Makinat e thjeshta (levat)

Makinat e thjeshta futen ne perdorim për të kryer punë me një sasi te vogel energjie.
Levat

Rrafshi I pjerret

Rrotullat e levizëshme, palëvizshme

Makinat e thjeshta

Vida
Vinci

Rrota

-Leva është nje shufër metalike, e cilëa për të kryer funksionin e saj i duhet një pikë mbështetese.
Me anen e leves mund të ngremë një trup të rëndë
Leva është një shumëfishues force

fig

Forca që ushtrohet tek leva quhet forcë lëvizëse ( ) ,kurse puna që kryhet mbi llozin nga ana e forcës
lëvizëse ,quhet punë e harxhuar ( ) dhe eshte e barabarte me prodhimin e forcës ( ) ,me
zhvendosjen e forcës lëvizëse ( ).
……………………………………
Ndryshe puna e harxhuar është e barabartë me prodhimin e forcës levizese ( ) me krahun e forces
levizese ( )
…………………………………….
Gjatë zhvendosjes leva ushtron forcë mbi trupin ( ) .Forca që ushtrohet nga leva quhet forcë rezistente (
).
Forca Rezistente shpesh është e barabarte numerikisht me peshën e trupit që lëvizet.
Puna e kryer nga Leva, quhet puna e dobishme.puna e dobishme ështe e barabarte me prodhimin e forcës
rezistente ( )

Me zhvendosjen e forcës rezistente

 ………………………………………….
Ndryshe puna e dobishme ( ) eshte e barabarte me prodhimin e forcës rezistente ,me krahune
forces rezistente
……………………………………………
Ne bazë të ligjit të ruajtjes se energjise mekanike,puna e harxhuar ( ) eshte e barabartë me
punënn e dobishme.
…………………………………..

…………………………………… ….. …………………………………………………

Ose

……………………………………… …………………………………………………

Nga barazimi mund te shohim se sa here me e madhe është zhvendosja ( ) ose krahu i forcës levizese
( ) në krahasim me zhvendosjen ( ) ose me krahun e forcës rezistente ( ) aq here me e
vogel eshte forca levizese ( ) ne krahasim me forcen rezistente ( ).
Psh ..në qoftë se ( ) ose ( ) eshte 3 here me e madhe se ( ) ose ( ) ,po aq here me e vogel
eshte forca levizese( )
Në krahasim me forcen rezistente ( )
Pra ne makinat e thjeshta sa her fitojme në force, aq here humbasim në rruge . Ne makinat e thjeshta puna
e dobishme nuk mund te jete me e madhe se puna e harzhuar
Makinat e thjeshta mund te shumefishojnë forcen por jo punen.

Rregulla e arte e mekanikës

Në makinat e thjeshta nuk fitojmë në punë. Sa here fitojmë në forcë ,aq here humbasim ne rruge .

Në makinat e thjeshta puna e dobishme nuk mund te jete me e madhe se puna e harxhuar.

Raporti I punës së dobishme me punën e harxhuar, I shprehur në përqindje,

quhet miresi ose rendimenti i makines së thjeshte.

Rendimenti I makinës mund te jete 100 vetem atehere kur nuk marim parasysh forcat e ferkimit.
……………………………………………………………………………………………………………………………….
Per shkak te ferkimit puna e dobishme eshte me e vogel se puna e harxhuar. keshtu qe rendimenti eshte
gjithman me I vogel se 100
Rendimenti mund te rritet nese zvogelojme ferkimin.
Zbatime
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………….

Për nje masë të dhenë gazi, parametrat janë Vellimi, shtypja dhe temperatura.
Kur gazi ka vellim, shtypje dhe temperature të dhënë, thuhet se ai ndodhet në një gjendje të dhënë.
Parametrat e tij quhen edhe parametrat e gjëndjes. Kur me ndonje veprim mbi gazin, ndryshojnë
parametrat e tij, thuhet se mbi gazin u krye nje process
Proceset, ku njeri parameter mbahet I pandryshuar, pra konstant, dhe ndryshojne dy parametrat e tjere
quhen me nje emer te perbashket izoprocese.

Procesi izohorik-

Procesi izohorik, quhet procesi me vellim constant V=konstante

Procesi që zhvillohet me gazin në një enë me vëllim të pandryshueshem quhet proces me vellim constant
ose process izohorik V=konst
Një proces i tille zhvillohet me gazin ne nje enë më një piston të fiksuar sic tregohet ne fig

…………………………. ……………………………
Duke qene se vellimi qendron constant ,Perpiqemi te gjejme lidhjen midis shtypjes dhe temperaturës në
këtë izoproces .e ngrohim gazin ,temperature rritet ,molekulat godasin faqet e enes dhe njera tjetren ,per
pasoje shtypja rritet .
.Molekulat ushtrojne forcen e shtypjes mbi pistonin ku jane vendosur guret e peshes ,pistoni ngrihet,per
kete arsye me rritjen e temperatures shtojme gurë të tjere.
Forcën e shtypjes që ushtrojnë molekulat e gazit mbi pistonin e perballon forca ngjeshese e gureve.
(Forcën e shtypjes së gazit jashtë enës nuk e marim parasysh)
Ne kushtet e nje vellimi Konstant ,kur rritet temperature e gazit rritet dhe shpejtësia e molekulave ,pra ato
godasin më fort mbi faqet e enës .Njekohesisht ato godasin edhe më shpesh,sepse rrugen midis dy faqeve
të kunderta ato e bejne me shpejt .Pra me rritjen e shpejtesise se molekulave rritet dhe shtypja.
Përfundimisht mund të tthemi se në procesin izohorik, Shtypja:
-është në përpjestim të drejtë me temperaturën e tij.
-është në perpjestim të drejtë me masën e molekulave dhe me shpejtësisë e tyre në katror, pra me
energjine kinetike mesatare te molekulave

ligji I Sharlit.

Në procesin izohorik, shtypja e gazit është në përpjestim të drejtë me temperaturën e tij, te matur në
kelvin K ( )

Duke ju referuar eksperimentit të mësipërm, supozojmë se në matjen e parë vlerat e shtypjes dhe të
temperaturës janë ( ) dhe ( ) .Në matjen e dytë ato janë ( ) dhe ( ) sipas ligjit të Sharlit lidhja
midis ketyre madhesive do të jetë.

Këtë varësi e paraqesim me anë të grafikut

…………………..
Grafiku i procesit izohorik , ne boshtet P,T është një vije e drejtë që kalon nëper origjinë.
Zbatim
Temperatura e gazit në një enë të mbyllyr eshtë (27 ) dhe shtypja e tij është 6 atm.Gjeni sa bëhet
shtypja e gazit kur temperature rritetderi në 127 .
Të dhënat Zgjidhje
T = (273 + 27) K Në bazë të ligjit të Sharlit shkruajme

P = 6 atm P / P =T / T T = P T / T = ( 6 400 / 300 ) atm =8atm

T = (273 + 127)K
P=?
Procesi izobarik
Procesi izobarik,quhet procesi me shtypje konstante. P=konstante.
Procesi që zhvillohet me gazin në një ene kur shtypja mbahet e pandryshueshme,quhet proces me
shtypje konstante ose izobarik.
Nje process I tillë zhvillohet me gazin ne nje ene me nje piston qe mund të lëvizë lirshem.
Sic edhe vepruam me siper ,le te shohim lidhjen midis vellimit dhe temperaturës ne kete proces
izobarik.ngrohim gazin ,guret e peshave mbi piston jane te njejta gje qe tregon se shtypja e gazit
nuk ndryshon.Kur temperature rritet edhe vellimi rritet
Me rritjen e temperaturës ,shpejtësia e molekulave rritet,pra ato godasin me fort me faqet e
enes ,kjo do te sjelle rritjen e shtypjes ,por meqenëse edhe vellimi rritet,molekulat e përshkojnë
largësinë midis mureve për një kohë më të madhe ,pra godasin me rralle në faqet e enes,Të dy
efektet ekuilibrojnë njera- tjetrën perfundimisht ,shtypja e gazit nuk ndryshon

…………………………… …………………………………

Pra eksperimentalisht ,provohet se :

Ne procesin izobarik,vëllimi I gazit është në përpjestim të drejtë me temperaturën e tij.

Ligji i Gay-Lysakut
Ne procesin izobarik,vëllimi I gazit është në përpjestim të drejtë me temperaturën e tij

Duke ju referuar eksperimentit të mësipërm ,supozojmë se në matjen e parë vlerat e vëllimit dhe të
temperaturës janë ( ) dhe ( ) .Në matjen e dytë ato janë ( ) dhe ( ) sipas ligjit të
Gay-Lysakut lidhja midis ketyre madhesive do të jetë.
……………………………………… Këtë varësi e paraqesim me anë
të grafikut

Grafiku i procesit izohorik , ne boshtet V,T është një vije e drejtë që kalon nëper origjinë.
Zbatim
Një sasi e gazit zë vëllimin 5 l në temperaturën -23 .Të gjëndet temperature e gazit kur ai
zgjerohet me shtypje konstante deri në vëllimin 10 l
Të dhënat Zgjidhje
V=5l Në bazë të ligjit të Gay-Lysakut shkruajme.

T = (273 – 27)K V / V =T / T T = T V / V = ( 250 10/ 5 )K =500K=227

V = 10 l
T=?

Procesi izotermik
Procesi izotermik,quhet procesi me temperaturë konstante T=konstante
Procesi që zhvillohet në një sasi gazi ,në temperaturë të pandryshueshme,quhet proces me
temperature konstante ose proces izotermik.
Per të gjetur lidhjen midis shtypjes dhe vëllimit në procesin izotermik ,kryejme nje eksperiment
Nje enë me piston të mbushur me gaz ,e vendosim ne nje ene me uje me akull që ka nje temperaturë
konstante ,ku gjate matjeve ajo mbetet ( 0 )ose ne nje ene me ujë që vlon ,ku temperatura mbetet e
pandryshuar (100 ).Duke rritur shtypjen pra duke shtuar guret e peshave ,shohim se pistoni zhvendoset
,pra ndryshon edhe vellimi I gazit( shtypja e ajrit jashte nuk meret parasysh).
Kur temperature gazit nuk ndryshon ,nuk ndryshon as shpejtësia e molekulave.Por,me rritjen e
vëllimit ,molekulat e përshkojnë largësinëmidis faqeve të kundërta të enës për një kohë më të gjatë,pra
godasin më rrallë faqen e enes rrjedhimisht shtypja e gazit zvogëlohet.
Kur shtypja rritet vëllimi zvogelohet

…………………………………. ……………………… …………………….

Pra eksperimenti tregon se :
Në këtë proces,molekulat godasin njëlloj ,por me zgjerimin e gazit molekulat godasin më rrallë,prandaj
shtypja zvogëlohet.
në procesin izotermik,vëllimi I gazit është në përpjëstim të zhdrejtë me shtypjen e tij.

Ligji I Boil-Mariotit

në procesin izotermik,vëllimi I gazit është në përpjëstim të zhdrejtë me shtypjen e tij.

Duke ju referuar eksperimentit të mësipërm ,supozojmë se në matjen e parë vlerat e vëllimit dhe të
temperaturës janë ( ) dhe ( ) .Në matjen e dytë ato janë ( ) dhe ( ) sipas ligjit të
Gay-Lysakut lidhja midis ketyre madhesive do të jetë.

……………………………………… Këtë varësi e paraqesim me anë

të grafikut

Grafiku i procesit izohorik , ne boshtet P,V është një hiperbolë.

Zbatim
Nje sasi gazi me vëllim 2 l ndodhet në shtypjen 0.5 atm.Sa bëhët vëllimi I gazit,kur shtypja rritet deri në 2
atm,duke pranuar se temperature e gazit nuk ndyshyn?
Te dhenat Zgjidhje
V =2l Në bazë të ligjit të Boil -Mariotit shkruajme P V = P V
P =0.5 atm V / V =P / P
P =2 atm Kështu gjejmë V = P V / P =( 0.5 2/ 2) l=0.5 l
V=?

Shtypja në gaze është rezultat i goditjeve të molekulave që lëvizin në mënyrë të c’rregullt dhe të
pandërprerë.
Gazet nuk kanë vëllim dhe formë të caktuar. Për këtë arsye gazet ushtrojnë shtypje në të gjitha drejtimet e
enës ku ato ndodhen.
Molekulat e gazit që ndodhet në një enë , lëvizin në mënyrë të c’rregullt. Gjatë lëvizjes ato goditen me
muret e enës si dhe midis tyre. Numri I goditjeve me enën është shumë I madh.
Megjithëse forca e goditjes së molekulave të vecanta është shumë I vogël, veprimi I të gjithave së bashku
mbi muret e enës paraqet një shtypje të madhe.
Shtypja e gazit mund të ndryshojë duke rritur ose zvogëluar temperaturën. Gazi gjatë nxehjes e rrit
shtypjen e tij mbi trupat që e rrethojnë.
Nëse në një enë me ujë rritet temperatura e ujit, ai duke u ngrohur shnderrohët në avull. Gjatërritjes së
mëtejshme të temperaturës, shtypja e avullit rritet. Kjo provohet lehtë nëse mbi enën me ujë vendosim një
kapak. Kapaku do fillojë të lëvizë nën veprimin e shtypjes së avullit të krijuar. Pra mund të themi që më
rritjen e temperaturës, shtypja rritet.
Nëse masa dhe temperatura e gazit mbeten të pandryshueshme, atëherë gjatë zvogëlimit të vëllimit të
gazit , shtypja e tij rritet. Kurse gjatë rritjes së vëllimit, shtypja zvogëlohet.
Kjo mund të provohet lehtë me anë të një eksperimenti të thjeshtë si në figurë:

Një cilindër qelqi , fundi I të cilit mbyllet me një membranë elastike, gjatë lëvizjes së pistonit nga lart
poshte, vëllimi I ajrit në cilindër zvogëlohet. Membrana elastike përkulet nga poshtë, gjë që vë në dukje
rritjen e shtypjes. Nëse pistonin e tërheqim lart, vëllimi rritet dhe shtypja zvogëlohet.

Shtypja Atmosferike.Eksperiment i Toricelit.

Mbështjellëja gazore,që rrethon Tokën,quhen atmosferë.
Molekulat e gazeve qe përbëjnë atmosferen e planetit tone,janë në lëvizje të pandërprerë dhe të
vazhdueshme.shtresat e sipërme të atmosferës janë shumë të rralla.Me zvogëlimin e lartësisë dendesia e
ajrit rritet.Rrethe 80 e masës ajrore të Tokës është e perqëndruar në kufijtë e 15 km mbi Tokë.Si cdo trup
tjetër që ka masë atmosfera terhiqet nga toka ,duke vepruar mbi cdo trup me peshën e saj,Amosfera
ushtron shtypje ,kjo shtypje quhet shtypje atmosferike.Në bazë të ligjit të Paskalit ajo deporton ne
dhome,ne shpella etj.Ajo vepron mbi te gjithe trupat që takohen me ajrin e atmosferës.kjo shtypje është e
madhe por shpesh nuk I vëmë rë pasi duke vepruar në mënyrë të barabartë ne dy anët e një sipërfaqe
ekuilibrohen.
Dendësia e ajrit zvogëlohet me rritjen e lartësisë nga sipërfaqja e tokës ,pra zvogëlohet dhe përqëndrimi i
molekulave,per kete arsyeje me rritjen e lartësise zvogëlohet dhe shtypja.
Në një enë me uje është vendosur nje tub qelqi I paisur me piston duke ngritur pistonin uje ngjitet në
cilindër,sepse ajri midis uit dhe pistonit do të zgjerohet,shtypja e tij do të zvogëlohet.Nga ajri perreth tubit
mbi uin do të veprojë shtypja atmosferike.Në bazë të ligjit të Paskalit kjo shtypje do ti tejcohet nga poshtë
ujit në tub,per ketë arsyeje uji do të ngjitet në tubin e gjerë.

……………………………………………………..
Eksperimenti i Toricelit
Nje gyp qelqi rreth 1m te gjate e mbyllim në njërën anë ,Gypin e mbushim me merkur dhe e kthejmë kokë
poshtë ,duke e vendosur në një enë mbushur me merkur.
Mërkuri fillon të ulet ngadalë në tub duke krijuar një hapësirë boshe .Ne një pikë të caktuar ai
ndalon .Lëngu që zbriti nga tubi ngre pak nivelin enës së mbushur me merkur.Në momentin që lëngu nuk
zbret me eshtë arritur ekuilibri .Te kuptojmë si arrihet ekuilibri?

Përreth enes dhe gypit te qelqit te mbushur me mërkur ka ajer,pra molekula te ajrit qe ne veprimin e
forcës së rëndesës ushtrojne presion mbi njera- tjetren ,po ashtu edhe mbi siperqaqen e merkurit mbi enë
dhe ne faqet e gypit .Ne pjesen ku nuk ka ajer qe u krijua si pasoje e rreshkitjes së merkurit ,shtypja
atmosferike nuk tejcohet mbi lëng brenda ne ate pjese te tubit.pra ne tub nuk ka shtypje deri ne fundin e
saj , shtypje ka ne siperfaqen e merkurit në enë .Sipas ligjit të Paskalit kjo shtypje do të tëjcohet në të
gjitha drejtimet njesoj deri ne fundin e enes duke krijuar nje shtypje P ( e krijuar nga shtypja
atmosferike dhe shtypja e mërkurit në enë ) ky presion I krijuar shtyn merkurin lart mbi tub ,Brenda
ne tub nuk ka ajer ( ne hapesiren mbi zhiven ,mbi piken c .shtypja ne kete pike ështe e barabartë me
o ) ne pjesen e gjatesise (3,4) se mbetur shtypja e merkurit ne prehje P ekuilibron shtypjen P duke arritur
ekuilibrint ne kete pjese te gjatesise ,keshtu mbetet te njehsohet shtypja ne gjatesine 76 cm .

P=dgh

Lartësia e shtyllës së mërkurit ndryshon në një vënd të caktuar ndryshon me kalimin e

kohes ,gjithashtu në një cast të dhënë të kohës ajo ndryshon nga vendi në vend .
Në bregun e detit dhe në 0 shtylla e zhivës është 760 m m.
1atm 1.013 × 10 Pa
Ne qoftë se e përsërisim eksperimentin e Toricelit me gypa të ndryshem ,verejme se largësia
vertikale e niveleve të zhives në gyp dhe në enë eshtë konstante .Ajo nuk varet nga diametri I
gypit ,nga forma dhe gjatësia e tij ,nuk varet as nga pozicioni I gypit.

………………………………………………………..

1-A mund të behet eksperimenti I Toricelit duke përdorur gypa me gjatesi te ndryshme 1.5
m etj?
Per të realizuar eksperimentin e toricelit mund të përdorim gypa me gjatësi me të madhe se 76 cm

Forca e Arkimedit
Ne fig tregohet nje trup I cili eshtë i zhytur ne uje.mbi të veprojnë forcat e shtypjes që ushtron lëngu.

Pjeset e trupi duke qënë në thellësi të ndryshme ,forcat në pjesën e poshtme të trupit janë më të mëdha se
ato të sipermet .Diferenca ndërmjet tyre shkakton një force rezultante të drejtuar vertikalisht lart.
Forca e Arkimedit shkaktohet nga diferenca e forcave te shtypjes ndërmjet pjeses se poshtme dhe te
siperme të trupit të zhytyr
Ligji I Arkimedit
Forca e Arkimedit mund ta masim me anën e një eksperimenti të thjeshtë

Varim ne dynamometer nje cylinder metalik, Shohim peshen e tij në Ptrupit(ajer)= G=10N

Pasi e zhytim cilindrin totalisht ne ujë dinamometri na tregon P trupit(uje)=8N ,pra ai ka humbur në
peshë 2N,mund të shkruajme

FA= Ptrupit(ajer) – Ptrupit(uje) FA=10 N – 8 N=2 N

Kur cilindri metalik zhytet në ujë ,ne enen e shkallëzuar niveli I ujit ndryshon.
Per te percaktuar kete ndryshim mjafton te bejme diferencen e nivele te ujit në enen e
shkalllëzuar.duke e vendosur mbi pjaten e peshores kete sasi ujë do arrijme ne perfundimin se
pesha e lengut të zhvendosur eshte e barabarte me forcen e Arkimedit .

FA= P lengut te zhvendosur

Notimi i trupave
Masa e nje trupi është e barabartë me prodhimin e mases së një molekule të tij me numrin e
molekulave qe ka ai.
Dëndësia është madhessia që tregon masën e njësisë së vëllimit të një lënde.
Dëndësia e trupit është një madhësi karakteristike e lëndës ajo nuk varet as nga masa as nga
vëlllimi I trupit.
Nësë kemi disa copa tullash me forma e vëllime nga më të ndryshmet ,edhe masat e tyre janë nga
më të ndryshmet.Copa me vëllim më të madh ka edhe mase më të madhe.Nëse vëllimi I një cope
do të ishte 2,3,4 ….etj herë më i madh atëhërë edhe masa e saj është 2,3,4 …..etj ,herë më e
madhe se masa e copës tjeter.Po të pjestojmë masën e cdo cope me vëllimin e saj,për cdo copë
do gjejmë te njejtin numër pra raporti m/v do te jetë i njëjtë perfundimisht themi që dëndësia e të
gjitha copave, është e njëjtë sepse të gjithë copat janë prej tulle.Prandaj themi që dendësia është
karakteristikë e lëndës prej së cilës përbëhen trupat
Formula d =m/v shërben vetëm për të gjetur dëndësinë e lëndës prej së cilës përbëhet
trupi,kur dimë masën dhe vëllimin e tij
Kur nje trup lundron ai e humbet tere peshen e tij ,pra peshen e tij e barazon plotësisht lëngu.
FA = Pt Nga ana tjeter , Vëllimi I lëngut të zhvendosur është i barabartë me vëllimin e pjesës së
trupit brenda lengut Vlengut te zhvendosur =V I pjesës së trupit Brenda në lëng.
Pt = FA ose dt vt g = dl vb g
Vb/ Vt = dt / dI

Barazimi tregon se c`pjese e e vellimit të trupit është Brenda në ujë kur njohim dëndësinë e
lëngut dhë të trupit
Kur dt =dI atëhëre Vb(vëllimi I pjesës brenda të trupit)= Vt(trupit) trupi do të fundoset plotësisht në leng.
Shembull- Në qoftë se nje copë druri me vëllim 300 cm dhe dëndësi d = 0.6 g/ cm lëviz mbi ujë (d = 1 g / cm ).

Atëherë Brenda ujit do të ndodhet

Te dhenat
V = 300 cm Zgjidhje
d = 0,6 g /cm Vb/ Vt = dt / dI Vb=Vt dt / dI

d = 1 g / cm Vb/ 300 cm = 0,6/ 1 Vb = 180 cm

( Vb = 180 cm vellimi trupit brenda ujit )

………………………………………….
Në trupin e zhytur vepron forca e tij e rendesës drejtuar vertikalisht nga lart -poshte(G), Forca
e Arkimedit e drejtuar nga poshtë -lart ( F )
kur trupi është në prehje rezultantja e ketyre forcave është e barabartë me 0.
Kur trupi është I fundosur
1- FA = P( lëngut të zhvendosur)
2- G > FA
3- d t > dl
4- Vt = V (lengut të zhvendosur)

……………………………………………
Në trupin e zhytur vepron forca e tij e rendesës drejtuar vertikalisht nga lart -poshte(G), Forca
e Arkimedit e drejtuar nga poshtë -lart ( F ) forca e elasticitetit të sustës së dinamometrit ( F)
kur trupi është në prehje rezultantja e ketyre forcave është e barabartë me 0.
Kjo do të thotë se G eshtë e barabartë me shumën e dy forcave te tjera që veprojnë nga poshtë -
lart.

G = F + FA
P (lengut të zhvendosur)=ml g =Vt dl g
Per trupin e fundosur dime që
P (lengutt të zhvendosur)=ml g m -masa e ujit të zhvendosur
m=d V d -dendesia e lengut, V – vëllimi I lëngut të zhvendosur
meqënëse vëllimi I lëngut të zhvendosur është I barabartë me vëllimin e
trupit ,pesha e lëngut të zhvendosur ështe: Vt = Vl.zhvendosur
P (lengut të zhvendosur)=ml.zhvendosur g =Vlengut dlengut g = Vtrupit dlengut g
Kur trupi noton

1 G < FA
2- d t < dl
3 -masa e trupit që pluskon është e barabartë me masën e lëngut të zhvendosurt

m (trupit që pluskon) = m(lengut të zhvendosur)

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
Forca e Arkimedit vepron dhe ne ajer ( rasti I balones )

dgazit < dajer

Kur forca e Arkimedit është më e madhe se pesha e balonës ngjitet në ajer.
FA > P (balonës në ajër)

Gjatë ngritjes forca e Arkimedit që vepron tek balona zvogëlohet,për shkak

të zvogëlimit të dëndësisë së ajrit, me rritjen e lartësisë nga toka .
Forca e Arkimedit rritet me zvogëlimin e peshës së balonës,keshtu balona
mund të ngjitet Akoma më lart.
Për të zbritur në Toke ,prej balonës nxirret nje pjese e gazit të saj
zvogëlohet.Forca e Arkimedit behet më e vogël se pesha e balonës, keshtu
balona mund të zbres poshtë vetem nën veprimin e eres.
FA = P( ajrit të zhvendosur)

Forca ngritëse që duhet të ushtrohet që balloni të ngjitet në ajer

(kur balona është e zhytyr totalisht në ajër)
Fn = FA – P
Kur forca e Arkimedit është më e madhe se pesha e balonës ngjitet në ajer.
FA > P (balonës në ajër)
 Zbatim
Një ballon me vëllim Vb=1000 m peshon bashkë me ngarkesën 5000 N dëndësia e
gazit që mbush balonin. dg =0.18 kg/m.Dëndësia e ajrit
da =1.3 kg/m.Të gjendet forca ngritëse e balonit.

FA > P (balonës në ajër) kur baloni ngjitet Fn = FA – P

Te dhenat Zgjidhje
……………………..
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………….
.