ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

ბიზნესისა და ეკონომიკის ფაკულტეტი

პროგრამა:ეკონომიკა

III-კურსის სტუდენტები

ქეთევან ბერიძე

გიორგი ფირცხალაიშვილი

საგანი: ეკონომიკური ზრდა და განვითარება

ლექროტი:ნინო კონცელიძე
 დიდი ბირტანეთის ეკონომიკა

გეგმა:

➢ შესავალი
➢ დიდი ბრტიტანეთის ეკონომიკური განვითარების გზა
➢ ტექნოლოგიების დონე
➢ მწარმოებლურობის დონე და ეკოლოგიური ფაქტორები
➢ გარემოს დაცვა
➢ მწარმოებლურობა
➢ შემოსავლების უთანაბრობა
➢ შედარებითი ანალიზი (საქართველო/დიდი ბრიტანეთი)
➢ გლობალიზაცია-საქართველო/დიდი ბრიტანეთი
➢ დასკვნა
შესავალი

დიდი ბრიტანეთი ათწლეულების განმავლობაში მსოფლიოში ერთ-ერთი

უძლიერესი,დომინანტი სახელმწიფოა,რასაც პირველ რიგში ქვეყნის გეოგრაფიული
მდებარეობა და ეკონომიკური სიძლიერე განაპირობებს.გაერთიანებული სამეფო,
დიდი ბრიტანეთი ესაა სახელმწიფო დასავლეთ ვეროპაში,ბრიტანეთის კუნძულებზე,
მას მხოლოდ ერთი სახმელეთო მეზობელი ჰყავს და ისაა ირლანდია,ანუ შეგვიძლია
ვთქვათ,რომ საუკუნეების განმავლობაში ქვეყანა იზოლირებული იყო დანარჩენი
მსოფლიოსაგან.ქვეყანას გააჩნია დიდი საზღვაო საზღვარი,ის გარშემორტყმულია
ატლანტის ოკიანით,ჩრდილოეთის ზღვით,ლა-მანშის სრუტითა და ირლანდიის
ზღვით.რამაც ბუნებრივია განაპირობა დიდი ბრიტანეთის საზღვაო ფლოტისა და
ზოგადად წყლის ინდუსტრიის განვითარება.

ზოგადი სტატისტიკური მონაცემები:

მდებარეობა: ევროპა, ჩრდილო დასავლეთ ნაწილი

მოსახლეობა: 66.65 მლნ

ფართობი: 243 610 კმ2

ოფიციალური ენა: ინგლისური

ვალუტა: გირვანქა სტელინგი £

მმართველობის ფორმა: საპარლამენტო,კონსტიტუციური მონარქია

ეკონომიკური მონაცემები:

ნომინალური მშპ 2.855 მლრდ $

მშპ ერთ სულზე 42 943 $

უმუშევრობა 3.9 %

ინფლაცია 2%

სიღარიბის დონე 23.2% (14.3 მლდ ადამიანი)

საშუალო ხელფასი £36,611

ექსპორტი 464 მლრდ$

იმპორტი 651 მლრდ

 წყარო:დიდი ბრიტანეთის სტატისტიკური სამსახური

დიდი ბრიტანეთის ეკონომიკური განვითარების გზა

ბრიტანეთი ერთ-ერთი ყველაზე აყვავებული ეკონომიკური რეგიონი გახდა 1600

და 1700 წლებში. ბრიტანეთი XIX საუკუნის პირველი ნახევრის განმავლობაში გახდა
ევროპის ერთ-ერთი წამყვანი ეკონომიკა, მსოფლიო ეკონომიკის ყველაზე
თვალსაჩინო ინდუსტრიული ძალა და ძირითადი პოლიტიკური სუბიექტი. მისი
მრეწველები იყვნენ მთავარი ინოვატორები ისეთ მოწყობილობებში, როგორიცაა
ორთქლის ძრავები (ტუმბოების, ქარხნების, სარკინიგზო ლოკომოტივისა და
ორთქლის წარმოებისთვის), ტექსტილის აღჭურვილობისა და ინსტრუმენტების
დასამზადებლად. მისი ბიზნესმენები ლიდერები იყვნენ საერთაშორისო კომერციისა
და საბანკო, სავაჭრო და გადაზიდვების მიმართულებით. ბაზრებში შედიოდა
დამოუკიდებელი ტერიტორიები და ის, რაც ბრიტანეთის იმპერიის გაფართოების
ნაწილი იყო. 1840 წლის შემდეგ, დიდმა ბრიტანეთმა უარი თქვა მერკანტილიზმის
ეკონომიკურ პოლიტიკაზე და ის შეიცვალა „თავისუფალი ვაჭრობით", რამდენიმე
ტარიფით, კვოტით ან შეზღუდვით. ძლიერი სამეფო საზღვაო ფლოტი იცავდა
ბრიტანეთის ინტერესებს, გადაზიდვასა და საერთაშორისო ვაჭრობას, მაშინ როდესაც
ბრიტანეთის იურიდიულმა სისტემამ უზრუნველყო შედარებით უფრო იაფი დავის
გადაწყვეტის სისტემა, ხოლო ლონდონის ქალაქი ფუნქციონირებდა, როგორც
მსოფლიო კაპიტალის ეკონომიკური კაპიტალი და აქცენტი. 1870-დან 1900-მდე
პერიოდში გაერთიანებული სამეფოს გამოშვება ერთ ადამიანზე გაიზარდა 50
პროცენტით (სულ მოსახლეზე დაახლოებით 28 ფუნტიდან 41 £ 1900 წელს: რეალური
შემოსავლების ყოველწლიური საშუალო ზრდა 1%-ით). თუმცა, მიუხედავად ამ
მნიშვნელოვანი ეკონომიკური ზრდისა, ზოგიერთი ისტორიკოსი ვარაუდობს, რომ XIX
საუკუნის ბოლო მესამედში ბრიტანეთმა შედარებით ეკონომიკური ვარდნა განიცადა,
რადგან ინდუსტრიული ექსპანსია მოხდა შეერთებულ შტატებსა და გერმანიაში . 1870
წელს, ბრიტანეთის გამოშვებამ ერთ სულზე მეორე ადგილი დაიკავა მსოფლიოში, ის
ამ მხრივ მხოლოდ ავსტრალიას ჩამორჩებოდა. 1914 წელს კი ბრიტანეთში ერთ სულ
მოსახლეზე შემოსავლის მოცულობა სიდიდით მსოფლიოში მესამე ადგილას იყო,და
მას მხოლოდ ახალი ზელანდია და ავსტრალია აღემატებოდა. ამ სამ ქვეყანას ჰქონდა
საერთო ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული მემკვიდრეობა. დიდი
ბრიტანეთის ეკონომიკა ხასიათდება შეუპოვარი დამოუკიდებლობით, მისი სავაჭრო
ეკონომიკა მე-19 საუკუნის ინდუსტრიული რევოლუციის წინააღმდეგობის პირველ
ხაზზე იყო. ქვეყანაში მეორე მსოფლიო ომმა მწვავე შედეგები მოიტანა. ომის
შემდგომი აღდგენა კი შედარებით ნელი იყო და თითქმის 40 წელი გაგრძელდა. 1960-
იან წლებში ბრიტანეთის ეკონომიკა ძლიერი იყო დაბალი უმუშევრობით, მაგრამ
ათწლეულის ბოლოს ეს ტენდენცი შენელდა და უმუშევრობა კვლავ გაიზარდა. 1970-
იანი წლების განმავლობაში ბრიტანეთმა განიცადა შედარებით ეკონომიკური
სიდუხჭირის ხანგრძლივობა, რომელიც გამოწვეული იყო უმუშევრობის ზრდით,
ხშირი გაფიცვებითა და ძლიერი ინფლაციით. უმუშევრობის ზრდა მეტწილად
განპირობებული იყო მთავრობის ეკონომიკური პოლიტიკით, რამაც გამოიწვია
მოძველებული ქარხნები და ქვანახშირის ორმოები. ინგლისში და უელსში 1961 წელს
წარმოება შემცირდა დაახლოებით 38 %-დან, 1981 წელს დაახლოებით 22% -მდე. ეს
ტენდენცია გაგრძელდა 1980-იან წლებამდე, ხოლო რაც შეეხება ახალ ინდუსტრიებს
და მომსახურების სექტორს,მათ მნიშვნელოვანი ზრდა განიცადეს. ასევე დაიკარგა
მრავალი სამუშაო ადგილი, რადგან წარმოება უფრო ეფექტური გახდა,რომელსაც
ნაკლები სამუშაო ძალა სჭირდებოდა.1987 წლის ივნისში ტეტჩერის რიგით მესამე
არჩევნებში გამარჯვების შემდეგ უმუშევრობა დაიცა იმ დონემდე,რომ ქვეყანაში
დაახლოებით მხოლოდ 3 მლნ უმუშევარი ცხოვრობდა.; 1989 წლის ბოლოს კი ეს
მაჩვენებელი 1,6 მილიონამდე შემცირდა. 1990 წლის ბოლოს ბრიტანეთის ეკონომიკა
გადაიზარდა კიდევ ერთ გლობალურ რეცესიაში, იგი შემცირდა სულ 6%-ით
მწვერვალიდან დაბლობამდე, უმუშევრობა კი გაიზარდა 1990 წლის გაზაფხულზე
6,9%-დან თითქმის 10.7%-მდე-1993 წლის ბოლოსთვის. თუმცა, ინფლაცია შემცირდა
1990 წლის 10.9%-იდან,1993 წლის 1.3%-მდე. მოგვიანებით,შემდგომი ეკონომიკური
აღდგენა ძალზე ძლიერი იყო და 1980-იანი წლების დასაწყისში,რეცესიის შემდეგ,
დაიწყო უმუშევრობის სწრაფი და მნიშვნელოვანი ვარდნა, რომელიც 1997 წლისთვის
7.2%-მდე შემცირდა, მიუხედავად იმისა,რომ კონსერვატიულ მთავრობას
პოპულარობა ჰქონდა. მნიშვნელოვანი ეკონომიკური აღმავლობა ვერ განხორციელდა.
მთავრობამ 1992 წელს მოიგო ზედიზედ მეოთხე არჩევნები,ჯონ მაიორის
ხელმძღვანელობით,ეს უკანასკნელი 1990 წლის ნოემბერში მემკვიდრე იყო ტეტჩერის
თანამდებობაზე, მაგრამ მალევე მოვიდა შავი ოთხშაბათი, რამაც დააზიანა
კონსერვატიული მთავრობის რეპუტაცია ეკონომიკური კომპეტენციასთან
დაკავშირებით. ორი რეცესიის მიუხედავად, ხელფასები მუდმივად იზრდებოდა
წელიწადში დაახლოებით 2% -ით, რეალური პირობებით , 1980 წლიდან 1997 წლამდე,
და ზრდა გაგრძელდა 2008 წლამდე. 1997 წლის მაისში ლეიბორისტებმა, ტონი
ბლერის მეთაურობით, მოიგეს არჩევნები კონსერვატიული მთავრობის
მმართველობიდან 18 წლის შემდეგ. შრომის მთავრობამ მემკვიდრეობით მიიღო
ძლიერი ეკონომიკა დაბალი ინფლაციით და უმუშევრობის დაღმავალი ტემპით.
ბლერის მმართველობისას 10 წლის განმავლობაში ეკონომიკური ზრდა 40
თანმიმდევრული მეოთხედი გაგრძელდა. 2008 წლის მეორე კვარტალამდე
გაგრძელდა მშპ-ის ზრდაც, რომელმაც მიაღწია წელიწადში 4% -ს.მაგალითად,
წლიური ზრდის ტემპები 1992 – დან 2007 წლამდე საშუალოდ 2.68% –ით გაიზარდა,
ხოლო საფინანსო სექტორის კონტრიბუცია მშპ-ში უფრო დიდი იყო, ვიდრე ადრე. ამ
პერიოდში დაფიქსირდა მშპ-ს ზრდის ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი
ნებისმიერი განვითარებული ეკონომიკის და ნებისმიერი ევროპული ქვეყნის
ეკონომიკებთან შედარებით. ამავე დროს, შინამეურნეობის დავალიანება
გაიზარდა1994 წლის 420 მილიარდი ფუნტიდან, 2004 წელს 1 ტრილიონამდე ,ხოლო
2008 წელს 1,46 ტრილიონამდე.რაც აღემატება ბრიტანეთის მთლიანი მშპ-ს. ზრდის
გახანგრძლივებული პერიოდი დასრულდა 2008 წლის მეორე კვარტალში, რეცესიის
შედეგად, რომელიც გლობალურმა ფინანსურმა კრიზისმა გამოიწვია. 2008 წლის
აგვისტოში საერთაშორისო სავალუტო ფონდმა გამოსცა განცხადება,იმის შესახებ,
რომ ქვეყნის რეპუტაცია გაუარესდა ტყუპების შოკის გამო,რომელმაც ფინანსური
არეულობა და საქონლის ფასების ზრდა გამოიწვია.

დიდი ბრიტანეთი ტექნოლოგიების დონე

დიდ ბრიტანეთს გააჩნია მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდესი ტექნოლოგიური

ეკოსისტემა ათასობით ტექნოლოგიურ სტარტაპთან ერთად, რომელიც აშენდა
ძლიერი სამეწარმეო კულტურის ირგვლივ. დიდი ბრიტანეთის ტექნოლოგიები
უდიდეს როლს ასრულებს შემდეგი წარმატებული სექტორების განვითარებაში:
ჯანდაცვა, ტრანსპორტი, ფინანსური მომსახურება, კიბერ უსაფრთხოება, სოფლიოს
მეურნეობა, კომუნიკაციები, ციფრულ და გართობის სექტორები. მსოფლიოს უამრავი
ცნობილი კომპანია იყენებს ტექნოლოგიურ ინოვაციებს დიდი ბრიტანეთიდან. მათ
შორის, ხელოვნურ ინტელექტს, მონაცემთა ცენტრებსა და 5G კომუნიკაციას. დიდი
ბრიტანეთის ინტელექტუალური საკუთრების ოფისმა მთელი მსოფლიოს
გამომგონებლებისა და პატენტების გენდერული პროფილები შეისწავლა და
გამოაქვეყნა კვლევა, რომლის საფუძველზეც, დადგინდა, რომ პატენტების დიდი
უმრავლესობა მამაკაცების მიერ არის დარეგისტრირებული. „ინტელექტუალური
საკუთრება“ (IP ან IPR) მოიცავს სახელდობრ, საავტორო უფლებებს, მათ შორის
კომპიუტერული პროგრამებისა და მონაცემთა ბაზების დაცვას, ისევე, როგორც,
მომიჯნავე უფლებებს, სასაქონლო ნიშნებს საქონლისა და მომსახურებისათვის,
საქონლის გეოგრაფიულ აღნიშვნებს (მათ შორის ადგილწარმოშობის დასახელებებს)
და წარმოშობის წყაროს აღნიშნვნებს საქონლისა და მომსახურებისათვის, დიზაინებს,
პატენტებს, მცენარეთა ჯიშებს, ინტეგრალური მიკროსქემის ტოპოლოგიებს და ასევე,
დაცულ ინფორმაციას. გაერთიანებული სამეფოს საერთაშორისო საკუთრების
ინდექსი შემცირდა -0.096-ით და 8.044-ით, რითაც იგი მე-9 ადგილზეა დასავლეთ
ევროპის რეგიონში და მე-15-ზე მსოფლიოში. გაერთიანებული სამეფო,
საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მიერ კლასიფიცირდება, როგორც მოწინავე
ეკონომიკის ჯგუფის ნაწილი და მსოფლიო ბანკის მიხედვით, როგორც მაღალი
შემოსავლის მქონე ქვეყანა. გაერთიანებული სამეფოს ინტელექტუალური
საკუთრების უფლებების ქვეინდექსი შემცირდა -0.031-ით ინტელექტუალური
საკუთრების დაცვის აღქმის დონის 8.472-დან 8.434-მდე შემცირებული ქულით, 9.08
ქულა-პატენტის დაცვაში და 7.9ქულა- საავტორო უფლებების დაცვაში.

ერთ-ერთი სფერო რომელშიც ბრიტანეთი იყო საუკეთესო არის ინოვაციები. მთელი

ისტორიის განმავლობაში, ბრიტანელები პასუხისმგებელნი იყვნენ დიდ
გამოგონებებზე და დღესაც ჩვეულებრივ ყველა აღიარებს, რომ ისინი საუკეთესოთა
შორის არიან მსოფლიოში, როდესაც საქმე გამოგონებას ეხება. ბოლო 50 წლის
განმავლობაში, იაპონური კვლევის თანახმად, მსოფლიო მასშტაბით ჩატარებული
აღმოჩენების 40 პროცენტზე მეტი გაერთიანებულ სამეფოზე მოდის. მიუხედავად
იმისა, რომ ორთქლის ძრავის კონცეფცია ძველ საბერძნეთიდან მიდის, ჯეიმს უტტის
1871 წლის მოვლენებმა არსებულ Newcomen ძრავაზე (მაღაროებიდან წყლის
გადატუმბვა) მოახდინა ორთქლის ენერგია ინდუსტრიული რევოლუცია. ასევე მას
ეკუთვნის ცხენის ძალების კონცეფცია, როგორც ენერგიის გაზომის საშუალება და
მის სახელს ჩვენ ვიყენებთ ძალაუფლების ერთეულისთვის: ვტ. კემბრიჯის
დაფუძნებულმა Acorn–მამოახდინა რევოლუცია თანამედროვე კომპიუტერული და
მობილური ტექნოლოგიებში. მისი ARM- ზე დაფუძნებული ჩიპები გამოიყენება
iPhone- ში, iPad- ში, Samsung Galaxy Note 3-ში, Samsung Galaxy Gear– ში და ა.შ 2010
წელს ARM– ში მომხდარმა რევოლუციამ შეძლო სმარტფონების ბაზრის 95
პროცენტიანი წილი დაპყრობა .

ჩვენ მიერ შესწავლილი მასალიდან შეგვიძლია გამოვთვალოთ ბრიტანეთის

ტექნოლოგიების დონე:

L = 2019 წლის მონაცემებით გაერთიანებულ სამეფოში მთლიან მომუშავეთა საერთო

რაოდენობა არის 32985 მლნ. L(Y) = 2019 წლის მონაცემებით პროდუქციის წარმოებაში
ჩართულ მუშაკთა რაოდენობა არის 31589,63 მლნ. L(A) = 2019 წლის მონაცემებით
ტექნოლოგიების შექმნაში ჩართულ მუშაკთა რაოდენობა არის 1385,37 მლნ. სამუშაო
ძალის წილი, რომელიც ჩართულია R&D-ში: Y(A) = L(A)/L, აქედან Y(A) =
1395,37/32985=0,04 A=მწარმოებლურობის დონე 2019 წლის მიხედვით არის 0,4.
გამოშვების დონე ერთ მუშაკზე გაანგარიშებით: Y=A(1-Y(A)), აქედან Y=0,4*(1-
0,04)=0,384. ტექნოლოგიური პროგრესი: A^=Y(A)/(miu)*L A^=0,04/1243765*32985000=1,3

მწარმოებლურობის დონე და ეკოლოგიური ფაქტორები

ვაჭრობას დიდი ხანია გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს გაერთიანებული სამეფოს

ეკონომიკისთვის. იმპორტისა და ექსპორტის საერთო ღირებულება ქვეყნის მშპს
თითქმის ნახევარს წარმოადგენს . (შედარებისთვის, საგარეო ვაჭრობის ღირებულება
შეადგენს შეერთებული შტატების მშპ-ს დაახლოებით ერთ მეხუთედს).
გაერთიანებული სამეფოს როგორც ექსპორტის, ისე იმპორტის მოცულობა ბოლო
წლებში სტაბილურად გაიზარდა. ბრიტანეთის ძირითადი ექსპორტი მოიცავს
მანქანებს, ავტომობილებს და სხვა სატრანსპორტო მოწყობილობებს, ელექტრო და
ელექტრონულ მოწყობილობებს (კომპიუტერების ჩათვლით), ქიმიკატებსა და
ნავთობს. მომსახურება, განსაკუთრებით ფინანსური მომსახურება, კიდევ ერთი
მნიშვნელოვანი ექსპორტია და დადებითად მოქმედებს ბრიტანეთის სავაჭრო
ბალანსზე. ქვეყანა იმპორტირებას ახდენს სურსათის დაახლოებით მეათედის და მისი
მანქანებისა და სატრანსპორტო აღჭურვილობის დაახლოებით მესამედს.
გაერთიანებული სამეფოს მთავარი საექსპორტო მიმართულებებია შეერთებული
შტატები, გერმანია, ნიდერლანდები, საფრანგეთი და ჩინეთი. საიმპორტო - ყველაზე
დიდი ადგილი უკავია გერმანიას შემდეგ კი მოდის ჩინეთი, ნიდერლანდები,
შეერთებული შტატები და საფრანგეთი. გარემოსდაცვითი საკითხები წარმოადგენს
ადამიანის საქმიანობის მავნე მოქმედებას ბიოფიზიკურ გარემოზე.

გარემოს დაცვა

გასული ათწლეულის განმავლობაში, დიდ ბრიტანეთში გარემოსდაცვითი

მდგომარეობა მნიშვნელოვნად გაუარესდა, როგორც ქალაქებში, ასევე სოფლად.
თითქმის 67 მილიონიანი მოსახლეობით და ტექნოლოგიურად მოწინავე ერი
ავადდება ეკოლოგიური პრიბლემების გამო. დიდი ბრიტანეთის NEA - ს თანახმად,
საძოვრის ჰაერის დაბინძურებამ და კლიმატის ცვლილების ძალებმა მნიშვნელოვნად
იმოქმედა დიდი ბრიტანეთის მთიან რეგიონებზე. კლიმატის ცვლილების გამო,
ზღვის წყლის ტემპერატურის ზრდამ და საზღვაო რესურსების ექსპლუატაციამ
განაპირობა ხარისხის სერიოზული ვარდნა ბრიტანეთის საზღვაო ეკოსისტემებში.
ჰაერის დაბინძურება, კლიმატის ცვლილება, ნაგავი, ნარჩენები და ნიადაგის
დაბინძურება - ეს ადამიანის იმ საქმიანობის ნაწილია, რომელიც ქმნის ამ უდიდეს
პრობლემას დიდი ბრიტანეთის ეკოლოგიაში.
მწარმოებლურობა

მწარმოებლურობა იზომება, როგორც ერთ საათში წარმოებული საქონლისა და

მომსახურების რაოდენობა. ის ეკონომიკური ზრდის მთავარი მიზეზია და
დიდწილად განსაზღვრავს ერის გრძელვადიან ეკონომიკურ ჯანმრთელობას. იგი
ეხმარება განსაზღვროს როგორც ცხოვრების დონის ამაღლება, ისე ეკონომიკის
კონკურენტუნარიანობის შესაძლებლობები. დიდ ბრიტანეთში, 2019 წლის მეოთხე
კვარტლის (ოქტომბრიდან-დეკემბრამდე) მონაცემებით, წინა წლის იმავე
კვარტალთან შედარებით 0.3%-ით მცირე ზრდა დაფიქსირდა. ეს ზრდა გამოწვეული
იყო მთლიანი დამატებით ღირებულების (GVA) ზრდით, რომელიც ერთი წლის
წინანდელ კვარტალთან შედარებით 1.1%-ით გაიზარდა, ხოლო სამუშაო საათები
გაიზარდა 0.8%-ით. გამომავალი საათში 0.3%-იანი ზრდა მეტწილად გამოწვეულია
მშენებლობის ძლიერი შესრულებით, ხოლო წარმოებამ უდიდესი უარყოფითი
წვლილი შეიტანა მთლიანი ეკონომიკის პროდუქტიულობის ზრდაში. ათწლეულის
განმავლობაში, მთლიანი ეკონომიკის ზრდა საათში გამომავალი პროდუქციით
გამოწვეული იყო არაფინანსური მომსახურებების პროდუქტიულობის.
გაუმჯობესებით, ხოლო ფინანსური მომსახურებები საათში პროდუქციის შემცირებას
ხედავდა.

მაკროეკონომიკური ზოგადი მაჩვენებლები: ადგილობრივი საქონლის წილი

ექსპორტში მანქანა-დანადგარები - 14% ავტომობილები - 10% ფარმაცევტული
საშუალებები - 8% ელექტრონული მოწყობილებები - 8% ნავთობი - 6%
მეცნიერება/ფოტოგრაფია - 5% თვითმფრინავი - 5% რაფინირებული ზეთი - 3%
შედარებითი ანალიზი: დიდი ბრიტანეთი და შვეიცარია შვეიცარიის ზოგადი
მიმოხილვა: მოსახლეობა: 8.5მლნ მშპ: • $ 548.5 მლრდ; • 2.5% ზრდა; • 64.649 აშშ
დოლარი ერთ სულ მოსახლეზე. უმუშევრობა: 4.9%. ინფლაცია: 0.9% პირდაპირი
უცხოური ინვესტიციების შემოდინება: $ 87212.1 მილიონი.

მიუხედავად იმისა, რომ ბრიტანეთის მოსახლეობა მსოფლიოს მოსახლეობის 1%-ს

შეადგენს, გაერთიანებული სამეფო მეოთხე ადგილზეა მსოფლიოში ვაჭრობის მხრივ,
ხოლო მისი მშპ მსოფლიოში სიდიდით მეექვესეა, ევროპაში კი მესამეა გერმანიისა და
საფრანგეთის შემდეგ. ეკონომიკის უდიდესი დარგია მომსახურების სფერო, რაშიც
განსაკუთრებულ როლს ასრულებს საბანკო-საფინანსო ბიზნესი და ტურიზმი.
ენერგეტიკული შესაძლებლობებით უძლიერესია ევროკავშირში. ქვეყანა
მანქანათმშენებლობის სამშობლოა. სამრეწველო საწარმოები აღჭურვილია
ულტრათანამედროვე ტექნიკით. შრომის ნაყოფიერება ერთერთი უმაღლესია
მსოფლიოში. გამოირჩევა ქიმიური, ფარმაცევტული და ბიოტექნიკური ინდუსტრია.
მნიშვნელოვანია ასევე ელექტრონიკა და თვითმფრინავთმშენებლობა. აგრობიზნესი
ერთ-ერთი ყველაზე მაღალპროდუქტიულია მსოფლიოში.

შემოსავლების უთანაბრობა

ვფიქრობ უპრიანი იქნება,მანამ სანამ,უშუალოდ აღნიშნული საკითხის განხილვას

დიდი ბრიტანეთის მაგალითზე შევუდგებოდეთ,გავერკვიოთ თუ ზოგადად რას
აღნიშნავს შემოსავლების უთანაბრობა და რატომ ვსწავლობთ ამ მაჩვენებელს.რაც
გაგვიადვილებს ამ თემის უკეთ გააზრებას.ალბათ ეს ტერმინი ჩვენთვის უცხო არაა
რადგან ის საკმაოდ ხშირად გვესმის მასმედიისა თუ სხვა საინფორმაციო
საშუალებების საშუალებით,რადგან სწორედ მოსახლეობის ფენებს შორის
შემოსავლების უთანაბრო გადანაწილება წარმოადგენს ქვეყნისთვის ერთ-ერთ
აქტუალურ და უმნიშვნელოვანეს პრობლემას.განმარტებაზე,რომ გადავდეთ
შემოსავლების უთანაბრობა წარმოადგენს მნიშვნელოვან კრიტერიუმს შემოსავლების
საშუალო დონესთან ერთად,რომელიც ეკონომიკური ზრდის გასაანალიზებლად
გამოიყენება.თავის მხრივ შემოსავლების უთანაბრობა და შემოსავლების საშუალო
დონეც ურთიერთდაკავშირებული ცნებებია,რადგან შემოსავლების უთანაბრო
განაწილება სწორედ იმაზე დაკვირვებაა თუ როგორ ნაწილდება მოსახლეობის
ფენებს შორის შემოსავლები.აღსანიშნავია,რომ ამ კრიტერიუმს მჭიდრო კავშირი აქვს
სიღარიბესთანაც,სწორედ ეს კავშირი განაპირობებს მისი შესწავლის საჭიროებას და
აქტუალურობას,კერძოდ კი,რაც უფრო უთანაბროდაა შემოსავლები საზოგადოებაში
გადანაწილებული მით უფრო მეტი ადამიანი ცხოვრობს სიღარიბის ზღვარს
მიღმა.ამრიგად ამ შემთხვევაში შეიძლება შევხდეთ ერთგვარ უჩვეულო
ფაქტსაც,შესაძლებელია,რომ იმ ქვეყანაში(პირობითად A),რომელშიც 1 სულზე
შემოსავალი მეტია სხვა ქვეყნის(პირობიტად B)ანალოგიურ მაჩვენებელზე,
შესაძლებელია სიღარიბის ზღვარს მიღმა უფრო მეტია დამიანი ცხოვრობდეს ვიდრე
მეორე B ქვეყანაში ეს ცხადია დოვლათის უთანაბრო განაწილებითაა
განპირობებული.

ზემოაღნიშნული ურთიერთკავშირებისაგან განსხვავებით ერთმნიშვნელოვნად და

ცალსახად რთულია განსაზღვრო თუ რა კავშირს ახდენს შემოსავლების უთანაბრობა
ეკონომიკურ ზრდაზე ან პირიქით ეკონომიკური ზრდა რა გავლენის მომხდენი
შეიძლება იყოს შემოსავლების გადანაწილებაზე,ეკონომიკაში ამის სხვადასხვა
სცენარი არსებობს.შესაძლებელია განვითარების გარკვეულ დონეზე შემოსავლების
არათანაბარი გადანაწილება დადებითი ეფექტის მომხდენი გახდეს ეკონომიკური
ზრდის ტემპებზე,ხოლო ზოგიერთი ეტაპისთვის საწინააღმდეგო რეალობა მივიღოთ
და მან უარყოფითი გავლენა მოახდინოს ეკონომიკურ ზრდაზე.

უმჯობესია ამ ვრცელი თემის განხილვა კონკრეტულ მაგალითზე და კონკრეტული

სტატისტიკური მონაცემების დახმარებით გავაგრძელოთ. საზოგადოების გარკვეულ
ნაწილში არსებობს მოსაზრება,რომ შემოსავლების უთანაბრო განაწილება და
სიღარიბე მხოლოდ საქართველოს ან თუნდაც მსგავსი განვითარების დონეზე მყოფი
ქვეყნების პრობლემური რეალობაა და განვითარებულ ქვეყნებში განსხვავებული
რეალობა დგას,რომ აშშ-ში,დიდ ბრიტანეთში,გერმანიაში ყველაფერი კარგადაა და
ყველა მდიდრულად და ბედნიერად ცხოვრობს.ცხადია ეს ყველაფერი აზრს
მოკლებული ტყუილია და ნებისმიერ ქვეყანაში არსებობს მოსახლეობის ღარიბი
ფენა,რომელიც სიღარიბის ზღვარს მიღმა იმყოფება,ბუნებრივია გამონაკლისს არც
დიდი ბრიტანეთი წარმოადგენს. აღსანიშნავია,რომ რა თქმა უნდა არსებობს
განსხვავება ვთქვათ საქართველოსა და დიდ ბრიტანეთის სიღარიბის ზღვარს მიღმა
მცხოვრები ადამიანის ცხოვრების პირობებსა და შემოსავლებს შორის და ამერიკაში
მცხოვრები ადამიანის ცხოვრების პირობები აღემატება საქართველოში
მცხოვრებისას,მაგრამ ადამიანი საკუთარი ბედნიერების საზომად იყენებს არა
საკუთარი მოხმარების აბსოლიტურ დონეს,არამედ სხვაობას,რომელიც არსებობს
მასსა და მის ირგვლივ მცხოვრები ადამიანების ცხოვრების პირობებს შორის.
 გაერთიანებული სამეფოს ეკონომიკა ეფუძნება ლიბერალიზმს, საბაზრო
ეკონომიკისა და დაბალი გადასახადების პრინციპებს. ის ითვლება მემკვიდრეობად
ე.წ. ანგლოსაქსური კაპიტალიზმისა. დიდ ბრიტანეთს სხვა განვითარებულ
ქვეყნებთან შედარებით შემოსავლების უთანასწორობის ძალიან მაღალი დონე აქვს.
დიდ ბრიტანეში შინამეურნობების უმრავლესობას აქვს ერთჯერადი შემოსავლები
საშუალო შემოსავლის მიღმა (2018წლის მონაცემებითმ £34 200). ეს მოიცავს
ანაზღაურებასა და ფულადი სახსრების მიღებას და ხდება გადასახადების შემდეგ,
როგორიცაა საშემოსავლო გადასახადი, მაგრამ არა ირიბი გადასახადების, როგორიცაა
დღგ. საშუალო შემოსავალი ბოლო 5 წლის განმავლობაში საშუალოდ გაიზარდა 2,2%-
ით. უმეტესი ნაწილი გამოწვეულია უმდიდრესი მეხუთედისათვის საშუალო
შემოსავლის ზრდით, რაც გაიზარდა 4,7%-ით. მეორეს მხრივ, ყველაზე ღარიბი
მეხუთედი, შემოსავლის შემცირებას 1,6%-ით განიცდიდა. 2018 წელს, მოსახლეობის
ქვედა 20% შინამეურნეობებს ჰქონდათ საშუალოდ ექვივალენტირებული ერთჯერადი
შემოსავალი £12 798, ხოლო პირველ 20% -ს ჰქონდა, £69 126. როგორც ქვემოთ
მოყვანილი გრაფიკიდან ჩანს, სადაც შედარებულია ორიგინალური შემოსავლები,
განსხვავება კიდევ უფრო გასაოცარია: უმდიდრესი მეხუთედის შემოსავალი 12-ჯერ
აღემატება უღარიბესი მეხუთედის მიერ მიღებულ თანხას.

შინამეურნებობების შემოსავლები
120,000

100,000 95,767 98,697

80,000 69,126

60,000 51,744
47,116
37,207
37,877
40,000 26,009 28,274
30,505
15,211
21,121
16,449
20,000 12,798
7,703

0
I II III IV V

თავდაპირველი შემოსავალი მთლიანი შემოსავალი სხვა ერთჯერადი შემოსავლები

 წყარო:ეკონომიკური უთანასწორობის მასშტაბი დიდ ბრიტანეთში

ზემოთ მოცემულ გრაფიკზე არ არის ნაჩვენები განსხვავება მთელს უმდიდრეს და

დანარჩენ საზოგადოებას შორის. ეს იმიტომ ხდება, რომ პირველ 1% -ს შემოსავლები
სუბსტანციურად აღემატება დანარჩენ 10% -ში. 1980 წლიდან, დიდ ბრიტანეთში
ყველაზე მდიდარი 1% -ით მიღებული შემოსავლის წილი, ზოგადად, იზრდება და
2015 წელს 13% შეადგინა. ეს მაჩვენებელი თითქმის გაორმაგდა ბელგიისთვის (7%) და
კვლავ აღემატება ავსტრალიას (9%). რამდენიმე დასახელდა შვედეთი (8%) და
ნორვეგია (8%). მთლიანი მსოფლიოსთვის, პირველ 1% –ით მოდის მთლიანი
შემოსავლის 20%.

თუ გვინდა შემოსავლების უთანაბრობა სხვა ქვეყანას შევადაროთ ან

განვსაზღვროთ უთანაბრობის ტრენდი ერთ ქვეყანაში დროთა განმავლობაში,
მოსახერხებელია გვქონდეს ერთი რიცხვი, რომელიც შეაჯამებს ქვეყანაში
შემოსავლების უთანაბრობის დონეს. საზომს, რომელსაც ხშირად იყენებენ, ჯინის
კოეფიციენტი ეწოდება. ჯინის კოეფიციენტი 0% –დან 100% –მდე მერყეობს, სადაც 0%
მიუთითებს, რომ შემოსავალი ერთნაირად იყოფა ყველა შინამეურნეობას შორის,
ხოლო 100% მიუთითებს იმ უკიდურეს მდგომარეობაზე, როდესაც ერთი
შინამეურნეობა მოიცავს ყველა შემოსავალს. ამიტომ, რაც უფრო დაბალია ჯინის
კოეფიციენტის ღირებულება, მით უფრო თანაბრად ნაწილდება შინამეურნეობის
შემოსავალი. ეს ფასდება საცხოვრებლის ხარჯების აღრიცხვამდე. სხვა
განვითარებულ ქვეყნებთან შედარებით, დიდ ბრიტანეთში შემოსავლის ძალიან
არათანაბარი განაწილებაა, ჯინის კოეფიციენტია 0,35. ლუქსემბურგის შემოსავლების
კვლევის მონაცემების მიხედვით OECD– ს 19 წევრი ქვეყნის 2013 წლის მონაცემებით,
დიდი ბრიტანეთი ევროპაში მეხუთე ქვეყანაა,სადაც შემოსავლები ყველაზე
არათანაბრადაა განაწილებული.
 დიდი ბრიტანეთის ჯინის კოეფიციენტი წლების
მიხედვით
38
37
37 36.3
35.9 36.1 36
35.7
36
34.6 34.8
35 34.3 34.3 34.4
34.1 34
34
33.2 33.2 33.2
33 32.3

32

31

30

29
1991 1994 1995 1999 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

წყარო: მსოფლიო ბანკი

1955 წელს სიმონ კუზნეცმა წამოაყენა ჰიპოთეზა, რომლის მიხედვითაც ქვეყნის

განვითარებასთან ერთად, უთანაბრობა ჯერ იზრდება, შემდეგ კი მცირდება.
კუზნეცის თეორიის მიხედვით, თუ უთნაბრობის დონეს გრაფიკულად გამოვსახავთ,
როგორც მოსახლეობის ერთ სულზე მთლიანი შიდა პროდუქტის ფუნქციას,
მონაცემები მიიტრებს ამოტრიალებულ U-ს ფორმას.

წყარო: კუზნეცის მრუდი დიდი ბრიტანეთისთვის, 1688-2010წწ

საქართველო დიდი ბრიტანეთი შედარებითი ანალიზი

დიდ ბრიტანეთს გააჩნია მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდესი ტექნოლოგიური

ეკოსისტემა ათასობით ტექნოლოგიურ სტარტაპთან ერთად, რომელიც აშენდა ძლიერ
სამეწარმეო კულტურის ირგვლივ დიდი ბრიტანეთის ტექნოლოგიები უდიდეს
როლს ასრულებს შემდეგ წარმატებულ სექტორების განვითარებაში:ჯანდაცვა, ტრანსპორტი,
ფინანსური მომსახურება, კიბერ უსაფრთხოება, სოფლიოს მეურნეობა, კომუნიკაციები,

ციფრულ და გართობის სექტორებში. მსოფლიოს უამრავი ცნობილი კომპანია იყენებს

ტექნოლოგიურ ინოვაციებს დიდი ბრიტანეთიდან. მათ შორის, ხელოვნურ
ინტელექტს, მონაცემთა ცენტრებსა და 5G კომუნიკაციას. რაც შეეხება 5G
კომუნიკაციას, საქართველო ჯერ არ ფლობს მას. გამომდინარე იქიდან, რომ ჩვენ
შედარებით ლიბერალური კანონები გვაქვს და ეკონომიკური პოლიტიკაც ბევრად
ლიბერალურია, ვიდრე ცენტრალური ევროპის ქვეყნებში, თუ საქართველოს
მთავრობას ექნება სწორი ხედვა და დაინახავს 5G-ის უპირატესობებს ეკონომიკის
განვითარებისთვის, გვაქვს შანსი, ვიყოთ რეგიონის ლიდერები. ექსპერტების
პროგნოზით, მეხუთე თაობის უსადენო ინტერნეტის მასობრივად დანერგვა
დაახლოებით 2 წელიწადში დაიწყება, ამიტომ 5G-ზე საუბარი 2019 წლიდან საკმაოდ
ტრენდული გახდება და, წესით, როცა რაღაც ტრენდული ხდება, მერე მალევე იწყება
გაშლა. “ჯეოსელის” ექს-კომერციული დირექტორი, ივანე მაჭავარიანი არ
გამორიცხავს, რომ 2021 წლიდან საქართველოშიც გაკეთდეს განაცხადი 5G-ის
ექსპერიმენტულ დაწყებაზე.

„მსოფლიო ეკონომიკურმა ფორუმმა“ გამოაქვეყნა გამოკვლევა საინფორმაციო

ტექნოლოგიების შესახებ. ფორუმი კვლევას ყოველწლიურად INSEAD-თან ერთად
ატარებს და მისი მიზანია დაადგინოს, რამდენად მზადაა ქვეყანაში ინფორმაციული
და კომუნიკაციის ტექნოლოგიები იმისათვის, რომ ეკონომიკური მდგომარეობის
გაუმჯებესების მიზნით ციფრული ეპოქის შესაძლებლობები გამოიყენოს. კვლევას
თან ერთვის ქსელის მზაობის მიხედვით მზარდი ქვეყნების სიაც. სიაში პირველ
პოზიციაზე ფინეთია. როგორც კვლევაშია ნათქვამი, ფინეთის წარმატება
გამართულმა განათლების სისტემამ და მოსახლეობისთვის ინტერნეტის
ხელმისაწვდომობის მაღალმა მაჩვენებელმა განაპირობა. საქართველომ, 2012 წელთან
შედარებით, პოზიცია 23 პუნქტით გაიუმჯობესა და 65-ე პოზიცია უჭირავს.
საქართველოს ეკონომიკის სამინისტროს კავშირგაბმულობის, საინფორმაციო
ტექნოლოგიებისა და ინოვაციების დეპარტამენტის უფროსის მოადგილე ჯემალ
ვაშაკიძე ამბობს, რომ ასეთი შედეგი მისალოდნელი იყო. მისი განმარტებით, ისევე
როგორც ფინეთის, საქართველოს შემთხვევაშიც განათლების სისტემაში
საინფორმაციო ტექნოლოგიების სწავლების კუთხით დანერგილმა სიახლეებმა,
მოსახლეობისთვის ინტერნეტის ხელმისაწვდომობის გამარტივებამ და
მომხმარებელთა რაოდენობის ზრდამ გადამწყვეტი როლი ითამაშა.

დიდ ბრიტანეთში ტექნოლოგიების სექტორი ხასიათდება შემდეგი ძლიერი

მხარეებით: 1. ტექნოლოგიური განვითარება ინარჩუნებს მოთხოვნის მაღალ დონეს
ინდუსტრიული სექტორების მხრიდან; 2. მონაცემთა ბაზებისა და ინფორმატიკის
სფეროებში ინვესტიციები თანდათან იზრდება; 3. მიმზიდველი სექტორია
ინვესტორებისათვის. სუსტი მხარეები კი არის: 1. ეკონომიკური ზრდა არის კითხვის
ქვეშ, ბრექსიტის გამო; 2. კონკურენციის მაღალი დონე და დაბალი ზღვარი; 3.
ტექნიკის გაყიდვების შემცირება. პატენტი მთავრობის მიერ შექმნილი გარანტია,
რომელიც გამოგონების შემქმნელს განსაკუთრებულ უფლებას ანიჭებს, რაღაც
გამოგონება შექმნას, გამოიყენოს და გაყიდოს დროის გარკვეული პერიოდის
განმავლობაში. დიდი ბრიტანეთის ინტელექტუალური საკუთრების ოფისმა მთელი
მსოფლიოს გამომგონებლებისა და პატენტების გენდერული პროფილები შეისწავლა
და გამოაქვეყნა კვლევა, რომლის საფუძველზეც, დადგინდა, რომ პატენტების დიდი
უმრავლესობა მამაკაცების მიერ არის დარეგისტრირებული. „ინტელექტუალური
საკუთრება“ (IP ან IPR) მოიცავს სახელდობრ, საავტორო უფლებებს, მათ შორის
კომპიუტერული პროგრამებისა და მონაცემთა ბაზების დაცვას. ისევე, როგორც,
მომიჯნავე უფლებებს, სასაქონლო ნიშნებს საქონლისა და მომსახურებისათვის,
საქონლის გეოგრაფიულ აღნიშვნებს (მათ შორის ადგილწარმოშობის დასახელებებს)
და წარმოშობის წყაროს აღნიშნვნებს საქონლისა და მომსახურებისათვის, დიზაინებს,
პატენტებს, მცენარეთა ჯიშებს, ინტეგრალური მიკროსქემის ტოპოლოგიებს და ასევე,
დაცულ ინფორმაციას. გაერთიანებული სამეფოს ინტელექტუალური საკუთრების
უფლებების ქვეინდექსი შემცირდა -0.031-ით ინტელექტუალური საკუთრების
დაცვის აღქმის დონის 8.472-დან 8.434-მდე შემცირებული ქულით, 9.08 ქულა-
პატენტის დაცვაში და 7.9ქულა- საავტორო უფლებების დაცვაში. საქართველოს
კანონმდებლობის შესაბამისად, სამრეწველო საკუთრების ზოგიერთ ობიექტებზე
(გამოგონება, სასარგებლო მოდელი, დიზიანი, სასაქონლო ნიშანი, გეოგრაფიული
აღნიშვნა, ცხოველთა და მცენარეთა ახალი ჯიშები, ინტეგრალური მიკროსქემის
ტოპოლოგია) უფლებები წარმოიშობა მათი საქართველოს ინტელექტუალური
საკუთრების ეროვნულ ცენტრ საქპატენტში რეგისტრაციის შედეგად. ფორმალობები
არ მოითხოვება საავტორო და მომიჯნავე უფლებების წარმოშობისათვის. საავტორო
უფლებები წარმოიშობა ნაწარმოების შექმნის ფაქტით. საქპატენტს აქვს საავტორო
უფლებებით დაცული ობიექტების ასლებისა და sui generis უფლებით დაცული
მონაცემთა ბაზების დეპონირების ნებაყოფლობითი სისტემა ინტელექტუალური
საკუთრების უფლებების დარღვევისათვის საქართველოს კანონმდებლობა ადგენს
პასუხისმგებლობის სხვადასხვა ფორმებს. საქართველოს კანონმდებლობის
შესაბამისად, ინტელექტუალური საკუთრების უფლებების დარღვევა
დაკავშირებულია ხსენებული უფლებების სხვადასხვა ობიექტების უნებართვო
გამოყენებასთან/ ექსპლოატაციასთან და გარკვეული უფლებების მითვისებასთან,
ისევე როგორც თანაავტორობაზე იძულებასთან.

გლობალიზაცია - საქართველო და დიდი ბრიტანეთი

პირველ რიგში საჭიროა განვმართოთ თუ რას ნიშნავს გლობალიზაცია,რათა

უფრო თვალსაჩინო გახდეს მისი გავლენა ეკონომიკურ განვითარებაზე.
თანამედროვე გლობალიზაციის პროცესი ყველაზე კარგად ალბათ მარშალ
მაკლუენის სიტყვებით აიხსნება,რომელმაც თქვა:“მსოფლიო ერთ დიდ გლობალურ
სოფლად გადაიქცა“.გლობალიზაცია,ესაა მდგომარეობა როცა სახელმწიფოების
ურთიერთ დამოკიდებულება მნიშვნელოვნად გაზრდილია და მათი ეკონომიკები
გადაჯაჭვულია ერთმანეთზე.ყველა განვითარების მსურველი ქვეყანა მისგან
დამოუკიდებლად ვალდებული ხდება ჩაებას გლობალურ პროცესებში რაც
გარკვეულწიალდ შეიძლება ზღუდავდეს ქვეყნის საგარეო პოლიტიკას და რაღაც
ასპეკტებში შიდა პოლიტიკასაც. და ბოლოს ვფიქრობ მნიშნელოვანი გამოწვევაა
გაზრდილი კონკურენცია.

ზემოაღნიშნული გლობალიზაციიდან გამომდინარე მსოფლიო სავაჭრო

ურთიერთობებში გაზრდილია კონკურენცია და საქართველოს მსგავს ქვეყნებს
უჭირს თავის დამკვიდრება მსოფლიო ასპარეზზე,რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ის
რომ ქვეყანამ აური თქვას მისთვის ტრადიციულ წარმოების დარგებზე და გადაეწყოს
ახალ დარგებზე.უფრო მარტივი აღსაქმელი,რომ იყოს ეს მოვლენა,სხვა სიტყვებით
საქართველოსა და ევროკავშირის მაგალითზე განვიხილოთ,ჩემი აზრით რიგ
სფეროებში საქართველო მივიდა იმ მაგიდასთან რომელთანაც ყველა ადგილი უკვე
დაკავებულია.რაც არასწორი ეკონომიკური პოლიტიკის შედეგად შეიძლება
ეკონომიკურ განვითარებაზე უარყოფითად აისახოს,სწორი პოლიტიკის გატარების
შემთხვევაში კი საქართველომ უნდა მაოხდინოს ევროკავშირის გარდა სხვა
ბაზრების მოძიება და ათვისება,რაც ვფიქრობ ხელისუფლებასაც გაცნობიერებული
აქვს ამის დასტურია ჩინეთთან თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმება.დღევანდელი
გადმოსახედიდან შეიძლება ითქვას,რომ ბოლო რამდენიმე წელია ჩვენი ქვეყანა
აქტიურად ჩაერთო გლობალურ პროცესებში და ბაზრების დივერსიფიკაციაც
მოახდინა,რაც იწვევს,როგორც უკვე არსებული ეკონომიკის მასშტაბების ზრდას
(ეკონომიკურ ზრდას) ასევე ეკონომიკის განვითარებას(ახალ უფრო სრულყოფილ
მდგომარეობაში გადასვლას).დღეს საქართველოს ეკონომიკა მაინც
დაბალკონკურენტუნარიანად შეიძლება შეფასდეს,ამას მეტყველებს საერთაშორისო
კვლევა,რომელიც საქართველოს გლობალური კონკურენტუანრიანობის ინდექსს 60.6
ქულით აფასებს და ამ მაჩვენებლით მსოფლიოში 74-ე ქვეყნად ასახელებს.ხოლო
გლობალური ვაჭრობის შესაძლებლობები 4.8,რაც 41-ე მაჩვენებელია მსოფლიოში.
ბევრად უკეთესი მაჩვენებლები აქვს დიდ ბრიტანეთს,რომელიც შეიძლება იტქვას
ყოველგვარი დადებითი რეიტინგის სათავეებში იმყოფება,მაგალითად
ზემოაღნიშნული მონაცემები დიდი ბრიტანეთის მაგალითზე შემდეგნაირად
გამოიყურება:ბრითანეთის გლობალური კონკურენტუნარიანობის ინდექსი 81.2
ქულით ფასდება,რითაც ის მე-8 ადგილს იკავებს მსოფლიოში,ხოლო რაც შეეხება
გლობალური ვაჭრობის შესაძლებლობებს ის 5.5 ქულით ფასდება,რაც ასევე მე-8
პოზიციაზე განაწესებს ქვეყანას.დიდ ბრიტანეთს ღრმა ვაჭრობა აკავშირებს ისეთ
სახელმწიფოებთან,როგორებიც არიან აშშ,ჩინეთი,იაპონია და ევროკავშირის
ქვეყნები და მას საქართველოსგან განსხვავებით არ აქვს ამ ურთიერთობებში
საკუტარი ინტერესების დაცვისა და თავის დამკვიდრების პრობლემები.

გლობლიზაციის თვალსაჩნო გამოვლინებაა რეგიონალური ინტეგრაციები,

რომლთაც მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავთ თანამედროვე მსოფლიოში.ამის
მაგალითია:ევროკავშირი,ნატო,დსთ,EFTA,NAFTA,APECT,MERCOSUR. თანამედროვე
სამყაროში რეგიონალურ ინტეგრაციების ძირითადი მიზნებიდან და
მიმართულებებიდან შეიძლება გამოვყოთ სამი.ერთ-ერთია რეგიონებსა და ქვეყნებს
შორის თანამშრომლობის გაღრმავება,რომელიც,როგორც ზემოთ აღვნიშნე საკმაოდ
ფართო მასშტაბებს იძენს და დღეს მარშალ მაკლუენის თქმით მართლაც „მსოფლიო
ერთ დიდ გლობალურ სოფლად გადაიქცა“.ქრება ნაციონალური საზღვრები,
ეკონომიკურ ჭრილში თუ შევხედავთ ამას შედეგად მოაქვს საერთაშორისო ვაჭრობის
უფრო მეტად გაადვილება,ინვესტიციების შემოდინება,კაპიტალის მობილობის
ზრდა და სხვა. რაც თავის მხრივ დადებითად აისახება ცალკეული ქვეყნების
ეკონომიკურ განვითარებაზე.მეორე მიმართულებად შეიძლება მივიჩნიოთ
ეკონომიკური კონკურენციის ხელშეწყობა,რაც მიზნად ისახავს ასეთი
ორგანიზაციების და სახელმწიფოების მიერ დახმარებას,შედარებით ნაკლებად
განვითარებული სახელმწიფოების ეკონომიკური თუ სოციალური განვითარების
მიზნით.მაგრამ სამწუხაროდ ხშირად ამ ჰუმანური მიზნების უკან სხვა
პოლიტიკური მიზნები იმალება,რაც შეიძლება ამგვარი პროცესების ნაკლოვანებად
ჩაითვალოს.ჩვენი ორი ქვეყანა ამ მიმართულებითაც ისე განსხვავდება,როგორც ცა
და დედამიწა,კერძოდ კი დიდი ბრიტანეთი რამდენიმე ათეული წელია
აგწევრიანებულია ისეთ სამხედრო და პოლიტიკურ ორგანიზაციაში,როგორიც
ნატოა,რომლისკენაც ჩვენ წლებია მივილტვით.ვფიქრობ ამ ორგანიზაციის წევრობა
მნიშვნელოვანი პლატფორმაა საიდანაც ბრიტანეთი უფრო თავდაჯერებულად და
ადვილად ახერხებს საკუთარ პარტნიორებთან ურთიერთობას,სუსტ
სახელმწიფოებთან კი უპირატესობით სარგებლობს.რაც შეეხება ევროკავშირს ეს
საკმაოდ ვრცელი საკითხია,რამეთუ დიდმა ბრიტანეთმა ახლახანს დატოვა
აღნიშნული ორგანიზაცია,რაც ბევრისთვის მოულოდნელი იყო და ალბათ ჩვენც
დაგვაფიქრა,რამეთუ ჩვენი საგარეო პოლიტიკის მთავარი მიზანი,ევროკავშირი დღეს
აღარაა ისეთი ორგანიზაცია,რომელშიც გაწევრიანება ყველა სახელმწიფოს სურს და
ამის მაგალითია დიდი ბრიტანეთი, რომელმაც ამ ორგანიზაციის წევრობით უფრო
ბევრი უარყოფითი ასპექტი მიიღო ვიდრე დადებითი.საინტერესოა ასევე
ევროკავშირის მომავალი ისეთი სახელმწიფოს გარეშე როგორიც
ბრიტანეთია.უარყოფით ასპექტებსაც,რომ შევეხოთ,ვფიქრობ უმთავრესი
უარყოფითი ეფექტები,რაც ამგვარ პროცესებს თან სდევს არის ეროვნული
საზღვრების მოშლა და ეროვნული თვითმყოფადობის დაკარგვა რაც დღეს სახეზეა
ბევრ ევროპულ ქვეყანაში.საქართველოს მაგალითზე სახელმწიფოზე ამ პროცესების
გავლენაზე,რომ ვისაუბროთ თავდაპირველად დსთ-ს მაგალითი მახსენდება,როცა
ურკაინისა და საქართველოსთვის ამ ორგანიზაციის წევრობა არ გახდა ერთგვარი
ფარი რათა ამავე ორგანიზაციაში შემავალ(და შესაბამისად პარტნიორ)სახელმწიფოს
არ წამოეწყო მათთან შეარაღებული კონფლიქტი,რომლის შემდეგაც ორივე ქვეყანამ
დატოვა გაერთიანება.უფრო ფართო საუბარი შეიძლება საქართველოსა და
ევროკავშირის ურთიერთობებზე, საქართველოს ეკონომიკისთვის ევროკავშირის
ბაზარი(რომელიც 28 სახელმსიფოსა 500 მლნ მაღალგადახთისუნარიან
მომხმარებელს ითვლის და თავისი მასშტაბებით ერთ-ერთი უდიდესია
მსოფლიოში) ძალზედ მნიშვნელოვანია და თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულება
მნიშვნელოვანი წინ გადადგმული ნაბიჯია,მაგრამ როგორც ზემოთ ვისაუბრე
ევროპის ბაზარზე თავის დამკვიდრება საკმაოდ რთულია,მითუმეტეს იმ
გარემოებების გათვალისწინებით, რომ მოითხოვება მაღალი სტანდარტეპი და პლუს
ამას ევროკავშირის ძირითადი სახელმწიფოები სწორედ იმ პროდუქციას აწარმოებენ
რაც საქართველოს წარმოების ტრადიციული დარგებია,აქედან გამომდინარე
ქვეყანას უწევს ახალი წარმოების სფეროების ძიება,მაგრამ გაწევრიანების შემდეგ
საქართველო ჩაერთვება საკომპენსაციო მოსაკრებლების მექანიზმის მოქმედების
სქემაში.რომელიც ადგილობრივ წარმოებას ქმნის მაღალკონკურენტულს,აყენებს
მომგებიან პოზიციაში და შესაბამისად ანვითარებს.ეს სქემა საკმაოდ მარტივია იმ
საქონლისა თუ მომსახურების წარმოების მხარდასაჭერად,რომლებსაც
ადგილობრივი მეწარმეები მაღალი საწარმოო დანახარჯებით ახერხებენ და
შესაბამისად მაღალი ღირებულებით ყიდიან, სახელმწიფო მათ დასახმარებლად
იმპორტირებულ პროდუქტს უწესებს გადასახადს, რათა იმპორტიორმა იგივე
საქონლისა თუ მომსახურების ბაზრისთვის უფრო ნაკლები ღირებულებით
შეთავაზება ვერ შეძლოს.ექსპორტის დროს კი სახელმწიფო სუბსიდირების სახით
ეხმარება მწარმოებლებს საკუთარი წარმოებული პროდუქციის ღირებულება
დაწიონ.მაგალითად თუ მე,როგორც მწარმოებელი ვაწარმოებ კომპიუტერებს 1000$-
ად,რომელიც მსოფლიო ბაზარზე 500$ ღირს სახელმწიფო მე მეხმარება 500$-ით რათა
ბაზარს იგივე საქონელი უფრო ძირად არ შევთავაზო და დავრჩე
კონკურენტუნარიანად.ამასთან ერთად ქვეყანას და მის მოსახლეობას ეძლევა
შესაძლებლბა თავისუფდლად მხოლოდ საპასპორტო კონტროლით გადაადგილდეს
შენგენის ზონაში,რაც ასევე საკმაოდ დიდი სარგებლის მომტანია ქვეყნის
ტურიზმისთვის და ადგილობრივი მოსახლეობისთვისაც,მაგრამ მნიშვნელოვანი
მინუსი მაინც დღეს ევროპაში მიმდიანრე პროცესებია,ვგულისხმობ მიგრანტების
დიდ ტალღას,რისგანაც თავდაცვა ვფიქრობ საქართველოსაც გაუჭირდება.

გლობალიზაციის კიდევ ერთ უარყოფით მხარედ,რომელიც უარყოფითად

აისახება ეკონომიკურ განვითარებაზეც შეიძლება მივიჩნიოთ საერთაშორისო
მიგრაცია, რომელსაც დიდი ეკონომიკური ზარალი მოაქვს (ვგულისხმობ
არალეგალური მიგრანტების ქვეყანაში არსებობიდან გამწვეული
ხარჯები,მაგ:კრიმინოგენური სიტუაციის გაუარესება,ასეთი ადამიანების საარსებო
მინიმუმითა და ჯანდაცვის პაკეტებით უზრუნველყოფა და სხვა მრავალი) და ის
გავრცელებულია დღეს მთელ მსოფლიოში, რადგანაც გარკვეულწილად
საერთაშორისო მიგრაციით ზარალდებიან არა მარტო განვითარებული
ქვეყნები,რომლებიც მათ იღებენ, არამედ განვითარებადი და
დაბალგანვითარებულნიც,რადგან ისინი რჩებიან შრომისუნარიანი მოსახლეობის
გარეშე,რომელთაც შეუძლიათ ეკონომიკური დოვლათის შექმნა,ასევე მათთვის
პრობლემას წარმაოდგენს ტვინების გადინება.გამოდის,რომ აღნიშნული პროცესი
გარკვეულწილად უარყოფითად ისახება ორივე ქვეყნის ეკონომიკურ
განვითარებაზე. სამწუხაროდ ეს პრობლემა მწვავედ უდგას დღეს დიდ
ბრიტანეთს,კერძოდ კი, KOF გობალიზაციის ინდექსი დიდ ბრიტანეთში 87.2-ია,რაც
მე-8 ადგილას აყენებს ქვეყანას 197 სახელმწიფოს შორის.ეს ციფრები მოსახლეობის
მაგალითზე,რომ განვიხილოთ ბრიტანეთის დედაქალაქის მოსახლეობის 35% არა
ადგილობრივია,ხოლო მთლიანად ბრიტანეთის მოსახლეობაში 6.2 მლნ სხვა
ეროვნების ადამიანი ცხოვრობს ხოლო 9.2 მლნ ისეთი ადამიანი,რომელიც
ბრიტანეთის საზღვრებს გარეთ დაიბადა.ეს მხოლოდ ოფიციალური
ციფრებია,რეალობა კი ვფიქრობ ბევრად უფრო სავალალოა.მხოლოდ 2019 წელს
ბრიტანეთში 612 ათასი ადამიანი გადავიდა საცხოვრებლად.მსგავსად მზარდი
მოსახლეობა ბუნებრივია დიდ ტვირთად აწევს ეკონომიკას,მითუფრო თუ
გავითვალისწინებთ,რომ აღნიშნული ადამიანების რაოდენობიდან ბევრია ისეთი
ადამიანი,რომელიც ბრიტანეთში ჩასვლის შემდეგ კანონების დარღვევით ცხოვრობს,
ბრიტანეთში დღეს გაზრდილია კრიმინალის დონე,ერთ-ერთი ბოლო
ფაქტი,რომლიც მხოლოდ და მხოლდო გუშინ მოხდა ესაა ლონდონის ქუჩების და
უინსტონ ჩერჩილის ძეგლის დაზიანება,რომელზეც პროტესტის ნიშნად რასისტი
დააწერეს.Migrant watch UK-ის მონაცემებით მხოლოდ 2014-15 წლებში მიგრანტებზე
გაწეულმა ხარჯებმა 13 მლრდ $ შეადგინა,რაც კოლოსარული ციფრია.

ამრიგად გლობალიზაცია დღეს წარმოადგენს დიდ გამოწვევას,რომელთან

გამკლავებაზეცაა დამოკიდებული ის დადებით გავლენას იქონიებს
ეკ.განვითარებაზე თუ უარყოფითს.ზოგადად ვფიქრობ,რომ გლობალიზაციის
პირობებში,როცა ყველა ქვეყანა პოლიტიკურად თუ ეკონომიკურად ურთიერთ
გადაჯაჭვულია ყოველგვარი პრობლემა ღებულობს გლობალურ ხასიათს,ამის
მაგალითია კორონა ვირუსი,რომელიც ჩინეთის შემდეგ მთელს მსოფლიოს მოედო და
დედამიწაზე ყველა ადამიანის ცხოვრების წესი შეცვალა.შედეგად კი არავისთვის
სადაო არაა,რომ მსოფლიოში ყველა ქვეყნის ეკონომიკური განვითარება
შეჩერდა,არამარტო ცალკეული ქვეყნების,არამედ მთლიანად მსოფლიოს
ეკონომიკური განვითარებაც.ასევე ამ პროცესებმა დაგვანახა,რომ ამგვარი
დამოკიდებულება დამღუპველი შეიძლება იყოს ქვეყნებისთვის,რადგან ქვეყნის
მოსახლეობის პირველადი მოხმარების საგნები ძირითადად
იმპორტირებულია,რამაც ამგვარ სიტუაციებში შეიძელბა კატასტროფულ
შედეგებამდე მიგვიყვანოს.

2019 წლის წლის KOF ინდექსის ტოპ 50 ქვეყანაში დიდი ბრიტანეთი მე-5 ადგილს
იკავებს 89,84 ქულით. ინდექსი ეყრდნობა სამ განზომილებას: ეკონომიკური,
სოციალური და პოლიტიკური. ამ სამი განზომილების საშუალებით,
გლობალიზაციის მთლიანი ინდექსი ცდილობს შეაფასოს მიმდინარე ეკონომიკური
ნაკადები, ეკონომიკური შეზღუდვები, მონაცემები ინფორმაციის ნაკადის შესახებ,
მონაცემები პირად კონტაქტზე და მონაცემები გამოკითხულ ქვეყნებში კულტურული
სიახლოვის შესახებ.

ეკონომიკის გლობალიზაციის ინდექსი

დიდი ბრიტანეთი
82 81.47
80.92 80.68
81 80.14
80.15 80.39 80.34 80.41
80.09 79.66 79.83 79.94 80.06
80 79.47 79.34 79.45
78.88 79.03
79
78.03
78

77 76.35

76

75

74

73
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

წყარო: სტატია:“დიდი ბრიტანეთის ეკონომიკის გლობალიზაცია“

საქართველოსა და დიდი ბრიტანეთის სხვადასხვა სტატისტიკური მონაცემების

შედარება:

საქართველო დიდი
ბრიტანეთი

კორუფციის აღქმის ინდექსი 58 80

(0(ყველაზე მეტად კორუფცირებული)-დან (58-ე) (მე-11)
100(ნაკლებად კორუფცირებულ)-მდე)
ბიზნესის კეთების სიმარტივე მე-7 მე-8

ეკონომიკის კომპლექსურობა -0.25 1.49

(69-ე) (მე-12)

ეკოლოგიური აქტიურობის ინდექსი 55.69 79.82

(97-ე) (მე-6)

პრესის თავისუფლება 50 (102-ე მსოფლიოში) 25(მე-40

(ნაწილობრივ თავისუფალი) მსოფლიოში)
(თავისუფალი)

გლობალური კონკურენტუნარიანობის 60.6 81.2

ინდექსი (74-ე) (მე-8)

გლობალური ვაჭრობის 4.8 5.5

შესაძლებლობები (41-ე) (მე-8)

მეწარმეობის გლობალური ინდექსი 25.8 77.8

(77-ე) (მე-4)

გლობალური ინოვაციების ინდექსი 35 60.1

(59-ე) (მე-4)

ეკონომიკის თავისუფლების ინდექსი 75.9 79

(მე-16) (მე-7)

საკუთრების უფლებების დაცვის 4.7 8.12

ინდექსი (88-ე) (მე-13)

KOF გლობალიზაციის ინდექსი 64.13 87.2

(65-ე) (მე-8)

ბიუჯეტის ღიაობა 82 74
(მე-5) (მე-12)

გადასახადების სიმარტივე 89.2 86.2

(მე-14) (27-ე)

წყარო:საერთაშორისო ბიზნეს ცენტრი

დასკვნა:
 დიდი ბრიტანეთის ეკონომიკა დაფუძნებულია ლიბერალურ, საბაზრო
ეკონომიკისა და დაბალ გადასახადების პრინციპებზე. ქვეყანა მეოთხე ადგილს
იკავებს მსოფლიო სავაჭრო ინდუსტრიაში, მშპ-ს მაჩევენებლით მეექვსე ადგილზეა,
ხოლო ევროპაში მესამეა გერმანიასა და საფრანგეთის შემდეგ. წევრია
ევროკავშირის,ნატოს და დიდი რვიანის. ევროპაში დიდი ბრიტანეთი ინფლაციით,
ფასების დონით და უმუშევრობის დონით ყველაზე ძლიერ ქვეყნად არის მიჩნეული.
გაერთიანებული სამეფოს ეკონომიკის მნიშვნელოვანი პროგრესი განაპირობა
სახელმწიფოს სწორმა პოლიტიკურ-ეკონომიკურ გადაწყვეტილებებმა. სახელმწიფოს
მოქნილმა რეგულირებამ შედეგად მოიტანა ნაციონალური მაკროეკონიმიკური
მაჩვენებლების სტაბიულობა, ინფლაციისა და უმუშევრობის საკმაოდ დაბალი
მაჩვენებლები. ქვეყნის შიდა მაკროეკონომიკურ მაჩვენებელთა სტაბილურობამ
განაპირობა უკანასკნელი წლების რეცესიების სწრაფად გადალახვა. ბოლო სამი
წლის მანძილზე მხოლოდ ერთხელ დაეცა პროდუქციის წარმოების დონე
კვარტალურად, ხოლო მშპ-ს ზრდა არ შეჩერებულა ბოლო 4 წელია;
გლობალიზაციიდან გამომდინარე, ტექნიკური პროგრესი და მზარი კონკურენცია
მსოფლიოს ბაზრებზე ქმნიან ახალ გამოწვევებს გაერთიანებული სამეფოს
ეკონომიკისთვის და ბიზნესიც სულ აწყდება ახალ პრობლემებს. ასეთ პირობებში
მთავრობა ნაციონალური ეკონომიკური პოლიტიკის აუცილებელ ატრიბუტებად
მიიჩნევს მოქნილი და დინამიური შრომის, საქონლისა და კაპიტალის ბაზრების
ჩამოყალიბებას. საერთაშორისო ვაჭრობის გაზრდა,რაც ნიშნავს, რომ ბრიტანულ
ფირმებს შეუძლიათ ისარგებლონ საქონლის სპეციალიზაციით, სადაც მათ
შედარებითი უპირატესობა აქვთ. გაერთიანებულ სამეფოს შედარებითი
უპირატესობა აქვს ისეთ საქონელში, როგორიცაა ფინანსური მომსახურება, ვიდეო
თამაშების და ბირთვული ენერგიის კომპონენტები. ეს შედარებითი უპირატესობა
უფრო მაღალი ექსპორტული მაჩვენებლის საშუალებას იძლევა, რაც ქმნის სამუშაო
ადგილებს. გლობალიზაციამ მნიშვნელოვნად გაზარდა სამომხმარებლო საქონლის
არჩევანი. დღეს გლობალური პანდემიის ვითარებაში, დიდი ბრიტანეთის ეკონომიკა
30% შემცირებულია, უმუშევრობა 5,8%-მდეა გაზრდილი, ინფლაცია კი 1.5%-მდე.
ვირუსმა გავლენა მოახდინა ქვეყნის მთლიანი წარმოების მოცულობაზე, რაც
გამოწვეულია გლობალური მოთხოვნილების შენელებით და ნედლეულის
ხელმისაწვდომობასთან დაკავშირებით არსებული პრობლემებით. შედეგად,
ქვეყანაში მანქანებისა და აღჭურვილობის მწარმოებლებლებმა დროებით შეაჩერეს
საწარმო პროცესები.

მაგრამ ჩვენ დავინახეთ,რომ ისეთ დიდ და განვიტარებულ სახელმწიფოსაც კი,

როგორიც დიდი ბრიტანეთია გააჩნია მწვავე პრობლემები და გამოწვევები,ერთ-ერთ
უმთავრეს პრობლემად სიღარიბე შეიძლება მივიჩნიოთ,რომელზეც ვისაუბრეთ და
აღვნიშნეთ,რომ მოსახლეობის დაახლოებით 23%-სიღარიბის ზღვარს მიღმა
ცხოვრობს ეს დაახლოებით 13 მლნ ადამიანია რაც კოლოსარული ციფრებია.
ამასთანავე უმნიშვნელოვანეს გამოწვევებად შეიძლება მივიჩნიოთ ბრექსიტი და
კორონა ვირუსი.კორონა ვირუსზე უკვე ვისაუბრეთ,მაგრამ აღსანიშნავია,რომ ქვეყანა
დღეს ურთულეს ვითარებაშია და დღეს დაახლოებით 300 ათასი ინფიცირებული
ყავს,42 ათასი კი გარდაიცვალა,ეს შეიძლება ხელისუფლების არასწორ ნაბიჯებს
დავაბრალოთ,რომელმაც ეს ვირუსი არასერიოზულად აღიქვა და მივედით ამ
შედეგებამდე.ამ პრობლემის მოუგვარებლობა სერიოზულ პრობლემებამდე მიიყვანს
ქვეყნის ეკონომიკას და შესაბამისად მის მაცხოვრებლებს.უფრო მნიშვნელოვანი
საკითხი კი ბრექსიტია,რომლის ირგვლივაც დიდი აზრთა სხვადასხვაობაა და ყველა
მოუთმენლად ელის თუ როგორ გაგრძელდება ბრიტანეთის ისტორია ევროკავშირის
წევრობის გარეშე,რაც დღეისთვის ცხადია ის დარჩება უდიდესი შემსოავლების
გარეშე,თუნდაც ევროპელი ტურისტების სახით.მაგრამ ქვეყანას აღარ ექნება
გადასახდელი ნეტუ გადასახადი.

რაც შეეხება საქართველოსა და დიდი ბრიტანეთის შედარებას,ამ თემაზე საუბარი

ვფიქრობ არასწორი იქნება თუ არ აღვნიშნავთ ჩვენ ეკონომიკურ ურთიერთობებს.
ინგლისი და დღეს უკვე დიდი ბრიტანეთი ჩვენი ერთ-ერთი უმსხვილესი
პარტნიორია. ამის დასტურად შეგვიძლია ჩავხედოთ საქართველოში პირდაპირი
უცხოური ინვესტიციების მაჩვნებლებს,ქვეყნების მიხედვით სადაც პირველ ადგილს
სწორედ დიდი ბრიტანეთი იკავებს,თანაც უდიდესი წილით,ის მის მორბედს
ინვესტიციების მოცულობით თითქმის ორჯერ აღემატება,აქედან გამომდინარე
ჩვენთვისაც საინტერესო და მნიშნელოვანია დიდ ბრიტანეთში და მის ირგვლივ
განვითარებული მოვლენები,რამეთუ ისინი პირდაპირ ასახვას ჰპოვებს ჩვენს
ეკონომიკაზეც.დღეს მდგომარეობით კი ქვეყნების განვითარების დონეებს შორის
ცხადია არსებობს უფსკრული,რომელსაც ალბათ ზემოთ მდებარე სტატისტიკების
შედარებისას დაინახავთ,კერძოდ კი,თითქმის ყველა დადებით რეიტინგში დიდი
ბრიტანეთი მოწინავე პოზიციაზე ან მინიმუმ 10-ეულშია საქართველო კი მას
რამდენიმე ათეული პოზიციით ჩამორჩება.

გამოყენებული ლიტერატურა

➢ „საზოგადოება უკეთესი საზოგადოებისთვის“ მოძიებულია:07.06.20 -

http://socium.ge/index.php/articles/student-articles/86-globalizaci-dadebiti-da-
uaryofitimkhareebi;
➢ „ENCYCLOPAEDIA BRITANNICA“ მოძიებულია:07.06.20
https://www.britannica.com/place/UnitedKingdom/Trade;
➢ სტატისტიკა - მოძიებულია 07.06.20
https://www.statista.com/statistics/268168/globalization-index-bycountry/;
➢ . „ETH Zurich“ მოძიებულია:09.06.20
https://kof.ethz.ch/en/forecasts-and-indicators/indicators/kofglobalisation-index.html;
➢ „The Global Economy” მოძიებულია:09.06.20
https://www.theglobaleconomy.com/UnitedKingdom/kof_econ_glob
➢ „Office For National Statistics” (United Kingdom) მოძიებულია:09.06.20
https://www.ons.gov.uk/employmentandlabourmarket/peopleinwork/labourproductivit
➢ Technology businesses UK მოძიებულია:09.06.20
,https://www.great.gov.uk/international/content/about-uk/industries/technology/
➢ “UK” მოძიებულია:09.06.20
https://www.internationalpropertyrightsindex.org/country/united-kingdom
➢ UK Employed person მოძიებულია:09.06.20
https://tradingeconomics.com/united-kingdom/employed-persons
➢ Employed information technology professionals in the UK in 2019, by occupation
მოძიებულია10.06.20
 https://www.statista.com/statistics/778333/information-technology-professionals-employed-
uk/
➢ UK productivity data მოძიებულია:10.06.20
https://tradingeconomics.com/united-
kingdom/productivity?fbclid=IwAR2LXRnFlxGuOJDHyoVyaVV-DP_GZJ2-
4qofSurkIdZaHgfXF4vnyH6ZanQ
➢ შემოსავლების უთანაბრობა დიდ ბრიტანეთში მოძიებულია 10.06.20
https://www.equalitytrust.org.uk/scale-economic-inequality-uk
➢ შემოსავლების უთანაბრობა დიდ ბრიტანეთში FYE 2019 და ჯინის კოეფიციენტი
მოძიებულია 10.06.20
https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/personalandhouseholdfinances/inco
meandwealth/bulletins/householdincomeinequalityfinancial/financialyearending2019
➢ კუზნეცის მრუდი დიდი ბრიტანეთისათვის მოძებულია 10.06.20
https://voxeu.org/article/introducing-kuznets-waves-income-inequality
➢ სტატია ინტერნეტიდან: თელარა გელანტია (ივლისი 2, 2018) „5G და საქართველო“
მოძიებულია 10.06.20
https://forbes.ge/news/4216/5G-da-saqarTvelo
➢ ინტელექტუალური საკუთრების უფლებების დაცვა საქართველოში. მოძიებულია
10.06.20
https://www.gca.ge/uploads/files/leaflet_on_IRP_protection_-_FINAL-GEO.pdf
➢ მსოფლიო ბანკი-ჯინის კოეფიციენტი. მოძიებულია 10.06.20
https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=GB

➢ დიდი ბრიტანეთის ეკონომიკის გლობალიზაცია. მოძიებულია 10.06.20

https://www.theglobaleconomy.com/United-Kingdom/kof_econ_glob/

➢ საერთაშორისო ბიზნეს ცენტრი:გლობალური ინდექსები და რეიტინგები. მოძიებულია

10.06.20

https://globaledge.msu.edu/countries/georgia/indices
➢ “BBC”-ის სტატია:ბრიტანეთის ეკონომიკა სწრაფი ტემპებით იშლება მოძიებულია
10.06.20
https://www.bbc.com/news/business-52466864