BAB 3 : PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU

Sistem Residen
 Sistem Residen dilaksanakan di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang melalui perjanjian
yang dibuat dengan pemerintah tempatan dan raja-raja Melayu.
 Sistem Residen merupakan sistem pemerintahan British secara tidak langsung di negeri
berkenaan.
 Peranan ialah:
i. Menasihati raja-raja Melayu dalam semua hal ehwal pentadbiran kecuali agama Islam dan
adat istiadat Melayu
ii. Semua nasihat hendaklah diikuti dan dipatuhi
 Petempatan Residen adalah:
i. Perak – J.W.W. Birch
ii. Pahang – J.P Rodger
iii. Selangor – J.G.Davidson
iv. Negeri Sembilan – Martin Lister

 Ciri-Ciri Sistem Residen ialah:

i. Kedudukan raja dan pembesar negeri dikekalkan
ii. Nasihat mesti diterima dan sultan tidak lagi boleh membuat undang-undang
iii. Sultan dan pembesar kehilangan kuasa dalam pentadbiran dan pungutan cukai
iv. Residen mengambil alih pentadbiran negeri. Peranan pembesar digantikan oeh pegawai-
pegawai British
v. Jabatan dan sistem Barat menggantikan sistem pentadbiran tradisional

Latihan

1. Apakah jawatan pegawai British berikut di Negeri-Negeri Melayu?

 J.W.W Birch
 J.P. Rodger

A Gabenor Jeneral B Pesuruhjaya C Residen D Leftenan

2. Apakah peranan residen British di Perak, Selangor, Sungai Ujong dan Pahang?

A. Membawa masuk buruh Cina C Menasihati sultan berkaitan pentadbiran

B. Melindungi hak pelabur barat D Melindungi raja dan pembesar Melayu

1 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

1. Gambar menunjukkan Residen British di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang

a) Namakan Residen yang ditempatkan di negeri-negeri Melayu di bawah

i. Pahang : _______________________________
ii. Negeri Sembilan : ________________________________

b) Jelaskan peranan Residen

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

c) Nyatakan cirri-ciri sistem Residen.

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

d) Huraikan iktibar daripada perlaksanaan sistem Residen di negara kita.

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

2 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

3.3 Pembentukan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

 Selepas pelaksanaan Sistem Residen, British mengukuhkan kuasa di Perak, Selangor, Negeri
Sembilan dan Pahang dengan membentuk Negeri-Negeri Melayu Bersekutu (NNMB) melalui
Perjanjian Persekutuan 1895.

 Ciri-Ciri NNMB ialah:-

i. Merupakan gabungan Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang yang membentuk
Persekutuan. [Persekutuan ialah gabungan beberapa buah negeri di bawah satu unit
pentadbiran yang mengandungi kerajaan pusat dan kerajaan negeri]
ii. Residen Jeneral sebagai ketua pentadbiran persekutuan
iii. Raja-Raja Melayu menerima nasihat Residen Jeneral dalam semua perkara kecuali agama
Islam dan adat istiadat Melayu
iv. Kuala Lumpur menjadi pusat pentadbiran NNMB
v. NNMB juga dikenali sebagai Pesekutuan 1896

 Faktor-Faktor Pembentukan NNMB ialah:

1. Menyeragamkan pentadbiran
 Pentadbiran di negeri-negeri ini tidak seragam kerana mempunyai undang-undang
sendiri
 Kemajuan ekonomi antara negeri tidak seimbang
 British perlukan pentadbiran cekap untuk memudahkan eksploitasi ekonomi

2. Mengatasi kelemahan sistem residen

 Tiada garis panduan yang jelas
 Residen semakin berkuasa dalam Majlis Mesyuarat Negeri
 Raja dan pembesar tidak puas hati kerana hilang kuasa dalam pentadbiran dan
pungutan cukai

3. Menjamin keselamatan negeri

 Penggabungan membolehkan NNMB mempunyai pasukan keselamatan sendiri
 Menjaga keamanan tanpa bantuan luar

4. Menangani masalah kewangan Pahang

 Penggabungan negeri-negeri yang kaya
 Membantu beban kewangan Pahang

3 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

3.4 Pentadbiran Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

 Diketuai Residen Jeneral

 Bertanggungjawab kepada Majlis Mesyuarat Negeri dan Pesuruhjaya Tinggi
 Majlis Mesyuarat Negeri ditubuhkan
i. Berperanan menggubal undang-undang dan membantu pentadbiran negeri
ii. Hilang kuasa selepas penubuhan NNMB kerana kuasa perundangan terletak di tangan
Residen Jeneral
iii. Residen Jeneral sangat berkuasa – menguasai pentadbiran dan menggubal undang-
undang
iv. Kuasa raja semakin terhakis kerana terpaksa menerima nasihat Residen Jeneral dalam
semua perkara pentadbiran kecuali berkaitan agama Islam dan adat istiadat Melayu

 Majlis Mesyuarat Persekutuan

i. Pada tahun 1909, British menandatangani perjanjian dengan Raja-Raja Melayu bagi
menubuhkan Majlis Mesyuarat Persekutuan
ii. Majlis ini berkuasa meluluskan undang-undang di NNMB
iii. Majlis ini dipengerusikan oleh Pesuruhjaya Tinggi
iv. Pesuruhjaya Tinggi sangat berkuasa mengawal undang-undang dan kewangan NNMB
juga dalam pentadbiran
v. Raja-Raja Melayu hanya ahli biasa

 Pembentukan Durbar
i. Ditubuhkan untuk mendapat sokongan raja-raja Melayu terhadap NNMB
ii. Ahli Durbar terdiri daripada Pesuruhjaya Tinggi, Raja-Raja Melayu, Residen Jeneral dan
Residen British
iii. Durbar bertanggungjawab sebagai pelindung orang Melayu
iv. Durbar pertama diadakan di Kuala Kangsar pada tahun 1897

4 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

Latihan

1.
2.

3.
4.

5 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

5. 6.

1. Lorekkan peta di bawah anggota Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

6 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

2. Pembentukan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu adalah untuk memenuhi kepentingan British.

a) Namakan negeri-negeri yang terlibat dengan pembentukan Negeri-Negeri Melayu

Bersekutu.
________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

b) Apakah ciri-ciri Negeri-Negeri Melayu Bersekutu?

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

c) Pada pandangan anda, apakah faktor yang menyebabkan British membentuk Negeri-
Negeri Melayu Bersekutu?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

3. Majlis Mesyuarat Negeri ditubuhkan selepas British Berjaya campurtangan dalam pentadbiran
negeri Melayu.

i. Jelaskan peranan Raja-Raja Melayu dalam Majlis Mesyuarat Negeri?

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

7 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

 ii. Rajah menunjukkan keahlian Majlis Mesyuarat Persekutuan 1909

Pesuruhjaya Tinggi British

Residen Jeneral

Empat orang Empat Orang Residen Empat Ahli Tidak

Raja Melayu Negeri-Negeri Melayu Rasmi (3 Eropah, 1
Cina)
Penubuhan Majlis Mesyuarat Persekutuan telah member kesan kepada negeri-negeri
Melayu. Berikan penjelasan anda
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

iii. Apakah iktibar daripada penubuhan Majlis Mesyuarat tersebut?

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

8 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020