తోలేటి జగన్మోహనరావు

కథలు

1
 అంకితం

నా తల్లిదండ్రులు

తోలేటి వంకట లక్ష్మీనరసమ్ో

తోలేటి సుబ్బారావు గారికు....

- తోలేటి జగన్మోహనరావు

2
 తోలేటి జగన్మోహనరావు

కథలు

6-3-1243/156, డి. సంజీవయ్య నగర్

హైదరాబ్బద్ – 500 482

3
ప్రచురణ సంఖ్య 2.

తొల్ల ముద్రణ: 1000 ప్రతులు

1995 మార్చి

© తోలేటి జగన్మోహనరావు, 1056, బి.కె.య్స్. మార్్, కొతత ఢిల్లి – 1.

సాదా ప్రతి వల: ముప్ఫయ్ (30) రూపాయ్లు

మేల్ల ప్రతి వల : అరవై (60) రూపాయ్లు.

ప్రతులకు: 1. రవి శశి ఎంటర్ ప్రైజెస్, 6-3-1243/156, హైదరాబ్బదు – 500 482.

2. నవోదయ్ బుక్ హౌస్, ఆరయసమాజ్ ఎదుటి వీధి, కాచిగూడ చౌరాసాత వదద,

హైదరాబ్బదు – 500 027.

3. ప్రగతి బుక్ హౌస్, మ్యయజియ్ం రోడ్డు, విజయ్వాడ – 520 002.

4. మైత్రీ బుక్ హౌస్, మ్సీదు వీధి, ఏలూరు రోడ్డు, విజయ్వాడ – 520 002.

5. విశాలంద్ర బుక్ హౌస్, హైదరాబ్బద్, విజయ్వాడ, గంటూరు....

లేజర్ కాంతి కంప్యయటర్ డేటా సిసటమ్స్, సోమాజి గూడ, హైదరాబ్బదు – 500 482.

టైప్ సెటింగ్: ఫోన్: 312010.

ముద్రణ : నవయ ప్రంటర్, రాజ్ భవన్ రోడ్, సోమాజి గూడ, హైదరాబ్బదు – 500 482,

ఫోన్: 314147.

4
 విషయ్ సూచిక
కథాధనం 6

మా మాట 12

1. జనం 14

2. సత్యయగ్రహి 19

3. మారుు 37

4. పేడియా మావయ్య పొదుపు ప్థకం 78

5. మ్నసును మ్ల్లచే శిల్లు 90

6. విదాయ ధనం 105

7. ప్రశన 120

8. మ్నవడి కోసం (అను) భకత బండంకటరెడిు కథ 137

9. శ్రీ వంకటేశవరాంజేయయ్ ుదదధం 164

10. నరతన శాల (అను) బ్బమ్ోర్చద గార్చ ‘అంతిమ్ యాత్ర’ 173

5
 కథా ధనం

గత రెండ్డ దశాబ్బదలుగా కథలు రాసూతండడం వలన, జగమెర్చగిన జగన్మోహనరావుని

ప్రత్యయకంగా ప్ర్చచయ్ం చేయ్డం అప్రసుతతం. అయిత్య కథలు విడివిడిగా అపుుడపుుడ్డ వసూతండడం

వరు, అందులోని కొనిన కథలు ఒక సంపుటంగా వలువడడం వరు, తినబోతూ కూర రుచులు

తెలుసుకోవడం తెలుగవాడికిషటం గనుక న్మరూర్చంచడానికి ఈ రెండ్డ మాటలు!

ఈ సంపుటి తోలేటి ‘కథా ధనం’. ఎందుకంటే ఇందులోని కథలన్నన మ్ళ్ళీ మ్ళ్ళీ

చదవాలనిపంచేవి, జాగ్రతతగా భద్రప్రచాల్ల్నవి. తోలేటి జగన్మోహనరావు ఏ ‘ఇజం’ కూ కట్టటబడి

పోలేదు కనుక అనిన రకాల కథలు రాశాడ్డ. నిజానికి ఇతను కథలు రాయ్డ్డ, చెపాతడ్డ. అందుకే

అంతగా మ్నల్లన ఆకట్టటకొంటాడ్డ. అచిమైన తెలుగ ప్లుకుబడ్డలతో కథలు అలిగల ేయరుు

ఇతనికుంది. ఇతను కథ చెపేు ప్దధతి ఎంత విలక్షణంగా ఉంట్టందో చూడాలంటే ఇతని వయంగయ

రచన ‘ప్రశన’ చదవండి. ‘దేవుడ్డ-దెయ్యం, ఆతో-ప్రమాతో, సవర్ం-నరకం, ఇవన్నన కేవలం

విశావసం మీదే ఆధారప్డి ఉనానయా?’ అననది ప్రశన. తలతోకా లేని కథతో, ఒళ్ళీ జలదర్చంచే

6
ససెును్ గపుంచి రాసే క్షుద్రశ్రీల మీద ఇదొక విసురు. అభూత కలునలోంచి, దెయాయల సాహితయం

లోంచి తెలుగ కథలు బయ్ట ప్డాలనన తప్నతో రాసినది ఇది. ప్యర్చతగా హాసయం నిండిన కథలు,

లేదా హాసయం, వయంగయం మిళాయించిన కథలు ఉతుతిత చేయ్డంలో ఇతనిది అందె వసిన చేయి.

జనం ఒక చినన కథ, గల్లుక. ఇందులో వయంగయం ఉంది. జనం గర్చంచి ఈ రచయిత్య

ఇంకో కథలో ఇల అంటాడ్డ: ‘జనాలు అప్ుటికీ ఇప్ుటికీ ఏం మారలేదు. ఆ కాలమేంటి, ఈ

కాలమేంటి, ఆ దేశం ఏంటి, ఈ దేశం ఏంటి? ఏ దేశవైనా జనాలెపుుడూ ఎర్రి మొకాలే! ఆళ్ీ

బుర్రలోకి ఏ బ్రండ్డ సారా ఎకిిసేత ఆ బ్రండ్డ నిషా ఎకేిసుతంది. అది మ్నం గరుతంచుకుని సరిస్

లో కోతులనడించినట్టి ఆళ్ిని....ేయరుుగా ఆడించాల్ల.’ జనం గొర్రెల మ్ంద కనుకే, ప్దేళ్ీ క్రితం

తినడానికి తిండిలేని ఛెయిరోన్, దేశానికి మొగడై కూరుింటాడ్డ. అతడిని ఆల చేసింది జనం.

అదే జనం కొంత కాలనికి అతని మీదా, అతని పార్టట మీదా కసి ఏరుడి, ఈ సార్చ ఇంద్ర ధనుసు్

పార్టటని గెల్లపసుతంది. అంతటితో ఆగక, ఛెయిరోన్ గాడి ప్ని ప్టాటల్ల అనుకుని, అతడి ఇంటిమీద

దాడి చేసుతంది. జనం నాడి తెల్లసిన ఛెయిరోన్ పార్టట ఫిరాయించి, ఏడ్డ రంగల జండాతో బయ్టికి

రాగాేయ అంతకుముందు రాళ్ళీ రువివన జనమే అతనికి జై కొడత్యరు. గతంలో అతను చేసిన

ఘోరాలన్నన ఠకుిన మ్రచిపోత్యరు. జనానికునన రాజకీయ్ అవగాహన అంత గొప్ుగా

ఉననదననమాట! జనత్యదళ్ ప్రభుతవంలో మ్ంత్రిగా ఉండి, ఆనక కాంగ్రెసు వచాిక, అట్టవపు దూకి

మ్ళ్ళీ మ్ంత్రి అయాయడంటే దానికి కారణం జనమే! కథ చిననదైనా లోతైనది. ేయటి రాజకీయ్ వయవసథ

గర్చంచి ఆలోచన రేకెతితసుతంది.

మ్నసును మ్ల్లచే శిల్లు ఎవరో కాదు, రచయిత్య. ఈ కథలోని మురళ్ళధర్ ‘కళ్

కూడా వాయపారమే’ అనుకుేయ రచయిత. అనుకరణలో అదుుతమైన ప్రజఞ చూపంచగల రచయితల

పోటీని తట్టటకోవడానికి తన రచనలోి సెకూ్, హింసా నవల నవలకీ పంచుకుంటూ పోత్యడ్డ.

7
ఇదివరకు ఓ హతయతో, ఓ రేప్ తో ఊరుకుేయ పాఠకులు ఇపుుడ్డ ప్ది హతయలు, ఇరవై రేపులు

కావాలనుకోవటంతో వార్చకోసం అలంటి నవలలే రాసాతడ్డ. నిండా ప్దిహేేయళ్ళీ కూడా లేని అతని

కొడకు మీద ఆ పుసతకాల ప్రభావం ప్డ్డతుంది. అతడ్డ హంతకుడవుత్యడ్డ. సూథలంగా ఇదీ

దీనిలోని ఇతివృతతం. కథలో తోలేటి ఆశయ్ం సుషటంగాేయ ఉంది, కాని మురళ్ళధర్ కొడ్డకుని

హంతకుడిగా చూపంచడంలో రచయిత హసతం అగపసోతంది. పాత్ర చిత్రణ సహజంగా లేదు.

నాలుగేళ్ీ ప్సివాడిని చిరంజీవి బండరాళ్ీతో తలమీద కొటిట చంప్డానికి తగిన కారణం లేదు.

దానికి ప్రధానమైన సంఘరషణ లేదు. అయిత్య కథలో తోలేటి ప్రతిపాదించిన అంశంతో ఏకీభవించని

వారెవరుంటారు? తులసివనంలో గంజాయి మొకిలు పంచాలని ఎవరు అనుకుంటారు?

మ్నకునన ‘పాపులర్’ రచయితలు ఈ సత్యయనిన గ్రహించి, సమాజం ప్టి వార్చకునన బ్బధయతను

ఎపుుడ్డ గర్చతసాతరో? అపుుడే మ్నసును మ్ల్లచే శిల్లు లంటి అభుయదయ్ రచనలు విర్చవిగా

వసాతయి.

సత్యయగ్రహి ఒక ఫంటసీ. రచయిత సృష్టంచిన అభూత కలున. కథలో కొతతదనం ఉంది.

డిటెకిటవ్ కథ చెపేు ప్దధతిలో చెపునప్ుటికీ, ఇది ఆ కోవకు చెందదు. మ్న సమాజం పుచిిపోయిం.

ఎట్టచూసినా అనాయయాలు, అవిన్నతి, ఘోరాలు, అరాచకం. అయిత్య ఈ సత్యయలను చూసూత

ఆగ్రహించకుండా ఊరుకుంటాడా ఆ సత్యయగ్రహి? లోక రక్షకుడ్డ లోకానిన రక్షంచకపోత్య, అధరోం

ప్రబల్లపోతుంటే, నాయయ్ దేవత కళ్ళీ మ్యసుకుని ఒళ్ళీ అముోకుంట్టంటే, ఎవరు ఉపేక్షంచినా

అతను ఊరుకుంటాడా? అధరో నిధనం కోసం అతను ప్రశు రాముడిల గండ్ర గొడుల్ల ప్టిట

వసాతడ్డ. అయిత్య ఆ ‘సత్యయగ్రహి’ ఎవరు? కథ చివరదాకా ఉతింఠతో సాగతుంది. కాని కథ

చివరోి సుందరం చూసింది రచయిత సుష్టటకర్చంచకుండా, పాఠకుడి ఊహకే వదిలేసేత కథ మ్ర్ట

బ్బగండేదేమో!

8
 పేడియా మావయ్య కథలో నవువల పువువలునానయి. అయిత్య దీనిన వటిట హాసయ రచేయ

అనగలమా? ‘జీత్యలు ఇంటి కపుుదాకా ఎదిగిత్య, ధరలు ఆకాశానికి ఎగరుత్యయి.’ ఎనిన పొదుపు

ప్థకాలు వసినా ఏం లభం? ఇంటికి కావాల్ల్న వసుతవులు రావు. సైకిలు కూడా కొనలేని ఓ

కాలేజీ కుర్రాడ్డ అడిగిన ప్రశన – ‘దేశం అందర్చదీ అయినపుుడ్డ, కొందరు అగాధాలోికి ఎల

దిగజార్చపోతునానరు? కొందరు త్యరాజువవలి పైపైకి ఎల ఎగిర్చపోతునానరు?’ ఇకిడ హాసయం

రచయిత తగిల్లంచుకునన బురఖా మాత్రమే. అసమ్రుథని జీవిత యాత్రను అతని నవువల యాత్రగా

చూపంచే వయరథ ప్రయ్తనం!

పోత్య నరతనశాల (అను) బ్బమ్ోర్చతగార్చ అంతిమ్ యాత్రలో రెండ్డ కథలునానయి.

ఒకటి నరతనశాల, ఇంకొకటి బ్బమ్ోర్చతగార్చ అంతిమ్ యాత్ర. నరతన శాలలో కోటయ్య బ్బమ్ోర్చద

పచియ్య సాహసయాత్ర ఉంది. అతడ్డ మోజుప్డు పలికు భజగోవిందం అేయ సింహబలుడ్డ బ్బవగా

ఉండడం అతడి దురదృషటం. నరతనశాల సినిమా మ్ళ్ళీ మ్ళ్ళీ వయించుకు చూసిన భజగోవిందం

తనకూిడా ఒక కీచకుడ్డ దొర్చకిత్య బ్బగండ్డనని తహతహలడ్డతునన సమ్య్ంలో మ్న పచియ్య

వాడి పాలబడత్యడ్డ. తనునలు తింటాడ్డ. ఇంతవరకు జర్చగిన కథలో పుషిలంగా హాసయం ఉంది.

ప్రత్యయకంగా చెపుుకోవలసింది రచయిత శైల్ల గర్చంచి. ఇక రెండో భాగం తన బ్బమ్ోర్చదని కోటయ్య

మ్ంత్రి ఎల వాడ్డకునానడ్డ అేయది. తన బ్బమ్ోర్చద తనునలు తినడంలో కూడా పదద రాజకీయ్ం

ఉందనన అపాుజీ బోధనతో, తన ప్రతయర్చథపై గెలుపు సాధిసాతడ్డ, బ్బమ్ోర్చద 'అంతిమ్యాత్ర’ ఏరాుట్ట

చేసి. ఇందులో హాసయం, వయంగయం – రెండూ కల్లసిపోయాయి. మ్న రాజకీయ్ నాయ్కులు ఎంత

అధావననంగా ఉనానరో చెప్ుడానికననట్టి ‘రషాయలో కూడా ఎలెక్షనుి’ అంటే తన నామిేయషన్ అకిడా

వసాతనంటాడ్డ మ్న కోటయ్య మ్ంత్రి!

9
 దేవుని గర్చంచి, బ్బబ్బల గర్చంచి రచయితకు చాల ఖ్చిితమైన అభిప్రాయాలునానయి.

వాళ్ీ పేరు మీద జర్చగే మ్యరఖత్యవనిన వలెతిత చూపుతూ మ్నల్లన కడ్డపుబా నవివసాతడ్డ రచయిత, భకత

బండంకట రెడిు కథలో. బ్బబ్బల మీద మ్యఢనమ్ోకాలను ప్టాప్ంచలు చేసుతంది ఈ కథ.

అలగే దేవుళ్ీను చేసిన మ్నుషులే శ్రీ వంకటేశవరాంజేయయ్ ుదదాధనికి కారకులవుత్యరు.

‘రాజీప్డి, దెబాలడిన వాళ్ళీదదరూ ఒకటై పోయాక శ్రీ వంకటేశవర సావమిని లేపేశారు. ఆంజేయయ్

సావమి వార్చ కళ్కూడా తగి్పోయింది. మ్నిష్ దేవుళ్ీని చలిగా చూసినంత కాలం దేవుళ్ీ ప్రభ

వల్లగిపోతుంది’ అంటాడ్డ రచయిత.

మారుు ఒక ఉతతమ్ కథ. దీనిని చదివిన ఓ రచయిత ఇల సుందించాడ్డ: ‘ఇనానళ్ీ

తరావత మ్నసును కల్లచివసి, ఆలోచనలు రేకెతితంచే ఒక మ్ంచి కథ చదివిన అనుభూతి కల్లగింది.

మారుు చదివాక....ఇలంటి కథ ఏడాదికి ఒకటి వచిినా చాలు – తెలుగ కథ ఇంకా సజీవంగాేయ

ఉందేయ నమ్ోకం కలగడానికి.’ ఈ కథ గర్చంచి ఇంతకు మించి ేయనింకేం చెప్ుగలను?

అయిత్య ఈ సంపుటిలో నాకు నచిిన కథ విదాయధనం. ఈ రచయిత మ్నల్లన

నవివంచడమే కాదు, ఏడిపంచగలడ్డ కూడా అనిపసుతంది - ఇది చదివాక. నిజంగా ఈ కథ ఒక

సాహితీ శిఖ్రం. ‘మాకు అవకాశాలు లేక, సర్చయైన చదువులు లేక....రాట్ అవుతునానం. న్నకు

ఇలంటి ప్ర్చసిథతి రాకూడదని....చదివిదాద మ్ంటే, న్న కరో ఇల తగలడ్డతోంది’ అని జీవితంలో

తనకు ఎదురైన ఫ్రసేేషన్ కొడ్డకు మీద తండ్రి చూపసేత, ఆ కొడ్డకు ఇల అనుకుంటాడ్డ: ‘నినన

వసిన వితతనం లోంచి ఈ రోజు మొకి వసేత నాకు చాల ఆశిరయంగా ఉంట్టంది. నాకు నక్షత్రాలూ,

కారూి, రాకెటూి – అనినంటి గర్చంచీ తెలుసుకోవాలనిపసుతంది. కాని ఇంట్లి ఒంటర్చగా గంటల

తరబడి హంవర్ి చేసూత కూరోివాలనిపంచదు. చదువు పేరుతో నా చినన కోర్చకలు, ఆనందాలు

అనినంటిన్న నల్లపేసి, నా ప్సితనం నాకు దూరం చేసి నన్ననక మారుిలు సోిరు చేసే కంప్యయటరుల

10
చెయ్యకండి’ – ఈ ఒకి కథ చాలు, మ్నకునన అరుదైన మ్ంచి రచయితలోి తోలేటి ఒకరని

చెప్ుడానికి.

1968లో ‘తెలుగ సాహితి’ ప్రారంభించినపుుడ్డ కీర్చతశేషులు తెేయనటి విశవనాధం, దామోదరం

సంజీవయ్య, శ్రీ వాత్వ, తలశిల రామ్చంద్రరావు, గర్చమెళ్ీ సీత్యరాం, ఆ తరువాత వాకాటి

పాండ్డరంగారావు, రజన్నకాంతరావు, దివవదుల విశాలక్ష, బల్లవాడ కాంత్యరావు ప్రభృతులు మా

సభుయలు అయినందుకు మాకు గరవం. ప్రసుతతం తోలేటి జగన్మోహనరావు లంటి రచయితలు మా

సంసథలో సభుయలుగా ఉంటూ తమ్కి తోచిన, త్యము నమిోన, మ్ంచిని నలుగర్చకీ ప్ంచిపడ్డతూ

సాహితయ సేవ చేసుతనానరు. వీరే మా సంసాథ ధనం.

కొతత ఢిల్లి రామ్వరపు గణేశవరరావు

1 మే 1994 కారయదర్చి, తెలుగ సాహితి.

11
 మా మాట

సాంఘిక, ఆర్చథక, రాజకీయ్, సాంసిృతిక, సాహితయ, శాస్త్ర విజాఞన రంగాలకు సంబంధించిన

ప్లు ముఖ్య అంశాలపై విలువైన, సరవజన్మప్యోగకరమైన అేయక పుసతకాలు ప్రచుర్చంచాలన్న,

ప్ంపణీ చేయాలేయ సత్ంకలుంతో గత సంవత్రారంభంలో మేమీ రవి శశి ఎంటర్ ప్రైజెస్

నెలకొలుము. మా ఆశయానికి అనుగణంగా మొదటగా ప్దిహేనవ శత్యబదవు ప్రఖాయత హర్చజన

భకత శిరోమ్ణి రవిదాసు జీవిత చర్చత్ర ప్రచుర్చంచాము. ఆ పుసతకానికి విజుఞల, మేధావుల ప్రశంసలు

కొనిన లభించినా జనాదరణ కరువై మేము అేయక ఆర్చథక ఒడిదుడ్డకులకు గరయాయము. అందువలన

మా తదుప్ర్చ ప్రచురణల కారయక్రమ్ం అనివారయంగా ఆలసయమ్యింది. అయినా ఇనానళ్ీకు మ్ళ్ళీ మా

రెండవ ప్రచురణగా సుప్రసిదధ తెలుగ కథకుడ్డ శ్రీ తోలేటి జగన్మోహనరావు గార్చ కథల సంపుటి

అందించగలు్తుననందుకు ఎంతో సంతోష్సుతనానము. తెలుగ పాఠకులు ఈ కథా సంకలనానిన

విశేషంగా ఆదర్చంచి మ్మ్ోల్లన కృత్యరుథల్లన చేయ్గలరన్న, తదావరా మునుోందు మ్ర్చనిన మ్ంచి

పుసతకాలు ప్రచుర్చంచేందుకు మాకు దోహదప్డగలరన్న ఆశిసుతనానము.

1995 ఫిబ్రవర్చ 10 ఇంగవ బ్బలమ్ణి

హైదరాబ్బదు – 500 482.

12
13
 జనం

‘ఇంక వీడి ప్నైపోయింది’ అనానడ్డ మా ఆనందం రేడియో వింటూ.

రేడియో వాడి ప్నైపోయిందని కాదు వాడి ఉదేదశం.

మా ఇంటి ఎదురుగా ఉనన ఛెయిరోన్ గార్చ పార్టట ఎనినకలోి రాష్ట్ర వాయపతంగా తుడిచి

పట్టటకుపోయింది. ఆ సంతోషం ప్టటలేక వాడ్డ అల అనానడ్డ - రాత్రి ప్దకొండ్డ గంటలకు

రేడియోలో ఎనినకల వారతలు వింటూ, కిటికీలోంచి బయ్టకు చూసూత.

కురుసుతనన వనెనలోి ఎదురుగా వునన ఛెయిరోన్ గార్చ మేడ తెలిగా మెరుసోతంది. మేడపైన

ఓడిపోయిన అధికార పార్టట ప్ంచరంగల జెండా ఏడ్డపుమొహంతో వళాీడ్డతూ ఉంది.

మేడలో మాత్రం ఒక దీప్ం కూడా వలగడం లేదు. అల్లకిడి ఏవీ లేక అరథరాత్రి వళ్

శోశానంల ఉంది.

ఛెయిరోన్ మేడకి ఆ పేరు ఎందుకు వచిిందో తెల్లయ్దు. ఆ మేడలో ఉండే ఆయ్న ఎననడూ

ఛెయిరోన్ చేసిందీ లేదు, ఏ ప్దవీ నిరవహించినదీ లేదు. ఆయ్న కింగ్ కాదు, కింగ్ మేకర్.

14
 ఛెయిరోన్ గార్చ మేడంటే చినన మేడ కాదు. విశాలమైన కోటల ఉంట్టంది. సాధారణంగా

ఎపుుడూ వచీి పోయే కారితో నిండి ఉండే విశాలమైన ఆవరణలో ఒకి కారు కూడా లేదు.

సినిమా సోిపు స్క్ిీనంతటి గేట్ట, త్యళ్ం వసి ఉంది. గూరాఖ కూడా గేట్ట ప్కిన తనకు ప్రత్యయకంగా

కటిటన గదిలో నిశిబదంగా కూరుినానడేమో – వాడి అల్లకిడి కూడా లేదు.

‘ఆ తోటలో ప్రతీ ఇట్టకా ప్రజలదే. వాడి సొమ్ోేయది ఏదీ లేదు. అందుచేత అది ఛెయిరోన్

గాడి మేడకాదు – ప్రజా భవనం అనాల్ల’ అనానడ్డ మా ఆనందం.

ఆనందమే కాదు – ప్దేళ్ీ క్రితం ఛెయిరోన్ గార్చని ఎర్చగిన వాళ్ీందరూ అేయ మాట అది.

ప్దేళ్ీక్రితం తినడానికి తిండికూడా లేకుండా, ‘అంటిప్ళ్ీండి’, ‘అంటి ప్ళ్ీండి’ అంటూ

వీధులమాోట అరటిప్ళ్ళీ అముోకుంటూ తిరుగతూ ఉండేవాడ్డ, ఈ రోజున దేశానికి మొగడై

కోటలో పాగా వశాడంటే, అది ఆయ్న జాతకమో, తెల్లవిత్యటలో, పొదుప్ర్చతనమో, మ్రేవిట్ల ఆ

దేవుడికే తెల్లయాల్ల.

ఛెయిరోన్ గార్చని అందరూ ‘మా ఊర్చ రావణాసురుడ్డ’ అని ముదుదగా పలుసాతరు. కారణం

‘ఇది’ అని సుషటంగా తెల్లయ్దు, కాని ఎకిడ ఏ గటాల జర్చగినా ‘ఛెయిరోను గాడి హేండ్డందని’

అంటారు. అట్టవంటి ప్రచారం వలన ఛెయిరోన్ గారనాన, అలంటి వాళ్ీని మేపుతునన, అలంటి

వారు పోష్సుతనన ప్ంచరంగల పార్టట అనాన, జనాలోి కసి విప్ర్టతంగా పర్చగిపోయింది.

అందుచేత ఈ సార్చ ఎనినకలోి ఏడ్డ రంగల ఇంద్రధనుసు్ పార్టట నెగి్ంది. ప్ంచవనెనల పార్టట

ఓడిపోవడమే కాదు – వీధికో బకాసురుడిని పంచి పోష్ంచిన ఆ పార్టటని జనాలు చీపురుతో

తుడిచేసి పంటకుప్ు మీదకు విసిరేశారు.

మ్రునాడ్డ బ్రహాోండమైన ఊరేగింపు లేవదీశారు ఇంద్ర ధనుసు్ పార్టట వారు.

15
 ఆ ఊరేగింపు బయ్లుదేర్చనపుుడ్డ ప్రత్యయకమైన గమ్యం అంటూ ఏదీ లేదు. అల జనాలు

ఊర్చకెేయ ఆనందం వలిడి చేసూత రోడి మీద ప్డాురు, కాని మెల్లి మెల్లిగా అందర్చ మ్నసు్లోిూ ఒకే

ఆలోచన చోట్ట చేసుకుంది.

గంపులో ఎకిడ ఎల మొదలవుతుందో తెల్లయ్దు, కాని ఏదో భావం చోట్ట చేసుకుని

గంప్ంత్య వాయపంచి పోతుంది. ఇక ఆ గంప్ంత్య ఒక మ్నిష్గా మ్రో ఆలోచన లేకుండా

నడ్డసుతంది.

ప్ంచరంగల పార్టట దొంగల పార్టట - ప్ంచరంగల పార్టట నాయ్కుడ్డ ఛెయిరోన్ - ఛెయిరోన్

దొంగల నాయ్కుడ్డ - ఈ రోజు దొంగల నాయ్కుడి ప్ని ప్టాటల్ల - ఇల సుషటంగా,

అంచెలంచెలుగా గంపు ఆలోచించ లేదు, కాని క్రమ్ంగా అందర్చలోూ అదే ఆలోచన చోట్ట

చేసుకుంది.

ఆ ఆలోచన రావడంతో ఊరు ఊరంత్య కదిల్ల వచేిసింది. దాదాపు ప్దివలమ్ంది

ఛెయిరోన్ గార్చ మేడ ముందుకు చేరారు. ఈ జనవాహిని చూసి గూరాఖ గేట్టకి త్యళ్ం వసి

లోప్లకు పార్చపోయాడ్డ.

పోల్లసులకు కబురందిందో లేదో, లేక ఏ రంగ జెండాకి ఆ రంగ గొడ్డగ ప్టటడం

మ్ంచిదన్మ, వాళ్ళీ రంగంలోకి దిగలేదు.

జనాల ఉద్రేకం క్షణక్షణానికి పర్చగిపోతోంది. గేట్ట దూకి, గోడలు దూకి, లోప్లకు

ప్రవశించారు నినాదాలు ఇసూత.

‘ఛెయిరోన్ డౌన్! డౌన్!’

16
 ఇేయనళ్ళీగా త్యము అనుభవించిన కషాటలకూ, అవమానాలకూ, దార్చద్ర్యయనికీ, అసంతృపతకీ,

బ్బధలకూ ఆ క్షణంలో వాళ్ీకు కనుపంచిన కారణం ఎదురుగా ఉనన ఛెయిరోన్ గార్చ మేడే. ఆ మేడ

మీదే వాళ్ీ ఆగ్రహం కేం్రీకకర్చంచబడింది.

మేడ ముందునన రోడ్డు మీద, రోడ్డు వయ్డానికి పోసిన కంకర రాళ్ీ గటటలోంచి ఒక

రాయి ఎగిర్చ ఛెయిరోన్ గార్చ మేడ కిటికీ అదాదనిన ఫెళ్ళీన ప్గలగొటిటంది. మ్రుక్షణం గంప్ంత్య

రాళ్ీగటట మీద ప్డింది. కంకర రాళ్ీన్నన రోడ్డు మీంచు మాయ్మై, ఆకాశంలోకి ఎగిర్చ,

అకిడనుండి మేడమీద వడగళ్ీల కుర్చశాయి ఒక ప్ది నిమిషాలు.

ఇంద్ర ధనుసు్ పార్టట వారు ఎవరైనా అంతకు ముందు నాయ్కతవంలో ఉనాన, ఈ ప్ర్చసిథతి

వచేిటప్ుటికి తపుంచుకు వళ్ళీపోయారు. వారు ప్దవుల కోసం ఓటి పోరాటం చేసే శాంతిప్రుదలే

కాని దుషటశిక్షణ, శిషట రక్షణకు కంకణం కట్టటకుననవారు మాత్రం కారు.

ఇపుుడ్డ అది నాయ్కుడ్డ లేని మ్యక అయింది. ఎపుుడ్డ ఎట్ట వడ్డతుందో, ఏం చేసుతందో

తెల్లయ్ని మ్యక.

‘జనం వయవహారం చూసేత శృతి మించి రాగాన ప్డ్డతుననట్టటంది. మ్నం లోప్లకు పోదాం

ప్ద’ అనానను ఆనందంతో.

‘కంగారు ప్డక చూసూత ఉండ్డ’

రాళ్ీ దెబాలకు తెలిటి మేడ నలిగా కమిల్లపోయింది. తలుపుల, కిటికీల అదాదలూ, ఆవరణలో

ఉనన దీప్ సతంభాల మీది వింత వింత బలుాలు – అన్నన తునాతునకలై పోయాయి. కోటమీది ప్ంచ

వనెనల జెండా చిర్చగిపోయి, పీల్లకలు గాల్లలో మెలిగా ఎగరుతునానయి.

‘ఛెయిరోన్ బయ్టకు రావాల్ల’

17
 ‘ఛెయిరోన్ డౌన్, డౌన్’

అల కేకలు మినునముట్టటతునన సమ్య్ంలో ఆ కోట మీద ఎగరుతునన ప్ంచ వనెనల జెండా

మెలిగా కిందికి దిగనారంభించింది.

జనాల్లంకా ఆశిరయం నుంచి కోలుకోక ముందే మెల్లిగా కిందనుండి ఏడ్డరంగల సిలుి

జెండా వయాయరంగా పైకి లేచింది. జెండా. కొయ్య చివరకు చేర్చ నిలవనంట్టనన జవరాల్ల ప్విటల

జార్చ గాల్లలో రెప్రెప్లడింది.

జనమ్ంత్య గొలుిన గోల చేసి, ఈలలేసి, కేకలేసి డాను్ చేసుతండగా, ఆ జెండా కింద

ఏడ్డరంగల ట్లపీ పట్టటకుని, ఏడ్డ రంగల కండ్డవా కపుుకుని నిలబడి ఉనన ఛెయిరోన్ గారు

వాళ్ీకు రెండ్డ చేతులూ జోడించి నమ్సిర్చంచారు.

ఒక క్షణం నిశిబదం తరువాత ఉపున విరుచుకుప్డింది.

‘ఛెయిరోన్ గార్చకీ జై’

‘ఇంద్రధనుసు్ పార్టటకీ జై’

జనం ఏక కంఠంతో నినాదాల్లచుికుంటూ, చిందులు తొకుితూ ఛెయిరోన్ గార్చ మేడలోంచి

బయ్టకు నడిచారు.

ఆ రోజంత్య రోడిమీద తిరుగతూేయ ఉనానరు, అల అరుసూత.

(ఆంధ్రప్రభ సచిత్ర వారప్త్రిక - 2-5-84, సౌజనయంతో)

18
 సత్యయగ్రహి

రెండో ఆట వదిల్ల చాలసేపే అయింది. ప్టటణ వీధులన్నన నిరాోనుషయంగా ఉనానయి.

సాయ్ంత్రం నుంచీ ఆకాశమ్ంత్య నలిటి మ్బుాలతో నిండిపోయి వాన జలుిలు జలుిలుగా ప్డ్డతూేయ

ఉంది. కరెంట్ట పోయి అంత్య చీకటిగా ఉంది. విడవకుండా ఒకదాని వంట ఒకటి వసుతనన

మెరుపుల వలుగ తప్ు మ్రే వలుగూ లేదు.

అలంటి వాత్యవరణంలో, ఆ రాత్రి కూడా రోజూలగే, ఇంతవరకూ అయిదు హతయలు చేసిన

ప్రమాదకరమైన హంతకుడి కోసం అేయవష్సుతనానడ్డ సి.ఐ.డి సుందరం. అతను బికార్చల

మాసిపోయి చిర్చగిపోయిన పైజామా, లల్లి వసుకునానడ్డ. అతని భుజానికి ఓ గడు సంచి

వలడ్డతోంది. అందులోంచి మాసిపోయిన లుంగీ ఒకటి కనుపసోతంది.

గత నాలుగ వారాలుగా అతను అేయక ప్రదేశాలోి, అేయక వషాలోి హంతకుడిని వయికళ్ీతో

వతుకుతునానడ్డ. కాన్న ఇంతవరకూ అతని ఆచూకీ దొరకలేదు.

19
 అసలు హంతకుడ్డ ఎవరో, ఈ హతయలు ఎందుకు చేసుతనానడో, పోల్లసులకు అంతుబటటడం

లేదు.

హంతకుడ్డ వండి బంగారాలు కాని, డబుా కాని తీసుకు వళ్ీడం లేదు. అందుచేత అది

దోపడీ కోసం జర్చగిన హతయ కాదు.

అతను నక్లైట్ట కాదు – నక్లైటిలో వివిధ గ్రూపులకు చెందిన వార్చని పోల్లసులు జాగ్రతతగా

ప్రశినంచిన తరావత అది సుషటమైంది.

హతులు అయిదుగరూ వివిధ పార్టటలకూ, కులలకూ, మ్త్యలకూ చెందినవారు. ఒక వయకితకి

వివిధ పార్టటలకూ కులలకూ మ్త్యలకూ చెందిన వార్చ మీద అంత కక్ష ఉందనడానికి ఆధారలేవీ

కనుపంచడంలేదు. కనుక రాజకీయ్ కక్ష కాని, కుల మ్త కక్షలు కాని కారణంగా

కనుపంచడంలేదు.

అతను విప్ివకారుడ్డ కాడ్డ. అతని వనుక ఏ గ్రూప్య లేదు. అతను ఒంటర్చ.

అయిత్య ఒక విషయ్ం మాత్రం పోల్లసులకు సుషటమైంది. హతులు అయిదుగరూ తమ్

ధనబలంతో, అధికార బలంతో సమాజానిన శాసిసుతనన పదదలు. వారందర్చకీ క్రిమినల్ ర్చకారుు ఉంది.

హంతకుడ్డ బహుశా సైకో అయివుండవచుినని పోల్లసులు అనుమానించారు.

అతను చాల ఉతతముడ్డ, నిజాయితీ ప్రుడ్డ, సత్రుీవరతనగల వాడూ అయి ఉండవచుి. తన

చుటూటరా జరుగతునన అకృత్యయల్లన, అనాయయాల్లన చూసి అతను మ్న్మవికలత పొంది ఉండవచుి.

తన దృష్టలో, లోకం దృష్టలో, చీడ పురుగలు అనుకునన వాళ్ీను అతను ఒకొికిర్చేయ ఏర్చ

పారేసుతనానడ్డ. ఈ రకంగా అతను ఏ మారుు తీసుకు రావాలనుకుంట్టనానడో సుషటంగా తెల్లయ్దు.

20
హతుల జీవిత్యలూ, హతయలు జర్చగిన తీరూ ప్ర్చశీల్లంచిన తరావత పోల్లసు నిపుణులు కూర్చిన చిత్రం

అది.

ఏది ఏమైనా అతను ప్రమాదకరమైన హంతకుడ్డ. అతనిన ప్ట్టటకోవడానికి పోల్లసు

డిపారుటమెంట్ట విశవ ప్రయ్తనం చేసోతంది.......

సుందరం ఆ రాత్రి ఆ వషంలో రోడి వంట తిరుగతూ, జలుి పదదదవగాేయ ఓ ఇరుకుసందు

మ్ధయలో, మ్యసివసిన కొట్టట అరుగ మీదకు చేరాడ్డ. గోడనానుకుని కూరుిని లల్లి బుబులోంచి

బీడీకటట తీసి, బీడీ వల్లగించి, అగి్పులి ఆరేుసూత, సందు మొగకేసి చూశాడ్డ. మెరుపుల వలుగలో

ఎవరో వసుతననట్టట కనుపంచింది. అతని కుడిచెయియ మెల్లిగా లుంగీ మ్డతలోి ఉనన ర్చవాలవరు

మీదకు వళ్ళీంది.

అతను కదలేిదు, కాని అతని కళ్ళీ తీవ్రంగా అంత వానలోూ ఒంటర్చగా వసుతనన వయకిత ని

ప్ర్చశీల్లంచసాగాయి. కొంచెం దగ్రకు రాగాేయ అతనిన గరుతప్టాటడ్డ సుందరం.

అతను రామ్సావమి – గడిసెల రామ్సావమి.

ప్టటణంలో ఎకిడ ఖాళ్ళ జాగా కనుపంచినా అకిడ గడిసెల రామ్సావమి జెండా

దిగతుంది. అకిడ రాత్రికి రాత్రి గడిసెలు వలుసాతయి. ఆ గడిసెల జనానికి అతను ప్నులు చూసి

పడత్యడ్డ, ప్నులు చేసి పడత్యడ్డ. విశావసపాత్రులకు ఇళ్ీ సథలలు ఇపుసాతడ్డ, ఇదోయగాలు

వయిసాతడ్డ. అతనిన నముోకునన వాళ్ీ బ్బగప్డత్యరు. అతనికి ఎదురు తిర్చగిన వాళ్ళీ నాశనమై

పోత్యరు.

అతని గడిసెల ప్రప్ంచంలో ేయరం, పాప్ం పర్చగినట్టి పర్చగిపోతుంది. అతని నాయ్కత్యవన

జూదం, వయభిచారం, బ్రకెట్, సారా, డ్రగ్్ – అన్నన సజావుగా సాగిపోతుంటాయి. అది అతని

రాజయం. అకిడ అతని మాట సుగ్రీవాజఞ. మ్రో ‘ల’ చెలిదు.

21
 అతని జనం అతను నిపుులోి దూకమ్ంటే దూకుత్యరు.

ఈ జనంతో అతను ఏదైనా చెయ్యగలడ్డ.

లర్టలోి తోలుకొచిి సనాోనసభలు జర్చపంచగలడ్డ. రాళ్ళీ విసిర్చంచి సభలు భగనం

చెయ్యూ గలడ్డ. అతను అలిరుి, ఆందోళ్నలు చేయించగలడ్డ. శాంతి యాత్రలూ నడప్గలడ్డ.

బందులు, సమెోలు చేయించగలడ్డ. వాడి నడ్డం విరగొ్టటూ గలడ్డ.

అతను – కుడి, ఎడమ్ – అనిన పార్టటలకు ఏదో ఒక సమ్య్ంలో కావలసిన వాడే. అతని

అంగబలం వార్చకి కావాల్ల. వార్చ రక్షణ అతనికి కావాల్ల.

దేశాేయనలే రాజులకు అతను సామ్ంత రాజు.

అతను రామ్సావమి – గడిసెల రామ్సావమి – ేయటి రాజకీయాలకు వనెనముక.

అతను మీసాలు మెల్లతిపు, కండలు తిర్చగిన శర్టరంతో, ‘ేయను ప్రొఫెనల్ రౌడీని’ అననట్టట

ఉంటాడ్డ. అతను పొగరుగా రొముోలు విరుచుకు తిరుగతుంటే అంత్య భయ్ప్డి దూరంగా

తపుుకుంటారు.

రామ్సావమి కూడా హంతకుడి దృష్టలో ప్డవచుినని పోల్లసులకు అనుమానం వచిింది.

అతనికి పోల్లసు కాప్ల ఇసాతమ్నానరు. అతను నవివ తీసిపారేశాడ్డ. నా ఒంటి మీద చెయియ

వయ్యగల మొగాడ్డ ఇంకా పుటటలేదనానడ్డ. అతను మామ్యలుగా తన వాయపారాలు చూసుకుంటూ,

రాత్రీప్గలూ, ఒకొికిసార్చ తన ప్ర్చవాంతోూ , ఒకొికిసార్చ ఒంటర్చగాూ , తిరుగతుంటాడ్డ.

అతను ఆ రోజు అరథ రాత్రి ఒంటర్చగా, నిరుయ్ంగా నడిచి వసూత సుందరానికి కనుపంచాడ్డ.

రామ్సావమికి వరషంగాని, మెరుపులు గాని, విసురుగా వీసోతనన ఈదురు గాల్ల గాని, ఏవీ ప్టిటనట్టి

లేదు. అలంటి రాత్రిలో అతను రోజూలగే ప్టటణంలో తిరుగతునానడ్డ.

22
 సుందరం రామ్సావమిని గరుతప్టిట ర్చవాలవరు మీంచి చెయియతీసి మ్ళ్ళీ గోడకు బురలప్డాుడ్డ ,

బీడీ కాలుసూత. అల అరుగ మీద కూరుిేయ సందంత్య మ్రొకసార్చ ప్ర్చశీల్లంచాడ్డ.

సందుకు అవతల్లవైపు నుంచి ఓ ముసల్లవాడ్డ రామ్సావమికి ఎదురు వసుతనానడ్డ. అతను

చేతికర్ర సహాయ్ంతో నడ్డసుతనానడ్డ. వాన తలమీద ప్డకుండా కండ్డవా కపుుకునానడ్డ. చినన

గడు ఒకటి నడ్డంకి చుటటబెట్టటకునానడ్డ. ముసల్లవాడయినా అతను చాల వగంగా నడ్డసుతనానడ్డ.

అతను నడ్డసుతనన వాడలి రామ్సావమిని సమీపంచగాేయ హఠాతుతగా ఆగిపోయాడ్డ.

రామ్సావమి అతనికేసి ఏవిటననట్టి యాదాలప్ంగా చూశాడ్డ. అల చూసుతండగాేయ ఈదురు

గాల్లకి ముసల్లవాడ్డ కపుుకునన కండ్డవా కొంచెం ప్కికు తొలగింది.

ప్దిగజాల దూరంలో కొట్టట అరుగమీద ఉనన సుందరానికి మెరుపుల వలుగలో

రామ్సావమి మొహం కనిపసోతంది, కాని అతని ఎదురుగా ఉనన వయకిత మొహం కనుపంచడం లేదు.

యాదాలప్ంగా తలెతిత చూసిన రామ్సావమి రాయిల అచేతనంగా నిలబడి పోయాడ్డ.

ముసల్లవాడి చేతికర్ర పైకిలేచి, ఠపుున శబదం చేసూత రామ్సావమి తలమీద దిగింది. వయియ

గొడిను తినన రాబందు ఒకి వట్టతో కూల్లపోయింది. రామ్సావమి నిశిబదంగా రోడ్డు మీద

ఒర్చగిపోయాడ్డ.

అూ హయంగా, హఠాతుతగా, మెరుపుల అదంత్య జరగడంతో, సుందరం మెదడ్డ క్షణకాలం

పాట్ట మొదుదబ్బర్చపోయింది.

అది.......హతయ.......ఆరో హతయ......

తన కళ్ళీదురుగా జర్చగిన హతయ.......అతేయ.......హంతకుడ్డ....

23
 క్షణం తరావత తెల్లవి తెచుికుని, వంటేయ అరుగమీంచి దూకి, హంతకుడి వంట ప్రుగ

తీశాడ్డ సుందరం. అదే సమ్య్ంలో జలుి పదదదై కుండపోతగా వరషం కుర్చయ్సాగింది.

నాలుగడ్డగల ముందు ఏముందో కనుపంచడం లేదు. సందు చివర్చ దాకా హంతకుడిని

తరముకుంటూ ప్రుగెటిటన సుందరానికి హంతకుడ్డ ఎట్ట పార్చపోయాడో తెల్లయ్లేదు.

అతను మ్ళ్ళీ రామ్సావమి దగ్రకు వచాిడ్డ. రోడ్డు మీద బోరాిప్డివునన అతని శర్టరం

మీంచి ముర్చకి న్నళ్ళీ ప్రవహిసుతనానయి. సుందరం వంగి రామ్సావమి చెయియ ప్ట్టటకు చూశాడ్డ.

అతని ప్రాణం ఎపుుడో పోయింది.

రామ్సావమి శవం కేసి చూసుతనన సుందరానిన ఓ ఆలోచన వధించసాగింది.

హంతకుడ్డ రామ్సావమికి తెలుసా? అతనిన గరుతప్టాటడా? కన్నసం ఆతోరక్షణకైనా

ప్రయ్తినంచకుండా షాక్ లో ఉననట్టి అల అచేతనంగా ఎందుకుండిపోయాడ్డ? ఇంతకు ముందు

అదే విధంగా జర్చగిన అయిదు హతయలోిూ హతులందరూ షాక్ లో ఉననట్టి నిలబడి పోయారే కాని

ఆతోరక్షణకు ఎందుకు ప్రయ్తనం చెయ్యలేదు? అసలు హంతకుడ్డ ముసల్లవాడేనా, లేక

ముసల్లవషంలో ఉనన ుదవకుడా?

అరథరాత్రి వళ్, వానలో, ఓ ముసల్లవాడ్డ అల ఒంటర్చగా తిరుగతుండడం అసహజంగా,

అనుమానాసుదంగా తనకు అపుుడే తోచనందుకు సుందరానికి తనపైన తనకే చికాకు కల్లగింది.

తన అజాగ్రతత వలన హంతకుడ్డ పార్చపోయిన విషయ్ం అతను ఎవర్చకీ చెప్ులేదు. అచూకీ

ఇచిినందుకు అభినందించకపోగా, తన అజాగ్రతత వలన హంతకుడ్డ తపుంచుకు పోయినందుకు

చరయ తీసుకుంటారని అతనికి తెలుసు. అసలు హంతకుడ్డ తన కంటప్డు సంగతి కూడా అతను

ఎవర్చకీ చెప్ులేదు.

24
 మ్రానడ్డ రామ్సావమి అంతయక్రియ్లు వైభవంగా జర్చగాయి. గడిసెల జనం వలమ్ంది

కర్రలు, కతుతలు తీసుకుని, ‘రామ్సావమిని చంపేసిన వాడిని చంపేసాతం’ అంటూ రోడిమీద ప్డి

వీరవిహారం చేశారు. రైళ్ళీ ఆపు చేశారు. బసు్లు తగలబెటాటరు. కొట్టి లూటీ చేశారు. ఆ రోజు

సూిళ్ళీ కాలేజీలూ మ్యసేశారు. హతయకు నిరసనగా ప్టటణంలో బంద్ జర్చగింది.

రామ్సావమి భౌతిక కాయానికి శ్రదాధంజల్ల ఘటించడానికి మ్ంత్రులు ప్రత్యయకంగా

హెల్లకాప్టరులో వచాిరు. అతని నిరాడంబరతను, నిరుయ్త్యవనిన, సహృదయ్తను, సమాజసేవను

– ముఖ్యంగా బడ్డగ వరా్ల కోసం అతను చేసిన కృష్ని - కొనియాడారు. ప్రభుతవం ఈ

అరాచకానిన సహించదన్న, హంతకుడిని ఉర్చకంబం ఎకిించేవరకూ త్యము నిద్రపోమ్న్న ప్రతిజఞ

చేశారు. రామ్సావమి జీవితం ప్రజలకు ఆదరిన్నయ్మ్ని న్నకిి వకాిణించి, దేశం ఓ రత్యననిన

కోలోుయినందుకు దుుఃఖ్ప్డాురు.

సుందరం గాంధీబొమ్ో దగ్ర జరుగతునన ఈ సంత్యప్ సభలోని ఉప్నాయసాలు వినడం

లేదు.

అతను జర్చగిన హతయల గర్చంచీ, హంతకుడి మ్న్మప్రవృతిత గర్చంచీ ఆలోచిసుతనానడ్డ.

మొదటి హతయ జర్చగినపుుడ్డ, పలిలూ ఆడవాళ్ళీ చీకటి ప్డిత్య బయ్టికి రావడం

మాేయశారు. మ్గవాళ్ళీ కూడా గంపులు గంపులుగా తిర్చగేవారు. కొంతకాలనికి మెల్లిగా

హంతకుడి ధోరణి జనాలకు అరథమైంది. అతను సామానుయల్లన ఏమీ చేయ్డనన విషయ్ం వాళ్ీకి

సుషటమైన తరావత, భయ్ం తగ్డమే కాకుండా, అతని మీద ఓ రకమైన ఆరాధన పర్చగింది.

హంతుకుడ్డ కోరుకుంట్టననది అలంటి ఆరాధనా?

25
 లేక అతను ఈ హతయలు చెయ్యడంలో ఓ రకమైన ఆనందం పొందుతునానడేమో! అదే

నిజమైత్య ఈ కలవరం చూడడానికి అతను తప్ుక వసాతడ్డ. ఇకిడే తిరుగతూ ఉండి ఉంటాడ్డ.

అతనిన ఎలగైనా ప్ట్టటకోవాల్ల.

సుందరం కళ్ళీ సభలోని వలమ్ందిని జాగ్రతతగా ప్ర్చశీల్లసూతేయ ఉనానయి. అతను

ఊహించినట్టి, హంతకుడ్డ అకిడే ఉండి అదంత్య చూసూతేయ ఉండి ఉండవచుి, కాని అతని

కంటబడలేదు.

రామ్సావమి హతయ తరావత పోల్లసు డిపారుటమెంట్ట మ్ళ్ళీ తీవ్ర విమ్రికు గరయింది. ఆరు

హతయలు జర్చగిన తరావత కూడా హంతకుడి ఆచూకీ తెల్లయ్కపోత్య ఎల అని పోల్లసు

డిపారుటమెంట్ట మీద అంత్య కారాలు, మిర్చయాలు ూ రారు. మ్ంత్రులు మ్ండి ప్డాురు. పై

అధికారులు క్రింది అధికారుల మీద విరుచుకుప్డాురు. ప్త్రికలు ప్రభుతవ అసమ్రథతను తీవ్రంగా

విమ్ర్చించి, ప్ర్చసిథతులు ఇల కొనసాగిత్య దేశంలో అరాచకం ప్రబల్ల పోతుందన్న, ప్రజల మాన

ప్రాణాలకు రక్షణ ఉండదన్న హెచిర్చంచాయి.

ప్రభుతవం హంతకుడి ఆచూకీ ఇచిిన వార్చకి లక్ష రూపాయ్ల బహుమానం ప్రకటించింది.

కాని అతను ఎవరో, ఎకిడ ఉంటాడో ఎవరూ చెప్ులేకపోయారు.

హంతకుడ్డ ఎవరో తెల్లయ్క పోయినా, ఎవర్చని అతను తరావత హతయ చేసాతడో తెల్లసేత,

అతనిన ఎరవసి హంతకుడిని ప్ట్టటకోవచుి. హంతకుడ్డ రామ్సావమి హతయతో ఆగిపోయేవాడ్డ

కాదు. రామ్సావమి తరావత మ్రొకరు – ఏడవ వయకిత.

ఏడో వయకిత ఎవరు?

ఆ ప్రశనకు తవరలోేయ – వీర్రాజు హతయ, చిననమ్ో ఆతోహతయ తరావత – సమాధానం

దొర్చకింది - ఏడో వయకిత రాయ్ప్రాజు.

26
 రామ్సావమి హతయ జర్చగిన నెలిళ్ీకు, జనం ఇంకా ఆ షాక్ నుంచి కోలుకోకుండాేయ మ్రో

దారుణమైన సంఘటన జర్చగింది.

చిననమ్ోకు, వీర్రాజుకు పళ్ీయిన మ్యడో రోజున, సాయ్ంత్రం కాలవ ఒడ్డుకు ష్కారుకు

వళ్ళీన వీర్రాజును ఎవరో గొడుల్లతో నర్చకి దారుణంగా హతయ చేశారు.

ప్ది రోజుల తరావత చిననమ్ోని, ఆమె మేనతతకొడ్డకు చందర్రావును పోల్లసులు అరెసుట

చేశారు. చిననమ్ో, ఆమె ప్రుదడ్డ చందర్రావు కల్లసి వీర్రాజును హతయ చేశారని ేయరం

ఆరోపంచారు. రుజువుగా చిననమ్ో చందర్రావుకు రాసిన ప్రేమ్ లేఖ్లు చూపంచారు.

చిననమ్ో నిరాఘంతపోయింది.

ఆమె చిననప్ుట్టనంచీ మేనతత కొడ్డకు పళాీంగా పలవబడ్డతూ వచిింది. కాలేజీ సుటడంట్ట

ల్లడరుగా రాజకీయాలోి ఓనమాలు దిదుదతునన చందర్రావును తన కలల హీరోగా ఆరాధించింది.

తెల్లసీ తెల్లయ్ని వయ్సులో అతనికి ప్రేమ్ లేఖ్లు కూడా రాసింది.

కాని చందర్రావు పోకడ గమ్నించిన చిననమ్ో తల్లిదండ్రులకు, ఒకిగాన్నకి బిడు అయిన

చిననమ్ోను అతనికివవడం ఇషటం లేకపోయింది. తల్లిదండ్రులు నచిచెపున తరావత, తన సేనహితుల

దావరా చందర్రావు గర్చంచి మ్ర్చకొంత తెల్లసిన తరావత, చిననమ్ో మ్నసు మారుికుంది.

చందర్రావుకీ చిననమ్ోను చేసుకుేయ ఉదేదశం లేదు. అతని ఆశలు, లక్ష్యయలు వరు. చిననమ్ో ఆ

విషయ్ం అపుుడే మ్రచిపోయినా, అతను మాత్రం ఆమె రాసిన ప్రేమ్ లేఖ్లు అందర్చకీ గొప్ుగా

చూపంచేవాడ్డ.

అతను కాలేజీ రాజకీయాలనుంచి పార్టట రాజకీయాలోికి దిగి రాయ్ప్రాజు కుడిభుజంగా,

ఛోటా నాయ్కుడిగా పేరు సంపాదించాడ్డ.

27
 మార్దరికంగా ఉండి నడిపంచడానికి ఏ ఆదరాిలూ సిదాధంత్యలూ లేని కెర్టర్చసుటలకు పైకి

రావడమ్నది ఒకిటే లక్షయమ్వుతుంది. సవప్రయోజనమే వార్చని కలుపుతుంది, బంధించి

ఉంచుతుంది, విడదీసుతంది. కులం, మ్తం, భాష, ప్రాంతం, సోషల్లజం, ప్రజాసావమ్యం – ఏ

నినాదమైన పైకి రావడానికి అట్టవంటి వారు సోపానంగా ఉప్యోగించుకుంటారు.

చందర్రావుకి కూడా జీవితంలో పైకి ఎదగాలనన ప్రగాఢమైన కోర్చక ఉంది. దానికి కులం

నిచెినగా కనుపంచింది. అది ఆధారంగా చేసుకుని అతను ఒకొికి మెటేట ఎకిసాగాడ్డ. అతని

కులం వాళ్ీందరూ అతను పైకి వసుతననందుకు గర్చవంచారు. క్రమ్ంగా అతను తన కులపు

వాళ్ీందర్టన తన నాయ్కతవం క్రిందకు తీసుకొచిి, ఓ పాతిక వల ఓట్టి తను ఎట్ట మొగి్త్య అట్ట

మొగే్ల తయారు చేశాడ్డ. దానితో అతనికి గర్చతంప్య, హదా వచాియి.

అప్రంటీసు చేసుతనన పుల్ల నిజం పుల్ల అయింది. ఇక ఆ పుల్ల రాయ్ప్రాజుకు తోకగా

వయవహర్చంచదలుచుకోలేదు.

తనదైన సాథనం ఒకటి తనకు ఏరురుచుకోవాలనన నిరణయానికి వచిిన వంటేయ చందర్రావు

రాయ్ప్రాజును వదిలేసి మ్రో పార్టటతో చేతులు కల్లపాడ్డ.

రాయ్ప్రాజు అతనిన పల్లపంచి నయాన భయాన చెపు చూశాడ్డ.

చందర్రావు కులం ఓట్టి అతనికి కావాల్ల. అవి లేకపోత్య అతను నెగ్లేడ్డ. అతను నెగ్కపోత్య

పార్టటలోూ , రాష్ట్రంలోూ , కేంద్రంలోూ అతని ప్లుకుబడి దెబాతింట్టంది. అతను నెగ్డానికి

ఏమైనా చెయ్యడానికి సిదధంగా ఉనానడ్డ. ఆ విషయ్ం చందర్రావుకు సుషటంగా చెపాుడ్డ. నా

ముందు కుపు గంతులు వయ్యకు, అని అతడిని హెచిర్చంచాడ్డ.

చందర్రావు నిరిక్షయంగా నవావడ్డ. నా వంటి మీద చెయియ ప్డిత్య నా కులంవాళ్ళీ నినున

బతకనివవరనానడ్డ. కాని వంటి మీద చెయియ వయ్యకుండాేయ రాయ్ప్రాజు మెడలు వంచగలడని

28
వీర్రాజు హతయ కేసులో తనను ఇర్చకించే వరకూ అతనికి అరథం కాలేదు. అతను కులం అండ

చూసుకుని విర్రవీగాడే కాని హతయ కేసులో ఇరుకుినన తనకు తనవాళ్ళీ బ్బహాటంగా అండగా

నిలవలేకపోవడం చూసి కంగారు ప్డిపోయాడ్డ. బెయిలు మీద విడ్డదలై వచిిన తరావత

రాయ్ప్రాజు కాళ్ీ మీద ప్డి మ్ళ్ళీ అతనితో చేతులు కల్లపాడ్డ.

మ్రో రెండ్డ నెలలోి పోల్లసులు కేసు కోిజు చేసేశారు.

కాని ప్సితనం ఇంకా ప్యర్చతగా పోని చిననమ్ో –

పళ్ీయిన మ్యడోరోజుేయ భరతను కోలోుయింది. ప్రాణంల భావించిన భరతను హతయ చేసిన

ేయరం మీద అరెసుట అయింది. లోక నిందకు గరయింది. పోల్లసుల చేతులోి, కోరుటలో లయ్రి

చేతులోి, అవమానాలకూ అవహేళ్నలకూ గరయింది. కేసు జర్చగిన ఈ ఆరు నెలలలోూ ఆమె

ూ రేళ్ీ దుుఃఖానిన అనుభవించింది.

అసలు తన భరతను ఎవరు చంపారో, ఎందుకు చంపారో ఆమెకు చివర్చ వరకూ అరథం

కాలేదు. లోకం తెల్లయ్ని చిననమ్ో ఈ లోకం ఎంత దురాోర్మైనదో ఊహించలేక పోయింది.

‘భగవంతుడా! నాకే పాప్ం తెల్లయ్దు, ేయను నిస్హాుదరాల్లని, నిరపాధిని, ననున ఈ

కషాటల నుంచి, ఈ అవమానాలనుంచి కాపాడ్డ తండ్రీ’ అని దేవుడితో దీనాతిదీనంగా

మొరపట్టటకుంది.

పైన దేముడ్డంటాడన్న, తనను ఈ కషాటల నుంచి ఆ దేముడ్డ గటెటకిిసాతడన్న, ఆ దీనజన

బ్బంధవుడ్డ ఏ పాప్ం ఎరుగని తనను నిరిక్షయం చెయ్యడన్న ఆమె గాఢంగా విశవసించి, నిరంతరం

ప్యజగదిలో దేవుడి విగ్రహం ముందు, భకితతో చేతులు జోడించి ప్రార్చథసుతండేది.

29
 తన భరతను హతయ చేసి తనను ఇనిన కషాటల పాలు చేసిన ఆ రాక్షసులను ఆ దేవుడ్డ తప్ుక

శిక్షసాతడన్న, నిజం నిపుులంటిదన్న, అది ఏ నాటికైనా బయ్ప్డక మానదన్న, తన దుుఃఖానిన

దిగమ్రంగకుని, గండలోి అగిన ప్రవతం దాచుకుని, నాయయ్ం కోసం ఎదురు చూసోతంది చిననమ్ో.

కాని రాయ్ప్రాజు ప్దవుల కోసం చేసిన య్జఞంలో తన భరత ప్రాణాలూ, తన జీవితం

సమిథలయాయయ్న్న, చెవులతో చూసే నాయయ్ సాథనాలకు నిజం కనుపంచదన్న, నితయం తన

ప్యజలందుకుంట్టనన బండరాయి తనకి నాయయ్ం చేకూరిడన్న అరథమైన రోజున ఆ అగినప్రవతం

బ్రదదలైంది. ప్యజగదిలో ఉనన ఆమె ఒకి ఉదుట్టన ప్యనకం ప్యనినట్టి లేచింది.

‘ఇంత ఘోరం జరుగతుంటే ఇంకా అల నవువతూ నిలబడాుని కీ న్నకు సిగె్య్యడం లేదురా?

న్నకు ప్యజలెందుకు, పునసాిరాలెందుకు? ఓర్చ దేవుడా, నువువ చచిిపోయావురోయ్! న్న

మొహానికి హారతి కరూురం కాదు, అగి్ పటాటల్లరా!’ అంటూ మ్ందిరంలోని దేవుడి విగ్రహానిన ేయలకేసి

విసిర్చకొటిట కాళ్ీతో తొకేిసింది. ప్గతీరని ఆడత్రాచుల ఆమె ఆవశంతో తల గోడకేసి కొట్టటకుంది.

అంతవరకూ ఆమె చేతికునన గాజులు ప్గిల్ల ఆమె లేత చేతులలో గచుికుని రకతం చిమిోంది.

నుదురు చిటిి, నుదుట కుంకుమ్ రకతంతో కల్లసి క్రిందికి జార్చ, కన్ననటితో కల్లసి ఎర్రగా

ప్రవహించింది. జుట్టట విడివడి, ఆవశంలో ఎర్రబడు కళ్ీతో, ఎర్ర చీరలో, అప్రశకితల

ఊగిపోయింది చిననమ్ో.

‘ఏవిటే చిననమాో! న్నకేమైనా పచెికిిందా?’ అని ఆపు చెయ్యబోయిన వార్చని విదిల్లంచి

కొటిట, ఈ మాయ్లోకం మ్ండి మ్సైపోవాలని శపసూత, గండలు ప్గిలేల ఏడ్డసూత చీకట్లికి

ప్రుగెటిటంది చిననమ్ో.

రాత్రంత్య ూ తులూ గోతులూ వతుకుతునన జనానికి తూరుపు తెలతెలవారుతుండగా

లకుల దగ్ర కనుపంచింది చిననమ్ో.

30
 ప్రవాహం ముందుకు నెటిటనపుుడ్డ లకు తలుపులకు కొట్టటకుంటూ, మ్ళ్ళీ న్నరు వనకుి

నెటిటనపుుడ్డ కొదిదగా వనకుి వసూత, మ్ృతుయదేవత చలిని ఒడిలో ఉయాయలలూగతునన ప్సిపాప్ల

ఉంది, కాలువలో త్యలుతునన చిననమ్ో.

తల్లిదండ్రులు, చుటాటలూ ప్కాిలూ, ఓదారిడానికి వచిినవాళ్ళీ, అయినవారూ కానివారూ,

కననవారూ విననవారూ – అందరూ శోకించారు. రాయ్ప్రాజును శపంచారు.

అభాగయల, నిస్హాుదల శాపాలే నిజమైత్య ఈ లోకంలో పాప్ం ఒకి క్షణం కూడా

బ్రతకలేకపోయేది. కాని శాపాలు నిజం కావు.

లోక రక్షకుడ్డ లోకానిన రక్షంచకపోత్య, పాలకులు పీడకులై రోజు రోజుకు అధరోం ఇల

ప్రబల్లపోతుంటే, నాయయ్ దేవత కళ్ళీ మ్యసుకుని ఒళ్ళీ అముోకుంట్టంటే ఎవరు ఉపేక్షంచినా

‘అతను’ ఊరుకుంటాడా?

అతను ఇదంత్య చూసూత ఊరుకోడ్డ.

అందలమెకిిన ఈ అసతయం గండలోి బ్బకుల దిగబడే సతయం అతను. అణగ ద్రొకుితునన

ఈ దౌరజనయం తలపై కదను త్రొకేి దౌరజనయం అతను. అధరో నిధనం కోసం అతను ప్రశురాముడిల

గండ్ర గొడుల్ల ప్టిట వసాతడ్డ. నాయయ్ సాథనాలు వదల్లవసిన దోష్కి లోకం వసిన మ్రణశిక్షను అతను

అమ్లు జర్చప తీరుత్యడ్డ - ‘అతను’ ఇదంత్య చూసూత ఊరుకోడ్డ.

ప్రజల దృష్ట మెల్లిగా అజాఞత హంతకుడి మీదకు మ్ళ్ళీంది.

పోల్లసుల దృష్టట అటే మ్ళ్ళీంది.

పోల్లసులు రాయ్ప్రాజు ఇలుిను కోటగా మారేిశారు. రాయ్ప్రాజు ఇంటికి వచిిపోయే

వారందరన్న సోదా చెయ్యడం మొదలు పటాటరు. రాయ్ప్రాజు ఇంటికి దార్చతీసే రోడ్డులో

31
అడ్డగడ్డగనా సాుదధ పోల్లసులు కాప్ల కాసుతనానరు. రాయ్ప్రాజు రక్షణకు కన్నవిన్న ఎరుగని

విధంగా రక్షకభట్టలు రంగంలోకి దిగారు.

ఓ నిస్హాుదరాల్లని అసతయపు హతయ కేసులో ఇర్చకించి హింసించిన పోల్లసులే ఓ

హంతకుడిని ప్రతిహింస నుంచి కాపాడడానికి ఇంత ప్ట్టటదల చూపసుతంటే లోకం విసుతపోయింది.

ఎర సిదధంగా ఉంది. కాని చేప్ వసుతందా?

ఓపగా్ వచి ఉంటే ఇవాళ్ కాకపోత్య రేపైనా హంతకుడ్డ వసాతడని పోల్లసులకు నమ్ోకం

ఉంది.

కాలవ ఒడ్డున లకుల ప్రకిేయ గాంధీబొమ్ో వుంది. ఆ బొమ్ోకు తిననగా ఉనన ఒక రోడ్డు

ఊళ్ళీకి పోతుంది. ఆ రోడ్డు ఓ వందగజాలు సూటిగా పోయిన తరావత ఎడంవపుకి తిర్చగి

భవనాల వనుక అదృశయమైపోతుంది. మ్రొక రోడ్డు కుడివైపు బసు్ సాటండ్డకు పోతుంది. ఆ రోడ్డు

మీద, గాంధీబొమ్ోకు ఓ పాతిక గజాల దూరంలో, గర్రబాళ్ీ పాక ఒకటి వుంది.

వారం రోజులుగా సుందరం ఆ ప్రాంతంలో మాట్ట వసుతనానడ్డ. బసు్ సాటండ్డ నుంచి గాంధీ

బొమ్ో సెంటరు వరకు, ఆ ప్రాంతమ్ంత్య అతని ప్హరాలో ఉంది. అతను రాత్రి రెండ్డ గంటల

వరకూ ఆ రోడ్డు మీద తిరుగతూ, రెండ్డ దాటిన తరావత గర్రబాళ్ీ పాకవైపు నడిచాడ్డ.

గాంధీబొమ్ో సెంటరు నియాన్ లైటి వలుగలో ప్టటప్గలుల ఉనాన, పాక దగ్ర మాత్రం

చీకటి చీకటిగాేయ ఉంది.

సుందరం పాకలోకి రాగాేయ అకిడ రాటికు కటిట ఉనన రెండ్డ గర్రాలలో ఒకటి కదిల్ల

సకిల్లంచింది. అకిడ బలిమీద నిద్రపోతునన బండివాడ్డ కొంచెం కదిల్ల, తలెతిత సుందరానిన చూసి,

32
కళ్ళీ మ్యసుకుని మ్ళ్ళీ నిద్రలోకి జార్చపోయాడ్డ. సుందరం మ్రో బలిమీద కూరుిని బీడీ

వల్లగించి రోడ్డుకేసి చూడసాగాడ్డ.

రోడ్డు మీద దీపాలు గడిుగా వలుగతునానయి. అంత్య నిరాోనుషయంగా, నిశిబదంగా ఉంది.

వసవికాలం గాల్ల నిల్లచిపోయి ఉకిగా ఉంది. కాలవ కటేటసిన తరావత అకిడకిడ నిల్లచిన

న్నరు కంపుకొడ్డతోంది. పాక లోప్ల, గర్రపు పంట వాసనతో చికాగా్ ఉంది. దోమ్లు

గీమ్ంటూ అతని చెవులోి గోల చేసుతనానయి.

అతను అల చూసుతండగా గసీత తిరుగతునన పోల్లసు కారు ఒకటి అతని ముందు నుంచి

వళ్ళీంది.

అతని దృష్ట రాయ్ప్రాజు మీదకు మ్ళ్ళీంది.

ఇంతమ్ంది కనుగపు హంతకుడ్డ రాయ్ప్రాజును హతయచేయ్గలడా? ఒకవళ్ హతయ

చెయ్యగల్లగినా ప్ట్టటబడకుండా తపుంచుకోగలడా?

అతను అల ఆలోచిసూత ఎంతసేపు కూరుినానడో తెల్లయ్దు.

హఠాతుతగా దూరంగా ‘పీ.....పీ....పీ....పీ...’ అంట్ట విరామ్ం లేకుండా పోల్లసు కారు

సైరను హెచుితూ తగ్తూ మ్రోగతుంటే అతనికి తెల్లవొచిింది. ఉననట్టటండి ప్టటణమ్ంత్య పోల్లసు

ఈలలతో ప్రతిధవనించసాగింది.

సుందరం ఒకిసార్చ ఉల్లకిిప్డిలేచాడ్డ. ఇనిన వందల మ్ంది కాప్ల ఉనాన రాయ్ప్రాజు

చావునుంచి తపుంచుకోలేకపోయాడని అతనికి అరథమైంది.

అదే సమ్య్ంలో సమీప్ంలో ఎకిడో ఓ క్షణం పాట్ట కుకిలు మొర్చగాయి. పాకలోని

రెండ్డ గర్రాలూ అసహనంగా చిందులు తొకుితూ సకిల్లంచసాగాయి.

33
 కనురెప్ు వయ్యకుండా చూసుతనన సుందరానికి రోడ్డు మ్లుపు తిర్చగి ఇదదరు వయకుతలు సెంటరు

వైపు వసుతననట్టి గడిుదీపాల వలుగలో కనుపంచింది. కొంచెం దగ్రకు వచాికా రెండవ వయకిత

నడవడం లేదన్న, మొదటి వయకిత అతడిని ఈడ్డికు వసుతనానడన్న అతను గమ్నించాడ్డ. మొదటి వయకిత

చేతిలో కర్ర కనుపంచింది.

అతను......హంతకుడ్డ.....

సుందరం గండ వగంగా కొట్టటకోసాగింది. చేతి సంచీలోని ర్చవాలవరు అప్రయ్తనంగా

అతని చేతిలోకి వచిింది.

కుడిచేతనునన చేతికర్ర ఊతకోసం ేయలమీద ఆనించి నడ్డసూత, ఎడంచేతోత రాయ్ప్రాజు

జుట్టటప్ట్టటకుని, పదదపుల్ల తను వటాడిన జంతువును ఈడ్డికు వచిినట్టి అవల్లలగా ఈడ్డికొచిి,

కాలవ ఒడ్డున విసిరేశాడ్డ హంతకుడ్డ.

చిననమ్ో శవానిన కాలవ లోంచి తీసిన తరావత, సర్చగా్ ఇదే ప్రదేశంలో ప్డ్డకోబెటిటన

విషయ్ం అంత ఉద్రికత ప్ర్చసిథతిలోూ సుందరానికి గరుత వచిింది. రాయ్ప్రాజు శవానిన అకిడకు

ఈడ్డికు రావడంలో హంతకుడి ఉదేదశం కూడా అతనికి అరథమైంది.

కుడి చేతిలోని ర్చవాలవరు హంతకుడి కేసి గర్చపటిట, హంతకుడి వైపు నాలుగడ్డగలు

వశాడ్డ సుందరం.

అదే సమ్య్ంలో రాయ్ప్రాజు శవానిన విసిరేసిన హంతకుడ్డ తలెత్యతడ్డ. చీకట్లి ఉనన

సుందరం హంతకుడికి కనుపంచలేదు, కాని సెంటర్ లోని నియాన్ లైటి వలుగలో నిలబడు

హంతకుడ్డ సుందరానికి సుషటంగా కనుపంచి సుందరం న్మటమాట రాక రాయిల

నిలబడిపోయాడ్డ. అతని చేతిలోని ర్చవాలవరు జార్చ క్రింద ప్డిపోయింది.

34
 ఆ క్షణంలోేయ హంతకుడిని చూడగాేయ హతులందరూ అల షాక్ లో ఉననట్టి

ఎందుకుండిపోయారో అతనికి అరథమైంది.

బకి చికిిన శర్టరం, చేతిలో కర్ర, నడ్డంకి కొలి యి గడు, గండ్డ మీద చినన పలక –

సత్యయహింసల సవరూప్ం....అతని ఈ రూప్ం సుందరానికీ, లోకానికీ సుప్ర్చచయ్మైనదే!

అయిత్య –

బోసినవువలు కుర్చపంచే అతని మొహం ఈ రోజు ఆగ్రహంతో బువుర్చంచింది. కరుణ

కుర్చపంచే అతని కళ్ళీ ఈ రోజు నిపుులు కకుితునానయి. అహింసాప్ధంలో నడిపంచిన అతని

చేతికర్ర ఈ రోజు ఆుదధమైంది.

ఆగ్రహించిన సతయం యొకి ఈ రెండో రూప్ంతో సుందరానికి కాని, లోకానికి కాని

ప్ర్చచయ్ం లేదు.

సుందరం అల విసోయ్ంగా నిలబడి చూసుతండగాేయ, అతడిని చకితప్రుసూత మ్రో వింత

జర్చగింది.

హంతకుడి రూప్ం కళ్ళీ మిరుమిట్టి గొల్లపే ఓ కాంతి పుంజంల మార్చంది. ఆ కాంతి

పుంజం కాలవ ఒడ్డున ఉనన గాంధీ విగ్రహం వైపు ప్య్నించి, పైకి లేచి, విగ్రహానిన అలుముకుంది.

క్షణకాలం పాట్ట విగ్రహం ఓ కాంతి శకలంల మెర్చసింది. తరావత మెల్లిగా ఆ కాంతి పుంజం

అదృశయమై విగ్రహం ఎప్ుటిలగే మిగిల్లంది.

తను చూసుతననది కలో, నిజమో అరథం కాక సుందరం మెదడ్డ మొదుదబ్బర్చపోయింది.

కలే అయిత్య తన ఎదురుగా రాయ్ప్రాజు శవం ఎందుకుంది? నిజమే అయిత్య ఇదెల

సాధయం?

35
 సుందరానికి మ్తి భ్రమిసుతననటూి, సుృహ తపుుతుననటూి, అనిపంచసాగింది.

తన ప్కిన పోల్లసు కారు ఆగడం కాని, అందులోంచి దిగిన ఆఫీసరు తన వపు రావడం

గాని అతను గమ్నించలేదు.

కారులోంచి దిగిన ఆఫీసరు రాయ్ప్రాజు శవం కేసీ, ేయల మీద ప్డి ఉనన ర్చవాలవరుకేసీ,

సుందరంకేసీ అయోమ్య్ంగా చూసి, సుందరం దగ్రకు వచిి, అతని భుజం మీద చెయియవసి

కుదుపుతూ, ‘ఏమైంది సుందరం?’ అని అడిగాడ్డ.

పచిివాడిల రెండ్డ చేతులూ జోడించి విగ్రహం కేసి తిర్చగి నిలబడు సుందరానికి ఆఫీసరు

ప్రశన వినిపంచలేదు, కాని అతని గొంతులోంచి మాత్రం ప్లవర్చసుతననట్టి వినిపంచింది –

‘మ్హాత్యో!.....నువావ’.

(విపుల, ఆగసుట 1989, సౌజనయంతో)

36
 మారుు
‘నర్రెంక సెట్టట కింద – నరుడో భాసిరుడో

కనెనర్ర సేసితవయ్య – నరుడో భాసిరుడో

కనెనర్ర సేసి న్నవు – నరుడో భాసిరుడో

కదనమే అనానవా – నరుడో భాసిరుడో’

అరథరాత్రి నిశిబదంలో మాధవరావు గొంతు ఆ గదిలో ప్రతిధవనిసూత ఆ నలుగరు ుదవకుల్లన

ఉద్రేకంతో ఊగేల చేసోతంది.

కవితవం, సంగీతం, అందర్చన్న ఒకేల ప్రభావితం చెయ్యలేకపోవచుి. చాలమ్ంది మీద

చెపుుకోదగిన ప్రభావం ఏమీ లేకపోవచుి. కొందర్చ మీద అసలు ఉండకపోవచుి. కాని, చాప్మీద

కూరుిని, గోడకి బురిబడి, కళ్ళీ మ్యసుకు వింట్టనన విశవం గండలోి ఆ పాట ఏదో అలికలోిల ం

సృష్టసోతంది.

‘గొటటంకి సెట్టట కింద – నరుడో భాసిరుడో

గొడాుల్ల ప్డితివయ్య – నరుడో భాసిరుడో

గొడాుల్ల ప్టిట న్నవు – నరుడో భాసిరుడో

గడులుగ కొడితివయ్య - నరుడో భాసిరుడో’

విశవం సవరం వినడం లేదు. కవితవం ఆసావ దించడం లేదు. ఆ రెంటికీ అతీతమైన విధంగా,

ఒక గండలోంచి వలువడ్డతునన ఆవదనతో కూడిన ఆవశం అతని హృదయానిన సూటిగా

37
త్యకుతోంది. నిపుులు ప్యసిన మోదుగలూ, ప్డి లేచే కలోిల తరంగాలూ, సంకెళ్ళీ త్రంచుకుంట్టనన

చేతులూ, చీకటితో పనుగలడ్డతునన చిరు దీపాలూ, ఉపునలంటి విప్ివాలూ – అతని కళ్ీ

ముందు కదలడ్డతునానయి. అతని శర్టరమ్ంత్య ఆవశంతో వణుకుతోంది.

ఆ సిథతిలో అల ఎంతసేపు ఉనానడో తెల్లయ్దు, కాని మోటారు సైకిలు ఆగిన చపుుడ్డ

వినిపంచి అతనికి తెల్లవొచిింది. క్షణం తరావత తలుపు మీద మ్యడ్డ సారుి మెలిగా ఎవరో తటాటరు.

‘ఎవరు?’ అనానడ్డ మాధవరావు లేసూత.

‘ేయను’ – సమాధానం వచిింది మెల్లిగా.

మాధవరావు తలుపు తియ్యగాేయ ఇదదరు వయకుతలు – ఒక ుదవకుడ్డ, ఒక మ్ధయ వయ్సుిడ్డ

– లోప్ల్లకి వచాిరు.

ఆ ుదవకుడి పేరు విశావనికి తెల్లయ్దు, కాని మాధవరావుతో పాట్ట అతనిన

అంతకుముందు ఒకటి రెండ్డ సారుి చూశాడ్డ. మ్ధయ వయ్సుిడిని మాత్రం అతను ఎపుుడూ

చూడలేదు.

వాళ్ళీదదరూ గదిలో ఉనన ుదవకులకు షేక్ హేండ్డ ఇచాిరు. మ్ధయ వయ్సుిడితో చెయియ

కల్లపనపుుడ్డ అతని చెయియ చెకిలగా మొరట్టగా తగిల్ల అతని బలనికి ఆశిరయపోయాడ్డ విశవం.

అంత్య కూరుినానక, ఏ ఉపోదాఘతం లేకుండా మ్ధయ వయ్సుిడిని చూపసూత అనానడ్డ

మాధవరావు – ‘తెలంగాణా సాుదధ పోరాటం గర్చంచి మాటాిడ్డత్యడ్డ బ్బబయ్య’.

బ్బబయ్య.....

ఆ మాట వినిపంచగాేయ గదిలో వాత్యవరణం ప్యర్చతగా మార్చపోయింది. ఒకిసార్చ చలనం

వచిినటియింది.

38
 నలుగరు ుదవకులూ ఉల్లకిిప్డి బ్బబయ్య కేసి మెర్చసే కళ్ీతో చూశారు.

బ్బబయ్య.......

అతని పేరు ఆరు జిలిలలో అడివి ప్రాంత్యలలో మారుమ్రోగతోంది. ఆరు జిలిలలో అతని

సాుదధ దళాలు పోరాడ్డతునానయి. అతని తలమీద లక్ష రూపాయ్ల పార్చతోష్కం ఉంది. అతని

పేరు వినడమే కాని అతనిన అంతకుముందు ఎననడూ చూడలేదు విశవం. అసలు మాధవరావుకు

బ్బబయ్యతో ప్ర్చచయ్ం ఉననదనన విషయ్ం కూడా అంతవరకూ విశావనికి తెల్లయ్దు.

బ్బబయ్య కూరుినన తరావత, బ్బబయ్యతో వచిిన ుదవకుడ్డ బయ్టకు వళ్ళీ తలుపేశాడ్డ.

అతను వళ్ళీన తరావత బ్బబయ్య ఒక నిమిషం నలుగరు ుదవకులూ ప్ర్చశీలనగా చూశాడ్డ.

తరావత మెలిగా మాటాిడడం మొదలు పటాటడ్డ. క్రమ్క్రమ్ంగా అతను సవరం పంచకుండాేయ

ఆవశంగా మాటాిడసాగాడ్డ.

నైజాం పాలన, దేశముఖుల క్రూరతవం, వటిట చాకిర్చ, తెలంగాణా రైత్యంగం ఎల

హింసించబడిందీ, వాళ్ళీ క్రమ్ంగా ఆంధ్ర మ్హాసభ నాయ్కతవ క్రింద సంఘటితమై రజాకారు

మ్యకల్లన, నైజాం సైనాయన్నన ఎల తర్చమికొటిటందీ – అతను వివరంగా చెపాుడ్డ. నైజాం ఇండియ్న్

యూనియ్న్ లో విల్లనం కావడం, యూనియ్న్ సైనాయలు తెలంగాణాలో ప్రవశించి ప్రజా ఉదయమానిన

నెతుతటేరులోి ముంచెయ్యడం, నెహ్రూ సైనాయనికి వయతిరేకంగా రెండ్డ సంవత్రాల గెర్చలి పోరాటం

గర్చంచి మాటాిడాడ్డ. దోపడీ వర్ం మార్చంది, కాని నిజమైన సవతంత్రం రాలేదనానడ్డ. వామ్ప్క్ష

పార్టటలు ఓట్టి, సీటి కోసం ప్రజా ఉదయమానికి ద్రోహం చేసూత బూరుజవా వరా్ల తోకగా

తయారయాయయ్న్న, నిజమైన విముకితకి సాుదధ పోరాటం తప్ు గతయంతరం లేదన్న, అందుకు

ుదవతరం కదిల్ల రావాలన్న చెపాుడ్డ.

39
 బ్బబయ్య అవిరామ్ంగా ఒక గంట మాటాిడి ఆగాడ్డ. తన మాటలు ఆ నలుగర్చ మీదా

ఎట్టవంటి ప్రభావం కల్లగించాయో అని అంచనా వసుతననట్టి నలుగర్చకేసి సూటిగా చూశాడ్డ.

ఇంతలో బయ్ట కాప్ల ఉనన ుదవకుడ్డ లోప్ల్లకి వచిి బ్బబయ్య కేసి చూసి తల ఊపాడ్డ.

బ్బబయ్య లేచి నలుగర్చకీ నమ్సాిరం చేసి వళ్ళీపోయాడ్డ.

బ్బబయ్య ఉప్నాయసం వినన విశావనికి ఏదో చెయాయలనన తప్న కల్లగింది. అతని ుదవ

రకతం ఉత్య్హంతో ఉరకలు వసింది.

‘ఏం చేదాదం కామ్రేడ్్?’ – మాధవరావు అడిగాడ్డ.

‘నువవ చెపుు’ అనానరు అందరూ ఏక కంఠంతో.

ఈ వయవసథను సాుదధ పోరాటం దావరా కూలద్రోయాలేయ విషయ్ంలో వాళ్ీకి సందేహాలు

ఏమీ లేవు.

ఆ ఆశయ్ సాధనకు ఏదో ఒకటి చెయ్యడానికి వాళ్ళీ నలుగరూ సిదధంగా ఉనానరు.

‘మ్నం అయిదుగరం సాంసిృతిక దళ్ంగా ఏరుడదాం! మ్న సాంసిృతిక కారయక్రమాల

దావరా ప్రజల్లన చైతనయవంతుల్లన చెయాయల్ల. దీనిలో బలవంతం ఏమీ లేదు. రావాలనుకునన వాళ్ళీ

రావచుి, వదదనుకుననవాళ్ళీ మానెయ్యవచుి’ అనానడ్డ మాధవరావు.

మారు ఆలోచన లేకుండా నలుగరూ వంటేయ సిదధం అయిపోయారు. వాళ్ళీ సాంసిృతిక

దళ్ంగా ఏరుడి ఆటలు ఆడ్డతూ, పాటలు పాడ్డతూ, అడవులోి, కొండలోి, మారుమ్యల ప్రాంత్యలలో

తిరగడం మొదలు పటాటరు.

ప్రజలు వార్చని ఉత్య్హంగా ఆహావనించేవారు. విశవం లంచగొండి ఉదోయగలూ ,

పోల్లసులూ , య్మెోలేయలూ అనుకర్చసుతంటే జనం విరగబడి నవవవారు. మాధవరావు ‘చెల్లి

40
చంద్రమాో’ పాడ్డతుంటే తమ్ బ్రతుకులోిని అమావాసయలూ, నితయ శివరాత్రులూ గరుతకొచిి కంట

తడిపటేటవారు. అతను చేతికర్ర తుపాకీల ఎకుిపటిట ఊపుతూ, ‘చావు మీదిరో, బతుకు మాదిరో’

అని పాడ్డతుంటే జనం ఉత్య్హంగా చప్ుట్టి కొటేటవారు. ఆఖ్రున మాధవరావు ప్ర్చసిథతులు

వివర్చంచి సాుదధ పోరాటం తప్ు గతయంతరం లేదని చెబుతుంటే మౌనంగా విేయవారు.

మాధవరావు కాలేజీ వదల్ల అతివాద ఉదయమ్ం లోతులోికి దిగిపోతుంటే, మ్రో ఆలోచన

లేకుండా అతనిన అనుసర్చంచాడ్డ విశవం. విశావనికి మాధవరావును చూసేత చాల ఆశిరయంగా

ఉండేది. తనతో చిననప్ుట్టనంచీ కల్లసి మెల్లసి తిర్చగినది ఈ మ్ధుయేనా అని అతనికి అనిపంచేది.

అతని దృష్టలో మాధవరావు క్రమ్క్రమ్ంగా చాల ఎతుతకు ఎదిగిపోయాడ్డ. ఒక మ్హతతరమైన

మారుుకు ఒక నిజాయితీప్రుడిని అనుసర్చంచడం అతనికి గొప్ు విషయ్ంగా కనుపంచింది. ఇది ఏ

ప్ర్చణామానికి దార్చ తీసుతంది అని అతను చాల కాలం వరకూ ఆలోచించలేదు.

ఓ సంచి భుజానికి తగిల్లంచుకుని, తిండీతిప్ులూ లేకుండా మాధవరావు వంట అడవులోి

ప్డి తిరుగతునన రోజులలో, ఆ ఆలోచన కల్లగించే సంఘటన ఒకటి అనుకోకుండా తటసథప్డింది.

ఆ రోజు తెలివారుతోందనగా మాధవరావు దళ్ం ఓ గ్రామానిన సమీపసుతండగా, గ్రామ్ం

ముందే ఒక సానుభూతిప్రుడ్డ అడ్డుప్డి హెచిర్చంచాడ్డ. రాత్రి మ్రో గ్రూపు వాళ్ళీ భూసావమిని

ఖ్తం చేశారన్న, పోల్లసులు ఏ క్షణంలోనైనా దిగొచుినన్న చెపు, వంటేయ అకిడ నుంచి

వళ్ళీపొమ్ోని సలహా ఇచాిడ్డ.

అతను అల చెబుతుండగాేయ దూరంగా రోడ్డు మీద దుముో మేఘం లేచింది.

అతని మాటలు వినన విశావనికి ఆవశంతో హృదయ్ం ఉపొుంగలేదు. భయ్ం కల్లగింది.

వింతగా ఒళ్ీంత్య నిస్తుతవ ఆవర్చంచింది.

‘మ్నమేం చెయ్యలేదుగా’ అనానడ్డ అతను భయ్ం భయ్ంగా.

41
 ‘ఆ మాట పోల్లసులు వినాల్లగా’ - మాధవరావు సమాధానం చెబుతుండగాేయ దుముో

మేఘం మ్ర్చంత దగ్రయింది – ‘కామ్రేడ్్! మ్నకి టైము లేదు. ఒకరు, ఇదదరుగా అందరూ

తలోవైపుకు పార్చపోండి’ అనానడ్డ మాధవరావు.

‘మ్ధూ – ేయను న్నతో వసాత’ అనానడ్డ విశవం కంగారుగా. అప్ర్చచిత ప్రదేశంలో ఒంటర్చగా

పార్చపోవడం ఎలగో అతనికి తెల్లయ్లేదు.

‘మ్ర్చ ఆలసయం చెయ్యకు – రా’ అంటూ మాధవరావు ప్రుగ తీశాడ్డ. అతని వంట విశవం

ప్రుగ తీశాడ్డ.

కొంత దూరం ప్రుగెడ్డతూ, అల్లసిపోయినపుుడ్డ కొంత దూరం నడ్డసూత, మ్ర్చ అడ్డగ

ప్డనపుుడ్డ ేయలమీద కూల్లపోతూ, అడవి వపుగా ప్ర్చగెటాటరు ఇదదరూ. అల దాదాపు ప్గలంత్య

ప్రయాణం చేసూతేయ ఉనానరు.

విశవం ఉదయ్ం నుంచీ ఏమీ తినలేదు. వాటరు బ్బటిలోి న్నళ్ళీ కూడా అయిపోయాయి.

మ్యడ్డ నెలలనుంచీ సర్చగా్ నిద్ర్యహారాలేిక న్నరసించిపోయాడ్డ అతను. చెప్ులేని నిస్తుతవ

ఆవర్చంచింది. ఒళ్ీంత్య కుళ్ీబొడిచినట్టిగాూ , జవరం తగిల్లనట్టిగాూ ఉంది. తల

ప్గిల్లపోతుననట్టి విప్ర్టతమైన తలన్నపు. కళ్ళీ తెరచి ఉంచడం కూడా కషటంగా ఉంది.

‘ఇంక ేయను నడవలేను’ అనానడ్డ విశవం కూలబడిపోతూ. మ్రుక్షణం అతనికి పదద వాంతి

అయింది. అప్ుటికి సాయ్ంత్రమైంది.

‘నువివకిడే ఉండ్డ – అకిడ ఏదో పాక ఉననట్టింది – ఎవరేనా ఆశ్రయ్ం ఇసాతరేమో –

చూసి వసాత’ అనానడ్డ మాధవరావు.

42
 అరగంట తరావత అతను మ్రొక వయకితతో వచాిడ్డ. ఇదదరూ విశావనిన దాదాపు మోసుకు

వళాీరు పాకలోకి.

ఆ పాకలో ఓ ప్కిగా గేదె ఒకటి కటిటవయ్బడి ఉంది. మ్రో ప్కి మ్రో ప్శువును

కటటడానికి సథలం ఉంది, కాని అకిడ ఆ సమ్య్ంలో ప్శువు లేదు. కింద గడుంత్య పేడతో,

ప్శువుల ఉచితో కుళ్ళీ కంపు కొడ్డతోంది. అకిడే కొంచెం ఎండ్డగడిు ప్ర్చచి విశావనిన

ప్డ్డకోబెటాటరు. అతని శర్టరం పనంల కాల్లపోతోంది. అతను గజగజ వణుకుతూ మెల్లకలు

తిరుగతునానడ్డ. జవర తీవ్రతలో మ్గతగా కనునమ్యసి మ్యలుగతూ ప్లవర్చసుతనానడ్డ.

సంచీలోంచి తువావలు తీసి న్నళ్ీ తొటెటలో తడిప విశవం నుదుటి మీద ఉంచాడ్డ

మాధవరావు. కాళ్ళీ చేతులూ తడి తువావలుతో తుడవసాగాడ్డ. ఓ గంట తరావత ఒళ్ీంత్య

చెమ్టతో తడిసిపోయి క్రమ్ంగా జవరం తగి్ంది. విశవం న్నరసంగా కళ్ళీ తెర్చచాడ్డ.

‘విశవం – న్నకొచిిన జవరం మ్లేర్చయాలగంది’ అనానడ్డ మాధవరావు.

ఆకాశమ్ంత్య మేఘావృతమై చలిటిగాల్ల వీయ్సాగింది. చినుకు ప్రారంభమై క్షణంలో పదద

జడివానగా మార్చంది. పాకలో కపుు మీంచి న్నళ్ళీ ప్డడమే కాకుండా పాకలోకి న్నరు ప్రవహించి

ేయలంత్య తడిసిపోయింది.

మ్ళ్ళీ విశవం జవరం పరగసాగింది. అతను గజగజా వణకసాగాడ్డ. మాధవరావు ేయలమీద

గడిు వసి పొడిగా ఉంచుదామ్ని ఎంత ప్రయ్తినంచినా వీలుప్డలేదు. ేయలంత్య

న్నటిమ్య్మైపోయింది. ఎనిన గోనెగడులు కపునా విశవం వణుకు ఆగడం లేదు. విశావనిన మెల్లతిపు

నరకయాతన అనుభవించేల చేసోతంది.

‘ఇంక తెలివారుతోందనాన – ఎవరూ చూడకముందే వళ్ళీపోవడం మ్ంచిది’ అనానడ్డ

పాకలో ఆతిథయమిచిిన రైతు.

43
 ‘విశవం – లే’ అనానడ్డ మాధవరావు చెయియ ప్ట్టటకుని.

అడ్డగ తీసి అడ్డగ వయ్యలేకపోతునానడ్డ విశవం. అతను వరషంలో తడిసిపోసాగాడ్డ.

కాలుతునన పనం మీద ప్డి న్నరు ఆవిరైనట్టి అతని శర్టరం మీద చినుకులు ప్డి ఆవిరైపోసాగాయి.

అల గజగజ వణుకుతూేయ నడవసాగాడ్డ. కొంత దూరం నడిచీ, కొంత దూరం మాధవరావు

మోసూత, ఈడ్డికెడ్డతూ – అల ఎంతసేపు ప్రయాణం చేశారో విశావనికి గరుతలేదు. బ్బగా

తెలివారేటప్ుటికి, మానవ సంచారానికి దూరంగా దటటమైన అడవిలో సురక్షత ప్రదేశంలో చేరారు

ఇదదరూ.

ఆ తరావత విశవం ఆరోగయం బ్బగా దెబాతింది. నాట్ట వైదాయలకు అతని మ్లేర్చయా

లంగలేదు.

అతను కొదిదగా కోలుకుంట్టండగా, మ్ళాీ నెల రోజులలో మ్లేర్చయా తిరగబెటిట అతనిన పీల్లి

పపు చేసింది. అతను శార్టరకంగా, మానసికంగా చాల న్నరసించిపోయాడ్డ.

లోకం తన దార్చన, తోచిన ర్టతిలో సాగిపోతుంటే దానిన మారాిలేయ తహతహతో తన

తలెందుకు బ్రదదలు కొట్టటకోవాల్ల? అేయ ఆలోచన అతనిన వధించసాగింది. అయినా తన ఓటమిని

అంగీకర్చంచడానికి అతనికి సిగ్ వసింది. చికాకు ఎకుివైంది.

విశవం ఈ ర్టతిగా వనకుి నడ్డసుతంటే, మాధవరావు ఉదయమ్ంలో మ్ర్చంత లోతులకు

దిగిపోతునానడ్డ.

అతను విశవంలో కలుగతునన మారుులు గమ్నించకపోలేదు. విశవం ఉదయమ్ంలో ఇంక

ఎంతో కాలం ఉండలేడని అతనికి అరథమైంది - ‘విశవం! న్న ఆరోగయం అంత బ్బగాలేదు. నువువ

ఇంటికి వళ్ళీపో! ఆరోగయం బ్బగప్డాుక రావాలంటే మ్ళ్ళీ రావచుి’ అనానడ్డ.

44
 ‘ఫరవాలేదులే....ఇంకొంత కాలం చూసి.....’

‘కాదు – వళ్ళీపో. పోల్లసు ర్చకారుులో బహుశా న్న పేరు ఉండకపోవచుి. కేవలం

సాంసిృతిక దళ్ సభుయడిగా వాళ్ళీ న్న మీద నిఘా వసి ఉండొచుి, కాని న్న మీద ఏ కేసులు ఉండి

ఉండవు. మ్న కారయక్రమాలన్నన బహిరంగంగాేయ ఉనానయి. నువువ వళ్ళీపోవడానికి ఇదే టైము –

ఇంక ఆలసయమైత్య వళ్ీలేవు.’

మాధవరావు బలవంతం మీద విశవం వనకుి వచేిశాడ్డ. పోల్లసులు అతనిన అరెసుట

చెయ్యలేదు గాని ప్రశినంచారు. అతను సాంసిృతిక దళ్ంలోేయ కాని లోతుగా లేడన్న, అతను నిజమే

చెబుతునానడన్న వాళ్ీకు నమ్ోకం కల్లగింది. అతడిని హెచిర్చంచి, తండ్రిని పల్లచి కుర్రాడిని

అదుపులో ఉంచమ్ని చెపు, వదిలేశారు పోల్లసులు.

విశవం ఆరోగయం ప్యర్చతగా పాడయింది. అతను ఏం తినాన వాంతులయేయవి. డాకటరుి ప్ర్టక్ష

చేసి అతని ల్లవర్ కూడా దెబాతిందని చెపాురు. ఎనిన మ్ందులు మింగినా మ్లేర్చయా, ల్లవరుకు

సంబంధించిన వాయధులూ అతనిన రెండ్డ సంవత్రాలు పీల్లి పపు చేశాయి.

రెండ్డ సంవత్రాల తరావత అతను క్రమ్ంగా కోలుకునానడ్డ. కాని విప్ివమ్ంటే అతనికి

ప్యరవపు ఉత్య్హం లేదు. ఉద్రేకం సాథేయ నిదానం వచిింది.

అదే సమ్య్ంలో అతని తండ్రి అకసాోతుతగా చనిపోగా కుట్టంబ బ్బధయత అతని మీద

ప్డింది. పొలం అమేోసి తండ్రి చేసిన అపుులు తీరేియ్గా అతని చేతిలో ముప్ఫయి వలు మాత్రమే

మిగిలయి.

భవిషయతుతకు జాగ్రతతగా పునాది వసుకోవలసిన బంగారు కాలమ్ంత్య చూసుతండగాేయ

ఎగిర్చపోయి జీవితం అతని ముందు ప్రశానరథకంగా నిల్లచింది.

45
 ‘ఇపుుడేం చెయాయల్ల?’ – ఈ ప్రశన అతనిన భయ్పడ్డతోంది.

అపుుడ్డ అతని వయ్సు ఇరవై ఏడ్డ.

విశవం జీవిత్యనిన ప్రభావితం చేసిన మ్రొక వయకిత, ఛారటర్ు ఎకంటెంట్టగా ప్రాకీటసు చేసుతనన

బ్బలయ సేనహితుడ్డ సీత్యరామ్ శాస్త్రి. మాధవరావు విశావనిన ఒక వంపుకు నడిపసేత, సీత్యరామ్ శాస్త్రి

మ్రొక వంపుకు నడిపంచాడ్డ.

‘నాననగారు పోయారు కదా! బరువు, బ్బధయత న్న మీద ప్డింది. ఏం

చేదాదమ్నుకుంట్టనానవు?’ అనానడ్డ ప్రామ్రిలు అయిన తరావత.

విశవం ఏమీ మాటాిడలేదు. చదువు దెబాతింది. వయ్సు మీర్చపోయింది. ఇపుుడ్డ ఏ

ఉదోయగం రాదు.

అతను అదే ఆలోచిసుతనానడ్డ ఆ సమ్య్ంలో.

‘ేయన్మ మాట చెప్ునా?’ – విశవం మౌనం చూసి సీత్యరామ్ శాస్త్రి మ్ళ్ళీ అనానడ్డ – ‘న్నకు

గరుతందో లేదో – కాలేజీలో కూడా ఈ మాట చెపాును. మాధవరావూ, నువూవ ననున పటీట

బూరుజవా అని హేళ్న చేశారు. కాని, సందరుం వచిింది కాబటిట – నువవమ్నుకునాన సరే – మ్ళ్ళీ

అదే మాట చెబుత్యను. వినడం, వినకపోవడం న్న ఇషటం’

‘న్నలో తెల్లవిత్యటలునానయి. న్న చదువు, తెల్లవిత్యటలు ఉప్యోగించి నువువ పైకి రాగలవు.

విప్ివం న్నలంటివాళ్ీకు హాబీయే కాని అవసరం మాత్రం కాదు. ఒక వళ్ నలుగర్చ కోసం ఏదో

త్యయగం చేదాదమ్ేయ ఆవశంతో దిగిత్య మాత్రం న్నకు నిరాశా, గందరగోళ్ం మిగలుత్యయి. ఓ

ఆశయ్ం కోసం ఆవశంలో చావడం త్యల్లకే, కాని మారుతునన ప్ర్చసిథతులోి విశావసం సడలుతుంటే

46
చివర్చవరకు నిలబడడం చాల కషటం. కొమ్ో ప్ట్టట తపు అగాధంలో ప్డుటటవుతుంది న్న ప్ర్చసిథతి –

పటీట బూరుజవాల మాటాిడ్డతునాననా’ – సీత్యరామ్ శాస్త్రి నవువతూ అనానడ్డ.

‘లేదు, లేదు – చెపుు’ అనానడ్డ విశవం. ఈ మాటలు రెండ్డ సంవత్రాల క్రితం సీత్యరామ్

శాస్త్రి అని ఉంటే అలగే కొటిటప్డేసేవాడ్డ విశవం. కాని అతను ఇపుుడ్డనన ప్ర్చసిథతిలో సీత్యరామ్

శాస్త్రి చెపేుది విని ఆలోచించడానికి సిదధంగా ఉనానడ్డ.

‘నువువ ఉపున లంటి ఉదయమాలు చూసుతనానవు, కాని ఉపున తీసిన తరావత భీభత్ం ఎల

ఉంట్టందో ఆలోచించడం లేదు. ఈ ఉదయమాలన్నన సుడిగండాలింటివి. సమీపానికి వళ్ీగాేయ

ఇషాటనిషాటలతో నిమితతం లేకుండా లోనికి ఈడేిసాతయి. సహనంతో, ేయరుుగా వీటిని

తపుంచుకుంటూ జీవన ప్రయాణం చెయాయల్ల కాని, వివకవంతుడైన వాడ్డ ఎట్టప్డిత్య అట్ట కొట్టటకు

పోకూడదు.’

‘న్నలగా ేయను మార్చిిజానిన అథయయ్నం చెయ్యలేదు. నాకు అరథమైన దానిన బటిట చూసేత

మార్చిిజానికి కాలం చెల్లిపోయిందనిపసోతంది. కంప్యయటర్ ుదగంలో కార్చోక వర్ నియ్ంతృతవం

అంటూ అరవడం హాసాయసుదంగా లేదూ? మీ కమ్యయనిసుటలు ప్రచారం చేసుతననట్టి బూరుజవా వర్ ం

తన గొయియ తవవ కార్చోక వరా్నిన సృష్టంచిందో లేదో నాకు తెల్లయ్దు. కాని కార్చోక వర్ం మాత్రం

తన గొయియ తవవ సంప్నన వరా్నిన సృష్టంచింది. కమ్యయనిసుట దేశాలలో అధికారంలో ఉననది

కార్చోకులేనంటావా, లేక ఈ సంప్నన వర్ం అంటావా? అసలు కార్చోక వర్ం ఎకిడ్డంది?

కమ్యయనిసుటలు అధికారంలో ఉనన చోటా, లేని చోటా, ఎకిడ చూసినా నాయ్కతవంలో మ్ధయ

తరగతి లేదా ధనిక వర్మే కనిపసుతంది కాని కార్చోక వర్ం కనుపసోతందా? పోన్న కార్చోక వర్ ం

నుంచి వచిినవాడ్డ నాయ్కతవంలో ఉనాన, వాడ్డ ఆసిత, అధికారం సంపాదించాకా కార్చోకుడిగాేయ

ఉంటాడా? ఈ నాటి కార్చోకుడికి పోయేవి సంకెళ్ళీ తప్ు మ్రేవీ లేవంటావా?’

47
 ‘కొంచెం నిదానంగా ఆలోచించి చూడ్డ. కాలం చెల్లిన ఓ సిదాధంతం ప్ట్టటకుని, అసుషటమైన

ఓ లక్షయం పట్టటకుని, దాని కోసం నువువ నాశనానిన కోర్చ కగిల్లంచుకుంట్టనానవు. ఒకసార్చ నువువ

దార్చ మ్ళాీవు. ఇపుుడ్డ సర్చదిదుదకోడానికి మ్ళ్ళీ ఒక అవకాశం వచిింది. ఈసార్చ తప్ుటడ్డగ

వసేత కోలుకోవడం అసంభవమ్వుతుంది. నిదానంగా ఆలోచించి న్న మార్ం నిరణయించుకో’ అని

సలహా ఇచాిడ్డ సీత్యరామ్ శాస్త్రి.

‘ఏం చెయ్యమ్ంటావు?’

‘ఏదైనా వాయపారం చెయియ’

‘ఏం వాయపారం చెయ్యను? నా దగ్రునన డబుాతో ఏ వాయపారం చెయ్యగలను?’

‘ఎంతుంది?’

‘మొతతం ముప్ఫయివల వరకూ ఉంట్టంది’

సీత్యరామ్ శాస్త్రి కొంచెం సేపు ఆలోచిసూత ఉండిపోయి అనానడ్డ – ‘సాటక్ మారెిట్ డిప్రషన్

లోంచి ఇపుుడిపుుడే బయ్టప్డ్డతోంది. న్న డబుా షేరిలో పట్టట. నషటం వసేత ేయను సరుదబ్బట్ట చేసాతలే’

విశవం ముందు ఒక కొతత ప్రప్ంచం వల్లసింది. అతని భాషలో సాటకూ్, షేరూి, బుల్్, బేర్్,

బూి చిప్్ లంటి కొతత ప్దాలు చేరాయి. మొదట అతను శాస్త్రి సలహా తీసుకుని సాటక్ మారెిట్లి

దిగినా తవరలోేయ అతను గరువును మించిన శిషుయడైపోయాడ్డ.

‘న్నకు ఏల్లనాటి శని వదిల్లంది. ఇంక నువువ ఏది ప్టిటనా బంగారమ్వుతుంది. న్నకు తిరుగ

లేదు’ అనానడ్డ శాస్త్రి, విశవం జాతకం చూసూత.

విశవం వళాకోళ్ంగా నవావడ్డ కాని అతని తల్లి మాత్రం చాల సంతోష్ంచింది.

48
 జాతకబలమైత్య ేయమి, మ్రే కారణంవలినైత్యేయమి, అతను కొనన ప్రతీ షేరూ త్యరాజువవల పైకి

లేచింది. సాటక్ మారెిట్ పైకి లేచి లేచి కూల్లపోయే దశలో అతను ముందు చూపుతో గ్రహించి

కొనన సాటకంత్య అమేోసి నగదుగా మారుికునానడ్డ.

అప్ుటికి అతని దగ్ర లక్ష్య ఏభైవలు మిగిల్లంది. సంవత్రంలో ఐదు రెట్టి లభం వచిింది.

ఇంత లభం వసుతందని అతను కలలో కూడా ఊహించలేదు.

‘ఇంత నషటం కూడా రావచుి’ – హెచిర్చంచాడ్డ సీత్యరామ్ శాస్త్రి – ‘కేవలం దీని మీదే

ఆధారప్డకు. వంకటేశవర్రావు కోళ్ీ ఫరం అమేోసుతనానడ్డట చాల చౌకలో – అది కొను’ అని

సలహా ఇచాిడ్డ.

‘వాడికి నషటం వసోతందట కదా’

‘వాడికి నషటం వసేత న్నకూ రావాలని ఏం ఉంది? వాడి వయసనాలకూ తిరుగళ్ీకూ –

లభం కాదు – పట్టటబడే ఎగిర్చపోతోంది. జాగ్రతతగా చేసేత కోళ్ీ ఫరంలో నషటం రాకూడదు’

అనానడ్డ సీత్యరామ్ శాస్త్రి.

‘అయినా బ్బప్న్మడివి – కోడి సంగతి న్నకేం తెలుసు?’ అనానడ్డ విశవం నవువతూ.

‘కోడి సంగతి తెల్లయ్దు, కాని అది పటేట బంగారు గడ్డు గర్చంచి మాత్రం తెలుసు’ అనానడ్డ

సీత్యరామ్ శాసితి తూ నవువతూ.

విశవం కోళ్ీ ఫరం కొనానడ్డ. కొబార్చకాయ్ల వాయపారంలో దిగాడ్డ. బియ్యం ఎగమ్తి

మొదలు పటాటడ్డ. అతను అడ్డగ పటిటన చోటలి కల్లసి వచిింది. శాస్త్రిని జోయతిషయం విషయ్ంలో

వళాకోళ్ం చేసినా, అది విశవం అంతశేితనలో ‘ేయేయం చేసినా సకె్స్ అయి తీరుతుంది’ అేయ

49
ఆతోవిశావసానిన కల్లగించింది. అతను ఆతో విశావసంతో శకితుదకుతలన్నన కేం్రీకకర్చంచి చేసిన ప్రతీ

వాయపారం లభం సంపాదించి పటిటంది. అతను తవరలోేయ కొంత వనకేశాడ్డ.

‘సూరాయరావు గారు వాళ్ీ రెండో అమాోయికి నినున అడ్డగతునానరు’ – సీత్యరామ్ శాస్త్రి

పళ్ళీ సంబంధం తీసుకొచిి అనానడ్డ.

‘ముప్ఫయి నిండాయి – ఇంకెపుుడ్డ చేసుకుంటాడ్డ పళ్ళీ? పళ్ళీ చేసుకోరా అంటే

వినడంల’ అంది విశవం తల్లి కలుగబుసుకుని.

‘ఏ సూరాయరావు?’ అడిగాడ్డ విశవం.

సూరాయరావు ఏ పార్టట నాయ్కుడ్డ కాదు, కాని ఖ్దదరు ప్ంచె, లల్లి వసుకుని య్ంపీల

వనకాల, య్మెోలేయల వనకాల హడావుడిగా తిరుగతుంటాడ్డ. అతను ఎపుుడూ ఏ ప్దవిలోూ

లేడ్డ, కాని ప్దవిలో ఉనన వాళ్ీ వనకాల న్నడల ఉంటాడ్డ. నెలకు రెండ్డ మ్యడ్డ సారుి ప్ని మీద

హైద్ర్యబ్బదు వడ్డతుంటాడ్డ.

‘అ చెంచాగాడా?’ అనానడ్డ విశవం నిరసనగా.

‘తపుు – పదాదయ్నున ప్ట్టటకుని ఏమిటా మాట?’ అంది తల్లి మ్ందల్లంపుగా

‘ఏ చెంచాగాడైత్యేయం – అమాోయి సంసారప్క్షంగా బ్బగాేయ ఉంట్టంది. టెనుత వరకూ

చదివింది. ఏభై వలు ఇవవడానికి సిదధంగా ఉనానడ్డ’ అనానడ్డ సీత్యరామ్ శాస్త్రి.

చివరకు పళ్ళీకి ఒపుుకునానడ్డ, కాని కటనం మాత్రం ససేమిరా తీసుకోననానడ్డ. తల్లి ఎంత

దెబాలడినా ఆ విషయ్ంలో లంగలేదు.

‘ఏం? రేపొుదుదనన వాళ్ీబ్బాయి పళ్ళీకి ఇంతకు నాలుగింతలు లగడా? నువువ తీసుకుంటే

తపేుముంది?’ అంది తల్లి.

50
 ‘మీర్చంక ఈ విషయ్ంలో ఏం మాటాిడొదుద. నాది అమాయ్కతవమ్నుకోండి,

మొండితనమ్నుకోండి, మ్యరఖతవమ్నుకోండి – ఏవైనా అనుకోండి. కాని ఈ విషయ్ం మాత్రం

ఇంక చర్చించవదుద’ అనానడ్డ విశవం ప్ట్టటదలగా.

మాధవరావును వదిలేసి బిజినెస్ లోకి దిగాక విశవం తనలో కలుగతునన మారుు

గమ్నిసూతేయ ఉనానడ్డ. ‘మాధవురావుల ేయను ఆశయాలకి అంకితం కాలేకపోవచుి. కాని డబుాకి

అముోడ్డ పోయేటంతగా దిగజార్చపోతునాననా’ అనన ఆలోచన అతనిన అపుుడపుుడ్డ

కలవరపడ్డతోంది. 'నా ఆదరాిలకు ేయను ప్యర్చతగా దూరం కాలేదు’ అని తనకు త్యను

నిరూపంచుకోడానికి అతను అంత ప్ట్టటదల చూపంచాడ్డ కటనం విషయ్ంలో.

ఆ మాట వినన మామ్గారు మాత్రం చాల సంతోష్ంచారు. ఆయ్న పదదకూతుర్చ పళ్ళీల

రెండో కూతుర్చ పళ్ళీ చేయాలని ఏభై వలు కటాననికని ఉంచారు. ఆ ఏభై వలూ తనకే

మిగిల్లనందుకు ఆయ్న చాల ఆనందించారు.

‘మా అలుిడ్డగారు గొప్ు ప్రని్ప్లు్నన మ్నిషండి’ అంటూ అలుిడి మ్ంచితనానిన,

ప్రని్ప్లు్ను (అవి తనకు లభించడం వలన కాబోలు) ఆయ్న తెగ పొగిడారు. ‘ఆయ్న ఇంకోర్చ

సొముో ఆశించరండి’ అంటూ పళ్ళీలో తను ఇదాదమ్నుకునన సూటూి, బటటలూ బీరువాలోేయ ఉంచేసి

కుిప్తంగా – అలుిడ్డ కోర్చన విధంగాేయ – దండల పళ్ళీ చేసేశారు.

పళ్ీయి విశవం భారయ కాపురానికి వచిింది. మొదటి సంక్రంతి ప్ండగకు అత్యత ర్చంటికి

వళాీడ్డ విశవం. మామ్గారు విశవం రాకకు సంతోష్ంచి బటటలు పటాటరు, కొతత సైకిలు

కొనిచాిరు.

‘ఎందుకివన్నన?’ అనానడ్డ విశవం మొహమాటంగా.

‘ఏంటిది?’ అంది విశవం భారయ మాత్రం కరుగా్.

51
 ‘సైకిలే – మీ ఆయ్నకి’ అనానడ్డ విశవం మావగారు.

‘బ్బవకి సూిటర్చచిి ఆయ్నకి సైకిలేం?’ అంది విశవం భారయ న్మరు పదదది చేసి. ఇంకొంచెం

కరుగా్.

‘పోేయి, సైకిలైత్యేయం – ఎంతో దూరం తిరగను కదా’ అనానడ్డ విశవం సణుగతుననట్టి.

‘మీరు ఊరుకోండి’ అని విశావనిన ఓ కసురు కసిర్చ న్మరు మ్యయించేసింది – అప్ుటికి

పళ్ీయి మ్యడ్డ నెలలైంది.

‘పోేయివ – నా సూిటరు తీసుకోండి’ అనానరు మావగారు. రంగ వయించడం వలన

మెరుసోతంది కాని అది బొతితగా పాత సూిటరు – ర్చపయిర్ తిేయసోతంది. ఎలగూ అది అమేోసి

కొతతది కొనాలనుకుంట్టనానరాయ్న.

‘ఆ డొకుి సూిటరు నువవ ఉంచుకో – మాకకిరేిదు’ – తండ్రి మాట ప్యర్చత కాకుండాేయ

అంది విశవం భారయ.

‘మీరో వర్రి మాలోకం’ అని మొగణిణ తిటిట, ‘న్నకు ఇదదరు కూతుళ్ళీ సమానం కారా?’ అని

తండ్రిని నిలేసి, తనకు ఇవావల్ల్న ఏభై వలూ, అలుిడికివావల్ల్న కొతత సూిటరు ఇసేత తప్ు మ్ళ్ళీ గడప్

తొకినని ప్రతిజఞ చేసి, తిడ్డతూ, ముకుి చీదుతూ, బయ్టకు నడిచింది విశవం భారయ.

ప్ండగప్యట భారయ అల ప్రవర్చతంచడం చాల అనుచితంగా, అసహయకరంగా అనిపంచింది

విశావనికి. కాని ఆ మాట అనడానికి ధైరయం చాలలేదు. తను అందర్చ ఎదుటా కటనం వదదని,

చాట్టగా మ్ళ్ళీ పళాీం చేత అడిగిసుతనాననని మామ్గారు అనుకుంట్టనానరేమోనని విశావనికి సిగ్

వసింది.

52
 ‘ఇది......ఇది.....ఇల.....ఎందుకు చేసిందో.....నాకు అరథం కావడం

లేదు.....ేయను....అడగమ్నలేదు’ అనానడ్డ విశవం మాటల కోసం తడబడ్డతూ.

‘ఎంతమాట! తపుుకాదూ – మీ సంగతి నాకు తెల్లదా? ఈ రాక్షసి ముం....’ -

అనబోయిన మాట మింగేసి, ప్ళ్ళీ సైలెంట్టగా ూ రుతూ అనానరు మావగారు - ‘మీకంటే దాని

సంగతి నాకు బ్బగా తెలుసు – దాని బ్బబుని ేయను’

చివరకు ఆయ్న దుుఃఖ్ప్డ్డతూ ఏభైవలూ, కొతత సూిటరూ ఇవవక తప్ులేదు.

‘మీరు మొహమాటప్డకండి అలుిడ్డగారూ’ అనానరు మావగారు కొతత సూిటరు త్యళ్ం

చెవులు అందిసూత.

‘మీరేంటి అల మెల్లకలు తిర్చగిపోత్యరు, ఏదో కాని ప్ని చేసినట్టి? ఆయ్న మాత్రం

బుబులో డబేావనాన ఇసతనానడా మీకు ? ఊరోళ్ీందర్చన్న కొట్టటకొచిిందే కదా. అయినా వాళ్ళీ మా

తముోడికి లక్ష చెప్ుడంల? మ్నది మ్నం అడగడంలో తపుులేదు. మీకు డబుా చేదైత్య నా పేరన

వయ్యండి బేంకులో’ – మొగణిణ మ్ందల్లంచింది విశవం భారయ.

సూిటరూ, డబూా అలుిడికి అందించి, మ్ండిప్డ్డతూ ఇంటికి వళ్ళీ – ‘ఏమేవ్! మ్న

ఆనంద్ గాడికి ఏ సంబంధం వచిినా రెండ్డ లక్షలయిత్యేయ మాటాిడమ్ను’ అని తన నషటం వడీు తో

సహా రాబట్టటకోవడానికి కొడ్డకు రేట్ట పంచేశారు సూరాయరావు గారు.

‘ఈ విషయ్ం మ్గాళ్ీను దుమెోతిత పోసే ఫెమినిసుటలకు చెబిత్య ఏమ్ంటారో? ఈ

సమ్సయలన్నన పురుష సమాజం సృష్టంచినవని వాళ్ళీ మ్ండిప్డ్డతునానరు కదా’ అనానడ్డ సీత్యరామ్

శాస్త్రి, విశవం చెపునదంత్య విని నవువతూ.

53
 విశావనికి మాత్రం ఈ లోకం తనను ఓ వర్రి వంగళ్ప్ుగా జమ్ కడ్డతోందేమోననన ఆలోచన

బ్బధించసాగింది. ఆకాశంలో ఎగిరే ప్క్షని రెకిలు విరగొ్టిట ేయలమీద విసిరేసేత ఎల

గిజగిజలడ్డతుందో అల గిజగిజలడేడ్డ విశవం, ఆదరాిల ఆకాశం మీంచి ేయల మీదకు దిగిన

తరావత. తను కాళ్ళీ నిల్లపన వాసతవ ప్రప్ంచానికీ, తన చూపు నిల్లచిన ఆదరి ప్రప్ంచానికీ జర్చగిన

సంఘరషణలో అతను చాలకాలం నల్లగిపోయాడ్డ. వయవసథ ముందు వయకిత ఎంత దురాలుడో, వయవసథ

వయకిత మెడలు వంచి ఎల లంగదీసుతందో అతనికి అనుభవప్యరవకంగా తెల్లసి వచిింది. అతనిలో

లౌకాయనికీ ఆదరాినికీ జరుగతునన పోరాటంలో చివరకు లౌకయం గెలవసాగింది. అతని భాష, వషం

అతనికి తెల్లయ్కుండాేయ మారసాగాయి.

లోకంలో తన సాథనం ఏమిట్ల తెలుసుకోడానికి ప్రయ్తినసూత తప్ుటడ్డగలు వసూత

అంచెలంచెలుగా విశవం పైకి లేసుతనన సమ్య్ంలో, మాధవరావు అతని జీవితంలో మ్ళ్ళీ ప్రవశించి

అలజడికి కారణమ్యాయడ్డ.

ఓ రోజు రాత్రి తొమిోది గంటలకు ఇంటికి చేరేసర్చకి, అతనికోసమే కాసుకు కూరుినన అతని

భారయ, అతను లోప్లకు అడ్డగ పటటగాేయ, ‘సమ్యానికి అతతగారు కూడా లేరు. ఎవరో ముసిలడ్డ

– చచేిల ఉనానడ్డ – మీ చుటటంట – ఆ గదిలో ఉండమ్నానను – మీ వాళ్ళీ, ఏ దొంగ వధవలో

తెల్లయ్క భయ్ప్డి ఛసుతనానను – ేయనైత్య ఎపుుడూ చూడలేదు’ అంది చిటప్టలడ్డతూ.

‘నా బంధువులు ఎవరూ’ అని ఆశిరయపోతూ గదిలోకి నడిచాడ్డ విశవం - ఎదురుగా

మాధవరావు.

ఈ మ్ధయ కాలంలో మాధవరావు చాల మార్చపోయాడ్డ. ఎండకి నలిగా కమిల్లనట్టి

అయిపోయాడ్డ. అతను సననగా ఉనాన ధృఢంగా కనుపసుతనానడ్డ. అతని కళ్ీలోి వలుగూ, ఆవశం

మాత్రం ఇదివరకు లగాేయ ఉనానయి.

54
 మ్ంచం మీద ప్డ్డకుని ఆయాస ప్డ్డతునన ముసిలయ్న ఏ క్షణంలోనైనా ప్రాణం

పోతుందేమో అననట్టినానడ్డ. ఎవర్టయ్న అని అడగబోతూ విశవం కొరడా దెబా తగిల్లనట్టి

అదిర్చప్డాుడ్డ.

అతను.......బ్బబయ్య.

బ్బబయ్య ఈ అయిదారేళ్ీలోూ చాల మార్చపోయాడ్డ. చాల వృదుధడైనట్టి

కనుపసుతనానడ్డ. వనుకటి ధృఢతవం లేదు.

విశవం లోప్ల్లకి రాగాేయ తలుపు మ్యసి, మెల్లిగా అనానడ్డ మాధవరావు – ‘బ్బబయ్య

ఆరోగయం బ్బగాలేదు. అసలు మా ఉదేదశం కలకత్యత తీసుకు వడదామ్ని – సగం దార్చలో బ్బగా

సీర్చయ్స్ అయింది. ఇపుుడ్డ బ్బబయ్యని అరెజంట్టగా ఏ కార్చుయాలజిసుటకైనా చూపంచాల్ల.

సమ్యానికి ఎవరూ దొరకక మీ ఇంటికి తీసుకు రావాల్ల్ వచిింది.’

విశవం మ్రానుడిపోయాడ్డ.

బ్బబయ్య తల మీద మ్యడ్డ లక్షల బహుమ్తి ఉంది. నాలుగ రాషాేల పోల్లసులు అతని

కోసం గాల్లసుతనానరు. అతనిన ఇంట్లి ఉంచడం ఎల?

‘మ్ధూ – న్నకు తెలుసుగా – నాకు న్న ఉదయమ్ంతో ఏ సంబంధం లేదని’ అనానడ్డ విశవం

మాటల కోసం తడ్డముకుంటూ.

‘తెలుసు – కాని బ్బబయ్య ప్ర్చసిథతి ప్రమాదకరంగా ఉంది - అందుకని’

విశావనికి భయ్ం వసింది, చికాకు కల్లగింది. తను ఎంతో ప్దిలంగా కట్టటకునన ఈ గూడ్డ

మ్ళ్ళీ ఏ గాల్లవానకు ఎగిర్చపోతుందోననన ఆందోళ్న కల్లగింది.

55
 ‘నువువ పొరపాట్ట చేశావు – ననున మ్ళ్ళీ ఇందులోకి దింప్కు’ అని ఏదో చెప్ుబోతుండగా

అతనికి భారయ గరుతకు వచిింది.

గబగబ్బ గదిలోంచి బయ్టకు వచిి భారయను పల్లచి, ‘మీ అమ్ోకి ఆరోగయం బ్బగా లేదుట –

మీ నాననగారు మారెిట్లి కనుపంచి చెపాురు – నినున సాయ్ంగా ఒక వారం రోజుల పాట్ట

ప్ంపంచమ్నానరు’ అనానడ్డ.

మామ్గారు కనుపంచడం, అతతగార్చ అనారోగయం, భారయను ప్ంపంచమ్నడం – అతను

అంత్య నిజమే చెపాుడ్డ.

‘మా అమ్ోకి ఆసతమా ఎటాక్ వచుింటది’ అంది ఆమె మామ్యలుగా.

‘ప్ద....మీ ఇంటి దగ్ర దెగబెడత్యను’ అనానడ్డ విశవం సూిటరు తీసూత.

‘ఇంత రాత్రందుకు – రేపళ్ళీచుిలే’

‘కాదు – ఇపుుడే వళాీల్ల. రేపు నాకు తీర్చక లేదు’ అనానడ్డ విశవం చికాగా్. బ్బబయాయ,

మాధవరావూ ఇంట్లి ఉననంత కాలం భారయ ఉండడం ఇషటం లేదు అతనికి.

‘ఆ ముసిలోడ్డ.....’

‘ఆ ముసిలోడి సంగతి ేయ చూసుకుంటా కాని నువువ ఆటేట వాగక నడ్డ,’ అనానడ్డ విశవం

పదదగా అరుసూత.

మొగడికి హఠాతుతగా అంత కోప్ం ఎందుకొచిిందో ఆమెకి అరథం కాలేదు. మారు

మాటాిడకుండా సంచిలో అవసరమైన బటటలు సరుదకుని సూిటరెకిింది. అతతవార్చంటి దగ్ర భారయని

దింపేసి ఓ గంటలో మ్ళ్ళీ వచాిడ్డ విశవం.

56
 ‘ఇపుుడేం చేదాదం?’ విశవం అడిగాడ్డ ఆత్రంగా.

బ్బబయ్యకి ఊపరాడడం లేదు. డొకిలు ఎగరేసుతనానడ్డ. ఇంట్లి ఇకిడే చచిిపోడ్డ కదా

అని భయ్ం వసింది విశావనికి. ఒకవళ్ ఇకిడే చచిిపోత్య శవానిన ఏం చెయాయల్ల? ఎల దహనం

చెయాయల్ల? అతనికి అంత్య కంగారుగా ఉంది.

‘బ్బబయ్యను హాసిుటలోి చేర్చుంచాల్ల’ అనానడ్డ మాధవరావు.

‘గవరనమెంట్ట హాసిుటలైత్య లభం లేదు – ఎవరైనా గరుత ప్టటవచుి. ఈ మ్ధ్యయ అమెర్చకా

నుంచి వచిిన ఒకాయ్న నర్చ్ంగ్ హం పటాటడ్డ. అది ఊర్చకి దూరంగా ఉంది. ఆయ్న ఫీజు

కూడా చాల ఎకుివ. అందుచేత అకిడ చాల ఖ్ర్టదైన పేషంటేి ఉంటారు. అకిడైత్య

బ్బగంట్టంది. ఎవర్చకీ అనుమానం రాదు’ అనానడ్డ విశవం.

‘అకిడే చేర్చుదాదం’

‘పోల్లసుల దగ్ర న్న ఫొట్ల ఉందంటావా?’

‘ఉండే ఉంట్టంది’ అనానడ్డ మాధవరావు.

విశవం కొంచెం సేపు ఆలోచించి బీరువా లోంచి తన సిలుి లల్లి, గాిసోి ప్ంచె తీసి

మాధవరావుకిచాిడ్డ. అతని మెడలో తన బంగారు గొలుసు వశాడ్డ. ఎడం చేతికి మ్యడ్డ

ఉంగారాలు, ఖ్ర్టదైన ర్చసుటవాచీ తగిల్లంచాడ్డ. ప్గలూ, రాత్రీ ఉప్యోగించడానికి వీలుగా ఉండే

తన ఫొట్లక్రోమేటిక్ కళ్ీదాదలు ఇచాిడ్డ. మ్ధయ పాపడీ తీసి హెయిర్ సెటయిల్ మారిగాేయ

మాధవరావు రూప్ం ప్యర్చతగా మార్చపోయింది. విశవం మాధవరావును ఒకసార్చ ప్ర్చశీలనగా

చూసి, తృపతగా తలడించి, ‘న్న ఫొట్ల పాతది ఏదైనా ఉనాన ఈ వషంలో నినెనవరూ గరుతప్టట లేరు’

అనానడ్డ.

57
 శవంల ఉనన బ్బబయ్యను గరుతప్టేట సమ్సేయ లేదు. అతని ముఖ్ కవళ్ళకలు, శర్టరం,

అంతగా మార్చపోయాయి. బ్బబయ్యకి దుప్ుటి కపు, ఓ మ్ఫిర్ తలకి చుటాటడ్డ.

నర్చ్ంగ్ హం లో బ్బబయ్యను మారు పేరుతో చేర్చుంచారు. ఆయ్నకు ప్రత్యయకంగా ఒక గది

ఇచాిరు. అకిడ డాకటరుి బ్బబయ్యను శ్రదధగా ప్ర్చశీల్లంచి అతని గండ చాల బలహీనంగా ఉందన్న,

కన్నసం రెండ్డ మ్యడ్డ వారాలేనా బెడ్ రెసుట కావాలన్న చెపాురు.

మొదటి రోజున బ్బబయ్యని నర్చ్ంగ్ హం లో చేర్చుంచినపుుడ్డ కూడా వళ్ళీనా, తరావత

అట్టవపు వళ్ీలేదు విశవం. మాధవరావు మాత్రం బ్బబయ్యను నిరంతరం కనిపట్టటకుేయ ఉనానడ్డ.

వారం రోజుల తరావత బ్బబయ్య ప్ర్చసిథతి కొంచెం మెరుగైంది. అదే సమ్య్ంలో ఆందోళ్న

కల్లగించే వారత ఒకటి తెల్లసింది. బ్బబయ్యకు అనారోగయంగా ఉందన్న, ఎకిడో వైదయం

చేయిసుతనానరన్న పోల్లసులకు తెల్లసిపోయింది.

‘బ్బబయ్య బెంగళ్ళరులో ఉనానడని అనుమానించి పోల్లసులు బెంగళ్ళరంత్య

గాల్లసుతనానరు. అకిడ ఆచూకీ దొరకకపోత్య, ఇకిడ కూడా వతకొచుి. బ్బబయ్య ప్ర్చసిథతి కాసత

మెరుగైంది. కాబటిట వళ్ళీపోత్యేయ మ్ంచిది’ అనానడ్డ మాధవరావు విశవంతో.

బ్బబయ్యను హాసిుటలోి చేర్చిన తరావత మ్ళ్ళీ మాధవరావు విశావనిన కలవడం ఇదే.

విశావనికి మాధవరావుతో మాటాిడడానికి కొదిద సమ్య్ం చికిింది వారం రోజుల తరావత.

‘మ్ధూ! మీ నానన గార్చన ఈ మ్ధయ ఎపుుడైనా కల్లశావా? ఎల ఉనానరు?’ అడిగాడ్డ

విశవం.

‘నాకు తెల్లయ్దు – మా ఇదదర్చ మ్ధయ సంబంధాలు తెగిపోయి ప్దేళ్ీయింది. ఆయ్న

పేకాట, త్యగడ్డ, అంత్య సవయంగా సాగిపోతునానయ్నుకుంటాను,’ అనానడ్డ మాధవరావు.

58
 ‘మీ పనిన?’

‘ఆవిడకు అసలే ప్టటదు – అమ్ో అయిత్య....’

మాధవరావు ఆగిపోయాడ్డ. ఎపుుడో ప్సితనంలో, తనకు అయిదేళ్ళీ నిండకుండాేయ

చచిిపోయిన అమ్ో రూప్ం అతని కళ్ీముందు అసుషటంగా మెదిల్లంది. తల్లి తనను ఎతుతకుని

ముదుదలడడం, తండ్రి త్యగివచిి తల్లి జుట్టట ప్ట్టటకుని గోడకేసి కొడ్డతుంటే, తను భయ్ంతో,

దేవషంతో తలుపు చాట్టనుంచి చూసూత నిలబడడం, అతనికి గరుత వచిింది.

‘మ్ధూ!’ – విశవం కొంచెం సేపు ఆగి అనానడ్డ – ‘ఆ నాటికీ ఈ నాటికీ నా భావాలు

చాల మారాయి. పోరాటం నుంచి పార్చపోయి ననున ేయను సమ్ర్చథంచుకోడానికి ఇల

అంట్టనానననుకోకు. ప్రప్ంచంలో జర్చగే మారుులు చూసుతంటే అసలు మార్చిిజంలోేయ నా విశావసం

సడల్లపోతోంది. గాంధీయిజం లగా మార్చిిజం కూడా ఆచరణ సాధయం కాని ఒక ఉట్లపయా

అనిపసోతంది. కమ్యయనిసుట ప్రప్ంచంలో జరుగతుననది చూడ్డ, మ్న కమ్యయనిసుటలను చూడ్డ......’

‘మ్న కమ్యయనిసుటల?’ – మాధవరావు నిరసనగా అనానడ్డ – ‘వీళ్ళీ లకిపడత

మ్నుషులు. వీళ్ీవి చింతపకి మెదళ్ళీ. చెదపురుగలకి మార్చిిజం ఎంత అరథమ్వుతుందో వీళ్ీకీ

అంత్య. వీళ్ీకి సొంత మెదళ్ళీ లేవు, సొంత ఆలోచనలు లేవు. వాళ్ళీ నిలబడు ేయల, కాలం వాళ్ీకి

అరథం కాదు. ఒకపుుడ్డ అతివాదం, ఒకపుుడ్డ మితవాదం, తరచుగా ప్చిి అవకాశవాదం – ఇదీ

వీళ్ీ చర్చత్ర. వీళ్ీ వూయహాలూ, ఎతుతగడలూ, కుపుగంతులూ వీళ్ీను కుర్టిలకు దగ్ర చేశాయేమో

కాని ప్రజలకు మాత్రం బ్బగా దూరం అయిపోయారు.....’

విశవం అడ్డుప్డ్డతూ అనానడ్డ – ‘పోన్న వాళ్ీను ర్చవిజనిసుటలని మీరు నిందించినా మీ

సంగత్యమిటి? ముకి చెకిలై ముప్ఫయి గ్రూపులయిన మీ పార్టట, టెర్రర్చసుట ప్దధతులూ, సెేయ్షన్

కల్లగించి హెడ్ లైన్్ కెకిి, మేం ఇంకా ఉనానమ్ని చెప్ుడానికి తప్ు విప్ివ లక్ష్యయనికి ఏ మాత్రం

59
సంబంధం లేని చరయలూ – ఇదంత్య చూసేత న్నకేమ్నిపసోతంది? అసలు విశాలమైన ఈ దేశంలో

ఏదో మారుమ్యల ప్రాంతంలో నాట్ట తుపాకులతో జర్చగే సాుదధ పోరాటం సుశిక్షతులైన

పోల్లసులూ , సైనాయన్నన ఎదిర్చంచి నిలవగలదనుకుంట్టనానవా? తెలంగాణ, శ్రీకాకుళ్ం పోరాటాల

అనుభవాలు మీకు అరథం కాలేదా, లేక గడిుగా నిజం చూడడానికి నిరాకర్చసుతనానరా? మీరు

సృష్టసుతనన ఈ హింస ఎట్ట దార్చ తీసుతందో ఆలోచిసుతనానరా?’

‘ఈ హింసకు కారణం నక్లైటేినన్న, వాళ్ీ ప్దధతులు మారుికునాన, లంగిపోయినా ఇది

ఆగిపోతుందన్న చాలమ్ంది మేథావులి నువూవ అభిప్రాయ్ప్డ్డతుననట్టటంది విశవం’ – మాధవరావు

చెప్ుసాగాడ్డ – ‘అది సర్చకాదు. నిజం ఏమిటంటే – సవతంత్రం వచిిన తరావత ఈ దేశం రెండ్డగా

చీల్లపోయింది. అభివృదిధ ఫల్లత్యలన్నన చేజికిించుకునన ఓ దేశం ఫైవ్ సాటర్ హటల్్, ఫెసిటవల్్,

మారుతీ కారుి, మొబైల్ ఫోనుి, కంప్యయటరుి, కలర్ టీవీలు అంటూ 21వ శత్యబదంలోకి

దూసుకుపోతోంది. తన విలసాల కోసం దేశానిన అపుులపాలు చేసి దివాల తీయిసూత, ఆ అపుుల

భారానిన సామానయ ప్రజాన్నకం మీదకు నెట్టటతోంది. ఈ మొదటి దేశంలో కేవలం బూరుజవా వర్మే

ఉందనుకోకు, మ్ధయ తరగతి, ధనిక రైత్యంగం, మేథావులూ, ఉదోయగలూ, సొసైటీలో లంపన్

ఎల్లమెంట్టి, వనుకబడిన కులలలో, షెడూయల్ు కులలలో – చివర్చకి కార్చోక వర్ంలో కూడా -

న్మరునన ఓ మైనార్చటీ, ఉనానయి. రాజకీయార్చథక సామాజిక రంగాలన్నన తన గపుట్లికి

తెచుికునన ఈ దేశం ఈ వయవసథను ఇల ‘శాంతిుదతంగా’ కొనసాగించాలని చూసోతంది...’

మ్ధు చెబుతునన మాటలను శ్రదధగా వింట్టనానడ్డ విశవం.

‘కాని మ్రో దేశం – అధిక సంఖాయక దేశం – ఇంకా అంధకారంలో, అజాఞనంలో,

దార్చద్రయంలో కొట్టటమిటాటడ్డతూ అననమో రామ్చంద్ర్య అని అలమ్టిసోతంది. అపుుడపుుడ్డ, అకిడకిడ

నక్లైటి తుపాకీ గొటాటల దావరా తన గొంతు వినిపంచడానికి ప్రయ్తినసోతంది...’

60
 ‘ఈ రెంటికీ అనివారయమైన సంఘరషణ, వరా్లూ , కులలూ అధిగమిసూత, మ్న పుసతకాల

పురుగలు ప్రవచించే వర్ పోరాట చట్రంలో ఇమ్డక, వార్చని గందరగోళ్ ప్రచి వాళ్ీ మ్తులు

పోగొడ్డతోంది. ఈ సంఘరషణ నక్లైట్టి సృష్టంచినది కాదు – నక్లైట్టి ఈ సమ్సయను

అసమ్రథంగా దేశం ముందుకు తీసుకువసూత ఉండవచుి. బ్బబయ్య లంటి వాళ్ళీ పోరాటాలు

నడప్గల ఓరూు, ేయరూు లేక టెర్రర్చజంలోకి దిగజార్చపోతుండవచుి. బహుశా నువువ చెపున అేయక

కారణాల వలన ఈ పోరాటాలు పోల్లసులను ఎదిర్చంచి నిలబడలేక పోవచుి, అణగార్చ

పోవచుి....’

‘మ్రయిత్య........ఇదంత్య....ఎందుకు?’ అనానడ్డ విశవం తెలిబోయి.

‘ఇదంత్య ఎందుకంటే’ – విశవం నిటూటర్చి మొదలు పటాటడ్డ – ‘......నాలుగేళ్ీ క్రితం

అనుకుంటాను – మా దళ్ం ఓ రోజు అడవిలో వడ్డతుంటే ఓ ప్సివాడి ఏడ్డప్య, కేకలూ

వినిపంచాయి. అట్టవపు ప్ర్చగెటిట చూసేత ఓ ఆరేడేళ్ీ ప్సివాడ్డ చింత చెట్టట మీంచి గావు కేకలు

పడ్డతునానడ్డ. ఎంతసేప్టినుంచీ వాడ్డ అల ఉనానడో తెల్లయ్దు, కాని వాడి గొంతుక

ఎండిపోయింది. శబదం కూడా రావడం లేదు. చెట్టట కింద రెండ్డ తోడేళ్ళీ వాడికోసం

కాసుకూిరుినానయి. మేం తోడేళ్ీను తర్చమేసి, వాడిని చెట్టటమీంచి దింప, న్నళ్ళీ త్యగించి,

బుజజగించి, ఏం జర్చగిందని అడిగాం.

‘ఇంట్లి రెండ్డ రోజులనుంచీ తినడానికేవీలేదట. అంతకుముందు రోజు ఉదయ్మ్నగా

ఎకిడికో వళ్ళీన వాడి అమాో, నానాన ఇంటికి తిర్చగి రాలేదట. వాడ్డ, వాడి చెల్లి – ఏడాదినన

వయ్సుది – గడిసెలో ఉనానరు. రాత్రి వాడ్డ భయ్ంతో, ఆకల్లతో అలగే ప్డ్డకునానడ్డ. ఓ రాత్రి

వళ్ చెలెిలు ఏడ్డపు మ్ళ్ళీ వినిపసేత మెలకువ వచిి చూశాడ్డ. చెలెిల్లన తోడేళ్ళీ లకెిళ్ళీపోతునానయి.

వాడి మీదకు కూడా వచాియి, కాని వాడ్డ పార్చపోయి చింత చెట్టట ఎకిగల్లగాడ్డ. రాత్రి నుంచీ ఆ

చెట్టట మీద నుంచి అల అరుసూతేయ ఉనానడ్డ. అడవిలో ఓ మ్యల విసిరేసినట్టట ఆ గడిసె ఉండడం

61
మ్యలన ఎవర్చకీ వినిపంచలేదు వాడి ఏడ్డపు - ఏడ్డసూత, వణుకుతూ, ఆగి ఆగి వాడ్డ చెపున కథ

అది.

‘గడిసెకి కొంచెం దూరంలో పొదలోి తోడేళ్ళీ తినగా మిగిల్లన ప్సిపాప్ శవం

కనుపంచింది. వతకగా వతకగా సాయ్ంకాలనికి వాడి తల్లిదండ్రులు మైలు దూరంలో

కనుపంచారు – చెట్టట కొమ్ోకి వళాీడ్డతూ. తల్లిదండ్రులు ఉరేసుకుని తమ్ ప్రాణాలు

తీసుకోగల్లగారు కాని పలిల ప్రాణాలు తియ్యలేకపోయారు. వాళ్ీ శవాలను చెట్టటమీంచి దింప

దహనం చేసి, ఆ కుర్రాడిని ఇంకో గిర్చజన గూడంలో వదిలం.

‘విశవం! నాకొకటి అరథం కాదు. శాంతి, అహింస అంటూ కాకిగోల చేసే మ్న మేధావులకు

దర్చద్ర భారతంలో నితయం జరుగతునన ఈ హింస కనుపంచదా? వాళ్ీ కళ్ళి మ్యసుకు

పోయాయా, లేక వాళ్ీలో నిజాయితీ చచిిందా? లేకపోత్య ఈ నరక జావలలు వాళ్ీన్న, వాళ్ీ

ముదుద బిడులూ ఎననడూ త్యకలేనంతటి దూరంలో క్షేమ్ంగా ఉనానరు కాబటిట ధరో ప్నానలు

వల్లిసూత, శాంతి బోధనలు చేసుతనానరా?’

‘...... నా మ్ట్టకు నాకు ఇంత ఘోరం జరుగతుంటే నాకు ప్టటనట్టి చేతులు ముడ్డచుకు

కూరోిలేననిపసుతంది. అసలు ఎందుకిదంత్య అనన ప్రశన తలెతితనపుుడలి , అడవిలో ఒంటర్చగా,

నిస్హాయ్ంగా ఏడ్డసుతనన ప్సివాడ్డ కళ్ీముందు మెదులుత్యడ్డ. తోడేళ్ళీ పీకుితినన ప్సిపాపా,

కొమ్ోకి వళాీడ్డతునన అరథ నగన శర్టరాలూ కనుపసాతయి. అజాఞనంలో, దార్చద్రయంలో వాడిపోయి,

రాల్లపోతునన లక్షలది ఎర్ర గలబీలు గరుతకొసాతయి. ఈ దురుర ప్ర్చసిథతి ఇల

కొనసాగనివవకూడదనిపసుతంది. ఈ దౌరాుగయల్లన కొలిగొటిట లక్షల కోట్టి కూడబెటిట విలసాలోి

మునిగి త్యలుతునన లంజా కొడ్డకుల్లన గొడుల్లతో నర్చకి ముకిలు ముకిలు చెయాయలనిపసుతంది. నా

కొడకలిరా – ఈ దేశం మీ అబా సొతుత కాదురా అని జుట్టట ప్ట్టటకుని......’

62
 మాధవరావు ఇంత వయ్సు వచిినా ఏమీ మారలేదు – మాటలోి అదే ఆవశం, కళ్ీలోి అదే

తీక్షణత. అతను ఎర్రబడు కళ్ీతో పడికిల్ల బిగించి ఊపుతూ మాటాిడసాగాడ్డ.

‘....ఆవును కటేటసి పాలు పతికినట్టి ఈ మ్యగ దేశానిన చటాటలతో బంధించి, పైన పోల్లసు

లఠీ ఉంచి, గింజుకుననపుుడలి కోరుటలూ, జైళ్ళీ చూపసూత – పాలు కాదు – రకతం పండ్డతునానరు

లంజా కొడ్డకులు. ఈ గంగిగోవు భర్చంచలేక కొముో విసిర్చనపుుడలి శాంతికి భంగం

కల్లగిందంటూ సాుదధ మ్యకలను దింపుతునానరు. ఈ దురాోరా్నిన ప్రజాసావమ్యం అంట్టనానరు.

ఇదే ప్రజాసావమ్యం అయిత్య దాని మొహం మీద ఉమేోసాతను ేయను. ఇదే సేవచఛ అంటే ఆ సేవచఛను

నిరాదక్షణయంగా కాళ్ీకింద తొకిిప్డేయాలంటాను.....’

మాధవరావు ఆవశం విశావనికి కూడా పాకి క్షణ కాలం అతను పాత విశవం అయాయడ్డ.

మ్రుక్షణం తనున త్యను నిగ్రహించుకుంటూ అనానడ్డ – ‘మ్ధూ! ఆవశప్డినంత మాత్రాన విప్ివం

రాదు. దేశంలో మెజార్చటీ ఇంక విప్ివం తప్ు గతయంతరం లేదు అేయ నిరణయానికొచిి ప్రాణాలకు

తెగించి కదిల్లనపుుడే విప్ివం వసుతంది. ఈ నాడ్డ దేశంలో ఆ ప్ర్చసిథతి ఉందంటావా?’

‘దేశంలో ఆ ప్ర్చసిథతి లేదు – నిజమే’ – మాధవరావు అనానడ్డ – ‘ఈ దేశంలో ఆ మారుు

ఎపుుడ్డ ఏ రూప్ంలో ఎల వసుతందో ఎవరూ జోసయం చెప్ులేరు. విప్ివం కనుచూపు మేరలో లేదు

కాబటిట అధరోం వయియ హసాతలతో నినున చుట్టటముట్టటతుననపుుడ్డ నువువ నిస్హాయ్ంగా చూసూత

ఉండిపోవాల? నా ఉదేదశం ఏమిటంటే – జయాప్జయాలతో నిమితతం లేకుండా న్న శకిత మేరకు

నువువ అక్రమాలను ప్రతిఘటించి తీరాల్ల. నువువ ఏ మేరకు ప్రతిఘటిసేత ఆ మేరకు అధరోం

బలహీనప్డ్డతుంది. ఆ పోరాటాల అనుభవం న్నకు మార్ నిరేదశం చేసుతంది. ఓడిపోయి,

అణచివయ్బడు పోరాటాలను ేయను ఈ దృష్టతోేయ చూసాతను.

63
 ‘అణచివయ్బడాు మ్ళ్ళీ మ్ళ్ళీ, మ్రొక చోటా, మ్రొక చోటా, మ్రో రూప్ంలో తలెతుతతునన

ఈ పోరాటాల్లన చూసేత అణచి వయ్యడం అంత త్యల్లక కాదు అన్న, నివురుగపున నిపుుల

ఆర్చపోయినట్టి కనుపసూతేయ లోలోప్ల ప్రజవర్చలుితోందన్న సుషటం కావడం లేదూ’ అనానడ్డ

మాధవరావు.

‘మ్ధూ! ఈ పోరాటాలు నడిపేందుకు ఒక పార్టట, దానికి ప్రజల్లన ఉత్యతజితుల్లన చెయ్యగల్లగిన

సుషటమైన సిదాధంతమ్య ఉండాల్ల. ఒకపుుడ్డ ప్రప్ంచానిన ఊపేసిన మార్చిిజం, సోషల్లజం,

కమ్యయనిజాలు ఇపుుడ్డ వయరథప్దాలుగా మిగిల్లపోయాయి. ఇపుుడ్డ కమ్యయనిసుట అంటే దగలాజీ

అేయ అరథం ధవనిసోతంది. కమ్యయనిజానికి పుటిటనిలుి కేపటల్లజానికి తలుపు తెరుసుతంటే మీరు ఈ

కాలంలో ఆ శుషి నినాదాలు ఇకిడ ఇవవడం హాసాయసుదంగా లేదూ? ప్రజలు మీ మాటలు ఎల

విశవసిసాతరనుకుంట్టనానవు? మీరు మారుతునన కాలనిన గర్చతంచడం లేదు.’

‘కాలం మారుతుంది – నిజమే. నినన ఉననట్టట ేయడ్డ ఉండదు. ేయడ్డ ఉననట్టి రేపు ఉండదు.

కాలం నిరంతరం సాగతూేయ ఉంట్టంది. శాశవత సత్యయలు ఏవీ లేవన్న, మారే ప్ర్చసిథతులను దృష్టలో

ఉంచుకుని మార్ం, గమ్యం నిరణయించుకోమ్ని మార్చిిజం చెబుతుంది. నిజమైన మార్చిిసుట

కాలంతో పాట్ట ముందుకు కదలల్ల. సమ్సయలకు సమాధానాలు సమ్కాల్లన సమాజంలో వతకాల్ల.

కాని, కమ్యయనిసుటలు మార్చిిజానిన మ్యఢ విశావసంగా మారేిసి, మారుతునన కాలంతో పాట్ట

ప్రవహించకుండా, నిలవన్నరుల నిల్లచిపోయి, ప్డికట్టట ప్దాలతో కంపుకొటటసాగారు. వాళ్ీ

మాటలకూ చేతలకూ పొంతన లేకుండా పోయింది. ఆ నిలవన్నటిలో చెతత చెదారం త్యల్లనట్టి

కమ్యయనిసుటలలో సామానయ ప్రజా జీవనంతో సంబంధం లేని కెర్టర్చసుటలు నాయ్కతవంలోకి త్యలరు.

‘రషాయలో కమ్యయనిసుటల కాళ్ళీ ేయలమీదా, వళ్ళీ ప్రజలోిూ ఉననంత కాలం హిటిరు లంటి

రాక్షస శకిత కూడా వాళ్ీను నాశనం చెయ్యలేకపోయింది. కాని, వాళ్ళీ మార్చిిజానిన ఆచరణలో

వదిలేసి త్యతివకంగా నిరాుదధులైపోయిన తరావత శత్రువవరో, మిత్రుడవరో గర్చతంచలేని గడిు

64
వాళ్ీయిపోయారు. ఇంటా-బయ్టా ఉనన శత్రువు సాటల్లనిసుట చర్చత్ర అంత్య రకతసికతంగా చిత్రించి

పదద ఎతుతన డిస్-ఇనఫరేోషన్ మొదలుపడిత్య ఆ ప్రచార సవభావానిన అరథం చేసుకోకుండా తపుులు

సవర్చంచే పేరుతో తల తెగొ్ట్టటకునానరు. వర్ రహిత సమాజం అంటూ సోషల్లసుట సమాజంలో ఒక

కొతత దోపడీ వర్ం అవతర్చంచిందనన సత్యయనిన చూడ నిరాకర్చంచారు. ప్రజాసావమ్యం అంటూ కార్చోక

వర్ పార్టటని ప్రజల పార్టటగా మారేిసి కార్చోక వరా్నిన నిరాుదధం చేసి, దాని న్మటికి, చేతికి సంకెళ్ళీ

తగిల్లంచారు.

‘ఈ ప్ర్చసిథతి ఒక రోజులో రాలేదు. గత మ్యడ్డ దశాబ్బదలుగా క్రమ్ంగా మారుతూేయ ఉంది.

ఇది ఇల ఎందుకు జర్చగిందీ, సోషల్లసుట సమాజం అనన దానిలో ఏ ప్ర్చసిథతులలో ఈ నయా దోపడీ

వర్ం అవతర్చంచి, ఎల క్రమ్ంగా అధికారం చేజికిించుకుననదీ, కమ్యయనిసుటల వైఫలయలు – ఈ

సమ్సయలన్నన నిరొోహమాటంగా చర్చించి సర్చయైన సమాధానాలు చెప్ునిదే సోషల్లసుట ఉదయమ్ం

ముందంజ వయ్యదు. అసలు సమ్సయలు దాటవసి, ఇదంత్య కేవలం సామ్రాజయవాదుల కుట్రగాన్మ,

కొంతమ్ంది ద్రోహుల వనునపోట్టగాన్మ చిత్రించి డబ్బయించిత్య ప్రయోజనం లేదు.’

‘ఏది ఏమైనా హిటిరు నుంచి ఇందిరా గాంధీ దాకా – అనిన రకాల న్మళ్ీలోూ నల్లగి

నల్లగి ఇపుుడ్డ బూతు మాటగా ధవనిసుతనన సోషల్లజం మాత్రం ఉట్లపయా కాదు – చర్చత్ర గమ్యం.

చర్చత్ర ప్ర్చణామానిన గమ్నిసుతనన వార్చకెవర్చకైనా, న్నరు ఎతుతనుంచి ప్లినికి ప్రవహించినట్టి,

మానవ సమాజం అసమానత నుండి సమానత వపుగా ప్రయాణిసోతందని సుషటమ్వుతుంది.

కమ్యయనిసుట దేశాలలో సమ్సమాజ సాథప్న య్తనం విఫలమైనంత మాత్రాన ఈ ప్రయాణం

ఆగిపోయిందనుకోవడం, ఇంక ప్రప్ంచంలో పీడితుల పోరాటాలు ఆగిపోత్యయ్నడం భ్రమ్

మాత్రమే.’

‘సోషల్లజం కోసం పోరాడడమ్ంటే – ఎర్ర జెండా ఎగరెయ్యడం మాత్రమే కాదు – ఒక

ూ తన వయవసథ, ూ తన సంసితి, ూ తన మానవుడి కోసం సుదీరఘకాలం జర్చగే పోరాటం. ేయటి

65
మ్నిష్ నరసింహమ్యర్చత – సగం మ్నిష్, సగం జంతువు. వయకిత సేవచఛ పేరుతో కేపటల్లజం

వాడిలోని జంతువును రెచిగొడ్డతుంది. సేవచఛ పేరుతో వాడిలోని జంతువును వదిలేసేత అది వాడిని

ప్యర్చతగా మ్ృగంలగా మారుసుతంది. ఆ మ్ృగానికి లభాల వట తప్ు మానవతవం ఉండదు.

సోషల్లసుట వయవసథలోని వైఫలయలకు ప్ర్చషాిరం సేవచాఛ విప్ణి కాదు - లభ నషాటల తిరగల్ల రాళ్ీ

మ్ధయ సామానుయడి బ్రతుకు పండి పండి కాకూడదు.’

‘మ్నిష్లోని మ్నిష్ని ప్రోత్హించి, అతనిలోని జంతువుకు సంకెళ్ళీ వసి ఉంచేదే సర్చయైన

వయవసథ. మ్నిష్లోని జంతువు ప్యర్చతగా నశించి సంప్యరణ మానవుడిగా ప్ర్చణామ్ం చెందనిదే

సోషల్లజం విజయ్వంతం కాదు. నిజమైన సోషల్లజానికీ నకిల్ల సోషల్లజానికీ త్యడా మ్నం సుషటంగా

అరథం చేసుకుని ప్రజలకు చెపాుల్ల. చర్చత్ర సూటిగా నడవదన్న, వంకరటింకరగా పురోగమిసుతందన్న,

ఈ దార్చలో వైఫలయలు సహజమ్న్న మ్నం ప్రజలకు వివర్చంచి, సోషల్లజం భవిషయతుతలో వాళ్ీకు

విశావసం కల్లుంచాల్ల.’

‘ఇకిడ ప్రజలు మారుు కోరడం లేదనడం నిజం కాదు. ఎవరొచిి ఈ దౌరాుగయ దేశానిన

ఉదధర్చసాతరా అని వాళ్ళీ వయియ కళ్ీతో ఎదురు చూసుతనానరు. కాని వాళ్ీకు ఎవర్చలోూ విశావసం

లేదు. వాళ్ీ కోసం ప్రాణాలకేనా తెగించి నిలబడత్యం అనన విశావసం వాళ్ీలో మ్నం కల్లగించాల్ల.

ఈ పోరాటం అంత త్యల్లక కాదు అని నాకు తెలుసు. చికుిముడి లంటి వరతమానం ఒక ప్టాటన

అరథం కాదు. ప్డ్డతూ, లేసూత, తపుుదార్చ పోయినపుుడ్డ వనకుి మ్ళ్ళీతూ, కాలంలో దార్చ

చేసుకుంటూ ముందుకు వళ్ీడం తప్ు వరే మార్ం లేదు’ అనానడ్డ మాధవరావు.

‘మ్ధూ! నువువ కాలనికి ముందునానవో, వనకునానవో నాకు అరథం కావడం లేదు. నువువ

వళ్ళీ దార్చ ఎట్టవంటిదో తెల్లసే నడ్డసుతనానవు. ఇంక ేయను చెపేుది ఏమీ లేదు. ఒకవళ్ నువువ

ఎపుుడైనా మ్నసు మారుికుని బయ్ట ప్డాలనుకుంటే న్నకు ఏ సహాయ్ం కావాలనాన చేసాతను.

66
శాస్త్రి కూడా న్నతో మ్ర్ట మ్ర్ట చెప్ుమ్నానడ్డ. ఇనిన పోల్లసు కేసులతో నువువ ఆంధ్ర దేశంలో

ఉండలేవు అని మాకు తెలుసు.’

‘నినున ఢిల్లి, బ్బంబే – ఏదో ఒక మెట్రోపాల్లటన్ సిటీకి ప్ంపంచే ఏరాుట్ట చేసాతం. పోల్లసు

ర్చకారుులో న్న పేరు పాతబడిపోయేవరకూ ఓ ఐదు, ప్ది సంవత్రాలు అకిడే గడపొచుి’ అనానడ్డ

విశవం.

మాధవరావు నవావడ్డ కాని సమాధానం చెప్ులేదు.

అప్ుటికి తెలివారుఝాము మ్యడ్డ గంటలవుతోంది. ఇంక లోకం తెలివారడానికి రెండ్డ

గంటలు – మాధవరావు జీవితం తెలివారడానికి నాలుగ సంవత్రాలు - మాత్రమే ఉంది.

నాలుగ సంవత్రాల తరావత ఆ రోజు.....

ఉదయానిన సూచిసూత తూరుపు కొదిదగా తెలిబడాు ఇంకా చీకటి విడిపోలేదు. నక్షత్రాలు

ఆకాశంలో ఇంకా సుషటంగా కనుపసుతనానయి. చలిగాల్ల వీసోత వాత్యవరణం ఆహాిదకరంగా ఉంది.

మాధవరావు కొండమీద తను ప్డ్డకునన చోట్టనుంచి చూసుతంటే క్రింద లోయ్, అడవి,

అంత్య మ్న్మహర దృశయంల కనుపసోతంది. లోయ్లో గిర్చజన గూడంలో ఉనన నాలుగ గడిసెలూ

ఏదో తైల వరణ చిత్రంలోని గడిసెలి కనుపసుతనానయి. వాటిలో ఒకదానిలోంచి సననగా, తీగల

తెలిటి పొగ లేసోతంది.

తనోయ్తవంతో ఆ సుందర దృశయం చూసూత – ‘చంద్రం! లేచావా, నిద్రపోతునానవా?’ అని

అడిగాడ్డ మాధవరావు.

67
 కొంచెం దూరంలో కంబళ్ళ ముసుగ పటిట ప్డ్డకునన చంద్రం అటూ ఇటూ కదిలడ్డ కాని

జవాబు చెప్ులేదు.

‘చంద్రం – ఇలంటి సుందర దృశయం చూసినపుుడలి నాకేవనిపసుతందో చెప్ునా? ఇంత

అందమైన లోకంలో ఇంత దుుఃఖ్ం ఎందుకుండాలనిపసుతంది? పచిి ఆలోచన కదూ! కాని ఏ

నాటికైనా దోపడీ, మోసం, దగా లేని కాలం వసుతందంటావా? ఏనాటికైనా మ్నిష్ మ్లెిల,

సవచఛమైన మ్నసుతో జీవించడం ేయరుికుంటాడంటావా?...’

మాధవరావులో భావావశం పొంగింది. అతను గొంతు విపు శ్రీశ్రీ గేయ్ం అందుకునానడ్డ

నిజంగాేయ నిఖిల లోకం

నిండ్డ హరషం వహిసుతందా?

మానవాళ్ళకి నిజంగాేయ

మ్ంచి కాలం రహిసుతందా?

నిజంగాేయ, నిజంగాేయ

నిఖిలలోకం హసిసుతందా?

దారుణ దేవషాగినని పంచే

దానవతవం నశిసుతందా?

68
 మాధవరావు తన ప్రప్ంచంలో త్యనుండి చంద్రం మెలిగా లేవడం, అతని తుపాకీతో పాట్ట

తన తుపాకీ కూడా తీసుకుని పొదలోి న్నడల కల్లసిపోవడం గమ్నించలేదు.

బరువైన బూట్ట క్రింద ఎండ్డపులి విర్చగిన శబదం వినాన అతను మొదట ప్టిటంచుకోలేదు. ఒక

క్షణం తరావత అది అడ్డగల శబదంగా గ్రహించి అతను వనకుి తిరగబోతుండా ఎవరో అతని కుడి

చెయియ మెల్లతిపు బూట్ట కాల్లతో బలంగా కాళ్ీమీద తనానరు. అతను క్రింద వలికిల ప్డిపోయాడ్డ.

మ్రుక్షణం అేయక జతల బూట్టి అతని గండల మీదా, డొకిలోిూ , మొహం మీదా తననడం

మొదలు పటాటయి. లఠీ దెబాల వరషం కుర్చసింది. ఓ బూట్ట కాలు అతని తొడల మ్ధయ బలంగా

త్యకింది. అతనికి సుృహ తపుంది.

అతనికి తిర్చగి సుృహ వచేిటప్ుటికి బ్బగా వలుగ వచిింది. రెండ్డ చేతులూ వనకిి విర్చచి

తనను చెట్టటకు కటేటసినట్టి అతను గ్రహించాడ్డ.

చంద్రం – చంద్రం గరుతకొచిి ఆత్రంగా చూశాడ్డ మాధవరావు. చంద్రం ఎకిడా

కనుపంచలేదు. మెల్లిగా మాధవరావుకు అంత్య అరథమైంది.

చంద్రం మీద చాల కాలంగా మాధవరావుకి అనుమానంగా ఉంది. చంద్ర్యనికి తమ్

ఉదయమ్ లక్ష్యయల ప్టి ఏ మాత్రం సానుభూతి లేదన్న, అతను దొంగల దోపడీలు చేసుతనానడన్న

మాధవరావు గమ్నించాడ్డ. చంద్రం పోల్లసు ఏజెంటేమోననన అనుమానం వయకతప్ర్చచాడ్డ.

ఉదయమ్ం విసతర్చంచే పేరుతో అవాంఛన్నయ్మైన వయకుతలందర్చన్న చేరదీయ్వదద ని బ్బబయ్యను

చాలసారుి హెచిర్చంచాడ్డ. కాని బ్బబయ్య లక్షయ పటటలేదు. దాని ఫల్లతం ఇది.......

క్రింద లోయ్లోంచి ఏడ్డపులూ, అరుపులూ వినిపసోతంటే అతను అతి ప్రయ్తనం మీద తల

తిపు చూశాడ్డ. క్రింద గిర్చజన గూడం తగలడిపోతోంది. ఆడవాళ్ళీ, మ్గవాళ్ళీ, పలిలూ అందరూ

69
బయ్టకు వచిి గొలుిగొలుి ఏడ్డసూత పోల్లసుల కాళ్ీ మీద ప్డి బ్రతిమాలుకుంట్టనన దృశయం అతనికి

కనుపంచింది.

‘ఇవి నా ఆఖ్రు క్షణాలు’ అని అతనికి అరథమైంది, కాని భయ్ం వయ్యలేదు.

‘జీవితం ననున ముకుికు త్యడేసి ఈడ్డికు పోలేదు. నా జీవిత్యనిన ేయను కోరుకునన

మార్ంలో చివర్చ వరకూ నడిపంచాను’ అనుకునానడ్డ అతను సగరవంగా.

అంతలో అతనికి తండ్రి గరుతకొచాిడ్డ.

ఏ కిబుాలోన్మ పేకాడ్డతుండగా తండ్రికి తన మ్రణ వారత తెలుసుతంది – ‘నాకు తెలుసు –

ఈ వధవ చివర్చకి ఇల ఛసాతడని’ అంటాడ్డ తండ్రి. అల అంటూ పేకముకిలు కింద ప్డేసి, సీసా

అందుకుని, త్యగతూ కూరుింటాడ్డ.

సవితి తల్లి ఓ క్షణం శోకాలు పడ్డతుంది. మ్రుక్షణం ఆసితలో వాటా అడగడానికి సవతి

కొడ్డకు లేనందుకూ, అంత్య తన పలిలకే మిగలుతుననందుకూ మ్నసులో సంతోష్సుతంది.

‘ఛ......ఛ......మ్నిష్కి మ్నిష్కి మ్ధయ సావరథం తప్ు సవచఛమైన సంబంధం ఏదీ లేదు.

ఇలంటి జీవితం జీవితం కాదు. ఇలంటి బ్రతుకు కోసం అర్రులు చాచడం దేనికి?’

‘లంజా కొడకా....న్న య్మ్ో......ఎకిడ్డందిరా న్న విప్ివం....’ – అంటూ మాధవరావు జుట్టట

ప్ట్టటకుని గంజుతునన పోల్లసు ఆఫీసరు అతని కళ్ీకేసి చూసి ఆగిపోయాడ్డ, ఆశిరయంతో.

చావు ఎలగూ తప్ుదననపుుడ్డ చివర్చ క్షణాలోి వచేి మొండితనమ్య కాదు, తెచిిపట్టటకునన

గాంభీరయమ్య కాదు – బ్రతుకంటే అసహయం, చావంటే నిరిక్షయం, మాధవరావు మ్నసులోని భావాలు

కళ్ీలోి ప్రతిఫల్లంచి అతనికి కనుపంచి, అప్రయ్తనంగా మాధవరావు జుట్టట వదిలేసి ఓ అడ్డగ

వనకుి వశాడ్డ, తెలిబోయి.

70
 ప్ది గజాల దూరంలో తన గండలకేసి గర్చపటటబడిన నాలుగ తుపాకులకేసి మాధవరావు

నిరిక్షయంగా చూశాడ్డ. ఆఖ్ర్చ క్షణంలో అతనికి తల్లి గరుతకు వచిింది. ఆమె ఒడిలో తను

నిశిింతగా ప్డ్డకుని ఆడ్డకుంట్టనన దృశయం అతని కళ్ీముందు మెదిల్లంది. తల్లి తనను

ముదుదలడడం గరుతకొచిి అతని ఒళ్ళీ పులకర్చంచింది. తల్లి కగిల్లంతకూ, సురికూ చివర్చ క్షణంలో

అతను తహతహలడాడ్డ.

‘ఫైర్’ అని కేక వినిపంచిన వనువంటేయ ఒక ఉరుము ఉర్చమినటియింది. మాధవరావు

పొటటలోంచి, గండలోంచి, భుజంలోంచి, నాలుగ గళ్ళీ దూసుకుపోయాయి.

‘అమాో’ అనడానికి అతను న్మరు తెర్చచాడ్డ. తూట్టి ప్డు గండలోిం చి, ఊపర్చ తితుతలోించి,

గొంతులోకి పొంగకొచిిన రకతం, అతను న్మరు తెరవగాేయ న్మట్లించి వలుివల ఉర్చకింది. అతని

శర్టరమ్ంత్య రకతంతో తడిసిపోయింది. అతని మెడ ముందుకు వాల్లపోయింది. ఎకిడో

అగాధంలో ప్డిపోతుననట్టి ఇంకా చనిపోని అతని మెదడ్డకు కొనిన క్షణాల పాట్ట అనిపంచింది.

చెట్టటకు కటిటవయ్బడు అతని చేతులు రెండ్డ మ్యడ్డ క్షణాలు గింజుకునానయి. అతని చేతివళ్ీ మాత్రం

ప్డిపోకుండా ప్ట్టటకోసం తడ్డముకుంట్టననట్టి మ్ర్చ కొంచెం సేపు గాల్లలో కదిల్ల మెల్లిమెల్లిగా

ఆగిపోయాయి.

జీవిత్యంతం తల్లి సురికు ప్ర్చతపంచిన అతనికి చివర్చ క్షణాలోి ేయలతల్లి ఒడికూడా

దూరమైంది.

అతను అల నిలబడి ఉండగాేయ ప్రాణం పోయింది.

71
 ఈ నాలుగ సంవత్రాలోిూ విశవం చాల మారాడ్డ. అతని జుట్టట చెంప్ల దగ్రా, పైనా

కొదిదగా నెర్చసింది. కొదిదగా బటటతల కూడా వచిింది. కళ్ీకి జోడ్డ వచిింది. బొజజ పర్చగింది.

ఇదంత్య అతనికి ఓ హుందాతనానిన తీసుకొచిింది.

అతని వాయపారాలు మ్యడ్డ ప్యవులు, ఆరు కాయ్లుగా విసతర్చంచి విప్ర్టతంగా లభాలు

వచాియి.

ప్రుగ ప్ందెంలో ఆలసయంగా బయ్లుదేర్చనవాడ్డ అందర్టన మించి ముందుకు వళ్ీడానికి

శ్రమించినట్టి, ఆలసయంగా ప్రుగ ప్రారంభించిన అతను, జీవితంలో ముందుకు పోవడానికి చాల

శ్రమించాడ్డ. ఆకాశంలో ఎంతో ఎతుతన ఎగిరే గ్రదద ఎకిడో ేయలమీది తినుబండారం

ప్సిగటటగల్లగినట్టి, అతనికి ఏ వాయపారంలో, ఎకిడ, ఎంత లభం వసుతందో ముందు చూపుతో

గ్రహించగల ‘సిక్్ి సెన్్’ అలవడింది.

ఆసిత రావడంతో అతని దృకుధం కూడా బ్బగా మార్చంది.

అతనికి ఇదివరకు ఎకిడ చూసినా దార్చద్రయం, దౌరజనయం, దురాోర్ం, మోసం కనుపంచేవి.

అక్రమాలను చూసేత అతని గండ భగ్మ్ేయది. అందువలన అతను ఎపుుడూ చిటప్టలడ్డతూ

చికాగా్ ఉండేవాడ్డ. అతనికి లోకం ఇదివరకుల ఎర్రగా కాకుండా ప్చిగా కనుపంచడం మొదలు

పటాటకా అతనికి దేశంలో తను అనుకుననంత దార్చద్రయం లేదు అనిపంచసాగింది.

‘ర్చక్ష్యవాడ్డ కూడా నాలుగ రూపాయ్ల టికెిట్టట కొని సినిమా ర్చల్లజైన రోబు మొదటి

ఆటకు, ర్చజరువడ్డ కాిసుకు వడ్డతునానడ్డ, కాని జనం తగే్దాకా ఆగటం లేదు. దర్చద్రం ఎకిడ్డంది?

72
విప్ివ రచయితల పాటలలోూ , కథలలోూ తప్ు!’ అేయ అభిప్రాయానికి – బ్బహాటంగా అనాన

అనకపోయినా – అతను మెల్లిమెల్లిగా వచాిడ్డ.

ఇదివరకుల మ్ంచీ-చెడూ కాక లభం-నషటం అతని జీవిత్యనిన నడిపంచసాగాయి. అతను

ఈ కోణం నుండి చూడడం మొదలు పటిటన తరావత, ‘శవాల్లన పీకుి తిేయ లంజాకొడ్డకులు’ అని

అతను అసహియంచుకునన లంచగొండి ఉదోయగలూ, రాజకీయ్ నాయ్కులూ మామ్యలు

మ్నుషులుగాేయ కనుపంచసాగారు. లోకంలో ఎవర్చ బతుకు వారు బతుకునానరు, వాళ్ీని

విమ్ర్చించడానికి ేయనెవర్చని? అని అనుకోసాగాడ్డ, కొంతకాలం. మ్ర్చ కొంతకాలం గడచి, అతని

వాయపార వయవహారాలోి నిరంతరం వార్చతో సంప్రిం ఏరుడు తరావత, వాళ్ీంటే ఓ విధమైన

అభిమానం ఏరుడింది.

‘ఏమిటి విశవం గారూ! ఈ చిననప్నికి తమ్రు సవయ్ంగా రావాల – ఎవర్చనైనా ప్ంపసేత

సర్చపోయేది కదా’ అంటూ వాళ్ళీ అతనంటే చాల అభిమానం చూపంచేవారు. అతని కాగిత్యలు

అతనింటికే ప్యయనుి తీసుకొచిి, ‘అయ్య’గార్చకిచిి, ఆయ్న ఇచేి ప్దో ప్రకో తీసుకుని సంతోషంగా

వళ్ళీపోయేవారు. ఈ వయవహారాలలో అంతరావహినిల ప్రవహించేది లంచం అన్న, అది అవినితి అన్న

అతను భావించడం మాేయశాక, అతని మొహంలో ఓ విధమైన తృపత, ప్రశాంతత, త్యజసు్

కనుపంచసాగాయి.

అల ‘సవయ్ంకృష్’తో పైకి వచిిన తరావత, క్రింద అటటడ్డగన జీవిత్యలను చీమ్లి,

బరువుగా ఈడ్డసుతనన వాళ్ీను చూసేత అతనికి సానుభూతి బదులు చికాకు కల్లగేది. వాళ్ీంత్య

బదధకసుతలూ, ఒళ్ళీ వంచి ప్ని చెయ్యనివారూ, జీవిత్యనిన ఒక ప్దధతి ప్రకారం నడప్డం చేతకాని

అసమ్రుథలూ అేయ అభిప్రాయ్ం అతనిలో రోజు రోజుకూ బలప్డసాగింది. కషటప్డి ప్ని చేసేత

జీవితంలో ఎవరైనా పైకి రాగలరు అేయ భావం అతనిలో నాట్టకుపోయింది. అతను మ్సులుతునన

73
ప్రప్ంచంలో అలంటి ‘రేగ్్ ట్ట ర్చచెస్’ ఉదాహరణలు ఎన్మన చూశాక ఆ భావం మ్ర్చంత

బలప్డింది.

అతను అల పైకి వచిి తవరలోేయ ప్టటణ ప్రముఖులోి ఒకడయాయడ్డ. టైగర్్ కిబ్ మెంబరై

జిలి సెక్రటర్ట కూడా అయాయడ్డ. అతని సాథనం, ప్ర్చచయాలు అతని వాయపార వయవహారాలోి చాల

ఉప్యోగించాయి.

అతను ఏ డియ్సీు గార్చతోన్మ, డిప్యయటీ కలెకటరుగార్చతోన్మ కిబుాలో టెనినస్ ఆడ్డతుననపుుడ్డ

ఎవరో హఠాతుతగా అేయవారు – ‘మ్న విశవంగారు ఒకపుుడ్డ పదద నక్లైట్ట’ అని. డియ్సీు గారు

‘ఐసీ’ అని, ‘ేయూ గ్రే హవుండ్్ లో నక్లైట్ట ఏర్చయాలోి రెండేళ్ళీ ప్ని చేశాను’ అంటూ సంభాషణ

ప్రారంభించేవారు. తను వయవసాయ్ కూల్ల హర్చజన కుట్టంబ్బనికి చెందినవాడినన్న, పేదర్చకం అంటే

ఏమిట్ల తనకు తెలుసునన్న, గిర్చజనులు చాల పేదర్చకంలో ఉనానరన్న, వాళ్ీంటే తనకు చాల

సానుభూతి ఉందన్న, వాళ్ీ ప్ర్చసిథతి బ్బగప్డాలని మ్నసూఫర్చతగా కోరుకుంట్టనాననన్న ఆయ్న

అేయవారు.

‘కాని....చూడండి విశవం గారూ! వాళ్ీను మీ వాళ్ళీ రెచిగొటిట, హింసాుదత చరయలకు

దిగిత్య ఏక్షన్ తీసుకోకుండా ఏం చెయాయలో చెప్ుండి’ అంటూ బ్బల్ విశవం కోరుటలో వసేవారు

నిస్హాయ్ంగా.

డియ్సీు గారూ, డిప్యయటీ కలెకటరుగారూ, ఇంకా అేయకమ్ంది మేథావులూ – అంత్య

గిర్చజనుల జీవిత్యలు బ్బగప్డాలని మ్నసూఫర్చతగా కోరుకుంట్టనానరు – సందేహం లేదు. కాని

వాళ్ళీ హింస మాత్రం వదదంట్టనానరు. అలంటపుుడ్డ విశావనికి వాళ్ళీ చెపేుది సబబుగాేయ ఉంది

అనిపంచేది.

74
 విశవం పులుల కుట్టంబంలోకి రెండ్డ ‘కబ్్’ కూడా చేరాయి. పదద కుర్రాడిని ఊటీలో

రెసిడనిషయ్ల్ సూిలోి చేర్చుంచడానికి ఏరాుట్టి చేసుతనానడ్డ. రెండో కుర్రాడికి ఇంకా రెండేళ్ళీ

నిండలేదు.

విశవం చకిటి తెలిటి మేడ కటాటడ్డ. మేద మీది విశాలమైన గదిని తన ‘సటడీ’గా

చేసుకునానడ్డ. ఆ సటడీ కిటికీ తెర్చసేత పైరుగాల్ల చలిగా, హాయిగా వీసుతంది. ఆ కిటికీ దగ్ర కూరుిని

ప్చిని పొలలు, తోటలు, దూరంగా కనుపంచే రైలు రోడ్డు, అపుుడపుుడ్డ దాని మీద పోయే రైలు

బళ్ళీ చూసూత ఎంతకాలమైనా గడిపేయొచుి.

అతని సటడీలో మార్ిి, ఏంగెల్్, లెనిన్, మావోల రచనలకు బదులు ఇపుుడ్డ ‘సాటక్

మారెిట్ లో లక్షలు సంపాదించడం ఎల?’ లంటి పుసతకాలూ, ఆర్చథక విషయాలను వివర్చంచే

ప్త్రికలూ కనుపసాతయి.

అతను ఆ రోజు ఉదయ్ం లేచి కాఫీ త్యగతూ ఎకనమిక్ టైమ్స్ తిరగేసూత, ‘హుర్రా’ అని ఓ

పొల్లకేక వసి గబగబ్బ ఫోను దగ్రకు ప్రుగెటిట శాస్త్రికి ఫోను చేసుతండగా, అతని కేక వినన భారయ

ఆయాసప్డ్డతూ మెటెికిి ప్రుగెట్టటకొచిింది – ఏం కొంప్లు మునిగాయోనని.

‘శాస్త్రీ – ఎంటాప్ 1:1 బోనసు ఇచిింది. ఈ రోజు ఎకనమిక్ టైమ్స్ చూశావా,’ అనానడ్డ

ఫోనులో విశవం సంతోషంతో ఉకిిర్చబికిిర్చ అవుతూ.

ఈ ఏడాది ఎంటాప్ కంపన్న బోనసు ఇసుతందని ఎవరూ అనుకోలేదు. అసలు దాని పర్

ఫరెోన్్ అంత బ్బగంట్టందని కూడా ఎవరూ ఊహించలేదు. ఆరు నెలల క్రితం మేేయజ్ మెంట్ట

మార్చంది. కొతత మేేయజ్ మెంట్ట చురుకైనది. అది దృష్టలో ఉంచుకుని, అతని మారెిట్ ట్రండ్డకు

ఎదుర్టది, అంత్య ఎంటాప్ షేరుి అమేోసుతంటే, షేరు ఇరవై రెండ్డ రూపాయ్లకు కారు చౌకలో వయియ

షేరి ఆరు నెలల క్రితం కొనానడ్డ.

75
 వార్చషక ఫల్లత్యలు వచిి, బోనస్ ప్రకటించిన తరావత, ఎంటాప్ షేర్ బ్బంబేలో ఇరవై

పాయింట్టి పర్చగి వందయింది.

‘ఫోిటింగ్ సాటక్ చాల తకుివ. కమ్స బోనస్ రెండొందలు దాటి పోతుంది – చూసూత

ఉండ్డ’ అనానడ్డ విశవం శాస్త్రితో.

‘జాక్ పాట్ కొటాటవననమాట’ అనానడ్డ శాస్త్రి అభినందిసూత.

విశవం భారయకు ఎంత లభం వచిిందో వివరాలు తెల్లయ్లేదు, కాని మొగడికి సాటక్

మారెిట్లి బ్బగా లభం వచిిందని మాత్రం అరథమైంది.

‘ఈ సార్చ ేయను రవవల నకెిసు చేయించుకుంటాను’ అంది ఆమె.

‘వధవ రవవల నెకేిసేవిటే – నాలుగ కిలోల బంగారంతో రవవల వడాుణం చేయిసాతేయ

బండముండా’, అని గనన ఏనుగల ఉనన పళాీనిన ముదుదగా తిటిట, నడ్డం కొలుసుతననట్టి చుటూట

చేతులు బిగించాడ్డ విశవం.

‘ఏవిటా వధవ మాటలు’ అని ఆవిడ చిరుకోప్ంతో విదిల్లంచుకుని క్రిందకు వళ్ళీపోయింది.

విశవం బ్బంబే బ్రోకరుకు ట్రంక్ కాల్ బుక్ చేసి, తను అమ్ో దలుచుకునన, కొనదలుచుకునన

షేరి వివరాలు చెప్ుడానికి, అవి రాసి ఉంచిన డైర్ట అలమైరా లోంచి తీశాడ్డ. అతను డైర్ట పేజీలు

తిరగేసుతండగా ఎర్ర అక్షరాలునన కాగితం ముకి ఒకటి డైర్టలోంచి జార్చ క్రింద ప్డింది. విశవం

కిందకు వంగి ఆ కాగితం ముకి తీసి అటూ ఇటూ తిపు చూశాడ్డ.

‘శింగేర్చ గట్టట క్రింద న్న శిరసూ తీసితరయోయ...నరుడో....కార్చన నెతుతరంత.....కడవలి

ఏమిటనన.....కలిని.....’ అని ఉంది ఆ కాగితం ముకి మీద.

76
 విశవం ప్రధాయనంగా ఆ కాగితం ముకి మీద ఉననది చదివాడ్డ కాని అతనికి ఏమీ

బోధప్డలేదు. ఆ పచిి కాగితం ముకి డైర్టలోకి ఎల వచిిందో అతనికి అరథం కాలేదు. బహుశా

పేజీ గరుతకి పట్టటకుని ఉంటాననుకుని అతను ఆ కాగితం ముకి నల్లప ఉండచుటిట కిటికీలోంచి

విసిరేశాడ్డ.

ఆ పాటా, ఆ పాట పాడిన మాధవరావూ, అతని సోృతిప్థం నుంచి ఎపుుడో తుడిచి పట్టటకు

పోయారు. లేకపోత్య ఎంటాప్ బోనస్ ూ యసు ప్డు పేజీలోేయ, ఎనిమిదవ కాలంలో ‘ఎన్ కంటర్

లో ఉగ్రవాది మ్ృతి’ అేయ శీర్చషక క్రింద ప్డు వారత అతని కంటప్డేదే. వారం రోజుల క్రితం

అదిలబ్బద్ జిలి అడవులోి పోల్లసులకూ, నక్లైటికూ జర్చగిన సంఘరషణలో గరవయ్య ఎల్లయాస్

చిటిటబ్బబు ఎల్లయాస్ సైదులు ఎల్లయాస్ అప్ులకొండ ఎల్లయాస్ బంగార్రాజు ఎల్లయాస్ సి.

మాధవరావు అేయ కరుడ్డ గటిటన నక్లైట్ట మ్రణించినట్టి అతనికి తెల్లసేదే!

అతను అల సాటక్ మారెిట్ కొటేషన్్ చూసుతండగా ట్రంక్ కాల్ కనెక్షను వచిింది. విశవం

డైర్ట ప్కిన పట్టటకుని మాటాిడ సాగాడ్డ – ‘పీిజ్ సెల్ ది ఫలోయింగ్ షేర్్ ఎట్ బెస్ట మారెిట్ ప్రైస్

అండ్ బై.......’

(ఆంధ్రప్రభ సచిత్రవారప్త్రిక, అకోటబరు 13-19 / 20-26 1993, సౌజనయంతో)

77
 పేడియా మావయ్య పొదుపు ప్థకం

‘ఏవిట్రా, చూదాదం అంట్టనానడ్డ మీ నానన’ అనానడ్డ పేడియా మావయ్య లోప్లకు వసూత.

పేడియా మావయ్య అంటే వాకింగ్ ఎన్ సైకోిపేడియా అననమాట - అల అని మా చినన మావయ్య

అంటాడ్డ. పేడియా మావయ్య మా పదద మావయ్య – ఎకనమిక్్ లెకిరర్ గా ప్ని చేసుతనానడ్డ.

మా పదద మావయ్యకు ప్రప్ంచంలో తెల్లయ్ని విషయ్ం లేదు. అకాల్ల ఆందోళ్న మొదలు

అంతర్చక్ష ప్రయాణాల దాకా ఏ విషయ్ం గర్చంచైనా అనర్ళ్ంగా మాటాిడగలడ్డ.

‘వీడికి కాలేజీలో చేరేప్ుటికి సైకిలు కావాల్లట. ఇపుుడ్డ డబుా లేదు, చూదాదం, అంట్టనానను’

– అనానరు నానన గారు. ఈ ఏడాదితో నా సూిలు చదువు ప్యరతయిపోతుంది. కాలేజీ మా

ఇంటికి చాల దూరంగా ఉంది.

‘డబుా ఉండడమ్ేయది ఎపుుడూ ఉండదు బ్బవా! సర్చగా మేేయజ్ చేసుకోకపోత్య బిరాిగార్చ

బుబులో కూడా పావల ఉండదు. అంత్య మ్నం చేసుకోవడంలో ఉంది’ అనానడ్డ పదద మావయ్య,

డబుా లేక పోవడానికి కారణం మా అజాగ్రతత అననట్టి.

‘పోన్న నువువ మా వయవహారాలు కొంతకాలం పాట్ట నడిపంచి చూడకూడదూ! మా వలి

కావడం లేదు’ అనానరు నానన నవువతూ.

78
 ‘ేయ చెపున మాట మీరందరూ వింటే వీడికి సైకిలే కాదు - ఒరే మురళ్ళ, న్నకు ఓ టీవీ కూడా

కొనిపసాతను’ అనానడ్డ పదద మావయ్య, నాకు సైకిలు కొంటానంటే మొహం మాడ్డికు కూరుినన మా

పదద తముోడితో.

టీవీ అనగాేయ వాడి మొహం చేటంతయింది. మా ఊళ్ళీ ప్రసుతతం టీవీ రాకపోయినా ర్చలే

సేటషను దగ్రలో పడిత్య మాకు టీవీ వసుతంది. ఆ ర్చలే సేటషను పటేటటప్ుటికి మా ఇంట్లి మా టీవీ

సిదధంగా ఉంట్టంది.

‘ఏమిట్రా, మీ మావయ్య టీవీ కొనిపడత్యనంట్టనానడ్డ’ అంటూ వంటింట్లించి వచిింది

అమ్ో, చేతులు ఊదుకుంటూ.

అమ్ో కొంగ ప్ట్టటకుని మ్యడేళ్ీ మా చినన తముోడ్డ లగ పైకి లకుింటూ, బిసిట్టి

తింటూ, వచాిడ్డ.

‘ేయను కొని పటటేయవ్! ఆ ఆశలేం పట్టటకోకు. మీ చేత పొదుపు చేయించి కొనిపసాత ’

‘ఆ చేతోత నాకు ఓ మికీ్ కూడా కొనిపటటరా ! ప్పుు రుబాలేక ఛసుతనానను’

‘అదీ కొని పడత్య - నా మాట వింటే’

ఒక నెల రోజులు మా ఖ్రుిలన్నన ప్ర్చశీల్లంచి పేడియా మావయ్య ఒక పొదుపు ప్థకం

తయారు చేశాడ్డ.

‘ఇంట్లి అనవసరమైన ఖ్రుిలన్నన తగి్ంచెయాయల్ల. అనవసరమైన ఖ్రుిలేవో ల్లసుట రాశాను.

ఇవి తగి్ంచేసేత నెలకు కన్నసం వంద రూపాయ్లు పొదుపు చెయొయచుి,’ అని ఆర్చథక అతయవసర

ప్ర్చసిథతి ప్రకటించాడ్డ పేడియా మావయ్య – ‘నాలుగ నెలలోి వీడికి సైకిలూ, సంవత్రంలో న్నకు

మికీ్...’

79
 ‘చెపుు’ అంది అమ్ో ఉత్య్హంగా.

‘సినిమాలు మానెయాయల్ల’

‘మాేయసాతం’

‘ప్నిమ్నిష్ని మానిుంచెయాయల్ల’

‘అంట్టి నువువ తోముత్యవా?’ అంది అమ్ో.

‘నువవ తోముత్యవు – రేపు ప్పుు రుబాడం మాేయయ్డానికి ఇవాళ్ అంట్టి తోముత్యవు’

అనానడ్డ మావయ్య, ఆకాశవాణి ప్రకటనల.

‘ఈ మాటలు నా దగ్ర అంటే అనానవు కాని రేపు పళ్ీయాయకా మీ ఆవిడ దగ్ర అనకు.

ఒకి త్యపు తంతుంది’ అంది అమ్ో. కాని అంట్టి తోమ్డానికి ఒపేుసుకుంది.

‘రెండ్డ - నెయియ మానెయాయల్ల. నెయియకి, ూ నెకూ ఆహార విలువలోి పదద త్యడా లేనపుుడ్డ

ఎకుివ ఖ్ర్టదు పటిట నెయియ ఎందుకు కొనాల్ల?’

‘పాప్ం, చంటి వధవకైనా ప్పుులోకి నెయియ వదాదంరా?’

‘వీలేిదు. అసలు ఈ చంటి వధవ నెలకు ప్ది రూపాయ్ల బిసిట్టి, టాఫీలు తిేయసుతనానడ్డ.

వధవ బిసిట్టి ఆరోగాయనికి మ్ంచిది కాదు. వీడికి పాలలోికి బోర్న విటా అనవసరం. పాలే బలం

కాని బోర్న విటా కాదు. అంటేత బిసిట్టి, బోర్న విటా కట్’

‘చంటి వధవ వటిట పాలు త్యగడ్డరా అది లేకపోత్య,’ అంది అమ్ో వాడిని ఎతుతకుని

ముదాదడ్డతూ.

80
 తగలబోతునన దెబా చంటాడికి అరథం కాలేదు. అంచేత అమ్ోని గటిటగా కగిల్లంచుకుని ఓ

ముదుద ఇచిి, చేతిలో ఉనన బిసిట్ ముకి అమ్ో న్మట్లి పటాటడ్డ, అందరూ నవువతుంటే తూ

నవువతూ.

మే అంత్య ఏకగ్రీవంగా పొదుపు ప్థకం ఆమోదించాం. అమ్ో మాత్రం మౌనంగా ఓట్ట

వసింది.

చంటాడికి ఓట్ట హకుిలేదు కదా!

నాలుగ రోజుల తరావత బోర్న విటా అయిపోయాక అమ్ో చంటాడికి గాిసులో పాలుపోసి

ఇచిింది.

వాడ్డ పాలగాిసు కేసి చూశాడ్డ, అమ్ో బోర్న విటా వసుతందేమోనని. అమ్ో ఏం

మాటాిడకుండా తన ప్ని తను చేసుకుంట్టంటే వాడ్డ అమ్ో కొంగ ప్ట్టటకు లగి, ‘అమాో, ఇది’

అంటూ బోర్న విటా డబ్బా చూపంచాడ్డ.

అమ్ో మ్యత తీసి ఖాళ్ళ డబ్బా చూపంచి ‘త్యగ’ అంది విసుగా్ మొహం పటిట.

పేడియా మావయ్య పొదుపు ప్థకం అరథం కాకపోయినా దాని దెబా మాత్రం అరథమ్యింది

చంటాడికి. బోర్న విటా లేకపోవడానికీ, అందరూ ఆ రోజు మాటాిడ్డకునన దానికి సంబంధం

ఉందని కూడా వాడికి అరథమైంది.

వంటేయ ఢంమ్ని ేయలమీద ప్డిపోయి ఆరున్ననకి రాగం అందుకునానడ్డ.

అమ్ో వాడిని ఎతుతకోబోతుంటే, పదద మావయ్య కళ్ీతోేయ వార్చంచి, వాడిని రెకి ప్ట్టటకుని

గదిలోకి ఈడ్డికొచిి, ‘త్యగత్యవా? తననమ్ంటావా?’ అనానడ్డ గాిసు చూపంచి.

‘త్యగను’ అనానడ్డ చంటాడ్డ ఏడ్డసూత.

81
 ‘నువువ త్యగకపోత్య ేయ త్యగేసాత ’

చంటాడికి ఉడ్డకుమోతతనం వచిి పాలగాిసు విసిరేసి ేయలమీద ప్డి దొరిడం మొదలు

పటాటడ్డ ఏడ్డసూత.

‘ఏడ్డ గాడిదా’ అనానడ్డ పదద మావయ్య కళ్ళీ ఎర్రబుసి.

‘నువవ ఏలు గాల్లదా’ అనానడ్డ చంటాడ్డ ఏడ్డసోతేయ.

‘తపుు – మావయ్యను అల అనకూడదమాో’ అని అమ్ో వాడిని ఊరుకోబెటటడానికి

ప్రయ్తినసుతండగా చినన మావయ్య వచాిడ్డ. చినన మావయ్యకు పొదుపు ప్థకం గర్చంచి చెపుంది

అమ్ో.

‘ఏరా బుల్లి నక్లైటూ – డబుి. ఇ. పేడియా గార్చ మీదే తిరగబతునానవట్రా’ అని తముోడిని

గాల్లలోకి ఎగరేసి మ్ళ్ళీ ప్ట్టటకని కితకితలు పటాటడ్డ.

పదద మావయ్యకూ చినన మావయ్యకూ ఓ క్షణం ప్డదు. అంచేత చినన మావయ్య రాగాేయ,

‘ేయ వళ్ళీసాతేయ’ అని వళ్ళీపోయాడ్డ పదద మావయ్య.

మా ఇంట్లి పేడియా గార్చ మీద మొటటమొదట తిరుగబ్బట్ట జెండా ఎగరేసింది ఓట్ట

హకుిలేని మా చినన తముోడ్డ.

……మిగిల్లిన వంద రూపాయ్లు ఒక డబ్బాలో పటిట, ేయూ మురళ్ళ సమ్య్ం

దొర్చకినపుుడలి లెకి పడ్డతూ ఉండేవాళ్ీం. డబుాలు లెకి పడ్డతుంటే అదో థ్రిల్ గా ఉండేది.

అల లెకిపడ్డతూ కొతత సైకిలు తొకుితుననట్టి ఊహించుకుంటూ గాల్లలో త్యల్లపోతుండేవాడిని.

82
 ‘సినిమా హాలోి చూసినట్టి పాటలు, సినిమాలు మ్నింట్లి మ్ంచం మీద ప్డ్డకుని

చూసుతంటే బలేగా ఉంట్టంది కదరా’ అేయవాడ్డ మురళ్ళ – ‘కొనానళ్ళీ పోయాక ఇది అమేోసి

రంగల టి.వి. కొనుకుిందాం రా. అపుుడ్డ అంత్య రంగల సినిమాయే – గొప్ు మ్జా వసుతంది.’

మ్ళ్ళీ నెల ఇంకో వంద తీసి డబ్బాలో ప్డేదాదం అనుకునానం, కాని అనుకుననట్టి

వయ్యలేకపోయాం.

పాల ఖ్రుి పర్చగింది.

బియ్యం ధర పర్చగింది.

నానున గారు ఆఫీసుకు వళ్ీడానికి బసు్ ఖ్రుి పర్చగింది.

ఖ్రుి అరవై పర్చగి మా డబ్బాలో ూ ట నలభై మాత్రమే మిగిలయి.

పేడియాగారు శిఖ్రాగ్ర సమావశం జర్చప మ్ళాీ ఎకింట్ట పుసతకాలన్నన తిరగేసి మ్రగేసి

పొదుపు ఉదయమానిన ఉధృతం చేశారు.

‘బ్బవా – నువువ పేప్రు మానెయియ – ఏ లైబ్రర్టలోన్మ చదువు – ఏమేవ్, నువువ వార

ప్త్రికలూ మాస ప్త్రికలూ మాేయసేయ్’

‘అంట్టి తోమాకా అదే కదురా కాలక్షేప్ం’

‘అదేం కుదరదు’

కొంత లోట్ట ప్యడింది కాని బజారు ప్నులన్నన చేసే మా మురళ్ళకి మ్యడ్డ నెలలోి

ఉత్య్హం క్రమ్క్రమ్ంగా తగి్పోయింది.

83
 నాలుగో నెల బజారు నుంచి నెల సరుకులన్నన తీసుకొచిి ఇంట్లి ప్డేసి మిగిల్లన డబుాలు

మావయ్యకిచాిడ్డ న్నరసంగా.

‘ఏవిట్రా – ఇంత్య ఇచాివు! కమీషను కొటెటయ్యలేదు గదా’ అనానడ్డ మావయ్య

అనుమానంగా.

‘ఆగసుట ప్దిహేను తందానా...

అడ్డకుి తినమ్నానరు తందానా..’

నిటటల బ్రదర్్ వార్చ పాట లంకించుకునానడ్డ మురళ్ళ, టేబులు మీద దరువు వసూత.

‘ఏవిట్రా న్న గొడవ?’ – పేడియా మావయ్య అరథం కాక అడిగాడ్డ.

‘ూ నె పర్చగింది, ప్ంచదార పర్చగింది, ప్పుు పర్చగింది, ఉపుు పర్చగింది’ అని పాటగా పాడి,

ఇట్టవంటి ప్ర్చసిథతులలో పేడియా గారు సైకిలు కొంటే కొంటారేమో కాని టీవీ ఈ జనోకు కొనలేరని

తన ప్రగాఢ విశావసమ్ని తెల్లయ్బుసూత త్యయారమ్ో గార్చ రెండవ కుమారుడ్డ శ్రీశ్రీశ్రీ మురళ్ళ గారు

పేడియా గార్చ పొదుపు ప్థకానికి మ్దదతు ఉప్సంహర్చంచుకుంట్టనానరని ఉదాఘటించాడ్డ మా

మురళ్ళ.

మురళ్ళ తిరుగబ్బట్ట చేసిన తరావత పదద మావయ్య కొంచెం అదిరాడ్డ. మ్ళ్ళీ లెకిలు

చూసి జుట్టట పీకుినానడ్డ, కాని తగి్ంచడానికి అనవసరపు ఖ్రుిలేవీ కనుపంచలేదు.

అయినా ఆ విషయ్ం గర్చంచి తీవ్రంగా ఆలోచించడం మానలేదు.

ఓ రోజు హడావుడిగా ఏదో పుసతకం తీసుకు వచాిడ్డ మావయ్య – ‘ఏమేవ్ అకాి! ఇది

వినానవా?’ అనానడ్డ అమ్ోని పలుసూత.

84
 ‘వసుతనాన – చారులో పోపు పటటన్న ’ అంది అమ్ో వంటింట్లించి.

‘ఏవిట్రా న్న గొడవ?’ అనానరు నానన.

‘మ్న ఖ్రుిలో దాదాపు మ్యడో వంతు తగి్ంచెయొయచుి బ్బవా’ అనానడ్డ మావయ్య

సంతోషంగా.

‘ఎల?’ ఆశిరయపోతూ అడిగారు నానన.

‘ఈ పుసతకం చూడ్డ బ్బవా! మ్నం మ్నకి కావలసిన దానికంటే ఎకుివ తింటాంట.

మ్నం తిేయ దాంట్లి మ్యడో వంతు తగి్ంచేసినా మ్న ఆరోగాయనికి ఏ మాత్రం హాని కలుగదనన

మాట. ఉదాహరణకు ఈ గాడిదలు’ – నూ న, తముోళ్ీన్న చూపసూత అనానడ్డ – ‘మ్యడ్డ

ప్యటల మెకేిబదులు రెండ్డ ప్యటలే....’

వాకయం ప్యర్చత చెయ్యకుండాేయ ‘చచాిేయవ్’ అని కేకేసి తల రుదుదకోవడం మొదలు పటాటడ్డ

మావయ్య. అమ్ో విసిర్చన పోపు గర్చటె పేడియా గార్చ బుర్ర టంగమ్నిపంచి ఎగిర్చ నాననగార్చ కుర్టి

దగ్ర ప్డింది.

‘ఇంక వధవ ప్థకాలు చెప్ుకు’ – అమ్ో కళ్ళీర్రబుసి హింసాతోకంగా వాకట్ట చేసింది.

తరావత నెల పేడియా గారు నిరుత్య్హంగాేయ ఎకంట్ట్ తిరగేశారు.

చాలసేపు ఆలోచించి, వంటింట్లించి బూరెల మ్యకుడ్డ తీసుకొచిి, హెలెోట్ ల నెతిత మీద

పట్టటకుని, గబ గబ మ్ంత్రాలు చదువుతుననట్టి చదివశాడ్డ – ‘వరు శనగ ూ నె బదులు

పామాయిలు వాడాల్ల. సాయ్ంత్రం కూరలు మానెయాయల్ల. టిఫిన్్, పండివంటలు నిష్దధం. కాఫీ

మానెయాయల్ల. ఆ పైన మీ ఇషటం....’ అని వంటేయ బయ్టకు పార్చపోయాడ్డ.

అదీ అమ్లు జర్చపాం.

85
 ఇంకో రెండ్డ నెలలు గడిచాయి.

ఇపుుడ్డ డబ్బాలో రెండ్డ వందల ఇరవై రూపాయ్లునానయి. ఇదివరకటిల ేయను రోజూ

లెకి పటటడం లేదు. మురళ్ళ డబ్బా కేసే చూడడం లేదు. పేడియా మావయ్యని చూసేత వాడ్డ

ప్గలబడి నవువతునానడ్డ.

మావయ్య ఓ రోజు ఎకింట్ట పుసతకం తిరగేసుతంటే, మురళ్ళ ప్రవశించి గమ్ోం దగ్ ర

నిలబడి, ‘ఆగసుట ప్దిహేను తందానా....’ అనానడ్డ.

‘మ్ళ్ళీ ఏవిట్రా?’ అనానరు పేడియా గారు భయ్ం భయ్ంగా.

‘ఏ కూరా కిలో నాలుగైదుకి తకుివ లేదు.....’ - మావయ్య కొంచెం సరుదకుని మ్ళ్ళీ

పుసతకంలో తల దూరిబోయాడ్డ.

‘ట్రంగ్....ట్రంగ్’ – పేడియా గారు మ్ళ్ళీ అదిర్చ ప్డాురు – ‘కిరసనాయిలు మారెిట్లి లేదు.

బ్బికులో కొంటే రెటిటంపు’,

పేడియాగారు జుట్టట పీకుింట్టంటే మ్ళ్ళీ ‘ట్రంగ్.....ట్రంగ్’ అని, ఏవిటని పేడియా గారు

అడకుిండాేయ చెపాుడ్డ మురళ్ళ – ‘బొగ్లు ఏడ్డ రూపాయ్లు, ఉల్లిపాయ్లు మ్యడ్డ రూపాయ్లు,

కటెటలు ప్ది రూపాయ్లు పర్చగాయి’

ఇక మురళ్ళని తపుంచుకోవడానికి నానన దగ్రకు ప్ర్చగెటాటడ్డ మావయ్య.

‘దారుణంగా పర్చగిపోతునానయి ధరలు’ అనానరు నానన నిటూటరుసూత.

‘ఎందుకు పరగవు? ఏదైనా వసుతవు కనిపసేత చాలు, చేతిలో డబుాందికదా అని

కొనెయ్యడానికి ఎగబడత్యరు. ఓ నెలపాట్ట దేశంలో అందరూ తిండి మాేయసేత ధరలు చచిినట్టి

ప్డిపోత్యయి – సింపుల్ ల ఆఫ్ సపలి అండ్ డిమాండ్...’ – అనానడ్డ మావయ్య.

86
 ‘వీడికి అన్నన తెలుసు కాని బుర్రే లేదే’ – నానన అమ్ోతో అని, మావయ్యకేసి తిర్చగి, ‘ఒరే న్న

పాినులోంచి ననున కూడా తీసెయ్యరోయ్’ అనానరు. ఇంక సైకిలు కోసం ఎదురు చూసుతనన

ేయన్నకిడిని మిగిలను కాబోలు, నా దగ్రకొచాిడ్డ మావయ్య.

‘మ్ర్చ ఈ రెండొందలు ఏం చేదాదంరా?’

‘అల ఉంచు – మేమ్ందరం రేపు గండ్డ గీయించుకుేయందుకు ఓ రెండొందలైనా

ఉండొదాద?’ అనానను ఉడ్డకుమోతతనంతో.

‘ఏవిటా వధవ మాటలు?’ - అమ్ో మ్ందల్లంచింది.

‘వాడ్డ చెపేుదీ నిజమేేయ – ధరలు అల మ్ండిపోతునానయి’ అనానరు నానన.

‘ధరలు పర్చగాయి, ధరలు పర్చగాయి అని గోల కాని మీ జీత్యలు పరగలేదూ?’ –

మావయ్య కోప్ంగా అనానడ్డ.

‘జీత్యలు ఇంటి కపుు దాకా ఎదిగిత్య, ధరలు ఆకాశానికి ఎగరుతునానయి’ అంది అమ్ో

దిగలుగా.

‘ఏవిటేవ్ – విప్ివ కవితవం వినిపసుతనానవు. సామాజిక సుృహ ఎకుివైందా?’ అనానడ్డ

మావయ్య వటకారంగా.

‘సమాజంలో ఉండే ఎవడికైనా సామాజిక సుృహ ఉంట్టంది – న్నలంటి ఉష్ట్ర ప్క్షకి తప్ు’

అంది అమ్ో మ్ండిప్డ్డతూ.

‘ఓం శాంతి, శాంతి, శాంతి’ అనానను ేయను అమ్ోకీ మావయ్యకీ మ్ధయ నిలబడి.

***

87
 ఇది జర్చగి రెండ్డ సంవత్రాలైంది.

మేం సైకిలు కొనలేదు, టివీ కొనలేదు. అదెద తకుివని కాలేజీకి దూరమైనా చాల చినన

ఇంట్లికి మారాం.

ేయనిపుుడ్డ కాలేజీలో చదువుతునానను. నాకు లోకం చాల మ్ట్టకు అరథమ్వుతోంది.

‘మ్గ వధవలు, వీళ్ీ బటటలు ేయను కుటటలేను’ అని అమ్ో కుట్టట మిషను అమేోసింది. కాని

అది నిజం కాదని నాకు తెలుసు.

‘మ్న దగ్ర దాచుకోవడానికి ఏమునానయే?’ అని నాననగారు గాడ్రెజ్ బీరువా అమేోశారు.

కాని అదీ అబదధమ్ని నాకు తెలుసు.

అమ్ో మెడలో ఇపుుడ్డనన గొలుసు బంగారంది కాదన్న అసలు గొలుసు మురళ్ళని కాలేజీలో

చేర్చుంచినపుుడ్డ అమేోశారన్న నాకు తెలుసు.

నానన చొకాిలు, మా లగలు మార్చి కుటిటన బటటలు వసుకుని చంటాడ్డ బుడబుకిలడిల

ఇంట్లి తిరుగతుంటే అమ్ో మా అందర్చతోపాట్ట విరగబడి నవువతుంది కాని సగం పాలు, సగం

న్నళ్ళీ కల్లప వాడి లెకి ప్రకారం గాిసుడ్డ పాలు మౌనంగా ఇసుతననపుుడ్డ ఆ మౌనం మాటాిడే మాటల

అరథం కూడా నాకు తెలుసు.

చాలమ్ందితో పోల్లి చూసుకుంటే మా ప్ర్చసిథతి కొంచెం మెరుగే అయినా, పైసా పైసా

పొదుపు చేసి మేం దాసుతనన సంచీకి అడ్డగ లేదని కూడా అరథమైంది.

అడ్డు లేకుండా ధరలు పరుగతుంటే అందరూ నషటపోవడం లేదని కూడా కొతతగా లేసుతనన

సినిమా సెటిటంగలలంటి మేడలు చూసేత తెలుసోతంది.

కాని ఇంతవరకూ సుషటంగా తెల్లయ్నిది ఒకిటే.

88
 దేశం అందర్చదీ అయినపుుడ్డ కొందరు అగాధాలోికి ఎల దిగజార్చపోతునానరో, కొందరు

త్యరాజువవలి పైపైకి ఎల ఎగరగలుగతునానరో నాకు అరథం కావడం లేదు.

మీరు మా కంటే బ్బగా చదువుకుననవారూ, లోకం తెల్లసిన మేథావులూ కదా! మీకేమైనా

తెలుసోతందా?

మీకు తెల్లసేత నిజాయితీగా మాకు నిజం చెబుత్యరా?

(ఆంధ్రప్రభ సచిత్రవారప్త్రిక, 5-10-84 సౌజనయంతో)

89
 మ్నసును మ్ల్లచే శిల్లు

‘చిరంజీవి ఇంకా రాలేదా శాంత్య’ – కలం టేబులు మీద ప్డేసి, కాగిత్యల మీద పేప్రు

వయిట్ట ఉంచి, ఓసార్చ ఒళ్ళీ విరుచుకుని లేచి ప్చారుి చేసూత అడిగాడ్డ మురళ్ళధర్.

రాత్రి ఎనిమిది గంటలవుతోంది. రోజూ ఆర్చంటికలి సూిలు నుంచి ఇంటికి వచేిసే

చిరంజీవి ఇంకా రాలేదు.

‘ఏమో – ఇంకా రాలేదేవిట్ల’ – మురళ్ళధర్ ప్రశనకు భారయ సమాధానం ఇచిింది.

‘రాధ?’

‘రాధ కాలేజీ నుంచి ఈ రోజు కొంచెం ఆలసయంగా వసాతనని చెపుంది. ఈ పాటికి వసూత

ఉండాల్ల’

‘వీడేవైనా చెపాుడా?’

‘లేదు’

90
 ‘కొంప్తీసి వీడినెవరైనా కిడేనప్ చెయ్యలేదు కదా?’ – వళాకోళ్ంగా అననట్టి భారయతో

అనానడ్డ మురళ్ళధర్ నవువతూ.

‘ఏవిటా మాటలు? డిటెకిటవ్ నవలలు రాసి రాసి మీకు మ్రో ఆలోచన రాదు. కొతత నవలకి

పాిట్ట ఏదైనా కావల్లసేత బయ్ట వతకండి, కాని ఇంట్లి అలంటి మాటలనకండి’ – కాఫీ అందిసూత

చిరుకోప్ంతో మ్ందల్లంచింది శాంత. మురళ్ళధర్ నవువతూ టేబులు దగ్రకు వళ్ళీ కూరుిని కాఫీ

సిప్ చేసూత మ్ళ్ళీ రాసుకోవడం మొదలు పటాటడ్డ.

ఈనాడ్డ కాలేజీ కుర్రాళ్ళీ, ఇంగీిషు డిటెకిటవ్ నవలలతో పాట్ట తెలుగ డిటెకిటవ్ నవలలు

కూడా గరవంగా సిగ్ప్డకుండా ప్ట్టటకు తిరుగతునానరంటే దానికి కారణం మురళ్ళధరే. అతనికి

ఆంధ్ర దేశంలో మ్రే రచయితకూ లేనంత ఫలోయింగ్ ఉంది. రచయితకి సినిమా నట్టడికునన

గాిమ్రు కల్లుంచిన ఘనత కూడా మురళ్ళధర్ దే. అయిత్య ఈ విజయ్ం అతనిన త్యల్లగా్ వర్చంచలేదు.

అతనికి చిననప్ుట్టనంచీ ఎలగైనా తను ఒక గొప్ు రచయిత కావాలని చాల ప్ట్టటదలగా

ఉండేది. కొంతకాలం అతను ‘సారా’, ‘సారో’ కథల్లన – ఆ రకం కథల్లన ప్రజలు బ్బగా ఆదర్చసుతనన

కాలంలో – అనుకర్చసూత రాశాడ్డ, కాని అతను కీర్చత కోసమే కాని ఆర్చతతో రచనలు చెయ్యకపోవడం

వలన నిజాయితీ లోపంచి, కృత్రిమ్ంగా, పేలవంగా కనుపంచేవి అతని కథలు. అట్టవంటి రచనలు

సమాజానిన నిశితంగా ప్ర్చశీల్లంచే వారే చెయ్యగలరు కాని కేవలం గర్చతంపు కోసం తహతహలడే

రచయితలు చెయ్యలేరు.

రచయితగా అల తప్ుటడ్డగలు వసుతనన సమ్య్ంలో మురళ్ళధర్ ఒకసార్చ ఇంగీిషులో ఓ

నవల చదవడం తటసిథంచింది. అది ఆధారంగా అతను సెకు్, హింస మేళ్వించి ఓ నవల తెలుగలో

రాశాడ్డ. చాల ప్త్రికలు అది ప్రచురణకి అరహం కాదని భావించి తిపు ప్ంపేశాక అతను

91
నిరుత్య్హంతో ఇంక ఆఖ్రు సార్చ ప్రయ్తినదాదమ్ని ప్ంప్గా కొతతగా వసుతనన ఓ వారప్త్రిక

ప్రచురణకు అంగీకర్చంచింది.

ఆ సంపాదకుడికి ‘ఇది రాయొచుి’, ‘ఇది రాయ్కూడదు’ అేయ ‘ఛాదసతం’ లేదు. మురళ్ళధర్

నవల సీర్చయ్ల్ గా వసేత తన ప్త్రిక అమ్ోకాలు పరుగత్యయ్ేయ నమ్ోకం అతనికి కల్లగింది. అతనికి

మురళ్ళధర్ శైల్ల నచిింది. అయిత్య వారం వారం సీర్చయ్ల్ గా రావాల్ల్న నవల పాఠకులను

ఆకట్టటకోవాలంటే ఎల మెల్లకలు తిపాులో మురళ్ళధర్ కి అప్ుటికి తెల్లయ్దు. ఆ సంపాదకుడ్డ

ఇచిిన సూచనలను దృష్టలో పట్టటకుని జాగ్రతతగా తిర్చగి రాశాక, ఆ నవలను సీర్చయ్ల్ గా ఆ ప్త్రిక

ప్రచుర్చంచడం మొదలు పటిటంది.

ఆ సీర్చయ్ల్ తెలుగ పాఠకులను ఓ ఊపు ఊప వార్చ అభిరుచులను మార్చి వసింది.

ప్త్రికల చర్చత్రలో కొతత అథాయయానిన సృష్టంచింది. కళ్ కళ్ కోసమా, ప్రజల కోసమా అని చర్చించే

వార్చ మొహం మీద ఓ గదుద గదిద, కళ్ కూడా వాయపారమే అని చాటి చెపుంది ఆ ప్త్రిక. క్రమ్ంగా

మిగిల్లన వార ప్త్రికలు కూడా పోటీలో నిలవడం కోసం మురళ్ళధర్ వసిన మార్ంలో నడవక

తపుంది కాదు.

చిటట చివర్చకి మురళ్ళ ధర్ కు ఎట్టవంటి రచనలోి తన ప్రతిభ చూపంచగలడో తెల్లసింది.

ఇంక ఆ తరావత అతను వనకుి తిర్చగి చూడదలుచుకోలేదు.....

‘గడ్ ఈవినింగ్ డాడీ’ – మెడిసిన్ చదువుతునన కూతురు రాధ లోప్ల్లకి వసూత అంది.

‘గడ్ ఈవినింగ్’ – రాయ్డం ఆప తలెతిత చూసి అనానడ్డ మురళ్ళధర్.

‘మీ కొతత నవల ప్యరతయిందా?’

‘దాదాపు అయిపోయింది’

92
 ‘అమ్ో చదివాక ేయను చదువుత్య’ అంటూ లోప్ల్లకి వళ్ళీంది రాధ.

ప్రతీ నవల ప్యరతయాయక మొదట శాంత చదువుతుంది. రెండో అభిమాని కూతురు రాధ.

సుపుత్రుడ్డ చిరంజీవి రాసుతననపుుడ్డ ప్కిేయ కూరుిని వార్చంచినా వినకుండా పేజీ పేజీ చదివసాతడ్డ.

ప్యర్చత అయేయదాకా ఆగమ్నాన ఆగడ్డ, అంత ఆతృత వాడికి.

‘వీడింకా రాలేదా శాంత్య?’ – మ్ళ్ళీ చిరంజీవి గరుతకొచిి అడిగాడ్డ మురళ్ళధర్.

రాత్రి తొమిోదవుతోంది.

‘అదే ేయూ ఆలోచిసుతనానను’ అంది శాంత, ఈ సార్చ నిజంగా కంగారు ప్డ్డతూ.

‘తముోడింకా రాలేదా? సూిలుకు ఫోను చేసేత?’ అంది రాధ.

‘సూిలోి ఉంటాడా? అయిదింటికే వదిల్ల పటేటసాతరే?’ అంది శాంత.

‘సినిమాకి వళాీడంటావా?’

‘చెప్ుకుండా వళ్ీడే?’

‘ఎందుకా కంగారు? వాడికి ప్దిహేను నిండాయి. చినన పలిడ్డ కాడ్డ. ఏదో

సేనహితులందరూ అనుకోకుండా సినిమాకి వళ్ళీంటారు. ఇంకో అరగంటలో వచేిసాతడ్డ కాని మీరేం

బెంగ పట్టటకోకండి'’ అని శాంతని, రాధని మెల్లిగా మ్ందల్లంచి, చిరంజీవి గర్చంచిన ఆలోచనను

ప్కికి నెటిట, మ్ళ్ళీ రాతలో మునిగిపోయాడ్డ మురళ్ళ ధర్......

మురళ్ళధర్ విజయ్ం అతనికి సమ్సయలు సృష్టంచలేకపోలేదు. సవయ్ంగా ఆలోచనా శకిత

తకుివైనా అనుకరణలో అదుాతమైన ప్రజఞ చూపంచగల రచయితల పోటీ ఎకుివైంది అతనికి. ఆ

పోటీ తట్టటకోడానికి సెకూ్, హింసా నవల నవలకూ పంచుకుంటూ పోవాల్ల్ వచిింది. ఇది వరకు

93
ఒక హతయతో, ఒక రేప్ తో ఊరుకుేయ పాఠకులు ఇపుుడ్డ ప్ది హతయలు, ఇరవై రేప్ లునాన సంతృపత

ప్డడం లేదు.

అనుకర్చంచే వార్చ కంటే అతను ఓ అడ్డగ ముందుండడానికి మ్రొక కారణం కూడా ఉంది.

అతను ‘సారా’ కథల రోజులోి రాసిన కథలు పేరు తెచిిపటటకపోయినా జనాలోి ఉండే ఆవశానిన

అరథం చేసుకోడానికి కొంతవరకూ ఉప్కర్చంచాయి. దానికి అతను సూడో ఫిలసఫీ ఒకటి తగిల్లంచి

ఓ కొతతరకం హీరోని తయారు చేశాడ్డ. ఆ హీరో ప్చిి నెతుతరు త్యగేవాడే కావచుి, కాని అతనిన

తయారు చేసింది ఈ సమాజమే. కనుక ఈ సమాజం మీద అతను కసి తీరుికుంటాడ్డ. తమ్

ఉనికి ప్టి అసహయంతో, ఆవశంతో మ్ండి పోతునన పాఠకులు, మురళ్ళధర్ సృష్టంచిన నాయ్కుడ్డ

నిజ జీవితంలో త్యము చెయ్యలేనివన్నన నిసి్గ్గా, నిరుయ్ంగా చేసేసుతంటే ఆరాధించడం మొదలు

పటాటరు.

అతని పాత్రలకునన ఈ మాత్రం డప్త కూడా అతనిన అనుకర్చంచే వార్చ రచనలోి

లేకపోవడంతో అతని సాథనం అతనికి ఇంతవరకూ నిల్లచిపోయింది.

అతనిన అనుకర్చంచేవారు ఒక ప్కి బయ్లుదేర్చత్య, అతనిన విమ్ర్చించే వారు మ్రో ప్కి

తయారయాయరు.

మురళ్ళ ధర్ చాలమ్ంది రచయితలి కాకుండా మ్ంచి వకత. తను చెప్ుదలుచుకుననది

సూటిగా, ేయరుుగా, హృదయాలకు హతుతకుేయల చెప్ుగల శకిత అతనికి ఉంది.

‘ేయను నా నవలలోి న్నతి ప్రబోధాలు చెయ్యడం లేదని విమ్ర్చిసుతనానరు నా మిత్రులు కొందరు’

– విమ్రికులను హేళ్న చేసూత అేయవాడ్డ మురళ్ళధర్ – ‘నా నవలలు ప్ది కొనన వార్చకి ఇక

ముందు మ్హాత్యో గాంధీ, బుదుధల బోధనల పుసతకం ఒకటి బోనస్ బుక్ గా ఉచితంగా

94
ఇదాదమ్నుకుంట్టనానను (నవువలు). సూకిత ముకాతవళ్ళ కావాల్ల్నవారు నవలలు మ్యసేసి – మ్ధయలో

మ్యయ్గల్లగిత్యేయ (నవువలు) – అవి చదువుకోవచుి. లేకపోత్య ఇవి గరుతపట్టటకు చదువుకోండి.

రాముడ్డ మ్ంచి బ్బలుడ్డ

ఉదయ్మే లేచి సిబ్బకా టూత్ పేస్ట తో దంతధావనము చేుదను.

సినిమా త్యరలకు సౌందరాయనిచేి లక్్ టాయిలెట్ సోపుతో చన్ననటి సాననము చేుదను’

- శ్రోతలు విరగబడి నవవవారు.

నిజం చెపాులంటే అతను విమ్రికులను ఎననడూ సీర్చయ్స్ గా తీసుకోలేదు. తనంటే

అసూయ్తో వాళ్ళీ తనున విమ్ర్చిసుతనానరేయ అభిప్రాయ్ం అతని మ్నసులో ఉండేది. హరెత్యత

సముద్రం లంటి అభిమానుల ప్రశంసల మ్ధయ, ఓ నాలుగైదు గొంతుకలు ప్లకడానికి

ప్రయ్తినంచినా ప్టిటంచుకుేయవారెవవరూ సహజంగాేయ లేకపోయారు.

విజయ్ం అతనిన కొరడా పుచుికు తరుముతుంటే, ఏ రోజు ప్రంట్టలో కనుపంచకపోత్య ఆ

రోజు ప్రజలు తనున మ్ర్చిపోత్యరేమోననన భయ్ంతో ఉననట్టి, నవల మీద నవల రాసూత ఇప్ుటికి

నలభై రెండ్డ నవలలు రాశాడ్డ మురళ్ళధర్. ఇది నలబై మ్యడో నవల.....

‘ఏమ్ండీ’ – శాంత టేబులు దగ్రకు వచిి అతనిన ఆపు చేసి అంది కంగారుగా –

‘చిరంజీవి ఇంకా రాలేదు, ప్దవుతోంది. ఏ సినిమాకైనా చెప్ుకుండా వళ్ళీనా ఈ పాటికి

వచెియాయల్ల. మీరొకసార్చ వాడి సేనహితుల ఇళ్ీకు వళ్ళీ వాళ్ీనడిగి చూడకూడదూ’

మురళ్ళ ధర్ కూడా కంగారు ప్డాుడ్డ. ఏ ఏకి్డంటైనా అవలేదు కాదా అని గండ

ఝలుిమ్ంది. అతను లేచి బటటలు మారుికుని, సూిటరు సాటరుట చెయ్యబోతుండగా చిరంజీవి

వచాిడ్డ. చిరంజీవిని చూడగాేయ మురళ్ళధర్ ఆతృత ఆవశంగా మార్చంది.

95
 ‘ఎకిడికెళాీవ్?’ – మురళ్ళధర్ కనెనర్ర బుసి అర్చచాడ్డ.

‘క్రికెట్.....అడ్డతునానను..’ – తండ్రి కోప్ం గర్చతంచి తల వంచుకుని మెల్లిగా సమాధానం

చెపాుడ్డ, చేతిలో బేట్ చూపసూత.

‘ఇంత రాత్రి దాకా క్రికెట్ ఆడ్డతునానవా?’

‘……’

‘సమాధానం చెపుు’ – మురళ్ళధర్ గదిదంచాడ్డ. చిరంజీవి కళ్ీలోి న్నళ్ళీ తిర్చగాయి.

‘పోనెిండి, ఇంకెపుుడూ చెప్ుకుండా ఆలసయంగా రాడ్డ’ అంటూ చిరంజీవి తరఫున శాంత

చెపుంది. కొడ్డకు కేసి తిర్చగి, ‘నువువ లోప్లకు ప్ద’ అంది.

ప్ర్టక్షలు దగ్ర ప్డాుయ్ేయ ఆలోచేయ లేకుండా రాత్రి ప్దింటి దాకా ఊరంత్య తిర్చగి వచిిన

కొడ్డకుని చూసేత మురళ్ళధర్ కి ఆగ్రహం కల్లగింది. హాలులోకి రాగాేయ టూయబ్ లైట్ట వలుగలో

చిరంజీవి వాలకం చూసి అతని కోప్ం త్యరాసాథయికి చేరుకుంది.

‘బటటలన్నన అల మాపేసుకు వచాివమిటి? ఆ మ్రకలేమిటి?’

చిరంజీవి ఉల్లకిిప్డి, వణుకుతూ సమాధానం చెపాుడ్డ – ‘బ్బలు బురదలో

ప్డిపోయింది....తీదాదమ్ని దిగిత్య....’

‘వళ్ళీ – కాళ్ళీ చేతులూ కడ్డకోి – భంచేదుదవుగాని’ – కొంచెం గొంతు తగి్ంచి

అనానడ్డ మురళ్ళధర్.

చిరంజీవి సాననాల గదిలోకి నడిచాడ్డ. మురళ్ళధర్ అసహనంగా ప్చారుి చెయ్యడం

మొదలు పటాటడ్డ.

96
 చిరంజీవి నిజం చెప్ులేదనన విషయ్ం అతనికి సుషటమైంది. రాత్రి ప్దింటిదాకా వాడ్డ క్రికెట్

ఆడడమ్ేయది అరథంలేని మాట. తననుంచి వాడ్డ ఏదో దాసుతనానడ్డ. ఆలోచిసూత మురళ్ళధర్ ప్చారుి

చేసుతనానడ్డ. ప్ది నిమిషాలైనా చిరంజీవి బ్బత్రం లోంచి బయ్టప్డకపోత్య విసురుగా తలుపు

గెంటాడ్డ మురళ్ళధర్. బకెట్లి సర్ఫ వసి నురగ వచేిల కలుపుతునానడ్డ చిరంజీవి.

‘ఏవిటది?’

‘బటటలు మాసిపోయాయి...ఉతుకుదామ్ని’

ఎననడూ కోప్ుడని తను కోప్ుడేసర్చకి కుర్రాడ్డ బెదిర్చపోయాడ్డ అనుకునానడ్డ మురళ్ళధర్.

అతనికి జాల్ల వసింది – ‘అమ్ో ఉతుకుతుంది – లేకపోత్య రేపు చాకల్లకి వదాదం – నువువ నడ్డ’

అనానడ్డ మెలిగా.

చిరంజీవి మౌనంగా డైనింగ్ టేబుల్ దగ్రకు నడిచాడ్డ. భజనాల దగ్ర ఇంక ఎవరూ

ఏమీ మాటాిడలేదు. ఏదో అననం తినానననిపంచి లేచిపోయాడ్డ చిరంజీవి.

‘ఎందుకు చినన విషయానికి అంత కోప్ుడాురు పలిడిని? రేపు మెల్లిగా అడిగి

తెలుసుకోవచుి కదా! వాడ్డ అననం కూడా సర్చగా్ తినలేదు’ అంది శాంత బ్బధప్డ్డతూ.

తల్లి ప్కిలు వసుతంటే చిరంజీవి తల్లి చెయియ ప్ట్టటకుని - ‘అమాో, ేయను ఇవాళ్ న్న దగ్రే

ప్డ్డకుంటా’ అనానడ్డ సణుగతుననట్టి.

అందరూ గొలుిన నవావరు.

‘చంటివాడై పోయాడే అమాో, న్న ముదుదల కొడ్డకు’ అంది రాధ.

‘ప్దిహేేయళ్ళీచిి ఇంకా అమ్ో దగ్ర ప్డ్డకోవడమేమిట్రా? మీ ఫ్రండ్డ్కు తెల్లసేత నవువత్యరు’

అనానడ్డ మురళ్ళధర్ నవువతూేయ.

97
 ఉననట్టటండి చిరంజీవి వకిి వకిి ఏడ్డసుతంటే అందరూ ఆశిరయపోయి ఒకర్చ మొహాలు ఒకళ్ళీ

చూసుకుంటూ నిలబడిపోయారు. ప్ది నిమిషాలకు కాని వాడిని ఊరుకోబెటటడం సాధయం కాలేదు.

‘ఏవైంది వీడికి ఇవాళ్? బహుశా కాిసులో టీచరు నలుగర్చలోూ మ్ందల్లంచి ఉండవచుి.

వీడికి మ్నసు బ్బగాలేదు. రేపు వివరంగా అడగొచుి’ అనుకునానడ్డ మురళ్ళ ధర్.

రాత్రంత్య తల్లి దగ్రే, తల్లి మీదే చెయియ వసి ప్డ్డకునానడ్డ చిరంజీవి. కలతనిద్రలో

కలవర్చసూత రెండ్డ మ్యడ్డ సారుి ఉల్లకిిప్డి లేచాడ్డ కూడా.

మ్రానడ్డ భజనాలైన తరావత, చిరంజీవి సేనహితులను కలుసుకోవడానికి వడ్డతునాననన్న,

మ్ళ్ళీ సాయ్ంత్రం వసాతనన్న చెపు వళ్ళీపోయాడ్డ. ఉదయ్ం మామ్యలుగా తిరుగతునన వాడిని

ఎవరూ ఏమీ అడగలేదు. అసలు రాత్రి ఏమీ జరగనటేట ప్రవర్చతంచారు.

‘ఎందుకు ఇపుుడ్డ వళ్ీడం’ అని అందామ్నుకునానడ్డ, కాని కొంచెం సేపు బయ్ట తిర్చగి

వసేత వాడే కోలుకుంటాడని ఊరుకునానడ్డ మురళ్ళధర్.

మ్ధాయహనం ఒంటిగంట అవుతుండగా నవల ప్యర్చత చేసి భారయకిచాిడ్డ మురళ్ళధర్. ఆవిడ

చదివి చాల బ్బవుందని చెపు రాధకు ఇచిింది. రాధ సగం చదివి ఎవరో సేనహితులు వసేత

మాటాిడ్డతూ కూరుింది. టీ ఇచిి, సేనహితులను ప్ంపంచి, మ్ళ్ళీ నవల మొదలు పటిటన ప్దిహేను

నిమిషాలకు కాల్లంగ్ బెలుి మ్రోగతుంటే తలుపు తీసింది.

ఎదురుగా పోల్లస్ ఆఫీసరు – ‘రండి, నాననగారు నిద్రపోతునానరు, లేపుత్యను’ అంటూ

లోప్లకు ఆహావనించింది రాధ. మురళ్ళధర్ కు పోల్లసు డిపారుటమెంట్టలో చాలమ్ంది ఆఫీసరితో

సేనహం ఉంది. నవలలకు మెటీర్చయ్ల్ సేకర్చంచడంలో వాళ్ళీ తమ్కు తోచిన సలహాల్లసుతంటారు.

ఎదురుగా నిలబడు పోల్లసు ఆఫీసర్ హాలులోకి రావడానికి రెండడ్డగలు ముందుకు వయ్యగాేయ,

వనకుి తిరగబోతునన రాధ గేట్టకేసి చూసి అలగే ప్రతిమ్ల నిలబడిపోయింది.

98
 పోల్లసు వన్ లోంచి చిరంజీవి దిగతునానడ్డ.

రాధ త్యరుకుని ‘ఏవైందండీ?’ అని అడగబోతుంటే, అతను కుిప్తంగా ‘నాననగార్చని పలవండి’

అనానడ్డ.

అల అంట్టండగాేయ అతని దృష్ి టేబులు మీద ఉనన నవల వ్రాత ప్రతి మీద ప్డింది. అది

చేతులోికి తీసుకుంటూ, ‘ఇదేనా నాననగారు రాసుతనన కొతత నవల’ అనానడ్డ పేజీలు తిరగేసూత. రాధ

లేప్గా వచిిన మురళ్ళ ధర్ పోల్లసు ఆఫీసర్ ను చూసి విష్ చేశాడ్డ. మురళ్ళ ధర్ కి అతనితో పదద

సేనహం లేకపోయినా ప్ర్చచయ్ం మాత్రం ఉంది. పోల్లసు వన్ లోంచి దిగి లోప్ల్లకి వచిిన

చిరంజీవి తల్లిదండ్రులను చూసి బ్బవురుమ్నానడ్డ.

అయోమ్య్ంగా తనకేసి తిర్చగిన మురళ్ళధర్ తో, మ్రే ఉపోదాఘతం లేకుండా అనానడ్డ

పోల్లసు ఆఫీసర్ – ‘మీవాడ్డ హతయ చేశాడ్డ’

పడ్డగ ప్డుటటయి అందరూ క్షణకాలం బొమ్ోలి నిలబడిపోయారు. మురళ్ళధర్ కు

నమ్ోశకయం అనిపంచలేదు. నిండా ప్దిహేేయళ్ళీ లేనివాడ్డ హతయ చేయ్డమా? ఏదో....ఎకిడో

బహుశా....పొరప్డాురేమో!

‘పొరపాట్ట లేదు – హతయ చేసినట్టి చిరంజీవ ఒపుుకునానడ్డ. శవానిన పోసుటమారటంకు

ప్ంపంచాం’

ఇంకా ప్సితనం పోని చిరంజీవి హంతకుడా? వాడ్డ ఒపుుకునానడా? పోల్లసులు ఎల

ఒపుసాతరో మురళ్ళధర్ కి బ్బగా తెలుసు. అతనికి ఆపుకోలేని ఆవశం వచిింది.

99
 ‘మీరు ఆవశప్డకండి – అనుమానముంటే ఈ రకతపు మ్రకలు చూడండి’ – సాననాల

గదిలోంచి కానిసేటబులు తీసుకు వచిిన చిరంజీవి బటటల మీద రకతపు మ్రకలు చూపసూత మురళ్ళ ధర్

తో అనానడ్డ పోల్లసు ఆఫీసర్.

రాత్రి చిరంజీవి చెపునట్టి అవి బురద మ్రకలు కావననమాట.

హఠాతుతగా మురళ్ళధర్ కి అంత్య సుషటమైంది. చిరంజీవి ఆలసయంగా రావడం, రాత్రికి రాత్రే

బటటలు ఉతకాలనుకోవడం, ఒంటర్చగా ప్డ్డకోడానికి భయ్ప్డడం, అకారణంగాేయ వకిి వకిి

ఏడవడం – అనినంటికి కారణం అతనికి అపుుడ్డ అరథమైంది. రెండ్డ చేతులతోూ తల ప్ట్టటకుని

కుర్టిలో కూల్లపోయాడ్డ మురళ్ళధర్ నిస్తుతవగా.

చిరంజీవి గొలుిన ఏడవసాగాడ్డ. శాంత, రాధ వాడిని కగిల్లంచుకుని ఏడ్డసుతనానరు.

రాధ శాంతతో ఏదో అంట్లంది. శాంత పోల్లసు ఆఫీసర్ కేసి తిర్చగి ఏడ్డసూతేయ ఏదో

అడ్డగతోంది. మురళ్ళధర్ కళ్ళీ ఎదురుగా జర్చగేదంత్య చూసుతనాన అతని మెదడ్డ మాత్రం జర్చగేది

గ్రహించే శకితని కోలోుయింది.

‘నినన సాయ్ంకాలం సూిలు వదిల్లపటిటన తరావత లోయ్ర్ కేజీలో చదువుతునన రమేష్ అేయ

నాలుగేళ్ీ కుర్రాడిని మీ వాడ్డ సినిమాకు తీసుకెడత్యనని చెపు తీసుకు వళాీడ్డ....’ – పోల్లసు

ఆఫీసరు చెబుతునానడ్డ – ‘….చీకటి ప్డేవరకూ నెహ్రూ పార్ి లో తిపాుడ్డ. పారుి వనకాల

మెయిన్ సూయయ్ర్ లైన్్ వయ్యడానికి రోడ్డు ప్దడ్డగల లోతు తవావరు - మీరు చూసే ఉంటారు.

పొరపాట్టన ఎవరూ జార్చ ప్డకుండా కర్రలతో ఫెని్ంగ కటాటరు. ప్ని వాళ్ళీ వళ్ళీపోయాక అకిడ

చౌకీదారు తప్ు ఎవరూ ఉండరు.’

‘సినిమాకి ఎపుుడ్డ వడదాం అని రమేష్ పేచీ మొదలు పటాటడ్డ. చీకటి ప్డగాేయ వాడిని

మ్యసేసిన రోడ్డు వపు తీసికెళ్ళీ బండరాయితో వాడి తలమీద బలంగా ఒకటి వశాడ్డ చిరంజీవి.

100
మొదటి దెబాకే ప్సివాడి ప్రాణం పోయి ఉంట్టంది. అనుమానం లేకుండా క్రింద ప్డు వాడిని మ్రో

దెబా వశాడ్డ.’

‘పైకి క్రిందికి వడ్డతూ ప్ని చెయ్యడానికి ప్నివాళ్ళీ గొయియ అంచున మెట్టి కొటాటరు. ఆ

మెటి మీదుగా శవానిన కిందకు తీసుకుపోయి, గొటాటలు వసుతనన చోట్టకు చేరాిడ్డ. గొటాటలు దింపే

చోట తను తెచిిన ఊచతో గొయియ తవావడ్డ. ఆ ఊచ కూడా దొర్చకింది. అకిడ కాప్ల ఉనన

చౌకీదారు అల్లకిడై ఈల వయ్యగాేయ బ్బగా లోతుగా తవవకుండాేయ శవానిన గోతిలో దింప పైన

చేతులతో మ్టిట సరేదశాడ్డ. చౌకీదారు విజిలేశాడ్డ కాని లేచి చూడలేదు’

‘ఈ రోజు ఉదయ్ం చిరంజీవి రమేష్ తల్లిదండ్రులకు ఫోన్ చేశాడ్డ – కుర్రాడ్డ క్షేమ్ంగా

తిర్చగి రావాలంటే ఏభైవలు ఇవావలని చెపాుడ్డ...’

పోల్లసు ఆఫీసరు అంత్య వివరంగా చెబుతునానడ్డ కాని మురళ్ళ ధర్ కి ఏమీ అరథం కావడం

లేదు.

‘....ట్రాప్ వశాం – నిజం చెపాులంటే చిరంజీవిని చూసేటప్ుటికి మాకూ షాక్ తగిల్లంది.

ేయరసుతడ్డ ఆర్చత్యర్చన వాడనుకునానంగాని ఇంత చినన వయ్సువాడని మేం ఊహించలేదు....’

‘అంతకు ఓ గంట ముందు ప్నివాళ్ళీ ఈ రోజు ప్ని మొదలు పటటబోతుండగా కుకి ఒకటి

కాళ్ీతో మ్టిట కెలుకుతూ అరవడం చూశారు. ఏవిటా అని దగ్రకెళ్ళీ చూసేత చెయియ కనుపంచింది.

వాళ్ళీ భయ్ప్డి వంటేయ పోల్లసులకు ర్చపోరుట చేశారు.’

మురళ్ళధర్ కి కాని, శాంతకి కాని, రాధకి కాని, పోల్లసు ఆఫీసరు చెబుతుననది ససెున్్

థ్రిలిర్ ల ఎగెల్టింగ్ గా లేదు. ప్సివాడి శవానిన కుకి పీకుతునన దృశయం వాళ్ీ కళ్ీముందు మెదిల్ల

కడ్డపులో దేవినటినిపంచింది. ఇంత ఘోరం – తమ్ కళ్ీ ముందు పుటిట పర్చగి, ఇంకా కళ్ళీ సర్చగా

విప్ుని చిరంజీవి చెయ్యగల్లగాడంటే –

101
 మురళ్ళధర్ కొడ్డకు వైపు చూశాడ్డ – ఎననడూ చూడనట్టి ప్ర్చశీలనగా.

చిరంజీవి ఈ మ్ధయ కొంచెం పొడ్డగ ఎదిగినా ఇంకా మొహంలో ప్సితనం, కళ్ీలోి

అమాయ్కతవం పోలేదు. ఆ కళ్ళీ చూసేత చిరంజీవి ప్సితనం గరుతకు వచిింది మురళ్ళధర్ కి.

లోకం అంత్య అమాయ్కంగా చినన చినన కళ్ీతో చూసిన చిననబ్బబు ఈ రోజు హంతకుడిల

ఎల మారాడ్డ? వీడ్డ పుట్టటకతోేయ హంతకుడా? కాకపోత్య వీడిలో ఈ మారుు ఎపుుడ్డ ఎల

వచిింది? టీవీ తెరమీదా సినిమాలలోూ జర్చగే దోపడీలూ హతయలూ మిలమిల మెర్చసే కళ్ీతో

మైమ్రచిపోయి చూసుతనన వాడి బుర్రలో ఏ ఆలోచనలు మెదిలయి? ఎదిగే ఆడపలిలు, బొమ్ోల

పళ్ళీళ్ళీ ఆడ్డతూ సంసార బ్బధయతలకు మానసికంగా అలవాట్ట ప్డటం ేయరుికుననట్టి , చిననప్ుట్టనంచీ

బొమ్ో తుపాకులతో ఆడ్డతూనన వాడికి హంతకుడి మ్నసతతవం వచిిందా?

ఇదంత్య ఆలోచించ లేదు మురళ్ళ ధర్. అతని మ్నసులో ఒకటే ప్రశన కలవరపడ్డతోంది –

వీడికి ఏభై వలు ఎందుకు?

అతను సుడిగాల్లల లేచి కొడ్డకు దగ్రకు ప్ర్చగెటాటడ్డ – ‘న్నకు డబుా అవసరమైత్య ననున

ఎందుకు అడగలేదు? అసలు న్నకు ఏభైవలు ఎందుకు? ఏం చేదాదమ్ని? ఎందుకు చేశావు?’

ఆ ప్రశనలకు సమాధానాలు చిరంజీవి దగ్రా లేవు. వాడ్డ చూసుతనన సినిమాలు,

చదువుతునన పుసతకాలు ఆవశానినసుతనానయే కాని ఆలోచన ఇవవడం లేదు.

‘......మీ వాడ్డ చాల తెల్లవిత్యటలుగా హతయ చేశాడ్డ’ – పోల్లసు ఆఫీసరు చెబుతునానడ్డ –

శవం యాదృచిఛకంగా బయ్టప్డకపోత్య ఈ రోజున గొటాటలు దింపేసేవారు. గొటాటలపైన రెండ్డ

రోజులలో రోడ్డు వసేసేవారు. ప్ది అడ్డగల లోతున సూయయ్ర్ లైని క్రింద శవం ఉండిపోయేది‘

చిరంజీవి ఏడ్డసుతనానడ్డ, రాధ ఏడ్డసోతంది, మురళ్ళధర్ ఏడ్డసుతనానడ్డ.

102
 ‘సార్ట మురళ్ళధర్ గారూ – నా డూయటీ ేయను చెయాయల్ల కదా’ – పోల్లసు ఆఫీసరు

ఓదారుసుతననట్టి భుజం మీద చెయియ వశాడ్డ. ఓ ప్సివాడి దారుణమైన చావూ, వాడి తల్లిదండ్రుల

వదనా చూసి వచిి, ఇకిడ ఈ తల్లిదండ్రుల బ్బధ చూసిన అతని మ్నసు కర్చగింది –

‘మీరేవనుకోక పోత్య ఓ మాట చెప్ునా?’

‘చెప్ుండి’ – మురళ్ళధర్ ప్యడ్డకుపోతునన గొంతుకతో అనానడ్డ.

‘నాకు సాహితయంతో ఆటేట ప్ర్చచయ్ం లేదు కాని రచయిత మ్నసుని మ్ల్లచే శిల్లు అని పదదలు

అనడం వినానను. వశయ ముందు సంసార స్త్రీల చెడ్డ ముందు మ్ంచి ఎపుుడూ వలవలబోతూ

ఉంట్టంది. చెడ్డకు ఉనన ఆకరషణ మ్ంచికి ఉండదు. రచయిత పాఠకుడి మ్నసును మ్ంచి వైపుకి

తిప్ుడానికే ప్రయ్తినంచాల్ల తప్ు చెడ్డని ఆకరషణీయ్ంగా చిత్రించకూడదని నా ఉదేదశం...’

మురళ్ళధర్ సమాధానం చెప్ులేదు. అంత దుుఃఖ్ంలోూ మురళ్ళధర్ కి తన రచనలను

విమ్ర్చిసుతనన పోల్లసు ఆఫీసరు మీద ఆగ్రహం గల్లగింది.

‘పోల్లసాడ్డ సాహితయం గర్చంచి మాటాిడడవమిటి అనుకుంట్టనానరా – పోన్నండి – ఇది

తీసుకు వడ్డతునాన’ అంటూ మురళ్ళధర్ నవల వ్రాతప్రతి తీసుకునానడ్డ పోల్లసు ఆఫీసర్.

అతని చేతిలో నవల వ్రాతప్రతి చూడగాేయ పోల్లసు ఆఫీసరు అనన మాటల అరథం మురళ్ళధర్

కి ప్యర్చతగా బోధప్డి కొరడాతో ఛళ్ళీన కొటిటనటటయింది – ‘అదెందుకు?’ అనానడ్డ మురళ్ళధర్

వణుకుతునన సవరంతో బలహీనంగా.

‘మీ నవలలో హటల్ పారటనర్ ఒకడ్డ, మ్రొక పారటనర్ ను హతయ చేసి పునాదులోి ప్డేసి

దాని మీద బిల్లటంగ్ కటేటసాతడ్డట కదా.....చిరంజీవి చెపాుడ్డ.....ఈ హతయకి వాడికి ఇని్ిరేషన్

అదేనట....’

103
(ఉదయ్ం వీకీి, 16-4-1987 సౌజనయంతో)

104
 విదాయధనం

‘చినాన – లే అమాో.....ఆరైపోతోంది’

కలత నిద్రలో ఉనన ఎనిమిదేళ్ీ రాంబ్బబుకి తల్లి మాటలు ఎకిడో ూ తిలోంచి వసుత ననట్టి

వినబడాుయి, కాని మెలకువ రాలేదు. వాడ్డ కళ్ళీ తెరవడానికి ప్రయ్తినసుతననట్టి ఆల్లచిప్ులింటి

వాడి కనురెప్ులు కొదిదగా కదిలయి, కాని నిద్రమ్తుత మ్ళ్ళీ వాడిని ముంచేసింది.

‘లే...లే....ఆరుంపావైంది’ – మ్రో ప్దిహేను నిమిషాల తరావత తండ్రి గొంతు కరిశంగా

వినిపంచగాేయ వాడ్డ ఉల్లకిిప్డి కళ్ళీ తెర్చచాడ్డ. మ్ంచం ప్కిేయ నిలబడి, రేజర్ తో గడుం

గీసుకుంటూ చికాగా్ అర్చచాడ్డ ప్రభాకర్ – ‘రోజూ ఇదో ూ యసెన్్ – గంటసేపు నినున లేప్డానికి

మాకు టైం లేదు, లే....లే...’

రాంబ్బబు ఒళ్ళీ విరుచుకుని కాళ్ళీ చేతులూ కదిల్లంచాడ్డ కాని లేదాదమ్ని ఎంత

ప్రయ్తినంచినా సీసంల బరువకిిన శర్టరం వాడి సావధీనంలోకి వంటేయ రాలేదు. కళ్ళీ మ్ళ్ళీ

మ్యసుకుపోతుంటే, ‘లే’ అని తండ్రి కేక ఇంకా గటిటగా వినిపంచింది. ఆ అరుపు వింటూేయ విమ్ల

105
ప్ర్చగెట్టటకొటిట, వాడిని ఎతుతకుని మ్ంచం మీంచి దింప, వాష్ బేసిన్ ముందు నిలబెటిట బ్రష్

అందించింది.

‘వాడ్డ కడ్డకుింటాడ్డలే – నువవళ్ళీ బేగ్ సదుద. వదుద, బేగ్ ేయ సదుదత్యను – నువవళ్ళీ లంచ్

బ్బకు్, వాటరు బ్బటిలు, అన్నన సిదధం చెయియ’ అనానడ్డ ప్రభాకర్.

మొహం కడ్డకుిని టేబులు ముందు కూరుినన రాంబ్బబు చేతికి రెండ్డ బ్రెడ్ సెలిసులూ, పాలూ

అందించింది విమ్ల.

‘నాకు ఆకల్లగా లేదమాో! బ్రెడొుదుద, పాలు త్యగత్య’ – ఎనిమిది గంటల నిద్ర తరావత

శర్టరం వాడితో ఇంకా సహకర్చంచడం లేదు. నిద్రమ్తూత, న్నరసం ఇంకా వదలేిదు. వాడికి మ్ళ్ళీ

ప్డ్డకోవాలనుంది కాని ఏమీ తినాలని లేదు.

‘ఆకల్ల లేదంటే ఎల? మ్ళ్ళీ సూిలుకు వళ్ీగాేయ ఆకలేసుతంది. లంచ్ పర్చయ్డ్ దాకా

ఎల ఉంటావు? పంకితనం చెయ్యక తవరగా తిను’ అంది విమ్ల.

గడియారంతో పాట్ట ప్ర్చగెటటడం రాంబ్బబుకు ఇంకా అలవాట్ట కాలేదు. వాడ్డ

కాళ్ళీపుతూ కిటికీలోంచి బయ్టికి చూసూత త్యపీగా పాలు త్యగతుంటే, ‘ఏవిటి నానాన, అల

అరగంట చేసాతవు – తవరగా త్యగ – అవతల సూిలుకు టైమ్వుతోంది’ అని తొందర పటిట,

దగ్రుండి త్యగించింది విమ్ల.

సూిలు డ్రెసూ్, బూటూి వసి, టై మెడకి తగిల్లంచి, తల దువివ, పౌడరు రాసూత, రోజూలగే

జాగ్రతతలు చెప్ుసాగింది విమ్ల – ‘చినాన! ముందు గది త్యళ్ం చెవి బేగ్ లో ఉంది – జాగ్రతత,

ప్డయ్యకు - టేబులు మీద టిఫిూ , ఫిసుిలో పాలూ పటిట వళ్త్యను - సూిలు నుంచి వచాికా

కాళ్ళీ చేతులూ కడ్డకుిని, బటటలు మారుికుని టిఫిను తిని, పాలు త్యగ - హం వరుి చేసుకో -

ఈ లోగా ేయూ , నానన గారూ ఆఫీసునుంచి వచేిసాతం ’

106
 ‘సరే’ అని, డ్రెసూ్, బూటూి అన్నన వయ్యడం అయిన తరువాత ఇబాందిగా కదులుతూ

అనానడ్డ రాంబ్బబు – ‘అమాో! అమాో!’

‘ఏవిట్రా.....’

వాడ్డ కుడి చేతి రెండ్డ వళ్ళీ చూపంచబోతుండగా ప్రభాకర్ అరుపు వీధిలోంచి

వినిపంచింది – ‘సూిలు బసు్ వచేి టైమ్వుతోంది – ఇంకా ఏమిటి ఆలసయం?’

‘అయిపోయింది’ అని ప్రభాకర్ కి సమాధానం చెపు, రాంబ్బబు కేసి తిర్చగి, ‘ఏవిట్రా,

తొందరగా చెపుు – అవతల టైమైపోతోంది’ అంది విమ్ల అసహనంగా.

‘ఏం లేదులే’ అనానడ్డ రాంబ్బబు కంగారుగా చెయియ కిందకు దింపేసూత.

‘ఏం లేకపోత్య బేగ్ తీసుకుని నడ్డ’

రాంబ్బబు బేగ్ తీసుకుని బయ్టకు ప్ర్చగెటాటడ్డ. ప్రభాకర్ అప్ుటికే సూిటరుకు కికిిచిి

బర్రు బర్రుమ్నిపసుతనానడ్డ విసుగా్. రాంబ్బబు సూిటరెకిి ముందు నిలబడగాేయ సాటరుట చేశాడ్డ.

బసు్ సాటపు చేరాడో లేదో సూిలు బసు్ రాేయ వచిింది.

‘రాంబ్బబూ! ఇంకా పంద్ర్యళ్ళ లేవాల్ల రేప్ట్టనంచీ – తెల్లసిందా? కొదిదలో బసు్ మిస్

అయిపోయేవాళ్ీం’ అనానడ్డ ప్రభాకర్.

‘సరే’ అని తల ఊప, తండ్రికి టాటా చెపు బసు్ ఎకాిడ్డ రాంబ్బబు....

వాడ్డ సూిలునుంచి ఇంటికి తిర్చగి వచేిటప్ుటికి రెండైంది. లోప్ల్లకి వసూతేయ పుసతకాల

సంచీ, వాటరు బ్బటిలూ, చెరో మ్యల విసిరేశాడ్డ. బూట్టి విపు అటూ ఇటూ తనిన సోఫలో

ప్డ్డకునానడ్డ కాసేపు. తరావత కాళ్ళీ చేతులూ కడ్డకుింటూ వాష్ బేసిన్ ముందర నిలబడి

107
అదదంలో తన మొహం చూసుకునానడ్డ. వాకిు ఎడం చెంప్ ఎర్రగా కందిపోయి ఉంది. దాని మీద

టీచరు వళ్ీ గరుతలు కనుపసోతేయ ఉనానయి.

కాిసులో టీచరు ఆ రోజు ప్రోగ్రెస్ కార్ు ఇచిింది. వాడికి ఆఖ్రు రేంకు వచిింది. అది ఒక

కారణం. టీచరు ప్రాజెక్ట వర్ి – త్యజ్ మ్హల్ బొమ్ో కు రంగ అదాదలు అంటించడం – చేసి

తీసుకు రమ్ోంది.

వాడ్డ అమ్ోతో చెపాుడ్డ, కాని ‘నాకు తీర్చక లేదు. తరువాత చూదాదం’ అంది విమ్ల.

అందుచేత వాడ్డ ప్రాజెకుట వరుి చెయ్యలేదు. అది రెండో కారణం. ఈ రెండ్డ కారణాల వలన

టీచరుకు కోప్ం వచిి చెంప్ ప్గలగొటిట, బలిమీద రెండ్డ పర్చయ్డ్డి నిలబెటిటంది. టీచరును

చంపయాయలననంత కోప్ం వచిింది వాడికి. కాని ఏమీ అనలేని నిస్హాయ్ సిథతిలో ఆ అవమానం

భర్చసూత అలగే నిలబడాుడ్డ రెండ్డ పర్చయ్డ్డి.

‘ేయను రేప్ట్టనంచీ సూిలుకు వళ్ీను. హాయిగా ఇంట్లిేయ ఉంటా’ అనుకునానడ్డ మ్నసులో.

ఇలుి అనగాేయ తండ్రి గరుతకు వచాిడ్డ రాంబ్బబుకు. నాననకి ప్రొగ్రెస్ కారుు చూపంచాల్ల.

రాయంకు తకుివ వచిిందని నాననకు కోప్ం వసుతంది. నాననకి అసలే చాల కోప్ం. నానన

ఏమ్డ్డగత్యడో, ఏం చెపాులో అని వాడికి భయ్ం భయ్ంగా ఉంది.

ఈ సార్చ నానన తిడిత్య ఇంట్లించి పార్చపోత్యను. ఎకిడికి పార్చపోత్యను? ఎకిడ్డంటాను?

అననం ఎవరు పడత్యరు?

సూిలుకు వళాీలంటే భయ్ం, ఇంటికి రావాలంటే భయ్ం – వాడికి ఏడ్డపొచిింది.

ఏడ్డసూతేయ హంవర్ి చెయ్యడానికి పుసతకాలు తీశాడ్డ.

108
 The planets revolve around the sun. The Earth spins on its own axis –

ఏకి్స్ అంటే?

సైన్్ పుసతకాలు అవతల ప్డేసి మేథ్స్ తీశాడ్డ వాడ్డ: The side of a square is twice

as long as the side of another square. How many times is the perimeter of the

first square to the perimeter of the second square?

The side of a square…perimeter of the second square…..ఈ చదువు ేయను

చదవలేను. నాకేవీ అరథం కాదు. సూిలోి టీచరు కొడ్డతుంది. ఇంట్లి నానన తిడత్యడ్డ. ఈ సార్చ

నానన తిడిత్య పార్చపోను, చచిి పోత్యను – నాకు చచిిపోవాలనుంది.

I want to dye – హం వరుి చెయ్యడానికి తీసిన న్మట్ బుకుి మీద ప్రధాయనంగా తన

మ్నసులో అనుకుననది రాశాడ్డ ఏడ్డసూతేయ.

అల ఏడిి ఏడిి నిద్రపోయిన వాడికి ఐదువుతుండగా మెలకువ వచిింది. నిద్రపోయిన

తరావత వాడి మ్నసు ప్రశాంతంగా ఉంది. కొంచెం తికి తగి్ంది. చాల ఆకల్ల అనిపంచి టేబులు

మీద అమ్ో పటిటన టిఫిను తిని, పాలు త్యగి, కిటికీలోంచి కింద ఆడ్డకుంట్టనన పలి లకేసి

చూడసాగాడ్డ. వాళ్ళీ నవువతూ, తుళ్ళీతూ ఒకళ్ీన్నకళ్ళీ తోసుకుంటూ, ప్డిపోయి లేసూత ,

ఆడ్డకుంట్టంటే వాడికి సరదా అనిపంచింది.

కిటికీ ఎకిి, ఊచలు ప్ట్టటకు ఊగతూ, ఆటలు చూసుతండగా కాల్లంగ్ బెల్ మోగింది.

‘అమ్ో వచేిసింది’ అని కిటికీలోంచి దూకి ప్రుగన వళ్ళీ తలుపు తీశాడ్డ.

‘టిఫిను తినానవా?’ అని అడగబోతూ గదంత్య చూసింది విమ్ల. ఒక వైపు పుసతకాల సంచీ,

మ్రో వైపు వాటర్ బ్బటిలూ – గదంత్య చిందరవందరగా కనుపంచింది.

109
 ‘ఇలింత్య అల చేసేవమిటి చినాన – న్నట్ గా ఉంచుకోవదూద’ అని సరదడం మొదలు పటిటంది.

‘అమాో – కొంచెంసేపు ఆడ్డకోనా?’ – రాంబ్బబు మెల్లిగా తల్లి ప్కికు చేర్చ అడిగాడ్డ.

‘హం వరుి అయిపోయిందా?’

‘తరావత చేసాత’

‘వళ్ళీ – కాని తవరగా వచేియ్! బటటలు మాపుకోకు’ – తల్లి ప్ర్చోషన్ ఇవవగాేయ వాడ్డ

ఛంగన బయ్టికి దూకి వళ్ళీపోయాడ్డ.

ప్రభాకర్ రాత్రి ఎనిమిదవుతుండగా సుడిగాల్లల వచాిడ్డ. వసూతేయ విసురుగా – ‘ఏడీ

వీడ్డ?’ అని అర్చచాడ్డ.

‘అవతల్ల గదిలో టీవీ చూసుతనానడ్డ’

‘పలు వాడిని – వీడి మ్యలన ఎనిన మాటలు ప్డాల్ల్ వచిిందో తెలుసా? వాడి ప్రని్పాల్

ఆఫీసుకు ఫోను చేసి, వాడిని మ్నం సర్చగా్ చదివించడం లేదని ఛడామ్డా తిటిటంది. వాడ్డ

ఇంప్రూవ్ కాకపోత్య టీసీ ఇచిి ప్ంపంచేసాతనంది. ఛ....ఛ..... వీడేదో బ్బగప్డత్యడని, వాళ్ీన్న

వీళ్ీన్న ప్ట్టటకుని రెండ్డ వలు డొేయషన్ కటిట మ్ంచి సూిలోి చేర్చుసేత ఈ వధవకి.....’ – తండ్రి

మాటలు వినిపంచి హాలోికి వచిిన రాంబ్బబును చూసూత కళ్ళీర్రబుసి అడిగాడ్డ ప్రభాకర్ – ‘న్న

ప్రోగ్రెస్ కారుు ఏదీ?’

ఆటలోిూ , టీవీలోూ ప్డి మ్ర్చిపోయిన సూిలు కళ్ీముందు మెదిల్ల కన్ననళ్ళీ తిర్చగాయి

రాంబ్బబుకు. వాడి మొహం పాల్లపోయింది.

‘బేగ్ లో ఉంది’ అనానడ్డ సణుగతుననట్టట. తండ్రి ఏవంటాడో అని కంగారుతోూ ,

భయ్ంతోూ వాడి గండ వగంగా కొట్టటకోసాగింది.

110
 ‘.....32వ రేంకు’ – ప్రభాకర్ ప్రోగ్రెస్ కారుు విసిర్చ ేయలకేసి కొటాటడ్డ. రాంబ్బబు ఒకిసార్చ

ఉల్లకిి ప్డాుడ్డ.

‘మొదటి ఐదుగర్చలోూ ఉండాలని చెపాునా? ఏ రోజు పాఠాలు ఆ రోజు చదవాలని

చెపాునా?’

రాంబ్బబు భయ్ం భయ్ంగా తలూపాడ్డ.

‘తలూప్డం కాదు – న్మటితో చెపుు’

‘చెపాురు’

‘చదువుతునానవా?’

‘చదువుతునానను’

‘ఈ వళ్ హంవరుి చేశావా?’

‘ఇంకా చెయ్యలేదు?’

‘ఎందుకు చెయ్యలేదు?’

‘……..’

‘న్న న్మట్ట బుకుి ఏదీ?’ – ప్రభాకర్ ఇలెిగిర్చపోయేల అర్చచాడ్డ. రాంబ్బబు వణుకుతూ

న్మట్ట బుక్ అందించాడ్డ. ప్రభాకర్ న్మట్ బుక్ తిరగేసుతంటే – I want to dye అని కనిపంచింది.

‘డై సెుల్లింగేవిటి?’ – ప్రభాకర్ కి ఆ వాకయంలో సెుల్లింగ్ మిసేటకే కనుపంచింది, కాని అసలు

కొడ్డకు న్మట్ బుకుిలో అల ఎందుకు రాశాడేయ ఆలోచన రాలేదు.

‘......’ – రాంబ్బబు మ్ళ్ళీ వణికాడ్డ కాని పదవి విప్ులేదు.

111
 ‘చెపుు’ – ప్ళ్ళీ ూ రుతూ మ్ళాీ అర్చచాడ్డ ప్రభాకర్.

‘డి...వై....ఇ...’

‘న్న తలకాయ్ – డి. ఐ. ఇ. – వందసారుి ఇంపొజిషన్ రాసి చూపంచు’

గజగజా వణుకుతునన కొడ్డకును చూసేత విమ్లకు జాలేసింది. వాడిని దగ్రకు తీసుకుని,

బుజజగించి, ఓదారాిలనిపంచింది. కాని ప్రభాకర్ కోప్ుడ్డతుననపుుడ్డ అల జాల్ల చూపంచడం

కుర్రాడికి లోకువైపోవడం అనుకుని, మాట మారుసూత – ‘వచీి రాగాేయ ఇంకా కాళ్ళీ చేతులూ

కడ్డకోికుండా ఏమిటిదంత్య – తీర్చగా్ అడ్డగదురు గాని లోప్లకు వళ్ీండి....’ అంది విమ్ల

భరతని శాంతింప్ చెయ్యడానికి ప్రయ్తినసూత.

ప్రభాకర్ విసురుగా లోప్ల్లకి వళాీడ్డ.

భంచేసుతననపుుడ్డ కూడా ప్రని్పాల్ మాటలే గరుతకొటిట అతని గండ కుతకుతలడింది –

‘ఏవిటి ఈ బోడి సూిలోి చెపేుది – వీళ్ళీ చెపేుది చదువు కాదు – ఇదో రేకెట్ – వందల ఫీజులు

కటటడం, రోజుకు రెండ్డ గంటలు విమ్ల, ేయూ వాడిచేత హం వర్ి చేయించడం.....అయినా వీడి

హం వర్ి మేం చేయించడమేమిటి? వాడే చేసుకోవాల్ల కాని.....ఛ.....ఛ.....మ్టిటబుర్ర వధవ.....’

– ఆ కోప్ం కొడ్డకు మీదకు మ్ళ్ళీంది. ఒకటి రెండ్డ సారుి మ్ర్చ కోప్ం ప్టటలేక

మాటాిడబోయాడ్డ, కాని భంచేసుతంటే ఈ విషయ్ం ఎతతవదదని విమ్ల కళ్ీతోేయ వార్చంచింది.

రాంబ్బబు మాటాిడకుండా – తల్లికేసి కాని, తండ్రి కేసి కాని చూడకుండా – తలవంచుకుేయ

భంచేయ్సాగాడ్డ. వాడికి అననం సయించడం లేదు. తుఫను ఇంకా తగ్లేదన్న, మ్ళ్ళీ

విరుచుకుప్డ్డతుందన్న వాడికి తెలుసు. భజనాలు అయిపోయిన తరావత తండ్రి గదిలో అటూ ఇటూ

ప్చారుి చేసూత తనకేసి అపుుడపుుడ్డ చూసుతంటే, తండ్రి కళ్ీలోి కళ్ళీ కలవకుండా ప్కికి తపుసూత,

112
ఎపుుడ్డ ఈ అగినప్రవతం పేలుతుందా అని దడదడలడే గండలతో క్షణాలు లెకి పడ్డతూ కుర్టి

అంచున ఊపర్చ బిగబట్టటకు కూరుిని ఎదురు చూసుతనానడ్డ వాడ్డ.

‘మారుిలు ఎందుకు తకుివ వచాియి?’ – ప్రభాకర్ ప్చారుి చెయ్యడం ఆప రాంబ్బబు

ఎదురుగా నిలబడి, సాధయమైనంత మెలిగా అడిగాడ్డ, ఐదు నిమిషాల తరావత. అప్ుటికి

తొమిోదిననయింది. విమ్ల కూడా ప్ని ముగించుకు వచిి అకిడే కూరుింది.

హఠాతుతగా తండ్రి తన ఎదురుగా ఆగి అల అడగడంతో వాడ్డ తడబడాుడ్డ. చేతులు నెరవస్

గా నలుపుతూ తల్లికేసి ఒ సార్చ చూసి, తల్లి కలుగబుసుకోకపోవడంతో, ఏడ్డపు గొంతుతో

‘తెల్లయ్దు’ అనానడ్డ.

‘బ్బగా రాశావా?’

‘బ్బగాేయ రాశాను’

‘బ్బగా రాసినా, న్నకు మారుిలు ఇవవలేదా?’

‘………’

‘అసలు న్నకు పాఠాలు అరథమ్వుతునానయా?’ – విమ్ల అడిగింది.

‘మిగిల్లన పలిలందర్చకీ అరథమైనపుుడ్డ వీడికెందుకు కాదు – చవటననర చవట -

ఛ....ఛ....’ – ప్రభాకర్ ఆగ్రహం మ్ళ్ళీ త్యరాసాథయికి చేరుకుంది – ‘నిేయనదో ఉదధర్చదాదమ్ని, చాల

బ్బగా చదివిదాదమ్ని ఇంత తగలేసుతనానను. మాకు అవకాశాలేికా, సర్చయైన చదువులు లేకా –

అనినంటిలోూ తకుివైన అణాకాన్న వధవలందర్చకీ ‘సార్’, ‘సార్’ అని సలంలు కొడ్డతూ,

ఇలంటి ఉదోయగాలోి రాట్ అవుతునానం. న్నకు ఇలంటి ప్ర్చసిథతి రాకూడదని ఎంతో జాగ్రతతగా

చదివిదాదమ్నుకుంటే న్న కరో ఇల తగలడ్డతోంది. అమాో, ేయూ సంపాదిసుతంటే ఇంట్లి

113
సూిటరూ, టీవీ, ఫ్రిజ్ – ఇవన్నన కనుపసుతనానయి కాని, ఈడిి తంత్య చిల్లికాన్న లేదు, తెలుసా?

మెర్చట్లి వసేత రావడం – లేకపోత్య అడ్డకుి తినడానికి కూడా ప్నికి రాకుండా పోత్యవు.....’ –

జీవితంలో తనకు ఎదురైన ఫ్రసేేషన్ అంత్య కొడ్డకు మీద చూపంచాడ్డ ప్రభాకర్.

తండ్రి మాటాిడ్డతుననదేమిట్ల అరథం కాక ఎపుుడ్డ ఈ అగినప్ర్టక్ష అయిపోతుందా అననట్టి

ముళ్ీమీద కూరుిననట్టి కూరుినానడ్డ రాంబ్బబు.

అల తన ఆవశానికి ఒక రూప్మిచిిన తరావత కొంచెం శాంతించి తన గదిలోకి వళ్ళీ

సిగరెట్టట కాలుికోసాగాడ్డ ప్రభాకర్.

విమ్ల రాంబ్బబు ప్కి సర్చద, వాడిని ప్డ్డకోమ్ని చెపు, ప్డకగదిలోకి వళ్ీబోతుంటే వాడ్డ

‘అమాో’ అంటూ తల్లి కొంగలగి, తండ్రికి వినబడకుండా మెలిగా అనానడ్డ – ‘ఇవావళ్ నా దగ్ ర

ప్డ్డకుంటావా?’

వాడికి సూిలోి జర్చగిన అవమానం, తండ్రి వసిన కేకలూ – అన్నన తల్లి ఒడిలో మ్ర్చచిపోయి

ఓదారుు పొందాలని ఉంది. తల్లిమీద చేతులు వసుకుని, తల్లి ఒడిలో ఒదిగిపోయి ప్డ్డకుని తన

దుుఃఖానిన మ్ర్చచిపోవాలని ఉంది.

‘సరే’ అంది విమ్ల, వాడి ప్కిేయ ప్డ్డకుంటూ. వాడికి కొండంత సంతోషం కల్లగింది.

తల్లిమీద ఒక కాలూ, ఒక చెయియ వసుకుని, గటిటగా కగిల్లంచుకుని ప్డ్డకునానడ్డ. విమ్ల వాడి తల

నిమురుతూ చెప్ుసాగింది – ‘చూడ్డ నానాన – నాననగారు నువువ బ్బగప్డాలేయ కోప్ుడత్యరు,

కాని నువవంటే ప్రేమ్ లేక కాదు. న్నకు ఎనిన బొమ్ోలు, పుసతకాలు కొనివవలేదూ – ఇచాిరా?’

తల్లి ఓదారుు కోసం ఆశగా ఎదురు చూసుతనన వాడికి తల్లి ఆ రకంగా మాటాిడడం దుుఃఖానిన

కల్లగించింది. తల్లిమీంచి కాలూ, చెయ్యయ తీసేసి, కొంచెం దూరంగా జర్చగాడ్డ. ఆ సంగతి

గమ్నించని విమ్ల చెప్ుసాగింది – ‘రోజూ పాఠాలు శ్రదధగా చదువుకో! సూిలోి టీచరు చెపేుది

114
శ్రదధగా వినాల్ల. మ్ంచి టూయటర్చన చూసి టూయషన్ పటిటసాత. సూిలోి పాఠాలు అరథం కాకపోత్య

సాయ్ంత్రం టూయటర్చన నాలుగ సారుి అడిగి చెపుంచుకో – నువువ బ్బగా చదవాల్ల. చదువుకుని

పైకి రావాల్ల. అదే మా కోర్చక – చదువుకుంటావా?’

పైకి రావడమ్ంటే ఏమిట్ల నాకు తెల్లయ్దు కాని, నాకు అంత్య తెలుసుకోవాలని ఉంట్టంది.

నాకు ఈ ప్రప్ంచం చాల వింతగా, తమాషాగా, ఆసకితకరంగా కనుపసుతంది. నినన వసిన వితతనం

లోంచి ఈ రోజు మొకి వసేత నాకు చాల ఆశిరయంగా ఉంట్టంది. నాకు నక్షత్రాలూ, కారూి,

సూిటరూి, విమానాలు, రాకెటూి – అనినంటి గర్చంచి తెలుసుకోవాలనిపసుతంది. అంత్యకాదు –

ప్కిింటి శాంతకి, చందమామ్ చదివి కథలుచెబుతుంటే నాకు ఎంతో ఇషటంగా ఉంట్టంది. నాకూ

అలంటి కథలు తిర్చగి చెపాులనిపసుతంది. సాయ్ంత్రం వళ్లోి పలిలందరూ వీధులోి గోల చేసూత,

గాల్లప్టాలెగరేసూత, బంత్యట, క్రికెటూట అడ్డతుంటే, నాకూ వాళ్ీలో కల్లసిపోయి పచిగా

ఆడ్డకోవాలనిపసుతంది, కాని ఇంట్లి ఒంటర్చగా గంటల తరబడి హంవర్ి చేసూత

కూరోివాలనిపంచదు. చదువుకుని అన్నన తెలుసుకోవాలనన ఆసకిత ఉంది, కాని ేయను పాఠాలు

అప్ుచెపేు టేప్ ర్చకారుుగా, ప్రశనలకు సర్చయైన సమాధానాలు ఆన్రు పేప్రులో దించే ఫొట్ల

కాపయ్రాిగా ఉండలేను. చదువు పేరుతో నా చినన చినన కోర్చకలూ, సంతోషాలూ అనినంటిన్న

నల్లపేసి, నా ప్సితనం నాకు దూరం చేసి, ననున మారుిలు సోిరు చేసే కంప్యయటరుగా

మారెియ్యకండి – అని తన మ్నసులో తనకే అరథం కాకుండా గందరగోళ్ంగా మెదులుతునన

భావాలకు ఓ రూప్ం కల్లపంచి తల్లికి చెప్ుడానికి వాడికి వయ్సూ లేదు, భాషా రాదు. పదవి

విపుత్య వచేిది ఏడ్డపే.

అందుచేత, పదవి బిగబటిట ఏడ్డపు ఆపుకుంటూ, ‘ఊ....’ అనానడ్డ వాడ్డ, తల్లి ప్రశనకు

సమాధానంగా. తల్లి తన ప్కిన ప్డ్డకుననందుకు కల్లగిన ఆనందం మాయ్మైపోయింది. తల్లి

115
సురి వాడికి ఓదారుునివవడం లేదు. మ్ంచం మీద తన ప్కి తల్లి ఉనికిని కూడా వాడ్డ

సహించలేక పోయాడ్డ.

‘ేయను ఒకిడిన్న ప్డ్డకుంటా – నువవళ్ళీపో – ఆ గదిలో ప్డ్డకో’ అనానడ్డ.

‘ఏం – న్న దగ్రే ప్డ్డకోమ్నానవు కదరా! కోప్ం వచిిందా?’

‘………’

‘న్న ఇషటం – మ్ర్చ గడ్ నైట్ చెపుు’ అంది విమ్ల, వాడి బుగ్ మీద ముదుద పట్టటకుంటూ.

‘గడ్ నైట్’ అనానడ్డ వాడ్డ తల్లికి తిర్చగి ముదుద ఇసూత. ఆ ముదుదలో ఆపాయయ్త లేదు.

విమ్ల వాడికి దుప్ుటి కపు, లైటార్చు, ప్డక గదిలోకి వళ్ళీ, తలుపు దగ్రగా వసి ప్రభాకర్

తో అంది - ‘వాడ్డ ఎంత బెదిర్చపోయాడో చూడండి. వాడ్డ మాత్రం ఏం చేసాతడ్డ ?

చదువుతునానడ్డ కదా! వాడ్డ బిలో ఏవరేజ్ – కె.జి. నుంచి ఆ విషయ్ం సుషటంగా తెలుసూత ేయ

ఉంది. వాడ్డ ఇంగీిషు మీడియ్ంలో లెసన్్ ఫలో కాలేకపోతునానడ్డ. అందర్చ తెల్లవిత్యటలూ ఒకేల

ఉండవు. కొంతమ్ంది ఒకసార్చ చెప్ుగాేయ అందుకుపోత్యరు. కొంతమ్ందికి ప్దిసారుి చెపాుల్ల.

అయినా సూిలు జీవితంలో ఓ భాగమే కాని అదే జీవితం కాదు కదా. సూిలు ర్చకారుు

బ్రిల్లయ్ంట్టగా ఉననవాళ్ళీ ఎంతమ్ంది జీవితంలో ఫిప్ అవలేదూ? సూిలోి ఏవరేజ్ గా

ఉననవాళ్ళీ ఎంతమ్ంది ఎనిన రంగాలోి వలగడం లేదు? వీడిలో ఏ ఆర్చటసుట, సైంటిసుట ఉనానడో –

ఎవరు చెప్ుగలరు? మెర్చట్లి రావాలని వాడిని మీరు తిటిటనా, కొటిటనా నెరవస్ రెక్ గా

తయారవుత్యడ్డ కాని ఫసుట .....రా....గ....ల.....డా?’ – విమ్లకు కూడా ఏడ్డపొచిినంత ప్నైంది.

116
 ప్రభాకర్ ఏమీ సమాధానం చెప్ులేదు. అతనికీ ఆ విషయ్ం తెలుసు. విదయ ప్రమారథం

విజాఞనమే అయిత్య, దానికి ఈ ఉరుకులూ ప్రుగలూ అకిరేిదు. వాడికి తగిన విధంగా మెల్లిగా

ేయరుికుంటాడ్డ. ఏదో ఒక రంగంలో తన ప్రతిభ చూపసాతడ్డ.

కాని.......

వాడికి ఈ చదువు బతుకు తెరువు. వాడ్డ రేప్టి పౌరుడ్డ. వాడి జీవితం ఓ ప్రుగ

ప్ందెం. వరుగ ఆపనవాడ్డ వనుకబడిపోత్యడ్డ. వనుకబడువాడ్డ నాశనమైపోత్యడ్డ. వాడి

అల్లసిపోతునానడని తల్లి తండ్రీ జాల్ల చూపంచినా రేపు లోకం జాల్ల చూపంచదు. నిరాదక్షణయంగా తన

కాళ్ీ క్రింద తొకేిసి వళ్ళీపోతుంది. వాడ్డ అడ్డగడ్డగనా – సూిలోి, కాలేజీలో, యూనివర్చ్టీలో,

ఉదోయగాలోి – కాంపటీషన్ కు తట్టటకు నిలబడాలంటే ఇషటమైనా, కషటమైనా ఈ రేట్ రేస్ కీ, ఈ

ఆశాభంగాలకీ ఇప్ుట్టనంచే అలవాట్ట ప్డాల్ల.

కాని.....సహజంగా నెమ్ోదిగా వికసించాల్ల్న మొగ్ను తొందర చేసేత ఏమ్వుతుంది?

ప్రభాకర్ కి మ్నసంత్య చికాకుగా ఉంది. కొడ్డకు భవిషయతుత గర్చంచి ఆందోళ్నగా ఉంది.

‘ఇంకా ప్దేళ్ళీ నిండలేదు – విమ్ల చెపేుది కూడా నిజమే – రేపు ఏ రంగంలో వాడ్డ రాణిసాతడో

– ేయను అవసరంగా వర్రీ అవుతూ వాడిని చదువు పేరుతో హింసిసుతనానేయమో’ అనన ఆలోచన మ్రో

ప్కి వధిసోతంది.

‘కుర్రాడ్డ చాల స్ర్టటస్ ఫీలవుతునానడ్డ. పోన్న సూిలు మార్చుంచి తెలుగ మీడియ్ంలో వసేత

– సూిలు మార్చినంత మాత్రాన అసలు సమ్సయ – కాంపటీషన్ ఎకిడికి పోతుంది?’ –

అతనికేమీ పాలుపోలేదు.

ఆలోచిసూత మ్ళ్ళీ కొడ్డకు గదిలోకి వళ్ళీ, వాడి మ్ంచం దగ్ర నిలబడి, అమాయ్కంగా

నిద్రపోతునన వాడికేసి రెండ్డ నిమిషాలు దీక్షగా చూసూత నిలబడాుడ్డ. అల చూసుతంటే అతనిలో

117
జాల్ల, ప్రేమా పొంగకొచాియి అతను ముందుకు వంగి కుర్రాడి బుగ్ మీద ముదుద పట్టటకుని

ప్డకగదిలోకి వళ్ళీపోయాడ్డ.

అంతవరకూ నిద్రపోయినట్టి నటిసుతనన రాంబ్బబు, తండ్రి వళ్ళీపోయాక ఒకిసార్చ త్యల్లగా్

ఊపర్చ పీలిడ్డ. మ్రో నిమిషం తరువాత ప్కి గదిలో లైట్ట ఆర్చపోయింది.

అపుుడ్డ – ఆ చీకటిలో, ఏకాంతంలో వాడి దుుఃఖ్ం కటటలు తెంచుకుని పొంగింది. దుప్ుటి

ముసుగ పటిట, శబదం పైకి రాకుండా, వకిి వకిి ఏడవసాగాడ్డ.

‘ేయను చవటని – నాకు చదివిందేమీ గరుతండదు – మారుిలు రావు – ేయేయం చెయ్యను?’

– వాడిని వాడే అమాయ్కంగా ప్రశినంచుకుంటూ, సమాధానాలు చెపుుకుంటూ నిద్రలోకి

జార్చపోయాడ్డ.

ఆ నిద్రలో కూడా కలతలు – భయాలు – అకిడకిడ మెరుపులి ఆనందపు వలుగలు –

సూిలు – టీచర్ – ట్రణ్...ట్రణ్....ట్రణ్ – ఓపన్ ుదవర్ బుక్్ – ర్టడ్ లెసన్ నంబర్ ఫైవ్ – నా

పని్ల్లసాత, న్న గోల్లల్లసాతవా – What is photo-Synthesis – సాటండప్ ఆన్ ది బెంచ్ – చిరంజీవి

మా అననరోయ్! ఆడిేయవనాన అంటే మ్కెిల్లరగదంత్య...డిషుం...డిషుం....When we multiply

the numerator….పపీప్...బసు్ సాటరటయి పోతోందిరోయ్...ఎకేివాళ్ళీ

ఎకిండి....పపీప్...ఏలూరు, నిడదవోలు, రాజమ్ండ్రి....పపీప్.....The green colouring matter

which is present in the….సాటండప్ ఆన్ ది బెంచ్ - శాంతకాి! రాక్షసులకి నిజంగాేయ

కొముోలూ, కోరలూ ఉంటాయా....To compare a mixed numeral with an improper

fraction …… నాకేమీ అరథం కావడం లేదు....కె. రాంబ్బబు...లస్ట రేంకు...సాటండప్ ఆన్ ది

బెంచ్.....న్న ప్రోగ్రెస్ కారుు ఏదీ.....ేయను పార్చపోత్యను.....న్న ప్రోగ్రెస్......నాకు

118
చచిిపోవాలనుంది.....ఐ వాంట్ ట్ట డై.....డి.ఐ.ఇ – డై.......డి.ఐ.ఇ – డై......డి.ఐ.ఇ – డై.....డి.

వై.....

‘చినాన – లే అమాో – ఆరైపోతోంది’

కలత నిద్రలో ఉనన ఎనిమిదేళ్ీ రాంబ్బబుకు తల్లి మాటలు ఎకిడో ూ తిలోంచి వసుతననట్టి

వినబడాుయి కాని మెలకువ రాలేదు. వాడ్డ కళ్ళీ తెరవడానికి ప్రయ్తినసుతననట్టి ఆల్లచిప్ులింటి వాడి

కను రెప్ులు కొదిదగా కదిలయి కాని.....

(ఆంధ్రప్రభ సచిత్రవారప్త్రిక, 31-10-1990, సౌజనయంతో)

119
 ప్రశన

ేయను సాంయ్ంత్రం నరా్ప్యర్-సికింద్ర్యబ్బద్ ఎక్్ ప్రస్ ఎకిినప్ుటినుంచీ వాన ప్డ్డతోంది.

కాని విజవాడ చేరుతుండగా అది గాల్లవానగా మార్చంది.

కరెంట్ట పోయిందేమో, ప్టటణమ్ంత్య అంధకారంలో ఉంది. సేటషన్మి మాత్రం లైట్టి

వలుగతునానయి. ూ యఢిల్లి వళ్ళీ తమిళ్నాడ్డ వచేిది తెలివారుజామున మ్యడ్డ నలభైకి – అంటే

ఇంకా ఆరు గంటల తరావత. అందుచేత సూట్ కేసు తీసుకుని వయిటింగ్ రూమ్స కు దార్చ తీశాను.

వయిటింగ్ రూంలో కూడా ఎకుివ మ్ంది ప్రయాణీకులు లేరు. నా ఎదురుగా లవుపాటి

వయకిత ఒకతను కూరుిని కునికిపాట్టి ప్డ్డతునానడ్డ. నా ప్కి కుర్టిలో ఓ అమాోయి ఏదో పుసతకం

చదువుతూ కూరుిని ఉంది. దూరంగా నలుగరైదుగరు ేయల మీద బెడిుంగలు ప్ర్చచి

నిద్రపోతునానరు.

120
 కొంచెం సేప్టికి ఓ ముప్ఫయేయళ్ీ ుదవకుడ్డ చేతిలో చినన బ్రీఫ్ కేసుతో లోప్లకు వచాిడ్డ.

బుబు రుమాలు తీసి తల, మొహం తుడ్డచుకుంటూ అటూ ఇటూ చూసి నా ఎదురుగా మ్రో కుర్టిలో

కూరుినానడ్డ. కునికిపాట్టి ప్డ్డతునన లవుపాటాయ్న ఓ సార్చ అతనిన ఎగాదిగా చూసి,

గరుతప్టిటనట్టి లేచి కూరుిని, ‘మీరా సార్’ అనానడ్డ.

అల వాళ్ళీదదరూ కబురుి ప్రారంభించి ఏవవో మాటాిడడం మొదలు పటాటరు. ేయను మ్గత

నిద్రలో ఉండి మొదట వాళ్ీ సంభాషణ ప్టిటంచుకోలేదు, కాని ేయను అట్ట దృష్ట సార్చంచేటప్ుటికి,

ుదవకుడ్డ లవుపాటాయ్నతో అంట్టనానడ్డ – ‘ఒకపుుడ్డ భూమి చుటూట సూరుయడ్డ

తిరుగతునానడనుకుేయవారు. కాని తరావత సూరుయడ్డ భూమి చుటూట తిరగడం లేదన్న, భూమే

సూరుయడి చుటూట తిరుగతోందన్న సైను్ రుజువు చేసింది. అలగే చేతబడ్డలూ, బ్బిక్ మేజిక్,

అతీంద్రయ్ శకుతలూ ఉనానయ్ని భవిషయతుతలో సైను్ రుజువు చెయ్యవచుిేయమో! ఒక విషయ్ం

గర్చంచి ఓపన్ మైండ్ తో సైంటిఫిక్ గా ఆలోచించమ్ంటే తపుల అవుతుందో నాకు అరథం కావడం

లేదు. నా క్రిటిక్్......’

ేయను ప్యర్చతగా తెల్లవి తెచుికుని వాళ్ీ సంభాషణ వినసాగాను. నా ప్కిన కూరుినన

అమాోయి కూడా చదవడం ఆపుచేసి ఆసకితగా అతని మొహం కేసే చూసూత అతను చెపేు ప్రతిమాటా

జాగ్రతతగా వింట్లంది.

వాళ్ీ మాటలను బటిట నాకు అరథమైనదేమిటంటే, ఆ ుదవకుడ్డ ప్రసుతతం తెలుగ ుదవ

రచయితలోి పదద పేరునన రచయిత - పాఠకులు అభిమానంతో డీవీపీ అని పలుచుకుేయ దేవీ

వరప్రసాద్. అతను చేతబడ్డలూ, అతీంద్ర శకుతలు మొదలైన వాటి గర్చంచి చాల నవలలు

రాశాడట.

121
 ేయను తెలుగదేశం వదల్ల పాతికేళ్ీయింది. ఎపుుడో రెండ్డ మ్యడేళ్ీకోసార్చ ఓ వారం

రోజులు సెలవు పటిట వచిి వడ్డతుండడం వలన తెలుగదేశంతో దాదాపు సంబంధమేమీ లేనటేి

చెపుుకోవచుి. ఈ పాతికేళ్ీలోూ తెలుగ సాహితయంలో వచిిన మారుులతో నాకు అంతగా

ప్ర్చచయ్ం లేదు. అతను రాసిన పుసతకాలు ేయేయమీ చదవలేదు, కాని అతని పేరు మాత్రం వినానను.

‘......ఉదాహరణకు ేయను సవయ్ంగా ప్ర్చశోధించిన కేసు గర్చంచి చెబుత్యను’ అంటూ

మొదలు పటాటడ్డ అతను – ‘నాలుగైదు సంవత్రాల క్రితం ేయూ , మ్రో నలుగరూ సేనహితులూ ఓ

చినన ప్లెిలో ఓ కేసు ప్ర్చశోధించడానికి వళాీం. చాల విచిత్రమైన కేసు అది. ఓ మ్ధయ తరగతి

కుట్టంబంలో ప్దహారేళ్ీ అమాోయి ఉంది. ఆ అమాోయిని మొదట మేనమామ్ కొడ్డకిి

ఇదాదమ్నుకునానరు, కాని వాళ్ళీ ఆర్చథకంగా తకుివ సాథయిలో ఉండడంతో తండ్రి వరే సంబంధం

చూసి ఖాయ్ం చేసేశాడ్డ. అందుకని మేనమామ్ తరఫువాళ్ళీ ఆగ్రహించి చేతబడి చేయించారని

వీళ్ీ అనుమానం’

‘ఆ అమాోయి పళ్ళీ కుదిర్చనప్ుటినుంచీ వింతగా ప్రవర్చతంచసాగింది. ఆ అమాోయి తిేయ

అననం లోకి రాళ్ళీ వచేివి. దణ్ణం మీద ఆరేసిన బటటలు, బీరువాలో బటటలు మ్ండిపోవడం లంటివి

అంతకు ముందు జర్చగాయ్ట, కాని మేమునన రెండ్డ రోజులోిూ ఏం జరగలేదు కనుక వాటిలోని

నిజానిజాల గర్చంచి ేయేయమీ చెప్ులేను.

‘నా సేనహితులలో ఒకతను సైకియాట్రసుట. అతను ఆ అమాోయిని చాల ప్రశనలు వశాడ్డ.

తల్లిదండ్రులను ప్రశినంచాడ్డ. అతను ఏ నిరణయానికీ రాలేకపోయాడ్డ.

‘మ్రొకతను మెజీష్య్న్, పైగా హేతువాది. అతనికి మొదటి నుంచీ అలంటివంటే

అప్నమ్ోకం. ఆ అమాోయి తింట్టనన అననంలోకి రాళ్ళీల వసుతనానయో తెలుసుకోవాలని చాల

ప్ట్టటదలతో అతను ప్రతి చినన విషయ్మ్య వయియ కళ్ీతో చూడసాగాడ్డ.

122
 ‘మొదటి రోజు మేమ్ందరం చూసుతండగా, తల్లి అననం కల్లప కంచం తీసుకొచిి ఆ

అమాోయిని తినమ్ని బతిమ్లడడం మొదలు పటిటంది. చాల రోజులుగా తిండి సర్చగా లేక ఆ

అమాోయి ఈనుపులిలగా అయిపోయింది. ఆ అమాోయి ‘వదుద’, ‘వదుద’ అంటూేయ ఉంది. తల్లి

బ్రతిమాలుతూ ఓ ముదద న్మట్లి పటిటంది. ఆ అమాోయి మెలిగా తినడం మొదలు పటిటంది. రెండ్డ

క్షణాల తరావత కటకటమ్ని శబదం వినిపంచింది. ఆ అమాోయి కుంకుడ్డ గింజల సైజులో ఉనన

మ్యడ్డ గలక రాళ్ళీ ఉమేోసూత, మా వనుక నిలబడు ఎవరో అదృశయ వయకితని చూసుతననట్టి చూసూత,

‘ఓ’ అని పదద కేక పటిట, కళ్ళీ త్యలేసి విరుచుకు ప్డిపోయింది.

‘మాకందర్చకీ షాక్ తిననటినిపంచిది, కాని మా మెజీష్య్న్ సేనహితుడ్డ ఏం మాటాిడలేదు.

మ్రానడ్డ తల్లి అననం కల్లప తీసుకొచిినపుుడ్డ, అతను హఠాతుతగా పేిట్ట లకుిని అననమ్ంత్య

చేతితో తడిమి చూశాడ్డ. పచిిలో, తెల్లసో తెల్లయ్కో, న్మట్లి ముందే రాళ్ళీ ఉంచుకుననదేమోననన

అనుమానంతో ఆ అమాోయి న్మరు తెర్చపంచి, న్మరంత్య చూశాడ్డ. న్మట్లి ఏమీ లేదు. ఏడ్డసుతనన

తల్లిని ఊరుకోమ్ని చెపు, అననం కల్లప పటటమ్నానడ్డ. ఆవిడ ప్మిట కొంగతో కళ్ళీ తుడ్డచుకుని

అననం కలప్డం మొదలు పటిటంది.

‘తల్లి అననం కల్లప పటటబోతుంటే ఆ అమాోయి ‘వదుద, వదుద’ అంటూ తలెగరెయ్యడం మొదలు

పటిటంది. మా సేనహితుడ్డ ఆ అమాోయి జుట్టట ప్ట్టటకుని ‘తిను’ అని అర్చచాడ్డ గటిటగా.

‘మేమ్ందరం కనురెప్ు వయ్కుండా జర్చగేది చూసుతనానం.

‘తల్లి ముదద చేసి న్మట్లి పటిటంది. ఆ అమాోయి మెలిగా నమ్లడం మొదలు పటిటంది. రెండ్డ

క్షణాల తరావత మ్ళ్ళీ కటకటమ్ని శబదం మొదలయింది. ఆ అమాోయి న్మట్లికి గలకరాళ్ళీ ఎల

వచాియో ఏ సైంటిసూట వివర్చంచలేడ్డ.

‘మా హేతువాదికి మ్తిపోయింది.

123
 ‘నిజం ఏమిటంటే – సైను్కి అరథం కానివీ, హేతువాదానికి అందనివీ సృష్టలో అేయకం

ఉంటాయి. అవన్నన మ్యఢ నమ్ోకాలని కొటిట పారేయ్డం, అన్నన తెల్లసినట్టి వాదించడం శాస్త్రీయ్

దృకుధం కాదు. సతయం అంటే ఆసకిత ఉనన వాళ్ళీ ఓపన్ మైండ్ తో ఉండాల్ల’

ఉరుములు, మెరుపులు, తుఫను వాత్యవరణంలో, అల మొదలైన ఆ సంభాషణ ఆ తరావత

సహజంగాేయ దెయాయలు, భూత్యలు, చేతబడ్డలూ వగైరాల మీదకు మ్ళ్ళీంది.

***

లవుపాటాయ్న ‘నా చిననపుుడ్డ.....’ అంటూ ఓ కథ, ‘మా ఊళ్ళీ ఓ సార్చ ఏమైందంటే....’

అంటూ ఇంకో కథ చెపాుడ్డ.

నాకు ఎపుుడూ అలంటి అనుభవాలు ఎదురవలేదు, కాని నా చిననపుుడ్డ మా అమ్ో చెపున

కొర్చవి దెయాయల కథ – మా అమాో వాళ్ీ ఎడిబండిని కొర్చవి దెయాయలు తపుుదార్చ ప్టిటంచి

రాత్రంత్య ఎల తిపుందీ – చెపాును.

మా సంభాషణ అల సాగతుండగా అంతవరకూ మౌనంగా వింట్టనన ఆ అమాోయి

హఠాతుతగా ‘మీరు వింటానంటే నా అనుభవం ఒకటి చెబుత్యను’ అంది.

అపుుడ్డ ఆ అమాోయిని ప్ర్చశీలనగా చూశాను. ఆ అమాోయికి ఇరవై అయిదేళ్ీండవచుి,

సననగా, పొడ్డగా్ ఉంది. కోల ముఖ్ంలో విశాలమైన కళ్ళీ చురుకుదనాన్నన తెల్లవిత్యటల్లన

ప్రతిబింబిసుతనానయి. ఆమె నుదుటి మీద కుడివైపు గాయ్పు మ్చి ఉంది. ఆమె ముంగరులు గాల్లకి

ఎగిర్చనపుుడ్డ మ్చి కొదిదగా కనుపసోతంది.

‘చెప్ుండి’ అనానడ్డ డీవీపీ ఆ అమాోయి కేసి తిర్చగి.

124
 ‘ేయను మీలగా రచయితను కాదు కనుక ఆసకితకరంగా చెప్ులేేయమో! నా అనుభవం

జర్చగింది జర్చగినట్టి చెబుత్యను. ఇది ఇల ఎందుకు జర్చగిందంటే మాత్రం ేయను సమాధానం

చెప్ులేను. నమ్ోడం, నమ్ోకపోవడం మీ ఇషటం ’ అంది ఆ అమాోయి.

‘మీరు కథ కాదు కదా చెపేుది, మీ అనుభవం - నమ్ోకపోవడానికేముంది? నిజం కలున

కనాన వింతగా ఉంట్టందేయ సామెత ఉంది కదా’ అనానడ్డ డీవీప.

‘నాకు ఊహ తెల్లసినప్ుటినుంచీ ఓ కల విడవకుండా వసుతండేది’ – ఆ అమాోయి చెప్ుడం

మొదలు పటిటంది – ‘ఊహ తెల్లయ్క ముందు కూడా, అంటే ప్సితనంలో కూడా, ఆ కల బహుశా

వసుతండేదేమో! ఎందుకంటే మా అమ్ో ‘న్న చిననపుుడ్డ కూడా కలలో ఉల్లకిిప్డి లేచి ఏడేిదానివి’

అంటూ ఉండేది. ఆ కల ఈ ప్రకారంగా ఉండేది – ‘ేయను వరషంలో తడ్డసూత వడ్డతుంటాను. ఓ

వీధి మ్లుపు తిరుగత్యను. అకిడ తెలి ఆవు ఒకటి వానలో తడ్డసూత నిలబడి ఉంట్టంది. ేయను వీధి

మ్లుపు తిరుగతుంటే అది నా వైపు తలెతిత చూసుతంది.

‘ఆ వీధిలో రెండ్డ వైపుల పాత పంకుటిళ్ళీంటాయి. వీధి మ్లుపు తిర్చగి ేయను నడ్డసుతండగా

జలుి పదదదవుతుంది. ేయను తవరగా ఇంటికి చేరాలని వగంగా నడ్డసాతను. జలుి ఇంకా

పదదదవుతుంది. ేయను న్నళ్ళీ కార్చపోతూ, ఇక లభం లేదనుకుని ఓ పంకుటింటి అరుగ ఎకిి,

చూరు కింద నిలబడత్యను. నా తల మీద నుంచి కారుతునన న్నటిని విదిల్లంచుకుని, బటటలు

పండ్డకుంట్టంటే, ఓ బొంతకాకి అరుగ మీద వాల్ల రెకిలు టప్టప్లడించి న్నరు

విదిల్లంచుకుంట్టంది.

‘ఇంతలో తలుపు తీసుకుని ఓ వృదుధరాలు బయ్టకు వసుతంది. ఆవిడ బుగరు రంగ చీర

కట్టటకుని ఉంట్టంది. ఆవిడ జుటటంత్య నెర్చసిపోయి ఉంట్టంది. ఆవిడ తలుపు తీసి ననున చూసి

‘ఆయోయ అమాోయి! బ్బగా తడిసిపోయావు, లోప్లకు రామాో!’ అంట్టంది.

125
 ‘ేయను మోహమాటంగా ‘ఫరవాలేదు లెండి! వరషం తగ్తుననట్టింది, వడత్యను’ అంటాను.

‘వరషం తగా్కే వడ్డదువుగానిలే – లోప్ల కూరోిమాో’ అని ననున లోప్ల్ల గదిలోకి తీసుకు

వళ్ళీ, తుడ్డచుకోమ్ని టవలు ఇచిి, ముసిలవిడ లోప్లకు వడ్డతుంది.

‘ఆ గదిలో ఓ మ్యల టేబులు, దాని ముందు పాత కాలపు చేతుల కుర్టి ఉంటాయి.

టేబులు మీద రాధాకృషుణల బొమ్ో ఉంట్టంది. టవలుతో తుడ్డచుకుంటూ, ఆ గదిలోని ప్రతి

వసుతవుూ ప్ర్చశీలనగా చూసుతనన నాలో ఏదో అలజడి మొదలవుతుంది. ఒళ్ీంత్య తీవ్ర జవరం

వచిినటియిపోతుంది. ేయనకిడ నుంచి కదిల్ల పార్చపోవాలనుకుంటాను, కాని అడ్డగ కదలిలేను.

ఆ గది ననున వింతగా భయ్పడ్డతునాన ఆకర్చషసుతనన మాట కూడా నిజమే.

‘అల భయ్ంతో వణుకుతూ ఎదుటి గోడ వైపు మెలిగా తలెతిత చూడడానికి ప్రయ్తినసాతను.

కాని భయ్ంతో తల కదప్లేకపోత్యను. జవరంతో కాగతుననట్టి శర్టరమ్ంత్య చెమ్టతో

తడిసిపోతుంది.

‘అల మెలిగా తలెతతడానికి ప్రయ్తినసుతండగా, విప్ర్టతమైన భయ్ంతో ‘అమాో’ అని కేకతో

ఒకిసార్చ పీడకలలోంచి బయ్టప్డత్యను’

ఆ అమాోయి కథ ఆపు చేసి బుబు రుమాలుతో మొహానికి ప్టిటన చెమ్ట తుడ్డచుకుని మ్ళ్ళీ

మొదలుపటిటంది.

‘ఇదే కల ఏ మారుులు లేకుండా మ్ళ్ళి మ్ళ్ళి వచేిది. అరథరాత్రి వళ్ పదద కేక పటిట నిద్రలోంచి

గజగజ వణుకుతూ లేచేదానిన. ననున చూసి ఇంట్లి అంత్య నవవవారు – ఎంత భయ్మే న్నకు అని.

కాని ఈ కల సంగతి ేయను ఎవర్చకీ ఎపుుడూ చెప్ులేదు. తమాషాగా కలలో నా వయ్సు నాకు

తెల్లసేది కాదు. చిననపుుడ్డ ఈ కల చాల ఎకుివగా వచిినా, ేయను కాలేజీలో చేరేసర్చకి

అపుుడపుుడ్డ – అంటే ఆరునెలలకో, సంవత్రానికో – వచేిది.

126
 ‘ఓ సార్చ కాలేజీనుంచి ఇంటికి వడ్డతూ, ఓ సేనహితురాల్ల బలవంతం మీద వాళ్ళీంటికి

వళాీను. ఓ అరగంట కూరుిని తిర్చగి ఇంటికి వడ్డతుండగా హరుగాల్లతో మొదలై ఆకాశమ్ంత్య

నలిటి మ్బుాలతో నిండిపోయి వాన ప్రారంభమ్యింది.

‘ేయను ఆ వీధి మ్లుపు తిర్చగినపుుడ్డ నాకు ఆశిరయకరంగా నా కల గరుతకు రాలేదు. ఎన్మన

వందలసారుి కలలో కనుపంచినది ఇపుుడ్డ నిజంగా జరగబోతోందేయ సుృహ లేదు నాకు. తెలి ఆవు

తలెతిత చూడడం, ేయను చూరుకింద నిలబడటం, బొంతకాకి రెకిలు టప్టప్లడించడం, బుగరు

రంగ చీర కట్టటకునన వృదుధరాలు ననున లోప్లకు రమ్ోనడం – అంత్య కలలోలగే జర్చగినా,

ఇదంత్య ఇదివరకు అనుభవంలోకి వచిిందేననన విషయ్ం నాకు తటటేయ లేదు.

‘వృదుధరాలు ననున గదిలో కూరోిబెటిట లోప్లకు వళ్ళీన తరావత ఆ గదిలోని వసుతవులన్నన

చూసుతనన నాకు కలంత్య గరుతకొచిింది. ఆ టేబులు, పాతకాలపు చేతుల కుర్టి, బలి మీద

రాధాకృషుణల బొమ్ో, నాకు ఎదురుగా గోడ మీద –

‘నాలో విప్ర్టతమైన భయ్ం మొదలయింది. ఒళ్ీంత్య జవరం వచిినట్టి కాల్లపోసాగింది.

కాని ఎదుటి గోడమీద అంత భయ్ం కల్లగించే విశేషం ఏముందో తెలుసుకోవాలనన ఆసకిత కూడా

ఎకుివకాసాగింది. ధైరయం కూడదీసుకుని మెలిగా తలెతతడం మొదలుపటాటను.

‘నా కాళ్ళీ గాల్లలో త్యల్లపోతుననటూి, నా ఒళ్ీంత్య ఏదో నిస్తుతవ ఆవహిసుతననటూి, సుృహ

తపుుతుననటూి అనిపంచసాగింది. అయినా మొండిగా తలెతిత చూసి ‘శాంత్య’ అని కెవువన కేకేసి

ప్డిపోయాను.

‘తిర్చగి సుృహ వచేిసర్చకి నా తల వృదుధరాల్ల ఒళ్ళీ ఉంది. ‘ఏవైందమాో?’ అని

అడ్డగతోంది ఆవిడ.

127
 ‘ఇంతలో కాఫీ తీసుకుని ఓ నలభై ఏళాీవిడ – ఆవిడ కోడలు శాంత – వచిింది. ననున ఆ

సిథతిలో చూసి వాళ్ళీదదరూ ఏం చేయాలో తెల్లయ్క కంగారు ప్డిపోయారు. ప్ది నిమిషాల తరావత,

ేయను కుదుటప్డాుక, శాంత ఇచిిన కాఫీ తీసుకుని, వాళ్ళీ ఇంకొంచెం సేపు ఉండమ్ని బలవంతం

చేసుతనాన వినకుండా, థాంక్్ చెపు, అప్ుటికపుుడే రాత్రివళ్ ఆ ఇలుి వదిలను. ఆ తరావత ఆ కల

ఎపుుడూ రాలేదు. ఆ కల అసలు ఎందుకు వచేిదో, ఆ తరావత ఎందుకు రాలేదో నాకు తెల్లయ్దు’

అంది ఆ అమాోయి.

‘గోడ మీద మీకు భయ్ం కల్లగించేది ఏముంది?’ – డీవీపీ ప్రశినంచాడ్డ.

‘ఓ ుదవకుడి ఫొట్ల ఉంది. దాని క్రింద – ప. శివరావు, జననం 3.9.1940 – మ్రణం

23.6.1968 అని రాసి ఉంది – అంత్య’

డీవీపీ కాసేపు మౌనంగా ఆలోచిసూత ఉండిపోయాడ్డ. తరావత - ‘దాేయన ప్ర-కాగినషన్

అంటారు. ఒకోిసార్చ జరగబోయే సంఘటనలు మ్నకు సంబంధించినవైనా, కాకపోయినా,

ముందే తెలుసుతంటాయి’ అని ప్రారంభించాడ్డ. ఆ తరావత సంభాషణ పేరా నారోల్ ఫినామినా –

ఇయ్సీు, కాిర్చవోయెన్్, టెల్లప్తీ, సైకోకినసిస్, సైకిక్ సరజర్ట, ఎసేల్ ప్రొజక్షన్ వగారైల మీదకు

మ్ళ్ళీంది. డీవీపీ, పేరా సైకాలజీలో ప్రప్ంచంలో అేయక దేశాలోి జరుగతునన ప్ర్చశోధనల గర్చంచి

– ముఖ్యంగా జె. బి. రైన్ ప్ర్చశోధనల గర్చంచి – మాటాిడాడ్డ. బ్బబ్బల అదుాత శకుతల గర్చంచీ,

యూర్ట గెలిర్ సైకిక్ ప్వర్ తో త్యళ్ం చెవులు వంచడం, ఫోరుిలు విరగొ్టటడం, ర్చసుటవాచీలు

టెల్లపోరుట చేయ్డం గర్చంచీ, చెపాుడ్డ.

ఆ అమాోయి మాత్రం ఆ తరావత మా సంభాషణలో కలుగబుసుకోకుండా మౌనంగా వింటూ

కూరుింది.

128
 అపుుడ్డ ఆ అమాోయి చెపున కథలో ఒక విషయ్ం హఠాతుతగా నాకు గరుతకు వచిింది –

‘అవుూ , శాంత్య అని కేక వశాననానవు – శాంత న్నకెల తెలుసు?’ అనడిగాను ఆ అమాోయి కేసి

తిర్చగి.

అంతవరకూ డీవీపీకి ఆ విషయ్ం తటటనట్టింది. ేయను ఆ ప్రశన వయ్యగాేయ ‘అవును –

శాంత మీకెల తెలుసు? మీ కలలోకి ఆవిడ ఎపుుడూ రాలేదు కదా’ అనడిగాడ్డ.

‘శాంత......శాంత నా భారయ’ అంది ఆ అమాోయి మెల్లిగా.

‘భా.......భా......భారయ?’ – డీవీపీ విదుయదాఖతం తగిల్లనట్టి ఉల్లకిిప్డాుడ్డ.

‘మీరు ర్చ-ఇంకారేనషన్ – పునరజనో నముోత్యరా?’ – ఆ అమాోయి అడిగింది.

‘నముోత్యననుకుంటాను, నముోత్యను’ అనానడ్డ డీవీపీ అయోమ్య్ంగా.

‘ప. శివరావు మ్రణించిన త్యదీ, ేయను జనిోంచిన త్యదీ ఒకటే – 23.6.68 – ప. శివరావు

ఉదయ్ం 9.52 నిమిషాలకు కారు ప్రమాదంలో మ్రణించాడ్డ. 10.30కు ేయను పుటాటను ’

‘అంటే.....అంటే...’

‘ప. శివరావును ేయేయ. ఆ వృదుధరా లు నా తల్లి. శాంత నా భారయ’ అంది ఆ అమాోయి

రుమాలుతో మొహం తుడ్డచుకుంటూ.

అపుుడ్డ ఆమె నుదుటిమీద మ్చి డీవీపీ కంటబడింది.

‘అదేమిటి?’

‘నా బరుత మార్ి – ఆతోకు శర్టరం ఉండదంటారు, కాని శివరావు నుదుటి మీద గాయ్ం

నా బరుత మారుి అవడం ఆశిరయంగా లేదూ?’

129
 ‘ఆశిరయమే! కాని ఇలంటి కేసుల గర్చంచి ేయను చదివాను. ముఖ్యంగా ఏకి్డంటిలో

మ్రణించిన వార్చ విషయ్ంలో ఇల జరుగతుందట! కాని.....కాని....’

డీవీపీ మ్నసులో మెదులుతునన సందేహం ఆ అమాోయికి అరథమైనట్టింది – ‘ఆతోలోి మ్గ

ఆతో, ఆడ ఆతో అని ఉండవు కదా’ అంది.

‘ఉండవనుకుంటాను, కాని ేయనెపుుడూ వినలేదు’

‘మీరు వినని మ్యలంగా’ – వినని మ్యలంగా అేయ మాట ఒతిత ప్లుకుతూ అంది ఆ

అమాోయి – ‘మీరు వినని మ్యలంగా మీకు నమ్ోడం కషటంగా ఉంది, కాని అసంభవం కాదు కదా’

పునరజనో గర్చంచి ేయూ చదివాను. ఎన్మన సినిమాలు చూశాను. కాని ప్రతి

సంఘటనలోూ స్త్రీ స్త్రీగాూ , పురుషుడ్డ పురుషుడిగాూ తిర్చగి జనన ఎతితనట్టింది. ఇంకా పురాణ

కథలోి అయిత్య కరాోనుసారం జంతువులుగాూ , ప్క్షులుగాూ జనో ఎతితనట్టి చదివాను, కాని

మ్గవాడ్డ ఆడదానిగా కాని, ఆడది మ్గవాడ్డగా కాని తిర్చగి జనిోంచినట్టి ఎకిడా వినలేదు.

అసలు ఆ అమాోయి నిజంగా తన అనుభవం చెపుందా, లేక అరథంప్రథంలేని కథ చెపు

మ్మ్ోల్లన ప్ర్చహాసం చేసోతందా అేయ అనుమానం మా ముగ్ర్చకీ కల్లగింది. డీవీపీ మొహమైత్య

కందగడుల ఎర్రగా అయిపోయింది.

‘నువువ నిజంగా న్న అనుభవమే చెప్ువా?’ – ఆ అమాోయిని అడిగాను అనుమానంతో.

‘నాకు తెలుసు – మీరు నమ్ోలేకపోతునానరు’ – ఆ అమాోయి న్నచుికుంట్టననట్టి అంది –

‘ేయను శివరావుననగాేయ మీ అందర్చ మొహాలోిూ అప్నమ్ోకం కనుపంచింది. కాని వాసతవం

దాచిపటిట మ్రోల ఎల చెప్ును? ఒక క్రమ్ప్దధతిలో నడిచి, మీకు సంతృపత కల్లగేల

130
ముగియ్డానికి ఇది కథ కాదు కదా! జీవితం. ముందే చెపాును. ఇదిల ఎందుకు జర్చగింది,

మ్రోల ఎందుకు జరగలేదు అని అడిగిత్య నా దగ్ర సమాధానం లేదని’

మాకెవర్చకీ ఏమ్నాలో తెల్లయ్లేదు. ఆమె చెపున దాంట్లి అసంభవమేమీ లేదు. కాని ఏదో

అసుషటమైన అసహజత ఉంది. అదేమిట్ల ఎంత తలలు బ్రదదలు కొట్టటకునాన అరథం కావడం లేదు.

ఇంతలో ఏదో రైలు వసుతననట్టి ప్రకటన వినిపంచింది. లవుపాటాయ్న సెలవు తీసుకుని

మ్రో ఫిట్ ఫం మీదకు ప్రుగ తీశాడ్డ.

డీవీపీ ప్రధాయనంగా బుబులోంచి సిగరెట్టట పేకెట్ తీసి, సిగరెట్ వల్లగించి, ఆలోచిసూత, మా

సంగతి మ్రచిపోయి, పాిట్ ఫం మీదకు నడిచాడ్డ.

అల సిగరెట్టట మీద సిగరెట్టట కాలుసూత తీవ్రంగా ఆలోచిసూత, పాిట్ ఫం మీద ప్చారుి

చేసుతనన అతడిని కనురెప్ు వయ్కుండా చూసుతనన ఆ అమాోయి కళ్ీలోి ఓ కొంటె నవువ క్షణకాలం

పాట్ట మెర్చసి మాయ్మైంది. ేయను అదే సమ్య్ంలో హఠాతుతగా ఆమె వైపు తిరగడంతో అది నా

కంటప్డింది. ఆమె కొంచెం తొట్రుప్డి సరుదకుని కూరుింట్టండగా ఆమె ఒళ్ళీ ఉనన పుసతకం కిందకు

జార్చ ప్డిపోయింది. ఆ పుసతకం మీద ఆమె పేరు – కె. వి. శాయమ్ల, య్ం.ఎ. సైకాలజీ – అని

రాసి ఉంది.

‘న్న పేరు శాయమ్ల?’ అనానను ఆమెకేసి సూటిగా చూసూత.

‘అవును అంకుల్?’

నాకు శాయమ్ల కథ కొదిద కొదిదగా అరథమ్వుతోంది – ‘నువువ తల తోకా లేని కథతో

మ్మ్ోల్లన ఫూల్్ ని చేశావు కదూ’

131
 ‘కథకు తల తోకా ఎందుకు? అడ్డగడ్డకీి ఒళ్ళీ జలదర్చంచే బ్రహాోండమైన ససెును్ంటే

సర్చపోదూ? కావల్లసేత క్షుద్ర శ్రీ గార్చని అడగండి’ అంది శాయమ్ల ప్గలబడి నవువతూ.

‘క్షుద్రశ్రీ ఎవరు?’

‘క్షుద్ర రచయిత శ్రీ – ససెున్్ చక్రవర్చత’ – అంది శాయమ్ల, పాిట్ ఫం మీద ప్చారుి చేసుతనన

డీవీపీ కేసి చెయియ చూపసూత.

నవవడం ఆపుచేసి, ‘అయినా ేయను చెపుంది కట్టటకథ అని మీకు అనుమానం

ఎందుకొచిింది?’ అని అడిగింది.

‘అదే....నువువ శివరావుననడం, శాంత న్న భారయ అనడం’

‘అంటే....అంతవరకూ ేయను చెపేుది కట్టటకథ అేయ అనుమానం మీకు రాలేదు కదూ?’ అంది

శాయమ్ల సీర్చయ్స్ గా.

‘రాలేదు’

‘డీవీపీ గారూ, రెండో ఆయ్నా కథలు చెపునపుుడ్డ కూడా మీకు ఏ అనుమానం రాలేదు

కదూ! నిజం చెప్ుండి’

‘ఏ అనుమానం రాలేదు’ – నిజం ఒపుుకునానను.

‘ఎందుకో తెలుసా?’ – ప్రశినంచింది శాయమ్ల.

ఆ అమాోయి ఏం చెబుతోందో నాకు అరథం కాలేదు – ‘ఎందుకు?’

‘ఎందుకంటే చిననప్ుటి నుంచీ అలంటివి సంభవమ్ని నమేో సమాజంలో, వాత్యవరణంలో

పర్చగి, ప్రశినంచకుండా నమ్ోడానికి అలవాట్ట ప్డాురు మీరు. ఆతో అేయది ఉందన్న, అది

132
కరాోనుసారం అేయక జనోలెతుతతుందేయ విషయ్ంలో మీకు సందేహం లేదు. కాని, మీ నమ్ోకానికి

కొంచెం ఎడంగా, మీరు విేయ కథలకు కొంచెం త్యడాగా, నా కథ వళ్ళీటప్ుటికి మీకు అనుమానం

వచిింది.’

‘అంటే – ఇలంటి వాటిలోి విశావసం తప్ు ఏ ఆధారం లేదంటావా?’

‘విశావసం తప్ు మ్రే ఆధారం ఉంది?’ – శాయమ్ల ఎదురు ప్రశన వసింది.

‘మ్ర్చ ఇందాకా డీవీపీ చెపున కథలోి రాళ్ళి ఎల వచాియ్ంటావు? అదీ నమ్ోకమేనా?’

అనానను కొంచెం హేళ్నగా.

‘అది ేయనెల చెపేుది? ప్ర్చశోధించిన ఆయ్న చెపాుల్ల. మ్న కళ్ళీ మ్నల్లన ఎంత త్యల్లగా్

తపుుదార్చ ప్టిటసాతయో, ఏ మెజీష్య్న్ ప్రదరిన చూసినా అరథమ్వుతుంది. ప్రప్ంచాననంత్య ఒక

రకంగా నడిపసుతనన ప్రకృతి నియ్మాలు కొందర్చ విషయ్ంలో మాత్రం సలం కొటిట, సెలవు

తీసుకునానయ్ని ఎవరైనా అంటే గడిుగా నమ్ోక, లోప్ం ఎకిడ్డందో వతకండి అంటూండేవారు మా

ప్రొఫెసర్ గారు.

‘యూర్ట గెలిర్, బ్బబ్బలింటి వివాదాసుదమైన వయకుతల మీద జర్చగే వివాదాసుదమైన ర్చసెర్చి

పేరా నారోల్ ఫినామినాని రుజువు చెయ్యలేదు. అతీంద్రయ్ శకుతలు, అదుుత శకుతలు

ఉనానయ్నడానికి ఇంతవరకూ ఖ్చిితమైన ఆధారాలు ఏమీ లేవు’

‘అంటే, ఇవమీ లేవేయ కదా నువువ అేయది. ఒక కాలంలో పేరు పొందిన సైంటిసుటలు

ఖ్ండించిన తరావత ఎన్మన విషయాలు భవిషయతుతలో శాస్త్రీయ్ంగా రుజువు కావడం చూడటం లేదా?

డీవీపీ అననట్టి భవిషయతుతలో నిజం కావచుిేయమో?’

‘కావచుి, కాకూడదని ేయననలేదే?’

133
 ‘మ్రేవిటంటావు?’ అనానను ేయను చికాగా్.

‘పేరా నారోల్ ఫినామినా ఉనానయ్ేయ విషయ్ంలో డీవీపీకి ఏ సందేహం లేదు. అసలు

పేరా నారోల్ ఫినామినా ఉనానయ్నడానికి ఇంతవరకూ సరైన ఆధారాలు లేవని ేయనంట్టనానను.

అదీ మా దృకుధంలో త్యడా. రేపు ప్ర్చశోధనలోి రుజువైత్య అంగీకర్చంచడానికి నాకు అభయంతరం

లేదు’

‘మాటల గారడీ చేసుతనానవు’

‘మాటల గారడీ కాదు. సైన్్ ఏ విషయాననయినా అసాధయం, అసంభవం అని ఎల

చెబుతుంది? మ్ంత్రాలకు చింతకాయ్లు రాలవని మ్న అనుభవం మ్నకు చెబుతుంది. కాని రేపు

ఎవరయినా మ్ంత్రాలు చదివి చింతకాయ్లు రాల్లి, చింతకాయ్లు కాకత్యళ్ళయ్ంగా రాలలేదన్న,

మ్ంత్రాలకే రాలయ్న్న అసందిగధంగా రుజువు చేసేత, ఆ మ్ంత్ర శకిత ఎల ప్ని చేసోతందో అరథమ్యినా,

కాకపోయినా, ఆ వాసతవానిన ఏ సైంటిసుట అయినా ఒపుుకోక తప్ుదు. ఓపన్ మైండ్ తో

ఉండడమ్ంటే నిరంతరం సత్యయేయవషణ చేసూత, ప్రకృతి గర్చంచి మ్న జాఞనం పంచుకోవడం కాని,

క్షుద్ర శ్రీల చెత్యతచెదారం బుర్రనిండా పేరుకోన్నయ్డం కాదు’

శాయమ్ల మాటాిడ్డతుండగా తమిళ్నాడ్డ వసుతననట్టి ప్రకటన వచిింది. ేయను శాయమ్లకు

గడ్ బై చెపు నా సూట్టకేసు తీసుకుని లేచాను.

‘అననట్టి బ్బమ్ోగార్చకి ఇంకా కొర్చవి దెయాయలు కనుపసుతనానయా? ఎలెకిేక్ లైట్టి, రోడ్డి

వచాిక ఇపుుడ్డ కనుపంచడం లేదేమో? ఎలెకిేక్ లైటింటే కొర్చవి దెయాయలకు చచేి భయ్ంట’ అంది

శాయమ్ల నవువతూ.

‘మా అమ్ోని అడిగి చెబుత్యలే’ అనానను నవువతూ.

134
 శాయమ్ల కథ ేయను అపుుడే మ్రచిపోయాను, కాని ఓ ప్రముఖ్ సంచలన వారప్త్రికలో డీవీప

కథ ‘పునరప జననం’ చూడగాేయ విషయ్మ్ంత్య గరుతకు వచిింది. ఆయ్న ప్ర్చచయ్మ్వడం,

శాయమ్లతో సంభాషణ – అన్నన గరుతకు వచిి ఆ కథ ఏమిటా అని చూశాను ఆసకితగా.

మ్ధయ పేజీలో రంగల బొమ్ో – చితిమీద శవం కాలుతుననట్టి, సుళ్ళీ తిరుగతూ పైకి

లేసుతనన పొగ, ఆకాశంలో ఎకిడో గరుసథ శిశువుగా రూపు దిదుదకుంట్టననట్టి – గొప్ు

భావసోఫరకంగా ఉంది. కథకు ప్ర్చచయ్ంలో సంపాదకులు, ‘మీ అభిమాన సంచలన రచయిత ఈ

సార్చ పేరా సైకాలజీ, ర్చ-ఇంకారేనషన్ మీద అేయక వయయ్ ప్రయాసలకు ఓర్చి, అేయక ప్ర్చశోధనలు చేసి

రాసిన కథ’ అన్న, ‘నాలుగ పేజీలకు మించని ఓ చినన కథ రాయ్డానికి ఇంత ప్ర్చశోధన చేయ్డం

ఈ రచయితకే చెలుితుందన్న’, ‘కథానికా చర్చత్రలోేయ ఇది అప్యరవమ్న్న’ రాశారు.

పేరా సైకాలజీలో వివిధ దేశాలలో జరుగతునన ప్ర్చశోధనల గర్చంచీ, పునరజనో మీద

బెంగళ్ళరులో ఉనన ేయషనల్ ఇన్ సిటటూయట్ ఆఫ్ మెంటల్ హెల్త అండ్ ూ యరో సైనె్స్ లో జర్చగిన

ప్ర్చశోధనల గర్చంచీ వివరాలు ఇచిి, పాఠకులకు అట్టవంటి అనుభవాలేమైనా ఎదురవుత్య

రాయ్మ్న్న, వాళ్ీ ఫొట్లలతో సహా ఉతతరాలు ప్రచుర్చసాతమ్న్న ప్రకటించార

డీవీపీ చెయియ తిర్చగిన రచయిత కాబటిట శాయమ్ల కథ ఒళ్ళీ గగరొుడిచేటట్టి రాశారు.

కథంత్య అలగే ఉంది, కాని శాంతను మాత్రం నలభయోయ ప్డిలో ప్డు మ్గవాడిగా మారేిశారు.

అతనిన చూసి ఏడ్డసూత, ‘ఏమ్ండీ – ేయను మీ విజయ్నండీ’ అంట్టంది విజయ్ (అంటే

వరషంలో తడిసి వచిిన అమాోయి), అతని కాళ్ీ మీద వాల్లపోతూ. అతను గోడమీద ఉనన తన

భారయ ఫొట్ల కేసీ (శివరావు ఫొట్ల బదులు విజయ్ ఫొట్ల ఉంట్టంది), పాదాల దగ్రునన అమాోయి

కేసీ మార్చి మార్చి చూసి, ఆమెను కాళ్ీ మీంచి లేవదీసి గండలకు హతుతకుంటూ ‘నువువ....నువువ

135
ఏ నాటికైనా తిర్చగి వసాతవని నాకు తెలుసు విజయా? మ్ృతుయవు కూడా మ్నల్లన విడదీయ్లేదు’

అంటాడ్డ.

శాయమ్ల లంటి వాళ్ళీ మాస్ సుటపడిటీ అనాన ఈ కథ ఆంధ్ర దేశంలో చాల సంచలనం

కల్లగించిందన్న, ముఖ్యంగా పాఠకురాళ్ీను అతయంతగా అలర్చంచిందన్న, ఉతతరాల వరషం చూసేత వరే

చెప్ునకిరేిదు. అయిత్య డీవీపీ శాయమ్ల కథను య్థాతథంగా కాకుండా అల మార్చి ఎందుకు

రాశాడో నాకు అరథం కాలేదు. ఆలోచించగా, ఆలోచించగా ఆయ్న అల కథ మారిడానికి ఒక

కారణం కనుపసోతంది.

పాపులర్ రైటర్ గా డీవీపీకి పాఠకుల ఇషాటనిషాటలు, విశావస అవిశావసాలు గ్రహించే ఇన్

సిటంక్ట ఉంది.

శాయమ్ల కథను య్ధాతధంగా రాసి పాఠకుల నమ్ోకాలకు ఎదుర్టది వాళ్ీ అభిమానం

పోగొట్టటకుేయ మ్యరుఖడ్డ కాడ్డ అతను. ‘తలక్రిందులుగా’ ఉనన శాయమ్ల కథను ‘కాళ్ీ మీద’

నిలబెటిట, పాఠకులు ఎట్టవంటి కథలు నమ్ోడానికి అలవాట్ట ప్డాురో అల ముగించాడ్డ.

అంటే.....అసలు ఆ కథ సంగతి అల ఉంచి, నిజంగా శాయమ్ల చెపునట్టి దేవుడ్డ, దెయ్యం,

ఆతో, ప్రమాతో, సవర్ం, నరకం - ఇవన్నన కేవలం విశావసం మీదే ఆధారప్డి ఉనానయా? వల

సంవత్రాల సంసిృతి మ్నల్లన నమేోల కండిషన్ చెయ్యడం వలన మ్నం ప్రశినంచకుండా

నముోతునానమే కాని, అంతకు మించి ఏమీ లేదా?

ఈ ప్రశన అప్ుటినుంచీ ననున కలవరపడ్డతూేయ ఉంది.

(ఆంధ్రప్రభ సచిత్ర వారప్త్రిక, డిసెంబరు 2-8-1992, సౌజనయంతో....)

136
 మ్నవడి కోసం (అను)

భకత బండంకటరెడిు కథ

ఆరడ్డగల పొడవు, అయిదడ్డగల వడలుు, టనున బరువు – గనన ఏనుగల ఉండే

వంకటరెడిుని అంత్య బండంకటరెడిు అని చాట్టగా అంట్టంటారు. ఆ భార్ట శర్టరం మీద మెడ

కనుపంచదు కాని చాకల్ల బ్బనమీద బోర్చించిన పడతల చినన తలకాయ్ కనుపసుతంది. ఆ చినన

తలకాయ్లో అతి చినిన మెదడ్డ. ఆ అతి చినిన మెదడ్డలో ప్రసుతతం కొండంత విచారం......

వంకటరెడిుకి లేకలేక కల్లగిన బిడులు ఇదదరు – పదదమాోయి అనంతలక్ష్మి, పళ్ీయాయక

ప్దేళ్ీకు పుటిటంది. పదదమాోయి పుటిటన ప్నెనండేళ్ీకు రెండో అమాోయి అచుయతలక్ష్మి కల్లగింది. ఆ

తరావత మ్ర్చ సంత్యనం కలగలేదు వంకటరెడిుకి.

137
 చిననపుుడే తల్లిదండ్రులు చనిపోత్య, చెలెిలు కొడ్డకు సతితరెడిుని చేరదీసి, పంచి పదద చేసి,

అనంతలక్ష్మినిచిి పళ్ళీ చేశాడ్డ వంకటరెడిు. వాళ్ీ పళ్ియి ప్దేళ్ీయింది కాని ఇంతవరకూ సంత్యనం

కలగలేదు.

అదీ బండంకట రెడిు చినన మెదడ్డను ఇపుుడ్డ వధిసుతనన పదద బెంగ.

ఓ రోజు బండంకటరెడిు చెరువుగట్టటన గడి అరుగమీద బ్బసింప్ట్టట వసుకుని కూరుిని ఆ

విషయ్ం గర్చంచే దిగలుగా ఆలోచిసుతండగా సనానయి మేళ్ం పాట వినిపంచింది.

‘ఎవుడింట్లి పళ్ీబ్బా’ అని ఆలోచిసుతండగా రెండ్డ ఏనుగలు రోడ్డు మ్లుపు తిర్చగి

వంకటరెడిుకి కనుపంచాయి. వాటి వనకాల సనానయి మేళ్ం, దాని వనకాల ఓ ప్లికీ, ఆ ప్లికీ

మీద ప్యలు చలుితూ ప్డ్డచులూ, ప్లికి వనకాల ఓ వందమ్ంది భకతబృందం, వార్చ వనకాల ఓ

పాతికమ్ంది కుర్రాళ్ళీ - క్రమ్ంగా బండంకటరెడిుకి కనుపంచారు.

‘భగవాన్ శ్రీశ్రీశ్రీ సతయనాథబ్బబ్బకీ జై’ అని ఆనంద పారవశయంతో జయ్జయ్ధావనాలు

చేసుతనానరు భకుతలు. ఆ ఊరేగింపు అల గడి ముందునుంచి వడ్డతుంటే బండంకటరెడిు గడి అరుగ

దిగి, ‘ఎవరబ్బా ఈయ్న’ అని న్మరు తెర్చచి చూడసాగాడ్డ.

‘ఓయ్, జోగి ప్ంతులూ’ అని భకతబృందం వనుక వరుసలో ఉనన జోగిప్ంతుల్లన ఆగమ్ననట్టి

ఓ కేకవసి, తను ప్రుగెటిట జోగిప్ంతుల్లన కల్లసి, ‘సాములోరు ఎవరు?’ అనడిగాడ్డ వంకటరెడిు.

జోగిప్ంతులు వినకూడని మాట విననట్టి మొహం పటిట – ‘ఎవరూ అని అడ్డగతునానవా?

అసలు నువీవ ప్రప్ంచంలోేయ ఉనానవా? భగవాన్ పేరు వినలేదా?’ అనడిగాడ్డ తీవ్రంగా.

బండంకటరెడిు వినలేదననట్టి తల అడుంగా ఊప, ‘సాములోరు చాల గొపోుళాీ?’ అని

అడిగాడ్డ.

138
 ‘గొప్ువారా? ఆయ్న భగవంతుడి అవత్యరం రెడీు ! ఈ కల్లుదగంలో మ్నల్లన

ఉదధర్చంచడానికి అవతర్చంచిన భగవంతుడ్డ. అయినా న్నకేం తెలు్? రోజూ ఓ కోడిని లగించడం,

అది అర్చగేదాకా ఇంటరుగ మీద కూరుిని అందర్చతోూ పోటాిడుం తప్ు’ అని బండంకటరెడిుని

ఈసడించి, భగవాన్ గొప్ుదనం గర్చంచి చెప్ుసాగాడ్డ జోగి ప్ంతులు.

ఊరేగింపు గడి దగ్ర నుంచి భగవాన్ బస కోమ్టి సత్రం చేరేటప్ుటికి, భగవాన్

భగవత్రూపులేయ నిరణయానికొచేిశాడ్డ బండంకటరెడిు. వనుక వరుసలోంచి ముందు వరుసలోకి

వచేిసి, అడిగినవార్చకీ, అడగని వార్చకీ కూడా భగవాన్ గొప్ుదనం గర్చంచి ఉత్య్హంగా చెప్ుడం

మొదలు పటాటడ్డ.

‘ఓయ్ జోగి ప్ంతులూ’ అని జోగి ప్ంతుల్లన పల్లచి, ‘సాములోరు చాల గొపోుళ్ళీ

తెలుసా?’ అని భగవాన్ మ్హిమ్ల గర్చంచి జోగిప్ంతులు తనకు చెపున కథలు తిర్చగి

జోగిప్ంతులుకే రెండ్డ సారుి చెపాుడ్డ ఆ అరగంటలోూ .

తవరలోేయ ఫ్రంట్ రేంకు భకుతలోి ఒకడైపోయాడ్డ బండంకటరెడిు. భగవాన్ దగ్ర రోజంత్య

గడిప, ఆయ్న ఆంతరంగిక భకతబృందం ప్నిగట్టటకుని భగవాన్ మ్హిమ్ల్లన కీర్చతసూత చెపేు కథలు

బండబ్బాయిల న్మరు తెర్చచి విని, వాటికి మ్ర్చ నాలుగ చేర్చి, పదద న్మరేసుకుని ఊర్చమీద ప్డి

అందర్చకీ చెపేువాడ్డ. చినన పలి లు తమ్ ఫేవరేట్ హీరో చిరంజీవి గర్చంచో, కృషణంరాజు గర్చంచో,

ఉననవీ లేనివీ ఊహించి గొప్ుగా చెపునట్టి, భగవాన్ గర్చంచి వంకటరెడిు చిలవలు ప్లవులు చేర్చి

కథలల్లి చెబుతుండేవాడ్డ.

లోకమ్ంత్య ‘అదిగో పులంటే, ఇదిగో తోక’ అనాన, అసలు పులేదని ఎదురు నిల్లచి ప్రశినంచే

మొండివాళ్ళీ కొంతమ్ంది ఉంటారు.

139
 బండంకటరెడిు అలుిడ్డ సతితరెడిు ఆ జాతికి చెందినవాడ్డ. మామ్కీ, అలుి డికీ అసతమాూ

భగవాన్ విషయ్మై తీవ్ర వాదోప్వాదాలు జర్చగేవి.

‘ఒరే కొండిగా – ఇదినానవా’ – ఉదయ్మే అరుగమీద కూరుిని రోడ్డుమీద

పోతుననవాడిని ఎవడిన్మ ఆపుచేసి మొదలుపటేటవాడ్డ వంకటరెడిు - ‘....సాములోర్చకి య్మేోలు,

బియేయలు, డాకటరుి, ఫర్చన్మళ్ళీ – చాలమ్ంది భకుతలునానరు తెల్! ఆళ్ీందరూ సాములోర్చన టెసుట

చేసి ఆయ్న శకుతలు తెలుసుకుని చెవులట్టటకుంటే, మెట్రక్ మ్యడ్డ సారుి తేయనసిన ఎదవలు.....’ -

అరుగమీద తన ప్కిేయ కూరుినన సతితరెడిు కేసి ఓరకంట చూసూత అేయవాడ్డ వంకటరెడిు –

‘ఏనుగెనకాల కుకిలు మొర్చగినట్టి ఆయ్నిన ఇమ్ర్చిసాతరు....’

‘డిగ్రీలకూ కామ్న్ సెన్్ కూ సంబంధం లేదురా కొండిగా! అందుకే చదువుకునానడికంటే

చాకలడ్డ మేలనానరు పదదలు – సామెత వినలేదూ’ అేయవాడ్డ సతితరెడిు సమాధానంగా.

‘ఓ సార్చ హైద్ర్యబ్బదులో జపాన్మడ్డ ష్పుు దిగి, సాములోర్చ దగ్రకొచిి ఆడి బ్బషలో పాస్

పీస్ అని మాటాటడుం మొదలెటాటడంట. ఆడి బ్బష ఎవర్చకీ అరథం కాలేదంట. సాములోరు మాత్రం

చిరనవువతో ఆడ్డ చెపుందంత్య ఇని జరోనులో టకటకామ్ని ఏదాలు, ఉప్నిషతుతల గర్చంచి

చెపేుటప్ుటికి ఆడ్డ డంగైపోయి కాళ్ీమీద ప్డిపోయి మ్ర్చ వదలేిదంటరా కొండిగా.....’

‘హైద్ర్యబ్బదులో ష్పుుదిగిన జపాన్మడితో జరోన్మి మాటాటడిత్య ఆడ్డ డంగైపోక ఛసాతడేంటి?’

అనానడ్డ సతిత రెడిు నవువతూ.

బండంకటరెడిు ఇవన్నన అలుిడిముందు చెప్ుటంలో అసలు ఉదేదశం వరే ఉంది. భగవాన్

ఊర్చకి వచిిన కొతతలో అలుిడితో, ‘అనంతం, నువూవ వళ్ళీ సాములోర్చ దరినం చేసుకోండిరా!

ఆయ్న కరుణిసేత సంత్యనం కలగొచుి’ అనానడ్డ. అలుిడ్డ ేయను రానుపొమ్ోనానడ్డ. భగవాన్

140
మ్హిమ్లు తెల్లపే కథలు ఇల రోజూ చెపు అలుిడి బ్రెయిన్ వాష్ చేసి భగవాన్ పాదాల దగ్రకు

చేరాిలని మామ్గారు ఆలోచన.

‘ఇదినానవా రామ్శాసుతరూి....’ – నాలగ రోజుల తరావత పొదుదటే అరుగమీద చేర్చ, పదద

ఇతతడి గాిసుతో కాఫీ త్యగతూ, చెంబుచుికు ప్రుగెడ్డతునన రామ్శాస్త్రిని ఆపుచేసి మొదలు పటాటడ్డ

బండంకటరెడిు – ‘......ఓసార్చ రాజమ్ండ్రిలో సాములోర్చన టెసుట చెయ్యడానికి గదిలో పటిట

ఆరుత్యళాలేసి రాత్రిప్గలూ కాప్ల ఉనానరంట. వారం రోజుల తరావత త్యళాలు తీసేత సాములోరు

అకిడలేరంట.....’

‘ఎకిడ్డనానరు?’ – రామ్శాస్త్రి ఆశిరయంగా ప్రశినంచాడ్డ.

రామ్శాస్త్రి ఈ కథ అప్ుటికి తొంభైసారుి వినానడ్డ. బండంకటరెడిు రామ్శాస్త్రి

కనుపంచినపుుడలి చెబుతూ ఇప్ుటికి ఇరవైమ్యడ్డ సారుి చెపాుడ్డ. అల ఆశిరయంగా

‘ఎకిడ్డనానరు?’ అని ప్రశినంచకపోత్య తను కథ సర్చగా్ చెప్ులేదనుకుని మ్ళ్ళీ మొదలెడత్యడ్డ

వంకటరెడిు.

‘……పనుగొండలో కనయకాప్రమేశవర్చ గళ్ళీ ఆ ఏడ్డ రోజులూ యాగాలు

చేయిసుతనానరంట’ అని చెపు ‘ఆయ్నిన త్యళాలేవాపుత్యయి, ఎర్రి మొకాలు కాకపోత్య. ఆయ్న

ఎపుుడ్డ కావాలంటే అపుుడ్డ మాయ్మై, ఎకిడ కావాలంటే అకిడ ప్రతయక్షమ్వగలరు. ఆయ్నకు

అసాధయమేంటి, భగవంతుడి అవత్యరవైత్య’ – బండంకటరెడిు కళ్ళీ రెండూ మ్యసుకుని

లెంప్లేసుకుంట్టండగా రామ్శాస్త్రి బతుకుజీవుడా అని పొటటప్ట్టటకుని ప్రుగదీశాడ్డ

చెంబుచుికుని.

‘అంత మ్హిమ్లునానయ్న – పట్రోలుకు కరువొచిింది కదా – మ్ంత్రం వసి న్నటిని

పట్రోలుగా మారొిచుి కదా’ అనానడ్డ సతితరెడిు సిగరెట్టట వల్లగించి, అగి్పులి తూం కాలవలో ప్డేసూత.

141
 ‘న్నదంత్య కుతరింరా సతితగా! అసలు దేవుడ్డ పట్రోలు బూవిలోూ , న్నళ్ళీ బూవిపైనా

ఎందుకుంచాడో తెల్?’

‘ఎందుకు?’

‘పట్రోలు బూవిపైన ఉంటే ఏవవుతుంది? న్నలంటి ఎదవవడో సిగరెటటంటించి అగి్పులి

ప్డేశాడనుకో – సముద్ర్యలూ, నదులూ, కాలవలూ, అన్నన బగ్మ్ంటాయి. అంచేత దేవుడ్డ

పట్రోలు బూవి అడ్డగన దాచి, న్నళ్ళీ పైనుంచాడ్డ. భగవాన్ న్నళ్ళీ పట్రోలుగా మార్చసేత సృషటంత్య

బగ్మ్ంట్టంది’

అలుిడ్డ చేసే ప్రతి కుతరాినికీ మావ దగ్ర సమాధానం రెడీగా ఉంట్టంది. మావ చెపేు

ప్రతీదానికీ అలుిడి దగ్ర ప్రశన రెడీగా ఉంట్టంది.

‘అతనంత్య ఎడువంటే తెడువేయ రకం! అతనితో వాదించకు’ అని అతత మావను మ్ందల్లంచి,

‘సావమి వార్చ దయ్వలన ఎంతమ్ందికి ఎనిన జరగటం లేదు? ఏం చేసాతం – జగమొండి

దొర్చకాడ్డ. ఒసే అనంతం! నువవనా మీ ఆయ్నకు చెపు చూడవ’ అని కళ్ీన్నళ్ళీట్టటకుంది అతతగారు.

ఎవరెంత చెపునా సతితరెడిు వినక మొండికేసేత, చివరకు బండంకటరెడేు భారాయబిడులను

తీసుకుని భగవాన్ కి తమ్ కోరెి నివదించుకోడానికి దరాారు రోజున వళాీడ్డ. దరాారంటే

భగవాన్ భకుతల కోరెిలు తీరిడానికి ప్రత్యయకంగా కేటాయించిన రోజననమాట. వారానికి

రెండ్డమ్యడ్డ సారుి దరాారులోకి వసాతరు భగవాన్.

ఆయ్న దరాారులో ఉనన వందలది భకుతలోి కొందర్చన మాత్రం పలుసాతరు. భగవాన్ కి

గొపాు, బీదా త్యరతమ్యం లేదు. ఆయ్నకు సవప్ర భేదం లేదు. నితయం తన సేవలు చేసుతనన

భకుతలనైనా ఆయ్న దరాారులో రెండ్డ మ్యడ్డ వారాలైనా పలవకపోవచుి. అప్ర్చచిత వయకుతలను

142
మొదటిసారే పలవచుి. అంచేత భగవాన్ కరుణించేవరకూ భకుతలు ఒకొికిసార్చ కొనిన వారాలు

కూడా వచి ఉంటారు.

భకుతలు వార్చ కోర్చకలను భగవాన్ కు నివదించకిరేిదు. భగవాన్ త్రికాలజుఞలు. వార్చకి

అన్నన తెలుసాతయి. భగవాన్ కుడిచెయియ ఒకసార్చ గాల్లలో తిపు విభూతి, ఉంగరాలు, త్యయ్తుతలు,

గొలుసులు, వాచీలు, శూనయంలోంచి సృష్టంచి భకుతలకిచిి, వార్చ కోర్చకేమిట్ల తేయ చెపు, అది

నెరవరుతుందని దీవిసాతరు.

బండంకటరెడిు భారాయబిడులతో వళ్ళీ ముందువరుసలోేయ కూరుినానడ్డ, భగవాన్ రాక కోసం

ఎదురు చూసూత. భకుతలు పాటలు పాడ్డతూ భగవాన్ మ్హిమ్లు కొనియాడ్డతుండగా భగవాన్

చిరునవువతో దరాారులో ప్రవశించారు. భకుతలందరూ లేచి నిలబడి ఆనందపారవశయంతో ‘భగవాన్

శ్రీశ్రీశ్రీ సతయనాథ బ్బబ్బకీ జై’ అంట్ట అరవసాగారు.

తన కాళ్ీకి అడ్డుప్డువాళ్ీని శివకామ్య్య, జోగిప్ంతులింటి ఆంతరంగికులు ‘తపుుకోండి,

తపుుకోండి’ అని అదిల్లసుతంటే, కొందరు భకుతలు పాదధూళ్ళ కళ్ీకదుదకుంట్టండగా, అపుుడపుుడ్డ

కుడిచెయియ చాచి వాళ్ీ తలలమీద ఉంచుతూ, తిననగా నడిచి, వదిక మీద సింహాసనం లంటి తమ్

ఆసనంలో ఆసీనులయాయరు భగవాన్.

భగవాన్ ఆరడ్డగల సుఫరద్రూప. ప్చిగా దబాప్ండ్డ ఛాయ్లో ఉండి, చూడగాేయ

ఆకర్చషంచే గొప్ు పర్నాల్లటీ వార్చది. పైనుంచి పాదాల వరకూ కాషాయ్రంగ సిలుి అంగీ

వసుకుని బ్రహో వరిసు్తో వల్లగిపోతుంటారు భగవాన్. ఆయ్నలో ముఖ్యంగా ఆకర్చషంచేవి

ఆయ్న కళ్ళీ. కళ్ీలోి ఆ ప్రశాంతత, త్యజసు్, లోకం అంటే తెల్లయ్ని ప్సిపాప్లోిూ , లోకం

మాయ్ల భావించి ప్టిటంచుకోని సావమీజీలోిూ , మాత్రమే కనుపసుతంది.

143
 అల ఆసీనులై, నిశిబదంగా ఉండమ్ననట్టి చెయియ కొంచెం పైకెతిత, సభంత్య కల్లయ్జూశారు.

అల చూసూత ముందు వరుసలో కూరుినన వంకటరెడిు కుట్టంబం మీద రెండ్డ క్షణాలు పాట్ట చూపు

నిల్లపారు.

వంకటరెడిు ప్కిన అతని భారయ కూరుింది. భారయ ప్కిన పదదకూతురు అనంత లక్ష్మి

కూరుింది. అనంతలక్ష్మి ముప్ఫయేయళ్ళీనాన సననగా, పీలగా ఇరవై ఏళ్ీదానిల కనుపసుతంది.

అనంత లక్ష్మి ప్కిన కూరుినన అచుయతలక్ష్మిది తండ్రిపోల్లక. వయ్సు ప్దెధనిమిదే అయినా, గర్రంల

ఎదిగి పాతికేళ్ీదానిల కనుపసుతంది. చూసిన వాళ్ీంత్య అచుయతలక్ష్మి పదద కూతురూ, అనంత లక్ష్మి

చినన కూతురూ అనుకుంటారు.

భగవాన్ అల వంకటరెడిు కుట్టంబ్బనిన ప్ర్చశీలనగా చూసి, వంకటరెడిుకేసి తిర్చగి – ‘ఇదదరు

లక్షుోలు ఇంట ఉంటే ఇంకా దిగలు ఎందుకు రెడీు ?’ అనానరు చిరునవువతో.

అంతమ్ందిలోూ తనున పేరు పటిట అల అభిమానంగా ప్లకర్చంచినందుకు బండంకటరెడిు

పొంగిపోయాడ్డ. ఆనందభాషాులు రాలుసూత రెండ్డ చేతులూ జోడించి నమ్సిర్చసూత ఏదో

చెప్ుబోతుండా భగవాన్ ప్రశినంచారు – ‘సతితరెడిు రాలేదా?’

వంగటరెడిు నెతితమీద పడ్డగప్డుటటయింది. న్మటమాటరాలేదు.

‘సతితరెడిు నాసితకుడ్డ...మా శకితని శంకిసుతనానడ్డ’ – భగవాన్ అల అనగాేయ సభలోని

భకుతలంత్య ‘అప్చారం, అప్చారం’ అననట్టి లెంప్లేసుకుని ఏదో ఘోరం జర్చగిపోయినట్టి

దిగాలుప్డి నిశిబదమైపోయారు. ఆ నిశిబదంలో భగవాన్ కంఠం ఖ్ంగమ్ంది – ‘సతితరెడిుకి మా

శకిత తెల్లసి కళ్ళీ తెరుచుకుేయ రోజు తవరలోేయ వసుతంది...’

144
 దరాారులో ఉనన భకుతలంత్య ఒక విశావసఘాతకుడిని చూసినట్టి వంకటరెడిుకేసి చూశారు.

వంకటరెడిు భగవాన్ కి ఆగ్రహం కల్లగినందుకు భయ్ప్డ్డతూ, సతిత రెడిు నాసితకతవం గరుతకొచిి

మ్ండిప్డ్డతూ, తలవంచుకు కూరుినానడ్డ సభలో.

భగవాన్ ఆ రోజు దరాారులో అయిదారుగర్చన పల్లచి కొందర్చకి విభూతి, కొందర్చకి

ఉంగరాలు గాల్లలోంచి సృష్టంచి ఇచిి, వార్చ కోర్చకలు తీరేల దీవించారు, కాని వంకటరెడిుని

మాత్రం పలవలేదు.

‘మొండి తొతుతకొడ్డకు....చెబిత్య వినడ్డ, తనకు తోచదు’ – వంకటరెడిు ఇలుి చేర్చన తరావత

నిపుుతొకిిన కోతిల గంతులేసూత అలుిడిని తిటటడం మొదలుపటాటడ్డ.

‘ఏవిటా తిట్టి – అతను వినాన, అమాోయి వినాన బ్బగండదు’ అని మ్ందల్లంచింది భారయ.

‘సాములోర్చకి ఆగ్రహం వచిిందంటే ఈడ్డ మ్సైపోత్యడ్డ చూడ్డ – ఆ తరావత నననని ఏం

లబం లేదు’ అనానడ్డ వంకటరెడిు, జరగబోయే ఆ ఘోరంలో తన బ్బధయత ఏదీ లేదననట్టి చేతులు

దుల్లపేసుకుంటూ.

‘ఏం జరగాలో అదే జరుగతుంది కాని నువవతనితో పోటాిటెట్టటకోకు’ అంది భారయ.

మ్యడ్డ వారాలు వరుసగా అల దరాారుకు వడ్డతునాన వంకటరెడిు మీద భగవాన్ కి

అనుగ్రహం కలుగలేదు. మ్రో వారం పోయిన తరావత ఓ రోజు భగవాన్ భకుతలను పలుసూత

వంకట రెడిు కుట్టంబం కేసి చూశారు. భగవాన్ ఈ రోజైనా కరుణిసాతరా, కరుణించరా అని

వంకటరెడిు గండ టకటకా కొట్టటకుంది. భగవాన్ అల కొంచెం సేపు చూసి, ‘ఇల రా అమాో’ అని

అచుయతలక్ష్మిని పల్లచారు.

145
 అనుకోకుండా తనని పలవడంతో అచుయతలక్ష్మి కంగారుప్డి అటూ ఇటూ చూసింది.

వంకటరెడిుకి మాత్రం ఏనుగెకిినంత సంబరం కల్లగింది. ఈనాటికి భగవాన్ అచిిత్యననయినా

కరుణించారని సంతోషంతో, ‘వళ్ీవ అచిితం – భగవాన్ పల్లసేత అల దికుిలు చూసాతవం’ అని

తొందర చేశాడ్డ.

అచుయతలక్ష్మి లేచి భగవాన్ దగ్రకు వళ్ళీ పాదాలు కళ్ీకదుదకుని నమ్సిర్చంచి నిలబడింది.

భగవాన్ కుడిచెయియ గాల్లలో తిపు కుంకుమ్ సృష్టంచి, అచుయతలక్ష్మి నుదుటి మీద పాపడి

దాకా బొట్టటపటిట, ‘దీరఘ సుమ్ంగళ్ళభవ – వంకటరెడిు కోర్చక తవరలోేయ తీరుతుంది - నువువ

తవరలోేయ ప్ండంటి బిడును కంటావు’ అని దీవించారు.

అచుయతలక్ష్మి తెలిబోయి, తల్లిదండ్రులకేసి బెదురుచూపులు చూసి, సిగ్తో కళ్ళీ వాలేిసింది.

‘భగవాన్ – అది అచిితం - మా చిననమాోయి - దానికింకా పళ్ళీ కాలేదు’ అనానడ్డ

బండంకటరెడిు కంగారుగా.

భగవాన్ గొంతులో ప్చిి వలకాియ్ ప్డుటియింది.

అయిత్య అనంతలక్ష్మికీ, అచుయతలక్ష్మికీ కన్ ఫూయజయాయనన్న, ఒకర్చకి బదులు ఒకర్చని

దీవించానన్న సరవం తెల్ల్న భగవాన్ ఒపుుకోరు కదా – అంచేత ఆయ్న చిరునవువ నవివ, ప్కిేయ

నిలబడు శివకామ్య్య గార్చ కేసి ‘ఓవర్ ట్ట ుద’ అననట్టి చూశారు.

వంటేయ శివకామ్య్యగారు కలుగబుసుకుని, ‘ఏవిటి రెడీు – న్నకు పచాి! భగవాన్ కి ఆ

విషయ్ం తెల్లయ్దా! అది తెల్లసే అల దీవించారూ అంటే ఏదో కారణం ఉండే ఉంట్టంది.

అనుకోకుండా అచిిత్యనికి పళ్ీయి మ్నవడ్డ పుడత్యడని ఆయ్న ఉదేదశమేమో! భగవాన్ ని

146
తెలుసుకోవడం న్న తరమా, నా తరమా’ అని గంభనగా అని, ‘లెంప్లేసుకో’ అని మ్ందల్లంచారు

వంకటరెడిుని.

భగవాన్ దీరఘంగా గాల్ల పీల్లి మెలిగా వదిల్ల, థంకూయ అననట్టి శివకామ్య్యగార్చ కేసి

చూశారు. శివకామ్య్యగారు చిరునవువ నవివ తల ప్ంకించారు. వాళ్ళిదదర్చ చిరునవువల అంతరారథం

వంకటరెడిుకి బోధప్డలేదు. కాని, ‘సాములోర్చ ల్లలలు తెలు్కోడం నా తరమా, ేయన్నక ఎదవని’

అని తనున త్యను తిట్టటకుని లెంప్లేసుకునానడ్డ బండంకటరెడిు.

శివకామ్య్యగార్చ సమ్య్సూఫర్చత – చుర్రుమ్నగాేయ కాలే పనం మీంచి పైకి లేప అప్ుటికి

త్యత్యిల్లకంగా ప్రమాదం నుంచి తపుంచినా – తనను మ్ండే పొయియలో ప్డయ్యబోతుననదని

త్రికాలజుఞలకు పాప్ం ఆ క్షణంలో తెల్లయ్లేదు.

ఇది జర్చగిన రెండ్డ నెలల తరావత ఓ రోజు ఉదయ్ం అచుయతలక్ష్మి తల్లి లేప్గా లేప్గా

బదధకంగా లేచింది.

‘అచిితం – కాలేజీకి వళ్ీవా – ఇంత లేట్టగా లేసుతనానవు? అయినా న్నకీమ్దయ బదధకం

ఎకుివైపోతోందే’ అని తల్లి తిడ్డతుంటే, మెల్లిగా లేచి మొహం కడ్డకుి వచిింది. తల్లి అందించిన

కాఫీగాిసు తీసుకుని కాఫీ త్యగబోతూ, గాిసు కింద ప్డేసి, కుడిచేతోత గొంతు ప్ట్టటకుని ‘ఓ....’

అంటూ పరట్లికి ప్ర్చగెటిట వాంతి చేసుకుంది.

‘ఏవైందే అచిితం?’ అంటూ వనకాలే వచిిన తల్లి, ఇంకో రెండ్డ రోజుల తరావత ఏమైందో

గ్రహించి, ‘అనంతం.....కొంప్ మునిగిందేవ్?’ అని గొలుిమ్ంటూ పదదకూతుర్చన పల్లచింది.

‘ఏవిటే అచిితం?’ అనడిగింది అనంతలక్ష్మి.

‘నాకేం తెల్లదకాి’ అని గొలుిమ్ంది అచుయతలక్ష్మి.

147
 ఆడవాళ్ళీ రెండ్డ రోజులు మ్ధనప్డి, ఇక ఏం చెయాయలో తోచక, సతితరెడిుకి రహసయంగా

విషయ్ం తెల్లయ్బుశారు.

సతితరెడిుకీ ఏం పాలుపోలేదు. అచుయతలక్ష్మి వరసకి మ్రదలైనా, వయ్సులో అంత అంతరం

ఉండడం వలన, పలిలు లేని సతితరెడిు దంప్తుల సవంతబిడుల గారాబంగా పర్చగింది.

శోకాలు పడ్డతునన అతతగార్చని, పళాీనిన బయ్టకు పొమ్ోని చెపు, గది తలుపులు వసి,

అచుయతలక్ష్మితో అనానడ్డ సతితరెడిు – ‘నా దగ్ర ఏం దాచకే అచిితం – ఏం జర్చగిందో చెపుు, ఏం

చెయాయలో తరావత ఆలోచిదాదం’

వకుితూ వకుితూ మ్రదలు చెపునదంత్య విని, ఏ అఘాయితయం చేయ్నని ప్రమాణం

చేయించి, గది తలుపులు తీశాడ్డ సతితరెడిు.

‘ఏమ్ంది నాయ్నా?’ అంది అతతగారు ఆత్రంగా.

‘అదేమ్ంట్టంది – పళ్ళీకాని పలిను ప్ట్టటకుని తల్లివి కమ్ోని భగవాన్ దీవిసేత ’ అనానడ్డ

సతితరెడిు చికాకుగా.

‘దీవిసేతేయ కడ్డప్వుతుందా?’

‘మ్రెల అవుతుంది అత్యత?’

అతతగారు అలుిడి ప్రశనకు సమాధానం చెప్ులేక మ్ళ్ళీ ఏడ్డపు మొదలెటిటంది.

‘.....దీవిసేతేయ సంత్యనం కలుగతుందని కదా నువువ ననున భగవాన్ ని దర్చించమ్నానవు.

ఇపుుడ్డ దీవిసేత ఏమ్వుతుందంట్టనానవు – భగవాన్ శకిత మీద అప్నమ్ోకం న్నకా, నాకా?

ఎడుమ్ంటే తెడుమ్ంట్టననది నువావ ేయనా, అత్యత?’ అనానడ్డ సతితరెడిు నవువతూ.

148
 ‘కొంప్లు ముల్లగి ేయేయడ్డసుతంటే న్నకంత్య ప్ర్చహాసంగా ఉంట్టంది నాయ్నా – ఈసార్చ

పొలం నుంచి వచేిపుుడ్డ ఓ ఎండ్రిన్ డబ్బా కూడా తీసుకురా. ఇంత జర్చగాకా లోకంలో తలెతుతకు

తిరగ్లమా? లోకులు కాకులి పొడిచెయ్యరూ? లోకం నమొోదూద?’ అంది అతతగారు.

‘చచిినవాడిని భగవాన్ బతికించాడంటే నమేో భకుతలు ఇదెందుకు నమ్ోరు? శుభ్రంగా

నముోత్యరు’ అనానడ్డ సతితరెడిు.

‘మీ మావకి ఎల చెబుత్యవో ఏవిట్ల – న్నదే బ్బధయత’ అంటూ ఆ బ్బధయత అలుిడికి

అప్ుగించేసింది అతత.

మ్రానడ్డ మ్ధాయహనం భజనాలయాయక, రోజూలగే వసారాలో మామా అలుిళ్ళీ చదరంగం

ఆడటం మొదలు పటాటరు. వంకటరెడిు సతితరెడిు బలగానిన ఒకోిదాేయన తిేయసూత మ్ంచి హుషారుగా

ఉనానడ్డ. సంభాషణ ఎల ప్రారంభించాల అని ఆలోచిసూత సతితరెడిు ప్రధాయనంగా ఆడ్డతునానడ్డ.

వంకటరెడిు సతితరెడిు మ్ంత్రిని చంపేసి, ‘న్న ఆట గోవింద అయియందిరా సతీత ’ అనానడ్డ

సంతోషంతో.

‘ఇంకా అవలేదు కదా’

‘ఇంకెంత – రెండతుతలు...తరావత ఆటకట్టట ’

‘గెల్లచి చూడ్డ’

‘ఓర్టన – గెలవనని న్నకు ఇంకా అనుమానమే – గెల్లసేత ఏమిసాతవు?’

రోజూ అడినపుుడలి వంకటరెడేు ఓడిపోత్యడ్డ. అలంటిది ఈ రోజు తను గెలుసుతననందుకు

ఏనుగెకిినంత సంతోషంగా ఉంది అతనికి. ఆ రెండతుతలు వసి ఆటకట్టట చేసి గర్చజంచాడ్డ వంకటరెడిు

- ‘ఇపుుడ్డ ప్ట్రా సతితగా ప్రైజు’

149
 ‘ఇపుుడ్డ కాదు – ఆరెనలి తరావత’ అనానడ్డ సతితరెడిు త్యపీగా.

లోప్ల్ల గదిలోంచి మామా అలుిళ్ీ సంభాషణ వింట్టనన ఆడవాళ్ళి కొయ్యబ్బర్చపోయారు.

‘అదేంట్రోయ్?’ అనానడ్డ బండంకటరెడిు ఆశిరయంగా.

‘నువువ త్యతవి కాబోతునానవు’

‘ఓర్టన....చూశావా’ – సతితరెడిు భుజం మీద గటిటగా ఓ చరుపు చర్చచి, సంతోషంతో

ఉకిిర్చబికిిర్చ అవుతూ అనానడ్డ బండంకటరెడిు – ‘......సాములోర్చ దరినానికి రమ్ోంటే రానని

మొరాయించేవు. వధవ నాసతకం కబురుి చెపాువు. ఇపుుడైనా ఒపుుకోరా సతితగా – ఆయ్నకు

అదుుత శకుతలునానయ్ని! ఒపుుకుని లెంప్లేసుకో’

‘ఒపుుకుంట్టనానను’ – సతితరెడిు లెంప్లేసుకుంటూ అనానడ్డ – ‘....కాని ఓ చినన సవరణ –

తల్లి కాబోతుననది అనంతం కాదు – అచిితం...’

‘అదేంటి.....దానికి పళ్ళి కాలేదు కదా...’

బండంకటరెడిుకి ఈ వారత అరథం చేసుకోవడానికి రెండ్డ నిమిషాలు ప్టిటంది. ఆ రెండ్డ

నిమిషాలు లోప్లగదిలో ఆడవాళ్ళీ ఊపర్చ పీలిడం మాేయశారు.

అల రెండ్డ నిమిషాలు రాయిల ఉండిపోయిన బండంకటరెడిులో మెలిగా చైతనయం

వచిింది. ఆ రెండ్డ నిమిషాలు అతని మెదడ్డ మాత్రం య్మ్సీుడ్డలో ఆలోచించింది.

అతని సింగిల్ ట్రాక్ మైండ్డలో, భగవాన్ సతితరెడిు మీద ఆగ్రహంతో తన మ్హిమ్

చూపంచడానికి పళ్ళికాని తన కూతుర్చని తల్లిచెయ్య సంకల్లుంచారేయ అనుమాన బీజం

ప్డీప్డడంతోేయ మ్హావృక్షమైపోయింది. భగవాన్ అంటే ఉనన భకిత సాథనంలో మ్యరాఖవశం చోట్ట

చేసుకుంది.

150
 ‘సాములోర్చది ఇంత కుచిితం బుదదనుకోలేదురా సతితగా’ – బండంకటరెడిు ఆంబోతుల

బుసలు కొడ్డతూ లేచి నిలబడి రంకెలెయ్యసాగారు – ‘న్నకు బుదిద చెప్ుడానికి దాని బతుకు నాశనం

చేసాతడా? ఆడి బకుతడిని అేయనా చూడకుండా మ్న కుట్టంబం ప్రువు బజారు పాలు చేసాతడా ? నా

ప్రువు గంగలో కల్కా, నా కూతురు నవువల పాలయాయకా, ేయనెవర్చకీ బయ్ప్ణుణరా – ఒరే

సతితగా – నా దుడ్డుకర్ర అందుకో’

భరత ఆలోచనా ధోరణి అప్ుటికి అరథమైన బండంకటరెడిు భారయ, ‘ఓర్చ నా పచిి మొగడా –

నువవకిడ దొర్చకావురా’ అంటూ తలప్ట్టటకు కూలబడిపోయింది.

మామ్ ఆలోచనల ట్రయిను ఎట్ట ప్ర్చగెడ్డతోందో అరథమైపోయి, హుషారుగా కొల్లమిలోకి

ఇంకొంచెం బొగ్ వయ్యసాగాడ్డ సతితరెడిు – ‘అవును మామా – నా మీద కోప్వైత్య ననున

శపంచాల్ల. నా మేనమామ్వి కాబటిట నినున కూడ శపంచినా తపుులేదనుకో – కాని అబం సుబం

తెల్లయ్ని అచిిత్యనిన నవువలపాలు చేసాతడా ?’ అనానడ్డ సతితరెడిు.

‘నువవం వర్రీ అవకురా సతితగా – అంత్య రైట్ట చేసుకొసాతను’ అని అలుిడికి ధైరయం చెపు,

అచుయతలక్ష్మి దగ్రకు వళ్ళీ, ‘తల్లి అచిితం – న్నకేం ఫరవాలేదే – ేయనునానగా – అంత్య సెటిలు

చేసుకొసాతను. లేకపోత్య.....’ అంటూ సతితరెడిు ముదుదపటిట అందించిన దుడ్డుకర్ర తీసుకుని సత్రం వైపు

ప్ర్చగెటాటడ్డ బండంకటరెడిు.

***

151
 బండంకటరెడిు సత్రం చేరేటప్ుటికి భగవాన్ మ్ధాయహనం భజనం చేసి, మ్ధయ హాలులో

తూగట్టయాయలలో ప్ట్టటప్రుపు మీద ప్వవళ్ళంచి, విశ్రంతి తీసుకుంట్టనానరు. హాలుకు అవతల

గదిలో ఓ ప్దిహేనుమ్ంది ఆడవాళ్ళీ కూరుిని ఉనానరు. హాలులోూ , ముందుగదిలోూ ఓ

ప్నెనండ్డమ్ంది మ్గవాళ్ళీనానరు.

శివకామ్య్య గారు భగవాన్ ప్కిేయ నిలబడి ధరో చరిలు చేసుతనానరు. మ్ధయ మ్ధయలో

భగవాన్ వివరణల్లసుతంటే ప్రతీ మాటా అమ్ృతతులయమైనట్టి భకుతలు పారవశయంతో వింట్టనానరు.

బండంకటరెడిు హాలులో ప్రవశించగాేయ అందర్చ చూప్య అతని మీద ప్డింది. భార్ట

కాయానిన ఎండలో ఈడ్డికువచాిడేమో అతను చెమ్టలు కకుితూ వగరుసుతనానడ్డ. మొహం

ఎర్రగా కందిపోయింది.

‘ఏమోయ్ రెడీు – ఏవిటీ హడావుడి? ఎండలో ప్డి వచాివు?’ అనానరు భగవాన్ అరథ

నిమీల్లత ేయత్రాలతో చూసూత, చిరునవువ నవువతూ.

బండంకటరెడిు రెండడ్డగలు ముందుకు వసి, ‘సామీ....’ అని మాత్రం అనగల్లగాడ్డ.

భగవాన్ చిరునవువ నవువతూ శివకామ్య్యగార్చ కేసి తిర్చగి, ‘వంకటరెడిు మ్నసులో ఏదో

చింత ఉంది’ అనానరు. వంకటరెడిు మ్నసు భగవాన్ అల చదివసినందుకు హాలులో భకుతలు

ఆశిరయపోయారు.

‘సామీ.....తవర్చకి తెల్లయ్నిదేవుంది? తవర్చకంత్య తెలు్’ అనానడ్డ బండంకటరెడిు గద్ద

కంఠంతో.

భగవాన్ అవుననలేదు, కాదనలేదు - నిండ్డగా చిరునవువ మాత్రం నవావరు. బండంకట

రెడిు మ్నసు్ చివుకుిమ్ంది.

152
 ‘.....సతితరెడిు మీద తమ్ర్చకి ఆగ్రహం కల్లగిత్య ఆణిణ శపంచండి – ఆడి మేనమావ ఎదవను

కాబటిట, మీ పాద దాసుణిణ అని కూడా కనికర్చంచకుండా ననున కూడా శపంచెయ్యండి – కాని....’

‘వంకటరెడిుకి మ్నవడి గర్చంచి చింత’ – జాఞన ేయత్రంతో భవిషయతుత చూసుతననట్టి కళ్ళీ

కొంచెం సేపు మ్యసి తెర్చచి, వంకటరెడిుకేసి చూసూత - ‘న్న కోర్చక తవరలో నెరవరుతుందని చెపాును

కదా రెడీు’ అనానరు భగవాన్.

‘నా బెంగా అదేకదా సామీ’ అనుకునానడ్డ బండంకటరెడిు బండడ్డ దుుఃఖ్ంతో. కాని

విషయ్ం ఎల మొదలుపటాటలో అతనికి తెల్లయ్లేదు. చివరకు గటకలు మింగతూ మొదలు

పటాటడ్డ – ‘సామీ..... తమ్రు ఆ రోజున మా అచిిత్యనిన దీవించారు. తవర్చకి అంత్య గరేత.....

అచిిత్యనికి.....ఇపుుడ్డ....మ్యడో నెల...’

చూశారా భగవాన్ మ్హిమ్ అననట్టి హాలోిని భకుతలు కళ్ళీ పదదవి చేసి, ఓసార్చ న్మళ్ళీ తెర్చచి

మ్యసి, ఓ సార్చ చేతులు గండలమీద వసుకుని తీసి, ఒకళ్ీ మొహాలు ఒకళ్ళీ ఆశిరయంగా

చూసుకుని, తలలూపుతూ సంభ్రమ్ంగా భగవాన్ కేసి చూశారు. తన మ్హిమ్ల కిర్టటంలో ఒక

కొతత తురాయి తగిల్లంచుకునన భగవాన్, ‘ఇది నాకు మామ్యలే కదా’ అననట్టి భకుతలకేసి ఓరకంట

చూసి చిననగా నవావరు.

భగవాన్ త్రికాలజుఞలే కాని ఆ సమ్య్ంలో, షడ్రసోపేతమైన భజనం చేసిన తరావత, ఆయ్న

మెదడ్డ చురుగా్ ప్ని చెయ్యడం లేదు కాబోలు – క్షణంలో ఆయ్న మీద ఆకాశం కూలబోతోందనన

సంగతి ఆయ్నకు తెల్లయ్లేదు.

‘సామికి తెల్లయ్ని విషయ్మా’ – బండంకటరెడిు కన్ననళ్ీప్రయంతమ్వుతూ అనానడ్డ – ‘మా

చిననమాోయికి....అచిిత్యనికి....ఇంకా పళ్ళి కాలేదు’

153
 ఈసార్చ భగవాన్ గొంతులో ప్చిి వలకాియ్ ప్డలేదు. నెతితమీద వయియ మెగాటనునల

ఆటంబ్బంబు పేల్లంది. సిటల్ ఫొట్లలో ల ఆ నవువ అలేయ ఉంది, కాని దానిలో జీవం మాత్రం

అదృశయమైంది.

‘ఓవర్ ట్ట ుద’ అననట్టి భగవాన్ శివకామ్య్యగార్చ కేసి నిస్హాయ్ంగా చూశారు.

శివకామ్య్యగార్చకీ ఏం పాలుపోలేదు. కాని మ్నసు్లోని ఆందోళ్న బయ్టకు

కనబడన్నయ్కుండా చిరునవువ అడ్డు పట్టటకుని, 'ఏవిటి రెడీు నువువంట్టననది – వివరంగా చెపుు’

అనానరు.

ఆ చిరునవువ అరథం, మినున విర్చగి మీద ప్డాు భగవాన్ చల్లంచరు అని తెల్లయ్జెయ్యడమే

కాని ప్ర్చహాసం మాత్రం కాదు. కాని వాళ్ళీదదరూ తన దుసిథతి చూసి నవువకుంట్టననట్టి అనిపంచింది

బండంకటరెడిుకి.

అంతకు ముందు అచిిత్యనిన దీవించినపుుడ్డ కూడా వాళ్ళీదదరూ అల చిరునవువ చిందించడం

గరుతకొచిింది. ఇది తనూ , తన కుట్టంబ్బన్నన అవమానించడానికి భగవాన్, శివరామ్య్యలు

ప్నినన ప్నానగం అనిపంచి ఆగ్రహం కల్లగింది. కాని తనున త్యను నిగ్రహించుకుని భగవాన్ వంక

తిర్చగి చేతులు జోడించి నమ్సిర్చంచాడ్డ బండంకటరెడిు.

‘సామీ....తవర్చకి అంత్య తెలు్.....తెల్ల్ నా న్మటిచేత్య చెపుంచాలని తమ్ ఉదేదశం. సరే,

అలగే కానివవండి. తమ్రు సతితరెడిు మీద ఆగ్రహించారు. దానికి నాకు బ్బధలేదు. ఆడొటిట నాసితక

ఎదవ. ఆడికి తమ్ ప్వరు చూపంచాలనుకునానరు. పళ్ళీకాని అచిిత్యనిన తల్లికమ్ోని దీవించారు.

దానికిపుుడ్డ మ్యడో నెల – తమ్ర్చకి తెల్లదా ఇదంత్య? మా కళ్ళీ తెర్చపంచడానికి అల చేశారు.

ఇపుుడ్డ సతితగాడికి కూడా మీ ప్వరు తెల్ల్పోయి ఆడి కళ్ళీ తెరుచుకునానయి. ఆడ్డ నా ఎదురుగా

లెంప్లేసుకునానడ్డ. కావాలంటే ఆణిణ మీ కాళ్ీ దగ్రకు తీసుకొచిి ప్డేసాత. మీ ఎదురుగా

154
లెంప్లేసుకుంటాడ్డ ఆడ్డ. ఇక శాంతించి మీ ల్లలలు చాల్లంచండి సామీ’ అని రెండ్డ చేతులూ

జోడించి దీనంగా ప్రార్చథంచాడ్డ బండంకటరెడిు.

‘భగవాన్ ను ఏం చెయ్యమ్ంటావు?’ – శివకామ్య్య గారు అడిగారు అయోమ్య్ంగా.

‘ఇపుుడ్డ అచిితం కడ్డపులో ఉనన బిడును ఆయ్న అనంతం కడ్డపులోకి ట్రాన్్ ఫర్ చెయాయల్ల’

– తన డిమాండేమిట్ల కుండబదదలు కొటిటనట్టి చెపేుశాడ్డ బండంకటరెడిు.

‘అదెల సాధయం?’ అనానరు శివకామ్య్యగారు తెలిబోతూ.

‘ఇది సాధయమైనపుుడ్డ అదెందుకు సాధయం కాదు?’ – ఎదురు ప్రశన వశాడ్డ బండంకట రెడిు.

లోకజాఞనం లేని అమాయ్కపు భకుతలుండడం లభమే కాని ఒకోిసార్చ ప్రాణాంతకంగా కూడా

ప్ర్చణమిసుతందనన సతయం భగవాన్ కీ, ఆయ్న ఆంతరంగిక భకత బృందానికీ అనుభవంలోకి వచిింది.

‘భగవాన్ శకిత న్నకు తెల్లదా శివకామ్యాయ! అయ్న చచిిపోయినాళ్ీను బతికించారు.

జపాన్మడితో జరోన్మి మాటాిడారు. త్యళాలేసిన గదిలోంచి మాయ్మై పోయారు.

విశాఖ్ప్టటణంలోూ , విజయ్నగరంలోూ ఒకేసార్చ రెండ్డ రూపాలలో దరినమిచాిరు. ఇయ్న్నన

నువవ చెపాువు, మ్ర్చిపోయావా? ఆయ్నకు అసాధయమైంది ఏదీ లేదు. ఆయ్న తలుచుకుంటే

ఏవైనా చెయ్యగలరు – తలుికోవాలే తప్ు’ అనానడ్డ బండంకటరెడిు, ‘తలుికోవాలే తప్ు’ అనన

మాట కొంచెం ఒతిత ప్లుకుతూ.

భగవాన్ అల పాిసిటక్ పువువల నవువతునానరు కాని ఆయ్నకు అంత్య కంగారుగా ఉంది.

అకిడ నుంచి మాయ్మైపోయి ఎకిడికైనా పార్చపోవాలనిపంచింది ఆయ్నకు. కాని కుండల్లన్న శకిత

అపుుడ్డ బలహీనంగా ఉండి మ్యలధారం లోంచి పైకి లేవలేదు కాబోలు, భగవాన్

అదృశయమ్వలేక, కాళ్ళీ చేతులూ ఆడక, ఉయాయల మీదే ఉండిపోయారు.

155
 బండంకటరెడిు మాటలోి అంతర్టినంగా ఉనన హెచిర్చక శివరామ్య్యగార్చకి అరథం కాలేదు.

కాని కొంచెం టైము సంపాదించడానికి, ‘భగవాన్ ని విశ్రంతి తీసుకోన్న, తరావత చూదాదం ’

అనానరు.

‘ఇంక తరావత చూసేదేంటి – మ్యడో నెలచేిసింది’ – బండంకటరెడిు చెయియ దుడ్డుకర్ర

చుటూట బిగిసింది – ‘ేయనింటికెళ్ళీటప్ుటికి ఇదంత్య అయిపోవాల్ల. లేకపోత్య భగవాన్ మ్మ్ోల్లన

అనుగ్రహించలేదని అనుకోవాల్ల్ వసుతంది’ అని అల్లటమేటం ఇచేిశాడ్డ బండంకటరెడిు.

‘ఓర్చ మ్యరఖపు తొతుతకొడకా’ అనుకుంటూ శివకామ్య్యగారు బ్బధగా తల ప్ట్టటకునానరు

రెండ్డ చేతులతో. అల రెండ్డ చేతులోిూ ఉనన తలమాత్రం విరామ్ం లేకుండా శాసాాలన్నన నెమ్రు

వయ్సాగింది.

శాసాాలలో గొప్ుతనం ఏమిటంటే – అహింసామ్యర్చత గాంధీగార్చన, ఆయ్నిన అంతం చేసిన

గాడే్ గార్టన – ఇదదర్చన్న కారాయచరణకు పుర్చగొల్లునది భగవదీ్త్య అయినట్టి – అవి ఏ

సనినవశానికయినా సర్చగా్ అతికే ధరో సూక్ష్యోలూ, సూకుతలతో నిండి ఉండి, ప్రసుర విరుదధమైన

విషయాల్లన సమ్ర్చథంచగలవు.

శివకామ్య్యగారు ఆ అక్షయ్తూణీరం నుంచి అసాాలు లగి, ‘ప్రమాతో-జీవాతో-కరో’

అంటూ గకి తిపుుకోకుండా ఓ అయిదు నిమిషలు మాటాిడి, ‘జర్చగేదంత్య ప్రమాతో సంకలుమే

అయినా జరగాల్ల్ంది జీవాతో దావరాేయ కదా,’ అనానరు.

సూటిగా చెబిత్యేయ బండంకటరెడిుకి అరథం చేసుకోవడానికి అరగంట ప్డ్డతుంది. అల

గంభనగా శివకామ్య్యగారు వదిల్లన అసాాల వరషం దుననపోతు మీద కుర్చసిన వాేయ అయింది.

‘తమ్రంట్టననది నాకు బోదప్డుంలేదు’ అనానడ్డ బండంకట రెడిు.

156
 ఇంక లభంలేదని, ‘అంచేత......అమాోయిని......మొదట......ఆ కుర్రవాడవరో.....అడిగి

తెలుసుకో! ఆ తరావత వివాహం చేసేదాదం!’ అనానరు శివకామ్య్య సూటిగా.

లోప్లగదిలో ఆడవాళ్ళీ ఏకకాలంలో ఎవళ్ీ బుగ్లు వాళ్ళీ న్నకుికుని, ఒకళ్ీ చెవులు

ఒకళ్ళీ కొరుకుిని, మ్ళ్ళీ చెవులు చాటలి చేసి, నిశిబదమైపోయారు. ప్దిహేను పై-ప్వర్ు ట్రాన్్

మీటరుి ఈ విషయ్ం దేశమ్ంత్య ప్రసారం చెయ్యడానికి సిదధం అయిపోయాయి.

తన కూతుర్చ శీలనిన శంకిసుతననందుకు బండంకటరెడిుకి ఆగ్రహంతో న్మటమాట రాలేదు.

అతను భగవాన్ కేసి తిరగగాేయ, అంతవరకూ మౌనంగా చిరునవువతో తిలకిసుతనన భగవాన్,

శివకామ్య్య బోధించిన ధరో సూక్ష్యోలు మ్ర్చంత వివర్చంచే ఉదేదశంతో, చిరునపుు మ్రో

మ్యడంగళాలు – ముప్ఫయిరెండ్డ ప్ళ్ళీ కనుపంచేల – పదదది చేసి, ఊయ్ల దగ్రునన కాల్లపీట

ఎడంకాల్లతో బండంకటరెడిుకేసి తనిన, ‘ఇల కూరోి రెడీు’ అనానరు.

ఎడంకాల్లతో అల కాల్లపీట తనకేసి తననడం, ఆ కాలే్ట్ నవూవ చూసేటప్ుటికి, బండంకట

రెడిుకి ఆగ్రహం మ్ర్చ ఆగలేదు. అతని చూపు ఒక క్షణం భగవాన్ ముఖ్మ్ండలంలో ప్రకాశిసుతనన

ప్లువరుస మీద నిల్లచింది.

అంత్య.....

మ్రుక్షణం బండంకటరెడిు దుడ్డుకర్ర గాల్లలోకి లేచి, భగవాన్ మొహం మీద దిగతుంటే,

అసంకల్లుత ప్రతీకార చరయగా ఆయ్న కుడిచెయియ అడుం పట్టటకుని, చెయియ పుట్టకుిమ్నగా

‘అమోోయ్’ అనర్చచారు. ఆయ్న అల అరుసుతండగాేయ రెండో దెబా ఎడంకాల్లకి తగిల్ల తొడ ఎముక

పుట్టకుిమ్ంది.

భగవాన్ ఈ సార్చ ‘బ్బబోయ్’ అనర్చచి, కాంత్యరావు గార్చ సినిమాలోల, మెరుపుల

ఉయాయలమీంచి దొర్చి ఉయాయలకిందకు దూర్చ పోయారు ప్రాణభీతితో.

157
 ‘ఓవర్ ట్ట ుద’ అని భగవాన్ ఈసార్చ అనకపోయినా దుడ్డుకర్ర శివకామ్య్యగార్చకేసి

తిర్చగి ఆయ్నిన కూడా ఒకటందుకుంది. ‘చచాిన్ భగవాన్’ అంటూ ఆయ్న ఆరడ్డగలు పైకి లేచి

హాలులోంచి, ముందుగదిలోంచి ఎగరుతూ బయ్టకు వళ్ళీపోయారు.

శివకామ్య్యగార్చకి వడిుంచి, మారు వడున చేదాదమ్ని భగవాన్ కేసి తిర్చగి, ఉయాయల మీద

ఆయ్న కనుపంచకపోత్య, ‘ఏడీడ్డ?’ అని ఆశిరయపోయాడ్డ బండంకటరెడిు. అంతలో ఊయ్ల

కిందనుంచి ఆరతనాదాలు వినిపసుతంటే, ‘అమ్ో దొంగా - ఇకిడ్డనానవా’ అని బండంకట రెడిు

ేయలమీద చతికిలప్డి, గాది కింద దూర్చన ప్ందికొకుిను అదిల్లంచినట్టి, ఊయ్ల కింద దూర్చన

భగవాన్ ను ‘ఉష్....ఉష్....’ అని కర్రతో అదల్లసుతండగా, లోప్ల్ల గదిలోని ఆడవాళ్ళీ ఆయ్నున

లోప్లకు లగి తలుపేసేశారు....

‘మీ మావ వళ్ళీ చాలసేపైంది. ఏవయియందో ఏవిట్ల – ఒకసార్చ చూసిరా నాయ్నా’ అని

అతతగారు అలుిడిని బతిమాలుతుంటే, ‘సతితరెడీు! మీ మావ సాములోర్చన చావగొటేటసుతనానడ్డ’ అని

ఎవరో వీధిలోంచి పదదగా కేకవశారు.

‘ఆహా – ఇనానళ్ీకు మా మావ నా మ్నసుకు నచిిన ప్ని చేసుతనానడ్డ కదా’ అనానడ్డ

సతితరెడిు ఆనందంగా.

‘న్నకు ఆనందంగాేయ ఉంట్టంది. అకిడ సాములోరు చచిిపోత్య మీ మావని జెయిలోి పటిట

ఉర్చతీసేత ఇంకా సంతోష్దుదవుగాని’ అంది అతతగారు మ్ళ్ళీ రాగాలు తీసూత.

సతితరెడిు వళ్ళీటప్ుటికి సత్రంలో అంత్య గందరగోళ్ంగా ఉంది. బయ్ట ప్ందిర్చ కూల్లపోయి

ఉంది. దానికి కటిటన తోరణాలు చెలిచెదరైపోయాయి. భగవాన్ సింహాసనం ముకిలు

ముకిలుగా విర్చగిపోయి ఉంది. ఆ ముకిలన్నన ఆవరణంత్య చెలిచెదురుగా ప్డి ఉనానయి.

దీనవదనాలతో భకుతలు ఉయాయల మీద ప్డ్డకునన భగవాన్ కు అమ్ృత్యంజనం మ్రదనా చేసుతనానరు.

158
ఆయ్న బ్బధకి తట్టటకోలేక ‘అమోో’ అంట్టనానడ్డ. ఎవరో ఆయ్న ప్ర్చసిథతి చూసి, ‘ఇంక లభంలేదు

– ప్టనం తీసుకెళాీల్ల్ందే’ అంట్టనానరు.

మ్రోమ్యల కొందరు భకుతలకు – భగవంతుడిని భకుతడ్డ చావగొడిత్య భగవంతుడ్డ

సామానుయడిల ఎర్రట్లపీని, నలికోట్టని ఆశ్రయించాల లేదా – అేయ ధరోసందేహం వచిి తీవ్రంగా

శాస్త్ర చరిలు చేసుతనానరు.

‘మ్నవలి త్యలేది కాదు – విజయ్వాడ రేడియో వాయసుడికి ట్రంక్ కాల్ బుక్ చెయ్యండి -

ఆయ్ేయ ఈ ధరో సందేహం తీరిగలరు’ అని ఎవరో సలహా ఇచాిరు.

‘ఎవరూ ఏం చెయ్యనకిరేిదు – బండంకటరెడిు వారం రోజులలో రకతం కకుికుని

చచిిపోత్యడ్డ’ – అల అంట్టనన భగవాన్ కు ఎదురుగా ఉనన సతితరెడిు కంటప్డి మాట

ప్డిపోయింది. కంగారుగా మ్ళ్ళీ ఉయాయలమీంచి కిందకు దొరుిదామ్ని ట్రై చేశారు కాని

కముకుదెబాలు తినన శర్టరం సహకర్చంచలేదు.

మావ సత్రంలో కనుపంచక ఊరంత్య గాల్లసుతనన సతితరెడిుకి, సాయ్ంకాలం చెరువు గట్టటన,

గడి అరుగమీద బ్బసింప్ట్టట వసుకు దిగలగా కూరుినన బండంకట రెడిు కనుపంచాడ్డ. భగవాన్

కి శాసిత చేసేశాడ్డ కాని అసలు సమ్సయ అతనిన వధిసూతేయ ఉంది. అతని మ్నసంత్య దిగలుతో

నిండిపోయింది. రాత్రయేయదాకా ఉండి చెరోిప్డి చచిిపోవాలని నిరణయించుకుని, ఆ ముహూరతం

కోసం ఎదురు చూసూత గడి అరుగ మీద కూరుిని ఉనానడ్డ.

సతితరెడిుని చూసూతేయ, ‘ఒరే సతీత.....మీ అతతన్న, అచిిత్యన్నన జాగ్రతతగా చూసుకోరోయ్’ అనానడ్డ

అప్ుగింతలు అప్ుగిసూత.

159
 ‘నువవకిడికి వడ్డతునానవు?’ – మావ ఏవాలోచిసుతనానడో అరథమై సతితరెడిు నవువతూ

అనానడ్డ – ‘మావా – ఊర్చవాళ్ీకు ఇదొకిటే మ్ంచిన్నళ్ీ చెరువు. అయినా న్న చావు గర్చంచి

నువవం బెంగెట్టటకోకు. భగవాన్ నువువ వారం రోజులలో చచిిపోత్యవని శపంచాడ్డ తెలుసా?’

‘ఏడిశాడ్డ’ అనానడ్డ బండంకటరెడిు భగవాన్ ని ఈసడిసూత.

‘ఏంటనానవు?’ – మావలో హఠాతుతగా అంతమారుు వచిి, అంత ధైరయంగా

మాటాిడ్డతుననందుకు ఆశిరయపోతూ అడిగాడ్డ సతితరెడిు.

‘ఏడిశాడంట్టనాన’

‘అంటే – భగవాన్ కి ఏ ప్వరూ లేదని ఇపుుడేనా ఒపుుకుంట్టనానవనన మాట’ అనానడ్డ

సతితరెడిు, మ్యసిన కళ్ళీ తెరుచుకుననందుకు ఆనందిసూత.

‘అది మాత్రం ేయన్నపుుకోనురోయ్ – ఆడికి ప్వరుంది కాని.....’ – బండంకటరెడిు, లల్లి

బుబులోంచి కాగితం పొటిం ఒకటి తీసి, జాగ్రతతగా మ్డలు విపు, అందులో మ్ంచి ముత్యయలి

మెరుసుతనన భగవాన్ ముందుప్ళ్ళీ మ్యడ్డ చూపసూత – ‘….మ్నం ఆడి ప్ళ్ళీడగొటేటశాంగదా –

ఇపుుడ్డ ఆడ్డ మ్నలేనం చెయ్యలేదురా సతీత – ఆడి ప్వరు పోయింది – నువవం వర్రీ అవకు’

అనానడ్డ అలుిడికి ధైరయం చెబుతూ.

ఒకొికిసార్చ మ్యరఖత్యవనికి మ్హా మ్యరఖతవం విరుగడ్డగా ప్ని చేసుతంది కాబోలు అనుకుని

సతితరెడిు నవువకుంట్టండగా, భగవాన్ ని ప్టనం తీసుకు వడ్డతునన ట్రాకటరు అట్టవైపు వచిింది.

ట్రాకటరు ట్రాల్లలో రెండ్డ ప్రుపులు ప్ర్చచి భగవాన్ న్న, శివకామ్య్యగార్చన్న ప్డ్డకోబెటాటరు.

లోకం అంత్య మాయే కావచుి, కాని భగవాన్ కి తగిల్లన దెబా బండంకటరెడిు దుడ్డుకర్ర

సైజంత వాసతవమే కదా! ఆ బ్బధకి తట్టటకోలేక భగవాన్ ‘ఉ......ఉ......’ అని మైలుదూరం

160
వినిపంచేల పదదగా మ్యలుగతునానరు. ‘ఓవర్ ట్ట ుద’ అని భగవాన్ అనకపోయినా,

మ్యలుగకీ మ్యలుగకీ మ్ధయ విరామ్ంలో. భగవాన్ మ్యలుగకు ప్రతిధవనిల శివకామ్య్యగార్చ

మ్యలుగ, దీరఘంగా, ‘ఊ.....ఊ.....’ అని వినిపసోతంది.

‘మాయ్ మాయ్ని మాయ్తో చావగొడిత్య మాయ్ మాయ్ మీదెకిి మాయ్ దగ్రకి

మాయ్వైదయం కోసం వడ్డతోంది’ అనానడ్డ సతితరెడిు, ఆ ఉ.....ఊ....లు వింటూ.

‘ఏంటది – పొడ్డపు కదా?’ అడిగాడ్డ బండంకటరెడిు.

‘ఏవీ లేదులే – నువువ విప్ుడానికి ట్రై చెయ్యకు - ఇప్ుటికే న్న బుర్ర చాల అల్లసిపోయింది’

అంటూ – ‘కృషాణ.....ఇలరా’ అని పల్లచాడ్డ సతితరెడిు.

అంతవరకూ మ్సక వలుగలో గడి సతంభాల మ్ధయ తచాిడ్డతునన ఆ పాతికేళ్ీ కుర్రాడిని

బండంకటరెడిు గమ్నించలేదు. సతితరెడిు పలవగాేయ ఆ కుర్రాడ్డ ప్ర్చగెట్టటకొచిి అతని ప్కిన చేతులు

కట్టటకుని నిలబడాుడ్డ.

‘ఎవర్ట అబ్బాయి?’ – బండంకట రెడిు అడిగాడ్డ.

‘నా తముోడ్డ’

‘నాకు తెల్లకుండా న్నకు తముోడపుుడ్డ పుట్టటకొచాిడ్డరా సతీత?’

‘అచిితం మొగడ్డ నాకు తముోడే కదా?’

‘అచిితం మొగడేంటి?’

‘న్న మ్నవడి తండ్రి.....’

‘నా మ్నవడి తండ్రంటి? మ్న...వడి....తం....డ్రి’

161
 సతితరెడిు చెబుతుననదేవిట్ల అప్ుటికి అరథమైంది బండంకట రెడిుకి – ‘ఒరే సతితగా – నా

దుడ్డుకర్రేదిరా’ అని వంకట రెడిు అరుసుతంటే, సతితరెడిు తోడలుిడిని మావగార్చ కాళ్ీమీదకు తోసూత –

‘....నారాయ్ణరెడిు గార్చ మ్యడో అబ్బాయి – వాళ్ళీదదరూ ఇషటప్డాురు – ఏదో తొందరప్డాురనుకో

– వీళ్ీను క్షమించి దీవించు మావా?’ అనానడ్డ.

ఏది ఏమైనా భగవాన్ దీవన వృథాపోలేదు. పదదల ఆశీరావదాలతో కృషాణరెడిు, అచుయతలక్ష్మిల

వివాహం వైభవంగా జర్చగిన ఐదు నెలలకు ప్ండంటి మ్నవడిని ఎతుతకునానడ్డ బండంకట రెడిు.

మ్నవడ్డ అంత్య త్యతగార్చ పోల్లకే – బ్బల భీముడిల ఉంటాడ్డ.

మ్నవడిని ఓ క్షణం దింప్కుండా త్యతగారు ఎతుతకు తిరుగతుండేవారు. త్యత నెతిత మీద

మ్నవడ్డ బండ్రాయి మీద గండ్రాయిల కూరుిని ఊరేగేవాడ్డ.

‘మావా’ – ఓ రోజు త్యతగారు ప్డక కుర్టిలో ప్డ్డకుని, మ్నవడిని పొటటమీద

ప్డ్డకోబెట్టటకుని ఆడిసుతంటే అనానడ్డ సతిత రెడిు – ‘…ఈ సృష్ట ఎపుుడ్డ పుటిటందో, ఎల పుటిటందో

ఎవర్చకీ తెల్లయ్దు. అనాదిగా అేయకమ్ంది ఇది అరథం చేసుకోవడానికి ప్రయ్తినసూత ేయ ఉనానరు.

వాళ్ీకు తోచింది చెబుతునానరు – వాళ్ీకు మ్నం నమ్సిర్చంచాల్ల – కాని భగవాన్ లంటి

మాయ్గాళ్ళీ ఈ సృష్ట రహసయం అంత్య తెల్లసిపోయినట్టి ప్రమాతో – జీవాతో – కరో అంటూ

సంసిృత శోికాలు గపుసూత, వాళ్ీకే అరథం కాని విషయాల గర్చంచి ప్పుు రుబాడవ కాకుండా,

శూనయంలోంచి సృష్టసుతనానమ్ంటూ విభూతి, ఉంగరాలు, గొలుసులు, వాచీలు.......’

రెండ్డ పలుిలు దెబాలడ్డకుంట్టనన శబ్బదలు వినిపసేత సతితరెడిు ఉల్లకిిప్డి ఆగిపోయి చూసి,

రెండ్డ చేతులతోూ తల ప్ట్టటకునానడ్డ. త్యతగారు ప్డక కుర్టి ప్డ్డకుని పదదగా గర్రు

పడ్డతునానడ్డ. మ్నవడ్డ త్యతగార్చ బొజజ మీద ప్డ్డకుని చిననగా గర్రు పడ్డతునానడ్డ.

162
 ‘వీడికి త్యతగార్చ పోల్లకొసేత వచిింది కాని ఆ త్యత బుర్ర రాకుండా ఉంటే బ్బగండ్డను’

అనుకునానడ్డ సతితరెడిు నిటూటరుసూత.

సతితరెడిు చెపుంది బండంకటరెడిు ఎంత మ్ట్టకు వినానడో, విననది ఎంతమ్ట్టకు బుర్రలోకి

వళ్ళీందో తెల్లయ్దు కాని, గళ్ళీ ఏ పురాణ కాలక్షేప్ం జర్చగినా, ఊర్చకి ఏ సావమీజీ వచిి

ధరోోప్నాయసాలు ఇసుతనాన భకితగా, తప్ునిసర్చగా హాజరయేయవాడ్డ.

అలగే విభూతి, ఉంగరాలు, శివల్లంగాలు సృష్టంచే బ్బబ్బ ఎవరేనా ఆ ఊరు వసుతంటే

మాత్రం అందర్చ కంటే ముందు సావగతం ప్లకడానికి బండంకటరెడిు ప్ర్చగెటేటవాడ్డ – దుడ్డుకర్ర

తీసుకుని.

(విపుల, జూన్ 1990, సౌజనయంతో)

163
 శ్రీ వంకటేశవరాంజేయయ్ ుదదధం

కరెకేటనండి.....మీరు విననదీ ేయను అననదీ అదేనండి – శ్రీ రామాంజేయయ్ ుదదధం అనలేదు,

శ్రీ వంకటేశవరాంజేయయ్ ుదదధవేయ అనానను. వంకటేశవరసావమి వార్చకీ ఆంజేయయ్సావమి వార్చకీ

ఎపుుడూ ుదదధం జరగలేదంటారా? తమ్ర్చకి తెల్లయ్క పోవచుి. మా ఊళ్ళీ నిజంగాేయ పదద

ఫైటింగైపోయిందండి. ఆ విషయ్మే మ్నవిబుసుతంటే తమ్రు అడ్డుప్రశనలేసుతనానరండి...

కాలవ అవతల పాకలమ్ధయ ఆంజేయయ్సావమి గడి చూసే ఉంటారు తమ్రు, మా ఊరు

వచిినపుుడ్డ. గడంటే పదదగడేం కాదు, ఇట్టకలతో కటిటన చినన మ్ందిరమ్ననమాట. ఎవరు,

ఎపుుడ్డ కటిటంచారో తెల్లయ్దు, కాని ప్యజా పునసాిరాలు లేక పాడ్డప్డిపోయి చవుడ్డ రాలుతూ

ఉండేది. ఆ గడికి తలుపులుండేవి కావు. అపుుడ్డ ఆంజేయయ్సావమి ఉండేవారో లేదో మ్నకు

తెల్లయ్దు, కాని గాడిదలు, ఊరకుకిలు ఆ గళ్ళీ ప్డ్డకుంట్టండేవి. అంత హీనసిథతిలో ఉండేదండి

ఆ గడి...

164
 ఆ గడి సర్చగా్ రామ్బ్రహోం గార్చంటి ఎదురుగా ఉండేది.

రామ్ బ్రహోంగార్చన మీరు చూశారా? కండలు తిర్చగిన ఆంజేయయ్ సావమిల ఉంటారు.

ఆయ్నకు ఏడ్డగరు కొడ్డకులు. వాళ్ీని చూసేత వానర సైనాయనిన చూసినట్టి చూడముచిటగా

ఉండేది.

రామ్బ్రహోంగార్చకీ ఆంజేయయ్సావమి వార్చకీ ల్లంకేవిట్ల చెప్ుడం మ్రచిపోయాను సార్! ఓ

రోజు రాత్రి సావమి ఆయ్న కలలో కనిుంచి, ‘ననున ప్యజా పునసాిరాలు లేకుండా అలగే

ఉంచేసాతర్రా’ అని కోప్ుడాురట. వంటేయ రామ్బ్రహోం గారు సవంత ఖ్రుితో అంతవరకూ

కళాకాంతులు లేని గడిని బ్బగ చేయించి రంగలు వయించారు. గడి ముందు సేటజీలగ పదద

అరుగ కటిటంచారు. రామ్బ్రహోం గారూ, బ్బలంజేయుదలూ గడి అరుగ మీద కూరుిని భజన

చేసుతంటే కనునలప్ండ్డవుగా ఉండేది లెండి...

అయాయ – ఆ తరావత గడికి దశ అందుకుందండి.

రామ్బ్రహోంగార్చకి ఆంజేయయ్సావమి అడపాతడపా ప్యనడం మొదలు పటాటరు. భకుతలు

కొబార్చకాయ్లు కొటిట, దీవనలు, త్యయ్తుతలు తీసుకుపోతుండేవారు. దెయాయలు, భూత్యలు

వదిల్లంచుకుంట్టండేవారు. మ్ంగళ్వారం వసేత – చెబిత్య నమ్ోరు కాని అకిడ అరమైలు కూయ

ఉండేది.

రామ్బ్రహోం గారు పునుకోవడంతో సావమి వార్చ దశ తిర్చగినట్టి, సావమి వార్చ చలవవలన

రామ్బ్రహోం గార్చ దశ కూడా తిర్చగిందండి. దేశాలమ్ో, మావిళ్ీమ్ో, ూ కాలమ్ో, పుంతలో

ముసలమ్ోలింటి చినన చినన వారుు దేవతలందరూ వలవలబోతుండగా ఆంజేయయ్సావమివారు

కళ్కళ్లడ్డతూ లేచారండి....

ఐత్య కాలం ఎపుుడూ ఒకేలగండదు కదండి.....

165
 ఉననట్టటండి కాలవవతల, కుళాయి చెరువు ప్కిన, ప్రబ్రహోంగార్చంట్లి ఓ రోజు రాత్రి శ్రీ

వంకటేశవరసావమి వారు అటటహాసంగా మేళ్త్యళాలతో వల్లశారు.

పదద తిరప్తి, చినన తిరప్తి, అప్ునప్ల్లిల తరావత కొతత బ్రంచీ ఒకటి మా ఊళ్ళీ

వల్లయ్గాేయ జనాలు తండోప్తండాలుగా వచిి ప్డిపోవడం మొదలుపటాటరు. శ్రీ

వంకటేశవరసావమివార్చ వైభవం చూడడానికి రెండ్డ కళ్ళీ చాలవండి. దేవుళ్ీలో సూప్ర్ సాటర్

ఆయ్ేయ కదండీ.....అంచేత జనం ఇసకేసేత రాలనట్టిండేవారు.

కొబార్చకాయ్లు, ప్యజసామాను, సావమివార్చ ప్టాలు, గొలుసులు, ఉంగరాలు, రంగ

రంగల టూయబులైట్టి, నక్షత్రాలి వల్లగి ఆరే రంగ రంగల దీపాల తోరణాలు – అదంత్య గొప్ు

బిజినెస్ సెంటరాి ఉండేది.

కొతత వంతెన మీంచి చూసేత, కుళాయి చెరువు గట్టట పైన ఎతుతగా చినన చినన బలుాలతో

అలంకర్చంచిన సావమివార్చ చిహానలు ఆకాశంలో వల్లగిపోతూ కనుపంచేవి. చినానరావు గాడ్డ ఆడి

ేయక్ అంత్య ఉప్యోగించి అలంటి లైటింగిచాిడండి....

మ్ర్చకొనిన రోజులు పోయేటప్ుటికి ప్రబ్రహోంగార్చకి శ్రీ వంకటేశవర సావమి వారు ప్యనడం

మొదలు పటాటరు. అందరూ సావమివార్చ మ్హిమ్ల గర్చంచి చెపుుకోడం ప్రారంభించారు.

నిజవంతో మ్నకు తెల్లయ్దు, కాని సావమివార్చకి మొకుికుంటే చలమ్య్యగార్చ రెండో అమాోయికి

– నలిగా, పొటిటగా, చింతప్ండ్డ బుటటల ఉంట్టందే, ఆ అమాోయ్ండి – పళ్ళీ జర్చగిందన్న,

ఛెయిరోన్ గార్చ మేనమామ్ నిలువుదోపడీ ఇసేత ఆయ్నకు కేన్ర్ నయ్మ్యిందన్న చెపుుకుేయవారు.

ఇలంటివన్నన వీనులవిందుగా విేయ భకుతల పారవశాయనికి అడ్డులేకపోయింది.

కొతత సినిమా ర్చల్లజయిత్య పాత సినిమాకి జనం తగి్పోయినట్టి, శ్రీ వంకటేశవర సావమివారు

టూయబ్ లైటితో, చలువప్ందిళ్ీతో, తళ్తళ్లతో రంగంలోకి దిగే సర్చకి, కాలవివతల

166
ఆంజేయయ్సావమి గడి దగ్ర జనం ప్లచబడిపోయారు. వాళ్ీంత్య పార్టట మారేిసి కాలవదాటి శ్రీ

వంకటేశవర సావమి వార్చ పార్టటలో చేర్చపోయారు.

ముందునన చెవులకంటే వనకొచిిన కొముోల వాడి ఎకుివయేయటప్ుటికి ‘రామాయ్ణ కాలం

నాటి నుంచి ఉనన వాడిని, ననున నిరిక్షయం చేసాతర్రా ’ అని ఆంజేయయ్సావమి వార్చకి ఆగ్రహం వచేిసి,

రామ్బ్రహోం గార్చ దావరా వంకటేశవరసావమి వార్చకి వార్చనంగిచేిశారు.

వంకటేశవర సావమి వారు ఊరుకుంటారా?

ఆయ్న ఆంజేయయ్సావమి వార్చకి తిరుగ వార్చనంగిపుంచేశారు, ప్రబ్రహోంగార్చ దావరా.

తమ్ర్చకో చినన ల్లటిగేషన్ చెప్ుడం మ్ర్చచిపోయాను సార్...

కాలవ ఇవదలంత్య దానయ్యగార్చ రాజయవండి – దానయ్యగారంటే మా మునిసిపాల్లటీ వైస్-

ఛెయిరోన్ అండి. కాలవ అవతలంత్య ఛెయిరోన్ గార్చ రాజయవండి. ఆళ్ళీదదరూ ఒకే వరలో రెండ్డ

కతుతలి, ఒకే పార్టటవాళ్ీండి.

ఫైటింగ చెయ్యడానికి ఆపోజిషను వాళ్ళీవరూ భూతదదం వసి చూసినా దొరకిపోత్య ఆళ్ీలో

ఆళ్ళీ కొట్టటకు చావక ఏం చేసాతరండి?

తమ్ రాజయం నుంచి మ్రో రాజాయనికి ప్రజలు వళ్ళీపోతుంటే దేవుళ్ీకే కాదు – మ్నుషులకీ

కోప్ం వసుతంది. ఈ వళ్ వంకటేశవర సావమికి జై కొటిటన్మళ్ళీ, రేపు ఆయ్నిన బేక్ చేసిన చెయిరోన్

గార్చకి జై అేయ ప్రమాదం ఉంది కదండి! అంచేత ఆంజేయయ్సావమివార్చతో పాట్టగా దానయ్యగార్చకి

కూడా ఆగ్రహం వచేిసిందండి.

ఇల మెల్లిమెల్లిగా దేవుళ్ళీదదర్చ మ్ధాయ, ఆళ్ీ సపోరటరి మ్ధాయ నిపుు రాజుకుందండి.

167
 ఓ రోజు లంకాదహనం నాటకం వసేత – చూడాునికాిదు కదా – కన్నసం తెర ఎతతడానికి

కూడా మ్నుషులు లేకుండా పోయారు. రెండో ఆంజేయుదలు, ‘ేయను తెలిరకటి కదరా సేటజీ

ఎకేిది’ అని, వాడ్డ కూడా కాలవ అవతల లంకా దహనానికి పోటీగా పనుగొండాళ్ీ ర్చకార్చుంగ్

డాను్ పడిత్య, అది చూడాునికి వళ్ళీపోయాడ్డ.

రాత్రి ప్దకొండయినా తెరెతుతదామ్ంటే మ్నిష్ కనుపంచలేదు.

భజన అయిన తరావత ప్ళ్ళీంప్డిత్య ఆనవాయితీగా రామ్బ్రహోం గారు వసిన రెండ్డ

రూపాయ్ల న్మట్ట కాకుండా తొంభై పైసలు వచాియ్ండి. ేయను ఆ టైంలో అకిడే ఉనానను కనుక

తమ్ర్చకి అంత్య వివరంగా మ్నవి చెయ్యగలుగతునానను.

గడి ముందు వసిన చినన ప్ందిర్చలో ఉనన ఒకే ఒక టూయబులైట్ట చుటూటరా దీప్ం పురుగలు

తిరుగతునానయి. పాత సీుకరులోంచి ‘కోతివాడవు నినున చూడ – అబా రోత పుడ్డతోంది

పోపోరా’ అనన పాట గీరగా వినిపసోతంది. ఇదంత్య చూసుతనన సామానయ భకుతడిని నాకే చాల బ్బధ

కల్లగిత్య, మ్హా భకుతలు రామ్బ్రహోంగార్చకెల ఉంట్టంది చెప్ుండి?

ప్ళ్ళీంలోని చిలిరకేసీ, వలుగతునన దీప్ం కేసీ దీక్షగా అలగే చూసుతనన రామ్బ్రహోం గార్చ

మొహం రాగిడబుాల ఎర్రబడింది. ఒకిసార్చ జూలు విదిల్లంచిన సింహంల తలెతిత కాలవ

అవతల్లవైపు చూశారు.

అల చూసుతండగాేయ ఆంజేయయ్సావమివారు రామ్బ్రహోంగార్చ మీదకు దిగి పోయారు.

ప్ళ్ళీంలోని కుంకుమ్ పడికిల్లతో తీసి మొహం నిండా ప్యసేసుకుని, ఉగ్రావత్యరం దాల్లి, గద

భుజం మీద వసుకుని, మేకప్ ప్యర్చత చేసుకుని కునికిపాట్టి ప్డ్డతునన ఒకట్ల ఆంజేయుదల్ల తోక

పీకి, తను తగిల్లంచుకుని, కాలవ ఒడ్డుకు నడిచారు రామ్బ్రహోం గారు.

168
 ఆయ్నతో పాట్ట ఆయ్న సైనయం, బ్బలంజేయుదలతో సహా, చేతికందినది తీసుకుని

బయ్లుదేర్చంది. అదంత్య చూసుతంటే అలనాటి రామ్రావణ ుదదధ సనానహమ్ంత్య కళ్ీముందు

మెదిల్లందండి.

కాలవ ఒడ్డున నిలబడి అవతల్లవైపు చూసేత, సముద్ర్యనికవతల బంగారులంకల శ్రీ

వంకటేశవర వైభవం తళ్తళ్ మెర్చసిపోతూ కనుపంచింది.

‘ఓ సుబ్బారావు, ఓ రంగారావు, ఓ వంకట్రావు’ అంటూ పనుగొండ ట్రూపు అరథ నగనంగా

డాను్ చేసూత, భకుతలందర్చని పేరు పేరున సావమివార్చ దరినానికి పలుసోతంది. పనుగొండాళ్ీని దెబా

తియాయలంటే, రాజమ్ండ్రి విజయ్కుమార్ గాడి ట్రూపు రంగంలోకి దిగాల్ల, కాని లంకాదహనం

ఏమాగతుందండి? అడవి రాముడి బొమ్ో ముందు కృషణ ప్రేమ్ తుసు్మ్ననట్టి తుసు్మ్ంట్టంది

కదా!

పనుగొండాళ్ీ పలుపు విని ఇహప్రచింతనతో రంగారావులు, సుబ్బారావులు, వంకట్రావులు

ప్రుగలు తీసుతంటే, కాలవ ఇవతల రామ్బ్రహోం గార్చ మైకు సెట్టటలోంచి, ‘లేవయ్య, లేవయ్య,

లేవయ్య న్నసాటి న్నవగా రావయ్య, వీరాంజేయయా’ అనన పాట వినిపసోతంది.

ఆ పాట వింటూేయ ఆంజేయయ్సావమి వారు ఛాతీ పొంగించి, గద భుజం మీంచి కిందకు

దించి ేయలకు ఆనించి, దికుిలు పకిటిలేిల హుంకారం చేశారు. ఆ సమ్య్ంలో ఆయ్నిన,

బ్బలంజేయుదలని చూసేత లంకమీదకు ుదదాధనికి వడ్డతునన వానరసైనాయనిన మ్ర్చ చూడకిరేిదండి.

‘సముద్రమే న్నకొక సెలయేరు కాగా

అవల్లల దానిని దర్చయింప్లేవా....’

169
 ఆంజేయయ్సావమి వారు మీసం దువివ, భకుతలకేసి చూసి ‘అంటించండి’ అనానరు. భకుతలు

ూ నె గడులు సావమివార్చ తోకకు చుటిట అంటించి వదిలరు.

‘జై భజరంగ బల్ల’ అని భకుతలు సోతత్రం చేసుతండగా ఆంజేయయ్ సావమి వారు వీరావశంతో

ఒకి దూకులో కాలవ లంఘించి, మేకల మ్ధయ పుల్ల దిగినట్టి, వారుఫ మీద ఉనన ర్చకార్చుంగ డాను్

ప్ందిట్లికి దిగారు.

ఆంజేయయ్సావమి వారు ఘోటక బ్రహోచార్చ. ఆయ్నకు ఆడగాల్ల ప్డదు కదా!

అందులోూ కట్ డ్రాయ్రుి, బ్రసియ్రుి మాత్రమే వసుకుని తైతకిలడే వాళ్ీని – వాళ్ళీ ప్రలోక

సౌఖాయలకు మార్ం చూపంచే ప్విత్ర కారయం నిరవహిసుతనాన – ఆయ్న అసలు సహించలేరు.

అంచేత తోకతో ప్ందిళ్ళీ, తోరణాలూ అంటిసూత, గదతో అడ్డువచిిన వాళ్ీను మోదుతూ, ప్రమ్

ఉగ్రంగా శ్రీ వంకటేశవర సావమివార్చని వతుకుింటూ ప్ర్చగెటాటరు. ఆయ్న వనకాలే వానర సైనయం

విజృంభించి ఆయ్న వదిలేసిన కారాయనిన ప్యర్చత చెయ్యడం మొదలు పటిటంది.

శ్రీ వంకటేశవర సావమి వారు ప్రబ్రహోంగార్చ మీద వాల్ల భకుతల ప్యజలు విలసంగా

అందుకుంట్టండగా, ఆంజేయయ్సావమి వారు హఠాతుతగా ప్రతయక్షమై, తోక పైకి కిందకు ఒకసార్చ

ఆడించి, గదతో తలుపు మీద ఓ దరువు వసి, ుదదధ నినాదం చేశారు.

శ్రీ వంకటేశవరసావమి వారు ఏదో ఇరువుర్చ భారయలతో సరససలిపాలడ్డతూ ప్రశాంతంగా

శృంగారజీవితం గడిపేవారే కాని ఆంజేయయ్ సావమి వార్చల సముద్ర్యలు దూకీ, ప్రవత్యలు మోసీ,

తోకతో లంకని కాలేిసీ, గదుదకో రాక్షసుణిణ చంపేసీ, ుదదాధలలో రాట్టదేల్లన వారు కాదు కదా!

అంచేత ఒకసార్చ కళ్ళీతిత ఆంజేయయ్సావమి వార్చని తిలకించి, చిరునవువ నవివ, ఆయ్న బువుర్చంచిన

మొహం చూసి కొంచెం కలవర ప్డి, లేచి నిలబడి, హాలులోంచి మాయ్మై, మేడమెటి మీద

170
మెరుపుల అరక్షణం కనుపంచి, తన గదిలో ప్రవశించి, అదృశయమైపోయారు శ్రీ వంకటేశవర

సావమివారు.

తోక ఉప్యోగించాల, గద ప్రయోగించాల అని తీవ్రంగా ఆలోచిసుతనన ఆంజేయయ్సావమి

వారు ఆశిరయం నుంచి కోలుకుని, ‘ఏయ్’ అంటూ శ్రీ వంకటేశవర సావమి వార్చని తరుముతూ

మేడకేిసి, మ్యసిన తలుపుల మీద గదతో మోదుతూ, ఆయ్నున బయ్టికి రమ్ోని సవాలు

చేసుతండగా భకుతలు కొబార్చకాయ్లు కొటిట, హారతుల్లచిి, సోతత్రం చేసి, శాంతింప్ చేశారు. ఆయ్న

శాంతించి తోక కాలవలో ముంచి ఆరేుసి కాలవ దాటి గడికెళ్ళీపోయారు.

సంఖ్యలో ఎకుివయినా బలంలో తకుివైన శ్రీ వంకటేశవర సావమి వార్చ భకుతలకు చాల

దెబాలు తగిలయ్ండి. వాళ్ళీ పోల్లసు ర్చపోరుట కూడా ఇచాిరు.

పోల్లసులు రామ్బ్రహోంగార్చ మీద కేసు బుక్ చెయ్యడానికి పోత్య, ఆయ్న చిరునవువ నవివ,

‘నాకేం తెలు్ – కావాలంటే సావమివార్చన కోరుటకి తీసుకెళ్ీండి’ అనానరు.

అవుననానరు భకుతలు, మ్ర్చుద వైస్-ఛెయిరోన్ దానయ్య గారూ.

ఛెయిరోన్ గారూ, దానయ్యగారూ జుటూట జుటూట ప్ట్టటకుేయ సర్చకి పార్టట పదదలు జుట్టట పీకుిని

రాజీ చేసేశారండి......

రాజీ కండిషేయింట్ల మ్నకు తెల్లయ్దు, కాని ఆళ్ళీదదరూ ఒకటై పోయాకా శ్రీ వంకటేశవర

సావమి వార్చన లేపేశారు. ఆంజేయయ్సావమి వార్చ కళ్ కూడా మెల్లిమెల్లిగా తగి్పోయిందండి.

మ్నిష్ దేవుళ్ీను చలిగా చూసినంతకాలం దేవుళ్ీ ప్రభ వల్లగిపోతుంది, ఆడ్డ దేవుడి మీద

శీతకేయనసేత దేవుడి కళ్ తగి్పోక ఏమ్వుతుందండి? మా ఊరోళ్ళీ నాసితకులైపోయారా అంటారా?

బలేవోరే –

171
 ఇపుుడ్డ మా ఊళ్ళీ సాయిభకత సమాజం మ్హా జోరుగా నడ్డసోతంది లెండి.....

దానికి ఛెయిరోన్ గారు అథయక్షులు, దానయ్యగారు ఉపాధయక్షులు. రామ్బ్రహోంగారూ,

ప్రబ్రహోంగారూ రైట్ట హేండ్డ, లెఫ్ట హేండ్డ...

అయాయ, అదీ సంగతి......మ్ర్చ ననినంకేమీ అడకిండి మ్హాప్రభ!

(విపుల డిసెంబరు 89/జనవర్చ 90 సౌజనయంతో)

172
 నరతన శాల

(అను) బ్బమ్ోర్చద గార్చ ‘అంతిమ్ యాత్ర’

‘నిననటి దాకా అసలు నెగ్త్యవా, నెగ్వా అేయదే డౌట్ట, కాని ఈ ఎదవ తనునలు

తిన్నచాిక.....’ – హాసిుటలోి ఎమ్రెజన్న్ వారుులో పైకీ కిందకూ ఉయాయలలూగతునన బ్బమ్ోర్చద

గర్చంచి ఈసడింపుగా అని – ‘ఇపుుడ్డ డిపాజిట్టట గర్చంచి బెంగట్టటకుంది అపాుజీ’ అనానరు

కోటయ్య మ్ంత్రిగారు తల కొట్టటకుంటూ.

హాలులో నిశిబదంగా సంత్యప్ సభలో కూరుిననట్టి కూరుినన ఆంతరంగికులంత్య, బ్బమ్ోర్చద

గారు తనునలు తిననందుకో, కోటయ్య గార్చ డిపాజిట్టట ఊడేల ఉననందుకో, ఎందుకో కాని ఓసార్చ

ఉసు్మ్ని నిటూటరాిరు.

173
 కోటయ్యగార్చ మీద పోటీకి దిగిన డాకటరు రావు, ఏదో మ్ంచి చెయాయలనన తప్నతో

నిలబడాురు, కాని ఆయ్నకు రాజకీయాలోి ప్రవశం లేదు. ఏ పార్టటకీ చెందిన వాడూ కాదు.

ఆయ్నకు ప్రజలోి డాకటరుగా మ్ంచి పేరుంది. ముకుికి సూటిగా పోయే వాడవడం వలి ముకుి

మీద కోప్ం ఉంట్టంది, కాని ఆయ్న గర్చంచి చెడ్డగా అనన వాళ్ళీవరూ లేరు. అలగే కోటయ్య

మ్ంత్రిగార్చ గర్చంచి మ్ంచిగా అేయవాళ్ళీ లేరు.

‘ఇపుుడల ఉంది?’ – కోటయ్యగార్చకి రాజకీయాలోి గరువు, వయోవృదుధడ్డ, ప్రసుతత

సంత్యప్సభకు అథయక్షుడ్డ అయిన అపాుజీ, ఖ్దదరు లల్లి బుబులోంచి లంక పుగాకు చుటట తీసి

ముటిటంచి, రైల్లంజనాి పొగ గపుుతూ, అడిగారు.

‘చెపాునుగా – డిపాజిట్టట గర్చంచి బెంగెట్టటకునాననని’

‘న్న డిపాజిట్టట కాదు – ఆడికెల ఉందని అడ్డగతునానను’

‘సచేిల ఉనానడ్డ - ఒరే ఎదవా, బ్బమ్ోర్టద - ఎలక్షనియేయదాకా ఈ నాలుగ రోజులూ ఏ

ఎదవప్న్న చెయ్యకురా, తనునలు తినకురా, మ్నం నెగే్ ఛాను్ తగి్పోతుందిరా, అని చిలకిి

చెపునట్టి ఆడి గెడుం ప్ట్టటకుని మ్ర్ట చెపాును. ఇనానడా? ఆడపలి కనిపసేత చాలు – ఈడికి మ్తి

పోదిద – ఎదవనెనరెదవ’

‘ఆటేట మాటాటడక’ – అంతవరకూ శోకసముద్రంలో జలంతరా్మి లగ నిశిబదంగా

ఈదుతునన కోటయ్య గార్చ భారయ పైకి త్యల్ల అంది – ‘ఆడ్డ శ్రీకృషుణడిలంట్లడ్డ. అసలు మాయ్మ్ో

ఆడికి కృషణమ్యరతని పేరెడదామ్నుకుంది. కాని ఈడ్డ పుటిటన టయానికి మా త్యత సచిిపోత్య, మా

త్యత పేరెటాటలని మా బ్బమ్ో ప్టటడిత్య, ఈడికి పచియ్యని పేరెటాటరు,’ అని చర్చత్ర చెపుుకొచిి, ‘ఆ పేరే

కనుక ఎడిత్య దానెనకాల దీనెనకాల మావోడ్డ ప్డుం కాదు – మావోడనకాలే ప్దారు వలమ్ంది

ప్డేవోరు....’ అంది ముకుి చీదుతూ.

174
 ‘ఆ పేరెటెటయాయల్ల్ంది – ఆడిలగే ఈడూ గోదారొడ్డున గేదెలు మేపుకుంటూ సిటాటరంలో

ప్డ్డండేవాడ్డ, నా పీకల మీద కూసోకుండా...’

‘శ్రీకృషుణడ్డ గేదెలు మేప్లేదు, ఆవులు మేపే వోడ్డ’

‘ఈణిణ ఆవులు కూడా మేప్మ్ను – గొర్రెలు, మేకలు, ప్ందులు కూడా మేప్మ్ను –

నాకబయంతరం లేదు’ – ఉదారంగా అని, మ్ళ్ళీ డిపాజిట్టట గరుతకొచిి – ‘ఎదవననరెదవ! నా

బతుకులో లైటార్చు సీకటి చేసేశాడ్డ’ అని కళ్ీన్నళ్ళీట్టటకునానరు కోటయ్యగారు.

ప్డక కుర్టిలో ప్డ్డకుని, ముసల్ల పల్లిల కళ్ళీ మ్యసుకుని, చుటట గపుుతూ, ప్ండిన గెడుం

చేతోత నిమురుకుంటూ, భారాయభరతల సంవాదం వింట్టనన అపాుజీ లేచి కూరుిని – ‘సీకట్లి ఎలుగ

చూసేవోడే పాల్లటీష్య్ను కోటయాయ’ అనానరు కోటయ్య గార్చతో.

‘సీకట్లి ఎలుగ ఎవర్చకి కనుపసతది – పల్లికి తప్ు’

‘పాల్లటీష్య్ను కూడా గోడమీది పల్లిలంట్లడే కాబటిట ఆడికి కూడా కనిపసతది కాని అసలేం

జర్చగిందంటా?’ అనడిగారు అపాుజీ.

***

నాలుగ రోజుల క్రితం, సాయ్ం సమ్య్ంలో, కాలవ ఒడ్డున కిళ్ళీ కొట్టట దగ్ర నిలబడి బీట్ట

కొడ్డతునన బ్బమ్ోర్చద గార్చ కంట్లి వంతెన మీంచి వడ్డతునన ఆ పలి నలుసుల ప్డింది. ఆ పలి

నలిగా ఉనాన మ్ంచి వయ్సులో ఉంది. అందంగా లేకపోయినా సెకీ్గా ఉంది. బ్బమ్ోర్చద కళ్ళీ

నులుముకుని రెండోసార్చ చూడగాేయ ఆ పలి కళ్ీలోిం చి గండలోికి దిగిపోయింది.

175
 పాిట్ ఫం మీంచి కదిల్ల కదలకుండాేయ సీుడందుకుేయ ఎలకిేక్ రైల్లంజనులంటి వాడ్డ

బ్బమ్ోర్చద. అందుచేత వంటేయ తిననగా వళ్ళీపోయి ఎటాకిచేిశాడ్డ.

‘నా పేరు పచియ్య’ అనానడ్డ, ఆ పలికి అడ్డుప్డి తనున త్యను ప్ర్చచయ్ం చేసుకుంటూ.

‘చెప్ుకిరేిదు, చూసేతేయ తెలుసోతంది’ అంది ఆ పలి గడ్డసుగా.

ఆ పలి లోకజాఞనం లేనిదేవీ కాదు. చదివింది మ్యడో కాిసువరకైనా వారానికి ఏడ్డ

సినిమాలు చూసేత వచేి తెల్లవిత్యటలునానయి ఆ పలికు. సినిమా సాటరుల డ్రెసు్ వసుకుని, సినిమా

డైలగలు ప్లుకుతుంట్టంది. ఆ పలి కావాలంటే ఆ సంభాషణ పొడిగించకుండా అకిడే తుంచి

వళ్ళీపోగలదు. కాని అపుుడే ‘ఆడదెబా’ మాటీన చూసి ఇంటికి తిర్చగి వడ్డతోంది. ఆ సినిమాలో

విలను హీరోయినిన దార్చలో అల ఎటాకిసేత ఇల సమాధానం చెబుతుంది. ఈ పలి కూడా నడ్డం

మీద చేతులెట్టటకుని కళ్ళీ పదదవి చేసి అలగే అంది.

ఆ పలి అల అనగాేయ అది సరసంగా భావించి రెండో ఆడ్డగ వశాడ్డ బ్బమ్ోర్చద.

‘ఇకిడ మ్ంచి న్నళ్ళీనానయా?’ – నిండ్డగా ప్రవహిసుతనన కాలవ వంతెన మీద నిలబడి

అడిగాడ్డ.

‘లేవు’ అంది హీరోయిన్.

‘సాల దాహంగా ఉంది’ అనానడ్డ విలను.

‘కాలవలోకి దూకు’ అంది హీరోయిన్.

‘నాకు ఈత రాదు....పోన్న....పాలేవైనా దొరుకుత్యయా?’ అనానడ్డ విలను శేిషగా, ఆ పలి

ఎతుతగండల కేసి చూసూత.

176
 కథ చాల దూరం వళ్ళీట్టటందని ఆ పలికు అపుుడ్డ కొంచెం తెల్లవొచిి, హీరోయిన్

అవత్యరం చాల్లంచి వళ్ళీపోయింది. కాని బ్బమ్ోర్చద విలన్ అవత్యరం వదలేిదు.

రెండో రోజు మ్రో సినిమా చూసి వసుతండగా, అదే సమ్య్ంలో అదే చోట మ్ళ్ళీ

ఎటాకిచాిడ్డ బ్బమ్ోర్చద, సూటిగా. ఒక వంద రూపాయ్ల న్మట్ట మీద ‘ఎకిడ?’ అని రాసి ఆ పలి

చేతిలో పటిట ఓ చిరునవువ విసిరాడ్డ.

ఆ పలి న్మట్ట చూసింది. న్మట్టమీద రాసింది కూడబలుకుిని చదివింది. మాటాిడకుండా

న్మట్ట జాగ్రతతగా నాలుగ మ్డతలు పటిట, కుడిచేతి పడికిల్లలో బిగించి, వళ్ళీపోయింది. బ్బమ్ోర్చద కథ

రంజుగా నడ్డసుతననందుకు సంతోష్ంచి మ్ళ్ళీ కిళ్ళీకొట్టట దగ్రకు చేరాడ్డ.

ఆ పలి అటూ ఇటూ చూడకుండా, పడికిల్ల విప్ుకుండా, తిననగా ‘హనుమాన్ వాయయామ్

కళాశాల – ప్రని్పాల్ భజగోవిందం’ అేయ బోరుునన ఓ ఇంటి దగ్రకు వళ్ళీంది. ఆ బోరుు ప్కిేయ

‘చిరంజీవి అభిమాన సంఘం – ప్రసిడంట్ గోవింద్’ అని ఇంకో బోరుుంది. దాని కింద ఎర్ర

రంగతో గోడమీద ‘ఇకిడ జూడో, కరాటే, కుంగ్ ఫూ, మ్లివిదయలు ేయరుబడ్డను’ అని

త్యటికాయ్ంత అక్షరాలతో రాసి ఉంది.

ఆ పలి గేట్ట తీసుకుని తిననగా వళ్ళీ, సెుషన్ జీవన్ ట్లన్ సీసాలు ప్యటకు రెండ్డ లగిసుతనన

వాడిల మ్యడడ్డగల ఛాతీతో ఉనన ఓ పాతికేళ్ీ వయకిత ఎదురుగా నిలబడి – ‘బ్బవా’ అంది.

‘ఏంటి?’ అనానడ్డ భజగోవిందం తల తిప్ుకుండా. మ్రదలు వళ్ళీన సమ్య్ంలో,

మ్నసంత్య కేం్రీకకర్చంచి మ్యడ్డ ఇటికల్లన అరచేతోత ఒకేసార్చ ప్గలగొటాటలని ప్రయ్తినసుతనానడ్డ

భజగోవిందం.

మ్రదలు డ్రమెటిక్ గా (ఆడదెబాలో హీరోయినాి) మెలిగా పడికిల్ల విపు వందరూపాయ్ల

న్మట్ట చూపంచి కథంగా వివర్చంచింది.

177
 భజగోవిందం సింహబలుడ్డ కాదని అతని శత్రువులు కూడా అనలేరు. అలగే అతని ఐకూయ

ప్ది దాటదేయ వాసతవానిన అతని ప్రాణ సేనహితులు కూడా కాదనలేరు.

‘వాడితో నువువ మాటలెందుకు పంచావు? న్మటెందుకు తీసుకునానవు? అపుుడే లగి

లెంప్కాయ్ ఎందుకు కొటటలేదు?’ అని మ్రదలుని మ్ందల్లంచ లేదు భజగోవిందం. అసలు అల

మ్ందల్లంచాలని కూడా తటటలేదు అతనికి.

కథ వింటూేయ అతని చెయియ వంద పౌనుల సుతిత ల పైకి లేచి మ్యడ్డ ఇట్టకల్లన ఒకేసార్చ

ముకిలు చేసి ర్చకారుు బ్రేక్ చేసింది.

‘ఎవుడాడ్డ?’ అనానడ్డ భజగోవిందం ఇటిక ముకిలకేసి సంతృపతగా చూసూత.

‘రౌడీస్ ఎదవ’

‘ఆడేం బుసాతడ్డ?’

‘ఎదవం చేసాతడ్డ? ఎదవ ప్నుి చేసాతడ్డ’

‘నేయనం చెయ్యమ్ంటావ్?’

‘ఆడ్డ ఇలనైత్య నువువ ఈరోవి. ఈరో ఏం చేసాతడో అదే చెయాయల్ల’

భజగోవిందం ఆడదెబా సినిమా చూళ్ళీదు, కాని దేశాలమ్ో జాతరలో నరతనశాల సినిమా –

ఆర్నైజరు్ని బతిమాల్ల, బెదిర్చంచి, ముందుకూ వనకూి నడిపసూత, రాత్రంత్య చూసూతేయ ఉనానడ్డ.

అననగార్చకిల మ్నకూిడా ఓ కీచకుడ్డ దొర్చకిత్య ఎంత బ్బవుండ్డను, అని తహతహలడిపోతునన

భజగోవిందం తన కోర్చక తీరుసుతనన దేవుడికి మ్నసులోేయ నమ్సిర్చంచి, మీసాలు తిపు, గొర్రెల ఓ

నవువ నవివ, మ్రదలు కేసి తిర్చగి, ‘ఆ సీర ఇపేుయ్’ అనానడ్డ.

178
 ‘ఏంటి?’ అంది మ్రదలు ఒళ్ళీ జలదర్చంచి.

‘ఆ సీర ఇపు నాకిచేియ్ - ేయను నరతనశాలలో య్ంటీవోడ్డల ఈ సీర కట్టటకుని

కాలవొవడ్డున రావు డాటటరు గార్చ మావిడి తోటలో కూరుింటా - ఆణిణ అకిడకు తీసుకురా - ఆ

పైన ఫ్రీగా సినిమా సూదుదవు గాని....’

‘పాత సింతకాయ్ ప్చిడి సినిమా’

‘ఆడి రోగానికి పాత సింతకాయ్ ప్చిడే ప్చెిం’

‘మ్యడిటికలు ట్టపుుమ్ని ఇరగొ్టిటనాడివి సిరంజీవిల సెటంట్ట చెయాయల్ల గాని ఆడంగోడిల

సీర కట్టటకూిరుింటావా?’ – నిరసనగా అంది మ్రదలు.

‘ఏంటి? ేయను ఆడంగోణాణ? సిరంజీవికే గాని మాయ్ననకి సెటంట్ట రాదా?’ –

భజగోవిందానికి కోప్ం వచేిసింది క్షణంలో. మ్రదలు మీద ప్రేమ్తో ‘గోవింద్’ గా పేరు

మారుికుని చిరంజీవి అభిమాన సంఘానికి ప్రసిడంట్టగా ఉంట్టనానడే కాని త్యరక రాముడికి

నమిోనబంట్ట అతను.

‘మాయ్నన కతిత తీసుకుని తెరమీద నిలబడు ముప్ుయేయళ్ళీ అడికెదురు లేదు, తెలుసా?

గడొుచిి పలినెకిిర్చంచిందంట - ప్రసిడంట్ట ర్చజైన్ అండ్ పళ్ళీ కేని్లు’ అని మ్రదలు అననగార్చన

అవమానించినందుకు నిరసనగా చి.అ.సం. అధయక్షుడిగా ర్చజైను చేసుతననట్టి, తమ్ పళ్ళీ

కేని్లయినట్టి ప్రకటించాడ్డ భజగోవిందం.

‘అదికాదు’ – మ్రదలు నాల్లక కరుచుకుని క్షమాప్ణ చెబుతుననట్టిగా అంది – ‘ేయను

బ్బవగార్చన ఏవేయి’

‘బ్బవగారెవరు?’ – మ్రదలు పలి ఏకైక బ్బవగారు ఉల్లకిిప్డి అడిగారు.

179
 ‘మీ య్నన’

‘మాయ్నన న్నకు బ్బవలి అవుత్యడ్డ?’

‘మ్రేవవుత్యడ్డ?’

‘ఆడ్డ దేశానికి అనన – ఆణిణ అనన అనాల్ల’

‘ఛ...ఛ....న్న య్నన నా అననవుత్య మ్న పళ్ళీల అవుదిద?’

భజగోవిందం బుర్ర గోకుిని – ‘ఆణిణ బ్బవని మాత్రం అన్నదుద’ అనానడ్డ.

మ్గ దేశానికి అననయిన వాడ్డ ఆడ దేశానికి బ్బవ కాకుండా ఏమ్వుత్యడో అరథం కాక –

‘బ్బవని బ్బవ కాక మ్రేవనాల్ల బ్బవా?’ అనడిగింది మ్రదలు.

ఏవనాల్ల అని కాసేపు ఆలోచించి బుర్ర హీటెకిిపోయి, ఆలోచన ఆపు చేసి ‘వొరసలెటిట

పలవదుద – య్ంటీవోడను – సాలు’ అని రాజీకొచిి – ‘ఆ సంగతి నాకొదిలేసి నువువ ఆడదెబా

సినిమా మ్యడోసార్చ సూసిరా’ అనానడ్డ భజగోవిందం.

మ్రానడ్డ సాయ్ంకాలం వంతెన మీంచి వడ్డతూ కిళ్ళీ కొట్టట దగ్రునన బ్బమ్ోర్చదని ఓరకంట

చూసింది మ్రదలు. బ్బవామ్రదళ్ళీ కథ, స్క్ిీన్ పేి, దరికతవం, మ్ర్చుద ముఖ్య పాత్రలు

నిరవహిసుతనన సినిమాలో తన పాత్ర తెల్లయ్ని బ్బమ్ోర్చద జిలియిపోయి, వదిల్లన బ్బణంల కిళ్ళీకొట్టట

దగ్ర మాయ్మై వంతెనమీద ప్రతయక్షమ్యాయరు. మ్రదలు బ్బమ్ోర్చద చేతిలో వంద రూపాయ్ల

న్మట్టంచి అరచేయి గిల్లి వళ్ళీపోయింది. బ్బమ్ోర్చద ఆత్రంగా న్మట్టకేసి చూశాడ్డ. తన ప్రశన కింద

సమాధానం ఉంది – ‘ఈ రాత్రి ప్దకొండ్డ గంటలకు – కాలవొవడ్డున రావు డాటటరు మావిడి

తోటలో’

180
 బ్బమ్ోర్చద ఆనందం ప్టటలేక పచిి గంతులేశాడ్డ. అతనికి వంతెన మీంచి కాలవలోకి

దూకెయాయలనిపంచింది. కాని ఈత రాదని ఆ ప్రయ్తనం విరమించుకుని, క్షణమొక ుదగంల

రాత్రి ప్దింటిదాకా గడిపాడ్డ.

తొమిోదవుతుండగా ుదడికులోన్ న్నళ్ీలోి సాననం చేసి, అదదం ముందు నిలబడి,

పొగచూర్చన వంటింటి గోడకు వలి వసినట్టి నలిటి శర్టరం మీద పౌడరు చలుికుంటూ – ‘ఒరే పచీి

- ఏం పర్నాల్లటీరా న్నది - ఇంకొంచెం పొడ్డగూ, ఇంకొంచెం సననం, ఇంకొంచెం తెలుప్య,

ఇంకొంచెం కనుముకుితీరూ అంత్య బ్బవుంటే సినిమా ఈరోయినింత్య న్న ఎనకాలే ప్డేవోళ్ళీ

గదరా’అని తన పర్నాల్లటీకి తేయ ముర్చసిపోయాడ్డ.

మ్రదలు పలి ముదుదగా అందించిన వంద రూపాయ్ల న్మట్ట ముదుద పట్టటకుని, జాఞప్క

చిహనంగా జాగ్రతతగా డ్రెసి్ంగ్ టేబులోి దాచి, మ్లెిపువువలింటి బటటలు వసుకుని, సెంటూి, అతతరూి

చలుికుని, ఘుమ్ఘులడ్డతూ బయ్లుదేరాడ్డ బ్బమ్ోర్చద.

రావు డాకటరు మావిడితోటలో ప్రవశిసూతేయ బ్బమ్ోర్చద గండ డొకుి ఆర్టటసీ బసు్ ఇంజినాి

ధడకుి ధడకుిమ్ని పదద చపుుడ్డ చేసూత లయ్తపు కొట్టటకోవడం మొదలుపటిటంది. రెండడ్డగలు

వశాడో లేదో, మావిడి చెట్టట కింద, వనెనల న్నడలో చీర కట్టటకునన ‘చిననది’ కనుపంచి బ్బమ్ోర్చద గార్చ

ఒళ్ీంత్య అదోల అయిపోయింది.

‘ఊ’ అంటూ ఓ సార్చ ఒళ్ళీ విరుచుకుని, ఛాతీ పొంగించి, ‘సిలకప్చిన్న సీరలోన, సిగరు

మెతతని ప్డ్డచుదనం’ అని కూనిరాగాలు తీసూత వనుకనుంచి వళ్ళీ గటిటగా వాటేసుకునన బ్బమ్ోర్చద

గార్చకి చిగరుమెతతని ప్డ్డచుదనం తగలేిదు. ఇనప్ సతంభంలంటి శర్టరం తగిల్ల షాక్

కొటిటనటియింది – ‘ఏంట్రా ఇది – ఆడదా? గాడ్రెజు బీరువానా?’ అని ఆశిరయపోయి చేతులు

వనకుి తీసేశాడ్డ.

181
 బ్బమ్ోర్చద ఉల్లకిిప్డి చేతులు వనకుి తీసెయ్యగాేయ గాడ్రెజు బీరువా మీసాలు దువువతూ

వనకిి తిర్చగి, ఓసార్చ గాండ్రించి, ఠకుిన ఆయ్నిన ప్ట్టటకుంది.

‘మ్నం మ్ళ్ళీ ఆసుత్రిలో ప్డిపోయాంరా’ అనుకుంటూ బ్బమ్ోర్చద కాళ్ళీ చేతులూ ఆడక

ఉననచోటే రాయిల నిలబడిపోయాడ్డ.

మ్రదలు రెండో ఆట చూసి తిర్చగి వచేిటప్ుటికి భజగోవిందం బ్బమ్ోర్చద గార్చకి తన విదయలన్నన

ప్రదర్చించడం ప్యరతయి ఆఖ్ర్చ సీను జరుగతోంది.

‘ఇక సచిిపోత్యడేమో - వదిలేయ్’ అంది మ్రదలు భయ్ప్డ్డతూ.

‘దాహం, దాహం - న్నళ్ళీ, న్నళ్ళీ’ అని మ్యల్లగాడ్డ బ్బమ్ోర్చద.

‘ఆడికి న్నళ్ళీ కావాలంట’ అంది మ్రదలు.

‘ఆడికి న్నళ్ళీ ప్డవు కదా - పాలు, పాలు కావాల?’ అనడిగాడ్డ భజగోవిందం, ఏనుగ

కాళ్ీకింద తొకిిప్డేసినట్టి బ్బమ్ోర్చదని కుమేోసూత. ‘వదుద’ అననట్టి తల కొంచెం ఊగించారు

బ్బమ్ోర్చద. ఇక మాటాటడాునికి ఓపక కూడా లేదు ఆయ్నకు.

‘ఆడికి న్నళ్ళీ కావాలంట’ అంది మ్రదలు కాలవకేసి చూపసూత. భజగోవిందం బ్బమ్ోర్చదని

లేవదీసి, నిలబెటిట, మెడకింద ఓ చెయియ, నడ్డం కింద ఓ చెయియ వసి గాల్లలోకి లేప, గిరగిరా తిపు

కాలవలోకి విసిరేశాడ్డ.

‘బ్బబోయ్ (బుడ్డంగ్)…..ఈత (బుడ్డంగ్)…..రాదు (బుడ్డంగ్)’ అని న్నళ్ళీ త్యగతూ గోల

పడ్డతునన బ్బమ్ోర్చదని అతని కరోకు కాలవలోేయ వదిలేసి, బ్బవామ్రదళ్ళీ చెటటప్టాటలేసుకుని

హాయిగా పాడ్డకుంటూ, మావిడితోటలోంచీ, కథలోంచీ వళ్ళీపోయి, వనెనలోి కల్లసిపోయారు.

182
 బ్బమ్ోర్చద కాళ్ళీ అందినపుుడ్డ ేయల తనిన పైకి త్యలుతూ, అందనపుడ్డ బుడ్డంగ బుడ్డంగ

అంటూ ఎలగోల ఒడ్డుకి చేర్చ సుృహ తపు ప్డిపోయాడ్డ. నిననటినుంచి ఆయ్నకు సుృహ లేదు.

***

‘ఆణిణ తనినన్మళ్ళీవరో తెల్ల్ందా?’ – కథంత్య విని అపాుజీ అడిగారు.

‘తెల్లసేత ఈపాటికి మ్డురు చేయించేవోణిణ’ – ఆవశంగా అనానరు కోటయ్యగారు.

‘తపుు – ఆవశం వదుద’ అననట్టి కోటయ్యగార్చ కేసి చూసూత. ‘మ్డురు చేయిసేత లబవంటి?

ఈడేదో ఆడదాని వయవహారంలో తనునలు తినానడని ఊరంత్య గపుుమ్ంది కదా! నువువ ఈణిణ

తనినన్మణిణ తనినసేత న్నల్లవారత నిజమై కూసుంట్టంది’ అని మ్ందల్లంచి, నెతితమీంచి ఖ్దదరు ట్లపీ తీసి

దుముో దుల్లప మ్ళ్ళీ నెతితమీద పట్టటకుని, ‘ేయను అహింసావోదిని కోటయాయ - లబం లేకుండా

మ్డురుకు ేయన్నపుుకోను. ఇపుుడ్డ నషటవ కాని లబం లేదు. అంచేత ఈణిణ తనినన్మళ్ీ సంగతల

ఉంచి ఈడ్డ తనునలు తినడం వలన మ్నకేదేనా లబం ఉందా అని ఆలోచించాల్ల’ అని సలహా

ఇచాిరు అపాుజీ.

‘లబవంటి? జనాలంత్య ఇలింటెదవలు రాజెజవల్లత్య దేసెం నాశనం గాక ఏవవుదిద అని మ్న

డిపాజిట్టట ఊడగొటాటలని మ్హా ప్ట్టటదలతో ఉంటే....’

ప్డక కుర్టిలో ప్డ్డకుని చుటట కాలుసుతనన అపాుజీ ఉకిిర్చబికిిరై దగ్తెరలోికి వళ్ళీపోయారు.

‘ఏంటి –ఆరోగయం బ్బగాలేదా?’ అనడిగారు కోటయ్యగారు ఆత్రంగా.

183
 ‘ఆరోగయం బ్బగాేయ ఉంది – నువువ జనాల గర్చంచంటే నవొవచిి, పొగ లోప్ల్లకి పోయి

దగొ్చిింది – అంత్య’ అని చుటట ఆరేుసి, కళ్ళీ తుడ్డచుకుని, ఓ గాిసుడ్డ మ్ంచిన్నళ్ళీ త్యగి

మొదలెటాటరు అపాుజీ.

‘ప్యరవకాలంలో అదేదో దేసెంలో సీజరని ఓ రాజుగారుండేవోడంట. ఆణిణ ఆడి మ్నుషులే

నిండ్డ రాజసబలోేయ సంపేశారంట. దానిమీద జనాలకు పచెికిిపోయి రాజుగార్చన

సంపన్మళ్ీందర్చన్న ఈళ్ళీ సంపేడం మొదలెటాటరు. ఆళ్ళీ అల రోడి మీద తిరుగతూ ఓ పలక

కవిగాడిన ప్ట్టటకునానరుట. ఆ కవిగార్చ పేరు, సంప్డానికి కుట్ర బుసిన్మళ్ీలో ఓడిపేరు ఒకటేనంట.

‘ఆ కవిగారు – ‘ఆడి పేరూ నా పేరు ఒకటే, కాని ఆడ్డ నాకు సుటటం కాదు, ప్కిం కాదు,

ేయను ప్జాజలు రాసుకుేయ కవిగాణిణ – నన్ననదిలేండి బ్బబూ’ అని ఆళ్ీని బతిమాలుకునానడంట.

‘ఆళ్ళీ ఆణిణ వదిలేసారా? లేదు. ఆడి పేరు నువవట్టటకునానవు కాబటిట నినున సంపయాయల్ల’

అని పాప్ం ప్జాజలు రాసుకుేయ పలక కవిగార్చన సంపేశారంట.

‘ఇంతకీ సెపొుచేిదేంటంటే – జనాలు అప్ుటికీ ఇప్ుటికీ ఏం మారలేదు. ఆ కాలవంటి,

ఈ కాలవంటి, ఈ దేశవంటి, ఆ దేశవంటి – ఏ దేశవైనా జనాలెపుుడూ ఎర్రిమొకాలే. ఆళ్ీ

బుర్రలోికి ఏ బ్రండ్డ సారా ఎకిిసేత, ఆ బ్రండ్డ నిషా ఎకేిసుతంది. అది మ్నం గరుతంచుకుని

సరిసులో కోతులనడించినట్టి ఆళ్ీని బయ్పటిట, బుజజగించి ేయరుుగా ఆడించాల్ల.

‘మాటవరసకనానను కాని కోతులట కాదులే – పుల్లమీద సవార్ట. అవతలోడ్డ న్న కంటే

ఆట బ్బగా తెలుసున్మనడ్డ, గొప్ు యాకటరు అవుత్య, ఆడ్డ పుల్లమీదెకిి కూరుిని న్న మీదకు

తోలెయ్యగలడ్డ. అది ఆంప్టటని నినున మింగెయ్యగలదు.

184
 ‘ఈడ్డ ఎదవప్ని సేసేడని ఆళ్ళీ మ్ండిప్డతనానరనానవు కదా - ఈణిణ రావు డాటటరు మ్డురు

సేయించాలని కుట్ర ప్ేయనడని మ్నం ప్రాప్గాండా మొదలెడిత్య పోల? ఆళ్ళీ పీకోిలేక ససాతరు’

అనానరు అపాుజీ.

‘రావు డాటటరుకి మ్ంచి పేరుంది. సదూకోన్మనళ్ళీ నమేోసినా, సదూకున్మనళ్ళీ ఇంతబదదం

నమొోదూద?’ – సందేహం వల్లబుచాిరు కోటయ్యగారు.

‘చెపేు తీరులో చెబిత్య ఎంతబదదవైనా నమిోంచొచుి – అంతబదదం ఇంతబదదం అని ఆ

తూకాలేంటి – తపుుగాదూ?’ అని కోటయ్యగార్చన మ్ందల్లంచి మొదలెటాటరు అపాుజీ.

‘మ్నకి లోకం ఎల తెలుసుతందంట? కళ్ళీ సూసాతయి, సెవులు ఇంటాయి – ఈ రెండూ

ప్ంపే వారతల్లన బటిట బుర్ర ఏం చెయాయల అని ఆలోచిసుతందంట. నువువ ఆళ్ళీం

సూడాలనుకుంట్టనానవో అదే ఆళ్ీ కళ్ీముందరెట్టట. అదే ఆళ్ీ సెవులోి ఊదరగొట్టట. ఇంక ఆళ్ీ

బుర్ర న్న కంట్రోలోి ఉండకపోత్య నననడ్డగ. తమాషా ఏంటంటే ప్రతీవోడూ అది తన ఆలోచేయ

అనుకుంటాడ్డ కాని నువువ ఆడిసుతననట్టి ఆడికి తెల్లయ్దు.

‘గవరనమెంటేం బుసతది? దానికేది లబసాట్ల అదే టీవీలో సూపసుతంది. రేడియోలో

చెబుతుంది. పేప్రోి రానిసుతంది. బ్బమ్ోడి మేక-దొంగల కథ మ్యడో కాిసులో సదూకునానవు కదా

- అలగ జనాల్లకి తలంటేసి – ఇంగీిషోడ్డ బ్రెయిను వాషంటాడే, అదననమాట – మ్తోయేల చేసి

ఆళ్ీకి మేకకీ, కుకికీ త్యడా తెల్లకుండా చేసతది.

‘అంచేత జనాల గర్చంచి ఆటేట కంగారడక, సెయాయల్ల్న కారయక్రమ్ం పాినుగా, ప్కడాందీగా

సెయియ. నువువ నెగా్క నిజం చెపాువా, అబదదం చెపాువా అని అడిగేవోడ్డండడ్డ. ప్రతీ ఎదవా

రోజుకు ఎయియ అబదాదలడే ఈ రోజులోి ఎవడనిన అబదాదలడ్డతునానడో ప్టిటంచుకోడానికి జనాలకు

తీర్చకెకిడ సచిింది? ఆళ్ీకు ఏరే ప్ేయిదేంటి?’

185
 ‘పేప్రంటే గరొతచిింది – చంటబ్బాయికి అరెజంట్టగా ేయను రమ్ోనాననని కబురెటిటంచు’

అనానరు అపాుజీ.

నిజాయితీ, నిషుక్షపాతం, నిరుయ్తవం ఆదరాిలుగా ప్టటణం నుంచి వలువడే సంచలన

ప్త్రిక ‘కోడికూత’ ఎడిటరు చంటబ్బాయి అరెజంట్టగా కబురెళ్ీగాేయ – ‘ఏంటి అపాుజీ –

పల్లపంచారుట’ అంటూ రెకిలు కట్టటకు వచిి వాలడ్డ.

‘ఏంట్రా చంటబ్బాయి – న్న కోడేవంట్లంది?’ అని ప్రామ్ర్చించారు అపాుజీ.

‘కోడి కూసి ఆరెనలియింది అపాుజీ – కోరుటల చుటూట తిరగడంతోేయ సర్చపోతోంది’ అనానడ్డ

చంటబ్బాయి దీనంగా.

ఆరెనలి క్రితం. ‘కోడికూత’, సంపుటి 12, సంచికలు మ్యడ్డ-నాలుగ-అయిదులలో

‘రాజమ్హలు రహసయం’ అేయ సంచలన వాయసం సీర్చయ్ల్ గా ప్రచుర్చతమై రసిక హృదయాలను

ఉర్రూతలూగించింది. మ్యడో సంచిక వచేిదాకా చదువుకు ఆనందిసుతనన కంట్రాకటరు అప్ులరాజు

రసిక హృదయానికి, సీర్చయ్ల్ లో కథానాయ్కుడ్డ ‘రప్ులరాజు’ తేయ అని అపుుడ్డ అరథవై – ‘ననున

రప్ులరాజంటాడా? చంటబ్బాయి గాడి డొకి చించి, డోలుకటిట వాయించి, ఆడి ఈపు చీర్చ

ఉపుుపాతరేసి, ఆడి కోడిని సంపేసి కూరొండ్డకు తినెయ్యకపోత్య నా పేరు కంట్రాకటరప్ుల్రాజు కాదు

– రప్ులరాబు’ అని భీషణ ప్రతిజఞ చేసి, ఆ ప్రయ్తనం మీద మ్హా ప్ట్టటదలతో మ్యడ్డ నెలలు రాత్రీ

ప్గలూ చంటబ్బాయిని వంటాడాడ్డ.

అప్ులరాజు శప్థం చెవిన ప్డీప్డగాేయ క్షణం ఆలసయం చెయ్యకుండా చంటబ్బాయి కోడిని

గంప్ కిందెటేటసి, తను అటకెకెియ్యక పోత్య, అంత ప్న్న జర్చగేదే. ప్గలంత్య అటక మీద గడిప, రాత్రి

వళ్ మారు వషంలో రహసయంగా తిరుగతూ, తెలివారగాేయ మ్ళ్ళీ అటక ఎకేిసూత, అప్ులరాజు

ఆవశం కొంచెం తగే్దాకా మ్యడ్డ నెలలు గడిపాడ్డ చంటబ్బాయి.

186
 ‘చంటబ్బాయి గెడిుకి కకూిరతడి ఎదవరాతలు రాశా డప్ుల్రాజుగారూ’ అనానరు మ్యడ్డ నెలల

తరావత రాజీ కుదరిడానికి అప్ులరాజు గార్చ దగ్రకు వచిిన పదదలు ప్రారంభిసూత.

‘ఆడికి గెడిు కావాల్సేత నా దగ్రకొచిి ఓపన్ గా అడిగిత్య ఓ మోపుడటేటవోణిణ గదా’ అనానడ్డ

అప్ులరాజు శాంతంగా.

అప్ులరాజు శాంతం చూసి పదదలకు కొంచెం ఆశ కల్లగింది – ‘పచికలంట్లడి మీద అంత

కోప్వందు కప్ుల్రాజుగారూ – మీరంటే ఆడ్డ బయ్ప్డి ససతనానడ్డ’

‘ఆడి ఒంటిమీద ేయను సెయెయయ్యను’ అని హామీ ఇచిి – ‘ఒరే ఎంకా? గాదె ప్కిన పటిటన

ఆ మ్యట తీసుకు రారా’ అనర్చచారు అప్ులరాజు గారు.

వచిిన పదదలు త్యల్లగా్ నిటూటరాిరు – ‘జర్చగిందానికి ఆడూ బ్బదప్డ్డతునాన డప్ుల్రాజుగారూ

– ఫ్రంట్ట పేజీలో బ్బకు్ కటిట చింతిసాతనంట్టనానడ్డ’ అనానరు పదదలు.

అంత్య, అప్ులరాజు గారు నిపుుల రాజైపోయారు - ‘జనాల్లపుుడే ఆ ఎదవ రాసిందంత్య

మ్ర్చ్పోతుంటే మ్ళ్ళీ ఈడ్డ బ్బకు్ కటిట ఆళ్ీకవన్నన గరుత చేసాతడా - ఆడి సావుకి బేక్ పేజీలో బ్బికు

బోరురేసి ేయేయ చింతిసాతనని ఆడికి సెప్ుండి’ అని రంకెలేశాడ్డ అప్ులరాజు.

‘తవర్చపుుడే గదా ఆణిణ క్షమించావనాన రప్ులర్రాజు గారూ – మ్ళ్ళీ ఇదేం టప్ుల్రాజుగారూ?’

అని బతిమిలడారు పదదలు.

‘ఆడిన ేయేయం సెయ్యను. ఆడంతటాడ్డ మ్రాయదగ సచిిపోత్య సొంత కరెిట్టటకుని నలి బోరు రు

పేప్రచేియించి ఫ్రీగా ప్ంచి పడత్యను’ అని చంటబ్బాయి చావును తను ఎల సెలబ్రేట్

చెయ్యదలుచుకునానడో వివర్చంచి (అయినా చంటబ్బాయి చావు తనకు ఆనందానిన

కలుగబుయ్దంటూ) - ‘ఆడ్డ సావగూడదు, ఆడ్డ బతకాల్ల. ఆడ్డ బతికి, బికారై, మ్యడ్డ సెరువుల

187
న్నళ్ళీ త్యగి, నా దగ్రకు రావాల్ల, అపుుడ్డ ఆడికి ఇయి ేయను దానం సెయాయల్ల – నా కోప్ం తీరాల్ల’

అంటూ ప్రత్యయకంగా చంటబ్బాయి కోసవని శ్రమ్ప్డి దేశవంత్య గాల్లంచి సంపాదించిన అషటవంకరి

చేతికర్ర, వంద చొటటల జరోన్ సిలవరు గినెన, వయియ కనానల గోచీ – మ్యట విపు ఒకొికిటే

వరుసగా ప్రదర్చించి - మ్ళ్ళీ జాగ్రతతగా మ్యట కటిటంచి, గాదె ప్కిన పటిటంచి, పదదలందర్టన తర్చమేసి,

అప్ుట్టనంచీ చంటబ్బాయిని కోరుటల చుటూటరా తిపుుతూ మ్యడ్డ చెరువుల న్నళ్ళీ త్యగిసుతనానడ్డ

అప్ులరాజు.

‘పదదప్ుల్రాజా? చిననప్ుల్రాజా?’ – అంత్య విని నవువతూ అడిగారు అపాుజీ.

‘చిననప్ుల్రాబు’

‘చిననప్ుల్రాజుకి ఆవశం ఎకుివ గాని మ్న మాటించాడ్డ. ఆడితో ేయ సెటిలెోంట్ట సేసాత

గాని, మ్ళ్ళీ న్న కోడి కుయాయల్ల. అలి ఇలి కాదు – సెవులు గింగరుమ్ేయల, అదదరేత్రేళ్ కూసినా

తెలిర్చపోయిందని జనం కంగారుప్డి లేచేల కూయించాల్ల’ అంటూ చంటబ్బాయికి విషయ్వంత్య

చెపు, ఏం చెయాయలో తెల్లయ్బుశారు అపాుజీ.

‘చాల రుణాలోి ఉనానను అపాుజీ’ – అనానడ్డ చంటబ్బాయి దీనంగా.

‘ఆ సంగతి నాకొదిలేసి ఈ సంగతి సూడ్డ’

‘ఈ సంగతి నాకొదిలేసి ఆ సంగతి చూడండి’ అని హుషారుగా లేచాడ్డ చంటబ్బాయి.

మ్రానడ్డ ప్టటణమ్ంత్య – ‘అభిమానులరా – ఇంక మీ ఆందోళ్న ఆప్ండి. మ్ళ్ళీ

వచేిసోతంది మీ అభిమాన సంచలన ప్త్రిక కోడికూత’ అేయ వాల్ పోసటరుి ప్రతయక్షమ్యాయయి. రెండో

రోజు ‘కోడికూత’ సంపుటి 12, సంచిక 6-12 అటటహాసంగా అనిన కిళ్ళీ కొటిలోూ , ూ యసు

సాటండ్డలలోూ నిజంగా సంచలనం కల్లగించింది.

188
 సిగరెట్టట ఎపుుడూ కాలిని వాళ్ళీ, ఆ రోజు కిళ్ళీకొటి దగ్ర నిలబడి సిగరెట్టట కాలిరు.

పేకెట్టి పేకెట్టి కొేయ వాళ్ళీ, పొదుదట్టనంచి సాయ్ంకాలం దాకా ఒకొికి సిగరెట్టట కొంటూేయ

ఉనానరు. కిళ్ళీలు వసుకోని వాళ్ళీ, మేకలి కిళ్ళీలు నములుతూ అకిడే నిలబడాురు. రాత్రి

ప్దయేయసర్చకి మ్యడ్డ ముద్రణలు చూసి ప్త్రికల చర్చత్రలో ూ తన అథాయయానిన సృష్టంచింది

కోడికూత.

ఆ సంచిక మొదటి పేజీ నిండా, ఒంటి మీద ూ లుపోగ లేని నగన సుందర్చ అనిన

ఒంపుసొంపులు చూపసూత సెకీ్గా నిలబడి ఉంది. ఆ బొమ్ో కింద ఎర్ర అక్షరాలోి – ‘నిజం చెప్ుండి

– ఈ బొమ్ో రెండోసార్చ చూడని మ్గవాడవడైనా ఉనానడా?’ అని ప్రశినంచి అలంటి వార్చకి లక్ష

రూపాయ్ల బహమానం ప్రకటించింది. మ్ధయ పేజీలోి సెకు్ వయకిత జీవితంలోూ , సమాజంలోూ

ఎట్టవంటి పాత్ర నిరవహిసుతననదీ, వాత్య్యయ్నుడి దగ్రనుంచి డా. సమ్రం దాకా ఎవరు ఏం

చెపునదీ వివర్చసూత ఓ వాయసం ఉంది. చివర్చ పేజీలోి ‘పచియ్య ఉదంతం’ వచేి సంచికలో

చూడమ్ని పాఠకులను అర్చథంచింది.

‘ఈడికి సొమిోచిింది బూతు బొమ్ోలేసి అముోకోడానికా?’ అని చిర్రుబుర్రులడారు

కోటయ్యగారు.

‘ఆడి ఫీలుు ఆడిది – ఎట్టనంచి వీలుప్డిత్య అట్టనంచి నరుకొసాతడ్డ – సూసాతవుండ్డ –

అసాధుయడ్డ’ అని చంటబ్బాయిని మెచుికుంటూ ఉండగా ఈల వసూత హుషారుగా వచేిశాడ్డ

కోడికూత ఎడిటరు.

‘ఏరా చంటబ్బాయ్! బొమ్ో రెండోసార్చ సూళ్ళీదంటే లక్ష ఇచేిసాతవంట్రా?’ అనానరు అపాుజీ

ప్ర్చహాసంగా.

189
 ‘సర్చగా చదవండి అపాుజీ – రెండోసార్చ చూడని మ్గాడికే లక్ష రూపాయ్లు – రెండోసార్చ

చూడనాడ్డ మ్గాడ్డ కాదంటే పోల?’ అనానడ్డ అసాధుయడ్డ నవువతూ.

‘ఓర్టన అసాధయం కూల’ అని నాల్లక కరుికుని – ‘ేయను మాత్రం పావుగంట ప్ర్చశీలనగా

చూశాేయి’ అని సరుదకుని నవావరు అపాుజీ.

రెండో రోజు ‘పచియ్యగార్చ చరయను ఖ్ండిసుతనానం’ అని, బ్బమ్ోర్చద గారు అమాయ్కురాలైన

ఆడపలిని వధించడం తప్ున్న, ఆయ్న చావు దెబాలు తిననందుకు విచారం ప్రకటిసుతనాన, ఆయ్న

చరయలను ఖ్ండించక తప్ుదన్న అంది కోడి. మ్యడో రోజు ఈ కేసు పైకి కనుపంచేటంత సుషటంగా

లేదన్న, దీని లోతుపాతులు చూడడానికి ఓ ప్ర్చశోధక బృందానిన నియ్మిసుతనానమ్న్న తెల్లయ్బుసింది.

నాలుగో రోజు పాల్లటికు్కు ఆమ్డ దూరంలో ఉండే డాకటరు రావు రాజకీయాలోి కి దిగాలని

నిరణయ్ం ఎపుుడ్డ తీసుకునానరు? కోటయ్యగార్చ మీద పోటీ చెయ్యడానికి వయకితగత కారణం ఏదైనా

ఉందా? అని ప్రశినంచి, సమాధానం కోసం వచేి సంచిక తప్ుక ర్చజరువ చేసుకోమ్ని పాఠకులకు

విజఞపత చేసింది. ఐదో రోజు డాకటరు గార్చ చెలెిలు మ్యడ్డ నెలల క్రితం హఠాతుతగా అమెర్చకా

ఎందుకు వళ్ీవలసి వచిింది? దాని తరువాత్య కోటయ్యగార్చ మీద డాకటరు రావు గారు ఎందుకు

పోటీ చేశారు? బ్బమ్ోర్చద గార్చన తనినంచాల్ల్న అవసరం ఎవర్చకుంది? అని ప్రశనలు వసి

సమాధానాలు పాఠకుల ఊహకే వదిలేసింది.

ఆ సర్చకి నియోజక వర్మ్ంతటా కథ రసవతతరంగా చిలవలు ప్లవలుగా వాయపంచింది.

డాకటరు చెలెిల్లకీ బ్బమ్ోర్చద గార్చకీ సంబంధం ఉందన్న, అందుకేయ ఆ అమాోయిని అమెర్చకాలో ఉనన

భరత దగ్రకు హఠాతుతగా ప్ంపంచేసి, ఆవశం తీరక బ్బమ్ోర్చద గార్చ ‘వీక్ నెస్’ కనిపటిట, ఎరేసి,

ఆయ్నున హతయ చేయించాలని కుట్ర ప్నానరని కథ ప్రచారంలోకి వచిింది.

190
 ‘ఆడదంటే కరెంటండీ మాసాటరూ – కరెంట్ట, అలగే లగేసుతంది. పాప్ం కుర్రాడ్డ

పచియేయం చేసాతడ్డ? మొనన మ్న హెడాోసటరు గోడ మీదునన జయ్ప్రద వాల్ పోసటరు కేసే చూసి

నడ్డసూత తూం కాలవలో ప్డిపోలే? లేవదీసేత – ‘కళ్ీ గాిసులు మారాిలండీ, కనబడుం లేదండీ’

అంటూ రాగాలు తీశాడ్డ. కళ్ళీ కనుపంచని వాడ్డ కింద జాగ్రతతగా చూసుకుంటూ నడవాల్ల కాని,

ముసల్ల గొర్రెల మోర పైకెతిత గోడలకేసి చూసూత నడవడం ఎందుకంట? ఆయ్న వయ్సేవిటి? ఆ

తూంకాలవలో ప్డువమిటి? అంటే సమాధానం ఉండదు సార్! ఆడదంటే కరెంటండీ మాసాటరూ’

అని ఓ సైను్ మాసాటరు ఓ తెలుగ మాసాటర్చకి కరెంట్ట ప్రభావం వివర్చంచారు.

‘అంత్యలెండి – వయేయళ్ళీ ముకుి మ్యసుకు తప్సు్ చేసి పాదాలదాకా గెడాులు పంచేసిన

ముండా కొడ్డకులు, ఆ రంభ, ఊరవశో ఛసేత, దానికోసం ఛావలే?’ అని కరెంట్ట ఆ కాలంలో

కూడా మ్హరుషలూ , దేవుళ్ీూ కూడా ఎల తగలుకుందో సోదాహరణంగా తెలుగ మాసాట రు

సైను్ మాసాటర్చకి తిర్చగి చెపాురు.

‘అయినా పళ్ీయింది – దీనికి బుదుధండకిరేిదా?’ – అనానరు జనం.

కోడికూత విని ఒళ్ళీమ్ండిన రావు డాకటరు, చంటబ్బాయిని జోడ్డగళ్ీ తుపాకీతో కాల్లి

చంపేసాతనని (మోస్ట టాక్ట లెస్ గా) బహిరంగ సభలో అర్చచారు.

‘సేవచింగటన్, సేవచోఛవసీి, సేవచింగ్ చాంగ్ మొదలైన మ్హానుభావులు ప్త్రికా సేవచఛ

గర్చంచి రాజీలేని పోరాటాలు సాగించి బలైపోయారన్న, వార్చ అడ్డగజాడలోి నడిచే అవకాశం

తనకు కలగడం తన అదృషటమ్ని కోడికూత ఎడిటరు గారు ప్రకటించి, ఈ కేసు తమ్ లయ్రి

చేతులోి ఉంచుతునానమ్న్న, రావు డాటటరు బెదిర్చంపులకు కోడి బెదరదన్న, ఓ కోడి గొంతు

మ్యగపోత్య వయియ కోళ్ళీ కూసాతయ్న్న హెచిర్చంచారు.

191
 ‘పోలు శాసుతరూి – నువవవంటావ్?’ అనానరు అపాుజీ, నియోజక వర్ంలో ప్ర్చసిథతిని

సమీక్షసూత.

హాలులో ఓ మ్యల కంప్యయటరు ముందు ఫుల్ సూట్ట వసుకుని కూరుినన సెఫలజిసుట,

ప్యజార్చ జంధయం సవర్చంచినట్టి ఓ సార్చ టై సవర్చంచి, కంప్యయటరు కేసి తిర్చగి నమ్సిర్చంచి,

దానితో మాటాిడడం మొదలు పటాటడ్డ.

పోలు శాసుతరూి కంప్యయటరూ అల మాటాిడ్డకుంట్టంటే చూసుతనన కోటయ్య మ్ంత్రి గార్చకి

ఏం బోధప్డక – ‘కంప్యయటరు ఏంటంటది శాసుతరూి?’ అనడిగారు.

’60 – 40’ అనానడ్డ పోలు శాస్త్రి – కోటయ్యగార్చకి అరవై, రావు డాకటరుకు నలభై

పాయింట్టి ఇసూత.

‘గడ్’ అనానరు కోటయ్యగారు.

‘న్మ గడ్’ అని మ్ందల్లంచి, ‘సాోల్ సేనక్ - బిగ్ సిటక్’ – ‘చినన పామునైనా పదద కర్రతో

కొటాటల్ల’ అని సలహా ఇచిింది కంప్యయటరు.

‘హౌ....హౌ...’ అనడిగాడ్డ పోలు శాసుతరుి.

‘డడ్ బఫేలో – బిగ్ ఐస్’

‘చచిిన గేదె కళ్ళీ చారెడేసి అంట్లంది కంప్యయటర్’ అని వివర్చంచాడ్డ పోలు శాసుతరుి.

‘ఇపుుడ్డ సచేి గేదేవుంది?’ – అనానరు కోటయ్య గారు దిగలుగా.

‘పచియ్యగాడ్డనానడ్డగా?’ అనానరు అపాుజీ.

‘ఆడ్డ ససాతడంటారా?’ – కళ్ళీ మిలమిల మెరుసుతండగా ఆశగా అడిగారు కోటయ్యగారు.

192
 ఇంతలో మేడమీద పచియ్య గార్చ గది సరుదతునన కోటయ్య మ్ంత్రిగార్చ భారయకు డ్రెసి్ంగ

టేబులోి మ్రదలు పలి ఇచిిన వంద రూపాయ్ల న్మట్ట కనుపంచింది.

‘ఇదేంటి – దీనిమీద ఏదో రాసుంది?’ అంటూ కోటయ్యగార్చకిచిింది. ఆయ్న అపాుజీకి

చూపంచారు. అపాుజీ గడుం నిమురుకుంటూ చూసి చంటబ్బాయికిచాిరు.

‘తిరుగ లేని సాక్షయం’ అంటూ మ్రానడ్డ కోడికూత మొదటి పేజీలో వందరూపాయ్ల న్మట్ట

ఫొట్లకాపీ వచిింది. ఆ రోజు కూడా ప్త్రిక మ్యడ్డ ముద్రణలు చూసింది. అంతవరకూ డాకటరు

రావుగార్చకి దీనితో సంబంధం లేదని వాదిసుతనన వాళ్ళీ కూడా ‘ఏమో’ అనానరు వంద రూపాయ్ల

న్మట్ట మీద రాతలు చదివి తెలిబోయి.

‘ఇషటం లేనిదైత్య వంద రూపాయ్ల న్మటిసేత లగి లెంప్కాయ్ కొడ్డతుంది కాని రాత్రికి

రమ్ోని తనినసుతందా – ఇదంత్య పదద పాిను కాకపోత్య’ అనానరు సైను్ మాసాటరు, తెలుగ

మాసాటర్చతో.

‘చంటబ్బాయి ఇలంటివి రాసూతేయ ఉంటాడ్డ అని ేయూ మొదట సీర్చయ్స్ గా తీసుకోలేదు

కాని ఇదంత్య పదద సోటర్టయేనండి మాసాటరూ ’ అనానరు తెలుగ మాసాటరు, సైను్ మాసాటర్చతో.

‘తన చెలెిల్లన అదుపులో పటటక పాప్ం పచియ్యని తనినంచడం ఏవిటి – ఒళ్ళీ పొగరు

కాకపోత్య’ అని మ్ండిప్డాురు జనం.

‘ఊపులో ఊపు పచియ్యగాడి అంతిమ్యాత్ర కూడా ఏరాుట్ట చేసేసేత సర్చ – సింప్తీ ఓట్ట

కూడా ప్డ్డదిద’ అనానరు అపాుజీ.

‘ఆ ఎదవింకా సావలేదుగా’ – దిగలుగా అనానరు కోటయ్యగారు.

193
 ‘ఆడ్డ సచేిదాకా ఆగిత్య మ్దయంతర ఎనినకలచేిసాతయి గాని బగవంతుడి మీద బ్బరం వసి

మ్న ఏరాుట్టి మ్నం చేదాదం – ఇంక ఎలెక్షనుి మ్యడ్డ రోజులే గదా ఉంటా’ అనానరు అపాుజీ.

డాకటరుి తెలిబోయి చూసుతండగా పచియ్యగార్చన దండలేసి వారుులోంచి మోసుకొచిి ప్యలరథంల

అలంకర్చంచిన ట్రాకటరు మీద ప్డ్డకోబెటేటశారు.

‘ప్రముఖ్ ుదవజన నాయ్కులు పచియ్యగార్చ మ్ృతి’ అంటూ కోడికూత సెుషల్ ఇసూయ

నలిబోరురుతో వచేిసింది. (అందర్చకీ తెల్లసినదే అయినా) జర్చగిన కథ కుిప్తంగా మ్ళ్ళీ చెపు, అంతిమ్

యాత్రలో అందరూ పాల్నాలని అర్చథంచింది కోడి.

పచియ్యగార్చ సిదాధంత్యలు, ప్విత్రత, త్యయగదీక్ష మ్నందరకీ అనుసరణీయాలు అని

ుదవనాయ్కులకరు ఆవశంగా ఉప్నయసించారు. మ్ంచి చెడులు అందర్చలోూ ఉంటాయ్ని,

మ్ంచిని మాత్రమే చూడగల మ్ంచి మ్నసును భగవంతుడ్డ ఓటరిందర్చకీ ఇవావలని పదదలు

భగవంతుడిని ప్రార్చథంచారు. ‘పచియ్య సాిలర్ ష్ప్’, ‘పచియ్య మెమోర్చయ్ల్ ట్రస్ట’, ‘పచియ్య

ల్లటరర్ట ఎవారుు’ లంటివి అేయకం పచియ్యగార్చ సోృతికి నివాళ్ళలు అర్చుసూత అప్ుటికపుుడ్డ

వల్లశాయి.

అశేష ప్రజాన్నకంతో బ్బమ్ోర్చద అంతిమ్ యాత్ర మొదలైంది. పదదలు ‘శవం’ వనుక మౌనంగా

ఆవదనతో నడ్డసుతంటే, ుదవకులు ఆవశంతో అవతల పార్టట వాళ్ీ ఇళ్ళీ, కొటూి అంటిసుతండగా

బ్బమ్ోర్చదగార్చ ప్యలరథం గమ్యసాథనం వైపు కదిల్లపోయింది.

శ్రీదేవి, రేఖ్, జయ్ప్రద లంటి సుందర్టమ్ణులు మ్లెి, గలబి, సననజాజుల దండలేసూత,

పచియ్య నావాడంటే నావాడని వాదులడ్డకుంటూ ఆయ్నమీద వాల్లపోతుంటే, జగదేక వీరుడిల

ప్యల పానుపు మీద ప్డ్డకుని, చిరునవువతో విలసంగా వార్చ సేవలు అందుకుంట్టనానడ్డ బ్బమ్ోర్చద.

194
 అంతలో ‘హహ......హహ......హహ’ అని పదదపుల్ల నవివనట్టి ఓ నవువ వినిపంచింది. బ్బమ్ోర్చద

తలతిపు చూసేత, మీసాలు దువువతూ భజగోవిందం మీద మీదకు వసుతనానడ్డ. ‘బ్బబోయ్ – ఈడ్డ

ఇకిడకు కూడా వచేిసాడ్డరోయ్’ అని లేచి పార్చపోబోతుండగా బ్బమ్ోర్చద గార్చకి తెల్లవొచిింది.

సుందర్టమ్ణులు మాయ్మైపోయినా ప్యలపానుపు కనుపంచి బ్బమ్ోర్చదకి తను చూసుతననది

కలో నిజమో అరథం కాక ప్కిన కూరుిని విలపసుతనానయ్నిన అడిగారు న్నరసంగా.

ఆయ్న పై కండ్డవా ఓసార్చ పండి, కళ్ళీ తుడ్డచుకుని – ‘అదేంటమాో – శోశానం

వచేిసుతండగా ఇపుుడిల లేసాతరేంటి? తపుు కాదూ – మీరలగే బబోాండి’ అని సంతోషంతో

కళ్ీన్నళ్ళీ రాగా, కళ్ళీ మ్ళ్ళీ తుడ్డచుకుని, కండ్డవా పండి – ‘పోయావా - బ్బమ్ోరోదయ్ –

పోయావా’ అని రాగుదకతంగా మ్ళ్ళీ విలపంచడం మొదలు పటాటరు.

‘ఓహ’ అని కళ్ళీ మ్యసుకునన బ్బమ్ోర్చద గార్చకి ఆయ్న మాటలు, ఏడ్డపుల అరథం ఓ

నిమిషం తరావత బోధప్డి – ‘బ్బవోయ్ - ేయను బతికే ఉనానను బ్బవోయ్’ అని ఓపకంత్య కూడ

దీసుకుని ఓ పనుకేక వశారు.

‘పచియ్యగారు బతికారు – ధరో బతికింది – నాయయ్ం గెలుసుతంది – కోటయ్యగారు

గెలుసాతరు’ అని జనం ఆనందం ప్టటలేక తిరుగ ప్రయాణంలో మ్రో అరడజను కొంప్లంటించేశారు.

కోటయ్య మ్ంత్రిగారు అలగా ఇలగా కాదు – థంపంగ్ మెజార్చటీతో గెల్లచారు. రావు

డాటటరు డిపాజిట్టట పోయింది.

‘ఒరే బ్బమ్ోర్టద – మ్నం నెగే్శాంరోయ్’ అనానరు కోటయ్య మ్ంత్రిగారు, హాసిుటలోి మ్ళ్ళీ

చేర్చన బ్బమ్ోర్చద బెడ్ దగ్రకు నడ్డసూత.

‘హా....హా....హీ.....హీ...’ అని బ్బమ్ోర్చదగారు ఏడ్డపులంటి నవొవకటి నవావరు.

195
 ‘ఒరే ఎదవా - ఇదంత్య న్న సలవరా?’ అనానరు కోటయ్య మ్ంత్రిగారు ఆనందం ప్టటలేక

బ్బమ్ోర్చదని కగిల్లంచుకుంటూ.

‘హీ....హీ....హా....హా....’ అని బ్బమ్ోర్చద నవువలంటి ఏడొుకటి ఏడిి – ‘అమోోయ్’

అనానడ్డ ఎముకలు పుట్టకుిమ్నగా.

‘ఒరే చంటబ్బాయ్! ఇంక రావు డాటటరు మీద ఏం రాయ్కు – పాప్ం రావు డాటటరు

మ్ంచోడే, కాని ఆటేంట్ల తెలుసుకోకుండా బేడిోంటను బేట్టతో క్రికెటాటడ్డత్యనేయ పచోిడ్డ –

మొహం ప్గిల్లందంటే ప్గలద మ్ర్చ’ - అపాుజీ ఆ రాత్రి ఎనినకలను సమీక్షసూత మొదలు పటాటరు.

‘ఆటెలింటిది? కుడిచేతోత ఓటడిగిత్య ‘చీ ఎదవా’అని ఓటరు చీపురు తిరగేసేత, పేిట్ట

ఫిరాయించి, ఎడం చేతోత అడగాల్ల. ఆడ్డ ఓట్ట ఏ పార్టట కేసినా ప్వరోి ఉండేది మ్నవ గదా – ఎర్రి

మొకం ఓటరు, ఆడి కాగితం ముకికు గవరనమెంటడిపోయిందనుకుంటాడ్డ, గవరనమెంట్ట

వచిిందనుకుంటాడ్డ, కాని యాకటరుి మార్చనా నాటకం అదేనని ఆడికి తెల్లదు.

‘ఇంక యాకటరెిలింట్లళ్ళీ? నవరసాలు ఏకకాలంలో కుర్చపంచగల నటసారవభౌములూ,

నటచక్రవరుతలూూ .

‘ఒకడ్డ అమాో బ్బబూ అని సేతులట్టటకుంటే, ఇంకోడ్డ తముోడూ సెలెిలూ అని

కాళ్ీట్టటకుంటాడ్డ. ఒకడ్డ బ్బరతమాతంటే ఇంకోడ్డ తెలుగ తలింటాడ్డ. ఆడ్డ డవలపోంట్ట అంటే

ఈడ్డ కరెప్షనంటాడ్డ. ఈడ్డ డమెక్రసీ అంటే ఆడ్డ సోషల్లజం అంటాడ్డ. ఆడ్డ గర్టబీ హటావో అంటే

ఈడ్డ గాడిద గడుంటాడ్డ.

‘ఈపు మీదెకేివోడొకడ్డ, ఆణిణ దింపేసి నెతితకెకుిత్యనేయవోడ్డ ఇంకొకడ్డ! ఒకడ్డ డాకూ,

ఇంకోడ్డ మ్హా డాకూ! ఇంక ఓటరుగాడి బుర్రపోకేం బుసతది ?’

196
 ‘లేకపోత్య దేసేనిన గపుట్లి ఎట్టటకుని, దేసెం కోసం ఉననదంత్య త్యయగం బుసాం అేయవోళ్ళీ,

ఎమ్రెజన్న్లో సంజయ్గాందీ సెపుులు మోసి ఇపుుడ్డ డమెక్రసీ అని గండలు బ్బదుకుేయవోళ్ళీ, కోటికి

ప్డగలెతిత కుర్టిలకు ప్రుగలు తీసే సరవసంగప్ర్చత్యయగలూ, జనాల చేత బుబులు ఎల

కొటిటంచుకుంట్టనానరనుకుంట్టనానవ్?

‘అలింటపుుడ్డ, ఆటలో సత్రకాయ్ల, టేకుటలేన్మడ్డ, యాకిటంగ తెల్లన్మడ్డ, రావు డాటటరు

ప్రని్ప్ల్ంటూ సేటజీ ఎకిిత్య జనాలు ఈలలేసి, గోలబుసి, రాళ్ళీసిర్చ ఆణిణ దింపేసేరంటే దింపయ్యరా?

డమోక్రటిక్ సిసటం గదా’

‘ఇదలిటపాు సిసటవంటి? రషాయవోడ్డ కూడా మ్న సిసటం చూసి, ముచిటేసి,

ఎలెక్షనెిడదావని సరదా ప్డత్యనానడంట. మ్న గాల్ల అట్ట కూడా ఈసుతననదననమాట’

అపాుజీ మాట ప్యర్చత కాకుండాేయ ఉత్య్హంగా అనానరు కోటయ్య మ్ంత్రి గారు – ‘ఐత్య ఈ

సార్చ మ్నం నామిేయషను అకిడేసేత సర్చ’

హాలులో ఉనన పోలు శాసుతరుి ఉల్లకిిప్డిలేచి నిలబడి, జుట్టట పీకుిని, టై రెండ్డ కొసలు

చెరో చేతోతూ బిగించి లగి ఉరేసుకోబోయి, అంతలో అటూ ఇటూ చూసి, అందరూ చిరునవువతో

కోటయ్య మ్ంత్రి గార్చ కేసి చూసూత గేదెలి తలలూప్డం గమ్నించి, తూ ఓ వర్రి నవువ నవివ, తల

చేతోత ప్ట్టటకుని కూలబడిపోయాడ్డ – ‘దేవుడా’ అంటూ.

(ఆంధ్రప్రభ సచిత్రవారప్త్రిక, 29-3-1990 సౌజనయంతో)

197
 తోలేటి జగన్మోహనరావు

పుటిటంది పాలకొలుి (ప్శిిమ్ గోదావర్చ జిలి)లో, 1945 డిసెంబరు 2వ త్యదీని. పాలకొలుి,

హైదరాబ్బదులోి విదాయభాయసం. 1964 నుండి 1971 దాకా హైదరాబ్బదులోని ఎ.జి. ఆఫీసులో

ఉదోయగం. ప్రసుతతం ఢిల్లిలోని సెంట్రల్ సెక్రటేర్చయ్ట్ లో...

1976 నుంచి కథా రచన. ఇప్ుటికి ఇంచుమించు పాతిక కథలు వివిధ ప్త్రికలోి ప్రచుర్చతం.

బ్బగా గర్చతంపు ‘మారుు’ కథతో. కథా సంపుటి వలువడడం ఇదే మొదలు.

అభిమాన రచయితలు – తెలుగలో శ్రీశ్రీ, రావిశాస్త్రి, కాళ్ళప్టనం రామారావు, ముళ్ీప్యడి

వంకటరమ్ణ. ఇంగీిషులో ఓహెన్రీ, మొపాసా, వోడ్ హౌస్ లు. తన హాసయ వయంగయ రచనలపై

ముళ్ళీప్యడి వంకటరమ్ణ, వోడ్ హౌస్ ల ప్రభావం ప్రసుఫటం.

మార్చిిజం అభిమాన విషయ్ం. అయిత్య అది పడివాదంగా మిగిల్ల పోకూడదన్న,

మారుతునన కాలనికి అనుగణంగా అదీ మారాలన్న తన నిశిిత్యభిప్రాయ్ం.

198
199