Proliferacija I Politike Razoružanja

Proliferacija i politike razoružanja
T-3:
Razvoj i podjela suvremenih oružja
prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

19. 10. 2020. Sigurnosne i mirovne studije
1
T-3: Razvoj i podjela suvremenih oružja
1 Razlike i sličnosti između pojmova oružje, naoružanje,

oružje za masovno uništenje i zabranjena sredstva
2 Podjela oružja
1) Konvencionalno oružje
2) Nekonvencionalno oružje

19. 10. 2020. Sigurnosne i mirovne studije 2
Tema 1: Politika razoružanja u suvremenim međunarodnim odnosima
Oružje
1) sva sredstva koja su namijenjena za vođenje oružane borbe,

• u užem smislu to je samo oružje, bez ljudi i opreme
• u širem smislu, pojam oružja obuhvata: skup istovrsnih ili različitih oružja i
oruđa, nosače oružja, kao što su: brodovi, avioni, tenkovi, rakete i vozila,
eksplozivna sredstva i municija, propagandne, ekonomske i druge nevojne
mjere kojima se slabi protivnikova moć (Vojna enciklopedija 6, 1973: 454)
2) svako sredstvo namijenjeno uništavanju živih bića i materijalnih dobara, a u

ratu, sredstva kojima se protivniku slabi borbena moć i moral i lomi volja za
pružanjem otpora (Beridan Izet i dr.,2001: 262.-263)

Oružje
1) sve ono što je korišteno, konstruirano za upotrebu ili se
namjerava koristiti radi uzrokovanja smrti ili
povrjeđivanje bilo koje osobe ili u svrhu ugrožavanja ili
zastrašivanja bilo koje osobe, uključujući svako vatreno
oružje (Integrated Disarmament, Demobilization and Reintegration
Standard , UN, 2006)
Naoružanje
1) oružje kojim je opremljena neka jedinica ili vojska, a u
širem smislu može uključivati i svu drugu njihovu
vojnu opremu.

Oružje za masovno uništenje

1) zajedničko ime za nuklearno, biološko i kemijsko
oružje.
2) sposobnost da prouzrokuje destrukciju velikih razmjera
je glavno obilježje ove grupe oružja
3) „...oružje koje svojim djelovanjem može proizvesti
masovne gubitke, masovno uništavanje ljudi,
materijalnih dobara, životinjskog i biljnog svijeta,
nekonvencionalno, neuobičajeno oružje, u odnosu na
oružje koje se koristi u suvremenim ratovima
(konvencionalno – uobičajeno).“ (Beridan Izet i dr, 2001: 263)

Zabranjena sredstva
1) ”oružja koja nanose nepotrebne patnje tj. patnje koje nisu u

srazmjeri sa vojnim ciljem koji se postiže (npr. dumdum
meci), zagušljivci i otrovni plinovi, tečnosti, materije i sl.
(bojni otrovi), bakteriološka sredstva (biološko oružje)
radioaktivni materijali (nuklearno oružje)
2) sve vrste oružja čije se dejstvo ne može potpuno

kontrolirati u toku upotrebe i u toku eksplozije (destruktivno
i slijepo oružje).“ (Beridan Izet i dr, 2001: 263)
Eksplozivna sredstva
1) Sva municija koja sadržava eksplozive, nuklearne fizijske i
fuzijske materijale, biološke i kemijske agense.
2) One uključuju bombe i bojeve glave; vođene i balističke projektile,
artiljerijsku, minobacačku, raketnu i streljačku municiju; sve mine,
torpeda, dubinske bombe, eksplozivna punjenja za rušenje,
pirotehnička sredstva, kazetnu municiju i njihove kontejnere, barutna
punjenja i inicijalne eksplozivne uređaje za paljenje, električni uređaje
za paljenje eksploziva, ilegalne i improvizirane eksplozivne uređaje i
sva slična sredstva ili eksplozivna sredstva u prirodi.
• The Department of Defense Dictionary of Military and Associated Terms, Joint
Chiefs of Staff, Washington, 2001. godina, 195. stranica

Prema namjeni, izvoru energije i principu djelovanja

razlikuje se:
1) Konvencionalno oružje
2) Nekonvencionalno oružje

Konvencionalno oružje
1) Hladno oružje.
• Paleolit, nije se razlikovalo od oruđa za rad, udarna snaga oruđa je ljudska fizička snaga
2) Minsko-eksplozivno oružje
• Djeluje snagom eksplozije, za zaprečivanje, u podmorničkom ratu i bombardiranju iz zraka.
• Ručne bombe, fugase, inženjerijske, protutenkovske, protupješačke i podvodne mine
3) Vatreno oružje
• Pojavljuje se u 15. stoljeću otkrićem baruta.
• Djeluje projektilima koji se izbacuju eksplozivnom snagom baruta koja nastaje njegovim sagorijevanjem i oslobađanjem
plinova u zatvorenoj cijevi koja usmjerava kretanje projektila.
4) Raketno oružje
• On klasičnog vatrenog oružja se razlikuje po što ga pokreće pogonsko gorivo koje se nalazi u samom projektilu koji
nosi ubojno sredstvo.

Nekonvencionalno oružje
1) Oružje za masovno uništenje
• Kemijsko oružje
• Sačinjavaju ga bojni otrovi – materije koje u dodiru sa živim organizmom izazivaju smrtonosna ili oštećenja.
• Biološko oružje
• Obuhvata naročite vrste živih bića ili njihovih produkata, namjenjenih za izazivanje masovnih zaraznih oboljenja ljudi, životinja ili
biljaka.
• Nuklearno oružje
• Projektili i bombe su, umjesto brizantnim eksplozivom, napunjeni nuklearnim eksplozivom koji oslobađa neuporedivo veću snagu od
klasičnog eksploziva.
2) Kozmičko oružje
3) Elektromagnetno oružje
4) Psihološko oružje
5) Ekonomsko oružje

Sva eksplozivna sredstva se mogu podijeliti na:
1) konvencionalna eksplozivna sredstva i
2) nekonvencionalna eksplozivna sredstva.

• Ono što razlikuje konvencionalna eksplozivna sredstva od
nekonvencionalnih eksplozivnih sredstava je eksplozivna materija kod
koje do sagorijevanja i oslobađanja energije dolazi kemijskim
procesom.
• Za razliku od konvencionalnih eksplozivnih sredstva, kod

nekonvencionalnih eksplozivnih sredstva do oslobađanja energije
dolazi procesom nuklearne fizije ili nuklearne fuzije.

Konvencionalna eksplozivna sredstva
• Konvencionalna eksplozivna sredstva su svaka konvencionalna

municija koja sadrži eksplozive, sa izuzetkom mina, mina
iznenađenja i ostalih uređaja čija je upotreba ograničena.
• Dodatni protokol 5 Eksplozivni ostaci iz rata, Konvencija o zabrani ili

ograničenju upotrebe određenih konvencionalnih oružja za koja se može
smatrati da nanose pretjerane povrede ili imaju nediskriminativne učinke

Podjela eksplozivnih materija
• Prema karakteru djelovanja eksplozivne materije mogu biti:
• Brizantni (kidajući) eksplozivi
• Inicijalni eksplozivi.
• Baruti.
• Pirotehničke smjese.

Brizantni eksplozivi
1) Brizantni (sekundarni) eksplozivi su oni čija se brzina detonacije kreće

od 2.500 do preko 8.000 m/sek. Obuhvaćaju široku grupu eksploziva
različitih po osjetljivosti i sastavu.
2) Dijele se na slijedeće grupe eksploziva:

• Esteri dušične kiseline.
• Nitramini.
• Plastični eksplozivi.
• Rudarski eksplozivi.

Inicijalni eksplozivi
1) Inicijalni eksplozivi su vrlo osjetljivi i detoniraju od blagog udara ili

kada se zapale.
2) Detonacijska brzina naglo postiže maksimalnu vrijednost i u tome se

ogleda njihova inicijalna sposobnost.
3) Namijenjeni su za detoniranje eksploziva i baruta, pri čemu

detonacijski val inicijalnog eksploziva obično djeluje na lakše
detonirajući eksploziv, preko kojeg se zatim detonira glavno
eksplozivno punjenje.

Baruti
1) Baruti su eksplozivne materije koje imaju najmanju brzinu

sagorijevanja.
2) Razlikuju se:
• Crni barut,
• Malodimni baruti
• Raketni baruti

Eksplozivne materije
1) Nosioci su potencijalne energije koja se procesom sagorijevanja

pretvara u kinetičku. Snaga eksplozivne materije zavisi od brzine
sagorijevanja koja može biti do više tisuća metara u sekundi.
2) U zavisnosti od sastava eksplozivne materije sagorijevanje može biti:

• Obično sagorijevanje – to je sagorijevanje na otvorenom
• Eksplozivno sagorijevanje - eksplozija
• Detonacijsko sagorijevanje – detonacija

Kemijska eksplozija
1) Kemijska eksplozija (lat. explosio, prasak, pucanj, eng. i fr.
explosion) je proces brzog oslobađanja toplotne energije,
praćen brzim promjenama temeljnih fizičkih i kemijskih
osobina eksplozivne materije.
2) Eksplozijom 1 kg trinitrotoluola oslobodi se svega oko 1000
Kcal za oko 1/100.000 dio sekunde.
3) Sagorijevanjem 1 kg benzina oslobađa 11.000 Kcal, a 1 kg
kvalitetnog uglja 5.000-8.000 Kcal.
4) Snaga izražena u energiji po jednoj sekundi kojom
raspolaže 1 kg trinitrotoluola veća je od snage najveće
hidrocentrale i iznosi 150 milijuna kW. Većina vojnih
eksploziva raspolaže energijom od 700-1.500 Kcal/kg.
Detonacija
1) Detonacija (lat. detonare, grmjeti) je oblik eksplozije kod koje se

kroz eksplozivnu materiju kreće zona kemijskih reakcija
sjedinjena sa udarnim (detonacijskim) valom. Udarni val
komprimira eksplozivnu materiju uzrokujući snažno zagrijavanje,
uslijed čega se kemijske reakcije dešavaju velikom brzinom.
2) Brzina detonacije raste od najmanje vrijednosti koja se naziva

kritična vrijednost i ispod koje se ne može izazvati detonacija,
do najveće vrijednosti ili idealne vrijednosti.

Nekonvencionalna borbena sredstva

1) artiljerijska municija, bombe, bojeve glave na raketnim
projektilima i druga sredstva koja sadržavaju nuklearne
eksplozive i naboje sa biološkim agensima ili
kemijskim agensima poznatijim kao bojni otrovi.
• Nuklearna borbena sredstva
• Kemijska borbena sredstva
• Biološka borbena sredstva


Nuklearni eksplozivi
1) Nuklearni eksplozivi su materije koje pod određenim
uvjetima, u procesu nuklearne reakcije oslobađaju
velike količine nuklearne energije.
2) U zavisnosti od vrste nuklearne reakcije
• Fizijski nuklearni eksplozivi i
• Fuzijski nuklearni eksplozivi

Eksplozivna sredstva
• Uranij U-235 u prirodnom i prerađenom stanju
FAKULTET POLITIČKIH NAUKA

ponedjeljak, 19. listopad
2020.
ODSJEK SIGURNOSNIH I MIROVNIH STUDIJA 22
Proliferacija i politike razoružanja
Nuklearna eksplozija
1) brzo oslobađanje velike količine nuklearne energije
nekontroliranom lančanom reakcijom fizije teških
atomskih jezgara ili fuzijom lakih atomskih jezgara
2) od cjelokupne energije oslobođene pri nuklearnoj
eksploziji
• udarno djelovanje otpada 50% energije
• toplotno djelovanje 35% energije
• radioaktivno djelovanje oko 15% energije.

Udarno djelovanje
1) proizvodi val jako sabijenog zraka koji nastaje zbog širenja usijanih plinova koji se stvaraju prilikom eksplozije
i koji su pod ogromnim tlakom
2) val se kreće nadzvučnom brzinom, na 500 metara od nulte točke opadne na brzinu zvuka, a na 3 km od nulte
točke na brzinu od100 km/sat
3) iza fronte vala koji se kreće od nulte točke stvara se područje u kojemu je pritisak manji od atmosferskog
4) nakon slabljenja udarnog vala zračna masa se vraća prema centru eksplozije u obliku povratnog vjetra
5) povratni vjetar znatno povećava oštećenja nastala djelovanjem udarnog vala
6) nuklearna bomba jačine 20 kilotona, na normalnoj visini prouzrokuje u promjeru od 400 m potpuno rušenje
7) u promjeru od 1.500 m rušenje običnih i teško oštećenje armiranobetonskih građevina
8) promjeru od preko 2.500 m nema većih oštećenja, ali prozori mogu biti razbijeni i na daljinama do 20 km
9) udarno djelovanje na živa bića ogleda se u nanošenju povreda neposredno obaranjem, ili češće posredno,
udarcima predmeta koji se ruše i zatrpavanjem
10) zbog nagle promjene zračnog tlaka može doći do oštećenja unutrašnjih organa

Toplotno djelovanje
1) posljedica zračenja užarene vatrene lopte u kojoj temperatura, pri eksploziji bombe od 20 kilotona
dostiže nekoliko desetina milijuna°C
2) nakon 3 sekunde ova temperatura opadne na 3.000-4.000 °C
3) toplotno zračenje se prostire pravolinijski brzinom svjetlosti (300.000 km/sek)
4) sastoji se od infracrvenih zraka (56%), vidljivog spektra (31%) i ultraljubičastih zraka (13%)
5) ultraljubičasti zraci se emitiraju trenutno tako da nema vremena za poduzimanje zaštitnih mjera, pa mogu
prouzročiti ozbiljne opekotine
6) najteže posljedice izazivaju infracrveni zraci zato što se emitiraju najduže
7) IC zraci zazivaju brojne opekotine na živim bićima i požare
8) prouzrokuju površinsko zagrijavanje, topljenje, karboniziranje ili paljenje, tako da zaštitu od njega mogu
pružiti i sasvim tanki zidovi
9) naročito su opasne požarne oluje koje nastaju sa povratnim vjetrom od udarnog vala.
10) gubici od toplotnog djelovanja su u Hirošimi iznosili 50% svih gubitaka u ljudstvu i materijalu.

Radioaktivno djelovanje
1) nastaje zbog nuklearnog zračenja koje se javlja za vrijeme i dugo nakon eksplozije
2) dijeli se na početno (primarno) i naknadno (zakašnjelo, sekundarno) zračenje
3) početno zračenje
• traje oko 1 minut od početka eksplozije i sastoji se od neutronskog zračenja i gama – zračenja
• obuhvata oko 6% ukupne energije koja se oslobodi pri nuklearnoj eksploziji
• intenzitet mu brzo opada, u prvoj sekundi se emitira oko 50% ukupne količine zračenja.
• u momentu eksplozije stvaraju se brzi neutroni od kojih samo 1% sudjeluje u daljem djelovanju,
dok ostatak apsorbiraju materije koje nastaju djelovanjem eksplozije
• u početku se kreću gotovo brzinom svjetlosti, a zatim gube na brzini odbijajući se od drugih
čestica materije. Zato efikasnu zaštitu od njih mogu pružiti samo skloništa zatvorena sa svih
strana
• kada potpuno uspore bivaju zahvaćeni jezgrama drugih atoma stvarajući njihove radioaktivne
izotope izazivajući umjetnu radioaktivnost

Radioaktivno djelovanje
1) početno zračenje - NASTAVAK
• pri nuklearnoj eksploziji od 30 kilotona neutroni imaju smrtonosno djelovanje na daljinama od 800 m od centra
eksplozije.
• u momentu eksplozije stvaraju se brzi neutroni od kojih samo 1% sudjeluje u daljem djelovanju, dok ostatak
apsorbiraju materije koje nastaju djelovanjem eksplozije
• u početku se kreću gotovo brzinom svjetlosti, a zatim gube na brzini odbijajući se od drugih čestica materije.
Zato efikasnu zaštitu od njih mogu pružiti samo skloništa zatvorena sa svih strana
• kada potpuno uspore bivaju zahvaćeni jezgrama drugih atoma stvarajući njihove radioaktivne izotope
izazivajući umjetnu radioaktivnost
• pri nuklearnoj eksploziji od 30 kilotona neutroni imaju smrtonosno djelovanje na daljinama od 800 m od centra
eksplozije.
2) naknadno zračenje
• počinje otprilike jedan minut poslije početka eksplozije
• sastoji se od gama, alfa i beta zračenja
• zavisno od izotopa ovo zračenje može trajati godinama kontaminirajući zemljište na kojemu su se taložile
radioaktivne padavine.
Nuklearna eksplozija - prema visini i sredini gdje se

izvode nuklearne eksplozije su:
1) Zračna nuklearna eksplozija
2) Površinska nuklearna eksplozija
3) Visinska nuklearna eksplozija
4) Podzemna nuklearna eksplozija


Bojni otrovi
1) Bojni otrovi su vrsta kemijskih spojeva koje svojim

otrovnim djelovanjem onesposobljavaju ili uništavaju
ljude, životinje i biljke i kontaminiraju okoliš.
2) Konvencija o zabrani razvijanja, proizvodnje, gomilanja

i korištenja kemijskog oružja i o njegovu uništenju
• bojni otrovi u širem smislu čine kemijsko oružje


Bojni otrovi
1) Bojni otrovi se obično klasificiraju prema trajanju djelovanja, prema
fiziološkom djelovanju i prema jačini toksičnog djelovanja.
2) Prema trajanju djelovanja bojni otrovi se dijele:
• Kratkotrajni bojni otrovi
• djeluju na otvorenom prostoru 10-15 minuta; najčešće se radi o plinovima ili
lako isparljivim materijama; namjenjeni su obično za upotrebu u napadu,
iznenadno i u velikim koncentracijama, zbog čega se još zovu ofanzivni bojni
otrovi.
• Dugotrajni bojni otrovi
• tekučine koje sporije prelaze u paru; djelovanje im traje od 15 minuta pa
donekoliko sati, dana ili mjeseci; namjenjeni su uglavnom za primjenu u
obrani zato se još nazivaju defanzivni bojni otrovi.
Bojni otrovi
Prema fiziološkom djelovanju bojni otrovi su:
1) Plikavci
• Izazivaju plikove opekotine na koži; posebno teško napadaju oči i disajne putove raznoseći se po čitavom organizmu.
2) Zagušljivci
• Izazivaju teške ozljede u plućima, kašalj i gušenje.
3) Nadražljivci
• Onesposobljavajući bojni otrovi. Nazivaju se još policijskim otrovima.
4) Krvni bojni otrovi ili opći bojni otrovi, ili otrovi općeg djelovanja ili pravi otrovi
• Djeluju na krv i važne centre u organizmu; vrlo su otrovni i izazivaju opće trovanje organizma.
5) Nervni bojni otrovi
• U organizam prodiru velikom brzinom, izazivaju teške nervne poremećaje koji obično dovode do smrti.
6) Psihokemijski bojni otrovi:
• Izazivaju psihičke promjene kod ljudi onesposobljavajući ih privremeno za organizirani rad i akciju.
7) Radioaktivni bojni otrovi
• Djeluju kao radioaktivne borbene materije i kao otrovi; dobijaju se mješanjem klasičnih bojnih otrova sa radioaktivnim
izotopima ili bombardiranjem neutronima klasičnih bojnih otrova

Biološki agensi
1) Biološka borbena sredstva čine svi oni biološki agensi koji su u stanju da
razmnožavanjem i lučenjem otrovnih tvari prouzroče masovna oboljenja ili smrt
ljudi i životinja.
2) Prema rječniku vojnih i srodnih pojmova američke vojske biološki agensu su
mikroorganizmi koji uzrokuju bolesti ljudi, biljaka i životinja ili uzrokuju
propadanje materijala.
3) U borbene svrhe se koriste samo oni biološki agensi koji:
• Imaju veliku virulentnost – sposobnost da sa što manjim brojem klica izazovu
što veća oboljenja.
• Lako se unose u organizam i imaju potrebnu kontagioznost (priljepljivost).
• Njihova efikasnost se cijeni prema mortalitetu i trajanju onesposobljavajuće
faze bolesti

Grupe bioloških agenasa:
1) Bakterije
• Kao biološki agensi se mogu koristiti uzročnici kuge, kolere, tularemije, bedrenice, bruceloze, sakagije i
melioidoze.
• Lako se proizvode, brzo se razmnožavaju i lako se raspršuju
2) Virusi
• Kao biološki agensi se mogu koristiti uzročnici velikih boginja, gripe, žute groznice, virusnih zapaljenja
mozga, slinavka, šak, svinjska kuga.
• Proizvodnja je skuplja, teže se razmnožavaju.
3) Rikecije
• Kao biološki agensi se mogu koristiti uzročnici pjegavog tifusa, kvržičnog tifusa i Q-groznice.
• Prijelazni oblik između virusa i bakterija, katkada se ponašaju kao virusi, a katkada kao bakterije.
4) Gljivice
• Namijenjena su za dugotrajna zarazna oboljenja.


Proliferacija I Politike Razoružanja

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Proliferacija I Politike Razoružanja

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Proliferacija i politike razoružanja

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

1 Razlike i sličnosti između pojmova oružje, naoružanje,

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

1) sva sredstva koja su namijenjena za vođenje oružane borbe,

2) svako sredstvo namijenjeno uništavanju živih bića i materijalnih dobara, a u

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

Oružje za masovno uništenje

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

1) ”oružja koja nanose nepotrebne patnje tj. patnje koje nisu u

2) sve vrste oružja čije se dejstvo ne može potpuno

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

Prema namjeni, izvoru energije i principu djelovanja

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

• Djeluje snagom eksplozije, za zaprečivanje, u podmorničkom ratu i bombardiranju iz zraka.

• Ručne bombe, fugase, inženjerijske, protutenkovske, protupješačke i podvodne mine

• Pojavljuje se u 15. stoljeću otkrićem baruta.

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

1) Oružje za masovno uništenje

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

Sva eksplozivna sredstva se mogu podijeliti na:

1) konvencionalna eksplozivna sredstva i

2) nekonvencionalna eksplozivna sredstva.

• Za razliku od konvencionalnih eksplozivnih sredstva, kod

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

Konvencionalna eksplozivna sredstva

• Konvencionalna eksplozivna sredstva su svaka konvencionalna

• Dodatni protokol 5 Eksplozivni ostaci iz rata, Konvencija o zabrani ili

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

Konvencionalna eksplozivna sredstva

Podjela eksplozivnih materija

• Prema karakteru djelovanja eksplozivne materije mogu biti:

• Brizantni (kidajući) eksplozivi

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

Konvencionalna eksplozivna sredstva

1) Brizantni (sekundarni) eksplozivi su oni čija se brzina detonacije kreće

2) Dijele se na slijedeće grupe eksploziva:

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

Konvencionalna eksplozivna sredstva

1) Inicijalni eksplozivi su vrlo osjetljivi i detoniraju od blagog udara ili

2) Detonacijska brzina naglo postiže maksimalnu vrijednost i u tome se

3) Namijenjeni su za detoniranje eksploziva i baruta, pri čemu

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

Konvencionalna eksplozivna sredstva

1) Baruti su eksplozivne materije koje imaju najmanju brzinu

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

Konvencionalna eksplozivna sredstva

1) Nosioci su potencijalne energije koja se procesom sagorijevanja

2) U zavisnosti od sastava eksplozivne materije sagorijevanje može biti:

• Eksplozivno sagorijevanje - eksplozija

• Detonacijsko sagorijevanje – detonacija

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

Konvencionalna eksplozivna sredstva

1) Detonacija (lat. detonare, grmjeti) je oblik eksplozije kod koje se

2) Brzina detonacije raste od najmanje vrijednosti koja se naziva

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

Nekonvencionalna borbena sredstva

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

Nekonvencionalna borbena sredstva

prof. dr. Darvin Lisica Fakultet političkih nauka Sarajevo

• Uranij U-235 u prirodnom i prerađenom stanju

FAKULTET POLITIČKIH NAUKA