Ang Mahiwagang Tandang

(Kuwentong mahika ng mga Meranao na batay sa

pananaliksik ni Victoria Adeva )
ni Arthur P. Casanova

MGA TALA TUNGKOL SA DULA:

Simula nang magsulat ng mga dulang pambata si
Arthur P. Casanova, naging “advocacy” na niya ang: (1)
paggamit ng mga katutubong panitikan bilang lundayan o
materyal ng kanyang mga dula, at (2) paggamit ng
estilong kambayokasa pagsulat ng dula. Kitang-kita ang
mga “advocacy” na ito sa dulang “ Ang Mahiwagang
Tandang.” Isa pang maliwanag na impluwensiya kay
Casanova ay ang pinagbuhatan ng kuwento.

Mga Tauhan:
Lokus a Mama-ama ni Bagoamama; asawa ni Lokus a
Babae.
Lokus a Babae-ina ni Bagoamama; asawa ni Lokus a
Mama.
Bagoamama-anak nina Lokus a Mama at Lokus a Babae.
Mahiwagang Tandang-ang manok na nagsasalita at may
angking hiwaga.
Sultan Abdullah-ang sultan ng Kaharian ng Agamaniog.
Reyna Aliah-reyna ng Kaharian ng Agamaniog.
Satambar-isa sa dalawang pinagkakatiwalaang
mangsasangyaw ng sultan.
Kanemkan-isa sa dalawang pinagkakatiwalaang
mangsasangyaw ng sultan.
Guwardiya 1 at 2-mga bantay ng palasyo.
Bata 1 at 2 – mga kalaro ni Bagoamama sa palsyo.
Dama 1 at 2-mga alalay ng reyna at ng sultan.
Mga mandirigma-magigiting na kawal ng sultan.
Taumbayan 1,2,3,4,5, at 6-mga mamamayan ng kaharian ng
Agamaniog
Korong Babae-pangkat ng kababaihang tagapagsalaysay,
set at props ng dula.
Korong Lalaki-pangkat ng kalalakihang tagapagsalaysay,
at set at props ng dula.

Tagpuan:
Sa Kahariang ng Agamaniog. Isang matulaing kaharian ng
mga Meranao sa Lanao del Sur.
Korong Babae:Noong panahon ng ating mga ninuno, may
naninirahang mag-asawa sa maliit na kaharian.
Korong Lalaki:Si Lokus a Mama.
(Lalabas mula sa Korong Lalaki si Lokus a Mama.
May dala siyang mga sanga ng kahoy at itak.
Tinatanggalan niya ng dahoon ang mga sanga.)
Korong Babae:Si Lokus
 (Lalabas ang Korong Babae si Lokus a Babae.
May dala siyang plangganang puno ng labahin.)
Korong Lalaki:May isa silang anak na lalaki si
Bagoamama.
(Lalabas mula sa Korong Lalaki si Bagoamama.
Pupunta siya sa gitna ng entablado at maglalaro ng
kasipa.)
Lokus a Babae: Ang hirap talaga pag natatambak ang
labahin. Sumasakit ang beywang ko. Nasaan na ba si
Bagoamama, Bagoamama!
Bagoamama:Bakit po, Ina?
Lokus a Babae: Tulungan mo nga ako sa pagsasampay
ritong aking mga nilalabhan.
Bagoamama: Akin na po at isasampay ko sa likuran ng
bahay.
Lokus a Babae: Naku ang hirap pa naming mgpatuyo ng
damit nitong mga nakaraang araw. Halos hindi
nagpapakita ang araw. Bago matuyo ang mga damit eh
may amoy na ang mga ito. Dumating na ba ang Itay mo?
Bagoamama: Naroon po sa kusina at inaayos ang mga
panggatong na kinuha niya sa gubat kanina.
 (Makikita ni Lokus a Babae na dumarating si Lokus a
Mama mula sa kusina na may dalang isang buwig ng
saging. Mapapansin siya ni Lokus a Babae.)
Lokus a Babae: Nariyan ka na pala. Marami ka bang
nakuhang makakain mula sa gubat?
Lokus a Mama: Kakaunti nga eh. May dala akong isang
buwig ng saging. Mga tatlong araw pa bago mahinog ang
mga iyan.
Lokus a Babae: Eh gulay, may dala ka?
Lokus a Mama: Sayote at kalabasa. Pakaunti nang pakaunti
ang mga ligaw na gulay. May bigas pa ba tayo?
Lokus a Babae: dumaan ako kina Usman kanina bago
naglaba sa lawa. Nakahiram ng kaunti. Kasya na satin
iyon sa loob ng tatlong araw.
Lokus a Mama: Kailangan nating bayaran ang bigas na
iyan ng mga manok.
Lokus a Babae: Halos wala na rin tayong manok. Aba’y
sumama ka kina Bashier sa pangingisda sa lawa at nang
hindi tayo nag-iisip kung kung saan kukuha ng ulam.
Malapit na ring maubos ang mga bulad natin.
Lokus a Mama: Hayaan mo’t kakausapin ko si Bashier
mamaya para makasama ako sa kanilang pangingisda sa
lawa bukas.
Lokus a Babae: Naawan a nga riyan kay Bagoamama.
Bihirang-bihira na siyang nakatinikim ng sariwang isda.
Lokus a Mama: Hindi lang siya. Sawang-sawa na ako sa
manok. Ni hindi nga makabili ng karneng baka.
Lokus a Babae: Ikaw kasi hindi ka na natuto-tuto sa pag-
aararo ng bukid. Saying iyang malawak na lupaing
ipnimana sa atin ng aking ama. Hindi nababangkal at
natataniman. Disin sana’y hindi tayo naghihirap ng
ganito.
Lokus a Mama: Aywan ko ba hindi ko talaga natutuhan
iyan. Lumaki kasi ako sa paggawa ng brass. Simula naman
ng maging mag-asawa tayo, tumigil na ako sa paggawa
ng brass. Malaki ang puhunan sa paggawa ng brass.
Lokus a Babae: At simula noon, ang pangunguha na lang
ng mga prutas at gulay ang nakayanan ng tinolang
kadurog.
Lokus a Mama: Hayaan mo mangingisda ako bukas. Sana
maganda ang panahon bukas. Ulan kasi nang ulan nitong
mga huling araw. Kung hindi ulan, puno naman ng hamog
ang kapaligiran.
Lokus a Babae: Harinawang sumikat ang araw bukas
nang makatikim naman tayo ng tinolang kadurog.
Lokus a Mama: Magluto ka ng ating hapunan at ginutom
ako sa paghaha-lughog sa gubat.
Lokus a Babae: Mabuti pa nga. Palagay ko’y gutom na rin
ang anak natin.
Lokus a Mama: