Professional Documents
Culture Documents
þ ¡siqgur pRswid ] þ
do Sbd
vlox: isrjk ‘eIsr mweIkRo mIfIaw’
sMdyS
vlox: fw. gurcrn isMG
pRo. (rItwierf) pMjwbI XUnIvristI, pitawlw
(aYks PYlo sRI gurU gRMQ swihb aiDaYn ivBwg)
sMKyp ilûk
kI-stRok sUcI
qqkrw rwis pihlI
rwis pihlI
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 3
do Sbd
iksy vI kOm dy ieiqhws dy mUl sRoq Aus kOm vwsqy iezk aijhw
srmwieaw huMdy hn, ijs AuØzqy Auh kOm ãÞr kr skdI hY[ ieh kOmI srmwieaw
hI Aus dy pYrokwrW leI pRyrnw dw sRoq bNdw hY[ iszK ieiqhws nwl sMbMDq aijhy
sRoq swfy pws Bwvyx igNqI ivzc bhuq iZawdw qW nhIx pr ijqny ku vI AuplbD
hn, AunHW L ßnImq smJ ky ijzQy AunHW dw aiDaYn ZrUrI hY, AuQy AunHW dI sMBwl
vI awvzSk hY[
ienHW ivzcox iezk sRoq ‘kiv cUVwmiN’ BweI sMqoK isMG jI duawrw ricq
‘sRI gur pRqwp sUrj’ gRMQwvlI hY[ ‘sRI gur pRqwp sUrj’ gRMQwvlI iszK ieiqhws
dw iezk vfmuzlw sRoq hoN dy nwl nwl BweI sMqoK isMG jI L siqgurU jI vlox
bÞSI adBuq ivzdvqw dw ÞZwnw vI hY[ awkwr aqy guNwqmk idRStI qox ieh sRoq
ieqnw vzfw hY ik iszK ãlsãy aqy ieiqhws dy KojI iesdy aiDaYn qox ibnW
awpNI ivzdvqw aDUrI mMndy hn[ iszK jgq ivzc iesdI hrmnipawrw aqy
pRmwiNkqw dw aMdwZw ies gzl qox lwieaw jw skdw hY ik iZawdwqr ieiqhwsk
aqy hor pRiszD gur-asQwnW qy roZwnw ies gRMQwvlI dI kQw dI prMprw qurI aw
rhI hY[ iksy vI ieiqhwsk rcnw L Bwvyx mukMml qW nhIx ikhw jw skdw pr jo
SrDw, isdk aqy iszKI nwl pRym BweI swihb jI dI rcnw L pVHn AuprMq pRwpq
huMdw hY, Auh szcmuzc byimswl hY[
sUcnw qknwlojI dy nvInqm aqy qyZ qrwr swDnW duawrw iszK ieiqhws
dI mUl swmgRI L dunIaW dy hr kony ivzc vsy gurU nwnk nwm lyvw guriszKW qzk
phuMcwAuN dI syvw inBwAuNw, dws dw AudyS hY[ siqgurU jI dI ikRpw sdkw sRI gurU
gRMQ swihb ivzc drj gurbwNI, vwrW/kibzq BweI gurdws jI dw iezk SkqISwlI
src tUl AuplbD krwAuNw; BweI kwhn isMG ‘nwBw’ jI dI mhwn rcnw ‘gur
Sbd rqwnwkr mhwnkoS’, inrmlw sMpRdwie dy ivdvwn mhWpurKW duawrw iqawr
kIqw sMpRdweI arQW vwlw gurbwNI dw tIkw ijhVw iszK jgq ivzc ‘PrIdkot
vwlw tIkw’ krky pRiszD hY (ikAuxik ies dy tIkwkwrW L Aus smyx PrIdkot
irawsq dy mhwrwjw dI srpRsqI hwisl sI), BweI sMqoK isMG jI duawrw ricq
‘sRI gur pRqwp sUrj’ gRMQwvlI ivzcox sRI ‘nwnk pRkwS’ ifijtl rUp ivzc
AuplbD krvwAuN dI syvw krvw ky ies AudyS L hwisl krn vwsqy iezk pVwa
mukMml ho czukw hY[
aweI. tI. dy mwiDam rwhI iszK ieiqhws aqy gurmiq drSn dw aiDaYn
aqy Koj krn vwly ivdvwnW leI sRI gurpRqwp sUrj gRMQ dIaW 12 rwsW, 6 ruqW
aqy 2 aYn ifijtl rUp ivzc AuplbD krvwAuN dI syvw sMpUrn ho cuzkI hY[
siqgurU jI ny mhwn bKiSS krky ies kIt pwsox ieh syvw leI hY[
sRI gurpRqwp sUrj gRMQ dw swrw mUl pwT pwTkW dI suivDw leI pMkqI-
Cyd aqy pd-Cyd ivDI anuswr idzqw igaw hY[ keI ku szjNW dI vIcwr sI ik sRI
gurpRqwp sUrj ivzcox kuzJ byloVy aqy mnmzq vwly aMS kzF ky iesdI soD kr
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 4
idzqI jwvy pr dws ny awpNI quzC mzq anuswr gRMQ dI mOilkqw brkrwr rzKN
leI aYsw krnw munwisb nhIx smiJaw[ vYsy vI sRI nwnk pRkwS aqy sRI gur
pRqwp sUrj gRMQwvlI ivzc pMQ rqn fw. BweI vIr isMG jI vlox QW QW idzqIaW
itzpNIaW pwTkW L gurmiq qox dUr nhIx jwN idMdIaW[ ies leI BweI vIr isMG
jI vlox idzqy pRXwX, itzpNIaW, hvwly aqy Puztnot nwl nwl dy ky mUl pwT nwl
koeI CyV CwV nhIx kIqI geI[ BweI swihb vlox bNwieaw qqkrw Ausy qrHW rzK
ky, iksy vI aMsU qzk iszDI phuMc leI awswn ilûk dy idzqy gey hn[
nwl hI Koj kwrj leI s. hrbMs isMG jI aYm.ey. (jMmU) duawrw ricq sRI
gur pRqwp sUrj gRMQ dI ‘sMbMD sUck anukRmiNkw’ (nwvW aqy QwvW dw koS) vI
idzqw jw irhw hY[ ies vwsqy dws vlox ijzQy s. hrbMs isMG jI dw DMnvwd hY,
AuØzQy fw. gurcrn isMG jI (aYks PYlo sRI gurU gRMQ swihb aiDaYn ivBwg,
pMjwbI XUnIvristI pitawlw) dw vI dws irNI hY ijnHW dy sihXog nwl ieh sMBv
ho sikaw hY[ fw. gurcrn isMG jI dw dws ies krky vI ikRqzg hY AunHW ny dws
L ‘srkwrI kwilj krmsr’ ivzc awpNw Swigrd hoN dy nwqy ‘eISr mweIkRo
mIfIaw’ L Koj kwrj leI vzD qox vzD shwiek bNwAuN leI smyx smyx bhuq hI
kImqI suJwa idzqy hn[ nwl hI dws fw. kulbIr isMG jI ‘iQMd’ (sYn mtyE,
kYlyPornIaw) dw DMnvwd kIqy ibnW vI nhIx rih skdw, ijnHW ny jdox vI ZrUrq
peI, awpNy fwktrI ikzqy dy ruJyivaW dy bwvjUd awpNw BrpUr qknIkI sihXog
idzqw[
mMiZl hwlW dUr hY[ ajy qvwrIK gurU Kwlsw pwTkW qzk awAuNw hY[ iPr
BweI nûd lwl rcnwvlI, jnm swKI BweI bwly vwlI, mihmw pRkwS, dovyx
guriblws (pw: 6 aqy pw: 10), gurU kIaW swKIaW, igawn rqnwvlI, iszK
rihqnwmy, gurbwNI dy pRiszD tIky aqy iszK ieiqhws dI hor mUl swmgRI… kwrj
ieqnw vzfw hY, ijhVw siqgurU jI dI bÞSIS aqy swD sMgq dI awsIs nwl hI
nypry cVH skdw hY[
sMpUrn sRI gurpRqwp sUrj gRMQwvlI ieMtrnYØzt AuØzpr AuplbD krwAuN dI
ieh syvw dws vlox sMq ikSn isMG jI mhwrwj rwVw swihb vwilaW dI Xwd ivzc
sRI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw
ShIdI idhwVy L smripq hY[ siqgurU jI bÞiSS krn, kiv cUVwmiN BweI sMqoK
isMG jI dI ieh mhwn rcnw jo ik hwlW qzk isrP kuJ ivdvwnW, lweIbRyrIaW
aqy gurduawiraW qzk hI sIimq hY, huN kMipAUtr aqy ieMtrnYt dy mwiDam
rwhIx dunIaW dI hr nuÜkr ivzc vsdy gurU nwnk nwm lyvw gurisKW dy Gr Gr
qzk phuMc sky aqy ‘hAu mUrK’ iesy qrHW ‘kwry’ lÜigaw rhy:
pUrI SY L fr Gwty dw, fr nhIx azDI qweIx[
rzbw! ipawr myry dI mMiZl, pUrI kdy nw hovy[
dws
blijMdr isMG
gurduawrw krmsr, rwVw swihb[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 5
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 6
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 7
sMdyS
bwbw blijMdr isMG jI sMq smwj nwl sMbMiDq pRcwr dI supRiszD sMsQw
sMq eISr isMG jI qy sMq ikSn isMG jI rwVw swihb vzlox vroswie sQwn dy
pRmuzK pRiqinD hn[ cyqMn qy sUJvwn hoN dy nwqy Auh iszKI dw pRcwr pRMpk qy
awDuink ivigawnk sUJ dw sumyl krky krn dy cwhvwn hn[ ijzQy Auh hoqI
mrdwn vwlI sMpRdwie nwl sMbMiDq sMq eISr isMG jI dy iszDIaW DwrnW
duawrw gurbwNI kIrqn qy viKawn dI pRMprw L agWh qor rhy hn, AuØzQy AunHW
L ivdySW dy rtn qox ieh vI anuBv ho igaw hY ik smuzcy qOr qy, ivSyS krky
ivdySW ivzc vsdI ajokI pIVHI L Drm, aqy ies rwhIx jIvn dIaW AuØzcIaW
suzcIaW kImqW vzl awkrSq krn dy pRmuzK swDn ieMtrnYØzt aqy kMipAUtr hI
hn[ azj dy ies pIVHI dy ivdvwn qy Kojkwr vI gurmiq aiDaYn leI
nvInqm sUcnW qy pRswr dy swDnW dIaW shUlqW dI Gwt L bVy qIbr rUp ivzc
anuBv krky, ies qox dUr huMdy jw rhy hn[ Auh pIVHI ijs ny awpNI swrI
isziKaw hI ies mwiDam rwhIx leI hY, AuhnW L ieh Gwt hor vI iSzdq nwl
mihsUs huMdI hY[
bwbw blijMdr isMG jI akwl purK dI apwr bÞiSS dy pwqr hn ijs
sdky AunHW L siqgurU jI ny ieh syvw bÞSI hY[ keI swlW qox ijzQy Auh
gurmiq dy pRoK qy apRoK soimaW L pRogRwmf rUp ivc sI.fI. aqy vYØzbsweIt qy
ilaw rhy hn, AuØzQy nwl hI Auh ies L inÜq hor suDwrn qy vDyry aiDaYn-
shwiek bnwAuN ivzc ruzJy hoey hn[ ivakqI rUp ivzc ibnW iksy sMsQwgq
shwieqw dy Auh aYØznw kMm kr cuzky hn ik sMq smwj, vzK-vzK fyry qy vzfIaW
sMsQwvW AunHW dy ies kwrj aqy lgn Aupr mwN kr skdIaW hn[ ‘eISr
mweIkro mIfIaw’ dy nvInqm sMskrn ivzc AunHW ny sRI gurU gRMQ swihb jI,
BweI gurdws jI dIaW vwrW qy svYXy; sRI gurU gRMQ swihb jI dw PrIdkot vwlw
tIkw (4 ijldW); s. mnmohn isMG ricq pMjwbI aMgryjI stIk (8 ijldW);
pRo. swihb isMG jI ricq ‘gurU gRMQ swihb drpn’ (10 ijldW); BweI kwnH
isMG jI dw ‘mhwn koS’ qy pMjwbI XUnIvristI, pitawlw duawrw pRkwSq myrw
‘sRI gurU gRMQ swihb koS’ (2 ijldW) L BweI sMqoK isMG jI dy ‘sRI gurpRqwp
sUrj gRMQ’ (14 ijldW) smyq Br idzqw igaw hY aqy ienHW swiraW L awps
ivzc sMbMiDq kr idzqw igaw hY[ ieh sRI gurU gRMQ swihb ivzc awey iksy vI
Sbd aqy quk dI Bwl leI src ieMjn qW hY hI pr jy Auprokq iksy vI tIky
ivzcox quk-ivSyS dy arQ vyKNy hoN, aijhI suivDw vI ies ivzc AuplbD hY[
iksy ivSyS Sbd dy arQW L loV anuswr mhwn koS aQvw ‘sRI gurU gRMQ koS’
ivzcox vI vyiKaw jw skdw hY[ SbdW dI FUMf sImq rUp ivzc sRI gurU gRMQ swihb
dy iksy vI XogdwnI aQvw rwg ivzcox vI kIqI jw skdI hY[ ieh swrI Bwl iksy
Sbd dy vzK-vzK joVW vwly SbdW dI iekzTI vI ho skdI hY[ swrIaW qukW L
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 8
aglIaW-ipClIaW qukW smyq vzKry vI kziFaw jw skdw hY[ ies qrHW dI Koj
aqy swPtvyar dI isrjnw vfyrIaW ivzidak aqy Dwrimk sMsQwvW leI
anusrn krnXog hY[
siqgurU jI bwbw blijMdr isMG jI qy hor bÞiSSW krn, AunHW L ies
syvw leI hor AuqSwh bÞSN qW jo Auh gurmiq dy sunyhy dy pRswr ivc juty
rihN[ swfI siqgurU jI dy drbwr ivzc ieh hI ardws hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 9
sMKyp ilûk
rwis pihlI
(ivsQwr ivzc qqkrw dyKN vwsqy qqkrw rwis 1 Aupr kilk kro jI)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
32 33 34 35 36 37 38 39 40 41
42 43 44 45 46 47 48 49 50 51
52 53 54 55 56 57 58 59 60 61
62 63 64 65 66 67 68
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 10
kI-stRok sUcI
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ ivzcox koeI azKr lÜBN vwsqy gurmuKI PWt
leI inrDwrq kI-stRok dI sUcI
A a e s h k K g G ù
A a e s h k K g G Alt+
249
c C j J ø t T f F N
c C j J Alt+ t T f F N
248
q Q d D n p P b B m
q Q d D n p P b B m
X r k v V S Þ ß Z ã
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 11
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 12
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 13
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 14
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 15
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 16
*
lgpg swry ilKqI nusiKaW ivc ieho pwT imldw hY[ ‘igRMQ[’ ivSyS-kvI jI dy sÍY lyKNI
ilKq pziqRaW qox vI ies pd dy ieho pdjoV shI hoey hn[ ies gRMQ dw ieh nwm qy ies dy
BwgW dw rwsW, ruqW qy aYn awp ny ikAux nwm idzqw, ies dw kwrN kvI jI awp azgy jwky
ruq 1 azsU 1 dy aMk 15 qox 18 ivc dzs rhy hn[
++
ijs qox koeI SY tury, jo iksy SY dy pRkwS Xw pRgtqweI dw mUl hovy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 17
Bwv: SRI gurU gRMQ swihb jI ivc prmySr jI L ‘krqw purKu’ iliKaw hY ar
dsm siqgurW ny AusL ‘akwl purK’ awiKaw hY ‘so krqw purK
akwl’ dohW dw sMKyp hY[ arQwq ik Auh jo awp kwl qox rihq hY, qy
swry jgq dw krqw hY, iPr swry pswry dw awSrw hoky Aus ivc-purK-
ivawpk ho irhw hY, Auh kvI jI dy vwk ivc aYAux vriNq hY:- Auh
iqMny kwlW ivc iek rs rihxdw hY, Bwv kwl Aus AuØzqy hwvI nhIx hY[
pr swry idzsdy pswry dw awsrw Auho akwl hY[ jgq iksy plûG vWùU
iksy vzKrI Et qy nhIx itk irhw, sgox Auho mUl qy Auho awsrw hY,
awlûb Auh awsrw hY ik ‘ijs qox koeI SY tury’ iPr Ausy dy awiSRq Auh
rhy[ iPr dzsdy hn ik iek pwsy qW jgq Aus dy awsry hY, dUey pwsy
jgq kwl dw pswrw hY, so Aus jgq dI moh mwXw, aQvw kwl dw
pswrw Xw kwl dI PwhI dUr bI Ausy dy jwNn qox hI huMdI hY[
kiv jI ny mwnox krqw purK akwl dI tIkw kIqI hY[ XQw-
akwl = qInox kwl su acl rih[
krqw purK-alûB skl jgjwil[ arQwq-Eh akwl swry jgq dw
alûb hY (Bwv awrMb krqw qy awSrw hY, ar swry jgq ivKy jwl = PYl irhw
hY, Bwv vÎwp rihaw hY, XQw:- huie PYilE anurwgu[ [dsm gRMQ]
ieh kihky apNy mn dI akih sMBwvnW ‘jwl kwl liK muciq ijis’
ivc drsweI hY ik ijsdy igawn nwl sMswr qy kwl dI PwhI qox mukq hoeIdw
hY Aus dw igawn myry aMdr pRkwS kry[ ieh AunHW dI sMBwvnW agly dohy ivc
pRgt huMdI hY[
dohrw: ConI, sUrj, agin, jm, bwXu qRws ijis pwie[
inj suBwv mihx iQiq rhiq, as bRhì ird ibdqwie ]2]
ConI = ipRQvI, [sMs: kSoNI][
as = ies pRkwr dw, aYsw [sMs: eyÞ][
arQ: ijs (bRhm) dw BY pw ky ZmIn, sUrj, azg, Xm qy pON apny (apny)
suBwv ivc idRVH rihxdy hn, aYsw bRhm (myry) ihrdy ivc pRgt hovy[
Bwv: pihly dohy ivzc khy guNW aQvw lÜCNW vwlw bRhm qy ies dohy ivc khy
guN vwlw bRhm, aYsI myhr hovy ik myry ihrdy ivc pRkwS pwvy[ kiv jI
dI sMBwvnW ies gl leI hY ik Ausdy pRkwS pwAuN nwl myrw kwl jwl
Cut jweygw[ dUsry ies dohy ivc ieSwrw hY ik myrI inj srUp ivc
iesiQqI ho jweygI, ikAuxik dzsdy hn ik azg sUrj awid ijsdy BY
krky inj suBwv ivc idRVH hn jy Eh myry aMdr pRkwS pwvy qW suqy hI
inj suBwv ivc mYx idRVH hovWgw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 18
azg, sUrj, DrqI awid BY ivc turdy hn, bRhm dI ieh kQw awp ny awsw dI
vwr ivc khI ‘BY ivic sUrju BY ivic cMdu’ vwlI pAuVI dy awSX qy
kQn kIqI jwpdI hY*[
+
dohrw: mrm n jwnÎo jwie ijis, Brm imty imil jwie[
krm Drm aru Bgiq Pl, as aByd ko pwie ]3]
mrm = iCpy hoey arQ, Byd Xw Byq, Byq dI gzl[
(a) qzqÍ srUp, szq[ [sMs: mrmì]
Brm = hor SY ivc hor dI pRqIqI[
krm Drm = Drm sÍrUpI krm, jo iksy kwmnw leI nhIx pr inry Drm leI
kIqy jwN, inSkwm krm[
aByd = aBydqw[ Byd rihq myl[ awqm myl[ (a) ijs dw Byd nw pw skIey[
as = aYsy[
arQ: ijs (bRhm) dw Byq (mn dy igawn nwl) jwiNaW nhIx jw skdw,
(prMqU ijsdy) imlN nwl Brm imt jWdw hY[ krm Drm inSkwm SuB
krm*) ar BgqI (Aupwsnw dw ieh) Pl hY ik aYsw aByd (awqm myl
= XQwrQ gÎwn) pRwpq hovy[
Bwv: ‘mrm n jwnÎo jwie ijs’ dw Bwv hY vwihgurU dw qzq sÍrUp AusdI
aslIaq dw Byq swfy igawn dw ivSw nhIx hY, jYsy kiv jI ny ruq 5,
aMsU 41, aMk 37 ivc ikhw hY:- qYsy mn ko ibSY n awqm[ jwin skY
nih, ahY anwqm[ arQwq awqmw mn dw ivSw nhIx hY, mn AusL jwN
nhIx skdw[
iPr Brm ikvyx imty ? kihxdy hn:- (prMq mn qox aivSy bRhm) iml jwey qW
Brm imt jWdw hY[ Brm kihxdy hn hor cIZW ivc hor dI pRqIqI[
asl vsqU vwihgurU hY, Ausdy agÎwn qox Brm ipaw hY qy Ausdy
imlwp qox Brm ny dUr hoNw hY[
aYAux bI Bwv kzFdy hn:- Brm imty iml jwie-Bwv hY, Brm imty qW Auh iml
jWdw hY[ ies pr ieh ivcwr hY ik anHyry L cwnNy ny dUr krnw hY,
ies asUl mUjb Brm ny qW XQwrQ igawn nwl imtNw hY, so swmwn
Brm qW Aupwsnw nwl dUr hoNw hY pr ivSyS Brm drSn dyKky imtNw
hY, Bwv pRqzK igawn nwl dUr hoNw hY[ ies krky Ausdy imln
*
ieh iKawl Xjurvyd dI kTopinÞD dUjw aDÎwX CyvIx vlI dy qIjy mMqR ivc BI hY[ XQw-
BXwdsÎwigÂsHpiq BXwqœpiq sUrÄXC[ BXwidMddSç vwXÄSç imRqXurÍDwviq pMcmC[ ieh mMqR
QoVHy pwT dy Prk nwl hor QWeI BI awieaw hY[
+
mrm asl ivc srIr dy guzJy QwAux L kihxdy hn, ijQy cot aweI qy awdmI mr jwey[
*
dyKo ruq 5 aMsU 42 qox 67 qk, AuQy kiv jI ny awp vyrvw idzqw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 19
(swKÎwqkwr) qox Brm dUr huMdw hY, ieh arQ kiv aiBpRwX dy nyVy
jwpdw hY[
dohrw: Bwn hoiq jg jws qy, rjU BujMg smwn[
mwn hwin kir jwin iqh, qm anwid khu Bwnu ]4]
Bwnhoiq = pRqIq huMdw hY[ jwsqy = ijsqox, murwd hY ijs bRhm qox[
(a) jw+sqY = ijs (bRhm) dI szqÎw qox[ rjU = rzsI[ BujMg = szp[ mwn =
ahMkwr[ (a) mnOq[ hwn kir = dUr kr[ qm = aMDyrw[
anwid* = awid rihq[ purwNW[
Bwnu = sUrj (a) BMn, dUr kr[
arQ: ijvyx rzsI ivc szp (pRqIq dyxdw hY, iqvyx) ijs (bRhm) qox jgq pRqIq
dy irhw hY, Aus (bRhm) L jwN, (jo) ahMkwr+ dUr krn nwl (jwiNaW
jw skdw hY, qy ijs dw jwNnw = gÎwn) anwid aMDkwr (azgÎwn) dw
(nwS krny vwlw) sUrj hY++[
Bwv: ‘Bwn hoiq jg jwsqy’ dw jo Bwv hY Auho gl pihly dohy ivc khI hY
‘alûb skl jg jwl[’ jwl dw dUjw arQ Bulyvw hY ar qIjy dohy ivc
ikhw hY ‘Brm imty iml jwie[’ huN ies dohy ivc Brm dw srUp kI
hY, rjU ivc srp pRqIqI qy Eh srp rzjU dy agÎwn krky pRqIq
hoieaw qy rzjU dy gÎwn krky inivrq ho jWdw hY[ ievyx hI ijsdy nw
jwnN krky jgq pRqIq ho irhw hY Ausdy jwNny krky jgq inivrq ho
jWdw hY, iesy leI agly dohy ivc ‘pMc’ aMSU rUp jgq kihky mMgl
pUrn kIqw hY[ nwly azgÎwn qzq kwrj ‘sÍkwly szqÎvd BwqI pRboDy
asqvd Bvyq’ ies SMkr jI dy vcn qox iszD hY ik bRhm gÎwn qox
pihlW azgÎwn qzqkwrX szqX dI qrHW pRqIq huMdw hY qy vwihgurU gÎwn
qox ipzCox aszqÎ dI qrHW pRqIq huMdw hY, so rzsI ivc szp nhIx hY ieh
rzsI dy gÎwn qox szp inivrqI hY, iesy qrHW bRhm gÎwn qox imQÎw jgq
dI inivrqI hY[ ies dohy dy arQ L qRY hor qrHW nwl bI adw kIqw jw
skdw hY-
*
vydWq mq vwilaW ny Cy anwdI igNy hn-1. eISÍr, 2. jIv, 3. azgÎwn, 4. cyqn qy
azgÎwn dw sMbMD, 5. ienHW dw Byd, 6. bRhm[ pihly pMj SWiq anwid khIdy hn qy CyvW
anûq anwdI[ dyKo ruq 5 aMsU 41, aMk 6[
+
qn, ieMdRY, mn, pRwN anwqm[ ies sMGwq ivKy buD awqm[
bMDn iehI sdw duK kwrN[ ahM dyh liK krih AucwrNu[
[ruq 5, aMsU 41. aMk 11]
++
smwn cyqn jgq pRqIqI dw kwrn hY Eh anwdI qm dw ivroDI nhIx, ibRqI arUV cyqn
arQwq gÎwn hI azgÎwn dw ivroDI qy nwSk hY[ kvI jI dw apNw kQn hY ‘bRhm gÎwn
sUrj ky sMg[ qm agÎwn skl dy BMg[
[ruq 5, aMsU 46, aMk 51]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 20
(A) ijs (bRhm) L (nw jwNny krky) jgq (szqÎ) pRqIq ho irhw hY, ijvyx
(rzsI dy nw jwNn krky) rzsI ivc szp (szq pRqIq huMdw hY) AusL mwn
hwn kr jwN (ikAuxik Ausdw jwNnw) anwid (azgÎwn) dy hnyry L (dUr
krn vwlw) sUrj hY[
(a) ijsdy gÎwn hoN nwl rzsI (ivc) szp vWùU jgq (imQÎw Bwsdw) hY,
ahMkwr L dUr krky AusL jwN, so anwid hnyry L (dUr krny vwlw)
sUrj hY[
(e) anwid hnyry dI pRqIqI L (ik) ijsdy kwrN jgq dI mnOq-rzsI ivc
sp vWùU-Bwn huMdI hY, AusL (rzsI ivc szp nhIx hY vWùU imQÎw) jwNky
(BMn dyh =) dUr kr[
kiv jI ienHW cOhW doihaW ivc iek pd sMigaw vwcI vrqdy hn, Eh hY dUsry
dohy dw pd-bRhm-ies pd hI vwsqy cOhW doihaW ivc 5 srb nwm
(Pronoun) pd vrqdy hn:-
pihly ivc-ijis
dUjy ivc-ijis
qIjy ivc-ijis
cOQy ivc-jws, iqh[
ieh pMjy srb nwm-bRhm pd dy, jo sMgÎw pd hY vwck hn, so cOQy
dohy ivc ‘jws’ pd qox murwd-bRhm-hI hY[ huN SuzD arQ ieh hovygw ik bRhm
qox jgq Bwn ho irhw hY, ijvyx rzsI qox szp dw Bwn huMdw hY, Bwvyh ik bRhm dI
sqÎw qox[ huN ies Bwn dw kwrN azgÎwn* hY, Aus agÎwn dw ielwj gÎwn
hY, gÎwn dw pRiqbMDk ahM hY, ies ahM L nwS kr qW gÎwn hovy, gÎwn hoey
qox ijvyx szp nhIx idsdw pr rzsI dIhdI hY iqvyx jgq nhIx pr iek bRhm
nZr peygw+[
AuprlI ivcwl mUjb (A) arQ nhIx Fuzkdw, ikAuxik jgq dI pRqIqI
dw mUl kwrN bRhm hY, bRhm nw hovy qW pRqIqI ikQy hovy, ijvyx rzsI nw hovy qW
szp dw Bulyvw ikvyx pvyx[ dUsry-jws-pd dw sMgÎw vwcI pd hY- ‘bRhm’, nw
ik nw jwNnw, azgÎwn[ iPr arQ (a) bI nhIx Fukdw[ ikAux jo srb nwm pd
‘jws’ dw sMgÎwvwcI pd ‘bRhm’ hY, ‘gÎwn’ nhIx hY[
*
iesdI puStI leI kvI jI dw apNw kQn aYAux hY:-
hY agÎwn kr klpq sB jg aiDStwin awqm iek cwih[
nhI jyvrI jwTih jO lg qO lg klp klp duK pwih]
[ruq 5 aMsU 43 aMk 17
+
bRhm szicdwnûd gÎwn qy sB ko jb aBwv huie jwie[
sip rjU ko gÎwn hoie siB rUpw srp nhIx ijs Bwie[
[ruq 5 aMs 43 aMk 19
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 21
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 22
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 23
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 24
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 25
qnvY = ijs dy aMg suhl, koml qy pqly hoN[ subk qy suhl [sMs:
qnÄI]
(a) qn vY qrnI = Auh ijs dw qn (qrnI =) sdw juawn hY[
(e) qn = SrIr+vY = (bX) awXU, Aumrw[ qrnI = juawn[ qnvY
qrnI = srIr vlox juawn Aumrw dI hY[ dyKo aYn 2 aM: 36 aMk 2 ‘bX qn
qrnI[’
qrnI-juawn[ 16 qox 30 vrhy dI ivclI Aumrw dI jubw iesqRI[
(a) sdw juawn[
arQ: (hy) bwNI! (qUM) ibGnw (rUpI) smuMdr dI byVI hYx, (qdox qW kvIaW dI
pq dI bVI rzKÎk vrNn kIqI geI hYx[
(qUM) Srn awey (ivzdÎw aiBlwKI L) suK dyN vwlI (qy AusdI) pRiqpwlw krn
vwlI hYx, (iPr iezfI dwqI hoky qUM aYqnI gMBIr hYx ik) hwQI ny (qyrI)
cwl dI brzbrI kIh kr (szkNI) hY[
(qyry) hzQ ivc kvl hY, suMdrqw dI qUM avDI hYx (aYqnI ik) rqI dI swrI
pRBuqw (qUM) hr lYN vwlI hYx[
hy SoBw vwlI! (qyry) aMg suhl qy pqly hn, azK hrnI vWg (suMdr) hY, (qy,
qUM) sdw juawn hYx, ar buzDI dw dwqI hYx[
Bwv: ies ivc kiv jI ny srsÍqI dy srIr dI suMdrqw qy mn dy guNW, dohW
SYaW dI isPq kIqI hY:-
1. mn Xw suBwv dy SuB guN:-
1. (A) ivGnW dy nwS krn vwlI[
(a) iezZq dI rzKÎk[
(e) Srnwgq dI pRiqpwlk[
2. buzDI dI dwqI[
2. srIr dI suMdrqw:-
(A) hrnI vrgIaW azKW,
(a) aMg suhl qy subk,
(e) sdw juawn,
(s) rqI nwlox suMdr[
3. sWJy Bwv:-
(A) hwQI vrgI cwl
qox srIr dI cwl dI msqwnI qy ltkvIx suMdrqw murwd hY[
hwQI dI cwl qox murwd mn qy suBwv dI gMBIrqw dI hY[
(a) hzQ ivc kml:-
sRIrk SoBw L vDwAuxdw hY[
hQ ivc kml-ies gzl dw icMnH hY ik jgq leI myry pws suK
qy suawd hY[ kwvÎrsW dI suMdrqw ar ivsmX BwvW dI dwqI hW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 26
hor arQ:
‘suDwriqkI’ pd dy iezQy bVy hI arQ lgdy hn:-
1. suDw riq = aMimRq ivc pRIq hY ijnHW dI Bwv-dyAuqy[
Et suDwriqkI = (qUM) dyviqaW dI Et hYx[
2. kÊuwDrq kI = BuiKaW dI[ murwd hY-BuzKy BAuiraW dI Et kml hY jo
qyry hQ ivc hY[ Bwv qUM AupwskW L vr dwqI hYx[
3. suDwriqkI = [suDwrN Xw SoDn arQ: Pbn, AuØzjlqw][
Et suDwrqkI = qUM Pbn Xw AuØzjlqw dI Et hYx[
4. suDwr+qkI = suDwrky (pzkI qrHW inScy krky) qzikaw hY, qyrI Et
(TIk hY mYL), Xw qyrI Et mYx qkweI hY[
5. suDwr+qkI = hQ ivc qUM kml suDwrky (pkiVaw hY) qW mYx qyrI Et
qkweI hY ik ijvyx qUM kml L Et dy rhI hYx mYL bI dyvyxgI[
6. suDw = mkrMd rs[ riq = pRIqI[ hQ ivc kml hY, jo kml ik Et hY
suDw qy riq dI, Bwv-kml ivc mkrMd rs huMdw hY qy BOiraW dI pRIq
dI aOt kml huMdw hY[
7. suDwr ky qkI hQ ivc kml (lYky qy azK dI Et = Czpr suDwrky qzkI
Bwv) aYsy ktwKÎ nwl qzkI ik rqI dI swrI pRBqw mwq pY geI[
8. Et+suDwr+qkI[
Et srsÍqI dI, arQwq ‘hMs’ ijs dy awsry AufdI hY[ Bwv hQ ivc
kml lYky qy hMs L svwrky aYsI qzkI ik rqI mwq pY geI[
3. ieSÃ gurU-SRI gurU nwnk dyv jI-mMgl[
sÍYXw: kirqwrin sy SuB bwk iblws
ibhMg ibkwrn ko kir qwrin[
krqwr nhI mn jwniq jy
iqn,ky ihq,ko isPqI kir qwrn[
kir qwirin pwp Auqwrn ko
gn dMB CpY sivqw kirqwrn[
krqwr inhwr gurU br nwnk
dws AuDwrn ijAux kir qwrin ]8]
kirqwrin = kilqwrN[ (kil dw llw-rwg-ho igaw hY sÍrNI hoN
krky[) kiljug qox qwrn hwry[ (a) jo krqw hoky jg ivc awvy:- avqwr,
ipkMbr[
iblws = sihj suBw, hsidaW hsidaW[ ibhMg = pMCI
kir qwrin = krky qwVnw[ ‘qwrn’ dw ‘VwVw’ ‘rwrw’ ho igaw hY[
krqwr nhIx = vwihgurU (L) nhIx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 27
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 28
aQvw pwpW dy lwhuN leI hzQ dI qlI (vWù hn, Bwv jIkuN hzQ dI
qlI nwl lgI mYl L mlky swP kr leIdw hY, ievyx hI sIs qy shlwht
kridaW jW hzQ CuhxidaW hI pwpW dI mYl lih jWdI hY)[ aQvw-pwpW L dUr
krny leI hzQW nwl qwVnw kIqI hY qy ijnHW dy (drSn rUpI) sUrj (dy
idzisaW) dMB rUp swry qwry iCp jWdy hn[
4. sRySt SRI gurU nwnk jI krqwr idKwAuN vwly (Bwv swKÎwqkwrI krwAuN
vwly) hn, dwsW L AuDwrn vwly hn, ijvyx jhwZ (qwrdw hY smuMdr qox)
aQvw kr+qwr inhwr = (ilv dI) qwr bMnHky gurU nwnk L dyK[
cOQI quk dy aMqly krqwrn dw arQ ieAux bI bNdw hY:- dwsW L
AuDwrdy hn, ijvyx (kirqwrn) hzQW dI qwVI Xw cutkI, Bwv CyqI qox hY[
4. ieSÃ gurU-sRI gurU aMgd dyv jI-mMgl[
sÍYXw: bMd n hoiq suny AupdyS
irdy bis jwihx kry aiBnûdn[
nûdn Pyru suCMd iblûd
iblocn suMdrqw aribMdn[
ibMdu n mMd ibkwr rhY
qm ibRMd idinûd mwinûd inkMdn[
kMd anûd mukMd Bjo
gur aMgd cMd sdw kir bMdn ]9]
bMd n = bMd+nw = rok nhIx (huMdI)[
aiBnûdn = KuSI, anûd[ (a) mzQw tykNw, nmskwr[
nûdn = puzqR[ spuzqR[
Pyru = PyrU jI[ SRI (gurU) aMgd dyv jI dy ipqw jI dw nwm BweI ‘PyrU
cMd’ sI[
suCMd = suqMqR[ [sMs: sÍCxd[ ] Bwv iksy dI kwN hyT nhIx, pwqSwh
ijvyx sÍqMqR huMdw hY[
iblûd = AuØzcy[ [PwrsI, bulûd][
iblocn = azK, nYN[ [sMs: ivlocn][
aribMdn = kmlW dI, nYNW dI suMdrqw kmlW (vrgI) hY[
(a) aribMd+n = kml nhIx (brzbr) suMdrqw ivc (AunHW dIaW azKW
dI suMdrqw dy)[
ibMdu n = ibMdu+n = nhIx hY ibMdu, Bwv rqw bI nhIx, rMck bI nhI[
ibRMd = JuMf, swrw, smUh[
idinûd = sUrj[ idn+ieMdu = idn dw ieMdu[
minûd = vrgw, ijhw, [Pw: mwinûd]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 29
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 30
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 31
hovy, jY hovy[ prMqU ieh arQ Zrw iKzc nwl lwAuNw pYxdw hY[ qIsrI
quk dw pihlw azD-(Aus prmySr dw) Bjn DrqI qy pRgt (kIqw hY)[
6. ieSÃ gurU-SRI gurU rwmdws jI-mMgl[
sÍYXw: hrqw ibGnwn mhW aG ko
Aur awqm gÎwn pRkwSiq jÎox hir[
hir dyiq bswie su dwsn ky
kmlwsn DÎwviq jWih Bjy hir[
hir bMs ivKy avqwr Bey
hiq rwvN ko ilX sMg cmUM hir[
hir dws qnY rmdws gurU
imRg moh sxGwriq jÎox bf kyhir ]11]
hrqw = hr lYN vwlw, dUr krn vwlw[
ibGnwn = ibGnW L[ ibGn dw bhUbcn[ aG = pwp[
awqm gÎwn = awpNy awp dw igawn[ apNy qzq srUp dw igawn
awqmw dw igawn[
hir = hnyry L jo hr lvy so-sUrj[
hir = pwpW L jo hr lvy so-vwihgurU[
kmlwsn = kml hY awsn ijs dw so-bRhmW[
jWih = ijsL, ijnHW L[
hir = iSvjI[ [sMs: hir = iSv]
hir bMs = sUrj bMs[ hiq = mwiraw[ cmUM = sYnw[
hir = jo lokW dy hQox cIZW Koh lvy so-bWdr[
hirdws = SRI gurU rwmdws jI dy ipqw jI dw nwm (BweI) hrIdws Xw hirdws
(= vwihgurU dw syvk) sI[
qnY-puzqR[ imRg = hrn[ pr imRg dw arQ Auh hwQI bI hY ijs dy msqk ivc
icztw iqlk huMdw hY[
sMGwrq = mwrdy hn[ [sMs: sxhwr ‚¢„UÊ⁄U]
bf kyhir = vzfw Syr[ bzbr Syr[
arQ: (arQ qIsrI quk qox qurygw, iPr cOQI qy iPr pihlI dUjI):- (qRyqy jug
ivKy iek rwm jI) sUrj bMs ibKy avqwrI hoey sn (ijnHW ny) bWdrW dI
sYnW nwl lYky rwvN L mwiraw sI, (pr kljug ivc) rwmdws jI gurU
(avqwr) hoey hn jo (SRI) hirdws (jI) dy spuzqR (kihlwey, ieh gurU
jI) moh rUpI hwQI L Syr bzbr dI qrHW mwrdy hn[ (eyh) mhWn pwpW qy
(kTn) ivGnW L dUr krn vwly (qy) ihRdy (ivc) sUrj vWùU awqm
igawn dw pRkwS krn vwly hn, apNy dwsW dy (ihrdy ivc) vwihgurU
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 32
L vsw dyxdy hn, ijnHW L bRhmW iDawAuxdw hY qy iSvjI (ijnHW dw) Bjn
krdw hY[
Bwv: ies sÍYXy ivc kiv jI ny-hir-pd keI vyr vrq ky Aus dy azf azf
arQ vrqy hn[ vwihgurU, sUrj, iSv, bWdr, iPr hirbMs qy kyhir
ivc-hir-pd awieaw hY[
hor arQ: sÍYXy dy arQ dUsrI qrHW bI lwAuN dw Xqn huMdw hY, ijs dw Bwv
ieh hY ik qIsrI quk vwly qRyqw dy avqwr ‘rwm jI’ hI kljug dy gurU
avqwr-sRI rwmdws gurU jI-hoey hn[
7. ieSÃ gurU-SRI gurU arjn dyv jI-mMgl[
kibzq: arjin suniq su dwsn ko dwn dyiq
moh ky ibdwrby ko bwk sr arjn[
arjun jsu ivsqIrn sMqoK isMG
jhW khW jwnIaiq mwno qru arjn[
airjn Bey gn moK pd ley iqn
SÎwm Gn qn hoie qory jumlwrjn[
arj n jwnÎo jwie kyqo hY ibQwr qyro
aYso rUp Dwir awie rwjYx gur arjn ]12]
arjin = arZW L, bynqIaW L, [a: arZ][
ibdwirby = mwr dyN L[ bwk = vwk, bcn, bwNI[
sr = qIr, bwN[
arjn = pWfvW ivcox qIsrw iBrwAu, ijs dy qIr inSwny bYTN ivc
bVy pRiszD sn[
arjn = AuØzjl [sMs: arjun •¡È¸Ÿ][
ivsqIrn = ivsQwr krn vwlw[ PYlwAuN vwlw[ gwXn krn vwlw bI
murwd hY[ (a) PYl irhw hY[
qru = ibRzC[ qru arjn = murdw hY klp ibRzC qox[
airjn = air = vYrI[ jn = dws[ arjn Bey = jo vYrI dws ho
gey[
(a) ar = aqy, jn = dws[ arjn Bey = aqy jo awp dy dws hoey
hn[ gn = dl, JuMf, swry, smUh[
SÎwm Gn = kwlw bzdl, kwly bzdl vrgw rMg hovy ijs dw so-ikRSn[
jumlwrjn = arjn iek pRkwr dw ibRzC hY jo ihMd ivc huMdw hY, lkVI
bVI mZbUq huMdI hY[ ieh ibRzC DrqI qox hI do SwKW Xw do ibRzC nwlo nwl jsoDW
dy Gr gokl ivc Auigaw hoieaw sI, ijs ivc jsoDW ny ikRSn jI L bMnH
idzqw sI, ikRSn jI ny iKzc ky doie drzKq put Gzqy[ kihxdy hn ik ieh do
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 33
ibRzC nhIx sn, pr kubyr dy do puzqR miNgRIv qy nlkUbr sn, ijnHW L nwrd jI
ny md pIqy hoey nûgy jl-kRIVw krdy vyKky sRwp dyky arjn ibRzC bNw idzqw
sI[ jdox ikRSn jI ny ieh ibRzC puzt Gzqy qW kihxdy hn AunHW dI kilawn ho
geI[ kiv jI dI murwd hY ik gurU arjn jI ny rzbI rO dIaW atkW BMn
GzqIaW[ (a) ieh bI murwd ho skdI hY ik ijnHW vYrIaW ny awp azgy atk
pweI awp ny EhnW dw AuDwr kIqw ijs qrHW ikRSn ny Xmlwrjn dw[ [sMs:
Xmlwrjn ÿ◊‹Ê¡È¸Ÿ Xml = joVw[ arjn = ibRzC dw nwAux[ ]
arjn = arj+n = aærZ = cuVwAu[ [arbI, arZ = cuVwN]
ijQy arZ dw vrqwAu aYsw hovy jYsw ik eyQy hY EQy qUl = lûmwN dI
murwd nwl lY lYxdy hn[
(arZn dy nwl qUln sMBwivq huMdw hY[)
ijQy cuVzqn khI EQy lûbwN dI sMBwvnW awpy aw geI, murwd hY pRmwN
qox[ (a) kImq [PwrsI, arZ][
rwjY = rwj rhy hn, pRkwSmwn hn[
arjn = SRI gurU arjn dyv jI, gurU rwmdws jI dy supuzqR ienHW dw
nwm-arjn-ienHW dy srIr, mn qy awqmW dI sÍqy AuØzjlqw krky riKaw igaw
sI[ iPr awp dy kIqy rUhwnI kMmW bwbq SRI gurU gRMQ swihb jI dw vwk hY:-
‘AugvNhu qY awQvNhu chu ckI kIanu loaw ]’ [rwm: vwr rwie bl:
arQ: arQ cOQI quk qox turygw iPr pihlI qy iPr qIjI dUjI:-
4. aYsw (acrj) rUp Dwrky gurU arjn dyv jI (jgq ivc) awky pRkwS
rhy hn ik pRmwN nhIx jwiNaW jWdw ik awpdy (pRkwS dw) ikqnwku
ivsQwr hY[
1. (apny dwsW dIaW arZW suNky (AunHW L mn mMgI murwd dw) dwn dyxdy
ho (AunHW dy) moh (rUpI SzqRÁ L) mwr dyN leI (awpdy) vwk arjn dy
qIrW (vWùU amoG) hn[
3. (jo) SzqRÁ (awpdy) dws ho gey (AunHW ny) mukqI dy swry pd (pRwpq kr)
ley (ijnHW ny awpdy dYvI kMm agy jo atkW pweIaW AunHW L awpdw)
srIr (aYAux) AuKyV dyN vwlw hoky lÜgw (ijvyx) ikRSn jI dw (srIr)
Xumlwrjn L (lÜgw sI)[
2. (qWqy awpdw) AuØzjl XzS klp ibRzC vWù (azgy hI) sB jgw pRiszD hY
(kiv) sMqoK isMG qW (kyvl Aus XS dw) ivsQwr krn vwlw (iek
FwfI) hY[
hor arQ: hor arQ lwAuN dw bI aYAux jqn huMdw hY:-
2. kvI sMqoK isMG jI awKdy hn (awp dw) AuØzjl js PYl irhw hY, ijzQy
ikzQy mwnox klp ibRzC hI jwNIdw hY, aQvw awp dw aYqnw js PYl irhw
hY ik Aus dw-arZ+n = mwp nhIx hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 34
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 35
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 36
ivc sUrmzqN Bwv bIr rs pRwpq krygw[ mqlb ieh hY ik gurU jÎoqI
dy suqy pRBwv pYN krky qW qzq gÎwn pweygw qy rN CyqR ivc snÜD bzD
bIr rs dy pRBwv pYN qox sUrmzqN pweygw[ iesI qrHW rN ivc brCw
lYky awAuNw SzqRÁaW dw pRwjY krnw, gzl kI swry CMd ivc Eho rUpk
iniBaw hoieaw hY[
9. ieSÃ gurU-SRI gurU hirrwie jI-mMgl[
sÍYXw: qwrw iblocn socn mocn
dyiK ibSyK ibsY ibs qwrw[
qwrw BvodiD qy jn ko
gn kIriq syqu krI ibsqwrw[
qwrw mlyCn ky mq ko
Auidqy idnnwQ jQw ins qwrw[
qwrw irdY AupdyS dY Koliq
SRI hirrwie kry insqwrw ]14]
qwrw = azK dI puqlI[ [sMs: qwr:]
iblocn = azK [sMs: ivlocn][ socn = socW[ iPkr[
mocn = dUr krn vwlw[ [sMs: mocn = dUr krnw[ ]
ibSyÞ = ivSyS krky, ghu nwl, murwd hY ipawr qy SrDw dy Bwv nwl[
ibSY = ivSXw, kwm kRoD loB awidk ivÞX[
ibs = Zihr [sMs: ivÞ][
qwrw = mukq kIqw, Cufwieaw[ [sMs: qwrN = mukq krnw]
qwrw = qwiraw, pwr kIqw [sMs: qwrN = pwr krnw][
BvodiD = Bv swgr [sMs: Bv+AudiD = sMswr swgr] murwd hY sMswr
dy moh, mwXw, duK, klyS qox[
syqu = pul [sMs: syqu:][
ibsqwrw = qwiNaw[ PYlwieaw, do iknwiraW dy ivc bMnH idzqw[
[sMs: ivsœwr = PYlwv]
qwrw = qwiVaw, iJVk idzqw, mwq kIqw[ [sMs: qwVnx][
Auidqy = AudX, cVHnw sUrj dw[
idnnwQ = idn dw mwlk = sUrj[
insqwrw = rwq dy qwiraW (L) [sMs: inSw = rwq[ qwrw = isqwrw][
qwrw = qwlw, jMdrw [sMs: qwlk[ ihMdI qwlw][
insqwr = pwr Auqwrw, mukqI, [sMs: insœwr:)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 37
arQ: (ijnHW dI) azK dI puqlI (dw suBwvk drSn mn dy) iPkrW L dUr
krn vwlw hY, (pr ijsny) ghu nwl qzikaw (ies ny AusL ivSy rUpI)
Zhr (qox) mukq kIqw,
(ijnHW ny vwihgurU dy) kIrqn dw pul (lok pRlok dy ivckwr) qwNky (apNy)
dwsW dy smUhW L Bvswgr qox pwr kIqw hY,
(ijnHW ny) mlyCW dy mq L (aYAux) qwVnW kIqI hY (ijvyx) sUrj dy Audy hoN nwl
rwq dy qwiraW L (qwVnW ho jWdI hY),
(aYsy) SRI gurU hir rwie jI (jgÎwsUaW dy) ihrdy dy jMdry L AupdyS dyky
Kohl idMdy hn (myrw bI) pwr Auqwrw (klÎwn) krn[
hor arQ: pihlI quk dw arQ aYAux bI lgdw hY:- ivSyS krky jo
dyKIdw hY (jgq ivc) iviSaW dw pswrw (iesdI) icMqW qox nyqRW
dI (ikRpw) idRStI nwl CuVw lYxdy hn (gurU jI)[ [qwrw iblocn
= nyqRW dI idRStI][
10. ieSÃ gurU-SRI gurU hir ikRSn jI-mMgl[
SRI siqguru pUrn hir ikRSn[
ikRSn brqmW bn aG ikRSn[
ikRSn srUp dws ijs ikRSn[
ikRSn Bgiq ko myGd ijSn ]15]
hir ikRSn = azTvyx siqgurU jI dw pivzqR nwm[
ikRSn brqmW = ikRSN vrqmW = agnI, [sMs: ikRKvrqmn = ijsdw
rsqw kwlw hovy, Bwv agnI jo DUMeyx dy mgr turdI hY[ kiv sMqoK isMG jI ny
apNy koS ivc agnI dy nwvW ivc bI ikRSn vrqmW agnI dw nwm iliKaw
hY] azgy pd-bn-ipaw hY, ies krky-ikRSn brqmW-dI murwd dwvw agnI qox
hY[ (‘vrd’ nwm bI iek agnI dw hY jo pwpW dy pRwsicq dIaW blIaW lYxdI
hY)[
ikRSn = kwlw[ bn aG ikRSn = pwpW rUpI kwly bn L[
ikRSn = prmwqmW (dyKo SRI gurU gRMQ koS), ipawr dI iKzc pwAuN
vwly[
ikRSn = Aus anpVH JIAUr vl ieSwrw hY ijsL siqgurW ny iek pMfq
nwl SwsqRwrQ krvw ky ijqwieaw sI[ Ausdw rMg bI ikRSn (kwlw) sI[ XQw-
‘kwro brn bsqR ijs Pwry’ (dyKo rws 10 aMsU 38 aMq 33)
(a) ikRSÎ+n-jo kdy ilÜsy nhIx huMdy, iksy azgy hwr nhIx KWdy, ieSwrw
Ausy JIvr iszK dI ijzq vMny hY, ijsqox pMfq L hwr idvweI sI[
[sMs: ikRS][
ikRSn = KyqI [sMs: ikRiÞ = KyqI[
myGd = myG+d = bzdl dyN vwly[ mIxh vswAuN vwly[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 38
*
ies arQ dI puStI BweI nûd lwl jI dy qOsIPo snw qox BI huMdI hY ijQy lÜKW sRI ikRSn qy
sRI rwjw rwm jI L sRI gurU goibMd isMG jI dI crn DUV cuMmN vwly dzisaw hY [dyKo ‘qOsIPo
snw’ slqnq dhm][
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 39
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 41
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 42
rzKN vwly hn, qy rwj qwj suK dy swry swmwnW dy dyN vwly hn, qWqy
myrw kwrj ZrUr inrivGn isry cVHwAuNgy[
‘swgr gMBIr pr pRym qy aCoB nihx’ ivc kvI jI dw swgr dI pr-pIVw qox
pIViq nw hoN vwlI gMBIrqw vl ieSwrw hY, jd koeI mnuÜK jW byVw fuby
AunHW dy duzK dw AusL koeI CoB nhIx huMdw; pr gurU jI pr-pIVw dyKky
dRvdy hn[ swgr vWùU gMBIr qW hn pr Aus vWùU BwvhIn nhIx hn[
13. ieSÃ-dso gurU swihbW dw-mMgl[
sÍYXw: iek joiq Audoqk rUp dSo SuB
hoiq aMDyr gubwr Audwrw[
jg mYx su pRkwS chÎo Kirby
AupdyS idXo iszK By nr dwrw[
prlok shwie aSok kry
ies lok mYx rWk kry isrdwrw[
gur ibRMdn ky pg suMdr ko
aribMd mno aiBbMd hmwrw ]19]
Audoqk = pRkwS krn vwly[ pRkwSk[ [sMs: AudÎoq = pRkwS[ k =
krn vwly]
aMDyr = hnyrw, Bwv Aus Zulm qox hY jo prjw dy AuØzqy huMdw sI[ ieh
iek muhwvrw hY[ huN qk bI jd ikqy Zulm hovy qW kihxdy hn-hnHyr ho igaw[
koeI Zulm kry qW kihxdy hn-hnHyr mwiraw sU[ [XQw- ‘bwJ gurU aMDyr hY Kih
Kih mrdy bhuibiD loaw[’ [Bw: gur: vw: 1, pO: 22]
ßubwr = grdy dy Aufwr hoN nwl jo hnHyr pYxdw hY[
ies dI murwd azgÎwn dy aMDkwr qox hY jo prjw dy azgÎwnI hoN krky
AuhnW dIaW mzqW mwr irhw sI[ [XQw- ‘bwJhu gurU gubwr hY hY hY krdI suNI
lukweI[’ [Bw: gur: vw: 1, pO: 24]
Audwrw = sKI, bVw[ ieQy arQ bVw hY[
su pRkwS = sRySt pRkwS, ieSwrw Aus pUrn inrol awqm jIvn qy
ielwhI gÎwn vzl hY jo siqgurW ny jgq L idzqw qy Durox lYky awey sn[
nr dwrw = nr = mnuK[ dwrw = iesqRI[
aSok = Sok rhq, byiPkr[ rWk = rMk, kMgwl[
ibRMdn = smUh, swry[ aribMd = kml[
aiBbMd = nmskwr, bVy adb vwly nmskwr qox murwd hY[
[sMs: aiB+vMd[ vMdnw = siqkwr (krnw), AusqqI (krnI),
nmskwr]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 43
arQ: (siqgurW dy) dso hI SuB srUp iezky joq dy pRkwSk hn, (jgq ivc
Zulm dw) hnyrw qy (agÎwn dw) fwFw gubwr (dyKky) awp ny suhNw
pRkwS krn dI cwhnW (nwl awpNy rzbI sMdySy dw, AupdyS idzqw (ijs
nwl anykW) mrd qRImqW iszK bN gey[
(ijnHW iszKW L awp ny) pRlok (ivc suK pwAuN leI) shwieqw dy ky (azgy dy
iPkr qox) aSok kr idzqw, qy ies lok ivc (jo) kMgwl (sn, AuhnW) L
srdwr bNw idzqw[
(aYsy ipawry) swry siqgurW dy kmlW vrgy suhNy crNW qy (scy) idlox swfI
nmskwr hovy[
hor arQ: 1. dzso siqgurU jo ieko jÎoqI dy (ds) SuB rUp hn (Edox) pRgt
hoey (jd jg ivc) bVw aMDyr qy gubwr sI[
2. awp jgq ivc sRySt pRkwS krnw cwhuMdy sn (ies krky awp ny
awpNy rzbI sMdySy dw) AudyS idzqw (ijs nwl anykW) mrd qRImqW iszK
bN gey[
Bwv: ipCy kvI jI ny dsW siqgurW dy vKo vzK mMgl kIqy hn, huN dzsdy hn
ik AuØzpr jo pivzqR ds nwm siqgurW dy khy hn eyh nwm BI ds hn,
sÍrUp BI ds hn, jgq dI vrqox ivc BI vKo vzK vrqwry krdy sn,
pr sB gurU swihbwn ivc jÎoqI iezko hYsI[ ieh Eh prm gUF gur
iszKI dw Byq hY jo awp SRI gurU gRMQ swihb jI ivc disaw hY:-
“joiq Ehw jugiq swie sih kwieaw Pyir pltIaY ]”
qQw dsm siqgurU jI dw Aucwriq sRI muKvwk:-
nwnk aMgd ko bpu Drw ]
Drm pRcuir ieh jg mo krw ]
amrdwsu puin nwmu khwXo ]
jn dIpk qy dIp jgwXo ]7]
.........SRI nwnk aMgid kir mwnw ]
aMgd amr dws pihcwnw]
amr dws rwmdws khwXo ]
swDun lKw mUV nih pwXo ]9]
iBMn iBMn sBhUM kir jwnw ]
eyk rUp iknhUM pihcwnw ]
ijn jwnw iqn hI isD pweI ]
ibn smJy isD hwQ n aweI ]10]
[bicqR nwtk iD: 5
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 44
iesy Bwv* L kvI jI azgy rws 1 aMsU 9 CMd 26, 27 ivc bI dzsdy
hn:-
‘swrb BOm mhw mihpwlk poiSS pUrb kI qij kY[
suMdr aOr nvIn DrY qn, awie sBw iQq hÍY sijkY[’
‘joiq qy joiq pRkwS rhI ijm lwgy mswl qy dUjI mswlw[
Gwt n bwF bnY kbhUM jug hoihx smwn pRkwS ibswlw[’
dsox hI siqgurU Zulm qy azgÎwn dy smyx hoey hn, prjw azgÎwn ivc
sI, qy ZwlmW dy Zulm hyT sI, ies Zulm L aMDyr kihN dw muhwvrw hY qy
siqgurU jI ny awp ies aMDyr dw rUp disaw hY jo qdox vrq irhw sI[ XQw:-
kilkwqI rwjy kwsweI Drmu pMK kir Aufiraw ]
kUVu amwvs scu cMdRmw dIsY nwhI kh ciVaw ]
hAu Bwil ivkuMnI hoeI ] awDyrY rwhu n koeI ]
ivic hAumY kir duKu roeI ] khu nwnk ikin ibiD giq hoeI ]1]
[vwr mwJ m: 1
gubwr dw rUp pd arQW ivc ipClyry sPy qy dzs awey hW ‘bwJhu gurU gubwr
hY’ azgÎwn dUr krn vwly gurU dI aNhoxd qox gubwr sI[
aMDyry dI inivrqI leI pihlW AupdyS nwl hI bwbr, lwjvrd,
dyvlUq, awidk hukmrwnW L drusq kIqw jdox aOrMgZyb vrgy AupdyS nwl
drusq huMdy nw ifzTy qW BgOqI nwl AunHW dI soD kIqI[
gubwr dI inivrqI krky prmwnûd rUp jo (aSok pd hY) Auh AupdyS
duawrw gur iszKW L dwn kIqw Bwv aMDyr inivrqI qox lok suKI kIqw qy gubwr
dUr krky pRlok dw suK idzqw[
aMDyry (hwkmW dy Zulm) qy gubwr (isrjnhwr qox) ivmuKqw dw Pl
Bogdy pRwNI lok duKI qy pRlok kStwqur ho rhy sn[ gurU jÎoqI arSW ivc sI,
jo gÎwn pRkwS* (Sbid pRkS)+ gur pRkwS** pRgt krn leI dsox pivzqR sÍrUpW
ivc DrqI Auqy aweI[
AupdyS (gurbwNI sÍrUp++) ivc awpNw pRkwS pwAuxdI ijnHW pRwNIaW dy
aMdr puzjI Eh iszK kihlwey, AunHW dy aMdrox aMDyr (Zulm krnw qy Zulm hyT
*
joqI joiq imlwiekY siqgur nwnk rUp vtwieaw[
lK n koeI skeI awcrjy awcrj idKwieaw[
kwieaW plit srUp bNwieaw[ [Bw: gu: vw: 1 pAuVI 45
*
bilaw gur igawn aMDyrw ibnisaw[
+
'sbdu dIpku vrqY iqh loie' [Dnw: m: 3
qQwC- ‘jh kh qh BrpUr sbdu dIpik dIpwXAu[’ fsvC mC 3 ky
**
'gur dIpku iqh loie' [vwr mwJ m: 1
qQw:- ‘bilE crwgu aMDwr mih' [sv: m: 5
++
bwNI muKhu AucwrIaY hoie rusnweI imtY aMDrww [vw: Bw: gu: 1 pOVI 38
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 45
surqox hINy hoNw) qy gubwr (azgÎwn) dUr ho igaw[ siqgurW dI myhr nwl nwm
qy bwNI ny agÎwn dUr kIqw qy siqgurW dIaW kurbwnIaW qy pMQ ivc bIr rs
Brky GwlW GwlN nwl Zulm dUr ho igaw, aYAux jIv lok suKI qy pRlok suhyly
ho gey, ijsdw ieSwrw kvI jI ny pRlok shwie qy rMkW qox rwjy dy arQ ivc
kIqw hY[
14. guN SIl vÎkqIaW dw mMgl[
cOpeI: gnpiq awid ibGn ky hrqw[
bRhmwidk mMgl ky krqw[
sur gur awid sumiq ky dwnI[
bwlmIk awid kiv bwnI ]20]
sRI visSt awidk jy gÎwnI[
ieMdR awid dwXk rjDwnI]
awid agsq qpISur swry[
bÎws awid bydin ky pwry ]21]
awid juiDStr Drmg Bwry[
arjn awid ikRSn ky pÎwry[
rwmcMd awidk imrjwidk[
jnipRX SRI nrisMG ij awidk ]22]
SRI GnSÎwm awid rs gÎwqw[
SRI bwmn awidk Cl jwqw[
dsrQ awidk pUr pRqzgÎw[
jog Bog sm jnk qqzgÎw ]23]
gorK awid iszD smudwie[
awid kbIr Bgq smudwie*[
buzFy awidk gur ky iszKÎ[
Bey ju BUq Bvwn BivzKÎ ]24]
siB ko mYx aiBbMdn kirhUM[
ikRpw krhu! gur sujs AucirhUM[
sUrj awid ij krihx pRkwSihx[
cMd awid jy sIql rwsih ]25]
nwrd awidk pRymI joeI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 46
+
qukWq pwTWqR:-khIaiq, lhIaiq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 47
SRI visSt awidk jo gÎwnI (hoey hn), ieMdR awidk jo rwjDwnI dy dyN vwly
(hoey hn), agsq awidk swry qpzsÎw krn vwly, vÎws awidk vydW
dw pwr lYN vwly (gÎwqw) ]21]
juiDStr awid Bwry Drmwqmw, arjn awidk ikRSn dy pÎwry, imrjwdw ivc
pzky rwmcMd awidk, SRI nrisMG awidk jo (pRihlwd jYsy) BgqW dy
pÎwry (hoey hn) ]22]
SRI ikRSn vrgy rsW dy gÎwqw (Bwv klw kOsl ivc pRbIn), SRI bwmn awidk
(dYxqW L) ClNw jwNn vwly, dsrQ awidk bcn dy pUry, jnk awidk
jog qy Bog ivc sm rhN vwly vyqw (hoey hn) ]23]
gorK awidk swry iszD, kbIr awidk swry Bgq, (BweI) buzFy vrgy gurU ky
iszK, jo ipCly smyx hoey, huN hn qy agox hoNgy ]24]
swiraW L mYx pRNwm krdw hW, myry qy ikRpw kro, mYx gurU jI dw js Aucwrn
krW, sUrj awidk jo pRkwS krdy hn, cMdRmw awidk jo TûFI rwiS vwly
hn ]25]
nwrd awidk jo pRymI hn[ srsÍqI awidk (jo) vkqw (hoey hn), SySnwg vrgy
(jo) bVy cqur khy jWdy hn, hnUmwn vrgy jo dws (Bgq) smJy jWdy
hn ]26]
swiraW dy mYx pihlW nwm Xwd krdw hW, DrqI pr isr Dr nmskwr Aucwrdw
hW, myry sB qrHW shweI hovo, myry (kMm ivc pYN vwly) ivGnW dw myry
nyVy rihky nwS kro[
Bwv: BweI sMqoK isMG jI dy eys awvwhn L smJN leI Zrw ivcwr dI loV
hY[ AunHW dy smyx jo KÎwl nhIx sn AunHW dI sMBwvnw kr lYNI ik Edox
hYsn AunHW dy awSX L smJN nhIx dyxdI[ Aus smyx iszKW ivc ieStpqI
azj qox bhuq vDIk qy aslI sI, pr Aus ivc ‘ienkwr’ pRDwn nhIx
sI, ‘iekrwr’ ivzc hI Eh awpNy ivSÍws L AuØzcw qy bylwg rKdy sn[
arQwq awpNy siqgurW L sB qox AuØzcw smJdy sn ar EhnW ivc
awpNI BwvnW pUrn BgqI qy iszKI dI Dwrn krdy sn, ar apNy
siqgurW dy lvy iksy L nhIx sn lwAuxdy[ pUrn piqzbRqw smwn pqIbRq
Bwv vWùU ieStpqI siqgurW ivc rzKdy sn, pMRqU sMswr dy iksy pUjÎ,
iksy mq dy vzfy, iksy siqkwrI geI vÎkqI dI inûdw nhIx sn krdy[
sB vzifaW dy ivc BilaweI dw iksy nw iksy aMS ivc iekrwr krdy
sn*[ apNy ieSt qox aiqRkq dUsiraW dy ieSt dw ienkwr, inûdw qy
KMfn nhIx sn krdy[ apNy mq dI ivSySqw, apNy ieSt dI bZurgI,
apNy ieSt dw sB qox vwDw, sB qox AuicaweI inrBY kihxdy sn[
*
swJ krIjY guNh kyrI Coif avgN clIaY] [sUhI CMq m: 1
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 48
swiraW L mUlox BYVw kihNw ieh rvS ihMd ivc pRwtYstYxt eIsweI
ilawey, ienHW ny rwm ikRSn, ihMdU dyvqw qy muslmwnI pYgMbrW dy aOguN
CWty[ ienHW dy ies ienkwr dy vqIry L awrXw smwj dy awid krqw ny
vriqaw, qy iesy dw CWdw ihzsy pRqI ihMd dy dUsry mqW ny bI lY ilaw[
jo rvS ikqy hzdW dy aMdr qy ikqy bwhr bI geI hY[ pr BweI sMqoK
isMG jI dy smyx dI rvS iBMn sI[ AuhI rvS asIx ieMglYxf dy pRiszD
lyKk qy DrmzgÎ purS kwrlweIl ivc vyKdy hW ik ijsny jgq dy azf
azf mhW purKW ivc muhMmd awid pYßMbrW L bI Swml kIqw[ ienkwr
dI rvS L kzt ky sBnW dy guNW dy iekrwr dw cmqkwr dzisaw, pr
apNy ieSt dyv L ienHW mhW purKW dI SRyNI qox AuØzcw riKaw qy ienHW
dy guNwnuvwd vyly bI Aus dy guN kQn L AuØzcw akih ivc lY igaw[ jy
iksy puziCaw ik awpNy ieSt dyv dw iZkr nhIx jy kIqw qW dzisaw, ik
Eh srb AuØzcIaW vÎkqIaW qox AuØzcw qy akih pd ivc hY[ iqvyx
‘iekrwr’ ivc rihky ieStpqI vwly BweI sMqoK isMG jI ny ienHW
cOpeIaW qox pihlW apNy ieSt dyv L pUrI qrHW mnw ilaw hY[ kiv jI
AunHW dI SRyNI alÜg qy vzKrI qy AucyrI rzK awey hn, eyQy awky apNI
vwkPI dIaW swrIaW guN SIl vÎkqIaW L Xwd krdy hn, pr ienHW L
sdrSqw-BweI buzFy-gurU ky iszK dI dyxdy hn[ spSt aYAux hY ik kiv
jI ienHW L inûddy nhIx, mwVy nhIx kihxdy, ienHW dy guNW dw iekrwr
krdy hn, pr ienHW L BweI buzFy dI SRyNI ivc igNdy hn, jo AunHW dy
ieSt dyv dy iszK hoey hn[ so apNy ieSt L AuØzcw rKky, ienHW swry
guNvwn purKW L, ijnHW ivc sRI rwmcMdR ikRSn awid avqwr bI hn,
awp dUsry drjy dI ar apNy gurU dy prm AuØzcy iszKW dI sdrSqw dyxdy
hn[ iszKW leI iszKW ivc siqkwr Bwv rzKNw gur iszKI hY, iPr BweI
buzFy vrgy bIqrwg, gur pRymI jIvn mukq dw siqkwr qW Kws hY[ ies
krky kiv BweI sMqoK isMG jI sB L gur iszK Xw gurmuK smJky
siqkwr nwl Xwd krdy qy siqkwr dyxdy hn[ kws leI? apNI kzlÎwn
vwsqy nhIx, apNy Drm vwsqy nhIx, pr gurU js dy mMdr dI AuswrI
ivc AunHW L vfy guru isK quzl smJky shwieqw mMgdy hn[ pRXojn hY
apNy ieSt dyv dI kIrqI, Aus ivc mMgdy hn shwieqw ienHW qox,
ienHW L BweI buzFy vWùU vzfw awdr Xog gurmuK smJky, ik myrI mdd
kro jo mYx gurU js AucrW qy myry ivGnW dw nwS hovy[
BweI sMqoK isMG jI ieh awvwhn nw krdy qW koeI QuV nhIx sI rih jwNI[
BweI nûd lwl jI qy BweI gurdws jI ny aYsI rvS nhIx leI qy inrw hI
iszDy apNy siqgurW dy inrol XS ivc rhy hn[ pr ijvyx ‘aSÍGoS’ ny
inrol buDmq ivc Xog mwrg dy KÎwl jw guMdy sn qy buD mq dw
‘mhWXwnw’ mwrg vzKrw hI pYdw ho igaw sI iqvyx kiv jI dy smyx ies
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 49
pRkwr dy bRhmNI pRBwv vwly iKawl iszKI nwl rl rhy sn*, qy BweI jI
jYsy guNIaW dI ivzdÎw AunHW hI mMflW ivc hoeI sI, ies krky aYsy
KÎwl AunHW qox anjwNy pYxdy sn, pr AunHW dI ieStpqI AunHW qox apNy
ieSt siqgurW L AuØzcw rKvwAuxdI sI qy hr itkwNy AunHW dI ivSwlqw,
AuØzcqw qy pRwßzlBqw qox ivSySqw dy jWdI sI[ kiv jI dI ainûn iszKI
dy Bwv AunHW qox mlomlI pRgt huMdy sn qy Eh kdy iksy hors L apNw
ieSt nhIx sn mMndy[
dyKo rws iqMn, aMsU 32, aMk 14 ivc kiv jI dI ainûnqweI ijzQy ik Eh
awp gNpiq awidkW dw mMnNW mnHy krdy hn XQw:- ‘gNpiq awid
pxcWg mnwey[ iqn pr inScw nhIx itkwey[ iszK ainûn Bgq hYx myry[
jy n pRqIq, lyhu ab hyry[’ [SRI gurU arjn dyv jI dy muKwribMdox eyh
vwk kvI jI ny ilKy hn][
iPr dyKo-rws 3, aMsU 32 dw aMk 22. qy 23:-
‘vwr mhUrq qb nihx pUCw[ ibnW Krc qy mn nihx CUCw[
inScw eyk krn ardws[ inq jwnih jihx kihx gur pws[
Bgq ainûn khwviq aYsy[ gur ibn apr n mwnihx kYsy[’
jo kuC AunHW ny smyx qy apNI ivzdÎw vwkPI dy mMfl ivc kIqw hY Ausdw awSw
ieho hY:- apny ieStdyv L sumyru prbq smJNw, dUsry bZurgW dI
inûdw nw krnI, pr AunHW L ieStdyv qox nIvyx qy inj qox vfyry smJky
iekrwr ivc vsidaW piqbRq Bwv inbwhuNw, ijvyx kulIn piqbRqw-pqI
Bwvnw-pqI ibnW iksy ivc nhIx DwrdI, pqI dy lvy iksy L nhIx
lwAuxdI, apNy pqI qox Cuzt jgq ivc iksy L mrd nhIx smJdI[ pr
pqI qox Cuzt Ausdy imzqRW, sMbMDIaW, vwkPW, hor swkW snyhIaW iksy dw
anwdr qy apmwn bI nhIx krdI*[ iPr BweI gurdws jI ny ikhw hY ik
aOguNW L Czfky guNW L qzk ky guN sB qox mMg leIey, inûdw nw krIey
pr iDawn sdw gur mUrqI apNy ieSt dso siqgurW ivc rKIey, AunHW
qox sB guNI, avqwr, pYgMbr nIvyx hn[
jYsy nYn bYn pMK suMdr sRbMg mor
qW ko pg Er dyiK doK nw ibcwrIaY[
sMdl sugMiD aiq koml kml jYsy
*
ijvyx iek pRisD iszK sMpRdw dI inrol qy ainûn isKI ivc iksy smyx viSSt aw rilaw qy
iesny inrol BgqI, syvw, awpw invwr propkwr dy ivc suzkw vydWq rlwAuNw arMB idzqw
sI[
*
jYsy kulw bDU buiDvMiq ssurwr ibKY, swvDwn cyqn rhY acwr cwrkY[
ssur dyvr jyT skl kI syvw krY, Kwn pwn gÎwn jwin piq prvwr kY[
mDur bcn guru jn sY ljw lvMin, isrjw smY spRym pUrn Bqwr kY[
qYsy gurisK srbwqm pUjw pRbIn bRhm iDawn gur mUriq apwrkY ]395]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 50
*
dyKo sRI gurU gRMQ swihb jI, sveIey mhly pihly ky ijQy-bRhmw, iSv, ieMdR, snkwid,
prsrwm, jmdgin, akRÁr, SySnwg, nvyx nwQ, bÎws, jnk, kbIr awid Bgq qy kpl
awidk swry gur js kQn krn vwly kQy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 51
smwpqI leI agMm qox, ßYb qox, gupq sMswr qox rUhwnI mdd dI tyk mMgdy hn
qy Ausy dw awsrw bMnHdy ar XwcnW krdy hn[
(azgy huN imlvyx mMgl cldy hn)
15. Þwlsw qy siqgurU jI dy imlvyx mMgl[
[gurXS kQn leI apNI asmRzQqw prMqU qIbR iezCw]
sÍYXw: SRI gur ko jsu swgr rUp
Aujwgr hY siB+ lokn mwhUM[
mYx qulhw iqRN jÎox kir kY
inj buziD qy pwr prÎo aibcwhUM[
hoie hxsI jg mYx aiDkwie
qAU icq mYx aiqSY AuqswhUM[
AUc qrU Pl jÎox lig* suMdr
vwmn hwQ pswriq qwhUM ]28]
qrU = ibRzC[
vwmn = bAuNw, bhuq mDry kzd dw awdmI[
arQ: (ieh gzl ik) sRI gurU jI dw js smuMdR vWùU (aQwh qy byiknwr) sB
lokW ivc Aujwgr hY, mYx huN apNI (quzC) buzDI nwl (mwnox) kzKW dw
qulhw bnwky pwr pYNW cwhuMdw hW, (Bwvyx myry ies inmwNy Xqn Auqy)
jgq ivc BwrI hwsI hI hovy qd bI mYx icq ivc bhuq Auqswihq huMdw
hW, ijvyx Aucy ibRzC L suhNw Pl lÜgw (vyKky) bwAuNw hzQ Aus vzly
pswrdw hY (qy lokW dy hwsy qox Auqswh hIn nhIx huMdw)[
[apNI asmRzQqw dw AupwAu, gurU dI tyk, Kwlsw qy siqgurW jog bMdnw]
cOpeI: sRI gur sujs ruicr miN mwiNk[
iszKI Aucqw igrvr Qwink[
swDn rUp crn nihx myry[
ahox ipMg ikm ciFv Auqyry ]29]
inj miq ko iSMgwr bnwvn[
cwihq hOx proie pihrwvn[
pRym rUp gun krox bMDwvn[
lok pRlok suhwvn pwvn ]30]
gur kruNw asuvwrI pwie[
+
pwC-bhu[
*
pw:-liK[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 52
pw:-suB sumns[
+
pw:-ij sumns[
++
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 53
arQ: (pRSn) SRI gurU jI dw sRySt js lwl vWùU (iezk) suMdr rqn hY, jo
iszKI (rUpI) phwV dy (AuØzcy) QWeI (lÜJdw) hY, myry (pws) swDn rUpI
pYr nhIx hn, mYx (mwno) ipMglw hW Aupr kIkUM cVHW* ]29]
(pr mYx ieh) cwhuMdw (ZrUr hW ik) apNI miq L (gurU js rUpI lwlW dy
mNky) pRo ky pihrWvw qy iesL iSMgwr lw idaW, pRym rUpI Dwgy ivc
(gurU js rUpI iKzlry rqnW L) bMnHky, jo lok qy pRlok (dohIx QWeIx)
suhNw qy pivzqR hY ]30]
(AuØzqr) gurU dI ikRpwlqw (rUpI) asvwrI pRwpq krky iszKI dI AuØzcqw (jo
prbq rUp hY) pr cVH jwvIdw hY, (aYAux) myrw mnorQ pUrn ho jweygw,
(jo) mYx gurU jI dy crnW L idny rwq syvW ]31]
ies krky mYL (huN) Brosw hY ik gRMQ (myrw) swrw sMpUrN ho jweygw (hW, ijnHW
siqgurW ny) qurkW dy rwj dy qyj rUpI (Bwry) bn L dwvw agnI (vWùU
lÜgky) iek vyr qW suvwh krky imtw idzqw hY, (mYL Brosw hY ik Eh
myry kMm ivc pYN vwly ivGnW dw qyj hir lYNgy) ]32]
SRI gurU nwnk dyv jI ny nrW dy qwrny leI jgq (rUpI) Kyq ivc iszKI dI vyl
boeI, dUsry (nOx) siqgurW ny (smyx smyx) AupdyS (rUpI) jl dy dy ky Eh
(vl) cMgI qrHW pwlI, (Aus vyly L) ‘siqnm dw ismrn’ (rUpI) sRySt
Puzl ipaw, ijs L ‘bRhm gÎwn’ (rUpI) mnovWCq Pl (lÜgw), ijsL
SRI klgIDr jI ny keI vwr jMg rcky anyk jqnW nwl (bcwieaw qy)
pRiqpwilaw[
[Þwlsw dw rUpk]
pMQ Kwlsw surqru bovw[
siqgur qp idF mUl Krovw[
isK sMgiq CwXw ijs pwie[
duih lokn suK ko Aupjwie ]35]
klp lqw iszKI gun Bovw[
iqs ko awsRY idF ieh hovw[
siBihn ko aiBbMdn kY kY[
krox igRMQ icMqw Aur KÍY kY ]36]
surqru = klp ibRzC[
*
aho-pd dw-ahOx-arQ krIey qW AuØzprlw arQ TIk hY, -aho-pwT krky iPr arQ
aYAux lgdw hY-aho ipMg ikm cFvAu qyry:-Eh ho! mYx qW ipMglw hW (hy prbq) qyry Aupr
kIkUM cVHW ?
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 54
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 55
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 56
Bwv: ies ivc bI siqjug dw nrisMG, qRyqy dw rwm, duawpr dw ikRSn qRYey
avqwr igN ky iqnHW dw Aupkwr guN kQn krky awpNy ieSt L AunHW
dy Aupkwr nwl sdrSqw dyxdy hoey kiv jI awpNy ieSt dyv L AunHW qox
‘qyj qr’ vDyry qyj vwlw avqwr kQn krdy hoey awpNI ieStwpqI dw
sbUq dyxdy hn[
hor arQ: 2. (A) blIn = rwKSs[ Bwv ivBIKn rwKS qox nmskwr leI
kuMBkrn awid rwÞSW L hwr dyky[ (a) (rwjw jnk dI sBw ivc DnuK
qoVky) hwr idqI blI rwijaW L qy (ju+hwr =) jo hwr sI sÍXMbr dw
so lIqw blIn qox (sIqw qox[ bwlI = kMnÎW, jnk suqw[ n = qox)[ (e)
blvwnW L hwr dyky blvwnW qox nmskwr lYky ijvyx......[
3. qIjI quk dw arQ bI keI igawnI dsmyx siqgurW vl lwAuxdy hn:- ‘kRoDI
(vYrIaW) qy guzsw krky (AuhnW L kIqw) JUTw qy byiezZq, (Auh) hrI
(rUp gurU goibMd isMG jI L)dyKky huN (mlyC) frdy hn ijvyx hrn Syr
L vyKky[’
qIjI quk dw arQ keI phwVI rwijaW vl lwAuxdy hn jo pRkrN ivruzD hY[
arQ ieAux krdy hn, (ku+piq = prbq+pqI Bwv phwVI rwjy[) guzsy
hoky phwVI rwijaW pur AuhnW L kUVy krky bypqy kr idzqw, (siqgurU
L) dyKky Eh hoCy ieAux BY BIq hoey ijvyx Syr L vyKky hrn, aQvw kUVy
phwVI rwijaW L guzsy hoky by pqy kr idzqw[
[cirzqR gurU goibMd isMG jI dy]
sÍYXw: rs bIr Bry, jn DIr khy
bhu pIr hry, Bv PMDn ky[
suK mUl Bly, ankUl Fly
irpu sUl imly, aG kMdn ky[
isK pwT ihly, duK doK dly
kir kwj cly su anûdn ky[
aiq imzqR pivzqR biczqR cirzqRiq
qyg bhwdr nûdn ky* ]39]
rs bIr = bIr rs[ jn = dws[ Bv = sMswr[ jnm[
Bly = cMgy FMg nwl[ suhNI qrHW[
anukUl = jo anuswr hovy so anukUl[ so sdw ihq kry so anukUl[ so
‘anukUl Fly’ dy do Bwv ho skdy hn[ (A) gurU jI dwsW dy sdw anukUl hn
ar AuhnW qy myhr nwl Fly rihxdy hn, Bwv dwsW dy sdw ihq ivc hn[ (a)
jo isK AuhnW dy anuswrI hn AuhnW qy psIjdy hn[
*
ieh sÍYXw azgy ruq 1 aMsU 1 aMk 22 ivc bI awvygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 57
imly = imlwAuN vwly, pwAuN vwly (a) irpu sUl imly = SzqRÁ awpy hI
sUlI cVHy rihxdy hn, aQvw pIVq huMdy jWdy hn[
aG = pwp[ kMdn = kztN vwly[
ihly = ihlNw, igzJNw[ pRym vwly ho jwNw[
(a) isK+pw+Tihly, ieAux pwT krky ieh arQ BI krdy hn-jo iszK
crnW L awky Tihly = Tihky arQwq lgy, AunHW dy duK doK dl idzqy[
imzqR = mYqRI vwly, pÎwr vwly[
biczqR = anoKy, ascrj ivc pw dyN vwly[
cirzqRiq = cirzqRW vwly hn[
qyg bhwdr nûdn ky = SRI gurU qyg bhwdr jI dy spuzqR dsm gurU jI[
arQ: bIr rs (nwl) BrpUr hn, (awpNy) dwsW L DIrj (dwn) krn vwly
hn, (AunHW dIaW) anykW pIVW qy sMswr dy PMiDaW L dUr krn vwly
hn[ suhNI qrHW (nwl swry) suKW dw mUl hn, ankUl hn (qy dwsW
Auqy) psIjN vwly hn[ (pRjw dy) vYrIaW L pIVw ivc pwAuN vwly qy
pwpW L puzt suztN vwly hn[ (jo) iszK (bwNI dy) pwT dy pRymI ho gey
hn, (AuhnW dy) doKW dy duzKW L dl isztN vwly hn (qy AunHW dy ikrq)
kwrj anûd nwl suawr idMdy hn, fwFy ipawr vwly pivzqR qy ascrj
cirzqRW vwly hn SRI gurU qyg bhwdr jI dy supuzqR (swihb SRI gurU goibMd
isMG jI)[
[siqgurW dI kQw]
sÍYXw: iQiq dw icq kI, inq dw ibq kI
ihq dw ikq kI, suinhMq jrI[
SrDw gur kI suiD dw AurkI
hirqw jr kI, suK puMj jrI[
siB swr mQw, iGRq lIn jQw
ieh cwru kQw, ajrwn jrI[
gun ibMdR guibMd imRigMd mukMd
anûdk cwru jrwAu jrI* ]40]
iQiq = itkwAu, Twhr[ [sMs: isÄQiq]
inq dw ibq kI = inq ibq kI dw = inq guN vwly Dn dI dwqI, Bwv
nwm Dn dI dwqI[ (a) sdw dyN vwlI hY dOlq dI, Bwv sMswrk pdwrQW dI[
[sMs: inqÎ[ ivqœ][
ihq dw ikqkI = ihq ikq kI dw = kIrqn BgqI dI dwqI[
*
ieh sÍYXw bI azgy jwky ruzq pihlI aMsU 1 aMk 23 ivzc awvygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 58
[sMs: ikRiq, DwqU hY = kIriq krnI][ (a) ihq dw = pRym dwqI[ ikq
dw = arogqw dI dwqI[ ikqkI = arogqw krn vwlI[ [sMs: ikqÄ-DwqU hY =
cikqsw krnI][
hMq = ahMqw[ jrI = swVn vwlI[ sV jWdI hY[
suiDdw = suzDqw dwqI, sPweI dyN vwlI[
Aur = idl dI[ jur = qwp, murwd qRY qwpW qox hY[
suK puMj jrI = suKW dy smUh qox biNaW ZrIbwdlw hY [Pw: ZrI = sony
dIaW qwrW qox bNI SY, ZrI bwdlw][
(a) jrI = jVI = jVI bUtI, Bwv aOSDI[
suK puMj jrI = swry suKW dI dvweI hY[
mQw = irVkky[ iGRq = iGAu[ cwru = suMdr[
ajrw = jo kdy kumlwvy Bwv ivgVy nhIx[ sdw iek rs rhy[
n jrI = ijs L buFwpw nw awvy[ (a) ajr L jr (lYNw isKwlN
vwlI)[ (e) ieh kQw ajr vsqU nhIx, jrI jwN vwlI hY, arQwq ies L
suNky SRoqw iesL awpNy aMdr smJygw qy ikRqwrQ hovygw[ (s) iesL jrngy
ajr L jr lYN dy suBwv vwly (pRymI)[ (h) ajrw = jMgl qox rihq[ njrI =
njrox lûiGaw, priKaw hoieaw[ (k) ajr = muzl[ anjrI = bykImq
amolk[ [a: ajr = Aujrq, kImq[ ]
cwru = suMdr[ (a) gihNw[ anûdk cwru jrwAu jrI = anûddwiek
gihNy dI jVq jVI hY[
jrwAu = jVq[ jrI = jVI hoeI hY[
arQ: (siqgurW dI kQw) iczq L itkwAu dyN vwlI, inÜq Dn (nwm) dI dwqI
hY, kIrqn BgqI dI dwqI hY (qy ijsdy) suNn nwl hAumYx sV jWdI hY[
siqgurW (dy crnW ivc) SrDw (aqy) irdy L suzDqw dyN vwlI hY,
(qRYaW) qwpW dy hrn vwlI swry suKW dI aOKDI hY[ ies (siqgurW dI)
suMdr kQw (ivc) swrw qzq irVkky (lY lIqw igaw hY) ijvyx iGAu
(kzF) leIdw (hY), ieh (kQw hY) iek rs rihN vwlI qy kdy buzFI nW
hoN vwlI* (SRI gurU) goibMd isMG mukqI dwqy dy swry guNW (rUpI rqnW)
dy (mwno) awnûddwiek gihNy dI jVq bNI hY[
Bwv: ies ivc kiv jI ny Aus kQw dy guN dzsy hn jo Eh ilKdy awey qy
azgox ilKNgy[ ds gurU swihb jI hn qy ds hI guN awp ny kQw dy eyQy
kQn kIqy hn[ azT guN pihlIaW do qukW ivc hn, nwvW qIsrI ivc
*
iGRq dw rUpk-ajrw njrI = dy arQW L bMnH dyxdw hY[ duzD dhIx mzKN CyqI Krwb huMdy
hn, pr iGAu Krwb nhIx huMdw, iqvyx ieh kQw jrw (buFypy) L pRwpq nhIx huMdI[ dUsry,
iGAu aYvyx KwDw pcdw Gzt hY, pr ieh kQw (ajrw+n =) ajr nhIx, nw pcNy vwlI nhIx,
sgox jrI-pcN vwlI hY, Bwv sB L suKwvygI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 59
qy dsvW cOQI ivc[ ies qox ieh bI smJ pYxdI hY ik SRI gur nwnk
pRkwS qy SRI gur pRqwp sUrj L ieko hI kQw kih rhy hn[ guN jo igNy
hn eyh hn:-
1. iczq L itkwAuN vwlI[ 7. qRY qwp hrqw (duK nwSk)[
2. inÜqÎDn dI dwqI[ 8. suzKW dI dvweI rUp[
3. kIrq (BgqI) dI dwqI[ 9. ajr L pcw dyN vwlI[
4. ahM L swVn vwlI[ 10. ibRMd guNW dI dwqI, ivSyS
5. siqgurW ivc SrDw dI dwqI[ krky ‘awnûddwX’ mukqI dI
6. idl dI SuzDI dI dwqI[ dwqI[
eyh dsy guN dsW gurU swihbW ivc hn qy AunHW dI kQw ienHW dI dwqI
hY[
[Kwlsw-klp ibRzC dy rUpk ivc]
kibzq: SRI gurU jgq piq jgq sdn mWJ
ihMdvwn ajr ibrwjby kI lwlsw[
sUrqN bIj qy aMkUr BXo mhW juzD
aMimRq ko dyin qucw bRzDiq inrwlsw[
sd gun dl qy sdl Bey BUp fwl
Bjn kusm Pl gÎwn qqkwlsw[
pr mq kwlsw dirzdR Kl dwlsw
pRqwp irpu Gwlsw klpqru Kwlsw ]41]
piq = mwlk (a) pq = iezZq[ sdn = Gr[
ihMdvwn = ihMd dy Eh vwsI jo ihMd L apNw vqn apNy Drm
asQwnW dw QwAux mMndw qy purwqN sÍdySI szqÎqw dw mwN rKdw hY[ ihMdI Xw
ihMdU[
ajr = ijsL buFypw nw awvy[ sdw pRPulÎq[ murwd hY ijsdw qyj,
pRqwp qy hsqI sdw rhy[ (a) ajr dw arQ ivhVw bI hY, Auh bI eyQy lwAuxdy
hn[
ibrwjby = vswAuNw[ vsdI rKNw[
lwlsw = iezCw, cwhnw[ qucw-cmVw, Cwl[
ibRzC dy muzF Auqy jo Cwl huMdI hY Aus L qucw awKdy hn[
[sMs: qÍc] bRzDiq = vDdw hY[
inrwlsw = inr+awlsw = awls qox hINqw[ SIGRqw, CyqI[
sdguN = sRySt guN, dYvI guN, siq sMqoK awdI[
dl = pzqy[ sdl = s+dl[ s = smyq[ POjW smyq[
dl = POj[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 60
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 61
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 62
[pMQ iSromNqw]
dohrw: srb iSromiN Kwlsw, rcÎo pMQ suKdwie[
iek ibn gMdy DUm qy, jg mYx aiDk suhwie* ]43]
arQ: (siqgur jI ny ieh) Kwlsw pMQ swiraW qox iSromNI (aqy swiraW L)
suK dyN vwlw ricaw hY jo jgq ivc (swiraW qox) suhNw lg irhw hY
(iek hor vwDw ieh hY ik swrw jgq) gMdy DUMey (L lg ipaw hY pr
ieh) ieko (kOm hY jo ies qox) ibnw hY[
Bwv: pMjwb Kws ivc iszK slqnq apNy qyj ivc hYsI jo azsI hZwr POj
mYdwn jMg ivc iek dm ilaw skdI sI qy sqluj pwr ikqny Coty
mhwrwjy qy rwjy bNy qy srdwrIaW qy jgIrdwr GrwNy azKW dy swmHNy hn
qy vD irhw qyj kiv jI L idzs irhw hY ik Kwlsw srb iSromiN hY,
qyj pRqwp bwhU bl krky, nwl hI bMdgI Bjn guriszKI dy jIvn krky
Aus L srbdw suKdweI kihxdy hn[ apNy srIrk bl cVHdIaW klw dy
jbHy qy awn bwn vwlI Swn dy srIrk rUp rMg cVq bVHq ivc BI sB
qox suhNw iddwrI hY[ pzCmI lok gMdw DUaW (ibiKaw, qmwkU) eyQy
ilawey, ihMdU muslmwn sB ies ny ijzq ley, pr Kwlsy ny ies L nw
Coihaw, ies dw nw CuhNw bI Kwlsy dy bl pRwkRm qy AuØzdm dw kwrN
hYsI, pr ies qox bhYsIaq kOm bcNw bI iek iSromNI gzl hY[
[pMQ jog nmskwrW]
sorTw: SRI siqgur ko rUp, jgih joiq jwhr jgq[
puMj su pMQ anUp, kir bMdn ricby lgiq ]44]
[jgih = jg rhI hY[ anUp = ijs vrgw hor nhIx suMdr[ ]
arQ: anUpm qy sRySt (Kwlsw) pMQ swrw SRI siqgur jI dw srUp hY, (ijs
dI) joq Zwihrw jgq ivc jg rhI hY, (Aus L huN) bMdnw krky (mYx
gur pRqwp sUrj gRMQ) rcN lgw hW[
ieiq SRI gur pRqwp sUrj igRMQy pRQm rwjy ‘mMglw crn brnnû’ nwm
pRQmo aMsU ]1]
arQ: sRI gur pRqwp sUrj (nwmyx) gRMQ dI pihlI rws dy pihly aDÎwX dI
smwpqI hY, ijs dw nwm ‘mMglw crNW dw vrNn’ hY ]1]
*
ieh CMd agy ruq 5 aMsU 38 aMk 6 ivc vI awvygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 63
1
kmZor hoieaw hY[
2
qd qox[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 64
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 65
1
Gwh qy Box dI[
2
gurW dw dws[
3
iqsdI[
*
pw:-mihmw kvn kih skY qws[
4
vrNn krWgw[
5
krqzbÎ[
+
pw:-DrnIDr sm DIrj DwrI[
6
pIVw (rUpI) pON[
7
srovr[
8
inaweI[
9
kvl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 66
1
BOry vWùU[
2
jVqW nwl jVI hoeI[
3
Syr qulÎ (blI)[
4
syvw[
++
pw:-czkR hÍY[
5
czkRvrqI rwjw
[sM: ckRvrÄqI[ pRw: ckRveI, ihMdI ckRvY, ckRvY][
6
vZIr[
7
Bwv vZIr[
8
sRySt guNW[
9
KZwnW[
10
pRwpq hoey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 67
1
pzkw ibRzC[
*
pw:-qru mUl AuKwrw[
+
ieh ipMf rwvI dy nyVy aMimRqsr dy iZly ivc Auqr ruK L hY[
++
swihb rwmkOr jI dw nwm jo aMmRq Ck ky riKaw igaw sI[
2
bVy[
3
kMnW rUpI foinaW nwl pIvIey[
4
BOry[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 68
1
iekzTy hoey hoey pwp[
2
AuØzjl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 69
1
hzQ qy Dry aWvly vWùU[
2
avDI = AuØzcI qox AuØzcI
(iszKI dw) awDwr = awsrw[ (a) Bwv gurisKI dw awDwr iszK hY, pr isKW dI
avDI BweI buzFw jI hn[
3
sUrj[
4
iqRzKy qyj (dI avDI hY)[
5
ieMdR[
6
ipRQvI L KMfih (Pqy krn vwilaW Bwv rwijaW dI avDI) hY[
*
pw:-BUiq aKMfih[
7
DrqI[
8
(ijvyx) mihd vwXU (iqRzKI anHyrI) vyg dI (avDI) hY[
9
pRBU ibSn ivc shnSIl suMdrqw, sUrmqw dI pUrqI (avDI) hY[
10
TûFy pRkwS (jmwl) dI[
11
cMdRmw[
12
ikilHaW[
13
szpW (dI avDI) SySnwg qy bwSk nwg[ (a) nwgW dI avDI vwSk nwg qy szpW (dI
avDI) SySnwg[
14
qn dw hMkwr CzfN ivc siB kuC arpn ho jwvy, Bwv arpn dI avDI hMqw dw qÎwg hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 70
1
gNyS[
2
jogIaW swiraW dI (avDI) iSvjI[
3
Swmkwrqk (iSv jI dw puzqR)[
4
isRStI[
5
bRhmw[
6
duKI krky[
7
'srvN’ nwm sI[
8
ijs dw js kMnIx suiNaw hY[
9
srvN (Bgq dy) vrgw[
10
gUVHw[
*
pw:-lIns[
11
inSwn vWùU (Aujwgr)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 71
1
idRS = jgq ivc nwnwpn nhIx Bwsdw, ieko bRhm hI Bwsdw hY[ (a) ingwh ivc[
2
lÜigaw[
3
spuzqR[
4
cOQI BUmkw[
5
iesiQq hoieaw[
6
guzJw[
7
Bwv-vyd qurIaw L bwlk avsQw dI quzlqw dyxdw hY[
+
pw:-iqin[
8
motweI[
9
sB QwvW ivc[
10
lûmw sI pyt[
11
gnyS (vq)[
12
Purdw sI, Bwv szc ho jWdw sI[
13
iZmIxdwr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 72
1
brsI moey dI[
2
KIr[
3
KMf[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 73
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 74
1
mwnox muridaW ny aMimRq kMnW (nwl) pIqw[
2
iqAuhwr[
3
bwby buzFy jI dw rwmdws ky ipMf hY[
4
pRgt hY[
5
Bwv vsdy hn[
6
swrI Aulwd[
7
kwmnW pUrn huMdIaW hn[
8
pivzqR icq[
9
nhIx qW[
10
pRmwqmw ivc awqmw dy lIn hoey rihN dI dSw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 75
1
igawn smuMdR (vwihgurU) dy igawn ivc aczl[
2
qUM dyKdw hYx[
3
rzj gey ho[
4
qn dI soJI hovy[
5
lûby vwl BrvzitaW dy[
6
kdy kdy KolN[
7
bMd[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 76
1
nwS[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 77
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 78
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 79
1
ipMf qy Gr (gRwm-aru-Dwm)[
2
inûmRqw vwly mn nwl[
3
sUbw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 80
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 81
1
afol[
2
cwl[
3
asvwr[
4
GoVy qy[
5
tuzty nw koeI aMg[
6
ijs dy[
7
GoVw [ifMgl BwSw-bwh = GoVw][
8
pCwNky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 82
1
pwpIaW L[
2
prIKÎw krn leI[
3
mwn qox ibnW[
4
GoVI[
5
aVIal = Auh GoVw jo iek QW aV KVovy qy azgy nw tury[
6
hqy ksw = pSq inkwlnW = GoVy L rwn nwl dbw ky Bwv kzs ky azfI lwieaw, (hqy =)
cwbuk mwr ky clwAuN dw jqn kIqw jwvy qW Auh puSq inkwldy hn, arQwq ipClIaW cOhW
lÜqW nwl hvw ivc dulÜqy mwrdy hn[
7
crKI iPr = vwg qy cVH ieko QW ckr lwAuxdy rihNw qy svwr L fygN dI koSS krnI[
8
PWDiq bzkR = clidaW hoieaW acwnk szjy Xw Kzby L tyF dyky kuzd jwNw ijs nwl svwr
awsn AuKVky ifzg pYxdw hY[
9
awp muhwrI, mUMh Zor[
10
Bwv (iesqy cVHky) iPro = sYr kro, (aKyr clhu =) iSkwr L jwE, (clhu mg =) sPr
kro, (ieAux ies L jovo =) dyKo, prKo[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 83
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 84
1
AuØzcI sI jo bVI[
2
swry mnuÜKW L[
3
moVky idzqIaW hn[
4
prbq vrgy[
5
BweI rwmkuier jI boly[
6
puiCaw[
7
ikvyx (qYL) pRwpq hovygI[
*
pw:-gXo[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 85
1
GoVI[
2
KotI cwl vwlI[
3
Byjy[
4
GoVI[
5
anuswr ho ky[
6
suK nwl turdI hY[
7
vwXU dy vyg L ipzCy Czf geI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 86
1
(GoVI) KVI kIqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 87
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 88
1
dhIx[
2
irVkN nwl[
3
Bwv, vwd = gurjs dw ivsqwr sihq vrNn, qy ivvwd = ivroDI purKW dy kQn dw XukqI
sihq KMfn[
4
kzTw krWgw[
5
pRsMnqw dy dyN vwlw (gurU js)[
6
smuMdr irVk ky[
*
SRI gur nwnk pRkwS qox murwd hY[
+
pw:-rcÎo cwh nO[
7
Bwv bwkI nvW gurW dw[
8
Bwv krm qy smyx dI gqI nwl[
9
PYlweI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 89
+
pw:-AucwrI[
++
ies gRMQ dy Auqwry bVI CyqI hoey, cunWic 1891 dy awrMB ivc ieh gRMQ muzkw sI, qy 10
vYswK 1892 L muzkw iek Auqwrw swfy dyKN ivc awieaw hY[
1
ijs ivc AupinKDW dI vÎwKÎw hY qy ‘awqm purwn’ nwm hY ijs (gRMQ) dw[
+++
ivsQwr pRsqwvnw ivc hY[
2
iSkwr ciVHaw kro[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 90
1
iszk[
2
iSkwr L[
3
jd qk[
4
iSkwr krn L jwvy[
*
ieh gurU dsmyx pwqSwh jI dw dyhurw qy iszKW dw invws sQwn hY, dzKN dyS irawsq
inZwm ivc nWdyV Sihr dy lwgy hY[
5
pMjwb[ (a) purwNW mUjb rwvI qy jyhlm dy ivckwrlw dyS[
6
cMgy[
7
Bwv dsmyx gurU jI[
8
XuzD[
9
mwr ky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 91
1
pRsMn rhy[
+
pw:-rn[
2
Bwv gurW ivc[
3
pwqSwh[
4
bVw[
++
ieh Aus dI sYnW dI igNqI isMGW ny Aus vyly dI lok pRisD igNqI khI hY, CwvNIaW ivc
rihN vwlI bI, GoV cVHy, hwQI svwr, qopKwny vwly bIqy jo azgy ipCy GrIx vsdy sn, pr
jMg vyly szdy qy aw Swml huMdy sn Eh swry[ Aus smyx hiQawr hr koeI rzK skdw sI, ijs
krky hiQawr vrqNw by-igNq lok jwNdy sn, qy pwqSwhI hokry qy anykW aw aw kTy ho
jWdy sn[
5
bweI lK POj[
6
iklHy qoVn vwlIaW[
7
CotI qop[
8
hor[
9
Bwv aYsy blvwn pwqSwh nwl[
10
QoVy ijMny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 92
1
pIVHIaW qk[
2
vfy[
3
ikly[
4
rzKÎw dy QwAux (a) awkI[
*
pw:-gupq pRgt jyiqk hY jQw[
5
Bwv dsm gurU jI dy sRySt cirzqR kho, ikAuxik rws 1, aMsU 8, CMd 39 ivc ‘nO gur kI
siB kQw bKwno’ ikhw hY[
6
swry[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 93
+
ieh poQI jo BweI gurbKS isMG (rwmkOr) jI ny rcI qy swihb isMG jI ny ilKI rmdws dy
Kwndwn ivc rhI[ jdox gur pRqwp sUrj gRMQ iliKaw jwN lÜgw qd kYxQl dy rwjw AudX
isMG jI ny mhwrwjw pitawlw dI rwhIx eyh poQI rmdws qox mMgvweI[ pitawly qy rmdws dy
KwndwnW dI irSqybMdI sI[ mhwrwjw awlw isMG jI dI puzqRI bIbI prDwn, jo ivzdÎw dI bVI
kdrdwn qy swDU ibRqI vwlI sI, BweI rwmkOr jI dy poqRy BweI mohr isMG jI nwl ivawhI
hoeI sI[ BweI sMqoK isMG jI L gurU ieiqhws dw pihlw KZwnw (jo iek Þwky vWùU jwpdw hY
ik hosI) rmdws qox lÜBw sI, iesy krky sUrj pRkwS dI kQw awp ny AuhnW dy muKwribMd qox
ilKI hY[ ieh poQI muVky rmdws nhIx geI[ jdox kYxQl aMgRyZI rwj ivc Swml kIqw igaw
hY qW BweI sMqoK isMG jI ilKdy hn ik AuQy luÜt peI sI[ Szk huMdw hY ik mhwrwjw AudÎ
isMG dy mihlW dI luÜt ivc eyh swmwn pusqkwlÎ ivcox qbwh hoey hn[ SRoq pYxdI hY ik
Auqwrw ikqy hY, pr Koj kridaW ajy swL nhIx lÜBw[ pr swry ds gurW dy ibRqWq ies ivc
bI nhIx hoNy ikAuxik kiv jI kihxdy hn ik iksy iek Qwvyx swry hwlwq nhIx imldy, XQw:-
SRI gur ko ieiqhws jgq mihx[ rl iml rhÎo eyk Ql sB nihx[ [dyKo iesy aMsU dw aMk
5]
1
guNW ivc pRymI hoey[
2
(jy koeI) suNy suNwvy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 94
1
mn dI kwmnw dyN vwlI[
*
pwC-kir hY pwvn[
2
pRIq Dwr ky[
3
kiljug[
4
PYl gey[
5
mZhb[
6
QoVI[
7
iszDI[
8
pihly[
9
bRhm igawnI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 95
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 96
1
BIKm vWùU[
2
Cotw iBrw[
3
dovyx[
4
iSkwr krky[
5
Bwv lKmI cMd jI[
6
ishy, ÞrgoS[
7
mwr ky[
8
lmkwey[
9
lmkwey[
10
mwrdy ho[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 97
1
qurkW dw bwdSwh[
2
syvk dw nwm[
3
syvk[
4
asvwr hoky[
*
pw:-jhWgIr jb[
5
swhmNy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 98
1
iSv jI vrgw[
+
pw:-suMB srIKw[
2
godVI[
3
ijzQox idKweI idMdI rhI[
4
DrqI qy ifzg pYxdI hY[
5
PYl jwvy[
6
awkVW lvy[
7
AubwsIaW lYN vWùU (krdI hY)[
8
nIcy[
9
ibawkul ho duKI ho irhw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 99
1
hy godVI ivc itkwey gey! awE[
2
qwp[
3
mUMh suzk igaw[
4
kWbw[
5
lUM kMfy ho gey[
6
hzf BMnNI[
7
pIVw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 100
1
swVw huMdw hY[
2
ivdYgI[
3
rzqy hoey[
4
spuzqR[
5
pRym vDwieaw[
6
lûmI topI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 101
1
muKIey[
2
swry[
3
pRgitaw[
4
dovyx spuzqrW L[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 102
7. [gur prnwlI]
6<<ipClw aMsU qqkrw rwis 1 aglw aMsU>>8
dohrw: *pMdRih sq Kt bIs mYx,
jnm gurU mhwrwj[
szqRh sMmiq iCiq rhy1,
aink grIb invwj ]1]
2
cOpeI: Gor Gwm Bv jIv duKwry [
SiS sm3 AuØzdÎiq4 kry suKwry[
koie n ijn ky arÎo5 agwrI[
Bey nûimR aZmiq Dir BwrI ]2]
ijqk Skiq juiq By siB qwry[
riv sm AudY Cpy qib swry[
pMdRh sq iCawnvyx6 mWhU[
mws asOj srd ruiq qWhU ]3]
ikRSnw7 dsmI ipqrn idn kI[
pRBU ibkuMT gey sih qn kI8[
aYrwvqI kUl aiBrwm9[
qihx krqwr purw ikX gRwm ]4]
gurU bsqR ko ly sskwrw[
nwm dyhurw ibdiq10 Audwrw11[
iqs gwdI gur aMgd bYsy[
poSS apr pihr inRp jYsy ]5]
*
bwZy ilKqI nusiKaW ivc agly hr aMsU dy awid ivc ‘BweI rwm kOr vwc’ pwT awAuxdw
hY, ieh pwT ‘rwm kAur’, ‘rwm kuier’ awid hn, pr Bwv ieko vÎkqI qox hY[
1
szqr (70) swl DrqI qy rhy[
2
BÎwnk (iqRSnw rUpI) qpq nwl sMswr dy jIv duKI sn[
3
cMdrmW vWùU[
4
pRgt hoky[
5
aiVaw[
6
-1596[
7
aMnHyry pzK dI[
8
smyq srIr dy[
9
rwvI dy suMdr kMFy[
10
pRgt hY[
11
sRySt[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 103
1
pivzqr awqmw vwly[
2
pivzqRqw dw Gr[
3
piqzbRqw[
4
sRySt iesqrI[
5
puMnW dw pwrwvwr nhIx sI[
6
ipMf dw nwm hY[
7
-1567[
8
swl ibkRmI [sMs: sMvqÄ][
+
SRI gurU jI dw avqwr sMmq 1561 dw iszD huMdw hY[
9
quzlÎ [sMs: sMimq = quzlÎ, (a) smq = pRymI, ipawrw[ (e) smìiq = iek mn vwlw,
awSy anukUl][
10
srsÍqI qy SySnwg dyKky cup cwp rih jWdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 104
1
nwm hY gurU aMgd jI dy mihlW jI dw[
*
pw:-dwsU[
+
pw:-dwqU[
2
dUjw[
++
SRI gurU aMgd dyv jI dy Gr iek spuzqRI bI sI, ies BgqI Bwvnw vwlI pivzqRwqmw dw
nwm bIbI amro sI, dyKo iesy rws dw aMsU 15, aMk 1[
3
Bwv gurU aMgd dyv jI[
4
anûd dyN vwly[
5
-1609[
6
SRomNI[
7
julwhy dw[
8
dwh kIqw[
9
jyhVw ikzlw SRI gurU amrdws jI dy crnW L lÜgw sI[
10
supqnI[
++*
pw:-ijn[
11
qpzsÎw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 105
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 106
1
quzl[
+
BwnI jI dI iek hor BYN bI sI ijnHW dw nwm ‘dwnI’ bIbI jI sI[
2
ibaMq[
3
apzCrW bI ijs L moh nhIx sI skdIaW[
4
msq[
5
duhIx hQIx[
++
ieh cubwrw huN qk goieMdvwl ivc hY[
6
sihq awdr[
7
awgU[
8
nwm gurU jI dy Coty byty dw[
9
bweI swl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 107
1
smUh isKW dy irdy ivc igawn dI KuSI idzqI[
2
-1631[
3
pUrnmwSI[
4
-106[
5
Cy brs[
6
puMnW dI KwN[
7
pwilaw[
8
BzilaW dI kul dy gihNy, Bwv gurU amr dws jI[
9
pivzqr[
10
Bwv SRI gurU rwmdws jI nwl[
11
pRgt[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 108
1
inrhzl[
*
pw:-sRI mK rws[
2
aMimRqsr qdox ricaw[
3
pVHky[
4
piqzbRqw[
5
DnuK DwrI[
6
PYilaw[
7
AuØzjl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 109
1
ivsqIrn krky[
2
suKW dI Kwn[
3
-1663[
4
jyT[
5
Sjrw, bMswvlI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 110
8. [gur prnwlI]
7<<ipClw aMsU qqkrw rwis 1 aglw aMsU>>9
cOpeI: pun SRI hir goibMd guru hoey[
pRBu1 pIrI aru mIrI doey[
jnm lIn jihx gRwm vfwlI[
blI mihd2 qn fIl3 ibswlI ]1]
dwrw qIn* suSIlw4 bÎwhI[
iek dmodrI, duiq mrvwhI[
nwm nwnkI iqRiqÎw kyrw[
mn ismriq ijn anxd Gnyrw ]2]
pMc puzqR ien qy Auqpzqw[
jyTo SRI bwbw guridzqw[
sUrj ml aru anI rwie Bin[
atl rwie bRhìgÎwn siBin mn ]3]
pMcm By SRI qyg bhwdr+[
inkt ibTwvihx ijn ipq swdr5[
sRI gur hirgoibMd sm Syr6[
hqy qurk gn gih SmSyr ]4]
gn dwsn ky kwr suDwry[
jg mihx kIriq bhu ibsqwry[
iek iqRMsq sMmq7 ds mws[
Kt idn gurqw iQiq suKrws ]5]
solih sq pcwnvy8 swl[
1
mwlk[
2
mhWblI[
3
kzd[
*
dyKo rws 4 aMsU 27 aMk 46 dI hyTlI
SRI gurU hir goibMd jI dy ivawhW pr tUk[
4
suSIl suBwv vwlIaW[
+
Cyvyx gurW dI iek spuzqRI bIbI vIro jI bI sI[
5
sihq awdr[
6
Syr vWg[
7
iekzqI swl[
8
-1695[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 111
1
rUpvwn = suMdr[
2
nwm hY bIbI dw[
++
pw:-nÜqI[
3
dwdy qox[
4
kMgwl[
5
rwjy[
*+
ieh gyNqI bI ßlq hY, ivSyS dyKo SRI gurU hirrwie jI dy pRsMg ivc rws 10 aMsU 13
aMk 9 qy rws 4 aMsU 27 aMk 46 dI hyTlI tUk[
6
sRySt[
*
pw:-cMd kuier, jo aSuD jwpdw hY[
+
pw:-suiKawrI[
7
dovyx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 112
1
suK dwqy srIr vfy hoey Esy QW (Bwv kIrqpur ivc)[
2
23[
3
Bwv gurU jI[
4
1718[
5
bwlk (avsQw)[
6
do swl[
7
-1721[
8
igawn dy smuMdr[
9
rwqRI[
10
bwbw bkwly ivc hY (siqgurU qyg bhwdr jI)[
11
iszKW L suK dyN vwly (gurU qyg bhwdr jI)[
12
spuzqr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 113
1
akwS[
++
pw:-myx[
2
vYrI nwS kIqy[
3
lwj[
4
-1732[
5
mzGr[
*
pw:-mgsr[
+
pw:-bIs[ SwXd bIs qox murwd vIh pRivSty dI hovy, pr bwrvIx rws ivc kiv jI ‘mzGr
pMcmI sudI pCwnhu’ hI qwrIK dyxdy hn[
(a) bIs = vIs ivsvy, Bwv inSicq[
6
vIrvwr[
7
dopihrw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 114
1
hnyrI qy aMDkwr[
2
Gbrwht[
++
gurU jI dy sIs dyN pr idzlI ivc hnyrI czlI, aMDkwr Cwieaw, idn vyly qwry idzsy,
ipRQvI kMbI, qvwrIK muhIq awZm qy sYrul muqwÞrIn dy krqw muslmwnW ny bI ieh iliKaw
hY, dyKo qvwrIK Kwlsw sPw 1416[
3
AuØzqm purSW ny jwN ilaw ik huN qurkW dy rwj dw qyj nwS hoieaw[
4
aswD duSt (aOrMgZyb) awpNI ivBUqI L (awp) qbwh krny vwlw hoieaw[
5
md ivc mziqaw hoieaw[
6
hirky lY aWdI[
7
rwmcMd dw aprwD krky (mYlw =) pwpI ho igaw qy[
8
pIVHIaW vwlI[
9
ieMdR[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 115
1
viDaw[
2
vydk smyx ivc pzCm vl kSÎp swgr dy dzKN dw dyS[ purwNW anuswr rwvI qy jyhlm dw
ivclw dyS[ prMqU ihMdI ilKqW ivc Bwv pMjwb qox hY, ijs ivc Eh aMbwlw, luidhwNw,
PIroZpur, jmnw Aurwrlw ihzsw Swml smJdy hn[
*
pw:-iblsy[
3
dyiKaw qy KuS hoey[
+
iqn ivawhW pr ivcwr rwiS 4 aMsU 27 aMk 46 dI hyTlI tUk ivc idzqI geI hY[
4
vzfI[
5
iqMn agnIaW ny[
6
KZwnW[
7
SqRÁ nwS krky[
8
XuzD (BUmkw) ivc suzqw[
++
pw:-jovw[
9
bl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 116
1
mukqI[
2
-1765[
3
vIrvwr[
4
svw pihr jdox rwq rhI[
*+
pw:-pws[
5
vDwieaw[
6
bhuiqaW dw[
7
kSt dyN vwlw BilaW purSW L[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 117
1
mMn leI[
2
kMnIx[
3
Aus dI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 118
1
(gur nwnk jI ny) jdox krqwr purox ivdwiegI idzqI[
2
fMfOq[
3
DUVI[
4
nyqRW qox[
5
bhuqw[
6
Cutdw hY[
7
bVy Aumwh ivc pRym L hI socdy hn (a) gurU jI dy sÍrUp L (soicq =) cyqy krky bVw pRym
Aumgdw hY[
8
ivCoVy dI awkulqw (duK) qox (a) swry (Bwv vfy) ivCoVy qox[
9
bolNw[
10
icqvdy hoey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 119
1
ivCoVy dw duzK[
2
FzTw hoieaw[
3
ivCoVw[
4
duK huMdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 120
1
myrw jI krdw hY[
2
PoVw
[sMs: ivsPot][
3
ivawkulqw[
4
bMd kr dyhu[
5
(koeI) ikvyx ipaw puzCy[
6
pqw nw lÜgy ijvyx[
7
cuzp kIqI[
8
mwnox iSv dI mUrqI iDawn lweI bYTI hY, Bwv aczl smwDI qox hY[
9
icN ky[
10
gwrw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 121
1
cwihaw sI[
*
pw:-buziF iq[ buzFy qy[
2
nZr[
3
vVy[
4
anûd nwl pRyry (Gzly) hoey (BweI buzFy dy)[
5
horQy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 122
*
pw:-pwvn pwd su[
1
pivzqR crnW L dyK leIey[
2
iBrweI ny[
3
vrjI hoeI hY[
4
ies QW ivc[
5
ikAuxik qusI sdw myrI sMgq krdy ho, jo rUp mYx DwrW, quhwQox luikaw nhIx rhygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 123
1
iksy QW nhIx idzsy iszKW L[
2
bMd drvwZw[
3
fUMGI[
4
(mwno) kYlwS prbq qy iSvjI iesiQq hoey hn[
5
ieMdrIaW cMclqw qox rihq hn[
6
ilvlIn[
7
hQ joV[
8
nmskwr krdy hn[
9
(qW jo) pRsMn hoN[
10
bRhmw[
11
pwp nwS hoN[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 124
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 125
1
hMkwr[
2
guiraweI[
3
Eh (gurU aMgd jI) pRgt hoey hn[
4
dyKdy hn (ik Eho) mhwn joq (gur nwnk dI) muKVy qy jwgdI hY[
5
moxhdy hn[
6
mhInw[
7
ibrwj rhy hn[
8
pwp rUpI cor[
9
smUh kvlW rUpI iszK mhW iKVy[
10
AuØzlU rUpI inûdk[
11
Auqpq krdy hn[
12
swrI ipRQvI dw czkRvrqI [sMs: swrÄv BOm][
13
vzfw rwjw[
14
pOSwk[
15
pihlI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 126
1
iszK suKI huMdy ny pUj ky[
2
smUh[
3
Srmw ky[
4
dovyx[
5
ieko ijhI[
6
mzQy dy sRySt Bwg[
7
Bwv, SRI gurU aMgd swihb jI[
8
cirzqr[
9
cMgI qrHW khy[
10
jwiNaw jWdw hY[
11
kOqk[
12
nvW KMfW dw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 127
1
Bwv gur nwnk dyv jI ny[
2
pihly (SRI gur nwnk pRkwS ivc)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 128
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 129
1
PYlwvn[
*
pw:-Aucwr[
2
ijs qrHW gurU jI dy pivzqR cirzqRW dw KUbsUrq PYlwAu sI[
3
rsoeIaw[
4
pzk geI[
5
ieko ijhy[
6
BWfy[
7
Bojn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 130
1
KIr[
+
iek nusKy ivc pwT soDky ‘mws su’ iliKaw hY, iek ivc ilKwrI dw iliKaw ‘mws su’
hYsI, pr hVqwl lw ky ‘pwiesu’ bnwXw hoieaw hY[
++
itzky dI vwr ivc bI iliKaw hY-lûgir dAuliq vMfIaY rsu aMimRqu KIir iGawlI]
2
sIq pRSwd = ikSÄq pRSwd = QoVw ijhw pRSwd[ KwlseI boly ivc KwNy L kihxdy hn,
ikAuxik Kws vwihgurU dI myhr nwl pRwpq huMdw hY, sIq pRSwd dw arQ hY QoVw ijhw bWtw jo
KwNy ivcox imly[
jwpdw hY ik ieQy pwT ‘mws’ hI sI qy lûgr ivc bNdw sI, pMkiq ivc CkN vwly
QoVw-QoVw lYxdy sn[ gurU amr dyv jI ny pRIKÎw jd kIqI hY qW ieho sI ik myry azgy mws
nw rzKÎw jwvy[ pr jy asl pwT pwiesu sI, qd acrj nhIx ik eyQy pwT, ‘kSÄIr pRSwid’
hovy ik KIr irJdI sI qy KIr dw CWdw sB iksy L imldw sI[ hr hwl ivc mws ivhq Xw
aivhq dw JgVw isK Drm ivc dUsry mqW vWùU nhIx, ies krky pzK vwdIaW L JgVn dI
loV nhIx[ (a) gurU jI dy Cky ivcox CWdw[
3
lVikaW dy nwl imlky[
4
Guldy hn[
5
GulwvNw[
6
hwr hovy[
7
smUh munIaW smyq iSvjI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 131
1
Audwly aw bYTdy hn[
2
swry[
3
lIn huMdy hn[
4
iksy vyly[
5
Bwv gurU nwnk jI[
6
biVaW qox bVy[
7
hr pwsy jY krky[
8
pUjy gey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 132
1
pRIKÎw [sMs: pRiqzgÎw = pRN, pRiq = prspr[ gÎw = jwNnw][
2
gzdI[
3
Pl[
4
iszDI[
5
pUrw gÎwn[
6
pUrn pdvI (mukqI)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 133
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 134
1
gzlW krn nwl[
2
nZr[
3
smwDI[
4
dOV rhy (mn L)[
5
rokI rzKIey[
6
iek rs JVdw hY (bRhmw nûd)[
7
AupdyS (a) ivSyK igawn, myl, [sMs: pircX][
8
Xog[
9
slwhuMdy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 135
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 136
1
jMg BUmI qy[
2
pTwNW dy hrOl dI bI qwb nw ilaw sky[ qurkI ivc hrwvl POj dy mohrI dsqy L kihxdy
hn[
3
toty toty krky[
4
suhNw[
5
awKI sI[
6
pIVHIaW qk[
7
awirP=rb L pCwNn vwlw, bRhm gÎwnI[ kmwl=pUrn[ vlI=rb dw smIpI, imzqR[
ivlwXq=sweIx dI smIpqw[
(a) ivlwXq=dyS, murwd aksr aPgwinsqwn, qurikisqwn, eIrwn awidk qox huMdI sI,
Bwv hY ik dUr dySW ivc vlI pRiszD hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 137
1
murwd iml jweygI eysy GVI clo[
2
murwqbw[
3
rqw iDawn nw kIqw[
4
pwqSwhI roab (a) mwn[
5
pCwiNaW BI nhIx[
6
mwrN dy[
7
qlvwr dI muzT qy[
8
iqawr hoieaw[
9
iKzcN leI[
10
(qlvwr dI) muzT nwl qdox hzQ icmt igaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 138
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 139
1
Pqy kIqI[
*
hmwXUM lwhOr qox isMD huMdw hoieaw Pwrs phuMcw, EQy keI brs rihky Pyr awky Aus ny ihMd
pTwNW qox Pqh kIqw[
eIsvI sMn 1540 ivc hmwXUM hwiraw qy 1556 eIsvI sMn ivc Pyr ijziqaw sI[
2
moh qy vYr[
3
jyhI iezCw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 140
11. [BweI jIvw, guzjr luhwr, nweI iDMùw, pwro julkw pRsMg]
10<<ipClw aMsU qqkrw rwis 1 aglw aMsU>>12
dohrw: aib SRI gur aMgd inkit,
iszK Bey jo awie[
khox kQw inrDwr kir1,
sunhu sMq icq lwie ]1]
cOpeI: syvk rhY pws iek jIvw[
syvih SrDw Dry sdIvw[
diD2 sox iKcrI kir kY qÎwir[
lÎwie acwviq3 apr ahwr4+ ]2]
iek idn GtI cwr idn rhÎo[
gur sox hwQ jor bc khÎo[
‘awj cliq hY bwXu aMDyrI[
htih nhIx inrnY kir hyrI ]3]
bfI insw bIqy hit++ jwie[
ab qO bihq mhW rj Cwie5[
bwk awp ko hovY jbY[
imtih aMDyrI rj6 sox sbY ]4]
kir lyvox mYx qurq ahwrw[
qumih acwvOx ibibiD pRkwrw[
bhuro clih jQw aib ahY[’
SRI aMgd suin iqs qy khYx ]5]
‘aYso nhIx mnorQ krIaih[
ijs qy mhW doS isr DrIaih[
prmysur jo bwXu bhweI[
1
inrnY krky[
2
dhIx[
3
KulwAuxdw[
4
Bwv iKcVI qox vzKry hor KwNy[
azgy aMg pMj ivc ‘ibibD pRkwrw’ iliKaw hY[
+
pw:-apr apwr[ Bwv SRI gurU jI L[
++
pw:-imt[
5
bhuq imztI Cw rhI hY[
6
DUVI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 141
1
srny hn[
2
smuMdr[
3
simzgRI[
4
twpUaW L jWdy hn[
*+
pihly smyx jhwj iek Kws ruÞ AuØzqy hvw dy czl pYN nwl hI czilaw krdy sn[
5
ies bhwny[
6
eISvr[
7
qWby[
8
szp[
9
DUV[
10
lpyt (a) muK[
11
swrI[
12
Jzt lûGwAuxdy hn[
13
BuzK nwl duKI[
14
AunHW L[
15
bVy kMm[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 142
1
BuzKy[
2
Auh krnI ijs ivc lwB hY[
3
Bwv jIv[
4
huzjqW[
5
huMdI L (cwhy ik ieh) imt jwvy Xw huzjq kry (ik ieh ikAux huMdI hY)[
6
pRsMn huMdy hn[
7
pRmwqmW dI[
8
isawNI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 143
*
qwqprX siqgurW dI swrI kQw qox ‘hukim rjweI clNw’ qox hY, vÎwKÎw isKW dI Bgq mwl
dIaW hn[
1
dyiKaw[
2
aByd[
3
smW, ivhl[
4
dyN vwly[
5
piVHaw[
6
pVHdy rho[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 144
*
eyQy do ipClIaW qukW dw pwT do nusiKaW ivc horvyx vI hY:-
1. anwQn ko krIey bhu mwn[ iqh AuDrn kI rIq pCwin[
2. swD aBÎwgq kI jo syvw[ duKIey ko kwrj liK syvw[
+
ies ivc gurU awdrS syvw dw dzisaw hY ik syvw Aupkwr jo Bly kMm kro gurU jI ivc pRIq
rKky gurU nimzq kro[ ies qrHW nw awpNy mn ivc ahMkwr awvygw, nw ijnHW qy Aupkwr
kIqw hY, EhnW dI mYl dw boJ pvygw[ jo SuB krm iszK kry gurU arpn krky kry[
1
gRIbW[
2
swDnW krn vwly iszK[ (a) swD XW iszK[
3
quhmq = JUTI AUj[ Bwv (rwjy ny) AUj lwky AunHW Bgq igRhsqIaW L[ aMk 30 qox rwjy dw
pqw lgdw hY[
4
kYdKwny[
5
Eh kYdKwny qox kzF idzqy iksy qrHW[
6
sMgl[
7
pYrW ivc[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 145
1
sMkoc kIqw Bwv firaw[
2
rwjw[
3
sMqW dy khy L (kmwAuN nwl) dohW lokW dw suK huMdw hY[
4
asIs[
5
pRym ivc awieaw[
6
mYl L nwS krky[
7
muzTI cWpI krdw hY Jzldw hY, vwXU (Bwv pzKw)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 146
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 147
1
kwT nwl[
2
iqsdy[
3
sRySt mzq dy sihq dyKky[
4
jo Dwrn kry Eh mnuÜK isawNw hY[
5
moqI[
6
duzD qy[
7
swrw pwNI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 148
1
AuØzf ky dySW pRdySW L jWdy hn[
2
vzD[
3
kilawn rUpI moqI[
4
mwn srovr rUpI gurW dy Sbd ivc[ (a) Sbd arQwq jgq ivc gurU rUpI mwn srovr
ivcox[
++
pwC-aDwr[
5
(mwn srovr ivcox mukqI rUpI moqI dw) Bojn lYxdy hn qy Aus dy ivzcy rihxdy hn[ [apwr =
jo pwr nhIx, Bwv ivzcy] (a) Bwv prmySur ivc rihNw (ieh) ahwr lYxdy hn [apwr = pwr
qox rhq, bRhm][
6
nhIx sI aqy nW hI agWh L rhygI[
7
ivckwr kON[
8
koeI Cupw nhIx[
9
pihly sI (awqmw)[
10
huN[
11
agWh L[
12
ijs dy sbMD hoN krky qn cyqn huMdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 149
1
azK awid ieMidRaW dw PurkNw[
2
iviSaW ivc anûd dI klpnw krdw hY qy ‘ieh myrw rUp nhIx’ azgÎwnI (ieh gzl) nhIx
lKdw[ -n-dyhurI dIpk hY[
(a) azgÎwnI ieh gzl nhIx smJdw ik anûd qW myrw sÍY srUp hY, mYx ju iviSaW ivc anûd
dI klpnw kr irhw hW (ieh JUTI hY)[
3
hMkwr[
4
purwNw[
5
pwNI qox duzD vWùU jo qn qox awqmw L (judw kr sky)[
6
ikvyx bI ilpwiemwn nhIx huMdw, Bwvyx ikMny ivKyp (duK) hoN [sMs: ivkSÄyp = Gbrw, ibRqI
dw iKMfwAu][
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 150
1
aw bNn, aw pYN[
2
Bwv suK duK qy[
3
(prMqU igawnI) jwNdw hY jgq L supny smwn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 151
1
mYx (awpNI) mukqI vwsqy[
2
awp dw[
3
nw mMno ik iksy dy mwiraW ieh (awqmw) mrygw (a) mMno ik mwiraW nhIx mrygw[
4
ibKy = ivc[
5
kzitaw[
*
pwC-AuTwie[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 152
1
kwl dw nwS krn vwlw, Bwv awqmw akwl hY[
2
jwq[
*
jo kMm iksy dw krnw Drm hY, Aus ivc bRhm gÎwn dw aiBaws jwrI rKy[ qdox vrNW dI
vMf mUjb kMm krdy sn, huN awpo awpNI coN mUjb krdy hn[ kiv jI dI murwd kyvl ieh
hY ik kwr kridaW bRhm gÎwn ivc rhy[ aMk 9 ivc spzSt ho jWdw hY ik murwd ikrq Xw
ikzqy qox hY[ awSRm brn dI vMf dw KMfn azgy aMsU 13 aMk 15, 16 qy 17 ivc kiv jI
awp hI dzsdy hn[
+
gurU jI dy AupdyS awpNy anuBv dy hn[ avqwr SwsqRW dw muQwj nhIx huMdw[ Aus dw
igawn suqy sMpUrn gÎwn huMdw hY[ idRStWq mwqR qox Bwv lYNw cwhIey[
3
sRySt krm[
4
awXU dy pUry hoN dw[
5
ijs Qwvyx igrnw (mrnw) hY dyh Auh QW pRwpiq kr lYxdw hY[
6
ijs nwl nwS hoNw hY[
7
duzK ik SsqR awidk (Auh) iml jWdw hY[
8
iksy dy pRwNW dI hwnI nhIx dyKI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 153
++
pw:-Qory[
1
swhmNy vYrI dy[
2
swhmNy mr jwvy[
3
ibnW Szk dy[
4
muK AuØzjly[
5
awqmw L szq qy qn L aszq inScy kry[
6
awSRw[
7
dwvw agnI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 154
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 155
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 156
1
bRhmW dw lok[
2
Bwv kW dy ivStw quzl jwNy[
3
mn krky bMDwiemwn nhIx huMdy[
*
SRI gur nwnk pRkwS ivc swrw dzs awey hn, dyKo pUrbwrD aDÎwX 48[
4
XQwrQ[
5
sRySt jwNox[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 157
++
pw:-pÎwro prmysr kir[
1
jd qk nw imly AupwAu kry[
2
ipawrI nwl[
*
pw:-mwnY[
3
(prmysur) iPrdw hY[
4
rp gey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 158
+
nWgy dI srW (mukqsr) dy kol ieh hrIky ipMf hY[
1
pihly kuC (smW gurU jI) EQy vwsw kr awey hoey sn[
2
bVw[
3
pihly jo iezQy vsdy huMdy sn[
4
Bwv SwhUkwr hoN krky hMkwrI hY[
5
pIVHw, mUVHw[
6
crn nw rKy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 159
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 160
1
AuØzcy nw hoey[
2
nwS[
3
Bwv awSRm ar DrmW qox SRI gurU jI inhBrm sn[
4
Bwv krmkWfI nhIx imldy sn[
5
ijnHW dy Bwg Gzt nhIx hn[
6
mniezCq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 161
1
Srwb pIN vwlw[
2
Bwv, iszK swry awp dw Xs ijvyx suNwAuxdy hn[
3
Srwb pIN dI KotI cwl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 162
1
pqIaW azKIx dyK bI ilaw[
2
kwlI[
3
kwlI Gtw[
4
nukl = Srwb dy ipzCox mUMh suawrn leI koeI KwN dI cIZ [aæ:-nukæl][
5
nSw[
6
cVH igaw[
7
brsdy jl dI bhwr[
8
msq[
9
huiSawr[
*
hrIky dy cODrI dI avzgÎw qy KfUr dy cODrI dI mdpwn qox imrgI dw muV pYNW qy Aus dw
ifg ky mrnw AunHW dy kukrmW dy dMf hn, siqgurU jI dy iczq koeI KoB hoieaw qW guzsw
awieaw qy dMf dI Skl PurI eyh Bwv AunHW dy sdw aCoB suBwv dy ivruzD hn[ iesy leI
kvI jI ny ipzCy iesy aMsU dy aMk 11 ivc ikhw hY ik ‘sun SRI aMgd sihj suBwie[’ qy huN
awK rhy hn, ‘SRI aMgd suin ibksy qbY’ qy azgy czlky aMsU 23 ivc jo qpy L gurU amr
dws jI ny Aus dI krnI dw Pl Bugwieaw hY iqs qy gurU aMgd dyv jI AunHW nwl Audws ho
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 163
ky mUMh hI nhIx sn idKwldy qy vwk bI ieho khy ny- ‘siqgur ko Gr hY inq nIvw] hon
hMkwr Qwn nihx QIvw]’ dUsry ieh awqm szqÎw dy kOqk hn[ hukm nwl htI sI, hukm
tutidaW aw geI[ hrIky cODrI dI kQw mihmW pRkwS ivc nhIx hY[
1
Bwv imrgI AuTI[
2
Ault ky[
+
pw:-pg[
3
imzJ[
++
pw:-sMbMDI[
4
hwsI, mÞOl[
5
bygq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 164
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 165
1
dyviqaW dI purI[
2
pwpI dyh[
3
koeI cor jwN ky[
4
koqvwl[
5
mOq[
6
Bwv pRqzKÎ[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 166
1
Bwv gurU amr dws jI dI[
*
sRI aMimRqsr jI qox pMj Cy mIl qy hY[
+
pw:-KzqRI[
2
ismrdy[
3
Bzly, KzqRIaW dI iek jwq hY[
4
spuzqRW dy[
5
LhW dy[
6
anûd huMdw hY[
7
duKW qox rihq hY[
8
Gr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 167
1
ijvyx pwp qox ibnW roZI qury[
2
imzqRweI ar vYr[
++
pw:-dÍYK[
3
pRsMnqw qy aPsos[
4
ivarQ awXU guaweI[
5
jvwnI[
6
dlIlW kridaW[
7
svwrI ibnW Bwv pYdl jwvy[
8
gMgw[
9
bVy KuS ho ky nHwAuxdy hn[
10
iCVkdy hn[
11
Puzl[
*
pw:-Kyvihx[ DuKvihx[
12
kMFy[
13
inrwhwr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 168
1
keI vyr gey[
2
AunIvIx vwr[
3
Bwv ibRzD[
4
pYrIx qurky jwN[
5
iek ipMf dw nwm[
6
sRySt, mSwhUr[
7
bRwhmNW dw iek goqR, sMBwvnw hY ik ijnHW dy vfy srsÍqI ndI dy iknwry kdy vsdy sn so
swrsÍq[
8
Gr Auqwrw dyvy[
9
dupihr dy sUrj dI Duzp krky rwh qp irhw sI[
10
itky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 169
1
srIr dy icnHW qox mnuÜK dy SuB aSuB dI ivcwr dzsN vwlI ivdÎw[
2
crn kml qzikaw[
+
sRI gurU gRMQ swihb jI ivc SRI gurU amr dws swihb jI dy sjy hzQ ivc BI kMvl dw icMnH
iliKaw hY, XQw-
‘bwirju kir dwihNY isiD snmuK muKu jovY ]’ (svÚ mÚ3 ky)
iesy qrHW pMcm siqgurU jI BI Aucwrdy hn
‘myry hwiQ pdmu awgin suK bwsnw]
(Punhy mÚ 5)
ieQy crnW ivc BI pdm ikhw hY so pRqIq huMdw hY ik SRI gurU amr dyv jI dy sPl
SrIr ivc donox QW pdm sI, iesy leI awp gur avqwr hYn[
sRI ikRSn jI dy kyvl crnW ivc hI pdm sI XQw-
‘crN kml ivc pdm hY iJliml Jlky vWgI qwry[’
vwr BwÚ guÚ 10-23
3
ijnHW dy (crnW ivc) kvl dw icMnH sI[
4
dlIlW[
5
ivSL dw avqwr hYn eyh[
6
clNy[
7
Byt[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 170
1
crnW L pwAuNw krdy hn (XwqRI qWqy) pivzqR ho jWdw hY Gr (quswfw)[
2
bynqI kIqI[
3
ivSL vrgw kml (icMnH) quswfy crnW ivc hY[
*
pw:-qb hI chO[
*
pw:-dulhn[
4
Bwv Gr phuMcdy qk nwl irhw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 171
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 172
*
ieh gMgw awid dI AusqqIaW pihly iKawlW anuswr hn, jdox ajy siqgurU aMgd dyv jI
dI Srn L pRwpiq nhIx hoey sn[
1
gMgw dw iek nwm hY, rwjw SWqnu qox gMgw dy pytox BISm dw jnm hoieaw sI[
2
Bwv mn mMgI murwd dI dwqI hYx qUM[
3
kQw hY ik sUrjvMsI rwjw dlIp dy puzqR BgIrQ ny qpzsÎw krky vzifaW dy AuDwr vwsqy
gMgw ipRQvI qy aWdI sI[
4
dyviqaW dI mMnI hoeI, nwS krqw pwpW dI qy iqMnW lokW ivKy jwNI hoeI[
5
qyrw pRvwh roikaw nhIx jWdw[
6
Ausqiq krdy hn[
7
swry guN igNky[
8
kON hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 173
1
lûmy swh Brky[
2
inrMqr[
3
bVw JUrdy hn[
4
sÍrg dw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 174
1
(mwno) BgqI awpNw srIr Dwrky[
2
Cotw BweI[
3
puzqr[
4
shury vzsdI sI[
5
buiDvwn[
6
Gr dw[
7
dhIx[
8
irVkdI hoeI[
9
Bwv bIbI dy Sbd pVHn dI Dun[
10
pMGrdw hY idl[
11
Ehlw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 175
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 176
*
pw:-sm[
1
myrI (hwlq) qy ricaw hY[
2
Bwv sRI amr jI[
3
rcN vwly[
4
lUM iKV gey[
*
pw-inq[
5
Bwv mYx awpNy ipqw gurU jI pwsox bhuq suNdI rihxdI hW EQox hI kMT kIqw hY[
6
hy bytI!
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 177
1
isawNI[
2
vfy[
3
shury dI QW[
4
drSn dyKdI hW[
+
pw:-mq kr icq icMqw[
++
pw:-mm pRymw = myry pRym L[
5
klÎwn dw rwh[
6
bulwie ley[
7
Bwv foly qox hY[
8
pON[
9
szd lvWgI (qusW L)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 178
1
ijs L[
2
awgÎw[
3
Bwv sRI amr dws jI imln dw hulws bhuq rKdy hn[
4
iKV irhw hY[
*
pw:-ienhu[
5
kpVy dI (buzkl) qox hzQ bwhr kzFy[
6
(mYx) jog nhIx[
7
anûd pRsMnqw[
8
puzCdy hn pRsMn ho ky[
9
iqawr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 179
1
dwl cwvl[
2
mws = mhW pRSwid[
3
Bwv SRI amr jI ny dyiKaw[
4
sUg[
5
(qy) krdw hW aMn dw ahwr[
6
nw lvW qW apmwn hovygw, mYx ikAux aw bYTw (pMkq ivc)[ (a) Bwv rsoeIey kihNgy ik jy
ien lYNw nhIx sI qW pMkq ivc aw ikAux bYTw[
7
ies qrHW gurU jI dw mn pry ht jweygw[
8
rsoeIey L[
9
Bwv gurU aMgd jI[
10
(Aus ny mws nw KwNW) Drm smiJaw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 180
1
sRI amr dws jI dy (idl dI) jwN leI[
2
Bwv Srm krky sMgq ivc iPrdw turdw nhIx (rotI vyly imlky jw bYTdw hY)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 181
*
pw:-sMgiq mihx iml kir qb jwvY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 182
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 183
*
pw:-inq siqsMgiq syvw TwnO[
1
GVw[
2
pihr rwq rihxdI[
3
swry sMklp dUr krky[
4
muV jw ky nhIx sMBwilaw[
5
cwl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 184
1
purwNy[
2
(jdox) BuK qyh bhuq vDy[
3
qdox dyh dy inrbwh vwsqy kuC (ahwr) krn[
4
kpVy pihnN dI hoS (awp L) huMdI nhIx (qy hor) kON lvy Kbr[
(a) kpVy pihnN dI suD buD (Kbr lYNI) kON kry, (awp L qW) hY hI nhIx (loV kpVy
dI)[
*
SRI BztW ny sveIaW ivc iliKaw hY,
‘qIs ieku aru pMij isDu pYqIs nKINAu’
arQwq gurU amrdyv jI 30+1+5+35 = 71 vrhy dI Aumr ivc awey sn syvw
ivc, 1 vrhw bIq igaw hY huN, aYAux 72 huMdy hn[
5
AuØzdm[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 185
1
gurU shI krky[
2
Gr[
3
czl[
4
sMbMDIaW[
5
byVI[
+
pw:-qhI[
6
rwq awrwm krdw hY[
7
svyrw huMidaW[
8
rwh tur pYxdw hY[
9
aMq L (jd) iekzilaW rih jwNw hY qy nwl ijzQy iksy nhIx jwNW ieho (gurU) shweI hoNgy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 186
1
srIr nwlwXk, Bwv dyh rih cukI hY[ [sMs: gwqR = srIr] (a) ieh nlYk (GridaW nwl)
guzsy ho ky (aw itikaw hY) [sMs: gwqu = gusy][
2
cwAu[
3
iksy AultI gl dI kuC igNqI (soc) nhIx krdy[
4
Bytw kIqw[
5
rzsI nwl[
6
TÜTw[
7
prvwh nhIx krdy[
*
pw-jgq
8
BwAu Bgiq ivc inÜq jwgdy hn qy jgq dy jMjwlW vzlox sOx gey hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 187
1
hor rMg dy[
2
DIrj Dwrky[
3
lÜkVIaW[
4
BWfy mWjN[
+
pw-hWk hY[
5
PoVw[
++
ieh gzl ik SRI gurU aMgd dyv jI dy crnW ivc PoVw sI, AunHW dy gzdI pr bYTN dy
ivroDI inûdkW dI torI hoeI inûdw hY, ijs L nwvwkP pr pRymwDIn iszKW ny suhNy arQW ivc
lwAuN dw jqn kIqw hY[ BweI gurdws ny ieh gzl nhIx ilKI mihxmw pRkwS ivc jo SRI gu:
pR: sU: gRMQ qox qIh brs qox vDIk pihlox dw gRMQ hY ieh vwrqw nhIx idzqI, nW hI BztW ny
sveIaW ivc iZkr kIqw hY[ blik ieh gl pRiszD hY ik svyry ijs rogI Auqy AuhnW dI
nZr pYxdI sI Auh arog ho jWdw sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 188
Bzt bI kihxdy hn: XQw- ‘jwkI idRSit aMimRq Dwr kwluK Kin Auqwr[’ ies rws dy
aMsU 10 dy aMk 4 qy 5 ivc ieho gzl kiv jI awp dzs awey hn[ iPr itzky dI vwr ivc
iliKaw hY ik-
‘joiq smwNI joiq mwih[’
punw:- ‘joiq Ehw jugiq swie sih kwieaw Pyir pltIaY]’
jd SRI gurU nwnk dyv jI hI kWieaw (dyh) bdlI hY qW iPr PoVy dI QW ikzQy hY[ Pyr
BweI gurdws jI ilKdy hn-
‘joqI joq imlwiekY siqgur nwnk rUp vtwXw..[ kwXW plt srUp bNwXw[
[vwr 1: poVI 45]
qQw:- ‘gurU aMgd guru aMg qy aMimRq ibRK aMimRq Pl Pilaw[
[vwr 24, pOVI 8][
eyh swry pRmwN awp dy SrIr L gur nwnk vrgw arog pRgt krdy hn[ PoVy vwlI gzl
szc nhIx shI huMdI[
1
lhU pwk[
2
DrqI pr suzt dyN[
*
pw:-KSt su[
3
cVHdy sUrj dw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 189
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 190
1
(SkqI) vDdI hY[
2
iksy L jNwieaW pzly nhIx rihxdI[
3
dwny[
4
DrqI vWg DIrj Dwrn krdy ho[
*
pw:-kir[
5
PoVw[
+
pw:-incuriq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 191
++
pw:-Gnyr[
1
rzsI[
2
kIVIaW[
*
hr swl fyF gj rumwl qy ikrm czlN dI swKI mihxmW pRkwS ivc hY, EQy iliKaw hY ik
bwrW brs EhI bsqr vrqdy rhy jo pihny syvw ivc awey sy[ ieh ikrm clN vwlI gzl
bI AunHW hI inûdk lokW dI clweI hoeI jwpdI hY[ BztW ny sveIaW ivc qIsry siqgurW dI
syvw dw iZkr kIqw hY, pr ieh bwq spSt Xw ieSwry nwl bI nhIx idzqI hY[
+
pw:-sRon[
3
iBzjy hoey[
4
Fikaw hY[
5
ibaweI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 192
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 193
1
TÜTy nwl inûddy hn qy gvwr nhIx jwNdy[
*
SRI pwvn amrdws jI Gwl qy gurU swihb jI dI ids rhI byprvwhI qox pRSn AuT KVoxdy
hn ik ikAux byprvwhI hY? kIh ies syvw mwqR ny SRI amrdws jI L gurU bnwAuNw hY? kI
gurU aMgd jI dw ies syvw nwl kuC sMvrdw hY? AuØzqr ieh hY ik gurU jI byprvwh nhIx
hn[ Eh SRI amrdws jI L mhwn AuØzc pdvI leI iqawr kr rhy hn[ SRI amr dws jI
Durox gurU hn, crnW ivc pdm dw hoNW dzsky kiv jI ieh gzl sUcq kr awey hn[ gzl
ieh hY ik jgq ivc JUTy gurU qy JUTy iszKW dI prpwtI ny szc qy aslIaq guMm kr idzqI
sI, szcy gurU dw awdrS qy szcy iszK dw awdrS krky idKwAuNw sI, ies leI SRI amr dws
jI vwihgurU jI prm kOqkI vlox iszKI dy nwt ivc rKy gey sn[ pihlW nyk qbIXq Drm
dw JukwAu, BgqI dI ipaws ivc qIrQ prsn, Pyr gurU dI pÎws, iPr syvw dI avDI krky
AunHW ny jgÎwsw qy isKI dI ‘srb awpw qÎwg’ imswl kwXm kIqI, Pyr jo kuC sn arQwq
gurU, so hoky iPr guiraweI dw awdrS idKwXw qy gurU pd dI kwr pUrI pUrI inbwhI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 194
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 195
1
iZmIx Auqy ickV hY[
*
pw:-iek[
2
hwsI, TÜTw shwr ky[
3
sB qox vzfw, nyk qy SoBw vwly suBwv vwlw[
4
DIrj[
5
kmlI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 196
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 197
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 198
1
swry jgq dI roZI quswfy hzQ hY[
2
gl lw ilaw[
3
pRym ivc rom KVy ho gey[
4
azg dw cMigawVw bn agnI (mhwn azg) ivc iml krky iek rUp ho jWdw hY[
++
pw:-skl Pl lwXo[
5
kIVIaW[
+
pw:-suno, sunÎo[
6
(awgÎw dI) awvwZ[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 199
1
SRI amrdws jI gurU hn, hor ny nhIx hoNW[
2
aMmRq jYsy[
3
sMqwn[
4
puzqRIaW[
5
vzsNw FUMfo[
6
itkwNw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 200
+
pw:-ipKny kir qm ierKw n lhyxgy[
1
jor nhIx szkNgy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 201
*
iek ilKqI nusKy ivc eyQy ieh doihrw vwDU hY- ‘ieim kih kY gur amru sox SRI gur kIn
ibsRwm[ rwiq ibKY supqy slg SRI gur ko Dir DÎwn[’
1
cldy hn[
2
AupdRvIaW ny vwsw kIqw hY[
3
keI lÜK[
4
idny swry lokI Auswr ky kMD (KVI) krdy hn[
5
bVy BÎwnk Koty rUp vwly[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 202
1
AujwV idzqy[
2
iZmI[
3
rok, rokN vwlw
[PwrsI, mZwhm][
4
ieh pd ipClI quk nwl hY, jyqI bWCo qyqI lE[
5
ieh mMg pUrI kro[
6
bYiTky[
7
jw vVy[
8
sOxh cuzko[
9
QwAux [sMs: pd = QW][
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 203
1
JUTw Drm kIqw, Bwv shux JUTI Kw leI[
2
iZmIx[
3
swry pRyqW ny jwiNaW[
4
koeI[
5
crn pwieaW (awpdy)[
6
guiraweI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 204
1
Eh (Bwv puzqR) gzdI dy Xog nhIx hn[
*
pw:-XwhI = jyhVw gzdI dy jog hY[
2
ikzQy, ikvyx[
+
pw:-qÎwg n jwAux qhin ko[
3
ijs L sB ny Czf idzqw hY, koeI nhIx vsdw[
4
koeI
(a) ikvyx bI[
5
Gr bNwey hoey (bwd krdy =) ibrQw kr dyxdy hn, Bwv Fwh dyxdy hn, vzsN nhIx dyxdy
(Bwvyx koeI) kyho jyhw hovy[ (a) EQy Gr dw bnwAuNw iks qrHW hovy[
6
idzqy hn (qusW Xw rzb ny)[
7
Pyr PyrU dy puzqR (Bwv SRI gurU aMgd dyv jI ny) Purmwieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 205
1
fr[
2
awpNy kMmW leI bQyry lokIx awAuxdy hn[
3
swL kI koeI AujVy koeI vzsy[
4
Sihr[
5
gur kIrqI dw Dwm[
6
lÜk bMnH ky[
7
mYx rcW Sihr[
8
puztNw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 206
1
hzQox idzqI[
2
aSuB (iZmIx) L SuB krngy[
3
rihN leI[
*
pw-Dr[
4
Sihr dw nwm (pvy)[
5
frdy hn[
6
awpNy awp L krn hwrw smJdy hn[
7
ienHW L[
8
qusIx krn krwvn hwrw gurU L jwNo[
9
dOr (Auh Gyrw ijs ivc pyV lwieaw jwvy qy pwNI Tihrn dI QW hovy)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 207
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 208
1
puzqRW dy jI ivc ieh hMkwr hY ik ‘swfw ipqw hY’ ies leI irdy ivc syvw dw Bwv nhIx
rzKdy[
2
AuØzcw pd, Bwv jgq gurqw dw pd[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 209
1
ipCly pYrIx[
2
mDrw[
3
pr sBnW dy bVy vfy awsrw hn[ (a) bVy vzfy hn qy sB dy Eh awsrw hn[
4
(lûmy) pYky[
*
pw:-pMQ inRBY[
5
gurW dy hzQ dI[
+
pw:-CrI gurU kI kr mYx DwrI[
6
AuTweI hoeI[
7
sVdy jWdy hn[
8
bsqrW dI sMBwl nhIx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 210
1
bysuD[
2
Tihry nW iek GVI bI[
3
inhzky nW mwro[
4
ihlwE nW[
5
acwnk hI azKIx ifzTw[
6
AuT nÜTI[
7
bzcy[
8
Kyq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 211
1
tWfy dw muzF[
2
(azK) PoV idzqI[
3
Kyq ivc ifgky[
*
ieh jgw DUrI qox pitawly dy ivc CItW vwly stySn qox nyVy dzsIdI hY[
4
dyAu XW adyvW dI hwlq hoeI[
+
pRyq nwm hY cly gey dw[ murwd hY SrIr iqawg cuzkIaW rUhW qox[ prMqU pRyq dw ivSyS arQ
Eh srIr iqawg cukIaW rUhW dw ilaw jWdw hY jo awpNy krmW qy vwSnw krky BwrIaW
mlIn qy BYVy pRBwv vwlIaW hn ijnHW ny jIvn pwp, anrQ qy ZulmW ivc ibqwieaw hY,
Eh pwpW dy boJ krky DrqI dy Aupr hI BtkdIaW hn, qy awpNy idRV Brm ivc mnuÜKW
vWùU jIvn smJky swry kwry krdIaW hn, pCuqwvy awid dy duK bI JzldIaW hn[
gurbwNI ivc awieaw hY ‘pRyq ipMjr mih dUK Gnyry]’ ienHW L awpNy ilûg SrIr,
SrIr vrgy Bwsdy hn[ KwNw pINw pihnNW awid Auvyx hI Bwsdw hY[ prmySur dy nwm vwly,
BgqI vwly, Xog szqÎw vwly qox ienHW L syk awAuxdw hY, fr KWdy qy dUr Bjdy hn[ pzCmI
lokW ny bI siprcÎilZm dI ivzdÎw lÜBI hY, Eh bI ienHW gzlW L shI krdy hn[ kurwn,
aMjIl, purwn awid swry Drm pusqkW ivc bI iZkr hn prMqU awm vrqwry ivc jo lokIx
qmwSy krdy hn Eh aksr pKMf huMdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 212
1
kol ibawsw dw pRvwh vihxdw hY (ijs) ivc AuØzjl jl lihrW smyq hY[
*
pw:-pwhU[
2
kol ibawsw dw pRvwh vihxdw hY (ijs) ivc AuØzjl jl lihrW smyq hY[
3
ckvw[
4
boldy hn[
5
ndI dw iknwrw, (a) iknwry dI Box jo huNy pwNI hyTox inklI hovy so puiln[
6
koml ryq dy donox kMFy[
7
lhOr awid jwN leI AuQox rwh sI[
8
ieDr idzlI jwN vwly phuMcdy sI[
9
dyKN ivc sRySt[
10
pRyqW dy fyry[
11
SRI gurU jI dy hzQ vwlI CVI hzQ ivc PVI[
12
DrqI Sihr dI[
13
imzTw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 213
1
suMdr mUMh qox[
2
vMf idzqw[
3
Auswrn[
4
Auswrn vwly[
5
(gurU jI) azgy dIn bNky[
6
Auh (kwj) pUrw ho igaw
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 214
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 215
1
drSn[
2
keI iszKW qox (iek) hor gzl suNI hY ik[
3
ipCly pYrIx[
4
jMgl ivc[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 216
1
hor krnI krn dI loV nhIx rhI[
2
juvweI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 217
+
pw:-sRI gurU[
1
idn rwq gurU amr jI arwDnW krdy sn ik agm agwD (gurU aMgd) jI L eyQy awey
vyKW[
2
iksy qrHW nw irhw igaw (KfUr) gurU (aMgd) jI qox[
3
drSn imlN lÜgw hY, (ieh soc ky) nYNW qox jl Cuzt ipaw[
4
rom KVy ho gey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 218
1
qUM awrwDnw kIqI hY[
2
bMinHaW[
3
Bwv jdox koeI iDawvY[
4
qyry pRym krky (a) qyry ivc ihq krky[
5
Auswry sn jyhVy cMgy (Gr)[
6
ndI iknwry bYTy jwNky[
7
vruN awieaw[
8
cMgI iksm dI iek mzCI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 219
1
muskRwky[
2
hy sRI amr dws! vruN L sPlqw idE[
*
mulqwn, isMD awid ielwikaW ivc diraw dI pUjw krny dw iek Kws mq hY, Aufyro lwl
nwmy koeI ienHW dw gurU hY[ ies pwsy vl jdox iszKI pRcwr hoieaw, qW purwqN rsm diraw
ivc bWtw pwAuN dI nvyx bNy iszKW ivc ßwlbn jwrI rhI qy iPr eyQox horQy BI PYlI, qdox
ies dw kwrn iszKW ivc ieh pRivrq hoieaw ik vrN gurU dw syvk hY Aus syvk L CWdw
imldw hY[
ies smyx iszKW ny ies rsm L gurmq iszDWq dy pRiqkUl qy tplw dyN vwlI smJky
iqawg idzqw hY[
+
aMk 16 dy aMq qox lY ky 20 dI pihlI quk-apr ahwr kuCk qihx Kwie-quk dw pwT
ilKq dy pMj nusiKaW ivc, jo swfI nZrox lûGy hn, ieh pwT ievyx hY ijvyx asW AuØzpr mUl
ivc idzqw hY[ Cwpy dy Aus nusKy ivc jo lwhOr dy iksy bRwhmN muidRq krqw ny Cpvwieaw qy
awm pRivrq hY, ies dI Qwvyx pwT ieAux hY:-
BXo smw pRswid ko jwnÎo[ dws eyk ko bol bKwnÎo[ ‘ab hI jwhu rsoieXy pws[ awnhu
Bojn qIr ibpws']17] huqo dUr iek iszK bulwXo[ iqs ko kih kir ngr pTwXo[ ‘ab hI
jwhu lWgrI pws[’ hukm dIE SRI muK suKrws]18] jwie iszK prSwd ilawXo[ ndI pwie
siB ko vrqwXo[ Bojn pwie AuTy jb sÍwmI[ pUrn bRhm sdw inhkwmI]19] inj dwsn ky
sdw shwie[
spSt hY ik pwT bdilaw igaw hY[
iek ilKqI nusKy ivc aMk 12 dy muzF ivc ‘ruicr jwiq kI sPrI eykw’ dI quk ivc
‘sPrI eykw’ qy hVqwl lw ky ‘puSp anykw’ pwT bdilaw hY, pr iesy bdly hoey pwT dy
nwl hI iksy dw iliKaw hoieaw sI ‘ijn pwT htwieaw hY gurU kw dyNdwr hY[’ so swbq ho
igaw ik Cwpy dy nusKy dw pwT jo asW Aupr idKwieaw hY awKypk hY, iksy mzCI mws qox
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 220
pRhyZ krn vwly ilKwrI Xw muzidRq krqw ny bdlvwieaw hY[ gur iszKI ivc mws dw JgVw
nhIx hY ‘mwsu mwsu kir mUrKu JgVy[’ BweI sMqoK isMG jI ipzCox gurU jI dy lûgr ivc mhW
pRSwd dw iZkr kr awey hn[ swfw mqlb eyQy mws L ivhq aivhq iszD krny qox nhIx,
pr gRMQ dy pwT SuD krn qox hY[
ies spSt itkwNy qox iszD ho igaw ik ies mhwn gRMQ ivc awKyp ho cuzky hn[ jo
szjN iKawl krdy hn ik ies ivc awKyp nhIx hoey Eh ies iezky itkwNy qox qszlI kr
skdy hn[
1
mzCI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 221
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 222
1
pRkwSq hYn[
2
mn ieMdrIaW smyq ijs (bRhm) L lK nhIx skdw[
3
biVaW qox bVw [sMs: mhqÄ] (a) mihqqÍ qox jo hor vfw (Xw mhW qzq) hY, Bwv cyqn rUp[
4
pl mwqR (kuC) nhIx Pur skdw[ (a) iksy qrHW pl mwqR leI bI ijs ibn nhIx Pur skdw
(Purnw)[ (e) ijs qox ibnW plkW nhIx Jmk skdIaW, Bwv azK nhIx PrkdI[
*
arQW leI dyKo SRI gurU nwnk pRkwS pUrbwrD aDÎwX 1 aMk 63[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 223
1
awpNy qweIx dwsW dw dws vrNn krnw[
2
ik mYx kuC nhIx[
3
jwNIdw hY[
4
suNny[
5
Bwv Aus nwl gzl bwq krdy hn[
6
iszDIaW[
7
nmskwr krdIaW[
8
gurU awigaw dy anuswrI ho rhIaW hn[
9
qwkqW[
10
duawly rihxdIaW hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 224
1
Bwv SkqIaW awidk awpNw pRqwp nhIx dzs skdIaW[
2
ipawr nw kIqw[
3
ies qrHW lukweI hY krwmwq ik mwnox kol hI nhIx hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 225
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 226
*
pw:-jy, ijAux[
1
Bwdrox mhIny ivc sokw aYsw ipaw[
2
KyqI bhuq suk geI [sMs: SsÎ = KyqI][
3
iplÜqN[
4
lgwqwr, iek rs[
5
aws puzjygI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 227
1
(ipMf dy) vzfy[
2
Auh (pWDw)[
+
pw:-duK hw qqkwlk[
3
suK dyN vwlw[
4
imzTw[
5
crnI pYky[
6
(aYAux bYTw hY ijvyx) hMkwr nwl dMB mUrq Dwr ky bYTw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 228
1
krwmwq vwly[
2
PYlI hoeI[
3
pUro[
4
CyqI kwmnW pUrI krWgw[ (a) (jo qusIx) kwmnw krdy ho (mYx) Jzt dy idMdw hW[
*
pw:-hoihx[
5
iZmIdwrW ny[
6
DrqI qy[
7
Bwv kIkUM jIvWgy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 229
1
Czfy pwNI L Bwv mIxh pvy[
2
gurU jI nwl eIrKw BwrI (rKdw) sI[
3
GrW L[
4
gurU jI dI guiraweI sih nhIx skdw[
+
gurqw gur sih skih sunwhIx[
5
sVdw[
6
eIrKw[
7
mqW Brm ky Aus dy fyry cly jwN[
8
pUrnmwSI dy cMdrmW dI cwnNI vq[
9
so Bwv qpw[
10
cor, KotI nIXq vwlw [sM: durwSX] (a) JUTI aws vwlw[ [sMs: durwSw][
11
E! KihrE!
12
bzdlW qox[ (a) vzsdI[
*
pw:-ijsqy aiB BI brKw bwr nw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 230
1
Bwv guiraweI dI gzdI qy[
2
kzpVy Bgvy (pihn ky)[
3
iksy ByK dw[
4
ikAux[
5
AupzdRv[
+
pw:-qy[
6
vzsNy krky[
7
pRgt[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 231
1
Aus L kzF dyxdy hW[
2
iezCw pUrI huMdI dyKI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 232
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 233
1
GVI qk[
2
bwkI vsqW (iksy) Gr Dr jwE[
3
dyrI[
4
gRwm pqI, nûbrdwrW dw qy ipMf dy lokW swiraW dw[
5
Bwv gurU aMgd dy eyQy vsN nwl qusW duK pwieaw hY[
6
icr kwl dw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 234
1
Bwv duK suK avzSox Aupjdw hY imtdw nhIx[
2
kihky roxdy hn[
3
Qzpdy hn[
4
isawNy smJdy hn[
5
awpNy doS krky (mYL duK pRwpq hoieaw hY)[
6
krm hI[
7
buzDIvwn, DIrjvwn
[sMs: DIr:][
8
kTor (bwNI)[
*
pw:-prKw[
9
KyqI krn vwly (iZmIdwrW) ny[
10
slwh[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 235
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 236
1
cOdW lokW dy krqw hrqw[
2
mwpNy qox rhq[
3
swry mMglW dw asQwn gurU awp hn[
*
pw:-kÎox n ho icqihx[
4
Bwv gurU jI[
5
ibnw kwrn qox qpw duKdweI[
6
sB dy vzfy qy awdr Xog ho[
+
pw:-mcwvihx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 237
1
aYsw (koeI) nhIx[
2
DrqI hY ijvyx[
3
iksy Aupwv dI loV nhIx, iek vwk nwl hI sB L mwr ijvwl skdy ho[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 238
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 239
1
Blw burw[
2
iszKÎw[
3
icq krky gurU jI srl qy smidRStw hn[
*
pw:-shÎo[
4
(SRI amr dws jI) gey[
5
gurU jI L kzF dyN nwl[
6
Bwv brKw dy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 240
1
ikvyx bI[
2
inrdXqw dw kMm kIqw [sMs: akruN] (a) (akrn =) nw krny Xog kMm[ Bwvyx asW nw
krny jog kMm bI kIqw (brKw nhIx hoeI)[
3
hrI kry[
4
anuswrI hW[
5
nw krny jog bI krWgy[
6
kop ivc nYN rs rhy sn, jd ikhw (a) kop rs = guzsy vwlw rs, guzsy dy vlvly ivc[
ieh guzsw kRoD nhIx, mMd krmIaW Auqy jo nykI dy suBwv vwlw guzsw huMdw hY Auh hY[
+
pw:-qO[
++
pw:-bwdr[
7
bzdl qox jl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 241
1
aYsy (qpy vrgy) gurU dy iszK (JUTy) nw jwNo[
*
pw:-ibRzpY[
2
KyqI[
3
jo suhNw jIvn swL dyvy[ (a) jIvn = pwNI[ Bwv jo swL pwNI dyvy[
4
jl dy vrswAuN vwly Bwv AupkwrI purS dw[
5
jIvW L suKI krn vwlw jIvn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 242
1
Bwv fuzbN ivc[
2
fuzbN qox[
3
CyqI[
4
(Aus dw) aMg XW hryk aMg Bwv koeI aMg[
5
prqwvw dyK lYNw[
6
priqaw lE[
7
ijvyx hyTW azg (hovy qy) duzD AuØzpr L Pul ky cVH awAuxdw hY[
(AuPnnw = syk nwl Pyn smyq AuØzpr L AuTNw)[
*
pw:-qyj qury pY AuPnÎo jYsw =
ijvyx iqzKy GoVy AuØzqy koeI AuCldw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 243
1
mno kwmnw[
2
Kyq ivc czlo[
3
komlqw nwl piqawAuNw kIqo ny[
4
igNqI krdy[
+
pw:-hT ko[
++
pw:-kwrn[
5
ijddy hn awps ivc[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 244
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 245
1
iszK dy idl ivc awpNI smqw dyN leI Bwv awpNy vrgw krn leI[ (a) awpNy iszK dy
idl ivc smqw Bwv (idRVH) krwAuN leI[
2
ipzT moVky[
3
icMqw!
4
sRI amr dws jI[
5
iqawr[
6
cOQI qrP[
7
kwhlI nwl muKVy vwly pwsy L iPry[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 246
*
pw:-mn hMkwr Qwn nih QIvW[
1
hMkwr hoN dw QW nhIx[
2
bl qox rihq[
3
qUM smJ lY awpNy awp (awqmw) ivc kdy buzDImwn lok inj ikRqzqÍ Xw pr ikRqzqÍ Drm
aropn nhIx krdy[
(a) (jIv) awpo awpNy suBwv ivc awp ikRq krdy hn, suDIr ieh dyKky (eISÍr hI krn
kwrn qy Pl dwqw hY apnI hMqw mmqw eISÍr ivc) nhIx aropdy[
4
awpw Bwv dUr krky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 247
1
jo hY[
2
hor qrHW, Bwv Ault; aYsw koeI nhIx jo rZw awp dI dy Ault tury[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 248
24. [BYro pur KIE Bzly L imlky gurU jI ny vwps KfUr awAuNw]
23<<ipClw aMsU qqkrw rwis 1 aglw aMsU>>25
1
dohrw: rwhk imly KfUr ky,
Aur pRsMnqw pwie[
mn Bwviq brKÎo jld2,
hirq Kyq3 smudwie ]1]
cOpeI: skl imly siB bwq ibcwrI[
‘gur kI BeI avzgÎw BwrI[
ijn mihx aZmq eyiqk ahY[
brKÎo jl ijn syvk khY ]2]
rhiq hmyS nhIx imiq jwnI[
jw bYTy hYx+ apr sQwnI[
aib imil clhu n iblm lgwvhu[
BeI BUl qUrn bKSwvhu ]3]
nWih q SRwp dyihx BY dwXk[
apdw prih pRmod nswiek4[’
ieim kih imil kir ly pkvwn[
bKSwvn gmny iqs Qwn ]4]
-ijs pRkwr ies Ql cil awvihx[
iqim siB kirhu ikRpwl irJwvihx-[
Kwn rjwdy ky Ql gey[
SRI gur bYTy dyKiq Bey ]5]
siBin jwie pd bMdn TwnI[
ibnqI jukiq bKwnI bwnI[
‘SRI gur hm ny Byd n pwiev[
siB ko jogI qpy Bulwiev ]6]
rwvir ko inûdk bf pwpI[
Dn loBI mn kUr sMqwpI[
1
iZmIdwr[
2
bzdl[
3
Kyq hry hoey[
+
pw:-jw bYTwry[ kwFy hm gey[ kir bYTy hYx[
4
KuSI dUr krn vwlI ivpdw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 249
1
iqqnw[
*
pw:-ab[
2
cMd vrgy mUMh qox[
3
mwn aqy apmwn imiQaw hn, apr dw arQ eyQy-aqy-hY[ (a) dUsry dw anwdr (qy
awpNw) mwn JUTy hn[ (e) dUsry dw apmwn krnw asW JUTw mMinaw hY[
4
vYr Bwv[
5
Bwv vsqI AujwV ikqy bI swfw hrK vDdw Gtdw nhIx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 250
1
ikRpwlU suBwv vwlw ibrd sMmHwlo[
2
iksy kMm krn dI awgÎw iviD hY, nw krny dI awgÎw inKyiD, Bwv hW, nW[
*
pw:-ikm[
+
pw:-AuTwey
++
pw:-prKin, prqzK[
3
Bwv Prk nhIx krdy ho[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 251
1
KzqRI, vYS[
2
nIc[
3
kdy kdweIx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 252
*
pwT ‘SRI aMgd’ cwhIey[
1
gurU (aMgd) jI dI awgÎw nwl qIsry gurU jI ny[
2
nhIx jwiNaW jWdw[
3
kTn sZwie swrI Aus dI nwS hoeI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 253
1
Bwv, SRI gurU aMgd swihb jI dy drSnW leI[
2
hzfI[
3
Bwv SRI amrdws jI L[
+
pw:-ibD[
4
kvl dw icMnH ivDwqw ny Diraw hY[
5
nhIx[
6
nhIx BwAuxdI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 254
1
psMd nhIx[
2
Bwv jo quhwL Bwvy Aus qox (hor =) Ault krky koeI suKI nhIx ho skdw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 255
1
iczq ikvyx SWqI pRqIq kry[
2
iek rs[
[sMs:] acyCd = nw tuztN vwlwæ[
3
mn ivc Xwd krky szdNw krW, qd[
4
Qkwn[
5
ivcwrdw hW[
6
bcYnI, awqurqw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 256
1
iczq ivc sMkoc krdy hn, (ik Kycl nw hovy ies krky) bulWvdy nhIx (swL Bwv gurU
aMgd jI L)[
2
ppIhy dI[
3
bzdl[
4
pRym dyK ky[
*
pw:-dXw ibswlw[
5
mhIn avwZ nwl boldy[
6
AuØzcw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 257
1
koml ryq[
2
iknwrw (a) bRyqw[
3
nyqrW (rUpI) fUinaW nwl suMdrqw (rUpI) aMimRq[
4
ikRSn[
5
hY AupmW qox rhq[
6
aCyh nyh = lgwqwr Xw nw tuztN vwlw ipawr[
7
htw idE[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 258
1
ijs L[
2
ieMdrIaW dw ivSy nhIx (awqmw), Bwv ieMdrIaW krky nhIx jwNIdw[
3
akwS[
4
dMÍdW qox rhq hY, (su =) jo buzDI dI prK krdw hY[ (a) (su+buDI =) awqm ivSYNI buDI
nwl Es L priKaw jWdw hY[
5
ijs dy koeI ihzsy nw ho szkN[
6
iszKÎw[
*
aYsy AupdyS iek gÎwnI dUsry L dyxdw hY[ awp kiv jI gurU swihbwn L joiq rUp qy
vwihgurU rUp dzsdy awAuxdy hn, so jo awp hn Auho hn, Eh dovyx gÎwn srUp hn, AunHW ivc
gÎwn ieAux nhIx awAuxdw ijvyx jIvW ivc[ kiv jI ieh lokW dy smJwAuN leI awpNy anuBv
kIqy vydWqk gÎwn L vrNn krdy hn[ goibMd rUp gurU aMgd jI nwl jÎoqI srUp sRI amr
dyv jI dw pRym azgÎwn vwlw pRym nhIx, ieh Auh pRym hY ijs ibnW sRySt gÎwnI L bI
‘imrqk khIaih nwnkw ijh pRIiq nhI BgvMq[’
[gAuVI bwÚ aKÚ mÚ 5-16]
ijQy vydWq atk Klw sI gur nwnk ny gÎwn L Aus qox agy toiraw sI, Auh dwq
dUsry gurU jI qIsry gurU jI L dy rhy sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 259
1
nwly jWdy hn (sRI amr jI)[
2
vyKdy[
3
szjy hzQ ivc hzQ PV krky[
4
sihj suBwv hI[
5
foldw jWdw hY[
6
rwsqw[
7
BÎwnk[
8
sMkoc Dwiraw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 260
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 261
*
pw:-vw srUp[
1
qW gurU jI dw nwm hI (boldy hn)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 262
1
iek sO bzkry[
2
isr muMnNw[
+
pw:-bD[
3
(swfy swk imzqR) awAuNgy[
4
mws dw[
5
vifaW dI[
6
(igzDy) cwvl qy mws[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 263
1
mwryxgw[
2
qwVnw, dMf[
++
pw:-Xwqnw[
3
pweyxgw[
4
bwkI ksr nhIx rhygI[
5
dyKW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 264
1
bzkry[
2
Czf idzqy[
*
ieh pRsMg mihmw pRkwS ivc hY, pr EQy gurUduawry muMfn hoNw nhIx iliKaw, sgox iszK
bNnw iliKaw hY[ sIhyx L gurU jI ny ikhw ik qUM vzifaW qox nw fr, myry fyry ies L iszK
bNw, XQw:-
‘suihrd dyK pRB dieaw kr qWih khI smJwie[
mm duawry iszK ko kro ibGn nw hovy kwie[’
iPr jd siqgur fyry gey qW bzcw iszK biNaW XQw:-
‘sqgur duawr isK ko kIE kwrj hoey rws[’
BweI gurdws jI ny sIhW AuØzpl pihlI pwqSwhI dy vyly iszK hoieaw iliKaw hY, qy
XwrvIx vwr dy tIky ivc pihlI pwqSwhI dw hI iszK iliKaw hY[ qIjy siqgurW vyly sIhW,
BweI murwrI L kwkI ivawh ivc dyxdw hY, cOQy swihbW vyly jwpdw hY aMimRqsr kutMb sNy aw
visaw hY, AuplW dI glI ajy qk hY[ dUjy swihbW nwl swKI mihxmw pRkwS dI hY qy EQy
iZkr isK bNwAuN dw hY muMfn dw nhIx hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 265
1
dwl cwvl[
2
ivGnkwrW qox[
3
Bwv iszKI[
4
mMnNw, pUjw[
5
gurU dw awsrw PVy[
6
ipRQvI ivc[
7
pqJVI ruzq[
8
bsMq dI gulZwr-PulKyVw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 266
1
iKVy Puzl[
2
srb aMgW krky[
3
plws = iCzCrw[ iCzCry dy pzqy (qW) JVy hoey hn (pr PuzlW nwl lÜidaW lwlI Bw nwl
mwnox) pRkwS irhw hY[ iCzCry L Puzl pihlW inkldy hn qy pzqy ipzCox[
4
DUMeyx qox rihq[
5
iKVy hoey, suMdr[
6
bgIicaW dI vDI[
7
bn ny mwnox awpNy ivcox idKwAuN leI kzFI hY[
8
bnW ivc rihxdy (pMCI boldy) kMnW ivc suNIxdy hn[ (a) bnW ivc czl rho qW kMn nwl
suNo (pMCI boldy)[
9
icqvnI, ivcwr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 267
1
vwihgurU ivc[
2
pihly kihky Pyr smwAuxdy hn[
3
bRhmw dw iek idn Bwv aNigNq smyx dy quzl[
4
bulwey[
*
pw:-qUrn sIs crn pr DrÎo[
5
clI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 268
1
szc KMf L[
2
huMidaW[
3
jl dw Biraw GVw smuMdr ivc ijzkur rihxdw hY[
4
jl dI[
5
bulwE[
6
dzB pivzqR (ilawE qy) lypN kro[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 269
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 270
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 271
1
eyh quhwL nmskwr kr rhy hn[
2
sRyst[
3
aYSÍrj[
4
Bwv gur jI ny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 272
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 273
pw:-pUrb kI[
+
pw:-bhur[
++
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 274
1
sMsy[
2
ihzl jweygw[
3
ikRpwlU jI qox szKNw[
4
Bwv SRI amrdws jI[
5
jy AunHW dy bRzbr dw hovy so kuC (Byd L) pwvy[
agy Pyr dsdy hn ik gurU amr dyv jI ny gzl smJ leI, Bwv ik Eho AunHW dy quzl sn
EhI smJ skdy sn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 275
1
cMgI qrHW smJ ilaw[
2
(Pyr gurU jI L) pRgt krn leI (awpny) js Aucwiraw[
3
rwijaW dy vzfy rwjy[
4
kON[
5
cMd sUrj L pRkwSN vwly ho[
6
jgq jo kuC Kwn pwn krdw hY so dwn qusIx dyxdy ho[
7
awpdy[
8
jo khy Xw suNy[
9
ajnm ho[
10
mwXw rhq ho[
11
ijnHW dw Bwv sdw pivzqR hY[ (a) suzqy iszD sÍrUp ho[
12
prMprw qox eISÍrW nwlox vzfy ho[
13
DrqI dy Dwrn vwly jI! (awpL) nmskwr hovy[
14
guzJy[
15
ijnHW ny qusIx Kojy (lÜBy) ho AunHW dI Aupmw (suMdrqw) nhIx (khI jw) skdI[ (a) awp jI
dy iesy qrHW dy gupq rihN dI jy Aupmw KojIey qW nhIx (imldI)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 276
1
nhIx drSn krdy[
2
inbwhuN vwly[
3
qwky sonw jYsy (suzD krIdw hY)[
*
pw:-ju CMd[
4
awp (ijMny) suqMqR ho smuMdr dw puzqR (cMdrmW bI Auqnw nhIx) (a) (vDyry) sÍzC ho cMdRmW
nwlox (e) suqMqR ho qy awnûd dy smuMdR ho[
5
(qusIx cMd vWgU) mMd nhIx huMdy (vDdy Gtdy nhIx) qWqy Auh quzlÎ nhIx[
6
vYrI dy nwS krqw[
7
quhwL nmskwr hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 277
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 278
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 279
*
pw:-Twm[
1
Auh huN hrw ho awieaw hY, ibRzC bN jweygw[
2
julwhy L[
+
pw:-so iesQwn[
++
pw:-
ieh pRsMg mihmW pRkwS ivc nhIx hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 280
qn isskwrn ko smuJwey[
‘jihx krIr hovY qru hro[
iqs ky inkt Qwn mm kro’ ]21]
muK pRsMn ieim kih siB kWhU[
iKrÎo kml jnu jl ky mWhU[
aiqSY suMdrqw Cib bwFI[
lwlI arNodX1 sm gwFI ]22]
kml pzqR sm ibksy locn[
dyKiq siB idS soc ibmocn[
muskwviq boliq mn Bwviq[
isK siB ipiK kir bil bil jwviq ]23]
inj anûd mihx mgn iblûdy[
Dwrn qÎwgn dyih suCMdy2[
ikRpw idRSit sox siB idiS dyKw[
dInis drSn anxd ivSyÞw ]24]
pun siB ky dyKiq qqkwl[
pOF gey SRI gurU ikRpwl[
AUpr ibsd bsqR ko lInw[
prm Dwm pRsQwno kInw ]25]
iqh iCin ibiD3 SMkr4 cil awey[
‘swD swD’ muK bwk alwey[
‘gur awSY5 ko idRVH bf krÎo[
ajr jrn inScY Aur DrÎo ]26]
apnI cwhin ihq bifaweI[
krwmwq nihx rMcu idKweI[
Aur gMBIr DIr buiDvMqw[
acl myru sm nhIx clûqw’ ]27]
apr dyv ieMdRwidk awey[
1
sUrj AudX dI lwlI[
2
dyh dw Dwrnw Xw iqawgNw awp dy awpNy vzs ivc hY[
3
bRhmW[
4
iSv jI[
5
Bwv gur nwnk dyv dy awSy L[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 281
1
swry[
2
PuzlW dy buk[
3
ieDr[
*
pw:-kIno[
4
ltkweIaW[
5
suhNw kzpVw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 282
1
pwieaw[
2
dIvy dy Aujwly (vWùU)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 283
1
rsoeI iqawr kIqI[
2
Aus vyly[
3
Bwv dwsU dwqU dI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 284
1
-1609[
2
joqI joq smwey[
3
KzqrI[
4
suK dy bwg qox murwd, suKW dy dwqy qox hY, ijvyx bwg suMdrqw dw dwqw hY[ (a) bwg = bwk[
vwk = bwNI[ suKdweI bwNI vwly Bwv dwqy[
5
ijvyx jo suiNaW hY iqvyx kQn kIqw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 285
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 286
1
kIVI qk[
2
qrkIb[
3
swiraW ny bwby buzFy jI L ikhw[
4
(gurU swihb) sB jwNnhwr hn[
*
pw:-siBihn inhwr[
5
mn dI jwN lYN vwly hn[
6
TTûbr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 287
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 288
1
sukdw ibRzC ijvyx jl L locdw hY[
+
pw:-iqm dyKin kI cwih mhwn[
2
Brmw dyvy[
3
nyVy rihN vwly[
4
lKdy hn ik ieh ieko hI bhuq vys bNw irhw hY[
5
hor srIr dw Dwrnw vys (bdlN) vWùU hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 289
1
pRDwn, pUjnIk[
2
gÎwn rUpI sUrj ciVHaw qy nwS hoieaw agÎwn rUpI aMDyrw[
3
kuSl, mukqI[
4
qpwey sony vWùU suD irdy vwly[
5
nwS krqw[
*
pw:-gurU[
6
ivawpk ny [sMs: ivBu][
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 290
1
igawn (rUpI vwihgurU) ivc rzqy hoey (qusIx) srUp iesiQq ho[
2
dyviqaW mnuÜKW kr syvn Xog pRkwS rUp hrI[
3
kljug dy pwp kztN vwly[
4
qwro mMdW L ikRpw krky[
5
sdw kwmnw rihq ho qy duKW L dln vwly ho[
*
pw:-sMkt[
6
dwsW L CyqI awsrw dyN vwly ho[
7
jY gurU amr jI awp sB dyviqaW dy suawmI, sdw ajY, mOq qox rihq, swfw awsrw ho[
8
cMgw iesy qrHW hovygw[
9
pUrn krWgy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 291
1
Syr rUp[
2
ijnHW dy drSn qox hy sMqoK isMG sMqoK pRwpq huMdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 292
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 293
aMgd dyv jI dI vifaweI krdy hn (ik ikvyx AunHW ny) lokW L bKSSW qy suK dy ky inhwl
kIqw[
1
(ieh suNky SRoqy) pRym nwl (gurW L) Xwd krdy qy mUMhox DMn DMn kihxdy hn, (aYnW pRym hY
ik) pulkwvlI aw jWdI qy bwNI gd gd ho jWdI hY Aupkwr Xwd kridaW[ pulkwvlI = pRym
ivKy rom KVy hoNy[
2
hoeIdw hY suKI[
3
Czl[
4
cMgy guN[
5
iek itkwNy (Bwv srUp ivc) itkdy hn[
6
pivzqR[
7
mDrw[
8
pdwrQW dy loVvMd[
9
Drm[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 294
1
rzb dI pRIq vwlw[
*
pw:-rIiq juiq lwgy pÎwro[
2
pRwpq krw dyxdy hn[
3
puzqR qy dOlq dI kwmnW iczq Dwrky jo[
+
pw:-mn[
4
Bwv gurU jI AunHW nwl aiDk pRym nhIx krdy[
5
dupihr[
6
pwNI[
7
AuØzjl hMs[
8
rwmcMdR jI[
9
dlIaw, kNk dw Xw jvW dw[ (sMpRdweI)[ (a) cwvlW dI gwhVI ipzC, (pMjwbI koS)[ (e)
iKcVI (ihMdI)[ ‘lUN ibnw’ kihN qox Auh SY jwpdI hY ijs ivc lUN ZrUrI pYxdw hovy[
Egrw dw arQ Egl nhIx jo dVAU dw dUsrw nwm hY[ ieh duSpc aMn hY[
10
pyt Brky nhIx (KWdy)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 295
1
ivzdÎw ivc pRbIn[
*
pw:-huie sMgq pwsY[
2
iksy kMgwl L bKS idMdy[
3
swry ßrIb[
4
iek mnuK dy KwN jogw bI, ahwr agly idn nhIx rKdy sn[
5
GiVaW dw pwNI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 296
1
pMCI qy PkIr[
2
vwDU[
3
mUrK jwNdy nhIx[
4
ieh hY klÎwN dw rwh[
5
BgqI ibnw koeI hor Drm mukqI dwqw nhIx[
6
bRhm crj awid iksy awSRm dI imrjwdw L Dwrn krn vwlw hovy[
*
pw:-awvY[
7
Bwv gurU jI dy pws nhIx jw skdy sn[
+
pw:-jy[
8
Bwv gurU nwnk qy gurU aMgd jI dI Qwvyx gzdI bYTy smJky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 297
1
pwsox[
++
pw:-iqs[
2
pws rih krky[
3
smyq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 298
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 299
1
swry suK[
2
bhuqy mnuÜK nwl nhIx[
3
myrw ikhw ikvyx mMnNgy[
4
ikvyx Xqn krWgw[
5
fYNW[
6
iek puzqR vwlI[
7
KotI cwl vwlIaW (fYNW) Brmw lYNgIaW[
8
bhuqy ivGn hn ijQy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 300
1
fr vwly[
2
iDrvws dyky ikhw[
3
(ies ivc) ieqnw vzfw bl hoieaw hY[
4
dyvqy qy dYxq[
5
hQ swP krn vwlw[
6
jy cwhyx ik iksy L mwr dyvyx (qW mr jweygw) jo cwhyx mry hoey L ijvwlW (qW jI peygw)[
7
awdr krngy[
8
krwmwq dI QYlI[
9
(phwVIey) aZmq lY ky mMn jwNgy, Bwv pqIj jwNgy[ (a) swvNmzl aZmq lY ky pqIj
igaw qy kihN lÜgw: hy pRBu jI! huN swrw kMm bN jweygw[
10
TwT, bNwAu[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 301
1
phwVI bwvlIaW, bwvVIaW[
2
PYly hoey hn[
3
srb aMgW ivKy suMdr iesqRIaW smUh dyKIaW[
4
bhuq cMcl[ [sMs: clcwl][
5
cMdRmW vq muK vwlIaW[
6
pqly lÜk vwlIaW[
7
suhNy kwly vwlW vwlIaW[
8
hwQI jYsI cwl vwlIaW, avwZ koielW vrgI, lÜkox Syr jYsIaW (Bwv pqly lÜk)[
9
grdn kbUqrI vwlIaW[
10
bul lwl gulIaW vq[
11
jogIaW dy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 302
1
jvwn[
2
ijs L qzk qzk ky rwjw jIAuxdw sI[
3
bhuq ipawrw[
4
ikvyx[
5
swiraW ny[
6
roN dw Sbd[
7
krwmwq dw mOkÎw hY[
8
crnIx lÜgNgy[
*
pw:-durg[
9
kUMj vWùU[
10
hzQ qlIaW nwl mUMh isr qy pztW L mwrdI hoeI ipzt rhI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 303
1
ivrlwp kr irhw hY[
2
(mry hoey dy) guN Xwd krdy hn[
3
vZIrW L[
4
awpNy kMm L (soc krky)[
5
kihr hoXw hY[
6
kMvr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 304
*
pw:-krÎo[
+
pw:-bdn AuGwrÎo bsqr qy[
1
kMnIx[
2
hQ nwl DoqI[
3
iek mMnI hoeI bUtI ijs nwl murdy jIAu pYxdy hn[ lCmN mUriCq L eysy bUtI nwl
ijvwieaw iliKaw hY[ iek ivzdÎw dw bI nwm hY jo murdy ijvwln vwlI mMndy hn, SukR jI
moey dYxqW L iesy nwl ijvw lYxdy ilKy hn[ vYdk ivc iek dvweI dw bI nwm hY[
4
nyqr dI plk KolI[
5
ipRQvI dw Ql Cfky (muMfw) AuT KVoqw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 305
*
pw:-apwr[
1
Coty DOxsy[
2
bMsrI[
3
ikly dy dr azgy[
4
Bzt qy klOq[
5
Fol[
6
Sok[
7
mzQw pYrW qy Drky[
8
pwlkI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 306
1
PuzmN[
2
syvw
[sMsw: SuSRÁKw][
3
bhuq lkVIaW dI loV hY EQy[
4
qwrU[
5
qr ky vhIr pwAuN Bwv cldy jwN[
6
kwT L bhuqw iekzTw krvwky qrKwN qox qzCvw ky[
+
pw:-lGu[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 307
1
GVvwky, Bwv CqIrIaW krwky[
2
vMf idzqI[
3
KzqRIaW dIaW jwqW (ivcox) bweI jwqW (dy purS)[
4
GrW dI iZmIx dyKky[
5
pRsMn[
6
Bwv QW mzl leI[
7
ibawsw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 308
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 309
*
pw:-mMnq[
1
bhuqw pRym krky[
2
mMgN[
3
awky[
4
crn[
5
Bytw[
6
imlw krky[
7
cMgI qrHW Dwrn krdy hn[ (a) suDwr ky, Bwv cMgI qrHW krdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 310
1
crn kvl[
2
qWbI EQy jwN ivc iek icMqw hY ik ies rumwl krky hI mYx krwmwqI hW[
3
hornW ijhw[
+
pw:-iehW rhy nhIx bny = Bwv rumwl ibnW ieQy irhW[
4
ilawky[
5
ivkwrW vwlw (ho igaw hY)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 311
1
(swvN ny hu: nwmw) pVHky kuC bhwnw[
2
awvy[
3
Bwv awigaw BMg kIqI hY[
4
ivSwl (icq vwly) hn, Bwv ijQy sdw bKSS vzsdI hY[
5
bynqI rUp pwNI nwl[
6
azg AuØzqy iGAu mwno pY jWdw hY[
7
pRgt[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 312
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 313
1
Coty ivgwV idMdy hn[
2
Aus L awpNw jwNky[
*
pw:-juiq[
3
Kot vwlw[
4
Buzl[
5
rog[
6
(Aus rog dy) nwS krn vwsqy aYAux kIqw hY[
+
dyKo rwjy iSvnwB L mMjI dyN dy pRsMg ivKy-mMjI-pd dw arQ SRI gur nwnk pRkwS
pUrbwrD aDÎwX 49 aMk 13[
punw:-SRI gur nwnk pRkwS AuqrwrÄD, aDÎwX 9, aMk 56, pd-gur-dI hyTlI tUk[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 314
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 315
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 316
33. [rwjy ny ivdw hoky hrI pur jwNw qy szcn szc dw pRsMg]
32<<ipClw aMsU qqkrw rwis 1 aglw aMsU>>34
dohrw: jug lokin suK dwiq lih, swvN ml hrKwie[
mihmw jwnI gurU kI, -apr n ko aiDkwie ]1]
sÍYXw CMd: jQw jog SRI siqgur kInis
mm mn ko nwsÎo hMkwr[
sMgiq deI gupiq1 bis hoey
kwrj sgry dey suDwir-[
muidq hoie kir ibnY bKwnI
‘awXo BUp shq prvwr[
sYnw pRjw sicv sMg sgry
mihKI2 awidk aOr ij dwr3 ]2]
awgÎw rwvr kI aib hovih
drSn krihx smIpI awin[
aiBlwKw iqn pUrn pRwpiq4
krihx iblocn sPl mhwn[
hoihx punIq, pwp siB nwsihx,
pwvihx puMn bMdnw Twin[
SrDw Dir Duir qy ieh gmnÎo
qum aMqrjwmI siB jwin’ ]3]
SRI gur amrdws kir krunw
khÎo ‘dyg qy Bojn Kwie[
nr sMgI siB hI sMg awnY
iesqRI rUp n awvin pwie[’ ivSyS tUk
pun swvN ardws bKwnI
‘mhWrwj! sunIaih suKdwie[
icq awsw Dir aiDk pRym kir
kih inRp sox aweI smudwie ]4]
krhu awp aiBlwKw pUrn
1
gupq rUhW, gupq SkqIaW[
2
ptrwNI[
3
iesqRIaW[
4
sMpUrn kwmnW pRwpq (hoN)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 317
1
jwvNgIaW[
2
JUrngIaW[
3
szBy drSn kr lYN[
4
SrDw[
5
iesqRIaW[
+
pw:-pThu[
6
icztI pihrky poSwk[
7
gurU jI L kihky ieh gzl mukrr kIqI hYC-[
8
(gurU jI) iesqRIaW L drSn dyNw mMndy nhIx sn[
9
iesqRIaW (gurU ky hZUr) nhIx phuMcdIaW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 318
1
(pr) quswL[
2
rwNIaW L[
3
mUMh Fikaw nw iksy kpVy nwl[
4
ikzlI[
5
bwrI fPwC, drIcwæ[
6
awky[
7
nyVy rihN vwly isK ies L jwNdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 319
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 320
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 321
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 322
1
dyKky[
2
bwlk ilawvy[
3
pRsMn hoN[
4
iqMnW lokW dy mwlk (pRBU jI) idawl huMdy hn[
5
kMblI Dwrdw hY (szc inszc)[
*
pw:-krih[
6
BUrI vwlw[
7
bwlN[
8
(bwlN dw) Bwr bMnHN L[
9
Bwv hrI pur vwly rwjw dI (pwßl) iesqRI[
10
iBawnk[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 323
1
szc inszc L[
2
Es ny[
3
bhuq frwvy[
4
isMimaW[
5
msW msW[
6
mwrIaW[
7
kzTw kIqw[
8
Bwv idl BY nwl Br irhw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 324
1
suzqy suBw (a) aj ju myry nwl ies qrHW vrqI hY, (e) (aj myry nwl) jo hoeI so hoeI[
2
KVwAux[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 325
1
igaw Esy Qwvyx[
*
pw:-jb hI[
+
pw:-AushI[
2
juzqI aQvw KVwAux[
++
pw:-CUtq[
3
awpNw aprwD, jo mYx gurU jI dw hukm nhIx mMinaW sI[
4
szcnszc ny idzqI awpNI kMblI[
5
dovyx (Bwv szcn szc qy rwNI)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 326
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 327
sihj suBw swdy ilbws ivc mn nIvyx nwl BgqI Bwv ivc jwN
dI rok hoeI nhIx jwpdI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 328
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 329
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 330
1
imzTw qy Kztw[
2
sV bl jWdy hn[
3
ipCy dzs awey hn ik lOikk rIq koeI nhIx hoeI[
4
nW (koeI) imldw hY nW Bytw arpdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 331
1
Bwv bolIaW mwrdy!
2
pRqwp [aærbI, aærUj][
3
bcnW dy qIr mwrdy hn jo idl ivc KuB jWdy hn[
4
qW BI kusMgq ny mn dI ibRqI nwS kr idzqI[
5
eIrKw rUpI agn azgy hI mGdI sI[
6
duStW dI bwNI ny iGAu dI Dwr (Aus azg nwl) mylI Bwv pweI, (a) duSt mylIaW dy bwNI
rUp iGAu L Dwrn krky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 332
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 333
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 334
1
mUMh qkdy hn[
2
hYrwn hoey[
3
gMBIrqw[
4
hOly[
5
hlkwpn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 335
1
juzqI, joVw[
*
ieh ipMf aMimRqsr qox pzCox ku ruK L pMj Cy mIl qy hY[
2
guvwly dw koTw dyiKaw[
3
Kuhly[
4
nw Auh swfy isK hn nW asIx Aus dy gurU hW[
5
(ivc) rMgI hoeI[
6
Bwv goieMdvwl ivc[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 336
1
awpNI bNw lIqI[
2
AufIkdw hY ik koeI awvy[
3
(gurU jI dI) avzgÎw krny krky (sMgq) guzsy ho geI hY (dwqU nwl)[
4
lWBy ho jWdy hn[
5
dwqU ny[
6
Kzcr [sMs: vysr][
7
(lq) duKN lg peI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 337
1
igaw sW (AuhnW dy) Dn (lYN) L pr pzilEx (bI sgox) guvw awieaw[
2
ieMdr[
3
KMBW[
4
swry aMgW krky, sB qrHW[
5
ibRzC suzk jWdy hn[
6
swrw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 338
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 339
1
dwsW dI syvw Aus L dyxdy hn[
2
iCp jWdw hY[
3
iknHW dy awsry[
4
Bwv ieh hY ik sMgq vÎwkulqw ivc iKawl krdI hY ik gurU swihb SwÎd aMqr iDawn ho
gey hn qy gzdI qy gurU sQwpn kr gey hn, jy ieh gzl hY qW bI buzFy jI L pqw hY,
ikAuxik buzFw jI L ‘gurU igawqw sdw pRwpq’ hoN dw vr iml cuzkw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 340
1
pRgt nhIx dyKy[
2
Puiraw (Purnw ik) gurU jI koTy aMdr pRvyS hoey luky hn[ (a) gurU jI dw Purnw Puiraw
ik-Bwv Jlkw vzjw ik-[
3
(hor) bwhr ikqy nhIx hn[
4
swiraW (isKW) ivc[
5
PlwNy[
*
Pryb ivc dUsry qox awpNy lwB dw pRXojn huMdw hY, eyQy awpw iCpwvn dI inûmRqw pRXojn
hY, qWqy ies dw arQ Cl nhIx, prdw hY[
+
pw:-koAu[
++
pw:-hoAu[
6
swiraW dw duzK[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 341
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 342
1
iksy iDr = ikDr = iks pwsy[
2
GoVI[
3
cVHky Auqy bYT nhIx sikaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 343
1
jl nwl[
2
DUp dIp (jgw ky) cMdn iCVky[
3
kwTI dy Auprlw kpVw[
4
kwTI[
5
lgwm[
6
vwgW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 344
1
ihNkNw[
2
koTw[
3
KVI hoky[
4
scI[ (a) rwj lÜCmI[
5
idzsdw nhIx ies dw drvwjw, dyKo[
6
ies dy kol hI[
7
(qWqy) gurU jI ies QW qy (hoNgy)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 345
1
iek pqw iml igaw hY[
2
Kolygw[
3
imrXwdw (a) pRiqzgÎw[
4
pwVnW krW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 346
1
gurU jI pRym L hI jwNdy hn, Bwv Eh guzsy kdy nhIx huMdy (a) myry pRym L jwN lYN (ik
ies dI avgÎw dw kwrN pRym hY byadbI nhIx)[
2
morI kIqI[
3
pwV pwiVaw[
4
kwmnw qox rhq iSv jI[
*
pw:-CUviq[
5
Autk geI, [sMs: ivrwm = iksy ikRXw dw ruk jwNw] smwDI dy pRvwh dw ruk jwNw smwDI
dw KulH jwNw hY[
6
Bwv gurU jI dy nyqR[
7
ipCly pwisEx rsqw pwiVaw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 347
1
QMmH, awsrw[
2
(jgq ivc) eIrKw rUpI azg bl rhI hY[
3
DIrj, gÎwn DÎwn Aus ivc bwlN bl rhy hn[
4
awdmKor[ [sMs: ipSqwSin = rwKSI, awdm Kor, goSq Kor] awsw L awdmIaW dw mws
KwN vwlI dzsdy hn[
5
pUrn nhIx huMdI iqRlokI dw rwj pwieaW BI[
6
sRySt ßuNW dI nwS krqw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 348
*
dwsU ny ikhw sI (dyKo aMsU 34 aMk 43) ik ieQox tur jwE[ so gurU puzqR jwNky qy iksy
nwl eIrKw dw mukwblw krnw jog nw smJky gurU jI, sB smwj CoVky tur awey sn[ sMgq
dw awKw mMnNw bI iek gurU ibrd’ hY sI[ ies krky Pyr muV awey,
XQw:-siB sMgiq kI suin kir ibnqI[ gwdI pr bYTy qij ignqI[
[aMsU 36 aMk 49]
1
drSn idE[
2
KuS hoXw[
3
(sMgq) qzk rhI sI, Bwv AufIk ivc sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 349
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 350
1
Auh (isK) Pl ilawky (Byt Drky) drSn krdy hn[
2
(awpNy) GrIx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 351
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 352
1
anuBv jMnÎ pUrn igawn[
+
pw:-Aur mih gurU crn ko Dwir[
2
vWùU[
3
pMCI [
4
GoVI czldI hY[
5
rwh (ivc) jWdw sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 353
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 354
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 355
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 356
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 357
1
eISÍr dI nyq kr[
2
Aus dw pRym irdy Dwrdw hW[
3
lûmy swh[
4
iqnHW ny kihky ies dy nyqr imtvwey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 358
1
dyKy ik mYx Gr aw igaw hW[
2
hy sMq! (qyrI) ikRpw nwl (ies) Sihr ivc qyry pws awieaw hW[ (a) (Aus) Sihr ivc
dw hwl dzisaw (qy awiKaw ik) hy sMq qyrI ikRpw nwl qyry pws awieaw hW[
3
nw ipawr nwl sWBo qy nw ienHW nwl ivhwr kro[
*
kiv jI dw pRsMg qox Bwv ieh hY ik guriszK L, cwho gupq pRgt iksy pRkwr dI SkqI vwly
hoN, Drm dI ikrq nwl inrbwh krnw cwhIey[ SkqIaW L nwtk cytk qmwiSaW ivc nhIx
vrqNw cwhIey, siqnwm dy ismrn qy vwihgurU pRwpqI dy Audm ivc rihNw cwhIey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 359
+
BweI gurdws jI ny nwm ‘KWL Curw’ idzqw hY[
1
bhu bwhI dw arQ iek jwq krdy hn, pr mihxmw pRkwS ivc ijQox dw ieh pRsMg hY, ies
L ‘bhu bwhI vIr’ iliKaw hY, ijs dw mqlb hY bhuqIaW bwhW vwlw qy bhwdur[ (a)
bwhIaw = pzqI[ bwhI = pzqIdwr[ bhu-bwhI = bhuqIaW pzqIaW vwlw, (dyKo rws 11 aMsU
34 aMk 42)[
2
dyKdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 360
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 361
1
ijzQy ijzQy (Dn) idzqw iqzQy siB nws ho igaw qy (Auh Dn) rhq ho igaw[
2
kIh js[ (a) kIh kuC[
3
aMn bsqr dI qot aw geI, pws nw irhw[
4
gurU jI qox[
5
supny vWùU JUTI hY[
6
pRlok ivc (jIv) ikvyx awpNy nwl lY jw skdw hY[
7
ivCoVw Audy hoNw hI hY[
8
jIxvidaW (clI geI) ik mr igaW qy clI jWdI[
9
ies lok qy pRlok dy[
10
prm anûd rUp ho igaw hW, huN BY nhIx irhw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 362
*
pw:-durlB[
1
ksOtI (dI ks qy azg dw) qwAu[ [sMs: avkIrNæ][
2
Bwv aqÎMq suzD[
3
pwvYxgw[
4
vrqWvdy hn (nwm qy krwmwq)[
5
dyK krky[
6
SyKW ny (SyK muslmwnW dI iek Zwq hY)[
7
Eh (SyK) swry BweIaW smyq[
8
Bwv SyK vyKdy[
9
lVky, bzcy[
10
Ehu (bzcy)[
11
GVy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 363
1
Bwv PoV dyvn[
2
nwS krdy hn[
+
pw:-bdn[
3
sq vcn kihky[
++
pw:-so[
4
ieztW nwl qoV dyN[
5
nhIx rokdy[
*
pw:-gwgrn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 364
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 365
++
pw:-mhweI[
1
Zbq[
*+
pw:-dyvn[ iqMn ilKqI nusiKaW ivc ‘bdlw lyvn’ vwlI quk hY nhIx so, donox vyr ieho
quk hY-Blw krY jo burw krwvY[
2
iek iszK (sRI) sMq (jI) pws boilaw, so amolk (iszKÎw) DÎwn Drky suNox[ (pRSn iszK
dw:-) jy koeI iksy dw burw kry, qW (Auh) kIh kry? kho hy suKdweI (sMq) jI! (Auqr:-)
Blw kridaW jo burw kry, (qW bury qox) bdlw lYNox ht jwvy[ (pRSn:-) (jy) Pyr (bI burw)
kry qW, (Auqr:-) (Auh BilaweI) kr (BilaweI) kry, qW (Bly dI) BilaweI (krn
krky) Auh (burw awpy) duK Brygw, (ieQox qweIx ik) Auh krn jogw hI nw rhygw, awpy hI
mr jweygw[ ies qox agy huN gurU jI bcn boldy hn[ ieh swrI gzl bwq dzsdI hY ik gurU
swihb SRI gurU aMgd dyv jI dy AupdyS vzl ieSwrw kr rhy hn, ho skdw hY ik Aus iszKÎw
vl ieSwrw kr rhy hoN jo qpy dI hoNI pr gurU aMgd dyv jI ny idzqI sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 366
1
gur sQwn ivc jo nIvW (bNygw) so vDygw[
*
pw:-bD jwvY[ nûmR ibRzDwvY[
+
ieh do qukW ieko nusKy ivc sn[
++
ieh do qukW 4 nusiKaW ivc sn[
*+
ieh do sqrW BI ieko nusKy ivc sn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 367
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 368
1
ieh qIsrw (mn) dw Aupkwr hY[
2
iqMnW AupkwrW L Pyr igNdy hn-1. pws pdwrQ hoN vyly dw Bwv dyNw, 2. bwNI dw Bwv
SuB bcn awKy, 3. mn dw Bwv ik burw iksy dw nW cwhy[
+
pw:-dyiK[
++
eyh dwny hkIm dy azf azf rogW dy azf azf dwrU hn[ eyh qRYey Dn dy ipawry hosn,
ienHW dy mn dy Qr L dieaw dwn dw suBwv pwky pMGwiraw, iPr Eh awAuxdy rhy qy BgqI L
pRwpq hoky pdm pd L azpVy[ kilawN qW nwm qy BgqI nwl huMdI hY, dyKo agy iesy aMsU
dy aMk 26, 27[ dwn dieaw awidk SuB krm hn, mn L nrm qy sPw krn vwsqy[ jo
dwn hMkwr nwl kIqy jWdy hn Eh ies qox bI nIvyx drjy dI nykI hY[ keI dwn kpt bNwky
kIqy jWdy hn Eh pwp hn[ jo dwn gurU prmySur nimzq kIqw jwvy so sRySt dwn hY, ikAuxik
Auh inSkwm huMdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 369
1
gurU ky bhuqy iszKW L dyKky KuS hoieaw[
*
pw:-inhwry[
2
mn pivzqR bNy[
3
ikAux (Pyr) PkIr SihrW ivc awAuxdy hn[
4
bwNIaW nwl JgVdy hn[
5
mMgdy iPrdy hn swrw idn[
6
krdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 370
1
AuØzcw iDawn sUrj dw[
2
vrqy awp[
3
mMgky jdox KWdw hY[
4
syvw krn vwly iqs qox Pl lY lYxdy hn[
5
syvw krky hor pwsox lY lYxdw hY (puMn)[
6
Bwv, ijvyx gW L Gwh Kuawl ky lokIx Aus dw duzD co lYxdy hn iqvyx nwm pRymI dI syvw krky
lokIx Aus dy awqm suK dw ihzsw vMf lYxdy hn[
7
sRySt hY[
8
ikrq ivc BgqI krnI[
+
pw:-mzeIaw[
9
ipAu-puqR[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 371
1
pivzqR[
2
KzqRIaW dI iek jwq hY[
3
aYsy guN dw AupdyS kro[
4
ik ijs ivc bwkI (dy swry) Bly guN aw jwN[
5
nO pRkwr dI BgqI[
6
duzK[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 372
1
ilaw krky[
2
pRBU dw idzqw[
3
piqzbRq iesqRI vWg prmySur L pqI (jwNY)[
4
prmwqmw L[
5
huzjq[
6
ijvyx imzqR (imzqR dI) kIqI L dyKdw hY, (ik ieh) jo kuC krdw hY myrw Blw krdw hY[
*
XQw gur vwk: mIqu krY soeI hm mwnw]
mIq ky krqb kusl smwnw ]1] [gAuVI mÚ 5]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 373
+
pw:-jn n[
1
hrI dy jwN ky (AunHW dI pRwpqI qy ivXog qy) suK duK nw dyKygw[
2
swrI (Bwv nO pRkwr dI BgqI) smyq hovy qW sMsw hI ikaw hY[
3
ijvyx[
4
pihly hrw huMdw hY[
5
jwNIdw hY[
6
KitaweI[
7
rKdw hY AuqSwh[
8
rom KVy ho jWdy hn[
9
aQvw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 374
1
aMg awidkW dI siB soJI[
2
QoVw[
3
icMqw[
4
pRym ivc buzDI fubI hoeI[
5
duzK qy aDIrj[
6
muK dw rMg[
7
pIlw[
8
ieho ijhy[
9
(prmySr L) nyVy jwN ky huMdI hY[
10
SWqI rUp imTws[
11
Auh BgqI jo idRStmwn qox czkky idRStw ivc lY jwvy, vwihgurU imlwp pRwpq avsQw[
12
pwie lwieaw [sMs: Aupwhq = iml igaw][
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 375
1
akwS sm prIpUrn hY[ qy (ijs dy) anUpm kOqk hn[
2
bRhm nwl iek rUpqw[
*
krnI qy BgqI dw iZkr krky ijfI CyqI igawn dw kQn aw jWdw hY, swDn krn ligaW
pRwpqI eyfI sOKI qy CyqI nhIx[ BweI gurdws jI dI bwNI qox pqw cldw hY ik murdy idlW
ivc jIadwn dI jIAuxdI kNI pwky ijvwl dyNw ieh dwn siqgurU dy Gr dw hY[ bwkI inry
lyKy pzqy murdy idlW L bI awAuxdy sn, siqgurU jI qW nwm dI amuzlÎ Chu lwky jIadwn
dyxdy sn, nwm iPr awp hI prmpd vl leI jWdw sI[ vwcÎ gÎwn qy kQnI kihN dw
vydWq koeI anoKI qy kImqI SY nhIx hn[ amlI jIvn qy anuBv dw jIvn, gurU kI dwq sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 376
40. [joD rsoeIaw[ ipRQI ml[ qulsw[ mzlN[ AuØzgr sYn[ rwmU[ dIpw[
gopI[ rwmU mihqw[ mohN ml[ amrU[ gMgU[ shwrU[ Kwn Curw[ bygw pwsI[
nûdu sUdnw[ AugrU[ qwrU[ JMfw[ pUro[ mlÎwr[ shwrU CIxbw[ bUlw pWDw[ qy
fzly vwsI iszKW L AupdyS[]
39<<ipClw aMsU qqkrw rwis 1 aglw aMsU>>41
dohrw: joD rsoeIaw dyg mihx,
gur ihq kriq ahwr1[
ibzpR jwiq syvw kry,
Aur hMkwr invwir ]1]
cOpeI: Dn awidk jy isK gn lÎwvYx[
Byt Drihx siqgurU mnwvYx[
so siB joD rsoeIaw lyiq[
lûgr pr lgwie kir dyiq ]2]
iek idn mihx jyqo lg jwie[
iqiqk lyiq, lûgr mihx lwie[
idn agly ihq rhin n pwvY[
vDih ij psUan vihr KuvwvY ]3]
nWih q sirqw mWih igrwvY[
jl gwgr qy skl fulHwvY[
nIr awid ihq pRwiq2 n DrY[
khW aMnkI ignqI krYx ]4]
ieim gur hukm su brqih joD[
lûgr kwr krih ihq boD3[
pwCy kuC Bojn rih jwie[
ibnw sÍwd qy Kwie, ibqwie4 ]5]
gur ky iszK jwin smudweI[
siB kI syvw krih bnweI[
jo ijs kwl purI mihx awvY[
1
bNwAuxdw huMdw sI Bojn[
2
svyr leI[
3
pRym (nwl qy) akl (nwl) lûgr dI kwr krdw hY[ (a) lûgr dI syvw krdw hY vwihgurU
igawn dI pRwpqI leI[
4
Kwky idn ibqwAuxdw hY (joD)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 377
1
(ieh) cMgw bRwhmN[
2
krw idzqw[
3
Bwv SRI gurU jI[
4
idl dy hMkwrIaW ny[
5
jo srIr pYdw huMdy hYn[
6
Bwv srIr[
7
Bwv srIr buzFy ho ky ibns jWdy hn[
8
azgy jwq qy jor nhIx jWdy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 378
1
iezQy hI[
2
lgwqwr[
3
nwm hY[
4
pRIq nwl (Ckw ky Bojn) rjwE[
5
aSIrbwd lE[
6
knOf[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 379
*
pw:-krIahu[
+
pw:-DrIahu[
1
ndI ivc byVI bhuq (jIvW nwl) BrI hoeI huMdI hY, (pr) cwr Auxgl jl qox bwhr dyKI dI
hY[ (jy byVI jl qox cwr AuxglW bI bwhr nw rhy qW fub jWdI hY, Bwv ieh ik awpNy mn L
cwr GVI qW jgq jMjwlW qox bwhr rzK ky vwihgurU jI L ismro, swrw vkq grk irhW, fub
mrogy)[
2
(cwr Auxgl jl qox bwhr rhI byVI) Bwr nwl BrI hoeI bI pwr ho jWdI hY[
3
(mn dI) ibRiq[
4
pRsMn hovygw aiqSY pRym (dyKky)[
5
nw hwr hovygI[
(a) gurU kdy hwr nhIx dyvygw[
++
cwr GVI dw AupdyS AuhnW L idzqw hY jo aTy pihr ßwPlI ivc fuzby hoey sn qwik
aMimRq vylw rzb vzl lwAuN[
ies dw aqÎMq lwB hY, swrw idn asr jwrI rihxdw hY[ iPr siqsMg pRwpq purK
sihjy sihjy sÍws ismrn ivc aw jWdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 380
*
pw:-bMdn[
1
myl, imqRqw[
2
Bwv myl ho jWdw hY[
3
Dwrn kry[
+
ibnW nwm dy ibRqI swDI jwNI gurmq ivc kTn dzsI hY-
“soDq soDq soiD bIcwrw ]
ibnu hir Bjn nhIx Cutkwrw]”
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 381
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 382
*
pw:-smwvo[
1
vwihgurU L ihrdy ivc vsw ky igRhsq dy suKW ivc bYTy rihNw aYsw hI jYsy bn ivc qp
krnw[
2
irdy dI[
3
qW pRIqI pvygI[
4
dyviqaW dw BI pRkwSk hY[
5
gurU Srn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 383
+
pw:-suK[
1
isK jwNky[
2
lYky vrqo[
3
pRkwS sihq PlygI[
4
mzisaw [sMs: Œ‡Ê¸ drÄS][
5
sMgrWd, mhIny dw pihlw idn[
6
kVwh pRSwid[
7
isvw idE[
*
pw:-krwie[
8
BuzKy L[
9
pwlnw kro[
10
aV jwE[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 384
1
Eh ibnY ijs nwl loV pRgt kIqI jwvy[
2
joV myl[
3
purwNI mirXwdw[
+
ienHW kQW ivc aYAux jwpdw hY ik inrw ieh AupdyS hoieaw hY, asl bwq hY ik ‘nwm’ dy
nwl ieh syvw dy qrIky dzsy jWdy sn, jo inSkwm krmW nwl mn inrml huMdw jwvy, hAux
GtdI jwvy qy nwm aMdr rcdw jwvy[
++
pw:-gur[
4
guN isKwly qy aOguN dUr kIqy[
5
pwp[
6
pRgt kIqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 385
1
gurmuKW (Bwv mMjIaW dI bKiSS vwly hrIjnW) qox[ qRY qrHW nwl AupdyS imldw sI, iek
gurU jI qox, dUjy isKW qox (dyKo aMk 53) qIjy gurmuKW qox[ (a) gurU jI dy muK qox[
2
(vwihgurU jI dw sujs) kIrqn rUpI (sugMDI) nwl sugMiDq hoey Eh nr rUp ibRzC bwvn
cMdn vWgU (dUsiraW L sugMiDq krdy sn)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 386
1
dwsW dI BIVW L kzt dyN vwly[
2
inqwpRqI, inXm nwl [sMs: inqÎ, nIXiq][
3
1581[
4
(SRI rwmcMd jI dy puzqR) lAU dw bMs jo smuMdr vWù hY (Aus ivc)[
5
(mwno) ndIaW dw pwNI duzD ho vigaw[
6
Bwv SRI gurU rwmdws jI[
7
ivSwl buzDI vwly qy mOq dy dUr krn vwly[
8
gujr gey hn[
9
sRI rwmdws jI boly[
10
Coly pwNI nwl (iBzjy) mwqw ny Aubwly[
11
nPy vwlI (cIj) jwNky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 387
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 388
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 389
++
pw:-bÎMq[
1
pziqRkw[
2
bulw ilaw[
**
pw:-bDwhw = vDweIaW[
3
anuswrI ho ky[
4
awigaw mMnN[
5
1605[
6
1608[
7
qkVy[
8
1610[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 390
1
ivswK idn 18 dw[
2
do pihr rwq[
3
akwS rUpI kul ivc cMdrmw rUp[
()
pw:-suKDwrI[
4
jMg krn L[
5
ijzqN leI[
6
iksy qrHW
7
awkI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 391
1
CotI qop[
2
simzgRI[
3
CyqI hI[
4
hzQ idzqw prvwnw[
*
pw:-ij bsYx[
5
vsdy hn (Eh) swry[
6
rupzXw[
7
hMkwr[
8
sUrimaW dI BIV[
9
byVIaW[
10
sYnW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 392
1
fyrw pwieaw[
2
do (purS)[
3
aswfy vlox[
4
koeI kwr ivhwr (gurU jI) nhIx krdy[
+
pw:-dyq acwie[
5
gurU Gr dI[
6
hMkwr kry[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 393
1
Gr ivc[
2
azgy vwsqy[
3
ieh (kr) nhIx htygw irdy ivc Dwr lO[
4
kwr = kul pRoihq awidkW leI bzDI hoeI Byt[
5
FzTy mn, icMqwqur[
+
pw:-mMd[
6
ijnHW L jgq dI vifaweI kuCku iml geI hovy[
7
hMkwr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 394
1
amIrI, vifaweI[
2
lûmI ingwh vwly hoky nhIx dyKdy[
3
Bwv jmdUq[
4
nûgw qy iekzlw,
gurvwk:nûgw dojik cwilaw qw idsY Krw frwvNw[
5
(mOq) dyKN nw jd qIk[
6
buFypw[
7
mwieaw dw moh jo imzTw hY (Aus ivc) Brm irhw hY[
8
ipawiraW nwl[
9
duzK[
10
mUrK L isr lÜigaW hI smJ awAuxdI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 395
1
khIdy hn (a) jwiq dy[
2
aQvw ieQox tl jweIey[
3
gurU jI L dzisaw ‘svyry ivgwV ho jweygw[’
4
Bwv pScm dyS ivc bVw AupzdRv ho ipaw hY[
5
(hy bIrbl qYQox azgy jyhVw ieDr dw) dl (sI), Aus dw fyrw luÜt kut ilaw hY (vYrI ny)[
6
Pqy kro[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 396
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 397
*
pw:-Gnyrw[
1
JgVw krky[
+
pw:-bhur[
2
gl jweygw[
++
ies qrHW dy vwk sRwp nhIx hn[ eyh sihj suBwv dy vwk hn[ bIrbl eyQy avzgÎw kIqI
qy frwvw dy igaw ijs pr iszKW dy GbrwAuN qy awp ny BivzKq vwc leI qy dzs idzqI ik
ies ivcwry ny awky kIh duK dyNw hY, ies dw aMq qW EQy hI ibidaw hY[ ieh agMm vwcNw
hY[ ‘hr ky dr vriqaw’ dzs dyNw hY[ ieh pRsMg mihxmw pRkwS ivc nhIx awieaw[
3
phwVW dI brP ivc[
4
akwS qox[
**
bIrbl qy Aus dI swrI ãOj qy ZYnKW dI ãOj iblûdZeI qy krwh rugwh awid diraW ivc,
jo ßwlbn sÍwq dy phwVW ivc hn, mwrI geI sI, koeI nhIx sI bicaw[ azbul PZl ilKdw
hY ik 500 juvwn moey, pr ÞwPI KW ilKdw hY ik pMjwh hZwr jW cwlI hZwr pYdl qy
svwrW ivcox iek vI nw bicaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 398
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 399
1
suzqy[
2
iek puzqR hY sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 400
1
ies ny (swfw) fr nhIx mMinaw[
2
mwq ipqw dy dyKidaW[
3
gurU jI dy bcn (rUpI) jMjIr nwl bMinHaW rihaw
4
Cufwvy[
5
purwNy[
6
duK dyvw jwNky Aus dy Bly leI (gurU jI pws) nhIx kihxdy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 401
1
anûd lYxdy ho[
2
ijnHW dw imlNw[ ijnHW L imlN nwl[
3
jwNky[
4
ivcwry dws kI hW[
5
bhuqw kmZor (hY qy) pw irhw hY bhuq duzK[
6
hzQ joVky dzsdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 402
1
bYiTaW pCuqWvdw hY[
2
swry (fzly vwsI isK) czly[
3
qwkq[
4
dwl[
5
awtw[
6
hOlI hOlI tur, Qzkyxgw nhIx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 403
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 404
1
jIvW L[
+
koeI rogW awid L iKlqW dy ivgwV qox dzsdw hY, koeI hvwvW bUaW qox, huN bhuqy rog aiq
inÜky jIAuxdy ikrmW qox shI kr rhy hn[ kIh jwNIey kdy rogW dy kwrN nIvIx drjy dI
rUhwnI dunIaW ivcox vI aj kl dI ivzidaw L lÜB pYN[ ieh gzl qW huN bI mMnI jw rhI hY
ik awpNy qn qy mn dI mZbUqI rogW dw mukwblw krdI qy AuhnW L dldI qy ijzqdI hY,
iesI qrHW rog dy kwrNW ivc bI koeI ijrmW vWùU ies qox bI sUKm koeI hor gzl hovy, ieh
pqw lÜgNw sMBv hY[ purwqn ihMdI ivdvwn qy qpzsÍI lok ieh gzl mMndy sn ik rogW dy
kwrN nIvyx iksm dIaW aidRzSÎ rUhwnI vÎkqIaW bI hn[
2
(iksy rog ny) Pyrw nw pwieaw[
*
Bwv ieh hY ik awpNI awqmk SkqI nwl gurU jI ny awpNI ngrI L arog rziKaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 405
1
drSn krky jWdy hn[
2
suKdweI[
3
bsoey dw awm arQ ivswKI lYxdy hn, pr keI QweIx (lihxdy vl) ieh pd brswq leI
vrqIxdw hY[ rws 5 aMsU 38 aMk 10, rwis 6 aMsU 57 aMk 29 qy rwis 10 aMsU 4 aMk 4
ivc qy ieQox dIaW aglIaW qukW dsdIaW hn ik BweI sMqoK isMG jI ies L ivswKI leI
vrq rhy hn, pr aMk 27 ivc jo disaw hY ik myly dI rIq torI qy pRgt kIqw ik ieh
huN sdw hovygw[ qy jo mylw huN sdw goieMdvwl ivc huMdw hY, ies L qzkIey qW mylw qy jzg
goieMdvwl huN qk brswq ivc arQwq Bwdrox dy mhIny pUrnmwSI L huMdy hn[ cwhy ies L
huN gurU pXwny nwl joVdy hn pr mylw jwrI hY, jzg huN qk huMdw hY[ iesy aMsU dy aMk 27
ivc kvI jI bI ‘huie aib nIiq’ kihxdy hn, so mumikn hY ik eyQy bsoey dw Bwv brswq
hovy, grmI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 406
1
pq JV ruzq[
2
Pul bNW qy bgIicaw ivc iKVy[
3
Pul bNW qy bgIicaw ivc iKVy[
4
cMdrmw[
5
Aurwr pwr dw kMFw nhIx pweIdw sMgq ibaMq juVI[ (a) njIk hoky drSn krn dI vwrI
nhIx imldI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 407
1
bVw (mylw) dyKky[
2
grmI[
3
syvw puzCdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 408
1
Aus L koeI pdwrQ durlÜB nhIx hovygw[ Bwv sulB pRwpq hovygw
2
pRym krky syvy[
3
swfI (syvw dw)[
*
pw:-krihgo[
+
pw:-qrihgo[
4
huN sdw (ieh rIq) hovygI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 409
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 410
1
ies rIqI qox[
2
awgU[
+
pw:-idj KzqRI muK muiK duiK pYkY[
3
pukwr krn vwly hoky[
4
rcnw rcdy hn[
5
ienswP[
6
(awp dw) rwj vDygw[
7
Bwv, ieh nvIx imrXwdw jy PYl jweygI[
8
htwieaW nw htygI (ieh cwl)[
9
swiraW dy ivc puzCWgy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 411
1
ijvyx jwNWgy[
2
JgVw[
3
muKIey muKIey qusIx ho[
4
iczqox cwhuMdy hn ik gurU jI dy clwey mq L moV (Bwv bMd krw) dyeIey[
*
pw:-ju jwq[
+
pw:-azgÎwnI
5
(gurU jI dy) pws[
++
pw:-krhu jvwb awie hY sMg[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 412
44. [SRI rwmdws jI dw adwlq ivc jwNw qy muVdI vwrI SrDw dy bsqR
qy kuruzqw aMb Bytw krnw]
43<<ipClw aMsU qqkrw rwis 1 aglw aMsU>>45
dohrw: suin prvwnw Swhu ko,
siqgur krÎo ibcwr[
-ko lwXk qihx Byijqy,
bolY1 sBw mJwr ]1]
cOpeI: ajr jrn ar cqur mhwnw[
khin sunin giq jwnih nwnw[
jQw jog pRSnoqr krY[
kUry bnihx pukwr ij DrYx2- ]2]
siB ibiD ko lwXk mn jwnw[
rwmdws gun mnhu KZwnw[
inkit hkwrÎo lIn ibTwie[
ihq sox nIky iqh smJwie ]3]
‘hy suq! idj KzqRI kulvwn[
gey pukwrU jwiq gumwn3[
hm ko dyiK skihx nih soie[
azgÎwnI miq mUrK hoie ]4]
bhu puir ky imil gey iPrwdI[
mqsr kir imQÎw apvwdI4[
bIc kcihrI ky sMbwd[
kih kih jIqhu Dir aihlwd ]5]
ijim bUJihx iqm dyhu jbwb[
krhu n fyrI jwhu iSqwb5[’
suniq Kry huie ibnqI TwnI[
hy siqgur! siB miq gun KwnI ]6]
qumry pRym ibnw kuC awn[
1
jo bolNw jwNy[
2
pukwr krn vwly JUTy pY jwN[
3
jwq dy gumwn vwly[
4
JUTy inûdk eIrKw kr rhy hn[
5
jldI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 413
1
(mYx EQy) kI khWgw
2
nw pVHy qy nw kdy ivcwry hI hn[
3
mYx bolWgw (iqnHW) nwl jo Bwvyx hZwrW hoNgy[
4
Bwv ieh hY ik swfw nwm lYky koeI apjs kry qW jI sdky kry pRMqU nwm quhwfw hY qy
quhwfy nwm nwl koeI ajog gzl nhIx shI jw skdI qWqy shwieqw krky lwj rzK lYNI[
*
pw:-pwvhu[
+
pw:-jwvhu[
5
purwNW dw iszDWq[
++
pw:-inRBY sBw mihx[
6
qyry nwl (pRSn AuØzqR) kihN ivc smrzQ nhIx hoNgy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 414
1
Bwv SRI (gurU) rwmdws jI[
*
pw:-krih[
2
pRcwiraw hY, jwrI kIqw hY[
3
bKwNI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 415
1
ijvyx (koeI) icr kwl pVHky pRwpq krdw hY[
2
isDWq[
3
ihMdU inscy mUjb gwXqRI dw pwT mlyC sBw ivc qy Kws swDn qox ibnW pVHnW ivhq nhIx,
Aus inScy vl ieSwrw krky SRI jyTw vI vÎMg nwl ieh vwk kihxdy hn[
4
arQ khy pRgt, agy aMk 27 ivc bI iliKaw hY,
‘arQ shq gwiezqRI bKwnI[’
+
kiv jI ies qox pihly kih awey hn ik gwXqRI dI Duin qy arQ pRgt krky dzs idzqy,
Pyr AunHW Aucwiraw hY EaMkwr[
ieh pd isK lyKk gurbwNI dy @ leI aksr vrq lYxdy hn[ so kiv jI dw awSw
jwpdw hY ik gur Gr dy ‘iek EaMkwr’ dI Duin SRI rwmdws jI ny kIqI ijs nwl sB
smwDI ho gey[ kiv jI ieh nhIx kihxdy ik EaMkwr dy mgrox AuhnW ny ‘BUr Bvw sÍwhw qzq
ivqr’ awid vwk hor bI khy ijs qox ies vyly gwXqRI dw Aucwrn iszD ho szky, gwXqRI dw
Aucwr qy arQ pihlW ho cuzkw hY[
vwrqk mihmw pRkwS ivc BI iliKaw hY ik SRI jyTw jI ny siqgurU jI dw mMq aqy
gurbwNI sBw ivc suNweI[
PirawdIaW ny gurbwNI pr Aupr CMd 18 ivc qrk kIqI hY[ so pihlW vwdIaW dy ies
dwvy L KMfn kIqw ik ienHW L gwXqRI awid dI soJI nhIx, iPr vwdIaW dy dUsry dwavy L
KMfnw avzSÎk hY ik ienHW nvIx bwNI rcI hY[ Aus bwNI dI gOrvqw akbr dy idl qy
ibTwAuNI ZrUrI sI[ duie kwrj SRI jI ny kr idKwey ijs qox akbr L inScw ho igaw ik
vwdIaW dI pukwr JUTI hY, eyh SwsqR jwNdy hn, ar gurU kI gurbwNI SwsqRW qox bI mhwn
Auqm hY[
5
cldI hoeI hvw KVo geI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 416
1
nw ivcrn vwly czlN lg pey, qy czlN vwly jVH ho gey[
2
JUT (iKawlW) ivc ho
3
byd purwn dy khy qy (hkIkq ivc) ienHW ny (aml) kIqw hY[
4
itky ho[
5
Gr dw rsqw PiVaw[
6
Bwv, sunyhw dyNw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 417
*
ieh gzl gurbwNI dy ankUl nhIx[ SRI gurU jI ny jgq dy AuDwr vwsqy qIrQW qy jwNw kIqw
sI, SRI gurU rwmdws jI dw awpNw vwk hY[
XQw:- ‘qIrQ Audmu siqgurU kIaw sB lok AuDrN arQw]’
mihmW pRkwS qox pqw lÜgdw hY ik akbr gurU jI dI alUhIÎq L mMn igaw qy gMgw jwNw
Aus ny mUrK rsm pRsqIaW L szcw igawn dwn dyN vwsqy awiKaw,
XQw:-
qb kihE akbr Swhu[ siB lok inj gRh jwAu[
Xih Pkr mOlw jwq[ nhIx cly ien sox bwq[
mOlw vlI nhIx Byd[ ikaw hoie piVaY byd[
punw:-eyk bwr gMgw qum aweIaY[ mUrK logn Brm imtwieaY[
qum bfy vlI ho jg sox inawry[ suKdweI sB jg ky ipawry[
Xh mUrK mihmw nhIx jwny[ mOlw awp Pkr ko mwny[
vwrqk mihmw pRkwS ivc akbr vlox qIrQ jwN dI pRyrnw hoeI nhIx ilKI[
1
imt jweygw JgVw[
2
ivkdy hn[
3
gly dw[
*
gur[
4
Czfdy BI nhIx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 418
1
KVoky idl ivc arpdw irhw[
2
Bwv-AuDr goxdvwl ivc gurU jI SRI gurU rwmdws jI dy pRym L jwNky aMg aYAux ihlwAuN
ijvyx (kzpVy) pihndy hn[
3
qNIaW bMnHN[
4
AuØzcIaW krn[
+
pw:-pswrin[
5
arpN kIqy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 419
1
mMfI [a: nKws][
++
pw:-apr n Auicq = hr koeI lYk nhIx (sRySt gurU jI qox ibnW)[
2
gurU swihb jI L Bytw krny jog hYn[
3
KwlI[
4
hy Pl vycN vwly! ies dw muzl kr[
5
sUrj[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 420
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 421
1
hzd[
2
bwdSwh dw[
3
moVvW Auqr kI idzqw (a) moVy[
*
pw:-qumny sunÎo AuØzqr dy mory[
4
hOly kIqw (bRwhmN KzqRIaW L)[
+
pw:-srb gÎwn[
5
suNwieaw[
6
cmk-idl dI Auh hYrwnI ijs ivc swrI stIptI Buzl jwvy[
7
brwbrI dy vcn[
8
Swh ny kihaw ‘siqgur DMn hn[’
++
pw:-iek ikX pwT gwieqRI jbY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 422
1
Kloky (a) cMgy (kpVy)[
2
aMb agyqry (a) (lwhOr ivc) byruqy aMb dy Pl aw gey hn[
3
pzky sn rs covN lg ipaw[
4
dwsW dI[
5
quhwfy lYk (smJky jo SY) quhwL dws lok arpdy hn, qusIx Bogdy ho[
**
pw:-irdy[
6
ivcwrn lgy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 423
1
isawiNaW ny smJ ilaw
2
mzQw tykdy hn (socdy hoey ik gurU dI)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 424
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 425
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 426
1
jyZIaw [aæ: jyZIaw, Auh msUl jo muslmwn pwqSwh ihMdUaW qox qIrQ XwqRw dw lYxdy sn][
2
Bwv jyjIaw nw lÜgygw[
3
pwr[
4
Kwsy qy[
5
vwmn avqwr dy quzl[ (ivSL dw pMjvW avqwr vwmn sI jo bhuqw mDry kzd dw sI[ kzd
leI idRStWq mwqr vriqaw hY kiv jI ny)[
6
kurKyqr, snwqn qIrQ hY, aMbwly qox nyVy hY[
7
ijzQy mhW pivzqR srsÍqI ndI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 427
1
jwpW L jipaw hY[
2
Bwv, bYkuMT[
*
ipCy kiv jI dzs awey hn ik qIrQW dI mYl hrn leI siqgurU jI qIrQW L tury[ ieho gzl
quKwrI mhl 4 ivc SRI gurU rwmdws jI mhwrwj ny ‘nwvNu purbu aBIc’ vwly Sbd ivc
dzsI hY[ ikaw qIrQ klÎwn krdy hn? ies pr BI gurU amrdyv jI dw vwk hY
‘mlu hAumY DoqI ikvY n AuqrY jy sAu qIrQ nwie[’
3
pihly jugW dy jIv smrzQ sn[
4
sihaw[
5
qp swDnW mn ivzc cwh ky awey[
6
bYTNy dI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 428
1
ijQy ikQy Bwv, ieQy hr Qwvyx GwlW Gwldy sn[
++
iksy qrHW srsÍqI dy iknwry hom Xzg kridaW ivzdÎw vDN qy ‘vwc SkqI’ dw nwm
srsÍqI ipaw, ies leI pVHo SRI gur nwnk pRkwS pUrbwrD aDÎwX 1 aMk 2 dw Bwv[
2
(srsuqI ny) pRgt ho ky kihaw[
3
iqMnHW (munIaW ny) mMg kIqI[
4
pRvwh sNy[
**
qp GwlN L qIsry siqgurU jI awp psMd nhIx sn krdy, XQw- ‘kwieaw swDY AurD qpu
krY ivchu hAumY n jwie]’ ies leI Aupr khy vwk SRI muKvwk nhIx hn[
5
mMkN nwm dw munI[
6
sB qox AuØzqm[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 429
1
ikvyx AuxglI cIrI geI[
2
buDI mwn (qpzsÍI dw)[
3
hry pzqy qox (ijvyx) jl (inkldw hY) iqvyx (jl) inkilaw[
4
lhU BI nhIx cilaw[
5
ijvyx hry pzqy dw pwNI hovy[
6
dyKIdw hY[
7
KVIaW krky bwhW[
8
pYrW dI cwl
(a) qwl dI cwl jo nÜcN vwly dy pYrW qox adw huMdI hY[
9
msq hoieaw[
*
pw:-geI[
10
iSv jI[ gOrIS = gOrI dw eISr = iSvjI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 430
1
munIaW dw eISÍr, Bwv mMkN munI[
*
pw:-pwhI[
2
suawh[
3
(Aus irKI) kol jw peI (a) Dwr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 431
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 432
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 433
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 434
1
ikRSn jI ny[
*
iesy aMsU dy awd ivc ‘puMn rUp qIrQ gurU’ kvI jI awp kih awey hn, huN iszK L iksy
hor pwvn krn vwly qIrQ dI loV nhIx, gurbwNI qW ies AupdyS nwl BrI peI hY[
2
pihr (rwq) rhI qox[
3
vgdw hY jl[
+
pw:-krihx ivcwrw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 435
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 436
+
pw:-siqgur bwNI[
++
pw:-hovq[
**
SUdr awid jwqIaW L vyd pVHny dw aiDkwr nhIx[ so srb swDwrN, ikrqI, iZmIdwr,
mZdUr qW mukqI qox eynI gzl nwl hI vWjy gey[
1
Aus qox (agy) Pyr mq Aujl cwhIdI hY[
2
kdy Cup Cup ky bYTky Aucwry, Bwv, eykWq bYTky ivdÎw GoKy[
3
kRoVW ivc koeI (iek) nr (hI huMdw hY) jo inqrdw hY[
4
mhWn kmweI kry[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 437
1
(Auh bI qW) jy inÜq (KyqI dy) pwlN dw ihq krI rKy[
2
Coty vfy sB dy klyS nwS krdy hn (gurSbd)[
()
pw:-rih[
3
vroswAuxdw hY Bwv lwB pRwpq krdw hY koeI iek ikDry[
4
bzdl[
5
bIj ky pkwAuxdy hn[
6
ijs iksy ny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 438
*
pw:-Qwnn[
+
pw:-aiDk[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 439
1
jgq dy muzF dw ieh ibRqWq[
2
ieqnI QW ivc[
3
gofy[
4
ivSL dw hYsI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 440
*
DrqI dw iek nwm mydnI hY[ mydw nwm imzJ dw hY[ purwNW ny mydnI dy bNn dw kwrN (mydw
=) imzJ dzisaw hY, qy do rwKSW dy mwry jwN qy AuhnW qox DrqI bNn dI kQw ilKI hY[ so
kQw purwNW ivcox vwcI hoeI kiv jI azgy dyN lÜgy hn[ azgy awAuN vwlI swrI khwNI L gurU
jI vlox nhIx smJNw cwhIey[ AuhnW dI bwNI dzsdI hY ik aYsIaW khwNIaW pr siqgurW dw
ivSvwS nhIx sI qy nw awp aYsy AupdyS krdy sn[ cOvIs avqwr nwmy rcnw ivc iliKaw
hY ik ibSnu pMj hZwr vrHy mDu kYtB nwl lVdw ijzq nw sikaw qW akwl purK ny
shwieqw kIqI qW Pqy hoeI[ EQy ivSL vzKrw hY qy akwl purK vzKrw hY jo srb iSromNI
hY[ ivSL qy akwl purK dw kvI jI ny eyQy Prk nhIx ivKwieaw[ ies pRsMg ivc kivqw dy
nukqy qox bIrrs dw vrNn suhNw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 441
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 442
1
Kurk ky[
2
cIcI nwl AuxglI nwl vgwh mwrI[
3
srIr vDy[
4
ibaMq[
5
dwVHW[
6
BujcMfy qIKN[
7
iBawnk[
8
mwnox kwly phwV iBawnk[
9
qn dy rom mwno KVy hn drKq smUh[
10
do gofy mwnox phwV dy itly hI hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 443
1
bwhvW SySnwg vq[
2
mwnox dg dg krdy (Bwv bldy) phwV swmHNy awey[
*
pw:-adUry[
3
bRhmW ny lK ky[
+
pw:-awid Skiq dI Ausqiq TwnI[
4
pYdw krn, pwlN qy mwrn vwlI hy jgq dI rwNI[
5
sÍwhw = dyviqaW nimzq ahUqI dyky ieh Sbd Aucwr huMdw hY, [sMs:-sÍwhw][ (a) ieh
ahUqI-vÎkqIvwn vI smJdy hn, qy ies L agin dyvqw dI iesqRI awKdy hn, ies dw
srIr cwr vydW dw, qy ies dy aMg Cy aMgW dy bNy dzsIdy hn[ (e) sÍwhw L rudRw pSupqI dI
iesqRI vI kihxdy hn[
suDw = sÍDw, -iek Sbd jo ipqRW nimzq ahUqI dyky Aucwrdy hn[ mL anuswr ies dw
AucwrN SRwD krn vwly leI bhuq guNkwrI hY (mL 3.252)[ (a) dkSÄ dI iek kMinaW jo
ipqrW dI iesqRI khI geI hY[ keI vyr aMigrw, rudr qy agnI dI iesqRI L bI ‘sÍDw’
ikhw igaw hY[
bKt = vKt, -vKt Sbd dyviqaW L ahUqI dy ky Aucwrdy hn[ ieh pd vydk
XzgW ivc vrqIxdw sI[ (a) 33 dyviqaW ivcox iek dw nwm jo vydk dyvqy khIdy hn[
vKtikRq = ‘vKt’ Sbd kihky agnI ivc idzqI geI ahUqI[ prMqU ieQy kiv jI dI murwd
ieh hY ik Auh dyvI dy nwvW ivc ieh bI Ausy dy nwm igN rhy hn[
6
dyvI dy nwm hn[ puStI = vfI Xw moitaW krn vwlI[
7
pRsMn rUp[
8
qlvwrW iqRsUlW iBawnk czkrW vwlI Xw nwl[
9
bVI Dun krn vwlI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 444
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 445
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 446
1
ijs qrHW ik nIvyx hoN (ivSL) jI[
2
rKky pYr Dzkdy hn[
3
sUrmy tzkry[
4
hzlw[
5
bwhW bVIaW Aupr L AuTweIaW[
6
apny dMd pIsky[
7
DmkWvdy awAuxdy hn[
8
qyjI, kwhlI[
9
sumyr prbq qy Aucy mMdRwcl prbq vWg[
10
Bwv bVw Zor kIqw[
11
jl dy mwrny krky kzTy huMdy jWdy hn[ (pxikœ = juD ivzc ds awdmIaW dw jzQw[ pMkq
hoNw = iek dUjy nwl kzTy ho jwNw duSmn dw jor pYN qy)[
(a) pwNI dI buCwV nwl pMk+q = ickV ivzc Psdy jWdy hn[
(e) pw:-phwr[ iPr arQ-CzlW (ieMnIaW AuØzcIaW) AuT rhIaW hn (ik mwno) jl dy phwV
hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 447
1
imlky mwrdy hn[
2
CNkdy hn[
3
JWjrW[
4
qVwgI lk ivzc (pweI hoeI)[
5
bhuq bl nwl[
6
hzQ dy kVy, Buj dMifaW dy buhzty bVy sRySt[
7
kRoVW sUrjW dI[
8
(awpo awpNw) dwAu lgwky vwr pRhwr krdy hn[
9
jd lgy (vwr qW) ZKmW dI avwj AuØzTdI hY[)[
10
ijvyx ipRQvI qy (ieMdr dw) mhWn bzjr pYxdw hY[
11
bl krky mwiraw[
12
qwVnw, DmkwAuNw, dpknw[
[sMs:] qrÄjnæ[
*
pw-grbMq[
13
Zor krdw hY[
14
avwZ AuTN nwl dso idSw Br jWdIaW hn (Sor nwl)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 448
1
dohrw: qInhu qn jl jwl mihx ibcriq eyv suhwie[
qRY igr mMdr pwie jnu swgr mQihx bnwie2 ]37]
BujMg pRXwq CMd: ieqY eyk pRBU, AuqY doie BweI[
irsy lwl nyqRM su muStYx3 AuTweI[
arIly arYx pwie ropy agwry4[
iBry sMmuKy sUr bWky juJwry ]38]
ghYx hwQ jorYx mrorYx mhwnw5[
Bey rUp GorYx n CorYx su Qwnw[
arYx aMg sox aMg mylYx DkylYx[
cptYx hqYx6 dMf TokYx su pylYx7 ]39]
qpy qyj qy kRoD jwgy ijnHo ky[
krYx Gwv, lwgYx srIrM iqnHox ky[
keI kos lO Kyq mYdwn pwXo8[
iPrYx bIc nIrM su Sbd AuTwXo ]40]
juty Drm juzDM ibruzDM ibswly9[
qkYx mwirby ko iPrYx awlbwly10[
cpytYx ctwkYx11 su muStYx AuqMgy[
krYx Gwq12 joDy shYx Gwv aMgy13 ]41]
qrY AUpry iqRjgy dwv KylYx14[
iPrYx dwhn bwm bwhUin pYlYx15[
1
swry pwNI ivzc[
2
iqMn mMdRwcl phwV pwky mwno smuMdr L bnwky irVkdy hn[
3
GsuMn[
4
aVn vwly aVdy hn pYr rzKky azgy[
5
Zor nwl bhuq mroVdy hn[
6
cpyVW mwrdy hn[
7
bwhW (Bwv moFy Xw arkW) mwrky Dkyldy hn[
8
jMg BUmkw rcI[
9
ruky bVy[
10
cAuqrPy[
11
ctwk dyky (mwrdy hn
12
mwrdy hn[
13
aMgW qy[
14
hyT Auqy tyFy dwAu Kyldy hn [sMs:] iqrÄXk = tyFwæ[
15
Bujw L Dzkdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 449
1
iks ivc ieMnI buziD hY[
2
ivcwr kIqI[
3
srzsÍqI (mwXw)[
4
hy mn mohN vwly[
5
huN asIx qyry nwl jMg dI AumMg nhIx krdy[
6
mn iezCq[
7
isr dw dwn kro inrBY hoky[
8
aibnwSI vzfy js dw vr lE[
*
pw:-quJ[
9
ies ibn mYL hor kuC cwh nhIx hY ijs krky hor kuC qusW qox ikvyx mMgW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 450
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 451
1
hZwr awry vq[
2
BÎwnk DV[
3
bRhmw L[
4
DIrj idzqw[
5
duK dyNy vwlw[
6
imzJ[
7
pwNI qy PYlky qr rhI sI[
8
awsn dy hyT imzJ nhIx sI peI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 452
*
inrw ieiqhws pVHn mwqR nwl pwp dUr nhIx huMdy, pr jy suNky koeI iszKÎw lvy, mwVy krm
iqawgy, Bly gRhN kry qW pwp ZrUr dUr huMdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 453
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 454
*
pw-dyiq[
1
pUrn kro[
+
siqgurU jI dy qIrQW qy jwN smyx dy hwl vrNn kridaW hoieaW ijnHW ijnHW qIrQW L
siqgurU jI ny awpNy pwvn crnW nwl pivzqR kIqw hY AuhnW dw kvI jI ny ieiqhws vI
iliKaw hY, ieh ieiqhws purwNW qy ihMdU mq dy hor gRMQW ivcox ley hn, pr kvI jI ny
iehnW L vrNn aYAux kIqw hY ik mwno siqgurU jI awpNy anuBv nwl iehnW qIrQW sbMDI
pOrwNk hwlwq L dzs rhy hn[ iehnW ieiqhwsW dI ieqhwsk szqÎqw Auqy gurU swihb ny
awpNI swKI dI mohr Cwp lweI nhIx smJNI cwhIdI, ikAuxik gurU amrdyv jI ny awp
awpNI bwNI ivc qIrQW dw mhwqm nhIx mMinaw[
XQw:-ml hAumY DoqI ikvY n AuqrY jy sAu qIrQ nwie ]
[isrIÚ mÚ3]
punw:-qit qIriQ idsMqir BvY ahMkwrI ]
[mwJÚ mÚ3]
qQw:-anyk qIrQ jy jqn krY qW aMqr kI hAumY kdy n jwie]
[gujÚ mÚ3]
2
dyviqaW dw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 455
1
kwrIgrI dw dyvqw[
++
sMs: suvrcçlw[
2
pRkwS vwlI[
3
kvl dI pMKVeI vWù[
4
konw, Bwv azK dy kony dI mtk[
mtzkw, nZr[
5
hwQI vq cwl vwlI
6
suMdr grdn kbUqrI vrgI[
7
suhNy aMgW vwlI[
8
kUly aMgW vwlI qy lÜkox pqlI[
9
kwly vwlW vwlI[
10
kTor sQnW vwlI[
11
nw shwrn Xog[
12
mnU qy Drmrwj[
13
pRgt hn, (a) pRgt hoey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 456
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 457
1
iqawr hoieaw Cwieaw L lÜq mwrn vwsqy[
2
gl jweygw[
3
puzqR dI mW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 458
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 459
1
iqzKw hiQawr[
2
DUMeyx vrgw qyj sI ijqnw ku[
3
iqqnw Krwd ky iCzl idzqw[
4
sUrj[
5
(huN) ibSukrmy ny (awpNI DI dw pqw) dzisaw[
6
GoVI dy qn ivc hY[
7
sUrj ny GoVy dw srIr Dwiraw[
8
SRI ikRSn jI[
*
aYsIaW aszBÎ kQw kdy SRI anûd swihb jI dy krqw jI iksy L suNw nhIx skdy[ pOrwNk
awKÎwnkw dI vwkPI lokW L dyNy leI kvI jI AuQox dIaW kQw dy rhy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 460
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 461
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 462
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 463
1
ivSL dy hzQ vwlw czkR sudrSn[
2
ivSL[
3
iSv[
*
ieh inscw krn ik ies qrHW dy pRsMg gurU jI sc smJky iszKW L suNw rhy hn, AunHW dy
apNy kQy gurbwNI ivc aMkq AupdySW dy anukUl nhIx hn[ ieh pOrwNk awKÎwnkw kiv jI
apNy pVHy suNy purwNW dI vwkPIaq qox pwTkW dI kyvl vwkPI vDwAuN leI dzs rhy hn[
4
msUlIey[
5
msUl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 464
1
krVy[
2
jo awpdw nwm leygw Aus L asIx Czf idaWgy[
3
msUl dw Dn lYxdy hW[
4
swfw nwm suNky iksy L kuC nhIx kihNw[
5
awvN idE swry swfy ipzCy[
+
pw:-siBhUM[
6
iksy dw hzQ nhIx PVWgy[
7
PVky msUl mMgN[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 465
1
rokN (qW Eh) gurU jI dw nwm kih dyN[
2
imilaw[
3
dMdN, Bwv cuzp[
*
pw:-kyiqin ky rhI[
4
JUrdy hn rokdy BI nhIx[
5
asIx iks qox leIey KwlI qur gey[
6
purSW L jNwXw[
7
ijsdy bVy Bwg hoN Auh siqgurW dI (Srn) pw lYxdw hY[
8
fMf dyxdw hY (jm)[
9
Cf dyxdw hY[
+
XQw gur pRmwN-iqn jmu jwgwqI nyiV n awieaw[
[quKwrI CMd mÚ 4]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 466
1
gMgw dw swrw sMg nwl cilaw awvy[
2
smyq DIrj dy gurU jI ny[
3
igawn dy smuMdR (Bwv sRI gurU jI dy)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 467
1
nWgy rihN vwly[
2
iqRpqI[
3
cldy hoey[
4
Xqn krky pRwpq hoeI[
5
swrw sMswr apNw rUp krky dyiKaw[
6
pRgto dyh ivc[
7
iek rs pRIq myrI dyK lY[
*
ieQy gurU jI gMgw dI Ausqq krdy dzsy hn, pr jd gMgw pRgt huMdI hY qW (aMk 44, 45
ivzc) Auh gurU jI L vwihgurU jI dI joq krky arwDdI hY qy Xwcnw krdI hY ik myry ivc
pRvyS krky myry ivc pey pwp dUr kro[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 468
aMk 46 ivc dsdy hn ik ieh suNky gurU jI pRsMn hoey ijs qox spzSt hY ik gMgw
ny dws vWùU siqgur dI kIrqI khI hY qy AunHW ny mwlk dI hYsIaq ivc suNI hY[ qy cOQy
siqgurW ny sMsy rhq krny leI jo vwk gurbwNI ivc ikhw hY so ieh hY ik qIrQW L pivzqR
krn leI gurU jI qIrQW qy gey sn[
1
gMgw ny gurU amrdws jI L bMdnw kIqI[
2
(gurU jI L) vyKky gMgw kihN lgI ik ‘DMn ho DMn ho[’
3
pivzqR crn pwvNw kro (myry ivc)[
4
dUr krn leI, Bwv-hy gurU jI myry ivc pey kljugI jIvW dy Bwr dUr krn leI apNy
pivzqR crN myry ivc pwky mYL pivzqR kro[
5
jl ivKy[
6
aMg (a) srUp[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 469
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 470
1
aQvw (koeI) hor hovy (ies qrHW) krky sMsw kry[
2
iqs myl ivc[
3
mDry, Coty kzd vwly[
4
kvl dy icMnH crn kvlW ivc[
5
iekrwr[
*
pw:-krwr[
6
dyiKaw, jwiNaw[
7
so Aus dy pRwpq hoN dw smW aw igaw hY[
8
Xwd kr lE[
9
qyrw kihNw DMn hYsI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 471
+
murwd hY vr dyN qox[
1
jIvhu[
2
lKky ik ieh (pdwrQ) iQr nhIx nwSvMq hn[ (a) nw (mn dw) itkwAu hY (ienHW ivc)[
3
cMgw lgy jo[
4
grIb bNky kMgwlqw ivc rhWgw[
5
huN imldw hY (suK ies lok dw) ikvyx guaw dyvW[
6
grIbI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 472
1
qwVnw[
2
jo ikhw hY[
*
pw:-nr[
3
PbdI nhIx[
4
koeI bNq bNw idE[
+
pw:-pMQ[
5
dohW pKW (pwisaW) ivc inrmlqweI ivc qoro[ Bwv lok ivc bI dirzdRqweI dI mYl nw dyho
qy pRlok ivc pwp swsnw dI mYl nW idE[ agy aMk 27, 28, 29, ivc arQ spzSt ho
jWdw hY[ (a) dovyx rsqy qusW inrml tory hn[ igRhsqI qy aqIq qwry hn[ (e) keI dohW
pKW dw arQ nwdI ibMdI bI krdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 473
1
dovyx lokW dw[
2
mukqI[
3
lok pRlok ivc awp dw jn mlInqw ibnW hoky suK ivc lIn hovy,
(a) quhwfw dws lok ivc mlIn (dirzdRI) hY qy pRlok ivc (puMnW qox) ibhIn hY, (aYsI
ikrpw kro ik ieh dohIx QweIx) suK ivc lIn hovy[
4
Zrw ku[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 474
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 475
1
suKW dI KwN SRI gurU jI dy[
2
Bwv nwm dwn L, XQw gurvwk- ‘nwmu n ivsrY sMq pRswid'] (a) prm idawlqw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 476
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 477
1
khI hzQ PVI[
2
ijzQy gurU jI ny qIrQ inrnw krky awiKaw (ik tzk lwE)[
3
puzt leI[
4
sztI[
5
pRsMn[
6
do awny (dyKo aMk 20)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 478
1
bwvlI[
2
Bwvnw Dwrky gieaW (ijzQy awsW) pUrn hoNgIaW[ (a) jo BwvnI Dwrky gey hn, (AunHW
dIaW) (BwvnIaW) pUrn ho geIaW hYn[
3
sMJW L do awny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 479
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 480
1
hMkwr[
2
lwhOr dw sMg (jo) swrw jWdw sI gMgw L[
3
SrIk[
4
ieko ijhI Aumr dy imRzq[
5
gvWFI sngy[
6
buFy ipawr vwly hn[
7
keIaW dI dyKN mwqR dI hI pCwN sI[
8
ijnHW nwl (kol dw) vzsN qy vrqox (krky) bol cwl sI[
9
BweI hrdws jI dy spuzqR (SRI rwmdws jI)[
10
sRI gurU rwmdws jI dy bVy BweI dw nwm[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 481
1
SrIkW ivc (BweI sMhwrI)[
2
Bwv sRI rwmdws jI Czfky Sihr (lwhOr) BlI pRkwr[
3
clo dyKIey kI hwl hYsU huN[
4
n cMgI qrHW dy[
5
mYly rMg dy[
6
Srm rqI Br[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 482
1
cMgI buiD vwlw[
2
jy ieh BI swfy vWùUM ikrq krdw[
3
kMm[
4
jwNI n (awpNI kul dI) vifaweI[
5
qusIx nhIx jwNdy[
6
duKW dw dwh krn vwlI hY[
7
Bwv jogI[
8
jo (prmySÍr)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 483
1
gurU jI dw dws sB dw iSromNI huMdw hY[
2
huzjqW[
3
mhWn grIb vrgw jwNky (SRI rwmdws jI L)[
4
imrXwdw vwly[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 484
1
vifaweI (sB koeI) cwhuMdw hY[
2
vzfw (hY)[
3
vifaweI vwly kMm krn qW[
4
iek dw nwm sI[
5
ikhw[
6
iKV igaw (SRI rwmdws jI dw)[
7
crnW kvlW dI anûd dwiek sugMDI dy[
8
nyqR BOry kr idzqy hQ joVky[
9
Bwv qrkW kIqIaW[
10
pztdw hY imztI khIaW hzQ PVky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 485
1
(hy gurU amrdws jI!)
awp BI ivcwr nhIx krdy AucÎweI dI[
(a) awp hI XogqweI ivcwrdy[
2
gdgd[
3
myry pRym dI ndI ies dy mn ivc vih rhI hY[
4
pRym rUpI jl dI Dwr (krky)[
5
(pRym L) nhIx iqawgdw, qy nhIx jwNdw jwq pwq (dw mwn)[
(a) Czf idzqIaW su (vYidk lOikk rIqW qy) nhIx jwNdw jwq pwq L[
6
muKIaW qrP (snmuK ho ky kihaw)[
7
gurU dy Bgq nhIx ho qy qusIx pRym nhIx Dwiraw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 486
1
jgq ivc Ps rhy hn[
2
agwhW L[
3
Bwv, SRI rwmdws jI syvw krdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 487
1
krmkWfI[
2
isr qy mukt qy pIly bsqR Dwrn vwlw[
3
vwly gzlHW (qy ltk rhy)[
4
sMklp kry[
5
KVw ho ky drvwjy agy puC Byijaw[
6
sMsy ivc ho igaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 488
1
(CUq Cwq dy) nym qox ibnW ienHW dy Gr[
*
pw:-prXo[
2
ivgVdw hY[
3
muV igaw[
4
bZurgI, krwmwq[ [a: aZmq][
5
pUrn, mukq[
6
iqnHW dI sMgq krky[
7
dUSnW
[sM: pRwXiSçqœ = pwp dUr krny dw krm, pCuqwvw][
8
ikRSn jI dw drSn krW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 489
1
Tihiraw nhIx[
2
Aucwiraw[
3
(ikRSn) drSn dyvy[
4
duawrkw dI vl jWidaW anûd huMdw hY[
5
kVkdI hY[
6
kwlI Gtw[
7
bRq vwly idn dw Pl awid Bojn[
8
nyVy koeI mnuK BI nhIx bcn bolN vwlw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 490
1
rwq hoeI qy jdox bhuqw aMDyrw ho igaw[
2
brq KolN dI[
3
pRym sihq[
4
suKI[
5
hor rUp (Dwr) krky[
6
hor pwsy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 491
1
pihq Bwq = dwl qy cOl[
2
krm kWfI hW[
3
jy pkvwn huMdw, Bwv pUrI awid qilaw pzkw Bojn[ dwl Bwq L kzcw Bojn smJdy hn[
4
Kw lYxdw mYx brq vwlw[
5
pzkw Bojn (pUrI awid)[
*
pw:-ilawieE[
6
myry mn dI gqI (Bgvwn qox ibnw) hor koeI nhIx jwN skdw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 492
1
nIc qy quzC [sMs: pwmr = nIc, pjwbI, pwvlw = julwhw Bwv quzC] (a) qy+pw+vr =
qrI sRySt SrN[ (e) nIc qox nIc[
*
pw:-krY[
2
lukky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 493
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 494
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 495
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 496
1
hoT mUMgy vq lwl[
2
vwly gzlHW pr cMcl ho krky ltk rhy hn[ (a) fol+cMclw+awXn = cMclqw dw Gr,
Bwv mzCIaW vrgI fol[
3
vlW vwly kyS kwly ltk rhy hn[
4
Cb vwly cIkNy (kys)[
5
bsqR pIly lihrw rhy hn pON dy vyg nwl[
6
AuxglIaW nwl imly hoey nOxh jo swry AuØzjl qy sohNy hn[
7
JWjrW[
8
pRkwS rhy hn[
9
Syr vrgI kmr[
10
qVwgI[
11
iqMn vl pyt qy[
12
CwqI cOVI anûd dwXk[
13
cMd dy pRkwS smwn pRkwS irhw hY mUMh suzKW dI KwN dw, SoB irhw hY fr L nwS krn
vwlw[
14
(idj =) iBRgU dy crn dw inSwn, vyjXMqI mwlw sRySÃ gzl ivzc, cwr bwhW ivzcox (dohux
ivzc) PiVaw iqRSUl qy kvl hY[
15
(qy bwkI dohux ivc) sMK qy tyFw czkr[
16
BujW qy bhuzty hn qy cMdn iCVikaw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 497
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 498
1
pRym krn lgw[
2
smuMdr rUp ho[
3
duKW qox rihq ho[
4
jIv mOq[
5
imilaw (sBnW ivc iPr) alyp hY[
6
kwrn dw kwrN qy ibsQwrW dw ibsQwr[
7
qUM hI iek muzF hYx aqy swrw jg twhNIaW hn[
8
ingwh aWvdy swry pswry L sMkocdy ho (lY krdy ho)[
9
awkwr[
10
awpNI gqI ivc ijMnw ku qUM hYx qUM awp hI jwNdw hYx[
11
ieMdRIaW[
12
cwry KwNIaW[
13
nwm dw dwn[
14
qyrI Srin[
15
dyh aiBmwn[
*
pw:-rhI qy-chMqo[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 499
1
anykW ivc[
2
inSkwm[
3
Pb irhw hYx[
4
iekrs[
5
vrgw[
6
klXug ivc dyh DwrI hY qy[
7
CpweI hY[
8
duKW qox pwr[
+
pw:-nmsqM[
9
pRgitaw[
10
crnW kmlW dI DUVI bnwky rKo[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 500
1
pRsMn[
2
muK qox hsy suK L dyN vwly (SRI gurU jI)[
++
pw:-qy[
3
iqRpq ho jweyxgw[
4
azT[
5
qyrw gurU pRgt krWgy Bwv gurmuK qox hY[
*
pw:-qb[
6
isr qy inq FoNw kry[
7
roVW dw kV[
8
pQrIaw jwq vwlw[
9
qkVw suMdr srIr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 501
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 502
1
kwlI Auxn Xw rySm awid dI bNI gly pwAuN Xw isr lpytn dI SY[
2
nwm[
3
sMswr dy duK nwS hoey[
4
pRsMn hoieaw[
5
crnIx[
6
iek rs awnûd[
7
crnIx[
8
Bwv pRcwr bhuq kIqw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 503
*
mweIdws sRI ikRSn jI dw anûnÎ syvk sI, ikRSn jI dy drSnW leI duawrkw vl igaw[
iehdI agwD BgqI qy ikRSn jI rIJy qy akwS bwNI dÍwry pRgt kIqw ik aYs vyly mukq
Bugq dy dwqw gurU amrdws jI hn[ mweI dws awpNy ieSt dy ieh vwk suN jzgÎwsw Bwv
L lY ky sRI gurU amrdws jI dy drbwr hwZr hoieaw qy crnIx ifzgw qy siqgurU jI dy iezk
iszK qox klÎwn pRwpq kIqI[ gurU Gr dI AuØzcqw qy mhwnqw hY ik iek ikRSn Aupwsk
ijsL apNw ieSt AupdyS idMdw hY, qy gurU jI dI mihmw dzsdw hY, Auh gurU Gr ivc awky
iek iszK qox prmgqI pRwpq krdw hY[ jo SY AusL AuQy ieSt qox nW imlI so eyQy guriszK
qox lÜB peI[ bwkI ikRSn jI dw rUpk kiv jI ny ivSL rUpqw kwvÎ rIqI nwl jo bDw hY so
mweIdws dy qdox dy iDawn hoey inScy dw srUp hY[
1
pRgtqw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 504
1
iklHw[
2
Pqy nw hoieaw[
*
pw:-bwvlI[
3
awdmI[
+
pw:-kr[
4
jwiNaW[
5
mhInW[
6
sBnW ivc AusqqI kIqI[
7
prmwqmw[
8
rzb L puzijaw
[aæ: awirP = gÎwnvwn][
9
pUrw, kmwl[
10
aOqwr, vlI[
11
dyS dw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 505
1
hr GVI[ [aæ: swieq][
2
donW ivzcox[
3
drSn krWgy[
4
jwq hY[
mihmw pRkwS ivc gMgo bsI iliKaw hY, Bwv bsI dw rihN vwlw[
5
ivhwr[
6
ivhwr[
7
Gwtw pwieaw[
8
iksy mdd nw kIqI[
9
jo AuDwr rupzXw idzqw sI iksy ny nw idzqw[
10
hor[
11
krdw sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 506
1
mzC[
2
rzKÎw kro! rzKÎw kro!
3
qyrw[
4
SwhUkwry awVHq awid dI dukwn[
5
(idzlI) Sihr ivc[
6
ieko kwgZ huMfI dw[
7
iek huMfI suNky koeI nhIx (huMfI) krdw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 507
1
drSnI huMfI[
2
Bwv muhrW
[Pw: dInwir surÞ = sony dw iezk iszkw][
3
vpwrI kol[
4
vwDy ivc hoXw[
5
ivvwh[
6
krZ qy blI SzqRÁ dw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 508
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 509
1
dws[
2
JwVU[
3
kMm ivc[
*
pw:-ibiD[
4
Bwv KwN pIN dI soJI nhIx rihxdI sI[
+
pw:-ibRziq itkI[
5
icMqw dy duzK rUp kzK nw Tihry Bwv ruVH gey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 510
1
duK nwS hoey[
*
pw:-bdn inj[
2
gurU jI L sIs invwieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 511
1
siqsMg bNwieaw[
2
Bwv nwm jpwieaw[
3
huN qk gMgU dI sMpRdw dy lokIx Aus qox jwNy jWdy hn[ Bwv gMgU SwhI khwAuxdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 512
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 513
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 514
1
(dUsry) Byq nhIx smJdy[ hY?
2
PurqI krdI hY[
3
pRym krdI hY[
4
hYrwn hoeI hoeI buzDI nwl puCN lÜgy[
5
svyr huMidaW Pyr awN idKweI idMdI hY[
*
pw:-krqI aOr[
6
PYlwky Pyr ipCy htw lYxdI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 515
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 516
1
bwvlI dI kwr krdI hoeI iqs (puzqR dI dSw) L jwNdI hY[
2
lfOxdI hY[
3
ieqnI hoeI[
4
cor ny rwjy dI corI kIqI[
5
AunHW (corW) ny irKI vyiKaw[
6
sUrmy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 517
1
(jd qUM) DwrI sI[ (a) PVky[
2
kMfy nwl (qUM) azk dw itzfw (Xw BUMf) ivMnH idzqw sI[
3
qy (ciVHaw) hoieaw sI[
*
ijsdw nwm szqÎvqI dzsIdw hY[
4
iek piqbRqw sI iqsny nw vyiKaw[
5
ihl krky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 518
1
mr jwvygw[
2
sUrj L[
3
ibawkul[
+
pw:-dyhu[
4
imlky ijvw idzqw[
5
Bwv swrIaW SkqIaW dw Gr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 519
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 520
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 521
1
myrI mq QoVI hY[
2
jwN leI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 522
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 523
1
bVy BwgW vwlIaW, BgqI vwlIaW, qy SuB buzDI vwlIaW[
2
(SRI rwmdws jI) iek QW krky[
3
hiQawr[
4
bwvlI dI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 524
1
keI[
2
gurW dI jgw Bwv gzdI[
3
crcw krdy rihxdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 525
1
SRI nwnk jI ny supuzqR qjky[
2
kmwAuxdy hn bhuqI kmweI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 526
1
Gwt vwD[
2
pivzqR vwk[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 527
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 528
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 529
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 530
1
Fwh idE[
2
mn ivc BY Dwrky[
3
hzQW nwl (igrw ky)[
4
sMiDaw vylyx[
5
jYsI asW cwhI sI[
6
imhnq ibarQ krdy ho[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 531
1
iqvyx hI[
2
Bwv, aklmMdI nwl[
3
bYTN leI[
4
jwiNaW nhIx[
*
pw:-bqweI[
+
pw:-bnweI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 532
1
ieztW gwry nwl mylky jVIaW (Bwv kMD bNweI)[
2
mYL hukm kIqw sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 533
1
awp ijvyx kih jWdy ho Pyr (awpL) Buzl jWdw hY[
2
L bI[ (a) kohI = phwVIaw, Bwv anjwn L[ (e) kRoDI[
3
pRsMn hoey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 534
1
ivc (mn) pivzqR hY[
2
hMkwr sihq (rwmw jI) qy hMkwr ibnw (sRI rwmdws jI)[
*
pw:-jo kuC[ jo sB[
3
vzfw BwrI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 535
58. [bwvlI mhwqm[ sMq swDwrN[ gMgw sRoq bwAulI ivc[ iek jogI]
57<<ipClw aMsU qqkrw rwis 1 aglw aMsU>>59
dohrw: Bgiq KZwnw Kuil rhÎo, siqgur ky drbwr[
cwr pdwrQ sMgiqihx1, dyiq lgiq nihx bwr ]1]
cOpeI: qIrQ prm rcÎo bf puMnÎ[
syviq Bey purK so DMnÎ[
mhW mhwqm hY ijs kyrw[
ijs mzjY Pl lhY Gnyrw ]2]
suMdr sIql inrml Kro[
aiq gMBIr nIr ijh Bro[
dzKN idS mihx Jrnw bhÎo[
sursir ko pRvwh2 qihx lhÎo ]3]
rcI curwsI ijh sOpwn3[
igin jib dyKI ikRpw inDwn[
muK qy bwk khÎo iqis kwl[
‘jo isK drsih pRym ibswl ]4]
bwir curwsI4 krih Snwn[
ieqny jpujI pwT bKwin[
siqgur mUriq kir kY DÎwn[
imtih curwsI awvin jwin5 ]5]
jÎox kÎox pwie Bgiq gur kyrI[
imtih jUn iqh BRmn kuPyrI6[
apr mnorQ Dir kir nHwvY[
SrDw DrY qurq so pwvY ]6]
aink aGn kI nwSin hwrI[
BeI bwipkw inrml bwrI7[
1
Bwv, BgqI dy nwl cwr pdwrQ BI hn[ (a) sMgqW L[
2
gMgw dw pRvwh[
3
pOVIaW[
4
curwsI vyr[
5
curwsI (lK jUn ivc) jnm mrn[
6
Koty Pyr iPrnw jUnW (ivc) Ausdw[
7
inrml jl vwlI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 536
1
pRsMn krn vwlI[
2
irdw inrml krn vwlI[
3
jo SrnI ipaw (iqs) BwrI smUh L qwiraw[
4
pOVIaW szq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 537
1
ijsny pRkwS (igawn) pRwpq hoieaw irdy ivc jwiNaW[
2
pRvwn hoeI[
3
swQ[
4
vzfw imzqR sI pihlI Aumr dw[
5
Blw purS sI[
6
ieSnwn krn vwlw ho[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 538
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 539
1
syvw[
2
ruVH igaw[
3
qurdy sMg dy nwl tur ipaw[
4
gMgw dI Dwr ny (awpNy) vyg nwl (lotw) lY aWdw hY[
5
cldw hY pRvwh[
6
so gMgw dw (pRvwh) hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 540
1
AuØzjl sRySt rMgvwlw[
2
vsdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 541
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 542
pwpin qy pIViq hm hoey[ kir kir doS hmhu mihx Doey’ ]7]
qy iPr gMgw awidkW ny siqgurU jI dy agy jodVI kIqI ik:-
‘hy siqguru qumry pg pwvn[ jb hm ibKY krhugy pwvn[
qqiCn hm siB hoihx suKwry[ awvhu qUrn krunw Dwry’ ]8]
qIrQW dI ieh ardws suN:-
sB qIrQ ko liK iBzpRwX[ Bey qÎwg sMgiq sMg lwX[
iehnW vwkW qox spSt hY ik gMgw awidk qIrQW ny siqgurU jI L pwp nwSk qy
aGhwrI jwNky awpNy pwp bKSwAuN leI ardws kIqI ik hy
piqqpwvn awpNy crn pwvn pwky swfy klyS hro[ so huN
ivcwrn vwlI gzl hY ik ajyhy SkqIvwn siqgurU jI L
goieMdvwl bwAulI swihb rcky iehdy ivc gMgw ilawAuN dI
koeI QuV nhIx sI[ Eh Kud srb SkqImwn qy piqqpwvn hn,
ijs cIZ L cwhuN awpNI SkqI nwl suBwg kr skdy hn, so
bwvlI L AunHW ny awpNI SkqI nwl kr idzqw sI[ gMgw dI
mhwnqw Aus imzqR dy jI ivc sI[ Aus L ieh gzl dzsN qox
murwd ieh jwpdI hY ik jo gOrvqw qyry aMdr gMgw dI hY Eh
eyQy sc muc mOjUd hY, aYvyx nW pYxfy Jwg[ iPr jd Ausdw mn
AusL EQy lY hI igaw qW kOqkI siqgurU jI ny loty dw kOqk
vrqwky Ausdw mn drusqI qy lY aWdw qy ivSvws kwiem kr
idzqw[ gurU jI dI qIrQW pr gOrvqw L kiv jI awp mMndy
hn:-
qIn lok ky qIrQ jyeI[ SRI gur crn ibKY bsuqyeI[ (aMk 39 ieho aMsU)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 543
59. [jogI dUjy jnm ivc anûd jI hoky jnmy[ sMsrwm jI dw jnm]
58<<ipClw aMsU qqkrw rwis 1 aglw aMsU>>60
dohrw: so jogI Dir bwSnw, jnmÎo gur kul mWih[
hÍY anuswrI vwSnw, pRgtÎo apnI cwih1 ]1]
cOpeI: SRI gur amrdws ky nûd[
pRQm Bey dÍY SuB+ jnu2 cMd[
BXo bfo mohn iqs nwm[
prm ivrwgvwn inSkwm ]2]
gÎwnwnûd3 mihx sdw iblwsih[
Aur ibkwr ko lyS n qwsih4[
bf avDUq iekwkI5 rhY[
ikh qy sunY n muK qy khY ]3]
mOn Dry mn iQrqw ghY[
SuB gun gn ko mMdr ahY[
nihn pRibrqI mihx icq jWhI[
sdw SWiq rs sÍwd su gRwhI ]4]
duiqX mohrI mhW sujwn[
jg ibvhwr ibKY buiDvwn[
ies ky puzqR pRQm inpjXo[
nwm arQ ml iqh Dir dXo ]5]
prm Bgiq guin gn anurwgI[
gur kul mihx AupjÎo bfBwgI[
iqs pICy so jogI awie[
jnmÎo mihd mod Aupjwie ]6]
ijn qp jog krÎo bhu kwlw[
jnmÎo SrDw Dry ibswlw[
pwie gÎwn ko lhÎo anûd[
1
apNI iezCw lYky pRgitaw[
+
pw:-dÍYq suq[
2
mwno[
3
igawn dy anûd[
4
iqs (bwby mohn jI L)[
5
iekWq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 544
1
Bwv, (gÎwnwnûd dI pRwpq leI jo) vwSnw hY Auh BlI qy mukqI dwqw hY[
2
anûd dI iezCw[
3
huNy jI jMimaW bwlk hYsI[
4
rUeI sihq vsqR nwl[
5
guNW dw Gr[
*
pw:-suhwien[
6
iqs bwNI dw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 545
1
mnokwmnw dyN vwlI jo bwNI khWgy[
2
poqRy (dw nwm vI anûd qy) bwNI dw (nwm vI) anûd
3
jo suNyxgw so (jo) kwmnw Dwrygw so pweygw[
4
Bwv, jo cwhygw so pweygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 546
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 547
1
inmwNI hoky roxdI[
2
inmwNI Lh dy[
3
bwby mohrI jI dy spuzqR[
+
pw:-gur[
4
dyh dI soJI nhIx[
5
vwDw Gwtw[
(a) krN qy nw krN jog[
6
iKzicaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 548
1
srIr dI soJI[
2
dyh dy huMidaW[
3
drvwZy dy qKqy bMd krky[
4
inÜklky[
5
mMn pRsMn[
6
Bwv, dUijaW L idsNox guMm ho jwNw[
7
msqW vrgI kwr[
8
awpdI sRySt ingwh nwl kmly BI isawNy ho jWdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 549
1
Sokvwn[
2
fwFI anwQ jyhI mYx AusL dyKdI hW[
3
imly hoey fsMsikRq, rxjn qox ihMdI rXnwæ[
4
mohn qy myry ivc Byd nhIx iek rUp hY[
5
jy qusIx kihxdy ho ik myrI Lh anwQ hY[
6
pihrw dyhu (Lh L)[
7
Bwv mohn jI pws[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 550
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 551
1
ieh (kQw)[
2
ibnW sMqwn vwilaW L sMqwn dyxdI hY[
*
pw:-nO pMcwsmo[ AunswTmo[ eykOn sStI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 552
1
BwghIn inûdk jwnox apny krmW dw Pl (duK) lYxdy hn[
2
AuØzlU[
+
pw:-suin suin[
3
goieMdy dI jwq mrvwhw sI, AunHW dw pRohq[
4
bhuqw[
5
byadbI, inrwdr[
6
ajr (krwmwq) jr rhy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 553
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 554
1
loB ivc ruVH geI[
2
drvzjy QwNI qW nw vVnw pwXw[
*
sRI gurU rwmdws jI dy Aucwry Sbd ivc qpy dy puzqR dw ivc bYTNw qW iliKaw hY pr tMg
tutNI nhIx ilKI[ dyKo iesy aMsU dy aMk 18 dy mgrox[
3
smyx, vyly[
+
pw:-kwn Dr[
4
dbwieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 555
1
sq dI[
2
pqIjdw (Cuxhdw)[
3
pRmySÍr ny[
4
bYTy hoey pMgq ivc AupmW qox rhq Bwv suhNy[
5
htwXw nhIx[
++
pw:-jo jo pVY, suny krY vzKÎwn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 556
1
gl ky ifzg pey[
2
rUp BÎwnk, vyKidaW nPrq (awvy)[
3
mzKIaW smUh nwl sdw rihN[
4
GsIt GsIt ky[
5
koeI dieaw krky rotI iqsL pwvy[
*
pw:-jwie[
6
KuS huMdw hY[
7
ijvyx vzfw kMjUs Dn dI awmdnI ivc (anûd huMdw hY)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 557
1
Bwv jo mn ivc aWvdI hY[
2
kivqw[
3
igaw hoieaw pVdw[
4
cuzqV GsIt ky[
5
pRym srUp[
6
jo gurU jI dy rwh ivc inûmRqw nwl imlky cly[
7
pRwpq hovy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 558
1
mYx duK nwl Gyry hoey L Pl nw pRwpq hoieaw[
2
cwho jWdw hW[
3
jWdw (mYx BI) ikDry nhIx[
4
gurW dy drvzjy dI QW qy ipaw rhW[ (a) gurW dy drvwjy ipaw (rhW kdy) QW pY jwvWgw[
*
pw:-gurin[
5
bolky[
+
pw:-gvwvYx[
6
kih kih ky iPr iPr iqs pwsox gwien krWvdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 559
1
duK ivc jIxvidaW aQvw mr gieaW[
2
ifzg pYxdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 560
1
bsqR dw pVdw jo myrw igaw sI iPr so mYL pRwpq ho igaw[ Bwv srIr rUpI bsqR[
2
Ausny mYL (Bwv) gurU jI L pRwpq kIqw hY; ieh gzl gwAuxdw hY[
3
iekzTw hoieaw itikaw ipaw hY[
4
nhux qox cotI qk Fk ky swrw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 561
1
awpNy hzQ nwl (Ausdw) mUMh[
2
DUV dy ikNky qox prbq brwbr[
3
kMnÎW[
4
AucI kul vwlw[
5
vr L pRwpq hoN vwlI[
6
Bwv eysy nwl ivawh idE[
7
(jo) KotI lVwkI qy ktor suBw dI sI[
8
Aus dy nwl gzl nw kIqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 562
1
twl idzqI[
*
pw:-siqgur[
2
nrk dy lwiek jIv L[
+
pw:-iqs, ijh[
3
iesqRI[
4
SIxhy dI iesqRI ny[
5
ibnw nwm. pRiszDI ibnw[ 2 bdnwm[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 563
1
ikRpw dy[
2
qW (huN) ies qox pry (hor) kI khIey[
3
Auh BI suKI ho igaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 564
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 565
*
Bw: gurdws jI ny ‘soienI’ ilKÎw hY[
1
ibnW jl qy ibnW KwNy qox vrq rKdw sI[
2
Bwv SRI goieMdvwl[
3
lûgr ivc awvwjweI sB dI hY[
4
gurU jI L swry (nym) Czfky (lokIx) imldy hn[
5
gurU ivc hI pRym rKy (qy) hor sB kuC guaw lvy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 566
1
lok lwj[
2
awpNy nwl ilaw swQ[
3
Qzk krky[
4
BÎwnk jognIaW ny mYL Gyiraw hY[
5
Kw nw lYN[
+
pw:-mor[
6
jo gurU qox bymuK hoky myry drSn L awvy Auh myrI BgqI nw pwvygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 567
++
pw:-huie[
**
pw:-khÎo[
1
(dyvI ny)[
*
pw:-qumih inhwro[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 568
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 569
1
TofI qox[
2
hYrwn[
3
dyvI dI syvw (ipzCy) sdw krdw rihaw hYx (qUM)[
+
[ies inSwn dI tUk dyKo agly pMny dy hyT]
4
(huN qox) jp......[
5
vDweI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 570
1
iqnHW dI mq gurU jI dy anuswr nhIx sI rhI[
2
ivcox (asIx) vfy hW[
3
(swL) nhIx dyxdy[
4
jNw dyeIey[
5
(gurU jI L) QoVI sI[
6
nyVy (rihky bI)[
7
qIrQW dw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 571
1
(jo) dUrox jWdy hn, awdr nwl ieSnwn krdy hn[
2
cODrI puny dw[
3
eIn[
4
awky[
5
rok[
*
pw:-nih htkwr iksI iqs Qwn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 572
1
(qusIx) awey ho[
2
Dn koeI iekzTw nhIx swfy[
3
Dn idE, ieho swfw kr hY[
(a) Dn idE ieho lvWgy [kr Dwrnw = lYNw][
4
KwvWgy[
5
rwjy (BI)[
6
aVdy ho[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 573
1
JgVw krn lg pey[
2
simzgRI[
*
pw:-nw[
3
awpNI iezCw anuswr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 574
1
godVw[
2
gMdgI[
3
ijAux kI iqAux, AultI, bhuq[
4
CyqI[
5
iCzqr[
6
quhwfI avzgÎw krky sB kuC guaw ilaw ny[
*
pw:-rih gÎo bwlk eyk ipCwrI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 575
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 576
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 577
1
sB qrP Pqh krWgw ipRQvI qy iPrky[
2
ivzdÎw ivc (myry) nwl aV krky[
3
jgq ivc PYl rhI sI[
4
cwh krky[
5
bwhr awey jwNky[
6
prlok ivc (SuB) gqI leI iczqox iDawAuxdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 578
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 579
1
(krm kWf nwl) pUrn drjw koeI nhIx pw skdw[
2
klXug (ivzc)[
++
pw:-AupweI[
3
ryq[
4
inSPl qy Poky hn nwm qox ibnW[
5
hor (krm awd) Aulty pYxdy hn Bwv hMkwr vDw ky jnm mrn dyxdy hn[
6
ieh (hMkwr) vDdw hY bhuq[
7
mukqI dw cwhvwn Buzlky (bI) nw Dwry[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 580
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 581
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 582
1
pUjN Xog prm ikRpwlU L pUj krky[
2
iqs dyS ivc iksdw AupdyS hY[
3
krnI, swDn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 583
1
jogIaW L sB[
2
iksy L[
3
iksy qrHW BI[
4
mwXw dy cwhvwn (a) sÍwrQI[
5
awigaw[
6
apNy brzbr iksy L kuC nhIx smJdy[
7
Kyd idMdy hn[ (a) Kdyrnw = dUr krnw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 584
1
qusW Auqy jMqR mMqR nhIx Pur skygw[
*
pw:-jihx jihx[
2
jogI dy rihN dI QW[
3
kzF idE (jogIaW L), BMn suzto (mT)[
4
nÜsNw hI qzkNgy[
5
pUjngy (quhwfy) crn qy bynqI kihNgy Eh[
+
pw:-iniD iszDW[
6
iqs (jogI) ny (iszKW L) frwXw (isK agox) mZbUq ho gey[ (a) iBawnk qRws AusL dyxdy
Bey[
7
(mMqR jMqR) Ault ky jogI qy ipaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 585
1
swry nw Tihr sky[
*
ieh mT Bjn dy mMdr nhIx sn, aMk 44-45 ivc dzs awey hn ik eyh itkwNy dyvI dyvW
dy QwAux nhIx sn, nw dyhury sn, nw prmySur L mMnN, nw qIrQ jp qp dy QW sn, eyh jMqR
mMqR krky aqy prmySur qox bymuK krn dy itkwNy sn[ keI QweIx mTW dy pzj kukrm bI
privrq sn[ ies dyS ivc gurU jI ny vwihgurU dw gÎwn kIrqn qy BgqI dwn krnw sI,
jo lok gÎwnvwn ho jwN[ qW hI isKW L vr idzqw sI ik jogI qusW dy frngy qy nÜs jwNgy[
nÜs igaW dy ieh kuPr itkwNy tuzt gey aqy Pyr AupdyS nwl suD ho gey qy jMqR mMqR qox
AuØzcy ho gey lokW ny awp mT qoVky vwihgurU js dIaW DrmswlW bNweIaW[
2
iek mn ho krky suNn lg pey[
3
msqk dy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 586
1
bcn mMnky (lokW ny)[
2
Byt krky[
3
(L) dyxdy hn Bojn Gr ivc[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 587
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 588
1
(iek) ivDvw KzqrwNI vsdI sI Sihr ivc[
2
puzqR[
3
pqI nw hoN krky Auh (puzqr) bhuq ipawrw sI[
*
pw:-idn[
4
kwl ny gRs ilaw (mwr ilaw)[
5
pwilaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 589
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 590
++
pw:-bWh AuswrY[
*
pw:-lgwXo[
1
ipCox[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 591
1
jIvW dI krdw hY mOq[
2
iqRpq kr dyN[
3
jl qy agnI bVI bwl dyN[
4
agnI L cMdRmW smwn (TûF dwqI) kr dyN[
5
cMd L sUrj vrgw[
6
sUrj L[
7
sumyr prbq L DUV dw ikNkw krky Aufw dyN[
8
DUVI dw ikNkw phwV bNw dyN[
9
Aucy phwV (qy rihN vwly L) Kwqy dy QW kr dyN[
10
toey ivc ifgy L dy dyN bYkuMT sRySt[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 592
1
surg dw dyvqw avzgÎw krn vwlw hovy qW[
2
nrk dI qwVnw (pIVw)[
3
ibDwqw dy sMswr dI imrjwdw ivgwVdy hn, Bwv jo murdy ijvw dyxdy qy mOq Twk ryKdy hn[
4
drusq krn[
5
nwl clN vwly L[
6
cldy L asiQr krdy hn[
7
rwjy L kMgwl[
8
prqw, Aultw nhIx skdw[
9
purwNI (imrXwdw)[
10
isKW dy ipawry[
11
Bwv goieMdvwl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 593
1
awp (leI) Puiraw sI[
2
pYrW hyT ivCwAuN vwly bsqR[
3
CyqI[
4
sYnW [sMs: vwihnI][ (a) bwhr, (e) svwrI [sMs: vwhÎ][
5
pry kIqy[
6
sony dy jVwAU kVy[ [sMs: jwq rUp = sonw]
7
jVy hoey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 594
1
AusqqI vwn[
*
pw:-nmihx[
2
cobdwr[
3
iekzTy krky, sMkocky[
4
iqs vyly[
5
rucI qox ibnw[
6
KwNw krdy hW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 595
1
suMdr[
2
brkq vwlw (pRSwd) [Pw: qbzrk][
3
shq pRym dy mMgN dI bynqI jwNky[
4
anûd hoXw[
5
gRws
6
dUjw rs[
7
KIr dw suvwd pwieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 596
1
KwN (smyx ivc)[
2
hQ[
3
rb L imilaw hoieaw [aærbI, aæwrP
4
pUrn [aæ: kwml][
5
ikRpwlU ho[
6
pRsMn hoky mYx dyxdw hW[
7
bwr bwr kihaw (ienHW dI arZ) moVo nhIx[
8
crnI Byt kr idzqw[
9
aMimRqsr dI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 597
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 598
1
SrIkNIaW AucI Bwv hMkwr shq[
2
azgy hI lY lE[
3
ipqw dy anuswr hI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 599
1
dhI[
+
pw:-bwrI[
2
lÜkV dI bNI GoVI lûgiVaW dy qurn vwlI[
3
jrUr brjrUr (a) hzQ qy[
*
pw:-dDI[
+
hsI kriq ny[
4
prKweI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 600
1
ies QW qy (KloiqaW) smW bIqdw jWdw hY[
2
ipMf dy[
3
AulWBy shq mKOl dy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 601
1
pwNI pIky hzQ Doqy[
2
(qUM) awieaw hYx[
3
dzsI[
4
iek gurU kw iszK sI muslmwn jwmy ivc[
*
pw:-gieAU[
5
clw igaw[
+
pw:-su BwieAU[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 602
1
Bjw idMdw sI[
2
awkiVaw[
3
azgy (Swh husYn dy)[
4
krdy awp hn qy bdnwmI swL dyxdy hn[
5
pYrIx pwAuNw[
6
doS rhq (gurU jI dy)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 603
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 604
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 605
1
jo vfBwgI sn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 606
1
pMgq bNwky[
2
pqly cwvlW dI KIr[
3
iGE qy KMf dy svwd nwl imlI hoeI[
4
rsoeI[
5
sÍwd ivc rsweI hoeI, Bwv sÍwd dwr kIqI hoeI[
6
nrm qy bhuq pqly iqawr kr rKy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 607
1
smW pw krky[
2
culw kridaW eyh bcn khy sn[
3
swry BojnW dy ikNky[
4
swry iszKW ivc gurU jI awpNw rUp Dwrdy hn[
*
pw:-bcn[
5
dMdW qy dwVHW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 608
1
iviSaW dI vwSnW[
+
pw:-jnih ibsÍwrI[ jn kI twrI[ jnu ird twrI[ sBn invwrI[
2
iqs ihqkwrI anûd L lYxdy hn[ (a) (iqs =) inj L jo (inj srUp ivc itkN dw)
anûd ipawrw (lgdw) hY[
++
pw:-ko[
3
ikzlI kMD ivc sI (Aus L) hQ nwl PVn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 609
1
jr jrw, purwqN[
**
pw:-pRBu soie[
2
ijsdI BgqI BweI hY (gurU) jI L[
*
pw:-ieh[
3
agwD dI arwDnW dI smwDI[
4
swD dy Bwv krdy hn[
5
fulwAu, CoB[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 610
1
iesqRI dw srIr hoN krky hQ koml hn[
2
hQ vDyry pIVq hoieaw hyTW (cOxkI dy hoN krky)[
+
pw:-kir[
++
pw:-ieh[
3
kTn[
4
bWh moFy qk suMn ho geI (Bwv sOx geI)[
5
nwVW PulIaW, lhU Br irhw[
6
pIVw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 611
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 612
*
pw:-prm prm[
1
apr = pUrblI[ qgIrI = bdlnw[ Bwv pUrblI rIqI bdl dyNgy[ [Pw: qßzXr] (a)
qwgIrI = ivdYgI[ mIrI pIrI dovyx awp Dwrngy, hornW L ivdYgI dy dyNgy, Bwv EhnW jyhw
mIr pIr koeI nhIx hovygw[
2
Bwv, mIrI pIrI dw mwlk (gurU)[
3
hzQ joVky irdy ivc (gurU jI dw) snmwn kIqw[
+
pw:-SrmwnI[
4
nw dyN vwlI, durlÜB[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 613
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 614
1
ipqw jI dy anukUl bcn (bIbI BwnI jI) suNky[
2
anûd nwl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 615
1
jo iezk ho rhy hn (AunHW L) vK vK (anuBv) krnw[
2
duzD qy pwNI[
3
vzKo vzK[
4
cOQy pd[
5
(qusIx) prmhMs myrw hI rUp ho[
*
pw:-krIaih[
+
pw:-DrIaih[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 616
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 617
1
sUDw pn[
2
pRsMnqw[
3
mn dy SzqRÁaW L (Xw mn SqRÁ L) ijzqN vwlw[
4
myl, juVnw[
5
gurU pUjw ivc qqpr nhIx jo[
6
anûd, pRsMnqw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 618
*
pw:-ivKY[
+
pw:-as[
++
pw:-kr[
**
pw:-bhu[
1
(prmwqmw dy) anûd ivc (mgn, hor Qy) ikDry nhIx jWdI (ibRqI)[
2
sRySt rMg vwlI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 619
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 620
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 621
1
jYsy Dn dw suBwv huMdw hY[ (a) Dn dy (iekzqR) krn ivc jo doS huMdw hY[
2
igNqI kr krky hoey hzQ kwly[
3
nw AuqrI (kwlK)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 622
1
Bwv, hirDn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 623
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 624
1
bIq cukI hY[
2
agox qox[
3
Bwv, iek sO qy bwrWbrs[
4
Bwv Cy vrhy igawrW mhIny qy aTwrW idn bwkI rihxdy hn[
*
pw:-dInI[
+
pw:-pRbInI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 625
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 626
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 627
1
muCMdgI[
2
(ipClw pRsMg) gur nwnk jI vwlw Xwd kIqw[
+
pw:-kInI jYsy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 628
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 629
1
awgU[
2
sihq arQ dy[
3
sMq hoky iezkI kulW AuDwrdw hY[
4
asW qn dy huMidaW hI[
5
lyKw mukw idqw hY[
*
pw:-jo[
6
hor rsqy qusIx swfy pws awEgy[
+
pw:-kir[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 630
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 631
1
KVI rhI[
2
pRvyS[
3
Blw mMnky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 632
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 633
1
crn dI hzfI ivc[
2
duK dUr kr dyNgy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 634
1
eIrKw dI[
2
AupzdRvI[
3
sB dy Bly ivc ho[
*
pw:-hoq[ hyq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 635
1
rUp[
2
awXU dyky[
3
krmW dw[
*
-jg imrjwd......qox.....rKIjih-qzk ieh cwr qukW awKypk jwpdIaW hn[ dyKo ies rws
dw aMsU 28 aMk 12 qy 13 qy iesy aMsU dy aMk 32 ivc gurbwNI anuswr kvI jI awp
spSt kr rhy hn ik BgqI qox ibnW swry krm aDrm ho jwNgy, iPr ijnHW krmW ny
aDrm ho jwNw hY AunHW dI awgÎw kd gurU jI dy skdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 636
1
igRhsq Drm (jYsy) awp kho (asIx) Dwrn krIey[
2
ikrq kI krIey?
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 637
1
Pyr mUMh qy AuØzjlw bsqR lY ilaw[
2
dyviqaW dy rwgI[
3
mMglwcwr[
4
prIaW bwhW AucIaW krky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 638
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 639
1
Aupkwr krky jo vifaweI (gurU jI ny) pweI hY iesqox pry kho hor kI hY, Bwv koeI nhIx[
24
2
buFy, bwlk qy jvwn[
3
gun Xwd krdy hn swry[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 640
1
so suK huN nhIx hoNgy (ies) icMqw ivc icq iBzj irhw hY[
2
cMdRmW = 1, agin = 3, rs = 6, mhI = 1 (= 1631) BwdRox dI pUrnmwSI[
3
mMglvwr[
4
pMj mhIny bweI vrhy qy igawrW idn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 1) 641
*
ieQy ieSwrw bweI mMjIaW awidkW vl jwpdw hY ikAux jo Eh qn mn nwl syvw krky ivSyS
hoey hn, ivSySqw lKwÎk pUj hoN dI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq