Ξενοφώ ντα Ελληνικά .

Επιμέλεια: Αλεξά νδρα Πετκοπού λου,

φιλό λογος

ΕΝΟΤΗΤΑ 2η
ΒΙΒΛΙΟ 2
ΚΕΦ. 1, 22-24

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Λύσανδρος δε τη εποιούση νυκτί, επεί όρθρος ην,

εσήμανεν εις τας ναυς αριστοποιησαμένους εισβαίνειν,

πάντα δε παρασκευασάμενος ως εις ναυμαχίαν και τά

παραβλήματα παραβάλλων, προειπεν ως μηδείς

κινήσοιτο εκ της τάξεως μηδέ ανάξοιτο. Οί δε

Αθηναιοι άμα τω ηλίω ανίσχοντι επί τω λιμένι

παρετάξαντο εν μετώπω ως εις ναυμαχίαν. Επεί δε

ουκ αντανήγαγε Λύσανδρος, και της ημέρας οψέ ην,

απέλευσαν πάλιν εις τους Αιγός ποταμούς.

Λύσανδρος δε τάς ταχίστας των νεων εκέλευσεν

έπεσθαι τοις Αθηναιοις, επειδάν δε εκβωσι,

1
Ξενοφώ ντα Ελληνικά . Επιμέλεια: Αλεξά νδρα Πετκοπού λου,
φιλό λογος

κατιδόντας ό,τι ποιουσιν αποπλειν και αυτω εξαγγειλαι.

Και ου πρότερον εξεβίβασεν εκ των νεων πρίν αυται

ηκον. Ταυτα δ’ εποίει τέτταρας ημέρας, και οι Αθηναιοι

επανήγοντο.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ο Λύσανδρος λοιπόν την επόμενη νύχτα, την ώρα που ξημέρωνε,

έδωσε σήμα (στους στρατιώτες), αφού γευματίσουν, να επιβιβάζονται στα
πλοία, και όταν έκανε όλες τις προετοιμασίες, σαν να επρόκειτο για
ναυμαχία, και τοποθέτησε στα πλάγια των πλοίων τα παραπετάσματα,
προειδοποίησε κανείς να μην μετακινηθεί από την παράταξή του ούτε να
ανοιχτεί στο πέλαγος. Και οι Αθηναίοι, όταν ο ήλιος ανέτειλε,
παρατάχθηκαν μπροστά στο λιμάνι κατά μέτωπο για ναυμαχία. Επειδή
όμως ο Λύσανδρος δεν έβγαλε τα πλοία εναντίον τους και ήταν πλέον
αργά, επέστρεψαν πάλι στους Αιγός ποταμούς. Ο Λύσανδρος τότε διέταξε
τα πιο γρήγορα από τα πλοία να ακολουθούν τους Αθηναίους, και αφού
παρατηρήσουν ό,τι κάνουν, όταν βγουν (οι Αθηναίοι) στη στεριά, να
επιστρέψουν και να το ανακοινώσουν σ’ αυτόν.
Και δεν αποβίβασε (τους στρατιώτες) από τα πλοία πρωτύτερα παρά
μόνο, αφού ήρθαν αυτά (δηλ. οι τριήρεις που είχε στείλει, για να
κατασκοπεύουν). Και αυτά τα έκανε για τέσσερις μέρες, και οι Αθηναίοι
έβγαιναν πάλι στα ανοιχτά (για να τον αντιμετωπίσουν).

Νοηματική απόδοση

2
Ξενοφώ ντα Ελληνικά . Επιμέλεια: Αλεξά νδρα Πετκοπού λου,
φιλό λογος

ο Λύσανδρος με το πρώτο φως της ημέρας προετοιμάζεται κι αυτός για

ναυμαχία και θέτει τα πληρώματα του σε ετοιμότητα. Αλλά και οι Αθηναίοι
αντιπαρατάσσονται μπροστά στο λιμάνι της Λαμψάκου. Όμως ο Λύσανδρος
αποφεύγει προς το παρόν την αναμέτρηση και διατάζει μερικά ταχύπλοα να
κατασκοπεύσουν τις κινήσεις των Αθηναίων, όταν αποσύρονται στους Αιγός
ποταμούς. Την τακτική αυτή την ακολουθεί για τέσσερις μέρες συλλέγοντας
πληροφορίες, ενώ οι Αθηναίοι μάταια τον προκαλούν σε σύγκρουση.

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

22. παραβλήματα: ήταν ξύλινες (δερμάτινες ή υφασμάτινες) θωρακίσεις

που ενίσχυαν τα πλευρά των πλοίων, έτσι ώστε να μην τα διαπερνούν τα
βέλη και τα δόρατα των αντιπάλων και να σημειώνονται απώλειες στα
πληρώματα.
23. παρετάξαντο εν μετώπω: σκοπός των Αθηναίων ήταν να
προκαλέσουν το Λύσανδρο, ώστε να παρασυρθεί σε ναυμαχία μαζί τους εν
μετώπω, δηλαδή σε μακρά μετωπική γραμμή.
24. εκέλευσεν…εξαγγειλαι: ο Λύσανδρος επεδίωκε να μάθει τι ακριβώς
έκαναν οι Αθηναίοι, όταν αποβιβάζονταν στην ξηρά΄ προφανώς το σχέδιό
του ήταν να τους επιτεθεί αιφνιδιαστικά, ενώ οι περισσότεροι από αυτούς
θα βρίσκονταν έξω από τα πλοία και θα υπήρχε χαλάρωση στην
επιφυλακή του στόλου τους.
24. αυται: εννοεί τα ταχύτερα πλοία, που είχε στείλει για να
κατασκοπεύουν τις συνήθειες των αντιπάλων όταν αποβιβάζονταν στην
ξηρά. Όπως θα δούμε παρακάτω, η κατασκοπία, ως μέσο άντλησης
πληροφοριών, θα συμβάλλει αποφασιστικά στον καθορισμό των πολεμικών
εξελίξεων.
 η τακτική του Λύσανδρου αποδεικνύεται πιο σαφής και οργανωμένη
από αυτή των Αθηναίων:
α) ο Λύσανδρος με ξεκάθαρες κινήσεις και στόχους κυριεύει πρώτα τη
Λάμψακο για να τη χρησιμοποιήσει ως βάση ανεφοδιασμού,
β) παραμένει με τα πλοία επανδρωμένα στη θέση του, έτοιμος για
ναυμαχία
γ) δίνει σαφείς εντολές στα πιο γρήγορα πλοία του να κατασκοπεύσουν τις
κινήσεις του για 4 ημέρες.
 Η τακτική των Αθηναίων διακρίνεται από ενθουσιασμό και βιασύνη σε
ό, τι αφορά τις κινήσεις του στόλου:
α) ακολουθούν στενά τους Λακεδαιμόνιους με εμφανή διάθεση να
συγκρουστούν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα
β) παρατάσσονται για ναυμαχία προκαλώντας το Λύσανδρο

3
Ξενοφώ ντα Ελληνικά . Επιμέλεια: Αλεξά νδρα Πετκοπού λου,
φιλό λογος

γ) δεν αντιδρούν μεθοδευμένα, καθώς φαίνεται από την επιστροφή τους

στους Αιγός ποταμούς
δ) για 4 μέρες βγαίνουν με τα πλοία τους στην ανοιχτή θάλασσα για να
ναυμαχήσουν με το Λύσανδρο.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

ΑΡΧΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
1. επέρχομαι-έπειμι 2. σημαίνω
επηα-επήειν εσήμαινον
έπειμι σημανω
επηλθον εσήμηνα-εσήμανα
επελήλυθα
επεληλύθειν

3. αριστοποιέομαι-ουμαι 4. εισβαίνω
ηριστοποιούμην εισέβαινον
αριστοποιήσομαι εισβήσομαι
ηριστοποιησάμην εισέβην
ηριστοποίημαι
ηριστοποιήμην εισβέβηκα
εισεβεβήκειν

5. παρασκευάζομαι
παρεσκευαζόμην
παρασκευάσομαι-παρασκευασθήσομαι
παρεσκευασάμην-παρεσκευάσθην
παρεσκεύασμαι
παρεσκευάσμην

6. αποπλέω 7. κελεύω
απέπλεον εκέλευον
αποπλεύσω κελεύσω
απέπλευσα εκέλευσα
αποπέπλευκα κεκέλευκα
απεπεπλεύκειν εκεκελεύκειν

4
Ξενοφώ ντα Ελληνικά . Επιμέλεια: Αλεξά νδρα Πετκοπού λου,
φιλό λογος

8. καθοράω-ω 9. ποιέω-ω
καθεώρων εποίουν
κατόψομαι ποιήσω
κατειδον εποίησα
καθεώρακα πεποίηκα
καθεωράκειν-καθεωρακώς ην επεποιήκειν

10. παραβάλλω 11. προαγορεύω

παρέβαλλον προηγόρευον
παραβαλω προαγορεύσω-προερω
παρέβαλον προηγόρευσα-προειπον
παραβέβληκα προηγόρευκα-προείρηκα
παρεβεβλήκειν προειρήκειν

12. κινέομαι-ουμαι 13. παραττάτομαι

εκινούμην παρεττατόμην
κινήσομαι-κινηθήσομαι παρατάξομαι-παραταχθήσομαι
εκινήθην παρεταξάμην-παρετάχθην
κεκίνημαι παρατέταγμαι
παρετετάγμην

14. αντανάγω 15. εξαγγέλλω

αντανηγον εξήγγελλον
αντανάξω εξαγγελω
αντανήγαγον εξήγγειλα
αντανηχα εξήγγελκα
αντανηχειν εξηγγελκειν

16. εκβιβάζω 17. ηκω

εξεβίβαζον ηκον
εκβιβω ηξω
εξεβίβασα

18. επανάγομαι
επανηγόμην
επανάξομαι-επαναχθήσομαι
επανηγαγόμην-επανήχθην
επανηγμαι
επανήγμην

5
Ξενοφώ ντα Ελληνικά . Επιμέλεια: Αλεξά νδρα Πετκοπού λου,
φιλό λογος

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ

Συνημμένη και απόλυτη μετοχή

Συνημμένη είναι η μετοχή που το υποκείμενό της είναι οποιοσδήποτε όρος

της πρότασης, δηλ. η μετοχή συνάπτεται (συνδέεται) με το ρήμα της
πρότασης μέσω του υποκειμένου της.
Π.χ ούτος ταυτα ειπών ανέστη. Η χρονική μετοχή ειπών είναι συνημμένη στο
υποκ του ρήματος γιατί το υποκείμενο της μετοχής (ούτοι) είναι και
υποκείμενο του ρήματος.

Απόλυτη είναι η μετοχή που το υποκείμενό της δεν είναι όρος της πρότασης,
αλλά μόνο υποκείμενο της μετοχής.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να γράψετε δύο ομόρριζα [ένα απλό και ένα σύνθετο] της Νεοελληνικής για
κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις:
εισβαίνω
παρασκευάζομαι
αποπλέω
εξαγγέλλω
εκβιβάζω.

2. Η λέξη σημαίνω παράγεται από το

α.σωμα
β.σημα
γ.σήμαντρον

3. Na αντιστοιχίσετε τις λέξεις της στήλης Α με αυτές της στήλης Β.

Α Β
1. παραβλήματα α. αργά

6
Ξενοφώ ντα Ελληνικά . Επιμέλεια: Αλεξά νδρα Πετκοπού λου,
φιλό λογος

2. τάξις β. παράταξη
3. οψέ γ. παραπετάσματα
4. επειδάν δ. γρήγορος
5. τάχιστος ε. όταν

4. Ποιες από τις παρακάτω γραμματικές παρατηρήσεις είναι σωστές;

α. ναυς: αιτιατική πληθ. γ΄ κλίση του ουσ. η ναυς.
β. παραβλήματα: αιτιατική πληθ. γ΄ κλίση του ουσ. τό παράβλημα.
γ. προειπειν: οριστική παρατατικού του ρ. προαγορεύω
δ. αποπλειν: απαρέμφατο ενεστ. του ρ. αποπλέω.
ε. ηκον: οριστική μέλλοντα του ρ. ήκω.

5.Τι είναι συντακτικά η γενική της ημέρας;

6. Ποις από τις πρακάτω συντακτικές παρατηρήσεις είναι σωστές;

α. νυκτί: δοτική του χρόνου.
β. τω ηλίω: δοτική της αναφοράς.
γ. τοις Αθηναίοις: δοτική προσώπική.
δ. ταυτα: υποκείμενο στο ρ. εποίει.

7. Να γίνει χρονική αντικατάσταση: εισβαίνειν, παρασκευασάμενος,

εκέλευσαν, παρετάξαντο

7
Ξενοφώ ντα Ελληνικά . Επιμέλεια: Αλεξά νδρα Πετκοπού λου,
φιλό λογος