Professional Documents
Culture Documents
þ ¡siqgur pRswid ] þ
do Sbd
vlox: isrjk ‘eIsr mweIkRo mIfIaw’
sMdyS
vlox: fw. gurcrn isMG
pRo. (rItwierf) pMjwbI XUnIvristI, pitawlw
(aYks PYlo sRI gurU gRMQ swihb aiDaYn ivBwg)
sMKyp ilûk
kI-stRok sUcI
qqkrw rwis szqvIx
rwis szqvIx
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 3
do Sbd
iksy vI kOm dy ieiqhws dy mUl sRoq Aus kOm vwsqy iezk aijhw
srmwieaw huMdy hn, ijs AuØzqy Auh kOm ãÞr kr skdI hY[ ieh kOmI srmwieaw
hI Aus dy pYrokwrW leI pRyrnw dw sRoq bNdw hY[ iszK ieiqhws nwl sMbMDq aijhy
sRoq swfy pws Bwvyx igNqI ivzc bhuq iZawdw qW nhIx pr ijqny ku vI AuplbD
hn, AunHW L ßnImq smJ ky ijzQy AunHW dw aiDaYn ZrUrI hY, AuQy AunHW dI sMBwl
vI awvzSk hY[
ienHW ivzcox iezk sRoq ‘kiv cUVwmiN’ BweI sMqoK isMG jI duawrw ricq
‘sRI gur pRqwp sUrj’ gRMQwvlI hY[ ‘sRI gur pRqwp sUrj’ gRMQwvlI iszK ieiqhws
dw iezk vfmuzlw sRoq hoN dy nwl nwl BweI sMqoK isMG jI L siqgurU jI vlox
bÞSI adBuq ivzdvqw dw ÞZwnw vI hY[ awkwr aqy guNwqmk idRStI qox ieh sRoq
ieqnw vzfw hY ik iszK ãlsãy aqy ieiqhws dy KojI iesdy aiDaYn qox ibnW
awpNI ivzdvqw aDUrI mMndy hn[ iszK jgq ivzc iesdI hrmnipawrw aqy
pRmwiNkqw dw aMdwZw ies gzl qox lwieaw jw skdw hY ik iZawdwqr ieiqhwsk
aqy hor pRiszD gur-asQwnW qy roZwnw ies gRMQwvlI dI kQw dI prMprw qurI aw
rhI hY[ iksy vI ieiqhwsk rcnw L Bwvyx mukMml qW nhIx ikhw jw skdw pr jo
SrDw, isdk aqy iszKI nwl pRym BweI swihb jI dI rcnw L pVHn AuprMq pRwpq
huMdw hY, Auh szcmuzc byimswl hY[
sUcnw qknwlojI dy nvInqm aqy qyZ qrwr swDnW duawrw iszK ieiqhws
dI mUl swmgRI L dunIaW dy hr kony ivzc vsy gurU nwnk nwm lyvw guriszKW qzk
phuMcwAuN dI syvw inBwAuNw, dws dw AudyS hY[ siqgurU jI dI ikRpw sdkw sRI gurU
gRMQ swihb ivzc drj gurbwNI, vwrW/kibzq BweI gurdws jI dw iezk SkqISwlI
src tUl AuplbD krwAuNw; BweI kwhn isMG ‘nwBw’ jI dI mhwn rcnw ‘gur
Sbd rqwnwkr mhwnkoS’, inrmlw sMpRdwie dy ivdvwn mhWpurKW duawrw iqawr
kIqw sMpRdweI arQW vwlw gurbwNI dw tIkw ijhVw iszK jgq ivzc ‘PrIdkot
vwlw tIkw’ krky pRiszD hY (ikAuxik ies dy tIkwkwrW L Aus smyx PrIdkot
irawsq dy mhwrwjw dI srpRsqI hwisl sI), BweI sMqoK isMG jI duawrw ricq
‘sRI gur pRqwp sUrj’ gRMQwvlI ivzcox sRI ‘nwnk pRkwS’ ifijtl rUp ivzc
AuplbD krvwAuN dI syvw krvw ky ies AudyS L hwisl krn vwsqy iezk pVwa
mukMml ho czukw hY[ aweI. tI. dy mwiDam rwhI iszK ieiqhws aqy gurmiq drSn
dw aiDaYn aqy Koj krn vwly ivdvwnW leI sRI gurpRqwp sUrj gRMQ dIaW 12
rwsW, 6 ruqW aqy 2 aYn ifijtl rUp ivzc AuplbD krvwAuN dI syvw sMpUrn ho
cuzkI hY[ siqgurU jI ny hI mhwn bKiSS krky ieh syvw ies kIt pwsox leI hY[
sRI gurpRqwp sUrj gRMQ dw swrw mUl pwT pwTkW dI suivDw leI pMkqI-
Cyd aqy pd-Cyd ivDI anuswr idzqw igaw hY[ keI ku szjNW dI vIcwr sI ik sRI
gurpRqwp sUrj ivzcox kuzJ byloVy aqy mnmzq vwly aMS kzF ky iesdI soD kr
idzqI jwvy pr dws ny awpNI quzC mzq anuswr gRMQ dI mOilkqw brkrwr rzKN
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 4
leI aYsw krnw munwisb nhIx smiJaw[ vYsy vI sRI nwnk pRkwS aqy sRI gur
pRqwp sUrj gRMQwvlI ivzc pMQ rqn fw. BweI vIr isMG jI vlox QW QW idzqIaW
itzpNIaW pwTkW L gurmiq qox dUr nhIx jwN idMdIaW[ ies leI BweI vIr isMG
jI vlox idzqy pRXwX, itzpNIaW, hvwly aqy Puztnot nwl nwl dy ky mUl pwT nwl
koeI CyV CwV nhIx kIqI geI[ BweI swihb vlox bNwieaw qqkrw Ausy qrHW rzK
ky, iksy vI aMsU qzk iszDI phuMc leI awswn ilûk dy idzqy gey hn[
nwl hI Koj kwrj leI s. hrbMs isMG jI aYm.ey. (jMmU) duawrw ricq sRI
gur pRqwp sUrj gRMQ dI ‘sMbMD sUck anukRmiNkw’ (nwvW aqy QwvW dw koS) vI
idzqw jw irhw hY[ ies vwsqy dws vlox ijzQy s. hrbMs isMG jI dw DMnvwd hY,
AuØzQy fw. gurcrn isMG jI (aYks PYlo sRI gurU gRMQ swihb aiDaYn ivBwg,
pMjwbI XUnIvristI pitawlw) dw vI dws irNI hY ijnHW dy sihXog nwl ieh sMBv
ho sikaw hY[ fw. gurcrn isMG jI dw dws ies krky vI ikRqzg hY AunHW ny dws
L ‘srkwrI kwilj krmsr’ ivzc awpNw Swigrd hoN dy nwqy ‘eISr mweIkRo
mIfIaw’ L Koj kwrj leI vzD qox vzD shwiek bNwAuN leI smyx smyx bhuq hI
kImqI suJwa idzqy hn[ nwl hI dws fw. kulbIr isMG jI ‘iQMd’ (sYn mtyE,
kYlyPornIaw) dw DMnvwd kIqy ibnW vI nhIx rih skdw, ijnHW ny jdox vI ZrUrq
peI, awpNy fwktrI ikzqy dy ruJyivaW dy bwvjUd awpNw BrpUr qknIkI sihXog
idzqw[
mMiZl hwlW dUr hY[ ajy qvwrIK gurU Kwlsw pwTkW qzk awAuNw hY[ iPr
BweI nûd lwl rcnwvlI, jnm swKI BweI bwly vwlI, mihmw pRkwS, dovyx
guriblws (pw: 6 aqy pw: 10), gurU kIaW swKIaW, igawn rqnwvlI, iszK
rihqnwmy, gurbwNI dy pRiszD tIky aqy iszK ieiqhws dI hor mUl swmgRI… kwrj
ieqnw vzfw hY, ijhVw siqgurU jI dI bÞSIS aqy swD sMgq dI awsIs nwl hI
nypry cVH skdw hY[
sMpUrn sRI gurpRqwp sUrj gRMQwvlI ieMtrnYØzt AuØzpr AuplbD krwAuN dI
ieh syvw dws vlox sMq ikSn isMG jI mhwrwj rwVw swihb vwilaW dI Xwd ivzc
sRI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw
ShIdI idhwVy L smripq hY[ siqgurU jI bÞiSS krn, kiv cUVwmiN BweI sMqoK
isMG jI dI ieh mhwn rcnw jo ik hwlW qzk isrP kuJ ivdvwnW, lweIbRyrIaW
aqy gurduawiraW qzk hI sIimq hY, huN kMipAUtr aqy ieMtrnYt dy mwiDam
rwhIx dunIaW dI hr nuÜkr ivzc vsdy gurU nwnk nwm lyvw gurisKW dy Gr Gr
qzk phuMc sky aqy ‘hAu mUrK’ iesy qrHW ‘kwry’ lÜigaw rhy:
pUrI SY L fr Gwty dw, fr nhIx azDI qweIx[
rzbw! ipawr myry dI mMiZl, pUrI kdy nw hovy[
dws
blijMdr isMG
gurduawrw krmsr, rwVw swihb[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 5
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 6
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 7
sMdyS
bwbw blijMdr isMG jI sMq smwj nwl sMbMiDq pRcwr dI supRiszD sMsQw
sMq eISr isMG jI qy sMq ikSn isMG jI rwVw swihb vzlox vroswie sQwn dy
pRmuzK pRiqinD hn[ cyqMn qy sUJvwn hoN dy nwqy Auh iszKI dw pRcwr pRMpk qy
awDuink ivigawnk sUJ dw sumyl krky krn dy cwhvwn hn[ ijzQy Auh hoqI
mrdwn vwlI sMpRdwie nwl sMbMiDq sMq eISr isMG jI dy iszDIaW DwrnW
duawrw gurbwNI kIrqn qy viKawn dI pRMprw L agWh qor rhy hn, AuØzQy AunHW
L ivdySW dy rtn qox ieh vI anuBv ho igaw hY ik smuzcy qOr qy, ivSyS krky
ivdySW ivzc vsdI ajokI pIVHI L Drm, aqy ies rwhIx jIvn dIaW AuØzcIaW
suzcIaW kImqW vzl awkrSq krn dy pRmuzK swDn ieMtrnYØzt aqy kMipAUtr hI
hn[ azj dy ies pIVHI dy ivdvwn qy Kojkwr vI gurmiq aiDaYn leI
nvInqm sUcnW qy pRswr dy swDnW dIaW shUlqW dI Gwt L bVy qIbr rUp ivzc
anuBv krky, ies qox dUr huMdy jw rhy hn[ Auh pIVHI ijs ny awpNI swrI
isziKaw hI ies mwiDam rwhIx leI hY, AuhnW L ieh Gwt hor vI iSzdq nwl
mihsUs huMdI hY[
bwbw blijMdr isMG jI akwl purK dI apwr bÞiSS dy pwqr hn ijs
sdky AunHW L siqgurU jI ny ieh syvw bÞSI hY[ keI swlW qox ijzQy Auh
gurmiq dy pRoK qy apRoK soimaW L pRogRwmf rUp ivc sI.fI. aqy vYØzbsweIt qy
ilaw rhy hn, AuØzQy nwl hI Auh ies L inÜq hor suDwrn qy vDyry aiDaYn-
shwiek bnwAuN ivzc ruzJy hoey hn[ ivakqI rUp ivzc ibnW iksy sMsQwgq
shwieqw dy Auh aYØznw kMm kr cuzky hn ik sMq smwj, vzK-vzK fyry qy vzfIaW
sMsQwvW AunHW dy ies kwrj aqy lgn Aupr mwN kr skdIaW hn[ ‘eISr
mweIkro mIfIaw’ dy nvInqm sMskrn ivzc AunHW ny sRI gurU gRMQ swihb jI,
BweI gurdws jI dIaW vwrW qy svYXy; sRI gurU gRMQ swihb jI dw PrIdkot vwlw
tIkw (4 ijldW); s. mnmohn isMG ricq pMjwbI aMgryjI stIk (8 ijldW);
pRo. swihb isMG jI ricq ‘gurU gRMQ swihb drpn’ (10 ijldW); BweI kwnH
isMG jI dw ‘mhwn koS’ qy pMjwbI XUnIvristI, pitawlw duawrw pRkwSq myrw
‘sRI gurU gRMQ swihb koS’ (2 ijldW) L BweI sMqoK isMG jI dy ‘sRI gurpRqwp
sUrj gRMQ’ (14 ijldW) smyq Br idzqw igaw hY aqy ienHW swiraW L awps
ivzc sMbMiDq kr idzqw igaw hY[ ieh sRI gurU gRMQ swihb ivzc awey iksy vI
Sbd aqy quk dI Bwl leI src ieMjn qW hY hI pr jy Auprokq iksy vI tIky
ivzcox quk-ivSyS dy arQ vyKNy hoN, aijhI suivDw vI ies ivzc AuplbD hY[
iksy ivSyS Sbd dy arQW L loV anuswr mhwn koS aQvw ‘sRI gurU gRMQ koS’
ivzcox vI vyiKaw jw skdw hY[ SbdW dI FUMf sImq rUp ivzc sRI gurU gRMQ swihb
dy iksy vI XogdwnI aQvw rwg ivzcox vI kIqI jw skdI hY[ ieh swrI Bwl iksy
Sbd dy vzK-vzK joVW vwly SbdW dI iekzTI vI ho skdI hY[ swrIaW qukW L
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 8
aglIaW-ipClIaW qukW smyq vzKry vI kziFaw jw skdw hY[ ies qrHW dI Koj
aqy swPtvyar dI isrjnw vfyrIaW ivzidak aqy Dwrimk sMsQwvW leI
anusrn krnXog hY[
siqgurU jI bwbw blijMdr isMG jI qy hor bÞiSSW krn, AunHW L ies
syvw leI hor AuqSwh bÞSN qW jo Auh gurmiq dy sunyhy dy pRswr ivc juty
rihN[ swfI siqgurU jI dy drbwr ivzc ieh hI ardws hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 9
sMKyp ilûk
rwis szqvIx
(ivsQwr ivzc qqkrw dyKN vwsqy qqkrw rwis 7 Aupr kilk kro jI)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
32 33 34 35 36 37 38 39 40 41
42 43 44 45 46 47 48 49 50 51
52 53 54 55 56 57 58 59 60 61
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 10
kI-stRok sUcI
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ ivzcox koeI azKr lÜBN vwsqy gurmuKI PWt
leI inrDwrq kI-stRok dI sUcI
A a e s h k K g G ù
A a e s h k K g G Alt+
249
c C j J ø t T f F N
c C j J Alt+ t T f F N
248
q Q d D n p P b B m
q Q d D n p P b B m
X r k v V S Þ ß Z ã
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 11
qqkrw rwis 7
rwis szqvIx
1 aMsU 1. [mMgl[ sUrj mzl dI sgweI]
** 1. ieSÃ dyv-sRI akwl purK-mMgl[
2. ‘kiv-sMkyq’ mrÄXwdw dw mMgl[
3. ieSÃ gurU-sRI gurU nwnk dyv jI dw-mMgl[
4. ieSÃ gurU-SRI gurU aMgd dyv jI dw-mMgl[
5. ieSÃ gurU-SRI gurU amr dws jI dw-mMgl[
6. ieSÃ gurU-sRI gurU rwmdws jI dw-mMgl[
7. ieSÃ gurU-SRI gurU arjn dyv jI dw-mMgl[
8. ieSÃ gurU-SRI gurU hir goibMd jI dw-mMgl[
9. ieSÃ gurU-SRI gurU hir rwie jI dw-mMgl[
10. ieSÃ gurU-SRI gurU hir ikRSn jI dw-mMgl[
11. ieSÃ gurU-SRI gurU qyg bhwdr jI dw-mMgl[
12. ieSÃ gurU-SRI gurU goibMd isMG jI dw-mMgl[
13. ieSÃ gurU-dsox gurU swihbwn jI dw-mMgl[
14. gur isK, sMq mMgl[
[mMgl smwpiq qy kQw dw awrMB]
2 2. [BweI gurdws ny GoVy KRIdNy]
3 3. [BweI gurdws kWSI ivKy]
4 4. [kWSI ivc pMfqW nwl crcw]
5 5. [BweI gurdws kWSIEx aMmRqsr]
6 6. [sRI sUrj mzl jI dw ivvwh]
7 7. [brwq vwps[ SRI qyg bhwdr jI dI sgweI]
8 8. [vwps awey[ vlIKwn dw inrwdr]
9 9. [isrI cMd jI drSn[ buzFNSwh]
10 10. [vfwlI sUr mwiraw]
11 11. [iSkwr[ bwsrky qy bIV drSn]
12 12. [SRI cOlHw swihb drSn]
13 13. [colHw (BYNI) gRwm dI kQw]
14 14. [BweI hymw, BweI gurdws pRlok gmn]
15 15. [imRqk gurmrXwdw[ BweI jzlN]
16 16. [SRI hirrwie jnm, mwlvy vl turnw]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 12
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 13
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 14
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 15
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 16
arQ: 3. (sRI siqgurU) gurU nwnk (dyv jI) dy pRym dI pwlnw kro jo
SrnwgqW dI pRiqpwlnw krn vwly hn[ 2. (ijnHW ny SrnwgqW dy) pwry
vq cMcl mnW ivzc, jo mUl ivkwr sn, iqnHW L jVHW qox puzt suzitaw[
1. (aYsy Srnwgq) sMswr swgr qox pwr ho gey idl qox Brm dw swrw prdw
pwVky[ 4. pwrs (rUp sRI gurU jI) ijnHW nwl Cuh jWdy hn Auh (cwho)
lohy vrgy hoN, sony vrgy ho jWdy hn, (ijnHW dI gqI dw) pwr nhIx
pwieaw jw skdw[
4. ieSÃ gurU-SRI gurU aMgd dyv jI dw-mMgl[
*
dohrw: bMd n prih sbMD huie sRI aMgd pd bMid[
bMid hwQ SrnI pry ibGn ibnwSn ibMRd ]4]
arQ: mYx (SRI gurU) aMgd dyv jI dy crnW qy nmskwr krdw hW ik (ijnHW
nwl iszKI Bwvnw dw) sMbMD ho jwN qy (koeI) bMd (kYd) nhIx pYxdI, (hW) jo
(bI) hzQ bMnH ky Srn aw pey hn AunHW dy swry ivGn ivnwS hoey hn[
5. ieSÃ gurU-SRI gurU amr dws jI dw-mMgl[
prm ibRzD SRI amr jI prm Audwr sdIv[
prm bKS kir syvkin, prm AuDwrk QIv ] 5 ]
prm = vzfI[ prm ibRzD = vfI ibRzD (avsQw vwly)[
prm = suzKI, AuqikRSÃ prm = mukqI[ prmgqI qox murwd hY[
prm = hzd qox vDIk, Bwv byaMq lokW L[
AuDwrk = AuDwrn vwly[
arQ: bfI ibrD (avsQw vwly) SRI (gurU) amr (dyv jI) sdIv hI muKI
Audwr hn, (ijnHW ny awpNy) syvkW L prmgqI bKSI (qy agox Eh
bKSSW vwly hoky) anykW dy AuDwr krqw hoey hn[
6. ieSÃ gurU-sRI gurU rwmdws jI dw-mMgl[
rwmdws SRI siqgurU, dwsn qRws ibnwiS[
inj pr jn ibzsÍws liK, bKSiq hYx suKrws ]6]
arQ: SRI siqgurU rwmdws (jI awpNy) dwsW dw fr dUr krnhwr hn, awpNy
Aupr dwsW dw Brosw jwNky (iqnHW L) suzKW dy puMj bKSdy hn[
7. ieSÃ gurU-SRI gurU arjn dyv jI dw-mMgl[
BwrI AupkwrI sdw, iDRq DwrI, gunKwn[
SRI arjn pd pdm ko, nmo joir jug pwn ]7 ]
arQ: SRI (gurU) arjn (dyv jI) sdw hI Bwry AupkwrI hn, DIrj dy Dwrn
vwly qy guNW dI Kwn hn, (AunHW dy) crn kvlW L dovyx hzQ joVky
(myrI) nmskwr hY[
*
pw:-bMdn kry inbMD hoie = (ijnHW L) nmskwr krky bMDnW qox rihq ho jweIdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 17
Bwv: ieQy jo nmskwr aweI hY ieho Bwv ipCly qy azgy awAuN vwly swry
aMgW ivc lYNw cwhIey[
8. ieSÃ gurU-SRI gurU hir goibMd jI dw-mMgl[
SRI guru hir goibMd jI, cMd minûd bilûd[
dwsn kumd anûd dw, SzqRü ibRMd aribMd ]8 ]
bilûd = iblûd = AuØzcy [Pw: bulûd]
kumd = kmIaW, jo rwq L cMd dI cWdnI ivc iKVdIaW hn[
aribMd = kvl, jo idny iKVdy hn[
SqRü = murJw dyN vwly [sMs: pd SqRü bNdw hY SdÄ DwqU qox[
SdÄ = murJw jwNw[] (a) vYrI[
arQ: AuØzcy sRI (siqgurU) gurU hirgoivMd jI cMdRmW vq hn, dwsW (rUpI)
kwimaW L anûd dyN vwly hn (qy) swry (SzqRÁaW rUpI) kvlW L
murJwvn vwly hn[
9. ieSÃ gurU-SRI gurU hir rwie jI dw-mMgl[
SRI hir rwie su hriq hYx, dwsn ky duK jwl[
hr iezCw ko dyiq hYx, hir jÎox hoie idawl* ]9]
hriq hYx = nwS krdy hn[
hr = swrIaW[ (a) nwS, dUr krnw[
hir = prmySÍr, prmwqmw[
arQ: SRI (gurU) hir rwie jI (awpNy) dwsW dy smUh duKW dw nwS krdy hn
(qy AuhnW dIaW) swrIaW kwmnW L prmwqmw vq idawlU hoky (pUrIaW
kr) idMdy hn[ (aQvw ieiCaw L hr dyxdy hn, Bwv inrvws krky
sdgqI dyxdy hn[)
10. ieSÃ gurU-SRI gurU hir ikRSn jI dw-mMgl[
SRI siqguru hir ikRSn jI! idhu gurmiq Aupjwie]
Aur ibkwr kAu pirhrhu, sziqnwm ilvlwie ]10]
arQ: (hy) sRI siqgurU hir ikRSn jIE! gurmiq Aupjw idE qy (myry) ihrdy
ivcox ivkwrW dw nwS kr idE qy sziqnwm (ivKy myrI) ilv lgw idE[
11. ieSÃ gurU-SRI gurU qyg bhwdr jI dw-mMgl[
*
Cwpy dy iek nusKy ivc qy qRY ilKqI nusiKaW ivc ies dohry dI QW aYAux pwTWqR hn[
iek Cwpy dy ivKy:- Auqpiq pwln lX kriq siq icq anûd suBwie[
so srUp Dir avqry sRI siqgur hir rwie[
do ilKqIaW ivKy:- sRI siqgur hir rwie jI DÎwie DÎwie suK pwie[
krihÀ sdw kzlÎwN ko jihÀ kihÀ hoie shwie[
iek hor ilKqI nusKy ivKy:-sRI siqgur hir rwie jI dyhu kumziq nswie[
inj dwsn pr ikRpw kr lyhu sumziq Aupwie[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 18
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 19
arQ: gurU (jI dy) iszKW qy sMqW L nmskwr kr ky (qy) swiraW dy crn
mnwieky (sRI) siqgurU jI dw sRySt js Aucrdw hW (jo) mn iezCq PlW
dw dwqw hY[
[mMgl smwpiq qy kQw dw awrMB]
cOpeI: SRI hirgoibMd bYiT ikRpwlu[
isK sMgiq ky krihÀ inhwl[
aink kwmnw pwie isDwrYx[
ko muK suMdr inkit inhwrYx ]15]
jnm pdwrQ krin ikRqwrQ[
ijsqy hoX sdw SuB sÍwrQ[
sWeIdws rhÎo qib pws[
krihÀ qWih sox bwk iblws ]16]
dIpmwl ko mylw awXo[
ijq ikq qy isK gn AumfwXo[
muzKÎ msMd sMgqM lÎwvYx[
drb sMic gn awp suhwvYx1 ]17]
atlrwie kI suiD ko pwey[
XW qy cil awey smudwey[
drb sMic gn apr ibswlw[
phuÀcy skl awie iqs kwlw ]18]
pUrb siqgur ky iFg jwvYx[
atlrwie ky hyqu bulwvYx[
punih Aupwien ko arpwvYx[
gur qy KuSI bMid kr pwvYx ]19]
SRI gur qKq akwl suhwey[
DrihÀ Aupwien jy isK lÎwey[
aiDk BIr chuÀ idiS mihÀ hovY[
Kry hZwrhuÀ drSn jovYx ]20]
mhW msMd ibRMd iQiq pws[
Kro myvro kir ardws[
suBtin ko bf lgÎo idvwn[
1
SoBdy hn (msMd)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 20
1
cwr cuPyry huMdy hn[
2
guru puzqR (nwl)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 21
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 22
*
dyKo rwis 4 aMsU 4 aMk 38 dI hyTlI tUk[
1
Cuhwrw[
2
kysr dw[
3
KuSI KuSI iqs vyly lÜfU lY ky[
4
ivdw kIqw[
5
krunwAu = ikRpw kr ky[ [sMs: kruNw] (a) kir+nwAux = nwAux lY ky (msMdW dw) Bwv
snmwn kr ky[ (x) krnwAu = kwrdwr, kirMdy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 23
1
swry[
2
swlI[
+
pw:-suK[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 24
1
hy gurU jI dy isKo!
2
inrny kr lE[
3
iszKI bwbq[
4
Bwv buzDI nwl smJN ligaW keI vyr smJy nhIx pYxdy[
5
sWg arMB dyN (gurU jI) prKn leI isKW L[
6
srIr dw[
7
ijvyx nw (iksy) azgy khI hovy qy nw (iksy) kIqI hovy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 25
1
ksOtI sihÀdy hn qy mn L byvsw nhIx hoN dyxdy[
(a) ksOtI sihNI qy mn L prKNw[
*
jy gur sWg vrzqdw isK isdk n hwry[ [Bw: gu: vw: 35-20
2
gurU jI dI shwieqw ibnW ikvyx bI (iksy L) nhIx qrI[
3
akwS pwty L twkI JUTy lwieaw krdy hn[
4
hor isK swry gurU dw awDwr cwhuMdy hn[ pwTWqR- ‘awSw’ bI imldw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 26
1
BweI gurdws jI inrw iszK dw apNw Brosw hI awKdy hn[
*
bIj mwqR ahMkwr bVI muSkl dUr huMdw hY ar bVy vifaW ivzc huMdw hY, ies nwl BweI
gurdws L swDwrN hMkwrIaW vWù nIvW smJ lYNw Buzl hovygw[ lySwivzdÎw qy bIj mwqR hMkwr
bhuq AuØzcy jigawsUaW qy keI vyr sMqW dI aMqm kmZorI huMdI hY[
2
Bwv, suqy siqsMg ivcwr awidkW nwl ies qrHW awpy jy ieh hMkwr ienHW dw nhIx nwS
hoieaw qW swL Kws koeI coj ivKwky ienHW dw hMkwr nwS krnw cwhIdw hY[
3
prKn leI koeI kOqk krIey[
4
prKNy smyx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 27
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 28
1
cnwb[
2
jyhlm[
3
atk[
4
ijvyx ijvyx lokW L soJI sI so dzsI[
5
iekrwr, pMjwbI ivc aksr iekrwr L qkrwr boldy hn, PwrsI ivc qkrwr dy arQ
JgVw hn[
*
pw:-hm hYx lIey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 29
1
kuMjI lwky jMdrw KolHky[
2
dsy Bwr[
3
iksy ny curw ilaw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 30
1
gurW dI qrP jwNW (qy jwky) imlnw nhIx bNdw[
2
igNWgw CyqI pr kuC dyrI lgygI[
3
pCwN n sky[
4
Bwv kwbl ivc[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 31
1
kI ivcwiraw hYsu?
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 32
1
Cwly[
2
kWSI[
3
grm jl nwl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 33
1
drSn (kiqaW)[
2
swrI ivDI nwl kro[
3
mnuK (isK) bNdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 34
*
iezQy gurU dw Bwv murSd hY, siqgurU nhIx, ieh gzl iszD ho jwAU jdox BweI jI sB L
siqgurW dy crnIx lwAuNgy[
1
Bwv crcw krn dI iezCw hoeI[
2
jo piqbRqw Drm vwlI idzs pvy[
3
(Auh jo) prwieaw pqI[
*
eyQy gurU pd dw arQ gurU gwdI qy iesiQq ‘gur-avqwr’ hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 35
+
sÍYXw: mwq ibEg prY bCrw
an gwX DrY Qn1 lwq lgwvY[
hMs ju qÎwg kY mwn srovr
Kojiq poKr cog n pwvY2[
czkRpqI inj BUpiq qÎwg kY
aOr pY jwie kY dws ljwvY[
qYsy gurU isK syv krY jg
aOr su dyv, n pwp bcwvY3’ ]22]
dohrw: iezqÎwidk AuØzqr dIey,
idjin mwn kir BMg[
iek siqgur ko awSrw,
inScY kIin aBMg ]23]
4
cOpeI: jugl joir kr idjih bKwnI [
‘sMsY eyk hrhu gun KwnI!
SRI gurdws ibml miq mwnI5!
qzqÍ gÎwn mX boD pRmwnI6! ]24]
dohrw: goivMdwidk rwm ieiq,
brny isMimRiq purwn7[
+
do ilKqI nusiKaW ivzc ieQy BweI gurdws jI dw asl kibzq vI idzqw hoieaw hY, ijsdw
pwT ieAux hY:-
kibzq: jYsy bCurw ibCur prY awn gwie Qn
dugD n pwn krY mwrq hY lwq kI [
jYsy mwnsr iqawig hMs awnsr jwq
Kwq n mukqwPl Bugq jugwq kI [
jYsy rwjduawr qij awn duawr jwq jn
hoq mwnu BMgu mihmw n kwhU bwq kI [
qYsy gurisK awn dyv kI srn jwih,
rihE n prq rwiK skq n pwq kI ]441]
1
hor gW dy QN L PVy qW[
2
CpVW L Kojy qW (moqIaW dI) cog nhIx pwAuxdw[
3
iqvyx gurU dw isK jg ivc hor dyvqy dI syvw kry (qW Auh dyvqw Aus L) pwpW qox nhIx bcw
skdw[
4
bwhmNW ny ikhw[
5
inrml mqI vwly mwnXog[
6
(quswfw) boD qqÍigawn vwlw mMnNy Xog hY, Bwv qusIx qqvyqw ho asIx ieh mMndy hW[
7
rwm goibMdwidk (jo swry) nwmu isMmRqI purwnW ivc kQn kIqy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 36
1
(ienHW nwmW qox) vzKrw nwm pRmwqmW dw iqRpqw jI dy puzqR (SRI gurU nwnk dyv jI) ny ikAux
kihaw hY?
2
guzJy arQ kQn kro[
3
vydW SwsqRW dI AugwhI dyky iszD kro[
4
jW (siqkwl =) siqjug dy smyx (ieh pd hY sI,) Xw koeI hor (pRmwN hY)[
(a) (kwl =) smyx (krky ies L sq =) sRySt (mMinaW hY) Bwv kljug dw smW hoN krky
‘Ex’ L Czf ky ieh nvW pd ricaw hY[
5
hornW munIaW ny keI qrHW dy (prmySr dy nwm) kQn kIqy hn[
6
dUjy byd qox bwhr hY quhwfw (gur) gRMQ jI[
7
iqsdy pUjN vwilaW L aYAux pMQ awKdy ho (ieSwrw hY ik vydox bwhiraW L pMQ kihÀdy ho qW
qy vyd vwly kupMQI hoey)[
8
ijs qrHW dy puStI kwrk bcn qusIx khogy[
9
Eh sB (bcn) bRwhmN swry ruic nwl (iczq ivc) Dwrn krngy[
10
iks purwN ivc Aus dy pRmwN dw swmwn hY,
(a) kIrqI dw pRmwN hY [sMs: smwgÎw = kIrqI]
11
quhwfy vrgw sMsy nwSk (hor) koeI nhIx[
12
aYsw suN ky pRQvI qy gurdws (nwm) krky pRuiszD mhW igawnI ny bcn kIqw[
13
vwh pd (dw arQ Auh) ascrj rUp hY ijs L vyd ny nyiq nyiq ikhw hY, Bwv pwrbRhm
pUrn bRhm[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 37
1
ijh anjwn idpY Bv nwnw[
hoiq inRbwn jWih ky jwnw[
azKr, akih, agwD, apwr2[
shswnn3 ijh lhY n pwr ]30]
asur, surw, iqRN, ibiD, muinibRMd4[
Bniq prwvr prmwnûd5[
mn, buiD, iczq, igrw, lihÀ nwhI6[
anuBv liK7, boDk vs mWhI8 ]31]
duiqX pdwrQ -gur- ieiq nwmw9[
SRüiq isMimRiq BwKÎo pr Dwmw[
jw sm avr n jg mihÀ koAU[
so gurdyv smrQ pRBu* EAU10 ]32]
ijh pwey ikRq ikRq11 iriK, jogI[
bhur n hoie Brm Bv BogI12[
-go- ieiq aMDkwr iSv BwKw13[
-rM- cYqMnÎ vyd miq SwKw14 ]33]
1
ijsdy nw jwNn qy sMswr nwnw pRkwr dw pRqIq huMdw hY, qy ijs dy jwNn nwl mukq ho jWdw
hY[
aQvw Auh nwnÜqv dw aigawn nwS ho jWdw hY[
2
(Auh ivsmX rUp) kdy nwS nw hoN vwlw hY, kQnI qox pry hY, (soc dI phuMc qox) fUMGw hY qy
byhzd hY[
3
SySnwg[
4
dYxq, dyvqy, sUKm jIv, bRhmw, munI swry[
5
ijs L prm awnûd srUp qy prwvr kihÀdy hn[ [sMs: prwvr = ijs qox sB vzfy Aury hn]
6
aMq nhIx pw skdy[
7
igawn krky jwiNaW jWdw hY[
8
qzqvyiqaW dy irdy (ivc) vsdw hY[ (a) boD krwAuN vwlw hY qy ihrdy ivc vzsdw hY[
9 3
. dUsry pd ‘gurU’ dw arQ hY (Ausdw) nwm ijs L SRüqI ismRqI ny prmwqmW ikhw hY[
[XQw, ‘aj szicdwnûd pr Dwm’ qulÜsI] [sMs: pr = pry, Dwm = srIr[ pr = sMpUrn,
Dwm = pRkwS srUp]
*
pw:-siB[
10
EhI[
11
ijs L pRwpq krky inhwl huMdy hn[
12
BogI ho ky iPr (Eh) sMswr ivc BRmdy nhIx[ (a) (ijsL pwky) Pyr Brm nhIx huMdw (qy
Brm nw hoNy krky) jnm (mrn nhIx) BogNw pYxdw[
13
huN azKrI arQ krdy hn:- ‘go’ ieqny (pd dw arQ) ‘aMDkwr, iSv ny ikhw hY[
14
vyd dIaW SwKW dw mq hY ik ‘r’ (dw arQ) hY ‘cyqn[’
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 38
1
(Auh cyqn) igawn dw mUl qy Xog dw aMq (= avDI) hY[
2
ijs (ivc) smWvdy hn sRySt muin qy igawnI[
3
SUnvwdI ijs L SUMnÎ kihÀdy hn[ (aksr SUnvwdI qox murwd ‘bOD miq’ hoieaw krdI hY)[
4
kwl mq vwilaW ny (jo kwl L mUl kwrN mMndy hn) ijs L kwl mMinaW hY[
5
nwnw mqW vwilaW ny keI qrHW nwl ijs L (mUl Xw prmwd) iszD kIqw hY[
+
pw:-siB guN[
6
sguN (dI Aupwsnw krn vwly) ijsL nwrwieN kihÀdy hn[
7
Bwv, krm kWf nwl ijsdI pRwpqI mMndy hn[
8
ijsL vwcÎ arQW dw lÜK rUp awKdy hn[
9
ijsL (lih =) lKky (Pyr) hor kuC pRwpqI Xog nhIx rihÀdw[
10
vyd dy ‘qzqqÍMais’ (vwk) dw (lÜK) arQ ijs L (pRmwniq =) mMinaW hY[
1111
SRI gurU jI Aus L vwihgurU (Twniq =) kihÀdy hn[
swrI cOpeI dw Bwv ieAux hY[ ‘vwcÎ arQ’ qox murwd hY pd Xw vwkÎ dy sMkyqI arQ[
‘lKÎ arQ’ qox murwd hY jo lÜCNW qox iszD hovy Xw smJ ivc awvy[ (dyKo ruq pMjvIx aMsU
48) XQw ‘qzq qMÍ asI’ dy iszDy arQ hn, ‘Eh qUM hYx’ iesdy vwcÎ arQ nwl jIv eISÍr
dI eykqw nhIx bNdI, ikAuxik jIv alpzg, priCMn qy aivzdÎw AupwDI sihq hY, qy eISÍr
srbzg vÎwpk qy mwXw AupwDI sihq hY, pr ‘siq icq anûdqw’ ijvyx jIv ivc hY iqvyx
eISÍr ivc hY[ so ies ‘lKÎ arQ’ nwl ‘qq qMÍ asI’ dw Bwv iszD ho igaw[ iqvyx kiv jI
dI murwd ieQy ieh hY ik lKÎ arQ krky ‘qqqÍM asI’ qy ‘vwihgurU’ dw ieko Bwv hY[
‘qqqÍMasI’ dw vwcÎ arQ hY ‘mwXw sbl bRhm qy jIv’, ies dw lÜKÎwrQ hY ‘SuD bRhm[’
vwihgurU pd dw ieko arQ hY, ‘SuD bRhm[’ so ‘qqqÍMasI’ dw lÜKÎ arQ vwihgurU dy
arQW nwl iml igaw[
12
(ijs vwihgurU pd dy aiBpRwX ivc) anykqw nhIx, (qy ijs aiBpRwX ivc) mn bRhm dI
pCwN kr lYxdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 39
1
jo XwrW rudRW qy hir dy ds (avqwrW L) ieko (dw Kyl) jNwAuxdw hY[
2
jo isRStI dy kwrn nvW avsQW vwly EaMkwr L (ieko apNy rUp ivc dzsdw hY)[
3
(so vwihgurU mMqR) jnW L sMswr qox qwrny leI cwr pRkwr dIaW mukqIaW dw dwqw hY[
*
pw:-hY[
4
ismrN vwilaW L klp ibRzC vWùUM (swry) suzKW dw dwqw hY[
5
icMqn krn vwilaW L hir igawn rUpI icMqwmNI dw dwqw hY[
6
siqjug ivc SRomNI nwm (hrI dw) vwsdyv sI[
7
qRyqw ivc hrI dw (nwm) ‘hir’ inSkwm Pl dwqw sI[
8
dÍwpr ivc goibMd (nwm) qyj qy Pqy (dw dwqw hY sI)[
9
kiljug ivc inrw rwrw (rwm) aiviCMn (mukqI dw dwqw hY sI)[
10
ijsny chuMaW jugW ivc igawn dy ky insqwrw kIqw hY (a) ijs ny chuMaW jugW ivc vydW
dw insqwrw kIqw hY[
11
Auh vwihgurU swfw awSRw hY[
12
jVH cyqn[
13
sUqR smwn (swiraW ivc rimaW hoieaw) ies ibnW koeI nhIx[
14
arQ qy prmwrQ dI KwN (mUl)[
*
pw:-sÍwrQ[
15
vwihgurU dw swr arQ (arQ dw qzqÍ Bwv) ieAux pRmwNIk hY aQvw mMn lE[
16
ijs ny[
17
hy bRhmNo[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 40
1
Gwl qy syvw[
(a) kIqI hoeI syvw[
2
ienHW (chuM azKrW vwihgurU) L iqawgky ijnHW ny hornW dy awSy ley hn[
3
Pok[
4
cwry (azKr) cwry jugW dy (mMqrW dy) bIj vDdw hY[
5
(cwr) jugW dy mMqRW dw bIj hoN qy pRqwp krky ies dw bl vzD hY[ (a) chuM jugW dw bIj
rUp hoN dw ieh pRqwp hY ik (jpN vwilaW dw) bl vzDdw hY[
+
pw:-XhI[
6
iPr chuM pdwrQW (dI pRwpqI dw eyh) bIj (kwrN hn cwr azKr) ipRQvI AuØzqy[
7
prmySr qy DrqI dw Dn awid iesy qox pRgt huMdw hY[ [sMs: pRNv = prmySr] Bwv ieh
ik prmySr qy DrqI dy swry Dn iesy ‘vwihgurU’ dy jp qox lÜBdy hn[ [ivSyS leI dyKo SRI
gur nwnk pRkwS, pUr: aDÎw: 1 aMk 68] (a) Dr Dn = ipRQvI dw Dn, Bwv ibRzCw[pRNv
= bRhm[ Bwv ienHW bIj rUp cOhW aKrW qox hI bRhm rUpI ibRzC pRgtdw hY arQwq vwihgurU
nwm qox nwmI dI pRwpqI huMdI hY[ (x) awid ivc DrqI Auqy EaMkwr bI (vwihgurU qox hI)
pRgitaW qy DMnqw (jog hoieaw) [sMs: pRNv = Ex]
++
pw:-qn[ arQ bNU:-awid (nwm) pRNv (vwihgurU qox hI) rUpDwrI ho ky pRgitaw sI[
8
sMswr dy pdwrQ qy 33 (kRoV) dyvqw[
¶
pw:-vs[
9
inScy kr ky cwr azKrW dy ivc hI hYn [sMs: ivS = vVnw, ivc hoNw, vsNw]
10
ijs ijs (pdwrQ dI) rucI hovy Aus L inmgn ho ky icMqn kry[
11
Bgq iqs iqs L ienHW (aKrW) ivcox hI pRwpq kr lYxdw hY[
12
(ienHW) azKrW dw pRqwp[
13
Bwv, jpNy vwly ienHW azKrW dy jwp dy mhwqm L jwNdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 41
*
anuSÃp CMd dI cwl mUjb ‘qM’, pd ieQy nhIx cwhIdw, qy SuDpwT bnygw ‘pRNvwdI nmwim
qM’, ikAuxik ies qrHW pMjvW lGU qy CIvW gurU hovygw[ qy cOQw pwd hoN krky szqvW bI lGU
rhygw aqy arQ krn ivc bI kuJ Prk nhIx pvygw[
+
ies dw sMsikRq pwT aYAux iliKaw jwNw TIk hY: nmwmÎhmÄ[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 42
arQ: (vwihgurU mMqR ijs dw lKwXk hY so) sMswr dw eISr hY, Auh sMswr dw
rUp hI ikhw jWdw hY qy sMswr rUpI fzby dw (Auh) BUSN rUp hY, (iPr
ijsL) sMswr dw (swrw) igawn hY qy (Auh) awpNy awp qox awp hI hY
(hW) Aus L (jo) EaMkwr dI vI awid hY myrI nmskwr hY[
vrÄNwvrÄN ivhInwX* vyd swr pRvrÄqœk:
ivSÍ vrÄg+ mhIDISM++ vkwrM¶ qM nmwmihM ]2 ]
vrÄNwvrÄN ivhInwX = vrNW avrNW qox ibnW[ [vrN = bRhmN, KzqRI,
vYS qy SUdR[ avrÄN = nIvIaW jwqIaW jo vrNW ivc nW hoN[ ivhInwX =
ibnW] (a) iksy rMg byrMg qox rihq[ [vrN = rMg] (x) kQn qy akQn qox
rihq[
vyd swr pRvrÄqœk: = vydW (Xw qzqÍ igawn) dy swr dI pRivrqI krn
vwlw[
ivSÍvrÄg mhIDISM = smUh sMswr qy ipRQvI dw pqI[
(a) sMswr L (cwry) pdwrQW (dw dwqw) qy ipRQvI dw pqI[
(x) vrg dw arQ mukqIaW bI krdy hn[
vkwrM qM = iqs ‘vzvy’ azKr L[
arQ: vrN avrN qox rihq qy vyd swr dw pRIvrqk hY (jo, iPr Auh) sMswr
L (cwry) pdwrQ (bKSN vwlw) ipRQvI piq hY, iqs (dy lK Xk)
‘vzvy’ azKr L myrI nmskwr hY[
hrI hrwid sÍXM bRhmÄ hMs boD pRkwSqM‚[
hsÞml vrX vIjM hkwrM qM nmwimhM ]3]
hrI = ivSL[ hrwid = hr+awid = iSv qy bRhmW[
(a) hr = iSv, awid = muzF, mUl[ aQvw awidk[
sÍXM bRhm = Auh jo apNy awp qox hY so bRhm[ akwrN bRhm[
hMs = AuØzjl[ boD pRkwSqM = jo igawn pRkwS krdw hY[
(a) hMs boD pRkwSqM = bRhmW L gÎwn pRkwSN vwlw[
hmKml*-[h = pRgt hI[ s = suqy[ K = akwS vq pUrN[
*
ivhInwX dI jgw drusq pwT cwhIdw hY:- ‘ivhInwÞÎM’, vÎwkrN anuswr ‘ivhInwX’ dI
ivBkqI TIk nhIx bYTdI[ ‘ivhInwÞÎM’ dw arQ hoAU = (vrN avrN qox) ivhIn ijs L
awKIdw hY[
+
pwTWqR-ivSÍMBr = sMswr L Brn vwlw[
++
mhIDIsM dI sMiD aSuD hY, ies leI SuzD pwT hovygw = (mhW+aDISM) mhWDISM, iPr
‘ivSÍvrÄg mhwDISM’ dw arQ aYAux lÜgygw = smUh sMswr dw mhwn mwilk[
¶
vwsudyv dw arQ ‘bRhm Xw prmwqmw’ mMnky Aus dy pihly azKr L Aus dw bIj rUp kih
awey hn qW qy ‘vvy’ dy arQ bI ‘bRhm’ mMnky nmskwr kr rhy hn, iesy qrHW agly
slokW ivc h. g. r. azKrW L bI bRhm lKwXk dzsky nmskwrW krngy[
‚
pRkwSkM SuzD pwT hY, arQ hoAU ‘pRkwS krn vwlw[’
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 43
*
’hsKml vrX’ dI Qwvyx SuD pwT cwhIdw hY- ‘hsqwmlk vd’ = hzQ AuØzqy Dry awAuly
vWgU, iPr ‘hsœwmlk vd vIjM hkwrM qM nmwmÎhm’ dw arQ bNU = jo hzQ qy Dry awAuly
vWgUM (pRqzK) bIj rUp hY Aus (dy lKwXk) hwhy L myrI nmskwr hY[
+
ieh arQ mUl pwT L ‘hsœwmlk vd’ mMnky lÜgdw hY[ qRWiqRkW dy bIj mMqR höI, SRI, lRI
awid hn[ AuDr ieSwrw mqy hovy pr qWiqRk miq L kvI jI mMndy nhIx[
++
SuzD pwT cwhIey ‘goòqIqM[’
¶
’gmÎwgmÎ’ SuD pwT hovygw, CMd dI cwl mUjb[ ilKqI nusiKaW ivc ikqy pwTWqR
‘ggnwgmÎ’ bI hY jo TIk nhIx[
‚
’ivhInwKÎM’ SuzD pwT hY, ‘ivhInwX’ dI ivBkqI TIk nhIx bYTdI[
*
SuD ‘vIjM’ pwT hY[ ‘rwm vIjM’ dw aYAux bI arQ krdy hn:-pd ‘rwm’ dw jo ‘vIj’ rUp
hY, Bwv ‘rwrw’ azKr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 44
+
’imqI’ pwT eyQy nhIx cwhIdw, ies nwl CMd dI gyNqI dy do azKr vD jWdy hn[
++
’qsÎ’ pwT hovy qW vDyry sRySt hY[ dwSÎ dw arQ dwqw bI ho skdw hY[
¶
SuzD pwT cwhIey ‘isidDryv[’ iPr ies dUjI quk dw arQ bNygw-Aus L cwry pdwrQW dI
iszDI huMdI hY (pRwpq), ies ivc sMsw nhIx hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 45
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 46
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 47
1
kljug ivKy smUh purKW dy BrmW L nwS nhIx krdw[
2
SwsqR vyd dy arQ L jd ivcwry qy Dwrn kry (qd Pl imldw hY)[
3
SRI gurU gRMQ swihb jI drSn nwl hI qurq cwrox Pl dyxdy hn[
4
jo gurU (gRMQ jI dw) drSn krIey[
5
kRoV jzg qy dwn dw Pl huMdw hY gurbwNI SrDw nwl suNn nwl[ [rv = bwNI]
6
(gurU gRMQ jI L) nmskwr krny qy duqI ibjlIvq pRkwS huMdI hY qy (jIv) mukqI dw
aiDkwrI ho jWdw hY [sM: pRNiq = nmskwr] (a) pRNq = Srnwgiq (jnW L) SoBdwqI hY[
*
pw:-swdr KoVs BWiq aricq miq mwnvI[
7
awdr nwl QohVw BI gurbwNI L sMBwldy hn jyhVy sRySt buzDI vwly AunHW dy jnm mrn dy
duzK kzty jWdy hn, ijvyx gMgw (pwp ktdI hY)[ [soV = QoVw] (a) ijhVy sRySt buDI vwly
awdr nwl 16 qrHW dI syvw krdy hn (sRI gurU gRMQ swihb jI dI)...... [soV+sMBwr =
KoVs+sMBwr = 16 qrHW dI syvw:-1. ijs QW pRkwS krnw hY, AusL jl nwl DoN awidk
nwl sPw krnw[ 2. cMdoaW qwNnw[ 3. ivCweI krnI qy mMjI swihb sjwAuNI[ 4. awvwhn
= igRh ivKy szdNw Xw ilawAuNw[ 5. adb nwl pRkwS krnw[ 6. bsqR pihrwNy Xw rumwl
cwVHny[ 7. cOr krnw[ 8. ishry cVHwny Puzl Byt krny[ 9. kIrqn krnw[ 10. pRswid Byt
krnw[ 11. DUp DuKwAuNI[ 12. KuSbU iCVkNI[ 13. rOSnI krnI[ 14. pirkRmw krnI[ 15.
mzQw tykNw[ 16. sMqoK ky asvwrw krnw[ sMsikRq ivc KoVSopcwr, 17. pRkwr dw pUjn hY
jo swfy KoVs sMBwr qox iBMn hY[
8
Bwv gurbwNI dI[
+
pw:-pzqR[
9
DrqI ivKy qIrQ, idSwpwl, eISr, SySnwg, qy srsÍqI (awid swry) krdy hn (mihmW
gurU gRMQ swihb dI)[
10
SRI gurU jI dy swr rUp qy aMimRq vWù bcnW dy azKr swry pwpW L dUr krdy hn[ [sMs:
vrg = smUh[ iek QwAux boly jwN vwly azKr, pRkrN, aDÎwX]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 48
1
(gur) bwNI mukqI ivzc AuØznq krn vwlI qy pwp KMfn vwlI pRqzK hY [sMs: sokS+awrohN
= cVHnw]
2
pwpW dy bl L dMf dyN vwlI[
3
bwNI dw Aucwrn huMdw hY[
4
(AuQy) bwr bwr gurU dw igawn qy iDawn qy jp dw jpNW (aw invws krdy) hn[
*
pw:-dÍY kMT = kMT kIiqaW idMdI hY[
5
EQy vYkuMT dw pRqwp ho jweygw qy iCn Br nhIx htygw[
6
(EQy) lÜCmI awpNw Gr krdI hY[
7
ies krky (hor bwNIaW) aswr qy buzDI L mMd krn vwlIaW jwN ky Czf idE[
8
Brm rUp sMswr dy kztN vwlI hY, ieh (gurbwNI)[
9
kljug dy smUh pwpW dy nwS krn vwlI hY, ibnw dyrI dy anûddwqI hY[
10
ieh QoVw kihaw hY bhuqw (Pl) jwNo, (SRI gurU) gRMQ dI bwNI suK rUp sugMDI vwlI hY,
aQvw suKW dw invws sQwn hY[
11
igawn dw srUp[
12
bwNI myrw srUp hY qy Bv swgr dw pul hY[
+
vwihgurU mMqR qy gurbwNI dw ivSX kih cuzky hn, huN hirmMdr bwbq kihN lÜgy hn[
13
qIrQ rwj Bwv SRI aMmRqsr DrqI Aupr iSromN ivcwro[
14
pRkwS rUp dyvqy qy dYxqW ny smuMdr irVikaw, cOdW (rqn) kzF idzqy nwnw qrHW dy[ (a)
dyv surwsur = ajwn dyv qy krm dyv ny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 49
1
apNy awp L awp smrQ mMinaw[ [sMs: ail = lwiek hoNw]
2
prmySÍr ny mohNI avqwr Dwr swry moihq kr ky (rqn) lY ley qy (rqnW dy) moh dy
iqawg ivc (sB ny) suK jwiNaW[
3
CWdy[
4
iSromNI mMdr (dy rcn) dI rucI kIqI[ (a) SRI = sulKI, mNI = kOSqB mNI[ cOdW rqnW
ivcox eyh dovyx BI inklIaW sn, qy ieh ivSL jI ny hI leIaW sn[ Bwv ieh hY ik lCmI
lY ky qy mNI pwky huN mMdr jwN dI rucI kIqI[
5
BWfw aMmRq dw[
*
pw:-awiSRq[
6
Es qpobn vrgw hor koeI nhIx[
7
Bwv, QoVw kIiqaW bhuq Pl huMdw hY, Auh isziD BUmI hY[
8
pMjwb[
9
hy kruNwinD! (ies qIrQ dw) nwm azgy (iksy ny) nhIx ikhw, qy mYx ifzTw nhIx[ (a)
purwqn (awpdw) nwm kruNwinD kihaw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 50
1
ikRpw Dwr ky[
2
svwrI (grV), iesqRI (lÜCmI) qy dyviqaW dI sBw (qRYey) Czfky kvlnYn (tur pey)[
3
BwrI Cib vwly (ivSL) cly[
4
Bwv ivSL dy nwl[
5
lÜCmI[
+
dyKo agy aMk 26 dI hyTlI tUk[
6
pUrb idSw vzl mUMh krky ivSL ny bwNI khI[
++
duK BMjnI nwm SRI gurU arjn dyv jI ny riKaw sI,
dyKo iesy rws dw aMsU 11 aMk 8[
7
ivcwly mhwn qIrQ hY[
8
guzJ pdwrQ myrw Auqpq kIqw hoieaw hY[
9
ihrdy ivc (ju sMklp hY) iqsdy anuswr dyvqy ibTwey
(a) iqMnW (dyviqaW dy anuswr (aB aMqr =) jl dy aMdr ibTwey[ Bwv jIkN iknwry
qy DnuS pRmwN Prk nwl bYTy sn qYsy hI jl ivc EnI EnI ivzQ qy itkwey[ qzko iesy aMsU
dw CM: 38 ijQy sB dyv aMimRq mX ho jWdy hn[
10
Bwv ieQox dy jl ivc[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 51
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 52
1
BOiraW vWù Cw rhy hn[
2
solW qrHW pUjw krn lg pey[
3
jl[
4
DrqI qy agnI[ (a) DrqI L dbwn vwly Bwv idgpwl[
5
ibbwnW qy (dyvqy) cVHy Puzl brswAuxdy hn[ [pqR = koeI asvwrI]
6
SySnwg, cMdrmW, sUrj[
7
iSvjI dw puzqR-Swmkwrqk[
8
mor Aupr[
9
awkwS cwrI[
10
ipRQvI qy ivcrn vwly[
11
vydW ny[
12
myhr dI hzd[
*
pwT-ivSÍ-SuzD jwpdw hY[
13
vwihgurU dw klp ibRzC rUp ieh qIrQ rwjw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 53
1
swry dyviqaW ny[
+
pw:-asur vrg[
2
ibbwNW L pRwpiq (Xw ibbwnW dI cwl vwly Xw ibbwnW qy cVHky clN vwly) Bwv dyvqy[
3
ivSL[
4
(BweI gurdws jI kihÀdy hn) qdox kmlyS ny KuS qy idawl ho ky (Auh mMqR) awiKaw, (so
mMqR) hy swry sRySt BUsuro (= bRwhmNox) suNo[ [swl = swr = sRySt] (a) suNy, hy swry sRySt
dyviqE (jy) ipRQvI qy awey hoey ho!
5
ijs L Aucwry jl dy lYN vyly[
6
Ex = vwihgurU[ aMimRqodBvwX = aMmRq qox AuqpMn hoN vwlw[
++
pw:-EaM imRqodBvM[
7
jo aMmRq dw rUp hY[
8
aYsw jo qIrQ rwj hY iqs L nmskwr hY, nmskwr hY[
9
SkqI vwlw aMimRq dw ieh mMqR khIdw hY[
õ
pw:-aMimRq kwl aMimRq iehu khIey[
10
smyq iesqRIaW dy[
11
aMmRq dw rUp ho gey aMmRq ivc
(a) su Dwmw = Aus QW ivc[
12
swry dyvqy ikDr gey?
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 54
1
smJwAuNw kIqw[
2
dovyx hzQ joVy fony vWù[
3
AuhnW Bwv iqRlok pqI dy Aupkwr dy ihq ivc mn mMinaw[
*
pw:-ju[
4
PYlwvWgy[
5
pzCm dI qrP[
6
myry puzqR myrw ipawrw (qIrQ) jwNky[
7
(eys qox Zrw) agyry do Sihr bMnHNgy[
Bwv lwhOr qy ksUr bMnHNgy[
8
isMDu CyqR [isÀDujkSyqR]-isÀDuj = smuMdr qox Aupijaw Bwv aMmRq+kSyqR = itkwNw[ aMimRq
itkwieaw igaw hovy ijs itkwNy, Bwv aMimRqsr[ (a) pMjwb [isMDu CyqR = isMD ndI ijs
DrqI ivc vhy]
9
jwdvW ivKy mYx ikRSn hovWgw[
+
pw:-dÍwpr XwdvMS hm hohIx[
10
duhweI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 55
1
aMq L[
2
ikRSn rUp hoky smwvWgw[
3
SRI cMd jI dy ipqw gur nwnk jI[
4
Bwv 24 avqwrW dw[
5
bhuq js PYlw ky[
6
ies asQwn dw[
7
iqMnW lokW ivc iSromiN aMimRq srovr nwm (pRiszD ho jwvygw)[
8
sMswr dy CufwvN vwly crnW dI jYjY kwr hovy[
9
prmySÍr dw[
10
(kwm dyv dy) bwNW dy dUNy (5¿2 = 10)
Bwv ds avqwr jd DwrWgw[
11
drSn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 56
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 57
1
smuMdr diraw awid dw pwNI qj idMdw hY[
2
iesqRI L[
3
jo (vsqU) suKdweI khIdI hY[
4
kicaweI[
5
(jy) suDry hoey ivgV jwN (qW AunHW) ivgiVaW (L Pyr) suD kr idMdy ho[
6
vzCw[
7
pr gl ivc rzsI vzs czlN nhIx idMdI[
8
prwey dy aDIn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 58
1
kul lÜjÎw dw aMkus[
2
imlwp[
3
awigaw dy vzs ivdyS ivc[
*
BweI gurdws jI dw awpNw kibzq ijs L Aupr kvI jI ny awpNy lPZW ivzc idzqw hY ieh
hY:-
jYsy bCurw ibllwq mwq imlby kAu,
bMDn kY bis kCu bsu n bswq hY[
jYsy qAu ibgwrI cwhY Bvn gvn kIE,
pr bis pry icqvq hI ibhwq hY[
jYsy ibrhnI ipRa sMgm snyhu cwhy,
lwj kul aMks kY durbl gwq hY[
qYsy gur crn srin suK cwhY isKu,
awigaw bD rhq ibdys akulwq hY ]520]
4
kvIaW cMdRmW L[
+
iesdw pwT Bw: gu: jI dy sÍYXW ivzcox nhIx lÜBw kvI jI ny AunHW dw iczq Bwv aMikq kIqw
hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 59
1
(hor) atikaw nhIx jWdw[
*
pw:-ijs[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 60
1
suK dI QW Bwv gurU jI qox irhw nhIx jWdw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 61
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 62
1
swry ngr ivc (FMforw) kihÀdw iPiraw (qy lokW ny suN) pwieaw[
2
ijs aprwD L koeI swDU (purS) nhIx kr skdw[
3
awp ny gurU jI dw kI aprwD kIqw hY? Bwv koeI nhIx kIqw ikAuxik.......[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 63
1
(awp qW) bVy pRbIn, sRySt mq vwly, suK rUp qy swDU ho[
2
iksy hor (leI) iliKaw hoNw hY[
3
Shr ivzc hOly hOly KojWgy ijzQy ikQy[
4
awnûd, pRsMn[
5
iszK nw sMBwl skdy hn (qy nw) kih skdy hn[
6
Bwv huN mYx nhIx BrmWgw[
7
jw drSn krWgw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 64
1
qd ies (BweI gurdws jI dy) imln leI swry isK hZwrW iekzTy hoey[
2
drsn krWgy nwQ gur (jI dy)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 65
1
Bwv gurU ky isKW nwl (keI vyr koeI mzq dyN leI) iblws vI huMdy hn[
2
Kzcr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 66
1
suMøI[
2
swhmNy[
3
pMCI qy DUMaW[
4
gUlr dy Pl ivzc jo jIv huMdw hY[
5
jIv[
*
do ilKqI nusiKaW ivc ienHW do svYXW qox pihly do svYXy hor vI ilKy hn jo BweI gurdws
jI dI awpNI rcnw hY qy Auprly svYXy kvI jI awp AunHW hI dohW CMdW L awpNy lPZW ivzc
dy rhy hn:-
jAu grbY bhu bUMd icqMqr, snmuK isMDu SoB nhIx pwvY[
jAu bhu Aufy Kg Dwir mhW bl pyK akwS irdy sukcwvY[
ijAux bRhmMf pRcMf iblokiq gUlr jMq AufMq ljwvY[
qUM krqw hm kIey iqhwry jI qo pih boln ikAux binawvY ]527]
qo so n nwQ anwQ n mo sir, qo so n dwnI n mo so iBKwrI[
mo so n dIn dieawlu n qo sr, mo so agÎwin n qo so ibcwrI[
mo so piqq n pwvn qo sr, mo so ibkwrI n qo mo AupkwrI[
mory hYx avgun, qUM gun swgr jwq rswql Et iqhwrI ]528]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 67
1
Cfo[
2
(ieh pRsMg) hoieaw[
3
kWSI dy rwjy ny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 68
*
BweI gurdws jI dI asl pAuVI aYAux hY:-
jy mW puzqy ivs dyie iqs qy kAuN ipawrw[
jy Gr BMnY pwhrU kAuN rzKN hwrw[
byVI fobY pwqNI kON pwr Auqwrw[
awgU lY AuØzJV pvY iks kry pukwrw]
jy kir Kyqy Kwie vwV ko lhy n swrw]
jy gur Brmwey sWg kr ikaw iszK ivcwrw ]22]
(Bw: gu: vw: 3
1
bwl L[
2
corI kry pihrydwr qW Aus L kON jwN skdw hY[
3
mlwh fobN vwlw hovy qW[
+
pw:-BrmY isK ikaw hwQ ibcwrY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 69
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 70
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 71
1
anûd[
2
ipawry dw[
3
(guridzqw jI ny) awKI[
4
Bwv sUrj ml dy shury ny ivawh dy idzqw[
5
anûd dy smUh iblws[
6
KuSI dy vwjy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 72
1
ivawh dy Auqsv dI[
2
Czfky[
3
CyqI[
4
CyqI kr ky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 73
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 74
1
Kzby pwsy[
2
dY xdYx Sbd kr ky[
*
dyKo rws 4 aMsU 4 aMk 20 dI hyTlI tUk[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 75
1
Skr gMg (nwm dw) pivzqR KUh[
2
scy ipawr nwl[
+
pw:-siB Bwey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 76
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 77
1
ivawh qox pihlW jwøIaW L jo rsd GzlI jwvy[
keI QW iesy qrHW dI rsd L ‘hlUPw’ kihÀdy hn, ikqy ‘kuawrI rotI’ bI kihÀdy
hn[
2
awqSbwZI dI crKI[
3
kzFdI hY[
*
pw:-hoviq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 78
+
ikqnI QweIx kvI jI awp kih awey hn ik bYidk lOikk rIqI gurW ny nhIx kIqI[ jy
bYidk lOikk rIqW nw Czf dyxdy qW ihMdU qrukW dy bKyVy SkYqW qy pMcm gurU jI dy swky ikAux
vrqdy[ ijnHW dy nyqrW swhmNy eyh rsmW hoeIaW hn Auh Bw: gurdws jI ilKdy hn:-
‘pUCq nw joiqk nW byd iQq vwr kCU:[’ qy awp pMcm siqgurU jI PrmwAuxdy hn ‘duqIaw
iqawgI logw rIiq’ ] [awsw m:5
1
bhuqy JwV qy mSwlW bwldy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 79
1
swrIaW (iesqRIaW Auqsv dy) Auqswh vs hoeIaW[
*
ieh asMBv hY ik nwm lY ky gurmuK hoeIaW iesqRIaW ijnHW bwbq pMcm siqgurU jI ny swK
BrI hY “gur bwNI sKI anûd gwvY] swcy swihb kY min BwvY]” iek gurmuK dy Gr nwm
dwqy siqgurU L kdy byadbI dy vwk hwsy nwl vI kih skN[ ieh rwj GrW dy vrqwry kvI
jI dzs rhy hn, jo ik AunHW dy swhmNy vrq rhy sn[ gur Gr dy eyh vrqwry nhIx sn[
+
dyKo rws 4 aMsU 4 aMk 38 dI hyTlI tUk[ awip kvI jI gNpq awid nw pUjNW ainûn
gur iszKI dw icMn dzs awey hn[
2
lwg dw Dn bhuqy (lwgIaW L) idzqw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 80
1
srb aMgW ivKy[
2
jvweI L vyKky[
3
cMgI qrHW nwl[
4
dy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 81
1
inrNw[
2
Bwv aNIrwie dw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 82
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 83
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 84
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 85
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 86
1
nwl (a) kqwr[
2
jWdy hn[
3
ibsrwm Drky[
4
iesqRI smyq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 87
1
phuMc gey[
2
pwlNW kr rhI hY qy (AunHW dI) dyh vD rhI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 88
1
igaw sI[
2
ruhyly ipMf dI[
3
Bgvwn dws GyrV ny (awpNI ZmIn rokI) hoeI dyKI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 89
1
gur ny[
2
kRoDvwn hoieaw[
3
bhwdur[
4
(bwdSwh L) kRoDvwn jwNky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 90
1
muslmwnW ny awky ikhw[
2
FwhuN leI[
3
gwlN dw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 91
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 92
1
prbq dy kol dw dyS sohNw hY [sMs: kzC] dyKo hyTW pRXwX aMk 5[
2
cwihaw[
3
czl ivcrIey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 93
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 94
1
(iszKW ny) hor puzqR qW gurU jI dy icq ivc jwNy qy SRI guridzqw jI bwby (SRI cMd) dy hoey
(lKy)[
*
Bwv ieh hY ik SRI cMd jI L awpNI Qwvyx asQwpn krny leI koeI Xog purS nhIx lÜBw,
iPr siqgur dw Gr hI mhW blI smJky bytw mMigaw[
siqgurW ny apNW itzkw puzqr idzqw[
ies qox do iszty inkldy hn, iek qW ieh ik gurU jI bwbw jI L gurU kw suq qy gurU mq qy
qurn vwlw hI smJdy sn, kyvl aqIq rihNW iek AunHW dw apNW suBwv sI[ dUjy SRI cMd
jI cwhy gurU aMgd jI nwl KuNsy sy, pr gurgwdI L gur nwnk dI gwdI smJ ky SRI gurU
hirgoivMd jI L gurU mMndy sn[ siqkwr krdy qy mhW blI jwNdy sI, ar koeI ivKyvW mq
Byd Xw dÍYK nhIx sI, ies krky awpNI Qwvyx gurU suq hI lYky sQwpn kIqw, ieQox qweIx ik
awp aqIq sy qy bwbw guridzqw jI igRhsqI sy, igRhsqI L pRvwn kIqw ar Aus qox igRhsq
nhIx qjvwieaw[
azgox AudwsI sMpRdw bwby guridzqy qox hI qurI hY[ DUieaW vwly swry AunHW dy cyly hoey
hn, ies qox iszD hY ik AudwsI sMpRdw qy iszK kOm dw ivKyvW kdy nhIx sI[
2
pRym nwl (puzqR dy) srIr L dyKdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 95
1
(pihly) gurU swihbW ny[
2
bzkrIaW[
3
duzD[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 96
1
qUM qp L qpdw hYx kI iesdI sPlqw bI dyKI hY?
2
ijs vwsqy[
3
AupdyS krnw[
4
duKW dw kwrn, (a) jUnIaW dy duK dyN vwlw hY[
5
mn dw sMbMD ieMdRIaW nwl nw Dwro[
6
kCU vWùU (mn) iekzTw hoXw rhy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 97
1
ieMdRIaW dw sMg lYky AuQwn nw hovy[
2
ivhu rUp dÍYq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 98
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 99
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 100
1
jMg krky[
2
(mYx) kmweI kIqI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 101
1
Bwv SRI hirrwey jI[
2
pivzqRqw vwlw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 102
1
‘gurkIrq pur’ nwm Diraw Bwv gur dy js vwlw Sihr[
2
iezCw Dwrky[
*
Bwv, bwbw jI L hoNhwr dw pqw sI ik gur gwdI dw mwilk huN ieQy AunHW dy igRh jnmygw[
(a) ipqw gurU jI ny iesy puzqR vwsqy ngr bnwAuN dI iezCw kIqI sI[ dyKo aMsU 9 dw aMk
19[
3
suKdwiek[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 103
1
rvyl[
2
iekrs igawn[
3
ies lok ivc[
4
isKW dIaW kwmnW pUrdy hn (awpNw) ibrd sMBwlky[
5
pRlok[
6
jgq dy anykW pIr gurU jI L vzfy smrQ qy igawn swgr jwNdy hn[
7
shwieqw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 104
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 105
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 106
1
ieMdr[
2
cMdRmW L gRsky rwhU ijvyx dOiVaw sI (iqvyx rwhU rUp sUr dOiVaw)[
3
pYxdy L[
4
(GoVw) kwhlw kIqw pYxdy ny[
5
sUrmw (pYxdw) aV rihaw[
6
pYxdy L nw lgw[
7
(sUr ny) GoVy L cot kIqI[
8
aOKI QW ivc[
9
frky qRbikaw[
10
iBawnk[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 107
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 108
1
(bwby buzFy jI L) bYTw dyKky[
2
nÜk vzitaw (qy mYx awiKaw)[
3
motw qn[
4
sUr dy srIr qox[
5
mukq kIqw[
*
ieQy pihly dmdmw sI huN gurdvwrw bN igaw hoieaw hY qy nwm dmdmw swihb hI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 109
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 110
1
awnûd nwl[
2
ijvyx cMd L prvwr ipaw huMdw hYx[
3
nvW inroaw[
4
ieh Eprw awdmI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 111
mn bWCiq br hm qy pwvhu- ] 7 ]
awie sMg ly guru ko iehW[
krÎo iblokn qIrQ mhW[
bdrI ko duKBMjin nwm[
SRI gur ipq rwKÎo aiBrwm* ] 8 ]
kirvweI pwkI sOpwn1[
SRI hirmMidr bIc mhwn[
kuSit iqRXw ny jwcÎo br ko[
-pRBU jI! idhu smwj siB Gr ko- ] 9 ]
qib siqgur iqRX ipqw bulwXo[
pztI+ puir ijn rwj kmwXo[
inkit ibTwie pRsMg sunwvw[
-piqbRq qyrI suqw kmwvw ] 10 ]
piq kuStI ky rih kir sMg[
aib ieh BXo rog ibn aMg[
qUM suq hIn, suqw suq jwn2[
dyhu rwj aib, ibnsihÀ pRwn ] 11 ]
BXo ibRzD qv bYs ibhweI[
ly gmnhu aib sMg jvweI-[
gur bc mwnÎo, imRqu iFg jwnI[
dyiq BXo apnI rjDwnI ] 12 ]
XW qy Bwnw! suin dY kwn[
mihmw mhW suDwsr jwin[
gMg jmn srsuiq3 kurKyq[
kWSI, aru prXwg smyq ] 13 ]
*
ieh pRsMg ipCy rws 2 aMsU 37, 38, 39 ivc aw cuzkw hY[
1
pOVIaW[
+
pztI mwJy ivc hY[ purwqn smyx iesdw nwm ‘cInw pqI’ sI, ijs qox huN ‘pztI’ mwqR rih
igaw hY[ Xrgmwl ivc aWdw cInI SwhZwdw eyQy riKaw igaw sI[
2
puzqRI L hI puzqR jwN[
3
srsÍqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 112
1
sIqwpur iZly dy ivc iek qIrQ[
2
dÍwrkw[
3
Qwnysr[
4
nrbdw ndI[
5
ktws[
6
jo aNigNq qIrQ hn (ies aMmRqsr dI) iezCw krdy hn[
7
iek idn brKw ruq ivKy[
8
akwS ivc bzdl Cwey Duzp (mUlox) nhIx sI[
9
svyr huMidaW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 113
*
bwsr ky dw pRsMg ipzCy rws 1 aMsU 35, 36 ivc aw cuzkw hY[
1
bIV ivc vVy bIrW dy bIr (SRI gurU hir goibMd swihb jI)[
2
muKI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 114
1
jYml Pzqy qy Swh (akbr) dI[
2
hvw dI cwl hOlI hOlI ho rhI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 115
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 116
1
Cy koh qox sRI aMimRqsr jI qox (lok) awXw krngy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 117
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 118
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 119
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 120
1
asIx (qdox) nwl sW[
2
bhuqI klhw kIqI so shwrI nW (a) aqyv = Bwv aziq kIqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 121
1
ngr dy logW dw gurU iek jogI vsdw sI (eyQy)[
*
pw:-SwhjhW[
2
quswL puzCky bYTy sW[
3
kI suzJI ny?
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 122
1
BMnky (iek) iezt dy cwr toty kIqy[
2
chuMvIx pwsIx suzt idzqy (Auh cwry toty)[
3
ilawky myly hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 123
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 124
1
koeI suhNI suawdl KwNy dI cIZ[
2
DnwsrI (rwg) ivc Auh gIq gwivaW[ [bol = rwg ivc gwivaW jwN vwlw pdW qy arQW
vwlw koeI vwkÎ Xw vwk smUh]
*
DnswrI m: 5 dw azTvW Sbd
-bwir jwAu gur apuny AUpir
ijin hir hir nwmu idRVHwXw]....
3
BYVw hovy Bwvyx suMdr riKaw hovy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 125
1
htwvn dw vwk nw bolo[
2
lûbrdwr ny[
*
ieh purwNy irKIaW avqwrW dw vqIrw hY sI[ siqgur qW sdw bKSdy rhy hn[ BweI gory dy
pRsMg ivc sqvyx siqgurW swry sRwp ijs vyly bKS idzqy qW iszK ny bynqI kr ky iek sRwp
rKvw ilaw sI[
so ies dw Bwv ‘amoG bcn’ lYNW cwhIey[
dyKo rws 10, aM: 14, aMk 8 qox 12[
3
aNbN, muSikl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 126
1
bUhW (dw) swrw (gRwm) jUh = (crwgwh) ho jweygI[ Bwv KyqI nw rhygI crn dI QW hI ho
jwAU[
2
bUh goq dy iZmIdwrW dw ipMf AujV igaw iqQy (huN ieh lok) gAUaW cwrdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 127
*
ieh 33 aMk dI cOpeI Cwpy dy nusiKaW ivc qW hY, pr ilKqIaW ivc aksr nhIx imldI
hY[
iek ilKqI nusKy ivc ieh dUjI klm nwl hwSIey qy ilKI hoeI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 128
1
(rwhk) kihÀdw hY[
2
jy iksy ny iliKaw hovy[
3
nmskwr krky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 129
1
pYxc dI iesqRI ny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 130
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 131
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 132
1
ibDI cMd jI ny khy[
2
srdI[
3
rwqRI suK nwl ibqwky (agy) turWgy[
4
jwNky kuC dUr (Tihry hW, ikAuxik eyQy)[
5
mlUm huMdy hn[
6
awm lokW dy Tihrn dw QW, srW[ (a) jMø Gr[
7
bzdlI aweI qy Puhwr (mIxh dI) pYN lg peI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 133
1
tuztI hoeI CzprI AuØzprox kzKW nwl CweI hoeI sI[
2
kMblI[
3
mMigaw hoieaw aMn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 134
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 135
*
pw:-suDwrw[
1
(pRlok dy) rsqy tur pey ho[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 136
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 137
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 138
1
bynqI krdw irhw (dwqU jI dw puzqR)[
2
GoVy qy[
3
sIs[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 139
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 140
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 141
1
isMù[
2
nlIeyr[
3
mnuK dy Bwr dI muMglI BwrI[
4
iKzc ky qoV dyvy[
5
(jzlHN) ny hzQ joVky nmskwr kIqI[
6
(jzlHN ny) bynqI kIqI[
7
inhwl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 142
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 143
*
mwieaw dw Bwv iezQy inry pYsy nhIx, pr mulk dw hkUmq, qwkq, dOlq, qyj pRqwp szBo
kuC hY[ bwbw jzlHN bVy Bgq hoey hn, Auh PkIrI dw awdrS kih rhy hn, siqgur jI ny
Aus L awpNw awdrS dzisaw hY ik asW hlq plq svwrny hn[ Xvn rwj sdIaW qox swfy
hlq L qbwh kr irhw hY, hlq ivgVy qW plq bI keI vyr nwl ivgVdw hY[ ar huN iszK
mwrg nwl KuNs irhw hY[ pMcm gurU jI smrzQ sn, kSt Jzlky apNy isr qy Kyf ky prm
SWqI inbwh ky iek rOSn munwrw nmUny leI bMnH gey hn[ pr swrI sMgq iezko jyhI bl
vwlI nhIx huMdI, qkVy kmZor ivzcy huMdy hn[ bIr rs ies leI aWdw hY ik swry SkqI
sMpMn ho jwN, ies krky huN Eh SkqI rUp mwieaw ijs krky qurk swfy qy Zulm krdy
hn, asW iszKW L lY idzqI hY[ Bwv Auho hY ik igRhsq mwrg qy Audws mwrg kzTy kIqy hn[
iszK bMdgI krngy, pr inaW qy szc qy tur ky rwj bI krngy[ ieh dzs ky ‘sMq’ L ikhw
ik qUM Bolw sMq hYx apNy rMg lÜgw rhu qYL kyvl bMdgI dw pqw hY[ asW swrI SKsIaq,
sMgq pRjw qy dyS AuØznq krnw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 144
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 145
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 146
1
bynqI (iczTI) pr ilKweI[
2
kuC[
3
kihÀdy hn[
4
Bwv gurU hirgoibMd jI ny ies bwlky L gurqw dw mwilk jwiNaW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 147
1
jVwAU jViq[
2
brIk[
3
cMgI qrHW ruzJ ky[ aVky[
4
mwlvy dw mwrU Qlw dyS[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 148
1
aYsw QW ijs dI Et lYky vYrI nwl liVaw jw sky[ (a) iklHw[
2
loV peI qy pwNI ikqy ikqy hI imldw hY, Bwv pwNI QoVw hY qy pwqSwhI POjW leI iek QuV
dw kwrN hY[
3
ijvyx ikvyx dwAu krky ijzq lvWgy[
4
kI hY?
5
kON[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 149
*
swrI cOpeI dw pwTWqR iek Qwvyx aYAux bI hY:-siB kI krhu shwie idawlw[ Xvn SzqR
nwisX qqkwlw[ suin Duin BI hirmMdr mWhI[ qumrI ibjY arYx air nWhI]32]
1
hMkwrI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 150
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 151
1
aXuziDawpurI[
2
CwqI bI nhIx PztdI[
3
aYAux sB kuJ sMBwl ky tury ho ik ijvyx Pyr nhIx awAuNw huMdw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 152
1
Tihr gey (qy AunHW vl) qzk rhy hn[
2
Bwv gurU jI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 153
1
Bwv azKW qox jl cldw hY[
2
awp ny (purI) CzfidaW[
3
cMd ibnw rwqRI[
4
jl[
5
jd awp azgy gey swE[
6
puqRI qy dohqw Bwv mwqw nwnkI jI qy AunHW dy puzqR SRI gurU qygbhwdr jI[
7
koeI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 154
1
apnI mwieaw pwky lokW dy idl prcw idzqy (ipCy rihN leI)[
2
puzqRI dy puzqR (SRI qyg bhwdr jI dy) isr qy ipawr dy ky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 155
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 156
1
sVdy hn Jzldy nhIx[
2
jVHW[
3
aVdy hn[
*
pw:-mrY[
4
mwry[
5
bl dw Gr hn[
6
mhW blI[
7
Gr ivc hI db jWdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 157
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 158
1
swrI[
2
(awpNI) Skiq anuswr anûd nwl dMpqI rwmo qy sweIx dws syvw krdy hn[
3
pVH ky[
4
qyrI iczTI[
5
CyqI[
*
pw:-pws[
6
kOruvW dy rwjw (drXoDn) dw iqawg ky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 159
1
swry guNW vwly[
2
grIbW dy vzs ho qy inq (iqnHW dy) anuswrI ho[
3
Bwv frOlI ivc[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 160
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 161
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 162
*
SuD pwT ‘rot’ cwhIdw hY[ hoie, roie pwT ilKwrI dI klm AukweI jwpdy hn[
1
(srvr) L mnw ky[
2
‘vzfy Gr’ nwmy ipMf ivc[
3
(imlNI ivc) dy ky (pdwrQ)[
4
qox (shury dw) kihNw (srvr dI pUjw bwbq) kdy nw mMnNw[
5
cilaw (swdw)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 163
1
phu Puty[
2
kuJ icr ipzCox[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 164
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 165
1
drUd dyky Pyr qusIx KWdy ho[ dyKo aMk 44[ rot qy duaw pVHky pIr dy mUMh luawky vMfdy
hn[ [Pw: drUd = duaw]
2
gvwAuxdy ho[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 166
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 167
1
Fwh idzqw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 168
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 169
1
Bwv ijvyx awkl dI puqRI iszKI kmweI ivc vDI hoeI sI[
2
jo agly vzfy (Aus dy) krdy huMdy sn[
3
ivswKI dy[
4
grm hvwvW[
5
vzFN L[
6
hovygI (eyh) jwNIdw hY[
7
imztI dI mztI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 170
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 171
1
(AuØzqm vsqU) awpNy lwiek jwN ky KuS huMdy hn[ (gurU jI)[
2
(gurU jI dI) tyk[
3
bVw hI TûFw sI[
4
ipawry puzq L iplONw[
5
iqRKwqur hoey (puzqR) dI grmI htwAuN leI[
6
glw, hoT qy mUMh suzk gey[
7
msW msW boldy hn qy (cwrox) pwsy qzkdy hn (ik ikqy siqgurU jI awAuxdy hoN, pr Pyr
ivcwrdy hn ik)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 172
1
ies vyly pY rhI hY fwFI Duzp[
2
pRym dI pRqzgÎw?
3
(gurU jI jy ies pwNI L) awpNy lwiek dw dyKN qW awp) pIN[
4
(lûmy) pY gey[
5
hoT suzk gey qy mUMh dw Quzk KuSk ho igaw[ [ijvyx qulsI jI ny bI ikhw hY:-sUKih aDr
lwg mUMh lwtI[ lwtI pUrbI bolI dw pd hY]
*
pw:-mwtI[
6
(L) ipawvNw[
7
mUMh kmlwey (pr) mn ivc[
8
plûG dI ipzT qy Bwv syjw qy[
9
Ks dI tztI (lÜgI hoeI), iCVkwAu kIqw hoieaw[
10
TûFw qy KuSbUdwr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 173
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 174
1
avwZ, puzC dI szd, hwk[
2
ijvyx bhuqI grmI nwl (iksy) Coty qlw dw jl suzk igaw hovy (qy Aus ivc dIaW) mzCIaW
(qVPdIaW hoN, Evyx eyh) dovyx srIr qVP rhy hn[
3
bzdl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 175
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 176
1
mukqI dwqw[
2
mUrK (purK rihÀdy hn)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 177
1
poeIey pwieaw[
2
gurU jI dy ipawr ivc[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 178
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 179
*
sRwphu kihN qox Bwv ‘vr sRwp’ dohW dw hY[
1
Bwv ipMf dI nIxh Dr idzqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 180
1
smzgRI vwly, Bwv pRqwpI[
2
lÜCmI smyq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 181
1
bwqW krdy[
2
qRyh nwl mr rhy[
3
iqhwey bN ky[
*
gur ieiqhws ivc pRymwqurW qy duKvMqW L siqgurW dw ieMø bhuVnW iek acrj aMg hY,
ienswnI idl pIVw L ienswnI idl dI aquzt dRvNqw nwl bhuV ky TûF pwAuNw ienHW dw hI
acrj ibrd hY sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 182
1
vpwrI lok (vswey kIrq pur)[
2
ngr ivc aw vsy lokW dI[
3
god ivc sn Aus smyx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 183
1
SwbwS[
2
swry kIqy kMm dw siqkwr kIqw[
3
nmskwr khI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 184
*
pw:-hrKd[
1
gzdI [aæ: msnd]
2
lÜK[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 185
1
swry (QwvW) qox[
2
swl[
3
Bwv ieh hY ik dyS dyS dI iszKI dy vzK vzK msMd Qwpy hoey sn, qy AunHW dy inj guZrwn
leI swlwnW Krc bMnHy hoey (mukrr kIqy hoey) sn[ kwr dw Dn Eh gurU arpn krdy sn[
[ajwrw = Tykw]
4
Bwv hr koeI[
5
Fyr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 186
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 187
1
1688 ib:[
2
BYN dy ipawr krky duKI hoeI[
3
Bwv dmodrI[
4
ijs ny[
5
mwqw, ipqw, mYL qy bhuqy hor (sbMDIaW) L[
6
mukqI idvweI[
7
nûUh[
8
Sbd[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 188
1
CyqI kIqI[
2
jl ivc [sMs: kIlwl = pwNI]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 189
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 190
22. [rwmo, sweIx dws, nrwieN dws qy dXw kOr pRlok pXwn]
21<<ipClw aMsU qqkrw rwis 7 aglw aMsU>>23
dohrw: jihÀ jihÀ huqy sbMD guru, qihÀ qihÀ suiD phuÀcwie[
awie nrwieN dws qib, dwrw juiq rudnwie ]1]
cOpeI: rwmo piq ky shq duKwrI[
ko idn mihÀ prlok pDwrI1[
sweIxdws Audws avwsw2[
pRwn qÎwg kir gXo qmwsw3 ]2 ]
SRI hirgoivMd SuB giq dIin[
imRqk ikRXw guridzqy kIin[
eyk suqw4 imRqu suin kir awey5[
ipK dUjI ko bhu rudnwey ]3]
iqRX juiq bsÎo nrwien dws[
jgiq ibnwsI lKÎo Audws[
idn Qorn mihÀ qÎwgy pRwnw[
BXo qQw6 prmySur Bwnw ]4]
dXwkOr juiq SuB giq pweI[
ijn kI kul iszKI cil aweI[
siB ky siqguru puSp7 cunwey[
Dir fory sur sr phuMcwey* ]5]
suin suin ijq ikq qy cil awey[
bhu kI imRqu liK Aur ibsmwey[
bYTihÀ siqguru sBw lgwie[
1
Bwv rwmo bI cl bsI[
2
Gr ivc[
3
qmwSw rUp sMswr qox[ (a) Jzt pzt clw igaw[
4
iezk puzqRI (dmodrI jI dI)[
5
awey sn (SRI nwrwieN dws gurU jI dy shury jI)[
6
(ijvyx puqRIaW swQ BwNw vriqaw sI) iqvyx[
7
Puzl[
*
pwT ikqy ‘sursur’ hY ikqy ‘sursir[’ jy pwT sursir hovy qW arQ gMgw, godwvrI qy
kwvyrI ho skdw hY, pr sursr dw arQ hY = mwnsrovr[ sBnW dy clwNy gur rIqI nwl ho
rhy hn[ (dyKo azgy aMk 12-13)[ Pul gMgw Xw mwn srovr GzlNy iek vwDU gzl jwpdI hY,
jo kYxQl rwj dy bRwhmNI pRBwv dw Pl hY[ mwn srovr ieqnI dUr hY ik AuQy Puzl GzlNy
sMBv hI nhIx jwpdy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 191
1
swry myl ny[
2
krunwrs rUpI ndI dI Dwrw (vih qurI[)
3
bhuq (pzgW) hoeIaW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 192
1
iekzT[
2
sB L[
3
gurU jI dy ivdw kIqy hoey tur gey[
4
cly gey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 193
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 194
1
ipqw jI dw[
2
gzifaW AuØzqy[
3
godI ivc nwl lYky[
*
awid bIV dw pRkwS sRI drbwr swihb jI ivc pMcm siqgurW ny kIqw[ jd Cyvyx siqgurW
rwj nYqk dSw aYsI dyKI ik aMimRqsr rihNw jog n jwiNaW qW ieh bIV frolI nwl lY
awey jo iksy jMg mcy qy qurk drbwr swihb qy hzlw kr dyN qW bIV nw guMm ho jwey[ huN
jMg nyVy idzs irhw hY qW bIV spuzqR dy sIs dy ky krqwr pur torI hY[ ikqnw Xqn ies
amolk KZwny dI rziKaw dw kr rhy hn, qy SRI gurU nwnk dyv jI dI quzlÎqw dy ky kyfw
snmwn kr rhy hn[ ieh bIV qd qox krqwrpur hI rhI qy huN qk AuØzQy ibrwjmwn hY[
ipzCox hirmMdr ivc pRkwS iks bIV dw hoieaw? ieh KojvwlI gzl hY[ jo bIV Kwlsy dy
dubwrw mMdr swjN dy bwhd pRkwS ho so huN qk pRkwSiq huMdI hY, ieh bIV bI jo huN
pRkwSdI hY ZrUr koeI purwqN qy ieiqhwisk hY[ iek bIV sony dI ijld vwlI hY ijs dw
pRkwS gurpurdW pr sRI hirmMdr swihb huMdw hY; Auh dmdmy dI bIV qox bwbw dIp isMG jI
ShId dI Auqwrw krwky ByjI hoeI mMnI jWdI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 195
1
nwnw qrHW nwl[
2
pVHo[
3
iesqRI vI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 196
1
anûd shq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 197
1
(frolI ngr qox) bwhr hI (ijzQy mYdwn ivc POjW qy fyry sn)[
2
BweI sweIx dws vwly mMdr[
3
KwlI[
4
nZr awAuxdy hn[
5
nvyx bNy hn mwnox huNy vzsNgy[
6
pzKy dI[
7
Bwv krqwr pur[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 198
1
ivCoVy dw duzK[
2
suzK[
3
bdlN vwlw[
4
ieh (sMswr) pswrw DuMD vWù nZr awAuxdw hY[
5
sOq rUp vwXU dy[
6
iCn ivc ibns jWdy hn szQrqw (iksy L) nhIx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 199
1
bVy Audws[
2
iqs L pUjy qy SrDw Drky mMno[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 200
1
bl (dw) Gr[
2
msW[
3
mn L durWvdw hY dyKidaW (swr)[
*
ieh GoVy dI KlVI mws imzJ L nmskwr nhIx hY[ ieh Aus aquzl bl, jIvn rO qy arok
hulwry qy nw jry jwN vwly fulH fulH pY rhy blkwr dI kdrdwnI hY jo mhW blI GoVy ivcox
Put Put ky inkl irhw hY[ hr iZMdgI awpNy kmwl ivc jd huMdI hY qW Aus ivc kmwl dw
KyVw qy hulwrw huMdw hY, ieh arUp rUp ivc jlwl vwlI suMdrqw dw pRkwS hY, jo ivsmwdI
mnW ivc ivsmwd dw hulwrw dyxdw hY, qy Auh ies L pCwNdy hn, qy kdr nwl vyKdy hn[
mry hoey ihswbI mn qy igNqIaW ivc ipMjr ho gey lok ieho ijhy mOikaW qy Gwbrdy hn ik
ieh qW GoVy dI pUjw ho geI, iezQy aYsw Bwv koeI nhIx hY[ ijvyx gur nwnk dyv jI L ‘nwgy
iPrih jMq’ bI ivsmwd ivc lY jWdy hn, pr swDwrN mnuÜK ivsmwd qox aMnHW ho cuzkw hY qy
aMdrly dy KyVy dy hulwry qox ryVU dy tztU vWùU mrIal ho cuzkw hY, Auh jIvn dy KyVy hulwry qy
ivsmwdI Putwly qox jwNU nhIx irhw, Auh mrIal mn, nIvyx BwvW ivc jWdw hY[ AuØzc idmwg
kvI jI ny ieQy ‘jIvn hulwry’ dI gurU jI vlox kdrdwnI drsweI hY[
ies quk ivc nmo dw arQ mzQw tykNw nhIx hY, nmo dw arQ ieQy ieh hY ik Aus
GoVy ivc awdrSk ‘GoVw pn’ vyKky jo ivsmwdI rMg awp Auqy Aus dI isPq qy slwhuq dw
Cwieaw qW ‘vwh qyry jIvn dw kmwl’ awid kuC SwbwS dI Skl dw vwk kihNw qy Aus
puckwr qy ipawr ivc isr dw ihzl jwNw, ieh Bwv hY nmo dw, ikAuxik nmo dw DwqU hY
‘NmÄ’ ijs dy arQ hn ‘JukNw qy Sbd krnw[’ so ieQy nmo dw Bwv hY ‘kdrW vwlw
puckwrw dyNw[’
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 201
1
mwno bzdl grijaw[
2
aMgW dw iksy rok hyT cMclqw ivc awAuNw, ajr bl krky aMgW dw kulbulwAuNw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 202
1
KuSI qy Auqswh nwl[
2
jl[
3
koeI anUpm qy AuØzcw mMjI qy bYTNw cwhIey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 203
1
suKW dI KwN[
2
Bwv SRI gurU hirgoibMd jI ny iqlk (idzqw)[
3
jd qk kul ivc lûgr qy pRym rhygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 204
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 205
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 206
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 207
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 208
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 209
1
muVkw[
2
dOVy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 210
1
bVy icrW dy (asIx) iszK hW (qy awp dy drox) suK pw rhy hW[
*
pw:-smudwey[
+
pw:-imRdU[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 211
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 212
1
igzdV L Syr[
2
kIVI pwsox[
3
(AuØzjVy hoey) bswvNw krdy ho[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 213
1
czl ky[
2
anoKy[
3
pwNI nwl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 214
1
bwhrlI ikRaw sÍwmI (SRI gurU) jI dI rwijaW vWù hY[
2
crNI peI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 215
1
muVidaW cwhuMdy hW aMimRqsr jwNw[
2
pws[
3
Bwv inmwZ pVHygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 216
1
AuØzcy hwQI[
2
sMgl[
3
arQ leI dyKo rws 6 aMsU 39 aMk 35 ivc awey pd ‘gMjgwh’ dw pRXwX[
4
rySm qy ZrI dIaW bwg forW nwl iljwey jw rhy sn[
[ihMdI, foir Îwnw]
5
Tumk Tumk ky ncdy iZmIx qy cldy sn[
6
bVw ipawr hY (Swh dw)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 217
1
mwno kwmdyv ny kwrIgr bNky[
2
GVIaW hn[
3
diraweI GoVy[
4
nwAux suNn nwl hI ipawr Puzt pYxdw hY[
5
pRqIq nhIx huMdy[
6
aYsy GoVy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 218
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 219
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 220
1
cwhuMdy hn ijvyx GoVy aw jwN[
*
hor ieiqhwskwrW ieh GoVy siqgur leI awey hoey ‘hwkmW ny Koh ley’ dzsy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 221
1
BwrI rwKSW L mwr ky sIqw L dyiKaw[
2
sUrj dy GoVy lY awvW[
3
suNIxdy hn ik vruN pws vI suhNy GoVy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 222
1
awp jI dy (bKSy) Zor nwl[
2
hor koeI nhIx[
3
pivzqR lok[
*
jy ieh kMm apNw hzk lYN dw nw huMdw qy corI dw huMdw qW ieh ikvyx kihÀdy ik puMnÎwqmW
qyrw jzs krngy?
4
buDIvwn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 223
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 224
1
qUM qy mYx hI jwNIeyx[
2
hor pMjvW kMn (qIsrw awdmI Byq) nw jwNyx[
3
sB iksy L[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 225
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 226
1
iek jwlI leI (Gwh) bMnHN leI[
2
rwvI ivc[
3
rwq dw Puzitaw hoieaw (nrm) dUb dw Gwh[
4
hry hry qy suhNy bhuqy pRym nwl (pzTy kzTy) kIqy[
*
pw:-born[ korn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 227
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 228
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 229
1
jo Bly Bly kpVy pweI awAuxdw hY?
2
suhNy hn[
3
(cwhy) nOkr hYn bhuq[
4
kdr pCwNn vwly ho[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 230
*
dyKo eyQy cqurweI nwl ibDI cMd GoVy L gurU jI dw kih irhw hY[
1
Xog QW qy ieh sohNw (Gwh) phuMcy[
2
Gisawrw jwN ky[
3
iksy ny htikaw nw[
4
bzDy hoey[
5
KVy sn cMgy guNW vwly[
6
dwg[
7
ilÜd[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 231
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 232
1
(GoiVaW dw ihq krnw rUp) SuB Sgn[
2
QoVw mwqR BI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 233
1
suhNy GoVy qy[
2
(jd) lY jwvy (Gws)[
3
(nOkr) rKIey qW[
4
Bwv Gisawry qox hY[ [pMjwbI, kzK = iDRN, Gwh+eyrw = pRqy[ Gwh ilawAuN vwlw[ kKyrw
qox ksyrw[
5
hry bhuq[
6
luBWvdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 234
1
ibarQ nhIx jwvygI[
2
awKN ivc kI hY[
3
EV qk inbwhuMdy hn (Bly lok)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 235
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 236
1
(GoiVaW dw) lÜk qox bI ipClw pwsw[
2
lmkdI pUC[
3
suawrdw hY[
4
lgwm[
5
hzQW ivc[
6
syvw krn qzk myrw kMm hY[
7
bwhr jwvW Bwvyx GoiVaW pws hovW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 237
1
(kuJ) ieqy qox ibnW hI swiraW dy mn hr ley[
2
arQ ipzCy dy awey hW dyKo sRI gur nw: pR: Au: aDÎwX 42 aMk 75[
3
bwhW dw bl lwky CyqI nwl vgwh mwiraw[
4
kihaw ‘kI Sor hoieaw hY?’
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 238
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 239
1
QoVy[
2
(GoVy) svwey idsdy hn[
3
gzdI pihr ky[ GoVy L mwlS krn dI gzdI jo hzQ qy pwky mldy hn[
4
mwno (GoiVaW dy) aMg sMg hI imilaw rihÀdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 240
1
pCwNdw hW[
2
Bwv quswfy mwqihq nOkrI lÜgw hW[
3
drogw KuS hoky (socdw hY ik mYx qW jwiNaW sI ik ieh Dn dw) lwlcI hovygw (pr huN)
prIKÎw hoeI hY qy ieh inRloBI inkilaw [vyKo azgy aMsU 30 aMk 9]
4
(drogy ny) awpNw ihqU mMnky (hor) swry (nOkr Aus dy) mwqihq kr idzqy[
5
imqRqweI[
6
nwsW[
7
kpVy nwl[
8
igzty qy suMm dw ivclw ihzsw[
9
pziTaW dy ivclw QW[ pUC dw muFlw QW[ pUC[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 241
1
iqs (kwTI dI)[
2
dlIlW kridaW[
3
qwlw = jMdrw, Bwv jMdry kuMjI qox hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 242
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 243
1
aYsI (myrI) cwh[
2
Auh jMdiraW aMdr hY
[aæ: kuãl]
3
kuMjI
[Pw: kulId]
4
ies L khu[
5
kuMjIaW vwly ny[
6
asIx kON ivcwry hW[
7
jy ksyrw iqs (droßy) L khy qW[
8
jy Kwn kolox asIx frdy nw hoeIey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 244
*
pw:-ibcwr[
1
(kwTI ivc hor) kI bNwAuxdy hn ik ieMnw Dn lg jWdw hY
(a) ieqnw Dn lwky kI bNwieaw hoNw hY[
2
ascrj mMndw hW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 245
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 246
1
hornW rwijaW L bI aYsy pRwpq nhIx (a) rwijaW qox ibnW hor iksy L pRwpq nhIx huMdy
[aæ:-muXzsr = jo sOKw lÜB pvy]
2
hzQ ivc lY ky kuC KwNy qW nhIx[
3
ikDry[ (a) kdy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 247
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 248
1
gzdI[
2
cmkw dyvy[
3
(pihrydwr) jwg pYxdy qy vyKdy[
4
pihrydwr pey pihrw dyxdy rihN[ (a) phY = dr dur[
5
tzpN dI QW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 249
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 250
1
mYL (awpNy awp) ieh suzJI nhIx sI (cMgw hoieaw jo) qusW swrI kih idqI hY[
2
krWgw[
3
quhwfy ivc Kw Kulw idaWgw[
4
Srwb dI[
5
GoVy ivcox[
6
awps ivc KUb gzpW mwro[
7
Kudw dy idzqy mZy krny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 251
1
Bwv (KwNw) qW roZ KWdy hI hW awpo awpNy GrIx[
2
pCuqwvw[ [aæ: hYã = aãsos, isqm, Zulm]
*
ieh swrw nkSw qy vyrvw kvI jI dy smW bMnHN qy kivqw L iczqR, vWùU iczqr dyN dw kmwl
qW hY, pr ies qox vDIk hor BwvW ivc ies L nhIx smJNw cwhIey[
ieQox ieh mqlb kzFNw ies kivqw nwl anÎwie hovygw ik gurU kw iszK Srwb
iplw irhw hY qy BYVy kMmW dw pRcwr kr irhw hY[ kvI jI dw ieh awSw nhIx ik iszK qox pwp
dw pRcwr krvwAuN dw lyK ilÜKN[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 252
1
aYS mnwE[
2
Srwb vwly dw Gr [sM: sOxifk]
3
cMgI Srwb[ (a) azvl drjy dI Srwb[
4
(aYsw bOrw hovy) ik awpNy Gr dw bUhw hI nw lÜBy[
5
GVw[
6
(sOxifk ny) awpNy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 253
1
Bwv QoVI QoVI ivzQ qy[
2
lÜB ky[
3
hy sujwno! gzlW bwqW kro[
4
Srwb nwl KwN vwsqy SYaW[
5
gzlW dy rs ivc[
*
pw:-hMkwriq kyicq......[
6
hMkwrdy hoey KuSI ivc Br gey[
7
nSw[
8
koeI muskrwAuxdw hY qy koeI bYTw JgVdw hY[
9
KWdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 254
1
nSeI[
2
KuzlHI[ (a) aKIrlI[
3
icMqw[
4
hor kON qzk skdw hY[
5
qszlI[
6
KuzlH, Bwv bhuqI pIqI[
7
qUM nw pIvIx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 255
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 256
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 257
1
dyvWgw qnKwh[
2
cwrox pwsy[
3
sony dw fMfw jvwhrW nwl jiVaw hoieaw[
4
PuzlW dI CtI nhIx lgI sI (kdy)[
5
(kMD) kuJ AuØzcI nW jwNI[
6
JtkwrI, CMfI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 258
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 259
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 260
1
Gbrw nw jwvy[
2
hOlI[
3
vwg for hzQ ivc PVky toiraw[ Bwv awp bI pYrIx tuiraw[
4
asvwr L jwpdw hY ik GoVw QoVw cl irhw hY, pr jWdw vyg nwl bhuq sI[
5
jzPI Brky[
6
jzPI Brky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 261
1
iqnW dohW (Bwv ibDIey qy hnUmwn) vrgw[
2
aOKw kMm[
3
dohW ny[
*
ieh idRStWq mwqR smJNy cwhIey[ kvI jI dI vwkãI dw dwierw ihMdI, sMsikRq swihzq qox
bwhr nhIx hY, qW qy Ausy swihq dy pRsMg dy idRStWq hI Gtw skdy hn[
azgy czlky aMsU 33 aMk 23 ivc BweI ibDI cMd L hnUmwn qox vzfw dzsdy hn, qy
Pyr azgy dyKo aMk 39 ivc GoVy dI suMdrqw vrNn krn leI bI rUpk smuMdr mQn dw
kQn kIqw hY[
4
aDIn[
5
Ks ilaWdw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 262
1
(rUp =) suMdrqw rUpI smuMdr ivc CbI dw nyqrw pwky mMdrwcl (smwn) mhW bIr rs rUpI
(mDwNy) nwl, kwmdyv ny hzQW kvlW nwl (nyqRw) PVky, bl nwl acrj qrHW irVikaw ik
(Aus smuMdr ivcox) mwno ieh GoVw pYdw kIqw, (ik) sUrj dw sqmuKw GoVw (bI) iesdI
brwbrI nhIx kr skdw, hor iksy dy pws aYsw kIkUM ho skdw hY[
2
ieQox qk dw pRXwX ipCly pMny hyT aMk 5 ivc muzkw hY[
3
sUrmy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 263
1
cMgw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 264
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 265
1
rsqy qy drvwjy dI asW qkVweI rzKI hY[
2
bwhrox awky[
3
isawNp krdy hn (pr)[
4
ikaws, toh lwAuNI[
5
iks dy do isr ho gey Bwv mrn dI iezCw ho aweI hY, Xw sIs dy do toty ho gey Bwv ivcwr
nhIx rhI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 266
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 267
1
rwqIx gey GoVy dw Koj idsdw nhIx[
2
Kbr[
3
iksy idSw ivc koeI Koj pwieaw hY ik nhIx?
4
ikvyx ieho ijhy GoVy L lY igaw? hYrwnI hY[
5
drvzjy ivc dI[
6
Cwl mrvweI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 268
1
azgy Pyr fUMGw pwNI hY[
2
rmlI qy joqSI[
3
anumwn, ikaws krdy hn ik[
4
Aus L GoVy guawcN dI Kbr pihlox lgI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 269
1
mohy gey[
2
rMck mwqR vI Byd n jwN sky[
3
idSw ivc pRkwS ho igaw Bwv idn cVH ipaw[
4
AuØzcy nIvyx qwry akwS ivc luk gey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 270
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 271
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 272
1
QoVw[
2
BweI joD ny[
3
hzQ rzKky ipawr (dw vwk) ikhw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 273
1
hy dwny!
2
bl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 274
1
aWvdw idsdw hY[
2
lohy dy ikly qox (vI) mYx kzF ilaw skdw hW[
3
dyNw ikAux hY GoVw[
4
hzQW ivc SsqRDwrI jy sUrmy lÜKW hovN[
5
Bwv aYsw moh lvW[
6
azKW dy agox lY awvW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 275
1
(hnUmwn qox bI) vzD[
2
sUrmW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 276
1
kihNw mMnky (awpNy) gRwm ivc vzsy[
2
bcn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 277
1
bhuqy rMgW dy[
2
sUrj dI ikrn pYN qy Aus dy ivcox keI qrHW dIaW (pRkwS dIaW) ikrNW inkldIaW hn[
3
suhNy kpVy dI bsqrI (= kwTI dy Auprlw suhNw kpVw)[
*
pw:-bsqIn[
4
suhNI sj rhI hY[
5
ibDwqw ny GoVy ivKy iekzTI kIqI hY[
6
gzlW krdy[
7
sgRIv (a) hnUmwn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 278
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 279
1
KVoky[
2
DrqI qy mzQw tyikaw[
3
CyqI hI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 280
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 281
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 282
1
awKidaW sMgo nw, jo loV hY so lvo[
2
svyry[
3
brIk[
4
eIrwnI qrIky dw lûmW colw[ [Pw: pYrwhn]
5
goifaW dy hyT qk[
6
Bwv qyV pihnN leI[
7
(lûmW) igzitaw qk hovy qy bhuq cOVw[
8
nwlw [Pw: awZwrbMd]
9
gjW ivc lûmI pg[
10
pzilaW L[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 283
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 284
1
suhNy kys copV ky cmkw ley[
2
swP kIqI dwVHI L ivcox cIr ky[
3
dohW qrPW qox kMnW (qk) AuØzcI kIqI, ik ivcox TofI idzs pey[
4
AuØzqoVuzqI[
*
pw:-pr pYjwmw[ pr su pjwmw[
5
lûmW pjwmw qyV pwXw[
6
nwlw (ieAux) bzDw ik hyT lmkdw nZr ipaw pwvy[
7
sMglI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 285
+
kvI jI ny ieh Aus smyx dy pUrbIey rmlIey dw rUp bzDw hY[
1
kqwrW, Bwv bhuqy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 286
1
jy (awpNy awp L) joqSI[
2
Aupwie krky Dn pwieaw sI[
3
aOKy QW ivc (lYky) koeI dOV igaw hY[
4
AuØzcy bYTky awp L idKWvdw hY[
5
SISw[
6
dwVHw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 287
1
cMgw bolnw [Pw: byS] (a) boln dw FMg[
2
aqy srIr dw Bys bI nvW hY[
3
jgq ivc vzfy vzfy purK hn, ivcwr lE, ipRQvI ivc sB qrHW dy (guNIaW rUpI) rqn
hn, pr KoijaW imldy hYn BWq BWq dy guNI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 288
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 289
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 290
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 291
1
bhuq purSW ivc prmySur huMdw hY[
2
GoVw[
3
corI hoieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 292
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 293
1
mkwn dIaW nuÜkrW L[
2
nÜk vztky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 294
1
(qUM bVI) fyr dzsI hy[
2
bIqygI[
3
QW Bwvyx aOKI qox aOKI dzso[
4
CyqI aYAux (ho skdI hY)[
5
jMdry[
6
PsIl dy drvwZy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 295
1
corI hoN vyly ijzQy qusIx suzqy sI[
2
iqzQy awpNy hzQIx (ibDI cMd ny) jMdrw lw idzqw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 296
*
pw:-pweI[
+
pw:-aweI[
1
gzlW nwl hI aws lweI jwNI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 297
1
rkwb ivc pYr (Drky)[
2
iqzKRw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 298
1
gurW dw dws[
2
pihlw suhNw (GoVw)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 299
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 300
1
fUMGy pwNI ivc[
2
Cwl mwr ky kMD dy pwr hoieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 301
1
suhNI cwly pwieaw[
2
qwiraW dI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 302
*
pw:-jwAu bMd[
1
GoVy L bMinHaW rihaW bhuq smW ho igaw sI[
2
swrw jwl[
3
(ikAuxik) dUsrI vwrI (awieaw hY) ies krky swrw Byq jwNdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 303
1
awkwS ivc[
2
suhNI cwly[
3
BwgW vwly rwie joD ny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 304
1
Xwd krdy hn syvk L[
2
GoVw lY awvygw[
3
jo bVw aOKw qy krVw kTn kMm sI[
4
krZw vI awp ho cVHwAuN vwly vI awp ho[
5
iPr (krZw) dyNw vI awp hI cwhuMdy ho[
6
awpy (kwrj awrMB) krdy ho qy awpy (Aus L) krdy ho[
7
mMgN dI iezCw dUr kIqI[
8
nwm dy nwl pRym idE[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 305
1
ibDI cMd CInw, gurW dw sInw hY[ Bwv CInw ibDI cMd bVw ipawrw hY[ CInw ibDI cMd dI
goq sI[
2
nwsW[
3
ihNkNw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 306
1
jo bNwAut kIqI hY[
2
acMBw jwNky kihÀdy hW ik ikvyx kr ilaw?
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 307
1
cMgI Srwb[
2
byÞbry[
3
risaW[
4
jl lÜgky[
5
(jl L) rzKky goifaW qzk pwr ho igaw[
6
ipawrw (GoVw) clw igaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 308
1
(pwqSwh L) fyry Byj idzqw[
2
swry drvzjIx[
3
infr hoky[
4
GoVy dw Koj[
5
siqgurW dy bl nwl[
6
(mYx) kih idzqw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 309
*
dyKo iesy rws dy aMsU 26 aMk 29 dI hyTlI tUk[
1
jl ivc[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 310
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 311
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 312
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 313
1
juzD dy cwihaW[
2
do vwrI (azgy) ho cuzkw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 314
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 315
1
sMg vNw kIqw[
2
BzQy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 316
1
POlwd[
2
brCI[
3
Bwry[
4
CotI bMdUk [ãRWsIsI, Carbine]
5
Aus smyx dw psqOl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 317
1
bzdl[
2
sYnw[
3
sOc Snwn[
4
dovyx pzly[
5
acrj[
6
dIvy (ijvyx) pRkwSdy hn (iqvyx) so pRkwSdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 318
1
lÜk kisaw[
2
swry dyvqy lY ky jo ieMdR bI lVy[
3
qW sdw anûd hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 319
1
ienHW dy crnW dy hyT[
2
dohW lokW ivc (jo gurU swihb) Blw krdy hn[
3
(iek) GoVy dw nwm ‘jwn BweI’ riKaw sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 320
1
soBw dyN vwlIaW (kwTIaW)[
2
nhIx mMgvwieaw[
3
vwg PV ky nwl KwlI quiraw czly
[Pw: koql = sjwvt leI KwlI cldw GoVw[ qurkI ivc koql = Kws svwrI dy GoVy
L kihÀdy hn[
kSmIrI ivc koql nwm kbUqr dw hY[ ijs GoVy dI DON kbUqr vrgI hovy]
4
gruV[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 321
1
Srwb ivc msq[
*
pw:-qy azgR[
2
isKI L szcI mMnky DwrI rziKaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 322
1
CyVky qyZ kIqw[
2
GoVw[
3
(bwZIgr dI) Kyf[
4
agly suMm CwqI L Cuhwky[
5
(iekzTy) dohW pYrW (nwl) ieky qrHW kuMflI pwAuxdw hY[
6
ipCly pYr goifaW qk ipRQvI L Cuhwky[
7
hrn dw bzcw vI ikzQy (cl skdw hY)[
8
pON L ipzCy suztdw hY (jd) dOVdw hY[
9
chuMaW (pwisaW vl) ncwAuxdw hY suhNy nYN[
10
swry cwh ky dyKdy hn qy dyKky hYrwn ho jWdy hn[
11
ibDwqw ny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 323
1
jl[
2
cwrox pwsy[
3
iqzKy SsqRW dI[
4
do cobw qMbU[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 324
1
do ipMfW dy nwm hn[
2
sjwky[
3
do do golIaW Brky[
4
vYrI jV ho jwNgy[
5
(vYrI L) klûk lw ky[
6
vYrI L AufIkdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 325
1
pRkwr pukwr ky hwkW mwrn lÜgw[
2
duzK nwl imlI[
3
ieh quk SRI gurU gRMQ swihb jI dI hY[
arQ hY:-(ijvyx ipMjry ipaw pMCI ipMjry dy) CykW ivc (isr dy dy) iPrdw hY, Auh Cuzt
nhIx skdw[
4
KyqI dw rwKw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 326
1
bnwAut[
2
kuMjIaW qox ibnW (jo) jMdry hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 327
1
(ieh) vI bVI cMgI gzl jwNo[
2
jwE[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 328
1
svyr hoeI (qk) Swh jwgdw rihaw[
2
nyqRW dI plk nw lÜgI[
3
sO pzilaW dw[
4
murwd hY Aus dIvwn qox ijzQy sB aihlkwr vzfy Coty qy dUsry lok aw skdy hn[
5
slwh dyN ivc jo cqur sn[
6
swiraW ny awky slwm kIqI[
7
swry (gihiNaW) ivc jvwhr jVy hn[
8
nwKuS, Audws[
9
Bwv guldsqy[
10
sonw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 329
*
pw:-suin[
1
donox vYrI[
2
swrI (gzl Aus ny) dzsI[
3
GoVy kFvwey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 330
1
jMg dw swmwn[
2
qazlk ivc, Bwv aDIn[
3
bwZ aqy GoVw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 331
1
Bwv dohW dw iBawnk jMg hovygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 332
*
pw:-iklcbyg[
1
ikMcbyg L pihlox kuJ kihky awpNI slwh ivc lY ilaw[
2
swry Swh dy slwhkwr sMgI kr ley[
3
ijs qrHW ik khI (gzl) ikvyx bI nw imty[ Bwv aYsy qRIky nwl smJky bwdSwh L kihN ik
Auh mMn lvy[
4
inûidaW [Pw: hjo]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 333
1
nûgI qyß (Auqy) bIVw (pwn dw) rKvwE, jo bIr hY awky cuzky[ Bwv jo mrn mwrn L iqawr
hovy[ [iek purwNI rsm huMdI sI ik pwn dw bIVw sBw ivc rzKky kihNw ik jo kMm isry
cwVHn dw ijMmw lvy morcw lvy[ jo bIVw cw lYxdw sI so mwrn mrn qk jWdw sI]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 334
1
pwn dI iglOrI[
2
Bwv arZ krn vwlw[
3
kwbl pr hukm krn vwlw sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 335
1
sony dy kVy[
2
jo (PV) ilawvyx qW[
*
pw:-hI[
3
CyqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 336
1
Coty GVy ijzfw[
2
SwhjhW ny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 337
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 338
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 339
1
anyk jwqIaW dy[
2
XUsPZweI qox murwd hY mrdwn dy ielwky dy[
3
dwAudZeI[
4
Bwv sUr nhIx KWdy[
5
hbS, aYbysInIaW[
6
kSmIrox pry XwgsqwnI lokW qox murwd hY[
7
qurkI GoVy hyT qurdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 340
1
CotIaW ByrIaW bMnHIaW (GoiVaW qy)[
2
mwro mwr krdI, CyqI CyqI[
*
ieh do qukW iek ilKqI qy iek Cwpy dy nusKy ivc hn keI ilKqI nusiKaW ivc nhIx hn[
3
Kuzly vwl[
4
igdVIaW boldIaW ik azg AugldIaW hn[
5
Koqy[
6
sUrj[
7
brwbr hoky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 341
1
Srwb[
2
byVIaW[
3
iesqRI ny[
4
Qwl[
5
Aus (Qwl ivc) nÜQ Drky TIk kr rhI sI[
6
DrqI ieQox qweIx hOlI hOlI ihldI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 342
1
DrqI ieQox qweIx hOlI hOlI ihldI hY[
2
DrqI[
3
ZÎwPq, KwNw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 343
1
BWfy hn[
2
tyFy czkr[
3
iek miTaweI dw nwm hY[
4
iek pRkwr dw moN vwlw qy slUNw pkvwn jo mYdy dw bNdw hY qy iqRkoNw huMdw hY[ [ihMdI,
suhwl[ ihMdI ivc ‘suhwrI’ swdI pUrI L bI kihÀdy hn]
5
Dwvw krnw[
6
Bwv Auh QW[
7
mn vq CyqI krky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 344
1
agnI[
2
ndI dw kMFw hoN krky[
3
by fr hoky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 345
1
(lSkr ny) kUc kr idzqw hY jW nhIx[
2
krygw nwS (Ausdw)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 346
1
BUqnI PVI geI hY, qy[
*
BUq ivzdÎw nwlox gurU gÎwq dI vifaweI drsweI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 347
1
swry aOKy hoky[
2
so smW dyKIx[
3
jl dw qlw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 348
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 349
1
gur L (swfy) pws Byjo (PVky)[
2
quhwfy pws jo sO (juawn) hY qy Eh (EDrox) hZwr aw irhw hY qW quhwfy (AuhnW L) mwr
lYNgy jwN nhIx dyNgy[
3
qusIx mwrogy qurkW L[
4
ieh qroqwZw hn koeI Qkwn nhIx ipaw ny[
5
bhuqy lSkr L dyK ky Byijaw hY ik nhIx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 350
1
bwZ vWùM hY[
2
Bwv qyrw lSkr[
3
Srwb pIqI hoeI sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 351
1
mwiraw qy Kyd dy ky nsw idzqw [ihMdI, Kdyrnw = pry htwAuNw, nsw dyNw]
2
kOVI[
3
jwiNaW ik swfy krky ies L mwr peI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 352
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 353
1
SsqRW sihq prmySur L Xwd krdy hn[
2
inÜGy[
3
pwly ny (hzQ) pYr Twr ky jVH vWù kr idzqy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 354
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 355
1
vwlW sNy cmVy dw cogy vrgw gl dw pihrwvw[
2
Bwv KwNW Kw ilaw[
3
ijnHW azgy (hoky) lVnw sI[
4
(Qkwn BuzK qy pwlw) iqMny iqnHW dy srIr L lÜgy hoey sn[
5
Swh dy khy anuswr CyqI krdy hn[
6
Bwv hr pwsy cwnNw ho igaw[
7
mq dy moty SzqrU ies qrHW hzQ awey[
8
ijvyx hwry hoey mYdwn ivc imldy hn[
9
pwlw[
10
hzQ pYr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 356
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 357
1
mwnox BwdRox dI rwq L ittwNy idzsdy hn[
2
sihq kRoD dy[
3
gjW dy TokN nwl TNkwry AuØzTdy hn bhuqy[
4
vYrI L qzk ky (qoVy) fMBdy hn[
5
smUh bMdUkW ivKy plIqy BKdy hn[
6
GoiVaW dy aMg BMg (krky) fyg idMdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 358
*
pw:-Bwr[
1
qyry isr pzg (iezZq dI) hY, (ies leI agwhW L) huN DweI kro[
2
swrI rwq mukdI qk sB L mwr lvWgy[
3
bMnH idqy hn (SRI gurU jI)[
4
gurU jI pws jy iek iszK (hY qW) swfy (pws) ds (sUrmy) hn, ikhVw blI hY jo (iek dsW
dy hzQox) nw mrygw[
5
(ieh) avwZ suNIxdI hY[
6
svwr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 359
1
Srwb pIky[
2
CyqI kIqw
(AudÍyg =) azgy jwNw, llwbyg dI (bwNI) n shwrI[
3
hvw dy bIr L ikhw[
4
(TûF nwl) Tr jwN[
5
bl[
6
Bwv hvw dw bIr igaw[
7
dMd vjN lg gey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 360
1
kpiVaW nwl Fkky[
2
vzKIaW (kzCW) ivc[
3
aw iBVy hn[
4
itfI dy dl L[
5
murwd iqlIar qox hY[
iqlIar mkVI L kt istdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 361
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 362
1
(awpiNaW L) awp hI nwS krdy hn[
2
DUV[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 363
45. [XuzD-jwrI]
44<<ipClw aMsU qqkrw rwis 7 aglw aMsU>>46
1
dohrw: awps mihÀ iBr jWih jy, qbih krihÀ hzQÎwr [
nqu pwry mwry srb2, pry hZwr sumwr ]1]
3
sÍYXw: hyir aPwq prI khu dIrG,
kMbr byg htÎo ipCvweI[
Pyir mswl ibswl jlwie,
krwl ipKÎo dl ko smudweI[
bIrin pY bhu bIr pry,
gn Gorin pY mir Gory ieQweIx[
-kYsy Bey imRqu ey sgry?-
bhu sociq hY icq mYx duK pweI ]2]
GwAu BkwBk boliq hYx
bhu SRoNiq BUql bIc* bhÎo[
bWhu ktI, ikh jMG ktI,
ikh gRIv ktI, Dr hoie rhÎo4[
ko gulkW lig pRwn dey
qrPMiq ikqy muK ‘hwie’ khÎo[
AUxDy5 pry, iek sIDy pry,
iek tyFy pry, bf Gwv lhÎo ]3]
kMbrbyg pTÎo nr ko,
jihÀ bygllw, suiD jwie sunweI[
‘eyk qO sIq qy aMg gey Tir,
dUsry hÍY qm ko smudweI[
awps mYx kit sYn mrI,
n srÎo kuC, SzqRü Kry smuhweI[
1
jdox awpo ivcIx iBV jWdy hn qdox hiQawrW nwl (gurU jI dy XoDy vYrI pr mwr) krdy hn[
2
nhIx qW (= jy nw iBVn qW) pwlw vYrI L mwr irhw hY[
3
awãq, blw[
*
pw:-bIr[
4
iksy dI grdn ktI geI (gzl kI) szQr hoieaw ipaw hY (a) gRIv ktI jwN qy DV hI bN
irhw hY[
5
mUDy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 364
1
jo (awpNI) POj (huN) phuMcI hY Aus L muhry Gzlo[ (a) jo azgy dl phuMicaw sI (mwiraw
igaw, huN hor) Gzly[
2
kMnI[
3
Bzj nw jwey[
4
gulÞwn[
5
BuzK, QkyvW qy pwlw[
6
(sYnw dI) sMBwl nhIx huMdI Bzjy jWdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 365
1
suzK dI Kbr[
2
igdV[
3
KoprIaW[
4
gwlNy L[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 366
1
rwie joD ny kih kih (ky sUrimaW L)[
2
(ieMny icr ivc) SzqRÁ ny iek vwr bI nw bMdUk clweI[
3
ZKm lÜgky[
4
msW hI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 367
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 368
1
dyKky (so qurk) sMBwldy hn[
2
vwr dw bcwAu ikQox krn?
3
qy cot kON kry?
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 369
1
ijvyx iqRKwN vzFdw (kztdw) hY lkVIaW L[
2
iPrdy hn (poQ =) bhuq GoVy Bwv GoVy inqwVdy iPrdy hn loQW L, ijnHW qox bhuq lhU
cldw hY[ (a) iPrdy hn qIrW nwl pRoqy GoVy ijnHW dw vgdw hY bhuq lhU[
3
GoVy[
4
hnyrw fUMGw qy bhuqw sI[
5
azgy idzsdw kuJ nhIx[
6
(jd awN SsqR) aMgW L vjdw hY (qd hI AunHW L) pqw lgdw hY[
7
Auh (SsqR) lgky igrdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 370
su hoey lcwrw[
Kry KwieÀ mwrw ]38]
n hwQY AuTwvYx[
n gorI clwvYx[
bhI bwXu sIrI1[
mhW sIq gIrI2 ]39]
lgI dyih mWhI[
shI jwie nWhI[
pukwrYx khMqy[
‘krwmwq vMqy ]40]
gurU pOn pRyrI[
kbY XOx n hyrI[
sBY suMn kIny[
Bey Ej hIny ]41]
kho kOn bIrw[
shwrY smIrw[
lrY Pyr juzDM[
krY SsqR suzDM ]42]
krÎo kRoD pwry3[
sBI awin mwry[’
sunY kOn bwnI[
prI DUm DwnI ]43]
dohrw: gur awgÎw qy sIq Bw, skihÀ n SsqR AuTwie[[
qn kMpiq bwjiq dsn4, Bey ibbs pCuqwie ]44]
huqy sYn srdwr jo5, rhy ipCwrI soie[
FoXo lSkr azgR inj, Qkiq CuDiq Tir joie ]45]
BwjÎo, lrÎo n liK prY6, huqo aMDyrw pIn[
1
TûFI[
2
bhuq pwlw (gIrI = igiraw =) ipaw[
3
pwly ny[
4
dMdoiVkw lg irhw hY[
5
vzfy srdwrW qox murwd hY[
6
nhIx idzs pYxdw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 371
1
siqgur dI sYnW ny bhuqy (vYrI) dy awvN dI so suNI sI[
2
(siqgur dy) sUrimaW dy idl KuS hn[
3
Bwv sB mswlW buJ buJ jWdIaW hn[
*
pw:-BuMcq = Bwv, SsqRW dy mwry mr rhy hn, jW kwl hI awky KwN lÜgw hY[
4
Pyr (gurU vlox) qzk ky bMdUkW cl rhIaW hn ik (swfy awdmI AuhnW nwl) bhuqy mr rhy
hn, (mwnox awp hI) mOq L puzCdy (iPrdy hn)[ (a) mwnox kwl AuhnW L bulwAuxdw iPrdw
hY[
5
Bwv iczq ivc koeI iPkr ikAux nhIx krdy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 372
1
(GoVy) pws huMdy bI Kuhw lvWgy[
2
(GoVy kI) mYL (qW ieh) njrIx aw irhw hY ik pRwN (BI swL) dyNy pYNgy[
3
(pr) Aus ny awp jmW qox PVy jwNw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 373
1
Swh dy GoVy lYN dI kwr krWgy[
2
vDN[
3
(bVI) TûFI hvw (vg rhI) hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 374
1
vYrI ny azgW syk syk (huiSawr ho hoky) AuT ky mwr idzqy[
2
huN bI jyhVy jwNgy iqnHW kolox BI (kuC) nhIx srnw[
3
jo srdwr hn iqnHW L QoVw pwlw lgdw hY (ikAuxik kpVy inÜGy hn, KwNW KwDw qy Srwb
pIqI hY)[
4
ijnHW dI iqawrI sI[
5
vYrIaW L[
6
AuqSwh krdy hn[
7
jWdy hoey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 375
*
pw:-alop[
1
ipCox dI[
2
acwnk dw hmlw[
+
pw:-miq[
3
iek hZwr sUrmw (acwnk hzlw krky ht awAuN leI) qoiraw[
++
ieh do qukW bhuqy ilKqI nusiKaW ivc nhIx hn[ ies cOpeI dy crN bI Cy ho gey hn[
4
golIaW ibnw rok qox[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 376
1
gl ivc pihiraw (BzQw) qy lÜk kzisaw suhNy bsqR nwl[
2
Fwl[
3
cMgI iKzcky[
4
hwr Bwv Gbrw gey[
5
qlvwrW[
6
PwVIaW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 377
*
pw:-Kzg[
1
ipCox dI[
2
bIr rs ivc rcky mwiraw[
3
Bwv iszK ipCox hztky awpNI sYnw dy huÞ ho gey[
4
toty[
5
DrqI lwl kr idzqI[
6
iBawnk[
7
kurlWvdy hn[
8
ZKm KwDw[
9
(awpo ivc) ZKmI hoky mry[
10
vYrI L ktIxdw dyK rhy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 378
1
duKdweI[
2
jo bwkI rhy so moieaW vrgy sn[
3
kSt[
4
pwlw[
5
peI[
6
ijvyx pRkwS nwl hnyrw nwS huMdw hY[
*
pw:-Auf SqRüin[
7
phuPuzty[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 379
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 380
1
mwiraw igaw hY[
2
mukwblw[
3
vYrI inÜGy hoey sn azg dy nyVy (bYTy hoey) qy sB qrHW awrwm pwey hoey sn[
4
clw ky[
5
awpNy pRwey [pr = pRwXw[ a+pr = jo pRwXw nw hovy]
6
pwlw[
7
Bwv pwlw qy hnyrw[
8
Bwv (BuzK qy QkyvW) imt nhIx skdy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 381
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 382
1
suhyly GoVy qy[
2
ngwrw[ pr ieh nwm dsmyS jI dy ngwry dw sI[
3
JMfIaW [qur: bYrk]
4
JMfI[
5
surK rMg dw[
6
BwrI sUrmw khwAuxdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 383
1
jMg dI iek vMf: toly vzK vzK krky imQy dwvW qy lVnw [sMs: gol = mMflI[ ãw: -ßUl =
POj dw tolw[ qur: POj dw dsqw, ijs ivc srdwr vI hovy]
2
itzfI smwn dl ‘mwro mwro’ krdw tur igaw[ [sMs: SlB = itzfI, mkVI]
3
CyqI kro[
4
Bwv sony dw (Kyd)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 384
1
(llwbyg ny) CyqI nwl lÜk L bzDw hoieaw kpVw (lwh ky isr qy) ltptw (= ivMgw tyFw)
ijhw lpyt lIqw[
2
vwg L Jptw mwr ky[
3
tl igaw mußl bzcw[
4
iqzKI cwl GoVy dI kro[
5
ipzT qk[
6
kmr bMd ivc ktwr hY[
[ihMdI, pyt qox pytI[ ies qox Pyxt, PyxtIx Pyxtn = pytI, kmr bMd] ‘PYxty SsqR’
AunHW SsqRW L kihÀdy hn jo hzQo hQ dI lVweI ivc vrqIxdy hn, Eh kmr bMd Xw pytI
ivcox Jzt kF leIdy hn, ies krky ‘Pyxty’ khIdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 385
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 386
1
qlvwr [s: KMg]
2
mUMh kzt idzqw[
3
kzty vzFy gey[ ivnwS ho gey[
4
hQo hzQI[
5
puSwky lwl ho gey[
6
(golI) vjwky isr Putdw hY mwnox hWfI PutdI hY[
7
peI hY pws kVCI (vWùU)[
8
(mwnox) kVHI (peI hY) KwN vwsqy[ ieh vIBqs rs hY[
9
rsoeIey hn[
10
KoprIaW[
11
igzdV[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 387
1
vrdIaW hn BwrI AupmW vwly (sUrimaW L)[
2
(gzlHW) mwnox kwm dw SISw hn (Xw) aMmRq dw qlwAu idzs irhw hY[
3
imRg dy bzcy (dy) hn (nYN)[
4
(surmw) pwky[
5
mmoly vWùUM[
6
sRySt kml [sMs: ieMdIvr = nIlw kvl]
7
(sUrmy) hUrW vrdy hn sIs dy (bWty sWty =) vzty szty[
8
kurlWvdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 388
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 389
1
(gwry) ivc dOVdy hn[
2
pYr nhIx ihzly[
3
bVy ZKmI krdw hY[
4
iezko hI vwr (qIr sr) krdy hn qW[
5
clWvdy hn (SsqR)[
6
aMq L[
7
iek hZwr GoVy smyq (bcy)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 390
1
jnm mrn dy bMDn nwS krky (gurU jI) dy aMg sMg hoey[ (a) srIr dy nwS hoN nwl
jnm mrn dy bMDn BI nwS ho gey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 391
1
bhuq Gbrw gey[
2
jo lhU nwl ilÜbVIaW suhNy rMg rMgIj geIaW hn[
3
kbZy (DrqI) qy judy pey SoB nhIx rhy sn[
4
kwT dy kuMdy tuzt gey[
5
bhuqIaW (bMdUkW) swbq BI hn ijnHW qy sony dw kMm kIqw hY[
6
DV qy DV (ieMø pey hn) ijvyx iksy ny kMD icNI hoeI huMdI hY[
7
mwnox puqlIaW dw Kyl krky hyTW Auqy Pyr Dr idzqIaW hn (puqlIaW)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 392
1
keI lhU dI muSk nwl hI mUrCw hoey pey hn[
2
DUVI qy lhU dy iczkV ivc[
3
GoiVaW nwl dly jw ky[
4
sYnw[
5
aV rhy hn[
6
awieaw hYx[
7
jwky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 393
1
jMg krn dI KuSI bhuqI Dwrky[
2
qUM smiJaw nhIx[
3
bhuqy dwvW dy anykW Gwq krny[
4
fr qy awls qox ibnw kho idl L, Bwv qkVy qy inrBY hovo[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 394
1
dwAu qzk ilaw[
2
CyV krky[
3
(gurU jI ny) puziCaw (hsnKW dUq L)[
4
GoVw[
5
awAuxidaW rsqy ivc (ieho gzl) keI vwr kihÀdw sI[
6
hOlI cwl[
7
kihÀdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 395
1
(asW) duhW dw jMg[
2
pCwN rhy hW[
3
vYrI koeI nhIx aVdw[
4
SwbwS hY qYL[
5
aYsy[
6
ikRpwnW dw vwr kro[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 396
1
iczq ivc ijzq dI cwh hY[
2
BYN dy puzqR L[
3
ptybwZ qy.....[
4
hy kwbl byg suN! qUM lV rihaw hYx[
5
(iek) qyrI bWh ivc ãqh dI aws bwkI hY, (qyry mwmy L)[
6
ibDIcMd[
7
gurU jI dy azgy[
8
iBVdw hY[
9
gruV[
10
icVw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 397
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 398
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 399
1
CyqI nwl AuØzcI AuBwr leI (ikRpwn)[
2
moFw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 400
1
mwiraw igaw[
2
gurU swL BY dy irhw hY[
3
kON[ (azgy) itky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 401
1
XuzD krky[
2
DrqI qy sUrmy luÜCdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 402
1
Bwv pUry Zor nwl iKzcky[
2
hlw krky Dkyldy hn jo ipzCy htw dyN[ (a) hzlw krky Dzkdy hn jo (ifzgky) ilqVy
jwN[
3
iek Dzkw mwrky (iPr awp vwr) JzlN leI jMm KVoxdy hn[ [ihMdI: Tylnw = Dzkw mwrnw[
Jylnw = shwrnw, DzkNw]
4
siQq hoieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 403
1
Bwly jyhI brCI, Aus qox Gt lûmI[
2
BwrI[
3
lohy L[
4
ivMnHky[
5
CyqI[ (a) DVw krky[
6
(kMbrbyg dw) qn fwFw iBawnk qy lwl hY, (Aus nwlox) mwnox nwgn (iKzcky) AuqwrI hoeI
ilSk rhI hY, (ieh jo joD dy hzQ ivc sWg DUhky ZÞm ivcox kzFI hoeI PVI hoeI hY)[
*
pw:-nwign lwl lhI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 404
1
jgq ivc gvwrW vwlw kMm krnw arMB idqw (mjUrI awid)[
2
(BweI joD dw GoVw)[
3
asvwr dy khy ivc ivcrdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 405
1
sMg ivc swhmiNEÀ (GoVy L)[
2
kwbl byg dw GoVw pws ifzTw[
3
qy ikhw ‘huNy jwky (joD L ieh GoVw) idE[’
4
GoVy[
5
Bwv szKNy GoVy dOVy iPrdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 406
1
(ijvyx) koeI nr hzQ qy phwV dw boJ Dwry[
2
Bwv akl nhIx PurdI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 407
1
awpNy mUMhox slwh ky[
2
GoiVaW dy[
3
kihky qoiraw hY[
*
pw:-kund[
4
vYrI L jMg ivc QW rKo[
5
krVI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 408
1
nyqRW nwl[
2
sUrmyx kzTy ho ky hzlw krky dOVy[
3
BÎwnk hlclI pw idqI[
4
hzQ rvW krky, Bwv iSsq bMnHky[ [Pw: dsqrvW = iksy kMm ivc mhwrq hoNI]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 409
1
AuglCI jWdw hY azg, Bwv bMdUk cldI hY[
2
mrdy hn joDy[
3
mwnox BwrI ibjlIaW dw kVkwr huMdw hY[
4
Bzjy jWidaW GoiVaW nwl drVy gey jo ifgy sn[
5
kysr qy qyl[
6
hyTW Aupr krdy hoey GumwAuNw[
7
kwier nÜsdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 410
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 411
1
lohy pr lohw[
2
iszt ilaw (kwsm byg L)[
3
Aus dy ipMf dw nwm hY[
4
prlo [aæ: kæÎwmq]
5
jzlU ipMf dw nwm hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 412
1
XuzD nIqI dy igawqw BweI joDrwie sUrmy ny (isawNp nwl jMg ivc) AuQl pQl kr
idzqI[
2
iek sUrmw puzqR lVky mwiraw dyKky[
3
muSkl aw bNI[
4
Srwb[
5
vzfy vzfy isr muMny hoey[
6
qyZ[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 413
1
murdw SrIr[
2
pws[
3
Czfdw hY[
4
moV idzqw[
5
toly ny[
6
bhuqy Gmswn pwky[
7
DUV ivc iml rhI loQ puzqR dI dyKky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 414
1
qlvwr[
2
vwr
3
lÜgw vwr[
4
bVw sUrmw ho ky[
5
dwVHw icztw[
6
iKJ iKJky vwr clwAuxdw hY[
7
iKJ iKJky[
8
vwr krdw hY[
9
ijvyx prvwr cMd qy sUrj L pYxdw hY[
10
sB dy ivckwr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 415
1
pslIaW dw ipMjr [pM: srIr dw aglw qy pwsy dw ihzsw[ hyTlI pslI qox lY igzcI qk]
2
mwnox mwr ilaw sU[
3
(jyTy ny) mwrI ikRpwn[
*
do ilKqI nusiKaW ivc ienHW qukW dI Qwvyx pwT ieAux hY:-huie tUk tUk rN Kyq mWih[ bhu
mwr mwr igr pris qWih[ qy iezk ilKqI nusKy ivc aMk 22 dI cOpeI dIaW kyvl do hI
qukW idzqIaW hn, Auprlw pwT nhIx iliKaw[
4
GoVy smyq hI mr igaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 416
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 417
1
idj dw (GoVw)[
2
Qikaw hoieaw nhIx sI[
3
Bwv jwqI mlk ny[
4
luÜCdw[
5
sotI mwiraW tuztky ifzg pYxdw hY[
6
DV smyq[
7
zczl ipaw[
8
GoVw azgy cilaw qW (DV) hyTW ltk ipaw[
9
qRbikaw[
10
cly (GoVw)[
11
frdw hY (GoVw) jy (GsItn dw) Sbd AuTdw hY[
12
DV ltkdw vyKky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 418
1
dyKky ikhw GoVw pCwN[
2
hyTW sI[
3
by isrw DV[
4
jo qusW pCwiNaW hY[
*
pw:-BlI[
5
BwrI[
6
myry prvwr dy nr[
7
myry nwl aYsI hovygI[
8
gurU dw dl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 419
1
js[
2
inûdw[
3
isawiNaW vwly[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 420
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 421
1
krVw[
2
ByV, lVweI[
3
luk gey[
4
DIrj nwl (huN) ijzq leIey[
5
a+moV = nw moVny jog[
6
mnHy kIqw[
7
Tihro[
8
qlvwr dw vwr?
*
pw:-pcy[
9
bcNw nw pwvy[
10
brzbr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 422
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 423
1
kMnW qk (iKzicaw) hzQ jw lgw[
2
srp[
3
(GoVy dy) mzQy ivc[
4
bhuq muzl qwiraw sI[
5
iPr.....[
6
kwTI[
7
mzQy qy CwqI ivc[
8
gurU jI ny Drm dw juzD krnw (cwhIey, ieh) ivcwr ky ikhw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 424
1
GoVy qy nhIx cVHWgy[
2
jMg ivc KMfy dw iBawnk ByV krWgy[
3
swhmNy[
4
(llw byg) ny ikhw[
5
dohW dw[
6
juzD ijzqN vwly[
7
Drm XuzD[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 425
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 426
1
(Kwn ny) mMinaW (= anumwn kIqw ik) hyTox dI vwr qzk ky mwrngy[ (a) hyTox dI qzkky
imlvW vwr mwrngy[
2
ieh jwNky llw byg ny (Aus pwisEx(bcwAu kIqw[
3
QMmHky[
4
nYN rzfy rih gey[
5
nlIeyr L vwXU ny[
6
ibRzK jVHox kzitaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 427
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 428
1
dMdW ivc Gwh lY ky[
2
keIaW ny pRwn bcw ley[
3
(jo) dIn (hoey hn)[
4
sihj suBw[
(a) szcy ipawr nwl[
5
Bwv mry hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 429
1
1200 sUrmy[
2
Pzt lgN nwl ZKmI hoieaw sI srIr[
3
ZKmW dw[
4
arQwq duSmn dl qox jo Srn awey sI AunHW L rotI pwNI imlI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 430
1
imztI[
2
QVw
[sMs: sQÀfl = Xg leI TIk kIqI iZmIx awid]
3
Bwv ijhVy qurk bc rhy sn AunHW L ikhw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 431
1
nwm ipMf dw hY[
2
ngW vwlI[
3
dyK nW sky[
4
muridaW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 432
1
AuØzcw QzVw[
2
cuglI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 433
1
iqRzKI[
*
ieh pRsMg ividq ipaw krdw hY ik jMg dw kwrN iksy pRkwr dw koeI loB nhIx sI; grbI,
hMkwrI pTwNW, mußlW (mlyCW = ibdySIaW) dw BY jo pRjw qy pY irhw sI ik asIx nIvIx Zwq
hW, ieh suqy hI AuØzcy qy blI hn, ieh mohn muMdrw idlW qox qoVnI sI[ ieh asUl isKwAuNW
sI ik qusIx bI sUrmy ho, suqMqr ho skdy ho; jy jQybMd hovy inrloB hovo qy syvw ihq mrnw
iszK lvo qW[ jMg qy nymW ivc vYrI dy SsqR bsqr gihNy gty lYNy ivhq hn, pr loB qox
iblkul AuØzcw rzKN leI siqgur ny vYrI dw kuC bI aMgIkwr nhIx kIqw qy nw krn idzqw[
jd qzk hor Koj nwl kuC Qhu nw pvy mOjUdw swmwn qox ieho pqw lgdw hY ik ieh jMg bI
asUl pRsqI dw sI, ik hwkmW dI jbrI qy aMnÎwX L huN JzlNW nhIx, mUMh qoVvW jÍwb dyNw
hY[ ijmIx ivc duSmn L dzbNw qy swVnw nw, AunHW dy mZhbI iKawl dw siqkwr hY[ QVw
bNwky Aupr bYTNw bI Aus mhwn jwdU dy qoVn leI hYsI jo sdIaW qox ihMdIaW dy idlW qy
bYT igaw sI ik asIx nIvyx hW qy mugl pTwN AuØzcy hn[
2
jMg dI[
+
ieh vylw dsm pwqSwh jI dy smyx dw hY[ iezQy azKrI arQ lYNy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 434
1
krwmwq ivc pUrn qy mhwn igawnI ho awp[
2
isdk vwlw hovW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 435
1
muVvw dyxdy hW[
*
GoVy duSmn dy vwps dyNy iPr Auho inrloBqw qy kmwl dI bIrqw hY[
2
bcnW ivc inScw krky[
3
Bwv duKI (awdmI)[
+
pw:-inj pRBu[ inj pr[
4
jo pRBU (= sYnwpiq) ibhIn, ZKmI, ibn Auqswhy, kpVy Pty hoey aqy SsqR hIn sn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 436
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 437
1
mYx (Aus qox) puziCaw[
+
pw:-aiq[
2
arZ krn vwlw, ardlI[
3
CyqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 438
1
Kolky[ (a) muzF qox[
*
pw:-qum[
2
Auh hukm (awpdw) mMinaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 439
1
mwrnw vYrI L[
2
mwnox hoimaW nwl[
3
bol ky[
4
Bwv hmlw kIqw[
*
pw:-qy[
5
(asIx ieh) smJky ik vYrI (nwl lV rhy hW)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 440
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 441
1
lIqI[
2
Bwv mYx qy hornW swry srdwrW ny slwh dyNI Czf idzqI[
3
lUilaW vrgy[
4
prqwvw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 442
1
Bwv SyrSwh ny[
2
(GoVw lûGdw) dyKky mul krky lIqw gurU jI ny[ [ims dw sM: DwqU imÞÄ hY = azK KuhlNI,
dyKNw[ XQw: imÞqy bMDu vrgsÎw = swry swkW dy vyKidaW]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 443
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 444
1
jwky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 445
1
KylW[
2
buiDvwn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 446
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 447
1
GoVy L[
2
ipawrw (swQI)[
3
mn nwl mwno toiraw hoieaw turdw hY[ Bwv mn dy aDIn hoky [sMs: aviSRÞÃ = Gzilaw
hoieaw[ ihMdI, bsIT]
4
myry rNQMBy dw QW[
5
hzt rihaw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 448
*
suD pwT ‘fyrw’ cwhIdw hY[
1
ies qrHW kihky AunHW L (AunHW dy fyry) toiraw qy awp AuQy rihky Eh rwq guZwrI[
2
icqvdw hoieaw (Auh iszK)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 449
1
gorI gAU[
2
sUrj[
3
suMdr[
4
awpo awpNy jQy ivc
[aæ: imsl = so sB isãqW ivc brzbr hovy[ ies qox isKW ivc jQy dw nwm ipaw, iPr
iek srdwr hyT ielwky dy suqMqr rwj pRbMD dw nwm ipaw]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 450
1
ivC gey[
2
qkIaw[ isrhwNw[
3
cAur[
4
soBwvwn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 451
1
qUM Gwl GwlI hY qy mnuÜK qYL mMndy hn (ies vwsqy) qyrw nwm huN qox kwlU nwQ hoieaw[
2
(kwlU ny ikhw)[
3
crNW qy sIs rzKN vwly[
4
drvwZy ivc dw kuzqw hW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 452
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 453
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 454
1
qUM (nwQW dw nwQ) nhIx rihaw[
2
JIvr[
3
(ieh) kQw AusdI nw jwNo[
4
‘so’ dw arQ ‘Eh nwQ kwlU’ lYNw cwhÎy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 455
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 456
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 457
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 458
1
gzlW kr rhy sI SRI gurU jI[
2
mUMh tzfky[
3
tyFI cwl[
4
sUrmy iqs (ajgr L) rokN vwsqy dOV gey[
5
qy koeI Aus L mwiraw cwhuMdw sI hY[
6
swry[
7
juzqI qox crn kvl kziFaw[
8
szjw aMgUTw (crn dw)[
9
pwpW L pivzqR krn vwly (crn kvl L) prsky apNw pwp Ausny imtvwXw[
10
ivc inÜky inÜky krm kurbl kurbl pey krdy sn jo swh (sp L) ktdy huMdy sn[
11
Biraw sI (kIiVaW nwl)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 459
1
iesy krky vzs nhIx sI cldw[
2
iekzTy kIqy sI (cyly)[
3
L..... Bjn krn dw AupdyS (iesny) nw idzqw[
4
so swry kIVy (ho gey)[
*
pw:-siB kwrj swry[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 460
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 461
1
smUMh hzfIaW dw AuQy Fyr lg igaw[
2
kwl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 462
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 463
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 464
1
dohW ny[
2
hzQ Doqy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 465
1
hAumY Bwvnw iqawgo (ikAuxik) ieh imQÎ hY aNhuMdI hI ihrdy ivc AupjI hY[
2
jwNy[
3
ipCy jo srIr Dwry iqnHW dI igNqI hI nhIx[
4
agly jug ivc[
5
byaMq dyhW Dwrygw[
6
hrt dI qrHW[
7
jMmN mrn ivc[
*
pw:-jwil[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 466
+
kvI jI dy vydWq dy iKawl qy hor vydWq dy gRMQ pVH ky pMQ ivc KrV igawnI bVy vDy
hn[ kiv jI dI ies Kws qwkId pr vwcÎ igawnI kdy iDawn nhIx dyxdy jo kih rhy hn
ik ‘iek siqnwm dy ismry ibnW jm dy vzs ipaw rhygw, nwm siqgur dI dwq hY, qy
siqgur syvw pr pRsMn ho ky inhwl kr dyxdy hn[’ ieh jo nwm arwDy ibnW, hW, ‘lKu lKu
gyVw awKIaih eyku nwmu jgdIS’ ienHW pq dIaW pAuVIaW cVHy ibnw jo bN bYTdy hn, Eh
gurbwNI ivc aYAux drswey hn:- ‘suiN glw awkws kI kItw aweI rIs[’ AunHW dw aMq
disaw hY ‘kUVI kUVY TIs’ (jupjI)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 467
*
ieh vr azgy jwky dsm pwqSwh jI dy smyx Plygw, dyKo ruq 6 aMsU 53 aMk 28 qox azgy
ijzQy dsm pwqSwh jI SmIr lKmIr pws kWgV pur jw ky Auqrdy hn[
1
qusIx myry kMm awey ho[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 468
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 469
1
ijs (awp jI) qox[
2
msW msW ipzCy pYr Drdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 470
1
(awpNy) Bly dI iezCw krky arpdy hn[
2
bhuq viDaw hoieaw sI (pdwrQ ivc)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 471
1
aijzq sUrmy gurU jI dy pws jw bYTw [ibkt = nw kzty jwN vwlw = aijq]
2
qy blvwn pMCIaW L ikvyx PVdw hY?
3
huN qk isKwieaw hY ik nhIx[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 472
1
anyk jqn krky[
2
swL dyNw (qYL) SoBdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 473
1
azfy AuØzqy[
2
AusL[
3
CyqI krky Aus L PVdw hI rih igaw[
*
pw:-grq rhÎo iqh = Aus (fory L) ingl igaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 474
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 475
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 476
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 477
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 478
1
iknwry[
2
Bwv AuØzjl[
3
Bwv mor vWùUM Sihr dy lok awpo ivc bol AuTy ‘gurU awey[’
4
ijvyx reIaq awpNy rwjw L (dyKdI hY)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 479
1
pYdl[
2
mwlw vMfIaW[
*
pw:-ipRX[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 480
1
itzfI, mzkVI[ [sMs: SlB]
+
pw:-SRGw[
++
pw:-su[
2
pwqSwhI L ihzlw idzqw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 481
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 482
1
swrI sYnw dw muKIaw[
2
agy (igaW) GoVw mwiraw igaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 483
1
nwl suKwAuxdI nPIrI gur Sbd gw rhI hY[
2
cMdRmW vq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 484
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 485
1
DUVI ivc lhU rcygw[
2
vydW ny[
3
bRhmW dy pws[
4
isawNp nwl suDwr ky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (rwiS 7) 486
*
pw:-kir[
+
aMk 31 qox 35 qk dw pwT awm ilKqI nusiKaW ivc nhIx imldw[
++
1919 dy purwNy il: nusKy ivc pwT aYAu hY:- ‘ieiq sRI gur pRqwp sUrj igRMQy spqm
rwsy SRI siqgur iblws brnnû kiv sMqoK isMG ibrcqwXW BwKwXW nwm eyk SStI aMsU]61]
spqm rws sMpUrnû msq suB msq]’ aksr ilKqI nusiKaW dw pwT ieho hY[ Cwpy vc
iksy hor vlox mgrox vwDw hoieaw jwpdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq