Daniel Siedlecki

Czy romantyczna walka o wolność, czy pozytywistyczna praca u podstaw? Którą postawę uznaję za
prawdziwy patriotyzm?

Praca u podstaw czy praca organiczna to podstawowe hasła pozytywistyczne. Była to epoka
inteligencji, rewolucji przemysłowej, wzrostu świadomości narodowej, rozwoju ospodarczego czy
kulturowego. Walkę o niepodległość odkładano na przyszłość, kiedy społeczeństwo będzie do niej
gotowe. Uważano, że ogromna część społeczeństwa na przykład chłopi, robotnicy muszą zostać
poćwignięci na wyższy poziom świadomości kultury. Romantyzm natomiast cechuje się dążeniem do
wolności, walkami niepodległościowymi, pochwałą buntu. Za prawdziwy patriotyzm uznaję
romantyczną walkę o wolność. Myślę, że gdy Polska znikła z map Europy rozdarta między zaborców
w sercach Polaków zaczęła budzić się chęć odzyskania niepodległości, dlatego tak ważny podczas tej
epoki jest temat narodowowyzwolenczy, powstańczy.

Pierwszym przykładem będzie utwór „Dziady cz. III” Dramat wiąże się z cierpieniami narodu
polskiego po klęsce powstania listopadowego. Mickiewicz pokazuje sposób walki o wyzwolenie
narodu, przyrównuje Polskę do prześladowanego przez Heroda Chrystusa. Młodzi przedstawieni są
jako patrioci gotowi oddać życie by ratować honor ojczyzny. Ukazana jest działalność konspiracyjna
taka jak tajne nauczanie czy czytanie zakazanej literatury.

Wallenrodyzm to polska, romantyczna postawa stworzona przez Mickiewicza. Mówi ona o

bohaterze, który walczył ze słuszną ideą lecz postępuje nieetycznie, jest zdrajcą, spiskowcem.
Przedstawione w książce „Konrad Wallendrod” przygody Litwina walczącego z Zakonem Krzyżackim
to maska, za którą chowa się utwór mówiący, jak Polacy powinni walczyć z zaborcami. Wallenrod jest
prawdziwym patriotą, dla niego najważniejszym dobrem jest walka o odzyskanie niepodległości
ojczyzny.

W „Panu Tadeuszu” przedstawiony jest świat który odchodzi, zanika. Książka ta ma za zadanie
wzbudzić uczucia patriotyczne, budzić nadzieję na lepszą przyszłość. Zawiera ona pochwałę walki o
wolność i wezwanie do niej, jest również utworem przypominającym historię ojczyzny, miłość i
pielęgnowanie dawnych obyczajów, tradycji. Jacek Soplica nazywany również księdzem Robakiem to
patriota walczący o wolność narodu podstępem jak Wallenrod, lecz nie szuka ratunku wołając do
Boga jak Konrad z III cz. Dziadów. Szuka pomocy wśród swoich przyjaciół, rodaków. Bohaterowie
uważają ojczyznę za najwyższą wartość, więc gotowi są by wziąć udział w powstaniu do którego
przekonuje Soplica. Jest on wzorem godnym naśladowania, na jego przykładzie widać przemianę
całego pokolenia by zacząć walczyć razem, zjednoczyć się, daje nowy wzór walki z wrogiem. Tadeusz
natomiast przedstawia młode pokolenie, demokratów, patriotów. „Pan Tadeusz” to dzieło
wypełnione miłością do ojczyzny, gotowości do poświęceń, umiłowania wolności.

Podsumowując romantyzm to czas zachowania tożsamości narodowej, walki o wolność, pisania

utworów „ku pokrzepieniu serc”. Rodacy nie chcąc poddać się zaborcom chętnie sięgali po literaturę
propragującą patriotyzm. Celem pisarzy romantycznych było utwierdzenie Polaków w poczuciu
odrębności. Romantyczna walka była bardzo ważna dla każdego człwieka żyjącego w tamtych czasach
tak samo jak wiara, poczucie wolności, walka narodowowyzwoleńcza i wspaniałe utwory powstające
w czasach uczuciowości.