December 2020 Murlis

01-12-20 VMR Petai Òeele:cegjueer Deesced Meeefvle ``yeeheoeoe'' ceOegyeve
ceer"s ye®®es ö legce DeYeer ªneveer yeehe Üeje ªneveer ef[ûe meerKe jns nes, Fmeer ef[ûe mes legce cegefkeÌleOeece,
MeeefvleOeece ceW ®eues pee³eWies``
ÒeÍe>>:- yeehe ye®®eeW keÀes heg©<eeLe& keÀjeles jnles nQ uesefkeÀve ye®®eeW keÀes efkeÀme yeele ceW yengle efmì^keÌì jnvee ®eeefnS?
GÊej:- hegjeveer ogefve³ee keÀes Deeie ueieves kesÀ henues lew³eej nes, Deheves keÀes Deelcee mecePe yeehe keÀer ³eeo ceW jn yeehe mes
hetje-hetje Jemee& uesves ceW yengle efmì^keÌì jnvee nw~ veeheeme veneR nesvee nw, pewmes Jen mìt[svì veeheeme nesles nQ lees
heíleeles nQ, mecePeles nQ nceeje Je<e& cegHeÌle ceW ®euee ie³ee~ keÀesF& lees keÀnles nQ veneR heæ{e lees keÌ³ee ngDeeöuesefkeÀve
legcnW yengle efmì^keÌì jnvee nw~ ìer®ej Ssmee ve keÀns efkeÀ ìt uesì~
Deesced Meeefvle~ ªneveer yeehe ªneveer ye®®eeW keÀes ªneveer hee"Meeuee ceW [e³ejskeÌMeve osles nQ Jee Ssmes keÀnW efkeÀ ye®®eeW keÀes ef[ûe
efmeKeueeles nQ~ pewmes ìer®eme& [e³ejskeÌMeve osles nQ Jee ef[ûe efmeKeueeles nQ vee~ ³en ªneveer yeehe Yeer ye®®eeW keÀes [e³ejskeÌì keÀnles nQ~
keÌ³ee keÀnles nQ? ceveceveeYeJe~ pewmes Jen keÀnles nQöDeìsvMeve hueer]pe~ yeehe keÀnles nQ ceveceveeYeJe~ ³en pewmes nj SkeÀ Deheves Thej
cesnj keÀjles nQ~ yeehe keÀnles nQ ye®®es ceeceskeÀced ³eeo keÀjes, DeMejerjer yeve peeDees~ ³en ªneveer ef[ûe ªneW keÀes ªneveer yeehe ner
efmeKeueeles nQ~ Jen nw megÒeerce ìer®ej~ legce nes vee³eye ìer®ej~ legce Yeer meyekeÀes keÀnles nes Deheves keÀes Deelcee mecePees, yeehe keÀes ³eeo
keÀjes, osner-DeefYeceeveer YeJe~ ceveceveeYeJe keÀe DeLe& Yeer ³en nw~ [e³ejskeÌMeve osles nQ ye®®eeW kesÀ keÀu³eeCe efueS~ Kego efkeÀmemes
meerKee veneR~ Deewj lees meye ìer®eme& Kego meerKekeÀj efHeÀj efmeKeueeles nQ~ ³en lees keÀneB mketÀue Deeefo ceW heæ{keÀj meerKee veneR nw~ ³en
efmeHe&À efmeKeueeles ner nQ~ keÀnles nQ ceQ legce ªneW keÀes ªneveer ef[ûe efmeKeueelee ntB~ Jen meye efpemceeveer ye®®eeW keÀes efpemceeveer ef[ûe
efmeKeueeles nQ~ GvneW keÀes ef[ûe Deeefo Yeer Mejerj mes ner keÀjveer nesleer nw~ FmeceW lees Mejerj keÀer keÀesF& yeele ner veneR~ yeehe keÀnles nQ
cesje keÀesF& Mejerj veneR nw~ ceQ lees ef[ûe efmeKeueelee ntB, [e³ejskeÌMeve oslee ntB~ GveceW ef[ûe efmeKeueeves keÀe [êcee huewve Devegmeej heeì&
Yeje ngDee nw~ mee|Jeme Yejer ngF& nw~ Deeles ner nQ ef[ûe efmeKeueeves~ legcekeÀes leceesÒeOeeve mes meleesÒeOeeve yevevee nw~ ³en lees yengle menpe
nw~ meeræ{er yegef× ceW nw~ kewÀmes 84 keÀe ®e¬eÀ ueieeS veer®es Glejs nQ~ Deye yeehe keÀnles nQ legcekeÀes Jeeefheme peevee nw~ Ssmes Deewj keÀesF& Yeer
Deheves HeÀeueesDeme& keÀes ³ee mìt[sCì keÀes veneR keÀnWies efkeÀ ns ªneveer ye®®eeW Deye Jeeefheme peevee nw~ efmeJeeS ªneveer yeehe kesÀ keÀesF&
mecePee ve mekesÀ~ ye®®es mecePeles nQ DeYeer ncekeÀes Jeeefheme peevee nw~ ³en ogefve³ee ner Deye leceesÒeOeeve nw~ nce meleesÒeOeeve ogefve³ee kesÀ
ceeefuekeÀ Les efHeÀj 84 keÀe ®e¬eÀ ueieeS leceesÒeOeeve ogefve³ee kesÀ ceeefuekeÀ yeves nQ~ ³eneB og:Ke ner og:Ke nw~ yeehe keÀes keÀnles nQ og:Ke
nlee& megKe keÀlee& DeLee&led leceesÒeOeeve mes meleesÒeOeeve yeveeves Jeeuee SkeÀ ner yeehe nw~ legce ye®®es mecePeles nes nceves yengle megKe osKes nQ~
kewÀmes jepeeF& keÀer, Jen ³eeo veneR nw hejvleg Sce Dee@ypeskeÌì meeceves nQ~ Jen nw ner HetÀueeW keÀe yeieer®ee~ DeYeer nce keÀebìs mes HetÀue yeve
jns nQ~
legce Ssmes veneR keÀnWies efkeÀ kewÀmes efve½e³e keÀjW~ Deiej mebMe³e nw lees efJeveMevleer~ mketÀue mes hewj G"e³ee lees heæ{eF& yevo nes pee³esieer~ heo
Yeer efJeveMevleer nes pee³esiee~ yengle Ieeìe heæ[ peelee nw~ Òepee ceW Yeer keÀce heo nes pee³esiee~ cetue yeele ner nw meleesÒeOeeve hetp³e osJeer-
osJelee yevevee~ DeYeer lees osJelee veneR nes vee~ legce yeéïeCeeW keÀes mecePe DeeF& nw~ yeéïeCe ner DeekeÀj yeehe mes ³en ef[ûe meerKeles nQ~
Devoj ceW KegMeer Yeer nesleer nw~ ³en heæ{eF& De®íer ueieleer nw vee~ YeieJeevegJee®e nw, Yeue GvneWves ke=À<Ce keÀe veece [eue efo³ee nw hejvleg
legce mecePeles nes ke=À<Ce ves ³en ef[ûe efmeKeueeF& veneR nw, ³en lees yeehe efmeKeueeles nQ~ ke=À<Ce keÀer Deelcee pees efYevve veece-ªhe OeejCe
keÀjles leceesÒeOeeve yeveer nw, GvekeÀes Yeer efmeKeueeles nQ~ Kego meerKeles veneR, Deewj meye keÀesF& ve keÀesF& mes meerKeles peªj nQ~ ³en nw ner
efmeKeueeves Jeeuee ªneveer yeehe~ legcekeÀes efmeKeueeles nQ, legce efHeÀj DeewjeW keÀes efmeKeueeles nes~ legce 84 pevce ues heeflele yeves nes, Deye
efHeÀj heeJeve yevevee nw~ GmekesÀ efueS ªneveer yeehe keÀes ³eeo keÀjes~ YeefkeÌle ceeie& ceW legce ieeles Dee³es nes ns heeflele-heeJeve - DeYeer Yeer legce
keÀneB Yeer peekeÀj osKees~ legce jepe$e+ef<e nes vee~ keÀneB Yeer Ietce efHeÀj mekeÀles nes~ legcekeÀes keÀesF& yebOeve veneR nw~ legce ye®®eeW keÀes ³en
efve½e³e nwöyesno keÀe yeehe mee|Jeme ceW Dee³es nQ~ yeehe ye®®eeW mes heæ{eF& keÀe Gpetje kewÀmes ueWies~ ìer®ej kesÀ ner ye®®es neWies lees ÖeÀer heæ{e³eWies
vee~ ³en Yeer ÖeÀer heæ{eles nQ~ Ssmes cele mecePees nce kegÀí osles nQ~ ³en HeÀerme veneR nw~ legce osles kegÀí veneR nes, ³en lees efjìve& ceW yengle
uesles nes~ ceveg<³e oeve-hegC³e keÀjles nQ, mecePeles nQ efjìve& ceW ncekeÀes efceuesiee otmejs pevce ceW~ Jen DeuhekeÀeue #eCeYebiegj megKe efceuelee
nw~ Yeue efceuelee nw otmejs pevce ceW hejvleg Jen veer®es Glejves Jeeues pevce ceW efceuelee nw~ meeræ{er Glejles ner Deeles nes vee~ DeYeer pees legce
1/3 Translation
keÀjles nes Jen nw ®eæ{leer keÀuee ceW peeves kesÀ efueS~ keÀce& keÀe HeÀue keÀnles nQ vee~ Deelcee keÀes keÀce& keÀe HeÀue efceuelee nw~ Fve ue#ceer-
veeje³eCe keÀes Yeer keÀceeX keÀe ner HeÀue efceuee nw vee~ yesno kesÀ yeehe mes yesno keÀe HeÀue efceuelee nw~ Jen efceuelee nw Fve[e³ejskeÌì~
[êcee ceW vetbOe nw~ ³en Yeer yevee-yevee³ee [êcee nw~ legce peeveles nes nce keÀuhe yeeo DeekeÀj yeehe mes yesno keÀe Jemee& ueWies~ yeehe nceejs
efueS yew" mketÀue yeveeles nQ~ Jen ieJecexvì kesÀ nQ efpemceeveer mketÀue~ pees efYevve-efYevve ÒekeÀej mes DeeOeekeÀuhe heæ{les Dee³es~ Deye yeehe
21 pevceeW kesÀ efueS meye og:Ke otj keÀjves efueS heæ{eles nQ~ JeneB lees nw jepeeF&~ GmeceW vecyejJeej lees Deeles ner nQ~ pewmes ³eneB Yeer
jepee-jeveer, Jepeerj, Òepee Deeefo meye vecyejJeej nQ~ ³en nw hegjeveer ogefve³ee ceW, veF& ogefve³ee ceW lees yengle Leesæ[s neWies~ JeneB megKe yengle
nesiee, legce efJeée kesÀ ceeefuekeÀ yeveles nes~ jepee³eW-cenejepee³eW neskeÀj ie³es nQ~ Jen efkeÀleveer KegefMe³eeB ceveeles nQ~ hejvleg yeehe keÀnles
nQ GvneW keÀes lees efHeÀj veer®es efiejvee ner nw~ efiejles lees meye nQ vee~ osJeleeDeeW keÀer Yeer Deeefnmles-Deeefnmles keÀuee Glejleer nw~ hejvleg
JeneB jeJeCejep³e ner veneR nw FmeefueS megKe ner megKe nw~ ³eneB nw jeJeCe jep³e~ legce pewmes ®eæ{les nes Jewmes efiejles Yeer nes~ Deelcee³eW
Yeer veece-ªhe OeejCe keÀjles-keÀjles veer®es Glej DeeF& nQ~ [êcee huewve Devegmeej keÀuhe henues cegDeeef]HeÀkeÀ efiejkeÀj leceesÒeOeeve yeve ie³es
nQ~ keÀece ef®elee hej ®eæ{ves mes ner og:Ke Megª neslee nw~ DeYeer nw Deefle og:Ke~ JeneB efHeÀj Deefle megKe nesiee~ legce jepe$e+ef<e nes~
GvekeÀe nw ner n"³eesie~ legce keÀesF& mes Yeer hetíes j®elee Deewj j®evee kesÀ Deeefo-ceO³e-Devle keÀes peeveles nes? lees veneR keÀn oWies~ hetíWies
Jen pees peeveles neWies~ Kego ner veneR peevelee nes lees hetí kewÀmes mekeÀles~ legce peeveles nes $e+ef<e-cegefve Deeefo keÀesF& Yeer ef$ekeÀeueoMeea veneR
Les~ yeehe ncekeÀes ef$ekeÀeueoMeea yevee jns nQ~ ³en yeeyee pees efJeée keÀe ceeefuekeÀ Lee, FvekeÀes %eeve veneR Lee~ Fme pevce ceW Yeer 60 Je<e&
lekeÀ %eeve veneR Lee~ peye yeehe Dee³es nQ lees Yeer Deeefnmles-Deeefnmles ³en meye megveeles peeles nQ~ Yeue efve½e³eyegef× nes peeles nQ efHeÀj Yeer
cee³ee yengleeW keÀes efiejeleer jnleer nw~ veece veneR megvee mekeÀles nQ, veneR lees veeGcceero nes pee³eWies~ mecee®eej lees Deeles nQ vee~ mebie yegje
ueiee, veF& Meeoer efkeÀ³es ngS keÀe mebie ngDee, ®euee³eceeve nes ie³ee~ keÀnles nQ nce Meeoer keÀjves efyeiej jn veneR mekeÀles~ De®íe
cenejLeer jes]pe Deeves Jeeuee, ³eneB mes Yeer keÀF& yeej neskeÀj ie³ee nw, GmekeÀes cee³ee ªheer ûeen ves DeekeÀj hekeÀæ[e nw~ Ssmes yengle kesÀme
nesles jnles nQ~ DeYeer Meeoer keÀer veneR nw~ cee³ee cegbn ceW [eue nhe keÀj jner nw~ ðeer ªheer cee³ee KeeR®eleer jnleer nw~ ûeen
(ceiejce®í) kesÀ cegbn ceW DeekeÀj heæ[s nQ, efHeÀj Deeefnmles-Deeefnmles nhe keÀj uesieer~ keÀesF& ieHeÀuele keÀjles nQ ³ee osKeves mes ®euee³eceeve
nesles nQ~ mecePeles nQ nce Thej mes SkeÀoce veer®es Ke·s ceW efiej he[tBiee~ keÀnWies ye®®ee yengle De®íe Lee~ Deye efye®eeje ie³ee~ meieeF&
ngF& ³en ceje~ yeehe lees ye®®eeW keÀes meowJe efueKeles nQ peerles jnes~ keÀneB cee³ee keÀe Jeej ]peesj mes ve ueie peeS~ MeeðeeW ceW Yeer ³en yeeleW
kegÀí nQ vee~ DeYeer keÀer ³en yeeleW yeeo ceW ieeF& pee³eWieer~ lees legce heg©<eeLe& keÀjeles nes~ Ssmee ve nes keÀneB cee³ee ªheer ûeen nhe keÀj ues~
efkeÀmce-efkeÀmce mes cee³ee hekeÀæ[leer nw~ cetue nw keÀece ceneMe$eg, Fvemes yeæ[er mecYeeue keÀjveer nw~ heeflele ogefve³ee mees heeJeve ogefve³ee kewÀmes
yeve jner nw, legce osKe jns nes~ cetbPeves keÀer yeele ner veneR~ efmeHe&À Deheves keÀes Deelcee mecePe yeehe keÀes ³eeo keÀjves mes meye og:Ke otj nes
peeles nQ~ yeehe ner heeflele-heeJeve nw~ ³en nw ³eesieyeue~ Yeejle keÀe Òee®eerve jepe³eesie yengle ceMentj nw~ mecePeles nQ ¬eÀeFmì mes 3
n]peej Je<e& henues hewje[eFpe Lee~ lees peªj Deewj keÀesF& Oece& veneR nesiee~ efkeÀleveer menpe yeele nw~ hejvleg mecePeles veneR~ DeYeer legce
mecePeles nes Jen jep³e efHeÀj mes mLeeheve keÀjves kesÀ efueS yeehe Dee³ee nw~ 5 n]peej Je<e& henues Yeer efMeJeyeeyee Dee³ee Lee~ peªj ³ener
%eeve efo³ee nesiee, pewmes Deye os jns nQ~ yeehe Kego keÀnles nQ ceQ keÀuhe-keÀuhe mebiece hej meeOeejCe leve ceW DeekeÀj jepe³eesie efmeKeueelee
ntB~ legce jepe$e+ef<e nes~ henues veneR Les~ yeeyee Dee³ee nw leye mes yeeyee kesÀ heeme jns nes~ heæ{les Yeer nes, mee|Jeme Yeer keÀjles nesömLetue
mee|Jeme Deewj met#ce mee|Jeme~ YeefkeÌle ceeie& ceW Yeer mee|Jeme keÀjles nQ efHeÀj Iejyeej Yeer mecYeeueles nQ~ yeehe keÀnles nQ Deye YeefkeÌle hetjer
ngF&, %eeve Megª neslee nw~ ceQ Deelee ntB, %eeve mes meoddieefle osves~ legcnejer yegef× ceW nw ncekeÀes yeeyee heeJeve yevee jns nQ~ yeehe keÀnles
nQö[êcee Devegmeej legcekeÀes jemlee yeleeves Dee³ee ntB~ ìer®ej heæ{eles nQ, Sce Dee@ypeskeÌì meeceves nQ~ ³en nw Tb®e les Tb®e heæ{eF&~ pewmes
keÀuhe henues Yeer mecePee³ee Lee, Jener mecePeeles jnles nQ~ [êcee keÀer efìkeÀ-efìkeÀ ®eueleer jnleer nw~ meskesÀC[ yeeF& meskesÀC[ pees yeerlee
mees efHeÀj 5 n]peej Je<e& yeeo efjheerì nesiee~ efove yeerleles peeles nQ~ ³en K³eeue Deewj keÀesF& keÀer yegef× ceW veneR nw~ mele³egie, $eslee, Üehej,
keÀefue³egie yeerle ie³ee Jen efjheerì nesiee~ yeerlee Yeer Jener pees keÀuhe henues yeerlee Lee~ yeekeÀer Leesæ[s efove nQ~ Jen ueeKeeW Je<e& keÀn osles,
GvekeÀer YeWì ceW legce keÀnWies yeekeÀer kegÀí IeCìs nQ~ ³en Yeer [êcee ceW vetbOe nw~ peye Deeie ueie pee³esieer leye peeieWies~ efHeÀj lees ìtuesì nes
peeles nQ~ lees yeehe heg©<eeLe& keÀjeles jnles nQ~ lew³eej nes yew"es~ ìer®ej keÀes Ssmee ve keÀnvee heæ[s efkeÀ ìtuesì, veeheeme nesves Jeeues yengle
heíleeles nQ~ mecePeles nQ nceeje Je<e& cegHeÌle ceW ®euee pee³esiee~ keÀesF& lees keÀnles nQ vee heæ{e lees keÌ³ee ngDee! legce ye®®eeW keÀes efmì^keÌì
2/3 Translation
jnvee ®eeefnS~ nce lees yeehe mes hetje Jemee& ueWies, Deheves keÀes Deelcee mecePe yeehe keÀes ³eeo keÀjvee nw~ FmeceW keÀesF& lekeÀueerHeÀ nesleer nw
lees yeehe mes hetí mekeÀles nes~ ³ener cegK³e yeele nw~ yeehe ves Deepe mes 5 npeej Je<e& henues Yeer keÀne LeeöceeceskeÀced ³eeo keÀjes~ heeflele-
heeJeve ceQ ntB, meyekeÀe yeehe ceQ ntB~ ke=À<Ce lees meYeer keÀe yeehe veneR nw~ legce efMeJe kesÀ, ke=À<Ce kesÀ hegpeeefj³eeW keÀes ³en %eeve megvee mekeÀles
nes~ Deelcee hetp³e veneR yeveer nesieer lees legce efkeÀlevee Yeer ceeLee ceejes, mecePeWies veneR~ DeYeer veeefmlekeÀ yeveles nQ~ Mee³eo Deeies ®eue
DeeefmlekeÀ yeve peeSb~ mecePees Meeoer keÀj efiejlee nw efHeÀj DeekeÀj %eeve G"e³es~ hejvleg Jemee& yengle keÀce nes pee³esiee keÌ³eeWefkeÀ yegef× ceW
otmejs keÀer ³eeo DeekeÀj yew"er~ Jen efvekeÀeueves ceW yeæ[e cegefMkeÀue neslee nw~ henues ðeer keÀer ³eeo efHeÀj ye®®es keÀer ³eeo Dee³esieer~ ye®®es
mes Yeer ðeer peemleer Keer®eWieer keÌ³eeWefkeÀ yengle mece³e keÀer ³eeo nw vee~ ye®®ee lees heerís neslee nw efHeÀj efce$e mecyevOeer memegjIej keÀer ³eeo
Deeleer nw~ henues ðeer efpemeves yengle mece³e meeLe efo³ee nw, ³en Yeer Ssmes nw~ legce keÀnWies nce osJeleeDeeW kesÀ meeLe yengle mece³e Les~ Ssmes
lees keÀnWies efMeJeyeeyee kesÀ meeLe yengle mece³e mes h³eej nw~ efpemeves 5 n]peej Je<e& henues Yeer ncekeÀes heeJeve yevee³ee~ keÀuhe-keÀuhe
DeekeÀj nceejer j#ee keÀjles nQ leye lees GvekeÀes og:Ke nlee&, megKe keÀlee& keÀnles nQ~ legcekeÀes yeæ[e ueeFve keÌueer³ej yevevee nw~ yeehe
keÀnles nQ Fve DeebKeeW mes pees legce osKeles nes Jen lees keÀyeóeefKeue nes peevee nw~ DeYeer legce nes mebiece hej~ DecejueeskeÀ Deeves Jeeuee nw~
DeYeer nce heg©<eesÊece yeveves kesÀ efueS heg©<eeLe& keÀj jns nQ~ ³en nw keÀu³eeCekeÀejer heg©<eesÊece mebiece³egie~ ogefve³ee ceW osKeles jnles nes,
keÌ³ee-keÌ³ee nes jne nw~ Deye yeehe Dee³ee ngDee nw, lees hegjeveer ogefve³ee Yeer Kelce nesves keÀer nw~ Deeies ®eue yengleeW keÀes K³eeue ceW
Dee³esiee~ peªj keÀesF& Dee³ee ngDee nw pees ogefve³ee keÀes ®eWpe keÀj jns nQ~ ³en Jener ceneYeejle ueæ[eF& nw~ legce Yeer efkeÀleves mecePeoej
yeves nes~ ³en yeæ[er cebLeve keÀjves keÀer yeeles nQ~ Dehevee éeeme J³eLe& veneR iebJeevee nw~ legce peeveles nes éeeme meHeÀue nesles nQ %eeve mes~
De®íe!
ceer"s-ceer"s efmekeÀerueOes ye®®eeW Òeefle ceele-efhelee yeeheoeoe keÀe ³eeo-h³eej Deewj ieg[cee@e\veie~ ªneveer yeehe keÀer ªneveer ye®®eeW keÀes
vecemles~
OeejCee kesÀ efueS cegK³e meej:-
1) cee³ee mes ye®eves kesÀ efueS mebieoes<e mes Deheveer yengle-yengle mecYeeue keÀjveer nw~ Deheveer ueeFve keÌueer³ej jKeveer
nw~ éeebme J³eLe& veneR iebJeeves nQ~ %eeve mes meHeÀue keÀjves nQ~
2) efpelevee mece³e efceuesö³eesieyeue pecee keÀjves kesÀ efueS ªneveer ef[ûe keÀe DeY³eeme keÀjvee nw~ DeYeer keÀesF& ve³es
yebOeve veneR yeveeves nQ~
Jejoeve:- yeehe keÀer í$eíe³ee kesÀ veer®es vee]pegkeÀ heefjefmLeefle³eeW ceW Yeer keÀceue heg<he meceeve v³eejs Deewj h³eejs YeJe
mebiece³egie hej peye yeehe mesJeeOeejer yeve keÀjkesÀ Deeles nQ lees í$eíe³ee kesÀ ªhe ceW ye®®eeW keÀer meoe mesJee keÀjles
nQ~ ³eeo keÀjles ner meskeÀC[ ceW meeLe keÀe DevegYeJe neslee nw~ ³en ³eeo keÀer í$eíe³ee kewÀmeer Yeer vee]pegkeÀ
heefjefmLeefle³eeW ceW keÀceue heg<he kesÀ meceeve v³eeje Deewj h³eeje yevee osleer nw~ cesnvele veneR ueieleer~ yeehe keÀes meeceves
ueeves mes, mJe efmLeefle ceW efmLele nesves mes kewÀmeer Yeer heefjefmLeefle heefjJele&ve nes peeleer nw~
mueesieve:ö yeeleeW keÀe heoe& yeer®e ceW Deeves ve oes lees yeehe kesÀ meeLe keÀe DevegYeJe neslee jnsiee~
3/3 Translation
02-12-20 Òeele:cegjueer Deesced Meeefvle ``yeeheoeoe'' ceOegyeve
``ceer"s ye®®es ö legcnW heæ{eF& heæ{veer Deewj heæ{eveer nw, FmeceW DeeMeerJee&o keÀer yeele veneR, legce meyekeÀes ³ener
yeleeDees efkeÀ yeehe keÀes ³eeo keÀjes lees meye og:Ke otj nes pee³eWies''
ÒeÍe>>:- ceveg<³eeW keÀes keÀewve-keÀewve meer efHeÀkeÀjeles nQ? legce ye®®eeW keÀes keÀesF& Yeer efHeÀkeÀjele veneR ö keÌ³eeW?
GÊej:- ceveg<³eeW keÀes Fme mece³e efHeÀkeÀjele ner efHeÀkeÀjele nw ö ye®®ee yeerceej ngDee lees efHeÀkeÀjele, ye®®ee ceje lees
efHeÀkeÀjele, efkeÀmeer keÀes ye®®ee ve ngDee lees efHeÀkeÀjele, keÀesF& ves Deveepe peemleer jKee, hegefueme Jee FvekeÀce ìwkeÌme
Jeeues Dee³es lees efHeÀkeÀjele..... ³en nw ner [ìea ogefve³ee, og:Ke osves Jeeueer~ legce ye®®eeW keÀes keÀesF& efHeÀkeÀjele
veneR, keÌ³eeWefkeÀ legcnW meleiegª yeeyee efceuee nw~ keÀnles Yeer nQ efHeÀ¬eÀ mes HeÀeefjie keÀeRoe mJeeceer meoddiegª...~ DeYeer
legce Ssmeer ogefve³ee ceW peeles nes peneB keÀesF& efHeÀkeÀjele veneR~
ieerle:- let h³eej keÀe meeiej nw........
Deesced Meeefvle~ ceer"s-ceer"s ye®®eeW ves ieerle megvee~ DeLe& Yeer mecePeles nQ, ncekeÀes Yeer ceemìj h³eej keÀe meeiej yevevee nw~ Deelcee³eW
meYeer nQ yeóme&~ lees yeehe Deehe yeóme& keÀes keÀnles nQ, pewmes nce h³eej kesÀ meeiej nQ, legcekeÀes Yeer yengle h³eej mes ®euevee nw~ osJeleeDeeW
ceW yengle h³eej nw, efkeÀlevee GvekeÀes h³eej keÀjles nQ, Yeesie ueieeles nQ~ Deye legcekeÀes heefJe$e yevevee nw, yeæ[er yeele lees nw veneR~ ³en yengle
ner íer-íer ogefve³ee nw~ nj yeele keÀer efHeÀkeÀjele jnleer nw~ og:Ke efheíeæ[er og:Ke ner nw~ FvekeÀes keÀne peelee nw og:KeOeece~ hegefueme
³ee FvekeÀceìwkeÌme Jeeues Deeles nQ, efkeÀlevee ceveg<³eeW keÀes Ûeme nes peelee nw, yeele cele hetíes! keÀesF& ves Deveepe peemleer jKee, DeeF&
hegefueme, heerues nes peeles nQ~ ³en kewÀmeer [ìea ogefve³ee nw~ veke&À nw vee~ mJeie& keÀes ³eeo Yeer keÀjles nQ~ veke&À kesÀ yeeo mJeie&, mJeie& kesÀ yeeo
veke&Àö³en ®e¬eÀ efHeÀjlee jnlee nw~ ye®®es peeveles nQ DeYeer yeehe Dee³es nQ mJeie&Jeemeer yeveeves~ veke&ÀJeemeer mes mJeie&Jeemeer yeveeles nQ~ JeneB
efJekeÀej nesles veneR keÌ³eeWefkeÀ jeJeCe ner veneR~ Jen nw ner mechetCe& efvee|JekeÀejer efMeJeeue³e~ ³en nw JesM³eeue³e~ DeYeer Leesæ[e "njes,
meyekeÀes ceeuetce heæ[ pee³esiee ö Fme ogefve³ee ceW megKe nw Jee og:Ke nw~ Leesæ[er ner DeLe&keÌJeskeÀ Deeefo nesleer nw lees ceveg<³eeW keÀer keÌ³ee
neuele nes peeleer nw~ mele³egie ceW efHeÀkeÀjele keÀer ]peje Yeer yeele veneR~ ³eneB lees efHeÀkeÀjele yengle nw ö ye®®ee yeerceej ngDee efHeÀkeÀjele,
ye®®ee ceje efHeÀkeÀjele~ efHeÀkeÀjele ner efHeÀkeÀjele nw~ efHeÀkeÀj mes HeÀeefjie keÀeRoe mJeeceer..... meyekeÀe mJeeceer lees SkeÀ ner nw vee~ legce
efMeJeyeeyee kesÀ Deeies yew"s nes~ ³en ye´ïee keÀesF& iegª veneR~ ³en lees Yeei³eMeeueer jLe nw~ yeehe Fme YeeieerjLe Üeje legcekeÀes heæ{eles nQ~
Jees %eeve keÀe meeiej nw~ legcekeÀes Yeer meejer vee@uespe efceueer nw~ Ssmee keÀesF& osJelee veneR efpemekeÀes legce ve peevees~ me®e Deewj Pet" keÀer
hejKe legcekeÀes nw~ ogefve³ee ceW keÀesF& Yeer veneR peeveles~ me®eKeC[ Lee, DeYeer nw Pet" KeC[~ ³en efkeÀmekeÀes helee veneR ö me®eKeC[
keÀye Deewj efkeÀmeves mLeeheve efkeÀ³ee~ ³en nw De%eeve keÀer DeefvOe³eejer jele~ yeehe DeekeÀj jesMeveer osles nQ~ ieeles Yeer nQ legcnejer iele-cele
legce ner peevees~ Tb®e les Tb®e Jen SkeÀ ner nw, yeekeÀer meejer nw j®evee~ Jen nw j®elee yesno keÀe yeehe~ Jen nQ no kesÀ yeehe pees 2-
4 ye®®eeW keÀes j®eles nQ~ ye®®ee veneR ngDee lees efHeÀkeÀjele nes peeleer nw~ JeneB lees Ssmeer yeele veneR jnleer~ Dee³egéeeve YeJe, OeveJeeve YeJe
.... legce jnles nes~ legce keÀesF& DeeMeerJee&o veneR osles nes~ ³en lees heæ{eF& nw vee~ legce nes ìer®ej~ legce lees efmeHe&À keÀnles nes efMeJeyeeyee
keÀes ³eeo keÀjes lees efJekeÀce& efJeveeMe neWies~ ³en Yeer ìereE®eie ngF& vee~ FmekeÀes keÀne peelee nw menpe ³eesie Jee ³eeo~ Deelcee DeefJeveeMeer
nw, Mejerj efJeveeMeer nw~ yeehe keÀnles nQ ceQ Yeer DeefJeveeMeer ntB~ legce cegPes yegueeles nes efkeÀ DeekeÀj nce heefleleeW keÀes heeJeve yeveeDees~
Deelcee ner keÀnleer nw vee~ heeflele Deelcee, ceneved Deelcee keÀne peelee nw~ heefJe$elee nw lees megKe-Meeefvle Yeer nw~
³en nw nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer ®e®e&~ ef¬eÀef½e³eve keÀer keÀesF& nesueer ®e®e& veneR nesleer~ JeneB lees efJekeÀejer peeles nQ~ ³eneB efJekeÀejer keÀes
Deeves keÀe ngkeÌce veneR nw~ SkeÀ keÀneveer Yeer nw vee ö FvêmeYee ceW keÀesF& hejer efkeÀmekeÀes ígheekeÀj ues ieF&, GvekeÀes ceeuetce heæ[ ie³ee lees
efHeÀj GvekeÀes Þeehe efceuee helLej yeve peeDees~ ³eneB Þeehe Deeefo keÀer keÀesF& yeele veneR~ ³eneB lees %eeve Je<ee& nesleer nw~ heeflele keÀesF& Yeer Fme
nesueer-hewuesme ceW Dee ve mekesÀ~ SkeÀ efove ³en Yeer nesiee, neue Yeer yengle yeæ[e yeve pee³esiee~ ³en nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer hewuesme nw~
legce Yeer nesueer yeveles nes~ ceveg<³e mecePeles nQ efJekeÀej efyeiej me=efä kewÀmes ®euesieer? ³en kewÀmes nesiee? Deheveer vee@uespe jnleer nw~
osJeleeDeeW kesÀ Deeies keÀnles Yeer nQ Deehe meJe&iegCe mechevve nQ, nce heeheer nQ~ lees mJeie& nw nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer~ Jener efHeÀj 84 pevce
uesles nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer yeveles nQ~ Jen nw heeJeve ogefve³ee, ³en nw heeflele ogefve³ee~ ye®®ee Dee³ee lees KegMeer ceveeles, yeerceej ngDee
1/3 Translation
lees cegbn heeruee nes peelee, cej ie³ee lees SkeÀoce heeieue yeve heæ[les~ Ssmes Yeer keÀesF&-keÀesF& nes peeles nQ~ Ssmes keÀes Yeer ues Deeles nQ, yeeyee
FvekeÀe ye®®ee cej peeves mes ceeLee Kejeye nes ie³ee nw, ³en og:Ke keÀer ogefve³ee nw vee~ Deye yeehe megKe keÀer ogefve³ee ceW ues peeles nQ~ lees
Þeercele hej ®euevee ®eeefnS~ iegCe Yeer yengle De®ís ®eeefnS~ pees keÀjsiee mees hee³esiee~ owJeer kewÀjskeÌìme& Yeer ®eeefnS~ mketÀue ceW jefpemìj
ceW kewÀjskeÌìj Yeer efueKeles nQ~ keÀesF& lees yeenj ceW OekeÌkesÀ Keeles jnles nQ~ ceeB-yeehe kesÀ veekeÀ ceW oce keÀj osles nQ~ Deye yeehe
MeeefvleOeece-megKeOeece ceW ues peeles nQ~ FvekeÀes keÀne peelee nw ìe@Jej Dee@HeÀ meeFuesvme DeLee&led meeFuesvme keÀer Tb®eeF&, peneB Deelcee³eW
efveJeeme keÀjleer nQ Jen nw ìe@Jej Dee@HeÀ meeFuesvme~ met#ceJeleve nw cetJeer, GmekeÀe efmeHe&À legce mee#eelkeÀej keÀjles nes, yeekeÀer GveceW kegÀí
Yeer nw veneR~ ³en Yeer ye®®eeW keÀes mee#eelkeÀej ngDee nw~ mele³egie ceW yetæ{s nesles nQ lees KegMeer mes Keeue íesæ[ osles nQ~ ³en nw 84 pevceeW
keÀer hegjeveer Keeue~ yeehe keÀnles nQ ö legce heeJeve Les, Deye heeflele yeves nes~ Deye yeehe Dee³es nQ legcekeÀes heeJeve yeveeves~ legceves cegPes yeguee³ee
nw vee~ peerJeelcee ner heeflele yeveer nw efHeÀj Jener heeJeve yevesieer~ legce Fme osJeer-osJelee Iejeves kesÀ Les vee~ Deye Deemegjer Iejeves kesÀ nes~
Deemegjer Deewj F&éejer³e DeLeJee owJeer Iejeves ceW efkeÀlevee ]HeÀke&À nw~ ³en nw legcneje yeéïeCe kegÀue~ Iejevee ef[vee³emìer keÀes keÀne peelee
nw, peneB jep³e neslee nw~ ³eneB jep³e veneR nw~ ieerlee ceW heeC[Je Deewj keÀewjJeeW keÀe jep³e efueKee nw hejvleg Ssmes nw veneR~
legce lees nes ªneveer ye®®es~ yeehe keÀnles nQöceer"s ye®®es, yengle-yengle ceer"e yeve peeDees~ h³eej kesÀ meeiej yeve peeDees~ osn-DeefYeceeve
kesÀ keÀejCe ner h³eej kesÀ meeiej veneR yeveles nQ FmeefueS efHeÀj yengle me]pee³eW Keeveer heæ[leer nQ~ efHeÀj cees®eje Deewj ceeveer~ mJeie& ceW lees
®eueWies hejvleg cees®eje yengle Kee³eWies~ me]pee³eW kewÀmes efceueleer nQ, Jen Yeer legce ye®®eeW ves mee#eelkeÀej efkeÀ³ee nw~ yeeyee lees mecePeeles nQ
yengle h³eej mes ®euees, veneR lees ¬eÀesOe keÀe DebMe nes peelee nw~ Megef¬eÀ³ee keÀjesöyeehe efceuee nw pees ncekeÀes veke&À mes efvekeÀeue mJeie& ceW ues
peeles nQ~ me]pee³eW Keevee lees yengle Kejeye nw~ legce peeveles nes mele³egie ceW nw h³eej keÀer jepeOeeveer~ h³eej kesÀ efmeJeeS kegÀí Yeer veneR nw~
³eneB lees Leesæ[er yeele ceW MekeÌue yeoue peeleer nw~ yeehe keÀnles nQ ceQ heeflele ogefve³ee ceW Dee³ee ntB, cegPes efveceb$eCe ner heeflele ogefve³ee ceW osles
nes~ yeehe efHeÀj meyekeÀes efveceb$eCe osles nQ ö Dece=le efhe³ees~ efJe<e Deewj Dece=le keÀe SkeÀ efkeÀleeye efvekeÀuee nw~ efkeÀleeye efueKeves Jeeues keÀes
Fveece efceuee nw, veeceerûeeceer nw~ osKevee ®eeefnS keÌ³ee efueKee nw~ yeehe lees keÀnles nQ legcekeÀes %eeve Dece=le efheueelee ntB, legce efHeÀj efJe<e
keÌ³eeW Keeles nes? j#eeyebOeve Yeer Fme mece³e keÀe ³eeoieej nw vee~ yeehe meyekeÀes keÀnles nQ Òeefle%ee keÀjes, heefJe$e yeveves keÀer, ³en Deefvlece
pevce nw~ heefJe$e yeveWies, ³eesie ceW jnWies lees heehe keÀì pee³eWies~ Deheveer efoue mes hetívee nw, nce ³eeo ceW jnles nQ Jee veneR? ye®®es keÀes ³eeo
keÀj KegMe nesles nQ vee~ ðeer-heg©<e keÀes ³eeo keÀj KegMe nesleer nw vee~ ³en keÀewve nw? YeieJeevegJee®e, efvejekeÀej~ yeehe keÀnles nQ ceQ
FvekesÀ (Þeerke=À<Ce kesÀ) 84 JeW pevce yeeo efHeÀj mes mJeie& keÀe ceeefuekeÀ yeveelee ntB~ DeYeer Peeæ[ íesìe nw~ cee³ee kesÀ letHeÀeve yengle ueieles
nQ~ ³en meye yeæ[er ieghle yeeleW nQ~ yeehe lees keÀnles nQ ye®®es ³eeo keÀer ³ee$ee ceW jnes Deewj heefJe$e jnes~ ³eneB ner hetjer jepeOeeveer mLeeheve
nes peeveer nw~ ieerlee ceW ueæ[eF& efoKeeles nQ~ heeC[Je heneæ[eW ceW ieue cejs~ yeme efjpeuì kegÀí veneR~
DeYeer legce ye®®es me=efä kesÀ Deeefo-ceO³e-Devle keÀes peeveles nes~ yeehe %eeve keÀe meeiej nw vee~ Jen nw megÒeerce meesue~ Deelcee keÀe ªhe
keÌ³ee nw, ³en Yeer efkeÀmekeÀes helee veneR~ legcnejer yegef× ceW Jen efyevoer nw~ legcnejs ceW Yeer ³eLeeLe& jerefle keÀesF& mecePeles veneR nQ~ efHeÀj
keÀnles nQ efyevoer keÀes kewÀmes ³eeo keÀjW~ kegÀí Yeer veneR mecePeles nQ~ efHeÀj Yeer yeehe keÀnles nQ Leesæ[e Yeer megveles nQ lees %eeve keÀe efJeveeMe
veneR neslee~ %eeve ceW DeekeÀj efHeÀj ®eues peeles nQ, hejvleg Leesæ[e Yeer megveles nQ lees mJeie& ceW peªj Dee³eWies~ pees yengle megveWies, OeejCee
keÀjWies lees jepeeF& ceW Dee pee³eWies~ Leesæ[e megveves Jeeues Òepee ceW Dee³eWies~ jepeOeeveer ceW lees jepee-jeveer Deeefo meye nesles nQ vee~ JeneB
Jepeerj neslee veneR, ³eneB efJekeÀejer jepeeDeeW keÀes Jepeerj jKevee heæ[lee nw~ yeehe legcnejer yengle efJeMeeue yegef× yeveeles nQ~ JeneB Jepeerj
keÀer ojkeÀej ner veneR jnleer~ Mesj-yekeÀjer FkeÀùs peue heerles nQ~ lees yeehe mecePeeles nQ legce Yeer uetve-heeveer cele yevees, #eerjKeC[ yevees~
#eerj (otOe) Deewj KeC[ (®eerveer) oesveeW De®íer ®eer]pe nw vee~ celeYeso Deeefo kegÀí Yeer veneR jKees~ ³eneB lees ceveg<³e efkeÀlevee ueæ[les-
Peieæ[les nQ~ ³en nw ner jewjJe veke&À~ veke&À ceW ieesles Keeles jnles nQ~ yeehe DeekeÀj efvekeÀeueles nQ~ efvekeÀueles-efvekeÀueles efHeÀj HebÀme heæ[les
nQ~ keÀesF& lees DeewjeW keÀes efvekeÀeueves peeles nQ lees Kego Yeer ®eues peeles nQ~ Megª ceW yengleeW keÀes cee³ee ªheer ûeen ves hekeÀæ[ efue³ee~ SkeÀoce
meeje nhe keÀj efue³ee~ ]peje efveMeeve Yeer veneR nw~ keÀesF&-keÀesF& keÀer efveMeeveer nw pees efHeÀj ueewì Deeles nQ~ keÀesF& SkeÀoce Kelce~ ³eneB
ÒewefkeÌìkeÀue meye kegÀí nes jne nw~ legce efnmìêr megvees lees JeC[j KeeDees~ iee³eve nw legce h³eej keÀjes ³ee "gkeÀjeDees~ nce DeehekesÀ oj
mes yeenj veneR efvekeÀueWies~ yeeyee lees keÀYeer peyeeve mes Yeer Ssmee kegÀí veneR keÀnles nQ~ efkeÀlevee h³eej mes heæ{eles nQ~ meeceves Sce
2/3 Translation
Dee@ypeskeÌì Keæ[e nw~ Tb®e les Tb®e yeehe ³en (efJe<Ceg) yeveeles nQ~ Jener efJe<Ceg mees efHeÀj ye´ïee yeveles nQ~ meskeÀC[ ceW peerJevecegefkeÌle efceueer
efHeÀj 84 pevce ues ³en yevee~ lelelJeced~ legcnejs Yeer HeÀesìes efvekeÀeueles Les vee~ legce ye´ïee kesÀ ye®®es yeéïeCe nes~ legcekeÀes leepe DeYeer lees
nw veneR, YeefJe<³e ceW efceuevee nw FmeefueS legcnejer Jen HeÀesìes Yeer jKeer nw~ yeehe DeekeÀj ye®®eeW keÀes [yeue efmejleepe yeveeles nQ~ legce
HeÀerue keÀjles nes yejesyej henues nceejs ceW 5 efJekeÀej Les~ (veejo keÀe efcemeeue) henues-henues YekeÌle Yeer legce yeves nes~ Deye yeehe
efkeÀlevee Tb®e yeveeles nQ~ SkeÀoce heeflele mes heeJeve~ yeehe kegÀí Yeer ueslee veneR nw~ efMeJeyeeyee efHeÀj keÌ³ee ueWies! legce efMeJeyeeyee keÀer
YeC[ejer ceW [eueles nes~ ceQ lees ì^mìer ntB~ uesve-osve keÀe efnmeeye meeje efMeJeyeeyee mes nw~ ceQ heæ{lee ntB, heæ{elee ntB~ efpemeves Dehevee ner
meye kegÀí os efo³ee Jen efHeÀj uesiee keÌ³ee~ keÀesF& Yeer ®eer]pe ceW cecelJe veneR jnlee nw~ ieeles Yeer nQ HeÀueevee mJeie& heOeeje~ efHeÀj GvekeÀes
veke&À keÀe Keeve-heeve Deeefo keÌ³eeW efKeueeles nes~ De%eeve nw vee~ veke&À ceW nw lees hegvepe&vce Yeer veke&À ceW ner nesiee vee~ DeYeer legce ®eueles nes
DecejueeskeÀ ceW~ ³en yeepeesueer nw~ legce yeéïeCe ®eesìer nes efHeÀj osJelee #eef$e³e yeveWies FmeefueS yeehe mecePeeles nQ yengle ceer"s yevees~ efHeÀj
Yeer veneR megOejles lees keÀnWies GvekeÀer lekeÀoerj~ Deheves keÀes ner vegkeÀmeeve hengB®eeles nQ~ megOejles ner veneR lees F&éej keÀer leoyeerj Yeer keÌ³ee
keÀjs~
yeehe keÀnles nQ ceQ DeelceeDeeW mes yeele keÀj jne ntB~ DeefJeveeMeer DeelceeDeeW keÀes DeefJeveeMeer hejceelcee yeehe %eeve os jns nQ~ Deelcee
keÀeveeW mes megveleer nw~ yesno keÀe yeehe ³en vee@uespe megvee jns nQ~ legcekeÀes ceveg<³e mes osJelee yeveeles nQ~ jemlee efoKeueeves Jeeuee megÒeerce
heC[e yew"e nw~ Þeercele keÀnleer nw ö heefJe$e yevees, cesjs keÀes ³eeo keÀjes lees legcnejs heehe Yemce nes pee³eWies~ legce ner meleesÒeOeeve Les~ 84
pevce Yeer legceves efue³es nQ~ yeehe FvekeÀes ner mecePeeles nQ legce meleesÒeOeeve mes Deye leceesÒeOeeve yeves nes, Deye efHeÀj cegPes ³eeo keÀjes~ FmekeÀes
³eesie Deefive keÀne peelee nw~ ³en %eeve Yeer DeYeer legcekeÀes nw~ mele³egie ceW cegPes keÀesF& ³eeo veneR keÀjles~ Fme mece³e ner ceQ keÀnlee ntB ö
cegPes ³eeo keÀjes lees legcnejs heehe keÀì pee³eW Deewj keÀesF& jemlee veneR~ ³en mketÀue nw vee~ FmekeÀes keÀne peelee nw efJeée efJeÐeeue³e,
Jeu[& ³egefveJee|meìer~ j®eef³elee Deewj j®evee kesÀ Deeefo-ceO³e-Devle keÀe %eeve Deewj keÀesF& peeveles veneR~ efMeJeyeeyee keÀnles nQ Fve
ue#ceer-veeje³eCe ceW Yeer ³en %eeve veneR~ ³en lees ÒeeueyOe nw vee~ De®íe!
vecemles~
1) h³eej keÀer jepeOeeveer ceW ®euevee nw, FmeefueS Deeheme ceW #eerjKeC[ neskeÀj jnvee nw~ keÀYeer Yeer uetveheeveer yeve
celeYeso ceW veneR Deevee nw~ Deheves DeehekeÀes Deehesner megOeejvee nw~
2) osn-DeefYeceeve keÀes íesæ[ ceemìj h³eej keÀe meeiej yevevee nw~ Deheves owJeer kewÀjskeÌìj yeveeves nQ~ yengle-yengle
ceer"e neskeÀj ®euevee nw~
Jejoeve:- ceieve DeJemLee kesÀ DevegYeJe Üeje cee³ee keÀes Dehevee YekeÌle yeveeves Jeeues cee³eepeerle YeJe
ceieve DeJemLee keÀe DevegYeJe keÀjves kesÀ efueS Deheves DeveskeÀ ìeFìue Jee mJeªhe, DeveskeÀ iegCeeW kesÀ Þe=bieej, DeveskeÀ
ÒekeÀej kesÀ KegMeer keÀer, ªneveer veMes keÀer, j®elee Deewj j®evee kesÀ efJemleej keÀer heeFbìme, Òeeefhle³eeW keÀer heeFbìme
mce=efle ceW jKees~ pees DeehekeÀer hemevoer nes Gme hej ceveve keÀjes lees ceieve DeJemLee menpe DevegYeJe nesieer~ efHeÀj
keÀYeer hejJeMe veneR neWies, cee³ee meoe kesÀ efueS vecemkeÀej keÀjsieer~ mebiece³egie keÀe henuee YekeÌle cee³ee yeve pee³esieer~
peye Deehe cee³eepeerle ceemìj YeieJeeve yeveWies leye cee³ee YekeÌle yevesieer~
mueesieve:- DeehekeÀe G®®eejCe Deewj Dee®ejCe ye´ïee yeehe kesÀ meceeve nes leye keÀnWies me®®es yeéïeCe~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö legcnW cevmee-Jee®ee-keÀce&Cee yengle-yengle KegMeer ceW jnvee nw, meyekeÀes KegMe keÀjvee nw,
efkeÀmeer keÀes Yeer og:Ke veneR osvee nw''
ÒeÍe>>:- [yeue DeeEnmekeÀ yeveves Jeeues ye®®eeW keÀes keÀewve mee O³eeve jKevee nw?
GÊej:- 1. O³eeve jKevee nw efkeÀ Ssmeer keÀesF& Jee®ee cegKe mes ve efvekeÀues efpememes efkeÀmeer keÀes Yeer og:Ke nes keÌ³eeWefkeÀ Jee®ee
mes og:Ke osvee Yeer eEnmee nw~ 2. nce osJelee yeveves Jeeues nQ, FmeefueS ®eueve yengle je@³eue nes~ Keeve-heeve ve
yengle Tb®ee, ve veer®ee nes~
ieerle:- efveye&ue mes ueæ[eF& yeueJeeve keÀer........
Deesced Meeefvle~ ceer"s-ceer"s efmekeÀerueOes ye®®eeW keÀes yeehe jes]pe-jes]pe henues mecePeeles nQ efkeÀ Deheves keÀes Deelcee mecePe yew"es Deewj yeehe
keÀes ³eeo keÀjes~ keÀnles nQ vee DeìsvMeve hueer]pe! lees yeehe keÀnles nQ SkeÀ lees DeìsvMeve oes yeehe keÀer lejHeÀ~ yeehe efkeÀlevee ceer"e nw,
GvekeÀes keÀne peelee nw h³eej keÀe meeiej, %eeve keÀe meeiej~ lees legcekeÀes Yeer h³eeje yevevee ®eeefnS~ cevmee-Jee®ee-keÀce&Cee nj yeele ceW
legcekeÀes KegMeer jnveer ®eeefnS~ keÀesF& keÀes Yeer og:Ke veneR osvee nw~ yeehe Yeer efkeÀmeer keÀes og:Keer veneR keÀjles nQ~ yeehe Dee³es ner nQ megKeer
keÀjves~ legcekeÀes Yeer keÀesF& ÒekeÀej keÀe efkeÀmekeÀes og:Ke veneR osvee nw~ keÀesF& Yeer Ssmee keÀce& veneR keÀjvee ®eeefnS~ cevmee ceW Yeer veneR
Deevee ®eeefnS~ hejvleg ³en DeJemLee efheíeæ[er ceW nesieer~ kegÀí ve kegÀí keÀcexefvê³eeW mes Yetue nesleer nw~ Deheves keÀes Deelcee mecePeWies,
otmejs keÀes Yeer Deelcee YeeF& osKeWies lees efHeÀj efkeÀmekeÀes og:Ke veneR oWies~ Mejerj ner veneR osKeWies lees og:Ke kewÀmes oWies~ FmeceW ieghle cesnvele
nw~ ³en meeje yegef× keÀe keÀece nw~ DeYeer legce heejme yegef× yeve jns nes~ legce peye heejmeyegef× Les lees legceves yengle megKe osKes~ legce ner
megKeOeece kesÀ ceeefuekeÀ Les vee~ ³en nw og:KeOeece~ ³en lees yengle efmechegue nw~ Jen MeeefvleOeece nw nceeje mJeerì nesce~ efHeÀj JeneB mes
heeì& yepeeves Dee³es nQ, og:Ke keÀe heeì& yengle mece³e yepee³ee nw, Deye megKeOeece ceW ®euevee nw FmeefueS SkeÀ-oes keÀes YeeF&-YeeF&
mecePevee nw~ Deelcee, Deelcee keÀes og:Ke veneR os mekeÀleer~ Deheves keÀes Deelcee mecePe Deelcee mes yeele keÀj jns nQ~ Deelcee ner leKle
hej efJejepeceeve nw~ ³en Yeer efMeJeyeeyee keÀe jLe nw vee~ yeef®®e³eeB keÀnleer nQ ö nce efMeJeyeeyee kesÀ jLe keÀes Þe=bieejles nQ, efMeJeyeeyee
kesÀ jLe keÀes efKeueeles nQ~ lees efMeJeyeeyee ner ³eeo jnlee nw~ Jen nw ner keÀu³eeCekeÀejer yeehe~ keÀnles nQ ceQ 5 lelJeeW keÀe Yeer keÀu³eeCe
keÀjlee ntB~ JeneB keÀesF& Yeer ®eer]pe keÀYeer lekeÀueerHeÀ veneR osleer nw~ ³eneB lees keÀYeer letHeÀeve, keÀYeer "C[er, keÀYeer keÌ³ee neslee jnlee nw~
JeneB lees meowJe yenejer ceewmece jnlee nw~ og:Ke keÀe veece veneR~ Jen nw ner nsefJeve~ yeehe Dee³es nQ legcekeÀes nsefJeve keÀe ceeefuekeÀ yeveeves~
Tb®e les Tb®e YeieJeeve nw, Tb®e les Tb®e yeehe Tb®e les Tb®e megÒeerce ìer®ej Yeer nw lees peªj Tb®e les Tb®e ner yevee³eWies vee~ legce ³en
ue#ceer-veeje³eCe Les vee~ ³en meye yeeleW Yetue ie³es nes~ ³en yeehe ner yew" mecePeeles nQ~ $e+ef<e³eeW-cegefve³eeW Deeefo mes hetíles LesöDeehe
j®eef³elee Deewj j®evee keÀes peeveles nes lees vesleer-vesleer keÀn osles Les, peyeefkeÀ GvekesÀ heeme ner %eeve veneR Lee lees efHeÀj hejcheje kewÀmes ®eue
mekeÀlee~ yeehe keÀnles nQ ³en %eeve ceQ DeYeer ner oslee ntB~ legcnejer meoddieefle nes ieF& efHeÀj %eeve keÀer ojkeÀej veneR~ ogie&efle nesleer ner
veneR~ mele³egie keÀes keÀne peelee nw meoddieefle~ ³eneB nw ogie&efle~ hejvleg ³en Yeer efkeÀmekeÀes helee veneR nw efkeÀ nce ogie&efle ceW nQ~ yeehe kesÀ
efueS iee³ee peelee nw efueyejsìj, ieeF[, efKeJew³ee~ efJe<e³e meeiej mes meyekeÀer vew³ee heej keÀjles nQ, GmekeÀes keÀnles nQ #eerjmeeiej~ efJe<Ceg
keÀes #eerj meeiej ceW efoKeeles nQ~ ³en meye nw YeefkeÌle ceeie& keÀe iee³eve~ yeæ[e-yeæ[e leueeJe nw, efpemeceW efJe<Ceg keÀe yeæ[e ef®e$e efoKeeles nQ~
yeehe mecePeeles nQ, legceves ner meejs efJeée hej jep³e efkeÀ³ee nw~ DeveskeÀ yeej nej KeeF& Deewj peerle heeF& nw~ yeehe keÀnles nQ keÀece ceneMe$eg
nw, Gve hej peerle heeves mes legce peielepeerle yeveWies, lees KegMeer mes yevevee ®eeefnS vee~ Yeue ie=nmLe J³eJenej ceW, ÒeJe=eÊf e ceeie& ceW jnes hejvleg
keÀceue HetÀue meceeve heefJe$e jnes~ DeYeer legce keÀebìeW mes HetÀue yeve jns nes~ mecePe ceW Deelee nw ³en nw HeÀe@jsmì Dee@HeÀ Leevme& (keÀebìeW
keÀe pebieue) SkeÀ oes keÀes efkeÀlevee lebie keÀjles nQ, ceej osles nQ~ lees yeehe ceer"s-ceer"s ye®®eeW keÀes keÀnles nQ legce meyekeÀer Deye JeeveÒemLe
DeJemLee nw~ íesìs-yeæ[s meyekeÀer JeeveÒemLe DeJemLee nw~ legce JeeCeer mes hejs peeves kesÀ efueS heæ{les nes vee~ legcekeÀes DeYeer meoddiegª efceuee
nw~ Jen lees JeeveÒemLe ceW legcekeÀes ues ner pee³eWies~ ³en nw ³egefveJee|meìer~ YeieJeevegJee®e nw vee~ ceQ legcekeÀes jepe³eesie efmeKeueekeÀj
jepeeDeeW keÀe jepee yeveelee ntB~ pees hetp³e jepee³eW Les Jener efHeÀj hegpeejer jepee³eW yeveles nQ~ lees yeehe keÀnles nQöye®®es, De®íer jerefle
heg©<eeLe& keÀjes~ owJeeriegCe OeejCe keÀjes~ Yeue KeeDees, efhe³ees, ÞeerveeLe Üejs ceW peeDees~ JeneB Ieer kesÀ ceeue {sj efceueles nQ, Ieer kesÀ kegÀSb
1/3 Translation
ner yeves ngS nQ~ Keeles efHeÀj keÀewve nQ? hegpeejer~ ÞeerveeLe Deewj peievveeLe oesveeW keÀes keÀeuee yevee³ee nw~ peievveeLe kesÀ ceefvoj ceW
osJeleeDeeW kesÀ ievos ef®e$e nQ, JeneB ®eeJeue keÀe neC[e yeveeles nQ~ Jen hekeÀ peeves mes 4 Yeeie nes peeles nQ~ efmeHe&À ®eeJeue keÀe ner Yeesie
ueielee nw keÌ³eeWefkeÀ DeYeer meeOeejCe nw vee~ Fme lejHeÀ iejerye Deewj Gme lejHeÀ meentkeÀej~ DeYeer lees osKees efkeÀleves iejerye nQ~ Keeves-
heerves keÀes kegÀí veneR efceuelee nw~ mele³egie ceW lees meye kegÀí nw~ lees yeehe DeelceeDeeW keÀes yew" mecePeeles nQ~ efMeJeyeeyee yengle ceer"e nw~
Jen lees nw efvejekeÀej, h³eej Deelcee keÀes efkeÀ³ee peelee nw vee~ Deelcee keÀes ner yeguee³ee peelee nw~ Mejerj lees peue ie³ee~ GvekeÀer Deelcee
keÀes yegueeles nQ, p³eesefle peieeles nQ, Fmemes efme× nw Deelcee keÀes DeefvOe³eeje neslee nw~ Deelcee nw ner Mejerj jefnle lees efHeÀj DeefvOe³eejs
Deeefo keÀer yeele kewÀmes nes mekeÀleer nw~ JeneB ³en yeeleW nesleer veneR~ ³en meye nw YeefkeÌle ceeie&~ yeehe efkeÀlevee De®íer jerefle mecePeeles nQ~
%eeve yengle ceer"e nw~ FmeceW DeebKes KeesuekeÀj megvevee neslee nw~ yeehe keÀes lees osKeWies vee~ legce peeveles nes efMeJeyeeyee ³eneB efJejepeceeve
nw lees DeebKes KeesuekeÀj yew"vee ®eeefnS vee~ yesno kesÀ yeehe keÀes osKevee ®eeefnS vee~ Deeies yeef®®e³eeB yeeyee keÀes osKeves mes ner O³eeve ceW
®eueer peeleer Leer, Deeheme ceW Yeer yew"s-yew"s O³eeve ceW ®eues peeles Les~ DeebKeW yevo Deewj oewæ[leer jnleer Leer~ keÀceeue lees Leer vee~ yeehe
mecePeeles jnles nQ SkeÀ-oes keÀes osKeles nes lees Ssmes mecePees - nce YeeF& (Deelcee) mes yeele keÀjles nQ, YeeF& keÀes mecePeeles nQ~ legce yesno
kesÀ yeehe keÀer je³e veneR ceeveWies? legce ³en Deefvlece pevce heefJe$e yeveWies lees heefJe$e ogefve³ee kesÀ ceeefuekeÀ yeveWies~ yeeyee yengleeW keÀes mecePeeles
nQ~ keÀesF& lees HeÀì mes keÀn osles nQ yeeyee nce peªj heefJe$e yeveWies~ heefJe$e jnvee lees De®íe nw~ kegÀceejer heefJe$e nw lees meye GvekeÀes ceeLee
ìskeÀles nQ~ Meeoer keÀjleer nw lees hegpeejer yeve heæ[leer nw~ meyekeÀes ceeLee ìskeÀvee heæ[lee nw~ lees h³eesefjìer De®íer nw vee~ h³eesefjìer nw lees
heerme Òeemeheìea nw~ meeje ceoej heefJe$elee hej nw~ yegueeles Yeer nQ ns heeflele-heeJeve DeeDees~ heeJeve ogefve³ee ceW jeJeCe neslee ner veneR~ Jen
nw ner jecejep³e, meye #eerjKeC[ jnles nQ~ Oece& keÀe jep³e nw efHeÀj jeJeCe keÀneB mes Dee³ee~ jecee³eCe Deeefo efkeÀlevee Òesce mes yew"
megveeles nQ~ ³en meye nw YeefkeÌle~ lees yeef®®e³eeB mee#eelkeÀej ceW [ebme keÀjves ueie heæ[leer nQ~ me®e keÀer yesæ[er keÀe lees iee³eve nw - efnuesieer
uesefkeÀve [tyesieer veneR~ Deewj keÀesF& melemebie ceW peeves keÀer cevee veneR keÀjles~ ³eneB efkeÀlevee jeskeÀles nQ~ yeehe legcekeÀes %eeve osles nQ~ legce
yeveles nes yeer.kesÀ.~ yeéïeCe lees peªj yevevee nw~ yeehe nw ner mJeie& keÀer mLeehevee keÀjves Jeeuee lees peªj nce Yeer mJeie& kesÀ ceeefuekeÀ
nesves ®eeefnS~ nce ³eneB veke&À ceW keÌ³eeW heæ[s nQ~ DeYeer mecePe ceW Deelee nw efkeÀ Deeies nce Yeer hegpeejer Les, DeYeer efHeÀj hetp³e yeveles nQ 21
pevceeW kesÀ efueS~ 63 pevce hegpeejer yeves, DeYeer efHeÀj nce hetp³e mJeie& kesÀ ceeefuekeÀ yeveWies~ ³en nw vej mes veeje³eCe yeveves keÀer vee@uespe~
YeieJeevegJee®e ceQ legcekeÀes jepeeDeeW keÀe jepee yeveelee ntB~ heeflele jepee³eW heeJeve jepeeDeeW keÀes veceve Jevove keÀjles nQ~ nj SkeÀ
cenejepee kesÀ cenueeW ceW ceefvoj peªj nesiee~ Jen Yeer jeOes-ke=À<Ce keÀe ³ee ue#ceer-veeje³eCe keÀe ³ee jece-meerlee keÀe~ DeepekeÀue lees
ieCesMe, nvetceeve Deeefo kesÀ Yeer ceefvoj yeveeles jnles nQ~ YeefkeÌle ceeie& ceW efkeÀleveer DevOeÞe×e nw~ DeYeer legce mecePeles nes yejesyej nceves
jepeeF& keÀer efHeÀj Jeece ceeie& ceW efiejles nQ, Deye yeehe mecePeeles nQ legcneje ³en Deefvlece pevce nw~ ceer"s-ceer"s ye®®es henues legce mJeie& ceW
Les~ efHeÀj Glejles-Glejles heì DeekeÀj heæ[s nes~ legce keÀnWies nce yengle Tb®e Les efHeÀj yeehe ncekeÀes Tb®e ®eæ{eles nQ~ nce nj 5 n]peej
Je<e& yeeo heæ{les ner Deeles nQ~ FmekeÀes keÀne peelee nw Jeu[& keÀer efnmìêr-pee@ûeeHeÀer efjheerì~
yeeyee keÀnles nQ ceQ legce ye®®eeW keÀes efJeée keÀe ceeefuekeÀ yeveelee ntB~ meejs efJeée ceW legcneje jep³e nesiee~ ieerle ceW Yeer nw veeöyeeyee Deehe
Ssmee jep³e osles nes pees keÀesF& íerve ve mekesÀ~ DeYeer lees efkeÀleveer heeìeaMeve nw~ heeveer kesÀ Thej, peceerve kesÀ Thej Peieæ[e ®euelee jnlee
nw~ Deheves-Deheves Òeevle keÀer mecYeeue keÀjles jnles nQ~ ve keÀjW lees íeskeÀjs ueesie (ye®®es ueesie) helLej ceejves ueie heæ[W~ Jees ueesie
mecePeles nQ ³en veJe peJeeve henueJeeve yeve Yeejle keÀer j#ee keÀjWies~ mees henueJeeveer DeYeer efoKeueeles jnles nQ~ ogefve³ee keÀer neuele
osKees kewÀmeer nw~ jeJeCe jep³e nw vee~
yeehe keÀnles nQ ³en nw ner Deemegjer mecÒeoe³e~ legce DeYeer owJeer mecÒeoe³e yeve jns nes~ osJeleeDeeW Deewj DemegjeW keÀer efHeÀj ueæ[eF& kewÀmes
nesieer~ legce lees [yeue DeeEnmekeÀ yeveles nes~ Jen nQ [yeue DeeEnmekeÀ~ osJeer-osJeleeDeeW keÀes [yeue DeeEnmekeÀ keÀne peelee nw~
DeeEnmee hejcees osJeer-osJelee Oece& keÀne peelee nw~ yeeyee ves mecePee³eeöefkeÀmekeÀes Jee®ee mes og:Ke osvee Yeer eEnmee nw~ legce osJelee yeveles
nes lees nj yeele ceW je@³euìer nesveer ®eeefnS~ Keeve-heeve Deeefo ve yengle Tb®ee, ve yengle nukeÀe~ SkeÀjme~ jepeeDeeW Deeefo keÀe
yeesuevee yengle keÀce neslee nw~ Òepee keÀe Yeer jepee ceW yengle h³eej jnlee nw~ ³eneB lees osKees keÌ³ee ueiee heæ[e nw~ efkeÀleves Deevoesueve nQ~
yeehe keÀnles nQ peye Ssmeer neuele nes peeleer nw leye ceQ DeekeÀj efJeée ceW Meeefvle keÀjlee ntB~ ieJecexvì ®eenleer nwömeye efceuekeÀj SkeÀ nes
2/3 Translation
peeSb~ Yeue meye yeóme& lees nQ hejvleg ³en lees Kesue nw vee~ yeehe keÀnles nQ ye®®eeW keÀes, legce keÀesF& efHeÀ¬eÀ veneR keÀjes~ Deveepe keÀer DeYeer
lekeÀueerHeÀ nw~ JeneB lees Deveepe Flevee nes pee³esiee, efyeiej hewmes efpelevee ®eens Glevee efceuelee jnsiee~ DeYeer Jen owJeer jepeOeeveer mLeeheve
keÀj jns nQ~ nce nsuLe keÀes Yeer Ssmee yevee osles nQ pees keÀYeer keÀesF& jesie nesJes ner veneR, iewjvìer nw~ kewÀjskeÌìj Yeer nce Fve osJeleeDeeW
pewmee yeveeles nQ~ pewmee-pewmee efceefvemìj nes Ssmee GvekeÀes mecePee mekeÀles nQ~ ³egefkeÌle mes mecePeevee ®eeefnS~ Deesheerefve³eve ceW yengle
De®íe efueKeles nQ~ hejvleg Dejs legce Yeer lees mecePees vee~ lees keÀnles nQ HegÀme&le veneR~ legce yeæ[s ueesie kegÀí DeeJee]pe keÀjWies lees iejeryeeW keÀe
Yeer Yeuee nesiee~
yeehe mecePeeles nQ DeYeer meyekesÀ efmej hej keÀeue Keæ[e nw~ DeepekeÀue keÀjles-keÀjles keÀeue Kee pee³esiee~ legce kegÀcYekeÀjCe efcemeue yeve
heæ[s nes~ ye®®eeW keÀes mecePeeves ceW yengle ce]pee Yeer Deelee nw~ yeeyee ves ner ³en ef®e$e Deeefo yeveJee³es nQ~ oeoe keÀes Leesæ[sner ³en %eeve Lee~
legcekeÀes Jemee& ueewefkeÀkeÀ Deewj heejueewefkeÀkeÀ yeehe mes efceuelee nw~ DeueewefkeÀkeÀ yeehe mes Jemee& veneR efceuelee nw~ ³en lees oueeue nw,
FvekeÀe Jemee& veneR nw~ Òepeeefhelee ye´ïee keÀes ³eeo veneR keÀjvee nw~ cesjs mes lees legcekeÀes kegÀí Yeer veneR efceuelee nw~ ceQ Yeer heæ{lee ntB, Jemee&
nw ner SkeÀ no keÀe, otmeje yesno kesÀ yeehe keÀe~ Òepeeefhelee ye´ïee keÌ³ee Jemee& oWies~ yeehe keÀnles nQöceeceskeÀced ³eeo keÀjes, ³en lees jLe
nw vee~ jLe keÀes lees ³eeo veneR keÀjvee nw vee~ Tb®e les Tb®e YeieJeeve keÀne peelee nw~ yeehe DeelceeDeeW keÀes yew" mecePeeles nQ~ Deelcee
ner meye kegÀí keÀjleer nw vee~ SkeÀ Keeue íesæ[ otmejer uesleer nw~ pewmes mehe& keÀe efcemeeue nw~ YeÏceefj³eeB Yeer legce nes~ %eeve keÀer Yetb-Yetb
keÀjes~ %eeve megveeles-megveeles legce efkeÀmeer keÀes Yeer efJeée keÀe ceeefuekeÀ yevee mekeÀles nes~ yeehe pees legcnW efJeée keÀe ceeefuekeÀ yeveeles nQ Ssmes
yeehe keÀes keÌ³eeW veneR ³eeo keÀjWies~ Deye yeehe Dee³ee ngDee nw lees Jemee& keÌ³eeW veneR uesvee ®eeefnS~ Ssmes keÌ³eeW keÀnles efkeÀ HegÀme&le veneR
efceueleer nw~ De®ís-De®ís ye®®es lees meskesÀC[ ceW mecePe peeles nQ~ yeeyee ves mecePee³ee nwöceveg<³e ue#ceer keÀer hetpee keÀjles nQ, Deye
ue#ceer mes keÌ³ee efceuelee nw Deewj Decyee mes keÌ³ee efceuelee nw? ue#ceer lees nw mJeie& keÀer osJeer~ Gvemes hewmes keÀer YeerKe ceebieles nQ~ Decyee lees
efJeée keÀe ceeefuekeÀ yeveeleer nw~ meye keÀecevee³eW hetjer keÀj osleer nw~ Þeercele Üeje meye keÀecevee³eW hetjer nes peeleer nQ~ De®íe!
ceer"s-ceer"s efmekeÀerueOes ye®®eeW Òeefle ceele-efhelee yeeheoeoe keÀe ³eeo-h³eej Deewj ieg[cee@e|veie~ ªneveer yeehe keÀer ªneveer ye®®eeW keÀes
vecemles~
1) Fve keÀcexefvê³eeW mes keÀesF& Yetue ve nes FmekesÀ efueS ceQ Deelcee ntB, ³en mce=efle hekeÌkeÀer keÀjveer nw~ Mejerj keÀes veneR
osKevee nw~ SkeÀ yeehe keÀer lejHeÀ DeìsvMeve osvee nw~
2) DeYeer JeeveÒemLe DeJemLee nw FmeefueS JeeCeer mes hejs peeves keÀe hegª<eeLe& keÀjvee nw, heefJe$e peªj yevevee nw~ yegef×
ceW jns ö me®e keÀer veF&³ee efnuesieer, [tyesieer veneR... FmeefueS efJeIveeW mes Ieyejevee veneR nw~
Jejoeve:- Denced Deewj Jence keÀes meceehle keÀj jnceefoue yeveves Jeeues efJeée keÀu³eeCekeÀejer YeJe
kewÀmeer Yeer DeJeiegCe Jeeueer, keÀæ[s mebmkeÀej Jeeueer, keÀce yegef× Jeeueer, meoe iueeefve keÀjves Jeeueer Deelcee nes uesefkeÀve
pees jnceefoue efJeée keÀu³eeCekeÀejer ye®®es nQ Jes meJe& DeelceeDeeW kesÀ Òeefle uee@HegÀue kesÀ meeLe ueJeHegÀue neWies~ keÀYeer
Fme Jence ceW veneR Dee³eWies efkeÀ ³en lees keÀYeer yeoue ner veneR mekeÀles, ³en lees nQ ner Ssmes....³ee ³en kegÀí
veneR keÀj mekeÀles, ceQ ner meye kegÀí ntB..³en kegÀí veneR nQ~ Fme ÒekeÀej keÀe Denced Deewj Jence íesæ[,
keÀcepeesefj³eeW Jee yegjeF³eeW keÀes peeveles ngS Yeer #ecee keÀjves Jeeues jnceefoue ye®®es ner efJeée keÀu³eeCe keÀer mesJee
ceW meHeÀue nesles nQ~
mueesieve:- peneB yeéïeCeeW kesÀ leve-ceve-Oeve keÀe men³eesie nw JeneB meHeÀuelee meeLe nw~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö yesno keÀe yeeyee Dee³ee nw legce ye®®eeW keÀe %eeve mes Þe=bieej keÀjves, Tb®e heo heevee nw lees
meoe Þe=bieejs ngS jnes''
ÒeÍe>>:- efkeÀve ye®®eeW keÀes osKekeÀj yesno keÀe yeehe yengle KegMe nesles nQ?
GÊej:- pees ye®®es mee|Jeme kesÀ efueS SJejjs[er jnles nQ, DeueewefkeÀkeÀ Deewj heejueewefkeÀkeÀ oesveeW yeehe keÀes hetje HeÀeuees keÀjles
nQ, %eeve-³eesie mes Deelcee keÀes Þe=bieejles nQ, heefleleeW keÀes heeJeve yeveeves keÀer mesJee keÀjles nQ, Ssmes ye®®eeW keÀes osKe
yesno kesÀ yeehe keÀes yengle KegMeer nesleer nw~ yeehe keÀer ®eenvee nQ cesjs ye®®es cesnvele keÀj Tb®e heo hee³eW~
Deesced Meeefvle~ ªneveer yeehe ªneveer ye®®eeW Òeefle keÀnles nQöceer"s-ceer"s ye®®eeW, pewmes ueewefkeÀkeÀ yeehe keÀes ye®®es h³eejs ueieles nQ Jewmes
yesno kesÀ yeehe keÀes Yeer yesno kesÀ ye®®es h³eejs ueieles nQ~ yeehe ye®®eeW keÀes efMe#ee, meeJeOeeveer osles nQ efkeÀ ye®®es Tb®e heo hee³eW~ ³ener yeehe
keÀer ®eenvee nesleer nw~ lees yesno kesÀ yeehe keÀer Yeer ³en F®íe jnleer nw~ ye®®eeW keÀes %eeve Deewj ³eesie kesÀ ienveeW mes Þe=bieejles nQ~ legcekeÀes
oesveeW yeehe yengle De®íer jerefle Þe=bieejles nQ efkeÀ ye®®es Tb®e heo hee³eW~ DeueewefkeÀkeÀ yeehe Yeer KegMe nesles nQ lees heejueewefkeÀkeÀ yeehe Yeer
KegMe nesles nQ, pees De®íer jerefle heg©<eeLe& keÀjles nQ, GvneW keÀes osKekeÀj iee³ee Yeer peelee nw HeÀeuees HeÀeoj~ lees oesveeW keÀes HeÀeuees
keÀjvee nw~ SkeÀ nw ªneveer yeehe, otmeje efHeÀj ³en nw DeueewefkeÀkeÀ HeÀeoj~ lees heg©<eeLe& keÀj Tb®e heo heevee nw~
legce peye Yeùer ceW Les lees meyekeÀe leepe meefnle HeÀesìes efvekeÀeuee ie³ee Lee~ yeehe ves lees mecePee³ee nw ueeFì keÀe leepe keÀesF& neslee veneR~
³en SkeÀ efveMeeveer nw heefJe$elee keÀer, pees meyekeÀes osles nQ~ Ssmes veneR keÀesF& meHesÀo ueeFì keÀe leepe neslee nw~ ³en heefJe$elee keÀer efveMeeveer
mecePeeF& peeleer nw~ henues-henues legce jnles nes mele³egie ceW~ legce ner Les vee~ yeehe Yeer keÀnles nQ, Deelcee³eW Deewj hejceelcee Deueie jns
yengkeÀeue..... legce ye®®es ner henues-henues Deeles nes efHeÀj henues legcekeÀes ner peevee nw~ cegefkeÌleOeece kesÀ iesìdme Yeer legcekeÀes Keesueves nQ~
legce ye®®eeW keÀes yeehe Þe=bieejles nQ~ efhe³ejIej ceW JeveJeen ceW jnles nQ~ Fme mece³e legcekeÀes Yeer meeOeejCe jnvee nw~ ve Tb®e, ve veeR®e~
yeehe Yeer keÀnles nQ meeOeejCe leve ceW ÒeJesMe keÀjlee ntB~ keÀesF& Yeer osnOeejer keÀes YeieJeeve keÀn veneR mekeÀles~ ceveg<³e, ceveg<³e keÀer
meoddieefle keÀj veneR mekeÀles~ meoddieefle lees iegª ner keÀjles nQ~ ceveg<³e 60 Je<e& kesÀ yeeo JeeveÒemLe uesles nQ efHeÀj iegª keÀjles nQ~ ³en Yeer
jmce DeYeer keÀer nw pees efHeÀj YeefkeÌleceeie& ceW ®eueleer nw~ DeepekeÀue lees íesìs ye®®es keÀes Yeer iegª keÀje osles nQ~ Yeue JeeveÒemLe DeJemLee
veneR nw hejvleg De®eevekeÀ ceewle lees Dee peelee nw vee FmeefueS ye®®eeW keÀes Yeer iegª keÀje osles nQ~ pewmes yeehe keÀnles nQ legce meYeer Deelcee³eW
nes, nkeÀ nw Jemee& heeves keÀe~ Jen keÀn osles nQ iegª efyeiej "ewj veneR hee³eWies DeLee&led ye´ïe ceW ueerve veneR neWies~ legcekeÀes lees ueerve veneR
nesvee nw~ ³en YeefkeÌle ceeie& kesÀ De#ej nQ~ Deelcee lees mìe@j efcemeue, efyevoer nw~ yeehe Yeer efyevoer ner nw~ Gme efyevoer keÀes ner %eeve meeiej
keÀne peelee nw~ legce Yeer íesìer Deelcee nes~ GmeceW meeje %eeve Yeje peelee nw~ legce HegÀue %eeve uesles nes~ heeme efJeod Dee@vej nesles nQ vee~
Ssmes veneR efkeÀ efMeJeeEueie keÀesF& yeæ[e nw~ efpeleveer yeæ[er Deelcee nw, Glevee ner hejce Deelcee nw~ Deelcee hejceOeece mes Deeleer nw heeì&
yepeeves~ yeehe keÀnles nQ ceQ Yeer JeneB mes Deelee ntB~ hejvleg cegPes Dehevee Mejerj veneR nw~ cew ªhe Yeer ntB, yemevle Yeer ntB~ hejce Deelcee ªhe
nw, GveceW meeje %eeve Yeje ngDee nw~ %eeve keÀer Je<ee& yejmeeles nQ lees meYeer ceveg<³e heehe Deelcee mes hegC³e Deelcee yeve peeles nQ~ yeehe ieefle
meoddieefle oesveeW osles nQ~ legce meoddieefle ceW peeles nes yeekeÀer meye ieefle ceW DeLee&led Deheves Iej ceW peeles nQ~ Jen nw mJeerì nesce~ Deelcee ner
Fve keÀeveeW Üeje megveleer nw~ Deye yeehe keÀnles nQ ceer"s-ceer"s efmekeÀerueOes ye®®eeW Jeeheme peevee nw, GmekesÀ efueS heefJe$e peªj yevevee nw~
heefJe$e yeveves efyeiej keÀesF& Yeer Jeeefheme pee ve mekesÀ~ ceQ meyekeÀes ues peeves Dee³ee ntB~ DeelceeDeeW keÀes efMeJe keÀer yejele keÀnles nQ~ Deye
efMeJeyeeyee efMeJeeue³e keÀer mLeehevee keÀj jns nQ~ efHeÀj jeJeCe DeekeÀj JesM³eeue³e mLeeheve keÀjles nQ~ Jeece ceeie& keÀes JesM³eeue³e keÀne
peelee nw~ yeeyee kesÀ heeme yengle ye®®es nQ pees Meeoer keÀjkesÀ Yeer heefJe$e jnles nQ~ mebv³eemeer lees keÀnles nQö³en nes veneR mekeÀlee, pees
oesveeW FkeÀùs jn mekeWÀ~ ³eneB mecePee³ee peelee nw FmeceW Deeceoveer yengle nw~ heefJe$e jnves mes 21 pevceeW keÀer jepeOeeveer efceueleer nw lees
SkeÀ pevce heefJe$e jnvee keÀesF& yeæ[er yeele Leesæ[sner nw~ yeehe keÀnles nQ legce keÀece ef®elee hej yew" efyeukegÀue ner keÀeues yeve ie³es nes~ ke=À<Ce
kesÀ efueS Yeer keÀnles nQ ieesje Deewj meebJeje, M³eece megvoj~ ³en mecePeeveer Fme mece³e keÀer nw~ keÀece ef®elee hej yew"ves mes meebJejs yeve
ie³es, efHeÀj GvekeÀes ieebJe keÀe íesje Yeer keÀne peelee nw~ yejesyej Lee vee~ ke=À<Ce lees nes ve mekesÀ~ FvekesÀ ner yengle pevceeW kesÀ Devle ceW
yeehe ÒeJesMe keÀj ieesje yeveeles nQ~ DeYeer legcekeÀes SkeÀ yeehe keÀes ner ³eeo keÀjvee nw~ yeeyee Deehe efkeÀleves ceer"s nQ, efkeÀlevee ceer"e Jemee&
Deehe osles nQ~ ncekeÀes ceveg<³e mes osJelee, ceefvoj uee³ekeÀ yeveeles nes~ Ssmes-Ssmes Deheves mes yeeleW keÀjveer nQ~ cegKe mes kegÀí yeesuevee veneR
1/3 Translation
nw~ YeefkeÌle ceeie& ceW Deehe ceeMetkeÀ keÀes efkeÀlevee ³eeo keÀjles Dee³es nQ~ DeYeer Deehe DeekeÀj efceues nes, yeeyee Deehe lees meyemes ceer"s nes~
DeehekeÀes nce keÌ³eeW veneR ³eeo keÀjWies~ DeehekeÀes Òesce keÀe, Meeefvle keÀe meeiej keÀne peelee nw, Deehe ner Jemee& osles nes, yeekeÀer ÒesjCee mes
kegÀí Yeer efceuelee veneR nw~ yeehe lees meccegKe DeekeÀj legce ye®®eeW keÀes heæ{eles nQ~ ³en hee"Meeuee nw vee~ yeehe keÀnles nQ ceQ legcekeÀes
jepeeDeeW keÀe jepee yeveelee ntB~ ³en jepe³eesie nw~ DeYeer legce cetueJeleve, met#ceJeleve, mLetueJeleve keÀes peeve ie³es nes~ Fleveer íesìer
Deelcee kewÀmes heeì& yepeeleer nw~ nw Yeer yevee-yevee³ee~ FvekeÀes keÀne peelee nw Deveeefo-DeefJeveeMeer Jeu[& [êcee~ [êcee efHeÀjlee jnlee
nw, FmeceW mebMe³e keÀer keÀesF& yeele veneR~ yeehe me=efä kesÀ Deeefo-ceO³e-Devle keÀe je]pe mecePeeles nQ, legce mJeoMe&ve ®e¬eÀOeejer nes~
legcnejer yegef× ceW meeje ®e¬eÀ efHeÀjlee jnlee nw~ lees Gmemes legcnejs heehe keÀì peeles nQ~ yeekeÀer ke=À<Ce ves keÀesF& mJeoMe&ve ®e¬eÀ ®eueekeÀj
eEnmee veneR keÀer~ JeneB lees ve ueæ[eF& keÀer eEnmee nesleer, ve keÀece keÀìejer ®eueleer nw~ [yeue DeeEnmekeÀ nesles nQ~ Fme mece³e legcnejer 5
efJekeÀejeW mes ³eg× ®eueleer nw~ yeekeÀer Deewj keÀesF& ³eg× keÀer yeele ner veneR~ Deye yeehe nw Tb®e les Tb®e, efHeÀj Tb®e les Tb®e ³en Jemee&
ue#ceer-veeje³eCe, Fve pewmee Tb®e yevevee nw~ efpelevee legce heg©<eeLe& keÀjWies Glevee Tb®e heo hee³eWies~ keÀuhe-keÀuhe Jener legcnejer heæ{eF&
jnsieer~ DeYeer De®íe heg©<eeLe& efkeÀ³ee lees keÀuhe-keÀuhe keÀjles jnWies~ efpemceeveer heæ{eF& mes Flevee heo veneR efceue mekeÀlee efpelevee
ªneveer heæ{eF& mes efceuelee nw~ Tb®e les Tb®e ³en ue#ceer-veeje³eCe yeveles nQ~ ³en Yeer nQ lees ceveg<³e hejvleg owJeeriegCe OeejCe keÀjles nQ
FmeefueS osJelee keÀne peelee nw~ yeekeÀer 8-10 YegpeeDeeW Jeeues keÀesF& nw veneR~ YeefkeÌle ceW oeroej neslee nw lees yengle jesles nQ, og:Ke ceW
DeekeÀj yengle Deebmet yeneles nQ~ ³eneB lees yeehe keÀnles nQ Deebmet Dee³ee lees HesÀue~ Deccee cejs lees nuegDee KeeDees.... DeepekeÀue lees
yeecyes ceW Yeer keÀesF& yeerceej heæ[les Jee cejles nQ lees yeer.kesÀ. keÀes yegueeles nQ efkeÀ DeekeÀj Meeefvle oes~ legce mecePeeles nes Deelcee ves SkeÀ
Mejerj íesæ[ otmeje efue³ee, FmeceW legcneje keÌ³ee peelee~ jesves mes keÌ³ee HeÀe³eoe~ keÀnles nQ, FvekeÀes keÀeue Kee ie³ee.. Ssmeer keÀesF& ®eer]pe
nw veneR~ ³en lees Deelcee Deehesner SkeÀ Mejerj íesæ[ peeleer nw~ Deheves mece³e hej Mejerj íesæ[ Yeeieleer nw~ yeekeÀer keÀeue keÀesF& ®eer]pe
veneR nw~ mele³egie ceW ieYe& cenue neslee nw, me]pee keÀer yeele ner veneR~ JeneB legcnejs keÀce& DekeÀce& nes peeles nQ~ cee³ee ner veneR pees efJekeÀce&
nes~ legce efJekeÀcee&peerle yeveles nes~ henues-henues efJekeÀcee&peerle mebJele ®euelee nw efHeÀj YeefkeÌle ceeie& Megª neslee nw lees jepee efJe¬eÀce
mebJele Megª neslee nw~ Fme mece³e pees efJekeÀce& efkeÀ³es nQ Gve hej peerle heeles nes, veece jKee peelee nw efJekeÀcee&peerle~ efHeÀj Üehej ceW
efJe¬eÀce jepee nes peelee, efJekeÀce& keÀjles jnles nQ~ megF& hej Deiej keÀì ®eæ{er ngF& nesieer lees ®egcyekeÀ KeeR®esiee veneR~ efpelevee heeheeW keÀer
keÀì Glejleer pee³esieer lees ®egcyekeÀ Keer®esiee~ yeehe lees hetje h³eesj nw~ legcekeÀes Yeer heefJe$e yeveeles nQ ³eesieyeue mes~ pewmes ueewefkeÀkeÀ yeehe Yeer
ye®®eeW keÀes osKe KegMe nesles nQ vee~ yesno keÀe yeehe Yeer KegMe neslee nw ye®®eeW keÀer mee|Jeme hej~ ye®®es yengle cesnvele Yeer keÀj jns nQ~
mee|Jeme hej lees ncesMee SJejjs[er jnvee nw~ legce ye®®es nes heefleleeW keÀes heeJeve yeveeves Jeeues F&éejer³e efceMeve~ DeYeer legce F&éejer³e mevleeve
nes, yesno keÀe yeehe nw Deewj legce meye yenve-YeeF& nes~ yeme Deewj keÀesF& mebyebOe veneR~ cegefkeÌleOeece ceW nw ner yeehe Deewj legce Deelcee³eW
YeeF&-YeeF& efHeÀj legce mele³egie ceW peeles nes lees JeneB SkeÀ ye®®ee, SkeÀ ye®®eer yeme, ³eneB lees yengle mebyebOe nesles nQ ö ®ee®ee, keÀekeÀe,
ceecee...Deeefo~
cetueJeleve lees nw ner mJeerì nesce, cegefkeÌleOeece~ GmekesÀ efueS ceveg<³e efkeÀlevee ³e%e lehe Deeefo keÀjles nQ hejvleg Jeeefheme lees keÀesF& Yeer pee
ve mekesÀ~ ieheesæ[s yengle ceejles jnles nQ~ meJe& keÀe meoddieefle oelee lees nw ner SkeÀ~ otmeje ve keÀesF&~ DeYeer legce nes mebiece³egie hej~ ³eneB
nQ {sj ceveg<³e~ mele³egie ceW lees yengle Leesæ[s nesles nQ~ mLeehevee efHeÀj efJeveeMe neslee nw~ DeYeer DeveskeÀ Oece& nesves keÀejCe efkeÀlevee nbieecee
nw~ legce 100 hejmesvì meeueJesvì Les~ efHeÀj 84 pevceeW kesÀ yeeo 100 hejmesvì FvemeeueJesvì yeve heæ[s nes~ Deye yeehe DeekeÀj meyekeÀes
peieeles nQ~ Deye peeiees, mele³egie Dee jne nw~ mel³e yeehe ner legcekeÀes 21pevceeW keÀe Jemee& osles nQ~ Yeejle ner me®eKeC[ yevelee nw~ yeehe
me®eKeC[ yeveeles nQ, Pet" KeC[ efHeÀj keÀewve yeveeles nQ? 5 efJekeÀejeW ªheer jeJeCe~ jeJeCe keÀe efkeÀlevee yeæ[e yegle yeveeles nQ efHeÀj
GmekeÀes peueeles nQ keÌ³eeWefkeÀ ³en nw vecyejJeve ogMceve~ ceveg<³eeW keÀes ³en helee veneR nw efkeÀ keÀye mes jeJeCe keÀe jep³e ngDee nw~ yeehe
mecePeeles nQ DeeOeekeÀuhe nw jecejep³e, DeeOeekeÀuhe nw jeJeCe jep³e~ yeekeÀer jeJeCe keÀesF& ceveg<³e veneR nw, efpemekeÀes ceejvee nw~ Fme
mece³e meejer ogefve³ee hej jeJeCe jep³e nw, yeehe DeekeÀj jece jep³e mLeeheve keÀjles nQ, efHeÀj pe³e-pe³ekeÀej nes peeleer nw~ JeneB meowJe
KegMeer jnleer nw~ Jen nw ner megKeOeece~ FvekeÀes keÀne peelee nw heg©<eesÊece mebiece³egie~ yeehe keÀnles nQ Fme heg©<eeLe& mes legce ³en yeveves
Jeeues nes~ legcnejs ef®e$e Yeer yevee³es Les, yengle Dee³es efHeÀj megvevleer, keÀLevleer Yeeievleer nes ie³es~ yeehe DeekeÀj legce ye®®eeW keÀes yengle h³eej
2/3
mes mecePeeles nQ~ yeehe, ìer®ej h³eej keÀjles nQ, iegª Yeer h³eej keÀjles nQ~ meleiegª keÀe eEveokeÀ "ewj ve hee³es~ legcnejer Sce Dee@ypeskeÌì
meeceves Keæ[er nw~ Gve iegªDeeW kesÀ heeme lees Sce DeeypeskeÌì keÀesF& nesleer veneR~ Jen keÀesF& heæ{eF& veneR nw, ³en lees heæ{eF& nw~ FvekeÀes
keÀne peelee nw ³egefveJee|meìer keÀce ne@efmheìue, efpememes legce SJejnsuoer, Jesuoer yeveles nes~ ³eneB lees nw ner Pet", ieeles Yeer nQ Pet"er
keÀe³ee... mele³egie nw me®eKeC[~ JeneB lees nerjs peJeenjeleeW kesÀ cenue nesles nQ~ meesceveeLe keÀe ceefvoj Yeer YeefkeÌleceeie& ceW yevee³ee nw~
efkeÀlevee Oeve Lee pees efHeÀj cegmeueceeveeW ves DeekeÀj uetìe~ yeæ[er-yeæ[er ceefmpeoW yeveeF&~ yeehe legcekeÀes keÀeªve keÀe Kepeevee osles nQ~
Megª mes ner legcekeÀes meye mee#eelkeÀej keÀjeles Dee³es nQ~ Deuueen DeJeueoerve yeeyee nw vee~ henuee-henuee Oece& mLeeheve keÀjles nQ~
Jen nw ef[ìerpce~ pees Oece& veneR nw Jen efHeÀj mes mLeeheve neslee nw~ meye peeveles nQ Òee®eerve mele³egie ceW FvneW keÀe ner jep³e Lee, GvekesÀ
Thej keÀesF& veneR~ [erìer jep³e keÀes ner hewje[eFpe keÀne peelee nw~ DeYeer legce peeveles nes efHeÀj DeewjeW keÀes yeleevee nw~ meyekeÀes kewÀmes
helee heæ[s pees efHeÀj Ssmee keÀesF& Gunvee ve os efkeÀ ncekeÀes helee veneR heæ[e~ legce meyekeÀes yeleueeles nes efHeÀj Yeer yeehe keÀes íesæ[keÀj ®eues
peeles nQ~ ³en efnmìêr cemì efjheerì~ yeeyee kesÀ heeme Deeles nQ lees yeeyee hetíles nQöDeeies keÀYeer efceues nes? keÀnles nQ neB yeeyee 5 n]peej
Je<e& henues nce efceueves Dee³es Les~ yesno keÀe Jemee& uesves Dee³es Les, keÀesF& DeekeÀj megveles nQ, keÀesF& keÀes mee#eelkeÀej neslee nw ye´ïee keÀe
lees Jen ³eeo Deelee nw~ efHeÀj keÀnles nQ nceves lees ³ener ªhe osKee Lee~ yeehe Yeer ye®®eeW keÀes osKe KegMe nesles nQ~ legcnejer DeefJeveeMeer
%eeve jlveeW mes Peesueer Yejleer nw vee~ ³en heæ{eF& nw~ 7 efove keÀe keÀesme& ueskeÀj efHeÀj Yeue keÀneB Yeer jn cegjueer kesÀ DeeOeej hej ®eue
mekeÀles nQ, 7 efove ceW Flevee mecePee³eWies pees efHeÀj cegjueer keÀes mecePe mekeWÀies~ yeehe lees ye®®eeW keÀes meye je]pe De®íer jerelf e mecePeeles jnles
nQ~ De®íe!
vecemles~
1) mJeoMe&ve ®e¬eÀ efHeÀjeles heeheeW keÀes Yemce keÀjvee nw, ªneveer heæ{eF& mes Dehevee heo Þesÿ yeveevee nw~ efkeÀmeer Yeer
heefjefmLeefle ceW Deebmet veneR yeneves nQ~
2) ³en JeeveÒemLe DeJemLee ceW jnves keÀe mece³e nw, FmeefueS JeveJeen ceW yengle meeOeejCe jnvee nw~ ve yengle Tb®e,
ve yengle veeR®e~ Jeeheme peeves kesÀ efueS Deelcee keÀes mechetCe& heeJeve yeveevee nw~
Jejoeve:- ceveve MeefkeÌle Üeje yegef× keÀes MeefkeÌleMeeueer yeveeves Jeeues ceemìj meJe&MeefkeÌleceeve YeJe
ceveve MeefkeÌle ner efoJ³e yegef× keÀer KegjekeÀ nw~ pewmes YeefkeÌle ceW efmecejCe keÀjves kesÀ DeY³eemeer nQ, Ssmes %eeve ceW
mce=efle keÀer MeefkeÌle nw~ Fme MeefkeÌle Üeje ceemìj meJe&MeefkeÌleceeve yevees~ jes]pe Dece=leJesues Deheves SkeÀ ìeFìue
keÀes mce=efle ceW ueeDees Deewj ceveve keÀjles jnes lees ceveve MeefkeÌle mes yegef× MeefkeÌleMeeueer jnsieer~ MeefkeÌleMeeueer yegef×
kesÀ Thej cee³ee keÀe Jeej veneR nes mekeÀlee, hejJeMe veneR nes mekeÀles keÌ³eeWefkeÀ cee³ee meyemes henues J³eLe& mebkeÀuhe
ªheer JeeCe Üeje efoJ³eyegef× keÀes ner keÀcepeesj yeveeleer nw, Fme keÀcepeesjer mes ye®eves keÀe meeOeve ner nw ceveve
MeefkeÌle~~
mueesieve:- Dee%eekeÀejer ye®®es ner ogDeeDeeW kesÀ hee$e nQ, ogDeeDeeW keÀe ÒeYeeJe efoue keÀes meoe mevlegä jKelee nw~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö Deye Iej peevee nw FmeefueS osner-DeefYeceeveer yevees, SkeÀ yeehe keÀes ³eeo keÀjes lees Devle ceefle
mees ieefle nes pee³esieer''
ÒeÍe>>:- JeC[jHegÀue yeehe ves legcnW keÀewve mee SkeÀ JeC[jHegÀue je]pe megvee³ee nw?
GÊej:- yeeyee keÀnles ö ye®®es, ³en Deveeefo DeefJeveeMeer [êcee yevee ngDee nw, FmeceW nj SkeÀ keÀe heeì& vetbOee ngDee nw~
kegÀí Yeer neslee nw veeELeie v³eg~ yeehe keÀnles nQ ye®®es FmeceW cesjer Yeer keÀesF& yeæ[eF& veneR, ceQ Yeer [êcee kesÀ yebOeve
ceW yeebOee ngDee ntB~ ³en JeC[jHegÀue je]pe megveekeÀj yeehe ves pewmes Deheves heeì& keÀe cenlJe keÀce keÀj efo³ee nw~
ieerle:- DeeefKej Jen efove Dee³ee Deepe........
Deesced Meeefvle~ ceer"s-ceer"s ªneveer ye®®es ³en ieerle iee jns nQ~ ye®®es mecePeles nQ efkeÀ keÀuhe yeeo efHeÀj mes ncekeÀes OeveJeeve, nsuoer
Deewj Jesuoer yeveeves, heefJe$elee, megKe, Meeefvle keÀe Jemee& osves yeehe Deeles nQ~ yeéïeCe ueesie Yeer DeeMeerJee&o osles nQ vee efkeÀ Dee³egéeeve YeJe,
OeveJeeve YeJe, heg$eJeeve YeJe~ legce ye®®eeW keÀes lees Jemee& efceue jne nw, DeeMeerJee&o keÀer keÀesF& yeele veneR nw~ ye®®es heæ{ jns nQ~ peeveles
nQ 5 n]peej Je<e& henues Yeer ncekeÀes yeehe ves DeekeÀj ceveg<³e mes osJelee, vej mes veeje³eCe yeveves keÀer efMe#ee oer Leer~ ye®®es pees heæ{les nQ,
Jen peeveles nQ nce keÌ³ee heæ{ jns nQ~ heæ{eves Jeeuee keÀewve nw? GveceW Yeer vecyejJeej heg©<eeLe& Devegmeej peeveles nQ~ ³en lees keÀnWies ner
efkeÀ nce ye®®eeW keÀes ceeuetce nw ö ³en jepeOeeveer mLeeheve nes jner nw Jee [erìer eEkeÀie[ce mLeeheve nes jner nw~ Deeefo meveeleve osJeer-
osJelee Oece& keÀer mLeehevee nes jner nw~ henues Metê Les efHeÀj yeéïeCe yeves efHeÀj osJelee yevevee nw~ ogefve³ee ceW efkeÀmeer keÀes ³en helee veneR nw
efkeÀ DeYeer nce Metê JeCe& kesÀ nQ~ legce ye®®es mecePeles nes ³en lees mel³e yeele nw~ yeehe mel³e yeleekeÀj, me®eKeC[ keÀer mLeehevee keÀj jns
nQ~ mele³egie ceW Pet", heehe Deeefo kegÀí Yeer veneR neslee~ keÀefue³egie ceW ner Depeeefceue, heehe Deelcee³eW nesleer nQ~ ³en mece³e efyeukegÀue
jewjJe veke&À keÀe ner nw~ efove-Òeefleefove jewjJe veke&À efoKeeF& heæ[siee~ ceveg<³e Ssmee-Ssmee keÀle&J³e keÀjles jnWies pees mecePeWies efyeukegÀue ner
leceesÒeOeeve ogefve³ee yeveleer pee jner nw~ FmeceW Yeer keÀece ceneMe$eg nw~ keÀesF& cegefMkeÀue heefJe$e Meg× jn mekeÀlee nw~ Deeies pebiece
(HeÀkeÀerj) ueesie keÀnles LesöSsmee keÀefue³egie Dee³esiee pees 12-13 Je<e& keÀer kegÀceeefj³eeB ye®®ee hewoe keÀjWieer~ Deye Jen mece³e nw~
kegÀceej-kegÀceeefj³eeB Deeefo meye iebo keÀjles jnles nQ~ peye efyeukegÀue ner leceesÒeOeeve yeve peeles nQ leye yeehe keÀnles nQ ceQ Deelee ntB, cesje
Yeer [êcee ceW heeì& nw~ ceQ Yeer [êcee kesÀ yebOeve ceW yebOee ngDee ntB~ legce ye®®eeW kesÀ efueS keÀesF& veF& yeele veneR nw~ yeehe mecePeeles ner Ssmes
nQ~ ®e¬eÀ ueiee³ee, veeìkeÀ hetje neslee nw~ Deye yeehe keÀes ³eeo keÀjes lees legce meleesÒeOeeve yeve, melees ÒeOeeve ogefve³ee kesÀ ceeefuekeÀ yeve
pee³eWies~ efkeÀlevee meeOeejCe jerefle mecePeeles nQ~ yeehe keÀesF& Deheves heeì& keÀes Flevee cenlJe veneR osles nQ~ ³en lees cesje heeì& nw, veF& yeele
veneR~ nj 5 n]peej Je<e& yeeo cegPes Deevee heæ[lee nw~ [êcee ceW ceQ yebOee³eceeve ntB~ DeekeÀj legce ye®®eeW keÀes yengle menpe ³eeo keÀer ³ee$ee
yeleelee ntB~ Devle ceefle mees ieefle... Jen Fme mece³e kesÀ efueS ner keÀne ie³ee nw~ ³en DevlekeÀeue nw vee~ yeehe ³egefkeÌle yeleeles nQ ö
ceeceskeÀced ³eeo keÀjes lees meleesÒeOeeve yeve pee³eWies~ ye®®es Yeer mecePeles nQ nce veF& ogefve³ee kesÀ ceeefuekeÀ yeveWies~ yeehe Ieæ[er-Ieæ[er keÀnles
nQ veeELeie v³eg~ SkeÀ efpevve keÀer keÀneveer megveeles nQ vee ö Gmeves keÀne keÀece oes, lees keÀne meeræ{er Glejes Deewj ®eæ{es~ yeehe Yeer keÀnles
nQ ³en Kesue Yeer Glejves Deewj ®eæ{ves keÀe nw~ heeflele mes heeJeve, heeJeve mes heeflele yevevee nw~ ³en keÀesF& ef[HeÀerkeÀuì yeele veneR nw~ nw
yengle menpe, hejvleg ³eg× keÀewve meer nw, ³en ve mecePeves kesÀ keÀejCe MeeðeeW ceW ueæ[eF& keÀer yeele efueKe oer nw~ JeemleJe ceW cee³ee jeJeCe
hej peerle heevee lees yengle yeæ[er ueæ[eF& nw~ ye®®es osKeles nQ nce Ieæ[er-Ieæ[er yeehe keÀes ³eeo keÀjles nQ, efHeÀj ³eeo ìtì peeleer nw~ cee³ee
oerJee yegPee osleer nw~ Fme hej iegueyekeÀeJeueer keÀer Yeer keÀneveer nw~ ye®®es peerle heeles nQ~ yengle De®ís ®eueles nQ efHeÀj cee³ee DeekeÀj
oerJee yegPee osleer nw~ ye®®es Yeer keÀnles nQ yeeyee cee³ee kesÀ letHeÀeve lees yengle Deeles nQ~ letHeÀeve Yeer DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ ye®®eeW kesÀ heeme Deeles
nQ~ keÀYeer-keÀYeer lees Ssmee letHeÀeve ]peesj mes Deelee nw pees 8-10 Je<e& kesÀ hegjeves De®ís-De®ís Peeæ[ Yeer efiej heæ[les nQ~ ye®®es peeveles nQ,
JeCe&ve Yeer keÀjles nQ~ De®ís-De®ís ceeuee kesÀ oeves Les~ Deepe nQ ner veneR~ ³en Yeer efcemeeue nw, ie]pe keÀes ûeen ves Kee³ee~ ³en nw
cee³ee keÀe letHeÀeve~
yeehe keÀnles nQ Fve 5 efJekeÀejeW mes mecYeeue jKeles jnes~ ³eeo ceW jnWies lees cepeyetle nes pee³eWies~ osner-DeefYeceeveer yevees~ ³en efMe#ee yeehe
keÀer SkeÀ ner yeej efceueleer nw~ Ssmee keÀYeer Deewj keÀesF& keÀnWies veneR efkeÀ legce Deelce-DeefYeceeveer yevees~ mele³egie ceW Yeer Ssmee veneR
keÀnWies~ veece, ªhe, osMe, keÀeue meye ³eeo jnlee ner nw~ Fme mece³e legcekeÀes mecePeelee ntB ö Deye Jeeefheme Iej peevee nw~ legce henues
1/3 Translation
meleesÒeOeeve Les, melees-jpees-lecees ceW legceves hetjs 84 pevce efueS nQ~ GmeceW Yeer vecyejJeve ³en (ye´ïee) nw~ DeewjeW kesÀ 83 pevce Yeer nes
mekeÀles nQ FvekesÀ efueS hetjs 84 pevce nQ~ ³en henues-henues Þeer veeje³eCe Les~ FvekesÀ efueS keÀnles iees³ee meyekesÀ efueS mecePe peeles,
yengle pevceeW kesÀ Devle ceW %eeve ueskeÀj efHeÀj Jen veeje³eCe yeveles nQ~ Peeæ[ ceW Yeer efoKee³ee nw veeö³eneB Þeer veeje³eCe Deewj efheíeæ[er
ceW ye´ïee Keæ[e nw~ veer®es jepe³eesie meerKe jns nQ~ Òepeeefhelee keÀes keÀYeer hejceefhelee veneR keÀnWies~ hejceefhelee SkeÀ keÀes keÀne peelee nw~
Òepeeefhelee efHeÀj FvekeÀes keÀne peelee~ ³en osnOeejer nw, Jen efJeosner, efJeef®e$e nw~ ueewefkeÀkeÀ yeehe keÀes efhelee keÀnWies, FvekeÀes Òepeeefhelee
keÀnWies~ Jen hejceefhelee lees hejceOeece ceW jnles nQ~ Òepeeefhelee ye´ïee hejceOeece ceW veneR keÀnWies~ Jen lees ³eneB meekeÀejer ogefve³ee ceW nes
ie³ee~ met#ceJeleve ceW Yeer veneR nw~ Òepee lees nw mLetue-Jeleve ceW~ Òepeeefhelee keÀes YeieJeeve veneR keÀne peelee nw~ YeieJeeve keÀe keÀesF&
Mejerj keÀe veece veneR~ ceveg<³e leve efpeme hej veece heæ[les nQ, Gvemes Jen v³eeje nw~ Deelcee³eW JeneB jnleer nQ lees mLetue veece-ªhe mes
v³eejer nQ~ hejvleg Deelcee lees nw vee~ meeOet-mevle Deeefo kegÀí Yeer veneR peeveles~ Jees ueesie efmeHe&À Iejyeej íesæ[les nQ~ yeekeÀer ogefve³ee kesÀ
efJekeÀejeW kesÀ DevegYeJeer lees nQ vee~ íesìs ye®®es keÀes kegÀí Yeer helee veneR jnlee nw FmeefueS GvekeÀes cenelcee keÀne peelee nw~ 5 efJekeÀejeW
keÀe GvekeÀes helee ner veneR jnlee~ íesìs ye®®es keÀes heefJe$e keÀne peelee nw~ Fme mece³e lees keÀesF& heefJe$e Deelcee nes veneR mekeÀleer~ íesìs
mes yeæ[e nesiee efHeÀj Yeer heeflele lees keÀnWies vee~ yeehe mecePeeles nQ meyekeÀe Deueie-Deueie heeì& Fme [êcee ceW vetbOee nw~ Fme ®e¬eÀ ceW
efkeÀleves Mejerj uesles nQ, efkeÀleves keÀce& keÀjles nQ, pees meye efHeÀj efjheerì nesvee nw~ henues-henues Deelcee keÀes hen®eevevee nw~ Fleveer íesìer
Deelcee ceW 84 pevceeW keÀe DeefJeveeMeer heeì& Yeje ngDee nw~ ³ener nw meyemes JeC[jHegÀue yeele~ Deelcee Yeer DeefJeveeMeer nw~ [êcee Yeer
DeefJeveeMeer nw, yevee-yevee³ee nw~ Ssmes veneR keÀnWies keÀye mes Megª ngDee~ kegÀojle keÀnles nQ vee~ Deelcee kewÀmeer nw, ³en [êcee kewÀmes
yevee ngDee nw, FmeceW keÀesF& kegÀí Yeer keÀj veneR mekeÀlee~ pewmes mecegê DeLeJee DeekeÀeMe keÀe Devle veneR efvekeÀeue mekeÀles~ ³en
DeefJeveeMeer [êcee nw~ efkeÀlevee JeC[j ueielee nw~ pewmes yeeyee JeC[jHegÀue Jewmes %eeve Yeer yeæ[e JeC[jHegÀue nw~ keÀYeer keÀesF& yelee ve
mekesÀ~ Fleves meye SkeÌìme& Dehevee-Dehevee heeì& yepeeles ner Deeles nQ~ veeìkeÀ keÀye yevee, ³en keÀesF& ÒeÍe>> G"e veneR mekeÀlee~ yengle
keÀnles nQ YeieJeeve keÀes keÌ³ee heæ[er Leer pees og:Ke megKe keÀer ogefve³ee yew" yeveeF&~ Dejs ³en lees Deveeefo nw~ Òeue³e Deeefo nesleer veneR~
yeveer-yeveeF& nw, Ssmes Leesæ[sner keÀn mekeÀles ³en keÌ³eeW yeveeF&! Deelcee keÀe %eeve Yeer yeehe legcekeÀes leye megveeles nQ peye mecePeoej yeveles
nes~ lees legce efove-Òeefleefove Gvveefle keÀes heeles jnles nes~ henues-henues lees yeeyee yengle Leesæ[e-Leesæ[e megveelee Lee~ JeC[jHegÀue yeeleW Leer
efHeÀj Yeer keÀefMeMe lees Leer vee~ Gmeves KeeR®ee~ Yeùer keÀer Yeer keÀefMeMe Leer~ MeeðeeW ceW efHeÀj efoKee³ee nw ke=À<Ce keÀes kebÀmehegjer mes efvekeÀeue
ues ie³es~ Deye legce peeveles nes kebÀme Deeefo lees JeneB nesles ner veneR~ ieerlee YeeieJele, ceneYeejle ³en meye keÀveskeÌMeve jKeles nQ, nQ lees
kegÀí Yeer veneR~ mecePeles nQ ³en oMenje Deeefo lees hejcheje mes ®euee Deelee nw~ jeJeCe keÌ³ee ®eer]pe nw, ³en Yeer keÀesF& peeveles veneR~
pees Yeer osJeer-osJelee Les Jen veer®es Glejles-Glejles heeflele yeve ie³es nQ~ jefæ[³eeB Yeer Jen ceejles nQ pees peemleer heeflele yeves nQ FmeefueS
hegkeÀejles Yeer nQ ns heeflele-heeJeve~ ³en meye yeeleW yeehe ner yew" mecePeeles nQ~ me=efä ®e¬eÀ kesÀ Deeefo-ceO³e-Devle keÀes Deewj keÀesF& veneR
peeveles~ legce peeveves mes ®e¬eÀJeleea jepee yeve peeles nes~ ef$ecete|le ceW efueKee ngDee nwö³en legcneje F&éejer³e pevce efme× DeefOekeÀej nw~
ye´ïee Üeje mLeehevee, MebkeÀj Üeje efJeveeMe, efJe<Ceg Üeje heeuevee..... efJeveeMe Yeer peªj nesvee nw~ veF& ogefve³ee ceW yengle Leesæ[s nesles
nQ~ DeYeer lees DeveskeÀ Oece& nQ~ mecePeles nQ SkeÀ Deeefo meveeleve osJeer-osJelee Oece& nw veneR~ efHeÀj peªj Jen SkeÀ Oece& ®eeefnS,
ceneYeejle Yeer ieerlee mes meyebOe jKeleer nw~ ³en ®e¬eÀ efHeÀjlee jnlee nw~ SkeÀ meskesÀC[ Yeer yevo veneR nes mekeÀlee~ keÀesF& veF& yeele veneR
nw, yengle yeejer jepeeF& ueer nw, efpemekeÀe hesì Yeje ngDee neslee nw, Jen iecYeerj jnles nQ~ Devoj ceW mecePeles nes nceves efkeÀlevee yeej
jepeeF& ueer Leer, keÀue keÀer ner yeele nw~ keÀue ner osJeer-osJelee Les efHeÀj ®e¬eÀ ueieeS Deepe nce heeflele yeves nQ efHeÀj nce ³eesieyeue mes
efJeée keÀer yeeoMeener uesles nQ~ yeehe keÀnles nQ keÀuhe-keÀuhe legce ner yeeoMeener uesles nes~ ]peje Yeer HeÀke&À veneR heæ[ mekeÀlee~ jepeeF& ceW
keÀesF& keÀce, keÀesF& Tb®e yeveWies~ ³en heg©<eeLe& mes ner neslee nw~
legce peeveles nes henues nce yevoj mes Yeer yeolej Les~ Deye yeehe ceefvoj uee³ekeÀ yevee jns nQ~ pees De®ís-De®ís ye®®es nQ GvekeÀer Deelcee
efj³eueeFpe keÀjleer nw, yejesyej nce lees keÀesF& keÀece kesÀ veneR Les~ DeYeer nce JeLe& heeGC[ yeve jns nQ~ keÀuhe-keÀuhe yeehe ncekeÀes hesveer
mes heeGC[ yeveeles nQ~ keÀuhe henues Jeeues ner Fve yeeleeW keÀes De®íer jerelf e mecePeWies~ legce Yeer ÒeoMe&veer Deeefo keÀjles nes, veeELeie v³eg~ Fve
Üeje ner legce Decejhegjer keÀer mLeehevee keÀj jns nes~ YeefkeÌle ceeie& ceW osefJe³eeW Deeefo kesÀ efkeÀleves cebefoj nQ~ ³en meye nw hegpeejerheves keÀer
2/3 Translation
meeceûeer~ hetp³eheves keÀer meeceûeer kegÀí Yeer veneR nw~ yeehe keÀnles nQ efove-Òeefleefove legcekeÀes ieg¿e hJeeFbìdme mecePeeles jnles nQ~ Deeies keÀer
{sj hJeeFbìdme legcnejs heeme jKeer nQ~ Jen DeYeer keÌ³ee keÀjWies~ Ssmes ner heæ[er jnleer nQ~ Òespevì lees yeeheoeoe veF&-veF& hJeeFbì mecePeeles
jnles nQ~ Deelcee Fleveer íesìer meer eEyeoer nw, GveceW meeje heeì& Yeje ngDee nw~ ³en hJeeFbì keÀesF& Deeies Jeeueer keÀeefhe³eeW ceW Leesæ[sner
neWieer~ efHeÀj hegjeveer hJeeFbìdme keÀes legce keÌ³ee keÀjWies~ efheíeæ[er keÀer efjpeuì ner keÀece Deeleer nw~ yeehe keÀnles nQ keÀuhe henues Yeer
legcekeÀes Ssmes ner megvee³ee Lee~ vecyejJeej heæ{les jnles nQ~ keÀesF& meypeskeÌì ceW veer®es Thej nesles jnles nQ~ J³eeheej ceW Yeer ûen®eejer yew"leer
nw, FmeceW neì&HesÀue veneR nesvee neslee nw~ efHeÀj G"keÀj heg©<eeLe& efkeÀ³ee peelee nw~ ceveg<³e osJeeuee efvekeÀeueles nQ efHeÀj OebOee Deeefo
keÀj yengle OeveJeeve yeve peeles nQ~ ³eneB Yeer keÀesF& efJekeÀej ceW efiej heæ[les nQ efHeÀj Yeer yeehe keÀnWies De®íer jerefle heg©<eeLe& keÀj Tb®e heo
heeDees~ efHeÀj mes ®eæ{vee Megª keÀjvee ®eeefnS~ yeehe keÀnles nQ efiejs nes efHeÀj ®eæ{es~ Ssmes yengle nQ, efiejles nQ lees efHeÀj ®eæ{ves keÀer
keÀesefMeMe keÀjles nQ~ yeeyee cevee Leesæ[sner keÀjWies~ yeehe peeveles nQ Ssmes Yeer yengle Dee³eWies~ yeehe keÀnWies heg©<eeLe& keÀjes~ efHeÀj Yeer kegÀí
ve kegÀí ceooieej lees yeve pee³eWies vee~ [êcee huewve Devegmeej ner keÀnWies~ yeehe keÀnWiesöDe®íe ye®®es, Deye le=hle ngS, yengle ieesles Kee³es
Deye efHeÀj mes heg©<eeLe& keÀjes~ yesno keÀe yeehe lees Ssmes keÀnWies vee~ yeeyee kesÀ heeme efkeÀleves Deeles nQ efceueves~ keÀnlee ntB yesno kesÀ yeehe
keÀe keÀnvee veneR ceeveWies, heefJe$e veneR yeveWies! yeehe Deelcee mecePe Deelcee keÀes keÀnles nQ lees leerj peªj ueiesiee~ mecePees ðeer keÀes leerj
ueie peelee nw lees keÀnWies nce lees Òeefle%ee keÀjles nQ~ heg©<e keÀes veneR ueielee nw~ efHeÀj Deeies ®eue GvekeÀes Yeer ®eæ{eves keÀer keÀesefMeMe
keÀjWies~ efHeÀj Ssmes Yeer yengle Deeles nQ, efpevekeÀes ðeer %eeve ceW ues Deeleer nw~ lees keÀnles nQ ðeer nceeje iegª nw~ Jen yeéïeCe ueesie
nefLe³eeuee yeebOeves mece³e keÀnles nQ ³en legcneje iegª F&éej nw~ ³eneB yeehe keÀnles nQ legcneje SkeÀ ner yeehe meye kegÀí nw~ cesje lees
SkeÀ otmeje ve keÀesF&~ meye GvekeÀes ner ³eeo keÀjles nQ~ Gme SkeÀ mes ner ³eesie ueieevee nw~ ³en osn Yeer cesjer veneR~ De®íe!
vecemles~
1) keÀesF& Yeer ûen®eejer Deeleer nw lees efoueefMekeÀmle nes yew" veneR peevee nw~ efHeÀj mes heg©<eeLe& keÀj, yeehe keÀer ³eeo
ceW jn Tb®e heo heevee nw~
2) mJe³eb keÀer efmLeefle ³eeo mes Ssmeer cepeyetle yeveeveer nw pees keÀesF& Yeer cee³ee keÀe letHeÀeve Jeej ve keÀj mekesÀ~ efJekeÀejeW
mes Deheveer mecYeeue keÀjles jnvee nw~
Jejoeve:- ef$ekeÀeueoMeea Deewj mee#eer ¢äe yeve nj keÀce& keÀjles yevOevecegkeÌle efmLeefle kesÀ DevegYeJe Üeje ¢äevle
ªhe YeJe
³eefo ef$ekeÀeueoMeea mìspe hej efmLele nes, keÀce& kesÀ Deeefo ceO³e Devle keÀes peevekeÀj keÀce& keÀjles nes lees keÀesF&
Yeer keÀce& efJekeÀce& veneR nes mekeÀlee nw, meoe megkeÀce& nesiee~ Ssmes ner mee#eer ¢äe yeve keÀce& keÀjves mes keÀesF& Yeer
keÀce& kesÀ yevOeve ceW keÀce& yevOeveer Deelcee veneR yeveWies~ keÀce& keÀe HeÀue Þesÿ nesves kesÀ keÀejCe keÀce& mecyevOe ceW
Dee³eWies, yevOeve ceW veneR~ keÀce& keÀjles v³eejs Deewj h³eejs jnWies lees DeveskeÀ DeelceeDeeW kesÀ meeceves ¢äevle ªhe
DeLee&led SkeÌpewcheue yeve pee³eWies~
mueesieve:- pees ceve mes meoe mevlegä nw Jener [yeue ueeFì nw~
3/3 Translation
06-12-20 Òeele:cegjueer Deesced Meeefvle ``DeJ³ekeÌle-yeeheoeoe'' efjJeeFpe 20-02-87 ceOegyeve
³eeo, heefJe$elee Deewj me®®es mesJeeOeejer keÀer leerve jsKeeSb
Deepe meJe& mvesner, efJeée-mesJeeOeejer yeehe Deheves meoe mesJeeOeejer ye®®eeW mes efceueves Dee³es nQ~ mesJeeOeejer yeeheoeoe keÀes meceeve mesJeeOeejer
ye®®es meoe efÒe³e nQ~ Deepe efJeMes<e, meJe& mesJeeOeejer ye®®eeW kesÀ cemlekeÀ hej ®ecekeÀleer ngF& efJeMes<e leerve uekeÀerjW osKe jns nQ~ nj SkeÀ
keÀe cemlekeÀ ef$ecetel| e efleuekeÀ meceeve ®ecekeÀ jne nw~ ³en 3 uekeÀerjW efkeÀmekeÀer efveMeeveer nQ? Fve leerve ÒekeÀej kesÀ efleuekeÀ Üeje nj SkeÀ
ye®®es kesÀ Jele&ceeve efjpeuì keÀes osKe jns nQ~ SkeÀ nw mechetCe& ³eesieer peerJeve keÀer uekeÀerj~ otmejer nw heefJe$elee keÀer jsKee Jee uekeÀerj~
leermejer nw me®®es mesJeeOeejer keÀer uekeÀerj~ leerveeW jsKeeDeeW ceW nj ye®®es keÀer efjpeuì keÀes osKe jns nQ~ ³eeo keÀer uekeÀerj meYeer keÀer ®ecekeÀ
jner nw uesekf eÀve vecyejJeej nw~ efkeÀmeer keÀer uekeÀerj Jee jsKee Deeefo mes Deye lekeÀ DeJ³eefYe®eejer DeLee&led meoe SkeÀ keÀer ueive ceW ceive
jnves Jeeueer nw~ otmejer yeele - meoe Deìtì jner nw? meoe meerOeer uekeÀerj DeLee&led [e³ejskeÌì yeehe mes meJe& mecyevOe keÀer ueive meoe mes
jner nw Jee efkeÀmeer efveefceÊe DeelceeDeeW kesÀ Üeje yeehe mes mecyevOe peesæ[ves kesÀ DevegYeJeer nQ? [e³ejskeÌì yeehe keÀe meneje nw Jee efkeÀmeer
Deelcee kesÀ menejs Üeje yeehe keÀe meneje nw? SkeÀ nQ meerOeer uekeÀerj Jeeues, otmejs nQ yeer®e-yeer®e ceW Leesæ[er ìsæ{er uekeÀerj Jeeues~ ³en
nQ ³eeo keÀer uekeÀerj keÀer efJeMes<elee³eW~
otmejer nw mechetCe& heefJe$elee keÀer uekeÀerj Jee jsKee~ FmeceW Yeer vecyejJeej nQ~ SkeÀ nQ yeéïeCe peerJeve uesles ner yeéïeCe peerJeve keÀe, efJeMes<e
yeehe keÀe Jejoeve Òeehle keÀj meoe Deewj menpe Fme Jejoeve keÀes peerJeve ceW DevegYeJe keÀjves Jeeues~ GvneW keÀer uekeÀerj Deeefo mes Deye
lekeÀ meerOeer nw~ otmejs - yeéïeCe peerJeve kesÀ Fme Jejoeve keÀes DeefOekeÀej kesÀ ªhe ceW DevegYeJe veneR keÀjles; keÀYeer menpe, keÀYeer cesnvele
mes, yengle hegª<eeLe& mes Deheveeves Jeeues nQ~ GvneW keÀer uekeÀerj meoe meerOeer Deewj ®ecekeÀleer ngF& veneR jnleer nw~ JeemleJe ceW ³eeo Jee mesJee
keÀer meHeÀuelee keÀe DeeOeej nw - heefJe$elee~ efmeHe&À ye´ïe®eejer yevevee - ³en heefJe$elee veneR uesekf eÀve heefJe$elee keÀe mechetCe& ªhe nw - ye´ïe®eejer
kesÀ meeLe-meeLe ye´ïee®eejer yevevee~ ye´ïee®eejer DeLee&led ye´ïee kesÀ Dee®ejCe hej ®eueves Jeeues, efpemekeÀes HeÀeuees HeÀeoj keÀne peelee nw keÌ³eeWekf eÀ
HeÀeuees ye´ïee yeehe keÀes keÀjvee nw~ efMeJe yeehe kesÀ meceeve efmLeefle ceW yevevee nw uesekf eÀve Dee®ejCe Jee keÀce& ceW ye´ïee yeehe keÀes HeÀeuees keÀjvee
nw~ nj keÀoce ceW ye´ïe®eejer~ ye´ïe®e³e& keÀe Je´le meoe mebkeÀuhe Deewj mJehve lekeÀ nes~ heefJe$elee keÀe DeLe& nw - meoe yeehe keÀes keÀchewevf e³eve
(meeLeer) yeveevee Deewj yeehe keÀer keÀchevveer ceW meoe jnvee~ keÀchewevf e³eve yevee efo³ee? `yeeyee cesje' - ³en Yeer DeeJeM³ekeÀ nw uesekf eÀve nj
mece³e keÀcheveer Yeer yeehe keÀer jns~ FmekeÀes keÀnles nQ mechetCe& heefJe$elee~ mebie"ve keÀer keÀcheveer, heefjJeej kesÀ mvesn keÀer ce³ee&oe, Jen Deueie
®eerp] e nw, Jen Yeer DeeJeM³ekeÀ nw~ uesekf eÀve yeehe kesÀ keÀejCe ner ³en mebie"ve kesÀ mvesn keÀer keÀcheveer nw - ³en veneR Yetuevee nw~ heefjJeej
keÀe h³eej nw, uesekf eÀve heefjJeej efkeÀmekeÀe? yeehe keÀe~ yeehe veneR neslee lees heefjJeej keÀneB mes Deelee? heefjJeej keÀe h³eej, heefjJeej keÀe
mebie"ve yengle De®íe nw uesekf eÀve heefjJeej keÀe yeerpe veneR Yetue peeS~ yeehe keÀes Yetue heefjJeej keÀes ner keÀcheveer yevee osles nQ~ yeer®e-yeer®e
ceW yeehe keÀes íes[æ e lees Keeueer peien nes ieF&~ JeneB cee³ee Dee pee³esieer FmeefueS mvesn ceW jnles, mvesn osles-uesles mecetn keÀes veneR YetueW~
FmekeÀes keÀnles nQ heefJe$elee~ mecePeves ceW lees nesefMe³eej nes vee~
keÀF& ye®®eeW keÀes mechetCe& heefJe$elee keÀer efmLeefle ceW Deeies yeæ{ves ceW cesnvele ueieleer nw FmeefueS yeer®e-yeer®e ceW keÀesF& keÀes keÀchewevf e³eve yeveeves
keÀe Yeer mebkeÀuhe Deelee nw Deewj keÀcheveer Yeer DeeJeM³ekeÀ nw - ³en Yeer mebkeÀuhe Deelee nw~ mebv³eemeer lees veneR yevevee nw uesekf eÀve DeelceeDeeW
keÀer keÀcheveer ceW jnles yeehe keÀer keÀcheveer keÀes Yetue veneR peeDees~ veneR lees mece³e hej Gme Deelcee keÀer keÀcheveer ³eeo Dee³esieer Deewj yeehe
Yetue pee³esiee~ lees mece³e hej OeesKee efceuevee mecYeJe nw keÌ³eeWekf eÀ meekeÀej MejerjOeejer kesÀ menejs keÀer Deeole nesieer lees DeJ³ekeÌle yeehe
Deewj efvejekeÀej yeehe heerís ³eeo Dee³esiee, henues MejerjOeejer ³eeo Dee³esiee~ Deiej efkeÀmeer Yeer mece³e henues meekeÀej keÀe meneje ³eeo
Dee³ee lees vecyejJeve Jen nes ie³ee Deewj otmeje vecyej yeehe nes ie³ee~ pees yeehe keÀes otmejs vecyej ceW jKeles lees GmekeÀes heo keÌ³ee efceuesiee?
vecyej Jeve ³ee ìt? efmeHe&À men³eesie uesvee, mvesner jnvee Jen Deueie ®eerp] e nw, uesekf eÀve meneje yeveevee Deueie ®eerp] e nw~ ³en yengle ieg¿e
yeele nw~ FmekeÀes ³eLeeLe& jerefle mes peevevee heæ[s~ keÀesF&-keÀesF& mebie"ve ceW mvesner yeveves kesÀ yepeeS v³eejs Yeer yeve peeles nQ~ [jles nQ vee
ceeuetce HeBÀme peeSb, Fmemes lees otj jnvee, "erkeÀ nw~ uesekf eÀve veneR~ 21 pevce Yeer ÒeJe=eÊf e ceW, heefjJeej ceW jnvee nw vee~ lees Deiej [j
kesÀ keÀejCe efkeÀveeje keÀj uesles, v³eejs yeve peeles lees Jen keÀce&-mebv³eemeer kesÀ mebmkeÀej nes peeles nQ~ keÀce&³eesieer yevevee nw, keÀce&-mebv³eemeer
veneR~ mebie"ve ceW jnvee nw, mvesner yevevee nw uesekf eÀve yege× f keÀe meneje SkeÀ yeehe nes, otmeje ve keÀesF~& yege× f keÀes keÀesF& Deelcee keÀe meeLe
Jee iegCe Jee keÀesF& efJeMes<elee DeekeÀe|<ele veneR keÀjs, FmekeÀes keÀnles nQ heefJe$elee~
heefJe$elee ceW cesnvele ueieleer - Fmemes efme× nw Jejoelee yeehe mes pevce keÀe Jejoeve veneR efue³ee nw~ Jejoeve ceW cesnvele veneR nesleer~ nj
yeéïeCe Deelcee keÀes yeéïeCe pevce keÀe henuee Jejoeve - `heefJe$e YeJe, ³eesieer YeJe' keÀe efceuee ngDee nw~ lees Deheves mes hetíes - heefJe$elee
kesÀ Jejoeveer nes ³ee cesnvele mes heefJe$elee keÀes Deheveeves Jeeues nes? ³en ³eeo jKees efkeÀ nceeje yeéïeCe pevce nw~ efmeHe&À peerJeve heefjJele&ve
1/3 Translation
veneR uesefkeÀve yeéïeCe pevce kesÀ DeeOeej hej peerJeve keÀe heefjJele&ve nw~ pevce kesÀ mebmkeÀej yengle menpe Deewj mJele: nesles nQ~ Deeheme
ceW Yeer keÀnles nes vee - cesjs pevce mes ner Ssmes mebmkeÀej nQ~ yeéïeCe pevce keÀe mebmkeÀej nw ner `³eesieer YeJe, heefJe$e YeJe'~ Jejoeve Yeer
nw, efvepeer mebmkeÀej Yeer nw~ peerJeve ceW oes ®eerpeW ner DeeJeM³ekeÀ nQ~ SkeÀ - keÀchewevf e³eve, otmejer - keÀcheveer, FmeefueS ef$ekeÀeueoMeea yeehe
meYeer keÀer DeeJeM³ekeÀleeDeeW keÀes peeve keÀchewevf e³eve Yeer yeef{æ ³ee, keÀcheveer Yeer yeef{æ ³ee osles nQ~ efJeMes<e [yeue efJeosMeer ye®®eeW keÀes oesveeW
®eeefnS FmeefueS yeeheoeoe ves yeéïeCe pevce nesles ner keÀchewevf e³eve keÀe DevegYeJe keÀje efue³ee, megneefieve yevee efo³ee~ pevceles ner keÀchewevf e³eve
efceue ie³ee vee? keÀchewevf e³eve efceue ie³ee nw Jee {t{æB jns nes? lees heefJe$elee efvepeer mebmkeÀej kesÀ ªhe ceW DevegYeJe keÀjvee, FmekeÀes keÀnles
nQ Þesÿ uekeÀerj DeLeJee Þesÿ jsKee Jeeues~ HeÀeGv[sMeve hekeÌkeÀe nw vee?
leermejer uekeÀerj nw me®®es mesJeeOeejer keÀer~ ³en mesJeeOeejer keÀer uekeÀerj Yeer meYeer kesÀ cemlekeÀ hej nw~ mesJee kesÀ efyevee Yeer jn veneR mekeÀles~
mesJee yeéïeCe peerJeve keÀes meoe efvee|JeIve yeveeves keÀe meeOeve Yeer nw Deewj efHeÀj mesJee ceW ner efJeIveeW keÀe heshej Yeer p³eeoe Deelee nw~ efvee|JeIve
mesJeeOeejer keÀes me®®es mesJeeOeejer keÀne peelee nw~ efJeIve Deevee, ³en Yeer [êcee keÀer vetOB e nw~ Deeves ner nQ Deewj Deeles ner jnWies keÌ³eeWekf eÀ
³en efJeIve ³ee heshej DevegYeJeer yeveeles nQ~ FmekeÀes efJeIve ve mecePe, DevegYeJe keÀer Gvveefle nes jner nw - Fme YeeJe mes osKees lees Gvveefle
keÀer meer{æ er DevegYeJe nesieer~ Fmemes Deewj Deeies yeæ{vee nw keÌ³eeWekf eÀ mesJee DeLee&led mebie"ve keÀe, meJe& DeelceeDeeW keÀer ogDee keÀe DevegYeJe
keÀjvee~ mesJee kesÀ keÀe³e& ceW meJe& keÀer ogDee³eW efceueves keÀe meeOeve nw~ Fme efJeefOe mes, Fme Je=efÊe mes osKees lees meoe Ssmes DevegYeJe keÀjWies
efkeÀ DevegYeJe keÀer DeLee@ejf ìer Deewj Deeies yeæ{ jner nw~ efJeIve keÀes efJeIve veneR mecePees Deewj efJeIve DeLe& efveefceÊe yeveer ngF& Deelcee keÀes
efJeIvekeÀejer Deelcee veneR mecePees, DevegYeJeer yeveeves Jeeues efMe#ekeÀ mecePees~ peye keÀnles nes eEveoe keÀjves Jeeues efce$e nQ, lees efJeIveeW keÀes
heeme keÀjekesÀ DevegYeJeer yeveeves Jeeuee efMe#ekeÀ ngDee vee~ hee" heæ{e³ee vee~ pewmes DeepekeÀue kesÀ pees yeerceeefj³eeW keÀes nìeves Jeeues [e@keÌìme&
nQ, Jen SkeÌmejmeeF]pe (J³ee³eece) keÀjeles nQ, lees SkeÌmejmeeFpe ceW henues oo& neslee nw, uesekf eÀve Jen oo& meoe kesÀ efueS yesoo& yeveeves
kesÀ efveefceÊe neslee nw, efpemekeÀes ³en mecePe veneR nesleer nw Jen ef®euueeles nQ, Fmeves lees Deewj ner oo& keÀj efue³ee~ uesefkeÀve Fme oo& kesÀ
Devoj efíheer ngF& oJee nw~ Fme ÒekeÀej ªhe Yeue efJeIve keÀe nw, DeehekeÀes efJeIvekeÀejer Deelcee efoKeeF& heæ[leer uesefkeÀve meoe kesÀ efueS
efJeIveeW mes heej keÀjeves kesÀ efveefceÊe, De®eue yeveeves kesÀ efveefceÊe Jener yeveles FmeefueS meoe efvee|JeIve mesJeeOeejer keÀes keÀnles nQ me®®es
mesJeeOeejer~ Ssmes Þesÿ uekeÀerj Jeeues me®®es mesJeeOeejer keÀns peeles nQ~
mesJee ceW meowJe mJe®í yege× f , mJe®í Je=eÊf e Deewj mJe®í keÀce& meHeÀuelee keÀe menpe DeeOeej nw~ keÀesF& Yeer mesJee keÀe keÀe³e& peye DeejcYe
keÀjles nes lees henues ³en ®eskeÀ keÀjes efkeÀ yege× f ceW efkeÀmeer Deelcee kesÀ Òeefle Yeer mJe®ílee kesÀ yepeeS Deiej yeerleer ngF& yeeleeW keÀer peje Yeer
mce=elf e nesieer lees Gmeer Je=eÊf e, ¢efä mes GvekeÀes osKevee, Gvemes yeesuevee neslee~ lees mesJee ceW pees mJe®ílee mes mechetCe& meHeÀuelee nesveer ®eeefnS,
Jen veneR nesleer~ yeerleer ngF& yeeleeW keÀes Jee Je=efÊe³eeW Deeefo meyekeÀes meceehle keÀjvee - ³en nw mJe®ílee~ yeerleer keÀe mebkeÀuhe Yeer keÀjvee
kegÀí hejmesvìspe ceW nukeÀe heehe nw~ mebkeÀuhe Yeer me=eäf yevee oslee nw~ JeCe&ve keÀjvee lees Deewj yeæ[er yeele nw uesekf eÀve mebkeÀuhe keÀjves mes
Yeer hegjeves mebkeÀuhe keÀer mce=elf e me=eäf DeLeJee Jee³egceC[ue Yeer Jewmee yevee osleer nw~ efHeÀj keÀn osles - `ceQves pees keÀne Lee vee, Ssmes ner ngDee
vee'~ uesekf eÀve ngDee keÌ³eeW? DeehekesÀ keÀcepeesj, J³eLe& mebkeÀuhe ves ³en J³eLe& Jee³egceC[ue keÀer me=eäf yeveeF&, FmeefueS meoe me®®es mesJeeOeejer
DeLee&led hegjeves Jee³eyeśMeve keÀes meceehle keÀjves Jeeues~ pewmes meeFvme Jeeues Meðe mes Meðe keÀes Kelce keÀj osles nQ, SkeÀ efJeceeve mes otmejs
efJeceeve keÀes efieje osles nQ~ ³eg× keÀjles nQ lees meceehle keÀj osles nQ vee~ lees DeehekeÀe Meg× Jee³eye´Ms eve, Meg× Jee³eye´Ms eve keÀes Fcepe& keÀj
mekeÀlee nw Deewj J³eLe& Jee³eye´sMeve keÀes meceehle keÀj mekeÀlee nw~ mebkeÀuhe, mebkeÀuhe keÀes meceehle keÀj mekeÀlee nw~ Deiej DeehekeÀe
heeJejHegÀue (MeefkeÌleMeeueer) mebkeÀuhe nw lees meceLe& mebkeÀuhe J³eLe& keÀes Kelce peªj keÀjsiee~ mecePee? mesJee ceW henues mJe®ílee DeLee&led
heefJe$elee keÀer MeefkeÌle ®eeefnS~ ³en leerve uekeÀerjW ®ecekeÀleer ngF& osKe jns nQ~
mesJee kesÀ efJeMes<elee keÀer Deewj DeveskeÀ yeeleW megveer Yeer nQ~ meye yeeleeW keÀe meej nw - efve:mJeeLe&, efvee|JekeÀuhe efmLeefle mes mesJee keÀjvee meHeÀuelee
keÀe DeeOeej nw~ Fmeer mesJee ceW ner mJe³eb Yeer mevlegä Deewj ne|<ele jnles Deewj otmejs Yeer mevlegä jnles~ mesJee kesÀ efyevee mebie"ve veneR neslee~
mebie"ve ceW efYevve-efYevve yeeleW, efYevve-efYevve efJe®eej, efYevve-efYevve lejerkesÀ, meeOeve - ³en nesvee ner nw~ uesekf eÀve yeeleW Deeles Yeer, efYevve-
efYevve meeOeve megveles ngS Yeer mJe³eb meoe DeveskeÀ keÀes SkeÀ yeehe keÀer ³eeo ceW efceueeves Jeeues, SkeÀjme efmLeefle Jeeues jnes~ keÀYeer Yeer
DeveskeÀlee ceW cetPB ees veneR - Deye keÌ³ee keÀjW, yengle efJe®eej nes ie³es nQ, efkeÀmekeÀe ceeveW, efkeÀmekeÀe ve ceeveW? Deiej efve:mJeeLe&, efvee|JekeÀuhe
YeeJe mes efveCe&³e keÀjWies lees keÀYeer efkeÀmeer keÀes kegÀí J³eLe& mebkeÀuhe veneR Dee³esiee keÌ³eeWekf eÀ mesJee kesÀ efyevee Yeer jn veneR mekeÀles, ³eeo kesÀ
efyevee Yeer jn veneR mekeÀles FmeefueS mesJee keÀes Yeer yeæ{eles ®euees~ mJe³eb keÀes Yeer mvesn, men³eesie Deewj efve:mJeeLe& YeeJe ceW yeæ{eles ®euees~
mecePee?
2/3 Translation
yeeheoeoe keÀes KegMeer nw efkeÀ osMe-efJeosMe ceW íesì-s yeæ[s meYeer ves Gcebie-Glmeen mes mesJee keÀe meyetle efo³ee~ efJeosMe keÀer mesJee keÀe Yeer
meHeÀueleehetJe&keÀ keÀe³e& mechevve ngDee Deewj osMe ceW Yeer meYeer kesÀ men³eesie mes meJe& keÀe³e& mechevve ngS, meHeÀue ngS~ yeeheoeoe ye®®eeW kesÀ
mesJee keÀer ueive keÀes osKe ne|<ele nesles nQ~ meYeer keÀe ue#³e yeehe keÀes Òel³e#e keÀjves keÀe De®íe jne Deewj yeehe kesÀ mvesn ceW cesnvele keÀes
cegnyyele ceW yeoue keÀe³e& keÀe Òel³e#eHeÀue efoKee³ee~ meYeer ye®®es efJeMes<e mesJee kesÀ efveefceÊe Dee³es ngS nQ~ yeeheoeoe Yeer `Jeen ye®®es! Jeen!'
kesÀ ieerle ieeles nQ~ meYeer ves yengle De®íe efkeÀ³ee~ efkeÀmeer ves efkeÀ³ee, efkeÀmeer ves veneR efkeÀ³ee, ³en nw veneR~ ®eens íesìs mLeeve nQ Jee yeæ[s
mLeeve nQ, uesekf eÀve íesìs mLeeve JeeueeW ves Yeer keÀce veneR efkeÀ³ee FmeefueS, meJe& keÀer Þesÿ YeeJeveeDeeW Deewj Þesÿ keÀeceveeDeeW mes keÀe³e&
De®ís jns Deewj meoe De®ís jnWies~ mece³e Yeer Ketye ueiee³ee, mebkeÀuhe Yeer Ketye ueiee³es, huewve yevee³ee lees mebkeÀuhe efkeÀ³ee vee~ Mejerj
keÀer MeefkeÌle Yeer ueieeF&, Oeve keÀer MeefkeÌle Yeer ueieeF&, mebie"ve keÀer MeefkeÌle Yeer ueieeF&~ meJe& MeefkeÌle³eeW keÀer Deengelf e³eeW mes mesJee keÀe ³e%e
oesveeW lejHeÀ (osMe Deewj efJeosMe) meHeÀue ngDee~ yengle De®íe keÀe³e& jne~ "erkeÀ efkeÀ³ee Jee veneR efkeÀ³ee - ³en keÌJes½eve ner veneR~ meoe
"erkeÀ jne nw Deewj meoe "erkeÀ jnsiee~ ®eens ceuìer efceefue³eve heerme keÀe keÀe³e& efkeÀ³ee, ®eens ieesu[ve pegyeueer keÀe keÀe³e& efkeÀ³ee - oesveeW
ner keÀe³e& megvoj jns~ efpeme efJeefOe mes efkeÀ³ee, Jen efJeefOe Yeer "erkeÀ nw~ keÀneB-keÀneB ®eer]pe keÀer Jewu³et yeæ{eves kesÀ efueS heox kesÀ Devoj
Jen ®eer]pe jKeer peeleer nw~ heoe& Deewj ner Jewu³et keÀes yeæ{e oslee nw Deewj efpe%eemee Glhevve nesleer nw efkeÀ osKeW keÌ³ee nw, heox kesÀ Devoj
nw lees peªj kegÀí nesiee~ uesekf eÀve ³ener heoe& Òel³e#elee keÀe heoe& yeve pee³esiee~ DeYeer Oejveer yevee ueer~ Oejveer ceW peye yeerpe [euee peelee
nw Jees Devoj efíhee ngDee [euee peelee nw~ yeerpe keÀes yeenj veneR jKeles, Devoj efíheekeÀj jKeles nQ~ Deewj HeÀue Jee Je=#e ieghle yeerpe
keÀe ner mJeªhe Òel³e#e neslee~ lees Deye yeerpe [euee nw, Je=#e yeenj mìspe hej mJele: ner Deelee pee³esiee~
KegMeer ceW vee®e jns nes vee? `Jeen yeeyee'! lees keÀnles nes uesekf eÀve Jeen mesJee! Yeer keÀnles nes~ De®íe~ mecee®eej lees meye yeeheoeoe ves
megve efue³ee~ Fme mesJee mes pees osMe-efJeosMe kesÀ mebie"ve mes Jeie& keÀer mesJee ngF,& ³en ®eejeW Deesj SkeÀ ner mece³e SkeÀ ner DeeJeepe yeguevo
nesves ³ee HewÀueves keÀe meeOeve De®íe nw~ Deeies Yeer pees Yeer Òeesûeece keÀjes, uesekf eÀve SkeÀ ner mece³e osMe-efJeosMe ceW ®eejeW Deesj SkeÀ ner
ÒekeÀej keÀer mesJee keÀj efHeÀj mesJee keÀe HeÀuemJeªhe ceOegyeve ceW mebieef"le ªhe ceW nes~ ®eejeW Deesj SkeÀ uenj nesves keÀejCe meye ceW Gcebie-
Glmeen Yeer neslee nw Deewj ®eejeW Deesj ªneveer jsme nesleer, (jerme veneR) efkeÀ nce Deewj p³eeoe mes p³eeoe mesJee keÀe meyetle oW~ lees Fme
Gcebie mes ®eejeW Deesj veece yeguevo nes peelee nw FmeefueS efkeÀmeer Yeer Jeie& keÀe yeveeDees uesekf eÀve ®eejeW Deesj meeje Je<e& SkeÀ ner ªhe-jsKee
keÀer mesJee keÀer lejHeÀ DeìsvMeve nes~ lees Gve DeelceeDeeW keÀes Yeer ®eejeW Deesj keÀe mebie"ve osKe Gcebie Deelee nw, Deeies yeæ{ves keÀe ®eebme
efceuelee nw~ Fme efJeefOe mes huewve yeveeles, yeæ{les ®euees~ henues Deheveer-Deheveer Sefj³ee ceW Gve Jeie& keÀer mesJee keÀj íesì-s íesìs mebie"ve kesÀ
ªhe ceW Òeesûeece keÀjles jnes Deewj Gme mebie"ve mes efHeÀj pees efJeMes<e Deelcee³eW neW, GvekeÀes Fme yeæ[s mebie"ve kesÀ efueS lew³eej keÀjes~ uesekf eÀve
nj mesvìj ³ee Deemeheeme kesÀ efceuekeÀj keÀjes keÌ³eeWekf eÀ keÀF& ³eneB lekeÀ veneR heng®B e mekeÀles lees JeneB hej Yeer mebie"ve keÀe pees Òeesûeece neslee,
Gmemes Yeer GvneW keÀes ueeYe neslee nw~ lees henues íesì-s íesìs `mvesn efceueve' keÀjes, efHeÀj p] eesve keÀes efceueekeÀj mebie"ve keÀjes, efHeÀj ceOegyeve
keÀe yeæ[e mebie"ve nes~ lees henues mes ner DevegYeJeer yeve keÀjkesÀ efHeÀj ³eneB lekeÀ Yeer Dee³eWies~ uesekf eÀve osMe-efJeosMe ceW SkeÀ ner ìe@ehf ekeÀ
nes Deewj SkeÀ ner Jeie& kesÀ neW~ Ssmes Yeer ìe@ehf ekeÌme nesles nQ efpemeceW oes-®eej Jeie& Yeer efceue mekeÀles nQ~ ìe@ehf ekeÀ efJeMeeue nw lees oes-leerve
Jeie& kesÀ Yeer Gmeer ìe@ehf ekeÀ yeer®e Dee mekeÀles nQ~ lees DeYeer osMe-efJeosMe ceW Oece& meÊee, jep³e meÊee Deewj meeFvme keÀer meÊee - leerveeW kesÀ
mewcheume lew³eej keÀjes~ De®íe~
meJe& heefJe$elee kesÀ Jejoeve kesÀ DeefOekeÀejer DeelceeDeeW keÀes, meoe SkeÀjme, efvejvlej ³eesieer peerJeve kesÀ DevegYeJeer DeelceeDeeW keÀes, meoe
nj mebkeÀuhe, nj mece³e me®®es mesJeeOeejer yeveves Jeeueer Þesÿ DeelceeDeeW keÀes efJeée-mvesner, efJeée-mesJeeOeejer yeeheoeoe keÀe ³eeoh³eej
Deewj vecemles~
Jejoeve:- keÀcyeeFv[ mJeªhe keÀer mce=efle Üeje DeYegue yeveves Jeeues efvejvlej ³eesieer YeJe
pees ye®®es mJe³eb keÀes yeehe kesÀ meeLe keÀcyeeFv[ DevegYeJe keÀjles nQ GvnW efvejvlej ³eesieer YeJe keÀe Jejoeve mJele:
efceue peelee nw keÌ³eeWefkeÀ Jees peneB Yeer jnles nQ efceueve cesuee neslee jnlee nw~ GvnW keÀesF& efkeÀlevee Yeer Yegueeves
keÀer keÀesefMeMe keÀjs uesefkeÀve Jes DeYegue nesles nQ~ Ssmes DeYegue ye®®es pees yeehe keÀes Deefle h³eejs nQ Jener efvejvlej
³eesieer nQ keÌ³eeWefkeÀ h³eej keÀer efveMeeveer nwömJele: ³eeo~ GvekesÀ mebkeÀuhe ªheer veeKetve keÀes Yeer cee³ee efnuee veneR
mekeÀleer~
mueesieve:- keÀejCe megveeves kesÀ yepeeS GmekeÀe efveJeejCe keÀjes lees ogDeeDeeW kesÀ DeefOekeÀejer yeve pee³eWies~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö legce yengle mece³e kesÀ yeeo efHeÀj mes yeehe mes efceues nes FmeefueS legce
yengle-yengle efmekeÀerueOes nes''
ÒeÍe>>:- Deheveer efmLeefle keÀes SkeÀjme yeveeves keÀe meeOeve keÌ³ee nw?
GÊej:- meoe ³eeo jKees pees meskesÀC[ heeme ngDee, [êcee~ keÀuhe henues Yeer Ssmes ner ngDee Lee~ DeYeer lees eEveoe-mlegefle,
ceeve-Deheceeve meye meeceves Deevee nw FmeefueS Deheveer efmLeefle keÀes SkeÀjme yeveeves kesÀ efueS heemì keÀe eE®eleve cele
keÀjes~
Deesced Meeefvle~ ªneveer ye®®eeW Òeefle ªneveer yeehe mecePee jns nQ~ ªneveer yeehe keÀe veece keÌ³ee nw? efMeJeyeeyee~ Jen meye ªneW keÀe
yeehe nw~ meye ªneveer ye®®eeW keÀe veece keÌ³ee nw? Deelcee~ peerJe keÀe veece heæ[lee nw, Deelcee keÀe veece Jener jnlee nw~ ³en Yeer ye®®es
peeveles nQ melemebie {sj nQ~ ³en nw me®®ee-me®®ee mele keÀe mebie pees mele yeehe jepe³eesie efmeKeekeÀj ncekeÀes mele³egie ceW ues peeles nQ~ Ssmes
Deewj keÀesF& Yeer melemebie Jee hee"Meeuee veneR nes mekeÀleer nw~ ³en Yeer legce ye®®es peeveles nes~ meeje me=efä ®e¬eÀ legce ye®®eeW keÀer yegef× ceW
nw~ legce ye®®es ner mJeoMe&ve ®e¬eÀOeejer nes~ yeehe yew" mecePeeles nQ ³en me=efä ®e¬eÀ kewÀmes efHeÀjlee nw~ efkeÀmekeÀes Yeer mecePeeDees lees ®e¬eÀ
kesÀ meeceves Keæ[e keÀjes~ Deye legce Fme lejHeÀ pee³eWies~ yeehe peerJe DeelceeDeeW keÀes keÀnles nQ Deheves keÀes Deelcee mecePees~ ³en veF& yeele
veneR, peeveles nes keÀuhe-keÀuhe megveles nQ, Deye efHeÀj mes megve jns nQ~ legcnejer yegef× ceW keÀesF& Yeer osnOeejer yeehe, ìer®ej, iegª veneR nw~
legce peeveles nes efJeosner efMeJeyeeyee nceeje ìer®ej, iegª nw~ Deewj keÀesF& Yeer melemebie Deeefo ceW Ssmeer yeele veneR keÀjles neWies~ ceOegyeve lees
³en SkeÀ ner nw~ Jees efHeÀj SkeÀ ceOegyeve Je=voeJeve ceW efoKeeles nQ~ Jen YeefkeÌle ceeie& ceW ceveg<³eeW ves yew" yevee³es nQ~ ÒewefkeÌìkeÀue ceOegyeve
lees ³en nw~ legcnejer yegef× ceW nw efkeÀ nce mele³egie $eslee mes ueskeÀj hegvepe&vce uesles-uesles DeYeer mebiece hej DeekeÀj Keæ[s ngS nQ ö
heg©<eesÊece yeveves kesÀ efueS~ ncekeÀes yeehe ves DeekeÀj mce=efle efoueeF& nw~ 84 pevce keÀewve Deewj kewÀmes uesles nQ, Jen Yeer legce peeveles nes~
ceveg<³e lees efmeHe&À keÀn osles nQ, mecePeles kegÀí veneR~ yeehe De®íer jerefle mecePeeles nQ~ mele³egie ceW meleesÒeOeeve Deelcee³eW Leer, Mejerj Yeer
meleesÒeOeeve Les~ Fme mece³e lees mele³egie veneR nw, ³en nw keÀefue³egie~ ieesu[ve Spe ceW nce Les~ efHeÀj ®e¬eÀ ueieekeÀj hegvepe&vce uesles-uesles
nce DeeFjve Spe ceW Dee ie³es efHeÀj mes ®e¬eÀ peªj ueieevee nw~ DeYeer peevee nw Deheves Iej~ legce efmekeÀerueOes ye®®es nes vee~ efmekeÀerueOes
GvekeÀes keÀne peelee nw pees iegce nes peeles nQ, efHeÀj yengle mece³e kesÀ yeeo efceueles nQ~ legce 5 n]peej Je<e& kesÀ yeeo DeekeÀj efceues nes~ legce
ye®®es ner peeveles nes - ³en Jener yeeyee nw efpemeves 5 n]peej Je<e& henues Fme me=efä ®e¬eÀ keÀe ncekeÀes %eeve efo³ee Lee~ mJeoMe&ve
®e¬eÀOeejer yevee³ee Lee~ DeYeer efHeÀj mes yeehe DeekeÀj efceues nQ~ pevce efme× DeefOekeÀej osves kesÀ efueS~ ³eneB yeehe efj³eueeFpe keÀjeles nQ~
FmeceW Deelcee kesÀ 84 pevceeW keÀer Yeer efj³eueeFpesMeve Dee peeleer nw~ ³en meye yeehe yew" mecePeeles nQ~ pewmes 5 n]peej Je<e& henues Yeer
mecePee³ee Lee ö ceveg<³e keÀes osJelee ³ee kebÀieeue keÀes efmejleepe yeveeves kesÀ efueS~ legce mecePeles nes nceves 84 hegvepe&vce efueS nQ,
efpevneWves veneR efue³es nQ Jen ³eneB meerKeves kesÀ efueS Dee³eWies Yeer veneR~ keÀesF& Leesæ[e mecePeWies~ vecyejJeej lees nesles nQ vee~ Deheves-Deheves
Iej ie=nmLe ceW jnvee nw~ meye lees ³eneB veneR DeekeÀj yew"Wies~ efjÖesÀMe nesves Jen Dee³eWies efpevekeÀes yengle De®íe heo heevee nesiee~ keÀce
heo Jeeues peemleer heg©<eeLe& Yeer veneR keÀjWies~ ³en %eeve Ssmee nw Leesæ[e Yeer heg©<eeLe& efkeÀ³ee lees Jen J³eLe& veneR pee³esiee~ me]pee KeekeÀj
Dee pee³eWies~ heg©<eeLe& De®íe keÀjles lees me]pee Yeer keÀce nesleer~ ³eeo keÀer ³ee$ee efyeiej efJekeÀce& efJeveeMe veneR neWies~ ³en lees Ieæ[er-Ieæ[er
Deheves keÀes ³eeo keÀjeDees~ keÀesF& Yeer ceveg<³e efceues henues lees GvekeÀes ³en mecePeevee nw ö Deheves keÀes Deelcee mecePees~ ³en veece lees
heerís Mejerj hej efceues nQ, efkeÀmekeÀes yeguee³eWies Mejerj kesÀ veece hej~ Fme mebiece hej ner yesno keÀe yeehe ªneveer ye®®eeW keÀes yegueeles nQ~
legce keÀnWies ªneveer yeehe Dee³ee nw~ yeehe keÀnWies ªneveer ye®®es~ henues ªn efHeÀj ye®®eeW keÀe veece uesles nQ~ ªneveer ye®®eeW legce
mecePeles nes ªneveer yeehe keÌ³ee mecePeeles nQ~ legcnejer yegef× peeveleer nw ö efMeJeyeeyee Fme YeeieerjLe hej efJejepeceeve nQ, ncekeÀes Jener
menpe jepe³eesie efmeKee jns nQ~ Deewj keÀesF& ceveg<³e cee$e veneR efpemeceW yeehe DeekeÀj jepe³eesie efmeKee³es~ Jen yeehe Deeles ner nQ
heg©<eesÊece mebiece³egie hej, Deewj keÀesF& Yeer ceveg<³e keÀYeer Ssmes keÀn ve mekesÀ, mecePee ve mekesÀ~ ³en Yeer legce peeveles nes ³en efMe#ee keÀesF&
Fme yeehe keÀer veneR~ FvekeÀes lees ³en ceeuetce veneR Lee efkeÀ keÀefue³egie Kelce nes mele³egie Deevee nw~ FvekeÀe Deye keÀesF& osnOeejer iegª
veneR nw Deewj lees meye ceveg<³e cee$e keÀnWies nceeje HeÀueevee iegª nw~ HeÀueevee p³eesefle p³eesle mecee³ee~ meyekesÀ osnOeejer iegª nQ~ Oece&
mLeehekeÀ Yeer osnOeejer nQ~ ³en Oece& efkeÀmeves mLeeheve efkeÀ³ee? hejceefhelee hejceelcee ef$ecetel| e efMeJeyeeyee ves ye´ïee Üeje mLeeheve efkeÀ³ee nw~
1/3 Translation
FvekesÀ Mejerj keÀe veece ye´ïee nw~ ef¬eÀef½e³eve ueesie keÀnWies ¬eÀeFmì ves ³en Oece& mLeeheve efkeÀ³ee~ Jen lees osnOeejer nw~ ef®e$e Yeer nQ~ Fme
Oece& kesÀ mLeehekeÀ keÀe ef®e$e keÌ³ee efoKee³eWies? efMeJe keÀe ner efoKee³eWies~ efMeJe kesÀ ef®e$e Yeer keÀesF& yeæ[s, keÀesF& íesìs yeveeles nQ~ nw lees Jen
efyevoer ner~ veece-ªhe Yeer nw hejvleg DeJ³ekeÌle nw~ Fve DeebKeeW mes ner veneR osKe mekeÀles~ efMeJeyeeyee legce ye®®eeW keÀes jep³e-Yeei³e oskeÀj
ie³es nQ leye lees ³eeo keÀjles nQ vee~ efMeJeyeeyee keÀnles nQ ceveceveeYeJe~ cegPe SkeÀ yeehe keÀes ³eeo keÀjes~ efkeÀmekeÀer mlegefle veneR keÀjveer
nw~ Deelcee keÀer yegef× ceW keÀesF& osn ³eeo ve Dee³es, ³en De®íer jerefle mecePeves keÀer yeele nw~ ncekeÀes efMeJeyeeyee heæ{eles nQ~ meeje efove
³en efjheerì keÀjles jnes~ efMeJe YeieJeevegJee®e henues-henues lees DeuHeÀ ner mecePevee heæ[s~ ³en hekeÌkeÀe veneR efkeÀ³ee Deewj yes les yeleeF& lees
kegÀí Yeer yegef× ceW yew"siee veneR~ keÀesF& keÀn osles ³en yeele lees jeFì nw~ keÀesF& keÀnles Fme mecePeves ceW lees ìeFce ®eeefnS~ keÀesF& keÀnles
efJe®eej keÀjWies~ efkeÀmce-efkeÀmce kesÀ Deeles nQ~ ³en nw veF& yeele~ hejceefhelee hejceelcee efMeJe DeelceeDeeW keÀes yew" heæ{eles nQ~ efJe®eej
®euelee nw, keÌ³ee keÀjW pees ceveg<³eeW keÀes ³en mecePe ceW Dee peeS~ efMeJe ner %eeve keÀe meeiej nw~ Deelcee keÀes %eeve keÀe meeiej kewÀmes
keÀnles nQ, efpemekeÀes Mejerj ner veneR nw~ %eeve keÀe meeiej nw lees peªj keÀYeer %eeve megvee³ee nw leye lees GvekeÀes %eeve meeiej keÀnles nQ~
Ssmes ner keÌ³eeW keÀnWies~ keÀesF& yengle heæ{les nQ lees keÀne peelee nw ³en lees yengle Jeso-Meeðe heæ{s nQ, FmeefueS Meeðeer DeLeJee efJeÜeve keÀne
peelee nw~ yeehe keÀes %eeve keÀe meeiej DeLee@efjìer keÀne peelee nw~ peªj neskeÀj ie³es nQ~ henues lees hetívee ®eeefnS DeYeer keÀefue³egie nw
³ee mele³egie? veF& ogefve³ee nw ³ee hegjeveer ogefve³ee? Sce Dee@ypeskeÌì lees legcnejs meeceves Keæ[e nw~ ³en ue#ceer-veeje³eCe Deiej nesles lees
GvneW keÀe jep³e neslee~ ³en hegjeveer ogefve³ee, kebÀieeuehevee ner veneR neslee~ DeYeer lees efmeHe&À FvneW kesÀ ef®e$e nQ~ ceefvoj ceW cee@[ume
efoKeeles nQ~ veneR lees GvneW kesÀ cenue yeieer®es Deeefo efkeÀleves yeæ[s-yeæ[s neWies~ efmeHe&À ceefvoj ceW Leesæ[sner jnles neWies~ Òespeer[Wì keÀe
cekeÀeve efkeÀlevee yeæ[e nw~ osJeer-osJelee lees yeæ[s-yeæ[s cenueeW ceW jnles neWies~ yengle peien nesieer~ JeneB [jves Deeefo keÀer yeele ner veneR
nesleer~ meowJe HegÀueJeeæ[er jnleer nw~ keÀebìs nesles ner veneR~ Jen nw ner yeieer®ee~ JeneB lees uekeÀefæ[³eeB Deeefo peueeles veneR neWies~
uekeÀefæ[³eeW ceW OegDeeb neslee nw lees og:Ke HeÀerue neslee nw~ JeneB nce yengle Leesæ[s ìgkeÀæ[s ceW jnles nQ~ heerís Je=ef× keÀes heeles peeles nQ~ yengle
De®ís-De®ís yeieer®es neWies, KegMeyet Deeleer jnsieer~ pebieue nesiee ner veneR~ DeYeer HeÀereEueie Deeleer nw, osKeles lees veneR nQ~ legce O³eeve ceW
yeæ[s-yeæ[s cenue Deeefo osKe Deeles nes, Jen lees ³eneB yevee veneR mekeÀles~ mee#eelkeÀej ngDee efHeÀj iegce nes pee³esiee~ mee#eelkeÀej efkeÀ³ee
lees nw vee~ jepee³eW efÒevme-efÒevmespe neWies~ yengle jceCeerkeÀ mJeie& nesiee~ pewmes ³eneB cewmetj Deeefo jceCeerkeÀ nQ, Ssmes JeneB yengle De®íer
nJee³eW ueieleer jnleer nQ~ heeveer kesÀ Pejves yenles jnles nQ~ Deelcee mecePeleer nw nce De®íer-De®íer ®eerpeW yevee³eW~ Deelcee keÀes mJeie& lees
³eeo Deelee nw vee~
legce ye®®eeW keÀes efj³eueeF]pe neslee nw ö keÌ³ee-keÌ³ee nesiee, keÀneB nce jnles neWies~ Fme mece³e ³en mce=efle jnleer nw~ ef®e$eeW keÀes osKees
legce efkeÀleves KegMevemeerye nes~ JeneB og:Ke keÀer keÀesF& yeele veneR nesieer~ nce lees mJeie& ceW Les efHeÀj veer®es Glejs~ Deye efHeÀj mJeie& ceW peevee
nw~ kewÀmes pee³eW? jmmeer ceW ueìkeÀ keÀj pee³eWies keÌ³ee? nce Deelcee³eW lees jnves Jeeueer nQ MeeefvleOeece keÀer~ yeehe ves mce=efle efoueeF& Deye
legce efHeÀj osJelee yeve jns nes Deewj otmejeW keÀes yevee jns nes~ efkeÀleves Iej yew"s Yeer mee#eelkeÀej keÀjles nQ~ yeebOesefue³eeW ves keÀYeer osKee
Leesæ[sner nw~ kewÀmes Deelcee keÀes Gíue Deeleer nw~ Dehevee Iej vepeoerkeÀ Deeves mes Deelcee keÀes KegMeer nesleer nw~ mecePeles nQ yeeyee ncekeÀes
%eeve oskeÀj Þe=bieejves Dee³es nQ~ DeeKejerve SkeÀ efove DeKeyeejeW ceW Yeer heæ[siee~ DeYeer lees mlegefle-eEveoe, ceeve-Deheceeve meye meeceves
Deelee nw~ peeveles nQ keÀuhe henues Yeer Ssmes ngDee Lee, pees meskeÀC[ heeme nes ie³ee, GmekeÀe eE®eleve veneR keÀjvee neslee~ DeKeyeejeW ceW
keÀuhe henues Yeer Ssmes heæ[e Lee~ efHeÀj heg©<eeLe& efkeÀ³ee peelee nw~ nbieecee lees pees ngDee Lee mees nes ie³ee~ veece lees nes ie³ee vee~ efHeÀj legce
jsmeheeC[ keÀjles nes~ keÀesF& heæ{les nQ, keÀesF& veneR heæ{les nQ~ HegÀme&le veneR efceueleer~ Deewj keÀeceeW ceW ueie peeles nQ~ DeYeer legcnejer yegef×
ceW nw ö ³en yesno keÀe yeæ[e [êcee nw~ efìkeÀ-efìkeÀ ®eueleer jnleer nw, ®e¬eÀ efHeÀjlee jnlee nw~ SkeÀ meskeÀC[ ceW pees heeme ngDee efHeÀj
5 n]peej Je<e& yeeo efjheerì nesiee~ pees nes ie³ee meskesÀC[ yeeo K³eeue ceW Deelee nw~ ³en Yetue nes ieF&, [êcee ceW vetbOe ie³ee~ keÀuhe henues
Yeer Ssmes ner Yetue ngF& Leer, heemì nes ieF&~ Deye efHeÀj Deeies kesÀ efueS veneR keÀjWies~ heg©<eeLe& keÀjles jnles nQ~ legcekeÀes mecePee³ee peelee
nw Ieæ[er-Ieæ[er ³en Yetue De®íer veneR nw~ ³en keÀce& De®íe veneR nw~ efoue Keeleer nesieer ö ncemes ³en Kejeye keÀece ngDee~ yeehe
mecePeeveer osles nQ, Ssmes veneR keÀjes, efkeÀmekeÀes og:Ke nesiee~ cevee keÀer peeleer nw~ yeehe yeleuee osles nQ ö ³en keÀece veneR keÀjvee, efyeiej
hetís ®eer]pe G"e³ee, GmekeÀes ®eesjer keÀne peelee nw~ Ssmes keÀece cele keÀjes~ keÀ[gJee cele yeesuees~ DeepekeÀue ogefve³ee osKees kewÀmeer nw ö
2/3 Translation
keÀesF& veewkeÀj hej iegmmee efkeÀ³ee lees Jen Yeer ogMceveer keÀjves ueie heæ[les nQ~ JeneB lees Mesj-yekeÀjer Deeheme ceW #eerjKeC[ jnles nQ~
uetveheeveer Deewj #eerjKeC[~ mele³egie ceW meye ceveg<³e Deelcee³eW Deeheme ceW #eerjKeC[ jnleer nQ~ Deewj Fme jeJeCe keÀer ogefve³ee ceW meye
ceveg<³e uetveheeveer nQ~ yeehe ye®®ee Yeer uetveheeveer~ keÀece ceneMe$eg nw vee~ keÀece keÀìejer ®eueeS SkeÀ-oes keÀes og:Ke osles nQ~ ³en meejer
ogefve³ee uetveheeveer nw~ mele³egieer ogefve³ee #eerjKeC[ nw~ Fve yeeleeW mes ogefve³ee keÌ³ee peeveW~ ceveg<³e lees mJeie& keÀes ueeKeeW Je<e& keÀn osles nQ~
lees keÀesF& yeele yegef× ceW Dee ve mekesÀ~ pees osJelee³eW Les GvneW keÀes ner mce=efle ceW Deelee nw~ legce peeveles nes ³en osJelee mele³egie ceW Les~
efpemeves 84 pevce efueS nQ Jener efHeÀj mes DeekeÀj heæ{Wies Deewj keÀebìeW mes HetÀue yeveWies~ ³en yeehe keÀer SkeÀ ner ³egefveJee|meìer nw, FvekeÀer
ye´wv®espe efvekeÀueleer jnleer nQ~ Kegoe peye Dee³esiee leye GvekesÀ efKeoceleieej yeveWies, efpevekesÀ Üeje Kego Kegoe jepeeF& mLeeheve keÀjWies~
legce mecePeles nes nce Kegoe kesÀ efKeoceleieej nQ~ Jen efpemceeveer efKeocele keÀjles nQ, ³en ªneveer~ yeeyee nce DeelceeDeeW keÀes ªneveer
mee|Jeme efmeKeuee jns nQ keÌ³eeWefkeÀ ªn ner leceesÒeOeeve yeve ieF& nw~ efHeÀj yeeyee meleesÒeOeeve yevee jns nQ~ yeeyee keÀnles nQ ceeceskeÀced ³eeo
keÀjes lees efJekeÀce& efJeveeMe neWies~ ³en ³eesie Deefive nw~ Yeejle keÀe Òee®eerve ³eesie iee³ee ngDee nw vee~ DeeìeaHeÀerefMe³eue ³eesie lees yengle nes
ie³es nQ FmeefueS yeeyee keÀnles nQ ³eeo keÀer ³ee$ee keÀnvee "erkeÀ nw~ efMeJeyeeyee keÀes ³eeo keÀjles-keÀjles legce efMeJehegjer ceW ®eues pee³eWies~
Jen nw efMeJehegjer~ Jen efJe<Ceghegjer~ ³en jeJeCe hegjer~ efJe<Ceghegjer kesÀ heerís nw jece hegjer~ met³e&JebMeer kesÀ yeeo ®evêJebMeer nQ~ ³en lees
keÀe@ceve yeele nw~ DeeOeekeÀuhe mele³egie-$eslee, DeeOeekeÀuhe Üehej-keÀefue³egie~ DeYeer legce mebiece hej nes~ ³en Yeer efmeHe&À legce peeveles nes~
pees De®íer jerefle OeejCee keÀjles nQ, Jen otmejs keÀes Yeer mecePeeles nQ~ nce heg©<eesÊece mebiece³egie hej nQ~ ³en efkeÀmekeÀer yegef× ceW ³eeo jns
lees Yeer meeje [êcee yegef× ceW Dee peeS~ hejvleg keÀefue³egieer osn kesÀ mecyevOeer Deeefo ³eeo Deeles jnles nQ~ yeehe keÀnles nQ ö legcekeÀes ³eeo
keÀjvee nw SkeÀ yeehe keÀes~ meJe& keÀe meoddieefle oelee jepe³eesie efmeKeueeves Jeeuee SkeÀ ner nw FmeefueS yeeyee ves mecePee³ee nw efMeJeyeeyee
keÀer ner pe³evleer nw pees meejer ogefve³ee keÀes heueìeles nQ~ legce yeéïeCe ner peeveles nes, DeYeer nce heg©<eesÊece mebiece³egie hej nQ~ pees yeéïeCe
nQ GvekeÀes ner j®eef³elee Deewj j®evee keÀe %eeve yegef× ceW nw~ De®íe~
vecemles~
1) keÀesF& Yeer Ssmee keÀce& veneR keÀjvee nw efpememes efkeÀmeer keÀes og:Ke nes~ keÀæ[gJes yeesue veneR yeesueves nQ~ yengle-yengle
#eerjKeC[ neskeÀj jnvee nw~
2) efkeÀmeer Yeer osnOeejer keÀer mlegefle veneR keÀjveer nw~ yegef× ceW jns ncekeÀes efMeJeyeeyee heæ{eles nQ, Gme SkeÀ keÀer ner
ceefncee keÀjveer nw, ªneveer efKeoceleieej yevevee nw~
Jejoeve:- meJe& kesÀ iegCe osKeles ngS mJe³eb ceW yeehe kesÀ iegCeeW keÀes OeejCe keÀjves Jeeues iegCecetle& YeJe
mebiece³egie hej pees ye®®es iegCeeW keÀer ceeuee OeejCe keÀjles nQ Jener efJepe³e ceeuee ceW Deeles nQ FmeefueS nesueernbme
yeve meJe& kesÀ iegCeeW keÀes osKees Deewj SkeÀ yeehe kesÀ iegCeeW keÀes mJe³eb ceW OeejCe keÀjes, ³en iegCeceeuee meYeer kesÀ
ieues ceW heæ[er ngF& nes~ pees efpeleves yeehe kesÀ iegCe mJe³eb ceW OeejCe keÀjles nQ GvekesÀ ieues ceW Gleveer yeæ[er ceeuee
heæ[leer nw~ iegCeceeuee keÀes efmecejCe keÀjves mes mJe³eb Yeer iegCecetle& yeve peeles nQ~ Fmeer keÀer ³eeoieej ceW osJeleeDeeW
Deewj MeefkeÌle³eeW kesÀ ieues ceW ceeuee efoKeeles nQ~
mueesieve:- mee#eerheve keÀer efmLeefle ner ³eLeeLe& efveCe&³e keÀe leKle nw~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö yeehe pees nw, pewmee nw, Gmes ³eLeeLe& hen®eeve keÀj ³eeo keÀjes,
FmekesÀ efueS Deheveer yegef× keÀes efJeMeeue yeveeDees''
ÒeÍe>>:- yeehe keÀes iejerye-efveJee]pe keÌ³eeW keÀne ie³ee nw?
GÊej:- keÌ³eeWefkeÀ Fme mece³e peye meejer ogefve³ee iejerye DeLee&led og:Keer yeve ieF& nw leye yeehe Dee³es nQ meyekeÀes og:Ke mes
ígæ[eves~ yeekeÀer efkeÀme hej lejme KeekeÀj keÀheæ[s os osvee, hewmee os osvee Jen keÀesF& keÀceeue keÀer yeele veneR~ Fmemes
Jen keÀesF& meentkeÀej veneR yeve peeles~ Ssmes veneR ceQ keÀesF& Fve YeerueeW keÀes hewmee oskeÀj iejerye-efveJee]pe keÀnueeTbiee~
ceQ lees iejerye DeLee&led heefleleeW keÀes, efpeveceW %eeve veneR nw, GvnW %eeve oskeÀj heeJeve yeveelee ntB~
ieerle:- ³ener yenej nw ogefve³ee keÀes Yetue peeves keÀer.......
Deesced Meeefvle~ ceer"s-ceer"s ye®®eeW ves ieerle megvee~ ye®®es peeveles nQ ieerle lees ogefve³eeJeer ceveg<³eeW ves iee³ee nw~ De#ej yeæ[s De®ís nQ, Fme
hegjeveer ogefve³ee keÀes Yegueevee nw~ Deeies Ssmes veneR mecePeles Les~ keÀefue³egieer ceveg<³eeW keÀes Yeer mecePe ceW veneR Deelee nw efkeÀ veF& ogefve³ee ceW
peevee nesiee lees peªj hegjeveer ogefve³ee keÀes Yetuevee nesiee~ Yeue Flevee mecePeles nQ hegjeveer ogefve³ee keÀes íesæ[vee nw hejvleg Jen mecePeles nQ
Depegve yengle mece³e heæ[e nw~ veF& mees hegjeveer nesieer, ³en lees mecePeles nQ hejvleg uecyee ìeFce [eueves mes Yetue ie³es nQ~ legcekeÀes Deye
mce=efle efoueeF& peeleer nw, DeYeer veF& ogefve³ee mLeeheve nesleer nw FmeefueS hegjeveer ogefve³ee keÀes Yetuevee nw~ Yetue peeves mes keÌ³ee nesiee? nce
³en Mejerj íesæ[ veF& ogefve³ee ceW pee³eWies~ hejvleg De%eeve keÀeue ceW Ssmeer-Ssmeer yeeleeW kesÀ DeLe& hej efkeÀmekeÀe O³eeve veneR peelee~ efpeme
ÒekeÀej yeehe mecePeeles nQ, Ssmes keÀesF& Yeer mecePeeves Jeeuee veneR nw~ legce FvekesÀ DeLe& keÀes mecePe mekeÀles nes~ ³en Yeer ye®®es peeveles nQ ö
yeehe nw yengle meeOeejCe~ Devev³e, De®ís-De®ís ye®®es Yeer hetje mecePeles veneR nQ~ Yetue peeles nQ efkeÀ FveceW efMeJeyeeyee Deeles nQ~ keÀesF&
Yeer [e³ejskeÌMeve osles nQ lees mecePeles veneR efkeÀ ³en efMeJeyeeyee keÀe [e³ejskeÌMeve nw~ efMeJeyeeyee keÀes meeje efove pewmes Yetues ngS nQ~ hetje
ve mecePeves keÀejCe Jen keÀece veneR keÀjles~ cee³ee ³eeo keÀjves veneR osleer~ mLeeF& Jen ³eeo "njleer veneR~ cesnvele keÀjles-keÀjles
efheíeæ[er ceW DeeefKej Jen DeJemLee nesveer peªj nw~ Ssmee keÀesF& Yeer veneR pees Fme mece³e keÀcee&leerle DeJemLee keÀes hee ues~ yeehe pees nw,
pewmee nw GvekeÀes peeveves ceW yeæ[er yegef× ®eeefnS~
legcemes hetíWies yeeheoeoe iece& keÀheæ[s henveles nQ? keÀnWies oesveeW keÀes heæ[s ngS nQ~ efMeJeyeeyee keÀnWies ceQ Leesæ[sner iece& keÀheæ[s henvetBiee~ cegPes
"C[er veneR ueieleer~ neB, efpemeceW ÒeJesMe efkeÀ³ee nw GvekeÀes "C[er ueiesieer~ cegPes lees ve YetKe, ve h³eeme kegÀí veneR ueielee~ ceQ lees efveuexhe
ntB~ mee|Jeme keÀjles ngS Yeer Fve meye yeeleeW mes v³eeje ntB~ ceQ Keelee, heerlee veneR ntB~ pewmes SkeÀ meeOet Yeer keÀnlee Lee vee, ceQ ve Keelee ntB,
ve heerlee ntB.... GvneWves efHeÀj DeeìeaHeÀerefMe³eue JesMe OeejCe keÀj efue³ee nw~ osJeleeDeeW kesÀ veece Yeer lees yengleeW ves jKes nQ~ Deewj keÀesF&
Oece& ceW osJeer-osJelee yeveles veneR nQ~ ³eneB efkeÀleves ceefvoj nQ~ yeenj ceW lees SkeÀ efMeJeyeeyee keÀes ner ceeveles nQ~ yegef× Yeer keÀnleer nw
HeÀeoj lees SkeÀ neslee nw~ HeÀeoj mes ner Jemee& efceuelee nw~ legce ye®®eeW keÀer yegef× ceW nw - keÀuhe kesÀ Fme heg©<eesÊece mebiece³egie hej ner
yeeyee mes Jemee& efceuelee nw~ peye nce megKeOeece ceW peeles nQ lees yeekeÀer meye MeeefvleOeece ceW jnles nQ~ legcnejs ceW Yeer ³en mecePe vecyejJeej
nw~ Deiej %eeve kesÀ efJe®eejeW ceW jnles nQ lees GvneW kesÀ yeesue ner Jen efvekeÀueWies~ legce ªhe-yemevle yeve jns nes ö yeeyee Üeje~ legce ªhe
Yeer nes Deewj yemevle Yeer nes~ ogefve³ee ceW Deewj keÀesF& keÀn ve mekesÀ efkeÀ nce ªhe-yemevle nQ~ legce DeYeer heæ{ jns nes, efheíeæ[er lekeÀ
vecyejJeej heg©<eeLe& Devegmeej heæ{ ueWies~ efMeJeyeeyee nce DeelceeDeeW keÀe yeehe nw vee~ ³en Yeer efoue mes ueielee lees nw vee~ YeefkeÌle ceeie&
ceW Leesæ[sner efoue mes ueielee nw~ ³eneB legce meccegKe yew"s nes~ mecePeles nes yeehe efHeÀj Fme mece³e ner Dee³eWies efHeÀj keÀesF& Deewj mece³e yeehe
keÀes Deeves keÀer ojkeÀej ner veneR~ mele³egie mes $eslee lekeÀ Deevee veneR nw~ Üehej mes keÀefue³egie lekeÀ Yeer Deeves keÀe veneR nw~ Jen Deeles
ner nQ keÀuhe kesÀ mebiece³egie hej~ yeehe nw Yeer iejerye efveJee]pe DeLee&led meejer ogevf e³ee pees og:Keer iejerye nes peeleer nw GvekeÀe yeehe nw~ FvekeÀer
efoue ceW keÌ³ee nesiee? nce iejerye efveJee]pe nQ~ meyekeÀe og:Ke DeLeJee iejeryeer efceì peeS~ Jees lees efmeJeeS %eeve mes keÀce nes ve mekesÀ~
yeekeÀer keÀheæ[e Deeefo osves mes keÀesF& meentkeÀej lees veneR yeve pee³eWies vee~ keÀjkesÀ iejerye keÀes osKeves mes efoue nesieer FvekeÀes keÀheæ[e os oW,
keÌ³eeWefkeÀ ³eeo heæ[lee nw vee ö ceQ iejerye efveJee]pe ntB~ meeLe-meeLe ³en Yeer mecePelee ntB ö ceQ iejerye efveJee]pe keÀesF& Fve YeerueeW kesÀ efueS
ner veneR ntB~ ceQ iejerye efveJee]pe ntB pees efyeukegÀue ner heeflele nQ GvneW keÀes heeJeve yeveelee ntB~ ceQ ntB ner heeflele-heeJeve~ lees efJe®eej ®euelee
1/3 Translation
nw, ceQ iejerye efveJee]pe ntB hejvleg hewmes Deeefo kewÀmes otB~ hewmes Deeefo osves Jeeues lees ogefve³ee ceW yengle nQ~ yengle HeÀv[dme efvekeÀeueles nQ, pees
efHeÀj DeveeLe DeeÞece ceW Yespe osles nQ~ peeveles nQ DeveeLe jnles nQ DeLee&led efpemekeÀes veeLe veneR~ DeveeLe ceevee iejerye~ legcneje Yeer veeLe
veneR Lee DeLee&led yeehe veneR Lee~ legce iejerye Les, %eeve veneR Lee~ pees ªhe-yemevle veneR, Jen iejerye DeveeLe nQ~ pees ªhe yemevle nQ
GvekeÀes meveeLe keÀne peelee nw~ meveeLe meentkeÀej keÀes, DeveeLe iejerye keÀes keÀne peelee nw~ legcnejer yegef× ceW nw meye iejerye nQ, kegÀí
GvneW keÀes os osJeW~ yeehe iejerye-efveJee]pe nw lees keÀnWies Ssmeer ®eer]peW osJeW efpememes meoe kesÀ efueS meentkeÀej yeve pee³eW~ yeekeÀer ³en keÀheæ[e
Deeefo osvee lees keÀe@ceve yeele nw~ GveceW nce keÌ³eeW heæ[W~ nce lees GvekeÀes DeveeLe mes meveeLe yevee osJeW~ Yeue efkeÀlevee Yeer keÀesF& heoddceheefle
nw, hejvleg Jen Yeer meye DeuhekeÀeue kesÀ efueS nw~ ³en nw ner DeveeLeeW keÀer ogefve³ee~ Yeue hewmes Jeeues nQ, Jen Yeer DeuhekeÀeue kesÀ efueS~
JeneB nQ meowJe meveeLe~ JeneB Ssmes keÀce& veneR ketÀìles~ ³eneB efkeÀleves iejerye nQ~ efpevekeÀes Oeve nw, GvneW keÀes lees Dehevee veMee ®eæ{e jnlee
nw ö nce mJeie& ceW nQ~ hejvleg nQ veneR, ³en legce peeveles nes~ Fme mece³e keÀesF& Yeer ceveg<³e meveeLe veneR nQ, meye DeveeLe nQ~ ³en hewmes
Deeefo lees meye efceÆer ceW efceue peeves Jeeues nQ~ ceveg<³e mecePeles nQ nceejs heeme Flevee Oeve nw pees heg$e-hees$es Keeles jnWies~ hejcheje ®euelee
jnsiee~ hejvleg Ssmes ®euevee veneR nw~ ³en lees meye efJeveeMe nes pee³esiee FmeefueS legcekeÀes Fme meejer hegjeveer ogefve³ee mes Jewjei³e nw~
legce peeveles nes veF& ogefve³ee keÀes mJeie&, hegjeveer ogefve³ee keÀes veke&À keÀne peelee nw~ ncekeÀes yeeyee veF& ogefve³ee kesÀ efueS meentkeÀej yevee jns
nQ~ ³en hegjeveer ogefve³ee lees Kelce nes peeveer nw~ yeehe efkeÀlevee meentkeÀej yeveeles nQ~ ³en ue#ceer-veeje³eCe meentkeÀej kewÀmes yeveW? keÌ³ee
keÀesF& meentkeÀej mes Jemee& efceuee Jee ueæ[eF& keÀer? pewmes otmejs jepeieoddoer heeles nQ, keÌ³ee Ssmes jepeieoddoer heeF&? Jee keÀceeX Devegmeej ³en
Oeve efceuee? yeehe keÀe keÀce& efmeKeueevee lees efyeukegÀue ner v³eeje nw~ keÀce&-DekeÀce&-efJekeÀce& De#ej Yeer keÌueer³ej nw vee~ MeeðeeW ceW kegÀí
De#ej nQ, Deeìs ceW vecekeÀ efpeleves jn peeles nQ~ keÀneB Fleves keÀjesæ[ ceveg<³e, yeekeÀer 9 ueeKe jnles nQ~ keÌJeeì&j hejmesvì Yeer veneR
ngDee~ lees FmekeÀes keÀne peelee nw Deeìs ceW vecekeÀ~ ogefve³ee meejer efJeveeMe nes peeleer nw~ yengle Leesæ[s mebiece³egie ceW jnles nQ~ keÀesF&
henues mes Mejerj íes[æ peeles nQ~ Jen efHeÀj efjmeerJe keÀjWies~ pewmes cegieueer ye®®eer Leer, De®íer Leer lees pevce efyeukegÀue De®ís Iej ceW efue³ee
nesiee~ vecyejJeej megKe ceW ner pevce uesles nQ~ megKe lees GvekeÀes osKevee nw, Leesæ[e og:Ke Yeer osKevee nw~ keÀcee&leerle DeJemLee lees
efkeÀmekeÀer ngF& veneR nw~ pevce yeæ[s megKeer Iej ceW peekeÀj ueWies~ Ssmes cele mecePees ³eneB keÀesF& megKeer Iej nQ veneR~ yengle heefjJeej Ssmes
De®ís nesles nQ, yeele cele hetíes~ yeeyee keÀe osKee ngDee nw~ yengSb SkeÀ ner Iej ceW Ssmes Meevle efceueehe ceW jnleer nQ pees yeme, meYeer meeLe
ceW YeefkeÌle keÀjleer nQ, ieerlee heæ{leer nQ....~ yeeyee ves hetíe Fleveer meye FkeÀùer jnleer nQ, Peieæ[e Deeefo veneR neslee! yeesuee nceejs heeme
lees mJeie& nw, nce meYeer FkeÀùs jnles nQ~ keÀYeer ueæ[les-Peieæ[les veneR nQ, Meevle ceW jnles nQ~ keÀnles nQ ³eneB lees pewmes mJeie& nw lees
peªj mJeie& heemì nes ie³ee nw leye keÀnves ceW Deelee nw vee efkeÀ ³eneB lees pewmes mJeie& ueiee heæ[e nw~ hejvleg ³eneB lees yengleeW keÀe mJeYeeJe
mJeie&Jeemeer yeveves keÀe efoKeeF& veneR oslee~ oeme-oeefme³eeb Yeer lees yeveves nQ vee~ ³en jepeOeeveer mLeeheve nesleer nw~ yeekeÀer pees yeéïeCe
yeveles nQ Jen owJeer Iejeves ceW Deeves Jeeues nQ~ hejvleg vecyejJeej nQ~ keÀesF& lees yengle ceer"s nesles nQ, meyekeÀes h³eej keÀjles jnWies~ keÀYeer
efkeÀmekeÀes iegmmee veneR keÀjWies~ iegmmee keÀjves mes og:Ke neslee nw~ pees cevmee-Jee®ee-keÀce&Cee efkeÀmekeÀes og:Ke ner osles jnles nQ ö GvekeÀes
keÀne peelee nw og:Keer Deelcee~ pewmes hegC³e Deelcee, heehe Deelcee keÀnles nQ vee~ Mejerj keÀe veece uesles nQ keÌ³ee? JeemleJe ceW Deelcee ner
yeveleer nw, meye heehe Deelcee³eW Yeer SkeÀ pewmeer veneR nesleer nQ~ hegC³e Deelcee Yeer meye SkeÀ pewmeer veneR nesleer~ vecyejJeej heg©<eeLe&
Devegmeej nesles nQ~ mìt[sCì Kego mecePeles neWies vee efkeÀ nceejs kewÀjskeÌìme&, DeJemLee kewÀmeer nw? nce kewÀmes ®eueles nQ? meyekeÀes ceer"e
yeesueles nQ? keÀesF& kegÀí keÀns nce Guìe-meguìe peJeeye lees veneR osles nQ? yeeyee keÀes keÀF& ye®®es keÀnles nQöye®®eeW hej iegmmee Dee peelee
nw~ yeeyee keÀnles nQ efpelevee nes mekesÀ h³eej mes keÀece uees~ íesìs ye®®es keÀes megOeejves kesÀ efueS keÀeve mes hekeÀæ[les nQ~ ke=À<Ce kesÀ efueS
efoKeueeles nQ vee GvekeÀes DeesKeueer mes yeebOee~ ³en Yeer ³eneB keÀer yeele nw~ íesìe ye®®ee ®eb®eue nw lees Keefì³ee mes Jee Peeæ[ mes yeebOe uees~
Lehheæ[ veneR ueieeDees~ veneR lees Jen Yeer Ssmes meerKe pee³eWies~ yeebOevee "erkeÀ nw~ Ssmes lees veneR ye®®ee yeæ[e neskeÀj ceeB-yeehe keÀes yeebOesiee?
veneR~ ³en nw ner ye®®eeW kesÀ efueS efMe#ee~ efyeukegÀue lebie keÀjs lees keÀeve mes hekeÀæ[ mekeÀles nes~ keÀesF& ye®®es SkeÀoce veekeÀ ceW oce keÀj
osles nQ~ efveceexner Yeer yevevee ®eeefnS~
³en lees legce ye®®es mecePeles nes - ncekeÀes ³en ue#ceer-veeje³eCe yevevee nw~ Sce Dee@ypeskeÌì meeceves Keæ[er nw~ efkeÀleveer Tb®e Sce
Dee@ypeskeÌì nw~ heæ{eves Jeeuee Yeer neFSmì nw vee~ Þeerke=À<Ce keÀer ceefncee efkeÀleveer ieeles nQ ö meJe&iegCe mechevve, 16keÀuee mechevve.....
2/3 Translation
Deye legce ye®®es peeveles nes nce Jen yeve jns nQ~ legce ³eneB Dee³es ner nes ³en yeveves kesÀ efueS~ legcnejer ³en me®®eer mel³e veeje³eCe keÀer
keÀLee nw ner vej mes veeje³eCe yeveves keÀer~ DecejkeÀLee nw Decejhegjer peeves keÀer~ keÀesF& mebv³eemeer Deeefo Fve yeeleeW keÀes veneR peeveles~
keÀesF& Yeer ceveg<³e cee$e keÀes %eeve keÀe meeiej Jee heeflele-heeJeve veneR keÀnWies~ peyeefkeÀ meejer me=efä ner heeflele nw lees nce heeflele-heeJeve
efkeÀmekeÀes keÀnW? ³eneB keÀesF& hegC³e Deelcee nes ve mekesÀ~ yeehe mecePeeles nQ ö ³en ogefve³ee heeflele nw~ Þeerke=À<Ce nw DeJJeue vecyej~
GvekeÀes Yeer YeieJeeve veneR keÀn mekeÀles~ pevce-cejCe jefnle SkeÀ ner efvejekeÀej yeehe nw~ iee³ee peelee nw efMeJe hejceelceeS vece:,
ye´ïee-efJe<Ceg-MebkeÀj keÀes osJelee keÀn efHeÀj efMeJe keÀes hejceelcee keÀnles nQ~ lees efMeJe meyemes Thej ngDee vee~ Jen nw meyekeÀe yeehe~
Jemee& Yeer yeehe mes efceuevee nw, meJe&J³eeheer keÀnves mes Jemee& veneR efceuelee nw~ yeehe mJeie& keÀer mLeehevee keÀjves Jeeuee nw lees peªj mJeie& keÀe
ner Jemee& oWies~ ³en ue#ceer-veeje³eCe nQ vecyejJeve~ heæ{eF& mes ³en heo hee³ee~ Yeejle keÀe Òee®eerve ³eesie keÌ³eeW veneR ceMentj nesiee~
efpememes ceveg<³e efJeée keÀe ceeefuekeÀ yeveles nQ GmekeÀes keÀnles nQ menpe ³eesie, menpe %eeve~ nw Yeer yengle menpe, SkeÀ ner pevce kesÀ
heg©<eeLe& mes efkeÀleveer Òeeefhle nes peeleer nw~ YeefkeÌle ceeie& ceW lees pevce yeeF& pevce "eskeÀjW Keeles Dee³es, efceuelee lees kegÀí Yeer veneR~ ³en lees
SkeÀ ner pevce ceW efceuelee nw FmeefueS menpe keÀne peelee nw~ meskesÀC[ ceW peerJevecegefkeÌle keÀne peelee nw~ DeepekeÀue lees osKees kewÀmes-
kewÀmes FvJesvMeve efvekeÀeueles jnles nQ~ meeFbme keÀe Yeer JeC[j nw~ meeFuesvme keÀe Yeer Jev[j osKees kewÀmee nw? Jen meye efkeÀlevee osKeves
ceW Deelee nw~ ³eneB kegÀí veneR nw~ legce Meeefvle ceW yew"s nes, veewkeÀjer Deeefo Yeer keÀjles nes, nLe keÀej [s...Deewj Deelcee keÀer efoue ³eej
lejHeÀ, DeeefMekeÀ ceeMetkeÀ Yeer iee³es ngS nQ vee~ Jen SkeÀ oes keÀer MekeÌue hej DeeefMekeÀ nesles nQ, efJekeÀej keÀer yeele veneR jnleer~ keÀneB
Yeer yew"s ³eeo Dee pee³eWies~ jesìer Keeles jnWies yeme meeceves GvekeÀes osKeles jnWies~ Devle ceW legcnejer ³en DeJemLee nes pee³esieer~ yeme yeehe
keÀes ner ³eeo keÀjles jnWies~ De®íe~
ceer"s-ceer"s efmekeÀerueOes ye®®eeW Òeefle ceele-efhelee yeeheoeoe keÀe ³eeoh³eej Deewj ieg[@ceee|veie~ ªneveer yeehe keÀer ªneveer ye®®eeW keÀes
vecemles~
OeejCee kesÀ efueS cegK³e meej:
1) ªhe-yemevle yeve cegKe mes meoe megKeoeF& yeesue yeesueves nQ, og:KeoeF& veneR yevevee nw~ %eeve kesÀ efJe®eejeW ceW jnvee
nw, cegKe mes %eeve jlve ner efvekeÀeueves nQ~
2) efveceexner yevevee nw, nj SkeÀ mes h³eej mes keÀece uesvee nw, iegmmee veneR keÀjvee nw~ DeveeLe keÀes meveeLe yeveeves
keÀer mesJee keÀjveer nw~
Jejoeve:- DeheefJe$elee kesÀ veece efveMeeve keÀes Yeer meceehle keÀj efn]pe nesueervesme keÀe ìeFìue Òeehle keÀjves Jeeues
nesueernbme YeJe
pewmes nbme keÀYeer Yeer kebÀkeÀæ[ veneR ®egieles, jlve OeejCe keÀjles nQ~ Ssmes nesueernbme efkeÀmeer kesÀ DeJeiegCe DeLee&led
kebÀkeÀ[ keÀes OeejCe veneR keÀjles~ Jes J³eLe& Deewj meceLe& keÀes Deueie keÀj J³eLe& keÀes íesæ[ osles nQ, meceLe& keÀes
Dehevee uesles nQ~ Ssmes nesueernbme ner heefJe$e Meg× Deelcee³eW nQ, GvekeÀe Deenej, J³eJenej meye Meg× neslee nw~
peye DeMegef× DeLee&led DeheefJe$elee keÀe veece efveMeeve Yeer meceehle nes peeS leye YeefJe<³e ceW efn]pe nesueervesme keÀe
ìeFìue Òeehle nes FmeefueS keÀYeer ieueleer mes Yeer efkeÀmeer kesÀ DeJeiegCe OeejCe veneR keÀjvee~
mueesieve:- meJe¥Me l³eeieer Jen nw pees hegjeves mJeYeeJe mebmkeÀej kesÀ JebMe keÀe Yeer l³eeie keÀjlee nw~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es - pees mebkeÀuhe F&éejer³e mesJee DeLe& ®euelee nw, Gmes Meg× mebkeÀuhe Jee
efvejmebkeÀuhe ner keÀnWies, J³eLe& veneR''
ÒeÍe>>:- efJekeÀceex mes ye®eves kesÀ efueS keÀewve meer ]HeÀpe&-DeoeF& heeueve keÀjles Yeer DeveemekeÌle jnes?
GÊej:- efce$e mecyeefvOe³eeW keÀer mee|Jeme Yeues keÀjes uesefkeÀve DeueewefkeÀkeÀ F&éejer³e ¢efä jKekeÀjkesÀ keÀjes, GveceW ceesn keÀer
jie veneR peeveer ®eeefnS~ Deiej efkeÀmeer efJekeÀejer mebyebOe mes mebkeÀuhe Yeer ®euelee nw lees Jen efJekeÀce& yeve peelee
nw FmeefueS DeveemekeÌle neskeÀj ]HeÀpe&DeoeF& heeueve keÀjes~ efpelevee nes mekesÀ osner-DeefYeceeveer jnves keÀe heg©<eeLe&
keÀjes~
Deesced Meeefvle~ Deepe legce ye®®eeW keÀes mebkeÀuhe, efJekeÀuhe, efvejmebkeÀuhe DeLeJee keÀce&, DekeÀce& Deewj efJekeÀce& hej mecePee³ee peelee nw~
peye lekeÀ legce ³eneB nes leye lekeÀ legcnejs mebkeÀuhe peªj ®eueWies~ mebkeÀuhe OeejCe efkeÀ³es efyevee keÀesF& ceveg<³e SkeÀ #eCe Yeer jn veneR
mekeÀlee nw~ Deye ³en mebkeÀuhe ³eneB Yeer ®eueWies, mele³egie ceW Yeer ®eueWies Deewj De%eevekeÀeue ceW Yeer ®eueles nQ hejvleg %eeve ceW Deeves mes
mebkeÀuhe, mebkeÀuhe veneR, keÌ³eeWefkeÀ legce hejceelcee keÀer mesJee DeLe& efveefceÊe yeves nes lees pees ³e%e DeLe& mebkeÀuhe ®euelee Jen mebkeÀuhe,
mebkeÀuhe veneR Jen efvejmebkeÀuhe ner nw~ yeekeÀer pees HeÀeuelet mebkeÀuhe ®eueles nQ DeLee&led keÀefue³egieer mebmeej Deewj keÀefue³egieer efce$e
mecyeefvOe³eeW kesÀ Òeefle ®eueles nQ Jen efJekeÀuhe keÀns peeles nQ efpememes ner efJekeÀce& yeveles nQ Deewj efJekeÀceex mes og:Ke Òeehle neslee nw~ yeekeÀer
pees ³e%e Òeefle DeLeJee F&éejer³e mesJee Òeefle mebkeÀuhe ®euelee nw Jen iees³ee efvejmebkeÀuhe nes ie³ee~ Meg× mebkeÀuhe mee|Jeme Òeefle Yeues ®eueW~
osKees, yeeyee ³eneB yew"e nw legce ye®®eeW keÀes mecYeeueves DeLe&~ GmekeÀer mee|Jeme keÀjves DeLe& ceeB yeehe keÀe mebkeÀuhe peªj ®euelee nw~
hejvleg ³en mebkeÀuhe, mebkeÀuhe veneR Fmemes efJekeÀce& veneR yevelee nw hejvleg ³eefo efkeÀmeer keÀe efJekeÀejer mebyebOe Òeefle mebkeÀuhe ®euelee nw lees
GvekeÀe efJekeÀce& DeJeM³e ner yevelee nw~
yeeyee legce ye®®eeW keÀes keÀnles nQ efkeÀ efce$e mecyeefvOe³eeW keÀer mee|Jeme Yeues keÀjes hejvleg DeueewefkeÀkeÀ F&éejer³e ¢efä mes~ Jen ceesn keÀer jie
veneR Deeveer ®eeefnS~ DeveemekeÌle neskeÀj Deheveer ]HeÀpe&-DeoeF& heeueve keÀjveer ®eeefnS~ hejvleg pees keÀesF& ³eneB nesles ngS keÀce& mecyevOe
ceW nesles ngS GvekeÀes veneR keÀeì mekeÀles lees Yeer GvekeÀes hejceelcee keÀes veneR íesæ[vee ®eeefnS~ neLe hekeÀæ[e nesiee lees kegÀí ve kegÀí heo
Òeehle keÀj ueWies~ Deye ³en lees nj SkeÀ Deheves keÀes peeveles nQ efkeÀ cesjs ceW keÀewve mee efJekeÀej nw~ Deiej efkeÀmeer ceW SkeÀ Yeer efJekeÀej nw
lees Jen osn-DeefYeceeveer peªj "nje, efpemeceW efJekeÀej veneR Jen "nje osner-DeefYeceeveer~ efkeÀmeer ceW keÀesF& Yeer efJekeÀej nw lees Jees
mepee³eW peªj Kee³eWies Deewj pees efJekeÀejeW mes jefnle nQ, Jes mepeeDeeW mes cegkeÌle nes pee³eWies~ pewmes osKees keÀesF&-keÀesF& ye®®es nQ, efpeveceW ve
keÀece nw, ve ¬eÀesOe nw, ve ueesYe nw, ve ceesn nw..., Jees mee|Jeme yengle De®íer keÀj mekeÀles nQ~ Deye GvneW keÀer yengle %eeve efJe%eevece³e
DeJemLee nw~ Jen lees legce meye Yeer Jeesì oWies~ Deye ³en lees pewmes ceQ peevelee ntB Jewmes legce ye®®es Yeer peeveles nes, De®ís keÀes meye De®íe
keÀnWies, efpemeceW kegÀí Keeceer nesieer GvekeÀes meYeer Jener Jeesì oWies~ Deye ³en efve½e³e keÀjvee efpeveceW keÀesF& efJekeÀej nw Jees mee|Jeme veneR
keÀj mekeÀles~ pees efJekeÀej ÒetHeÀ nQ Jees mee|Jeme keÀj DeewjeW keÀes Deehe meceeve yevee mekeWÀies FmeefueS efJekeÀejeW hej hetCe& peerle ®eeefnS,
efJekeÀuhe hej hetCe& peerle ®eeefnS~ F&éej DeLe& mebkeÀuhe keÀes efvejmebkeÀuhe jKee pee³esiee~
JeemleJe ceW efvejmebkeÀuhelee Gmeer keÀes keÀne peelee nw pees mebkeÀuhe ®eues ner veneR, og:Ke megKe mes v³eeje nes peeS, Jen lees Devle ceW peye
legce efnmeeye-efkeÀleeye ®egkeÌlet keÀj ®eues peeles nes, JeneB og:Ke megKe mes v³eejer DeJemLee ceW, leye keÀesF& mebkeÀuhe veneR ®euelee~ Gme mece³e
keÀce& DekeÀce& oesveeW mes hejs DekeÀceea DeJemLee ceW jnles nes~
³eneB legcneje mebkeÀuhe peªj ®euesiee keÌ³eeWefkeÀ legce meejer ogefve³ee keÀes Meg× yeveeves DeLe& efveefceÊe yeves ngS nes lees GmekesÀ efueS legcnejs
Meg× mebkeÀuhe peªj ®eueWies~ mele³egie ceW Meg× mebkeÀuhe ®eueves kesÀ keÀejCe mebkeÀuhe, mebkeÀuhe veneR, keÀce& keÀjles Yeer keÀce&yevOeve veneR
yevelee~ mecePee~ Deye keÀce&, DekeÀce& Deewj efJekeÀce& keÀer ieefle lees hejceelcee ner mecePee mekeÀlee nw~ Jener efJekeÀceex mes ígæ[eves Jeeuee nw
pees Fme mebiece hej legcekeÀes heæ{e jns nQ FmeefueS ye®®es Deheves Thej yengle ner meeJeOeeveer jKees~ Deheves efnmeeye-efkeÀleeye keÀes Yeer osKeles
jnes~ legce ³eneB Dee³es nes efnmeeye-efkeÀleeye ®egkeÌlet keÀjves~ Ssmes lees veneR ³eneB DeekeÀj Yeer efnmeeye-efkeÀleeye yeveeles peeDees lees mepee
Keeveer heæ[s~ ³en ieYe& pesue keÀer mepee keÀesF& keÀce veneR nw~ Fme keÀejCe yengle ner heg©<eeLe& keÀjvee nw~ ³en cebefpeue yengle Yeejer nw
FmeefueS meeJeOeeveer mes ®euevee ®eeefnS~ efJekeÀuheeW kesÀ Thej peerle heeveer nw peªj~ Deye efkeÀleves lekeÀ legceves efJekeÀuheeW hej peerle heeF&
nw, efkeÀleves lekeÀ Fme efvejmebkeÀuhe DeLee&led og:Ke megKe mes v³eejer DeJemLee ceW jnles nes, ³en legce Deheves keÀes peeveles jnes~ pees Kego keÀes
Translation
1/3
veneR mecePe mekeÀles nQ Jen ceccee, yeeyee mes hetí mekeÀles nQ keÌ³eeWefkeÀ legce lees GvekesÀ Jeeefjme nes, lees Jen yelee mekeÀles nQ~
efvejmebkeÀuhe DeJemLee ceW jnves mes legce Deheves lees keÌ³ee, efkeÀmeer Yeer efJekeÀejer kesÀ efJekeÀceex keÀes oyee mekeÀles nes, keÀesF& Yeer keÀeceer heg©<e
legcnejs meeceves Dee³esiee, lees GmekeÀe efJekeÀejer mebkeÀuhe veneR ®euesiee~ pewmes keÀesF& osJeleeDeeW kesÀ heeme peelee nw lees GvekesÀ meeceves Jen
Meevle nes peelee nw, Jewmes legce Yeer ieghle ªhe ceW osJelee³eW nes~ legcnejs Deeies Yeer efkeÀmeer keÀe efJekeÀejer mebkeÀuhe veneR ®eue mekeÀlee nw,
hejvleg Ssmes yengle keÀeceer heg©<e nQ efpevekeÀe kegÀí mebkeÀuhe Deiej ®euesiee lees Yeer Jeej veneR keÀj mekesÀiee, Deiej legce ³eesie³egkeÌle neskeÀj
Keæ[s jnWies lees~
osKees, ye®®es legce ³eneB Dee³es nes hejceelcee keÀes efJekeÀejeW keÀer Deengefle osves hejvleg keÀesF&-keÀesF& ves DeYeer keÀe³eosefmej Deengefle veneR oer
nw~ GvneW keÀe ³eesie hejceefhelee mes pegìe ngDee veneR nw~ meeje efove yege× f ³eesie YeìkeÀlee jnlee nw DeLee&led osner-DeefYeceeveer veneR yeves nQ~
osn-DeefYeceeveer nesves kesÀ keÀejCe efkeÀmeer kesÀ mJeYeeJe ceW Dee peeles nQ, efpeme keÀejCe hejceelcee mes Òeerle efveYee veneR mekeÀles nQ DeLee&led
hejceelcee DeLe& mee|Jeme keÀjves kesÀ DeefOekeÀejer veneR yeve mekeÀles nQ~ lees pees hejceelcee mes mee|Jeme ues efHeÀj mee|Jeme keÀj jns nQ DeLee&led
heefleleeW keÀes heeJeve keÀj jns nQ Jener cesjs me®®es hekeÌkesÀ ye®®es nQ~ GvnW yengle Yeejer heo efceuelee nw~
DeYeer hejceelcee Kego DeekeÀj legcneje yeehe yevee nw~ Gme yeehe keÀes meeOeejCe ªhe ceW ve peevekeÀj keÀesF& Yeer ÒekeÀej keÀe mebkeÀuhe
Glhevve keÀjvee iees³ee efJeveeMe keÀes Òeehle nesvee~ DeYeer Jen mece³e Dee³esiee pees 108 %eeve iebiee³eW hetCe& DeJemLee keÀes Òeehle keÀjWieer~
yeekeÀer pees heæ{s ngS veneR neWies Jes lees Deheveer ner yejyeeoer keÀjWies~
³en efve½e³e peevevee pees keÀesF& Fme F&éejer³e ³e%e ceW efíhekeÀj keÀece keÀjlee nw lees GvekeÀes peeveer peevevenej yeeyee osKe ueslee nw, Jen
efHeÀj Deheves meekeÀej mJeªhe yeeyee keÀes ì®e keÀjlee nw, meeJeOeeveer osves DeLe&~ lees keÀesF& Yeer yeele efíheeveer veneR ®eeefnS~ Yeue YetueW
nesleer nQ hejvleg GvekeÀes yeleeves mes ner Deeies kesÀ efueS ye®e mekeÀles nQ FmeefueS ye®®es meeJeOeeve jnvee~
ye®®eeW keÀes henues Deheves keÀes mecePevee ®eeefnS efkeÀ ceQ ntB keÀewve, Jneì Sce DeeF&~ ``ceQ'' Mejerj keÀes veneR keÀnles, ceQ keÀnles nQ Deelcee
keÀes~ ceQ Deelcee keÀneB mes Dee³ee ntB? efkeÀmekeÀer mevleeve ntB? Deelcee keÀes peye ³en ceeuetce heæ[ peeS efkeÀ ceQ Deelcee hejceefhelee
hejceelcee keÀer mevleeve ntB leye Deheves yeehe keÀes ³eeo keÀjves mes KegMeer Dee peeS~ ye®®es keÀes KegMeer leye Deeleer nw peye yeehe kesÀ
DeekeÌ³ethesMeve keÀes peevelee nw~ peye lekeÀ íesìe nw, yeehe kesÀ DeekeÌ³ethesMeve keÀes veneR peevelee leye lekeÀ Fleveer KegMeer veneR jnleer~ pewmes
yeæ[e neslee peelee, yeehe kesÀ DeekeÌ³ethesMeve keÀe helee heæ[lee peelee lees Jees veMee, Jen KegMeer ®eæ{leer peeleer nw~ lees henues GvekesÀ
DeekeÌ³ethesMeve keÀes peevevee nw efkeÀ nceeje yeeyee keÀewve nw? Jen keÀneB jnlee nw? Deiej keÀnW Deelcee GmeceW cepe& nes pee³esieer lees Deelcee
efJeveeMeer nes ieF& lees KegMeer efkeÀmekeÀes Dee³esieer~
legcnejs heeme pees ve³es efpe%eemeg Deeles nQ GvekeÀes hetívee ®eeefnS efkeÀ legce ³eneB keÌ³ee heæ{les nes? Fmemes keÌ³ee mìsìdme efceueleer nw? Gme
keÀeuespe ceW lees heæ{ves Jeeues yeleeles nQ efkeÀ nce [ekeÌìj yeve jns nQ, Fvpeerefve³ej yeve jns nQ... lees Gve hej efJeéeeme keÀjWies vee efkeÀ ³en
yejesyej heæ{ jns nQ~ ³eneB Yeer mìt[svìme yeleeles nQ efkeÀ ³en nw og:Ke keÀer ogefve³ee efpemekeÀes veke&À, nsue DeLeJee [sJeue Jeu[& keÀnles
nQ~ GvekesÀ Deiesvmì nw nsefJeve DeLeJee [erìer Jeu[&, efpemekeÀes mJeie& keÀnles nQ~ ³en lees meYeer peeveles nQ, mecePe Yeer mekeÀles nQ efkeÀ ³en
Jen mJeie& veneR nw, ³en veke&À nw DeLeJee og:Ke keÀer ogefve³ee nw, heehe DeelceeDeeW keÀer ogefve³ee nw leye lees GmekeÀes hegkeÀejles nQ efkeÀ ncekeÀes
hegC³e keÀer ogefve³ee ceW ues ®euees~ lees ³en ye®®es pees heæ{ jns nQ Jen peeveles nQ efkeÀ ncekeÀes yeeyee Gme hegC³e keÀer ogefve³ee ceW ues ®eue jns
nQ~ lees pees ve³es mìt[svì Deeles nQ GvekeÀes ye®®eeW mes hetívee ®eeefnS, ye®®eeW mes heæ{vee ®eeefnS~ Jen Deheves ìer®ej keÀe DeLeJee yeehe keÀe
DeekeÌ³ethesMeve yelee mekeÀles nQ~ yeehe Leesæ[sner Deheveer mejenvee Kego yew" keÀjWies, ìer®ej Deheveer ceefncee Kego megvee³esiee keÌ³ee! Jen lees
mìt[svì megvee³eWies efkeÀ ³en Ssmee ìer®ej nw, leye keÀnles nQ mìt[svìme Mees]pe ceemìj~ legce ye®®es pees Flevee keÀesme& heæ{keÀj Dee³es nes,
legcneje keÀece nw ve³eeW keÀes yew" mecePeevee~ yeekeÀer ìer®ej pees yeer.S. Sce.S. heæ{e jns nQ Jen yew" ve³es mìt[svì keÀes S.yeer.meer.
efmeKeuee³eWies keÌ³ee! keÀesF&-keÀesF& mìt[svì De®ís nesefMe³eej nesles nQ, Jen otmejeW keÀes Yeer heæ{eles nQ~ GmeceW ceelee iegª lees ceMentj nw~
³en nw [erìer Oece& keÀer henueer ceelee, efpemekeÀes peieocyee keÀnles nQ~ ceelee keÀer yengle ceefncee nw~ yebieeue ceW keÀeueer, ogiee&, mejmJeleer
Deewj ue#ceer Fve ®eej osefJe³eeW keÀer yengle hetpee keÀjles nQ~ Deye Gve ®eej keÀe DeekeÌ³ethesMeve lees ceeuetce nesvee ®eeefnS~ pewmes ue#ceer nw
lees Jen nw iee@[spe DeeHeÀ JesuLe~ Jen lees ³eneB ner jep³e keÀjkesÀ ieF& nw~ yeekeÀer keÀeueer, ogiee& Deeefo ³en lees meye Fme hej veece heæ[s nQ~
Deiej ®eej ceelee³eW nQ lees GvekesÀ ®eej heefle Yeer nesves ®eeefnS~ Deye ue#ceer keÀe lees veeje³eCe heefle Òeefme× nw~ keÀeueer keÀe heefle keÀewve
2/3 Translation
nw? (MebkeÀj) uesefkeÀve MebkeÀj keÀes lees heeJe&leer keÀe heefle yeleeles nQ~ heeJe&leer keÀesF& keÀeueer veneR nw~ yengle nQ pees keÀeueer keÀes hetpeles nQ,
ceelee keÀes ³eeo keÀjles nQ uesefkeÀve efhelee keÀe helee veneR nw~ keÀeueer keÀe ³ee lees heefle nesvee ®eeefnS ³ee efhelee nesvee ®eeefnS uesefkeÀve ³en
keÀesF& keÀes helee veneR nw~
legcekeÀes mecePeevee nw efkeÀ ogefve³ee ³en SkeÀ ner nw, pees keÀesF& mece³e og:Ke keÀer ogefve³ee DeLeJee oes]pekeÀ yeve peeleer nw Jener efHeÀj mele³egie
ceW yeefnMle DeLeJee mJeie& yeve peeleer nw~ ue#ceer-veeje³eCe Yeer Fme ner me=efä hej mele³egie kesÀ mece³e jep³e keÀjles Les~ yeekeÀer met#ce ceW
lees keÀesF& JewkegÀC" nw veneR peneB met#ce ue#ceer-veeje³eCe nQ~ GvekesÀ ef®e$e ³eneB ner nQ lees peªj ³eneB ner jep³e keÀjkesÀ ie³es nQ~ Kesue
meeje Fme keÀejheesefj³eue Jeu[& ceW ®euelee nw~ efnmìêr pee@ûeeHeÀer Fme keÀejheesefj³eue Jeu[& keÀer nw~ met#ceJeleve keÀer keÀesF& efnmìêr-
pee@ûeeHeÀer nesleer veneR~ uesefkeÀve meYeer yeeleeW keÀes íesæ[ legcekeÀes ve³es efpe%eemeg keÀes henues DeuHeÀ efmeKeueevee nw efHeÀj yes mecePeevee nw~
DeuHeÀ nw iee[, Jen megÒeerce meesue nw~ peye lekeÀ ³en hetje mecePee veneR nw leye lekeÀ hejceefhelee kesÀ efueS Jen ueJe veneR peeielee, Jen
KegMeer veneR Deeleer keÌ³eeWefkeÀ henues peye yeehe keÀes peeveW leye GvekesÀ DeekeÌ³ethesMeve keÀes Yeer peevekeÀj KegMeer ceW DeeJeW~ lees KegMeer nw Fme
henueer yeele keÀes mecePeves ceW~ iee[ lees SJejnwheer nw, Deevebo mJeªhe nw~ GvekesÀ nce ye®®es nQ lees keÌ³eeW ve Jen KegMeer Deeveer ®eeefnS!
Jen iegoiegoer keÌ³eeW veneR nesleer! DeeF& Sce meve DeeHeÀ iee[, DeeF& Sce SJejnwheer ceemìj iee[~ Jen KegMeer veneR Deeleer lees efme× nw
Deheves keÀes meve (ye®®ee) veneR mecePeles nQ~ iee[ F]pe SJejnwheer yeì DeeF& Sce veeì nwhheer keÌ³eeWefkeÀ HeÀeoj keÀes veneR peeveles nQ~ yeele
lees menpe nw~
keÀesF&-keÀesF& keÀes ³en %eeve megveves kesÀ yeoues Meeefvle De®íer ueieleer nw keÌ³eeWefkeÀ yengle nQ pees %eeve G"e Yeer veneR mekeWÀies~ Flevee mece³e
keÀneB nw~ yeme Fme DeuHeÀ keÀes Yeer peevekeÀj meeFuesvme ceW jnW lees Jen Yeer De®íe nw~ pewmes mebv³eemeer Yeer heneæ[eW keÀer keÀvojeDeeW ceW
peekeÀj hejceelcee keÀer ³eeo ceW yew"les nQ~ Jewmes hejceefhelee hejceelcee keÀer, Gme megÒeerce ueeFì keÀer ³eeo ceW jnW lees Yeer De®íe nw~
GmekeÀer ³eeo mes mebv³eemeer Yeer efvee|JekeÀejer yeve mekeÀles nQ~ hejvleg Iej yew"s lees ³eeo keÀj veneR mekeÀles~ JeneB lees yeeue ye®®eeW ceW ceesn
peelee jnsiee, FmeefueS lees mebv³eeme keÀjles nQ~ nesueer yeve peeles lees GmeceW megKe lees nw vee~ mebv³eemeer meyemes De®ís nQ~ Deeefo osJe Yeer
mebv³eemeer yevee nw vee~ ³en meeceves GvekeÀe (Deeefo osJe keÀe) ceefvoj Keæ[e nw, peneB lehem³ee keÀj jns nQ~ ieerlee ceW Yeer keÀnles nQ osn
kesÀ meYeer Oeceex keÀe mebv³eeme keÀjes~ Jen mebv³eeme keÀj peeles lees cenelcee yeve peeles~ ie=nmLeer keÀes cenelcee keÀnvee yeskeÀe³eos nw~
legcekeÀes lees hejceelcee ves DeekeÀj mebv³eeme keÀje³ee nw~ mebv³eeme keÀjles ner nQ megKe kesÀ efueS~ cenelcee keÀYeer og:Keer veneR nesles~
jepee³eW Yeer mebv³eeme keÀjles nQ lees leepe Deeefo HeWÀkeÀ osles nQ~ pewmes ieesheer®evo ves mebv³eeme efkeÀ³ee, lees peªj FmeceW megKe nw~ De®íe!
ceer"s-ceer"s efmekeÀerueOes ye®®eeW Òeefle ceele efhelee yeeheoeoe keÀe ³eeoh³eej Deewj ieg[ceee|veie~ ªneveer yeehe keÀer ªneveer ye®®eeW keÀes
vecemles~
1) keÀesF& Yeer Guìe keÀce& efíhekeÀj veneR keÀjvee nw~ yeeheoeoe mes keÀesF& Yeer yeele efíheeveer veneR nw~ yengle-yengle
meeJeOeeve jnvee nw~
2) mìt[svì Mees]pe ceemìj, pees heæ{e nw Jen otmejeW keÀes heæ{evee nw~ SJejnwheer iee[ kesÀ ye®®es nQ, Fme mce=efle mes
Deheej KegMeer ceW jnvee nw~
Jejoeve:- nj Deelcee keÀes Tb®e G"eves keÀer YeeJevee mes efjiee[& osves Jeeues MegYeeE®elekeÀ YeJe
nj Deelcee kesÀ Òeefle Þesÿ YeeJevee DeLee&led Tb®e G"eves keÀer Jee Deeies yeæ{eves keÀer YeeJevee jKevee DeLee&led MegYe
eE®elekeÀ yevevee~ Deheveer MegYe Je=efÊe mes, MegYe eE®elekeÀ efmLeefle mes Dev³e kesÀ DeJeiegCe keÀes Yeer heefjJele&ve keÀjvee,
efkeÀmeer keÀer Yeer keÀcepeesjer Jee DeJeiegCe keÀes Deheveer keÀcepeesjer mecePe JeCe&ve keÀjves kesÀ yepeeS Jee HewÀueeves kesÀ
yepeeS meceevee Deewj heefjJele&ve keÀjvee ³en nw efjiee[&~ yeæ[er yeele keÀes íesìe yeveevee, efoueefMekeÀmle keÀes MeefkeÌleJeeve
yeveevee, GvekesÀ mebie kesÀ jbie ceW veneR Deevee, meoe GvnW Yeer Gcebie Glmeen ceW ueeveeö³en nw efjiee[&~ Ssmes efjiee[&
osves Jeeues ner MegYeeE®elekeÀ nQ~
mueesieve:- l³eeie keÀe Yeei³e meceehle keÀjves Jeeuee hegjevee mJeYeeJe-mebmkeÀej nw, FmeefueS FmekeÀe Yeer l³eeie keÀjes~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö DeefJeveeMeer %eeve jlveeW keÀe oeve ner ceneoeve nw, Fme oeve mes ner jepeeF& Òeehle nesleer nw
FmeefueS ceneoeveer yevees''
ÒeÍe>>:- efpeve ye®®eeW keÀes mee|Jeme keÀe MeewkeÀ nesiee GvekeÀer cegK³e efveMeeefve³eeB keÌ³ee nesieer?
GÊej:- 1. GvnW hegjeveer ogefve³ee keÀe JeeleeJejCe efyeukegÀue De®íe veneR ueiesiee, 2. GvnW yengleeW keÀer mesJee keÀj Deehemeceeve
yeveeves ceW ner KegMeer nesieer, 3. GvnW heæ{ves Deewj heæ{eves ceW ner Deejece Dee³esiee, 4. mecePeeles-mecePeeles ieuee
Yeer Kejeye nes peeS lees Yeer KegMeer ceW jnWies, 5. GvnW efkeÀmeer keÀer efceueefkeÀ³ele veneR ®eeefnS~ Jen efkeÀmeer keÀer
Òeeheìea kesÀ heerís Dehevee mece³e veneR iebJee³eWies~ 6. GvekeÀer jieW meye lejHeÀ mes ìtìer ngF& neWieer. 7. Jen yeehe meceeve
Goejef®ele neWies~ GvnW mesJee kesÀ efmeJeeS Deewj kegÀí Yeer ceer"e veneR ueiesiee~
ieerle:- Deesced vecees efMeJeeS........
Deesced Meeefvle~ ªneveer yeehe efpemekeÀer ceefncee megveer Jen yew" ye®®eeW keÀes hee" heæ{eles nQ, ³en hee"Meeuee nw vee~ legce meye ³eneB hee"
heæ{ jns nes ìer®ej mes~ ³en nw megÒeerce ìer®ej, efpemekeÀes hejceefhelee Yeer keÀne peelee nw~ hejceefhelee ªneveer yeehe keÀes ner keÀne peelee
nw~ ueewefkeÀkeÀ yeehe keÀes keÀYeer hejceefhelee veneR keÀnWies~ legce keÀnWies DeYeer nce heejueewefkeÀkeÀ yeehe kesÀ heeme yew"s nQ~ keÀesF& yew"s nQ, keÀesF&
cesnceeve yeve Deeles nQ~ legce mecePeles nes nce yesno kesÀ yeehe heeme yew"s nQ, Jemee& uesves kesÀ efueS~ lees Devoj ceW efkeÀleveer KegMeer nesveer
®eeefnS~ ceveg<³e lees efye®eejs ef®euueeles jnles nQ~ Fme mece³e ogefve³ee ceW meye keÀnles nQ ogefve³ee ceW Meeefvle nes~ ³en lees efye®eejeW keÀes helee
veneR, Meeefvle keÌ³ee Jemleg nw~ %eeve keÀe meeiej, Meeefvle keÀe meeiej yeehe ner Meeefvle mLeeheve keÀjves Jeeuee nw~ efvejekeÀejer ogefve³ee ceW lees
Meeefvle ner nw~ ³eneB ef®euueeles nQ efkeÀ ogefve³ee ceW Meeefvle kewÀmes nes? Deye veF& ogefve³ee mele³egie ceW lees Meeefvle Leer peyeefkeÀ SkeÀ Oece& Lee~
veF& ogefve³ee keÀes keÀnles nQ hewje[eF]pe, osJeleeDeeW keÀer ogefve³ee~ MeeðeeW ceW peneB-leneB DeMeeefvle keÀer yeeleW efueKe oer nQ~ efoKeeles nQ
Üehej ceW kebÀme Lee, efHeÀj efnjC³ekeÀM³ehe keÀes mele³egie ceW efoKeeles nQ, $eslee ceW jeJeCe keÀe nbieecee.....~ meye peien DeMeeefvle efoKee
oer nw~ ceveg<³e efye®eejs efkeÀlevee Ieesj DeefvOe³eejs ceW nQ~ hegkeÀejles Yeer nQ yesno kesÀ yeehe keÀes~ peye iee@[ HeÀeoj Dee³es leye Jener DeekeÀj
Meeefvle mLeeheve keÀjs~ iee@[ keÀes efye®eejs peeveles ner veneR~ Meeefvle nesleer ner nw veF& ogefve³ee ceW~ hegjeveer ogefve³ee ceW nesleer veneR~ veF&
ogefve³ee mLeeheve keÀjves Jeeuee lees yeehe ner nw~ GvekeÀes ner yegueeles nQ efkeÀ DeekeÀj heerme mLeeheve keÀjes~ Dee³e& meceepeer Yeer ieeles nQ Meeefvle
osJee~
yeehe keÀnles nQ henues nw heefJe$elee~ DeYeer legce heefJe$e yeve jns nes~ JeneB heefJe$elee Yeer nw, heerme Yeer nw, nsuLe-JesuLe meye nw~ Oeve efyeiej
lees ceveg<³e Goeme nes peeles nQ~ legce ³eneB Deeles nes Fve ue#ceer-veeje³eCe pewmee OeveJeeve yeveves~ ³en efJeée kesÀ ceeefuekeÀ Les vee~ legce
Dee³es nes efJeée keÀe ceeefuekeÀ yeveves~ hejvleg Jen efoceeie meyekeÀe vecyejJeej nw~ yeeyee ves keÀne Lee ö peye ÒeYeeleHesÀjer efvekeÀeueles nes
lees meeLe ceW ue#ceer-veeje³eCe keÀe ef®e$e peªj G"eDees~ Ssmeer ³egefkeÌle j®ees~ DeYeer ye®®eeW keÀer yegef× heejmeyegef× yeveves keÀer nw~ Fme
mece³e Depegve leceesÒeOeeve mes jpees lekeÀ ie³es nQ~ DeYeer melees, meleesÒeOeeve lekeÀ peevee nw~ Jen leekeÀle DeYeer veneR nw~ ³eeo ceW jnles
veneR nQ~ ³eesieyeue keÀer yengle keÀceer nw~ HeÀì mes meleesÒeOeeve veneR yeve mekeÀles nQ~ ³en pees iee³eve nw meskeÀC[ ceW peerJevecegefkeÌle, Jen lees
"erkeÀ nw~ legce yeéïeCe yeves nes lees peerJevecegkeÌle yeve ner ie³es, efHeÀj peerJevecegefkeÌle ceW Yeer meJeexÊece, ceO³ece, keÀefveä nesles nQ~ pees yeehe
keÀe yeveles nQ lees peerJevecegekf eÌle efceueleer peªj nw~ Yeue yeehe keÀe yeve efHeÀj yeehe keÀes íes[æ osles nQ lees Yeer peerJevecegekf eÌle peªj efceuesieer~
mJeie& ceW Pee[t ueieeves Jeeuee yeve pee³eWies~ mJeie& ceW lees pee³eWies~ yeekeÀer heo keÀce efceue peelee~ yeehe DeefJeveeMeer %eeve osles nQ, GmekeÀe
keÀYeer efJeveeMe veneR neslee nw~ ye®®eeW kesÀ Devoj ceW KegMeer kesÀ {esue yepeves ®eeefnS~ ³en ne³e-ne³e nesves kesÀ yeeo efHeÀj Jeen-Jeen
nesveer nw~
legce DeYeer F&éejer³e mevleeve nes~ efHeÀj yeveWies owJeer mevleeve~ Fme mece³e legcnejer ³en peerJeve nerjs legu³e nw~ legce Yeejle keÀer mee|Jeme keÀj
Yeejle keÀes heermeHegÀue yeveeles nes~ JeneB heefJe$elee, megKe, Meeefvle meye jnleer nw~ ³en peerJeve legcneje osJeleeDeeW mes Yeer Tb®e nw~ DeYeer
legce j®elee yeehe keÀes Deewj me=efä ®e¬eÀ keÀes peeveles nes~ keÀnles nQ ³en l³eesnej Deeefo pees Yeer nQ hejcheje mes ®eues Deeles nQ~ hejvleg keÀye
mes? ³en keÀesF& veneR peeveles~ mecePeles nQ peyemes me=efä Megª ngF&, jeJeCe keÀes peueevee Deeefo Yeer hejcheje mes ®euee Deelee nw~ Deye
1/3 Translation
mele³egie ceW lees jeJeCe neslee veneR~ JeneB keÀesF& Yeer og:Keer veneR nw FmeefueS iee@[ keÀes Yeer ³eeo veneR keÀjles~ ³eneB meye iee@[ keÀes ³eeo
keÀjles jnles~ mecePeles nQ iee@[ ner efJeée ceW Meeefvle keÀjWies, FmeefueS keÀnles nQ DeekeÀj jnce keÀjes~ ncekeÀes og:Ke mes efueyejsì keÀjes~
ye®®es ner yeehe keÀes yegueeles nQ keÌ³eeWefkeÀ ye®®eeW ves ner megKe osKee nw~ yeehe keÀnles nQölegcekeÀes heefJe$e yeveekeÀj meeLe ues ®eueWies~ pees heefJe$e
veneR yeveWies Jen lees me]pee Kee³eWies~ FmeceW cevmee, Jee®ee, keÀce&Cee heefJe$e jnvee nw~ cevmee Yeer yeæ[er De®íer ®eeefnS~ Fleveer cesnvele
keÀjveer nw pees efheíeæ[er ceW cevmee ceW keÀesF& J³eLe& K³eeue ve Dee³es~ SkeÀ yeehe kesÀ efmeJeeS keÀesF& Yeer ³eeo ve Dee³es~ yeehe mecePeeles nQ
DeYeer cevmee lekeÀ lees Dee³eWies peye lekeÀ keÀcee&leerle DeJemLee nes~ nvegceeve efcemeue De[esue yevees, GmeceW ner lees yeæ[er cesnvele ®eeefnS~
pees Dee%eekeÀejer, JeHeÀeoej, mehetle ye®®es nesles nQ yeehe keÀe h³eej Yeer Gve hej peemleer jnlee nw~ 5 efJekeÀejeW hej peerle ve heeves Jeeues
Fleves h³eejs ueie ve mekeWÀ~ legce ye®®es peeveles nes nce keÀuhe-keÀuhe yeehe mes ³en Jemee& uesles nQ lees efkeÀlevee KegMeer keÀe heeje ®eæ{vee
®eeefnS~ ³en Yeer peeveles nes mLeehevee lees peªj nesveer nw~ ³en hegjeveer ogefve³ee keÀyeóeefKeue nesveer nw peªj~ nce heefjmleeve ceW peeves
efueS keÀuhe henues efcemeue hegª<eeLe& keÀjles jnles nQ~ ³en lees keÀefye´mleeve nw vee~ hegjeveer ogefve³ee Deewj veF& ogefve³ee keÀer mecePeeveer meeræ{er
ceW nw~ ³en meeræ{er efkeÀleveer De®íer nw lees Yeer ceveg<³e mecePeles veneR nQ~ ³eneB meeiej kesÀ keÀC"s hej jnves Jeeues Yeer hetje mecePeles veneR~
legcnW %eeve Oeve keÀe oeve lees peªj keÀjvee ®eeefnS~ Oeve efo³es Oeve vee Kegìs~ oeveer, ceneoeveer keÀnles nQ vee~ pees ne@efmheìue,
Oece&Meeuee Deeefo yeveeles nQ, GvekeÀes ceneoeveer keÀnles nQ~ GmekeÀe HeÀue efHeÀj otmejs pevce ceW DeuhekeÀeue kesÀ efueS efceuelee nw~ mecePees
Oece&Meeuee yeveeles nQ lees otmejs pevce ceW cekeÀeve keÀe megKe efceuesiee~ keÀesF& yengle-yengle Oeve oeve keÀjles nQ lees jepee kesÀ Iej ceW Jee
meentkeÀej kesÀ Iej ceW pevce uesles nQ~ Jen oeve mes yeveles nQ~ legce heæ{eF& mes jepeeF& heo heeles nes~ heæ{eF& Yeer nw, oeve Yeer nw~ ³eneB nw
[e³ejskeÌì, YeefkeÌle ceeie& ceW nw Fve[e³ejskeÌì~ efMeJeyeeyee legcekeÀes heæ{eF& mes Ssmee yeveeles nQ~ efMeJeyeeyee kesÀ heeme lees nQ ner DeefJeveeMeer
%eeve jlve~ SkeÀ-SkeÀ jlve ueeKeeW ªhe³eeW kesÀ nQ~ YeefkeÌle kesÀ efueS Ssmes veneR keÀne peelee~ %eeve FmekeÀes keÀne peelee nw~ MeeðeeW ceW
YeefkeÌle keÀe %eeve nw, YeefkeÌle kewÀmes keÀer peeS GmekesÀ efueS efMe#ee efceueleer nw~ legce ye®®eeW keÀes nw %eeve keÀe keÀeheejer veMee~ legcnW YeefkeÌle
kesÀ yeeo %eeve efceuelee nw~ %eeve mes efJeée keÀer yeeoMeener keÀe keÀeheejer veMee ®eæ{lee nw~ pees peemleer mee|Jeme keÀjWies, GvekeÀes veMee
®eæ{siee~ ÒeoMe&veer DeLeJee c³egef]pe³ece ceW Yeer De®íe Yee<eCe keÀjves JeeueeW keÀes yegueeles nQ vee~ JeneB Yeer peªj vecyejJeej neWies~
cenejLeer, Ieesæ[smeJeej, h³eeos nesles nQ~ osueJeeæ[e ceefvoj ceW Yeer ³eeoieej yevee ngDee nw~ legce keÀnWies ³en nw ®ewlev³e osueJeeæ[e, Jen nw
peæ[~ legce nes ieghle FmeefueS legcekeÀes peeveles veneR~
legce nes jepe$e+ef<e, Jen nQ n"³eesie $e+ef<e~ DeYeer legce %eeve %eeveséejer nes~ %eeve meeiej legcekeÀes %eeve osles nQ~ legce DeefJeveeMeer mepe&ve
kesÀ ye®®es nes~ mepe&ve ner veype osKesiee~ pees Deheveer veype keÀes ner veneR peeveles lees otmejs keÀes efHeÀj kewÀmes peeveWies~ legce DeefJeveeMeer mepe&ve
kesÀ ye®®es nes vee~ %eeve Debpeve meleiegª efo³ee... ³en %eeve FvpeskeÌMeve nw vee~ Deelcee keÀes FvpeskeÌMeve ueielee nw vee~ ³en ceefncee Yeer
DeYeer keÀer nw~ meleiegª keÀer ner ceefncee nw~ iegªDeeW keÀes Yeer %eeve FvpeskeÌMeve meleiegª ner oWies~ legce DeefJeveeMeer mepe&ve kesÀ ye®®es nes
lees legcneje OevOee ner nw %eeve FvpeskeÌMeve ueieevee~ [e@keÌìjeW ceW Yeer keÀesF& ceeme ceW ueeKe, keÀesF& 500 Yeer cegefMkeÀue keÀcee³eWies~
vecyejJeej SkeÀ-oes kesÀ heeme peeles nQ vee~ neF&keÀesì&, megÒeercekeÀesì& ceW pepeceWì efceueleer nw ö HeÀeBmeer hej ®eæ{vee nw~ efHeÀj Òespeer[Wì
heeme Deheerue keÀjles nQ lees Jen ceeHeÀ Yeer keÀj osles nQ~
legce ye®®eeW keÀes lees veMee jnvee ®eeefnS, Goejef®ele nesvee ®eeefnS~ Fme YeeieerjLe ceW yeehe ÒeJesMe ngDee lees FvekeÀes yeehe ves Goejef®ele
yevee³ee vee~ Kego lees kegÀí Yeer keÀj mekeÀles nQ vee~ Jen FmeceW DeekeÀj ceeefuekeÀ yeve yew"e~ ®euees ³en meye Yeejle kesÀ keÀu³eeCe kesÀ
efueS ueieevee nw~ legce Oeve ueieeles nes, Yeejle kesÀ ner keÀu³eeCe kesÀ efueS~ keÀesF& hetís Ke®ee& keÀneB mes ueeles nes? yeesuees, nce Deheves ner
leve-ceve-Oeve mes mee|Jeme keÀjles nQ~ nce jep³e keÀjWies lees hewmee Yeer nce ueiee³eWies~ nce Dehevee ner Ke®ee& keÀjles nQ~ nce yeéïeCe
Þeercele hej jep³e mLeeheve keÀjles nQ~ pees yeéïeCe yeveWies Jener Ke®ee& keÀjWies~ Megê mes yeéïeCe yeveW efHeÀj osJelee yevevee nw~ yeeyee lees keÀnles
nQ meye ef®e$e Ssmes ìêbmeueeFì kesÀ yeveeDees pees ceveg<³eeW keÀes keÀefMeMe nes~ keÀesF& keÀes Peì mes leerj ueie peeS~ keÀesF& peeot kesÀ [j mes
Dee³eWies veneR~ ceveg<³e mes osJelee yeveevee ö ³en peeot nw vee~ YeieJeevegJee®e, ceQ legcekeÀes jepe³eesie efmeKeelee ntB~ n"³eesieer keÀYeer
jepe³eesie efmeKeuee ve mekesÀ~ ³en yeeleW DeYeer legce mecePeles nes~ legce ceefvoj uee³ekeÀ yeve jns nes~ Fme mece³e ³en meejer efJeée yesno
keÀer uebkeÀe nw~ meejs efJeée ceW jeJeCe keÀe jep³e nw~ yeekeÀer mele³egie-$eslee ceW ³en jeJeCe Deeefo nes kewÀmes mekeÀles~
2/3 Translation
yeehe keÀnles nQ DeYeer ceQ pees megveelee ntB, Jen megvees~ Fve DeebKeeW mes kegÀí osKees veneR~ ³en hegjeveer ogefve³ee ner efJeveeMe nesveer nw, FmeefueS
nce Deheves MeeefvleOeece-megKeOeece keÀes ner ³eeo keÀjles nQ~ DeYeer legce hegpeejer mes hetp³e yeve jns nes~ ³en vecyejJeve hegpeejer Les,
veeje³eCe keÀer yengle hetpee keÀjles Les~ Deye efHeÀj hetp³e veeje³eCe yeve jns nQ~ legce Yeer heg©<eeLe& keÀj yeve mekeÀles nes~ jepeOeeveer lees
®eueleer nw vee~ pewmes eEkeÀie S[Je[& oer HeÀmì&, meskesÀC[, Le[& ®euelee nw~ yeehe keÀnles nQ legce meJe&J³eeheer keÀnkeÀj nceeje eflejmkeÀej
keÀjles Dee³es nes~ efHeÀj Yeer nce legcneje GhekeÀej keÀjlee ntB~ ³en Kesue ner Ssmee Jev[jHegÀue yevee ngDee nw~ heg©<eeLe& peªj keÀjvee
nw~ keÀuhe henues pees heg©<eeLe& efkeÀ³ee nw, Jener [êcee Devegmeej keÀjWies~ efpeme ye®®es keÀes mee|Jeme keÀe MeewkeÀ jnlee nw, GmekeÀes jele-
efove ³ener eE®eleve jnlee nw~ legce ye®®eeW keÀes yeehe mes jemlee efceuee nw, lees legce ye®®eeW keÀes mee|Jeme efyeiej Deewj kegÀí De®íe veneR ueielee
nw~ ogefve³eeJeer JeeleeJejCe De®íe veneR ueielee nw~ mee|Jeme JeeueeW keÀes lees mee|Jeme efyeiej Deejece veneR~ ìer®ej keÀes heæ{eves ceW cepee
Deelee nw~ Deye legce yeves nes yengle Tb®e ìer®ej~ legcneje OebOee ner ³en nw, efpelevee De®íe ìer®ej yengleeW keÀes Deehemeceeve yevee³eWies,
GvekeÀes Flevee F]peeHeÀe efceuelee nw~ GvekeÀes heæ{eves efyeiej Deejece veneR Dee³esiee~ ÒeoMe&veer Deeefo ceW jele keÀes 12 Yeer yepe peeles nQ lees
Yeer KegMeer nesleer nw~ LekeÀeJeì nesleer nw, ieuee Kejeye nes peelee nw lees Yeer KegMeer ceW jnles nQ~ F&éejer³e mee|Jeme nw vee~ ³en yengle Tb®e
mee|Jeme nw, GvekeÀes efHeÀj kegÀí Yeer ceer"e veneR ueielee nw~ keÀnWies nce ³en cekeÀeve Deeefo ueskeÀj Yeer keÌ³ee keÀjWies, ncekeÀes lees heæ{evee
nw~ ³ener mee|Jeme keÀjveer nw~ efceueefkeÀ³ele Deeefo ceW efKeìefheì osKeWies lees keÀnWies ³en meesvee ner efkeÀme keÀece keÀe pees keÀeve keÀìW~
mee|Jeme mes lees yesæ[e heej nesvee nw~ yeeyee keÀn osles nQ, cekeÀeve Yeer Yeue GvekesÀ veece hej nes~ yeer0 kesÀ0 keÀes lees mee|Jeme keÀjveer nw~ Fme
mee|Jeme ceW keÀesF& yeenj keÀe yebOeve De®íe veneR ueielee nw~ keÀesF& keÀer lees jie peeleer nw~ keÀesF& keÀer jie ìtìer ngF& jnleer nw~ yeeyee keÀnles
nQ ceveceveeYeJe lees legcnejs efJekeÀce& efJeveeMe neWies~ yengle ceoo efceue peeleer nw~ Fme mee|Jeme ceW lees ueie peevee ®eeefnS~ FmeceW Deeceoveer
nw yengle~ cekeÀeve Deeefo keÀer yeele veneR~ cekeÀeve os Deewj yevOeve [eues lees Ssmes ueWies veneR~ pees mee|Jeme veneR peeveles Jen lees Deheves
keÀece kesÀ veneR~ ìer®ej Deehemeceeve yevee³eWies~ veneR yeveles lees Jen keÌ³ee keÀece kesÀ~ nwC[dme keÀer yengle peªjle jnleer nw vee~ FmeceW Yeer
keÀv³eeDeeW, ceeleeDeeW keÀer peemleer peªjle jnleer nw~ ye®®es mecePeles nQöyeehe ìer®ej nw, ye®®es Yeer ìer®ej ®eeefnS~ Ssmes veneR efkeÀ
ìer®ej Deewj keÀesF& keÀece veneR keÀj mekeÀles nQ~ meye keÀece keÀjvee ®eeefnS~ De®íe!
vecemles~
1) efove-jele mee|Jeme kesÀ eE®eleve ceW jnvee nw Deewj meye jieW leesæ[ osveer nQ~ mee|Jeme kesÀ efyeiej Deejece veneR, mee|Jeme
keÀj Deehemeceeve yeveevee nw~
2) yeehe meceeve Goejef®ele yevevee nw~ meyekeÀer veype osKe mesJee keÀjveer nw~ Dehevee leve-ceve-Oeve Yeejle kesÀ keÀu³eeCe
ceW ueieevee nw~ De®eue-De[esue yeveves kesÀ efueS Dee%eekeÀejer Je]HeÀeoej yevevee nw~
Jejoeve:- Devleceg&Kelee keÀer ieg]HeÀe ceW jnves Jeeues osn mes v³eejs osner YeJe
pees heeC[JeeW keÀer iegHeÀe³eW efoKeeles nQöJen ³ener Devleceg&Kelee keÀer iegHeÀe³eW nQ, efpelevee-osn mes v³eejs, osner ªhe
ceW efmLele nesves keÀer iegHeÀe ceW jnles nes Glevee ogefve³ee kesÀ JeeleeJejCe mes hejs nes peeles nes, JeeleeJejCe kesÀ ÒeYeeJe
ceW veneR Deeles~ pewmes ieg]HeÀe kesÀ Devoj jnves mes yeenj kesÀ JeeleeJejCe mes hejs nes peeles nQ Ssmes ³en Devleceg&Kelee
keÀer iegHeÀe Yeer meyemes v³eeje yevee Deewj yeehe keÀe h³eeje yevee osleer nw~ Deewj pees yeehe keÀe h³eeje nw Jen mJele:
meyemes v³eeje nes peelee nw~
mueesieve:- meeOevee yeerpe nw Deewj meeOeve GmekeÀe efJemleej nw~ efJemleej ceW meeOevee keÀes efíhee veneR osvee~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö ceOegyeve nesueerSmì Dee@HeÀ oer nesueer yeehe keÀe Iej nw, ³eneB legce efkeÀmeer Yeer
heeflele keÀes veneR uee mekeÀles''
ÒeÍe>>:- Fme F&éejer³e efceMeve ceW pees hekeÌkesÀ efve½e³e yegef× nQ GvekeÀer efveMeeefve³eeb keÌ³ee neWieer?
GÊej:- 1- Jes mlegefle-eEveoe ... meyeceW Oeerjpe mes keÀece ueWies, 2. ¬eÀesOe veneR keÀjWies, 3. efkeÀmeer keÀes Yeer owefnkeÀ ¢efä
mes veneR osKeWies~ Deelcee keÀes ner osKeWies, Deelcee neskeÀj yeele keÀjWies, 4. ðeer-heg©<e meeLe ceW jnles keÀceue HetÀue
meceeve jnWies, 5. efkeÀmeer Yeer ÒekeÀej keÀer lecevvee (F®íe) veneR jKeWies~
ieerle:- peues ve keÌ³eeW hejJeevee........
Deesced Meeefvle~ ªneveer ye®®eeW Òeefle ªneveer yeehe mecePee jns nQ DeLee&led YeieJeeve heæ{e jns nQ ªneveer mìt[svì keÀes~ Gve mketÀueeW ceW
pees ye®®es heæ{les nQ, GvnW keÀesF& ªneveer mìt[svì veneR keÀnWies~ Jes lees nQ ner Deemegjer efJekeÀejer mecÒeoe³e kesÀ~ Deeies legce Yeer Deemegjer
DeLeJee jeJeCe mecÒeoe³e kesÀ Les~ Deye jece jep³e ceW ®eueves kesÀ efueS 5 efJekeÀejeW ªheer jeJeCe hej peerle heeves keÀe heg©<eeLe& keÀj jns
nes~ ³en pees vee@uespe Òeehle veneR keÀjles GvneW keÀes mecePeevee heæ[lee nwölegce jeJeCe jep³e ceW nes~ Kego mecePeles veneR nQ~ legce Deheves
efce$e-mecyeefvOe³eeW Deeefo keÀes keÀnles nes nce yesno kesÀ yeehe mes heæ{les nQ lees Ssmes veneR efkeÀ Jen efve½e³e keÀjles nQ~ efkeÀlevee Yeer yeehe keÀns
³ee YeieJeeve keÀns lees Yeer efve½e³e veneR keÀjles~ ve³es keÀes lees ³eneB Deeves keÀe ngkeÌce veneR nw~ efyeiej ef®eùer Jee efyeiej hetís lees keÀesF& Dee
Yeer veneR mekeÀles~ hejvleg keÀneB-keÀneB keÀesF& Dee peeles nQ, ³en Yeer keÀe³eos keÀe GuuebIeve nw~ SkeÀ-SkeÀ keÀe hetje mecee®eej, veece
Deeefo efueKe hetívee neslee nw~ FvekeÀes Yespe osJeW? efHeÀj yeeyee keÀnles nQ Yeues Yespe oes~ Deiej Deemegjer heeflele ogefve³ee kesÀ mìt[sCì neWies
lees yeehe mecePee³eWies, Jen heæ{eF& lees efJekeÀejer heeflele heæ{eles nQ~ ³en F&éej heæ{eles nQ~ Gme heæ{eF& mes heeF&-hewmes keÀe opee& efceuelee nw~
Yeue keÀesF& yengle yeæ[e Fcleneve heeme keÀjles nQ, efHeÀj keÀneB lekeÀ keÀceeles jnWies~ efJeveeMe lees meeceves Keæ[e nw~ vew®egjue kewÀuesefceìerpe
Yeer meye Deeves Jeeueer nQ~ ³en Yeer legce mecePeles nes, pees veneR mecePeles nQ GvneW keÀes yeenj efJeefpeeEìie ªce ceW efye"eS mecePeevee neslee
nw~ ³en nw F&éejer³e heæ{eF&, FmeceW efve½e³eyegef× ner efJepe³evleer neWies DeLee&led efJeée hej jep³e keÀjWies~ jeJeCe mecÒeoe³e Jeeues lees ³en
peeveles veneR~ FmeceW yeæ[er Keyejoejer ®eeefnS~ hejceerMeve efyeiej keÀesF& Yeer Devoj Dee veneR mekeÀlee~ ³en keÀesF& Ietceves-efHeÀjves keÀer
peien veneR nw~ Leesæ[s mece³e ceW keÀe³eos keÀæ[s nes pee³eWies keÌ³eeWefkeÀ ³en nw nesueerSmì Dee@HeÀ oer nesueer~ efMeJeyeeyee keÀes Fvê Yeer keÀnles
nQ vee~ ³en Fvê meYee nw~ 9 jlve Debiet"er ceW Yeer henveles nQ vee~ Gve jlveeW ceW veeruece Yeer neslee nw, hevvee, ceeefCekeÀ Yeer neslee nw~ ³en
meye veece jKes ngS nQ~ heefj³eeW kesÀ Yeer veece nQ vee~ legce heefj³eeB Gæ[ves Jeeueer Deelcee³eW nes~ legcneje ner JeCe&ve nw~ hejvleg ceveg<³e Fve
yeeleeW keÀes kegÀí Yeer mecePeles veneR nQ~
Debiet"er ceW Yeer jlve peye [eueles nQ, lees GveceW keÀesF& hegKejepe, veeruece, hesª]pe Yeer nesles nQ~ keÀesF& keÀe oece n]peej ªhe³ee lees keÀesF&
keÀe oece 10-20 ªhe³ee~ ye®®eeW ceW Yeer vecyejJeej nQ~ keÀesF& lees heæ{keÀj ceeefuekeÀ yeve peeles nQ~ keÀesF& efHeÀj heæ{keÀj oeme-oeefme³eeB
yeve peeles nQ~ jepeOeeveer mLeeheve nesleer nw vee~ lees yeehe yew" heæ{eles nQ~ Fvê Yeer GvekeÀes ner keÀne peelee nw~ ³en %eeve Je<ee& nw~ %eeve
lees efmeJeeS yeehe kesÀ keÀesF& os ve mekesÀ~ legcnejer Sce Dee@ypeskeÌì ner ³en nw~ Deiej efve½e³e nes peeS efkeÀ F&éej heæ{eles nQ efHeÀj Jen heæ{eF&
keÀes íesæ[Wies veneR~ pees neWies ner helLejyegef×, GvekeÀes keÀYeer leerj veneR ueiesiee~ DeekeÀj ®eueles-®eueles efHeÀj efiej heæ[les nQ~ 5 efJekeÀej
DeeOeekeÀuhe kesÀ Me$eg nQ~ cee³ee osn-DeefYeceeve ceW ueekeÀj Lehheæ[ ceej osleer nw efHeÀj Dee½e³e&Jeled megvevleer, keÀLevleer, Yeeievleer nes peeles
nQ~ ³en cee³ee yeæ[er ogMlej nw, SkeÀ ner Lehheæ[ mes efieje osleer nw~ mecePeles nQ nce keÀYeer veneR efiejWies efHeÀj Yeer cee³ee Lehheæ[ ueiee osleer
nw~ ³eneB ðeer-heg©<e oesveeW keÀes heefJe$e yevee³ee peelee nw~ mees lees F&éej kesÀ efmeJeeS keÀesF& yevee ve mekesÀ~ ³en nw F&éejer³e efceMeve~
yeehe keÀes efKeJew³ee Yeer keÀne peelee nw, legce nes veF&³ee~ efKeJew³ee Deeles nQ, meYeer keÀer veF&³ee keÀes heej ueieeves~ keÀnles Yeer nQ me®e keÀer
veF&³ee [esuesieer hejvleg [tyesieer veneR~ efkeÀleves {sj kesÀ {sj ce" hebLe nQ~ %eeve Deewj YeefkeÌle keÀer pewmes ueæ[eF& nesleer nw~ keÀYeer YeefkeÌle keÀer
Yeer efJepe³e nesieer, DeeefKej lees %eeve keÀer ner efJepe³e nesieer~ YeefkeÌle kesÀ lejHeÀ osKees efkeÀleves yeæ[s-yeæ[s ³ees×s nQ~ %eeve ceeie& keÀer lejHeÀ
Yeer efkeÀleves yeæ[s-ye[s ³ees×s nQ~ Depeg&ve Yeerce Deeefo veece jKes nQ~ ³en lees meye keÀneefve³eeB yew" yeveeF& nQ~ iee³eve lees legcneje ner nw~
nerjes-nerjesFve keÀe heeì& legcneje DeYeer yepe jne nw~ Fme mece³e ner ³eg× ®eueleer nw~ legcnejs ceW Yeer yengle nQ pees Fve yeeleeW keÀes
1/3 Translation
efyeukegÀue mecePeles veneR nQ~ pees De®ís-De®ís neWies GvekeÀes ner leerj ueiesiee~ Le[&keÌueeme lees yew" ve mekeWÀ~ efove-Òeefleefove yengle keÀæ[s
keÀe³eos nesles pee³eWies~ helLejyegef× pees kegÀí veneR mecePeles GvekeÀes lees ³eneB yew"vee Yeer yeskeÀe³eos nw~
³en neue nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer nw~ heeshe keÀes nesueer keÀnles nQ~ ³en lees yeehe nw nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer~ yeehe keÀnles nQ Fve meYeer
keÀe cegPes keÀu³eeCe keÀjvee nw~ ³en meye efJeveeMe nes peeves Jeeues nQ~ ³en Yeer keÀesF& meye Leesæ[sner mecePeles nQ~ Yeue megveles nQ hejvleg SkeÀ
keÀeve mes megve otmejs keÀeve mes efvekeÀeue osles nQ~ ve kegÀí OeejCe keÀjles nQ, ve keÀjeles nQ~ Ssmes ietbies-yenjs Yeer yengle nQ~ yeehe keÀnles nQ
efn³ej vees F&efJeue.... Jen lees yevoj keÀe ef®e$e efoKeeles nQ~ hejvleg ³en lees ceveg<³e kesÀ efueS keÀne peelee nw~ ceveg<³e Fme mece³e yevoj
mes Yeer yeolej nQ~ veejo keÀer Yeer keÀneveer yew" yeveeF& nw~ GvekeÀes yeesuee legce Deheveer MekeÌue lees osKeesö5 efJekeÀej lees Devoj ceW veneR
nQ? pewmes mee#eelkeÀej neslee nw~ nvegceeve keÀe Yeer mee#eelkeÀej neslee nw vee~ yeehe keÀnles nQ keÀuhe-keÀuhe ³en neslee nw~ mele³egie ceW
³en kegÀí Yeer yeeleW nesleer veneR~ ³en hegjeveer ogefve³ee ner Kelce nes pee³esieer~ pees hekeÌkesÀ efve½e³eyegef× nQ, Jen mecePeles nQ keÀuhe henues Yeer
nceves ³en jep³e efkeÀ³ee Lee~ yeehe keÀnles nQöye®®es, Deye owJeer iegCe OeejCe keÀjes~ keÀesF& yeskeÀe³eos keÀece veneR keÀjes~ mlegefle-eEveoe
meyeceW Oeerjpe OeejCe keÀjvee nw~ ¬eÀesOe veneR nesvee ®eeefnS~ legce efkeÀleves Tb®e mìt[sCì nes, YeieJeeve yeehe heæ{eles nQ~ Jen [e³ejskeÌì
heæ{e jns nQ efHeÀj Yeer efkeÀleves ye®®es Yetue peeles nQ keÌ³eeWefkeÀ meeOeejCe leve nw vee~ yeehe keÀnles nQ osnOeejer keÀes osKeves mes legce Flevee G"
veneR mekeWÀies~ Deelcee keÀes osKees~ Deelcee ³eneB YeÏkegÀìer kesÀ yeer®e jnleer nw~ Deelcee megvekeÀj keÀebOe efnueeleer nw~ ncesMee Deelcee mes
yeele keÀjes~ legce Deelcee Fme Mejerj ªheer leKle hej yew"er nes~ legce leceesÒeOeeve Leer Deye meleesÒeOeeve yevees~ Deheves keÀes Deelcee mecePe
yeehe keÀes ³eeo keÀjves mes osn keÀe Yeeve ítì pee³esiee~ DeeOeekeÀuhe keÀe osn-DeefYeceeve jne ngDee nw~ Fme mece³e meye osn-DeefYeceeveer
nQ~
Deye yeehe keÀnles nQ osner-DeefYeceeveer yevees~ Deelcee ner meye kegÀí OeejCe keÀjleer nw~ Keeleer-heerleer meye kegÀí Deelcee keÀjleer nw~ yeehe
keÀes lees DeYeeskeÌlee keÀne peelee nw~ Jen nw efvejekeÀej~ ³en MejerjOeejer meye kegÀí keÀjles nQ~ Jen Keelee-heerlee kegÀí veneR, DeYeeskeÌlee
nw~ lees FmekeÀer efHeÀj Jees ueesie keÀe@heer yew" keÀjles nQ~ efkeÀlevee ceveg<³eeW keÀes "ieles nQ~ legcnejer yegef× ceW DeYeer meeje %eeve nw, keÀuhe
henues efpevneWves mecePee Lee Jener mecePeWies~ yeehe keÀnles nQ ceQ ner keÀuhe-keÀuhe DeekeÀj legcekeÀes heæ{elee ntB Deewj mee#eer nes osKelee ntB~
vecyejJeej heg©<eeLe& Devegmeej pees heæ{e Lee Jener heæ{Wies~ ìeFce ueielee nw~ keÀnles nQ keÀefue³egie DeYeer 40 n]peej Je<e& Mes<e nw~ lees Ieesj
DeefvOe³eejs ceW nQ vee~ FmekeÀes De%eeve DebefOe³eeje keÀne peelee nw~ YeefkeÌle ceeie& Deewj %eeve ceeie& ceW jele-efove keÀe ]HeÀke&À nw~ ³en Yeer
mecePeves keÀer yeeleW nQ~ ye®®es yeæ[er KegMeer ceW [tyes ngS jnves ®eeefnS~ meye kegÀí nw, keÀesF& lecevvee veneR~ peeveles nQ keÀuhe henues efcemeue
nceejer meye keÀecevee³eW hetjer nesleer nQ FmeefueS hesì Yeje jnlee nw~ efpevekeÀes %eeve veneR, GvekeÀe Leesæ[sner hesì Yeje jnsiee~ keÀne peelee
nw ö KegMeer pewmeer KegjekeÀ veneR~ pevce-pevceevlej keÀer jepeeF& efceueleer nw~ oeme-oemeer yeveves JeeueeW keÀes Fleveer KegMeer veneR jnsieer~
hetje ceneJeerj yevevee nw~ cee³ee efnuee ve mekesÀ~
yeehe keÀnles nQ DeebKeeW keÀer yeæ[er mecYeeue jKeveer nw~ ef¬eÀefceveue ¢efä ve peeS~ ðeer keÀes osKeves mes ®euee³eceeve nes peeles nQ~ Dejs legce
lees YeeF&-yenve, kegÀceej-kegÀceejer nes vee~ efHeÀj keÀcexefvê³eeB ®eb®euelee keÌ³eeW keÀjleer! yeæ[s-yeæ[s ueKeheefle, keÀjesæ[heefle keÀes Yeer cee³ee
Keueeme keÀj osleer nw~ iejeryeeW keÀes Yeer cee³ee SkeÀoce ceej [eueleer nw~ efHeÀj keÀnles yeeyee nceves OekeÌkeÀe Kee³ee~ Dejs 10 Je<e& kesÀ
yeeo Yeer nej Kee ueer~ Deye lees heeleeue ceW efiej heæ[s~ Devoj ceW mecePeles nQ FvekeÀer DeJemLee kewÀmeer nw~ keÀesF&-keÀesF& lees yeæ[er De®íer
mee|Jeme keÀjles nQ~ keÀv³eeDeeW ves Yeer Yeer<ce efheleecen Deeefo keÀes yeeCe ceejs nQ vee~ ieerlee ceW Leesæ[e yengle nw~ ³en lees nw ner
YeieJeevegJee®e~ Deiej ke=À<Ce YeieJeeve ves ieerlee megveeF& lees efHeÀj Ssmee keÌ³eeW keÀnles ceQ pees ntB pewmee ntB, keÀesF& efJejuee peeveles~ ke=À<Ce ³eneB
neslee lees helee veneR keÌ³ee keÀj osles~ ke=À<Ce keÀe Mejerj lees neslee ner nw mele³egie ceW~ ³en veneR peeveles efkeÀ ke=À<Ce kesÀ yengle pevceeW kesÀ
Devle kesÀ Mejerj ceW ceQ ÒeJesMe keÀjlee ntB~ ke=À<Ce kesÀ Deeies lees Peì meye Yeeie Dee³eW~ heeshe Deeefo Deeles nQ lees efkeÀlevee PegC[ peekeÀj
FkeÀùe neslee nw~ ceveg<³e ³en Leesæ[sner mecePeles efkeÀ Fme mece³e meye heeflele leceesÒeOeeve nQ~ keÀnles Yeer nQ ns heeflele-heeJeve DeeDees hejvleg
mecePeles veneR efkeÀ nce heeflele nQ~ ye®®eeW keÀes yeehe efkeÀlevee De®íer jerefle mecePeeles nQ~ yeeyee keÀer yegef× lees meye mesvìme& kesÀ Devev³e
ye®®eeW lejHeÀ ®eueer peeleer nw~ peye peemleer Devev³e ye®®es ³eneB Deeles nQ lees efHeÀj ³eneB osKelee ntB, veneR lees yeenj ceW ye®®eeW keÀes ³eeo
keÀjvee heæ[lee nw~ GvekesÀ Deeies %eeve [ebme keÀjlee ntB~ cewpeeefjìer %eeveer let Deelcee nesles nQ lees cepee Yeer Deelee nw~ veneR lees yeef®®e³eeW
2/3 Translation
hej efkeÀlevee Del³ee®eej nesles nQ~ keÀuhe-keÀuhe menve keÀjvee heæ[lee nw~ %eeve ceW Deeves mes efHeÀj YeefkeÌle Yeer ítì peeleer nw~ Iej ceW
mecePees ceefvoj nw, ðeer-heg©<e oesveeW YeefkeÌle keÀjles nQ, ðeer keÀes %eeve keÀer ®eìkeÀ ueie peeleer nw Deewj YeefkeÌle íesæ[ osleer lees efkeÀlevee
nbieecee nes pee³esiee~ efJekeÀej ceW Yeer ve pee³es, Meeðe Deeefo Yeer ve heæ{s lees Peieæ[e nesiee vee~ FmeceW efJeIve yengle heæ[les nQ, Deewj melemebie
ceW peeves kesÀ efueS jeskeÀles veneR nQ~ ³eneB nw heefJe$elee keÀer yeele~ heg©<e lees veneR jn mekeÀles lees pebieue ceW ®eues peeles, efðe³eeB keÀneB pee³eW~
efðe³eeW kesÀ efueS Jen mecePeles nQ veke&À keÀe Üej nw~ yeehe keÀnles nQ ³en lees mJeie& keÀe Üej nQ~ legce yeef®®e³eeB DeYeer mJeie& mLeeheve keÀjleer
nes~ Fvemes henues veke&À keÀe Üej Leer~ DeYeer mJeie& keÀer mLeehevee nesleer nw~ mele³egie nw mJeie& keÀe Üej, keÀefue³egie nw veke&À keÀe Üej~ ³en
mecePe keÀer yeele nw~ legce ye®®es Yeer vecyejJeej heg©<eeLe& Devegmeej mecePeles nes~ Yeue heefJe$e lees jnles nQ~ yeekeÀer %eeve keÀer OeejCee
vecyejJeej nesleer nw~ legce lees JeneB mes efvekeÀuekeÀj ³eneB DeekeÀj yew"s nes, hejvleg Deye lees mecePee³ee peelee nw ie=nmLe J³eJenej ceW
jnvee nw~ GvneW keÀes lekeÀueerHeÀ nesleer nw~ ³eneB jnves JeeueeW kesÀ efueS lees keÀesF& lekeÀueerHeÀ veneR nw~ lees yeehe mecePeeles nQ keÀceue HetÀue
meceeve ie=nmLe J³eJenej ceW jnles heefJe$e jnes~ mees Yeer Fme Deefvlece pevce keÀer yeele nw~ ie=nmLe J³eJenej ceW jnles ngS Deheves keÀes
Deelcee mecePees~ Deelcee ner megveleer nw, Deelcee ner ³en yeveer nw~ Deelcee ner pevce-pevceevlej efYevve-efYevve [^sme henveleer DeeF& nw~
Deye nce DeelceeDeeW keÀes Jeeefheme peevee nw~ yeehe mes ³eesie ueieevee nw~ cetue yeele nw ³en~ yeehe keÀnles nQ ceQ DeelceeDeeW mes yeele keÀjlee
ntB~ Deelcee YeÏkegÀìer kesÀ yeer®e jnleer nw~ Fve Deejievme Üeje megveleer nw~ Deelcee FveceW veneR nesleer lees Mejerj cegoe& yeve peelee~ yeehe
efkeÀlevee JeC[jHegÀue %eeve DeekeÀj osles nQ~ hejceelcee efyeiej lees ³en yeeleW keÀesF& mecePee ve mekesÀ~ mebv³eemeer Deeefo keÀesF& Deelcee keÀes
Leesæ[sner osKeles nQ~ Jen lees Deelcee keÀes hejceelcee mecePeles nQ~ otmeje efHeÀj keÀnles Deelcee ceW ueshe-íshe veneR ueielee nw~ Mejerj keÀes
Oeesves iebiee ceW peeles nQ~ ³en veneR mecePeles Deelcee ner heeflele yeveleer nw~ Deelcee ner meye kegÀí keÀjleer nw~ yeehe mecePeeles jnles nQ, ³en
cele mecePees nce HeÀueevee ntB, ³en HeÀueevee nw...~ veneR, meye Deelcee³eW nQ~ peeefle-heeefle keÀe keÀesF& Yeso veneR jnvee ®eeefnS~ Deheves
keÀes Deelcee mecePees~ ieJecexvì keÀesF& Oece& keÀes veneR ceeveleer~ ³en meye Oece& lees osn kesÀ nQ~ hejvleg meye DeelceeDeeW keÀe yeehe lees SkeÀ ner
nw~ osKevee Yeer Deelcee keÀes nw~ meYeer DeelceeDeeW keÀe mJeOece& Meevle nw~ De®íe!
vecemles~
1) pees yeele keÀece keÀer veneR nw, Gmes SkeÀ keÀeve mes megve otmejs mes efvekeÀeue osvee nw, efn³ej vees F&efJeue...... yeehe
pees efMe#ee³eW oslee nw Gmes OeejCe keÀjvee nw~
2) keÀesF& Yeer no keÀer lecevvee³eW veneR jKeveer nw~ DeebKeeW keÀer yeæ[er mecYeeue jKeveer nw~ ef¬eÀefceveue ¢efä ve peeS~
keÀesF& Yeer keÀcexefvê³e ®euee³eceeve ve nes~ KegMeer mes Yejhetj jnvee nw~
Jejoeve:- DeìsvMeve ªheer Ie=le Üeje DeeeflcekeÀ mJeªhe kesÀ efmeleejs keÀer ®ecekeÀ keÀes yeæ{eves Jeeues DeekeÀ<e&Ce cetle&
YeJe
peye yeehe Üeje, vee@uespe Üeje DeeeflcekeÀ mJeªhe keÀe efmeleeje ®ecekeÀ ie³ee lees yegPe veneR mekeÀlee, uesefkeÀve ®ecekeÀ
keÀer hejmesvìspe keÀce Deewj p³eeoe nes mekeÀleer nw~ ³en efmeleeje meoe ®ecekeÀlee ngDee meyekeÀes DeekeÀe|<ele leye
keÀjsiee peye jes]pe Dece=leJesues DeìsvMeve ªheer Ie=le [eueles jnWies~ pewmes oerhekeÀ ceW Ie=le [eueles nQ lees Jen SkeÀjme
peuelee nw~ Ssmes mechetCe& DeìsvMeve osvee DeLee&led yeehe kesÀ meJe& iegCe Jee MeefkeÌle³eeW keÀes mJe³eb ceW OeejCe keÀjvee~
Fmeer DeìsvMeve mes DeekeÀ<e&Ce cetle& yeve pee³eWies~
mueesieve:- yesno keÀer Jewjei³eJe=efÊe Üeje meeOevee kesÀ yeerpe keÀes Òel³e#e keÀjes~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es - Deheveer lekeÀoerj Tb®e yeveeveer nw lees keÀesF& mes Yeer yeele keÀjles,
osKeles yegef× keÀe ³eesie SkeÀ yeehe mes ueieeDees''
ÒeÍe>>:- veF& ogefve³ee keÀer mLeehevee kesÀ efveefceÊe yeveves Jeeues ye®®eeW keÀes yeehe keÀe keÀewve mee [e³ejskeÌMeve efceuee ngDee nw?
GÊej:- ye®®es, legcneje Fme hegjeveer ogefve³ee mes keÀesF& keÀveskeÌMeve veneR nw~ Deheveer efoue Fme hegjeveer ogefve³ee mes cele ueieeDees~
peeb®e keÀjes nce Þeercele kesÀ yejefKeueeHeÀ keÀce& lees veneR keÀjles nQ? ªneveer mee|Jeme kesÀ efveefceÊe yeveles nQ?
ieerle:- YeesuesveeLe mes efvejeuee...
Deesced Meeefvle~ Deye ieerle megveves keÀer keÀesF& peªjle veneR jnleer~ ieerle DekeÌmej keÀjkesÀ YekeÌle ner ieeles nQ Deewj megveles nQ~ legce lees
heæ{eF& heæ{les nes~ ³en ieerle Yeer ye®®eeW kesÀ efueS ner Keeme efvekeÀues ngS nQ~ ye®®es peeveles nQ-yeehe nceejer lekeÀoerj Tb®e yevee jns nQ~
Deye ncekeÀes yeehe keÀes ner ³eeo keÀjvee nw Deewj owJeeriegCe OeejCe keÀjves nQ~ Dehevee heesleecesue osKevee nw~ pecee neslee nw ³ee vee (Ieeìe)
neslee jnlee nw~ nceejs ceW keÀesF& Keeceer lees veneR nw? Deiej Keeceer nw, efpememes nceejer lekeÀoerj ceW Ieeìe heæ[ pee³esiee lees GmekeÀes
efvekeÀeue osvee ®eeefnS~ Fme mece³e nj SkeÀ keÀes Deheveer lekeÀoerj Tb®e yeveeveer nw~ legce mecePeeles nes nce ³en ue#ceer-veeje³eCe yeve
mekeÀles nQ~ Deiej efmeJeeS SkeÀ yeehe kesÀ Deewj keÀesF& keÀes ³eeo veneR keÀjWies lees~ keÀesF& mes yeele keÀjles, osKeles ngS yegef× keÀe ³eesie JeneB
SkeÀ kesÀ meeLe ueiee jns~ nce DeelceeDeeW keÀes yeehe keÀes ner ³eeo keÀjvee nw~ yeehe keÀe HeÀjceeve efceuee ngDee nw~ efmeJeeS cesjs Deewj
keÀesF& mes efoue veneR ueieeDees Deewj owJeeriegCe OeejCe keÀjes~ yeehe mecePeeles nQ, legcnejs DeYeer 84 pevce hetjs ngS nQ~ Deye efHeÀj legce
peekeÀj henuee vecyej uees jepeeF& ceW~ Ssmee ve nes jepeeF& mes efiejkeÀj Òepee ceW ®eues peeDees, Òepee ceW Yeer veer®es ®eues peeDees~ veneR,
Deheveer peeb®e keÀjles jnes~ ³en mecePeeveer yeehe efyeiej lees Deewj keÀesF& os ve mekesÀ~ yeehe keÀes, ìer®ej keÀes ³eeo keÀjves mes [j jnsiee~
Ssmee ve nes ncekeÀes keÀesF& mepee efceue peeS~ YeefkeÌle ceW Yeer mecePeles nQ heehe keÀce& keÀjves mes nce mepee kesÀ Yeeieer yeve pee³eWies~ yeæ[s yeeyee
kesÀ [e³ejskeÌMeve lees DeYeer ner efceueles nQ, efpemekeÀes Þeercele keÀnles nQ~ ye®®es peeveles nQ efkeÀ Þeercele mes nce Þesÿ yeveles nQ~ Deheveer peeb®e
keÀjveer nw~ keÀneB-keÀneB nce Þeercele kesÀ yejefKeueeHeÀ lees kegÀí keÀjles veneR nQ? pees yeele De®íer ve ueies Jen keÀjveer veneR ®eeefnS~
De®ís yegjs keÀes lees Deye mecePeles nes, Deeies veneR mecePeles Les~ DeYeer legce Ssmes keÀce& meerKeles nes pees efHeÀj pevce-pevceevlej keÀce&
DekeÀce& yeve peeles nQ~ Fme mece³e lees meyeceW 5 Yetle ÒeJesMe nQ~ Deye De®íer jerefle heg©<eeLe& keÀj keÀcee&leerle yevevee nw~ owJeeriegCe Yeer
OeejCe keÀjves nQ~ mece³e vee]pegkeÀ neslee peelee nw, ogefve³ee efyeieæ[leer peeleer nw~ efove Òeefleefove efyeieæ[leer ner jnsieer~ Fme ogefve³ee mes
legcneje pewmesefkeÀ keÀveskeÌMeve ner veneR~ legcneje keÀveskeÌMeve nw veF& ogefve³ee mes, pees mLeeheve nes jner nw~ legce peeveles nes nce efveefceÊe
yeveles nQöveF& ogefve³ee mLeeheve keÀjves~ lees pees Sce DeeypeskeÌì meeceves nQ, Gve pewmee yevevee nw~ keÀesF& Yeer Deemegjer iegCe Devoj ve nes~
ªneveer mee|Jeme ceW ueies jnves mes Gvveefle yengle nesleer nw~ ÒeoMe&veer, c³etefpe³ece Deeefo yeveeles nQ~ mecePeles nQ yengle ueesie Dee³eWies, GvneW
keÀes yeehe keÀe heefj®e³e oWies, efHeÀj Jen Yeer yeehe keÀes ³eeo keÀjves ueie heæ[Wies~ meeje efove ³ener K³eeueele ®eueles jnW~ mesvìj Keesue
mee|Jeme keÀes ye{e³eW, ³en jlve meye legcnejs heeme nQ~ yeehe owJeeriegCe Yeer OeejCe keÀjeles nQ Deewj Kepeevee osles nQ~ legce ³eneB yew"s nes yegef×
ceW nw me=efä kesÀ Deeefo ceO³e Devle keÀes peeveles nQ~ heefJe$e Yeer jnles nQ~ cevmee-Jee®ee-keÀce&Cee keÀesF& yegje keÀce& ve nes, GmekeÀer hetjer
peeb®e keÀjveer nesleer nw~ yeehe Dee³es ner nQ heefleleeW keÀes heeJeve yeveeves~ GmekesÀ efueS ³egefkeÌle³eeB Yeer yeleueeles jnles nQ~ GmeceW ner jceCe
keÀjles jnvee nw~ mesvìj Keesue yengleeW keÀes efvecev$eCe osvee nw~ Òesce mes yew" mecePeevee nw~ ³en hegjeveer ogefve³ee Kelce nesveer nw~ henues lees
veF& ogefve³ee keÀer mLeehevee yengle peªjer nw~ mLeehevee nesleer nw mebiece hej~ ³en Yeer ceveg<³eeW keÀes helee vener nw efkeÀ Deye mebiece³egie nw~
³en Yeer mecePeevee nw veF& ogefve³ee keÀer mLeehevee, hegjeveer ogefve³ee keÀe efJeveeMe GmekeÀe Deye mebiece nw~ veF& ogefve³ee keÀer mLeehevee Þeercele
hej nes jner nw~ efmeJeeS yeehe kesÀ Deewj keÀesF& veF& ogefve³ee kesÀ mLeehevee keÀer cele oWies veneR~ yeehe ner DeekeÀj legce ye®®eeW mes veF& ogefve³ee
keÀe GodIeeìve keÀjeles nQ~ DekesÀues lees veneR keÀjWies~ meye ye®®eeW keÀer ceoo uesles nQ~ Jees ueesie GodIeeìve keÀjves efueS ceoo veneR ueWies~
DeekeÀj keQÀ®eer mes efjyeve keÀeìWies~ ³eneB lees Jen yeele veneR~ FmeceW legce yeénceCe kegÀue Yet<eCe ceooieej yeveles nes~ meye ceveg<³e cee$e
jemlee efyeukegÀue cetbPes ngS nQ~ heeflele ogefve³ee keÀes heeJeve yeveevee ³en yeehe keÀe ner keÀece nw~ yeehe ner veF& ogefve³ee keÀer mLeehevee keÀjles
nQ, efpemekesÀ efueS ªneveer vee@uespe osles nQ~ legce peeveles nes yeehe kesÀ heeme veF& ogefve³ee kesÀ mLeehevee keÀjves keÀer ³egefkeÌle nw~ YeefkeÌle ceeie&
1/3 Translation
ceW GvekeÀes hegkeÀejles nQ veeöns heeflele-heeJeve DeeDees~ Yeue efMeJe keÀer hetpee Yeer keÀjles jnles nQ~ hejvleg ³en peeveles veneR nQ efkeÀ heeflele-
heeJeve keÀewve nw~ og:Ke ceW ³eeo lees keÀjles nQ ns YeieJeeve, ns jece~ jece Yeer efvejekeÀej keÀes ner keÀnles nQ~ efvejekeÀej keÀes ner Tb®e
YeieJeeve keÀnles nQ~ hejvleg ceveg<³e yengle cetbPes ngS nQ~ yeehe ves DeekeÀj efvekeÀeuee nw~ pewmes HeÀeieer ceW ceveg<³e cetbPe peeles nQ vee~ ³en lees
nw yesno keÀer yeele~ yengle yeæ[s pebieue ceW DeekeÀj heæ[s nQ~ legcekeÀes Yeer yeehe ves HeÀerue keÀje³ee nw nce efkeÀme pebieue ceW heæ[s Les~ ³en Yeer
Deye helee heæ[e nw-³en hegjeveer ogefve³ee nw~ FvekeÀe Yeer Devle nw~ ceveg<³e lees efyeukegÀue jemlee peeveles ner veneR~ yeehe keÀes hegkeÀejles jnles
nQ~ legce DeYeer hegkeÀejles veneR nes~ DeYeer legce ye®®es [êcee kesÀ Deeefo-ceO³e-Devle keÀes peeveles nes~ mees Yeer vecyejJeej~ pees peeveles nQ
Jen yengle KegMeer ceW jnles nQ~ DeewjeW keÀes Yeer jemlee yeleeves ceW lelhej jnles nQ~ yeehe lees keÀnles jnles nQ yeæ[s-ye[s mesvìj Keesuees~ ef®e$e
yeæ[s-yeæ[s neWies lees ceveg<³e menpe mecePe mekeWÀies~ ye®®eeW kesÀ efueS cewhme(ef®e$e) peªj ®eeefnS~ yeleevee ®eeefnSö³en Yeer mketÀue nw~
³eneB kesÀ ³en Jev[jHegÀue cewhme nQ, Gve mketÀueeW kesÀ vekeÌMes ceW lees nesleer nQ no keÀer yeeleW~ ³en nQ yesno keÀer yeeleW~ ³en Yeer hee"Meeuee
nw, efpemeceW yeehe ncekeÀes me=efä kesÀ Deeefo ceO³e Devle keÀe je]pe yeleeS Deewj uee³ekeÀ yeveeles nQ~ ceveg<³e mes osJelee yeveves keÀer ³en
F&éejer³e hee"Meeuee nw~ efueKee ngDee ner nw F&éejer³e efJeée efJeÐeeue³e~ ³en nw ªneveer hee"Meeuee~ efmeHe&À F&éejer³e efJeée efJeÐeeue³e mes
Yeer ceveg<³e mecePe veneR mekeÀles nQ~ ³egefveJee|meìer Yeer efueKevee ®eeefnS~ Ssmee F&éejer³e efJeée efJeÐeeue³e keÀesF& nw veneR~ yeeyee ves keÀe[&me
osKes Les~ kegÀí De#ej Yetues ngS Les~ yeeyee ves efkeÀlevee yeej keÀne nw Òepeeefhelee De#ej peªj [euees efHeÀj Yeer ye®®es Yetue peeles nQ~
efueKele hetjer nesveer ®eeefnS~ pees ceveg<³eeW keÀes ceeuetce heæ[s efkeÀ ³en F&éejer³e yeæ[e keÀe@uespe nw~ ye®®es pees mee|Jeme hej GheefmLele nQ, pees
De®ís mee|JemeSyegue nQ, GvneW keÀes Yeer efoue ceW jnlee nw nce HeÀueeves mesvìj keÀes peekeÀj G"e³eW, "C[e heæ[ ie³ee nw, GvekeÀes peiee³eW
keÌ³eeWefkeÀ cee³ee Ssmeer nw pees Ieæ[er-Ieæ[er meguee osleer nw~ ceQ mJeoMe&ve ®e¬eÀOeejer ntB, ³en Yeer Yetue peeles nQ~ cee³ee yengle DeeheespeerMeve
keÀjleer nw~ legce ³eg× kesÀ cewoeve ceW nes~ cee³ee ceeLee cet[ keÀj Guìs lejHeÀ ve ues peeS, GmekeÀer yeæ[er mecYeeue keÀjveer nw~ cee³ee kesÀ
letHeÀeve lees yengle meYeer keÀes ueieles nQ~ íesìs DeLeJee yeæ[s meye ³eg× kesÀ cewoeve ceW nes~ henueJeeve keÀes cee³ee kesÀ letHeÀeve efnuee ve mekeWÀ~
Jen DeJemLee Yeer Deeves Jeeueer nw~
yeehe mecePeeles nQö mece³e yeæ[e Kejeye nw, neueleW efyeieæ[er ngF& nQ~ jepeeF& lees meye Kelce nes peeveer nw~ meyekeÀes Gleej oWies~ efHeÀj Òepee
keÀe Òepee hej jep³e meejer ogefve³ee ceW nes pee³esiee~ legce Deheveer veF& jepeeF& mLeeheve keÀjles nes lees ³eneB jepeeF& keÀe veece Yeer Kelce nes
pee³esiee~ heb®ee³eleer jep³e neslee peelee nw~ peye Òepee keÀe jep³e nes leye lees Deeheme ceW ueæ[s Peieæ[W~ mJejep³e DeLeJee jecejep³e lees
JeemleJe ceW nw veneR FmeefueS meejer ogefve³ee ceW Peieæ[s ner nesles jnles nQ~ DeepekeÀue lees nbieecee meye peien nw~ legce peeveles nesönce
Deheveer jepeeF& mLeeheve keÀj jns nQ~ legce meyekeÀes jemlee yeleeles nes~ yeehe keÀnles nQöceeceskeÀced ³eeo keÀjes~ yeehe keÀer ³eeo ceW jn
DeewjeW keÀes Yeer ³en mecePeevee nw - osner-DeefYeceeveer yevees~ osn DeefYeceeve íesæ[es~ Ssmes veneR efkeÀ legcnejs ceW meye osner-DeefYeceeveer yeves
nQ~ veneR, yeveves keÀe nw~ legce heg©<eeLe& keÀjles nes DeewjeW keÀes Yeer keÀjeles nes~ ³eeo keÀjves keÀer keÀesefMeMe keÀjles nQ efHeÀj Yetue peeles nQ~
heg©<eeLe& ³ener keÀjvee nw~ cetue yeele nw yeehe keÀes ³eeo keÀjvee~ ye®®eeW keÀes efkeÀlevee mecePeeles nQ~ vee@uespe yengle De®íer efceueleer nw~
cetue yeele nw heefJe$e jnvee~ yeehe heeJeve yeveeves Dee³es nQ lees efHeÀj heeflele veneR yevevee nw, ³eeo mes ner legce meleesÒeOeeve yeve pee³eWies~ ³en
Yetuevee veneR nw~ cee³ee FmeceW ner efJeIve [eue Yeguee osleer nw~ jele-efove ³en leele jns nce yeehe keÀes ³eeo keÀj meleesÒeOeeve yeveW~ ³eeo
Ssmeer hekeÌkeÀer nesveer ®eeefnS pees efheíeæ[er ceW efmeJeeS SkeÀ yeehe kesÀ Deewj keÀesF& Yeer ³eeo ve heæ[s~ ÒeoMe&veer ceW Yeer henues-henues ³en
mecePeevee ®eeefnS ³en nw meyekeÀe yeehe Tb®e les Tb®e YeieJeeve~ meyekeÀe yeehe heeflele-heeJeve meoddieefle oelee ³en nw~ ³ener mJeie& keÀe
j®eef³elee nw~
DeYeer legce ye®®es peeveles nes yeehe Deeles ner nQ mebiece³egie hej~ yeehe ner jepe³eesie efmeKeueeles nQ~ heeflele-heeJeve SkeÀ kesÀ efmeJeeS otmeje
keÀesF& nes vener mekeÀlee~ henues-henues lees yeehe keÀe heefj®e³e osvee heæ[lee nw~ Deye SkeÀ-SkeÀ keÀes Ssmes SkeÀ ef®e$e hej yew" mecePeeDees
lees Fleveer Yeeræ[ keÀes kewÀmes mecePee mekeWÀies~ hejvleg henues-henues yeehe kesÀ ef®e$e hej mecePeevee cegK³e nw~ mecePeevee heæ[lee nwöYeefkeÌle nw
DeLeen, %eeve lees nw SkeÀ~ yeehe efkeÀleveer ³egefkeÌle³eeB ye®®eeW keÀes yeleueeles jnles nQ~ heeflele-heeJeve SkeÀ yeehe nw~ jemlee Yeer yeleeles nQ~
ieerlee keÀye megveeF&? ³en Yeer efkeÀmekeÀes helee veneR~ Üehej ³egie keÀes keÀesF& mebiece³egie veneR keÀne peelee~ ³egies-³egies lees yeehe veneR Deeles nQ~
ceveg<³e lees efyeukegÀue cetbPe heæ[s nQ~ meeje efove ³ener K³eeueele ®eueles nQ, kewÀmes-kewÀmes mecePee³ee peeS~ yeehe keÀes [e³ejskeÌMeve osves heæ[les
2/3 Translation
nQ~ ìshe hej Yeer cegjueer hetjer megve mekeÀles nQ~ keÀesF&-keÀesF& keÀnles nQ ìshe Üeje nce megve jns nQ, keÌ³eeW ve [e³ejskeÌì peekeÀj megveW,
FmeefueS meccegKe Deeles nQ~ ye®®eeW keÀes yengle mee|Jeme keÀjveer nw~ jemlee yeleevee nw~ ÒeoMe&veer ceW Deeles nQ~ De®íe-De®íe Yeer keÀnles
nQ efHeÀj yeenj peeves mes cee³ee kesÀ Jee³egceC[ue ceW meye Gæ[ peelee nw~ efmecejCe veneR keÀjles nQ~ GvekeÀer efHeÀj heer" keÀjveer ®eeefnS~
yeenj peeves mes cee³ee KeeR®e uesleer nw~ ieesjKeOevOeeW ceW ueie peeles nQ FmeefueS ceOegyeve keÀe iee³eve nw~ legcekeÀes lees DeYeer mecePe efceueer
nw~ legce JeneB Yeer peekeÀj mecePee³eWies~ ieerlee keÀe YeieJeeve keÀewve nw? Deeies lees legce Yeer Ssmes ner peekeÀj ceeLee PegkeÀeles Les~ DeYeer lees
legce efyeukegÀue yeoue ie³es nes~ YeefkeÌle íesæ[ oer nw~ legce DeYeer ceveg<³e mes osJelee yeve jns nes~ yegef× ceW meejer vee@uespe nw~ Deewj keÌ³ee
peeves Òepeeefhelee ye´ïeekegÀceej, kegÀceeefj³eeB keÀewve nQ~ legce mecePeeles nes, JeemleJe ceW legce Yeer Òepeeefhelee ye´ïeekegÀceej kegÀceejer nes~ Fme
mece³e ner ye´ïee Üeje mLeehevee nes jner nw~ yeéïeCe kegÀue Yeer peªj ®eeefnS vee~ mebiece hej ner yeéïeCe kegÀue neslee nw~ Deeies yeéïeCeeW
keÀer ®eesìer ceMentj Leer~ ®eesìer mes ³ee pevesT mes hen®eeveles Les efkeÀ ³en efnvot nw~ Deye lees Jen efveMeeefve³eeB Yeer ®eueer ieF& nQ~ DeYeer legce
peeveles nes nce yeéïeCe nQ~ yeéïeCe yeveves kesÀ yeeo efHeÀj osJelee yeve mekeÀles nQ~ yeéïeCeeW ves ner veF& ogefve³ee mLeeheve keÀer nw~ ³eesieyeue
mes meleesÒeOeeve yeve jns nQ~ Deheveer peeB®e jKeveer nw~ keÀesF& Yeer Deemegjer iegCe ve nes~ uetveheeveer veneR yevevee nw~ ³en lees ³e%e nw vee~ ³e%e
mes meyekeÀer mecYeeue nesleer jnleer nw~ ³e%e ceW mecYeeueves Jeeues ì^mìer Yeer jnles nQ~ ³e%e keÀe ceeefuekeÀ lees nw efMeJeyeeyee~ ³en ye´ïee Yeer
ì^mìer nw~ ³e%e keÀer mecYeeue keÀjveer heæ[leer nw~ legce ye®®eeW keÀes pees ®eeefnS ³e%e mes uesvee nw~ Deewj keÀesF& mes ueskeÀj henveWies lees Jen
³eeo Deelee jnsiee~ FmeceW yegef× keÀer ueeFve yeæ[er keÌueer³ej ®eeefnS~ Deye lees Jeeefheme peevee nw~ mece³e yengle Leesæ[e nw FmeefueS ³eeo
keÀer ³ee$ee hekeÌkeÀer jns~ ³ener heg©<eeLe& keÀjvee nw~ De®íe!
ceer"s ceer"s efmekeÀerueOes ye®®eeW Òeefle ceele efhelee yeeheoeoe keÀe ³eeoh³eej Deewj ieg[ceee|veie~ ªneveer yeehe keÀer ªneveer ye®®eeW keÀes vecemles~
1) Deheveer Gvveefle kesÀ efueS ªneveer mee|Jeme ceW lelhej jnvee nw~ pees Yeer %eeve jlve efceues nQ GvnW OeejCe keÀjkesÀ
otmejeW keÀes keÀjevee nw~
2) Deheveer peeb®e keÀjveer nwönceejs ceW keÀesF& Deemegjer iegCe lees veneR nQ? nce ì^mìer yevekeÀj jnles nQ? keÀYeer uetveheeveer
lees veneR yeveles nQ? yegef× keÀer ueeFve keÌueer³ej nw?
Jejoeve:- keÀnvee, mees®evee Deewj keÀjveeöFve leerveeW keÀes meceeve yeveeves Jeeues %eeveer let Deelcee YeJe
DeYeer JeeveÒemLe DeJemLee ceW peeves keÀe mece³e meceerhe Dee jne nwöFmeefueS keÀcepeesefj³eeW kesÀ cesjs heve keÀes Jee
J³eLe& kesÀ Kesue keÀes meceehle keÀj keÀnvee, mees®evee Deewj keÀjvee meceeve yeveeDees leye keÀnWies %eeve mJeªhe~ pees
Ssmes %eeve mJeªhe %eeveer let Deelcee³eW nQ GvekeÀe nj keÀce&, mebmkeÀej, iegCe Deewj keÀle&J³e meceLe& yeehe kesÀ meceeve
nesiee~ Jes keÀYeer J³eLe& kesÀ efJeef®e$e Kesue veneR Kesue mekeÀles~ meoe hejceelce efceueve kesÀ Kesue ceW efyepeer jnWies~
SkeÀ yeehe mes efceueve cevee³eWies Deewj DeewjeW keÀes yeehe meceeve yevee³eWies~
mueesieve:- mesJeeDeeW keÀe Gcebie íesìer-íesìer yeerceeefj³eeW keÀes cepe& keÀj oslee nw, FmeefueS mesJee ceW meoe efyepeer jnes~
3/3 Translation
me®®es ªneveer DeeefMekeÀ keÀer efveMeeefve³eeb
Deepe ªneveer ceeMetkeÀ Deheves ªneveer DeeefMekeÀ DeelceeDeeW mes efceueves kesÀ efueS Dee³es nQ~ meejs keÀuhe ceW Fme mece³e ner ªneveer
ceeMetkeÀ Deewj DeeefMekeÀeW keÀe efceueve neslee nw~ yeeheoeoe Deheves nj SkeÀ DeeefMekeÀ Deelcee keÀes osKe ne|<ele nesles nQ - kewÀmes ªneveer
DeekeÀ<e&Ce mes DeekeÀe|<ele nes Deheves me®®es ceeMetkeÀ keÀes peeve efue³ee, hee efue³ee nw! Kees³es ngS DeeefMekeÀ keÀes osKe ceeMetkeÀ Yeer KegMe
nesles nQ efkeÀ efHeÀj mes Deheves ³eLeeLe& ef"keÀeves hej hengB®e ie³es~ Ssmee meJe& Òeeefhle keÀjeves Jeeuee ceeMetkeÀ Deewj keÀesF& efceue veneR mekeÀlee~
ªneveer ceeMetkeÀ meoe Deheves DeeefMekeÀeW mes efceueves kesÀ efueS keÀneB Deeles nQ? pewmee Þesÿ ceeMetkeÀ Deewj DeeefMekeÀ nQ, Ssmes ner Þesÿ
mLeeve hej efceueves kesÀ efueS Deeles nQ~ ³en keÀewvemee mLeeve nw peneB efceueve cevee jns nes? Fmeer mLeeve keÀes pees Yeer keÀnes, meJe& veece Fme
mLeeve keÀes os mekeÀles nQ~ Jewmes efceueves kesÀ mLeeve pees Deefle efÒe³e ueieles nQ Jen keÀewve-mes nesles nQ? efceueve ³ee HetÀueeW kesÀ yeieer®es ceW neslee
nw Jee meeiej kesÀ efkeÀveejs hej efceuevee neslee nw, efpemekeÀes Deehe ueesie yeer®e (mecegê keÀe efkeÀveeje) keÀnles nes~ lees Deye keÀneB yew"s nes?
%eeve meeiej kesÀ efkeÀveejs ªneveer efceueve kesÀ mLeeve hej yew"s nes~ ªneveer Jee iee@[ueer iee[&ve (Deuueen keÀe yeieer®ee) nw~ Deewj lees
DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ yeieer®es osKes nQ uesefkeÀve Ssmee yeieer®ee peneB njskeÀ SkeÀ oes mes p³eeoe efKeues ngS HetÀue nw, SkeÀ-SkeÀ Þesÿ
megvojlee mes Deheveer KegMeyet os jns nQ - Ssmee yeieer®ee nw~ Fmeer yeer®e hej yeeheoeoe Jee ceeMetkeÀ efceueves Deeles nQ~ Jen DeveskeÀ yeer®e
osKeeR, uesefkeÀve Ssmeer yeer®e keÀye osKeer peneB %eeve meeiej kesÀ mvesn keÀer uenjW, MeefkeÌle keÀer uenjW, efYevve-efYevve uenjW uenjeS meoe
kesÀ efueS efjÖesÀMe keÀj osleer nQ? ³en mLeeve hemevo nw vee? mJe®ílee Yeer nw Deewj jceCeerkeÀlee Yeer nw~ megvojlee Yeer nw~ Fleveer ner
Òeeefhle³eeb Yeer nQ~ Ssmee ceveesjbpeve keÀe efJeMes<e mLeeve Deehe DeeefMekeÀeW kesÀ efueS ceeMetkeÀ ves yevee³ee nw peneB Deeves mes cegnyyele keÀer
uekeÀerj kesÀ Devoj hengB®eles ner DeveskeÀ ÒekeÀej keÀer cesnvele mes ítì peeles~ meyemes yeæ[er cesnvele - vew®egjue ³eeo keÀer, Jen menpe
DevegYeJe keÀjles nes Deewj keÀewvemeer cesnvele mes ítìles nes? ueewefkeÀkeÀ pee@ye (veewkeÀjer) mes Yeer ítì peeles nes~ Yeespeve yeveeves mes Yeer ítì
peeles nes~ meye yevee yevee³ee efceuelee nw vee~ ³eeo Yeer mJele: DevegYeJe nesleer~ %eeve jlveeW keÀer Peesueer Yeer Yejleer jnleer~ Ssmes mLeeve hej
peneB cesnvele mes ítì peeles nes Deewj cegnyyele ceW ueerve nes peeles nes~
Jewmes Yeer mvesn keÀer efveMeeveer efJeMes<e ³ener ieeF& peeleer efkeÀ oes, oes ve jnW uesefkeÀve oes efceuekeÀj SkeÀ nes peeSb~ FmekeÀes ner mecee peevee
keÀnles nQ~ YekeÌleeW ves Fmeer mvesn keÀer efmLeefle keÀes mecee peevee Jee ueerve nesvee keÀn efo³ee nw~ Jees ueesie ueerve nesves keÀe DeLe& veneR
mecePeles~ ueJe ceW ueerve nesvee - ³en efmLeefle nw uesefkeÀve efmLeefle kesÀ yeoues GvneWves Deelcee kesÀ DeefmlelJe keÀes meoe kesÀ efueS meceehle
keÀjvee mecePe efue³ee nw~ mecee peevee DeLee&led meceeve yeve peevee~ peye yeehe kesÀ Jee ªneveer ceeMetkeÀ kesÀ efceueve ceW ceive nes peeles nes
lees yeehe meceeve yeveves DeLeJee mecee peeves DeLee&led meceeve yeveves keÀe DevegYeJe keÀjles nes~ Fmeer efmLeefle keÀes YekeÌleeW ves mecee peevee keÀne
nw~ ueerve Yeer nesles nes, mecee Yeer peeles nes~ uesefkeÀve ³en efceueve kesÀ cegnyyele kesÀ efmLeefle keÀer DevegYetefle nw~ mecePee! FmeefueS yeeheoeoe
Deheves DeeefMekeÀeW keÀes osKe jns nQ~
me®®es DeeefMekeÀ DeLee&led meoe DeeefMekeÀ, vew®egjue (mJele:) DeeefMekeÀ~ me®®es DeeefMekeÀ keÀer efJeMes<elee³eW peeveles Yeer nes~ efHeÀj Yeer
GmekeÀer cegK³e efveMeeefve³eeb nQ:-
Henueer efveMeeveer - SkeÀ ceeMetkeÀ Üeje meJe& mecyevOeeW keÀer mece³e ÒeceeCe DevegYetefle keÀjvee~ ceeMetkeÀ SkeÀ nw uesefkeÀve SkeÀ kesÀ meeLe
meJe& mecyevOe nQ~ pees mecyevOe ®eenW Deewj efpeme mece³e efpeme mecyevOe keÀer DeeJeM³ekeÀlee nw, Gme mece³e Gme mecyevOe kesÀ ªhe mes
Òeerefle keÀer jerefle Üeje DevegYeJe keÀj mekeÀles nes~ lees henueer efveMeeveer nw - meJe& mecyevOeeW keÀer DevegYetefle~ `meJe&' Meyo keÀes
DeC[jueeFve keÀjvee~ efmeHe&À mecyevOe veneR~ keÀF& Ssmes veìKeì DeeefMekeÀ Yeer nQ pees mecePeles nQ mecyevOe lees pegì ie³ee nw~ uesefkeÀve
meJe& mecyevOe pegìs nQ? Deewj otmejer yeele - mece³e hej mecyevOe keÀer DevegYetefle nesleer nw? vee@uespe kesÀ DeeOeej hej mecyevOe nw Jee efoue
keÀer DevegYetelf e mes mecyevOe nw? yeeheoeoe me®®eer efoue hej je]peer nw~ efmeHe&À leerJe´ efoceeie JeeueeW hej je]peer veneR, uesekf eÀve efoueejece efoue
hej je]peer nw FmeefueS efoue keÀe DevegYeJe efoue peeves, efoueejece peeves~ meceeves keÀe mLeeve efoue keÀne peelee nw, efoceeie veneR~ vee@uespe
keÀes meceeves keÀe mLeeve efoceeie nw, uesefkeÀve ceeMetkeÀ keÀes meceeves keÀe mLeeve efoue nw~ ceeMetkeÀ DeeefMekeÀeW keÀer yeeleW ner megvee³eWies vee~
keÀesF&-keÀesF& DeeefMekeÀ efoceeie p³eeoe ®eueeles uesefkeÀve efoue mes efoceeie keÀer cesnvele DeeOeer nes peeleer nw~ pees efoue mes mesJee keÀjles Jee
³eeo keÀjles, GvneW keÀer cesnvele keÀce Deewj mevlegälee p³eeoe nesleer Deewj pees efoue kesÀ mvesn mes veneR ³eeo keÀjles, efmeHe&À vee@uespe kesÀ
1/3 Translation
DeeOeej hej efoceeie mes ³eeo keÀjles Jee mesJee keÀjles, GvneW keÀes cesnvele p³eeoe keÀjveer heæ[leer, mevlegälee keÀce nesleer~ ®eens meHeÀuelee
Yeer nes peeS, lees Yeer efoue keÀer mevlegälee keÀce nesieer~ ³ener mees®eles jnWies - ngDee lees De®íe, uesefkeÀve efHeÀj, efHeÀj Yeer... keÀjles jnWies
Deewj efoue Jeeues meoe mevlegälee kesÀ ieerle ieeles jnWies~ efoue keÀer mevlegälee kesÀ ieerle, cegKe keÀer mevlegälee kesÀ ieerle veneR~ me®®es
DeeefMekeÀ efoue mes meJe& mecyevOeeW keÀer mece³e ÒeceeCe DevegYetefle keÀjles nQ~
otmejer efveMeeveer - me®®es DeeefMekeÀ nj heefjefmLeefle ceW, nj keÀce& ceW meoe Òeeefhle keÀer KegMeer ceW neWies~ SkeÀ nw DevegYetefle, otmejer nw Gmemes
Òeeefhle~ keÀF& DevegYetefle Yeer keÀjles nQ efkeÀ neB, cesje yeehe Yeer nw, meepeve Yeer nw~ ye®®ee Yeer nw uesefkeÀve Òeeefhle efpeleveer ®eenles Gleveer veneR
nesleer nw~ yeehe nw, uesefkeÀve Jemex kesÀ Òeeefhle keÀer KegMeer veneR jnleer~ DevegYetefle kesÀ meeLe meJe& mecyevOeeW Üeje Òeeefhle keÀe Yeer DevegYeJe nes~
pewmes - yeehe kesÀ mecyevOe Üeje meoe Jemex kesÀ Òeeefhle keÀer cenmetmelee nes, Yejhetjlee nes~ meleiegª Üeje meoe JejoeveeW mes mechevve efmLeefle
keÀe Jee meoe mechevve mJeªhe keÀe DevegYeJe nes~ lees Òeeefhle keÀe DevegYeJe Yeer DeeJeM³ekeÀ nw~ Jen nw mecyevOeeW keÀe DevegYeJe, ³en nw
Òeeefhle³eeW keÀe DevegYeJe~ keÀF&³eeW keÀes meJe& Òeeefhle³eeW keÀe DevegYeJe veneR neslee~ ceemìj meJe&MeefkeÌleJeeve nw uesefkeÀve mece³e hej MeefkeÌle³eeW
keÀer Òeeefhle veneR nesleer~ Òeeefhle keÀer DevegYetefle veneR lees Òeeefhle ceW Yeer keÀceer nw~ lees DevegYetefle kesÀ meeLe Òeeefhle mJeªhe Yeer yeveW - ³en nw
me®®es DeeefMekeÀ keÀer efveMeeveer~
leermejer efveMeeveer - efpeme DeeefMekeÀ keÀes DevegYetefle nw, Òeeefhle Yeer nw Jen meoe le=hle jnWies, efkeÀmeer Yeer yeele ceW DeÒeehle Deelcee veneR
ueiesieer~ lees, `le=efhle' - ³en DeeefMekeÀ keÀer efJeMes<elee nw~ peneB Òeeefhle nw, JeneB le=efhle peªj nw~ Deiej le=hle veneR lees DeJeM³e Òeeefhle
ceW keÀceer nw Deewj Òeeefhle veneR lees meJe& mecyevOeeW keÀer DevegYetefle ceW keÀceer nw~ lees 3 efveMeeefve³eeb nw - DevegYetefle, Òeeefhle Deewj le=efhle~ meoe
le=hle Deelcee~ pewmee Yeer mece³e nes, pewmee Yeer Jee³egceC[ue nes, pewmes Yeer mesJee kesÀ meeOeve neW, pewmes Yeer mesJee kesÀ mebie"ve kesÀ meeLeer neW
uesefkeÀve nj neue ceW, nj ®eeue ceW le=hle neW~ Ssmes me®®es DeeefMekeÀ nes vee? le=hle Deelcee ceW keÀesF& no keÀer F®íe veneR nesieer~ Jewmes
osKees lees le=hle Deelcee yengle cewveeefjìer (Leesæ[er) jnleer nw~ keÀesF& ve keÀesF& yeele ceW ®eens ceeve keÀer, ®eens Meeve keÀer YetKe nesleer nw~ YetKe
Jeeuee keÀYeer le=hle veneR neslee~ efpemekeÀe meoe hesì Yeje ngDee neslee, Jen le=hle neslee nw~ lees pewmes Mejerj kesÀ Yeespeve keÀer YetKe nw, Jewmes
ceve keÀer YetKe nw - Meeve, ceeve, mewueJesMeve, meeOeve~ ³en ceve keÀer YetKe nw~ lees pewmes Mejerj keÀer le=efhle Jeeues meoe mevlegä neWies, Jewmes
ceve keÀer le=efhle Jeeues meoe mevlegä neWies~ mevlegälee le=efhle keÀer efveMeeveer nw~ Deiej le=hle Deelcee veneR neWies, ®eens Mejerj keÀer YetKe, ®eens
ceve keÀer YetKe nesieer lees efpelevee Yeer efceuesiee, efceuesiee Yeer p³eeoe uesefkeÀve le=hle Deelcee ve nesves keÀejCe meoe ner Dele=hle jnWies~
Demevlegälee jnleer nw~ pees je@³eue nesles nQ, Jen Leesæ[s ceW le=hle nesles nQ~ je@³eue DeelceeDeeW keÀer efveMeeveer - meoe ner Yejhetj neWies, SkeÀ
jesìer ceW Yeer le=hle lees 36 ÒekeÀej kesÀ Yeespeve ceW Yeer le=hle neWies~ Deewj pees Dele=hle neWies, Jen 36 ÒekeÀej kesÀ Yeespeve efceueles Yeer le=hle veneR
neWies keÌ³eeWefkeÀ ceve keÀer YetKe nw~ me®®es DeeefMekeÀ keÀer efveMeeveer - meoe le=hle Deelcee neWies~ lees leerveeW ner efveMeeefve³eeb ®eskeÀ keÀjes~ meowJe
³en mees®ees - `nce efkeÀmekesÀ DeeefMekeÀ nQ! pees meoe mechevve nw, Ssmes ceeMetkeÀ kesÀ DeeefMekeÀ nQ!' lees mevlegälee keÀYeer veneR íesæ[es~
mesJee íesæ[ oes uesefkeÀve mevlegälee veneR íesæ[es~ pees mesJee Demevlegä yeveeJes Jees mesJee, mesJee veneR~ mesJee keÀe DeLe& ner nw cesJee osves Jeeueer
mesJee~ lees me®®es DeeefMekeÀ meJe& no keÀer ®eenvee mes hejs, meoe ner mechevve Deewj meceeve neWies~
Deepe DeeefMekeÀeW keÀer keÀneefve³eeb megvee jns nQ~ vee]pe, veKejs Yeer yengle keÀjles nQ~ ceeMetkeÀ Yeer osKe-osKe cegmkeÀjeles jnles~ vee]pe,
veKejs Yeue keÀjes uesefkeÀve ceeMetkeÀ keÀes ceeMetkeÀ mecePe GmekesÀ meeceves keÀjes, otmejs kesÀ meeceves veneR~ efYevve-efYevve no kesÀ mJeYeeJe,
mebmkeÀej kesÀ veKejs Deewj vee]pe keÀjles nQ~ peneB cesje mJeYeeJe, cesjs mebmkeÀej Meyo Deelee nw, JeneB Yeer vee]pe, veKejs Megª nes peeles
nQ~ yeehe keÀe mJeYeeJe mees cesje mJeYeeJe nes~ cesje mJeYeeJe yeehe kesÀ mJeYeeJe mes efYevve nes veneR mekeÀlee~ Jen cee³ee keÀe mJeYeeJe nw,
heje³ee mJeYeeJe nw~ GmekeÀes cesje kewÀmes keÀnWies? cee³ee hejeF& nw, Deheveer veneR nw~ yeehe Dehevee nw~ cesje mJeYeeJe DeLee&led yeehe keÀe
mJeYeeJe~ cee³ee kesÀ mJeYeeJe keÀes cesje keÀnvee Yeer jebie nw~ `cesje' Meyo ner HesÀjs ceW ueelee nw DeLee&led ®e¬eÀ ceW ueelee nw~ DeeefMekeÀ
ceeMetkeÀ kesÀ Deeies Ssmes vee]pe-veKejs Yeer efoKeeles nQ~ pees yeehe keÀe mees cesje~ nj yeele ceW YeefkeÌle ceW Yeer ³ener keÀnles nQ - pees lesje mees
cesje, Deewj cesje kegÀí veneR~ uesefkeÀve pees lesje mees cesje~ pees yeehe keÀe mebkeÀuhe, Jen cesje mebkeÀuhe~ mesJee kesÀ heeì& yepeeves kesÀ yeehe kesÀ
mebmkeÀej-mJeYeeJe, Jen cesjs~ lees Fmemes keÌ³ee nesiee? no keÀe cesje, lesje nes pee³esiee~ lesje mees cesje, Deueie cesje veneR nw~ pees Yeer
yeehe mes efYevve nw, Jen cesje nw ner veneR, Jen cee³ee keÀe HesÀje nw FmeefueS Fme no kesÀ vee]pe-veKejs mes efvekeÀue ªneveer vee]pe - ceQ lesjer
2/3 Translation
Deewj let cesje, efYevve-efYevve mecyevOe keÀer DevegYetefle kesÀ ªneveer veKejs Yeue keÀjes~ hejvleg ³en veneR keÀjes~ mecyevOe efveYeeves ceW Yeer
ªneveer veKejs keÀj mekeÀles nes~ cegnyyele keÀer Òeerle kesÀ veKejs De®ís nesles nQ~ keÀye meKee kesÀ mecyevOe mes cegnyyele kesÀ veKejs keÀe
DevegYeJe keÀjes~ Jen veKeje veneR uesefkeÀve efvejeueeheve nw~ mvesn kesÀ veKejs h³eejs nesles nQ~ pewmes íesìs ye®®es yengle mvesner Deewj h³egDej
(heefJe$e) nesves keÀejCe GvekesÀ veKejs meyekeÀes De®ís ueieles nQ~ Meg×lee Deewj heefJe$elee nesleer nw ye®®eeW ceW~ Deewj yeæ[e keÀesF& veKeje keÀjs
lees Jen yegje ceevee peelee~ lees yeehe mes efYevve-efYevve mecyevOe kesÀ, mvesn kesÀ, heefJe$elee kesÀ vee]pe-veKejs Yeue keÀjes, Deiej keÀjvee ner
nw lees~
`meoe neLe Deewj meeLe' ner me®®es DeeefMekeÀ ceeMetkeÀ keÀer efveMeeveer nw~ meeLe Deewj neLe veneR ítìs~ meoe yegef× keÀe meeLe nes Deewj
yeehe kesÀ nj keÀe³e& ceW men³eesie keÀe neLe nes~ SkeÀ oes kesÀ men³eesie keÀer efveMeeveer neLe ceW neLe efceueekesÀ efoKeeles nQ vee~ lees meoe yeehe
kesÀ men³eesieer yevevee - ³en nw meoe neLe ceW neLe Deewj meoe yegef× mes meeLe jnvee~ ceve keÀer ueieve, yegef× keÀe meeLe~ Fme efmLeefle ceW
jnvee DeLee&led me®®es DeeefMekeÀ Deewj ceeMetkeÀ kesÀ hees]pe ceW jnvee~ mecePee? Jee³eoe ner ³en nw efkeÀ meoe meeLe jnWies~ keÀYeer-keÀYeer
meeLe efveYee³eWies - ³en Jee³eoe veneR nw~ ceve keÀe ueieeJe keÀYeer ceeMetkeÀ mes nes Deewj keÀYeer ve nes lees Jen meoe meeLe lees veneR ngDee vee,
FmeefueS Fmeer me®®es DeeefMekeÀheve kesÀ heespeerMeve ceW jnes~ ¢efä ceW Yeer ceeMetkeÀ, Je=efÊe ceW Yeer ceeMetkeÀ, me=efä ner ceeMetkeÀ~
lees ³en ceeMetkeÀ Deewj DeeefMekeÀeW keÀer cenefHeÀue nw~ yeieer®ee Yeer nw lees meeiej keÀe efkeÀveeje Yeer nw~ ³en Jev[jHegÀue Ssmeer ÒeeFJesì yeer®e
(meeiej keÀe efkeÀveeje) nw, pees npeejeW kesÀ yeer®e (ceO³e) Yeer ÒeeFJesì nw~ nj SkeÀ DevegYeJe keÀjles - cesjs meeLe ceeMetkeÀ keÀe heme&veue
h³eej nw~ njskeÀ keÀes heme&veue h³eej keÀer HeÀereEueie Òeehle nesvee - ³ener Jev[jHegÀue ceeMetkeÀ Deewj DeeefMekeÀ nQ~ nw SkeÀ ceeMetkeÀ
uesefkeÀve nw meyekeÀe~ meYeer keÀe DeefOekeÀej meyemes p³eeoe nw~ njskeÀ keÀe DeefOekeÀej nw~ DeefOekeÀej ceW vecyej veneR nQ, DeefOekeÀej
Òeehle keÀjves ceW vecyej nes peeles nQ~ meoe ³en mce=efle jKees efkeÀ ìee@[ueer iee[&ve ceW neLe Deewj meeLe os ®eue jns nQ ³ee yew"s nQ~ ªneveer
yeer®e hej neLe Deewj meeLe os ceewpe cevee jns nQ~' lees meoe ner ceveesjbpeve ceW jnWies, meoe KegMe jnWies, meoe mechevve jnWies~ De®íe~
³en [yeue efJeosMeer Yeer [yeue uekeÌkeÀer nQ~ De®íe nw pees Deye lekeÀ hengB®e ie³es~ Deeies ®eue keÌ³ee heefjJele&ve neslee nw, Jen lees [êcee~
uesefkeÀve [yeue uekeÌkeÀer nes pees mece³e ÒeceeCe hengB®e ie³es nes~ De®íe~
meoe DeefJeveeMeer DeeefMekeÀ yeve ªneveer ceeMetkeÀ mes Òeerefle keÀer jerefle efveYeeves Jeeues, meoe mJe³eb keÀes meJe& Òeeefhle³eeW mes mechevve DevegYeJe
keÀjves Jeeues, meoe nj efmLeefle Jee heefjefmLeefle ceW le=hle jnves Jeeues, meoe mevlegälee kesÀ Kepeeves mes Yejhetj yeve DeewjeW keÀes Yeer Yejhetj
keÀjves Jeeues, Ssmes meoe kesÀ meeLe Deewj neLe efceueeves Jeeues me®®es DeeefMekeÀeW keÀes ªneveer ceeMetkeÀ keÀe efoue mes ³eeoh³eej Deewj
vecemles~
Jejoeve:- meoe Þesÿ Deewj ve³es ÒekeÀej keÀer mesJee Üeje Je=ef× keÀjves Jeeues menpe mesJeeOeejer YeJe
mebkeÀuheeW Üeje F&éejer³e mesJee keÀjvee ³en Yeer mesJee keÀe Þesÿ Deewj ve³ee lejerkeÀe nw, pewmes peJeenjer jespe megyen
Deheves nj jlve keÀes ®eskeÀ keÀjlee nw efkeÀ meeHeÀ nQ, ®ecekeÀ "erkeÀ nw, "erkeÀ peien hej jKeW nQ..Ssmes jes]pe Dece=leJesues
Deheves mecheke&À ceW Deeves Jeeueer DeelceeDeeW hej mebkeÀuhe Üeje ve]pej oewæ[eDees, efpelevee Deehe GvneW keÀes mebkeÀuhe
mes ³eeo keÀjWies Glevee Jen mebkeÀuhe GvneW kesÀ heeme hengb®eWiee..Fme ÒekeÀej mesJee keÀe ve³ee lejerkeÀe Deheveeles Je=ef×
keÀjles ®euees~ DeehekesÀ menpe³eesie keÀer met#ce MeefkeÌle DeelceeDeeW keÀes DeehekesÀ lejHeÀ mJele:DeekeÀe|<ele keÀjsieer~
mueesieve:- yenevesyeepeer keÀes cepe& keÀjes Deewj yesno keÀer Jewjei³eJe=efÊe keÀes Fcepe& keÀjes~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö legcnejs og:Ke kesÀ efove Deye hetjs ngS, legce Deye Ssmeer ogefve³ee ceW pee jns nes
peneB keÀesF& Yeer DeÒeehle Jemleg veneR''
ÒeÍe>>:- efkeÀve oes MeyoeW keÀe je]pe legcnejer yegef× ceW nesves keÀejCe hegjeveer ogefve³ee mes yesno keÀe Jewjei³e jnlee nw?
GÊej:- Glejleer keÀuee Deewj ®eæ{leer keÀuee keÀe je]pe legcnejer yegef× ceW nw~ legce peeveles nes DeeOeekeÀuhe nce Glejles Dee³es,
DeYeer nw ®eæ{ves keÀe mece³e~ yeehe Dee³es nQ vej mes veeje³eCe yeveeves keÀer mel³e vee@uespe osves~ nceejs efueS Deye
keÀefue³egie hetje ngDee, veF& ogefve³ee ceW peevee nw FmeefueS Fmemes yesno keÀe Jewjei³e nw~
ieerle:- Oeerjpe Oej cevegJee........
Deesced Meeefvle~ ceer"s-ceer"s ªneveer ye®®eeW ves ieerle megvee~ ªneveer yeehe yew" mecePeeles nQ - ³en SkeÀ ner heg©<eesÊece mebiece³egie nw
peyeefkeÀ keÀuhe-keÀuhe yeehe DeekeÀj ªneveer ye®®eeW keÀes heæ{eles nQ~ jepe³eesie efmeKeueeles nQ~ yeehe ªneveer ye®®eeW keÀes keÀnles nQ cevegJee
DeLee&led Deelcee, ns Deelcee Oeerjpe Oejes~ DeelceeDeeW mes yeele keÀjles nQ~ Fme Mejerj keÀe ceeefuekeÀ Deelcee nw~ Deelcee keÀnleer nw ö
ceQ DeefJeveeMeer Deelcee ntB, ³en cesje Mejerj efJeveeMeer nw~ ªneveer yeehe keÀnles nQ ö ceQ SkeÀ ner yeej keÀuhe kesÀ mebiece hej DeekeÀj legce
ye®®eeW keÀes Oeerjpe oslee ntB efkeÀ Deye megKe kesÀ efove Deeles nQ~ DeYeer legce og:KeOeece jewjJe veke&À ceW nes~ efmeHe&À legce veneR nes hejvleg meejer
ogefve³ee jewjJe veke&À ceW nw, legce pees cesjs ye®®es yeves nes, jewjJe veke&À mes efvekeÀuekeÀj mJeie& ceW ®eue jns nes~ mele³egie, $eslee, Üehej heeme
nes ie³ee~ keÀefue³egie Yeer legcnejs efueS heeme nes ie³ee~ legcnejs efueS ³en heg©<eesÊece mebiece³egie nw peyeefkeÀ legce leceesÒeOeeve mes meleesÒeOeeve
yeveles nes~ Deelcee peye meleesÒeOeeve yeve pee³esieer lees efHeÀj ³en Mejerj Yeer íesæ[sieer~ meleesÒeOeeve Deelcee keÀes mele³egie ceW ve³ee Mejerj
®eeefnS~ JeneB meye kegÀí ve³ee neslee nw~ yeehe keÀnles nQ ye®®es Deye og:KeOeece mes megKeOeece ceW ®euevee nw, GmekesÀ efueS heg©<eeLe&
keÀjvee nw~ megKeOeece ceW Fve ue#ceer-veeje³eCe keÀer jepeeF& Leer~ legce heg©<eeLe& keÀj jns nes vej mes veeje³eCe yeveves keÀe~ ³en mel³e vej
mes veeje³eCe yeveves keÀer vee@uespe nw~ YeefkeÌle ceeie& ceW nj hetCe&ceemeer hej keÀLee megveles Dee³es nes, hejvleg Jen nw ner YeefkeÌle ceeie&~ Gmes mel³e
ceeie& veneR keÀnWies, %eeve ceeie& nw mel³e ceeie&~ legce meeræ{er Glejles-Glejles Pet" KeC[ ceW Deeles nes~ DeYeer legce peeveles nes mel³e yeehe mes
nce ³en vee@uespe heekeÀj 21 pevce osJeer-osJelee yeveWies~ nce Les, efHeÀj meeræ{er Glejles Dee³es~ Glejleer keÀuee Deewj ®eæ{leer keÀuee keÀe
je]pe legcnejer yegef× ceW nw~ hegkeÀejles Yeer nQ ns yeeyee DeekeÀj ncekeÀes heeJeve yeveeDees~ SkeÀ yeehe ner heeJeve yeveeves Jeeuee nw~ yeehe keÀnles
nQöye®®es, legce mele³egie ceW efJeée kesÀ ceeefuekeÀ Les~ yengle OeveJeeve, yengle megKeer Les~ DeYeer yeekeÀer Leesæ[e mece³e nw~ hegjeveer ogefve³ee keÀe
efJeveeMe meeceves Keæ[e nw~ veF& ogefve³ee ceW SkeÀ jep³e, SkeÀ Yee<ee Leer~ GmekeÀes keÀne peelee nw DeÜwle jep³e~ DeYeer efkeÀlevee Üwle nw,
DeveskeÀ Yee<ee³eW nQ~ pewmes ceveg<³eeW keÀe Peeæ[ yeæ{lee peelee nw, Yee<eeDeeW keÀe Yeer Peeæ[ Je=e× f keÀes heelee peelee nw~ efHeÀj nesieer SkeÀ Yee<ee~
iee³eve nw vee Jeu[& keÀer efnmìêr-pee@ûeeHeÀer efjheerì~ ceveg<³eeW keÀer yegef× ceW veneR yew"lee~ yeehe ner og:Ke keÀer hegjeveer ogefve³ee keÀes yeoue
megKe keÀer veF& ogefve³ee mLeeheve keÀjles nQ~ efueKee ngDee nw Òepeeefhelee ye´ïee Üeje ef[ìerpce keÀer mLeehevee~ ³en nw jepe³eesie keÀer heæ{eF&~
³en %eeve pees ieerlee ceW efueKee ngDee nw, yeehe ves pees meccegKe megvee³ee Jen efHeÀj ceveg<³eeW ves YeefkeÌle ceeie& kesÀ efueS yew" efueKee nw, efpememes
legce Glejles Dee³es nes~ DeYeer YeieJeeve legcekeÀes heæ{eles nQ Thej ®eæ{ves kesÀ efueS~ YeefkeÌle keÀes keÀne ner peelee nw Glejleer keÀuee keÀe
ceeie&~ %eeve nw ®eæ{leer keÀuee keÀe ceeie&~ ³en mecePeeves ceW legce [jes cele~ Yeue Ssmes Yeer nQ pees Fve yeeleeW keÀes ve mecePeves keÀejCe efJejesOe
keÀjWies, MeeðeJeeo keÀjWies~ hejvleg legcekeÀes keÀesF& mes MeeðeJeeo veneR keÀjvee nw~ yeesuees Meeðe, Jeso, Gheefve<eo Jee iebiee mveeve keÀjvee,
leerLe& Deeefo keÀjvee ³en meye YeefkeÌle keÀeC[ nw~ Yeejle ceW jeJeCe Yeer nw yejesyej, efpemekeÀer SHeÀerpeer peueeles nQ~ Jewmes lees ogMceveeW keÀer
SHeÀerpeer peueeles nQ, DeuhekeÀeue kesÀ efueS~ ³en Fme SkeÀ jeJeCe keÀer ner SHeÀer]peer nj Je<e& peueeles Deeles nQ~ yeehe keÀnles nQ legce
ieesu[ve Spes[ yegef× mes DeeFjve Spes[ yegef× nes ie³es nes~ legce efkeÀleves megKeer Les~ yeehe Deeles ner nQ megKeOeece keÀer mLeehevee keÀjves~
efHeÀj yeeo ceW peye YeefkeÌle ceeie& Megª neslee nw lees og:Keer yeveles nQ~ efHeÀj megKeoelee keÀes ³eeo keÀjles nQ, Jen Yeer veece cee$e keÌ³eeWefkeÀ
GvekeÀes peeveles veneR~ ieerlee ceW veece yeoue efo³ee nw~ henues-henues legce ³en mecePeeDees efkeÀ Tb®e les Tb®e YeieJeeve SkeÀ nw, ³eeo Yeer
GvekeÀes keÀjvee ®eeefnS~ SkeÀ keÀes ³eeo keÀjvee GmekeÀes ner DeJ³eefYe®eejer ³eeo, DeJ³eefYe®eejer %eeve keÀne peelee nw~ legce DeYeer
yeéïeCe yeves nes lees YeefkeÌle veneR keÀjles nes~ legcekeÀes %eeve nw~ yeehe heæ{eles nQ efpememes nce ³en osJelee yeveles nQ~ owJeeriegCe Yeer OeejCe
1/3 Translation
keÀjves nQ FmeefueS yeeyee keÀnles nQ Dehevee ®eeì& jKees lees ceeuetce heæ[siee nceejs ceW keÀesF& Deemegjer iegCe lees veneR nQ~ osn-DeefYeceeve nw
henuee DeJeiegCe efHeÀj ogMceve nw keÀece~ keÀece hej peerle heeves mes ner legce peielepeerle yeveWies~ legcneje GÎsM³e ner ³en nw, Fve ue#ceer-
veeje³eCe kesÀ jep³e ceW keÀesF& DeveskeÀ Oece& Les veneR~ mele³egie ceW osJeleeDeeW keÀe ner jep³e neslee nw~ ceveg<³e nesles nQ keÀefue³egie ceW~ nQ Yeue
Jen Yeer ceveg<³e, hejvleg owJeeriegCeeW Jeeues~ Fme mece³e meye ceveg<³e nQ Deemegjer iegCeeW Jeeues~ mele³egie ceW keÀece ceneMe$eg neslee veneR~ yeehe
keÀnles nQ Fme keÀece ceneMe$eg hej peerle heeves mes legce peielepeerle yeveWies~ JeneB jeJeCe neslee veneR~ ³en Yeer ceveg<³e mecePe veneR mekeÀles~
ieesu[ve Spe mes Glejles-Glejles leceesÒeOeeve yegef× yeves nQ~ Deye efHeÀj meleesÒeOeeve yevevee nw~ GmekesÀ efueS SkeÀ ner oJeeF& efceueleer nw ö
yeehe keÀnles nQ Deheves keÀes Deelcee mecePe yeehe keÀes ³eeo keÀjes lees pevce-pevceevlej kesÀ heehe Yemce nes pee³eWies~ legce yew"s nes heeheeW keÀes
Yemce keÀjves lees efHeÀj Deeies heehe veneR keÀjvee ®eeefnS~ veneR lees Jen meew iegCee yeve pee³esiee~ efJekeÀej ceW ie³es lees meew iegCee oC[ heæ[
pee³esiee, efHeÀj Jen cegefMkeÀue ®eæ{ mekeÀles nQ~ henuee vecyej ogMceve nw ³en keÀece~ 5 cebefpeue mes efiejWies lees n[ieg[ SkeÀoce ìtì
pee³eWieer~ Mee³eo cej Yeer pee³eW~ Thej mes efiejves mes SkeÀoce ®ekeÀvee®etj nes peeles nQ~ yeehe mes Òeefle%ee leesæ[ keÀeuee cegbn efkeÀ³ee lees
iees³ee Deemegjer ogefve³ee ceW ®euee ie³ee~ ³eneB mes cej ie³ee~ GvekeÀes yeéïeCe Yeer veneR, Metê keÀne pee³esiee~
yeehe efkeÀlevee menpe mecePeeles nQ~ henues lees ³en veMee jnvee ®eeefnS~ Deiej mecePees ke=À<Ce YeieJeevegJee®e Yeer nes, Jen Yeer lees peªj
heæ{e keÀjkesÀ Deehemeceeve yevee³eWies vee~ hejvleg ke=À<Ce lees YeieJeeve nes ve mekesÀ~ Jen lees hegvepe&vce ceW Deeles nQ~ yeehe keÀnles nQ ceQ ner
hegvepe&vce jefnle ntB~ jeOes-ke=À<Ce, ue#ceer-veeje³eCe DeLeJee efJe<Ceg SkeÀ ner yeele nw~ efJe<Ceg kesÀ oes ªhe ue#ceer-veeje³eCe Deewj
ue#ceer-veeje³eCe keÀe ner ye®eheve nw jeOes-ke=À<Ce~ ye´ïee keÀe Yeer je]pe mecePee³ee nw - ye´ïee-mejmJeleer mees ue#ceer-veeje³eCe~ Deye
ìêbmeHeÀj nesles nQ~ efheíeæ[er keÀe veece FvekeÀe ye´ïee jKee nw~ yeekeÀer ³en ye´ïee lees osKees SkeÀoce DeeFjve Spe ceW Keæ[e nw~ ³ener efHeÀj
lehem³ee keÀj ke=À<Ce Jee Þeer veeje³eCe yeveles nQ~ efJe<Ceg keÀnves mes GmeceW oesveeW Dee peeles nQ~ ye´ïee keÀer yesìer mejmJeleer~ ³en yeeleW keÀesF&
mecePe ve mekeWÀ~ 4 Yegpee ye´ïee keÀes Yeer osles nQ keÌ³eeWefkeÀ ÒeJe=efÊe ceeie& nw vee~ efveJe=efÊe ceeie& Jeeues ³en %eeve os veneR mekeÀles~ yengleeW keÀes
yeenj mes HebÀmee keÀj ues Deeles nQ efkeÀ ®euees nce Òee®eerve jepe³eesie efmeKeuee³eW~ Deye mebv³eemeer jepe³eesie efmeKeuee ve mekeWÀ~ Deye F&éej
Dee³es nQ, legce Deye GvekesÀ ye®®es F&éejer³e mecÒeoe³e yeves nes~ F&éej Dee³es nQ legcekeÀes heæ{eves~ legcekeÀes jepe³eesie efmeKeuee jns nQ~ Jen
lees nw efvejekeÀej~ ye´ïee Üeje legcekeÀes Dehevee yevee³ee nw~ yeeyee-yeeyee legce GvekeÀes keÀnles nes, ye´ïee lees yeer®e ceW FvìjÒesìj nw~
Yeei³eMeeueer jLe nw~ Fme Üeje yeeyee legcekeÀes heæ{eles nQ~ legce Yeer heeflele mes heeJeve yeveles nes~ yeehe heæ{eles nQ ö ceveg<³e mes osJelee yeveeves~
DeYeer lees jeJeCe jep³e, Deemegjer mecÒeoe³e nw vee~ DeYeer legce F&éejer³e mecÒeoe³e yeves nes efHeÀj owJeer mecÒeoe³e yeveWies~ DeYeer legce
heg©<eesÊece mebiece³egie hej nes, heeJeve yeve jns nes~ mebv³eemeer ueesie lees Iejyeej íesæ[ peeles nQ~ ³eneB yeehe lees keÀnles nQ ö Yeue ðeer-heg©<e
Iej ceW FkeÀùs jnes, Ssmes cele mecePees ðeer veeefieve nw FmeefueS nce Deueie nes pee³eW lees ítì pee³eWies~ legcekeÀes Yeeievee veneR nw~ Jen no
keÀe mebv³eeme nw pees Yeeieles nQ, legce ³eneB yew"s nes hejvleg legcekeÀes Fme efJekeÀejer ogefve³ee mes Jewjei³e nw~ ³en meye yeeleW legcnW De®íer jerefle
OeejCe keÀjveer nw, veesì keÀjvee nw Deewj hejnspe Yeer jKeveer nw~ owJeeriegCe OeejCe keÀjves nQ~ Þeerke=À<Ce kesÀ iegCe iee³es peeles nQ vee~ ³en
legcnejer Sce DeeypeskeÌì nw~ yeehe veneR yeveles, legcekeÀes yeveeles nQ~ efHeÀj DeeOeekeÀuhe kesÀ yeeo legce veer®es Glejles, leceesÒeOeeve yeveles nes~
ceQ veneR yevelee ntB, ³en yeveles nQ~ 84 pevce Yeer Fmeves efueS nQ~ FvekeÀes Yeer DeYeer meleesÒeOeeve yevevee nw, ³en heg©<eeLeea nw~ veF& ogefve³ee
keÀes meleesÒeOeeve keÀnWies~ nj SkeÀ ®eer]pe henues meleesÒeOeeve efHeÀj melees-jpees-lecees ceW Deeleer nw~ íesìs ye®®es keÀes Yeer cenelcee keÀne
peelee nw keÌ³eeWefkeÀ GveceW efJekeÀej nesles veneR, FmeefueS GvekeÀes HetÀue keÀne peelee nw~ mebv³eeefme³eeW mes íesìs ye®®eeW keÀes GÊece keÀnWies
keÌ³eeWefkeÀ mebv³eemeer lees efHeÀj Yeer ueeFHeÀ heeme keÀj Deeles nQ vee~ 5 efJekeÀejeW keÀe DevegYeJe nw~ ye®®eeW keÀes lees helee veneR jnlee FmeefueS
ye®®eeW keÀes osKe KegMeer nesleer nw, ®ewlev³e HetÀue nQ~ Dehevee lees nw ner ÒeJe=efÊe ceeie&~
DeYeer legce ye®®eeW keÀes Fme hegjeveer ogefve³ee mes veF& ogefve³ee ceW peevee nw~ DecejueeskeÀ ceW ®eueves kesÀ efueS legce meye heg©<eeLe& keÀjles nes,
ce=l³egueeskeÀ mes ìêbmeHeÀj nesles nes~ osJelee yevevee nw lees GmekesÀ efueS Deye cesnvele keÀjveer heæ[s, Òepeeefhelee ye´ïee kesÀ ye®®es YeeF&-yenve nes
peeles nQ~ YeeF&-yenve lees Les vee~ Òepeeefhelee ye´ïee keÀer Deewueeo Deeheme ceW keÌ³ee "njs? Òepeeefhelee ye´ïee iee³ee peelee nw~ peye lekeÀ
Òepeeefhelee keÀe ye®®ee ve yeveW, me=efä keÀer j®evee kewÀmes nes? Òepeeefhelee ye´ïee kesÀ nQ meye ªneveer ye®®es~ Jen yeéïeCe nesles nQ efpemceeveer
³ee$ee Jeeues~ legce nes ªneveer ³ee$ee Jeeues~ Jen heeflele, legce heeJeve~ Jen keÀesF& Òepeeefhelee keÀer mevleeve veneR nQ, ³en legce mecePeles nes~
2/3 Translation
YeeF&-yenve peye mecePeW lekeÀ efJekeÀej ceW ve pee³eW~ yeehe Yeer keÀnles nQ Keyejoej jnvee, nceeje ye®®ee yevekeÀj keÀesF& ef¬eÀefceveue keÀece
veneR keÀjvee, veneR lees helLejyegef× yeve pee³eWies~ Fvê meYee keÀer keÀneveer Yeer nw~ Metê keÀes ues DeeF& lees Fvê meYee ceW GvekeÀer yeoyet Deeves
ueieer~ lees yeesuee heeflele keÀes ³eneB keÌ³eeW uee³ee nw~ efHeÀj GvekeÀes Þeehe os efo³ee~ JeemleJe ceW Fme meYee ceW Yeer keÀesF& heeflele Dee veneR
mekeÀles~ Yeue yeehe keÀes ceeuetce heæ[s Jee ve heæ[s, ³en lees Dehevee ner vegkeÀmeeve keÀjles nQ, Deewj ner meewiegCee oC[ heæ[ peelee nw~ heeflele
keÀes SueeG veneR nw~ GvneW kesÀ efueS efJeefpeeEìie ªce "erkeÀ nw~ peye heeJeve yeveves keÀer iewjvìer keÀjs, owJeeriegCe OeejCe keÀjs leye SueeG
nes~ owJeeriegCe OeejCe keÀjves ceW ìeFce ueielee nw~ heeJeve yeveves keÀer SkeÀ ner Òeefle%ee nw~
³en Yeer mecePee³ee nw, osJeleeDeeW keÀer Deewj hejceelcee keÀer ceefncee Deueie-Deueie nw~ heeflele-heeJeve, efueyejsìj, ieeF[ yeehe ner nw~
meye og:KeeW mes efueyejsì keÀj Deheves MeeefvleOeece ceW ues peeles nQ~ MeeefvleOeece, megKeOeece Deewj og:KeOeece ³en Yeer ®e¬eÀ nw~ DeYeer
og:KeOeece keÀes Yetue peevee nw~ MeeefvleOeece mes megKeOeece ceW Jees Dee³eWies pees vecyejJeej heeme neWies, Jener Deeles jnWies~ ³en ®e¬eÀ efHeÀjlee
jnlee nw~ {sj keÀer {sj Deelcee³eW nQ, meyekeÀe heeì& vecyejJeej nw~ pee³eWies Yeer vecyejJeej~ GvekeÀes keÀne peelee nw efMeJeyeeyee keÀe
efmepeje DeLeJee ªê ceeuee~ vecyejJeej peeles nQ efHeÀj vecyejJeej Deeles nQ~ otmejs Oece& JeeueeW keÀe Yeer Ssmee neslee nw~ ye®®eeW keÀes jes]pe
mecePee³ee peelee nw, mketÀue ceW jes]pe veneR heæ{Wies, cegjueer veneR megveWies lees efHeÀj Deyemesvì nes pee³eWies~ heæ{eF& keÀer efueHeÌì lees peªj
®eeefnS~ iee@[ueer ³egefveJee|meìer ceW Deyemesvì Leesæ[sner nesveer ®eeefnS~ heæ{eF& efkeÀleveer Tb®e nw, efpememes legce megKeOeece kesÀ ceeefuekeÀ yeveles
nes~ JeneB lees Deveepe meye ÖeÀer jnlee nw, hewmee veneR ueielee~ DeYeer lees efkeÀlevee cebniee nw~ 100 Je<e& ceW efkeÀlevee cenbiee nes ie³ee nw~
JeneB keÀesF& DeÒeehle Jemleg veneR nesleer efpemekesÀ efueS cegefMkeÀueele Dee³es~ Jen nw ner megKeOeece~ legce DeYeer JeneB kesÀ efueS lew³eejer keÀj
jns nes~ legce yesiej ìt efÒevme yeveles nes~ meentkeÀej ueesie Deheves keÀes yesiej veneR mecePeles nQ~ De®íe!
vecemles~
1) yeehe mes pees mechetCe& heeJeve yeveves keÀer Òeefle%ee keÀer nw, Fmes leesæ[vee veneR nw~ yengle-yengle hejnspe jKeveer nw~
Dehevee ®eeì& osKevee nwönceejs ceW keÀesF& DeJeiegCe lees veneR nw?
2) iee@[ueer ³egefveJee|meìer ceW keÀYeer Yeer Deyemesvì veneR nesvee nw~ megKeOeece keÀe ceeefuekeÀ yeveves keÀer Tb®eer heæ{eF& SkeÀ
efove Yeer efceme veneR keÀjveer nw~ cegjueer jes]pe peªj megveveer nw~
Jejoeve:- cevmee-Jee®ee Deewj keÀce&Cee keÀer heefJe$elee ceW mechetCe& ceekeÌme& uesves Jeeues vecyejJeve Dee%eekeÀejer YeJe
cevmee heefJe$elee DeLee&led mebkeÀuhe ceW Yeer DeheefJe$elee kesÀ mebmkeÀej Fcepe& ve neW~ meoe DeeeflcekeÀ mJeªhe DeLee&led
YeeF&-YeeF& keÀer Þesÿ mce=efle jns~ Jee®ee ceW meoe mel³elee Deewj ceOegjlee nes, keÀce&Cee ceW meoe veceÏlee, mevlegälee
Deewj ne|<elecegKelee nes~ Fmeer DeeOeej hej vecyej efceueles nQ Deewj Ssmes mechetCe& heefJe$e Dee%eekeÀejer ye®®eeW keÀe yeehe
Yeer iegCeieeve keÀjles nQ~ Jener Deheves nj keÀce& mes yeehe kesÀ keÀle&J³e keÀes efme× keÀjves Jeeues meceerhe jlve nQ~
mueesieve:- mecyevOe-mecheke&À Deewj efmLeefle ceW ueeFì yevees, efove®e³ee& ceW veneR~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö Deye Iej peevee nw FmeefueS osn meefnle osn kesÀ meye mecyevOeeW keÀes Yetue ceeceskeÀced ³eeo
keÀjes Deewj heeJeve yevees''
ÒeÍe>>:- Deelcee kesÀ mebyebOe ceW keÀewve meer SkeÀ cenerve yeele cenerve yegef× Jeeues ner mecePe mekeÀles nQ?
GÊej:- Deelcee hej megF& keÀer lejn Oeerjs-Oeerjs pebkeÀ (keÀì) ®eæ{leer ieF& nw~ Jen ³eeo ceW jnves mes Glejleer pee³esieer~ peye
pebkeÀ Glejs DeLee&led Deelcee leceesÒeOeeve mes meleesÒeOeeve yeveW leye yeehe keÀer KeeR®e nes Deewj Jen yeehe kesÀ meeLe Jeeheme
pee mekesÀ~ 2- efpelevee pebkeÀ Glejleer pee³esieer Glevee otmejeW keÀes mecePeeves ceW Keer®eWies~ ³en yeeleW yeæ[er cenerve
nQ, pees ceesìer yegef× Jeeues mecePe veneR mekeÀles~
Deesced Meeefvle~ YeieJeevegJee®e~ Deye yegef× ceW keÀewve Dee³ee? Jen pees ieerlee hee"Meeuee³eW Deeefo nQ GvneW keÀes lees YeieJeevegJee®e keÀnves
mes Þeerke=À<Ce ner yegef× ceW Dee³esiee~ ³eneB legce ye®®eeW keÀes lees Tb®e les Tb®e yeehe ³eeo Dee³esiee~ Fme mece³e ³en nw mebiece³egie, heg©<eesÊece
yeveves keÀe~ yeehe ye®®eeW keÀes yew" mecePeeles nQ efkeÀ osn meefnle osn kesÀ meye mecyevOe leesæ[ Deheves keÀes Deelcee mecePees~ ³en yengle peªjer
yeele nw, pees Fme mebiece³egie hej yeehe mecePeeles nQ~ Deelcee ner heeflele yeveer nw~ efHeÀj Deelcee keÀes heeJeve yeve Iej peevee nw~ heeflele-heeJeve
keÀes ³eeo keÀjles Dee³es nQ, hejvleg peeveles kegÀí veneR~ YeejleJeemeer efyeukegÀue ner Ieesj DeefvOe³eejs ceW nQ~ YeefkeÌle nw jele, %eeve nw efove~
jele ceW DeefvOe³eeje, efove ceW jesMeveer nesleer nw~ efove nw mele³egie, jele nw keÀefue³egie~ DeYeer legce keÀefue³egie ceW nes, mele³egie ceW peevee nw~
heeJeve ogefve³ee ceW heeflele keÀe keÌJes½eve ner veneR~ peye heeflele nesles nQ lees heeJeve nesves keÀe keÌJes½eve G"lee nw~ peye heeJeve nQ lees heeflele
ogefve³ee ³eeo Yeer veneR~ DeYeer heeflele ogefve³ee nw lees heeJeve ogefve³ee ³eeo heæ[leer nw~ heeflele ogefve³ee efheíeæ[er keÀe Yeeie nw, heeJeve ogefve³ee
nw henuee Yeeie~ JeneB keÀesF& heeflele nes ve mekesÀ~ pees heeJeve Les efHeÀj heeflele yeves nQ~ 84 pevce Yeer GvneW kesÀ mecePee³es peeles nQ~ ³en
yeæ[er ieg¿e yeeleW mecePeves keÀer nQ~ DeeOeekeÀuhe YeefkeÌle keÀer nw, Jen Flevee peuoer ítì ve mekesÀ~ ceveg<³e efyeukegÀue ner Ieesj DeefvOe³eejs
ceW nQ, keÀesìeW ceW keÀesF& ner efvekeÀueles nQ, cegefMkeÀue keÀesF& keÀer yegef× ceW yew"siee~ cegK³e yeele lees yeehe keÀnles nQ osn kesÀ meye mecyevOe Yetue
ceeceskeÀced ³eeo keÀjes~ Deelcee ner heeflele yeveer nw, GvekeÀes heefJe$e yevevee nw~ ³en mecePeeveer Yeer yeehe ner osles nQ keÌ³eeWefkeÀ ³en yeehe
efÒeeEmeheue, meesveej, [e@keÌìj, yewefjmìj meye kegÀí nw~ ³en veece JeneB jnWies veneR~ JeneB ³en heæ{eF& Yeer veneR jnsieer~ ³eneB heæ{les nQ
veewkeÀjer keÀjves kesÀ efueS~ Deeies HeÀercesue Flevee heæ{leer veneR Leer~ ³en meye yeeo ceW meerKeer nQ~ heefle cej peeS lees mecYeeue keÀewve keÀjs?
FmeefueS HeÀercesue Yeer meye meerKeleer jnleer nQ~ mele³egie ceW lees Ssmeer yeeleW nesleer veneR pees eE®eleve keÀjvee heæ[s~ ³eneB ceveg<³e Oeve Deeefo
FkeÀùe keÀjles nQ, Ssmes mece³e kesÀ efueS~ JeneB lees Ssmes K³eeueele ner veneR pees eE®elee keÀjveer heæ[s~ yeehe legce ye®®eeW keÀes efkeÀlevee OeveJeeve
yevee osles nQ~ mJeie& ceW yengle Ke]peevee jnlee nw~ nerjs-peJeenjeleeW keÀer Keeefve³eeB meye Yejhetj nes peeleer nQ~ ³eneB yebpej peceerve nes
peeleer nw lees Jen leekeÀle veneR nesleer~ JeneB kesÀ HetÀueeW Deewj ³eneB kesÀ HetÀueeW Deeefo ceW jele-efove keÀe HeÀke&À nw~ ³eneB lees meye ®eer]peeW mes
leekeÀle ner efvekeÀue ieF& nw~ Yeue efkeÀlevee Yeer DecesefjkeÀe Deeefo mes yeerpe ues Deeles nQ hejvleg leekeÀle efvekeÀueleer peeleer nw~ Oejveer ner
Ssmeer nw, efpemeceW peemleer cesnvele keÀjveer heæ[leer nw~ JeneB lees nj ®eer]pe meleesÒeOeeve nesleer nw~ Òeke=Àefle Yeer meleesÒeOeeve lees meye kegÀí
meleesÒeOeeve neslee nw~ ³eneB lees meye ®eerpeW leceesÒeOeeve nQ~ keÀesF& ®eer]pe ceW leekeÀle veneR jner nw~ ³en HeÀke&À Yeer legce mecePeles nes~ peye
meleesÒeOeeve ®eer]peW osKeles nes, Jen lees O³eeve ceW ner osKeles nes~ JeneB kesÀ HetÀue Deeefo efkeÀleves De®ís nesles nQ~ nes mekeÀlee nw ö JeneB keÀe
Deveepe Deeefo meye legcekeÀes osKeves ceW Dee³es~ yegef× mes mecePe mekeÀles nQ~ JeneB keÀer nj ®eer]pe ceW efkeÀleveer leekeÀle jnleer nw~ veF& ogefve³ee
efkeÀmekeÀer yegef× ceW Deeleer ner veneR~ Fme hegjeveer ogefve³ee keÀer lees yeele cele hetíes~ ieheesæ[e Yeer yengle uecyee-®eewæ[e ueieeles nQ lees ceveg<³e
efyeukegÀue DeefvOe³eejs ceW mees ie³es nQ~ legce yeleeles nes yeekeÀer Leesæ[e mece³e nw lees legcnejs hej keÀesF& nbmeer Yeer keÀjles nQ~ jer³euìer ceW lees
Jen mecePeles nQ pees Deheves keÀes yeéïeCe mecePeles nQ~ ³en veF& Yee<ee, ªneveer heæ{eF& nw vee~ peye lekeÀ mÒeer®egDeue HeÀeoj ve Dee³es,
keÀesF& mecePe ve mekesÀ~ mÒeer®egDeue HeÀeoj keÀes legce ye®®es peeveles nes~ Jees ueesie peekeÀj ³eesie Deeefo efmeKeeles nQ, hejvleg GvneW keÀes
efmeKeuee³ee efkeÀmeves? Ssmes lees veneR keÀnWies mÒeer®egDeue HeÀeoj ves efmeKee³ee~ yeehe lees efmeKeueeles ner ªneveer ye®®eeW keÀes nQ~ legce
mebiece³egieer yeéïeCe ner mecePeles nes~ yeéïeCe yeveWies Yeer Jen pees Deeefo meveeleve osJeer-osJelee Oece& kesÀ neWies~ yeéïeCe legce efkeÀleves Leesæ[s
nes~ ogefve³ee ceW lees efkeÀmce-efkeÀmce keÀer DeLeen peeefle³eeB nQ~ SkeÀ efkeÀleeye peªj nesiee efpememes helee ueiesiee efkeÀ ogefve³ee ceW efkeÀleves
Oece&, efkeÀleveer Yee<ee³eW nQ~ legce peeveles nes ³en meye veneR jnWies~ mele³egie ceW lees SkeÀ Oece&, SkeÀ Yee<ee ner Leer~ me=efä ®e¬eÀ keÀes legceves
1/3 Translation
peevee nw~ lees Yee<eeDeeW keÀes Yeer peeve mekeÀles nes efkeÀ ³en meye jnWies veneR~ Fleves meye MeeefvleOeece ®eues pee³eWies~ ³en me=efä keÀe %eeve
DeYeer legce ye®®eeW keÀes efceuee nw~ legce ceveg<³eeW keÀes mecePeeles nes efHeÀj Yeer mecePeles Leesæ[sner nQ~ keÀesF& yeæ[s Deeoefce³eeW mes DeesheeEveie Yeer
FmeefueS keÀjeles nQ keÌ³eeWefkeÀ veeceerûeeceer nQ~ DeeJee]pe HewÀuesiee Jeen! Òespeer[Wì, ÒeeFce efceefvemìj ves DeesheeEveie keÀer~ ³en yeeyee pee³es lees
ceveg<³e Leesæ[sner mecePeWies hejceefhelee hejceelcee ves DeesheeEveie keÀer, ceeveWies veneR~ keÀesF& yeæ[e Deeoceer keÀefceÍe>>j Deeefo Dee³esiee lees GvekesÀ
heerís Deewj Yeer YeeieWies~ FvekesÀ heerís lees keÀesF& veneR Yeeiesiee~ DeYeer legce yeéïeCe ye®®es lees yengle Leesæ[s nes~ peye cewpeeefjìer neWies leye
mecePeWies~ DeYeer Deiej mecePe pee³eW lees yeehe kesÀ heeme YeeieW~ SkeÀ ves ye®®eer keÀes keÀne Lee efkeÀ efpemeves legcekeÀes ³en efmeKee³ee nce
[e³ejskeÌì keÌ³eeW ve GvekesÀ heeme pee³eW~ hejvleg megF& hej keÀì ueieer ngF& nw lees ®egcyekeÀ keÀer keÀefMeMe kewÀmes nes? keÀì peye hetjer efvekeÀues
leye ®egcyekeÀ keÀes hekeÀæ[ mekesÀ~ megF& keÀe SkeÀ keÀesvee Yeer keÀì ®eæ{er ngF& nesieer lees Glevee Keer®eWieer veneR~ meejer keÀì Glej pee³es Jen
lees efheíeæ[er ceW peye Ssmes yeveWies efHeÀj lees yeehe kesÀ meeLe Jeeefheme pee³eWies~ DeYeer lees HegÀjvee (efHeÀ¬eÀ) nw efkeÀ nce leceesÒeOeeve nQ, keÀì ®eæ{er
ngF& nw~ efpelevee ³eeo keÀjWies Glevee keÀì meeHeÀ nesleer pee³esieer~ Deeefnmles-Deeefnmles keÀì efvekeÀueleer pee³esieer~ keÀì ®eæ{er Yeer
Deeefnmles-Deeefnmles nw vee, efHeÀj Glejsieer Yeer Ssmes~ pewmes keÀì ®eæ{er nw Jewmes meeHeÀ nesveer nw lees GmekesÀ efueS yeehe keÀes ³eeo Yeer keÀjvee
nw~ ³eeo mes keÀesF& keÀer peemleer keÀì Glejer nw, keÀesF& keÀer keÀce~ efpelevee peemleer keÀì Glejer ngF& nesieer Glevee Jen otmejs keÀes mecePeeves
ceW Keer®eWies~ ³en yeæ[er cenerve yeeleW nQ~ ceesìer yegef× Jeeues mecePe ve mekeWÀ~ legce peeveles nes jepeeF& mLeeheve nes jner nw~ mecePeeves kesÀ
efueS Yeer efove-Òeefleefove ³egekf eÌle³eeB efvekeÀueleer jnleer nQ~ Deeies Lees[æ ns er helee Lee efkeÀ ÒeoMe&evf e³eeB, c³etep]f e³ece Deeefo yevee³eWies~ Deeies ®eue
nes mekeÀlee nw Deewj kegÀí efvekeÀues~ DeYeer ìeFce lees heæ[e nw, mLeehevee nesveer nw~ neì&HesÀue Yeer veneR nesvee nw~ keÀcexefvê³eeW keÀes JeMe
veneR keÀj mekeÀles nQ lees efiej heæ[les nQ~ efJekeÀej ceW ie³es lees efHeÀj megF& hej yengle keÀì ueie pee³esieer~ efJekeÀej mes peemleer keÀì ®eæ{leer
peeleer nw~ mele³egie-$eslee ceW efyeukegÀue Leesæ[er efHeÀj DeeOeekeÀuhe ceW peuoer-peuoer keÀì ®eæ{leer nw~ veer®es efiej heæ[les nQ FmeefueS
efvee|JekeÀejer Deewj efJekeÀejer iee³ee peelee nw~ JeeFmeuesme osJeleeDeeW keÀer efveMeeveer nw vee~ yeehe keÀnles nQ osJeer-osJelee Oece& Òee³e: ueeshe nes
ie³ee nw~ efveMeeefve³eeB lees nQ vee~ meyemes De®íer efveMeeveer ³en ef®e$e nQ~ legce ³en ue#ceer-veeje³eCe keÀe ef®e$e G"eS heefj¬eÀcee os mekeÀles
nes keÌ³eeWefkeÀ legce ³en yeveles nes vee~ jeJeCe jep³e keÀe efJeveeMe, jece jep³e keÀer mLeehevee nesleer nw~ ³en jece jep³e, ³en jeJeCe
jep³e, ³en nw mebiece~ {sj keÀer {j hJeeFbìdme nQ~ [e@keÌìj ueesieeW keÀer yegef× ceW efkeÀleveer oJeeF³eeB ³eeo jnleer nQ~ yewefjmìj keÀer yegef×
ceW Yeer DeveskeÀ ÒekeÀej keÀer hJeeFbìdme nQ~ {sj ìe@efhekeÌme keÀe lees yengle De®íe efkeÀleeye yeve mekeÀlee nw~ efHeÀj peye Yee<eCe hej peeDees lees
hJeeFbìdme ve]pej mes efvekeÀeuees~ Megª[ yegef× Jeeues Peì osKe ueWies~ henues lees efueKevee ®eeefnS nce Ssmes-Ssmes mecePee³eWies~ Yee<eCe
keÀjves kesÀ yeeo Yeer ³eeo Deelee nw vee~ Ssmes mecePeeles Les lees De®íe Lee~ ³en hJeeFbìdme DeewjeW keÀes mecePeeves mes yegef× ceW yew"sieer~
ìe@efhekeÌme keÀer efuemì yeveer ngF& nes~ efHeÀj SkeÀ ìe@efhekeÀ G"eS Devoj ceW Yee<eCe keÀjvee ®eeefnS ³ee efueKevee ®eeefnS~ efHeÀj osKevee
®eeefnS meye hJeeFbìdme efueKeer nQ? efpelevee ceeLee ceejWies Glevee De®íe nw~ yeehe lees mecePeles nQ vee ³en De®íe mepe&ve nw, FvekeÀer yegef×
ceW yengle hJeeFbìdme nQ~ Yejhetj nes pee³eWies lees mee|Jeme efyeiej ce]pee veneR Dee³esiee~
legce ÒeoMe&veer keÀjles nes keÀneB mes 2-4, keÀneB mes 6-8 efvekeÀueles nQ~ keÀneB lees SkeÀ Yeer veneR efvekeÀuelee nw~ n]peejeW ves osKee,
efvekeÀues efkeÀleves Leesæ[s FmeefueS DeYeer yeæ[s-yeæ[s ef®e$e Yeer yeveeles jnles nQ~ legce nesefMe³eej nesles peeles nes~ yeæ[s-yeæ[s Deeoefce³eeW keÀe
keÌ³ee neue nw, Jen Yeer legce osKeles nes~ yeeyee ves mecePee³ee nQ peeB®e keÀjveer nw efkeÀmekeÀes ³en vee@uespe osveer ®eeefnS~ jie osKeveer ®eeefnS
pees cesjs YekeÌle neW~ ieerlee JeeueeW keÀes cegK³e yeele SkeÀ ner mecePeeDees - YeieJeeve Tb®e les Tb®e keÀes ner keÀne peelee nw~ Jen nw
efvejekeÀej~ keÀesF& Yeer osnOeejer ceveg<³eeW keÀes YeieJeeve veneR keÀn mekeÀles~ legce ye®®eeW keÀes DeYeer meejer mecePe DeeF& nw~ mebv³eemeer Yeer Iej
keÀe mebv³eeme keÀj Yeeieles nQ~ keÀesF& ye´ïe®eejer ner ®eues peeles nQ~ efHeÀj otmejs pevce ceW Yeer Ssmes neslee nw~ pevce lees peªj ceelee kesÀ ieYe&
mes ner uesles nQ~ peye lekeÀ Meeoer veneR keÀer nw lees yebOevecegkeÌle nQ, Fleves keÀesF& mecyevOeer Deeefo ³eeo veneR Dee³eWies~ Meeoer keÀer lees efHeÀj
mecyevOe ³eeo Dee³eWies~ ìeFce ueielee nw, peuoer yevOevecegkeÌle veneR nesles~ Deheveer peerJeve keÀneveer keÀe ceeuetce lees meyekeÀes jnlee nw~
mebv³eemeer mecePeles neWies henues nce ie=nmLeer Les efHeÀj mebv³eeme efkeÀ³ee~ legcneje nw yeæ[e mebv³eeme FmeefueS cesnvele nesleer nw~ Jen
mebv³eemeer YeYetle ueieeles, yeeue Gleejles, Jes<e yeoueles~ legcnW lees Ssmee keÀjves keÀer ojkeÀej veneR~ ³eneB lees [^sme yeoueves keÀer Yeer yeele
veneR~ legce meHesÀo meeæ[er veneR henvees lees Yeer npee& veneR~ ³en lees yegef× keÀe %eeve nw~ nce Deelcee nQ, yeehe keÀes ³eeo keÀjvee nw Fmemes
2/3 Translation
ner keÀì efvekeÀuesieer Deewj nce meleesÒeOeeve yeve pee³eWies~ Jeeefheme lees meyekeÀes peevee nw~ keÀesF& ³eesieyeue mes heeJeve yeve pee³eWies, keÀesF& me]pee
KeekeÀj pee³eWies~ legce ye®®eeW keÀes pebkeÀ Gleejves keÀer ner cesnvele keÀjveer heæ[leer nw, FmeefueS FvekeÀes ³eesie Deefive Yeer keÀnles nQ~ Deefive
mes heehe Yemce nesles nQ~ legce heefJe$e nes pee³eWies~ keÀece ef®elee keÀes Yeer Deefive keÀnles nQ~ keÀece Deefive ceW peuekeÀj keÀeues yeve ie³es nQ~
Deye yeehe keÀnles nQ ieesje yevees~ ³en yeeleW legce yeéïeCeeW kesÀ efmeJeeS keÀesF& keÀer yegef× ceW yew" veneR mekeÀleer~ ³en yeeleW ner v³eejer nQ~
legcekeÀes keÀnles nQ ³en lees MeeðeeW keÀes Yeer veneR ceeveles~ veeefmlekeÀ yeve heæ[s nQ~ yeesuees, Meeðe lees nce heæ{les Les efHeÀj yeehe ves %eeve efo³ee
nw~ %eeve mes meoddieefle nesleer nw~ YeieJeevegJee®e, Jeso-Gheefve<eo Deeefo heæ{ves, oeve-hegC³e Deeefo keÀjves mes keÀesF& Yeer cesjs keÀes Òeehle veneR
keÀjles~ cesjs Üeje ner cesjs keÀes Òeehle keÀj mekeÀles nQ~ yeehe ner DeekeÀj uee³ekeÀ yeveeles nQ~ Deelcee hej pebkeÀ ®eæ{ peeleer nw leye yeehe keÀes
yegueeles nQ efkeÀ DeekeÀj heeJeve yeveeDees~ Deelcee pees leceesÒeOeeve yeveer nw Gmes meleesÒeOeeve yevevee nw, leceesÒeOeeve mes lecees jpees melees efHeÀj
meleesÒeOeeve yevevee nw~ Deiej yeer®e ceW ieæ[yeæ[ ngF& lees keÀì ®eæ{ pee³esieer~
yeehe ncekeÀes Flevee Tb®e yeveeles nQ lees Jen KegMeer jnveer ®eeefnS vee~ efJeuee³ele ceW heæ{ves kesÀ efueS KegMeer mes peeles nQ vee~ DeYeer legce
efkeÀlevee mecePeoej yeveles nes~ keÀefue³egie ceW efkeÀlevee leceesÒeOeeve yesmecePe yeve heæ[les nQ~ efpelevee h³eej keÀjes Glevee Deewj ner meecevee
keÀjles~ legce ye®®es mecePeles nes efkeÀ nceejer jepeOeeveer mLeeheve nesleer nw~ pees De®íer jerefle heæ{Wies, ³eeo ceW jnWies Jen De®íe heo
hee³eWies~ mewheeEueie Yeejle mes ner ueielee nw~ efove-Òeefleefove DeKeyeej Deeefo mes legcneje veece yeeuee neslee pee³esiee~ DeKeyeejW lees meye
lejHeÀ peeleer nQ~ Jener DeKeyeej Jeeuee keÀYeer osKees lees De®íe [euesiee, keÀYeer Kejeye keÌ³eeWefkeÀ Jen Yeer megveer-megveeF& hej ®eueles nQ
vee~ efpemeves pees megvee³ee Jen efueKe oWies~ megveer-megveeF& hej yengle ®eueles nQ, GmekeÀes hejcele keÀne peelee nw~ hejcele Deemegjer cele nes
ieF&~ yeehe keÀer nw Þeercele~ keÀesF& ves Guìer yeele yeleeF& lees yeme Deevee ner íesæ[ osles nQ~ pees mee|Jeme hej jnles nQ, GvneW keÀes meye ceeuetce
jnlee nw~ ³eneB legce pees Yeer mesJee keÀjles nes, ³en nw legcnejer vecyejJeve mesJee~ ³eneB legce mesJee keÀjles nes, JeneB HeÀue efceuelee nw~
keÀle&J³e lees ³eneB yeehe kesÀ meeLe keÀjles nes vee~ De®íe!
vecemles~
1) Deelcee ªheer megF& hej pebkeÀ ®eæ{er nw, Gmes ³eesieyeue mes Gleej meleesÒeOeeve yeveves keÀer cesnvele keÀjveer nw~ keÀYeer
Yeer megveer-megveeF& yeeleeW hej ®euekeÀj heæ{eF& veneR íesæ[veer nw~
2) yegef× keÀes %eeve keÀer hJeeFbìdme mes Yejhetj jKe mee|Jeme keÀjveer nw~ jie osKekeÀj %eeve osvee nw~ yengle Megª[
(leer#Ce) yegef× yevevee nw~
Jejoeve:- Deeefo Deewj Deveeefo mJeªhe keÀer mce=efle Üeje Deheves efvepeer mJeOece& keÀes Deheveeves Jeeues heefJe$e Deewj
³eesieer YeJe
yeéïeCeeW keÀe efvepeer mJeOece& heefJe$elee nw, DeheefJe$elee hejOece& nw~ efpeme heefJe$elee keÀes Deheveevee ueesie cegefMkeÀue
mecePeles nQ Jen Deehe ye®®eeW kesÀ efueS Deefle menpe nw keÌ³eeWefkeÀ mce=efle DeeF& efkeÀ nceeje JeemleefJekeÀ Deelce mJeªhe
meoe heefJe$e nw~ Deveeefo mJeªhe heefJe$e Deelcee nw Deewj Deeefo mJeªhe heefJe$e osJelee nw~ DeYeer keÀe Deefvlece
pevce Yeer heefJe$e yeéïeCe peerJeve nw FmeefueS heefJe$elee ner yeéïeCe peerJeve keÀer heme&veeefueìer nw~ pees heefJe$e nw Jener
³eesieer nw~
mueesieve:- menpe³eesieer keÀnkeÀj Deueyesueeheve veneR ueeDees, MeefkeÌle ªhe yevees~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö heeheeW mes nukeÀe nesves kesÀ efueS Je]HeÀeoej, Dee@vesmì yeve Deheveer keÀce& keÀneveer yeehe keÀes
efueKekeÀj oes lees #ecee nes pee³esieer''
ÒeÍe>>:- mebiece³egie hej legce ye®®es keÀewve-mee yeerpe veneR yees mekeÀles nes?
GÊej:- osn-DeefYeceeve keÀe~ Fme yeerpe mes meye efJekeÀejeW kesÀ Peeæ[ efvekeÀue heæ[les nQ~ Fme mece³e meejer ogefve³ee ceW 5
efJekeÀejeW kesÀ Peeæ[ efvekeÀues ngS nQ~ meye keÀece-¬eÀesOe kesÀ yeerpe yeesles jnles nQ~ legcnW yeehe keÀe [e³ejskeÌMeve nw
ye®®es ³eesieyeue mes heeJeve yevees~ ³en yeerpe yeesvee yevo keÀjes~
ieerle:- legcnW hee kesÀ nceves peneB hee efue³ee nw .......
Deesced Meeefvle~ ceer"s-ceer"s ªneveer ye®®eeW ves ieerle megvee! DeYeer lees Leesæ[s nQ, DeveskeÀeveskeÀ ye®®es nes pee³eWies~ Fme mece³e Leesæ[s
Òewekf eÌìkeÀue ceW yeves nes efHeÀj Yeer Fme Òepeeefhelee ye´ïee keÀes peeveles lees meye nQ vee~ veece ner nw Òepeeefhelee ye´ïee~ efkeÀleveer {sj Òepee nw~ meye
Oece& Jeeues FvekeÀes ceeveWies peªj~ Gve Üeje ner ceveg<³e cee$e keÀer j®evee ngF& nw vee~ yeeyee ves mecePee³ee nw ueewefkeÀkeÀ yeehe Yeer no kesÀ
ye´ïee nQ keÌ³eeWefkeÀ GvekeÀe Yeer efmepeje yevelee nw vee~ mejvesce mes efmepeje ®euelee nw~ Jen nesles nQ no kesÀ, ³en nw yesno keÀe yeehe~
FvekeÀe veece ner nw Òepeeefhelee~ Jees ueewefkeÀkeÀ yeehe lees efueefceìs[ Òepee j®eles nQ~ keÀesF& veneR Yeer j®eles~ ³en lees peªj j®eWies~ Ssmes
keÀesF& keÀnWies efkeÀ Òepeeefhelee ye´ïee keÀes mevleeve veneR nw? FvekeÀer mevleeve lees meejer ogefve³ee nw~ henues-henues nw ner Òepeeefhelee ye´ïee~
cegmeueceeve Yeer Deeoce yeeryeer pees keÀnles nQ mees peªj efkeÀmekeÀes lees keÀnles neWies vee~ S[ce F&Je, Deeefo osJe, Deeefo osJeer ³en
Òepeeefhelee ye´ïee kesÀ efueS ner keÀnWies~ pees Yeer Oece& Jeeues nQ meye FvekeÀes ceeveWies~ yejesyej SkeÀ nw no keÀe yeehe, otmeje nw yesno keÀe~
³en yesno keÀe yeehe nw yesno keÀe megKe osves Jeeuee~ legce hegª<eeLe& Yeer keÀjles nes yesno mJeie& kesÀ megKe kesÀ efueS~ ³eneB yesno kesÀ yeehe
mes yesno kesÀ megKe keÀe Jemee& heeves Dee³es nes~ mJeie& ceW yesno keÀe megKe, veke&À ceW yesno keÀe og:Ke Yeer keÀn mekeÀles nQ~ og:Ke Yeer yengle
Deeves Jeeues nQ~ ne³e-ne³e keÀjles jnWies~ yeehe ves legcekeÀes meejs efJeée kesÀ Deeefo-ceO³e-Devle keÀe je]pe mecePee³ee nw~ legce ye®®es meeceves
yew"s nes Deewj hegª<eeLe& Yeer keÀjles nes~ ³en lees ceele-efhelee oesveeW ngS vee~ Fleves {sj ye®®es nQ~ yesno kesÀ ceele-efhelee mes keÀYeer keÀesF&
ogMceveer jKeWies veneR~ ceele-efhelee mes efkeÀlevee megKe efceuelee nw~ ieeles Yeer nQ legce ceele-efhelee.... ³en lees ye®®es ner mecePeles nQ~ otmejs
Oece& Jeeues meye HeÀeoj keÀes ner yegueeles nQ~ ceele-efhelee veneR keÀnWies~ efmeHe&À ³eneB ner ieeles nQ legce ceele-efhelee nce...... legce ye®®es
peeveles nes nce heæ{keÀj ceveg<³e mes osJelee, keÀebìs mes HetÀue yeve jns nQ~ yeehe efKeJew³ee Yeer nw, yeeieJeeve Yeer nw~ yeekeÀer legce yeéïeCe meye
DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ ceeueer nes~ cegieue iee[&ve keÀe Yeer ceeueer neslee nw vee~ GvekeÀer heieej Yeer efkeÀleveer De®íer nesleer nw~ ceeueer Yeer
vecyejJeej nQ vee~ keÀesF&-keÀesF& ceeueer efkeÀleves De®ís-De®ís HetÀue yeveeles nQ~ HetÀueeW ceW SkeÀ eEkeÀie Dee@HeÀ HeÌueeJej Yeer neslee nw~
mele³egie ceW eEkeÀie keÌJeerve HeÌueeJej Yeer nQ vee~ ³eneB Yeue cenejepee-cenejeveer nQ hejvleg HeÌueeJeme& veneR nQ~ heeflele yeveves mes keÀebìs yeve
peeles nQ~ jemles ®eueles-®eueles keÀebìe ueieekeÀj Yeeie peeles nQ~ Depeeefceue Yeer GvekeÀes keÀne peelee nw~ meyemes peemleer YeefkeÌle Yeer legce
keÀjles nes~ Jeece ceeie& ceW efiejves Jeeues ef®e$e osKees kewÀmes-kewÀmes ievos yevee³es ngS nQ~ osJeleeDeeW kesÀ ner ef®e$e efo³es nQ~ Deye Jen nQ Jeece
ceeie& kesÀ ef®e$e~ DeYeer legce ye®®eeW ves ³en yeeleW mecePe ueer nQ~ legce DeYeer yeéïeCe yeves nes~ nce efJekeÀejeW mes yengle otj-otj peeles nQ~
yeéïeCeeW ceW YeeF&-yeefnve kesÀ meeLe efJekeÀej ceW peevee - ³en lees yengle yeæ[e ef¬eÀefceveue Smeeuì nes peeS~ veece ner Kejeye nes peelee nw,
FmeefueS íesìsheve mes ner kegÀí Kejeye keÀece efkeÀ³ee nw lees Jen Yeer yeeyee keÀes megveeles nQ lees DeeOee ceeHeÀ nes peelee nw~ ³eeo lees jnlee
nw vee~ HeÀueeves mece³e ³en nceves ieboe keÀece efkeÀ³ee~ yeeyee keÀes efueKekeÀj osles nQ~ pees yengle Je]HeÀeoej Dee@vesmì nesles nQ Jen yeeyee keÀes
efueKeles nQ ö yeeyee nceves ³en-³en ieboe keÀece efkeÀ³ee~ #ecee keÀjes~ yeehe keÀnles nQ #ecee lees nesleer veneR, yeekeÀer me®e yeleeles nes lees
Jen nukeÀe nes pee³esiee~ Ssmes veneR, Yetue peelee nw~ Yetue veneR mekeÀlee~ Deeies efHeÀj Ssmee keÀesF& keÀece ve nes GmekesÀ efueS Keyejoej
keÀjlee ntB~ yeekeÀer efoue Keeleer peªj nw~ keÀnles nQ yeeyee nce lees Depeeefceue Les~ Fme pevce keÀer ner yeele nw~ ³en Yeer DeYeer legce
peeveles nes~ keÀye mes Jeece ceeie& ceW DeekeÀj heehe Deelcee yeves nes? Deye yeehe efHeÀj ncekeÀes hegC³e Deelcee yeveeles nQ~ hegC³e DeelceeDeeW keÀer
ogefve³ee ner Deueie nw~ Yeue ogefve³ee SkeÀ ner nw hejvleg mecePe ie³es nes efkeÀ oes Yeeie ceW nw~ SkeÀ nw hegC³e DeelceeDeeW keÀer ogefve³ee
efpemekeÀes mJeie& keÀne peelee nw~ otmejer nw heehe DeelceeDeeW keÀer ogefve³ee efpemekeÀes veke&À og:KeOeece keÀne peelee nw~ megKe keÀer ogefve³ee
Deewj og:Ke keÀer ogefve³ee~ og:Ke keÀer ogefve³ee ceW meye ef®euueeles jnles nQ ncekeÀes efueyejsì keÀjes, Deheves Iej ues peeDees~ ³en Yeer ye®®es
1/3 Translation
mecePeles nQ efkeÀ Iej ceW peekeÀj yew"vee veneR nw, efHeÀj heeì& yepeeves Deevee nw~ Fme mece³e meejer ogefve³ee heeflele nw~ DeYeer yeehe Üeje legce
heeJeve yeve jns nes~ Sce Dee@ypeskeÌì meeceves Keæ[er nw~ Deewj keÀesF& Yeer ³en Sce Dee@ypeskeÌì veneR efoKee³eWies efkeÀ nce ³en yeve jns nQ~
yeehe keÀnles nQ ye®®es legce ³en Les, Deye veneR nes~ hetp³e Les Deye hegpeejer yeve ie³es nes efHeÀj hetp³e yeveves kesÀ efueS hegª<eeLe& ®eeefnS~ yeehe
efkeÀlevee De®íe hegª<eeLe& keÀjeles nQ~ ³en yeeyee mecePeles nQ vee nce efÒevme yevetBiee~ vecyejJeve ceW nw ³en, efHeÀj Yeer nj JekeÌle ³eeo veneR
"njleer nw~ Yetue peeles nQ~ efkeÀlevee Yeer keÀesF& cesnvele keÀjs hejvleg DeYeer Jen DeJemLee nesieer veneR~ keÀcee&leerle DeJemLee leye nesieer peye
ueæ[eF& keÀe mece³e nesiee~ hegª<eeLe& lees meyekeÀes keÀjvee nw vee~ FvekeÀes Yeer keÀjvee nw~ legce mecePeeles Yeer nes ef®e$e ceW osKees yeeyee keÀe
ef®e$e keÀneB nw? SkeÀoce Peeæ[ kesÀ efheíeæ[er ceW Keæ[e nw, heeflele ogefve³ee ceW Deewj veer®es ceW efHeÀj lehem³ee keÀj jns nQ~ efkeÀlevee menpe
mecePee³ee peelee nw~ ³en meye yeeleW yeehe ves ner mecePeeF& nQ~ ³en Yeer veneR peeveles Les~ yeehe ner vee@uespeHegÀue nw, GmekeÀes ner meye ³eeo
keÀjles nQöns hejceefhelee hejceelcee DeekeÀj nceejs og:Ke njes~ ye´ïee-efJe<Ceg-MebkeÀj lees osJelee³eW nQ~ cetueJeleve ceW jnves Jeeueer
DeelceeDeeW keÀes osJelee Leesæ[sner keÀne peelee nw~ ye´ïee-efJe<Ceg-MebkeÀj keÀe Yeer je]pe yeehe ves mecePee³ee nw~ ye´ïee, ue#ceer-veeje³eCe ³en
lees meye ³eneB ner nQ vee~ met#ceJeleve keÀe efmeHe&À legce ye®®eeW keÀes DeYeer mee#eelkeÀej neslee nw~ ³en yeeyee Yeer HeÀefjMlee yeve peeles nQ~ ³en
lees ye®®es peeveles nQ pees meeræ{er kesÀ Thej ceW Keæ[e nw Jener efHeÀj veer®es lehem³ee keÀj jns nQ~ ef®e$e ceW efyeukegÀue keÌueer³ej efoKee³ee nw~ Jen
Deheves keÀes YeieJeeve keÀneB keÀnueeles nQ~ ³en lees keÀnles nQ nce JeLe& veeì S hesveer Les, lelelJeced~ DeYeer JeLe& heeGC[ yeve jns nes
lelelJeced~ efkeÀleveer menpe mecePeves keÀer yeeleW nQ~ keÀYeer keÀesF& yeesues lees keÀnes osKees ³en lees keÀefue³egie kesÀ Devle ceW Keæ[e nw vee~ yeehe
keÀnles nQ peye peæ[peæ[erYetle DeJemLee, JeeveÒemLe nesleer nw leye ceQ FveceW ÒeJesMe keÀjlee ntB~ DeYeer jepe³eesie keÀer lehem³ee keÀj jns nQ~
lehem³ee keÀjves Jeeues keÀes osJelee kewÀmes keÀnWies? jepe³eesie meerKekeÀj ³en yeveWies~ legce ye®®eeW keÀes Yeer Ssmee leepe Jeeuee yeveeles nQ vee~
³en mees osJelee yeveles nQ~ Ssmes lees 10-20 ye®®eeW kesÀ ef®e$e Yeer jKe mekeÀles nQ~ efoKeueeves kesÀ efueS efkeÀ ³en yeveles nQ~ Deeies meyekesÀ
Ssmes HeÀesìes efvekeÀues ngS nQ~ ³en mecePeeves keÀer yeele nw vee~ SkeÀ lejHeÀ meeOeejCe, otmejs lejHeÀ [yeue efmejleepe~ legce mecePeles nes
nce ³en yeve jns nQ~ yeveWies Jen efpevekeÀer ueeFve keÌueer³ej nesieer Deewj yengle ceer"e Yeer yevevee nw~ Fme mece³e ceveg<³eeW ceW keÀece-¬eÀesOe
Deeefo keÀe yeerpe efkeÀlevee nes ie³ee nw~ meyeceW 5 efJekeÀej ªheer yeerpe kesÀ Peeæ[ efvekeÀue heæ[s nQ~ DeYeer yeehe keÀnles nQ Ssmee yeerpe veneR
yeesvee nw~ mebiece³egie hej legcekeÀes osn-DeefYeceeve keÀe yeerpe veneR yeesvee nw~ keÀece keÀe yeerpe veneR yeesvee nw~ DeeOeekeÀuhe kesÀ efueS efHeÀj
jeJeCe ner veneR jnsiee~ nj SkeÀ yeele yeehe yew" ye®®eeW keÀes mecePeeles nQ~ cegK³e lees SkeÀ ner yeele nw ceveceveeYeJe~ yeehe keÀnles nQ cegPes
³eeo keÀjes~ meyemes efheíeæ[er ceW ³en nw, efHeÀj meyemes henues Yeer ³en nw~ ³eesieyeue mes efkeÀlevee heeJeve yeveles nQ~ Megª ceW lees ye®®eeW keÀes
yengle mee#eelkeÀej nesles Les~ YeefkeÌle ceeie& ceW peye veewOee YeefkeÌle keÀjles nQ leye mee#eelkeÀej neslee nw~ ³eneB lees ³en yew"s-yew"s O³eeve ceW
®eues peeles Les, FmekeÀes peeot mecePeles Les~ ³en lees HeÀmì&keÌueeme peeot nw~ ceerje ves lees yengle lehem³ee keÀer, meeOet-mevle Deeefo keÀe mebie
efkeÀ³ee~ ³eneB meeOet Deeefo keÀneB nQ~ ³en lees yeehe nw vee~ meyekeÀe yeehe nw efMeJeyeeyee~ keÀnles nQ iegª peer mes efceueW~ ³eneB lees iegª nw
veneR~ efMeJeyeeyee lees nw efvejekeÀej efHeÀj efkeÀmemes efceuevee ®eenles nes? Gve iegªDeeW kesÀ heeme lees peekeÀj YeWìe jKeles nQ~ ³en lees yeehe
yesno keÀe ceeefuekeÀ nw~ ³eneB YeWìe Deeefo ®eæ{eves keÀer yeele veneR~ ³en hewmee keÌ³ee keÀjWies? ³en ye´ïee Yeer mecePeles nQ nce efJeée keÀe
ceeefuekeÀ yeveles nQ~ ye®®es pees kegÀí hewmee Deeefo osles nQ lees GvneW kesÀ efueS ner cekeÀeve Deeefo yevee osles nQ~ hewmes lees ve efMeJeyeeyee kesÀ
keÀece kesÀ nQ, ve ye´ïee yeeyee kesÀ keÀece kesÀ nQ~ ³en cekeÀeve Deeefo yevee³ee ner nw ye®®eeW kesÀ efueS, ye®®es ner DeekeÀj jnles nQ~ keÀesF&
iejerye nQ, keÀesF& meentkeÀej nQ, keÀesF& lees oes ªhe³es Yeer Yespe osles nQöyeeyee nceejer SkeÀ F&ì ueiee oes~ keÀesF& npeej Yespe osles nQ~
YeeJevee lees oesveeW keÀer SkeÀ nw vee~ lees oesveeW keÀe FkeÌJeue yeve peelee nw~ efHeÀj ye®®es Deeles nQ peneB ®eenW jnW~ efpemeves cekeÀeve yeveJee³ee
nw Jen Deiej Deeles nQ lees GvekeÀes peªj megKe mes jne³eWies~ keÀF& efHeÀj keÀn osles yeeyee kesÀ heeme Yeer Keeeflejer nesleer nw~ Dejs Jen lees
peªj keÀjveer heæ[sieer vee~ keÀesF& kewÀmes nQ, keÀesF& lees keÀneB Yeer yew" peeles nQ~ keÀesF& yengle vee]pegkeÀ nesles nQ, efJeuee³ele ceW jnves Jeeues,
yeæ[s-yeæ[s cenueeW ceW jnves Jeeues nesles nQ, nj SkeÀ vesMeve ceW yeæ[s-yeæ[s meentkeÀej efvekeÀueles nQ lees cekeÀeve Deeefo Ssmes yeveeles nQ~ ³eneB
lees osKees efkeÀleves {sj ye®®es Deeles nQ~ Deewj efkeÀmeer yeehe keÀes Ssmes K³eeueele Leesæ[sner neWies~ keÀjkesÀ 10-12-20 hees$es-heesef$e³eeB neW~
De®íe, efkeÀmekeÀes 200-500 Yeer neW Fvemes peemleer lees veneR neWies~ Fme yeeyee keÀer HewÀefceueer lees efkeÀleveer yeæ[er nw, Deewj ner Je=ef× keÀes
heeveer nw~ ³en lees jepeOeeveer mLeeheve nes jner nw~ yeehe keÀer HewÀefceueer efkeÀleveer yeveWieer~ efHeÀj Òepeeefhelee ye´ïee keÀer HewÀefceueer efkeÀleveer nes
2/3 Translation
ieF&~ keÀuhe-keÀuhe peye Deeles nQ leye ner Jev[jHegÀue yeeleW legcnejs keÀeveeW ceW heæ[leer nw~ yeehe kesÀ efueS ner keÀnles nes veeöns ÒeYeg
legcnejer ieefle-cele meyemes v³eejer Megª nesleer nw~ YeefkeÌle Deewj %eeve ceW ]HeÀke&À osKees efkeÀlevee nw~
yeehe legcekeÀes mecePeeles nQ ö mJeie& ceW peevee nw lees owJeeriegCe Yeer OeejCe keÀjves ®eeefnS~ DeYeer lees keÀebìs nQ vee~ ieeles jnles nQ ceQ efveieg&Ce
nejs ceW keÀesF& iegCe veener~ yeekeÀer 5 efJekeÀejeW kesÀ DeJeiegCe nQ, jeJeCe jep³e nw~ DeYeer legcekeÀes efkeÀleveer De®íer vee@uespe efceueleer nw~
Jen vee@uespe Fleveer KegMeer veneR osleer nw, efpeleveer ³en~ legce peeveles nes nce Deelcee³eW Thej cetueJeleve ceW jnves Jeeueer nQ~ met#ceJeleve
ceW ye´ïee-efJe<Ceg-MebkeÀj, Jen Yeer efmeHe&À mee#eelkeÀej neslee nw~ ye´ïee Yeer ³eneB, ue#ceer-veeje³eCe Yeer ³eneB kesÀ nQ~ ³en efmeHe&À
mee#eelkeÀej neslee nw~ J³ekeÌle ye´ïee mees efHeÀj met#ceJeleveJeemeer ye´ïee HeÀefjMlee kewÀmes yeve peeles nQ, Jen efveMeeveer nw~ yeekeÀer nw kegÀí
veneR~ DeYeer legce ye®®es meye yeeleW mecePeles peeles nes, OeejCee keÀjles peeles nes~ veF& yeele veneR nw~ legce DeveskeÀ yeej osJelee yeves nes,
[erìer jep³e Lee vee~ ³en ®e¬eÀ efHeÀjlee jnlee nw~ Jen efJeveeMeer [êcee neslee nw, ³en nw Deveeefo DeefJeveeMeer [êcee~ ³en legcnejs
efmeJeeS Deewj keÀesF& keÀer yegef× ceW veneR nw~ ³en meye yeehe yew" mecePeeles nQ~ Ssmes veneR efkeÀ hejcheje mes ®euee Dee³ee nw~ yeehe keÀnles nQ
³en %eeve DeYeer legcekeÀes megveeles nQ~ efHeÀj ³en Òee³e: ueeshe nes peelee nw~ legce jepeeF& heo Òeehle keÀj uesles nes efHeÀj mele³egie ceW ³en
vee@uespe nesleer veneR~ De®íe!
vecemles~
1) meoe mce=efle jns efkeÀ nce DeYeer yeéïeCe nQ FmeefueS efJekeÀejeW mes yengle-yengle otj jnvee nw~ keÀYeer Yeer ef¬eÀefceveue
Smeeuì ve nes~ yeehe mes yengle-yengle Dee@vesmì, JeHeÀeoej jnvee nw~
2) [yeue efmejleepe osJelee yeveves kesÀ efueS yengle ceer"e yevevee nw, ueeFve keÌueer³ej jKeveer nw~ jepe³eesie keÀer lehem³ee
keÀjveer nw~
Jejoeve:- F&éejer³e veMes Üeje hegjeveer ogefve³ee keÀes Yetueves Jeeues meJe& Òeeefhle mechevve YeJe
pewmes Jen veMee meye kegÀí Yeguee oslee nw, Ssmes ³en F&éejer³e veMee ogKeeW keÀer ogefve³ee keÀes menpe ner Yeguee oslee
nw~ Gme veMes ceW lees yengle vegkeÀmeeve neslee nw, DeefOekeÀ heerves mes Kelce nes peeles nQ uesefkeÀve ³en veMee DeefJeveeMeer
yevee oslee nw~ pees meoe F&éejer³e veMes ceW cemle jnles nQ Jen meJe& Òeeefhle mechevve yeve peeles nQ~ SkeÀ yeehe otmeje
ve keÀesF&ö³en mce=efle ner veMee ®eæ{eleer nw~ Fmeer mce=efle mes meceLeea Dee peeleer nw~
mueesieve:- SkeÀ oes keÀes keÀe@heer keÀjves kesÀ yepeeS yeehe keÀes keÀe@heer keÀjes~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö meleiegª Dee³ee nw legcnejer Tb®eer lekeÀoerj yeveeves lees legcnejer ®eueve
yengle-yengle je³e@ue nesveer ®eeefnS''
ÒeÍe>>:- [êcee keÀe keÀewve mee huewve yevee ngDee nw FmeefueS efkeÀmeer keÀes oes<e veneR os mekeÀles nQ?
GÊej:- [êcee ceW Fme hegjeveer ogefve³ee kesÀ efJeveeMe keÀe huewve yevee ngDee nw, FmeceW keÀesF& keÀe oes<e veneR nw~ Fme mece³e
FmekesÀ efJeveeMe kesÀ efueS Òeke=Àefle keÀes peesj mes iegmmee Dee³ee nw~ ®eejeW Deesj DeLe&keÌJeskeÀ nesieer, cekeÀeve efiejWies,
HeÌue[ Dee³esieer, DekeÀeue heæ[siee FmeefueS yeehe keÀnles nQ ye®®es Deye Fme hegjeveer ogefve³ee mes legce Dehevee yegef×³eesie
efvekeÀeue oes, meleiegª keÀer Þeercele hej ®euees~ peerles peer osn keÀe Yeeve íesæ[ Deheves keÀes Deelcee mecePe yeehe keÀes
³eeo keÀjves keÀe heg©<eeLe& keÀjles jnes~
ieerle:- nceW Gve jeneW hej ®euevee nw........
Deesced Meeefvle~ efkeÀve jeneW hej ®euevee nw? iegª keÀer jen hej ®euevee nw~ ³en keÀewve mee iegª nw? G"les-yew"les ceveg<³eeW kesÀ cegKe mes
efvekeÀue peelee nw Jeen iegª~ iegª lees DeveskeÀ nQ~ Jeen iegª efkeÀmekeÀes keÀnWies? efkeÀmekeÀer ceefncee iee³eWies? meleiegª SkeÀ ner yeehe nw~
YeefkeÌle ceeie& kesÀ {sj iegª nQ~ keÀesF& efkeÀmekeÀer ceefncee keÀjles, keÀesF& efkeÀmekeÀer ceefncee keÀjles nQ~ ye®®eeW keÀer yegef× ceW nw me®®ee
meleiegª Jees SkeÀ nw, efpemekeÀer ner Jeen-Jeen ceeveer peeleer nw~ me®®ee meleiegª nw lees peªj Pet"s Yeer neWies~ me®e neslee nw mebiece hej~
YeefkeÌle ceeie& ceW Yeer me®e keÀer ceefncee ieeles nQ~ Tb®e les Tb®e yeehe ner me®®ee nw, pees ner efueyejsìj, ieeF[ Yeer yevelee nw~ DeepekeÀue
kesÀ iegª ueesie lees iebiee mveeve hej Jee leerLeeX hej ues peeves kesÀ ieeF[ yeveles nQ~ ³en meleiegª lees Ssmee veneR nw~ efpemekeÀes meYeer ³eeo
keÀjles nQöns heeflele-heeJeve DeeDees~ heeflele-heeJeve, meleiegª keÀes ner keÀne peelee nw~ Jener heeJeve yevee mekeÀles nQ~ Jees iegª ueesie
heeJeve yevee ve mekeWÀ~ Jen keÀesF& Ssmes veneR keÀnles efkeÀ ceeceskeÀced ³eeo keÀjes~ Yeue ieerlee Yeer heæ{les nQ hejvleg DeLe& keÀe helee efyeukegÀue
veneR nw~ Deiej mecePeles meleiegª SkeÀ nw lees Deheves keÀes iegª veneR keÀnueeles~ [êceevegmeej YeefkeÌle ceeie& keÀer ef[heeì&ceWì ner Deueie nw
efpemeceW DeveskeÀ iegª, DeveskeÀ YekeÌle nQ~ ³en lees SkeÀ ner nw~ efHeÀj ³en osJeer-osJelee³eW henues vecyej ceW Deeles nQ~ DeYeer ueemì ceW nQ~
yeehe DeekeÀj FvneW keÀes mele³egie keÀer yeeoMeener osles nQ~ lees Deewj meyekeÀes Dee@ìescesefìkeÀueer Jeeefheme peevee nw, FmeefueS meJe& keÀe
meoddieefle oelee SkeÀ keÀne peelee nw~ legce mecePeles nes keÀuhe-keÀuhe mebiece hej ner osJeer-osJelee Oece& keÀer mLeehevee nesleer nw~ legce
heg©<eesÊece yeveles nes~ yeekeÀer Deewj keÀesF& keÀece veneR keÀjles~ iee³ee Yeer peelee nw ieefle-meoddieefle oelee SkeÀ nw~ ³en yeehe keÀer ner ceefncee
nw~ ieefle-meoddieefle mebiece hej ner efceueleer nw~ mele³egie ceW lees nw SkeÀ Oece&~ ³en Yeer mecePe keÀer yeele nw vee~ hejvleg ³en yegef× osJes
keÀewve? legce mecePeles nes yeehe ner DeekeÀj ³egefkeÌle yeleeles nQ~ Þeercele osles nQ efkeÀmekeÀes? DeelceeDeeW keÀes~ Jen yeehe Yeer nw, meleiegª Yeer
nw, ìer®ej Yeer nw~ %eeve efmeKeueeles nQ vee~ yeekeÀer meye iegª YeefkeÌle ner efmeKeueeles nQ~ yeehe kesÀ %eeve mes legcnejer meoddieefle nesleer nw~
efHeÀj Fme hegjeveer ogefve³ee mes ®eues peeles nQ~ legcneje ³en yesno keÀe mebv³eeme Yeer nw~ yeehe ves mecePee³ee nw DeYeer 84 pevceeW keÀe ®e¬eÀ
legcneje hetje ngDee nw~ Deye ³en ogefve³ee Kelce nesveer nw~ pewmes keÀesF& yeerceej meerefj³eme neslee nw lees keÀnWies Deye ³en lees peeves Jeeuee
nw, GmekeÀes ³eeo keÌ³ee keÀjWies~ Mejerj Kelce nes pee³esiee~ yeekeÀer Deelcee lees peekeÀj otmeje Mejerj uesleer nw~ Gcceero ìtì peeleer nw~
yebieeue ceW lees peye osKeles nQ Gcceero veneR nw lees iebiee hej peekeÀj [gyeesles nQ efkeÀ ÒeeCe efvekeÀue pee³eW~ cete|le³eeW keÀer Yeer hetpee keÀj efHeÀj
peekeÀj keÀnles nQ [tye pee, [tye pee... DeYeer legce peeveles nes ³en meejer hegjeveer ogefve³ee [tye peeveer nw~ HeÌue[dme neWieer, Deeie ueieWieer,
YetKe ceW ceveg<³e cejWies~ ³en meye neueleW Deeveer nQ~ DeLe&keÌJeskeÀ ceW cekeÀeve Deeefo efiej heæ[Wies~ Fme mece³e Òeke=Àefle keÀes iegmmee Deelee nw
lees meyekeÀes Keueeme keÀj osleer nw~ ³en meye neueleW meejer ogefve³ee kesÀ efueS Deeveer nQ~ DeveskeÀ ÒekeÀej keÀe ceewle Dee peelee nw~ yee@cyme
ceW Yeer ]penj Yeje ngDee nw~ Leesæ[er yeebme Deeves mes yesnesMe nes peeles nQ~ ³en legce ye®®es peeveles nes efkeÀ keÌ³ee-keÌ³ee nesves keÀe nw~ ³en
meye keÀewve keÀjeles nQ? yeehe lees veneR keÀjeles nQ~ ³en [êcee ceW vetbOe nw~ keÀesF& hej oes<e veneR oWies~ [êcee keÀe huewve yevee ngDee nw~
hegjeveer ogefve³ee mees efHeÀj veF& peªj nesieer~ ves®egjue kewÀuesefceìer]pe Dee³eWieer~ efJeveeMe nesves keÀe ner nw~ Fme hegjeveer ogefve³ee mes yegef× keÀe
³eesie nìe osvee, FmekeÀes yesno keÀe mebv³eeme keÀne peelee nw~
Deye legce keÀnWies Jeen meleiegª Jeen! pees ncekeÀes ³en jemlee yelee³ee~ ye®®eeW keÀes Yeer mecePeeles nQöSsmeer ®eueve veneR ®euees pees GvekeÀer
1/3 Translation
eEveoe nes~ legce ³eneB peerles peer cejles nes~ osn keÀes íesæ[ Deheves keÀes Deelcee mecePeles nes~ osn mes v³eejer Deelcee yeve yeehe keÀes ³eeo
keÀjvee nw~ ³en lees yengle De®íe keÀnles nQ Jeen meleiegª Jeen! heejueewefkeÀkeÀ meleiegª keÀer ner Jeen-Jeen nesleer nw~ ueewefkeÀkeÀ iegª
lees {sj nQ~ meleiegª lees SkeÀ ner nw me®®ee-me®®ee, efpemekeÀe efHeÀj YeefkeÌle ceeie& ceW Yeer veece ®euee Deelee nw~ meejer me=efä keÀe yeehe lees
SkeÀ ner nw~ veF& me=efä keÀer mLeehevee kewÀmes nesleer nw, ³en Yeer efkeÀmekeÀes helee veneR nw~ MeeðeeW ceW lees efoKeeles nQ Òeue³e nes ieF& efHeÀj
heerheue kesÀ heÊes hej Þeerke=À<Ce Dee³ee~ DeYeer legce mecePeles nes heerheue kesÀ heÊes hej kewÀmes Dee³esiee~ ke=À<Ce keÀer ceefncee keÀjves mes kegÀí
HeÀe³eoe veneR neslee~ legcnW Deye ®eæ{leer keÀuee ceW ues peeves kesÀ efueS meleiegª efceuee nw~ keÀnles nQ vee ®eæ{leer keÀuee lesjs Yeeves meJe& keÀe
Yeuee~ lees ªneveer yeehe DeelceeDeeW keÀes yew" mecePeeles nQ~ 84 pevce Yeer Deelcee ves efueS nQ~ nj SkeÀ pevce ceW veece-ªhe otmeje nes
peelee nw~ Ssmes veneR keÀnWies HeÀueeves ves 84 pevce efue³es nQ~ veneR, Deelcee ves 84 pevce efue³ee~ Mejerj lees yeoueles peeles nQ~ legcnejer
yegef× ceW ³en meye yeeleW nQ~ meejer vee@uespe yegef× ceW jnveer ®eeefnS~ keÀesF& Yeer Dee³es lees GvekeÀes mecePee³eW~ Deeefo ceW Lee ner osJeer-
osJeleeDeeW keÀe jep³e, efHeÀj ceO³e ceW jeJeCe jep³e ngDee~ meeræ{er Glejles jns~ mele³egie ceW keÀnWies meleesÒeOeeve efHeÀj melees, jpees, lecees
ceW Glejles nQ~ ®e¬eÀ efHeÀjlee jnlee nw~ keÀesF&-keÀesF& keÀnles nQ yeeyee keÀes keÌ³ee heæ[er Leer pees 84 kesÀ ®e¬eÀ ceW ncekeÀes uee³ee~ uesefkeÀve
³en lees me=efä ®e¬eÀ Deveeefo yevee ngDee nw, FvekesÀ Deeefo-ceO³e-Devle keÀes peevevee nw~ ceveg<³e neskeÀj Deiej veneR peeveles lees Jen
veeefmlekeÀ nQ~ peeveves mes legcekeÀes efkeÀlevee Tb®e heo efceuelee nw~ ³en heæ{eF& efkeÀleveer Tb®e nw~ yeæ[e Fcleneve heeme keÀjves Jeeues keÀer
efoue ceW KegMeer nesleer nw vee, nce yeæ[s les yeæ[e heo hee³eWies~ legce peeveles nes ³en ue#ceer-veeje³eCe Deheves hetJe& pevce ceW meerKekeÀj efHeÀj
ceveg<³e mes osJelee yeveW~
Fme heæ{eF& mes ³en jepeOeeveer mLeeheve nes jner nw~ heæ{eF& mes efkeÀlevee Tb®e heo efceuelee nw~ Jev[j nw vee~ Fleves yeæ[s-yeæ[s ceefvoj pees
yeveeles nQ DeLeJee pees yeæ[s-yeæ[s efJeÜeve Deeefo nQ Gvemes hetíes mele³egie Deeefo ceW FvneWves pevce kewÀmes efue³ee lees yelee veneR mekeWÀies~ legce
peeveles nes ³en lees ieerlee Jeeuee ner jepe³eesie nw~ ieerlee heæ{les Dee³es nQ hejvleg Gmemes HeÀe³eoe kegÀí veneR nw~ Deye legcekeÀes yeehe yew"
megveeles nQ~ legce keÀnles nes yeeyee nce Deehemes 5 n]peej Je<e& henues Yeer efceues Les~ keÌ³eeW efceues Les? mJeie& keÀe Jemee& uesves~ ue#ceer-
veeje³eCe yeveves kesÀ efueS~ keÀesF& Yeer íesìs, yeæ[s, yetæ{s Deeefo Deeles nQ, ³en peªj meerKekeÀj Deeles nQ~ Sce Dee@ypeskeÌì ner ³en nw~
mel³e veeje³eCe keÀer me®®eer keÀLee nw vee~ ³en Yeer legce mecePeles nes, jepeeF& mLeeheve nes jner nw~ pees De®íer jerefle mecePe uesles nQ
GvekeÀes DeevleefjkeÀ KegMeer jnleer nw~ yeeyee hetíWies efnccele nw vee jepeeF& uesves keÀer? keÀnles nQ yeeyee keÌ³eeW veneR, nce heæ{les ner nQ vej
mes veeje³eCe yeveves~ Flevee mece³e nce Deheves keÀes osn mecePe yew"s Les Deye yeehe ves ncekeÀes jeFefì³eme jemlee yelee³ee nw~ osner-
DeefYeceeveer yeveves ceW cesnvele ueieleer nw~ Ieæ[er-Ieæ[er Deheves veece-ªhe ceW HebÀme heæ[les nQ~ yeehe keÀnles nQ Fme veece-ªhe mes v³eeje nesvee
nw~ Deye Deelcee Yeer veece lees nw vee~ yeehe nw megÒeerce hejceefhelee, ueewefkeÀkeÀ yeehe keÀes hejceefhelee veneR keÀnWies~ hejce De#ej SkeÀ ner yeehe
keÀes efo³ee nw~ Jeen iegª Yeer FvekeÀes keÀnles nQ~ legce efmekeÌKe ueesieeW keÀes Yeer mecePee mekeÀles nes~ ûebLe meensye ceW lees hetje JeCe&ve nw~ Deewj
keÀesF& Meeðe ceW Flevee JeCe&ve veneR nw efpelevee ûebLe ceW, pehe meensye megKeceveer ceW nw~ ³en yeæ[s De#ej ner oes nQ~ yeehe keÀnles nQ ö meensye
keÀes ³eeo keÀjes lees legcekeÀes 21 pevce efueS megKe efceuesiee~ FmeceW cetbPeves keÀer lees yeele ner veneR~ yeehe yengle menpe keÀjkesÀ mecePeeles nQ~
efkeÀleves efnvot ìêbmeHeÀj nes peekeÀj efmekeÌKe yeves nQ~
legce ceveg<³eeW keÀes jemlee yeleeves kesÀ efueS efkeÀleves ef®e$e Deeefo yeveeles nes~ efkeÀlevee menpe mecePee mekeÀles nes~ legce Deelcee nes, efHeÀj
efYevve-efYevve OeceeX ceW Dee³es nes~ ³en Jewje³eìer OeceeX keÀe Peeæ[ nw Deewj keÀesF& keÀes ³en helee veneR nw efkeÀ ¬eÀeFmì kewÀmes Deelee nw~ yeehe
ves mecePee³ee Lee ö veF& Deelcee keÀes keÀce&Yeesie veneR nes mekeÀlee~ ¬eÀeFmì keÀer Deelcee ves keÀesF& efJekeÀce& Leesæ[sner efkeÀ³ee pees mepee
efceues~ Jen lees meleesÒeOeeve Deelcee Deeleer nw, efpemeceW DeekeÀj ÒeJesMe keÀjleer nw GvekeÀes ¬eÀeme Deeefo hej ®eæ{eles nQ, ¬eÀeFmì keÀes
veneR~ Jen lees peekeÀj otmeje pevce ues yeæ[e heo heeleer nw~ heeshe kesÀ Yeer ef®e$e nQ~
Fme mece³e ³en meejer ogefve³ee efyeukegÀue ner JeLe& veeì S hesveer nw~ legce Yeer Les~ Deye legce JeLe& heeGC[ yeve jns nes~ Ssmes veneR efkeÀ GvneW
kesÀ Jeeefjme efheíeæ[er ceW Kee³eWies, kegÀí Yeer veneR~ legce Deheves neLe Yejhetj keÀj peeles nes, yeekeÀer meye neLe Keeueer pee³eWies~ legce Yejhetj
nesves kesÀ efueS ner heæ{les nes~ ³en Yeer peeveles nes pees keÀuhe henues Dee³es nQ Jener Dee³eWies~ Leesæ[e Yeer megveWies lees Dee pee³eWies~ meye FkeÀùs
lees osKe Yeer veneR mekeWÀies~ legce {sj Òepee yeveeles nes, yeeyee meyekeÀes Leesæ[sner osKe mekeÀles nQ~ Leesæ[e yengle megveves mes Yeer Òepee yeveles peeles
2/3 Translation
nQ~ legce efieveleer Yeer veneR keÀj mekeWÀies~
legce ye®®es mee|Jeme hej nes, yeeyee Yeer mee|Jeme hej nw~ yeeyee mee|Jeme efyeiej jn veneR mekeÀles~ jes]pe megyen keÀes mee|Jeme keÀjves Deeles nQ~
melemebie Deeefo Yeer megyen keÀes keÀjles nQ~ Gme mece³e meyekeÀes HegÀme&le nesleer nw~ yeeyee lees keÀnles nQ legce ye®®eeW keÀes Iej mes yengle meJesjs
Yeer veneR Deevee nw Deewj jele keÀes Yeer veneR Deevee ®eeefnS keÌ³eeWefkeÀ efove-Òeefleefove ogefve³ee yengle Kejeye nesleer peeleer nw FmeefueS ieueer-
ieueer ceW mesvìj Ssmee ve]peoerkeÀ nesvee ®eeefnS, pees Iej mes efvekeÀues mesvìj hej Dee³es, menpe nes peeS~ legcnejer Je=ef× nes pee³esieer leye
jepeOeeveer mLeeheve nesieer~ yeehe mecePeeles lees yengle menpe nQ~ ³en jepe³eesie Üeje mLeehevee keÀj jns nQ~ yeekeÀer ³en meejer ogefve³ee
nesieer ner veneR~ Òepee lees efkeÀleveer {sj yeveleer nw~ ceeuee Yeer yeveveer nw~ cegK³e lees pees yengleeW keÀer mee|Jeme keÀj Deehemeceeve yeveeles nQ,
Jener ceeuee kesÀ oeves yeveles nQ~ ueesie ceeuee HesÀjles nQ hejvleg DeLe& Leesæ[sner mecePeles nQ~ yengle iegª ueesie ceeuee HesÀjves kesÀ efueS osles nQ
efkeÀ yegef× FmeceW ueieer jns~ keÀece ceneMe$eg nw, efove-Òeefleefove yengle keÀæ[e neslee pee³esiee~ leceesÒeOeeve yeveles peeles nQ~ ³en ogefve³ee
yengle ievoer nw~ yeeyee keÀes yengle keÀnles nQ nce lees yengle lebie nes ie³es nQ, peuoer mele³egie ceW ues ®euees~ yeehe keÀnles nQ Oeerjpe Oejes,
mLeehevee nesveer ner nw ö ³en Keeeflejer nw~ ³en Keeeflejer ner legcekeÀes ues pee³esieer~ ye®®eeW keÀes ³en Yeer yelee³ee nw legce Deelcee³eW hejceOeece
mes DeeF& nes efHeÀj JeneB peevee nw, efHeÀj Dee³eWies heeì& yepeeves~ lees hejceOeece keÀes ³eeo keÀjvee heæ[s~ yeehe Yeer keÀnles nQ ceeceskeÀced ³eeo
keÀjes lees efJekeÀce& efJeveeMe neWies~ ³ener hewieece meYeer keÀes osvee nw Deewj keÀesF& hewiecyej cewmesvpej Deeefo nQ veneR~ Jes lees cegefkeÌleOeece mes veer®es
ues Deeles nQ~ efHeÀj GvekeÀes meeræ{er veer®es Glejvee nw~ peye hetjs leceesÒeOeeve yeve peeles nQ leye efHeÀj yeehe DeekeÀj meyekeÀes meleesÒeOeeve yeveeles
nQ~ legcnejs keÀejCe meyekeÀes Jeeefheme peevee heæ[lee nw keÌ³eeWefkeÀ legcekeÀes veF& ogefve³ee ®eeefnS vee ö ³en Yeer [êcee yevee ngDee nw~ ye®®eeW
keÀes yengle veMee jnvee ®eeefnS~ De®íe!
vecemles~
1) Fme osn kesÀ veece-ªhe mes v³eeje neskeÀj osner-DeefYeceeveer yevevee nw~ Ssmeer ®eueve veneR ®eueveer nw pees meleiegª
keÀer eEveoe nes~
2) ceeuee keÀe oevee yeveves kesÀ efueS yengleeW keÀes Deehe meceeve yeveeves keÀer mesJee keÀjveer nw~ DeevleefjkeÀ KegMeer ceW jnvee
nw efkeÀ nce jepeeF& uesves kesÀ efueS heæ{ jns nQ~ ³en heæ{eF& nw ner vej mes veeje³eCe yeveves keÀer~
Jejoeve:- keÀu³eeCekeÀejer Je=efÊe Üeje mesJee keÀjves Jeeues meJe& DeelceeDeeW keÀer ogDeeDeeW kesÀ DeefOekeÀejer YeJe
keÀu³eeCekeÀejer Je=efÊe Üeje mesJee keÀjveeö³ener meJe& DeelceeDeeW keÀer ogDee³eW Òeehle keÀjves keÀe meeOeve nw~ peye
ue#³e jnlee nw efkeÀ nce efJeée keÀu³eeCekeÀejer nQ, lees DekeÀu³eeCe keÀe keÀle&J³e nes veneR mekeÀlee~ pewmee keÀe³e&
neslee nw Jewmeer Deheveer OeejCee³eW nesleer nQ, Deiej keÀe³e& ³eeo jns lees meoe jnceefoue, meoe ceneoeveer jnWies~
nj keÀoce ceW keÀu³eeCekeÀejer Je=efÊe mes ®eueWies, ceQ heve veneR Dee³esiee, efveefceÊe heve ³eeo jnsiee~ Ssmes mesJeeOeejer
keÀes mesJee kesÀ efjìve& ceW meJe& DeelceeDeeW keÀer ogDeeDeeW keÀe DeefOekeÀej Òeehle nes peelee nw~
mueesieve:- meeOeveeW keÀer DeekeÀ<e&Ce meeOevee keÀes KeefC[le keÀj osleer nw~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö jes]pe efJe®eej meeiej cebLeve keÀjes lees KegMeer keÀe heeje ®eæ{siee, ®eueles-efHeÀjles ³eeo jns efkeÀ
nce mJeoMe&ve ®e¬eÀOeejer nQ''
ÒeÍe>>:- Deheveer Gvveefle keÀjves keÀe menpe meeOeve keÀewve-mee nw?
GÊej:- Deheveer Gvveefle kesÀ efueS jesp] e heesleecesue jKees~ ®eskeÀ keÀjesöDeepe meeje efove keÀesF& Deemegjer keÀece lees veneR efkeÀ³ee?
pewmes mìt[svì Dehevee jefpemìj jKeles nQ, Ssmes legce ye®®es Yeer owJeer iegCeeW keÀe jefpemìj jKees lees Gvveefle nesleer
jnsieer~
ieerle:- otj osMe kesÀ jnves Jeeuee........
Deesced Meeefvle~ ye®®es peeveles nQ otj osMe efkeÀmekeÀes keÀne peelee nw~ ogefve³ee ceW SkeÀ Yeer ceveg<³e veneR peevelee~ Yeue efkeÀlevee Yeer yeæ[e
efJeÜeve nes, heefC[le nes FvekeÀe DeLe& veneR mecePeles~ legce ye®®es mecePeles nes~ yeehe, efpemekeÀes meye ceveg<³ecee$e ³eeo keÀjles nQ efkeÀ ns
YeieJeeve... Jen peªj Thej cetueJeleve ceW nw, Deewj efkeÀmekeÀes Yeer ³en helee veneR nw~ Fme [êcee kesÀ je]pe keÀes Yeer DeYeer legce ye®®es
mecePeles nes~ Megª mes ueskeÀj DeYeer lekeÀ pees ngDee nw, pees nesves keÀe nw, meye yegef× ceW nw~ ³en me=efä ®e¬eÀ kewÀmes efHeÀjlee nw, Jen yegef×
ceW jnvee ®eeefnS vee~ legce ye®®eeW ceW Yeer vecyejJeej mecePeles nQ~ efJe®eej meeiej cebLeve veneR keÀjles nQ FmeefueS KegMeer keÀe heeje Yeer veneR
®eæ{lee nw~ G"les-yew"les yegef× ceW jnvee ®eeefnS efkeÀ nce mJeoMe&ve ®e¬eÀOeejer nQ~ Deeefo mes Devle lekeÀ cegPe Deelcee keÀes meejs me=efä
kesÀ ®e¬eÀ keÀe ceeuetce nw~ Yeue legce ³eneB yew"s nes, yegef× ceW cetueJeleve ³eeo Deelee nw~ Jen nw mJeerì meeFuesvme nesce, efveJee&CeOeece,
meeFuesvme Oeece, peneB Deelcee³eW jnleer nQ~ legce ye®®eeW keÀer yegef× ceW Peì Dee peelee nw, Deewj keÀesF& keÀes helee veneR~ Yeue efkeÀleves Yeer
Meeðe Deeefo heæ{les megveles jns, HeÀe³eoe kegÀí Yeer veneR~ Jen meye nQ Glejleer keÀuee ceW~ legce DeYeer ®eæ{ jns nes~ Jeeefheme peeves kesÀ efueS
Kego lew³eejer keÀj jns nes~ ³en hegjevee keÀheæ[e íesæ[ ncekeÀes Iej peevee nw~ KegMeer jnleer nw vee! Iej peeves kesÀ efueS DeeOeekeÀuhe
YeefkeÌle keÀer nw~ meeræ{er veer®es Glejles ner ie³es~ DeYeer yeeyee ncekeÀes menpe mecePeeles nQ~ legce ye®®eeW keÀes KegMeer nesveer ®eeefnS~ yeeyee
YeieJeeve ncekeÀes heæ{eles nQö³en KegMeer yengle jnveer ®eeefnS~ yeehe meccegKe heæ{e jns nQ~ yeeyee pees meYeer keÀe yeehe nw, Jen ncekeÀes
efHeÀj mes heæ{e jns nQ~ DeveskeÀ yeej heæ{e³ee nw~ peye legce ®e¬eÀ ueieekeÀj hetje keÀjles nes lees efHeÀj yeehe Deeles nQ~ Fme mece³e legce nes
mJeoMe&ve ®e¬eÀOeejer~ legce efJe<Ceghegjer kesÀ osJelee yeveves kesÀ efueS hegª<eeLe& keÀj jns nes~ ogefve³ee ceW Deewj keÀesF& Yeer ³en vee@uespe os ve
mekesÀ~ efMeJeyeeyee ncekeÀes heæ{e jns nQ, ³en KegMeer efkeÀleveer jnveer ®eeefnS~ ye®®es peeveles nQ ³en Meeðe Deeefo meye YeefkeÌle ceeie& kesÀ nQ,
³en meoddieefle kesÀ efueS veneR~ YeefkeÌle ceeie& keÀer meeceûeer Yeer ®eeefnS vee~ DeLeen meeceûeer nw~ yeehe keÀnles nQ Fmemes legce efiejles Dee³es
nes~ efkeÀlevee oj-oj YeìkeÀles nQ~ DeYeer legce Meevle neskeÀj yew"s nes~ legcneje OekeÌkeÀe Keevee meye ítì ie³ee~ peeveles nes yeekeÀer
Leesæ[e mece³e nw, Deelcee keÀes heefJe$e yeveeves kesÀ efueS yeehe Jener jemlee yelee jns nQ~ keÀnles nQ cegPes ³eeo keÀjes lees legce leceesÒeOeeve mes
meleesÒeOeeve yeve pee³eWies efHeÀj meleesÒeOeeve ogefve³ee ceW DeekeÀj jep³e keÀjWies~ ³en jemlee keÀuhe-keÀuhe DeveskeÀ yeej yeehe ves yelee³ee nw~
efHeÀj Deheveer DeJemLee keÀes Yeer osKevee nw, mìt[svì hegª<eeLe& keÀj Deheves keÀes nesefMe³eej yeveeles nQ vee~ heæ{eF& keÀe Yeer jefpemìj neslee
nw Deewj ®eueve keÀe Yeer jefpemìj neslee nw~ ³eneB legcnW Yeer owJeeriegCe OeejCe keÀjves nQ~ jes]pe Dehevee heesleecesue jKeves mes yengle Gvveefle
nesieeröDeepe meeje efove keÀesF& Deemegjer keÀece lees veneR efkeÀ³ee? ncekeÀes lees osJelee yevevee nw~ ue#ceer-veeje³eCe keÀe ef®e$e meeceves jKee
nw~ efkeÀlevee efmechegue ef®e$e nw~ Thej ceW efMeJeyeeyee nw~ Òepeeefhelee ye´ïee Üeje ³en Jemee& osles nQ lees peªj mebiece hej yeéïeCe-yeéïeefCe³eeb
neWies vee~ osJelee³eW nesles nQ mele³egie ceW~ yeéïeCe nQ mebiece hej~ keÀefue³egie ceW nQ Metê JeCe& Jeeues~ efJejeì ªhe Yeer yegef× ceW OeejCe keÀjes~
nce DeYeer nQ yeéïeCe ®eesìer, efHeÀj osJelee yeveWies~ yeehe yeéïeCeeW keÀes heæ{e jns nQ osJelee yeveeves kesÀ efueS~ lees owJeer iegCe Yeer OeejCe keÀjves
nQ, Flevee ceer"e yevevee nw~ keÀesF& keÀes og:Ke veneR osvee nw~ pewmes Mejerj efveJee&n kesÀ efueS kegÀí ve kegÀí keÀece efkeÀ³ee peelee nw, Jewmes
³eneB Yeer ³e%e mee|Jeme keÀjveer nw~ keÀesF& yeerceej nw, mee|Jeme veneR keÀjles nQ lees GvekeÀer efHeÀj mee|Jeme keÀjveer heæ[leer nw~ mecePees keÀesF&
yeerceej nw, Mejerj íesæ[ osles nQ, legcekeÀes og:Keer nesves keÀer Jee jesves keÀer yeele veneR~ legcekeÀes lees efyeukegÀue ner Meeefvle ceW yeeyee keÀer ³eeo
ceW jnvee nw~ keÀesF& DeeJee]pe veneR~ Jen lees MeceMeeve ceW ues peeles nQ lees DeeJee]pe keÀjles peeles nQ jece veece mebie nw~ legcekeÀes kegÀí Yeer
keÀnvee veneR nw~ legce meeFuesvme mes efJeée hej peerle heeles nes~ GvneW keÀer nw meeFbme, legcnejer nw meeFuesvme~
1/3 Translation
legce ye®®es %eeve Deewj efJe%eeve keÀe Yeer ³eLeeLe& DeLe& peeveles nes~ %eeve nw mecePe Deewj efJe%eeve nw meye kegÀí Yetue peevee, %eeve mes Yeer
hejs~ lees %eeve Yeer nw, efJe%eeve Yeer nw~ Deelcee peeveleer nw nce MeeefvleOeece kesÀ jnves Jeeues nQ efHeÀj %eeve Yeer nw~ ªhe Deewj yemevle~
yeeyee Yeer ªhe-yemevle nw vee~ ªhe Yeer nw Deewj GveceW meejs me=efä ®e¬eÀ keÀe %eeve Yeer nw~ GvneWves efJe%eeve YeJeve veece jKee nw~ DeLe&
kegÀí veneR mecePeles~ legce ye®®es mecePeles nes Fme mece³e meeFbme mes og:Ke Yeer nw lees megKe Yeer nw~ JeneB megKe ner megKe nw~ ³eneB nw
DeuhekeÀeue keÀe megKe~ yeekeÀer lees og:Ke ner og:Ke nw~ Iej ceW ceveg<³e efkeÀleves og:Keer jnles nQ~ mecePeles nQ keÀneB cejW lees Fme og:Ke keÀer
ogefve³ee mes ítìW~ legce ye®®es lees peeveles nes yeeyee Dee³ee ngDee nw ncekeÀes mJeie&Jeemeer yeveeves~ efkeÀlevee ieoddieod nesvee ®eeefnS~ keÀuhe-
keÀuhe yeeyee ncekeÀes mJeie&Jeemeer yeveeves Deeles nQ~ lees Ssmes yeehe keÀer cele hej ®euevee ®eeefnS vee~
yeehe keÀnles nQ ö ceer"s ye®®es, keÀYeer keÀesF& keÀes og:Ke ve oes~ ie=nmLe J³eJenej ceW jnles heefJe$e yevees~ nce YeeF&-yenve nQ, ³en nw h³eej
keÀe veelee~ Deewj keÀesF& ¢efä pee veneR mekeÀleer~ nj SkeÀ keÀer yeerceejer Deheveer-Deheveer nw, Gme Devegmeej je³e Yeer osles jnles nQ~ hetíles
nQ yeeyee ³en-³en neuele nesleer nw, Fme neuele ceW keÌ³ee keÀjW? yeeyee mecePeeles nQ YeeF&-yenve keÀer ¢efä Kejeye veneR nesveer ®eeefnS~
keÀesF& Yeer Peieæ[e ve nes~ ceQ legce DeelceeDeeW keÀe yeehe ntB vee~ efMeJeyeeyee ye´ïee leve mes yeesue jns nQ~ Òepeeefhelee ye´ïee ye®®ee ngDee
efMeJeyeeyee keÀe, meeOeejCe leve ceW ner Deeles nQ vee~ efJe<Ceg lees ngDee mele³egie keÀe~ yeehe keÀnles nQ ceQ FveceW ÒeJesMe keÀj veF& ogefve³ee j®eves
Dee³ee ntB~ yeeyee hetíles nQ legce efJeée kesÀ cenejepee-cenejeveer yeveWies? neB yeeyee, keÌ³eeW veneR yeveWies~ neB, FmeceW heefJe$e jnvee heæ[siee~
³en lees cegefMkeÀue nw~ Dejs, legcekeÀes efJeée keÀe ceeefuekeÀ yeveeles nQ, legce heefJe$e veneR jn mekeÀles nes? ueppee veneR Deeleer nw? ueewefkeÀkeÀ
yeehe Yeer mecePeeles nQ veeöieboe keÀece cele keÀjes~ Fme efJekeÀej hej ner efJeIve heæ[les nQ~ Megª mes ueskeÀj Fme hej nbieecee ®euelee Dee³ee
nw~ yeehe keÀnles nQöceer"s ye®®eeW, Fme hej peerle heeveer nw~ ceQ Dee³ee ntB heefJe$e yeveeves~ legce ye®®eeW keÀes jeFì-jebie, De®íe-yegje mees®eves
keÀer yegef× efceueer nw~ ³en ue#ceer-veeje³eCe nw Sce Dee@ypeskeÌì~ mJeie&Jeeefme³eeW ceW owJeeriegCe nQ, veke&ÀJeeefme³eeW ceW DeJeiegCe nQ~ DeYeer
jeJeCejep³e nw, ³en Yeer keÀesF& mecePe veneR mekeÀles~ jeJeCe keÀes nj Je<e& peueeles nQ~ ogMceve nw vee~ peueeles ner Deeles nQ~ mecePeles
veneR efkeÀ ³en nw keÀewve? nce meye jeJeCe jep³e kesÀ nQ vee, lees peªj nce Demegj "njs~ hejvleg Deheves keÀes keÀesF& Demegj mecePeles
veneR~ yengle keÀnles Yeer nQ ³en je#eme jep³e nw~ ³eLee jepee-jeveer leLee Òepee~ hejvleg Fleveer Yeer mecePe veneR~ yeehe yew" mecePeeles nQ
jecejep³e Deueie neslee nw, jeJeCejep³e Deueie neslee nw~ DeYeer legce meJe&iegCe mechevve yeve jns nes~ yeehe keÀnles nQ cesjs YekeÌleeW keÀes
%eeve megveeDees, pees ceefvojeW ceW peekeÀj osJeleeDeeW keÀer hetpee keÀjles nQ~ yeekeÀer Ssmes-Ssmes Deeoefce³eeW mes ceeLee veneR ceejes~ ceefvojeW ceW
legcekeÀes yengle YekeÌle efceueWies~ veype Yeer osKeveer nesleer nw~ [e@keÌìj ueesie osKeves mes ner Peì yelee osles nQ efkeÀ FvekeÀes keÌ³ee yeerceejer nw~
osnueer ceW SkeÀ DepeceueKeeB JewÐe ceMentj Lee~ yeehe lees legcekeÀes 21 pevceeW kesÀ efueS SJej nsuoer, Jesuoer yeveeles nQ~ ³eneB lees nQ ner
meye jesieer, Devensuoer~ JeneB lees keÀYeer jesie neslee veneR~ legce SJejnsuoer, SJejJesuoer yeveles nes~ legce Deheves ³eesieyeue mes keÀcexefvê³eeW
hej efJepe³e hee uesles nes~ legcnW ³en keÀcexefvê³eeB keÀYeer OeesKee veneR os mekeÀleer nQ~ yeeyee ves mecePee³ee nw ³eeo ceW De®íer jerefle jnes,
osner-DeefYeceeveer jnes lees keÀcexefvê³eeB OeesKee veneR oWieer~ ³eneB ner legce efJekeÀejeW hej peerle heeles nes~ JeneB kegÀ¢efä nesleer veneR~ jeJeCe
jep³e ner veneR~ Jen nw ner DeeEnmekeÀ osJeer-osJeleeDeeW keÀe Oece&~ ueæ[eF& Deeefo keÀer keÀesF& yeele veneR~ ³en ueæ[eF& Yeer Deefvlece ueieveer
nw, Fvemes mJeie& keÀe Üej Keguevee nw~ efHeÀj keÀYeer ueæ[eF& ueieleer ner veneR~ ³e%e Yeer ³en ueemì nw~ efHeÀj DeeOeekeÀuhe keÀesF& ³e%e nesiee
ner veneR~ FmeceW meeje efkeÀ®eæ[e mJeene nes peelee nw~ Fme ³e%e mes ner efJeveeMe pJeeuee efvekeÀueer nw, meejer meHeÀeF& nes pee³esieer~ efHeÀj
legce ye®®eeW keÀes mee#eelkeÀej Yeer keÀje³ee ie³ee nw, JeneB kesÀ Metyeerjme Deeefo Yeer yengle mJeeefoä HeÀmì&keÌueeme ®eerpeW nesleer nQ~ Gme
jep³e keÀer DeYeer legce mLeehevee keÀj jns nes lees efkeÀleveer KegMeer nesveer ®eeefnS~
legcneje veece Yeer nw efMeJe MeefkeÌle Yeejle ceelee³eW~ efMeJe mes legce MeefkeÌle uesles nes efmeHe&À ³eeo mes~ OekeÌkesÀ Keeves keÀer keÀesF& yeele veneR~
Jen mecePeles nQ pees YeefkeÌle veneR keÀjles nQ Jen veeefmlekeÀ nQ~ legce keÀnles nes pees yeehe Deewj j®evee keÀes veneR peeveles nQ Jen veeefmlekeÀ
nQ, legce DeYeer DeeefmlekeÀ yeves nes~ ef$ekeÀeueoMeea Yeer yeves nes~ leerveeW ueeskeÀeW, leerveeW keÀeueeW keÀes peeve ie³es nes~ Fve ue#ceer-veeje³eCe
keÀes yeehe mes ³en Jemee& efceuee nw~ DeYeer legce Jen yeveles nes~ ³en meye yeeleW yeehe ner mecePeeles nQ~ efMeJeyeeyee Kego keÀnles nQ efkeÀ ceQ FveceW
ÒeJesMe keÀj mecePeelee ntB~ veneR lees ceQ efvejekeÀej kewÀmes mecePeeTb~ ÒesjCee mes heæ{eF& nesleer nw keÌ³ee? heæ{eves efueS lees cegKe ®eeefnS vee~
ieT cegKe lees ³en nw vee~ ³en yeæ[er ceccee nw vee, ndd³egceve ceelee nw~ yeehe keÀnles nQ ceQ Fve Üeje legce ye®®eeW keÀes me=efä kesÀ Deeefo-
2/3 Translation
ceO³e-Devle keÀe je]pe mecePeelee nt,B ³egekf eÌle yeleueelee nt~B FmeceW DeeMeerJee&o keÀer keÀesF& yeele veneR~ [e³ejskeÌMeve hej ®euevee nw~ Þeercele
efceueleer nw~ ke=Àhee keÀer yeele veneR~ keÀnles nQöyeeyee Ieæ[er-Ieæ[er Yetue peelee nw, ke=Àhee keÀjes~ Dejs, ³en lees legcneje keÀece nw ³eeo
keÀjvee~ ceQ keÌ³ee ke=Àhee keÀªBiee~ nceejs efueS lees meye ye®®es nQ~ ke=Àhee keÀªB lees meYeer leKle hej yew" peeSb~ heo lees heæ{eF& Devegmeej
hee³eWies~ heæ{vee lees legcekeÀes nw vee~ hegª<eeLe& keÀjles jnes~ ceesmì efyeueJes[ yeehe keÀes ³eeo keÀjvee nw~ heeflele Deelcee Jeeefheme pee ve
mekesÀ~ yeehe keÀnles nQ efpelevee legce ³eeo keÀjWies lees ³eeo keÀjles-keÀjles heeJeve yeve pee³eWies~ heeJeve Deelcee ³eneB jn veneR mekesÀieer~
heefJe$e yeves lees Mejerj ve³ee ®eeefnS~ heefJe$e Deelcee keÀes Mejerj Fceh³eesj efceues, ³en uee@ veneR~ mev³eemeer Yeer efJekeÀej mes pevce uesles nQ
vee~ ³en osJelee³eW efJekeÀej mes pevce veneR uesles, pees efHeÀj mev³eeme keÀjvee heæ[s~ ³en lees Tb®e "njs vee~ me®®es-me®®es cenelcee ³en nQ
pees meowJe mechetCe& efvee|JekeÀejer nQ~ JeneB jeJeCe jep³e nw veneR~ nw ner meleesÒeOeeve jecejep³e~ JeemleJe ceW jece Yeer keÀnvee veneR
®eeefnS~ efMeJeyeeyee nw vee~ FmekeÀes keÀne peelee nw jepemJe DeéecesOe DeefJeveeMeer ªê %eeve ³e%e~ ªê Jee efMeJe SkeÀ ner nw~ ke=À<Ce
keÀe lees veece veneR nw~ efMeJeyeeyee DeekeÀj %eeve megveeles nQ Jen efHeÀj ªê ³e%e j®eles nQ lees efceÆer keÀe eEueie Deewj meeefueûeece yeveeles nQ~
hetpee keÀj efHeÀj leesæ[ osles nQ~ pewmes yeeyee osefJe³eeW keÀe efcemeeue yeleeles nQ~ osefJe³eeW keÀes mepeekeÀj efKeueeS efheueeS hetpee keÀj efHeÀj [gyees
osles nQ~ Jewmes efMeJeyeeyee Deewj meeefueûeeceeW keÀer yeæ[s Òesce Deewj Megef× mes hetpee keÀj efHeÀj Keueeme keÀj osles nQ~ ³en nw meeje YeefkeÌle keÀe
efJemleej~ DeYeer yeehe ye®®eeW keÀes mecePeeles nQöefpelevee yeehe keÀer ³eeo ceW jnWies Glevee KegMeer ceW jnWies~ jeef$e keÀes jesp] e Dehevee heesleecesue
osKevee ®eeefnS~ kegÀí Yetue lees veneR keÀer? Dehevee keÀeve hekeÀæ[ uesvee ®eeefnSöyeeyee Deepe ncemes ³en Yetue ngF&, #ecee keÀjvee~ yeeyee
keÀnles nQ me®e efueKeWies lees DeeOee heehe keÀì pee³esiee~ yeehe lees yew"e nw vee~ Dehevee keÀu³eeCe keÀjvee ®eenles nes lees Þeercele hej ®euees~
heesleecesue jKeves mes yengle Gvveefle nesieer~ Ke®ee& lees kegÀí nw veneR~ Tb®e heo heevee nw lees cevmee-Jee®ee-keÀce&Cee keÀesF& keÀes Yeer og:Ke
veneR osvee nw~ keÀesF& kegÀí keÀnlee nw lees megvee-Devemegvee keÀj osvee nw~ ³en cesnvele keÀjveer nw~ yeehe Deeles ner nQ legce ye®®eeW keÀe og:Ke
otj keÀj meoe kesÀ efueS megKe osves~ lees ye®®eeW keÀes Yeer Ssmee yevevee nw~ ceefvojeW ceW meyemes De®íer mee|Jeme nesieer~ JeneB efjueer]peme
ceeFv[s[ legcekeÀes yengle efceueWies~ ÒeoMe&veer ceW yengle Deeles nQ~ ÒeespeskeÌìj mes Yeer ÒeoMe&veer cesues ceW mee|Jeme De®íer nesleer nw~ cesues ceW
Ke®ee& neslee nw lees peªj HeÀe³eoe Yeer nw vee~ De®íe!
vecemles~
1) yeehe ves jeFì-jebie keÀes mecePeves keÀer yegef× oer nw, Gmeer yegef× kesÀ DeeOeej hej owJeeriegCe OeejCe keÀjves nQ, efkeÀmeer
keÀes og:Ke veneR osvee nw, Deeheme ceW YeeF&-yenve keÀe me®®ee h³eej nes, keÀYeer kegÀ¢efä ve peeS~
2) yeehe kesÀ nj [e³ejskeÌMeve hej ®eue De®íer lejn heæ{keÀj Deheves Deehe hej Deehesner ke=Àhee keÀjveer nw~ Deheveer
Gvveefle kesÀ efueS heesleecesue jKevee nw, keÀesF& og:Ke osves Jeeueer yeeleW keÀjlee nw lees megveer-Devemegveer keÀj osvee nw~
Jejoeve:- meJe& mecyevOeeW keÀe DevegYeJe SkeÀ yeehe mes keÀjves Jeeues DeLekeÀ Deewj efJeIve efJeveeMekeÀ YeJe
efpeve ye®®eeW kesÀ meJe& mecyevOe SkeÀ yeehe kesÀ meeLe nQ GvekeÀes Deewj meye mecyevOe efveefceÊe cee$e DevegYeJe neWies,
Jen meoe KegMeer ceW vee®eves Jeeues neWies, keÀYeer LekeÀeJeì keÀe DevegYeJe veneR keÀjWies, DeLekeÀ neWies~ yeehe Deewj
mesJee Fmeer ueieve ceW ceieve neWies~ efJeIveeW kesÀ keÀejCe ©keÀves kesÀ yepeeS meoe efJeIve efJeveeMekeÀ neWies~ meJe& mecyevOeeW
keÀer DevegYetefle SkeÀ yeehe mes nesves kesÀ keÀejCe [yeue ueeFì jnWies, keÀesF& yeesPe veneR nesiee~ meJe& keÀcheuesve meceehle
neWieer~ keÀcheueerì efmLeefle keÀe DevegYeJe nesiee~ menpe³eesieer neWies~
mueesieve:- mebkeÀuhe ceW Yeer efkeÀmeer osnOeejer lejHeÀ DeekeÀe|<ele nesvee DeLee&led yesJeHeÀe yevevee~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö legcneje Jee³eoe nw efkeÀ peye Deehe Dee³eWies lees nce Jeejer pee³eWies, Deye yeehe Dee³es nQ - legcnW
Jee³eoe ³eeo efoueeves''
ÒeÍe>>:- efkeÀme cegK³e efJeMes<elee kesÀ keÀejCe hetp³e efmeHe&À osJeleeDeeW keÀes ner keÀn mekeÀles nQ?
GÊej:- osJeleeDeeW keÀer ner efJeMes<elee nw pees keÀYeer efkeÀmeer keÀes ³eeo veneR keÀjles~ ve yeehe keÀes ³eeo keÀjles, ve efkeÀmeer
kesÀ ef®e$eeW keÀes ³eeo keÀjles, FmeefueS GvnW hetp³e keÀnWies~ JeneB megKe ner megKe jnlee nw FmeefueS efkeÀmeer keÀes
³eeo keÀjves keÀer ojkeÀej veneR~ DeYeer legce SkeÀ yeehe keÀer ³eeo mes Ssmes hetp³e, heeJeve yeves nes pees efHeÀj ³eeo
keÀjves keÀer ojkeÀej ner veneR jnleer nw~
Deesced Meeefvle~ ceer"s-ceer"s ªneveer ye®®es..... Deye ªneveer Deelcee lees veneR keÀnWies~ ªn DeLeJee Deelcee SkeÀ ner yeele nw~
ªneveer ye®®eeW Òeefle yeehe mecePeeles nQ~ Deeies keÀYeer Yeer DeelceeDeeW keÀes hejceefhelee hejceelcee ves %eeve veneR efo³ee nw~ yeehe Kego keÀnles
nQ ceQ SkeÀ ner yeej keÀuhe kesÀ heg©<eesÊece mebiece³egie hej Deelee ntB~ Ssmes Deewj keÀesF& keÀn ve mekesÀ - meejs keÀuhe ceW efmeJeeS mebiece³egie
kesÀ, yeehe Kego keÀYeer Deeles ner veneR~ yeehe mebiece hej ner Deeles nQ peyeefkeÀ YeefkeÌle hetjer nesleer nw Deewj yeehe efHeÀj ye®®eeW keÀes yew" %eeve
osles nQ~ Deheves keÀes Deelcee mecePe Deewj yeehe keÀes ³eeo keÀjes~ ³en keÀF& ye®®eeW kesÀ efueS yengle cegefMkeÀue ueielee nw~ nw yengle menpe
hejvleg yegef× ceW "erkeÀ jerefle yew"lee veneR nw~ lees Ieæ[er-Ieæ[er mecePeeles jnles nQ~ mecePeeles ngS Yeer veneR mecePeles nQ~ mketÀue ceW ìer®ej 12
ceeme heæ{eles nQ efHeÀj Yeer keÀesF& veeheeme nes heæ[les nQ~ ³en yesno keÀe yeehe Yeer jes]pe ye®®eeW keÀes heæ{eles nQ~ efHeÀj Yeer keÀesF& keÀes OeejCee
nesleer nw, keÀesF& Yetue peeles nQ~ cegK³e yeele lees ³ener mecePeeF& peeleer nw efkeÀ Deheves keÀes Deelcee mecePees Deewj yeehe keÀes ³eeo keÀjes~ yeehe
ner keÀnles nQ ceeceskeÀced ³eeo keÀjes, Deewj keÀesF& ceveg<³e cee$e keÀYeer keÀn veneR mekeWÀies~ yeehe keÀnles nQ ceQ SkeÀ ner yeej Deelee ntB~
keÀuhe kesÀ yeeo efHeÀj mebiece hej SkeÀ ner yeej legce ye®®eeW keÀes ner mecePeelee ntB~ legce ner ³en %eeve Òeehle keÀjles nes~ otmeje keÀesF& uesles
ner veneR~ Òepeeefhelee ye´ïee kesÀ legce cegKe JebMeeJeueer yeéïeCe Fme %eeve keÀes mecePeles nes~ peeveles nes keÀuhe henues Yeer yeehe ves Fme mebiece
hej ³en %eeve megvee³ee Lee~ legce yeéïeCeeW keÀe ner heeì& nw, Fve JeCeeX ceW Yeer efHeÀjvee lees peªj nw~ Deewj Oece& Jeeues Fve JeCeeX ceW Deeles
ner veneR, YeejleJeemeer ner Fve JeCeeX ceW Deeles nQ~ yeéïeCe Yeer YeejleJeemeer ner yeveles nQ, FmeefueS yeehe keÀes Yeejle ceW Deevee heæ[lee nw~
legce nes Òepeeefhelee ye´ïee kesÀ cegKe JebMeeJeueer yeéïeCe~ yeéïeCeeW kesÀ yeeo efHeÀj nQ osJelee³eW Deewj #eef$e³e~ #eef$e³e keÀesF& yeveles veneR nQ~
legcekeÀes lees yeéïeCe yeveeles nQ efHeÀj legce osJelee yeveles nes~ Jener efHeÀj Oeerjs-Oeerjs keÀuee keÀce nesleer lees GvekeÀes #eef$e³e keÀnles nQ~ #eef$e³e
Dee@ìescesefìkeÀueer yevevee nw~ yeehe lees DeekeÀj yeéïeCe yeveeles nQ efHeÀj yeéïeCe mes osJelee efHeÀj Jener #eef$e³e yeveles nQ~ leerveeW Oece& SkeÀ ner
yeehe DeYeer mLeeheve keÀjles nQ~ Ssmes veneR efkeÀ mele³egie-$eslee ceW efHeÀj Deeles nQ~ ceveg<³e ve mecePeves kesÀ keÀejCe keÀn osles mele³egie-$eslee ceW
Yeer Deeles nQ~ yeehe keÀnles nQ ceQ ³egies-³egies Deelee veneR ntB, ceQ Deelee ner ntB SkeÀ yeej, keÀuhe kesÀ mebiece hej~ legcekeÀes ceQ ner yeéïeCe
yeveelee ntB ö Òepeeefhelee ye´ïee Üeje~ ceQ lees hejceOeece mes Deelee ntB~ De®íe ye´ïee keÀneB mes Deelee nw? ye´ïee lees 84 pevce uesles nQ, ceQ
veneR ueslee ntB~ ye´ïee mejmJeleer pees ner efJe<Ceg kesÀ oes ªhe ue#ceer-veeje³eCe yeveles nQ, Jener 84 pevce uesles nQ efHeÀj GvekesÀ yengle pevceeW
kesÀ Devle ceW ÒeJesMe keÀj FvekeÀes ye´ïee yeveelee ntB~ FvekeÀe veece ye´ïee ceQ jKelee ntB~ ³en keÀesF& FvekeÀe veece Dehevee veneR nw~ ye®®es keÀe
pevce neslee nw lees í"er keÀjles nQ, pevce efove ceveeles nQ, FvekeÀer pevce he$eer keÀe veece lees uesKejepe Lee~ Jen lees íesìsheve keÀe Lee~
DeYeer veece yeouee nw peyeefkeÀ FveceW yeehe ves ÒeJesMe efkeÀ³ee nw mebiece hej~ mees Yeer veece yeoueles leye nQ peyeefkeÀ ³en JeeveÒemLe DeJemLee
ceW nQ~ Jen mebv³eemeer lees Iejyeej íesæ[ ®eues peeles nQ leye veece yeouelee nw~ ³en lees Iej ceW ner jnles nQ, FvekeÀe veece ye´ïee jKee,
keÌ³eeWefkeÀ yeéïeCe ®eeefnS vee~ legcekeÀes Dehevee yeveekeÀj heefJe$e yeéïeCe yeveeles nQ~ heefJe$e yevee³ee peelee nw~ Ssmes veneR efkeÀ legce pevce mes
ner heefJe$e nes~ legcekeÀes heefJe$e yeveves keÀer efMe#ee efceueleer nw~ kewÀmes heefJe$e yeveW? Jen nw cegK³e yeele~
legce peeveles nes efkeÀ YeefkeÌle ceeie& ceW hetp³e SkeÀ Yeer nes veneR mekeÀlee~ ceveg<³e iegªDeeW Deeefo keÀes ceeLee ìskeÀles nQ keÌ³eeWefkeÀ Iejyeej íesæ[
heefJe$e yeveles nQ, yeekeÀer GvekeÀes hetp³e veneR keÀnWies~ hetp³e Jen pees efkeÀmekeÀes Yeer ³eeo ve keÀjs~ mebv³eemeer ueesie ye´ïe lelJe keÀes ³eeo
keÀjles nQ vee, ÒeeLe&vee keÀjles nQ~ mele³egie ceW keÀesF& keÀes Yeer ³eeo veneR keÀjles~ Deye yeehe keÀnles nw legcekeÀes ³eeo keÀjvee nw SkeÀ keÀes~
Jen lees nw YeefkeÌle~ legcnejer Deelcee Yeer ieghle nw~ Deelcee keÀes ³eLeeLe& jerefle keÀesF& peeveles veneR~ mele³egie-$eslee ceW Yeer MejerjOeejer Deheves
veece mes heeì& yepeeles nQ~ veece efyeiej lees heeì&Oeejer nes ve mekeWÀ~ keÀneB Yeer nes Mejerj hej veece peªj heæ[lee nw~ veece efyeiej heeì& kewÀmes
1/3 Translation
yepee³eWies~ lees yeehe ves mecePee³ee nw YeefkeÌle ceeie& ceW ieeles nQ ö Deehe Dee³eWies lees nce DeehekeÀes ner Dehevee yevee³eWies, otmeje ve keÀesF&~ nce
DeehekeÀe ner yeveWies, ³en Deelcee keÀnleer nw~ YeefkeÌle ceeie& ceW pees Yeer osnOeejer nQ efpevekesÀ veece jKes peeles nQ, GvekeÀes nce veneR hetpeWies~
peye Deehe Dee³eWies lees Deehe hej ner kegÀyee&ve pee³eWies~ keÀye Dee³eWies, ³en Yeer veneR peeveles~ DeveskeÀ osnOeeefj³eeW keÀer, veece Oeeefj³eeW keÀer
hetpee keÀjles jnles nQ~ peye DeeOeekeÀuhe YeefkeÌle hetjer nesleer nw leye yeehe Deeles nQ~ keÀnles nQ legce pevce-pevceevlej keÀnles Dee³es
nesönce legcnejs efyeiej efkeÀmekeÀes Yeer ³eeo veneR keÀjWies~ Deheveer osn keÀes Yeer ³eeo veneR keÀjWies~ hejvleg cegPes peeveles ner veneR nQ lees ³eeo
kewÀmes keÀjWies~ Deye yeehe ye®®eeW keÀes yew" mecePeeles nQ ceer"s-ceer"s ye®®eeW, Deheves keÀes Deelcee mecePees Deewj yeehe keÀes ³eeo keÀjes~ yeehe ner
heeflele-heeJeve nw, GvekeÀes ³eeo keÀjves mes legce heeJeve meleesÒeOeeve yeve pee³eWies~ mele³egie-$eslee ceW YeefkeÌle nesleer veneR~ legce keÀesF& keÀes Yeer
³eeo veneR keÀjles~ ve yeehe keÀes, ve ef®e$eeW keÀes~ JeneB lees megKe ner megKe jnlee nw~ yeehe ves mecePee³ee nw ö efpelevee legce ve]peoerkeÀ Deeles
pee³eWies, keÀcee&leerle DeJemLee nesleer pee³esieer~ mele³egie ceW veF& ogefve³ee, ve³es cekeÀeve ceW KegMeer Yeer yengle jnleer nw efHeÀj 25 hejmesvì
hegjevee neslee nw lees pewmes mJeie& ner Yetue peelee nw~ lees yeehe keÀnles nQ legce ieeles Les DeehekesÀ ner yeveWies, Deehe mes ner megveWies~ lees peªj
Deehe hejceelcee keÀes ner keÀnles nes vee~ Deelcee keÀnleer nw hejceelcee yeehe kesÀ efueS~ Deelcee met#ce efyevoer nw, GvekeÀes osKeves kesÀ efueS
efoJ³e ¢efä ®eeefnS~ Deelcee keÀe O³eeve keÀj veneR mekeWÀies~ nce Deelcee Fleveer íesìer efyevoer nQ, Ssmee mecePe ³eeo keÀjvee cesnvele nw~
Deelcee kesÀ mee#eelkeÀej keÀer keÀesefMeMe veneR keÀjles, hejceelcee kesÀ efueS keÀesefMeMe keÀjles nQ, efpemekesÀ efueS megvee nw efkeÀ Jen n]peej
met³e& mes lespeesce³e nw~ efkeÀmekeÀes mee#eelkeÀej neslee nw lees keÀnles nQ yengle lespeesce³e Lee keÌ³eeWefkeÀ Jener megvee ngDee nw~ efpemekeÀer veeQOee
YeefkeÌle keÀjWies, osKeWies Yeer Jener~ veneR lees efJeéeeme ner ve yew"s~ yeehe keÀnles nQ Deelcee keÀes ner veneR osKee nw lees hejceelcee keÀes kewÀmes
osKeWies~ Deelcee keÀes osKe ner kewÀmes mekeÀles Deewj meyekesÀ lees Mejerj keÀe ef®e$e nw, veece nw, Deelcee nw efyevoer, yengle íesìer nw, GvekeÀes
kewÀmes osKeW~ keÀesefMeMe yengle keÀjles nQ, hejvleg Fve DeebKeeW mes osKe ve mekeWÀ~ Deelcee keÀes %eeve keÀer DeJ³ekeÌle DeebKeW efceueleer nQ~
DeYeer legce peeveles nes nce Deelcee efkeÀleveer íesìer nQ~ cegPe Deelcee ceW 84 pevceeW keÀe heeì& vetbOee ngDee nw, pees cegPes efjheerì keÀjvee nw~
yeehe keÀer Þeercele efceueleer nw Þesÿ yeveeves kesÀ efueS, lees Gme hej ®euevee ®eeefnS~ legcnW owJeer iegCe OeejCe keÀjves nQ~ Keeve-heeve Yeer
je@³eue nesvee ®eeefnS, ®eueve yeæ[er je@³eue ®eeefnS~ legce osJelee yeveles nes~ osJelee³eW Kego hetp³e nQ, ³en keÀYeer efkeÀmekeÀer hetpee veneR
keÀjles~ ³en lees [yeue efmejleepe nQ vee~ ³en keÀYeer efkeÀmes hetpeles veneR, lees hetp³e "njs vee~ mele³egie ceW efkeÀmekeÀes hetpeves keÀer ojkeÀej
ner veneR~ yeekeÀer neB SkeÀ-oes keÀes efjiee[& peªj oWies~ Ssmes veceve keÀjvee, FvekeÀes efjiee[& keÀne peelee nw~ Ssmes veneR efoue ceW GvekeÀes
³eeo keÀjvee nw~ efjiee[& lees osvee ner nw~ pewmes Òespeer[sCì nw, meye efjiee[& jKeles nQ~ peeveles nQ ³en yeæ[s cele&yes Jeeuee nw~ veceve Leesæ[sner
keÀjvee nw~ lees yeehe mecePeeles nQ ö ³en %eeve ceeie& efyeukegÀue Deueie ®eerp] e nw, FmeceW efmeHe&À Deheves keÀes Deelcee mecePevee nw pees legce Yetue
ie³es nes~ Mejerj kesÀ veece keÀes ³eeo keÀj efue³ee nw~ keÀece lees peªj veece mes ner keÀjvee nw~ efyeiej veece efkeÀmekeÀes yeguee³eWies kewÀmes~
Yeue legce MejerjOeejer yeve heeì& yepeeles nes hejvleg yegef× mes efMeJeyeeyee keÀes ³eeo keÀjvee nw~ ke=À<Ce kesÀ YekeÌle mecePeles nQ ncekeÀes ke=À<Ce
keÀes ner ³eeo keÀjvee nw~ yeme efpeOej osKelee ntB ö ke=À<Ce ner ke=À<Ce nw~ nce Yeer ke=À<Ce, legce Yeer ke=À<Ce~ Dejs legcneje veece Deueie,
GvekeÀe veece Deueie.... meye ke=À<Ce ner ke=À<Ce kewÀmes nes mekeÀles~ meyekeÀe veece ke=À<Ce Leesæ[sner neslee nw, pees Deelee mees yeesueles jnles
nQ~ Deye yeehe keÀnles nQ YeefkeÌleceeie& kesÀ meye ef®e$eeW Deeefo keÀes Yetue SkeÀ yeehe keÀes ³eeo keÀjes~ ef®e$eeW keÀes lees legce heeflele-heeJeve veneR
keÀnles, nvetceeve Deeefo heeflele-heeJeve Leesæ[sner nQ~ DeveskeÀ ef®e$e nQ, keÀesF& Yeer heeflele-heeJeve veneR nw~ keÀesF& Yeer osJeer Deeefo efpemekeÀes
Mejerj nw GvekeÀes heeflele-heeJeve veneR keÀnWies~ 6-8 YegpeeDeeW Jeeueer osefJe³eeB Deeefo yeveeles nQ, meye Deheveer yegef× mes~ ³en nQ keÀewve, Jen
lees peeveles veneR~ ³en heeflele-heeJeve yeehe keÀer Deewueeo ceooieej nQ, ³en efkeÀmekeÀes Yeer helee veneR nw~ legcneje ªhe lees ³en meeOeejCe
ner nw~ ³en Mejerj lees efJeveeMe nes pee³eWies~ Ssmes veneR efkeÀ legcnejs ef®e$e Deeefo jnWies~ ³en meye Kelce nes pee³eWies~ JeemleJe ceW osefJe³eeB
legce nes~ veece Yeer efue³ee peelee nw ö meerlee osJeer, HeÀueeveer osJeer~ jece osJelee veneR keÀnWies~ HeÀueeveer osJeer Jee Þeerceleer keÀn osles, Jen
Yeer jebie nes peelee~ Deye heeJeve yeveves kesÀ efueS heg©<eeLe& keÀjvee nw~ legce keÀnles Yeer nes heeflele mes heeJeve yeveeDees~ Ssmes veneR keÀnles efkeÀ
ue#ceer-veeje³eCe yeveeDees~ heeflele mes heeJeve Yeer yeehe yeveeles nQ~ vej mes veeje³eCe Yeer Jen yeveeles nQ~ Jees ueesie heeflele-heeJeve efvejekeÀej
keÀes keÀnles nQ~ Deewj mel³e veeje³eCe keÀer keÀLee megveeves Jeeues efHeÀj Deewj efoKee³es nQ~ Ssmes lees keÀnles veneR yeeyee mel³e veeje³eCe keÀer
keÀLee megveekeÀj Decej yeveeDees, vej mes veeje³eCe yeveeDees~ efmeHe&À keÀnles nQ DeekeÀj heeJeve yeveeDees~ yeeyee ner mel³e veeje³eCe keÀer
2/3 Translation
keÀLee megveekeÀj heeJeve yeveeles nQ~ legce efHeÀj DeewjeW keÀes mel³e keÀLee megveeles nes~ Deewj keÀesF& peeve ve mekesÀ~ legce ner peeveles nes~ Yeue
legcnejs Iej ceW efce$e, mecyevOeer, YeeF& Deeefo nQ hejvleg Jen Yeer veneR mecePeles~ De®íe!
vecemles~
1) mJe³eb keÀes Þesÿ yeveeves kesÀ efueS yeehe keÀer pees Þeercele efceueleer nw, Gme hej ®euevee nw, owJeeriegCe OeejCe keÀjves
nQ~ Keeve-heeve, ®eueve meye je@³eue jKevee nw~
2) SkeÀ-oes keÀes ³eeo veneR keÀjvee nw, uesefkeÀve efjiee[& peªj osvee nw~ heeJeve yeveves keÀe heg©<eeLe& keÀjvee Deewj
keÀjevee nw~
Jejoeve:- meJe& KepeeveeW keÀes mece³e hej ³etpe keÀj efvejvlej KegMeer keÀe DevegYeJe keÀjves Jeeues KegMevemeerye Deelcee
YeJe
yeeheoeoe Üeje yeéïeCe pevce nesles ner meejs efove kesÀ efueS DeveskeÀ Þesÿ KegMeer kesÀ Kepeeves Òeehle nesles nQ~ FmeefueS
DeehekesÀ veece mes ner Deye lekeÀ DeveskeÀ YekeÌle DeuhekeÀeue keÀer KegMeer ceW Dee peeles nQ, DeehekesÀ peæ[ ef®e$eeW keÀes
osKekeÀj KegMeer ceW vee®eves ueieles nQ~ Ssmes Deehe meye KegMevemeerye nes, yengle Kepeeves efceues nQ uesefkeÀve efmeHe&À mece³e
hej ³et]pe keÀjes~ ®eeyeer keÀes meoe meeceves jKees DeLee&led meoe mce=efle ceW jKees Deewj mce=efle keÀes mJeªhe ceW ueeDees
lees efvejvlej KegMeer keÀe DevegYeJe neslee jnsiee~
mueesieve:- yeehe keÀer Þesÿ DeeMeeDeeW keÀe oerhekeÀ peieeves Jeeues ner kegÀue oerhekeÀ nQ~
3/3 Translation
mvesn Deewj mel³elee keÀer DeLee@efjìer keÀe yewuesvme
Deepe meled yeehe, meled efMe#ekeÀ, meleiegª Deheves mel³elee kesÀ MeefkeÌleMeeueer meled ye®®eeW mes efceueves Dee³es nQ~ meyemes yeæ[s les yeæ[er MeefkeÌle Jee
DeLee@efjìer mel³elee keÀer ner nw~ meled oes DeLe& mes keÀne peelee nw~ SkeÀ - meled DeLee&led mel³e~ otmeje - meled DeLee&led DeefJeveeMeer~ oesveeW
DeLe& mes mel³elee keÀer MeefkeÌle meyemes yeæ[er nw~ yeehe keÀes meled yeehe keÀnles nQ~ yeehe lees DeveskeÀ nQ uesekf eÀve meled yeehe SkeÀ nw~ mele efMe#ekeÀ,
meleiegª SkeÀ ner nw~ mel³e keÀes ner hejceelcee keÀnles nQ DeLee&led hejce Deelcee keÀer efJeMes<elee mel³e DeLee&led meled nw DeehekeÀe ieerle Yeer nw~
mel³e ner efMeJe nw...~ ogevf e³ee ceW Yeer keÀnles nQ - mel³eced efMeJeced megvojced~ meeLe-meeLe yeehe hejceelcee kesÀ efueS mele-ef®ele-Deevebo mJeªhe
keÀnles nQ~ Deehe DeelceeDeeW keÀes mele-ef®ele-Deevebo keÀnles nQ~ lees `meled' Meyo keÀer ceefncee yengle ieeF& ngF& nw~ Deewj keÀYeer Yeer keÀesF& Yeer
keÀe³e& ceW DeLee@efjìer mes yeesueles lees ³ener keÀnWies - ceQ me®®ee ntB, FmeefueS DeLee@efjìer mes yeesuelee ntB~ mel³e kesÀ efueS iee³eve nw - mel³e keÀer
veebJe [esuesieer uesefkeÀve [tyesieer veneR~ Deehe ueesie Yeer keÀnles nes - me®e lees efye"es ve®e~ me®®ee DeLee&led mel³elee keÀer MeefkeÌle Jeeuee meoe
vee®elee jnsiee, keÀYeer cegjPee³esiee veneR, GuePesiee veneR, Ieyeje³esiee veneR, keÀcepeesj veneR nesiee~ mel³elee keÀer MeefkeÌle Jeeuee meoe KegMeer
ceW vee®elee jnsiee~ MeefkeÌleMeeueer nesiee, meecevee keÀjves keÀer MeefkeÌle nesieer, FmeefueS Ieyeje³esiee veneR~ mel³elee keÀes meesves kesÀ meceeve keÀnles
nQ, Demel³e keÀes efceÆer kesÀ meceeve keÀnles nQ~ YeefkeÌle ceW Yeer pees hejceelcee keÀer lejHeÀ ueieve ueieeles nQ, GvneW keÀes melmebieer keÀnles nQ, meled
keÀe mebie keÀjves Jeeues nQ~ Deewj ueemì ceW peye Deelcee Mejerj íes[æ leer nw lees Yeer keÌ³ee keÀnles nQ - meled veece mebie nw~ lees meled DeefJeveeMeer,
meled mel³e nw~ mel³elee keÀer MeefkeÌle ceneved MeefkeÌle nw~ Jele&ceeve mece³e cewpee@efjìer ueesie Deehe meyekeÀes osKekeÀj keÌ³ee keÀnles nQ - FvneW ceW
mel³elee keÀer MeefkeÌle nw, leye Flevee mece³e Je=ef× keÀjles ngS ®eue jns nQ~ mel³elee keÀye efnueleer veneR nw, De®eue nesleer nw~ mel³elee Je=ef×
keÀes Òeehle keÀjves keÀer efJeefOe nw~ mel³elee keÀer MeefkeÌle mes mele³egie yeveeles nes, mJe³eb Yeer mel³e veeje³eCe, mel³e ue#ceer yeveles nes~ ³en mel³e
%eeve nw, meled yeehe keÀe %eeve nw FmeefueS ogefve³ee mes v³eeje Deewj h³eeje nw~
lees Deepe yeeheoeoe meYeer ye®®eeW keÀes osKe jns nQ efkeÀ mel³e %eeve keÀer mel³elee keÀer DeLee@ejf ìer efkeÀleveer OeejCe keÀer nw? mel³elee nj Deelcee
keÀes DeekeÀe|<ele keÀjleer nw~ ®eens Deepe keÀer ogevf e³ee Pet" KeC[ nw, meye Pet" nw DeLee&led meyeceW Pet" efceuee ngDee nw, efHeÀj Yeer mel³elee keÀer
MeefkeÌle Jeeues efJepe³eer yeveles nQ~ mel³elee keÀer Òeeefhle KegMeer Deewj efveYe&³elee nw~ mel³e yeesueves Jeeuee meoe efveYe&³e nesiee~ GvekeÀes keÀye Ye³e
veneR nesiee~ pees mel³e veneR nesiee lees GvekeÀes Ye³e peªj nesiee~ lees Deehe meYeer mel³elee kesÀ MeefkeÌleMeeueer Þesÿ Deelcee³eW nes~ mel³e %eeve,
mel³e yeehe, mel³e Òeeefhle, mel³e ³eeo, mel³e iegCe, mel³e MeefkeÌle³eeb meJe& Òeeefhle nQ~ lees Fleveer DeLee@ejf ìer keÀe veMee jnlee nw? DeLee@ejf ìer keÀe
DeLe& DeefYeceeve veneR nw~ efpelevee yeæ[s les yeæ[er DeLee@efjìer, Glevee GvekeÀer Je=efÊe ceW ªneveer DeLee@efjìer jnleer nw~ JeeCeer ceW mvesn Deewj
veceÏlee nesieer - ³ener DeLee@ejf ìer keÀer efveMeeveer nw~ pewmes Deehe ueesie Je=#e keÀe ¢äevle osles nes~ Je=#e ceW peye mechetCe& HeÀue keÀer DeLee@ejf ìer Dee
peeleer nw lees Je=#e PegkeÀlee nw DeLee&led efvecee&ve yeveves keÀer mesJee keÀjlee nw~ Ssmes ªneveer DeLee@efjìer Jeeues ye®®es efpeleveer yeæ[er DeLee@efjìer,
Gleves efvecee&ve Deewj meJe& mvesner neWies~ uesekf eÀve mel³elee keÀer DeLee@ejf ìer Jeeues efvej-DenbkeÀejer nesles nQ~ lees DeLee@ejf ìer Yeer nes, veMee Yeer nes
Deewj efvej-DenbkeÀejer Yeer nes - FmekeÀes keÀnles nQ mel³e %eeve keÀe Òel³e#e mJe©he~
pewmes Fme Pet" KeC[ kesÀ Devoj ye´ïee yeehe mel³elee keÀer DeLee@efjìer keÀe Òel³e#e meekeÀej mJeªhe osKee vee~ GvekesÀ DeLee@efjìer kesÀ yeesue
keÀYeer Yeer DenbkeÀej keÀer Yeemevee veneR oWies~ cegjueer megveles nes lees efkeÀleveer DeLee@ejf ìer kesÀ yeesue nQ! uesekf eÀve DeefYeceeve kesÀ veneR~ DeLee@ejf ìer
kesÀ yeesue ceW mvesn mecee³ee ngDee nw, efvecee&Celee nw, efvej-DenbkeÀej nw FmeefueS DeLee@efjìer kesÀ yeesue h³eejs ueieles nQ~ efmeHe&À h³eejs veneR
uesefkeÀve ÒeYeeJeMeeueer nesles nQ~ HeÀe@uees HeÀeoj nw vee~ mesJee ceW Jee keÀce& ceW HeÀe@uees yeńcee yeehe nw keÌ³eeWefkeÀ meekeÀejer ogefve³ee ceW meekeÀej
`SkeÌpewcheue' nw, mewcheue nw~ lees pewmes ye´ïee yeehe keÀes keÀce& ceW, mesJee ceW, metjle mes, nj ®eueve mes ®euelee-efHeÀjlee DeLee@efjìer mJeªhe
osKee, Ssmes HeÀe@uees HeÀeoj keÀjves Jeeues ceW Yeer mvesn Deewj DeLee@ejf ìer, efvecee&Celee Deewj cenevelee - oesveeW meeLe-meeLe efoKeeF& oW~ Ssmes veneR
efmeHe&À mvesn efoKeeF& os Deewj DeLee@efjìer iegce nes peeS ³ee DeLee@efjìer efoKeeF& os Deewj mvesn iegce nes peeS~ pewmes ye´ïee yeehe keÀes osKee Jee
DeYeer Yeer cegjueer megveles nes~ Òel³e#e ÒeceeCe nw~ lees ye®®es-ye®®es Yeer keÀnsiee uesekf eÀve DeLee@ejf ìer Yeer efoKee³esiee~ mvesn mes ye®®es Yeer keÀnsiee
Deewj DeLee@efjìer mes efMe#ee Yeer osiee~ mel³e %eeve keÀes Òel³e#e Yeer keÀjWies uesefkeÀve ye®®es-ye®®es keÀnles ve³ee %eeve meeje mheä keÀj oWies~
FmekeÀes keÀnles nQ mvesn Deewj mel³elee keÀer DeLee@efjìer keÀe yewuesvme~ lees Jele&ceeve mece³e mesJee ceW Fme yewuesvme keÀes Dev[jueeFve keÀjes~
Oejveer yeveeves kesÀ efueS mLeehevee mes ueskeÀj Deye lekeÀ 50 Je<e& hetjs nes ie³es~ efJeosMe keÀer Oejveer Yeer Deye keÀeHeÀer yeve ieF& nw~ Yeue 50 Je<e&
1/4 Translation
veneR ngS nQ, uesekf eÀve yeves yevee³es meeOeveeW hej Dee³es nes, FmeefueS Megª kesÀ 50 Je<e& Deewj Deye kesÀ 5 Je<e& yejeyej nQ~ [yeue efJeosMeer meye
keÀnles nQ - nce ueemì mees HeÀemì mees HeÀmì& nQ~ lees mece³e ceW Yeer HeÀemì mees HeÀmì& neWies vee~ efveYe&³e keÀer DeLee@efjìer peªj jKees~ SkeÀ
ner yeehe keÀe ve³ee %eeve mel³e %eeve nw Deewj ve³es %eeve mes veF& ogefve³ee mLeeheve nesleer nw - ³en DeLee@efjìer Deewj veMee mJeªhe ceW Fcepe& nes~
50 Je<e& lees cepe& jKee~ uesekf eÀve FmekeÀe DeLe& ³en veneR efkeÀ pees Yeer DeeJes GvekeÀes henues mes ner ve³es %eeve keÀer veF& yeeleW megveekeÀj keÀveHeÌ³etp] e
keÀj oes~ ³en YeeJe veneR nw~ Oejveer, veype, mece³e ³en meye osKe keÀjkesÀ %eeve osvee - ³ener vee@uespeHegÀue keÀer efveMeeveer nw~ Deelcee keÀer
F®íe osKees, veype osKees, Oejveer yeveeDees uesekf eÀve Devoj mel³elee kesÀ efveYe&³elee keÀer MeefkeÌle peªj nes~ ueesie keÌ³ee keÀnWies - ³en Ye³e ve
nes~ efveYe&³e yeve Oejveer Yeue yeveeDees~ keÀF& ye®®es mecePeles nQ - ³en %eeve lees ve³ee nw, keÀF& ueesie mecePe ner veneR mekeWÀies~ uesekf eÀve yesmecePe
keÀes ner lees mecePeevee nw~ ³en peªj nw - pewmee J³eefkeÌle Jewmeer ªhejsKee yeveeveer heæ[leer nw, uesekf eÀve J³eefkeÌle kesÀ ÒeYeeJe ceW veneR Dee peeDees~
Deheves mel³e %eeve keÀer DeLee@efjìer mes J³eefkeÌle keÀes heefjJele&ve keÀjvee ner nw - ³en ue#³e veneR Yetuees~
Deye lekeÀ pees efkeÀ³ee, Jen "erkeÀ Lee~ keÀjvee ner Lee, DeeJeM³ekeÀ Lee keÌ³eeWekf eÀ Oejveer yeveeveer Leer~ uesekf eÀve keÀye lekeÀ Oejveer yevee³eWies?
Deewj efkeÀlevee mece³e ®eeefnS? oJeeF& Yeer oer peeleer nw lees henues ner p³eeoe leekeÀle keÀer veneR oer peeleer, henues nukeÀer oer peeleer~ uesekf eÀve
leekeÀle Jeeueer oJeeF& oes ner veneR, nukeÀer hej ner ®eueeles ®euees - ³en veneR keÀjes~ efkeÀmeer keÀcepeesj keÀes neF& heeJej Jeeueer oJeeF& os oer
lees ³en Yeer jebie nw~ hejKeves keÀer Yeer MeefkeÌle ®eeefnS~ uesefkeÀve Deheves mel³e ve³es %eeve keÀer DeLee@efjìer peªj ®eeefnS~ DeehekeÀer met#ce
DeLee@ejf ìer keÀer Je=eÊf e ner GvneW keÀer Je=eÊf e³eeW keÀes ®esvpe keÀjsieer~ ³ener Oejveer yevesieer~ Deewj efJeMes<e peye mesJee keÀj ceOegyeve lekeÀ heng®B eles nes
lees keÀce-mes-keÀce GvneW keÀes ³en peªj ceeuetce heæ[vee ®eeefnS~ Fme Oejveer hej GvneW keÀer Yeer Oejveer yeve peeleer nw~ efkeÀleveer Yeer keÀueje"er
Oejveer nes, efkeÀme Yeer Oece& Jeeuee nes, efkeÀme Yeer heespeerMeve Jeeuee nes uesekf eÀve Fme Oejveer hej Jen Yeer vece& nes peeles nQ Deewj vece& Oejveer yeveves
kesÀ keÀejCe GmeceW pees Yeer yeerpe [eueWies, GmekeÀe HeÀue menpe efvekeÀuesiee~ efmeHe&À [jes veneR, efveYe&³e peªj yevees~ ³egefkeÌle mes oes, Ssmee ve
nes efkeÀ Jen Deehe ueesieeW keÀes ³en Gunvee oW efkeÀ Ssmeer Oejveer hej Yeer ceQ hengB®ee uesefkeÀve ³en ceeuetce veneR heæ[e efkeÀ hejceelce-%eeve keÌ³ee
nw? hejceelce-Yetefce hej DeekeÀj hejce-Deelcee keÀer Òel³e#elee keÀe mevosMe peªj ues peeSb~ ue#³e DeLee@efjìer keÀe nesvee ®eeefnS~
DeepekeÀue kesÀ peceeves kesÀ efnmeeye mes Yeer veJeervelee keÀe cenlJe nw~ efHeÀj Yeue keÀesF& Guìe Yeer ve³ee HewÀMeve efvekeÀeueles nQ, lees Yeer HeÀe@uees
keÀjles nQ~ henues Deeì& osKees efkeÀlevee yeefæ{³ee Lee! DeepekeÀue keÀe Deeì& lees GvekesÀ Deeies pewmes uekeÀerjW ueieWieer~ uesefkeÀve cee@[ve& Deeì&
hemevo keÀjles nQ~ ceeveJe keÀer hemevoer nj yeele ceW veJeervelee nw Deewj veJeervelee mJele: ner Deheves lejHeÀ DeekeÀe|<ele keÀjleer nw FmeefueS
veJeervelee, mel³elee, cenevelee - FmekeÀe veMee peªj jKees~ efHeÀj mece³e Deewj J³eefkeÌle osKe mesJee keÀjes~ ³en ue#³e peªj jKees efkeÀ veF&
ogevf e³ee keÀe ve³ee %eeve Òel³e#e peªj keÀjvee nw~ DeYeer mvesn Deewj Meeefvle Òel³e#e ngF& nw~ yeehe keÀe h³eej kesÀ meeiej keÀe mJeªhe, Meeefvle
kesÀ meeiej keÀe mJeªhe Òel³e#e efkeÀ³ee nw uesefkeÀve %eeve mJeªhe Deelcee Deewj %eevemeeiej yeehe nw, Fme ve³es %eeve keÀes efkeÀme {bie mes osJeW,
GmekesÀ huewvme DeYeer keÀce yevee³es nQ~ Jen Yeer mece³e Dee³esiee pees meYeer kesÀ cegKe mes ³en DeeJeepe efvekeÀuesiee efkeÀ veF& ogevf e³ee keÀe ve³ee %eeve
³en nw~ DeYeer efmeHe&À De®íe keÀnles nQ, ve³ee veneR keÀnles~ ³eeo keÀer meypeskeÌì keÀes De®íe Òel³e#e efkeÀ³ee nw, FmeefueS Oejveer De®íer yeve
ieF& nw Deewj Oejveer yeveevee - henuee DeeJeM³ekeÀ keÀe³e& Yeer peªjer nw~ pees efkeÀ³ee nw, Jen yengle De®íe Deewj yengle efkeÀ³ee nw, leve-ceve-
Oeve ueieekeÀj efkeÀ³ee nw~ FmekesÀ efueS DeeHeÀjerve Yeer osles nQ~
henues peye efJeosMe ceW ie³es Les lees ³ener ef$ecetel| e kesÀ ef®e$e hej mecePeevee efkeÀlevee cegeMf keÀue mecePeles Les! DeYeer ef$ecetel| e kesÀ ef®e$e hej ner DeekeÀe|<ele
nesles nQ~ ³en meer{æ er keÀe ef®e$e Yeejle keÀer keÀneveer mecePeles Les~ uesekf eÀve efJeosMe ceW Fme ef®e$e hej DeekeÀe|<ele nesles~ lees pewmes Jen huewve yevee³es
efkeÀ ³en veF& yeele efkeÀme {bie mes megveeJeW, lees Deye Yeer FvJesvMeve keÀjes~ ³en veneR mees®ees efkeÀ ³en lees keÀjvee ner heæ[siee~ veneR~ yeeheoeoe
keÀe ue#³e efmeHe&À ³en nw efkeÀ veJeervelee kesÀ cenevelee keÀer MeefkeÌle OeejCe keÀjes, FmekeÀes Yetuees veneR~ ogevf e³ee keÀes mecePeevee nw, ogevf e³ee keÀer
yeeleeW mes IeyejeDees veneR~ Dehevee lejerkeÀe FvJesvì keÀjes keÌ³eeWefkeÀ FvJesvìj Deehe ye®®es ner nes vee~ mesJee kesÀ huewve ye®®es ner peeveles nQ~
pewmee ue#³e jKeWies, Jewmee huewve yengle De®ís mes De®íe yeve pee³esiee Deewj meHeÀuelee lees pevce-efme×-DeefOekeÀej nw ner nw FmeefueS veJeervelee
keÀes Òel³e#e keÀjes~ pees Yeer %eeve keÀer ieg¿e yeeleW nQ, GmekeÀes mheä keÀjves keÀer efJeefOe DeehekesÀ heeme yengle De®íer nw Deewj mheäerkeÀjCe nw~
SkeÀ SkeÀ hJeeFbì keÀes uee@epf ekeÀue mheä keÀj mekeÀles nes~ Deheveer DeLee@ejf ìer Jeeues nes~ keÀesF& ceveesce³e Jee keÀuhevee keÀer yeeleW lees nQ veneR~
³eLeeLe& nQ~ DevegYeJe nw~ DevegYeJe keÀer DeLee@efjìer, vee@uespe keÀer DeLee@efjìer, mel³elee keÀer DeLee@efjìer... efkeÀleveer DeLee@efjìer]pe nQ! lees
2/4 Translation
DeLee@ejf ìer Deewj mvesn - oesveeW keÀes meeLe-meeLe keÀe³e& ceW ueieeDees~
yeeheoeoe KegMe nQ efkeÀ cesnvele mes mesJee keÀjles-keÀjles Fleveer Je=e× f keÀes Òeehle efkeÀ³ee nw Deewj keÀjles ner jnWies~ ®eens osMe nw, ®eens efJeosMe
nw~ osMe ceW Yeer J³eefkeÌle Deewj veype osKe mesJee keÀjves ceW meHeÀuelee nw~ efJeosMe ceW Yeer Fmeer efJeefOe mes meHeÀuelee nw~ henues mecheke&À ceW ueeles
nes - ³en Oejveer yeveleer nw~ mecheke&À kesÀ yeeo efHeÀj mecyevOe ceW ueeDees, efmeHe&À mecheke&À lekeÀ íes[æ veneR oes~ mecyevOe ceW ueekeÀj efHeÀj GvneW
keÀes yegef× mes mecee|hele keÀjeDees - ³en nw ueemì mìspe~ mecheke&À ceW ueevee Yeer DeeJeM³ekeÀ nw, efHeÀj mecyevOe ceW ueevee nw~ mecyevOe ceW
Deeles-Deeles mecehe&Ce yege× f nes peeS efkeÀ `pees yeehe ves keÀne, Jener mel³e nw~' efHeÀj keÌJes½eve veneR G"les~ pees yeeyee keÀnlee, Jener mener nw
keÌ³eeWefkeÀ DevegYeJe nes peelee lees efHeÀj keÌJes½eve meceehle nes peelee~ FmekeÀes keÀnles mecehe&Ce yegef× efpemeceW meye mheä DevegYeJe neslee~ ue#³e
³en jKees efkeÀ mecehe&Ce yegef× lekeÀ ueevee DeJeM³e nw~ leye keÀnWies ceeFkeÀ lew³eej ngS nQ~ ceeFkeÀ keÌ³ee DeeJeepe keÀjsiee? efmeHe&À De®íe
%eeve nw FvneW keÀe, veneR~ ³en ve³ee %eeve nw, ³ener veF& ogevf e³ee uee³esiee - ³en DeeJeepe nes, leye lees kegÀcYekeÀjCe peeieWies vee~ veneR lees efmeHe&À
DeebKe Keesueles nQ - yengle De®íe, yengle De®íe keÀn efHeÀj veeRo Dee peeleer nw FmeefueS pewmes mJe³eb yeeuekeÀ mees ceeefuekeÀ yeve ie³es vee, Ssmes
yeveeDees~ yes®eejeW keÀes efmeHe&À meeOeejCe Òepee lekeÀ veneR ueeDees, uesekf eÀve jep³e DeefOekeÀejer yeveeDees~ GmekesÀ efueS huewve yeveeDees - efkeÀme
efJeefOe mes keÀjes pees keÀveHeÌ³etp] e Yeer ve neW Deewj mecehe&Ce yege×
f Yeer nes peeSb~ veJeervelee Yeer ueies, GuePeve Yeer DevegYeJe veneR keÀjW~ mvesn Deewj
veJeervelee keÀer DeLee@ejf ìer ueies~
Deye lekeÀ pees efjpeuì jner, mesJee keÀer efJeefOe, yeéïeCeeW keÀer Je=ef× jner, Jen yengle De®íe nw keÌ³eeWefkeÀ henues yeerpe keÀes ieghle jKee, Jen
Yeer DeeJeM³ekeÀ nw~ yeerpe keÀes ieghle jKevee neslee nw, yeenj jKeves mes HeÀue veneR oslee~ Oejveer kesÀ Devoj yeerpe keÀes jKevee neslee nw
uesekf eÀve Devoj Oejveer ceW ner ve jn peeS~ yeenj Òel³e#e nes, HeÀue mJeªhe yeveW - ³en Deeies keÀer mìspe nw~ mecePee? ue#³e jKees - ve³ee
keÀjvee nw~ Ssmes veneR efkeÀ Fme Je<e& ner nes pee³esiee~ uesekf eÀve ue#³e yeerpe keÀes Yeer yeenj Òel³e#e keÀjsiee~ Ssmes Yeer veneR meerOee peekeÀj Yee<eCe
keÀjvee Megª keÀj oes~ henues mel³elee kesÀ MeefkeÌle keÀer Yeemevee efoueeves kesÀ Yee<eCe keÀjves heæ[iW es~ `DeeefKej Jen efove Dee³es' - ³en meyekesÀ
cegKe mes efvekeÀues~ pewmes [êcee ceW efoKeeles nes vee, meye Oece& Jeeues efceuekeÀj keÀnles nQ - nce SkeÀ nQ, SkeÀ kesÀ nQ~ Jen [êcee efoKeeles nes,
³en Òewekf eÌìkeÀue ceW mìspe hej meye Oece& Jeeues efceuekeÀj SkeÀ ner DeeJeepe ceW yeesueW~ SkeÀ yeehe nw, SkeÀ ner %eeve nw, SkeÀ ner ue#³e nw, SkeÀ
ner Iej nw, ³ener nw - Deye ³en DeeJeepe ®eeefnS~ Ssmee ¢M³e peye yesno keÀer mìspe hej Dee³es, leye Òel³e#elee keÀe PeC[e uenje³esiee Deewj
Fme PeC[s kesÀ veer®es meye ³ener ieerle iee³eWies~ meyekesÀ cegKe mes SkeÀ Meyo efvekeÀuesiee ö `yeeyee nceeje' leye keÀnWies Òel³e#e ªhe ceW efMeJejeef$e
ceveeF&~ DebOekeÀej Kelce nes ieesu[ve ceee\veie kesÀ ve]peejs efoKeeF& oWies~ FmekeÀes keÀnles nQ Deepe Deewj keÀue keÀe Kesue~ Deepe DebOekeÀej,
keÀue ieesu[ve ceee\veie~ ³en nw ueemì heoe&~ mecePee?
yeekeÀer pees huewve yevee³es nQ, Jen De®ís nQ~ nj SkeÀ mLeeve keÀer Oejveer ÒeceeCe huewve yeveevee ner heæ[lee nw~ Oejveer kesÀ ÒeceeCe efJeefOe ceW keÀesF&
Devlej Yeer Deiej keÀjvee heæ[lee nw lees Ssmeer keÀesF& yeele veneR nw~ ueemì ceW meYeer keÀes lew³eej keÀj ceOegyeve Oejveer hej íehe peªj ueieeveer
nw~ efYevve-efYevve Jeie& keÀes lew³eej keÀj mìwche (íehe) peªj ueieeveer nw~ heemeheesì& hej Yeer mìwche ueieeves efmeJeeS peeves veneR osles nQ vee~ lees
mìwche ³eneB ceOegyeve ceW ner ueiesieer~
³en meye lees nQ ner mejsv[j (mecee|hele) Deiej ³en mejsv[j veneR nesles lees mesJee kesÀ efveefceÊe kewÀmes yeveles~ mejsv[j nQ leye ye´ïeekegÀceej/
ye´ïeekegÀceejer yeve mesJee kesÀ efveefceÊe yeves nes~ osMe ®eens efJeosMe ceW keÀesF& ef¬eÀef½e³eve-kegÀceejer Jee yeew×-kegÀceejer yevekeÀj lees mesJee veneR
keÀjles nes? yeer.kesÀ. yevekeÀj ner mesJee keÀjles nes vee~ lees mejsv[j yeéïeCeeW keÀer efuemì ceW meYeer nQ~ Deye DeewjeW keÀes keÀjevee nw~ cejpeerJee
yeve ie³es~ yeéïeCe yeve ie³es~ ye®®es keÀnles - `cesje yeeyee', lees yeeyee keÀnles - lesje nes ie³ee~ lees mejsv[j ngS vee~ ®eens ÒeJe=eÊf e ceW nes, ®eens
mesvìj hej nes uesekf eÀve efpemeves efoue mes keÀne - `cesje yeeyee' lees yeehe ves Dehevee yevee³ee~ ³en lees efoue keÀe meewoe nw~ cegKe keÀe mLetue meewoe
veneR nw, ³en efoue keÀe nw~ mejsv[j ceevee Þeercele kesÀ DeC[j jnves Jeeues~ meejer meYee mejsv[j nw vee FmeefueS HeÀesìes Yeer efvekeÀeuee nw
vee~ Deye ef®e$e ceW Dee ie³es lees yeoue veneR mekeÀles~ hejceelce-Iej ceW ef®e$e nes peeS, ³en keÀce Yeei³e veneR nw~ ³en mLetue HeÀesìes veneR
uesefkeÀve yeehe kesÀ efoue ceW HeÀesìes efvekeÀue ie³ee~ De®íe~
meJe& mel³elee keÀer DeLee@ejf ìer Jeeueer Þesÿ DeelceeDeeW keÀes, meJe& veJeervelee Deewj cenevelee keÀes Òel³e#e keÀjves Jeeues me®®es mesJeeOeejer ye®®eeW
3/4 Translation
keÀes, meJe& mvesn Deewj DeLee@efjìer kesÀ yewuesvme jKeves Jeeues, nj keÀoce ceW yeehe Üeje yueweEmeie (DeeMeerJee&o) uesves kesÀ DeefOekeÀejer Þesÿ
DeelceeDeeW keÀes, meJe& meled DeLee&led DeefJeveeMeer jlveeW keÀes, DeefJeveeMeer heeì& yepeeves JeeueeW keÀes, DeefJeveeMeer Kepeeves kesÀ yeeuekeÀ mees ceeefuekeÀeW
keÀes efJeée-j®elee meled yeehe, meled efMe#ekeÀ, meleiegª keÀe ³eeoh³eej Deewj vecemles~
Jejoeve:- ceve kesÀ ceewve mes mesJee keÀer veF& FvJesvMeve efvekeÀeueves Jeeues efmeef× mJeªhe YeJe
pewmes henues-henues ceewve Je´le jKee Lee lees meye ÖeÀer nes ie³es Les, ìeFce ye®e ie³ee Lee Ssmes Deye ceve keÀe ceewve
jKees efpememes J³eLe& mebkeÀuhe DeeJes ner veneR~ pewmes cegKe mes DeeJeepe ve efvekeÀues Jewmes J³eLe& mebkeÀuhe ve Dee³esö³en
nw ceve keÀe ceewve~ lees mece³e ye®e pee³esiee~ Fme ceve kesÀ ceewve mes mesJee keÀer Ssmeer veF& FvJesvMeve efvekeÀuesieer pees
meeOevee keÀce Deewj efmeef× p³eeoe nesieer~ pewmes meeFbme kesÀ meeOeve meskeÀC[ ceW efJeefOe keÀes Òeehle keÀjeles nQ Jewmes
Fme meeFuesvme kesÀ meeOeve Üeje meskeÀC[ ceW efJeefOe Òeehle nesieer~
mueesieve:- pees mJe³eb mecee|hele efmLeefle ceW jnles nQ-meJe& keÀe men³eesie Yeer GvekesÀ Deeies mecee|hele neslee nw~
met®eveeë- Deepe ceeme keÀe leermeje jefJeJeej nw, meYeer jepe³eesieer lehemJeer YeeF& yeefnveW mee³eb 6.30 mes 7.30 yepes lekeÀ, efJeMes<e
³eesie DeY³eeme kesÀ mece³e Deheves ueeFì ceeFì mJeªhe ceW efmLele nes, YeÏkegÀìer kesÀ ceO³e yeeheoeoe keÀe DeenddJeeve keÀjles ngS,
keÀcyeeFv[ mJeªhe keÀe DevegYeJe keÀjW Deewj ®eejeW Deesj ueeFì ceeFì keÀer efkeÀjCeW HewÀueeves keÀer mesJee keÀjW~
4/4 Translation
``ceer"s ye®®es ö legce DeYeer nesueerSmì Dee@HeÀ oer nesueer yeehe keÀer ieeso ceW Dee³es nes, legcnW cevmee ceW Yeer
nesueer (heefJe$e) yevevee nw''
ÒeÍe>>:- nesueerSmì Dee@HeÀ oer nesueer ye®®eeW keÀe veMee Deewj efveMeeefve³eeB keÌ³ee neWieer?
GÊej:- GvnW veMee nesiee efkeÀ nceves nesueerSmì Dee@HeÀ oer nesueer yeehe keÀer ieeso ueer nw~ nce nesueerSmì osJeer-osJelee yeveles
nQ, GvekesÀ Devoj cevmee ceW Yeer Kejeye K³eeueele Dee veneR mekeÀles~ Jen KegMeyetoej HetÀue nesles nQ, Gvemes keÀesF&
Yeer Guìe keÀce& nes veneR mekeÀlee~ Jen Devleceg&Keer yeve Deheveer peeb®e keÀjles nQ efkeÀ cesjs mes meyekeÀes KegMeyet Deeleer
nw? cesjer DeebKe efkeÀmeer ceW [tyeleer lees veneR?
ieerle:- cejvee lesjer ieueer ceW........
Deesced Meeefvle~ ye®®eeW ves ieerle megvee efHeÀj GmekeÀe DeLe& Yeer Devoj ceW efJe®eej meeiej cebLeve keÀj efvekeÀeuevee ®eeefnS~ ³en efkeÀmeves
keÀne cejvee lesjer ieueer ceW? Deelcee ves keÀne keÌ³eeWefkeÀ Deelcee nw heeflele~ heeJeve lees Devle ceW keÀnWies Jee heeJeve leye keÀnW peye Mejerj Yeer
heeJeve efceues~ DeYeer lees heg©<eeLeea nQ~ ³en Yeer peeveles nes ö yeehe kesÀ heeme DeekeÀj cejvee neslee nw~ SkeÀ yeehe keÀes íesæ[ otmeje keÀjvee
ceevee SkeÀ mes cejkeÀj otmejs kesÀ heeme peervee~ ueewefkeÀkeÀ yeehe keÀe Yeer ye®®ee Mejerj íesæ[siee lees otmejs yeehe heeme peekeÀj pevce uesiee
vee~ ³en Yeer Ssmes nw~ cejkeÀj efHeÀj nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer keÀer ieeso ceW legce peeles nes~ nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer keÀewve nw? (yeehe)
Deewj nesueer keÀewve nQ? (mebv³eemeer) neB, Fve mebv³eeefme³eeW Deeefo keÀes keÀnWies nesueer~ legcnejs ceW Deewj mebv³eeefme³eeW ceW HeÀke&À nw~ Jen nesueer
yeveles nQ uesefkeÀve pevce lees efHeÀj Yeer heeflele mes uesles nQ vee~ legce yeveles nes nesueerSmì Dee@HeÀ oer nesueer~ legcekeÀes yeveeves Jeeuee nw
nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer yeehe~ Jees ueesie Iejyeej íesæ[ nesueer yeveles nQ~ Deelcee heefJe$e yeveleer nw vee~ legce mJeie& ceW osJeer-osJelee nes lees
legce nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer nesles nes~ ³en legcneje mebv³eeme nw yesno keÀe~ Jen nw no keÀe~ Jees nesueer yeveles nQ, legce yeveles nes
nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer~ yegef× Yeer keÀnleer nw ö nce lees veF& ogefve³ee ceW peeles nQ~ Jen mebv³eemeer Deeles ner nQ jpees ceW~ HeÀke&À ngDee vee~
keÀneB jpees, keÀneB meleesÒeOeeve~ legce nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer Üeje nesueerSmì yeveles nes~ Jen %eeve meeiej Yeer nw, Òesce keÀe meeiej Yeer
nw~ FbieefueMe ceW DeesMeve Dee@HeÀ vee@uespe, DeesMeve Dee@HeÀ ueJe keÀnles nQ~ legcekeÀes efkeÀlevee Tb®e yeveeles nQ~ Ssmes Tb®e les Tb®e
nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer keÀes yegueeles nQ efkeÀ DeekeÀj heefleleeW keÀes heeJeve yeveeDees~ heeflele ogefve³ee ceW DeekeÀj ncekeÀes nesueerSmì Dee@HeÀ
nesueer yeveeDees~ lees ye®®eeW keÀes Flevee veMee jnvee ®eeefnS efkeÀ ncekeÀes keÀewve heæ{eles nQ! nce keÌ³ee yeveWies? owJeeriegCe Yeer OeejCe keÀjves
nQ~ ye®®es efueKeles nQ ö yeeyee ncekeÀes cee³ee yengle letHeÀeve ueeleer nw~ ncekeÀes cevmee mes Meg× yeveves veneR osleer nw keÌ³eeW Ssmes Kejeye
K³eeueele Deeles nQ peyeefkeÀ ncekeÀes nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer yevevee nw? yeehe keÀnles nQ ö DeYeer legce efyeukegÀue Deve-nesueerSmì Dee@HeÀ
nesueer yeve heæ[s nes~ yengle pevceeW kesÀ Devle ceW Deye yeehe efHeÀj legcekeÀes peesj mes heæ{eles nQ~ lees ye®®eeW keÀer yegef× ceW ³en veMee jnvee
®eeefnS ö nce keÌ³ee yeve jns nQ~ Fve ue#ceer-veeje³eCe keÀes Ssmee efkeÀmeves yevee³ee? Yeejle mJeie& Lee vee~ Fme mece³e Yeejle leceesÒeOeeve
YeÏäe®eejer nw~ efHeÀj FvekeÀes nce nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer yeveeles nQ~ yeveeves Jeeuee lees peªj ®eeefnS vee~ Deheves ceW Yeer Jen veMee
Deevee ®eeefnS efkeÀ ncekeÀes osJelee yevevee nw~ GmekesÀ efueS iegCe Yeer Ssmes nesves ®eeefnS~ SkeÀoce veer®es mes Thej ®eæ{s nes~ meeræ{er ceW Yeer
GlLeeve Deewj heleve efueKee nw vee~ pees veer®es efiejs ngS nQ Jen kewÀmes Deheves keÀes nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer keÀnuee³eWies~ nesueerSmì Dee@HeÀ
nesueer yeehe ner DeekeÀj ye®®eeW keÀes yeveeles nQ~ legce ³eneB Dee³es ner nes efJeée keÀe ceeefuekeÀ nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer yeveves kesÀ efueS, lees
efkeÀlevee veMee jnvee ®eeefnS~ yeeyee ncekeÀes Flevee Tb®e yeveeves Dee³es nQ~ cevmee-Jee®ee-keÀce&Cee heefJe$e yevevee nw~ KegMeyetoej HetÀue
yevevee nw~ mele³egie keÀes keÀne ner peelee nw ö HetÀueeW keÀe yeieer®ee~ yeoyet keÀesF& Yeer ve nes~ yeoyet osn-DeefYeceeve keÀes keÀne peelee nw~
kegÀ¢efä keÀesF& ceW Yeer ve pee³es~ Ssmee Guìe keÀece ve nes pees efoue keÀes Kee³es Deewj Keelee yeve peeS~ legce 21 pevceeW kesÀ efueS Oeve
FkeÀùe keÀjles nes~ legce ye®®es peeveles nes nce yengle mecheefÊeJeeve yeve jns nQ~ Deheveer Deelcee keÀes osKevee nw nce owJeeriegCeeW mes Yejhetj
nQ? pewmes yeeyee keÀnles nQ Jewmes nce hegª<eeLe& keÀjles nQ~ legcnejer Sce Dee@ypeskeÌì lees osKees kewÀmeer nw~ keÀneB mebv³eemeer keÀneB legce!
legce ye®®eeW keÀes veMee nesvee ®eeefnS efkeÀ nce efkeÀmekeÀer ieeso ceW Dee³es nQ! ncekeÀes keÌ³ee yeveeles nQ? Devleceg&Ke nes osKevee ®eeefnS ö
nce keÀneB lekeÀ uee³ekeÀ yeves nQ? ncekeÀes efkeÀlevee iegue-iegue yevevee ®eeefnS, pees meyekeÀes %eeve keÀer KegMeyet Dee³es? legce DeveskeÀeW keÀes
1/3 Translation
KegMeyet osles nes vee~ Deehemeceeve yeveeles nes~ henues lees veMee nesvee ®eeefnS ö ncekeÀes heæ{eves Jeeuee keÀewve nw! Jees lees meYeer nQ YeefkeÌle
ceeie& kesÀ iegª~ %eeve ceeie& keÀe iegª keÀesF& nes ve mekesÀ ö efmeJeeS SkeÀ hejceefhelee hejceelcee kesÀ~ yeekeÀer nQ YeefkeÌle ceeie& kesÀ~ YeefkeÌle
nesleer ner nw keÀefue³egie ceW~ jeJeCe keÀer ÒeJesMelee nesleer nw~ ³en Yeer ogefve³ee ceW keÀesF& keÀes helee veneR~ DeYeer legce peeveles nes, mele³egie ceW
nce 16 keÀuee mechetCe& Les, efHeÀj SkeÀ efove Yeer yeerlee lees GvekeÀes hetCe&ceemeer Leesæ[sner keÀnWies~ ³en Yeer Ssmes nw~ Leesæ[e-Leesæ[e petB kesÀ
cegDeeef]HeÀkeÀ ®e¬eÀ efHeÀjlee jnlee nw~ Deye legcekeÀes hetje 16 keÀuee mechetCe& yevevee nw, mees Yeer DeeOeekeÀuhe kesÀ efueS~ efHeÀj keÀuee³eW
keÀceleer nesleer nQ, ³en legcekeÀes yegef× ceW %eeve nw lees legce ye®®eeW keÀes efkeÀlevee veMee jnvee ®eeefnS~ yengleeW keÀes ³en yegef× ceW Deelee veneR
nw efkeÀ ncekeÀes heæ{eves Jeeuee keÀewve nw? DeesMeve Dee@HeÀ vee@uespe~ ye®®eeW keÀes lees keÀnles nQ vecemles ye®®eeW~ legce ye´ïeeC[ kesÀ Yeer ceeefuekeÀ
nes, JeneB meye jnles nes efHeÀj efJeée kesÀ Yeer legce ceeefuekeÀ yeveles nes~ legcneje neQmeuee yeæ{eves kesÀ efueS yeehe keÀnles nQ legce ncemes Tb®e
yeveles nes~ ceQ efJeée keÀe ceeefuekeÀ veneR yevelee ntB, Deheves mes Yeer legcekeÀes Tb®e ceefncee Jeeuee yeveelee ntB~ yeehe kesÀ ye®®es Tb®e ®eæ{ peeles
nQ lees yeehe mecePeWies vee FvneWves heæ{keÀj Flevee Tb®e heo hee³ee nw~ yeehe Yeer keÀnles nQ nce legcekeÀes heæ{eles nQ~ Deye Dehevee heo efpelevee
yeveeves ®eenes, heg©<eeLe& keÀjes~ yeehe ncekeÀes heæ{eles nQ ö henues lees veMee ®eæ{vee ®eeefnS~ yeehe lees keÀYeer Yeer DeekeÀj yeele keÀjles nQ~
Jen lees pewmes FveceW nw ner~ legce ye®®es GvekesÀ nes vee~ ³en jLe Yeer GvekeÀe nw vee~ lees Ssmee nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer yeehe Dee³ee ngDee
nw, legcekeÀes heeJeve yeveelee nw~ Deye legce efHeÀj DeewjeW keÀes heeJeve yeveeDees~ nce efjìe³ej neslee ntB~ peye legce nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer
yeveles nes lees ³eneB keÀesF& heeflele Dee ve mekesÀ~ ³en nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer keÀe ®e®e& nw~ Gme ®e®e& ceW lees efJekeÀejer meye peeles nQ, meye
heeflele Devenesueer nQ~ ³en lees yengle yeæ[er nesueer ®e®e& nw~ ³eneB keÀesF& heeflele heebJe Yeer Oej ve mekesÀ~ hejvleg DeYeer veneR keÀj mekeÀles~ peye
ye®®es Yeer Ssmes yeve pee³eW leye Ssmes keÀe³eos efvekeÀeues pee³eW~ ³eneB keÀesF& Devoj Dee ve mekesÀ~ hetíles nQ vee nce DeekeÀj meYee ceW yew"W?
yeeyee keÀnles nQ Dee@HeÀermeme& Deeefo mes keÀece jnlee nw lees GvekeÀes efye"evee heæ[s~ peye legcneje veece yeeuee nes pee³esiee efHeÀj legcekeÀes
efkeÀmeer keÀer hejJeen veneR~ DeYeer jKeveer heæ[leer nw, nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer Yeer iece Keeles jnles nQ~ DeYeer vee veneR keÀj mekeÀles~
ÒeYeeJe efvekeÀueves mes efHeÀj ueesieeW keÀer ogMceveer Yeer keÀce nes pee³esieer~ legce Yeer mecePee³eWies nce yeéïeCeeW keÀes jepe³eesie efmeKeueeves Jeeuee
nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer yeehe nw~ mebv³eeefme³eeW keÀes nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer Leesæ[sner keÀnWies~ Jen Deeles ner nQ jpeesiegCe ceW~ Jen efJeée
kesÀ ceeefuekeÀ yeve mekeÀles nQ keÌ³ee? DeYeer legce heg©<eeLeea nes~ keÀYeer lees yengle De®íer ®eueve nesleer nw, keÀYeer lees efHeÀj Ssmeer ®eueve nesleer
pees veece yeoveece keÀj osles nQ~ yengle mesvìme& hej Ssmes Deeles nQ pees ]peje Yeer hen®eeveles kegÀí veneR nQ~ legce Deheves keÀes Yeer Yetue peeles
nes efkeÀ nce keÌ³ee yeveles nQ~ yeehe Yeer ®eueve mes mecePe peeles nQ ö ³en keÌ³ee yeveWies? Yeei³e ceW Tb®e heo nesiee lees ®eueve yeæ[er je@³euìer
mes ®eueWies~ efmeHe&À ³eeo jns efkeÀ ncekeÀes heæ{eles keÀewve nQ lees Yeer keÀeheejer KegMeer jns~ nce iee@[ HeÀeojueer mìt[sCì nQ lees efkeÀlevee
efjiee[& jns~ DeYeer Depegve meerKe jns nQ~ yeehe lees mecePeles nQ DeYeer ìeFce ueiesiee~ vecyejJeej lees nj yeele ceW nesles ner nQ~ cekeÀeve
Yeer henues meleesÒeOeeve neslee nw efHeÀj melees-jpees-lecees neslee nw~ DeYeer legce meleesÒeOeeve, 16 keÀuee mechetCe& yeveves Jeeues nes~ Fceejle
yeveleer peeleer nw~ legce meye efceuekeÀj mJeie& keÀer Fceejle yevee jns nes~ ³en Yeer legcekeÀes yengle KegMeer nesveer ®eeefnS~ Yeejle pees
DevenesueerSmì Dee@HeÀ Devenesueer yeve heæ[e nw, GvekeÀes nce nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer yeveeles nQ, lees Deheves Thej efkeÀleveer Keyejoejer
jKeveer ®eeefnS~ nceejer ¢efä Ssmeer ve nes pees nceeje heo ner YeÏä nes peeS~ Ssmes veneR yeeyee keÀes efueKeWies lees yeeyee keÌ³ee keÀnWies~ veneR,
DeYeer lees meye heg©<eeLe& keÀj jns nQ~ GvekeÀes Yeer DeYeer nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer Leesæ[sner keÀnWies~ yeve pee³eWies efHeÀj lees ³en Mejerj Yeer
veneR jnsiee~ legce Yeer nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer yeveles nes~ yeekeÀer GmeceW nQ cele&yes~ GmekesÀ efueS heg©<eeLe& keÀjvee nw Deewj keÀjevee nw~
yeeyee hJeeFbìdme lees yengle osles jnles nQ~ keÀesF& Dee³es lees YeWì keÀjkesÀ efoKeeDees~ keÀneB ³en nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer, keÀneB Jen
nesueer~ Fve ue#ceer-veeje³eCe keÀe lees pevce ner mele³egie ceW neslee nw~ Jen Deeles ner yeeo ceW nQ, efkeÀlevee HeÀke&À nw~ ye®®es mecePeles nQ ö
efMeJeyeeyee ncekeÀes ³en yevee jns nQ~ keÀnles nQ ceeceskeÀced ³eeo keÀjes~ Deheves keÀes DeMejerjer Deelcee mecePees~ Tb®e les Tb®e efMeJeyeeyee
heæ{ekeÀj Tb®e les Tb®e yeveeles nQ, ye´ïee Üeje nce ³en heæ{les nQ~ ye´ïee mees efJe<Ceg yeveles nQ~ ³en Yeer legce peeveles nes~ ceveg<³e lees kegÀí
Yeer veneR mecePeles~ DeYeer meejer me=efä hej jeJeCe jep³e nw~ legce jecejep³e mLeeheve keÀj jns nes, efpemekeÀes legce peeveles nes~ [êcee
Devegmeej nce mJeie& mLeeheve keÀjves uee³ekeÀ yeve jns nQ~ Deye yeeyee uee³ekeÀ yeveeles nQ~ efmeJeeS yeehe kesÀ MeeefvleOeece, megKeOeece keÀesF&
ues veneR pee mekeÀles~ ieheesæ[e ceejles jnles nQ HeÀueevee mJeie& ie³ee, cegefkeÌleOeece ie³ee~ yeehe keÀnles nQ ³en efJekeÀejer, heeflele Deelcee³eW
2/3 Translation
MeeefvleOeece kewÀmes pee³eWieer~ legce keÀn mekeÀles nes lees mecePeW FvneW keÀes efkeÀlevee ]HeÀKegj nw~ Ssmes efJe®eej meeiej cebLeve keÀjes, kewÀmes
mecePee³eW~ ®eueles-efHeÀjles Devoj ceW Deevee ®eeefnS~ Oeerjpe Yeer Oejvee nw, nce Yeer uee³ekeÀ yeve pee³eW~ YeejleJeemeer ner hetje uee³ekeÀ
Deewj hetje veeuee³ekeÀ yeveles nQ~ Deewj keÀesF& veneR~ DeYeer yeehe legcekeÀes uee³ekeÀ yevee jns nQ~ vee@uespe yeæ[er cepes keÀer nw~ Devoj ceW yeæ[er
KegMeer jnleer nw ö nce Fme Yeejle keÀes nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer yevee³eWies~ ®eueve yeæ[er je@³eue ®eeefnS~ Keeve-heeve, ®eueve mes ceeuetce
heæ[ peelee nw~ efMeJeyeeyee legcekeÀes Flevee Tb®e yeveeles nQ~ GvekesÀ ye®®es yeves nes lees veece yeeuee keÀjvee nw~ ®eueve Ssmeer nes pees mecePeW
³en lees nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer kesÀ ye®®es nQ~ Deeefnmles-Deeefnmles legce yeveles pee³eWies~ ceefncee efvekeÀueleer pee³esieer~ efHeÀj keÀe³eos
keÀevetve meye efvekeÀeueWies, pees keÀesF& heeflele Devoj Dee ve mekesÀ~ yeeyee mecePe mekeÀles nQ, DeYeer ìeFce ®eeefnS~ ye®®eeW keÀes yengle
heg©<eeLe& keÀjvee nw~ Deheveer jepeOeeveer Yeer lew³eej nes peeS~ efHeÀj keÀjves ceW npee& veneR nw~ efHeÀj lees ³eneB mes veer®es Deeyetjes[ lekeÀ keÌ³et
ueie pee³esieer~ DeYeer legce Deeies ®euees~ yeeyee legcnejs Yeei³e keÀes yeæ{eles jnles nQ~ heodcd e Yeei³eMeeueer Yeer keÀe³eosemf ej keÀnles nQ vee~ hewj
ceW heoddce efoKeeles nQ vee~ ³en meye legce ye®®eeW keÀer ceefncee nw~ efHeÀj Yeer yeehe keÀnles nQ ceveceveeYeJe, yeehe keÀes ³eeo keÀjes~ De®íe!
vecemles~
1) Ssmee keÀesF& keÀece veneR keÀjvee nw pees efoue keÀes Keelee jns~ hetje KegMeyetoej HetÀue yevevee nw~ osn-DeefYeceeve
keÀer yeoyet efvekeÀeue osveer nw~
2) ®eueve yeæ[er je@³eue jKeveer nw~ nesueerSmì Dee@HeÀ nesueer yeveves keÀe hetje heg©<eeLe& keÀjvee nw~ ¢efä Ssmeer ve nes
pees heo YeÏä nes pee³es~
Jejoeve:- nj Kepeeves keÀes keÀe³e& ceW ueieekeÀj heoceeW keÀer keÀceeF& pecee keÀjves Jeeues heoceeheoce Yeei³eMeeueer
YeJe
nj meskeÀC[ heoceeW keÀer keÀceeF& pecee keÀjves keÀe Jejoeve [êcee ceW mebiece kesÀ mece³e keÀes efceuee ngDee nw~ Ssmes
Jejoeve keÀes mJe³eb Òeefle pecee keÀjes Deewj DeewjeW kesÀ Òeefle oeve keÀjes, Ssmes ner mebkeÀuhe kesÀ Kepeeve keÀes, %eeve
kesÀ Kepeeves keÀes, mLetue Oeve ªheer Kepeeves keÀes keÀe³e& ceW ueieekeÀj heoceeW keÀer keÀceeF& pecee keÀjes keÌ³eeWefkeÀ Fme
mece³e mLetue Oeve Yeer F&éej DeLe& mecehe&Ce keÀjves mes SkeÀ ve³ee hewmee SkeÀ jlve meceeve Jewu³eg keÀe nes peelee nwölees
Fve meJe& KepeeveeW keÀes mJe³eb kesÀ Òeefle Jee mesJee kesÀ Òeefle keÀe³e& ceW ueieeDees lees heoceeheoce Yeei³eMeeueer yeve pee³eWies~
mueesieve:- peneB efoue keÀe mvesn nw JeneB meyekeÀe men³eesie menpe Òeehle neslee nw~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö legcnW DeYeer yeehe Üeje efoJ³e ¢efä efceueer nw, Gme efoJ³e ¢efä mes ner legce Deelcee Deewj
hejceelcee keÀes osKe mekeÀles nes''
ÒeÍe>>:- [êcee kesÀ efkeÀme je]pe keÀes mecePeves Jeeues keÀewve-meer je³e efkeÀmeer keÀes Yeer veneR oWies?
GÊej:- pees mecePeles nQ efkeÀ [êcee ceW pees kegÀí heemì nes ie³ee Jen efHeÀj mes SkeÌ³egjsì efjheerì nesiee, Jen keÀYeer efkeÀmeer
keÀes YeefkeÌle íes[æ ves keÀer je³e veneR oWies~ peye GvekeÀer yege× f ceW %eeve De®íer jerelf e yew" pee³esiee, mecePeWies nce Deelcee
nQ, nceW yesno kesÀ yeehe mes Jemee& uesvee nw~ peye yesno kesÀ yeehe keÀer hen®eeve nes pee³esieer lees no keÀer yeeleW mJele:
Kelce nes pee³eWieer~
Deesced Meeefvle~ Deheveer Deelcee kesÀ mJeOece& ceW yew"s nes? ªneveer yeehe ªneveer ye®®eeW mes hetíles nQ keÌ³eeWefkeÀ ³en lees ye®®es peeveles nQ
SkeÀ ner yesno keÀe yeehe nw, efpemekeÀes ªn keÀnles nQ~ efmeHe&À GvekeÀes megÒeerce keÀne peelee nw~ megÒeerce ªn ³ee hejce Deelcee keÀnles nQ~
hejceelcee nw peªj, Ssmes veneR keÀnWies efkeÀ hejceelcee nw ner veneR~ hejce Deelcee ceevee hejceelcee~ ³en Yeer mecePee³ee ie³ee nw, cetbPevee
veneR ®eeefnS keÌ³eeWefkeÀ 5 n]peej Je<e& henues Yeer ³en %eeve legceves megvee Lee~ Deelcee ner megveleer nw vee~ Deelcee yengle íesìer met#ce nw~
Flevee nw pees Fve DeebKeeW mes osKee veneR peelee~ Ssmee keÀesF& ceveg<³e veneR nesiee efpemeves Deelcee keÀes Fve DeebKeeW mes osKee nesiee~ osKeves
ceW Deeleer nw hejvleg efoJ³e ¢efä mes~ mees Yeer [êcee huewve Devegmeej~ De®íe, mecePees keÀesF& keÀes Deelcee keÀe mee#eelkeÀej neslee nw, pewmes
Deewj ®eer]pe osKeves ceW Deeleer nw~ YeefkeÌle ceeie& ceW Yeer kegÀí mee#eelkeÀej neslee nw lees Fve DeeKeeW mes ner~ Jen efoJ³e ¢efä efceueleer nw
efpememes ®ewlev³e ceW osKeles nQ~ Deelcee keÀes %eeve ®e#eg efceueleer nw efpememes osKe mekeÀles nQ, hejvleg O³eeve ceW~ YeefkeÌle ceeie& ceW yengle YeefkeÌle
keÀjles nQ leye mee#eelkeÀej neslee nw~ pewmes ceerje keÀes mee#eelkeÀej ngDee, [ebme keÀjleer Leer~ yewkegÀC" lees Lee veneR~ 5-6 meew Je<e& ngDee
nesiee~ Gme mece³e yewkegÀC" Lee Leesæ[sner~ pees heemì nes ie³ee nw Jen efoJ³e ¢efä mes osKee peelee nw~ peye yengle YeefkeÌle keÀjles-keÀjles
SkeÀoce YeefkeÌlece³e nes peeles nQ leye oeroej neslee nw hejvleg Gvemes cegefkeÌle veneR efceueleer~ cegefkeÌle-peerJevecegefkeÌle keÀe jemlee YeefkeÌle mes
efyeukegÀue v³eeje nw~ Yeejle ceW efkeÀleves {sj ceefvoj nQ~ efMeJe keÀe eEueie jKeles nQ~ yeæ[e eEueie Yeer jKeles nQ, íesìe Yeer jKeles nQ~ Deye
³en lees ye®®es peeveles nQ pewmeer Deelcee nw Jewmes hejceefhelee hejceelcee nw~ meeF]pe meyekeÀe SkeÀ ner nw~ pewmes yeehe Jewmes ye®®es~ Deelcee³eW
meye YeeF&-YeeF& nQ~ Deelcee³eW Fme Mejerj ceW Deeleer nQ heeì& yepeeves, ³en mecePeves keÀer yeeleW nQ~ ³en keÀesF& YeefkeÌle ceeie& keÀer ovle
keÀLee³eW veneR nQ~ %eeve ceeie& keÀer yeeleW efmeHe&À SkeÀ yeehe ner mecePeeles nQ~ henues-henues mecePeeves Jeeuee yesno keÀe yeehe efvejekeÀej ner nw,
GvekesÀ efueS hetjer jerefle keÀesF& Yeer mecePe veneR mekeÀles~ keÀnles nQ Jen lees meJe&J³eeheer nw~ ³en keÀesF& jeFì veneR~ yeehe keÀes hegkeÀejles nQ,
yengle h³eej mes yegueeles nQ~ keÀnles nQ yeeyee Deehe peye Dee³eWies lees Deehe hej nce Jeejer pee³eWies~ cesje lees Deehe, otmeje ve keÀesF&~ lees
peªj GvekeÀes ³eeo keÀjvee heæ[s~ Jen Kego Yeer keÀnles nQ ns ye®®eeW~ DeelceeDeeW mes ner yeele keÀjles nQ~ FmekeÀes ªneveer vee@uespe keÀne
peelee nw~ iee³ee Yeer peelee nw Deelcee Deewj hejceelcee Deueie jns yengkeÀeue..... ³en Yeer efnmeeye yelee³ee nw~ yenglekeÀeue mes legce
Deelcee³eW Deueie jnleer nes, pees ner efHeÀj Fme mece³e yeehe kesÀ heeme DeeF& nes~ efHeÀj mes Dehevee jepe³eesie meerKeves~ ³en ìer®ej meJexvì
nw~ ìer®ej ncesMee Deesyeeref[³evì meJexvì nesles nQ~ yeehe Yeer keÀnles nQ nce lees meye ye®®eeW keÀe meJexvì ntB~ legce efkeÀlevee ngppele mes
yegueeles nes ns heeflele-heeJeve DeekeÀj ncekeÀes heeJeve yeveeDees~ meye nQ YeefkeÌle³eeB~ keÀnles nQöns YeieJeeve DeeDees, ncekeÀes efHeÀj mes
heeJeve yeveeDees~ heeJeve ogefve³ee mJeie& keÀes, heeflele ogefve³ee veke&À keÀes keÀne peelee nw~ ³en meye mecePeves keÀer yeeles nQ~ ³en keÀe@uespe
DeLeJee iee@[ HeÀeojueer Jeu[& ³egefveJee|meìer nw~ FmekeÀer Sce Dee@ypeskeÌì nw ceveg<³e mes osJelee yevevee~ ye®®es efve½e³e keÀjles nQ ncekeÀes ³en
yevevee nw~ efpemekeÀes efve½e³e ner veneR nesiee Jen mketÀue ceW yew"siee keÌ³ee? Sce Dee@ypeskeÌì lees yegef× ceW nw~ nce yewefjmìj Jee [e@keÌìj
yeveWies lees heæ{Wies vee~ efve½e³e veneR nesiee lees Dee³eWies ner veneR~ legcekeÀes efve½e³e nw nce ceveg<³e mes osJelee, vej mes veeje³eCe yeveles nQ~ ³en
me®®eer-me®®eer mel³e vej mes veeje³eCe yeveves keÀer keÀLee nw~ JeemleJe ceW ³en nw heæ{eF& hejvleg FvekeÀes keÀLee keÌ³eeW keÀnles nQ? keÌ³eeWefkeÀ 5
n]peej Je<e& henues Yeer megveer Leer~ heemì nes ieF& nw~ heemì keÀes keÀLee keÀne peelee nw~ ³en nw vej mes veeje³eCe yeveves keÀer efMe#ee~ ye®®es
efoue mes mecePeles nQ veF& ogefve³ee ceW osJelee³eW, hegjeveer ogefve³ee ceW ceveg<³e jnles nQ~ osJeleeDeeW ceW pees iegCe nQ Jen ceveg<³eeW ceW veneR nQ,
FmeefueS GvekeÀes osJelee keÀne peelee nw~ ceveg<³e osJeleeDeeW kesÀ Deeies veceve keÀjles nQ~ Deehe meJe&iegCe mechevve... nes efHeÀj Deheves keÀes
keÀnles nQ nce heeheer veeR®e nQ~ ceveg<³e ner keÀnles nQ, osJeleeDeeW keÀes lees veneR keÀnWies~ osJelee³eW Les mele³egie ceW, keÀefue³egie ceW nes ve mekeWÀ~
1/3 Translation
hejvleg DeepekeÀue lees meyekeÀes Þeer Þeer keÀn osles nQ~ Þeer ceevee Þesÿ~ meJe&Þesÿ lees YeieJeeve ner yevee mekeÀles nQ~ Þesÿ osJelee mele³egie
ceW Les, Fme mece³e keÀesF& ceveg<³e Þesÿ nQ veneR~ legce ye®®es DeYeer yesno keÀe mebv³eeme keÀjles nes~ legce peeveles nes ³en hegjeveer ogefve³ee
Kelce nesves Jeeueer nw, FmeefueS Fve meyemes Jewjei³e nw~ Jen lees nQ n"³eesieer mebv³eemeer~ Iejyeej íesæ[ efvekeÀues, efHeÀj DeekeÀj cenueeW ceW
yew"s nQ~ veneR lees kegÀefì³ee hej keÀesF& Ke®ee& Leesæ[sner ueielee nw, kegÀí Yeer veneR~ SkeÀevle kesÀ efueS kegÀefì³ee ceW yew"vee neslee nw, ve efkeÀ
cenueeW ceW~ yeeyee keÀer Yeer kegÀefì³ee yeveer ngF& nw~ kegÀefì³ee ceW meye megKe nQ~ DeYeer legce ye®®eeW keÀes heg©<eeLe& keÀj ceveg<³e mes osJelee yevevee
nw~ legce peeveles nes [êcee ceW pees kegÀí heemì nes ie³ee Jen efHeÀj mes SkeÌ³etjsì efjheerì nesiee, FmeefueS efkeÀmekeÀes Yeer Ssmeer je³e veneR osveer
nw efkeÀ YeefkeÌle íesæ[es~ peye %eeve yegef× ceW Dee pee³esiee lees mecePeWies nce Deelcee nQ, ncekeÀes Deye lees yesno kesÀ yeehe mes Jemee& uesvee nw~
yesno kesÀ yeehe keÀer peye hen®eeve nesleer nw lees efHeÀj no keÀer yeeleW Kelce nes peeleer nQ~ yeehe keÀnles nQ ie=nmLe J³eJenej ceW jnles efmeHe&À
yegef× keÀe ³eesie yeehe mes ueieevee nw~ Mejerj efveJee&n kesÀ efueS keÀce& Yeer keÀjvee nw, pewmes YeefkeÌle ceW Yeer keÀesF&-keÀesF& yengle veewOee YeefkeÌle
keÀjles nQ~ efve³ece mes jes]pe peekeÀj oMe&ve keÀjles nQ~ osnOeeefj³eeW kesÀ heeme peevee, Jen meye nw efpemceeveer ³ee$ee~ YeefkeÌle ceeie& ceW efkeÀleves
OekeÌkesÀ Keeves heæ[les nQ~ ³eneB kegÀí Yeer OekeÌkeÀe veneR Keevee nw~ Deeles nQ lees mecePeeves kesÀ efueS efye"e³ee peelee nw~ yeekeÀer ³eeo kesÀ efueS
keÀesF& SkeÀ peien yew" veneR peevee nw~ YeefkeÌle ceeie& ceW keÀesF& ke=À<Ce keÀe YekeÌle neslee nw lees Ssmes veneR ®eueles-efHeÀjles ke=À<Ce keÀes ³eeo
veneR keÀj mekeÀles FmeefueS pees heæ{s efueKes ceveg<³e nesles nQ, keÀnles nQ ke=À<Ce keÀe ef®e$e Iej ceW jKee nw efHeÀj legce ceefvojeW ceW keÌ³eeW peeles
nes~ ke=À<Ce kesÀ ef®e$eeW keÀer hetpee legce keÀneB Yeer keÀjes~ De®íe, ef®e$e ve jKees, ³eeo keÀjles jnes~ SkeÀ yeej ®eer]pe osKeer lees efHeÀj Jen
³eeo jnleer nw~ legcekeÀes Yeer ³ener keÀnles nQ, efMeJeyeeyee keÀes legce Iej yew"s ³eeo veneR keÀj mekeÀles nes? ³en lees nw veF& yeele~ efMeJeyeeyee
keÀes keÀesF& Yeer peeveles veneR~ veece, ªhe, osMe, keÀeue keÀes peeveles ner veneR, keÀn osles meJe&J³eeheer nw~ Deelcee keÀes hejceelcee lees veneR
keÀne peelee nw~ Deelcee keÀes yeehe keÀer ³eeo Deeleer nw~ hejvleg yeehe keÀes peeveles veneR lees mecePeevee heæ[s 7 jespe~ efHeÀj js]peieejer
hJeeFbìdme Yeer mecePeeF& peeleer nQ~ yeehe %eeve keÀe meeiej nw vee~ efkeÀleves mece³e mes megveles Dee³es nes keÌ³eeWefkeÀ vee@uespe nw vee~ mecePeles nes
ncekeÀes ceveg<³e mes osJelee yeveves keÀer vee@uespe efceueleer nw~ yeehe keÀnles nQ legcekeÀes veF&-veF& ieg¿e yeeleW megveeles nQ~ cegjueer legcekeÀes veneR
efceueleer nw lees legce efkeÀlevee ef®euueeles nes~ yeehe keÀnles nQ legce yeehe keÀes lees ³eeo keÀjes~ cegjueer heæ{les nes efHeÀj Yeer Yetue peeles nes~
henues-henues lees ³en ³eeo keÀjvee nw - ceQ Deelcee ntB, Fleveer íesìer efyevoer ntB~ Deelcee keÀes Yeer peevevee nw~ keÀnles nQ FvekeÀer Deelcee
efvekeÀue otmejs ceW ÒeJesMe efkeÀ³ee~ nce Deelcee ner pevce uesles-uesles Deye heeflele, DeheefJe$e yeves nQ~ henues legce heefJe$e ie=nmLe Oece& kesÀ Les~
ue#ceer-veeje³eCe oesveeW heefJe$e Les~ efHeÀj oesveeW ner DeheefJe$e yeves, efHeÀj oesveeW heefJe$e nesles nQ lees keÌ³ee DeheefJe$e mes heefJe$e yeveW? ³ee heefJe$e
pevce efue³ee? yeehe yew" mecePeeles nQ, kewÀmes legce heefJe$e Les~ efHeÀj Jeece ceeie& ceW peeves mes DeheefJe$e yeves nes~ hegpeejer keÀes DeheefJe$e, hetp³e
keÀes heefJe$e keÀnWies~ meejs Jeu[& keÀer efnmìêr-pee@ûeeHeÀer legcnejs yegef× ceW nw~ keÀewve-keÀewve jep³e keÀjles Les? kewÀmes GvneW keÀes jep³e
efceuee, ³en legce peeveles nes, Deewj keÀesF& veneR pees peevelee nes~ legcnejs heeme Yeer Deeies ³en vee@uespe, j®elee Deewj j®evee kesÀ Deeefo-
ceO³e-Devle keÀer veneR Leer, iees³ee veeefmlekeÀ Les~ veneR peeveles Les~ veeefmlekeÀ yeveves mes efkeÀlevee og:Keer yeve peeles nQ~ Deye legce ³eneB Dee³es
nes ³en osJelee yeveves~ JeneB efkeÀleves megKe neWies~ owJeeriegCe Yeer ³eneB OeejCe keÀjves nQ~ Òepeeefhelee ye´ïee keÀer Deewueeo YeeF&-yenve "njs
vee~ ef¬eÀefceveue ¢efä peeveer veneR ®eeefnS, FmeceW nw cesnvele~ DeebKeW yeæ[er ef¬eÀefceveue nQ~ meye DebieeW mes ef¬eÀefceveue nQ DeebKeW~
DeeOeekeÀuhe ef¬eÀefceveue, DeeOeekeÀuhe efmeefJeue jnleer nQ~ mele³egie ceW ef¬eÀefceveue veneR jnleer nQ~ DeebKeW ef¬eÀefceveue nQ lees Demegj
keÀnueeles nQ~ yeehe Kego keÀnles nQ ceQ heeflele ogefve³ee ceW Deelee ntB~ pees heeflele yeves nQ, GvekeÀes ner heeJeve yevevee nw~ ceveg<³e lees keÀnles
nQ ³en Deheves keÀes YeieJeeve keÀnueeles nQ~ Peeæ[ ceW osKees SkeÀoce leceesÒeOeeve ogefve³ee kesÀ Devle ceW Keæ[e nw, Jener efHeÀj lehem³ee keÀj
jns nQ~ mele³egie mes ue#ceer-veeje³eCe keÀer ef[vee³emìer ®eueleer nw~ mebJele Yeer Fve ue#ceer-veeje³eCe mes efievee pee³esiee FmeefueS yeeyee
keÀnles nQ ue#ceer-veeje³eCe keÀe jep³e efoKeeles nes lees efueKees Fmemes 1250 Je<e& kesÀ yeeo $eslee~ MeeðeeW ceW efHeÀj ueeKeeW Je<e& efueKe efo³es
nQ~ jele-efove keÀe HeÀke&À nes ie³ee vee~ ye´ïee keÀer jele DeeOeekeÀuhe, ye´ïee keÀe efove DeeOeekeÀuhe ö ³en yeeleW yeehe ner mecePeeles nQ~
efHeÀj Yeer keÀnles nQöceer"s ye®®es, Deheves keÀes Deelcee mecePees, yeehe keÀes ³eeo keÀjes~ GvekeÀes ³eeo keÀjles-keÀjles legce heeJeve yeve
pee³eWies, efHeÀj Devle ceefle mees ieefle nes pee³esieer~ yeeyee Ssmes veneR keÀnles nQ ³eneB yew" peeDees~ mee|JemeSyegue ye®®eeW keÀes lees efye"e³eWies
veneR~ mesvìme& c³egef]pe³ece Deeefo Keesueles jnles nQ~ efkeÀleves keÀes efvecev$eCe yeebìles nQ, DeekeÀj iee@[ueer yeLe& jeFì efJeée keÀer yeeoMeener
2/3 Translation
uees~ legce yeehe kesÀ ye®®es nes~ yeehe nw mJeie& keÀe j®eef³elee lees legcekeÀes Yeer mJeie& keÀe Jemee& nesvee ®eeefnS~ yeehe keÀnles nQ ceQ SkeÀ ner yeej
mJeie& keÀer mLeehevee keÀjves Deelee ntB~ SkeÀ ner ogefve³ee nw efpevekeÀe ®e¬eÀ efHeÀjlee jnlee nw~ ceveg<³eeW keÀer lees DeveskeÀ celeW, DeveskeÀ yeeleW
nQ~ cele-celeevlej efkeÀleves nQ, FmekeÀes keÀne peelee nw DeÜwle cele~ Peeæ[ efkeÀlevee yeæ[e nw~ efkeÀleveer ìeue-ìeefue³eeB efvekeÀueleer nQ~
efkeÀleves Oece& HewÀue jns nQ, henues lees SkeÀ cele, SkeÀ jep³e Lee~ meejs efJeée hej FvekeÀe jep³e Lee~ ³en Yeer DeYeer legcekeÀes ceeuetce heæ[e
nw~ nce ner meejs efJeée kesÀ ceeefuekeÀ Les~ efHeÀj 84 pevce Yeesie kebÀieeue yeves nQ~ DeYeer legce keÀeue hej peerle heeles nes, JeneB keÀYeer
DekeÀeues ce=l³eg neslee veneR~ ³eneB lees osKees yew"s-yew"s DekeÀeues ce=l³eg nesleer jnleer nw~ ®eejeW lejHeÀ ceewle ner ceewle nw~ JeneB Ssmes veneR
neslee, hetjer S]pe ueeFHeÀ ®eueleer nw~ Yeejle ceW h³eesejf ìer, heerme, Òeemeheìea Leer~ 150 Je<e& SJejspe Dee³eg Leer, DeYeer efkeÀleveer Dee³eg jnleer
nw~
F&éej ves legcekeÀes ³eesie efmeKee³ee lees legcekeÀes ³eesieséej keÀnles nQ~ JeneB Leesæ[sner keÀnWies~ Fme mece³e legce ³eesieséej nes, legcekeÀes F&éej
jepe³eesie efmeKee jns nQ~ efHeÀj jepe-jepeséej yevevee nw~ DeYeer legce %eeveséej nes efHeÀj jepeséej DeLee&led jepeeDeeW keÀe jepee yeveWies~
De®íe!
vecemles~
1) DeebKeeW keÀes efmeefJeue yeveeves keÀer cesnvele keÀjveer nw~ yegef× ceW meoe jns nce Òepeeefhelee ye´ïee kesÀ ye®®es YeeF&-yenve
nQ, ef¬eÀefceveue ¢efä jKe veneR mekeÀles~
2) Mejerj efveJee&n DeLe& keÀce& keÀjles yegef× keÀe ³eesie SkeÀ yeehe mes ueieevee nw, no keÀer meye yeeleW íesæ[ yesno kesÀ
yeehe keÀes ³eeo keÀjvee nw~ yesno keÀe mebv³eemeer yevevee nw~
Jejoeve:- meoe Deleerefvê³e megKe kesÀ Petues ceW Petueves Jeeues mebiece³egie keÀer meJe& DeueewefkeÀkeÀ Òeeefhle³eeW mes mechevve
YeJe
pees ye®®es DeueewefkeÀkeÀ Òeeefhle³eeW mes meoe mechevve nQ Jees Deleerefvê³e megKe kesÀ Petues ceW Petueles jnles nQ~ pewmes pees
uee[ues ye®®es nesles nQ GvekeÀes Petues ceW Pegueeles nQ~ Ssmes meJe& Òeeefhle mechevve yeéïeCeeW keÀe Petuee Deleerefvê³e megKe
keÀe Petuee nw, Fmeer Petues ceW meoe Petueles jnes~ keÀYeer Yeer osn DeefYeceeve ceW veneR Deevee~ pees Petues mes GlejkeÀj
Oejleer hej heebJe jKeles nQ Jees cewues nes peeles nQ~ Tb®es mes Tb®es yeehe kesÀ mJe®í ye®®es meoe Deleerefvê³e megKe kesÀ
Petues ceW Petueles, efceÆer ceW heebJe veneR jKe mekeÀles~
mueesieve:- ``ceQ l³eeieer ntB'' Fme DeefYeceeve keÀe l³eeie ner me®®ee l³eeie nw~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es - ³en heeflele ogefve³ee SkeÀ hegjevee ieebJe nw, ³en legcnejs jnves uee³ekeÀ veneR, legcnW Deye veF&
heeJeve ogefve³ee ceW ®euevee nw''
ÒeÍe>>:- yeehe Deheves ye®®eeW keÀes Gvveefle keÀer keÀewve meer SkeÀ ³egefkeÌle yeleeles nQ?
GÊej:- ye®®es, legce Dee%eekeÀejer yeve yeeheoeoe keÀer cele hej ®eueles jnes~ yeeheoeoe oesveeW FkeÌùs nQ, FmeefueS Deiej FvekesÀ
keÀnves mes kegÀí vegkeÀmeeve Yeer ngDee lees Yeer jsmheeefvmeyegue yeehe nw, meye "erkeÀ keÀj osiee~ legce Deheveer cele veneR
®eueeDees, efMeJeyeeyee keÀer cele mecePekeÀj ®eueles jnes lees yengle Gvveefle nesieer~
Deesced Meeefvle~ henueer-henueer cegK³e yeele ªneveer ye®®eeW keÀes ªneveer yeehe mecePeeles nQ efkeÀ Deheves keÀes Deelcee efve½e³e keÀj yew"es
Deewj yeehe keÀes ³eeo keÀjes lees legcnejs meye og:Ke otj nes pee³eWies~ Jees ueesie DeeMeerJee&o keÀjles nQ vee~ ³en yeehe Yeer keÀnles nQöye®®eeW,
legcnejs meye og:Ke otj nes pee³eWies~ efmeHe&À Deheves keÀes Deelcee mecePe yeehe keÀes ³eeo keÀjes~ ³en lees Deefle menpe nw~ ³en nw Yeejle keÀe
Òee®eerve menpe jepe³eesie~ Òee®eerve keÀe Yeer ìeFce lees ®eeefnS vee~ ueebie ueebie Yeer efkeÀlevee? yeehe mecePeeles nQ hetjs 5 n]peej Je<e& henues
³en jepe³eesie efmeKee³ee Lee~ ³en yeehe efyeiej keÀesF& mecePee veneR mekeÀles Deewj ye®®eeW efyeiej keÀesF& mecePe ve mekesÀ~ iee³eve Yeer nw
Deelcee³eW ye®®es Deewj hejceelcee yeehe Deueie jns yengkeÀeue..... yeehe ner keÀnles nQ legce meeræ{er Glejles-Glejles heeflele yeve heæ[s nes~
Deye mce=efle DeeF&~ meye ef®euueeles nQöns heeflele-heeJeve...... keÀefue³egie ceW heeflele ner nesles nQ~ mele³egie ceW nesles nQ heeJeve~ Jen nw ner
heeJeve ogefve³ee~ ³en hegjeveer heeflele ogefve³ee jnves uee³ekeÀ veneR nw~ hejvleg cee³ee keÀe Yeer ÒeYeeJe keÀesF& keÀce veneR nw~ ³eneB osKees lees
100-125 cebefpeue kesÀ yeæ[s-yeæ[s cekeÀeve yeveeles jnles nQ~ FvekeÀes cee³ee keÀe heeche keÀne peelee nw~ cee³ee keÀe peueJee Ssmee nw pees
keÀnes mJeie& ®euees lees keÀn osles nceejs efueS mJeie& lees ³eneB ner nw, FvekeÀes cee³ee keÀe peueJee keÀne peelee nw~ hejvleg legce ye®®es peeveles
nes ³en lees hegjevee ieebJe nw, FvekeÀes keÀne peelee nw veke&À, hegjeveer ogefve³ee mees Yeer jewjJe veke&À~ mele³egie keÀes keÀne ner peelee nw mJeie&~
³en De#ej lees nQ vee~ FvekeÀes efJeMeMe Jeu[& lees meye keÀnWies~ JeeFmeuesme Jeu[& lees ³en mJeie& Lee~ mJeie& keÀes keÀne ner peelee nw
JeeFmeuesme Jeu[&, veke&À keÀes efJeMeMe Jeu[& keÀne peelee nw~ Fleveer Yeer menpe yeeleW keÌ³eeW veneR efkeÀmekeÀer yegef× ceW Deeleer nQ! ceveg<³e
efkeÀleves og:Keer nQ~ efkeÀleves ueæ[eF&-Peieæ[s Deeefo nesles jnles nQ~ efove-Òeefleefove yee@cyme Deeefo Yeer Ssmes yeveeles jnles nQ, pees efiejs Deewj
ceveg<³e Kelce nes peeSb~ hejvleg leg®í yegef× ceveg<³e mecePeles veneR nQ efkeÀ DeYeer keÌ³ee nesves Jeeuee nw~ ³en yeeleW keÀesF& mecePee veneR mekeÀles
efmeJeeS yeehe kesÀ, keÌ³ee nesves Jeeuee nw? hegjeveer ogefve³ee keÀe efJeveeMe nesvee nw Deewj veF& ogefve³ee keÀer mLeehevee Yeer ieghle nes jner nw~
legce ye®®eeW keÀes keÀne ner peelee nw ö ieghle Jeeefj³eme&~ keÀesF& mecePeles nQ keÌ³ee efkeÀ legce ueæ[eF& keÀj jns nes~ legcnejer ueæ[eF& nw ner 5
efJekeÀejeW mes~ meyekeÀes keÀnles nes heefJe$e yevees~ SkeÀ yeehe kesÀ ye®®es nes vee~ Òepeeefhelee ye´ïee kesÀ ye®®es lees meye YeeF&-yenve ngS vee~
mecePeeves keÀer yeæ[er ³egefkeÌle³eeB ®eeefnS~ Òepeeefhelee ye´ïee kesÀ lees {sj ye®®es nQ, SkeÀ lees veneR~ veece ner nw Òepeeefhelee~ ueewefkeÀkeÀ yeehe keÀes
keÀYeer Òepeeefhelee veneR keÀnWies~ Òepeeefhelee ye´ïee nw lees GvekesÀ meye ye®®es Deeheme ceW YeeF&-yenve, ye´ïeekegÀceej-kegÀceeefj³eeB "njs vee~
hejvleg mecePeles veneR~ pewmes helLej yegef× nQ, mecePeves keÀer keÀesefMeMe Yeer veneR keÀjles~ Òepeeefhelee ye´ïee kesÀ ye®®es YeeF&-yenve nes ie³es~
efJekeÀej ceW lees pee ve mekeWÀ~ legcnejs yees[& hej Yeer Òepeeefhelee De#ej yengle peªjer nw~ ³en De#ej lees peªj [euevee ®eeefnS~ efmeHe&À
ye´ïee efueKeves mes Flevee peesjoej veneR neslee nw~ lees yees[& ceW Yeer keÀjskeÌì De#ej efueKe megOeejvee heæ[s~ ³en nw yengle peªjer De#ej~
ye´ïee veece lees HeÀercesue keÀe Yeer nw~ veece ner Kegì ie³es nQ lees cesue keÀe veece HeÀercesue hej jKe osles nQ~ Fleves veece uee³es keÀneB mes? nw lees
meye [êcee huewve Devegmeej~ yeehe keÀe JeHeÀeoej, Dee%eekeÀejer yevevee keÀesF& ceemeer keÀe Iej veneR nw~ yeehe Deewj oeoe oesveeW FkeÌùs nQ vee~
mecePe veneR mekeÀles nQ ³en keÀewve nw? leye efMeJeyeeyee keÀnles nQ cesjer Dee%ee keÀes Yeer mecePe veneR mekeÀles nQ~ Guìe keÀnW ³ee meguìe,
legce mecePees efMeJeyeeyee keÀnles nQ lees jsmhee@efvmeyegue Jen nes pee³esiee~ FvekesÀ keÀnves mes kegÀí vegkeÀmeeve ngDee lees Yeer jsmheeefvmeyegue Jen
nesves mes, Jen meye "erkeÀ keÀj osiee~ efMeJeyeeyee keÀe ner mecePeles jnes lees legcnejer Gvveefle yengle nesieer~ hejvleg cegefMkeÀue mecePeles nQ~
keÀesF& efHeÀj Deheveer cele hej ®eueles jnles nQ~ yeehe efkeÀlevee otj mes Deeles nQ legce ye®®eeW keÀes [e³ejskeÌMeve osves, mecePeeves~ Deewj keÀesF&
heeme lees ³en mÒeer®egDeue vee@uespe nw veneR~ meeje efove ³en eE®eleve ®euevee ®eeefnSökeÌ³ee efueKeW pees ceveg<³e mecePeW~ Ssmes-Ssmes meerOes
De#ej efueKeves ®eeefnS pees ceveg<³eeW keÀer ¢efä heæ[s~ legce Ssmee mecePeeDees pees keÀesF& ÒeÍe>> hetíves keÀer ojkeÀej ner ve heæ[s~ yeesuees, yeehe
keÀnles nQ Deheves keÀes Deelcee mecePe cegPes ³eeo keÀjes lees meye og:Ke otj nes pee³eWies~ pees De®íer jerefle ³eeo ceW jnWies Jener Tb®e heo
1/3 Translation
hee³eWies~ ³en lees meskesÀC[ keÀer yeele nw~ ceveg<³e keÌ³ee-keÌ³ee hetíles jnles nQölegce kegÀí Yeer veneR yeleeDees~ yeesuees, peemleer hetíes cele~
henues SkeÀ yeele efve½e³e keÀjes, ÒeÍe>>eW kesÀ peemleer pebieue ceW heæ[ pee³eWies lees efHeÀj efvekeÀueves keÀe jemlee efceuesiee veneR~ pewmes HeÀeieer ceW
ceveg<³e cetbPe peeles nQ lees efHeÀj efvekeÀue veneR mekeÀles nQ, ³en Yeer Ssmes nw ceveg<³e keÀneB mes keÀneB cee³ee lejHeÀ efvekeÀue peeles nQ FmeefueS
henues meyekeÀes SkeÀ ner yeele yeleeDeesölegce lees Deelcee nes DeefJeveeMeer~ yeehe Yeer DeefJeveeMeer nw, heeflele-heeJeve nw~ legce nes heeflele~ Deye
³ee lees Iej peevee nw ³ee veF& ogefve³ee ceW~ hegjeveer ogefve³ee ceW efheíeæ[er lekeÀ Deeles jnles nQ~ pees hetje heæ{Wies veneR Jen lees peªj heerís
Dee³eWies~ efkeÀlevee efnmeeye nw Deewj efHeÀj heæ{eF& mes Yeer mecePee peelee nw henues keÀewve pee³esiee? mketÀue ceW Yeer efveMeeveer efoKeeles nQ vee~
oewæ[er henve neLe ueieekeÀj DeeDees~ henues vecyej Jeeues keÀes Fveece efceuelee nw~ ³en nw yesno keÀer yeele~ yesno keÀe Fveece efceuelee nw~
yeehe keÀnles nQ ³eeo keÀer ³ee$ee hej jnes~ owJeeriegCe OeejCe keÀjves nQ~ meJe&iegCe mechevve ³eneB yevevee nw FmeefueS yeeyee keÀnles nQ ®eeì&
jKees~ ³eeo keÀer ³ee$ee keÀe Yeer ®eeì& jKees lees helee heæ[siee efkeÀ nce HeÀe³eos ceW nQ ³ee Ieeìs ceW? hejvleg ye®®es jKeles veneR nQ~ yeeyee keÀnles
nQ uesefkeÀve ye®®es keÀjles veneR~ yengle Leesæ[s keÀjles nQ FmeefueS ceeuee Yeer efkeÀleveer Leesæ[eW keÀer ner nw~ 8 yeæ[er mkeÀeuejefMehe ueWies efHeÀj
108 hueme ceW jnles nQ vee~ hueme ceW keÀewve pee³eWies? yeeoMeen Deewj jeveer~ yengle ]peje mee ]HeÀke&À jnlee nw~
lees yeehe keÀnles nQ henues Deheves keÀes Deelcee mecePees Deewj yeehe keÀes ³eeo keÀjes ö ³ener nw ³eeo keÀer ³ee$ee~ yeme ³ener yeehe keÀe cewmespe
osvee nw~ leerkeÀ-leerkeÀ keÀjves keÀer ojkeÀej veneR, ceveceveeYeJe~ osn kesÀ meye mecyevOe íesæ[, hegjeveer ogefve³ee ceW meyekeÀe yegef× mes l³eeie
keÀjvee nw keÌ³eeWefkeÀ Deye Jeeefheme peevee nw, DeMejerjer yevevee nw~ ³eneB yeeyee ³eeo efoueeles nQ efHeÀj meejs efove ceW efyeukegÀue ³eeo Yeer veneR
keÀjles, Þeercele hej veneR ®eueles nQ~ yege× f ceW yew"lee veneR nw~ yeehe keÀnles nQ veF& ogevf e³ee ceW peevee nw lees leceesÒeOeeve mes meleesÒeOeeve yevevee
nw~ yeeyee ves ncekeÀes jep³e-Yeei³e efo³ee, nceves efHeÀj Ssmes iebJee³ee, 84 pevce efueS~ ueeKeeW Je<e& keÀer yeele veneR, yengle ye®®es DeuHeÀ
keÀes ve peeveves keÀejCe efHeÀj yengle ÒeÍe>> hetíles jnles nQ~ yeehe keÀnles nQ henues ceeceskeÀced ³eeo keÀjes lees heehe keÀì pee³eW Deewj owJeeriegCe
OeejCe keÀjes lees osJelee yeve pee³eWies Deewj kegÀí hetíves keÀer ojkeÀej veneR~ DeuHeÀ ve mecePe yes les keÀer leerkeÀ-leerkeÀ keÀjves mes Kego Yeer
cetbPe peeles nQ efHeÀj lebie nes heæ[les nQ~ yeehe keÀnles nQ henues DeuHeÀ keÀes peeveves mes meye kegÀí peeve pee³eWies~ cesjs Üeje cesjs keÀes peeveves
mes legce meye kegÀí peeve pee³eWies~ yeekeÀer peeveves keÀe kegÀí jnsiee veneR~ FmeefueS 7 jes]pe jKes peeles nQ~ 7 jes]pe ceW yengle mecePe mekeÀles
nQ~ hejvleg vecyejJeej mecePeves Jeeues nesles nQ~ keÀesF& lees kegÀí Yeer mecePeles veneR~ Jen keÌ³ee jepee-jeveer yeveWies~ SkeÀ kesÀ Thej jepeeF&
keÀjWies keÌ³ee? nj SkeÀ keÀes Deheveer Òepee yeveeveer nw~ ìeFce yengle Jesmì keÀjles nQ~ yeehe lees keÀnles nQ efye®eejs nQ~ Yeue efkeÀleves Yeer
yeæ[s-yeæ[s cele&yes Jeeues nQ, hejvleg yeehe peeveles nQ ³en lees meye kegÀí efceÆer ceW efceue peevee nw~ yeekeÀer Leesæ[e mece³e nw~ efJeveeMe keÀeues
efJehejerle yegef× JeeueeW keÀe lees efJeveeMe nesvee nw~ nce DeelceeDeeW keÀer Òeerle yegef× efkeÀleveer nw, Jen lees mecePe mekeÀles nQ~ keÀesF& keÀnles nQ
SkeÀ-oes IeCìs ³eeo jnleer nw! keÌ³ee ueewefkeÀkeÀ yeehe mes legce SkeÀ-oes IeCìe Òeerle jKeles nes? meeje efove yeeyee-yeeyee keÀjles jnles nes~
³eneB Yeue yeeyee-yeeyee keÀnles nQ hejvleg n·er Òeerle Leesæ[sner nw~ yeej-yeej keÀnles nQ efMeJeyeeyee keÀes ³eeo keÀjles jnes~ me®e-me®e ³eeo
keÀjvee nw~ ®eeueekeÀer ®eue ve mekesÀ~ yengle nQ pees keÀnles nQ nce lees efMeJeyeeyee keÀes yengle ³eeo keÀjles nQ efHeÀj Jen lees Gæ[ves ueie
heæ[s~ yeeyee yeme nce lees peeles nQ mee|Jeme hej yengleeW keÀe keÀu³eeCe keÀjves~ efpelevee yengleeW keÀes hewieece oWies Glevee ³eeo ceW jnWies~ yengle
yeef®®e³eeB keÀnleer nQ yevOeve nw~ Dejs, yevOeve lees meejer ogefve³ee keÀes nw, yevOeve keÀes ³egefkeÌle mes keÀeìvee nw~ ³egefkeÌle³eeB yengle nQ, mecePees
keÀue cej heæ[les nQ efHeÀj ye®®es keÀewve mecYeeueWies? peªj keÀesF& ve keÀesF& mecYeeueves Jeeues efvekeÀue heæ[Wies~ De%eeve keÀeue ceW lees otmejer
Meeoer keÀj uesles nQ~ Fme mece³e lees Meeoer Yeer cegmeeryele nw~ efkeÀmekeÀes Leesæ[e hewmee oskeÀj yeesuees ye®®eeW keÀe mecYeeuees~ legcneje ³en
cejpeerJee pevce nw vee~ peerles peer cej ie³es efHeÀj heerís keÀewve mecYeeuesiee? lees peªj veme& jKeveer heæ[s~ hewmes mes keÌ³ee veneR nes mekeÀlee nw~
yevOevecegkeÌle peªj yevevee nw~ mee|Jeme kesÀ MeewkeÀ Jeeues Deehesner YeeieWies~ ogefve³ee mes cej ie³es vee~ ³eneB lees yeehe keÀnles nQ efce$e-
mecyeefvOe³eeW Deeefo keÀe Yeer G×ej keÀjes~ meyekeÀes hewieece osvee nw ö ceveceveeYeJe keÀe, lees leceesÒeOeeve mes meleesÒeOeeve yeve pee³eW~ ³en
yeehe ner keÀnles nQ Deewj lees Thej mes Deeles nQ~ GvekeÀer Òepee Yeer GvekesÀ efheíeæ[er Deeleer jnsieer~ pewmes ¬eÀeFmì meyekeÀes veer®es ues Deeles
nQ~ veer®es heeì& yepeeles-yepeeles peye DeMeevle nesles nQ lees keÀnles nQ ncekeÀes Meeefvle ®eeefnS~ yew"s lees Les Meeefvle ceW~ efHeÀj Òeermeshìj
efheíeæ[er Deevee heæ[lee nw~ efHeÀj keÀnles nQ ns heeflele-heeJeve DeeDees~ kewÀmee Kesue yevee ngDee nw~ Jen Devle ceW DeekeÀj ue#³e ueWies~
ye®®eeW ves mee#eelkeÀej efkeÀ³ee ngDee nw~ ceveceveeYeJe keÀe ue#³e DeekeÀj ueWies~ DeYeer legce yesiej ìt efÒevme yeveles nes~ Fme mece³e kesÀ pees
2/3 Translation
meentkeÀej nQ, Jees yesiej yeveWies~ Jev[j nw~ Fme Kesue keÀes peje Yeer keÀesF& veneR peeveles nQ~ meejer jepeOeeveer mLeeheve nes jner nw~ keÀesF&
lees iejerye Yeer yeveWies vee~ ³en yeæ[er otjeosMe yege×
f mes mecePeves keÀer yeeleW nQ~ efheíeæ[er ceW meye mee#eelkeÀej nesiee nce kewÀmes ìêmb eHeÀj nesles
nQ~ legce heæ{les nes veF& ogefve³ee kesÀ efueS~ DeYeer nes mebiece hej~ heæ{keÀj heeme keÀjWies lees owJeer kegÀue ceW pee³eWies~ DeYeer yeéïeCe kegÀue ceW
nQ~ ³en yeeleW keÀesF& mecePe ve mekesÀ~ YeieJeeve heæ{eles nQ, peje Yeer efkeÀmekeÀer yegef× ceW veneR yew"lee~ efvejekeÀej YeieJeeve peªj Dee³esiee
vee~ ³en [êcee yeæ[e Jev[jHegÀue yevee ngDee nw, GmekeÀes legce peeveles nes Deewj heeì& yepee jns nes~ ef$ecete|le kesÀ ef®e$e hej Yeer mecePeevee
heæ[söye´ïee Üeje mLeehevee~ efJeveeMe lees Dee@ìescesefìkeÀueer nesvee ner nw~ efmeHe&À veece jKe efo³ee nw~ ³en Yeer [êcee yevee ngDee nw~ cegK³e
yeele nw Deheves keÀes Deelcee mecePe yeehe keÀes ³eeo keÀjes lees pebkeÀ Glej peeS~ mketÀue ceW efpelevee De®íer jerefle heæ{Wies, yeæ[er Deeceoveer
nesieer~ legcekeÀes 21 pevce kesÀ efueS nsuLe JesuLe efceueleer nw, keÀce yeele nw keÌ³ee~ ³eneB Yeue JesuLe nw hejvleg ìeFce veneR nw pees heg$e-hees$es
Kee mekeWÀ~ yeehe ves meye kegÀí Fme mesJee ceW ueiee efo³ee lees efkeÀlevee pecee nes ie³ee~ meyekeÀe Leesæ[sner pecee neslee nw~ Fleves ueKeheefle nQ,
hewmee keÀece Dee³esiee veneR~ yeehe ueWies ner veneR pees efHeÀj osvee heæ[s~ De®íe!
vecemles~
1) yevOeve keÀeìves keÀer ³egefkeÌle j®eveer nw~ ef]peiejer yeehe mes Òeerle jKeveer nw~ yeehe keÀe meyekeÀes hewieece os, meyekeÀe
keÀu³eeCe keÀjvee nw~
2) otjeosMeer yegef× mes Fme yesno kesÀ Kesue keÀes mecePevee nw~ yesiej ìt efÒevme yeveves keÀer heæ{eF& hej hetje O³eeve osvee
nw~ ³eeo keÀe me®®ee-me®®ee ®eeì& jKevee nw~
Jejoeve:- mel³elee kesÀ DeeOeej hej SkeÀ yeehe keÀes Òel³e#e keÀjves Jeeues, efveYe&³e DeLee@efjìer mJeªhe YeJe
mel³elee ner Òel³e#elee keÀe DeeOeej nw~ yeehe keÀes Òel³e#e keÀjves kesÀ efueS efveYe&³e Deewj DeLee@efjìer mJeªhe yevekeÀj
yeesuees, mebkeÀes®e mes veneR~ peye DeveskeÀ cele Jeeues efmeHe&À SkeÀ yeele keÀes ceeve ueWies efkeÀ nce meyekeÀe yeehe SkeÀ
nw Deewj Jener Deye keÀe³e& keÀj jns nQ, nce meye SkeÀ keÀer mevleeve SkeÀ nQ Deewj ³en SkeÀ ner ³eLeeLe& nw..lees
efJepe³e keÀe PeC[e uenje pee³esiee~ Fmeer mebkeÀuhe mes cegefkeÌleOeece pee³eWies Deewj efHeÀj peye Dehevee-Dehevee heeì&
yepeeves Dee³eWies lees henues ³ener mebmkeÀej Fcepe& neWies efkeÀ iee[ F]pe Jeve~ ³ener ieesu[ve Spe keÀer mce=efle nw~
mueesieve:- menve keÀjvee ner mJe³eb kesÀ MeefkeÌle ªhe keÀes Òel³e#e keÀjvee nw~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö ³en Mejerj ªheer efKeueewvee Deelcee ªheer ®ewlev³e ®eeyeer mes ®euelee nw, legce Deheves keÀes
Deelcee efve½e³e keÀjes lees efveYe&³e yeve pee³eWies''
ÒeÍe>>:- Deelcee Mejerj kesÀ meeLe Kesue Kesueles veer®es DeeF& nw FmeefueS GmekeÀes keÀewve mee veece oWies?
GÊej:- keÀ"hegleueer~ pewmes [êcee ceW keÀ"hegleefue³eeW keÀe Kesue efoKeeles nQ Jewmes legce Deelcee³eW keÀ"hegleueer keÀer lejn 5 n]peej
Je<e& ceW Kesue Kesueles veer®es hengB®e ie³eer nes~ yeehe Dee³es nQ legce keÀ"hegleefue³eeW keÀes Thej ®eæ{ves keÀe jemlee yeleeves~
Deye legce Þeercele keÀer ®eeyeer ueieeDees lees Thej ®eues pee³eWies~
ieerle:- cenefHeÀue ceW peue G"er Mecee........
Deesced Meeefvle~ ªneveer yeehe ªneveer ye®®eeW keÀes Þeercele osles nQ ö keÀYeer keÀesF& keÀer ®eueve De®íer veneR nesleer lees ceeB-yeehe keÀnles nQ
ö legcekeÀes Meue F&éej cele osJes~ efye®eejeW keÀes ³en helee ner veneR efkeÀ F&éej me®eceg®e cele osles nQ~ DeYeer legce ye®®eeW keÀes F&éejer³e cele
efceue jner nw DeLee&led ªneveer yeehe ye®®eeW keÀes Þesÿ cele os jns nQ Þesÿ yeveves kesÀ efueS~ DeYeer legce mecePeles nes nce Þesÿ les Þesÿ
yeve jns nQ~ yeehe ncekeÀes efkeÀleveer Tb®e cele os jns nQ~ nce GvekeÀer cele hej ®euekeÀj ceveg<³e mes osJelee yeve jns nQ~ lees efme× neslee
nw ceveg<³e keÀes osJelee yeveeves Jeeuee Jener yeehe nw~ efmekeÌKe ueesie Yeer ieeles nQ ceveg<³e mes osJelee efkeÀ³es.... lees peªj ceveg<³e mes osJelee
yeveeves keÀer cele osles nQ~ GvekeÀer ceefncee Yeer ieeF& nw ö SkeÀesDebkeÀej.. keÀlee& heg©<e, efveYe&³e...... legce meye efveYe&³e nes peeles nes~
Deheves keÀes Deelcee mecePeles nes vee~ Deelcee keÀes keÀesF& Ye³e veneR jnlee nw~ yeehe keÀnles nQ efveYe&³e yevees~ Ye³e efHeÀj keÀens keÀe~ legcekeÀes
keÀesF& Ye³e veneR~ legce Deheves Iej yew"s Yeer yeehe keÀer Þeercele uesles jnles nes~ Deye Þeercele efkeÀmekeÀer? keÀewve osles nQ? ³en yeeleW ieerlee ceW
lees nQ veneR~ DeYeer legce ye®®es mecePeles nes~ yeehe keÀnles nQ legce heeflele yeve ie³es nes, Deye heeJeve yeveves kesÀ efueS ceeceskeÀced ³eeo keÀjes~
³en hegª<eesÊece yeveves keÀe cesuee mebiece³egie hej ner neslee nw~ yengle DeekeÀj Þeercele uesles nQ~ FmekeÀes keÀne peelee nw F&éej kesÀ meeLe
ye®®eeW keÀe cesuee~ F&éej Yeer efvejekeÀej nw~ ye®®es (Deelcee³eW) Yeer efvejekeÀej nQ~ nce Deelcee nQ, ³en hekeÌkeÀer-hekeÌkeÀer Deeole [eueveer
nw~ pewmes efKeueewves keÀes ®eeyeer oer peeleer nw lees [ebme keÀjves ueie heæ[les nQ~ lees Deelcee Yeer Fme Mejerj ªheer efKeueewves keÀer ®eeyeer nw~
Deelcee FveceW ve nes lees kegÀí Yeer keÀj ve mekesÀ~ legce nes ®ewlev³e efKeueewves~ efKeueewves keÀes ®eeyeer veneR oer peeS lees keÀece keÀe veneR jnsiee~
Keæ[e nes pee³esiee~ Deelcee Yeer ®ewlev³e ®eeyeer nw Deewj ³en DeefJeveeMeer, Decej ®eeyeer nw~ yeehe mecePeeles nQ ceQ osKelee ner ntB Deelcee
keÀes~ Deelcee megveleer nwö³en hekeÌkeÀer Deeole [eueveer nw~ Fme ®eeyeer efyeiej Mejerj ®eue ve mekesÀ~ FvekeÀes Yeer ®eeyeer DeefJeveeMeer efceueer
ngF& nw~ 5 n]peej Je<e& FmekeÀer ®eeyeer ®eueleer nw~ ®ewlev³e ®eeyeer nesves keÀejCe ®e¬eÀ efHeÀjlee ner jnlee nw~ ³en nQ ®ewlev³e efKeueewves~ yeehe
Yeer ®ewlev³e Deelcee nw~ peye ®eeyeer hetjer nes peeleer nw lees efHeÀj yeehe ve³esefmej ³egefkeÌle yeleeles nQ efkeÀ cegPes ³eeo keÀjes lees efHeÀj ®eeyeer ueie
pee³esieer DeLee&led Deelcee leceesÒeOeeve mes meleesÒeOeeve yeve pee³esieer~ pewmes ceesìj mes hesìêsue Kelce nesves hej efHeÀj Yeje peelee nw vee~ DeYeer
legcnejer Deelcee mecePeleer nw - nceejs ceW hesìêsue kewÀmes Yejsiee! yewìjer Keeueer nesleer nw efHeÀj GveceW heeJej Yejer peeleer nw vee~ yewìjer
Keeueer nesleer nw lees ueeFì Kelce nes peeleer nw~ Deye legcnejer Deelcee ªheer yewìjer Yejleer nw~ efpelevee ³eeo keÀjWies Glevee heeJej Yejleer
pee³esieer~ Flevee 84 pevceeW keÀe ®e¬eÀ ueieeS yewìjer Keeueer nes ieF& nw~ melees, jpees, lecees ceW DeeF& nw~ Deye efHeÀj yeehe Dee³es nQ ®eeyeer
osves DeLeJee yewìjer keÀes Yejves~ heeJej veneR nw lees ceveg<³e kewÀmes yeve peeles nQ~ lees Deye ³eeo mes ner yewìjer keÀes Yejvee nw, FvekeÀes n³egceve
yewìjer keÀnW~ yeehe keÀnles nQ cesjs meeLe ³eesie ueieeDees~ ³en %eeve SkeÀ ner yeehe osles nQ~ meoddieefle oelee Jen SkeÀ ner yeehe nw~ DeYeer
legcnejer yewìjer meejer Yejleer nw pees efHeÀj 84 pevce hetjs heeì& yepeeles nes~ pewmes [êcee ceW keÀ"hegleefue³eeB vee®eleer nQ vee~ legce Deelcee³eW Yeer
Ssmes keÀ"hegleefue³eeW efcemeue nes~ Thej mes Glejles 5 n]peej Je<e& ceW SkeÀoce veer®es Dee peeles nes efHeÀj yeehe DeekeÀj Thej ®eæ{eles nQ~
Jen lees SkeÀ efKeueewvee nw~ yeehe DeLe& mecePeeles nQ ®eæ{leer keÀuee Deewj Glejleer keÀuee keÀe, 5 n]peej Je<e& keÀer yeele nw~ legce mecePeles
nes Þeercele mes ncekeÀes ®eeyeer efceue jner nw~ nce HegÀue meleesÒeOeeve yeve pee³eWies efHeÀj meeje heeì& efjheerì keÀjWies~ efkeÀleveer menpe yeele nw
ö mecePeves Deewj mecePeeves keÀer~ efHeÀj Yeer yeehe keÀnles nQ mecePeWies Jener efpevneWves keÀuhe henues mecePee nesiee~ legce efkeÀlevee Yeer ceeLee
ceejes peemleer mecePeWies ner veneR~ yeehe mecePe lees meyekeÀes SkeÀ pewmeer ner osles nQ~ keÀneB Yeer yew"s yeehe keÀes ³eeo keÀjvee nw~ Yeue meeceves
yeéïeCeer ve nes lees Yeer legce ³eeo ceW yew" mekeÀles nes~ ceeuetce nw yeehe keÀer ³eeo mes ner nceejs efJekeÀce& efJeveeMe neWies~ lees Gme ³eeo ceW yew"
1/3 Translation
peevee nw~ keÀesF& keÀes efye"eves keÀer ojkeÀej veneR nw~ Keeles-heerles, mveeve Deeefo keÀjles yeehe keÀes ³eeo keÀjes~ Leesæ[e ìeFce otmeje keÀesF&
meeceves yew" peeles nQ~ Ssmes veneR efkeÀ Jen ceoo keÀjles nQ legcekeÀes, veneR~ nj SkeÀ keÀes Deheves keÀes ner ceoo keÀjveer nw~ F&éej ves lees
cele oer nw efkeÀ Ssmes-Ssmes keÀjes lees legcnejer owJeer yegef× yeve pee³esieer~ ³en ìwcheìsMeve oer peeleer nw~ Þeercele lees meyekeÀes osles jnles nQ~
Flevee peªj nw efkeÀmekeÀer yegef× "C[er nw, efkeÀmekeÀer lespe nw~ heeJeve kesÀ meeLe ³eesie veneR ueielee lees yewìjer ®eepe& veneR nesleer~ yeehe keÀer
Þeercele veneR ceeveles nQ~ ³eesie ueielee ner veneR~ legce DeYeer HeÀerue keÀjles nes nceejer yewìjer Yejleer peeleer nw~ leceesÒeOeeve mes meleesÒeOeeve
lees peªj yevevee nw~ Fme mece³e legcekeÀes hejceelcee keÀer Þeercele efceue jner nw~ ³en ogefve³ee efyeukegÀue veneR mecePeleer~ yeehe keÀnles nQ
cesjer Fme cele mes legce osJelee yeve peeles nes, Fmemes Tb®e ®eer]pe keÀesF& nesleer veneR~ JeneB ³en %eeve veneR jnlee~ ³en Yeer [êcee yevee ngDee
nw~ legcekeÀes heg©<eesÊece yeveeves kesÀ efueS yeehe mebiece hej ner Deeles nQ, efpevekeÀe efHeÀj ³eeoieej YeefkeÌle ceeie& ceW ceveeles nQ, oMenje Yeer
ceveeles nQ vee~ peye yeehe Deelee nw lees oMenje neslee nw~ 5 n]peej Je<e& yeeo nj yeele efjheerì nesleer nw~
legce ye®®eeW keÀes ner ³en F&éejer³e cele DeLee&led Þeercele efceueleer nw, efpememes legce Þesÿ yeveles nes~ legcnejer Deelcee meleesÒeOeeve Leer, Jen
Glejles-Glejles leceesÒeOeeve YeÏä yeve peeleer nw~ efHeÀj yeehe yew" %eeve Deewj ³eesie efmeKeueekeÀj meleesÒeOeeve Þesÿ yeveeles nQ~ yeleueeles nQ
legce meeræ{er veer®es kewÀmes Glejles nes~ [êcee ®euelee jnlee nw~ Fme [êcee kesÀ Deeefo-ceO³e-Devle keÀes keÀesF& Yeer peeveles veneR nQ~ yeehe ves
mecePee³ee nw Deye legcekeÀes mce=efle DeeF& nw vee~ nj SkeÀ kesÀ pevce keÀer keÀneveer lees megvee veneR mekeWÀies~ efueKeer veneR peeleer pees heæ{keÀj
megveeF& peeS~ ³en yeehe yew" mecePeeles nQ~ DeYeer legce mees yeéïeCe yeves nes efHeÀj mees osJelee yevevee nw~ yeehe ves mecePee³ee nw ö yeéïeCe,
osJelee, #eef$e³e leerveeW Oece& ceQ mLeeheve keÀjlee ntB~ DeYeer legcnejer yegef× ceW nw - nce yeehe Üeje yeéïeCe JebMeer yeveles nQ efHeÀj met³e&JebMeer,
®evêJebMeer yeveWies~ pees veeheeme nesles nQ Jen ®evêJebMeer yeve peeles nQ~ efkeÀmeceW veeheeme? ³eesie ceW~ %eeve lees yengle menpe mecePee³ee nw~
kewÀmes legce 84 keÀe ®e¬eÀ ueieeles nes~ ceveg<³e lees 84 ueeKe keÀn osles lees efkeÀlevee otj ®eues ie³es nQ~ DeYeer legcekeÀes efceueleer nw F&éejer³e
cele~ F&éej lees Deeles ner nQ SkeÀ yeej~ lees GvekeÀer cele Yeer SkeÀ yeej ner efceuesieer~ SkeÀ osJeer-osJelee Oece& Lee~ peªj GvneW keÀes
F&éejer³e cele efceueer Leer, GmekesÀ Deeies lees ngDee mebiece³egie~ yeehe DeekeÀj ogevf e³ee keÀes yeoueeles nQ~ legce Deye yeoue jns nes~ Fme mece³e
legcekeÀes yeehe yeoueeles nQ~ legce keÀnWies keÀuhe-keÀuhe nce yeoueles Dee³es nQ, yeoueles ner jnWies~ ³en ®ewlev³e yewìjer nw vee~ Jen nw peæ[~
ye®®eeW keÀes ceeuetce ngDee nw 5 n]peej Je<e& yeeo yeehe Dee³es nQ~ Þesÿ les Þesÿ cele Yeer osles nQ~ Tb®e les Tb®e YeieJeeve keÀer Tb®e cele
efceueleer nw ö efpememes legce Tb®e heo heeles nes~ legcnejs heeme peye keÀesF& Deeles nQ lees yeesuees legce F&éej keÀer mevleeve nes vee~ F&éej
efMeJeyeeyee nw, efMeJepe³evleer Yeer ceveeles nQ~ Jen nw Yeer meoddieefle oelee~ GvekeÀes Dehevee Mejerj lees nw veneR~ lees efkeÀmekesÀ Üeje cele osles
nQ? legce Yeer Deelcee nes, Fme Mejerj Üeje yeele®eerle keÀjles nes vee~ Mejerj efyeiej Deelcee kegÀí keÀj ve mekesÀ~ efvejekeÀej yeehe Yeer
Dee³es kewÀmes? iee³eve Yeer nw jLe hej Deeles nQ~ efHeÀj keÀesF& ves keÌ³ee, keÀesF& ves keÌ³ee yew" yevee³ee nw~ ef$ecete|le Yeer met#ceJeleve ceW yew"
efoKee³ee nw~ yeehe mecePeeles nQ ö ³en meye nQ mee#eelkeÀej keÀer yeeleW~ yeekeÀer j®evee lees meejer ³eneB nw vee~ lees j®elee yeehe keÀes Yeer ³eneB
Deevee heæ[s~ heeflele ogefve³ee ceW ner DeekeÀj heeJeve yeveevee nw~ ³eneB ye®®eeW keÀes [e³ejskeÌì heeJeve yevee jns nQ~ mecePeles Yeer nQ efHeÀj Yeer
%eeve yegef× ceW yew"lee veneR~ keÀesF& keÀes mecePee veneR mekeÀles~ Þeercele keÀes G"eles veneR lees Þesÿ les Þesÿ yeve veneR mekeÀles~ pees mecePeles
ner veneR Jen keÌ³ee heo hee³eWies~ efpelevee mee|Jeme keÀjWiesöGlevee Tb®e heo hee³eWies~ yeehe ves keÀne nwön·er-n·er mee|Jeme ceW osveer nw~
DeeuejeGv[ mee|Jeme keÀjveer nw~ yeehe keÀer mee|Jeme ceW nce n·er osves Yeer lew³eej nQ~ yengle yeef®®e³eeB leæ[heleer jnleer nQ ö mee|Jeme kesÀ
efueS~ yeeyee ncekeÀes ígæ[eDees lees nce mee|Jeme ceW ueie peeSb, efpememes yengleeW keÀe keÀu³eeCe nes~ meejer ogefve³ee lees efpemceeveer mesJee
keÀjleer nw, Gmemes lees meeræ{er veer®es ner Glejles Deeles nes~ DeYeer Fme ªneveer mesJee mes ®eæ{leer keÀuee nesleer nw~ nj SkeÀ mecePe mekeÀles
nQ ö ³en HeÀueeves ncemes peemleer mee|Jeme keÀjles nQ~ mee|JemeSyegue De®íer yeef®®e³eeB nQ, lees mesvìj Yeer mecYeeue mekeÀleer nQ~ keÌueeme ceW
vecyejJeej yew"les nQ~ ³eneB lees vecyejJeej veneR efye"eles nQ, HebÀkeÀ nes pee³eWies~ mecePe lees mekeÀles nQ vee~ mee|Jeme veneR keÀjles lees peªj
heo Yeer keÀce nes pee³esiee~ heo vecyejJeej yengle nQ vee~ hejvleg Jen nw megKeOeece, ³en nw og:KeOeece~ JeneB yeerceejer Deeefo keÀesF& nesleer
veneR~ yegef× mes keÀece uesvee heæ[lee nw~ mecePevee ®eeefnS nce lees yengle keÀce heo hee ueWies keÌ³eeWefkeÀ mee|Jeme lees keÀjles veneR nQ~ mee|Jeme
mes ner heo efceue mekeÀlee nw~ Deheveer peeb®e keÀjveer ®eeefnS~ nj SkeÀ Deheveer DeJemLee keÀes peeveles nQ~ ceccee-yeeyee Yeer mee|Jeme keÀjles
Dee³es nQ~ De®ís-De®ís ye®®es Yeer nQ~ Yeue veewkeÀjer ceW Yeer nQ, GvekeÀes keÀne peelee nw neHeÀ hes hej Yeer ígÆer ueskeÀj peeS mee|Jeme
2/3 Translation
keÀjes, npee& veneR nw~ pees yeeyee keÀer efoue hej mees leeGmeer leKle hej yew"les nQ, vecyejJeej heg©<eeLe& Devegmeej~ Ssmes ner efJepe³e ceeuee ceW
Dee peeles nQ~ Dehe&Ce Yeer nesles nQ, mee|Jeme Yeer keÀjles nQ~ keÀesF& lees Yeue Dehe&Ce nesles nQ, mee|Jeme veneR keÀjles lees heo keÀce nes pee³esiee
vee~ ³en jepeOeeveer mLeeheve nesleer nw Þeercele mes~ Ssmee keÀYeer megvee? DeLeJee heæ{eF& mes jepeeF& mLeeheve nesleer nw ³en keÀYeer megvee, keÀYeer
osKee? neB, oeve-hegC³e keÀjves mes jepee kesÀ Iej pevce ues mekeÀles nQ~ yeekeÀer heæ{eF& mes jepeeF& heo hee³es, Ssmee lees keÀYeer megvee veneR
nesiee~ efkeÀmekeÀes helee Yeer veneR~ yeehe mecePeeles nQ legceves ner hetjs 84 pevce efueS nQ~ legcekeÀes Deye Thej peevee nw~ nw yengle F]peer~ legce
keÀuhe-keÀuhe mecePeles nes vecyejJeej heg©<eeLe& Devegmeej~ yeehe ³eeo-h³eej Yeer vecyejJeej heg©<eeLe& Devegmeej osles nQ, yengle ³eeo-h³eej
GvekeÀes oWies pees mee|Jeme ceW nQ~ lees Deheveer peeb®e keÀjveer nw efkeÀ ceQ efoue hej ®eæ{e ngDee ntB? ceeuee keÀe oevee yeve mekeÀlee ntB? Deveheæ{s
peªj heæ{s ngS kesÀ Deeies Yejer {es³eWies~ yeehe lees mecePeeles nQ ye®®es heg©<eeLe& keÀjW, hejvleg [êcee ceW heeì& veneR nw lees efHeÀj efkeÀlevee Yeer
ceeLee ceejes, ®eæ{les ner veneR~ keÀesF& ve keÀesF& ûen®eejer ueie peeleer nw~ osn-DeefYeceeve mes ner efHeÀj Deewj efJekeÀej Deeles nQ~ cegK³e
keÀæ[er yeerceejer osn-DeefYeceeve keÀer nw~ mele³egie ceW osn-DeefYeceeve keÀe veece ner veneR nesiee~ JeneB lees nw ner legcnejer ÒeeueyOe~ ³en
³eneB ner yeehe mecePeeles nQ~ Deewj keÀesF& Ssmeer Þeercele osles veneR efkeÀ Deheves keÀes Deelcee mecePe ceeceskeÀced ³eeo keÀjes~ ³en cegK³e yeele nw~
efueKevee ®eeefnSöefvejekeÀej YeieJeeve keÀnles nQ cegPe SkeÀ keÀes ³eeo keÀjes~ Deheves keÀes Deelcee mecePees~ Deheveer osn keÀes Yeer ³eeo veneR
keÀjes~ pewmes YeefkeÌle ceW Yeer SkeÀ efMeJe keÀer ner hetpee keÀjles nes~ Deye %eeve Yeer efmeHe&À ceQ ner oslee ntB~ yeekeÀer meye nw YeefkeÌle,
DeJ³eefYe®eejer %eeve SkeÀ ner efMeJeyeeyee mes legcekeÀes efceuelee nw~ ³en %eeve meeiej mes jlve efvekeÀueles nQ~ Gme meeiej keÀer yeele veneR~
³en %eeve keÀe meeiej legce ye®®eeW keÀes %eeve jlve osles nQ, efpememes legce osJelee yeveles nes~ MeeðeeW ceW lees keÌ³ee-keÌ³ee efueKe efo³ee nw~ meeiej
mes osJelee efvekeÀuee efHeÀj jlve efo³ee~ ³en %eeve meeiej legce ye®®eeW keÀes jlve osles nQ~ legce %eeve jlve ®egieles nes~ Deeies helLej ®egieles Les,
lees helLejyegef× yeve heæ[s~ Deye jlve ®egieves mes legce heejmeyegef× yeve peeles nes~ heejmeveeLe yeveles nes vee~ ³en heejmeveeLe (ue#ceer-
veeje³eCe) efJeée kesÀ ceeefuekeÀ Les~ YeefkeÌle ceeie& ceW lees DeveskeÀ veece, DeveskeÀ ef®e$e yevee jKes nQ~ JeemleJe ceW ue#ceer-veeje³eCe Jee
heejmeveeLe SkeÀ ner nw~ vesheeue ceW heMegheefle veeLe keÀe cesuee ueielee nw, Jen Yeer heejmeveeLe ner nw~ De®íe!
vecemles~
1) yeehe ves pees %eeve jlve efo³es nQ, Jener ®egieves nQ~ helLej veneR~ osn-DeefYeceeve keÀer keÀæ[er yeerceejer mes mJe³eb keÀes
ye®eevee nw~
2) Deheveer yewìjer keÀes HegÀue ®eepe& keÀjves kesÀ efueS heeJej neGme yeehe mes ³eesie ueieevee nw~ Deelce-DeefYeceeveer jnves
keÀe heg©<eeLe& keÀjvee nw~ efveYe&³e jnvee nw~
Jejoeve:- meJe& mecyevOe Deewj meJe& iegCeeW keÀer DevegYetefle ceW mechevve yeveves Jeeues mechetCe& cetle& YeJe
mebiece³egie hej efJeMes<e meJe& Òeeefhle³eeW ceW mJe³eb keÀes mechevve yeveevee nw FmeefueS meJe& Kepeeves, meJe& mecyevOe, meJe&iegCe
Deewj keÀle&J³e keÀes meeceves jKe ®eskeÀ keÀjes efkeÀ meJe& yeeleeW ceW DevegYeJeer yeves nQ? ³eefo efkeÀmeer Yeer yeele kesÀ DevegYeJe
keÀer keÀceer nw lees GmeceW mJe³eb keÀes mechevve yeveeDees~ SkeÀ Yeer mecyevOe Jee iegCe keÀer keÀceer nw lees mechetCe& mìspe
Jee mechetCe& cetle& veneR keÀnuee mekeÀles FmeefueS yeehe kesÀ iegCeeW Jee Deheves Deeefo mJeªhe kesÀ iegCeeW keÀe DevegYeJe
keÀjes leye mechetCe& cetle& yeveWies~
mueesieve:ö peesMe ceW Deevee Yeer ceve keÀe jesvee nw - Deye jesves keÀe HeÀeFue Kelce keÀjes~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö peye lekeÀ peervee nw yeehe keÀes ³eeo keÀjvee nw, ³eeo mes ner Dee³eg yeæ{sieer,
heæ{eF& keÀe levle (meej) ner nw ³eeo''
ÒeÍe>>:- legce ye®®eeW keÀe Deleerefvê³e megKe iee³ee ngDee nw, keÌ³eeW?
GÊej:- keÌ³eeWefkeÀ legce meoe ner yeeyee keÀer ³eeo ceW KegefMe³eeB ceveeles nes, DeYeer legcnejer meoe ner ef¬eÀmeceme nw~ legcnW YeieJeeve
heæ{eles nQ, Fmemes yeæ[er KegMeer Deewj keÌ³ee nesieer, ³en jes]pe keÀer KegMeer nw FmeefueS legcneje ner Deleerefvê³e megKe
iee³ee ngDee nw~
ieerle:- ve³eve nerve keÀes jen efoKeeDees ÒeYet........
Deesced Meeefvle~ %eeve keÀe leermeje ves$e osves Jeeuee ªneveer yeehe ªneveer ye®®eeW keÀes mecePeeles nQ~ %eeve keÀe leermeje ves$e efmeJeeS yeehe kesÀ
keÀesF& os veneR mekeÀlee~ lees DeYeer ye®®eeW keÀes %eeve keÀe ves$e efceuee nw~ DeYeer yeehe ves mecePee³ee nw efkeÀ YeefkeÌle ceeie& nw ner DeefvOe³eeje
ceeie&~ pewmes jele ceW meesPeje veneR neslee nw lees ceveg<³e OekeÌkesÀ Keeles nQ~ iee³ee Yeer peelee nw ye´ïee keÀer jele, ye´ïee keÀe efove~ mele³egie ceW
³en veneR keÀnWies efkeÀ ncekeÀes jen yeleeDees keÌ³eeWefkeÀ DeYeer legcekeÀes jen efceue jner nw~ yeehe DeekeÀjkesÀ cegefkeÌleOeece Deewj peerJevecegefkeÌle
Oeece keÀer jen yelee jns nQ~ DeYeer legce hegª<eeLe& keÀj jns nes~ DeYeer peeveles nes efkeÀ yeekeÀer Leesæ[e mece³e nw, ogefve³ee lees yeoueves Jeeueer
nw~ ³en lees ieerle Yeer yeves ngS nQ ogefve³ee yeoueves Jeeueer nw.... hejvleg ceveg<³e efye®eejs peeveles veneR nQ efkeÀ ogevf e³ee keÀye yeoueveer nw, kewÀmes
yeoueveer nw, keÀewve yeoueeles nQ keÌ³eeWefkeÀ leermeje ves$e lees %eeve keÀe nw veneR~ DeYeer legce ye®®eeW keÀes ³en leermeje ves$e efceuee nw efpememes legce
Fme me=efä ®e¬eÀ kesÀ Deeefo-ceO³e-Devle keÀes peeve ie³es nes~ Deewj ³ener legcnejer yegef× ceW %eeve keÀer mew¬eÀerve nw~ pewmes Leesæ[er-meer mew¬eÀerve
yengle ceer"er nesleer nw Jewmes ³en %eeve kesÀ oes De#ej `ceveceveeYeJe....' ³ener meyemes ceer"er ®eer]pe nw, yeme yeehe keÀes ³eeo keÀjes~
yeehe Deeles nQ Deewj DeekeÀjkesÀ jemlee yeleeles nQ~ keÀneB keÀe jemlee yeleeles nQ? MeeefvleOeece Deewj megKeOeece keÀe~ lees ye®®eeW keÀes KegMeer
nesleer nw~ ogefve³ee veneR peeveleer nw efkeÀ KegefMe³eeB keÀye ceveeF& peeleer nQ? KegefMe³eeB lees veF& ogefve³ee ceW ceveeF& pee³eWieer vee~ ³en lees
efyeukegÀue keÀe@ceve yeele nw efkeÀ hegjeveer ogefve³ee ceW KegefMe³eeB keÀneB mes DeeF&? hegjeveer ogefve³ee ceW ceveg<³e $eeefn-$eeefn keÀj jns nQ keÌ³eeWefkeÀ
leceesÒeOeeve nQ~ leceesÒeOeeve ogefve³ee ceW KegefMe³eeB keÀneB mes DeeF&? mele³egie keÀe %eeve lees keÀesF& ceW Yeer veneR nw, FmeefueS efye®eejs ³eneB
KegefMe³eeb ceveeles jnles nQ~ osKees, ef¬eÀmeceme keÀer KegefMe³eeb Yeer efkeÀleveer ceveeles nQ~ yeeyee lees keÀnles nQ efkeÀ Deiej KegefMe³eeW keÀer yeele
hetíveer nes lees ieeshe-ieesefhe³eeW mes (cesjs ye®®eeW mes) hetíes keÌ³eeWefkeÀ yeehe yengle menpe jemlee yelee jns nQ~ ie=nmLe J³eJenej ceW jnles ngS,
Deheves OevOesOeesjer keÀe keÀle&J³e keÀjles ngS keÀceue HetÀue kesÀ meceeve jnes Deewj cegPes ³eeo keÀjes~ pewmes DeeefMekeÀ-ceeMetkeÀ nesles nQ vee,
Jen Yeer OevOeeOeesjer keÀjles SkeÀ-oes keÀes ³eeo keÀjles jnles nQ~ GvekeÀes mee#eelkeÀej Yeer nesles nQ pewmes uewuee-cepevet, nerje-jebPee, Jees
efJekeÀej kesÀ efueS SkeÀ-oes kesÀ DeeefMekeÀ veneR nesles nQ~ GvekeÀe h³eej iee³ee ngDee nw~ GmeceW SkeÀ-oes kesÀ DeeefMekeÀ nesles nQ~ uesefkeÀve
³eneB Jen yeele veneR nw~ ³eneB lees legce pevce-pevceevlej Gme ceeMetkeÀ kesÀ DeeefMekeÀ ner jns nes~ Jen ceeMetkeÀ legcneje DeeefMekeÀ veneR
nw~ legce GvekeÀes yegueeles nes ³eneB Deeves kesÀ efueS, ns YeieJeeve ve³eve nerve keÀes DeekeÀjkesÀ jen yeleeDees~ legceves DeeOeekeÀuhe yeguee³ee
nw~ peye og:Ke p³eeoe neslee nw lees peemleer yegueeles nQ~ peemleer og:Ke ceW peemleer efmecejCe keÀjves Jeeues Yeer nesles nQ~ osKees, DeYeer
efkeÀleves ³eeo keÀjves Jeeues {sj kesÀ {sj nQ~ iee³ee ngDee nw vee ö og:Ke ceW efmecejCe meye keÀjW...... efpelevee osjer nesleer peeleer nw, Glevee
leceesÒeOeeve p³eeoe nesles peeles nQ~ lees legce ®eæ{ jns nes, Jen Deewj ner Glej jns nQ keÌ³eeWefkeÀ peye lekeÀ efJeveeMe nes leye lekeÀ
leceesÒeOeevelee Je=ef× keÀes heeleer jnleer nw~ efove-Òeefleefove cee³ee Yeer leceesÒeOeeve, Je=ef× keÀes heeleer peeleer nw~ Fme mece³e yeehe Yeer
meJe&MeefkeÌleceeved nw, lees cee³ee Yeer efHeÀj meJe&MeefkeÌleceeved Fme mece³e ceW nw~ Jen Yeer peyejomle nw~
legce ye®®es Fme mece³e ye´ïee cegKe JebMeeJeueer yeéïeCe kegÀue Yet<eCe nes~ legcneje nw meJeexÊece kegÀue, FmekeÀes keÀne peelee nw Tb®e les Tb®e
kegÀue~ Fme mece³e legcneje ³en peerJeve Decetu³e nw FmeefueS Fme peerJeve keÀer (Mejerj keÀer) mecYeeue Yeer keÀjveer ®eeefnS keÌ³eeWefkeÀ heeb®e
efJekeÀejeW kesÀ keÀejCe Mejerj keÀer Yeer Dee³eg lees keÀceleer nesleer peeleer nw vee~ lees yeeyee keÀnles nQ Fme mece³e heeb®e efJekeÀejeW keÀes íesæ[keÀj
³eesie ceW jnes lees Dee³eg yeæ{leer jnsieer~ Dee³eg yeæ{les-yeæ{les YeefJe<³e ceW legcnejer Dee³eg 150 Je<e& keÀer nes pee³esieer~ DeYeer veneR FmeefueS
yeehe keÀnles nQ efkeÀ Fme Mejerj keÀer Yeer yengle mecYeeue jKeveer ®eeefnS~ veneR lees keÀnles nQ ³en Mejerj keÀece keÀe veneR nw, efceÆer keÀe
1/3 Translation
hegleuee nw~ DeYeer legce ye®®eeW keÀes mecePe efceueleer nw efkeÀ peye lekeÀ peervee nw yeeyee keÀes ³eeo keÀjvee nw~ Deelcee yeeyee keÀes ³eeo keÀjleer
nw ö keÌ³eeW? Jemex kesÀ efueS~ yeehe keÀnles nQ legce Deheves keÀes Deelcee mecePekeÀj yeehe keÀes ³eeo keÀjes Deewj owJeer iegCe OeejCe keÀjes lees
legce efHeÀj Ssmes yeve pee³eWies~ lees ye®®eeW keÀes heæ{eF& De®íer lejn heæ{veer ®eeefnS~ heæ{eF& ceW megmleer Deeefo veneR keÀjveer ®eeefnS veneR lees
veeheeme nes pee³eWies~ yengle keÀce heo hee³eWies~ heæ{eF& ceW Yeer cegK³e yeele ³en nw efpemekeÀes levle keÀne peelee nw efkeÀ yeehe keÀes ³eeo keÀjes~
peye ÒeoMe&veer ceW ³ee mesvìj hej keÀesF& Yeer Deeles nQ lees GvekeÀes henues-henues ³en mecePeeDees efkeÀ yeeyee keÀes ³eeo keÀjes keÌ³eeWefkeÀ Jen
Tb®e les Tb®e nw~ lees Tb®es les Tb®es keÀes ner ³eeo keÀjvee ®eeefnS, Gvemes keÀce keÀes Leesæ[sner ³eeo keÀjvee ®eeefnS~ keÀnles nQ Tb®es mes
Tb®ee YeieJeeve~ YeieJeeve ner lees veF& ogefve³ee keÀer mLeehevee keÀjves Jeeues nQ~ osKees, yeehe Yeer keÀnles nQ veF& ogefve³ee keÀer mLeehevee ceQ
keÀjlee ntB FmeefueS legce cegPes ³eeo keÀjes lees legcnejs heehe keÀì pee³eW~ lees ³en hekeÌkeÀe ³eeo keÀj uees keÌ³eeWefkeÀ yeehe heeflele-heeJeve nw vee~
Jen ³ener keÀnles nQ efkeÀ peye legce cegPes heeflele-heeJeve keÀnles nes lees legce leceesÒeOeeve nes, yengle heeflele nes, DeYeer legce heeJeve yevees~
yeehe DeekeÀjkesÀ ye®®eeW keÀes mecePeeles nQ efkeÀ legcnejs DeYeer megKe kesÀ efove Deeves Jeeues nQ, og:Ke kesÀ efove hetjs ngS nQ, hegkeÀejles Yeer nes
ö ns og:Ke nlee&, megKe oelee~ lees peeveles lees nes vee efkeÀ yejesyej mele³egie ceW meye megKeer ner megKeer nQ~ lees yeehe ye®®eeW keÀes keÀnles nQ efkeÀ
meYeer MeeefvleOeece Deewj megKeOeece keÀes ³eeo keÀjles jnes~ ³en nw mebiece³egie, efKeJew³ee legcekeÀes heej ues peeles nQ~ yeekeÀer FmeceW keÀesF&
efKeJew³ee ³ee veF&³ee keÀer yeele nw veneR~ ³en lees ceefncee keÀj osles nQ efkeÀ veF&³ee keÀes heej ueieeDees~ Deye SkeÀ keÀer veF&³ee lees heej veneR
ueieveer nw vee~ meejs ogefve³ee keÀer veF&³ee keÀes heej ueieevee nw~ ³en meejer ogefve³ee pewmes SkeÀ yengle yeæ[e penepe nw FvekeÀes heej ueieeles
nQ~ lees legce ye®®eeW keÀes yengle KegMeer ceveeveer ®eeefnS keÌ³eeWefkeÀ legcnejs efueS meowJe KegMeer nw, meowJe ef¬eÀmeceme nw~ peye mes legce ye®®eeW
keÀes yeehe efceuee nw legcnejer ef¬eÀmeceme meowJe nw FmeefueS Deleerefvê³e megKe iee³ee ngDee nw~ osKees, ³en meowJe KegMe jnles nQ, keÌ³eeW?
Dejs yesno keÀe yeehe efceuee nw! Jen ncekeÀes heæ{e jns nQ~ lees ³en jes]pe keÀer KegMeer nesveer ®eeefnS vee~ yesno keÀe yeehe heæ{e jns nQ Jeen!
keÀYeer keÀesF& ves megvee? ieerlee ceW Yeer YeieJeevegJee®e nw efkeÀ ceQ legcekeÀes jepe³eesie efmeKeueelee ntB, pewmes Jen ueesie yewefjmìjer ³eesie, mepe&vejer
³eesie efmeKeueeles nQ, ceQ legce ªneveer ye®®eeW keÀes jepe³eesie efmeKeelee ntB~ legce ³eneB Deeles nes lees yejesyej jepe³eesie meerKeves Deeles nes vee~
cetbPeves keÀer lees ojkeÀej veneR~ lees jepe³eesie meerKekeÀj hetje keÀjvee ®eeefnS vee~ Yeeievleer lees veneR nesvee ®eeefnS~ heæ{vee Yeer nw lees
OeejCee Yeer De®íer keÀjveer nw~ ìer®ej heæ{eles nQ OeejCee keÀjves kesÀ efueS~
nj SkeÀ keÀer Deheveer-Deheveer yegef× nesleer nw ö efkeÀmekeÀer GÊece, efkeÀmekeÀer ceO³ece, efkeÀmekeÀer keÀefveä~ lees Deheves mes hetívee ®eeefnS
efkeÀ ceQ GÊece ntB, ceO³ece ntB ³ee keÀefveä ntB? Deheves keÀes Deehesner hejKevee ®eeefnS efkeÀ ceQ Ssmes Tb®es les Tb®ee Fcleneve heeme keÀjkesÀ
Tb®e heo heeves kesÀ uee³ekeÀ ntB? ceQ mee|Jeme keÀjlee ntB? yeehe keÀnles nQ ö ye®®es, mee|JemeSyegue yevees, yeeyee keÀes HeÀeuees keÀjes keÌ³eeWefkeÀ
ceQ Yeer lees mee|Jeme keÀjlee ntB vee~ Dee³ee ner ntB mee|Jeme keÀjves kesÀ efueS Deewj jes]pe-jes]pe mee|Jeme keÀjlee ntB keÌ³eeWefkeÀ jLe Yeer lees efue³ee
nw vee~ jLe Yeer ce]peyetle, De®íe nw Deewj mee|Jeme lees FvekeÀer meowJe nw~ yeeheoeoe lees FvekesÀ jLe ceW meowJe nw~ Yeues FvekeÀe Mejerj
yeerceej heæ[ pee³es, ceQ lees yew"e ntB vee~ lees ceQ FvekesÀ Devoj ceW yew" keÀjkesÀ efueKelee Yeer ntB, Deiej ³en cegKe mes veneR Yeer yeesue mekesÀ lees
ceQ efueKe mekeÀlee ntB~ cegjueer veneR efceme nesleer nw~ peye lekeÀ yew" mekesÀ, efueKe mekeWÀ, lees ceQ cegjueer Yeer yepeelee ntB, ye®®eeW keÀes
efueKekeÀjkesÀ Yespe oslee ntB keÌ³eeWefkeÀ mee|JemeSyegue ntB vee~ lees yeehe DeekeÀjkesÀ mecePeeles nQ efkeÀ legce Deheves keÀes Deelcee mecePe keÀjkesÀ
efve½e³eyegef× neskeÀjkesÀ mee|Jeme ceW ueie peeDees~ yeehe keÀer mee|Jeme, Dee@ve iee@[ HeÀeojueer mee|Jeme~ pewmes Jen efueKeles nQ Dee@ve efn]pe
cewefpemìer mee|Jeme~ lees legce keÌ³ee keÀnWies? ³en cewefpemìer mes Yeer Tb®eer mee|Jeme nw keÌ³eeWefkeÀ cewefpemìer (cenejepee) yeveeles nQ~ ³en Yeer legce
mecePe mekeÀles nes efkeÀ yejesyej nce Jeu[& keÀe ceeefuekeÀ yeveles nQ~
legce ye®®eeW ceW pees De®íer jerefle hegª<eeLe& keÀjles nQ GvekeÀes ner ceneJeerj keÀne peelee nw~ lees ³en peeb®e keÀjveer nesleer nw efkeÀ keÀewve
ceneJeerj nQ pees yeeyee kesÀ [e³ejskeÌMeve hej ®eueles nQ~ yeehe mecePeeles nQ efkeÀ ye®®es Deheves keÀes Deelcee mecePees, YeeF&-YeeF& keÀes osKees~
yeehe Deheves keÀes YeeF³eeW keÀe yeehe mecePeles nQ Deewj YeeF³eeW keÀes ner osKeles nQ~ meYeer keÀes lees veneR osKeWies~ ³en lees %eeve nw efkeÀ Mejerj
efyeiej lees keÀesF& megve ve mekesÀ, yeesue ve mekesÀ~ legce lees peeveles nes vee efkeÀ ceQ Yeer ³eneB Mejerj ceW Dee³ee ntB~ ceQves ³en Mejerj ueesve efue³ee
ngDee nw~ Mejerj lees meyekeÀes nw, Mejerj kesÀ meeLe ner Deelcee ³eneB heæ{ jner nw~ lees DeYeer DeelceeDeeW keÀes mecePevee ®eeefnS efkeÀ yeeyee
ncekeÀes heæ{e jns nQ~ yeeyee keÀer yew"keÀ keÀneB nw? DekeÀeue leKle hej~ yeeyee ves mecePee³ee nw efkeÀ nj SkeÀ Deelcee DekeÀeue cetle& nw,
2/3 Translation
Jen keÀYeer efJeveeMe veneR nesleer nw, keÀYeer Yeer peueleer, keÀìleer, [tyeleer veneR nw~ íesìer-yeæ[er veneR nesleer nw~ Mejerj íesìe-yeæ[e neslee
nw~ lees ogefve³ee ceW pees Yeer ceveg<³e cee$e nQ, GveceW pees Deelcee³eW nQ GvekeÀe leKle ³en YeÏkegÀìer nw~ Mejerj efYevve-efYevve nQ~ efkeÀmekeÀe
DekeÀeue leKle hegª<e keÀe, efkeÀmekeÀe ðeer keÀe, efkeÀmekeÀe ye®®es keÀe~ lees peye Yeer efkeÀmemes yeele keÀjes lees ³ener mecePees efkeÀ nce Deelcee
nQ, Deheves YeeF& mes yeele keÀjles nQ~ yeehe keÀe hewieece osles nQ efkeÀ efMeJeyeeyee keÀes ³eeo keÀjes lees ³en pees pebkeÀ ueieer ngF& nw Jen efvekeÀue
pee³es~ pewmes meesves ceW DeueeS heæ[leer nw lees Jewu³eg keÀce nesleer nw lees legcnejer Yeer Jewu³eg keÀce nes ieF& nw~ DeYeer efyeukegÀue ner Jewu³eg uesme
nes ie³es nQ~ FmekeÀes osJeeuee Yeer keÀne peelee nw~ Yeejle efkeÀlevee OeveJeeve Lee, DeYeer keÀpee& G"eles jnles nQ~ efJeveeMe ceW lees meyekeÀe
hewmee Kelce nes pee³esiee~ osves Jeeues, uesves Jeeues meYeer Kelce nes pee³eWies yeekeÀer pees DeefJeveeMeer %eeve jlve uesves Jeeues nQ Jen efHeÀj DeekeÀj
Dehevee Yeei³e ueWies~ De®íe!
vecemles~
1) yeehe keÀes HeÀeuees keÀj yeeyee kesÀ meceeve mee|JemeSyegue yevevee nw~ Deheves keÀes Deehesner hejKevee nw efkeÀ ceQ Tb®es mes
Tb®ee Fcleneve heeme keÀjkesÀ Tb®e heo heeves kesÀ uee³ekeÀ ntB?
2) yeeyee kesÀ [e³ejskeÌMeve hej ®euekeÀj ceneJeerj yevevee nw, pewmes yeeyee DeelceeDeeW keÀes osKeles nQ, DeelceeDeeW keÀes
heæ{eles nQ, Ssmes Deelcee YeeF&-YeeF& keÀes osKekeÀj yeele keÀjveer nw~
Jejoeve:- leve keÀer levoªmleer, ceve keÀer KegMeer Deewj Oeve keÀer mece=ef× Üeje Þesÿ Yeei³eJeeve YeJe
mebiece³egie hej meoe mJe ceW efmLele jnves mes leve keÀe keÀce&Yeesie metueer mes keÀebìe nes peelee nw, leve keÀe jesie ³eesie
ceW heefjJele&ve keÀj osles nes FmeefueS meoe mJemLe nes~ ceveceveeYeJe nesves kesÀ keÀejCe KegefMe³eeW keÀer Keeve mes meoe
mechevve nes FmeefueS ceve keÀer KegMeer Yeer Òeehle nw Deewj %eeve Oeve meye OeveeW mes Þesÿ nw~ %eeve Oeve JeeueeW keÀer
Òeke=Àefle mJele: oemeer yeve peeleer nw Deewj meJe& mebyebOe Yeer SkeÀ kesÀ meeLe nQ, mecheke&À Yeer nesueernbmeeW mes nw...FmeefueS
Þesÿ Yeei³eJeeve keÀe Jejoeve mJele: Òeehle nw~
mueesieve:ö ³eeo Deewj mesJee oesveeW keÀe yewuesvme ner [yeue uee@keÀ nw~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö yeeyee Dee³es nQ legcnW yesno keÀer peeieerj osves, Ssmes ceer"s yeeyee keÀes legce h³eej mes ³eeo keÀjes
lees heeJeve yeve pee³eWies''
ÒeÍe>>:- efJeveeMe keÀe mece³e efpelevee vepeoerkeÀ Deelee pee³esiee - GmekeÀer efveMeeefve³eeb keÌ³ee neWieer?
GÊej:- efJeveeMe keÀe mece³e ve]peoerkeÀ nesiee lees 1- meyekeÀes ceeuetce heæ[lee pee³esiee efkeÀ nceeje yeeyee Dee³ee ngDee nw~
2- Deye veF& ogefve³ee keÀer mLeehevee, hegjeveer keÀe efJeveeMe nesvee nw~ yengleeW keÀes mee#eelkeÀej Yeer neWies~ 3-
mebv³eeefme³eeW, jepeeDeeW Deeefo keÀes %eeve efceuesiee~ 4- peye megveWies efkeÀ yesno keÀe yeehe Dee³ee nw, Jener meoddieefle
osves Jeeuee nw lees yengle Dee³eWies~ 5- DeKeyeejeW Üeje DeveskeÀeW keÀes mevosMe efceuesiee~ 6- legce ye®®es Deelce-
DeefYeceeveer yeveles pee³eWies, SkeÀ yeehe keÀer ner ³eeo ceW Deleerefvê³e megKe ceW jnWies~
ieerle:- Fme heehe keÀer ogefve³ee mes........
Deesced Meeefvle~ ³en keÀewve keÀnles nQ Deewj efkeÀmekeÀes keÀnles nQ ö ªneveer ye®®es! yeeyee Ieæ[er-Ieæ[er ªneveer keÌ³eeW keÀnles nQ?
keÌ³eeWefkeÀ Deye DeelceeDeeW keÀes peevee nw~ efHeÀj peye Fme ogefve³ee ceW Dee³eWies lees megKe nesiee~ DeelceeDeeW ves ³en Meeefvle Deewj megKe keÀe
Jemee& keÀuhe henues Yeer hee³ee Lee~ Deye efHeÀj ³en Jemee& efjheerì nes jne nw~ efjheerì nes leye me=efä keÀe ®e¬eÀ Yeer efHeÀj mes efjheerì nes~
efjheerì lees meye neslee nw vee~ pees kegÀí heemì ngDee nw mees efjheerì nesiee~ ³etb lees veeìkeÀ Yeer efjheerì nesles nQ hejvleg GveceW ®eWpe Yeer keÀj
mekeÀles nQ~ keÀesF& De#ej Yetue peeles nQ lees yeveekeÀj [eue osles nQ~ FmekeÀes efHeÀj yeeFmekeÀeshe keÀne peelee nw, FmeceW ®eWpe veneR nes
mekeÀleer~ ³en Deveeefo yevee-yevee³ee nw, Gme veeìkeÀ keÀes yevee-yevee³ee veneR keÀnWies~ Fme [êcee keÀes mecePeves mes efHeÀj GvekesÀ efueS Yeer
mecePe ceW Dee peelee nw~ ye®®es mecePeles nQ pees veeìkeÀ Deeefo DeYeer osKeles nQ, Jen meye nQ Pet"s~ keÀefue³egie ceW pees ®eer]pe osKeer peeleer
nw Jen mele³egie ceW nesieer veneR~ mele³egie ceW pees ngDee Lee mees efHeÀj mele³egie ceW nesiee~ ³en no kesÀ veeìkeÀ Deeefo efHeÀj Yeer YeefkeÌle ceeie&
ceW ner neWies~ pees ®eer]pe YeefkeÌleceeie& ceW nesleer nw Jen %eeve ceeie& DeLee&led mele³egie ceW veneR nesleer~ lees DeYeer yesno kesÀ yeehe mes legce Jemee& hee
jns nes~ yeeyee ves mecePee³ee nwöSkeÀ ueewefkeÀkeÀ yeehe mes Deewj otmeje heejueewefkeÀkeÀ yeehe mes Jemee& efceuelee nw, yeekeÀer pees DeueewefkeÀkeÀ
yeehe nw Gvemes Jemee& veneR efceuelee~ ³en Kego Gvemes Jemee& heeles nQ~ ³en pees veF& ogefve³ee keÀer Òeeheìea nw, Jen yesno keÀe yeehe ner osles nQ
efmeHe&À Fve Üeje~ Fvemes S[ehì keÀjles nQ FmeefueS FvekeÀes yeehe keÀnles nQ~ YeefkeÌleceeie& ceW Yeer ueewefkeÀkeÀ Deewj heejueewefkeÀkeÀ oesveeW ³eeo
Deeles nQ~ ³en (DeueewefkeÀkeÀ) veneR ³eeo Deelee keÌ³eeWefkeÀ Fvemes keÀesF& Jemee& efceuelee ner veneR nw~ yeehe De#ej lees yejesyej nw hejvleg ³en
ye´ïee Yeer j®evee nw vee~ j®evee keÀes j®elee mes Jemee& efceuelee nw~ legcekeÀes Yeer efMeJeyeeyee ves ef¬eÀ³esì efkeÀ³ee nw~ ye´ïee keÀes Yeer Gmeves
ef¬eÀ³esì efkeÀ³ee nw~ Jemee& ef¬eÀ³esìj mes efceuelee nw, Jen nw yesno keÀe yeehe~ ye´ïee kesÀ heeme yesno keÀe Jemee& nw keÌ³ee? yeehe Fve Üeje yew"
mecePeeles nQ FvekeÀes Yeer Jemee& efceuelee nw~ Ssmes veneR efkeÀ Jemee& ueskeÀj legcekeÀes osles nQ~ yeehe keÀnles nQ legce FvekeÀes Yeer ³eeo ve keÀjes~
³en yesno kesÀ yeehe mes legcekeÀes Òeeheìea efceueleer nw~ ueewefkeÀkeÀ yeehe mes no keÀe, heejueewefkeÀkeÀ yeehe mes yesno keÀe Jemee&, oesveeW efjpeJe& nes
ie³es~ efMeJeyeeyee mes Jemee& efceuelee nwöyegef× ceW Deelee nw! yeekeÀer ye´ïee yeeyee keÀe Jemee& keÌ³ee keÀnWies! yegef× ceW peeieerj Deeleer nw vee~ ³en
yesno keÀer yeeoMeener legcekeÀes Gvemes efceueleer nw~ Jen nw yeæ[e yeeyee~ ³en lees keÀnles nQ cegPes ³eeo veneR keÀjes, cesjer lees keÀesF& Òeeheìea nw
veneR, pees legcekeÀes efceues~ efpememes Òeeheìea efceueveer nw GvekeÀes ³eeo keÀjes~ Jener keÀnles nQ ceeceskeÀced ³eeo keÀjes~ ueewefkeÀkeÀ yeehe keÀer
Òeeheìea hej efkeÀlevee Peieæ[e ®euelee nw~ ³eneB lees Peieæ[s keÀer yeele veneR~ yeehe keÀes ³eeo veneR keÀjWies lees Dee@ìescesefìkeÀueer yesno keÀe Jemee&
Yeer veneR efceuesiee~ yeehe keÀnles nQ Deheves keÀes Deelcee mecePees~ Fme jLe keÀes Yeer keÀnles nQ legce Deheves keÀes Deelcee mecePe cegPes ³eeo
keÀjes lees efJeée keÀer yeeoMeener efceuesieer~ FmekeÀes keÀne peelee nw ³eeo keÀer ³ee$ee~ osn kesÀ meye mecyevOe íesæ[ Deheves keÀes DeMejerjer
Deelcee mecePevee nw~ FmeceW ner cesnvele nw~ heæ{eF& kesÀ efueS keÀesF& lees cesnvele ®eeefnS vee~ Fme ³eeo keÀer ³ee$ee mes legce heeflele mes heeJeve
yeveles nes~ Jen ³ee$ee keÀjles nQ Mejerj mes~ ³en lees nw Deelcee keÀer ³ee$ee~ ³en legcnejer ³ee$ee nw hejceOeece peeves kesÀ efueS~ hejceOeece
DeLeJee cegefkeÌleOeece keÀesF& pee veneR mekeÀles nQ, efmeJeeS Fme heg©<eeLe& kesÀ~ pees De®íer jerefle ³eeo keÀjles nQ Jener pee mekeÀles nQ Deewj
efHeÀj Tb®e heo Yeer Jen hee mekeÀles nQ~ pee³eWies lees meye~ hejvleg Jen lees heeflele nQ vee FmeefueS hegkeÀejles nQ~ Deelcee ³eeo keÀjleer nw~
Keeleer-heerleer meye Deelcee keÀjleer nw vee~ Fme mece³e legcekeÀes osner-DeefYeceeveer yevevee nw, ³ener cesnvele nw~ efyeiej cesnvele lees kegÀí
efceuelee veneR~ nw Yeer yengle menpe~ hejvleg cee³ee keÀe DeeheespeerMeve neslee nw~ efkeÀmekeÀer lekeÀoerj De®íer nw lees Peì FmeceW ueie peeles
1/3 Translation
nQ~ keÀesF& osjer mes Yeer Dee³eWies~ Deiej yegef× ceW "erkeÀ jerefle yew" ie³ee lees keÀnWies yeme nce Fme ªneveer ³ee$ee ceW ueie peelee ntB~ Ssmes
leerJe´-Jesie mes ueie peeSb lees De®íer oewæ[er henve mekeÀles nQ~ Iej ceW jnles Yeer yegef× ceW Dee pee³esiee ³en lees yengle De®íer jeFì yeele nw~
nce Deheves keÀes Deelcee mecePe heeflele-heeJeve yeehe keÀes ³eeo keÀjlee ntB~ yeehe kesÀ HeÀjceeve hej ®eueW lees heeJeve yeve mekeÀles nQ~ yeveWies Yeer
peªj~ heg©<eeLe& keÀer yeele nw~ nw yengle menpe~ YeefkeÌle ceeie& ceW lees yengle ef[HeÀerkeÀuìer nesleer nw~ ³eneB legcnejer yegef× ceW nw Deye
ncekeÀes Jeeefheme peevee nw yeeyee kesÀ heeme~ efHeÀj ³eneB DeekeÀj efJe<Ceg keÀer ceeuee ceW efhejesvee nw~ ceeuee keÀe efnmeeye keÀjW~ ceeuee lees ye´ïee
keÀer Yeer nw, efJe<Ceg keÀer Yeer nw, ªê keÀer Yeer nw~ henues-henues veF& me=efä kesÀ ³en nQ vee~ yeekeÀer meye heerís Deeles nQ~ iees³ee efheíeæ[er ceW
efhejesles nQ~ keÀnWies legcneje Tb®e kegÀue keÌ³ee nw? legce keÀnWies efJe<Ceg kegÀue~ nce Demeue efJe<Ceg kegÀue kesÀ Les, efHeÀj #eef$e³e kegÀue kesÀ
yeves~ efHeÀj Gvemes efyejeoefj³eeB efvekeÀueleer nQ~ Fme vee@uespe mes legce mecePeles nes efyejeoefj³eeB kewÀmes yeveleer nQ~ henues-henues ªê keÀer
ceeuee yeveleer nw~ Tb®e les Tb®e efyejeojer nw~ yeeyee ves mecePee³ee nw ö ³en legcneje yengle Tb®e kegÀue nw~ ³en Yeer mecePeles nQ meejer
ogefve³ee keÀes hewieece peªj efceuesiee~ pewmes keÀF& keÀnles nQ YeieJeeve peªj keÀneB Dee³ee ngDee nw hejvleg helee veneR heæ[lee nw~ DeeKejerve
helee lees ueiesiee meyekeÀes~ DeKeyeejeW ceW heæ[lee pee³esiee~ DeYeer lees Leesæ[e [eueles nQ~ Ssmes veneR efkeÀ SkeÀ DeKeyeej meye heæ{les nQ~
ueeFye´sjer ceW heæ{ mekeÀles nQ~ keÀesF& 2-4 DeKeyeej Yeer heæ{les nQ~ keÀesF& efyeukegÀue veneR heæ{les~ ³en meyekeÀes ceeuetce heæ[vee ner nw efkeÀ
yeeyee Dee³ee ngDee nw, efJeveeMe keÀe mece³e ve]peoerkeÀ nesiee lees ceeuetce heæ[siee~ veF& ogefve³ee keÀer mLeehevee, hegjeveer keÀe efJeveeMe neslee nw~
nes mekeÀlee nw yengleeW keÀes mee#eelkeÀej Yeer nes~ legcnW mebv³eeefme³eeW, jepeeDeeW Deeefo keÀes %eeve osvee nw~ yengleeW keÀes hewieece efceuevee nw~
peye megveWies yesno keÀe yeehe Dee³ee nw, Jener meoddieefle osves Jeeuee nw lees yengle Dee³eWies~ DeYeer DeKeyeej ceW Flevee efouehemevo
keÀe³eosceg]peerye efvekeÀuee veneR nw~ keÀesF& efvekeÀue heæ[Wies, hetíleeí keÀjWies~ ye®®es mecePeles nQ nce Þeercele hej mele³egie keÀer mLeehevee keÀj
jns nQ~ legcnejer ³en veF& efceMeve nw~ legce nes F&éejer³e efceMeve kesÀ F&éejer³e Yeeleer~ pewmes ef¬eÀef½e³eve efceMeve kesÀ ef¬eÀef½e³eve Yeeleer yeve
peeles nQ~ legce nes F&éejer³e Yeeleer FmeefueS iee³eve nw Deleerefvê³e megKe ieeshe-ieesefhe³eeW mes hetíes, pees Deelce-DeefYeceeveer yeves nQ~ SkeÀ yeehe
keÀes ³eeo keÀjvee nw, otmeje ve keÀesF&~ ³en jepe³eesie SkeÀ yeehe ner efmeKeueeles nQ, Jener ieerlee keÀe YeieJeeve nw~ meyekeÀes ³ener yeehe keÀe
efveceb$eCe Jee hewieece osvee nw, yeekeÀer meye yeeleW nQ %eeve Þe=bieej~ ³en ef®e$e meye nQ %eeve keÀe Þe=bieej, ve efkeÀ YeefkeÌle keÀe~ ³en yeehe ves yew"
yeveJee³es nQ ö ceveg<³eeW keÀes mecePeeves kesÀ efueS~ ³en ef®e$e Deeefo lees Òee³e:ueeshe nes pee³eWies~ yeekeÀer ³en %eeve Deelcee ceW jn peelee nw~
yeehe keÀes Yeer ³en %eeve nw, [êcee ceW vetbOe nw~
legce DeYeer YeefkeÌle ceeie& heeme keÀj %eeve ceeie& ceW Dee³es nes~ legce peeveles nes nceejer Deelcee ceW ³en heeì& nw pees ®eue jne nw~ vetbOe Leer
pees efHeÀj mes nce jepe³eesie meerKe jns nQ yeehe mes~ yeehe keÀes ner DeekeÀj ³en vee@uespe osveer Leer~ Deelcee ceW vetbOe nw~ JeneB peeS hengB®eWies
efHeÀj veF& ogefve³ee keÀe heeì& efjheerì nesiee~ Deelcee kesÀ meejs efjkeÀe[& keÀes Fme mece³e legce mecePe ie³es nes Megª mes ueskeÀj~ efHeÀj ³en meye
yebo nes pee³eWies~ YeefkeÌleceeie& keÀe heeì& Yeer yevo nes pee³esiee~ efHeÀj pees legcnejer SkeÌì mele³egie ceW ®eueer nesieer, Jener ®euesieer~ keÌ³ee
nesiee, ³en yeehe veneR yeleeles nQ~ pees kegÀí ngDee nesiee Jener nesiee~ mecePee peelee nw mele³egie nw veF& ogefve³ee~ peªj JeneB meye kegÀí
ve³ee meleesÒeOeeve Deewj memlee nesiee, pees kegÀí keÀuhe henues ngDee Lee Jener nesiee~ osKeles Yeer nQöFve ue#ceer-veeje³eCe keÀes efkeÀleves
megKe nQ~ nerjs-peJeenjele Oeve yengle jnlee nw~ Oeve nw lees megKe Yeer nw~ ³eneB legce YeWì keÀj mekeÀles nes~ JeneB veneR keÀj mekeWÀies~
³eneB keÀer yeeleW JeneB meye Yetue pee³eWies~ ³en nQ veF& yeeleW, pees yeehe ner ye®®eeW keÀes mecePeeles nQ~ DeelceeDeeW keÀes JeneB peevee nw, peneB
keÀejesyeej meejer yebo nes peeleer nw~ efnmeeye-efkeÀleeye ®egkeÌlet neslee nw~ efjkeÀe[& hetje neslee nw~ SkeÀ ner efjkeÀe[& yengle yeæ[e nw~ keÀnWies
efHeÀj Deelcee Yeer Fleveer yeæ[er nesveer ®eeefnS~ hejvleg veneR~ Fleveer íesìer Deelcee ceW 84 pevceeW keÀe heeì& nw~ Deelcee Yeer DeefJeveeMeer nw~
FvekeÀes efmeHe&À JeC[j ner keÀnWies~ Ssmes Dee½e³e&Jele ®eer]pe Deewj keÀesF& nes ve mekesÀ~ yeeyee kesÀ efueS lees keÀnles nQ mele³egie-$eslee kesÀ mece³e
efJeÞeece ceW jnles nQ~ nce lees DeeuejeGC[ heeì& yepeeles nQ~ meyemes peemleer nceeje heeì& nw~ lees yeehe Jemee& Yeer Tb®e osles nQ~ keÀnles nQ
84 pevce Yeer legce ner uesles nes~ nceeje lees heeì& efHeÀj Ssmee nw pees Deewj keÀesF& yepee ve mekesÀ~ JeC[jHegÀue yeeleW nQ vee~ ³en Yeer JeC[j
nw pees DeelceeDeeW keÀes yeehe yew" mecePeeles nQ~ Deelcee cesue-HeÀercesue veneR nw~ peye Mejerj OeejCe keÀjleer nw lees cesue-HeÀercesue keÀne
peelee nw~ Deelcee³eW meye ye®®es nQ lees YeeF&-YeeF& nes peeleer nQ~ YeeF&-YeeF& nQ peªj Jemee& heeves kesÀ efueS~ Deelcee yeehe keÀe ye®®ee nw
vee~ Jemee& uesles nQ yeehe mes FmeefueS cesue ner keÀnWies~ meye DeelceeDeeW keÀe nkeÀ nw, yeehe mes Jemee& uesves keÀe~ GmekesÀ efueS yeehe keÀes ³eeo
2/3 Translation
keÀjvee nw~ Deheves keÀes Deelcee mecePevee nw~ nce meye yeóme& nQ~ Deelcee, Deelcee ner nw~ Jen keÀYeer yeoueleer veneR~ yeekeÀer Mejerj
keÀYeer cesue keÀe, keÀYeer HeÀercesue keÀe uesleer nw~ ³en yeæ[er Deìheìer yeeleW mecePeves keÀer nQ, Deewj keÀesF& Yeer megvee ve mekesÀ~ yeehe mes ³ee legce
ye®®eeW mes ner megve mekeÀles nQ~ yeehe lees legce ye®®eeW mes ner yeele keÀjles nQ~ Deeies lees meyemes efceueles Les, meyemes yeele keÀjles Les~ DeYeer
keÀjles-keÀjles DeeKejerve lees keÀesF& mes yeele ner veneR keÀjWies~ meve Mees]pe HeÀeoj nw vee~ ye®®eeW keÀes ner heæ{evee nw~ legce ye®®es ner yengleeW
keÀer mee|Jeme keÀj ues Deeles nes~ yeeyee mecePeles nQ ³en yengleeW keÀes Deehemeceeve yeveekeÀj ues Deeles nQ~ ³en yeæ[e jepee yeveWies, ³en íesìe
jepee yeveWies~ legce ªneveer mesvee Yeer nes, pees meyekeÀes jeJeCe keÀer pebpeerjeW mes íg[æ eS Deheveer efceMeve ceW ues Deeles nes~ efpeleveer pees mee|Jeme
keÀjles nQ Glevee HeÀue efceuelee nw~ efpemeves peemleer YeefkeÌle keÀer nw Jener peemleer nesefMe³eej nes peeles nQ Deewj Jemee& ues uesles nQ~ ³en heæ{eF&
nw, De®íer jerefle heæ{eF& veneR keÀer lees HesÀue nes pee³eWies~ heæ{eF& yengle menpe nw~ mecePevee Deewj mecePeevee Yeer nw menpe~ ef[HeÀerkeÀuìer
keÀer yeele veneR, hejvleg jepeOeeveer mLeeheve nesveer nw, GmeceW lees meye ®eeefnS vee~ heg©<eeLe& keÀjvee nw~ GmeceW nce Tb®e heo hee³eW~
ce=l³egueeskeÀ mes ìêbmeHeÀj neskeÀj DecejueeskeÀ ceW peevee nw~ efpelevee heæ{Wies Glevee Decejhegjer ceW Tb®e heo hee³eWies~
yeehe keÀes h³eej Yeer keÀjvee neslee nw keÌ³eeWefkeÀ ³en nw yengle h³eejs les h³eejer Jemleg~ h³eej keÀe meeiej Yeer nw, SkeÀjme h³eej nes ve mekesÀ~
keÀesF& ³eeo keÀjles nQ, keÀesF& veneR keÀjles nQ~ efkeÀmekeÀes mecePeeves keÀe Yeer veMee jnlee nw vee~ ³en yeæ[e ìwcheìsMeve nw~ keÀesF& keÀes Yeer
yeleevee nwö³en ³egefveJee|meìer nw~ ³en mÒeer®egDeue heæ{eF& nw~ Ssmes ef®e$e Deewj keÀesF& mketÀue ceW veneR efoKee³es peeles~ efove-Òeefleefove Deewj
ner ef®e$e efvekeÀueles jnWies~ pees ceveg<³e osKeves mes ner mecePe peeSb~ meeræ{er nw yengle De®íer~ hejvleg osJelee Oece& keÀe veneR nesiee lees GvekeÀes
mecePe ceW veneR Dee³esiee~ pees Fme kegÀue keÀe nesiee GvekeÀes leerj ueiesiee~ pees nceejs osJelee Oece& kesÀ heÊes neWies Jener Dee³eWies~ legcekeÀes
HeÀerue nesiee ³en lees yengle ªef®e mes megve jns nQ~ keÀesF& lees Ssmes ner ®eues pee³eWies~ efove-Òeefleefove veF&-veF& yeeleW Yeer ye®®eeW keÀes mecePeeles
jnles nQ~ mee|Jeme keÀe yeæ[e MeewkeÀ ®eeefnS~ pees mee|Jeme hej lelhej neWies Jener efoue hej ®eæ{Wies Deewj leKle hej Yeer ®eæ{Wies~ Deeies ®eue
legcekeÀes meye mee#eelkeÀej nesles jnWies~ Gme KegMeer ceW legce jnWies~ ogefve³ee ceW lees nenekeÀej yengle nesvee nw~ jkeÌle keÀer veefo³eeB Yeer yenveer
nQ~ yeneogj mee|Jeme Jeeues keÀYeer YetKe veneR cejWies~ hejvleg ³eneB lees legcekeÀes JeveJeeme ceW jnvee nw~ megKe Yeer JeneB efceuesiee~ keÀv³ee keÀes
lees JeveJeen ceW efye"eles nQ vee~ memegjIej peekeÀj Ketye henvevee~ legce Yeer memegjIej peeles nes lees Jen veMee jnlee nw~ Jen nw ner
megKeOeece~ De®íe!
vecemles~
1) ceeuee ceW efhejesves kesÀ efueS osner-DeefYeceeveer yeve leerJe´ Jesie mes ³eeo keÀer ³ee$ee keÀjveer nw~ yeehe kesÀ HeÀjceeve hej
®euekeÀj heeJeve yevevee nw~
2) yeehe keÀe heefj®e³e os yengleeW keÀes Deehe meceeve yeveeves keÀer mee|Jeme keÀjveer nw~ ³eneB JeveJeen ceW jnvee nw~ Deefvlece
nenekeÀej keÀer meerve osKeves kesÀ efueS ceneJeerj yevevee nw~
Jejoeve:- nj keÀce& ceW HeÀeuees HeÀeoj keÀj mvesn keÀe jsmeheev[ osves Jeeues leerJe´-hegª<eeLeea YeJe
efpememes mvesn neslee nw GmekeÀes DeeìescesefìkeÀueer HeÀeuees keÀjvee neslee nw~ meoe ³eeo jns efkeÀ ³en keÀce& pees keÀj
jns nQ ³en HeÀeuees HeÀeoj nw? Deiej veneR nw lees mìe@he keÀj oes~ yeehe keÀes keÀe@heer keÀjles yeehe meceeve yevees~
keÀe@heer keÀjves kesÀ efueS pewmes keÀeye&ve heshej [eueles nQ Jewmes DeìsvMeve keÀe heshej [euees lees keÀe@heer nes pee³esiee keÌ³eeWefkeÀ
DeYeer ner leerJe´ hegª<eeLeea yeve mJe³eb keÀes nj MeefkeÌle mes mechevve yeveeves keÀe mece³e nw~ Deiej mJe³eb, mJe³eb keÀes
mechevve veneR keÀj mekeÀles nes lees men³eesie uees~ veneR lees Deeies ®eue ìt uesì nes pee³eWies~
mueesieve:- mevlegälee keÀe HeÀue Òemevvelee nw, Òemevveef®ele yeveves mes ÒeÍe>> meceehle nes peeles nQ~
3/3 Translation
heemì, Òespevì Deewj HeÌ³et®ej keÀes Þesÿ yeveeves keÀer efJeefOe
Deepe ûesì-ûesì ûewC[ HeÀeoj Deewj iee@[-HeÀeoj Deheves Deefle ceer"s, Deefle h³eejs ye®®eeW keÀes efoue mes ogDeeDeeW keÀer ûeereEìime os jns nQ~
yeeheoeoe peeveles nQ efkeÀ SkeÀ-SkeÀ efmekeÀerueOee ye®®ee efkeÀlevee Þesÿ, ceneve Deelcee nQ! nj ye®®es keÀer cenevelee-heefJe$elee-yeehe kesÀ
heeme vecyejJeej hengB®eleer jnleer nw~ Deepe kesÀ efove meYeer efJeMes<e ve³ee Je<e& ceveeves kesÀ Gcebie-Glmeen mes Dee³es ngS nQ~ ogefve³ee kesÀ ueesie
ceveeves kesÀ efueS yegPes ngS oerhe Jee ceesceyeefÊe³eeB peieeles nQ~ Jen peieekeÀj ceveeles nQ Deewj yeeheoeoe peies ngS Deveefievele oerhekeÀeW mes ve³ee
Je<e& cevee jns nQ~ yegPes ngS keÀes peieeles veneR Deewj peieekeÀj efHeÀj yegPeeles veneR~ Ssmee ueeKeeW keÀer Devoepe ceW peies ngS ªneveer p³eesefle
kesÀ mebie"ve keÀe Je<e& ceveevee - ³en efmeJeeS yeehe Deewj DeehekesÀ keÀesF& cevee veneR mekeÀlee~ efkeÀlevee megvoj peieceieeles oerhekeÀeW kesÀ
ªneveer mebie"ve keÀe ¢M³e nw! meyekeÀer ªneveer p³eesefle SkeÀefìkeÀ, SkeÀjme ®ecekeÀ jner nw~ meyekesÀ ceve ceW `SkeÀ yeeyee' - ³ener
ueieve ªneveer oerhekeÀ keÀes peieceiee jner nw~ SkeÀ mebmeej nw, SkeÀ mebkeÀuhe nw, SkeÀjme efmLeefle nw - ³ener ceveevee nw, ³ener yevekeÀj
yeveevee nw~ Fme mece³e efJeoeF& Deewj yeOeeF& oesveeW keÀe mebiece nw~ hegjeves keÀer efJeoeF& nw Deewj ve³es keÀes yeOeeF& nw~ Fme mebiece mece³e hej
meYeer hengB®e ie³es nQ FmeefueS, hegjeves mebkeÀuhe Deewj mebmkeÀej kesÀ efJeoeF& keÀer Yeer cegyeejkeÀ nw Deewj ve³es Gcebie-Glmeen mes Gæ[ves keÀer
Yeer cegyeejkeÀ nw~
pees Òespesvì nw, Jen kegÀí mece³e kesÀ yeeo heemì nes pee³esiee~ pees Je<e& ®eue jne nw, Jen 12.00 yepes kesÀ yeeo heemì nes peeSiee~ Fme
mece³e keÀes Òespevì keÀnWies Deewj keÀue keÀes HeÌ³et®ej (YeefJe<³e) keÀnles nQ~ heemì, Òespevì Deewj HeÌ³et®ej-Fve leerveeW keÀe ner Kesue ®euelee
jnlee nw~ Fve leerveeW MeyoeW keÀes Fme ve³es Je<e& ceW veF& efJeefOe mes Òe³eesie keÀjvee~ kewÀmes? heemì keÀes meoe heeme efJeod Dee@vej neskeÀj kesÀ
heeme keÀjvee~ ``heemì Fpe heemì'' lees nesvee ner nw uesefkeÀve kewÀmes heeme keÀjvee nw? keÀnles nes vee - mece³e heeme nes ie³ee, ³en ¢M³e
heeme nes ie³ee~ uesefkeÀve heeme efJeod Dee@vej yeve heeme efkeÀ³ee? yeerleer keÀes yeerleer efkeÀ³ee uesefkeÀve yeerleer keÀes Ssmeer Þesÿ efJeefOe mes yeerleer
efkeÀ³ee pees yeerleer keÀes mce=efle ceW ueeles `Jeen! Jeen!' kesÀ yeesue efoue mes efvekeÀueW? yeerleer keÀes Ssmes yeerleer efkeÀ³ee pees Dev³e DeehekeÀer yeerleer
ngF& mìesjer mes hee" heæ{W? DeehekeÀer yeerleer ³eeoieej-mJeªhe yeve pee³es, keÀerle&ve DeLee&led keÀere|le ieeles jnW~ pewmes YeefkeÌle-ceeie& ceW DeehekesÀ
ner keÀce& keÀe keÀerle&ve ieeles jnles nQ~ DeehekesÀ keÀce& kesÀ keÀerle&ve mes DeveskeÀ DeelceeDeeW keÀe Deye Yeer Mejerj efveJee&n nes jne nw~ Fme ve³es
Je<e& ceW nj heemì mebkeÀuhe Jee mece³e keÀes Ssmeer efJeefOe mes heeme keÀjvee~ mecePee, keÌ³ee keÀjvee nw?
Deye DeeDees Òespevì (Jele&ceeve), Òespevì keÀes Ssmes ÒewefkeÌìkeÀue ceW ueeDees pees nj Òespevì Ieæ[er Jee mebkeÀuhe mes Deehe efJeMes<e DeelceeDeeW
Üeje keÀesF& ve keÀesF& Òespesvì (meewieele) Òeehle nes~ meyemes p³eeoe KegMeer efkeÀme mece³e nesleer nw? peye efkeÀmemes Òespesvì (meewieele) efceueleer
nw~ kewÀmee Yeer DeMeevle nes, og:Keer nes ³ee hejsMeeve nes uesefkeÀve peye keÀesF& h³eej mes Òespesvì oslee nw lees Gme Ieæ[er KegMeer keÀer uenj Dee
peeleer nw~ efoKeeJes keÀer Òespesvì veneR, efoue mes~ meYeer Òespesvì (meewieele) keÀes meoe mvesn keÀer met®ekeÀ ceeveles nQ~ Òespesvì oer ngF& ®eer]pe
ceW Jewu³et `mvesn' keÀer nesleer nw, `®eer]pe' keÀer veneR~ lees Òespevì osves keÀer efJeefOe mes Je=ef× keÀes heeles jnvee~ mecePee? menpe nw ³ee
cegefMkeÀue nw? YeC[ejs Yejhetj nQ vee ³ee Òespesvì osles-osles YeC[eje keÀce nes pee³esiee? mìe@keÀ pecee nw vee? efmeHe&À SkeÀ meskeÀC[ kesÀ
mvesn keÀer ¢efä, mvesn keÀe men³eesie, mvesn keÀer YeeJevee, ceer"s yeesue, efoue kesÀ Þesÿ mebkeÀuhe keÀe meeLe-³ener Òespesvìdme yengle nQ~
DeepekeÀue ®eens Deeheme ceW yeéïeCe Deelcee³eW nQ, ®eens DeehekeÀer YekeÌle Deelcee³eW nQ, ®eens DeehekesÀ mecyevOe-mecheke&À Jeeueer Deelcee³eW
nQ, ®eens hejsMeeve Deelcee³eW nQ-meYeer keÀes Fve Òespesvìdme keÀer DeeJeM³ekeÀlee nw, otmejer Òespesvì keÀer veneR~ FmekeÀe mìe@keÀ lees nw vee?
lees nj Òespevì Ieæ[er keÀes oelee yeve Òespevì keÀes heemì ceW yeouevee, lees meJe& ÒekeÀej keÀer Deelcee³eW efoue mes DeehekeÀe keÀerle&ve ieeleer
jnWieer~ De®íe~
HeÌ³et®ej keÌ³ee keÀjWies? meYeer Deehe ueesieeW mes hetíles nQ ve efkeÀ DeeefKej Yeer HeÌ³et®ej keÌ³ee nw? HeÌ³et®ej keÀes Deheves HeÀer®eme& mes Òel³e#e keÀjes~
DeehekesÀ HeÀer®eme& HeÌ³et®ej keÀes ÒekeÀì keÀjW~ HeÌ³et®ej keÌ³ee nesiee, HeÌ³et®ej kesÀ vewve keÌ³ee neWies, HeÌ³et®ej keÀer cegmkeÀeve keÌ³ee nesieer, HeÌ³et®ej
kesÀ mecyevOe keÌ³ee neWies, HeÌ³et®ej keÀer peerJeve keÌ³ee nesieer-DeehekesÀ HeÀer®eme& Fve meye yeeleeW keÀe mee#eelkeÀej keÀje³eW~ ¢efä HeÌ³et®ej keÀer
me=efä keÀes mheä keÀjs~ `keÌ³ee nesiee' - ³en keÌJes½eve meceehle nes `Ssmee nesiee', FmeceW yeoue pee³es~ `kewÀmee' yeoue `Ssmee' nes pee³es~
HeÌ³et®ej nw ner osJelee~ osJeleeheve kesÀ mebmkeÀej DeLee&led oeleeheve kesÀ mebmkeÀej, osJeleeheve kesÀ mebmkeÀej DeLee&led leepe, leKleOeejer yeveves
kesÀ mebmkeÀej~ pees Yeer osKes, GvekeÀes DeehekeÀe leepe Deewj leKle DevegYeJe nes~ keÀewvemee leepe? meoe ueeFì (nukeÀe) jnves keÀe ueeFì
Translation
1/3
(ÒekeÀeMe) keÀe leepe~ Deewj meoe DeehekesÀ keÀce& mes, yeesue mes ªneveer veMee Deewj efveef½evleheve kesÀ ef®evn DevegYeJe neW~ leKleOeejer keÀer
efveMeeveer nw ner èfveef½evle' Deewj `veMee'~ efveef½ele efJepe³eer keÀe veMee Deewj efveef½evle efmLeefle - ³en nw yeehe kesÀ efoueleKleveMeerve Deelcee
keÀer efveMeeveer~ pees Yeer Dee³es, Jen ³en leKleveMeerve Deewj leepeOeejer efmLeefle keÀe DevegYeJe keÀjs - ³en nw HeÌ³et®ej keÀes HeÀer®eme& Üeje
Òel³e#e keÀjvee~ Ssmee ve³ee Je<e& ceveevee DeLee&led yevekeÀj yeveevee~ mecePee, ve³es Je<e& ceW keÌ³ee keÀjvee nw? leerve MeyoeW mes ceemìj ef$ecete|le,
ceemìj ef$ekeÀeueoMeea Deewj ef$eueeskeÀerveeLe yeve peevee~ meye ³ener mees®eles nQ efkeÀ Deye keÌ³ee keÀjvee nw? nj keÀoce mes - ®eens ³eeo mes,
®eens mesJee kesÀ nj keÀoce mes Fve leerveeW ner efJeefOe mes efmeef× Òeehle keÀjles jnvee~
ve³es Je<e& keÀe Gcebie-Glmeen lees yengle nw vee~ [yeue efJeosefMe³eeW keÀes [yeue Gcebie nw vee~ v³et-F³ej ceveeves ceW efkeÀleves meeOeve
Dehevee³eWies? Jes ueesie meeOeve Yeer efJeveeMeer Deheveeles Deewj ceveesjpb eve Yeer DeuhekeÀeue keÀe keÀjles~ DeYeer-DeYeer peuee³eWies, DeYeer-DeYeer
yegPee³eWies~ uesefkeÀve yeeheoeoe DeefJeveeMeer efJeefOe mes DeefJeveeMeer efmeef× Òeehle keÀjves Jeeues ye®®eeW mes cevee jns nQ~ Deehe ueesie Yeer keÌ³ee
keÀjWies? kesÀkeÀ keÀeìWies, ceesceyeÊeer peuee³eWies, ieerle iee³eWies, leeueer yepee³eWies~ ³en Yeer Ketye keÀjes, Yeues keÀjes~ uesefkeÀve yeeheoeoe meoe
DeefJeveeMeer ye®®eeW keÀes DeefJeveeMeer cegyeejkeÀ osles nQ Deewj DeefJeveeMeer yeveeves keÀer efJeefOe yeleeles nQ~ meekeÀej ogefve³ee ceW meekeÀejer megnspe
ceveeles osKe yeeheoeoe Yeer KegMe nesles nQ keÌ³eeWefkeÀ Ssmee megvoj heefjJeej pees hetje ner heefjJeej leepeOeejer, leKleOeejer nw Deewj Fleveer
ueeKeeW keÀer mebK³ee ceW SkeÀ heefjJeej nw, Ssmee heefjJeej meejs keÀuhe ceW SkeÀ ner yeej efceuelee nw FmeefueS Ketye vee®ees, ieeDees, efce"eF&
KeeDees~ yeehe lees ye®®eeW keÀes osKe keÀjkesÀ, Yeemevee ueskeÀj kesÀ ner KegMe nesles nQ~ meYeer kesÀ ceve kesÀ ieerle keÀewvemes yepeles nQ? KegMeer kesÀ
ieerle yepe jns nQ~ meoe `Jeen! Jeen!' kesÀ ieerle ieeDees~ Jeen yeeyee! Jeen lekeÀoerj! Jeen ceer"e heefjJeej! Jeen Þesÿ mebiece keÀe
megneJevee mece³e! nj keÀce& `Jeen-Jeen!' nw~ `Jeen! Jeen! kesÀ ieerle ieeles jnes~ yeeheoeoe Deepe cegmkeÀje jns Les - keÀF& ye®®es
`Jeen! kesÀ ieerle kesÀ yepee³e Deewj Yeer ieerle iee uesles nQ~ Jen Yeer oes Meyo keÀe ieerle nw, Jen peeveles nes? Fme Je<e& Jen oes MeyoeW keÀe
ieerle veneR ieevee~ Jen oes Meyo nQ - `JneF&' Deewj `DeeF&' (keÌ³eeW Deewj ceQ) yengle keÀjkesÀ yeeheoeoe peye ye®®eeW keÀer ìer.Jeer. osKeles nQ
lees ye®®es `Jeen-Jeen!' kesÀ yepee³es `JneF&-JneF&' yengle keÀjles nQ~ lees `JneF&' kesÀ yepee³e `Jeen-Jeen! keÀnvee Deewj `DeeF&' kesÀ
yepee³es `yeeyee-yeeyee' keÀnvee~ mecePee?
pees Yeer nes, pewmes Yeer nes efHeÀj Yeer yeeheoeoe kesÀ h³eejs nes, leye lees meYeer h³eej mes efceueves kesÀ efueS Yeeieles nes~ Dece=leJesues meYeer ye®®es
meoe ³ener ieerle ieeles nQ - `h³eeje yeeyee, ceer"e yeeyee' Deewj yeeheoeoe efjìve& ceW meoe `h³eejs ye®®es, h³eejs ye®®es' keÀe ieerle ieeles nQ~
De®íe~ Jewmes lees Fme Je<e& v³eejs Deewj h³eejs keÀe hee" nw, efHeÀj Yeer ye®®eeW kesÀ mvesn keÀe DeenddJeeve yeehe keÀes Yeer v³eejer ogefve³ee mes h³eejer
ogefve³ee ceW ues Deelee nw~ DeekeÀejer efJeefOe ceW ³en meye osKeves keÀer DeeJeM³ekeÀlee veneR nw~ DeekeÀejer efceueve keÀer efJeefOe ceW SkeÀ ner
mece³e hej DeveskeÀ yesno ye®®eeW keÀes yesno efceueve keÀer DevegYetefle keÀjeles nQ~ meekeÀejer efJeefOe ceW efHeÀj Yeer no ceW Deevee heæ[lee~ ye®®eeW
keÀes ®eeefnS Yeer keÌ³ee - cegjueer Deewj ¢efä~ cegjueer ceW Yeer efceuevee ner lees nw~ ®eens Deueie ceW yeesueW, ®eens meeLe ceW yeesueW, yeesueWies lees
Jener yeele~ pees mebie"ve ceW yeesueles nQ Jener Deueie ceW yeesueWies~ efHeÀj Yeer osKees henuee ®eevme [yeue efJeoefMe³eeW keÀes efceuee nw~ Yeejle kesÀ
ye®®es 18 lee. (18 peveJejer) keÀe Fvlepeej keÀj jns nQ Deewj Deehe ueesie henuee ®eevme ues jns nes~ De®íe~ 35-36 osMeeW kesÀ Dee³es
ng³es nQ~ ³en Yeer 36 ÒekeÀej keÀe Yeesie nes ie³ee~ 36 keÀe iee³eve nw vee~ 36 JewjeFìer nes ieF& nw~
yeeheoeoe meYeer ye®®eeW keÀe mesJee keÀer Gcebie-Glmeen keÀes osKe KegMe nesles nQ~ pees meYeer ves leve, ceve, Oeve mece³e-mvesn Deewj efnccele
mes mesJee ceW ueiee³ee, GmekeÀer yeeheoeoe heoceiegCee yeOeeF& os jns nQ~ ®eens Fme mece³e meccegKe nQ, ®eens DeekeÀej ªhe ceW meccegKe nQ
uesefkeÀve yeeheoeoe meYeer ye®®eeW keÀes mesJee ceW ueive mes ceive jnves keÀer cegyeejkeÀ os jns nQ~ men³eesieer yeves, men³eesieer yevee³ee~ lees
men³eesieer yeveves keÀer Yeer Deewj men³eesieer yeveeves keÀer Yeer [yeue cegyeejkeÀ~ keÀF& ye®®eeW kesÀ mesJee kesÀ Gcebie-Glmeen kesÀ mecee®eej Deewj
meeLe-meeLe ve³es Je<e& kesÀ Gcebie-Glmeen kesÀ keÀe[& keÀer ceeuee yeeheoeoe kesÀ ieues ceW efhejes ieF&~ efpevneWves Yeer keÀe[& Yespes nQ, yeeheoeoe
keÀe[& kesÀ efjìve& ceW efjiee[& Deewj ueJe oesveeW osles nQ~ mecee®eej megve-megve ne|<ele nesles nQ~ ®eens ieghle ªhe ceW mesJee keÀer, ®eens Òel³e#e
ªhe ceW keÀer uesefkeÀve yeehe keÀes Òel³e#e keÀjves keÀer mesJee ceW meoe meHeÀuelee ner nw~ mvesn mes mesJee keÀer efjpeuì - men³eesieer Deelcee³eW
yevevee Deewj yeehe kesÀ keÀe³e& ceW meceerhe Deevee - ³ener meHeÀuelee keÀer efveMeeveer nw~ men³eesieer Deepe men³eesieer nQ, keÀue ³eesieer Yeer yeve
pee³eWies~ lees men³eesieer yeveeves keÀer efJeMes<e mesJee pees meYeer ves ®eejeW Deesj keÀer, GmekesÀ efueS yeeheoeoe `DeefJeveeMeer meHeÀuelee mJeªhe
2/3 Translation
YeJe' keÀe Jejoeve os jns nQ~ De®íe~
peye DeehekeÀer Òepee, men³eesieer, mecyevOeer Je=e× f keÀes Òeehle neWies lees Je=e×
f kesÀ ÒeceeCe efJeefOe keÀes Yeer yeouevee lees heæ[lee nw vee~ KegMe nesles
nes vee, Yeues yeæ{W~ De®íe~
meJe& meoe mvesner, meoe men³eesieer yeve men³eesieer yeveeves Jeeues, meoe yeOeeF& Òeehle keÀjves Jeeues, meoe nj meskeÀC[, nj mebkeÀuhe keÀes
Þesÿ mes Þesÿ, iee³eve-³eesi³e yeveeves Jeeues, meoe oelee yeve meJe& keÀes mvesn Deewj men³eesie osves Jeeues - Ssmes Þesÿ, ceneved Yeei³eJeeve
DeelceeDeeW keÀes yeeheoeoe keÀe ³eeoh³eej Deewj mebiece keÀer ieg[veeFì Deewj ieg[ceee\veie~
efJeosMe mesJee hej GheefmLele ìer®eme& Òeefle - DeJ³ekeÌle ceneJeekeÌ³e
efveefceÊe mesJeeOeejer ye®®eeW keÀes yeeheoeoe meoe `meceeve YeJe' kesÀ Jejoeve mes Deeies yeæ{eles jnles nQ~ yeeheoeoe meYeer heeC[Je ®eens
MeefkeÌle³eeb, pees Yeer mesJee kesÀ efueS efveefceÊe nQ, Gve meyekeÀes efJeMes<e heoceeheoce Yeeie³eJeeve Þesÿ Deelcee³eW mecePeles nQ~ mesJee keÀe
Òel³e#e HeÀue KegMeer Deewj MeefkeÌle, ³en efJeMes<e DevegYeJe lees keÀjles ner nQ~ DeYeer efpelevee mJe³eb MeefkeÌleMeeueer ueeFì neGme, ceeFì
neGme yeve mesJee keÀjWies Glevee peuoer ®eejeW Deesj Òel³e#elee keÀe PeC[e uenje³eWies~ nj SkeÀ efveefceÊe mesJeeOeejer keÀes efJeMes<e mesJee keÀer
meHeÀuelee kesÀ efueS oes yeeleW O³eeve jKeveer nQ - SkeÀ yeele meoe mebmkeÀejeW keÀes efceueeves keÀer ³egefveìer keÀe, nj mLeeve mes ³en efJeMes<elee
efoKeeF& os~ otmeje meoe nj efveefceÊe mesJeeOeeefj³eeW keÀes henues mJe³eb keÀes ³en oes meìeaefHeÀkesÀì osves nQ~ SkeÀ `SkeÀlee' otmeje
`mevlegälee'~ mebmkeÀej efYevve-efYevve nesles ner nQ Deewj neWies Yeer uesefkeÀve mebmkeÀejeW keÀes ìkeÀjevee ³ee efkeÀveeje keÀjkesÀ mJe³eb keÀes mesHeÀ
jKevee - ³en Deheves Thej nw~ kegÀí Yeer nes peelee nw lees Deiej keÀesF& keÀe mebmkeÀej Ssmee nw lees otmeje leeueer veneR yepeeJes~ ®eens Jen
yeoueles nQ ³ee veneR yeoueles nQ, uesefkeÀve Deehe lees yeoue mekeÀles nes vee! Deiej njskeÀ Deheves keÀes ®esvpe keÀjs, meceeves keÀer MeefkeÌle
OeejCe keÀjs lees otmejs keÀe mebmkeÀej Yeer DeJeM³e Meerleue nes pee³esiee~ lees meoe SkeÀ oes ceW mvesn keÀer YeeJevee mes, Þesÿlee keÀer YeeJevee
mes mecheke&À ceW DeeDees, keÌ³eeWefkeÀ efveefceÊe mesJeeOeejer - yeehe kesÀ metjle keÀe ohe&Ce nQ~ lees pees DeehekeÀer ÒewefkeÌìkeÀue peerJeve nw Jener yeehe
kesÀ metjle keÀe ohe&Ce nes peelee nw FmeefueS meoe Ssmes peerJeve ªheer ohe&Ce nes - efpemeceW yeehe pees nw pewmee nw Jewmee efoKeeF& os~ yeekeÀer
cesnvele yengle De®íer keÀjles nes, efnccele Yeer De®íer nw~ mesJee keÀer Je=ef× Gcebie Yeer yengle De®íe nw FmeefueS efJemleej keÀes Òeehle keÀj
jns nes~ mesJee lees De®íer nw, DeYeer efmeHe&À yeehe keÀes Òel³e#e keÀjves kesÀ efueS Òel³e#e peerJeve keÀe ÒeceeCe meoe efoKeeDees~ pees meYeer SkeÀ
ner DeeJeepe mes yeesueW efkeÀ ³en %eeve keÀer OeejCeeDeeW ceW lees SkeÀ nQ uesefkeÀve mebmkeÀej efceueeves ceW Yeer vecyejJeve nQ~ Ssmes Yeer veneR efkeÀ
FefC[³ee keÀer ìer®ej Deueie nQ, HeÀe@jsve keÀer ìer®ej Deueie nQ~ meYeer SkeÀ nQ~ ³en lees efmeHe&À mesJee kesÀ efveefceÊe yeves ngS nQ, mLeehevee
ceW men³eesieer yeves nQ Deewj DeYeer Yeer men³eesie os jns nQ, FmeefueS mJele: ner meyeceW efJeMes<e heeì& yepeevee heæ[lee nw~ Jewmes yeeheoeoe Je
efveefceÊe DeelceeDeeW kesÀ heeme efJeosMeer Je osMeer ceW keÀesF& Devlej veneR nw~ peneB efpemekeÀer mesJee keÀer efJeMes<elee nw, efHeÀj ®eens keÀesF& Yeer
nes, JeneB GmekeÀer efJeMes<elee mes ueeYe uesvee neslee nw~ yeekeÀer SkeÀ oes keÀes efjiee[& osvee ³en yeéïeCe kegÀue keÀer ce³ee&oe nw, mvesn uesvee
Deewj efjiee[& osvee~ efJeMes<elee keÀes cenlJe efo³ee peelee nw vee efkeÀ J³eefkeÌle keÀes~ De®íe~
Jejoeve:- nj meskeÀC[ Deewj mebkeÀuhe keÀes Decetu³e jerefle mes J³eleerle keÀjves Jeeues Decetu³e jlve YeJe
mebiece³egie kesÀ SkeÀ meskeÀC[ keÀer Yeer yengle yeæ[er Jewu³eg nw~ pewmes SkeÀ keÀe ueeKe iegCee yevelee nw Jewmes ³eefo SkeÀ
meskeÀC[ Yeer J³eLe& peelee nw lees ueeKe iegCee J³eLe& peelee nwöFmeefueS Flevee DeìsvMeve jKees lees Deueyesueeheve
meceehle nes pee³esiee~ DeYeer lees keÀesF& efnmeeye uesves Jeeuee veneR nw uesefkeÀve Leesæ[s mece³e kesÀ yeeo he½eeleehe nesiee
keÌ³eeWefkeÀ Fme mece³e keÀer yengle Jewu³eg nw~ pees Deheves nj meskeÀC[, nj mebkeÀuhe keÀes Decetu³e jerefle mes J³eleerle
keÀjles nQ Jener Decetu³e jlve yeveles nQ~
mueesieve:- pees meoe ³eesie³egkeÌle nQ Jees men³eesie keÀe DevegYeJe keÀjles efJepe³eer yeve peeles nQ~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö ®ewefjìer efyeievme Sì nesce DeLee&led henues Kego Deelce-DeefYeceeveer yeveves keÀer cesnvele keÀjes
efHeÀj otmejeW keÀes keÀnes, Deelcee mecePekeÀj Deelcee keÀes %eeve oes lees
%eeve leueJeej ceW peewnj Dee pee³esiee''
ÒeÍe>>:- mebiece³egie hej efkeÀve oes yeeleeW keÀer cesnvele keÀjves mes mele³egieer leKle kesÀ ceeefuekeÀ yeve pee³eWies?
GÊej:- 1. og:Ke-megKe, eEveoe-mlegefle ceW meceeve efmLeefle jnsö³en cesnvele keÀjes~ keÀesF& Yeer kegÀí Guìe-meguìe yeesues,
¬eÀesOe keÀjs lees legce ®eghe nes peeDees, keÀYeer Yeer cegKe keÀer leeueer veneR yepeeDees~ 2. DeebKeeW keÀes efmeefJeue yeveeDees,
ef¬eÀefceveue DeeF& efyeukegÀue meceehle nes peeS, nce Deelcee YeeF&-YeeF& nQ, Deelcee mecePekeÀj %eeve oes, Deelce-
DeefYeceeveer yeveves keÀer cesnvele keÀjes lees mele³egieer leKle kesÀ ceeefuekeÀ yeve pee³eWies~ mechetCe& heefJe$e yeveves Jeeues ner
ieÎer veMeerve yeveles nQ~
Deesced Meeefvle~ ªneveer yeehe ªneveer ye®®eeW mes yeele keÀjles nQ, legce DeelceeDeeW keÀes ³en leermeje ves$e efceuee nw efpemekeÀes %eeve keÀe ves$e
Yeer keÀne peelee nw, Gvemes legce osKeles nes Deheves YeeF³eeW keÀes~ lees ³en yegef× mes mecePeles nes vee efkeÀ peye nce YeeF&-YeeF& keÀes osKeWies lees
keÀcexefvê³eeB ®eb®eue veneR neWieer~ Deewj Ssmes keÀjles-keÀjles DeebKeW pees ef¬eÀefceveue nQ Jen efmeefJeue nes pee³eWieer~ yeehe keÀnles nQ efJeée keÀe
ceeefuekeÀ yeveves kesÀ efueS cesnvele lees keÀjveer heæ[sieer vee~ lees DeYeer ³en cesnvele keÀjes~ cesnvele keÀjves kesÀ efueS yeeyee veF&-veF& ieg¿e
hJeeFbìdme megveeles nQ vee~ lees DeYeer Deheves keÀes YeeF&-YeeF& mecePekeÀj %eeve osves keÀer Deeole [eueveer nw~ efHeÀj ³en pees iee³ee peelee nw
efkeÀ ``Jeer Deej Dee@ue yeóme&''ö³en ÒewefkeÌìkeÀue nes pee³esiee~ DeYeer legce me®®es-me®®es yeóme& nes keÌ³eeWefkeÀ yeehe keÀes peeveles nes~ yeehe
legce ye®®eeW kesÀ meeLe mee|Jeme keÀj jns nQ~ efncceles ye®®es ceoos yeehe~ lees yeehe DeekeÀjkesÀ ³en efnccele osles nQ mee|Jeme keÀjves keÀer~ lees
³en menpe ngDee vee~ lees jes]pe ³en ÒewefkeÌìme keÀjveer heæ[sieer, megmle veneR nesvee ®eeefnS~ ³en veF&-veF& hJeeFbìdme ye®®eeW keÀes efceueleer nQ,
ye®®es peeveles nQ efkeÀ nce YeeF³eeW keÀes yeeyee heæ{e jns nQ~ Deelcee³eW heæ{leer nQ, ³en ªneveer vee@uespe nw, Fmes mÒeer®egDeue vee@uespe keÀne
peelee nw~ efmeHe&À Fme mece³e ªneveer vee@uespe, ªneveer yeehe mes efceueleer nw keÌ³eeWefkeÀ yeehe Deeles ner nQ mebiece³egie hej peyeefkeÀ me=efä
yeoueleer nw, ³en ªneveer vee@uespe efceueleer Yeer leye nw peye me=efä yeoueves Jeeueer nw~ yeehe DeekeÀj ³ener lees ªneveer vee@uespe osles nQ efkeÀ
Deheves keÀes Deelcee mecePees~ Deelcee vebieer (DeMejerjer) DeeF& Leer, ³eneB efHeÀj Mejerj OeejCe keÀjleer nw~ Megª mes Deye lekeÀ Deelcee ves
84 pevce efue³es nQ~ hejvleg vecyejJeej pees pewmes Dee³es neWies, Jen Jewmes ner %eeve-³eesie keÀer cesnvele keÀjWies~ efHeÀj osKeves ceW Yeer Deelee nw
efkeÀ pewmes efpemeves keÀuhe henues pees hegª<eeLe& efkeÀ³ee, cesnvele efkeÀ³ee Jen DeYeer Yeer Ssmes ner cesnvele keÀjles jnles nQ~ Deheves efueS
cesnvele keÀjveer nw~ otmejs keÀesF& kesÀ efueS lees veneR keÀjveer nesleer nw~ lees Deheves keÀes ner Deelcee mecePe keÀjkesÀ Deheves meeLe cesnvele
keÀjveer nw~ otmeje keÌ³ee keÀjlee nw, GmeceW nceeje keÌ³ee peelee nw~ ®ewefjìer efyeievme Sì nesce ceevee henues-henues Kego cesnvele keÀjveer
nw, heerís otmejeW keÀes (YeeF³eeW keÀes) keÀnvee nw~ peye legce Deheves keÀes Deelcee mecePe keÀjkesÀ Deelcee keÀes %eeve oWies lees legcnejer %eeve
leueJeej ceW peewnj jnsiee~ cesnvele lees nw vee~ lees peªj kegÀí ve kegÀí menve keÀjvee heæ[lee nw~ Fme mece³e og:Ke-megKe, eEveoe-
mlegefle, ceeve-Deheceeve ³en meye Leesæ[e yengle menve keÀjvee heæ[lee nw~ lees peye Yeer keÀesF& Guìe-meguìe yeesuelee nw lees keÀnles nQ ®eghe~
peye keÀesF& ®eghe keÀj osles nQ lees heerís keÀesF& iegmmee keÌ³ee keÀjWies~ peye keÀesF& yeele keÀjles nQ Deewj otmeje Yeer yeele keÀjles nQ lees cegKe keÀer
leeueer yepeleer nw~ Deiej SkeÀ ves cegKe keÀer leeueer yepeeF& Deewj otmejs ves Meevle efkeÀ³ee lees ®eghe~ yeme ³en yeehe efmeKeueeles nQ~ keÀYeer Yeer
osKees keÀesF& ¬eÀesOe ceW Deeles nQ lees ®eghe nes peeDees, Deehesner GmekeÀe ¬eÀesOe Meevle nes pee³esiee~ otmejer leeueer yepesieer veneR~ Deiej leeueer
mes leeueer yepeer lees efHeÀj ieæ[yeæ[ nes peeleer nw FmeefueS yeehe keÀnles nQ ye®®es keÀYeer Yeer Fve yeeleeW ceW leeueer veneR yepeeDees~ ve efJekeÀej
keÀer, ve keÀece keÀer, ve ¬eÀesOe keÀer~
ye®®eeW keÀes nj SkeÀ keÀe keÀu³eeCe keÀjvee ner nw, Fleves pees mesvìme& yeves ngS nQ efkeÀmeefueS? keÀuhe henues Yeer lees Ssmes mesvìme& efvekeÀues
neWies~ osJeeW keÀe osJe yeehe osKeles jnles nQ efkeÀ yengle ye®®eeW keÀes ³en MeewkeÀ jnlee nw efkeÀ yeeyee mesvìme& Keesuetb~ nce mesvìj Keesueles nQ,
nce Ke®ee& G"e³eWies~ lees efove-Òeefleefove Ssmes nesles pee³eWies keÌ³eeWefkeÀ efpelevee efJeveeMe kesÀ efove ve]peoerkeÀ nesles pee³eWies Glevee efHeÀj Fme
lejHeÀ Yeer mee|Jeme keÀe MeewkeÀ yeæ{lee pee³esiee~ DeYeer yeeheoeoe oesveeW FkeÀùs nQ lees nj SkeÀ keÀes osKeles nQ efkeÀ keÌ³ee hegª<eeLe& keÀjles
nQ? keÌ³ee heo hee³eWies? efkeÀmekeÀe hegª<eeLe& GÊece, efkeÀmekeÀe ceO³ece, efkeÀmekeÀe keÀefveä nw? Jen lees osKe jns nQ~ ìer®ej Yeer mketÀue
Translation
1/3
ceW osKeles nQ efkeÀ mìt[svì efkeÀme meypeskeÌì ceW Thej-veer®es nesles nQ~ lees ³eneB Yeer Ssmes ner nw~ keÀesF& ye®®es De®íer lejn mes DeìsvMeve
osles nQ lees Deheves keÀes Tb®ee mecePeles nQ~ keÀesF& mece³e efHeÀj Yetue keÀjles nQ, ³eeo ceW veneR jnles nQ lees Deheves keÀes keÀce mecePeles nQ~ ³en
mketÀue nw vee~ ye®®es keÀnles nQ yeeyee nce keÀYeer-keÀYeer yengle KegMeer ceW jnles nQ, keÀYeer-keÀYeer KegMeer keÀce nes peeleer nw~ lees yeeyee
DeYeer mecePeeles jnles nQ efkeÀ Deiej KegMeer ceW jnvee ®eenles nes lees ceveceveeYeJe, Deheves keÀes Deelcee mecePees Deewj yeehe keÀes Yeer ³eeo
keÀjes~ meeceves hejceelcee keÀes osKees lees Jees DekeÀeue leKle hej yew"e ngDee nw~ Ssmes YeeF³eeW keÀer lejHeÀ Yeer osKees, Deheves keÀes Deelcee
mecePe keÀjkesÀ efHeÀj YeeF& mes yeele keÀjes~ YeeF& keÀes nce %eeve osles nQ~ yenve veneR, YeeF&-YeeF&~ DeelceeDeeW keÀes %eeve osles nQ Deiej ³en
Deeole legcnejer heæ[ pee³esieer lees legcnejer pees ef¬eÀefceveue DeeF& nw, pees legcekeÀes OeesKee osleer nw Jen Deeefnmles-Deeefnmles yevo nes
pee³esieer~ Deelcee-Deelcee ceW keÌ³ee keÀjsieer? peye osn-DeefYeceeve Deelee nw leye efiejles nQ~ yengle keÀnles nQ yeeyee nceejer ef¬eÀefceveue
DeeF& nw~ De®íe ef¬eÀefceveue DeeF& keÀes DeYeer efmeefJeue DeeF& yeveeDees~ yeehe ves Deelcee keÀes efo³ee ner nw leermeje ves$e~ leermejs ves$e mes
osKeWies lees efHeÀj legcnejer osn keÀes osKeves keÀer Deeole efceì pee³esieer~ yeeyee ye®®eeW keÀes [e³ejskeÌMeve lees osles jnles nQ, FvekeÀes (ye´ïee
keÀes) Yeer Ssmes ner keÀnles nQ~ ³en yeeyee Yeer osn ceW Deelcee keÀes osKeWies~ lees FmekeÀes ner keÀne peelee nw ªneveer vee@uespe~ osKees, heo
efkeÀlevee Tb®e heeles nes~ peyejomle heo nw~ lees heg©<eeLe& Yeer Ssmee keÀjvee ®eeefnS~ yeeyee Yeer mecePeles nQ keÀuhe henues cegDeeef]HeÀkeÀ
meyekeÀe heg©<eeLe& ®euesiee~ keÀesF& jepee-jeveer yeveWies, keÀesF& Òepee ceW ®eues pee³eWies~ lees ³eneB peye yew"keÀj vesÿe (³eesie) Yeer keÀjJeeles nes
lees Deheves keÀes Deelcee mecePe keÀjkesÀ otmejs keÀer Yeer YeÏkegÀìer ceW Deelcee keÀes osKeles jnWies lees efHeÀj GvekeÀer mee|Jeme De®íer nesieer~ pees
osner-DeefYeceeveer neskeÀj yew"les nQ Jees DeelceeDeeW keÀes ner osKeles nQ~ FmekeÀer Ketye ÒewefkeÌìme keÀjes~ Dejs Tb®e heo heevee nw lees kegÀí lees
cesnvele keÀjWies vee~ lees DeYeer DeelceeDeeW kesÀ efueS ³ener cesnvele nw~ ³en ªneveer vee@uespe SkeÀ ner oHeÀe efceueleer nw Deewj keÀYeer Yeer
veneR efceuesieer~ ve keÀefue³egie ceW, ve mele³egie ceW, efmeHe&À mebiece³egie ceW mees Yeer yeéïeCeeW keÀes~ ³en hekeÌkeÀe ³eeo keÀj uees~ peye yeéïeCe yeveWies
leye osJelee yeveWies~ yeéïeCe veneR yeves lees efHeÀj osJelee kewÀmes yeveWies? Fme mebiece³egie ceW ner ³en cesnvele keÀjles nQ~ Deewj keÀesF& mece³e ceW
³en veneR keÀnWies efkeÀ Deheves keÀes Deelcee, otmejs keÀes Yeer Deelcee mecePe GvekeÀes %eeve oes~ yeehe pees mecePeeles nQ Gme hej efJe®eej meeiej
cebLeve keÀjes~ pepe keÀjes efkeÀ keÌ³ee ³en "erkeÀ nw, nceejs HeÀe³eos keÀer yeele nw? ncekeÀes Deeole heæ[ pee³esieer efkeÀ yeehe keÀer pees efMe#ee
nw mees YeeF³eeW keÀes osvee nw, HeÀercesue keÀes Yeer osvee nw lees cesue keÀes Yeer osvee nw~ osvee lees DeelceeDeeW keÀes ner nw~ Deelcee ner cesue, HeÀercesue
yeveer nw~ yenve-YeeF& yeveer nw~
yeehe keÀnles nQ ceQ legce ye®®eeW keÀes %eeve oslee ntB~ ceQ ye®®eeW keÀer lejHeÀ, DeelceeDeeW keÀes osKelee ntB Deewj Deelcee³eW Yeer mecePeleer nQ efkeÀ
nceeje hejceelcee pees yeehe nw Jen %eeve osles nQ lees FmekeÀes keÀnWies ³en ªneveer DeefYeceeveer yeves nQ~ FmekeÀes ner keÀne peelee mÒeer®egDeue
%eeve keÀer uesve-osve ö Deelcee keÀer hejceelcee kesÀ meeLe~ lees ³en yeehe efMe#ee osles nQ efkeÀ peye Yeer keÀesF& efJepeerìj Deeefo Deeles nQ lees Yeer
Deheves keÀes Deelcee mecePe, Deelcee keÀes yeehe keÀe heefj®e³e osvee nw~ Deelcee ceW %eeve nw, Mejerj ceW veneR nw~ lees GvekeÀes Yeer Deelcee
mecePe keÀjkesÀ ner %eeve osvee nw~ Fmemes GvekeÀes Yeer De®íe ueiesiee~ pewmesefkeÀ ³en peewnj nw legcnejs cegKe ceW~ Fme %eeve keÀer leueJeej
ceW peewnj Yej pee³esiee keÌ³eeWefkeÀ osner-DeefYeceeveer nesles nes vee~ lees ³en Yeer ÒewefkeÌìme keÀjkesÀ osKees~ yeeyee keÀnles nQ pepe keÀjes ö ³en
"erkeÀ nw? Deewj ye®®eeW kesÀ efueS Yeer ³en keÀesF& veF& yeele veneR nw keÌ³eeWefkeÀ yeehe mecePeeles ner menpe keÀjkesÀ nQ~ ®e¬eÀ ueiee³ee, Deye
veeìkeÀ hetje neslee nw, DeYeer yeeyee keÀer ³eeo ceW jnles nQ~ leceesÒeOeeve mes meleesÒeOeeve yeve, meleesÒeOeeve ogefve³ee keÀe ceeefuekeÀ yeveles nQ
efHeÀj Ssmes ner meeræ{er Glejles nQ, osKees efkeÀlevee menpe yeleeles nQ~ nj 5 n]peej Je<e& kesÀ yeeo cesjs keÀes Deevee neslee nw~ [êcee kesÀ huewve
Devegmeej ceQ yebOee³eceeve ntB~ DeekeÀjkesÀ ye®®eeW keÀes yengle menpe ³eeo keÀer ³ee$ee efmeKeueelee ntB~ yeehe keÀer ³eeo ceW Devle celeer mees ieefle
nes pee³esieer, ³en Fme mece³e kesÀ efueS nw~ ³en DevlekeÀeue nw~ DeYeer Fme mece³e yeehe yew" keÀjkesÀ ³egefkeÌle yeleueeles nQ efkeÀ ceeceskeÀced
³eeo keÀjes lees meoddieefle nes pee³esieer~ ye®®es Yeer mecePeles nQ efkeÀ heæ{eF& mes ³en yevetBiee, HeÀueevee yevetBiee~ FmeceW Yeer ³ener nw efkeÀ ceQ
peekeÀjkesÀ veF& ogefve³ee ceW osJeer-osJelee yevetBiee~ keÀesF& veF& yeele veneR nw, yeehe lees Ieæ[er-Ieæ[er keÀnles nQ veeELeiev³eg~ ³en lees meeræ{er
Glejveer-®eæ{veer nw, efpevve keÀer keÀneveer nw vee~ GmekeÀes meeræ{er Glejves Deewj ®eæ{ves keÀe keÀece efo³ee ie³ee~ ³en veeìkeÀ ner nw ®eæ{vee
Deewj Glejvee~ ³eeo keÀer ³ee$ee mes yengle cepeyetle nes pee³eWies FmeefueS efYevve-efYevve ÒekeÀej mes yeehe ye®®eeW keÀes yew" efmeKeueeles nQ efkeÀ
ye®®es DeYeer osner-DeefYeceeveer yevees~ DeYeer meyekeÀes Jeeefheme peevee nw~ legce Deelcee hetjs 84 pevce ueskeÀj leceesÒeOeeve yeve ieF& nes~
2/3 Translation
YeejleJeemeer ner melees-jpees-lecees yeveles nQ~ otmejer keÀesF& vesMeveuìer keÀes veneR keÀnWies efkeÀ hetjs 84 pevce efueS nQ~ yeehe ves DeekeÀjkesÀ
yelee³ee nw veeìkeÀ ceW nj SkeÀ keÀe heeì& Dehevee-Dehevee neslee nw~ Deelcee efkeÀleveer íesìer nw~ meeFbmeoeveeW keÀes ³en mecePe ceW ner veneR
Dee³esiee efkeÀ Fleveer íesìer Deelcee ceW ³en DeefJeveeMeer heeì& Yeje ngDee nw~ ³en nw meyemes JeC[jHegÀue yeele~ ³en íesìer meer Deelcee
Deewj heeì& efkeÀlevee yepeeleer nw! Jen Yeer DeefJeveeMeer! ³en [êcee Yeer DeefJeveeMeer nw Deewj yevee-yevee³ee nw~ Ssmes veneR keÀesF& keÀnWies efkeÀ
keÀye yevee? veneR~ ³en kegÀojle nw~ ³en %eeve yeæ[e JeC[jHegÀue nw, keÀYeer keÀesF& ³en %eeve yelee ner veneR mekeÀles nQ~ Ssmes keÀesF& keÀer
leekeÀle veneR nw pees ³en %eeve yelee³es~
lees DeYeer ye®®eeW keÀes yeehe efove-Òeefleefove mecePeeles jnles nQ~ DeYeer ÒewefkeÌìme keÀjes efkeÀ nce Deheves YeeF& Deelcee keÀes %eeve osles nQ,
Deehemeceeve yeveeves kesÀ efueS~ yeehe mes Jemee& uesves kesÀ efueS keÌ³eeWefkeÀ meye DeelceeDeeW keÀe nkeÀ nw~ yeeyee Deeles nQ meYeer DeelceeDeeW keÀes
Dehevee-Dehevee Meeefvle Jee megKe keÀe Jemee& osves~ nce peye jepeOeeveer ceW neWies lees yeekeÀer meye MeeefvleOeece ceW neWies~ heerís pe³e pe³ekeÀej
nesieer, ³eneB megKe ner megKe nesiee FmeefueS yeehe keÀnles nQ heeJeve yevevee nw~ efpelevee-efpelevee legce heefJe$e yeveles nes Glevee keÀefMeMe nesleer
nw~ peye legce efyeukegÀue heefJe$e nes peeles nes lees ieÎer veMeerve nes peeles nes~ lees ÒewefkeÌìme ³en keÀjes~ Ssmes cele mecePevee efkeÀ yeme ³en megvee
Deewj keÀeve mes efvekeÀeuee~ veneR, Fme ÒewefkeÌìme efyeiej legce ®eue veneR mekeWÀies~ Deheves keÀes Deelcee mecePees, Jen Yeer Deelcee YeeF&-YeeF&
keÀes yew"keÀj mecePeeDees~ ªneveer yeehe ªneveer ye®®eeW keÀes mecePeeles nQ FmekeÀes keÀne peelee nw ªneveer mÒeer®egDeue vee@uespe~ mÒeer®egue
HeÀeoj osves Jeeuee nw~ peye ef®eu[^sve hetje mÒeer®egDeue yeve peeles nQ, SkeÀoce h³eesj yeve peeles nQ lees peekeÀj mele³egieer leKle kesÀ ceeefuekeÀ
yeveles nQ~ pees h³eesj veneR yeveWies Jees ceeuee ceW Yeer veneR Dee³eWies~ ceeuee keÀe Yeer keÀesF& DeLe& lees nesiee vee~ ceeuee keÀe je]pe otmeje keÀesF&
Yeer veneR peeveles nQ~ ceeuee keÀes keÌ³eeW efmecejles nQ? keÌ³eeWefkeÀ yeehe keÀer yengle ner ceoo keÀer nw, lees keÌ³eeW veneR efmecejs pee³eWies~ legce efmecejs
Yeer peeles nes, legcnejer hetpee Yeer nesleer nw Deewj legcnejs Mejerj keÀes Yeer hetpee peelee nw~ Deewj cesjer lees efmeHe&À Deelcee keÀes hetpee peelee nw~
osKees legce lees [yeue hetpes peeles nes, cesjs mes Yeer peemleer~ legce peye osJelee yeveles nes lees osJeleeDeeW keÀer Yeer hetpee keÀjles nQ FmeefueS hetpee
ceW Yeer legce leerKes, ³eeoieej ceW Yeer legce leerKes Deewj yeeoMeener ceW Yeer legce leerKes~ osKees, legcekeÀes efkeÀlevee Tb®ee yeveelee ntB~ lees pewmes
h³eejs ye®®es nesles nQ, yengle ueJe neslee nw lees ye®®eeW keÀes kegÀuns hej, ceeLes hej Yeer jKeles nQ~ yeeyee SkeÀoce efmej hej jKe osles nQ~
De®íe!
vecemles~
1) iee³eve Deewj hetpeve ³eesi³e yeveves kesÀ efueS mÒeer®egDeue yevevee nw, Deelcee keÀes h³eesj yeveevee nw~ Deelce-DeefYeceeveer
yeveves keÀer cesnvele keÀjveer nw~
2) ceveceveeYeJe kesÀ DeY³eeme Üeje Deheej KegMeer ceW jnvee nw~ mJe³eb keÀes Deelcee mecePekeÀj Deelcee mes yeele keÀjveer
nw, DeebKeeW keÀes efmeefJeue yeveevee nw~
Jejoeve:- meoekeÀeue kesÀ DeìsvMeve Üeje efJepe³e ceeuee ceW efhejesves Jeeues yengle mece³e kesÀ efJepe³eer YeJe
yengle mece³e kesÀ efJepe³eer, efJepe³e ceeuee kesÀ ceCekesÀ yeveles nQ~ efJepe³eer yeveves kesÀ efueS meoe yeehe keÀes meeceves
jKeesöpees yeehe ves efkeÀ³ee Jener nceW keÀjvee nw~ nj keÀoce hej pees yeehe keÀe mebkeÀuhe Jener ye®®eeW keÀe mebkeÀuhe,
pees yeehe kesÀ yeesue Jener ye®®eeW kesÀ yeesueöleye efJepe³eer yeveWies~ ³en DeìsvMeve meoekeÀeue keÀe ®eeefnS leye meoekeÀeue
keÀe jep³e-Yeei³e Òeehle nesiee keÌ³eeWekf eÀ pewmee hegª<eeLe& Jewmeer ÒeeueyOe nw~ meoe keÀe hegª<eeLe& nw lees meoe keÀe jep³e-
Yeei³e nw~
mueesieve:- mesJee ceW meoe peer neefpej keÀjveeö³ener h³eej keÀe me®®ee meyetle nw~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö mebiece³egie hej legce yeéïeCe mecÒeoe³e yeves nes, legcnW Deye ce=l³egueeskeÀ kesÀ ceveg<³e mes
DecejueeskeÀ keÀe osJelee yevevee nw''
ÒeÍe>>:- legce ye®®es efkeÀme vee@uespe keÀes mecePeves kesÀ keÀejCe yesno keÀe mebv³eeme keÀjles nes?
GÊej:- legcnW [êcee keÀer ³eLeeLe& vee@uespe nw, legce peeveles nes [êceevegmeej Deye Fme meejs ce=l³egueeskeÀ keÀes YemceerYetle nesvee
nw~ DeYeer ³en ogefve³ee JeLe& veeì Shesveer yeve ieF& nw, nceW JeLe& heeGC[ yevevee nw~ FmeceW pees kegÀí neslee nw Jen
efHeÀj ntyent keÀuhe kesÀ yeeo efjheerì nesiee FmeefueS legceves Fme meejer ogefve³ee mes yesno keÀe mebv³eeme efkeÀ³ee nw~
ieerle:- Deeves Jeeues keÀue keÀer legce........
Deesced Meeefvle~ ye®®eeW ves ieerle keÀer ueeFve megveer~ Deeves Jeeuee nw DecejueeskeÀ~ ³en nw ce=l³egueeskeÀ~ DecejueeskeÀ Deewj ce=l³egueeskeÀ keÀe
³en nw heg©<eesÊece mebiece³egie~ Deye yeehe heæ{eles nQ mebiece hej, DeelceeDeeW keÀes heæ{eles nQ FmeefueS ye®®eeW keÀes keÀnles nQ Deelce-
DeefYeceeveer nes yew"es~ ³en efve½e³e keÀjvee nwöncekeÀes yesno keÀe yeehe heæ{eles nQ~ nceejer Sce Dee@ypeskeÌì ³en nw ö ue#ceer-veeje³eCe
³ee ce=l³egueeskeÀ kesÀ ceveg<³e mes DecejueeskeÀ keÀe osJelee yevevee~ Ssmeer heæ{eF& lees keÀYeer keÀeveeW mes veneR megveer, ve efkeÀmekeÀes keÀnles ngS osKee
pees keÀns ye®®eeW legce Deelce-DeefYeceeveer nes yew"es~ ³en efve½e³e keÀjes efkeÀ yesno keÀe yeehe ncekeÀes heæ{eles nQ~ keÀewve mee yeehe? yesno keÀe
yeehe efvejekeÀej efMeJe~ DeYeer legce mecePeles nes nce heg©<eesÊece mebiece³egie hej nQ~ DeYeer legce yeéïeCe mecÒeoe³e yeves nes efHeÀj legcekeÀes
osJelee yevevee nw~ henues Metê mecÒeoe³e kesÀ Les~ yeehe DeekeÀj helLejyegef× mes heejmeyegef× yeveeles nQ~ henues meleesÒeOeeve heejmeyegef× Les,
Deye efHeÀj yeveles nQ~ Ssmes veneR keÀnvee ®eeefnS efkeÀ mele³egie kesÀ ceeefuekeÀ Les~ mele³egie ceW efJeée kesÀ ceeefuekeÀ Les~ efHeÀj 84 pevce ues
meeræ{er Glejles-Glejles meleesÒeOeeve mes melees, jpees, lecees ceW Dee³es nQ~ henues meleesÒeOeeve Les lees heejmeyegef× Les efHeÀj Deelcee ceW Keeo
heæ[leer nw~ ceveg<³e mecePeles veneR~ yeehe keÀnles nQölegce kegÀí veneR peeveles Les~ yueeFv[HesÀLe Lee~ efmeJeeS peeveves kesÀ efkeÀmekeÀer hetpee
keÀjvee Jee ³eeo keÀjvee GmekeÀes yueeFv[HesÀLe keÀne peelee nw~ Deewj Deheves Þesÿ Oece&, Þesÿ keÀce& keÀes Yeer Yetue peeves mes Jen keÀce&
YeÏä, Oece& YeÏä yeve heæ[les nQ~ YeejleJeemeer Fme mece³e owJeer Oece& mes Yeer YeÏä nQ~ yeehe mecePeeles nQ JeemleJe ceW legce nes ÒeJe=efÊe ceeie&
Jeeues~ Jener osJelee³eW peye DeheefJe$e yeveles nQ leye osJeer-osJelee keÀn veneR mekeÀles FmeefueS veece yeoue efnvot Oece& jKe efo³ee nw~ ³en
Yeer neslee nw [êcee huewve Devegmeej~ meYeer SkeÀ yeehe keÀes ner hegkeÀejles nQöns heeflele-heeJeve DeeDees~ Jen SkeÀ ner iee@[ HeÀeoj nw pees
pevce-cejCe jefnle nw~ Ssmes veneR efkeÀ veece-ªhe mes v³eejer keÀesF& ®eer]pe nw~ Deelcee keÀe Jee hejceelcee keÀe ªhe yengle met#ce nw,
efpemekeÀes mìe@j Je efyevot keÀnles nQ~ efMeJe keÀer hetpee keÀjles nQ, Mejerj lees nw veneR~ Deye Deelcee efyevoer keÀer hetpee nes ve mekesÀ FmeefueS
GvekeÀes yeæ[e yeveeles nQ hetpee kesÀ efueS~ mecePeles nQ efMeJe keÀer hetpee keÀjles nQ~ hejvleg GvekeÀe ªhe keÌ³ee nw, Jen veneR peeveles~ ³en meye
yeeleW yeehe Fme mece³e ner DeekeÀj mecePeeles nQ~ yeehe keÀnles nQ legce Deheves pevceeW keÀes veneR peeveles nes~ 84 ueeKe ³eesefve³eeW keÀe lees SkeÀ
ieheesæ[e ueiee efo³ee nw~ Deye yeehe legce ye®®eeW keÀes yew" mecePeeles nQ~ DeYeer legce yeéïeCe yeves nes efHeÀj osJelee yevevee nw~ keÀefue³egieer
ceveg<³e nQ Metê~ legce yeéïeCeeW keÀer Sce Dee@ypeskeÌì nw ceveg<³e mes osJelee yeveves keÀer~ ³en ce=l³egueeskeÀ heeflele ogefve³ee nw~ veF& ogefve³ee Jen
Leer, peneB ³en osJeer-osJelee³eW jep³e keÀjles Les~ SkeÀ ner FvekeÀe jep³e Lee~ ³en meejs efJeée kesÀ ceeefuekeÀ Les~ DeYeer lees leceesÒeOeeve
ogefve³ee nw~ DeveskeÀ Oece& nQ~ ³en osJeer-osJelee Oece& Òee³e: ueeshe nes ie³ee nw~ osJeer-osJeleeDeeW keÀe jep³e keÀye Lee, efkeÀlevee mece³e
®euee, ³en Jeu[& keÀer efnmìêr-pee@ûeeHeÀer keÀesF& veneR peeveles~ yeehe ner DeekeÀj legcekeÀes mecePeeles nQ~ ³en nw iee@[ HeÀeojueer Jeu[&
³egefveJee|meìer, efpemekeÀer Sce Dee@ypeskeÌì nw DecejueeskeÀ keÀe osJelee yeveevee~ FvekeÀes DecejkeÀLee Yeer keÀne peelee nw~ legce Fme vee@uespe
mes osJelee yeve keÀeue hej peerle heeles nes~ JeneB keÀYeer keÀeue Kee veneR mekeÀlee~ cejves keÀe JeneB veece veneR~ DeYeer legce keÀeue hej peerle
henve jns nes, [êcee kesÀ huewve Devegmeej~ YeejleJeemeer Yeer 5 Je<e& ³ee 10 Je<e& keÀe huewve yeveeles nQ vee~ mecePeles nQ nce jecejep³e
mLeeheve keÀj jns nQ~ yesno kesÀ yeehe keÀe Yeer huewve nQ jecejep³e yeveeves keÀe~ Jen lees meye nQ ceveg<³e~ ceveg<³e lees jecejep³e mLeeheve keÀj
ve mekesÀ~ jecejep³e keÀne ner peelee nw mele³egie keÀes~ Fve yeeleeW keÀes keÀesF& peeveles veneR nQ~ ceveg<³e efkeÀleveer YeefkeÌle keÀjles nQ, efpemceeveer
³ee$ee³eW keÀjles nQ~ efove DeLee&led mele³egie-$eslee ceW Fve osJeleeDeeW keÀe jep³e Lee~ efHeÀj jele ceW YeefkeÌle ceeie& Megª neslee nw~ mele³egie ceW
YeefkeÌle veneR nesleer nw~ %eeve, YeefkeÌle, Jewjei³e, ³en yeehe mecePeeles nQ~ Jewjei³e oes ÒekeÀej keÀe nw - SkeÀ nw n"³eesieer efveJe=efÊe ceeie&
JeeueeW keÀe, Jen Iejyeej íesæ[ pebieue ceW peeles nQ~ Deye legcekeÀes lees yesno keÀe mebv³eeme keÀjvee nw, meejs ce=l³egueeskeÀ keÀe~ yeehe keÀnles
1/3 Translation
nQ ³en meejer ogefve³ee YemceerYetle nesves Jeeueer nw~ [êcee keÀes yengle De®íer jerefle mecePevee nw~ petb efcemeue efìkeÀ-efìkeÀ nesleer jnleer nw~
pees kegÀí neslee nw efHeÀj keÀuhe 5 n]peej Je<e& yeeo ntyent efjheerì nesiee~ FmekeÀes yengle De®íer jerefle mecePekeÀj yesno keÀe mebv³eeme
keÀjvee nw~ mecePees keÀesF& efJeuee³ele peeles nQ keÀnWies JeneB nce ³en vee@uespe heæ{ mekeÀles nQ? yeehe keÀnles nQ neB keÀneB Yeer yew" legce heæ{
mekeÀles nes~ FmeceW henues 7 jes]pe keÀe keÀesme& uesvee heæ[lee nw~ yengle menpe nw, Deelcee keÀes efmeHe&À ³en mecePevee neslee nw~ nce
meleesÒeOeeve efJeée kesÀ ceeefuekeÀ Les leye meleesÒeOeeve Les~ Deye leceesÒeOeeve yeve ie³es nQ~ 84 pevceeW ceW efyeukegÀue ner JeLe& veeì Shesveer yeve
heæ[s nQ~ Deye efHeÀj nce heeGC[ kewÀmes yeveW? Deye keÀefue³egie nw efHeÀj peªj mele³egie nesvee nw, yeehe efkeÀlevee efmechegue mecePeeles nQ, 7
efove keÀe keÀesme& mecePevee nw~ kewÀmes nce meleesÒeOeeve mes leceesÒeOeeve yeves nQ~ keÀece ef®elee hej yew" leceesÒeOeeve yeves nQ~ Deye efHeÀj %eeve
ef®elee hej yew" meleesÒeOeeve yevevee nw~ Jeu[& keÀer efnmìêr-pee@ûeeHeÀer efjheerì nesleer nw, ®e¬eÀ efHeÀjlee jnlee nw vee~ DeYeer nw mebiece³egie
efHeÀj mele³egie nesiee~ DeYeer nce keÀefue³egieer efJeMeMe yeves nQ, mees efHeÀj mele³egieer JeeFmeuesme kewÀmes yeveW? GmekesÀ efueS yeehe jemlee yeleeles
nQ~ hegkeÀejles Yeer nQ nceejs ceW keÀesF& iegCe veneR nw~ Deye ncekeÀes Ssmee iegCeJeeve yeveeDees~ pees keÀuhe henues yeves Les GvneW keÀes ner efHeÀj
yevevee nw~ yeehe mecePeeles nQöhenues-henues lees Deheves keÀes Deelcee mecePees~ Deelcee ner SkeÀ Mejerj íesæ[ otmeje uesleer nw~ DeYeer
legcekeÀes osner-DeefYeceeveer yevevee nw~ DeYeer ner legcnW osner-DeefYeceeveer yeveves keÀer efMe#ee efceueleer nw~ Ssmes veneR legce meowJe osner-
DeefYeceeveer jnWies~ veneR, mele³egie ceW lees veece Mejerj kesÀ jnles nQ~ ue#ceer-veeje³eCe kesÀ veece hej ner meejer keÀejesyeej ®eueleer nw~ DeYeer
³en nw mebiece³egie peyeefkeÀ yeehe mecePeeles nQ~ legce vebies (DeMejerjer) Dee³es Les efHeÀj DeMejerjer yeve Jeeefheme peevee nw~ Deheves keÀes Deelcee
mecePe yeehe keÀes ³eeo keÀjes~ ³en nw ªneveer ³ee$ee~ Deelcee Deheves ªneveer yeehe keÀes ³eeo keÀjleer nw~ yeehe keÀes ³eeo keÀjves mes ner heehe
Yemce nes pee³eWies, FvekeÀes ³eesie Deefive keÀne peelee nw~ ³eeo lees legce keÀneB Yeer keÀj mekeÀles nes~ 7 jes]pe ceW mecePeevee neslee nw~ ³en
me=efä ®e¬eÀ kewÀmes efHeÀjlee nw, kewÀmes nce meeræ{er Glejles nQ? Deye efHeÀj Fme SkeÀ ner pevce ceW ®eæ{leer keÀuee nesleer nw~ efJeuee³ele ceW ye®®es
jnles nQ, JeneB Yeer cegjueer peeleer nw~ ³en mketÀue nQ vee~ JeemleJe ceW ³en nw iee@[ HeÀeojueer ³egefveJee|meìer~ ieerlee keÀe ner jepe³eesie nw~
hejvleg Þeerke=À<Ce keÀes YeieJeeve veneR keÀne peelee~ ye´ïee-efJe<Ceg-MebkeÀj keÀes Yeer osJelee keÀne peelee nw~ DeYeer legce heg©<eeLe& keÀj efHeÀj
mees osJelee yeveles nes~ Òepeeefhelee ye´ïee Yeer peªj ³eneB nesiee vee~ Òepeeefhelee lees ceveg<³e nw vee~ Òepee peªj ³eneB ner j®eer peeleer nw~ nce
mees keÀe DeLe& yeehe ves yengle menpe jerefle mecePee³ee nw~ YeefkeÌle ceeie& ceW lees keÀn osles nce Deelcee mees hejceelcee, FmeefueS hejceelcee keÀes
meJe&J³eeheer keÀn osles~ yeehe keÀnles nQ meyeceW J³eehekeÀ nw Deelcee~ ceQ kewÀmes J³eehekeÀ nesTbiee? legce cegPes yegueeles ner nesöns heeflele-heeJeve
DeeDees, ncekeÀes heeJeve yeveeDees~ efvejekeÀej Deelcee³eW meye DeekeÀj Dehevee-Dehevee jLe uesleer nQ~ nj SkeÀ DekeÀeue cetle& Deelcee keÀe
leKle nw ³en~ leKle keÀnes DeLeJee jLe keÀnes~ yeehe keÀes lees jLe nw veneR~ Jen efvejekeÀej ner iee³ee peelee nw~ ve met#ce Mejerj nw, ve
mLetue Mejerj nw~ efvejekeÀej Kego jLe ceW peye yew"s leye yeesue mekesÀ~ jLe efyeiej heefleleeW keÀes heeJeve kewÀmes yevee³eWies? yeehe keÀnles nQ ceQ
efvejekeÀej DeekeÀj FvekeÀe ueesve ueslee ntB~ ìscÒesjer ueesve efue³ee nw, FvekeÀes Yeei³eMeeueer jLe keÀne peelee nw~ yeehe ner me=efä kesÀ Deeefo-
ceO³e-Devle keÀe je]pe yeleeS legce ye®®eeW keÀes ef$ekeÀeueoMeea yeveeles nQ~ Deewj keÀesF& ceveg<³e ³en vee@uespe peeve veneR mekeÀles~ Fme mece³e
meye veeefmlekeÀ nQ~ yeehe DeekeÀj DeeefmlekeÀ yeveeles nQ~ j®eef³elee-j®evee keÀe je]pe yeehe ves legcekeÀes yelee³ee nw~ Deye legcnejs efmeJeeS
Deewj keÀesF& mecePee ve mekesÀ~ legce ner Fme %eeve mes efHeÀj ³en Flevee Tb®e heo heeles nes~ ³en %eeve efmeHe&À DeYeer ner legce yeéïeCeeW keÀes
efceuelee nw~ yeehe mebiece hej ner DeekeÀj ³en %eeve osles nQ~ meoddieefle osves Jeeuee SkeÀ yeehe ner nw~ ceveg<³e, ceveg<³e keÀes meoddieefle os ve
mekesÀ~ Jen meye iegª nQ YeefkeÌle ceeie& kesÀ~ meleiegª SkeÀ ner nw, GvekeÀes keÀne peelee nw Jeen meleiegª Jeen! FvekeÀes hee"Meeuee Yeer
keÀne peelee nw~ Sce Dee@ypeskeÌì vej mes veeje³eCe yeveves keÀer nw~ Jen meye nQ YeefkeÌle ceeie& keÀer keÀLee³eW~ ieerlee mes Yeer keÀesF& Òeeefhle veneR
nesleer~ yeehe keÀnles nQ ceQ legce ye®®eeW keÀes meccegKe DeekeÀj heæ{elee ntB, efpememes legce ³en heo heeles nes~ FmeceW cegK³e nw heefJe$e yeveves keÀer
yeele~ yeehe keÀer ³eeo ceW jnvee nw~ Fmeer ceW ner cee³ee efJeIve [eueleer nw~ legce yeehe keÀes ³eeo keÀjles nes Dehevee Jemee& heeves kesÀ efueS~ ³en
vee@uespe meye ye®®eeW kesÀ heeme peeleer nw~ keÀYeer Yeer cegjueer efceme ve nes~ cegjueer efceme ngF& iees³ee Syemesvì heæ[ peeleer nw~ cegjueer mes keÀneB
Yeer yew"s efjÖesÀMe nesles jnWies~ Þeercele hej ®euevee heæ[s~ yeenj ceW peeles nQ lees yeehe mecePeeles nQ - heefJe$e peªj yevevee nw, Jew<CeJe neskeÀj
jnvee nw~ Jew<CeJe Yeer oes ÒekeÀej kesÀ nesles nQ, Jew<CeJe, JeuueYee®eejer Yeer nesles nQ hejvleg efJekeÀej ceW peeles nQ~ heefJe$e lees nQ veneR~ legce
heefJe$e yeve efJe<CegJebMeer yeveles nes~ JeneB legce Jew<CeJe jnWies, efJekeÀej ceW veneR pee³eWies~ Jen nw DecejueeskeÀ, ³en nw ce=l³egueeskeÀ, ³eneB
2/3 Translation
efJekeÀej ceW peeles nQ~ DeYeer legce efJe<Ceghegjer ceW peeles nes, JeneB efJekeÀej neslee veneR~ Jen nw JeeFmeuesme Jeu[&~ ³eesieyeue mes legce efJeée
keÀer yeeoMeener uesles nes~ Jen oesveeW Deeheme ceW ueæ[les nQ, ceeKeve yeer®e ceW legcekeÀes efceuelee nw~ legce Deheveer jepeOeeveer mLeeheve keÀj jns
nes~ meYeer keÀes ³ener hewieece osvee nw~ íesìs ye®®eeW keÀe Yeer nkeÀ nw~ efMeJeyeeyee kesÀ ye®®es nQ vee~ lees meyekeÀe nkeÀ nw~ meyekeÀes keÀnvee
nw Deheves keÀes Deelcee mecePees~ ceeB-yeehe ceW %eeve nesiee lees ye®®eeW keÀes Yeer efmeKee³eWiesöefMeJeyeeyee keÀes ³eeo keÀjes~ efmeJeeS efMeJeyeeyee
kesÀ otmeje ve keÀesF&~ SkeÀ keÀer ³eeo mes ner leceesÒeOeeve mes meleesÒeOeeve yeve pee³eWies~ FmeceW heæ{eF& yengle De®íer ®eeefnS~ efJeuee³ele ceW
jnles Yeer legce heæ{ mekeÀles nes~ FmeceW efkeÀleeye Deeefo kegÀí Yeer veneR ®eeefnS~ keÀneB Yeer yew"s legce heæ{ mekeÀles nes~ yegef× mes ³eeo keÀj
mekeÀles nes~ ³en heæ{eF& Fleveer menpe nw~ ³eesie DeLeJee ³eeo mes yeue efceuelee nw~ legce DeYeer efJeée keÀe ceeefuekeÀ yeve jns nes~ yeehe
jepe³eesie efmeKeekeÀj heeJeve yeveeles nQ~ Jen nw n"³eesie, ³en nw jepe³eesie~ FmeceW hejnspe yengle De®íer jerefle ®eeefnS~ Fve ue#ceer-
veeje³eCe pewmee meJe&iegCe mechevve yevevee nw vee~ Keeve heeve keÀer Yeer hejnspe ®eeefnS, Deewj otmejer yeele yeehe keÀes ³eeo keÀjvee nw lees
pevce pevceevlej kesÀ heehe keÀì pee³eWies~ FmekeÀes keÀne peelee nw menpe jepe³eesie, jepeeF& Òeehle keÀjves kesÀ efueS~ Deiej jepeeF& ve ueer
lees iejerye yeve pee³eWies~ Þeercele hej hetje ®eueves mes Þesÿ yeveWies~ YeÏä mes Þesÿ yevevee nw~ GmekesÀ efueS yeehe keÀes ³eeo keÀjvee nw~ keÀuhe
henues Yeer legceves ner ³en %eeve efue³ee Lee, pees efHeÀj Deye uesles nes~ mele³egie ceW Deewj keÀesF& jep³e veneR Lee~ GmekeÀes keÀne peelee nw
megKeOeece~ DeYeer ³en nw og:KeOeece Deewj peneB mes nce Deelcee³eW DeeF& nQ Jen nw MeeefvleOeece~ efMeJeyeeyee keÀes Jev[j ueielee
nwöogefve³ee ceW ceveg<³e keÌ³ee-keÌ³ee keÀjles nQ! ye®®es keÀce hewoe neW GmekesÀ efueS Yeer efkeÀlevee ceeLee ceejles jnles nQ~ mecePeles veneR ³en
lees yeehe keÀe ner keÀece nw~ yeehe Peì SkeÀ Oece& keÀer mLeehevee keÀj yeekeÀer meye DeveskeÀ OeceeX keÀe efJeveeMe keÀje osles nQ, SkeÀ OekeÀ mes~
Jees ueesie efkeÀleveer oJeeF³eeb Deeefo efvekeÀeueles nQ hewoeFme keÀce keÀjves efueS~ yeehe kesÀ heeme lees SkeÀ ner oJeeF& nw~ SkeÀ Oece& keÀer
mLeehevee nesveer nw~ Jen mece³e Dee³esiee meye keÀnWies ³en lees heefJe$e yeve jns nQ~ efHeÀj oJeeF& Deeefo keÀer Yeer keÌ³ee ojkeÀej nw~ legcekeÀes
yeeyee ves Ssmeer oJeeF& oer nw ceveceveeYeJe keÀer, efpememes legce 21 pevceeW kesÀ efueS heefJe$e yeve peeles nes~ De®íe!
vecemles~
1) heefJe$e yevekeÀj hekeÌkeÀe Jew<CeJe yevevee nw~ Keeve-heeve keÀer Yeer hetjer hejnspe keÀjveer nw~ Þesÿ yeveves kesÀ efueS Þeercele
hej peªj ®euevee nw~
2) cegjueer mes mJe³eb keÀes efjÖesÀMe keÀjvee nw, keÀneB Yeer jnles meleesÒeOeeve yeveves keÀe heg©<eeLe& keÀjvee nw~ cegjueer SkeÀ
efove Yeer efceme veneR keÀjveer nw~
Jejoeve:- pegoeF& keÀes meoekeÀeue kesÀ efueS efJeoeF& osves Jeeues mvesner mJeªhe YeJe
pees mvesner keÀes hemevo nw Jener mvesn keÀjves Jeeues keÀes hemevo nesö³ener mvesn keÀe mJeªhe nw~ ®euevee-Keevee-
heervee-jnvee mvesner kesÀ efouehemevo nes FmeefueS pees Yeer mebkeÀuhe Jee keÀce& keÀjes lees henues mees®ees efkeÀ ³en mvesner
yeehe kesÀ efouehemevo nw~ Ssmes me®®es mvesner yevees lees efvejvlej ³eesieer, menpe³eesieer yeve pee³eWies~ ³eefo mvesner mJeªhe
keÀes meceeve mJeªhe ceW heefjJele&ve keÀj oes lees Decej YeJe keÀe Jejoeve efceue pee³esiee Deewj pegoeF& keÀes meoekeÀeue
kesÀ efueS efJeoeF& efceue pee³esieer~
mueesieve:- mJeYeeJe F]peer Deewj hegª<eeLe& DeìsvMeve Jeeuee yeveeDees~
3/3 Translation
``ceer"s ye®®es ö mele yeehe Üeje mebiece hej legcnW mel³e keÀe Jejoeve efceuelee nw FmeefueS legce keÀYeer Yeer Pet"
veneR yeesue mekeÀles nes''
ÒeÍe>>:- efvee|JekeÀejer yeveves kesÀ efueS Deehe ye®®eeW keÀes keÀewve meer cesnvele peªj keÀjveer nw?
GÊej:- Deelce-DeefYeceeveer yeveves keÀer cesnvele peªj keÀjveer nw~ Ye=kegÀìer kesÀ yeer®e ceW Deelcee keÀes ner osKeves keÀe DeY³eeme
keÀjes~ Deelcee neskeÀj Deelcee mes yeele keÀjes, Deelcee neskeÀj megvees~ osn hej ¢efä ve peeS ö ³ener cegK³e cesnvele
nw, Fmeer cesnvele ceW efJeIve heæ[les nQ~ efpelevee nes mekesÀ ³en DeY³eeme keÀjes ö efkeÀ ``ceQ Deelcee ntB, ceQ Deelcee
ntB~''
ieerle:- Deesced vecees efMeJeeS........
Deesced Meeefvle~ ceer"s ye®®eeW keÀes yeehe ves mce=efle efoueeF& nw efkeÀ me=efä keÀe ®e¬eÀ kewÀmes efHeÀjlee nw~ DeYeer legce ye®®es peeveles nes nceves yeehe
mes pees kegÀí peevee nw, yeehe ves pees jemlee yelee³ee nw, Jen ogefve³ee ceW keÀesF& veneR peevelee~ Deehesner hetp³e, Deehesner hegpeejer keÀe DeLe& Yeer
legcnW mecePee³ee nw, pees hetp³e efJeée kesÀ ceeefuekeÀ yeveles nQ, Jener efHeÀj hegpeejer yeveles nQ~ hejceelcee kesÀ efueS Ssmes veneR keÀnWies~ Deye
legcnW mce=efle ceW Dee³ee efkeÀ ³en lees efyeukegÀue jeFì yeele nw~ me=efä kesÀ Deeefo-ceO³e-Devle keÀe mecee®eej yeehe ner megveeles nQ, Deewj
efkeÀmekeÀes Yeer %eeve keÀe meeiej veneR keÀne peelee nw~ ³en ceefncee Þeerke=À<Ce keÀer veneR nw~ ke=À<Ce veece lees Mejerj keÀe nw vee~ Jen
MejerjOeejer nw, GveceW meeje %eeve nes ve mekesÀ~ DeYeer legce mecePeles nes, GvekeÀer Deelcee %eeve ues jner nw~ ³en Jev[jHegÀue yeele nw~
yeehe efyeiej keÀesF& mecePee ve mekesÀ~ Ssmes lees yengle meeOet-mevle efYevve-efYevve ÒekeÀej kesÀ n"³eesie Deeefo efmeKeueeles jnles nQ~ Jen meye
nw YeefkeÌle ceeie&~ mele³egie ceW legce keÀesF& keÀer Yeer hetpee veneR keÀjles nes~ JeneB legce hegpeejer veneR yeveles nes~ GvekeÀes keÀne ner peelee nw ö
hetp³e osJeer-osJelee Les, Deye veneR nw~ Jener hetp³e efHeÀj Deye hegpeejer yeves nQ~ yeehe keÀnles nQ ³en Yeer hetpee keÀjles Les vee~ meejer ogefve³ee
Fme mece³e hegpeejer nw~ veF& ogefve³ee ceW SkeÀ ner hetp³e osJeer-osJelee Oece& jnlee nw~ ye®®eeW keÀes mce=efle ceW Dee³ee yejesyej [êcee kesÀ huewve
Devegmeej ³en efyeukegÀue jeFì nw~ ieerlee Sheermees[ yejesyej nw~ efmeHe&À ieerlee ceW veece yeoue efo³ee nw~ efpeme mecePeeves kesÀ efueS ner legce
cesnvele keÀjles nes~ 2500 Je<e& mes ieerlee ke=À<Ce keÀer mecePeles Dee³es nQ~ Deye SkeÀ pevce ceW mecePe peeSb efkeÀ ieerlee efvejekeÀej YeieJeeve
ves megveeF&, FmeceW ìeFce lees ueielee nw vee~ YeefkeÌle keÀe Yeer mecePee³ee nw, Peeæ[ efkeÀlevee uecyee-®eewæ[e nw~ legce efueKe mekeÀles nes yeehe
ncekeÀes jepe³eesie efmeKee jns nQ~ efpeve ye®®eeW keÀes efve½e³e nes peelee nw lees Jes efve½e³e mes mecePeeles Yeer nQ~ efve½e³e veneR lees Kego Yeer cetPb eles
jnles nQökewÀmes mecePee³eW, keÀesF& nbieecee lees veneR nesiee~ efve[j lees DeYeer ngS veneR nQ vee~ efve[j leye neWies peye hetjs osner-DeefYeceeveer
yeve peeSb, [jvee lees YeefkeÌle ceeie& ceW neslee nw~ legce meye nes ceneJeerj~ ogevf e³ee ceW lees keÀesF& veneR peeveles efkeÀ cee³ee hej peerle kewÀmes henveer
peeleer nw~ legce ye®®eeW keÀes Deye mce=efle ceW Dee³ee nw~ Deeies Yeer yeehe ves keÀne Lee ceveceveeYeJe~ heeflele-heeJeve yeehe ner DeekeÀj ³en
mecePeeles nQ, Yeue ieerlee ceW De#ej nw hejvleg Ssmes keÀesF& mecePeeles veneR~ yeehe keÀnles nQ ye®®es osner-DeefYeceeveer YeJe~ ieerlee ceW De#ej lees
nQ vee ö Deeìs ceW vecekeÀ efcemeue~ nj SkeÀ yeele keÀe yeehe efve½e³e efye"eles nQ~ efve½e³eyegef× efJepe³evleer~
legce DeYeer yeehe mes Jemee& ues jns nes~ yeehe keÀnles nQ ie=nmLe J³eJenej ceW Yeer peªj jnvee nw~ meyekeÀes ³eneB DeekeÀj yew"ves keÀer
ojkeÀej veneR~ mee|Jeme keÀjveer nw, mesvìme& Keesueves nQ~ legce nes mewueJesMeve Deeceea~ F&éejer³e efceMeve nes vee~ henues Metê cee³eeJeer
efceMeve kesÀ Les, DeYeer legce Féejer³e efceMeve kesÀ yeves nes~ legcneje cenlJe yengle nw~ Fve ue#ceer-veeje³eCe keÀer keÌ³ee ceefncee nw~ pewmes
jepee³eW nesles nQ, Jewmes jep³e keÀjles nQ~ yeekeÀer FvneW keÀes keÀnWies meJe&iegCe mechevve, efJeée keÀe ceeefuekeÀ keÌ³eeWefkeÀ Gme mece³e Deewj keÀesF&
jep³e veneR neslee~ DeYeer ye®®es mecePe ie³es nQ ö efJeée kesÀ ceeefuekeÀ kewÀmes yeveW? DeYeer nce mees osJelee yeveles nQ lees efHeÀj GvneW keÀes
ceeLee kewÀmes PegkeÀe mekeWÀies~ legce vee@uespeHegÀue yeve ie³es nes, efpevekeÀes vee@uespe veneR nw Jen ceeLee ìskeÀles jnles nQ~ legce meyekesÀ
DeekeÌ³ethesMeve keÀes DeYeer peeve ie³es nes~ ef®e$e jebie keÀewve mes nQ, jeFì keÀewve mes nQ, Jen Yeer legce mecePee mekeÀles nes~ jeJeCe jep³e keÀe
Yeer legce mecePeeles nes~ ³en jeJeCe jep³e nw, FvekeÀes Deeie ueie jner nw~ YebYeesj keÀes Deeie ueieveer nw, YebYeesj efJeée keÀes keÀne peelee
nw~ De#ej pees iee³es peeles nQ Gve hej mecePee³ee peelee nw~ YeefkeÌle ceeie& ceW lees DeveskeÀ ef®e$e yevee³es nQ~ JeemleJe ceW Demegue nesleer nw -
efMeJeyeeyee keÀer hetpee, efHeÀj ye´ïee-efJe<Ceg-MebkeÀj keÀer~ ef$ecete|le pees yeveeles nQ Jen jeFì nw~ efHeÀj ³en ue#ceer-veeje³eCe yeme~ ef$ecete|le
ceW ye´ïee-mejmJeleer Yeer Dee peeles nQ~ YeefkeÌleceeie& ceW efkeÀleves ef®e$e yeveeles nQ~ nvegceeve keÀer Yeer hetpee keÀjles nQ~ legce ceneJeer j yeve jns
Translation
1/3
nes vee~ ceefvoj ceW Yeer keÀesF& keÀer neLeer hej meJeejer, keÀesF& keÀer Ieesæ[s hej meJeejer efoKeeF& nw~ Deye Ssmeer meJeejer Leesæ[sner nw~ yeehe
keÀnles nQ cenejLeer~ cenejLeer ceevee neLeer hej meJeej~ lees GvneWves efHeÀj neLeer keÀer meJeejer yevee oer nw~ ³en Yeer mecePee³ee nw kewÀmes
iepe keÀes ûeen Keeles nQ~ yeehe mecePeeles nQ pees cenejLeer nQ, keÀYeer-keÀYeer GvekeÀes Yeer cee³ee ûeen nhe keÀj uesleer nw~ legcekeÀes DeYeer
%eeve keÀer mecePe DeeF& nw~ De®ís-De®ís cenejefLe³eeW keÀes cee³ee Kee peeleer nw~ ³en nQ %eeve keÀer yeeleW, FvekeÀe JeCe&ve keÀesF& keÀj ve
mekesÀ~ yeehe keÀnles nQ efvee|JekeÀejer yevevee nw, owJeeriegCe OeejCe keÀjves nQ~ keÀuhe-keÀuhe yeehe keÀnles nQ ö keÀece ceneMe$eg nw~ FmeceW nw
cesnvele~ Fme hej legce efJepe³e heeles nes~ Òepeeefhelee kesÀ yeves lees YeeF&-yenve nes ie³es~ JeemleJe ceW Demeue legce nes Deelcee³eW~ Deelcee,
Deelcee mes yeele keÀjleer nw~ Deelcee ner Fve keÀeveeW mes megveleer nw, ³en ³eeo jKevee heæ[s~ nce Deelcee keÀes megveeles nQ, osn keÀes veneR~
Demegue ceW nce Deelcee³eW YeeF&-YeeF& nQ efHeÀj Deeheme ceW YeeF&-yenve Yeer nQ~ megveevee lees YeeF& keÀes neslee nw~ ¢efä Deelcee lejHeÀ peeveer
®eeefnS~ nce YeeF& keÀes megveeles nQ~ YeeF& megveles nes? neB ceQ Deelcee megvelee ntB~ yeerkeÀevesj ceW SkeÀ ye®®ee nw pees meowJe Deelcee-Deelcee
keÀn efueKelee nw~ cesjer Deelcee Fme Mejerj Üeje efueKe jner nw~ cegPe Deelcee keÀe ³en efJe®eej nw~ cesjer Deelcee ³en keÀjleer nw~ lees
³en Deelce-DeefYeceeveer yevevee cesnvele keÀer yeele nw vee~ cesjer Deelcee vecemles keÀjleer nw~ pewmes yeeyee keÀnles nQ ö ªneveer ye®®es~ lees
YeÏkegÀìer lejHeÀ osKevee heæ[s~ Deelcee ner megveves Jeeueer nw, Deelcee keÀes ceQ megveelee ntB~ legcnejer ve]pej Deelcee hej heæ[veer ®eeefnS~
Deelcee YeÏkegÀìer kesÀ yeer®e ceW nw~ Mejerj hej ve]pej heæ[ves mes efJeIve Deeles nQ~ Deelcee mes yeele keÀjveer nw~ Deelcee keÀes ner osKevee nw~
osn-DeefYeceeve keÀes íesæ[es~ Deelcee peeveleer nw ö yeehe Yeer ³eneB YeÏkegÀìer kesÀ yeer®e ceW yew"e nw~ GvekeÀes nce vecemles keÀjles nQ~ yegef× ceW
³en %eeve nw nce Deelcee nQ, Deelcee ner megveleer nw~ ³en %eeve Deeies veneR Lee~ ³en osn efceueer nw heeì& yepeeves kesÀ efueS FmeefueS osn
hej ner veece jKee peelee nw~ Fme mece³e legcekeÀes osner-DeefYeceeveer yeve Jeeefheme peevee nw~ ³en veece jKee nw heeì& yepeeves~ veece efyeiej
lees keÀejesyeej ®eue ve mekesÀ~ JeneB Yeer keÀejesyeej lees ®euesieer vee~ hejvleg legce meleesÒeOeeve yeve peeles nes FmeefueS JeneB keÀesF& efJekeÀce& veneR
yeveWies~ Ssmee keÀece ner legce veneR keÀjWies pees efJekeÀce& yeves~ cee³ee keÀe jep³e ner veneR~ Deye yeehe keÀnles nQ ö legce DeelceeDeeW keÀes
Jeeefheme peevee nw~ ³en lees hegjeves Mejerj nQ efHeÀj pee³eWies mele³egie-$eslee ceW~ JeneB %eeve keÀer ojkeÀej ner veneR~ ³eneB legcekeÀes %eeve keÌ³eeW
osles nQ? keÌ³eeWefkeÀ ogie&efle keÀes hee³es ngS nes~ keÀce& lees JeneB Yeer keÀjvee nw hejvleg Jen DekeÀce& nes peelee nw~ Deye yeehe keÀnles nQ nLe
keÀej [s.. Deelcee ³eeo yeehe keÀes keÀjleer nw~ mele³egie ceW legce heeJeve nes lees meejer keÀejesyeej heeJeve nesleer nw~ leceesÒeOeeve jeJeCe jep³e
ceW legcnejer keÀejesyeej Keesìer nes peeleer nw, FmeefueS ceveg<³e leerLe& ³ee$ee Deeefo hej peeles nQ~ mele³egie ceW keÀesF& heehe keÀjles veneR pees leerLeeX
Deeefo hej peevee heæ[s~ JeneB legce pees Yeer keÀece keÀjles nes Jen mel³e ner keÀjles nes~ mel³e keÀe Jejoeve efceue ie³ee nw~ efJekeÀej keÀer yeele
ner veneR~ keÀejesyeej ceW Yeer Pet" keÀer ojkeÀej veneR jnleer~ ³eneB lees ueesYe nesves kesÀ keÀejCe ceveg<³e ®eesjer "ieer keÀjles nQ, JeneB ³en
yeeleW nesleer veneR~ [êcee Devegmeej legce Ssmes HetÀue yeve peeles nes~ Jen nw ner efvee|JekeÀejer ogefve³ee, ³en nw efJekeÀejer ogefve³ee~ meeje Kesue
yegef× ceW nw~ Fme mece³e ner heefJe$e yeveves kesÀ efueS cesnvele keÀjveer heæ[s~ ³eesieyeue mes legce efJeée kesÀ ceeefuekeÀ yeveles nes, ³eesieyeue nw
cegK³e~ yeehe keÀnles nQ YeefkeÌle ceeie& kesÀ ³e%e lehe Deeefo mes keÀesF& Yeer cesjs keÀes Òeehle veneR keÀjles~ melees-jpees-lecees ceW peevee ner nw~ %eeve
yeæ[e menpe Deewj jceCeerkeÀ nw, cesnvele Yeer nw~ Fme ³eesie keÀer ner ceefncee nw efpememes legcekeÀes meleesÒeOeeve yevevee nw~ leceesÒeOeeve mes
meleesÒeOeeve yeveeves keÀe jemlee yeehe ner yeleueeles nQ~ otmeje keÀesF& ³en %eeve os ve mekesÀ~ Yeue keÀesF& ®evêcee lekeÀ ®eues peeles nQ, keÀesF&
heeveer mes ®eues peeles nQ~ hejvleg Jen keÀesF& jepe³eesie veneR nw~ vej mes veeje³eCe lees veneR yeve mekeÀles~ ³eneB legce mecePeles nes nce Deeefo
meveeleve osJeer-osJelee Oece& kesÀ Les pees efHeÀj Deye yeve jns nQ~ mce=efle DeeF& nw~ yeehe ves keÀuhe henues Yeer ³en mecePee³ee Lee~ yeehe keÀnles
nQ efve½e³eyegef× efJepe³evleer~ efve½e³e veneR lees Jen megveves Dee³eWies ner veneR~ efve½e³eyegef× mes efHeÀj mebMe³eyegef× Yeer yeve peeles nQ~ yengle
De®ís-De®ís cenejLeer Yeer mebMe³e ceW Dee peeles nQ~ cee³ee keÀe Leesæ[e letHeÀeve Deeves mes osn-DeefYeceeve Dee peelee nw~
³en yeeheoeoe oesveeW ner keÀcyeeFv[ nQ vee~ efMeJeyeeyee %eeve osles nQ efHeÀj ®eues peeles nQ Jee keÌ³ee neslee nw, keÀewve yelee³es~ yeeyee mes hetíW
keÌ³ee Deehe meowJe nes ³ee ®eues peeles nes? yeehe mes lees ³en veneR hetí mekeÀles nQ vee~ yeehe keÀnles nQ ceQ legcekeÀes jemlee yeleelee ntB heeflele
mes heeJeve nesves keÀe~ DeeTb, peeTb, cegPes lees yengle keÀece keÀjves heæ[les nQ~ ye®®eeW kesÀ heeme Yeer peelee ntB, Gvemes keÀe³e& keÀjelee ntB~
FmeceW mebMe³e keÀer keÀesF& yeele ve ueeS~ Dehevee keÀece nw ö yeehe keÀes ³eeo keÀjvee~ mebMe³e ceW Deeves mes efiej heæ[les nQ~ cee³ee Lehheæ[ ]peesj
mes ceej osleer nw~ yeehe ves keÀne nw yengle pevceeW kesÀ Devle kesÀ Yeer Devle ceW ceQ FveceW Deelee ntB~ ye®®eeW keÀes efve½e³e nw yejesyej yeehe ner nceW
2/3 Translation
³en %eeve os jns nQ, Deewj keÀesF& os ve mekesÀ~ efHeÀj Yeer Fme efve½e³e mes efkeÀleves efiej heæ[les nQ, ³en yeehe peeveles nQ~ legcekeÀes heeJeve yevevee
nw lees yeehe keÀnles nQ ceeceskeÀced ³eeo keÀjes, Deewj keÀesF& yeeleeW ceW veneR heæ[es~ legce ³en Ssmeer yeeleW keÀjles nes lees mecePe ceW Deelee nw -
hekeÌkeÀe efve½e³e veneR nw~ henues SkeÀ yeele keÀes mecePees efpememes legcnejs heehe veeMe nesles nQ, yeekeÀer HeÀeuelet yeeleW keÀjves keÀer ojkeÀej
veneR~ yeehe keÀer ³eeo mes efJekeÀce& efJeveeMe neWies efHeÀj Deewj yeeleeW ceW keÌ³eeW Deeles nes! osKees keÀesF& ÒeÍe>>-GÊej ceW cetbPelee nw lees Gmes yeesuees
efkeÀ legce Fve yeeleeW keÀes íesæ[ SkeÀ yeehe keÀer ³eeo ceW jnves keÀe heg©<eeLe& keÀjes~ mebMe³e ceW Dee³ee lees heæ{eF& ner íesæ[ oWies efHeÀj keÀu³eeCe
ner veneR nesiee~ veype osKekeÀj mecePeevee nw~ mebMe³e ceW nw lees SkeÀ hJeeFbì hej Keæ[e keÀj osvee nw~ yengle ³egefkeÌle mes mecePeevee heæ[lee
nw~ ye®®eeW keÀes henues ³en efve½e³e nes ö yeeyee Dee³ee ngDee nw, ncekeÀes heeJeve yevee jns nQ~ ³en lees KegMeer jnleer nw~ veneR heæ{Wies lees
veeheeme nes pee³eWies, GvekeÀes KegMeer Yeer keÌ³eeW Dee³esieer~ mketÀue ceW heæ{eF& lees SkeÀ ner nesleer nw~ efHeÀj keÀesF& heæ{keÀj ueeKeeW keÀer keÀceeF&
keÀjles nQ, keÀesF& 5-10 ªhe³ee keÀceeles nQ~ legcnejer Sce Dee@ypeskeÌì ner nw vej mes veeje³eCe yevevee~ jepeeF& mLeeheve nesleer nw~ legce
ceveg<³e mes osJelee yeveWies~ osJeleeDeeW keÀer lees yeæ[er jepeOeeveer nw, GmeceW Tb®e heo heevee Jen efHeÀj heæ{eF& Deewj SefkeÌìefJeìer hej nw~
legcnejer SefkeÌìefJeìer yeæ[er De®íer nesveer ®eeefnS~ yeeyee Deheves efueS Yeer keÀnles nQ ö DeYeer keÀcee&leerle DeJemLee veneR yeveer nw~ ncekeÀes
Yeer mechetCe& yevevee nw, DeYeer yeves veneR nQ~ %eeve lees yeæ[e menpe nw~ yeehe keÀes ³eeo keÀjvee Yeer menpe nw hejvleg peye keÀjW vee~ De®íe!
vecemles~
1. efkeÀmeer Yeer yeele ceW mebMe³e yegef× yeve heæ{eF& veneR íesæ[veer nw~ henues lees heeJeve yeveves kesÀ efueS SkeÀ yeehe keÀes
³eeo keÀjvee nw, otmejer yeeleeW ceW veneR peevee nw~
2. Mejerj hej ve]pej peeves mes efJeIve Deeles nQ, FmeefueS YeÏkegÀìer ceW osKevee nw~ Deelcee mecePe, Deelcee mes yeele keÀjveer
nw~ Deelce-DeefYeceeveer yevevee nw~ efve[j yevekeÀj mesJee keÀjveer nw~
Jejoeve:- ¢æ{ mebkeÀuhe Üeje keÀcepeesefj³eeW ªheer keÀefue³egieer heJe&le keÀes meceehle keÀjves Jeeues meceLeea mJeªhe YeJe
efoueefMekeÀmle nesvee, efkeÀmeer Yeer mebmkeÀej Jee heefjefmLeefle kesÀ JeMeerYetle nesvee, J³eefkeÌle Jee JewYeJeeW kesÀ lejHeÀ
DeekeÀe|<ele nesveeöFve meye keÀcepeesefj³eeW ªheer keÀefue³egieer heJe&le keÀes ¢æ{ mebkeÀuhe keÀer Debiegueer oskeÀj meoekeÀeue
kesÀ efueS meceehle keÀjes DeLee&led efJepe³eer yevees~ efJepe³e nceejs ieues keÀer ceeuee nwömeoe Fme mce=efle mes meceLeea
mJeªhe yevees~ ³ener mvesn keÀe efjìve& nw~ pewmes meekeÀej yeehe ves efmLeefle keÀe mlecYe yevekeÀj efoKee³ee Ssmes HeÀeuees
HeÀeoj keÀj meJe&iegCeeW kesÀ mlecYe yevees~
mueesieve:- meeOeve mesJeeDeeW kesÀ efueS nQ, Deejecehemevo yeveves kesÀ efueS veneR~
Translation
3/3
31-12-20 VMR Peta Òeele:cegjueer Deesced Meeefvle ``yeeheoeoe'' ceOegyeve
``ceer"s ye®®es ö legcnejer ³en F&éejer³e efceMeve nw, legce meyekeÀes F&éej keÀe yeveekeÀj
GvnW yesno keÀe Jemee& efoueeles nes''
ÒeÍe>>:- keÀcexefvê³eeW keÀer ®eb®euelee meceehle keÀye nesieer?
GÊej:- peye legcnejer efmLeefle efmeueJej S]pe lekeÀ hengB®esieer DeLee&led peye Deelcee $eslee keÀer melees mìspe lekeÀ hengB®e pee³esieer
lees keÀcexefvê³eeW keÀer ®eb®euelee yebo nes pee³esieer~ DeYeer legcnejer efjìve& pejveer nw FmeefueS keÀcexefvê³eeW keÀes JeMe
ceW jKevee nw~ keÀesF& Yeer efíheekeÀj Ssmee keÀce& veneR keÀjvee pees Deelcee heeflele yeve peeS~ DeefJeveeMeer mepe&ve legcnW
pees hejnspe yelee jns nQ, Gme hej ®eueles jnes~
ieerle:- cegKeæ[e osKe ues ÒeeCeer........
Deesced Meeefvle~ ªneveer ye®®eeW Òeefle ªneveer yeehe mecePee jns nQ~ ve efmeHe&À legce ye®®eeW keÀes, pees Yeer ªneveer ye®®es Òepeeefhelee ye´ïee
cegKe-JebMeeJeueer nQ, Jen peeveles nQ~ nce yeéïeCeeW keÀes ner yeehe mecePeeles nQ~ henues legce Metê Les efHeÀj DeekeÀj yeéïeCe yeves nes~ yeehe
ves JeCeeX keÀe Yeer efnmeeye mecePee³ee nw~ ogefve³ee ceW JeCeeX keÀes Yeer mecePeles veneR~ efmeHe&À iee³eve nw~ DeYeer legce yeéïeCe JeCe& kesÀ nes efHeÀj
osJelee JeCe& kesÀ yeveWies~ efJe®eej keÀjes ³en yeele jeF&ì nw? pepe ³eesj mesuHeÀ~ nceejer yeele megvees Deewj YeWì keÀjes~ Meeðe pees pevce-
pevceevlej megves nQ Deewj pees %eeve meeiej yeehe mecePeeles nQ GvekeÀer YeWì keÀjes - jeFì keÌ³ee nw? yeéïeCe Oece& DeLeJee kegÀue efyeukegÀue
Yetues ngS nQ~ legcnejs heeme efJejeì ªhe keÀe ef®e$e jeFì yevee ngDee nw, Fme hej mecePee³ee peelee nw~ yeekeÀer Fleveer YegpeeDeeW Jeeues ef®e$e
pees yevee³es nQ Deewj osefJe³eeW keÀes nefLe³eej Deeefo yew" efo³es nQ, Jen meye nQ jebie~ ³en YeefkeÌle ceeie& kesÀ ef®e$e nQ~ Fve DeebKeeW mes meye
osKeles nQ hejvleg mecePeles veneR~ keÀesF& kesÀ DeekeÌ³eghesMeve keÀe helee veneR nw~ DeYeer legce ye®®eeW keÀes Deheveer Deelcee keÀe helee heæ[e nw~
Deewj 84 pevceeW keÀe Yeer ceeuetce heæ[e nw~ pewmes yeehe legce ye®®eeW keÀes mecePeeles nQ, legcekeÀes efHeÀj DeewjeW keÀes mecePeevee nw~ efMeJeyeeyee
lees meyekesÀ heeme veneR pee³eWies~ peªj yeehe kesÀ ceooieej ®eeefnS vee FmeefueS legcnejer nw F&éejer³e efceMeve~ legce meyekeÀes F&éej keÀe
yeveeles nes~ mecePeeles nes Jen nce DeelceeDeeW keÀe yesno keÀe yeehe nw~ Gvemes yesno keÀe Jemee& efceuesiee~ pewmes ueewefkeÀkeÀ yeehe keÀes ³eeo
efkeÀ³ee peelee nw, Gvemes Yeer peemleer heejueewefkeÀkeÀ yeehe keÀes ³eeo keÀjvee heæ[s~ ueewefkeÀkeÀ yeehe lees DeuhekeÀeue kesÀ efueS megKe osles nQ~
yesno keÀe yeehe yesno keÀe megKe osles nQ~ ³en DeYeer DeelceeDeeW keÀes %eeve efceuelee nw~ DeYeer legce peeveles nes 3 yeehe nQ~ ueewefkeÀkeÀ,
heejueewefkeÀkeÀ Deewj DeueewefkeÀkeÀ~ yesno keÀe yeehe DeueewefkeÀkeÀ yeehe Üeje legcekeÀes mecePee jns nQ~ Fme yeehe keÀes keÀesF& Yeer peeveles
veneR~ ye´ïee keÀer yee³eesûeeHeÀer keÀe efkeÀmekeÀes helee veneR nw~ GvekeÀe DeekeÌ³ethesMeve Yeer peevevee ®eeefnS vee~ efMeJe keÀer, Þeerke=À<Ce keÀer
ceefncee ieeles nQ yeekeÀer ye´ïee keÀer ceefncee keÀneB? efvejekeÀej yeehe keÀes peªj cegKe lees ®eeefnS vee, efpememes Dece=le os~ YeefkeÌle ceeie& ceW
yeehe keÀes keÀYeer ³eLeeLe& jerefle ³eeo veneR keÀj mekeÀles nQ~ DeYeer legce peeveles nes, mecePeles nes efMeJeyeeyee keÀe jLe ³en nw~ jLe keÀes Yeer
Þe=bieej keÀjles nQ vee~ pewmes cegncceo kesÀ Ieesæ[s keÀes Yeer mepeeles nQ~ legce ye®®es efkeÀlevee De®íer jerefle ceveg<³eeW keÀes mecePeeles nes~ legce meYeer
keÀer yeæ[eF& keÀjles nes~ yeesueles nes legce ³en osJelee Les efHeÀj 84 pevce Yeesie leceesÒeOeeve yeves nes~ Deye efHeÀj meleesÒeOeeve yevevee nw lees
GmekesÀ efueS ³eesie ®eeefnS~ hejvleg yeæ[e cegefMkeÀue keÀesF& mecePeles nQ~ mecePe peeSb lees KegMeer keÀe heeje ®eæ{s~ mecePeeves Jeeues keÀe lees
Deewj ner heeje ®eæ{ peeS~ yesno kesÀ yeehe keÀe heefj®e³e osvee keÀesF& keÀce yeele nw keÌ³ee~ mecePe veneR mekeÀles~ keÀnles nQ ³en kewÀmes nes
mekeÀlee~ yesno kesÀ yeehe keÀer peerJeve keÀneveer megveeles nQ~
Deye yeehe keÀnles nQöye®®es, heeJeve yevees~ legce hegkeÀejles Les vee efkeÀ ns heeflele-heeJeve DeeDees~ ieerlee ceW Yeer ceveceveeYeJe De#ej nw hejvleg
GvekeÀer mecePeeveer keÀesF& kesÀ heeme nw veneR~ yeehe Deelcee keÀe %eeve Yeer efkeÀlevee keÌueer³ej keÀj mecePeeles nQ~ keÀesF& Meeðe ceW ³en yeeleW nQ
veneR~ Yeue keÀnles nQ Deelcee efyevoer nw, YeÏkegÀìer kesÀ yeer®e mìej nw~ hejvleg ³eLeeLe& jerefle efkeÀmeer keÀer yegef× ceW veneR nw~ Jen Yeer peevevee
heæ[s~ keÀefue³egie ceW nw ner DevejeFefì³eme~ mele³egie ceW nQ meye jeFefì³eme~ YeefkeÌle ceeie& ceW ceveg<³e mecePeles nQ ö ³en meye F&éej mes
efceueves kesÀ jemles nQ FmeefueS legce henues HeÀe@ce& Yejeles nes ö ³eneB keÌ³eeW Dee³es nes? Fmemes Yeer legcekeÀes yesno kesÀ yeehe keÀe heefj®e³e osvee
nw~ hetíles nes Deelcee keÀe yeehe keÀewve? meJe&J³eeheer keÀnves mes lees keÀesF& DeLe& ner veneR efvekeÀuelee~ meyekeÀe yeehe keÀewve? ³en nw cegK³e
yeele~ Deheves-Deheves Iej ceW Yeer legce mecePee mekeÀles nes~ SkeÀ-oes cegK³e ef®e$e meeræ{er, ef$ecete|le, Peeæ[ ³en yengle peªjer nw~ Peeæ[ mes
Translation
1/3
meye Oece& Jeeues mecePe mekeÀles nQ efkeÀ nceeje Oece& keÀye Megª ngDee! nce Fme efnmeeye mes mJeie& ceW pee mekeÀles nQ? pees Deeles ner heerís
nQ Jen lees mJeie& ceW pee ve mekesÀ~ yeekeÀer MeeefvleOeece ceW pee mekeWÀies~ Peeæ[ mes Yeer yengle keÌueer³ej neslee nw~ pees-pees Oece& heerís Dee³es nQ
GvneW keÀer Deelcee³eW peªj Thej ceW peeS efJejepeceeve neWieer~ legcnejer yegef× ceW meeje HeÀeGv[sMeve ueiee³ee peelee nw~ yeehe keÀnles nQ
Deeefo meveeleve osJeer-osJelee Oece& keÀe mewheeEueie lees ueiee efHeÀj Peeæ[ kesÀ heÊes Yeer legcekeÀes yeveeves nQ, heÊes efyeiej lees Peeæ[ neslee veneR
FmeefueS yeeyee heg©<eeLe& keÀjeles jnles nQöDeehe-meceeve yeveeves kesÀ efueS~ Deewj Oece& JeeueeW keÀes heÊes veneR yeveeves heæ[les nQ~ Jen lees
Thej mes Deeles nQ, HeÀeGC[sMeve ueieeles nQ~ efHeÀj heÊes heerís Thej mes Deeles-peeles nQ~ legce efHeÀj Peeæ[ keÀer Je=ef× kesÀ efueS ³en ÒeoMe&veer
Deeefo keÀjles nes~ Fmemes heÊes ueieles nQ, efHeÀj letHeÀeve Deeves mes efiej heæ[les nQ, cegjPee peeles nQ~ ³en Deeefo meveeleve osJeer-osJelee Oece&
keÀer mLeehevee nes jner nw~ FmeceW ueæ[eF& Deeefo keÀer keÀesF& yeele veneR~ efmeHe&À yeehe keÀes ³eeo keÀjvee Deewj keÀjevee nw~ legce meyekeÀes
keÀnles nes Deewj pees Yeer j®evee nw GvekeÀes íesæ[es~ j®evee mes keÀYeer Jemee& efceue ve mekesÀ~ j®eef³elee yeehe keÀes ner ³eeo keÀjvee nw~ Deewj
efkeÀmekeÀer ³eeo ve Dee³es~ yeehe keÀe yevekeÀj, %eeve ceW DeekeÀj efHeÀj Deiej keÀesF& Ssmee keÀece keÀjles nQ lees GmekeÀe yeesPee efmej hej yengle
®eæ{lee nw~ yeehe heeJeve yeveeves Deeles nQ Deewj efHeÀj Ssmee kegÀí keÀece keÀjles nQ lees Deewj ner heeflele yeve heæ[les nQ FmeefueS yeeyee keÀnles
nQ Ssmee keÀesF& keÀece veneR keÀjes pees Ieeìe heæ[ peeS~ yeehe keÀer iueeefve nesleer nw vee~ Ssmee keÀce& veneR keÀjes pees efJekeÀce& peemleer nes
peeSb~ hejnspe Yeer jKeveer nw~ oJeeF& ceW Yeer hejnspe jKeer peeleer nw~ [e@keÌìj keÀns ³en KeìeF& Deeefo veneR Keevee nw lees ceevevee
®eeefnS~ keÀcexefvê³eeW keÀes JeMe keÀjvee heæ[lee nw~ Deiej efíheekeÀj Keeles jnWies lees efHeÀj oJeeF& keÀe Demej veneR nesiee~ FmekeÀes keÀne
peelee nw DeemeefkeÌle~ yeehe Yeer efMe#ee osles nQ ö ³en veneR keÀjes~ mepe&ve nw vee~ efueKeles nQ yeeyee ceve ceW mebkeÀuhe yengle Deeles nQ~
Keyejoej jnvee nw~ ievos mJehve, cevmee ceW mebkeÀuhe Deeefo yengle Dee³eWies, Fvemes [jvee veneR nw, mele³egie-$eslee ceW ³en yeeleW nesleer
veneR~ legce efpelevee Deeies ve]peoerkeÀ nesles pee³eWies, efmeueJej Spe lekeÀ hengB®eWies leye keÀcexefvê³eeW keÀer ®eb®euelee yevo nes pee³esieer~
keÀcexefvê³eeB JeMe nes pee³eWieer~ mele³egie-$eslee ceW JeMe Leer vee~ peye Gme $eslee keÀer DeJemLee lekeÀ DeeDees leye JeMe neWieer~ efHeÀj mele³egie
keÀer DeJemLee ceW Dee³eWies lees meleesÒeOeeve yeve pee³eWies efHeÀj meye keÀcexefvê³eeB hetjer JeMe nes pee³eWieer~ keÀcexefvê³eeB JeMe Leer vee~ veF& yeele
Leesæ[sner nw~ Deepe keÀcexefvê³eeW kesÀ JeMe nQ, keÀue efHeÀj heg©<eeLe& keÀj keÀcexefvê³eeW keÀes JeMe keÀj uesles nQ~ Jen lees 84 pevceeW ceW Glejles
Dee³es nQ~ DeYeer efjìve& pejveer nw, meyekeÀes meleesÒeOeeve DeJemLee ceW peevee nw~ Dehevee ®eeì& osKevee nw ö nceves efkeÀleves heehe, efkeÀleves
hegC³e efkeÀ³es nQ~ yeehe keÀes ³eeo keÀjles-keÀjles DeeFjve Spe mes efmeueJej Spe lekeÀ hengB®e pee³eWies lees keÀcexefvê³eeB JeMe nes pee³eWieer~ efHeÀj
legcekeÀes cenmetme nesiee ö DeYeer keÀesF& letHeÀeve veneR Deeles nQ~ Jen Yeer DeJemLee Dee³esieer~ efHeÀj ieesu[ve Spe ceW ®eues pee³eWies~ cesnvele
keÀj heeJeve yeveves mes KegMeer keÀe heeje Yeer ®eæ{siee~ pees Yeer Deeles nQ GvekeÀes mecePeevee nw ö kewÀmes legceves 84 pevce efueS nQ? efpemeves
84 pevce efueS nQ, Jener mecePeWies~ keÀnWies Deye yeehe keÀes ³eeo keÀj ceeefuekeÀ yevevee nw~ 84 pevce veneR mecePeles nes lees Mee³eo
jepeeF& kesÀ ceeefuekeÀ veneR yeves neWies~ nce lees efnccele efoueeles nQ, De®íer yeele megveeles nQ~ legce veer®es efiej heæ[les nes~ efpemeves 84 pevce
efueS neWies GvekeÀes Peì mce=elf e Dee³esieer~ yeehe keÀnles nQ legce MeeefvleOeece ceW heefJe$e lees Les vee~ Deye efHeÀj legcekeÀes MeeefvleOeece, megKeOeece
ceW peeves keÀe jemlee yeleeles nQ~ Deewj keÀesF& Yeer jemlee yelee ve mekesÀ~ MeeefvleOeece ceW Yeer heeJeve Deelcee³eW ner pee mekeWÀieer~ efpelevee Keeo
efvekeÀueleer pee³esieer Glevee Tb®e heo efceuesiee, pees efpelevee heg©<eeLe& keÀjs~ nj SkeÀ kesÀ heg©<eeLe& keÀes lees legce osKe jns nes, yeeyee Yeer
yengle De®íer ceoo keÀjlee nw~ ³en lees pewmes hegjevee ye®®ee nw~ nj SkeÀ keÀer veype keÀes mecePeles nes vee~ me³eeves pees neWies Jen Peì
mecePe pee³eWies~ yesno keÀe yeehe nw, Gvemes peªj mJeie& keÀe Jemee& efceuevee ®eeefnS~ efceuee Lee, Deye veneR nw efHeÀj efceue jne nw~ Sce
Dee@ypeskeÌì meeceves Keæ[e nw~ yeehe ves peye mJeie& keÀer mLeehevee keÀer Leer, legce mJeie& kesÀ ceeefuekeÀ Les~ efHeÀj 84 pevce ues veer®es Glejles
Dee³es nes~ DeYeer nw ³en legcneje Deefvlece pevce~ efnmìêr efjheerì lees peªj keÀjsieer vee~ legce meeje 84 keÀe efnmeeye yeleeles nes~
efpelevee mecePeWies Glevee heÊes yeveles pee³eWies~ legce Yeer yengleeW keÀes Deehe meceeve yeveeles nes vee~ legce keÀnWies nce Dee³es nQ ö meejs efJeée keÀes
cee³ee keÀer pebpeerjeW mes ígæ[eves~ yeehe keÀnles nQ ceQ meyekeÀes jeJeCe mes ígæ[eves Deelee ntB~ legce ye®®es Yeer mecePeles nes yeehe %eeve keÀe meeiej
nw~ legce Yeer %eeve Òeehle keÀj ceemìj %eeve meeiej yeveles nes vee~ %eeve Deueie nw, YeefkeÌle Deueie nw~ legce peeveles nes Yeejle keÀe Òee®eerve
jepe³eesie yeehe ner efmeKeueeles nQ~ keÀesF& ceveg<³e efmeKeuee veneR mekeÀles~ hejvleg ³en yeele meyekeÀes kewÀmes yelee³eW? ³eneB lees DemegjeW kesÀ
efJeIve Yeer yengle heæ[les nQ~ Deeies lees mecePeles Les Mee³eo keÀesF& efkeÀ®eæ[e [eueles nQ~ DeYeer mecePeles nes ³en efJeIve kewÀmes [eueles nQ~
Translation
2/3
veeELeie v³et~ keÀuhe henues Yeer ³en ngDee Lee~ legcnejer yegef× ceW ³en meeje ®e¬eÀ efHeÀjlee jnlee nw~ yeeyee ncekeÀes me=efä kesÀ Deeefo-
ceO³e-Devle keÀe je]pe mecePee jns nQ, yeeyee ncekeÀes ueeFì neGme keÀe Yeer ìeFefìue osles nQ~ SkeÀ DeebKe ceW cegefkeÌleOeece, otmejer
DeebKe ceW peerJeve-cegefkeÌleOeece~ legcekeÀes MeeefvleOeece ceW peekeÀj efHeÀj megKeOeece ceW Deevee nw~ ³en nw ner og:KeOeece~ yeehe keÀnles nQ Fve
DeebKeeW mes pees kegÀí legce osKeles nes, GvekeÀes Yetuees~ Deheves MeeefvleOeece keÀes ³eeo keÀjes~ Deelcee keÀes Deheves yeehe keÀes ³eeo keÀjvee nw,
FmekeÀes ner DeJ³eefYe®eejer ³eesie keÀne peelee nw~ %eeve Yeer SkeÀ mes ner megvevee nw~ Jen nw DeJ³eefYe®eejer %eeve~ ³eeo Yeer SkeÀ keÀes
keÀjes~ cesje lees SkeÀ, otmeje ve keÀesF&~ peye lekeÀ Deheves keÀes Deelcee efve½e³e veneR keÀjWies leye lekeÀ SkeÀ keÀer ³eeo Dee³esieer veneR~
Deelcee keÀnleer nw ceQ lees SkeÀ yeeyee keÀer ner yevetbieer~ cegPes peevee nw yeeyee kesÀ heeme~ ³en Mejerj lees hegjevee peæ[peæ[erYetle nw, FveceW Yeer
cecelJe veneR jKevee nw~ ³en %eeve keÀer yeele nw~ Ssmes veneR efkeÀ Mejerj keÀer mecYeeue veneR keÀjveer nw~ Devoj ceW mecePevee nw ö ³en
hegjeveer Keeue nw, FvekeÀes lees Deye íesæ[vee nw~ legcneje nw yesno keÀe mebv³eeme~ Jen lees pebieue ceW ®eues peeles nQ~ legcekeÀes Iej ceW jnles
³eeo ceW jnvee nw~ ³eeo ceW jnles-jnles legce Yeer Mejerj íesæ[ mekeÀles nes~ keÀneB Yeer nes legce yeehe keÀes ³eeo keÀjes~ ³eeo ceW jnWies,
mJeoMe&ve ®e¬eÀOeejer yeveWies lees keÀneB Yeer jnles legce Tb®e heo hee ueWies~ efpelevee Fv[erefJep³egDeue cesnvele keÀjWies Glevee heo hee³eWies~ Iej
ceW jnles Yeer ³eeo keÀer ³ee$ee ceW jnvee nw~ DeYeer HeÀeFveue efjpeuì ceW Leesæ[e ìeFce heæ[e nw~ efHeÀj veF& ogefve³ee Yeer lew³eej ®eeefnS vee~
DeYeer keÀcee&leerle DeJemLee nes peeS lees met#ceJeleve ceW jnvee heæ[s~ met#ceJeleve ceW jnkeÀj Yeer efHeÀj pevce uesvee heæ[lee nw~ Deeies
®euekeÀj legcekeÀes meye mee#eelkeÀej nesiee~ De®íe!
vecemles~
1) SkeÀ yeehe mes ner megvevee nw~ SkeÀ keÀer ner DeJ³eefYe®eejer ³eeo ceW jnvee nw~ Fme Mejerj keÀer mecYeeue jKeveer
nw, uesefkeÀve cecelJe veneR jKevee nw~
2) yeehe ves pees hejnspe yeleeF& nw Gmes hetje heeueve keÀjvee nw~ keÀesF& Yeer Ssmee keÀce& veneR keÀjvee nw pees yeehe keÀer
iueeefve nes, heehe keÀe Keelee yeveW~ Deheves keÀes Ieeìs ceW veneR [euevee nw~
Jejoeve:- Deheveer efJeMeeue yegef× ªheer eflepeesjer Üeje %eeve jlveeW keÀe oeve keÀjves Jeeues ceneoeveer YeJe
yegef× meYeer keÀcexefvê³eeW ceW efMejesceCeer ieeF& ngF& nw~ pees efJeMeeue yegef× nQ DeLee&led efpevekeÀer yegef× meeefuece nw, GvekeÀe
cemlekeÀ meoe ®ecekeÀlee nw keÌ³eeWekf eÀ yege× f ªheer eflepeesjer ceW meeje %eeve Yeje ngDee nw~ Jes Deheves yege× f ªheer eflepeesjer
mes %eeve jlveeW keÀe oeve keÀj ceneoeveer yeve peeles nQ~ legce yegef× keÀes meoe %eeve keÀe Yeespeve osles jnes, yegef×
Deiej %eeve yeue mes Yejhetj nw lees Òeke=Àefle keÀes Yeer ³eesieyeue mes "erkeÀ keÀj uesleer nw~ meJeexÊece yegef× Jeeues mechetCe&
%eeve mes meJeexÊece keÀceeF& keÀj JewkegÀC" keÀer yeeoMeener Òeehle keÀjles nQ~
mueesieve:- MeefkeÌle mJeªhe efmLeefle keÀe DevegYeJe keÀjvee nw lees mebkeÀuheeW keÀer ieefle keÀes Oew³e&Jele yeveeDees~
3/3 Translation

December 2020 Murlis

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

December 2020 Murlis

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

01-12-20 VMR Petai Òeele:cegjueer Deesced Meeefvle ``yeeheoeoe'' ceOegyeve

You might also like