REPUBLIKA E SHQIPËRISË

UNIVERSITETI "FAN S. NOLI" KORCË

FAKULTETI I SHKENCAVE NATYRORE DHE HUMANE

Dega:MATEMATIKË-FIZIKË ME PROFIL MINOR NË INFORMATIKË

MASTER PROFESIONAL

VITI II

DETYRË KURSI
Tema: Problema që zgjidhen me vizore dhe kompast

LENDA: Vizore dhe kompast

Studenti: Petagogu i lendes:

Anita Xhangoli,Egla Kuqo,Klevisa Mance Dr.Arto Adili

KORÇË 2021
Shumëkëndëshat e rregullt janë figura të rrafshit të mbyllur që bashkojnë skajet me gjatësi të
barabartë dhe me madhësi të barabartë. Shumekendshi më i thjeshtë i rregullt është
trekëndëshi barabrinjës, i cili përbëhet nga tre buzë me gjatësi të barabartë dhe tre kënde midis
secilës palë skajesh për të qenë 60 gradë. Tre skajet është numri më i vogël i skajeve për të
ndërtuar një shumekendesh sepse dy skajet formojnë një kënd dhe një buzë është një segment.
Shumekendesi janë figura të mbyllura. Shumekendeshi i rregullt i katër skajeve është katrori.
Pesë skajet përbëjnë pesëkëndëshin dhe gjashtë, gjashtëkëndëshin.
Ne do të hetojmë se si të ndërtojmë shumëkëndësha të rregullt duke përdorur kompastin dhe
vizoren kundrejt një programi dinamik të gjeometrisë.

Së pari shikojmë ndërtimin e një trekëndëshi barabrinjës me vizore dhe kompast.

Shumkendeshi më i thjeshtë i rregullt në plan. Përbëhet nga tre anë.
Ndërtimin e një trekëndëshi barabrinjës me vizore dhe kompast.

1. Fillojmë duke vizatuar një pikë arbitrare A.

2. Pastaj hapim kompastin tonë në një distancë fikse dhe bëjmë një shenjë të vogël në të
djathtë të pikës sonë A. Këtu do të jetë përfundimisht pika jonë B.
3.Pa e ngritur pikën e kompastin nga letra, ne e lëvizim lapsin në fund dhe drejt mesit dhe
bëjmë një shenjë tjetër. Kjo do të jetë vendi ku përfundimisht do të shkojë pika C.

4.Tani etiketojmë pikën tonë B kudo në shenjë. (Pse mund ta shënojmë kudo në vijë dhe të
mbajmë ende një gjatësi të caktuar?)

5.Tani vendosni pikën e kompastin në pikën B dhe bëni një shenjë lart dhe në mes duke kaluar
vendin ku do të shkojë pika C.

6.Shënoni kryqëzimin si pika C.

Duke përdorur vizoren, vizatoni anën e parë të trekëndëshit nga A në .

Përsëri, duke përdorur drejtëzën, vizatoni anën e dytë të trekëndëshit nga B në C.
Vizato anën përfundimtare. Tani kemi mbaruar me ndërtimin e trekëndëshit
barabrinjës.
Ndërtimi i një pesëkëndëshi
Ka shumë mënyra të ndryshme për të ndërtuar një pesëkëndësh. Shumekendeshi
është i ndërtuar nga një rreth. Secila prej kulmeve do të kryqëzohet me buzën e rrethit.
Pra, së pari ndërtojmë rrethin me kompast. Tjetra, ne tërheqim një vijë poshtë qendrës
së rrethit, duke e ndarë atë në gjysmë.

Ne duhet të ndërtojmë një vijë tjetër që ndan gjysmën e majtë të rrethit në gjysmë. Në
figurë, ne e kemi bërë këtë duke përgjysmuar këndin 180 gradë që zbret në mes të
rrethit. Për ta bërë këtë, ne vendosim kompast në një pikë të caktuar të hapjes. Ne
vendosim pikën e kompastit në qendër të rrethit dhe bëjmë një shenjë në të dy rrezet
që distancojnë arbitrarisht. Më pas vendosim pikën e kompastit në shenjat që kemi bërë
dhe bëjmë një shenjë tjetër në zonën ku do të shkojë përgjysmimi i këndit. Krijon një X
kryqëzimi i të cilit është vendi ku duhet të shkojë rrezja e rrethit. Vizato përgjysmuesin e
këndit me vizore.

Objektivi tjetër është të ndërtojmë pikën e mesit të segmentit që sapo vizatuam. Për ta
bërë këtë, ne hapim kompastin në një distancë arbitrare që është vetëm më e gjatë se
mesatarja e pikës së segmentit. Ne vendosim pikën e kompastin në qendër të rrethit
dhe bëjmë një shenjë të një harku siç është fotografuar. Pastaj mbajmë matjen e
kompastin siç është dhe vendosim pikën e kompastit në kryqëzimin e segmentit dhe
buzës së rrethit dhe bëjmë një shenjë të ngjashme. Nëse kompasti është e hapur
mjaftueshëm, atëherë harqet duhet të kryqëzohen siç tregohet. Nëse këto kryqëzime të
reja janë të lidhura, kryqëzimi i të dy segmenteve është pika e mesit e segmentit.
Tjetra, lidhni pikën e mesit të segmentit që gjetëm drejt majës së rrethit dhe në
kryqëzimin e vijës ndarëse dhe buzës së rrethit. Qëllimi ynë i ardhshëm është të
përgjysmojmë këndin e formuar nga segmenti nga qendra në buzë dhe nga mesi në
buzë siç tregohet në foto. Ne përdorim të njëjtat metoda si në fillim. Ne hapim
kompastin në një gjatësi arbitrare, e cila është më e vogël se gjatësia e segmenteve të
këndit. Vendosja e pikës së kompastt në kulmin e këndit, ne bëjmë të shënojmë në
segmentet e këndit. Pastaj mbyllim kompastin disa dhe vendosim pikën e kompastit në
shenjat që kemi bërë dhe bëjmë shenja të reja drejt qendrës së këndit. Këto shenja
duhet të kryqëzohen në përgjysmuesin e këndit. Vizato drejtëzën e përgjysmuesit të
këndit nga kulmi i këndit përmes X dhe në vijën që ndan rrethin në dy pjesë të
barabarta. (Në të vërtetë, siç tregohet në figurën tjetër, duhet të zgjasësh përgjysmuesin
e këndit përtej vijës vertikale.)

Objektivi tjetër është të ndërtojmë një vijë paralele me segmentin horizontal në pikën e
kryqëzimit të segmentit vertikal dhe përgjysmuesit të këndit. Kjo bëhet duke vendosur
pikën e kompastin në kulmin e këndit të ndarë dhe duke shënuar këndin me një hark siç
tregohet. Ku përgjysmuesi i këndit kryqëzon segmentin vertikal, vendosni pikën e
kompastit dhe bëni një hark tjetër si më parë. Pastaj ne hapim kompastin aq sa të
kalojmë nga segmenti këndit në segmentin këndor në shenjën që keni bërë. Pastaj bëni
një shenjë tjetër poshtë nga harku që bëni më sipër dhe kjo kryqëzim është pika ku
mund të vizatohet vija paralele përmes kryqëzimit të përgjysmuesit të këndit dhe vijës
vertikale. Shko përpara dhe bëje kështu.
Lidhni kryqëzimin e segmentit të ri dhe buzën e rrethit në kryqëzimin e sipërm të vijës
vertikale dhe buzës së rrethit dhe ne kemi ndërtuar anën e parë të pentagonit tonë .

Tani duhet të përsërisim të gjithë këtë proces në mënyrë që të ndërtojmë edhe tre anë.
Ne mund të lidhim anën e katërt me të pestën pa bërë një ndërtim. Sidoqoftë, ne e
bëjmë një gjithsesi në mënyrë që të kontrollojmë që figura është ndërtuar në mënyrë
korrekte. Tani thjesht duhet të vendosim për një vend për të filluar. Meqenëse ne
ndërtuam anën duke filluar në pjesën e sipërme dhe të pjerrët poshtë majtas, ne bëjmë
segmentin tonë që kalon përmes qendrës së rrethit duke filluar në pikën e fundit që
sapo ndërtuam.
Ne e përsërisim këtë proces një herë tjetër.
Ne e përsërisim këtë proces përsëri. Tani përfundojmë duke ndërtuar anën
përfundimtare, edhe pse nuk është e nevojshme. Tani kemi pesëkëndëshin tonë ABCDE.

Tani kalojmë në seksionin për ndërtimin e një gjashtëkëndëshi me vizore dhe

kompast:

1. Fillojmë duke ndërtuar një rreth me madhësi arbitrare.

2. Ne bëjmë një shenjë në buzë të rrethit në anën e djathtë. Ndërsa ruajmë madhësinë
origjinale arbitrare të kompastit , ne vendosim pikën e busullës në atë shenjë dhe
shënojmë kryqëzimet e rrethit në pjesën e sipërme dhe të poshtme.

3. Tani ne tërheqim një diametër të rrethit nga kryqëzimi i sipërm i qarqeve përmes
qendrës dhe vazhdojmë përmes buzës së kundërt në pjesën e poshtme me drejtëzën
tonë.
4. Ne bëjmë të njëjtën gjë për kryqëzimin e kundërt.
5. Tani mund të fillojmë të ndërtojmë anët e gjashtëkëndëshit. Ana jonë e parë është
nga pika e duhur që kemi shënuar në kryqëzimin e sipërm të rrethit.
6. Ana jonë e dytë lidh kryqëzimet e sipërme. Por prisni, ku do të shkojë pala jonë e
tretë?

7. Ne bëjmë anën tonë të tretë duke ndërtuar vijën që lidh shenjat e qendrave të dy
qarqeve tona. Nëse e zgjasim atë vijë përmes anës tjetër, kemi kryqëzimin në të majtë
që shënon pikën ku do të përfundojë ana jonë e tretë. Tani mund ta ndërtojmë këtë anë
të tretë.

8. Ne tërheqim anën e katërt duke filluar nga kryqëzimi që sapo bëmë dhe përfundojmë
në kryqëzimin e poshtëm të majtë.
9. Ana jonë e pestë është ndërtuar duke lidhur kryqëzimet e poshtme.
 10. Ne kemi përfunduar ndërtimin e anëve të gjashtëkëndëshit duke lidhur kryqëzimet
nga poshtë djathtas në shenjën më të djathte dhe kemi gjashtëkëndëshin tonë
Ndërtimi i një këndi prej 90 ° duke përdorur kompast
Ndërtimi :

 Merrni ndonjë rreze OA.

 Me O si qendër dhe çdo rreze të përshtatshme, vizatoni një hark që pret OA në B.
 Me B si qendër dhe të njëjtën rreze, vizatoni një prerje harkun e parë në C.
 Me C si qendër dhe të njëjtën rreze, prerë një hark duke prerë përsëri harkun e parë në
D.
 Me C dhe D si qendër dhe rrezja e më shumë se gjysmës së CD-së, vizatoni dy harqe që
prerë njëri-tjetrin në E, bashkohuni me OE.

Pastaj, ∠EOA = 90 °.
Ndërtimi i një këndi prej 75 ° duke përdorur kompastin
Ndërtimi :
 Merrni një rreze OA.
 Me O si qendër dhe çdo rreze të përshtatshme, vizatoni një hark që pret OA në C.
 Me C si qendër dhe të njëjtën rreze, vizatoni një prerje harkun e parë në M.
 Me M si qendër dhe të njëjtën rreze, prerë një hark duke prerë përsëri harkun e parë në
L.
 Me L dhe M si qendër dhe rrezja e më shumë se gjysmës së LM, vizatoni dy harqe që
prerë njëri-tjetrin në B, bashkoni OB që po bën 90 °.
 Tani me N dhe M si qendra përsëri vizatojmë dy harqe që prerë njëri-tjetrin në P.
 Bashkohu me OP.

Pastaj, ∠POA = 75 °.