Professional Documents
Culture Documents
4
ibnW mnzUrIEN ieh ibrK ikauN p`qy
bdldy ny[
-jsivMdr sMpwdkI Aqy hor lyK
Vol #3 | Issue #105 5 PrvrI 2021 : 23 mfG nfnkÈfhI sMmq: 552 sMpfdk: avqfr isMG tihxf info@nzpunjabinews.com facebook.com/nzpunjabinews24 muÌq kfpI
kIvI pMjwbI sports AYNf klcrl kl`b vloN pukIkohI 'c lohVI mylw
afklYNz (qrndIp iblfspur) 30 jnvrI rMg bMny qy ÉfsIaq ieh rhI ,iehnF muitafrF
idn ÈnIvfr pukIkohI dy tfAUn hfl ivKy kIvI dIaF bolIaF ivc iksfnI dI bfq vI pfeI jf
pMjfbI sports aYNz klcrl klwb vloN lohVI rhI sI . ies mOky bqOr ivÈyÈ mihmfn vjoN
mylf afXoijq krvfieaf igaf . shI 7 vjy zfktr aYm[pI isMG AutfhUhU vfilaF ny ijQy
tfAUn hfl dy drvfËy Kuwlx dy nfl hI rOxkF hfjrI BrI , AuwQy hI sB ny pRbMDkF vloN iqafr
lwgxIaF ÈurU ho geIaF sn . hfl dy ivc vVdy kIqy lËIË iznr df suafd vI sB ny cwiKaf .
hI iksfn sMGrÈ nUM smripq qsvIrF aqy klwb vloN aMq ivc ijQy sB df DMnvfd kIqf
sMGrÈ nUM smripq ÈhIdF dI Xfd ivc iekwqr ,AuwQy hI myly nUM nUM sÌl bxfAux leI spONsrË
hox vfly PMz nUM lYky pRbMDkF vloN ivÈyÈ Xqn krnYl bwDx, ieMzo spfeIs vrlz ,supr
kIqy gey sn . klwb dy cyarmYn hrdyv brfV iksfnI Jlk rhI hY . ijsqoN srkfrF qwk ieh zumylI ,siqMdr swqI ,ibwlf mUMgovflIaf ,joqI lIkr pukIkohI , juJfr isMG , ÈYltr iraYiltI
anusfr cfhy asIN ivdyÈ ivc vwsdy hF . prMqU mYisË vI phuMc irhf hY ik iksfnI sfzI rUh df ivrk aqy hnI isMG ny afpxI klf dy nfl sB , PFSL aqy zfktr aYm pI isMG df ivÈyÈ snmfn
inAUËIlYNz 'c hr smfgm hr iekwqrqf ivc aMg hY ,ijsnUM vwK nhIN kIqf jf skdf . df mn moihaf . AuwQy hI vfeIkfto igwDf gruwp kIqf igaf .
ies smfgm ivc ijQy hrdyv mfhInMgl , dIpf aqy pukIkohI dIaF pMjfbxf ny igwDy ivc KUb
(hPLqfvrI) 24x7 www.nzpunjabinews.com ‘qy awpzyt hox vflf inAUËIlYNz aqy afstRylIaf df ieko-iek pMjfbI aÉbfr 1. (4) 5 PrvrI 2021
tkorwˆë
-qrndIp iblfspur
ifjItl p`qrkwrqw dy AMdrly koJ ƒ hor nIJ nwl dyKx dI jrUrq 0220491964
modI kfl 'c godI mIzIaf aqy pwqrkfrqf dI dunIaF ivc Bucfl lY aFdf sfhmxy af rhy hn. ies sB kuJ kfrn pRYs
dy jrnYl vjoN AuwBry hY . aqy tYlIivËn vwD drÈkF duafrf vyKxf tYlIivËn cYnl nUM
mÈhUr tIvI pwqrkfr ivc kMm krn imlx vfly ieÈiqhfrF nUM vI pRBfivq krdf
arnb gosvfmI aqy pfrQo pRYs nUM vfly pwqrkfrF hY ikAuNik ieÈiqhfr hI cYnlF dI afmdn df
dfsgupqf dy iek-dUsry jmhUrIaq df aqy aYNkrF dI muwK ËrIaf hn pr anYiqk ZMg-qrIky vrq
nUM idwqy gey vHwtsaYp cOQf QMmH ikhf iËMmyvfrI hor ky drÈkF dI igxqI vwD drsfAuxf lokF nfl
sunyihaF ny keI nYiqk jF kih lvoN vD jFdI hY DoKf hY. bhuq dyr qoN ielYktRfink, piRMt mIzIaf
svfl AuTfey hn. pfrQo mMinaF jFdf aqy iksy vI aqy hor sMsQfvF dy pqn bfry bihs ÈurU hoeI
dfsgupqf pRsfrn drÈk hY. jmhUrIaq pwqrkfr dy hY. dfs-arnb mfmlf drsfAuNdf hY ik asIN
Koj pirÈd (brfzkfst afzIaYNs irsrc dy iqMn QMmH hn: Êlq ivhfr dy ikho ijhy rsfql ivc izwg rhy hF. drÈkF aqy
kONsl, Broadcast Auidence Research ivDfnpfilkf asr dUrgfmI vwD tIafrpI hfsl krn dI dOV ivc nYiqkqf
Counicl-bfrk) nF dI sMsQf, ijhVI ieh aMkVy (lok sBf, ho skdy hn. aqy pfrdrÈqf nUM iqlFjlI dy idwqI jFdI hY.
iekwTy krdI hY ik ikhVy tYlIivËn cYnl nUM ivDfn sBfvF jmhUrI qfkqF nUM lokF nUM aijhy ruJfnF ivruwD
ikMny drÈk vyKdy hn, df sfbkf muKI hY. afid ijnHF dI tYlIivËn cYnl cyqMn krnf cfhIdf hY. Èfied iesy leI pMjfbI
cox lok krdy afpxy drÈkF df AuGf Èfier rfijMdrjIq kihMdf hY ik
muMbeI pulIs nUM imly vyrivaF anusfr arnb hn), inaFpfilkf aqy srkfr; styt dy ieh qk jldI qoN jldI jfxkfrI phuMcfAux dI
gosvfmI nUM kOmI surwiKaf dy mfmilaF dy nfl aMg kRmvfr kfnUMn bxfAux, inaF krn aqy koiÈÈ krdy hn. AunHF ivc ieh dOV vI lwgI Byjy sn bfÊF nUM , jo mihkF lYx leI ,
nfl dyÈ dy sMivDfnk aqy pRÈfsink ahuidaF srkfr clfAux df kMm krdy hn. inaFpfilkf rihMdI hY ik vwD qoN vwD drÈk AunHF nUM vyKx. kuwJ nfhry lY afey ,qy kuwJ hiQafr nvyN .
’qy hox vflIaF inXukqIaF dI agfAUN jfxkfrI ieh vI XkInI bxfAuNdI hY ik ivDfnkfr shI
pRfpq huMdI rhI hY. 2019 ivc ienHF do ÈÉsF kfnUMn bxfAux aqy srkfr shI ÌYsly ley
ivckfr Byjy gey vHwtsaYp sunyihaF qoN pqf aqy ienHF kfnUMnF aqy ÌYsilaF ivc kuJ vI afstrylIaf srkfr qy gUgl ivcfly tkrfa jfrI
lwgdf hY ik arnb nUM BfrqI hvfeI ÌOj vwloN asMivDfnk nf hovy. pRYs nUM cOQf QMmH ies leI biRsbyn - gUgl ny afstrylIaf srkfr nUM ikhf hY ik nvyN pRsqfivq kfnUMn ivc qbdIlI kIqI
pfiksqfn ivc bflfkot ’qy kIqy jfx vfly ikhf jFdf hY ik styt dy bfhr hox kfrn ieh jfvy, nhIN qF Auh dyÈ ’c afpxy src ieMjx dI vrqoN ’qy rok lgf skdy hn. gUgl muqfbk
hvfeI hmly df pihlF hI pqf sI aqy Auh ieh srkfr/styt, vpfr, kfrobfr aqy iËMdgI dy afstrylIaf ’c nvyN mIzIaf koz qihq Aus nUM afpxIaF vYwbsfeItF aqy khfxIaF nfl ilMk
vI jfxdf sI ik kyNdr ivc swqfDfrI pfrtI hor mfmilaF ’qy nËrsfnI kr ky smfj nUM idKfAux leI lgfqfr mjbUr kIqf jf irhf hY. pRDfn mMqrI skOt mOrIsn ny sMsd ’c gUgl
nUM ies qoN vwzf Ìfiedf hovygf. iesy qrHF ienHF sUicq krdf rhy ik dunIaf ivc kI vfpr irhf dI qlÉI ivruwD iqwKf ros jqfieaf hY aqy ikhf hY ik izjItl mIzIaf leI nvF koz sQfpq
vHwtsaYp sunyihaF qoN ieh vI pqf lwgdf hY ik hY? krn vflf ieh kfnUMn ies smyN sMsdI jFc kmytI vwloN ivcfiraf jf irhf hY. AunHF spÈt ikhf
ikvyN arnb aqy pfrQo dfsgupqf afps ivc pRYs dI iËMmyvfrI bxdI hY ik GtnfvF dI shI ik afstrylIaf DmkIaF df jvfb nhIN idMdf hY. sYnytr aYNzirAU bRYg ny gUgl ’qy blYkmyl
irpbilk tIvI dy drÈkF dI igxqI ÌrËI qOr jfxkfrI dyx dy nfl nfl styt /srkfr vwloN kIqy krn dI koiÈÈ df doÈ lgfieaf hY. gOrqlb hY ik ieh itwpxIaF AudoN afeIaF hn jdoN gUgl ny
’qy vwD drsfAux bfry slfhF krdy rhy. ies gey ÌYsilaF aqy kfrvfeIaF dI sfkfrfqmk iewk sMsdI jFc dOrfn Ëor dy ky ikhf sI ik jy PYzrl srkfr afpxy XojnfbwD izjItl mIzIaf
sbMD ivc muMbeI pulIs dI kRfeIm brFc ny ZMg nfl pVcol vI kry. tYlIivËn dy PYlfAu ny koz nUM awgy vDfAuNdI hY qF Auh afpxy src ieMjx nUM afstrylIaf ivwc AuplwbD krvfAuxf
dfsgupqf nUM giRÌqfr kIqf hY. ieQy ijkrXog pRYs nUM 24 GMty jfxkfrI pRfpq krvfAux vflf bMd kr dyvygI. gUgl afstrylIaf aqy inAUËIlYNz dy mYnyijMg zfierYktr mylfnIaf islvf ny
hY dovF ivckfr hoeI cYt dy 5000 vtÙs aYp mfiDam vI bxf idwqf hY aqy hor qfkqvr pRsqfivq Xojnf dI sMsdI suxvfeI nUM ‘gYr pRbMDnXog’ aqy ‘ivwqI joKm’ ibafinaf hY.
sunyhy jnqk hoey hn . ijsny mulk dI isafsI vI. soÈl mIzIaf rfhIN pRYs dy nvyN afXfm
(hPLqfvrI) 24x7 www.nzpunjabinews.com ‘qy awpzyt hox vflf inAUËIlYNz aqy afstRylIaf df ieko-iek pMjfbI aÉbfr 1. (6) 5 PrvrI 2021
afklYNz( aYwnjYwz pMjfbI inAUj ibAYro) - bYnrF ivwc godI mIzIaf , Bfrq dI srkfr
inAUËIlYNz dy krfeIstcrc Èihr ‘c ÈnIvfr dy Gwt igxqIaF nfl Dwky aqy 26 jnvrI nUM
nUM iksfnF dy hwk BrvIN kfr rYlI kIqI geI. ho rhI tRYktr rYlI dy hwk avfj bulMd kIqI
kYNtrbrI pMjfbI aYsosIeyÈn dy sihXog aqy geI sI.
smuwcy pMjfbI BfeIcfry df ieh Auprflf aimwt ies kfPly ivwc 150 vfhnF ny ÈmUlIaq kIqI
Cfp Cwz igaf. muwK pRbMDk nirMdr isMG vVYc, jo krfeIstcrc dIaF myn sVkF qoN huMdf
aimq sMgrohf, Bvkrn isMG aqy hrpRIq hoieaf hOrnbI ielfky ivwc Éqm hoieaf.
isMG DfrIvfl dwisaf ky pUrI rYlI ivwc iksfnI qkrIbn 4 GMty cwlI ieh rYlI ivwc joÈ dyKx
pwKI lokF df joÈ dyKx vflf sI. muwK gwl ieh vflf sI aqy lokl lokF nUM kfly kfnUMnF sbMDI
rYlI ivc nOjvfnF qoN ielfvf bIbIaF, bwicaF jfxU vI krvfieaf igaf ,rYlI pUry ÈFq meI
aqy bËurgF sBnF ny apxf bxdf Xogdfn ZMg nfl sMpMn hoeI .
pfieaf . aMq ivwc pRbMDkF ny afeI sMgq df qih idloN
rYlI dI agvfeI trwkF aqy motrsfeIkl DMnvfd kIqf qy ardfs kIqI ik Bfrq srkfr
vfly vIrF ny kIqI bfkI kfrF vfilaF ny vwloN ieh iksfn ivroDI ibwl jld qoN jld
vI iksfnI vfly bYnr lgfey hoey sI. rYlI dy vfps lY ley jfx .
ivrwsq Bvn 'c ieMfIAn gymj ieMtrnYSnl stUfYNts dI A`DI rih geI igxqI
keI skUlW-kwljW ƒ srkwr dw shwrw
dw postr irlIz afklYNz (aYwnËYwz pMjfbI
inAUj ibAUro) inAUËIlYNz
XUnIvritsIË nUM ivwqI sMkt
df sfhmxf krnf pY skdf
KyfW swfy Drm qy s`iBAwcwr dw Atu`t AMg : Bv iF`loN `c ieMtrnYÈnl stUzYNts hY. skUlj ieMtrnYÈnl
dI igxqI idnoN idn Gt rhI aYjUkyÈn ibËns
hY, jo pihlF nfloN awDI qoN vI aYsosIeyÈn dy cyarprsn
Gt geI hY. hflfq aijhy pYtirk vflÈ df kihxf hY
hn ik keI skUl-kflj qF ik Ausdy afpxy skUl `c vI
srkfr dy shfry cwl rhy ieMtrnYÈnl stUzYNts dI
hn aqy awgy qoN vI srkfrI shfieqf dI afs igxqI do iqhfeI rih geI hY.
lfeI bYTy hn ikAuNik agly smyN dOrfn vI ieh ieMgilÈ inAUËIlYNz dy cyarprs zYirn kOnvya
igxqI vDx dI sMBfvnf nhIN hY. iemIgryÈn ny vI dfavf kIqf hY ik hfl dI GVI lYNgUeyj
inAUËIlYNz dy aMkVy anusfr dyÈ `c ies vyly skUlF `c ieMtrnYÈnl stUzYNts dy dfÉly Gty
38 hËfr 954 ieMtrnYÈnl stUzYNts hn, hn. AunHF dwisaf ik ies vyly pUry dyÈ `c iewk
jdoN ik iksy vyly ieh 86 hËfr dy afs-pfs hËfr ividafrQI ieMgilÈ kors kr rhy hn
sI. 38 hËfr coN 13 hËfr 106 stUzYNts kol aqy sfl dy aMq qwk igxqI vDx dI afs hY.
XUnIvristI pVHfeI vflf vIËf hY. hflFik ik AunHF ikhf ik srkfr dI aYmrjYNsI PMizMg nfl
afklYNz (aYwnËYwz pMjfbI inAUË ibAUro) ies dOrfn mwuK pRbMDk amirMdr isMG gfilb XUnIvristIË inAUËIlYNz dy zfierYktr kirs kwuJ skUlF-kfljF nUM jUn qwk afpxf vjUd
KyzF sfzy Drm, swiBafcfr aqy ivrfsq ny dwisaf ik 14 ÌrvrI aYqvfr nUM svyry awT vyln df kihxf hY ik ieh 13 hËfr qoN vI bcfAux `c mwdd imlygI. pr pRbMDkF nUM cfhIdf
df atuwt hn, jo mnuwKI qn-mn nUM qMdrusq vjy qoN Èfm Cy vjy qwk afklYNz ivKy brUs Gwt hovygI. AunHF df kihxf hY ik afm krky hY ik Auh CyqI qoN CyqI srkfr dI XojnfbMdI
rwKx mhwqvpUrn BUimkf inBfAuNdIaF hn. ieh puwlmYn pfrk tfkfinnI `c Puwtbfl, rwsf-kÈI, XUnIvristIË ivwc hr sfl krIb 22 hËfr bfry jfnx dI koisæÈ krn ik jUn mhIny qoN
ivcfr afnryyrI kONslyt afP ieMzIaf Bv iZwloN lyzIË imAUËIkl cyar, bwicaF dIaF dOVF aqy ieMtrnYÈnl stUzYNts afAuNdy hn. pr ies bfad srkfr iks ZMg nfl mwdd krygI.
ny awj afklYNz dy ivrfsq Bvn `c ieMzIan bËurgF dIaF dOVF vI krfeIaF jfxgIaF. ijs sfl awDy hI afAux dI AumId hY. ijs nfl
gymj df postr irlIË kridaF pRgt kIqy. dOrfn pirvfrF dy mnorMjn leI pUrf pRbMD kIqf
AunHF dwisaf ik dUjI pfqÈfhI sIR gurU aMgd
dyv jI ny gurduafrf mwl aKfVf sfihb ivKy
jfvygf.
sR gfilb ny afpxy pRbMDk sfQIaF mnIÈ
eyAr inaUjIlYNf dIAW rwStrI qy AMqrrwStrI
BlvfnF leI pihlf aKfVf bxf ky KyzF nUM
jIvn df aihm ihwsf bxfieaf sI. ijs krky
copVf, rxjIq isMG aqy qyjpfl qrÌoN afpxy
pRfeIm spON srj, suprIm iswK susfietI afP
aufwxw ‘qy mwsk hoieAw lwjmI
afklYNz (hrpRIq isMG) - srkfr vloN bfrzr sbMiDq jfrI nvyN idÈf-inrdyÈF qihq eyar
iswK Drm `c aiDafmqf rfhIN mn nUM arog inAUËIlYNz aqy ryzIAu sfzy aflf dI vI ivÈyÈ
inAUjIlYNz dI rfÈtrI jF aMqr-rfÈtrI Auzfxf 'qy mMglvfr qoN krU mYNbrF smyq sfry XfqrIaF
rwKx dy nfl-nfl srIr nUM qkVf rwKx leI vI DMnvfd kIqf aqy Kyz pRymIaF nUM tUrnfmYNt vflI
df mfsk pfAuxf lfjmI kr idwqf igaf hY. eyar inAUjIlYNz dy cIP afpryÈnl ieMtygrItI
brfbr mhwqvp idwqf igaf hY. AunHF pRbMDkF nUM QF `qy pwujx dI apIl kIqI.
aqy sYPtI afiPsr zyivz morgn df kihxf hY ik eyar inAUjIlYNz XfqrIaF aqy stfP dI
ieMzIan gymj krvfAux leI vDfeI idMidaF ies dOrfn aYnËYwz pMjfbI dy inAUË aYzItr
koronf qoN surwiKaf leI hr sMBv koiÈÈ krdf af irhf hY aqy krdf rhygf. dwsdIey ik ies
Brosf idvfieaf ik Auh hr vyly sihXog leI qrndIp iblfspur ny sfry hfËrIn sKÈIaqF
vyly inAUjIlYNz qoN afstRylIaf, rorotoNgf, smoaf, sfAUQ korIaf qy tONgf leI mfsk pfAuxf lokl
iqafr hn. nUM jI afieaF afKidaF DMnvfd kIqf.
srkfrF 'qy inrBr sI, pr mMglvfr qoN mfsk pfAuxf lfjmI ho jfeygf.
qusIN vI AY`n jY`f pMjwbI inaUj dy ipRMt Aqy ifjItl plytPwrm au`pr ssqIAW drW au`pr mYtrImonIAl
ieSiqhwr dy skdy ho[ pwTkW dI mMg qy vYbsweIt au`pr v`Krw ilMk vI sQwipq kr id`qw igAw hY[
https://nzpunjabinews.com/matrimonials/
(hPLqfvrI) 24x7 www.nzpunjabinews.com ‘qy awpzyt hox vflf inAUËIlYNz aqy afstRylIaf df ieko-iek pMjfbI aÉbfr 1. (8) 5 PrvrI 2021
jdoN mYN brqfnIaf ivc af ky visaf qF myry krn df kMm iml jFdf qy keI AuvyN hI lMzn
sfhmxy ieh svfl aksr af KVHdf sI ik dIaF glIaF ivc GuMmx lwgdy. keI moVF ’qy
asIN kdoN ku qoN ies mulk ivc rih rhy hF. KVH ky BIK mMgx lwgdy qF jo vfps ihMdosqfn
QoVHf ieiqhfs vwl hoieaf qF pqf lwigaf ik jfx leI ikrfey df jugfV kr skx. ienHF dI
vIhvIN sdI dy ÈurU ivc iewQy gurduafrf sfihb hflq qrsXog ho jFdI.
df inrmfx huMdf hY ijs df mqlb hY ik Aus ienHF nOkrF dI iek hor iksm vI sI; afieaf-
vyly kfÌI iswK lMzn ivc vsdy hoxgy, Bfv ik bwicaF nUM sMBflx vflI aOrq. jdoN aMgryËF
iek gurduafrf bxfAux jogy. Aus qoN hor ipwCy ny afpxy twbr ihMdosqfn ilafAuxy ÈurU kr
jfeIey qF AunIvIN sdI dy aKIr ivc BfrqI idwqy qF AunHF nUM bwcy iKzfAux vflIaF aOrqF
iewQy sMsd dy mYNbr vI rhy hn. Bfv afieaf dI loV vI peI. vfps afAux ’qy
Aus qoN pihlF rfjf rfm mohn rfey. ieMj iksy nf iksy afieaf nUM nfl lY afAuNdy. keI
kridaF hor ipwCy nUM jfeIey qF 1854 ivc vfr jhfË dy sÌr drimafn hI afieaf dI
mhfrfjf dlIp isMG ieMglYNz af vsdf hY. mYN loV huMdI.
mhfrfjf dlIp isMG nUM pihlf BfrqI prvfsI aijhI afrËI afieaf nUM Auh lY afAuNdy
mMndf hF. ies qoN kuJ hor ipwCy jfeIey qF qy ievyN hI koeI hor pirvfr ihMdosqfn
1830 ivc iek lfhOr qoN afieaf pMjfbI lMzn jf irhf huMdf qF ieh afrËI afieaf AunHF
dIaF glIaF ivc qurdf-iPrdf imldf hY jo nfl ihMdosqfn leI vfps cVH jFdI, pr
vfps Bfrq jf ky afpxf sÌrnfmf ilKdf hY. jhfËI mËdUrF nUM BrqI krnf ÈurU kr ilaf hn, AuwQy hI BfrqIaF df purfxf ieiqhfs jykr ihMdosqfn leI koeI pirvfr nf imly
Aus qoN pihlF iek hor BfrqI aTfrvIN sdI sI. aMgryËF jF hor pwCmI mlfhF qy mËdUrF iml jFdf hY ijvyN ik gryvËYNz, ilvrpUl, qF afieaf dI hflq Érfb ho jFdI. ievyN
ivc pihlF afierlYNz af ky vsdf hY qy iPr nfloN BfrqI ssqy pYNdy sn. ienHF nUM lÈkr vI aYzMbrf, sfAUQhYptn afid. jhfËI mËdUrF hI jdoN iksy aMgryË pirvfr dy bwcy vwzy ho
lMzn ivc af ky cfh dI dukfn KolHdf hY. iek ikhf jFdf sI. jdoN eIst ieMzIaf kMpnI jF qoN ibnF vI hor bhuq sfry BfrqI sn ijnHF jFdy qF AunHF nUM afieaf dI loV nf rihMdI
hor BfrqI df ivsQfrq sÌrnfmf vI ies iksy hor ieMgilÈ kMpnI df pihlf mfl nfl nUM ilaf ky ies mulk ivc Cwz idwqf jFdf qF Auh vI sVk ’qy af jFdI. iPr hOlI hOlI
dyÈ df imldf hY. mYN ies ivÈy ’qy Koj krn Biraf jhfË vfps ieMglYNz igaf hovygf qF sI, ijvyN ik aMgryË aÌsrF dy nOkr. eIst kuJ dfnI lokF ny afieaf-Gr bxfAuxy ÈurU
lwgf qF ies mulk ivc sfzI hoNd pMj sO sfl Aus ivc hI pihlf BfrqI igaf hovygf. iewQy ieMzIaf ivc kMm krn vfly aMgryË aÌsr kIqy. ieh ieMglYNz iËafdfqr lMzn ivc afey
qoN imldI hY. ieh vI pVHn nUM imldf hY ik eIst ieMzIaf afpxy GrF ivc ihMdosqfnI nOkrF dI iek ÌOj ihMdosqfnIaF df duKdfeI kfl hY, pr ienHF
sMn 1600 qoN BfrqIaF dy ies mulk ivc hox kMpnI ny ijhVy lokF nfl ihMdosqfn ivc rwKdy sn. jdoN Auh ieMglYNz afAuNdy qF ienHF ivcoN koeI vI ieMglYNz ivc pwkf itkxf nhIN
dy sbUq imlxy ÈurU ho jFdy hn. ieh AunHF vpfr krnf sI, AunHF nUM afpxy nfl ilaf ky ivcoN keIaF nUM nfl lY afAuNdy. Auh QoVHI ijhI sI cfhuMdf. hr koeI afpxy vqn muVnf cfhuMdf
idnF dI gwl hY jdoN eIst ieMzIaf kMpnI ny ieMglYNz idKfieaf qy dwsx dI koiÈÈ kIqI ik qnKfh ’qy kMm krdy rihMdy. jdoN AunHF dI loV sI. swcfeI ieh vI sI ik Aus vyly iek afm
Bfrq nfl vpfr krnf ÈurU kIqf sI. ieiqhfs asIN ieh cIËF quhfzy qoN ÉrIdxIaF cfhuMdy hF nf huMdI qF aMgyrË AunHF nUM GroN kwZ idMdy. AunHF ihMdosqfnI dI iek afm aMgryË nfloN iËMdgI
ivc afAuNdf hY ik pihlf BfrqI sMn 1614 qy ieh cIËF sfzy kol vycx leI hn. ÊrIbF kol vfps jfx leI ikrfieaf vI nf ibhqr huMdI sI.
ivc ieMglYNz puwjf sI. asl ivc ieh Aus dy ies dy nfl hI ieMglYNz ivc vsx vfly huMdf. Auh aÉbfrF ivc afpxIaF syvfvF bfry eImyl: harjeetatwal@hotmial.co.uk
puwjx df smF nhIN, sgoN Aus dI hfËrI df smF BfrqIaF df koeI irkfrz qF rwiKaf nhIN sI ieÈiqhfr idMdy, keIaF nUM GrF ivc nOkrI
hY. Aus nUM bfeI dsMbr 1616 nUM bYptfeIË jFdf. lMzn dy vUilc dy ielfky dIaF kbrF
kIqf igaf Bfv ik iesfeI bxfieaf igaf. ivc iek kbr Auwpr iliKaf hoieaf hY; Plor
aMgryËF dI Éfs gwl ieh sI ik ijwQy vI ieh iek BfrqI. ieh ivakqI iewQy kdoN afieaf
jFdy qF afpxf Drm PYlfAux dI koiÈÈ krdy. hovygf qy kI iewQy pwkf hI rihMdf hovygf, ies
ihMdosqfn ivc vI iesfeI mq PYlfieaf jf bfry koeI sbUq nhIN imldf. ievyN hI iek
irhf sI. ies df ivroD vI ho irhf hovygf, ihMdosqfnI dy ivafh df ieMdrfË vI imldf
iesy leI ibÈp aOP kYNtbrI ny ies mfmly hY. ieh ivafh sMn 1613 lMzn dy zYtPorz
nUM afpxy hwQ ivc ilaf qy AunHF ny iesfeI dy ielfky ivc sYmUal mnsUr (ihMdosqfnI) qy
bxfAux dI ies rsm nUM bhuq aihm bxf ky jyn jOhnsn (Èfied aMgryË aOrq) ivckfr
pyÈ kIqf qF jo hor lokF nUM pqf cwly ik hor hoieaf. sMn 1652 qoN lMzn ivc BfrqI
rMgF dy lok vI hux KuÈI KuÈI iesfeI bx rhy msfilaF dy vrqx dy sbUq imldy hn. ienHF
hn. ies nvyN bxy iesfeI df nfmkrx rfjf idnF ivc hI ihMdosqfn dy bfdÈfh df iek
jymË pihly ny kIqf. vËIr vI ieMglYNz afieaf sI ijs df mksd
ies df nF rwiKaf igaf; pItr. mfVI iksmq sI aMgryËF nfl vpfr dIaF sMBfvnfvF df
iesfeI bxfAux vfilaF dI ik Auh iesfeI jfieËf lYxf. bhuq sfry lok kihMdy hn ik
bxn qoN kuJ hÌiqaF dy aMdr aMdr hI gory sfnUM cfh qy kOÌI dy gey hn, pr ieMglYNz
alop ho igaf. Aus nUM vfps ihMdosqfn leI ivc qF cfh qy kOÌI df iksy nUM pqf hI nhIN
cVHdy dyiKaf igaf. ieh qF iek ieiqhfsk sI huMdf. jdoN ieh lMzn ivc mÈhUr hoeI qF
khfxI sI, asl ivc ieMglYNz dI DrqI ’qy iekdm Cf geI.
pihlf ihMdosqfnI iek mlfh sI. jdoN qoN ieh gory nvfb Bfrq qoN ilafey sn qy nOrs
ihMdosqfn df hornF mulkF nfl smuMdr rfhIN strIt ’qy pihlf kOÌI hfAUz sMn 1773 ivc
kfrobfr ÈurU hoieaf qF ihMdosqfnI mlfhF df KuwliHaf sI. AuNj ieMglYNz df ieh Auh dOr sI
hornF mulkF ivc afAuxf jfxf ÈurU ho igaf. jdoN iek afm aMgryË dI afriQk hflq bhuq
ieh gwl gOlxXog hY ik smuMdrI qwtF dy vDIaf nhIN sI huMdI. isrÌ vIh PIsdI lok
ihMdosqfnI lok bhuq vDIaf mlfh iswD huMdy hI rwj ky Kfxf KFdy sn. bhuqy lokF ny mIt
rhy hn ikAuNik AunHF nUM ihMd mhFsfgr bfry cMgI qrHF Kf ky vI nhIN sI dyiKaf. aMgryËF ny
vDyry jfxkfrI huMdI sI. bhuq Gwt lok jfxdy mIt Kfxf AudoN ÈurU kIqf jdoN ienHF df kbËf
hoxgy ik vfsko zI gfmf df pRmuwK jhfË cflk inAUËIlYNz Auwpr hoieaf.
iek ihMdosqfnI sI. vfsko zI gfmf kocIn Aus vyly dI BfrqIaF dI lMzn qy hor ÈihrF
qoN ivÈfKfptnm jf irhf sI. Aus nUM jhfË ivc hfËrI df ieiqhfs bhuq inrfÈfjnk hY.
ÈRIlMkf Auwpr dI Gumf ky lY jfxf cfhIdf sI, imsfl dy qOr ’qy jdoN eIst ieMzIaf df mfl
pr Aus ny Bfrq qy ÈRIlMkf ivckfr dI jhfË df Biraf jhfË Bfrq qoN afAuNdf sI qF Aus
kwZ ilaf qy AuwQy pfxI bhuq pyqlf hY ijs nUM sMBflx leI sO bMidaF dI loV huMdI hovygI
kfrn Aus df jhfË Ps igaf. ieh Aus jgHf qy jdoN KflI jhfË vfps Bfrq jf irhf huMdf
dI gwl hY ijwQy rfm-syqU hY, ikhf jFdf hY ik qF Aus nUM sMBflx leI pMjfh bMdy hI cfhIdy
iksy vyly iewQoN lok qur ky lMiGaf krdy sn. hoxgy. ievyN pMjfh bMidaF nUM ies mulk ivc
AudoN hI vfsko zI gfmf ny BfrqI mlfhF nUM hI Cwz idwqf jFdf. Auh glIaF ivc mfry
BrqI krnf ÈurU kIqf sI. so Aus qoN bfad mfry iPrn lwgdy. ijwQy ijwQy vI bMdrgfhF
sfrIaF vwzIaF kMpnIaF ny BfrqI mlfhF qy
(hPLqfvrI) 24x7 www.nzpunjabinews.com ‘qy awpzyt hox vflf inAUËIlYNz aqy afstRylIaf df ieko-iek pMjfbI aÉbfr 1. (12) 5 PrvrI 2021
(jspRIq isMG rfjpurf) 26 jnvrI dy mfrc afrtIkl tvIt nfl sFJf kIqf ijs ivc
ieÈiqhfrfˆ aqy ÉbrF leI sMprk hux ieh mfmlf inAUjLIlYNz pulIs dy iDafn `c vI ilaFdf jf irhf hY. ieh pqf lfAux dI
koisLsL vI kIqI jf rhI hY ik ieh eImyyl ieMtrnYwt dy iks afeIpI aYzrYws qoN kIqI geI sI.
kro. qusIˆ afpxy bwicafˆ dy jnm idn, ijLkrXog hY ik ipCly smyN dOrfn afklYNz `c nsLIlIaF dvfeIaF (kimnI) df kfrobfr krn
ivafh sbMDI, jfˆ hor jrUrI sUcnfvfˆ vfly kuwJ lokF dI igRPLqfrI qoN ipwCoN pMjfbI BfeIcfry `c ieh mwudf gMBIrqf nfl ilaf igaf
sI. nvIN pIVHI nUM aijhy nsLIly pdfrQF qoN bcfAux leI aYwnjLYwz pMjfbI inAUjL ny mfmlf
lgvf skdy ho| jLorsLor nfl AuTfieaf sI qF jo BivwK `c aijhy ruJfn nUM TwlH pY sky. pr ies DMdy nfl
iswDy-aiswDy qOr `qy juV lokF nUM rfs nhIN sI afieaf ik aijhf muwdf mIzIaf `c AuTfieaf
09 39 12340 jfxf cfhIdf hY. ijs krky sLwk pRgt kIqf jf irhf hY ik aijhI hrkq krky mIzIaf nUM
dbfAux vflI sLrfrq ipwCy vI kfimnI kfrobfr kr cuwky jF kr rhy lokF df hwQ ho skdf hY.
(hPLqfvrI) 24x7 www.nzpunjabinews.com ‘qy awpzyt hox vflf inAUËIlYNz aqy afstRylIaf df ieko-iek pMjfbI aÉbfr 1. (13) 5 PrvrI 2021
kwS ikqy auho jI rotI muV Kwx ƒ imljy (XwdW dI iptwrI) jfg pey DrqI dy jfey
-qrndIp iblfspur mYN Kuaf idMdf jYnIaF dy hotl qoN qUM pYisaF df kdy vI aijhI Èrm kdy kIqI nI , iehI kfrn
iPkr ikAuN krdf , af dyK juafk df mUMh BuwK hY qfieaf sfzy idl ‘c vwsdf ,,, agFh rsoeI
keI pl , keI Kfdy pkvfnF dy suafd aijhy nfl pIlf hoieaf ipaf . ‘c kuwJ hwQ nF lwigaf qF qfey ny guV hI iqMn
huMdy hn. jo sdIvI quhfzy ijhn ivwc Auwkry qfieaf kihMdf pYisaf dI gwl nI hotl df gMd ku ruwKIaF rotIaF qy rwKky sfzI Pfst nUM QoVIaF
rihMdy hn. iPr Auh suafd jF pl ivsmfdI hI mMd jrUr Kfxf , afpf guwzI ky Gr cwldy hF brykf lfeIaf , aYny nUM BYx vI af geI . jdoN
ho jFdy hn. awj qoN koeI 22-24 vryN pihlF dI . guwzI BYx sfzI BUaF dI kuVI , ijsnUM qfey AusnUM pqf lwigaf ik asIN BuwKy hF qF Ausny
gwl hY . zYzI qy myrf qfieaf kfmryz ikhf mYN ÈbjI bxfAuNdI hF . svyry
prIqm isMG lwzU inhflyvfly iksy kMm iksfn sBf vfly ds ku mYNbr af gey
dI Kfqr jf rhy sn . grmIaF dIaF dfl qF cwtm ho geI sI . qfieaf
CuwtIaF sn qy mYN Dwky nfl skUtr qy kihMdf guwzI ÈbjI nUM mfr golI qUM
AuhnF nfl cV igaf sI . zYzI lY ky cfr nfl hI pkfky dy dy ,,, lAuN jI
nhI sI jfxf cfhuMdf , pr qfieaf nfl BYx ny dysI iGAu nfl luwg luwg krdy jfg pey DrqI dy jfey,
lY igaf ik juafk nUM aFeI pqf lwgU prfAuNTy lfAuxy ÈurU krqy , prOiTaF jfgy hflI pflI sfry.
dunIaF dfrI df ,,, nfl qfjI kwZI hoeI mwKxI , nfl aMb jfg pey sfzy kuwp ghIry,
kMm Èfied qsIly sI , qfey kI jmIn dy acfr dIaF vwzIaF PfVIaf qy gMzy lY lYxy ny hwk hux sfry.
dI imxqI mUxqI krfAuxI sI , ikAuik nUM muwkI mfr ky Auwqy Buwikaf lUx qy
AudoN hI qfey dy dovy muMzy bwbI qy pIt AuwqoN sfzy KyqF dI brkq qy,
awZ hoey sI . lwsI dy kMgxI vfly iglfs ,,, bws mYN nËr ijMnf dI kflI hoeI.
clo jI qsIly ijvyN huMdf kMm ltk ikhf puwCo nf Auh suafd mYnUM awj qwk hux AunHF nUM mUMh nhIN lfAuxf,
igaf , AudoN ikhVf mobfiel Pon huMdy vI nhIN Buwilaf qy nF AusqoN pihlf qy votF ivwc nf imlxI ZoeI.
sI . kMngo ikqy pihlf hI itwb igaf bfad ‘ c aYnI suafdlI rotI kdy
sI , ikAuik sfzy twbr ny kdy irÈvq KFdI hY . qfieaF mYnUM awj vI kihMdf hux DrqI dy puwqrF dwsxf,
jo nhIN sI idwqI , agly jfxI jfx sI . ijvyN ny afpdy kol rwK ky pVfieaf qy ivafihaf Xfd hY , Guwto bftI KfAu hor vI suafd afAU sfzIaF PslF df muwl kI hY.
huMdf ik Kwjx muihMm qihq Kwjl kIqf jfey . jo DUrkot kfmryz gurbKÈ isMG DflIvfl MLA Auey , Bfv iewk burkI rotI dI qy AuwqoN lwsI dI luwtx vflIaF rIq jo qorI,
9 vjy qoN 12 Dwky Duwky KFidaf hI BuwK afpxy (inhfl isMG vfly qoN ajfdI qoN bfad bixaf Guwt ,,,,,, lAu jI kMm kuMm qF pqf nhIN bfad sfQoN nf hux hoxI Buwl hY.
swqvyN sQfn qy sI . ikAuik qfieaF afpxI pihly ivDfiek bxy sn qy myry bfeI jI dy ‘c ikvyN hoieaf mYnUM pqf nhIN . Auh idn myry
afdq muqfbk rotI Kfx qoN pihlf hI Dwky nfl vI jmfqI sn ) dy puwq bfeI bldyv isAuN nUM cyiqaF dI cMgyr df ihwsf bx igaf . asIN Aus kMn Kol ky suxo lIzro,
zYzI nUM hwk ilafieaf sI . mYN skUtr dy mUhry ivafhI hoeI hY . idn dupihr DUrkot kwtky Èfm nUM Gry phuMcy . hux nf QozI cwlxI cfl.
KVn dy cfa ‘c afpxIaF kokVf AUeI krvf lAu jI qfey ny inhflyafly qoN do iklomItr soicaf nhIN sI do dhfikaF ‘c ijMdgI aYnI jfg pey DrqI dy jfey,
leIaf sn . kMm qfey df sI , qfieaf kfmryz DUrkot vwl cfly pf idwqy . BYx ky Gry qF sfrf bdl jfvygI . qoVn dyxgy mwkV jfl.
qF sI hI AuwqoN bhuigxqI kfmryzF vFg sUm vI idn hI tryz XUnIan , pfrtI vfilaf qy iksfn irÈqy , lok , sFJf , moh , apxwq , sPr ,
sI . XUnIan dI ijwQy afvfjfeI sI . AuwQy hI AuhnF sfDn , smrwQF , Kfd KurfkF smyN dI cwkI ‘ c -rfjndIp kOr mfn
lAu jI zYzI ÈUgr dy mrIj sI , AuhnF Dwky nfl df afpdf twbr vI vwzf sI . lAu jI asIN mrky pITIaF jfxgIaF . 6239326166
gMny df rOh qF pI ilaf , pr qfieaF kry afpF BYx ky Gry phuMcy ,,, BYx jo iewk iksm nfl KYr ajy asIN aYny ku iksmq vfly qF hF ik
pfrtI dPqr (CPI df dPqr ) jf ky igafnI cuwly cONky dI muKiqafr sI dy nfl nfl ipMz ‘c zOrymYn, iltl isMGm , pfpf ipMg vrgy skrInI
gurdyv koloN Cwkdy hF prÈfdy ,,, agfhF gey KuÈIaF gmIaF BgqfAux dI vI AuhI ieMcfrj plF nUM hMZfAux vfly bwicaF dI qF hkIkI
qF igafnI gurdyv isAuN vI ikqy igaf hoieaf . sI . jo awgy igaf nUM ipMz ‘c ikqy geI hoeI sI ieiqhfsk pyNzU pfqrF dI iptfrI qF nfl cuwkI kRweIscrc dy juAwk
dPqr ‘c ijMdf lwigaf hoieaf , qfey ny igafnI . qfey nUM jdoN pqf lwigaf BYx hY nI qF qfey ny iPrdy hF .
nUM pMj swq gflF kwZIaf qy zYzI kihMdf kfmryzf afp hI rsoeI kMnI sUt vwtqI , ikAuik qfey ny aglI gwl iPr ikqy shI [[[[[[[[[[ ny smuMdr coN l`By $5 dy
not ƒ vyicAw $500 ‘c
iek mocI dI svY-jIvnI afklYNz (hrpRIq isMG) - kRfeIscrc dy rihx
vfly jyn ihMtn nUM ieh iblkul vI nhIN sI pqf
-rijMdr kuknUs kflMqr’ (khfxI sMgRih) aqy svY jIvnI ik kRfeIscrc dy smnr bIc 'qy qYrfkI dOrfn
‘Ëlflq’ dy lyKk srUp isaflvI df dvfrkf AusnUM imly $5 dy not qoN AusnUM 100 guxf kmfeI
huiÈafrpur Èihr dy zgfxf roz ’qy pYNdy BfrqI bfry kihxf hY, ‘‘dvfrkf BfrqI nfl hoeygI.
muhwlf suBfÈ ngr ivKy dhfikaF qoN juwqIaF myrf rfbqf AuwGy ivdvfn igafn isMG bwl nfl not lwBx qoN bfad jyn ihMtn dy ipqf bRYz
bxfAux qy murMmq krn vflf ÈÉs awj vwzy rfhIN hoieaf sI. dvfrkf BfrqI Éud iewk Auc ihMtn ny ies not nUM mjfk-mjfk ivwc tRyz mI
vwzy ivdvfnF leI pRyrnf sRoq bx igaf hY. pwDrI lyKk, icMqk aqy anuvfdk vI hn. 'qy afkÈn leI pfAux bfry soicaf.
ieh ÈÉs dvfrkf BfrqI hY jo qkrIbn cfr afkÈn ivwc AunHF soicaf vI nhIN sI ik AunHF
dhfikaF qoN juwqIaF dI murMmq qy bxfAux df nfl nfl AunHF dI asl ivdvqf ieh hY ik ieh nUM koeI ibwz imlygI, pr ibwzF df jdoN iewk dOr
kMm kr irhf hY. Auh drjn dy krIb ikqfbF Aus sfihq nUM anuvfd krky pfTkF sfhmxy ÈurU hoieaf qF afkÈn ivwc ieh not $530 df
df pMjfbI qoN ihMdI qy ihMdI qoN pMjfbI ivc ilafAuNdy hn ijhdf pwDr afm sfihq nfloN ivwk igaf. hux jyn ies kIqI kmfeI qoN iewk tU
anuvfd kr cuwkf hY. ies dy nfl hI Aus dI Auwcf qy invyklf huMdf hY. mYN Éud nUM KuÈiksmq strok bfeIk KRIdx bfry soc irhf hY qy Ausdf
svY-jIvnI ‘kQf eyk mocI kI’ Èfied iksy vI smJdf hF ik AunHF ny myrIaF do ikqfbF aqy kihxf hY ik Ausny soicaf vI nhIN sI ik Auh
mocI vwloN ilKI pihlI svY-jIvnI ho skdI hY. kuJ hor khfxIaF nUM ihMdI ivwc anuvfd krky ies qrHF bfeIk KRIdx df supnf kr skygf.
dvfrkf BfrqI vwloN pMjfbI qoN ihMdI qy ihMdI ihMdI sfihq ivwc myrI pCfx bxfeI hY. AunHF
dwsxXog hY ik huiÈafrpur dy kMZI ielfky dy qoN pMjfbI ivc anuvfd kIqIaF ikqfbF ivwcoN dI dUraMdyÈI soc ny bhuq sfrf sfihq ihMdI
ipMz mihMgrrovfl dy Bgvfn dfs qy kFqf df gurcrn isMG rfE dy nfvl ‘mÈflcI’ df ihMdI qoN pMjfbI qy pMjfbI qoN ihMdI dy pfTkF dy rUbrU
puwqr dvfrkf BfrqI isrÌ dsvIN qwk pViHaf anuvfd, Em pRkfÈ vflmIik dy pRiswD nfvl krky bhuq sfry pRbuwD pfTkF nUM sfihq nfl
hoieaf hY. hux qwk BfrqI dy ilKy sYNkVy lyK ‘jUTn’ df pMjfbI anuvfd, srUp isaflvI dy joVn df ÈlfGfXog kMm kIqf hY.’’ gwlbfq
qy hor rcnfvF ihMdI pMjfbI dy pRiswD aÉbfrF khfxI sMgRih ‘kfl-kflMqr’ aqy svY-jIvnI kridaF dvfrkf BfrqI ny dwisaf ik AunHF df
aqy rsfilaF ivc pRkfiÈq ho cuwkIaF hn. ‘Ëlflq’ df pMjfbI qoN ihMdI anuvfd afid mMnxf hY ik smfj leI ibhqr kMm nUM lgfqfr
ipCly sfZy iqMn dhfikaF qoN Auh mfisk ihMdI pRmuwK hn. krdy rihx nfl Aus dy sfriQk nqIjy inkldy
rsfly ‘bOD Drm pRcfrk’ dy sMpfdkI sihXogI hI hn.
vjoN vI syvf inBfa irhf hY. ieh vI dwsxXog hY ik dvfrkf BfrqI ieMdrf
gFDI Epn XUnIvristI dI pfTkRm mfihr pirvrqnvfdI soc nUM pRxfieaf dvfrkf
dvfrkf BfrqI bhuq sfrIaF ivcfrvfdI simqI df vI mYNbr hY qy Aus dI kfiv rcnf BfrqI afpxy supny bfry gwlbfq kridaF
sMsQfvF nfl juiVaf hoieaf hY ijnHF ivcoN ‘afj kf eyklwvX’ iesy XUnIvristI dy kihMdf hY ik sfzy smfj ivwc purfxI soc jo
rfhul ivcfr mMc, mfnvvfdI rcnf mMc dy pfTkRm ivc pVHfeI jFdI hY. ies dy nfl nfl smfj df nuksfn kr rhI hY, ivc qbdIlI
nfl nfl aMbyzkr imÈn susfietI ivc pMjfb Aus dIaF do kivqfvF qy ilKy pfT vI iegnUM ilafAux leI sMBv Xqn krny hI Aus dI
pRDfn vjoN syvf inBfAuNdy hoey 1989 qoN aMbyzkr ivc pVHey jf rhy hn. dvfrkf BfrqI vwloN iËMdgI df pRmuwK inÈfnf qy supnf hY.
lfiebryrI df vI sMcfln kr irhf hY. pMjfbI qoN ihMdI ivc anuvfidq pusqkF ‘kfl- sMprk: 81988-68001
(hPLqfvrI) 24x7 www.nzpunjabinews.com ‘qy awpzyt hox vflf inAUËIlYNz aqy afstRylIaf df ieko-iek pMjfbI aÉbfr 1. (15) 5 PrvrI 2021