ΕΝΟΤΗΤΑ 2η

BΙΒΛΙΟ 1
ΚΕΦ. 25, 1-4

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Γνόντες δέ οι Επιδάμνιοι ουδεμίαν τιμωρίαν ουσαν σφίσι

από Κερκύρας είχοντο εν απόρω θέσθαι τό παρόν, καί

πέμψαντες ες Δελφούς επήροντο όσο θεόν ει παραδοιεν

τήν πόλιν Κορινθίοις ως [ουσιν] οικισταις καί πειρωντο

ποιεισθαι απ’ αυτων τιμωρίαν τινά. Ο δ’ ανειλε αυτοις

παραδουναι καί ποιεισθαι ηγεμόνας. Ελθόντες δέ οι

Επιδάμνιοι ες τήν Κόρινθον παρέδοσαν τήν αποικίαν κατά

τό μαντειον, αποδεικνύντες τόν τε οικιστήν σφων όντα εκ

Κορίνθου καί δηλουντες τό χρηστήριον, εδέοντό τε μή

πριοραν σφας φθειρομένους, αλλ’ επαμυναι. Κορίνθιοι δέ

υπεδέξαντο τήν τιμωρίαν κατά τε τό δίκαιον, νομίζοντες

ουχ ειναι ησσον εαυτων τήν αποικίαν ή Κερκυραίων, άμα

δέ καί μίσει των Κερκυραίων, ότι παρημέλουν αυτων όντες

άποικοι’ ούτε γάρ εν ταις κοιναις πανηγύρεσι διδόντες τά

νομιζόμενα γέρα προκαταρχόμενοι των ιερων Κορινθίω

ανδρί ώσπερ αι άλλαι αποικίαι, περιφρονουντες δέ αυτούς

καί δυνάμει χρημάτων όντες ομοια πλουσιωτάτοις

Ελλήνων κατ’ εκεινον τόν χρόνον καί δυνατώτεροι τη ες

πόλεμον παρασκευη, έστιν ότε επαιρόμενοι ναυτικω δέ καί

πολύ προύχειν καί κατά τήν Φαιάκων προενοίκησιν της

Κερκύρας κλέος εχόντων τά περί τάς ναυς [η καί μαλλον

εξηρτύοντο τό ναυτικόν καί ησαν ουκ αδύνατοι΄ υπηρχον

γάρ αυτοις είκοσι καί εκατόν τριήρεις ότε ήρχοντο

πολεμειν].

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Όταν κατάλαβαν οι Επιδάμνιοι ότι καμιά βοήθεια δεν υπήρχε σ’ αυτούς

από την Κέρκυρα, είχαν βρεθεί σε αδιέξοδο να αντιμετωπίσουν την
κατάσταση, κι αφού έστειλαν [ανθρώπους] στους Δελφούς, ρώτησαν το θεό
αν παραδώσουν την πόλη στους Κορινθίους, επειδή [ήταν] ιδρυτές της
αποικίας, και προσπαθήσουν να εξασφαλίσουν απ’ αυτούς κάποια βοήθεια. Και
ο θεός έδωσε χρησμό σ’ αυτούς να παραδώσουν [την πόλη στους Κορινθίους]
και να [τους] κάνουν ηγεμόνες [τους].
Κι αφού ήρθαν οι Επιδάμνιοι στην Κόρινθο, παρέδωσαν την αποικία
σύμφωνα με το μαντείο, αφού έφεραν αποδείξεις και ότι ο ιδρυτής της πόλης
τους ήταν από την Κόρινθο και αφού φανέρωσαν [ή ανακοίνωσαν] το χρησμό,
και παρακάλεσαν να μην αδιαφορήσουν να καταστραφούν αυτοί, αλλά να τους
βοηθήσουν.
Και οι Κορίνθιοι υποσχέθηκαν βοήθεια σύμφωνα με το δίκαιο, επειδή
νόμιζαν ότι δεν ήταν λιγότερο δική τους η αποικία απ’ ότι των Κερκυραίων,
ταυτόχρονα και από μίσος εναντίον των Κερκυραίων, επειδή τους
παραμελούσαν, αν και ήταν άποικοί τους.
Γιατί ούτε στις κοινές δημόσιες τελετές [ή πανηγύρια] έδιναν τις
καθιερωμένες τιμές ούτε άρχιζαν τις θυσίες με τιμητική προσφορά στην
Κόρινθο, όπως [έκαναν] οι άλλες αποικίες, αλλά [τους] περιφρονούσαν και
επειδή από άποψη πλούτου[οι Κερκυραίοι] ήταν στην ίδια θέση με τους πιο
πλούσιους Έλληνες εκείνη την εποχή και πιο ισχυροί ως προς τον πολεμικό
εξοπλισμό, μερικές φορές καυχώνταν και ότι στο ναυτικό υπερείχαν πολύ και
επειδή οι Φαίακες που είχαν εγκατασταθεί παλαιότερα [στην Κέρκυρα], ήταν
ξακουστοί για τα ναυτικά πράγματα [γι’ αυτό και περισσότερο ετοίμαζαν το
ναυτικό (τους) και ήταν ισχυροί (στο ναυτικό). Γιατί αυτοί είχαν εκατόν είκοσι
τριήρεις, όταν άρχισαν να πολεμούν].

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΑΡΧΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
 γιγνώσκω, εγίγνωσκον, γνώσομαι, έγνων, έγνωκα, εγνώκειν
 έχομαι, ειχόμην, έξομαι-σχήσομαι, εσχόμην, έσχημαι, εσχήμην
 τίθεμαι, ετιθέμην, θήσομαι-τεθήσομαι, εθέμην-ετέθην, τέθειμαι,
ετεθείμην
 επερωτάω-ω, επηρώτων, επερωτήσω-επερήσομαι, επηρώτησα-
επηρόμην, επηρώτηκα, επηρωτήκειν
 παραδίδωμι, παρεδίδουν, παραδώσω, παρέδωκα, παραδέδωκα,
παρεδεδώκειν
 πειράομαι-ωμαι, επειρώμην, πειράσομαι-πειραθήσομαι, επειρασάμην-
επειράθην, πεπείραμαι, επεπειράμην
 αναιρέω-ω, ανήρουν, αναιρήσω, ανειλον, ανήρηκα, ανηρήκειν
 ποιέομαι-ουμαι, εποιούμην, ποιήσομαι-ποιηθήσομαι, εποιησάμην-
εποιήθην, πεποίημαι, επεποιήμην
 αποδείκνυμι-αποδεικνύω, απεδείκνυν-απεδείκνυον, αποδείξω,
απέδειξα, αποδέδειχα, απεδεδείχειν
  δηλόω-ω, εδήλουν, δηλώσω, εδήλωσα, δεδήλωκα, εδεδηλώκειν
 περιοράω-ω, περιεώρων, περιόψομαι, περιειδον, περιεώρακα-
περιεόρακα, περιεωράκειν-περιεοράκειν
 φθείρομαι, εφθειρόμην, φθερουμαι-φθαρήσομαι, εφθάρην, έφθαρμαι,
εφθάρμην
 δέομαι, εδεόμην, δεήσομαι-δεηθήσομαι, εδεησάμην-εδεήθην, δεδέημαι,
εδεδεήμην
 επαμύνω, επήμυνον, επαμυνω, επήμυνα
 υποδέχομαι, υπεδεχόμην, υποδέξομαι-υποδεχθήσομαι, υπεδεξάμην-
υπεδέχθην, υποδέδεγμαι, υπεδεδέγμην
 νομίζω, ενόμιζον, νομιω, ενόμισα, νενόμικα, ενενομίκειν
 παραμελέω-ω, παρημέλουν, παραμελήσω, παρημέλησα, παρημέληκα,
παρημελήκειν
 δίδωμι, εδίδουν, δώσω, έδωκα, δέδωκα, εδεδώκειν
 νομίζομαι, ενομιζόμην, νομιουμαι-νομισθήσομαι, ενομισάμην-ενομίσθην,
νενόμισμαι, ενενομίσμην
 προκατάρχομαι, προκατηρχόμην, προκατάρξομαι-προκαταρχθήσομαι,
προκατηρξάμην-προκατήρχθην, προκατηργμαι, προκατήργμην
 περιφρονέω-ω, περιεφρόνουν, περιφρονήσω, περιεφρόνησα,
περιπεφρόνηκα, περιπεφρονήκειν
 εξαρτύομαι, εξηρτυόμην, εξαρτύσομαι, εξηρτυσάμην, εξήρτυμαι,
εξηρτύμην
 άρχομαι, ηρχόμην, άρξομαι-αρχθήσομαι, ηρξάμην-ήρχθην, ηργμαι,
ήργμην

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

1. πέμψαντες ες Δελφούς: Εδώ γίνεται αναφορά στο μαντείο των Δελφών,

απ’ όπου οι Επιδάμνιοι ζήτησαν χρησμό για το τι πρέπει να κάνουν. Οι Δελφοί
ήταν πόλη της αρχαίας Φωκίδας, χτισμένη στη ΝΔ πλευρά του Παρνασσού,
στη βάση δύο μεγάλων βράχων, των Φαιδριάδων. Η περιοχή ήταν ονομαστή
για το μαντείο της, το οποίο αρχικά ήταν ένα χάσμα στο ιερό του Απόλλωνα,
που ανακαλύφθηκε τυχαία από ένα βοσκό. Σύμφωνα με τη μυθολογία, στην
περιοχή λατρεύονταν αρχικά άλλοι θεοί, κυρίως ο Ποσειδώνας και η Γη΄ ο
Απόλλωνας όμως κατέλαβε το ιερό, αφού σκότωσε τη μυθική Δράκαινα ή
Πύθων. Οι χρησμοί δίνονταν μία φορά το χρόνο, στις 7 του μηνός Βυσίου
(Φεβρουάριος-Μάρτιος) από την εκάστοτε ιέρεια, την Πυθία, αφού είχε
προηγηθεί ένα τυπικό εξαγνισμού όσων ζητούσαν το χρησμό. Οι χρησμοί ήταν
ακατανόητοι και δίσημοι, ώστε να υπάρχει το ακαταλόγιστο για τα τυχόν
σφάλματα.
1. τόν θεόν επήροντο: Εδώ γίνεται αναφορά στο θεό Απόλλωνα, από τον
οποίο οι Επιδάμνιοι ζητούσαν χρησμό. Κατά τη μυθολογία, ο Απόλλωνας, γιος
του Δία και της Λητούς, ήταν ένας από τους 12 θεούς του Ολύμπου. Όπως
αναφέρεται, η Ήρα που ζήλεψε για την εγκυμοσύνη της Λητούς, έστειλε το
φίδι-άνθρωπο Πύθωνα να κατατρέξει αυτήν και τα νεογέννητα Άρτεμη και
Απόλλωνα. Ο Απόλλωνας όμως σκότωσε τον Πύθωνα και έχτισε το ιερό του
στους Δελφούς. Σύμβολα του θεού ήταν η λύρα και το τόξο, ενώ ο ίδιος
εκπροσωπούσε κάθε τι μεγαλόπρεπο και ηθικό.
1. ει παραδοιεν τήν πόλιν ως οικισταις: Οι Επιδάμνιοι ψάχνουν αφορμή να
βοηθηθούν από τους Κορινθίους, γι’ αυτό άλλωστε, για ένα θέμα που έχουν
προαποφασίσει, ζητούν έγκριση από το μαντείο των Δελφών. Προφανώς, από
ενθουσιασμό που οι Κορίνθιοι θα τους βοηθήσουν, τους θεωρούν όλους
οικιστές, δηλαδή ιδρυτές. Όπως όμως γνωρίζουμε από το κεφ. 24, ιδρυτής
της Επιδάμνου ήταν ο Φάλιος, ο γιος του Ερατοκλείδη.
2. ο δ’ αυτοις ανειλε παραδουναι καί ηγεμόνας ποιεισθαι: Ο χρησμός του
Απόλλωνα, που δόθηκε στους Επιδαμνίους, ήταν να παραδοθούν στους
Κορινθίους και να τους θεωρήσουν αρχηγούς. Το γεγονός αυτό σήμαινε ότι οι
Επιδάμνιοι θα υπατάσσονταν στους Κορινθίους, προκειμένου να απαλλαγούν
από τα προβλήματά τους. Έτσι, για να διατηρηθεί η ειρήνη μέσα στην πόλη, η
ίδια η πόλη έπρεπε να περάσει σε χέρια ισχυρότερα. Ειρωνική και σκληρή η
απόφαση του μαντείου για τους Επιδαμνίους, αλλά μοναδική λύση για την
περίσταση.
2. μή σφας περιοραν φθειρομένους: Οι Επιδάμνιοι πρέσβεις ζητούν από
τους Κορινθίους να μην αδιαφορήσουν για την καταστροφή τους. Το ίδιο
πράγμα ζήτησαν προηγουμένως από τους Κερκυραίους και μάλιστα με την ίδια
διατύπωση.
3. άμα δε … άποικοι: Στο σημείο αυτό γίνεται λόγος για το μίσος των
Κορινθίων προς τους Κερκυραίους, επειδή οι δεύτεροι, αν και άποικοι,
παραμελούσαν τα καθήκοντά τους προς τη μητρόπολη τους, την Κόρινθο.
Φαίνεται ότι ο Θουκυδίδης, με αφορμή το ζήτημα της Επιδάμνου, κάνει λόγο
για την έναρξη της διαμάχης Κορίνθου-Κέρκυρας, που αποτέλεσε μια από τις
αφορμές του Πελοποννησιακού πολέμου.
4. γερά τά νομιζόμενα: Οι Κορίνθιοι είχαν οργιστεί με τους αποίκους τους,
Κερκυραίους, εκτός των άλλων και γιατί δεν προσέφεραν σ’ αυτούς τα
καθιερωμένα δώρα. Πρόκειται για το έθιμο της απόδοσης βραβείων και ιερών
δώρων των αποίκων σε κατοίκους της μητρόπολής τους σε γιορτές της
αποικίας ως ένδειξη σεβασμού και τιμής.
4. ούτε Κορινθίω ανδρί προκαταρχόμενοι των ιερων: Ένας άλλος λόγος
που οι Κορίνθιοι εξοργίζονταν με τους Κερκυραίους, ήταν ότι δεν άρχιζαν τις
θυσίες τους με τιμητική προσφορά στην Κόρινθο. Πράγματι, σύμφωνα με τα
θρησκευτικά έθιμα, πριν αρχίσει μια θυσία, ο θυσιάζων –άνθρωπος αρμόδιος,
με τα κατάλληλα προσόντα- έπρεπε να τιμήσει δεόντως των ιδρυτή της πόλης
του ή οποιονδήποτε εκπρόσωπο της μητρόπολης της αποικίας τους. Στην
αρχαία Ελλάδα υπήρχαν διάφορες μορφές θυσίας΄ θυσίες δώρων,
ευχαριστήριες προσφορές (προσφορά καρπών ή ζωοθυσίες), νεκρικές θυσίες,
που τελούνταν με ιδιαίτερη ευσέβεια και αυτοσυγκέντρωση.
4. κατά των Φαιάκων προενοίκιση: Σύμφωνα με την παράδοση, πρώτοι
κάτοικοι της Κέρκυρας ήταν οι Φαίακες΄ ήδη από τον Όμηρο μαθαίνουμε για
την Κέρκυρα, το νησί των Φαιάκων. Οι Φαίακες πήραν το όνομά τους από το
γενάρχη τους, Φαίακα, γιο του Ποσειδώνα και της Κερκύρας. Ήταν λαός
αγαπητός σε θεούς και ανθρώπους, ήταν φιλόξενοι και διακρίνονταν για τη
ναυτική τους τέχνη και τις επιδόσεις τους στους αθλητικούς αγώνες και τη
μουσική. Η αναφορά τους εδώ σχετίζεται με το ότι οι Κερκυραίοι
υπερηφανεύονταν για την καταγωγή τους απ’ αυτούς, καθώς προσπαθούσαν
να αιτιολογήσουν την υπεροχή τους στο ναυτικό.
4. τριήρεις: Οι τριήρεις ήταν πολεμικά πλοία με τρεις σειρές κουπιών. Οι
πρώτες τριήρεις ναυπηγήθηκαν στην Κόρινθο το 700 π.Χ. από τον
Αμεινοκλή. Είχαν μήκος από 35 ως 45 μέτρα και πλάτος από 5 ως 6 μέτρα.
Η μέγιστη ταχύτητά τους έφτανε τους 8-9 κόμβους. Κύριο όπλο τους ήταν το
έμβολο, προέκταση της καρίνας, με επένδυση χαλκού.
4. τριήρεις γάρ … πολεμειν: Με τη φράση αυτή ο Θουκυδίδης αιτιολογεί
ουσιαστικά το μίσος των Κορινθίων προς τους Κερκυραίους. Με το σύνδεσμο
«γάρ» γίνεται φανερό ότι οι Κορίνθιοι δέχτηκαν να βοηθήσουν τους
Επιδαμνίους, λόγω προϋπάρχοντος ανταγωνισμού με τους Κερκυραίους.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να γράψετε 2 ομόρριζα (ένα απλό κι ένα σύνθετο) της Νεοελληνικής για

τις λέξεις:
α. γνόντες
β. είχοντο
γ. θέσθαι
δ. πέμψαντες
ε. παραδοιεν

2. Η λέξη πλούσιος παράγεται από το:

α. πίμπλημι
β. πλουτος
γ. πλουτίζω
3. Ποιες από τις παρακάτω γραμματικές παρατηρήσεις είναι σωστές;
α. ουσαν: μετοχή μέλλοντα του ρ. ειμί.
β. επήροντο: γ΄ πληθ. πρόσ. οριστ. αορ. β΄ του ρ. επερωτάω-ω.
γ. πειρωντο: γ΄ πληθ. πρόσ. ευκτικής ενεστώτα του ρ. πειράομαι-ωμαι.
δ. ποιεισθαι: απαρέμφ. Ενεστώτα του ρ. ποιέω-ω.
δ. παραδουναι: απαρέμφ. Ενεστώτα του ρ. παραδίδωμι.

4. Ποιες από τις παρακάτω συντακτικές παρατηρήσεις είναι σωστές;

α. γνόντες: χρονική μετοχή.
β. θέσθαι: τελικό απαρέμφ., αντικείμενο στη φράση είχοντο εν απόρω.
γ. από Κερκύρας: εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας.
δ. τό παρόν: υποκείμενο στο θέσθαι.
ε. ουδεμίαν: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο τιμωρίαν.

5. Τι είναι συντακτικά η λέξη τόν θεόν;

6. Να αντιστοιχήσετε τις λέξεις της στήλης Α με τις σημασίες τους στη στήλη
Β.
Α Β
1. τιμωρίαν α. η κατάσταση
2. τό παρόν β. χρησμός
3. οικιστής γ. βοήθεια
4. χρηστήριον δ. αδιαφορώ
5. περιορω ε. ιδρυτής της αποικίας