T.C.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ

BİTİRME TEZİ

DİŞ HEKİMLİĞİ CERRAHİSİNDE

BOTOX UYGULAMALARI

AĞIZ DİŞ VE ÇENE CERRAHİSİ ANABİLİM DALI

BESTENUR TUĞBA MUHÇİ

0801150066

Danışman
Prof. Dr. Büket AYBAR

[Mayıs, 2020]

İSTANBUL
TEŞEKKÜRLER

Tez çalışmam süresince kıymetli bilgisini, deneyimini ve manevi desteğini

esirgemeyen değerli hocam ve tez danışmanım Prof. Dr. Büket Aybar’a;
Aldığım her kararda yanımda olduklarını bildiğim, hayatımı kolaylaştırmak
için ellerinden geleni yapan sevgili annem Emel Muhçi’ye ve sevgili babam
Halil Muhçi’ye ve küçük kız kardeşim Açelya Muhçi’ye;
Evdeki ilk öğretmenlerim, değerli anneannem ve büyükbabam Ülkü-Suphi
Eminağaoğlu’na;
İlgisini ve desteğini hiç esirgemeyen, hep yol gösteren canım dayım Dr. Murat
Selçuk Eminağaoğlu’na;
Ayrıca en başından beri hayatıma dahil olan birlikte büyüdüğüm bütün
dostlarıma; Deniz, Cemile, Fırat, Cem, İlayda, Yusuf, Aleyna, Yeşim, Eda ve
Ecem’e en içten teşekkürlerimi sunarım.

1
İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜRLER…………………...……………….………………………………1
KISALTMALAR………………………………………………………....................4
ŞEKİLLER……………………………………………………………………...…...5
ÖZET..……………………………………………………………….………………6
SUMMARY………………………………………………………….….……….......7
1.BOTULİNUM TOKSİNİN TARİHÇESİ…………………………….………….8
2.BOTULİNUM TOKSİNİN BİYOKİMYASI……………………………..……..8
3.ETKİ MEKANİZMASI………………………………………………………….9
3.1.Nöromusküler Blokaj…………………………………………………………...9
3.2.Enjeksiyon Prosedürü………………………………………………………….10
4.BOTULİNUM NÖROTOKSİNİN FARMAKOLOJİSİ…...…………………..11
5.YAN ETKİLER…………………………………………………………………..11
6.BOTULİNUM TOKSİNİN TIPTA KULLANIMI……………………………..12
6.1.Gastrointestinal Sistemde Botulinum Toksin Kullanımı……………...……..12
6.2.Serebral Palsili Hastalarda BTX Kullanımı………………………………….13
6.3.Multiple Skleroz………………………………………………..……………....14
7.BOTULİNUM TOKSİNİN DİŞ HEKİMLİĞİNDE KULLANIMI…………..15
8.BTX'İN KOZMETİK ALANDA KULLANIMI……………………………….16
9.BTX’İN TERAPÖTİK AMAÇLI KULLANIMI……………………………....16
9.1 Sialore…………………………………………………………………………...16
9.2. Ağrı Bozuklukları……………………………………………………………...17
9.2.1. Trigeminal Nevralji…………………………………………..17
9.2.2. Başağrısı ve Migren…………………………………………..17
9.2.3. Myofasiyal Ağrı Disfonksiyon Sendromu……………………18
9.3.Masseter Kas Hipertrofisi……………………………………………………..18
9.4.Fasiyal Sinir Paralizileri……………………………………………………….20
9.5.Kanser Terapileri……………………………………………………………....21

9.6.Orofasiyal Distoni………………………………………………………………21
9.7. Oral Kavitenin Mikrocerrahi Rekonstrüksiyon İçin Hazırlanması……….21
9.8. Dental İmplantlar, Çene ve Periodontal Cerrahi Prosedürler……………..22
9.9.Yara İyileşmesi…………………………………………………………………22
9.10.Temporomandibular Eklem Rahatsızlıkları………………………………..23
9.10.1.TME'nin Dislokasyonu…………………………...……………..23
9.10.2.Bruksizm………………………………………...……………...24
9.10.3.Trismus…………………………………...…………………….24
9.11.Gummy Smile (Dişeti Gülümsemesi)…………………..……………………25
10.BTX’İN KONTRENDİKASYONLARI………………………………………30
SONUÇLAR……………………………………………………………………….31
KAYNAKLAR…………………………………………………………………….32
ÖZGEÇMİŞ……….……………………………………...……………………….39

3
KISALTMALAR

BTX: Botulinum toksin

BTX-A: Botulinum toksin tip A
SNARE: Veziküle Özgü Membran Proteini
EMG: Elektromiyagrafi
BTX-B: Botulinum toksin tip B
TME: Temporomandibular eklem
MADS: Miyofasiyal ağrı disfonksiyon sendromu
AcH: Asetilkolin
VAS: Visual Analog Scale
GaAlAs: Galyum alüminyum arsenit
TMR: Temporomandibular rahatsızlıklar
Ca:Kalsiyum

4
ŞEKİLLER

Şekil 1 , 2 ve 4 : Sheen, D., & Clarkson, E. (2020). Botox and Dermal Fillers. Dental
Clinics of North America. doi:10.1016/j.cden.2019.12.002

Şekil 3: A Botox (Botulinum Toxin) Injection for Dystonia. Article.wn.com 2012

Şekil 5: Sidebottom AJ, May JE, Madahar AK. Role of botulinum toxin A injection into
the submandibular salivary glands as an assessment fort he subsequent removal of the
submandibular glands in the management of children with sialorrhoea. British Journal of
Oral and Maxillofacial Surgery 2012 Jun 1.

Şekil 6,7: Alshawdi A, Nadershah M, Osborn T. Therapeutic applications of botulinum

neurotoxin in head and neck disorders. The Saudi Dental Journal 2015; 27: 3-11

5
ÖZET

Botulinum toksini, tıp tarihinde ilk kez kullanılan ve dünya üzerinde de en güçlü
olarak bilinen nörotoksindir. Bu nörotoksinin bilinen 8 serotipi vardır fakat şu anda A ve B
serotipleri çoğunluklu olarak tıp alanında kullanılmaktadır. Medikal tıp alanında BTX-A
plastik cerrahi, dermatoloji, oftalmoloji, genel cerrahi ve ortopedik cerrahi alanlarında
kullanılmıştır. Ağız ve çene-yüz cerrahisinde BTX-A kullanımı 1982’de başlamıştır. O
zamandan günümüze kozmetik amaçlı, orofasiyal ağrıların tedavisi, tükürük bezi
hastalıkları, masseter kas hipertrofileri, temporomandibular eklem rahatsızlıkları, dişeti
gülümsemesi, yara iyileşmesinde hızlandırma, trismus tedavileri gibi birçok amaçla
kullanılmıştır. Bu tez çalışmasında daha çok Botulinum Toksin Tip A hakkında çalışmalara
yer verilmiştir çünkü ağız ve çene-yüz cerrahisinde Tip A’nın kullanımı daha sıktır. Bu tez
çalışmasının amacı, diş hekimliğinde maksillofasiyal bölgede botulinum toksininin
kullanım alanlarını anlatmak ve hangi hastalıklarda/durumlarda BTX-A tedavisinin
başarılı olduğunu randomize kontrollü çalışmalarla destekleyerek göstermektir.

6
SUMMARY

Botulinum toxin is the first neurotoxin that used in the history of medicine and is
also known as the strongest toxin in the world. This neurotoxin has 8 different serotypes
but right now serotypes A and B are the most used in medicine. In medical medicine
Botulinum Toxin Type A, has been used in the fields of plastic surgery, dermatology,
ophthalmology, general surgery and orthopedic surgery. The use of BTX-A in oral and
maxillofacial surgery started in 1982. Since then, it has been used for cosmetic purposes
and treatment of orofacial pain, salivary gland diseases, masseter muscle hypertrophies,
temporomandibular joint disorders, gummy smile, acceleration in wound healing, and
trismus. In this thesis, more studies about Botulinum Toxin Type A are included because
the use of Type A is more common in oral and maxillofacial surgery. The aim of this thesis
is to explain the usage areas of botulinum toxin in the maxillofacial region in dentistry and
to show in which diseases/conditions the BTX-A treatment was successful by supporting
with randomized controlled studies.

7
1.BOTULİNUM TOKSİN TARİHÇESİ

Botulinum toksin, 1817 ve 1822 yılları arasında Alman fizikçi Justinus Kerner
tarafından "sosis zehiri" olarak tanımlanmıştır. 1895'te Emile Van Ermengem ilk
defa Clostridium botulinum bakterisini ayrıştırmayı başardı. 1949 yılında ise Burgen ve
arkadaşları botulinumun nöromusküler faaliyetleri azaltıcı etkisini keşfettiler.
1973 yılında Smith Kettlewell Institute'den Alan B Scott, BTX-A’yı maymunlarda
denedi. 1980 yılında ise botoksu ilk defa insanlar üzerinde şaşılığı giderme amaçlı kullandı.
BTX’in ilk kozmetik etkisi göz doktoru Jean Carruthers ve cildiyeci Alastair Carruthers
isimli karı koca tarafından Vancouver’da tanımlandı. BTX’in ayrıca koltuk altı
terlemelerini azaltıcı etkisi de onaylandı. BTX’in migren, astım, obezite gibi birçok hastalık
üzerindeki etkisi AB ülkelerinde araştırılmaktadır.[1][2]Ayrıca, son zamanlarda, çiğneme
kaslarının artan gerginliği, yüz asimetrisi, hiperhidrozis tedavilerinde de kullanılmaya
başlanmıştır.[3]

2.BOTULİNUM TOKSİNİN BİYOKİMYASI

Botulinum nörotoksini (BTX), Gram pozitif, çubuk şekilli, spor oluşturan ve

kesinlikle anaerobik bir bakteri olan Clostridium botulinum ve nadiren Clostridium
butyricum ve Clostridium baratii tarafından üretilen, genellikle bitkilerde ve toprakta
bulunan nörotoksik bir proteindir. Bir zamanlar öldürücü olarak kabul edilmesine rağmen,
BTX şu anda terapötik bir ilaç olarak kullanılmaktadır. Kimyasal olarak, biri hafif biri ağır
olmak üzere 2 adet metalloproteaz zincirden oluşmaktadır. 8 farklı immünolojik serotipi
vardır.(A,B,C1,C2,D,E,F,G) Bunlardan 7 tanesi (C2 hariç) nörotoksindir. Serotip A
spastisite bozuklukları ve kozmetik işlemler amaçlı en sık kullanılanıdır [4].

8
3.ETKİ MEKANİZMASI

3.1.Nöromusküler Blokaj
BTX, asetilkolinin ekzositozunu inhibe ederek nöromüsküler kavşakta
bloke edici etkiye sahiptir[5].Bu etki dört basamakta oluşur; bağlanma,
internalizasyon, translokasyon ve inhibisyon.
Birinci basamakta toksin ağır zinciri vasıtasıyla presinaptik nörondaki
spesifik reseptörlere bağlanır, ikinci basamakta enerji bağımlı endositozis ile
sitoplazmaya geçer. Burada tam açıklanamayan bir mekanizma ile hafif ve ağır
zincir birbirinden ayrılır ve hafif zincir yer değiştirir. Nöronal uyarı akson ucuna
gelir, voltaj kapılı Ca kanalları açılır. Ca-Sinaptotagmin birleşir.
Son aşamada SNARE(Veziküle özgü membran proteini) aktivasyonu olur.
Vezikül açılır ve asetilkolin salınımı olur.
(SNARE=Sintaksin+Sinaptobrevin+SNAP25). Botulinum toksin A ve E; SNAP-
25’i, Botulinum toksin C sintaksini, Botulinum toksin B,D,F ve G ise sinaptobrevini
bloklar[6]. BTX uygulanınca 24–48 saat içerisinde etkinlik kazanmaya başlar, 2-3
haftada zirve yapar ve etkinliğini yaklaşık 3-4 ay korur. (Muthane ve Panikar,
2003)[7]. Nötrleştirici antikorların üretilmesi nedeniyle ikincil yanıt vermemeyle
karşılaşılabilir. Bu etkinin üstesinden gelmek için, daha yüksek aktiviteye sahip yeni
toksinler tasarlanmaktadır. Tekrarlanan enjeksiyonlardan kaçınılarak ve dozu
mümkün olduğunca düşük tutarak antikor üretimi önlenebilir (Nigam ve Nigam,
2010)[8].

9
 Şekil: 1 Şekil: 2

3.2.Enjeksiyon Prosedürü
BTX dozu, durumun ciddiyetine göre ayarlanmalıdır. Toksin, elektromiyografi
(EMG) ile izlenilerek 1- ila 1.5 inç, 25 ila 30 gauge iğne ile enjekte edilir. Sonraki
enjeksiyonlar, 3 ay sonra verilen cevaba göre yapılabilir.[9]

4.BOTULİNUM NÖROTOKSİNİN FARMAKOLOJİSİ

BTX-A için iki farklı piyasa isminde ürün bulunmaktadır. Botox ve Dysport. Bu
iki ürünün de etki mekanizması birbirinde oldukça farklıdır. Botox’un 1 üniti Dysport’un
yaklaşık olarak 3-4 ünitine denk gelmektedir [10]. 1970’li yılların sonlarından itibaren
BTX-A’nın terapötik uygulamaları tıpta kullanılmaya başlanmıştır ve güvenli bir kullanım
alanı sunmuştur. Toksinin enjekte edilebilir formu oral kullanımdan daha güvenli
bulunmuştur.[11]
10
 Klinik kullanım sürecinde toksinin stabilitesi güvenilir değildir. BTX-A’nın üretimi
sırasında, proteinlerin denatürasyonu ve toksinin aktivitesi açısından liyofilizasyon (dondurarak
kurutma) ve vakumla kurutma işlemleri önemlidir. BTX-A’ya salin ilavesi ile pH 7.3 yapılır. Bu
nötral pH’ta, soğutulmasına rağmen 12 saat içinde hızlı bir etkinlik kaybı olur. Buna karşın, BTX-
B kompleksi üretimi sırasında aşırı olumsuz koşullara maruz kalır ancak yine de bozulmadan
kalmayı başarır ve oldukça saflaştırılır[12].

TİP A – BOTOX TİP B – MİYOBLOK

DYSPORT NÖROBLOK
XEOMİN

5.YAN ETKİLER

Sistemik yan etkileri:

-Anksiyete -Fasiyal ağrılar
-Baş dönmesi -Nezle benzeri semptomlar
-Uyuşukluk -Gözleri odaklamada bozukluk
-Baş ağrısı -Göz veya kaş sarkması
-Ağız ve göz kuruluğu -Çift/buğulu görme
-Faranjit -Işığa karşı duyarlılık
-Disfaji -Mide bulantısı
-Terleme -Ateş
-Titreme -İsilik benzeri alerjik reaksiyonlar
-Kaşıntı -Dispne
-Göğüste gerginlik -Yüzde ödem
-Ses kısıklığı -Solunum yolu enfeksiyonu
-Anaflaksi -Ürtiker
-Eritema Multiforme -Pruritus
-Mesanede kontrol kaybı -Güç kaybı
-Paralizi -Nöbetler

11
 Lokal olarak, enjeksiyon sahasında;
-Ağrı -Kızarıklık
-Karıncalanma -Morarma
-Şişme ya da hassaslık -Kanama
-Enjeksiyon sahasında ve yakın bölgelerde zayıf ya da sert kaslar [13]

6.BOTULİNUM TOKSİNİN TIPTA KULLANIMI

6.1.Gastrointestinal Sistemde Botulinum Toksin Kullanımı

Krikofaringeal Disfaji; Farklı tip nörolojik hastalıklardan muzdarip hastalarda üst

özofagus sfinkterin (UÖS) başarısız gevşemesiyle ilişkili disfaji gözlenmiştir. Bolus yutulması

sırasında krikofaringeal (KF) kasın gevşemesi, UÖS'in açılmasını önler; sonuç olarak, bolus

özofagusa giremez. Bu yutulan gıdanın hava yollarına nüfuz etmesine veya aspirasyonuna neden

olabilir. Literatürdeki birçok rapor, UÖS spazmları veya diskinezi ile ilişkili nörojenik disfajinin

BT’yi krikofaringeal kasa enjekte ederek etkili bir şekilde tedavi edilebildiğini göstermiştir.[14]

KF kasına incobotulinumtoxin A (Inco-A, Xeomin) (doz 15-20 U) enjeksiyonu yapıldı. Hastalar

başlangıçta ve birinci ve ikinci tedaviden sonra klinik olarak değerlendirildi. Bu sonuçlara

dayanarak, BT'nin KF enjeksiyonunun UÖS disfonksiyonu olan hastalarda etkili olduğu

görülmektedir.

Akalazya; Akalazyadaki majör patofizyolojik lezyon,alt özofagus sfinkterinin

nonkolinerjik inhibitör nöronlarının spesifik bir kaybından kaynaklanır ve bu da sfinkterin

yuttuktan sonra gevşememesine neden olur ve disfaji ile sonuçlanır. Dört alt özofagus sfinkter

kadranına 25 ünite BTX-A’nın endoskopik enjeksiyonu ideal dozda tedavi olarak kabul

görmüştür.[15]

12
 Gastroperezi; Mide bulantısı, kusma, dispepsi ve abdominal şişkinlik ile sonuçlanan

gastroparezi veya gecikmiş gastrik boşalma, kötü kontrol edilen diyabetes mellitus, ameliyat

sonrası belirtiler veya idiyopatik nedenlerin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.

Gastroparezi klinik nedenlerinden birinin kısmen bozulmuş gevşeme ve uygun olmayan

kolinerjik stimülasyondan kaynaklanan pilorospazm olduğu, bu nedenle pilorospazmın

azalmasının gastrik boşalmayı artırabileceği varsayılmıştır. Son yıllarda, pilor içine BT

enjeksiyonu, bu bozuklukta bir tedavi seçeneği olarak kabul edilmiştir.[16]

Obezite;

Gastrik antruma BT enjeksiyonu, obezite tedavisi için gastrik boşalmayı geçici olarak

azaltmak için kullanılabilir. Çift-kör kontrollü bir çalışmada, 24 morbid obez hasta [ortalama vücut

kitle indeksi 43,6 `1,09 kg / m2] intraparietal olarak mide antrumu ve fundusu içine 200 Ona-A BT

ünitesi veya plasebo randomize edildi. [17]

Tedaviden sekiz hafta sonra BT ile tedavi edilen hastalarda önemli ölçüde yüksek kilo kaybı

olduğu gözlemlendi.

Anal Fissür;

Ağrılı dışkılama ve rektal kanamaya dönüşebilirler. En sık olarak anüsün orta arka

pozisyonunda ortaya çıkan bu çatlakların, artan anal sfinkter basınçları ve azalmış kan akışının bir

sonucu olarak iskemiye sekonder neden olduğu düşünülmektedir. Kronik çatlaklar geliştiğinde,

tedavi seçenekleri, topikal nitrogliserin, BT enjeksiyonu, oral nifedipin veya cerrahi girişimle

sfinkter tonunu azaltarak bu döngüyü kesmeyi amaçlamaktadır [18]

6.2.Serebral Palsili Hastalarda BTX Kullanımı

Spastisitenin, serebral palsi (SP) olan çocuklarda hem fonksiyon bozukluğuna hem de kötü

duruşa ana katkıda bulunduğu düşünülmektedir. SP'de üst ekstremite motor tutulum paternleri

13
günlük hareketlere ve yaşam kalitesindeki kısıtlamalara göre değişir.

Botulinum Toksin-A (BTX-A), odak uç spastisitesini azaltarak motor uç plakasında asetilkolinin

(Ach) presinaptik aksondan salınmasını önleyerek etkili bir nörotoksindir.

Pronator teres, FCU(elin fleksör kaslarından biri), adduktor pollisiz, brachialis ve biceps

kaslarına uygulamalar yapılmıştır.

Toplam BTX-A dozu ortalama 117.67 IU ile 50-180 arasındaydı. Kg vücut ağırlığı başına

ortalama doz 4.75 IU idi. Enjeksiyonların tüm hastalar tarafından iyi tolere edildiği belirtilmiştir.

[19]

6.3.Multipl Skleroz

Multiple Skleroziste uyluk adduktor kaslarının kas kontraksiyonunu azalttığı, üst

ekstremite spastisitesinde hareket derecesini arttırdığı bildirilmiştir. Bu nedenle BT tedavisi bir

alternatif olarak bu bölgedeki kaslara uygulanmıştır. [20]

BTX genellikle yüzde kırışıklıkların giderilmesinde kullanılmasına rağmen günümüzde

strabismus(şaşılık), meshane distonisi ve servikal distonilerde de kullanılmaktadır. Hiperhidrozis

ve üst dudak spasitelerinde de kullanılmaktadır. [21]

14
Şekil 3:Servikal distonide BT kullanımı

7.BOTULİNUM TOKSİNİN DİŞ HEKİMLİĞİNDE KLİNİK KULLANIMI

Orofasiyal bölgede BTX-A kulanılan durumlar:

1)Kozmetik amaçlı
2)Orofasiyal ağrı sendromları; trigeminal nevralj, migren, baş ağrısı, miyofasiyal ağrı
3)Tükürük bezi rahatsızlıkları; sialore, Frey sendromu
4)Masseter kasının hipertrofisi
5)Temporomandibular Disfonksiyonlar: TME’nin Dislokasyonu , Bruksizm
6)Gummy smile (Dişeti Gülümsemesi)
7)Fasiyal sinir felci, paralizileri
8)Kanser terapileri
9)Oral kavitenin mikrocerrahi rekonstrüksiyon için hazırlanması
10)İmplant.çene cerrahilerinde ve Periodontal cerrahilerde
11)Yara iyileşmesi amaçlı
12)Trismus [22]
15
8.BTX’İN KOZMETİK ALANDA KULLANIMI

En çok bilinen kullanım; glabella çizgilenmesine uygula, kaz ayaklarına uygulama ve

platysma kasına uygulama ve perioral bölgedeki kırışıklıklar için uygulamadır.[23] Glabella
çizgilenmesinde procerus ve corrugator supercilii kasları etkili olmaktadır. Ek olarak bu çizgiler
yaşla artmaktadır.[24] Günümüzde baş-boyun bölgesinde kozmetik amaçlı olarak alın
kırışıklıklarında , Marionette çizgilerinde, çene ucundaki (mentalis) kırışıklıklarda, boyun
çizgilenmelerinde , kaş dolgularında kullanılmaktadır.[25]

Şekil 4:Glabella çizgilenmesinde BT kullanımı

9.BTX’İN TERAPÖTİK AMAÇLI KULLANIM

9.1 Sialore

Sialore (aşırı tükürük salgılanması) birçok nörolojik bozukluğun yaygın belirtisidir. Serebral
palsili çocuklarda sialore prevelansı yaklaşık %10 ile 37’dir.[26] Parkinson hastalığı olanlarda %10
ile 84 arasında değişmektedir. Lateral skleroz veya motor nöron hastalığı olanlarda %20
civarındadır.[27] BTX’in tükürük bezleri (parotis ve submandibular) üzerindeki etkilerini
değerlendirmek ve etki mekanizmalarını belirlemek için in vivo çalışmalar yapılmıştır. Farklı
klinik öncesi deneyler arasında benzer immünohistokimyasal sonuçlar bulmuştur.

16
Hayvanların tükürük bezlerine BTX enjeksiyonu, çoğu araştırmanın toksinle tedavi edilen
gruplarında immünohistokimyasal markerların (asetilkolinesteraz, nitrik oksit sentaz, SNAP25)
immünoreaktivitesinin azalmasına neden olmuştur. Bezlerin kimyasal “denervasyonunun” tükürük
akışını azalttığı gösterilmiştir.[28] BTX’in salya akması üzerindeki etkisini belirlemeyi amaçlayan
bir meta-analiz, yetişkinlerde ve çocuklarda terapötik bir ajan olarak uygulanmasının klinik olarak
etkili olduğu ve etkilenen hastalarda hipersalivasyon şiddetini azaltabileceği sonucuna
varmıştır.[29]

Frey Sendromu’nda BTX kullanımı: Frey sendromu ilk kez 1923'te tükürük bezi
ameliyatının ve daha az sıklıkla boyun cerrahisi ve travmasının postoperatif bir komplikasyonu
olan aurikulotemporal sendrom olarak tanımlandı. Postganglionik parasempatik nöronların ter
bezlerine ve kutanöz kan damarlarına anormal bir şekilde yeniden bağlanması nedeniyle terleme
ve tat alma ile karakterize edilir. Artmış ter ve tükürük salgısında BTX tedavisi alternatif bir tedavi
olarak kabul görmüştür. [30]

Şekil 5: Tükürük bezlerine BT uygulaması

17
9.2. Ağrı Bozuklukları

BTX tip A, embriyonik dorsal kök gangliyonlarındaki kalsiyum bağımlı P maddesi salınımını
inhibe ederek C ve A Delta liflerinin çevresel inhibisyonu yoluyla analjezik bir etki üretir. Periferik
ve merkezi analjezik BTX'in etkileri, toksinin periferik nosiseptif nöronlar üzerindeki doğrudan ve
dolaylı (retrograd transport) etkilerinden kaynaklanır.[31]

9.2.1. Trigeminal Nevralji

İnatçı ve idiyopatik nevraljiyi tedavi etmek için kullanıldığında BTX Tip A, asetilkolin ve
diğer nörotransmitterlerin ekzositozunu inhibe ederek etki gösterir. Trigeminal nevraljiyi tedavi
etmek için uygun BTX dozu, hedef bölgesine veya masseter kasına enjekte edilen 20-50 U'dur.[32]

9.2.2. Başağrısı ve Migren

Baş ağrısı, periferik nosiseptif afferent liflerin anormal uyarılmasından kaynaklanabilir,
bu da merkezi duyarlılığa ve perikraniyal kas sertliği ve hassasiyetinde bir artışa neden olur. Baş
ağrısı ayrıca, nukleus trigeminaisl kaudalis nöronlarının duyarlılığının artmasına bağlı olabilir ve
bu da serotonin ve norepinefrin içeren ağrı modülasyonunu azaltan ağrı sinyallerinin üretilmesine
yol açar. Migren damar duvarındaki trigeminal afferentleri aktive eden ve ağrıya neden olan
inflamasyon ve vazodilatasyon ile ilişkili bir nörovasküler ağrı sendromudur. BTX, parasempatik
çıkışı azaltarak analjeziye neden olabilir. Bu nedenle kronik baş ağrısı vakalarında BTX kullanımı
endikedir.[33] Halen kullanılan BTX uygulama yöntemi, ağrıyı takiben, hassas kaslara doğrudan
enjeksiyondur. Baş ağrısı ve migren için kullanılan BTX dozları, enjeksiyonun ilk 2 haftasında
klinik iyileşme, yaklaşık 6 haftada maksimum fayda ve 3 ay boyunca etkinlik ile 10 ila 150 U
arasındadır.[34]

18
9.2.3. Myofasiyal Ağrı Disfonksiyon Sendromu
Belirsiz bir etiyolojisi olmayan karmaşık bir ağrı sendromu olan MADS, kasların ağrısı
ve hassasiyeti, özellikle çiğneme kasları ve tetik noktaları ile ilişkilidir. 50 U BTX tip A
enjeksiyonu, nöromüsküler kavşaktan ACh salınımını bloke ederek MADS'nin kas
hiperaktivitesini azaltmak için basit ve etkili bir araçtır.[35] Fallah ve arkadaşlarının yaptığı
deneyde miyofasyal ağrının tedavisinde düşük seviyeli lazer kullanımı ve BTX kullanımı
karşılaştırıldı. Çalışılan toplam 15 hasta rastgele iki gruba ayrıldı. Lazer grubu, düşük seviyeli bir
GaAlAs (alüminyum galyum arsenit) lazeri (830 nm dalga boyunda 100 mW çıkış gücü ile sürekli
ışık emisyonu) ve toksin grubuna ilk seansta 30 U BTX - A ve 15 gün sonra 15 U verildi.
Değerlendirmeler bir VAS(Visual-Görsel Analog Skala) ve bir dijital kalibratör kullanılarak
kaydedildi. Her iki tedavi de ağrıyı etkili bir şekilde azalttı, ancak düşük seviyeli lazerin etkisi BTX
A'dan daha büyüktü. Her iki tedavi de ağzın açılmasında istatistiksel olarak anlamlı bir iyileşme
göstermedi.[36]
Genel olarak, MADS'de BTX kullanımının etkinliğini kanıtlamak için prospektif
randomize kontrollü çalışmalar yetersizdir. Yakın zamana kadar BTX, sadece hastalıktaki ağrı ve
disfonksiyonu hafifletmek için geçici bir terapi olarak kullanılmıştır.[37]

9.3.Masseter Kas Hipertrofisi

Masseter kas hipertrofisinin nedeni bilinmemektedir. Herhangi bir cinsiyet belirtimi
olmadan 20 ila 40 yaş arasındaki çene açısının ağrısız genişlemesi en yaygın sunumdur, ancak
literatürde lokalize ağrı ve trismus bulunan bazı hastalar da tanımlanmaktadır.
A tipi botulinum toksini, nöromüsküler kavşakta nörotransmitter asetilkolinin salınımını
inhibe etmek için periferik kolinerjik motor sinir uçlarında seçici olarak hareket ederek terapötik
etkisini üretir.
BTX tip A enjeksiyonu, masseterik hipertrofi için bir veya her iki masseter kasının
asemptomatik genişlemesi olarak tanımlanan minimal invaziv bir tedavi yöntemidir.

19
 Shome, Khare ve arkadaşları 2014-2018 yılları arasında toplam 50 hastaya (29 erkek,21
kadın; ortalama yaş 40.5) bilateral masseter hipertrofisi tedavisi için botoks uygulaması yaptı. 100
U liyofilize botulinum toksin tip A içeren bir şişe 5 U / 0.1 ml'lik bir konsantrasyonu sağlanarak
2 ml normal salin içinde yeniden oluşturuldu. İlk olarak, ağız açısı ile kulağın alt implantasyonu
arasında bir çizgi sınırlandırılarak enjeksiyonlar için güvenli bir alan oluşturuldu ve hastalar
dişlerini kuvvetlice ısırdı. Kasların ön ve arka kenarları da çizildi, mandibula ramusu alanın alt
sınırı idi. 26-gauge 1-inç tüberkülin şırınga kullanılarak yüzün her iki tarafına toplam 30 U
botulinum toksini tip A enjekte edildi. Kasın ortasına 10 U botulinum toksin tip A ve her biri üst
ve alt noktalara, başlangıç noktasından 1 cm uzakta 10U enjekte edildi. Her iki hasta grubumuzun
da 4. ve 12. haftalarda taban çizgisinden ortalama yüzde 8.4 (p <0.0001) ve yüzde 12 (p <0.0001)
masseter kas hipertrofisinde azalma gösterdiği gözlemlendi. 12. haftada ikinci enjeksiyon
uygulanan hasta grubunda 24. haftada başlangıçtan yüzde 26.6 (p <0.0001) masseter kas azalması
gözlemlenmesine rağmen, diğer hasta grubu için yüzde 19.81 (p <0.0001) idi. üçüncü enjeksiyon
dozunu alan hasta grubunda, masseter hacminde dramatik bir azalma (yüzde 42.52; p <0.0001)
gözlemlendi. İki seans botulinum toksin A tipi enjeksiyon uygulanan hastalarda 1, 2, 3 ve 4 takip
yıllarında masseter kaslarının hacminde belirgin bir geri kazanım olmamıştır. Bununla birlikte, üç
seans botulinum toksin tip A enjeksiyonları yapılan hastalarda, taban çizgisinden 4. yıla kadar
botulinum toksin tip A'nın istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi (p <0.0001) görülmüştür. Böylece,
üç enjeksiyon iki enjeksiyonla karşılaştırıldığında iki taraflı masseter hipertrofisinin uzun dönemli
tedavisine yardımcı olduğu söylenmiştir. Botulinum toksini tip A'nın alt yüz masseter kasını
azaltmada etiket dışı bir ilaç olarak etkinliği birkaç çalışma ile kanıtlanmıştır, 1,2,4,8,9 ve 20 ila
50-U botulinum toksini tip A'nın intramüsküler enjeksiyonu masseterik kas kalınlığına bağlı olarak
önerilir.[38]
Sonuç olarak; Tedaviye başlarken direnç gelişimini engellemek için mümkün olan en düşük dozla
başlanmalıdır. Enjeksiyonlar 3 ay aralıklarla yapılmalıdır. Botox 5 U, Dysport 25 U olarak
uygulanır.Belli bir kas noktası hedef alarak yapılan çalışmalarda yetersiz doz, kasın yüzey
genişliği, hastanın yaşı, uygulanan teknik, doğru kas seçimi ve doz ayarlamasına dikkat edilmesi
belirtilmiştir. İdeal tedavi olarak masseter kasına 2 ml steril salin içinde 100 U BTX tip A enjekte
edilir. Bu tedavinin tek sınırlaması, prosedürün tekrarlanması gerektiğinde 6 aydan sonra nüks
etmesidir.[39]
20
ŞEKİL 6,7: Masseter hipertrofisi için BT uygulama alanları

9.4.Fasiyal Sinir Paralizileri

Fasiyal sinir felci(yüz felci) yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler. Hastalar fonksiyonel
eksiklikler, kozmetik deformiteler ve sosyal sonuçlardan muzdariptir. Kronik yüz felci, etkilenen
taraftaki ilgili yüz kaslarını dejenere eder ve bu da hastanın aşırı yaşlı görünmesine neden olur.[40]
Fasiyal paralizilerde, aktif taraf simetri ve dengeyi sağlamak için bir toksin ile tedavi
edilir. İlk çalışmada yazarlar, 1: 3'lük dönüşüm oranını karşılaştırdılar. Uzun süreli fasiyal paralizisi
olan 55 hastadan oluşan bir grupla çalışılmış ve paralizi olmamış tarafa onabotulinum toksin A (n
= 25) veya abobotulinum toksin A (n = 30) enjeksiyonları ile rastgele tedavi
edilmiştir.(Onabotulinum,abobotulinum ve inkobotulinum en sık kullanılan formlardır.)[41]
Takipler bir ve altı aylık yapıldı. Yan etki insidansı abobotulinum toksini A ile daha fazlaydı.
Tedavi etkisi altı ay sürdü ve yaşam kalitesi her iki grupta da benzerdi.[42]

21
9.5.Kanser Terapileri
BTX ile yardımcı tedavi, kemo-radyoterapiye tümör yanıtını güçlendirmek için
kullanılabilir. Toksinin lokal uygulaması tümör perfüzyonunu ve oksijenlenmeyi arttırır ve
damarların vazoreaktivitesini modüle eder. BTX, vasküler düz kas adrenoseptörlerinin aktivasyonu
yoluyla sempatik vasküler tonu koruyan bir vazomodülatör olan noradrenalinin salınmasıyla,
çevredeki tümör tarafından tercih edilen arteriolleri güçlendirir. Antikanser tedavisine başlamadan
3 gün önce BTX enjekte edildiğinde daha büyük etkiler görülmüştür.[43]

9.6.Orofasiyal Distoni
Distoni, antagonist kasların sürdürülen ve sıklıkla tekrarlayan istemsiz kas hareketleri ile
karakterize nörolojik bir sendromdur. Etiyolojisi birinci olarak idiopatik veya nörolojik hastalıklar,
ikincil olarak ilaçlar veya neoplazmalar kaynaklı olabilir.[44] Xiao ve arkadaşları 2018 yılında bir
çalışma yapmışlardır. Bu çalışma randomize ve plasebo kontrollü bir çalışmadır. Toplam 44
hemifasiyal spazmlı hasta iki gruba bölündü, 19 hastadan biri BTX ile tek taraflı tedavi edildi ve
diğer 24 hastaya iki taraflı BTX - A tedavisi verildi. Etkilenen taraftaki BTX - A dozları standart
dozlardı. Sonuçlar, iki taraflı tedavi edilen hastalarda yüz asimetrisinin iyileştiğini gösterdi. Bu
terapinin tek dezavantajı, tedavi maliyetlerinin artmasıydı. [45]

9.7.Oral Kavitenin Mikrocerrahi Rekonstrüksiyon İçin Hazırlanması

Postoperatif iyi bakıma rağmen, tümör eksizyonu, boyun diseksiyonu ve rekonstrüksiyonu
ile tedavi edilen çoğu ağız kanseri hastası enfeksiyonlar, yara ayrılması ve fistül oluşumu gibi
komplikasyonlarla karşılaşacaktır. Bu komplikasyonlara, tükürük temizleme kapasitesinin
azalması, yutma kapasitesinin sınırlı olması ve salgılanan tükürük miktarının artması neden olur.
BTX tip A'nın ameliyattan 4 gün önce ana tükürük bezine (Tükürük salgısının &70’i
submandibular beze aittir.) uygulanması bu komplikasyonların üstesinden gelmeye yardımcı
olabilir. Enjeksiyondan önce sialometri ve sialografi yapılır ve bez işaretleri yapılır. Daha sonra,
her bir beze 3-4 enjeksiyon yapılır ve toplam 80-100 U BTX dozu verilir. En yüksek etki,
enjeksiyondan 5-8 gün sonra görülür. Tedavi tükürük sekresyonunda % 50-70 azalma sağlar. [46]
22
9.8. Dental İmplantlar, Çene ve Periodontal Cerrahi Prosedürler
İmplant yerleştirilmesindeki başarısızlık temel olarak parafonksiyonel alışkanlıkları olan
hastalarda aşırı fonksiyonel güçlere bağlı olabilen kemik entegrasyonunun eksikliğinden
kaynaklanmaktadır. Maksillofasiyal (örn., Zigomatik ve kondiler) kırıkların tedavisi, kallus
oluşumunu önleyen çiğneme kaslarının kuvvetlerinin üstesinden gelmek için çoklu sabitleme
yerleri ve donanım gerektirir. Ameliyattan 12-48 saat önce iki taraflı olarak 100 U BTX tip A'nın
profilaktik enjeksiyonu bu kuvvetleri azaltmada faydalı olabilir. Periodontal cerrahilerde, BTX
enjeksiyonu aşırı kas fonksiyonu kaynaklı periodontal travmayı azaltabilir.[47]

9.9.Yara İyileşmesi
Travmatik, cerrahi veya diğer yaraların iyileşmesi, kronik bir yaraya yol açabilecek
birden fazla aşama (örn. Hemostaz, inflamasyon, doku proliferasyonu ve yeniden modelleme)
içerir. İyileşme süreci sırasında metabolik aktivite ve iltihaplanmadaki artışlar yara kenarlarında
kas kasılmasına neden olur. Son zamanlarda BTX tip A ile deneysel tedavi, BTX'in iyileşme
dokularında ve çevresinde dinamik gerilimi ortadan kaldırma yeteneğine dayanarak yara iyileşmesi
için denenmiştir. Bu kemoimmobilizasyon, iyileşmeyi potansiyel olarak iyileştirebilir ve optimal
estetik için yara izini en aza indirebilir.[48] Yarık dudak ve damak onarımı genellikle orta yüz
bölgesinde gelişim geriliğine neden olur. Bu etkilerin nedenleri olarak gergin bir cheiloplasty ve
yumuşak dokunun aşırı iyileşmesi belirtilmiştir, bu da iyileşme yarası üzerinde gerginlik oluşturur.
BTX Tip A’nın orbicularis oris kasının medial ve lateral kısımlarına enjeksiyonunun kas
aktivitesini azalttığı, böylece yaradaki gerginliğin azaldığı ve daha ideal bir iyileşme sağlandığı
belirtilmiştir. Standart bir yaklaşımı belirlemek için ek çalışmalara ihtiyaç duyulmasına rağmen
yara iyileştirici paradigmalarda BTX kullanımını destekleme konusunda cesaret verici bir eğilim
olmuştur.[49]

23
9.10.Temporomandibular Eklem Rahatsızlıkları
TMR’ler, temporomandibular eklem (TME) ve ilişkili kaslar kaynaklı bir grup yüz ağrısı
bozukluğudur.
Jalpesh, Jorge ve Shamir’in 2019’da yaptığı derlemeye göre;
Bu sistematik derleme, TMR ve / veya bruksizmi olan hastaları tedavi ederken BTX'in bu
hastaların tedavisinde uygun bir gerekçe olup olmadığını belirlemek için BTX'in yararlılığını
belirlemeye odaklanmaktadır.
11 çalışmadan 8’inde ağrı skorlandırıldı. Test gruplarına BTX enjekte edildi ve kontrol
gruplarına salin enjekte edildi. Guarda-Nardini ve arkadaşları, Carli ve arkadaşları, Chaurand ve
arkadaşlarının yaptıkları çalışmalarda başlangıçtan üç aya kadar olan aralıklar arasında ağrı
skorlarında bir azalma olmuştur. Kurtoğlu ve arkadaşları ağrıdaki azalmayı değerlendirmek için
davranışsal bir anket kullandılar, bu da test grubundaki puanlarında ortalama bir azalma gösterdi.
Yine bu kontrol grubuna göre daha büyüktü. Lee ve arkadaşlarının çalışmasında test grubunda
başlangıçtan 12 haftaya kadar EMG bruksizm olaylarının sayısında bir azalma olmuştur; 2.77 ±
1.86'dan 0.26 ± 0.24'e; aynı zaman aralığında 2.77 ± 1.86 ila 0.26 ± 0.24 arasında nispeten sabit
kalan kontrol grubuna kıyasla. Bu sistematik derlemeden elde edilen sonuçlar, BTX'in TMR'den
muzdarip hastalarda ağrı seviyelerini azaltmaya yardımcı olduğunu göstermektedir. [50]

9.10.1.TME’nin Dislokasyonu
TME çıkığı, kondilin eklem yüksekliğinin ötesinde yaptığı aşırı ileri hareketten
kaynaklanır. Eklem yüzeylerinin tamamen ayrılması, nöromüsküler kavşakta ACh salınımını
inhibe ederek ve lateral pterygoid kasları kemodinervasyon yoluyla zayıflatarak etki gösteren BTX
tip A, çeneyi açmak ve kapatmak için kullanılan kaslar arasında bir dengesizliğe neden olur.
BTX'in bu etkileri ağız açıklığını sınırlar ve 2-4 ay süren etkileriyle dislokasyonu önlemeye
yardımcı olur. Bu amaç için uygun BTX dozu, her lateral pterygoid kasına enjekte edilen 25-50
U'dur. [51]

24
9.10.2. Bruksizm
Sadece dördü randomize edilmiş 10 çalışma özel olarak değerlendirildi. Birincisi, gece
bruksizmi olan 31 hasta üzerinde randomize plasebo kontrollü bir paralel tasarım çalışmasıdır (13
toksin infiltrasyonu olan ve 9 plasebo olan hasta rastgele seçildi). Katılımcılara 200 ünite BTX - A
(her kateterde 60 ünite ve her temporalda 40 ünite) veya bir plasebo enjekte edildi. İlk
değerlendirme ziyaretlerinden dört ve sekiz hafta sonra yapıldı. Tedavinin etkinliği, bruksizm ve
ağrıdaki herhangi bir değişiklik için görsel bir analog skala (VAS) kullanılarak ölçüldü. BTX - A
uygulanan grupta uyku süresi arttı ve bruksizm atakları azaldı. [52] Başka bir çalışmada, bruksizm
ile ilişkili temporomandibular rahatsızlıkları (TMR) olan hastalarda kas içi BTX -A
enjeksiyonundan sonra oklüzal kuvvet ve terapötik etkinlik değerlendirildi. Bu randomize
çalışmada, bruksizm ile ilişkili 30 TMR hastası rastgele üç gruba ayrıldı (her grupta n = 10) ve
masseter kasına,kontrol grubuna plasebo ve deney grubuna bilateral kas içi BTX -A enjeksiyonu
ile tedavi edildi. Oklüzal kuvvet, ısırma süresi, ağız kapanması ve oklüzal kuvvet dağılımı ölçülmüş
ve kaydedilmiştir. Üç grupta interkuspal pozisyonda oklüzal kuvvet azaldı.[53] Son makale 24
hastayı rastgele üç gruba (n = 8) ayırdı ve bilateral kas içi BTX - A enjeksiyonları kullanılarak
tedavi edildi. Diğerleri bir plasebo ile tedavi edildi ve kontrol grubuna enjeksiyon uygulanmadı.
BTX - A'nın etkisi, istirahatte ve çiğneme sırasında miyofasyal ağrının tedavisinde değerlendirildi.
Takip rejimi bir hafta, üç ay ve altı aylık yapıldı. BTX ile tedavi edilen hastalarda istirahatte ağrı
düzeldi. BTX - A grubunda diğer iki grupla karşılaştırıldığında oklüzal kuvvette anlamlı bir
değişiklik gözlendi.[54]

9.10.3.Trismus
Trismus, trigeminal sinirin, özellikle çiğneme kaslarının spazmı kaynaklı ağız açmada
güçlük olan bir motor bozukluk olarak tanımlanır. Bu bozuklukta BTX tip A, kolinerjik alt motor
nöronun sinaptik aralığında hareket eder ve alt motor nöron terminalinde nöroekzositozun bloke
edilmesine bağlı olarak felce neden olur. Trismus için önerilen BTX dozu, her masseter kasına 25
U ve temporalis kasına 10 U enjekte edilir. [55]

25
9.11. Gummy Smile (Dişeti Gülümsemesi)
Zamanla, karmaşık olandan basit olana doğru bu bozukluğu tedavi etmek için farklı
çözümler önerilmiştir. LeFort I osteotomi ve kemik rezeksiyonu gibi ortognatik ameliyatlar, kesici
instrüzyonuyla ortodontik tedavi, kuron uzatma, dişeti iltihabı ve botulinum toksin enjeksiyonları
hastanın durumuna bağlı olarak dişeti gülümsemesini düzeltmenin farklı yöntemleridir. BTX kas
hipertrofisi kaynaklı dişeti gülümselerinde kullanılmış ve başarılı olmuştur. [56]
Botox'un etkisi 2 hafta sonra ortaya çıkmış, kas kalınlığı ve anatomisine bağlı olarak 4 ile
6 ay arasında devam etmiştir.
Afnan, Lamia ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada 23 hasta incelenmiş; kas hipertrofisine bağlı
dişeti gülümsemesi olan hastalarda. Çalışma Ocak 2016'da Riyad'daki özel bir dermatoloji
kliniğinde gerçekleştirildi, dahil edilen hastalara dermatolog tarafından gülümsemelerini
iyileştirmek için BTX enjeksiyonu yapıldı. Botox tip 1 30 gauge’luk iğnelerle 0.1 ml başına 2.5
birimde hazırlanıp, depolama için önerilen yönergelere göre 1 ml % 0,9 sodyum klorür çözeltisi
içinde seyreltildi. Levator labii superioris alaeque nasi kasına uygulama yapılmıştır.
Botox enjeksiyonundan 2 hafta sonra iyileşme görülmüştür. Enjeksiyondan sonra dişeti
görünme miktarında önemli bir azalma gözlenmiştir. Hiçbir yan etki bildirilmemiştir.[57]

26
10.BTX’İN KONTRENDİKASYONLARI

1)Hamile ve emziren kadınlar (henüz kanıtlanmamış.)

2)Çocuklarda kullanımı – nörolojik büyümeyi etkileyebileceğinden dolayı (henüz
kanıtlanmamış.)
3)Nöromusküler bozukluklar (örn:Myasthenia Gravis)
4)Kanama bozukluklarında
5)Kardiyovasküler bozukluklarda
6)Enjeksiyon bölgesinde önceden oluşmuş enfeksiyon varlığında
7)Deri enfeksiyonlarında
8)Aminoglikozid türü antibiyotik, kinin, klorokin, kalsiyum kanal blokeri, aspirin
kullanan hastalarda
9)65 yaşını geçmiş hastalarda (henüz kanıtlanmamış.) [58]

27
SONUÇLAR

Sonuç olarak Botulinum Toksin’in tıp alanında ve diş hekimliği alanında kullanımının
gitikçe arttığı görülmüştür. Diş hekimliğinde özellikle masseter kası hipertrofisinde, dişeti
gülümsemesi, trigeminal nevralji, tükürük bezi disfonskiyonları, temporomandibular eklem
rahatsızlıkları (bruksizm ve trismus gibi) tedavilerinde botulinum toksin kullanımının başarılı bir
tedavi alternatifi olduğu düşünülmektedir.

28
KAYNAKLAR

[1]:Prof.Dr.GülerKanra."Biyolojik Toksinler”

http://www.pediatri.hacettepe.edu.tr/Katki/2002-1/BT.html

[2]: Frank J. Erbguth (2004). "Historical notes on botulism, Clostridium botulinum, botulinum
toxin, and the idea of the therapeutic use of the toxin". Movement Disorders. Movement Disorder
Society (Wiley). 19 (S8), s. S2-S6.

[3]: Hoffman WY. Reanimation of the paralyzed face. Otolaryngol Clin North Am 1992; 25:
649-67.

[4]: Dastoor SF, Misch CE, Wang HL. Botulinum toxin(Botox) to enhance facial macroesthetics:
A literature review. J Oral Implantol2007;33:164-71. 


[5]: Gooriah R, Ahmad F. Onabotulinum toxin A for chronic migraine: a critical appraisal.
Therapeutics Clin Risk Management 2015;11:1003-13. 


[6]: Ngeow wc, Nair r. Injection of Botulinum Toxin Type A(Botox) into trigger zones trigeminal
neuralgia as a means to control pain.Oral Search Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endot
2010;109:e47.e50.

[7]: Muthane, U.B., Panikar, J.N., 2003. Botulinum toxins: pharmacology and its current
therapeutic evidence for use. Neurol. India 51, 455– 460.

[8]: Nigam, P.K., Nigam, A., 2010. Botulinum toxin. Indian J. Dermatol. 55 (1), 8–14.

[9]:Archana, M.S. Toxin yet not toxic: Botulinum toxin in dentistry. The Saudi Dental Journal
(2016)

[10]: Rao, L.B., Sangur, R., Pradeep, S., 2011. Application of Botulinum toxin type A: an
arsenal in dentistry. Indian J. Dent. Res. 22 (3), 440–445.

29
[11]: The basic science of botulinum toxin. (Facial Plast Surg Clin North Am. 2003)

[12]: Callaway JE, Grethlein AJ. Production, quality and stability of botulinum toxin type B
(Myobloc) for clinical use. In: Brin MF, Jankovic J, Hallett M, editors. Scientific and Therapeutic
Aspects of Botulinum Toxin. Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins; 2002. p. 115-22.

[13]: Jaspers GW, Pijpe J, Jansma J. The use of botulinum toxin type a in cosmetic facial
procedures. Int J Oral Maxillofac Surg 2011; 40: 127-33.


[14]: Regan J, Murphy A, Chiang M, McMahon BP, Coughlan T, Walshe M (2014) Botulinum
toxin for upper oesophageal sphincter dysfunction in neurological swallowing disorders. Cochrane
Database Syst Rev 5:CD009968

[15]: Zaninotto G, Leusink A, Markar SR (2019) Management of achalasia in 2019. Curr Opin
Gastroenterol.

[16]: Rayner CK, Horowitz M (2005) New management approaches for gastroparesis. Nat Clin
Pract Gastroenterol Hepatol 2:454–462; quiz 493

[17]: Hackert T et al (2017) Sphincter of Oddi botulinum toxin injection to prevent pancreatic
fistula after distal pancreatectomy. Surgery 161(5):1444–1450

[18]: Gandomkar H, Zeinoddini A, Heidari R, Amoli HA (2015) Partial lateral internal

sphincterotomy versus combined botulinum toxin A injection and topical diltiazem in the treatment
of chronic anal fissure: a randomized clinical trial. Dis Colon Rectum 58:228–234

[19]: Yadav, S., Chand, S., Majumdar, R., & Sud, A. (2020). Effect of botulinum toxin
type-A in spasticity and functional outcome of upper limbs in cerebral palsy. Journal of Clinical
Orthopaedics and Trauma.

[20]: Munchau A, Bhatia KP. Uses of botulinum toxin injection in medicine today.
Clinical review. British Medical Journal, 2000:320:161-165.

30
[21]: Archana, M.S. Toxin yet not toxic: Botulinum toxin in dentistry. The Saudi Dental Journal
(2016)

[22]: Bhogal PS, Hutton A, Monaghan A. A review of the current uses of botox for dentally-
related procedures. Dent Update 2006; 33: 165-8.

[23]: Hegedus F, Diecidue R, Taub D, Nyirady J. Non-surgical 
treatment modalities of facial

photodamage: Practical knowledge for the oral and maxillofacial professional. Int J Oral
Maxillofac Surg 2006; 35: 389-98. 


[24]:Botulinum toxin the poison that heals: A brief reviewShubha Ranjan Dutta, Deepak
Passi,1 Mahinder Singh,2 Purnima Singh,3 Sarang Sharma,4 and Abhimanyu Sharma4

[25]: Lin YC, Shieh JY, Cheng ML, Yang PY. 2008. Botulinum toxin type A for control of
drooling in Asian patients with cerebral palsy. Neurology. 70(4):316–318.

[26]: Restivo D, Panebianco M, Casabona A, Lanza S, Marchese-Ragona R, Patti F, Masiero S,

Biondi A, Quartarone A. 2018. Botulinum toxin A for sial- orrhoea associated with neurological
disorders: evaluation of the relation- ship between effect of treatment and the number of glands
treated. Toxins (Basel). 10(2):E55.

[27]: Xu H, Shan XF, Cong X, Yang NY, Wu LL, Yu GY, Zhang Y, Cai ZG. 2015. Pre- and
post-synaptic effects of botulinum toxin A on submandibular glands. J Dent Res. 94(10):1454–
1462.

[28]: Vashishta R, Nguyen SA, White DR, Gillespie MB. 2013. Botulinum toxin for the
treatment of sialorrhea: a meta-analysis. Otolaryngol Head Neck Surg. 148(2):191–196.

[29]: Motz KM.; Kim, Y.J. Auriculotemporal Syndrome (Frey Syndrome). Otolaryngol. Clin. N.
Am. 2016, 49, 501– 509. 


31
[30]: Purkiss, J., Welch, M., Doward, S., Foster, K., 2000. Capsaicin- stimulated release of
substance P from cultured dorsal root ganglion neurons: involvement of two distinct mechanisms.
Biochem. Pharmacol. 59 (11), 1403–1406.

[31]: Zuniga, C., Diaz, S., Piedimonte, F., Micheli, F., 2008. Beneficial effects of botulinum
toxin type A in trigeminal neuralgia. Arq. Neuropsiquiatr. 66 (3A), 500–503.

[32]: Goadsby, P.J., Edvinsson, L., 1994. Human in vivo evidence for trigeminovascular
activation in cluster headache: neuropeptide changes and effects of acute attacks therapies. Brain
117 (3), 427– 434.

[33]: Winner, P., 2003. Botulinum toxins in the treatment of migraine and tension-type
headaches. Phys. Med. Rehabil. Clin. N. Am. 14 (4), 885–899.

[34]: Nixford, D.R., Heo, G., Major, P.W., 2002. Randomized controlled trial of
botulinum toxin A for chronic myogenous facial pain. Pain 99 (3), 465–473.

[35]: De Carli, B.M.; Magro, A.K.; Souza-Silva, B.N.; Matos F de S.; De Carli .JP.;Paranhos,
L.R.; Magro, E.D. The 
effect of laser and botulinum toxin in the treatment of myofascial pain
and mouth opening: A randomized 
clinical trial. J. Photochem. Photobiol. B 2016, 159, 120–
123. 


[36]: Fallah, H.M., Currimbhoy, S., 2012. Uses of botulinum toxin a for treatment of myofacial
pain and dysfunction. J. Oral Maxillofac. Surg. 70 (5), 1243–1245.

[37]: From the Department of Facial Plastic Surgery and the De- partment of Dermatology,
Cosmetic Dermatology and Derma- to-Surgery, The Esthetic Clinics.
Received for publication July 18, 2018; accepted February 19, 2019.

[38]: Bas, B., Ozan, B., Muglali, M., Celebi, N., 2010. Treatment of masseteric hypertrophy with
botulinum toxin: a report of two cases. Med. Oral Patol. Oral Cir. Bucal 15 (4), 649–652.

32
[39]: Choe, W.J.; Kim, H.D.; Han, B.H.; Kim, J. Thread lifting: A minimally invasive surgical
technique for long- standing facial paralysis. HNO 2017, 65, 910–915. 


[40]: Bülbül Başkan E. Botulinum toksin nedir? Etki mekanizması ve çeşitleri. Ertam Sağduyu İ,
editör. Her Yönüyle Botulinum Toksin Uygulamalarına Yeniden Bakış. 1. Baskı. Ankara:
Türkiye Klinikleri; 2019. p.1-5.

[41]: do Nascimento Remigio, A.F.; Salles, A.G.; de Faria, J.C.; Ferreira, M.C. Comparison of
the efficiency of 
onabotulinumtoxinA and abobotulinumtoxinA at the 1:3 conversion ratio for
the treatment of asymmetry 
after long-term facial paralysis. Plast. Reconstr. Surg. 2015, 135,
239–249. 


[42]: Ansiaux, R., Baudelet, C., Cron, G.O., Segers, J., Dessy, C., Martinive, P., De, Wever J.,
Verrax, J., Wauthier, V., Beghein, N., Gre ́ goire, V., Buc Calderon, P., Feron, O., Gallez, B.,
2006. Botulinum toxin potentiates cancer radiotherapy and chemother- apy. Clin. Cancer Res. 12
(4), 1276–1283.

[43]: Jinnah, H.A.; Factor, S.A. Diagnosis and treatment of dystonia. Neurol. Clin. 2015, 33, 77–
100.

[44]: Xiao, L.; Pan, L.; Li, B.; Zhou, Y.; Pan, Y.; Zhang, X., Hu, Y.; Dressler, D.; Jin, L.
Botulinum toxin therapy of hemifacial spasm: Bilateral injections can reduce facial asymmetry. J.
Neurol. 2018, 265, 2097–2105. 


[45]: Corradino, B., Di Lorenzo, S., Moschella, F., 2012. Botulinum toxin A for oral cavity
cancer patients: in microsurgical patients BTX injections in major salivary glands temporarily
reduce salivary production and the risk of local complications related to saliva stagnation. Toxins
4 (11), 956–961.


[46]: Rao, L.B., Sangur, R., Pradeep, S., 2011. Application of Botulinum toxin type A: an arsenal
in dentistry. Indian J. Dent. Res. 22 (3), 440–445.

33
[47]: Lebeda, F.J., Dembek, Z.F., Adler, M., 2012. Kinetic and reaction pathway analysis in the
application of botulinum toxin A for wound healing. J. Toxicol.(Article ID 159726)


[48]: Gala ́ rraga, I.M., 2009. Use of botulinum toxin in cheiloplasty: a new method to decrease
tension. Can. J. Plast. Surg. 17 (3), e1–e2.

[49]:A systematic review of botulinum toxin in the management of patients with

temporomandibular disorders and bruxism
Jalpesh Patel,*1 Jorge A. Cardoso2 and Shamir

Mehta3 -2019

[50]: Fu, K.Y., Chen, H.M., Sun, Z.P., Zhang, Z.K., Ma, X.C., 2010. Long- term efficacy of
botulinum toxin type A for the treatment of habitual dislocation of the temporomandibular joint.
Br. J. Oral Maxillofac. Surg. 48 (4), 281–284.

[51]: Ondo, W.G.; Simmons, J.H.; Shahid, M.H.; Hashem, V.; Hunter, C.; Jankovic, J.
Onabotulinum toxin-A 
injections for sleep bruxism: A double-blind, placebo-controlled study.
Neurology 2018, 90, e559–e564. 


[52]: Zhang, L.D.; Liu, Q.; Zou, D.R.; Yu, L.F. Occlusal force characteristics of masseteric
muscles after intramuscular injection of botulinum toxin A (BTX—A) for treatment of
temporomandibular disorder. Br. 
J. Oral Maxillofac. Surg. 2016, 54, 736–740. 


[53]: Jadhao, V.A.; Lokhande, N.; Habbu, S.G.; Sewane, S.; Dongare, S.; Goyal, N. Efficacy of
botulinum toxin in treating myofascial pain and occlusal force characteristics of masticatory
muscles in bruxism. Indian J. Dent. 
Res. 2017, 28, 493–497. 


[54]: Andrade, L.A., Brucki, S.M., 1994. Botulinum toxin A for trismus in cephalic tetanus. Arq.
Neuropsiquiatr. 52 (3), 410–413.

[55]: Polo M. Botulinum toxin Type A in the treatment of exces- sive gingival display. Am J Orthod
Dentofacial Orthop 2005 Feb;127(2):214-218.

34
[56]: Jaspers GW, Pijpe J, Jansma J. The use of botulinum toxin Type A in cosmetic facial
procedures. Int J Oral Maxillofac Surg 2011 Feb;40(2):127-133.

[57]: Botulinum Toxin for the Treatment of Gummy Smile-Afnan F Al-Fouzan, Lamia
SMokeem, Reem T Al-Saqat, Maisa A Alfalah, Mana A Alharbi, Abdullah E Al-Samary 2017

[58]: Muthane, U.B., Panikar, J.N., 2003. Botulinum toxins: pharmacology and its current
therapeutic evidence for use. Neurol. India 51, 455– 460.

35
ÖZGEÇMİŞ

Kişisel Bilgiler:

Adı/Soyadı: Bestenur Tuğba Muhçi

Doğum yeri: Trabzon
Doğum Tarihi: 19/08/1995
Medeni Durumu: Bekar

Eğitim Bilgileri:

Özel Yakacık Koleji (2001-2006)

Mahmut Kemal İlköğretim Okulu (2006-2009)
Hüseyin Avni Sözen Anadolu Lisesi (2009-2014)
İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi (2015-2020)

Katıldğı Mesleki Faaliyetler:

İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 24.Ulusal Öğrenci Kongresi (2017)

Greatist (Kasım 2018)
İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 26. Ulusal Öğrenci Kongresi (2019)
TDB 25. Uluslararası Kongresi (Eylül 2019)
Türk Oral İmplantoloji Derneği 31.Uluslararası Bilimsel Kongresi (Ocak 2020)

36