UNIVERSITETI ALEKSANDER MOISIU

DEPARTAMENTI I SHKENCAVE POLITIKE

KURSI MARREDHENIE ME PUBLIKUN

LEKTOR: PROF.AS.DR. EVA ALLUSHI

LITERATURA BAZE:

1.Leksionet.
2.Bates Don, “Mini-Me” History “Public Relations From The Dawn Of Civilization” Published
By The Institute For Public Relations, 2002 Updated October 2006
3.Pira, Francesko. Profesionistet E Komunikimit. Instituti Shqiptar I Medias. Tirane 2001

Tema 1: Origjina e marrёdhёnieve publike. Gazetaria dhe marrёdhёniet publike. MP si mjet

menaxhimi. Fushat e ndёrthurura. Ndryshimet ndёrkulturore. Kanalet e komunikimit. Detyrat
kryesore tё MP. Materialet kryesore.

“Me marredhenie publike kuptohet drejtimi strategjik i raporteve qe ekzistojne midis nje
organizate dhe publikut te saj permes komunikimit per te arritur nje mirekuptim reciprok,
ne objektivat organizative duke i sherbyer interesit publik”.
(Flynn, Gregory & Valin, 2008)

Gazetaria dhe marrëdhëniet publike.

Marrëdhëniet publike nisin si profesion në fund të shekullit të 19-tё, kur producentët e lajmeve
menduan të kërkonin një mënyrë tjetër për të gjetur ngjarjet. Punonjësit e marrëdhënieve me
publikun ofruan një mënyrë për të gjetur ngjarje për gazetat dhe klientët e tyre. Në të njëjtën
kohë, ata ofruan lajme “falas” për botuesit. Si rrjedhim, cdo kundërshtim rreth marrëdhënieve
publike si profesion duhet të shihet me një këndështrim alternativ. Po të mos ishin më shumë se
200 mijë profesionistë të marrëdhënieve publike, nuk do të kishin ekzistuar mijëra lajme. Për
shkak të shkёmbimeve të mendimeve, midis gazetarëve dhe profesionistëve të marrëdhënieve
publike, ekziston një marrëdhënie me të vërtetë simbiotike, ata thjesht nuk mund të jetojnë pa
njëri tjetrin.
Asnjë media nuk është aq e gjerë sa të mbledhë të tërë lajmet e ditës, po të mos ishin burimet e
shumta të profesionistëve tё marrëdhënieve publike që ofrojnë informacion. Por me të drejtë
shtrohet pyetja? Meqënëse kanë shpesh nevojë për njëri tjetrin, përse këto profesione janë tё
vecuara?
Disa prej problemeve burojnë nga mënyra sesi këto profesione e shikojnë dhe e konceptojnë
lajmin. Për profesionistët e marrëdhënieve me publikun gjithshka mund të përbëjë lajm. P.sh
fabrikat që operojnë në mënyrë të sigurt dhe nuk heqin punëtorët nga puna, organizatat jo
fitimprurëse që me buxhetin e tyre ofrojnë shërbimet e nevojshme, të gjitha këto janë tregues që
gjërat po funksionojnë mirë dhe tregojnë njё ngjarje që publiku ka dëshirë ta dëgjojë.
Ndërsa për gazetarët lajmi ka një kuptim tjetër. Një fabrikë që dëmton ambientin, firmat që
falimentojnë, kёto janë lajme që ia vlen të shkruhen. Por gjithsesi po të pyetet konsumatori i
gazetës, do të donte të dyja llojet e ngjarjeve.
Gjithmonë e më shpesh dëgjohet të flitet për marrëdhëniet publike, si një formë moderne
komunikimi. Por për cfarë bëhet fjalë ekzaktësisht?
Marrëdhëniet publike përfshijnë konceptet e imazhit e tё opinionit që të tjerët kanë lidhur me
realitetin dhe ngjarjet që ai përfshin, ato të reflektuara më shumë nga politikanët, personazhet
publikë apo ndërmarrjet, sesa nga entet publike apo private.
Krijimi i një marrëdhënieje të tillë konsiston në shpërndarjen e një imazhi pozitiv të një
ndërmarrjeje për shembull, cka ofron siguri. Qëllimi kryesor ështё mbështetja e reputacionit të
organizatës, duke krijuar identitetin e saj të vecantë. Marrëdhëniet publike mund të përdoren
edhe për të arritur objektiva specifikë, si për shembull krijimi i një konsensusi rreth një
iniciative të vecantë në mbështetje të qëllimeve të saj, si psh komercializimi i produkteve të një
ndërmarrjeje etj.

Origjina e marrëdhënieve publike moderne

Eduard Bernays, i cili nga shumëkush konsiderohet si themeluesi i marrëdhënieve publike
moderne ka shkruajtur:
Tre elementë kryesorë të marrëdhënieve publike janë të vjetër sa shoqëria vetë:
informimi i njerëzve, bindja e njerëzve, dhe integrimi i njerëzve.
Sigurisht, kuptimi dhe metodat e zbatimit të këtyre qëllimeve kanë ndryshuar, ashtu si vetë
shoqëria ka ndryshuar.
Për Bernays dhe historianë të tjerë, marrëdhëniet publike profesionale kanë ecur hap pas hapi me
civilizimin. Në sytë e tyre, shumë prej historive të kujtuara dhe të mbajtura mend mund të
interpretohen si një praktikim i marrëdhënieve publike. Ndërsa shoqëritë primitive operojnë
kryesisht pёrmes frikës e intimidimit, kulturat më të avancuara mbështeten mbi debatin dhe
diskutimin.
Ndërsa ata që vendosnin rregullat kërkonin të ndërtonin konsensus, bindja u bë gjithnjë e më pak
e mbështetur mbi forcën, e gjithnjë e më shumë e mbështetur në fjalë. Megjithatë forca ose
kërcënimi me force shumë shpesh drejtonte bisedimet e negociatat. Me shpikjen e shkrimit,
marrëdhëniet publike morën formë në sensin e tyre formal.
Ndërsa promovonin imazhin e tyre si mbretër, udhëheqës të civilizimeve të vjetra, sic ishin
Babilonia, Siria e Persia përdorën poemat apo shkrimet e tjera për të promovuar aftësitë e tyre në
beteja e politikë. Në Egjypt shumica e artit e arkitekturës, si statujat, tempujt, varret
monumentalë u përdorën për të impresionuar publikun mbi madhështinë e prftërinjve, princërve
etj.
Në Izraelin e lashtë Bibla dhe tekstet e tjera religjioze u bënë mjete të fuqishme për formësimin e
mendimit publik. Me rritjen e botës helenike, fjala si e shkruar ashtu dhe e folur shpërtheu si
force e integrimit shoqëror. Dhe tregu i Athinës u bë një qendër e diskutimit publik lidhur me
biznesin dhe jetën publike. Lulëzoi oratoria dhe interesi publik u bë cështje qëndrore e
spekullimeve filozofike.
Në Romën e lashtë forca e marrëdhënieve publike ishte evidente në fraza të tilla si “vox populi
vox dei” (zëri i popullit është zëri i perëndisë) dhe “res publicae” (cështjet publike) që do të
thotë republikë.
Jul Cesari pёrgatiti me kujdes romakët për kalimi në lumin Rubikon në viti 49 para eres se re,
duke dërguar raporte pёr “luftërat galike të Cesarit” në vitin 52 para eres sone. Shumë historianë
bien dakord që ai gjithashtu i shkroi vetë komentet për luftёrat qё zhvilloi, duke i pёrdorur si
mjet propagande. Duke njohur fuqinë e lajmit për të formuar opinionin publik Cesari publikoi
gazetën ditore të quajtur “acta diurna” ose shënime ditore, e cila vazhdoi për 400 vjet.
Kur Kristianizmi u shfaq nën ndikimin roman, mësimi i Krishtit dhe i apostujve të tij zuri
pozicion qëndror në betejën për dominim fetar në mendjen e publikut. Sapo Kisha kristiane mori
formë, ajo u bazua në fjalimet elokuente.

Marrëdhëniet publike moderne si mjet menaxhimi

Marrëdhёniet publike vazhduan të zhvillohen edhe gjatë mesjetës duke përdorur median e re të
kësaj kohe sic ishte Bayeaux Tapestry, një lloj papirusi që varesh në mur i cili i thuri hymne
pushtimit Norman të Anglisë në 1066.
Vetëm pas Rilindjes dhe Reformimit të themeleve të botës moderne marrëdhëniet publike u
gjallëruan si një mjet menaxhimi i institucioneve publike e private. Dokumenta madhështorë mbi
lirinë kristalizuan fuqinë e opinionit publik. P.sh Magna Karta, karta angleze e shekullit të
trembëdhjetë mbi të drejtat e liritë inspiroi Kushtetutën e SHBA.
Fjala propagandë e ka origjinën në Kishën Katolike. Në shekullin e 17-tё ajo ngriti Congregatio
de Propaganda Fide, (kongregacioni i propagandës së besimit). Duke bërë këtë ajo pranoi
nevojën e një pale të tretë për të lehtësuar komunikimin midis qeverisë e popullit. Bashkë me
përhapje e njohurive të reja të formave të reja sic ishin përkthimet në shekullin e 15-tё të Biblës
nga latinishtja në gjuhën e përditshme, shtypja e librave dhe e gazetave shёnoi një shpërthim të
komunikimit publik.
Kur mbërriti Revolucioni francez, terreni ishte pёrgatitur. Në Deklaratën e tyre Për të Drejtat e
Njeriut e të Qytetarëve në 1789 udhëheqësit e Revolucionit francez deklaruan të drejtën e
qytetarëve për të shprehur e komunikuar mendimin lirshëm. Në vitin 1792 Asambleja Kombëtare
e Francës krijoi të parën ministri të propagandёs, ajo ishte pjesë e Ministrisë së Brendshme e
quhej “Byroja e Shpirtit”. Ajo subvencionoi botuesit dhe dërgoi agjentë në pjesë të ndryshme të
vendit për të fituar mbështetje publike për revolucionin francez.

Rruga Amerikane
Kolonitë amerikane që u rebeluan ndaj Anglisë prodhuan mjedis për ekspertët e marrëdhënieve
publike, të cilët përdorën oratorinë, gazetat, takimet, mbledhjet, pamfletet dhe korrespondencën
për të ftuar njerëz për kauzën e tyre. Midis tyre ishin Pol River, Benjamin Franklin, John Peter
Zenger, Samuel Adams, Alexandër Hamilton, James Madison dhe John Jay. Adams është quajtur
agjent i madh i shtypit i Revolucionit amerikan për ta bërë interesante makinerinë e ndryshimit
politik. Hamilton Madison dhe Jay vlerësohen për arritjen e ratifikimit të Kushtetutës duke
publikuar letrat që ata i shkruanin shtypit në vitet 1787- 1788. Këto letra u bënë të njohura si
Artikujt Federaliste.
Dokumenta të tjerë të mëdhenj u prodhuan nga themeluesit e SHBA, si Deklarata e Pavarësisë,
Kushtetuta, Karta e të Drejtave, të gjitha këto mund të shikohen si vepra të mëdha e strategjike të
marrëdhënieve publike. Këto dokumenta esenciale për nocionin e përpjekjes së lidhjes së fatit të
interesit publik ndihmuan në themelimin e SHBA si vendi i kultivimit të marrëdhënieve publike
si profesion që përfaqëson interesat e ndryshme të demokracisë e të ndërmarrjes së lire.
Vetëm në dy dekadat e fundit të shekullit të 19 dhe në vitet e para të shekullit 20 lulëzuan
marrëdhëniet publike profesionale. Kjo ishte koha e erës amerikane si qendër e sipërmarrjes
kapitaliste kur shpërthyen industria, hekurudhat dhe shërbimet në të gjithë kombin.

Zhvillimi i mёtejshёm
Origjina e marrёdhënieve publike mund të kërkohet edhe te publicistët e specializuar në
promovimin e shfaqjeve të cirkut, shfaqjeve teatrale apo spektakleve të tjera publike. Por PR janë
elaboruar zakonisht nga bota e gazetarisë, pasi gazetarët arrijnë të përdorin njohuritë e tyre mbi
median për të siguruar një mbulim më të mirë mediatik të mesazheve të përçuara nga klientët e
tyre.
Lufta e Parë Botërore ndihmoi në zhvillimin e marrëdhënieve publike si profesion. Profesionistët
e parë të PR, përfshirë Ivy Lee, Edward Bernays, dhe Carl Byoir, patën fillesat e tyre në
Komitetin e Informimit Publik, institucion që prodhoi publicitet për synimet e SHBA-së në luftë.
Ivy Lee, njihet si personi që zhvilloi konceptin e Njoftimit për Shtyp dhe që shpjegonte se puna e
Marrëdhënieve Publike konsiston në ndihmesën e klientëve për ta bërë mesazhin më të qartë, më
të kuptueshëm dhe të dëgjuar më mirë nga publiku.
Pra Marrëdhëniet Publike u konceptuan me dy qëllime: Nga njera anë ndihmonin kompaninë apo
institucionin qeveritar të jepnin mesazhe të qarta dhe nga ana tjetër, ndihmonin audiencën të
kuptonin mesazhin. Bernays ishte nga ana tjetër teoricieni i parë i këtij profesioni. Ai mori
shumë parime nga teoritë e Freud mbi motivet joracionale të sjelljes njerëzore. Ai është autor i
shumë librave mbi këtë fushë dhe e konsideronte PR-in si një shkencë sociale të aplikuar.
“Manipulimi i vetëdijshëm dhe inteligjent i opinionit të masave është një element i rëndësishëm
në shoqërinë demokratike”, - shkruante ai në librin Propaganda. “Ato që manipulojnë
mekanizmat e fshehur të shoqërisë përbëjnë një qeveri të padukshme, e cila në vendin tonë është
forca e vërtetë e pushtetit”.

Propaganda
Propaganda është padyshim një fushë e marrëdhënieve publike, por megjithatë, nuk e
karakterizon atë. Në përgjithësi, relatorët publikë përpiqen të ndikojnë opinionin nëpërmjet
pikëpamjeve më intelektuale dhe më të argumentuara, ndërsa propaganda përdor përgjithësisht
emocionet primitive si dashuria, frika, besnikëria, paragjykimi. Një nga kryeveprat e
propagandës në të gjitha kohërat konsiderohet filmi "Triumph des Willens", (Triumfi i Vullnetit),
një film i realizuar në kohën e nazizmit nga Leni Riefenstrahl. Ai konsiderohet si filmi më i mirë
i propagandës i kryer ndonjëherë si përsa i përket efektit që dha në popullin gjerman, ashtu edhe
për shkëlqimin artistik.
Një instrument tjetër që përdoret dhe që është konsideruar si i pavërtetë, është “Protokollet i
Pleqësisë së Sionit”, të cilat paraqesnin një plan të detajuar hebrenjsh për njё komplot që synonte
kontrollin e të gjithë botës. “Protokollet” u bënë dokumenti më i rëndësishëm në forcimin e
ndjenjave antisemite në Gjermani. Në SHBA-të u popullarizuan nga një libër i Henry Ford, në
një libër, që më vonë u citua edhe nga Adolf Hitleri.
Në SHBA në Luftën e Dytë Botërore u publikuan “Katër të Drejtat” nga Norman Rockwell, një
dokument që synonte të motivonte amerikanët të luftonin për të ruajtur katër liritë bazë të dala në
një fjalim të presidentit Franklin D. Roosevelt: Liria e fjalës, liria e besimit, liria nga varfëria dhe
liria nga frika. Edhe filmi “Pse luftojmë ne”, prodhuar nga Frank Capra ishte gjithashtu një
produkt propagandistik me ndikim.
Në kohën tonë, filmi më i debatuar është ai i Michael Moore, Fahrenheit 9/11, një dokumentar
propagandistik. Filmi i bazuar në fakte e bën atë të klasifikohet si dokumentar, por disa
mbështetje shumë emocionale tregojnë se ai përdor edhe metodat bazë të propagandës.

Fusha të ndërthurura me PR
Ka shumë disiplina që kanë lidhje të ngushtë me Marrëdhëniet Publike. Kështu marketingu
është i përqendruar në përpjekjet për të influencuar publikun për të blerë mallra dhe shërbime.
Reklama është një mjet i rëndësishëm i marketerëve, por nuk është e vetmja. Ashtu si edhe në
PR, eventet dhe takimet janë shumë të përdorshme dhe kur organizohen mirë, krijojnë përhapje
të fjalës nga një njeri te tjetri në mënyrë të bollshme si dhe sigurojnë mbulim nga media e lirë,
gjëra që janë të pamundura të kryhen me reklamat tradicionale.
Gjuhësia është e rëndësishme brenda Marrëdhënieve Publike. Vende të ndryshme, popuj të
ndryshëm dhe madje edhe grupe shoqërore të ndryshme identifikohen pikë së pari përmes gjuhës
dhe frazeologjive që përdorin. Gjuha ka kushtëzuar në një masë të madhe globalizimin e qasjeve
të PR-it të korporatave shumë-kombëshe, sepse mesazhe të rëndësishme nuk përcillen dot lehtë
nga një gjuhë tek tjetra.
Socio-linguistika është sot mjeti më i rëndësishëm në përpunimin e mesazheve të korporuar,
sidomos kur flitet për ndërhyrje rajonale, kontinentale apo edhe më të gjera në favor të një
kompanie apo produkti. Kjo veçori ka forcuar nga ana tjetër praninë e shkencave të analizës
brenda Marrëdhënieve Publike, si sociologjia dhe psikologjia, ndërsa sociologjia e kulturës është
tashmë fjalë kyç për të kuptuar prirjet e një publiku të caktuar në drejtim të sjelljes së tij në treg.
Marrëdhëniet publike nga ana e tyre garantojnë harmonizimin e interesave zhvillimore të një
kompanie apo produkti në raport me mjedisin konsumator. Për këtë shkak, të gjitha shkencat që
garantojnë këtë harmoni, si ekspertiza e mjedisit, analiza ekonomike makro-dhe-mikro, etj, janë
pjesë e veprimit të relatorëve publikë.

Industria sot
Sipas Byrosë së SHBA-ve për Statistikat e Punës, ekspertët e Marrëdhënieve Publike kontrolluan
122 mijë vende pune në 1998, nga 485 mijë vetë që punojnë gjithsej në SHBA në sektorin e
reklamave, marketingut dhe marrëdhënieve publike. Marrëdhëniet publike të sotme përdorin një
numër të madh teknikash, përfshirë vrojtimet e opinionit publik dhe fokusimin në grupe për
vlerësimin e opinionit. Ato përdorin mjete të teknologjisë së lartë për shpërndarjen e
informacionit përfshirë linjat satelitore, mesazhet në internet, fakset apo bisedat telefonike të
drejtpërdrejta për të kapur mbështetës për kauzat e klientëve të tyre. Mjetet dhe aftësitë e
përdorura për të menaxhuar publikun janë zgjeruar.
Dijet e njeriut që merret me PR mund të përfshijnë shkencat e komunikimit, psikologjisë,
psikologjisë sociale, sociologjisë, shkencave politike, ekonomisë, principet e menaxhimit dhe
etikën. Njohja e teknikave kërkon kërkimin në opinione, analizimin e çështjeve publike,
marrëdhëniet me mediat, komunikimi me postë të thjeshtë apo elektronike, reklamat
institucionale, publikimet, prodhimin audiovizual, organizimin e festave, ngjarjeve të shënuara,
fjalimet dhe prezantimet.
Megjithëse PR janë vlerësuar si stereotipi i shërbëtorit të korporatës, pothuajse çdo organizatë
biznesi apo jo ka të nevojshme të punësojë minimalisht një specialist të marrëdhënieve publike.
Organizatat e mëdha kanë zakonisht departamente komunikimi. Marrëdhëniet publike duhet të
shihen si një funksion menaxherial në çdo organizatë. Një plan efektiv i marrëdhënieve publike i
nevojitet çdo organizate qoftë për komunikim të brendshëm, ashtu edhe për komunikim të
jashtëm.
Çështjet kryesore që bëjnë pjesë në PR:
- Menaxhimi i krizave
- Menaxhimi i reputacionit
- Menaxhimi i çështjeve
- Marrëdhëniet me investuesit dhe marrëdhëniet e punës
- Marrëdhëniet me punonjësit e nivelit të ulët (Marrëdhëniet e brendshme)
Kompanitë e mëdha që ofrojnë shërbime të marrëdhënieve publike kanë sektorë të veçantë,
ndërsa kompani më të vogla janë të përqendruara në vetëm pak fusha.
Ato mund të jenë:
- Marrëdhëniet publike për sektorin ushqimor
- PR për industrinë e kujdesit shëndetësor
- PR për Çështjet publike, etj

Publiku
Në kohën antike latinet e vjetër e kane përdorur thënien “Vox populi, vox Dei” që d.m.th -zëri i
popullit është zëri i Zotit. Duke e nënvizuar me kёtë rёndësinё e opinionit publik. Presidenti i
dikurshëm amerikan Benjamin Franklin thoshte se M.P. bazohet ne komunikim, i cili fillon me
kuptimin e audiences, sё cilës i drejtohet.
Funksioni i M.P. është përmirësimi i imazhit, reputacionit me qёllim tё thellimit tё
bashkëpunimit dhe marrëdhënieve me masën e gjerё tё popullatës nё njërën anë dhe qarqeve
vendimmarrëse nё anën tjetër. Menaxhimi me informata, selektimi dhe distribuimi i tyre në
publik përben funksionin themelor të M.P. Për të kuptuar M.P. më mirë duhet të sqarojmë
ç’është publiku.
Pra ç’është PUBLIKU? Një grup njerëzish që ka interes dhe ndikim aktual apo potencial në
shoqëri. Në kuptimin e gjerë pra janë tё gjithë personat qe kane pjesëmarrje ose ndikim ne jetën
publike. Pra publikja është e kundërta e sferës privates. Sipas shumë dijetarëve kjo është
parakusht i demokracisë.
Sic vëzhgon Carlo Maiello në Arti i Komunikimit. Marrëdhëniet Publike” në 1961, marrëdhëniet
publike kanë ekzistuar gjithmonë. Në një mënyrë kanë qënë e janë të tilla sallonet letrare,
shoqëritë artistike, rrethet kulturore etj.

Marrёdhёniet Publike sot

Sot M.P janë pjesë përbërëse e studimit në shumë fusha shkencore, duke filluar prej Gazetarisë
dhe Komunikimit Masiv, Ekonomisë e deri te Shkenca Politike. Kështu vetëm ne Univ. e Sh.B.A
janë rreth 6000 studentë ne 200 Universitete qe studiojnë për M.P. M.P ёshtё njё industri shumë
milionëshe, apo edhe miliardëshe.
Shkenca përherë e më shumë po e konsideron këtë fushë si të një rëndësie parësore për disiplina
te ndryshme, e sidomos në komunikim dhe nё politikë. Pasi komunikimi është çelësi i
menaxhimit të konfliktit dhe ndërtimit të raporteve të shëndosha e demokratike me shoqërinë.
Fushatat e ndryshme për sensibilizim dhe vetëdijёsim ndikojnë drejtpërdrejt ne sjelljet njerëzore
dhe respektimin e ligjit, sikurse edhe opinioni publik dhe kërkesat e shoqërisë qё ndikojnë nё
cilësinë dhe mënyrën e qeverisjes. Prandaj Marrëdhënie me Publikun nuk është një rrugё
njëdrejtimëshe, por e dyanshme ku kërkohet dialogu nё vend tё monologut. Prandaj kjo kërkon
qё M.P tё i kuptojnë hallet, nevojat dhe mendimin e publikut me qёllim qё ti kuptojnë dhe
konform interesave tyre tё i drejtojnë politikat.
Në analet e historisë ka shume shembuj ku M.P dhe zëdhënësit kanё evituar konflikte duke
sqaruar gjendjen nё mënyrё mё tё pranueshme apo duke zbutur tensionet përmes arsyetimeve tё
ndryshme. Kështu p.sh një shembull mjaft i rrallё është deklarata për shtyp e Presidentit
amerikan Harry Truman pas hedhjes sё bombës atomike nё Hiroshimё tё Japonisë, ku nё një
sqarim 3 faqesh e arsyeton një sulm tё tillё me ngjarjet e Pearl Harborit dhe rrezikun nga sulmet
tjera eventuale tё ushtrisë japoneze. Sot vlen parimi se negociatat dhe marrëdhëniet me publikun
janë instrumentet mё tё mira tё shmangies së një lufte, konflikti apo trazire të dhunshme.

Diplomacia dhe Marrёdhёniet Publike

Diplomacia përmes negociatave, M.P përmes komunikimit tenton t’ i shmanget krizës

dhe konflikteve. D.P dhe M.P kanë tre funksione të përbashkëta:
Përfaqësimin- zakonisht përmes mediave në forme të folur, shkruar, dhe vizuale
(fotot dhe pamjet televizive)
Komunikimi- dialogu, negocimi dhe marrëveshjet.
Këshilluese- konsulenca dhe avokimi për ndonjë çështje, planifikimi i fushatave dhe
iniciativave të ndryshme.
Avancimi i mjeteve teknologjike dhe zhvillimit të komunikimit masiv kanë mundësuar që
Marrëdhëniet me Publikun te marrin një dimension të ri. Kështu interneti ka mundësuar që
Individi të mos jetë vetëm audiencë dhe pranues i informatave por edhe që t'i pasojë apo
interpretojё ato në mënyrë më të pavarur.
Më këtë roli dhe funksioni i M.P pëson ndryshime radikale, çka do të thotë se Gazetari,
Zëdhënësi por edhe specialisti i M.P. iu nënshtrohen një konkurrence te vështirë apo shpesh edhe
kontestohen. Prandaj përfaqësuesi i M.P nё fluksin, apo siç quhet nё “autostradën” e Informatave
eliminohen si ndërmjetësues, si ura lidhëse ne mes komunikuesit dhe publikut.
Publikimi dhe postimi ne internet si edhe është shume e lehte, prandaj edhe gjetja e tyre më e
lehtë. Faqet zyrtare elektronike dhe Informatat e pakufishme ne shume gjuhe Kjo ka shtyrë edhe
që M.P këtë sfide te shohin si një mundësi qe komunikimi te jete me i hapur, si ne kohe ashtu
edhe ne hapësirë. M.P krijon parakushte për krijim e opinionit pozitiv për politiken dhe imazhin
e një subjekti apo organizate të caktuar.

Detyrat kyçe te M.P:

Planifikimi sistematik- të një ose mё shumё çështjeve apo nismave.
 Komunikimi strategjik- të fitojё zemrat dhe mendjet e publikut
Informimi dhe Influencimi i opinionit.
Krijimi ose përmirësimi i Imazhit.
Formimi i klimës miqësore dhe bashkëpunimit te ndërsjella me mediat.
Fokusi i M.P është drejtuar kah elektorati, konsumatorët, grupeve te interesit dhe atyre

Ndryshimet ndёrkulturore
Ndryshimet nderkulturore mund te ndertojne ose shkaterrojne njё fushatё marrёdhёniesh publike.
Ndaj ёshtё thelbёsore qё praktikuesit e MP gjatё kohёs qё merren me fushata marrёdhёniesh
publike qё pёrfshijnё elemente ndёrkulturore tё jenё tё mirёinformuar dhe ti analizojnё kёto
ndryshime pёrpara se t'i nisin kёto fushata nё mёnyrё tё tillё qё tё evitojnё dёshtimin
Industria e marrёdhёnieve publike (MP) ёshtё pёrgjegjёse pёr krijimin dhe mirёmbajtjen e
marrёdhёnieve midis klientit dhe konsumatorёve. Nёpёrmjet fushave tё ndryshme si menaxhimi i
markave, marrёdhёniet me median dhe menaxhimin e krizave, punonjёsit e marrёdhёnieve
publike pёrpiqen qё tё rrisin interesin dhe besueshmёrinё e produktit ose kompanisё.
Punonjёsit e MP-sё janё mё se tё kujdesshёm pёr kёtё gjё, kur bёjnё biznes.Brenda kombit dhe
kulturёs sё tyre, megjithёse, kur bёjnё biznes me njё audiencё tё huaj ёshtё thelbёsore qё
ndryshimet ndёrkulturore tё vihen re.
Pёr tё ilustruar kujdesin qё duhet treguar ndaj impaktit ndёrkulturor nga i cili varet suksesi ose
dёshtimi i fushatёs sё MP po japim shembullin e mёposhtёm:
Kompania Pepsodent u pёrpoq qё tё shiste pastёn e saj tё dhёmbёve nё Azinё Juglindore duke
theksuar se ajo “pastron dhёmbёt tuaja”. Ajo cfare zbuluan ata ishte se qytetaret aty preferonin
mё mirё tё hanin arra dhe bajame nё mёnyrё qё t‘u nxiheshin dhёmbёt sepse u dukeshin mё
tёrheqёse kёshtu. Ndaj mbrapa gjithё kёsaj fushate kompania e marrёdhёnieve publike analizoi
temat ndёrkulturore qё kishin ndikuar nё produktin e tyre Pepsodent dhe mёnyrat se si ky
dёshtim mund tё ishte shmangur.
Ndryshimet ndёrkulturore mund tё ndёrtojnё ose shkatёrrojnё njё fushatё marrёdhёniesh publike.
Ndaj ёshtё thelbёsore qё praktikuesit e MP gjatё kohёs qё merren me fushata marrёdhёniesh
publike qё pёrfshijnё elemente ndёrkulturore tё jenё tё mirёinformuar dhe t‘i analizojnё kёto
ndryshime pёrpara se t‘i nisin kёto fushata nё mёnyrё tё tillё qё tё evitojnё dёshtimin.

Gjuha dhe kultura

Nё mёnyrё tё tillё qё fushata e marrёdhёnieve publike tё jetё e sukseshme jashtё vendit, njё
vlerёsim i gjuhёs dhe i nuancave tё saj kulturore ёshtё mёse i domosdoshёm pёr t’u kryer.
Personat qё merren me MP dhe industritё e reklamave sulmohen nga reklama tё pёrkthyera
shumё keq, me pak ose aspak kuptim pёr gjuhёn vendase, dhe kjo shpesh herё i çon ata drej
falimentit.
Pёrkthimet e dokumentave, sloganeve dhe literaturёs duhet tё kontrollohen disa herё para se tё
publikohen nё lidhje me ndyshimet gjuhёsore ndёrkulturore dhe nuancat e tyre; kjo nuk duhet tё
ndodhi vetёm midis gjuhёve, por edhe brenda tyre. Edhe brenda anglishtes ka ndryshime tё tilla.
Fjalet e folura
Marrёdhёniet publike qё angazhojnё komunikimin gojor si konferencat e shtypit ose intervistat,
kёto ngjarje duhet t’i pёrgatitin brenda kornizave tё ndyshimeve ndёr kulturore. Me pak fjalё,
stili i tё folurit dhe pёrmbajtja e tyre ndyshon nёpёr kultura tё ndryshme.
Stilet e komunikimit tё Australianёve dhe Britanikёve janё pёrshkruar si “tё hollёsishme”, qё do
tё thotё se mesazhi transmetohet vetёm nёpёrmjet fjalёve. Nё kёtё rast sfondi i informacionit
ёshtё domosdoshmёrisht i besueshёm, keqkuptimet shmangen dhe fjalёt e folura marrin kuptimet
e tyre tё drejtpёrdrejta. Nё disa kultura tё tjera komunikimi ёshtё “i fshehtё”. Marrёsit e mesazhit
e interpretojne kontekstin dhe domethёnien joverbale nё varёsi tё atij qё ёshtё duke folur. Fjalёt
e folura nuk pёrkthehen domosdoshmёrisht nё njё histori tё plotё pёr aq kohё sa lexuesi pritet tё
lexojё midis rreshtave.
Ne lidhje me permbajtjen, folёsi duhet tё jetё i kujdesshёm dhe t’i bёjё me humor kalimet
ndёrkulturore, metaforat, aforizmat dhe anekdotat. Me fjalё teё tjera, referencat pёr temat
politike dhe/ose fetare mund tё jenё tema shumё tё nxehta nё disa kultura.
Fjalёt e folura pёrdoren nё grupe tё caktuara kulturore pёr tё theksuar ndryshimet ndёrkulturore
ndaj ato duhet tё pёrdoren qё ta ndihmojnё folёsin tё shfaqet dhe tё identifikohet me audiencёn.
Fjalёt e shkruara
Njoftimet per shtyp, dhe gjithё botimet e tjera kёrkojnё njё nivel tё caktuar ndjeshmёrie
ndёrkulturore kur aplikohen jashtё vendit tё origjinёs. Tradita gazetareske, stili i tё shkruarit,
efektiviteti i lajmit, sistemi i shpёrndarjes dhe ekzistenca ose jo e ‘shtypit tё lirё’ janё tё gjitha
zonat tё cilat kanё ndikimin e vet nё mёnyrёn e tё shkruarit.
Pёrvec tё tjerave, pjesa mё e rёndёsishme, e parё nga njё perspektivё ndёrkulturore ёshtё si tё
shkruash nё njё mёnyrё qё e pёrfshin lexuesin nё atё shoqёri. Disa kultura mund tё preferojnё
njё mёnyrё tё shprehuri inspiruese dhe plot ngjyra, disa tё tjerё objektive dhe faktike. Disa te
tjerё mund tё jenё tё motivuar nga gjuha, e cila pёrfshin besimin fetar ose tonet morale, tё tjerё
madje, janё edhe materialiste ose tё orientuar nga paraja.
Kur shkruhet, hapi i pare duhet tё jetё gjithmonё shikimi dhe integrimi i pjesёve tё vecanta
ndёrkulturore tё audiences sё caktuar.

Kanalet e komunikimit
Praktikantet e PR-it vёnё nё pёrdorim njё sёrё kanalesh tё ndryshme komunikimi kur mundohen
tё qarkullojnё materialin qё ka lidhje me fushatёn e tyre. Kanalet kryesore tё komunikimit nё
Britani dhe Amerikё jane radio, shtypi, televizioni, interneti ose hapёsirat publike. Megjithatё
kёto mjete nuk mund tё perdoren gjithmonё jashtё kёtyre vendeve.
Nё shumё vende, radioja, televizioni apo gazetat mund tё mos jenё burimi i parё i informacionit.
Nivelet arsimore mund tё jenё tё ulёta dhe/ose radiot mund tё jenё tё kushtueshme. Nё Afrikё, tё
drejtёn e hyrjes nё internet e kanё vetёm 1,4% e popullsisё. Edhe atje ku ekzistojne kanale tё tilla
komunikimi si p.sh. televizioni, disa metoda tё pёrdorura nga praktikuesit e marrёdhёnieve
publike, tё quajtur marketing gueril, do tё interpretoheshin ndryshe nё vendet e tjera. P. sh.
Ndёrprerja e televizioneve live do tё ishte qesharake nё Britani, ndёrsa nё vendet e tjera do tё
konsiderohej papёrgjegjshmёri dhe rebelim.
Kanalet e zakonshme tё komunikimit nё disa vende thjesht nuk do tё kishin ndonjё efekt nё
kuadrin e marrёdhёnieve publike. Nё vende tё tilla, alternativat lokale duhet tё kёrkohen si
drejtues fetare, drejtues tё grupeve shoqёrore, mёsues shkollash ose OJF-sh. Informacioni qё
vjen nga figura te tilla jo vetёm qё e arrin audiencёn, por perceptohet nё menyrё mё tё
besueshme qoftё kjo nga vendasit apo edhe nga tё huajt qё jetojnё aty.

Materialet e MP
Pёrdorimi i publiciteteve nё materialet e fushatave tё marrёdhёnieve publike si p.sh. logo
slogane, piktura, ngjyra ose skica, duhet tё jetё i analizuar nё nivele ndёrkulturore. Pikturat tё
cilat nё pamje tё parё konsiderohen si jo tё dёmshme nё njё kulturё mund tё nёnkuptojnё tё
kundёrtёn nё njё kulturё tjetёr. P.sh. njё kompani qё reklamon syze dielli nё Tailande duke
nxjerrё njё shumёllojshmёri kafshёsh qё mbajnё kёto syze, mund tё falimentojё sepse nё
Tajlandё kafshёt konsiderohen krijesa tё ulёta dhe asnjё tailandez qё ka respekt pёr veten nuk do
tё vishte/pёrdorte ndonjё gjё, e cila ёshtё veshur mё parё nga njё kafshё. Nё mёnyrё tё ngjashme
logot ose simbolet janё kulturalisht tё ndjeshme. Njё pije freskuese u hodh nё tregun arab me njё
logo mjaft atraktive nё tё. Arabeёt e interpretuan kёtё si njё veprim pro-izraelit dhe refuzuan ta
blinin pijen.

Pёrfundimi
Pjesёt e pёrmendura mё sipёr janё veçse njё pjesё e vogёl e atyre qё kёrkojnё njё vlerёsim tё
kujdesshёm ndёrkulturor nga praktikuesit e MP nё rast se duan qё fushatat e tyre ndёrkombёtare
tё jenё tё suksesshme. Qёllimi i zbatimit tё analizёs sё marrёdhёnieve ndёrkulturore nё MP
siguron ndёrtimin e fushatave tё tilla qё pёrcaktojnё audiencёn nё mёnyrёn mё tё mirё tё
mundshme.
Sepse,
Marrëdhëniet publike janë një instrument miks i marketingut dhe kontribuojnë në promovim.
Dhe sepse, sic shkruan psh Stuart Turner në “Marrëdhëniet Publike” në 1987: Marrëdhëniet
Publike janë sforcim i vazhdueshëm për të stabilizuar e mbajtur një mirëkuptim reciprok midis
“organizatës apo kujtdo qoftё” e publikut.