8

Filipino 8
Ikaapat Markahan – Modyul 4
Florante at Laura

alaa
n
I LI
ah
am B IB
AG
P
ng
ri N
1 g-a
a
P I
Pa I I
N D
HI
 Aralin Leksyon 6: Dalawang Uri ng
4 Ama

Alamin

Para sa Mag-aaral
Tungkol saan ang modyul na ito?
Alam mo ba na may iba’t ibang uri ng ama? Gusto mo bang malaman kung ano ano ang
mga ito? Kung gusto mo, paano mo siya tatanggapin?
Ang modyul na ito ay naglalaman ng Leksyon 6: Dalawang Uri ng Ama. Ito ay magagamit
natin sa pagkakaroon ng kaalaman kung anong uri ng ama mayroon tayo. Makatutulong din
ito sa paghubog sa inyong pagkatao kung paano ninyo maiintindan ang mga ikinikilos at
ginagawa ng inyong ama para sa iyo at sa inyong pamilya.

Tuklasin

Alam mo ba na mayroong iba-ibang paraan ang mga tao sa pagharap sa mga

pagsubok sa buhay? Para sa iba ito ay nagsisilbing gabay nila sa pagtamo ng magandang
hinaharap. Sa mga mag-aaral na katulad mo, ang karaniwang pagsubok sa buhay ay kung
papaano makahabol sa “deadlines” ng iyong mga proyekto. Kung minsan ang dahilan ng
pagkakaroon ng mga pagsubok ay upang matugunan ang pangangailangan sa pag-aaral
bilang bahagi sa pagtatamo ng kasanayan

Gawain 3: Kwento Mo, Isulat Mo!

Panuto: Isulat sa patlang ang iyong sagot.

Paano mo hinaharap ang mga pagsubok na dumarating sa iyong buhay?

__
______________
__
__
____________________

1
 Suriin

Gawain 4: Halina’t Magbasa!

Ihanda ang sarili na tumuklas ng isang bago at makabuluhang aralin. Hayaang
mahasa ang iyong kakayahan sa panitikan. Kung kaya simulan na natin ang pag-aaral.

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang sumusunod na mga saknong.

Aralin 6: Dalawang Uri ng Ama

May mga magulang na pinaghahandaan ang kinabukasan ng kanilang mga anak.

Sa kabilang dako, may mga magulang din na pabaya sa kanilang mga anak kaya
napapariwara ang buhay ng mga ito.
Tuklasin sa araling ito kung anong uri ng mga magulang ang inilarawan ng makata
sa tula.
69
Nagkataong siyang pagdating sa gubat
ng isang gererong bayani ang tikas,
putong na turbante ay kalingas-lingas
pananamit Moro sa Persyang siyudad.
70
Pinigil ang lakad at nagtanaw-tanaw,
anakiý ninitang pagpapahingahan,
di kaginsa-ginsaý ipinagtapunan
ang pika’t adarga’t nagdaop ng kamay.
71
Saka tumingala’t mataý itinirik
sa bubong ng kahoy na takip sa langit,
estatuwa manding nakatayo’t umid,
ang butonghininga niyaý walang patid
72
Nang magdamdam-ngawit sa pagayong-
anyo,
sa puno ng isanng kahoy ay umupo,
nagwikang “O palad!” sabay ang pagtulo
sa mata ng luhang anakiý palaso.
73
Uloý ipinatong sa kaliwang kamay
at saka tinutop ang noo ng kanan;
anakiý mayroon ginugunamgunam,
isang mahalagang nalimutang bagay.
74
Malaoý humilig, nagwalang-bahala,
di rin kumakati ang batis ng luha;
sa madlang himutok ay kasalamuha
ang wikang, “Fleridaý tapos na ang tuwa!”
75
Sa baling sandal ay sinasabugan
yaong buong gubat ng maraming “Ay! Ay!”
na nakikitono sahuning mapanglaw
ng panggabing ibong dooý nagtatahanan,
76
Mapamaya-mayaý nagbangong nagulat,
Tinangnan ang pika’t sampu ng kalasag;
Nalimbag sa mukha ang bangis ng furias
“Di ko itutulot!” ang ipinahayag.
77
“At kung Fleridaý iba ang umagaw
at di ang ama kong dapat na igalang,
hindi ko masabi kung ang piking tangaý
bubuga ng libo’t laksang kamatayan!
78
“Bababa si Marte mula sa itaas
sa kaylalimaý aahon ang Parcas;
buong galit ila ay ibubulalas,
yayakagin niring kamay kong marahas!

79
2
 “Sa kuko ng liloý aking aagawin
ang kabiyakniring kaluluwang angkin;
liban na kay ama, ang sinuma’t alin
ay di igagalang ng tangang patalim.
80
“O, pagsintang labis ng kapangyarihan,
sampung mag-amaý iyong nasasaklaw;
pag ikaw ang nasok sa puso ninuman,
hahamaking lahat masunod ka lamang!
81
“At yuyurakan na ang lalong dakila—
bait, katuwiraý ipanganganyaya;
buong katungkulaý wawal-ing-bahala,
sampu ng hiningaý ipauubaya.
82
”Itong kinaratnan ng palad kong linsil
salaming malinaw na sukat mahalin
ng makatatatap, nang hindi sapitin
ang kahirapan kong di makayang bathin.”
83
Sa mawika ito luhaý pinaagos,
pikaý isinaksak saka naghimutok;
nagkataon naming parang isinagot
ang buntunghininga niyaong nagagapos.
84
Gereroý namangha nang itoý marinig,
pinagbaling-baling sa gubat ang titig;
nang walang makitaý hinintay umulit,
di man nalaoý nagbagong humibik.
85
Ang bayaning Moroý lalo nang namaang,
“Sinong nananaghoy sa ganitong ilang?”
lumapit sa dakong pinanggagalingan
ng buntunghininga’t pinakamatyagan.
86
Inanbutan niyaý ang ganitong hibik:
“Ay, mapagkandiling amang iniibig!
bakit ang buhay moý naunang napatid,
akoý inulila sa gitna ng sakit?
87
3
“Kung sa gunita koý pagkuru-kuruin
ang pagkahulog mo sa kamay ng taksil,
parang nakikita ang iyong narrating . . .
parusang marahas na kalagim-lagim.
89
“At alin ang hirap na di ikakapit
sa iyo ng Konde Adolfong malupit?
ikaw ang salamin – sa Reyno – ng bait,
pagbubuntunan ka ng malaking galit.
90
“Katawan mo amaý parang namamalas
ngayon ng bunso mong lugami sa hirap;
pinipisan-pisan at iwinawalat
ng pawa ring lilo’t berdugo ng sukab.
91
“Sampu ng lingcod mo’t mga kaibigan
kung kampi sa liloý iyo nang kaaway;
ang di nagsaiyoý natatakot namang
bangkay moý ibao’t mapaparusahan.
92
“Hanggang dito, amaý aking naririnig,
nang ang iyong uloý itapat sa kalis;
ang panambitan mo’t dalangin sa Langit,
na akoý maligtas sa kukong malupit.
93
“Ninanasa mo pang akoý matabunan
ng bangkay sa gitna ng pagpapatayan,
nang huwag mahulog sa panirang kamay
ng Konde Adolfong higit sa halimaw.
94
“Panalangin moý di pa nagaganap,
sa liig moý biglang nahulog ang tabak;
nasnaw sa bibig mong huling
pangungusap
ang Adiyos bunso’t buhay moý lumipas.
95
“Ay, amang ama ko! kung
nagunamgunam –
madla mong pag-irog at pagpapalayaw,
ipinapalaso ng kapighatian –
luha niring pusong sa mataý nunukal.
96
 “Walang ikalawang ama ka sa lupa
sa anak na kandong ng pag-aaruga;
ang munting hapis kong sumungaw sa
mukha,
sa habag moý agad nanalong ang luha.
101
“Kung ang walang patid na ibinabaha
ng mga mata koý sa hinayang mula –
sa mga palayaw ni ama’t aruga –
malaking palad ko’t matamis na luha.

97
“Ang lahat ng tuwaý natapos sa akin,
sampu niring buhay ay naging hilahil;
ama koý hindi na malaong hihintin
akoý sa payapang bayaý yayakapin.”
102
“Ngunit ang nanahang maralitang tubig . ..
sa mukha’t dibdib kong laging dumidilig,
kay ama nga galing datapuwa’t sa bangis,
hindi sa andukha at pagtatangkilik.

98
Sandaling tumigil itong nananangis,
binigyang-panahon luhaý tumagistis
niyong naaawang Morong nakikinig,
sa habag ay halos magputok ang dibdib.
103
“Ang matatawag kong palayaw sa akin
ng ama koý itong akoý pagliluhin,
agawan ng sinta’t pagnasa-nasaing
lumubog sa dusa’t buhay koý makitil.

99
Tinutop ang puso at saka nagsaysay,
“Kailan,” aniya, “luha koý bubukal
ng habag kay ama at panghihinayang
para ng panaghoy ng nananambitan?
104
“May para kong anak na napanganyaya,
ang layaw sa amaý dusa’t pawing luha?
Hindi nakalasap kahit munting tuwa
sa masintang inang pagdakaý nawala.”

100
“Sa sintang inagaw ang itinatangis,
dahilan ng aking luhang nagbabatis;
yaoý nananaghoy dahil sa pag-ibig
sa amang namatay na mapagtangkilik.

Isagawa
Panuto: Pumili ng isang saknong sa itaas na nagpapahayag ng pinakamasaklap na
pangyayari sa buhay ng isang anak sa piling ng kanyang ama. Ipaliwanag/Patunayan ang
iyong sagot at isulat ito sa iyong sagutang papel.

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_____________________________________________.

4
Ang tayutay, o figures of speech sa wikang Ingles, ay ang mga salitang ginagamit upang
gawing makulay, matalinghaga, kaakit-akit, at mabisa ang isang pahayag.
Ano ang mga uri at halimbawa ng tayutay?

A. Pag-uugnay o Paghahambing
1. Simili o Pagtutulad (Simile)
Ito ay nagpapakita ng pagtutulad ng dalawang magkaibang bagay sa
pamamagitan ng mga katagang tila, kagaya, kasing-, sing-, ga-, katulad,
anakiý, animo, para, parang, para ng, kawangis ng, gaya ng, at iba pang mga
kauring kataga.
Halimbawa:
“Siya ay katulad ng kanyang amang mapagpapatawad.”

2. Metapora o Pagwawangis (Metaphor)

Ito ay tiyak na paghahambing ngunit hindi na ginagamitan ng pangatnig
ginagamitan ng mga katagang kagaya, katulad at mga kauri.
Halimbawa:
“Ang mga mata ni Oscar ay bituing nagniningning sa kalangitan.”

3. Pagpapalit-saklaw (Synecdoche)
Ito ay nagbabanggit sa isang bahagi o konsepto ng kaisipan upang tukuyin
ang kabuuan. Maaari rin na ang kabuuan ay katapat ng isang bahagi.
Halimbawa:
“Libu-libong tao ang umaasa saýo.”

B. Paglalarawan
1. Pagmamalabis o Eksaherasyon (Hyperbole)
Ito ay lubhang pinapalabis o pinapakulang ang kalagayan o katayuan ng
isang tao, bagay, pangyayari, kaisipan, damdamin at iba pang katangian. Ito
rin ay gumagamit ng eksaherasyon.
Halimbawa:
“Nagliliyab sa galit si Jose dahil sa napaslang nitong kalabaw.”

2. Apostrophe o Pagtawag (Apostrophe)

Ito ay ang pakikipag-usap sa isang karaniwang bagay na para bang ito ay
isang buhay na tao na malayo o naroon at kaharap gayong wala naman.
Halimbawa:
“Ulan, kami ay lubayan ngayong araw.”

3. Eksklamasyon o Pagdaramdam (Exclamation)

Ito ay isang pagpapahayg o paglalabas ng matinding damdamin.
Halimbawa:
“Isa kang salot sa ating lipunan!”

4. Paradoks o Paradoha (Paradox)

5
 Ito ay ang paglalahad ng pagsalungat sa karaniwan na kalagayan o
pangyayari ngunit kung masusing iisipin ay nagpapahayag ito ng
katotohanan.
Halimbawa:
“Kung sino pa ang matanda ay siya pang parang bata.”

5. Oksimoron o Pagtatambis (Oxymoron)

Ito ay nagtataglay ng mga salitang nagsasalungatan upang lalong
mapatingkad o mapansin ang bias ng pagpapahayag.
Halimbawa:
“Ang batang malungkott ay sumaya nang Mmakita ang kanyang
magulang.”

C. Pagsasalin ng Katangian
1. Personipikasyon o Pagtatao (Personification)
Ito ay ginagamit upang bigyang-buhay ang mga bagay sa pamamagitan ng
mga salitang nagsasaad ng kilos.
Halimbawa:
“Lumuluha na naman ang mga ulap.”

D. Pagsasatunog
1. Paghihimig o Onomatopeya (Onomatopoeia)
Ito ang pagpapahiwatig ng ma kahulugan gamit ang tunog o himig ng mga
salita.
Halimbawa:
“Dumagundong sa buong gusali ang lakas ng kulog kagabi.”

2. Aliterasyon o Pag-uulit (Alliteration)

Ito ay pag-uulit ng mga salita o parirala upang bigyang-diin ang isang
pahayag.
Halimbawa:
“Malaya na ang Pilipinas! Malaya laban sa mga umaalipusta. Malaya
sa mga kadenang gumagapos.”

(https://gabay.ph/tayutay/

Isagawa
Performance Task

Gawain 7: Maging Makata!

Buksan ang iyong isipan at gamitin ang kaalamang natutuhan upang maisagawa ang
gawaing itinakda.
Panuto: Sumulat ng isang saknong ng tula na may apat na tuludtod,may sukat at tugma na
may temang pag-ibig. Gumamit ng ilang tayutay sa pagbuo ng iyong tula.

6
 PAMANTAYAN
20 Puntos 15 Puntos 10 Puntos 5 Puntos
Ang tulang Ang tulang Ang tulang nabuo Ang tula ay di
nabuo ay talaga nabuo ay ay bahagyang naging
ng organisado, organisado, organisado, maingat organisado, hindi
maingat na maingat na na naisulat nang maayos ang
naisulat,talagan naisulat, may bahagayang pagkakasulat,
g malikhain, malikhain, kaingatan, hindi malikhain,
wasto at wasto at bahagyang hindi wasto at
talagang angkop sa malikhain, may hindi angkop sa
naangkop sa napiling tema. kawastuhan at napiling tema.
napiling tema. bahagyang may
kaangkupan sa
napiling tema.