PJESA I: PËRGATITJE E POSACME

266
PJESA I: PËRGATITJE E POSACME

KREU VIl: LOGJIKË DHE MATEMATIKË

288. Dyqind nxënës janë vendosur sipas një drejtkëndëshi me nga

dhjetë nxënës në cdo shiyllë dhe njëzet nxënës në cdo rresht. Ne
secilin rresht zgjidhet nxënësi më i gjatë, (në
qoftë se ka disa,
atëhere zgjidhet njëri), dhe pastaj nga dhjetëë nxënësit e
merret më i shkurtri. Po kështu, në secilën
zgjedhur
shtyllë zgjidhet nxënësi
më i shkurtër, dhe pastaj midis
njëzet nxënësve merret më i gjati.
Cili nga këta dy nxënës të zgjedhur rezulton më i
gjati (shtatlarti)?
Zgjidhje A
Le tëjetë, nxënësi A më i gjati nga nxënësit e
-

shkurtër, dhe h l
nxënësi B - më i shkurtri nga të gjatët.
Shgyrtojmë nxënësin C, që ndodhet në prerjen e asaj shtylle ne të t
cilën është nxënësi A, dhe të atij rreshti në të cilin ndodhet nxënësi
B. Meqënëse nxënësi A është më i shkurtri në
shtyllën e tij, atëhere
A nuk është më i gjatë se C.
Nga ana tjetër, C nuk është më i gjatë se B, meqënëse ky i fundit
eshtë më i gjati në rreshtin e tij. Rrjedhimisht, nxënësi A, nuk është
më i gjatë se nxënësi B. Eshtë e qartë, se mnund të
paraqitet rasti,
kur nxënësit A dhe Bjanë njëlloj shtatlartë.
Gjithashtu mund të sillet si shembull një vendosje e tillëe nxënësve
kur shtatlartësiae nxënësit A është rigorozisht më e vogël se ajo e
nxënësit B (shih figurëèn). Shtatlartësia e nxënësve në të gjithë
vëndet bosh është 165 cm. Në këtë rast shtatlartësia e nxënësit A
është 160 cm, ndërsa ajo e nxënësit B është 170 cm.
Kështu të dy rastet (shtatlartësia e nxënësit A është e njenjtë me
shtatlartësinë e nxënësit B dhe shtatlartësia e nvënësit A është më e
vogël se ajo e nxënësit B) janë të mundur.

k
 KREU VII PROBLEMA 267

|17
155 155|160|155|155|175|155155|155|155 h
A 175
175
|17
170 B
|175
|175
175
të
289. Në plan janë vendosur ll rrota të dhëmbëzuara, në mënyrë
me të tretën, e
tillë që rrota e parë të ingranohet me të dytën, e dyta
me të
kështu me radhë. Në fund rrota e fundit është ingranuar
sistemi të tillë ?
parèn. A mund të rrotullohen rrotat e një
Zgjidhje
Le ta zëmë se rrota eparë sipas akrepave të orës (kahu
rrotullohet
rrota e dytë do të rrotullohet
orar). Atëhere, është e qartë që kahut orar, e
kundër kahut orar, e treta përsëri si e para, sipas
-

rrotë me numër tek, rrotullohet.

kështu me rradhë. Vëmë re që cdo
Si e para, sipas kahut orar.
rrotullohet sipas kahut orar,
Por në qoftë se rrota e njëmbëdhjetë
duhet të rrotullohet kundër
atèhere rrota e parë e ingrauar me të,
këtij kahu (në kundërshtim me supozimin tonë).
Në këtë mënyrë ne treguam që është pamundur ekzistojë
e të lëvizja
e një sistemi të tillë rrotash
të dhëmbëzuara me kushtet e dhëna.

një numri tre

290. Përcaktoni vlerën më të madhe të raportit të
fifror me shumën e shifrave tij.
të

Zgjidhje
Për numrat 100, 200, ..,900, raporti i numrit me shumën e
me 100. Le ta zëmë tani se abc është një
Shifrave të tij është baraz
mumër i cfarëdoshëm trefijr oi, i ndryshëm nga ata që përmendëm
PJESA II PËRGATITJE E POSACME 268
dhe i shkruar në sistemin dhjetor, domethënë b,
a, c
tregojnë
përkatësisht mumrine qindsheve, të dhjetsheve dhe të njëshéve.
Shuma e shifrave të një mumri të tillë është e qartë që është jo më e
vogël se a + 1. Gjithashtu, vetë numri, ëshlë e qartë që është më i

vogël se (a + 1)00 100 (a +1).

=

Në këtë abc
mënyrë, raporti për të cilin interesohemi: është
a +b+c
më i vogël se (a+1)00 =100.
a+1
Për këtë arsye, vlera më madhe e rapotit të një numri tre shifror
e
me shumën e shifrave të tij është baraz me 100.
madhe arrihet vetëm për numrat: 100,
Kjo vlerë më e
200, 900, domethënë
..,
për
qindëshet e plota.

291. Gjeni gjithë drejtkëndëshat, të cilët mund të ndahen në 13

katrorë të barabartë.
Zgjidhje
Perderisa katrorët, në të cilët ndahet
barabartë (sipas kushtit), atëhere secila
drejtkëndëshi, janë të
brinjë e drejtkëndëshit
është ndarë në pjesë të barabarta: njëra
brinjë - m pjesë, tjetra - n
pjes. Por atëhere numrii përgjithshëm i katrorëve është m-n
nga ku marrim barazimin: m-n 13, në të cilin m dhe n
=

janë
numra natyrorë.
Meqënëse 13 është numër i thjeshtë, atëhere nga
kjo rrjedh që njëri prej numrave m, n është baraz me 1, ndërsa
jetri 13. Në këtë mënyrë, i vetmi drejtkëndësh që kënaq kushtet e
ushtrimit, është drejtkëndëshi me brinjë 1 dhe 13.

292. Shqytohen gjithënumrat që në sistemin

dhjetor shkruhen ne
ndihmëne numrave I dhe 2. Ndajini ata në dy bashkësi, në
mënyrë
të tillë që,gjatë mbledhjes së cdo dyy numrave të
një bashkësie, të
merret numri, qëi shkruar po në sistemin
dhjetor, të përmbajë jo
më pak se dy
tresha
Zgjidhje
Le të jenë shkruar në sistemin dhjetor dy numra të ndryshëm,
KREU VI: PROBLEMA 269

nerbërje të të cilëve hyn e njëjta sasi njëshash dhe, rjedhimisht, e

niejta sasi dyshash. Në qoftë se i shkruajmë këta numra njëri

poshtë tjetrit, atëhere në numrin e parë do të jetë ai njësh, poshtëte
cilit do te vihet dyshi (megënëse numrat janë të ndryshëm ahe
të
njëshat janë në sasi ië njëjtë),. Por meqënëse poshtë një njëshi
të
umrit të parë do të jetë dyshi, atëhere mbi cdo njësh të numrit
"numrin
dytë gjithashtu do të jetë një dysh. Ne vëmë re që në
shumë të dy tilë, detyrimisht hasen jo më pak se dy
numrave të
në
tresha. Këshiu, nunrat me të njëjtën sasi njëshash mund të juten
111...11. E jutim
një bashkësi. Midis numrave tanë, është numri numrin
këtë në bashkësinë parë. Numri 111.. 12 jep si shumë me
e

vetèm dytë.
një tresh, prandaj duhet futur në bashkësinë
e
e parë
numral, që
Ne këtë bashkësi, sic shihet, mund të futen të gjithë
në
përmbajnë vetëm një dysh. Numri 111...122, përsëri duhet futur
mbledhur numrin 11... 12,
parë, meqënëse duke e me
bashkësinë e
është vështirë të gjehet cila është
ai jep vetëm një tresh. Tani s e

problemit: pra, futim në bashkësinë e parë të gjithë

zgjidhja e
shkruhen me një numër cift dyshash,
numrat, që në sistemin dhjetor
me një numër tek dyshash.
ndërsa në të dytin, numrat që shkruhen
ose kanë sasi të njëjtë dyshash
dhe.
Dy mumra të së njëjtës bashkësishkrimin e shumës së
tyre hasen jo
në këtë rast, sic e treguam, në
numër dyshat janë të paktën dy më
më pak se dy tresha ose, në një
në shkrimin e shumës së
shumë se në tjetrin, dhe atëhere gjithashtu,
treshat hasen më pak se dy herë.
jo
yre, është e qartë që
mund të zgjidhen në një
293. Cili është numri më i vogël i pikave që
secilën nga këto pika të gjehej
rreth me gjatësi 1956, të tilla që për
vetëm një nga zgjedhura në largësi I dhe vetëm një në
pikat e
rrethit).
largësi 2 (largësitë maten sipas
Zgjidhje
kushtin e
Le të jetë dhënë në rreth një sistem pikash që plotëson
e cfarëdoshme e këtij sistemi
ushtrimit, dhe le të jetë A një pikë
-

ekziston pika B në largësi I dhe pika C

Sipas kushlit, për pikën A
B dhe C do të ishin vendosur
në largësi 2. Por në qofië se pikat
C në të majtë. Për pikën C duhet
në të djathlë lë A, ndërsa pikën
PJESA II: PËRGATITJE E POSACME 270
gjetur tani pika D në largësi 1,
A
nderkaq kjo pikë duhet të gjindet në
të majtë të C (në rast të kundërt ,D A
C
shih fig b ne do të kishim dy pika:
-

A dhe C, të larguar nga D në b C

A
Ate
largèsi 1). Po në të njenjtën
mënyrë, në të djathtë të B duhet
gjeur një pikë e tillë E, që harku BE të ishte baraz me 2. Ne do te
merrnim dy harqe me gjatësi 3: DA dhe AE (fig e). Vëmë re
ge
1956 pjestohet me tre; prandaj, uke vazhduar procesin e
mësipërm të ndërtimit të pikave të reja, ne në fund të jundit
realizojmë ndarjene rrethit në harqe me gjatësi 3. Eshtë e qartë që
do të ketë 652 harqe të tillë.
Gjithashtu do të jenë 652 pika që
ndajnë rrethin në pjesë të tilla. Përvec kësaj, në cdo hark gjendet
dhe nga një pikë e sistemit. Sistemii
ndërtuar nga ne përmban:
2.652 1304 pika. Në këtë mënyrë, numri më i
=

vogël i mundshëm i
pikave të rrethit, që kënaq kushtin e vënë, është 1304.

294. Ne kubin me brinjë

barabartë me 13, janë zgjedhur 19556
të
pika. A mund të vendoset në këtë kub një kubik me brinjë 1, në
mënyrë të tillë që brenda tij të mos ketë asnjë nga pikat e
zgjedhura?
Zgjidhje
E ndajmë kubin kubikë të vegjël me brinjë 1, me anë të planeve
në
paralelë me faqet e kubit. Eshtë e qartë që të tillë kubikë do të
kemi: 13=2197. Nëse brenda cdo kubiku të tillë do të
gjëndej qoftë
edhe një pikë (nga numri i zgjedhur i pikave), atëhere ne do të
kishim 2197 pika të ndryshme, në kundërshtim me kushtin.
Rrjedhimisht, gjendet një kubik, brenda të cilit nuk gjendet asnjë
nga pikat e zgjedhura
Vëreitje
Në qoftë do të kërkonim që pikat të mos ishin vetëm brenda,
se ne

por edhe në kulmet e kubikut, alëhere paraqitja e zgjidhjes do të

ishte e dyshimtë meqenëse një pikë do të mmnd t'u shërbente
njëherësh 8 kubikëve.
KREU VI: PROBLEMA 271
295. Nga kater arejteza në plan, asnjë dyshe nuk paraqet drejtëza
paralele dhe asnje reshe s gjen që të priten në një pikë. Sipas cdo
drejtëze, me shpejíësi konstante, ecën një këmbësor. Dihet që
këmbësori i parë akohet me të dytin, me të tretin dhe me të
katërtin, ndërsa i dyti, me të tretin dhe të katërtin. Tregoni që
kembësori i lretë takohet me të katërtin.
Zgjidhje
Shenojmë me aplanin në të cilin shtrihen drejtëzat dhe shgyrtojmë
pingulen I me plan. Në qofië se në drejtëzën I vendosim vlerat
kërë
e kohës, atëhere lëvizja e këmbësorit sipas drejtëzës që
shtrihet në

planin a shprehet me një grafik, i cili gjithashtu do të jetë një

drejtëz. (Kuptohet që kjo drejtëz do të shirihet në hapsirë).
Fakti që këmbësori iparë takohet me të dytin, tregon që grafikët Gj
kanë
dhe G2 të lëvizjes së këtyre kënmbësorëve, priten. Po kështu,
Gz G3 dhe
pikë të përbashkët drejtëzat G; me G3 dhe G si dhe
me

ka me këto të dyja
G Shqyrtojmë drejtëzat G1 dhe Gz Drejtëza G3
nuk kalon nëpër pikën
nga një pikë të përbashkët dhe gjithashtu ajo
shtrihet
në planin
e prerjes së G; me G2. Për këtë arsye drejtëza G3
e përcaktuar nga drejtëzat G}, G2. Drejtëza
Ga për të njëjtën arsye
dhe G4priten.
shtrihet po në këtë plan. Të tregojmë tani që G3
atëhere dhe projeksionet e tyre
Në qoftë se ato do të ishin paralele,
në planin a gjithashtu do të
ishin paralele, gjë që është në
kundershtim me kushtin e ushtrimit. Pra, drejtëzat
G3 dhe G
mbetet që ato të jenë
gjenden në një plan dhe muk janë paralele,
këmbësori i tretë takohet me të katërtin.
prerëse. Kjo do të thotë që

cdo tri pika mund të

296. Në plan janë dhënë 25 pika. Dihet, që nga
cilave të jetë më e vogël se 1. Tregoni
Zgjidhen 2, largësia midis të
13, që shirihen në rrethin me
gë ndërmjet pikave të dhëna gjenden
rreze 1.
Zgjidhje
Le të jetë x-njëra prej 25 pikave të dhëna.
Në qoftë se të gjitha pikat
atëhere ushtrini
do të ndodheshin larg x në distancë më pak se 1,
vetvetiu mbetet i zgjidhur.
 PËRGATITJE E POSACME 272
PJESA I1:
kundërt. Shënojmë y-një pikë cfarëdo, largësia së
e
Marrim rastin e
Ciles nga x është më e madhe ose e barabartë me 1. Le tëjetë
trekëndëshin xyz, sipas
Z-1jëra prej 23 pikave që mbeten. Në
kushtit, ka një brinjë më të vogël se 1. Meqenëse largësia midis x
dhe y është më e nnadhe ose e barabartë me 1, atëhere kjo brinjë do
Të jetë ose xz ose jyz. Kështu, cdo pikë z nga 23 pikat e mbetura, ose
shtrihet në rrethin me rreze 1 dhe me qendër në x (në gojtë se
brinja xz èështë me vogël se 1), ose në po këtë rreth por me qendër
y.Eshtë e qartë se jo më pak se 12 pika bien në një rreth, për
shembull në rrethin me qendër në y. (Në qoflë se në cdo rreth do të
binin më pak se 12 pika, atëhere sasia e përgjithshme e pikave do
të ishte më pak se 25). Por në këtë rast pika y dhe të 12 pikat nga
rrethi me rreze 1 dhe qendër në këtë pikë, janë pikat e kërkuara.

297. Në një copë letër është vizatuar rrjeta me kuti katrore në

formën e një tabele. Në cdo kuti është vendosur një numër, i
barabartë me të mesmen aritmetike të 4 mumrave të vendosur në
kutite fqinje. Nga tabela pritet një pjesë. Tregoni që në qoftë se një
mumër i është më i madh
caktuar të gjithë numrat e
se
pjese, atëhere ai numër është vendosur në anë.
tjerë të kësaj
Zgjidhje
Le tëjetë a një numër që èshtë më i madh se gjithë numrat e tjerë të
vendosur në copën e prerë dhe le të supozojmë të kundërtën: që ky
numër nuk është vendosur në anë. Atëhere del që numri a ka katër
"fqinjë": b, c, d, e, që gjithashtu i përkasin tabelës.
Megenëse sipas kushteve a > b, a > c, a >d, a > e, atëhere
b+c+d +e
a , gjë që është e në kundërshtim me kushtin e
4
ushirimit.

298. A ekzistojnë në hapsirë 4 pika A, B, C, D, të tilla që :

AB CD 8 ,AC =BD 10,AD BC =13 ?
= = =

Zgjidhje
KREU VI1: PROBLEMA 273
Vizatojme frekëndëshin ABC me
brinjë AB =8, AC =
10, BC =
13
shih fig) Ndërtojmë më iej në A
brinjën BC trekëndës/hin BCD me
hrinjë BD = 10, CD= 8 (që mundt ë

mos shtrihet nënjë plan me

trekëndëshin ABC). Shënojmë me M
mesin e brinjës BC. Në AAMD,
sipas një teoreme të njohur, kemi: AD S AM + MD.
Vemë re, që kur trekëndëshat ABC dhe BCD shtrihen në një plan,
figura ABCD është paralelogram (sepse AB =CD, BD AC).
=

Rrjedhimisht në këtë rast pikat A, M dhe D shtrihen në një drejtëz,

kështu që AD =AM + MD. Vëmë re tani që gjatësitë e segmenteve
AM dhe MD nuk varen nga pozicioni i pikës D sepse AM dhe MD
janë mesore të trekëndëshave me brinjë të dhëna. Në këtë mënyrë,
vlerèn më të madhe të mundshme gjatësia e segmentit AD e merr

kur pika D shtrihet në planin ABC. Në këtë rast këndi BACC është i
gërë, meqenëse AB +AC 8 + 10< BC= 132 dhe
=

ABD është i ngushtë. Por në këtë rast

rrjedhimisht këndi
AD < AB+ BD = 8 + 10 < 13, domethënë AD < 13.

Pra, treguam që vlera më e madhe që mund të marrë gjatësia e

segmentit AD (në qoftë se AB
=
CD 8, AC BD 10, BC 13)
= = = =

është më e vogël se 13; domethënë kondita AD = 13 nuk plotësohet.

shifrën 7 dhe të
Gjeni numrin natyror më të vogël që fillon
me
299.
tille që nëse e zhvendosim këtë shifër në jund, atëhere numri

ZVOgëlohet 5 herë.
Zgjidhje
Po shfrytëzojmë gërmat për të shkruar numrin në sistemin dhjetor
le numërimit. Kështu, le tëjetë numri i kërkuar
Xyz..ut =x 10*-+ y.10* +z.10**+..tu 10+
Ku x, y, z,.., u, t janë shifra (secila prej yre më e vogël se 10)

Sipas kushtit: 7xy...zl 5.xy...zi7 (1)

=
PJESA I1: PËRGATITJE E POSACME 274
Le të përcaktojmë tani shifrat e tjera të përfagësuara nga gërmat.
Nga (1) duket menjëherë që t = 5. Tani kemi: 7xy..z5 = 5 xy..257

Nga kerej duket që z 8. Kemi: 7xy...85 = 5.xy...857. Prej këtu

duketqë v=2 (gërmëndërmjetëse). Vazhdojmë:
7axy.285 5 ay..2857, që nga n = 4 (gërmë ndërmjetëse). Po

kështu: 7xy..4285 5 xy...42875, ku k I

=
nga
=
(germë
ndermjetëse). 7xy..14285 = 5.xy..142857, nga del shifra e parë 7.
Pra x është k dhe y është u dhe numri i kërkuar mëë i vogël është
714285.

300. Që të gjesh numrin e plotë të

përfshirë midis I dhe 1000,
mund të drejtosh pyetje. Pyetjeve munt t'u
"Po" dhe "Jo". Cili është numri më i
përgjigjesh vetëm me
të gjehet numri i
vogël i pyetjeve në mënyrë që
menduar?
Zgjidhje
Ky ushtrim zgjidhet lehtë nëse zbatojmë të ashtuquajturin "sistemi
numërimit me bazë 2". Në sistemin e zakonshëm të numërimit me
bazë 10 cdo numër natyror
paraqitet në mënyrë të vetme në
formën: a 10* +a10*+.+a 10' +a, 10,
ku koeficientët
ao, a,., ak mund të marrin vlera të plota
nga 0
deri në 9.
Keshtu psh: 467 = 400 + 60 + 7 = 4.10 +6-10+7-100
Ne mënyrë analoge, në sistemin me bazë
2, cdo numèr natyror
paraqitet në mënyrë të vetme në formën:
b, 2 +by-1 2.+b, 2' +bo 2", ku koeficientët bo, b ..,b
mund të marrin vlerat 0 ose 1. Kështu,
467 256 + 128 + 64 + 16+2+ l=
=1.2 +1 2' +1-2 +0.2+1.2 +0.23 +0.22 +1.2' +1.2
ose në formë tëshkurtuar, 467 =
"ll1010011*". Vëmë re që cdo
numër nga 1 deri 1023 mund të paraqilet në sistemin dyshifror 1e
numèrimit njëlloj si në sistemin dhjetëfifr or. Kështu, psh:
1023 = "1111111111" 1000 = "11lI101000"

513 "1000000001" 32"0000100000" e kështu me rradhë.

KREU VlI: PROBLEMA 275
Vemë re tani që për sqarimin e cdo shifre 1ë regjistrimit dyshifror
të një numri miyajion të bëjmë një pyetje. Psh, për sqarimine shifrës
së parë, mjafion të pyesim:
"A ëshië numri më i vogël se 512 ?
Ne ketë mënyrë, me 10 pyetje ne mund të njohim të gjitha shifrat e
regjistrimit dyshfror të numrit, domethënë njohim vetë numrin.
Sasia e pyetjeve më e vogël se 10 është e pamjafiueshme, megënëse
per cdo 9 pyetje të bëra, sasia e përgjigjeve të mundëshme të tipit
po -jo" është 512, gjë që nuk lejon të njihen 1000 numrat

301. Në një trekëndësh njihen dy brinjë a dhe b. Si duhet të jetë

brinja e tretë, në mënyrë që këndi më i madh i trekëndëshit të ketë
vlerën më të vogël ?
Zgjidhje
Le ta zemë se brinja a 2 b. Eshtë e
gartë se nëse pikat A dhe C janë të
palëvizëshme, atëhere me ndryshimin e
brinjës c, kulmi B përshkruan një rreth
me rreze a dhe me qendër në pikën C.
Kuptohet që ne mund të kufizohemi
vetëm me shgyrtimin e giysmëplanit të
sipërm. Dihet, që nga dy trekëndësha
me nga dy brinjë përkatësisht të barabarta, brinja e tretë është më
e madhe në atë trekëndësh, teki cili këndi përballë brinjës më të
madhe éshtë më i madh, dhe anasjelltas. Që këtej rrjedh që, me
zmadhimin e brinjës c, këndi Cgjithashtu zmadhohet. Në këtë
mënyrë, zmadhimi i brinjës lidhet me lëvizjen e pikës sipas një
rrethi, në kahun kundërorar (shih fig). Eshtë e qartë, ndërkaq, që

kèndi A zvogëlohet. Përderisa në një trekëndësh, pèrballë brinjës

më të madhe gjendet këndi më i madh, dhe, sipas kushtit, a 2b,

atëhere këndi më i madh është gjithmonë një prej këndeve: A ose

C. Në rastin tonë kur a = C, këndet A dhe Cmarrin vlera të

barabarta Ap dhe Co. Në qofiëë se a > c , alëhere këndi më i madh

PJESAI1: PËRGATITJE E POSACME 276
A

është këndi A, dhe sic u treguaA > Ao Në qofië se a <c, atëhere

kendi më i madh mbetet këndi C, ndërkaq C> Co
Rrjedhimisht. këndi më i madh i trekëndëshit merr vlerën më
vogël. për kushtin a =c.

302. Jepet një tabelë me 4 x 4 kutia. Tregoni që mund të vendosen 7

vje në kutitë e kësaj tabele, në mënyrë të tillë që gjatë fshirjes së
cdo dy reshtave dhe cdo dy shtyllave të kësaj tabele, në kutitë e
mbetura të gjendet gjithmonë të paktën një yl.
Tregoni gjithashtu që nëse ka më pak se 7 yje, atëhere gjithmonë
mund të fshihen dy rreshta dhe dy
shtylla, në mënyrë të tillë që
kutitë e mbetura të jenë bosh.
Zgjidhje
Le ta zëmë se në tabelë
janë vendosur të shpërndara më pak se 7
yje. Atëhere janë të mundshme dy raste:
1) Mund të ndodhë që në ndonjë rresht të tabelës s'ka yje;
psh le të
jetë ky rreshti i parë. Atëhere gjendet rreshti në të cilin
vendosur jo më shumë se dy yje. Me të janë
vërtetë, në qoftë se në
secilin prej tre rreshtave të mbetur do të kishte
jo më pak se tre yje,
atëhere sasia e përgjithshne e
yjeve në tabelë do ta kalonte 6-ën.
Për konkretizim, po e mendojmë të dytin rreshtin që
shumë se dy yje. Fshijmë nga tabela rreshtat e përmban jo më
tretë dhe të katërt, si
dhe shtyllat që
përmbajnë yjet e rreshtit të dytë (shtylla të tilla, sic
u
tregua, nuk janë më shunë se dy). Tabela që merret nuk
yje. përmban
2) Le ta zemë tani se në tabelë s'ka rreshta
që të mos përmbajne
je. Në qoftë se në tre rreshta do të
numri i yjeve në tahelë do ta gjëndeshin nga dy yje, atëhere
kalonte 6-ën. Rrjedhimisht gjënden ay
rreshta, ku në secilin
përmbahet vetëm nga një yl.
Le ta
mendojmë se këta janë rreshti i parë dhe i dytë. Fshijme
rreshtat e tretë dhe të katërt të tabelës dhe
ato
qëndrojnë yjet rreshtit të parë dhe tlë dytë (sic
e
shtylla në të cila

tilla nk ka më shumë se pamë, shtylla Te

e
Tabela
dy). që mbetet nuk përmban yje. Ne
këtë mënyrë, u
vërtetua pohimii dytë i ushtrimit.
KREU VI: PROBLEMA 277
Mbetet të ndërtohet shëmbuli i vendosjes së 7 yjeve.
Dy shëmbuj të tillë janë treguar në figurë.
*

303. Në drejtkëndëshin me brinjë 20 dhe 25 lemë 120 katrorë me

brinjël. Tregoni që në këtë drejtkëndësh mund të vendoset rrethi
me diametër 1, që nuk pritet me asnjë nga katrorët.
Zgjidhje
Rrethojmë secilin katror me brinjë 1, me
ww.wwwvwv ****
w**

një "brez kufitar" me gjërësi Piesa e

2
vizuar e fig a). Sipërfagja e figurës ovale wwy

gë formohet, e cila përbëhet nga katrori R

dhe "brezi kufitar", është e barabartë me
Figa
1+4-1+4. =3+<3,79
4
(sepse n «3,16). Te 120
zënë një sipërjage jo më të madhe
figurat e tilla që formohen, Se

120-3,79= 454,8 <455

Të gjitha pikat e drejtkëndëshit, që mbeten larg brinjëve të tij më

shumë se formojnë një drejtkëndësh

25
më të vogël, me përmasa 19 x 24 (shih fig
b), sipërfagja e të cilit është baraz me
19.24=456. Oë këtej rrjedh, gë në këlë 14
drejtkëndëshmë të vogël, gjendet pika 0, 19 20
që nuk shtrihet a s brënda dhe as në
kufirin
e ffgurave ovale. Rrethi
asnjë prej
me rreze me qendër në këtë pikë 0,
2
është e Fig b
PJESA II: PËRGATITJE E POSACME
218
qartë që mik pritet me asnjë katror, meqënëse në rast të kund rt
pika e zgjedhur do të binte brënda "brezit kufitar" të këtij katrori,
1
Përvec kësaj, rrethi me rreze me qendër në 0 shtrihet tërësisht
2
në drejtkëndëshin 20 x 25 dhe kështu pohimi u vërtetua.

304. Si t'a vendosim në hapsirë paralelpipedin kënddrejtë që

sipërfagja e projeksionit të tij në planin horizontal të jetë më e
madhja ?
Zgjidhje
Projeksioni i
paralelpipedit kënddrejtë në plan paraqet një
gjashtkëndësh (në një rast të vecantë
mund të jetë dhe katërkëndësh).
Meqënëse projeksioni i cdo faqe të
paralelpipedit është paralelogram,
atëhere sipërfagja e trekëndëshit
ABC (shih fig) është gjysma e
sipërfaqes së gjithë projeksionit
(sepse diagonalja e paralelogramit e ndan atë në dy trekëndësha të
barabartë). Por trekëndëshi ABC përfaqëson prajeksionine
trekëndëshit A 'B'C' "të brëndashkruar" në
paralelpiped.
Vendndodhja e e trekëndëshit A 'B°C' përcakton pozicionin në
hapsirë të të gjithë paralelopipedit.
Sic dihet, SMBC
SMpC *cOsa, ku A'B'C' -

është ai trekëndësh,
projeksioni i të cilit është trekëndëshi
ABC, dhe a - është kënd
midis planeve të trekëndëshave ABC dhe A
'B'C'.
Tani është qartë, që
e
sipërfagja e trekëndëshit ABC do të jetë më e
madhja (kjo do të thotë që do të jetë maksimale dhe sipërfagja e
projeksionit të paralelpipedit këndrejtë të dhënë), kur cosa = 1
domethënë a 0, ose ndryshe, kur pikat A', B', C' shtrihen ne
=

planin horizontal.

305. Dihet që banorët qytetit A thonë gjithnjë të vërtetën, ban0re

e

e qytetit B gjithnjë gënjejnë, ndërsa banorët e qytetit C, në një pref

dy pyetjeve të drejtuara njëra pas tjetrës japin përgjigjen e verler
 KREU VI1 PROBLEMA 279
ndersa për ijetren gënjejnë. Banorët e të tre qyteteve shkojne
mysafirë tek njeri-tjetri. Cilat janë 4 pyetjet që duhet t'i bëjë një
kalimtar qytetarit të parë që takon, në mënyrë që të përcaktojë se
ku ndodhet dhe me cilin po flet.
Zgjidhje
Ja kater pyetjet e nevojshme:
1 A është e barabartë zero me zeron?
2. A është i barabartë njëshi me njëshin?
3. Ky qytet është A?
4. Ky qytet është B?
Dy pyetjete parajapin mundësi të njihesh me bashkëbiseduesin,
dhe në qoftë se ky është banor i qytetit C, të dish nëse i përgjigjet
arejt apo në mënyrë të rreme pyetjes tjetër.

306. Në plan jepen 7 drejtëza, ku asnjë dyshe nuk përmban drejtëza

paralele. Tregoni që gjenden dy prej tyre, këndi midis të cilave
është më i vogël se 26.
Zgjidhje
Marrim ne plan një pikë cfarëdo A dhe kalojmë nëpër të 7
drejtëzat, paralele me drejtëzat e sistemit të dhënë. Sipas një
teoreme të njohur mbi këndet me brinjë përkatësisht paralele,
këndet midis drejtëzave të ndërtuara do të jenë të barabartë me
këndet përkatëse qëformohen nga drejtëzat e sistemit të dhënë.
Nepër piken A kalajmë 7 drejtëza, të cilat e ndajnë këndin 360 në
14 pjesë. Eshtë e qartë që ose këta kënde janë baraz me
360 253 ose
ose gjëndet këndi më i vogël se 25 dhe
214 5 ,
rrjedhimisht, më i vogël se 26'.
307. Nga cdo 6 pika në plan (nga të cilat asnjë reshe nuk gjendet
në të njenjtën drejtëz), mund të zgjidhen tre prej tyre, qe
trekëndëshi me kulme në këto pika lë ketë qofië dhe një kënd, jo më
lë madh se 30". Vërtetoni këtë pohim.
Zgjidhje
PJESA II: PËRGATITJE E POSACME 280
Marrim në plan rrethin me rreze ay lë
madhe, sa që ai të përfshijë brënda tij
të gjitha pikat e dhëna dhe shqytojmë
17jë drejtëz cfarëdo 1, që shirihet
jashtë këij rrethi. E zhvendosim
paralelisht tani drejtëzën l në drejtim
Të pikave tona deri në atë masë
ajo sa
tëarrijë të kalojë në pikën e parë që
has giatë kësaj zhvendosje. Le të jetë kjo pika A. Bashkojmë pikn
A me të gjitha pikat që mbeten dhe kështu
formohen 5 reze: AB,
AC, AD, AE, AF (shih fig). Nëqoftëse ndërkaq këndi BAF është më
vogël ose i barabartë me 120", atëhere rrezet AC, AD, AE, e
ndajnë atë në 4 pjesë, midis të cilave është e qartë që gjendet një
A
më e vogël ose e barabartë me 30. Në qoftë se këndi BAF është më
i madh se 120", atëhere në AABF, shuma e këndeve ABF dhe
AFB, është më e vogël se 60" dhe kjo do të thotë që një nga këta
duhet të jetë më i vogël se 30.

308. Le ti mendojmë akrepat e orës të palëvizshëm, ndërsa fushën

mund ta rrotullojmë. Vërtetoni që fusha mund të rrotullohet
deri në
atë masë, sa që ora të
tregojë I. (dhe pozicioni i akrepit të orëve t'i
korespondojë pozocionit të akrepit të minutave)
Zgjidhje
Le të jetë a këndi mnidis
akrepave. Që ora të tregojë 1, është e
nevojshme që akrepi i orës të formojë një farë këndi x me rrezen që
del nga qëndra për në shifrën 12. Ndërkaq vëmë re që
360"
0<x< Akrepi i minulave Jormon me po atë rreze, nga njera
12
anë këndin x + a, ndërsa nga ana tjetër, 12x. Nga ekuacioni 12x
x+a gjejmë x =E
11
KREUVII: PROBLEMA 281
DETYRA PËR KREUN VIII

1, Tregoni që është e
pamundur të lidhësh 77 telefona midis tyre,
ne mënyrë të tillë që cdo telefon të lidhet me plot 15 të tjerë.
2. Tregoni që nuk ekziston shumëfaqëshi, tek i cili cdo faqe ka një
numër tëk brinjësh dhe numri i të gjitha faqeve është tek.
3. Te ndahet një trekëndësh i cfarëdoshëm në tri pjesë të tilla, që
prej tyre të mund të krijohet drejtkëndëshi.
4. Le të quajmë pyll bashkësinë e drurëve cilindrikë me rreze 60
cm, që rriten brënda katrorit me brinjë I km. Pylli quhet i dendur,
në qoftë se cdo rrugë drejtvizore me gjatësi 100 m ka qoftë dhe një
pikë të përbashkët me një dru. Tregoni që në pyllin e dendur nmuk ka
më pak se 7430 drurë
5. Vertetoni që ndërmjet cdo 6 njerëzve gjënden ose 3 vetë dy e nga
dy të panjohur me njëri - tjetrin, ose 3 dy e nga dy të njohur.

6. Gjeni shifrat, të cilat pas zëvëndësimit në vënd të shkronjave në

shprehjen
FORTY
TEN
TEN
SIXTY, t ëjapin identitet.
(shkronjave të ndryshme u përgjigjen shifra të ndryshme).
7. Shahisti, që të stërvitet, luan jo më pak se një lojë në dië;
ndërkaq, që të mos mbingarkohet, ai luan jo më shumë se 12 lojë në
javë (kalendarike). Vërtetoni, që mund të gjenden disa ditë të
njëpasnjëshme, gjatë të cilave shahisti luan plot 20 loje.
8. Banorët e qytetit Drej thonë gjithmonë të vërtetën, banorët e
gytetit fqinj Gej gjilhmonë gënjejnë.
Njëherë, një kalimtar takoi tre banorë vëndas A, B, C midis të
cileve njëri ishte nga Drej dhe dy nga Gej
Ngajeni ?" -pyeti kalimtari banorin A.
Banori pëshpëriti dicka në formë përgiigje, por që kalimtari s'e
mori vesh.
"Nuk e kuptova, cfarë tha ? -Pyett kalmtari duke u drejtuar nga B3
dhe C.
PJESA I1: PERGATITJE E POSACME
282
"Ai upëèrgjigj se ishie hanor i qytetit Gej
Në bazë të kësaj bisede, a mund 1ë gjeni ku banojnë A, B dhe C?
9. Juria e konkursit përbëhet nga 11 vetë. Malerialet e konkursit
ruhen në kasafortë. Sa brava duhet të ketë kasaforta dhe me sa
celsa duhet 1ë pajiset cdo antar i jurisë, në mënyrë që
hapja e
kasafortës të bëhet e mundur kur nblidhen cdo 6 aniarë të jurisë
dhe të mos bëhet e mundur në rast se mblidhen më pak se 6?
10. Në linjën e autobuzit, vetëm sipas një drejtimi ndodhen
14
stacione. Ka 91 lloje të ndryshme biletash në varësi të
stacionit të
hipjes dhe zbritjes së pasagjerit. Pasagjerët
hipin dhe zbresin, por
njëkohësisht udhëtojnë jo më shumë se 25 njerëz. Cili është numri
maksimal i llojeve të biletave që do të
japë konduktori për një
udhetim ?
11. Njeriu ka në
kokë jo më shumë se 300.000 fije floku. Vërtetoni
se
ekzistojnë jo më pak se 10 shqipëtarë (shqipëtarët e vendosur në
Shqipëri dhe diasporë janë afërsisht 6 milion), tek të cilët mumri i
flokëve është i njejtë.
12. Ne konsultime morrën pjesë 20 nxënës dhe u
ushtrime. Në fund, u arrit në analizuan 20
përfundimin që secili nxënës kishte
zgjidhur dy ushtrime dhe secili ushtrim ishte
nxënës. Vërtetoni se mund ta zgjidhur nga dy
organizojmë analizën e ushtrimeve në
mënyrë të tillë që cdo nxënës të
referojë një prej ushtrimeve të
zgjidhura nga ai dhe të gjithë ushtrimet të jenë të analizuara.
13. Plani është mbuluar
tërësisht nga 43 gjysmëplane. Vërtetoni se
prej tyre mund të zgjidhen 3, që
këtë plan. gjithashtu ta mbulojnë tërësisht
14. Vërtetoni që në
cdo pemë mund të këpusime gjetheve
gjetheve të saj
e
15 s
dhe pas kësaj të 7
mbetet jo më pak se e hijes që lëshon pema
15
(hija që lëshon trungu dhe degët nuk merren
gjetheve të konsiderohet shumëfish i 15). parasysh; nmr i
15. Jepen dy rrathë, ku gjatësia e secilit
është 1975 cm. Në një pre)
tyre janë shenuar 1957 pika, në tjetrin disa
harge, shuma
gjatësive të të cilëve èshtë më e vogël se 1,
KREU Vl: PROBLEMA 283
Vertetoni që këta rrathë mund t'i vendosim mbi njëri - 1jetrin, në
mënyrë të tillë që as/jë nga pikat e shëmuara të mos bjerë në asnjë

nga harqet e shënuar.

16. Le të nmendojmë se cdo pikëe rrethit është shënuar me tëpaktën
një prej tri ngjyrave. Në rreth ndodhet të paktën një pikë, e shëuar
me dy ngiyra. Tregoni që gjendet harku prej 120", skajet e të cilit
janë shënuar me të njenjtën ngjyrë (ose me të njëjtat ngiyra).
I7. Sa herë në 24 orë, (në një ditë - natë) akrepat e orës formojnë
me njëri tjetrin kënde të drejtë?
-

18. Në fillim të konkurimit, ndermjet orës 12 dhe 13, nxënësi pa

sahatin. Pasi mbaroipunën, ndërmjet orëve 17 dhe 18, ai vuri re që
akrepat kishin ndryshuar vend. Sa ishte ora kur djali përfundoi
konkurimin ?
19. Ora është e prishur por akrepat e saj lëvizin njëtrajtësisht. Sa
orë në një ditë - natë ora shkon përpara ose mbrapa, në qoftë se

ajo tregon kohënesaktë:

h e r ë në një ditë - natë ? 2 herë në një ditë - natë ?
3 herë nëë një ditë - natë ?
20. A ekziston shumëfaqëshi, të gjitha prerjet e të cilit të jenë
trekëndësha ?
21. Cfarë shumëkëndëshash të rregullt mund të merren gjatë

prerjes së kubit me planin ?

22. Gjeni rrethin me rreze më të vogël që përmban tri pika të

dhëna.
23. Në sa pjesë, e shumta, mund të ndahet hapsira
a) nga dy kuba.
b) nga kubi dhe sfera.