İsim: No: Salon: 13 Kasım 2007

ELEKTRİK MAKİNALARI I – ARASINAV - Çözümler boşluklarda verilmelidir – Süre 80 Dakikadır

1) <30p> İdeal transformatörden başlayarak, gerçek transformatörde ideal transformatöre göre bulunan farkları yazıp, bu
farkların etkilerini adım adım katkılayarak, sekonderi primere indirgenmiş eşdeğer devreyi elde ediniz. Devre
parametrelerinin nasıl indirgeneceğine ilişkin bağıntıları da vererek açıklayınız.
Not: Sadece eşdeğer devreyi çizenler değerlendirme dışı kalacaktır. Çözümü verdiğinizde, hangi elemanın ne amaçla
konulduğunu ve indirgeme esnasında nasıl işlem gördüğünü aşama aşama vermeyi unutmayınız.

2) <20p> 380kV gerilimli bir iletim hattındaki akımı ölçmek için 100A ‘i, 5A’e dönüştüren bir akım ölçü transformatörü hatta
seri bağlanmıştır. İletim sistemi büyük güçte bir yükü beslemektedir. Transformatörün sekonderine bağlı 5A’lik bir
ampermetre bulunmaktadır. Sistem enerji altında çalışırken 5A’lik ampermetre sökülüp sekonder açık devre edilirse;
a) Ölçü transformatöründe karşılaşılacak elektriksel olay ve sonuçları,
b) Yük üzerinde oluşacak etkiyi yargılayınız.
Not: Devrede sadece, hat başında bir elektrik santralı, hat üzerinde akım ölçü transformatörü ve hat sonunda da 380kV tan
beslenen büyük bir yük olduğunu (3 eleman) varsayınız. Devrede hiçbir devre açma cihazının bulunmadığını varsayınız.
 3) <10p> Transformatörde kullanıldığı düşünülürse; toroid yapıdaki manyetik devrenin çekirdek tipi manyetik yapıya göre ne
gibi üstünlükler kazandırabileceğini belirtiniz?

4) <20p> İçini açabileceğiniz ve gözlem yapabileceğiniz bir transformatörün sargılarının polaritesini belirlemek için iki yöntem
açıklayınız (Her türlü gerilim kaynağı ve ölçü cihazına sahipsiniz. Tek yöntem verilmesi durumunda soru
değerlendirilmeyecektir).

5) <20p>
Kesit dairedir. Manyetik yol olarak
ortalama çevre kullanılacaktır.
Nüve silisyumlu çelik sactan olup B=1
Tesla’da çalıştırılmaktadır. Bobinin
endüktansını bulunuz (Birimini
unutmayınız).

Sağdaki ve alttaki şekiller bu soruya aittir.