Teorema e Pitagores

Teorema e Pitagores thotë: “Sipërfaqja e katrorit të ndërtuar mbi

hipotenuzë është e barabartë me shumën e sipërfaqeve të ndërtuara
mbi katete”.

Ndryshe shprehet: “Katrori i hipotenuzës është i barabartë me

shumën e katrorëve të kateteve”. Me formulë, teorema e Pitagores
shkruhet kështu:

C2=a2+b2
, ku hipotenuza c është brinja më e madhe e trekëndëshit kënddrejt,
ndërsa a dhe b janë katetet e tij.

Teorema e anasjelltë e Pitagores

Teorema e Pitagores mund të formulohet edhe kështu: “Nëse në një

trekëndesh njëri kënd është i drejt, atëherë katrori i brinjës përballë
tij është i barabartë me shumën e katrorëve të dy brinjëve të tjera”.

Teorema e anasjelltë është gjithashtu teoremë.

Ajo formulohet kështu: “Nëse në një trekëndësh, katrori i një brinje

është i barabartë me shumën e katrorëve të dy brinjëve të tjera,
atëherë këndi përballë kësaj brinje është i drejt”.

Punoi: Ada Fecanji

 Teorema e sinusit

Teorema e sinusit, thotë se: Në ç'do trekëndësh brinjët e të cilit

janë a, b dhe c dhe këndet përballë tyre janë respektivisht A, B dhe C,
vlejnë barazimet:

ku R është rrezja e rrethit të jashtëshkruar Kjo teoremë në disa raste

jepet në formën

Teorema e sinusit përdoret kur janë dhënë: një brinjë dhe këndet e
trekëndëshit për gjetjen e dy brinjëve tjera dhe nëse dihen dy brinjë
dhe këndi ndërmjet tyre për të gjetur brinjën tjetër dhe dy këndet
tjera.
Gjithashtu mund të tregojmë se

ku S është sipërfaqja e trekëndëshit dhe s është gjysma

e perimeter it të tij

Punoi: Ada Fecanji

Teorema e kosinusit
Te çdo trekëndësh katrori i çdo brinje është i barabartë me shumën
e katrorëve të dy brinjëve tjera i zvogëluar për dyfishin e prodhimit
të tyre me kosinusin e këndit përballë asaj brinje.

Teorema përdoret për zgjidhjen e trekëndëshit

 Në rast se janë dhënë tre brinjët e tij për gjetjen e këndeve

 Në rast se janë dhënë dy brinjë dhe këndi në mes tyre për

gjetjen e brinjës së tretë dhe këndeve tjera

 Në rast se janë dhënë dy brinjë dhe këndi përballë njërës

prej tyre për gjetjen e brinjës së tretë dhe këndeve tjera

Lëshojmë lartësinë mbi brinjën c atëherë nga figura kemi

Nëse të njejtën gjë e përsërisim për lartësitë tjera atëherë kemi

Barazimin e parë e shumëzojmë me c të dytin me b dhe të

tretin me a atëherë fitojmë
 I mbledhim dy barazimet e fundit atëherë kemi

.
Prej këtij barazimi e zbresim të parin atëherë fitojmë

nga barazimi i fundit pas thjeshtimeve të mundshme fitojmë se

Punoi: Ada Fecanji

Themeluesi i Algjebres
 Abu Abdullah Muhamed Ibn Musa Al-Khuarizmi lindi në Kuarizm
(Kheva), nje qytet ne jug te lumit Oksus ne Uzbekistanin e sotëm në
vitin 770. Prindërit e tij emigruan në një vend në jug te Bagdatit kur
ai ishte akoma fëmijë. Data e saktë e lindjes nuk dihet. Ai njihet më
së miri për paraqitjen e konceptit matematikal Algorithmin që edhe
mori emrin e tijë . Al-Khuarizmi ishte një nga matematikanët më të
mëdhenjë që kishte jetuar në ato kohëra. Ai ishte themeluesi i
shumë degëve dhe koncepteve bazë të matematikës. Ai është një
astronom dhe gjeograf i famshëm. Al-Khuarizmi ndikoi mendimin
matematikan nëpërmjet shkrimeve të tija. Ai njihet si themeluesi i
agjebres pasi ai jo vetem që nisi këtë subjekt në një formë
sistematike por edhe e zhvilloi atë në atë masë sa i dha zgjidhje
analitike ekuacioneve kuadrate dhe lineare. Emri algjebër rrjedh nga
libri i tij i famshem ” Al-Xhabr ua-al-Mukabilah”. Ai zhvilloi në detaje
tabelën e trigonometrisë e cila përmbante gjashtë funksione, të cilat
me vonë u shëndrruan në funksione tangjente. Al-Khuarizmi
gjithashu zhvilloi llogaritjen e dy gabimeve, te cilat e cuan atë në
konceptin e diferencimit. Ai rregulloi përfaqësite gjeometrike të
seksioneve konike.

Punoi: Ada Fecanji