UNIVERSITETI I PRISHTINËS

FIEK Bazat e elektroteknikës

Ligji I Coulomb-it
Ngarkesa punktuale / pikësore /
• Ngarkesa më e vogël e mundëshme është ngarkesa
e një protoni përkatësisht e një elektroni.
• Diametri i elektronit është cca 5•10-15 m.
• Presupozimi: ta vërejmë një ngarkesë me
dimensionet gjeometrike të barabartë me zero.
• Ngarkesa punktuale është ngarkesa e koncentruar
në piken gjeometrike (pa dimensione).
• Ngarkesa mund të konsiderohët punktuale nëse
e vështrojmë nga një distancë relativisht të madhe.
1
 UNIVERSITETI I PRISHTINËS
FIEK Bazat e elektroteknikës

• Duke e promovuar nocionin e ngarkesës punktuale

ne me qëllim bëjmë një gabim principiel.
• Realisht nuk bëjmë gabim të madh, ngase
çdo ngarkesë mund ta konsiderojmë punktuale nëse
e vështrojmë nga një distancë relativisht të madhe.
• Në praktiken inxhinierike një rezultat mund ta
konsiderojmë mjaftë të sakët, nëse gabimi I tij është
më I vogël se 1%.
• Kështu një sferë e ngarkuar me diameter 10 mm
mund ta marrim (si) pikësore nëse e vështrojmë nga
distanca prej 10 m
2
 UNIVERSITETI I PRISHTINËS
FIEK Bazat e elektroteknikës

Ligji I Coulomb-it
• Mes trupave të elektrizuar (ngarkuar) paraqitet forcë.
• Ligji I Coulomb-it (i cili këtë dukuri e ka hulumtuar në
detaje e me 1875 i ka publikuar rezultatet e hulumtimit) :

• Forca me të cilën një ngarkesë elektrike vepron në tjetrën

është proporcionale me prodhimin e ngarkesave, e
disproporcionale me katrorin e distancës mes tyre:
ngarkesat
Q1 Q2 1 Q1Q2
F=k 2 =  2
r 4p  e r
katrori I distancës konstanta dielektrike
në mes ngarkesave e mjedisit
3
 UNIVERSITETI I PRISHTINËS
FIEK Bazat e elektroteknikës

• Konstanta dielektrike e materialit (mjedisit):

Konstanta dielektrike
absolute e materialit
e = e0  er
Konstanta dielektrike
konstanta dielektrike relative e materialit
e vakuumit

Konstanta dielektrike e vakuumit ose permitiviteti

dielektrik i vakuumit e ka vlerën :

C2
e 0 = 8.854  10
12
-
2
Nm
4
 UNIVERSITETI I PRISHTINËS
FIEK Bazat e elektroteknikës

• Njësia matëse e forcës në SI të njësive është:

[F ] = 1 N
• Njësia matëse e ngarkesës:
[Q ] = 1C = 1As
• Njësia matëse për konstanten dielektrike:
C2 As
[e ] = 1 2
= 1
Nm Vm
• Konstanta dielektrike relative është numër pa
dimensione :
[er ] = 1
5
 UNIVERSITETI I PRISHTINËS
FIEK Bazat e elektroteknikës

• Forca është vektor –ka intenzitetin (modulin), drejtimin

dhe kahun • Ligji I Coulomb-it-i paraqituar përmes
vektorëve:
v v
Q v 0 Q2
F 21
1 r0
12 r 21
F 12
r = r12
v 1 Q1 Q2 v 0
v v F12 = r
1 Q1 Q2 v 0 4pe 0 r 2 12
F21 = -F12 = r
4pe 0 r 2 21
Në vakuum
• Forca me të cilen një ngarkesë vepron në tjetrën
është me intenzitet të njejtë me forcën me të cilën
ngarkesa e dytë vepron në të parën, por me kahun e
kundërt 6
 UNIVERSITETI I PRISHTINËS
FIEK Bazat e elektroteknikës

• Nëse ngarkesat janë të llojit të njejtë, forcat janë

dëbuese • Nëse ngarkesat janë të llojit të
ndryshem, forcat janë terheqëse
• Për kahun e forcës përdorim vektorin njësi (orti) i cili
: • nuk ka njësi matëse
• e ka modulin = 1
• e ka kahun e defininuar.
v v
• Kahun e kundërt të forcave në fjalë dhe F12 F21
mund ta shënojmë pikërisht me vektorët njësi.

7
 UNIVERSITETI I PRISHTINËS
FIEK Bazat e elektroteknikës

• Nëse ngarkesat punktuale janë me parashenjë

të kundërt forcat janë terheqëse e nëse janë me
parashenjë të njejtë
v 0 forcat janëvdëbuese
Q1 r12 r 0
21
-Q2
v v
F21 r = r F12
12

v 1 Q1 (- Q2 ) v 0
F12 = r
4pe 0 r 2 12

v v 1 Q1 (- Q2 ) v 0
F21 = - F12 = r r
4pe 0 2 21