Filipino 7

__________________________________________________________________________________________________

Yunit IV

Ibong Adarna:
Isang Obra Maestra

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 1

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Aralin 1

Panitikan: Ang Kaligirang

Pangkasaysayan ng Ibong Adarna

Presentasyon

Sinasabi man ng ilang kritiko na hiram sa ibang bansa ang kasaysayan ng Ibong
Adarna, may karapatan itong ituring na akdang pampanitikan ng wikang ginagamit sa
pagsasalin lalo pa't umangkop naman sa kalinangan o kultura ng mga Pilipino. Ang isang
magsasakang marunong magbasa ay tumatakas sa kanyang daigdig ng hirap at tiis sa
kanyang sira-sirang kubo sa sandaling isapi niya ang sarili sa pakikipagsapalaran ni Don
Juan, ang makisig na bidang prinsipe ng Ibong Adarna.

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 2

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Pagbasa sa Akda
Basahin at unawain ang akda.

Ang Kaligirang Pangkasaysayan

ng Ibong Adarna
………………………………………………………………………………………………………….....
Ayon kay Pura Santillan-Castrence, isang kritiko, ang kasaysayan ng Ibong Adarna ay
maaaring hango sa mga kuwentong-bayan ng iba't ibang bansa tulad ng Alemanya,
Denmark, Romania, Austria, Finland, Indonesia, at iba pa.

Taglay ng Ibong Adarna ang motif at cycle na matatagpuan sa mga kuwentongbayan o

folklore. Ito ay ang sumusunod: maysakit ang ina (isang reyna) o ama (isang hari) at
kailangan ng isang mahiwagang bagay upang gumaling, tulad ng ibong umaawit, tubig ng
buhay, halaman, at iba pa. Maglalakbay ang tatlong anak ngunit ang bunso ang
magtatagumpay na makuha ang makalulunas na bagay sa tulong ng matandang ermitanyo
dahil siya ay matulungin. Pagtutulungan siya ng nakatatandang mga kapatid upang agawan
ng karangalan at magdaranas siya ng maraming hirap, ngunit magtatagumpay rin sa huli.

Batay pa rin sa aklat ni Gng. Castrence, ang mga sumusunod na kasaysayan ay

kahawig ng Ibong Adarna.
1. Mula sa kuwentong Scala Celi ng isang paring Dominiko na sinasabing katha na
noon pang 1300. May isang haring maysakit na nangangailangan ng tubig ng buhay upang
gumaling. Naglakbay-dagat ang kanyang tatlong anak ngunit ang bunso na mabait at
magalang ang nakakuha ng lunas sa loob ng isang palasyo sapagkat tinulungan ito ng isang
matanda. Ang prinsipe ay dumaan sa maraming pagsubok, tulad ng makamandag na ahas,
mga dalagang nakaaakit, at mga kawal na nagbabantay. Sa huli, napangasawa ng prinsipe
ang prinsesa sa palasyo.
2. Mula sa Hessen (Alemanya)(1812). Napanaginipan ng isang maysakit na hari na ang
makalulunas sa kanyang sakit ay ang awit ng ibong Phoenix. Hinanap ito ng tatlong anak
ngunit ang pinakabata ang nagtagumpay sapagkat tinulungan ito ng isang babaeng lobo (o
zorra) na ang hiningi namang ganting-tulong ay barilin ito ng prinsipe upang makabalik sa
dating anyo. Sa kasamaang-palad, nang makuha ng prinsipe ang ibong Phoenix ay nalimutan
na nito ang pangako sa lobo.

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 3

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

3. Mula sa Paderborn (Alemanya). Isang gintong ibon ang laging nagnanakaw ng isang
bungang ginto sa puno ng mansanas ng hari. Isa-isang nagbantay ang tatlong anak ng hari
ngunit ang bunso lamang ang nakakita sa ibon nakahuli rito. Sa kasamaang-palad, ang
prinsipe ay nahuli ng hari ng iba kaharian na siyang may-ari ng ibon. Nangako ang hari na
ibibigay rito ang ibong ginto kung mahuhuli ng prinsipe ang kabayong ginto. Sa tulong ng
isang zorra, nalampasan ng prinsipe ang mga pagsubok at naiuwi niya ang ibong ginto at
nailigtas pa ang kapatid niya.
4. Mula sa Vanderborn, sinulat ni Gretchen Wild ang Maputing Kalapati (1808). May
isang hari na may puno ng peras. Laging nawawala ang bunga nito kaya't pinabantayan ng
hari ang puno sa kanyang tatlong anak na lalaki. Nakatulog ang dalawang nakatatanda, at
ang ikatlo ang nakakita sa isang kalapating puti na nagnanakaw ng bunga. Sa tulong ng
isang matanda, nasundan niya ang ibon at nakita itong balot ng sapot ng gagamba. Nang
mailigtas niya ito, nagbago ang anyo ng kalapati at naging prinsesa, napangasawa ito ng
prinsipe.
5. Mula sa Denmark, 1696. Nagkasakit si Haring Eduardo ng Inglatera at ang lunas ay
ang ibong Phoenix na pag-aari ng reyna sa Arabya. Sa huli, napangasawa ng bunsong
prinsipe ang reynang ito.
6. Mula sa One Thousand and One Nights, may isang kuwentong pinamagatang,
“Tatlong Prinsipe sa Tsina.” Nagkasakit ang ina at ang lunas ay ang tubig ng buhay. Ang
bunsong anak ang nakakuha nito matapos ang maraming pakikipagsapalaran, at sa huli, ang
bunso ay naging isang sultan.
7. Mula sa Malayo-Polinesya, sinulat ni Renward Brandstetter. May mga bahagi ito na
kahawig ng Ibong Adarna, tulad ng tungkol sa "Halaman ng Buhay na pinaghahanap ng
marami; ang pangunahing tauhan, si Djajalankara na may dalawang kapatid na naglilo upang
siraan si Djajalankara sa amang may sakit; ang pagkatuklas sa mahiwagang halaman sa
pamamagitan ng panaginip, at iba pa.

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 4

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

8. Mula sa aklat na tinatawag na Malaiische Marchen aus Madagaskar und Insulinde na

tinipon ni Paul Hambruch, may kuwentong Malayo na kahawig din ng Ibong Adarna. Dito ay
dalawa lamang ang anak ng hari. Nabulag at nabingi ang hari at ang lunas ay isang ibon na
ipinahanap sa dalawang anak. Nagtungo sa isang masayang lugar ang nakatatanda,
samantalang ang nakababata ay nakarating sa isang lugar na kinatagpuan niya ng isang
patay na walang maglibing. Inilibing niya ang patay at ang kaluluwa nito na nag-anyong uwak
ang tumulong sa kanya sa paghanap ng ibon. Nahuli niya ang ibon at napangasawa ang
isang babaeng may pakpak. Ngunit nang makita ang magkakapatid, inihulog ng nakatatanda
ang nakababata sa balon. Nakauwi ang prinsipe at pinarusahan ang nakatatandang kapatid.
Umawit ang ibon at muling nakakita at nakarinig ang hari. Ngunit may bahaging nakalimutan
ng prinsipe ang uwak.
Kapansin-pansin ang pagkakahawig ng mga kuwentong nabanggit sa kasaysayan ng
Ibong Adarna. Pinatutunayan ng mga pagkakahawig na ito ang sinasabi ng mga poklorista na
ang mga kuwentong-bayan, saan mang dako ng daigdig, ay may isang motif o may
sinusunod na balangkas. Dahil dito'y nagkakaiba sa mga detalye ang mga kuwentong-bayan,
ngunit kung pakakasuriin ay may iisang pangkalahatang paksa at balangkas.
Magkagayunpaman, may mga katangian din ang bawat kuwentong-bayan na ikinatangi
nito sa iba pa dahil sa kulturang pinag-ugatan ng bawat isa. Mayroong lilitaw ditong katangian
tulad ng paglalarawan-tauhan, mga sawikain, paniniwala at pahayag, mga kaisipan at
pagpapahalaga - na masasabing pagkakakilanlan sa lahing pinanggalingan nito.
Sa Ibong Adarna, halimbawa, pansinin ang pagkamatulungin ni Don Juan at ang
pagtulong sa kanya ng mga ermitanyo ay pawang sumusunod sa padrong matatagpuan sa
iba pang kahawig nitong akda. Ngunit may dagdag na detalye na masasabing nagpapakilala
ng pagka-Pilipino ng akda, tulad ng palagiang pagtawag ni Don Juan sa Mahal na Birhen at
ang parang pinagtiyap ng pagkakataong pagdating ng tulong matapos siyang magdasal.
Sapagkat may layuning makarelihiyon ang mga tulang romansa, ipinakikita rito na ang
nananalig sa Diyos ay ginagantimpalaan.
Samantala, ang dalawang prinsipeng taksil ay hindi man lang nakaalalang magdasal.
Mapapansin din na bagamat pinalalaganap nito ang relihiyong Katoliko, may banggit din
tungkol sa itim na mahika at mahika blanka. Ang panaginip, na bahagi ng mitolohiyang
Griyego, ay may mahalagang papel din sa Adarna. Halimbawa, dahil sa panaginip ay

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 5

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________
nagkasakit ang hari at tuwing malalagay sa panganib si Juan ay napapanaginipan ng hari
ang hirap na susuungin ng anak.

Buod ng Ibong Adarna

Noong unang panahon ay napabantog ang Kahariang Berbanya. Mabait kasi ang
kanilang Haring Fernando at Reyna Valeriana. Nabiyayaan sila ng tatlong anak na prinsipe:
sina Don Pedro, panganay, Don Diego, at Don Juan, ang bunso. Pawang pangunahin sa
pakikidigma ang tatlong prinsipe.
Isang gabi'y nanaginip ang hari. Inihulog daw sa isang napakalalim na balon si Don
Juan. Naging simula ito ng pagkakasakit ng Hari. Ayon sa manggagamot, ang tanging
kagamutan ay ang marinig ang awit ng Ibong Adarna na namumugad sa bundok ng Tabor.
Unang naglakbay ang panganay na si Don Pedro upang hanapin ang mahiwagang
ibon. Mahigit na tatlong buwan siya naglakbay bago niya narating ang bundok Tabor na
kinaroroonan ng Piedras Platas, ang punongkahoy na pinanahanan ng Ibong Adarna.
Nagpahinga ang prinsipe sa ilalim ng nasabing puno hanggang nakatulog siya nang
mahimbing. Ang pagdating ng isang napakagandang ibon ay hindi niya namalayan. Umawit
ang ibon nang pitong beses. Kasabay nito ay pitong beses din ang pagpapalit ng kulay ng
balahibo Pagkaraan, ay umipot ang ibon at sa kasamaang-palad ay pumatak sa natutulo, na
prinsipe. Naging bato si Don Pedro.
Nainip ang kaharian sa hindi pag-uwi ni Don Pedro kaya't ipinadala ng hari si Don
Diego. Limang buwang naglakbay ang prinsipe hanggang sapitin niya ang bundok Tabor.
Tulad ng nakatatandang kapatid, naging bato rin ang prinsipe sapagkat nakatulog ito sa
lambing ng awit ng ibon.
Nang hindi makabalik ang dalawang prinsipe, napilitang pahintulutan ni Haring
Fernando ang bunsong si Don Juan na maglakbay din. Apat na buwan na siyang naglalakbay
nang makatagpo niya sa isang landas ang matandang ketongin. Pinakain nito ang matanda
at bilang ganti sa kabutihang-loob ng prinsipe, pinapunta ito ng matanda sa isang ermitanyo
na nagturo kung paano mahuhuli ang Ibong Adarna. Matapos hulihin ang mahiwagang ibon,
binuhusan ni Don Juan ng tubig ang dalawang malaking bato sa ilalim ng Piedras Platas at
sa isang iglap, nagbalik sa dating anyo sina Don Pedro at Don Diego.
Papauwi ang tatlong magkakapatid nang magkaroon ng masamang balak sina Don
Pedro at Don Diego. Sinakal at pinagmalupitan nila nang husto si Don Juan at iniwang
mistulang patay. Kanilang kinuha ang Ibong Adarna at lumakad pauwi sa Berbanya. Sinabi
nila sa hari na sila ang nakahuli sa Adarna ngunit pagsapit sa palasyo ay ayaw umawit ng

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 6

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________
Adarna. Samantala, isang mahimalang matanda ang nakatagpo kay Don Juan. Inalagaan
nito ang prinsipe hanggang sa lumakas. Nakauwi si Don Juan at nang makita siya ng Adarna,
ito ay kumanta at nagsalaysay tungkol sa tangkang pagpatay ng dalawang nakatatandang
kapatid kay Don Juan. Nang malaman ng Hari ang buong katotohanan, iniutos nitong
ipatapon ang dalawang taksil na prinsipe ngunit nakiusap si Don Juan na patawarin ang mga
kapatid. Mula noon, gabi-gabi'y naghahalili ang magkakapatid sa pagbabantay sa Ibong
Adarna. Isang gabi, pinakawalan nina Don Pedro at Don Diego ang ibon upang palitawing
nagpabaya sa tungkulin si Don Juan. Nang malamang nakawala ang Adarna, kusang lumayo
si Don Juan upang pagtakpan ang kasalanan ng mga kapatid. Ipinahanap ng Hari ang bunso
at nagkita-kita sila sa bundok na Armenya.
Nakatagpo sila ng isang balong may lubid. Kapwa hindi nakapagpahugos hanggang
ilalim ang dalawang nakatatandang prinsipe samantalang nakaabot sa kailaliman ng balon si
Don Juan. Nakita niyang may palasyo doong yari sa ginto't pilak na kinaroroonan ng
magkapatid na Juana at Leonora. Napatay ni Don Juan ang higante at serpyenteng may
pitong ulo na nagtatanod sa dalawang dalaga. Pagkaraan, isinama niya ang dalawang dalaga
sa itaas ng balon.
Agad umibig si Don Pedro kay Leonora at Don Diego kay Juana. Muling nagbalak nang
masama ang dalawang prinsipe. Nang muling bumaba sa balon si Don Juan upang balikan
ang singsing na naiwan ni Leonora, biglang pinutol ni Don Pedro ang lubid na gamit nito
kaya't nahulog ang prinsipe at nagkabali-bali ang mga buto. Sa kapipilit ni Don Pedro,
sumama na rin sa Berbanya si Leonora, atapos pagbilinan ang engkantadang lobo sa balon
na gamutin si Don Juan.
Nakauwi ang magkakapatid kasama ang dalawang dilag. Ikinasal sina Don Diego at
Juana. Nakiusap si Leonora na hayaan muna siyang tuparin ang panatang mamuhay nang
mag-isa sa loob ng pitong taon bago magpakasal kay Don Pedro. Ang totoo, hinihintay ni
Leonora ang pagbabalik ni Don Juan.
Gumaling si Don Juan nang gamutin ng engkantadang lobo. Dumating ang Ibong
Adarna at sinabi kay Don Juan na limutin na si Leonora at hanapin ang Reyno de los
Cristales na kinaroroonan ng napakagandang prinsesang si Maria Blanca, anak ni Haring
Salermo. Sa tulong ng mga ermitanyo ay nakarating si Don Juan sa kahariang inihimaton ng
Adarna. Pag-ibig sa unang pagkikita ang nadama ng prinsipe at prinsesa ngunit malupit ang
ama ng dilag. Bawat manliligaw ay pinararaan sa matitinding pagsubok at ginagawang bato
kapag hindi nakapasa.

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 7

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Nalampasan ni Don Juan ang sumusunod na mga pagsubok sa tulong na rin ng mahika
ni Maria: (1) pagpatag ng bundok upang pagtaniman ito ng trigo, na ang bunga ay ginamit sa
paggawa ng tinapay na ihahain sa almusal ng hari; (2) pagbabalik sa 12 negrito na pinawalan
sa dagat; (3) pag-uusad ng bundok sa tapat ng palasyo; (4) paggawa ng isang kastilyo sa
dagat; (5) pagbabalik sa dating lugar ng bundok na ginagawang kastilyo; (6) paghanap sa
dagat ng diyamanteng singsing ng hari; (7) pagpapaamo sa simarong kabayo na sa
katunayan ay si Haring Salermo mismo ang nag-ibang anyo. Lahat ng ito ay pinagawa sa
loob lamang ng magdamag. Sa kapabayaan ni Don Juan, naputol ang isang hintuturo ni
Maria sa ikaanim na pagsubok, at ang putol na hintuturong ito ang naging palatandaan ni
Don Juan nang papiliin siya sa tatlong prinsesang nakakulong sa isang kuwarto at hintuturo
lamang ang nakalabas.
Kahit pa nakapasa sa mga pagsubok si Don Juan, tumanggi pa rin ang hari na ipakasal
dito ang anak na prinsesa, kaya't nagtanan ang dalawa. Nagkasakit si Haring Salermo
hanggang sa mamatay.
Nang makauwi sa Berbanya ang dalawa, iniwan muna ni Don Juan si Maria sa nayon
at mag-isa siyang umuwi upang maghanda ng marangyang pagsalubong sa prinsesa. Agad
itong niyakap ni Leonora pagdating sa palasyo. Nalimutan ng prinsipe si Maria. Inihanda ang
kasal nina Don Juan at Leonora.
Sa araw ng kasal, dumating si Maria at naghandog ng palabas na nagpaalala kay Don
Juan ng nakaraan. Isinalaysay naman ni Leonora ang ginawa niyang pagtulong kay Don
Juan at ang matiyaga niyang paghihintay sa pagbabalik nito. Nang ipasya ng arsobispo na
kay Leonora ipakasal si Don Juan, nagalit si Maria at pinabaha ang buong kaharian. Noon
nagpasya si Don Juan na kay Maria magpakasal. Si Leonora naman ay nagpakasal na kay
Don Pedro.
Ipinamana kay Don Pedro ang kaharian ng Berbanya. Bumalik sa Reyno de los
Cristales sina Don Juan at Maria at naghari roon nang mapayapa.

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 8

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Pagsusuring Pampanitikan

Ang Tulang Romansa

Ang tulang romansa ay tulang pasalaysay tungkol sa pakikipagsapalaran at

kabayanihan na karaniwang ginagalawan ng mga prinsipe't prinsesa at mga dugong-bughaw.

Naging palasak ang mga tulang romansa sa Europa noong Edad Medya at maaaring
nakarating ito sa Pilipinas mula sa Mexico noon pang 1610. Ngunit noong Dantaon 18
lamang ito naging palasak sa ating bansa kasabay ng pagkakilala sa imprenta at pagkatuto
ng mga katutubo ng alpabetong Romano.

Ang panitikan ay isa sa mga paraang ginamit ng mga mananakop na Kastila sa

pagpapalaganap ng relihiyong Kristiyano, at ang mga tulang romansa ay lumaganap kasabay
ng pagdagsa ng mga aklat-dasalan. Layunin ng tulang romansa na magpalaganap ng
diwang-Kristiyano. Karaniwan, kung gayon, ang pagtawag sa Diyos ng mga tauhan at ang
gantimpala ng langit sa mga nananalig. Karaniwan ding nagsisimula ang mga ito sa
panalangin o sa pag-aalay ng akda sa Birhen o sa isang santo.

Ang dayuhan at katutubo ay nagkasanib sa tulang romansa. Dayuhan ang:

1. anyong pampanitikan na galing sa Europa at dinala rito ng mga prayle at sundalong Kastila
2. ang mga tauhan, na mga prinsipe at prinsesang may pangalang dayuhan
3. ang tagpuan, na karaniwang isang malayong kaharian sa Europa
4. ang paksang relihiyoso na pinalalaganap sa pamamagitan ng anyong pampanitikang ito.

Binigyan ng bagong bihis ng mga may pagkamalikhaing katutubo ang tulang romansa:

1. katutubo ang wikang ginamit sa mga tulang romansa

2. ang tradisyon sa pagtula na dati nang ginamit sa panitikang salimbing tulad ng bugtong,
sawikain, at iba pa
3. ang mga talinghagang likas sa wika
4. ang mga pagpapahalagang pamana ng ating mga ninuno tuba pagmamahal sa magulang,
pagtulong sa nangangailangan, at iba na

Samakatuwid, ang tulang romansa ay dayuhang anyo na binihisan a sa katutubong

panlasa. Maging ang mga tauhan, bagama't mga prinsipe at prinsesang may mga dayuhang
pangalan, ay nagpapahayag ng mga kaisipan at pagpapahalagang katutubo.

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 9

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

May dalawang anyo ng tulang romansa: awit at korido. Nagkakaiba ang dalawang ito
sa sukat, himig, at pagkamakatotohanan.

Ang korido ay —
1. may walong (8) pantig ang bawat taludtod
2. sadyang para basahin, hindi awitin
3. kapag inawit, sa himig na mabilis o allegro ito ay dahil maikli ang mga taludtod, wawaluhing
pantig lamang
4. ang mga tauhan ay may kapangyarihang supernatural o kakayahang magsagawa ng mga
kababalaghan na di magagawa ng karaniwang tao, tulad ng pagpatag ng bundok, pag-iibang-
anyo, at iba pa
5. dahil dito, ang mga pakikipagsapalaran ng mga tauhan ay malayong maganap sa tunay na
buhay

Sa kabilang dako, ang awit ay —

1. may labindalawang (12) pantig bawat taludtod
2. sadya para awitin, gaya ng isinasaad ng tawag ditto

Inaawit ito sa mga espesyal na pagtitipon.

3. Ang himig ay mabagal o banayad, iyong tinatawag na andante.
4. Tulad ng korido, nakaharap sa mga pakikipagsapalaran ang mga tauhan ng awit, ngunit
higit na makatotohanan o hango sa tunay na buhay ang mga pangyayari. Walang
kapangyarihang supernatural ang mga bida.
5. Maaaring maganap sa tunay na buhay ang mga pangyayari sa isang awit.

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 10

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Aralin 2

Panitikan: Unang Bahagi

Lunas sa Sakit ng Hari: AngIbon Adarna (Saknong 1-46)
Paghuli sa Ibong Adarna (Saknong 47-232)

Presentasyon

“Kung ano sila ay mga magulang nila ang may gawa”

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 11

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Pagbasa sa Akda
Basahin at unawain ang akda.
Unang Bahagi

Lunas sa Sakit ng Hari: AngIbon Adarna (Saknong 1-46)

Paghuli sa Ibong Adarna (Saknong 47-232)
…………………………………………………………………………………………………………....

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 12

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Pagsusuring Pampanitikan Paboritismo: Ugat ng Pag-iimbot

Ulirang magulang nga bang maituturing sina Haring Fernando at Reyna
Valeriana? Sa unang tingin ay oo ngunit may mga katanungang marapat sagutin
upang maituring nga silang gayon.
Una, may paboritismo bang umiiral sa palasyo? Bakit inutusan ng hari ang
panganay at pangalawang anak na hanapin ang lunas sa kanyang sakit sa malayo,
madawag, at mapanganib sa kabundukan gayong ayaw naman niyang payagan ang
bunso sa pakiusap nitong hayaan siyang sundan ang nawawalang mga kapatid?
Pangalawa, bakit kaya hindi maiwasang mainggit nina Don Pedro at Don Diego
Suliranin sa Tahanan: Suliranin Din ng Lipunan
kay Don Juan? Hindi kaya dahil sa simula't simula pa ay nakararamdam na itong
dalawang nakatatandang
Sa mga saknong 18,prinsipe
19, 20, na paborito
at 21 ng Adarna
ng Ibong kanilang
ayamang hari
malinaw ang bunsong
naipahayag ang
kapatid at siyang
kahalagahan posibleng pamanahan
ng edukasyon sa buhay ng ng korona?
isang tao.
Pangatlo, bakit
Maagang kaya hindi
pinaturuan ng nagpamalas
dunong na sina Don Pedro
kailangan at Don Diego
ni Haring Fernandng malalim
tatlong
na pananalig
prinsipe. sa Diyos
Naniniwala sa na
siya harap ngpa
kahit mgasiyapanganib
ay isangnahari
kanilang sinuongmangmang
kung lalaking sa paghahanapang
sa Ibong
mga anak Adarna? Tangingaani
niyang prinsipe, si siya
Don ngJuan ang umusal
pagkutya ng panalangin
mula mga sa tatlo.
tao. Kailangang Tila
edukado
nagkulang
ang si Donya
magmamana Valeriana
ng kanyang sa pagyayaman sa buhay-ispiritwal ng dalawang
trono.
nakatatandang kapatid. Sapagkat walang kinatatakutang Diyos kaya marahil paulit-ulit
Samantala, sa saknong 23–26 ay binabanggit ang ginawa ng haring pagpapapili
nilang napagtaksilan si Don Juan.
sa tatlong prinsipe kung ano ang kanilang nais: ang maglingkod sa Diyos (magpari) o
Ang paboritismo
maglingkod sa kaharian o(magkorona)?
pagkiling pagbibigay-pabor
lisa ang tugonng ngmagulang sa isang
tatlo-magmana ng anak ay
korona.
madalas pinagmumulan ng sigalot o away sa isang tahanan. Kung
Dahil dito, nagpasya ang haring sanayin ang mga anak sa patalim. Lumabas na kaya nga para sa
ikapapanatag
magaling at ikapapayapa
ang tatlo sa paghawak ngngsamahan
sandatang mgatuwang-tuwang
kaya miyembro sa isang tahanan, huwag
ang hari.
pairalin o iwasan ng mga magulang ang pagkakaroon ng paborito.
Totoong kahanga-hanga ang ginawang ito ni Haring Fernando sa mga anak na
prinsipe. Inuna ang paghubog sa diwa at damdamin (utak at puso) bago ang
kakayahan sa pananandata. Naihanda niya ang mga anak patungo sa pagiging
pinuno. Maaari ding sabihing naihanda niya ang mga anak sa pakikitalad sa iba't ibang
hamon ng buhay.
Kung ang lahat ng mga magulang ay katulad nina Haring Fernando at Reyna
Valeriana, marahil walang kabataang lalaking mangmang at mahina sapagkat edukado
at nagtamo ito ng sapat na kaalaman at kasanayan upang makipamuhay nang
matiwasay sa mundong ibabaw.
Malayong-malayo ito sa nakikita nating nangyayari sa kasalukuyan. Palaki nang
palaki ang bilang ng mga kabataang delingkuwente sapagkat hindi naaruga nang tama
ng kanilang mga magulang. Marami sa mga kabataang ito ay nagsisilbing salot sa
lipunan. Batang-bata pa ay mandurukot na, isnatser, holdaper, miyembro ng akyat-
bahay gang at ang pinakamalala, hindi lamang lulong sa ipinagbabawal na gamot,
nagtutulak pa. Hindi maitatanggi, kapag iresponsable at pabaya ang magulang, ang
anak ay lalaking mangmang, lihis sa katwiran, at walang kinatatakutan.
Sa tahanan nagmumula ang paghubog sa pagkatao ng isang nilalang. Kung
kaya nga maaaring sabihing “kung ano ang magulang ay siya ring anak."
ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 13
 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Aralin 3

Panitikan: Ikalawang Bahagi

Kataksilan Laban sa Kapatid na Nagpala (Saknong 233-499)
Si Don Juan at ang Kaharian sa Balon (Saknong 500-658)

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 14

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Presentasyon

Sa Luman Tipan
(Old Testament) ng
Bibliya ay nasusulat
ang kasaysayan ni
Abel at Cain. Bakit ng
aba humahantong
sa kamatayan ni
Abel ang matinding poot
ni Cain sa Kapatid.

Pagbasa sa Akda

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 15

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________
Basahin at unawain ang akda.
Ikalawang Bahagi
Kataksilan Laban sa Kapatid na Nagpala (Saknong 233-499)
Sa kabila ng matinding pananakit sa kanya ng kanyang mga kapatid, ni minsan
Si Don Juan at ang Kaharian sa Balon (Saknong 500-658)
ay hindi niya naisip na lumaban sa mga ito. Nananaig tuwina sa kanya ang
…………………………………………………………………………………………………………....
pagmamahal sa pamilya. Tiniis lang niya ang hirap at sakit ng kataksilan ng mga
kapatid. At sa mga oras ng matinding kapighatian, kanyang tinatawag ang Poong
Pagsusuring Pampanitikan
Maykapal upang humingi ng tulong. Ang matatag na pananalig niya sa Diyos ang
nagbibigay ng lakas at pag-asa sa kanya na malalampasan niya ang mga pagsubok na
kanyang binabata.
Magugunitang hindi lamang sa kasaysayan ng Ibong Adarna naganap ang
pagtataksil ng kapatid laban sa kapatid. Sa Lumang Tipan ng Bibliya ay nababanggit
ang kasaysayan nina Abel at Inggit:
Cain, Mapanganib naatKalaban
Jacob at Esau, Joseph at mga kapatid. Kapuna-
punang Ayon
ang pinag-ugatan
sa sikolohista,ng“Ang
pagtataksil sa mga biblikal
bawat indibidwal na karakter
ay naiiba na nabanggit
sa isa't isa.” ay
Kahit pa ang
inggit.
mga kambal na identikal, magkamukhang-magkamukha man sa pisikal na kaanyuan,
magkaibang-magkaiba namanmapanganib
Kung tutuusin, totoong sa pag-uugali
naatkalaban
pagkatao.
ang inggit sapagkat nakapag-
uudyok lisa
ito sa taoang
man paramagulang
pumatay.na
Gaya ng nakapaloob
pinanggalingan ng sa
mgaSaknong 413.
anak, lumaking magkakaiba
pa rin ang pag-uugali, hilig, talento, at talino. Katulad ng tatlong prinsipeng Don Pedro,
Don Diego, at Don Juan, isang pamamaraan ng paghubog at pag-aaruga ang
tinanggap mula sa mga Datapwat
magulangO! ang inggit!
ngunit lumaking magkakaiba ang pag-uugali at
pagpapahalaga sa buhay. Sawang
Si Don Pedro
maamo'yat Don Diego ay kapwa nakatuon sa pagkamit
malupit
ng korona samantalang si Don Juan ay nakatuon sa paglilingkod sa mga magulang at
pamilya. Ang pagkakaibang Pagyaon
sinumpong
ni DonnaJuan
magganid
sa kanyang dalawang kapatid ang
lalong naglalapit sa kanya sa pusonililingkis.
Panginoo’y ng kanyang mga magulang kung kaya hindi
naiwasan nina Haring Fernando at Reyna Valeriana na maging paborito ang kanilang
bunsong anak.
Hindi naikubli ng mag-asawa ang labis na kagiliwan sa bunsong anak sa
pagmamasid nina Don Pedro at Don Diego. Dahil dito, umusbong ang diwa ng pag-
iimbot sa puso at isipan ng dalawang prinsipe.
Si Don Juan, sa mata nina Don Pedro at Don Diego ay isang matinding karibal
sa pagmamana ng trono lalo pa't nararamdaman nilang paborito ito ng kanilang mga
magulang.
Naglungga ang matinding inggit sa pagkatao ni Don Pedro. Kanyang nagawang
hikayatin si Don Diego na makiisa sa kanya sa pagpapabagsak sa kanilang bunsong
kapatid. Gumawa sila ng mga kataksilan upang pasamain ang imahe ni Don Juan sa
paningin ng hari at pinakamalala pa ay ang pambubugbog kay Don Juan na halos hindi
na siya tirhan ng buhay.

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 16

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Aralin 4

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 17

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Panitikan: Ikatlong Bahagi

Isa Muling Kataksilan at ang Reino Delos Crystales (Saknong 659-856)
Si Don Juan sa Reino delos Crytales (Saknong 857-1371)

Presentasyon

“O pagsintang labis ng kapangyarihan

Sampung mag-aama’y iyong nasasaklaw
Pag ikaw nasok sa puso nino man,
Hahamaking lahat masunod ka lamang.”

Dapat bang panghawakan ang mga pahayag ni Balagtas ng isang umiibig?

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 18

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Pagbasa sa Akda
Basahin at unawain ang akda.
Ikatlong Bahagi

Isa Muling Kataksilan at ang Reino Delos Crystales (Saknong 659-856)

Si Don Juan sa Reino delos Crytales (Saknong 857-1371)
…………………………………………………………………………………………………………....

Pagsusuring Pampanitikan

Mga Tauhan ng Ibong Adarna

Sa isang tulang pasalaysay na katulad ng Ibong Adarna, karaniwan nang
napapaloob ang isang istorya o kasaysayan ng pakikipagsapalaran at kabayanihan ng
pangunahing tauhan na kadalasang isang dugong bughaw.
Ang pangunahing tauhang ito ang siyang sentro ng mga magaganap na
pangyayari sa kuwento. Mula sa kanyang katauhan ay isisilang ang ilan pang tauhang
tutulong sa kanya o kaya ay magpapahamak upang mabuo ang kanyang istorya.
Nahuhulaan ng mambabasa ang pagkatao ng tauhan batay sa kanyang sinasabi,
nadarama, at ikinikilos.
Kilatisin natin ang mga tauhan ng Ibong Adarna:
DON JUAN - Bunso sa tatlong magkakapatid na prinsipe, mapagmahal na anak
at mapagpatawad na kapatid, madasalin at may matatag na pananalig sa Diyos,
maginoo at matapang, matulungin sa kapwa-tao, at matapat na mangingibig.
Mula sa kanyang katauhan ay nakalikha ang may-akda ng isang malakas na
karakter: ehemplo o modelo ng kabutihang-asal, katapangan, at kabayanihan.
Makailang ulit siyang pinagtangkaang itumba o igupo ng kalabang pwersa subalit muli't
muling bumabangon mula sa pagkakagupo.
Sa katauhan niya ay natutupad ang paniniwalang: "Hindi kailanman maan laban
sa kabutihan.” Ang mga katangian ni Don ang siyang nakatulong nang malaki upang
ang istorya ng Ibong Adarna ay kagiliwan ng mga mambabasa. Ang pananagumpay ni
Don Juan sa masasalimuot na pangyayari sa kanyang buhay ay nagbibigay ispirasyon
sa mga mambabasa upang katulad niya, hindi dapat mawalan ng pag-asa sa buhay
kahit pa nasa kalunos-linos na kalagayan. Ang lalapit at hihingi ng tulong sa Diyos ay
pakikinggan.

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 19

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

DON PEDRO - Ang panganay sa magkakapatid na prinsipe pinakamatipunong

pangangatawan. Siya ang tumatayong kontrabida o antagonista sa buhay ng
pangunahing tauhan (protagonist) na si Don Juan. Lumilikha siya ng mga hadlang
upang huwag magtagumpay ang pangunahing tauhan.
Ginagamit niya ang posisyong pagiging panganay na anak upang puwersahang
sumang-ayon at makiisa sa kanya ang nakababatang kapatid. Sapagkat nais niyang
mapasakanya ang korona, kaya pinagtaksilan niya nang makailang ulit ang bunsong
kapatid.
Tipikal sa isang kontrabida ang pag-uugali ni Don Pedro na mapagimbot, ayaw
malamangan o tuso, pailalim kung lumaban, mapagpanggap. Marahas at mapusok,
sinungaling at ginagamit ang talino sa paggawa ng masama.
DON DIEGO - Pangalawa sa magkakapatid na prinsipe, malumanay at
pinakatahimik. Siya ang katulong o kasabwat ni Don Pedro sa pagsasagawa ng mga
kataksilan laban kay Don Juan. Talos niyang masama ang ginagawa ng kanyang
nakatatandang kapatid, sa halip na pigilan o paalalahanan ay inaayunan pa. Ang
katulad niya ay mga taong walang sariling bait o pag-iisip. Walang sariling
paninindigan at nabubuhay sa dikta ng iba. Ang karakter na ito ay hindi kailanman
magiging mabuting tagapagmana ng trono.
HARING FERNANDO - Butihing ama ng tatlong prinsipe. Sinikap niyang
ipagkaloob lahat ng inaakala niyang ikakukumpleto ng pagkatao ng kanyang mga
anak. Masaya at mapayapang namumuhay ang mga mamamayan sa kanyang
nasasakupan dahil sa makatarungan at mahusay na pamumuno.
Ideal o modelo na sana siyang hari ng Berbanya at ama sa kanyang mga anak
maliban sa isang kahinaan - ang pagkakaroon ng paborito sa kanyang mga anak. Ito
ang siyang pinag-ugatan ng sigalot sa kanyang pamilya.
REYNA VALERIANA - Butihing ina ng tatlong prinsipe. Lumaking malulusog ang
mga prinsipe sa ilalim ng kanyang pagmamahal at pagaaruga. Ang nakapagtataka nga
lang ay kung bakit tanging si Don Juan ang lumaking madasalin. Nagkulang ba siya sa
pagpapayaman sa aspetong ispirituwal ng mga anak?
ANG LIMANG ERMITANYO - Ang mga ito ang nagsilbing alalay, gabay,
manggagamot, at tagapayo ni Don Juan sa iba't ibang p pangangailangan. Sa tulong
nila ay gumaan ang pasanin ni Don Juan.

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 20

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

ANG TATLONG PRINSESA - Itinakda para makaisang dibdib ng tatlong prinsipe.

Prinsesa Leonora at Prinsesa Juana - Magkapatid na prinsesa sa kaharian ng
balon na iniligtas ni Don Juan sa pagkakabihag ng higante at serpiyente. Sa huli,
napakasal si Prinsesa Juana kay Don Diego at si Prinsesa Leonora naman ay kay Don
Pedro.
Prinsesa Maria Blanca – Ang prinsesang inihimaton ng Ibong Adarna na siyang
nababagay maging kabiyak ni Don Juan kung kaya kinailangan niyang hanapin ito sa
malayong lugar. Pagkatapos ng mahaba at matagal na paglalakbay, narating ni Don
Juan ang Reino delos Crystales na kung saan naninirahan si Prinsesa Maria Blanca.
Umibig sila sa isa't isa sa unang pagkikita pa lamang. Ngunit hindi sila maaaring
magkatuluyan kung hindi maipapasa ni Don Juan ang mga pagsubok na ibibigay ng
malupit na amang hari ni Prinsesa Maria Blanca. Pitong mahihirap na pagsubok ang
natupad ni Don Juan sa tulong ng mahika ni Prinsesa Maria ngunit hindi pa rin
pumayag ang ama ng dalaga kung kaya kinailangan nilang magtanan.
HARING SALERMO - Malupit na hari ng Reino delos Crystales. May anak na
tatlong prinsesa (isa rito si Prinsesa Maria Blanca) na kanyang ikinulong sa mga
kuwarto nito. Hindi niya gustong ipakasal ang mga anak sa mga mangingibig nito.
Mabuti na lamang at matapang at matalino si Prinsesa Maria dahil nagawa nitong
ipakipaglaban ang kanyang pag-ibig. Doba no matinding pagkamuhi sa anak na
nagtanan, siya ay nagkasakit at namatay.

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 21

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Aralin 5

Panitikan: Ikaapat na Bahagi

Usapin sa Puso: Prinsesa Maria vs. Prinsesa
Leonora (Saknong 1372-1715)

Presentasyon

Dapat bang gumamit ng mahika o kaya ay gayuma sa larangan ng pag-ibig? Bigyang-

katwiran ang sagot.

Oo Hindi
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 22

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Pagbasa sa Akda
Basahin at unawain ang akda.
Ikaapat na Bahagi
Usapin sa Puso: Prinsesa Maria vs. Prinsesa Leonora (Saknong 1372-1715)

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 23

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________
…………………………………………………………………………………………………………......
Pagsusuring Pampanitikan

Pananaw
Pananaw (point of view) - ito ay tinatawag ding punto de vista. Masasabing ito
ay paraan ng pagtanaw ng manunulat sa kanyang akda. Gayunman, sa pagtalakay sa
ano mang akda o teksto, ito ay sumasagot sa tanong na "Sino ang nagsusulat o
nagkukuwento?"
Sa pamamagitan ng pananaw, nakikilala ng mambabasa ang nilikha ng
naglalahad at ang pangyayaring inilalahad, at kung gaano ang nalalaman ng
naglalahad. Ang pananaw na gagamitin sa teksto o akda ay nakadaragdag ng
kawilihan sa pag-unawa ito. Ang pananaw ng awtor ay makikita sa pamamagitan ng
mga panghalip na ginagamit sa teksto.
Unang panauhang pananaw - ako, ko, atin, natin, tayo, kami
Ikalawang panauhang pananaw - ikaw, mo, ka, iyo, kanila, kita, tayo inyo, ninyo
Ikatlong panauhang pananaw - siya, niya, kanya, sila, nila, kanila
Ang pananaw ay pagtukoy din kung ano ang preperensiya ng manunulat sa
teksto. Ibig sabihin, natutukoy rito kung ano ang distansiya niya sa paksang
tinatalakay. Nasa unang panauhan ba ito na maaaring magpakita na personal ang
perspektiba niya sa paglalahad, o kaya naman ay nasa ikatlong panauhan na
nagbibigay ng obhektibong pananaw at paglalahad sa paksa?
Pagbibigay ng Sariling Pananaw
Sa kabilang dako, sa usaping paglalahad ng sariling pananaw o ideya - hindi
lahat ng pananaw o ideya ay dapat tanggapin agad. Kailangang kilatising mabuti ang
anumang pananaw o ideya kung ito ba ay balido (valid o hindi. Sa pagsusuri ng teksto
kaugnay ng baliditi ng mga ideya nito, kailangang matukoy muna kung sino ang
nagsabi ng ideya at ang kanyang naging batayan sa pagbanggit sa ideya.
Kaugnay ng pagiging aktibo ng tao, karaniwan nang Gawain ang pagbibigay ng
sariling
Aralin 6 pananawa o ideya hinggil sa kanyang nabasa, narinig, napanood, o
naranasan. Sa pagbibigay ng tiyak na pananaw sa mga ito, karaniwan itong
Malikhaing
humahantong pagtatanghal ng piling
sap ag sang-ayon
Saknong ng Ibong Adarna
Pagsulat ng Iskrip
Kaisahan at Pagkakaugnay
ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 24
 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Presentasyon

Bigyang-puna ang pagganap ng mga sumusnod na personahe sa telibisyon at pelikula.

Maine Mendoza Alden Richards

Liza Soberano Enrique Gil
Kathryn Bernardo Daniel Padilla
Nadine Lustre James Reid
Barbie Forteza Ken Chan

Sa inyong pangingilatis, sino sa mga iyan ang epektibo sa pagganap?

Pagbasa sa Akda
Basahin at unawain ang akda.
Dula
…………………………………………………………………………………………………………......

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 25

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Isang kathang naglalarawan ng kawil ng mga pangyayaring nagpapahayag ng isang kapana-

panabik na bahagi ng buhay ng tao, sa pamamagitan ng kilos, calaw, at salitaan sa ibabaw ng
tanghalan.
Mga Sangkap ng Dula
1. Isang papaunlad na paglalahad ng pangyayari - ito ang galaw ng pangyayari na may
kaisahan at pagkakaugnay-ugnay na siyang nagpapatulin sa pagsulong ng dula.
2. Isang buhol o suliranin - pinakabuod ng tunggalian ng dalawang magkalabang lakas na
kinakatawan ng mga tauhan sa dula.
3. Ang kakalasan o paliwanag sa suliranin-makatarungang paglalahad ng kinahinatnan ng
suliranin na siyang nag-iiwan ng kakintalan sa puso't diwa ng mga manonood.
Balangkas ng Dula
1. Panimula - pambungad na bahagi ng dula na sa loob pagtutunggalian sa dula.
2. Papaunlad na paglalahad ng pangyayari – matuling pagsulong ng dula matapos
mailahad ang suliranin.
a. Tunggalian - nag-uumigting na paglalabanan ng dalawang hang lakas na siyang
nagpapasigla sa dula at interes ng manonood.
b. Kasukdulan – kaganapan ng nag-uumigting na paglalabanan ng dalawang magkalabang
lakas na siyang pinakakahintay ng manonood.
c. kakalasan – kinahinatnan ng suliranin sa dula na siyang titigaw sa kapanabikan ng
manonood.
3. Wakas - naglalahad ng kongklusiyon ng kabuuan ng dula na iiwan ng kakintalan sa puso't
diwa ng manonood.

Mga Uri ng Dula

1. Trahedya - sa dulang ito, ang tunggalian ay mahigpit na ginagamita masisidhing damdamin
na humahantong sa pagkasawi ng na tauhan.

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 26

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________
2. Komedya - ang tunggalian sa ganitong uri ng dula ay may kinalaman sa ilang di
kahalagahang suliranin at nagwawakas ng kasiyasi pangunahing tauhan o
pagkakasundo sundo ng mga nagtutungo lakas.
3. Melodrama - ang dulang ito'y may malungkot na sangkap, datapwat nagwawakas nang
Pagsulat
kasiya-siya para sa mabubuting ng Iskrip
tauhan o Diyalogo
sa dula. Kapansin-pansin ang paggamit ng mga
lagpas Sa
na pananalita at damdamin
isang pagtatanghal, sa mga
walang ganitong
istoryang uri ng dula.kung iskrip. Matatawag
maisasadula
lamang
4. Parsana -dula
ito ang
angisang katha kung
tinatawag ito'y itinatanghal,
na farce sa Ingles, ngunit
na ang maitatanghal
layunin aylamang ito
magpatawa sa
kung may iskrip na magsisilbing gabay ng mga actor sap ag tatanghal ng isang tagpo
pamamagitan ng kawil-kawil na nakatatawang pangyayari at mga katawa-tawang bukambibig.
at maging ng buoong dula.
5. Sainete - ang pinapaksa ng dulang ito ay ang mga karaniwang pag-uugali ng tao.
Tinatawag na iskrip ang nakasulat na gabay ng aktor, direktor, at iba pa na
nagsasagawa ng dula. Ang iskrip ang pinakakaluluwa ng isang dulang itatanghal
Mga Anyo ng Dula
sapagkat lahat ng bagay na isinasaalang-alang sa dula ay nagmumula rito. Sa iskrip
matatagpuan
1. ang galaw
Dulang Iisahing Yugtong -mga
isangaktor, ang mga dula
napakaikling tagpo,
naang mga
halos ay eksena,
naganapatlamang
gayundin
sa iisang
ang diyalogo ng mga tauhan. Ang diyalogo ang sinusundan ng mga aktor. Ito ang
tagpuan at ang panahon ay halos sa loob lamang ng isang araw at iilan lamang ang tauhan.
nagbibigay ng mensahe sa isang dula. Diyalogo ang tawag sa anumang usapan sa
2. Dulang
pagitan ng Tatatluhing
dalawa at ilanYugto - Taglay
pang mga ng sa
tauhan anyo ngngdulang
loob isang ito ang lahat ng aspeto ng isang
dula.
tunay na dula.
Mga Paraan o Teknik Kung Paano Makasulat ng Iskrip
3. Ganap na Dulaan - isang anyo ng dula na nailalahad at nailalala ang pagtatanghal sa
1. Marunong dapat ang isang manunulat na tumimpla ng kanyang mga
pamamagitan ngNakabaling
sinusulat. awitan, tulaan,
ito saat sayawan,
tono't himig naa hangad
pa sa mga tradisyonal
ipahiwatig na galaw, kilos, at
sa katha.
salitaan.
2. Magsimula sa pagsulat ng mga diyalogo. Kailangang masalang mabuti kung
ano ang mga gagamiting salita sa diyalogo
3. Piliin ang salita na gagamitin depende sa manonood o paksa.
4. Mahalaga ring may nilalalaman (content) ang istoryang igagawa ng iskrip
sapagkat ito ang magbibigay-mensahe at anyo (form) sa dulang itatanghal.
5. Kailangan sa pagsulat ang disenyo, ang pagbabalangkas, ang mga dibisyon
(ang simula, sinulong, at wakas). Dapat ring pag-aralan ang makatotohanan at
epektibong banghay (plot), karakter (character), tagpuan (location), paningin
(point of view), at iba pang sangkap sa pagkatha. Sa pagsulat ng iskrip,
nararapat na lakipan ito ng angkop na tunog sapagkat ang iyong gagawing akda
ay pagbabatayan at pinakabuhay ng isang dula.

Pagsusuring Pampanitikan

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 27

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________

Wika at Gramatika

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 28

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________
Kaisahan o Unity
Kaisahan - kailangang ito'y umiikot sa isang pangkalahatang ideya
• Nag-uugnay ng isang paksa (paraang lohikal)
• Tumutulong sa paglinang ng paksang pangungusap

Halimbawa:

Mahalaga ang kalusugan ng isang tao. Maituturing na ang kalusugan ay isang

kayamanan. Kung ang isang tao ay laging malusog at may malakas na pangangatawan,
makapamamasukan siya at kikita ng salapi. Sa mga Pilipino, karamihan ay patakain kahit
hindi oras ng pagkain. Patuloy siyang makapaghahanapbuhay. Bagama't kailangang malinis
lagi ang tahanan upang mapanatili ang kalusugan ng tao, kailangan din sa tao ang umiwas
sa mga kaaway ng kalusugan, gaya ng pagpupuyat, pag-inom ng alak, at paninigarilyo.

Makikita sa talatang ito na ang pangungusap na kinurusan ay nakasira sa diwa ng

talata sapagkat ito ay walang kaugnayan sa paksa ng talata. Sa madaling salita, ang
pangungusap na ito ay sumira sa kaisahan ng talata kaya't ito'y dapat alisin.

Pagkakaugnay-ugnay o Coherence
Ang mga pangungusap na bumubuo sa isang talata ay kina ding paghabi-habiin nang
maayos upang magkaroon ito ng pagkakaugnay-ugnay o coherence. Napapanatili ang
pagkakaugnay-ugnay sa talata sa pamamagitan ng paggamit ng mga cohesive devices tulad
ng mga salita o pariralang transisyonal, mga panghalip na tumutukoy sa mga pangalan, pag-
uulit ng mga pangunahing salita, parirala o pangungusap. Ang mga cohesive devices na ito
ay ginagamit ng mga manunulat upang mapanatili ang maayos at tuloy-tuloy na pagdaloy ng
mga kaisipan mula sa isang pangungusap patungo sa susunod na pangingusap.
Tinutulungan nila ang mga mambabasa na makita ang pagkakaugnay ng mga ideya sa loob
ng talata.

Ang mga salita o pariralang transisyonal ay cohesive devices nagkokonekta ng mga

ideya o detalye sa loob ng talata. Pinag-uugnay ng mga ito ang mga pangungusap na
bumubuo sa talata. Ipinapakita nila ang tamang uri ng pagkakaugnayan ng mga ideya. Narito
ang ginagamit na mga salita o pariralang transisyonal.

Kaayusang Kronolohikal
Una sa dakong huli sa wakas

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 29

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________
Pangalawa pagkatapos sa katapusan
Pangatlo susunod habang

Kaayusang spatial
sa tabi sa bandang kanan sa harap
sa likod sa timog sa kabila
sa pagitan sa ibayo sa gitna

Pagdaragdag
At bukod dito/diyan pati
gayon din bukod tangi sa roon muli
bilang karagdagan at saka

Kontrast
Gayunpaman sa kabilang dako di tulad ng
Gayunman ngunit kasalungat ng

Pagtutulad
gaya ng katulad ng gayundin naman
tulad ng gayon din

Resulta o Bunga
sa wakas dahil ditto dahil doon
bilang resulta sa gayong dahilan samakatuwid
kaya (nga) sa gayon anupat

Halimbawa
Halimbawa alalang baga bilang halimbawa
tulad ng ipaghalimbawa

Paglalagom
Bilang paglalagom sa madaling sabi
Bilang kabuuan bilang pangwakas

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 30

 Filipino 7
__________________________________________________________________________________________________
Ang panghalip ay cohesive device at ginagamit bilang panghalili sa mga pangalan sa mga
naunang pangungusap. Ginagamit ang mga ito upang iwasan ang paulit-ulit na paggamit ng mga
pangalan sa loob ng talata.

Karaniwang ginagamit bilang panghalili sa pangalan ang mga panghalip panao (hal. ako, ikaw,
kayo, siya, ito, kami, sila, kanya, kanila) panghalip pamatlig (hal. ito, iyon, iyan, doon, diyan, nito).
Narito ang talatang gumagamit sa panghalip bilang cohesive devices.

"Ang pag-aasawa ay di tulad ng kaning isusubo na mailuluwa kung mapaso. Iyan ang laging
paalala ng matatanda sa mga kabataang nais lumagay sa tahimik, nag-aakalang ang pag-aasawa ay
gayon-lamang. Ang mga kabataan lalo na yaong nasa unang yugto ng sapat na gulang, ay madaling
mahalina sa matuling agos ng pagbabago kaya nakakalimutan na nila ang dapat isaalang-alang
bago sila makipag-isang dibdib.”

Ang mga pangunahing salita o mga salitang batay sa pariralang salitang-ugat ay maaaring
ulitin sa loob ng talata upang maipakita ang pagkakaugnay ng ideya.

Halimbawa:
Sa kabila ng pagharap natin sa krisis ng buhay, kawalan ng mapapasukang hanapbuhay,
dapat pa rin tayong maging matatag, huwag tayong padadala sa alok ng bansang banyaga na tayo'y
sasakupin kapalit ay tulong. Sa pagharap sa atin, pati ang wikang yaman ng bansa ay mapapalitan
ng wikang banyaga. Dapat nating ipagtanggol ang sariling atin, ang ating prinsipyo, sa ating
kayamanan. Ang wika ay yaman mo. Ang wika mo ay yaman ko at ang wika ng sambayanang
Pilipino ay yaman ng Pilipinas.

Ginagamit din ang paralelismo o pag-aagapay ng mga salita, parirala o pangungusap upang
mapanatili ang pagkakaugnay-ugnay ng mga ideya sa loob ng talata. Ito'y nangangahulugan na ang
mga magkakatulad na ideya ay maaaring maipahayag sa mga istrukturang magkakatulad.

Halimbawa:
Ako ang sibol ng Bagong Republikang nagkakaloob ng pantay-pantay na karapatan sa sino
mang Pilipino. Isang Pilipino na dati-rati’y nag-aalinlangang magsalita para sa kanyang karapatan at
kaunlaran. Ako ay nakapagsasalita nang walang agam-agam. Ako an mga panukala na
makapagpataas sa pambayan, nakilaho pambayan, nakilahok na ako sa had ng mga kuro-kurong
tungo sa aking pangangailangan.

ROCKFORT PREPARATORY SCHOOL INCORPORATED/JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT 31