12/24/2019

ÖRNEK OLAYLARLA
İŞÇİ İŞVEREN İLİŞKİLERİ

İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ

Yrd. Doç. Dr. Erman TÜRKMEN

İ.Ü. İşletme Fakültesi
İKY Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

İş Sözleşmesinin Sona Ermesi
FESİH • Tarafların anlaşması ile
DIŞINDA • Ölüm
SONA ERME • Belirli süreli sözleşmede belirlenen tarihin dolması

• Emeklilik (hizmet yılı ve prim günü dolmasına rağmen yaşı bekleyenler dâhil)
• Askerlik
• Kadın işçinin evlenmesinden sonraki bir yıl içinde geçerli sebeple feshi
FESİH • İşçinin kendi isteği ile (iş veya özel nedenlerle) istifası
YOLUYLA
SONA ERME
• Geçerli sebeple tazminatlı feshi
• Geçerli olmayan sebeple tazminatlı feshi
• 24. madde gereğince işçinin haklı nedenle tazminatlı feshi
• 25. madde gereğince haklı nedenle derhal ve 25/II ile tazminatsız feshi

1
 12/24/2019

İŞ SÖZLEŞMESİ FESHİ

İŞVEREN TARAFINDAN FESİH İŞÇİ TARAFINDAN FESİH

Deneme Süresi İçinde Fesih Deneme Süresi İçinde Fesih

Haklı Nedenle Fesih Haklı Nedenle Fesih

Geçerli Nedenle Fesih Askerlik Nedeniyle Fesih

Sebepsiz Fesih Evlilik Nedeniyle Fesih

Emeklilik Nedeniyle Fesih

Çalışma Süresi ve Prim Ödeme Gün

Sayısı Tamamlaması Nedeniyle

Sebepsiz Fesih

İş Sözleşmesi Fesih Şekilleri
I‐ Haklı sebeple fesih (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 24 ve 25)
(Bildirimsiz fesih)

II‐ Geçerli sebeple fesih (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 18)

(Bildirimli fesih)

2
 12/24/2019

Haklı Nedenle Fesih (Bildirimsiz Fesih)
M.24 İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı M.25 İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı
1. Sağlık Sebepleri 1. Sağlık Sebepleri
a) Yapılan İş işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa a) İşçinin Hastalanması veya Kazaya Uğraması

b) İşveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile  b) İşçininGebeliği
bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa  c) İşçinin Tedavi Edilmeyecek Hastalığa Tutulması 

2. Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri  2. Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri 

Fesihte Kıdem Tazminatı

Madde 25/II Hükümlerine
a) işverenin İşçiyi Yanıltması  a) İşçinin İşvereni Yanıltması 

Göre Gerçekleştirilen
b) İşverenin Şeref ve Namusa Dokunacak Sözleri ve Davranışları ve b) İşçinin Şeref ve Namusa Dokunacak Sözleri ve Davranışları
İşverenin Cinsel Tacizde Bulunması  c) İşçinin Cinsel Tacizde Bulunması 
c) İşverenin Sataşması d) İşçinin Sataşması ve Sarhoşluğu
d) İşçinin üçüncü şahıslar tarafından tacize uğraması e) İşçinin Doğruluk ve Bağlılığa Uymayan Davranışları

Ödenmez
e) Ücretin Ödenmemesi f) İşçinin İş Yerinde Suç İşlemesi
f) Ücretin Doğru Hesap Edilmemesi g) İşçinin İşe Devamsızlığı
h) İşçinin Görevini Yerine Getirmemesi 

!
3. Zorlayıcı Nedenler  ı) İşçinin İş Güvenliğini Tehlikeye Düşürmesi ve Zarar Vermesi 

3. Zorlayıcı Nedenler 

4. İşçinin Tutuklanması 

Geçerli Nedenle Fesih
• 30 veya daha fazla işçinin çalıştığı bir işletmede,
• İşçinin en az 6 ay kıdeminin bulunması,
• İşçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olması,
• İşçinin işveren vekili olmaması halinde,

• İş Güvencesi hükümleri uygulanır. 

• İş güvencesi kapsamında işveren işçinin iş sözleşmesinin feshini, işçinin 
yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin 
gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayandırmalıdır.

3
 12/24/2019

1. İşçinin yeterliliği
• En basit tanımıyla işçinin yeterliliği, işçinin kendisiyle aynı işi yapan işçilere kıyasla yetersiz olması, işini 
yeterince iyi yapamaması anlamına gelmektedir. 

• İşini etkileyen devam eden ya da tekrarlayan hastalık

• Öğrenme ve kendini geliştirmede eksiklik

• Bedensel ya da zihinsel yetersizlik

• Psikolojik rahatsızlıklar, işe odaklanamama

• Alkol, uyuşturucu, ilaç bağımlısı olması ve bu durumu işine yansıtması 

işverenin işçinin yeterliliğinden dolayı iş ilişkisini sonlandırması için geçerli sebepler olarak gösterilebilir.

2. İşçinin davranışı
İşçi iş yerinde olması gereken ve beklenen davranışı göstermediği takdirde işveren tarafından bu gerekçeyle işten çıkarılabilir. İşverenin 
bu gerekçeyi kullanması için işçinin uyarılması ve savunmasının alınması gerekmektedir. 

• İş arkadaşlarını rahatsız etmek
• Diğer işçileri işverene karşı kışkırtmak
• İş arkadaşları arasında gruplaşmaya sebep olmak
• İş arkadaşları ve yöneticilerine kötü davranmak
• İş arkadaşlarına ait özel eşyaları izinsiz kullanmak ya da karıştırmak
• Mesai saatleri içinde işini aksatacak şeylerle meşgul olmak
• Şahsi işleri için internet kullanmak, şahsi mail atmak, sosyal medya hesaplarında zaman geçirmek (Bu davranışlar için yapılacak 
bir uyarıdan sonra herhangi bir değişiklik olmaz, tekrarlama görünürse işveren gerekçeli olarak fesih yoluna başvurabilir)
• İşinin başında durmamak, iş yeri içinde dolaşmak
• İş yerine ait araç gereçleri şahsi işleri için kullanmak
• İzni onaylanmadan ve izin formu imzalanmadan izne çıkmak
• Alınan istirahat raporunu işverene zamanında teslim etmemek

4
 12/24/2019

3. İşletmenin gerekleri
İşçinin şahsı ile ilgili olmayan ancak işletme ile ilgili nedenler,

• işletmenin küçülmeye gitmesi, 

• belli bir departmanın kapatılması, 

• faaliyet alanının daraltılması, 

• ekonomik kriz, dış pazar kaybı, ham madde sıkıntısı, satışların düşmesi vb.

• İşveren bu gibi durumlarda karını etkilememesi ve iş yerini ayakta tutabilme için işçi çıkarma hakkına sahiptir. 

• işveren küçülmeye gittiğini beyan ederek işçiyi işten çıkarır, fakat çıkarılan işçinin yaptığı iş için yeni birini işe 
aldığı tespit edilirse bu durumda fesih geçersiz sayılabilir.

4. İş yerinin gerekleri
• İşverenin şahsı ile ilgili değil tamamen işyeri ile ilgili nedenler;
• iş yerinin taşınması, 
• daraltılması
• vb.

5
 12/24/2019

5. İşin gerekleri

• İşin yapısının, faaliyet alanının değişmesi, 

• teknolojik değişimlerden dolayı çalışan ihtiyacının azalması 

• bilgisayar, tele çalışma ve robot sistemlerinin kabulü 

gibi sebepler ile işçi gerekçeli olarak fesih hakkına sahiptir.

Geçerli Neden Sayılmayan Durumlar
• Sendika üyeliği veya sendikal faaliyetlere katılmak, işyeri sendika temsilciliği yapmak,

• Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip için işveren aleyhine idari veya adli 
makamlara başvurmak,

• Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş vb. 
nedenler,

• Kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmemek,

• Hastalık veya kaza nedeniyle kanunda öngörülen bekleme süresinde işe geçici devamsızlık 

fesih için geçerli nedenlerden değildir. 

6
 12/24/2019

İş sözleşmesinin feshinde izlenecek yol

• Bildirimin yazılı olarak yapılması,

• Fesih sebebinin açık ve kesin bir şekilde belirtilmesi,

• İşçinin yeterliliği ve davranışları sebebiyle yapılan 
fesihlerde, işçinin savunmasının alınması

Feshin Geçerli Bir Nedene Dayanmamasının 
Sonuçları
• İşe iade talebi => Arabuluculuk => İş Mahkemesi

• Geçerli Olmayan Fesih durumunda işe iade kararı verilebilir.

• İşveren tekrar işe alır ise çalışmadığı sürenin ücretini öder ya da bu işçiye kıdem ve ihbar 
tazminatları için ödenen paradan mahsup edilir.

• Tekrar işe başlatmaz ise: İş Güvencesi Tazminatı

• İş güvencesi tazminatı, kıdem tazminatı varsa ihbar ihbar tazminatı ve boşta geçen 
sürenin ücretine ek olarak ödenen bir tazminattır.

• İş Güvencesi tazminatı: İşçinin en az 4, en çok 8 aylık ücreti kadardır.

7
 12/24/2019

İhbar Süreleri
• İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için 2 hafta
• İşi 6 aydan 1, 5 yıla kadar sürmüş olan işçi için 4 hafta
• İşi 1, 5 yıldan 3 yılı kadar sürmüş olan işçi için 6 hafta
• İşi 3 yıldan fazla sürmüş olan işçi için 8 hafta

İhbar gerekmeyen fesih halleri
• Sözleşmenin feshine rağmen bazı durumlarda ihbar öneli ve tazminatı 
uygulanmamaktadır.

• Yasanın tanıdığı hak gereği 24 ve 25. maddeler gereği gerçekleşen fesihler ile

• Askerlik,

• Emeklilik,

• Kadın işçinin evlilik nedeniyle bir yıl içinde işten ayrılma hallerinde yalnızca kıdem 
tazminatı doğmakta olup tarafların ihbar öneline uyması gerekmemektedir.

8
 12/24/2019

Kıdem Tazminatı hangi hallerde ödenir?
• Çalışanın askerlik görevi nedeniyle işyerinden ayrılması (erkekler için geçerlidir)

• Çalışanın emekliye ayrılması (bağlı bulunan sigorta kurumlarından yaşlılık ya da emeklilik aylığı veya malullük 
ödemesi almak amacıyla)

• Çalışanın 3600 prim gün sayısı ve 15 yıl sigortalılık süresini tamamladıktan sonra istifa etmesi (yaş dışındaki 
emeklilik şartlarını yerine getirmiş olması halinde)

• Kadın çalışanların evlendikleri tarih itibarıyla bir yıl içinde iş sözleşmelerini kendi istekleri ile sona erdirmeleri

• Çalışanın vefat etmesi,

• İşveren tarafından iş akdine İş Kanununda sayılan haklı nedenlere dayanmaksızın son verilmesi, 

• işçinin haklı olarak iş akdini feshetmesi

Kıdem Tazminatı Ne Zaman Ödenmez?
• İşçi kendi isteği ile istifa ettiğinde,

• İşveren işçinin sözleşmesini İş Kanunu Madde 25/II’ye göre haklı 
nedenle feshettiğinde,

9
 12/24/2019

İş Sözleşmesi Feshi
I‐ Haklı sebeple fesih (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 25)
• Bildirimsiz Fesihtir, Hiçbir Şekilde İhbar Tazminatı Ödenmez.

• Madde 24, Madde 25/I, Madde 25/III ve Madde 25/IV’e göre Yapılan Fesihlerde Kıdem Tazminatı Ödenir.

• Madde 25/II’e göre Yapılan Fesihlerde Kıdem Tazminatı Ödenmez.

II‐ Geçerli sebeple fesih (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 18)

• İhbar Tazminatı Her Durumda Ödenir.

• Kıdem Tazminatı Her Durumda Ödenir.

• İşyeri İş Güvencesi Hükümlerine Tabi Değil ise İşçiye İş Güvencesi Tazminatı Ödenmez.

• İşyeri İş Güvencesi Hükümlerine Tabi İse ve Fesih Geçerli bir Nedene Dayandırıldı ise İşçiye İş Güvencesi Tazminatı Ödenmez.

• İşyeri İş Güvencesi Hükümlerine Tabi İse ve Fesih Geçerli bir Nedene Dayandırılmadı ise  İşçiye İş Güvencesi Tazminatı Ödenir.

10