Литературата како уметност

Поимот уметност ја подразбира човековата творечка активност со која се

создаваат дела од духовна област.

Постојат 7 видови уметности кои се создаваат со различни изразни средства:

сликарство(боја),музика(звук),вајарство(маса),архитектура(градежен
материјал),игра(ритам),филм(подвижни слики),литература(збор)
секое уметничко дело ни пренесува одредена значајна порака до примачот

Поимот литератра потекнува од латинскиоот збор литера и значи слово

Литературата во основа се дели на народна литература и уметничка

литература народната литература е создадена од народот а уметничката
литература е создадена од поединец и има карактеристични естетски
вредности

Според формата литературата се дели на поезија и проза

Според родот литературата ссе дели на лирика епика и драма

Преку литературата се овозможува комуникација помеѓу писателот и

читателот писателот ги изразува своте идеи,емоции и сфаќања

МИТОВИ
Митот е света приказна исполнета со фантастични елементи тој се јавува
како резултат на недоволно развиената свест на човекот за природнитте
појави во првонитната заедница

Митот го знаеле челниците од племенскката заедница според верувањето на

човекот митот морал да биде строга тајност бидејки само така ке го заштител
племето од невоља и природни несреќи
Кај разни народи со текот на времето се создавале бројни митски приказни
така се оформувал еден збир од митови кој се нарекува митологија поимот
митологија значи и наука која ги проучува особеностите на митовите

ФОЛКЛОР
Фолклор е збир од народно творество кој ги опфакја традиционалните
сфакана и суеверија,обичаите, народна музика,вез,народни
приказни,преданиа,послови,гатанки и слицно.

Наука што ги проучува и систематизира особеностите на фолклорните

материјали се нарекува фолклористика.

Народната литература е дел од фолклорот – Народни песни,народни

приказни,преданиа,пословици,поговорки,гатанки,брзозборки.Тие биле
создавани од 1 човек и потоа се пренесувале усно од колено на колено.Тоа
значи дека импровизирањето игра многу вазна улога во народната
литература.Јазикот е најчесто е дијалектен и архаичен,со типични стилски
фигури.

ПОДЕЛБА НА ЛИТЕРАТУРАТА
Постојат 3 основни поделби на литературат.

1.Според критериумот авторство на творбата и начинот на пренесување.

-народна литература(усна),не познатавтор .

-уметничка литература (писмена),познат автор.

2.Според формата со која се создаваат литературните дела

-поезија(литература во стихови)

-проза (врзан текст-дискурс)

3.Според особеностите на содржинта и формата на литературните дела

(лирика,епика,драма)
Ворамките на литературните родови се разликуваат литературни видови

-Лирика-елегија,ода,химна,сатира,епитаф

-Епиката-еп,расказ,роман исл

-Драма-трагедија и комедија

Поделбата секогаш се врши врз основа на доминантните елементи во

литературните дела.

Според стилски формации литературата се дели на –класична

,романтичарска , реалистична ,модернистичка,постмодеристичка исл

-Според возраста на читателите се дели на –дцка и возрасна.

-Сопред јазикот се дели на –македонска француска германска идр.

-Според функцијата што ја врши литературата се дели на поучна ,забавна

,пропагантна итн.

Лирика
Најзначајни каракетеристики на лириката се – субјективноста и
емоционалноста,авторот ги искажува своите мисли и цувства .

Лирски литературни творби се кратки поетски дела, пишувани во стихови и

строфи.Основни придружни елементи се ритамот и римата.

-Стихот претставува организирана поетска целина во 1 ред,составен од

зборови а зборовите од слогови.

-Строфата е поетска целина составена од 2 или повекје стихови.2 стиха –

дистих,3 стиха –терцина ,4 стиха –катрена...

-Ритам претставува рамномерно повторување на определен број елементи

од кој се создадени стиховите и строфите.
1.Главни особини на ритамот се ритмичка стапка –збир или комбинација од
нагласени и не 0нагласени слогови на 1 стих.

2.Цезура-интонациска пауза во средина на стихот.

-Рима е повторување и звучно совпагне на слоговите на крајот од 2 и повекје

стихови ,во 1 или повекје стофи. Мајка –шајка.