8

Araling Panlipunan
Ikalawang Markahan – Modyul 5:
Mga Pagbabagong Naganap sa
Europa sa Gitnang Panahon
Araling Panlipunan – Ikawalong Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikalawang Markahan – Modyul 5: Nasusuri ang mga pagbabagong naganap sa Europa
sa Gitnang Panahon
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Nicolas T. Capulong, PhD, CESO V
Ronelo Al K. Firmo, PhD, CESO V
Librada M. Rubio, PhD
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Manunulat:
Tagasuri ng Nilalaman:
Tagasuri ng Wika:
Tagasuri ng Pagguhit/Paglapat:
Tagaguhit:
Tagalapat:
Jeond Jeff M. Castaneda
Rowel S. Padernal / Angelica M. Burayag, PhD
Mary Jane P. Soriano / Ma. Leonora B. Cruz
Nenita J. Barro / Ma. Leonora B. Cruz
Jonalyn A. Ginga / Erfe Donna A. Aspiras
Edelwiza L. Cadag
Jonathan Paranada / Ryan Corpuz Pastor
Joey-Rey D. Magracia
Phoebe Marie B. Santarromana

Tagapamahala: Nicolas T. Capulong, EdD, CESO V

Librada M. Rubio, PhD
Angelica M. Burayag, PhD
Ma. Editha R. Caparas, PhD
Nestor P. Nuesca, EdD
Marie Ann C. Ligsay, PhD
Dominador M. Cabrera, PhD
Edward C. Jimenez, PhD
Ma. Leonora B. Cruz
Inilimbag sa Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon III

Office Address: Matalino St. D.M. Government Center, Maimpis, City of San Fernando
Telefax: (045) 598-8580 to 89
E-mail Address: region3@deped.gov.ph
 8

Araling Panlipunan
Ikalawang Markahan – Modyul 5:
Mga Pagbabagong Naganap sa
Europa sa Gitnang Panahon
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan Baitang 8 ng

Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Mga Pagbabagong naganap
sa Europa sa Gitnang Panahon.

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang
gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang
itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa

mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan,
bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang
mga kasanayang pang-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang

kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ang araling ito ay patungkol sa pagusbong
at pag unlad ng mga Klasila na Lipunan.
Mainam na gabayan ang mga mag-aaral sa
pagtalakay ng aralin sa pamamagitan ng
paggamit ng modyul na ito.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.

ii
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan Baitang 8 ng Alternative

Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa Mga Pagbabagong naganap sa Europa sa
Gitnang Panahon.

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin.

Sa pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin

nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan.
Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong laktawan
ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay ang
iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

iii
 Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.

Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat

ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel
sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka
rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino
man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa
iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

iv
 Alamin

Ang module na ito ay ginawa at isinulat para sa iyong kapakinabangan. Ang

saklaw ng modyul na ito ay Araling Panlipunan Baitang 8. Ito ay upang matulungan
kang unawain ang mga aralin.

Ang modyul na ito ay nahahati sa tatlong talakayan:

• Talakayan 1 – Paglakas ng Simbahang Katoliko
• Talakayan 2 – Pagtatatag ng Pyudalismo at Holy Roman Empire
• Talakayan 3 – Manoryalismo

Kapag natapos ang modyul na ito, ang mag aaral ay inaasahang

a. nakapag-isa-isa sa mga pagbabagong naganap sa Europa sa Gitnang
Panahon;
b. nakapagsusuri ng mga mahahalagang pangyayaring naganap sa
Europa; at
c. napapahalagahan ang mga pangyayaring naganap sa Europa sa Gitang
Panahon.

1
 Subukin

Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat sa hiwalay na papel ang mga sagot.

1. Alin sa mga sumusunod ang hindi kabilang sa lipunan sa panahon ng

Piyudalismo?
a. Pari c. Kabalyero
b. Serf d. Maharlika
2. Isa sa tatlong pangkat sa lipunan ng Piyudalsimo na ang posisyon ay hindi
namamana dahil hindi sila maaaring mag-asawa.
a. Pari c. Kabalyero
b. Serf d. Maharlika
3. Ito ang bumubuo ng masa ng tao noong Medieval Period at nananatili silang
nagsasaka ng kanilang mga lupain.
a. Pari c. Kabalyero
b. Serf d. Maharlika
4. Ang _________ay isang malaking lupaing sinasaka
a. Fief c. Vassal
b. Lambak d. Manor
5. Isang ekspedisyong militar na inilunsad ng Kristiyanong Europeo dahil sa
panawagan ni Pope Urban II noong 1095.
a. Kabalyero c. Vassal
b. Lambak d. Krusada
6. Ang salitang “Crusade” ay nagmula sa salitang Latin na “crux” na
nangangahulugang ________.
a. Cross c. Vassal
b. Serf d. Krusada
7. Isang sistemang pamamalakad ng lupain kung saan ang lupang pag-aari ng
panginoon ay babahagi sa vassal.
a. Manoryalismo c. Republic
b. Psyudalismo d. Democratic
8. Siya ang nasa pinakamataas ng sistemang Pyudal.
a. Reryna c. Serfs
b. Barons d. Hari
9. Sila ay tumatanggap ng lupa sa lord o hari at maaari ring mga dugong
bughaw.
a. Noble c. Serfs
b. Vassal d. Hari
10. Pinagbuklod-buklod niya ang lahat ng mga Kristiyano sa buong imperyo ng
Rome at ang Konseho ng Nicea na kaniyang tinawag.
a. Constantine the Great c. Papa Leo the Great
b. Papa Gregory VII d. Charles Martel

2
11. Siya ang nagbigay diin sa Petrine Doctrine, isang doktrinang nagsasabi na ang
Obispo ng Rome na tagapagmana ni San Pedro ay ang tunay na pinuno ng
Kristiyanismo.
a. Constantine the Great c. Papa Leo the Great
b. Papa Gregory VII d. Papa Gregory I
12. Iniukol niya ang kaniyang buong kakayahan at pagsisikap sa paglilingkod
bilang pinuno ng lungsod at patnubay ng simbahan sa buong Kanlurang
Europe.
a. Constantine the Great c. Papa Leo the Great
b. Papa Gregory VII d. Papa Gregory I
13. Ang _______ ay binuo ng mga 3000 kabalyero at 12000 na mandirigma sa
pamumuno ng Prinsipe at mga Pranses na nabibilang sa “nobility”.
a. Unang Krusada c. Krusada ng mga Bata
b. Ikalawang Krusada d. Ikaapat ng Krusada
14. Isa sa mga krusada kung saan labing dalawang taong gulang na French na
ang pangalan ay Stephen ay naniwala na siya ay tinawag ni Kristo na mamuno
ng krusada.
a. Unang Krusada c. Krusada ng mga Bata
b. Ikalawang Krusada d. Ikaapat ng Krusada
15. Isa sa mga krusada na naging isang malaking iskandalo.
a. Unang Krusada c. Krusada ng mga Bata
b. Ikalawang Krusada d. Ikaapat ng Krusada

3
 Aralin
Mga Pagbabagong naganap sa
1 Europa sa Gitnang Panahon
Sa pagitan ng sinauna at makabagong panahon may mga pangyayari sa iba’t
ibang parte ng mundo ang nagpabago sa takbo ng kanilang pag-unlad. Isa ang
Europa sa mga pangunahing lugar kung saan ang mga pangyayaring ito ay naganap.
Bago pa man tuluyang bumagsak ang Imperyong Romano, itinuturing ang Roma
bilang sentro ng pagtatagpuan ng lahat, subalit may mga tribo na nanalasa rito at
ang sentro ng kanilang kapangyarihan at nalipat sa hilaga at kanlurang bahagi nito.

Ang pinakamahalagang pangangailangan ng tao noong panahong ito ay

seguridad at proteksyon kaya’t itinatag nila ang tinatawag na sistemang Piyudal o
Piyudalismo. Sa tuluyang pagbagsak ng kapangyarihan ng Imperyong Romano,
nagtagumpay ang Simbahang katoliko na iparamdam ang impluwensya nito sa lahat
ng bagay na may kinalaman sa pamumuno at pamamalakad.

Balikan

Sa nakaraang aralin, napag-aralan ang kontribusyon ng mga kabihasnang

klasiko ng America, Africa at Pulo sa Pacific. Kumpletuhin ang talahanayan sa ibaba
tungkol sa inyong napag-aralan. Isulat sa hiwalay na sagutang papel ang iyong mga
sagot.

Kabihasnan sa
America

Imperyong Imperyong
Ghana Songhai

Mga Pulo sa
Pacific

4
 Tuklasin

Tignan ang talahanayan sa ibaba. Ayusin ang mga salita base sa iyong
nalalaman. Ilagay ang mga salita sa loob ng bawat lebel ng pyramid na sa iyong
palagay ay dapat niyang kalagyan.

Lords/Vassals Peasant/Serfs

King Knights

Suriin

Mga salik sa paglakas ng Simbahang Katoliko

Pagbagsak ng Imperyong Romano

Isa sa mga salik ng paglakas ng Simbahang Katoliko sa gitnang panahon

ay ang pagbagsak ng Imperyong Romano noong 476 CE.
Sa pamumuno ni Marcus Aurelius (161-180CE) naging suliranin ng
imperyong Romano ang pananalakay ng mga barbarong tribo mula Alemanya, sa
kanyang pagkamatay naghudyat ang pagbagsak ng imperyong Romano. Ang
madalas na paglusob ng mga barbaro ay unti-unting umubos ng yaman ng
imperyo. Dahil rito tumaas ang bilang ng mga mahihirap at nagdulot ito ng
kawalan ng hanap buhay. Isa ring dahilan ay ang pagiging gahaman sa
kapangyarihan ng mga nasa pamahalaan. Bukod dito ang mga opisyal ng military
ay nagtatag ng junta o hindi opisyal na pamunuan na handang pumatay ng ng
mga hindi maayos na pinuno ng gobyerno.
Noong 476 CE tuluyang bumagsak ang imperyong Romano sa kamay ng
mga barbaro.

5
 Matatag at Mabisang Organisasyon ng Simbahan
Sa mga unang taon ng Kristiyanismo ang namumuno sa simbahan ay
tinatawag na Presbyter, isang karaniwang tao na pinili ng mga mamamayan.
Nang lumaon mula sa mga ordinaryong tao lumitaw ang mga pari at hiyarkiya
nito.
Isang diyoses ng mga Kristiyano sa bawat lungsod at pinamumunuan ng
isang Obispo. Sa ilalim ng mga nasabing obispo ay mga pari ng mayroong
kanya-kanyang Parokya sa mga lungsod. Sa kanilang pamamahala hindi
lamang gawaing pang-espiritwal ang pinangalagaan ng mga pari, ilan rito ay
ang pangasiwaan ang gawaing pang-edukasyon, pangkabuhayan at
pagkakawang-gawa ng simbahan. Ang Obispo rin ang siyang nagpapanatili ng
kaayusan at katarungan sa lungsod. Arsobispo naman ang itinawag sa mga
obispo na nakatira sa malalaking lungsod na naging sentro ng Kristiyanismo.
Ang Obispo ng Rome ay tinatawag na Papa nakinikilalang pinakamataas na
pinuno ng Simbahang Katoliko sa Kanlurang Europa.
Kabilang ang Papa sa mga Arsobispo, Obispo at mga Pari ng mga
Parokya. Sa kalagitnaan ng ika- 11 siglo, ang pagpili ng Papa ay sa
pamamagitan lamang ng pagpalakpak depende kung sino ang gusto ng
matatandang kardinal. Noong 1719 sa konseho ng Lateran pinagpasyahan ng
mayorya ang paghalal ng Papa. Ang salitang Pope ay nangangahulugang “Ama”
na nagmula sa salitang latin na “Papa”. Noong unang panahon tinuturing ang
Papa ng mga Kristiyano na “Ama ng Kristiyanismo”.

Pamumuno sa Simbahan

Ang Simbahang Katoliko ay maraming naging pinuno na nakatulong sa

paglakas ng pundasyon nito. Makikita sa talahanayan sa ibaba ang ilan sa
mahahalagang tao sa simbahang katoliko at kanilang mga nagawa.

CONSTANTINE THE GREAT

Siya ang nagbuklod sa lahat ng Kristiyano sa imperyo

ng Rome at itinatag niya ang Konseho ng Nicea, isang
konseho ng mga obispong Kristiyano na itinatag sa
Bithynian city of Nicaea.

Sa pamamagitan naman ng Konseho ng Constantilope

pinalakas ni Constantine ang kapapahan. Sa konsehong
ito, ang mga Obispo ay pinag uri-uri ang iba't-ibang
malalaking lungsod sa buong imperyo. Pinili rin ang
https://upload.wikimedia Rome bilang pangunahing diyosesis at kinilala ang
.org/wikipedia/commons
/7/76/Constantine_Chiar Obispo ng Rome bilang pinakamataas ng pinuno ng
amonti_Inv1749.jpg
Simbahang Katoliko Romano.

6
 PAPA LEO THE GREAT (440 - 461)

• Siya ang nagbigay diin sa Petrine Doctrine, ang doktrinang

nagsasabing ang Obispo ng Rome, bilang tagapagmana ni
San Pedro, ang tunay na pinuno ng Kristiyanismo.
• Siya rin ang nagmungkahi sa Kanlurang Emperador ng
Rome na kilalanin ang kapangyarihan ng Obispo bilang
pinakamataas ng pinuno ng Simbahan.
https://upload.wikimedia.
• Sa kanyang pamumuno kinilala ng Kanlurang Rome ang
org/wikipedia/commons/5 Papa bilang pinakamakapangyarihan sa lahat ng
/5b/Pope_St._Leo_IV.jpg
Kristiyano, subalit ang silangang Rome ay tumangging
kilalanin ito.
PAPA GREGORY I

• Ang kaniyang buong pagsisikap at paglilingkod ay iniukol

niya sa pag patnubay ng Simbahan sa buong Kanlurang
Europe.
• Nakamit niya ang sukdulan ng kaniyang tagumpay nang
ang mga iba't-ibang barbarong tribo ay sumampalataya at
lumaganap ang Kristiyanismo sa malalayong lugar sa
Kanlurang Europe.
https://upload.wikimedia.
• Sumampalataya rin sa panahon niya ang England, Ireland,
org/wikipedia/commons/9 Scotland, at Germany.
/97/Francisco_de_Zurbar
%C3%A1n_040.jpg
PAPA GREGORY VII

• Naganap ang laban ng kapangyarihang sekular at

eklesyastikal ukol sa karapatang magkaloob ng tungkulin
sa mga tauhan ng Simbahan noong kapanahunan ni
Haring Henry IV ng Germany.
Ang • Itiniwalag niya sa simbahan si Haring Henry IV na
Sistemang gumanti naman nang ipag-utos niya ang pagpapatalsik
kay Papa Gregory VII
Piyudalismo • Humingi ng kapatawaran si Henry IV ng mapansin nyang
https://thehistoricaloracleblog.fil
es.wordpress.com/2016/11/greg
kaanib ng Papa ang mga Maharlika ng Germany.
ory-vii.jpg?w=640

Pamumuno ng mga Monghe

Ang mga Monghe ay binubuo ng mga pangkat ng pari na tumalikod sa

makamundong pamumuhay at nanirahan sa mga monasteryo upang mamuhay
sa panalangin at sariling disiplina. Sila ay direktang nasa ilalim lamang ng
pamumuno at pangangasiwa ng Papa.
Sila ay namumuhay sa mahigpit na alintuntunin ng monasteryo. Sila ay
naniniwala sa “Ang pagtatrabaho at pagdarasal” sila ay nagsikap sa paglinang at
pagtatanim sa paligid ng kanilang mga monasteryo. Dahil dito higit silang
nakaimpluwensya sa pag-unlad ng agrikultura sa buong Europa.
Mga gawain ng mga Monghe:
• Sila ang nag-iingat ng mga karunungang klasikal ng mga
sinaunang Griyego at Romano.

7
 • Dahil sa wala pang natutuklasang pagawaan ng papel, ang mga
monghe ay maingat sa kanilang aklatan at matiyagang isinusulat
muli ang mga libro sa mga sadyang yaring balat ng hayop.
• Nagpakain ang mga monasteryo sa mahihirap, nangalaga sa mga
maysakit at kumupkop sa mga taong nais makaligtas sa kanilang
mga kaaway.
• Sila ang nag papalaganap ng Kristiyanismo sa utos ng Papa sa iba’t
ibang dako ng kanlurang Europa.

Ang Piyudalismo ay isang

sistemang pamamalakad ng lupain na
kung saan ang lupang pag-aari ng
King
panginoong may lupa ay ibabahagi sa
vassal at bibigyan ng proteksyon
bilang kapalit manunugkulan ang
vassal ng tapat at pagsisilbihan ang Lords (Vassals)
kanyang hari.

King. Pinakamataas sa
lipunan ng piyudalismo. Siya ang nag
mamayari ng lupa at nagbibigay siya Knights (Vassals)
ng lupa sa mga sumusuporta sa
kanya.
Lords. Sila ay mga nobles o Peasants (Serfs)
dugong bughaw na nagiging vassal ng
hari dahil sila ay nagbibigay ng
suporta, pera at payo.

Knights. Sila ay tinuturing din na vassals, at nagbibigay proteksyon sa Hari

at mga nasasakupan nito.
Peasants. Sila ang pinakamababang uri ng lipunan, sila ay mga magsasaka
at nagtatrabaho sa bukid. Sila rin ang may pinakamaraming bilang sa lipunan.

Dahil sa hindi kayang ipagtanggol ng Hari ang lahat ng kanyang lupain,

ibinahagi niya ang mga ito sa mga nobles o dugong bughaw. Sila ang nagiging vassal
ng hari samantalang ang hari naman ay tinatawag ring panginoong may lupa. Ang
iba pang katawagan sa Lord ay “liege” o “suzerain”. Fief naman ang tawag sa
lupang ipinagkaloob sa mga vassals.
Mayroon ding tinatawag na Homage na kung saan inilalagay ng vassal ang
kanyang kamay sa pagitan ng mga kamay ng lord at nangangako rito na siya ay
magiging tapat na tauhan nito. Bilang pagkilala o pagtanggap dito nag sasagawa ng
lord ng isang investiture o isang seremonya kung saan binibigyan ng lord ang vassal
ng fief. Ang tawag sa panunumpang ito ay Oath of Fealty.

8
 Lipunan sa Panahon ng
Piyudalismo

Ang lipunan sa panahon ng

piyudalismo sa Europa ay nahahati sa
tatlo, ang mga Pari, maharlikang sundalo
(kabalyero) at mga serf o alipin. Pari
Ang mga Pari. Sila ay hindi
tinuturing na natatanging sector ng
lipunan sapagkat ang kanilang posisyon ay
hindi namamana sa kadahilanang hindi Kabalyero
sila maaaring mag-asawa. Ang mga pari ay
maaaring manggaling sa mga Maharlika,
manggagawa at alipin.
Mga Kabalyero. Ang mga kabalyero Serfs
ang unang uri ng mga maharlika, tulad ng
mga panginoon ng lupa, na maaaring
magpamana ng kanilang lupain. Sila ay
Lipunan sa Panahon ng
matatapang at malalakas na kalalakihan
na nagkusang loob na maglingkod sa hari. Piyudalismo
Sila ay pinagkalooban ng lupa bilang
kapalit ng kanilang paglilingkod.
Mga Serfs. Sila ng bumubuo ng
karamihan ng lipunan sa panahong ito ng
Europa. Sila ay nananatili sa kanilang
lupang sinasaka, napilitan silang
magtrabaho sa lupain ng kanilang mga
panginoon ng walang bayad. Lahat ng
kanilang gawin ay dapat alam ng kanilang
panginoon.

Ang Holy Roman Empire

Taong 481 Taong 496 Taong 511

• Si Clovis I ay pinag • Si Clovis I at ang • Matapos mamatay ni
isa ang mga tribo ng kanyang buong Clovis I ang kanyang
mga Franks at sandatahan ay kaharian ay hinati sa
sinugod ang mga naging Kristiyano kanyang mga anak
Romano.

Taong 751 Taong 717 Taong 687

• Si Pepin the • Humalili kay • Ang tribung
short, na anak ni Pepin II ang Franks ay
Charles Martel ay kanyang anak na pinamunuan ni
hinirang na Hari si Charles Martel Pepin II
ng mga Franks

9
 Noong sumapit ang taong 768, humalili si Charlemagne o Charles the Great
sa kanyang ama na si Pepin the short, na siya naming naging pinakamahusay na
pinuno sa panahong ito ng Europa. Sa edad na 40, kinuha niya si Alciun,
pinakamahusay na iskolar upang magpaturo ng iba’t ibang wika. Sinakop niya ang
Lombard, Muslim, Bavarian at Saxon at ginawang mga Kristiyano.

Pasko ng taong 800, si Charlemagne ay kinoronahan bilang emperador ng

Banal na Imperyong Romano. Si Pope Leo III ang humirang sa kanya bilang
“Emperor of the Holy Roman Empire”. Sa panahon ng imperyo ni Charlemagne ang
mga iskolar ang naging tagapangalaga ng kulturang Graeco-Romano - Ang
pagsasama-sama ng elementong Kristiyano, German, at Roman ang namayani sa
kabihasnang Medieval.

Noong 814 namatay si Charlemagne at humalili sa kanya si Loius the

Religious. Hindi matagumpay ang kanyang pamumuno dahil sa mga maharlikang
naglalaban-laban. Nang mamatay si Louis, hinati nya ang kanyang imperyo sa
kanyang tatlong anak sa pamamagitan ng Kasunduan ng Verdun noong 841.

Charles the Bald – France

Louis the German – Germany
Lothair – Italy

Sa pagkakawatak-watak ng imperyo, nawalan ng kapangyarihan ang mga

Hari sa mga Maharlika at nagsimula ang paglusob ng mga Vikings, Magyar at
Muslim. Namayani sa Europa ang mga Maharlika at humina ang kapangyarihan ng
mga Hari.

Ang Krusada
Ang krusada ay isang ekspedisyong militar na inilunsad ng Kristiyanong
Europeo dahil sa panawagan ni Pope Urban II noong 1095. Ito ay tinaguriang banal
na labanan sa pagitan ng mga relihiyosong Europeo at mga Muslim na sumakop sa
Jerusalem.
Sa panawagan ni Papa Urban, hinimok niya ang mga kabalyero (knights) na
maging krusador at pinangakuan niya ang mga ito na papatawarin sila sa kanilang
mga kasalanan.

Unang Krusada Krusada ng mga Bata

• Noong taong 1212 isang batang

• Binuo ito ng 3000 na kabalyero
12 taong na nagngangalang
at 12000 na madirigma sa
Stephan ay naniwalang tinawag
pamumuno ng mga Prinsipe at
siya ni Kristo upang mamuno ng
mga Pranses.
Krusada.
• Noong 1099 matagumpay nilang
• Libo-libong mga bata ang sa
Nabawi ang Jerusalem at nag
kanya ay sumunod subalit
tatag ng Estadong Krusador
karamihan sa kanila ay
malapit sa Mediterranean.
dinapuan ng sakit, nasawi sa

10
 • Sila ay nanatili ng 50 taon sa karagatan at ipinagbili bilang
Jerusalem subalit sinalakay muli alipin.
sila ng mga Muslim
Ikalawang Krusada Ikaapat na Krusada

• Ang krusadang ito ay naging

• Hinikayat ni St. Bernard ng
isang malaking iskandalo,a ng
Clairvaux sina Haring Luis VII ng
mga krusador ay ibinuyo ng mga
France at Emperor Conrad III ng
mangangalakal ng Venetra na
Germany upang pumunta sa
Kristiyanong bayan ng Zara.
silangan.
• Ang Papa ay nagalit sa ginawa ng
• Matagumpay nilang nasakop ang
mga krusador kaya sila ay
Damascus
idineklarang “excomunicado”.
• Nagkasagupaan si Richard at
• Noong 1261 sila ay napatalsik sa
Saladin na pinuno ng mga Turko
Constantinople at naibalik ang
at nagkasundo na itigil na ang
imperyong Byzantine.
labanan
• Ang huling kuta ng mga
• Sa loob ng tatlong taon ang mga
Kristiyano sa Arce ay
Kristiyano ay malayang
napasakamay ng mga Muslim at
nakapaglakbay sa Jerusalem.
ito ay naging simula ng paghina
ng Krusada.

Resulta ng mga Krusada

• Maganda ang naging resulta ng mga ito sa kalakalan, napalaganap ang

komersyo at ito ay nagsilbing salik sa pag-unlad ng mga lungsod at
malalaking daungan.
• Ang kulturang Kristiyanoat Islamic ay napayaman din.
• Subalit ang krusada ay naglantad ng tunay na mga layunin ng mga
sumama sa gawaing ito. Nagkaroon ng pagkakataong makapaglakbay at
makapangalakal.

Ang Manoryalismo
Ang Manor ay isang malaking lupang sinasaka. Ang malaking bahagi ng
manor ay pagmamay-ari ng mga Lord at ilan lamang sa mga magsasaka ang
nagmamay-ari ng kanilang lupa.
• Ang sistemang manor ang sentro ng lipunan at ekonomiya ng mga tao sa
panahong ito.
• Ang fief ay binubuo ng maraming manor na magkakahiwalay.
• Maihahalintulad sa isang pamayanan, ang mga naninirahan dito ay umaasa
sa pagsasaka sa manor.
• Ang pinakapusod ng isang manor ay ang tirahan o kastilyo ng panginoong
may lupa.
• Nahahati ang mga lupain sa manor ng naaayon sa mga paggagamitan nito.
• Sila ay kumpleto sa kagamitang pangsakahan.
• Mayroon silang kamalig, kiskisan, panaderya, kuwadra ng panginoon,
simbahan, pandayan, at pastulan.

11
 Pagyamanin

Gawain 1: Aking Kinabibilangan

Punan ng tamang impormasyon ang talahanayan. Isaayos nang tama ang lipunan
sa panahon ng Piyudalismo at isulat sa kahon kung ano ang kanilang mga
gampanin. Isulat sa hiwalay na sagutang papel ang iyong kasagutan.

12
Gawain 2: Kahon ng kasagutan
Basahing mabuti ang mga pangungusap. Ibigay kung ano o sino ang tinutukoy ng
mga pangungusap. Hanapin ang sagot sa kahon sa ibaba at isulat sa hiwalay na
sagutang papel ang iyong mga kasagutan.

1. Sila ng bumubuo ng karamihan ng lipunan sa panahong ito ng Europa.

2. Sila ay hindi tinuturing na natatanging sektor ng lipunan sapagkat ang

kanilang posisyon ay hindi namamana sa kadahilanang hindi sila
maaaring mag-asawa.

3. Isang kasunduan o ritwal na kung saan inilalagay ng vassal ang

kanyang kamay sa pagitan ng mga kamay ng lord at nangangako rito
na siya ay magiging tapat na tauhan nito.

4. Tawag ito sa hindi opisyal na pamunuan na handang pumatay ng mga

hindi maayos na pinuno ng gobyerno.

5. Ang salitang ito ay nangangahulugang “Ama” na nagmula sa salitang

latin na “Papa”.

6. Siya ang nagbuklod sa lahat ng Kristiyano sa imperyo ng Rome at

itinatag niya ang Konseho ng Nicea.

7. Binubuo ng mga pangkat ng pari na tumalikod sa makamundong

pamumuhay at nanirahan sa mga monasteryo.

8. Siya ang nagmamayari ng lupa at nagbibigay siya ng lupa sa mga

sumusuporta sa kanya.

9. Ang pagsasama-sama ng elementong Kristiyano, German, at Roman

ang namayani sa kabihasnang Medieval.

10. Isang ekspedisyong militar na inilunsad ng Kristiyanong Europeo dahil

sa panawagan ni Pope Urban II noong 1095.

Mga Pari Pope King o Hari Krusada Monghe

Graeco – Constantine
Homage Sefs Junta
Romano the Great

13
Gawain 3: Ating Hanapin at Alamin
Suriing mabuti ang kahon sa ibaba. Humanap ng limang salitang may
kaugnayan sa mga Pagbabagong naganap sa Europa sa Gitnang panahon. Isulat ito
sa hiwalay na sagutang papel at lagyan ng isang maikling paliwanag base sa iyong
pagkaunawa.

A R F H V D T H J L G B F J K N B P

L K H A S F F G P L O P I K L O P A

J A Y K Q W E F I E F H J K I K J R

N B U L L H A A Y A H L H L A A Q I

G A J U J G F B U B G J A I R H W Q

Y L H H N T C A D A T N K A S B E W

T Y G G G G V L A L G G L R O G H E

R E B T Y J B Y L Y J Y U S B F A R

F R N G T I G E I E I T H O I J K T

G O M J R K H R S R K R G M S B L Y

B Q K I Q Q G C M A Q Q Q N P U U U

V W L K A M A N O R W A U B O Y H I

C R H O B C F A A A E Z Y V V T G O

S E R F S F R A A A R X R C A J Q O

14
Gawain 4 – Ating isaisahin.
Ibigay ang mga hinihinging kaalaman na iyong napag-aralan sa araling ito. Isulat
sa hiwalay na papel ang iyong kasagutan.

1. Ano-ano ang mga Krusadang naganap sa gitnang

panahon?
2. Sino-sino ang bumubuo sa lipunan sa panahon
ng Piyudalismo?
3. Ibigay ang mga salik na nagpabagsak sa Roma?
4. Sino-sino ang mga naghati-hati sa Imperyong
Romano nang mamatay si Louis the Religious?
5. Ibigay ang apat na mahuhusay na pinuno ng
Simbahang Katoliko?

Gawain 5: Daloy ng mga Pangyayari

Ang krusada ay isa sa pinakamahalagang pangyayari na naganap sa gitnang
panahon ng Europa. Isulat sa kahon ang iyong naunawaan sa mga naganap na
krusda ng mga Kristiyano. Isulat sa hiwalay na papel ang iyong kasagutan.

15
Gawain 6: Essay
Bigyan ng maikling paliwanag ang mga salitang makikita sa ibaba. Isulat sa hiwalay
na sagutang papel ang iyong kasagutan.

1. Ano ang Piyudalismo?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

2. Paano nakaapekto ang mga monghe sa pag unlad ng Simbahang

Katoliko?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

3. Ano ang kahalagahan ng Lupa sa sistemang Piyudal?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Isaisip

Sagutin ang mga katanungan sa ibaba upang maibuod mo ang iyong mga
natutunan sa araling ito. Isulat sa hiwalay na sagutang papel ang iyong kasagutan.

Ang mga salik sa paglakas ng simbahang katoliko sa gitnang panahon ay

ang pagbagsak ng imperyong Romano, ______________________,
_____________________ at ____________________. Dahil dito lalong lumakas ang
simbahang katoliko sa pangunguna ng mga mahuhusay na pinuno gaya nila
__________________, __________________, __________________ at Papa Gregory VII.

Ang _____________________ isang sistemang pamamalakad ng lupain na

kung saan ang lupang pag-aari ng ________________ ay ibabahagi sa ____________
at bibigyan ng proteksyon bilang kapalit manunungkulan ang vassal ng tapat at
pagsisilbihan ang kanyang hari.

16
 Isagawa

Pagkatapos mong mabasa ang aralin, sagutin ang katanungan sa ibaba.

Isulat sa hiwalay na sagutang papel ang iyong kasagutan.

Alin sa mga pangyayari sa

Gitnang panahon ang maituturing
mong malaki ang naging impluwensya
sa kasalukuyan?
Ipaliwanag ang iyong sagot

Tayahin

Basahing mabuti ang bawat tanong. Piliin ang letra ng wastong sagot at isulat ito sa
iyong sagutang papel.
1. Isang sistemang pamamalakad ng lupain kung saan ang lupang pag-aari ng
panginoon ay ibabahagi sa vassal.
a. Manoryalismo c. Republic
b. Psyudalismo d. Democratic
2. Pinagbuklod-buklod niya ang lahat ng mga Kristiyano sa buong imperyo ng
Rome at ang Konseho ng Nicea na kaniyang tinawag.
a. Constantine the Great c. Papa Leo the Great
b. Papa Gregory VII d. Charles Martel
3. Alin sa mga sumusunod ang hindi kabilang sa lipunan sa panahon ng
Piyudalismo?
a. Pari c. Kabalyero
b. Serf d. Maharlika
4. Isa sa tatlong pangkat sa lipunan ng Piyudalsimo na ang posisyon ay hindi
namamana dahil hindi sila maaaring mag-asawa.
a. Pari c. Kabalyero
b. Serf d. Maharlika

17
5. Ang _________ay isang malaking lupaing sinasaka
a. Fief c. Vassal
b. Lambak d. Manor
6. Ang _______ ay binuo ng mga 3000 kabalyero at 12000 na mandirigma sa
pamumuno ng Prinsipe at mga Pranses na nabibilang sa “nobility”.
a. Unang Krusada c. Krusada ng mga Bata
b. Ikalawang Krusada d. Ikaapat ng Krusada
7. Ang salitang “Crusade” ay nagmula sa salitang Latin na “crux” na
nangangahulugang ________.
a. Cross c. Vassal
b. Serf d. Krusada
8. Isang ekspedisyong militar na inilunsad ng Kristiyanong Europeo dahil sa
panawagan ni Pope Urban II noong 1095.
a. Kabalyero c. Vassal
b. Lambak d. Krusada
9. Binubuo ng mga pangkat ng pari na tumalikod sa makamundong
pamumuhay at nanirahan sa mga monasteryo upang mamuhay sa
panalangin at sariling disiplina.
a. Kabalyero c. Vassal
b. Lambak d. Monghe
10. Sila ay mga nobles o dugong bughaw na nagiging vassal ng hari dahil sila ay
nagbibigay ng suporta, pera at payo.
a. Serfs c. Lords
b. Knights d. King
11. Sila ang pinakamababang uri ng lipunan, sila ay mga magsasaka at
nagtatrabaho sa bukid. Sila rin ang may pinakamaraming bilang sa lipunan.
a. Serfs c. Lords
b. Knights d. King
12. Pinakamataas sa lipunan ng piyudalismo. Siya ang nag-mamayari ng lupa at
nag bibigay siya ng lupa sa mga sumusuporta sa kanya.
a. Serfs c. Lords
b. Knights d. King
13. Ang ___________ ay binubuo ng maraming manor na mag-kakahiwalay.
a. Serfs c. Fief
b. Vassal d. King

14. Siya ang batang 12 taong na naniwalang tinawag siya ni Kristo upang
mamuno ng Krusada.
a. Stephan c. Markus
b. Constantine d. Gregory I

15. Ang kaniyang buong pagsisikap at paglilingkod ay iniukol niya sa pag-

patnubay ng Simbahan sa buong Kanlurang Europe
a. Stephan c. Markus
b. Constantine d. Gregory I

18
 Karagdagang Gawain

Gumawa ng isang mind map ng iyong nalalaman sa isa sa mga Kabihasnang napag-
aralan sa module na ito. Sagutan ang mind map tungkol sa mga pahayag na nasa
loob nito

Sagutin ang katanungan upang mas higit na maunawaan ang

iyong napag aralan.

1. Kung ikaw ay magiging pinuno ng Simbahang Katoliko

ano ang iyong gagawin upang makatulong sa pag-unlad
ng Kristiyanismo?

19
 20
Assessment 3 Activity 2
Subukin
Ang sagot ay naka depende Kabalyero
sa naunawaan ng bata Serfs 1. D
Fief 2. A
Tayahin Piyudalismo 3. B
Manor 4. D
1. B 5. D
Arsobispo
2. A 6. A
Pari
3. D 7. B
4. A Assessment 2 8. D
5. D Question 1 9. B
6. A 10. A
• Unang Krusada
7. A 11. C
• Ikalawang Krusada
8. D 12. D
• Krusada ng mga Bata 13. A
9. D • Ikaapat na Krusada
10. C 14. C
Question 2 15. D
11. A
Tuklasin
12. D • Hari
13. C • Lords King
14. A • Knights Lord
15. D • Serfs/Peasants Knights
Question 3 Peasant
• Pagbagsak ng imperyong
romano Activity 1
• Matatag at Mabisang
King
Organisasyon ng
Simbahan Lord
• Uri ng Pamumuno sa Knights
Simbahan Sefs/Peasants
• Pamumuno ng mga
Monghe *ang paliwanag ay maaring
Question 4 magkakaiba
• Charles the Bald Assessment 1
• Louis the German
• Lothair 1. Serfs
Question 5 2. Mga Pari
3. Homage
• Constantine the Great 4. Junta
• Papa Leao the Great 5. Pope
• Papa Gregory I 6. Constantine the
• Papa Gregory VII Great
7. Monghe
8. King o Hari
9. Graeco-Romano
10. Krusada
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian

Jimenez, D. E. (2014). Araling Panlipunan sa Makabagong Siglo: Kasaysayan ng

Daigdig 8. Don Bosco Press, Inc.

K to 12 Curriculum Most Essential Learning Competencies in Araling

Panlipunan. Deped Learning Portal https://lrmds.deped.gov.ph/detail/18275

Panganiban, E. (2018). Global Times Living History: Kasaysayan ng Mundo (Vol. 2).
Sibs Publishing House, Inc.

21
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education Region III – Learning Resources

Management Section (DepEd Region III-LRMS)
Office Address: Diosdado Macapagal Government Center
Maimpis, City of San Fernando (P)