπλασιν, καὶ
ὅλος πρὸς τὴν τοῦ ἀρέσαντος ἐπιθυμίαν κατολισθαίνων.


(A.D. 4) Volume 44 P. 1228 line 28
σμοῖς πρὸς τὸ δοκοῦν ἑαυτῷ καταχρώμενος· οὕτως

ὁ θυμὸς, οὕτως ὁ φόβος, ἡ δειλία, τὸ θράσος, τὸ
κατὰ λύπην τε καὶ τὸ καθ’ ἡδονὴν πάθος, μῖσος, ἔρις,


(A.D. 4) Volume 44 P. 1253 line 15
500
πον ἐξισουμένου. Εἰ δὲ τοῦτο γένοιτο, οὐκέτ’ ἂν ὑπο-

λειφθείη τις ἀπεχθείας ὑπόθεσις· ἀργὸς ὁ φθόνος·
νεκρὸν τὸ μῖσος· ὑπερόριος ἡ μνησικακία, τὸ ψεῦδος, (15)
ἡ ἀπάτη, ὁ πόλεμος· (ἅπερ ἔγγονα πάντα τῇ τοῦ
πλείονος ἐπιθυμίᾳ ἐστίν.) Ἐκείνης δὲ τῆς ἀσυμπα-


(A.D. 4) Volume 44 P. 1257 line 57
τας δεσπότας, τίς ἂν ῥᾳδίως ἀριθμῷ περιλάβοι; Πι- (55)

κρὸς δεσπότης ὁ θυμός· τοιοῦτος ἄλλος ὁ φθόνος· τὸ
μῖσος, τὸ καθ’ ὑπερηφανίαν πάθος, λυσσώδης τις καὶ
(1260) ἄγριος τύραννος· ὡς ἀργυρωνήτων κατατρυφῶν ὁ
ἀκόλαστός ἐστι λογισμὸς, ὁ πρὸς τὰς ἐμπαθεῖς τε


(A.D. 4) Volume 44 P. 1284 line 23
Τί ἐστιν ἡ εἰρήνη πρῶτον νοήσωμεν. Τί ἄλλο, ἢ

ἀγαπητική τις πρὸς τὸ ὁμόφυλον συνδιάθεσις; τί οὖν
ἐστι ἐξ ἐναντίου τῇ ἀγάπῃ νοούμενον; Μῖσος, ὀργὴ,
θυμὸς, φθόνος, μνησικακία, ὑπόκρισις, ἡ κατὰ πόλε-
μον συμφορά. Ὁρᾷς ὅσων καὶ οἴων ἀῤῥωστημάτων (25)


line 24
τυγχάνοντα προηγουμένως ἡμῶν. Καὶ ὥσπερ ἀπὸ

τελειότητος ἔρχεται δικαιοσύνη καὶ σωφροσύνη, οὕτω
καὶ τὸ τοιόνδε μῖσος. Οὐκοῦν πᾶς ἐχθραίνων τινὶ μα-
ταίως ἐχθραίνει· ὃ δὴ προὔκειτο δεῖξαι. Τοιοῦτόν (25)
ἐστι καὶ τὸ, Ἐμίσησάν με δωρεάν.


line 42
Ἴδε τὴν ταπείνωσίν μου καὶ τὸν κόπον μου, (40)

καὶ ἄφες πάσας τὰς ἁμαρτίας μου. Ἴδε τοὺς
ἐχθρούς μου, ὅτι ἐπληθύνθησαν, καὶ μῖσος ἄδικον
ἐμίσησάν με. Φύλαξον τὴν ψυχήν μου καὶ ῥῦ-
501
σαί με· μὴ καταισχυνθείην, ὅτι ἤλπισα ἐπὶ σέ.


line 53
σιν τῶν ἁμαρτημάτων, καὶ συγχώρει ὅσα πώποτε διε-

πραξάμην ἐν ἁμαρτίαις. Ἀλλὰ καὶ θεασάμενος τοὺς
ἐμοὺς ἐχθροὺς ὁπόσοι ὄντες ἐπεβούλευον, καὶ ὡς μῖ-
σος ἄδικον ἐμίσησάν με, φύλαξ γενοῦ τῆς ἐμῆς ψυχῆς,
(232) καὶ ῥῦσαί με τῆς τῶν πολεμίων ἐπιβουλῆς. Τοσαῦτα
δὲ πράξας καὶ τοσαῦτα δεηθεὶς, μὴ καταισχυνθῆναι


line 57
ρηται· Καὶ ἐπολέμησάν με δωρεάν· ἀντὶ τοῦ (55)

ἀγαπᾷν με ἐνδιέβαλλόν με· καὶ ἔθεντο κατ’ ἐμοῦ
κακὰ ἀντὶ ἀγαθῶν, καὶ μῖσος ἀντὶ τῆς ἀγαπή-
(308) σεώς μου. Ἀτεκνίαν δὲ αὐτῷ εἰργάσαντο πάντα
πράττοντι ἐπὶ τὸ συναγαγεῖν αὐτοὺς καὶ ἀναγεννῆ-


line 41
τῶν· εἰκότως οἱ ἐπιχαιρεσίκακοι, αἰσχύνην καταχεά-

μενοι, ἀπεστράφησαν εἰς τὰ ὀπίσω. Τί γὰρ καὶ ἄξιον (40)
ἔχθρας παθόντες τὸ πρὸς αὐτὸν ἤραντο μῖσος; διό-
περ ὁ Ἀκύλας, ἀναιτίως, ἡρμήνευσε. Διένευον δὲ
ὀφθαλμοῖς χλευάζοντες αὐτὸν, καὶ διασύροντες τὰ


line 13
εἴποτε τοῖς ὁμοίοις περιπίπτοιμεν. Οὐκ ἔστι γὰρ ὅτε

πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῇν οὐχὶ διώκονται, καὶ
μὴ μισοῦνται μῖσος ἄδικον ὑπὸ τῶν τὸν ἐναντίον αἱ-
ρουμένων βίον. Καὶ ἀναγκαῖά γε ἡμῖν τὰ προκείμενα
εἰς διδασκαλίαν· ὡς ἂν καὶ αὐτοὶ δίκην ἐπῳδῆς ἑαυ- (15)

502

line 24
ἰσόψυχε, ἡγεμών μου καὶ γνωστέ μου, ὃς ἐπὶ τὸ

αὐτὸ ἐγλύκανάς μοι ἐδέσματα; Εἰ μὲν γὰρ ὑπ’
ἐχθροῦ ταῦτ’ ἔπασχον, φησὶν, ἢ εἰ μῖσος ὁμολογῶν
τις ἔχειν πρός με ταῦτ’ ἐποίει, οὐδὲν ἦν θαυμαστόν· (25)
νυνὶ δὲ οὔτε μισῶν οὔτε ἐχθρὸς, συνήθης δὲ ὢν καὶ


line 27
θῶς ἀδικία. Ἀντὶ γὰρ τοῦ ἀγαπᾷν, φησὶν, ἐνδιέβαλ- (25)

λόν με· καὶ ἔθεντο κατ’ ἐμοῦ κακὰ ἀντὶ ἀγαθῶν,
καὶ μῖσος ἀντὶ τῆς ἀγαπήσεώς μου. Ἀντιλογία δὲ ἦν
ἐν αὐτοῖς καὶ ἀδικασία, πολλῶν μαρτύρων παριόντων
κατ’ αὐτοῦ, καὶ μηδὲν ἀληθὲς σύμφωνον λεγόντων. Καὶ


line 26
γοις μίσους ἐκύκλωσάν με, καὶ ἐπολέμησάν με δωρεάν.

Ἀντὶ τοῦ ἀγαπᾷν με ἐνδιέβαλλόν με. Καὶ ἔθεντο κατ’ (25)
ἐμοῦ κακὰ ἀντὶ ἀγαθῶν, καὶ μῖσος ἀντὶ τῆς ἀγαπήσεώς
μου·» ἔπειτα καὶ οἱ μετ’ ἐκείνους εἰσέτι νῦν αὐτὸν
βλασφημοῦντες. Πλὴν πάντες οἱ ἐχθροὶ αὐτοῦ, καὶ


line 7
(1336) Ἀντὶ τοῦ ἀγαπᾷν με ἐνδιέβαλλόν με· ἐγὼ δὲ (5)

προσηυχόμην. Καὶ ἔθεντο κατ’ ἐμοῦ κακὰ ἀντὶ
ἀγαθῶν, καὶ μῖσος ἀντὶ τῆς ἀγαπήσεώς μου· μο-
νονουχὶ καὶ τοὺς ἐμοὶ μαθητευομένους ἔργῳ διδάσκων
ὁποίους καὶ αὐτοὺς εἶναι προσήκει, εἴ ποτε τοῖς ὁμοίοις


line 17
503
χεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων καὶ διωκόντων (15)

ὑμᾶς. —Καὶ ἔθεντο κατ’ ἐμοῦ κακὰ ἀντὶ ἀγαθῶν,
καὶ μῖσος ἀντὶ τῆς ἀγαπήσεώς μου. Περὶ τούτων
οὐδὲν δεῖ λέγειν, τῆς ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις ἱστορίας
περιεχούσης τὸ πλῆθος τῶν εὐεργεσιῶν ὧν ἐνανθρω-

86. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Contra Julianum imperatorem 1 (orat.

4) {2022.018} (A.D. 4) Volume 35 P. 568 line 8
εὐνούστερος φανῆναι δίκαιος ἦν, καὶ εἴ τι κακίας

εἶχεν ἐμπύρευμα τοῦτ’ ἀνελεῖν, ἐκ τούτων εἰς
μεῖζον ἀνήφθη μῖσος, καὶ ὅπως ἂν ἀμύνηται τὸν
εὐεργέτην ἐσκόπει.
ΜΓʹ. Ταῦτα Πλάτωνες αὐτὸν, καὶ Χρύσιπποι, καὶ (12)


5) {2022.019} (A.D. 4) Volume 35 P. 668 line 16
καὶ ἐπίνοιαν), τέλος ἐπαφῆκε καὶ τὸ Ἰουδαίων φῦλον

ἡμῖν τὴν παλαιάν τε αὐτῶν κουφότητα, καὶ τὸ καθ’ (15)
ἡμῶν ἄνωθεν ὑποσμυχόμενον ἐν αὐτοῖς μῖσος συνερ-
γὸν λαβὼν τοῦ τεχνάσματος, ἐπιθειάζων τε δῆ-
θεν ἐκ τῶν παρ’ αὐτοῖς βίβλων καὶ ἀποῤῥήτων, ὡς

88. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. De pace 1 (orat. 6) {2022.020} (A.D.

ὅτι διειλόμεθα τὸν Χριστὸν, οἱ λίαν φιλόθεοι καὶ

φιλόχριστοι, καὶ ὑπὲρ τῆς ἀληθείας ἀλλήλων κατ-
εψευσάμεθα, καὶ διὰ τὴν ἀγάπην μῖσος ἐμελετήσαμεν, (10)
καὶ ὑπὲρ τοῦ ἀκρογωνιαίου διελύθημεν, καὶ ὑπὲρ τῆς
πέτρας ἐσείσθημεν· ὅτι πλέον ἢ καλῶς εἶχεν ὑπὲρ τῆς


μίζω φθόνον τήκοντα, τούτῳ προσαναπαύω λύπην,

δεσμὸν καρδίας, τούτῳ σωφρονίζω διάχυσιν ἡδονῆς,
τούτῳ μετρῶ μῖσος, ἀλλ’ οὐ φιλίαν· τὸ μὲν γὰρ
μετρεῖσθαι δεῖ, τῆς δὲ μηδένα γινώσκειν ὅρον. Οὗτος (45)
504
εὐποροῦντά με ποιεῖ μέτριον, καὶ πένητα μεγαλό-


4) Volume 35 P. 1136 line 30
ζουσι (τοῦτο γὰρ τὸ μοχθηρότατον, ἢ ἐλεεινότατον). (25)

Εʹ. Καὶ τὸ αἴτιον τί; Φιλαρχία τυχὸν, ἢ φιλοχρη- (29)
ματία, ἢ φθόνος, ἢ μῖσος, ἢ ὑπεροψία, ἤ τι τῶν (30)
ὅσα μηδὲ τοὺς ἀθέους ὁρῶμεν πάσχοντας· καὶ τὸ χά-
ριεν, ἡ τῶν ψήφων μετάθεσις. Ὅταν ἁλῶμεν,

91. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In sanctum baptisma (orat. 40)

{2022.048} (A.D. 4) Volume 36 P. 401 line 5
ρὸν ἐκεῖνον), ἐκ δὲ τοῦ πλήθους, ἡ τῶν σημείων ἐπί-

δειξις, καὶ τὰ θαύματα τῷ Εὐαγγελίῳ προσάγοντα.
Ἐκ δὲ τούτων, ὁ φθόνος· ἐκ δὲ τούτου, τὸ μῖσος· ἐκ (5)
δὲ τοῦ μίσους, τὸ τῆς ἐπιβουλῆς, καὶ τῆς προδοσίας·
ἐκ τούτου δὲ, ὁ σταυρὸς, καὶ ὅσοις σεσώσμεθα. Τὰ

92. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Carmina moralia {2022.060} (A.D. 4)

Column 818 line 15
Οἷον τίθησι τὸν κακῶς πεπληγότα.

Τῶν μὲν γὰρ ἄλλων αἱ νόσοι καὶ λάθριοι,
Ἔρως, φθόνος, λύπη τε καὶ μῖσος κακόν· (15)
(819) Τινῶν δὲ φαίνοντ’ οὐδ’ ὅλως, ἤ τι βραχὺ,
Ἀλλ’ ἔνδον εἰσὶν αἱ νόσοι κατάσχετοι.


Column 957 line 4
Συμψυχίαν δὲ τὴν ἀγάπην ὁρίζομαι,

Τὴν πρὸς Θεὸν δὲ, καὶ ὁδὸν θεώσεως.
Μῖσος δ’ ἀποστροφή τις, ἔχθρας ἐργάτις.
Ὑπόκρισις δὲ, λανθάνουσα πικρία. (5)
Τιμὴ δὲ τοῦ Πλάσαντος, ἄνθρωπον φιλεῖν·

505
94. Αθανάσιος θεολόγος. . Vita Antonii {2035.047} (A.D. 4) Volume

26 P. 896 line 26
οἵα ἂν γένοιτο νεωτέρων ἀπαιδεύτων καὶ λῃστῶν

κίνησις. Ἐξ ὧν εὐθὺς γίνεται δειλία ψυχῆς, (25)
τάραχος καὶ ἀταξία λογισμῶν, κατήφεια, μῖσος πρὸς
τοὺς ἀσκητὰς, ἀκηδία, λύπη, μνήμη τῶν οἰκείων,
καὶ φόβος θανάτου· καὶ λοιπὸν ἐπιθυμία κακῶν, ὀλι-

95. Αθανάσιος θεολόγος. . Epistula ad Afros episcopos {2035.049}

(A.D. 4) Volume 26 P. 1032 line 40
τοσούτων γενομένων συνόδων παρὰ τούτων διαγνῶναι

τις ἐθέλοι, εὕροι ἂν τὴν μὲν ἐν Νικαίᾳ ἔχουσαν τὸ
αἴτιον εὔλογον, τὰς δὲ ἄλλας διὰ μῖσος καὶ φιλονει- (40)
κίαν ἐκ βίας συγκροτηθείσας. Ἡ μὲν γὰρ διὸ
τὴν Ἀρειανὴν αἵρεσιν καὶ διὰ τὸ Πάσχα συνήχθη·

96. Αθανάσιος θεολόγος. . Expositiones in Psalmos {2035.061}

(A.D. 4) Volume 27 P. 460 line 19
Τοῦτο τὸ ἔργον τῶν ἐνδιαβαλλόντων καὶ τῶν

λαλούντων πονηρὰ τῆς ψυχῆς μου. Τούτους τρυ-
γήσουσι τοὺς καρποὺς οἱ τὸ πρὸς ἐμὲ μῖσος ἀναδεξά-
μενοι, καὶ ὁ τούτοις ὑπουργήσας προδότης. Ἐπειδὴ (20)
γὰρ ἀντίθεον αὐτὸν καὶ παράνομον ἐκάλουν, εἰκότως


{2035.071} (A.D. 4) Volume 28 P. 345 line 14
λύπαις οὔσης, σκυθρωπάζει·» καὶ, «Καρδία ὀρθὴ

ζητεῖ αἴσθησιν· στόμα δὲ ἀπαιδεύτων γνώσεται κα-
κά·» καὶ, «Μῖσος ἐγείρει νεῖκος· πάντας δὲ τοὺς
μὴ φιλονεικοῦντας καλύπτει φιλία·» καὶ, «Ὃς (15)
καταφρονεῖ πράγματος, καταφρονηθήσεται ὑπ’ αὐτοῦ·


{2035.071} (A.D. 4) Volume 28 P. 345 line 28
506
σύμβολα τῶν τῆς ψυχῆς κινημάτων προαπαγγέλλου-

σιν· ἵν’ ἕκαστος, γινώσκων τὰς ἀρχὰς τῶν κακῶν,
φυλάττηται, οἷά ἐστι τὰ προειρημένα· «Μῖσος ἐγεί-
ρει νεῖκος· πάντας δὲ τοὺς μὴ φιλονεικοῦντας καλύ-
πτει φιλία.» Ὁ γὰρ φίλερις ἀπὸ μίσους ἔχει τὴν (30)


{2035.071} (A.D. 4) Volume 28 P. 345 line 41
οὗτοι τὰ ἠθικὰ μᾶλλον ἀπαγγέλλουσι, τὴν ἀρχὴν τῆς

πράξεως ὅθεν συνίσταται, λέγοντες, ὅτι τῆς μὲν φι- (40)
λονεικίας προηγεῖται μῖσος· τοῦ δὲ μὴ φιλονεικεῖν
προηγεῖται ἀγάπη· καὶ τῆς μὲν ἀεργίας προηγεῖται
ἡδονὴ κακή· τοῦ δὲ ὀξυθύμου προηγεῖται ἀβουλία·
Μοιχεία
1.Ισοκράτης. Busiris (orat. 11) {0010.010} (5-4 B.C.) Sec. 38 line 7
τάτων, τοιούτους δὲ λόγους περὶ αὐτῶν τῶν θεῶν (5)

εἰρήκασιν οἵους οὐδεὶς ἂν περὶ τῶν ἐχθρῶν εἰπεῖν
τολμήσειεν· οὐ γὰρ μόνον κλοπὰς καὶ μοιχείας καὶ παρ’
ἀνθρώποις θητείας αὐτοῖς ὠνείδισαν, ἀλλὰ καὶ παίδων
βρώσεις καὶ πατέρων ἐκτομὰς καὶ μητέρων δεσμοὺς

κατὰ τὰς ἄλλας ὁμολογίας. Πῶς γὰρ ἄν;

Μοιχεῖαί γε μὴν καὶ γονέων ἀμέλειαι καὶ θεῶν ἀθερα-
πευσίαι παντὶ ἄλλῳ μᾶλλον ἢ τῷ τοιούτῳ προσήκουσι. (10)
Παντὶ μέντοι, ἔφη.

3. Λυσίας. De caede Eratosthenis {0540.001} (5-4 B.C.) Sec. 36 line

6
ταύτην τὴν αἰτίαν περὶ ἑαυτῶν λέγωσι καὶ ἐπὶ τούτῳ φά-
σκωσιν εἰς τὰς ἀλλοτρίας οἰκίας εἰσιέναι, οὐδεὶς αὐτῶν (5)
ἅψεται. πάντες γὰρ εἴσονται ὅτι τοὺς μὲν νόμους τῆς μοι-
507
χείας χαίρειν ἐᾶν δεῖ, τὴν δὲ ψῆφον τὴν ὑμετέραν δεδιέναι·

αὕτη γάρ ἐστι πάντων τῶν ἐν τῇ πόλει κυριωτάτη.
(37) Σκέψασθε δέ, ὦ ἄνδρες· κατηγοροῦσι γάρ μου ὡς

4. Αριστοτέλης. . Ἀθηναίων πολιτεία. (4 B.C.) Sec. 59 subsec. 4 line

1
τις δῶρα δοὺς ἀποφύγῃ τὴν ξενίαν, καὶ συκοφαντίας καὶ

δώρων καὶ ψευδεγγραφῆς καὶ ψευδοκλητείας καὶ βουλεύ-
(4) σεως καὶ ἀγραφίου καὶ μοιχείας. εἰσάγουσιν δὲ καὶ τὰς
δοκιμασίας ταῖς ἀρχαῖς ἁπάσαις, καὶ τοὺς ἀπεψηφισμέ-
νους ὑπὸ τῶν δημοτῶν, καὶ τὰς καταγνώσεις τὰς ἐκ τῆς

5. Αριστοτέλης. . Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P. 1107a line

11


6. Αριστοτέλης. . Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P. 1131a line

6
ἐγγύη χρῆσις παρακαταθήκη μίσθωσις (ἑκούσια δὲ λέγεται,


7. Αριστοτέλης. . Πολιτική. (4 B.C.) Bekker P. 1306a line 38
πέων Διαγόρας κατέλυσεν ἀδικηθεὶς περὶ γάμον), ἐκ

δὲ δικαστηρίου κρίσεως ἡ ἐν Ἡρακλείᾳ στάσις ἐγένετο καὶ ἡ> ἐν
Θήβαις, ἐπ’ αἰτίᾳ μοιχείας δικαίως μὲν στασιαστικῶς δὲ
ποιησαμένων τὴν κόλασιν τῶν μὲν ἐν Ἡρακλείᾳ κατ’ Εὐρυ-
(1306b) τίωνος, τῶν δ’ ἐν Θήβαις κατ’ Ἀρχίου (ἐφιλονείκησαν γὰρ

508
καὶ ἢ ὅλως ἀφιᾶσιν ἢ μικροῖς ζημιοῦσιν. λαθητικὰ δ’ εἰσὶν

οἵ τ’ ἐναντίοι τοῖς ἐγκλήμασιν, οἷον ἀσθενεῖς περὶ αἰκίας [καὶ]
ὁ πένης καὶ ὁ αἰσχρὸς περὶ μοιχείας, καὶ τὰ λίαν ἐν φανερῷ
καὶ ἐν ὀφθαλμοῖς· ἀφύλακτα γὰρ διὰ τὸ ὅλως μηδένα ἂν
οἴεσθαι. καὶ τὰ τηλικαῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα οἷα μηδ’ ἂν (25)

τι), ἢ ἐπεργάσασθαι μὲν ἀλλ’ οὐ δημοσίαν, ἢ διειλέχθαι (5)

μὲν τοῖς πολεμίοις ἀλλ’ οὐ προδοῦναι, διὰ ταῦτα δέοι ἂν
καὶ περὶ τούτων διωρίσθαι, τί κλοπή, τί ὕβρις, τί μοιχεία,
ὅπως ἐάν τε ὑπάρχειν ἐάν τε μὴ ὑπάρχειν βουλώμεθα
δεικνύναι ἔχωμεν ἐμφανίζειν τὸ δίκαιον. ἔστι δὲ πάντα

ἀπαιδευσία πλούτου ἐστὶ τὸ νεόπλουτον εἶναι), καὶ ἀδικήματα

ἀδικοῦσιν οὐ κακουργικά, ἀλλὰ τὰ μὲν ὑβριστικὰ τὰ δὲ ἀκρα-
τευτικά, οἷον εἰς αἰκίαν καὶ μοιχείαν.
Ὁμοίως δὲ καὶ περὶ δυνάμεως σχεδὸν τὰ πλεῖστα φανερά (20)
ἐστιν ἤθη. τὰ μὲν γὰρ τὰ αὐτὰ ἔχει δύναμις τῷ πλούτῳ

11.Απολλόδωρος. Bibliotheca (epitomae e codd. Vat. 950 +

τος τοῦ δαίμονος τὴν Θυέστου πλεονεξίαν, τὴν βασι-

λείαν Ἀτρεὺς παρέλαβε καὶ Θυέστην ἐφυγάδευσεν.
(13) αἰσθόμενος δὲ τῆς μοιχείας ὕστερον κήρυκα πέμψας
ἐπὶ διαλλαγὰς αὐτὸν ἐκάλει· καὶ ψευσάμενος εἶναι φίλος,
παραγενομένου τοὺς παῖδας, οὓς εἶχεν ἐκ νηίδος νύμ-

12. Αρποκρατίων. Λεξικόν. in decem oratores Atticos {1389.001}

(A.D. 1/2?) eta lemma 1 line 8
πολέμαρχον τοῦ ἀποστασίου τε καὶ ἀπροστασίου, πρὸς δὲ τοὺς θεσμο-

θέτας αἱ τῆς ξενίας τε καὶ δωροξενίας καὶ συκοφαντίας καὶ δώρων
καὶ
ψευδεγγραφῆς καὶ ὕβρεως καὶ μοιχείας καὶ βουλεύσεως καὶ
509
ἄλλων.
(2) Ἡγεμὼν συμμορίας: Δημοσθένης ἐν τῷ ὑπὲρ Κτησιφῶντος.
ἡγεμὼν ἐκαλεῖτο συμμορίας ὁ προέχων τῷ πλούτῳ καὶ διὰ τοῦτο
τῶν


(A.D. 1/2?) pi lemma 31 line 11
“ξενίας καὶ δωροξενίας, ἄν τις δῶρα δοὺς ἀποφύγῃ τὴν ξενίαν, καὶ
“ψευδεγγραφῆς καὶ ψευδοκλητείας καὶ βουλεύσεως καὶ ἀγραφίου
καὶ (10)
“μοιχείας.” Δημήτριος δὲ ὁ Φαληρεὺς ἐν τοῖς περὶ νομοθεσίας
τοὺς
διαιτητάς φησι λαμβάνειν τὰς δραχμὰς μίαν μὲν ἀπὸ τῆς λήξεως,
ἣν παράστασιν ἐκάλουν, ἑτέραν δὲ καθ’ ὑπωμοσίαν ἑκάστην.

κατὰ τὸν Ἀνακρέοντα ἐκεῖνον δοῦναι δίκην τῷ ἔρωτι

αὐτοὺς ἑκόντας γλώττης ἀδίκου; τὸ φάναι, ὅτι ὁ ἔρως
ἐπὶ μοιχείαν ἀνάπτει, ὥσπερ τὸν Ἀλέξανδρον, ἢ ἐπὶ
παρανομίαν, ὡς τὸν Ξέρξην, ἢ ἐπὶ ὕβριν, ὡς Κριτό- (5)
βουλον, καὶ ἀνατιθέναι θεῷ πρᾶγμα ἄθεον, πῶς οὐ

15. JUSTINUS MARTYR Apol. Apologia secunda {0645.002} (A.D.

2) Ch. 5 sec. 4 line 6
δαχῆς θυμάτων καὶ θυμιαμάτων καὶ σπονδῶν, ὧν ἐνδεεῖς γε-

γόνασι μετὰ τὸ πάθεσιν ἐπιθυμιῶν δουλωθῆναι· καὶ εἰς
ἀνθρώ- (5)
πους φόνους, πολέμους, μοιχείας, ἀκολασίας καὶ πᾶσαν κακίαν
ἔσπειραν. (5) ὅθεν καὶ ποιηταὶ καὶ μυθολόγοι, ἀγνοοῦντες
τοὺς ἀγγέλους καὶ τοὺς ἐξ αὐτῶν γεννηθέντας δαίμονας ταῦτα

τῇ μὲν χρόᾳ φαιὸς καὶ μᾶλλον λευκός, τῇ δὲ γεύσει γλυκύς.

Ὁ> δὲ τοῦ Ἄρεος σημαίνει βίας, πολέμους, ἁρπαγάς, κραυ- (35)
γάς, ὕβρεις, μοιχείας, ἀφαιρέσεις ὑπαρχόντων, ἐκπτώσεις, φυγα-
δείας, γονέων ἀπαλλοτριώσεις, αἰχμαλωσίας, φθορὰς γυναικῶν,
510
(3) ἐμβρυοτομίας, συνηθείας, γάμους, ἀγαθῶν ἀφαιρέσεις,

ψεύσματα,

Ἀφροδίτης ἐπίψογοι, ἁμαρτωλοὶ περὶ γάμους, περιπίπτουσαι διὰ

ταῦτα, περὶ δὲ τὰ θεατρικὰ εὐτυχεῖς· περὶ δὲ πάθη αἴσχιστοι,
μάλιστα δὲ Κρόνου συμμαρτυροῦντος· Ἑρμοῦ δὲ μοιχείας, Διὸς
δὲ πλήθη ἁμαρτιῶν ὡς συγχωρουμένων, ἔτι δὲ κατακρίσεις·
Ἡλίου (5)
δὲ λαθρίδιοι πράξεις, Σελήνης ἐναντιώματα ἀντιπολιτεῖαι· ἐὰν δὲ

δικοι καθίστανται διά τινας ἀντιζηλίας καὶ προδοσίας, ὧν χάριν

καταιτιασμοὺς μὲν ποιοῦνται καὶ ἔχθρας πρός τε ἀρρενικὰ καὶ
θηλυκὰ πρόσωπα ὑπομένουσι καὶ ψόγοις ἐπαίσχροις ἢ
μοιχείαις (25)
περιτρέπονται καὶ περιβοησίας καὶ δειγματισμοὺς ἀναδέχονται·
τινὲς μὲν οὖν ἀθεμίτοις μίξεσι καὶ ἀδιαφόροις ἀνεπιστρεπτοῦσι,

έστι κακοδαιμονούσῃ Ἀφροδίτῃ καὶ ἀκαταμαρτυρήτῳ ὑπὸ Διὸς

φθοροποιὸς αὐτῇ ἐπιμαρτυρῇ οἷον Ἄρης, κατάμοιχοι γίνονται ἢ
ἔνοχοι μοιχείας, ἀνέραστοι ῥυπαροὶ καὶ διὰ ταῦτα εἰς
περιστάσεις (10)
ἀγόμενοι. πάντοτε δὲ τῇ Ἀφροδίτῃ συμπαρόντες ἢ διαμετροῦν-
τες αὐτὴν χωρισμοὺς συμβίων ἢ θανάτους ποιήσουσιν ἢ καὶ συμ-

κακώσωσι.
Σελήνη δεδυκυῖα ὑπὸ τὰς αὐγὰς οὐκ ἀγαθὴ εἰς γάμον. Ἄρης (15)
μετὰ Ἑρμοῦ κείμενος μοιχείας καὶ πορνείας καὶ λαγνείας ποιεῖ·
κἂν τροπικὸν ἢ δίσωμον τὸ ζῴδιον, ἔτι μᾶλλον ποιεῖ· πυκνότερον
γὰρ ἁμαρτάνουσιν, ὀφθαλμοβόλοι γὰρ γίνονται καὶ οὐκ ἐπιτευ-


511
ἢ τὰς γυναῖκας τοῖς ἀνδράσιν.

Ἐὰν δὲ καὶ δεδυκότες ὦσιν ὑπὸ τὰς αὐγὰς Ἄρης καὶ Ἀφρο- (25)
δίτη, λαθριμαῖοι μοιχεῖαι γενήσονται καὶ κρυπτὰ ἁμαρτήματα·
ἐὰν δὲ καὶ ἀνατολικοὶ τύχωσιν ἢ ἐπίκεντροι, φανερώτερον· ἐὰν δὲ
καὶ Ἑρμῆς ἀνατολικὸς συμπαρῇ αὐτοῖς, μᾶλλον ἔσται μοιχεία ἐπι-

δίτη, λαθριμαῖοι μοιχεῖαι γενήσονται καὶ κρυπτὰ ἁμαρτήματα·

ἐὰν δὲ καὶ ἀνατολικοὶ τύχωσιν ἢ ἐπίκεντροι, φανερώτερον· ἐὰν δὲ
καὶ Ἑρμῆς ἀνατολικὸς συμπαρῇ αὐτοῖς, μᾶλλον ἔσται μοιχεία ἐπι-
κίνδυνος καὶ διαβολή. καὶ ἐὰν μὲν Ζεὺς ἐπιμαρτυρῇ, ῥύεται· εἰ
δὲ μή, συσχεθήσεται ἢ συναιρεθήσεται, ἐὰν τοῦτον ἔχῃ τὸν τρό-
(30)

μονοῦντα καὶ παρ’ αἵρεσιν χρηματίζωσιν ἢ ἐν τῷ δύνοντι ζῳδίῳ

τύχωσιν ἢ καὶ συναιρετιστοῦ οἴκῳ, χεῖρον ἔσονται φθοραὶ καὶ
μοιχεῖαι ἐπικίνδυνοι, ἔσονται δὲ καὶ φθονικαὶ κατακρίσεις·
ὁμοίως (35)
δὲ καὶ διαμετροῦντες ἀλλήλους ποιοῦσι τὰ προγεγραμμένα, ἐπι-
(118) τατικώτερον δὲ εἰς χωρισμοὺς καὶ ἀηδίας καὶ ζηλοτυπίας καὶ
ὀρ-

προγεγραμμένα ἐπιτελεῖ λεληθότως καὶ ἐπὶ μείζονα προβιβάζονται

ὕπαρξιν, μάλιστα ἐὰν ἀνατολικὸς ᾖ ἢ ἐπίκεντρος.
Ὅταν Ἄρης Ἀφροδίτῃ ἐπιμαρτυρῇ συμφώνως αὐτῇ, ἐκ μοι-
(10)
χείας συνέρχονται. ὅταν Ἀφροδίτῃ ἀνατολικῇ Ἑρμῆς ἐπιμαρτυρῇ
Κρόνου μὴ κοινωνήσαντος μηδὲ τῷ οἰκοδεσπότῃ, παρθένοις καὶ
νεωτέραις ζεύγνυνται· κἂν Ἄρης ἐπιβλέπῃ, μᾶλλον· κἂν Ζεύς,

σεως ἀπὸ Διὸς ἐπὶ Ἀφροδίτην, νυκτερινῆς δὲ τὸ ἀνάπαλιν, καὶ

τὰ ἴσα ἀπὸ τοῦ ὡροσκόπου. ὁ οὖν διάμετρος τόπος τοῦ κλήρου
μοιχείας δηλωτικὸς ἔσται. ἐὰν ὁ κύριος τοῦ γαμικοῦ κλήρου ἐπὶ
512
τοῦ διαμέτρου εὑρεθῇ καὶ ὁ τοῦ τῆς μοιχείας κλήρου ἐν τῷ γα-

μικῷ, προσμοιχεύσουσι καὶ ὕστερον συναλλάσσουσι καὶ συναλλά-
(35)

τὰ ἴσα ἀπὸ τοῦ ὡροσκόπου. ὁ οὖν διάμετρος τόπος τοῦ κλήρου

μοιχείας δηλωτικὸς ἔσται. ἐὰν ὁ κύριος τοῦ γαμικοῦ κλήρου ἐπὶ
(35)
(119) ξαντες χωρίζονται καὶ πάλιν κατὰ μοιχείαν συνελεύσονται.
ἐὰν ὁ


(35)
(119) ξαντες χωρίζονται καὶ πάλιν κατὰ μοιχείαν συνελεύσονται.
ἐὰν ὁ
κύριος τοῦ γαμικοῦ κλήρου ἔχῃ ἑῷαν ἀνατολήν, ἀπὸ πρώτης ἡλι-
κίας μίγνυνται γάμοις. ἐὰν δ’ ἑσπερίαν, ὀψιγαμοῦσιν· ἐὰν δὲ

γορηθεὶς ἁλώσεται. ἐὰν Ἀφροδίτη τοῦ γαμοστόλου ᾖ κυρία, ὁ δὲ

τοῦ Ἄρεως τοῦ κλήρου τῆς τύχης, ἀπὸ συνηθείας ὁ γάμος. ἐὰν
δὲ καὶ Κρόνος καὶ Ἑρμῆς μαρτυρήσῃ Διὸς ἀπόντος, μοιχείας
κρι- (5)
θήσεται. καὶ τὰ λοιπὰ δὲ σχήματα, ὅσα καὶ ἐπὶ τῶν ἀνδρῶν εἴ-
ρηται, δεῖ καὶ ἐπὶ τῶν γυναικῶν φυλάσσειν· εἰ γὰρ καὶ ποικίλως

Ἄρης Ἀφροδίτῃ ἔχθρας καὶ χωρισμοὺς θηλυκῶν προσώπων

καὶ ἀκαταστασίας οἰκείων καὶ μητρὸς θάνατον τοῖς ἔχουσιν
εἴτ’ (5)
οὖν θηλυκῶν, συνηθείας τε καὶ μοιχείας ἀπαραμόνους τε φιλίας
δειγματισμούς τε. ἐὰν δὲ καὶ συμπάθειάν τινα ἔχωσι, ψύξεις
513
ὑπομενοῦσι καὶ περὶ τὰς πράξεις ἀστάτως ἐνεχθήσονται, αἱ δὲ

ἡδονὰς καὶ ὠφελείας. ἐὰν δὲ μετὰ> Κρόνου ἢ Ἄρεως εὑρεθῇ ἢ

ὑπὸ τούτων θεωρηθῇ ἢ καὶ ἐν ἀχρηματίστοις ζῳδίοις τύχῃ, ψόγους
καὶ δειγματισμοὺς καὶ μοιχείας ἐπάγει ζημίας τε καὶ ἀθετήσεις
(25)
καὶ δόλους γυναικῶν κρίσεις τε καὶ ἀκαταστασίας· ὁμοίως δὲ καὶ
ταῖς γυναιξὶν ἐξ ἀνδρῶν.

σμοὺς αἱμαγμοὺς φθορὰς θηλυκῶν ἢ μητρὸς θάνατον· οἱ δὲ καὶ

δίκας λέγουσι διὰ γυναῖκας ἀντιζηλίας καὶ ἔχθρας ὑπομένοντες
καὶ δειγματισμοὺς ψόγους τε ἢ μοιχείας· ἀδικοῦνται δὲ ἢ προδί-
δονται καὶ παρὰ προαίρεσιν πράσσοντες ἢ ὑποκρινόμενοι
φέρουσι (35)
τὴν κόλασιν. ἔσθ’ ὅτε μὲν οὖν καὶ εὐκταῖον τὸν χωρισμὸν τῆς

32. Χαρίτων. De Chaerea et Callirhoe {0554.001} (A.D. 2?) Book 3

ch. 9 sec. 7 line 3
(7) σθαι. διοργισθεὶς οὖν μάστιγας ᾔτει καὶ τροχὸν ἐπὶ Φωκᾶν, καὶ
οὐ μόνον ἐκεῖνον ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐν τοῖς ἀγροῖς ἅπαντας συνεκάλει
μοιχείαν πεπεισμένος ζητεῖν. αἰσθόμενος δὲ Φωκᾶς οἷ καθέστηκε
δεινοῦ καὶ λέγων καὶ σιωπῶν “σοὶ” φησί, “δέσποτα, ἐρῶ μόνῳ
(8) τὴν ἀλήθειαν.” ὁ δὲ Διονύσιος πάντας ἀποπέμψας “ἰδοὺ” φησὶ


ch. 2 sec. 3 line 8
καὶ ἀποδοῦναί σοι θελήσας Καλλιρόην ἐγκαλοῦμαι· τὴν γὰρ σὴν

ἐπιστολήν, ἣν ἔγραψας πρὸς τὴν γυναῖκα, Διονύσιος ἐμέ φησι
γεγραφέναι καὶ μοιχείας ἀπόδειξιν ἔχειν ὑπολαμβάνει· πέπεισται
γὰρ σὲ τεθνάναι, καὶ πεπείσθω μέχρι τῆς δίκης, ἵνα αἰφνίδιον
(4) ὀφθῇς. ταύτην ἀπαιτῶ σε τῆς εὐεργεσίας τὴν ἀνταμοιβήν· ἀπό-

514

ch. 5 sec. 3 line 1
μαι, πέπραμαι, δεδούλευκα· ἰδού, Τύχη, καὶ κρίνομαι. οὐκ ἤρκει

σοι διαβαλεῖν ἀδίκως με πρὸς Χαιρέαν, ἀλλ’ ἔδωκάς μοι παρὰ
(3) Διονυσίῳ μοιχείας ὑπόθεσιν. τότε μου τὴν διαβολὴν
ἐπόμπευσας
τάφῳ, νῦν δὲ βασιλικῷ δικαστηρίῳ. διήγημα καὶ τῆς Ἀσίας καὶ
τῆς Εὐρώπης γέγονα. ποίοις ὀφθαλμοῖς ὄψομαι τὸν δικαστήν;


ch. 7 sec. 3 line 5
συνῄδειν ἐμαυτῷ πονηρόν, ἐδυνάμην καὶ παραγράψασθαι τὴν δίκην·

Διονύσιος γὰρ οὐχ ὑπὲρ γυναικὸς ἐγκαλεῖ κατὰ νόμους αὐτῷ γαμη-
θείσης, ἀλλὰ πωλουμένην ἠγόρασεν αὐτήν· ὁ δὲ τῆς μοιχείας
νόμος (5)
(4) οὐκ ἔστιν ἐπὶ δούλων. ἀναγνώτω σοι πρῶτον τὸ γραμμάτιον
τῆς
ἀπελευθερώσεως, εἶτα τότε γάμον εἰπάτω. γυναῖκα τολμᾷς ὀνομά-


ch. 7 sec. 5 line 4
σήμερον ἡ Συρακοσία δοξάτω. μάθε, δέσποτα, ὅτι οὔτε Διονύσιον

ὡς ἄνδρα οὔτε ὡς κύριον ἠδίκηκα. πρῶτον μὲν γὰρ οὐ γενομένην,
ἀλλ’ ὡς μέλλουσαν μοιχείαν ἐγκαλεῖ, καὶ πρᾶξιν οὐκ ἔχων εἰπεῖν
(6) ἀναγινώσκει γραμμάτια κενά. τὰς δὲ τιμωρίας οἱ νόμοι τῶν
ἔργων
λαμβάνουσι. προφέρεις ἐπιστολήν. ἐδυνάμην εἰπεῖν ‘οὐ γέγραφα·


ch. 7 sec. 6 line 3
(6) ἀναγινώσκει γραμμάτια κενά. τὰς δὲ τιμωρίας οἱ νόμοι τῶν ἔργων

λαμβάνουσι. προφέρεις ἐπιστολήν. ἐδυνάμην εἰπεῖν ‘οὐ γέγραφα·
χεῖρα ἐμὴν οὐκ ἔχεις· Καλλιρόην Χαιρέας ζητεῖ· κρῖνε τοίνυν μοι-
χείας ἐκεῖνον.’ ‘ναὶ’ φησίν. ‘ἀλλὰ Χαιρέας μὲν τέθνηκε, σὺ δὲ
(7) ὀνόματι τοῦ νεκροῦ τὴν γυναῖκά μου διέφθειρας.’ προκαλῇ με,
Διονύσιε, πρόκλησιν οὐδαμῶς σοι> συμφέρουσαν. μαρτύρομαι·

515

ch. 4 sec. 7 line 5
σποτα, τῶν γεγονότων· Καλλιρόη γὰρ ἄνδρα οὐκ ἔχει, μένει δὲ ἡ

κρίσις, τίνι ὀφείλει γαμηθῆναι. μέμνησο οὖν ὅτι χήρας ἐρᾷς· ὡς
μήτε τοὺς νόμους αἰδοῦ, κεῖνται γὰρ ἐπὶ τοῖς γάμοις, μήτε
μοιχείαν, (5)
δεῖ γὰρ πρῶτον εἶναι ἄνδρα τὸν ἀδικούμενον, εἶτα τὸν ἀδικοῦντα
(8) μοιχόν.” ἤρεσεν ὁ λόγος τῷ βασιλεῖ, πρὸς ἡδονὴν γὰρ ἦν, καὶ


ch. 8 sec. 5 line 3
(5) αὐτήν. ἀμελείᾳ δὲ τοῦ διακονουμένου τὴν ἐπιστολὴν ἔλαβεν αὐτὸς
Διονύσιος. ἐμὲ δὲ ζῆν οὐκ ἐπίστευεν, ἐπίστευσε δὲ Μιθριδάτην

ἐπιβου-
λεύειν αὐτοῦ τῇ γυναικί, καὶ εὐθὺς αὐτῷ μοιχείαν ἐγκαλῶν
ἐπέστειλε
βασιλεῖ· βασιλεὺς δὲ ἀνεδέξατο τὴν δίκην καὶ πάντας ἐκάλεσε
πρὸς
(6) αὑτόν. οὕτως ἀνέβημεν εἰς Βαβυλῶνα. καὶ Καλλιρόην μὲν
Διονύσιος


Πίνδαρος. καὶ κύνες δὲ γυναιξὶν ἐπιτολμᾶν ἐλέχθη-

σαν, καὶ μέντοι καὶ κριθῆναι λέγεται γυνὴ ἐν τῇ (10)
Ῥώμῃ μοιχείας ὑπὸ τοῦ γήμαντος, καὶ ὁ μοιχὸς ἐν τῇ
δίκῃ κύων εἶναι ἐλέγετο. ἤκουσα δὲ κυνοκεφάλους
καὶ παρθένοις ἐπιμανῆναι καὶ μέντοι καὶ βιάσασθαι


subsec. 4 line 7
νυμφίος τοσούτων γενόμενος παρθένων. Οὔκουν ἀπεικότως (5)

οἱ ποιηταὶ «σχέτλιον» τοῦτον «καὶ αἰσυλοεργὸν» ἀπο-
καλοῦσιν. Μακρὸν δ’ ἂν εἴη μοιχείας αὐτοῦ παντοδαπὰς καὶ
(5) παίδων διηγεῖσθαι φθοράς. Οὐδὲ γὰρ οὐδὲ παίδων ἀπέσχοντο
516
οἱ παρ’ ὑμῖν θεοί, ὃ μέν τις Ὕλα, ὃ δὲ Ὑακίνθου, ὃ δὲ


subsec. 8 line 2
φησὶν Ὅμηρος, αἰδούμεναι αἱ θεαὶ διὰ σεμνότητα Ἀφρο-

(8) δίτην ἰδεῖν μεμοιχευμένην. Αἳ δὲ ἀκολασταίνουσιν ἐμπαθέσ-
τερον ἐν τῇ μοιχείᾳ δεδεμέναι, Ἠὼς ἐπὶ Τιθωνῷ, Σελήνη
δ’ ἐπὶ> Ἐνδυμίωνι, Νηρηῒς ἐπὶ Αἰακῷ καὶ ἐπὶ Πηλεῖ
Θέτις, ἐπὶ δὲ Ἰασίωνι Δημήτηρ καὶ ἐπὶ Ἀδώνιδι Φερέ-


subsec. 3 line 5
καταγράψαντες, τοὺς κατηναγκασμένους δούλους ταῖς ἐπαοι-

δαῖς πεποιηκότες. Γάμοι τε οὖν ἔτι καὶ παιδοποιίαι καὶ
λοχεῖαι θεῶν μνημονευόμεναι καὶ μοιχεῖαι ᾀδόμεναι καὶ (5)
εὐωχίαι κωμῳδούμεναι καὶ γέλωτες παρὰ πότον εἰσαγόμενοι
προτρέπουσι δή με ἀνακραγεῖν, κἂν σιωπῆσαι θέλω· οἴμοι


subsec. 2 line 1
λάθρῃ· πολλὰ δ’ ἔδωκε, λέχος δ’ ᾔσχυνε καὶ εὐνὴν (5)

Ἡφαίστοιο ἄνακτος.
(2) Κατάπαυσον, Ὅμηρε, τὴν ᾠδήν· οὐκ ἔστι καλή, μοιχείαν
διδάσκει· πορνεύειν δὲ ἡμεῖς καὶ τὰ ὦτα παρῃτήμεθα·
ἡμεῖς γάρ, ἡμεῖς ἐσμεν οἱ τὴν εἰκόνα τοῦ θεοῦ περιφέροντες

45. Ωριγένης. Fragmenta in evangelium Joannis (in catenis)

{2042.006} (A.D. 2-3) Fragment 31 line 9
φοί, υἱοὶ τοῦ Ἰωσὴφ ὄντες ἐκ προτεθνηκυίας γυναικός· καὶ ἐπεὶ

καθ’ ὁμολογίαν γυνὴ αὐτοῦ ἡ Μαριὰμ ἐχρημάτισεν. ⟦τοῦτο γὰρ ὁ
Μωϋσέως διδάσκει νόμος, μοιχείας τιμωρίαν ἐπάγων κατὰ τοῦ
ἐπι-
βαίνοντος μνηστευθείσῃ παρθένῳ· ἐπιφέρεται γὰρ τὸ Ἀνθ’
ὧν (10)
ἐταπείνωσε τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον, ἀποθανεῖται· εἰ τοίνυν ὁ

517

{2042.075} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 181 line 17
τὸ εἶδος ἔχουσα πορνικὸν, ἢ ποιεῖ τὰς νέων ἐξίπτασθαι (15)

καρδίας.
Οἱ μὲν ἐν ταῖς πλατείαις ῥεμβόμενοι, μοιχείας
καὶ πορνείας καὶ κλοπῆς λαμβάνουσι λογισμούς· οἱ
δὲ ἔξω τούτων ῥεμβόμενοι, τὰς παρὰ φύσιν ἡδονὰς


509
τοῦτον ἢ θνητὴν εἶναι λέγειν τὴν ψυχὴν ἐξ ἀλληλογονίας

γινομένην, ἢ μὴ κατὰ διαδοχὴν ἐξ ἀλλήλων γεννᾶσθαι τὰς
ψυχάς. τὸ γὰρ ἐπὶ τῶν ἐκ μοιχείας γεννωμένων τῷ τῆς
προνοίας λόγῳ καταλείπομεν, ἀγνώστῳ παρ’ ἡμῖν ὄντι. εἰ (510)
δέ τι δεῖ καὶ τῆς προνοίας καταστοχάσασθαι, πάντως


274
σῶμα ὀργάνου· ὕλη δέ ἐστιν περὶ ἃ ἡ πρᾶξις, τὸ δὲ ἀπο-

τέλεσμα ἡ πρᾶξις αὐτή. οἷον ὡς ὕλη μὲν ὑπόκειται ἡ
γυνή, περὶ ταύτην γὰρ ἡ πρᾶξις· ἡ δὲ πρᾶξις μοιχεία ἢ
πορνεία ἢ γάμος. διαιροῦνται δὲ αἱ ψυχικαὶ δυνάμεις εἴς (275)
τε τὸ φανταστικὸν καὶ διανοητικὸν καὶ μνημονευτικόν.


4) Sec. 40 line 36
ἢ τὸ κατὰ πλεονεξίαν πάθος καὶ ἡ ἀκόλαστος καὶ ἀσχήμων

διάνοια καὶ τῦφος καὶ φθόνος καὶ ὑπερηφανία, ἀλλὰ καὶ (35)
τὰ ἐξ ἀδικίας κέρδη παραμένῃ αὐτῷ καὶ ἡ ἐκ μοιχείας
αὐτῷ κτηθεῖσα γυνὴ ταῖς ἡδοναῖς αὐτοῦ καὶ μετὰ τοῦτο
ὑπηρετῆται. ἐὰν ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα ὁμοίως πρότερόν τε


(A.D. 4) Volume 44 P. 1276 line 15
518
θεῖσαν ἀπειλὴν τοῦ Θεοῦ ἱλεώσατο. Πάλιν μεταβαίνει

τῇ θεραπείᾳ πρὸς τὰ διὰ τῆς ἡδονῆς πλημμελούμενα,
καὶ τῆς μοιχείας τὴν ἄτοπον ἐπιθυμίαν ἐξαιρεῖ τῆς (15)
καρδίας διὰ τοῦ παραγγέλματος. Οὕτω καὶ τὰ καθ’
ἕκαστον πάντα εὑρήσεις, ἐν τοῖς ἐφεξῆς διορθοῦντα

51. Γρηγόριος Νύσσης. De iis qui baptismum differunt {2017.060}

(A.D. 4) Volume 46 P. 425 line 46
σιν αὑτοῖς ἐνδιαίτημα· οὕτως οἱ ταῖς ἀκαθαρσίαις

συζῶντες συνάπτουσιν ἐπαλλήλους τὰς ἀνομίας. Ἢ (45)
γὰρ τῇ πορνείᾳ μολύνονται, ἢ τὴν δυσώνυμον μοι-
χείαν τεχνάζουσιν, ἢ τὴν μέθην ἀσκοῦσι τὸ τῶν πο-
νηρῶν ἐπιθυμιῶν ὑπέκκαυμα, ἢ τὰς ἀδελφὰς τούτων
καὶ συγγενεῖς ἁμαρτίας ἐπιτηδεύουσι. Φοβοῦνται δὲ


(A.D. 4) Volume 46 P. 905 line 27
τάχα τούτῳ, καὶ πλέον τῆς ἱστορίας καυχήσασθαι· οὐ (25)

γὰρ ἴσον ἐστὶν εἰς ἀποτροπὴν τοῦ μιάσματος, τό τε
τῆς μοιχείας ἄγος, καὶ τὸ δοκοῦν ἐν ἐλάττονι πλημ-
μελήματι τὸν μῶμον ἔχειν. Ὁ τοίνυν ἐν ᾧ κίνδυνός
τις ἐκ τῶν νόμων οὐκ ἦν φοβερωτέραν μᾶλλον τῆς

53. Γρηγόριος Νύσσης. Epistula canonica ad Letoium {2017.076}

(A.D. 4) Volume 45 P. 228 line 18
Τῶν δὲ δι’ ἐπιθυμίαν τε καὶ ἡδονὴν γινομένων

ἁμαρτημάτων τοιαύτη ἐστὶν ἡ διαίρεσις· τὸ μὲν γὰρ
καλεῖται μοιχεία, τὸ δὲ πορνεία. Τισὶ μὲν οὖν τῶν
ἀκριβεστέρων ἤρεσε καὶ τὸ κατὰ πορνείαν πλημμέ-
λημα, μοιχείαν εἶναι νομίζειν, διότι μία ἐστὶν ἡ νό- (20)


(A.D. 4) Volume 45 P. 228 line 20
καλεῖται μοιχεία, τὸ δὲ πορνεία. Τισὶ μὲν οὖν τῶν

ἀκριβεστέρων ἤρεσε καὶ τὸ κατὰ πορνείαν πλημμέ-
λημα, μοιχείαν εἶναι νομίζειν, διότι μία ἐστὶν ἡ νό- (20)
519
μιμος συζυγία, καὶ γυναικὶ πρὸς ἄνδρα, καὶ ἀνδρὶ

πρὸς γυναῖκα. Πᾶν οὖν τὸ μὴ νόμιμον παράνομον


(A.D. 4) Volume 45 P. 228 line 32
γενήσεται· ἀλλότριον δὲ ἑκάστῳ πᾶν τὸ μὴ ἴδιον, (30)

κἂν μὴ ὁμολογούμενον ἔχει τὸν κυριεύοντα. Οὔκουν
πόῤῥω τοῦ κατὰ τὴν μοιχείαν πλημμελήματος, καὶ
ἡ πορνεία τοῖς τὸν ἀκριβέστερον ἐξετάζουσι λόγον
ἐδείχθη, λεγούσης καὶ τῆς θείας Γραφῆς· ὅτι Μὴ

61.Ευσέβιος. Quaestiones evangelicae ad Stephanum {2018.028}

(A.D. 4) Volume 22 P. 889 line 49
κατὰ τὸν θεῖον Ἀπόστολον, καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα

μίαν, κατὰ τὸν Μωϋσέως νόμον, ἥ τε μεμνηστευμένη
ἀνδρὶ διαμαρτοῦσα μοιχείας κατὰ τὸ αὐτὸ τιμωρίαν
ὑπομένει, ὡς ἤδη τοῦ μνηστῆρος σῶμα γενομένη καὶ (50)
κεφαλὴν ἐπιγραψαμένη τὸν ἄνδρα, πῶς οὐχὶ τῆς κε-


line 1
νομίας αἰτιάσαιτό τις, ἀλλὰ καὶ πάλαι τοιαῦτα πρά-

ξαντας αὐτοὺς ἔγνωμεν καὶ μὴ ἀπωσθέντας εἰς τέλος·
(861) μυρίους γὰρ ἀθεμίτους πράξεις μοιχείας τε καὶ εἰδω-
λολατρείας, προφητῶν τε ἀναιρέσεις καταλέγουσιν
αὐτῶν οἱ προφητικοὶ λόγοι· ἀλλ’ οὐ πώποτε ἐγκατε-


line 43

520


line 38
θρωπίνης κατασκευῆς· ἁμαρτωλοὶ δὲ γῆς, περὶ ὧν

φησιν ὁ Σωτὴρ, ὅτι Ἔσωθεν ἐκ τῆς καρδίας ἐξέρ-
χονται λογισμοὶ πονηροὶ, φόνοι, μοιχεῖαι, πορ-
νεῖαι, κλοπαὶ, ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι.
Ταῦτά ἐστι τὰ κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον. Τούτους (40)


line 50
πονηρίας κινήματα τῆς ψυχῆς ἐκτμηθείη, ἀνάγκη εἰς

ἔργον προχωρῆσαι τὰς ἐνθυμήσεις· οἷον γῆς ἁμαρτω-
λός ἐστιν ὁ τὴν μοιχείαν ὑποβάλλων λογισμὸς, ὅστις (50)
ἐνεργεῖ τὸ ἐμβλέψαι γυναικὶ πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐ-
τῆς· οὗτος ἐὰν μὴ ἀποκτανθῇ ἐκ τῆς ψυχῆς, οἱονεὶ ξί-


line 56
καὶ τοῦτο γένηται ἐν πρωΐᾳ, τουτέστι κατὰ τὴν εἰς τὸ

φανερὸν ἀποκάλυψιν (πᾶν γὰρ τὸ φανερούμενον φῶς (55)
ἐστι), μετὰ τὴν ἐν καρδίᾳ μοιχείαν, καὶ ἐπὶ τὴν μείζονα
ταύτης ἁμαρτίαν προάξει τὸν ἄνθρωπον, πρὸς τὴν διὰ
(1249) τοῦ σώματος ἐνέργειαν αὐτὸν ἐκκαλούμενος. Τοῦτο


5) {2022.019} (A.D. 4) Volume 35 P. 705 line 8
καὶ θεὸς κατῃθαλωμένος, εἰ καὶ κλυτοτέχνης, καὶ

Θερσίτης Ὀλύμπιος· πάλιν δεσμώτης Ἄρης διὰ
μοιχείαν μετὰ τοῦ δείμου, καὶ τοῦ φόβου, καὶ τῶν
κυδοιμῶν, καὶ τραυματίας διὰ θρασύτητα· πάλιν
Ἀφροδίτη πόρνη γενομένη τε αἰσχρῶς, καὶ γάμων (10)

521

4) Volume 35 P. 1133 line 31
μὲν εἰρηνεύειν, οὓς κακία συνέδησε, καὶ τοὺς τυ-

ραννίδι συντεταγμένους, ἢ κλοπῆς κοινωνοὺς, ἢ στά- (30)
σεως συνωμότας, ἢ μοιχείας συλλήπτορας, ἔτι δὲ
χορῶν συστήματα, καὶ στρατῶν τάγματα, καὶ νηῶν
πληρώματα· ἐῶ γὰρ λέγειν κλήρους ἐξ ἴσου

70. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In dictum evangelii: Cum

consummasset Jesus hos sermones (orat. 37) {2022.045} (A.D. 4)
νῶσιν. (30)
ΙΘʹ. Οὐ γὰρ ἡ περὶ σῶμα μόνον ἁμαρτία, (33)
πορνεία καὶ μοιχεία λέγεται, ἀλλὰ καὶ ὁτιοῦν ἥμαρ-
τες, καὶ μάλιστα ἡ περὶ τὸ θεῖον παρανομία. Πόθεν (35)
παράσχωμεν; τοῦτο τυχὸν ἀπαιτεῖς·

71. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In dictum evangelii: Cum

consummasset Jesus hos sermones (orat. 37) {2022.045} (A.D. 4)
πιστευμένοις. Βοηθήσατε τῷ λόγῳ πάντες ὅσοις

τὸ δύνασθαι βοηθεῖν ἐκ Θεοῦ. Μέγα φόνον ἐπισχεῖν,
καὶ μοιχείαν κολάσαι, καὶ κλοπὴν σωφρονίσαι· (25)
πολλῷ μᾶλλον εὐσέβειαν νομοθετῆσαι, καὶ ὑγιῆ λό-
γον χαρίσασθαι. Οὐ τοσοῦτον ὁ ἐμὸς λόγος δυνήσε-

72. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In theophania (orat. 38) {2022.046}

(A.D. 4) Volume 36 P. 325 line 13
σπουδαζόμενον ἦν. Τέλος ἰσχυροτέρου δεῖται φαρμά-

κου ἐπὶ δεινοτέροις τοῖς ἀῤῥωστήμασιν, ἀλληλοφο-
νίαις, μοιχείαις, ἐπιορκίαις, ἀνδρομανίαις,
τὸ πάντων ἔσχατον τῶν κακῶν καὶ πρῶτον, εἰδω-
λολατρείαις, καὶ τῇ μεταθέσει τῆς προσκυνήσεως (15)

73. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In sanctum pascha (orat. 45)

{2022.052} (A.D. 4) Volume 36 P. 633 line 30
522
ὧν ἐκτριβῆναι τὴν κακίαν τὸ σπουδαζόμενον ἦν·

τέλος, ἰσχυροτέρου δεῖται φαρμάκου ἐπὶ δεινοτέροις
τοῖς ἀῤῥωστήμασιν, ἀλληλοφονίαις, μοιχείαις, ἐπιορ- (30)
κίαις, ἀνδρομανίαις, τὸ πάντων ἔσχατον τῶν κα-
κῶν καὶ πρῶτον, εἰδωλολατρίαις, καὶ τῇ μετα-

76. Αθανάσιος θεολόγος. . Epistula ad episcopos Aegypti et Libyae

{2035.041} (A.D. 4) Volume 25 P. 561 line 20
ἀδικίας μεστόν· καὶ τοῦτο εὖ οἶδ’ ὅτι καὶ ἡ

λογεῖται περὶ κλοπῆς, οὐδὲ φόνου τις ἔγκλημα διώ-
κων ἀνέχεται τῶν κατηγορουμένων, εἰ ἀπολογοῖντο


{2035.041} (A.D. 4) Volume 25 P. 561 line 27

ὡς πρὸς τὸ λῦσαι τὸ πλημμεληθὲν, οὐδεμίαν εἰς τοῦτο


26 P. 945 line 26
ἀγνωσίᾳ, ἔλεγε δι’ ἑρμηνέως, τοῦ καλῶς τὰ ἐκείνου

διερμηνεύοντος· Τί κάλλιόν ἐστι, σταυρὸν ὁμολογεῖν, (25)
ἢ μοιχείας καὶ παιδοφθορίας προσάπτειν τοῖς παρ’
ὑμῖν λεγομένοις θεοῖς; Τὸ μὲν γὰρ παρ’ ἡμῶν λεγό-
μενον ἀνδρίας ἐστὶ τεκμήριον, καὶ καταφρονήσεως

79. Αθανάσιος θεολόγος. . Fragmenta varia {2035.054} (A.D. 4)

εἰσι τὰ πάθη τὸν ἀριθμὸν ἐννέα. Πυρετὸς μὲν ἦν ἐπ’

αὐτῷ καμίνου ἐνεργέστερος, ἐπειδὴ ἐξεκαίετο τοῖς (30)
πάθεσιν εἰς τὴν ἀθέμιτον πρᾶξιν τῆς μοιχείας. Ὁ δὲ
κνησμὸς ἦν ἐπ’ αὐτῷ ἀφόρητος, διὰ τὸ πείθεσθαι αὐ-
523
τὸν τῶν κνηθομένων διδασκάλων τὴν ἀκοὴν πρὸς

80. Αθανάσιος θεολόγος. . Fragmenta varia {2035.054} (A.D. 4)

τῶν ὑγιαινόντων διαλέγονται, ἢ ἀγνοοῦντες ἢ τέχνῃ (40)

πανούργως χρώμενοι. Οὐδεὶς γὰρ, ἐγκαλούμενος περὶ
μοιχείας, ἀπολογεῖται περὶ κλοπῆς· οὐδὲ φόνου
τις ἔγκλημα διώκων, ἀνέχεται τῶν κατηγορουμένων
εἰ ἀπολογοῖντο λέγοντες, Οὐκ ἐπιωρκήσαμεν, ἀλλὰ

91. Αθανάσιος θεολόγος. . Quaestiones ad Antiochum ducem [Sp.]

{2035.077} (A.D. 4) Volume 28 P. 657 line 14
ἑαυτὸν τῇ ἁμαρτίᾳ ἐκδιδόντα, καὶ ἕτερον τοῦ

σύμβιον ἔχοντος καὶ εἰς ὕπανδρον πταίοντος·
ὅπερ καὶ διπλῆ μοιχεία τῷ ἐργαζομένῳ τὴν ἁμαρτίαν
λογίζεται. Φρικτὸν δὲ πάλιν τὸ κρῖμα τὸ κανονικῇ (15)
γυναικὶ κατεπέρχεσθαι· καὶ πάλιν τὸ ἀδικουμένῃ


{2035.077} (A.D. 4) Volume 28 P. 657 line 40
ὅτι πᾶς ὁ ἐμβλέψας γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι, ἤδη

ἐμοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ.» Εἰ οὖν τὴν
τοῦ ὀφθαλμοῦ ἐπιθυμίαν μοιχείαν ὁ Χριστὸς τοῖς (40)
πιστοῖς λογίζεται, ποίαν λοιπὸν φιλοσοφίαν καὶ πο-
λιτείαν οἱ πιστοὶ παρὰ τοὺς ἐν τῇ Παλαιᾷ ἀπαιτού-


(A.D. 4) Volume 29 P. 220 line 22
Πρώτως οὖν μακαριστὸν τὸ ἐν τῇ διανοίᾳ ἡμῶν κα- (20)

θαρὸν, ἐπειδὴ ῥίζα τῶν διὰ τοῦ σώματος ἐνεργειῶν
τὸ ἐν καρδίᾳ βούλευμα. Ἡ γὰρ μοιχεία, ἐν τῇ ψυχῇ
τοῦ φιληδόνου πρῶτον ἀναφλεχθεῖσα, οὕτω τὴν
διὰ τοῦ σώματος φθορὰν ἀπεργάζεται. Ὅθεν καὶ ὁ

524

(A.D. 4) Volume 29 P. 437 line 10
ἔλεγχόν μοι ἐπάγοντα. Οὐδεὶς γάρ σου ἕτερος κατ-

ήγορος στήσεται ἢ αὐταὶ αἱ πράξεις μετὰ τῆς ἰδίας
μορφῆς ἑκάστη παρισταμένη· ἡ μοιχεία, ἡ κλοπὴ, ἡ (10)
πορνεία, μετὰ τῆς νυκτὸς, μετὰ τοῦ τρόπου, μετὰ
τῶν χαρακτηριζόντων αὐτὴν ἰδιωμάτων, καὶ ἁπαξ-

97. Βασίλειος Καισαρείας. . Prologus 7 (de judicio dei) {2040.043}

(A.D. 4) Volume 31 P. 669 line 12
παραιτουμένη δῆθεν τῶν ἁμαρτημάτων, τὰ δὲ ἀδια- (10)

φόρως αἱρουμένη· καὶ κατὰ μέν τινων σφοδρῶς ἀγα-
νακτεῖν προσποιουμένη, οἷον φόνου, καὶ μοιχείας, καὶ
τῶν τοιούτων· τὰ δὲ οὐδὲ ψιλῆς γοῦν ἐπιτιμήσεως
ἄξια κρίνουσα, οἷον ὀργὴν, ἢ λοιδορίαν, ἢ μέθην,

98. Βασίλειος Καισαρείας. . Regulae morales {2040.051} (A.D. 4)

Κεφάλ. αʹ.
ΜΑΤΘΑΙΟΣ. Ἐκ γὰρ τῆς καρδίας ἐξέρχονται

διαλογισμοὶ πονηροὶ, φόνοι, μοιχεῖαι, πορ- (30)
νεῖαι, κλοπαὶ, ψευδομαρτυρίαι, βλασφη-
μίαι. Ταῦτά ἐστι τὰ κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον ...


λαλιαὶ, ψιθυρισμοὶ, φυσιώσεις, ἀκαταστασίαι.

ΠΡΟΣ ΓΑΛ. Φανερὰ δέ ἐστι τὰ ἔργα τῆς σαρκὸς,
ἅτινά ἐστι μοιχεία, πορνεία, ἀκαθαρσία, ἀσέλ-
γεια, εἰδωλολατρεία, φαρμακεία, ἔχθραι, ἔρις,
ζῆλοι, θυμοὶ, ἐριθεῖαι, διχοστασίαι, αἱρέσεις, (15)

100. Δίδυμος Καίκος. Contra Manichaeos {2102.012} (A.D. 4)

525
Διαστέλλων γὰρ τὸν τίμιον γάμον, καὶ τοὺς χρωμέ- (45)

νους αὐτῷ, ἀπὸ πόρνων καὶ μοιχῶν, οὐ πορνείαν,
οὐδὲ μοιχείαν τοῦτον βούλεται εἶναι· ὅθεν οὐδὲ ἁμαρτία ὁ γάμος.
Καὶ ἑτέρως δὲ φυσικώτερον λεχθήσεται·
Οκνηρία
1. Ευάγριος. Tractatus ad Eulogium (sub nomine Nili Ancyrani)
{4110.020} (A.D. 4) Volume 79 P. 1105 line 30
τῶν χειρῶν εἰς τὸ φιλάνθρωπον, τὴν δὲ φρένα τοῦ λο-

γιστικοῦ εἰς τὸ φιλόσοφον, ἵνα τὸ μὲν ᾖ ξένων ξενία,
καὶ ὀκνηρίας ἐμπρησμὸς, τὸ δὲ, θεωρίας στρατηγὸς, (30)
καὶ λογισμῶν ἀποβρασμός· τῶν λογισμῶν ταῖς ἡδο-
ναῖς μετὰ θάρσους ἐπιπλήξωμεν, ἅπασαν εἰς αὐτοὺς

2. Εφραίμ Σύρος. . Sermo de virtutibus et vitiis {4138.001} (A.D. 4)

Sec. 17 line 5
νῷ, ἀνατροπὴ ἀγάπης, ὁμονοίας διασκεδασμός, τάραχος τῆς εἰρήνης.

Ὁ γόγ-
γυσος ἐπιτασσόμενος ἀντιλέγει· ἐν ἔργῳ ἐστὶν ἀχρήσιμος,
οὐδέποτε χάριν ἔχει ὁ
τοιοῦτος. Ὁ αὐτὸς γάρ ἐστι καὶ ὀκνηρός, ἡ γὰρ ὀκνηρία τῷ
γογγυσμῷ συνέζευ- (5)
κται. Πᾶς οὖν ὀκνηρὸς ἐμπεσεῖται εἰς κακά, ἡ ἱερὰ Γραφὴ εἴρηκεν.
Ὀκνηρὸς
γάρ, φησίν, ἀποστελλόμενος εἰς ὁδόν, λέγει, λέων ἐν ταῖς ὁδοῖς, ἐν
δὲ ταῖς πλα-

3. Ιωάννης Χρυσόστομος. Expositiones in Psalmos {2062.143}

(A.D. 4-5) Volume 55 P. 166 line 9
μέγιστα· κἂν μετὰ ἀκριβείας ἑκάστην διερευνήσωμεν

ῥῆσιν, μεγάλα καρπωσόμεθα ἀγαθά. Οὔτε γὰρ πενίαν,
οὔτε ἀσχολίαν, οὔτε ὀκνηρίαν δεῖ ἐνταῦθα προβάλλε-
σθαι. Κἂν γὰρ πένης ᾖς, καὶ διὰ τὴν πενίαν ἀπορῇς (10)
βιβλίων, ἢ βιβλία μὲν ἔχῃς, σχολῆς δὲ μὴ ἀπολαύ-

526

32
ναται ἐπενεγκεῖν ἐπὶ τὸ στόμα αὐτοῦ.» (30)

«Ὁδοὶ καταφρονοῦντος ἐν ἀπωλείᾳ.»
«Ἐν ὀκνηρίαις ταπεινωθήσεται ἡ δόκησις, καὶ
ἐν ἀργίαις χειρῶν στενάζει οἰκία.»
«Μὴ γίνου ταχὺς ἐν γλώσσῃ, καὶ νωθρὸς, καὶ...
Οργή
Λιμὸς γάρ τοι πάμπαν ἀεργῷ σύμφορος ἀνδρί·

τῷ δὲ θεοὶ νεμεσῶσι καὶ ἀνέρες ὅς κεν ἀεργὸς
ζώῃ, κηφήνεσσι κοθούροις εἴκελος ὀργήν,
οἵ τε μελισσάων κάματον τρύχουσιν ἀεργοὶ (305)
ἔσθοντες· σοὶ δ’ ἔργα φίλ’ ἔστω μέτρια κοσμεῖν,

ὀπτῆρας εἷεν ἀγγέλων πεπυσμένοι. (185)

ἀλλ’ εἴτ’ ἀπήμων εἴτε καὶ τεθηγμένος
ὠμῇ ξὺν ὀργῇ τῶνδ’ ἐπόρνυται στόλος,
ἄμεινόν ἐστι παντὸς εἵνεκ’, ὦ κόραι,
πάγον προσίζειν τόνδ’ ἀγωνίων θεῶν.

Ηφ. ὅμοια μορφῇ γλῶσσά σου γηρύεται.

Κρ. σὺ μαλθακίζου, τὴν δ’ ἐμὴν αὐθαδίαν
ὀργῆς τε τραχυτῆτα μὴ ’πίπλησσέ μοι. (80)
Ηφ. στείχωμεν· ὡς κώλοισιν ἀμφίβληστρ’ ἔχει.
Κρ. ἐνταῦθα νῦν ὕβριζε καὶ θεῶν γέρα


527
μαλακογνώμων
ἔσται ποθ’, ὅταν ταύτῃ ῥαισθῇ·
τὴν δ’ ἀτέραμνον στορέσας ὀργὴν (190)
εἰς ἀρθμὸν ἐμοὶ καὶ φιλότητα
σπεύδων σπεύδοντί ποθ’ ἥξει.

ἔστ’ ἂν Διὸς φρόνημα λωφήσῃ χόλου.

Ωκ. οὔκουν, Προμηθεῦ, τοῦτο γιγνώσκεις, ὅτι
ὀργῆς νοσούσης εἰσὶν ἰατροὶ λόγοι;
Πρ. ἐάν τις ἐν καιρῷ γε μαλθάσσῃ κέαρ
καὶ μὴ σφριγῶντα θυμὸν ἰσχναίνῃ βίᾳ. (380)

ᾖσσον πρὸς εὔποτόν τε Κερχνείας ῥέος

Λέρνης τε κρήνην· βουκόλος δὲ γηγενὴς
ἄκρατος ὀργὴν Ἄργος ὡμάρτει, πυκνοῖς
ὄσσοις δεδορκὼς τοὺς ἐμοὺς κατὰ στίβους.
ἀπροσδόκητος δ’ αὐτὸν † αἰφνίδιος μόρος (680)

κνημῖδας, αἰχμῆς καὶ πέτρων προβλήματα.

Χο. μή, φίλτατ’ ἀνδρῶν, Οἰδίπου τέκος, γένῃ (676)
ὀργὴν ὁμοῖος τῷ κάκιστ’ αὐδωμένῳ·
ἀλλ’ ἄνδρας Ἀργείοισι Καδμείους ἅλις
ἐς χεῖρας ἐλθεῖν· αἷμα γὰρ καθάρσιον.

ἐπ’ οἴκου ἑκάτεροι.
1.31.
(1) Τὸν δ’ ἐνιαυτὸν πάντα τὸν μετὰ τὴν ναυμαχίαν καὶ τὸν

ὕστερον οἱ Κορίνθιοι ὀργῇ φέροντες τὸν πρὸς Κερκυραίους
πόλεμον ἐναυπηγοῦντο καὶ παρεσκευάζοντο τὰ κράτιστα νεῶν
528
στόλον, ἔκ τε αὐτῆς Πελοποννήσου ἀγείροντες καὶ τῆς ἄλλης

ἐπιστρατεύομεν ἐκπρεπῶς μὴ καὶ διαφερόντως τι ἀδικού-

(5) μενοι. καλὸν δ’ ἦν, εἰ καὶ ἡμαρτάνομεν, τοῖσδε μὲν εἶξαι
τῇ ἡμετέρᾳ ὀργῇ, ἡμῖν δὲ αἰσχρὸν βιάσασθαι τὴν τούτων
μετριότητα· ὕβρει δὲ καὶ ἐξουσίᾳ πλούτου πολλὰ ἐς ἡμᾶς
ἄλλα τε ἡμαρτήκασι καὶ Ἐπίδαμνον ἡμετέραν οὖσαν κακου-

ἢ πάντας οὖν ἀτειχίστους ἔφη χρῆναι ξυμμαχεῖν ἢ καὶ
1.92.
(1) τάδε νομίζειν ὀρθῶς ἔχειν. οἱ δὲ Λακεδαιμόνιοι ἀκούσαντες

ὀργὴν μὲν φανερὰν οὐκ ἐποιοῦντο τοῖς Ἀθηναίοις (οὐδὲ γὰρ
ἐπὶ κωλύμῃ, ἀλλὰ γνώμης παραινέσει δῆθεν τῷ κοινῷ ἐπρε-
σβεύσαντο, ἅμα δὲ καὶ προσφιλεῖς ὄντες ἐν τῷ τότε διὰ

ἀλλ’ ἔργοις βραχέσι προυδήλου ἃ τῇ γνώμῃ μειζόνως ἐς

(2) ἔπειτα ἔμελλε πράξειν. δυσπρόσοδόν τε αὑτὸν παρεῖχε
καὶ τῇ ὀργῇ οὕτω χαλεπῇ ἐχρῆτο ἐς πάντας ὁμοίως ὥστε
μηδένα δύνασθαι προσιέναι· δι’ ὅπερ καὶ πρὸς τοὺς Ἀθηναίους
οὐχ ἥκιστα ἡ ξυμμαχία μετέστη.

(1) ‘Τῆς μὲν γνώμης, ὦ Ἀθηναῖοι, αἰεὶ τῆς αὐτῆς ἔχομαι,

μὴ εἴκειν Πελοποννησίοις, καίπερ εἰδὼς τοὺς ἀνθρώπους οὐ
τῇ αὐτῇ ὀργῇ ἀναπειθομένους τε πολεμεῖν καὶ ἐν τῷ ἔργῳ
πράσσοντας, πρὸς δὲ τὰς ξυμφορὰς καὶ τὰς γνώμας τρεπο-
μένους. ὁρῶ δὲ καὶ νῦν ὁμοῖα καὶ παραπλήσια ξυμβουλευτέα (5)


529
καὶ ἔργῳ ξυνεπιλαμβάνειν αὐτοῖς· ἐν τούτῳ τε κεκωλῦσθαι (5)

ἐδόκει ἑκάστῳ τὰ πράγματα ᾧ μή τις αὐτὸς παρέσται.
(5) οὕτως ἐν> ὀργῇ εἶχον οἱ πλείους τοὺς Ἀθηναίους, οἱ μὲν
τῆς ἀρχῆς ἀπολυθῆναι βουλόμενοι, οἱ δὲ μὴ ἀρχθῶσι φοβού-
μενοι.

ἀλλὰ καὶ πόλεως ἑκάστης ἡγεμόνα καὶ στρατιώτην τὸ καθ’

(4) αὑτὸν αἰεὶ προσδέχεσθαι ἐς κίνδυνόν τινα ἥξειν. ἄδηλα
γὰρ τὰ τῶν πολέμων, καὶ ἐξ ὀλίγου τὰ πολλὰ καὶ δι’ ὀργῆς
αἱ ἐπιχειρήσεις γίγνονται· πολλάκις τε τὸ ἔλασσον πλῆθος
δεδιὸς ἄμεινον ἠμύνατο τοὺς πλέονας διὰ τὸ καταφρονοῦντας

(7) ὁρῶσιν ἡμᾶς δῃοῦντάς τε καὶ τἀκείνων φθείροντας. πᾶσι

γὰρ ἐν τοῖς ὄμμασι καὶ ἐν τῷ παραυτίκα ὁρᾶν πάσχοντάς τι
ἄηθες ὀργὴ προσπίπτει· καὶ οἱ λογισμῷ ἐλάχιστα χρώμενοι
(8) θυμῷ πλεῖστα ἐς ἔργον καθίστανται. Ἀθηναίους δὲ καὶ
πλέον τι τῶν ἄλλων εἰκὸς τοῦτο δρᾶσαι, οἳ ἄρχειν τε τῶν

τούτῳ, καὶ ἐδόκουν οἱ Πελοποννήσιοι ἐπελθόντες ἂν διὰ

τάχους πάντα ἔτι ἔξω καταλαβεῖν, εἰ μὴ διὰ τὴν ἐκείνου
(5) μέλλησιν. ἐν τοιαύτῃ μὲν ὀργῇ ὁ στρατὸς τὸν Ἀρχίδαμον
ἐν τῇ καθέδρᾳ εἶχεν. ὁ δὲ προσδεχόμενος, ὡς λέγεται,
τοὺς Ἀθηναίους τῆς γῆς ἔτι ἀκεραίου οὔσης ἐνδώσειν τι καὶ

μοῖραν εἶναι Ἀθηναίων, ὡς αὐτῶν ἡ γῆ ἐτέμνετο, ἐνῆγον

τὴν ἔξοδον μάλιστα. παντί τε τρόπῳ ἀνηρέθιστο ἡ πόλις,
καὶ τὸν Περικλέα ἐν ὀργῇ εἶχον, καὶ ὧν παρῄνεσε πρότερον
ἐμέμνηντο οὐδέν, ἀλλ’ ἐκάκιζον ὅτι στρατηγὸς ὢν οὐκ ἐπεξά-
2.22.
530
(1) γοι, αἴτιόν τε σφίσιν ἐνόμιζον πάντων ὧν ἔπασχον. Περικλῆς

ἄριστα φρονοῦντας, πιστεύων δὲ ὀρθῶς γιγνώσκειν περὶ τοῦ

μὴ ἐπεξιέναι, ἐκκλησίαν τε οὐκ ἐποίει αὐτῶν οὐδὲ ξύλλογον
οὐδένα, τοῦ μὴ ὀργῇ τι μᾶλλον ἢ γνώμῃ ξυνελθόντας ἐξα- (5)
μαρτεῖν, τήν τε πόλιν ἐφύλασσε καὶ δι’ ἡσυχίας μάλιστα
(2) ὅσον ἐδύνατο εἶχεν. ἱππέας μέντοι ἐξέπεμπεν αἰεὶ τοῦ μὴ

(2) ματος ἀφανείᾳ κεκώλυται. ἐλευθέρως δὲ τά τε πρὸς τὸ

κοινὸν πολιτεύομεν καὶ ἐς τὴν πρὸς ἀλλήλους τῶν καθ’
ἡμέραν ἐπιτηδευμάτων ὑποψίαν, οὐ δι’ ὀργῆς τὸν πέλας, εἰ
καθ’ ἡδονήν τι δρᾷ, ἔχοντες, οὐδὲ ἀζημίους μέν, λυπηρὰς δὲ
(3) τῇ ὄψει ἀχθηδόνας προστιθέμενοι. ἀνεπαχθῶς δὲ τὰ ἴδια

τερον καὶ ἀδεέστερον καταστῆσαι· παρελθὼν δὲ ἔλεξε (5)

τοιάδε.
2.60.
(1) ‘Καὶ προσδεχομένῳ μοι τὰ τῆς ὀργῆς ὑμῶν ἔς με γεγέ-

νηται (αἰσθάνομαι γὰρ τὰς αἰτίας) καὶ ἐκκλησίαν τούτου
ἕνεκα ξυνήγαγον, ὅπως ὑπομνήσω καὶ μέμψωμαι εἴ τι μὴ

χούσῃ πόλει ξυμφέρει, ἀλλ’ ἐν ὑπηκόῳ, ἀσφαλῶς δουλεύειν. (5)
2.64.
(1) ‘Ὑμεῖς δὲ μήτε ὑπὸ τῶν τοιῶνδε πολιτῶν παράγεσθε

μήτε ἐμὲ δι’ ὀργῆς ἔχετε, ᾧ καὶ αὐτοὶ ξυνδιέγνωτε πολεμεῖν,
εἰ καὶ ἐπελθόντες οἱ ἐναντίοι ἔδρασαν ἅπερ εἰκὸς ἦν μὴ
ἐθελησάντων ὑμῶν ὑπακούειν, ἐπιγεγένηταί τε πέρα ὧν

531
οὗτοι καὶ πόλεων καὶ ἰδιωτῶν κράτιστοί εἰσιν.’
2.65.
(1) Τοιαῦτα ὁ Περικλῆς λέγων ἐπειρᾶτο τοὺς Ἀθηναίους τῆς

τε ἐς αὑτὸν ὀργῆς παραλύειν καὶ ἀπὸ τῶν παρόντων δεινῶν
(2) ἀπάγειν τὴν γνώμην. οἱ δὲ δημοσίᾳ μὲν τοῖς λόγοις ἀνε-
πείθοντο καὶ οὔτε πρὸς τοὺς Λακεδαιμονίους ἔτι ἔπεμπον ἔς

τὴν χώραν οἰκοδομίαις τε καὶ πολυτελέσι κατασκευαῖς ἀπο-

λωλεκότες, τὸ δὲ μέγιστον, πόλεμον ἀντ’ εἰρήνης ἔχοντες.
(3) οὐ μέντοι πρότερόν γε οἱ ξύμπαντες ἐπαύσαντο ἐν ὀργῇ
(4) ἔχοντες αὐτὸν πρὶν ἐζημίωσαν χρήμασιν. ὕστερον δ’ αὖθις
οὐ πολλῷ, ὅπερ φιλεῖ ὅμιλος ποιεῖν, στρατηγὸν εἵλοντο καὶ

θέρως, καὶ οὐκ ἤγετο μᾶλλον ὑπ’ αὐτοῦ ἢ αὐτὸς ἦγε, διὰ τὸ
μὴ κτώμενος ἐξ οὐ προσηκόντων τὴν δύναμιν πρὸς ἡδονήν τι (5)
λέγειν, ἀλλ’ ἔχων ἐπ’ ἀξιώσει καὶ πρὸς ὀργήν τι ἀντειπεῖν.
(9) ὁπότε γοῦν αἴσθοιτό τι αὐτοὺς παρὰ καιρὸν ὕβρει θαρσοῦντας,
λέγων κατέπλησσεν ἐπὶ τὸ φοβεῖσθαι, καὶ δεδιότας αὖ ἀλό-

λείπεσθαι, γεγενῆσθαι δέ τινα μαλακίαν, οὐκ ἀντιτιθέντες

τὴν Ἀθηναίων ἐκ πολλοῦ ἐμπειρίαν τῆς σφετέρας δι’ ὀλίγου (5)
(3) μελέτης. ὀργῇ οὖν ἀπέστελλον. οἱ δὲ ἀφικόμενοι μετὰ
τοῦ Κνήμου ναῦς τε προσπεριήγγειλαν κατὰ πόλεις καὶ τὰς
(4) προϋπαρχούσας ἐξηρτύοντο ὡς ἐπὶ ναυμαχίαν. πέμπει δὲ

εὐθὺς ἀπέκτειναν, ἔστιν ἃ παρεχόμενον τά τ’ ἄλλα καὶ ἀπὸ

Πλαταιῶν (ἔτι γὰρ ἐπολιορκοῦντο) ἀπάξειν Πελοποννησίους·
(2) περὶ δὲ τῶν ἀνδρῶν γνώμας ἐποιοῦντο, καὶ ὑπὸ ὀργῆς ἔδοξεν
532
αὐτοῖς οὐ τοὺς παρόντας μόνον ἀποκτεῖναι, ἀλλὰ καὶ τοὺς

ἅπαντας Μυτιληναίους ὅσοι ἡβῶσι, παῖδας δὲ καὶ γυναῖκας

τῶν προθέντων αὖθις περὶ Μυτιληναίων λέγειν καὶ χρόνου

διατριβὴν ἐμποιησάντων, ὅ ἐστι πρὸς τῶν ἠδικηκότων μᾶλλον
(ὁ γὰρ παθὼν τῷ δράσαντι ἀμβλυτέρᾳ τῇ ὀργῇ ἐπεξέρχεται,
ἀμύνεσθαι δὲ τῷ παθεῖν ὅτι ἐγγυτάτω κείμενον ἀντίπαλον ὂν (5)
μάλιστα τὴν τιμωρίαν ἀναλαμβάνει), θαυμάζω δὲ καὶ ὅστις

ληναίων αἰτιῶμαι, οὔτε τοὺς μεμφομένους μὴ πολλάκις περὶ

τῶν μεγίστων βουλεύεσθαι ἐπαινῶ, νομίζω δὲ δύο τὰ
ἐναντιώτατα εὐβουλίᾳ εἶναι, τάχος τε καὶ ὀργήν, ὧν τὸ μὲν
μετὰ ἀνοίας φιλεῖ γίγνεσθαι, τὸ δὲ μετὰ ἀπαιδευσίας καὶ (5)
(2) βραχύτητος γνώμης. τούς τε λόγους ὅστις διαμάχεται μὴ

(5) ὑμετέραν ἀκρόασιν. εἰ γὰρ ὅ τε πείσας καὶ ὁ ἐπισπόμενος

ὁμοίως ἐβλάπτοντο, σωφρονέστερον ἂν ἐκρίνετε· νῦν δὲ
πρὸς ὀργὴν ἥντινα τύχητε ἔστιν ὅτε σφαλέντες τὴν τοῦ
πείσαντος μίαν γνώμην ζημιοῦτε καὶ οὐ τὰς ὑμετέρας αὐτῶν,
εἰ πολλαὶ οὖσαι ξυνεξήμαρτον. (5)

οὐκ ἀξιῶ ὑμᾶς τῷ εὐπρεπεῖ τοῦ ἐκείνου λόγου τὸ χρήσιμον

τοῦ ἐμοῦ ἀπώσασθαι. δικαιότερος γὰρ ὢν αὐτοῦ ὁ λόγος
πρὸς τὴν νῦν ὑμετέραν ὀργὴν ἐς Μυτιληναίους τάχ’ ἂν
ἐπισπάσαιτο· ἡμεῖς δὲ οὐ δικαζόμεθα πρὸς αὐτούς, ὥστε τῶν (5)
δικαίων δεῖν, ἀλλὰ βουλευόμεθα περὶ αὐτῶν, ὅπως χρησίμως

ἐπίσχει, ἀλλ’ ἡ μὲν πενία ἀνάγκῃ τὴν τόλμαν παρέχουσα,

ἡ δ’ ἐξουσία ὕβρει τὴν πλεονεξίαν καὶ φρονήματι, αἱ δ’
533
ἄλλαι ξυντυχίαι ὀργῇ τῶν ἀνθρώπων ὡς ἑκάστη τις κατ- (5)

έχεται ὑπ’ ἀνηκέστου τινὸς κρείσσονος ἐξάγουσιν ἐς τοὺς
(5) κινδύνους. ἥ τε ἐλπὶς καὶ ὁ ἔρως ἐπὶ παντί, ὁ μὲν ἡγού-

διὰ πάθους, ἐπιθυμοῦντες τὰ τῶν πέλας ἔχειν, παρὰ δίκην (5)

γιγνώσκοιεν, οἵ τε μὴ ἐπὶ πλεονεξίᾳ, ἀπὸ ἴσου δὲ μάλιστα
ἐπιόντες ἀπαιδευσίᾳ ὀργῆς πλεῖστον ἐκφερόμενοι ὠμῶς καὶ
(2) ἀπαραιτήτως ἐπέλθοιεν. ξυνταραχθέντος τε τοῦ βίου ἐς
τὸν καιρὸν τοῦτον τῇ πόλει καὶ τῶν νόμων κρατήσασα ἡ

τὸν καιρὸν τοῦτον τῇ πόλει καὶ τῶν νόμων κρατήσασα ἡ

ἀνθρωπεία φύσις, εἰωθυῖα καὶ παρὰ τοὺς νόμους ἀδικεῖν,
ἀσμένη ἐδήλωσεν ἀκρατὴς μὲν ὀργῆς οὖσα, κρείσσων δὲ
τοῦ δικαίου, πολεμία δὲ τοῦ προύχοντος· οὐ γὰρ ἂν τοῦ (5)
τε ὁσίου τὸ τιμωρεῖσθαι προυτίθεσαν τοῦ τε μὴ ἀδικεῖν

ἀντεποιοῦντο Βρασίδᾳ πιστεύοντες, δίκῃ τε ἑτοῖμοι ἦσαν (5)

(5) περὶ αὐτῆς κρίνεσθαι. οἱ δὲ δίκῃ μὲν οὐκ ἤθελον κινδυ-
νεύειν, στρατεύειν δὲ ὡς τάχιστα, ὀργὴν ποιούμενοι εἰ καὶ
οἱ ἐν ταῖς νήσοις ἤδη ὄντες ἀξιοῦσι σφῶν ἀφίστασθαι, τῇ
(6) κατὰ γῆν Λακεδαιμονίων ἰσχύι ἀνωφελεῖ πιστεύοντες. εἶχε

Μαντινέων καὶ ἡ ἄλλη Πελοπόννησος ἐς θροῦν καθίστατο

ὡς καὶ σφίσι ποιητέον τοῦτο, νομίσαντες πλέον τέ τι εἰδότας
μεταστῆναι αὐτοὺς καὶ τοὺς Λακεδαιμονίους ἅμα δι’ ὀργῆς
ἔχοντες, ἐν ἄλλοις τε καὶ ὅτι ἐν ταῖς σπονδαῖς ταῖς Ἀττικαῖς (5)
ἐγέγραπτο εὔορκον εἶναι προσθεῖναι καὶ ἀφελεῖν ὅτι ἂν


534
(5) πρὸς Λακεδαιμονίους σπονδῶν. ἀναχωρήσαντός τε αὐτοῦ ὡς

ἤκουσαν οἱ Ἀθηναῖοι οὐδὲν ἐκ τῆς Λακεδαίμονος πεπραγμένον,
εὐθὺς δι’ ὀργῆς εἶχον, καὶ νομίζοντες ἀδικεῖσθαι (ἔτυχον γὰρ
παρόντες οἱ Ἀργεῖοι καὶ οἱ ξύμμαχοι) παραγαγόντος Ἀλκι-
βιάδου ἐποιήσαντο σπονδὰς καὶ ξυμμαχίαν πρὸς αὐτοὺς
τήνδε. (5)

(2) μάχους καὶ τοιούτους οὐ ῥᾴδιον εἶναι λαβεῖν. ἐπειδὴ δὲ

καὶ περὶ Ὀρχομενοῦ ἠγγέλλετο ἑαλωκέναι, πολλῷ δὴ μᾶλλον
ἐχαλέπαινον καὶ ἐβούλευον εὐθὺς ὑπ’ ὀργῆς παρὰ τὸν τρόπον
τὸν ἑαυτῶν ὡς χρὴ τήν τε οἰκίαν αὐτοῦ κατασκάψαι καὶ
(3) δέκα μυριάσι δραχμῶν ζημιῶσαι. ὁ δὲ παρῃτεῖτο μηδὲν

ἢ λόγων δι’ ὀλίγου καλῶς ῥηθεῖσαν παραίνεσιν.
5.70.
(1) Καὶ μετὰ ταῦτα ἡ ξύνοδος ἦν, Ἀργεῖοι μὲν καὶ οἱ ξύμ-

μαχοι ἐντόνως καὶ ὀργῇ χωροῦντες, Λακεδαιμόνιοι δὲ βρα-
δέως καὶ ὑπὸ αὐλητῶν πολλῶν ὁμοῦ ἐγκαθεστώτων, οὐ τοῦ
θείου χάριν, ἀλλ’ ἵνα ὁμαλῶς μετὰ ῥυθμοῦ βαίνοντες προσ-

(1) ‘Καὶ ταῦτα ἡ ἐμὴ νεότης καὶ ἄνοια παρὰ φύσιν δοκοῦσα

εἶναι ἐς τὴν Πελοποννησίων δύναμιν λόγοις τε πρέπουσιν
ὡμίλησε καὶ ὀργῇ πίστιν παρασχομένη ἔπεισεν. καὶ νῦν μὴ
πεφόβησθε αὐτήν, ἀλλ’ ἕως ἐγώ τε ἔτι ἀκμάζω μετ’ αὐτῆς καὶ
ὁ Νικίας εὐτυχὴς δοκεῖ εἶναι, ἀποχρήσασθε τῇ ἑκατέρου ἡμῶν (5)

καὶ περιέτυχον τῷ Ἱππάρχῳ παρὰ τὸ Λεωκόρειον καλούμενον,

καὶ εὐθὺς ἀπερισκέπτως προσπεσόντες καὶ ὡς ἂν μάλιστα δι’ (5)
ὀργῆς ὁ μὲν ἐρωτικῆς, ὁ δὲ ὑβρισμένος, ἔτυπτον καὶ ἀπο-
(4) κτείνουσιν αὐτόν. καὶ ὁ μὲν τοὺς δορυφόρους τὸ αὐτίκα
535
διαφεύγει ὁ Ἀριστογείτων, ξυνδραμόντος τοῦ ὄχλου, καὶ

ἀποχώρησιν ποιῶνται, ὡς τῶν γε παρόντων οὐκ ἂν πράξαντες
7.68.
(1) χεῖρον. πρὸς οὖν ἀταξίαν τε τοιαύτην καὶ τύχην ἀνδρῶν

ἑαυτὴν παραδεδωκυῖαν πολεμιωτάτων ὀργῇ προσμείξωμεν,
καὶ νομίσωμεν ἅμα μὲν νομιμώτατον εἶναι πρὸς τοὺς
ἐναντίους οἳ ἂν ὡς ἐπὶ τιμωρίᾳ τοῦ προσπεσόντος δικαιώ-

(6) ἀξύνετος εἶναι. καὶ οἱ μὲν Ἀθηναῖοι ἀφ’ ἑσπέρας εὐθὺς

τούτῳ τῷ τρόπῳ ἀτελεῖ τῇ νίκῃ ἀπὸ τῆς Μιλήτου ἀνέστησαν,
καὶ οἱ Ἀργεῖοι κατὰ τάχος καὶ πρὸς ὀργὴν τῆς ξυμφορᾶς8.28.
(1) ἀπέπλευσαν ἐκ τῆς Σάμου ἐπ’ οἴκου· οἱ δὲ Πελοποννήσιοι ἅμα
τῇ ἕῳ ἐκ τῆς Τειχιούσσης ἄραντες ἐπικατάγονται, καὶ

τίους σπένδεσθαι, ἢ ταύταις γε οὐ χρήσεσθαι, οὐδὲ τῆς

τροφῆς ἐπὶ τούτοις δεῖσθαι οὐδέν. ἀγανακτῶν δὲ ὁ μὲν
Τισσαφέρνης ἀπεχώρησεν ἀπ’ αὐτῶν δι’ ὀργῆς καὶ ἄπρακτος,
8.44.
(1) οἱ δ’ ἐς τὴν Ῥόδον ἐπικηρυκευομένων ἀπὸ τῶν δυνατωτάτων

ἀνδρῶν τὴν γνώμην εἶχον πλεῖν, ἐλπίζοντες νῆσόν τε οὐκ

καὶ παραπλεῖν τὴν ἑαυτοῦ γῆν ὅπῃ ἂν καὶ ὅσαις ἂν βούλη-

ται. ἐνταῦθα δὴ οὐκέτι ... ἀλλ’ ἄπορα νομίσαντες οἱ (10)
Ἀθηναῖοι καὶ ὑπὸ τοῦ Ἀλκιβιάδου ἐξηπατῆσθαι, δι’ ὀργῆς
ἀπελθόντες κομίζονται ἐς τὴν Σάμον.
8.57.
536
(1) Τισσαφέρνης δὲ εὐθὺς μετὰ ταῦτα καὶ ἐν τῷ αὐτῷ χει-

ΙΑΣΩΝ
οὐ νῦν κατεῖδον πρῶτον ἀλλὰ πολλάκις (446)
τραχεῖαν ὀργὴν ὡς ἀμήχανον κακόν.
σοὶ γὰρ παρὸν γῆν τήνδε καὶ δόμους ἔχειν
κούφως φερούσῃ κρεισσόνων βουλεύματα,

ἀνδρῶν δ’ ὅτῳ χρὴ τὸν κακὸν διειδέναι,

οὐδεὶς χαρακτὴρ ἐμπέφυκε σώματι;
Χο. δεινή τις ὀργὴ καὶ δυσίατος πέλει, (520)
ὅταν φίλοι φίλοισι συμβάλωσ’ ἔριν.
Ια. δεῖ μ’, ὡς ἔοικε, μὴ κακὸν φῦναι λέγειν,

ξένοις τε πέμπειν σύμβολ’, οἳ δράσουσί σ’ εὖ.

καὶ ταῦτα μὴ θέλουσα μωρανεῖς, γύναι·
λήξασα δ’ ὀργῆς κερδανεῖς ἀμείνονα. (615)
Μη. οὔτ’ ἂν ξένοισι τοῖσι σοῖς χρησαίμεθ’ ἄν,
οὔτ’ ἄν τι δεξαίμεσθα, μηδ’ ἡμῖν δίδου·

σὺ δ’ οὐκ ἀνέσχου· τοιγὰρ οὐκέτ’ εὐκλεεῖς

θανούμεθ’. ἀλλὰ δεῖ με δὴ καινῶν λόγων.
οὗτος γὰρ ὀργῇ συντεθηγμένος φρένας
ἐρεῖ καθ’ ἡμῶν πατρὶ σὰς ἁμαρτίας, (690)
ἐρεῖ δὲ Πιτθεῖ τῷ γέροντι συμφοράς,

ξένην ἐπ’ αἶαν λυπρὸν ἀντλήσει βίον.

Χο. καὶ μὴν ὅδ’ αὐτὸς παῖς σὸς ἐς καιρὸν πάρα,
Ἱππόλυτος· ὀργῆς δ’ ἐξανεὶς κακῆς, ἄναξ (900)
537
Θησεῦ, τὸ λῷστον σοῖσι βούλευσαι δόμοις.

Ιπ. κραυγῆς ἀκούσας σῆς ἀφικόμην, πάτερ,

50. Ευρυπίδης. Andromacha {0006.006} (5 B.C.) Line 688
γυναικὸς ἔσχον μὴ κτανεῖν, ἐσωφρόνουν.

οὐδ’ ἂν σὲ Φῶκον ἤθελον κατακτανεῖν.
ταῦτ’ εὖ φρονῶν σ’ ἐπῆλθον, οὐκ ὀργῆς χάριν·
ἢν δ’ ὀξυθυμῇς, σοὶ μὲν ἡ γλωσσαλγία
μείζων, ἐμοὶ δὲ κέρδος ἡ προμηθία. (690)

51. Ευρυπίδης. Supplices {0006.008} (5 B.C.) Line 1050
Ιφ. τέκνον, τίς αὔρα; τίς στόλος; τίνος χάριν

δόμων ὑπεκβᾶσ’ ἦλθες ἐς τήνδε χθόνα;
Ευ. ὀργὴν λάβοις ἂν τῶν ἐμῶν βουλευμάτων (1050)
κλύων· ἀκοῦσαι δ’ οὔ σε βούλομαι, πάτερ.
Ιφ. τί δ’; οὐ δίκαιον πατέρα τὸν σὸν εἰδέναι;

λεχὼ νεογνῶν ἐκ τόκων πεπαυμένη;

οἴμοι τάλαινα τῶν ἐμῶν βουλευμάτων·
ὡς μᾶλλον ἢ χρῆν ἤλασ’ εἰς ὀργὴν πόσιν. (1110)
Ηλ. ὀψὲ στενάζεις, ἡνίκ’ οὐκ ἔχεις ἄκη.
πατὴρ μὲν οὖν τέθνηκε· τὸν δ’ ἔξω χθονὸς

ὡς τἄμ’ ὄλωλε πάντα καὶ τὰ Πελοπιδῶν, (985)

οὐράνιον εἰ μὴ ληψόμεσθα θεᾶς βρέτας.
Χο. δεινή τις ὀργὴ δαιμόνων ἐπέζεσε
τὸ Ταντάλειον σπέρμα διὰ πόνων τ’ ἄγει.
Ιφ. τὸ μὲν πρόθυμον, πρίν σε δεῦρ’ ἐλθεῖν, ἔχω

Ελ. τί δ’, ὦ ταλαίπωρ’—ὅστις ὤν μ’ ἀπεστράφης

καὶ ταῖς ἐκείνης συμφοραῖς ἐμὲ στυγεῖς;
538
Τε. ἥμαρτον· ὀργῇ δ’ εἶξα μᾶλλον ἤ με χρῆν· (80)

μισεῖ γὰρ Ἑλλὰς πᾶσα τὴν Διὸς κόρην.
σύγγνωθι δ’ ἡμῖν τοῖς λελεγμένοις, γύναι.

Με. πᾶν τοὐξ ἀνάγκης δοῦλόν ἐστ’ ἐν τοῖς σοφοῖς.

Τυ. κέκτησό νυν σὺ τοῦτ’, ἐγὼ δ’ οὐ κτήσομαι.
Με. ὀργὴ γὰρ ἅμα σου καὶ τὸ γῆρας οὐ σοφόν. (490)
Τυ. πρὸς τόνδ’ ἀγὼν τίς ἀσοφίας ἥκει πέρι;
εἰ τὰ καλὰ πᾶσι φανερὰ καὶ τὰ μὴ καλά,

σμικροῖσι μὲν γὰρ μεγάλα πῶς ἕλοι τις ἄν;

[πόνοισιν; ἀμαθὲς καὶ τὸ βούλεσθαι τάδε.] (695)
ὅταν γὰρ ἡβᾷ δῆμος εἰς ὀργὴν πεσών,
ὅμοιον ὥστε πῦρ κατασβέσαι λάβρον·
εἰ δ’ ἡσύχως τις αὑτὸν ἐντείνοντι μὲν

Ὀρέσθ’, ἵν’ εἰδῇς οὓς φέρων ἥκω λόγους.

Ἑλένην μὲν ἣν σὺ διολέσαι πρόθυμος ὢν
ἥμαρτες, ὀργὴν Μενέλεῳ ποιούμενος, (1630)
[ἥδ’ ἐστίν, ἣν ὁρᾶτ’ ἐν αἰθέρος πτυχαῖς,
σεσῳσμένη τε κοὐ θανοῦσα πρὸς σέθεν.]

58. Ευρυπίδης. Bacchae {0006.017} (5 B.C.) Line 51
τἀνθένδε θέμενος εὖ, μεταστήσω πόδα,

δεικνὺς ἐμαυτόν· ἢν δὲ Θηβαίων πόλις (50)
ὀργῇ σὺν ὅπλοις ἐξ ὄρους βάκχας ἄγειν
ζητῇ, ξυνάψω μαινάσι στρατηλατῶν.
ὧν οὕνεκ’ εἶδος θνητὸν ἀλλάξας ἔχω


539
ὅδ’ ἐστὶν ἁνήρ· τί τάδε; πῶς προνώπιος (645)

φαίνῃ πρὸς οἴκοις τοῖς ἐμοῖς, ἔξω βεβώς;
Δι. στῆσον πόδ’, ὀργῇ δ’ ὑπόθες ἥσυχον πόδα.
Πε. πόθεν σὺ δεσμὰ διαφυγὼν ἔξω περᾷς;
Δι. οὐκ εἶπον—ἢ οὐκ ἤκουσας—ὅτι λύσει μέ τις;

προσείχετ’ οὐδ’ ἔπιπτεν ἐς μέλαν πέδον,

οὐ χαλκός, οὐ σίδηρος· ἐπὶ δὲ βοστρύχοις
πῦρ ἔφερον, οὐδ’ ἔκαιεν. οἳ δ’ ὀργῆς ὕπο
ἐς ὅπλ’ ἐχώρουν φερόμενοι βακχῶν ὕπο·
οὗπερ τὸ δεινὸν ἦν θέαμ’ ἰδεῖν, ἄναξ. (760)

Αγ. εὖ κεκόμψευσαι πονηρά· γλῶσσ’ ἐπίφθονον σοφή.

Με. νοῦς δέ γ’ οὐ βέβαιος ἄδικον κτῆμα κοὐ σαφὲς φίλοις.
βούλομαι δέ σ’ ἐξελέγξαι, καὶ σὺ μήτ’ ὀργῆς ὕπο (335)
ἀποτρέπου τἀληθὲς οὔτ’ αὖ κατατενῶ λίαν ἐγώ.
οἶσθ’, ὅτ’ ἐσπούδαζες ἄρχειν Δαναΐδαις πρὸς Ἴλιον,

62. Σοφοκλής. Trachiniae {0011.001} (5 B.C.) Line 728
οὐδ’ ἐλπὶς ἥτις καὶ θράσος τι προξενεῖ.

ΧΟ. Ἀλλ’ ἀμφὶ τοῖς σφαλεῖσι μὴ ’ξ ἑκουσίας
ὀργὴ πέπειρα, τῆς σε τυγχάνειν πρέπει.
ΔΗ. Τοιαῦτα δ’ ἂν λέξειεν οὐχ ὁ τοῦ κακοῦ
κοινωνός, ἀλλ’ ᾧ μηδέν ἐστ’ οἴκοι βαρύ. (730)

πλευρὰν ὑφ’ ἧπαρ καὶ φρένας πεπληγμένην.

Ἰδὼν δ’ ὁ παῖς ᾤμωξεν· ἔγνω γὰρ τάλας
τοὔργον κατ’ ὀργὴν ὡς ἐφάψειεν τόδε,
ὄψ’ ἐκδιδαχθεὶς τῶν κατ’ οἶκον οὕνεκα
ἄκουσα πρὸς τοῦ θηρὸς ἔρξειεν τάδε. (935)


540
ΧΟ. Ἄναξ, ἐμοί τοι μή τι καὶ θεήλατον

τοὔργον τόδ’ ἡ ξύννοια βουλεύει πάλαι.
ΚΡ. Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων, (280)
μὴ ’φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα.
Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτά, δαίμονας λέγων

τοὐμὸν προσόψει κρᾶτ’ ἐν ὀφθαλμοῖς ὁρῶν,

ὡς τοῖς θέλουσι τῶν φίλων μαίνῃ ξυνών. (765)
ΧΟ. Ἁνὴρ, ἄναξ, βέβηκεν ἐξ ὀργῆς ταχύς·
νοῦς δ’ ἐστὶ τηλικοῦτος ἀλγήσας βαρύς.
ΚΡ. Δράτω, φρονείτω μεῖζον ἢ κατ’ ἄνδρ’ ἰών·

66. Σοφοκλής. Αίας. (5 B.C.) Line 777
ἵστω, καθ’ ἡμᾶς δ’ οὔποτ’ ἐκρήξει μάχη». (775)

Τοιοῖσδέ τοι λόγοισιν ἀστεργῆ θεᾶς
ἐκτήσατ’ ὀργήν, οὐ κατ’ ἄνθρωπον φρονῶν.
Ἀλλ’ εἴπερ ἔστι τῇδε θἠμέρᾳ, τάχ’ ἂν
γενοίμεθ’ αὐτοῦ σὺν θεῷ σωτήριοι.

ὃς ἐν κακοῖς ὕβριζε τοῖσι τῶν πέλας.

Κᾆτ’ αὐτὸν εἰσιδών τις ἐμφερὴς ἐμοὶ
ὀργήν θ’ ὅμοιος εἶπε τοιοῦτον λόγον·
«Ὤνθρωπε, μὴ δρᾶ τοὺς τεθνηκότας κακῶς·
εἰ γὰρ ποιήσεις, ἴσθι πημανούμενος». (1155)

68. Σοφοκλής. Oedipus Tyrannus {0011.004} (5 B.C.) Line 337
φύσιν σύ γ’ ὀργάνειας, ἐξερεῖς ποτε, (335)

ἀλλ’ ὧδ’ ἄτεγκτος κἀτελεύτητος φανῇ;
ΤΕ. Ὀργὴν ἐμέμψω τὴν ἐμήν, τὴν σὴν δ’ ὁμοῦ
ναίουσαν οὐ κατεῖδες, ἀλλ’ ἐμὲ ψέγεις.
ΟΙ. Τίς γὰρ τοιαῦτ’ ἂν οὐκ ἂν ὀργίζοιτ’ ἔπη


541
ΟΙ. Οὐκοῦν ἅ γ’ ἥξει καὶ σὲ χρὴ λέγειν ἐμοί.

ΤΕ. Οὐκ ἂν πέρα φράσαιμι· πρὸς τάδ’, εἰ θέλεις,
θυμοῦ δι’ ὀργῆς ἥτις ἀγριωτάτη.
ΟΙ. Καὶ μὴν παρήσω γ’ οὐδέν, ὡς ὀργῆς ἔχω, (345)
ἅπερ ξυνίημ’. Ἴσθι γὰρ δοκῶν ἐμοὶ

ΤΕ. Οὐκ ἂν πέρα φράσαιμι· πρὸς τάδ’, εἰ θέλεις,

θυμοῦ δι’ ὀργῆς ἥτις ἀγριωτάτη.
ΟΙ. Καὶ μὴν παρήσω γ’ οὐδέν, ὡς ὀργῆς ἔχω, (345)
ἅπερ ξυνίημ’. Ἴσθι γὰρ δοκῶν ἐμοὶ
καὶ ξυμφυτεῦσαι τοὔργον, εἰργάσθαι θ’, ὅσον

εἶναι, παθὼν ἔγνως ἂν οἷά περ φρονεῖς.

ΧΟ. Ἡμῖν μὲν εἰκάζουσι καὶ τὰ τοῦδ’ ἔπη
ὀργῇ λελέχθαι καὶ τὰ σ’, Οἰδίπου, δοκεῖ. (405)
Δεῖ δ’ οὐ τοιούτων, ἀλλ’ ὅπως τὰ τοῦ θεοῦ
μαντεῖ’ ἄριστα λύσομεν, τόδε σκοπεῖν.

κακὸς δὲ πρὸς σοῦ καὶ φίλων κεκλήσομαι.

ΧΟ. Ἀλλ’ ἦλθε μὲν δὴ τοῦτο τοὔνειδος τάχ’ ἂν
ὀργῇ βιασθὲν μᾶλλον ἢ γνώμῃ φρενῶν.
ΚΡ. Τοὔπος δ’ ἐφάνθη ταῖς ἐμαῖς γνώμαις ὅτι (525)
πεισθεὶς ὁ μάντις τοὺς λόγους ψευδεῖς λέγοι;

αὐτός θ’ ὁ πρέσβυς πρὸς βίαν ἠλαυνέτην. (805)

Κἀγὼ τὸν ἐκτρέποντα, τὸν τροχηλάτην,
παίω δι’ ὀργῆς· καί μ’ ὁ πρέσβυς ὡς ὁρᾷ
ὄχον παραστείχοντα, τηρήσας μέσον
κάρα διπλοῖς κέντροισί μου καθίκετο.


542
Ὅμως δ’, ὅσον γε κἀν ἐμοὶ μνήμης ἔνι,

πεύσῃ τὰ κείνης ἀθλίας παθήματα. (1240)
Ὅπως γὰρ ὀργῇ χρωμένη παρῆλθ’ ἔσω
θυρῶνος, ἵετ’ εὐθὺ πρὸς τὰ νυμφικὰ
λέχη, κόμην σπῶσ’ ἀμφιδεξίοις ἀκμαῖς.

τῆς μητρός· οὕτω γὰρ φανῇ πλείστοις κακή,

θανόντα πατέρα καὶ φίλους προδοῦσα σούς.
ΧΟ. Μηδὲν πρὸς ὀργήν, πρὸς θεῶν· ὡς τοῖς λόγοις
ἔνεστιν ἀμφοῖν κέρδος, εἰ σὺ μὲν μάθοις (370)
τοῖς τῆσδε χρῆσθαι, τοῖς δὲ σοῖς αὕτη πάλιν.

ΚΛ. Ἀλλ’ οὐ μὰ τὴν δέσποιναν Ἄρτεμιν θράσους

τοῦδ’ οὐκ ἀλύξεις, εὖτ’ ἂν Αἴγισθος μόλῃ.
ΗΛ. Ὁρᾷς; πρὸς ὀργὴν ἐκφέρῃ, μεθεῖσά μοι
λέγειν ἃ χρῄζοιμ’, οὐδ’ ἐπίστασαι κλύειν.
ΚΛ. Οὔκουν ἐάσεις οὐδ’ ὑπ’ εὐφήμου βοῆς (630)

Ἀλλ’ ἀντιάζω, πρὶν πανωλέθρους τὸ πᾶν

ἡμᾶς τ’ ὀλέσθαι κἀξερημῶσαι γένος, (1010)
κατάσχες ὀργήν. Καὶ τὰ μὲν λελεγμένα
ἄρρητ’ ἐγώ σοι κἀτελῆ φυλάξομαι,
αὐτὴ δὲ νοῦν σχὲς ἀλλὰ τῷ χρόνῳ ποτέ,

ἄλλος κρατύνει νῦν, ὁ Λαέρτου γόνος.»

Κἀγὼ δακρύσας εὐθὺς ἐξανίσταμαι
ὀργῇ βαρείᾳ, καὶ καταλγήσας λέγω·
«Ὦ σχέτλι’, ἦ ’τολμήσατ’ ἀντ’ ἐμοῦ τινι
δοῦναι τὰ τεύχη τἀμά, πρὶν μαθεῖν ἐμοῦ;» (370)


543
ὄντας πρὸς αἰχμήν, ἐν δὲ τοῖς λόγοις θρασεῖς.

ΝΕ. Εἶεν· τὰ μὲν δὴ τόξ’ ἔχεις, κοὐκ ἔσθ’ ὅτου
ὀργὴν ἔχοις ἂν οὐδὲ μέμψιν εἰς ἐμέ.
ΦΙ. Ξύμφημι, τὴν φύσιν δ’ ἔδειξας, ὦ τέκνον, (1310)
ἐξ ἧς ἔβλαστες, οὐχὶ Σισύφου πατρός,

ΙΣ. Ἔσται ποτ’ ἆρα τοῦτο Καδμείοις βάρος.

ΟΙ. Ποίας φανείσης, ὦ τέκνον, συναλλαγῆς; (410)
ΙΣ. Τῆς σῆς ὑπ’ ὀργῆς, σοῖς ὅταν στῶσιν τάφοις.
ΟΙ. Ἃ δ’ ἐννέπεις κλύουσα τοῦ λέγεις, τέκνον;
ΙΣ. Ἀνδρῶν θεωρῶν Δελφικῆς ἀφ’ ἑστίας.

ὁθούνεκ’ αὐτὸς αὐτὸν οὔτε νῦν καλὰ

δρᾷς οὔτε πρόσθεν εἰργάσω βίᾳ φίλων,
ὀργῇ χάριν δοὺς ἥ σ’ ἀεὶ λυμαίνεται. (855)
ΧΟ. Ἐπίσχες αὐτοῦ, ξεῖνε.
ΚΡ. Μὴ ψαύειν λέγω. (856)

ξένῳ γένωμαι τῷδε χειρωθεὶς βίᾳ;

ἴθ’, ὡς ἄνωγα, σὺν τάχει. Τοῦτον δ’ ἐγώ,
εἰ μὲν δι’ ὀργῆς ἧκον ἧς ὅδ’ ἄξιος, (905)
ἄτρωτον οὐ μεθῆκ’ ἂν ἐξ ἐμῆς χερός·
νῦν δ’ οὕσπερ αὐτὸς τοὺς νόμους εἰσῆλθ’ ἔχων,

πρῶτα ἔκρυπτε ταῦτα ἡ γυνή, μετὰ δέ, εἴτε ἱστορεούσῃ

εἴτε καὶ οὔ, φράζει τῇ ἑωυτῆς μητρί, ἡ δὲ τῷ ἀνδρί. Τὸν
δὲ δεινόν τι ἔσχε ἀτιμάζεσθαι πρὸς Πεισιστράτου. Ὀργῇ
δὲ ὡς εἶχε καταλλάσσετο τὴν ἔχθρην τοῖσι στασιώτῃσι. (10)
Μαθὼν δὲ ὁ Πεισίστρατος τὰ ποιεύμενα ἐπ’ ἑωυτῷ ἀπαλ-


544
Σκυθέων ἐπ’ ἄγρην καὶ αἰεί τι φερόντων, καί κοτε συνή- (15)
νεικε ἑλεῖν σφεας μηδέν· νοστήσαντας δὲ αὐτοὺς κεινῇσι
χερσὶ ὁ Κυαξάρης (ἦν γάρ, ὡς διέδεξε, ὀργὴν [οὐκ] ἄκρος)
τρηχέως κάρτα περιέσπε ἀεικείῃ. Οἱ δὲ ταῦτα πρὸς
Κυαξάρεω παθόντες, ὥστε ἀνάξια σφέων αὐτῶν πεπον-

ὑπὸ Κύρου ἤντησε, λέγων [δὲ] οὐ Κύρου (οὐ γάρ κω ἦν

τοῦτο τοὔνομα), ἀλλὰ πρὸς τοῦ βουκόλου τοῦ Ἀστυάγεος
παιδός. Ὁ δὲ Ἀρτεμβάρης ὀργῇ ὡς εἶχε ἐλθὼν παρὰ τὸν
Ἀστυάγεα καὶ ἅμα ἀγόμενος τὸν παῖδα ἀνάρσια πρήγματα (20)
ἔφη πεπονθέναι, λέγων· «Ὦ βασιλεῦ, ὑπὸ τοῦ σοῦ δούλου,

σφεας ἀπὸ Κροίσου οὐκ ἐπείθοντο, τότε δὲ κατεργασμένων

τῶν πρηγμάτων ἦσαν ἕτοιμοι πείθεσθαι Κύρῳ. Ὁ μὲν δὴ (15)
ὀργῇ ἐχόμενος ἔλεγέ σφι τάδε. Ἴωνες δὲ ὡς ἤκουσαν
τούτων ἀνενειχθέντων ἐς τὰς πόλις, τείχεά τε περιεβά-
λοντο ἕκαστοι καὶ συνελέγοντο ἐς Πανιώνιον οἱ ἄλλοι πλὴν

ἢν τὸ παρεὸν ὑπεκδράμωσι, ἀποστάντες ἀπὸ τῶν Περσέων

ἀπόλωνται. Κῦρος δὲ ἡσθεὶς τῇ ὑποθήκῃ καὶ ὑπεὶς τῆς
ὀργῆς ἔφη οἱ πείθεσθαι. Καλέσας δὲ Μαζάρεα ἄνδρα
Μῆδον, ταῦτά τέ οἱ ἐνετείλατο προειπεῖν Λυδοῖσι τὰ ὁ
Κροῖσος ὑπετίθετο, καὶ πρὸς ἐξανδραποδίσασθαι τοὺς (10)

88. Ηρόδοτος ιστορίαι. (5 B.C.) Book 2 sec. 121,delta line 13
ῥέοντα τὸν οἶνον, συντρέχειν ἐς τὴν ὁδὸν ἀγγεῖα ἔχοντας

καὶ τὸν ἐκκεχυμένον οἶνον συγκομίζειν ἐν κέρδεϊ ποιευ-
μένους. Τὸν δὲ διαλοιδορέεσθαι πᾶσι ὀργὴν προσποιεύ-
μενον· παραμυθεομένων δὲ αὐτὸν τῶν φυλάκων χρόνῳ
πρηΰνεσθαι προσποιέεσθαι καὶ ὑπίεσθαι τῆς ὀργῆς, τέλος (15)

89. Ηρόδοτος ιστορίαι. (5 B.C.) Book 2 sec. 121,delta line 15

545
μένους. Τὸν δὲ διαλοιδορέεσθαι πᾶσι ὀργὴν προσποιεύ-

μενον· παραμυθεομένων δὲ αὐτὸν τῶν φυλάκων χρόνῳ
πρηΰνεσθαι προσποιέεσθαι καὶ ὑπίεσθαι τῆς ὀργῆς, τέλος (15)
δὲ ἐξελάσαι αὐτὸν τοὺς ὄνους ἐκ τῆς ὁδοῦ καὶ κατα-
σκευάζειν. Ὡς δὲ λόγους τε πλέους ἐγγίνεσθαι καί τινα

(25) Θεησάμενοι δὲ τὰ πάντα οἱ κατάσκοποι ἀπαλλάσσοντο

ὀπίσω. Ἀπαγγειλάντων δὲ ταῦτα τούτων αὐτίκα ὁ Καμ-
βύσης ὀργὴν ποιησάμενος ἐστρατεύετο ἐπὶ τοὺς Αἰθίοπας,
οὔτε παρασκευὴν σίτου οὐδεμίαν παραγγείλας, οὔτε λόγον
ἑωυτῷ δοὺς ὅτι ἐς τὰ ἔσχατα γῆς ἔμελλε στρατεύεσθαι· (5)

τῷ πατρί· οὐ γάρ κώ τοί ἐστι υἱὸς οἷον σὲ ἐκεῖνος κατε-

λίπετο.» Ἥσθη τε ταῦτα ἀκούσας ὁ Καμβύσης καὶ ἐπαίνεε
(35) τὴν Κροίσου κρίσιν. Τούτων δὴ ὦν ἐπιμνησθέντα ὀργῇ
λέγειν πρὸς τὸν Πρηξάσπεα· «Σύ νυν μάθε [αὐτὸς] εἰ
λέγουσι Πέρσαι ἀληθέα εἴτε αὐτοὶ λέγοντες ταῦτα παρα-

ἐν τῇσι στοιῇσι ἐκαλινδέετο. Τετάρτῃ δὲ ἡμέρῃ ἰδών μιν ὁ

Περίανδρος ἀλουσίῃσί τε καὶ ἀσιτίῃσι συμπεπτωκότα
οἴκτιρε· ὑπεὶς δὲ τῆς ὀργῆς ἤιε ἆσσον καὶ ἔλεγε· «Ὦ
παῖ, κότερα τούτων αἱρετώτερά ἐστι, ταῦτα τὰ νῦν ἑκὼν (10)
πρήσσεις, ἢ τὴν τυραννίδα καὶ τἀγαθὰ τὰ νῦν ἐγὼ ἔχω,

ταῦτα ἐόντα τῷ πατρὶ ἐπιτήδεον παραλαμβάνειν; Ὃς

ἐὼν ἐμός τε παῖς καὶ Κορίνθου τῆς εὐδαίμονος βασιλεὺς
ἀλήτην βίον εἵλεο, ἀντιστατέων τε καὶ ὀργῇ χρεώμενος ἐς
τὸν σὲ ἥκιστα ἐχρῆν. Εἰ γάρ τις συμφορὴ ἐν αὐτοῖσι ἐγγέ- (15)
γονε, ἐξ ἧς ὑποψίην ἐς ἐμὲ ἔχεις, ἐμοί τε αὕτη γέγονε


546
(131) Ὁ δὲ Δημοκήδης οὗτος ὧδε ἐκ Κρότωνος ἀπιγμένος

Πολυκράτεϊ ὡμίλησε. Πατρὶ συνείχετο ἐν τῇ Κρότωνι
ὀργὴν χαλεπῷ· τοῦτον ἐπείτε οὐκ ἐδύνατο φέρειν, ἀπολι-
πὼν οἴχετο ἐς Αἴγιναν. Καταστὰς δὲ ἐς ταύτην πρώτῳ
ἔτεϊ ὑπερεβάλετο τοὺς ἄλλους ἰητρούς, ἀσκευής περ ἐὼν (5)

(128) Ὁ μὲν δὴ κῆρυξ οἰχώκεε ἀγγελέων ταῦτα Δαρείῳ, οἱ δὲ

Σκυθέων βασιλέες ἀκούσαντες τῆς δουλοσύνης τὸ οὔνομα
ὀργῆς ἐπλήσθησαν. Τὴν μὲν δὴ μετὰ Σαυροματέων μοῖραν
ταχθεῖσαν, τῆς ἦρχε Σκώπασις, πέμπουσι Ἴωσι κελεύοντες
ἐς λόγους ἀπικέσθαι, τούτοισι οἳ τὸν Ἴστρον ἐζευγμένον (5)

δόκιμος· «Τί βουλεύεσθε ποιέειν, ἄνδρες Αἰγινῆται; τὸν

βασιλέα τῶν Σπαρτιητέων ἔκδοτον γενόμενον ὑπὸ τῶν (10)
πολιητέων ἄγειν; Εἰ νῦν ὀργῇ χρεώμενοι ἔγνωσαν οὕτω
Σπαρτιῆται, ὅκως ἐξ ὑστέρης μή τι ὑμῖν, ἢν ταῦτα
ποιήσητε, πανώλεθρον κακὸν ἐς τὴν χώρην ἐσβάλωσι.»

μὲν τὰς πάτρας τε αὐτῶν ἀνεπύθετο καὶ γένος ἑκάστου,

μετὰ δὲ κατέχων ἐνιαυτὸν διεπειρᾶτο αὐτῶν τῆς τε ἀνδρα-
γαθίης καὶ τῆς ὀργῆς καὶ παιδεύσιός τε καὶ τρόπου, καὶ (5)
ἑνὶ ἑκάστῳ ἰὼν ἐς συνουσίην καὶ συνάπασι· καὶ ἐς γυμνάσιά
τε ἐξαγινέων ὅσοι ἦσαν αὐτῶν νεώτεροι, καὶ, τὸ μέγιστον,

τοι, βασιλεῦ.»
(105) Ὁ μὲν δὴ ταῦτα ἀμείψατο, Ξέρξης δὲ ἐς γέλωτά τε
ἔτρεψε καὶ οὐκ ἐποιήσατο ὀργὴν οὐδεμίαν, ἀλλ’ ἠπίως αὐτὸν
ἀπεπέμψατο. Τούτῳ δὲ ἐς λόγους ἐλθὼν Ξέρξης καὶ
ὕπαρχον ἐν τῷ Δορίσκῳ τούτῳ καταστήσας Μασκάμην τὸν

99. Αντιφών. De caede Herodis {0028.005} (5 B.C.) Sec. 69 line 10

547
Τοῦτο δὲ περὶ χρημάτων αἰτίαν ποτὲ σχόντες οὐκ οὖσαν,

ὥσπερ ἐγὼ νῦν, οἱ Ἑλληνοταμίαι οἱ ὑμέτεροι, ἐκεῖνοι μὲν
ἅπαντες ἀπέθανον ὀργῇ μᾶλλον ἢ γνώμῃ, πλὴν ἑνὸς, τὸ δὲ (10)
πρᾶγμα ὕστερον καταφανὲς ἐγένετο. (70) Τοῦ δ’ ἑνὸς
τούτου—Σωσίαν ὄνομά φασιν αὐτῷ εἶναι—κατέγνωστο

100. Αντιφών. De caede Herodis {0028.005} (5 B.C.) Sec. 71 line 7
τέθνηκεν ὁ ἄνθρωπος. Μὴ οὖν ὕστερον τοῦτο γνῶτε, (5)

ἀναίτιόν με ὄντα ἀπολέσαντες, ἀλλὰ πρότερόν γ’ εὖ
βουλεύσασθε, καὶ μὴ μετ’ ὀργῆς καὶ διαβολῆς, ὡς τούτων
οὐκ ἂν γένοιντο ἕτεροι πονηρότεροι σύμβουλοι. (72) Οὐ
γὰρ ἔστιν ὅ τι ἂν ὀργιζόμενος ἄνθρωπος εὖ γνοίη· αὐτὸ

81 line 7
πολλοὺς εἶχεν ἐν> αὑτῷ τοὺς μὲν ἀπὸ θεῶν, τοὺς δ’ ἐξ (5)
αὐτῶν τῶν θεῶν γεγονότας, οὐχ ὁμοίως διακειμένους τοῖς
πολλοῖς οὐδ’ ἴσον φρονοῦντας τοῖς ἄλλοις, ἀλλ’ ὀργῆς καὶ
θυμοῦ καὶ φθόνου καὶ φιλοτιμίας μεστοὺς, (82) ἀλλ’
ὅμως τὸ τοιοῦτον ἔτη δέκα κατέσχεν οὐ μισθοφοραῖς

120. Αριστοφάνης κωμικός. Acharnenses {0019.001} (5-4 B.C.)

Line 530
κἀντεῦθεν ἀρχὴ τοῦ πολέμου κατερράγη

Ἕλλησι πᾶσιν ἐκ τριῶν λαικαστριῶν.
Ἐντεῦθεν ὀργῇ Περικλέης οὑλύμπιος (530)
ἤστραπτ’, ἐβρόντα, ξυνεκύκα τὴν Ἑλλάδα,
ἐτίθει νόμους ὥσπερ σκόλια γεγραμμένους,

ἢν τοῖς ἔπεσι χαίρωσι καὶ τοῖς πράγμασιν.

ΟΙ. Αʹ Λέγοιμ’ ἂν ἤδη. Νῷν γάρ ἐστι δεσπότης
(40)
ἄγροικος ὀργήν, κυαμοτρώξ, ἀκράχολος,
Δῆμος Πυκνίτης, δύσκολον γερόντιον
ὑπόκωφον. Οὗτος τῇ προτέρᾳ νουμηνίᾳ

548
122. Αριστοφάνης κωμικός. Vespae {0019.004} (5-4 B.C.) Line 243
σίμβλον δέ φασι χρημάτων ἔχειν ἅπαντες αὐτόν

χθὲς οὖν Κλέων ὁ κηδεμὼν ἡμῖν ἐφεῖτ’ ἐν ὥρᾳ
ἥκειν ἔχοντας ἡμερῶν ὀργὴν τριῶν πονηρὰν
ἐπ’ αὐτόν, ὡς κολωμένους ὧν ἠδίκησεν. ἀλλὰ
σπεύσωμεν, ὦ ’νδρες ἥλικες, πρὶν ἡμέραν γενέσθαι. (245)

162. Ξενοφών. . Cynegeticus {0032.014} (5-4 B.C.) Ch. 10 sec. 9

line 1
ἱκανὴ διαδρομή· ἐὰν γὰρ ὑποχωρῶν ἐμπέσῃ εἰς πυκνούς,

κίνδυνος πληγῆναι· ᾧ γὰρ ἂν προσπέσῃ, εἰς τοῦτον τὴν
(9) ὀργὴν κατέθετο. ἐπειδὰν δ’ αἱ κύνες ἐγγὺς ὦσι τῆς εὐνῆς,
ἐπειδίασι· θορυβούμενος δὲ ἐξαναστήσεται, καὶ ἥτις ἂν τῶν
κυνῶν προσφέρηται αὐτῷ πρὸς τὸ πρόσωπον, ἀναρρίψει·


line 2
ἔχοντα προβόλιον ἐρεθίζειν ὡς ἀφήσοντα· ἀφιέναι δὲ οὐ

(15) χρή, μὴ τύχῃ τοῦ πεπτωκότος. ὅταν δὲ ἴδῃ τοῦτο, κατα-
λιπὼν ὃν ἂν ἔχῃ ὑφ’ αὑτῷ ἐπὶ τὸν ἐρεθίζοντα ὑπ’ ὀργῆς καὶ
θυμοῦ ἐπιστρέψει. τὸν δὲ ταχὺ ἀναπηδᾶν, τὸ δὲ προβόλιον
μεμνῆσθαι ἔχοντα ἀνίστασθαι· οὐ γὰρ καλὴ ἡ σωτηρία

164. Πλάτων. Apologia Socratis {0059.002} (5-4 B.C.) Stephanus P.

34 sec. d line 1
κίνδυνον. τάχ’ ἂν οὖν τις ταῦτα ἐννοήσας αὐθαδέστερον

ἂν πρός με σχοίη καὶ ὀργισθεὶς αὐτοῖς τούτοις θεῖτο ἂν μετ’
(d) ὀργῆς τὴν ψῆφον. εἰ δή τις ὑμῶν οὕτως ἔχει—οὐκ ἀξιῶ
μὲν γὰρ ἔγωγε, εἰ δ’ οὖν—ἐπιεικῆ ἄν μοι δοκῶ πρὸς τοῦτον
λέγειν λέγων ὅτι “Ἐμοί, ὦ ἄριστε, εἰσὶν μέν πού τινες καὶ

ὅθεν οὔποτε ἐκβαίνουσιν. οἳ δ’ ἂν ἰάσιμα μὲν μεγάλα δὲ

δόξωσιν ἡμαρτηκέναι ἁμαρτήματα, οἷον πρὸς πατέρα ἢ μη-
549
114.
(a) τέρα ὑπ’ ὀργῆς βίαιόν τι πράξαντες, καὶ μεταμέλον αὐτοῖς

τὸν ἄλλον βίον βιῶσιν, ἢ ἀνδροφόνοι τοιούτῳ τινὶ ἄλλῳ
τρόπῳ γένωνται, τούτους δὲ ἐμπεσεῖν μὲν εἰς τὸν Τάρταρον

166. Πλάτων. Philebus {0059.010} (5-4 B.C.) Stephanus P. 47 sec. e

line 1
σύγκρασιν ἔφαμεν.
ΠΡΩ. Πῶς οὖν δὴ τοῦτ’ αὐτὸ λέγομεν; (10)
(e) ΣΩ. Ὀργὴν καὶ φόβον καὶ πόθον καὶ θρῆνον καὶ ἔρωτα
καὶ ζῆλον καὶ φθόνον καὶ ὅσα τοιαῦτα, ἆρ’ οὐκ αὐτῆς τῆς
ψυχῆς τίθεσαι ταύτας λύπας τινάς;

201. Λυσίας. In Diogitonem {0540.032} (5-4 B.C.) Sec. 19 line 4
έχειν τὸν νοῦν, ἵνα τοὺς μὲν νεανίσκους διὰ τὸ μέγεθος τῶν
συμφορῶν ἐλεήσητε, τοῦτον δ’ ἅπασι τοῖς πολίταις ἄξιον
ὀργῆς ἡγήσησθε. εἰς τοσαύτην γὰρ ὑποψίαν Διογείτων πάν-
τας ἀνθρώπους πρὸς ἀλλήλους καθίστησιν, ὥστε μήτε ζῶν- (5)
τας μήτε ἀποθνῄσκοντας μηδὲν μᾶλλον τοῖς οἰκειοτάτοις

202.Δημοσθένης. Olynthiaca 1 {0014.001} (4 B.C.) Sec. 16 line 5
νεσθαι, τοῦτ’ εἶναι συμβούλου. ἐγὼ δ’ οὐκ ἀγνοῶ μέν, ὦ

ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοῦθ’ ὅτι πολλάκις ὑμεῖς οὐ τοὺς αἰτίους,
ἀλλὰ τοὺς ὑστάτους περὶ τῶν πραγμάτων εἰπόντας ἐν ὀργῇ (5)
ποιεῖσθε, ἄν τι μὴ κατὰ γνώμην ἐκβῇ· οὐ μὴν οἶμαι δεῖν
τὴν ἰδίαν ἀσφάλειαν σκοποῦνθ’ ὑποστείλασθαι περὶ ὧν ὑμῖν
Αριστοτέλης. De anima {0086.002} (4 B.C.) Bekker P. 403a line 30
φυσικοῦ τὸ θεωρῆσαι περὶ ψυχῆς, ἢ πάσης ἢ τῆς τοιαύτης.

διαφερόντως δ’ ἂν ὁρίσαιντο ὁ φυσικὸς [τε] καὶ ὁ διαλεκτικὸς
ἕκαστον αὐτῶν, οἷον ὀργὴ τί ἐστιν· ὁ μὲν γὰρ ὄρεξιν ἀντι- (30)
λυπήσεως ἤ τι τοιοῦτον, ὁ δὲ ζέσιν τοῦ περὶ καρδίαν αἵματος
(403b) καὶ θερμοῦ. τούτων δὲ ὁ μὲν τὴν ὕλην ἀποδίδωσιν, ὁ δὲ τὸ

550
210. Αριστοτέλης. Ἀθηναίων πολιτεία. (4 B.C.) Sec. 18 subsec. 2

line 4
ὑβριστής, ἀφ’ οὗ καὶ συνέβη τὴν ἀρχὴν αὐτοῖς γενέσθαι

πάντων τῶν κακῶν. ἐρασθεὶς γὰρ τοῦ Ἁρμοδίου καὶ δια-
μαρτάνων τῆς πρὸς αὐτὸν φιλίας, οὐ κατεῖχε τὴν ὀργήν,
ἀλλ’ ἔν τε τοῖς ἄλλοις ἐνεσημαίνετο πικρῶς, καὶ τὸ τελευ- (5)
ταῖον μέλλουσαν αὐτοῦ τὴν ἀδελφὴν κανηφορεῖν Παναθη-


line 6
δοῦναι τὴν δεξιὰν πίστεως χάριν, ὡς ἔλαβεν ὀνειδίσας ὅτι

τῷ φονεῖ τἀδελφοῦ τὴν δεξιὰν δέδωκε, οὕτω παρώξυνε τὸν (5)
Ἱππίαν, ὥσθ’ ὑπὸ τῆς ὀργῆς οὐ κατέσχεν ἑαυτόν, ἀλλὰ
σπασάμενος τὴν μάχαιραν διέφθειρεν αὐτόν.
19.
(1) Μετὰ δὲ ταῦτα συνέβαινεν πολλῷ τραχυτέραν εἶναι τὴν

212. Αριστοτέλης. Categoriae {0086.006} (4 B.C.) Bekker P. 10a

line 1
γεται. ὅσα τε γὰρ ἐν τῇ γενέσει εὐθὺς ἀπό τινων πα- (35)

θῶν γεγένηται ποιότητες λέγονται, οἷον ἥ τε μανικὴ
(10a) ἔκστασις καὶ ἡ ὀργὴ καὶ τὰ τοιαῦτα· ποιοὶ γὰρ κατὰ ταύ-
τας λέγονται, ὀργίλοι τε καὶ μανικοί. ὁμοίως δὲ καὶ ὅσαι
ἐκστάσεις μὴ φυσικαί, ἀλλ’ ἀπό τινων ἄλλων συμπτωμάτων

213. Αριστοτέλης. Ηθικά Ευδήμια. (4 B.C.) Bekker P. 1221b line 14
τῶν ποιούντων τὰ πάθη. λέγω δ’ οἷον ὀξύθυμος μὲν τῷ θᾶτ-

τον πάσχειν ἢ δεῖ, χαλεπὸς δὲ καὶ θυμώδης τῷ μᾶλλον, πι-
κρὸς δὲ τῷ φυλακτικὸς εἶναι τῆς ὀργῆς, πλήκτης δὲ καὶ λοι-
δορητικὸς ταῖς κολάσεσι ταῖς ἀπὸ τῆς ὀργῆς **. ὀψοφάγοι
δὲ (15)
καὶ γαστρίμαργοι καὶ οἰνόφλυγες τῷ πρὸς ὁποτέρας τροφῆς


551
τον πάσχειν ἢ δεῖ, χαλεπὸς δὲ καὶ θυμώδης τῷ μᾶλλον, πι-

κρὸς δὲ τῷ φυλακτικὸς εἶναι τῆς ὀργῆς, πλήκτης δὲ καὶ λοι-
δορητικὸς ταῖς κολάσεσι ταῖς ἀπὸ τῆς ὀργῆς **. ὀψοφάγοι
δὲ (15)
καὶ γαστρίμαργοι καὶ οἰνόφλυγες τῷ πρὸς ὁποτέρας τροφῆς
ἀπόλαυσιν ἔχειν τὴν δύναμιν παθητικὴν παρὰ τὸν λόγον.

215. Αριστοτέλης. Ηθικά Ευδήμια. (4 B.C.) Bekker P. 1222a line 42
ἕξιν ἐφ’ ἥν τε ἁμαρτάνομεν μᾶλλον καὶ ἐφ’ ἣν οἱ πολ- (40)

λοί (ἡ δ’ ἑτέρα ὥσπερ οὐκ οὖσα λανθάνει· διὰ γὰρ τὸ ὀλί-
γον ἀναίσθητος ἐστίν), οἷον ὀργὴν πραότητι καὶ τὸν ὀργίλον
(1222b) τῷ πράῳ. καίτοι ἐστὶν ὑπερβολὴ καὶ ἐπὶ τὸ ἵλεων εἶναι
καὶ τὸ καταλλακτικὸν εἶναι καὶ μὴ ὀργίζεσθαι ῥαπιζό-

τοῦ πράγματος, μᾶλλον ἑκούσιον τὸ κατὰ βούλησιν τοῦ κατ’

ἐπιθυμίαν καὶ θυμόν. τεκμήριον δέ· πολλὰ γὰρ πράττο-
μεν ἑκόντες ἄνευ ὀργῆς καὶ ἐπιθυμίας.
λείπεται ἄρα, εἰ τὸ βουλόμενον καὶ ἑκούσιον ταὐτό, σκέψασθαι.
φαίνεται δὲ καὶ τοῦτο ἀδύνατον. ὑπόκειται γὰρ ἡμῖν καὶ δοκεῖ
(30)

ἐρᾷ, θρασὺς μᾶλλον ἢ δειλός, καὶ ὑπομένει πολλοὺς κινδύ-

νους, ὥσπερ ὁ ἐν Μεταποντίῳ τὸν τύραννον ἀποκτείνας καὶ ὁ
ἐν Κρήτῃ μυθολογούμενος· καὶ δι’ ὀργὴν καὶ θυμὸν ὡσαύ-
τως. ἐκστατικὸν γὰρ ὁ θυμός. διὸ καὶ οἱ ἄγριοι σύες ἀν- (25)
δρεῖοι δοκοῦσιν εἶναι, οὐκ ὄντες· ὅταν γὰρ ἐκστῶσι, τοιοῦτοι

ἐκείνων οὐδεμία, ἀλλὰ ὁμοία μέν, ὥσπερ καὶ ἡ τῶν θηρίων,

ἃ διὰ τὸν θυμὸν ὁμόσε τῇ πληγῇ φέρεται. οὔτε γὰρ ὅτι
ἀδοξήσει, δεῖ μένειν φοβουμένους, οὔτε δι’ ὀργήν, οὔτε διὰ τὸ
μὴ νομίζειν ἀποθανεῖσθαι, ἢ διὰ τὸ δυνάμεις ἔχειν φυλα- (25)
κτικάς· οὐδὲ γὰρ οἰήσεται οὕτω γε φοβερὸν εἶναι οὐθέν. ἀλλ’

552
219. Αριστοτέλης. Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P. 1105b

line 22
τὰ ἐν τῇ ψυχῇ γινόμενα τρία ἐστί, πάθη δυνάμεις ἕξεις, (20)

τούτων ἄν τι εἴη ἡ ἀρετή. λέγω δὲ πάθη μὲν ἐπιθυμίαν
ὀργὴν φόβον θάρσος φθόνον χαρὰν φιλίαν μῖσος πόθον
ζῆλον ἔλεον, ὅλως οἷς ἕπεται ἡδονὴ ἢ λύπη· δυνάμεις
δὲ καθ’ ἃς παθητικοὶ τούτων λεγόμεθα, οἷον καθ’ ἃς δυ-

298. EPICURUS Phil. Deperditorum librorum reliquiae {0537.003}

(4-3 B.C.) Treatise 8 fragment 1 line l
ΠΕΡΙ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ 8.ΑΝΑΦΩΝΗΣΕΙΣ

(1) PHILOD. π. ὀργῆς XLV 5 Wilke (2 Us.): (l)
καὶ γὰρ ὁ Ἐπίκου- (1)
[ρ]ος ἐν Ἀναφωνήσεσιν


συνείδησίς μου συνέχει με περὶ τῆς ἁμαρτίας μου. (4) Καίγε

παρεκάλεσέ με ὁ πατήρ μου, ὅτι ηὔξατο περὶ ἐμοῦ πρὸς
Κύριον, ἵνα παρέλθῃ ἀπ’ ἐμοῦ ἡ ὀργὴ Κυρίου, καθὼς ἔδειξέ
μοι Κύριος. Ἀπὸ τότε οὖν παρεφυλαξάμην, καὶ οὐχ ἥμαρτον.
(5) Διὰ τοῦτο, τέκνα μου, φυλάξασθε πάντα, ὅσα ἐντέλλομαι


τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ ἐν ἀγαθῇ καρδίᾳ, καὶ ἀποστήσατε ἀφ’

ὑμῶν τὸ πνεῦμα τοῦ φθόνου, (8) ὅτι ἀγριοῖ τοῦτο τὴν ψυχήν,
καὶ φθείρει τὸ σῶμα, ὀργὴν καὶ πόλεμον παρέχει τὸ διαβού-
λιον, καὶ εἰς αἵματα παροξύνει, καὶ εἰς ἔκστασιν ἄγει τὴν
διάνοιαν, καὶ οὐκ ἐᾷ τὴν σύνεσιν ἀνθρώποις ἐνεργεῖν·
Πλεονεξία
553
δεινότερόν τι τούτου δέος εὑρετέον ἐστὶν ἢ τόδε γε οὐδὲν

ἐπίσχει, ἀλλ’ ἡ μὲν πενία ἀνάγκῃ τὴν τόλμαν παρέχουσα,
ἡ δ’ ἐξουσία ὕβρει τὴν πλεονεξίαν καὶ φρονήματι, αἱ δ’
ἄλλαι ξυντυχίαι ὀργῇ τῶν ἀνθρώπων ὡς ἑκάστη τις κατ- (5)
έχεται ὑπ’ ἀνηκέστου τινὸς κρείσσονος ἐξάγουσιν ἐς τοὺς

ἀλλοτριώτερον ἐγένετο διὰ τὸ ἑτοιμότερον εἶναι ἀπροφασί-

στως τολμᾶν· οὐ γὰρ μετὰ τῶν κειμένων νόμων ὠφελίας αἱ
τοιαῦται ξύνοδοι, ἀλλὰ παρὰ τοὺς καθεστῶτας πλεονεξίᾳ.
καὶ τὰς ἐς σφᾶς αὐτοὺς πίστεις οὐ τῷ θείῳ νόμῳ μᾶλλον (5)
(7) ἐκρατύνοντο ἢ τῷ κοινῇ τι παρανομῆσαι. τά τε ἀπὸ τῶν

ὄντες δεξιοὶ κέκληνται ἢ ἀμαθεῖς ἀγαθοί, καὶ τῷ μὲν αἰσχύ-

(8) νονται, ἐπὶ δὲ τῷ ἀγάλλονται. πάντων δ’ αὐτῶν αἴτιον
ἀρχὴ ἡ διὰ πλεονεξίαν καὶ φιλοτιμίαν· ἐκ δ’ αὐτῶν καὶ ἐς
τὸ φιλονικεῖν καθισταμένων τὸ πρόθυμον. οἱ γὰρ ἐν ταῖς
πόλεσι προστάντες μετὰ ὀνόματος ἑκάτεροι εὐπρεποῦς, πλή-

πενίας δὲ τῆς εἰωθυίας ἀπαλλαξείοντές τινες, μάλιστα δ’ ἂν

διὰ πάθους, ἐπιθυμοῦντες τὰ τῶν πέλας ἔχειν, παρὰ δίκην (5)
γιγνώσκοιεν, οἵ τε μὴ ἐπὶ πλεονεξίᾳ, ἀπὸ ἴσου δὲ μάλιστα
ἐπιόντες ἀπαιδευσίᾳ ὀργῆς πλεῖστον ἐκφερόμενοι ὠμῶς καὶ
(2) ἀπαραιτήτως ἐπέλθοιεν. ξυνταραχθέντος τε τοῦ βίου ἐς

ὑπέθηκας ὀρθῶς τοὺς λόγους σοῦ τ’ ἀξίως.

ταραχὴ δ’ ἀδελφῶν διά τ’ ἔρωτα γίγνεται
πλεονεξίαν τε δωμάτων· ἀπέπτυσα
τοιάνδε συγγένειαν ἀλλήλοιν πικράν. (510)
ἀλλ’ ἥκομεν γὰρ εἰς ἀναγκαίας τύχας,

554
6.Ισοκράτης. In sophistas (orat. 13) {0010.008} (5-4 B.C.) Sec. 20

line 10
καὶ σωφροσύνην περὶ αὐτῶν, ἐκεῖνοι δ’ ἐπὶ τοὺς πολιτικοὺς

λόγους παρακαλοῦντες, ἀμελήσαντες τῶν ἄλλων τῶν προσ-
όντων αὐτοῖς ἀγαθῶν πολυπραγμοσύνης καὶ πλεονεξίας (10)
ὑπέστησαν εἶναι διδάσκαλοι.
(21) Καίτοι τοὺς βουλομένους πειθαρχεῖν τοῖς ὑπὸ τῆς

7.Ισοκράτης. Busiris (orat. 11) {0010.010} (5-4 B.C.) Sec. 20 line 3
ἐνθένδε τὸ διαφέρον ἑκατέρας τῆς πολιτείας. (20) Εἰ

μὲν γὰρ ἅπαντες μιμησαίμεθα τὴν Λακεδαιμονίων ἀργίαν
καὶ πλεονεξίαν, εὐθὺς ἂν ἀπολοίμεθα καὶ διὰ τὴν ἔνδειαν
τῶν καθ’ ἡμέραν καὶ διὰ τὸν πόλεμον τὸν πρὸς ἡμᾶς
αὐτούς· εἰ δὲ τοῖς Αἰγυπτίων νομίμοις χρῆσθαι βουληθεῖ- (5)


line 5
βουλόμενον ἐκείνους τοὺς λόγους ζητεῖν, οἵτινες τὼ πόλεε

τούτω πείσουσιν ἰσομοιρῆσαι πρὸς ἀλλήλας καὶ τάς θ’ ἡγε-
μονίας διελέσθαι, καὶ τὰς πλεονεξίας, ἃς νῦν παρὰ τῶν (5)
Ἑλλήνων ἐπιθυμοῦσιν αὑταῖς γίγνεσθαι, ταύτας παρὰ τῶν
βαρβάρων ποιήσασθαι. (18) Τὴν μὲν οὖν ἡμετέραν πόλιν


line 4
ἔχειν πολὺ μᾶλλον ἢ τὰς κληρουχίας ἡμῖν ὀνειδίζειν, ἃς

ἡμεῖς εἰς τὰς ἐρημουμένας τῶν πόλεων φυλακῆς ἕνεκα
τῶν χωρίων, ἀλλ’ οὐ διὰ πλεονεξίαν ἐξεπέμπομεν. Σημεῖον
δὲ τούτων· ἔχοντες γὰρ χώραν μὲν ὡς πρὸς τὸ πλῆθος (5)
τῶν πολιτῶν ἐλαχίστην, ἀρχὴν δὲ μεγίστην, καὶ κεκτη-


line 2
τὸν ἅπαντα χρόνον ἐν τοῖς Ἕλλησιν δυναστευόντων.

(179) Οἶμαι δ’ ἐκείνως εἰπὼν μᾶλλον δηλώσειν τήν τε περὶ
555
ἡμᾶς ἀτιμίαν γεγενημένην καὶ τὴν τοῦ βασιλέως πλεονε-

ξίαν. Τῆς γὰρ γῆς ἁπάσης τῆς ὑπὸ τῷ κόσμῳ κειμένης
δίχα τετμημένης, καὶ τῆς μὲν Ἀσίας, τῆς δ’ Εὐρώπης
καλουμένης, τὴν ἡμίσειαν ἐκ τῶν συνθηκῶν εἴληφεν, ὥσπερ (5)


line 3
(183) Πολλαχῇ δ’ ἄν τις λογιζόμενος εὕροι ταύτας τὰς

πράξεις μάλιστα λυσιτελούσας ἡμῖν. Φέρε γὰρ, πρὸς τίνας
χρὴ πολεμεῖν τοὺς μηδεμιᾶς πλεονεξίας ἐπιθυμοῦντας, ἀλλ’
αὐτὸ τὸ δίκαιον σκοποῦντας; Οὐ πρὸς τοὺς καὶ πρότερον
κακῶς τὴν Ἑλλάδα ποιήσαντας καὶ νῦν ἐπιβουλεύοντας (5)

12.Ισοκράτης. Plataicus (orat. 14) {0010.012} (5-4 B.C.) Sec. 20

line 2
ἅπαντας ἀξιοῦσιν ἐπιμελεῖσθαι, τῆς δὲ τῶν ἄλλων δουλείας

αὑτοὺς κυρίους καθιστᾶσιν. (20) Καίτοι τίς οὐκ ἂν μισή-
σειεν τὴν τούτων πλεονεξίαν, οἳ τῶν μὲν ἀσθενεστέρων
ἄρξειν ζητοῦσιν, τοῖς δὲ κρείττοσιν ἴσον ἔχειν οἴονται
δεῖν, καὶ τῇ μὲν ὑμετέρᾳ πόλει τῆς γῆς τῆς ὑπ’ Ὠρωπίων

13.Ισοκράτης. Nicocles (orat. 3) {0010.014} (5-4 B.C.) Sec. 1 line 3
(1) Εἰσί τινες οἳ δυσκόλως ἔχουσι πρὸς τοὺς λόγους καὶ

διαμέμφονται τοὺς φιλοσοφοῦντας καί φασιν αὐτοὺς
οὐκ ἀρετῆς, ἀλλὰ πλεονεξίας ἕνεκα ποιεῖσθαι τὰς τοιαύτας
διατριβάς. Ἡδέως ἂν οὖν πυθοίμην τῶν οὕτω διακειμένων,
διὰ τί τοὺς μὲν εὖ λέγειν ἐπιθυμοῦντας ψέγουσι, τοὺς δ’ (5)

διατριβάς. Ἡδέως ἂν οὖν πυθοίμην τῶν οὕτω διακειμένων,

διὰ τί τοὺς μὲν εὖ λέγειν ἐπιθυμοῦντας ψέγουσι, τοὺς δ’ (5)
ὀρθῶς πράττειν βουλομένους ἐπαινοῦσιν· εἰ γὰρ αἱ πλεο-
νεξίαι λυποῦσιν αὐτοὺς, πλείους καὶ μείζους ἐκ τῶν
ἔργων ἢ τῶν λόγων εὑρήσομεν γιγνομένας. (2) Ἔπειτα
κἀκεῖν’ ἄτοπον εἰ λέληθεν αὐτοὺς ὅτι τὰ περὶ τοὺς θεοὺς

556
15.Ισοκράτης. Nicocles (orat. 3) {0010.014} (5-4 B.C.) Sec. 22 line

4
ἐν τοῖς ἐγκυκλίοις καὶ τοῖς κατὰ τὴν ἡμέραν ἑκάστην γιγ-

νομένοις αἱ μοναρχίαι διαφέρουσιν, ἀλλὰ καὶ τὰς ἐν τῷ
πολέμῳ πλεονεξίας ἁπάσας περιειλήφασιν. Καὶ γὰρ παρα-
σκευάσασθαι δυνάμεις καὶ χρήσασθαι ταύταις ὥστε καὶ (5)
λαθεῖν καὶ φθῆναι, καὶ τοὺς μὲν πεῖσαι, τοὺς δὲ βιάσα-

16.Ισοκράτης. Archidamus (orat. 6) {0010.016} (5-4 B.C.) Sec. 13

line 2
ἀποβαλεῖν, ἧς οὔτ’ ἀπρεπεστέραν τῇ Λακεδαίμονι συμφορὰν

οὔτε δεινοτέραν οὐδέποτ’ ἂν εὑρεῖν ἠδυνήθησαν. (13) Εἰς
τοῦτο δ’ ἥκουσι πλεονεξίας καὶ τοσαύτην ἡμῶν κατεγνώκα-
σιν ἀνανδρίαν ὥστε, πολλάκις ἡμᾶς ἀξιώσαντες ὑπὲρ τῆς
αὑτῶν πολεμεῖν, ὑπὲρ Μεσσήνης οὐκ οἴονται δεῖν κινδυ-


line 2
ταῖς τοῦ θεοῦ μαντείαις προσηκόντως ἔχοντες αὐτήν.

(33) Ὧν ἓν ἕκαστον ἱκανόν ἐστι διαλῦσαι τοὺς λόγους τῶν
τολμώντων κατηγορεῖν ὡς ἢ νῦν διὰ πλεονεξίαν οὐ ποιού-
μεθα τὴν εἰρήνην ἢ τότε τῶν ἀλλοτρίων ἐπιθυμοῦντες ἐπο-
λεμήσαμεν πρὸς Μεσσηνίους. Περὶ μὲν οὖν τῆς κτήσεως


line 2
ποιήσασθαι τοὺς κινδύνους. (10)

(81) Ἐπιλίποι δ’ ἂν τὸ λοιπὸν μέρος τῆς ἡμέρας, εἰ τὰς
πλεονεξίας τὰς ἐσομένας λέγειν ἐπιχειρήσαιμεν. Ἐκεῖνο
δ’ οὖν πᾶσιν φανερὸν, ὅτι τῶν Ἑλλήνων διενηνόχαμεν οὐ
τῷ μεγέθει τῆς πόλεως οὐδὲ τῷ πλήθει τῶν ἀνθρώπων,

19.Ισοκράτης. De pace (orat. 8) {0010.017} (5-4 B.C.) Sec. 7 line 4
πάντων τοῖς πλείστοις τῶν ἀνθρώπων ἐστίν. Οὕτω γὰρ

ἐξηρτήμεθα τῶν ἐλπίδων καὶ πρὸς τὰς δοκούσας εἶναι
557
πλεονεξίας ἀπλήστως ἔχομεν, ὥστ’ οὐδ’ οἱ κεκτημένοι

τοὺς μεγίστους πλούτους μένειν ἐπὶ τούτοις ἐθέλουσιν, (5)
ἀλλ’ ἀεὶ τοῦ πλείονος ὀρεγόμενοι περὶ τῶν ὑπαρχόντων


7
ὧν τυγχάνομεν ἔχοντες· ἢν δὲ διὰ τέλους ἀκούσητέ μου (5)

προσέχοντες τὸν νοῦν, οἶμαι πάντας ὑμᾶς καταγνώσεσθαι
πολλὴν ἄνοιαν καὶ μανίαν τῶν τὴν ἀδικίαν πλεονεξίαν εἶναι
νομιζόντων καὶ τῶν τὰς ἀλλοτρίας πόλεις βίᾳ κατεχόντων
καὶ μὴ λογιζομένων τὰς συμφορὰς τὰς ἐκ τῶν τοιούτων


6
ἄλλων σωτηρίας τήν τε πατρίδα τὴν αὑτῶν ἐκλιπεῖν ἐτόλ-

μησαν καὶ μαχόμενοι καὶ ναυμαχοῦντες τοὺς βαρβάρους (5)
ἐνίκησαν, ἡμεῖς δ’ οὐδ’ ὑπὲρ τῆς ἡμετέρας αὐτῶν πλεο-
νεξίας κινδυνεύειν ἀξιοῦμεν, (44) ἀλλ’ ἄρχειν μὲν ἁπάν-
των ζητοῦμεν, στρατεύεσθαι δ’ οὐκ ἐθέλομεν, καὶ πόλεμον
μὲν μικροῦ δεῖν πρὸς ἅπαντας ἀνθρώπους ἀναιρούμεθα,


10
τῆς οὐσίας αὐτῶν ὑπὸ μισθωτῶν εἰσφερομένας, τοῖς δ’ ἄλλοις

Ἕλλησι τὸ πλῆθος τῶν ὀρφανῶν καὶ τὰς συμφορὰς τὰς
διὰ τὴν πλεονεξίαν ταύτην γιγνομένας. (83) Καὶ ταῦτα
δρῶντες αὐτοί τε τὴν πόλιν εὐδαιμόνιζον καὶ πολλοὶ τῶν
νοῦν οὐκ ἐχόντων ἐμακάριζον αὐτὴν, τῶν μὲν συμβήσεσθαι

23.Ισοκράτης. Areopagiticus (orat. 7) {0010.018} (5-4 B.C.) Sec. 60

line 3
(60) Ἔπειτα κἀκεῖθεν ῥᾴδιον γνῶναι τὴν ἐμὴν διάνοιαν·

ἐν γὰρ τοῖς πλείστοις τῶν λόγων τῶν εἰρημένων ὑπ’ ἐμοῦ
φανήσομαι ταῖς μὲν ὀλιγαρχίαις καὶ ταῖς πλεονεξίαις
ἐπιτιμῶν, τὰς δ’ ἰσότητας καὶ τὰς δημοκρατίας ἐπαινῶν,
558
οὐ πάσας, ἀλλὰ τὰς καλῶς καθεστηκυίας, οὐδ’ ὡς ἔτυχον, (5)


line 5
ἀξίους εἰ πρός τε τὸ λέγειν εὖ φιλοτίμως διατεθεῖεν καὶ

τοῦ πείθειν δύνασθαι τοὺς ἀκούοντας ἐρασθεῖεν καὶ πρὸς
τούτοις τῆς πλεονεξίας ἐπιθυμήσαιεν, μὴ τῆς ὑπὸ τῶν (5)
ἀνοήτων νομιζομένης, ἀλλὰ τῆς ὡς ἀληθῶς τὴν δύναμιν
ταύτην ἐχούσης. (276) Καὶ ταῦθ’ ὡς οὕτω πέφυκεν


line 1
σπουδαστέον ἐστὶν τοῖς εὖ φρονοῦσιν μᾶλλον ἢ περὶ τῶν

ἄλλων ἁπάντων.
(281) Τὸ τοίνυν περὶ τὴν πλεονεξίαν, ὃ δυσχερέστατον
ἦν τῶν ῥηθέντων· εἰ μέν τις ὑπολαμβάνει τοὺς ἀποστεροῦν-
τας ἢ παραλογιζομένους ἢ κακόν τι ποιοῦντας πλεονεκτεῖν,

26.Ισοκράτης. Philippus (orat. 5) {0010.020} (5-4 B.C.) Sec. 9 line

5
ἄγουσαν, πλὴν εἰ δόξειεν ταῖς πόλεσιν ταῖς μεγίσταις

διαλυσαμέναις τὰ πρὸς σφᾶς αὐτὰς εἰς τὴν Ἀσίαν τὸν
πόλεμον ἐξενεγκεῖν καὶ τὰς πλεονεξίας, ἃς νῦν παρὰ τῶν (5)
Ἑλλήνων ἀξιοῦσιν αὑταῖς γίγνεσθαι, ταύτας εἰ παρὰ τῶν
βαρβάρων ποιήσασθαι βουληθεῖεν· ἅπερ ἐν τῷ πανηγυρικῷ

27.Ισοκράτης. Philippus (orat. 5) {0010.020} (5-4 B.C.) Sec. 40 line

8
τῶν συμφορῶν, ὥσθ’ ἡγοῦμαι πολὺ μᾶλλον αὐτὰς αἱρήσεσθαι

τὰς ἐκ τῆς ὁμονοίας ὠφελείας ἢ τὰς ἐκ τῶν τότε πραττο-
μένων πλεονεξίας. (41) Ἔπειτα τῶν μὲν ἄλλων ὁμολογῶ
μηδέν’ ἂν δυνηθῆναι διαλλάξαι τὰς πόλεις ταύτας, σοὶ δ’
οὐδὲν τῶν τοιούτων ἐστὶν χαλεπόν. Ὁρῶ γάρ σε τῶν τοῖς

559
28.Ισοκράτης. Philippus (orat. 5) {0010.020} (5-4 B.C.) Sec. 148

line 6
τὰ δ’ ὑπὸ Λακεδαιμονίων κατὰ τῶν ἄλλων οὐκ ἐπαινοῦσιν,

ἀλλ’ ἀηδῶς ὁρῶσιν· ἡγοῦνται γὰρ τὸ μὲν ἀρετῆς εἶναι (5)
σημεῖον, τὰ δὲ πλεονεξίας.
(149) Ταῦτ’ οὖν ἐξετάσας ἅπαντα καὶ διελθὼν πρὸς
αὑτὸν, ἢν μέν τι τῶν εἰρημένων ᾖ μαλακώτερον ἢ κατα-


55 line 7
μένων, νεώτερος μὲν ὢν ἴσως ἂν ἐξεῦρον, νῦν δ’ οὐδὲν (5)

ἐπέρχεταί μοι τοιοῦτον, ἀλλ’ ἅπερ ἅπασιν, ὅτι τοσοῦτον
ἐκεῖνοι διήνεγκαν ἀνομίᾳ καὶ πλεονεξίᾳ τῶν προγεγενη-
μένων ὥστ’ οὐ μόνον αὑτοὺς ἀπώλεσαν καὶ τοὺς φίλους
καὶ τὰς πατρίδας τὰς αὑτῶν, ἀλλὰ καὶ Λακεδαιμονίους


133 line 4
δὲ τοῖς θρασυτάτοις καὶ πονηροτάτοις ἐπὶ ταῦτα χρωμέ-

νους, καὶ τῶν μὲν τῇ πόλει συμφερόντων μηδὲν φρον-
τίζουσιν, ὑπὲρ δὲ τῆς αὑτῶν πλεονεξίας ἑτοίμοις οὖσιν
ὁτιοῦν πάσχειν, τὰς δὲ τούτων πόλεις ὁμοίως οἰκήσεσθαι (5)
ταῖς τῶν προεστώτων πονηρίαις· τοὺς δὲ μήθ’ οὕτω μήθ’ ὡς


160 line 5
πρέσβεις πέμπομεν ὡς ἐκεῖνον, ἐλπίζοντες, ὁποτέροις ἂν

οἰκειότερον διατεθῇ, τούτους κυρίους γενήσεσθαι τῆς ἐν
τοῖς Ἕλλησι πλεονεξίας, κακῶς εἰδότες ὡς τοὺς μὲν (5)
θεραπεύοντας αὑτὸν ὑβρίζειν εἴθισται, πρὸς δὲ τοὺς
ἀντιταττομένους καὶ καταφρονοῦντας τῆς ἐκείνου δυνάμεως


240 line 5
560
τῶν ἐπαινούντων ἢ τῶν ψεγόντων ὄντας, ἀλλ’ ἐπαμφοτε-

ρίζειν δυναμένους καὶ πολλὰς ἀμφισβητήσεις ἔχοντας,
οἷς χρῆσθαι περὶ μὲν συμβολαίων καὶ περὶ πλεονεξίας (5)
ἀγωνιζόμενον αἰσχρὸν καὶ πονηρίας οὐ μικρὸν σημεῖον,
περὶ δὲ φύσεως ἀνθρώπων διαλεγόμενον καὶ πραγμάτων


243 line 2
μῶσιν, καὶ σῴζειν ἅπερ ἂν ἅπαξ κατάσχωσιν· ἃ ποιοῦσιν

οἱ τέλειοι δοκοῦντες εἶναι τῶν ἀνδρῶν. (243) Ἀλλὰ μὴν
καὶ περὶ τῆς πλεονεξίας καλλίους ἔχειν οἴονται λόγους
τῶν εἰρημένων· τοὺς μὲν γὰρ ἀποστεροῦντας τὰ συμβόλαια
καὶ τοὺς παρακρουομένους καὶ παραλογιζομένους οὐχ


243 line 7
ἡγοῦνται δικαίως καλεῖσθαι πλεονεκτικοὺς, διὰ γὰρ τὸ (5)

πονηρὰν ἔχειν τὴν δόξαν ἐν ἅπασιν αὐτοὺς ἐλαττοῦσθαι
τοῖς πράγμασιν, τὰς δὲ Σπαρτιατῶν πλεονεξίας καὶ τὰς
τῶν βασιλέων καὶ τὰς τῶν τυράννων εὐκτὰς μὲν εἶναι, καὶ
πάντας αὐτῶν ἐπιθυμεῖν, (244) οὐ μὴν ἀλλὰ λοιδορεῖσθαι

35.Ισοκράτης. Ad Philippum (epist. 3) {0010.030} (5-4 B.C.) Sec. 2

line 11
τούτων ἐπιθυμεῖν ὧν ὑπονοοῦσίν σε βούλεσθαι πράττειν

καὶ λέγειν, ὡς δεῖ παυσαμένους τῆς μανίας καὶ τῆς (10)
πλεονεξίας ἣν ἐποιοῦντο πρὸς ἀλλήλους, εἰς τὴν Ἀσίαν
τὸν πόλεμον ἐξενεγκεῖν. (3) Καὶ πολλοὶ πυνθάνονται
παρ’ ἐμοῦ πότερον ἐγώ σοι παρῄνεσα ποιεῖσθαι τὴν

ὥσπερ τότε, ἀλλ’ ὑπὲρ ἡμῶν αὐτῶν ἀδικουμένων βοηθήσο-

(15) μεν. καὶ τοῦτο μέντοι χρὴ εὖ εἰδέναι, ὅτι ἡ Λακεδαιμονίων
πλεονεξία πολὺ εὐκαταλυτωτέρα ἐστὶ τῆς ὑμετέρας γενομένης
ἀρχῆς. ὑμεῖς μὲν γὰρ ἔχοντες ναυτικὸν οὐκ ἐχόντων ἤρχετε,
561
οὗτοι δὲ ὀλίγοι ὄντες πολλαπλασίων ὄντων καὶ οὐδὲν χεῖρον


12 line 4
σίαν ᾤου τινὸς ἀξίαν εἶναι, καὶ ταύτης ἂν οὐκ ἔλαττον τῆς
ἀξίας ἀργύριον ἐπράττου. δίκαιος μὲν οὖν ἂν εἴης, ὅτι οὐκ
ἐξαπατᾷς ἐπὶ πλεονεξίᾳ, σοφὸς δὲ οὐκ ἄν, μηδενός γε ἄξια
(13) ἐπιστάμενος. ὁ δὲ Σωκράτης πρὸς ταῦτα εἶπεν· Ὦ Ἀν-
τιφῶν, παρ’ ἡμῖν νομίζεται τὴν ὥραν καὶ τὴν σοφίαν ὁμοίως

38. Ξενοφών. . Κύρου Παιδεία. (5-4 B.C.) Book 1 ch. 6 sec. 28 line
10
πλέγμασι καὶ ὀρύγμασι; τί δ’ ἐλάφους ποδάγραις καὶ ἁρπε-

δόναις; τί δὲ λέουσι καὶ ἄρκτοις καὶ παρδάλεσιν οὐκ εἰς τὸ
ἴσον καθιστάμενοι ἐμάχεσθε, ἀλλὰ μετὰ πλεονεξίας τινὸς (10)
αἰεὶ ἐπειρᾶσθε ἀγωνίζεσθαι πρὸς αὐτά; ἢ οὐ πάντα γιγνώ-
σκεις ταῦτα ὅτι κακουργίαι τέ εἰσι καὶ ἀπάται καὶ δολώσεις

1
αἰεὶ ἐπειρᾶσθε ἀγωνίζεσθαι πρὸς αὐτά; ἢ οὐ πάντα γιγνώ-

σκεις ταῦτα ὅτι κακουργίαι τέ εἰσι καὶ ἀπάται καὶ δολώσεις
(29) καὶ πλεονεξίαι; Ναὶ μὰ Δί’, ἔφη, θηρίων γε· ἀνθρώπων δὲ
εἰ καὶ δόξαιμι βούλεσθαι ἐξαπατῆσαί τινα, πολλὰς πληγὰς
οἶδα λαμβάνων. Οὐδὲ γὰρ τοξεύειν, οἶμαι, οὐδ’ ἀκοντίζειν

4
ἄλλο ἢ μετενέγκοις ἐπ’ ἀνθρώπους τὰς μηχανὰς ἃς καὶ πάνυ

ἐπὶ τοῖς μικροῖς θηρίοις ἐμηχανῶ, οὐκ οἴει ἄν, ἔφη, πρόσω
πάνυ ἐλάσαι τῆς πρὸς τοὺς πολεμίους πλεονεξίας; σὺ γὰρ
ἐπὶ μὲν τὰς ὄρνιθας ἐν τῷ ἰσχυροτάτῳ χειμῶνι ἀνιστάμενος (5)
ἐπορεύου νυκτός, καὶ πρὶν κινεῖσθαι τὰς ὄρνιθας ἐπεποίηντό

562
6
γένηται καὶ ἐν τῷ ἰσοπέδῳ καὶ ἐκ τοῦ ἐμφανοῦς καὶ ὡπλισμέ-

νους ἀμφοτέρους μάχην συνάπτειν, ἐν τῷ τοιούτῳ δή, ὦ παῖ, (5)
αἱ ἐκ πολλοῦ παρεσκευασμέναι πλεονεξίαι μέγα δύνανται.
ταύτας δὲ ἐγὼ λέγω εἶναι, ἢν τῶν στρατιωτῶν εὖ μὲν τὰ
σώματα ἠσκημένα ᾖ, εὖ δὲ αἱ ψυχαὶ τεθηγμέναι, εὖ δὲ αἱ

1
μὲν αὐτοὺς διώκοιμεν, κοινῇ δὲ τιμωροίμεθα, κοινῇ δὲ εἴ τι

καλὸν κἀγαθὸν συμβαίνοι, τοῦτο καρποίμεθα, ἐν τούτοις (5)
(20) ἔχεις τινά μου πλεονεξίαν κατηγορῆσαι; ὁ μὲν δὴ Κυαξάρης
πρὸς τοῦτο ἐσίγα· ὁ δὲ Κῦρος πάλιν ἔλεγεν ὧδε· Ἀλλ’
ἐπεὶ πρὸς τοῦτο σιωπᾶν ἥδιόν σοι ἢ ἀποκρίνασθαι, τόδε γ’,

4
ἔγνω εὔπορον οὖσαν τὴν ἀγωγήν, παρεσκευάζετο ὡς ἄξων

τοὺς πύργους σὺν τῷ στρατεύματι, νομίζων τὴν ἐν πολέμῳ
πλεονεξίαν ἅμα σωτηρίαν τε καὶ δικαιοσύνην εἶναι καὶ
εὐδαιμονίαν. (5)
6.2.
(1) Ἦλθον δ’ ἐν τούτῳ τῷ χρόνῳ καὶ παρὰ τοῦ Ἰνδοῦ χρή-

4
πολλῶν καὶ ἀγαθῶν αἴτιοι ἀλλήλοις ἔσεσθε· εἰ δὲ ἢ σύ, ὦ

Κῦρε, ἐπαρθεὶς ταῖς παρούσαις τύχαις ἐπιχειρήσεις καὶ
Περσῶν ἄρχειν ἐπὶ πλεονεξίᾳ ὥσπερ τῶν ἄλλων, ἢ ὑμεῖς,
ὦ πολῖται, φθονήσαντες τούτῳ τῆς δυνάμεως καταλύειν (5)
πειράσεσθε τοῦτον τῆς ἀρχῆς, εὖ ἴστε ὅτι ἐμποδὼν ἀλλήλοις

45. Ξενοφών. . Hiero {0032.008} (5-4 B.C.) Ch. 8 sec. 10 line 4

563
μισθοφόρων μὲν ἀνδρὶ τυράννῳ δεῖ· τούτου δὲ βαρύτερον

φόρημα οὐδέν ἐστι τοῖς πολίταις. οὐ γὰρ τυράννοις ἰσοτιμίας,
ἀλλὰ πλεονεξίας ἕνεκα νομίζουσι τούτους τρέφεσθαι.
9.
(1) Πρὸς ταῦτα δὴ πάλιν εἶπεν ὁ Σιμωνίδης· Ἀλλ’ ὅπως

μὲν οὐ πάντων τούτων ἐπιμελητέον, ὦ Ἱέρων, οὐ λέγω.


line 1
πλουσίους καὶ νέους θηρῶνται, οἱ δὲ φιλόσοφοι πᾶσι κοινοὶ

καὶ φίλοι· τύχας δὲ ἀνδρῶν οὔτε τιμῶσιν οὔτε ἀτιμάζουσι. (5)
(10) Μὴ ζηλοῦν δὲ μηδὲ τοὺς ἐπὶ τὰς πλεονεξίας εἰκῇ ἰόντας,
μήτ’ ἐπὶ τὰς ἰδίας μήτ’ ἐπὶ τὰς δημοσίας, ἐνθυμηθέντα ὅτι
οἱ μὲν ἄριστοι αὐτῶν γιγνώσκονται μὲν ἐπὶ τὰ βελτίω

47. Πλάτων. Symposium {0059.011} (5-4 B.C.) Stephanus P. 182

sec. d line 2
έλυσεν αὐτῶν τὴν ἀρχήν. οὕτως οὗ μὲν αἰσχρὸν ἐτέθη

(d) χαρίζεσθαι ἐρασταῖς, κακίᾳ τῶν θεμένων κεῖται, τῶν μὲν
ἀρχόντων πλεονεξίᾳ, τῶν δὲ ἀρχομένων ἀνανδρίᾳ· οὗ δὲ
καλὸν ἁπλῶς ἐνομίσθη, διὰ τὴν τῶν θεμένων τῆς ψυχῆς
ἀργίαν. ἐνθάδε δὲ πολὺ τούτων κάλλιον νενομοθέτηται, καὶ


sec. b line 4
ἄλλα ἀνόμοια πολλὰ νοσήματα καὶ τοῖς θηρίοις καὶ τοῖς

φυτοῖς· καὶ γὰρ πάχναι καὶ χάλαζαι καὶ ἐρυσῖβαι ἐκ
πλεονεξίας καὶ ἀκοσμίας περὶ ἄλληλα τῶν τοιούτων γίγνεται
ἐρωτικῶν, ὧν ἐπιστήμη περὶ ἄστρων τε φορὰς καὶ ἐνιαυτῶν (5)
ὥρας ἀστρονομία καλεῖται. ἔτι τοίνυν καὶ αἱ θυσίαι πᾶσαι

49. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus P. 508 sec. a line 7
έχειν τὸν νοῦν τούτοις, καὶ ταῦτα σοφὸς ὤν, ἀλλὰ λέληθέν (5)
σε ὅτι ἡ ἰσότης ἡ γεωμετρικὴ καὶ ἐν θεοῖς καὶ ἐν ἀνθρώποις
564
μέγα δύναται, σὺ δὲ πλεονεξίαν οἴει δεῖν ἀσκεῖν· γεωμε-

τρίας γὰρ ἀμελεῖς. εἶεν· ἢ ἐξελεγκτέος δὴ οὗτος ὁ λόγος
(b) ἡμῖν ἐστιν, ὡς οὐ δικαιοσύνης καὶ σωφροσύνης κτήσει εὐδαί-

50. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus P. 359 sec. c line 5
θεώμενοι ποῖ ἡ ἐπιθυμία ἑκάτερον ἄξει. ἐπ’ αὐτοφώρῳ οὖν

λάβοιμεν ἂν τὸν δίκαιον τῷ ἀδίκῳ εἰς ταὐτὸν ἰόντα διὰ τὴν
πλεονεξίαν, ὃ πᾶσα φύσις διώκειν πέφυκεν ὡς ἀγαθόν, νόμῳ (5)
δὲ βίᾳ παράγεται ἐπὶ τὴν τοῦ ἴσου τιμήν. εἴη δ’ ἂν ἡ
ἐξουσία ἣν λέγω τοιάδε μάλιστα, εἰ αὐτοῖς γένοιτο οἵαν

βοσκημάτων δίκην κάτω ἀεὶ βλέποντες καὶ κεκυφότες εἰς

γῆν καὶ εἰς τραπέζας βόσκονται χορταζόμενοι καὶ ὀχεύοντες,
(b) καὶ ἕνεκα τῆς τούτων πλεονεξίας λακτίζοντες καὶ κυρίττοντες
ἀλλήλους σιδηροῖς κέρασί τε καὶ ὁπλαῖς ἀποκτεινύασι δι’
ἀπληστίαν, ἅτε οὐχὶ τοῖς οὖσιν οὐδὲ τὸ ὂν οὐδὲ τὸ στέγον

52. Πλάτων. Timaeus {0059.031} (5-4 B.C.) Stephanus P. 82 sec. a

line 2
Τὸ δὲ τῶν νόσων ὅθεν συνίσταται, δῆλόν που καὶ παντί.
82.
(a) τεττάρων γὰρ ὄντων γενῶν ἐξ ὧν συμπέπηγεν τὸ σῶμα,

γῆς πυρὸς ὕδατός τε καὶ ἀέρος, τούτων ἡ παρὰ φύσιν πλεον-
εξία καὶ ἔνδεια καὶ τῆς χώρας μετάστασις ἐξ οἰκείας ἐπ’
ἀλλοτρίαν γιγνομένη, πυρός τε αὖ καὶ τῶν ἑτέρων ἐπειδὴ
γένη πλείονα ἑνὸς ὄντα τυγχάνει, τὸ μὴ προσῆκον ἕκαστον (5)

ΑΘ. Καὶ δὴ τοὺς τοιούτους γε ἀνάγκη που τῶν ἄλλων (5)

ἀπείρους εἶναι τεχνῶν καὶ τῶν ἐν τοῖς ἄστεσι πρὸς ἀλλή-
λους μηχανῶν εἴς τε πλεονεξίας καὶ φιλονικίας καὶ ὁπόσ’
ἄλλα κακουργήματα πρὸς ἀλλήλους ἐπινοοῦσιν.
565
ΚΛ. Εἰκὸς γοῦν.

πόλεως, οὐκ ἄν ποτε δύναιτο ἐμμεῖναι τούτῳ τῷ δόγματι

καὶ διαβιῶναι τὸ μὲν κοινὸν ἡγούμενον τρέφων ἐν τῇ πόλει, (5)
τὸ δὲ ἴδιον ἑπόμενον τῷ κοινῷ, ἀλλ’ ἐπὶ πλεονεξίαν καὶ
ἰδιοπραγίαν ἡ θνητὴ φύσις αὐτὸν ὁρμήσει ἀεί, φεύγουσα
μὲν ἀλόγως τὴν λύπην, διώκουσα δὲ τὴν ἡδονήν, τοῦ δὲ

55. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus P. 906 sec. c line 3
(c) ὡς αἱ φῆμαί φασιν αἱ τῶν κακῶν, ἐξεῖναι πλεονεκτοῦσιν

σφίσιν ἐν ἀνθρώποις πάσχειν μηδὲν χαλεπόν· φαμὲν δ’
εἶναί που τὸ νῦν ὀνομαζόμενον ἁμάρτημα, τὴν πλεονεξίαν,
ἐν μὲν σαρκίνοις σώμασι νόσημα καλούμενον, ἐν δὲ ὥραις
ἐτῶν καὶ ἐνιαυτοῖς λοιμόν, ἐν δὲ πόλεσι καὶ πολιτείαις τοῦτο (5)

ταὐτὰ συμφέρῃ τοῖς μετέχουσι τοῦ πολέμου, καὶ συμπονεῖν (5)

καὶ φέρειν τὰς συμφορὰς καὶ μένειν ἐθέλουσιν ἅνθρωποι·
ὅταν δ’ ἐκ πλεονεξίας καὶ πονηρίας τις ὥσπερ οὗτος ἰσχύσῃ,
ἡ πρώτη πρόφασις καὶ μικρὸν πταῖσμα ἅπαντ’ ἀνεχαίτισε
(10) καὶ διέλυσεν. οὐ γὰρ ἔστιν, οὐκ ἔστιν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,

57.Δημοσθένης. Philippica 2 {0014.006} (4 B.C.) Sec. 7 line 6
οὖν; πῶς τούτοις ἐχρήσατο; ἃ Θηβαίοις συμφέρει καὶ οὐχ

ἃ τῇ πόλει, πράττειν προείλετο. τί δήποτε; ὅτι πρὸς (5)
πλεονεξίαν, οἶμαι, καὶ τὸ πάνθ’ ὑφ’ αὑτῷ ποιήσασθαι τοὺς
λογισμοὺς ἐξετάζων, καὶ οὐχὶ πρὸς εἰρήνην οὐδ’ ἡσυχίαν
(8) οὐδὲ δίκαιον οὐδέν, εἶδε τοῦτ’ ὀρθῶς, ὅτι τῇ μὲν ἡμετέρᾳ

Ἕλλησι σκεψομένους. ἡγεῖτ’ οὖν, εἰ μὲν ὑμᾶς ἕλοιτο, φί-

λους ἐπὶ τοῖς δικαίοις αἱρήσεσθαι, εἰ δ’ ἐκείνοις προσθεῖτο,
συνεργοὺς ἕξειν τῆς αὑτοῦ πλεονεξίας. διὰ ταῦτ’ ἐκείνους (5)
566
ἀνθ’ ὑμῶν καὶ τότε καὶ νῦν αἱρεῖται. οὐ γὰρ δὴ τριήρεις

γ’ ὁρᾷ πλείους αὐτοῖς ἢ ὑμῖν οὔσας· οὐδ’ ἐν τῇ μεσογείᾳ

ἐφ’ αἷς τῆς εἰρήνης ἔτυχεν. (10)

(13) Ἀλλὰ νὴ Δί’, εἴποι τις ἂν ὡς πάντα ταῦτ’ εἰδώς, οὐ
πλεονεξίας ἕνεκ’ οὐδ’ ὧν ἐγὼ κατηγορῶ τότε ταῦτ’ ἔπραξεν,
ἀλλὰ τῷ δικαιότερα τοὺς Θηβαίους ἢ ὑμᾶς ἀξιοῦν. ἀλλὰ
τοῦτον καὶ μόνον πάντων τῶν λόγων οὐκ ἔνεστιν αὐτῷ νῦν

(19) ποιήσας πρότερος. διὰ ταῦτ’ ἐγρήγορεν, ἐφέστηκεν, ἐπὶ τῇ

πόλει θεραπεύει τινάς, Θηβαίους καὶ Πελοποννησίων τοὺς
ταὐτὰ βουλομένους τούτοις, οὓς διὰ μὲν πλεονεξίαν τὰ
παρόντ’ ἀγαπήσειν οἴεται, διὰ δὲ σκαιότητα τρόπων τῶν
μετὰ ταῦτ’ οὐδὲν προόψεσθαι. καίτοι σωφρονοῦσί γε καὶ (5)

61.Δημοσθένης. De Chersoneso {0014.008} (4 B.C.) Sec. 63 line 3
(63) καὶ πόλλ’ ἕτερα· Θηβαίους νῦν ὑπάγει τὴν Βοιωτίαν αὐτοῖς

παραδοὺς καὶ ἀπαλλάξας πολέμου πολλοῦ καὶ χαλεποῦ· ὥστε
καρπωσάμενοί τιν’ ἕκαστοι τούτων πλεονεξίαν οἱ μὲν ἤδη
πεπόνθασιν ἃ δὴ πάντες ἴσασιν, οἱ δ’ ὅταν ποτὲ συμβῇ
πείσονται. ὑμεῖς δ’ ὧν μὲν †ἀπεστέρησθε,† σιωπῶ· ἀλλ’ (5)

62.Δημοσθένης. Φιλιππικά 3. (4 B.C.) Sec. 27 line 8
οἴχεται, πρότερον ἧκεν ἐπ’ Ἀμβρακίαν, Ἦλιν ἔχει τηλι-

καύτην πόλιν ἐν Πελοποννήσῳ, Μεγάροις ἐπεβούλευσεν
πρώην, οὔθ’ ἡ Ἑλλὰς οὔθ’ ἡ βάρβαρος τὴν πλεονεξίαν χωρεῖ
(28) τἀνθρώπου. καὶ ταῦθ’ ὁρῶντες οἱ Ἕλληνες ἅπαντες καὶ
ἀκούοντες οὐ πέμπομεν πρέσβεις περὶ τούτων πρὸς ἀλλή-

63.Δημοσθένης. Philippica 4 [Sp.] {0014.010} (4 B.C.) Sec. 2 line 1
ὅσον ἂν κάθησθ’ ἀκούοντες ἢ προσαγγελθῇ τι νεώτερον, εἶτ’

ἀπελθὼν ἕκαστος ὑμῶν οὐ μόνον οὐδὲν φροντίζει περὶ αὐτῶν,
567
(2) ἀλλ’ οὐδὲ μέμνηται. Ἡ μὲν οὖν ἀσέλγεια καὶ πλεονεξία,

ᾗ πρὸς ἅπαντας ἀνθρώπους Φίλιππος χρῆται, τοσαύτη τὸ
πλῆθος ὅσην ἀκούετε· ὅτι δ’ οὐκ ἔνι ταύτης ἐκεῖνον ἐπισχεῖν

64.Δημοσθένης. Philippica 4 [Sp.] {0014.010} (4 B.C.) Sec. 65 line

2
τὰ νῦν ὑπάγει τὴν Βοιωτίαν αὐτοῖς παραδοὺς καὶ ἀπαλ-

(65) λάξας πολέμου πολλοῦ καὶ χαλεποῦ· ὥστε καρπωσάμενοί
τιν’ ἕκαστοι τούτων πλεονεξίαν, οἱ μὲν ἤδη πεπόνθασιν ἃ
δὴ πεπόνθασιν, οἱ δ’ ὅταν ποτὲ συμβῇ πείσονται. ὑμεῖς
δ’ ὧν μὲν †ἀπεστέρησθε† σιωπῶ· ἀλλ’ ἐν αὐτῷ τῷ τὴν

65. Αριστοτέλης. Ἀθηναίων πολιτεία. (4 B.C.) Sec. 6 subsec. 3 line 6
ἑ[τ]έρους ὑποποιησάμενον τυραννεῖν τῆς πόλεως, ἀμφοτέ-

ροις ἀπεχ[θέ]σθαι καὶ περὶ πλείονος ποιήσασθαι τὸ καλὸν (5)
καὶ τὴν τῆς πόλεως σωτηρίαν ἢ τὴν αὑτοῦ πλεονεξίαν, ἐν
(4) οὕτω δὲ μικροῖς καὶ ἀνα[ξίο]ις καταρρυπαίνειν ἑαυτόν. ὅτι
δὲ ταύτην ἔσχε τὴν ἐξουσίαν, τά τε πράγματα νοσοῦντα

66. Αριστοτέλης. Ἀθηναίων πολιτεία. (4 B.C.) Sec. 16 subsec. 8 line

5
εἶναι τῷ ἤθει καὶ φιλάνθρωπον. ἔν τε γὰρ τοῖς ἄλλο[ις]

ἐβ[ούλ]ετο πάντα διοικεῖν κατὰ τοὺς νόμους, οὐδεμίαν
ἑαυτῷ πλεονεξίαν διδούς, [κ]αί [ποτ]ε προσκληθεὶς φόνου (5)
δίκην εἰς Ἄρειον πάγον, αὐτὸς μὲν ἀπήντησεν ὡς ἀπο[λο]-
(9) γησόμενος, ὁ δὲ προσκαλεσάμενος φοβηθεὶς ἔλιπεν. διὸ

προσηγορίας· οὐ γάρ εἰσι πολιτικοὶ κατὰ τὴν ἀλήθειαν· ὁ

μὲν γὰρ πολιτικὸς τῶν καλῶν ἐστι πράξεων προαιρετικὸς (25)
αὐτῶν χάριν, οἱ δὲ πολλοὶ χρημάτων καὶ πλεονεξίας ἕνε-
κεν ἅπτονται τοῦ ζῆν οὕτως.
ἐκ μὲν οὖν τῶν εἰρημένων φανερὸν ὅτι πάντες ἐπὶ τρεῖς βί-

568
68. Αριστοτέλης. Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P. 1129b line

9
οὐκ ἀεὶ τὸ πλέον αἱρεῖται, ἀλλὰ καὶ τὸ ἔλαττον ἐπὶ τῶν

ἁπλῶς κακῶν· ἀλλ’ ὅτι δοκεῖ καὶ τὸ μεῖον κακὸν ἀγαθόν
πως εἶναι, τοῦ δ’ ἀγαθοῦ ἐστὶν ἡ πλεονεξία, διὰ τοῦτο δοκεῖ
πλεονέκτης εἶναι. ἔστι δ’ ἄνισος· τοῦτο γὰρ περιέχει καὶ (10)
κοινόν. Ἐπεὶ δ’ ὁ παράνομος ἄδικος ἦν ὁ δὲ νόμιμος δίκαιος,


10
βούλονταί τε τὰ δίκαια καὶ τὰ συμφέροντα, τούτων δὲ

καὶ κοινῇ ἐφίενται. τοὺς δὲ φαύλους οὐχ οἷόν τε ὁμονοεῖν
πλὴν ἐπὶ μικρόν, καθάπερ καὶ φίλους εἶναι, πλεονεξίας (10)
ἐφιεμένους ἐν τοῖς ὠφελίμοις, ἐν δὲ τοῖς πόνοις καὶ ταῖς
λειτουργίαις ἐλλείποντας· ἑαυτῷ δ’ ἕκαστος βουλόμενος ταῦτα

70. Αριστοτέλης. Πολιτική. (4 B.C.) Bekker P. 1282b line 29
καιον καὶ τὸ κατ’ ἀξίαν. ἀλλὰ μὴν εἰ τοῦτ’ ἀληθές, ἔσται

καὶ κατὰ χρῶμα καὶ κατὰ μέγεθος καὶ καθ’ ὁτιοῦν τῶν
ἀγαθῶν πλεονεξία τις τῶν πολιτικῶν δικαίων τοῖς ὑπερ-
έχουσιν. ἢ τοῦτο ἐπιπόλαιον τὸ ψεῦδος; φανερὸν δ’ ἐπὶ τῶν (30)
ἄλλων ἐπιστημῶν καὶ δυνάμεων· τῶν γὰρ ὁμοίων αὐλητῶν

έχουσιν. ἢ τοῦτο ἐπιπόλαιον τὸ ψεῦδος; φανερὸν δ’ ἐπὶ τῶν (30)

ἄλλων ἐπιστημῶν καὶ δυνάμεων· τῶν γὰρ ὁμοίων αὐλητῶν
τὴν τέχνην οὐ δοτέον πλεονεξίαν τῶν αὐλῶν τοῖς εὐγενεστέ-
ροις (οὐδὲν γὰρ αὐλήσουσι βέλτιον), δεῖ δὲ τῷ κατὰ τὸ ἔρ-
γον ὑπερέχοντι διδόναι καὶ τῶν ὀργάνων τὴν ὑπεροχήν. εἰ

72. Αριστοτέλης. Πολιτική. (4 B.C.) Bekker P. 1297a line 11
μόνον ἐν τῷ πλεῖον νέμειν τοῖς εὐπόροις, ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ

παρακρούεσθαι τὸν δῆμον. ἀνάγκη γὰρ χρόνῳ ποτὲ ἐκ τῶν (10)
ψευδῶν ἀγαθῶν ἀληθὲς συμβῆναι κακόν· αἱ γὰρ πλεονε-
ξίαι τῶν πλουσίων ἀπολλύασι μᾶλλον τὴν πολιτείαν ἢ αἱ
569
τοῦ δήμου.
Ἔστι δ’ ὅσα προφάσεως χάριν ἐν ταῖς πολιτείαις σοφί-

τε γὰρ τῶν ἐν ταῖς ἀρχαῖς καὶ πλεονεκτούντων στασιάζουσι

καὶ πρὸς ἀλλήλους καὶ πρὸς τὰς πολιτείας τὰς διδούσας
τὴν ἐξουσίαν· ἡ δὲ πλεονεξία γίνεται ὁτὲ μὲν ἀπὸ τῶν
ἰδίων ὁτὲ δὲ ἀπὸ τῶν κοινῶν. —δῆλον δὲ καὶ ἡ τιμή, καὶ (10)
τί δύναται καὶ πῶς αἰτία στάσεως· καὶ γὰρ αὐτοὶ ἀτιμαζό-

οἱ δὲ παρέχοντες σφᾶς αὐτοὺς πᾶσιν ἀγορὰν προσόδου

χάριν ταῦτα πράττουσιν· ἣν δὲ μὴ δεῖ πόλιν τοιαύτης (30)
μετέχειν πλεονεξίας, οὐδ’ ἐμπόριον δεῖ κεκτῆσθαι τοιοῦτον.
ἐπεὶ δὲ καὶ νῦν ὁρῶμεν πολλαῖς ὑπάρχοντα καὶ χώραις
καὶ πόλεσιν ἐπίνεια καὶ λιμένας εὐφυῶς κείμενα πρὸς τὴν

75. Αριστοτέλης. Προβλήματα. (4 B.C.) Bekker P. 916b line 38
Διὰ τί ῥήτορα μὲν καὶ στρατηγὸν καὶ χρηματιστὴν λέ-

γομεν δεινόν, αὐλητὴν δὲ καὶ ὑποκριτὴν οὐ λέγομεν; ἢ ὅτι
τῶν μὲν ἡ δύναμις ἄνευ πλεονεξίας (ἡδονῆς γὰρ στοχαστική
ἐστι), τῶν δὲ πρὸς τὸ πλεονεκτεῖν· ῥήτωρ γὰρ καὶ στρατηγὸς
(917a) καὶ χρηματιστὴς ἀγαθός ἐστιν ὁ δυνάμενος πλέον ἔχειν, ἡ

76. Αριστοτέλης. Sophistici elenchi {0086.040} (4 B.C.) Bekker P.

175a line 19
Ἀποκρινομένοις δὲ πῶς ἀπαντητέον πρὸς τοὺς τοιούτους

λόγους, φανερόν, εἴπερ ὀρθῶς εἰρήκαμεν πρότερον ἐξ ὧν εἰ-
σιν οἱ παραλογισμοί, καὶ τὰς ἐν τῷ πυνθάνεσθαι πλεονεξί-
ας ἱκανῶς διείλομεν. οὐ ταὐτὸ δ’ ἐστὶ λαβόντα τε τὸν (20)
λόγον ἰδεῖν καὶ λῦσαι τὴν μοχθηρίαν, καὶ ἐρωτώμενον ἀπαν-
τᾶν δύνασθαι ταχέως· ὃ γὰρ ἴσμεν, πολλάκις μετατιθέ-

77. Αριστοτέλης. De virtutibus et vitiis {0086.045} (4 B.C.) Bekker

P. 1251a line 30
570
διὰ τὰς ἡδονάς. ἀκολουθεῖ δὲ τῇ ἀκρασίᾳ μαλακία καὶ

μεταμέλεια καὶ τὰ πλεῖστα ταὐτὰ ἃ καὶ τῇ ἀκολασίᾳ.
ἀδικίας δ’ ἐστὶν εἴδη τρία, ἀσέβεια πλεονεξία ὕβρις. (30)
ἀσέβεια μὲν ἡ περὶ θεοὺς πλημμέλεια καὶ περὶ δαίμονας ἢ
καὶ περὶ τοὺς κατοιχομένους, καὶ περὶ γονεῖς καὶ περὶ πα-


P. 1251a line 33
ἀσέβεια μὲν ἡ περὶ θεοὺς πλημμέλεια καὶ περὶ δαίμονας ἢ

καὶ περὶ τοὺς κατοιχομένους, καὶ περὶ γονεῖς καὶ περὶ πα-
τρίδα· πλεονεξία δὲ περὶ τὰ συμβόλαια, παρὰ τὴν ἀξίαν
αἱρουμένη τὸ διάφορον· ὕβρις δέ, καθ’ ἣν τὰς ἡδονὰς αὑτοῖς
παρασκευάζουσιν, εἰς ὄνειδος ἀγαγόντες ἑτέρους, ὅθεν
Εὔηνος (35)


λῃστεύσητε, καὶ ἀπὸ τῶν μερίδων αὐτοῦ κλέψητε καὶ πρὸ

τοῦ θυσιάσαι Κυρίῳ λήψεσθε τὰ ἐκλεκτά, ἐν καταφρονήσει
ἐσθίοντες μετὰ πορνῶν, (6) ἐν πλεονεξίᾳ τὰς ἐντολὰς τοῦ
Κυρίου διδάξητε, τὰς ὑπάνδρους βεβηλώσητε, καὶ παρθένους
Ἱερουσαλὴμ μιανεῖτε, καὶ πόρναις καὶ μοιχαλίσι συναφθή-


οἴκους, ἀγρούς, ποίμνια, χρήματα ἁρπάσουσι· (8) καὶ

πολλῶν σάρκας ἀδίκως κόρακας καὶ ἴβεις χορτάσουσι, καὶ
προκόψουσιν ἐπὶ τὸ κακὸν ἐν πλεονεξίᾳ ὑψούμενοι. (9) Καὶ
ἔσονται ὡς καταιγίδες ψευδοπροφῆται, καὶ πάντας δικαίους
διώξονται.


571
ποιεῖν αὐτοὺς ἐξαμαρτάνειν ἐνώπιον Κυρίου. (7) Καὶ υἱοί

μου ἐγγίζοντές εἰσι τῷ Λευί, καὶ συνεξαμαρτάνοντες αὐτοῖς
ἐν πᾶσι· καὶ υἱοὶ Ἰούδα ἔσονται ἐν πλεονεξίᾳ, ἁρπάζοντες τὰ
ἀλλότρια ὡς λέοντες. (8) Διὰ τοῦτο ἀπαχθήσεσθε σὺν
αὐτοῖς ἐν αἰχμαλωσίᾳ, κἀκεῖ ἀπολήψεσθε πάσας τὰς πληγὰς


ἐὰν εἴπῃς τῷ ὀφθαλμῷ ἀκοῦσαι οὐ δύναται· οὕτως οὐδὲ ἐν

σκότει δυνήσεσθε ποιῆσαι ἔργα φωτός.
8.3.
(1) Μὴ οὖν σπουδάζετε ἐν πλεονεξίᾳ διαφθεῖραι τὰς

πράξεις ὑμῶν, ἢ ἐν λόγοις κενοῖς ἀπατᾶν τὰς ψυχὰς ὑμῶν,
ὅτι σιωπῶντες ἐν καθαρότητι καρδίας δυνήσεται τὸ θέλημα


Ἰσμαηλίταις τριάκοντα χρυσῶν, καὶ τὰ δέκα ἀποκρύψαντες

τὰ εἴκοσι ἐδείξαμεν τοῖς ἀδελφοῖς ἡμῶν. (4) Καὶ οὕτως
τῇ πλεονεξίᾳ ἐπληροφορήθην τῆς ἀναιρέσεως αὐτοῦ. (5) Καὶ
ὁ Θεὸς τῶν πατέρων μου ἐρρύσατο αὐτὸν ἐκ τῶν χειρῶν μου
ἵνα ποιήσω ἀνόμημα ἐν Ἰσραήλ.



ἐκδιδάσκει καὶ πόλεμον καὶ ὕβριν καὶ πᾶσαν πλεονεξίαν
ταῦτα ἐκ πείρας λέγω ὑμῖν, τέκνα μου, ὅπως φεύξησθε τὸ

572

ἄνθρωποι εἰρηνεύσωσιν ὑμῖν, καὶ οἱ ἄσωτοι αἰδεσθέντες

ὑμᾶς ἐπιστρέψουσιν εἰς ἀγαθόν, καὶ οἱ πλεονέκται οὐ μόνον
ἀποστήσονται τοῦ πάθους, ἀλλὰ καὶ τὰ τῆς πλεονεξίας
δώσουσι τοῖς θλιβομένοις. (2) Ἐὰν ἦτε ἀγαθοποιοῦντες,
καὶ τὰ ἀκάθαρτα πνεύματα φεύξεται ἀφ’ ὑμῶν, καὶ αὐτὰ τὰ

86. VITA ADAM ET EVAE Apocryph. et Hagiogr. Vita Adam et

Sec. 11 line 2
πῶς οὐκ ἐμνήσθης τῆς ὑποταγῆς σου, ὅτι πρότερον ὑπετάγης

τῇ εἰκόνι τοῦ θεοῦ; (11) Τότε τὸ θηρίον ἐβόησε λέγον· ὦ Εὔα, οὐ
πρὸς ἡμᾶς ἡ πλεονεξία σου οὔτε ὁ κλαυθμός σου, ἀλλὰ πρὸς σέ,
ἐπειδὴ ἡ ἀρχὴ τῶν θηρίων ἐκ σοῦ ἐγένετο. πῶς ἠνοίγη τὸ στόμα
σου φαγεῖν ἀπὸ τοῦ ξύλου περὶ οὗ ἐνετείλατό σοι ὁ θεὸς μὴ φα-

87. Πλούταρχος. . et Phil. Lysander {0007.032} (A.D. 1-2) Ch. 5 sec.

4 line 5
καὶ ξένους εἰς μεγάλα πράγματα καὶ τιμὰς καὶ

στρατηγίας ἀνάγων, καὶ συναδικῶν καὶ συνεξ-
αμαρτάνων αὐτὸς ὑπὲρ τῆς ἐκείνων πλεονεξίας, (5)
ὥστε προσέχειν ἅπαντας αὐτῷ καὶ χαρίζεσθαι
καὶ ποθεῖν, ἐλπίζοντας οὐδενὸς ἀτυχήσειν τῶν

88. Πλούταρχος. . et Phil. Lysander {0007.032} (A.D. 1-2) Ch. 19

sec. 3 line 5
ἀριθμητός, ἅτε δὴ μὴ κατ’ ἰδίας μόνον αἰτίας

αὐτοῦ κτείνοντος, ἀλλὰ πολλαῖς μὲν ἔχθραις,
πολλαῖς δὲ πλεονεξίαις τῶν ἑκασταχόθι φίλων (5)
χαριζομένου τὰ τοιαῦτα καὶ συνεργοῦντος. ὅθεν
εὐδοκίμησεν Ἐτεοκλῆς ὁ Λακεδαιμόνιος εἰπὼν ὡς


line 5
573
ἄκραις κακίαις, ὥστε μὴ ζητεῖν τίνος ἐστὶν ἑτέρου

μοχθηρότερος, ἀλλὰ πρὸς τί μοχθηρότατος ἑαυ-
τοῦ. καὶ γὰρ ὠμότης καὶ τόλμα καὶ πλεονεξία (5)
περὶ αὐτὸν ἦν ἀπερίσκεπτος αἰσχροῦ καὶ παντὸς
κακοῦ, ὅς γε τὴν Ῥωμαίων πολιτείαν ἐξελευ-


line 3
(2) αἵρεσιν ἔχοντες. ἀλλ’ ὁ μὲν Κλώδιος, ἐν ἁρπαγαῖς

πραγμάτων γεγονὼς καὶ φόνοις ἀνδρῶν δι’ ὠμότητα
καὶ πλεονεξίαν, δῆλος ἦν ἐν τῷ μήτε κατέχειν
μήτε ἀφιέναι τὴν ἀρχὴν δύνασθαι περιφερόμενος,
Οὐεργίνιος δὲ ταγμάτων ἐπιστατῶν δυνατωτάτων (5)


{0007.067} (A.D. 1-2) Stephanus P. 9 sec. E line 9
τοίνυν ταύτην κατ’ ἀμφότερ’ ἐστὶν ἀσκητέον, εἴτ’

ἐκ φύσεως μνήμονες εἶεν οἱ παῖδες, εἴτε καὶ τοὐ-
ναντίον ἐπιλήσμονες. τὴν γὰρ πλεονεξίαν τῆς
φύσεως ἐπιρρώσομεν, τὴν δ’ ἔλλειψιν ἀναπληρώ- (10)
σομεν· καὶ οἱ μὲν τῶν ἄλλων ἔσονται βελτίους, οἱ

92.Απολλόδωρος. Bibliotheca (epitomae e codd. Vat. 950 +

τίαν ὁδεύσει ὁ Ἥλιος· Θυέστου δὲ συνθεμένου τὴν δύσιν

εἰς ἀνατολὰς ὁ Ἥλιος ἐποιήσατο· ὅθεν ἐκμαρτυρήσαν- (5)
τος τοῦ δαίμονος τὴν Θυέστου πλεονεξίαν, τὴν βασι-
λείαν Ἀτρεὺς παρέλαβε καὶ Θυέστην ἐφυγάδευσεν.
(13) αἰσθόμενος δὲ τῆς μοιχείας ὕστερον κήρυκα πέμψας


(A.D. 1/2?) lemma 64 line 6
“φρονοῦντας μεγάλην χάριν ἔχειν πολὺ μᾶλλον ἢ τὰς κληρουχίας

“ἡμῖν ὀνειδίζειν, ἃς ἡμεῖς εἰς τὰς ἐρημουμένας τῶν πόλεων
φυλακῆς (5)
“ἕνεκα τῶν χωρίων, ἀλλ’ οὐ διὰ πλεονεξίαν ἐξεπέμπομεν.” ἐν δὲ
574
τῷ
περὶ τῶν συμμοριῶν Δημοσθένης κληρουχικὰ ἂν λέγοι τὰ τῶν
ἐκπεμ-
φθέντων εἰς ἑτέραν χώραν ἡντιναδήποτε κατὰ κληρουχίαν· πῶς
γὰρ

94. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 7 ch. 1 sec. e line 9
μερῶν, ἐπειδὰν πλεονεκτήσῃ τὶ ἐν αὐτοῖς, ὡς ἐν πόλει

δῆμος ἢ τύραννος, κωλύει τὰ ἄλλα καὶ λυμαίνεται
αὐτῶν τῇ συμμετρίᾳ, καλοῦμεν δὲ ἑκατέραν τὴν πλεο-
νεξίαν, τὴν μὲν ψυχῆς, τὴν δὲ σώματος, καὶ πρὸς μὲν (10)
αὐτὸ ἑκάτερον ὁμοίως ὑγείας ἐνδεές, πρὸς δὲ τὸ πλη-
σίον οὐ κατ’ ἰσηγορίαν τάττεται· τὴν ποτέρου αὐτοῖν

95. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 14 ch. 6 sec. c line 3
(c) ὁμιλίαν πρὸς τὸ ἴδιον πλεονέκτημα· καὶ ὁ μὲν φίλος

ὀρέγεται τοῦ ἴσου, ὁ δὲ κόλαξ τοῦ ἰδίου· καὶ ὁ μὲν
ἰσοτιμίας κατὰ τὴν ἀρετήν, ὁ δὲ πλεονεξίας κατὰ τὴν
ἡδονήν· καὶ ὁ μὲν ἰσηγορίας κατὰ τὴν ὁμιλίαν, ὁ δὲ
ταπεινότητος κατὰ τὴν θεραπείαν· ὁ μὲν ἀληθείας ἐν (5)

96. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 23 ch. 6* sec. b line 3
(b) Νῦν δὲ μεστὰ πάντα πολέμου καὶ ἀδικίας· αἱ γὰρ ἐπι-

θυμίαι πλανῶνται πανταχοῦ, περὶ πᾶσαν γῆν τὰς
πλεονεξίας ἐπεγείρουσαι, καὶ πάντα μεστὰ στρατοπέδων
(c) ἐπὶ τὴν ἀλλοτρίαν ἰόντων. Κάλλος ᾄδεται γυναικὸς
Πελοποννησίας· πλέει βάρβαρος ἀνὴρ ἐπ’ αὐτὴν ἀπὸ

97. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 31 ch. 4 sec. g line 5
ᾧ διατελεῖ σωζόμενον, καὶ τὰς ἀπορίας ἐξιώμενον τοῦ

βίου, καὶ θεραπεῦον τὴν ἔνδειαν τῶν σωμάτων, καὶ
ἀντιτεχνώμενον ταῖς τῶν ἄλλων ζῴων πλεονεξίαις, καὶ (5)
πάντων κρατοῦν καὶ ὑπάγον τῷ τοῦδε νόμῳ καὶ λόγῳ.
31.5.
575
(a) Ἔρου δή με καὶ περὶ τοῦ ἀνθρώπου· σκεπτέον τὸ

98. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 32 ch. 4 sec. c* line 1
ἡδονῆς πρὸς σωτηρίαν, τὸ παντὸς τοῦ πεφυκότος ζῆν

διασωστικόν· ἢ διὰ τὴν κοινότητά σε ἐνοχλεῖ; ὢ τῆς
(c*) πλεονεξίας. Σύ μοι δοκεῖς οὐδὲ τοῦ ἡλίου ἀγαπᾶν
τὸ φῶς, ὅτι ἐστὶν κοινὸν ὀφθαλμῶν πάντων· ἀλλὰ
ἔδει γὰρ τὸν ἄνθρωπον μόνον ὁρᾶν, καὶ διὰ τοῦτο

ταῖς ἡδοναῖς δρόμον ἄπαυστον, καὶ τὰς ἀρετὰς ἀπο-

τειχίζεις. (5)
33.4.
(a) Τοῦτο γεννᾷ τὰς πλεονεξίας, τοῦτο ποιεῖ τὰς τυ-

ραννίδας· οὐ γὰρ ἱκανὸν βασιλεῖ τῷ Περσῶν χωρίον
Πασαργάδαι, καὶ τὸ Κύρου κάρδαμον, ἀλλ’ ἡ Ἀσία ἅπασα

100. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 35 ch. 3 sec. c line 2
καὶ θησαυροὺς κατορυττόντων, καὶ κατώρυχας ἐμπιμ-

(c) πλάντων, καὶ ταμεῖα σωρευόντων. Τὸ δὲ τούτων αἴ-
τιον ἀπιστία φιλίας, καὶ πλεονεξίας ἔρως, καὶ ἀπορίας
δέος, καὶ μοχθηρίας ἔθος, καὶ ἡδονῆς πόθος· ὑφ’ ὧν
τὸ φιλεῖν ἐλαυνόμενον, καὶ κατορυττόμενο...
Πονηρία
ἀνθρώπων πίστιν πάνυ χρηστοὺς τῶν πολιτῶν ξυλλαμβά- (5)

νοντες κατέδουν, χρησιμώτερον ἡγούμενοι εἶναι βασανίσαι
τὸ πρᾶγμα καὶ εὑρεῖν ἢ διὰ μηνυτοῦ πονηρίαν τινὰ καὶ
χρηστὸν δοκοῦντα εἶναι αἰτιαθέντα ἀνέλεγκτον διαφυγεῖν.
(3) ἐπιστάμενος γὰρ ὁ δῆμος ἀκοῇ τὴν Πεισιστράτου καὶ τῶν


576
ἐγκρατῶς ἐπέρχομαι, οὐδὲ ὑποπτεύεσθαί μου ἐς τὴν φυγαδικὴν

(3) προθυμίαν τὸν λόγον. φυγάς τε γάρ εἰμι τῆς τῶν ἐξε-
λασάντων πονηρίας , καὶ οὐ τῆς ὑμετέρας, ἢν πείθησθέ μοι,
ὠφελίας· καὶ πολεμιώτεροι οὐχ οἱ τοὺς πολεμίους που βλά-
ψαντες ὑμεῖς ἢ οἱ τοὺς φίλους ἀναγκάσαντες πολεμίους

τους αὐτῶν ἄνδρας ὥστε μνησθῆναι περὶ αὐτοῦ ἐς τοὺς

βελτίστους τῶν ἀνθρώπων ὅτι ἐπ’ ὀλιγαρχίᾳ βούλεται καὶ (5)
οὐ πονηρίᾳ οὐδὲ δημοκρατίᾳ τῇ αὐτὸν ἐκβαλούσῃ κατελθὼν
καὶ παρασχὼν Τισσαφέρνην φίλον αὐτοῖς ξυμπολιτεύειν,
τὸ δὲ πλέον καὶ ἀπὸ σφῶν αὐτῶν οἱ ἐν τῇ Σάμῳ τριήραρχοί

(3) ὡς δήμῳ ὄντι ἐπιθήσεσθαι. καὶ Ὑπέρβολόν τέ τινα τῶν

Ἀθηναίων, μοχθηρὸν ἄνθρωπον, ὠστρακισμένον οὐ διὰ
δυνάμεως καὶ ἀξιώματος φόβον, ἀλλὰ διὰ πονηρίαν καὶ
αἰσχύνην τῆς πόλεως, ἀποκτείνουσι μετὰ Χαρμίνου τε ἑνὸς
τῶν στρατηγῶν καί τινων τῶν παρὰ σφίσιν Ἀθηναίων, (5)

Χο. ὁτιὴ τὸ νῶτον τὴν ῥάχιν τ’ οἰκτίρομεν

καὶ τοὺς ὀδόντας ἐκβαλεῖν οὐ βούλομαι
τυπτόμενος, αὕτη γίγνεται πονηρία; (645)
ἀλλ’ οἶδ’ ἐπῳδὴν Ὀρφέως ἀγαθὴν πάνυ,
ὡς αὐτόματον τὸν δαλὸν ἐς τὸ κρανίον

6.Ισοκράτης. In Callimachum (orat. 18) {0010.002} (5-4 B.C.) Sec.

17 line 2
μὲν τῶν μετεχόντων τῆς πολιτείας ἐξαλείψας, εἰς δὲ τὸν

μετὰ Λυσάνδρου κατάλογον ἐγγράψας. (17) Καίτοι πολ-
λοὺς ἐπῆρεν ἡ τῶν τριάκοντα πονηρία τοιαῦτα ποιεῖν· οὐ
γὰρ ὅτι τοὺς ἀδικοῦντας ἐκόλαζον, ἀλλ’ ἐνίοις καὶ προσ-
έταττον ἐξαμαρτάνειν. Ἐγὼ μὲν τοίνυν οὐδ’ ἐπὶ τῆς ἐκείνων

577

52 line 2
μεμαρτύρηκεν, οὐδ’ ἂν δὶς τοσοῦτον ὕδωρ ἱκανὸν διηγήσα-

σθαι γένοιτο· (52) ἓν δὲ μόνον ἀκούσαντες τῶν τούτῳ
πεπραγμένων ῥᾳδίως καὶ τὴν ἄλλην αὐτοῦ πονηρίαν γνώ-
σεσθε. Κρατῖνος γὰρ ἠμφισβήτησε χωρίου τῷ τούτου κηδε-
στῇ. Μάχης δ’ αὐτοῖς γενομένης, ὑποκρυψάμενοι θεράπαι-


55 line 3
(55) Τίς οὖν ἂν ἀξίως δύναιτο κατηγορῆσαι τῶν τούτῳ



65 line 4
γεγενημένον μηδὲ τῶν δικαίων ἀξιούμενον τυγχάνειν; Τίς

δ’ οὐκ ἂν ὑμῖν ἐπιτιμήσειεν, εἰ πεισθέντες ὑπὸ τῶν Καλλι-
μάχου λόγων τοσαύτην πονηρίαν ἡμῶν καταγνοίητε, οὓς ἐκ
τῶν ἔργων κρίναντες δι’ ἀνδραγαθίαν ἐστεφανώσατε, ὅτ’ (5)
οὐδ’ οὕτω ῥᾴδιον ἦν ὥσπερ νῦν τυχεῖν ταύτης τῆς τιμῆς;

10.Ισοκράτης. In Lochitem (orat. 20) {0010.003} (5-4 B.C.) Sec. 4

line 5
τίᾳ ταὔτ’ ἐκείνοις ἐπιτηδεύοντας ἀζημίους ἀφήσετε. Καίτοι

δικαίως ἂν μείζονος ζημίας τυγχάνοιεν· φανερώτερον γὰρ
ἐπιδείκνυνται τὴν αὑτῶν πονηρίαν. Ὅστις γὰρ νῦν τολμᾷ (5)
παρανομεῖν ὅτ’ οὐκ ἔξεστιν, τί ποτ’ ἂν ἐποίησεν ὅθ’ οἱ
κρατοῦντες τῆς πόλεως καὶ χάριν εἶχον τοῖς τὰ τοιαῦτ’


line 4
578
συμφορὰς λέγοντα διατρίβειν; Αὐτοὶ γὰρ ἡμεῖς δὶς ἤδη τὴν

δημοκρατίαν ἐπείδομεν καταλυθεῖσαν καὶ δὶς τῆς ἐλευ-
θερίας ἀπεστερήθημεν οὐχ ὑπὸ τῶν ταῖς ἄλλαις πονηρίαις
ἐνόχων ὄντων ἀλλὰ διὰ τοὺς καταφρονοῦντας τῶν νόμων (5)
καὶ βουλομένους τοῖς μὲν πολεμίοις δουλεύειν, τοὺς δὲ


line 6
φάσεως παραδοθῶσιν, ἐπὶ ταύτης αὐτοὺς τιμωρεῖσθε,

νομίζοντες εὕρημ’ ἔχειν ὅταν τινὰ λάβητ’ ἐν μικροῖς (5)
πράγμασιν ἐπιδεδειγμένον ἅπασαν τὴν αὑτοῦ πονηρίαν.
(14) Κράτιστον μὲν γὰρ ἦν, εἴ τι προσῆν ἄλλο σημεῖον τοῖς
πονηροῖς τῶν ἀνθρώπων, πρὶν ἀδικηθῆναί τινα τῶν πολι-

13.Ισοκράτης. Trapeziticus (orat. 17) {0010.005} (5-4 B.C.) Sec. 24

line 6
ποιήσεσθαι καὶ τούτοις ἰσχυριεῖσθαι μάλιστα. Ὑμεῖς οὖν

μοι τὸν νοῦν προσέχετε· οἶμαι γὰρ ἐξ αὐτῶν τούτων φανε- (5)
ρὰν ὑμῖν ποιήσειν τὴν τούτου πονηρίαν.
(25) Πρῶτον δ’ ἐκ τούτου σκοπεῖσθε. Ὅτε γὰρ ἐδίδομεν
τῷ ξένῳ τὴν συνθήκην, καθ’ ἣν οὗτος μὲν ἀφεῖσθαί φησι


line 2
τούτου γενέσθαι.
(56) Ἐγὼ μὲν οὖν ὑμῶν δέομαι μεμνημένους τούτων
καταψηφίσασθαι Πασίωνος, καὶ μὴ τοσαύτην πονηρίαν
ἐμοῦ καταγνῶναι, ὡς, οἰκῶν ἐν τῷ Πόντῳ καὶ τοσαύτην
οὐσίαν κεκτημένος ὥστε καὶ ἑτέρους εὖ ποιεῖν δύνασθαι,


line 4
μὲν καὶ Μυτιληναῖοι καὶ Βυζάντιοι συμπαρέμειναν, οὗτοι

δὲ τηλικαύτην πόλιν οἰκοῦντες οὐδὲ κοινοὺς σφᾶς αὐτοὺς
παρασχεῖν ἐτόλμησαν, ἀλλ’ εἰς τοῦτ’ ἀνανδρίας καὶ πονη-
ρίας ἦλθον, ὥστ’ ὤμοσαν ἦ μὴν ἀκολουθήσειν μετ’ ἐκείνων (5)
579
ἐφ’ ὑμᾶς τοὺς διασώσαντας τὴν πόλιν αὐτῶν· ὑπὲρ ὧν

δόντες τοῖς θεοῖς δίκην καὶ τῆς Καδμείας καταληφθείσης

δίκαιον, οὔτ’ εἴ τινες τοὺς ἀπαντῶντας τύπτουσιν, τῆς

ῥώμης κατηγορεῖν, οὔτε διὰ τοὺς ἀποκτείνοντας οὓς οὐ δεῖ
τὴν ἀνδρίαν λοιδορεῖν, οὔθ’ ὅλως τὴν τῶν ἀνθρώπων πονη-
ρίαν ἐπὶ τὰ πράγματα μεταφέρειν, ἀλλ’ αὐτοὺς ἐκείνους (5)
ψέγειν ὅσοι τοῖς ἀγαθοῖς κακῶς χρῶνται καὶ τοῖς ὠφελεῖν
δυναμένοις τούτοις βλάπτειν τοὺς συμπολιτευομένους ἐπι-


9
δευμα νομίζουσιν εἶναι καὶ θεοφιλέστερον τὴν δικαιοσύνην

τῆς ἀδικίας, χεῖρον δ’ οἴονται βιώσεσθαι τοὺς ταύτῃ
χρωμένους τῶν τὴν πονηρίαν προῃρημένων.
(36) Ἠβουλόμην δ’ ἂν, ὥσπερ προσῆκόν ἐστιν ἐπαι-
νεῖσθαι τὴν ἀρετὴν, οὕτω πρόχειρον εἶναι πεῖσαι τοὺς


2
τοὺς δ’ ἐπ’ ὠφελείᾳ νουθετοῦντας ἐπαινεῖν καὶ βελτίστους

τῶν πολιτῶν νομίζειν, (73) καὶ τούτων αὐτῶν μάλιστα
τὸν ἐναργέστατα δυνάμενον δηλῶσαι τὰς πονηρίας τῶν
πράξεων καὶ τὰς συμφορὰς τὰς ἐπ’ αὐτῶν γιγνομένας·
οὗτος γὰρ ἂν τάχιστα ποιήσειεν ὑμᾶς, μισήσαντας ἃ δεῖ,


4
λακωνίζειν τὰς πόλεις ἐποίησεν, ἡ δὲ τῶν λακωνιζόντων

ὕβρις ἀττικίζειν τὰς αὐτὰς ταύτας ἠνάγκασεν; Οὐ διὰ
μὲν τὴν τῶν δημηγορούντων πονηρίαν αὐτὸς ὁ δῆμος
ἐπεθύμησεν τῆς ὀλιγαρχίας τῆς ἐπὶ τῶν τετρακοσίων (5)
καταστάσης, διὰ δὲ τὴν τῶν τριάκοντα μανίαν ἅπαντες

580

3
ἀρετῇ δόξαν ἔχοντας. (124) Ἀλλ’ ὅμως τηλικούτων ἡμῖν

ὑπομνημάτων καταλελειμμένων, ὡς ἐφ’ ἑκατέρων αὐτῶν ἡ
πόλις ἔπραττεν, οὕτω χαίρομεν ταῖς τῶν ῥητόρων πονη-
ρίαις ὥσθ’ ὁρῶντες διὰ τὸν πόλεμον καὶ τὰς ταραχὰς, ἃς
οὗτοι πεποιήκασιν, τῶν μὲν ἄλλων πολιτῶν πολλοὺς ἐκ (5)
τῶν πατρῴων ἐκπεπτωκότας, τούτους δ’ ἐκ πενήτων


line 5
φαυλοτέρους εἶναι τοῦ δέοντος, καὶ πρός γε τούτοις τοὺς

γεγονότας ἐκ καλῶν κἀγαθῶν ἀνδρῶν, καὶ μικρῷ μὲν ὄντας
ἐπιεικεστέρους τῶν ὑπερβαλλόντων ταῖς πονηρίαις, πολὺ (5)
δὲ χείρους τῶν πατέρων, λοιδορῶ, καὶ συμβουλεύσαιμ’ ἂν
αὐτοῖς παύσασθαι τοιούτοις οὖσιν. (73) Τὴν αὐτὴν οὖν


line 7
μᾶλλον ἀγανακτεῖν καὶ βαρέως φέρειν εἰ χείρους τῶν (5)

προγόνων τυγχάνοιμεν ὄντες· πρὸς γὰρ τὴν ἐκείνων
ἀρετὴν, ἀλλ’ οὐ πρὸς τὴν τῶν τριάκοντα πονηρίαν ἁμιλλη-
τέον ἡμῖν ἐστιν, ἄλλως τε καὶ προσῆκον ἡμῖν βελτίστοις
ἁπάντων ἀνθρώπων εἶναι. (74) Καὶ τοῦτον εἴρηκα τὸν


line 1
νοις καὶ τοὺς λόγους καὶ τὸν τρόπον τὸν ἐμόν, ἢ τῷ μηδὲν
μὲν εἰδότι τῶν ἐμῶν, προῃρημένῳ δὲ συκοφαντεῖν;
(89) Ὃς εἰς τοσοῦτον πονηρίας καὶ τόλμης ἐλήλυθεν ὥστε
γραψάμενος ὡς λόγους διδάσκω δι’ ὧν πλεονεκτήσουσιν
παρὰ τὸ δίκαιον, ἀπόδειξιν μὲν οὐδεμίαν τούτων ἤνεγκεν,


line 2
581
ταῦτα μάλιστα μὴ πολλοὺς λυπήσῃ τῶν ἀκουόντων.

(142) «Οὕτω γὰρ, ἔφη, τινὲς ὑπὸ τοῦ φθόνου καὶ τῶν ἀποριῶν
ἐξηγρίωνται καὶ δυσμενῶς ἔχουσιν ὥστ’ οὐ ταῖς πονη-
ρίαις, ἀλλὰ ταῖς εὐπραγίαις πολεμοῦσιν, καὶ μισοῦσιν
οὐ μόνον τῶν ἀνθρώπων τοὺς ἐπιεικεστάτους, ἀλλὰ καὶ
τῶν ἐπιτηδευμάτων τὰ βέλτιστα, καὶ πρὸς τοῖς ἄλλοις (5)


line 7
μαι τοὺς οὐ καταφρονοῦντας μὲν τῆς φιλοσοφίας, πολὺ δὲ (5)

πικρότερον κατηγοροῦντας αὐτῆς, καὶ μεταφέροντας τὰς
πονηρίας τὰς τῶν φασκόντων μὲν εἶναι σοφιστῶν, ἄλλο δέ
τι πραττόντων ἐπὶ τοὺς οὐδὲν τῶν αὐτῶν ἐκείνοις ἐπι-
τηδεύοντας. (216) Ἐγὼ δ’ οὐχ ὑπὲρ ἁπάντων τῶν προσ-


line 4
τιμῆς μεγάλης τύχοιμεν τοιούτους τοὺς συνόντας ἀπο-

πέμποντες, ἀλλὰ πολὺ ἂν μᾶλλον καταφρονηθεῖμεν καὶ
μισηθεῖμεν τῶν ταῖς ἄλλαις πονηρίαις ἐνόχων ὄντων. Καὶ
μὴν οὐδ’ εἰ ταῦτα παρίδοιμεν, χρήματα πλεῖστ’ ἂν λάβοιμεν (5)
οὕτω τῆς παιδείας προεστῶτες. (220) Οἶμαι γὰρ δήπου


line 5
εἶναι τοιούτους· τῶν μὲν γὰρ ἡδονῶν τῶν διὰ τὴν ἀκρόασιν
ἐκείνοις συμβαινουσῶν οὐκ ἂν δύναιτο μετασχεῖν, τῆς δὲ
δόξης τῆς διὰ τὴν πονηρίαν γιγνομένης αὐτὸς ἂν τὸ πλεῖ- (5)
στον μέρος ἀπολαύσειεν. Ἔπειτα τίνας ἂν καὶ διαφθείραιεν
καὶ τοὺς πῶς διακειμένους λάβοιεν ἂν μαθητάς; Ἄξιον γὰρ


line 6
γνώμην πολὺ ἂν ἥδιον τὰ τῶν ἄλλων λάβοιεν ἢ δοῖεν ἑτέ-

ροις ὁτιοῦν τῶν σφετέρων αὐτῶν· ἔτι δὲ τίνες ἂν ὑπὲρ (5)
πονηρίας ἀργύριον ἀναλώσειαν, ἐξὸν αὐτοῖς μηδὲν δαπανη-
582
θεῖσιν εἶναι τοιούτοις ὁπόταν βουληθῶσιν; Οὐ γὰρ μαθεῖν,

ἀλλ’ ἐπιχειρῆσαι μόνον δεῖ τοῖς τοιούτοις τῶν ἔργων.


line 4
ἂν ἀδικίαν καὶ κακίαν ἀσκοῦντες σωφρονέστερον τῶν ἄλλων

ζῆν ἐθελήσειαν; Τίνας δὲ πώποθ’ ἑωράκασιν οἱ ταῦτα
λέγοντες ἀναβαλλομένους καὶ θησαυριζομένους τὰς πονη-
ρίας, ἀλλ’ οὐκ εὐθὺς τῇ φύσει τῇ παρούσῃ χρωμένους; (5)
(230) Χωρὶς δὲ τούτων, εἴπερ ἡ περὶ τοὺς λόγους
δεινότης ποιεῖ τοῖς ἀλλοτρίοις ἐπιβουλεύειν, προσῆκεν


line 3
(242) Ὥσθ’ οὗτοι μὲν σωφρονοῦσιν ἀναιρεῖν ζητοῦντες ἁπάσας

τὰς τοιαύτας διατριβὰς, ἐν αἷς ἡγοῦνται βελτίους γενο-
μένους χαλεπωτέρους ἔσεσθαι ταῖς αὑτῶν πονηρίαις καὶ
συκοφαντίαις, ὑμᾶς δὲ προσήκει τἀναντία τούτοις πράτ-
τειν καὶ ταῦτα νομίζειν εἶναι κάλλιστα τῶν ἐπιτηδευμά- (5)


line 5
μὲν πρὸς τοὺς θεσμοθέτας, εἰσαγγελίας δ’ εἰς τὴν βουλὴν,

προβολὰς δ’ ἐν τῷ δήμῳ, νομίζοντες τοὺς ταύτῃ τῇ τέχνῃ
χρωμένους ἁπάσας ὑπερβάλλειν τὰς πονηρίας . Τοὺς μὲν (5)
γὰρ ἄλλους ἀλλ’ οὖν πειρᾶσθαί γε λανθάνειν κακουργοῦν-
τας, (315) τούτους δ’ ἐν ἅπασιν ἐπιδείκνυσθαι τὴν αὑ-


133 line 6
τίζουσιν, ὑπὲρ δὲ τῆς αὑτῶν πλεονεξίας ἑτοίμοις οὖσιν

ὁτιοῦν πάσχειν, τὰς δὲ τούτων πόλεις ὁμοίως οἰκήσεσθαι (5)
ταῖς τῶν προεστώτων πονηρίαις· τοὺς δὲ μήθ’ οὕτω μήθ’ ὡς
πρότερον εἶπον, ἀλλ’ ὅταν μὲν θαρρῶσιν, τούτους μάλιστα
τιμῶντας τοὺς πρὸς χάριν λέγοντας, ὅταν δὲ δείσωσιν,

583
Ητ. μάχαιραν; ἀστεῖόν γε κέρδος ἔλαβεν ὁ κακοδαίμων.

Ὑπέρβολος δ’ οὑκ τῶν λύχνων πλεῖν ἢ τάλαντα
πολλὰ (1065)
εἴληφε διὰ πονηρίαν, ἀλλ’ οὐ μὰ Δί’ οὐ μάχαιραν.
Κρ. καὶ τὴν Θέτιν γ’ ἔγημε διὰ τὸ σωφρονεῖν ὁ Πηλεύς.
Ητ. κᾆτ’ ἀπολιποῦσά γ’ αὐτὸν ᾤχετ’· οὐ γὰρ ἦν ὑβριστὴς

37. Αριστοφάνης κωμικός. Θεσμοφοριαζουσαι. (5-4 B.C.) Line 868
οὑμὸς Μενέλεως οὐδέπω προσέρχεται.

Τί οὖν ἔτι ζῶ;
ΓΥ. Βʹ Τῶν κοράκων πονηρίᾳ. (868)
ΚΗ. Ἀλλ’ ὥσπερ αἰκάλλει τι καρδίαν ἐμήν·
μὴ ψεῦσον, ὦ Ζεῦ, τῆς ἐπιούσης ἐλπίδος. (870)


18 line 2

κράτης, ὦ Περίκλεις, οὕτως ἡγοῦ ἀνηκέστῳ πονηρίᾳ νοσεῖν
Ἀθηναίους. οὐχ ὁρᾷς, ὡς εὔτακτοι μέν εἰσιν ἐν τοῖς
ναυτικοῖς, εὐτάκτως δ’ ἐν τοῖς γυμνικοῖς ἀγῶσι πείθονται

39. Ξενοφών. . Oeconomicus {0032.003} (5-4 B.C.) Ch. 1 sec. 19

line 3
(19) οἳ ἀφανεῖς ὄντες ἄρχουσιν αὐτῶν; Ἀλλὰ μὰ Δί’, ἔφη ὁ

Σωκράτης, οὐκ ἀφανεῖς εἰσιν, ἀλλὰ καὶ πάνυ φανεροί. καὶ
ὅτι πονηρότατοί γέ εἰσιν οὐδὲ σὲ λανθάνουσιν, εἴπερ πονηρίαν
γε νομίζεις ἀργίαν τ’ εἶναι καὶ μαλακίαν ψυχῆς καὶ ἀμέλειαν.
(20) καὶ ἄλλαι δ’ εἰσὶν ἀπατηλαί τινες δέσποιναι προσποιούμεναι

3
584
(24) πονηροὶ ἐπὶ τὰ πονηρά. καὶ πολλάκις τοίνυν πλείονας

ὁμογνώμονας λαμβάνουσιν οἱ φαῦλοι ἢ οἱ σπουδαῖοι. ἡ γὰρ
πονηρία διὰ τῶν παραυτίκα ἡδονῶν πορευομένη ταύτας ἔχει
συμπειθούσας πολλοὺς αὐτῇ ὁμογνωμονεῖν· ἡ δ’ ἀρετὴ πρὸς
ὄρθιον ἄγουσα οὐ πάνυ δεινή ἐστιν ἐν τῷ παραυτίκα εἰκῇ (5)

6
οἳ δ’ ἂν τῶν μὲν πόνων κακοὶ ὦσι κοινωνοί, πρὸς δὲ τὸ πλεο-

νεκτεῖν σφοδροὶ καὶ ἀναίσχυντοι, οὗτοι καὶ ἡγεμονικοί εἰσι (5)
πρὸς τὰ πονηρά· πολλάκις γὰρ δύνανται τὴν πονηρίαν
πλεονεκτοῦσαν ἀποδεικνύναι· ὥστε παντάπασιν ἐξαιρετέοι
(26) ἡμῖν οἱ τοιοῦτοί εἰσι. καὶ μὴ μέντοι σκοπεῖτε ὅπως ἐκ τῶν

1
ἀνῇ ἐπὶ ῥᾳδιουργίαν, πονήρως πάλιν ἔχει, οὕτω καὶ ἡ σωφρο-

σύνη καὶ ἡ ἐγκράτεια καὶ ἡ ἀλκή, ὁπόταν τις αὐτῶν ἀνῇ τὴν
(76) ἄσκησιν, ἐκ τούτου εἰς τὴν πονηρίαν πάλιν τρέπεται. οὔκουν
δεῖ ἀμελεῖν οὐδ’ ἐπὶ τὸ αὐτίκα ἡδὺ προϊέναι αὑτούς. μέγα
μὲν γὰρ οἶμαι ἔργον καὶ τὸ ἀρχὴν καταπρᾶξαι, πολὺ δ’ ἔτι

1
ἔπειτα τῇ εὐδαιμονίᾳ φήσει τις τὴν κακίαν [ἐπι]πρέπειν;

ἀλλ’ ὅτι ἐπεὶ κεκτήμεθα δούλους, τούτους κολάσομεν, ἢν
(84) πονηροὶ ὦσι; καὶ τί προσήκει αὐτὸν ὄντα πονηρὸν πονηρίας
ἕνεκα ἢ βλακείας ἄλλους κολάζειν; ἐννοεῖτε δὲ καὶ τοῦτο
ὅτι τρέφειν μὲν παρεσκευάσμεθα πολλοὺς καὶ τῶν ἡμετέρων

44. Ξενοφών. . Atheniensium respublica [Sp.] {0032.015} (5-4 B.C.)

Ch. 1 sec. 5 line 4
ἐναντίον τῇ δημοκρατίᾳ· ἐν γὰρ τοῖς βελτίστοις ἔνι ἀκολασία

τε ὀλιγίστη καὶ ἀδικία, ἀκρίβεια δὲ πλείστη εἰς τὰ χρηστά,
ἐν δὲ τῷ δήμῳ ἀμαθία τε πλείστη καὶ ἀταξία καὶ πονηρία·
ἥ τε γὰρ πενία αὐτοὺς μᾶλλον ἄγει ἐπὶ τὰ αἰσχρὰ καὶ ἡ (5)
585
ἀπαιδευσία καὶ ἡ ἀμαθία ἡ> δι’ ἔνδειαν χρημάτων ἐνίοις τῶν

45. Ξενοφών. . Atheniensium respublica [Sp.] {0032.015} (5-4 B.C.)

Ch. 1 sec. 7 line 3
(7) καὶ τοῖς ὁμοίοις αὑτῷ. εἴποι τις ἄν, Τί ἂν οὖν γνοίη ἀγαθὸν
αὑτῷ ἢ τῷ δήμῳ τοιοῦτος ἄνθρωπος; οἱ δὲ γιγνώσκουσιν ὅτι
ἡ τούτου ἀμαθία καὶ πονηρία καὶ εὔνοια μᾶλλον λυσιτελεῖ ἢ
(8) ἡ τοῦ χρηστοῦ ἀρετὴ καὶ σοφία καὶ κακόνοια. εἴη μὲν οὖν
ἂν πόλις οὐκ ἀπὸ τοιούτων διαιτημάτων ἡ βελτίστη, ἀλλ’ ἡ

46. Πλάτων. Euthyphro {0059.001} (5-4 B.C.) Stephanus P. 12 sec. c

line 1
ΣΩ. Ἀλλ’ ἵνα γε αἰδὼς ἔνθα καὶ δέος εἶναι· ἐπεὶ ἔστιν
ὅστις αἰδούμενός τι πρᾶγμα καὶ αἰσχυνόμενος οὐ πεφόβηταί (10)
(c) τε καὶ δέδοικεν ἅμα δόξαν πονηρίας ;
ΕΥΘ. Δέδοικε μὲν οὖν.


39 sec. a line 7
ἐν ἑκάστοις τοῖς κινδύνοις ὥστε διαφεύγειν θάνατον, ἐάν τις (5)

τολμᾷ πᾶν ποιεῖν καὶ λέγειν. ἀλλὰ μὴ οὐ τοῦτ’ ᾖ χαλεπόν,
ὦ ἄνδρες, θάνατον ἐκφυγεῖν, ἀλλὰ πολὺ χαλεπώτερον πονη-
(b) ρίαν· θᾶττον γὰρ θανάτου θεῖ. καὶ νῦν ἐγὼ μὲν ἅτε βραδὺς
ὢν καὶ πρεσβύτης ὑπὸ τοῦ βραδυτέρου ἑάλων, οἱ δ’ ἐμοὶ
κατήγοροι ἅτε δεινοὶ καὶ ὀξεῖς ὄντες ὑπὸ τοῦ θάττονος, τῆς

48. Πλάτων. Phaedo . (5-4 B.C.) Stephanus P. 90 sec. b line 1
σπάνια καὶ ὀλίγα, τὰ δὲ μεταξὺ ἄφθονα καὶ πολλά;

Πάνυ γε, ἦν δ’ ἐγώ. (10)
(b) Οὐκοῦν οἴει, ἔφη, εἰ πονηρίας ἀγὼν προτεθείη, πάνυ ἂν
ὀλίγους καὶ ἐνταῦθα τοὺς πρώτους φανῆναι;
Εἰκός γε, ἦν δ’ ἐγώ.

49. Πλάτων. Θεαίτητος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 176 sec. b line 4

586
τὸ δυνατόν· ὁμοίωσις δὲ δίκαιον καὶ ὅσιον μετὰ φρονήσεως

γενέσθαι. ἀλλὰ γάρ, ὦ ἄριστε, οὐ πάνυ τι ῥᾴδιον πεῖσαι
ὡς ἄρα οὐχ ὧν ἕνεκα οἱ πολλοί φασι δεῖν πονηρίαν μὲν
φεύγειν, ἀρετὴν δὲ διώκειν, τούτων χάριν τὸ μὲν ἐπιτη- (5)
δευτέον, τὸ δ’ οὔ, ἵνα δὴ μὴ κακὸς καὶ ἵνα ἀγαθὸς δοκῇ

50. Πλάτων. Σοφιστής. (5-4 B.C.) Stephanus P. 227 sec. d line 4
ΘΕΑΙ. Καθ’ ὁποῖ’ ἂν ὑφηγῇ πειράσομαί σοι συν-

τέμνειν.
ΞΕ. Πονηρίαν ἕτερον ἀρετῆς ἐν ψυχῇ λέγομέν τι;
ΘΕΑΙ. Πῶς γὰρ οὔ; (5)
ΞΕ. Καὶ μὴν καθαρμός γ’ ἦν τὸ λείπειν μὲν θάτερον,

51. Πλάτων. Σοφιστής. (5-4 B.C.) Stephanus P. 228 sec. b line 8
ΞΕ. Συγγενῆ γε μὴν ἐξ ἀνάγκης σύμπαντα γέγονεν.

ΘΕΑΙ. Πῶς γὰρ οὔ;
ΞΕ. Στάσιν ἄρα καὶ νόσον τῆς ψυχῆς πονηρίαν λέγοντες
ὀρθῶς ἐροῦμεν.
ΘΕΑΙ. Ὀρθότατα μὲν οὖν. (10)

ΘΕΑΙ. Ἔοικεν. (5)

ΞΕ. Ἔστι δὴ δύο ταῦτα, ὡς φαίνεται, κακῶν ἐν αὐτῇ
γένη, τὸ μὲν πονηρία καλούμενον ὑπὸ τῶν πολλῶν, νόσος
αὐτῆς σαφέστατα ὄν.
ΘΕΑΙ. Ναί.

53. Πλάτων. Philebus {0059.010} (5-4 B.C.) Stephanus P. 26 sec. b

line 7
ΣΩ. Καὶ ἄλλα γε δὴ μυρία ἐπιλείπω λέγων, οἷον μεθ’ (5)

ὑγιείας κάλλος καὶ ἰσχύν, καὶ ἐν ψυχαῖς αὖ πάμπολλα ἕτερα
καὶ πάγκαλα. ὕβριν γάρ που καὶ σύμπασαν πάντων πονη-
ρίαν αὕτη κατιδοῦσα ἡ θεός, ὦ καλὲ Φίληβε, πέρας οὔτε
ἡδονῶν οὐδὲν οὔτε πλησμονῶν ἐνὸν ἐν αὐτοῖς, νόμον καὶ
τάξιν πέρας ἔχοντ’ ἔθετο· καὶ σὺ μὲν ἀποκναῖσαι φῂς (10)

587
54. Πλάτων. Philebus {0059.010} (5-4 B.C.) Stephanus P. 37 sec. d

line 2
σφόδρα ἑκάτεραι γίγνονται, λῦπαί τε καὶ ἡδοναί. (10)

(d) ΠΡΩ. Παντάπασι μὲν οὖν.
ΣΩ. Ἂν δέ γε πονηρία τούτων, ὦ Πρώταρχε, προσγίγνηταί
τινι, πονηρὰν μὲν φήσομεν οὕτω γίγνεσθαι δόξαν, πονηρὰν
δὲ καὶ ἡδονήν;

55. Πλάτων. Philebus {0059.010} (5-4 B.C.) Stephanus P. 41 sec. a

line 4
σχεδὸν γὰρ τῷ ψεύδει μὲν οὐ πάνυ πονηρὰς ἄν τις λύπας

τε καὶ ἡδονὰς θείη, μεγάλῃ δὲ ἄλλῃ καὶ πολλῇ συμπιπτούσας
πονηρίᾳ.
ΣΩ. Τὰς μὲν τοίνυν πονηρὰς ἡδονὰς καὶ διὰ πονηρίαν (5)
οὔσας τοιαύτας ὀλίγον ὕστερον ἐροῦμεν, ἂν ἔτι δοκῇ νῷν·

56. Πλάτων. Philebus {0059.010} (5-4 B.C.) Stephanus P. 41 sec. a

line 5
τε καὶ ἡδονὰς θείη, μεγάλῃ δὲ ἄλλῃ καὶ πολλῇ συμπιπτούσας

πονηρίᾳ.
ΣΩ. Τὰς μὲν τοίνυν πονηρὰς ἡδονὰς καὶ διὰ πονηρίαν (5)
οὔσας τοιαύτας ὀλίγον ὕστερον ἐροῦμεν, ἂν ἔτι δοκῇ νῷν·
τὰς δὲ ψευδεῖς κατ’ ἄλλον τρόπον ἐν ἡμῖν πολλὰς καὶ πολ-


line 6
ἀπεργάζεται.
ΣΩ. Καλῶς· καὶ εἴ γε τοῦθ’ οὕτως ἔχει, δῆλον ὡς ἔν (5)
τινι πονηρίᾳ ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος, ἀλλ’ οὐκ ἐν ἀρετῇ
μέγισται μὲν ἡδοναί, μέγισται δὲ καὶ λῦπαι γίγνονται.
ΠΡΩ. Πάνυ μὲν οὖν.

58. Πλάτων. Philebus {0059.010} (5-4 B.C.) Stephanus P. 48 sec. c

line 6
588
ΣΩ. Ἐκ δὴ τούτων ἰδὲ τὸ γελοῖον ἥντινα φύσιν ἔχει.

ΠΡΩ. Λέγε μόνον. (5)
ΣΩ. Ἔστιν δὴ πονηρία μέν τις τὸ κεφάλαιον, ἕξεώς
τινος ἐπίκλην λεγομένη· τῆς δ’ αὖ πάσης πονηρίας ἐστὶ
τοὐναντίον πάθος ἔχον ἢ τὸ λεγόμενον ὑπὸ τῶν ἐν Δελφοῖς

59. Πλάτων. Philebus {0059.010} (5-4 B.C.) Stephanus P. 48 sec. c

line 7
ΠΡΩ. Λέγε μόνον. (5)

ΣΩ. Ἔστιν δὴ πονηρία μέν τις τὸ κεφάλαιον, ἕξεώς
τινος ἐπίκλην λεγομένη· τῆς δ’ αὖ πάσης πονηρίας ἐστὶ
τοὐναντίον πάθος ἔχον ἢ τὸ λεγόμενον ὑπὸ τῶν ἐν Δελφοῖς
γραμμάτων.

60. Πλάτων. Protagoras {0059.022} (5-4 B.C.) Stephanus P. 326

sec. c line 1
δεῖται. ἔτι τοίνυν πρὸς τούτοις εἰς παιδοτρίβου πέμπουσιν,

ἵνα τὰ σώματα βελτίω ἔχοντες ὑπηρετῶσι τῇ διανοίᾳ χρηστῇ
(c) οὔσῃ, καὶ μὴ ἀναγκάζωνται ἀποδειλιᾶν διὰ τὴν πονηρίαν
τῶν σωμάτων καὶ ἐν τοῖς πολέμοις καὶ ἐν ταῖς ἄλλαις
πράξεσιν. καὶ ταῦτα ποιοῦσιν οἱ μάλιστα δυνάμενοι μά-


sec. e line 1
χορῷ μισάνθρωποι, ἀγαπήσαις ἂν εἰ ἐντύχοις Εὐρυβάτῳ καὶ

Φρυνώνδᾳ, καὶ ἀνολοφύραι’ ἂν ποθῶν τὴν τῶν ἐνθάδε ἀνθρώ-
(e) πων πονηρίαν. νῦν δὲ τρυφᾷς, ὦ Σώκρατες, διότι πάντες
διδάσκαλοί εἰσιν ἀρετῆς καθ’ ὅσον δύνανται ἕκαστος, καὶ
οὐδείς σοι φαίνεται· εἶθ’, ὥσπερ ἂν εἰ ζητοῖς τίς διδάσκαλος


sec. a line 5
των. τοὺς μὲν οὖν πονηρούς, ὅταν τοιοῦτόν τι αὐτοῖς

συμβῇ, ὥσπερ ἁσμένους ὁρᾶν καὶ ψέγοντας ἐπιδεικνύναι καὶ
κατηγορεῖν τὴν πονηρίαν τῶν γονέων ἢ πατρίδος, ἵνα αὐτοῖς (5)
ἀμελοῦσιν αὐτῶν μὴ ἐγκαλῶσιν οἱ ἄνθρωποι μηδ’ ὀνειδίζωσιν
589
ὅτι ἀμελοῦσιν, ὥστε ἔτι μᾶλλον ψέγειν τε αὐτοὺς καὶ ἔχθρας

63. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus P. 477 sec. b line 5

ρίαν ἡγῇ τινα εἶναι; —ΠΩΛ. Πῶς γὰρ οὔ; —ΣΩ. Ταύτην
οὖν οὐκ ἀδικίαν καλεῖς καὶ ἀμαθίαν καὶ δειλίαν καὶ τὰ
τοιαῦτα; —ΠΩΛ. Πάνυ μὲν οὖν. —ΣΩ. Οὐκοῦν χρημάτων

64. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus P. 477 sec. c line 1
οὖν οὐκ ἀδικίαν καλεῖς καὶ ἀμαθίαν καὶ δειλίαν καὶ τὰ

τοιαῦτα; —ΠΩΛ. Πάνυ μὲν οὖν. —ΣΩ. Οὐκοῦν χρημάτων
(c) καὶ σώματος καὶ ψυχῆς, τριῶν ὄντων, τριττὰς εἴρηκας πονη-
ρίας, πενίαν, νόσον, ἀδικίαν ; —ΠΩΛ. Ναί. —ΣΩ. Τίς οὖν
τούτων τῶν πονηριῶν αἰσχίστη; οὐχ ἡ ἀδικία καὶ συλλή-
βδην ἡ τῆς ψυχῆς πονηρία; —ΠΩΛ. Πολύ γε. —ΣΩ. Εἰ δὴ

ρίας, πενίαν, νόσον, ἀδικίαν ; —ΠΩΛ. Ναί. —ΣΩ. Τίς οὖν

τούτων τῶν πονηριῶν αἰσχίστη; οὐχ ἡ ἀδικία καὶ συλλή-
βδην ἡ τῆς ψυχῆς πονηρία; —ΠΩΛ. Πολύ γε. —ΣΩ. Εἰ δὴ
αἰσχίστη, καὶ κακίστη; —ΠΩΛ. Πῶς, ὦ Σώκρατες, λέγεις; (5)
ΣΩ. Ὡδί· ἀεὶ τὸ αἴσχιστον ἤτοι λύπην μεγίστην

παρέχον ἢ βλάβην ἢ ἀμφότερα αἴσχιστόν ἐστιν ἐκ τῶν

ὡμολογημένων ἐν τῷ ἔμπροσθεν. —ΠΩΛ. Μάλιστα. —ΣΩ.
Αἴσχιστον δὲ ἀδικία καὶ σύμπασα ψυχῆς πονηρία νυνδὴ
(d) ὡμολόγηται ἡμῖν; —ΠΩΛ. Ὡμολόγηται γάρ. —ΣΩ. Οὐκοῦν
ἢ ἀνιαρότατόν ἐστι καὶ ἀνίᾳ ὑπερβάλλον αἴσχιστον τούτων

67. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus P. 477 sec. e line 1

590
ἔμοιγε δοκεῖ, ὦ Σώκρατες, ἀπὸ τούτων γε. —ΣΩ. Ὑπερφυεῖ

τινι ἄρα ὡς μεγάλῃ βλάβῃ καὶ κακῷ θαυμασίῳ ὑπερβάλλουσα
(e) τἆλλα ἡ τῆς ψυχῆς πονηρία αἴσχιστόν ἐστι πάντων, ἐπειδὴ
οὐκ ἀλγηδόνι γε, ὡς ὁ σὸς λόγος. —ΠΩΛ. Φαίνεται. —
ΣΩ. Ἀλλὰ μήν που τό γε μεγίστῃ βλάβῃ ὑπερβάλλον

ΣΩ. Ἀλλὰ μήν που τό γε μεγίστῃ βλάβῃ ὑπερβάλλον

μέγιστον ἂν κακὸν εἴη τῶν ὄντων. —ΠΩΛ. Ναί. —ΣΩ. Ἡ
ἀδικία ἄρα καὶ ἡ ἀκολασία καὶ ἡ ἄλλη ψυχῆς πονηρία (5)
μέγιστον τῶν ὄντων κακόν ἐστιν; —ΠΩΛ. Φαίνεται.
ΣΩ. Τίς οὖν τέχνη πενίας ἀπαλλάττει; οὐ χρηματι-

69. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus P. 478 sec. a line 1
ΣΩ. Τίς οὖν τέχνη πενίας ἀπαλλάττει; οὐ χρηματι-

στική; —ΠΩΛ. Ναί. —ΣΩ. Τίς δὲ νόσου; οὐκ ἰατρική; —
478.
(a) ΠΩΛ. Ἀνάγκη. —ΣΩ. Τίς δὲ πονηρίας καὶ ἀδικίας; εἰ μὴ

οὕτως εὐπορεῖς, ὧδε σκόπει· ποῖ ἄγομεν καὶ παρὰ τίνας
τοὺς κάμνοντας τὰ σώματα; —ΠΩΛ. Παρὰ τοὺς ἰατρούς, ὦ

70. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus P. 478 sec. d line 5
μενος τοῦ κακοῦ, ἢ ὁ μὴ ἰατρευόμενος, ἔχων δέ; —ΠΩΛ. Φαί-

νεταί μοι ὁ μὴ ἰατρευόμενος. —ΣΩ. Οὐκοῦν τὸ δίκην διδόναι
μεγίστου κακοῦ ἀπαλλαγὴ ἦν, πονηρίας ; —ΠΩΛ. Ἦν γάρ. (5)

71. Πλάτων. Γοργίας. (5-4 B.C.) Stephanus P. 478 sec. d line 7
μεγίστου κακοῦ ἀπαλλαγὴ ἦν, πονηρίας ; —ΠΩΛ. Ἦν γάρ. (5)

μονέστατος μὲν ἄρα ὁ μὴ ἔχων κακίαν ἐν ψυχῇ, ἐπειδὴ τοῦτο
591
(e) μέγιστον τῶν κακῶν ἐφάνη. —ΠΩΛ. Δῆλον δή. —ΣΩ. Δεύ-

72. Πλάτων. Hippias minor {0059.026} (5-4 B.C.) Stephanus P. 374

sec. c line 1
ματίζειν, τοῦ δὲ πονηροτέρου ἄκοντος; ἢ πῶς σοι δοκεῖ; —

ΙΠ. Οὕτως. —ΣΩ. Καὶ ἀσχημοσύνη ἄρα ἡ μὲν ἑκούσιος
(c) πρὸς ἀρετῆς ἐστιν, ἡ δὲ ἀκούσιος πρὸς πονηρίας σώματος.
—ΙΠ. Φαίνεται. —ΣΩ. Τί δὲ φωνῆς πέρι λέγεις; ποτέραν
φῂς εἶναι βελτίω, τὴν ἑκουσίως ἀπᾴδουσαν ἢ τὴν ἀκουσίως;

καὶ ἡμαρτημένας, εἴπερ αὕτη ὀρθή, περί τε πόλεων διοικήσεις

καὶ περὶ ἰδιωτῶν ψυχῆς τρόπου κατασκευήν, ἐν τέτταρσι
πονηρίας εἴδεσιν οὔσας. (5)
Ποίας δὴ ταύτας; ἔφη.
Καὶ ἐγὼ μὲν ᾖα τὰς ἐφεξῆς ἐρῶν, ὥς μοι ἐφαίνοντο

διεληλύθαμεν;
Καὶ μάλα.
Τῆς δὲ τῶν πολλῶν πονηρίας τὴν ἀνάγκην βούλει τὸ (10)
μετὰ τοῦτο διέλθωμεν, καὶ ὅτι οὐδὲ τούτου φιλοσοφία αἰτία,
(e) ἂν δυνώμεθα, πειραθῶμεν δεῖξαι;

83. Πλάτων. Πολιτεία. (5-4 B.C.) Stephanus P. 491 sec. e line 4
φῶμεν τὰς εὐφυεστάτας κακῆς παιδαγωγίας τυχούσας

διαφερόντως κακὰς γίγνεσθαι; ἢ οἴει τὰ μεγάλα ἀδικήματα
καὶ τὴν ἄκρατον πονηρίαν ἐκ φαύλης ἀλλ’ οὐκ ἐκ νεανικῆς
φύσεως τροφῇ διολομένης γίγνεσθαι, ἀσθενῆ δὲ φύσιν (5)
μεγάλων οὔτε ἀγαθῶν οὔτε κακῶν αἰτίαν ποτὲ ἔσεσθαι;


592
(c) Σμικρά γ’, ἔφη, κακὰ λέγεις, ἐὰν ὀλίγοι ὦσιν οἱ τοιοῦτοι.

Τὰ γὰρ σμικρά, ἦν δ’ ἐγώ, πρὸς τὰ μεγάλα σμικρά ἐστιν,
καὶ ταῦτα δὴ πάντα πρὸς τύραννον πονηρίᾳ τε καὶ ἀθλιότητι
πόλεως, τὸ λεγόμενον, οὐδ’ ἵκταρ βάλλει. ὅταν γὰρ δὴ
πολλοὶ ἐν πόλει γένωνται οἱ τοιοῦτοι καὶ ἄλλοι οἱ συνεπό- (5)

Ναί.
Τοῦ αὐτοῦ ἄρα σκεύους ὁ μὲν ποιητὴς πίστιν ὀρθὴν ἕξει
περὶ κάλλους τε καὶ πονηρίας , συνὼν τῷ εἰδότι καὶ
ἀναγκαζόμενος ἀκούειν παρὰ τοῦ εἰδότος, ὁ δὲ χρώμενος
ἐπιστήμην. Πάνυ γε.

Οὐδέτερα.
Οὔτε ἄρα εἴσεται οὔτε ὀρθὰ δοξάσει ὁ μιμητὴς περὶ ὧν
ἂν μιμῆται πρὸς κάλλος ἢ πονηρίαν.
Οὐκ ἔοικεν. (10)
Χαρίεις ἂν εἴη ὁ ἐν τῇ ποιήσει μιμητικὸς πρὸς σοφίαν

ᾧ προσεγένετο, καὶ τελευτῶν ὅλον διέλυσεν καὶ ἀπώλεσεν;

Τὸ σύμφυτον ἄρα κακὸν ἑκάστου καὶ ἡ πονηρία ἕκαστον
ἀπόλλυσιν, ἢ εἰ μὴ τοῦτο ἀπολεῖ, οὐκ ἂν ἄλλο γε αὐτὸ ἔτι (10)
(b) διαφθείρειεν. οὐ γὰρ τό γε ἀγαθὸν μή ποτέ τι ἀπολέσῃ,

ἐννόει μὴ ἐξαπατηθῶμεν οἰηθέντες τὸν ἄδικον ἄνθρωπον καὶ

ἀνόητον, ὅταν ληφθῇ ἀδικῶν, τότε ἀπολωλέναι ὑπὸ τῆς
ἀδικίας, πονηρίας οὔσης ψυχῆς. ἀλλ’ ὧδε ποίει· ὥσπερ (5)


593
ἀνόητον, ὅταν ληφθῇ ἀδικῶν, τότε ἀπολωλέναι ὑπὸ τῆς

ἀδικίας, πονηρίας οὔσης ψυχῆς. ἀλλ’ ὧδε ποίει· ὥσπερ (5)
(d) ἅπαντα ὑπὸ τῆς οἰκείας κακίας, τῷ προσκαθῆσθαι καὶ ἐνεῖναι

Οὐδαμῶς, ἔφη, τοῦτό γε.

Ἀλλὰ μέντοι ἐκεῖνό γε ἄλογον, ἦν δ’ ἐγώ, τὴν μὲν ἄλλου
πονηρίαν ἀπολλύναι τι, τὴν δὲ αὑτοῦ μή. (10)
Ἄλογον.
(e) Ἐννόει γάρ, ἦν δ’ ἐγώ, ὦ Γλαύκων, ὅτι οὐδ’ ὑπὸ τῆς

Ἄλογον.
(e) Ἐννόει γάρ, ἦν δ’ ἐγώ, ὦ Γλαύκων, ὅτι οὐδ’ ὑπὸ τῆς
τῶν σιτίων πονηρίας , ἣ ἂν ᾖ αὐτῶν ἐκείνων, εἴτε παλαιότης
εἴτε σαπρότης εἴτε ἡτισοῦν οὖσα, οὐκ οἰόμεθα δεῖν σῶμα

τῶν σιτίων πονηρίας , ἣ ἂν ᾖ αὐτῶν ἐκείνων, εἴτε παλαιότης

εἴτε σαπρότης εἴτε ἡτισοῦν οὖσα, οὐκ οἰόμεθα δεῖν σῶμα
ἐκεῖνα ὑπὸ τῆς αὑτοῦ κακίας νόσου οὔσης ἀπολωλέναι· ὑπὸ


ἐκεῖνα ὑπὸ τῆς αὑτοῦ κακίας νόσου οὔσης ἀπολωλέναι· ὑπὸ
610.
(a) δὲ σιτίων πονηρίας ἄλλων ὄντων ἄλλο ὂν τὸ σῶμα, ὑπ’

ἀλλοτρίου κακοῦ μὴ ἐμποιήσαντος τὸ ἔμφυτον κακόν, οὐδέποτε
594
ἀξιώσομεν διαφθείρεσθαι.

Ὀρθότατ’ αὖ, ἔφη, λέγεις.

Κατὰ τὸν αὐτὸν τοίνυν λόγον, ἦν δ’ ἐγώ, ἐὰν μὴ σώματος (5)
πονηρία ψυχῇ ψυχῆς πονηρίαν ἐμποιῇ, μή ποτε ἀξιῶμεν ὑπὸ
ἀλλοτρίου κακοῦ ἄνευ τῆς ἰδίας πονηρίας ψυχὴν ἀπόλλυσθαι,
τῷ ἑτέρου κακῷ ἕτερον.

Ὀρθότατ’ αὖ, ἔφη, λέγεις.



Ἔχει γάρ, ἔφη, λόγον.

θανάσιμος εἶναι.
Καλῶς, ἦν δ’ ἐγώ, λέγεις. ὁπότε γὰρ δὴ μὴ ἱκανὴ ἥ γε (5)
οἰκεία πονηρία καὶ τὸ οἰκεῖον κακὸν ἀποκτεῖναι καὶ ἀπολέσαι
ψυχήν, σχολῇ τό γε ἐπ’ ἄλλου ὀλέθρῳ τεταγμένον κακὸν
ψυχὴν ἤ τι ἄλλο ἀπολεῖ, πλὴν ἐφ’ ᾧ τέτακται.

(e) μεγάλα ἡμαρτηκότων—οὓς οἰομένους ἤδη ἀναβήσεσθαι οὐκ

ἐδέχετο τὸ στόμιον, ἀλλ’ ἐμυκᾶτο ὁπότε τις τῶν οὕτως
ἀνιάτως ἐχόντων εἰς πονηρίαν ἢ μὴ ἱκανῶς δεδωκὼς δίκην
595
ἐπιχειροῖ ἀνιέναι. ἐνταῦθα δὴ ἄνδρες, ἔφη, ἄγριοι, διάπυροι

ἰδεῖν, παρεστῶτες καὶ καταμανθάνοντες τὸ φθέγμα, τοὺς μὲν (5)

ΑΘ. Ψυχῆς λέγεις· ἦ γάρ;

ΚΛ. Ναί.
ΑΘ. Τί δέ; σώματος, ὦ ἑταῖρε, εἰς πονηρίαν, λεπτότητά
τε καὶ αἶσχος καὶ ἀδυναμίαν, θαυμάζοιμεν ἂν εἴ ποτέ τις (10)
(c) ἑκὼν ἐπὶ τὸ τοιοῦτον ἀφικνεῖται;

100. Πλάτων. Νόμοι. (5-4 B.C.) Stephanus P. 656 sec. a line 8
ΚΛ. Ὀρθότατα λέγεις.

ΑΘ. Μῶν οὖν τι βλάβην ἔσθ’ ἥντινα φέρει τῷ χαίροντι
πονηρίας ἢ σχήμασιν ἢ μέλεσιν, ἤ τιν’ ὠφελίαν αὖ τοῖς
πρὸς τἀναντία τὰς ἡδονὰς ἀποδεχομένοις;
ΚΛ. Εἰκός γε. (10)
ΑΘ. Οὐκοῦν ἐξ ἐκείνων τῶν διακειμένων οὕτω τὰ νῦν

γέγονεν ἡμῖν σύμπαντα, πόλεις τε καὶ πολιτεῖαι καὶ τέχναι
καὶ νόμοι, καὶ πολλὴ μὲν πονηρία, πολλὴ δὲ καὶ ἀρετή;
ΚΛ. Πῶς λέγεις; (10)
(b) ΑΘ. Ἆρ’ οἰόμεθα, ὦ θαυμάσιε, τοὺς τότε, ἀπείρους ὄντας

ἔχει τινὰ φιλίαν, κοινωνὸν ἱερῶν ὂν καὶ τῶν τοιούτων

πάντων, νόμους δ’ ἑτέρους καὶ πολιτείας ἄλλας τῶν οἴκοθεν
οὐκ εὐπετῶς ἀνέχεται, τὸ δ’ ἐνίοτε πονηρίᾳ νόμων ἐστα- (5)
σιακὸς καὶ διὰ συνήθειαν ζητοῦν ἔτι χρῆσθαι τοῖς αὐτοῖς
ἤθεσιν δι’ ἃ καὶ πρότερον ἐφθάρη, χαλεπὸν τῷ κατοικί-

103. Λυσίας. Contra Simonem {0540.003} (5-4 B.C.) Sec. 9 line 6
μην μὴ λαβεῖν τούτων τῶν ἁμαρτημάτων δίκην ἢ δόξαι

τοῖς πολίταις ἀνόητος εἶναι, εἰδὼς ὅτι τῇ μὲν τούτου (5)
πονηρίᾳ πρέποντα ἔσται τὰ πεπραγμένα, ἐμοῦ δὲ πολλοὶ
596
καταγελάσονται τοιαῦτα πάσχοντος τῶν φθονεῖν εἰθισ-

μένων, ἐάν τις ἐν τῇ πόλει προθυμῆται χρηστὸς εἶναι.

καὶ ἐξευρὼν οὗ δειπνῶν ἐτύγχανον, ἐκκαλέσας ἔτυπτέ με.

(30) καὶ τότε μὲν ἄρα, ἵνα μὴ περιβόητος εἴην, ἡσυχίαν ἦγον,
συμφορὰν ἐμαυτοῦ νομίζων τὴν τούτου πονηρίαν· ἐπειδὴ
δὲ χρόνος διεγένετο, πάλιν, ὡς οὗτός φησιν, ἐπεθύμησα
(31) περιβόητος γενέσθαι; καὶ εἰ μὲν ἦν παρὰ τούτῳ τὸ μειρά-

μὲν τῶν εὐηθεστέρων, τὸ δὲ τῶν πανουργοτάτων. ἐβουλό-

μην δ’ ἂν ἐξεῖναί μοι παρ’ ὑμῖν καὶ ἐκ τῶν ἄλλων ἐπιδεῖ-
ξαι τὴν τούτου πονηρίαν, ἵνα ἐπίστησθε ὅτι πολὺ ἂν δι- (5)
καιότερον αὐτὸς περὶ θανάτου ἠγωνίζετο ἢ ἑτέρους ὑπὲρ
(45) τῆς πατρίδος εἰς κίνδυνον καθίστη. τὰ μὲν οὖν ἄλλα ἐάσω·

106. Λυσίας. In Eratosthenem {0540.012} (5-4 B.C.) Sec. 78 line 5
γεγενημένου τολμήσουσιν αὑτοὺς φίλους ὄντας ἀποφαίνειν,

οὐχ ὑπὲρ ὑμῶν ἀποθανόντος Θηραμένους ἀλλ’ ὑπὲρ τῆς
αὑτοῦ πονηρίας , καὶ δικαίως μὲν ἐν ὀλιγαρχίᾳ δίκην δόντος (5)
(ἤδη γὰρ αὐτὴν κατέλυε), δικαίως δ’ ἂν ἐν δημοκρατίᾳ· δὶς
γὰρ ὑμᾶς κατεδουλώσατο, τῶν μὲν παρόντων καταφρονῶν,

ρων ὄντων τῶν δικαστῶν ἀλλ’ αὐτῶν τῶν κακῶς πεπονθό-

των ἥκει ἀπολογησόμενος πρὸς αὐτοὺς τοὺς μάρτυρας τῆς
τούτου πονηρίας · τοσοῦτον ἢ ὑμῶν καταπεφρόνηκεν ἢ ἑτέ-
(85) ροις πεπίστευκεν. ὧν ἀμφοτέρων ἄξιον ἐπιμεληθῆναι,
ἐνθυμουμένους ὅτι οὔτ’ ἂν ἐκεῖνα ἐδύναντο ποιεῖν μὴ

(86) ἀφήσετε. Ἀλλὰ καὶ τῶν συνερούντων αὐτοῖς ἄξιον θαυμά-

ζειν, πότερον ὡς καλοὶ κἀγαθοὶ αἰτήσονται, τὴν αὑτῶν
597
ἀρετὴν πλείονος ἀξίαν ἀποφαίνοντες τῆς τούτων> πονη-

ρίας· ἐβουλόμην μέντ’ ἂν αὐτοὺς οὕτω προθύμους εἶναι
σῴζειν τὴν πόλιν, ὥσπερ οὗτοι ἀπολλύναι· ἢ ὡς δεινοὶ (5)
λέγειν ἀπολογήσονται καὶ τὰ τούτων ἔργα πολλοῦ ἄξια

109. Λυσίας. In Alcibiadem 1 {0540.014} (5-4 B.C.) Sec. 9 line 1
ΝΟΜΟΣ (7)
(9) Οὗτος τοίνυν εἰς τοῦτ’ ἦλθε πονηρίας , καὶ οὕτως ὑμῶν
κατεφρόνησε καὶ τοὺς πολεμίους ἔδεισε καὶ ἱππεύειν ἐπε-
θύμησε καὶ τῶν νόμων οὐκ ἐφρόντισεν, ὥστε οὐδὲν αὐτῷ

πατρὸς ἁμαρτήματα ὀλίγου τοῖς ἕνδεκα παρεδόθη· ἐπειδὴ

δὲ πρὸς τοῖς ἐκείνῳ πεπραγμένοις ἐπίστασθε καὶ τὴν τούτου
(18) πονηρίαν, διὰ τὸν πατέρα ἐλεεῖν αὐτὸν ἀξιώσετε; οὐκ οὖν
δεινόν, ὦ ἄνδρες δικασταί, τούτους μὲν οὕτως εὐτυχεῖς
εἶναι ὥστ’, ἐπειδὰν ἐξαμαρτάνοντες ληφθῶσι, διὰ τὸ αὑτῶν

(23) Θαυμάζω δὲ μάλιστα, ὦ ἄνδρες δικασταί, εἴ τις ὑμῶν

τὸν Ἀλκιβιάδην ἀξιώσει διὰ μὲν τοὺς βοηθοῦντας σῴζε-
σθαι, διὰ δὲ τὴν αὐτοῦ πονηρίαν μὴ ἀπολέσθαι. ἧς ἄξιον
ὑμᾶς ἀκοῦσαι, ἵν’ ἐπίστησθε ὅτι οὐκ ἂν εἰκότως αὐτοῦ
ἀποψηφίζοισθε, ὡς ταῦτα μὲν ἡμαρτηκότος, τὰ δ’ ἄλλα (5)

τε πολλῶν ἄξιον ἕνεκα αὐτοῦ καταψηφίσασθαι, καὶ ὅτι

ταῖς ὑμετέραις ἀρεταῖς χρῆται παραδείγμασι περὶ τῆς
ἑαυτοῦ πονηρίας . τολμᾷ γὰρ λέγειν ὡς Ἀλκιβιάδης οὐδὲν
(33) δεινὸν εἴργασται ἐπὶ τὴν πατρίδα στρατεύσας· καὶ γὰρ
ὑμᾶς φεύγοντας Φυλὴν καταλαβεῖν καὶ δένδρα τεμεῖν καὶ


598
ὁμοίων τῶν ἔργων ἀμφοτέροις γεγενημένων τοὺς λόγους

(35) ποιεῖται. Ἀλλ’ ὅμως τοσούτων συμφορῶν καὶ οὕτως αὐτῷ
μεγάλων ὑπαρχουσῶν ἐπὶ τῇ τοῦ πατρὸς πονηρίᾳ φιλοτι-
μεῖται, καὶ λέγει ὡς οὕτως ἐκεῖνος μέγα ἐδύνατο, ὥστε
τῇ πόλει πάντων τῶν> κακῶν αἴτιος γεγένηται. καίτοι

οὓς ἀπέστησε πάλιν φίλους ποιῆσαι, οὔτε ἄλλο οὐδὲν (5)

(37) ἀγαθὸν ὑμᾶς ἐργάσασθαι. ὥστ’ οὐ χαλεπὸν γνῶναι ὅτι
Ἀλκιβιάδης δυνάμει μὲν οὐδὲν τῶν ἄλλων διέφερε, πο-
νηρίᾳ δὲ τῶν πολιτῶν πρῶτος ἦν. ἃ μὲν γὰρ ᾔδει τῶν ὑμε-
τέρων κακῶς ἔχοντα, μηνυτὴς αὐτῶν Λακεδαιμονίοις ἐγέ-
νετο· ἐπειδὴ δ’ ἔδει αὐτὸν στρατηγεῖν, οὐδὲν κακὸν ποιεῖν (5)

ἐβούλετο πολίτης γενέσθαι μᾶλλον ἢ τῆς πατρίδος εἶναι (5)

τῆς ἑαυτοῦ. καὶ τὸ τελευταῖον, ὦ ἄνδρες δικασταί, ὑπερ-
βολὴν ποιησάμενος τῆς προτέρας πονηρίας ἐτόλμησε
(39) τὰς ναῦς Λυσάνδρῳ μετὰ Ἀδειμάντου προδοῦναι. ὥστε
εἴ τις ὑμῶν ἢ τοὺς τεθνεῶτας ἐν τῇ> ναυμαχίᾳ ἐλεεῖ,

116. Λυσίας. Περὶ τῆς δημεύσεωςτῶντοῦ Νικίου ἀδελφοῦ ἐπίλογος

{0540.018} (5-4 B.C.) Sec. 11 line 4
εἶναι τῷ δήμῳ, παράδειγμα ποιούμενος πρὸς τοὺς ἄλλους

Λακεδαιμονίους τὰς ἡμετέρας συμφορὰς τῆς τῶν τριάκοντα
πονηρίας · δῆλον γὰρ ἅπασι τοῖς ἐλθοῦσι Πελοποννησίων
ἐγεγένητο, ὅτι οὐ τοὺς πονηροτάτους τῶν πολιτῶν ἀπέκ- (5)
τεινον, ἀλλ’ οἷς μάλιστα προσῆκον καὶ διὰ γένος καὶ διὰ

117. Λυσίας. Κατὰ τῶν σιτοπωλῶν {0540.022} (5-4 B.C.) Sec. 16 line
7
ἀποκληροῦτε· καὶ πολλάκις ἤδη παρ’ ἐκείνων πολιτῶν ὄν- (5)

των δίκην τὴν μεγίστην ἐλάβετε, ὅτι οὐχ οἷοί τ’ ἦσαν τῆς
τούτων πονηρίας ἐπικρατῆσαι. καίτοι τί χρὴ αὐτοὺς τοὺς
ἀδικοῦντας ὑφ’ ὑμῶν πάσχειν, ὁπότε καὶ τοὺς οὐ δυναμέ-
599
νους φυλάττειν ἀπεκτείνετε;

118. Λυσίας. Κατὰ τῶν σιτοπωλῶν {0540.022} (5-4 B.C.) Sec. 21 line
3
(21) δαίνοντες. καὶ μὲν δὴ οὐδ’ ἐὰν ἀντιβολῶσιν ὑμᾶς καὶ ἱκε-

τεύωσι, δικαίως ἂν αὐτοὺς ἐλεήσαιτε, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον
τῶν τε πολιτῶν οἳ διὰ τὴν τούτων πονηρίαν ἀπέθνῃσκον,
καὶ τοὺς ἐμπόρους ἐφ’ οὓς οὗτοι συνέστησαν· οἷς ὑμεῖς χα-
ριεῖσθε καὶ προθυμοτέρους ποιήσετε, δίκην παρὰ τούτων (5)

119. Λυσίας. Κατὰ τῶν σιτοπωλῶν (5-4 B.C.) Sec. 22 line 3
(22) Οὐκ οἶδ’ ὅ τι δεῖ πλείω λέγειν· περὶ μὲν γὰρ τῶν ἄλλων
τῶν ἀδικούντων, ὅτε δικάζονται, δεῖ παρὰ τῶν κατηγό-
ρων πυθέσθαι, τὴν δὲ τούτων πονηρίαν ἅπαντες ἐπίστασθε.
ἐὰν οὖν τούτων καταψηφίσησθε, τά τε δίκαια ποιήσετε καὶ
ἀξιώτερον τὸν σῖτον ὠνήσεσθε· εἰ δὲ μή, τιμιώτερον. (5)

120. Λυσίας.Ὑπὲρ τοῦ ἀδυνάτου (5-4 B.C.) Sec. 2 line 2
δοκεῖ παρασκευάσαι τόνδε μοι τὸν κίνδυνον οὗτος ἢ διὰ

(2) φθόνον. καίτοι ὅστις τούτοις φθονεῖ οὓς οἱ ἄλλοι ἐλεοῦσι,
τίνος ἂν ὑμῖν ὁ τοιοῦτος ἀποσχέσθαι δοκεῖ πονηρίας ; εἰ
μὲν γὰρ ἕνεκα χρημάτων με συκοφαντεῖ—· εἰ δ’ ὡς
ἐχθρὸν ἑαυτοῦ με τιμωρεῖται, ψεύδεται· διὰ γὰρ τὴν πονη-

121. Λυσίας.Ὑπὲρ τοῦ ἀδυνάτου{0540.024} (5-4 B.C.) Sec. 2 line 4
τίνος ἂν ὑμῖν ὁ τοιοῦτος ἀποσχέσθαι δοκεῖ πονηρίας ; εἰ

μὲν γὰρ ἕνεκα χρημάτων με συκοφαντεῖ—· εἰ δ’ ὡς
ἐχθρὸν ἑαυτοῦ με τιμωρεῖται, ψεύδεται· διὰ γὰρ τὴν πονη-
ρίαν αὐτοῦ οὔτε φίλῳ οὔτε ἐχθρῷ πώποτε ἐχρησάμην αὐτῷ. (5)
(3) ἤδη τοίνυν, ὦ βουλή, δῆλός ἐστι φθονῶν, ὅτι τοιαύτῃ
κεχρημένος συμφορᾷ τούτου βελτίων εἰμὶ πολίτης. καὶ γὰρ


600
ὁ δ’ ὅποι ἂν τύχῃ, καὶ πλεῖστοι μὲν ὡς τοὺς ἐγγυτάτω τῆς

ἀγορᾶς κατεσκευασμένους, ἐλάχιστοι δὲ ὡς τοὺς πλεῖστον
ἀπέχοντας αὐτῆς· ὥστ’ εἴ τις ὑμῶν πονηρίαν καταγνώσε- (5)
ται τῶν ὡς ἐμὲ εἰσιόντων, δῆλον ὅτι καὶ τῶν παρὰ τοῖς
ἄλλοις διατριβόντων· εἰ δὲ κἀκείνων, ἁπάντων Ἀθηναίων·

123. Λυσίας. [Δήμου καταλύσεως] ἀπολογία {0540.025} (5-4 B.C.)

Sec. 22 line 8
παρὰ τῶν ἐχθρῶν λήψεσθαι δίκην. ταὐτὰ γὰρ τοῖς θεοῖς

ηὔχεσθε, ἅπερ ἐκείνους ἑωρᾶτε ποιοῦντας, ἡγούμενοι διὰ
τὴν τῶν τριάκοντα πονηρίαν πολὺ μᾶλλον σωθήσεσθαι ἢ
(23) διὰ τὴν τῶν φευγόντων δύναμιν κατιέναι. χρὴ τοίνυν, ὦ
ἄνδρες δικασταί, τοῖς πρότερον γεγενημένοις παραδείγμασι

124. Λυσίας. [Δήμου καταλύσεως] ἀπολογία {0540.025} (5-4 B.C.)

Sec. 24 line 6
ὑφ’ ὑμῶν ἀδικουμένους ἑαυτοῖς ἔσεσθαι συμμάχους, τοὺς

δὲ συκοφάντας εὐδοκιμεῖν δέξαιντ’ ἂν παρ’ ὑμῖν καὶ μέγα (5)
δύνασθαι ἐν τῇ πόλει· τὴν γὰρ τούτων πονηρίαν ἑαυτῶν
ἡγοῦνται σωτηρίαν.
(25) Ἄξιον δὲ μνησθῆναι καὶ> τῶν μετὰ τοὺς τετρακο-

125. Λυσίας. In Philocratem {0540.029} (5-4 B.C.) Sec. 11 line 8
νειδὼς κλέπτοντι καὶ ἐπὶ τοῖς ὑμετέροις δωροδοκοῦντι

μὴ τῆς αὐτῆς τιμωρίας τυγχάνοι, ἀλλὰ ἆθλα λάβοι τὴν
ὑπ’ ἐκείνου καταλειφθεῖσαν οὐσίαν ἀντὶ τῆς αὑτοῦ πονηρίας .
(12) ἄξιοι δ’ ὑμῖν εἰσιν ὀργῆς, ὦ ἄνδρες δικασταί. οὗτοι γάρ,
ὅτε Ἐργοκλῆς ἐκρίνετο, ἐν τῷ δήμῳ περιιόντες ἔλεγον

ἐφ’ ᾧ ἡμεῖς οὐχ ἥκιστα ὠργίσθημεν. οὕτως, ὦ ἄνδρες,

ἐν ταῖς μεγάλαις ζημίαις ἐνίοτε οὐχ ἧττον τὰ μικρὰ λυπεῖ
τοὺς ἀδικουμένους· λίαν γὰρ φανερὰν τὴν πονηρίαν τῶν (10)
(22) ἀδικούντων ἐπιδείκνυσιν. εἰς τοίνυν τὰς ἄλλας ἑορτὰς καὶ
θυσίας ἐλογίσατο αὐτοῖς πλεῖν ἢ τετρακισχιλίας δραχμὰς

601
ναίων πλούσιοι ἦσαν. νῦν δέ μοι δοκεῖ οὐδεπώποτε δια-

νοηθῆναι ὡς φανερὰν καταστήσων τὴν οὐσίαν, ἀλλ’ ὡς
αὐτὸς ἕξων τὰ τούτων, ἡγούμενος δεῖν τὴν αὑτοῦ πονηρίαν
(24) κληρονόμον εἶναι τῶν τοῦ τεθνεῶτος χρημάτων. ὃ δὲ πάν-
των δεινότατον, ὦ ἄνδρες> δικασταί· οὗτος γὰρ συντριη-

ταὐτὰ συμφέρῃ τοῖς μετέχουσι τοῦ πολέμου, καὶ συμπονεῖν (5)

καὶ φέρειν τὰς συμφορὰς καὶ μένειν ἐθέλουσιν ἅνθρωποι·
ὅταν δ’ ἐκ πλεονεξίας καὶ πονηρίας τις ὥσπερ οὗτος ἰσχύσῃ,
ἡ πρώτη πρόφασις καὶ μικρὸν πταῖσμα ἅπαντ’ ἀνεχαίτισε
(10) καὶ διέλυσεν. οὐ γὰρ ἔστιν, οὐκ ἔστιν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,


line 3
(2) ἀναιρεθέντος δὲ Θηραμένους, τά τε ὅπλα παρείλοντο πάν-

των πλὴν τῶν τρισχιλίων, καὶ ἐν τοῖς ἄλλοις πολὺ πρὸς
ὠμότητα καὶ πονηρίαν ἐπέδοσαν. πρέσβεις δὲ> πέμψαν-
τες εἰς Λακεδαίμονα τοῦ τε Θηραμένους κατηγόρουν, καὶ
βοηθεῖν αὑτοῖς ἠξίουν. ὧν ἀκούσαντες οἱ Λακεδαιμόνιοι (5)

130. Αριστοτέλης. Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P. 1130a

line 21
πότητα ἢ οὐ βοηθήσας χρήμασι δι’ ἀνελευθερίαν· ὅταν δὲ

πλεονεκτῇ, πολλάκις κατ’ οὐδεμίαν τῶν τοιούτων, ἀλλὰ μὴν
(20)
οὐδὲ κατὰ πάσας, κατὰ πονηρίαν δέ γε τινά (ψέγομεν γάρ)
καὶ κατ’ ἀδικίαν . ἔστιν ἄρ’ ἄλλη τις ἀδικία ὡς μέρος
τῆς ὅλης, καὶ ἄδικόν τι ἐν μέρει τοῦ ὅλου ἀδίκου τοῦ παρὰ


line 17
καὶ μὴ ὅλως φαῦλος, οὐκ ἔστιν ἀδικῆσαι ἑαυτόν (τοῦτο (15)

γὰρ ἄλλος ἐκείνου· ἔστι γάρ πως ὁ ἄδικος οὕτω πονηρὸς ὥσ-
602
περ ὁ δειλός, οὐχ ὡς ὅλην ἔχων τὴν πονηρίαν, ὥστ’ οὐδὲ κατὰ
ταύτην ἀδικεῖ)· ἅμα γὰρ ἂν τῷ αὐτῷ εἴη ἀφῃρῆσθαι καὶ
προσκεῖσθαι τὸ αὐτό· τοῦτο δὲ ἀδύνατον, ἀλλ’ ἀεὶ ἐν πλείο-


line 35
...τῶν νοσημάτων οἷον ὑδέρῳ καὶ φθίσει, ἡ δ’ ἀκρασία



line 29
κινήσεώς ἐστιν ἐνέργεια ἀλλὰ καὶ ἀκινησίας, καὶ ἡδονὴ

μᾶλλον ἐν ἠρεμίᾳ ἐστὶν ἢ ἐν κινήσει. μεταβολὴ δὲ πάντων
γλυκύ, κατὰ τὸν ποιητήν, διὰ πονηρίαν τινά· ὥσπερ γὰρ
ἄνθρωπος εὐμετάβολος ὁ πονηρός, καὶ ἡ φύσις ἡ δεομένη (30)
μεταβολῆς· οὐ γὰρ ἁπλῆ οὐδ’ ἐπιεικής.

134. Αριστοτέλης. Historia animalium {0086.014} (4 B.C.) Bekker

P. 491b line 26
τοῖς κροτάφοις· οἳ ἂν μὲν ὦσι μακροί, κακοηθείας σημεῖον,

ἂν δ’ οἷον οἱ ἰκτῖνες κρεῶδες ἔχωσι τὸ πρὸς τῷ μυκτῆρι, (25)
πονηρίας .
Τὰ μὲν οὖν ἄλλα γένη πάντα τῶν ζῴων πλὴν τῶν (26)
ὀστρακοδέρμων καὶ εἴ τι ἄλλο ἀτελές, ἔχει ὀφθαλμούς· τὰ

135. Αριστοτέλης. Ποιητική. (4 B.C.) Bekker P. 1454a line 28
τέταρτον δὲ τὸ ὁμαλόν. κἂν γὰρ ἀνώμαλός τις ᾖ ὁ τὴν

μίμησιν παρέχων καὶ τοιοῦτον ἦθος ὑποτεθῇ, ὅμως ὁμα-
λῶς ἀνώμαλον δεῖ εἶναι. ἔστιν δὲ παράδειγμα πονηρίας μὲν
ἤθους μὴ ἀναγκαίας οἷον ὁ Μενέλαος ὁ ἐν τῷ Ὀρέστῃ, τοῦ
δὲ ἀπρεποῦς καὶ μὴ ἁρμόττοντος ὅ τε θρῆνος Ὀδυσσέως (30)

603
ἁπλοῖς πράγμασι στοχάζονται ὧν βούλονται θαυμαστῶς· (20)

τραγικὸν γὰρ τοῦτο καὶ φιλάνθρωπον. ἔστιν δὲ τοῦτο, ὅταν
ὁ σοφὸς μὲν μετὰ πονηρίας δ’> ἐξαπατηθῇ, ὥσπερ Σίσυ-
φος, καὶ ὁ ἀνδρεῖος μὲν ἄδικος δὲ ἡττηθῇ. ἔστιν δὲ τοῦτο καὶ
εἰκὸς ὥσπερ Ἀγάθων λέγει, εἰκὸς γὰρ γίνεσθαι πολλὰ

137. Αριστοτέλης. Ποιητική. (4 B.C.) Bekker P. 1461b line 21
ὀρθὴ δ’ ἐπιτίμησις καὶ ἀλογίᾳ καὶ μοχθηρίᾳ, ὅταν μὴ ἀνάγ-

κης οὔσης μηθὲν χρήσηται τῷ ἀλόγῳ, ὥσπερ Εὐριπίδης τῷ (20)
Αἰγεῖ, ἢ τῇ πονηρίᾳ, ὥσπερ ἐν Ὀρέστῃ τῇ> τοῦ Μενελάου.
τὰ μὲν οὖν ἐπιτιμήματα ἐκ πέντε εἰδῶν φέρουσιν· ἢ γὰρ ὡς
ἀδύνατα ἢ ὡς ἄλογα ἢ ὡς βλαβερὰ ἢ ὡς ὑπεναντία ἢ ὡς

χαρίεντες ἀγανακτοῖεν ἂν ὡς οὐκ ἴσων ὄντες ἄξιοι, διὸ καὶ (40)

φαίνονται πολλάκις ἐπιτιθέμενοι καὶ στασιάζοντες· ἔτι δ’
(1267b) ἡ πονηρία τῶν ἀνθρώπων ἄπληστον, καὶ τὸ πρῶτον μὲν
ἱκα-
νὸν διωβελία μόνον, ὅταν δ’ ἤδη τοῦτ’ ᾖ πάτριον, ἀεὶ δέον-
ται τοῦ πλείονος, ἕως εἰς ἄπειρον ἔλθωσιν. ἄπειρος γὰρ ἡ

139. Αριστοτέλης. Ρητορική. (4 B.C.) Bekker P. 1373a line 4
σάντων κακῶς ἢ μελλησάντων, ἢ αὐτοὺς ἢ προγόνους ἢ ὧν κή-

δονται· ὥσπερ γὰρ ἡ παροιμία, προφάσεως δεῖται μόνον ἡ
πονηρία. καὶ τοὺς ἐχθροὺς καὶ τοὺς φίλους· τοὺς μὲν γὰρ ῥᾴ-
διον, τοὺς δὲ ἡδύ. καὶ τοὺς ἀφίλους, καὶ τοὺς μὴ δεινοὺς εἰ- (5)
πεῖν ἢ πρᾶξαι· ἢ γὰρ οὐκ ἐγχειροῦσιν ἐπεξιέναι, ἢ καταλλάττον-

140. Αριστοτέλης. Ρητορική. (4 B.C.) Bekker P. 1374b line 8
ἁμαρτήματα καὶ τὰ ἀτυχήματα· [ἔστιν] ἀτυχήματα μὲν γὰρ>

ὅσα παράλογα καὶ μὴ ἀπὸ μοχθηρίας, ἁμαρτήματα δὲ ὅσα
μὴ παράλογα καὶ μὴ ἀπὸ πονηρίας , ἀδικήματα δὲ
ὅσα μήτε παράλογα ἀπὸ πονηρίας τέ ἐστιν· τὰ γὰρ δι’
604
ἐπιθυμίαν ἀπὸ πονηρίας . καὶ τὸ τοῖς ἀνθρωπίνοις (10)

ὅσα παράλογα καὶ μὴ ἀπὸ μοχθηρίας, ἁμαρτήματα δὲ ὅσα

συγγινώσκειν ἐπιεικές. καὶ τὸ μὴ πρὸς τὸν νόμον


συγγινώσκειν ἐπιεικές. καὶ τὸ μὴ πρὸς τὸν νόμον
ἀλλὰ πρὸς τὸν νομοθέτην, καὶ μὴ πρὸς τὸν λόγον

ἐνδείας πεπειρᾶσθαι, ὥσπερ τὸ Πιττακοῦ ἔχει ἀπόφθεγμα (15)

εἰς Ἀμφιάραον), καὶ οὐ κακοήθεις ἀλλ’ εὐήθεις διὰ τὸ μήπω
τεθεωρηκέναι πολλὰς πονηρίας , καὶ εὔπιστοι διὰ τὸ μήπω
πολλὰ ἐξηπατῆσθαι, καὶ εὐέλπιδες· ὥσπερ γὰρ οἱ οἰνωμένοι,
οὕτω διάθερμοί εἰσιν οἱ νέοι ὑπὸ τῆς φύσεως· ἅμα δὲ καὶ διὰ


αὐτῷ κακὰ μεγάλα παρὰ Κυρίου. (3) Καὶ ἀνομήσετε σὺν τῷ

Ἰσραήλ, ὥστε μὴ βαστάξαι τὴν Ἱερουσαλὴμ ἀπὸ προσώπου
πονηρίας ὑμῶν, ἀλλὰ σχίσαι τὸ ἔνδυμα τοῦ ναοῦ, ὥστε μὴ
κατακαλύπτειν ἀσχημοσύνην ὑμῶν. (4) Καὶ διασπαρήσεσθε
αἰχμάλωτοι ἐν τοῖς ἔθνεσι, καὶ ἔσεσθε εἰς ὀνειδισμόν, καὶ εἰς


605
αὐτοῦ, οὐ γὰρ ἤθελεν ἔχειν τέκνα ἀπ’ αὐτῆς. (4) Ἐν ταῖς

ἡμέραις τοῦ θαλάμου ἐπεγάμβρευσα αὐτῇ τὸν Αὐνᾶν· καίγε
οὗτος ἐν πονηρίᾳ οὐκ ἔγνω αὐτήν, ποιήσας σὺν αὐτῇ ἐνιαυτόν.
(5) Καὶ ὅτε ἠπείλησα αὐτῷ, συνῆλθε μὲν αὐτῇ, διέφθειρε δὲ τὸ
σπέρμα ἐπὶ τὴν γῆν, κατὰ τὴν ἐντολὴν τῆς μητρὸς αὐτοῦ·


(5) Καὶ ὅτε ἠπείλησα αὐτῷ, συνῆλθε μὲν αὐτῇ, διέφθειρε δὲ τὸ

σπέρμα ἐπὶ τὴν γῆν, κατὰ τὴν ἐντολὴν τῆς μητρὸς αὐτοῦ·
καίγε οὗτος ἐν πονηρίᾳ ἀπέθανεν. (6) Ἤθελον δὲ καὶ τὸν
Σιλὼμ δοῦναι αὐτῇ, ἀλλ’ ἡ γυνή μου Βησουὲ οὐκ ἀφῆκεν·
ἐπονηρεύετο γὰρ πρὸς τὴν Θάμαρ, ὅτι οὐκ ἦν ἐκ θυγατέρων


ἐλάβετο Σιλὼμ γυναῖκα ἐκ γῆς Χαναάν. (4) Γνοὺς δὲ ὃ

ἐποίησε κατηρασάμην αὐτῇ ἐν ὀδύνῃ ψυχῆς μου· (5) καίγε
αὕτη ἀπέθανεν ἐν πονηρίᾳ υἱῶν αὐτῆς. 4.12.(1) Μετὰ δὲ τοὺς
λόγους τούτους, χηρευούσης τῆς Θάμαρ, μετὰ δύο ἔτη ἀκούσασα,
ὅτι ἀνέρχομαι κεῖραι τὰ...
Συκοφαντία
24 line 4
οὐδεὶς τοιαύτην δίκην εἰσελθεῖν τετόλμηκεν. Καίτοι δεινὸν,

εἰ ἐπὶ μὲν τοῖς ὑμετέροις αὐτῶν πράγμασιν ἐμμενεῖτε τοῖς
ὅρκοις, ἐπὶ δὲ τῇ τούτου συκοφαντίᾳ παραβαίνειν ἐπι-
χειρήσετε, καὶ τὰς μὲν ἰδίας ὁμολογίας δημοσίᾳ κυρίας (5)
ἀναγκάζετ’ εἶναι, τὰς δὲ τῆς πόλεως συνθήκας ἰδίᾳ τὸν


55 line 3
606
(55) Τίς οὖν ἂν ἀξίως δύναιτο κατηγορῆσαι τῶν τούτῳ



line 5
ἡμετέρων συμφορῶν καὶ διὰ τὸ πλῆθος τῶν χρημάτων

ἐπαρθῆναι τὴν ἀποστέρησιν ποιήσασθαι; Τίς δὲ πώποτ’
εἰς τοσοῦτον συκοφαντίας ἀφίκετο ὥστε αὐτὸς περὶ τοῦ (5)
σώματος κινδυνεύων τοῖς ἀλλοτρίοις ἐπιβουλεύειν; Μετὰ
ποίας δ’ ἂν ἐλπίδος ἢ τί διανοηθεὶς ἀδίκως ἦλθον ἐπὶ

4.Ισοκράτης. De pace (orat. 8) (5-4 B.C.) Sec. 130 line 5
ἐντεῦθεν λημμάτων ὑφ’ αὑτοῖς διὰ τὴν ἔνδειαν ἠναγκασ-

μένους εἶναι καὶ πολλὴν χάριν ἔχοντας ταῖς εἰσαγγελίαις
καὶ ταῖς γραφαῖς καὶ ταῖς ἄλλαις συκοφαντίαις ταῖς δι’ (5)
αὑτῶν γιγνομέναις. (131) Ἐν οὖν ταῖς ἀπορίαις, ἐν αἷς
δυναστεύουσιν, ἐν ταύταις ἥδιστ’ ἂν ἴδοιεν ἅπαντας ὄντας


line 4
τὰς τοιαύτας διατριβὰς, ἐν αἷς ἡγοῦνται βελτίους γενο-

μένους χαλεπωτέρους ἔσεσθαι ταῖς αὑτῶν πονηρίαις καὶ
συκοφαντίαις, ὑμᾶς δὲ προσήκει τἀναντία τούτοις πράτ-
τειν καὶ ταῦτα νομίζειν εἶναι κάλλιστα τῶν ἐπιτηδευμά- (5)
των, οἷς ἂν τούτους ὁρᾶτε μάλιστα πολεμοῦντας.


line 2
αὐτούς· ὅπου γε καὶ λέγων ἐγὼ ταῦτα καὶ γιγνώσκων,

ὅμως ἔτι βούλομαι διαλεχθῆναι πρὸς ὑμᾶς. (312) Ἀγανα-
κτῶ γὰρ ὁρῶν τὴν συκοφαντίαν ἄμεινον τῆς φιλοσοφίας
φερομένην, καὶ τὴν μὲν κατηγοροῦσαν, τὴν δὲ κρινο-
607
μένην. Ὃ τίς ἂν τῶν παλαιῶν ἀνδρῶν γενήσεσθαι προσε-


line 6
βὰς οὖν τὸ πλῆθος τῶν συμφορῶν τῶν διὰ τούτους γεγενη-

μένων, καὶ διωσάμενος τὸν ὄχλον τῶν ἐνόντων εἰπεῖν (5)
περὶ τῆς τούτων συκοφαντίας, μικρῶν ἔτι πάνυ μνησθεὶς
ἤδη καταλύσω τὸν λόγον. (321) Τοὺς μὲν οὖν ἄλλους
ὁρῶ τοὺς κινδυνεύοντας, ἐπειδὰν περὶ τὴν τελευτὴν ὦσι

8.Ισοκράτης. Panathenaicus (orat. 12) {0010.021} (5-4 B.C.) Sec. 9

line 4
ὠδυράμην, ταύτῃ μὲν οὐδὲν ἔχων ἐπικαλεῖν ἄλλο, πλὴν ὅτι

περὶ τὴν φιλοσοφίαν, ἣν προειλόμην, ἀτυχίαι τινὲς καὶ
συκοφαντίαι γεγόνασιν, τὴν δὲ φύσιν εἰδὼς πρὸς μὲν
τὰς πράξεις ἀρρωστοτέραν οὖσαν καὶ μαλακωτέραν τοῦ (5)
δέοντος, πρὸς δὲ τοὺς λόγους οὔτε τελείαν οὔτε

κλέψας Ἀθηναίων.
ΟΙ. Αʹ Ἄθρει καὶ τοῦ ποδὸς παρίει· (436)
ὡς οὗτος ἤδη καικίας ἢ συκοφαντίας πνεῖ.
ΑΛ. Σὲ δ’ ἐκ Ποτειδαίας ἔχοντ’ εὖ οἶδα δέκα
τάλαντα.
ΠΑ. Τί δῆτα; βούλει τῶν ταλάντων ἓν λαβὼν σιωπᾶν;

λὴν δὲ καὶ τὰς ἄλλας ἀρχὰς κατέστησαν ὡς ἐδόκει αὐτοῖς. (5)

(12) ἔπειτα πρῶτον μὲν οὓς πάντες ᾔδεσαν ἐν τῇ δημοκρατίᾳ ἀπὸ
συκοφαντίας ζῶντας καὶ τοῖς καλοῖς κἀγαθοῖς βαρεῖς ὄντας,
συλλαμβάνοντες ὑπῆγον θανάτου· καὶ ἥ τε βουλὴ ἡδέως
αὐτῶν κατεψηφίζετο οἵ τε ἄλλοι ὅσοι συνῄδεσαν ἑαυτοῖς μὴ

11. Λυσίας. Περὶ τραύματος ἐκ προνοίας ὑπὲρ οὗ καὶ πρὸς

ὃνἄδηλον{0540.004} (5-4 B.C.) Sec. 14 line 3
608
(14) ὥσθ’ ὑμῖν προσήκει μὴ ἀποδέχεσθαι αὐτοῦ διὰ τοῦτο οὐκ

ἀξιοῦντος βασανισθῆναι τὴν ἄνθρωπον, ὅτι αὐτὴν ἐλευ-
θέραν ἐσκήπτετο εἶναι, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον συκοφαντίαν
καταγιγνώσκειν ὅτι παραλιπὼν ἔλεγχον οὕτως ἀκριβῆ
(15) ἐξαπατήσειν ὑμᾶς ῥᾳδίως ᾠήθη. οὐ γὰρ δήπου τήν γε

12. Λυσίας. In Agoratum {0540.013} (5-4 B.C.) Sec. 65 line 3
(65) [Πάντα τοίνυν, ὦ ἄνδρες δικασταί, ὅσα κακὰ καὶ αἰσχρὰ

καὶ τούτῳ καὶ τοῖς τούτου ἀδελφοῖς ἐπιτετήδευται, πολὺ
ἂν εἴη ἔργον λέγειν. περὶ δὲ συκοφαντίας, ὅσας οὗτος ἢ
δίκας ἰδίας συκοφαντῶν ἐδικάζετο ἢ γραφὰς ὅσας ἐγρά-
φετο ἢ ἀπογραφὰς ἀπέγραφεν, οὐδέν με δεῖ καθ’ ἕκαστον (5)

13. Λυσίας. In Agoratum {0540.013} (5-4 B.C.) Sec. 65 line 7
φετο ἢ ἀπογραφὰς ἀπέγραφεν, οὐδέν με δεῖ καθ’ ἕκαστον (5)

λέγειν· συλλήβδην γὰρ ὑμεῖς ἅπαντες καὶ ἐν τῷ δήμῳ
καὶ ἐν τῷ δικαστηρίῳ συκοφαντίας αὐτοῦ κατέγνωτε καὶ
(66) ὦφλεν ὑμῖν μυρίας δραχμάς, ὥστε τοῦτο μὲν ἱκανῶς ὑπὸ
ὑμῶν ἁπάντων μεμαρτύρηται. γυναῖκας τοίνυν τῶν πολι-

14. Λυσίας. In Ergoclem {0540.028} (5-4 B.C.) Sec. 6 line 1
ἀρχαίων νόμων ἐπιθυμεῖτε, καὶ Θρασυβούλῳ συνεβούλευε (5)

Βυζάντιον καταλαβεῖν καὶ τὰς ναῦς ἔχειν καὶ τὴν Σεύθου
(6) θυγατέρα γαμεῖν· «ἵνα αὐτῶν ἐκκόψῃς» ἔφη «τὰς συκο-
φαντίας· ποιήσεις γὰρ αὐτοὺς οὐκ ἐπιβουλεύοντας σοὶ κα-
θῆσθαι καὶ τοῖς σοῖς φίλοις, ἀλλὰ περὶ αὑτῶν δεδιέναι».
οὕτως, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ἐπειδὴ τάχιστα ἐνέπληντο

15.Δημοσθένης. De pace {0014.005} (4 B.C.) Sec. 6 line 6

διοικοῦντα Φιλίππῳ καὶ πρυτανεύοντα, παρελθὼν εἶπον εἰς (5)
ὑμᾶς, οὐδεμιᾶς ἰδίας οὔτ’ ἔχθρας οὔτε συκοφαντίας ἕνεκα,
(7) ὡς ἐκ τῶν μετὰ ταῦτ’ ἔργων γέγονεν δῆλον. καὶ οὐκέτ’ ἐν
τούτοις αἰτιάσομαι τοὺς ὑπὲρ Νεοπτολέμου λέγοντας (οὐδὲ

609
16. Αριστοτέλης. Ἀθηναίων πολιτεία. (4 B.C.) Sec. 59 subsec. 3 line

3
(3) τικὴν καὶ στρατηγοῖς εὐθύνας. εἰσὶ δὲ καὶ γραφαὶ πρὸς

αὐτοὺς ὧν παράστασις τίθεται, ξενίας καὶ δωροξενίας, ἄν
τις δῶρα δοὺς ἀποφύγῃ τὴν ξενίαν, καὶ συκοφαντίας καὶ
δώρων καὶ ψευδεγγραφῆς καὶ ψευδοκλητείας καὶ βουλεύ-
(4) σεως καὶ ἀγραφίου καὶ μοιχείας. εἰσάγουσιν δὲ καὶ τὰς

γον διορίζειν· οὐδεμία γὰρ ἐπιστήμη, οὔτε θεωρητικὴ οὔτε ποιη- (5)
τική, οὔτε λέγει οὔτε πράττει τοῦτο προσδιορίζουσα, ἀλλὰ τοῦτ’
ἐστι πρὸς τὰς συκοφαντίας τῶν τεχνῶν τὰς λογικάς. ἁπλῶς
μὲν οὖν διωρίσθω τὸν τρόπον τοῦτον, ἀκριβέστερον δ’, ὅταν
περὶ τῶν ἕξεων λέγωμεν τῶν ἀντικειμένων.

λει συμφέρον ὡς δεῖ γίνεσθαί τινα τιμήν, οὐκ ἔστιν ἀσφα-

λὲς τὸ νομοθετεῖν, ἀλλ’ εὐόφθαλμον ἀκοῦσαι μόνον· ἔχει
γὰρ συκοφαντίας καὶ κινήσεις, ἂν τύχῃ, πολιτείας. ἐμ- (25)
πίπτει δ’ εἰς ἄλλο πρόβλημα καὶ σκέψιν ἑτέραν· ἀποροῦσι
γάρ τινες πότερον βλαβερὸν ἢ συμφέρον ταῖς πόλεσι τὸ

εἰκός, εἰ δὲ τοῦτο, ἔσται τὸ μὴ εἰκὸς εἰκός. ἀλλ’ οὐχ ἁπλῶς,

ἀλλ’ ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῶν ἐριστικῶν τὸ κατὰ τί καὶ πρὸς τί καὶ (15)
πῇ οὐ προστιθέμενα ποιεῖ τὴν συκοφαντίαν, καὶ ἐνταῦθα παρὰ
τὸ εἰκὸς εἶναι μὴ ἁπλῶς ἀλλὰ τὶ εἰκός. ἔστι δ’ ἐκ τούτου τοῦ
τόπου ἡ Κόρακος τέχνη συγκειμένη· “ἄν τε γὰρ μὴ ἔνοχος ᾖ τῇ


P. 1251b line 2
μιμα, καὶ τὸ ἀπειθεῖν τοῖς νόμοις καὶ τοῖς ἄρχουσι, τὸ

(1251b) ψεύδεσθαι, τὸ ἐπιορκεῖν, τὸ παραβαίνειν τὰς ὁμολογίας
καὶ τὰς πίστεις. ἀκολουθεῖ δὲ τῇ ἀδικίᾳ συκοφαντία, ἀλα-
ζονεία, φιλανθρωπία προσποίητος, κακοήθεια, πανουργία.
610
ἀνελευθερίας δ’ ἐστὶν εἴδη τρία, αἰσχροκερδία φειδωλία


λοιπὸν γίνεται μέθη, καὶ παρεισέρχεται ἡ ἀναισχυντία.

(3) Εἰ δὲ μηδὲ ὅλως πίετε, ἵνα μὴ ἁμάρτητε ἐν λόγοις ὕβρεως,
καὶ μάχης, καὶ συκοφαντίας, καὶ παραβάσεως ἐντολῶν Θεοῦ,
καὶ ἀπολέσθαι οὐκ ἐν καιρῷ ὑμῶν. (4) Καίγε μυστήρια Θεοῦ
καὶ ἀνθρώπων ἀλλοτρίοις ἀποκαλύπτει ὁ οἶνος, ὡς κἀγὼ


(1) Κακὸν τὸ μῖσος ὅτι ἐνδελεχεῖ συνεχῶς τῷ ψεύδει,

ἐκδιδάσκει καὶ πόλεμον καὶ ὕβριν καὶ πᾶσαν πλεονεξίαν


καὶ ταπεινώσει καρδίας, Κύριος κατοικήσει ἐν ὑμῖν, ὅτι

ἠγάπησε τὴν σωφροσύνην. (3) Ὅπου δὲ κατοικεῖ ὁ ὕψιστος,
κἄν τις περιπέσῃ φθόνῳ ἢ δουλείᾳ ἢ συκοφαντίᾳ, Κύριος ὁ
ἐν αὐτῷ κατοικῶν διὰ τὴν σωφροσύνην οὐ μόνον ἐκ τῶν
κακῶν ῥύεται, ἀλλὰ καὶ ὑψοῖ καὶ δοξάζει αὐτὸν ὡς κἀμέ.


{0007.067} (A.D. 1-2) Stephanus P. 5 sec. E line 9
κυριώτατα ἐν ἀνθρωπίνῃ φύσει, νοῦς καὶ λόγος.

καὶ ὁ μὲν νοῦς ἀρχικός ἐστι τοῦ λόγου, ὁ δὲ λόγος
ὑπηρετικὸς τοῦ νοῦ, τύχῃ μὲν ἀνάλωτος, συκοφαντίᾳ δ’
ἀναφαίρετος, νόσῳ δ’ ἀδιάφθορος, γήρᾳ (10)
δ’ ἀλύμαντος. μόνος γὰρ ὁ νοῦς παλαιούμενος
611
ἀνηβᾷ, καὶ ὁ χρόνος τἄλλα πάντ’ ἀφαιρῶν τῷ


(A.D. 1/2?) delta lemma 87 line 9
δ’ ἐν τῇ Ἀθηναίων πολιτείᾳ περὶ τῶν θεσμοθετῶν λέγων γράφει ταυτί·

“εἰσὶ δὲ καὶ γραφαὶ πρὸς αὐτοὺς, ὧν παράστασις τίθεται, ξενίας
“καὶ δωροξενίας, ἄν τις δῶρα δοὺς ἀποφύγῃ τὴν συκοφαντίαν.”
(88) Δώρων γραφή: ὁπότε τις αἰτίαν ἔχοι τῶν πολιτευομένων
δῶρα
λαβεῖν, τὸ ἔγκλημα τὸ κατ’ αὐτοῦ διχῶς ἐλέγετο, δωροδοκία τε καὶ


(A.D. 1/2?) epsilon lemma 157 line 1
καὶ μέτριος καὶ μὴ ταραχώδης· ἡ μεταφορὰ ἀπὸ τῶν ἵππων. ἔστι

τοὔνομα καὶ παρὰ Πλάτωνι ἐν θʹ τῶν Νόμων.
(157) Εὐθίας: Ὑπερείδης ὑπὲρ Φρύνης. τῶν ἐπὶ συκοφαντίᾳ
διαβε-
βλημένων ἦν ὁ Εὐθίας. τὸν μέντοι λόγον αὐτῷ τὸν κατὰ Φρύνης
Ἀναξιμένην πεποιηκέναι φησὶν Ἕρμιππος.


(A.D. 1/2?) eta lemma 1 line 7
τῶν ἐπικλήρων, πρὸς δὲ τὸν βασιλέα αἱ τῆς ἀσεβείας, πρὸς δὲ τὸν (5)

πολέμαρχον τοῦ ἀποστασίου τε καὶ ἀπροστασίου, πρὸς δὲ τοὺς
θεσμο-
θέτας αἱ τῆς ξενίας τε καὶ δωροξενίας καὶ συκοφαντίας καὶ δώρων
καὶ
ψευδεγγραφῆς καὶ ὕβρεως καὶ μοιχείας καὶ βουλεύσεως καὶ
ἄλλων.
(2) Ἡγεμὼν συμμορίας: Δημοσθένης ἐν τῷ ὑπὲρ Κτησιφῶντος.

28. JUSTINUS MARTYR Apol. Apologia {0645.001} (A.D. 2) Ch.

68 sec. 10 line 3
νώσκειν. (10) εἴ τις οὖν κατηγορεῖ καὶ δείκνυσί τι παρὰ τοὺς

νόμους πράττοντας, οὕτως διόριζε κατὰ τὴν δύναμιν τοῦ ἁμαρ-
τήματος· ὡς μὰ τὸν Ἡρακλέα, εἴ τις συκοφαντίας χάριν τοῦτο
612
προτείνοι, διαλάμβανε ὑπὲρ τῆς δεινότητος, καὶ φρόντιζε ὅπως

ἂν ἐκδικήσειας. (5)


2) Ch. 12 sec. 4 line 1
οὐχ ὅτι γε ἑαυτὸν κατήγγειλε φονευθησόμενον; (3) ἤδη καὶ

τοῦτο ἐνήργησαν οἱ φαῦλοι δαίμονες διά τινων πονηρῶν ἀν-
θρώπων πραχθῆναι. (4) φονεύοντες γὰρ αὐτοί τινας ἐπὶ συκο-
φαντίᾳ τῇ εἰς ἡμᾶς καὶ εἰς βασάνους εἵλκυσαν οἰκέτας τῶν
ἡμετέρων ἢ παῖδας ἢ γύναια, καὶ δι’ αἰκισμῶν φοβερῶν ἐξαναγ-
κάζουσι κατειπεῖν ταῦτα τὰ μυθολογούμενα, ἃ αὐτοὶ φανερῶς

καὶ ἀπὸ μειζόνων ἢ πρεσβυτέρων ἔχθρας καὶ ἀτιμίας πρός τε τὰς

ἐπιβολὰς ἐγκοπτικὸς γενήσεται ἢ καὶ ἐάν τι πράξῃ ἀβέβαιον ἔσται.
ἐὰν δὲ καὶ ὑπὸ Ἑρμοῦ καὶ Ἄρεως θεωρηθῇ, ἕνεκα γραπτῶν συκο-
φαντίας ἕξει καὶ κρίσεις καὶ παλαιῶν πραγμάτων ἢ θανατικῶν
ἀνασκευὰς ἢ κακουργίας δόλους τε καὶ ὡς ἀπὸ θεοῦ μῆνιν ἔχων
(30)
διατελέσει *** ἠπιώτερος γενήσεται καὶ μετὰ βραδυτῆτος καί


γέλως, ἀκανθῶν πολλῶν λάβρῳ πυρὶ καιομένων ἤχῳ

προσέοικεν. Ἄθλιον δὲ καὶ τοῦτο, κακόν γε μὴν μέ-
γιστον ἡ συκοφαντία· αὕτη γὰρ σοφῶν ἐπιβουλεύει (5)
ψυχαῖς, καὶ ἐπιχειρεῖ διαφθείρειν τὴν γενναίαν ἔν-
στασιν τῶν ἀγαθῶν. Λόγων δὲ οὐκ ἀρχόμενον,


4) Sec. 9 line 7
ἀληθείας κρατύνεται· γένεσις ἀνθρωπίνη καὶ ἡ ἐκ νηπίου (5)

πρὸς τελείωσιν αὔξησις, βρῶσίς τε καὶ πόσις, καὶ κόπος,
καὶ ὕπνος, καὶ λύπη, καὶ δάκρυον, συκοφαντία τε καὶ δικα-
στήριον, καὶ σταυρός, καὶ θάνατος, καὶ ἡ ἐν μνημείῳ θέσις·
613
ταῦτα γὰρ συμπαραλαμβανόμενα τῷ μυστηρίῳ ἀμβλύνει

33. Γρηγόριος Νύσσης. De deitate filii et spiritus sancti {2017.062}

(A.D. 4) Volume 46 P. 560 line 17
κουρείους ἐκείνους, πρὸς οὓς ὁ Παῦλος παρ’ Ἀθη- (15)

ναίοις συμπλέκεται; Καὶ ἵνα μὴ νομίσητε κατατρέ-
χειν ἐν συκοφαντίᾳ τὸν λόγον, αὐτὰ τὰ δόγματα τῶν
μνημονευθέντων ἐπισκοπήσωμεν· Ὑλικὸν τοῖς Στωϊ-
κοῖς τὸ Θεῖον εἶναι ὑπονοεῖται, κτιστὸν καὶ οὗτοι τὸν


(A.D. 4) Volume 46 P. 904 line 27
ἤδη τῆς ἀτίμου τὸ κέρδος· τότε δὴ γίνεται θεόθεν (25)

ἥ τε μαρτυρία τῆς σωφροσύνης τοῦ νέου, καὶ τῆς
τῶν ὁμηλίκων συκοφαντίας ὁ ἔλεγχος. Ὁμοῦ γὰρ τῷ
ὑποδέξασθαι τῇ χειρὶ τὸ ἀργύριον, πνεύματι δαιμο-
νίῳ στρεβλωθεῖσα, καὶ βρυχηθμῷ θηριώδει παρὰ τὴν


δι’ ἀπαθείας πρὸς ἀρετὴν, ὡς τὸν τοῦ παντὸς ἔφορον,

μάρτυρα τῶν βεβιωμένων ποιήσασθαι, τὸν τῇ πο-
νηρᾷ πληγῇ τὴν συκοφαντίαν τῆς γυναικὸς ἀπελέγ- (5)
ξαντα. Καὶ τί ἄν τις ἐπινοήσειε μεῖζον εἰς ἐγκωμίων
ὑπόθεσιν; πῶς δ’ ἄν τις κατ’ ἀξίαν αὐτὸν θαυμά-


line 15
τόξον, πρᾶγμα πικρὸν, τοῦ κατατοξεῦσαι ἐν ἀποκρύ-

φοις ἄμωμον.» Καὶ τὸν ἀναίτιον δὲ ἄμωμον καλεῖ,
τὴν κατὰ τῶν μηδὲν ἠδικηκότων ὑπογράφων συκο- (15)
φαντίαν. Ἀντὶ δὲ τοῦ, «ἄμωμον, ἁπλοῦν,» ἡρμή-
νευσεν ὁ Ἀκύλας. Τὸν γὰρ ἁπλοῦν καὶ ἀπειρόκακον
μάλιστα κατατοξεύειν οἱ τοιοῦτοι πειρῶνται· διὸ ἐπι-

614

line 2
«Καὶ ταπεινώσει συκοφάντην.» Τίς γὰρ τῶν τυραν-

(800) νευσάντων, καὶ τὴν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἐκκλησίαν
βλασφημίαις καὶ συκοφαντίαις περιβαλλόντων, οὐ
τεταπείνωται; Τίς τῶν σοφῶν τοῦ αἰῶνος τούτου,
τὴν αὐτοῦ γλῶτταν ἀκονήσας κατὰ τῆς θεοπνεύστου


line 5
τεταπείνωται; Τίς τῶν σοφῶν τοῦ αἰῶνος τούτου,

τὴν αὐτοῦ γλῶτταν ἀκονήσας κατὰ τῆς θεοπνεύστου
Γραφῆς, οὐ τὰ ἐπίχειρα πέπονθε τῆς συκοφαντίας; (5)
Ἀλλὰ γὰρ πλείστων ὅσων ἐπισταμένων συκοφαντῶν
κατὰ τῆς Ἐκκλησίας αὐτοῦ, πάντων τε κατὰ καιροὺς


line 32
γλῶσσα αὐτῶν διῆλθεν ἐπὶ τῆς γῆς. Καὶ ταῦτα (30)

δὲ ὁ Σύμμαχος οὕτως ἡρμήνευσεν· Ἐλάλουν ἐν
πολλῇ συκοφαντίᾳ, τοῦ ὕψους κατελάλουν. Ἔτασ-
σον εἰς οὐρανὸν τὸ στόμα αὐτῶν· ἡ δὲ γλῶσσα αὐ-
τῶν περιπατήματα ἐν τῇ γῇ. Βλάσφημα γὰρ προ-


line 27
συνορῶν, ὅτι τοῖς καλοῖς πολλοὶ βασκαίνουσι, καὶ λέ- (25)

γειν μέν τι φαῦλον περὶ αὐτῶν οὐδὲν ἔχουσιν, περι-
πλέκουσι δὲ συκοφαντίας, ἱκετεύει καὶ δέεται τούτων
ῥυσθῆναι. Ἀντὶ δὲ, τοῖς ἀδικοῦσί με, Ἀκύλας ἐξέδω-
κε· Μὴ ἀφῇς με τοῖς συκοφαντοῦσί με.


line 19
615
γὰρ καὶ ἡγεμὼν τῶν τοιούτων διαβημάτων ὁ ὀρθὸς

λόγος.
Λύτρωσαί με ἀπὸ συκοφαντίας ἀνθρώπων, καὶ
φυλάξω τὰς ἐντολάς σου. Μισθὸν τοῦ ἐλέου λελυ- (20)
τρῶσθαι ἀπὸ συκοφαντίας ἀνθρώπων ὑπισχνεῖται


line 21
Λύτρωσαί με ἀπὸ συκοφαντίας ἀνθρώπων, καὶ

φυλάξω τὰς ἐντολάς σου. Μισθὸν τοῦ ἐλέου λελυ- (20)
τρῶσθαι ἀπὸ συκοφαντίας ἀνθρώπων ὑπισχνεῖται
δώσειν τὴν τῶν ἐντολῶν Κυρίου φυλακήν· ἢ οὐδὲ
μισθὸν, ἀλλ’ εὐχαριστίαν εἰς τὸ λυτρωθῆναί με ἀπὸ


line 24
δώσειν τὴν τῶν ἐντολῶν Κυρίου φυλακήν· ἢ οὐδὲ

μισθὸν, ἀλλ’ εὐχαριστίαν εἰς τὸ λυτρωθῆναί με ἀπὸ
συκοφαντίας ἀνθρώπων. Καὶ τετυχήκασιν αἰσθητῶς
τῆς αἰτήσεως Ἰωσὴφ καὶ Σουσάννα. Ῥηθεῖεν δὲ ἄν- (25)
θρωποι τροπικῶς ὁ διάβολος καὶ αἱ κατ’ αὐτὸν πο-


line 27
τῆς αἰτήσεως Ἰωσὴφ καὶ Σουσάννα. Ῥηθεῖεν δὲ ἄν- (25)

θρωποι τροπικῶς ὁ διάβολος καὶ αἱ κατ’ αὐτὸν πο-
νηραὶ δυνάμεις, ἀφ’ ὧν τῆς συκοφαντίας μόνου τοῦ
Θεοῦ λυτροῦσθαι.
Τὸ πρόσωπόν σου ἐπίφανον ἐπὶ τὸν δοῦλόν

45.Επιφάνιος. Homilia in assumptionem Christi [Sp.] {2021.015}

Ἰουδαίους ἐκίνησα· καὶ ἅπερ δι’ ἑαυτοῦ μὴ ἐτόλμων (55)

διαπράξασθαι, ταῦτα διὰ Ἰουδαίων ἐνήργησα. Μυ-
(484) ρίας συκοφαντίας ἐφεῦρον· πᾶν εἶδος ὕβρεως εἰς
αὐτὸν ἐπενόησα· καλάμῳ καὶ σπόγγῳ αὐτὸν ἐπό-
616
τισα· ἀκάνθαις τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ ἐστεφάνωσα·

46. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In laudem Heronis philosophi (orat.

25) {2022.038} (A.D. 4) Volume 35 P. 1213 line 8
καὶ πρόδρομον, εἰ θέμις τοῦτο εἰπεῖν, ἐν γήρᾳ καλῷ

κοιμηθέντα, καὶ πλήρη τῶν κατὰ Θεὸν ἡμερῶν, μετὰ
τὰς συκοφαντίας, μετὰ τοὺς ἄθλους, μετὰ τὴν περι-
βόητον χεῖρα, μετὰ τοὺς ζῶντας νεκροὺς, ἡ
Τριὰς πρὸς ἑαυτὴν μετατίθησιν, ᾗ συνέζησε, καὶ (10)


Column 859 line 5
Οὐδ’ ἡντινοῦν ὄνησιν οὐδὲ σῶν ἔχειν,

Εἰ μή τι προσγένοιτο τῶν ποθουμένων.
Εἶθ’ ἡ συνεργὸς τῆς χερὸς συκοφαντία. (5)
Ὕβρισμ’; ἔχω χρήστην σε, πράκτορ’ εὐθέως,
Στρέβλαι, τὰ δεσμά· φείδεται τοῦ σώματος


Column 953 line 4
Μέμψις δ’ ἀτιμώρητος ἐκ φίλου ψόγος.

Κατηγορία δ’ ἔγκλημα τῶν κολαστέων·
Ἡ δ’ οὐκ ἀληθὴς γίνεται, συκοφαντία·
Ἡ λάθριος δὲ, διαβολή σοι κλητέα. (5)
Μέμψις ἀνεύθυνός τις, ἡ βλασφημία.

49. Αθανάσιος θεολόγος. . Apologia ad Constantium imperatorem

{2035.011} (A.D. 4) Sec. 1 line 14
τοσοῦτον ἄλλοι δύνανται μαρτυρεῖν, ὅσον οὗτοι γράφοντες

εἰρήκασιν; «Ἐψευσάμεθα, ἐπλασάμεθα, καὶ πάντα τὰ
κατὰ Ἀθανασίου συκοφαντίας γέμει». Προσθήκη δὲ πρὸς
φανερὰν ἀπόδειξιν, εἰ καταξιώσειας μαθεῖν, ὅτι, παρόντων (15)
μὲν ἡμῶν, οὐδὲν ἀπέδειξαν οἱ κατηγοροῦντες κατὰ Μακαρίου

617

{2035.011} (A.D. 4) Sec. 3 line 22
Ἀκυληΐᾳ διετρίβομεν· μάρτυς ὁ Κύριος, ὅπως ἐμνημόνευον (20)

ἐγὼ τῆς σῆς θεοσεβείας, καὶ ταῦτα ἔλεγον ἅπερ ὁ Θεὸς
ἀποκαλύψει τῇ σῇ ψυχῇ, ἵνα καταγνῷς τῆς συκοφαντίας
τῶν με διαβαλόντων παρὰ σοί. Συγχώρησον εἰπόντι μοι
ταῦτα, φιλανθρωπότατε Αὔγουστε, καὶ πολλήν μοι συγγνώ-


{2035.011} (A.D. 4) Sec. 12 line 12
τὴν βασιλείαν ταύτην τῷ σῷ θεράποντι Κωνσταντίῳ (10)

δέδωκας· σὺ λάμψον εἰς τὴν καρδίαν αὐτοῦ, ἵνα, γνοὺς
τὴν καθ’ ἡμῶν συκοφαντίαν, εὐμενῶς μὲν αὐτὸς δέξηται
τὴν ἀπολογίαν, πάντας δὲ ποιήσῃ γνῶναι ὅτι αἱ ἀκοαὶ
αὐτοῦ ἠσφαλίσθησαν ἐν ἀληθείᾳ, καὶ κατὰ τὸ γεγραμμένον·


{2035.011} (A.D. 4) Sec. 12 line 20
Οὐκοῦν ὅλως ἐρώτησον, μαθέτωσαν οἱ κατειρηκότες

ὅτι σοι μέλει περὶ τῆς ἀληθείας μαθεῖν. Καὶ εἰ μὴ τῷ
χρώματι τοῦ προσώπου δείξουσι τὴν συκοφαντίαν· τοῦτο (20)
γὰρ τοῦ συνειδότος ἔλεγχός ἐστι, καὶ γέγραπται· «Καρδίας
εὐφραινομένης πρόσωπον θάλλει· ἐν δὲ λύπαις οὔσης


{2035.011} (A.D. 4) Sec. 19 line 5
γὰρ καὶ τοῦτο διαβάλλειν, ὡς ἀντιστάντος ἐμοῦ τοῖς σοῖς

προστάγμασιν, ὥστε μὴ ἐξελθεῖν τὴν ἐκκλησίαν. Ἐκείνους
μὲν οὖν θαυμάζω μὴ ἀποκάμνοντας ταῖς συκοφαντίαις· (5)
ἐγὼ δὲ ὅμως οὐδὲ οὕτως ἀποκάμνω, χαίρω δὲ μᾶλλον
ἀπολογούμενος. Ὅσῳ γὰρ ἀπολογίαι πολλαὶ τοσούτῳ


{2035.011} (A.D. 4) Sec. 21 line 18
618
προστάγματι. Μὴ γραψάσης τοίνυν ὄντως τῆς σῆς εὐσεβείας,

πῶς ἀντέστην μὴ κελευσθείς; Ἢ πῶς λέγουσιν, οὐκ
ἐπείσθην, καίτοι προστάξεως μὴ οὔσης; πῶς οὐ συκοφαντία
καὶ τοῦτο τῶν ἐχθρῶν πλαττόντων τὸ μὴ γενόμενον ὡς
γενόμενον; Φοβοῦμαι μὴ καὶ νῦν, ἀπολογουμένου μου, (20)


{2035.011} (A.D. 4) Sec. 28 line 5
τοῦ μύσους. Ἀναγκαῖον δὲ ὅμως εἰπεῖν, ἵνα ἡ σὴ

φιλόχριστος σπουδὴ καὶ θεοσέβεια μάθῃ, ὡς αἱ καθ’ ἡμῶν
διαβολαὶ καὶ συκοφαντίαι δι’ οὐδὲν ἕτερον γεγόνασιν ἢ ἵνα (5)
ἡμᾶς μὲν ἐκβάλωσι τῶν Ἐκκλησιῶν, τὴν δὲ ἰδίαν ἀσέβειαν
ἀντεισενεγκεῖν δυνηθῶσι. Τῶν γὰρ ἀληθινῶν καὶ πολυετῶν


{2035.011} (A.D. 4) Sec. 28 line 20
σοφοὶ περὶ τὰς διαβολὰς διέφθειραν, τὸ ὅσον ἐπ’ αὐτοῖς,

τὴν ἀποστολικὴν διάταξιν, καὶ τὰς ἐκκλησίας ἐμίαναν.
Μεγάλα γε ἐκέρδησαν αὐτῶν αἱ συκοφαντίαι, ἵνα ἐξῇ (20)
αὐτοῖς παρανομεῖν καὶ τοιαῦτα πράττειν ἐν τοῖς σοῖς
καιροῖς, ὥστε κατ’ αὐτῶν εἶναι τὸ γεγραμμένον· «Οὐαὶ

67. Αθανάσιος θεολόγος. . Sermo ad Antiochum ducem [Sp.]

{2035.076} (A.D. 4) Volume 28 P. 596 line 3
(596) καὶ τοῦ πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς ἡμῶν μίσους, φθόνου

τε καὶ δόλου, καὶ ὑποκρίσεως (ἐξ ὧν καὶ δι’ ὧν ὁ
φθόνος), λοιδορίας τε καὶ συκοφαντίας, καὶ μνησικα-
κίας, καὶ ψεύδους, καὶ ἐπιορκίας δρεπόμεθα καρπὸν,
τοῦτον τὸν ἀκοίμητον σκώληκα τὸ βάθος ἡμῶν τῆς (5)

68. Βασίλειος Καισαρείας. . Adversus Eunomium (libri 5)

{2040.019} (A.D. 4) Volume 29 P. 576 line 42
ποίημα δὲ οὐδαμοῦ τὸ παράπαν ὠνόμασε. Καίτοι γε (40)

οὗτος παρ’ αὐτῶν εἰληφέναι τῶν ἁγίων τὸ ὄνομα
619
τοῦτό φησιν, ἵνα ταῖς συκοφαντίαις μὴ μόνον

τοὺς κατ’ αὐτὸν περιβάλῃ, ἀλλὰ καὶ τοὺς πάλαι ποτὲ
γενομένους ἁγίους.

69. Ευάγριος. De malignis cogitationibus (sub nomine Nili Ancyrani)

{4110.022} (A.D. 4) Volume 79 P. 1233 line 8
τίας ἐντραπῇ, μηδὲν ἔχων λέγειν περὶ ἡμῶν φαῦ-

λον·» ὁ δὲ μακάριος Δαβὶδ καὶ προσεύχεται λέγων·
«Ῥῦσαί με ἀπὸ συκοφαντίας ἀνθρώπων,» ἀνθρώ-
πους καὶ τοὺς δαίμονας ὀνομάζων διὰ τὸ τῆς φύσεως
λογικόν· ἀλλὰ καὶ ὁ Σωτὴρ ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις, (10)

70. Ευάγριος. De oratione (sub nomine Nili Ancyrani) {4110.024}

(A.D. 4) Volume 79 P. 1196 line 50
(1196) Νύκτωρ μὲν ταράττειν δι’ ἑαυτῶν ἐξαιτοῦνται (48)

τὸν πνευματικὸν διδάσκαλον οἱ δαίμονες. Καὶ μεθ’
ἡμέραν δι’ ἀνθρώπων περιστάσεσι, καὶ συκοφαν- (50)
τίαις, καὶ κινδύνοις τοῦτον περιβάλλουσι.
(1197) ΚΕΦΑΛ. ΡΜʹ.
Μὴ παραιτοῦ τοὺς κναφεῖς· εἰ γὰρ καὶ τύπτουσι (2)

71. Εφραίμ Σύρος. . Sermo de virtutibus et vitiis {4138.001} (A.D. 4)

Sec. 23 line 49
ρακοὴν ἢ δι’ ἀνυποταξίαν ἢ γαστριμαργίαν ἢ διὰ προπέτειαν ἢ διὰ

πολυλογίαν ἢ
δι’ ὑπερηφανίαν ἢ δι’ αὐθεντίαν ἢ δι’ ἀλαζονείαν ἢ διὰ φθόνον ἢ
ἔριν ἢ ὀξυχολίαν
ἢ διὰ λοιδορίαν ἢ συκοφαντίαν; Ποία ἀπολογία τῷ διὰ ταῦτα τὰ
ἐλάχιστα μέλ-
λοντι ἐγκαλεῖσθαι; Ποῖον κέρδος ἢ ποία ἡδονὴ ἐκ τούτου
προσγίνεταί σοι; Ποῖον (50)
δὲ βάρος ταῦτα φυλάξαι;

620
72. Σωκράτης Σχολαστικός. Εκκλησιαστική ιστορία. (A.D. 4-5)

ἐγγράφως ἐπιδοθέντα φανερὰ τοῖς πᾶσιν ἐγένετο, διὰ τοῦτο ἀναγ-

καῖον ἡγησάμην ὡς οἷόν τε διὰ βραχέων εἰπεῖν τὰ ἰδιαζούσης
πραγματείας δεόμενα· ὅθεν δὲ ἡ τῆς συκοφαντίας ὑπόθεσις καὶ
οἱ (55)
τὰς συκοφαντίας κινήσαντες ἔλαβον τὴν ἀρχὴν, διὰ βραχέων ἐρῶ.
Μαρεώτης χώρα τῆς Ἀλεξανδρείας ἐστί· κῶμαι δέ εἰσιν ἐν αὐτῇ


καῖον ἡγησάμην ὡς οἷόν τε διὰ βραχέων εἰπεῖν τὰ ἰδιαζούσης

πραγματείας δεόμενα· ὅθεν δὲ ἡ τῆς συκοφαντίας ὑπόθεσις καὶ
οἱ (55)
τὰς συκοφαντίας κινήσαντες ἔλαβον τὴν ἀρχὴν, διὰ βραχέων ἐρῶ.
Μαρεώτης χώρα τῆς Ἀλεξανδρείας ἐστί· κῶμαι δέ εἰσιν ἐν αὐτῇ

πολλαὶ σφόδρα καὶ πολυάνθρωποι, καὶ ἐν αὐταῖς ἐκκλησίαι πολλαὶ

(31) Ὅτι τὰς ἐπὶ τῇ δευτέρᾳ κατηγορίᾳ ἀπολογίας Ἀθανασίου μὴ

καταδεξαμένων
τῶν ἐπισκόπων, Ἀθανάσιος πρὸς τὸν βασιλέα ἀνέδραμεν.
Ἐπὶ δὲ ταῖς κατὰ Μακαρίου συκοφαντίαις ταῖς νομικαῖς ἐχρή-

σατο παραγραφαῖς· καὶ πρῶτον μὲν τοὺς περὶ Εὐσέβιον ὡς
ἐχθροὺς
παρεγράφετο, φάσκων μὴ δεῖν ἐπὶ ἀντιδίκων κρίνεσθαι· ἔπειτα
δὲ (5)


621
δὲ ὡς καὶ τὰ ἐν Τύρῳ πάλαι πραχθέντα ἐκ συναρπαγῆς ἐγεγόνει

διὰ τὸ ἐκ μονομερείας τὰ ἐν τῷ Μαρεώτῃ ὑπομνήματα πεπράχθαι·
οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ τὰ κατὰ Ἀρσένιον φανερῶς συκοφαντία
ἐδέδεικτο. (25)
Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα διὰ πλειόνων ὁ Ἰούλιος τοῖς ἐν Ἀντιοχείᾳ
συναχθεῖσιν ἔγραφε. Παρεθέμεθα δ’ ἂν καὶ τὰς πρὸς Ἰούλιον


ἐπεξεργάσασθαι, οὐ κατὰ περιττὴν φιλοτιμίαν, ἀλλ’ ἵνα πᾶσαν τὴν

κατὰ τῆς
ἡμετέρας ὑπολήψεως ἀλλοτρίαν ἀποκαθάρωμεν ὑποψίαν παρὰ τοῖς
τὰ καθ’
ἡμᾶς ἀγνοοῦσι· καὶ γνῶσιν οἱ κατὰ τὴν δύσιν πάντες ὁμοῦ μὲν τῆς
συκοφαν-
τίας τῶν ἑτεροδόξων τὴν ἀναίδειαν, ὁμοῦ δὲ τῶν ἀνατολικῶν τὸ
ἐκκλησιαστι- (120)
κὸν ἐν Χριστῷ φρόνημα, μαρτυρούμενον ἀβιάστως ὑπὸ τῶν
θεοπνεύστων
γραφῶν παρὰ τοῖς ἀδιαστρόφοις.


καὶ γὰρ οὕτως ὠνομάζετο, τὸν ἐν Ἀγκύρᾳ εἰς τὸν τόπον Μαρκέλλου
(15)
προχειρισθέντα, ὡς ἀδίκως τινα βασανίσαντα καὶ σιδηροδέσμοις
φυλακαῖς κατακλείσαντα, καὶ ὅτι συκοφαντίας τισιν ἔρραψεν, ἔτι
μὴν καὶ ὅτι δι’ ἐπιστολῶν τὰς ἐν Ἀφρικῇ ἐκκλησίας ἐτάραξεν·
Δρακόντιον δὲ, ὅτι ἀπὸ Γαλατίας μετέβη εἰς Πέργαμον· καθεῖ-

78. Ιωάννης Χρυσόστομος. Adversus oppugnatores vitae

10
τας καὶ τῶν ἀπὸ τοῦ πλούτου κακῶν ἀπαλλαγῆναι ἐνῆν,

ἆρα οὐκ ἂν μυριάκις ταύτην εἵλου τὴν περιουσίαν, ὥστε
μήτε βασκανίας, μήτε συκοφαντίας, μήτε φροντίδος, (10)
μήτ’ ἄλλου μηδενὸς τῶν τοιούτων ἀνέχεσθαι; Ἂν τοίνυν
622
καὶ τοῦτο ἔχοντα δείξωμεν τὸν υἱὸν, καὶ μειζόνως εὐ-

79. Ιωάννης Χρυσόστομος. Ad Demetrium de compunctione (lib. 1)

{2062.004} (A.D. 4-5) Volume 47 P. 404 line 3
(404) κατορύττεις σαυτόν; Κἂν γὰρ ἅπαντα ᾖ τὰ ἐν ἀνθρώ-

ποις δεινὰ, κἂν λοιδορίαι, κἂν ὕβρεις, κἂν ἀτιμίαι,
κἂν συκοφαντίαι, κἂν ξίφος, κἂν πῦρ, κἂν σίδηρος καὶ
θηρία καὶ καταποντισμοὶ, κἂν λιμὸς καὶ νόσος καὶ ὅσα
ἐξ ἀρχῆς εἰς τὸ παρὸν ὁ βίος ἤνεγκε χαλεπὰ, οὐ καταγε- (5)

80. Ιωάννης Χρυσόστομος. Ad Stagirium a daemone vexatum (lib.

1-3) {2062.006} (A.D. 4-5) Volume 47 P. 439 line 4
οἱ πριάμενοι οὐδὲ ἐλευθέρῳ τινὶ, ἀλλὰ δούλῳ πάλιν αὐ-

τὸν ἀποδίδονται βασιλικῷ. Καὶ οὐδὲ μέχρι τούτων ἔστη
τὰ δεινά· ἀλλὰ συκοφαντίᾳ δεσποίνης περιπεσὼν καὶ
κατακριθεὶς ᾤκει τὸ δεσμωτήριον ἔτη πολλὰ, καὶ διαφυ- (5)
γόντων ἑτέρων, αὐτὸς πλείονα χρόνον μένει ἐκεῖ. Καὶ

81. Ιωάννης Χρυσόστομος. De beato Philogonio (= Contra

Anomoeos, homilia 6) {2062.014} (A.D. 4-5) Volume 48 P. 749
line 19
Πάντοτε χαίρετε, ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε;

Εἰ δὲ ἐνταῦθα ὅπου νόσοι, καὶ ἐπήρειαι, καὶ
ἄωροι θάνατοι, καὶ συκοφαντίαι, καὶ φθόνοι, καὶ
ἀθυμίαι, καὶ ὀργαὶ, καὶ ἐπιθυμίαι πονηραὶ, καὶ μυ- (20)
ρίαι ἐπιβουλαὶ, καὶ καθημεριναὶ φροντίδες, καὶ

82. Ιωάννης Χρυσόστομος. De Lazaro (homiliae 1-7) {2062.023}

(A.D. 4-5) Volume 48 P. 1015 line 10
ἀλλ’ εἴασε παραδοθῆναι δεσμοῖς ἐπαλλήλοις καὶ συν-

εχέσι συμφοραῖς· μετὰ γὰρ τὸν λάκκον δουλεία, μετὰ
δουλείαν ἐπιβουλὴ, μετὰ ἐπιβουλὴν συκοφαντία, μετὰ (10)
συκοφαντίαν δεσμωτήριον. Ἀλλ’ οὐδὲν τούτων αὐτὸν
ἐθορύβει, ἀλλ’ ἔμενε τῇ ἐλπίδι θαῤῥῶν, καὶ εἰδὼς ὅτι

623

(A.D. 4-5) Volume 48 P. 1015 line 11
εχέσι συμφοραῖς· μετὰ γὰρ τὸν λάκκον δουλεία, μετὰ

δουλείαν ἐπιβουλὴ, μετὰ ἐπιβουλὴν συκοφαντία, μετὰ (10)
συκοφαντίαν δεσμωτήριον. Ἀλλ’ οὐδὲν τούτων αὐτὸν
ἐθορύβει, ἀλλ’ ἔμενε τῇ ἐλπίδι θαῤῥῶν, καὶ εἰδὼς ὅτι
τὰ εἰρημένα οὐ διαπεσεῖται οὐδέποτε.


(A.D. 4-5) Volume 48 P. 1022 line 31
ἁμαρτίαν θρηνῶμεν μόνον· τὰ δὲ ἄλλα πάντα, κἂν

πενία, κἂν νόσος, κἂν θάνατος ἄωρος, κἂν ἐπήρεια, (30)
κἂν συκοφαντία, κἂν ὁτιοῦν προσπίπτῃ τῶν ἀνθρω-
πίνων κακῶν, πάντα γενναίως φέρωμεν. Ὑπόθεσις
γὰρ ἡμῖν τὰ δεινὰ ταῦτα στεφάνων εἰσὶ πλειόνων, ἂν

85. Ιωάννης Χρυσόστομος. Ad populum Antiochenum (homiliae 1-

21) {2062.024} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 23 line 17
μὴ μόνον εἴ τινες νόσῳ καὶ ἀῤῥωστίᾳ τοιαύτῃ περιπέ- (15)

σοιεν, ἀλλὰ καὶ εἴ τινες πενίᾳ, καὶ λιμῷ, καὶ δεσμοῖς,
καὶ βασάνοις, καὶ ἐπηρείαις, καὶ συκοφαντίαις, καὶ πᾶσι
τοῖς κατὰ τὸν παρόντα βίον δεινοῖς, ἅγιοι καὶ μεγάλοι
καὶ θαυμαστοὶ, καὶ ἐπ’ ἐκείνων ἀπὸ τῶν σήμερον ῥηθη-


21) {2062.024} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 30 line 25
πάσθησαν ἅπασαν, ἕτεροι γινομένου τινὸς ἐμπρησμοῦ

πάντα ἀπώλεσαν, ἄλλοι ναυαγίοις περιέπεσον, ἄλλοι
συκοφαντίαις καὶ τοιαύταις τισὶν ἐπηρείαις μετὰ πολλὰς (25)
ἐλεημοσύνας εἰς πενίαν κατηνέχθησαν ἐσχάτην, καὶ ἀῤ-
ῥωστίαν καὶ νόσον, καὶ παρ’ οὐδενὸς οὐδεμιᾶς ἀπήλαυ-


21) {2062.024} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 182 line 4
624
μηδὲ τοὺς κόλακας αὐτῶν καὶ τοὺς παρασίτους, ἀλλὰ

τὰ ἐξ αὐτῶν γινόμενα πράγματα, τὰς ἐπηρείας, τὰς
συκοφαντίας, τοὺς κινδύνους, τὰς ἀγωνίας, καὶ ὃ τούτου
πολλῷ χαλεπώτερον, ὅτι καὶ ἀμελέτητοι πρὸς ταύτας (5)
ἐρχόμενοι τὰς μεταβολὰς, φιλοσοφεῖν οὐκ ἐπίσταν-


21) {2062.024} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 185 line 53
τοῦ Θεοῦ φόβον, κἂν ταύτην προκαταβάλῃς τὴν ῥίζαν,

οὐκ ἄνεσις μόνον, οὐδὲ τιμαὶ, καὶ δόξαι, καὶ θερα-
πεῖαι, ἀλλὰ καὶ ἐπήρειαι, καὶ συκοφαντίαι, καὶ ὕβρεις,
καὶ ἀτιμίαι, καὶ βάσανοι, καὶ πάντα ἁπλῶς ἡδονῆς
σοι βλαστήσει καρπούς. Καὶ καθάπερ τῶν δένδρων αἱ (55)


{2062.027} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 303 line 2
ῥυθμίσωμεν πρὸς σωτηρίαν ἕκαστος ἡμῶν· ταύτης γὰρ

(303) καλῶς διακειμένης, ὅπερ ἂν ἐμπέσῃ τῶν δεινῶν, κἂν λι-
μὸς, κἂν νόσος, κἂν συκοφαντία, κἂν χρημάτων διαρ-
παγὴ, κἂν ὅ τι ἄλλο οὖν, φορητὸν ἔσται καὶ κοῦφον, διὰ
τὴν τοῦ Δεσπότου ἐντολὴν καὶ τὴν εἰς αὐτὸν ἐλπίδα·

90. Ιωάννης Χρυσόστομος. De fato et providentia (orationes 1-6)

{2062.060} (A.D. 4-5) Volume 50 P. 751 line 55
ὑποστάντα ζημίαν, πανταχόθεν αὐτῷ τὰ χρήματα

ἐπιῤῥέοντα, πάντας τιμῶντας καὶ κολακεύοντας, σαυ-
τὸν δὲ ἐν τοῖς ἐναντίοις πᾶσιν, ἐν ἐπηρείαις, συκο- (55)
φαντίαις, ἐπιβουλαῖς, μὴ νομίσῃς εἶναι τῶν ἐπεῤῥιμ-
μένων, ἀλλ’ εἰς Παῦλον ἰδὼν τὸν τῆς σῆς ὄντα μερί-
δος, ἀνάβηθι τὴν διάνοιαν, ἀνάκτησαι τοὺς λογισμοὺς,

100. Ιωάννης Χρυσόστομος. Epistulae 18-242 {2062.097} (A.D. 4-

θαλάμου πλέον εἰδυῖαν οὐδὲν, ἀπ’ ἀγορᾶς εἰς δικα-

στήριον, ἀπὸ δικαστηρίου εἰς δεσμωτήριον. Ψευ-
δομαρτύρων ἠκόνησαν γλώσσας, συκοφαντίαν ἔῤῥα-
625
ψαν ἀναίσχυντον, φόνους εἰργάσαντο, καὶ χειμάῤῥους (35)

αἱμάτων ῥεῦσαι ἐποίησαν, καὶ πυρὶ καὶ σιδήρῳ...
Υπερηφάνεια
1. TESTAMENTA XII PATRIARCHARUM Hagiogr. et Pseudepigr.
Testamenta xii patriarcharum {1700.001} (2 B.C./A.D. 3)
Testamentum 1 ch. 3 sec. 5 line 1
(4) Τρίτον πνεῦμα μάχης ἐν τῷ ἥπατι καὶ τῇ χολῇ. Τέταρτον

πνεῦμα ἀρεσκείας καὶ μαγγανίας, ἵνα διὰ περιεργείας ὡραῖος
ὠφθῇ. (5) Πέμπτον πνεῦμα ὑπερηφανείας, ἵνα κινῆται καὶ
μεγαλοφρονῇ. Ἕκτον πνεῦμα ψεύδους, ἐν ἀπωλείᾳ καὶ ζήλῳ
τοῦ πλάττειν λόγους αὐτοῦ ἀπὸ γένους καὶ οἰκείων. (6) Ἕβ-


Testamentum 3 ch. t sec. 1 line 2
ἐξόδου αὐτῶν ἀπ’ Αἰγύπτου ἐν χειρὶ Μωυσῆ. 3.ΔΙΑΘΗΚΗ ΛΕΥΙ

ΠΕΡΙ ΙΕΡΩΣΥΝΗΣ ΚΑΙΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑΣ.1.1) Ἀντίγραφον
λόγων Λευί, ὅσα διέθετο τοῖς υἱοῖς
αὐτοῦ, κατὰ πάντα ἃ ποιήσουσι, καὶ ὅσα συναντήσει αὐτοῖς


ἐντολῆς Κυρίου Θεοῦ. (2) Καὶ μὴ πορεύεσθε ὀπίσω τῶν

ἐπιθυμιῶν ὑμῶν, μηδὲ ἐνθυμήσεσι διαβουλίων ὑμῶν, ἐν
ὑπερηφανείᾳ καρδίας ὑμῶν, καὶ μὴ καυχᾶσθε ἐν ἔργοις
ἰσχύος νεότητος ὑμῶν, ὅτι καίγε τοῦτο πονηρὸν ἐν ὀφθαλμοῖς
Κυρίου. (3) Ἐπειδὴ γὰρ κἀγὼ καυχησάμενος, ὅτι ἐν πολέμοις

4.Απολλόδωρος. Bibliotheca (sub nomine Apollodori) {0548.001}

(A.D. 1/2) Ch. 1 sec. 52 line 4
Ὀρέστης, Πεισιδίκης δὲ καὶ Μυρμιδόνος Ἄντιφος καὶ

Ἄκτωρ. Ἀλκυόνην δὲ Κῆυξ ἔγημεν Ἑωσφόρου παῖς.
οὗτοι δὲ δι’ ὑπερηφάνειαν ἀπώλοντο· ὁ μὲν γὰρ τὴν
626
γυναῖκα ἔλεγεν Ἥραν, ἡ δὲ τὸν ἄνδρα Δία, Ζεὺς δὲ (5)

αὐτοὺς ἀπωρνέωσε, καὶ τὴν μὲν ἀλκυόνα ἐποίησε τὸν

5. Κλήμης Αλεξανδρινός. (A.D. 2-3) Ch. 4 sec. 54 subsec. 6 line 5
Καταιβάτου ἱερόν ἐστι Δημητρίου, βωμοὶ δὲ πανταχοῦ·

καὶ γάμος ὑπὸ Ἀθηναίων αὐτῷ ὁ τῆς Ἀθηνᾶς ηὐτρεπίζετο·
ὁ δὲ τὴν μὲν θεὸν ὑπερηφάνει, τὸ ἄγαλμα γῆμαι μὴ δυνά- (5)
μενος· Λάμιαν δὲ τὴν ἑταίραν ἔχων εἰς ἀκρόπολιν ἀνῄει
καὶ τῷ τῆς Ἀθηνᾶς ἐνεφυρᾶτο παστῷ, τῇ παλαιᾷ παρθένῳ


...καὶ βουλῆς ἐκοινώνουν οἱ πίστει κοσμούμενοι,

καὶ περὶ πολλοῦ τὰ θεῖα ποιούμενοι. Οἱ δὲ μὴ οὕτως
διακείμενοι, ἀλλὰ τἀναντία φρονοῦντες ὑπερηφανείᾳ
λέγω καὶ ἀδικίᾳ καὶ ἐξουδενώσει, πόῤῥω ἀπέβαλον
ἀπ’ ἐμοῦ, ὥστε μὴ ὁρᾷν αὐτούς. (35)


ρους ὑπεροχὴν, καὶ τὸ ἐκ τοῦ πλούτου φρύαγμα, οὕ-

(436) τως εἰσέρχου εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ. Μήτε
οὖν ὁ πλούσιος τὸν πένητα ὑπερηφανείτω, μήτε ὁ
πένης τὴν δυναστείαν τῶν εὐπορούντων ὑποπτησσέτω· μήτε οἱ
υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων τοὺς γηγενεῖς ἐξου-
θενείτωσαν, μήτε οἱ γηγενεῖς τούτων πάλιν ἀπαλλοτριούσθωσαν.
Καὶ τὰ ἔθνη ἐθιζέσθω πρὸς τοὺς κατοι-

8. Ιωάννης Χρυσόστομος. In poenitentiam Ninivitarum [Sp.]

{2062.182} (A.D. 4-5) Volume 64 P. 425 line 30
γίδος θεραπεύει διὰ τοῦ σάκκου· τὰς ἁμαρτίας τοῦ

θρόνου διὰ τῆς ἐπὶ σποδοῦ καθέδρας ἐκπλύνει· τὴν
νόσον τῆς ὑπερηφανείας τῷ ταπεινῷ τοῦ σχήματος (30)
ἐξιᾶται· τῇ νηστείᾳ τὰ ἕλκη τῆς τρυφῆς φαρμα-
κεύει· καὶ δείξας ταῦτα διὰ τῶν ἔργων πρὸς τὴν

627
9. Ιωάννης Χρυσόστομος. De eleemosyna [Sp.] {2062.272} (A.D. 4-

κοὺς τῷ καλῷ κακῶς χρωμένους. Καλὸν τὸ πλουτεῖν· εἴ

τι γὰρ ὁ Θεὸς ἐποίησε, πάντα καλὰ λίαν. Βλέπεις πένη-
τα, καὶ ὑπερηφανεῖς, καὶ οὐκ ἐννοεῖς, ὅτι ἄνθρωπος εἶ,
καὶ ὁ πένης ἅνθρωπός ἐστιν· ἄνθρωπος, τὸ περισπούδα- (55)
στον ζῶον τοῦ Θεοῦ· ἄνθρωπος, δι’ ὃν οὐρανὸς ἐτα-

10. Ιωάννης Χρυσόστομος. De eleemosyna [Sp.] {2062.272} (A.D.

4-5) Volume 60 P. 709 line 8
θρωπος τιμίῳ αἵματι ἀγορασθεὶς, καὶ τοῦτον παραβλέ-

πεις; οὐκ ἄνθρωπός ἐστιν, ὡς καὶ σὺ, ὅτι πένης ἐστί;
διὰ τοῦτο ὑπερηφανεῖς αὐτόν; οὐχὶ πένητας ἐξελέξατο
ὁ Θεός; μὴ γὰρ πλουσίους; Πέτρος, ὁ κορυφαῖος τῶν
ἀποστόλων, ἡ κρηπὶς τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὄντως Πέτρος (10)

11. Ιωάννης Χρυσόστομος. De corruptoribus virginum [Sp.]

{2062.278} (A.D. 4-5) Volume 60 P. 742 line 40
ὁ ἀτιμασθεὶς ὑπὸ σοῦ οὐκ ἀποβάλλει σου τὴν συνοίκη-

σιν· ἐπίδος αὐτῷ τὴν χεῖρα. Ἐπειδὴ γὰρ τὴν πρώτην
δεξιὰν ἐνύβρισας, κἂν ταύτην μὴ ἀθετήσῃς. Οὐχ ὑπερ- (40)
ηφανεῖ σου τὰ τραύματα· ἰᾶται γὰρ τὴν τῆς ψυχῆς καὶ
τοῦ σώματος πληγήν· ἰατρὸς γάρ ἐστιν εὔσπλαγχνος.
Ἀποκάλυψον αὐτῷ δι’ ἐξομολογήσεως τὸ πάθος, ἵνα

12. Ιωάννης Χρυσόστομος. De eleemosyna [Sp.] {2062.332} (A.D.

4-5) Volume 62 P. 770 line 36
χων; ποῦ δυνάστης; ποῦ πένης; ὄντως πάντες ἴσοι

νεκροὶ, καὶ ὀστέα ἕρποντα, πλῆθος σκωλήκων. Τί (35)
ὑπερηφανεῖς τὸν πένητα, τί βδελύσσῃ τὸν ἀσθενῆ; οὐ
θεωρεῖ ὁ Θεὸς κἀκεῖνον, καὶ σέ; οὐκ ἔστι κἀκεῖνος
ὁμοίωμά τι αὐτοῦ; Νόησον ὅτι αὐτὸν τὸν πένητα

13. Ιωάννης Χρυσόστομος. Eclogae i-xlviii ex diversis homiliis [Sp.]

{2062.338} (A.D. 4-5) Volume 63 P. 900 line 3
628
(900) πὸν καὶ τῷ πνεύματι· ἐζήσαμεν τῇ ἀμελείᾳ, ζή-

σωμεν λοιπὸν τῇ μετανοίᾳ. Τί φυσᾶσαι, γῆ καὶ σπο-
δὸς, ὦ ἄνθρωπε; τί ὑπερηφανεῖς; τί μεγαλαυχεῖς;
τί ἐλπίζεις ἐκ τῆς τοῦ κόσμου δόξης καὶ πλούτου;
Ἐξέλθωμεν ἐπὶ τοὺς τάφους, παρακαλῶ· ἴδωμεν τὰ (5)


νϛʹ, νζʹ. Καὶ εἰ μὴ ἦν Σόδομα ἡ ἀδελφή σου

εἰς ἀκοὴν ἐν τῷ στόματί σου, ἐν ταῖς ἡμέραις
ὑπερηφανείας σου. Πρὸ τοῦ ἀποκαλυφθῆναι τὰς
κακίας σου, ὃν τρόπον νῦν ὄνειδος εἶ σὺ θυγα-
τέρων Συρίας, καὶ πάντων τῶν κύκλῳ σου, καὶ (20)


{4089.030} (A.D. 4-5) Volume 82 P. 188 line 11
δι’ αὐτοῦ τὴν χάριν τοῦ Πνεύματος. Ὄργανον γὰρ,

φησὶν, ἐκείνης ἐγώ. Σωφροσύνην δὲ ἐνταῦθα τὴν τῶν (10)
φρενῶν ὑγείαν ἐκάλεσε, διδάσκων ὡς ἡ ὑπερηφάνεια
νόσος φρενῶν. Τὸν οἰκεῖον μέντοι Δεσπότην ἐζήλωσε.
Καὶ γὰρ ὁ Κύριος ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις τοὺς


{4089.030} (A.D. 4-5) Volume 82 P. 192 line 18
ἐχούσης τοῦ φθόνου τὸν μῶμον. Μὴ τὰ ὑψηλὰ φρο-

νοῦντες, ἀλλὰ τοῖς ταπεινοῖς συναπαγόμενοι.
Πάλιν ἐξορίζει τῆς ὑπερηφανείας τὸ φύσημα, καὶ
τοῖς δοκοῦσι ταπεινοῖς συγκατιέναι νομοθετεῖ. Μὴ
γίνεσθε φρόνιμοι παρ’ ἑαυτοῖς. Ἀντὶ τοῦ, Μὴ (20)


4-5) Volume 69 P. 921 line 26
δὲ καὶ τὸ εὐθὲς ἐν ταῖς πράξεσι, τὸν τῆς δικαιοσύνης

ἀπολαμβάνουσι στέφανον, ἤτοι τῆς ὁσίας ψήφου. (25)
Μὴ ἐλθέτω μοι ποῦς ὑπερηφανείας.
(A f. 190 b) Ἔξω τοῦ πάθους ἀξιοῖ γενέσθαι.
629
Ὅμοιον ὡσεὶ λέγοι· Παρατείνοντός σου τὸ ἔλεος εἰς


1888 line 7
ἐκδίκησιν. Προηγεῖται δὲ τῆς ὑπερηφανίας ἡ ὕβρις. (5)

Ὁ γὰρ τοὺς ἄλλους διαπτύων, ἀλαζονείαν προοιμιά-
ζεται. Τὸ ὑπερφαίνεσθαι γὰρ ἡ ὑπερηφάνεια δηλοῖ.
Κολάζεται γὰρ ὁμοιοτρόπως τὰ συγγενῆ πλημμελή-
ματα. Τῇ δὲ σχέσει διαφέρει τούτων ὁ ὑψηλὸς καὶ


2084 line 16
άπτεται· οὕτω δὲ καὶ ὑπερηφανία τῆς ἀνομίας

ἐστὶν ἀδελφή. ᾯ γὰρ ἄν τις ἁμάρτῃ, τὴν ἐναντίαν (15)
ἀρετὴν ὑπερηφανεῖ τῷ πλημμελήματι. Ὁ οὖν ἀν-
τιτασσόμενος ὑπερηφάνοις Κύριος, καὶ ταπεινῶν
ἁμαρτωλοὺς ἕως γῆς, ἐπαγγέλλεται τὴν ὕβριν


2109 line 35
ταῦτα τῇ τοῦ Θεοῦ μαχόμενα πεποιήκασι δόξῃ.

Ἀνθ’ ὧν ἀμείβεται τοῖς εἰρηκόσι τοῦτο Θεὸς, τὴν
ὑπερηφανείαν ἐξῆρα, αὐτόχρημα τοὺς Μωαβίτας (35)
ὑπερηφανίαν εἰπών. Ὑπερηφάνοις γὰρ ὁ Θεὸς
ἀντιτάσσεται, καὶ μάλιστα νοσοῦσιν ἀσέβειαν. Διὸ

21. OLYMPIODORUS Diaconus Scr. Eccl. Commentarii in

Ecclesiasten {2865.002} (A.D. 6) Volume 93 P. 564 line 26
κρίνεται. Οὐ συγκριτικῶς οὖν φησιν, ἀλλὰ τὸ ὂν δι-

δάσκει, ὡς ὁ μὲν μακρόθυμος ἀγαθός· τῷ δὲ ἐξ (25)
ὑπερηφανείας κουφιζομένῳ τῷ πνεύματι, τουτέστι
τῇ διανοίᾳ, ὁ Θεὸς ἀντιτάσσεται.
«Μὴ σπεύσῃς ἐν πνεύματί σου θυμοῦσθαι, ὅτι (30)

630

line 21
ἐδέχοντο.»
«Ἄλαλα γενηθήτω τὰ χείλη τὰ δόλια, τὰ λαλοῦν- (20)
τα κατὰ δικαίου ἀνομίαν ἐν ὑπερηφανείᾳ.»
«Εἰ ἀληθῶς ἄρα δικαιοσύνην λαλεῖτε, εὐθείας
κρίνατε. Ἕως πότε κρίνετε ἀδικίαν , καὶ πρόσωπα


(A.D. 7-8) Volume 96 P. 508 line 21
πόσῳ μᾶλλον ἥ τε τοῦ ἐπισκόπου, καὶ πάσης τῆς

Ἐκκλησίας; Ὁ οὖν μὴ ἐρχόμενος ἐπὶ τὸ αὐτὸ, (20)
οὗτος ἤδη ὑπερηφανεῖ, καὶ ἑαυτὸν διακρίνει.
Γέγραπται δέ· Ὑπερηφάνοις ὁ Θεὸς ἀντιτάσ-
σεται.

24.Ιωάννης Δαμασκηνός. Epistula ad Theophilum imperatorem de

sanctis et venerandis imaginibus [Sp.] {2934.050} (A.D. 7-8)
νημένοι ἀπὸ μήτρας τῆς θείας κολυμβήθρας, ἁμαρ-

τωλοὶ ἄνθρωποι, τὰ χείλη τὰ δόλια τὰ λαλοῦντα κατὰ
τῆς καθολικῆς Ἐκκλησίας ἀνομίαν, ἐν ὑπερηφανείᾳ
καὶ ἐξουδενώσει, οἱ πᾶσαν Γραφὴν θεόπνευστον καὶ (15)
ὠφέλιμον στρεβλοῦντες κατὰ τὰς ἰδίας ἐπιθυμίας,

25. Isidorus GLABAS Epist., Orat., Scr. Eccl. et Theol. Oratio ad

Thessalonicenses i (e cod. Vat. gr. 651, fol. 11v) {4413.003} (A.D.
14) P. 561 line 10
... τοῦ Χριστοῦ δίαιταν, ἔνθεν καὶ τοῦτον ἔσπευδε μάλιστα κατ’
αὐτοῦ κενοῦν τὸν ἰόν, δι’ ὃν τοῦ φωτὸς ἐκεῖνος ἐκπέπτωκεν,
ἀκριβῶς τῇ
πείρᾳ μαθών, οἷον τίκτει τὸν ὄλεθρον τὸ τῆς ὑπερηφανείας
κώνειον, (10)
631
ἢ τὸ μὲν τὶ ἐμοί, ὡς σχετλιάζων καὶ ἀποκλαιόμενος ἔφησεν ἑαυτῷ,

ἀντὶ τοῦ,
φεῦ ἐμοὶ τῆς ἀπωλείας· τὸ δὲ καὶ σοὶ Ἰησοῦ υἱὲ τοῦ Θεοῦ,
Ύβρις
ἑζόμενος δ’ ὥρμαινε κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν·

“ὤ μοι ἐγώ, τέων αὖτε βροτῶν ἐς γαῖαν ἱκάνω;
ἤ ῥ’ οἵ γ’ ὑβρισταί τε καὶ ἄγριοι οὐδὲ δίκαιοι, (120)
ἦε φιλόξεινοι καί σφιν νόος ἐστὶ θεουδής;
ὥς τέ με κουράων ἀμφήλυθε θῆλυς ἀϋτή,

αὐτὰρ ἐγὼ σὺν νηΐ τ’ ἐμῇ καὶ ἐμοῖσ’ ἑτάροισιν

ἐλθὼν τῶνδ’ ἀνδρῶν πειρήσομαι, οἵ τινές εἰσιν,
ἤ ῥ’ οἵ γ’ ὑβρισταί τε καὶ ἄγριοι οὐδὲ δίκαιοι, (175)
ἦε φιλόξεινοι, καί σφιν νόος ἐστὶ θεουδής.’
ὣς εἰπὼν ἀνὰ νηὸς ἔβην, ἐκέλευσα δ’ ἑταίρους

χερσὶ καταπρηνέσσ’, ὀλοφυρόμενος δ’ ἔπος ηὔδα·

“ὤ μοι ἐγώ, τέων αὖτε βροτῶν ἐς γαῖαν ἱκάνω; (200)
ἤ ῥ’ οἵ γ’ ὑβρισταί τε καὶ ἄγριοι οὐδὲ δίκαιοι,
ἦε φιλόξεινοι καί σφιν νόος ἐστὶ θεουδής;
πῇ δὴ χρήματα πολλὰ φέρω τάδε; πῇ δὲ καὶ αὐτὸς

ἔπλετο; ἦ σύ γε πάγχυ λιλαίεαι αὐτόθ’ ὀλέσθαι,

εἰ δὴ μνηστήρων ἐθέλεις καταδῦναι ὅμιλον,
τῶν ὕβρις τε βίη τε σιδήρεον οὐρανὸν ἵκει.
οὔ τοι τοιοίδ’ εἰσὶν ὑποδρηστῆρες ἐκείνων, (330)
ἀλλὰ νέοι, χλαίνας εὖ εἱμένοι ἠδὲ χιτῶνας,


632
οἶδα γὰρ εὖ περὶ κείνου, ὁμὴν δ’ ἀνεδέγμεθ’ ὀϊζύν.

ἀλλὰ μνηστήρων χαλεπῶν ὑποδείδι’ ὅμιλον,
[τῶν ὕβρις τε βίη τε σιδήρεον οὐρανὸν ἵκει.] (565)
καὶ γὰρ νῦν, ὅτε μ’ οὗτος ἀνὴρ κατὰ δῶμα κιόντα
οὔ τι κακὸν ῥέξαντα βαλὼν ὀδύνῃσιν ἔδωκεν,

τὸν δ’ ἠμείβετ’ ἔπειτα πατὴρ κατὰ δάκρυον εἴβων· (280)

“ξεῖν’, ἦ τοι μὲν γαῖαν ἱκάνεις, ἣν ἐρεείνεις,
ὑβρισταὶ δ’ αὐτὴν καὶ ἀτάσθαλοι ἄνδρες ἔχουσι.
δῶρα δ’ ἐτώσια ταῦτα χαρίζεο, μυρί’ ὀπάζων·
εἰ γάρ μιν ζωόν γε κίχεις Ἰθάκης ἐνὶ δήμῳ,

Ζεῦ πάτερ, ἦ τέ σέ φασι περὶ φρένας ἔμμεναι ἄλλων

ἀνδρῶν ἠδὲ θεῶν· σέο δ’ ἒκ τάδε πάντα πέλονται,
οἷον δὴ ἄνδρεσσι χαρίζεαι ὑβριστῆισιν,
Τρωσίν, τῶν μένος αἰὲν ἀτάσθαλον, οὐδὲ δύνανται
φυλόπιδος κορέσασαι ὁμοιΐοο πτολέμοιο. (635)

8. Ησίοδος. Θεογονία. (8/7 B.C.?) Line 307
ἀθάνατος νύμφη καὶ ἀγήραος ἤματα πάντα. (305)

τῇ δὲ Τυφάονά φασι μιγήμεναι ἐν φιλότητι
δεινόν θ’ ὑβριστήν τ’ ἄνομόν θ’ ἑλικώπιδι κούρῃ·
ἡ δ’ ὑποκυσαμένη τέκετο κρατερόφρονα τέκνα.
Ὄρθον μὲν πρῶτον κύνα γείνατο Γηρυονῆι·

ὃς κακὸν ἐξ ἀρχῆς γένετ’ ἀνδράσιν ἀλφηστῇσι·

πρῶτος γάρ ῥα Διὸς πλαστὴν ὑπέδεκτο γυναῖκα
παρθένον. ὑβριστὴν δὲ Μενοίτιον εὐρύοπα Ζεὺς
εἰς ἔρεβος κατέπεμψε βαλὼν ψολόεντι κεραυνῷ (515)
εἵνεκ’ ἀτασθαλίης τε καὶ ἠνορέης ὑπερόπλου.


633
ἦγε παρ’ Αἰήτεω, τελέσας στονόεντας ἀέθλους,

τοὺς πολλοὺς ἐπέτελλε μέγας βασιλεὺς ὑπερήνωρ, (995)
ὑβριστὴς Πελίης καὶ ἀτάσθαλος ὀβριμοεργός·
τοὺς τελέσας ἐς Ἰωλκὸν ἀφίκετο πολλὰ μογήσας
ὠκείης ἐπὶ νηὸς ἄγων ἑλικώπιδα κούρην

ὣς ἔφατ’ ὠκυπέτης ἴρηξ, τανυσίπτερος ὄρνις.

Ὦ Πέρση, σὺ δ’ ἄκουε δίκης μηδ’ ὕβριν ὄφελλε·
ὕβρις γάρ τε κακὴ δειλῷ βροτῷ, οὐδὲ μὲν ἐσθλὸς
ῥηιδίως φερέμεν δύναται, βαρύθει δέ θ’ ὑπ’ αὐτῆς (215)
ἐγκύρσας ἄτῃσιν· ὁδὸς δ’ ἑτέρηφι παρελθεῖν

θάλλουσιν δ’ ἀγαθοῖσι διαμπερές· οὐδ’ ἐπὶ νηῶν

νίσονται, καρπὸν δὲ φέρει ζείδωρος ἄρουρα.
οἷς δ’ ὕβρις τε μέμηλε κακὴ καὶ σχέτλια ἔργα,
τοῖς δὲ δίκην Κρονίδης τεκμαίρεται εὐρύοπα Ζεύς.
πολλάκι καὶ ξύμπασα πόλις κακοῦ ἀνδρὸς ἀπηύρα, (240)

13. Ησίοδος. Fragmenta {0020.004} (8/7 B.C.?) Fragment 30 line 17
βῆ δὲ κατ’ Ο]ὐλύμποιο [χο]λούμενος, αἶψα δ’ ἵκανεν (15)

λαοὺς Σαλμ]ωνῆος ἀτ[ασ]θάλου, οἳ τάχ’ ἔμελλο̣ν
πείσεσθ’ ἔρ]γ’ ἀΐδηλα δι’ ὑβ̣[ρ]ι̣σ̣τὴν βασιλῆα·
τοὺς δ’ ἔβα]λ̣εν βροντῆι [τε κ]αὶ αἰθαλόεντι κεραυνῶι.
ὣς λαοὺς ἀπε]τίνεθ’ ὑπερβ[ασίην] βασιλῆος.

14. Ησίοδος. Fragmenta {0020.004} (8/7 B.C.?) Fragment 204 line

137
κεῖται πόλλ’ ἐπιεσσάμενο̣ς ε̣[ (135)

δεινὸς ὄφις κατὰ νῶτα δα[φοιν-
ἀλλά μιν ὑβριστήν τε καὶ̣ [ἄγριον
κῆλα Διὸς δαμνᾶι φὴ λ̣υ̣.[
ψυχὴ τοῦ [γ]’ οἴη καταλείπε̣[ται

634
τὸν θηλυγενῆ στόλον αἰδοίῳ

πνεύματι χώρας· ἀρσενοπληθῆ δ’
ἑσμὸν ὑβριστὴν Αἰγυπτογενῆ, (30)
πρὶν πόδα χέρσῳ τῇδ’ ἐν ἀσώδει
θεῖναι, ξὺν ὄχῳ ταχυήρει

16. Αισχύλος. Πέρσαι. (6-5 B.C.) Line 821
ἄφωνα σημανοῦσιν ὄμμασιν βροτῶν

ὡς οὐχ ὑπέρφευ θνητὸν ὄντα χρὴ φρονεῖν. (820)
ὕβρις γὰρ ἐξανθοῦσ’ ἐκάρπωσεν στάχυν
ἄτης, ὅθεν πάγκλαυτον ἐξαμᾷ θέρος.
τοιαῦθ’ ὁρῶντες τῶνδε τἀπιτίμια

οἰκοῦσι Χάλυβες, οὓς φυλάξασθαί σε χρή, (715)

ἀνήμεροι γὰρ οὐδὲ πρόσπλατοι ξένοις.
ἥξεις δ’ ὑβριστὴν ποταμὸν οὐ ψευδώνυμον,
ὃν μὴ περάσῃς, οὐ γὰρ εὔβατος περᾶν,
πρὶν ἂν πρὸς αὐτὸν Καύκασον μόλῃς, ὀρῶν

οἴκων γὰρ εὐθυδίκων

καλλίπαις πότμος ἀεί.

φιλεῖ δὲ τίκτειν Ὕβρις
[στρ. δ. (762)
μὲν παλαιὰ νεά-
ζουσαν ἐν κακοῖς βροτῶν

19. Αισχύλος. Eumenides {0085.007} (6-5 B.C.) Line 533
ἄλλᾳ δ’ ἐφορεύει.
ξύμμετρον δ’ ἔπος λέγω,
δυσσεβίας μὲν ὕβρις τέκος ὡς ἐτύμως·
ἐκ δ’ ὑγιείας (535)
635
φρενῶν ὁ πᾶσιν φίλος

ὑμᾶς, πρότερον αὐτοὶ κυριώτεροι νομίζοντες εἶναι δοῦναι ἐφ’

(2) ἃ νῦν ἀφιγμένοι ὑμᾶς αἰτούμεθα. καίτοι οὔτε δυνάμεως
ἐνδείᾳ ἐπάθομεν αὐτὸ οὔτε μείζονος προσγενομένης ὑβρί-
σαντες, ἀπὸ δὲ τῶν αἰεὶ ὑπαρχόντων γνώμῃ σφαλέντες, ἐν
(3) ᾧ πᾶσι τὸ αὐτὸ ὁμοίως ὑπάρχει. ὥστε οὐκ εἰκὸς ὑμᾶς διὰ
τὴν παροῦσαν νῦν ῥώμην πόλεώς τε καὶ τῶν προσγεγενη-

καὶ περιέτυχον τῷ Ἱππάρχῳ παρὰ τὸ Λεωκόρειον καλούμενον,

καὶ εὐθὺς ἀπερισκέπτως προσπεσόντες καὶ ὡς ἂν μάλιστα δι’ (5)
ὀργῆς ὁ μὲν ἐρωτικῆς, ὁ δὲ ὑβρισμένος, ἔτυπτον καὶ ἀπο-
(4) κτείνουσιν αὐτόν. καὶ ὁ μὲν τοὺς δορυφόρους τὸ αὐτίκα
διαφεύγει ὁ Ἀριστογείτων, ξυνδραμόντος τοῦ ὄχλου, καὶ

Κυ. ὤμοι, κατηνθρακώμεθ’ ὀφθαλμοῦ σέλας.

Χο. καλός γ’ ὁ παιάν· μέλπε μοι τόνδ’, ὦ Κύκλωψ.
Κυ. ὤμοι μάλ’, ὡς ὑβρίσμεθ’, ὡς ὀλώλαμεν. (665)
ἀλλ’ οὔτι μὴ φύγητε τῆσδ’ ἔξω πέτρας
χαίροντες, οὐδὲν ὄντες· ἐν πύλαισι γὰρ

Μη. ὦ παῖδες, ὡς ὤλεσθε πατρῴᾳ νόσῳ.

Ια. οὔτοι νυν ἡμὴ δεξιά σφ’ ἀπώλεσεν. (1365)
Μη. ἀλλ’ ὕβρις, οἵ τε σοὶ νεοδμῆτες γάμοι.
Ια. λέχους σφε κἠξίωσας οὕνεκα κτανεῖν.
Μη. σμικρὸν γυναικὶ πῆμα τοῦτ’ εἶναι δοκεῖς;

ἄλλην ἀπ’ ἄλλης ἐξορίζοντες πόλιν.

πρὸς τοῖς γὰρ ἄλλοις καὶ τόδ’ Εὐρυσθεὺς κακοῖς
636
ὕβριςμ’ ἐς ἡμᾶς ἠξίωσεν ὑβρίσαι·

πέμπων ὅπου γῆς πυνθάνοιθ’ ἱδρυμένους
κήρυκας ἐξαιτεῖ τε κἀξείργει χθονός, (20)

ἄλλην ἀπ’ ἄλλης ἐξορίζοντες πόλιν.

πρὸς τοῖς γὰρ ἄλλοις καὶ τόδ’ Εὐρυσθεὺς κακοῖς
ὕβριςμ’ ἐς ἡμᾶς ἠξίωσεν ὑβρίσαι·
πέμπων ὅπου γῆς πυνθάνοιθ’ ἱδρυμένους
κήρυκας ἐξαιτεῖ τε κἀξείργει χθονός, (20)

ἄνθρωπος οὖσα, κάρτα γ’ εὖ πράξειας ἄν.

ἀλλ’, ὦ φίλη παῖ, λῆγε μὲν κακῶν φρενῶν,
λῆξον δ’ ὑβρίζουσ’· οὐ γὰρ ἄλλο πλὴν ὕβρις
τάδ’ ἐστί, κρείσσω δαιμόνων εἶναι θέλειν· (475)
τόλμα δ’ ἐρῶσα· θεὸς ἐβουλήθη τάδε.

γήμαιμ’ ἀπ’ ἀνδρῶν, ἔκτοθεν δ’ οὐ ῥᾳδίως, (975)

φεύγων ἀπ’ οἴκων ἃς ἐγὼ φεύγω φυγάς.
ὃ δ’ ἦν ὑβριστὴς εἴς τ’ ἐμῆς μητρὸς φόνον
τάς θ’ αἱματωποὺς θεὰς ὀνειδίζων ἐμοί.
κἀγὼ ταπεινὸς ὢν τύχαις ταῖς οἴκοθεν

Πηλεὺς μετέλθῃ πωλικοῖς διώγμασιν.

Ορ. θάρσει γέροντος χεῖρα· τὸν δ’ Ἀχιλλέως
μηδὲν φοβηθῇς παῖδ’, ὅσ’ εἰς ἔμ’ ὕβριςε.
τοία γὰρ αὐτῷ μηχανὴ πεπλεγμένη (995)
βρόχοις ἀκινήτοισιν ἕστηκεν φόνου


637
δουλούμεθ’, ἄνδρες ἄνδρα καὶ πόλις πόλιν.

σὺ δ’ ἄνδρας ἐχθροὺς καὶ θανόντας ὠφελεῖς,
θάπτων κομίζων θ’ ὕβρις οὓς ἀπώλεσεν; (495)
οὔ τἄρ’ ἔτ’ ὀρθῶς Καπανέως κεραύνιον
δέμας καπνοῦται, κλιμάκων ὀρθοστάτας

Θη. πολλοὺς ἔτλην δὴ †χἁτέρους ἄλλους πόνους†.

Κη. ἦ πᾶσιν οὖν σ’> ἔφυσεν ἐξαρκεῖν πατήρ;
Θη. ὅσοι γ’ ὑβρισταί· χρηστὰ δ’ οὐ κολάζομεν. (575)
Κη. πράσσειν σὺ πόλλ’ εἴωθας ἥ τε σὴ πόλις.
Θη. τοιγὰρ πονοῦσα πολλὰ πόλλ’ εὐδαιμονεῖ.

— τὸ σὸν ἄγαλμα, τὸ σὸν ἵδρυμα

πόλεος, ἐκκομίζομαι
πρὸς πυρὰν ὑβρισθέν.
ΑΓΓΕΛΟΣ
γυναῖκες, ἥκω πόλλ’ ἔχων λέγειν φίλα, (634)

τοιόνδε τὸν στρατηγὸν αἱρεῖσθαι χρεών,

ὃς ἔν τε τοῖς δεινοῖσίν ἐστιν ἄλκιμος
μισεῖ θ’ ὑβριστὴν λαόν, ὃς πράσσων καλῶς
ἐς ἄκρα βῆναι κλιμάκων ἐνήλατα
ζητῶν ἀπώλεσ’ ὄλβον ᾧ χρῆσθαι παρῆν. (730)

πύλας ἐχώρει σφάγι’ ἔχων ἐφ’ ἅρματι (1110)

ὁ μάντις Ἀμφιάραος, οὐ σημεῖ’ ἔχων
ὑβρισμέν’, ἀλλὰ σωφρόνως ἄσημ’ ὅπλα.
Ὠγύγια δ’ ἐς πυλώμαθ’ Ἱππομέδων ἄναξ
ἔστειχ’ ἔχων σημεῖον ἐν μέσῳ σάκει


638
ἐς πατρός γε συμφορὰς

εὐκλεᾶ με θήσει·
τάλαιν’ ἐγὼ σῶν> συγγόνου θ’ ὑβρισμάτων,
ὃς ἐκ δόμων νέκυς ἄθαπτος οἴχεται
μέλεος, ὅν, εἴ με καὶ θανεῖν, πάτερ, χρεών, (1745)

ἅπτειν κρεμαστοὺς ἢ ξίφος θήγειν χερί.

Ηλ. σύ νύν μ’, ἀδελφέ, μή τις Ἀργείων κτάνῃ
ὕβριςμα θέμενος τὸν Ἀγαμέμνονος γόνον.
Ορ. ἅλις τὸ μητρὸς αἷμ’ ἔχω· σὲ δ’ οὐ κτενῶ,
ἀλλ’ αὐτόχειρι θνῇσχ’ ὅτῳ βούλῃ τρόπῳ. (1040)

Ἕλληνας εἰς ἓν καὶ Φρύγας συνήγαγον, (1640)

θανάτους τ’ ἔθηκαν, ὡς ἀπαντλοῖεν χθονὸς
ὕβριςμα θνητῶν ἀφθόνου πληρώματος.
τὰ μὲν καθ’ Ἑλένην ὧδ’ ἔχει· σὲ δ’ αὖ χρεών,
Ὀρέστα, γαίας τῆσδ’ ὑπερβαλόνθ’ ὅρους

στικτῶν τ’ ἐνδυτὰ νεβρίδων

στέφετε λευκοτρίχων πλοκάμων
μαλλοῖς· ἀμφὶ δὲ νάρθηκας ὑβριστὰς
ὁσιοῦσθ’· αὐτίκα γᾶ πᾶσα χορεύσει—
Βρόμιος ὅστις ἄγῃ θιάσους— (115)

παύσας, ἐφ’ ἱστοῖς δμωίδας κεκτήσομαι.

Δι. στείχοιμ’ ἄν· ὅ τι γὰρ μὴ χρεών, οὔτοι χρεὼν (515)
παθεῖν. ἀτάρ τοι τῶνδ’ ἄποιν’ ὑβρισμάτων
μέτεισι Διόνυσός σ’, ὃν οὐκ εἶναι λέγεις·
ἡμᾶς γὰρ ἀδικῶν κεῖνον εἰς δεσμοὺς ἄγεις.

639
ῥιπτόμεν’ ἄνω τε καὶ κάτω· κρεμαστὰ δὲ

ἔσταζ’ ὑπ’ ἐλάταις ἀναπεφυρμέν’ αἵματι.
ταῦροι δ’ ὑβρισταὶ κἀς κέρας θυμούμενοι
τὸ πρόσθεν ἐσφάλλοντο πρὸς γαῖαν δέμας,
μυριάσι χειρῶν ἀγόμενοι νεανίδων. (745)

Διόνυσος ἥσσων οὐδενὸς θεῶν ἔφυ.

Πε. ἤδη τόδ’ ἐγγὺς ὥστε πῦρ ὑφάπτεται
ὕβριςμα βακχῶν, ψόγος ἐς Ἕλληνας μέγας.
ἀλλ’ οὐκ ὀκνεῖν δεῖ· στεῖχ’ ἐπ’ Ἠλέκτρας ἰὼν (780)
πύλας· κέλευε πάντας ἀσπιδηφόρους

Κα. ἐμάνητε, πᾶσά τ’ ἐξεβακχεύθη πόλις. (1295)

Αγ. Διόνυσος ἡμᾶς ὤλεσ’, ἄρτι μανθάνω.
Κα. ὕβριν γ’> ὑβρισθείς· θεὸν γὰρ οὐχ ἡγεῖσθέ νιν.
Αγ. τὸ φίλτατον δὲ σῶμα ποῦ παιδός, πάτερ;
Κα. ἐγὼ μόλις τόδ’ ἐξερευνήσας φέρω.

οὐ τῶν γάμων ἕκατι—μυρίαι κόραι

θηρῶσι λέκτρον τοὐμόν—εἴρηται τόδε· (960)
ἀλλ’ ὕβριν ἐς ἡμᾶς ὕβρις’ Ἀγαμέμνων ἄναξ.
χρῆν δ’ αὐτὸν αἰτεῖν τοὐμὸν ὄνομ’ ἐμοῦ πάρα,
θήραμα παιδός· ἡ Κλυταιμήστρα δ’ ἐμοὶ

49. Ευρυπίδης. Rhesus {0006.019} (5 B.C.) Line 917
ἦ πολλὰ μὲν ζῶν, πολλὰ δ’ εἰς Ἅιδου μολών, (915)

Φιλάμμονος παῖ, τῆς ἐμῆς ἥψω φρενός·
ὕβρις γάρ, ἥ σ’ ἔσφηλε, καὶ Μουσῶν ἔρις
τεκεῖν μ’ ἔθηκε τόνδε δύστηνον γόνον.
περῶσα γὰρ δὴ ποταμίους διὰ ῥοὰς

640
βίᾳ κατειργάσασθε, Λερναίαν θ’ ὕδραν,

διφυῆ τ’ ἄμικτον ἱπποβάμονα στρατὸν (1095)
θηρῶν, ὑβριστήν, ἄνομον, ὑπέροχον βίαν,
Ἐρυμάνθιόν τε θῆρα, τόν θ’ ὑπὸ χθονὸς
Ἅιδου τρίκρανον σκύλακ’, ἀπρόσμαχον τέρας,

Αὕτη δ’ ὑβρίζειν μὲν τότ’ ἐξηπίστατο (480)

νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους·
ὕβρις δ’, ἐπεὶ δέδρακεν, ἥδε δευτέρα,
τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν.
Ἦ νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ, αὕτη δ’ ἀνήρ,

στηρίζῃ ποτὲ τᾷδ’ ἀγωνίῳ σχολᾷ

ἄταν οὐρανίαν φλέγων. (195)
Ἐχθρῶν δ’ ὕβρις ὧδ’ ἀταρβήτως
ὁρμᾶτ’ ἐν εὐανέμοισι> βάσσαις,
πάντων καγχαζόντων

τὸν ἐν δαΐοις ἄτρεστον μάχαις, (365)

ἐν ἀφόβοις με θηρσὶ δεινὸν χέρας;
Οἴμοι γέλωτος, οἷον ὑβρίσθην ἄρα.
ΤΕ. Μή, δέσποτ’ Αἴας, λίσσομαί σ’, αὔδα τάδε.
ΑΙ. Οὐκ ἐκτός; οὐκ ἄψορρον ἐκνεμῇ πόδα;

Τέως δὲ κούφοις πνεύμασιν βόσκου, νέαν

ψυχὴν ἀτάλλων, μητρὶ τῇδε χαρμονήν.
Οὔτοι σ’ Ἀχαιῶν, οἶδα, μή τις ὑβρίσῃ (560)
στυγναῖσι λώβαις, οὐδὲ χωρὶς ὄντ’ ἐμοῦ·
τοῖον πυλωρὸν φύλακα Τεῦκρον ἀμφὶ σοὶ

641
οὐκ ἀντιτίσειν αὖθις ἃν λυπώμεθα.

Ἕρπει παραλλὰξ ταῦτα. Πρόσθεν οὗτος ἦν
αἴθων ὑβριστής, νῦν δ’ ἐγὼ μέγ’ αὖ φρονῶ.
Καί σοι προφωνῶ τόνδε μὴ θάπτειν, ὅπως
μὴ τόνδε θάπτων αὐτὸς εἰς ταφὰς πέσῃς. (1090)

μὴ τόνδε θάπτων αὐτὸς εἰς ταφὰς πέσῃς. (1090)

ΧΟ. Μενέλαε, μὴ γνώμας ὑποστήσας σοφὰς
εἶτ’ αὐτὸς ἐν θανοῦσιν ὑβριστὴς γένῃ.
ΤΕΥ. Οὐκ ἄν ποτ’, ἄνδρες, ἄνδρα θαυμάσαιμ’ ἔτι,
ὃς μηδὲν ὢν γοναῖσιν εἶθ’ ἁμαρτάνει,

θα κατακοιμάσῃ· (870)
μέγας ἐν τούτοις θεός, οὐδὲ γηράσκει.
Ὕβρις φυτεύει τύραννον· ὕβρις, εἰ
Ant. 1.
πολλῶν ὑπερπλησθῇ μάταν (873-874)
ἃ μὴ ’πίκαιρα μηδὲ συμφέροντα, (875)

θα κατακοιμάσῃ· (870)
μέγας ἐν τούτοις θεός, οὐδὲ γηράσκει.
Ὕβρις φυτεύει τύραννον· ὕβρις, εἰ
Ant. 1.
πολλῶν ὑπερπλησθῇ μάταν (873-874)
ἃ μὴ ’πίκαιρα μηδὲ συμφέροντα, (875)

ξύνεστι, τοῦδε φροντίδ’ οὐκέτ’ εἰσορῶ.

ΚΛ. Ποίας δ’ ἐμοὶ δεῖ πρός γε τήνδε φροντίδος,
ἥτις τοιαῦτα τὴν τεκοῦσαν ὕβριςεν,
καὶ ταῦτα τηλικοῦτος; ἆρά σοι δοκεῖ
642
χωρεῖν ἂν εἰς πᾶν ἔργον αἰσχύνης ἄτερ; (615)

σὲ κἀκεῖ, μᾶτερ πότνι’, ἐπηυδώμαν, (395)

ὅτ’ ἐς τόνδ’ Ἀτρειδᾶν
ὕβρις πᾶσ’ ἐχώρει,
ὅτε τὰ πάτρια τεύχεα παρεδίδοσαν, (399)
ἰὼ μάκαιρα ταυροκτόνων (400)

σαφῶς ἐγᾦδα>.
ΚΡ. Ζεύς γ’ ἂν εἰδείη, σὺ δ’ οὔ. (882)
ΧΟ. Ἆρ’ οὐχ ὕβρις τάδ’;
ΚΡ. Ὕβρις, ἀλλ’ ἀνεκτέα. (883)
ΧΟ. Ἰὼ πᾶς λεώς, ἰὼ γᾶς πρόμοι,

ΚΡ. Ζεύς γ’ ἂν εἰδείη, σὺ δ’ οὔ. (882)

ΧΟ. Ἆρ’ οὐχ ὕβρις τάδ’;
ΚΡ. Ὕβρις, ἀλλ’ ἀνεκτέα. (883)
ΧΟ. Ἰὼ πᾶς λεώς, ἰὼ γᾶς πρόμοι,
μόλετε σὺν τάχει, μόλετ’· ἐπεὶ πέραν (885)

Κροῖσον ὅ τι οἱ ἐνορῴη ἐν τοῖσι ποιευμένοισι. Ὁ δὲ εἶπε·

«Ἐπείτε με θεοὶ ἔδωκαν δοῦλον σοί, δικαιῶ, εἴ τι ἐνορέω
πλέον, σημαίνειν σοί. Πέρσαι, φύσιν ἐόντες ὑβρισταί, εἰσὶ (5)
ἀχρήματοι. Ἢν ὦν σὺ τούτους περιίδῃς διαρπάσαντας καὶ
κατασχόντας χρήματα μεγάλα, τάδε τοι ἐξ αὐτῶν ἐπίδοξα

ἐσβὰς ἐς τὸν ποταμὸν διαβαίνειν ἐπειρᾶτο, ὁ δέ μιν

συμψήσας ὑποβρύχιον οἰχώκεε φέρων. Κάρτα τε δὴ ἐχαλέ-
παινε τῷ ποταμῷ ὁ Κῦρος τοῦτο ὑβρίσαντι καί οἱ ἐπη- (10)
643
πείλησε οὕτω δή μιν ἀσθενέα ποιήσειν ὥστε τοῦ λοιποῦ

καὶ γυναῖκάς μιν εὐπετέως τὸ γόνυ οὐ βρεχούσας δια-

τοὺς Νασαμῶνας καὶ εἰρωτωμένους εἴ τι ἔχουσι πλέον

λέγειν περὶ τῶν ἐρήμων τῆς Λιβύης, φάναι παρὰ σφίσι (10)
γενέσθαι ἀνδρῶν δυναστέων παῖδας ὑβριστάς, τοὺς ἄλλα τε
μηχανᾶσθαι ἀνδρωθέντας περισσὰ καὶ δὴ καὶ ἀποκληρῶσαι
πέντε ἑωυτῶν ὀψομένους τὰ ἔρημα τῆς Λιβύης καὶ εἴ τι

ρός ἐστι καὶ τὸν ἐν Λίνδῳ ἀνέθηκε τῇ Ἀθηναίῃ Ἄμασις.

(48) Συνεπελάβοντο δὲ τοῦ στρατεύματος τοῦ ἐπὶ Σάμον
ὥστε γενέσθαι καὶ Κορίνθιοι προθύμως. Ὕβρισμα γὰρ καὶ
[ἐς] τούτους εἶχε ἐκ τῶν Σαμίων γενόμενον τρίτῃ> γενεῇ
πρότερον τοῦ στρατεύματος τούτου, οὐ> κατὰ δὲ τὸν αὐτὸν

βούλεται; Καὶ γὰρ ἂν τὸν ἄριστον ἀνδρῶν πάντων στάντα

ἐς ταύτην τὴν ἀρχὴν ἐκτὸς τῶν ἐωθότων νοημάτων στή-
σειε. Ἐγγίνεται μὲν γάρ οἱ ὕβρις ὑπὸ τῶν παρεόντων
ἀγαθῶν, φθόνος δὲ ἀρχῆθεν ἐμφύεται ἀνθρώπῳ. Δύο δ’
ἔχων ταῦτα ἔχει πᾶσαν κακότητα· τὰ μὲν γὰρ ὕβρι (15)

τὰ δ’ ἐς τὸ πλῆθος ἄνωγε [κελεύων] φέρειν τὸ κράτος,

γνώμης τῆς ἀρίστης ἡμάρτηκε. Ὁμίλου γὰρ ἀχρηίου οὐδέν (5)
ἐστι ἀσυνετώτερον οὐδὲ ὑβριστότερον. Καίτοι τυράννου
ὕβριν φεύγοντας ἄνδρας ἐς δήμου ἀκολάστου ὕβριν πεσεῖν
ἐστι οὐδαμῶς ἀνασχετόν· ὁ μὲν γὰρ εἴ τι ποιέει, γινώσκων

Ταῦτα μὲν δὴ ἔχει οὕτω.

(118) Τῶν δὲ τῷ μάγῳ ἐπαναστάντων ἑπτὰ ἀνδρῶν ἕνα αὐτῶν
644
Ἰνταφρένεα κατέλαβε ὑβρίσαντα τάδε ἀποθανεῖν αὐτίκα

μετὰ τὴν ἐπανάστασιν. Ἤθελε ἐς τὰ βασιλήια ἐσελθὼν
χρηματίσασθαι τῷ βασιλέϊ· καὶ γὰρ δὴ καὶ ὁ νόμος οὕτω

οἱ Ἀθηναῖοι, ἀπαλλάσσετο· οἱ δὲ Αἰγινῆται, πρὶν τῶν

πρότερον ἀδικημάτων δοῦναι δίκας τῶν ἐς Ἀθηναίους
ὕβριςαν Θηβαίοισι χαριζόμενοι, ἐποίησαν τοιόνδε. Μεμφό-
μενοι τοῖσι Ἀθηναίοισι καὶ ἀξιοῦντες ἀδικέεσθαι, ὡς τιμω- (5)
ρησόμενοι τοὺς Ἀθηναίους παρεσκευάζοντο· καί, ἦν γὰρ δὴ

Τιτόρμου ἀδελφεὸς Μάλης. Ἀπὸ δὲ Πελοποννήσου Φείδω- (10)

νος τοῦ Ἀργείων τυράννου παῖς Λεωκήδης, Φείδωνος [δὲ]
τοῦ τὰ μέτρα ποιήσαντος Πελοποννησίοισι καὶ ὑβρίσαντος
μέγιστα δὴ Ἑλλήνων ἁπάντων, ὃς ἐξαναστήσας τοὺς
Ἠλείων ἀγωνοθέτας αὐτὸς τὸν ἐν Ὀλυμπίῃ ἀγῶνα ἔθηκε,

λόγον· «Ὦ ξεῖνε Σπαρτιῆτα, ὀνείδεα κατιόντα ἀνθρώπῳ

φιλέει ἐπανάγειν τὸν θυμόν· σὺ μέντοι ἀποδεξάμενος
ὑβρίσματα ἐν τῷ λόγῳ οὔ με ἔπεισας ἀσχήμονα ἐν τῇ (5)
ἀμοιβῇ γενέσθαι. Ὅκου δὲ ὑμεῖς οὕτω περιέχεσθε τῆς
ἡγεμονίης, οἰκὸς καὶ ἐμὲ μᾶλλον ὑμέων περιέχεσθαι,

73. BACCHYLIDES Lyr. Dithyrambi {0199.002} (5 B.C.) Dithyramb

15 line 59
ἁ δ’ αἰόλοις̣ κ̣έ̣ρδεσσι καὶ ἀφˈροσύναις

ἐξαισίοις θάλλουσ’ ἀθαμβής
Ὕβˈρις, ἃ πλοῦ̣τ̣[ο]ν̣ δύναμίν τε θοῶς
ἀλλότˈριον ὤπασεν, αὖτις (60)
δ̣’ ἐς βαθὺν πέμπει φθόρον,


line 2
645
ὀργιζόμενοι φαίνησθε;
(4) Θαυμαστὸν δ’ εἰ τοὺς μὲν ἐπὶ τῆς ὀλιγαρχίας
ὑβρίσαντας ἀξίους θανάτου νομίζετε, τοὺς δ’ ἐν δημοκρα-
τίᾳ ταὔτ’ ἐκείνοις ἐπιτηδεύοντας ἀζημίους ἀφήσετε. Καίτοι
δικαίως ἂν μείζονος ζημίας τυγχάνοιεν· φανερώτερον γὰρ


line 5
τῶν πληγῶν κακὸν ἔπαθον, ἀλλὰ μείζους ποιοῦμαι τοὺς

λόγους ἢ κατὰ τὴν ἀξίαν τῶν γεγενημένων. Ἐγὼ δ’ εἰ μὲν
μηδεμία προσῆν ὕβρις τοῖς πεπραγμένοις, οὐκ ἄν ποτ’ (5)
εἰσῆλθον εἰς ὑμᾶς· νῦν δ’ οὐχ ὑπὲρ τῆς ἄλλης βλάβης τῆς
ἐκ τῶν πληγῶν γενομένης ἀλλ’ ὑπὲρ τῆς αἰκίας καὶ τῆς

76.Ισοκράτης. De bigis (orat. 16) . (5-4 B.C.) Sec. 23 line 6
βλασφημήσωσιν, ὥσπερ οὐ πάντας εἰδότας ὅτι καὶ τοῖς

φαυλοτάτοις τῶν ἀνθρώπων ἔξεστιν οὐ μόνον περὶ τῶν (5)
ἀνδρῶν τῶν ἀρίστων ἀλλὰ καὶ περὶ τῶν θεῶν ὑβριστικοὺς
λόγους εἰπεῖν. (24) Ἴσως μὲν οὖν ἀνόητόν ἐστιν ἁπάν-
των τῶν εἰρημένων φροντίζειν· ὅμως δ’ οὐχ ἥκιστ’ ἐπι-

77.Ισοκράτης. De bigis (orat. 16) . (5-4 B.C.) Sec. 48 line 2
πολίταις ἠτιμωμένον οἰκεῖν ἢ παρ’ ἑτέροις μετοικεῖν.

(48) Δέομαι δ’ οὖν ὑμῶν βοηθῆσαί μοι καὶ μὴ περιιδεῖν ὑπὸ
τῶν ἐχθρῶν ὑβρισθέντα μηδὲ τῆς πατρίδος στερηθέντα
μηδ’ ἐπὶ τοιαύταις τύχαις περίβλεπτον γενόμενον. Δικαίως
δ’ ἂν ὑφ’ ὑμῶν ἐξ αὐτῶν τῶν ἔργων ἐλεηθείην, εἰ καὶ τῷ


line 6
ἣν ὁμοίως καὶ κατ’ ἐκείνων ἕξουσιν εἰπεῖν. Ὑπὲρ ὧν βου-

λεύεσθαι χρὴ καὶ σκοπεῖν, ὅπως μὴ τοὺς πρότερον μισοῦν- (5)
τας τὴν ἀρχὴν τὴν Λακεδαιμονίων ἡ τούτων ὕβρις διαλλά-
ξει καὶ ποιήσει τὴν ἐκείνων συμμαχίαν αὑτῶν νομίζειν
εἶναι σωτηρίαν.

646

line 2
νους, εἰς πολλὰς ταραχὰς καταστήσομεν ἡμᾶς αὐτούς. (5)

(108) Παρακαλέσαντες οὖν ἀλλήλους ἀποδῶμεν τὰ τροφεῖα
τῇ πατρίδι, καὶ μὴ περιίδωμεν ὑβρισθεῖσαν τὴν Λακεδαί-
μονα καὶ καταφρονηθεῖσαν, μηδὲ ψευσθῆναι ποιήσωμεν
τῶν ἐλπίδων τοὺς εὔνους ἡμῖν ὄντας, μηδὲ περὶ πλείονος

80.Ισοκράτης. De pace (orat. 8) {0010.017} (5-4 B.C.) Sec. 108 lin3
ρίας; (108) Οὐχ ἡ μὲν τῶν ἀττικιζόντων πολυπραγμοσύνη

λακωνίζειν τὰς πόλεις ἐποίησεν, ἡ δὲ τῶν λακωνιζόντων
ὕβρις ἀττικίζειν τὰς αὐτὰς ταύτας ἠνάγκασεν; Οὐ διὰ
μὲν τὴν τῶν δημηγορούντων πονηρίαν αὐτὸς ὁ δῆμος
ἐπεθύμησεν τῆς ὀλιγαρχίας τῆς ἐπὶ τῶν τετρακοσίων (5)

εἴληφε διὰ πονηρίαν, ἀλλ’ οὐ μὰ Δί’ οὐ μάχαιραν.

Κρ. καὶ τὴν Θέτιν γ’ ἔγημε διὰ τὸ σωφρονεῖν ὁ Πηλεύς.
Ητ. κᾆτ’ ἀπολιποῦσά γ’ αὐτὸν ᾤχετ’· οὐ γὰρ ἦν ὑβριστὴς
οὐδ’ ἡδὺς ἐν τοῖς στρώμασιν τὴν νύκτα παννυχίζειν·
γυνὴ δὲ σιναμωρουμένη χαίρει. σὺ δ’ εἶ Κρόνιππος. (1070)

Χρ. ταῦτ’ ἐγὼ μαρτύρομαι. (1297)

Στ. ὕπαγε. τί μέλλεις; οὐκ ἐλᾷς, ὦ σαμφόρα;
Χρ. ταῦτ’ οὐχ ὕβρις δῆτ’ ἐστίν;
Στ. ἄξεις; ἐπιαλῶ (1299)
κεντῶν ὑπὸ τὸν πρωκτόν σε τὸν σειραφόρον. (1300)

καίτοι παρῆν Ἵππυλλος, Ἀντιφῶν, Λύκων,

Λυσίστρατος, Θούφραστος, οἱ περὶ Φρύνιχον.
τούτων ἁπάντων ἦν ὑβριστότατος μακρῷ.
εὐθὺς γὰρ ὡς ἐνέπλητο πολλῶν κἀγαθῶν,
647
ἀνήλατ’, ἐσκίρτα, ’πεπόρδει, κατεγέλα, (1305)

84. Αριστοφάνης κωμικός. Lysistrata {0019.007} (5-4 B.C.) Line

658
Ἆρα γρυκτόν ἐστιν ὑμῖν; Εἰ δὲ λυπήσεις τί με,

τῷδέ σ’ ἀψήκτῳ πατάξω τῷ κοθόρνῳ τὴν γνάθον.
Χ. ΓΕ. Ταῦτ’ οὖν οὐχ ὕβρις τὰ πράγματ’
Str.
ἐστὶ πολλή; κἀπιδώσειν
μοι δοκεῖ τὸ χρῆμα μᾶλλον. (660)

συγγογγύλας καὶ συστρέψας

τουτὶ τὸ πέος χοανεῦσαι.
ΘΕ. Ἦ που νέος γ’ ὢν ἦσθ’ ὑβριστής, ὦ γέρον.
ΕΥ. Ὦ δαιμόνιε, τοῦτον μὲν ἔα χαίρειν, σὺ δὲ
Ἀγάθωνά μοι δεῦρ’ ἐκκάλεσον πάσῃ τέχνῃ. (65)

προδοῦσα Μενέλεων τὸν ἐμὸν ἐν Τροίᾳ πόσιν.

ΕΥ. Γύναι, τί εἶπας; Στρέψον ἀνταυγεῖς κόρας.
ΚΗ. Αἰσχύνομαί σε τὰς γνάθους ὑβρισμένη.
ΕΥ. Τουτὶ τί ἐστιν; Ἀφασία τίς τοί μ’ ἔχει.
Ὦ θεοί, τίν’ ὄψιν εἰσορῶ; Τίς εἶ, γύναι; (905)

87. Αριστοφάνης κωμικός. Ranae {0019.009} (5-4 B.C.) Line 21
ΞΑ. Ὦ τρισκακοδαίμων ἄρ’ ὁ τράχηλος οὑτοσί,

ὅτι θλίβεται μέν, τὸ δὲ γέλοιον οὐκ ἐρεῖ. (20)
ΔΙ. Εἶτ’ οὐχ ὕβρις ταῦτ’ ἐστὶ καὶ πολλὴ τρυφή,
ὅτ’ ἐγὼ μὲν ὢν Διόνυσος, υἱὸς Σταμνίου,
αὐτὸς βαδίζω καὶ πονῶ, τοῦτον δ’ ὀχῶ,


648
τὸν δακτύλιον τονδὶ παρ’ Εὐδάμου δραχμῆς.

ΚΑ. Ἀλλ’ οὐδέν’ ἔστι συκοφάντου δήγματος.
(885)
ΣΥ. Ἆρ’ οὐχ ὕβρις ταῦτ’ ἐστὶ πολλή; Σκώπτετον,
ὅ τι δὲ ποεῖτον ἐνθάδ’ οὐκ εἰρήκατον.
Οὐκ ἐπ’ ἀγαθῷ γὰρ ἐνθάδ’ ἐστὸν οὐδενί.

ΧΡ. Καὶ μὴν κατηγορεῖ γέ σου.

ΝΕ. Τί κατηγορεῖ; (1073)
ΧΡ. Εἶναί σ’ ὑβριστήν φησι καὶ λέγειν ὅτι
«πάλαι ποτ’ ἦσαν ἄλκιμοι Μιλήσιοι.» (1075)
ΝΕ. Ἐγὼ περὶ ταύτης οὐ μαχοῦμαί σοι.

γὰρ οὐδεὶς οὕτω πλούσιος ὢν καλοῦ τεύξεται. ἐξάρξω μὲν

οὖν ἐγὼ ἡνίκ’ ἂν καιρὸς ᾖ παιᾶνα· ὅταν δὲ τὸν Ἐνυάλιον
παρακαλέσωμεν, τότε πάντες ὁμοθυμαδὸν ἀνθ’ ὧν ὑβρίσθημεν
τιμωρώμεθα τοὺς ἄνδρας. (10)
(18) Ταῦτα δ’ εἰπὼν καὶ μεταστραφεὶς πρὸς τοὺς ἐναντίους,

καὶ ἀνελόμενοι τοὺς νεκροὺς ἀπῇσαν ἐκ τῆς Βοιωτίας. τού-

των δὲ πραχθέντων οἱ μὲν Λακεδαιμόνιοι ἀθύμως ἀπῇσαν, (5)
οἱ δὲ Θηβαῖοι μάλα ὑβριστικῶς, εἰ καὶ μικρόν τις τῶν
χωρίων του ἐπιβαίη, παίοντες ἐδίωκον εἰς τὰς ὁδούς. αὕτη
(25) μὲν δὴ οὕτως ἡ στρατιὰ τῶν Λακεδαιμονίων διελύθη. ὁ

λέγεται, ὅτε τοὺς Ἀργείων τελευτήσαντας ἐπὶ τῇ Καδμείᾳ οὐκ (5)

εἴασαν ἀτάφους γενέσθαι· ὑμῖν δὲ πολὺ κάλλιον ἂν γένοιτο,
εἰ τοὺς ἔτι ζῶντας Λακεδαιμονίων μήτε ὑβρισθῆναι μήτε
(47) ἀπολέσθαι ἐάσαιτε. καλοῦ γε μὴν κἀκείνου ὄντος, ὅτε
σχόντες τὴν Εὐρυσθέως ὕβριν διεσώσατε τοὺς Ἡρακλέους

649

13 line 1
πλεονεκτίστατός τε καὶ βιαιότατος ἐγένετο, Ἀλκιβιάδης δὲ

αὖ τῶν ἐν τῇ δημοκρατίᾳ πάντων ἀκρατέστατός τε καὶ (5)
(13) ὑβριστότατος. ἐγὼ δ’, εἰ μέν τι κακὸν ἐκείνω τὴν πόλιν
ἐποιησάτην, οὐκ ἀπολογήσομαι· τὴν δὲ πρὸς Σωκράτην
(14) συνουσίαν αὐτοῖν ὡς ἐγένετο διηγήσομαι. ἐγενέσθην μὲν


19 line 3
(19) Ἴσως οὖν εἴποιεν ἂν πολλοὶ τῶν φασκόντων φιλοσοφεῖν

ὅτι οὐκ ἄν ποτε ὁ δίκαιος ἄδικος γένοιτο, οὐδὲ ὁ σώφρων
ὑβριστής, οὐδὲ ἄλλο οὐδὲν ὧν μάθησίς ἐστιν ὁ μαθὼν ἀν-
επιστήμων ἄν ποτε γένοιτο. ἐγὼ δὲ περὶ τούτων οὐχ οὕτω
γιγνώσκω· ὁρῶ γὰρ ὥσπερ τὰ τοῦ σώματος ἔργα τοὺς μὴ τὰ (5)


5 line 5
θηρίων; ὥσπερ οἱ μοιχοὶ εἰσέρχονται εἰς τὰς εἰρκτάς,

εἰδότες ὅτι κίνδυνος τῷ μοιχεύοντι ἅ τε ὁ νόμος ἀπειλεῖ
παθεῖν καὶ ἐνεδρευθῆναι καὶ ληφθέντα ὑβρισθῆναι· καὶ (5)
τηλικούτων μὲν ἐπικειμένων τῷ μοιχεύοντι κακῶν τε καὶ
αἰσχρῶν, ὄντων δὲ πολλῶν τῶν ἀπολυσόντων τῆς τῶν

96. Ξενοφών. . Memorabilia {0032.002} (5-4 B.C.) Book 3 ch. 10

sec. 5 line 3
(5) ἀπεικάζειν; Καὶ μάλα, ἔφη. Ἀλλὰ μὴν καὶ τὸ μεγαλο-

πρεπές τε καὶ ἐλευθέριον καὶ τὸ ταπεινόν τε καὶ ἀνελεύθερον
καὶ τὸ σωφρονικόν τε καὶ φρόνιμον καὶ τὸ ὑβριστικόν τε
καὶ ἀπειρόκαλον καὶ διὰ τοῦ προσώπου καὶ διὰ τῶν σχη-
μάτων καὶ ἑστώτων καὶ κινουμένων ἀνθρώπων διαφαίνει. (5)

97. Ξενοφών. . Apologia Socratis {0032.005} (5-4 B.C.) Sec. 19 line

5
650
μὲν δήπου τίνες εἰσὶ νέων διαφθοραί· σὺ δὲ εἰπὲ εἴ τινα

οἶσθα ὑπ’ ἐμοῦ γεγενημένον ἢ ἐξ εὐσεβοῦς ἀνόσιον ἢ ἐκ
σώφρονος ὑβριστὴν ἢ ἐξ εὐδιαίτου πολυδάπανον ἢ [ὡς] ἐκ (5)
μετριοπότου οἰνόφλυγα ἢ ἐκ φιλοπόνου μαλακὸν ἢ ἄλλης
(20) πονηρᾶς ἡδονῆς ἡττημένον. Ἀλλὰ ναὶ μὰ Δί’, ἔφη ὁ Μέ-


line 3
(21) σπονδὰς μᾶλλον ἐφοβούμην ἢ νῦν τὸν πόλεμον. ἐπεὶ μέντοι

ἐκεῖνοι ἔλυσαν τὰς σπονδάς, λελύσθαι μοι δοκεῖ καὶ ἡ ἐκείνων
ὕβρις καὶ ἡ ἡμετέρα ὑποψία. ἐν μέσῳ γὰρ ἤδη κεῖται ταῦτα
τὰ ἀγαθὰ ἆθλα ὁπότεροι ἂν ἡμῶν ἄνδρες ἀμείνονες ὦσιν,
ἀγωνοθέται δ’ οἱ θεοί εἰσιν, οἳ σὺν ἡμῖν, ὡς τὸ εἰκός, ἔσονται. (5)


line 5
οἴνου δὲ μηδ’ ὀσφραίνεσθαι παρόν, ὑπὸ δὲ πόνων πολλῶν

ἀπαγορευόντων, πολεμίων δὲ ἑπομένων, εἰ ἐν τοιούτῳ καιρῷ
ὕβριζον, ὁμολογῶ καὶ τῶν ὄνων ὑβριστότερος εἶναι, οἷς (5)
φασιν ὑπὸ τῆς ὕβρεως κόπον οὐκ ἐγγίγνεσθαι. ὅμως δὲ
(4) καὶ λέξον, ἔφη, ἐκ τίνος ἐπλήγης. πότερον ᾔτουν τί σε

100. Ξενοφών. . Anabasis {0032.006} (5-4 B.C.) Book 5 ch. 8 sec.

23 line 1
αὐτῶν ὑβρίζειν ἐῶντες αὐτούς. οἶμαι γάρ, εἰ ἐθέλετε

σκοπεῖν, τοὺς αὐτοὺς εὑρήσετε καὶ τότε κακίστους καὶ νῦν
(23) ὑβριστοτάτους. Βοΐσκος γοῦν ὁ πύκτης ὁ Θετταλὸς τότε
μὲν διεμάχετο ὡς κάμνων ἀσπίδα μὴ φέρειν, νῦν δέ, ὡς
(24) ἀκούω, Κοτυωριτῶν πολλοὺς ἤδη ἀποδέδυκεν
114. Ξενοφών. . Atheniensium respublica [Sp.] {0032.015} (5-4

(5) τῶν καταστῆσαι. ταῦτα μὲν οὖν ὅσα ἔτη· διὰ χρόνου δὲ

δικάσαι δεῖ †στρατιᾶς καὶ ἐάν τι ἄλλο ἐξαπιναῖον ἀδίκημα
γίγνηται, ἐάν τε ὑβρίζωσί τινες ἄηθες ὕβριςμα ἐάν τε
ἀσεβήσωσι. πολλὰ ἔτι πάνυ παραλείπω· τὸ δὲ μέγιστον
651
εἴρηται πλὴν αἱ τάξεις τοῦ φόρου· τοῦτο δὲ γίγνεται ὡς τὰ (5)


26 sec. e line 8
Ἄπιστός γ’ εἶ, ὦ Μέλητε, καὶ ταῦτα μέντοι, ὡς ἐμοὶ

δοκεῖς, σαυτῷ. ἐμοὶ γὰρ δοκεῖ οὑτοσί, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,
πάνυ εἶναι ὑβριστὴς καὶ ἀκόλαστος, καὶ ἀτεχνῶς τὴν γρα-
φὴν ταύτην ὕβρει τινὶ καὶ ἀκολασίᾳ καὶ νεότητι γράψασθαι.
27.
(a) ἔοικεν γὰρ ὥσπερ αἴνιγμα συντιθέντι διαπειρωμένῳ “Ἆρα

έθοντα· ἐπειδὰν δὲ φερόμενοι γένωνται κατὰ τὴν λίμνην τὴν

Ἀχερουσιάδα, ἐνταῦθα βοῶσί τε καὶ καλοῦσιν, οἱ μὲν οὓς
ἀπέκτειναν, οἱ δὲ οὓς ὕβριςαν, καλέσαντες δ’ ἱκετεύουσι
(b) καὶ δέονται ἐᾶσαι σφᾶς ἐκβῆναι εἰς τὴν λίμνην καὶ δέξασθαι,
καὶ ἐὰν μὲν πείσωσιν, ἐκβαίνουσί τε καὶ λήγουσι τῶν

117. Πλάτων. Κρατύλος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 396 sec. b line 4
ζῶσιν ὑπάρχει· διείληπται δὲ δίχα, ὥσπερ λέγω, ἓν ὂν τὸ

ὄνομα, τῷ “Διὶ” καὶ τῷ “Ζηνί.” τοῦτον δὲ Κρόνου ὑὸν
ὑβριστικὸν μὲν ἄν τις δόξειεν εἶναι ἀκούσαντι ἐξαίφνης,
εὔλογον δὲ μεγάλης τινὸς διανοίας ἔκγονον εἶναι τὸν Δία· (5)
κόρον γὰρ σημαίνει οὐ παῖδα, ἀλλὰ τὸ καθαρὸν αὐτοῦ καὶ

ΕΡΜ. Οὐδ’ ὁπωστιοῦν, ὦ Σώκρατες, ἄλλως.

ΣΩ. Ἃ μὲν τοίνυν ἐγὼ ᾔσθημαι περὶ τῶν πρώτων ὀνο- (5)
μάτων πάνυ μοι δοκεῖ ὑβριστικὰ εἶναι καὶ γελοῖα. τούτων
οὖν σοι μεταδώσω, ἂν βούλῃ· σὺ δ’ ἄν τι ἔχῃς βέλτιόν
ποθεν λαβεῖν, πειρᾶσθαι καὶ ἐμοὶ μεταδιδόναι.

652
119. Πλάτων. Politicus {0059.008} (5-4 B.C.) Stephanus P. 307 sec.

b line 10
ΝΕ. ΣΩ. Πῶς;

ΞΕ. Ὀξύτερα μὲν αὐτὰ γιγνόμενα τοῦ καιροῦ καὶ θάττω
καὶ σκληρότερα φαινόμενα [καὶ] ὑβριστικὰ καὶ μανικὰ λέ- (10)
(c) γοντες, τὰ δὲ βαρύτερα καὶ βραδύτερα καὶ μαλακώτερα δειλὰ
καὶ βλακικά· καὶ σχεδὸν ὡς τὸ πολὺ ταῦτά τε καὶ τὴν


line 2
ὁρῶ. τοὺς μὲν γὰρ σώφρονάς που καὶ ὁ παροιμιαζόμενος

(e) ἐπίσχει λόγος ἑκάστοτε, ὁ τὸ “μηδὲν ἄγαν” παρακελευό-
μενος, ᾧ πείθονται· τὸ δὲ τῶν ἀφρόνων τε καὶ ὑβριστῶν
μέχρι μανίας ἡ σφοδρὰ ἡδονὴ κατέχουσα περιβοήτους
ἀπεργάζεται.


sec. b line 6
μεταβαλόντες, ὡς ἄρα καὶ Ἀγάθων’ ἐπὶ δαῖτας ἴασιν

αὐτόματοι ἀγαθοί. Ὅμηρος μὲν γὰρ κινδυνεύει οὐ μόνον (5)
διαφθεῖραι ἀλλὰ καὶ ὑβρίσαι εἰς ταύτην τὴν παροιμίαν·
ποιήσας γὰρ τὸν Ἀγαμέμνονα διαφερόντως ἀγαθὸν ἄνδρα
(c) τὰ πολεμικά, τὸν δὲ Μενέλεων “μαλθακὸν αἰχμητήν,”
ἀποδείξειεν. ἀλλ’ ὅτι πολυπράγμων εἰμὶ καὶ θρασὺς καὶ

φιλαπεχθήμων; ἀλλ’ οὐ τοιαύταις ἀφορμαῖς τοῦ βίου πρὸς
(25) τὰ τοιαῦτα τυγχάνω χρώμενος. ἀλλ’ ὅτι λίαν ὑβριστὴς καὶ
βίαιος; ἀλλ’ οὐδ’ ἂν αὐτὸς φήσειεν, εἰ μὴ βούλοιτο καὶ
τοῦτο ψεύδεσθαι τοῖς ἄλλοις ὁμοίως. ἀλλ’ ὅτι ἐπὶ τῶν

κείμενοι καὶ ἀθλίως ἐκπεπτωκότες, κλάοντες καὶ παρακα-

λοῦντές με μὴ περιιδεῖν αὐτοὺς ἀποστερηθέντας τῶν πα- (5)
τρῴων μηδ’ εἰς πτωχείαν καταστάντας, ὑβρισμένους ὑφ’ ὧν
ἥκιστα ἐχρῆν, ἀλλὰ βοηθῆσαι καὶ τῆς ἀδελφῆς ἕνεκα καὶ
653
(11) σφῶν αὐτῶν. πολλὰ ἂν εἴη λέγειν, ὅσον πένθος ἐν τῇ ἐμῇ

καὶ τὸν Ἰλλυριὸν καὶ ἁπλῶς τούτους ἅπαντας ἡγεῖσθαι χρὴ

αὐτονόμους ἥδιον ἂν καὶ ἐλευθέρους ἢ δούλους εἶναι· καὶ
γὰρ ἀήθεις τοῦ κατακούειν τινός εἰσι, καὶ ἅνθρωπος ὑβριστής,
ὥς φασιν. καὶ μὰ Δί’ οὐδὲν ἄπιστον ἴσως· τὸ γὰρ εὖ (5)
πράττειν παρὰ τὴν ἀξίαν ἀφορμὴ τοῦ κακῶς φρονεῖν τοῖς

οἶμαι ζημιωθῆναι τοὺς γεωργοῦντας ὑμῶν ἢ ὅσ’ εἰς ἅπαντα

τὸν πρὸ τοῦ πόλεμον δεδαπάνησθε. εἰ δὲ δὴ πόλεμός τις
ἥξει, πόσα χρὴ νομίσαι ζημιώσεσθαι; καὶ πρόσεσθ’ ἡ ὕβρις
καὶ ἔθ’ ἡ τῶν πραγμάτων αἰσχύνη, οὐδεμιᾶς ἐλάττων ζημίας
τοῖς γε σώφροσιν. (10)

159.Δημοσθένης. De Halonneso {0014.007} (4 B.C.) Sec. 44 line 1
διανοὺς διαδικάζεσθαι, εἴθ’ ὑμετέρα ἐστὶν εἴτ’ ἐκείνων ἡ (5)

χώρα, διὰ τί οὐ καὶ πρὸς τοὺς ἄλλους Χερρονησίτας τὸ αὐτὸ
(44) δίκαιον ἔσται; καὶ οὕτως ὑβριστικῶς ὑμῖν κέχρηται ὥστε
φησίν, ἂν μὴ θέλωσι διαδικάζεσθαι οἱ Καρδιανοί, αὐτὸς
ἀναγκάσειν, ὡς ὑμῶν γ’ οὐκ ἂν δυναμένων οὐδὲν ἀναγκάσαι


line 2
Σιμωνίδην καὶ τοὺς ἄλλους ποιητὰς οὗτος ἦν ὁ μεταπεμπό-

(2) μενος), Θέτταλος δὲ νεώτερος πολὺ καὶ τῷ βίῳ θρασὺς καὶ
ὑβριστής, ἀφ’ οὗ καὶ συνέβη τὴν ἀρχὴν αὐτοῖς γενέσθαι
πάντων τῶν κακῶν. ἐρασθεὶς γὰρ τοῦ Ἁρμοδίου καὶ δια-
μαρτάνων τῆς πρὸς αὐτὸν φιλίας, οὐ κατεῖχε τὴν ὀργήν,

σιάζειν (οὐ γὰρ ἐστίν), ἀλλὰ μοχθηρία τις αὐτὴ δὴ ἐστίν.

συνειλημμένον γὰρ τό τε πάθος λέγεται καὶ τὸ τοιόνδε
654
εἶναι. ὁμοίως δὲ καὶ ἡ ὕβρις. διὸ καὶ ἀμφισβητοῦσι, συγ-

γενέσθαι μὲν φάσκοντες, ἀλλ’ οὐ μοιχεῦσαι· ἀγνοοῦντες γὰρ
ἢ ἀναγκαζόμενοι καὶ πατάξαι μέν, ἀλλ’ οὐχ’ ὑβρίσαι· (25)

εἶναι. ὁμοίως δὲ καὶ ἡ ὕβρις. διὸ καὶ ἀμφισβητοῦσι, συγ-

γενέσθαι μὲν φάσκοντες, ἀλλ’ οὐ μοιχεῦσαι· ἀγνοοῦντες γὰρ
ἢ ἀναγκαζόμενοι καὶ πατάξαι μέν, ἀλλ’ οὐχ’ ὑβρίσαι· (25)
ὁμοίως δὲ καὶ ἐπὶ τὰ ἄλλα τὰ τοιαῦτα.
εἰλημμένων δὲ τούτων, μετὰ ταῦτα λεκτέον ὅτι ἐπειδὴ


line 29
τοιαῦτα ἀγαθὰ ἔχοντες οὔτε δικαίως ἑαυτοὺς μεγάλων ἀξιοῦ-

σιν οὔτε ὀρθῶς μεγαλόψυχοι λέγονται· ἄνευ γὰρ ἀρετῆς
παντελοῦς οὐκ ἔστι ταῦτα. ὑπερόπται δὲ καὶ ὑβρισταὶ καὶ οἱ
τὰ τοιαῦτα ἔχοντες ἀγαθὰ γίνονται. ἄνευ γὰρ ἀρετῆς οὐ (30)
ῥᾴδιον φέρειν ἐμμελῶς τὰ εὐτυχήματα· οὐ δυνάμενοι δὲ


line 32
ὁ θυμὸς διὰ θερμότητα καὶ ταχυτῆτα τῆς φύσεως ἀκού- (30)

σας μέν, οὐκ ἐπίταγμα δ’ ἀκούσας, ὁρμᾷ πρὸς τὴν τιμω-
ρίαν. ὁ μὲν γὰρ λόγος ἢ ἡ φαντασία ὅτι ὕβρις ἢ ὀλι-
γωρία ἐδήλωσεν, ὃ δ’ ὥσπερ συλλογισάμενος ὅτι δεῖ τῷ
τοιούτῳ πολεμεῖν χαλεπαίνει δὴ εὐθύς· ἡ δ’ ἐπιθυμία, ἐὰν


line 23
πᾶς ποιεῖ λυπούμενος, ὁ δ’ ὑβρίζων μεθ’ ἡδονῆς. εἰ οὖν οἷς

ὀργίζεσθαι μάλιστα δίκαιον, ταῦτα ἀδικώτερα, καὶ ἡ ἀκρα-
σία ἡ δι’ ἐπιθυμίαν· οὐ γάρ ἐστιν ἐν θυμῷ ὕβρις. ὡς μὲν
τοίνυν αἰσχίων ἡ περὶ ἐπιθυμίας ἀκρασία τῆς περὶ τὸν θυ-
μόν, καὶ ὅτι ἔστιν ἐγκράτεια καὶ ἡ ἀκρασία περὶ ἐπιθυ- (25)

655
166. Αριστοτέλης. Historia animalium {0086.014} (4 B.C.) Bekker

P. 615b line 10
νες αὐτήν· ἧς καὶ Ὅμηρος μέμνηται ἐν τῇ Ἰλιάδι εἰπὼν

“χαλκίδα κικλήσκουσι θεοί, ἄνδρες δὲ κύμινδιν.” (10)
Ἡ δ’ ὕβρις, (10)
φασὶ δέ τινες εἶναι τὸν αὐτὸν τοῦτον ὄρνιθα τῷ πώϋγγι, οὗτος
ἡμέρας μὲν οὐ φαίνεται διὰ τὸ μὴ βλέπειν ὀξύ, τὰς δὲ

167. Αριστοτέλης. Physiognomonica {0086.032} (4 B.C.) Bekker P.

808b line 34
ἐπὶ μὲν οὖν τοῖς ἰδίοις ἔργοις τῆς ψυχῆς ἴδια τὰ πάθη
κατὰ τὸ σῶμα, ἐπὶ δὲ τοῖς κοινοῖς τὰ κοινά. κοινὰ μὲν
οὖν ἐστὶν ὕβρις τε καὶ ἡ περὶ τὰ ἀφροδίσια ἔκστασις. τῶν
μὲν οὖν λοφούρων κοινόν ἐστιν ὕβρις, τῶν δὲ ὄνων τε καὶ (35)
συῶν ἡ περὶ τὰ ἀφροδίσια ἕξις. ἴδιον δ’ ἐστὶν ἐπὶ μὲν τῶν


808b line 35
κατὰ τὸ σῶμα, ἐπὶ δὲ τοῖς κοινοῖς τὰ κοινά. κοινὰ μὲν

οὖν ἐστὶν ὕβρις τε καὶ ἡ περὶ τὰ ἀφροδίσια ἔκστασις. τῶν
μὲν οὖν λοφούρων κοινόν ἐστιν ὕβρις, τῶν δὲ ὄνων τε καὶ (35)
συῶν ἡ περὶ τὰ ἀφροδίσια ἕξις. ἴδιον δ’ ἐστὶν ἐπὶ μὲν τῶν
κυνῶν τὸ λοίδορον, ἐπὶ δὲ τῶν ὄνων τὸ ἄλυπον. ὡς μὲν


813a line 31
ὀφθαλμῷ, ὡς προσεστηκότας, ἐννοητικοί· ἂν γὰρ πρός τινι

ἐννοίᾳ σφόδρα γένηται ἡ ψυχή, ἵσταται καὶ ἡ ὄψις. (30)
Οἱ μέγα φωνοῦντες βαρύτονον ὑβρισταί· ἀναφέρεται
ἐπὶ τοὺς ὄνους. ὅσοι δὲ φωνοῦσιν ἀπὸ βαρέος ἀρξάμενοι, τε-
λευτῶσι δὲ εἰς ὀξύ, δυσθυμικοί, ὀδύρται· ἀναφέρεται ἐπὶ

γενῆ ἢ ὑπερπλούσιον ὄντα>, ἢ τἀναντία τούτοις, ὑπέρπτωχον ἢ

ὑπερασθενῆ ἢ σφόδρα ἄτιμον, χαλεπὸν τῷ λόγῳ ἀκολου-
656
θεῖν· γίγνονται γὰρ οἱ μὲν ὑβρισταὶ καὶ μεγαλοπόνηροι

μᾶλλον, οἱ δὲ κακοῦργοι καὶ μικροπόνηροι λίαν, τῶν δ’ ἀδικη-
(10)
μάτων τὰ μὲν γίγνεται δι’ ὕβριν τὰ δὲ διὰ κακουργίαν.

φρόνησιν, διὰ αὔξησιν τὴν παρὰ τὸ ἀνάλογον· ἔτι δὲ

ἄλλον τρόπον δι’ ἐριθείαν, δι’ ὀλιγωρίαν, διὰ μικρότητα,
διὰ ἀνομοιότητα. Τούτων δὲ ὕβρις μὲν καὶ κέρδος τίνα ἔχου- (5)
σι δύναμιν καὶ πῶς αἴτια, σχεδόν ἐστι φανερόν· ὑβριζόντων
τε γὰρ τῶν ἐν ταῖς ἀρχαῖς καὶ πλεονεκτούντων στασιάζουσι

νομένης διαφορᾶς ἀρχὴ πασῶν ἐγένετο τῶν στάσεων τῶν

(1304a) ὕστερον· ὁ μὲν γὰρ οἰωνισάμενός τι σύμπτωμα, ὡς ἦλθεν
ἐπὶ τὴν νύμφην, οὐ λαβὼν ἀπῆλθεν, οἱ δ’ ὡς ὑβρισθέντες
ἐνέβαλον τῶν ἱερῶν χρημάτων θύοντος, κἄπειτα ὡς ἱερό-
συλον ἀπέκτειναν. καὶ περὶ Μυτιλήνην δὲ ἐξ ἐπικλήρων

αῦται· ἐν δ’ ὀλιγαρχίᾳ τῶν ἀπόρων ἐπιμέλειαν ποιεῖσθαι (20)

πολλήν, καὶ τὰς ἀρχὰς ἀφ’ ὧν λήμματα ἔστι> τούτοις ἀπο-
νέμειν, κἄν τις ὑβρίσῃ τῶν εὐπόρων εἰς τούτους, μείζω τὰ
ἐπιτίμια εἶναι ἢ ἂν σφῶν αὐτῶν, καὶ τὰς κληρονομίας μὴ
κατὰ δόσιν εἶναι ἀλλὰ κατὰ γένος, μηδὲ πλειόνων ἢ μιᾶς

άνδρῳ τῷ ἐν Ἀμβρακίᾳ τυράννῳ διὰ τὸ συμπίνοντα μετὰ (40)

(1311b) τῶν παιδικῶν ἐρωτῆσαι αὐτὸν εἰ ἤδη ἐξ αὐτοῦ κύει· ἡ δὲ
Φιλίππου ὑπὸ Παυσανίου διὰ τὸ ἐᾶσαι ὑβρισθῆναι αὐτὸν
ὑπὸ τῶν περὶ Ἄτταλον, καὶ ἡ Ἀμύντου τοῦ μικροῦ ὑπὸ
Δέρδα διὰ τὸ καυχήσασθαι εἰς τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ, καὶ ἡ


657
Δέρδα διὰ τὸ καυχήσασθαι εἰς τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ, καὶ ἡ

τοῦ εὐνούχου Εὐαγόρᾳ τῷ Κυπρίῳ· διὰ γὰρ τὸ τὴν γυναῖκα (5)
παρελέσθαι τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἀπέκτεινεν ὡς ὑβρισμένος. πολ-
λαὶ δ’ ἐπιθέσεις γεγένηνται καὶ διὰ τὸ εἰς τὸ σῶμα αἰσχῦ-
ναι τῶν μονάρχων τινάς. οἷον καὶ ἡ Κραταίου εἰς Ἀρχέ-

 ALCIDAMAS Rhet. Fragmenta {0610.001} (4 B.C.) Fragment 16

sec. 19 line 5
 ἀντελάβου τινὸς ἢ βοῇ ἐσήμηνας τοῖς περιοίκοις ἢ βοήθειαν
συνέλεξας; οὐκ ἂν ἔχοις εἰπεῖν, ἀλλὰ περιεῖδες Ἕλληνας ὑπὸ βαρ-
βάρων ὑβρισθέντας. (20) ἐπεὶ δ’ ἐπύθοντο οἱ Ἕλληνες τὴν ἁρπα-
γὴν καὶ Μενέλεως ᾔσθετο, ἤγειρε τὴν στρατιὰν καὶ διέπεμπεν
ἡμῶν ἄλλον ἄλλοσε εἰς τὰς πόλεις αἰτήσων τὰς στρατιάς

θηρία φεύξεται ἀφ’ ὑμῶν φοβηθέντες. (3) Ὅπου γὰρ ἔνι

φόβος ἀγαθῶν ἔργων εἰς διάνοιαν, τὸ σκότος ἀποδιδράσκει
αὐτοῦ. (4) Ἐὰν γὰρ ὑβρίσῃ τις ἄνδρα ὅσιον, μετανοεῖ·
ἐλεεῖ γὰρ ὁ ὅσιος τὸν λοίδωρον, καὶ σιωπᾷ. (5) Κἄν τις
ψυχὴν δικαίαν προδοίη, καὶ ὁ δίκαιος προσευχόμενος πρὸς


σονται, καὶ πάντα τὰ ἔθνη· ἕως οὗ ὁ ὕψιστος ἀποστείλῃ τὸ

σωτήριον αὐτοῦ, ἐν ἐπισκοπῇ μονογενοῦς. (3) Καὶ εἰσελεύ-
σεται εἰς τὸν πρῶτον ναόν, καὶ ἐκεῖ Κύριος ὑβρισθήσεται,
καὶ ἐξουθενωθήσεται, καὶ ἐπὶ ξύλου ὑψωθήσεται. (4) Καὶ
ἔσται τὸ ἅπλωμα τοῦ ναοῦ σχιζόμενον, καὶ καταβήσεται


sec. 4 line 6
οὐκ ὀρθῶς τύραννον στρατηγός, οὐδὲ Λακωνικὸν

τὸ χρῆσθαι τοῖς θεοῖς ὥσπερ τοῖς πολεμίοις, (5)
μᾶλλον δὲ ὑβριστικώτερον. ὁ γὰρ ὅρκῳ παρα-
κρουόμενος τὸν μὲν ἐχθρὸν ὁμολογεῖ δεδιέναι, τοῦ
658
δὲ θεοῦ καταφρονεῖν.


sec. 4 line 2
αὐτὸ τοῦτο καὶ περὶ Ἀλκιβιάδου φησὶ Θεό-

(4) φραστος εἰπεῖν Ἀρχέστρατον. ἀλλ’ ἐκεῖ μὲν
ὕβρις ἦν καὶ τρυφὴ σὺν αὐθαδείᾳ τὸ μάλιστα
δυσχεραινόμενον· τὴν δὲ Λυσάνδρου δύναμιν ἡ
τοῦ τρόπου χαλεπότης φοβερὰν ἐποίει καὶ...
Υποκρισία
καὶ τήν γ’ ἀλλύουσαν ἐφεύρομεν ἀγλαὸν ἱστόν.

ὣς τὸ μὲν ἐξετέλεσσε καὶ οὐκ ἐθέλουσ’, ὑπ’ ἀνάγκης· (110)
σοὶ δ’ ὧδε μνηστῆρες ὑποκρίνονται, ἵν’ εἰδῇς
αὐτὸς σῷ θυμῷ, εἰδῶσι δὲ πάντες Ἀχαιοί·
μητέρα σὴν ἀπόπεμψον, ἄνωχθι δέ μιν γαμέεσθαι

ἢ νῶϊν τόδ’ ἔφηνε θεὸς τέρας ἦε σοὶ αὐτῷ.”

ὣς φάτο, μερμήριξε δ’ ἀρηΐφιλος Μενέλαος,
ὅππως οἱ κατὰ μοῖραν ὑποκρίναιτο νοήσας. (170)
τὸν δ’ Ἑλένη τανύπεπλος ὑποφθαμένη φάτο μῦθον·
“κλῦτέ μευ· αὐτὰρ ἐγὼ μαντεύσομαι, ὡς ἐνὶ θυμῷ

καὶ δή μ’ ἀρᾶται πάλιν ἐλθέμεν ἐκ μεγάροιο,

κτήσιος ἀσχαλόων, τήν οἱ κατέδουσιν Ἀχαιοί.
ἀλλ’ ἄγε μοι τὸν ὄνειρον ὑπόκριναι καὶ ἄκουσον. (535)
χῆνές μοι κατὰ οἶκον ἐείκοσι πυρὸν ἔδουσιν
ἐξ ὕδατος, καί τέ σφιν ἰαίνομαι εἰσορόωσα·


659
πυρὸν ἐρεπτομένους παρὰ πύελον, ἧχι πάρος περ.”

τὴν δ’ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
“ὦ γύναι, οὔ πως ἔστιν ὑποκρίνασθαι ὄνειρον (555)
ἄλλῃ ἀποκλίναντ’, ἐπεὶ ἦ ῥά τοι αὐτὸς Ὀδυσσεὺς
πέφραδ’, ὅπως τελέει· μνηστῆρσι δὲ φαίνετ’ ὄλεθρος

καὶ τότ’ ἄρ’ Ἰδαῖον προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων· (405)

“Ἰδαῖ’, ἤτοι μῦθον Ἀχαιῶν αὐτὸς ἀκούεις,
ὥς τοι ὑποκρίνονται· ἐμοί τ’ ἐπιανδάνει οὕτως.
ἀμφὶ δὲ νεκροῖσιν, κατακαιέμεν οὔ τι μεγαίρω·
οὐ γάρ τις φειδὼ νεκύων κατατεθνηώτων

πολλοὺς γὰρ Τρώων καταλείψομεν, οὕς κεν Ἀχαιοί

χαλκῶι δηιώσωσιν ἀμυνόμενοι περὶ νηῶν.
ὧδέ χ’ ὑποκρίναιτο θεοπρόπος, ὃς σάφα θυμῶι
εἰδείη τεράων καί οἱ πειθοίατο λαοί.”
τὸν δ’ ἄρ’ ὑπόδρα ἰδὼν προσέφη κορυθαιόλος Ἕκτωρ· (230)

‘ὦ κοῦραι, τίς δ’ ὔμμιν ἀνὴρ ἥδιστος ἀοιδῶν

ἐνθάδε πωλεῖται, καὶ τέῳ τέρπεσθε μάλιστα;’ (10)
ὑμεῖς δ’ εὖ μάλα πᾶσαι ὑποκρίνασθαι ἀφήμως·
‘τυφλὸς ἀνήρ, οἰκεῖ δὲ Χίῳ ἔνι παιπαλοέσσῃ.’
(6) τοσαῦτα μὲν Ὅμηρος ἐτεκμηρίωσεν ὅτι ἦν καὶ τὸ πάλαι

τοῦ βασιλέος τὴν θυγατέρα Μηδείην. Πέμψαντα δὲ τὸν


660
ἧψε αὐτὸς ἐν λέβητι χαλκέῳ χάλκεον ἐπίθημα ἐπιθείς.

(49) Τὰ μὲν δὴ ἐκ Δελφῶν οὕτω τῷ Κροίσῳ ἐχρήσθη· κατὰ δὲ
τὴν Ἀμφιάρεω τοῦ μαντηίου ὑπόκρισιν οὐκ ἔχω εἰπεῖν ὅ τι
τοῖσι Λυδοῖσι ἔχρησε ποιήσασι περὶ τὸ ἱρὸν τὰ νομιζόμενα
(οὐ γὰρ ὦν οὐδὲ τοῦτο λέγεται) ἄλλο γε ἢ ὅτι καὶ τοῦτον

εἴρετο ὅ τι οἱ τοῦτο ἐπηγορέων παραιτέοιτο. Κροῖσος δέ οἱ (10)

ἐπαλιλλόγησε πᾶσαν τὴν ἑωυτοῦ διάνοιαν καὶ τῶν χρηστη-
ρίων τὰς ὑποκρίσις καὶ μάλιστα τὰ ἀναθήματα καὶ ὡς ἐπαρ-
θεὶς τῷ μαντηίῳ ἐστρατεύσατο ἐπὶ Πέρσας. Λέγων δὲ ταῦτα
κατέβαινε αὖτις παραιτεόμενος ἐπεῖναί οἱ τῷ θεῷ τοῦτο

(116) κακοῦ εἰμι, ὅδε τοι πάρειμι.» Ταῦτα λέγοντος τοῦ παιδὸς

τὸν Ἀστυάγεα ἐσήιε ἀνάγνωσις αὐτοῦ, καί οἱ ὅ τε χαρακτὴρ
τοῦ προσώπου προσφέρεσθαι ἐδόκεε ἐς ἑωυτὸν καὶ ἡ ὑπό-
κρισις ἐλευθεριωτέρη εἶναι, ὅ τε χρόνος τῆς ἐκθέσιος τῇ
ἡλικίῃ τοῦ παιδὸς ἐδόκεε συμβαίνειν. Ἐκπλαγεὶς δὲ τού- (5)
τοισι ἐπὶ χρόνον ἄφθογγος ἦν· μόγις δὲ δή κοτε ἀνενειχθεὶς

τοῦ τείχεος ἐρεῖψαι καὶ οἴκημα ἓν κατιρῶσαι. Οἱ δὲ (5)

Φωκαιέες περιημεκτέοντες τῇ δουλοσύνῃ ἔφασαν θέλειν
βουλεύσασθαι ἡμέρην μίαν καὶ ἔπειτα ὑποκρινέεσθαι· ἐν ᾧ
δὲ βουλεύονται αὐτοί, ἀπαγαγεῖν ἐκεῖνον ἐκέλευον τὴν
στρατιὴν ἀπὸ τοῦ τείχεος. Ὁ δὲ Ἅρπαγος ἔφη εἰδέναι μὲν

ἐπάρας ἀπεματάϊσε καὶ τοῦτό μιν ἐκέλευε Ἀπρίῃ ἀπάγειν.

Ὅμως δὲ αὐτὸν ἀξιοῦν τὸν Πατάρβημιν βασιλέος μετα- (15)
πεμπομένου ἰέναι πρὸς αὐτόν· τὸν δὲ αὐτῷ ὑποκρίνεσθαι,
ὡς ταῦτα πάλαι παρασκευάζεται ποιέειν, καὶ αὐτῷ οὐ
661
μέμψεσθαι Ἀπρίην· παρέσεσθαι γὰρ καὶ αὐτὸς καὶ ἄλλους

καὶ παρηβηκώς· μὴ δῷς τὰ σεωυτοῦ ἀγαθὰ ἄλλοισι.» Ἡ

μὲν δὴ τὰ ἐπαγωγότατα διδαχθεῖσα ὑπὸ τοῦ πατρὸς ἔλεγε
πρὸς αὐτόν· ὁ δὲ ὑποκρινόμενος ἔφη οὐδαμὰ ἥξειν ἐς (20)
Κόρινθον, ἔστ’ ἂν πυνθάνηται περιεόντα τὸν πατέρα.
Ἀπαγγειλάσης δὲ ταύτης ταῦτα τὸ τρίτον Περίανδρος

Ὀροίτεω παρελθόντα διαλέγεσθαι καὶ τὸν Πολυκράτεα

(τυχεῖν γὰρ ἐπεστραμμένον πρὸς τὸν τοῖχον) οὔτε τι
(122) μεταστραφῆναι οὔτε [τι] ὑποκρίνασθαι. Αἰτίαι μὲν δὴ αὗται
διφάσιαι λέγονται τοῦ θανάτου τοῦ Πολυκράτεος γενέσθαι,
πάρεστι δὲ πείθεσθαι ὁκοτέρῃ τις βούλεται αὐτέων.

τέως, ἄλλο τι αἱρήσεσθε;» Ἀρισταγόρης μὲν ταῦτα ἔλεξε, (45)

Κλεομένης δὲ ἀμείβετο τοῖσδε· «Ὦ ξεῖνε Μιλήσιε, ἀνα-
(50) βάλλομαί τοι ἐς τρίτην ἡμέρην ὑποκρινέεσθαι.» Τότε μὲν
ἐς τοσοῦτο ἤλασαν. Ἐπείτε δὲ ἡ κυρίη ἡμέρη ἐγένετο τῆς
ὑποκρίσιος καὶ ἦλθον ἐς τὸ συγκείμενον, εἴρετο ὁ Κλεομένης

(50) βάλλομαί τοι ἐς τρίτην ἡμέρην ὑποκρινέεσθαι.» Τότε μὲν

ἐς τοσοῦτο ἤλασαν. Ἐπείτε δὲ ἡ κυρίη ἡμέρη ἐγένετο τῆς
ὑποκρίσιος καὶ ἦλθον ἐς τὸ συγκείμενον, εἴρετο ὁ Κλεομένης
τὸν Ἀρισταγόρην ὁκοσέων ἡμερέων ἀπὸ θαλάσσης τῆς
Ἰώνων ὁδὸς εἴη παρὰ βασιλέα. Ὁ δὲ Ἀρισταγόρης, τἆλλα (5)

ἐλθεῖν τοὺς ἀγγέλους ἐς δὴ τὸ Ἄργος, ἐπελθεῖν ἐπὶ τὸ

βουλευτήριον καὶ λέγειν τὰ ἐντεταλμένα. Τοὺς δὲ πρὸς τὰ (20)
λεγόμενα ὑποκρίνασθαι ὡς ἕτοιμοί εἰσι Ἀργεῖοι ποιέειν
662
ταῦτα τριήκοντα ἔτεα εἰρήνην σπεισάμενοι Λακεδαιμονίοισι

καὶ ἡγεόμενοι κατὰ τὸ ἥμισυ πάσης τῆς συμμαχίης· καίτοι

κατά γε τὸ δίκαιον γίνεσθαι τὴν ἡγεμονίην ἑωυτῶν, ἀλλ’

(149) ὅμως σφι ἀποχρᾶν κατὰ τὸ ἥμισυ ἡγεομένοισι. Ταῦτα μὲν
λέγουσι τὴν βουλὴν ὑποκρίνασθαι, καίπερ ἀπαγορεύοντός
σφι τοῦ χρηστηρίου μὴ ποιέεσθαι τὴν πρὸς τοὺς Ἕλληνας
συμμαχίην· σπουδὴν δὲ ἔχειν σπονδὰς γενέσθαι τριηκον-

ἀπὸ τῆς Σπάρτης πρὸς τὰ ῥηθέντα ἐκ τῆς βουλῆς ἀμεί- (10)

ψασθαι τοῖσδε· περὶ μὲν σπονδέων ἀνοίσειν ἐς τοὺς
πλέονας· περὶ δὲ ἡγεμονίης αὐτοῖσι ἐντετάλθαι ὑποκρί-
νασθαι, καὶ δὴ λέγειν σφίσι μὲν εἶναι δύο βασιλέας,
Ἀργείοισι δὲ ἕνα· οὐκ ὦν δυνατὸν εἶναι τῶν ἐκ Σπάρτης
οὐδέτερον παῦσαι τῆς ἡγεμονίης, μετὰ δὲ δύο τῶν σφετέρων (15)

ἐν πόσῃσι τῇσι πόλισι τῶν ἀποικίδων, ἐν αὐτῇ τε μέγιστον

Καρχηδόνι. Τὰ μὲν ἀπὸ Σικελίης τοσαῦτα.
(168) Κερκυραῖοι δὲ τάδε ὑποκρινάμενοι τοῖσι ἀγγέλοισι τοιάδε
ἐποίησαν· καὶ γὰρ τούτους παρελάμβανον οἱ αὐτοὶ οἵ περ
ἐς Σικελίην ἀπίκατο, λέγοντες τοὺς αὐτοὺς λόγους τοὺς

(101) «ἀπολεξάμενον.» Ταῦτα ἀκούσας Ξέρξης ὡς ἐκ κακῶν

ἐχάρη τε καὶ ἥσθη, πρὸς Μαρδόνιόν τε βουλευσάμενος ἔφη
ὑποκρινέεσθαι ὁκότερον ποιήσει τούτων.
Ὡς δὲ ἐβουλεύετο ἅμα Περσέων τοῖσι ἐπικλήτοισι,
ἔδοξέ οἱ καὶ Ἀρτεμισίην ἐπὶ συμβουλὴν μεταπέμψασθαι, (5)


663
Ἀνδρίους οὐ δώσειν χρήματα· οὐδέκοτε γὰρ ἂν> τῆς (15)

ἑωυτῶν ἀδυναμίης τὴν Ἀθηναίων δύναμιν εἶναι κρέσσω.
Οὗτοι μὲν δὴ ταῦτα ὑποκρινάμενοι καὶ οὐ δόντες τὰ
(112) Χρήματα ἐπολιορκέοντο. Θεμιστοκλέης δέ, οὐ γὰρ ἐπαύετο
πλεονεκτέων, ἐσπέμπων ἐς τὰς ἄλλας νήσους ἀπειλητη-

«ἡμέων προσεδέετο. Πρὶν ὦν παρεῖναι ἐκεῖνον ἐς τὴν

«Ἀττικήν, ὑμέας καιρός ἐστι προβοηθῆσαι ἐς τὴν Βοιω-
«τίην.» Οἱ μὲν ταῦτα ὑποκριναμένων Ἀθηναίων ἀπαλλάσ- (30)
σοντο ἐς Σπάρτην. 9.ΚΑΛΛΙΟΠΗ
τίης, τῆς γε ἡμετέρης ἐπιτηδεότατόν ἐστι ἐμμαχέσασθαι (30)

(8) τὸ Θριάσιον πεδίον.» Ὡς δὲ ἄρα ἤκουσαν οἱ ἔφοροι ταῦτα,
ἀνεβάλλοντο ἐς τὴν ὑστεραίην ὑποκρινέεσθαι, τῇ δὲ ὑστε-
ραίῃ ἐς τὴν ἑτέρην· τοῦτο καὶ ἐπὶ δέκα ἡμέρας ἐποίευν,
ἐξ ἡμέρης ἐς ἡμέρην ἀναβαλλόμενοι· ἐν δὲ τούτῳ τῷ

τὴν Ἀττικήν, οὔκω ἀπετετείχιστο, ἐργάζοντο δὲ μεγάλως

καταρρωδηκότες τοὺς Πέρσας.
(9) Τέλος δὲ τῆς τε ὑποκρίσιος καὶ ἐξόδου τῶν Σπαρτιητέων
ἐγένετο τρόπος τοιόσδε· τῇ προτεραίῃ τῆς ὑστάτης κατα-
στάσιος μελλούσης ἔσεσθαι Χίλεος ἀνὴρ Τεγεήτης, δυνά-

Θηβαῖον ἐν κλίνῃ ἑκάστῃ. Ὡς δὲ ἀπὸ δείπνου ἦσαν, δια-

πινόντων τὸν Πέρσην τὸν ὁμόκλινον Ἑλλάδα γλῶσσαν
ἱέντα εἰρέσθαι αὐτὸν ὁκοδαπός ἐστι, αὐτὸς δὲ ὑποκρίνασθαι
ὡς εἴη Ὀρχομένιος. Τὸν δὲ εἰπεῖν· «Ἐπεὶ νῦν ὁμοτρά- (10)
πεζός τέ μοι καὶ ὁμόσπονδος ἐγένεο, μνημόσυνά τοι


line 4
664
τοι χρὴ περὶ τῆς οὐσίας τῆς· ἀλλήλων μὴ τοῖς αἰτιωμένοις

εἰκῇ πιστεύειν, μηδὲ τὰς ἐργασίας ἴσας νομίζειν τάς τε
τῶν σοφιστῶν καὶ τὰς τῶν ὑποκριτῶν, ἀλλὰ τοὺς ἐν ταῖς
αὐταῖς τέχναις ὄντας πρὸς ἀλλήλους κρίνειν καὶ τοὺς (5)
ὁμοίαν ἐν ἑκάστῃ τὴν> δύναμιν λαβόντας παραπλησίαν

29. Αριστοφάνης κωμικός. Acharnenses {0019.001} (5-4 B.C.) Line

401
τραγῳδίαν. (400)
ΔΙ. Ὦ τρισμακάρι’ Εὐριπίδη, (400)
ὅθ’ ὁ δοῦλος οὑτωσὶ σοφῶς ὑποκρίνεται.
Ἐκκάλεσον αὐτόν.
ΘΕ. Ἀλλ’ ἀδύνατον. (402)

ἀρθεὶς ἀφ’ ἡμῶν ἐς κόρακας οἰχήσεται;

Σω. εἶτ’ οὐκ ἐγὼ δοὺς δύ’ ὀβολὼ μισθώσομαι
οὕτως ὑποκρινόμενον σαφῶς ὀνείρατα;
Ξα. φέρε νυν, κατείπω τοῖς θεαταῖς τὸν λόγον,
ὀλίγ’ ἄτθ’ ὑπειπὼν πρῶτον αὐτοῖσιν ταδί, (55)

πρῶτα μὲν ἅπασι φίλον ἄνδρα τε σοφώτατον,

τὸν κιθαραοιδότατον, ᾧ χάρις ἐφέσπετο·
τὸν δ’ ὑποκριτὴν ἕτερον ἀργαλέον ὡς σοφόν·
εἶτ’ Ἀριφράδην πολύ τι θυμοσοφικώτατον, (1280)
ὅντινά ποτ’ ὤμοσε μαθόντα παρὰ μηδενὸς


9 line 3
(9) οὔτ’ εἶπα οὔτ’ ἐποίησα οὐδὲν ἐφ’ ᾧ ᾐσχύνθη. Τί δ’; οἴει,

ἔφη, χαλεπώτερον εἶναί σοι ἀκούειν ὧν αὕτη λέγει ἢ τοῖς
ὑποκριταῖς, ὅταν ἐν ταῖς τραγῳδίαις ἀλλήλους τὰ ἔσχατα
λέγωσιν; Ἀλλ’, οἶμαι, ἐπειδὴ οὐκ οἴονται τῶν λεγόντων
οὔτε τὸν ἐλέγχοντα ἐλέγχειν ἵνα ζημιώσῃ οὔτε τὸν

665
33. Ξενοφών. . Symposium {0032.004} (5-4 B.C.) Ch. 3 sec. 11 line

3
(11) τέχνῃ. Σύ γε μὴν δῆλον, ἔφη ὁ Λύκων τὸν Φίλιππον

προσειπών, ὅτι> ἐπὶ τῷ γελωτοποιεῖν μέγα φρονεῖς. Δι-
καιότερόν γ’, ἔφη, οἴομαι, ἢ Καλλιππίδης ὁ ὑποκριτής, ὃς
ὑπερσεμνύνεται ὅτι δύναται πολλοὺς κλαίοντας καθίζειν.
(12) Οὐκοῦν καὶ σύ, ἔφη ὁ Ἀντισθένης, λέξεις, ὦ Λύκων, ἐπὶ

34. Ξενοφών. . Symposium {0032.004} (5-4 B.C.) Ch. 6 sec. 3 line 5
ἔφη. ὅταν γὰρ ὁ αὐλὸς φθέγγηται, παντάπασι σιωπῶμεν.

καὶ ὁ Ἑρμογένης, Ἦ οὖν βούλεσθε, ἔφη, ὥσπερ Νικό-
στρατος ὁ ὑποκριτὴς τετράμετρα πρὸς τὸν αὐλὸν κατέλεγεν, (5)
(4) οὕτω καὶ ὑπὸ τοῦ αὐλοῦ ὑμῖν διαλέγωμαι; καὶ ὁ Σωκράτης,
Πρὸς τῶν θεῶν, ἔφη, Ἑρμόγενες, οὕτω ποίει. οἶμαι γάρ,


sec. b line 2
Ἐπιλήσμων μεντἂν εἴην, ὦ Ἀγάθων, εἰπεῖν τὸν Σω-

(b) κράτη, εἰ ἰδὼν τὴν σὴν ἀνδρείαν καὶ μεγαλοφροσύνην
ἀναβαίνοντος ἐπὶ τὸν ὀκρίβαντα μετὰ τῶν ὑποκριτῶν, καὶ
βλέψαντος ἐναντία τοσούτῳ θεάτρῳ, μέλλοντος ἐπιδείξεσθαι
σαυτοῦ λόγους, καὶ οὐδ’ ὁπωστιοῦν ἐκπλαγέντος, νῦν

36. Πλάτων. Ion {0059.027} (5-4 B.C.) Stephanus P. 532 sec. d line
7
ἀκούων ὑμῶν τῶν σοφῶν. (5)

ΣΩ. Βουλοίμην ἄν σε ἀληθῆ λέγειν, ὦ Ἴων· ἀλλὰ σοφοὶ
μέν πού ἐστε ὑμεῖς οἱ ῥαψῳδοὶ καὶ ὑποκριταὶ καὶ ὧν ὑμεῖς
ᾄδετε τὰ ποιήματα, ἐγὼ δὲ οὐδὲν ἄλλο ἢ τἀληθῆ λέγω,
(e) οἷον εἰκὸς ἰδιώτην ἄνθρωπον. ἐπεὶ καὶ περὶ τούτου οὗ νῦν

37. Πλάτων. Ion {0059.027} (5-4 B.C.) Stephanus P. 536 sec. a line
1
ὁ ἔσχατος, ὧν ἐγὼ ἔλεγον ὑπὸ τῆς Ἡρακλειώτιδος λίθου

ἀπ’ ἀλλήλων τὴν δύναμιν λαμβάνειν; ὁ δὲ μέσος σὺ ὁ
666
536.
(a) ῥαψῳδὸς καὶ ὑποκριτής, ὁ δὲ πρῶτος αὐτὸς ὁ ποιητής· ὁ δὲ

θεὸς διὰ πάντων τούτων ἕλκει τὴν ψυχὴν ὅποι ἂν βούληται
τῶν ἀνθρώπων, ἀνακρεμαννὺς ἐξ ἀλλήλων τὴν δύναμιν.

οἷον οἵ τε θηρευταὶ πάντες οἵ τε μιμηταί, πολλοὶ μὲν οἱ περὶ (5)

τὰ σχήματά τε καὶ χρώματα, πολλοὶ δὲ οἱ περὶ μουσικήν,
ποιηταί τε καὶ τούτων ὑπηρέται, ῥαψῳδοί, ὑποκριταί, χορευταί,
ἐργολάβοι, σκευῶν τε παντοδαπῶν δημιουργοί, τῶν τε ἄλλων
(c) καὶ τῶν περὶ τὸν γυναικεῖον κόσμον. καὶ δὴ καὶ διακόνων

ἐκάλεις;
Ἔγωγε· καὶ ἀληθῆ γε λέγεις, ὅτι οὐ δύνανται οἱ αὐτοί.
Οὐδὲ μὴν ῥαψῳδοί γε καὶ ὑποκριταὶ ἅμα.
Ἀληθῆ.
Ἀλλ’ οὐδέ τοι ὑποκριταὶ κωμῳδοῖς τε καὶ τραγῳδοῖς οἱ (10)

Οὐδὲ μὴν ῥαψῳδοί γε καὶ ὑποκριταὶ ἅμα.

Ἀληθῆ.
Ἀλλ’ οὐδέ τοι ὑποκριταὶ κωμῳδοῖς τε καὶ τραγῳδοῖς οἱ (10)
(b) αὐτοί· πάντα δὲ ταῦτα μιμήματα. ἢ οὔ;
Μιμήματα.

41. Πλάτων. Timaeus {0059.031} (5-4 B.C.) Stephanus P. 72 sec. b

line 3
(b) ταῖς ἐνθέοις μαντείαις κριτὰς ἐπικαθιστάναι νόμος· οὓς

μάντεις αὐτοὺς ὀνομάζουσίν τινες, τὸ πᾶν ἠγνοηκότες ὅτι
τῆς δι’ αἰνιγμῶν οὗτοι φήμης καὶ φαντάσεως ὑποκριταί,
καὶ οὔτι μάντεις, προφῆται δὲ μαντευομένων δικαιότατα
ὀνομάζοιντ’ ἄν. (5)

667
σικῆς, ὅτι πάντα τὰ περὶ αὐτήν ἐστιν ποιήματα μίμησίς τε (10)

(c) καὶ ἀπεικασία· καὶ τοῦτό γε μῶν οὐκ ἂν σύμπαντες ὁμολο-
γοῖεν ποιηταί τε καὶ ἀκροαταὶ καὶ ὑποκριταί;
ΚΛ. Καὶ μάλα.
ΑΘ. Δεῖ δὴ καθ’ ἕκαστόν γε, ὡς ἔοικε, γιγνώσκειν τῶν

(c) ἡ παρ’ ἡμῶν ἐστιν ἐλπίς· μὴ δὴ δόξητε ἡμᾶς ῥᾳδίως γε

οὕτως ὑμᾶς ποτε παρ’ ἡμῖν ἐάσειν σκηνάς τε πήξαντας κατ’
ἀγορὰν καὶ καλλιφώνους ὑποκριτὰς εἰσαγαγομένους, μεῖζον
φθεγγομένους ἡμῶν, ἐπιτρέψειν ὑμῖν δημηγορεῖν πρὸς παῖδάς
τε καὶ γυναῖκας καὶ τὸν πάντα ὄχλον, τῶν αὐτῶν λέγοντας (5)

44.Δημοσθένης. De pace {0014.005} (4 B.C.) Sec. 6 line 2
ἐβοήθησαν, πάντες ὑμεῖς ἔγνωτε τήν τε τῶν τότε ταῦτα (10)

(6) πεισάντων κακίαν καὶ τὰ βέλτιστ’ εἰρηκότ’ ἐμέ. πάλιν
τοίνυν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, κατιδὼν Νεοπτόλεμον τὸν ὑπο-
κριτὴν τῷ μὲν τῆς τέχνης προσχήματι τυγχάνοντ’ ἀδείας,
διοικοῦντα Φιλίππῳ καὶ πρυτανεύοντα, παρελθὼν εἶπον εἰς (5)

ἀντιποιῆσαι, δέον τοὺς καλοὺς λέγειν λόγους, ὁμοίως δὲ καὶ

ἐπὶ θατέρου, ἀλλ’ ἐπεὶ οὐ διείποντο ὡς ἠθικῶς, δεῖ κρίνειν
τίνα, μηδ’ ὑποκρινόμενον μηδέτερον αὐτῶν ἐξαπατᾶν. ὥστε
δεῖ στέργειν αὐτὸν τὴν τύχην. ὅτι δ’ ἐστὶν ἡ ἠθικὴ κατὰ
προαίρεσιν, δῆλον, ἐπεὶ κἂν εἰ μεγάλα παθὼν μὴ ἀποδῴη (10)


24
ἂν ἠλίθιος εἶναι· βούλησις δ’ ἐστὶ καὶ> τῶν ἀδυνάτων, οἷον

ἀθανασίας. καὶ ἡ μὲν βούλησίς ἐστι καὶ περὶ τὰ μηδαμῶς δι’
αὑτοῦ πραχθέντα ἄν, οἷον ὑποκριτήν τινα νικᾶν ἢ ἀθλητήν·
προαιρεῖται δὲ τὰ τοιαῦτα οὐδείς, ἀλλ’ ὅσα οἴεται γενέσθαι (25)
668
ἂν δι’ αὑτοῦ. ἔτι δ’ ἡ μὲν βούλησις τοῦ τέλους ἐστὶ μᾶλλον, ἡ

47. Αριστοτέλης. Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P. 1118a line

8
ρειν καὶ τούτοις, καὶ καθ’ ὑπερβολὴν καὶ ἔλλειψιν. ὁμοίως

δὲ καὶ ἐν τοῖς περὶ τὴν ἀκοήν· τοὺς γὰρ ὑπερβεβλημένως
χαίροντας μέλεσιν ἢ ὑποκρίσει οὐθεὶς ἀκολάστους λέγει, οὐδὲ
τοὺς ὡς δεῖ σώφρονας. οὐδὲ τοὺς περὶ τὴν ὀσμήν, πλὴν κατὰ
συμβεβηκός· τοὺς γὰρ χαίροντας μήλων ἢ ῥόδων ἢ θυμια- (10)


23
καὶ οἱ πρῶτον μαθόντες συνείρουσι μὲν τοὺς λόγους, ἴσασι

δ’ οὔπω· δεῖ γὰρ συμφυῆναι, τοῦτο δὲ χρόνου δεῖται· ὥστε κα-
θάπερ τοὺς ὑποκρινομένους, οὕτως ὑποληπτέον λέγειν καὶ τοὺς
ἀκρατευομένους. ἔτι καὶ ὧδε φυσικῶς ἄν τις ἐπιβλέψειε
τὴν αἰτίαν. ἣ μὲν γὰρ καθόλου δόξα, ἡ δ’ ἑτέρα περὶ τῶν (25)


8
καὶ τῶν ψεκτῶν ἐστίν· δι’ ὁμοιότητα δὲ τοῦ πάθους προσ-

επιτιθέντες τὴν ἀκρασίαν περὶ ἕκαστον λέγουσιν, οἷον κακὸν
ἰατρὸν καὶ κακὸν ὑποκριτήν, ὃν ἁπλῶς οὐκ ἂν εἴποιεν
κακόν. ὥσπερ οὖν οὐδ’ ἐνταῦθα, διὰ τὸ μὴ κακίαν εἶναι
ἑκάστην αὐτῶν ἀλλὰ τῷ ἀνάλογον ὁμοίαν, οὕτω δῆλον ὅτι (10)

50. Αριστοτέλης. Epistulae {0086.011} (4 B.C.) Epistle 1 line 9
οὐδ’ ὃ μέχρι τῆς ἑσπέρας ἥλιος τραχείᾳ ῥοπῇ συναλ-

λοιοῖ καὶ μεταφέρει. ποικίλλουσα τοὺς βίους ἅπαντας
καθάπερ τραγῳδίας ὑποκρίσει τοῖς ἡμετέροις κακοῖς ἡ
τύχη μετασκευάζει, εἴπερ μὴ διεψεύσμεθα τῆς ἀλη- (10)
θείας, ὅτι τὸν αὐτὸν τρόπον ὅνπερ τῶν ἐκ γῆς φυομέ-

51. Αριστοτέλης. Mirabilium auscultationes {0086.027} (4 B.C.)

669
Λέγεται δέ τινα ἐν Ἀβύδῳ παρακόψαντα τῇ διανοίᾳ

καὶ εἰς τὸ θέατρον ἐρχόμενον ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας θεωρεῖν,
ὡς ὑποκρινομένων τινῶν, καὶ ἐπισημαίνεσθαι· καὶ ὡς κα-
τέστη τῆς παρακοπῆς, ἔφησεν ἐκεῖνον αὑτῷ τὸν χρόνον
ἥδιστα (20)
βεβιῶσθαι. καὶ ἐν Τάραντι δέ φασιν οἰνοπώλην τινὰ τὴν

52. Αριστοτέλης. Protrepticus {0086.033} (4 B.C.) Fragment 44 line

6
ἕνεκα τῆς θέας ἀποδημοῦμεν, καὶ εἰ μηδὲν μέλλοι πλεῖον ἀπ’ αὐτῆς
ἔσεσθαι (αὐτὴ γὰρ ἡ θεωρία κρείττων πολλῶν ἐστι χρημάτων), καὶ
τὰ (5)
Διονύσια δὲ θεωροῦμεν οὐχ ὡς ληψόμενοί τι παρὰ τῶν ὑποκριτῶν
ἀλλὰ
καὶ προσθέντες, πολλάς τ’ ἄλλας θέας ἑλοίμεθ’ ἂν> ἀντὶ πολλῶν
χρη-
μάτων· οὕτω καὶ τὴν θεωρίαν τοῦ παντὸς προτιμητέον πάντων τῶν

φανερὸν αὐτῆς· καὶ πολλὰς μεταβολὰς μεταβαλοῦσα ἡ

τραγῳδία ἐπαύσατο, ἐπεὶ ἔσχε τὴν αὑτῆς φύσιν. καὶ τό (15)
τε τῶν ὑποκριτῶν πλῆθος ἐξ ἑνὸς εἰς δύο πρῶτος Αἰσχύ-
λος ἤγαγε καὶ τὰ τοῦ χοροῦ ἠλάττωσε καὶ τὸν λόγον
πρωταγωνιστεῖν παρεσκεύασεν· τρεῖς δὲ καὶ σκηνογραφίαν

σχήματά τινα αὐτῆς ἐχούσης οἱ λεγόμενοι αὐτῆς ποιηταὶ

μνημονεύονται. τίς δὲ πρόσωπα ἀπέδωκεν ἢ προλόγους ἢ
πλήθη ὑποκριτῶν καὶ ὅσα τοιαῦτα, ἠγνόηται. τὸ δὲ μύ- (5)
θους ποιεῖν [Ἐπίχαρμος καὶ Φόρμις] τὸ μὲν ἐξ ἀρχῆς ἐκ
Σικελίας ἦλθε, τῶν δὲ Ἀθήνησιν Κράτης πρῶτος ἦρξεν

γικὸν μέν, ἀτεχνότατον δὲ καὶ ἥκιστα οἰκεῖον τῆς ποιη-

τικῆς· ἡ γὰρ τῆς τραγῳδίας δύναμις καὶ ἄνευ ἀγῶνος καὶ
ὑποκριτῶν ἔστιν, ἔτι δὲ κυριωτέρα περὶ τὴν ἀπεργασίαν
670
τῶν ὄψεων ἡ τοῦ σκευοποιοῦ τέχνη τῆς τῶν ποιητῶν ἐστιν. (20)

Διωρισμένων δὲ τούτων, λέγωμεν μετὰ ταῦτα ποίαν

όδια μετ’ ἄλληλα οὔτ’ εἰκὸς οὔτ’ ἀνάγκη εἶναι. τοιαῦται (35)
δὲ ποιοῦνται ὑπὸ μὲν τῶν φαύλων ποιητῶν δι’ αὐτούς, ὑπὸ
δὲ τῶν ἀγαθῶν διὰ τοὺς ὑποκριτάς· ἀγωνίσματα γὰρ
ποιοῦντες καὶ παρὰ τὴν δύναμιν παρατείνοντες τὸν μῦθον πολ-
(1452a) λάκις διαστρέφειν ἀναγκάζονται τὸ ἐφεξῆς. ἐπεὶ δὲ οὐ

εἰκὸς ὥσπερ Ἀγάθων λέγει, εἰκὸς γὰρ γίνεσθαι πολλὰ

καὶ παρὰ τὸ εἰκός. καὶ τὸν χορὸν δὲ ἕνα δεῖ ὑπολαμ- (25)
βάνειν τῶν ὑποκριτῶν, καὶ μόριον εἶναι τοῦ ὅλου καὶ συναγω-
νίζεσθαι μὴ ὥσπερ Εὐριπίδῃ ἀλλ’ ὥσπερ Σοφοκλεῖ. τοῖς
δὲ λοιποῖς τὰ ᾀδόμενα οὐδὲν μᾶλλον τοῦ μύθου ἢ ἄλλης

φαίνοιτο ᾗ δέοι καὶ μὴ διὰ τὸν λόγον; τῶν δὲ περὶ τὴν λέ-
ξιν ἓν μέν ἐστιν εἶδος θεωρίας τὰ σχήματα τῆς λέξεως,
ἅ ἐστιν εἰδέναι τῆς ὑποκριτικῆς καὶ τοῦ τὴν τοιαύτην ἔχον- (10)
τος ἀρχιτεκτονικήν, οἷον τί ἐντολὴ καὶ τί εὐχὴ καὶ δι-
ήγησις καὶ ἀπειλὴ καὶ ἐρώτησις καὶ ἀπόκρισις καὶ εἴ τι

ὀνόματος ἢ ῥήματος ἡ μὲν κατὰ τὸ τούτου ἢ τούτῳ ση-

μαῖνον καὶ ὅσα τοιαῦτα, ἡ δὲ κατὰ τὸ ἑνὶ ἢ πολλοῖς, οἷον (20)
ἄνθρωποι ἢ ἄνθρωπος, ἡ δὲ κατὰ τὰ ὑποκριτικά, οἷον κατ’
ἐρώτησιν ἐπίταξιν· τὸ γὰρ ἐβάδισεν; ἢ βάδιζε πτῶσις ῥή-
ματος κατὰ ταῦτα τὰ εἴδη ἐστίν. λόγος δὲ φωνὴ συνθετὴ

τὸ ἐν μὲν τῇ τραγῳδίᾳ μὴ ἐνδέχεσθαι ἅμα πραττόμενα

πολλὰ μέρη μιμεῖσθαι ἀλλὰ τὸ ἐπὶ τῆς σκηνῆς καὶ τῶν (25)
671
ὑποκριτῶν μέρος μόνον· ἐν δὲ τῇ ἐποποιίᾳ διὰ τὸ διήγησιν

εἶναι ἔστι πολλὰ μέρη ἅμα ποιεῖν περαινόμενα, ὑφ’ ὧν
οἰκείων ὄντων αὔξεται ὁ τοῦ ποιήματος ὄγκος. ὥστε τοῦτ’

τὸν κορυφαῖον ἂν Σκύλλαν αὐλῶσιν. ἡ μὲν οὖν τραγῳδία

τοιαύτη ἐστίν, ὡς καὶ οἱ πρότερον τοὺς ὑστέρους αὐτῶν ᾤοντο
ὑποκριτάς· ὡς λίαν γὰρ ὑπερβάλλοντα πίθηκον ὁ Μυννίσκος
τὸν Καλλιππίδην ἐκάλει, τοιαύτη δὲ δόξα καὶ περὶ Πιν- (35)
(1462a) δάρου ἦν· ὡς δ’ οὗτοι ἔχουσι πρὸς αὐτούς, ἡ ὅλη τέχνη

φασιν εἶναι οἳ> οὐδὲν δέονται τῶν σχημάτων, τὴν δὲ τραγι-

κὴν πρὸς φαύλους· εἰ οὖν φορτική, χείρων δῆλον ὅτι ἂν εἴη.
πρῶτον μὲν οὐ τῆς ποιητικῆς ἡ κατηγορία ἀλλὰ τῆς ὑποκριτι- (5)
κῆς, ἐπεὶ ἔστι περιεργάζεσθαι τοῖς σημείοις καὶ ῥαψῳδοῦντα,
ὅπερ [ἐστὶ] Σωσίστρατος, καὶ διᾴδοντα, ὅπερ ἐποίει Μνασί-
θεος ὁ Ὀπούντιος. εἶτα οὐδὲ κίνησις ἅπασα ἀποδοκιμαστέα,

ἐναντίους ἢ νῦν ὀμνύναι τοὺς ὀλιγαρχικούς· νῦν μὲν γὰρ ἐν

ἐνίαις ὀμνύουσι “καὶ τῷ δήμῳ κακόνους ἔσομαι καὶ βουλεύσω
ὅ τι ἂν ἔχω κακόν”, χρὴ δὲ καὶ ὑπολαμβάνειν καὶ ὑπο- (10)
κρίνεσθαι τοὐναντίον, ἐπισημαινομένους ἐν τοῖς ὅρκοις ὅτι “οὐκ
ἀδικήσω τὸν δῆμον”.
μέγιστον δὲ πάντων τῶν εἰρημένων (12)

προΐεται καὶ τὸ τυραννεῖν. ἀλλὰ τοῦτο μὲν ὥσπερ ὑπό-

θεσιν δεῖ μένειν, τὰ δ’ ἄλλα τὰ μὲν ποιεῖν τὰ δὲ δοκεῖν
ὑποκρινόμενον τὸν βασιλικὸν καλῶς, πρῶτον μὲν δοκεῖν (40)
(1314b) φροντίζειν τῶν κοινῶν, μήτε δαπανῶντα εἰς> δωρεὰς
τοιαύτας
ἐφ’ αἷς τὰ πλήθη χαλεπαίνουσιν, ὅταν ἀπ’ αὐτῶν μὲν

672
πρῶτον εἴτε δεῖ διαπορήσαντας, καὶ πῶς δεῖ· κατὰ δὲ τὸν

παρόντα καιρὸν ἐμνήσθημεν ὅσον ἀναγκαῖον. ἴσως γὰρ οὐ
κακῶς ἔλεγε τὸ τοιοῦτον Θεόδωρος ὁ τῆς τραγῳδίας ὑπο-
κριτής· οὐθενὶ γὰρ πώποτε παρῆκεν ἑαυτοῦ προεισάγειν, οὐδὲ
τῶν εὐτελῶν ὑποκριτῶν, ὡς οἰκειουμένων τῶν θεατῶν ταῖς (30)
πρώταις ἀκοαῖς· συμβαίνει δὲ ταὐτὸ τοῦτο καὶ πρὸς τὰς

κακῶς ἔλεγε τὸ τοιοῦτον Θεόδωρος ὁ τῆς τραγῳδίας ὑπο-

κριτής· οὐθενὶ γὰρ πώποτε παρῆκεν ἑαυτοῦ προεισάγειν, οὐδὲ
τῶν εὐτελῶν ὑποκριτῶν, ὡς οἰκειουμένων τῶν θεατῶν ταῖς (30)
πρώταις ἀκοαῖς· συμβαίνει δὲ ταὐτὸ τοῦτο καὶ πρὸς τὰς
τῶν ἀνθρώπων ὁμιλίας καὶ πρὸς τὰς τῶν πραγμάτων·

Διὰ τί τοῖς μετὰ τὰ σιτία κεκραγόσιν ἡ φωνὴ δια- (35)

(901b) φθείρεται; καὶ πάντας ἂν ἴδοιμεν τοὺς φωνασκοῦντας, οἷον
ὑποκριτὰς καὶ χορευτὰς καὶ τοὺς ἄλλους τοὺς τοιούτους, ἕωθέν
τε καὶ νήστεις ὄντας τὰς μελέτας ποιουμένους. ἢ τὸ διαφθεί-
ρεσθαι τὴν φωνὴν οὐθὲν ἕτερόν ἐστιν ἢ τὸν τόπον διαφθείρε-

νηφόντων; ἢ διὰ τὸ πεπληρῶσθαι ταχέως ἀπορρηγνύασι

τὴν φωνήν; σημεῖον δὲ τούτου· οὔτε γὰρ οἱ χοροὶ μελε-
τῶσιν ἐξ ἀρίστου οὔτε οἱ ὑποκριταί, ἀλλὰ νήστεις ὄντες. ἐν δὲ
τῇ μέθῃ πληρέστεροι ὄντες εὐλόγως μᾶλλον ἀπορρήγνυνται (5)
τὰς φωνάς.

δειγμα καὶ οἱ μῦθοι τὸ ὅμοιον δεικνύουσιν. (35)

Διὰ τί ῥήτορα μὲν καὶ στρατηγὸν καὶ χρηματιστὴν λέ-
γομεν δεινόν, αὐλητὴν δὲ καὶ ὑποκριτὴν οὐ λέγομεν; ἢ ὅτι
τῶν μὲν ἡ δύναμις ἄνευ πλεονεξίας (ἡδονῆς γὰρ στοχαστική
673
ἐστι), τῶν δὲ πρὸς τὸ πλεονεκτεῖν· ῥήτωρ γὰρ καὶ στρατηγὸς

μετρεῖται. τὸ δ’ αὐτὸ αἴτιον καὶ διότι τὰ μὲν ἀπὸ τῆς

σκηνῆς οὐκ ἀντίστροφα, τὰ δὲ τοῦ χοροῦ ἀντίστροφα· ὁ μὲν
γὰρ ὑποκριτὴς ἀγωνιστὴς καὶ μιμητής, ὁ δὲ χορὸς ἧττον μι-
μεῖται.
Διὰ τί ἥδιον τὸ ἀντίφωνον τοῦ συμφώνου; ἢ ὅτι μᾶλ- (30)

71. Αριστοτέλης. Προβλήματα. (4 B.C.) Bekker P. 948a line 3
(948a) οἱ ἐν ταῖς τροπαῖς δηλοῦσιν· οὐδαμοῦ γὰρ οὕτω διψῶσιν. καὶ

οἱ ἀγωνιῶντες δὲ σφόδρα· διὸ καὶ διακλύζονται καὶ ἐπιρ-
ροφοῦσι, καθάπερ Παρμένων ὁ ὑποκριτής. ἢ τούτοις μὲν οὐκ
ἔστι δίψος, ἀλλὰ ξηρότης πεφευγότος τοῦ αἵματος, ὅθεν καὶ
ὠχροί; σημεῖον δὲ τὸ μὴ πίνειν πολύ, ἀλλὰ καὶ βροχθί- (5)

οὔτε ἐλπίζοντες οὔτε μεμνημένοι ἢ ὅλως οὐκ ἐλεοῦσιν ἢ οὐχ

ὁμοίως, ἀνάγκη τοὺς συναπεργαζομένους σχήμασι καὶ φωναῖς
καὶ ἐσθῆσι καὶ ὅλως ὑποκρίσει ἐλεεινοτέρους εἶναι (ἐγγὺς
γὰρ ποιοῦσι φαίνεσθαι τὸ κακόν, πρὸ ὀμμάτων ποιοῦντες ἢ
ὡς μέλλοντα ἢ ὡς γεγονότα· καὶ τὰ γεγονότα ἄρτι ἢ
μέλλοντα (35)

δεύτερον δὲ τὸ ταῦτα τῇ λέξει διαθέσθαι, τρίτον δὲ τούτων (20)

ὃ δύναμιν μὲν ἔχει μεγίστην, οὔπω δ’ ἐπικεχείρηται, τὰ
περὶ τὴν ὑπόκρισιν. καὶ γὰρ εἰς τὴν τραγικὴν καὶ ῥαψῳδίαν
ὀψὲ παρῆλθεν· ὑπεκρίνοντο γὰρ αὐτοὶ τὰς τραγῳδίας οἱ
ποιηταὶ τὸ πρῶτον. δῆλον οὖν ὅτι καὶ περὶ τὴν ῥητορικήν

σιν· ταῦτα δ’ ἐστὶ μέγεθος ἁρμονία ῥυθμός. τὰ μὲν οὖν

ἆθλα σχεδὸν ἐκ τῶν ἀγώνων οὗτοι λαμβάνουσιν, καὶ καθ-
674
άπερ ἐκεῖ μεῖζον δύνανται νῦν τῶν ποιητῶν οἱ ὑποκριταί,

καὶ κατὰ τοὺς πολιτικοὺς ἀγῶνας, διὰ τὴν μοχθηρίαν τῶν
πολιτῶν. οὔπω δὲ σύγκειται τέχνη περὶ αὐτῶν, ἐπεὶ καὶ (35)

ἀλλ’ ἅπαντα φαντασία ταῦτ’ ἐστί, καὶ πρὸς τὸν ἀκροατήν·

διὸ οὐδεὶς οὕτω γεωμετρεῖν διδάσκει. ἐκείνη μὲν οὖν ὅταν
ἔλθῃ ταὐτὸ ποιήσει τῇ ὑποκριτικῇ, ἐγκεχειρήκασιν δὲ ἐπ’
ὀλίγον περὶ αὐτῆς εἰπεῖν τινές, οἷον Θρασύμαχος ἐν τοῖς
Ἐλέοις· καὶ ἔστιν φύσεως τὸ ὑποκριτικὸν εἶναι, καὶ ἀτεχνό-
(15)

ἔλθῃ ταὐτὸ ποιήσει τῇ ὑποκριτικῇ, ἐγκεχειρήκασιν δὲ ἐπ’

ὀλίγον περὶ αὐτῆς εἰπεῖν τινές, οἷον Θρασύμαχος ἐν τοῖς
Ἐλέοις· καὶ ἔστιν φύσεως τὸ ὑποκριτικὸν εἶναι, καὶ ἀτεχνό-
(15)
τερον, περὶ δὲ τὴν λέξιν ἔντεχνον. διὸ καὶ τοῖς τοῦτο δυνα-
μένοις γίνεται πάλιν ἆθλα, καθάπερ καὶ τοῖς κατὰ τὴν ὑπό-

Ἐλέοις· καὶ ἔστιν φύσεως τὸ ὑποκριτικὸν εἶναι, καὶ ἀτεχνό- (15)

τερον, περὶ δὲ τὴν λέξιν ἔντεχνον. διὸ καὶ τοῖς τοῦτο δυνα-
μένοις γίνεται πάλιν ἆθλα, καθάπερ καὶ τοῖς κατὰ τὴν ὑπό-
κρισιν ῥήτορσιν· οἱ γὰρ γραφόμενοι λόγοι μεῖζον ἰσχύουσι
διὰ τὴν λέξιν ἢ διὰ τὴν διάνοιαν.
ἤρξαντο μὲν οὖν κινῆσαι τὸ πρῶτον, ὥσπερ πέφυκεν, (20)

οἱ ποιηταί· τὰ γὰρ ὀνόματα μιμήματα ἐστίν, ὑπῆρξεν δὲ

καὶ ἡ φωνὴ πάντων μιμητικώτατον τῶν μορίων ἡμῖν· διὸ
καὶ αἱ τέχναι συνέστησαν ἥ τε ῥαψῳδία καὶ ἡ ὑποκριτικὴ
καὶ ἄλλαι γε. ἐπεὶ δ’ οἱ ποιηταί, λέγοντες εὐήθη, διὰ τὴν
λέξιν ἐδόκουν πορίσασθαι τὴν δόξαν, διὰ τοῦτο (25)

675
ἐκεῖνο δὲ τοὐναντίον· ὡς γὰρ πρὸς ἐπιβουλεύοντα διαβάλ- (20)

λονται, καθάπερ πρὸς τοὺς οἴνους τοὺς μεμιγμένους), καὶ
οἷον ἡ Θεοδώρου φωνὴ πέπονθε πρὸς τὴν τῶν ἄλλων ὑπο-
κριτῶν· ἡ μὲν γὰρ τοῦ λέγοντος ἔοικεν εἶναι, αἱ δ’ ἀλλό-
τριαι. κλέπτεται δ’ εὖ, ἐάν τις ἐκ τῆς εἰωθυίας διαλέκτου
ἐκλέγων συντιθῇ· ὅπερ Εὐριπίδης ποιεῖ καὶ ὑπέδειξε πρῶτος. (25)

κατασιωπᾶν ἄν τι βούληται μεταδοῦναι τοῖς ἄλλοις, ὅπερ

πάσχουσιν οἱ μὴ ἐπιστάμενοι γράφειν. ἔστι δὲ λέξις γρα-
φικὴ μὲν ἡ ἀκριβεστάτη, ἀγωνιστικὴ δὲ ἡ ὑποκριτικωτάτη
(ταύτης δὲ δύο εἴδη· ἡ μὲν γὰρ ἠθικὴ ἡ δὲ παθητική)· (10)
διὸ καὶ οἱ ὑποκριταὶ τὰ τοιαῦτα τῶν δραμάτων διώκουσι,

φικὴ μὲν ἡ ἀκριβεστάτη, ἀγωνιστικὴ δὲ ἡ ὑποκριτικωτάτη

(ταύτης δὲ δύο εἴδη· ἡ μὲν γὰρ ἠθικὴ ἡ δὲ παθητική)· (10)
διὸ καὶ οἱ ὑποκριταὶ τὰ τοιαῦτα τῶν δραμάτων διώκουσι,
καὶ οἱ ποιηταὶ τοὺς τοιούτους. βαστάζονται δὲ οἱ ἀναγνω-
στικοί, οἷον Χαιρήμων (ἀκριβὴς γὰρ ὥσπερ λογογράφος),

μὲν τῶν γραφέων λόγοι> ἐν τοῖς ἀγῶσι στενοὶ φαίνονται, (15)

οἱ δὲ τῶν ῥητόρων, εὖ λεχθέντες, ἰδιωτικοὶ ἐν ταῖς χερσίν.
αἴτιον δ’ ὅτι ἐν τῷ ἀγῶνι ἁρμόττει τὰ ὑποκριτικά· διὸ
καὶ ἀφῃρημένης τῆς ὑποκρίσεως οὐ ποιοῦντα τὸ αὑτῶν
ἔργον φαίνεται εὐήθη, οἷον τά τε ἀσύνδετα καὶ τὸ πολλά-

οἱ δὲ τῶν ῥητόρων, εὖ λεχθέντες, ἰδιωτικοὶ ἐν ταῖς χερσίν.

αἴτιον δ’ ὅτι ἐν τῷ ἀγῶνι ἁρμόττει τὰ ὑποκριτικά· διὸ
καὶ ἀφῃρημένης τῆς ὑποκρίσεως οὐ ποιοῦντα τὸ αὑτῶν
ἔργον φαίνεται εὐήθη, οἷον τά τε ἀσύνδετα καὶ τὸ πολλά-
676
κις τὸ αὐτὸ εἰπεῖν ἐν τῇ γραφικῇ ὀρθῶς ἀποδοκιμάζεται, (20)

κις τὸ αὐτὸ εἰπεῖν ἐν τῇ γραφικῇ ὀρθῶς ἀποδοκιμάζεται, (20)

ἐν δὲ ἀγωνιστικῇ οὔ, καὶ οἱ ῥήτορες χρῶνται· ἔστι γὰρ
ὑποκριτική. ἀνάγκη δὲ μεταβάλλειν τὸ αὐτὸ λέγοντας, ὅπερ
ὥσπερ ὁδοποιεῖ τῷ ὑποκρίνεσθαι· “οὗτός ἐστιν ὁ κλέψας
ὑμῶν, οὗτός ἐστιν ὁ ἐξαπατήσας, οὗτος ὁ τὸ ἔσχατον προ-

ἐν δὲ ἀγωνιστικῇ οὔ, καὶ οἱ ῥήτορες χρῶνται· ἔστι γὰρ

ὑποκριτική. ἀνάγκη δὲ μεταβάλλειν τὸ αὐτὸ λέγοντας, ὅπερ
δοῦναι ἐπιχειρήσας”, οἷον καὶ Φιλήμων ὁ ὑποκριτὴς ἐποίει (25)


δοῦναι ἐπιχειρήσας”, οἷον καὶ Φιλήμων ὁ ὑποκριτὴς ἐποίει (25)
ἔν τε τῇ Ἀναξανδρίδου Γεροντομαχίᾳ, ὅτε λέγοι “Ῥαδάμαν-
θυς καὶ Παλαμήδης”, καὶ ἐν τῷ προλόγῳ τῶν Εὐσεβῶν τὸ

ἔν τε τῇ Ἀναξανδρίδου Γεροντομαχίᾳ, ὅτε λέγοι “Ῥαδάμαν-

θυς καὶ Παλαμήδης”, καὶ ἐν τῷ προλόγῳ τῶν Εὐσεβῶν τὸ
“ἐγώ”· ἐὰν γάρ τις τὰ τοιαῦτα μὴ ὑποκρίνηται, γίγνεται “ὁ
τὴν δοκὸν φέρων”. καὶ τὰ ἀσύνδετα ὡσαύτως· “ἦλθον, ἀπήν-
τησα, ἐδεόμην·” ἀνάγκη γὰρ ὑποκρίνεσθαι καὶ μὴ ὡς ἓν (30)

“ἐγώ”· ἐὰν γάρ τις τὰ τοιαῦτα μὴ ὑποκρίνηται, γίγνεται “ὁ

τὴν δοκὸν φέρων”. καὶ τὰ ἀσύνδετα ὡσαύτως· “ἦλθον, ἀπήν-
τησα, ἐδεόμην·” ἀνάγκη γὰρ ὑποκρίνεσθαι καὶ μὴ ὡς ἓν (30)
677
λέγοντα τῷ αὐτῷ ἤθει καὶ τόνῳ εἰπεῖν. ἔτι ἔχει ἴδιόν τι

τὰ ἀσύνδετα· ἐν ἴσῳ γὰρ χρόνῳ πολλὰ δοκεῖ εἰρῆσθαι· ὁ

ὁ ἀγὼν ἄπεστιν, ὥστε καθαρὰ ἡ κρίσις. διὸ οὐχ οἱ αὐτοὶ

ἐν πᾶσιν τούτοις εὐδοκιμοῦσιν ῥήτορες· ἀλλ’ ὅπου μάλιστα (15)
ὑπόκρισις, ἐνταῦθα ἥκιστα ἀκρίβεια ἔνι. τοῦτο δὲ ὅπου
φωνῆς, καὶ μάλιστα ὅπου μεγάλης.
ἡ μὲν οὖν ἐπιδεικτικὴ λέξις γραφικωτάτη· τὸ γὰρ ἔργον

90. ALCIDAMAS Rhet. Fragmenta {0610.001} (4 B.C.) Fragment 15

sec. 14 line 6
ἐπίστασθαι λόγους ἕν τι τῶν ἀδυνάτων πέφυκεν· ἀνάγκη δ’ ἐστίν,

ὅταν τις τὰ μὲν αὐτοσχεδιάζῃ, τὰ δὲ τυποῖ, τὸν λόγον ἀνόμοιον
(5)
ὄντα ψόγον τῷ λέγοντι παρασκευάζειν, καὶ τὰ μὲν ὑποκρίσει καὶ
ῥαψῳδίᾳ παραπλήσια δοκεῖν εἶναι, τὰ δὲ ταπεινὰ καὶ φαῦλα
φαίνεσθαι παρὰ τὴν ἐκείνων ἀκρίβειαν.


μετὰ ἀνθρώπων ἐσθίων καὶ πίνων, καὶ ἐν ἡσυχίᾳ συντρίβων

τὴν κεφαλὴν τοῦ δράκοντος δι’ ὕδατος. Οὗτος σώσει τὸν
Ἰσραὴλ καὶ πάντα τὰ ἔθνη, Θεὸς εἰς ἄνδρα ὑποκρινόμενος. (5)
(4) Εἴπατε οὖν ταῦτα τοῖς τέκνοις ὑμῶν μὴ ἀπειθεῖν αὐτῷ.
(5) Ἀνέγνων γὰρ ἐν ταῖς πλαξὶ τῶν οὐρανῶν, ὅτι ἀπειθοῦντες


ἀγαθὴ διάνοια οὐκ ἔχει δύο γλώσσας, εὐλογίας καὶ κατάρας,

ὕβρεως καὶ τιμῆς, λύπης καὶ χαρᾶς, ἡσυχίας καὶ ταραχῆς,
ὑποκρίσεως καὶ ἀληθείας, πενίας καὶ πλούτου· ἀλλὰ μίαν
ἔχει περὶ πάντας εἰλικρινῆ καθαρὰν διάθεσιν. (6) Οὐκ
678
ἔχει ὅρασιν, οὐδὲ ἀκοὴν διπλῆν· πᾶν γάρ, ὃ ποιεῖ, ἢ λαλεῖ, ἢ


“σιώπα, κάθαρμα, οὐκ οἶδας ὅτι φιλῶ αὐτὴν ὑπὲρ ἐμαυτόν;” Αἴσωπος
λέγει “φιλεῖς (10)
τὸ γύναιον;” ὁ Ξάνθος εἶπεν “καὶ μάλα.” Αἴσωπος λέγει “θέλεις
οὖν ἵνα μένῃ;”
ὁ Ξάνθος εἶπεν “θέλω, ταπεινέ.” Αἴσωπος λέγει “ὑποκρινοῦμαι ὡς
θέλεις.”
καὶ> ῥήξας τὸν πόδα εἰς τὸ μέσον ὁ Αἴσωπος ἀνέκραγεν “εἰ
Ξάνθος ὁ φιλόσοφος
γυναικοκρατεῖται, αὔριον αὐτὸν ἐγὼ δείξω ἐν τοῖς ἀκροατηρίοις
οἷόν ἐστιν περικάθαρ-


ἡ δέ μοι εἶπεν ‘ἐὰν ἔλθω ἐκ τοῦ βαλανείου προβάλω.’ βραδυνούσης

οὖν αὐτῆς, μὴ
λαβὼν ταχὺ μέλι, ἐπώξισεν.” ὁ Ξάνθος λέγει “εἰ οὖν παρὰ τὴν τῆς
γυναικός μου
ἀμέλειαν γέγονεν, ἄρτι ζῶσαν αὐτὴν καύσω.” ὁ Ξάνθος εἶπεν
“κυρά, σὺ ὑποκρίνου.
ἄγε, Αἴσωπε, κληματίδας εἰσένεγκε εἰς τὸ μέσον καὶ ποίησον
πυράν.” Αἴσωπος
εἰσενέγκας ἐποίησεν πυρὰν μεγάλην. ὁ Ξάνθος τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα
παραλαβὼν (10)


sec. 4 line 2
φίλοι θεραπεύοντες οἵ τε ὕποπτοι δεδοικότες

(4) ἐφοίτων ἐπὶ θύρας καὶ παρηκολούθουν, οἷον ἐν
τραγῳδίαις ἐπιεικῶς συμβαίνει περὶ τοὺς ὑποκριτάς, τὸν μὲν
ἀγγέλου τινὸς ἢ θεράποντος
ἐπικείμενον πρόσωπον εὐδοκιμεῖν καὶ πρωταγων-
ιστεῖν, τὸν δὲ διάδημα καὶ σκῆπτρον φοροῦντα (5)

679

sec. 4 line 3
(4) Ἤδη δὲ τοῦ Σειληνοῦ μειρακίου γεγονότος καὶ

πρὸς τὴν πρᾶξιν ἥκοντος, ἐξέπεσε τοῦ δράματος ὁ
Λύσανδρος ἀτολμίᾳ τῶν ὑποκριτῶν καὶ συνεργῶν
ἑνός, ὡς ἐπ’ αὐτὸ τὸ ἔργον ἦλθεν, ἀποδειλιάσαντος
καὶ ἀναδύντος. οὐ μὴν ἐφωράθη γε τοῦ Λυσάν- (5)


sec. 4 line 1
οὔτε παρθένων ἁμίλλης ἀπολειπόμενος, ἃ δὲ τοὺς

ἄλλους ἑώρα θαυμάζοντας ἐδόκει μηδὲ γινώσκειν. (10)
(4) καί ποτε Καλλιππίδης ὁ τῶν τραγῳδιῶν ὑπο-
κριτής, ὄνομα καὶ δόξαν ἔχων ἐν τοῖς Ἕλλησι
καὶ σπουδαζόμενος ὑπὸ πάντων, πρῶτον μὲν
ἀπήντησεν αὐτῷ καὶ προσεῖπεν, ἔπειτα σοβαρῶς


{0007.067} (A.D. 1-2) Stephanus P. 2 sec. D line 8
δ’ ἁρμάτειοι τροχοὶ πόνῳ καμφθέντες οὐδ’ ἂν εἴ

τι γένοιτο τὴν ἐξ ἀρχῆς δύναιντ’ ἀναλαβεῖν εὐθυ-
ωρίαν· τάς γε μὴν καμπύλας τῶν ὑποκριτῶν
βακτηρίας ἀπευθύνειν ἀμήχανον, ἀλλὰ τὸ παρὰ
φύσιν τῷ πόνῳ τοῦ κατὰ φύσιν ἐγένετο κρεῖττον. (10)


{0007.067} (A.D. 1-2) Stephanus P. 13 sec. B line 8
χαμαιτύπην καὶ προηγώγευσε γαμετήν, καὶ τὰ τῶν

πατέρων ἐφόδια τοῦ γήρως ἐσύλησε καὶ περιέκοψε.
μιαρὸν τὸ φῦλον, ὑποκριταὶ φιλίας, ἄγευστοι
παρρησίας, πλουσίων μὲν κόλακες πενήτων δ’
ὑπερόπται, ὡς ἐκ λυρικῆς τέχνης ἐπὶ τοὺς νέους (10)

100. EPICTETUS Phil. Enchiridion {0557.002} (A.D. 1-2) Ch. 17

sec. 1 line 1
680
κἂν οὕτω τύχῃ, καὶ συνεπιστενάξαι· πρόσεχε μέντοι μὴ

καὶ ἔσωθεν στενάξῃς.
17.
(1) Μέμνησο, ὅτι ὑποκριτὴς εἶ δράματος, οἵου ἂν θέλῃ

ὁ διδάσκαλος· ἂν βραχύ, βραχέος· ἂν μακρόν, μακροῦ· ἂν πτω-
χὸν ὑποκρίνασθαί σε θέλῃ, ἵνα καὶ τοῦτον εὐφυῶς ὑποκρίνῃ

(A.D. 1/2?) tau lemma 20 line 2
ἀπελευθερωσάντων, ἐν δὲ τῷ τέως δουλεύοντες ἔτι συνῴκουν. (5)

(20) Τραγικὸς πίθηκος: Δημοσθένης ἐν τῷ ὑπὲρ Κτησιφῶντος.
ἔοικε λέγειν τοῦτο ὁ ῥήτωρ ὡς καὶ περὶ τὴν ὑπόκρισιν ἀτυχοῦντος
τοῦ
Αἰσχίνου, καὶ μιμουμένου μᾶλλον τραγῳδοὺς ἢ τραγῳδεῖν
δυναμένου.
(21) Τραπεζοφόρος: Λυκοῦργος ἐν τῷ περὶ τῆς ἱερείας ὅτι
ἱερωσύνης

111.Αίλιος Ηρωδιανός. De figuris [Sp.] (= Περὶ σχημάτων)

{0087.035} (A.D. 2) P. 96 line 24
ἀλλ’ οὐ μὰν ὑμῖν γε καὶ ἅρμασι δαιδαλέοισιν

Ἕκτωρ Πριαμίδης ἐποχήσεται· οὐ γὰρ ἐάσω.
Ἐρώτησις δέ ἐστι λόγος ἐν ὑποκρίσει λεγόμενος ἐπὶ
τῷ σαφέστερον γνῶναί τι τῶν ἐπιζητουμένων, ὡς παρὰ (25)
Ὑπερίδῃ, δοκεῖς γὰρ αὐτὸν εἰπεῖν;

(a) Ὅτι πρὸς πᾶσαν ὑπόθεσιν ἁρμόσεται

ὁ τοῦ φιλοσόφου λόγος.
Τί δήποτε οἱ ἐν Διονύσου τὰ δράματα ὑποκρινό- (1)
μενοι, νῦν μὲν τὰς τοῦ Ἀγαμέμνονος ἱέντες φωνάς, νῦν
δὲ τὰς τοῦ Ἀχιλλέως, καὶ αὖθις Τήλεφόν τινα ὑπο-
δυόμενοι ἢ Παλαμήδην ἢ ἄλλ’ ὅ, τι περ ἂν τὸ δρᾶμα

113. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 1 ch. 10 sec. g line 2

681
έπληττεν, ὁ δὲ Σωκράτης ἤλεγχεν, ὁ δὲ Ξενοφῶν ἔπει-

(g) θεν, ὁ δὲ Διογένης ὠνείδιζεν. Ὦ μακάριοι μὲν τῶν
δραμάτων οἱ ὑποκριταί, μακάριοι δὲ τῶν ἀκουσμάτων
οἱ θεαταί. Τίς ἂν ἡμῖν καὶ νῦν ποιητὴς καὶ ἀγω-
νιστὴς γένοιτο οὐκ ἀσχήμων, οὐδὲ ἄφωνος,
Φιλαργυρία
1.Ισοκράτης. De pace (orat. 8) {0010.017} (5-4 B.C.) Sec. 96 line 3
(96) Ἀντὶ γὰρ τῶν καθεστώτων παρ’ αὐτοῖς ἐπιτηδευμά-

των τοὺς μὲν ἰδιώτας ἐνέπλησεν ἀδικίας, ῥᾳθυμίας,
ἀνομίας, φιλαργυρίας, τὸ δὲ κοινὸν τῆς πόλεως ὑπεροψίας
μὲν τῶν συμμάχων, ἐπιθυμίας δὲ τῶν ἀλλοτρίων, ὀλιγωρίας
δὲ τῶν ὅρκων καὶ τῶν συνθηκῶν. Τοσοῦτον γὰρ ὑπερεβά- (5)

2. Αριστοτέλης. Ἀθηναίων πολιτεία. (4 B.C.) Sec. 5 subsec. 3 line 12
καὶ ὅλως αἰεὶ τὴν αἰτίαν τῆς στάσεως ἀνάπτει τοῖς πλου- (10)
σίοις· διὸ καὶ ἐν ἀρχῇ τῆς ἐλεγείας δεδοικέναι φησὶ ‘τήν
τε φι[λαργυρ]ίαν τήν θ’ ὑπερηφανίαν’, ὡς διὰ ταῦτα τῆς
ἔχθρας ἐνεστώσης.
6.
(1) Κύριος δὲ γενόμενος τῶν πραγμάτων Σόλων τόν τε δῆ-


Testamentum 4 ch. t sec. 1 line 1
ἔθηκαν αὐτὸν ἐν σωρῷ· καὶ ὕστερον ἔθαψαν αὐτὸν ἐν Χεβρών,

ἀνὰ χεῖρα Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακώβ. 4.ΔΙΑΘΗΚΗ ΙΟΥΔΑ
ΠΕΡΙ ΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΑΡΓΥΡΙΑΣ
ΚΑΙ ΠΟΡΝΕΙΑΣ 4.1.(1) Ἀντίγραφον λόγων Ἰούδα, ὅσα ἐλάλησε
τοῖς υἱοῖς


682
(1) Ὅτι καίγε ἀνέγνων ἐν βίβλοις Ἐνὼχ τοῦ

δικαίου, ὅσα κακὰ ποιήσετε ἐπ’ ἐσχάταις ἡμέραις. (2) Φυλά-
ξασθε οὖν, τέκνα μου, ἀπὸ τῆς πορνείας καὶ τῆς φιλαργυρίας,
ἀκούσατε Ἰούδα τοῦ πατρὸς ὑμῶν, (3) ὅτι ταῦτα ἀφιστᾷ
νόμου Θεοῦ, καὶ τυφλοῖ τὸ διαβούλιον τῆς ψυχῆς, καὶ


λεύων Θεῷ Θεοῦ ὑπακούειν οὐ δύναται, ὅτι ἐτύφλωσαν τὴν

ψυχὴν αὐτοῦ, καὶ ἐν ἡμέρᾳ ὡς ἐν νυκτὶ πορεύεται.
4.19.
(1) Τέκνα μου, ἡ φιλαργυρία πρὸς εἴδωλα ὁδηγεῖ,

ὅτι ἐν πλάνῃ δι’ ἀργυρίου, τοὺς μὴ ὄντας θεοὺς ὀνομάζουσι·
καὶ ποιεῖ τὸν ἔχοντα αὐτὴν εἰς ἔκστασιν ἐμπεσεῖν. (2) Διὰ


ὁ πρύτανις ἰδὼν τὸν Ξάνθον ταῦτα ἀντιλέγοντα ἔφη “λαβὼν αὐτοῦ

τὴν τιμὴν
παράδος, κἀγὼ αὐτὸν ἀπελεύθερον τῆς πόλεως ποιήσω.”
ἐνθυμηθεὶς δὲ ὁ Ξάνθος (5)
ὅτι οε δηναρίων αὐτὸν ἠγόρασεν, ἵνα μὴ φανῇ τοῖς ὄχλοις ὅτι διὰ
φιλαργυρίαν
ἐλευθέρωσεν τὸν Αἴσωπον, [καὶ] στήσας αὐτὸν εἰς μέσον ἔλεγεν
“Ξάνθος ἀξιωθεὶς
ὑπὸ τοῦ δήμου τῶν Σαμίων ἀφίησιν ἐλεύθερον τὸν Αἴσωπον.”
(91) τούτου δὲ

7. Πλούταρχος. . et Phil. Lysander {0007.032} (A.D. 1-2) Ch. 17 sec.

4 line 7
ὥρισαν θάνατον, ὥσπερ τοῦ Λυκούργου τὸ (5)

νόμισμα φοβηθέντος, οὐ τὴν ἐπὶ τῷ νομίσματι
φιλαργυρίαν, ἣν οὐκ ἀφῄρει τὸ μὴ κεκτῆσθαι
τὸν ἰδιώτην, ὡς τὸ κεκτῆσθαι τὴν πόλιν εἰσε-
683
ποιεῖτο, τῆς χρείας ἀξίαν προσλαμβανούσης καὶ


{0007.067} (A.D. 1-2) Stephanus P. 4 sec. F line 2
πλήσιον ποιοῦσιν, οἷον εἴ τις τοῦ μὲν ὑποδήματος

(F) φροντίζοι, τοῦ δὲ ποδὸς ὀλιγώρως ἔχοι. πολλοὶ
δ’ εἰς τοσοῦτο τῶν πατέρων προβαίνουσι φιλαρ-
γυρίας ἅμα καὶ μισοτεκνίας, ὥσθ’ ἵνα μὴ πλείονα
μισθὸν τελέσειαν, ἀνθρώπους τοῦ μηδενὸς τιμίους
αἱροῦνται τοῖς τέκνοις παιδευτάς, εὔωνον ἀμαθίαν (5)


subsec. 9 line 3
(9) Οὐ γὰρ οὖν παρὰ τὸν τόπον ἱερεῖον γίνεται ὁ φόνος, οὐδ’
εἰ Ἀρτέμιδί τις καὶ Διὶ ἐν ἱερῷ δῆθεν χωρίῳ μᾶλλον ἢ
ὀργῇ καὶ φιλαργυρίᾳ, ἄλλοις ὁμοίοις δαίμοσιν, ἐπὶ βωμοῖς
ἢ ἐν ὁδοῖς ἀποσφάττοι τὸν ἄνθρωπον, [ἱερὸν] ἱερεῖον ἐπιφη-
μίσας, ἀλλὰ φόνος ἐστὶ καὶ ἀνδροκτασία ἡ τοιαύτη θυσία. (5)


{2042.075} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 225 line 15
ἐπὶ πάσης ἀρετῆς τὸ αὐτὸ τοῦτο εἰπεῖν· ἔστι γὰρ καὶ

περὶ σωφροσύνην ναυάγιον, καὶ περὶ ἀγάπην, καὶ
φιλαργυρίαν, καὶ περὶ ἕκαστον δὲ δόγμα ὁμοίως τῆς (15)
καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας συμβαίνει ναυ-
άγιον· εἰ δὲ μετὰ κυβερνήσεως πολεμεῖν δεῖ τοῖς


(A.D. 4) Volume 44 P. 1244 line 24
ἐγχέοντες μὲν ἀεί τι τῷ βυθῷ τῆς ἐπιθυμίας, καὶ τὸ

πρὸς ἡδονὴν ἐπεμβάλλοντες, εἰς κόρον δὲ τὴν ἐπι-
θυμίαν οὐκ ἄγοντες. Τίς ἔγνω τῆς φιλαργυρίας ὅρον,
διὰ τοῦ προσγενέσθαι τοῖς φιλαργυροῦσι τὸ σπουδα- (25)
ζόμενον; Τίς δοξομανῶν ἔληξεν, ἐν τῷ τυχεῖν ὧν

684

200 line 13
νόμενον ἀπάτῃ καλοῦ τινα φαντασίαν παραδεικνύουσα.

Καλὸν δοκεῖ τοῖς φιλαργύροις ἡ τῆς ὕλης εὔχροια·
ἀλλὰ ῥίζα πάντων τῶν κακῶν ἡ φιλαργυρία γίνεται.
Τίς δ’ ἂν ἐπὶ τὸν δυσώδη βόρβορον τῆς ἀκολασίας
κατώλισθεν, εἰ μὴ τὴν ἡδονὴν καλόν τι καὶ αἱρετὸν (15)


{2035.041} (A.D. 4) Volume 25 P. 589 line 11
μένουσι, διὰ τὴν ἰδίαν ἕκαστος τῆς προθέσεως ἡδονήν·

Μελιτιανοὶ μὲν διὰ τὴν προστασίαν καὶ τὴν μανίαν (10)
τῆς φιλαργυρίας, Ἀρειομανῖται δὲ διὰ τὴν ἰδίαν
ἀσέβειαν, ἵν’ ἐν τῇ τοιαύτῃ συνωμοσίᾳ καὶ τὴν
ἰδίαν ἀλλήλοις κακόνοιαν προσκιχρᾷν δύνωνται, καὶ


26 P. 848 line 4
ἀσκήσεως καταγαγεῖν, ὑποβάλλων μνήμην τῶν κτη-

μάτων, τῆς ἀδελφῆς τὴν κηδεμονίαν, τοῦ γένους τὴν
οἰκειότητα, φιλαργυρίαν, φιλοδοξίαν, τροφῆς
τὴν ποικίλην ἡδονὴν, καὶ τὰς ἄλλας ἀνέσεις τοῦ (5)
βίου, καὶ τέλος τὸ τραχὺ τῆς ἀρετῆς, καὶ ὡς πολὺς

15. Αθανάσιος θεολόγος. . Sermo de patientia [Sp.] {2035.056}

(A.D. 4) Volume 26 P. 1305 line 4
θαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται. Τι-

νὲς δὲ νῦν προδεδώκασι μηδὲν καθόλου αἰκισμὸν
παθόντες, ἕνεκεν τριῶν πραγμάτων, φιλαργυρίας τε
καὶ ἀπολαύσεως σαρκὸς, βρωμάτων καὶ ποτῶν, καὶ (5)
κενοδοξίας, φιλαρχίας καὶ ἀνθρωπίνου φόβου.


(A.D. 4) Volume 27 P. 457 line 18
685
τοῦ καὶ ἐπαιτησάτωσαν. Οἱ γὰρ λογισμοὶ αὐτοῦ,

οὓς ἔφαμεν εἶναι υἱοὺς, μετανάσται γενόμενοι ἀπὸ
τοῦ Χριστοῦ, εἰς τὴν φιλαργυρίαν χεῖρα ἐξέτειναν εἰς
τὸ ἀργύριον, ὡς ἐνδεεῖς καὶ προσαῖται.
Ἀναμνησθείη ἡ ἁμαρτία τῶν πατέρων αὐτοῦ (20)


{2035.071} (A.D. 4) Volume 28 P. 381 line 10
μένων τὸν Κύριον. Περὶ θυσιῶν, καὶ προσφορῶν,

τῶν ἐξ ἀδικίας, τῶν τε ἐκ δικαιοσύνης προσφορῶν·
περὶ θυσιῶν τῶν ἐκ φιλαργυρίας. Ὅτι τρυφῆς καὶ (10)
πλούτου δεῖ καταφρονεῖν. Περὶ λαιμάργων καὶ βα-
σκάνων, καὶ ἀπλήστων, καὶ ἀτάκτων· μὴ μεθύσκε-


{2035.071} (A.D. 4) Volume 28 P. 397 line 37
λότος προβάτου, τὴν τῆς δραχμῆς, καὶ τὴν τοῦ ἀσώ- (35)
του παιδός· περὶ τοῦ ἐκβληθέντος οἰκονόμου· περὶ
φιλαργυρίας· περὶ ὑπερηφανίας, καὶ ὅτι δεῖ πάντα
τὰ ἐν τῷ νόμῳ πληρωθῆναι· περὶ τοῦ ἀπολύοντος τὴν
γυναῖκα αὐτοῦ· περὶ τοῦ Λαζάρου καὶ τοῦ πλουσίου.

19. Αθανάσιος θεολόγος. . Epistulae ad Castorem [Sp.] {2035.085}

(A.D. 4) Volume 28 P. 857 line 28
ἐκ τοῦ μοναστηρίου πρόοδος ἐκτὸς ἐπιτροπῆς τοῦ

ἀββᾶ, ἢ πρὸς γυναῖκα συντυχία, ἢ ὀργὴ, ἢ μάχη, ἢ
ἔχθρα, ἢ μνησικακία, ἢ φιλαργυρία, ἥτις ἐστὶ λέπρα
ψυχῆς, ἢ κτῆσις οἱουδήποτε πράγματος ἐκτὸς τῶν
διδομένων παρὰ τοῦ ἀββᾶ, ἢ τροφῆς ἄνευ εὐλογίας (30)

20. Αθανάσιος θεολόγος. . Epistulae ad Castorem [Sp.] {2035.085}

(A.D. 4) Volume 28 P. 872 line 43
τέραις εὐχαῖς θαῤῥήσαντες, ἐπεχειρήσαμεν γράψαι

περὶ τῶν ὀκτὼ τῆς κακίας λογισμῶν· γαστριμαργίας
φημὶ καὶ πορνείας, φιλαργυρίας καὶ ὀργῆς, λύπης
καὶ ἀκηδίας, κενοδοξίας καὶ ὑπερηφανίας. Προηγου-
686
μένως τοίνυν περὶ ἐγκρατείας γαστρὸς ἡμῖν λεχθή- (45)


Δῆλον, ὡς γαστριμαργία, φιληδονία, πορνεία. Ταῦτα

γὰρ μάλιστα τὰ πνεύματα ἐπὶ τῶν νεωτερικῶν ἡλι-
κιῶν συμβαίνουσιν. Ἐπακολουθεῖ δὲ τούτοις φιλ-
αργυρία, πλεονεξία, καὶ τὰ τούτοις ὅμοια. Ἡ οὖν ἀθλία
ψυχὴ, ὅταν τούτων τῶν παθῶν περιγένηται, ὁπηνίκα (55)
(1517) γαστρὸς κρατήσῃ, ὅτε καὶ τὰς ὑπογαστρίους ἡδονὰς


ἀγάπης οἱ φύλακες.
Ὥσπερ δὲ τὰ δεινὰ ἓν δι’ ἑνὸς ἤρτηται· τῇ (25)
γὰρ φιλαργυρίᾳ ἀκολουθεῖ φθόνος, δόλος, ἐπιορκία,
θυμὸς, μνησικακία· οὕτω τὰ ἐναντία τούτων τῆς
ἀγάπης ἔχεται· πραΰτης δὴ λέγω καὶ μακροθυμία,


βρωμάτων ἀπολαύσεις. Ταῦτα ἐδόξαμεν ἀποβάλλειν·

ἀλλὰ τοὺς ψυχοφθόρους σκώληκας μᾶλλον ἐξώσωμεν.
Τίνες δέ εἰσιν οὗτοι; καταλαλιὰ, ἐπιορκία, φιλαργυ-
ρία. Ἡ οὖν κεφαλὴ ἡμῶν ἐστιν ἡ ψυχή· καὶ ἕως (45)
μὲν ἐν ταῖς ὕλαις τῶν κοσμικῶν πραγμάτων ἐσκέ-
ποντο τὰ θηρία, ἐδόκουν λανθάνειν· νῦν δὲ, γυμνω-


Ἔτι γε μὴν καὶ τοῦ θείου ἑαυτοὺς ἀπωσάμενοι, (25)

ἐκ τῆς γενέσεως αὐτοῖς φάσκουσι τὰ καθ’ ἡδονὴν προσ-
γίνεσθαι. Πορνεύοντες γὰρ καὶ κλέπτοντες, φιλαρ-
γυρίαν τε νοσοῦντες καὶ δολοφροσύνην, αἰδούμενοι τὰς
σφῶν αὐτῶν πράξεις, ἐξέκλιναν ἀπὸ τῆς ἀληθείας. Τὸ
687
γὰρ τέλος αὐτῶν τοῦ σκοποῦ ἡ ὀλεθροφόρος αὐτοῖς ἐστιν (30)


τινες βυθίζουσι τοὺς ἀνθρώπους εἰς ὄλεθρον καὶ

ἀπώλειαν. Ῥίζα γὰρ πάντων τῶν κακῶν ἐστιν ἡ
φιλαργυρία, ἧς τινες ὀρεγόμενοι, ἀπεπλανήθη-
σαν ἀπὸ τῆς πίστεως, καὶ ἑαυτοὺς περιέπειραν (15)
ὀδύναις πολλαῖς.

42. Δίδυμος Καίκος. Fragmenta in Proverbia {2102.022} (A.D. 4)

τίας τὸ μέγεθος· ἔπειτα περιβάλλων τῇ τῆς ἀκολα-

σίας ἡδυπαθείᾳ, ὃ δὴ καὶ ἔρωτα καλεῖ γυναικῶν. Ἐπὶ (15)
τούτοις φιλαργυρίᾳ, ἤτοι πλεονεξίᾳ, ὅπερ δὴ καὶ γῆν
οὐκ ἐμπιπλαμένην ὕδατος ἔφη· τοιαύτη γὰρ ἡ ψαμ-
μώδης ἄπληστος. Ταῦτα τοίνυν εἰσὶ τὰ πάθη, ἅτινα


κακίας δι’ ἐπιτόμου ὑποτάξωμεν σημαίνοντες· τί

μέν ἐστι γαστριμαργία, καθ’ ἧς ἐγκράτεια· τί δὲ
πορνεία, καὶ σωφροσύνη· φιλαργυρία δὲ τί, καὶ (5)
ἀκτημοσύνη· λύπη, καθ’ ἧς ἡ χαρά· ὀργὴ δὲ τί,
καὶ μακροθυμία· καὶ ἀκηδία, καὶ ὑπομονή· τί δὲ


καρδίας λαμπτὴρ, εὐχῆς γνώμων. ΚΕΦΑΛ. Γʹ.

Φιλαργυρία εἰδώλων φειδωλεῖον, δήμου προφη- (42)
τεία, σφιγγίας ψῆφος, ἐναποθέτων λογιστεία, αἰχμα-
λωσίας πλοῦτος, ἀδικίας γένος, νοσημάτων πιότης,


688
σύμβουλος, γαστρὸς πενία, βρωμάτων εὐτέλεια, ἀκό-

ρεστος μανία. πολυμέριμνος κακία. Ἀκτημοσύνη,
φιλαργυρίας ἐκρίζωμα, ἀφιλαργυρίας δὲ ῥίζωμα,
καρπὸς ἀγάπης, καὶ σταυρὸς ζωῆς, ἀνώδυνος βίος,
ἀνεπίφθονος θησαυρὸς, ἀμέριμνος οὐρανὸς, ἀπερί- (50)


{4110.022} (A.D. 4) Volume 79 P. 1200 line 39
κατὰ τὸν πόλεμον συνίστανται οἱ τὰς τῆς γαστρι-

μαργίας ἡδονὰς, ἤτουν ὀρέξεις πεπιστευμένοι, καὶ οἱ
τὴν φιλαργυρίαν ἡμῖν ὑποβάλλοντες, καὶ οἱ πρὸς τὴν
τῶν ἀνθρώπων δόξαν ἡμᾶς ἐκκαλούμενοι. Οἱ δ’ ἄλλοι (40)
πάντες κατόπιν τούτων βαδίζοντες, τοὺς ὑπὸ τούτων


{4110.022} (A.D. 4) Volume 79 P. 1201 line 10
τὴν ὑπερηφανίαν τις, τὸ πρῶτον γέννημα τοῦ δια-

βόλου, μὴ τὴν τῶν κακῶν πάντων ῥίζαν ἐξορίσας
φιλαργυρίαν, εἴπερ καὶ πενία ἄνδρα ταπεινοῖ, κατὰ (10)
τὸν σοφὸν Σολομῶντα· καὶ συλλήβδην εἰπεῖν, οὐκ
ἔστιν ἄνθρωπον περιπεσεῖν δαίμονι, μὴ πρότερον


{4110.022} (A.D. 4) Volume 79 P. 1221 line 32
συνέστηκε, καὶ ποῖον τοῦτό ἐστι μάλιστα τὸ θλίβον (30)

τὸν νοῦν. Ὃ δὲ λέγω, τοιοῦτόν ἐστιν· Ἔστω πεμ-
φθεὶς ὁ τῆς φιλαργυρίας ὑπ’ αὐτοῦ λογισμὸς, τοῦτον
δίελε εἴς τε τὸν ὑποδεξάμενον αὐτὸν νοῦν, καὶ εἰς τὸ
νόημα τοῦ χρυσίου, καὶ εἰς αὐτὸν τὸν χρυσὸν, καὶ εἰς


{4110.022} (A.D. 4) Volume 79 P. 1225 line 12
τῆς πόλεως τῶν Φοινίκων, ἢ ἔτι ἐν τῇ ἐρήμῳ δι- (10)

άγομεν, καὶ ὑπὸ τῶν ἀλλοφύλων τυπτόμεθα. Πάνυ
γὰρ ποικίλος μοι φαίνεται τῆς φιλαργυρίας ὁ δαίμων,
καὶ πρὸς ἀπάτην εὐμήχανος, ὃς πολλάκις στενωθεὶς
689
ὑπὸ τῆς ἄκρας ἀποταγῆς, τὸν οἰκονόμον εὐθὺς, καὶ


{4110.022} (A.D. 4) Volume 79 P. 1225 line 23
ἀποτάξασθαι νουθετεῖ βαλάντιον ἀδρὸν κεκτημένους,

καὶ οὕτως ἐξαπατήσας κατὰ μικρὸν τὴν ψυχὴν, τῆς
φιλαργυρίας αὐτὴν λογισμοῖς ὑποβάλλει, καὶ τῷ τῆς
κενοδοξίας παραδίδωσι δαίμονιΚΕΦΑΛ. ΚΓʹ.


{4110.022} (A.D. 4) Volume 79 P. 1225 line 48
τες δὲ τροφὰς, καὶ σκεπάσματα, τούτοις ἀρκεσθη-

σόμεθα.» μεμνημένοι καὶ Παύλου, ῥίζαν πάντων τῶν
κακῶν τὴν φιλαργυρίαν εἰπόντος. Πάντες οἱ ἀκά-
θαρτοι λογισμοὶ διὰ τὰ πάθη χρονίζοντες ἐν ἡμῖν,
κατάγουσι τὸν νοῦν εἰς ὄλεθρον, καὶ ἀπώλειαν· (50)


{4110.022} (A.D. 4) Volume 79 P. 1228 line 27
θάρτων λογισμῶν ἐκκαλοῦνται πρὸς τὴν κακίαν· οἱ (25)

τὰς τῆς γαστριμαργίας ὀρέξεις πεπιστευμένοι, οἱ
τὴν φιλαργυρίαν ἡμῖν ὑποβάλλοντες, καὶ οἱ πρὸς
τὴν τῶν ἀνθρώπων δόξαν ἡμᾶς ἐκκαλούμενοι. Ἐπι-
θυμῶν οὖν καθαρᾶς προσευχῆς, διατήρησον θυμὸν,


Book 7 ch. 3 line 7
λαύνων αὐτοὺς οὐ μόνον τῆς πόλεως, ἀλλὰ δὴ καὶ τῶν ἀγρῶν. (5)
Καὶ τοῦτο ἐποίει, οὐκ εἰωθὸς διώκειν τῇ ὀρθοδόξῳ ἐκκλησίᾳ, οὔτε
μὴν ζήλῳ τῆς ὀρθῆς πίστεως, ἀλλὰ φιλαργυρίας πάθει δουλεύων
ἐκ τῶν αἱρετικῶν χρήματα συλλέγειν ἐσπούδαζεν. Διὸ πάντα
ἐκίνει κατὰ τῶν τὰ Μακεδονίου φρονούντων, τὰς χεῖρας ἐξοπλίζων

690
60. Ιωάννης Χρυσόστομος. Adversus oppugnatores vitae

9
καὶ πάντα ἀνάγκη εἶναι τὰ κακά. Καὶ μάρτυς τούτων

ἀξιόπιστος ὁ μακάριος Παῦλος, ῥίζαν τῶν ἐν τῷ βίῳ
κακῶν τὴν φιλαργυρίαν εἰπών· καὶ πρὸ τούτου δὲ ὁ
Χριστὸς αὐτὸ τοῦτο ἐδήλωσεν, ἀποφαινόμενος μὴ εἶναι (10)
δυνατὸν τῷ Θεῷ δουλεύειν τὸν ἐκείνῳ τῷ πάθει δουλεύ-

61. Ιωάννης Χρυσόστομος. Ad Stelechium de compunctione (lib. 2)

{2062.005} (A.D. 4-5) Volume 47 P. 418 line 36
τασμα τὸ σκότος κατὰ τῆς οἰκουμένης ἁπλώσας, παύει

τοὺς ἀνθρώπους τῶν πόνων. Εἰ γὰρ μὴ τοῦτο ἦν, (35)
ὑπὸ τῆς φιλοπραγμοσύνης ἢ φιλαργυρίας τῆς ἄγαν
καὶ ὑπὸ τῶν πόνων ἅπαντες ἂν διεσπάσθημεν· νυνὶ δὲ
καὶ ἄκοντας ἡμᾶς τῶν ἱδρώτων ἀνίησιν. Οὐ τὰ σώ-


{2062.021} (A.D. 4-5) Volume 48 P. 927 line 24
Μὴ μεθύσκεσθε οἴνῳ. Ὡς γὰρ ἐνὸν καὶ ἄλλως με-

θύειν, εἶπε· Μὴ μεθύσκεσθε οἴνῳ. Ἔστι γὰρ, ἔστι
καὶ ὀργῇ μεθύειν, καὶ ἐπιθυμίᾳ ἀτόπῳ, καὶ φιλαρ-
γυρίᾳ, καὶ κενοδοξίᾳ, καὶ μυρίοις ἑτέροις πάθεσι. (25)
Μέθη γὰρ οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν, ἀλλ’ ἢ ἔκστασις τῶν
ὀρθῶν λογισμῶν, καὶ παραφροσύνη, καὶ τῆς κατὰ


(A.D. 4-5) Volume 48 P. 1042 line 7
βυθῷ κακῶν πῶς εὑρέθη τι μικρὸν ἀγαθόν; Τί Ἰούδα (5)

χεῖρον τοῦ προδότου, τοῦ αἰχμαλωτισθέντος ὑπὸ τῆς
φιλαργυρίας; ἀλλ’ ὅμως καὶ αὐτὸς ἐποίησε κἂν μι-
κρόν τι μετὰ ταῦτα ἀγαθόν. Ἥμαρτον γὰρ, φησὶ,
παραδοὺς αἷμα ἀθῶον. Ὅπερ οὖν ἔλεγον· οὐ γάρ


21) {2062.024} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 40 line 10
691
τον, ἐάν τις αὐτῷ εἰς δέον κεχρημένος ᾖ. Ὥσπερ γὰρ

εἶπον, οὐ κακὸν ὁ οἶνος, ἀλλὰ κακὸν ἡ μέθη· οὕτως οὐ
κακὸν ὁ πλοῦτος, ἀλλὰ κακὸν ἡ πλεονεξία, κακὸν ἡ φιλ- (10)
αργυρία. Ἕτερον φιλάργυρος, καὶ ἕτερον πλούσιος· ὁ
φιλάργυρος οὐκ ἔστι πλούσιος, ὁ φιλάργυρος πολλῶν
δεῖται· ὁ δὲ πολλῶν δεόμενος οὐκ ἂν εὐπορήσειέ ποτε.

65. Ιωάννης Χρυσόστομος. De proditione Judae (homiliae 1-2)

{2062.030} (A.D. 4-5) Volume 49 P. 376 line 33
διὰ τοῦτο ἔλεγε, Μὴ κτήσασθε χρυσὸν, μηδὲ ἄρ-

γυρον, μηδὲ χαλκὸν εἰς τὰς ζώνας ὑμῶν, ἄνωθεν
προαναστέλλων σου τῆς φιλαργυρίας τὴν ὑπόθεσιν;
οὐ ταῦτα παρῄνει διηνεκῶς καὶ μετὰ τούτων ἔλεγεν,
Ἐάν τίς σε ῥαπίσῃ εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα, στρέ- (35)

Φαυλότητα

line 6
... τοῖς εἰθισμένοις τὴν Περσῶν ἀνδρείαν ἐπαινεῖν.

Λαβόντες γὰρ ἑξακισχιλίους τῶν Ἑλλήνων οὐκ ἀρισ- (5)
τίνδην ἐπειλεγμένους, ἀλλ’ οἳ διὰ φαυλότητ’ ἐν ταῖς αὑτῶν
[πόλεσιν] οὐχ οἷοί τ’ ἦσαν ζῆν, ἀπείρους μὲν τῆς χώρας
ὄντας, ἐρήμους δὲ συμμάχων γεγενημένους, προδεδομέ-


line 3
ἐπεθύμησαν, (317) οἰηθέντες ταῖς μὲν τόλμαις καὶ ταῖς

φιλαπεχθημοσύναις ἱκανοὺς αὐτοὺς ἔσεσθαι διαφυλάτ-
τειν τὴν δημοκρατίαν, διὰ δὲ τὴν φαυλότητα τῶν ἐξ
ἀρχῆς αὐτοῖς ὑπαρξάντων οὐ μέγα φρονήσειν οὐδ’ ἐπιθυ-
μήσειν ἑτέρας πολιτείας, ἐκ ταύτης τῆς μεταβολῆς τί (5)

στολὴν πολλοῦ χρυσοῦ ἀξίαν. ὑποτιθέντων δὲ αὐτῷ τῶν (5)

θεραπόντων ῥαπτά, ἐφ’ ὧν καθίζουσιν οἱ Πέρσαι μαλακῶς,
692
ᾐσχύνθη ἐντρυφῆσαι, ὁρῶν τοῦ Ἀγησιλάου τὴν φαυλότητα·

(31) κατεκλίθη οὖν καὶ αὐτὸς ὥσπερ εἶχε χαμαί. καὶ πρῶτα μὲν
ἀλλήλους χαίρειν προσεῖπαν, ἔπειτα τὴν δεξιὰν προτείναντος

ὁ δ’ εἰσῄει πρὸς τὸν Κυαξάρην ἐν τῇ Περσικῇ στολῇ οὐδέν

τι ὑβρισμένῃ. ἰδὼν δὲ αὐτὸν ὁ Κυαξάρης τῷ μὲν τάχει
ἥσθη, τῇ δὲ φαυλότητι τῆς στολῆς ἠχθέσθη, καὶ εἶπε· Τί
τοῦτο, ὦ Κῦρε; οἷον πεποίηκας οὕτω φανεὶς τοῖς Ἰνδοῖς; (5)
ἐγὼ δ’, ἔφη, ἐβουλόμην σε ὡς λαμπρότατον φανῆναι·

γένοιντ’ ἂν ἐπὶ γῆς· στρώματα δὲ νομίζετε οὐχ ὅσα πρό-

(16) βατα φύει, ἀλλ’ ὅσα ὄρη τε καὶ πεδία ἀνίησι. τὸ μὲν δὴ
πρῶτον συνδειπνῶν αὐτοῖς ὁ Γωβρύας καὶ ὁρῶν τὴν φαυλό-
τητα τῶν παρατιθεμένων βρωμάτων πολὺ σφᾶς ἐνόμιζεν
(17) ἐλευθεριωτέρους εἶναι αὐτῶν· ἐπεὶ δὲ κατενόησε τὴν μετριό-
τητα τῶν συσσίτων· ἐπ’ οὐδενὶ γὰρ βρώματι οὐδὲ πώματι

6. Ξενοφών. . Agesilaus {0032.009} (5-4 B.C.) Ch. 11 sec. 11 line 5
γνώμῃ ἐχρῆτο· τῶν γοῦν ὑπεραύχων καταφρονῶν τῶν μετρίων

ταπεινότερος ἦν. καὶ γὰρ ἐκαλλωπίζετο τῇ μὲν ἀμφὶ τὸ
σῶμα φαυλότητι, τῷ δ’ ἀμφὶ τὸ στράτευμα κόσμῳ καὶ> τῷ (5)
μὲν αὐτὸς ὡς ἐλαχίστων δεῖσθαι, τῷ δὲ τοὺς φίλους ὡς
(12) πλεῖστα ὠφελεῖν. πρὸς δὲ τούτοις βαρύτατος μὲν ἀνταγω-

7. Πλάτων. Hippias major [Dub.] {0059.025} (5-4 B.C.) Stephanus

P. 286 sec. d line 2
ὑβριστικῶς· “Πόθεν δέ μοι σύ,” ἔφη, “ὦ Σώκρατες, οἶσθα

(d) ὁποῖα καλὰ καὶ αἰσχρά; ἐπεὶ φέρε, ἔχοις ἂν εἰπεῖν τί ἐστι
τὸ καλόν;” καὶ ἐγὼ διὰ τὴν ἐμὴν φαυλότητα ἠπορούμην τε
καὶ οὐκ εἶχον αὐτῷ κατὰ τρόπον ἀποκρίνασθαι· ἀπιὼν οὖν
ἐκ τῆς συνουσίας ἐμαυτῷ τε ὠργιζόμην καὶ ὠνείδιζον, καὶ


693
ΚΛ. Πῶς δ’ οὐκ ἀκουσόμεθα; κἂν εἰ μηδενὸς ἄλλου

χάριν, ἀλλὰ τοῦ θαυμαστοῦ τε καὶ ἀτόπου, εἰ δεῖ ἑκόντα (5)
ποτὲ ἄνθρωπον εἰς ἅπασαν φαυλότητα ἑαυτὸν ἐμβάλλειν.
ΑΘ. Ψυχῆς λέγεις· ἦ γάρ;
ΚΛ. Ναί.

(d) δεύτερον ἀπὸ πόλεως τῷ ἀπ’ ἐσχάτων δευτέρῳ, καὶ τἆλλα

οὕτως πάντα. μηχανᾶσθαι δὲ καὶ ἐν τοῖς δίχα τμήμασι τὸ
νυνδὴ λεγόμενον φαυλότητός τε καὶ ἀρετῆς χώρας, ἐπαν-
ισουμένους τῷ πλήθει τε καὶ ὀλιγότητι τῆς διανομῆς.
νείμασθαι δὲ δὴ καὶ τοὺς ἄνδρας δώδεκα μέρη, τὴν τῆς (5)


10
ἄριστον καὶ τὸ εὖ ἀκρότης. οὐ πᾶσα δ’ ἐπιδέχεται πρᾶξις



25
ται ὅτι παραπλήσιόν τι τῇ λύπῃ ποιοῦσιν· φθείρουσι γάρ,

πλὴν οὐχ ὁμοίως. διαφερουσῶν δὲ τῶν ἐνεργειῶν ἐπιεικείᾳ
καὶ φαυλότητι, καὶ τῶν μὲν αἱρετῶν οὐσῶν τῶν δὲ φευκτῶν (25)
τῶν δ’ οὐδετέρων, ὁμοίως ἔχουσι καὶ αἱ ἡδοναί· καθ’ ἑκάστην
γὰρ ἐνέργειαν οἰκεία ἡδονὴ ἔστιν. ἡ μὲν οὖν τῇ σπουδαίᾳ

τὰς ἀναγκαίας τέχνας τὸ πολὺ μέρος τοῦ βίου εἶναι, καὶ ὅτι
ἐν ἀκρασίαις τὸ πολὺ τοῦ βίου εἰσίν, τὰ δὲ καὶ ἐν ἀπορίαις;
ἀμφότερα δὲ φαυλότητος παρασκευαστικά. (15)
Διὰ τί οἱ ἐξ ἀρχῆς τῆς μὲν κατὰ τὸ σῶμα ἀγωνίας
ἆθλόν τι προὔταξαν, σοφίας δὲ οὐθὲν ἔθηκαν; ἢ ὅτι ἐπιεικῶς

694
κατὰ τοῦ πράγματος ἢ αὑτῷ ὁμολογουμένης ἢ τῷ ἀμφισ-

βητοῦντι ἐναντίας, ἀλλὰ περὶ τοῦ ἤθους ἢ αὑτοῦ εἰς ἐπιεί-
κειαν ἢ τοῦ ἀμφισβητοῦντος εἰς φαυλότητα. τὰ δ’ ἄλλα περὶ
μάρτυρος, ἢ φίλου ἢ ἐχθροῦ ἢ μεταξύ, ἢ εὐδοκιμοῦντος ἢ ἀδο-
(30)
ξοῦντος ἢ μεταξύ, καὶ ὅσαι ἄλλαι τοιαῦται διαφοραί, ἐκ τῶν

14. Αριστοτέλης. Sophistici elenchi {0086.040} (4 B.C.) Bekker P.

175a line 15
τὸ περὶ πάντα γεγυμνάσθαι δοκεῖν καὶ μηδενὸς ἀπείρως

ἔχειν· τὸ γὰρ κοινωνοῦντα λόγων ψέγειν λόγους, μηδὲν ἔχον-
τα διορίζειν περὶ τῆς φαυλότητος αὐτῶν, ὑποψίαν δίδωσι (15)
τοῦ δοκεῖν δυσχεραίνειν οὐ διὰ τἀληθὲς ἀλλὰ δι’ ἀπειρίαν.
Ἀποκρινομένοις δὲ πῶς ἀπαντητέον πρὸς τοὺς τοιούτους


{0007.067} (A.D. 1-2) Stephanus P. 2 sec. C line 12
σιν εἰς τοὐνδεχόμενον ἀναδραμεῖν, ἴστω πολλοῦ, (10)

μᾶλλον δὲ τοῦ παντὸς διαμαρτάνων. φύσεως μὲν
γὰρ ἀρετὴν διαφθείρει ῥᾳθυμία, φαυλότητα δ’
ἐπανορθοῖ διδαχή· καὶ τὰ μὲν ῥᾴδια τοὺς ἀμε-
λοῦντας φεύγει, τὰ δὲ χαλεπὰ ταῖς ἐπιμελείαις


{0007.067} (A.D. 1-2) Stephanus P. 4 sec. A line 4
Ἑλληνικὰ καὶ περίτρανα λαλεῖν, ἵνα μὴ συνανα-

χρωννύμενοι βαρβάροις καὶ τὸ ἦθος μοχθηροῖς
ἀποφέρωνταί τι τῆς ἐκείνων φαυλότητος. καὶ οἱ
παροιμιαζόμενοι δέ φασιν οὐκ ἀπὸ τρόπου λέγοντες, (5)
ὅτι “ἂν χωλῷ παροικήσῃς, ὑποσκάζειν μαθήσῃ.”


(A.D. 1/2?) pi lemma 30 line 3
695
(30) Παράσημος ῥήτωρ: Δημοσθένης ἐν τῷ ὑπὲρ Κτησιφῶντος. ἐκ

μεταφορᾶς εἴρηται ἀπὸ τῶν νομισμάτων, ἃ καλοῦσι παράσημα
ἤτοι
ὅτι ὑποχαράττεται ὑπὸ τῶν ἀργυραμοιβῶν σημείῳ τινὶ ὃ τὴν
φαυλό-
τητα δηλοῖ, ἢ ἐπειδὴ παρατετύπωται καὶ παρακεχάρακται. ὅτι γὰρ
ἐπὶ νομισμάτων λέγεται τὸ παράσημον δεδήλωκεν ὁ ῥήτωρ ἐν τῷ
κατὰ (5)
Τιμοκράτους.

δὲ ὑπάρχων Ἑρμῆς Σελήνῃ ἀμαυρότερος καὶ ἀσθενέστερος κα-

θέστηκε τῶν προειρημένων. εἰ δὲ τετράγωνος τύχῃ, δριμεῖς ἀγχί-
νους· τὸ δὲ δριμὺ αὐτῶν εἰς φαυλότητα περιίσταται· γίνονται γὰρ
(73) κακοήθεις διάβολοι, τὰς πράξεις ἀπὸ δόλων καὶ ἐπιθέσεων
ἔχον-
τες καὶ οὐδὲν ὑγιὲς ἐνθυμούμενοι. εἰ δὲ διάμετρος, πρὸς τοῖς

μόνας ὄντες, ἕτερος δ’ ἑτέρῳ συγκιρνάμενος συσταλάξει καὶ τὸ

τῆς φύσεως ἰδίωμα. καὶ οὕτως χαλιναγωγοῦντες τὸν
ἄνθρωπον (25)
μετὰ λύπης καὶ φαυλότητος καὶ συγκρασίας τινὸς ἄγουσι πρὸς
τὰ τοῦ βίου πράγματα, ἐν οἷς διαθλεύσας ποικίλως καὶ τὸ τῆς
ἐγκρατείας στέφος λαβών, ὅπερ ἦν οὐκ ὤν, τοῦτο γίνεται. ὅθεν


(A.D. 4) Volume 27 P. 145 line 56
αὐτοῦ.
Κρῖνόν με, Κύριε, ὅτι ἐγὼ ἐν ἀκακίᾳ μου ἐπο- (55)
ρεύθην. Ἀκακίαν καλεῖ τὸ μὴ μετασχεῖν τῆς φαυλό-
τητος καὶ τῆς ἀπονοίας τῶν Ἰουδαίων. Καὶ ἐπὶ τῷ
(148) Κυρίῳ ἐλπίζων οὐ μὴ ἀσθενήσω. Βεβαίαν, φησὶν,
ἕξω τὴν στάσιν εἰς σὲ τὰς ἐλπίδας τῆς σωτηρίας

21.Ιωάννης Χρυσόστομος. Ad Stagirium a daemone vexatum (lib. 1-

3) {2062.006} (A.D. 4-5) Volume 47 P. 435 line 13
696
τῶν παρακαλούντων αὐτοὺς ἐπὶ τὰς πράξεις τὰς πονη-

ράς; Ὅπερ ἵνα μὴ γένηται, μηδὲ τοσούτους διδασκάλους οἱ
μετὰ ταῦτα φαυλότητος ἔχωσι, πάντας αὐτοὺς ἄρδην ἀπ-
ώλεσεν.
εʹ. Ἀλλὰ τίς ὁ σοφὸς λόγος, μᾶλλον δὲ ὁ ἀνόητος, τῶν (15)

22.Ιωάννης Χρυσόστομος. In sanctum Lucianum martyrem

{2062.040} (A.D. 4-5) Volume 50 P. 526 line 19
αὐτῶν τοῦτο ποιῶμεν, καὶ βίον ἄξιον τῆς ὁμολογίας

διὰ πάντων ἐπιδεικνύμενοι, ἵνα μὴ καταισχύνωμεν
τὰ δόγματα ἐν τῇ τῶν ἔργων φαυλότητι, ἀλλὰ διὰ
πάντων τὸν Δεσπότην ἡμῶν δοξάζοντες ἀπολαύσω- (20)
μεν καὶ τῆς ἐνταῦθα καὶ τῆς ἐκεῖ τιμῆς· ἧς γένοιτο

23.Ιωάννης Χρυσόστομος. In Matthaeum (homiliae 1-90)

Τοῦτο γὰρ δυνατὸν μὲν καὶ ἐκ τῶν εἰρημένων συνιδεῖν·

πολλῷ δὲ πλέον καὶ ἐκ τῶν νυνὶ γενομένων. Ὅταν
γὰρ τὴν ἡμετέραν καταμάθωμεν φαυλότητα, τότε ἀκρι-
βέστερον εἰσόμεθα τῶν ἁγίων ἐκείνων τὴν ἀρετήν. Διὸ
παρακαλῶ πρὸς τὸν ζῆλον ἐκείνων τρέχειν. Καὶ γὰρ (40)


Καὶ οὐ τοῦτο μόνον, ἀλλ’ ὅτι καὶ πλείονα τοῖς μαθηταῖς

ἐντιθέναι σπουδάζουσι τὴν κακίαν, ἐπιτρίβοντες αὐτοὺς
ἐπὶ πολλῷ μείζονα φαυλότητα ἧς ἔχουσιν· ὅπερ μάλιστα
ψυχῆς διεφθαρμένης ἐστίν. Εἶτα καὶ εἰς ἄνοιαν αὐτοὺς
σκώπτει, ὅτι τῶν μειζόνων ἐντολῶν ἐκέλευον καταφρο- (10)

25.Ιωάννης Χρυσόστομος. In Joannem (homiliae 1-88) {2062.153}

(A.D. 4-5) Volume 59 P. 62 line 30
σιν καὶ πέρας οὐδέποτε ἔχουσαν. Διὸ πᾶσαν ἐπιδει-

ξώμεθα σπουδὴν, ὥστε μὴ τὸ γενόμενον ἡμῖν ἀπὸ τῆς
ὀρθῆς πίστεως κέρδος διαφθεῖραι τῇ τῶν ἔργων φαυ- (30)
λότητι, ἀλλὰ καὶ ἐντεῦθεν εὐδοκιμήσαντες μετὰ παῤ-
697
ῥησίας ἰδεῖν τὸν Χριστόν. Ταύτης γὰρ ἴσον οὐδὲν τῆς

μακαριότητος εἴη ποτ’ ἄν.
Φθόνος
Πρ. ἀλλ’ οὐ μεγαίρω τοῦδέ σοι δωρήματος.

Ιω. τί δῆτα μέλλεις μὴ οὐ γεγωνίσκειν τὸ πᾶν;
Πρ. φθόνος μὲν οὐδείς, σὰς δ’ ὀκνῶ θράξαι φρένας.
Ιω. μή μου προκήδου μᾶσσον ὧν ἐμοὶ γλυκύ.
Πρ. ἐπεὶ προθυμῇ, χρὴ λέγειν· ἄκουε δή. (630)

σὺ δ’ εἴ τι κεδνὸν εἴτε μὴ πεπυσμένη

εὐαγγέλοισιν ἐλπίσιν θυηπολεῖς,
κλύοιμ’ ἂν εὔφρων· οὐδὲ σιγώσῃ φθόνος.

ΚΛΥΤΑΙΜΗΣΤΡΑ (263)
εὐάγγελος μέν, ὥσπερ ἡ παροιμία, (264)

τερπνὸν δὲ τἀναγκαῖον ἐκφυγεῖν ἅπαν.

τοιοῖσδέ τοί νιν ἀξιῶ προσφθέγμασιν.
φθόνος δ’ ἀπέστω. πολλὰ γὰρ τὰ πρὶν κακὰ
ἠνειχόμεσθα. νῦν δέ μοι, φίλον κάρα, (905)
ἔκβαιν’ ἀπήνης τῆσδε, μὴ χαμαὶ τιθεὶς

λύοι τάχος, πρόδουλον ἔμβασιν ποδός. (945)

καὶ τοῖσδέ μ’ ἐμβαίνονθ’ ἁλουργέσιν θεῶν
μή τις πρόσωθεν ὄμματος βάλοι φθόνος.
πολλὴ γὰρ αἰδὼς δωματοφθορεῖν ποσὶν
φύροντα πλοῦτον ἀργυρωνήτους θ’ ὑφάς.


698
πάρεστε ἢ ἀδελφοῖς ὁρῶ μέγαν τὸν ἀγῶνα (τὸν γὰρ οὐκ

ὄντα ἅπας εἴωθεν ἐπαινεῖν), καὶ μόλις ἂν καθ’ ὑπερβολὴν
ἀρετῆς οὐχ ὁμοῖοι, ἀλλ’ ὀλίγῳ χείρους κριθεῖτε. φθόνος
γὰρ τοῖς ζῶσι πρὸς τὸ ἀντίπαλον, τὸ δὲ μὴ ἐμποδὼν ἀναντα- (5)
(2) γωνίστῳ εὐνοίᾳ τετίμηται. εἰ δέ με δεῖ καὶ γυναικείας τι

6. Ευρυπίδης. Alcestis {0006.002} (5 B.C.) Line 1135
Αδ. ὦ φιλτάτης γυναικὸς ὄμμα καὶ δέμας,

ἔχω σ’ ἀέλπτως, οὔποτ’ ὄψεσθαι δοκῶν.
Ηρ. ἔχεις· φθόνος δὲ μὴ γένοιτό τις θεῶν. (1135)
Αδ. ὦ τοῦ μεγίστου Ζηνὸς εὐγενὲς τέκνον.
εὐδαιμονοίης, καί σ’ ὁ φιτύσας πατὴρ

7. Ευρυπίδης. Hecuba {0006.007} (5 B.C.) Line 288
ἀλλ’, ὦ φίλον γένειον, αἰδέσθητί με,

οἴκτιρον· ἐλθὼν δ’ εἰς Ἀχαιικὸν στρατὸν
παρηγόρησον, ὡς ἀποκτείνειν φθόνος
γυναῖκας, ἃς τὸ πρῶτον οὐκ ἐκτείνατε
βωμῶν ἀποσπάσαντες, ἀλλ’ ᾠκτίρατε. (290)

πρόπασα γέννα Πέλοπος ὅ τ’ ἐπὶ μακαρίοις

ζῆλος ὤν ποτ’ οἴκοις·
φθόνος νιν εἷλε θεόθεν, ἅ τε δυσμενὴς
φοινία ψῆφος ἐν πολίταις. (975)
ἰὼ ἰώ, πανδάκρυτ’ ἐφαμέρων

Ἀνομία δὲ νόμων κρατεῖ, (1095)

καὶ μὴ> κοινὸς ἀγὼν βροτοῖς
μή τις θεῶν φθόνος ἔλθῃ;

Κλ. ἐξῆλθον οἴκων προσκοπουμένη πόσιν, (1097)
χρόνιον ἀπόντα κἀκλελοιπότα στέγας.

699
οὐκ ἂν ἁμάρτοις· κατὰ δ’ ἄν τις ἐμοῦ (155)

τοιαῦτα λέγων οὐκ ἂν πείθοι·
πρὸς γὰρ τὸν ἔχονθ’ ὁ φθόνος ἕρπει·
καίτοι σμικροὶ μεγάλων χωρὶς
σφαλερὸν πύργου ῥῦμα πέλονται·

ΟΙ. Ὦ πλοῦτε καὶ τυραννὶ καὶ τέχνη τέχνης (380)

ὑπερφέρουσα, τῷ πολυζήλῳ βίῳ
ὅσος παρ’ ὑμῖν ὁ φθόνος φυλάσσεται,
εἰ τῆσδέ γ’ ἀρχῆς οὕνεχ’, ἣν ἐμοὶ πόλις
δωρητόν, οὐκ αἰτητόν, εἰσεχείρισεν,

ξω; τίς οὐ καμάτων ἔνι;

φόνοι, στάσεις, ἔρις, μάχαι (1234)
καὶ φθόνος· τό τε κατάμεμπτον ἐπιλέλογχε (1235)
πύματον ἀκρατὲς ἀπροσόμιλον
γῆρας ἄφιλον, ἵνα πρόπαντα

ἐς ταύτην τὴν ἀρχὴν ἐκτὸς τῶν ἐωθότων νοημάτων στή-

σειε. Ἐγγίνεται μὲν γάρ οἱ ὕβρις ὑπὸ τῶν παρεόντων
ἀγαθῶν, φθόνος δὲ ἀρχῆθεν ἐμφύεται ἀνθρώπῳ. Δύο δ’
ἔχων ταῦτα ἔχει πᾶσαν κακότητα· τὰ μὲν γὰρ ὕβρι (15)
κεκορημένος ἔρδει πολλὰ καὶ ἀτάσθαλα, τὰ δὲ φθόνῳ. Καί-

14. BACCHYLIDES Lyr. Epinicia {0199.001} (5 B.C.) Ode 13 line

200
⸐ἐν Πανελλάνων ἀέθˈλοις.
Ζʹ
700
ε]ἰ μή τινα θερσι̣[ε]πὴς

φ̣θόνος βιᾶται, (200)
α̣ἰνείτω σοφὸν ἄνδρα
σ̣ὺν δίκᾱι. βροτῶν δὲ μῶμος

15. BACCHYLIDES Lyr. Dithyrambi {0199.002} (5 B.C.) Dithyramb

16 line 31
ἄλοχον λιπαρὸ[ν] π̣οτὶ δόμον πέμ̣[π]οι.

ἆ δύσμορος, ἆ τάλ[αι]ν’, οἷον ἐμήσατ[ο· (30)
φθόνος εὐρυβίας νιν ἀπώλεσεν,
δνόφεόν τε κάλυμμα τῶν
ὕστερον ἐρχομένων,

16.Ισοκράτης. Evagoras (orat. 9) {0010.015} (5-4 B.C.) Sec. 6 line

6
προειδῇ, μηδ’ ἂν ὑπερβάλλῃ τὰς ἐκείνων ἀρετὰς, μηδέ-

ποτε τοιούτων ἐπαίνων ἀξιωθησόμενον; Τούτων δ’ αἴτιος (5)
ὁ φθόνος, ᾧ τοῦτο μόνον ἀγαθὸν πρόσεστιν, ὅτι μέγιστον
κακὸν τοῖς ἔχουσίν ἐστιν. Οὕτω γάρ τινες δυσκόλως πεφύ-
κασιν, ὥσθ’ ἥδιον ἂν εὐλογουμένων ἀκούοιεν οὓς οὐκ ἴσα-

17. Αριστοφάνης κωμικός. Lysistrata {0019.007} (5-4 B.C.) Line

1192
χλανιδίων καὶ ξυστίδων καὶ (1190)

χρυσίων, ὅσ’ ἐστί μοι,
οὐ φθόνος ἔνεστί μοι πᾶσι παρέχειν φέρειν τοῖς
παισίν, ὁπόταν τε θυγάτηρ τινὶ κανηφορῇ.
Πᾶσιν ὑμῖν λέγω λαμβάνειν τῶν ἐμῶν


22 line 1
διχογνωμονοῦντες ἐναντιοῦνται· πολεμικὸν δὲ καὶ ἔρις καὶ

ὀργή· καὶ δυσμενὲς μὲν ὁ τοῦ πλεονεκτεῖν ἔρως, μισητὸν
(22) δὲ ὁ φθόνος. ἀλλ’ ὅμως διὰ τούτων πάντων ἡ φιλία διαδυο-
μένη συνάπτει τοὺς καλούς τε κἀγαθούς. διὰ γὰρ τὴν
701
ἀρετὴν αἱροῦνται μὲν ἄνευ πόνου τὰ μέτρια κεκτῆσθαι μᾶλ-

19. Ξενοφών. . Κύρου Παιδεία. (5-4 B.C.) Book 8 ch. 7 sec. 16 li 8
ἀντιλάβοις; τίνα δ’ αἴσχιον μὴ φιλεῖν ἢ τὸν ἀδελφόν; τίνα

δὲ ἁπάντων κάλλιον προτιμᾶν ἢ τὸν ἀδελφόν; μόνου τοι, ὦ
Καμβύση, πρωτεύοντος ἀδελφοῦ παρ’ ἀδελφῷ οὐδὲ φθόνος
(17) παρὰ τῶν ἄλλων ἐφικνεῖται. ἀλλὰ πρὸς θεῶν πατρῴων,
ὦ παῖδες, τιμᾶτε ἀλλήλους, εἴ τι καὶ τοῦ ἐμοὶ χαρίζεσθαι


28 sec. a line 8
εὖ ἴστε ὅτι ἀληθές ἐστιν. καὶ τοῦτ’ ἔστιν ὃ ἐμὲ αἱρεῖ, ἐάν-
περ αἱρῇ, οὐ Μέλητος οὐδὲ Ἄνυτος ἀλλ’ ἡ τῶν πολλῶν δια-
βολή τε καὶ φθόνος. ἃ δὴ πολλοὺς καὶ ἄλλους καὶ ἀγαθοὺς
(b) ἄνδρας ᾕρηκεν, οἶμαι δὲ καὶ αἱρήσει· οὐδὲν δὲ δεινὸν μὴ ἐν
ἐμοὶ στῇ.

21. Πλάτων. Phaedo . (5-4 B.C.) Stephanus P. 61 sec. d line 10
Οὐδέν γε σαφές, ὦ Σώκρατες.

Ἀλλὰ μὴν καὶ ἐγὼ ἐξ ἀκοῆς περὶ αὐτῶν λέγω· ἃ μὲν
οὖν τυγχάνω ἀκηκοὼς φθόνος οὐδεὶς λέγειν. καὶ γὰρ ἴσως (10)
(e) καὶ μάλιστα πρέπει μέλλοντα ἐκεῖσε ἀποδημεῖν διασκοπεῖν
τε καὶ μυθολογεῖν περὶ τῆς ἀποδημίας τῆς ἐκεῖ, ποίαν τινὰ

22. Πλάτων. Σοφιστής. (5-4 B.C.) Stephanus P. 217 sec. a line 9
καθάπερ τὰ ὀνόματα τρία, τρία καὶ τὰ γένη διαιρούμενοι

καθ’ ἓν ὄνομα [γένος] ἑκάστῳ προσῆπτον;
ΘΕΟ. Ἀλλ’ οὐδείς, ὡς ἐγᾦμαι, φθόνος αὐτῷ διελθεῖν
αὐτά· ἢ πῶς, ὦ ξένε, λέγωμεν; (10)
(b) ΞΕ. Οὕτως, ὦ Θεόδωρε. φθόνος μὲν γὰρ οὐδεὶς οὐδὲ

ΘΕΟ. Ἀλλ’ οὐδείς, ὡς ἐγᾦμαι, φθόνος αὐτῷ διελθεῖν

αὐτά· ἢ πῶς, ὦ ξένε, λέγωμεν; (10)
702
(b) ΞΕ. Οὕτως, ὦ Θεόδωρε. φθόνος μὲν γὰρ οὐδεὶς οὐδὲ

χαλεπὸν εἰπεῖν ὅτι γε τρί’ ἡγοῦντο· καθ’ ἕκαστον μὴν διορί-
σασθαι σαφῶς τί ποτ’ ἔστιν, οὐ σμικρὸν οὐδὲ ῥᾴδιον ἔργον.

24. Πλάτων. Phaedrus {0059.012} (5-4 B.C.) Stephanus P. 247 sec.

a line 7
ἐντὸς οὐρανοῦ, ἃς θεῶν γένος εὐδαιμόνων ἐπιστρέφεται (5)

πράττων ἕκαστος αὐτῶν τὸ αὑτοῦ, ἕπεται δὲ ὁ ἀεὶ ἐθέλων
τε καὶ δυνάμενος· φθόνος γὰρ ἔξω θείου χοροῦ ἵσταται.
ὅταν δὲ δὴ πρὸς δαῖτα καὶ ἐπὶ θοίνην ἴωσιν, ἄκραν ἐπὶ τὴν
(b) ὑπουράνιον ἁψῖδα πορεύονται πρὸς ἄναντες, ᾗ δὴ τὰ μὲν θεῶν

25. Πλάτων. Menexenus {0059.028} (5-4 B.C.) Stephanus P. 242

sec. a line 4
εἰρήνης δὲ γενομένης καὶ τῆς πόλεως τιμωμένης ἦλθεν ἐπ’

αὐτήν, ὃ δὴ φιλεῖ ἐκ τῶν ἀνθρώπων τοῖς εὖ πράττουσι
προσπίπτειν, πρῶτον μὲν ζῆλος, ἀπὸ ζήλου δὲ φθόνος· ὃ καὶ
τήνδε τὴν πόλιν ἄκουσαν ἐν πολέμῳ τοῖς Ἕλλησι κατέ- (5)
στησεν. μετὰ δὲ τοῦτο γενομένου πολέμου, συνέβαλον μὲν

Ἴθι δή, σκόπει τί ἐροῦμεν πρὸς αὐτόν. ἢ βούλει ὧδε

πυνθανώμεθα παρ’ αὐτοῦ, λέγοντες ὡς εἴ τι οἶδεν οὐδεὶς (5)
αὐτῷ φθόνος, ἀλλ’ ἅσμενοι ἂν ἴδοιμεν εἰδότα τι. ἀλλ’
ἡμῖν εἰπὲ τόδε· ὁ γιγνώσκων γιγνώσκει τὶ ἢ οὐδέν; σὺ οὖν
μοι ὑπὲρ ἐκείνου ἀποκρίνου.

27. Πλάτων. Timaeus {0059.031} (5-4 B.C.) Stephanus P. 23 sec. d

line 4
Σόλων ἔφη θαυμάσαι καὶ πᾶσαν προθυμίαν σχεῖν δεόμενος

τῶν ἱερέων πάντα δι’ ἀκριβείας οἱ τὰ περὶ τῶν πάλαι πολι-
τῶν ἑξῆς διελθεῖν. τὸν οὖν ἱερέα φάναι· ‘Φθόνος οὐδείς,
ὦ Σόλων, ἀλλὰ σοῦ τε ἕνεκα ἐρῶ καὶ τῆς πόλεως ὑμῶν, (5)
μάλιστα δὲ τῆς θεοῦ χάριν, ἣ τήν τε ὑμετέραν καὶ τήνδε

703
28. Πλάτων. Timaeus {0059.031} (5-4 B.C.) Stephanus P. 29 sec. e

line 2
ΤΙ. Λέγωμεν δὴ δι’ ἥντινα αἰτίαν γένεσιν καὶ τὸ πᾶν

(e) τόδε ὁ συνιστὰς συνέστησεν. ἀγαθὸς ἦν, ἀγαθῷ δὲ οὐδεὶς
περὶ οὐδενὸς οὐδέποτε ἐγγίγνεται φθόνος· τούτου δ’ ἐκτὸς
ὢν πάντα ὅτι μάλιστα ἐβουλήθη γενέσθαι παραπλήσια ἑαυτῷ.
ταύτην δὴ γενέσεως καὶ κόσμου μάλιστ’ ἄν τις ἀρχὴν κυριω-

ΑΘ. Τὸ μὲν ἀληθές, ὦ ξένε, διισχυρίζεσθαι ταῦτα οὕτως

ἔχειν, πολλῶν ἀμφισβητούντων, θεοῦ· εἰ δ’ ὅπῃ ἐμοὶ φαίνεται
δεῖ λέγειν, οὐδεὶς φθόνος, ἐπείπερ ὡρμήκαμέν γε τοὺς λόγους
περὶ νόμων καὶ πολιτείας ποιεῖσθαι τὰ νῦν.
ΚΛ. Τοῦτ’ αὐτὸ δὴ πειρώμεθα, τὸ σοὶ δοκοῦν περὶ τῶν (10)

φθέγγοιτ’ ἀεὶ διὰ βίου παντὸς ἔν τε ᾠδαῖς καὶ μύθοις καὶ

λόγοις. εἰ δ’ οὖν ἄλλῃ πῃ δοκεῖ ἢ ταύτῃ, πρὸς ταῦτα οὐδεὶς
φθόνος ἀμφισβητῆσαι τῷ λόγῳ.
(b) ΚΛ. Ἀλλ’ οὔ μοι φαίνεται πρός γε ταῦτα δύνασθαι ἡμῶν
ἀμφισβητῆσαί ποτ’ ἂν οὐδέτερος.

καθίστασθαι. πολλὰ ἔστιν παλαιῶν παλαιὰ περὶ μουσικὴν

καὶ καλὰ ποιήματα, καὶ δὴ καὶ τοῖς σώμασιν ὀρχήσεις
ὡσαύτως, ὧν οὐδεὶς φθόνος ἐκλέξασθαι τῇ καθισταμένῃ
(b) πολιτείᾳ τὸ πρέπον καὶ ἁρμόττον· δοκιμαστὰς δὲ τούτων
ἑλομένους τὴν ἐκλογὴν ποιεῖσθαι μὴ νεωτέρους πεντήκοντα

(1221a) ἀναισχυντία -κατάπληξις -αἰδώς.

ἀκολασία ἀναισθησία σωφροσύνη.
704
φθόνος ἀνώνυμον νέμεσις.

κέρδος ζημία δίκαιον.
ἀσωτία ἀνελευθερία ἐλευθεριότης. (5)
ἐπαινετῶν καὶ ψεκτῶν τὰ μὲν ὑπερβολαὶ τὰ δ’ ἐλλείψεις

τὰ δὲ μεσότητές εἰσι παθητικαί. —οἷον ὁ φθονερὸς καὶ ἐπι-
χαιρέκακος. καθ’ ἃς γὰρ ἕξεις λέγονται, ὁ μὲν φθόνος τὸ
λυπεῖσθαι ἐπὶ τοῖς κατ’ ἀξίαν εὖ πράττουσιν ἐστίν, τὸ δὲ τοῦ (20)
ἐπιχαιρεκάκου πάθος ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἀνώνυμον, ἀλλ’ ὁ ἔχων

κὰς συμβάλλεται ἀρετάς· ἔστι γάρ, ὥσπερ λεχθήσεται ἐν τοῖς

ὕστερον, ἑκάστη πως ἀρετὴ καὶ φύσει καὶ ἄλλως μετὰ φρονή-
σεως. ὁ μὲν οὖν φθόνος εἰς ἀδικίαν συμβάλλεται (πρὸς γὰρ (30)
ἄλλον αἱ πράξεις αἱ ἀπ’ αὐτοῦ) καὶ ἡ νέμεσις εἰς δικαιοσύνην,
ἡ αἰδὼς εἰς σωφροσύνην, διὸ καὶ ὁρίζονται ἐν τῷ γένει τούτῳ τὴν


11


καὶ παρὰ φύσιν εἶναι)· ὑγιείας μὲν γὰρ τέχνη αἰτία, κάλ-
λους δὲ καὶ μεγέθους φύσις. ὅλως δὲ τὰ τοιαῦτα τῶν ἀγα- (5)
θῶν ἐστιν ἀπὸ τύχης ἐφ’ οἷς ἐστιν ὁ φθόνος. ἔστιν δὲ καὶ
τῶν παρὰ λόγον ἀγαθῶν αἰτία τύχη, οἷον εἰ οἱ ἄλλοι
ἀδελφοὶ αἰσχροί, ὁ δὲ καλός, ἢ οἱ ἄλλοι μὴ εἶδον τὸν

705
παρὰ τὴν ἀξίαν γιγνόμενον· διὸ καὶ τοῖς θεοῖς ἀποδίδομεν τὸ

νεμεσᾶν. (15)
δόξειε δ’ ἂν καὶ ὁ φθόνος τῷ ἐλεεῖν τὸν αὐτὸν
ἀντικεῖσθαι τρόπον, ὡς σύνεγγυς ὢν καὶ ταὐτὸν τῷ νεμεσᾶν,
ἔστι δ’ ἕτερον· λύπη μὲν γὰρ ταραχώδης καὶ ὁ φθόνος ἐστὶν

δόξειε δ’ ἂν καὶ ὁ φθόνος τῷ ἐλεεῖν τὸν αὐτὸν

ἀντικεῖσθαι τρόπον, ὡς σύνεγγυς ὢν καὶ ταὐτὸν τῷ νεμεσᾶν,
ἔστι δ’ ἕτερον· λύπη μὲν γὰρ ταραχώδης καὶ ὁ φθόνος ἐστὶν
καὶ ἐπὶ εὐπραγίᾳ, ἀλλ’ οὐ τοῦ ἀναξίου ἀλλὰ τοῦ ἴσου καὶ
ὁμοίου. τὸ δὲ μὴ ὅτι αὐτῷ τι συμβήσεται ἕτερον, ἀλλὰ δι’ (20)

ὁμοίου. τὸ δὲ μὴ ὅτι αὐτῷ τι συμβήσεται ἕτερον, ἀλλὰ δι’ (20)

αὐτὸν τὸν πλησίον, ἅπασιν ὁμοίως δεῖ ὑπάρχειν· οὐ γὰρ ἔτι
ἔσται τὸ μὲν φθόνος, τὸ δὲ νέμεσις, ἀλλὰ φόβος, ἐὰν διὰ
τοῦτο ἡ λύπη ὑπάρχῃ καὶ ἡ ταραχή, ὅτι αὐτῷ τι ἔσται φαῦλον
ἀπὸ τῆς ἐκείνου εὐπραξίας.

χάνειν ἀξίους δὲ μὴ τυγχάνειν, ἀδύνατον ἐλεεῖν.

Δῆλον δὲ καὶ ἐπὶ τίσι φθονοῦσι καὶ τίσι καὶ πῶς ἔχοντες,
εἴπερ ἐστὶν ὁ φθόνος λύπη τις ἐπὶ εὐπραγίᾳ φαινομένῃ τῶν
εἰρημένων ἀγαθῶν περὶ τοὺς ὁμοίους, μὴ ἵνα τι αὑτῷ, ἀλλὰ
δι’ ἐκείνους· φθονήσουσι μὲν γὰρ οἱ τοιοῦτοι οἷς εἰσί τινες (25)

(1388a) ἐφ’ οἷς γὰρ φιλοδοξοῦσι καὶ φιλοτιμοῦνται ἔργοις ἢ κτήμασι

καὶ ὀρέγονται δόξης, καὶ ὅσα εὐτυχήματά ἐστιν, σχεδὸν περὶ
πάντα φθόνος ἔστι, καὶ μάλιστα ὧν αὐτοὶ ἢ ὀρέγονται ἢ
οἴονται δεῖν αὑτοὺς ἔχειν, ἢ ὧν τῇ κτήσει μικρῷ ὑπερέχουσιν
ἢ μικρῷ ἐλλείπουσιν. φανερὸν δὲ καὶ οἷς φθονοῦσιν· ἅμα γὰρ (5)

706
τερον. μετὰ δὲ ταῦτα, δήλων ὄντων καὶ οἷα καὶ ἡλίκα, εἰς
τὰ πάθη ἄγειν τὸν ἀκροατήν. ταῦτα δ’ ἐστὶν ἔλεος καὶ (25)
δείνωσις καὶ ὀργὴ καὶ μίσος καὶ φθόνος καὶ ζῆλος καὶ ἔρις.
εἴρηνται δὲ καὶ τούτων οἱ τόποι πρότερον, ὥστε λοιπὸν ἀνα-
μνῆσαι τὰ προειρημένα. τοῦτο δὲ ἁρμόττει ποιεῖν οὐχ ὥσπερ


διὰ Ἰωσὴφ τὸν ἀδελφόν μου, φθονήσας αὐτῷ.
2.3.
(1) Καὶ νῦν, τέκνα, φυλάξασθε ἀπὸ τῶν πνευμάτων

τῆς πλάνης καὶ τοῦ φθόνου. (2) Καὶ γὰρ ὁ φθόνος κυριεύει
πάσης τῆς διανοίας τοῦ ἀνθρώπου καὶ οὐκ ἀφίησιν αὐτὸν
οὔτε φαγεῖν, οὔτε πιεῖν, οὔτε ποιῆσαί τι ἀγαθόν· (3) πάντοτε


Βελίαρ, ὅτι μάχαιραν δίδωσι τοῖς πειθομένοις αὐτῇ. (2) Ἡ

δὲ μάχαιρα ἑπτὰ κακῶν μήτηρ ἐστί. Πρῶτον συλλαμβάνει
ἡ διάνοια διὰ τοῦ Βελίαρ· ἔστι δὲ πρῶτος ὁ φθόνος· δεύτερον
ἀπώλεια· τρίτον θλῖψις· τέταρτον αἰχμαλωσία· πέμπτον
ἔνδεια· ἕκτον ταραχή· ἕβδομον ἐρήμωσις. (3) Διὰ τοῦτο


line 8
δωκε τῷ Σύλλᾳ τὸν Ἰογόρθαν. ὁ μὲν οὖν θρι-

αμβεύων ἐπὶ τούτῳ Μάριος ἦν, ἡ δὲ δόξα τοῦ
κατορθώματος, ἣν ὁ Μαρίου φθόνος Σύλλᾳ
(4) προσετίθει, παρελύπει τὸν Μάριον ἡσυχῇ. καὶ
γὰρ αὐτὸς ὁ Σύλλας φύσει τε μεγάλαυχος ὢν καὶ

707
46. EPICTETUS Phil. Enchiridion {0557.002} (A.D. 1-2) Ch. 19 sec.

2 line 4
τινα προτιμώμενον ἢ μέγα δυνάμενον ἢ ἄλλως εὐδοκι-

μοῦντα μακαρίσῃς, ὑπὸ τῆς φαντασίας συναρπασθείς. ἐὰν
γὰρ ἐν τοῖς ἐφ’ ἡμῖν ἡ οὐσία τοῦ ἀγαθοῦ ᾖ, οὔτε φθόνος
οὔτε ζηλοτυπία χώραν ἔχει· σύ τε αὐτὸς οὐ στρατηγός, (5)
οὐ πρύτανις ἢ ὕπατος εἶναι θελήσεις, ἀλλ’ ἐλεύθερος. μία

ὡς Φίλιππος; οὐ γὰρ ἐξ οὐρανοῦ, μὰ Δία, οὐκ ἐξ (5)

οὐρανοῦ·
φθόνος γὰρ ἔξωθεν τοῦ χοροῦ
ἵσταται.
(b) Ἐνταῦθα τοίνυν, ἐνταῦθά μοι δεῖ χρησμῳδίας,

48. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 41 ch. 3 sec. o line 4
των τῇ ψυχῇ ἐπιχεόμενον· ἐὰν λύπην ἀπώσῃ, φόβος

ὑπορρεῖ· ἂν ἀπέλθῃ φόβος, ὀργὴ ἀνίσταται· ἂν παύ-
σεται ὀργή, φθόνος ἔπεισιν· παρὰ πόδας τὰ δυσχερῆ,
ἐν γειτόνων τὰ κακά· ἀνοχὴ δὲ ἀκριβὴς οὐδεμία. (5)
41.4.
(a) Τί ἂν οὖν πρὸς ταῦτα ἀποκρίναιτο ὁ Ζεύς, ἢ ὁ

τούτων ἐν στιγμῇ ἀφαιρεθέντες λυποῦνται ἢ ἑτέροις ἄκοντες συ-

νεχώρησαν. ἐπακολουθεῖ γὰρ τούτοις σὺν τῇ ἀβεβαίῳ τύχῃ
νέμεσις (5)
χαλιναγωγὸς φθόνος ἐπιβουλὴ προδοσία λύπη μέριμνα φθίσις σώ-
ματος, ὡς καὶ βουλομένους ἀπαλλάττεσθαι τῆς ματαίας εὐδαι-
μονίας μετρίαν μεταμφιασαμένους τὴν τύχην μὴ δύνασθαι, πά-


708
εὑρέσεως αἰφνίδιον (ἐνθουσιᾷ γὰρ ὁ συγγράφων, μάλιστα δὲ περὶ

τούτων, καὶ θεῷ προσομιλεῖν δοκεῖ), ἃ δὲ καὶ ἐπίτηδες,
ὥστε> (30)
εἴ τις φθόνος προσδραμὼν λυμήνηται τὰς συντάξεις ἡμῶν, εὑρε-
θῆναι καὶ ἐν ἑτέροις συγγεγραμμένα.
(243) αʹ.> Περὶ ἐμπράκτων καὶ ἀπράκτων χρόνων κατὰ τὴν

ch. 1 sec. 3 line 6
Ἀλκιβιάδην ⸢πλάσται⸣ τ̣ε̣ κ̣α̣ὶ̣ ⸢γραφεῖς ἀπο>δεικ⸣νύουσι, πατρὸς

Ἀρίστωνος τ̣ὰ̣ δ̣ε̣ύ̣τ̣ε̣ρ̣α̣ ἐ̣ν̣ Συρακούσ̣αις̣ μετὰ Ἑρμοκράτην
φερομένου. (5)
⸢κ̣α̣ί̣ τ̣ι̣ς̣⸣ ἦν ἐν αὐτοῖς πολιτικὸς φθόνος ⸢ὥστε⸣ θ̣ᾶ̣τ̣τ̣ο̣ν̣ ἂν πᾶσιν ἢ
(4) ἀλλήλοις ἐκήδευσαν. φιλόνεικος δέ ἐστιν ὁ Ἔρως καὶ χαίρε̣ι̣
τοῖς
παραδόξοις κατορθώμασιν· ἐζήτησε δὲ τοιόνδε τὸν καιρόν.


ch. 2 sec. 1 line 4
ὀργῆς. τέως οὖν μαχόμενοι πρὸς ἀλλήλους ὡμονόησαν τότε, διὰ δὲ

τὴν ὁμόνοιαν, ὑβρίσθαι δοκοῦντες, συνῆλθον εἰς βουλευτήριον
κοινόν·
ἐστρατολόγει δὲ αὐτοὺς ἐπὶ τὸν κατὰ Χαιρέου πόλεμον ὁ Φθόνος.
(2) καὶ πρῶτος ἀναστὰς νεανίας τις Ἰταλιώτης, υἱὸς τοῦ Ῥηγίνων
τυράννου, τοιαῦτα ἔλεγεν· “εἰ μέν τις ἐξ ἡμῶν ἔγημεν, οὐκ ἂν


ch. 5 sec. 8 line 4
γὰρ ὠργίζετο διὰ τὴν ἅλωσιν τῶν φιλτάτων καὶ μετενόει διὰ τὸ
παρασχεῖν αὐτομολίας ἀνάγκην, καὶ χάριν δὲ αὐτῷ πάλιν ἠπίστατο
ὅτι Καλλιρόην μηκέτι δύναιτο θεάσασθαι. μάλιστα δὲ πάντων
φθόνος
ἥπτετο αὐτοῦ, καὶ ἔλεγε “μακάριος Χαιρέας, εὐτυχέστερος
ἐμοῦ.” (5)
709
(9) Ἐπεὶ δὲ ἅλις ἦν τῶν διηγημάτων Στάτειρα εἶπε “παραμύθησαι,

54. APOCALYPSIS JOANNIS Apocryph. et Hagiogr. Apocalypsis

apocrypha Joannis {1158.001} (A.D. 2?) Sec. 27 line 5
ἤκουσα φωνῆς λεγούσης μοι· ἄκουσον, δίκαιε Ἰωάννη· ἀπὸ

τότε οὐκ ἔστιν πόνος, οὐκ ἔστιν λύπη, οὐκ ἔστιν στεναγμός,
οὐκ ἔστιν μνησικακία, οὐκ ἔστιν δάκρυα, οὐκ ἔστιν φθόνος,
οὐκ (5)
ἔστιν μισαδελφία, οὐκ ἔστιν ἀδικία, οὐκ ἔστιν ὑπερηφανία, οὐκ
ἔστιν καταλαλιά, οὐκ ἔστιν πικρία, οὐκ ἔστιν μέριμνα βίου,


subsec. 1 line 5
γεγενημένης, τὰ δὲ ἀπὸ τοῦ μύσους τοῦ συμβεβηκότος περὶ

τὸν Διόνυσον· εἰ δὲ καὶ ἀπὸ Μυοῦντός τινος Ἀττικοῦ, ὃν
ἐν κυνηγίᾳ διαφθαρῆναι Ἀπολλόδωρος λέγει, οὐ φθόνος· (5)
(2) ὑμῶν δεδόξασται τὰ μυστήρια ἐπιτυμβίῳ τιμῇ. Πάρεστι δὲ
καὶ ἄλλως μυθήριά σοι νοεῖν ἀντιστοιχούντων τῶν γραμμάτων


τειν ἥκοντας.
Φ. Ἔξεστιν οὖν ἀμπέλῳ προσβαλεῖν; (10)
Ἀ. Φθόνος οὐδείς· εἰσὶ γὰρ ἡμῖν ἱκανοί γε
βότρυς.
Φ. Τί δέ; καὶ συκάσαι;


ἄξιοι σπουδῆς φαίνοιντο;

Ἀ. Οὐκ ἔστι, ξένε, τὸ τοῦ Πρωτεσίλεω τοιοῦ- (30)
τον, ἄπεστι γὰρ αὐτοῦ φθόνος. ἀπαγγέλλει δὲ δὴ καὶ
τὰ τῶν Τρώων ἐσπουδακυίᾳ τῇ γνώμῃ, φησὶ γὰρ
κἀκείνους πολὺν πεποιῆσθαι λόγον ἀρετῆς. δίειμι

710
58. Ωριγένης. Excerpta in Psalmos [Dub.] {2042.074} (A.D. 2-3)

ἑαυτῶν ὁδοὺς ἀπευθύνοντας εἰς δικαιοσύνην. Ἀκονᾷ (35)

δὲ, οἶμαι, κατ’ αὐτῶν τοὺς ὠνομασμένους, μάταιός
τις ἁπλῶς, καὶ οὐκ εὐάφορμος φθόνος, ἐκ διαβολικῆς
σκαιότητος ἐκκεκαυμένος ἐν αὐτοῖς.
Στίχ. ιεʹ. Ἡ ῥομφαία αὐτῶν εἰσέλθοι εἰς τὰς καρ- (40n)


αὐτοῖς ἐσόμενος, μηδέπω δὲ γεγονὼς, ὅτι οὔπω

τῆς κατὰ ἀνθρώπους ἥψατο πονηρίας . Φανερὸν δέ μοι
ἐγένετο καὶ ὁπόσος ἀνδρὶ φθόνος παρὰ τῶν πέλας (25)
ἕπεται, οἶστρος ὑπάρχων πονηροῦ πνεύματος· καὶ
ὅτι ὁ ὑποδεξάμενός τε αὐτὸν, καὶ οἱονεὶ προστερνισά-

60. GREGORIUS THAUMATURGUS Scr. Eccl. Ad Tatianum de

anima per capita disputatio [Sp.] {2063.008} (A.D. 3) Volume 10
P. 1144 line 34
ὥσπερ ἀρετὴ, κάλλος, ζωὴ, ὑγεία, καὶ εὐεξία. Εἰ

τοίνυν ἡ ψυχὴ ὑπὸ τῆς ἰδίας κακίας οὐ φθείρεται,
κακία δὲ ψυχῆς δειλία, ἀκολασία, φθόνος, καὶ τὰ πα-
ραπλήσια, ταῦτα δὲ πάντα οὐκ ἀφαιρεῖται αὐτῆς τὸ (35)
ζῇν τε καὶ τὸ κινεῖσθαι· ἀθάνατος ἄρα ἐστίν.

61. Νεμέσιος . De natura hominis {0743.001} (A.D. 4) Sec. 18 line 2
μων καὶ κατὰ φύσιν διακείμενος. (145)(18) περὶ λύπης.

Τῆς δὲ λύπης εἴδη τέσσαρα, ἄχος, ἄχθος, φθόνος, (2)
ἔλεος. ἔστι δὲ ἄχος λύπη ἀφωνίαν ἐμποιοῦσα· ἄχθος δὲ
λύπη βαρύνουσα· φθόνος δὲ λύπη ἐπ’ ἀλλοτρίοις ἀγαθοῖς·

62. Νεμέσιος . De natura hominis {0743.001} (A.D. 4) Sec. 18 line 4
Τῆς δὲ λύπης εἴδη τέσσαρα, ἄχος, ἄχθος, φθόνος, (2)

ἔλεος. ἔστι δὲ ἄχος λύπη ἀφωνίαν ἐμποιοῦσα· ἄχθος δὲ
λύπη βαρύνουσα· φθόνος δὲ λύπη ἐπ’ ἀλλοτρίοις ἀγαθοῖς·
711
ἔλεος δὲ λύπη ἐπ’ ἀλλοτρίοις κακοῖς. πᾶσα δὲ λύπη κακὸν (5)

τῇ ἑαυτῆς φύσει. εἰ γὰρ καὶ ὁ σπουδαῖος λυπηθήσεταί

63. Γρηγόριος Νύσσης. Adversus Macedonianos de spiritu sancto

{2017.006} (A.D. 4) Volume 3,1 P. 99 line 23
τοῦ παντὸς ἐσομένης αὐτοῦ τῆς ἐργασίας; πάντως γὰρ τῶν

τοιούτων ὑπολήψεων καὶ τὰς αἰτίας ἡμῖν οἱ σοφοὶ οὗτοι
διασαφήσουσιν. εἰ δὲ οὔτε φθόνος τῆς θείας ἅπτεται φύ-
σεως οὔτε τι σφάλμα περὶ τὴν ἄπταιστον φύσιν ἐπινοεῖται,
τί βούλεται αὐτοῖς ἡ μικροπρέπεια τῶν νοημάτων ἡ τῆς (25)


4) Sec. 6 line 84
οὕτω κἀκεῖνος αὐτῷ τῷ μὴ θελῆσαι τὸ ἀγαθὸν νοῆσαι

τὸ ἐναντίον τῷ ἀγαθῷ κατενόησε. τοῦτο δέ ἐστιν ὁ
φθόνος. ὁμολογεῖται δὲ παντὸς πράγματος ἀρχὴν τῶν
μετ’ αὐτὴν κατὰ τὸ ἀκόλουθον ἐπισυμβαινόντων αἰτίαν (85)
εἶναι, οἷον τῇ ὑγείᾳ τὸ εὐεκτεῖν, τὸ ἐργάζεσθαι, τὸ καθ’


4) Sec. 40 line 35
μόνον τὸ κατὰ τὸν θυμὸν αἶσχος ὑβρίζῃ τὴν θείαν μορφὴν

ἢ τὸ κατὰ πλεονεξίαν πάθος καὶ ἡ ἀκόλαστος καὶ ἀσχήμων
διάνοια καὶ τῦφος καὶ φθόνος καὶ ὑπερηφανία, ἀλλὰ καὶ (35)
τὰ ἐξ ἀδικίας κέρδη παραμένῃ αὐτῷ καὶ ἡ ἐκ μοιχείας
αὐτῷ κτηθεῖσα γυνὴ ταῖς ἡδοναῖς αὐτοῦ καὶ μετὰ τοῦτο


{2017.047} (A.D. 4) P. 242 line 23
οὐ δύναται, τῆς ἐναντίας φύσεως τὴν εἰκόνα φέρων. Βού-

λει γνῶναι τοῦ πονηροῦ χαρακτῆρος τὰ ἰδιώματα; Ὁ
φθόνος, τὸ μῖσος, ἡ διαβολὴ, ὁ τύφος, ἡ πλεονεξία, ἡ
ἐμπαθὴς ἐπιθυμία, τὸ κατὰ τὴν δοξομανίαν ἀῤῥώστημα,
ταῦτά ἐστι καὶ τὰ τοιαῦτα οἷς ἡ μορφὴ τοῦ ἐναντίου χα- (25)

712

{2017.047} (A.D. 4) P. 244 line 18
καὶ τῆς σῆς μορφῆς ὁ τοιοῦτος ῥύπος. Φθόνου καθαρὸν

τὸ θεῖον καὶ πάσης ἐμπαθοῦς κηλῖδος· μηδέ σε καταστι-
ζέτω τὰ τοιαῦτα πάθη, μὴ φθόνος, μὴ τύφος, μὴ ἄλλο
τι τῶν μολυνόντων τὸ θεοειδὲς κάλλος. Ἐὰν τοιοῦτος
ᾖς, θάρσησον τῇ οἰκείᾳ φωνῇ τὸν θεὸν προςκαλέσασθαι, (20)


{2017.047} (A.D. 4) P. 270 line 24
σεται τῆς ὑπερηφανίας τὴν νόσον, τὸ δὲ τῆς ἀγάπης ἀγα-

θὸν πολὺν κατάλογον τῶν ἀντικειμένων κακῶν τῆς ψυχῆς
ἀπελάσει· ταύτῃ γὰρ ὑποχωρεῖ τὸ μῖσος, ὁ φθόνος, ἡ
μῆνις, ἡ κατ’ ὀργὴν κίνησις, ἡ θυμώδης διάθεσις, ἡ ἐπι- (25)
βουλὴ, ἡ ὑπόκρισις, ἡ λυπηρῶν μνήμη, ἡ τῆς ἀντιλυπή-


(A.D. 4) Volume 44 P. 1228 line 29
ὁ θυμὸς, οὕτως ὁ φόβος, ἡ δειλία, τὸ θράσος, τὸ

κατὰ λύπην τε καὶ τὸ καθ’ ἡδονὴν πάθος, μῖσος, ἔρις,
ἡμῖν νοούμενα πάθη, τυράννων ἐστί τινων καὶ δεσπο-


(A.D. 4) Volume 44 P. 1253 line 14
λιτεύεται· ἑκουσίως τοῦ πολιτεύοντος πρὸς τὸ λεῖ-

πον ἐξισουμένου. Εἰ δὲ τοῦτο γένοιτο, οὐκέτ’ ἂν ὑπο-
λειφθείη τις ἀπεχθείας ὑπόθεσις· ἀργὸς ὁ φθόνος·
νεκρὸν τὸ μῖσος· ὑπερόριος ἡ μνησικακία, τὸ ψεῦδος, (15)
ἡ ἀπάτη, ὁ πόλεμος· (ἅπερ ἔγγονα πάντα τῇ τοῦ


(A.D. 4) Volume 44 P. 1257 line 56
713
ζωῆς ἡμῶν τυράννους, τοὺς λυσσῶντας καὶ ἀγριαίνον-

τας δεσπότας, τίς ἂν ῥᾳδίως ἀριθμῷ περιλάβοι; Πι- (55)
κρὸς δεσπότης ὁ θυμός· τοιοῦτος ἄλλος ὁ φθόνος· τὸ
μῖσος, τὸ καθ’ ὑπερηφανίαν πάθος, λυσσώδης τις καὶ
(1260) ἄγριος τύραννος· ὡς ἀργυρωνήτων κατατρυφῶν ὁ


(A.D. 4) Volume 44 P. 1284 line 24
ἀγαπητική τις πρὸς τὸ ὁμόφυλον συνδιάθεσις; τί οὖν

ἐστι ἐξ ἐναντίου τῇ ἀγάπῃ νοούμενον; Μῖσος, ὀργὴ,
θυμὸς, φθόνος, μνησικακία, ὑπόκρισις, ἡ κατὰ πόλε-
μον συμφορά. Ὁρᾷς ὅσων καὶ οἴων ἀῤῥωστημάτων (25)
ἀντιφάρμακόν ἐστιν ἡ μία φωνή; Ἡ γὰρ εἰρήνη


(A.D. 4) Volume 44 P. 1288 line 17
διεξέρχεται· εἰ δέ τινος τύχῃ διαπνοῆς, τότε εἰς (15)

λαμπράν τε καὶ ἔκδηλον ἀναῤῥιπίζεται φλόγα· οὕτω
καὶ ὁ φθόνος διεσθίει μὲν ἔνδοθεν τὴν καρδίαν, πυ-
ρὸς δίκην οἷον ἀχύρων πεπιλημένον τινὰ χημῶνα·
καὶ κρύπτει μὲν ὑπ’ αἰσχύνης τὴν νόσον, οὐ μὴν


(A.D. 4) Volume 44 P. 1289 line 3
(1289) μενος, τὰ ἐναντία δι’ ἀποῤῥήτων κατὰ ψυχὴν ἐπ-

αρώμενος; Τοιοῦτος ὁ Κάϊν, ὁ τῇ εὐδοκιμήσει τοῦ
Ἄβελ ἐπιλυσσήσας· ὁ φθόνος μὲν ἔνδοθεν τὸν φόνον
ἐνεκελεύετο, ἡ δὲ ὑπόθεσις δήμιος γίνεται· φίλον γάρ
τι καὶ προσήγορον ὑπελθὼν σχῆμα, τῆς τῶν γονέων (5)


line 28
λοῦν μέσον· πολλάκις γὰρ ὁ ζῆλος περὶ οὗ ὁ αὐτός

φησιν· Ζηλοῦσιν ὑμᾶς οὐ καλῶς, ἀλλ’ ἐκκλεῖσαι
714
ὑμᾶς θέλουσιν. Φθόνος μὲν οὖν οὐκ ἂν γένοιτό ποτε

ἀγαθός· λύπη γάρ ἐστιν ἐπὶ τῇ τοῦ πέλας εὐπρα-
γίᾳ· ζῆλος δέ ἐστιν ὅτε γίνεται ἀγαθὸς καθὼς ἀπο- (30)


line 41
καὶ ἐφύλαξε τὸν οἶκον αὐτοῦ τοῦ θανατῶσαι

αὐτόν. Τὸ δὲ αἴτιον τῆς τοῦ Σαοὺλ κατὰ τοῦ Δαυῒδ (40)
ἐπιβουλῆς φθόνος ἦν. Ἐπειδὴ γὰρ τὴν κατὰ τοῦ
ἀλλοφύλου Γολιὰθ ἤρατο νίκην, ὑμνεῖτό τε ἐπὶ τοῦτο
παρὰ τοῖς πᾶσι, τούτου χάριν ὡρμᾶτο θανατῶσαι

82.Ευσέβιος. Σχόλια στους Ψαλμούς. (A.D. 4) Volume 24 P. 25 line

53
Καθεσθήσονται ἐπ’ αὐτὸν δηλαδὴ τὸν τοῦ Χριστοῦ

θρόνον οἱ αὐτοῦ μαθηταὶ καὶ διάδοχοι· πλὴν οὐδεὶς
φθόνος καὶ τοῖς σοῖς υἱοῖς, ὦ Δαυῒδ, τουτέστι τοῖς ἐκ
περιτομῆς, καὶ εἰ παραδέξοιντο τὸν Χριστὸν, καὶ εἰ
φυλάξοιντο τὴν διαθήκην μου καὶ τὰ μαρτύριά μου, (55)

83. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In laudem sororis Gorgoniae (orat. 8)

{2022.021} (A.D. 4) Volume 35 P. 792 line 30
καὶ ἀμάρτυρον (καίτοι γε πολλῷ δικαιότερον ἦν),

τοὺς γινωσκομένους δὲ ἡ φιλία κωλύσει, καὶ ὁ
παρὰ τῶν πολλῶν φθόνος, καὶ τούτων μάλιστα τοὺς (30)
ἐνθένδε ἀπηλλαγμένους, καὶ οἷς ἄωρον τὸ χαρί-
ζεσθαι, καταλιποῦσι μετὰ τῶν ἄλλων καὶ τοὺς ἐπαι-

84. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Ad cives Nazianzenos (orat. 17)

{2022.030} (A.D. 4) Volume 35 P. 972 line 8
ρεῖ, καὶ ἀντικαθίσταται· ὡς αὔραις εἶναι μᾶλλον πι-

στεύειν καὶ γράμμασι τοῖς καθ’ ὕδατος, ἢ ἀνθρώπων
εὐημερίᾳ. Καὶ φθόνος μὲν εὐπραξίαν, συμφορὰν δὲ
ἔλεος ἵστησιν· καὶ τοῦτο σοφῶς, κατά γε τὸν ἐμὸν
λόγον, καὶ θαυμασίως, ἵνα μήτε τὸ ἀλγεῖν ἀπαραμύ- (10)

715
85. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. Funebris oratio in patrem (orat. 18)

{2022.031} (A.D. 4) Volume 35 P. 1032 line 41
σθαι, καὶ ὑφίεσθαι τὰ πλείω διὰ κολακείας ὑπόνοιαν.

Ἀλλ’ ὅ μοι λέγειν ὁ λόγος ὥρμησε, τὸ Πνεῦμα μὲν (40)
ᾔδει τὸν ἑαυτοῦ (πῶς γὰρ οὔ;)· ἀντεστάτει δὲ ὁ φθό-
νος· τὸ δὲ ὧν, αἰσχύνομαι λέγειν· εἴθε δὲ μηδ’
ἄλλων λεγόντων ἀκούειν ἦν, καὶ κωμῳδούντων ἐπι-
μελῶς τὰ ἡμέτερα. Τοῦτο μὲν οὖν, καθάπερ οἱ ποτα-

86. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In laudem Athanasii (orat. 21)

{2022.034} (A.D. 4) Volume 35 P. 1120 line 21
σεως βίᾳ τὸν σίδηρον ἕλκουσα, καὶ τὸ στεῤῥότα-

τον ἐν ὕλαις οἰκειουμένη.
ΛΒʹ. Ἀλλ’ οὐ γὰρ ἔμελλε ταῦτα οἴσειν ὁ φθόνος, (21)
οὐδὲ τὴν Ἐκκλησίαν ὁρῶν ἀνέξεσθαι πάλιν ἐπὶ τῆς
αὐτῆς δόξης, καὶ τῆς παλαιᾶς ὑγιείας, τάχιστα τοῦ


4) Volume 35 P. 1136 line 30

ριεν, ἡ τῶν ψήφων μετάθεσις. Ὅταν ἁλῶμεν,


4) Volume 35 P. 1156 line 16
τοῦτο οὐδὲν, οὐδ’ ἂν σφόδρα βούλησθε. Μυῖαι σα-

πριοῦσιν ἔλαιον, φησὶν ὁ εἰπὼν, ἐννεκρούμεναί (15)
τε καὶ ἐνσηπόμεναι· τὰ δὲ καλὰ ὁ φθόνος βου-
λήσεται μὲν, οὐ δυνήσεται δέ. Πάντων γὰρ ἰσχυ-
ρότατον, ὡς τῷ Ἔσδρᾳ κἀμοὶ δοκεῖ, ἡ ἀλή-

89. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In laudem Cypriani (orat. 24)

{2022.037} (A.D. 4) Volume 35 P. 1173 line 52
716
(1173) Εʹ. Σὺ δέ μοι, Κυπριανὲ, τὸ τιμιώτατόν μοι καὶ (50)

πρᾶγμα καὶ ὄνομα, πλέον ἢ κατὰ τοὺς ἄλλους μάρτυ-
ρας (φθόνος γὰρ οὐδεὶς παρὰ μαρτύρων μάρτυσιν)·
(1176) καὶ σοῦ διαφερόντως ἥττημαί τε τῆς ἀρετῆς, καὶ τῇ
μνήμῃ κουφίζομαι, καὶ ὥσπερ ἔνθους ὑφ’ ἡδονῆς γί-

90. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. De moderatione in disputando (orat.

32) {2022.040} (A.D. 4) Volume 36 P. 201 line 25
τρίτου, κατὰ τὸν Παῦλον· μόνον σὺν λόγῳ καὶ ἐπι-

στήμῃ, καὶ μὴ καταπιπτέτω διὰ τὴν ἔπαρσιν, μηδὲ
πτεροῤῥυείτω διὰ τὸ ὕψος τῆς πτήσεως. Τίς φθόνος (25)
ἐπαινετῆς ἀναβάσεως; Καὶ τί πτῶμα τοιοῦτο, οἷον
ἐπάρσει περιπαρῆναι, καὶ μὴ γνῶναι τῆς ἀνθρω-

91. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. De moderatione in disputando (orat.

32) {2022.040} (A.D. 4) Volume 36 P. 205 line 18
σῶμα, καὶ πῶς ψυχὴ διὰ σώματος κοινωνεῖ πάθους·

πῶς πήγνυσι φόβος, καὶ λύει θάρσος, καὶ συ-
στέλλει λύπη, καὶ διαχεῖ ἡδονὴ, καὶ τήκει φθόνος,
καὶ μετεωρίζει τῦφος, καὶ κουφίζει ἐλπίς· πῶς ἐκ-
μαίνει θυμὸς, καὶ αἰδὼς ἐρυθραίνει δι’ αἵματος, ὁ (20)

92. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In Aegyptiorum adventum (orat. 34)

{2022.042} (A.D. 4) Volume 36 P. 244 line 33
μεγάλων, καὶ δογματιστῶν, καὶ ἀγωνιστῶν τῆς ἀλη-

θείας, καὶ νικητῶν· οὓς οὐ καιρὸς, οὐ δυνάστης, οὐ
λόγος, οὐ φθόνος, οὐ φόβος, οὐ κατήγορος, οὐ συκο-
φάντης, οὐ φανερῶς πολεμῶν, οὐ λαθραίως ἐπιβου-
λεύων, οὐχ ἡμέτερος τῷ δοκεῖν, οὐκ ἀλλότριος, οὐ (35)

93. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. De seipso et ad eos qui ipsum

{2022.044} (A.D. 4) Volume 36 P. 269 line 33
πολλοῖς εἰς ἀπολογίαν τῆς ἀμαθίας· εἰ λόγον εἶχον

τῶν σημείων τὴν δύναμιν. Ὡς ἀπόλοιτο ἐξ ἀνθρώ-
πων ὁ φθόνος, ἡ δαπάνη τῶν ἐχόντων, ὁ τῶν πα-
717
σχόντων ἰὸς, τὸ μόνον τῶν παθῶν ἀδικώτανόν τε ἅμα

καὶ δικαιότατον· τὸ μὲν, ὅτι πᾶσι διοχλεῖ τοῖς καλοῖς· (35)

94. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. In sanctum baptisma (orat. 40)

{2022.048} (A.D. 4) Volume 36 P. 401 line 5
ρὸν ἐκεῖνον), ἐκ δὲ τοῦ πλήθους, ἡ τῶν σημείων ἐπί-

δειξις, καὶ τὰ θαύματα τῷ Εὐαγγελίῳ προσάγοντα.
Ἐκ δὲ τούτων, ὁ φθόνος· ἐκ δὲ τούτου, τὸ μῖσος· ἐκ (5)
δὲ τοῦ μίσους, τὸ τῆς ἐπιβουλῆς, καὶ τῆς προδοσίας·
ἐκ τούτου δὲ, ὁ σταυρὸς, καὶ ὅσοις σεσώσμεθα. Τὰ

(a) οὐδαμῶς. καὶ δούλοις μέν τις ἂν ἄγριος εἴη ὁ τοιοῦτος,

οὐ καταφρονῶν δούλων, ὥσπερ ὁ ἱκανῶς πεπαιδευμένος,
ἐλευθέροις δὲ ἥμερος, ἀρχόντων δὲ σφόδρα ὑπήκοος, φίλαρχος
δὲ καὶ φιλότιμος, οὐκ ἀπὸ τοῦ λέγειν ἀξιῶν ἄρχειν οὐδ’
ἀπὸ τοιούτου οὐδενός, ἀλλ’ ἀπὸ ἔργων τῶν τε πολεμικῶν (5)


line 9
κατελάμβανεν, εἰς πολλὰ διασπωμένην ἅμα καὶ

πολλαχόθεν αὖθις ἑαυτῇ συμπίπτουσαν, οὐχ
οὕτως ὑπὸ φιλαρχίας τῶν ἀναγορευομένων αὐτο-
κρατόρων, ὡς φιλοπλουτίας καὶ ἀκολασίας τοῦ (10)
στρατιωτικοῦ δι’ ἀλλήλων ὥσπερ ἥλους τοὺς


4) Sec. 23 line 9
δὲ τῆς κακίας ζόφον ἐν ἑαυτῷ γεννήσας, ἀρχὴν δὲ τῆς

πρὸς τὰ χείρω ῥοπῆς καὶ ὑπόθεσιν καὶ οἱονεὶ μητέρα
τῆς λοιπῆς κακίας τὴν φιλαρχίαν νοσήσας, τίνος ἂν
ἀντηλλάξατο τὸν κατεχόμενον, εἰ μὴ δηλαδὴ τοῦ ὑψηλο- (10)
τέρου καὶ μείζονος ἀνταλλάγματος, ὡς ἂν μᾶλλον ἑαυτοῦ

718
5.Επιφάνιος. De mensuris et ponderibus (ap. Χρονικόν. paschale)

(excerptum Graecum 7) {2021.040} (A.D. 4) Volume 92 P. 652
line 18
(652) Ἐν τοῖς χρόνοις τούτοις Σύμμαχός τις Σα- (16)

μαρείτης, τῶν παρ’ αὐτοῖς σοφῶν, μὴ τιμηθεὶς
ὑπὸ τοῦ ἰδίου ἔθνους, νοσήσας φιλαρχίαν καὶ ἀγα-
νακτήσας κατὰ τῆς ἰδίας φυλῆς, προσέρχεται Ἰου-
δαίοις καὶ προσηλυτεύει καὶ περιτέμνεται δευτέραν (20)

6. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. . Apologetica (orat. 2) {2022.016} (A.D.

θείας πυρσὸς ἐκλάμψειε.

ΜΑʹ. Τί δ’ ἂν εἴποι τις περὶ τῶν διὰ κενοδο- (14)
ξίαν ἢ φιλαρχίαν, ἀδικίαν εἰς τὸ ὕψος λαλούν- (15)
των, Ἰαννοῦ τινος ἢ Ἰαμβροῦ μεγαληγορίας, οὐ
κατὰ Μωϋσέως, τῆς δ’ ἀληθείας ὁπλιζομένων,

7. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. . De pace 2 (orat. 22) {2022.035} (A.D.

4) Volume 35 P. 1136 line 29
καὶ πρὸς τοὺς αὐτοὺς, καὶ ὑπὲρ τῶν αὐτῶν στασιά-



4) Volume 35 P. 1145 line 38
ἄλλων φιλοτιμίαις τοῦτο ἐχρήσαμεν, καὶ ὑπὲρ

ἀλλοτρίων θρόνων ἰδίας ἔχθρας ἀναιρούμεθα· δύο τὰ
μέγιστα περὶ ἓν ἐξαμαρτάνοντες, ἐκείνων τε τὸ φίλ-
αρχον ὑπεκκαίοντες, καὶ αὐτοὶ τοῦ οἰκείου πάθους
ἔρεισμα τοῦτο λαμβάνοντες, καθάπερ οἱ κρημνιζό- (40)
μενοι τὰς πλησίον πέτρας, ἢ τῶν θάμνων τὰς στεῤ-


4) Volume 35 P. 1149 line 42
719
ἐπὶ τοῖς ἀναιρουμένοις, οἵτινες οὐ τραυματίαι μαχαί- (40)

ρας, οὐδὲ τραυματίαι λιμοῦ γινόμεθα, τραυμα-
τίαι δὲ φιλοδοξίας ἢ φιλαρχίας· ὡς μηδὲ τὸ ἐλεεῖσθαι
μᾶλλον ἢ τὸ μισεῖσθαι συμβαίνειν τοῖς πίπτουσιν.
Ὑμεῖς δὲ, εἰ μὲν δέχοισθε τοὺς ἐμοὺς λόγους, τοῦτο

10. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. . De moderatione in disputando (orat.

32) {2022.040} (A.D. 4) Volume 36 P. 196 line 12
Χρῄζει πυθέσθαι τι Πέτρος, καὶ Ἰωάννην προβάλλε- (10)

ται διὰ νεύματος. Ποῦ τὸ αὐστηρὸν ἐνταῦθα; Ποῦ
δὲ τὸ φίλαρχον; Πῶς ἂν μᾶλλον ἔδειξαν ὄντες μαθη-
ταὶ Χριστοῦ, τοῦ πράου καὶ ταπεινοῦ τὴν καρδίαν,
καὶ δούλου δι’ ἡμᾶς τοὺς αὐτοῦ δούλους, καὶ πᾶσαν

11. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. . Carmina de se ipso {2022.061} (A.D.

4) P. 1410 line 8
Ἐθῶν πατρῴων καὶ νόμων διαφθορεὺς,

Εἴπερ νόμος τὰ φαῦλα,
Πλούτου, τύφου τε, θρύψεως, φιλαρχίας,
Τῶν νῦν ἐπικρατούντων.
Οὕτω γάρ εἰσι τὴν φρόνησιν ἄθλιοι, (10)

12. Αθανάσιος θεολόγος. . Sermo de patientia [Sp.] {2035.056}

(A.D. 4) Volume 26 P. 1305 line 6
παθόντες, ἕνεκεν τριῶν πραγμάτων, φιλαργυρίας τε

καὶ ἀπολαύσεως σαρκὸς, βρωμάτων καὶ ποτῶν, καὶ (5)
κενοδοξίας, φιλαρχίας καὶ ἀνθρωπίνου φόβου.
Ταῦτα γεγραφήκαμεν παρακαλοῦντες ὑμᾶς· (9)
ἀλλ’ ἔστι μέτρον ἑκάστου κατὰ τὴν ἑκάστου πολιτείαν (10)


{2035.071} (A.D. 4) Volume 28 P. 377 line 54
χεῖν γυναικὸς σοφῆς· περὶ οἰκετῶν, περὶ κτημάτων·

περὶ τέκνων· περὶ γυναικῶν· περὶ τοῦ μὴ κακο-
ποιεῖν, ἢ φιλαρχεῖν, ἢ καταφρονεῖν ἁμαρτάνειν. Περὶ
τοῦ μὴ ψεύδεσθαι ἀδελφῷ, μηδὲ φλυαρεῖν ἐπὶ πρε- (55)
720
σβυτέρων, μηδὲ δευτερῶσαι λόγον· περὶ δόξης πα-


{2035.071} (A.D. 4) Volume 28 P. 433 line 41
Τρίτη ἑρμηνεία ἐστὶν ἡ τοῦ Συμμάχου. Οὗτος Σα-

μαρείτης ὢν, καὶ μὴ τιμηθεὶς ὑπὸ τοῦ ἰδίου λαοῦ, (40)
ὡς φιλαρχίαν νοσῶν, τοῖς Ἰουδαίοις προστρέχει,
(436) καὶ ἐκ δευτέρου περιτέμνεται. Καὶ πρὸς διαστροφὴν
τῶν Σαμαρειτῶν ἑρμηνεύει καὶ αὐτὸς τὴν θείαν Γρα-


(A.D. 4) Volume 29 P. 385 line 29
καιος· ἥ τε παῤῥησία ἡ ἐν τοῖς ἐλέγχοις. Μι-

σοῦσι γὰρ ἐν πύλαις ἐλέγχοντα, καὶ λόγον ὅσιον βδε-
λύσσονται. Καὶ ἡ φιλοπρωτία δὲ καὶ ἡ φιλαρχία
πολλοὺς ἐκίνησεν εἰς τὸ μισεῖν τοὺς κρείττονας· ἔσθ’ (30)
ὅτε δὲ καὶ ἄγνοια τοῦ περὶ τοῦ δικαίου λόγου, καὶ

16. Ευάγριος. Institutio sive Paraenesis ad monachos (recensio

brevior) {4110.025} (A.D. 4) Volume 79 P. 1236 line 20
πην δὲ κοσμικὴν κατασιγάζει τὸ πρὸς τὰς ἡδονὰς

μῖσος.
Φιλοξενίαν κτᾶται ταπεινοφροσύνη, καὶ φιλαρχίας, (20)
καὶ ὑπεροχῆς ἀποστροφὴ, ὑπερηφανίαν δὲ, τὸ ἀρ-
χαῖον κακὸν, τὸ βδελυκτὸν ἐνώπιον Κυρίου, ᾗ ἀνθ-

17.Ιωάννης Χρυσόστομος. Comparatio regis et monachi [Dub.]

{2062.116} (A.D. 4-5) Volume 47 P. 388 line 40
ὥστε αὐτὸν ἐν πατρὸς τάξει τοῖς ἀρχομένοις εἶναι, μετὰ

πάσης ἡμερότητος ὁμιλοῦντα ταῖς πόλεσιν. Ὁ δὲ ἀν-
θρώπων μὲν ἄρχειν δοκῶν, θυμῷ δὲ καὶ φιλαρχίᾳ καὶ (40)
ἡδοναῖς δουλεύων, πρῶτον μὲν καταγέλαστος εἶναι δό-
(389) ξειεν ἂν τοῖς ἀρχομένοις, ὅτι στέφανον μὲν φορεῖ λιθο-

721
18.Ιωάννης Χρυσόστομος. Expositiones in Psalmos {2062.143}

(A.D. 4-5) Volume 55 P. 81 line 3
(81) γεγηρακότα ἐχρῆν· εἰ δὲ καὶ τῆς πολιᾶς ἠμέλει, ὡς

εὐεργέτην αἰσχύνεσθαι· εἰ δὲ μηδ’ οὕτως, ὡς μηδὲν
ἠδικηκότα· ἀλλ’ ὁ τῆς φιλαρχίας ἔρως πᾶσαν ταύτην
ἐξέβαλε τὴν αἰδῶ, καὶ θηρίον τὸν ἄνθρωπον ἐποίησε.
Καὶ ὁ μὲν μακάριος οὗτος, καὶ γεννησάμενος, καὶ (5)

19.Ιωάννης Χρυσόστομος. Expositiones in Psalmos {2062.143}

(A.D. 4-5) Volume 55 P. 82 line 28
καὶ γενόμενος εὔελπις, ἀπῆλθεν ἔνθα ἐπέμπετο· καὶ

ὡς ἐπέστη, ἰδὼν εἰσελαύνοντα τὸν τύραννον, προσῆλ-
θεν. Ὁ δὲ ἰδὼν αὐτὸν ἀθρόον, καὶ τῇ φιλαρχίᾳ με-
θύων, οὐκ ἐξήτασεν ἀκριβῶς, ἀλλ’ ἐπισκώπτων αὐτὸν
καὶ ὀνειδίζων, Ἄπιθι, φησὶ, μετὰ τοῦ ἑταίρου σου, (30)


ἀπὸ τῶν εἰρημένων· οὐ τὴν τῶν προφητῶν μαρτυρίαν,

οὐ τὴν ἑαυτῶν ᾐδοῦντο ψῆφον, οὐ τὴν τῶν πολλῶν γνώ- (5)
μην· οὕτω καθάπαξ αὐτοὺς ἡ φιλαρχία καὶ ὁ τῆς
κενοδοξίας ἐπήρωσεν ἔρως, καὶ τὸ τὰ πρόσκαιρα
ζητεῖν.


ἔστησεν, ὡς μικρὰ καὶ εὐτελῆ, καὶ μὴ δεομένων τῶν

μαθητῶν καὶ ὑπὲρ τούτων διορθωθῆναι· ὃ δὲ πάντων
αἴτιον ἦν τῶν κακῶν, ἡ φιλαρχία, καὶ τὸ τὸν θρόνον
ἁρπάζειν τὸν διδασκαλικὸν, τοῦτο εἰς μέσον ἀγαγὼν
διορθοῦται σπουδαίως, ὑπὲρ τούτου σφόδρα καὶ αὐτοῖς (25)


(A.D. 4-5) Volume 59 P. 313 line 39
722
εἰς τὴν συναγωγὴν αὐτῶν· οἱ δὲ ἄρχοντες μᾶλλον

περίβλεπτοι ὄντες, δυσκολώτερον ἐπαῤῥησιάζοντο.
Τοὺς μὲν γὰρ φιλαρχία κατεῖχε, τοὺς δὲ δειλία καὶ ὁ
παρὰ τῶν πολλῶν φόβος. Διὸ καὶ ἔλεγε· Πῶς δύνα- (40)
σθε πιστεύειν, δόξαν παρὰ ἀνθρώπων λαμβάνον-


(A.D. 4-5) Volume 59 P. 313 line 59
ἐβούλετο φανερῶς εἰπεῖν, οὐδὲ ἐν ἀποφάσει, ἀλλ’ ἐν

ἀμφισβητήσει, οἱ μὲν διὰ τὸ ἀπαῤῥησίαστον, οἱ δὲ
διὰ φιλαρχίαν. Σχίσμα οὖν ἦν ἐν αὐτοῖς. Τοῦτο τὸ
σχίσμα πρῶτον ἤρξατο ἐν τῷ λαῷ· εἶτα ὕστερον καὶ (60)
ἐν τοῖς ἄρχουσι. Καὶ οἱ μὲν ἔλεγον, ὅτι Ἀγαθός


(A.D. 4-5) Volume 59 P. 359 line 39
κακῶν· ἀπὸ τοῦ νοσήματος τούτου τὰ δικαστήρια

κρινομένων πεπλήρωται· ἀπὸ τούτου δόξης καὶ χρη-
μάτων ἔρως· ἀπὸ τούτου φιλαρχία καὶ ὑπεροψία·
ἐντεῦθεν ὁδοὶ λῃστὰς μιαροὺς, καὶ θάλαττα πειρατὰς (40)
ἔχει· ἐντεῦθεν οἱ κατὰ τὴν οἰκουμένην φόνοι, ἐντεῦθεν


(A.D. 4-5) Volume 59 P. 394 line 53
καὶ ἐχθροὺς ἀγαπᾷν, λῆρον ἐρεῖ τὰ εἰρημένα. Ὅταν

ἴδῃ τρέμοντα θάνατον, πῶς δέξεται τοὺς περὶ ἀθανα-
σίας λόγους; Ὅταν ἴδῃ φιλαρχοῦντας καὶ τοῖς ἄλλοις
δουλεύοντας πάθεσιν, ἀκριβέστερον ἐν τοῖς ἑαυτοῦ
μενεῖ δόγμασιν, οὐδὲν μέγα περὶ ἡμῶν φανταζόμενος. (55)


(A.D. 4-5) Volume 59 P. 452 line 9
άγουσι πρὸς ἑαυτοὺς τὸν Πιλᾶτον. Καὶ ἐξελθών φησι·

Τίνα κατηγορίαν ἔχετε κατὰ τοῦ ἀνθρώπου τούτου·
δʹ. Ὁρᾷς ἀπηλλαγμένον τῆς φιλαρχίας αὐτῶν καὶ βα-
σκανίας; Ἰδὼν γὰρ αὐτὸν δεδεμένον καὶ ὑπὸ τοσούτων (10)
723
ἀγόμενον, οὐκ ἐνόμισεν ἔλεγχον ἔχειν ἀναμφισβήτητον


(A.D. 4-5) Volume 59 P. 457 line 56
μενα ἱκανὰ παῦσαι τῆς ὀργῆς αὐτοὺς λοιπόν. Ἀλλ’ ἐδε-

δοίκεσαν, μὴ πάλιν ἀφεθεὶς ὀχλαγωγήσῃ, καὶ πάντα (55)
ὑπὲρ τούτου ἔπραττον. Δεινὸν γὰρ ἡ φιλαρχία, δεινὸν
καὶ ψυχὴν ἱκανὸν ἀπολέσαι. Διὰ τοῦτο οὐδέποτε αὐτοῦ
ἤκουσαν. Ἀλλ’ ὁ μὲν Πιλᾶτος ἀπὸ ψιλῶν ῥημάτων

28.Ιωάννης Χρυσόστομος. In Acta apostolorum (homiliae 1-55)

{2062.154} (A.D. 4-5) Volume 60 P. 209 line 49
τῶν ἀποστόλων. Οὕτω καὶ οἱ Σαμαρεῖται ἐποίησαν, καὶ

ἀπὸ συγκρίσεως ἡ νίκη φαίνεται, τῆς μαγείας ἁλισκομέ-
νης. Πανταχοῦ ἡ κενοδοξία καὶ ἡ φιλαρχία αἴτιαι τῶν
κακῶν. Σαῦλος δὲ ὁ καὶ Παῦλος, πλησθεὶς Πνεύ- (50)
ματος ἁγίου, ἀτενίσας εἰς αὐτὸν εἶπεν· Ὢ πλήρης


{2062.154} (A.D. 4-5) Volume 60 P. 212 line 10
σεως πρὸς τὸν λαὸν, λέγετε. Ὅρα αὐτοὺς ἀφθόνως

τότε τοῦτο ποιοῦντας, μετὰ δὲ τοῦτο οὐκ ἔτι. Εἰ τοῦτο
ἐβούλεσθε, μᾶλλον ἔδει παρακαλέσαι. Ἀλλ’ ὢ τῆς φι- (10)
λαρχίας, ὢ τῆς κενοδοξίας, πῶς πάντα ἀνατρέπει καὶ
ἀπόλλυσι· κατὰ τῆς οἰκείας, κατὰ τῆς ἀλλήλων σωτη-
ρίας ἑστάναι παρασκευάζει· πηροὺς οὕτω καὶ τυφλοὺς

54.Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam i ad Timotheum (homiliae

1-18) {2062.164} (A.D. 4-5) Volume 62 P. 517 line 27
στοῦ ποτὲ μὲν αὐτῷ συνῄεσαν, ποτὲ δὲ τοῖς διδασκά- (25)

λοις· ὅτε δὲ τέλεον ἀπεσχοινίσθησαν, τότε λοιπὸν,
οὐχ ὡς οἱ λοιποὶ φιλαρχίας ἕνεκεν ἔπραττεν ἅπερ
ἔπραττεν, ἀλλὰ ζήλου. Τίνος γὰρ ἕνεκεν εἰς Δαμασκὸν
ἐπορεύετο; Λύμην τὸ πρᾶγμα ἐνόμιζε,

724

{4089.030} (A.D. 4-5) Volume 82 P. 317 line 16
ποτήριον τοῦ Κυρίου ἀναξίως, ἔνοχος ἔσται τοῦ

σώματος καὶ τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου.» Ἐνταῦθα (15)
νύττει μὲν τοὺς τὴν φιλαρχίαν νενοσηκότας, νύττει
δὲ τὸν πεπορνευκότα, καὶ μετὰ τούτων τοὺς τῶν εἰ-
δωλοθύτων ἀδιαφόρως μετειληφότας· πρὸς δὲ τού-


{4089.030} (A.D. 4-5) Volume 82 P. 372 line 33
γὰρ παρὰ τῶν δυσσεβούντων οἱ εὐσεβεῖς. Τὸ δὲ,

πάντα ὑμῶν ἐν ἀγάπῃ γινέσθω, πρὸς τοὺς διελόν-
τας τῆς Ἐκκλησίας τὸ σῶμα, καὶ τῆς φιλαρχίας
δεξαμένους τὸ πάθος, καὶ τοὺς τῶν εἰδωλοθύτων
μεταλαγχάνοντας, καὶ τῶν σκανδαλιζομένων κατα- (35)


{4089.030} (A.D. 4-5) Volume 82 P. 804 line 16
αʹ. «Πιστὸς ὁ λόγος.» Ἀψευδής τε καὶ ἀληθής.

«Εἴ τις ἐπισκοπῆς ὀρέγεται, καλοῦ ἔργου ἐπιθυμεῖ.» (15)
Οὐχ ἁπλῶς τῆς ἐπιθυμίας, ἀλλὰ τῆς φιλαρχίας κατ-
ηγορεῖ· καὶ διδάσκει μὴ τιμῆς, ἀλλ’ ἀρετῆς ὀρέγε-
σθαι· μὴ τὴν ἀξίαν ποθεῖν, ἀλλὰ τῆς ἀξίας τὸ


(A.D. 4-5) Volume 83 P. 401 line 47
Μοντανὸς, ἀπὸ κώμης τινὸς ἐκεῖ διακειμένης ὁρμώ- (45)

μενος, Ἀρδαβᾶν καλουμένης. Οὗτος οἰστρηθεὶς ἔρωτι
φιλαρχίας Παράκλητον ἑαυτὸν προσηγόρευσε,
καὶ προφήτιδας ἐποιήσατο δύο, Πρίσκιλλαν καὶ
(404) Μαξιμίλλαν, καὶ τὰ τούτων συγγράμματα προφητι-


(A.D. 4-5) Volume 83 P. 425 line 9
725
τέρους, καὶ διακόνους, οὐ καινῆς αἱρέσεως προστα-

τεύων, ἀλλὰ ταὐτὰ μὲν τῇ Ἐκκλησίᾳ φρονῶν, τὸ
δὲ τῆς φιλαρχίας εἰσδεξάμενος πάθος. Τοῦτον οἱ ἐν
Νικαίᾳ συνεληλυθότες ἁγιώτατοι Πατέρες τῶν τῆς (10)
Ἐκκλησίας ἀπέστησαν πηδαλίων· τοὺς δὲ παρ’

69.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Thesaurus de sancta consubstantiali

trinitate {4090.109} (A.D. 4-5) Volume 75 P. 420 line 4
ἒν ὡς πρὸς τὸν Πατέρα, οὐκ ἀδυνατήσει περὶ τὸ ἀνα-

τεθὲν τῇ θείᾳ φύσει, ἀλλ’ αὐτὸς ἔσται πάντων ἐργά-
της. Φιλαρχίαν οὖν τινα καὶ κενὴν ὠδίνοντας δόξαν
εὑρίσκει τοὺς Ζεβεδαίου παῖδας, καὶ πιθανῶς ἀπο- (5)
τρέπει μὲν καὶ ἐξίστησι τοῦ κακοῦ, μέτρια δὲ μᾶλλον


1901 line 47
σεως γὰρ καὶ φόνου τὴν πόλιν ἀνέπλησαν, μηδὲ φό- (45)

βῳ τῶν πολεμίων ἀλλήλοις ὁμονοήσαντες, ἀλλήλοις
δὲ φιλαρχοῦντες ἐπῄεσαν, μηδενὸς ἐμμένοντος
πρεσβυτέρου διδάγμασιν· ἔχων δέ τις ἐκ βίου τὴν
ἀτιμίαν, κατὰ σεμνοῦ τὸν τρόπον ὡπλίζετο. Ἐκτε-


line 29
Εʹ. Περὶ φιλέργων, καὶ σπουδαίων· καὶ ὅτι χρὴ πο-

νεῖν· καὶ ὠφέλειαν γὰρ παρέχει.
ϛʹ. Περὶ φιλαρχίας· ὅτι οὐ δεῖ ἀπροὔπτως ἐπι-
πηδᾷν ταῖς ἀρχαῖς, καὶ τιμῆς καὶ δόξης ὀρέγε- (30)
σθαι.


1
726
Ἄτοπόν ἐστι διώκειν τὰς τιμὰς, καὶ φεύγειν τοὺς

πόνους, δι’ ὧν αἱ τιμαὶ πεφύκασι γίνεσθαι. (55)
(404) ΤΙΤΛ. ϛʹ. —Περὶ φιλαρχίας· καὶ ὅτι οὐ χρὴ
ἀπροόπτως ἐπιπηδᾷν ταῖς ἀρχαῖς.
«Μερὶς ἐπισπουδαζομένη ἐν πρώτοις, ἐν τοῖς τε-


(A.D. 7-8) Volume 96 P. 465 line 31
ΙΗʹ. Περὶ ὑπομενόντων, ἀλλ’ ὀλιγοψυχούντων.

Στοιχεῖον Φ. (30)
Αʹ. Περὶ φιλαρχίας.
Βʹ. Περὶ φθόνου καὶ ζήλου.
Γʹ. Περὶ φαρμάκων.


{2934.037} (A.D. 7-8) Volume 95 P. 88 line 26
ψεῦδος, ἀπιστία, πλεονεξία, φιλοϋλία, προσπάθεια,

σχέσις γηΐνων, ἀκηδία, μικροψυχία, ἀχαριστία, γογ- (25)
γυσμὸς, τύφος, οἴησις, σοβαρότης, ἀλαζονεία, φιλ-
αρχία, ἀνθρωπαρέσκεια, δολιότης, ἀναίδεια, ἀναι-
σθησία, κολακεία, ὑπουλότης, εἰρωνεία, διψυχία,
αἱ συγκαταθέσεις τῶν ἁμαρτημάτων ἐκ τοῦ παθη-

75.Ιωάννης Δαμασκηνός. Epistula ad Theophilum imperatorem de

sanctis et venerandis imaginibus [Sp.] {2934.050} (A.D. 7-8)
πληροφορεῖς ἡμᾶς, καὶ ὁμόφρων ἡμῶν εἶναι βούλει,

πάτησον αὐτὸν τοῖς ποσί σου. Ὁ δὲ τῷ πόθῳ τῆς (20)
φιλαρχίας θελγόμενος, ἑτοιμότατα ἀναιδῶς καὶ ἀν-
ερυθριάστως αὐτὸν κατεπάτησεν. Ὢ τῆς ἀνοχῆς καὶ
μακροθυμίας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τί οὖν οὐχὶ ὁ Θεὸς ἐπι-


727
τὴν ἰδίαν ζητοῦντες στῆσαι, τῇ δικαιοσύνῃ τοῦ Θεοῦ (30)

οὐχ ὑπετάγησαν.»
Δείκνυσιν ἀπὸ φιλονεικίας καὶ φιλαρχίας μᾶλλον,
ἢ ἐξ ἀγνοίας πλανωμένους. Τὸ δὲ εἰπεῖν, τὴν ἰδίαν
ζητοῦντες στῆσαι δεικνύντος ἐστὶν, ὅτι οὐδὲ ἐκεί-


διορθούμενος. Καὶ τὸν πεπορνευκότα ἀφεὶς, τοῖς

ἄλλοις διαλέγεται, οὐκ ἀξιῶν ἐκεῖνον οὐδὲ τῶν παρ’
αὐτοῦ λόγων. Κατασείει δὲ αὐτῶν τὸ φρόνημα φιλ- (15)
αρχίας ἐγκλήματι, ὡς τῇ ἀπουσίᾳ τοῦ διδασκάλου
εἰς ἀπόνοιαν κεχρημένων.
«Καὶ γνώσομαι, οὐ τὸν λόγον τῶν πεφυσιωμένων,


«Θέλοντες εἶναι νομοδιδάσκαλοι, μὴ νοοῦντες, (40)

μήτε ἃ λέγουσι, μήτε περὶ τίνων διαβεβαιοῦνται.»
Ὁ γὰρ ἔρως τῆς φιλαρχίας ἀναγκάζει τὸ τῶν
διδασκάλων ἁρπάζειν ἀξίωμα.
«Οἴδαμεν δὲ ὅτι καλὸς ὁ νόμος, ἐάν τις αὐτῷ


κρατῆσαι τὸν υἱόν σου, ἀλλὰ σή ἐστιν ἡ βασιλεία.

Αὕτη δὲ, ὡς ἅτε γυνὴ ἐξαπατηθεῖσα καὶ στέρ- (5)
γουσα τὸ φίλαρχον, ἐβεβαιώθη τῷ νοῒ οὕτως εἶναι.
Ὁ οὖν βασιλεὺς, εἰκοσαετὴς ὢν καὶ ῥωμαλεώτατος
πάνυ καὶ ἱκανὸς ἐν τοῖς πολέμοις, ἐλυπεῖτο μηδὲν


στρεφόμενον καὶ ἰλυσπώμενον γήϊνον καὶ ἀλαζονικὸν

καὶ ὑπερήφανον πρυτανεύει φρόνημα, ἔνθα τὸ φίλ-
αυτον, τὸ φίλαρχον, τὸ φιλήδονον, τὸ φιλόδοξον,
728
ἡ πάντων καταθύμιος ἀπόλαυσις, τὸ πάντων

ἐθέλειν ἄρχειν καὶ μηδὲ πρὸς αὐτοῦ Θεοῦ ἄρχεσθαι (10)

81. LEXICA SEGUERIANA Lexicogr. Anonymus antatticista (e cod.

Coislin. 345) {4289.001} (Varia) entry mu P. 108 line 12
Μετάβα: ὥσπερ καὶ ἀνάβα καὶ κατάβα. Ἄλεξις Ἀμ- (10)

φώτιδι.
Μακρὸν ποιῶ: ἀντὶ τοῦ μηκύνω. Φιλιππίδης Φι-
λάρχῳ.
Μήχι: ὡς ναίχι καὶ οὐχί. Εὔβουλος Δαιδάλῳ.
Μιαρόν λέγοντες, Μιαρίαν οὔ φασι δεῖν λέγειν. (15)

82. Συμεών Λογοθέτης. Χρονικόν. (sub nomine Leonis Grammatici

vel Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis) (redactio A + B operis
sub titulo Epitome fort. sub auctore Trajano Patricio) {3070.001}
(A.D. 10) P. 196 line 10
ὡρισμένον παρὰ θεῷ τοῦ κρατῆσαι τὸν υἱόν σου· σὴ γάρ

ἐστιν ἡ βασίλεια. αὕτη δὲ ὡς ἅτε γυνὴ ἐξαπατηθεῖσα, στέρ-
γουσα δὲ καὶ τὸ φίλαρχον, ἐβεβαιώθη τῷ νοῒ οὕτως εἶναι, (10)
καὶ τῷ υἱῷ οὐδεμίαν ἐξουσίαν ἐνεχείρισεν. ὁ οὖν βασιλεὺς
εἰκοσαετὴς ὢν καὶ ῥωμαλεώτατος πάνυ καὶ ἱκανὸς ἐν τοῖς πο-

83. Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. (A.D. 11-12) Book 3 ch. 7 sec. 1 line 9
ὀνόματος. Καίτοι κατὰ τὴν ἡλικίαν τὸν μείρακα ἤδη

παρήλλαττε, καθ’ ὃν μάλιστα καιρὸν ἐπιφύεται τοῖς
τοιούτοις ἤθεσιν ὁ τῆς φιλαρχίας ἔρως. Τοὺς μὲν γὰρ
πρὸς τοὺς βαρβάρους πολέμους καὶ ὅσα τῶν ἄθλων καὶ (10)
τῶν ἀγώνων ὑπῆν αὐτὸς ἀνεζώσατο, πᾶσαν δὲ τῶν πραγ-

ᾧ τὸν προσεληλυθότα αὐτῷ ψευδώνυμον Μιχαὴλ εἰς τὰ (5)

βασίλεια εἰσάξαι· ὅπερ ἐμοὶ σκῆψις μᾶλλον δοκεῖ καὶ
φιλαρχίας ἔρως ἀναφλέγων αὐτὸν καὶ ἠρεμεῖν τὸ παράπαν
μὴ συγχωρῶν· ἔνθεν τοι καὶ Πάτροκλον πρόφασιν τὸν
Μιχαὴλ εὑρηκὼς τὸν τέως ὑποτυφόμενον τῆς φιλαρχίας

729
φιλαρχίας ἔρως ἀναφλέγων αὐτὸν καὶ ἠρεμεῖν τὸ παράπαν

μὴ συγχωρῶν· ἔνθεν τοι καὶ Πάτροκλον πρόφασιν τὸν
Μιχαὴλ εὑρηκὼς τὸν τέως ὑποτυφόμενον τῆς φιλαρχίας
σπινθῆρα εἰς πυρσὸν ἀνῆψε μέγαν καὶ δεινῶς κατὰ τῆς (10)
Ῥωμαίων ἀρχῆς ὡπλίζετο δρόμωνάς τε καὶ τριήρεις ἑτοι-

ἡμῶν ἀναλαβέσθαι ἀπὸ τοῦ αὐτοκράτορος ἐλεύσεται. Ἴσως

μὲν οὖν οὐδ’ οὕτω κατωρθωκέναι τι χρηστὸν δυνησόμεθα.»
(5) Ταῦτα ὁ δεινὸς Βαϊμοῦντος, φίλαρχος ὢν οὐχ ὑπὲρ τῶν
Λατίνων καὶ τοῦ κοινοῦ τοσοῦτον ὅσον ὑπὲρ τῆς ἑαυτοῦ
τιμῆς, καὶ σκοπήσας καὶ εἰπὼν καὶ ἀπατήσας οὐ διήμαρτε


(A.D. 12) Line 4431
καὶ πάλιν ἦν σὺν τῷ παιδί, καὶ σὺν αὐτῷ διεῖπε

τὸ κράτος καὶ τὰ πράγματα καὶ τὴν Ῥωμαίων τύχην· (4430)
ἦν γὰρ καὶ φύσει φίλαρχος καὶ τοῦ κρατεῖν διψῶσα.
ἀλλ’ ὁ λαλήσας ψίθυρα ταῖς ἀκοαῖς τῆς Εὔας,
καὶ τῆς κακίας τὸν ἰὸν εἰς τὴν ψυχὴν ἐμέσας,


(A.D. 12) Line 4472
Πορφύραν ὀνομάζουσιν ἐκεῖνον τὸν οἰκίσκον. (4470)

τίς τηλικαύτην ἤκουσε βαρύθυμον μανίαν,
μητρὸς μανίαν εἰς υἱόν; αἲ πάθους φιλαρχίας!
οὐ πάρδαλις ἐκμαίνεται κατὰ τῶν σκύμνων οὕτως·
οὐχ οὕτως ἀγριαίνεται κατὰ τῶν σκυλακίων

89. EPHRAEM Aeniensis Hist. et Poeta Χρονικόν. imperatorum

αὐτῷ δὲ τῷ δράσαντι φωτὸς ζημίαν.

αὕτη γὰρ οὐ φέρουσα πράως τὴν λύπην
φιλαρχίας ἔρωτι καὶ κράτους σχέσει,
730
παιδὶ σκύφον κίρνησι μεστὸν πικρίας

καὶ κυκεῶνα θανάτου πεπλησμένον, (1920)

90. Νικηφόρος Γρηγοράς. Επιστολαί. (A.D. 13-14) Epistle 86 line

28
ταύτῃ μονάζοντος, ἀνδρὸς πονηροῦ τε ἅμα καὶ γνώμης ἀταξίᾳ συζῶν-

τος τὸν ἅπαντα χρόνον, νῦν δὲ καὶ τὴν σὴν ἄμαχον καὶ δικαίαν
ἰσχὺν
παραβλάψαντος διὰ φιλαρχίαν, καὶ τὸ ἱερὸν τουτὶ συγκυκήσαντος
ποίμνιον.
Φόνος
ὧδε δέ τις εἴπεσκε νέων ὑπερηνορεόντων·

“ἦ μάλα δὴ γάμον ἄμμι πολυμνήστη βασίλεια (770)
ἀρτύει, οὐδέ τι οἶδεν, ὅ οἱ φόνος υἷϊ τέτυκται.”
ὣς ἄρα τις εἴπεσκε, τὰ δ’ οὐκ ἴσαν, ὡς ἐτέτυκτο.
τοῖσιν δ’ Ἀντίνοος ἀγορήσατο καὶ μετέειπε·

μηδ’ οἱ μῦθον ἅπαντα πιφαυσκέμεν, ὅν κ’ ἐῢ εἰδῇς,

ἀλλὰ τὸ μὲν φάσθαι, τὸ δὲ καὶ κεκρυμμένον εἶναι.
ἀλλ’ οὐ σοί γ’, Ὀδυσεῦ, φόνος ἔσσεται ἔκ γε γυναικός·
λίην γὰρ πινυτή τε καὶ εὖ φρεσὶ μήδεα οἶδε (445)
κούρη Ἰκαρίοιο, περίφρων Πηνελόπεια.

τοῖσιν δ’ Ἀμφίνομος ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν·

“ὦ φίλοι, οὐχ ἥμιν συνθεύσεται ἥδε γε βουλή, (245)
Τηλεμάχοιο φόνος· ἀλλὰ μνησώμεθα δαιτός.”
ὣς ἔφατ’ Ἀμφίνομος, τοῖσιν δ’ ἐπιήνδανε μῦθος.
ἐλθόντες δ’ ἐς δώματ’ Ὀδυσσῆος θείοιο


731
Ἴφιτος αὖθ’ ἵππους διζήμενος, αἵ οἱ ὄλοντο

δώδεκα θήλειαι, ὑπὸ δ’ ἡμίονοι ταλαεργοί·
αἳ δή οἱ καὶ ἔπειτα φόνος καὶ μοῖρα γένοντο,
ἐπεὶ δὴ Διὸς υἱὸν ἀφίκετο καρτερόθυμον, (25)
φῶθ’ Ἡρακλῆα, μεγάλων ἐπιίστορα ἔργων,

ἦ τοι ὁ καλὸν ἄλεισον ἀναιρήσεσθαι ἔμελλε,

χρύσεον ἄμφωτον, καὶ δὴ μετὰ χερσὶν ἐνώμα, (10)
ὄφρα πίοι οἴνοιο· φόνος δέ οἱ οὐκ ἐνὶ θυμῷ
μέμβλετο. τίς κ’ οἴοιτο μετ’ ἀνδράσι δαιτυμόνεσσι
μοῦνον ἐνὶ πλεόνεσσι, καὶ εἰ μάλα καρτερὸς εἴη,

χάλκεα μαρμαίροντα. τὰ μὲν κορυθαιόλος Ἕκτωρ

αὐτὸς ἔχων ὤμοισιν ἀγάλλεται· οὐδέ ἕ φημι
δηρὸν ἐπαγλαΐεσθαι, ἐπεὶ φόνος ἐγγύθεν αὐτῶι.
ἀλλὰ σὺ μὲν μή πω καταδύσεο μῶλον ἄρηος,
πρίν γ’ ἐμὲ δεῦρ’ ἐλθοῦσαν ἐν ὀφθαλμοῖσιν ἴδηαι· (135)

κεῖται ἀνὰ πρόθυρον τετραμμένος, ἀμφὶ δ’ ἑταῖροι

μύρονται· τό μοι οὔ τι μετὰ φρεσὶ ταῦτα μέμηλεν,
ἀλλὰ φόνος τε καὶ αἷμα καὶ ἀργαλέος στόνος ἀνδρῶν.”
τὸν δ’ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς· (215)
“ὦ Ἀχιλεῦ, Πηλῆος υἱέ, μέγα φέρτατ’ Ἀχαιῶν,

8. Ησίοδος. Scutum {0020.003} (8/7 B.C.?) Line 155
Σειρίου ἀζαλέοιο κελαινῇ πύθεται αἴῃ.]

Ἐν δὲ Προΐωξίς τε Παλίωξίς τε τέτυκτο,
ἐν δ’ Ὅμαδός τε Φόνος τ’ Ἀνδροκτασίη τε δεδήει, (155)
[ἐν δ’ Ἔρις, ἐν δὲ Κυδοιμὸς ἐθύνεον, ἐν δ’ ὀλοὴ Κὴρ
ἄλλον ζωὸν ἔχουσα νεούτατον, ἄλλον ἄουτον,

9. Αισχύλος. Choephoroe {0085.006} (6-5 B.C.) Line 67

732
τοὺς δ’ ἄκραντος ἔχει νύξ. (65)

δι’ αἵματ’ ἐκποθένθ’ ὑπὸ χθονὸς τροφοῦ
[στρ. γ. (65)
τίτας φόνος πέπηγεν οὐ διαρρύδαν.
διαλγὴς ἄτη διαφέρει
τὸν αἴτιον παναρκέτας νόσου βρύειν

10. Αισχύλος. Choephoroe {0085.006} (6-5 B.C.) Line 806
τῶν πάλαι πεπραγμένων

λύσασθ’ αἷμα προσφάτοις δίκαις· (805)
γέρων φόνος μηκέτ’ ἐν δόμοις τέκοι.

τὸ δὲ καλῶς κτίμενον ὦ μέγα ναίων
[μεσῳδ. β. (806)
στόμιον, εὖ δὸς ἀνιδεῖν δόμον ἀνδρός,

11. Αισχύλος. Eumenides {0085.007} (6-5 B.C.) Line 212
Χο. τοὺς μητραλοίας ἐκ δόμων ἐλαύνομεν. (210)

Απ. τί γὰρ γυναικὸς ἥτις ἄνδρα νοσφίσῃ;
Χο. οὐκ ἂν γένοιθ’ ὅμαιμος αὐθέντης φόνος.
Απ. ἦ κάρτ’ ἄτιμα καὶ παρ’ οὐδὲν ἠργάσω
Ἥρας τελείας καὶ Διὸς πιστώματα.

φθεῖσαι ἠρημώθησαν, αἱ μὲν ὑπὸ βαρβάρων, αἱ δ’ ὑπὸ σφῶν

αὐτῶν ἀντιπολεμούντων (εἰσὶ δ’ αἳ καὶ οἰκήτορας μετέβαλον
ἁλισκόμεναι), οὔτε φυγαὶ τοσαίδε ἀνθρώπων καὶ φόνος, ὁ
(3) μὲν κατ’ αὐτὸν τὸν πόλεμον, ὁ δὲ διὰ τὸ στασιάζειν. τά τε
πρότερον ἀκοῇ μὲν λεγόμενα, ἔργῳ δὲ σπανιώτερον βεβαιού-

(1) μετέστησαν ἐν τῷ ἔργῳ παρὰ τοὺς Λακεδαιμονίους. γενο-

μένης δὲ μάχης ἐν Τανάγρᾳ τῆς Βοιωτίας ἐνίκων Λακεδαι-
μόνιοι καὶ οἱ ξύμμαχοι, καὶ φόνος ἐγένετο ἀμφοτέρων πολύς.
(2) καὶ Λακεδαιμόνιοι μὲν ἐς τὴν Μεγαρίδα ἐλθόντες καὶ
733
δενδροτομήσαντες πάλιν ἀπῆλθον ἐπ’ οἴκου διὰ Γερανείας

ἅτε οὐκ ἀπὸ ξυμβάσεως ὥσπερ τῶν μετὰ Δημοσθένους

(4) ληφθέντων. μέρος δέ τι οὐκ ὀλίγον καὶ ἀπέθανεν· πλεῖ-
στος γὰρ δὴ φόνος οὗτος καὶ οὐδενὸς ἐλάσσων τῶν ἐν τῷ
[Σικελικῷ] πολέμῳ τούτῳ ἐγένετο. καὶ ἐν ταῖς ἄλλαις
προσβολαῖς ταῖς κατὰ τὴν πορείαν συχναῖς γενομέναις οὐκ

δειλαία, τί σοι φρενῶν βαρὺς (1265)

χόλος προσπίτνει καὶ δυσμενὴς
φόνος; ἀμείβεται
χαλεπὰ γὰρ βροτοῖς ὁμογενῆ μιά-
σματα †ἐπὶ γαῖαν αὐτοφόνταις ξυνῳ-

κτείνει δὲ τὴν τάλαιναν Ἰλιάδα κόραν (489)

παῖδά τε δύσφρονος ἔριδος ὕπερ. (490)
ἄθεος ἄνομος ἄχαρις ὁ φόνος·
ἔτι σε, πότνια, μετατροπὰ
τῶνδ’ ἔπεισιν ἔργων.

— διάφορα πολλὰ θεῶν βροτοῖσιν εἰσορῶ.

— φόβῳ γὰρ τῷ πάρος διόλλυσαι·
δίκα δίκαν δ’ ἐκάλεσε καὶ φόνος φόνον,
κακῶν δ’ ἀναψυχὰς θεοὶ (615)
βροτοῖς νέμουσι, πάντων τέρμ’ ἔχοντες αὐτοί. (617)


734
θιγὼν κραταιᾶς χειρὸς ἐννέπει τάδε·

Ὦ παῖ, τί πάσχεις; τίς ὁ τρόπος ξενώσεως (965)
τῆσδ’; οὔ τί που φόνος σ’ ἐβάκχευσεν νεκρῶν,
οὓς ἄρτι καίνεις; ὁ δέ νιν Εὐρυσθέως δοκῶν
πατέρα προταρβοῦνθ’ ἱκέσιον ψαύειν χερός,

οὐκ οἶδα θνητῶν ὅστις ἀθλιώτερος. (1015)

Χο. (1015)
— ὁ φόνος ἦν ὃν Ἀργολὶς ἔχει πέτρα (1016)
τότε μὲν περισαμότατος καὶ ἄπιστος Ἑλλάδι
τῶν Δαναοῦ παίδων· τάδε δ’ ὑπερέβαλε, παρ-

ὑπνώδεά τ’ εὐνᾶς (1049)
ἐγείρετε. Χο. οἴμοι. (1050)
φόνος ὅσος ὅδ’ . . . Αμ. ἆ ἆ,
διά μ’ ὀλεῖτε. Χο. κεχυμένος ἐπαντέλλει.
Αμ. οὐκ ἀτρεμαῖα θρῆνον αἰ-

21. Ευρυπίδης. Ion {0006.010} (5 B.C.) Line 983
Κρ. στείχοιμ’ ἄν· ἀλλὰ ποῦ γενήσεται τόδε;

Πρ. ἱεραῖσιν ἐν σκηναῖσιν, οὗ θοινᾷ φίλους.
Κρ. ἐπίσημον ὁ φόνος, καὶ τὸ δοῦλον ἀσθενές.
Πρ. ὤμοι, κακίζῃ· φέρε, σὺ νῦν βούλευέ τι.
Κρ. καὶ μὴν ἔχω γε δόλια καὶ δραστήρια. (985)

22. Ευρυπίδης. Troiades {0006.011} (5 B.C.) Line 1177
ὃν πόλλ’ ἐκήπευσ’ ἡ τεκοῦσα βόστρυχον (1175)

φιλήμασίν τ’ ἔδωκεν, ἔνθεν ἐκγελᾷ
ὀστέων ῥαγέντων φόνος, ἵν’ αἰσχρὰ μὴ λέγω.
ὦ χεῖρες, ὡς εἰκοὺς μὲν ἡδείας πατρὸς
κέκτησθ’, ἐν ἄρθροις δ’ ἔκλυτοι πρόκεισθέ μοι.

735
οὔτ’ ἀντ’ ἐμοῦ τέθνηκε, δὶς τόσως ἐμὲ

κτείνας ἀδελφῆς ζῶσαν. εἰ δ’ ἀμείψεται
φόνον δικάζων φόνος, ἀποκτενῶ σ’ ἐγὼ
καὶ παῖς Ὀρέστης πατρὶ τιμωρούμενοι· (1095)
εἰ γὰρ δίκαι’ ἐκεῖνα, καὶ τάδ’ ἔνδικα.

Ἑλένη τε θάψει· Πρωτέως γὰρ ἐκ δόμων (1280)

ἥκει λιποῦσ’ Αἴγυπτον οὐδ’ ἦλθεν Φρύγας·
Ζεὺς δ’, ὡς ἔρις γένοιτο καὶ φόνος βροτῶν,
εἴδωλον Ἑλένης ἐξέπεμψ’ ἐς Ἴλιον.
Πυλάδης μὲν οὖν κόρην τε καὶ δάμαρτ’ ἔχων

ἔνθ’ Ἀργόθεν ναῦν ποντίαν ἐστείλαμεν; (70)

Πυ. ἔμοιγ’, Ὀρέστα· σοὶ δὲ συνδοκεῖν χρεών.
Ορ. καὶ βωμός, Ἕλλην οὗ καταστάζει φόνος;
Πυ. ἐξ αἱμάτων γοῦν ξάνθ’ ἔχει τριχώματα.
Ορ. θριγκοῖς δ’ ὑπ’ αὐτοῖς σκῦλ’ ὁρᾷς ἠρτημένα;

ἅλιος. ἄλλαις δ’ ἄλλα προσέβα (195)

χρυσέας ἀρνὸς μελάθροις ὀδύνα,
† φόνος ἐπὶ φόνῳ, ἄχεα ἄχεσιν † (196)
ἔνθεν τῶν πρόσθεν δμαθέντων (199)
Τανταλιδᾶν ἐκβαίνει ποινά γ’ (200)

πάνοπλον ὄψιν ὑπὲρ ἄκρων

ὅρων χθονός· σιδαρόφρων
δέ νιν φόνος πάλιν ξυνῆψε γᾷ φίλᾳ.
αἵματος δ’ ἔδευσε γαῖαν, ἅ νιν εὐηλίοισι
δεῖξεν αἰθέρος πνοαῖς. (675)
736

σχεδὸν τύχα πέλας φόνου·

κρινεῖ φάος τὸ μέλλον. ἄ- (1305)
ποτμος ἄποτμος ὁ φόνος ἕνεκ’ Ἐρινύων.
— ἀλλὰ γὰρ Κρέοντα λεύσσω τόνδε δεῦρο συννεφῆ
πρὸς δόμους στείχοντα, παύσω τοὺς παρεστῶτας γόους.
(1308-1309)

Κρ. ὦ τλῆμον, οἷον τέρμον’, Ἰοκάστη, βίου

γάμων τε τῶν σῶν Σφιγγὸς αἰνιγμοὺς ἔτλης.
πῶς καὶ πέπρακται διπτύχων παίδων φόνος
ἀρᾶς τ’ ἀγώνισμ’ Οἰδίπου; σήμαινέ μοι. (1355)
Αγ. τὰ μὲν πρὸ πύργων εὐτυχήματα χθονὸς

ἁγεμόνευμα νεκροῖσι πολύστονον. αἰαῖ, ἰώ μοι.

ὦ Πολύνεικες, ἔφυς ἄρ’ ἐπώνυμος· ὤμοι μοι, Θῆβαι· (1493-
1494)
σὰ δ’ ἔρις—οὐκ ἔρις, ἀλλὰ φόνῳ φόνος— (1495)
Οἰδιπόδα δόμον ὤλεσε κρανθεῖσ’
αἵματι δεινῷ, αἵματι λυγρῷ.

οἰκτρότατα θοινάματα καὶ

σφάγια γενναίων τεκέων· (815)
ὅθεν φόνῳ φόνος ἐξαμεί-
βων δι’ αἵματος οὐ προλεί-
πει δισσοῖσιν Ἀτρείδαις.


737
[πάλαι Πελασγοί, Δαναΐδαι δεύτερον,]

ὑμῖν ἀμύνων οὐδὲν ἧσσον ἢ πατρὶ
ἔκτεινα μητέρ’. εἰ γὰρ ἀρσένων φόνος (935)
ἔσται γυναιξὶν ὅσιος, οὐ φθάνοιτ’ ἔτ’ ἂν
θνῄσκοντες, ἢ γυναιξὶ δουλεύειν χρεών·

Πυ. ἔγνως· ἄκουσον δ’ ὡς καλῶς βουλεύομαι.

εἰ μὲν γὰρ ἐς γυναῖκα σωφρονεστέραν
ξίφος μεθεῖμεν, δυσκλεὴς ἂν ἦν φόνος·
νῦν δ’ ὑπὲρ ἁπάσης Ἑλλάδος δώσει δίκην,
ὧν πατέρας ἔκτειν’, ὧν δ’ ἀπώλεσεν τέκνα, (1135)

Ορ. καλῶς· σὺ μέν νυν, σύγγον’ Ἠλέκτρα, δόμων

πάρος μένουσα παρθένου δέχου πόδα,
φύλασσε δ’ ἤν τις, πρὶν τελευτηθῇ φόνος,
ἢ ξύμμαχός τις ἢ κασίγνητος πατρός,
ἐλθὼν ἐς οἴκους φθῇ, γέγωνέ τ’ ἐς δόμους, (1220)

Χο. — ἰὼ ἰὼ φίλαι,

[στρ.
κτύπον ἐγείρετε, κτύπον καὶ βοὰν (1353)
πρὸ μελάθρων, ὅπως ὁ πραχθεὶς φόνος
μὴ δεινὸν Ἀργείοισιν ἐμβάλῃ φόβον, (1355)
βοηδρομῆσαι πρὸς δόμους τυραννικούς,

Ἑλένη τε· ταύτης οἱ τὰ πρῶτ’ ὠλβισμένοι

μνηστῆρες ἦλθον Ἑλλάδος νεανίαι.
δειναὶ δ’ ἀπειλαὶ καὶ κατ’ ἀλλήλων φόνος
ξυνίσταθ’, ὅστις μὴ λάβοι τὴν παρθένον.
τὸ πρᾶγμα δ’ ἀπόρως εἶχε Τυνδάρεῳ πατρί, (55)

738
37. Ευρυπίδης. Rhesus {0006.019} (5 B.C.) Line 431
πόντου πρὸς ἀκτάς, Θρῇκα πορθμεύσων στρατόν.

ἔνθ’ αἱματηρὸς πέλανος ἐς γαῖαν Σκύθης (430)
ἠντλεῖτο λόγχῃ Θρῄξ τε συμμιγὴς φόνος.
τοιάδε τοί μ’ ἀπεῖργε συμφορὰ πέδον
Τροίας ἱκέσθαι σύμμαχόν τέ σοι μολεῖν.

σθαι· αὐτὸς γὰρ ἕκαστος βουλόμενος κορυφαῖος εἶναι

γνώμῃσί τε νικᾶν ἐς ἔχθεα μεγάλα ἀλλήλοισι ἀπικνέονται,
ἐξ ὧν στάσιες ἐγγίνονται, ἐκ δὲ τῶν στασίων φόνος, ἐκ δὲ
τοῦ φόνου ἀπέβη ἐς μουναρχίην· καὶ ἐν τούτῳ διέδεξε ὅσῳ (15)
ἐστὶ τοῦτο ἄριστον. Δήμου τε αὖ ἄρχοντος ἀδύνατα μὴ οὐ

δὲ καὶ οἱ Μινύαι ἐκδράντες ἐκ τῆς ἐρκτῆς ἵζοντο ἐς τὸ

Τηύγετον, τῶν Λακεδαιμονίων βουλευομένων σφέας ἀπολ- (5)
λύναι, παραιτέεται ὁ Θήρας ὅκως μήτε φόνος γένηται,
αὐτός τε ὑπεδέκετό σφεας ἐξάξειν ἐκ τῆς χώρης.
Συγχωρησάντων δὲ τῇ γνώμῃ τῶν Λακεδαιμονίων, τρισὶ

τας. Ἀπὸ δὲ Ὑρίης πόλιος τὰς ἄλλας οἰκίσαι, τὰς δὴ Ταραν- (15)
τῖνοι χρόνῳ ὕστερον πολλῷ ἐξανιστάντες προσέπταισαν
μεγάλως ὥστε φόνος Ἑλληνικὸς μέγιστος οὗτος δὴ ἐγένετο
πάντων τῶν ἡμεῖς ἴδμεν, αὐτῶν τε Ταραντίνων καὶ Ῥηγί-
νων, οἳ ὑπὸ Μικύθου τοῦ Χοίρου ἀναγκαζόμενοι τῶν

41. Αντιφών. Tetralogia 2 {0028.003} (5 B.C.) Tetralogy 3 sec. 7

line 5
αὐτόν, οὐδ’ ὑπὸ τοῦ νόμου καταλαμβάνεσθαί φασιν, ὃς

ἀπαγορεύει μήτε δικαίως μήτε ἀδίκως ἀποκτείνειν.
Ἀλλὰ τίνος μᾶλλόν ἐστιν ὁ φόνος; πότερ>ον ἀνήκει εἰς (5)
τοὺς θεωμένους ἢ εἰς τοὺς παιδαγωγούς; ὧν οὐδεὶς
739
οὐδὲν κατηγορεῖ. Οὐ γὰρ ἀφανὴς ἀλλὰ καὶ λίαν φανερὸς


line 8
ὁ δὲ παῖς ταῖς αὑτοῦ ἁμαρτίαις διαφθαρείς, ἅμα ἥμαρτέ

τε καὶ ὑφ’ ἑαυτοῦ ἐκολάσθη. Κεκολασμένου δὲ τοῦ ἀποκτεί-
ναντος, οὐκ ἀτιμώρητος ὁ φόνος ἐστί. (9) Ἔχοντός γε
δὴ τὴν δίκην τοῦ φονέως, οὐκ ἐὰν ἀπολύσητε ἡμᾶς, ἀλλ’
ἐὰν καταλάβητε, ἐνθύμιον ὑπολείψεσθε. Ὁ μὲν γὰρ αὐτὸς

1
ὁρῶντες ταῦτα ἤλαυνον εἰς τοὺς ἱππέας τοὺς τῶν πολεμίων·

οἱ δ’ ἐνέκλιναν καὶ αὐτοί. ἔνθα δὴ καὶ ἵππων διωγμὸς ἦν
(66) καὶ ἀνδρῶν, καὶ φόνος δὲ ἀμφοτέρων. οἱ δ’ ἐντὸς τοῦ
ἐρύματος τῶν Ἀσσυρίων ἑστηκότες ἐπὶ τῆς κεφαλῆς τῆς
τάφρου τοξεύειν μὲν ἢ ἀκοντίζειν εἰς τοὺς κατακαίνοντας

1
οἱ ἐπὶ πᾶσι δὲ οὐκ εἴων φεύγειν οὔτε τοὺς τοξότας οὔτε

τοὺς ἀκοντιστάς, ἀλλ’ ἀνατεταμένοι τὰς μαχαίρας ἠνάγκαζον
(35) καὶ τοξεύειν καὶ ἀκοντίζειν. ἦν δὲ πολὺς μὲν ἀνδρῶν φόνος,
πολὺς δὲ κτύπος ὅπλων καὶ βελῶν παντοδαπῶν, πολλὴ δὲ
βοὴ τῶν μὲν ἀνακαλούντων ἀλλήλους, τῶν δὲ παρακελευο-

(b) τὴν ἐπιμονὴν οὗτος ὁ ἀνὴρ ἐνσημαίνει τὸ ὄνομα ὁ “Ἀγα-

μέμνων.” ἴσως δὲ καὶ ὁ “Ἀτρεὺς” ὀρθῶς ἔχει. ὅ τε
γὰρ τοῦ Χρυσίππου αὐτῷ φόνος καὶ ἃ πρὸς τὸν Θυέστην
ὡς ὠμὰ διεπράττετο, πάντα ταῦτα ζημιώδη καὶ ἀτηρὰ πρὸς
ἀρετήν. ἡ οὖν τοῦ ὀνόματος ἐπωνυμία σμικρὸν παρακλίνει (5)


sec. 3 line 2
740
τοῖς ὀλιγαρχικοῖς παρέδωκεν, οὐκ ἐλάττονας

(3) ὀκτακοσίων συναμφοτέρους ὄντας. ἦν δὲ καὶ
τῶν ἄλλων ἐν ταῖς πόλεσι δημοτικῶν φόνος οὐκ
ἀριθμητός, ἅτε δὴ μὴ κατ’ ἰδίας μόνον αἰτίας
αὐτοῦ κτείνοντος, ἀλλὰ πολλαῖς μὲν ἔχθραις,


line 3
(4) μετρεῖσθαι τὸ πλῆθος. ἄνευ γὰρ τῶν κατὰ τὴν

ἄλλην πόλιν ἀναιρεθέντων ὁ περὶ τὴν ἀγορὰν
φόνος ἐπέσχε πάντα τὸν ἐντὸς τοῦ Διπύλου
Κεραμεικόν· πολλοῖς δὲ λέγεται καὶ διὰ πυλῶν
κατακλύσαι τὸ προάστειον. ἀλλὰ τῶν οὕτως (5)


line 5
θόντων ἀδήλως τὸ Θούριον, εἶτα ἐπιφανέντων,

θόρυβος ἦν πολὺς καὶ φυγὴ τῶν βαρβάρων καὶ
φόνος ὑπ’ ἀλλήλων ὁ πλεῖστος. οὐ γὰρ ὑπέ- (5)
μειναν, ἀλλὰ κατὰ πρανοῦς φερόμενοι τοῖς τε
δόρασι περιέπιπτον αὐτοὶ τοῖς ἑαυτῶν καὶ κατε-


line 2
συναλαλάξαντες ἐν χερσὶν ἦσαν τῶν πολεμίων.

(7) οἱ δὲ οὐ πολὺν ὑπέστησαν χρόνον, ἀλλὰ γίνεται
πολὺς φόνος αὐτῶν τραπέντων. Μάριος δὲ φεύ-
γων εἰς Πραινεστὸν ἤδη τὰς πύλας εὗρε κεκλει-
μένας· καλωδίου δὲ ἄνωθεν ἀφεθέντος ἐνζώσας


σωτηρίαν, κρείττους γενόμενοι τῶν ἀντιπάλων. γί-

νεται τοίνυν ἐνταῦθα τοῦ καιροῦ μάχη καρτερὰ καὶ (10)
φόνος καὶ τῶν καὶ τῶν. ὁ μέντοι τρόπος τῆσδε τῆς
μάχης τοιοῦτός ἐστιν. οἱ μὲν ἄνθρωποι δόρατα ἰσχυ-
741
ρὰ ἀφιᾶσι στοχαζόμενοι αὐτῶν, οἱ δὲ ἐλέφαντες τὸν


ἀνθρώπους σφίσι κακῶν αἰτίους ἢ δράσαντάς τι

ἀσεβὲς ἢ εἰπόντας τι ἀπόφημον· ‘ἵππου δὲ’ ἔλεγε
‘ποία μὲν θεοσυλία, φόνος δὲ τίς, βλασφημία δὲ πῶς
ἢ πόθεν;’ ἐμαρτύρατο δὲ τὸν θεὸν καὶ αὐτὸς ὡς
οὐδεπώποτε οὐδένα οὐδὲν ἀδικήσας, καὶ διὰ ταῦτα (30)


subsec. 9 line 1
παρὰ τῶν ἐπιβούλων σωτηρίας. Καλλιερεῖν γοῦν τοπάζοντες

αὐτοῖς σφᾶς αὐτοὺς λελήθασιν ἀποσφάττοντες ἀνθρώπους. (5)
(9) Οὐ γὰρ οὖν παρὰ τὸν τόπον ἱερεῖον γίνεται ὁ φόνος, οὐδ’
εἰ Ἀρτέμιδί τις καὶ Διὶ ἐν ἱερῷ δῆθεν χωρίῳ μᾶλλον ἢ


subsec. 9 line 5

ἢ ἐν ὁδοῖς ἀποσφάττοι τὸν ἄνθρωπον, [ἱερὸν] ἱερεῖον ἐπιφη-
μίσας, ἀλλὰ φόνος ἐστὶ καὶ ἀνδροκτασία ἡ τοιαύτη θυσία. (5)
3.43.
(1) Τί δὴ οὖν, ὦ σοφώτατοι τῶν ἄλλων ζῴων ἄνθρωποι,

τὰ μὲν θηρία περιφεύγομεν τὰ ἀνήμερα, κἄν που περιτύ-


(A.D. 4) Volume 45 P. 229 line 52
ἐπιτιμίων. Διῄρηται δὲ τὸ τοιοῦτον κακὸν τῇ διαφορᾷ (50)

τοῦ ἑκουσίου τε καὶ ἀκουσίου, ἐν οἷς ἑκούσιος μέν
ἐστι φόνος. Πρῶτον μὲν, ὁ ἐκ παρασκευῆς τετολμη-
μένος τοῦ εἰς αὐτὸ τοῦτο εὐτρεπισαμένου, ὅπως ἂν τὸ
742
ἄγος ἐργάσηται. Ἔπειτα δὲ κἀκεῖνος ἐν τοῖς ἑκουσίοις


τὰ γνωρίσματα· ὅταν τις πρὸς ἕτερόν τι τὴν σπου-

δὴν ἔχων, ἐξ ἀποτυχίας τι τῶν ἀνηκέστων δράσῃ. (5)
Ἐπὶ τούτων τοίνυν ὁ μὲν φόνος, εἰς τριπλασίονα
χρόνον παρατείνεται, τοῖς δι’ ἐπιστροφῆς θεραπευο-
μένοις τὸ ἑκούσιον ἄγος. Τρισεννέα γάρ εἰσιν ἐνιαυ-


line 43


57. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. . De martyribus et adversus Arianos

(orat. 35) [Sp.] {2022.043} (A.D. 4) Volume 36 P. 261 line 32
νείκησαν; Ὡς διὰ μέσης τῆς πόλεως ζηλωτήν τινα (30)

τῆς ἀληθείας ῥοπάλοις διεχειρίσαντο, καὶ τὸν
ἀληθῆ φόνον ὁ ὑπονοηθεὶς φόνος ἐκώλυσεν; Ἀλλὰ γὰρ
οὐκ οἶδα, πῶς τῆς πρεπούσης ἡδονῆς ἀπεῤῥύη
ὁ λόγος, ἐμφιλοχωρήσας τοῖς γηΐνοις διηγήμασιν.

58. Γρηγόριος Ναζιανζηνός. . Carmina moralia {2022.060} (A.D. 4)

Column 744 line 6
Μὴ δ’ ἐμβλέπειν αἰσχρῶς τε καὶ παθητικῶς,

Εἰς ἓν τιθέντες τῷ τέλει τὴν αἰτίαν, (5)
Ὡς τῷ φονεύειν τὸν χόλον, παρ’ οὗ φόνος.
Ὅρκου θ’ ἑτοιμότητα τῇ ψευδορκίᾳ·
Ὧν γὰρ κακόν τι χωρὶς οὐ γενήσεται,

743

Column 954 line 1
Τὰ δ’ ἐκ μέθης ὑβρίσμαθ’, ἡ παροινία.

Ἡ κραιπάλη δ’ ἕωλος ὕβρις ἐκ μέθης.
(954) Φόνος δ’ ὁ μέν τις σωμάτων, ὁ δ’ εἰκόνος·
Ἄμφω δὲ λύσις τῆς φίλης ἁρμονίας.
Πορνεία καὶ μοιχεία, ἡ μὲν σωμάτων


Column 959 line 13
Τῆς θείας αὖθις ἐγγραφῆς εἶχε τύπον.

Ἡ σπαργάνωσις, ἀντὶ τῆς γυμνώσεως.
Φόνος δὲ παίδων, νηπίων ἄρσις τύπων.
Ἀστὴρ τρέχων δὲ, προσκύνησις κτίσεως.
Μάγοι δὲ προστρέχοντες, ἐθνῶν εἴσοδος. (15)


{2035.041} (A.D. 4) Volume 25 P. 561 line 26
ταθήκην ἐφυλάξαμεν· μᾶλλον γάρ ἐστι τοῦτο παί-


62. Αθανάσιος θεολόγος. . Homilia de passione et cruce domini [Sp.]

{2035.070} (A.D. 4) Volume 28 P. 240 line 48
λήν. Ἠγνόουν γὰρ τὸν Βαραββᾶν αἰτούμενοι, καὶ τὸν

Κύριον ἀποκτείνοντες, ὅτι τὸν μὲν βίον βιώσονται τοῦ
Βαραββᾶ, καὶ πᾶσα στάσις καὶ φόνος παρ’ αὐτοῖς
αὐξήσει· ἀποβαλοῦσι δὲ ἀφ’ ἑαυτῶν τὸ φῶς καὶ τὴν
ἀλήθειαν, καὶ πάντα ὅσα ἐστὶν ὁ Κύριος, ὡς ὁ Ἡσαΐας (50)


{2035.080} (A.D. 4) Volume 28 P. 737 line 32
744
ἁμάρτημα φθόνος ἐπὶ τῇ προτιμήσει τοῦ Ἄβελ· (30)

δεύτερον δόλος, μεθ’ οὗ διηλέχθη τῷ ἀδελφῷ εἰπών·
«Διέλθωμεν εἰς τὸ πεδίον·» τρίτον φόνος, προσθήκη
τοῦ κακοῦ· τέταρτον, ὅτι τοῦ ἀδελφοῦ μείζων ἡ ἐπί-
τασις· πέμπτον, ὅτι γονεῦσι πένθος ἐποίησεν· ἕκτον,

64. Αθανάσιος θεολόγος. . Syntagma ad quendam politicum [Sp.]

{2035.100} (A.D. 4) Volume 28 P. 1397 line 41
ἀδιάλειπτος πρὸς Θεὸν εὐχαριστία. Τοῦ θυμικοῦ τὰ

ἁμαρτήματα ἡ ἀσπλαγχνία, τὸ μῖσος, τὸ ἀσυμπαθὲς, (40)
τὸ μνησίκακον, ὁ φθόνος, ὁ φόνος, καὶ ἡ συνεχὴς
περὶ τὰ τοιαῦτα μελέτη. Ἴασις τούτων καὶ θεραπεία
ἡ φιλανθρωπία, ἡ ἀγάπη, ἡ φιλαδελφία, ἡ συμπά-


ἐχθροῦ τυγχάνουσι. Καὶ πολλάκις τὰ ἀπὸ διστόμου

μαχαίρας καὶ μείζονος ξίφους τραύματα, οἷά ἐστι
πορνεία καὶ πλεονεξία, καὶ φόνος, ἰάθησαν πολλάκις
διὰ τοῦ σωτηρίου φαρμάκου τῆς μετανοίας· ὑπερ-
ηφανία δὲ, ἢ μνησικακία, ἢ καταλαλιὰ, ὥσπερ μικρὰ (35)

66. Αθανάσιος θεολόγος. . Didascalia cccxviii patrum Nicaenorum

Κυρίου· καὶ αὐτὸ παρατετηρημένως· μόνον διὰ φό-

βον μετρίως ὀλίγα καὶ ἐλαφρά. Σκόπει μή πως διὰ (50)
σοῦ φόνος γίνηται, καὶ ἀπολέσῃς τὴν ψυχήν σου ἐν
μιᾷ ὥρᾳ· καὶ ἃ δοκεῖς ἔχειν ἀγαθὰ ἐκ νεότητος,
ἀπρόσδεκτα γένωνται παρὰ τῷ Θεῷ, ὡς τοῦ Καῒν τὰ

67. CYRILLUS Hierosolymitanus Scr. Eccl. Catechesis ad

illuminandos 2 (exemplar alterum) {2110.011} (A.D. 4) Volume
33 P. 412 line 5
Κάτεχε τὰ σὰ, καὶ μὴ αἶρε τὰ ἀλλότρια· καὶ ἁρπαγὴ

κεκοίμηται. Μνημόνευε τῆς κρίσεως, καὶ οὔτε πορ-
νεία, οὔτε μοιχεία, οὔτε φόνος ἰσχύει παρὰ σοί· ὅταν (5)
745
δὲ ἐπιλάθῃ τοῦ Θεοῦ, τότε λοιπὸν ἄρχῃ πηγάζειν

πηγὰς κακῶν.

68. Συνέσιος. . Epistulae {2006.001} (A.D. 4-5) Epistle 72 line 32
δέδωκε καὶ εἰλήφαμεν. ἐπεδαψιλεύσατο ταῖς ὑποθέ- (30)

σεσι τῆς ἀποκηρύξεως. οὔπω τότε δήμευσις ἐτετόλ-
μητο, οὔπω τότε φόνος ἐνεκεχείρητο. πόσοι διὰ τοῦτον
ἀλῶνται; πόσοι τῶν πρώην ἔτι κτηματικῶν διὰ τοῦτον
πτωχεύουσιν; ἀλλὰ μικρὰ ταῦτα πρὸς τὸν εὖ μὲν γε-


συνδρομὴ τῶν διχονοούντων τοῦ πλήθους εἰς ἐκείνην τὴν ἐκκλησίαν

σύντονος γίνεται. Ἀνθίσταντό τε ἀλλήλοις τὰ μέρη, καὶ μὴ μελ-
λήσαντες χερσὶν ἠμύναντο, καὶ γίνεται φόνος ἀνθρώπων πολύς·
(125)
ὥστε τὴν αὐλὴν τῆς ἐκκλησίας ἐκείνης αἵματος πλήρη γενέσθαι,
καὶ
τὸ ἐν αὐτῇ φρεὰρ ὑπερβλύσαι τοῦ αἵματος, ἐκρεῖν δὲ τοῦτο καὶ


τυραννικώτερον πόρρωθεν προσεφέρετο. Τούτων οὖν ἕνεκεν

ὀργιζόμενοι τῷ
θεοῖς ἐχθρῷ Γεωργίῳ, τὴν ἱερὰν αὖθις ἐμιάνατε πόλιν, ἐξὸν
ὑποβάλλειν
αὐτὸν ταῖς τῶν δικαστῶν ψήφοις. Οὕτω γὰρ ἐγίνετο ἂν οὐ φόνος
οὐδὲ
παρανομία τὸ πρᾶγμα, δίκη δὲ ἐμμελὴς, ὑμᾶς μὲν ἀθῴους πάντῃ
φυλάττουσα, (35)
τιμωρουμένη μὲν τὸν ἀνίατα δυσσεβήσαντα, σωφρονίζουσα δὲ
τοὺς ἄλλους


αὐτὸν τὸν χρόνον ἐν τοῖς ἑσπερίοις γενόμενα μέρεσιν.

746
(29) Περὶ Δαμάσου τοῦ Ῥώμης καὶ Οὐρσίνου, ὅπως δι’ αὐτοὺς

ταραχῆς καὶ στάσεως ἐν
Ῥώμῃ γενομένης, φόνος πολὺς ἐπηκολούθησεν.
Τοῦ γὰρ βασιλέως Οὐαλεντινιανοῦ ἡσύχως διάγοντος, καὶ οὐδε-

μίαν σκύλλοντος αἵρεσιν, Δάμασος μετὰ Λιβέριον τὴν τῆς ἐπι-


3) {2062.006} (A.D. 4-5) Volume 47 P. 485 line 46
των αὐτοὺς, ἐφ’ ᾧ μᾶλλον τῶν οἰκείων ἐδάκνοντο

θλίψεων. Καὶ ὁ μὲν ἔλεγεν· Ἀρὰ καὶ ψεῦδος, καὶ (45)
κλοπὴ καὶ μοιχεία καὶ φόνος κέχυται ἐπὶ τῆς γῆς,
καὶ αἵματα ἐφ’ αἵμασι μίσγουσι· τὸ ἀδεὲς καὶ πο-
λύπλοκον καὶ δαψιλὲς τῆς κακίας ἐμφαίνων ἡμῖν.


3) {2062.006} (A.D. 4-5) Volume 47 P. 491 line 37
ἐκείνου πείσεταί τις δεινόν, Καὶ πῶς ἔνι μὴ ἀθυμεῖν, (35)

φησίν; Ἐγὼ δέ σε ἐρήσομαι, πῶς οὐκ ἔνι μὴ ἀθυ-
μεῖν; Εἰ μὲν γὰρ μοιχεία καὶ φόνος, ἢ ἄλλο τί σοι
τοιοῦτον τετόλμηται τῶν ἐκκλειόντων τῆς βασιλείας
τῶν οὐρανῶν, ἀθύμει καὶ πένθει, ὁ κωλύσων οὐδείς·

74.Ιωάννης Χρυσόστομος. Adversus Judaeos (orationes 1-8)

{2062.021} (A.D. 4-5) Volume 48 P. 873 line 13
εἶναι νομίζηται, πάντων ἐστὶ φαυλότατον καὶ πα-

ρανομώτατον. Κἂν φονεύσῃ τις κατὰ γνώμην τοῦ
Θεοῦ, φιλανθρωπίας ἁπάσης βελτίων ἐστὶν ὁ φόνος·
κἂν φείσηταί τις καὶ φιλανθρωπεύσηται παρὰ
τὸ δοκοῦν ἐκείνῳ, φόνου παντὸς ἀνοσιωτέρα γένοιτ’ (15)

75.Ιωάννης Χρυσόστομος. In Kalendas {2062.022} (A.D. 4-5)

ποτὲ δικαιοσύνην τεκεῖν τῷ ποιήσαντι τοῦτο τὸ τόλμη-

μα· τοσοῦτόν ἐστι τὸ διὰ τὸν Θεόν τι ποιεῖν. Καὶ πῶς (15)
747
ἠδυνήθη δικαιοσύνην ἐργάσασθαι φόνος; Οἱ Μαδιη-

ναῖοι ποτὲ βουλόμενοι τὸν Θεὸν ἐκπολεμῶσαι τοῖς
Ἰουδαίοις, καὶ ταύτῃ προσδοκῶντες αὐτῶν περιέσε-


λαβὼν, ἐν αὐτῇ τῇ ἁμαρτίᾳ ἀμφοτέρους ἐξεκέντησε,

καὶ ἔστησε τοῦ Θεοῦ τὴν ὀργὴν ἀπὸ τῆς γνώμης. Καὶ (25)
τὸ μὲν γενόμενον φόνος ἦν, τὸ δὲ κατορθούμενον
ἐξ ἐκείνου σωτηρία τῶν ἀπολλυμένων ἁπάντων, ὅθεν
καὶ δικαιοσύνην ἤνεγκε τῷ ποιήσαντι. Καὶ οὐ μόνον


καὶ δικαιοσύνην ἤνεγκε τῷ ποιήσαντι. Καὶ οὐ μόνον

οὐκ ἐμίανε τὰς χεῖρας, ἀλλὰ καὶ καθαρωτέρας εἰργά-
σατο ὁ φόνος ἐκεῖνος, καὶ μάλα εἰκότως· οὐ γὰρ τοὺς (30)
ἀναιρεθέντας μισῶν, ἀλλὰ τῶν λοιπῶν φειδόμενος
τοῦτ’ εἰργάσατο· ἀπέκτεινε δύο, καὶ ἔσωσε μυριάδας

89.Ιωάννης Χρυσόστομος. In Genesim (sermones 1-9) {2062.113}

(A.D. 4-5) Volume 54 P. 611 line 5
δῆλον ὅτι σαφῶς εἰδὼς ἦλθεν ἐπὶ τὴν ἐργασίαν ταύτην.

Ὥσπερ οὖν οὗτος ᾔδει μὲν καὶ πρὸ τῆς πείρας ὅτι κα-
κὸν ὁ φόνος, ἔμαθε δὲ σαφέστερον καὶ μετὰ ταῦτα, ὅτε (5)
τὴν τιμωρίαν ἐδέξατο, καὶ ἤκουσε· Στένων καὶ τρέ-
μων ἔσῃ ἐπὶ τῆς γῆς· οὕτω καὶ ὁ πατὴρ τούτου εἶχε


τοσούτῳ μᾶλλον δεῖξαι δυνήσομαι τὸ ἐγκώμιον τοῦ Δαυΐδ.

Καὶ τί τούτων πλέον ἔστι, φησὶν, εἰπεῖν; Πάνυ γε πλέον.
Ὥσπερ γὰρ ἐπὶ τοῦ Κάϊν οὐ φόνος μόνον τὸ γενόμενον (30)
ἦν, ἀλλὰ καὶ πολλῶν φόνων χεῖρον· οὐ γὰρ ἀλλότριον,
ἀλλ’ ἀδελφὸν, καὶ ἀδελφὸν οὐκ ἠδικηκότα, ἀλλ’ ἠδικη-

748
Ψευδος
εἴδομεν ἥν τινα μῆτιν ἐνὶ στήθεσσι κέκευθε.

[λίσσεσθαι δέ μιν αὐτόν, ὅπως νημερτέα εἴπῃ·]
ψεῦδος δ’ οὐκ ἐρέει· μάλα γὰρ πεπνυμένος ἐστί.” (20)
τὴν δ’ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·
“Μέντορ, πῶς τ’ ἄρ’ ἴω, πῶς τ’ ἂρ προσπτύξομαι αὐτόν;

ἐς Λακεδαίμονα δῖαν, ὅθι ξανθὸς Μενέλαος.

λίσσεσθαι δέ μιν αὐτός, ἵνα νημερτὲς ἐνίσπῃ·
ψεῦδος δ’ οὐκ ἐρέει· μάλα γὰρ πεπνυμένος ἐστίν.”
ὣς ἔφατ’, ἠέλιος δ’ ἄρ’ ἔδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθε.
τοῖσι δὲ καὶ μετέειπε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη· (330)

“ὦ φίλοι, Ἀργείων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες,

εἰ μέν τις τὸν ὄνειρον Ἀχαιῶν ἄλλος ἔνισπεν, (80)
ψεῦδός κεν φαῖμεν καὶ νοσφιζοίμεθα μάλλον·
νῦν δ’ ἴδεν ὃς μέγ’ ἄριστος Ἀχαιῶν εὔχεται εἶναι.
ἀλλ’ ἄγετ’, αἴ κέν πως θωρήξομεν υἷας Ἀχαιῶν.”

νόσφιν βουλεύωσ’—ἄνυσις δ’ οὐκ ἔσσεται αὐτῶν—

πρὶν Ἄργοσδ’ ἰέναι, πρὶν καὶ Διὸς αἰγιόχοιο
γνώμεναι εἴτε ψεῦδος ὑπόσχεσις εἴτε καὶ οὐκί.
φῆμι γὰρ οὖν κατανεῦσαι ὑπερμενέα Κρονίωνα (350)
ἤματι τῶι, ὅτε νηυσὶν ἐν ὠκυπόροισιν ἔβαινον

δώροισίν τ’ ἀγανοῖσιν ἔπεσσί τε μειλιχίοισιν.”

τὸν δ’ αὖτε προσέειπεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων·
“ὦ γέρον, οὔ τι ψεῦδος ἐμὰς ἄτας κατέλεξας. (115)
749
ἀασάμην, οὐδ’ αὐτὸς ἀναίνομαι. ἀντί νυ πολλῶν

λαῶν ἐστιν ἀνὴρ ὅν τε Ζεὺς κῆρι φιλήσηι,

εἰ μὲν γάρ τίς μ’ ἄλλος ἐπιχθονίων ἐκέλευεν, (220)

ἠ’ οἳ μάντιές εἰσι θυοσκόοι ἠ’ ἱερῆες,
ψεῦδός κεν φαῖμεν καὶ νοσφιζοίμεθα μάλλον·
νῦν δ’, αὐτὸς γὰρ ἄκουσα θεοῦ καὶ ἐσέδρακον ἄντην,
εἶμι, καὶ οὐχ ἅλιον ἔπος ἔσσεται. εἰ δέ μοι αἶσα

ἐπιστάμεσθα δ’, ἐξ ὅτου λευκὴν ἐγὼ

τήνδ’ ἐκ μελαίνης ἀμφιβάλλομαι τρίχα,
μή πώ ποτ’ αὐτὸν ψεῦδος ἐς πόλιν λακεῖν.
ΚΡ. Ἔγνωκα καὐτὸς καὶ ταράσσομαι φρένας· (1095)
τό τ’ εἰκαθεῖν γὰρ δεινόν, ἀντιστάντα δὲ

ΟΡ. Οὐκ ἔστι· τοῦ γὰρ ζῶντος οὐκ ἔστιν τάφος.

ΗΛ. Πῶς εἶπας, ὦ παῖ; (1220)
ΟΡ. Ψεῦδος οὐδὲν ὧν λέγω. (1220)
ΗΛ. Ἦ ζῇ γὰρ ἁνήρ;
ΟΡ. Εἴπερ ἔμψυχός γ’ ἐγώ. (1221)

ΟΔ. Οὔ, μὴ δόλῳ λαβόντα γ’, ὡς ἐγὼ λέγω.

ΝΕ. Οὐκ αἰσχρὸν ἡγῇ δῆτα τὸ ψευδῆ λέγειν;
ΟΔ. Οὔκ, εἰ τὸ σωθῆναί γε τὸ ψεῦδος φέρει.
ΝΕ. Πῶς οὖν βλέπων τις ταῦτα τολμήσει λακεῖν; (110)
ΟΔ. Ὅταν τι δρᾷς εἰς κέρδος, οὐκ ὀκνεῖν πρέπει.

αὐτῷ τε καὶ γῇ τῇδ’· ἐπεὶ τό γ’ εὐσεβὲς (1125)

μόνοις παρ’ ὑμῖν ηὗρον ἀνθρώπων ἐγὼ
750
καὶ τοὐπιεικὲς καὶ τὸ μὴ ψευδοστομεῖν·

εἰδὼς δ’ ἀμύνω τοῖσδε τοῖς λόγοις τάδε·
ἔχω γὰρ ἅχω διὰ σὲ κοὐκ ἄλλον βροτῶν,

δεύτερα δὲ τὸ ὀφείλειν χρέος, πολλῶν μὲν καὶ ἄλλων

εἵνεκα, μάλιστα δὲ ἀναγκαίην φασὶ εἶναι τὸν ὀφείλοντα·
καί τι ψεῦδος λέγειν. Ὃς ἂν δὲ τῶν ἀστῶν λέπρην ἢ (5)
λεύκην ἔχῃ, ἐς πόλιν οὗτος οὐ κατέρχεται οὐδὲ συμμίσγεται
τοῖσι ἄλλοισι Πέρσῃσι· φασὶ δέ μιν ἐς τὸν ἥλιον ἁμαρτόντα

πάριμεν, φὰς ἄρτι τε ἥκειν ἐκ Περσέων καὶ βούλεσθαί τι

ἔπος παρὰ τοῦ πατρὸς σημῆναι τῷ βασιλέϊ. Ἔνθα γάρ τι (15)
δεῖ ψεῦδος λέγεσθαι, λεγέσθω. Τοῦ γὰρ αὐτοῦ γλιχόμεθα οἵ
τε ψευδόμενοι καὶ οἱ τῇ ἀληθείῃ διαχρεώμενοι· οἱ μέν γε
ψεύδονται τότε ἐπεάν τι μέλλωσι τοῖσι ψεύδεσι πείσαντες


line 2
αὑτοὺς οἰόμεθα λέγειν, ὑμᾶς δὲ ὁσίως ὁρᾶν προσήκει τὰ (5)

πραχθέντα· (2) ἐκ τῶν λεγομένων γὰρ ἡ ἀλήθεια σκεπτέα
αὐτῶν ἐστίν. Ἐγὼ δέ, εἰ μέν τι ψεῦδος εἴρηκα, ὁμολογῶ
καὶ τὰ ὀρθῶς εἰρημένα προσδιαβάλλειν [ἄδικα εἶναι]· εἰ δὲ
ἀληθῆ μέν, λεπτὰ δὲ καὶ ἀκριβῆ, οὐκ ἐγὼ ὁ λέγων ἀλλ’ ὁ


89 line 8
τάτους πεποιηκότας, ἐν οἷς καὶ περὶ τῆς ἀρετῆς τῆς

Ἀγαμέμνονος καὶ Μενελάου καὶ Νέστορος διελέχθην,
ψεῦδος μὲν οὐδὲν λέγων, πλείω δ’ ἴσως τῶν μετρίων.
(90) Τοῦτο δ’ ἐποίουν, ὑπολαβὼν οὐδενὸς ἔλαττον ἁμάρ-
τημα τοῦτο δόξειν εἶναι τῶν τολμησάντων ἀναστάτους

751

200 line 8
μὲν πεπλησιακότων, ἐν ὀλιγαρχίᾳ δὲ πεπολιτευμένων,

προῃρημένων δὲ Λακεδαιμονίους ἐπαινεῖν, ἵν’ εἴ τι παρέ-
λαθεν ἡμᾶς ψεῦδος εἰρημένον, ἐκεῖνος κατιδὼν δηλώσειεν
ἡμῖν. (201) Ἐλθὼν δ’ ὁ κληθεὶς καὶ διαναγνοὺς τὸν λόγον,
—τὰ γὰρ μεταξὺ τί δεῖ λέγοντα διατρίβειν; —ἐδυσχέρανε

16. Αριστοφάνης κωμικός. Ranae {0019.009} (5-4 B.C.) Line 628
ΑΙ. Αὐτοῦ μὲν οὖν, ἵνα σοι κατ’ ὀφθαλμοὺς λέγῃ.

Κατάθου σὺ τὰ σκεύη ταχέως, χὤπως ἐρεῖς
ἐνταῦθα μηδὲν ψεῦδος.
ΔΙ. Ἀγορεύω τινὶ (628)
ἐμὲ μὴ βασανίζειν ἀθάνατον ὄντ’· εἰ δὲ μή,

17. Ξενοφών. . Oeconomicus {0032.003} (5-4 B.C.) Ch. 11 sec. 25

line 7
λέγειν συμφέρῃ, πάνυ ἐπιεικῶς· ὅταν δὲ ψευδῆ, τὸν ἥττω (5)

λόγον, ὦ Σώκρατες, οὐ μὰ τὸν Δία οὐ δύναμαι κρείττω
ποιεῖν. καὶ ἐγὼ εἶπον· Ἴσως γάρ, ὦ Ἰσχόμαχε, τὸ ψεῦδος
οὐ δύνασαι ἀληθὲς ποιεῖν.
12.
(1) Ἀλλὰ γάρ, ἔφην ἐγώ, μή σε κατακωλύω, ὦ Ἰσχόμαχε,


34 sec. e line 5
ἐμοὶ καὶ ὑμῖν καὶ ὅλῃ τῇ πόλει οὔ μοι δοκεῖ καλὸν εἶναι ἐμὲ
τούτων οὐδὲν ποιεῖν καὶ τηλικόνδε ὄντα καὶ τοῦτο τοὔνομα
ἔχοντα, εἴτ’ οὖν ἀληθὲς εἴτ’ οὖν ψεῦδος, ἀλλ’ οὖν δεδογμένον
(5)
35.
752
(a) γέ ἐστί τῳ Σωκράτη διαφέρειν τῶν πολλῶν ἀνθρώπων. εἰ

οὖν ὑμῶν οἱ δοκοῦντες διαφέρειν εἴτε σοφίᾳ εἴτε ἀνδρείᾳ

19. Πλάτων. Κρατύλος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 385 sec. c line 14
ΣΩ. Ἀληθές γε, ὡς φῄς.

ΕΡΜ. Ναί.
ΣΩ. Τὸ δὲ τοῦ ψεύδους μόριον οὐ ψεῦδος;
ΕΡΜ. Φημί. (15)
ΣΩ. Ἔστιν ἄρα ὄνομα ψεῦδος καὶ ἀληθὲς λέγειν, εἴπερ

ΣΩ. Τὸ δὲ τοῦ ψεύδους μόριον οὐ ψεῦδος;

ΕΡΜ. Φημί. (15)
ΣΩ. Ἔστιν ἄρα ὄνομα ψεῦδος καὶ ἀληθὲς λέγειν, εἴπερ
καὶ λόγον;
(d) ΕΡΜ. Πῶς γὰρ οὔ;

ΕΡΜ. Πάνυ γε.

ΣΩ. Οὐκοῦν τὸ μὲν ἀληθὲς αὐτοῦ λεῖον καὶ θεῖον καὶ (5)
ἄνω οἰκοῦν ἐν τοῖς θεοῖς, τὸ δὲ ψεῦδος κάτω ἐν τοῖς πολλοῖς
τῶν ἀνθρώπων καὶ τραχὺ καὶ τραγικόν· ἐνταῦθα γὰρ πλεῖστοι
οἱ μῦθοί τε καὶ τὰ ψεύδη ἐστίν, περὶ τὸν τραγικὸν βίον.

22. Πλάτων. Κρατύλος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 421 sec. a line 2
ἀνιῶμεν αὐτήν· ἀλλὰ καὶ σὺ μὴ ἀνίει, ἀλλὰ ἐρώτα.
421.
(a) ΕΡΜ. Ἐρωτῶ δὴ τὰ μέγιστα καὶ τὰ κάλλιστα, τήν τε

“ἀλήθειαν” καὶ τὸ “ψεῦδος” καὶ τὸ “ὂν” καὶ αὐτὸ
τοῦτο περὶ ὧν νῦν ὁ λόγος ἡμῖν ἐστιν, “ὄνομα,” δι’ ὅτι τὸ
ὄνομα ἔχει.


753
[συγκεκροτῆσθαι]· ἡ γὰρ θεία τοῦ ὄντος φορὰ ἔοικε προσ-

ειρῆσθαι τούτῳ τῷ ῥήματι, τῇ “ἀληθείᾳ,” ὡς θεία οὖσα ἄλη.
τὸ δὲ> “ψεῦδος” τοὐναντίον τῇ φορᾷ· πάλιν γὰρ αὖ λοιδο-
ρούμενον ἥκει τὸ ἰσχόμενον καὶ τὸ ἀναγκαζόμενον ἡσυχάζειν, (5)
ἀπείκασται δὲ τοῖς καθεύδουσι· τὸ ψεῖ δὲ προσγενόμενον

24. Πλάτων. Κρατύλος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 430 sec. a line 3
(a) ΣΩ. Ἀλλ’ ἀγαπητὸν καὶ τοῦτο. πότερον γὰρ ἀληθῆ ἂν

φθέγξαιτο ταῦτα ὁ φθεγξάμενος ἢ ψευδῆ; ἢ τὸ μέν τι
αὐτῶν ἀληθές, τὸ δὲ ψεῦδος; καὶ γὰρ ἂν καὶ τοῦτο ἐξαρκοῖ.
ΚΡ. Ψοφεῖν ἔγωγ’ ἂν φαίην τὸν τοιοῦτον, μάτην αὐτὸν
ἑαυτὸν κινοῦντα, ὥσπερ ἂν εἴ τις χαλκίον κινήσειε κρούσας. (5)

25. Πλάτων. Θεαίτητος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 150 sec. c line 2
ἐπισκοπεῖν ἀλλὰ μὴ τὰ σώματα. μέγιστον δὲ τοῦτ’ ἔνι

(c) τῇ ἡμετέρᾳ τέχνῃ, βασανίζειν δυνατὸν εἶναι παντὶ τρόπῳ
πότερον εἴδωλον καὶ ψεῦδος ἀποτίκτει τοῦ νέου ἡ διάνοια
ἢ γόνιμόν τε καὶ ἀληθές. ἐπεὶ τόδε γε καὶ ἐμοὶ ὑπάρχει
ὅπερ ταῖς μαίαις· ἄγονός εἰμι σοφίας, καὶ ὅπερ ἤδη πολλοί

26. Πλάτων. Θεαίτητος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 151 sec. d line 2
οἴονταί με εὐνοίᾳ τοῦτο ποιεῖν, πόρρω ὄντες τοῦ εἰδέναι ὅτι

(d) οὐδεὶς θεὸς δύσνους ἀνθρώποις, οὐδ’ ἐγὼ δυσνοίᾳ τοιοῦτον
οὐδὲν δρῶ, ἀλλά μοι ψεῦδός τε συγχωρῆσαι καὶ ἀληθὲς
ἀφανίσαι οὐδαμῶς θέμις. πάλιν δὴ οὖν ἐξ ἀρχῆς, ὦ
Θεαίτητε, ὅτι ποτ’ ἐστὶν ἐπιστήμη, πειρῶ λέγειν· ὡς δ’ οὐχ

27. Πλάτων. Θεαίτητος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 161 sec. a line 1
αὐτοῦ ὡς ἀληθῶς ἐν κύκλῳ περιθρεκτέον τῷ λόγῳ, σκοπου-

μένους μὴ λάθῃ ἡμᾶς οὐκ ἄξιον ὂν τροφῆς τὸ γιγνόμενον,161.
(a) ἀλλὰ ἀνεμιαῖόν τε καὶ ψεῦδος. ἢ σὺ οἴει πάντως δεῖν τό γε
σὸν τρέφειν καὶ μὴ ἀποτιθέναι, ἢ καὶ ἀνέξῃ ἐλεγχόμενον
ὁρῶν, καὶ οὐ σφόδρα χαλεπανεῖς ἐάν τις σοῦ ὡς πρωτοτόκου


754
κινδύνους καὶ φόβους ἔτι ἁπαλαῖς ψυχαῖς ἐπιβάλλουσα, οὓς

οὐ δυνάμενοι μετὰ τοῦ δικαίου καὶ ἀληθοῦς ὑποφέρειν, εὐθὺς
ἐπὶ τὸ ψεῦδός τε καὶ τὸ ἀλλήλους ἀνταδικεῖν τρεπόμενοι
(b) πολλὰ κάμπτονται καὶ συγκλῶνται, ὥσθ’ ὑγιὲς οὐδὲν ἔχοντες
τῆς διανοίας εἰς ἄνδρας ἐκ μειρακίων τελευτῶσι, δεινοί τε

σημείω μὴ κατὰ τὴν αὐτοῦ αἴσθησιν ἑκάτερον ἔχειν, ἀλλ’

οἷον τοξότην φαῦλον ἱέντα παραλλάξαι τοῦ σκοποῦ καὶ
ἁμαρτεῖν, ὃ δὴ καὶ ψεῦδος ἄρα ὠνόμασται.
ΘΕΑΙ. Εἰκότως γε. (5)
ΣΩ. Καὶ ὅταν τοίνυν τῷ μὲν παρῇ αἴσθησις τῶν σημείων,

ΘΕΑΙ. Τί δή;
ΞΕ. Τετόλμηκεν ὁ λόγος οὗτος ὑποθέσθαι τὸ μὴ ὂν
εἶναι· ψεῦδος γὰρ οὐκ ἂν ἄλλως ἐγίγνετο ὄν. Παρμενίδης
δὲ ὁ μέγας, ὦ παῖ, παισὶν ἡμῖν οὖσιν ἀρχόμενός τε καὶ διὰ (5)
τέλους τοῦτο ἀπεμαρτύρατο, πεζῇ τε ὧδε ἑκάστοτε λέγων καὶ

31. Πλάτων. Σοφιστής. (5-4 B.C.) Stephanus P. 240 sec. e line 8
δοξάζεται;
ΘΕΑΙ. Ναί.
ΞΕ. Καὶ τοῦτο δὴ ψεῦδος;
ΘΕΑΙ. Καὶ τοῦτο.
ΞΕ. Καὶ λόγος οἶμαι ψευδὴς οὕτω κατὰ ταὐτὰ νομισθή- (10)

32. Πλάτων. Σοφιστής. (5-4 B.C.) Stephanus P. 260 sec. c line 4
πάντ’ εἶναι, μειγνυμένου δὲ δόξα τε ψευδὴς γίγνεται καὶ

λόγος· τὸ γὰρ τὰ μὴ ὄντα δοξάζειν ἢ λέγειν, τοῦτ’ ἔστι που
τὸ ψεῦδος ἐν διανοίᾳ τε καὶ λόγοις γιγνόμενον.
ΘΕΑΙ. Οὕτως. (5)
ΞΕ. Ὄντος δέ γε ψεύδους ἔστιν ἀπάτη.


755
ΞΕ. Τὸν δέ γε σοφιστὴν ἔφαμεν ἐν τούτῳ που τῷ τόπῳ

(d) καταπεφευγέναι μέν, ἔξαρνον δὲ γεγονέναι τὸ παράπαν μηδ’
εἶναι ψεῦδος· τὸ γὰρ μὴ ὂν οὔτε διανοεῖσθαί τινα οὔτε λέγειν·
οὐσίας γὰρ οὐδὲν οὐδαμῇ τὸ μὴ ὂν μετέχειν.
ΘΕΑΙ. Ἦν ταῦτα.

εἰδωλοποιικὴν καὶ φανταστικήν, ἐν ᾗ φαμεν αὐτὸν εἶναι,

(e) διαμάχοιτ’ ἂν πάλιν ὡς παντάπασιν οὐκ ἔστιν, ἐπειδὴ δόξα
καὶ λόγος οὐ κοινωνεῖ τοῦ μὴ ὄντος· ψεῦδος γὰρ τὸ παράπαν
οὐκ εἶναι ταύτης μὴ συνισταμένης τῆς κοινωνίας. διὰ ταῦτ’
οὖν λόγον πρῶτον καὶ δόξαν καὶ φαντασίαν διερευνητέον

οὖν λόγον πρῶτον καὶ δόξαν καὶ φαντασίαν διερευνητέον

ὅτι ποτ’ ἔστιν, ἵνα φανέντων καὶ τὴν κοινωνίαν αὐτῶν τῷ (5)261.
(a) μὴ ὄντι κατίδωμεν, κατιδόντες δὲ τὸ ψεῦδος ὂν ἀποδείξωμεν,
ἀποδείξαντες δὲ τὸν σοφιστὴν εἰς αὐτὸ ἐνδήσωμεν, εἴπερ
ἔνοχός ἐστιν, ἢ καὶ ἀπολύσαντες ἐν ἄλλῳ γένει ζητῶμεν.

πρὶν ἐπ’ αὐτὸν ἐκεῖνον ἀφικέσθαι. νῦν γὰρ μόγις μὲν τὸ

μὴ ὂν ὡς οὐκ ἔστι προβληθὲν διεπεράσαμεν, ἕτερον δὲ
(b) προβέβληται, καὶ δεῖ δὴ ψεῦδος ὡς ἔστι καὶ περὶ λόγον καὶ
περὶ δόξαν ἀποδεῖξαι, καὶ μετὰ τοῦτο ἴσως ἕτερον, καὶ ἔτ’
ἄλλο μετ’ ἐκεῖνο· καὶ πέρας, ὡς ἔοικεν, οὐδὲν φανήσεταί

37. Πλάτων. Σοφιστής. (5-4 B.C.) Stephanus P. 261 sec. c line 9
λάβωμεν, ἵνα ἐναργέστερον ἀπολογισώμεθα πότερον αὐτῶν

ἅπτεται τὸ μὴ ὂν ἢ παντάπασιν ἀληθῆ μέν ἐστιν ἀμφότερα
ταῦτα, ψεῦδος δὲ οὐδέποτε οὐδέτερον.
ΘΕΑΙ. Ὀρθῶς. (10)
(d) ΞΕ. Φέρε δή, καθάπερ περὶ τῶν εἰδῶν καὶ τῶν γραμμάτων


756
σκοτοδινία, φανέντος τοῦ λόγου τοῦ πᾶσιν ἀμφισβητοῦντος

ὡς οὔτε εἰκὼν οὔτε εἴδωλον οὔτε φάντασμ’ εἴη τὸ παράπαν
(d) οὐδὲν διὰ τὸ μηδαμῶς μηδέποτε μηδαμοῦ ψεῦδος εἶναι.
ΘΕΑΙ. Λέγεις ἀληθῆ.
ΞΕ. Νῦν δέ γ’ ἐπειδὴ πέφανται μὲν λόγος, πέφανται

ΞΕ. Τῆς τοίνυν εἰδωλουργικῆς ἀναμνησθῶμεν ὅτι τὸ μὲν

εἰκαστικόν, τὸ δὲ φανταστικὸν ἔμελλεν εἶναι γένος, εἰ τὸ
(e) ψεῦδος ὄντως ὂν ψεῦδος καὶ τῶν ὄντων ἕν τι φανείη πεφυκός.
ΞΕ. Οὐκοῦν ἐφάνη τε καὶ διὰ ταῦτα δὴ καταριθμήσομεν

ΞΕ. Τῆς τοίνυν εἰδωλουργικῆς ἀναμνησθῶμεν ὅτι τὸ μὲν

εἰκαστικόν, τὸ δὲ φανταστικὸν ἔμελλεν εἶναι γένος, εἰ τὸ
(e) ψεῦδος ὄντως ὂν ψεῦδος καὶ τῶν ὄντων ἕν τι φανείη πεφυκός.
ΞΕ. Οὐκοῦν ἐφάνη τε καὶ διὰ ταῦτα δὴ καταριθμήσομεν

41. Πλάτων. Politicus {0059.008} (5-4 B.C.) Stephanus P. 281 sec. a

line 13
ΝΕ. ΣΩ. Οὐδαμῶς.

ΞΕ. Καὶ μὴν τήν γε αὖ στήμονος ἐργαστικὴν καὶ κρόκης
εἴ τις ὑφαντικὴν προσαγορεύει, παράδοξόν τε καὶ ψεῦδος
(b) ὄνομα λέγει.
ΝΕ. ΣΩ. Πῶς γὰρ οὔ;

42. Πλάτων. Philebus {0059.010} (5-4 B.C.) Stephanus P. 37 sec. b

line 10
σκεπτέον>.
ΠΡΩ. Σκεπτέον.
ΣΩ. Ἆρ’ ὅτι δόξῃ μὲν ἐπιγίγνεσθον ψεῦδός τε καὶ (10)
(c) ἀληθές, καὶ ἐγένετο οὐ μόνον δόξα διὰ ταῦτα ἀλλὰ καὶ ποιά
τις ἑκατέρα, σκεπτέον φῂς τοῦτ’ εἶναι;

757
43. Πλάτων. Euthydemus {0059.021} (5-4 B.C.) Stephanus P. 272

sec. b line 1
ὥστε μηδ’ ἂν ἕνα αὐτοῖς οἷόν τ’ εἶναι μηδ’ ἀντᾶραι· οὕτω

δεινὼ γεγόνατον ἐν τοῖς λόγοις μάχεσθαί τε καὶ ἐξελέγχειν
(b) τὸ ἀεὶ λεγόμενον, ὁμοίως ἐάντε ψεῦδος ἐάντε ἀληθὲς ᾖ. ἐγὼ
μὲν οὖν, ὦ Κρίτων, ἐν νῷ ἔχω τοῖν ἀνδροῖν παραδοῦναι
ἐμαυτόν· καὶ γάρ φατον ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ ποιῆσαι ἂν καὶ

νεύει ἀναγκαιότατον εἶναι οὕτως. εἰ μέντοι ποιήσομεν,

οἶμαι ἔγωγε χρῆναι πάντας ἡμᾶς φιλονίκως ἔχειν πρὸς τὸ
εἰδέναι τὸ ἀληθὲς τί ἐστιν περὶ ὧν λέγομεν καὶ τί ψεῦδος· (5)
κοινὸν γὰρ ἀγαθὸν ἅπασι φανερὸν γενέσθαι αὐτό. δίειμι506.(a) μὲν
οὖν τῷ λόγῳ ἐγὼ ὡς ἄν μοι δοκῇ ἔχειν· ἐὰν δέ τῳ

ζόντων ὡς δεινὰ πάσχουσι· πολλὰ καὶ ἀγαθὰ τὴν πόλιν

πεποιηκότες ἄρα ἀδίκως ὑπ’ αὐτῆς ἀπόλλυνται, ὡς ὁ τούτων
λόγος. τὸ δὲ ὅλον ψεῦδός ἐστιν· προστάτης γὰρ πόλεως
(c) οὐδ’ ἂν εἷς ποτε ἀδίκως ἀπόλοιτο ὑπ’ αὐτῆς τῆς πόλεως ἧς
προστατεῖ. κινδυνεύει γὰρ ταὐτὸν εἶναι, ὅσοι τε πολιτικοὶ

Μουσικῆς δ’, εἶπον, τιθεῖς λόγους, ἢ οὔ;

Ἔγωγε. (10)
Λόγων δὲ διττὸν εἶδος, τὸ μὲν ἀληθές, ψεῦδος δ’ ἕτερον;
Ναί. 377.(a) Παιδευτέον δ’ ἐν ἀμφοτέροις, πρότερον δ’ ἐν τοῖς
Οὐ μανθάνω, ἔφη, πῶς λέγεις.

Οὐ μανθάνεις, ἦν δ’ ἐγώ, ὅτι πρῶτον τοῖς παιδίοις μύθους
λέγομεν; τοῦτο δέ που ὡς τὸ ὅλον εἰπεῖν ψεῦδος, ἔνι δὲ (5)
καὶ ἀληθῆ. πρότερον δὲ μύθοις πρὸς τὰ παιδία ἢ γυμνασίοις
χρώμεθα.

758
ἀλλὰ πῶς δὴ λέγομεν καὶ ποῖα; (5)

Πρῶτον μέν, ἦν δ’ ἐγώ, τὸ μέγιστον καὶ περὶ τῶν
μεγίστων ψεῦδος ὁ εἰπὼν οὐ καλῶς ἐψεύσατο ὡς Οὐρανός
τε ἠργάσατο ἅ φησι δρᾶσαι αὐτὸν Ἡσίοδος, ὅ τε αὖ Κρόνος
378.
(a) ὡς ἐτιμωρήσατο αὐτόν. τὰ δὲ δὴ τοῦ Κρόνου ἔργα καὶ
δὲ χρόνος διεγένετο, πάλιν, ὡς οὗτός φησιν, ἐπεθύμησα

(31) περιβόητος γενέσθαι; καὶ εἰ μὲν ἦν παρὰ τούτῳ τὸ μειρά-
κιον, εἶχεν ἄν τινα λόγον τὸ ψεῦδος αὐτῷ ὡς ἐγὼ διὰ
τὴν ἐπιθυμίαν ἠναγκαζόμην ἀνοητότερόν τι ποιεῖν τῶν
εἰκότων· νῦν δὲ τούτῳ μὲν οὐδὲ διελέγετο, ἀλλ’ ἐμίσει

70. Λυσίας. Pro Callia {0540.005} (5-4 B.C.) Sec. 5 line 6
οὐ γὰρ τούτοις μόνοις εἰσὶ θεράποντες, ἀλλὰ καὶ τοῖς

ἄλλοις ἅπασιν, οἳ πρὸς τὴν τούτων τύχην ἀποβλέποντες
οὐκέτι σκέψονται ὅ τι ἀγαθὸν εἰργασμένοι τοὺς δεσπότας (5)
ἐλεύθεροι γένοιντο ἄν>, ἀλλ’ ὅ τι ψεῦδος περὶ αὐτῶν
μηνύσαντες ...

71. Αριστοτέλης. De anima {0086.002} (4 B.C.) Bekker P. 405b line

32
ψυχῆς, καὶ δι’ ἃς αἰτίας λέγουσιν οὕτω, ταῦτ’ ἐστίν. (30)

Ἐπισκεπτέον δὲ πρῶτον μὲν περὶ κινήσεως· ἴσως γὰρ οὐ
μόνον ψεῦδός ἐστι τὸ τὴν οὐσίαν αὐτῆς τοιαύτην εἶναι οἵαν
(406a) φασὶν οἱ λέγοντες ψυχὴν εἶναι τὸ κινοῦν ἑαυτὸ ἢ δυνάμενον
κινεῖν, ἀλλ’ ἕν τι τῶν ἀδυνάτων τὸ ὑπάρχειν αὐτῇ κίνησιν.


19
καὶ πάσχειν τὸ ἔχον, καὶ εἶναι καὶ ἀληθῆ καὶ ψευδῆ. τοῦτο
δὲ συμβαίνει διὰ τάδε· ἡ αἴσθησις τῶν μὲν ἰδίων ἀληθής
759
ἐστιν ἢ ὅτι ὀλίγιστον ἔχουσα τὸ ψεῦδος. δεύτερον δὲ τοῦ

συμβεβηκέναι ταῦτα ἃ συμβέβηκε τοῖς αἰσθητοῖς>· (20)
καὶ ἐνταῦθα ἤδη ἐνδέχεται διαψεύ- (20a)

73. Αριστοτέλης. De anima {0086.002} (4 B.C.) Bekker P. 430a line

27
νοῦς φθαρτός)· καὶ ἄνευ τούτου οὐθὲν νοεῖ. (25)

Ἡ μὲν οὖν τῶν ἀδιαιρέτων νόησις ἐν τούτοις περὶ ἃ οὐκ
ἔστι τὸ ψεῦδος, ἐν οἷς δὲ καὶ τὸ ψεῦδος καὶ τὸ ἀληθές σύν-
θεσίς τις ἤδη νοημάτων ὥσπερ ἓν ὄντων—καθάπερ Ἐμπεδο-
κλῆς ἔφη “ᾗ πολλῶν μὲν κόρσαι ἀναύχενες ἐβλάστησαν”,


27
νοῦς φθαρτός)· καὶ ἄνευ τούτου οὐθὲν νοεῖ. (25)

Ἡ μὲν οὖν τῶν ἀδιαιρέτων νόησις ἐν τούτοις περὶ ἃ οὐκ
ἔστι τὸ ψεῦδος, ἐν οἷς δὲ καὶ τὸ ψεῦδος καὶ τὸ ἀληθές σύν-
θεσίς τις ἤδη νοημάτων ὥσπερ ἓν ὄντων—καθάπερ Ἐμπεδο-
κλῆς ἔφη “ᾗ πολλῶν μὲν κόρσαι ἀναύχενες ἐβλάστησαν”,


2
συντίθεται, οἷον τὸ ἀσύμμετρον καὶ ἡ διάμετρος—ἂν δὲ γενο-

(430b) μένων ἢ ἐσομένων, τὸν χρόνον προσεννοῶν [καὶ]
συντίθησι. τὸ γὰρ
ψεῦδος ἐν συνθέσει ἀεί· καὶ γὰρ ἂν τὸ λευκὸν μὴ λευκὸν φῇ, τὸ
λευκὸν καὶ> τὸ μὴ λευκὸν συνέθηκεν· ἐνδέχεται δὲ καὶ διαίρεσιν
φάναι πάντα. ἀλλ’ οὖν ἔστι γε οὐ μόνον τὸ ψεῦδος ἢ ἀλη-


4
ψεῦδος ἐν συνθέσει ἀεί· καὶ γὰρ ἂν τὸ λευκὸν μὴ λευκὸν φῇ, τὸ

λευκὸν καὶ> τὸ μὴ λευκὸν συνέθηκεν· ἐνδέχεται δὲ καὶ διαίρεσιν
φάναι πάντα. ἀλλ’ οὖν ἔστι γε οὐ μόνον τὸ ψεῦδος ἢ ἀλη-
θὲς ὅτι λευκὸς Κλέων ἐστίν, ἀλλὰ καὶ ὅτι ἦν ἢ ἔσται. τὸ δὲ ἓν (5)
760
ποιοῦν ἕκαστον, τοῦτο ὁ νοῦς.


11
ὡς ἐκεῖ τὸ ἡδὺ ἢ λυπηρόν, ἐνταῦθα φεύγει ἢ διώκει—

καὶ ὅλως ἓν πράξει. καὶ τὸ ἄνευ δὲ πράξεως, τὸ ἀληθὲς (10)
καὶ τὸ ψεῦδος, ἐν τῷ αὐτῷ γένει ἐστὶ τῷ ἀγαθῷ καὶ τῷ κακῷ·
ἀλλὰ τῷ γε ἁπλῶς διαφέρει καὶ τινί. —τὰ δὲ ἐν ἀφαιρέσει
λεγόμενα νοεῖ> ὥσπερ, εἴ τις> τὸ σιμὸν ᾗ μὲν σιμὸν


12
πλὴν ἄνευ ὕλης. ἔστι δ’ ἡ φαντασία ἕτερον φάσεως καὶ (10)

ἀποφάσεως· συμπλοκὴ γὰρ νοημάτων ἐστὶ τὸ ἀληθὲς ἢ
ψεῦδος. τὰ δὲ πρῶτα νοήματα τί διοίσει τοῦ μὴ φαν-
τάσματα εἶναι; ἢ οὐδὲ ταῦτα φαντάσματα, ἀλλ’ οὐκ ἄνευ
φαντασμάτων.

79. Αριστοτέλης. De caelo {0086.005} (4 B.C.) Bekker P. 281b line

3
ἄπειρον· ἀλλὰ τοῦτ’ ἀδύνατον.

Ἀρχὴ δ’ ἔστω ἐντεῦθεν· τὸ (2)
γὰρ ἀδύνατον καὶ τὸ ψεῦδος οὐ ταὐτὸ σημαίνει. Ἔστι δὲ τὸ
ἀδύνατον καὶ δυνατὸν καὶ ψεῦδος καὶ ἀληθὲς τὸ μὲν
ἐξ ὑποθέσεως (λέγω δ’, οἷον τὸ τρίγωνον ἀδύνατον δύο (5)

212. EPICURUS Phil. Epistula ad Herodotum {0537.006} (4-3 B.C.)

Sec. 51 line 1
μένου ἢ ἀντιμαρτυρουμένου> κατά τινα κίνησιν ἐν ἡμῖν αὐτοῖς

συνημμένην τῇ φανταστικῇ ἐπιβολῇ, διάληψιν δὲ ἔχουσαν, καθ’
(51) ἣν τὸ ψεῦδος γίνεται.) ἥ τε γὰρ ὁμοιότης τῶν φαντασμῶν
οἱονεὶ ἐν εἰκόνι λαμβανομένων ἢ καθ’ ὕπνους γινομένων ἢ
κατ’ ἄλλας τινὰς ἐπιβολὰς τῆς διανοίας ἢ τῶν λοιπῶν κριτη-

761
213. EPICURUS Phil. Epistula ad Herodotum {0537.006} (4-3 B.C.)

Sec. 51 line 10
ἐπιβολῇ>, διάληψιν δὲ ἔχουσαν· κατὰ δὲ ταύτην [τὴν συνημ-

μένην τῇ φανταστικῇ ἐπιβολῇ, διάληψιν δὲ ἔχουσαν], ἐὰν μὲν
μὴ ἐπιμαρτυρηθῇ ἢ ἀντιμαρτυρηθῇ, τὸ ψεῦδος γίνεται· ἐὰν (10)
(52) δὲ ἐπιμαρτυρηθῇ ἢ μὴ ἀντιμαρτυρηθῇ, τὸ ἀληθές. καὶ ταύ-
την οὖν σφόδρα γε δεῖ τὴν δόξαν κατέχειν, ἵνα μήτε τὰ κρι-


ὀφθαλμῶν μου· (3) οἶνον εἰς ἀποπλάνησιν οὐκ ἔπιον· πᾶν

ἐπιθύμημα τοῦ πλησίον οὐκ ἐπόθησα· (4) δόλος οὐκ ἐγένετο
ἐν καρδίᾳ μου· ψεῦδος οὐκ ἀνῆλθε διὰ τῶν χειλέων μου.
(5) Παντὶ ἀνθρώπῳ ὀδυνομένῳ συνεστέναξα, καὶ πτωχῷ
μετέδωκα τὸν ἄρτον μου. Οὐκ ἔφαγον μόνος· ὅριον οὐκ


τοῦ πατρὸς ὑμῶν. (3) Ἐπείρασα ἐν καρδίᾳ μου καὶ ἐν πάσῃ

τῇ ζωῇ μου, ὅτι καλὸν Θεῷ καὶ εὐάρεστον ἡ ἀλήθεια μετὰ
δικαιοπραγίας· καὶ ὅτι πονηρὸν τὸ ψεῦδος καὶ ὁ θυμός, ὅτι
πᾶσαν κακίαν ἄνθρωπον ἐκδιδάσκει. (4) Ὁμολογῶ σήμερον
ὑμῖν, τέκνα μου, ὅτι ἐν καρδίᾳ μου ἡδώμην περὶ τοῦ θανάτου...
Ψευδομαρτυρία
11 line 2
δίκαια μὲν γὰρ λέγοντες πολλοὶ ἄδικα ποιοῦσι, δίκαια δὲ

(11) πράττων οὐδ’ ἂν εἷς ἄδικος εἴη. Ἤισθησαι οὖν πώποτέ
μου ἢ ψευδομαρτυροῦντος ἢ συκοφαντοῦντος ἢ φίλους ἢ πόλιν
εἰς στάσιν ἐμβάλλοντος ἢ ἄλλο τι ἄδικον πράττοντος; Οὐκ
ἔγωγ’, ἔφη. Τὸ δὲ τῶν ἀδίκων ἀπέχεσθαι οὐ δίκαιον ἡγῇ;

762
2. Πλάτων. Θεαίτητος. (5-4 B.C.) Stephanus P. 148 sec. b line 4
ἐπιπέδοις ἃ δύνανται. καὶ περὶ τὰ στερεὰ ἄλλο τοιοῦτον.

ΣΩ. Ἄριστά γ’ ἀνθρώπων, ὦ παῖδες· ὥστε μοι δοκεῖ ὁ
Θεόδωρος οὐκ ἔνοχος τοῖς ψευδομαρτυρίοις ἔσεσθαι.
ΘΕΑΙ. Καὶ μήν, ὦ Σώκρατες, ὅ γε ἐρωτᾷς περὶ ἐπι- (5)
στήμης οὐκ ἂν δυναίμην ἀποκρίνασθαι ὥσπερ περὶ τοῦ

ἐὰν δὲ βούλῃ, ἡ Περικλέους ὅλη οἰκία ἢ ἄλλη συγγένεια

ἥντινα ἂν βούλῃ τῶν ἐνθάδε ἐκλέξασθαι. ἀλλ’ ἐγώ σοι εἷς
ὢν οὐχ ὁμολογῶ· οὐ γάρ με σὺ ἀναγκάζεις, ἀλλὰ ψευδομάρτυρας
πολλοὺς κατ’ ἐμοῦ παρασχόμενος ἐπιχειρεῖς ἐκβάλ- (5)
λειν με ἐκ τῆς οὐσίας καὶ τοῦ ἀληθοῦς. ἐγὼ δὲ ἂν μὴ σὲ
αὐτὸν ἕνα ὄντα μάρτυρα παράσχωμαι ὁμολογοῦντα περὶ ὧν

Οἷα κλέπτουσι, τοιχωρυχοῦσι, βαλλαντιοτομοῦσι, λωπο-

δυτοῦσιν, ἱεροσυλοῦσιν, ἀνδραποδίζονται· ἔστι δ’ ὅτε συκο-
φαντοῦσιν, ἐὰν δυνατοὶ ὦσι λέγειν, καὶ ψευδομαρτυροῦσι
καὶ δωροδοκοῦσιν.
(c) Σμικρά γ’, ἔφη, κακὰ λέγεις, ἐὰν ὀλίγοι ὦσιν οἱ τοιοῦτοι.

μεμαρτυρηκέναι, πρὶν τὴν δίκην διακεκρίσθαι· τὰς δ’ ἐπισκή- (5)

ψεις τὰς ἀρχὰς φυλάττειν κατασεσημασμένας ὑπ’ ἀμφοῖν, καὶ
παρέχειν εἰς τὴν τῶν ψευδομαρτυριῶν διάκρισιν. ἐὰν δέ
(c) τις ἁλῷ δὶς ψευδομαρτυρῶν, τοῦτον μηκέτι νόμος ἀναγκαζέτω
μηδεὶς μαρτυρεῖν, ἐὰν δὲ τρίς, μηκέτ’ ἐξέστω τούτῳ μαρτυ-

7. Λυσίας. In Theomnestum 1 {0540.010} (5-4 B.C.) Sec. 25 line 4
γοντα ὅτι δυστυχεστάτην ἐκείνην εἴημεν τὴν> στρατείαν

ἐστρατευμένοι, ἐν ᾗ πολλοὶ μὲν ἡμῶν ἀπέθανον, οἱ δὲ
σώσαντες τὰ ὅπλα ὑπὸ τῶν ἀποβαλόντων ψευδομαρτυρίων
763
ἑαλώκασι, κρεῖττον δὲ ἦν αὐτῷ τότε ἀποθανεῖν ἢ οἴκαδ’ ἐλ- (5)

(26) θόντι τοιαύτῃ τύχῃ χρῆσθαι; μὴ τοίνυν ἀκούσαντά τε>

8. Αριστοτέλης. Ἀθηναίων πολιτεία. (4 B.C.) Sec. 59 subsec. 6 lin3
(6) καὶ τὰ δημόσια. καὶ τὰ σύμβολα τὰ πρὸς τὰς πόλεις οὗτοι

κυροῦσι, καὶ τὰς δίκας τὰς ἀπὸ τῶν συμβόλων εἰσά-
γουσι, καὶ τὰ ψευδομαρτύρια ἐξ Ἀρείου πάγου.
(7) τοὺς δὲ δικαστὰς κληροῦσι πάντες οἱ ἐννέα ἄρχοντες,
δέκατος δ’ ὁ γραμματεὺς ὁ τῶν θεσμοθετῶν, τοὺς τῆς

9. Αριστοτέλης. Ηθικά Νικομάχεια. . (4 B.C.) Bekker P. 1131a li7


των ἐν ταῖς πολιτείαις κακῶν ὡς γινομένων διὰ τὸ μὴ

κοινὴν εἶναι τὴν οὐσίαν, λέγω δὲ δίκας τε πρὸς ἀλλήλους (20)
περὶ συμβολαίων καὶ ψευδομαρτυριῶν κρίσεις καὶ πλουσίων
κολακείας· ὧν οὐδὲν γίνεται διὰ τὴν ἀκοινωνησίαν ἀλλὰ
διὰ τὴν μοχθηρίαν, ἐπεὶ καὶ τοὺς κοινὰ κεκτημένους καὶ κοι-

ἐκεῖνοι νόμους θετικούς· καὶ τοῦτ’ ἐστὶν ἰδίως ὑπ’ ἐκείνου νενομο-
θετημένον, ὅπως ὁ ἀριθμὸς σῴζηται τῶν κλήρων. Χα- (5)
ρώνδου δ’ ἴδιον μὲν οὐδέν ἐστι πλὴν αἱ δίκαι τῶν ψευδομαρ-
τυριῶν (πρῶτος γὰρ ἐποίησε τὴν ἐπίσκηψιν), τῇ δ’ ἀκριβείᾳ
τῶν νόμων ἐστὶ γλαφυρώτερος καὶ τῶν νῦν νομοθετῶν.
Φαλέου δ’ ἴδιον ἡ τῶν οὐσιῶν ἀνομάλωσις, Πλάτωνος δ’ ἥ


764
ὅρκους, δεξιάς, πίστεις, ἐπιγαμίας· πολλῶν γὰρ ἀδικημάτων (10)

ὑπεροχή. καὶ τὸ ἐνταῦθα οὗ κολάζονται οἱ ἀδικοῦντες, ὅπερ
ποιοῦσιν οἱ ψευδομαρτυροῦντες· ποῦ γὰρ οὐκ ἂν ἀδικήσαιεν,
εἴ γε καὶ ἐν τῷ δικαστηρίῳ; καὶ ἐφ’ οἷς αἰσχύνη μάλιστα.
καὶ εἰ τοῦτον ὑφ’ οὗ εὖ πέπονθεν· πλείω γὰρ ἀδικεῖ, ὅτι τε

καὶ τοῦτ’ ἐστὶ τὸ “γνώμῃ τῇ ἀρίστῃ”, καὶ ὅτι οὐκ ἔστιν ἐξαπ-
ατῆσαι τὰ εἰκότα ἐπὶ ἀργυρίῳ, καὶ ὅτι οὐχ ἁλίσκεται τὰ (20)
εἰκότα ψευδομαρτυριῶν· ἔχοντι δὲ πρὸς μὴ ἔχοντα, ὅτι
οὐχ ὑπόδικα τὰ εἰκότα, καὶ ὅτι οὐδὲν ἂν ἔδει μαρτυριῶν,
εἰ ἐκ τῶν λόγων ἱκανὸν ἦν θεωρῆσαι.


μαι. ὁδοιπόρων εἰμὶ ἀνάπαυμα.’ ὁ ἄνθρωπος συμπαθὴς τοῖς λόγοις

αὐτῆς ἀφῆκεν
αὐτὴν μητρὶ τῇ ἐρημίᾳ. ὡσαύτως κἀγὼ προσπίπτω τοῖς γόνασίν
σου. ἐλέησόν με· (10)
οὔτε γὰρ ἰσχυρός εἰμι ὥστε τινὰ στρατιὰν βλάψαι, οὔτε εὐπρεπὴς
ὥστε ψευδομαρτυ-
ρῆσαι κατά τινος καὶ διὰ τὸ κάλλος τῆς ὄψεως ἀδίκως πεισθῆναι.
ἐν εὐτελεῖ δὲ
σωματίῳ φρενήρη φθέγγομαι βίον τῶν μερόπων ὠφελῶν.” (100) ὁ
βασιλεὺς
συμπαθήσας αὐτῷ τοῖς λόγοις ἔφησεν “ἐγώ σοι τὸ ζῆν δώσω·
αἴτησαι δὲ ὃ θέλεις


(A.D. 1/2?) alpha lemma 110 line 3
(110) Ἀναδικάσασθαι: τὸ ἄνωθεν δικάσασθαι· οὕτως Ἰσαῖος. ἐντεῦ-

θεν καὶ τὸ Ἀνάδικοι κρίσεις, αἱ ἄνωθεν δικαζόμεναι, ὅταν ἁλῶσιν
οἱ μάρτυρες ψευδομαρτυριῶν.
(111) Ἀναθέσθαι: Ἀντιφῶν ἐν τῷ περὶ ὁμονοίας “ἀναθέσθαι δὲ
ὥσπερ
πεττὸν τὸν βίον οὐκ ἔστιν” ἀντὶ τοῦ ἄνωθεν βιῶναι μετανοήσαντας

765

(A.D. 1/2?) delta lemma 51 line 12
φεύγοντι προσαγαγεῖν τινὰ μαρτυροῦντα μὴ εἰσαγώγιμον εἶναι

τὴν (10)
δίκην, καὶ πάλιν πρὸς τὸν διαμαρτυρήσαντα ὁ ἀγὼν ἐγίνετο. ἐπε-
σκήπτοντο δὲ ψευδομαρτυριῶν καὶ ταῖς διαμαρτυρίαις, ὥσπερ
ταῖς
μαρτυρίαις· Λυσίας ἐν τῇ πρὸς Ἀριστόδημον διαμαρτυρίῳ, εἰ γνή-
σιος ὁ λόγος. Ἰσαῖος δ’ ἐν τῷ πρὸς Πύθωνα ἀποστασίου φησὶν ὅτι


“καθήμενόν τε καὶ τὸ πάθος σημαίνοντα, διὰ τὸ νόμιμον εἶναι τοῖς

“προσήκουσι τοῦτον τὸν τρόπον μετέρχεσθαι τοὺς φονέας.”
(82) Ἐπεσκήψατο: ἀντὶ τοῦ ἐνεκάλεσε ψευδομαρτυριῶν. λέγεται
δὲ
ἐνίοτε κατὰ τὸ σπάνιον καὶ ἐπὶ τοῦ ἐγκαλέσαι φόνου, ὡς Ἀντιφῶν
ἐν τῷ περὶ τῆς μεταστάσεως. τῷ δὲ ἐνεργητικῷ τῷ ἐπέσκηψεν ἀντὶ


(129) Ἐρανίζοντες: Δημοσθένης ἐν τῇ περὶ τῶν Λυκούργου παίδων

ἐπιστολῇ ἐρανίσας εἶπεν ἀντὶ τοῦ ἔρανον αἰτήσας· ἐν δὲ τῷ περὶ
τοῦ
ὀνόματός φησι “τί δὲ εἰ ψευδομαρτυριῶν ἁλώσεσθαι προσδοκῶν
ἐφ’
“οἷς ἐρανίζει τούτοις τοῖς περὶ αὑτόν;” ἀντευποιεῖ ἀποδιδοὺς τὴν
ἴσην βοήθειαν αὐτοῖς, ἣν κἀκεῖνοί ποτε παρέσχον
ψευδομαρτυρήσαντες (5)


ὀνόματός φησι “τί δὲ εἰ ψευδομαρτυριῶν ἁλώσεσθαι προσδοκῶν ἐφ’

“οἷς ἐρανίζει τούτοις τοῖς περὶ αὑτόν;” ἀντευποιεῖ ἀποδιδοὺς τὴν
ἴσην βοήθειαν αὐτοῖς, ἣν κἀκεῖνοί ποτε παρέσχον
ψευδομαρτυρήσαντες (5)
ὑπὲρ αὐτοῦ. ἐρανιστὴς μέντοι κυρίως ἐστὶν ὁ τοῦ ἐράνου μετέχων
766
καὶ τὴν φορὰν ἣν ἑκάστου μηνὸς ἔδει καταβάλλειν εἰσφέρων. τὸ δὲ


(A.D. 1/2?) lemma 10 line 1
μόττει πράγμασιν. Ἔφορος δὲ τρόπον τινὰ ἐξηγήσατο αὐτὸ ἐν

τῇ αʹ.
(10) Κακοτεχνιῶν: δίκης ὄνομα, ἣν οἱ ἑλόντες τινὰ ψευδομαρτυ-
ριῶν κατὰ τοῦ παρασχομένου αὐτὸν ἐδίδοσαν· Δημοσθένης ἐν τῷ
κατὰ Τιμοθέου τίσεως, εἰ γνήσιος, καὶ ἐν τῷ κατ’ Εὐέργου καὶ
Μνησιβούλου.

21. Μάξιμος Διαλέξεις. (A.D. 2) Lecture 5 ch. 7 sec. b line 11
μοχθηρίαις, ἐπιτήδευσον τὸ πρᾶγμα. Καὶ ἢ ‘πλοῦτον

καὶ πρᾶγμα λαμβάνεις’ πορνοβοσκῶν, ἢ καπηλεύων, ἢ (10)
ληϊζόμενος, ἢ πανουργῶν, ἢ ψευδομαρτυρῶν, ἢ συκο-
(c) φαντῶν, ἢ δωροδοκῶν. Νίκην αἰτεῖς; ἣν δύνασαι
λαβεῖν ἐν πολέμῳ μὲν παρὰ μισθοφόρου, ἐν δικαστη-

22. JUSTINUS MARTYR Apol. Apologia {0645.001} (A.D. 2) Ch.

27 sec. 5 line 5
καὶ οὐ παρόντος φωτὸς θείου ἡμῖν προσγράφετε· ὅπερ ἀπηλλαγ-

μένοις ἡμῖν τοῦ πράττειν τι τούτων οὐ βλάβην φέρει, ἀλλὰ
τοῖς πράττουσι καὶ ψευδομαρτυροῦσι μᾶλλον. (5)28.(1) Παρ’
ἡμῖν μὲν γὰρ ὁ ἀρχηγέτης τῶν κακῶν δαι-
μόνων ὄφις καλεῖται καὶ σατανᾶς καὶ διάβολος, ὡς καὶ ἐκ τῶν


2) Ch. 3 sec. 3 line 4
διδάγμασι κατατρέχει ἡμῶν, παμπόνηρός ἐστι καὶ ἰδιωτῶν πολὺ

χείρων, οἳ φυλάττονται πολλάκις περὶ ὧν οὐκ ἐπίστανται διαλέ-
γεσθαι καὶ ψευδομαρτυρεῖν· ἢ εἰ ἐντυχών, μὴ συνῆκε τὸ ἐν
αὐτοῖς μεγαλεῖον, ἢ συνείς, πρὸς τὸ μὴ ὑποπτευθῆναι τοιοῦτος (5)
ταῦτα ποιεῖ, πολὺ μᾶλλον ἀγεννὴς καὶ παμπόνηρος, ἰδιωτικῆς

767
24. Κλήμης Αλεξανδρινός. Προτρεπτικός. (A.D. 2-3) Ch. 10 sec.

108 subsec. 5 line 2
σεαυτὸν ἀναγράφεις τοῦ θεοῦ, οὐρανὸς μέν σοι ἡ πατρίς,

(5) ὁ δὲ θεὸς νομοθέτης. Τίνες δὲ καὶ οἱ νόμοι; «Οὐ φονεύσεις,
οὐ μοιχεύσεις, οὐ παιδοφθορήσεις, οὐ κλέψεις, οὐ
ψευδομαρτυρήσεις, ἀγαπήσεις κύριον τὸν θεόν σου.» Εἰσὶ δὲ καὶ
τούτων τὰ παραπληρώματα, λόγιοι νόμοι καὶ ἅγιοι λόγοι
ἐν αὐταῖς ἐγγραφόμενοι ταῖς καρδίαις· «ἀγαπήσεις τὸν (5)

25. Ωριγένης. In Jeremiam (homiliae 12-20) {2042.021} (A.D. 2-3)

Homily 14 sec. 2 line 12
καὶ ἐγένετο ὡς πῦρ καιόμενον φλέγον ἐν τοῖς ὀστέοις μου, καὶ (10)

παρεῖμαι πάντοθεν καὶ οὐ δύναμαι φέρειν». ὁτὲ δέ φησιν, ὁρῶν
ἑαυτὸν ἀεὶ δικαζόμενον, λοιδορούμενον, ἐγκαλούμενον,
ψευδομαρτυρού-
μενον· «οἴμοι ἐγώ, μῆτερ, ὡς τίνα με ἔτεκες;» ἔλεγεν «ἄνδρα» οὐ
δικάζοντα ἀλλὰ «δικαζόμενον», καὶ οὐ διακρίνοντα ἀλλὰ
«διακρινό-
μενον πάσῃ τῇ γῇ». καὶ ἐπεὶ οἱ κάμνοντες οὐκ ἤκουον αὐτοῦ
καλῶς (15)


{2042.075} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 221 line 27
μένειν ὀφειλούσας, μὴ μετακινεῖν δεῖ.

Δυνάστην ἐνταῦθα τὸν διάβολόν φησιν· τράπεζαι δὲ (26)
αὐτοῦ εἰσι ψευδομαρτυρίαι, λοιδορίαι, καταλαλιαὶ,
συμβουλίαι κακαὶ, ἐπιθυμίαι αἰσχραὶ, καὶ πᾶν ὁτιοῦν
σατανικὸν ἐπιτήδευμα· ταῦτα δὲ παρατιθέμενά σοι

27. Ωριγένης. Scholia in Lucam (fragmenta e cod. Venet. 28)

{2042.078} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 353 line 6
(353) χρήσιμον, τὸν πλησίον σου ὡς ἑαυτόν· εἰς (4)

δὲ τὸ, Ὀλίγων ἐστὶ χρεία, παραθήσεις τό· Οὐ (5)
κλέψεις, οὐ ψευδομαρτυρήσεις, καὶ εἴ τι ἄλλο
ὁμοίως εἴρηται. Ἐκλάβῃ δὲ Μάρθαν μὲν εἰς τὴν
πρᾶξιν, Μαρίαν δὲ εἰς τὴν θεωρίαν. Ἢ τὴν μὲν εἰς

768
28. Ωριγένης. Scholia in Lucam (fragmenta e cod. Venet. 28)

{2042.078} (A.D. 2-3) Volume 17 P. 365 line 53n
(365) ΚΕΦ. ΙΗʹ.
Στίχ. κʹ. Τὰς ἐντολὰς οἶδας· Μὴ μοιχεύσῃς, μὴ (52n)

φονεύσῃς, μὴ κλέψῃς, καὶ μὴ ψευδομαρτυρή- (53n)
σεις. Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου. (54n)
Ἐξελέγχεται δὲ ἐν τῷ λόγῳ Μαρκιωνιστῶν τε (55)
παράνοια καὶ Μανιχαίων, οἳ τὸν νόμον ἀλλότριον


line 37
λίας βαρυτέραν ὑπὲρ τὴν δικαιοσύνην, τὰ πρόσκαιρα (35)

ὑπὲρ τὰ αἰώνια, τὴν φθορὰν ὑπὲρ τὴν ἀφθαρσίαν;
Ἀλλὰ πρὸς τούτοις καὶ ζητεῖσθε ψεῦδος, ψευδομάρ-
τυρας ἐξωνούμενοι κατὰ τῆς ἀληθείας λέγοντας·
Τοῦτον εὕρομεν διαστρέφοντα τὸ ἔθνος, καὶ κω-
λύοντα τῷ Καίσαρι φόρον διδόναι. Ἀνασείει τὸν (40)


line 15
ὁδοῦ καὶ εἰρηνικῆς ὅπως διαγάγῃς με ἀξιῶ τὸν τῆς

ζωῆς μου χρόνον. Οὐ γὰρ μόνον πολέμιοι τυγχάνου-
σιν, ἀλλὰ καὶ συκοφάνται ἄδικοι καὶ ψευδομάρτυρες, (15)
καὶ πάντα τὰ ἐχθρῶν πράττοντες. Τότε δὲ ἀληθῶς
ἑαυτῇ ψεύδεται ἡ ἀδικία, ὅταν μὴ κατὰ πραγμάτων


line 18
καὶ πάντα τὰ ἐχθρῶν πράττοντες. Τότε δὲ ἀληθῶς

ἑαυτῇ ψεύδεται ἡ ἀδικία, ὅταν μὴ κατὰ πραγμάτων
φέρηται, μηδὲ κατισχύῃ τῶν ψευδομαρτυρουμένων.
Πιστεύω τοῦ ἰδεῖν τὰ ἀγαθὰ Κυρίου ἐν γῇ ζών-
των. Μήποτε δὲ καὶ ἐπὶ τὴν ἀνωτέρω αἴτησιν ἀνα- (20)

769

line 3
(304) ἔλεγον ἐλθόντες· Ἰδοὺ Δαυῒδ κέκρυπται παρ’ ἡμῖν,

καὶ ἄλλοτε ἄλλους εἰκὸς, κεχαρισμένα τῷ βασιλεῖ
πράττοντας, πολλὰ κατ’ αὐτοῦ ψευδομαρτυρεῖν, καὶ
ἃ μὴ ἐγίνωσκεν μηδὲ διενοεῖτο, ταῦτα κατ’ αὐτοῦ λέ-
γειν. Τὸ δ’, Ἀνταπεδίδοσάν μοι πονηρὰ ἀντὶ ἀγα- (5)


line 36
ἀντελοιδόρει· πάσχων οὐκ ἠπείλει· τὴν ἄκραν δὲ

ἀνεξικακίαν ἐνδεικνύμενος ἐν τῷ κατηγορεῖσθαι (35)
ἐσιώπα, ψευδομαρτυρούμενός τε οὐδὲν ἀπεκρίνατο·
ἀλλὰ καὶ τὸν νῶτον αὐτοῦ δέδωκεν εἰς μάστιγας καὶ
τὰς σιαγόνας εἰς ῥαπίσματα· τὸ δὲ πρόσωπον οὐκ


line 40
χοντες τῶν Ἰουδαίων, συνέδριον ποιησάμενοι, πᾶσαν

ἐκίνησαν μηχανὴν, ὅπως αὐτὸν ἀπολέσωσιν· οἵ τε
τούτοις χαριζόμενοι ψευδομάρτυρες καὶ συκοφάνται (40)
εἰς πρόσωπον ἔστησαν τοῦ Σωτῆρος· ὅ τε πᾶς λαὸς
φωναῖς καὶ χείλεσιν οἰκείοις τὸ αἷμα αὐτοῦ καθ’ ἑαυ-


line 57
ἀλλ’ οὐδένες ἦσαν. Διὸ οἱ μισοῦντές με δωρεὰν (55)

ἐμίσουν, καὶ οἱ ἐκδιώκοντές με ἀδίκως ἃ οὐχ
ἥρπασα ἐξέπραττον. Ἐπεὶ δὲ ψευδομάρτυρας καὶ
(736) συκοφάντας ἔστησαν ἐν τῇ κατ’ ἐμοῦ κατηγορίᾳ, σὺ
οἶδας, φησὶν, ὁ Θεὸς, εἴ τινά μοι πεπλημμέληται.


line 29
770
λαῷ διαστροφῆς αὐτοὶ γεγόνασιν αἴτιοι· γέγραπται

γάρ· «Καὶ οἱ ἀρχιερεῖς καὶ τὸ συνέδριον ὅλον ἐζή-
τουν ψευδομαρτυρίαν κατὰ τοῦ Ἰησοῦ, ὅπως θανατώ-
σωσιν αὐτόν·» καὶ πάλιν ἑξῆς· «Οἱ δὲ ἀρχιερεῖς καὶ (30)
οἱ πρεσβύτεροι ἔπεισαν τοὺς ὄχλους ἵνα αἰτήσωσι τὸν


line 39
φησιν ὁ Σωτὴρ, ὅτι Ἔσωθεν ἐκ τῆς καρδίας ἐξέρ-

χονται λογισμοὶ πονηροὶ, φόνοι, μοιχεῖαι, πορ-
νεῖαι, κλοπαὶ, ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι.
Ταῦτά ἐστι τὰ κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον. Τούτους (40)
δὴ τοὺς ἐκ τῆς γῆς ἁμαρτωλοὺς, τουτέστι τοὺς ἐκ


{2035.071} (A.D. 4) Volume 28 P. 297 line 53
βάτων· πέμπτην, Τίμα τὸν Πατέρα σου καὶ τὴν μη-

τέρα σου· ἕκτην, Οὐ φονεύσεις· ἑβδόμην, Οὐ μοιχεύ-
σεις· ὀγδόην, Οὐ κλέψεις· ἐνάτην, Οὐ ψευδομαρτυρή-
σεις κατὰ τοῦ πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδῆ· δεκά-
την, Οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου, (55)
οὔθ’ ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστίν. Ἡ δὲ σκηνὴ, τε-


{2035.077} (A.D. 4) Volume 28 P. 692 line 53
ἀλλ’ οὐκ ἔχουσι δεῖξαι ἄνθρωπον ἀναμάρτητον εἰ μὴ

μόνον τὸν Θεὸν γενόμενον ἄνθρωπον.
Ἀκούσωμεν δὲ καὶ περὶ τῶν ψευδομαρτύρων,
τῶν κατὰ τοῦ Χριστοῦ ψευδομαρτυρησάντων, ψαλ-
μοῦ λδʹ· «Ἀναστάντες μοι μάρτυρες ἄδικοι, ἃ οὐκ (55)


{2035.077} (A.D. 4) Volume 28 P. 692 line 54
μόνον τὸν Θεὸν γενόμενον ἄνθρωπον.

Ἀκούσωμεν δὲ καὶ περὶ τῶν ψευδομαρτύρων,
τῶν κατὰ τοῦ Χριστοῦ ψευδομαρτυρησάντων, ψαλ-
771
μοῦ λδʹ· «Ἀναστάντες μοι μάρτυρες ἄδικοι, ἃ οὐκ (55)

ἐγίνωσκον ἠρώτων μοι· ἀνταποδεδώκασί μοι πονηρὰ

41. Αθανάσιος θεολόγος. . Homilia in sanctos patres et prophetas

θειαν. Ὁ δὲ Ναβουθέ· Ναὶ, Δέσποτα, ἔχω συνήγορον

δικαιότατον, ἁρματηλάτην Ἡλίαν· ἡ δὲ δίκη μου
συγκροτεῖται μετὰ τῶν ψευδομαρτύρων. Ὅθεν ἀρ-
χόμενος τοῦ πράγματός μου λέγω κατὰ τὸ ἑξῆς·
«Ἀναστάντες μοι μάρτυρες ἄδικοι, ἃ οὐκ ἐγίνω- (25)

42. Αθανάσιος θεολόγος. . Didascalia cccxviii patrum Nicaenorum

τῆς ψυχῆς σου· καὶ τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν· οὐ

φονεύσωμεν· οὐ μοιχεύσωμεν· οὐ παιδοφθορήσωμεν· (40)
οὐ φαρμακεύσωμεν· οὐ κλέψωμεν· οὐ ψευδομαρτυ-
ρήσωμεν· οὐ διχοστατήσωμεν· ἀπεχώμεθα πνικτοῦ
καὶ αἵματος, καὶ πλεονεξίας. Ὅρα, ἄνθρωπε, μήτις
σε ἀπατήσει τῆς πίστεως ταύτης· ἐπεὶ παρεκτός σε


(A.D. 4) Volume 29 P. 373 line 39
γλώσσης πταισμάτων. Αἰσχρολογία, εὐτραπε-

λία, μωρολογία, τὰ οὐκ ἀνήκοντα, καταλαλιαὶ, λό-
γος ἀργὸς, ἐπιορκίαι, ψευδομαρτυρίαι, πάντα
ταῦτα τὰ κακὰ, καὶ ἔτι πλείω τούτων, τῆς γλώσσης (40)
ἐστὶ δημιουργήματα. Οἱ δὲ ἀνοίγοντες τὸ στόμα


ΜΑΤΘΑΙΟΣ. Ἐκ γὰρ τῆς καρδίας ἐξέρχονται

διαλογισμοὶ πονηροὶ, φόνοι, μοιχεῖαι, πορ- (30)
νεῖαι, κλοπαὶ, ψευδομαρτυρίαι, βλασφη-
μίαι. Ταῦτά ἐστι τὰ κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον ...
Πορεύεσθε ἀπ’ ἐμοῦ, οἱ κατηραμένοι, εἰς τὸ

772
45.Ιωάννης Χρυσόστομος. Epistulae 18-242 {2062.097} (A.D. 4-5)

ψυχῇ; Κατήγαγον εἰς ἀγορὰν, τὴν ἐκκλησίας καὶ

θαλάμου πλέον εἰδυῖαν οὐδὲν, ἀπ’ ἀγορᾶς εἰς δικα-
στήριον, ἀπὸ δικαστηρίου εἰς δεσμωτήριον. Ψευ-
δομαρτύρων ἠκόνησαν γλώσσας, συκοφαντίαν ἔῤῥα-
ψαν ἀναίσχυντον, φόνους εἰργάσαντο, καὶ χειμάῤῥους (35)
αἱμάτων ῥεῦσαι ἐποίησαν, καὶ πυρὶ καὶ σιδήρῳ σώ-


(249) Καὶ γὰρ βλασφημίαι διὰ ῥημάτων, καὶ ἀρνήσεις διὰ

ῥημάτων, καὶ λοιδορίαι, καὶ ὕβρεις, καὶ ἐπιορκίαι,
καὶ τὸ ψευδομαρτυρεῖν [καὶ ἀναιρεῖν]. Μὴ τοίνυν
ὅτι ῥῆμά ἐστι ψιλὸν ἴδῃς· ἀλλ’ εἰ μὴ πολὺν ἔχει τὸν
κίνδυνον, τοῦτο ἐξέταζε. Ἢ ἀγνοεῖς, ὅτι ἐν τῷ τῆς (5)


ὅρκους σου. Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, μὴ ὀμόσαι ὅλως. (30)

Τίνος ἕνεκεν οὐκ εὐθέως ἦλθεν ἐπὶ τὴν κλοπὴν, ἀλλ’
ἐπὶ τὴν ψευδομαρτυρίαν , ὑπερβὰς ἐκείνην τὴν ἐντο-
λήν; Ὅτι ὁ μὲν κλέπτων, ἔστιν ὅτε καὶ ὀμνύει·
ὁ δὲ μήτε ὀμνύναι, μήτε ψεύδεσθαι εἰδὼς, πολλῷ


ἄνθρωπον. Ἐκ γὰρ τῆς καρδίας ἐξέρχονται διαλογι-

σμοὶ πονηροὶ, φόνοι, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, κλοπαὶ,
βλασφημίαι, ψευδομαρτυρίαι· καὶ ταῦτά ἐστι τὰ
κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον. Τὸ δὲ ἀνίπτοις χερσὶν
ἐσθίειν, οὐ κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον. Εἶδες πῶς αὐτοῖς (25)


773
ἐπιζητῶν, οὐδένα λυπεῖ, ἀλλ’ ἐλεεῖ πάντας, ὠφελεῖ εἰς

δύναμιν τὴν ἑαυτοῦ· οὐδένα ἁρπάσεται, οὐδένα πλεο-
νεκτήσει, οὐ κλέψει, οὐ ψευδομαρτυρήσει· πάσης ἀφ- (40)
έξεται κακίας, πάσης ἐπιλήψεται ἀρετῆς, καὶ ὑπερεύξε-
ται τῶν ἐχθρῶν, καὶ εὐεργετήσει τοὺς ἐπιβουλεύοντας·


ἴσαι αἱ μαρτυρίαι, φησίν· οὕτω πεπλασμένον τὸ δικα- (25)

στήριον ἦν, καὶ θορύβου πάντα καὶ ταραχῆς. Ἐλθόν-
τες δὲ ψευδομάρτυρες ἔλεγον, ὅτι Οὗτος εἶπεν, ὅτι
Λύσω τὸν ναὸν τοῦτον, καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις
ἐγερῶ αὐτόν. Καὶ μὴν εἶπεν, ὅτι Ἐν τρισὶν, ἀλλ’


Οὐδὲ γὰρ ἐκεῖνοι ἐκ τοῦ συνειδέναι τι πονηρὸν αὐτῷ

κατηγόρουν, ἀλλ’ ἀπὸ βασκανίας καὶ φθόνου μόνον. Ὅτε
γοῦν ἔστησαν ψευδομάρτυρας, διατί μηδὲν ἐχόντων (20)
εἰπεῖν ἐπέκειντο ἔτι, καὶ τὸν Ἰούδαν ἀποπνεύσαντα
ἰδόντες, οὐ κατενύγησαν, καὶ τὸν Πιλάτον τὰς χεῖρας


{2062.154} (A.D. 4-5) Volume 60 P. 119 line 58
ἴσως ἔλεγε τοῦ νόμου μόνον· ἢ οὐκ ἔλεγε μὲν, ᾐνίττετο

δέ· ἐπεὶ εἰ ἔλεγε φανερῶς, οὐκ ἔδει τῶν ὑποβλητῶν
ἀνδρῶν οὐδὲ τῶν ψευδομαρτύρων. Διάφοροι δὲ αἱ συν-
(120) αγωγαὶ ἦσαν Λιβερτίνων καὶ Κυρηναίων. Ἀλλὰ Κυ- (30)
ρηναῖοι μὲν οἱ ἐπέκεινα Ἀλεξανδρείας εἰσὶν, οἳ καὶ


{2062.154} (A.D. 4-5) Volume 60 P. 120 line 41
νοι πάλιν διὰ τὰ σημεῖα εἰς φθόνον οὐ μόνον κινοῦν-

ται, ἀλλ’ ἐπεὶ καὶ λόγῳ ἐκράτει, καὶ ἀφόρητος ἦν (40)
αὐτοῖς, ψευδομάρτυρας συνιστῶσιν. Οὐκ ἐβούλοντο
γὰρ ἁπλῶς ἀναιρεῖν, ἀλλὰ μετὰ ψήφου, ἵνα καὶ τὴν
774
δόξαν αὐτῶν βλάψωσι· καὶ ἐκείνους ἀφέντες ἐπὶ τού-


{2062.154} (A.D. 4-5) Volume 60 P. 122 line 46
οὐχὶ μαστιζομένων μόνον, ἀλλὰ καὶ λιθαζομένων

κρατεῖ, οὐδὲ εἰς δικαστήριον ἀγομένων, ἀλλὰ καὶ (45)
ἐλαυνομένων πάντοθεν; Ἐντεῦθεν, καὶ ψευδομαρτυ-
ρούντων αὐτῶν, οὐ μόνον οὐκ ἐκράτουν, ἀλλ’ οὐδὲ
ἀντιστῆναι ἴσχυον, καίτοι σφόδρα ἀναίσχυντοι ὄντες·
οὕτως αὐτοὺς κατὰ κράτος εἷλε, καὶ ταῦτα πολλὰ


{2062.154} (A.D. 4-5) Volume 60 P. 122 line 54
πὸν δῆλον γενέσθαι πᾶσιν, ὅτι οὐκ ἦν ἀνθρωπίνη ἡ

μάχη, ἀλλὰ Θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους. Σκόπει δὲ καὶ τί
φασιν οἱ συστάντες ψευδομάρτυρες ὑπὸ τῶν φονικῶς
συναρπασάντων αὐτὸν εἰς τὸ συνέδριον. Ἀκηκόαμεν (55)
αὐτοῦ λαλοῦντος ῥήματα βλάσφημα εἰς Μωσῆν


{2062.154} (A.D. 4-5) Volume 60 P. 161 line 15
σαντο οἱ Ἰουδαῖοι ἀνελεῖν αὐτόν. Ἐπὶ τὸν ἰσχυρὸν

συλλογισμὸν ἔρχονται πάλιν οἱ Ἰουδαῖοι. Οὐκ ἔτι γὰρ
συκοφάντας, καὶ κατηγόρους, καὶ ψευδομάρτυρας ἐπιζη- (15)
τοῦσιν· οὐδὲ γὰρ ἔτι ἀνέχονται τούτων· ἀλλὰ τί; Λοι-
πὸν αὐτοὶ δι’ ἑαυτῶν τοῦτο ἐργάζονται. Ἐπειδὴ γὰρ

57.Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Romanos (homiliae 1-

32) {2062.155} (A.D. 4-5) Volume 60 P. 618 line 60
ὀφείλεις αὐτῷ τὴν ἀγάπην, εὐεργετούμενος παρ’ αὐ-

τοῦ. Τὸ γὰρ, Οὐ μοιχεύσεις, οὐ φονεύσεις, οὐ
κλέψεις, οὐ ψευδομαρτυρήσεις, καὶ εἴ τις ἑτέρα (60)
ἐντολὴ, ἐν τούτῳ τῷ λόγῳ ἀνακεφαλαιοῦται, ἐν
τῷ, Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς ἑαυτόν. Οὐκ

775
58.Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam i ad Corinthios (homiliae 1-

44) {2062.156} (A.D. 4-5) Volume 61 P. 185 line 62
ρας, ἵνα πάσαις βάλλῃ τὸν Στέφανον, ἤλγει. Ὅμως (60)

δὲ καὶ οὕτως εὗρεν ὅπως πλείοσιν αὐτὸν βάλῃ χερσὶ,
ταῖς τῶν ψευδομαρτύρων, ὧν τὰ ἱμάτια ἐτήρει· καὶ
ἡνίκα δὲ εἰς τὰς οἰκίας εἰσῄει, καθάπερ θηρίον οὕτως
εἰσεπήδα, σύρων, σπαράττων ἄνδρας, γυναῖκας, θο-

59.Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam i ad Corinthios (homiliae 1-

44) {2062.156} (A.D. 4-5) Volume 61 P. 334 line 62
Καὶ οὐ ταύτῃ μόνον δείκνυσι τὴν ἀτοπίαν τούτων τῶν (60)

πονηρῶν δογμάτων, ἀλλὰ καὶ ἐπαγωνίζεται λέγων·
Εὑρισκόμεθα δὲ καὶ ψευδομάρτυρες τοῦ Θεοῦ,
(335) ὅτι ἐμαρτυρήσαμεν κατ’ αὐτοῦ, ὅτι ἤγειρε τὸν
Χριστὸν, ὃν οὐκ ἤγειρεν, εἴπερ ἄρα νεκροὶ οὐκ

60.Ιωάννης Χρυσόστομος. In epistulam ad Hebraeos (homiliae 1-

34) {2062.168} (A.D. 4-5) Volume 63 P. 101 line 14
καθαιρόμεθα. Ἐκ γὰρ τῆς καρδίας, φησὶν, ἐξέρ-

χονται διαλογισμοὶ πονηροὶ, πορνεῖαι, μοιχεῖαι,
κλοπαὶ, ψευδομαρτυρίαι. Διὸ καὶ ὁ προφήτης ἔλεγε·
Καρδίαν καθαρὰν κτίσον ἐν ἐμοὶ, ὁ Θεός· ἕτερος δέ· (15)
Ἀπόπλυνον ἀπὸ κακίας τὴν καρδίαν σου, Ἱερου-

61.Ιωάννης Χρυσόστομος. Fragmenta in Proverbia (in catenis)

{2062.185} (A.D. 4-5) Volume 64 P. 725 line 56
[Cod. f. 89 b.] Τουτέστι κἂν ὑπήκοος ᾖ, φυλάσ-

σεται δὲ, δυνήσεται μετέχειν παῤῥησίας. Ἢ οὕτως· (55)
Παρανομοῦντος τοῦ ψευδομάρτυρος, ὁ τῷ νόμῳ κατα-
πειθὴς φυλασσόμενος λαλήσει· Ἀσεβὴς ἀνὴρ ἀναι-
δῶς ὑφίσταται προσώπῳ. Ἁμαρτάνων γὰρ εἰς

62.Ιωάννης Χρυσόστομος. In Psalmum 118 (homiliae 1-3) [Sp.]

{2062.207} (A.D. 4-5) Volume 55 P. 677 line 10
776
πλουσίοις, πένησιν. Εἴρηται δὲ παρὰ τὸ νέμειν. Ἐπὶ

πᾶσι γὰρ ἀνθρώποις νενομοθέτηται, Οὐ μοιχεύσεις,
οὐ φονεύσεις, οὐ κλέψεις, οὐ ψευδομαρτυρήσεις, (10)
οὐκ ἐπιθυμήσεις τὸν ἀγρὸν τοῦ πλησίον σου, τίμα
τὸν πατέρα σου καὶ μητέρα σου. Τὸ αὐτὸ δὲ καὶ ἐν-

63.Ιωάννης Χρυσόστομος. De perfecta caritate [Sp.] {2062.211}

(A.D. 4-5) Volume 56 P. 280 line 28
ὅτι, ταύτης ἐῤῥιζωμένης ἀσφαλῶς, ὁ τῶν ἀγαθῶν ἁπάν-

των βλαστάνει καρπός. Τὸ γὰρ, Οὐ μοιχεύσεις, οὐ
φονεύσεις, οὐ κλέψεις, οὐ ψευδομαρτυρήσεις, καὶ
εἴ τις ἑτέρα ἐντολὴ, ἐν τούτῳ τῷ λόγῳ ἀνακεφαλαιοῦται,
ἐν τῷ, Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. (30)

64.Ιωάννης Χρυσόστομος. Synopsis scripturae sacrae [Sp.]

{2062.213} (A.D. 4-5) Volume 56 P. 335 line 15
ρίων πόλεων διατάττεται. Ἐνταῦθα κεῖται, Ἐπὶ

στόματος δύο μαρτύρων καὶ τριῶν σταθήσεται
πᾶν ῥῆμα. Καὶ περὶ τῶν ψευδομαρτυρούντων, τί δεῖ (15)
πάσχειν αὐτούς. Ἐπιστάντος πολέμου, λέγει τίνα δεῖ
ἐκπέμπειν, καὶ μὴ ἀφιέναι συμπολεμεῖν αὐτοῖς.

65.Ιωάννης Χρυσόστομος. In sanctum Stephanum protomartyrem

δόξαν Θεοῦ. Τότε οὖν ὑπέβαλον ἄνδρας λέγοντας,

ὅτι Ἀκηκόαμεν αὐτοῦ λαλοῦντος ῥήματα βλάσφημα
εἰς Μωϋσῆν καὶ τὸν Θεόν. Διεδέξατο ψευδομαρτυρία
τὸν φθόνον. Ὑπέβαλον ἄνδρας. Ἀργυρίου ἠγόρασαν (10)
τὸ ψεῦδος, Δεῦτε, λέγοντες, ὦ τίμιοι ἄνδρες, τοῖς ἡμετέ-

66.Ιωάννης Χρυσόστομος. De circo [Sp.] {2062.238} (A.D. 4-5)

ζήτει ἐκ τοῦ παραδείσου, ἔσωθεν ζήτει. Ἐκ γὰρ τῆς

καρδίας ἐξέρχονται διαλογισμοὶ πονηροὶ, φόνοι,
μοιχεῖαι, κλοπαὶ, ψευδομαρτυρίαι, καταλαλιαὶ, βλασ-
φημίαι, τὰ κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον. Μὴ συναναβῇς (35)
777
αὐτῷ, ὡς οὐδὲ ὁ Θεὸς τῷ Ἰσραὴλ, ὅτι σκληροτράχηλός

67.Ιωάννης Χρυσόστομος. De oratione [Sp.] {2062.322} (A.D. 4-5)

λοῦμεν καὶ οὐκ ἐπιστρέφομεν; Ὁ Χριστὸς συμβου-

λεύει, Μὴ κλέψῃς, μὴ πορνεύσῃς, μὴ μοιχεύσῃς, μὴ
φονεύσῃς, μὴ ψευδομαρτυρήσῃς, τίμα τὸν πατέρα σου
καὶ τὴν μητέρα, καὶ τὸν πλησίον σου ὡς ἑαυτὸν ἀγάπα·
γενοῦ ἥμερος, ἀγαθὸς, ἐλεήμων, μακρόθυμος· γενοῦ (10)

68.Ιωάννης Χρυσόστομος. De jejunio, de Davide [Sp.] {2062.330}

(A.D. 4-5) Volume 62 P. 763 line 28
σποίνης, ἐμυσάττετο τῆς μοιχείας τὸ δρᾶμα. Μὴ γὰρ

τότε νόμος ἦν δοθεὶς, ὁ κελεύων, Μὴ μοιχεύσῃς, μὴ
κλέψῃς, μὴ ψευδομαρτυρήσῃς; οὐχὶ αὐτὸς ἑαυτοῦ
νόμος γινόμενος, καὶ φυσικῷ κριτηρίῳ προσπλακεὶς
ἔφυγε γυμνὸς ἐξ αὐτῆς, ἵνα τὴν δεσποτικὴν μὴ μο- (30)

69.Ιωάννης Χρυσόστομος. In sanctum Stephanum (homilia 3) [Sp.]

{2062.350} (A.D. 4-5) Volume 63 P. 933 line 26
γηθι τοῦ στρατιώτου τὴν ἀνδρείαν. Ἀλεξανδρεῖς ἔπεισι,

καὶ Λιβερτίνοι ἐτόξευον, Κίλικες καὶ Ἀσιανοὶ ἐπο- (25)
λιόρκουν, εἰς συνέδριον ἥρπαζον, ψευδομάρτυρας ἐμι-
σθοῦντο, νιφάδας λίθων ηὐτρέπιζον, ὡς λέοντες κατ’ αὐτοῦ
τοῖς ὀδοῦσιν ἔβρυχον· ἀλλ’ ὅμως ὁ στρατιώτης σοφίᾳ καὶ

70.Ιωάννης Χρυσόστομος. In illud: Si qua in Christo nova creatura

σμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς· πεφορτισμένοι ἦσαν

οἱ νοσηροί· φορτία γάρ ἐστι νόσος, ἀταξία, πορνεία
κλοπὴ, ψεῦδος, ψευδομαρτυρία· οὐ γὰρ οὕτω φορτίον
βαρὺ, ὡς συνειδὸς πονηρόν. Ἀλλ’ ἐπειδὴ ὁ νοσῶν φο- (70)
βεῖται τὸν ἰατρὸν, μάλιστα ὅταν χαλεπὸν ᾖ τὸ νόσημα,

778

{4089.030} (A.D. 4-5) Volume 82 P. 81 line 41
πᾶσα σὰρξ ἐνώπιον αὐτοῦ. Τοῦ Μωσαϊκοῦ νόμου

τὰ μὲν συνέβαινε τῇ γνώσει τῆς φύσεως, ὡς τό· (40)
«Οὐ μοιχεύσεις, οὐ φονεύσεις, οὐ κλέψεις, οὐ ψευδο-
μαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδῆ·
τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου,» καὶ ὅσα
τοιαῦτα. ᾜδεσαν γὰρ καὶ οἱ τοῦτον μὴ δεξάμενοι


{4089.030} (A.D. 4-5) Volume 82 P. 352 line 53
πλείστων κινδύνων κηρύττομεν, μάτην δὲ ὑμεῖς

τοῖς κηρυττομένοις πιστεύετε.
ιεʹ. «Εὑρισκόμεθα δὲ καὶ ψευδομάρτυρες τοῦ Θεοῦ,
ὅτι ἐμαρτυρήσαμεν κατὰ τοῦ Θεοῦ ὅτι ἤγειρε τὸν
(353) Χριστὸν, ὃν οὐκ ἤγειρε.» Συκοφαντίας δὲ ὀφείλομεν


{4089.030} (A.D. 4-5) Volume 82 P. 473 line 12
σάρξ.» Τὰ ἀναγκαῖα τοῦ νόμου καὶ ἡ φύσις ἐδί- (10)

δασκε· τουτέστι τό· Οὐ μοιχεύσεις, οὐ φονεύσεις,
οὐ κλέψεις, οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλη-
σίον σου μαρτυρίαν ψευδῆ, τίμα τὸν πατέρα σου καὶ
τὴν μητέρα σου, καὶ ὅσα τοιαῦτα. Τὰ δέ γε περὶ


{4089.030} (A.D. 4-5) Volume 82 P. 524 line 16
νους ἐχώριζε· τοῦτο γὰρ εἶπε, τὸν νόμον τῶν ἐν-

τολῶν. Οὐ γὰρ ἀνεῖλε τὸ, Οὐ μοιχεύσεις, οὐ φονεύ- (15)
σεις, οὐ κλέψεις, οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ
πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδῆ· οὐδὲ τὸ, Τίμα τὸν
πατέρα σου, καὶ τὴν μητέρα· οὐδὲ τὸ, Οὐκ ἐπιθυμή-


4-5) Volume 83 P. 764 line 30
779
βρέφει, τὴν περὶ τοῦ ξύλου δίδωσιν ἐντολήν. Περιτ-

τὸς γὰρ ἦν ἐκείνῳ πᾶς νόμος περὶ μοιχείας, καὶ
φόνου, καὶ ψευδομαρτυρίας, καὶ ἀδικίας διηγο- (30)
ρευμένος. Τίνα γὰρ ἂν ἐμοίχευσε, μιᾶς οὔσης τηνι-
κάδε γυναικός; Τίνα δὲ ἂν ἐφόνευσεν, οὐκ ὄντος


4-5) Volume 83 P. 764 line 33
ρευμένος. Τίνα γὰρ ἂν ἐμοίχευσε, μιᾶς οὔσης τηνι-

κάδε γυναικός; Τίνα δὲ ἂν ἐφόνευσεν, οὐκ ὄντος
τοῦ παροξύνοντος; Κατὰ τίνος δ’ ἂν ψευδομαρτυ-
ρίαν ὕφηνεν, ἢ ἀδικίαν ἐτεκτήνατο; Διὰ τοῦτο μό-
νον λαμβάνει τὸν περὶ τοῦ φυτοῦ νόμον, νηπιώδη (35)
τινὰ, καὶ βρέφεσιν ἀρτιτόκοις ἁρμόττοντα. Πάλιν δὲ

77.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Epistulae paschales sive Homiliae

line 18
ήκει παντελῶς ἀποφοιτᾷν, διαγορεύει σαφῶς. Τὸ

γὰρ, «Οὐ φονεύσεις, Οὐ μοιχεύσεις, Οὐ κλέψεις, Οὐ
ψευδομαρτυρήσεις,» καὶ ὅσα τούτοις συνήρμοσται
πρὸς τὴν αὐτὴν καὶ μίαν βλέποντα λέξιν, οὐκ ἐν
μόνῳ Σαββάτῳ παραφυλακτέον ἀνδρὶ μισοῦντι κο- (20)

78.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Glaphyra in Pentateuchum {4090.097}

(A.D. 4-5) Volume 69 P. 653 line 34
Ἰσραὴλ, τῆς πρὸς Θεὸν οἰκειότητος ἠξιωμένον, οὐκ ἂν

ἐνδοιάσειέ τις, ἀνακεκραγότος τοῦ νόμου σαφῶς· «Οὐ
φονεύσεις, οὐ μοιχεύσεις, οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ
τοῦ πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδῆ·» καὶ ὅσα τούτοις (35)
συνήρμοσται. Τὰ δὲ τῆς αἰχμαλωσίας ἱμάτια, φαίην


4-5) Volume 69 P. 901 line 28
πεπαρῳνημένων ποιεῖται κατάλογον. Σεσυκοφαντή-

κασιν μὲν γὰρ αὐτὸν Πιλάτῳ προσάγοντες οἱ τῶν
780
Ἰουδαίων καθηγηταί. Εἰσεκόμισαν γὰρ ψευδομαρτυ-

ροῦντάς τινας· «Οὗτος ἔφη, ὅτι Δύναμαι καταλῦσαι
τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις οἰκοδομῆσαι (30)
αὐτόν.» Καὶ αὐτοὶ δὲ τὰς αἰτίας εἰπεῖν ἐξαιτούμε-


4-5) Volume 69 P. 941 line 43
τὸ γὰρ μὴ φονᾷν, οὐκ ἐργάσασθαί τι τῶν ἀγαθῶν

ἐστιν, ἀπέχεσθαι δὲ μᾶλλον ἁμαρτίας. Ὁμοίως καὶ
τὸ «Οὐ μοιχεύσεις, οὐκ ἐπιορκήσεις, οὐ ψευδομαρτυ-
ρήσεις.» Ποῦ δὲ τὸ Ποίησον ἀγαθόν; ἐν τῷ λέγειν,
ὅτι «Πᾶς ὁ ὀργιζόμενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ εἰκῆ, (45)
ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει·» καὶ ἐν τῷ, «Πᾶς ὁ βλέπων


4-5) Volume 69 P. 996 line 38
Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ τυραννίδος γραφὴν κατ’ αὐτοῦ

ἐποιήσαντο λέγοντες, ὅτι βασιλέα ἑαυτὸν ποιεῖ, καὶ
κωλύει Καίσαρι φόρον δοῦναι. Ἀλλὰ καὶ ψευδομάρ-
τυρας κατὰ Χριστοῦ ἐζήτουν, καὶ τὰ ψευδῆ ἐπλάτ-
τοντο. (40)
Μὴ ὁ κοιμώμενος οὐχὶ προσθήσει τὸ ἀναστῆναι;

82.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Commentarii in Lucam (in catenis)

{4090.108} (A.D. 4-5) Volume 72 P. 857 line 26
μήτε χρῆναι φονεῖν, μήτε μὴν ἀλλοτρίοις γάμοις

ἐπιμαίνεσθαι· καταδικάζων δὲ καὶ κλοπῆς, καὶ ἐπι- (25)
ορκίας, καὶ τοῦ ψευδομαρτυρεῖν, καὶ ποινὰς τοῖς
πλημμελοῦσιν ὁρίζων. Εἶτα τῆς εἰς γονέας αἰδοῦς
ἐπιμελητὰς γενέσθαι προστέταχεν, ἀξιόκτητα τοῖς

83.Κύριλλος Αλεξανδρινός. Contra Julianum imperatorem (libri iii-

x) {4090.111} (A.D. 4-5) Book 5 column 733 line 6
ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ.
781
Ὁ νόμος ἐστὶν ὁ τοῦ Μωσέως θαυμαστός, ἡ δεκά- (5)

λογος ἐκείνη· «Οὐ κλέψεις, Οὐ φονεύσεις, Οὐ ψευδο-
μαρτυρήσεις.» Γεγράφθω δὲ αὐτοῖς ῥήμασιν ἑκάστη
τῶν ἐντολῶν, ἃς ὑπ’ αὐτοῦ φησι τοῦ Θεοῦ γεγρά-
φθαι· «Ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, ὅστις ἀνήγα-


ἡμέραν τῶν Σαββάτων. Τίμα σου τὸν πατέρα καὶ

τὴν μητέρα. Οὐ μοιχεύσεις. Οὐ φονεύσεις. Οὐ κλέ-
ψεις. Οὐ ψευδομαρτυρήσεις. Οὐκ ἐπιθυμήσεις τὰ τοῦ
πλησίον σου.» Ποῖον ἔθνος ἐστί, πρὸς τῶν θεῶν, ἔξω
τοῦ, «Οὐ προσκυνήσεις θεοῖς ἑτέροις,» καὶ τοῦ, (20)


θῶς, καὶ φυλάττειν ᾑρημένους τὰς τοιαύτας ἐντο- (35)

λάς, τό, «Οὐ φονεύσεις· οὐ μοιχεύσεις· οὐκ ἐπιθυ-
μήσεις τῶν τοῦ πλησίον σου· οὐ ψευδομαρτυρή-
σεις· οὐκ ἐπιορκήσεις,» καὶ τὰ λοιπά, ἢ καὶ αὐτοὺς
οὐκ ἔξω τίθησι τοῦ κατεσκῶφθαι δεῖν; Εἰ μὲν οὖν
ἐπαινεῖ, πῶς οὐκ ἀσυνέτως τῶν οὕτω τεθαυμασμέ- (40)


μήτε χρῆναι φονᾷν, μήτε μὴν ἀλλοτρίοις γάμοις

ἐπιμαίνεσθαι, καταδικάζοντος δὲ κλοπῆς καὶ ἐπιορ-
κίας· καὶ τοῦ χρῆναι ψευδομαρτυρεῖν, ποινὰς τοῖς
πλημμελοῦσιν ὁρίζοντος· οὐκ ἐδόκει δὲ ταῦτ’ ἔχειν (55)
ὀρθῶς τοῖς αὐτοῦ νομοθέταις· ἢ οὐχὶ διὰ τῶν ἴσων


2525 line 7
Σύμμαχός φησι· Προσηνέχθη, καὶ αὐτὸς ὑπήκουσε. (5)

Τίνι δὲ προσηνέχθη, ἀλλ’ ἢ τῷ Πιλάτῳ; ἐσίγα δὲ
782
ψευδομαρτυρούμενος. Ἠπίστατο γὰρ ἀνήσουσαν μὲν

οὐδὲν τὴν ἀπολογίαν (παρ’ ἐχθροῖς γὰρ ἐκρίνετο)
πρὸς θυμὸν δὲ αὐτοὺς ὑφάπτουσαν ἀγριώτερον,

88. VITA S. AUXENTII Hagiogr. Vita Sancti Auxentii {5123.001}

(A.D. 6) Column 1408 line 22
πλῆθος πολὺ συνδραμόντας αὐτῷ ἐκεῖσε, ἤρξατο (20)

πᾶσι παρεγγυᾷν τῷ ἀπέχεσθαι τῶν θεάτρων ὡς ἀκο-
λασίας αἰτίων μοιχειῶν τε καὶ ψευδομαρτυριῶν, καὶ
πάντων τῶν ἀπηγορευμένων καὶ Θεῷ μὴ ἀρεσκόν-
των, πιστεύειν δὲ εἰλικρινῶς εἰς τὴν ἁγίαν καὶ ὁμοού-


line 48
εἰρηνεύοντες.» «Μηδὲν μηδενὶ ὀφείλετε, εἰ μὴ τὸ ἀγαπᾷν ἀλλή-

λους. Τὸ γὰρ, Οὐ μοιχεύσῃς, οὐ κλέψεις, οὐ ψευδο-
μαρτυρήσεις, καὶ εἴ τις ἑτέρα ἐστὶν ἐντολὴ, ἐν τῷ
λόγῳ τούτῳ ἀνακεφαλαιοῦται, ἐν τῷ ἀγαπῆσαι τὸν (50)
πλησίον σου ὡς ἑαυτόν.»


«Ὁ γὰρ ἀγαπῶν τὸν ἕτεραν, νόμον πεπλήρωκεν.

Τὸ γὰρ οὐ μοιχεύσεις, οὐ φονεύσεις, οὐ κλέψεις, οὐ
ψευδομαρτυρήσεις, οὐκ ἐπιθυμήσεις, καὶ εἴ τις
ἑτέρα ἐστὶν ἐντολή.»
Μηγάρτοι τοῦτο χάριν εἶναι νομίσῃς, φησίν. Καὶ (30)


«Εἰ δὲ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται, κενὸν ἄρα τὸ κή-

ρυγμα ἡμῶν· κενὴ καὶ ἡ πίστις ὑμῶν. Εὑρισκόμεθα
783
δὲ καὶ ψευδομάρτυρες τοῦ Θεοῦ, ὅτι ἐμαρτυρήσαμεν

κατὰ τοῦ Θεοῦ, ὅτι ἤγειρε τὸν Χριστὸν, ὃν οὐκ ἤγει-
ρεν, εἴπερ ἄρα νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται. Εἰ γὰρ νεκροὶ (15)

94.Ιωάννης Δαμασκηνός. Homilia in transfigurationem domini

{2934.054} (A.D. 7-8) Volume 96 P. 573 line 50
ἀλλ’ οὐδὲ ὀμόσεις ὅλως· ἔσται δὲ ὑμῶν τὸ, Ναὶ, ναὶ,

καὶ τὸ, Οὐ, οὔ· τὸ δὲ περισσὸν τοῦ πονηροῦ εὕρημά
ἐστιν. Οὐ ψευδομαρτυρήσεις. Οὐκ ἀποστερήσεις· (50)
ἀλλὰ καὶ τὸ αἰτοῦντί σε δίδου, καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ
σοῦ δανείσασθαι μὴ ἀπόστρεφε, καὶ τὸν τὰ σὰ αἴ-


γένηται, καὶ ἔσῃ μακροχρόνιος ἐπὶ τῆς γῆς.»

ϛʹ «Οὐ μοιχεύσεις.» ζʹ. «Οὐ κλέψεις.» ηʹ. «Οὐ
φονεύσεις.» θʹ. «Οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ
πλησίον μαρτυρίαν ψευδῆ.» ιʹ. «Οὐκ ἐπιθυμήσεις
τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου, οὐδὲ τὴν οἰκίαν αὐτοῦ, (35)


ὀνόματι, (καὶ μὴ ὑποφέρων αὐτοῦ τὴν θεωρίαν ὀλι-

γωρῶ) καὶ πίπτω.»
(4) Ἐπισταθεὶς δὲ ἀπὸ ψευδομαρτυροῦντος
αὐτῷ μοναχοῦ τινὸς Ἀρειανοῦ ψευδωνύμου, διὰ τὴν
κακοπιστίαν αὐτοῦ ἐξορισθέντος ἀπὸ ΚΠ. ἐκ τῆς (30)

Κακοττείαν: κακοφημίαν· βλασφημίαν.

Κακοτεχνιῶν: δίκης ὄνομα· εἰσήεσαν δὲ ταύτην οἱ
λέγοντες μάρτυρας ψευδομαρτυρεῖν κατὰ τῶν παρα- (20)
σχομένων αὐτούς.
Κακοτεχνιῶν: δίκης ὄνομα· ἣν οἱ ἑλόντες τινὰ ψευ-

784
λέγοντες μάρτυρας ψευδομαρτυρεῖν κατὰ τῶν παρα- (20)

σχομένων αὐτούς.
Κακοτεχνιῶν: δίκης ὄνομα· ἣν οἱ ἑλόντες τινὰ ψευ-
δομαρτυριῶν κατὰ τοῦ παρασχομένου ἐδίδοσαν.
Κακόχαρτον: κακοῖς χαίροντα.
Κακῶς εἰδότες: ἀντὶ τοῦ ἀγνοοῦντες· Ἰσοκράτης ἐν (25)

(204) ὑποδέχονται καὶ ἔλαιον εἰς αὐτά· ταῦτα καὶ λάκ-

κους καλοῦσιν· καὶ Δημοσθένης ἐν τῶι πρὸς Ἄφο-
βον ψευδομαρτυριῶν· τῆς οἰκίας τὰ σκεύη λαβὼν
καὶ τὰ ἀνδράποδα ἀπαγαγὼν καὶ τὰ λακκώματα
ἀποσπάσας· καὶ μονονοὺ δὲ αὐτὴν τὴν οἰκίαν ἐμ- (5)

100. Σχόλια στον Αισχίνη. (Varia) Oration 1 sch. 47 line 10
τοὺς ἐμαυτοῦ φίλους] ἐπειδὴ αἱ παρὰ τῶν φίλων μαρτυρίαι οὐκ

εἰσὶν ἀξιόπιστοι· πολλάκις γὰρ ὑπ’ εὐνοίας κινούμενοι, ἵνα τοῖς φί-
λοις βοηθήσωσι, καὶ ψευδομαρτυροῦσιν. (10)

(49) βούλομαι προειπεῖν] τοῦ λυποῦντος ἀναίρεσις. λυπεῖ γὰρ
Αἰσχίνην τὸ μὴ φαίνεσθαι πρεσβύτερον τὸν Μισγόλαν.
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ
ἀγνοίᾳ, 13, 16, 19, 21, 23, 24, 26, 27, 28, ἀδικίαν, 18, 57, 61, 67, 69, 71, 72, 73, 74,
30, 31, 34, 35, 36, 37, 326 75, 76, 100, 203, 208, 303, 306, 311,
ἄγνοια, 13, 17, 18, 24, 38, 310, 331, 682 316, 317, 319, 344, 357, 436, 460, 519,
ἄγνοιαν, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 544, 551, 552, 564, 592, 666, 680, 741
23, 24, 25, 26, 27, 29, 31, 32, 33, 34, 35, ἀδικίας, 41, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 73, 74,
37, 38, 41, 311, 331 75, 81, 104, 135, 198, 208, 270, 319,
ἀγνοίας, 13, 14, 15, 17, 18, 21, 25, 26, 27, 322, 336, 337, 380, 387, 395, 396, 440,
29, 32, 34, 35, 36, 37, 38, 81, 311, 446, 442, 454, 480, 484, 532, 537, 539, 542,
689 553, 555, 568, 643, 647, 650, 674, 741
ἀδικία, 66, 67, 68, 72, 74, 76, 314, 318, Αθανάσιος θεολόγος, 37, 38, 46, 47, 56,
322, 327, 335, 336, 387, 464, 547, 552, 88, 89, 121, 142, 143, 185, 186, 205,
564, 671, 731 206, 207, 208, 209, 210, 211, 226, 357,
ἀδικίαις, 70 358, 359, 394, 395, 396, 408, 428, 440,
785
467, 468, 484, 485, 579, 580, 581, 588, ἀπληστία, 53, 57, 58, 62, 63, 123
646, 647, 648, 649, 658, 682, 705, 706, ἀπληστίᾳ, 54, 55, 56
707, 733 ἀπληστίαν, 52, 53, 54, 56, 57, 58, 59, 60,
αἰδώς, 84, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 213, 235, 527
99, 100, 101, 102, 103, 107, 108, 109, ἀπληστίας, 52, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61,
111, 112, 113, 114, 115, 116, 120, 666 65, 434
αἰδὼς, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, Απολλόδωρος, 22, 184, 196, 197, 257,
100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 344, 371, 388, 470, 536, 588
108, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, Απολλώνιος Δύσκολος, 10, 23, 24, 25,
116, 260, 548, 660, 666, 679 141, 258, 388
Αἰδὼς, 93, 95, 97, 105, 106, 107, 114, 287 Αριστοτέλης, 8, 9, 18, 19, 20, 41, 42, 43,
Αισχύλος, 13, 94, 124, 125, 155, 170, 171, 54, 76, 80, 81, 82, 83, 84, 99, 100, 101,
249, 260, 261, 360, 381, 402, 448, 488, 102, 119, 120, 136, 137, 140, 151, 152,
489, 596, 597, 659, 660, 694 169, 178, 179, 220, 221, 284, 285, 326,
ἀκολασία, 82, 99, 314, 331, 418, 547, 327, 328, 329, 330, 331, 332, 333, 334,
552, 666, 673 335, 336, 337, 338, 339, 340, 341, 342,
ἀκολασίαν, 18, 81, 82, 311, 319, 335, 343, 368, 385, 386, 387, 417, 418, 419,
418, 435, 436, 438, 460 420, 421, 422, 423, 437, 455, 469, 470,
ἀκολασίας, 75, 147, 430, 433, 472, 646, 512, 513, 514, 529, 530, 531, 532, 564,
680 565, 566, 567, 571, 572, 616, 617, 618,
ἀκολάστους, 426, 630 619, 630, 631, 632, 633, 634, 635, 636,
ἀλαζονεία, 42, 44, 52, 689 637, 638, 639, 643, 655, 656, 666, 667,
ἀλαζονείᾳ, 40, 41, 46, 47, 49 668, 721, 722, 723, 725, 726
ἀλαζονείαις, 38, 39 Αριστοφάνης κωμικός, 15, 39, 97, 134,
ἀλαζονείαν, 19, 40, 41, 44, 46, 47, 48, 50, 150, 175, 254, 277, 278, 279, 280, 343,
51, 228, 233, 235, 582, 591 364, 365, 366, 367, 368, 382, 383, 404,
ἀλαζονείας, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 510, 545, 570, 608, 609, 610, 626, 627,
48, 49, 50, 51 663, 713
ἁμάρτημα, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 196, Αριστοφάνης κωμικός. Lysistrata
336, 351, 527, 706 {0019.007}, 366, 609, 663
ἁμάρτημά ἐστιν, 10 ἁρπαγάς, 128, 136, 140, 472
ἁμαρτήμασιν, 5, 10, 35, 36 ἁρπαγὰς, 128
ἁμαρτημάτων, 5, 6, 7, 9, 11, 12, 36, 73, ἁρπαγή, 124, 132
379, 398, 463, 481, 486, 558, 689 ἁρπαγήν, 126, 131, 138
ἁμαρτία εἰς τὸν κόσμον, 348 ἁρπαγὴν, 56, 125, 126, 127, 128, 134,
ἁμαρτίαις, 87, 191, 199, 226, 379, 463, 135, 136, 137, 138, 139
701 ἁρπαγῆς, 125, 130, 131, 132, 133, 134,
ἁμαρτίαν, 67, 72, 84, 213, 357, 358, 359, 381, 383, 399, 435, 622
361, 376, 379, 396, 482, 485, 585 Αρποκρατίων, 10, 345, 388, 471, 536,
ἁμαρτίας, 6, 87, 111, 122, 149, 200, 215, 573, 574, 642, 657, 727, 728
216, 348, 358, 378, 381, 428, 436, 463, ἀσεβὴς, 49, 219, 302
480, 499, 515, 589, 742 ἄσεμνον, 140, 146, 148, 149
ἁμαρτίας αὐτῶν ἀνταποδώσω, 215, 216 ἄσεμνόν τε καὶ ἀλαζόνα, 145
ἁμαρτίας ὁ θάνατος, 348 ἄσεμνος, 141, 142, 352
ἁμαρτίας πειραστὴς, 348 ἀσέμνους ζῶντας ἀνθρώπους, 142
ἀναισχυντίας, 100, 112, 291 ἀσέμνους πράξεις, 143
ἀναισχύντους, 288, 290, 399 ἀσέμνους ᾠδὰς, 144
Άννα Κομνηνή Αλεξιάς, 114, 295, 296, ἀσέμνως βιοῦντες, 143
691 ἀσέμνως ταῖς γυναιξὶ, 147
Αντιφών, 6, 14, 67, 68, 72, 174, 381, 509,
701, 713
786
Βασίλειος Καισαρείας, 47, 48, 89, 226, ἐγκρατεῖς, 156, 157, 158, 159, 161, 163,
396, 408, 428, 486, 487, 581, 588, 649, 165, 166, 167, 168, 169, 313
682, 734 ἐγκρατέστατος, 159, 161, 167
Βέττιος Βάλενς, 11, 12, 28, 29, 85, 86, ἐγκρατεστέραν, 156
345, 346, 388, 389, 390, 423, 424, 458, ἐγκρατὴς, 80, 82, 83, 143, 157, 159, 160,
459, 472, 473, 474, 475, 574, 657, 670 161, 163, 165, 168, 169
Βίος Αισώπου, 84, 196, 370, 371, 457, ἐγκρατῶς, 156, 159, 167, 538
640, 644, 727 ἐκδικήσεων, 207
Βουλιμία, 3, 150, 153 ἐκδικήσεως ἀνταποδώσω, 201
βουλιμιᾷ., 150 ἐκδίκησιν, 193, 194, 195, 198, 199, 201,
βουλιμιᾶν, 154, 155 203, 204, 205, 206, 207, 208, 591
βουλιμίαν, 152 ἐκδικήσω, 196, 198, 199, 200
γαστριμαργίαν, 50, 58, 582 ἐμπαιγμὸν, 209, 211, 213, 217, 219
Γεώργιος Μοναχός, 62, 63, 113, 146, 191, ἐμπαιγμὸς, 213, 218, 219
192, 219, 235, 292, 293, 413, 690, 745, ἐμπαιγμοὺς, 210, 211
746 ἐμπαιγμῶν, 119, 209, 210, 211, 213, 214,
Γρηγόριος Ναζιανζηνός, 36, 37, 46, 55, 215, 219
56, 104, 105, 106, 107, 121, 142, 223, ἔπαρσιν, 64, 221, 223, 224, 225, 226, 228,
224, 225, 226, 287, 354, 355, 356, 357, 229, 230, 231, 232, 233, 235, 236, 237,
393, 394, 407, 408, 465, 466, 467, 483, 678
484, 578, 579, 677, 678, 679, 680, 681, ἔπαρσιν τῆς ψυχῆς, 230
705 Ἔπαρσις, 220, 222, 226, 227, 228, 229,
Γρηγόριος Νύσσης., 34, 35, 87, 88, 104, 232, 233
117, 120, 142, 221, 222, 348, 349, 350, ἔπαρσις τῶν κατοικούντων, 231
376, 392, 428, 439, 440, 460, 461, 462, ἔπαρσις τῶν χειρῶν, 230, 232
480, 481, 575, 576, 646, 673, 674, 675, Ἐπικατάρατος, 375, 377, 380, 381, 392,
676, 680, 704 482, 704
γυναιξὶν ἀσέμνοις, 147 Επιφάνιος, 142, 223, 352, 353, 578, 680
Δημοσθένης, 8, 18, 41, 126, 141, 168, ἔριδα, 238, 240, 241, 242, 243, 244, 245
178, 326, 345, 454, 471, 512, 528, 529, ἔριδας, 240, 246, 248, 251, 252, 253, 254,
536, 563, 571, 574, 615, 629, 642, 657, 255, 257, 259
728, 746 ἔριδι, 239, 244, 245, 246, 247, 248, 249,
Δίδυμος Καίκος, 48, 49, 89, 117, 187, 428, 250, 256
487, 649 ἔριδος, 238, 239, 240, 241, 242, 243, 244,
δόλιος, 182, 183, 184, 185, 186, 187, 188, 246, 247, 248, 249, 251, 252, 253, 254,
189, 190, 191, 192, 193 256, 257, 258, 696
Δόλιος, 3, 181, 182, 183 Ἔρις, 245, 260, 694
δόλος, 398, 648, 706, 723 Ευάγριος, 49, 89, 90, 429, 440, 487, 581,
δολοφονία, 137, 386, 470, 726 649, 650, 651, 683
δόξας ζηλοῖς, 272 Ευρυπίδης, 52, 67, 70, 71, 94, 95, 96, 127,
δουλαπατία, 137, 386, 470, 726 128, 129, 130, 172, 182, 183, 250, 251,
ἐγκράτεια, 77, 79, 80, 81, 82, 83, 86, 88, 262, 263, 264, 265, 266, 267, 360, 361,
89, 90, 112, 160, 162, 164, 165, 547, 362, 363, 381, 403, 449, 450, 498, 499,
617, 650 500, 501, 516, 539, 597, 598, 599, 600,
ἐγκράτειαν, 76, 77, 78, 79, 82, 83, 84, 85, 601, 602, 660, 661, 695, 696, 697, 698,
87, 89, 158, 162, 163, 164, 337, 339, 699, 700
416 Ευσέβιος, 35, 36, 45, 185, 201, 202, 203,
ἐγκρατείας, 78, 79, 81, 82, 84, 85, 86, 88, 204, 205, 209, 222, 350, 351, 352, 376,
89, 90, 102, 164, 338, 436, 442, 648, 377, 378, 379, 380, 392, 406, 462, 463,
658 464, 465, 481, 482, 576, 577, 578, 676,
704, 730, 731, 732
787
Εφραίμ Σύρος, 49, 50, 143, 487, 582 Ιωάννης Δαμασκηνός, 61, 62, 123, 145,
ἐχθροὶ, 170, 171, 172, 174, 176, 177, 178, 191, 218, 234, 412, 413, 444, 445, 446,
179, 204, 233, 464 488, 592, 593, 688, 689, 744, 745
ἐχθρόν, 171, 173, 175, 177, 179, 255 Ιωάννης Τζέτζης, 192, 193, 414, 415
ἐχθρὸν, 33, 169, 170, 173, 174, 178, 179, Ιωάννης Χρυσόστομος, 51, 56, 57, 58,
181, 205, 286, 325, 450, 562, 620 108, 109, 110, 111, 118, 121, 143, 144,
ἐχθρός, 176, 428, 438 152, 153, 188, 189, 211, 212, 227, 228,
ἐχθρὸς, 169, 170, 172, 173, 174, 177, 179, 229, 288, 289, 290, 291, 397, 398, 399,
198, 382, 428, 429, 464 408, 409, 410, 411, 430, 431, 432, 441,
ἐχθροὺς, 128, 171, 172, 175, 176, 178, 442, 443, 488, 584, 585, 586, 587, 589,
180, 298, 324, 325, 379, 463, 566, 583, 590, 652, 653, 658, 659, 683, 684, 685,
599, 685 686, 708, 709, 710, 734, 735, 736, 737,
ζηλήμονες, 259 738, 739, 740
ζῆλον, 205, 264, 282, 288, 354, 455, 511, κακία, 17, 81, 108, 200, 294, 298, 305,
514, 659 307, 308, 309, 310, 313, 314, 315, 318,
ζῆλος, 260, 266, 269, 454, 455, 661, 664, 319, 320, 322, 323, 326, 327, 328, 329,
668, 676 330, 331, 333, 335, 337, 338, 339, 340,
ζηλοτυπίαν, 11, 12, 46 342, 343, 394, 408, 453, 483, 564, 650,
ζηλῶ, 260, 261, 262, 263, 265, 266, 267, 673
277, 279, 280, 281 κακίᾳ, 19, 195, 302, 306, 309, 312, 315,
ζηλωτὸς, 260, 263, 265, 266, 279, 282 317, 320, 321, 323, 324, 326, 341, 370,
Ηρόδοτος ιστορίαι, 130, 131, 132, 157, 526
173, 174, 252, 363, 403, 506, 507, 508, κακίαι, 301, 327, 330, 331, 332, 333, 334,
509, 605, 606, 622, 623, 624, 625, 626, 335, 343, 395, 431, 484, 706
662, 700, 701, 712 κακίαν, 18, 187, 204, 229, 273, 298, 299,
Ησίοδος, 93, 170, 247, 248, 249, 259, 260, 300, 301, 303, 305, 306, 307, 311, 313,
402, 488, 595, 596, 694 314, 315, 316, 317, 319, 320, 321, 322,
Θεοδώρετος, 58, 59, 111, 122, 123, 212, 323, 324, 325, 326, 330, 331, 333, 338,
213, 229, 230, 291, 411, 432, 433, 434, 339, 341, 342, 354, 397, 431, 472, 484,
435, 590, 591, 686, 687, 740, 741 544, 547, 551, 553, 629, 631, 652, 659,
Θουκυδίδης ιστορίαι, 5, 13, 66, 68, 69, 724
70, 94, 125, 126, 127, 156, 171, 172, κακίας, 18, 32, 36, 65, 82, 90, 118, 185,
250, 261, 262, 297, 298, 360, 448, 449, 187, 224, 225, 272, 298, 299, 300, 302,
490, 491, 492, 493, 494, 495, 496, 497, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310,
498, 515, 516, 538, 539, 597, 622, 660, 311, 312, 313, 314, 318, 319, 320, 321,
695 322, 323, 324, 325, 326, 327, 331, 332,
Ισοκράτης, 6, 14, 15, 38, 39, 52, 72, 73, 334, 335, 336, 337, 338, 339, 340, 341,
74, 76, 133, 158, 159, 175, 252, 253, 342, 397, 415, 434, 461, 465, 555, 556,
254, 269, 270, 271, 272, 273, 274, 275, 590, 648, 650, 673, 680, 692, 708, 735,
276, 277, 299, 300, 301, 302, 303, 304, 738
364, 382, 452, 468, 509, 516, 517, 518, κατακριθεὶς, 353, 355, 356, 584
519, 520, 521, 522, 523, 539, 540, 541, κατακριθέντες, 357
542, 543, 544, 545, 568, 569, 607, 608, κατακριθῇ, 344, 348
626, 643, 653, 654, 662, 713 κατακριθήσεται, 344
ἰταμόν, 284, 286, 289, 290, 291, 297, 431 κατακρῖναι, 344, 351, 352
ἰταμὸς, 284, 285, 287, 290, 296, 297 κατακρίναντα, 347
ἰταμότητα, 285, 289, 290 κατακρινοῦσιν, 350
ἰταμότητος, 283, 288, 289, 291, 294, 295 κατακρίσεως, 346, 347, 351, 352, 358
ἰταμούς, 284, 285 κατάκρισις, 354, 359
ἰταμοὺς, 288, 290, 295 κατάκριτοι, 142, 352
κατακρίτους, 345, 355
788
κατάρα, 376, 378, 379, 380 λαγνεία, 418, 420, 421, 427, 433
κατάραι, 362 λαγνείᾳ, 416, 434, 435
κατάραις, 377 λαγνείαν, 417, 418, 420, 426, 427, 428,
κατάραν, 108, 358, 369, 370, 372, 375, 429, 430, 431, 432, 433, 435, 436
376, 377, 380, 381 λαγνείας, 77, 162, 416, 417, 423, 424,
κατάραντες, 360 425, 427, 434, 436, 473
κατάρας, 360, 363, 376, 378, 380, 640 λαγνειῶν, 417
καταρᾶσθαι, 364 λάγνοι, 419, 420, 421, 422, 423
καταρᾶσθαί, 369 Λυσίας, 7, 18, 54, 72, 75, 177, 178, 323,
καταράσονταί, 370 324, 325, 326, 385, 388, 469, 511, 558,
καταράσσειν, 368 559, 560, 561, 562, 563, 570, 571, 615,
καταρᾶται, 372 720, 721, 725, 727
κατάρατοι, 360, 362, 373 Μάξιμος, 25, 26, 102, 103, 259, 285, 286,
κατάρατον, 360, 361, 366, 368 423, 471, 536, 537, 538, 643, 669, 728
κατάρατος, 361, 365, 366, 367, 372, 373 μῖσος, 120, 124, 262, 305, 448, 449, 450,
καταράτους, 365, 371 451, 452, 453, 454, 455, 456, 457, 458,
Κλαύδιος Αιλιανός, 29, 44, 103, 286, 373, 459, 460, 461, 462, 463, 464, 465, 466,
391, 404, 405, 406, 424, 425, 426, 437, 467, 468, 514, 573, 674, 675, 678, 679,
438, 459, 477, 703 681, 683, 706
Κλήμης Αλεξανδρινός, 30, 31, 427, 478, Μιχαήηλ Ατταλιάτης, 64, 65, 113, 124,
588, 645, 671, 703, 704, 729 236, 237, 293, 414
κλοπαὶ, 482, 487, 732, 734, 735, 738, 739 Μιχαήλ Ψελλός, 113, 154, 236
κλοπὴ, 137, 386, 387, 392, 393, 395, 396, μνησικακία, 120, 462, 648, 671, 675, 707
397, 398, 469, 470, 482, 486, 655, 667, μοιχείας, 213, 290, 345, 391, 394, 395,
704, 708, 726, 740 396, 398, 424, 468, 469, 470, 471, 472,
Κλοπὴ, 136, 385 473, 474, 475, 476, 478, 479, 480, 481,
κλοπῇ, 381, 383, 385, 386, 387, 388, 397 482, 483, 484, 485, 486, 536, 571, 574,
κλοπὴν, 382, 384, 386, 391, 392, 394, 674, 740, 741
396, 398, 399, 483, 735 Νεμέσιος, 32, 33, 34, 44, 103, 427, 479,
κλοπῆς, 125, 381, 382, 383, 384, 385, 673
388, 389, 390, 391, 393, 394, 395, 396, Ξενοφών, 6, 16, 40, 74, 75, 77, 78, 79, 97,
398, 399, 479, 483, 484, 485, 743, 744 116, 134, 135, 150, 151, 160, 161, 162,
κορέσαι, 403, 409 163, 164, 165, 166, 167, 176, 255, 280,
κορέσαντα, 411 281, 282, 304, 305, 306, 344, 368, 383,
κορέσας, 405, 407, 411 416, 417, 436, 453, 510, 523, 524, 525,
κορέσασαι, 402, 404, 594 546, 547, 570, 610, 611, 612, 613, 627,
κορέσεις, 415 654, 663, 701, 713,724
κορεσθείην, 413 ὀκνηρία, 487
κορεσθεὶς, 403, 404, 405, 408, 414 ὀκνηρίας, 487
κορεσθεῖσαί, 414 Όμηρος Ιλιάδα, 91, 92, 93, 170, 239, 240,
κορεσθέντων, 405 241, 242, 243, 244, 245, 246, 247, 401,
κορέσθην, 400 594, 621, 693, 694, 710, 711
κορεσθῆναι, 406, 410, 415 Όμηρος Οδύσσεια., 91, 169, 170, 181,
κορεσσάμενος, 401, 402 182, 237, 238, 239, 259, 400, 593, 594,
κορέσωνται, 400, 401, 402, 408 620, 621, 692, 693, 710
Κρατύλος, 308, 309, 310, 614, 702, 714, ὀργὴ, 6, 58, 91, 203, 236, 455, 462, 491,
715 498, 500, 502, 512, 513, 515, 648, 650,
Κύριλλος Αλεξανδρινός, 59, 60, 112, 119, 668, 669, 675
123, 144, 145, 189, 190, 213, 214, 215, ὀργῇ, 6, 201, 325, 339, 489, 490, 491,
216, 231, 232, 291, 411, 436, 591, 687, 492, 493, 494, 495, 496, 497, 499, 500,
742, 743, 744
789
501, 503, 504, 505, 506, 507, 508, 509, 558, 560, 561, 562, 563, 564, 565, 608,
510, 512, 515, 645, 652, 703, 704 609
ὀργήν, 123, 488, 493, 494, 502, 503, 504, πονηρίας, 50, 73, 98, 156, 305, 314, 322,
505, 510, 512, 514, 616 482, 522, 528, 538, 539, 542, 543, 544,
ὀργὴν, 293, 333, 352, 452, 455, 460, 461, 545, 547, 548, 550, 553, 554, 555, 556,
486, 489, 490, 494, 495, 496, 497, 498, 557, 559, 560, 561, 562, 563, 565, 566,
499, 500, 501, 502, 504, 505, 506, 507, 567, 568, 672
508, 509, 510, 513, 514, 515, 674, 709 προαγωγεία, 137, 386, 470, 726
ὀργῆς, 6, 43, 76, 158, 208, 222, 285, 324, Προκόπιος, 112, 145, 216, 217, 232, 443,
489, 491, 492, 493, 494, 495, 496, 497, 591, 592, 687, 744
498, 499, 501, 502, 503, 504, 505, 506, Σοφοκλής, 5, 13, 14, 96, 97, 156, 157,
507, 508, 509, 511, 512, 513, 514, 516, 173, 183, 252, 267, 268, 269, 298, 363,
563, 597, 648, 671, 685 381, 403, 450, 451, 501, 502, 503, 504,
πάθος, 15, 18, 58, 59, 101, 103, 106, 109, 505, 602, 603, 604, 661, 711, 712
120, 124, 150, 153, 155, 180, 210, 220, συκοφαντίαν, 50, 436, 457, 534, 569,
221, 224, 232, 236, 256, 287, 311, 330, 570, 572, 573, 576, 579, 580, 582, 585,
350, 354, 367, 386, 399, 412, 419, 420, 587, 734
434, 444, 445, 446, 461, 462, 469, 480, συκοφαντίας, 73, 197, 469, 471, 539,
550, 590, 616, 655, 666, 667, 674, 675, 568, 569, 570, 571, 572, 574, 576, 577,
686, 687, 728 578, 579, 581, 582, 584, 586
Πλάτων, 7, 17, 18, 40, 41, 53, 54, 75, 79, Συμπλίκιος, 60, 233, 234, 412, 443
97, 98, 99, 116, 135, 136, 167, 168, 176, Συνέσιος, 50, 56, 107, 288, 397, 707
177, 255, 256, 282, 283, 284, 306, 307, Σωκράτης Σχολαστικός, 50, 51, 107, 582,
308, 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315, 583, 584, 652, 707, 708
316, 317, 318, 319, 320, 321, 322, 323, ὕβριν, 73, 93, 114, 116, 197, 293, 355,
384, 385, 437, 453, 454, 469, 511, 526, 455, 471, 534, 549, 573, 591, 595, 601,
527, 547, 548, 549, 550, 551, 552, 553, 602, 606, 611, 618
554, 555, 556, 557, 558, 613, 614, 627, ὕβρις, 48, 82, 103, 116, 339, 387, 470,
628, 629, 655, 663, 664, 665, 666, 679, 532, 542, 591, 594, 595, 596, 597, 598,
702, 714, 715, 716, 717, 718, 719, 720, 599, 602, 603, 604, 606, 607, 608, 609,
724, 725 610, 612, 615, 616, 617, 618, 620, 662,
πλεονεξία, 58, 461, 523, 529, 530, 531, 705
532, 535, 648, 653, 674, 688, 706 ὑβρίσαι, 598, 614, 616
πλεονεξίᾳ, 47, 312, 495, 515, 516, 522, ὑβρίσαντα, 606
523, 525, 526, 533, 534, 649 ὕβριςμα, 600, 601, 613
πλεονεξίαι, 524 ὑβρισμένος, 497, 597, 619
πλεονεξίαν, 57, 61, 65, 73, 139, 314, 440, ὑβρισταὶ, 594, 601, 616, 618
460, 471, 480, 495, 515, 516, 517, 518, ὑβριστὰς, 601
519, 520, 521, 524, 525, 526, 527, 528, ὑβριστήν, 595, 596, 602, 610
529, 530, 531, 534, 535, 536, 573, 674 ὑβριστής, 512, 603, 609, 611, 615, 616
πλεονεξίας, 53, 282, 364, 435, 444, 516, ὑπερηφανίαν, 45, 50, 235, 352, 456, 460,
517, 518, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 462, 582, 592, 643, 650, 675, 683
525, 526, 527, 528, 530, 532, 534, 535, ὑπόκριναι, 621
537, 538, 545, 563, 635, 734 ὑποκρίναιτο, 621
Πλούταρχος, 9, 10, 22, 85, 102, 138, 139, ὑποκρίνασθαι, 621, 622, 623, 624, 626
140, 180, 181, 285, 371, 404, 458, 535, ὑποκρινόμενος, 623, 640
536, 573, 620, 641, 642, 645, 656, 657, ὑποκρίνονται, 620, 621
669, 680, 702, 703 ὑποκριταὶ, 628, 629, 637, 642
πονηρίαν, 79, 189, 354, 436, 538, 539, ὑποκριτάς, 632, 633, 641
540, 541, 542, 543, 544, 545, 546, 547, ὑποκριτὰς, 629, 634
548, 549, 550, 551, 554, 555, 556, 557, ὑποκριτήν, 339, 630, 631
790
ὑποκριτής, 627, 628, 635 Φώτιος, 63, 153, 154, 192, 219, 293, 446,
ὑποκριτὴς, 627, 635, 638, 642 447, 746
ὑποκριτῶν, 626, 627, 631, 632, 633, 634, Χαρίτων, 11, 12, 43, 103, 197, 372, 475,
641, 642 476, 477, 670, 671
φαυλοτάτου, 140 ψευδομάρτυρας, 724, 732, 736, 737, 740
φαυλότητα, 654, 655, 656, 657, 658, 659 ψευδομάρτυρες, 731, 732, 735, 737, 740,
φαύλων, 82, 83, 632 745
φθόνος, 94, 99, 100, 104, 120, 223, 226, ψευδομαρτυρήσεις, 729, 730, 737, 738,
236, 266, 386, 399, 455, 461, 462, 466, 741, 742, 743, 745, 746
469, 480, 581, 606, 648, 655, 659, 660, ψευδομαρτυρία, 137, 386, 470, 726, 739,
661, 662, 663, 664, 665, 666, 667, 668, 740
669, 670, 671, 672, 673, 674, 675, 676, ψευδομαρτυρίαι, 482, 487, 730, 732,
677, 678, 679, 681, 706 734, 735, 738, 739
φιλαργυρία, 90, 153, 444, 644, 646, 648, ψευδομαρτυρίοις, 724
649, 650 ψευδομαρτυριῶν, 725, 726, 727, 728,
φιλαργυρίαν, 64, 288, 645, 646, 647, 650, 744, 746
651, 652 ψευδομαρτυροῦντος, 724, 746
φιλαργυρίας, 440, 442, 643, 644, 646, ψεῦδος, 6, 20, 62, 116, 189, 212, 218,
647, 648, 650, 651, 652, 653, 682 392, 396, 397, 436, 462, 482, 531, 675,
φιλαρχία, 682, 684, 685 688, 704, 708, 710, 711, 712, 713, 714,
φιλαρχίᾳ, 683 715, 716, 717, 718, 719, 720, 721, 722,
φιλαρχίαν, 680, 682, 684, 686, 692 723, 724, 731, 739, 740
φιλαρχίας, 647, 680, 681, 682, 683, 685, ψεῦδός, 711, 716, 719, 720, 721
686, 687, 688, 689, 691, 692 Ωριγένης, 12, 31, 32, 44, 54, 55, 86, 87,
φίλαρχον, 681, 690 120, 141, 142, 184, 198, 199, 200, 201,
φίλαρχος, 679, 691, 692 209, 347, 348, 373, 374, 375, 391, 406,
φόνος, 251, 392, 395, 397, 482, 484, 645, 438, 459, 460, 479, 646, 672, 729, 730
692, 693, 694, 695, 696, 697, 698, 699,
700, 701, 702, 703, 704, 705, 706, 707,
708, 709, 710

Οδυσσέας Γκιλής. Περί Αμαρτημάτων Και Άλλων Τινών. Θεσσαλονίκη 2020.

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Οδυσσέας Γκιλής. Περί Αμαρτημάτων Και Άλλων Τινών. Θεσσαλονίκη 2020.

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

Περί Αμαρτημάτων και άλλων

Ανθολόγηση αποσπασμάτων από αρχαία, Βυζαντινά και θεολογικά

 ἡμεῖς μὲν ἠδικήμεθα, οὗτοι δὲ κινδυνεύουσι, μηδ’ ἐν ᾧ ὑμεῖς

 2.Θουκυδίδης ιστορίαι. (5 B.C.) Book 1 ch. 69 sec. 5 line 10

 καταστῆναι, ἐπιστάμενοι καὶ τὸν βάρβαρον αὐτὸν περὶ αὑτῷ

 3.Θουκυδίδης ιστορίαι. (5 B.C.) Book 2 ch. 53 sec. 4 line 4

 ἀνθρώπων νόμος οὐδεὶς ἀπεῖργε, τὸ μὲν κρίνοντες ἐν ὁμοίῳ

 4.Θουκυδίδης ιστορίαι. (5 B.C.) Book 2 ch. 65 sec. 11 line 3

 (11) ἡδονὰς τῷ δήμῳ καὶ τὰ πράγματα ἐνδιδόναι. ἐξ ὧν ἄλλα

 12. Σοφοκλής. Antigone {0011.002} (5 B.C.) Line 1261

 εἰ θέμις εἰπεῖν, οὐκ ἀλλοτρίαν

 13. Ηρόδοτος Ιστορίαι. (5 B.C.) Book 7 sec. 194 line 10

 βασιληίων δικαστέων· ὁ Σανδώκης ἐπὶ χρήμασι ἄδικον

 14. Αντιφών. In novercam {0028.001} (5 B.C.) Sec. 27 line 3

 αἰσχρῶς ἀπώλεσεν; (27) οὕτω δέ τοι καὶ ἐλεεῖν ἐπὶ τοῖς

 15. Αντιφών. Tetralogia 2 {0028.003} (5 B.C.) Tetralogy 3 sec. 8

 δίκαιος δὲ ἀποφυγεῖν ἐστι διὰ τὴν ἀτυχίαν τῆς ἁμαρτίας.

 45.Ισοκράτης. Panathenaicus (orat. 12) {0010.021} (5-4 B.C.)

 Ἀγαμέμνονος καὶ Μενελάου καὶ Νέστορος διελέχθην,

τους ἄνδρας, περὶ ὧν καὶ νῦν ἔχοι τις ἂν πολλοῖς καὶ

 46. Ξενοφών. Ελληνικά. (5-4 B.C.) Book 5 ch. 3 sec. 7 line 5

 ὀργῇ κολάζειν· πολλάκις γὰρ καὶ δεσπόται ὀργιζόμενοι μείζω

 54. Πλάτων. Apologia Socratis {0059.002} (5-4 B.C.) Stephanus

 μὲν οὐκ ἐψεύσθην, ἀλλ’ ἠπίσταντο ἃ ἐγὼ οὐκ ἠπιστάμην

 55. Πλάτων. Apologia Socratis {0059.002} (5-4 B.C.) Stephanus

 ἀνθρώπων οὐδένα· ἀλλ’ ἢ οὐ διαφθείρω, ἢ εἰ διαφθείρω,26.

 56. Πλάτων. Phaedo . (5-4 B.C.) Stephanus P. 113 sec. e line 2

 δίκας ἀπολύονται, εἴ τίς τι ἠδίκηκεν, τῶν τε εὐεργεσιῶν

 103.Λυσίας. . De caede Eratosthenis {0540.001} (5-4 B.C.) Sec.

 ἀλλ’ ὁ τῆς πόλεως νόμος, ὃν σὺ παραβαίνων περὶ ἐλάτ-

 104.Λυσίας. . De caede Eratosthenis {0540.001} (5-4 B.C.) Sec.

 μίζω ταύτην γενέσθαι τὴν τιμωρίαν, ἀλλ’ ὑπὲρ τῆς πό-

 136. Δημοσθένης. . Philippica 4 [Sp.] {0014.010} (4 B.C.) Sec. 1

 (1) Καὶ σπουδαῖα νομίζων, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, περὶ ὧν

 137. Αριστοτέλης De caelo {0086.005} (4 B.C.) Bekker P. 303a

 ὕδωρ καὶ τἆλλα μεγέθει καὶ μικρότητι διεῖλον, ὡς οὖσαν (15)

 138. Αριστοτέλης De caelo {0086.005} (4 B.C.) Bekker P. 304b

τοῖς ἓν τὸ στοιχεῖον ὑποτιθεμένοις τὸ μίαν μόνην κίνησιν ποι-

 161. Αριστοτέλης Ρητορική. (4 B.C.) Bekker P. 1396a line 21

 συμμαχεσαμένους καὶ ἀριστεύσαντας ἠνδραποδίσαντο, Αἰγινή-

 162. Αριστοτέλης Ρητορική. (4 B.C.) Bekker P. 1407b line 1

τοῦ πράγματος λέγουσιν οἱ μάντεις· τύχοι γὰρ ἄν τις μᾶλ-

 163. Αριστοτέλης Ρητορική. (4 B.C.) Bekker P. 1416a line 14

 ἀδικεῖν. ἢ ἀντικαταλλάττεσθαι ἀδικοῦντα, εἰ βλαβερόν, ἀλλ’

 164. Αριστοτέλης Sophistici elenchi {0086.040} (4 B.C.) Bekker

 μενος τὴν ἀμφιβολίαν πότερον ἐλήλεγκται ἢ οὐκ ἐλήλεγ-

 165Παρθένιος Narrationes amatoriae {0655.001} (1 B.C.) Ch.

 εὐωχίαν καλέσαντα καταπρῆσαι. (3) καὶ τὴν μὲν διὰ

 166. VITA ADAM ET EVAE Apocryph. et Hagiogr. Vita Adam et

 μοῦ λέγων· συγχώρησόν μοι κύριε ὃ ἐποίησα. τότε λέγει ὁ κύριος

 172. Πλούταρχος. . et Phil. Sulla {0007.033} (A.D. 1-2) Ch. 6

 σεμνυνόμενος διεδίδου λόγον ὡς προθυμοτέροις

 173. Πλούταρχος. . et Phil. Galba {0007.065} (A.D. 1-2) Ch. 12

 (1) Ἦν δὲ Οὐίνιος ἀργυρίου μὲν ἐσχάτως καὶ

 180. Αρποκρατίων. Λεξικόν. in decem oratores Atticos

 σθένης ἐν τῷ περὶ τῶν συμμοριῶν φησὶν οὕτως “ἡμῖν δὲ τὸ τῆς

 181.Απολλώνιος Δύσκολος De conjunctionibus {0082.003}

 σθαι, ἐπεί τοί γε ἐπίρρημα καθεστὸς ἀκατάστατον γενήσεται καὶ ἐν

κωλύσει ἕνεκα τούτου τὸ αὐτὸ ἁμάρτημα μετατιθέναι ἐπὶ τὸν

 184.Απολλώνιος Δύσκολος De constructione (A.D. 2) Part 2

 (297) προηκάμην. οἵ γε μὴν ἀπειρότερον περὶ τὰς τούτων διαφορὰς

 185.Αίλιος Ηρωδιανός. De figuris [Sp.] (= Περὶ σχημάτων)

 λου ἐπὶ τὸ κρεῖττον μετά τινος ἀναλογίας. διαφέρει δὲ (5)