UEE 301

Hava Aracı Yapıları

Ahmet AĞIRMAN
ahmetagirman@erciyes.edu.tr
https://www.facebook.com/groups/erciyescizgi/
Anormal Operasyonlar Sonrası İşlemler
& Hava Aracı Simetrisi

Lecture 7

UEE301-2014/2015
Kısa notlar
• Verilen ödevler nota tabidir
• Ödevlerde özgünlük/intihal kurallarına uyun
• Aksi söylenmedikçe ödevler
https://www.facebook.com/groups/erciyescizgi/
adresine yüklenecektir

UEE301-2014/2015
Ders akışı
• Giriş
• Bozulmuş Füzelaj
• Hava Aracının Yatay Teraziye Alınması
• Reglaj (Rigging) Kontrolleri

UEE301-2014/2015
Özet

Giriş
• Anormal operasyon:
– Türbülans, sert iniş, vb. nedeni ile yüksek miktarda
yüklere maruz kalınır
– Yapılarda bozulmalar meydana gelmiş olabilir
• Söküm-Montaj:
– Kanat, stabilize yüzeyleri, empenanj gibi ana
bölümlerin sökülmesi gerekebilir
• Çarpma:
– Çarpma yerinde görünen hasar: Belirgin
– Çarpma bölgesine uzak yerde hasar: Çeşitli
bozukluklar, hiza kayması

UEE301-2014/2015
Özet

Giriş
• Bu tür bozulmalar genelde gözle tespit edilebilir
– Yüzey buruşması
– Birleşme bölgelerinde boya çatlağı
– Kayıp perçin, vb
• Gözle tespit her zaman mümkün değildir!
– Hizalama, reglaj ve geometri kontrolü yapılmalıdır
• Kontrollerin nasıl yapılacağı ve analizi hava aracı
manuelinde yazar
• Manuelde yazan prosedürlere uyun!
UEE301-2014/2015
Özet

Ders akışı
• Giriş
• Bozulmuş Füzelaj
• Hava Aracının Yatay Teraziye Alınması
• Reglaj (Rigging) Kontrolleri

UEE301-2014/2015
Özet

Kontrol Öncesi
• Genel hasar kontrolü
– Yüzeyde buruşma ve bozunma
– Atmış/kesilmiş/düşmüş perçin
• Hava aracınının teraziye alınması

UEE301-2014/2015
Özet

Füzelaj Bozulma Türleri

• Boylamsal düzlemde (buttock) bükülme:
– Füzelaj alt bölgesinde burun, orta ve arka tarafta orta hattan aşağıya şakül sarkıt
– Zemindeki iz düşüm noktalarını işaretle
– Bu üç nokta düz bir çizgi üzerinde birleşebiliyor mu? veya
– İlk iki noktayı birleştiren çizgi üçüncüsünden de geçiyor mu?
– Evet: Bükülme olmamıştır
– Hayır: Bükülmenin miktarı limitler içinde mi, bakım manuelinden kontrol et
• Yatay düzlemde bükülme:
– Hogging and sagging olarak bilinen durum
– Yukarı bel verme (hogging): Alt füzelaj bozulma yüzünden konkav duruma geçmiş
– Aşağı bel verme (sagging): Alt füzelaj konveks duruma geçmiş
– Yukarı bel vermede sabit yatay kuyruk yüzeyinin insidans açısı artar, aşağı bel vermede azalır
– Ölçümle ilgili prosedürler hava aracı manuelinde belirtilir
• Burulma (Twist):
– Füzelaj burulması ile ilgili kontrollerin nasıl yapılacağı teknik dokümanlarda verilir
– Yine gövde üzerinde ön ve arka tarafta belirli noktalara konacak mastar yardımıyla inklinometre ile
yapılan benzer ölçümlerle tespit edilir
VİDEO
UEE301-2014/2015
Özet

Ders akışı
• Giriş
• Bozulmuş Füzelaj
• Hava Aracının Yatay Teraziye Alınması
• Reglaj (Rigging) Kontrolleri

UEE301-2014/2015
Özet

Leveling
• Hizalama veya gövdedeki buruşma, kayma gibi
aksaklıklar hava aracı terazideyken yapılır
• Uçuş pozisyonunda teraziye almak için
genellikle krikolar ile jaklanır
• Jak üzerinde hava aracı:
– İniş takımlarının yer teması yok
– Yanal ve boylamsal datumlar yer yüzüne paralel
(terazide)
≡ Hava aracı düz uçuş pozisyonunda
UEE301-2014/2015
Özet

Leveling Metodları
• Yöntemler çeşitlidir
– Harici mastar (straight edge) ve su terazisi (spirit
level) kullanımı
– Dahili monte şakül kullanımı
– Dahili monte su terazisi kullanımı

UEE301-2014/2015
Özet
Harici mastar (straight edge) ve su
terazisi (spirit level) ile teraziye alma
• Küçük hava araçlarında
– Füzelaja tutturulmuş bazı köşebent veya çubuklar
mevcuttur
– Bu köşebent veya çubuklar üzerine düz bir mastar
konulur
– Mastar hava aracının boylamsal veya yanal datum
hatlarına pararlel olmuş olur
– Bu düz mastarın üzerine bir baloncuklu su terazisi
(spirit level) konulduğunda hava aracının ilgili
eksende terazisi ölçülmüş ve jaklar vasıtası ile de
ayarlanmış olur
• Bazen hava araçlarının ana büyük
lonjeronlar gibi yapıya pararlel elemanlar da
bu köşebent ve çubuklar ile aynı görevi
görebilir.
– Bu durumda yalnızca baloncuklu su terazisini bu
elemanların üzerine koyarak ölçüm yapmak
yeterlidir

UEE301-2014/2015
Özet

Dahili monte su terazisi ile teraziye alma

• Bazı hava araçlarında dahili monteli
yardımcı kullanılır
• Su terazisi tipinde inklinometre
(inclinometer) ölçüm cihazları
boylamsal ve yanal teraziyi (yataylığı)
göstermek üzere gövdeye gömülü
şekilde tuturulur
• Örneğin kapı üst eşiğinde yer alan su
terazisi
• Önce yanal terazi sonra boylamsal
terazi sağlanmalıdır
– Daha sonra yanal terazi tekrar kontrol edilmelidir

UEE301-2014/2015
Özet

Dahili monte şakül ile teraziye alma

• Bazı hava araçlarında grid veya ızgara metodu
kullanılır
– Bir şakül ve ızgara kullanılır
– Bir ızgara levhası mütemadi olarak örneğin hava aracı
kabin zeminine tutturulmuştur
– Hava aracı teraziye alınacağı zaman ipe bağlı bir şakül
(veya iskandil kurşunu) ızgaranın bulunduğu zemin
bölgesinin hemen üzerinde işaretli özel bir noktaya
asılarak ızgara levhaya doğru serbest bırakılır
– Şakülün ucu ızgara merkez noktası ile örtüşüne kadar
jaklardan ilgili ayarlamalar yapılarak hava aracı teraziye
alınmış olur
UEE301-2014/2015
Özet

UEE301-2014/2015
Özet

Uyarılar, Tedbirler
Jaklama zemini
• Hangar veya apron zemini ilgili işlemleri gerçekleştirirken ortaya
çıkabilecek tüm yükleri karşılayabilecek mukavemette ve düz olmalıdır
• Eğer zemin bu mukavemete sahip değilse jaklar zemin gevşekliğinden
dolayı devrilebilir
– Hava aracında hasar meydana gelebilir
– Can kaybı meydana gelebilir
Hava koşulları
• Reglaj kontrolleri normal şartlar altında açık havada yapılmamalıdır
• Zorunluluk varsa hava aracı hakim rüzgarı karşıdan alacak şekilde
konumlandırılmalıdır
• Her ne olursa olsun güçlü ve ani rüzgarların olduğu şartlarda hava aracı jaka
alınmamalıdır

UEE301-2014/2015
Özet

Uyarılar, Tedbirler
Ağırlık ve yük miktarı
• Reglaj kontrolleri amacı ile jaklama yapılacağı zaman bakım
manuellerinde veya üretici tarafından hazırlanmış reglaj diyagramlarında
tam olarak belirtildiği şekliyle hava aracının ağırlık ve yük miktarına
dikkat edilmelidir
• Her ne olursa olsun izin verilen hava aracı maksimum jaklama ağırlığı
kesinlikle geçilmemelidir
Yabancı maddenin uzaklaştırılması
• Hava aracını kaldırma esnasında hasara neden olabilecek tüm alet ve
cihazlar uzaklaştırılmalı ve işlemle ilgisi olmayan hiç bir personelin işlem
sırasında operasyon sahasında bulunmasına izin verilmemelidir.
Operasyon ve emniyet prosedürleri
• Jaka alma ile ilgili üreticinin tarif ettiği operasyon ve emniyet
prosedürleri eksiksiz takip edilmelidir
UEE301-2014/2015
Örnek (A320/A321)

UEE301-2014/2015
Özet

A320/321 AMM: Ch 05-56-00

• Anormal operasyonlar sonrası hava aracının teraziye alınması ve ölçümü ile ilgili
prosedürler açıklanmıştır
• Hava aracının yerden yükseltilmesi bu prosedürün bir parçası olarak ele alınmıştır
• Yerden yükseltme Subtask 05-56-00-581-050 numaralı alt-görev (subtask) olarak tarif
edilmiş ve bu alt-görev de esasen Task 07-11-00-581-001 numaralı hava aracını jaklarla
kaldırmayı tarif eden standart göreve (task) yönlendirmiştir
• İşlem sırası
– Job Set-up:
– Subtask 05-56-00-860-050: Aircraft Maintenance Configuration
– Subtask 05-56-00-650-050: Defueling of the Aircraft
– Subtask 05-56-00-581-050: Lifting of the Aircraft
– (1) Lift the aircraft with jacks (Ref. TASK 07-11-00-581-001) and lift
– the wheels off the ground.
– Subtask 05-56-00-941-052: Get Access
– Subtask 05-56-00-941-053: Datum Lines and Datum Points Necessary for the Measurements
– Subtask 05-56-00-941-054: Procedure for the Z Measurements on Different Points of the Aircraft
• 3. adım: AMM başka bir standart göreve (task), yani hava hava aracının jaklar ile nasıl
havaya kaldırılacağı görevine, yönlendirmektedir
• Bu görev de AMM 07-11-00’da tarif edilmektedir
UEE301-2014/2015
Özet

UEE301-2014/2015
Özet

UEE301-2014/2015
Özet

UEE301-2014/2015
Özet

UEE301-2014/2015
Özet

UEE301-2014/2015
Özet

UEE301-2014/2015
Özet

UEE301-2014/2015
Ders akışı
• Giriş
• Bozulmuş Füzelaj
• Hava Aracının Yatay Teraziye Alınması
• Reglaj (Rigging) Kontrolleri

UEE301-2014/2015
 Reglaj (Rigging)
• Kanatlar, yatay ve dikey stabilizeler gibi ana yüzeylere tutturulmuş olan
hareketli uçuş kontrol yüzeylerinin hareketini ve ayarını içeren işlemler
• Aileronlar kanatlara, elevatörler yatay stabilizelere ve rudder ise dikey
stabilizeye tutturulmuştur
• Bu yüzeyler ve kontrol elemanları ile ilgili reglaj işlemleri kablo
gerginliğini tayin etmek, uçuş kontrollerinin hareket limitlerini ayarlamak
ve bu hareketlerin duraklarını tayin etmeyi içerir
• Uçuş kontrollerine ek olarak, reglaj işlemleri
– Motor kontrolleri, uçuş güvertesi kontrolleri, toplanabilir iniş takımı
komponentleri gibi yerlere uygulanmasının yanında
– Çatal pin (cotter pin), kilit somunu (locknut) ve emniyet teli (safety wire) gibi
hırdavat kullanılarak birçok elemanın emniyetli tutturulmasını sağlayan
işlemleri de içerir

UEE301-2014/2015
 Reglaj Spesifikasyonları
Tip Sertifikası Data Kağıdı veya Tip Sertifikası (Type Certificate Data Sheet,
TCDS):
• Hava aracı, motor veya pervanenin resmi tanımlaması için TCDS kullanılır
• İçeriğinde:
– Tip sertifikası için gerekli hava hızı limitleri,
– Ağırlık limitleri,
– İtki limitleri,
– RPM limitleri,
– Kontrol yüzeyi hareketleri,
– Motor markası ve modeli,
– Minimum mürettebat,
– Yakıt tipi,
– Hava aracına monte edilebilir çeşitli komponentler gibi limitasyonları ve
bilgiyi listeler
• Uluslararası sivil havacılıkta kullanılmak üzere hava aracı üretimi yapan
kuruluşların bulundukları ülkelerin havacılık otoriteleri tarafından
yayımlanır. Örneğin, ABD için FAA, AB için EASA.
UEE301-2014/2015
 Reglaj Spesifikasyonları
Bakım Manueli (Maintenance Manual):
• İlgili aracın üreticisi tarafından geliştirilen ve aracın
bakımı veya onarımı sırasında takip edilecek tavsiye
edilen & kabul edilebilir prosedürleri açıklayan
dokümandır
• Havacılık kuralları üretici tarafından yayımlanan bu tür
prosedürlerin bakım personeli tarafından takip
edilmesini zorunlu kılar
• Bu manuellerde “The Limitations” veya limitasyonlar
olarak geçen bölüm bazı ürünler veya ürünlere ait
komponentlerin “life limits” veya servis ömürlerini
verir ve muayeneler ve bakımlar sırasında bu bölüm
dikkate alınmalıdır
UEE301-2014/2015
 Reglaj Spesifikasyonları
Yapısal Onarım Manueli (Structural Repair Manual, SRM):
• SRM, üreticinin mühendislik departmanı tarafından geliştirilen , spesifik bir hava
aracı yapısında meydana gelmiş genel bir hasarın onarımında rehberlik yapacak
dokümandır
Üretici Servis Bilgisi (Manufacturer’s Service Information):
• Üretici tarafından yayımlanır
– Bilgi bültenleri (information bulletins),
– Servis talimatları (service instructions),
– Servis bültenleri (service bulletins),
– Service mektupları (service letters), vb. gibi formatta olur
• Üretici ürün hakkında herhangi bir geliştirmeyle ilgili talimat verir.
• Servis talimatları bir Uçuşa Elverişlilik Direktifinin (Airworthiness Directive, AD)
yayımlanmasına neden olacak tavsiye edilen modifikasyon veya onarım içerebilir.
• Servis mektupları daha tanımlayıcı prosedürler içerebilir veya bakım
manullerinin bazı bölümlerini yenileyebilir.
• Bu tür yayınlar TCDS’de yer almayan opsiyonel bazı komponentlerin yükleme ve
bakım talimatlarını da içeriyor olabilir.

UEE301-2014/2015
 Hava Aracı Asamblesi (Assembly)
Aileron Yüklemesi (Aileron Installation):
• Kontrol yüzeylerinin yüklenmesinde kullanılacak donanım ve
prosedürlerin hatasız olmasının sağlanmasında hava aracı
üreticisinin bakım manueli ve resimli parça kataloğu (Illustrated
Parts Catalogue, IPC) takip edilmelidir
• Sıkışmaması veya hareket esnasında hasar meydana gelmemesi
için tüm kontrol yüzeyleri spesifik donanım, boşluk ayraçı (spacer)
ve mil yatağı (bearing) kullanımı gerektirir
• Aileronların uçuş güvertesi kontroleri ile bağlantısı yapıldıktan
sonra kablolarının ve itme-çekme çubuklarının doğru bir şekilde
yönlendirildiğinden emin olunması için kontrol sistemi muayene
edilmelidir (inspect)
• Eğer bir denge kablosu yüklenmiş (installation) ise kablonun doğru
bir şekilde tuturulduğundan ve çalıştığından yani aileronların
verilen kontrolle doğru yönlerde ve aynı zamanda birbirine zıt
olarak hareket ettiğinden emin olun
UEE301-2014/2015
 Hava Aracı Asamblesi (Assembly)
Flap Yüklemesi (Flap Installation):
• Hava aracı modeline göre flapların tasarımı, yüklemesi ve flapları
çalıştıran sistemler farklılık göstermektedir
• Üreticinin teknik dokümantasyonu bu konuda takip edilmelidir
• Basit flap sistemleri genellikle manuel olarak kablolarla ve/veya tork
tüpleri ile çalıştırılır
Empenaj Yüklemesi (Empennage Installation):
• Hava aracı hasar görmediği sürece yatay ve dikey stabilizeyi de içeren
empenaj normalde sökülüp takılmaz
• Elevatörler, rudder ve stabilizatörler diğer kontrol yüzeylerine benzer
şekilde üreticinin teknik dokümanlarda tarif ettiği şekliyle reglaj edilir
• Tüm hava aracı unsurları ve reglaj işlemleri hava aracı veya komponent
üreticisi tarafından belirtilen gerekliliklere göre yapıldığında hava
aracının yapısal bütünlüğünü sağlamış oluruz
• Reglaj işlemleri ilgili üreticinin bakım ve servis manuellerinde
açıklanmakla birlikte TCDS belgesi de kontrol yüzey hareketleri ile ağırlık
ve denge limitleri hakkında bilgi vermektedir
UEE301-2014/2015
 Yapısal Hizalama (Structural Alignment)
Not: Ana komponentlerin pozisyon ve yerlerini kontrol
etmeden önce hava aracı bahsettiğimiz gibi jaka ve
sonrasında teraziye alınmalıdır

• Bazı istisnalar dışında konvansiyonel modern hava

araçlarının dihedral ve insidans açıları değiştirilemez
• Bazı üreticiler, kanat ağır tecrübeler yaşadığında kanat
insidans açısının ayarlanmasına izin verirler
• Sert inişler ve uçuş esnasındaki aşırı anormal yüklerin
tecrübe edilmesi karşısında dihedral ve insidans açıları
kontrol edilmeli ve yapıda herhangi bir bozulma veya
limitler dışında bir durum meydana gelmediğinden emin
olunmalıdır

UEE301-2014/2015
 Reglaj Açı Kontrolü

• Bazı hava araçlarında üzerinde hususi bir ölçüm

cihazı (inklinometre veya su terazisi)
koyulmasına müsaade eden veya direk bu
cihazları bünyesinde barındıran ve açı ölçmeye
yarayan özel reglaj bordları vardır
• Bazılarında hizalama transit ve şakül ağırlıkları
veya kadastro ölçümlerinde kullanılan tarzda
teodolit cihazı ve bu cihaza yardımcı olan bir
görüş sırığı kullanılır
• İlgili hava aracında hangi yöntem, alet ve
cihazları kullanacağınızı hava aracı teknik
dokümanlarından öğreniniz.
UEE301-2014/2015
 Reglaj Açı Kontrolü (Genel Adımlar)

• Kanat dihedral açısı

• Kanat insidans açısı
• Finin dikeylik durumu
• Motorun hizalanması
• Yatay stabilize insidans açısı
• Yatay stabilize dihedral açısı
• Simetri kontrolü

UEE301-2014/2015
Kanat ve Kuyruk Yüzeyi Dihedral Kontrolleri

• Belirlenen pozisyonlarda hava aracı üreticisinin sağladığı özel

bordlar kullanılarak dihedral açısı kontrol edilmelidir
• Eğer bu tür bordlar mevcut değilse düz bir mastar ve inklinometre
kullanılabilir
• Dihedral kontrolünün üreticinin belirttiği pozisyonlarda yapılması
önemlidir
• Kanat veya yatay stabilizenin bazı noktaları tam terazi olabilir hatta
anhedral açılar söz konusu olabilir
UEE301-2014/2015
Kanat ve Kuyruk Yüzeyi İnsidans Kontrolleri

• Kanadın burulmadığından emin olabilmek için insidans genellikle belirtilmiş en

az iki kanat pozisyonunda (inboard ve outboard) kontrol edilir
• Çeşitli insidans bordları bu işlem için kullanılabilir
• Bazılarının ön kenarlarında durdurucuları vardır ve bu durdurucu kanadın hücum
kenarı ile temas halinde olmalıdır
• Bazılarında ise konum pimleri bulunur ve yapının özel bir yerine tam olarak uyar
• Her iki durumda da amaç bordun istenen pozisyona tam olarak yerleştirilmesidir
• Birçok durumda borddan çıkan küçük çıkıntılarla bord kanat yüzeyine temas
etmez

UEE301-2014/2015
 Fin (Dikey Stabilize) Dikeyliğinin Kontrolü

• Yatay stabilizenin reglajı kontrol edildikten sonra yanal eksene göre dikey stabilizenin dikeyliği kontrol
edilebilir
• Ölçümler finin tepesinde verilmiş bir noktadan sağ ve sol yatay stabilizelerde verilmiş noktalara olan
mesafe şeklinde gerçeleştirilir
• Ölçümler belirlenen limitler dahilinde olmalıdır
• Rudder menteşelerinden hizalamayı kontrol etmek gerektiğinde:
– Rudderı yerinden sökünüz ve ipi tüm menteşelerin içinden geçecek şekilde şakül asınız ve ağırlığı serbest bırakınız
– İpin tüm menteşelerin merkezinden geçtiğini kontrol ediniz
• Bir diğer yöntem (Rudder): Hava aracı üreticisi iki ardışık rudder menteşesini birleştiren ve düşey bir
platform oluşturan bir yapı sağlamış olabilir, böyle bir platform üzerinden inklinometre ile düşeylik
ölçümü yapılabilir
– İnklinometre sıfır veya izin verilen limitler içinde kalan sıfırdan farklı bir değer okumalıdır

UEE301-2014/2015
 Motor Hizasının Kontrolü
• Motorlar kanatlara motor itki hattı yatay
düzleme genellikle paralel olacak şekilde
monte edilir
• Fakat motor itki hattı boylamsal
düzleme her zaman paralel olmaz.
(Çünkü dış taraftaki (outboard)
motorların pervane arkası havasının
kuyruk yüzeyine doğru yakınsaması
istenebilir)
• Motorların açı ve pozisyonunun
doğruluk kontrolü büyük ölçüde montaj
noktalarının tipine bağlıdır
• Genel olarak hizalama kontrolü motor
bağlantı noktası merkez hattı ile teknik
dokümanlarda belirtilen gövdenin
merkezinden geçen boylamsal eksen
üzerinde belirlenmiş bazı noktalara
mesafe ölçümü olarak gerçekleştirilir
UEE301-2014/2015
 Hava Aracı Simetrisi
• Kontrol için gerekli figürler, toleranslar
ve kontrol noktaları servis veya bakım
manuelinde yer alır
• Küçük hava araçlarında:
– Noktalar arası mesafe ölçümleri genellikle
çelik şerit metreler ile yapılır
– Uzun mesafeler ölçüleceği zaman aynı
gerginliğin elde edilebilmesi için yaylı
kantar kullanılması önemlidir. 5 poundluk
(≈2.25 kg) bir çekme genellikle yeterlidir
• Büyük hava araçlarında:
– Bu işlem genellikle ölçüm yapılacak
noktaların yere tebeşirle işaretlenmesi ile
yapılır
– Hava aracı üzerinde belirli noktalardan
şakül asılarak yerdeki iz düşüm noktası
tebeşirle işaretlenir
– Daha sonra mesafe ölçümleri bu işaretlerin
merkezleri arasında yapılır

UEE301-2014/2015
 Çift-kat Kanatlı Hava
Araçlarında Reglaj Kontrolü
• Hava aracınının boylamsal ve yanal eksenlerde
teraziye alındığından ve bu haliyle sabitlendiğinden
emin olunuz
• Üretici tarafından teknik dokümantasyonda
belirtildiği şekliyle hava aracı üzerinde bu işlemi
yapmanıza yardım edecek özel noktalar veya
yardımcılar genellikle bulunur
– Hava aracı gövdesini tam ortalayacak şekilde aracın jaka
alındığı zemine bir merkez eksen hattı çizin
– Hava aracının en ön noktasına teğet ve bu çizdiğiniz ekseni
dik kesecek ikinci bir hat çiziniz
– Bu çizgileri çizmek için hava aracı kuyruğunun en uç noktası
ile hava aracında en ön orta noktalardan zemine şakül asıp
merkez hattı için gerekli iki noktayı işaretleyebilirsiniz
– Bu noktalardan en önde işaretlediğiniz aynı zamanda dik
kesen hattı çizmek içinde kullanacağınız noktadır
– Yatay ve düşey kuyruk yüzeyleri hava aracında monteli halde
iken yatay stabilizenin insidans açısı ayarlanmalıdır. Kuyruk
bağlama kabloları bağlanmış ve gevşeklik giderilinceye kadar
da gerilmiş olmalıdır
UEE301-2014/2015
 Çift-kat Kanatlı Hava
Araçlarında Reglaj Kontrolü
• Rudder ve elevatörlerin hava aracında
monteli, nötr pozisyonda (mengene
ile) sabitlenmiş olduğundan emin
olunuz
• Uçuş güvertesinde levye ve rudder
pedallarının da aynı şekilde nötr
pozisyonda olduklarından emin olun
• Daha sonra levye ve pedalı sabitleyip
kontrol kablolarının son gerginlik ve
diğer kontrollerini yapın
• Yanda görülen simetrik ölçülerin
tutarlı ve limitler içinde olduğundan
emin
UEE301-2014/2015
Teodolit ve Görüş (Mira) Sırığı İle Reglaj Kontrolü
• Daha çok büyük gövdeli hava araçlarında kullanılır
• Bir teodolit ve datum işareti bulunan belirli yerlere
yerleştirilmiş üzerinde ölçüler bulunan belirli sayıda mira sırığı
yardımı ile yapılan ölçümdür
• Hava aracı teraziye alındıktan sonra mira sırıkları uygun
istasyonlara yerleştirilir
• Sırığın yerleştirildiği yer konusunda dikkatli olunmalıdır, sırık
herhangi bir iç boşluğa yerleştirilmemelidir
– Teodolit kendi ayak takımı üzerinde hava aracı üzerinde belirtilen
pozisyonda teraziye alınır ve mira sırıkları ile ölçüm yapılır
• Teodolit eğer tüm sırıkları okuyacak görüş açısına sahip değilse
yeri değiştirilerek tekrar okuma yapılabilir
UEE301-2014/2015
UEE301-2014/2015
UEE301-2014/2015
 End of

Lecture 7

UEE301-2014/2015