HGM 3033

GEOGRAFI PENDUDUK
KULIAH 2
KONSEP-KONSEP KEPENDUDUKAN
Banci 2020 dijadualkan semula pada 20 Januari
sehingga 6 Februari 2021
KONSEP-KONSEP ASAS
• SAIZ
• KOMPOSISI
• TABURAN
• KEPADATAN PENDUDUK
• PERTUMBUHAN PENDUDUK
 SAIZ
• Persoalan yang sering ditanya: Berapa bilangan penduduk
yang tinggal disesebuah kawasan pada masa yang tertentu??
•
• Proses mengira jumlah penduduk melibatkan definisi
manusia, tempat dan masa.

• Semua aspek ini perlu ditentukan terlebih dahulu sebelum

proses pengiraan jumlah penduduk boleh dilaksanakan.
•
• Oleh kerana sukar memperolehi jumlah sebenar, ahli kaji
penduduk membuat anggaran untuk mendapatkan gambaran
asas penduduk dunia, negeri ataupun wilayah.
• Dalam aspek temporal, pengkaji ingin
mengetahui jumlah penduduk pada masa lalu,
masa kini dan masa akan datang.

• Maklumat-maklumat ini penting bagi mereka

untuk dijadikan sebagai panduan dan rujukan
dalam menyediakan kemudahan yang diperlukan
oleh manusia.

• Salah satu daripada masalah utama untuk

mendapatkan jumlah penduduk yang tepat ialah
jumlah penduduk yang bertambah dari tahun ke
setahun, terutamanya negara yang mempunyai
kadar migrasi yang tinggi.
 Komposisi
• Komposisi merangkumi semua ciri penduduk yang
tinggal di sesuatu kawasan.
• Dalam sesuatu populasi (kumpulan individu) terdapat
perbezaan berkaitan dengan aspek kesuburan,
kematian, jantina, etnik, kumpulan umur dll
• Komposisi kumpulan penduduk sesuatu kumpulan
mungkin sama atau mungkin berbeza dengan
kumpulan penduduk yang lain, terutamanya dari segi
besar atau kecil jumlah penduduknya.
• Sebagai contoh, komposisi penduduk di kawasan
bandar kenal huruf adalah lebih tinggi berbanding
dengan kumpulan penduduk di kawasan yang lebih
terpencil.
 Taburan
• Soalan-soalan yang sering dikemukakan dalam aspek
ini ialah apakah pola taburan dipermukaan bumi dan
apakah perubahan-perubahan yang berlaku pada
pola taburan tersebut.
• Di mana mereka?
• Kawasan taburan pula boleh dirujuk sebagai sebuah
kawasan yang luas seperti benua atau sebuah kawasan
yang lebih kecil seperti daerah.

• Dalam konteks negara Malaysia, persoalan mengenai

taburan penduduk yang boleh dikaji termasuklah
berapa peratuskan orang Melayu, Cina dan India yang
tinggal di kawasan bandar?
• Taburan penduduk bermaksud corak di mana
manusia menetap.
• Taburan penduduk dunia adalah tidak sekata.
Tempat-tempat yang jarang penduduknya
mengandungi beberapa orang.
• Tempat-tempat yang padat dengan penduduk
mengandungi ramai orang.
• Jarang penduduk cenderung untuk menjadi
tempat yang agak sukar untuk meneruskan
kehidupan. contohnya Antartika.
• Terdapat pelbagai faktor yang mempengaruhi
taburan penduduk. Antaranya faktor fizikal,
ekonomi dan sosial
• Maklumat-maklumat ini boleh diperolehi
dengan menjalankan bancian
• Salah satu daripada proses pengutipan data
yang paling komprehensif di negara ini ialah
banci penduduk dan perumahan negara yang
dijalankan setiap 10 tahun.
• Banci Pendududuk dan Perumahan Malaysia
(setiap 10tahun) yang akan datang pada 2020
 Kepadatan Penduduk
• ialah jumlah orang di sesuatu kawasan. -Ia adalah
satu jumlah purata.
• Kepadatan penduduk dikira dengan
membahagikan jumlah penduduk dengan
keluasan kawasan.
• Kepadatan penduduk biasanya ditunjukkan
sebagai jumlah orang setiap kilometer persegi
• Ditunjukkan dalam peta choropleth (shading)
peta dan menggambarkan kepadatan penduduk.
• Gelap warna yang lebih besar kepadatan
penduduk
•Terdapat beberapa faktor yang mempengaruhi
kepadatan penduduk disesebuah kawasan.

•Antaranya termasuklah faktor persekitaran fizikal

seperti iklim dan topografi, faktor sosial, ekonomi
dan kestabilan politik di sesebuah kawasan.

•Mana2 kawasan yang ekstrem-suhu, lokasi mempunyai

penduduk yang jarang

•Death Valley California (sailing stone - foto) yang

mempunyai SUHU melampau panas-penduduk jarang
• Greenland-di kutub selatan, suhu -5 penduduk?
Sila tonton tentang Death Valley:
https://www.youtube.com/watch?v=nZrI14lXFHk
 Pertumbuhan penduduk

•Pertumbuhan penduduk merujuk kepada perubahan

saiz populasi.

•Ini kerana pertumbuhan penduduk dunia telah banyak

berubah dalam dekad-dekad kebelakangan ini.

•Kajian pertumbuhan penduduk banyak merujuk

kepada pertumbuhan semulajadi yang menumpukan
kepada kadar kelahiran dan kadar kematian.
o Pertumbuhan penduduk ini boleh jadi positif,
negatif atau tidak berubah langsung. (SIFAR)

o Apabila tiada perubahan saiz berlaku, ia dirujuk

sebagai pertumbuhan penduduk sifar (zero
population growth)
 Pertumbuhan penduduk sifar

• Bagaimana pertumbuhan penduduk sifar boleh

berlaku?

• Pertumbuhan penduduk sifar terjadi apabila

sesebuah negara mempunyai kadar kelahiran
dan kadar kematian yang seimbang.
• Fenomena ini telah berlaku di kebanyakan negara
Eropah sejak lebih 50 tahun dahulu lagi dan masih
lagi menjadi masalah besar yang tidak menemui
penyelesaian pada hari ini.

• Sebagai contoh antara tahun 1970-75 pertumbuhan

penduduk di Findland 0.20%, United Kingdom
0.34% dan Hungary 0.38%.

• Peratus pertumbuhan penduduk yang rendah ini

tidak cukup untuk menggantikan penduduk yang
telah mati di negara tersebut.
• Apabila kadar pertumbuhan sudah bawah
paras penggantian, itu sudah bahaya
• Kerana purata bilangan bayi yang dilahirkan
oleh seorang wanita sepanjang tempoh
reproduktifnya, tidak mencukupi untuk
menggantikan dirinya dan juga pasangannya.
• Kadar penggantian 2.1
• Apa akan jadi???
Pertumbuhan penduduk sifar
dalam jangka panjang akan
menyebabkan negara tersebut
mengalami pertumbuhan
penduduk negatif.
 PERTUMBUHAN PENDUDUK NEGATIF

• This negative or zero natural population growth

means that these countries have more deaths than
births or an even number of deaths and births;

• can be caused by several factors

including disease, famine, and war
Apa implikasinya?

POPULATION DECLINE
• 1970s, the population of Cambodia declined because of
wide-scale executions by the Khmer Rouge.
• Syria-war
• Europe? – kelahiran rendah, kematian rendah, umur tua
ramai

• When a sub-replacement fertility rate remains constant,

population decline accelerates over the long term

• Population decline trends have seen long term reversals

in places such as Russia, Germany, Ireland, and the UK,
the latter two seeing declines as early as the 1970s,
Sila tonton untuk mendapat
maklumat lanjut tentang negara-
negara yang mengalami population
decline:

https://www.youtube.com/watch?
v=qn9DDsxfpCA
Kesemua ini akan digambarkan oleh bentuk piramid penduduk
Quote of The Day
KULIAH TAMAT
TERIMA KASIH