คู่มอื การใช้ แบบฝึ กทักษะคณิตศาสตร์ ชดที

ุ  1 ความหมายของลําดับและชนิดของลําดับ 16

ใบความรู้
ชันมัธยมศึกษาปี ที 5 หน่ วยการเรียนรู้ ที 1 เรือง ลําดับ
ชดที
ุ  1 ความหมายของลําดับและชนิดของลําดับ จํานวน 1 ชัวโมง
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

ทบทวนความร้ ูเดิม
่ วจับคู่กบั สมาชิกในเรนจ์ของ
ฟังก์ ชัน คือ ความสัมพันธ์ทีมีสมาชิกในโดเมนแตละตั
่ #น
ความสัมพันธ์เพียงตัวเดียวเทานั

่
ตัวอยางของความสั มพันธ์ทีเป็ นฟังกชั์ น เชน่
r1 = {(−2, 5), (5, 7), (0, 1), (4, − 2)}
r2 = {(−5, 3), (0, 3), (6, 3)}
r3 = {(x, y) y = 3x − 5, x ∈ I}

ลําดับ (Sequence or progresssion )

บทนิยาม
ลําดับ คือ ฟังกชั์ นทีมีโดเมนเป็ นเซตของจํานวนเต็มบวกหรื อสับเซต
ของจํานวนเต็มบวก ในรู ป {1, 2, 3, ..., n}

ตัวอย่ างของลําดับ
1 ) f = {(1, 8), (2, 11), (3, 14), (4, 17), (5, 20)}
โดเมนของฟังก์ชนั คือ {1, 2, 3, 4, 5}

2) , x ∈{1, 2, 3, 4}
f (x) = 5x
โดเมนของฟังกชั์ น คือ {1, 2, 3, 4}

3) , n ∈{1, 2, 3, ..., 100}

g(n) = 2n + 2
โดเมนของฟังกชั์ น คือ {1, 2, 3, ..., 100}

ศักดิพนั ธ์ ุ มั นคง โรงเรียนเชียงคําวิทยาคม

คู่มอื การใช้ แบบฝึ กทักษะคณิตศาสตร์ ชดที
ุ  1 ความหมายของลําดับและชนิดของลําดับ 17

4) f = {(1, 1), (2, 4), (3, 9), ..., (n, n 2 )}

โดเมนของฟังกชั์ น คือ {1, 2, 3, ..., n}

5) g = {(x, y) y = x + 1, x ∈ I+ }
โดเมนของฟังกชั์ น คือ {1, 2, 3, 4, ...}

6) h = {(n, h(n)) h(n) = 2n, n ∈ I+ }

โดเมนของฟังกชั์ น คือ {1, 2, 3, 4, ...}

7) I = {(n,a n ) a n =
1
n
, n ∈ I+ }
2
โดเมนของฟังกชั์ น คือ {1, 2, 3, 4, ...}

ลําดับทีมีโดเมนเป็ นเซตของจํานวนเต็มบวก (จํานวนนับ) n ตัวแรก

เรี ยกวา่ ลําดับจํากดั (Finite Sequence)

่ ข้างต้น สรุ ปได้วา่ ลําดับในข้อ 1), 2), 3) และ 4) เป็ นลําดับจํากดั

จากตัวอยาง

ลําดับทีมีโดเมนเป็ นเซตของจํานวนเต็มบวก
เรี ยกวา่ ลําดับอนันต์ (Infinite Sequence)

่ างต้น สรุ ปได้วา่ ลําดับในข้อ 5), 6) และ 7) เป็ น ลําดับอนันต์

จากตัวอยางข้

ศักดิพนั ธ์ ุ มั นคง โรงเรียนเชียงคําวิทยาคม

 คู่มอื การใช้ แบบฝึ กทักษะคณิตศาสตร์ ชดที
ุ  1 ความหมายของลําดับและชนิดของลําดับ 18

ถ้า ฟังกชั์ น f เป็ นลําดับ นิยมเขียนลําดับดังนี#

f (1) , f (2) , f (3) , f (n) , ....
หรื อ a1 , a 2 , a 3 , a n , ....

พจน์ที 1 , พจน์ที 2 ,..พจน์ที 3 , พจน์ที n , ...

เชน่ f = {(1, 1), (2, 4), (3, 9), ..., (n, n 2 ), ...}
เขียนแทนลําดับ f เป็ น 1, 4, 9, ... , n 2 , ...

h = {(n, h(n)) h(n) = 2n, n ∈ I+ }

เขียนแทนลําดับ h เป็ น 2, 4, 6, ... , 2n , ...

ั
นัน คือ การเขียนลําดับจะนิยมเขียนเฉพาะสมาชิกในเรนจ์ของลําดับ เรี ยงกนไป
ซึ งเรี ยกวา่ การเขียนลําดับโดยการแจงพจน์

ข้ อตกลงเกีย# วกับการเขียนลําดับ
พจน์ที 1 ของลําดับ เขียนแทนด้วย a1
พจน์ที 2 ของลําดับ เขียนแทนด้วย a2
พจน์ที 3 ของลําดับ เขียนแทนด้วย a3

• •
• •
• •
พจน์ที n ของลําดับ เขียนแทนด้วย an

เราเรี ยก a n ว่ าพจน์ ที# n ของลําดับ หรือพจน์ ทวั# ไป (General term) ของลําดับ

การเขียนลําดับ ในอีกรู ปแบบหนึงทีเป็ นทีนิยมคือ การเขียนลําดับในรู ปพจน์ที n หรื อ

พจน์ทวั ไป ( a n )

ศักดิพนั ธ์ ุ มั นคง โรงเรียนเชียงคําวิทยาคม

 คู่มอื การใช้ แบบฝึ กทักษะคณิตศาสตร์ ชดที
ุ  1 ความหมายของลําดับและชนิดของลําดับ 19

เชน่ 1) ลําดับ f = {(1, 2), (2, 4), (3, 6), ..., (10, 20)} ทีเป็ น ลําดับจํากดั
เมือเขียนโดยการแจงพจน์ จะได้ ลําดับ 2, 4, 6, …, 20
จะเห็นวา่ พจน์ที n ของลําดับนี# มีคาเทากบ่ ่ ั 2n เมือ n ทีอยูใ่ นโดเมนของลําดับ คือ
n ∈ {1, 2, 3, ..., 10}
จึงเขียนลําดับ f ในรู ปพจน์ทวั ไป ได้เป็ น a n = 2n เมือ n ∈ {1, 2, 3, ..., 10}
2) ลําดับ g = {(x, y) y = 3x − 1, x ∈ I+ } ทีเป็ นลําดับอนันต์
เมือเขียน g โดยการแจงพจน์ จะได้ ลําดับ 2, 5, 8, …, 3n − 1 , …
พจน์ที n ของลําดับนี# คือ 3n − 1
จึงเขียนลําดับ g ในรู ปพจน์ทวั ไป ได้เป็ น a n = 3n − 1

ตัวอย่ างของลําดับทีเ# ขียนโดยการแจงพจน์ และลําดับในรปของพจน์

ู ทวั# ไป
ก) 1, 2, 3, ... , 20
ข) 1, 2, 4, ... , 2n−1,...
ค) 6, 3, 0, −3 , ..., −36
ง) a n = 2n + 1 เมือ n ∈{1, 2,3,..., 20}
จ) an =
1
เมือ n ∈ {1, 2,3,...}
n2
ฉ) a n = sin
2nπ
เมือ n ∈ {1,2,3,...}
2

่ ลําดับทีเขียนโดยการแจงพจน์ และ ข้อ ง) – ฉ)

จากข้างต้น ข้อ ก) – ค) คือ ตัวอยาง
่ าดับทีเขียนในรู ปของพจน์ทวั ไป
คือ ตัวอยางลํ

ข้ อสั งเกตเกีย# วกับลําดับ

ิ
1. ลําดับเกดจากฟั งกชั์ นทีมีโดเมนเป็ นเซตของจํานวนเต็มบวกหรื อเซตของจํานวนเต็ม
บวก n ตัวแรก
2. การเขียนลําดับ โดยเขียนเฉพาะสมาชิกในเรนจ์ของลําดับนั# นเรี ยงกนไปั ซึ งเรี ยกวา่
การเขียนลําดับโดยการแจงพจน์
3. การเขียนลําดับอนันต์ในรู ปแจกแจงพจน์ ต้องเขียนสมาชิกของลําดับอยางน้ ่ อย 3
พจน์แรก เพือให้เห็นรู ปแบบของลําดับ จากนั# นใช้สัญลักษณ์ "..." (จุด 3จุด)
ั องระบุ สมาชิกในโดเมน
4. การเขียนลําดับในรู ปพจน์ทวั ไป ( a n ) หากเป็ นลําดับจํากดต้
ให้ชดั เจน แตถ้่ ามิได้ระบุสมาชิกในโดเมนไว้ ให้ถือวา่ ลําดับนั# นเป็ นลําดับอนันต์

ศักดิพนั ธ์ ุ มั นคง โรงเรียนเชียงคําวิทยาคม