4

Araling
Panlipunan
Kwarter 1 – Modyul 3
Ang Teritoryo ng Pilipinas
Araling Panlipunan – Ikaapat na Baitang
Unang Markahan – Modyul 3: Ang Teritoryo ng Pilipinas

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa aklat na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Regional Director: Gilbert T. Sadsad

Assistant Regional Director: Jessie L. Amin

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Angelica A. Madrona
Editor: Nilo Mayor, Vivian Pangan, Imelda Capa, Ma. Deanna Salalima
Tagasuri: Ma. Lailani R. Lorico
Tagalapat: Antonio L. Morada
I. Pamagat ng Kagamitan/ Panimula
Sa nakaraang aralin, natutuhan mo ang kinalalagyan ng bansang
Pilipinas sa Asya at sa mundo. Natukoy mo rin ang relatibong lokasyon
nito gamit ang mga pangunahin at pangalawang direksyon. Ngayon
naman ay aalamin natin, “Ang Teritoryo ng Pilipinas”.
II. Mga Layunin
Natutukoy ang lawak at hangganan ng teritoryo ng Pilipinas gamit
ang mapa

III. Talahulugan
Bago tayo magsimula sa aralin na ito, alamin muna natin ang
kahulugan ng mga sumusunod na salita na mababasa mo sa modyul na
ito.
teritoryo – ay tumutukoy sa sukat ng lupaing sakop ng isang lugar

dagat teritoryal - Ito ay bahagi ng dagat sa lawak na labindalawang milya

mula sa dalampasigan
ilalim ng dagat - Ito tumutukoy sa lahat ng bagay sa ilalim ng dagat –
lupain, mineral, halaman at iba pang likas na yaman.
kailaliman ng lupa - Ito ay tumutukoy sa ilalim na bahagi ng lupa kasama
ang mga bagay na matatagpuan sa kailalimang ito.
kalapagang insular - Ito ay talampas na nakalubog sa ilalim ng tubig at
bahagi ng kalatagan ng dagat na nakadugtong sa baybayin ng isang pulo
o kontinente.

IV: Panimulang Pagsubok

Bilang paghahanda sa ating pag-aaralang paksa, sagutin mo muna
ang mga sumusunod. Bilugan ang titik ng tamang sagot.

1. Ang Pilipinas ay kapuluang napapaligiran ng ________.

a. tao c. tubig
b. lupa d. hayop

1
2. Ang Estados Unidos ay masasabing _______.
a. malapit sa Pilipinas c. napakalayo sa Pilipinas
b. malayo sa Pilipinas d. napakalapit sa Pilipinas
3. Kung nanggagaling ka sa Pilipinas, ang iyong lalakbayin papuntang
South Korea ay masasabing ____________.
a. malapit c. malayong-malayo
b. medyo malayo d. malapit na malapit
4. Kung ihahambing sa kapuluan ng Indonesia, ang lawak ng teritoryo
ng Pilipinas ay masasabing _________.
a. kasinlaki c. mas malaki
b. mas maliit d. malaking-malaki
5. Sa kabuuang lokasyon o kinalalagyan ng Pilipinas ay masasabing
__________.
a. buong kalupaan na napapaligiran ng tubig
b. matubig at watak watak ang mga isla
c. maliit na isla ngunit matubig
d. layo-layo ang mga isla

V. Mga Gawain sa Pagkatuto

Gusto mo ba na mas lalong maunawaan ang teritoryo ng Pilipinas?
Basahin ang teksto na nasa ibaba.

Ang Teritoryo ng Pilipinas

Hanggang saan ba ang teritoryo ng Pilipinas? Gaano kalawak ang
teritoryo nito? Paano nasusukat ang distansiya o layo ng mga lugar sa
bansa? Halina at ating pag-aralan ang legal na batayan sa pagtatakda ng
ating pambansang teritoryo.

2
 Ang teritoryo ay tumutukoy sa sukat ng lupaing sakop ng isang
lugar. Kasama rito ang mga katubigan na nakapaloob at nakapaligid sa
kalupaan, at ang mga kalawakang itaas na katapat nito.
Ang pambansang teritoryo ng Pilipinas batay sa Artikulo 1 ng
Saligang batas ng 1987. Itinatakda dito ang sakop at hangganan ng
kapuluan ng Pilipinas. Kasama rito ang lahat ng mga pulo at mga
karagatang nakapaloob dito. Kasama rin lahat ng iba pang teritoryo na
nasa ganap na kapangyarihan o hurisdiksyon ng Pilipinas. Binubuo ito ng
kalupaan, katubigan, at himpapawirin. Kasama na rin ang dagat teritoryal,
ang ilalim ng dagat, at ang iba pang submarina nito. Ang dagat at
karagatang nakapaligid, nakapagitan, at nag-uugnay sa mga pulo ng
kapuluan maging ano man ang lawak ng dimension, ay bahagi ng panloob
na dagat at karagatan ng Pilipinas.
Tingnan ang mapa na nasa ibaba. Humigit-kumulang sa 1000
kilometro ang layo ng Pilipinas mula sa kalakhang kontinente ng Asya.
Napapaligiran ang bansa ng (Note:in international community Taiwan is
still part of the mainland China based on its one China policy though
Taiwan insist that they are a sovereign country as well) Taiwan, China at
Japan sa hilaga; Micronesia at Marianas sa silangan; Malaysia, Vietnam,
Laos, Cambodia, at Thailand sa kanluran; at Indonesia naman sa timog.

3
 Source:https://www.google.com.ph/search?q=mga+anyong+tubig+na+nakapalibot+
sa+pilipinas&tbm=isch&ved=2ahUKEwjTisCWjpzpAhXlGKYKHVKfAUwQ2

Ang Pilipinas ay binubuo ng mahigit sa 7 641 na mga pulo. Ang

lawak nito ay umaabot sa 300 000 kilometro kuwadrado. Mayroon 1 851
kilometro ang haba mula sa hilaga patimog at umaabot naman sa 1 107
kilometro ang lawak nito mula sa kanluran pasilangan. Ang lawak ng
katubigang nakapalibot sa Pilipinas ay umaabot ng 1 295 000 km
kuwadrado.
Batay sa mapa ng Asya, ang dulong hangganan ng teritoryo ng
Pilipinas sa gawing hilaga ay ang Y’ami, bahagi ng Batanes, na 105
kilometro lamang ang layo sa Taiwan, samantalang sa Timog naman ay
ang islang Saluag, bahagi ng Tawi-Tawi na may 48 kilometro naman ang
layo sa Borneo.
Ang Pilipinas ay isang kapuluang napapalibutan ng mga anyong
tubig; bahagi ng Karagatang Pasipiko; malapit lamang sa malaking
kalupaan ng bansang China; at malayo sa mga bansang kontinente ng
United States of America at Europe.

4
VI. Pagsasanay 1
Handa ka na ba sa mga iba’t-ibang pagsasanay na ating gagawin?
Halina at ating sagutan ang mga sumusunod ng mga pagsasanay.

A. Isulat ang Wasto kung ang pangungusap ay nagpapayahag ng

katotohanan at Mali naman kung hindi.
____ 1. Ang pambansang teritoryo ng Pilipinas ay nakasaad sa
Artikulo 1 ng Saligang Batas ng 1987.
____ 2. Ang kalupaan lamang ang sakop ng teritoryo ng Pilipinas.
____ 3. Ang dagat teritoryal ay tumutukoy sa lahat ng bagay sa
ilalim ng dagat.
____ 4. Ang kailaliman ng lupa ay tumutukoy sa ilalim na bahagi ng
lupa.
____ 5. Ang kalapagang insular ay isang kabundukan.

B. Lagyan ng tsek (/) kung bumubuo sa pambansang teritoryo at ekis

(x) naman kung hindi.

___ 1. dagat editorial 4. kalapagang insular

___ 2. ilalim ng dagat 5. Karagatang India

___ 3. kalupaan ng Taiwan

Pagsasanay 2
A. Basahin ang mga sumusunod na pangungusap at piliin ang titik ng
wastong sagot.
1. Ang _____________ ay tumutukoy sa sukat ng lupaing sakop ng
isang lugar.
a. lokasyon c. lawak
b. teritoryo d. hangganan
5
 2. Ang mga sumusunod ay sakop ng teritoryo ng Pilipinas ayon sa
Artikulo 1 ng Saligang Batas ng Pilipinas maliban sa _______.
a. kalupaan c. Taiwan
b. katubigan d. himpapawirin
3. Ang dagat at karagatang nakapaligid sa Pilipinas at nakapagitan
maging ano man ang lawak ng dimensyon ay bahagi ng
__________.
a. Karagatang Pasipiko
b. ilalim ng lupa
c. Dagat Celebes
d. panloob na dagat at karagatan ng Pilipinas
4. Ang Pilipinas ay masasabing bahagi ng ___________ na
matatagpuan sa silangan.
a. Karagatang Pasipiko c. Taiwan
b. Bashi Channel d. Japan
5. Humigit kumulang na 1 000 kilometro ang layo ng Pilipinas mula
sa kalakhang kontinente ng _______.
a. Asya c. Africa
b. Europa d. Estados Unidos

B. Gamit ang mapa ng Pilipinas na makikita sa ibaba, bilugan ang mga

sumusunod na rehiyon na makikita sa Pilipinas at ibigay ang
direksyon na kung saan ito matatagpuan.
.

6
 Source: https://www.google.com.ph/search?q=philippine+map+with+region&tbm

1. Rehiyon V – Bicol = _____________

2. Cordillera Autonomous Region (CAR) = ________________
3. MIMAROPA = _________________
4. Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM) = __________
5. Eastern Visayas = ___________

Pagsasanay 3
A. Kumpletuhin ang talata. Piliin ang wastong sagot sa loob ng kahon.

Saluag Taiwan Batanes Borneo Y’ami

Ang dulong hangganan ng teritoryo ng Pilipinas sa gawing hilaga

ay ang _______, bahagi ng ______, na 105 kilometro lamang ang layo
sa ______, samantalang sa Timog naman ay ang islang _____, bahagi
ng Tawi-Tawi, na may 48 kilometro naman ang layo sa _______.

B. Piliin ang wastong sagot sa loob ng panaklong.

1. Ang lawak ng lupain ng bansa ay nasa (400 000km2, 300 000km2).
7
2. Ang kabuuang lawak ng tubig ay umaabot halos (1,295,000km2,
295,000km2).
3. May (1 851km, 1 251km) ang haba nito mula hilaga patimog.
4. Umaabot naman sa (1 000km, 1 107km) ang lawak mula sa kanluran
pasilangan.
5. Ang Pilipinas ay binubuo ng (7 641, 7 000) na mga pulo.

Narito ang mga kasagutan sa panimulang pagsubok at sa bawat

pagsasanay.
Panimulang Pagsubok
1. c 2. b 3. b 4. b 5. A
Pagsasanay 1
A. 1. Wasto 2. Mali 3. Mali 4. Wasto 5. Mali
B. 1. √ 2. √ 3. X 4. √ 5. x
Pagsasanay 2
A. 1. b 2. c 3. d 4. b 5. a
A. 1. Silangan 2. Hilaga 3. Kanluran 4. Timog 5. Silangan
Pagsasanay 3
A. 1. Y’ami 2. Batanes 3. Taiwan 5. Saluag 5. Borneo
A. 1. 300 000 km2 4. 1 107km
2. 1 295km2 5. 7 641
3. 1 851km

Mga Sanggunian:
Araling Panlipunan 4, LM pp. 15-20
Ang Pilipinas sa Makabagong Henerasyon 4, pp. 61-62
https://www.officialgazette.gov.ph/constitutions/ang-konstitusyon-ng-
republika-ng-pilipinas-1987/

8
https://prezi.com/egvi0nr2ejz3/hangganan-at-lawak-ng-teritoryo-ng-
pilipinas/
https://www.google.com.ph/search?q=philippine+map+with+region&tbm
https://www.google.com.ph/search?q=asia+map&tbm=isch&ved

Gusto mo bang malaman ang antas ng iyong pagkatuto sa bawat

kasanayan? Alamin kung saang lebel ka kabilang.

Katumbas ng bawat score: 5 – master; 3-4 – mystic; 1-2 – apprentice; 0 - poor

Binabati kita! Narito ang mga kaisipang iyong dapat tandaan.

➢ Ang pambansang teritoryo ng Pilipinas ay batay sa Artikulo 1 ng
Saligang Batas ng 1987.
➢ Humigit-kumulang sa 1 000 kilometro ang layo ng Pilipinas mula
sa kalakhang kontinente ng Asya.
➢ Ang Pilipinas ay binubuo ng mahigit sa 7,641 na mga pulo. Ang
lawak nito ay umaabot sa 300 000 kilometro kuwadrado.
Mayroon 1 851 kilometro ang haba mula sa hilaga patimog at
umaabot naman sa 1 107 kilometro ang lawak nito mula sa
kanluran pasilangan. Ang lawak ng katubigang nakapalibot sa
Pilipinas ay umaabot ng 1 295 000 km kuwadrado.
➢ Ang dulong hangganan ng teritoryo ng Pilipinas sa gawing
hilaga ay ang Y’ami, bahagi ng Batanes, na 105 kilometro
lamang ang layo sa Taiwan, samantalang sa Timog naman ay

9
 ang islang Saluag, bahagi ng Tawi-Tawi na may 48 kilometro
naman ang layo sa Borneo.

VII. Pangwakas na Pagsubok

Basahing mabuti ang mga sumusunod na katanungan at piliin ang
titik ng wastong sagot.
1. Ang Pilipinas ay napapalibutan ng mga anyong ______
a. lupa c. tubig
b. himpapawid d. hayop
2. Ang _________ ay pinakamalayo sa Pilipinas
a. Indonesia c. Myanmar
b. Taiwan d. Estados Unidos
3. Ang _____________ ay mas malapit sa Pilipinas
a. Malaysia c. Thailand
b. Indonesia d. Vietnam
4. Kung pagbabatayan ang lawak ng Pilipinas, mas maliit ito kaysa sa
bansang _________.
a. Vietnam c. Myanmar
b. Indonesia d. Laos
5. Ang Pilipinas ay isang maliit na isla na matubig ___________.
a. Tama
b. Mali

VIII. Karagdagang Gawain

Gamit ang mapa ng Asya, itrace o guhitan ang hangganan ng
teritoryo ng Pilipinas.

10
 Binabati kita! Matagumpay mong natapos ang aralin. Maaari ka ng
dumako sa susunod.

11
Para sa iba pang tanong at puna, maaaring sumulat o tumawag sa:

Kagawaran ng Edukasyon Rehiyon V

Regional Center Site, Rawis, Legazpi City 4500

Mobile Phone: 0917 1781288

Email Address: region5@deped.gov.ph

12