Mimo że od Półwyspu
Syrakuzy stały się jed-
Apenińskiego dzieli ją jedy-
nie Cieśnina Messyńska o sze-
rokości ok. 3 kilometrów,
Sycylia nie jest wyspą tyl-
ko z  powodu działania natu-
ry. Od początku swoich dzie-
jów wykazywała bowiem po-
ciąg do odmienności kulturo-
wej, a historia odcisnęła na niej
mocne piętno, bo reguły ży-
cia toczącego się tu wczoraj
i przedwczoraj były te same,
co przed trzema tysiącami
lat, te same, co przed stu-
leciem. Bowiem przeszłość
nie popadła w  zapomnienie
(...) Antyk, czasy nowożyt-
ne i dzień dzisiejszy stopiły
się w niej w jednolity amal-
gamat jak napisała Marlena
de Blasi w książce „Tamtego
lata na Sycylii”.
Symbolem wyspy jest Tri-
nakria - głowa Meduzy (Gor-
gony), z wyrastającymi z niej
trzema nogami. Bujne włosy
Gorgony układają się w fale, są
poprzeplatane wężami i zakoń-
czone kłosami zboża. Nazwa
i przedstawienie może wyobra-
żać trzy rogi wyspy (przylądki
Peloro, Passero i Lilibeo), trzy
morza otaczające wyspę (Śród-
ziemne, Jońskie i Tyrreńskie)
albo trzy plemiona zamieszku-
jące Sycylię tuż przed przyby-
ciem tu kolonizatorów z Gre-
cji (Sykulów, Sykanów i Ely-
mów). Trinakria jako okre-
ślenie Sycylii pojawia się już
w starożytnych źródłach pi-
sanych, a dzisiaj jako godło
wyspy widnieje na fladze.
Wyspa, ze względu na swo-
ją lokalizację i zasoby natural-
ne, od niepamięt-
Monumentalna grecka świątynia w Agrygencie fot. Marcin Matera
Na okładce: rogownik „Piskun” podczas gry na
rogu. Dźwięk słychać z daleka, a rogownika moż-
na spotkać przy stanowisku naprzeciwko wioski
krywickiej. fot. Jan Świrski
ską.
Podróże po greckiej Sycylii nym z najpiękniejszych i naj-
większych greckich miast,
Sycylia to największa wyspa na Morzu Śródziemnym. również biorąc pod uwagę te-
reny Grecji właściwej. Prze-
Jej powierzchnia zajmuje ponad 25 tys. km2. Ze wzglę- piękna architektura z  ogrom-
du na swoje położenie w  centralnej części morza od nym teatrem z  widokiem na
morze, monumentalne kamie-
zawsze przecinały ją ważne szlaki handlowe i  komu- niołomy, z  których wydoby-
nikacyjne łączące Europę z  Afryką, wschód i  zachód wano budulec, agora, kolum-
nady i systemy wodociągowe,
oraz świat grecki, fenicki, a  potem łaciński. mimo upływu czasu zachwyca-
nych czasów była ziemią pożą- pansję fundując miasta takie cymi wzdłuż osi północ - po- ją do dnia dzisiejszego.
daną i dlatego pozostawała pod jak Katania, Leontinoi, Me- łudnie i  wschód - zachód na Miastem władali tyrani,
panowaniem wielu ludów. Zło- gara Hyblaia, Gela, Akrai, kwartały. W centralnie usytu- ale ich ekspansja gospodarcza
żone losy sprawiły, że stała się Selinunt czy Agrygent. owanej części miasta lokowano i kulturowa nie podobała się
kotłem cywilizacyjnym. Każ- Greckie miasta zaplanowa- ośrodek administracyjno-or- wszystkim. Jedną z  ważniej-
dy region, miasto, wioska mia- ne były zgodnie ze wszyst- ganizacyjno-handlowy (ago- szych postaci był tyran Aga-
ły i mają swój niepowtarzalny kimi ówczesnymi greckimi ra) i kultowy (akropol). Po- tokles, który w  319 r. przed
charakter, przeszłość i obycza- normami technologicznymi, zostałe kwartały zapełniała Chr. powrócił z wygnania do
je. My zajmiemy się jednak jej wymaganiami kulturowymi zabudowa mieszkalna. Mia- Syrakuz, stanął na czele woj-
wschodnią i  południową czę- oraz religijnymi. W większo- sto uzupełniały na przykład ska, dokonał zamachu sta-
ścią, gdzie swoje kolonie zało- ści z nich zastosowano siatkę gimnazjon czy teatr. Główne nu i  opanował Syrakuzy, po
żyli Grecy i przez wiele stule- hippodamejską, której autor- i boczne ulice krzyżowały się czym wygnał bądź kazał wy-
ci krzewili tutaj grecką kultu- stwo przypisywane jest Hip- pod kątem prostym, tworząc mordować około 10 tysięcy
rę, architekturę i sztukę. podamosowi z Miletu z V w. geometryczną regularną siat- opornych mieszkańców mia-
Kolonizacja grecka Sy- przed Chr. Jednak system ten kę. Projektanci dbali o zdro- sta. W pierwszych latach swo-
cylii rozpoczęła się od VIII był stosowany w  Jonii już wie isamopoczucie przyszłych ich rządów odwiedzał greckie
wieku przed Chr. Jej przebieg w VII w. przed Chr., a Hippo- mieszkańców i brali pod uwa- miasta wschodniej Sycylii,
opisywał Tukidydes (460- damos jedynie rozpropagował gę wartość odświeżającego szczególnie te, które zerwa-
411) w  swoim dziele „Woj- go na terenach Grecji właści- powietrza i przystosowywali ły kontakty z Syrakuzami za
na peloponeska”. Miejscowe wej. Sposób ten uwzględniał układ ulic oraz zabudowy do czasów panowania poprzednie-
ludy nie stanowiły żadnego warunki naturalne, perspekty- kierunku, z  którego najczę- go tyrana, zbudował silną ar-
problemu dla greckich kolo- wiczny rozwój i  funkcjonal- ściej wiał wiatr. mię i flotę. Wplątał się jednak
nizatorów. Grecy początko- ność miasta. Obszar przyszłe- Z czasem kilka greckich w wiele niepotrzebnych kon-
wo osiedlali się na terenach go miasta, o  wyraźnie zakre- kolonii zdominowało pozo- fliktów i był wśród Greków
nadmorskich - pierwsze ko- ślonych granicach, dzielono stałe mniej prężne. Na przy- niepopularny. Został zdetroni-
lonie założono w Naxos (734 głównymi arteriami biegną- kład w V w. przed Chr. Sy- zowany i zmarł w 289 r. przed
rok przed Chr.), Syrakuzach rakuzy objęły władzę nad Chr. Ostatnie lata jego życia
(733 r. przed Chr.), Messy- greckimi koloniami w połu- naznaczone były chorobami
nie (730 r. przed Chr.). Na- dniowo-wschodniej czę- i  niepokojami powodowany-
stępnie mieszkańcy no- ści Sycylii. A Gre- mi przez wnuka, na polecenie
wych miast rozpo- cy niwecząc cy- którego miał zostać otruty.
częli dalszą wilizację Syku- Hegemonia Syrakuz i po-
eks- lów wprowadzili lityka tyranów doprowadzi-
uprawę winoro- ły w  końcu do starć z  Kar-
śli i drzew oliw- tagińczykami (Fenicjana-
nych, kończąc mi), zamieszkującymi odle-
fazę neolityczną, głe, zachodnie wybrzeża wy-
a  rozpoczynając spy. Walki grecko-kartagiń-
tak zwaną śród- skie o panowanie nad Sycylią
ziemnomor- trwały aż do III wieku przed
Chr. Wtedy, za sprawą Ma-
mertynów (Synów Marsa)
- plemienia italskiego oraz
Hierona II (269-215) - wład-
cy Królestwa Syrakuzańskie-
go, do konfliktu włączyli
Gazeta Biskupińska, Adres redakcji: Biskupin, półwysep, tel. 52-302−52−80; Wydawca: Wy­dawnictwo Dominika
Księskiego "Wulkan", Tygodnik Lokalny Pałuki, Żnin, ul. Sądowa 4; redaktor naczelny: Dominik Księski;
zastępca redaktora naczelnego: Mirosława Roszak; Anioł Stróż: Roksana Chowaniec; sekretarz redakcji: Stanisław
Tyrakowski; reporterzy: Martyna Michalik, Jacek Mielcarzewicz, Jan Świrski, Rafał Trąbski, AnnaWiśniewska;
skład i łamanie: Leszek Adamczyk; opracowanie graficzne: Leszek Malak.