‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺷﻤﺎره ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬

‫‪ -1‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺧﺴﺘﮕﻲ ‪1 ..................................................................................................................................‬‬
‫‪ -1-1‬اﻧﻮاع ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن )ﺗﻨﺶﻫﺎي دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ(‪1 .........................................................................‬‬
‫‪ -2-1‬روشﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ ‪1 ........................................................................................‬‬
‫‪ -1-2-1‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ‪2 .................................................................................................‬‬
‫‪ -2-2-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري از راﺑﻄﻪ ﻛﺎﻓﻴﻦ‪ -‬ﻣﻨﺴﻮن ‪2 ...............................................‬‬
‫‪ -3-2-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري از رواﺑﻂ ﻣﺸﻬﻮر دﻳﮕﺮ ‪3 ................................................‬‬
‫‪ -4-2-1‬ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮدي در ﻣﻮرد ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي رواﺑﻂ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ ‪3 ........................................‬‬
‫‪ -5-2-1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﻤﻠﻲ داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶﻫﺎ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ‪4 .....................................................................‬‬
‫‪ -6-2-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮري ‪4 ..................................................................................‬‬
‫‪ -7-2-1‬ﺗﺌﻮري ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ اﺻﻠﻲ ‪4 ........................................................................................‬‬
‫‪ -8-2-1‬ﺗﺌﻮري ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ ‪4 ................................................................................................‬‬
‫‪ -9-2-1‬ﺗﺌﻮري داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻌﺎدل ‪5 .....................................................................................................‬‬
‫‪ -10-2-1‬ﺗﺌﻮري ‪5 ................................................................................................................... Ellison‬‬
‫‪ -11-2-1‬ﺗﺌﻮري ‪5 ......................................................................................................... Miller-Kand‬‬
‫‪ -3-1‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ‪6 ..........................................................................................................‬‬
‫‪ -1-3-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ ﺑﺪون وﺟﻮد ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري ‪6 ...............................‬‬
‫‪ -2-3-1‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺣﺪ دوام‪7 ...................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-3-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري ﻫﻤﺮاه ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ)ﺗﺌﻮريﻫﺎي ﺷﻜﺴﺖ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ( ‪9 ........‬‬
‫‪ -4-3-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻨﺪﻣﺤﻮري‪10 .....................................................................‬‬
‫‪ -5-3-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺑﺎ داﻣﻨﻪﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻨﻈﻢ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮري)آﺳﻴﺐ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ(‪10 ..................‬‬

‫ب‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ اﺟﺰاء ﻳﻚ‬

‫‪-1‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺧﺴﺘﮕﻲ‬
‫در ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮارد ﺗﻨﺶ اﻋﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻳﻚ ﺗﻨﺶ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻦ و ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻘﺪار و ﺟﻬﺖ ﺗﻨﺶ ﺑﺎ‬
‫زﻣﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاردي ﺷﻜﺴﺖ ﻗﻄﻌﻪ در ﺗﻨﺸﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ﺗﻨﺶ ﺷﻜﺴﺖ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺪﻳﺪه اي را ﭘﺪﻳﺪه ﺧﺴﺘﮕﻲ ‪ Fatigue‬و ﺷﻜﺴﺖ در اﺛﺮ آن را ﺷﻜﺴﺖ ﺧﺴﺘﮕﻲ ‪ Fatigue Failure‬و ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﭘﺪﻳﺪه ﺧﺴﺘﮕﻲ را ﻃﺮاﺣﻲ ﺧﺴﺘﮕﻲ ‪ Fatigue Design‬ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺤﻜﺎم ﻗﻄﻌﺎت در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺧﺴﺘﮕﻲ را اﺳﺘﺤﻜﺎم ﺧﺴﺘﮕﻲ ‪ Fatigue Strength‬ﮔﻔﺘﻪ و ﺑﺎ ‪ Sf‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ در اﺛﺮ اﻋﻤﺎل ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن )ﺗﻨﺶﻫﺎي دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ( ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-1‬اﻧﻮاع ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن )ﺗﻨﺶﻫﺎي دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ(‬

‫‪ (1‬ﻗﻄﻌﻪ ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺑﺎر ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ‪ (2 ،‬ﺑﺎر ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺤﻮر ﭼﺮﺧﺎن ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ‪ (3 ،‬ﺑﺎر ﻣﺘﻐﻴﺮ‪ ،‬ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺘﺤﺮك‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ ﻧﻤﻮدار ﻳﻚ ﺗﻨﺶ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﺗﻨﺶ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ‪σ max :‬‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﺗﻨﺶ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ‪σ min :‬‬

‫‪σ max + σ min‬‬
‫= ‪ Mean Stress σ m‬ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪2‬‬
‫‪σ max − σ min‬‬
‫= ‪ Stress Amplitude σ a‬ﺗﻨﺶ داﻣﻨﻪ‬
‫‪2‬‬
‫ﺷﻜﻞ‪ -1‬ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ ﻳﻚ ﺑﺎر ﮔﺬاري دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪ -1‬ﻧﻤﻮدار ﺗﻨﺶ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ وارد ﺑﺮ ﻣﻘﻄﻊ واﻗﻊ در وﺳﻂ ﺷﺎﺗﻮن را در ﻳﻚ ﺳﻴﻜﻞ ﻛﺎر ﻣﻮﺗﻮر ﭼﻬﺎر زﻣﺎﻧﻪ رﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪-2-1‬روشﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ دو روش ﻛﻼﺳﻴﻚ ﻣﺘﻌﺎرف ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﺧﺴﺘﮕﻲ وﺟﻮد دارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬روش ﺗﻨﺶ ﻣﺒﻨﺎء )‪ :(stress base approach‬در ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﺮ ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ ﻇﺎﻫﺮا ﺗﻨﺶﻫﺎ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ روش ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده دﻳﺎﮔﺮام ‪ S-N‬ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺎرﻫﺎي ﻛﻢ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب‪ -‬روش ﻛﺮﻧﺶ ﻣﺒﻨﺎء)‪ :(strain base approach‬در اﻳﻦ روش از دﻳﺎﮔﺮام ‪ ε − N‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮاي اﺟﺴﺎم ﻧﺮم‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ در اﺟﺴﺎم ﻧﺮم ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﻤﻴﺮي ﺗﻨﺶ رﻫﺎ ﺷﺪه)رﻳﻠﻜﺲ ﺷﺪه( و ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮﻧﺶ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﻛﺮﻧﺶ ﻋﺎﻣﻞ واﻣﺎﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻇﺎﻫﺮا اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﺑﺮاي ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ LCF‬روش ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺳﻴﻜﻞ‪ :‬ﺳﻴﻜﻞ در ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢ ﭼﺮﺧﻪ و ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬در ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺑﺎر ﺗﻐﻴﻴﺮ در‬
‫ﺑﺎر ﻳﻚ ﺳﻴﻜﻞ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ در ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﻬﺶ در ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﻲﺗﻮان ﺳﻴﻜﻞ ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﺜﺎل ﻫﺮ روﺷﻦ و ﺧﺎﻣﻮش وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻚ ﺳﻴﻜﻞ ﻛﻢ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪﻱ ‪١‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ اﺟﺰاء ﻳﻚ‬

‫‪ -1-2-1‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺎزل ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﻛﻪ در دﻣﺎﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﻳﺎ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ زﻳﺎد ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ‬
‫ﻛﺮﻧﺶ ﻣﺒﻨﺎء ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺎ ﻋﻤﻞ را ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﻗﻄﻌﺎت در ﻧﺎﺣﻴﺔ ‪ LCF‬ﺑﺎﻳﺪ راﺑﻄﺔ ﺑﻴﻦ داﻣﻨﺔ‬
‫ﻛﺮﻧﺶ ‪ ε a‬و ﺗﻌﺪاد ﺳﻴﻜﻞ )‪ (N‬ﺑﻴﺎن ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ داﻣﻨﺔ ﻛﺮﻧﺶ و ﺗﻌﺪاد ﺳﻴﻜﻞ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺟﺴﻢ را ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﺮﻧﺶ‪-‬ﻛﻨﺘﺮل در دﺳﺘﮕﺎه‬
‫‪ pull-push‬ﻗﺮار داد ﺗﺎ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ‪-‬ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺎ ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪ .‬ﺣﻠﻘﺔ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎ داﻣﻨﺔ ﻛﺮﻧﺶ ‪ ∆ε‬ﻛﻪ‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺮﻧﺶﻫﺎي اﻻﺳﺘﻴﻚ و ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ -2‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺣﻠﻘﺔ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ‬

‫اﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻌﺪ از ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 30‬ﺳﻴﻜﻞ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻲرﺳﻨﺪ‪ .‬ﻓﻠﺰات ﻧﺮم ﻣﻌﻤﻮﻻ زودﺗﺮ ﺑﻪ ﺣﻠﻘﺔ ﭘﺎﻳﺪار‬
‫ﻣﻲرﺳﻨﺪ و ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ داﻣﻨﺔ ﻛﺮﻧﺶ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ) ‪ ( ∆ε p‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﺔ ﺑﺎ‬
‫داﻣﻨﺔﻛﺮﻧﺶ اﻻﺳﺘﻴﻚ) ‪ ( ∆ε e‬ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺎﻳﺪاري ﺑﺮاﺣﺘﻲ ﺻﻮرت ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪ .‬راﺑﻄﻪي داﻣﻨﺔ ﻛﺮﻧﺶ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ‬
‫داﻣﻨﺔﻛﺮﻧﺶ اﻻﺳﺘﻴﻚ و داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت اﺳﺖ‪∆ε t = ∆ε p + ∆ε e :‬‬

‫‪-2-2-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري از راﺑﻄﻪ ﻛﺎﻓﻴﻦ‪ -‬ﻣﻨﺴﻮن‬

‫ﻛﺎﻓﻴﻦ‪ -‬ﻣﻨﺴﻮن ﺑﺮاي ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﺧﺴﺘﮕﻲ رواﺑﻂ ذﻳﻞ را اراﻳﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ و ﻣﺘﻌﺎرفﺗﺮﻳﻦ‬
‫رواﺑﻂ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪∆ε p‬‬ ‫‪∆ε e σ ′f‬‬ ‫‪∆ε‬‬ ‫‪σ′‬‬
‫‪= ε ′f (2 N ) ,‬‬
‫‪c‬‬
‫=‬ ‫‪(2 N )b , ε a = ∆ε t = p + ∆ε e ⇒ ε a = f (2 N )b + ε ′f (2 N )c‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪E‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ -3‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ ﻛﺎﻓﻴﻦ‪ -‬ﻣﻨﺴﻮن‬

‫ﺻﻔﺤﻪﻱ ‪٢‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ اﺟﺰاء ﻳﻚ‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي راﺑﻄﻪ ﻛﺎﻓﻴﻦ‪-‬ﻣﻨﺴﻮن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ‬ ‫‪∆ε P‬‬ ‫داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ اﻻﺳﺘﻴﻚ‬ ‫‪∆ε e‬‬
‫ﻣﺪول اﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ‬ ‫‪E‬‬ ‫داﻣﻨﺔ ﻛﺮﻧﺶ‬ ‫‪εa‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺳﻴﻜﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ )ﻋﻤﺮ ﻗﻄﻌﻪ(‬ ‫‪N‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﻞ ﭘﺬﻳﺮي ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫‪ε ′f‬‬
‫ﻧﻤﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺴﺘﮕﻲ و ﻧﻤﺎي ﺷﻜﻞ ﭘﺬﻳﺮي ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫‪B&c‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫‪σ ′f‬‬

‫‪-3-2-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري از رواﺑﻂ ﻣﺸﻬﻮر دﻳﮕﺮ‬

‫ﻋﻼوه ﺑﺮ راﺑﻄﻪ ﻛﺎﻓﻴﻦ‪ -‬ﻣﻨﺴﻮن‪ ،‬در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ رواﺑﻂ ﻣﻔﻴﺪ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺟﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ﺳﻪ راﺑﻄﻪ ‪-1‬‬
‫‪ Dugan -3 S.W.T(Smith Watson Topper) -2 Morrow‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺗﻤﺎم اﻳﻦ رواﺑﻂ اﺛﺮ ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻧﻴﺰ ﻟﺤﺎظ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎن داده ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻛﺸﺸﻲ از ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻣﻲﻛﺎﻫﺪ و ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻓﺸﺎري ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ را اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬رواﺑﻄﻪ ‪ Morrow‬و ‪:Modified Marrow‬‬
‫‪σ ′f − σ m‬‬
‫= ‪εa‬‬ ‫‪(2 N )b + ε ′f (2 N )c‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫‪E‬‬
‫‪1‬‬
‫‪σ ′f‬‬ ‫‪⎛ σ ⎞b‬‬
‫= ‪εa‬‬ ‫‪(2 N )b + ε ′f (2 N )c ,‬‬ ‫⎟ ‪N = N i ⎜1 − m‬‬
‫⎟ ‪⎜ σ′‬‬
‫)‪(3‬‬
‫‪E‬‬ ‫⎝‬ ‫⎠ ‪f‬‬

‫‪ -2‬راﺑﻄﻪ‪S.W.T.‬‬
‫‪ε aσ max E = (σ ′f )2 (2 N i )2b + σ ′f ε ′f E (2 N i )b+c , σ max = σ a + σ m‬‬ ‫)‪(4‬‬
‫‪ -3‬راﺑﻄﻪ‪Dugan‬‬
‫⎛ ‪σ ′f‬‬ ‫⎞ ‪σ‬‬
‫= ‪εa‬‬ ‫‪⎜⎜1 − m ⎟⎟(2 Ni )b + (ε ′f − ε m )(2 Ni )c‬‬ ‫)‪(5‬‬
‫⎠ ‪E ⎝ Sut‬‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻻت در ﺑﺨﺶ ﻗﺒﻠﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﺲ از ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن داﻣﻨﻪ ﺗﻨﺶ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺟﺎﻳﮕﺬاري‬
‫ﺧﻮاص ﺧﺴﺘﮕﻲ ‪،‬از ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺟﺒﺮي ﻏﻴﺮﺧﻄﻲ ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪-4-2-1‬ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮدي در ﻣﻮرد ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي رواﺑﻂ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ‬

‫در ﻋﻤﻞ و ﺣﻴﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮاﻗﻊ ﺿﺮاﺋﺐ ‪ b ، σ ′f ، ε ′f‬و ‪ c‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮاص ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻣﺎده‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در دﺳﺘﺮس ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮاﻗﻊ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﺿﺮاﺋﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮاص اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﻋﻤﺮ‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺑﻮده و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻣﺤﺪودهاي اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪σ ′f = S u + 345 Mpa‬‬ ‫‪S u : Ultimate Strength‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪RA = Area reduction Percentage‬‬
‫(‪ε ′f = Ln‬‬ ‫)‬
‫‪1 − RA‬‬
‫) ‪b = − 0.05 ~ − 0.12 (−0.08 is recommended‬‬
‫) ‪c = − 0.7 ~ − 0.5 (−0.6 is recommended‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪﻱ ‪٣‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ اﺟﺰاء ﻳﻚ‬

‫‪-5-2-1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﻤﻠﻲ داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶﻫﺎ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ‬

‫در ﺣﺎﻟﺖ اﻻﺳﺘﻴﻚ‪ -‬ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻞ ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺮﻧﺶ اﻻﺳﺘﻴﻚ و ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪⎛ σ ⎞n‬‬ ‫‪σ‬‬
‫⎟ ⎜ ‪εt = ε p + εe, εt = +‬‬ ‫)‪(6‬‬
‫⎠‪E ⎝k‬‬
‫ﻛﻪ ‪ n‬ﺿﺮﻳﺐ ﺳﺨﺖ ﮔﺮداﻧﻲ و ‪ k‬ﺿﺮﻳﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺎده ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭼﻮن ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ‪-‬ﻛﺮﻧﺶ ﺳﻴﻜﻠﻲ ﻣﺎده‬
‫رﻓﺘﺎري ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ‪-‬ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻨﻮﺗﻮﻧﻴﻚ دارد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺳﻴﻜﻠﻴﻚ راﺑﻄﻪ ذﻳﻞ ﺑﻴﻦ داﻣﻨﻪ ﺗﻨﺶ و‬
‫ﻛﺮﻧﺶ را آﻧﺎﻟﻮگ ﻧﻤﻮد و داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶﻫﺎ را ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪σa‬‬
‫‪⎛ σ ⎞ n′‬‬
‫= ‪εa‬‬ ‫⎟ ‪+⎜ a‬‬ ‫)‪(7‬‬
‫⎠ ‪E ⎝ k′‬‬
‫ﻛﻪ ‪ σ a‬داﻣﻨﻪ ﺗﻨﺶ و ‪ ε a‬داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ‪ E ،‬ﻣﺪول اﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ‪ k ′ ،‬و ‪ n′‬ﻧﻴﺰ ﺿﺮاﻳﺐ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻣﺎده ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ از ﺟﺪاول‬
‫‪b‬‬ ‫‪σ′‬‬
‫= ‪.( n′‬‬ ‫ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮد)ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻘﺮﻳﺐ‪ K ′ = f b ،‬و‬
‫‪c‬‬
‫‪(ε ′f ) c‬‬
‫در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻪ ﺿﺮاﻳﺐ ﻓﻮق در دﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﺿﺮاﻳﺐ و ﺧﻮاص اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﻋﻤﺮ‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ‪:‬‬
‫‪0.6‬‬
‫‪3.5S ut‬‬ ‫‪⎛ε f‬‬ ‫⎞‬
‫= ‪∆ε t‬‬ ‫⎜⎜ ‪+‬‬ ‫⎟⎟‬ ‫)‪(8‬‬
‫‪EN 0.12‬‬ ‫‪⎝N‬‬ ‫⎠‬
‫‪ ε f‬ﻛﺮﻧﺶ ﺷﻜﺴﺖ و ‪ Sut‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻗﻄﻌﻪ در ﺗﺴﺖ ﻛﺸﺶ ﺳﺎده ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪ -2‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺌﻮريﻫﺎي ﻋﻤﺮ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ ﺗﻌﺪاد ﺑﺎرﮔﺪاري ﻣﻴﻠﻪي ﮔﺮد ﺗﻮﭘﺮ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﻛﻪ ﺗﺤـﺖ ﻧﻴـﺮوي‬
‫ﻓﺸﺎري ‪ F‬ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻌﻜﻮس ﺷﻮﻧﺪه ﻗﺮار دارد را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدد‪ S u = 400 Mpa., F = 12 KN ) .‬و ‪( S y = 100 Mpa.‬‬

‫‪-6-2-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮري‬

‫رواﺑﻂ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻗﺒﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺎرﮔﺬاري و ﺗﻨﺶ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮري ﺑﻮده و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮره ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ ﺗﺌﻮريﻫﺎ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮري وﺟﻮد دارد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺗﺌﻮري ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ اﺻﻠﻲ‪ -2 ،‬ﺗﺌﻮري ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ‪ -3 ،‬ﺗﺌﻮري داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻌﺎدل‪-4 ،‬‬
‫ﺗﺌﻮري ‪ -5 ،Elison‬ﺗﺌﻮري ‪،Miller-Knad‬‬

‫‪-7-2-1‬ﺗﺌﻮري ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ اﺻﻠﻲ‬

‫در اﻳﻦ ﺗﺌﻮري ﻣﻘﺪار ﻛﺮﻧﺶ اﺻﻠﻲ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻛﺎﻓﻴﻦ‪ -‬ﻣﻨﺴﻮن ﻗﺮار داده ﻣﻲﺷﻮد) ‪.( ∆ε 1 > ∆ε 2 > ∆ε 3‬‬
‫‪∆ε1 σ ′f‬‬
‫=‬ ‫) ‪(2 N )b + ε ′f (2 N‬‬ ‫)‪(9‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪E‬‬

‫‪-8-2-1‬ﺗﺌﻮري ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ‬

‫در اﻳﻦ ﺗﺌﻮري از ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻋﻤﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪﻱ ‪٤‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ اﺟﺰاء ﻳﻚ‬

‫‪∆γ max‬‬ ‫‪σ′ −σm‬‬ ‫‪∆γ‬‬

‫‪= 1.3 f‬‬ ‫‪(2 N )b + 1.5ε ′f (2 N )c ، max = ∆ε 1 − ∆ε 3‬‬ ‫)‪(10‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺌﻮري را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از رواﺑﻂ ‪ Dugan -3 S.W.T -2 Morrow-1‬ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد‪.‬‬

‫‪ -9-2-1‬ﺗﺌﻮري داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻌﺎدل‬

‫در ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري ﺑﻪ ﺟﺎي داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ‪ ،‬ﻣﻘﺪار داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻌﺎدل ﻗﺮار داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪∆ε eq‬‬ ‫‪σ ′f − σ m‬‬
‫=‬ ‫‪(2 N ) b + ε ′f (2 N ) c‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪E‬‬
‫ﺗﺨﻤﻴﻦ داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﻌﺎدل ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺌﻮريﻫﺎي ‪ ) NSSC‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ Nuber‬و‪ (..‬ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬در روش ﻧﻴﻮﺑﺮ‪:‬‬
‫‪∆σˆ eq .∆εˆeq = K t .S eq .eeq‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪(11‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪∆ε eq ∆σ eq‬‬ ‫‪∆σ eq‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪∆σˆ eq‬‬ ‫و ‪(∆σ 1 − ∆σ 2 ) 2 + (∆σ 2 − ∆σ 3 ) 2 + (∆σ 3 − ∆σ 1 ) 2‬‬ ‫=‬ ‫(‪+‬‬ ‫)‬ ‫ﺟﺎﺋﻴﻜﻪ‬ ‫‪n′‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2E‬‬ ‫‪2K ′‬‬

‫‪1‬‬
‫≠ ‪∆ε eq‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ‪(∆ε t 1 − ∆ε t 2 ) 2 + (∆ε t 2 − ∆ε t 3 ) 2 + (∆ε t 3 − ∆ε t 1 ) 2‬‬
‫) ‪2(1 + υ‬‬
‫راﺑﻄﻪ ﺻﺤﻴﺢ ‪ ∆εˆeq‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪∆σ eq‬‬
‫= ‪∆ε t eq = ∆ε el eq + ∆ε pl eq‬‬ ‫‪+ ∑ ε eq‬‬
‫‪pl‬‬
‫)‪(12‬‬
‫‪E‬‬

‫‪-10-2-1‬ﺗﺌﻮري ‪Ellison‬‬
‫در اﻳﻦ ﺗﺌﻮري از اﺛﺮ داﻣﻨﻪ ﻛﺮﻧﺶﻫﺎي ﻋﻤﻮدي و ﺑﺮﺷﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻮام اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪∆γ max‬‬ ‫‪σ ′ −σm‬‬ ‫‪∆ε + ∆ε 3‬‬ ‫‪∆γ max‬‬
‫‪+ 0.4ε n = 1.44 f‬‬ ‫‪(2 N i ) b + 1.6ε ′f (2 N i ) c , ∆ε n = 1‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪= ∆ε 1 − ∆ε 3‬‬ ‫)‪(13‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫در ﺷﻜﻞ ذﻳﻞ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﻌﺎدل ﺑﺎ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري در ﺗﺌﻮري اﻟﻴﺴﻮن ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ -4‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﻌﺎدل در ﺗﺌﻮري ‪Ellison‬‬

‫روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺌﻮري را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از رواﺑﻂ ‪ Dugan -3 S.W.T -2 Morrow-1‬ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻧﭽﻪ‬
‫درﺑﺎره راﺑﻄﻪ ﻛﺎﻓﻴﻦ‪-‬ﻣﻨﺴﻮن ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد‪.‬‬

‫‪-11-2-1‬ﺗﺌﻮري ‪Miller-Kand‬‬
‫ﺗﺌﻮري اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ Miller-Knad‬در واﻗﻊ اﺻﻼﺣﻲﻫﺎي ﺑﺮ روش ‪ Ellison‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺿﻤﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي‬
‫‪ ، Ellison‬در اﻳﻦ روش ﺿﺮﻳﺐ ‪ K‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻣﺎده ‪ 0.2 ≤ K ≤ 1‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎﺑﻊ وزﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﻴﺰان اﺛﺮ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ‬
‫در ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮم اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻛﺮﻧﺶ ﻫﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬راﺑﻄﻪ ‪ Miller-Knad‬ﺑﺮ اﺳﺎس راﺑﻄﻪ‬
‫ﻛﺎﻓﻴﻦ‪ -‬ﻣﻨﺴﻮن ﺑﻪ ﺻﻮرت ذﻳﻞ اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪﻱ ‪٥‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ اﺟﺰاء ﻳﻚ‬

‫‪∆γ max‬‬ ‫‪σ′ −σm‬‬ ‫‪∆ε + ∆ε 3 ∆γ max‬‬

‫‪+ Kε n = 1.65 f‬‬ ‫‪(2 N i ) b + 1.6ε ′f (2 N i ) c , ∆ε n = 1‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪= ∆ε 1 − ∆ε 3‬‬ ‫)‪(14‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﺌﻮري ‪ Miller-Knad‬را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از رواﺑﻂ ﻣﺸﻬﻮر ‪Dugan-3 S.W.T -2 Morrow-1‬‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪ -3‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺌﻮريﻫﺎي ﻋﻤﺮ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ ﺗﻌﺪاد ﺑﺎرﮔﺪاري ﻣﻴﻠﻪي ﮔﺮد ﺗﻮﭘﺮ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﻛﻪ ﺗﺤـﺖ ﻧﻴـﺮوي‬
‫ﻓــــﺸﺎري ‪ F‬و ﮔــــﺸﺘﺎور ‪ T‬ﻗــــﺮار دارد را ﻣﺤﺎﺳــــﺒﻪ ﮔــــﺮدد‪ S u = 400 Mpa ، T = 10 N .m., F = 12 KN ) .‬و‬
‫‪( S y = 100 Mpa.‬‬

‫‪-3-1‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﻄﻌﺎت ﺧﻮدرو ﻳﺎ ﺑﺴﻴﺎري ﻗﻄﻌﺎت ﻣﻬﻢ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻛﻪ در دﻣﺎﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻳﺎ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻳﺎ ﻛﻢ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺗﻨﺶ ﻣﺒﻨﺎء ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺎ ﻋﻤﻞ را ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﻗﻄﻌﺎت‬
‫در ﻧﺎﺣﻴﺔ ‪ HCF‬ﺑﺎﻳﺪ راﺑﻄﺔ ﺑﻴﻦ داﻣﻨﺔ ﺗﻨﺶ ‪ σ a‬و ﺗﻌﺪاد ﺳﻴﻜﻞ )‪ (N‬ﺑﻴﺎن ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪-1-3-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ ﺑﺪون وﺟﻮد ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري‬

‫ﺷﻜﻞ‪ -5‬ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري‬

‫در ﺑﺎرﮔﺬاري ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻌﻜﻮسﺷﻮﻧﺪه ﺗﻚ ﻣﺤﻮري ﻋﻤﺮ ﻗﻄﻌﻪ را ﺑﻪ ﻛﻤﻚ دﻳﺎﮔﺮام ‪ S-N‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآورﻧﺪ‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﺑﺘﺪا داﻣﻨﻪ ﺗﻨﺶ را از ﺑﺎرﮔﺬاري داده ﺷﺪه ﻳﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻧﺮماﻓﺰار ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮده وﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺬاري در راﺑﻄﻪ زﻳﺮ‬
‫ﻋﻤﺮ ‪ N‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪σa = AN B‬‬ ‫)‪(15‬‬
‫‪ A‬و ‪ B‬ﺷﺮاﺋﻂ ﻣﺮزي دﻳﺎﮔﺮام ‪ S-N‬ﺑﻪ ازاي ﺳﻴﻜﻞ ﺷﺮوع و ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺴﻤﺖ دوم دﻳﺎﮔﺮام ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻨﺪ رواﺑﻂ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺑﺮاي ‪ A‬و ‪ B‬در زﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ ﻟﻜﻦ ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﻣﻘﺎدﻳﺮ دﻗﻴﻖﺗﺮ آﻧﻬﺎ را ﺑﺎﻳﺪ‬
‫از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺴﺖ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺎده ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪﻱ ‪٦‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ اﺟﺰاء ﻳﻚ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ -6‬دﻳﺎﮔﺮام ‪S-N‬‬

‫‪32‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫‪8‬‬

‫= ‪ 0.8 Sut = A (103 B ), 0.5 Sut = A (106 B ) → A‬ﻳﺎ‪:‬‬ ‫= ‪Sut , B‬‬ ‫) (‪log‬‬ ‫)‪(16‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪log S ′f = b log N + C ، (b = − log‬‬
‫‪0.8Sut‬‬
‫‪, C = log‬‬
‫) ) ‪(0.8Sut‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪(17‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪Se′‬‬ ‫‪Se′‬‬
‫‪−C‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪(S‬‬ ‫‪′f = 10‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪b‬‬
‫‪N = 10‬‬ ‫‪b‬‬
‫‪S ′f‬‬ ‫‪b‬‬ ‫)ﻳﺎ‬ ‫)‪(18‬‬
‫‪Sf‬‬ ‫‪Se‬‬
‫= ‪ n‬ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫= ‪ n‬و ﺑﺮاي ﻋﻤﺮ ‪ N‬از راﺑﻄﻪي‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺧﺴﺘﮕﻲ از راﺑﻄﻪ ﺑﺮاي ﻋﻤﺮ داﺋﻢ‬
‫‪σa‬‬ ‫‪σa‬‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﮐﻪ ‪ σ a‬ﺩﺍﻣﻨﻪ ﺗﻨﺶ ﻭ ‪ S e‬ﺣﺪ ﺩﻭﺍﻡ ﺍﺻﻼﺡﺷﺪﻩ ﻣﺎﺩﻩ ﻭ ‪ S f‬ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ ﺧﺴﺘﮕﯽ ﻧﻈﻴﺮ ﻋﻤﺮ ‪ N‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪-2-3-1‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺣﺪ دوام‬
‫ﺣﺪ دواﻣﻲ ﻛﻪ از راﺑﻄﻪ ‪ S e/ = 0.5 Sut‬ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺻﺤﺖ داﺷﺘﻪ و ﺑﺎﻳﺪ در ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﻋﻤﻠﻲ اﺻﻼح ﮔﺮدد‪ .‬ژوزف ﻣﺎرﻳﻦ ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺣﺪ دوام را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫‪S e = k a k b k c k d k e S e/‬‬ ‫)‪(19‬‬
‫اﻳﻦ ﺿﺮاﻳﺐ ﺑﻪ ﺻﻮرت آﻣﺎري و در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮاﺟﻊ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ‬
‫ﮔﺮادﻳﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﺿﺮاﻳﺐ ﻣﺎرﻳﻦ ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮ ﺑﻮده و اﻃﻼﻋﺎت آن ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮاد وﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﺟﺪول ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪P6-1, Pag. 343 -4‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺻﺎﻓﻲ ﺳﻄﺢ)‪ :(Ka‬در ﭘﺮوﺳﺔ ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺳﻄﻮح ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﺛﺮات ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻛﺎﻣﻼً‬
‫ﺻﻴﻘﻠﻲ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺿﺮﻳﺐ ﺳﻄﺢ ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﻧﻮع ﺳﻄﺢ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ‪ Su‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ذﻳﻞ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺻﺎﻓﻲ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﺮاي ﻓﻮﻻدﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪﻱ ‪٧‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ اﺟﺰاء ﻳﻚ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ -7‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺤﻴﺢ ﺻﺎﻓﻲ ﺳﻄﺢ‬

‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ اﺛﺮ اﻧﺪازه)‪ :(Kb‬در آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺗﻴﺮ ﭼﺮﺧﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﻫﺎي ﺑﺰرگﺗﺮ ﻋﻤﺮ‬
‫ﻛﻢﺗﺮي ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ اﺛﺮ اﻧﺪازه و ﻧﻮع ﺑﺎرﮔﺬاري را ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﺼﺤﻴﺢ اﻳﻦ اﺛﺮ ‪ Kb‬ﺿﺮﻳﺐ اﻧﺪازه‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﮔﺮدد و ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻄﺮ ﻣﺆﺛﺮ ‪ d‬را ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ‪ %95‬از ﺣﺠﻤﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ‬
‫ﺗﻨﺶ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ را ﺑﺎ ‪ %95‬از ﺣﺠﻢ ﺗﻴﺮ ﭼﺮﺧﺎن ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺮارداده‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﻃﻮلﻫﺎ را ﺣﺬف ﻧﻤﻮد و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺳﻄﻮح‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‬
‫ﻗﻄﺮ ﻣﺆﺛﺮ‪ d‬ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﺑﻪ اﺿﻼع ‪ b × h‬ﺑﻪﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬
‫‪0.05bh‬‬
‫= ‪0.95 A = 0.05 bh → d‬‬ ‫)‪(20‬‬
‫‪0.0766‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﻄﺮ ﻣﺆﺛﺮ ‪ d‬ﺑﻪ روش ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻲﺗﻮان از روشﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ‪ Kb‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺧﻤﺸﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺑﺮﺷﻲ اﺳﺘﻔﺎد ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪kb = 1‬‬ ‫‪(d ≤ 8mm ),‬‬ ‫‪kb = 1.189d −0.097‬‬ ‫‪(d ≤ 250mm ) Shigley‬‬ ‫)‪(21‬‬
‫‪0.947‬‬
‫= ‪kb‬‬ ‫‪0.125′′ ≤ d ≤ 1.875′′‬‬ ‫‪Moore‬‬ ‫)‪(22‬‬
‫‪0.016‬‬
‫‪1−‬‬
‫‪d‬‬
‫⎛‬ ‫‪0.014‬‬ ‫⎞‬
‫‪k b = 0.931⎜1 +‬‬ ‫⎟‬ ‫‪2′′ ≤ d‬‬ ‫‪Hey wood‬‬ ‫)‪(23‬‬
‫⎝‬ ‫‪0.1 + d 2‬‬ ‫⎠‬
‫‪d − 0.3‬‬
‫‪kb = 1 −‬‬ ‫‪2′′ ≤ d ≤ 9′′‬‬ ‫‪Roark‬‬ ‫)‪(24‬‬
‫‪15‬‬
‫‪kb = 1‬‬ ‫‪d ≤ 10 mm‬‬
‫‪k b = 0.9‬‬ ‫‪10 < d ≤ 50 mm‬‬
‫‪Juvinall‬‬ ‫)‪(25‬‬
‫‪k b = 0.8‬‬ ‫‪50 < d ≤ 100 mm‬‬
‫‪k b = 0.7‬‬ ‫‪100 < d ≤ 150 mm‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺤﻮري ﺿﺮﻳﺐ اﻧﺪازه ﺗﺎﺛﻴﺮ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ‪ k b = 1‬در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪P6-9, Pag. 343 -5‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻋﺘﻤﺎد)‪ :(Kc‬اﻳﻦ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻮﺳﻂ روشﻫﺎي آﻣﺎري ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎي اﻋﺘﻤﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن )‪(%‬‬ ‫‪9‬ر‪99‬‬ ‫‪99‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪kc‬‬ ‫‪ 753‬ر‪0‬‬ ‫‪ 814‬ر‪0‬‬ ‫‪ 868‬ر‪0‬‬ ‫‪ 897‬ر‪0‬‬ ‫‪1‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ اﺛﺮ دﻣﺎ)‪ :(Kd‬در دﻣﺎﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺣﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺎﺛﻴﺮ دﻣﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫‪k d= 1‬‬ ‫‪(Temprature ≤ 350), k d = 0.5‬‬ ‫)‪(350 ≤ Temperature ≤ 550‬‬ ‫)‪(26‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪ K e‬ﻣﻨﻈﻮر‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ اﺛﺮ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺗﻨﺶ) ‪ :( K e‬اﺛﺮ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺗﻨﺶ در ﺑﺎر ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺿﺮﻳﺐ‬
‫‪Kf‬‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪﻱ ‪٨‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ اﺟﺰاء ﻳﻚ‬

‫ﻛﻪ ‪ K f‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺗﻨﺶ در ﺑﺎر ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺗﻨﺶ در ﺑﺎر اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻳﺎ ﻫﻤﺎن ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻤﺮﻛﺰ‬
‫ﺗﻨﺶ ﻫﻨﺪﺳﻲ ‪ K f‬و ﻧﻴﺰ ﺟﻨﺲ ﻣﺎده )ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻪ ﻧﺎچ( ‪ q‬ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ -8‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻧﺎچ‬

‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺗﻨﺶ در ﺑﺎر ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪K f = q (k t − 1) + 1 :‬‬

‫ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻪ ﻧﺎچ ‪ q‬ﺑﺮاي ﻣﻮاد ﺗﺮد ﻧﺰدﻳﻚ ﻳﻚ ﺑﻮده و ﻋﻤﻼ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺗﻨﺶ ﻫﻨﺪﺳﻲ ‪ K t‬و ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻤﺮﻛﺰ‬
‫ﺗﻨﺶ در ﺑﺎر ﺧﺴﺘﮕﻲ ‪ K f‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻣﻮاد ﻧﺮم ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻪ ﻧﺎچ ‪ q‬ﻛﻢﺗﺮ از واﺣﺪ ﺑﻮده و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺗﻨﺶ در ﺑﺎر ﺧﺴﺘﮕﻲ ‪ K f‬ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ از ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺗﻨﺶ ﻫﻨﺪﺳﻲ ‪ K t‬ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪P6-11-Pag.343 -6‬‬

‫‪-3-3-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري ﻫﻤﺮاه ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ)ﺗﺌﻮريﻫﺎي ﺷﻜﺴﺖ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ(‬

‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻚ ﻣﺤﻮري ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ σ m‬وﺟﻮد دارد ﺑﺎﻳﺪ اﺛﺮ آن ﻧﻴﺰ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﻤﺮ ﻟﺤﺎظ ﺷﻮد‪ .‬روشﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻧﺎﺻﻔﺮ اﺳﺖ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪σa‬‬ ‫‪σm‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﺗﺌﻮري ﺳﻮدرﺑﺮگ‬ ‫‪nσ a ⎛ nσ m‬‬ ‫⎞‬
‫‪2‬‬
‫ﺗﺌﻮري ﮔﺮﺑﺮ‬
‫‪+‬‬ ‫=‬ ‫⎜⎜ ‪+‬‬ ‫‪⎟⎟ = 1‬‬
‫‪Se‬‬ ‫‪S yt‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪Se‬‬ ‫‪⎝ S ut‬‬ ‫⎠‬
‫‪σa‬‬ ‫‪σm‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﺗﺌﻮري ﮔﻮدﻣﻦ‬ ‫‪⎛σa‬‬
‫‪2‬‬
‫⎞ ‪⎞ ⎛σm‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫ﺗﺌﻮري ﻣﺎرﻳﻦ‬
‫‪+‬‬ ‫=‬ ‫⎜⎜‬ ‫⎜⎜ ‪⎟⎟ +‬‬ ‫‪⎟⎟ = 2‬‬
‫‪Se‬‬ ‫‪S ut‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪⎝ Se‬‬ ‫⎠ ‪⎠ ⎝ S ut‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪4‬‬
‫‪σa‬‬ ‫‪⎛σ‬‬ ‫⎞‬ ‫ﺗﺌﻮري ﺑﺎﮔﺴﻲ‬
‫‪+⎜ m‬‬ ‫‪⎟ =1‬‬
‫‪S e ⎜⎝ S yt‬‬ ‫⎟‬
‫⎠‬ ‫‪n‬‬

‫در رواﺑﻂ اﺧﻴﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ذﻛﺮﺷﺪه ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫‪σm‬‬ ‫داﻣﻨﻪ ﺗﻨﺶ‬ ‫‪σa‬‬
‫ﺣﺪ ﺗﺤﻤﻞ اﺻﻼح ﺷﺪه‬ ‫‪Se‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻛﺸﺸﻲ‬ ‫‪S yt‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬ ‫‪n‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﺸﺸﻲ‬ ‫‪Sut‬‬
‫در ﺷﻜﻞ ذﻳﻞ اﺷﻜﺎل ﺗﺌﻮريﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺴﺘﮕﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪﻱ ‪٩‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ اﺟﺰاء ﻳﻚ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ -9‬ﺗﺌﻮريﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺴﺘﮕﻲ‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪ -7‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻗﻄﻌﻪ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ وﺟﻮد دارد ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮد؟‬

‫‪-4-3-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻨﺪﻣﺤﻮري‬

‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮري ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮل اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ داﻣﻨﻪ ﺗﻨﺶ و ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ون‪-‬ﻣﻴﺰز ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪σ a , eff‬‬ ‫‪(σ x , a − σ y , a ) 2 + ( σ y , a − σ z , a ) 2 + ( σ y , a − σ z , a ) 2 + 6(τ x2 y , a +τ x2 z , a +τ y2 z , a ) 2‬‬ ‫)‪(27‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪σ m , eff‬‬ ‫‪(σ x , m − σ y , m ) 2 + ( σ y , m − σ z , m ) 2 + ( σ y , m − σ z , m ) 2 + 6(τ x2 y , m +τ x2 z , m +τ y2 z , m ) 2‬‬ ‫)‪(28‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪P6-26-Pag.346 -8‬‬

‫‪-5-3-1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺑﺎ داﻣﻨﻪﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻨﻈﻢ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮري)آﺳﻴﺐ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ(‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ و ﭘﺮﻛﺎرﺑﺮدﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ در ﻋﻤﻞ و ﺻﻨﻌﺖ ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎ آن ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢ و‬
‫ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ ﺑﺎ داﻣﻨﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻨﻈﻢ ﺗﻨﺶ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آﺳﻴﺐ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺳﻮم اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﻮﻋﻲ از اﻳﻦ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪﻱ ‪١٠‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ اﺟﺰاء ﻳﻚ‬

‫ﺑﺎرﮔﺬاري رژﻳﻢ دوم‬

‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻨﺶ‬ ‫‪ n2‬ﺳﻴﻜﻞ‬

‫ﺑﺎرﮔﺬاري رژﻳﻢ اول ‪n1‬‬

‫ﺳﻴﻜﻞ ﺑﺎ ‪σ m,1 ,σ a ,1‬‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري رژﻳﻢ ﺳﻮم‬
‫‪ n3‬ﺳﻴﻜﻞ ﺑﺎ ‪σ m, 3 , σ a , 3‬‬

‫زﻣﺎن‬

‫ﺷﻜﻞ‪ -10‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺑﺎ داﻣﻨﻪﻫﺎي ﺗﻨﺶ ﻣﺘﻔﺎوت‬

‫اﮔﺮ ﺟﺴﻢ ﻓﻘﻂ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ‪ σ m,1 ,σ a ,1‬ﻗﺮار داﺷﺖ‪ ،‬ﻓﺮﺿﺎ ﻋﻤﺮ ‪ N1‬را در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ ﻣﻲﻧﻤﻮد و ﻳﺎ‬
‫اﮔﺮ ﺟﺴﻢ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ‪ σ m, 2 ,σ a , 2‬ﻗﺮار داﺷﺖ‪ ،‬ﻓﺮﺿﺎ ﻋﻤﺮ ‪ N2‬را در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻛﻢﭼﺮﺧﻪ ﻣﻲﻧﻤﻮد و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ اﮔﺮ‬
‫ﺟﺴﻢ ﻓﻘﻂ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ‪ σ m, 3 ,σ a , 3‬ﻗﺮار داﺷﺖ‪ ،‬ﻓﺮﺿﺎ ﻋﻤﺮ ‪ N3‬را در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﺮﭼﺮﺧﻪ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬اﻣﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‪ ،‬ﺟﺴﻢ در ﺑﺎرﮔﺬاري رژﻳﻢ اول ‪ n1‬ﺳﻴﻜﻞ ﺑﺎ ‪ ، σ m,1 ,σ a ,1‬در ﺑﺎرﮔﺬاري رژﻳﻢ دوم ‪ n2‬ﺳﻴﻜﻞ ﺑﺎ ‪، σ m, 2 ,σ a , 2‬‬
‫در ﺑﺎرﮔﺬاري رژﻳﻢ ﺳﻮم ‪ n3‬ﺳﻴﻜﻞ ﺑﺎ ‪ σ m, 3 ,σ a , 3‬را ﻃﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ni‬‬
‫‪∑ Ni = C‬‬ ‫)‪(0.7 ≤ C ≤ 3, C = 1is used very often‬‬ ‫)‪(29‬‬
‫روش ﻓﻮق ﺑﻪ روش ﻣﺎﻳﻨﺮ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪P6-29-Pag. 347 -9‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪﻱ ‪١١‬‬