EL FILIBUSTERISMO

Magadia - Hermana Bali Acuña

Barola Bicol
Evangelio Landicho -
Manalo E. Macalalad
Pecina Manalo L.
Cadevida Marquez
Cea Noriega
De Guzman Panopio
Dolor - Rivera
Fider Vizconde
Garcia - Amul

Scene: MADILIM (VOICE OVER)

Pang-aapi, pang-aabuso, diskriminasyon, at ngayon, sa pag-aakala ng lahat na nasa panig
na nila ang panginain, ay muling mabubuhay ang taong nakatakdang sumira sa kanilang
mga plano. Ang taong inakala nilang naibaon na nila sa lupa. Pababagsakin ko ang
pamahalaan at ang mga namumuno dito sa anumang paraan. Marami na ang dugong
dumanak at marami na ang buhay na nawala. Ang aking itinakda ang syang magaganap.
At ako ang kanilang itinuturing na PILIBUSTERO.
Scene: FLASHBACK (basilio&isagani, sisa)
(nananaginip si Basilio)
Sisa: Crispin(HAHA) Basilio (HAHA) (may makakasalubong) Nakita mo ba ang mga
anak ko ? Nakita niyo ba? Naghanda ako ng maraming pagkain para sa kanila, kaso
kaunti nalang kasi kinain ng kanilang ama (huhu) Si Pedro, kilala niyo ba sya ?? (Galit)
Crispin ! Basilio !!! (tawa lang)
(magigising si Basilio)
Basilio: Ina, Ina!!
Isagani: (Ginigising)
Basilio: di ko namalayan na nakatulog pala ako. Nagkaroon ako ng isang masamang
panaginip.(iyak)
Scene: SA KUBYERTA
( donya victorina, kapitan, simoun, don custodio, ben zayb)
Donya Victorina: buenos días a todos ustedes! Kalahati lamang ang takbo ng makina,
Kapitan, Bakit hindi natin bilisan?
Kapitan: Kapag bumilis pa’y maglalagos na tayo sa palayang iyon Ginang.. (sabay
kindat kay Doña Victorina)
Donya Victorina: Mangyari ay wala ni isa mang maayos na lawa sa lupaing ito!
(nagkatinginan ang mga prayle)
Simoun: Ang lunas ay napaka dali (slang), at sa katotohanan ay di ko alam kung bakit
wala ni sinuman ang nakaisip nito. (tinignan siya na may pagtataka) (tumuro sa isang
dako at sinundan ng mga mata nang mga naroroon) Humukay ng isang tuwid na
kanal buhat sa bunganga ng ilog hanggang sa labasan at paraanin sa Maynila; alalaong
baga’y magbukas ng isang bagong ilog sa pamamagitan ng paggawa ng kanal at sarhan
ang dating ilog Pasig.
Don Custodio: Ngunit saan kukuha ng ibabayad sa manggagawa?
Simoun: Walang magugugol, Don Custodio, Pagka’t mga bilanggo ang gagawa.
Don Custodio: Walang sapat na bilanggo!
Simoun: Kung gayo’y piliting gumawa ang mga mamamayan bata man o matanda!
Don Custodio: Kaguluhan lamang ang ibubunga niyan!
Simoun: (tatalikod) Mga kaguluhan, ha! ha! Nag-alsa na ba kahit minsan ang bayang
Ehipto? Nag-alsa na ba ang mga bilanggong Hudeo laban sa banal na si Tito? Tao kayo,
akala ko’y lalo kayong nakauunawa sa kasaysayan!
Don Custodio: Ngunit ang iyong mga kaharap ay di mga Ehipsyo ni Hudeo. At ang
lupaing ito ay hindi miminsang naghimagsik, sa mga panahong ang mga tagarito ay
pinipilit na maghakot ng malalaking kahoy upang gawing mga daong, kung hindi dahil sa
mga pari...
Simoun: Ang mga panahong yaon ay malayo na, ang mga pulong ito ay hindi na muling
maghihimagsik, bigyan man sila ng lalong maraming gawain at patawan man sila ng
lalong mataas na buwis.
Don Custodio: Isang mulatong Amerikano!
Ben Zayb: Indiong Ingles!

Scene: SA ILALIM NG KUBYERTA

(basilio, isagani, simoun)
Basilio: Maiba nga ako, ano nga pala ang sabi ng iyong tiyo tungkol kay Paulita...?
(napangiti lamang si Isagani)
Basilio: Teka, kaibigan... (natatawa) tila yata ikaw ay namula nang ating mapagusapan
ang iyong kasintahan! Ang umiibig nga naman!!! Sabagay ay talaga namang kaibig-ibig
ang iyong kasintahan, maganda na’y mayaman pa. Kaya lang ay...
Isagani: Kaya lang ay ano? (kinakabahan at umarko ang kilay)
Basilio: Teka, wag kang kabahan... ang gusto ko lamang sabihin ay kaya lang, lagi
niyang kasama ang tiya niyang ubod ng sungit (bubulong ngunit malakas pa rin)
Palibhasa’y matanda na!
Basilio & Isagani: Hahahahaha!!!!
(dumating ng mag-aalahas na sa Simoun at nakisalo sa usapan nang dalawang
binata)
Simoun: Magandang araw sa inyo. Maaari ba akong makisali sa usapan ninyo? Tila
kayo’y nagkakatuwaan. Basilio, ikaw ba ay pauwi na at magbabakasyon?
Basilio: Ganoon na nga po Ginoong Simoun.
Simoun: At sino naman ang iyong kasama? Kababayan mo ba siya?
Basilio: Hindi po Ginoo, ngunit magkalapit lamang ang aming bayan. Bakit Ginoo, hindi
pa po ba kayo nakakarating sa bayan nila?
Simoun: Sadyang hindi ako nagtutungo sa mga lalawigan dahil ang mga tao doo’y hindi
naman bumibili ng mga alahas, sa aking palagay ay dahil sa mahihirap ang mga tao doon.
Isagani: Sadyang hindi lamang kami bumibili ng mga gamit na hindi naman namin
kailangan.
(ngumiti ng pilit si Simoun ngunit bakas ang kanyang galit)
Simoun: Bueno heto saluhan niyo na lamang ako sa pag-inom ng serbesa
Basilio: Salamat Ginoo, ngunit hindi kami umiinom ng alak
Simoun: Hindi umiinom? Ika nga ni Padre Camorra masama raw ang puro tubig ang
iniinom.
(gumuhit ang inis sa mukha ni Isagani)
Basilio: Kung tubig lang ang iniinom ni Padre Camorra ay wala sigurong tsismis silang
maririnig.
Isagani: ‘Di tulad ng alkohol, ang matabang na tubig ay nakamamatay ng apoy. At kapag
tubig ay nagalit, iyon ay maaring lumawak at maging dagat na handang magwasak at
pumatay, kapag iyon ay pinainit at naging singaw ay handang tumunaw.
(natigilan si Simoun at halatang namangha)
(tinignan ni Basilio ang dalawa saka siniko si Isagani)
Basilio: Ipagpaumanhin ninyo Ginoong Simoun, kami’y mauuna na sa inyo. Ang tiyo ng
aking kasama ay naghihintay na sa amin doon sa may dakong hulihan.
Simoun: Walang anuman. Pangarap, Basilio pawang mga pangarap!
Basilio: Napakatapang mong sumagot kay Don Simoun.
Isagani: Ang taong iyan ay nakapanghihilakbot! Halos kinakatakutan ko!
Basilio: Siya ang tinatawag na “Kayumangging Kardinal!”
Isagani: Kardinal?
Basilio: Kamahal-mahalang itim kung siya mong ibig. Si Don Simoun ang sanggunian ng
Kapitan Heneral!

Scene: Sa SEMENTERYO
(basilio & simoun)
Basilio: (umikot sa isang puno at naupo sa tabi nito) Matagal na rin nang huling punta
ko rito. Naaalala ko pa rin ang mga pangyayari, sariwa pa ang lahat sa aking isip. Parang
kailan lang ang mga sakit na sinapit ko... (tumayo at napatingin sa isang ilaw na
malapit) ano ‘yon...? Si Ginoong Simoun! Ngunit anong ginagawa niya dito sa libingan
ng aking ina?
(Nakita niya si Simoun na naghuhukay nang kung ano at may katabing isang
malaking kahon. Isang pagbabalik tanaw ang nangyari kay Basilio: Sa paghabol
niya sa kanyang ina noon, may labingtatlong taon na ang nakakalipas, isang
lalaking duguan at hindi niya kilala ang inabutan niya sa gitna ng gubat. Dito’y
pinakiusapan siya nito na tulungang sunugun ang bangkay ng isang di niya kilalang
lalaki.)
Basilio: Hindi ko po kaya kayo matutulungan, ginoo?
(Gulat na liningon ni Simoun ang tinig at may kung anong huhugutin sa bulsa..)
Simoun: Anong ginagawa mo sa gubat na ito? 
Basilio: Kung inyo pong magugunita, sa mismong pook ding ito tayo nagtagpo may
labing tatlong taon na ang nakakaraan. Sa aking palagay kayo po ang naghandog sa akin
ng isang pakikiramay, ikaliligaya ko kung ako’y makatutulong naman sa inyo.
(Kinasa ang rebolber at itinutok kay Basilio.)
Simoun: At sa tingin mo’y sino ako? (humakbang paurong)
Basilio: Isang taong ipinalalagay kong napakadakila. Isang taong ipinagpapalagay ng
lahat, maliban sa akin, na patay na at ang tinamong kasawian ay labis kong
ipinagdaramdam.
Simoun: Isang nakamamatay na lihim ang iyong nalaman. Isang lihim na maaari mong
ikapahamak. Hindi mo ba naisip na dahil dito ay maaari kang masawi sa aking kamay?
Totoong ako’y naparito may labing tatlong taon na ang nakakaraan, upang dakilain ang
isang kaibigan na inilaan ang buhay para ipaglaban ang karapatan ng mga Pilipino laban
sa mga mapang-api. At ngayo’y nagbalik ako upang ipagaptuloy ang kanyang nasimulan.
Hindi ko akalaing ang lason na naiwan ay lubusan ng kumalat sa lipunan! At ang mga
kabataan! Wala ng ginawa kundi sumunod! Magpa-alipin! Hindi pinakikinggan!
Basilio: Hindi G. Simoun! Kung hindi dahil sa pag-aaral ng mga kabataan ng wikang
Kastila ay hindi tayo pakikinggan ng pamahalaan. At ang wikang ito ang magbubuklod
ng tuluyan sa mga Pilipino.
Simoun: Isang pagkakamali! Hindi kailanman ito magiging wikang pambansa! Aanhin
natin ang wikang ito? Itatago lamang ng huwad na wiikang ito ang ating mga karapatan!
Ang ating mga pagkatao!
Basilio: Ginoong Simoun, mali ang inyong iniisip.
Simoun: At ano ang iyong mahihita kung ikaw ay makakapagtapos? Makikita mo bang
masaya ang iyong bayan? Makikita mo bang malaya ang mga tao? At ano, iyo na lamang
bang hahayaan ang iyong ina at kapatid na mabulok sa ilalim ng lupa na tinatapakan ng
mga taong siya mismong pumatay sa kanila?
Basilio: Ano ang nais ninyong gawin ko Ginoong Simoun? Kaya ko ba silang ipaglaban
gayong ako mismo ay wala! Isa lamang akong hamak na estudyante, wala sa buhay.
Hindi maaaring hukayin ang aking ina at iharap sa hukuman ang kanyanng bangkay at
pagkatapos ay mangbintang nang kung sino-sinong kastila.
(Pagkatapos nito ay umalis ng payapa si Basilio. Nanatili si Simoun sa kanyang
kinatatayuan.)
Simoun: Tama kaya ang aking ginawa? Bahala na! Mamamatay ang mahihina at matitira
ang mga malalakas! Kaunting pagtitiis na lang, malapit na akong magtagumpay.
Kaunting tiis na lang.

Scene: OFFICE
(ginoong pasta & Isagani)
(pumasok si Isagani sa opisina ni Ginoong Pasta)
(nagsusulat si Ginoong Pasta at lihim na tinignan si Isagani mula ulo hanggang paa)
Ginoong Pasta: Ikaw pala Isagani! Maupo ka. Kumusta na si Florentino? May kailangan
ka ba?
Isagani: Maraming salamat po. Maayos po ang lagay ng aking amain. (natigil sandali)
Ginoong Pasta: Sige, magpatuloy ka...
Isagani: Marahil ay narinig niyo na ang tungkol sa balak naming mga estudyante na
magpatayo ng Akademya ng Wikang Kastila. 
Ginoong Pasta: Ito ay isang bayan ng mga plano at panukala!
Isagani: Nais naming humingi ng tulong sa inyo upang mapakiling si Don Custodio sa
amin.
Ginoong Pasta: Oo! (napakamot sa ulo) Walang makakahigit sa akin pagdating sa pag-
ibig sa tinubuang lupa at paghahangad ng pagsulong, ngunit hindi maaaring sumulong ng
ganun-ganon na lamang. Hindi ko alam kung batid ninyo ang aking kalagayan, isang
kalagayang maselan; marami akong pag-aari, kailangang kumilos na may lubos na pag-
iingat,,,
Isagani: Hindi po maaaring hangarin naming ilagay kayo sa kagipitan. Ngunit kahit
napaka-kaunti ang nababatid ko tungkol sa batas, mga kautusang –hari, mga lathala at
mga kapasyahang umiiral sa ating bayan, ay inakala kong hindi magkakaroon ng
kaamaan ang makitulong sa mga adhikain ng pamahalaan. Iisa lamang ang aming layunin
at sa paraan lamang kami nagkakaiba.
Ginoong Pasta: Diyan nga nariyan and suliranin, sa karaniwang sabi. Ang gumawa ng
isang bagay na laban sa kanyang mga panukala ay makasusugat.
Isagani: Inakala ko na ang pamahalaan ay dapat humanap ng matibay na saligan.
Ginoong Pasta: (itinaas ang nakayukong ulo) Binata, nararapat na iwanan sa isang tabi
ang mga hakbang na iyan, sapagkat mapanganib. Dapat pagkatiwalaan ang pamahalaan.
Isagani: Paumanhin! Naintindihan ko na ang nais ninyong sabihin... 
(may kung anong hinahanap si Ginoong Pasta)
Isagani: Kung gayon... (tumindig na) Mauuna na po ako!
Ginoong Pasta: Tsk tsk tsk (natigilan) Kaawa-awang binata! Ako man ay nagkaroon ng
ganoong kaisipan. Ang tagumpay ay hindi nagbibigay ng kapanatagan sa kaisipan. Ang
bawat bansa ay may sariling pagpapahalaga gaya ng pagkakaroon ng sariling klima at
mga sakit. Kaawa-awang binata! Kung lahat ay nag-iisip na gaya niya, ay hindi ko
sasabihing hindi... Kaawa-awang binata! Kaawa-awang Florentino!

Scene: LABAS NG BAHAY

(don custodio & pepay)
(nakaupo si Don Custodio at naghihintay)
Don Custodio: (tingin ng tingin sa paligid at sa relo) Napaka tagal naman... may
meeting pa ako...
(sasayaw si Pepay sa gilid)
(mapapalingon si Don Custodio at pinag-papawisan)
Pepay: (seductive na lalapit kay Don Custodio) Custodoni..... Custodoni...!!! (ihihipan
ang tenga ni Don Custodio)
Don Custodio: Pumunta lamang ako dito upang sabihing huwag muna tayo magkita...
nagkakagulo ang mga estudyante ngayon at baka ako’y paman-manan.
Pepay: Custodoni my labsss.... ikaw naman eh...
(naka upo sila: lalayo si Custodio, lalapit si Pepay hanggang sa tumayo si Custodio
at mahulog si Pepay sa upuan)
Pepay: (tatayo agad) Custodoni naman eh... pa kiss nga... sige na.....!!! (hinila si Don
Custodio at kumandong)
Don Custodio: Ano ka ba baka naman may makakita sa atin (kunwari pa pero
yayapusin din si Pepay)
Pepay: Custodoni... alam mo kasi namatay ang aking tiyahin at kailangan namin ng
pampalibing....
Don Custodio: Tiyahin? Hindi ba’t tatlong taon nang patay ang tiyahin mo?
Pepay: Ayyy!! Yung kapatid pala nang tiyahin ko.... Sige na kahit 500 lang...
Don Custodio: Oh heto! Sanlibo wala akong barya eh...
Pepay: Salamat Custodio (hahalik kahit beso beso lang at biglang aalis)
Don Custodio: Pepay!!! Tignan mo iyon pera lang yata ang ipinunta sa akin... tsk tsk tsk
paano na ako ngayon? (yuyuko at kukunin ang cellphone) Haha may reserba pa nga
pala ako... si Matea! Ma-text nga iyon
Scene: BAHAY
(simoun & basilio)
Simoun: Kamusta na si Kapitan Tiago?
Basilio: Mahina nag pulso, walng ganang kumain. Kumalat na ng tuluyan ang lason sa
kanyang katawan.
Simoun: Parang Pilipinas, habang tumatagal, lalong humihina. Napansin kong hindi mo
binabasa ang librong ibinigay ko sa iyo. Wala kang pagmamahal a bayan. Sa loob lamang
ng isang oras, magsismula na ang himagsikan, at bukas ay wala nang mga unibersidad,
wala ng mga mag-aaral at magpapahirap. Naparito ako dahil sa dalawang bagay: ang
kamatayan mo o ang iyong kinabukasan. Sa panig ng umaapi sa iyo o sa panig ng iyong
bayan?
Basilio: Sa panig ng umaapi o sa panig ng inaapi? Hindi ko alam.
Simoun: Magpasya ka! Kailangan mo nag mag-desisyon, dahil ako ang namumuno sa
pagkakagulo. Ipakikiusap ko sayo na samantalahin mo ang pagkakataon. Pamahalaan mo
ang isang hukbo at lubusin ninyo ang Sta. Clara. Kukunin mo ang isang taong tanging
ikaw lamang ang nakakakilala bukod kay Kapitan Tiago, si Maria Clara.
Basilio: Huli na kayo!
Simoun: Anong ibig mong sabihin?
Basilio: Si Maria Clara ay patay na!
Simoun: Patay? Hindi! Papaanong nangyari ito?
Basilio: Ika-anim ng hapon nang siya ay mamatay. Naparoon ako sa kumbento upang
makibalita nang sabihin nila sa akin ang lahat. Pagbalik ko ay isang lliham mula kay
Padre Salvi na ipinaaabot kay Kapitan Tiago ang dala ni Padre Irene. At dahil na rin sa
sulat na ito kung kaya’t nanangis ang Kapitan.
Simoun: Hindi maaari ito! Hindi pa siya patay! Buahy pa si Maria Clara! Ililigtas ko siya
ngayon!
Basilio: G. simoun, huminahon kayo. Wala na tayong magagawa liban sa tanggapin ang
katotohanan.
Simoun: Namatay siya nang hindi man lamang nalalamang ako’y buhay! Namatay siya
nang hindi nalalaman na ako’y nagbalik para sa kanya!
(At si Simoun ay umalis nang parang wala sa kanyang sarili.)
Basilio: Kaawa-awang tao. Labis siyang naghirap. Nagtiis siya ng napakahabang
panahon para sa kanyang iniibig. At eto ang kanyang nakuhang ganti. Sadyang
nakakapanghina nang damdamin.
Scene: NAGLALAKAD
(donya victorina, paulita, juanito, isagani)
(nakaupo si isagani, dumaan sina Paulita, Juanito at Doña Victorina)
Doña Victorina: (nakakapit kay Juanito at feel na feel ang date nila) kay ganda ng
gabi... hindi ba Juanito... kay sarap maglakd sa ilalim ng buwan. Kung sana’y... (lumapit
kay Isagani at pinalo ng pamaypay) Hoy binata! Ano na ang balita sa esposo kong si
Tiburcio Pilantod! Hindi ba’t ikaw ang nahilingan kong humanap sa kanya. Baka alam ng
tiyuhin mo kung nasaan ito! Aba’y sabihin niyo na kung buhay pa siya o patay na... nang
makapag asawa na muli ako (titingin kay Juanito at hihigpit ang hawak) (mukha
namang naasiwa si Juanito sa sinabi ngunit ngumiti na rin ito) (lihim na
hinahawakan ni Juanito ang kamay ni Paulita ngunit ito’y pumipiglas)
Isagani: Paumanhin señora ngunit wala pa rin po kaming balita tungkol sa inyong asawa
(galit na nakatingin kay Juanito at Paulita)
Paulita: Siya nga naman tiya. Bigyan niyo pa ng oras si Isagani na kayo’y matulungan.
Siya nga pala tiya mauna na kayo ni Juanito kung maaari sapagkat nahulog ko yata ang
aking abaniko (tinatago lang sa likod)
Doña Victorina: (pilit na sinisilip kung ano ang nasa likod ni Paulita) Mabuti pa
siguro at mauna na nga kami ng mucho gwapitong binatang ito at magkasarilinan!
Juanito!!! Come on baby!! Come to mama!! (hihlain si Juanito papalayo) Halika na nga
kasi at baka magbago pa ang isip ng pamangkin ko at hindi kita masolo.
Isagani: At bakit kasama mo na naman ang binatang iyon? Napapansin kong madalas
kayong lumabas ng magkasama, tila may hindi ka sinasabi sa akin. (tatalikod sa
kasintahan at uupo sa bench)
Paulita: (aamuhin ang nobyo) Nagseselos ka ba mahal ko? Hindi ko naman nais na lagi
siyang makasama. Ngunit si lagi siyang iniimbitahan ni Tiya Torina sa tuwing kami’y
lalabas. (uupo sa tabi ni Isagani) Huwag ka nang magtampo sige na.... Gumawa naman
ako nang paraan para tayo’y mapag-isa hindi ba? Upang makasama ka kahit saglit lang
ay nagawa kong magsinungaling kay Tiya Torina. 
(tatayo si Isagani ngunit nakatalikod pa rin kay Paulita)
Paulita: (siya naman ang tatayo at nakatalikod sa nobyo) Ikaw nga eh! Kanina ko pa
napupuna na pinag-mamasdan mo ang isang dalagang Pranses.
(lalapit si Isagani na akmang magsasalita ngunit tumalikod din nang mapansing
paharap na ang kasintahan)
Isagani: Huwag mong ipasa sa akin ang sisi... at hindi ko alam ang sinasabi mo tungkol
sa Pranses na dalaga.
(lumingon si Paulita ngunit tumalikod din nang mapansing paharap na ang
kasintahan)
Paulita: Kung gayon ay ako pala ang mali...
Isagani: (lalapit at yayakapin ang nobya) Paulita alam mo namang para sa iyo lamang
ang aking mga mata. (haharap si Paulita holding hands at eye to eye) Ikaw lamang ang
pinakananais nitong masdan at titigan. Alam mo namang simula ng makilala kita ay ikaw
na ang pinakamaganda sa aking paningin na noon ay sa bayan ko lang inuukol. Ngayon
ay masasabi kong kulang ang ganda ng aking bayan kung wala ang iyong kagandahan.
Darating ang panahon at magiging malaya na ang Pilipinas at pagdating ng panahong
iyon saka lamang makukumpleto ang aking kaligayahan at mga pangarap.
Paulita: (pipiglas sa holding hands) Pangarap! Pangarap! Sinabi ni Tiya Torina na lagi
raw alipin ang bayang ito.
(bumalik na si Juanito at Doña Victorina)
Doña Victorina: (nakakapit kay Juanito at may hawak na barbecue) Sige na Juanito
hijo... kahit isang kagat lamang...
Juanito: Hindi na po senyora. Wala po akong gana...
Doña Victorina: Walang gana?! Lagi na lang walang gana!! (lumapit kay Pauilta at
hinila ito) Halika na Paulita at umuwi baka masyado ka nang nahamugan!
Paulita: Dahan dahan Tiya Torina! Magandang gabi at paalam Isagani... (sabay hawaak
sa naghihintay na braso ni Juanito)
Isagani: Amor, que astro eres? Kay hirap mo nang abutin.
Scene: BAHAY NI BALI
(juli, hermana bali, padre camorra)
Juli: Ano ang wika ninyo Hermana Bali? DInakip si Basilio?
Hermana Bali: Oo Juli! Nakabilanggo siya ngayon kasama ng ibang mga estudyante! 
Juli: Hindi! Si Kapitan Tiyago naman ay patay na! Sino pa ang nalalabing tutulong kay
Basilio? Sino!
Hermana Bali: SI Padre Camorra, hindi ba siya ang nagpalaya sa iyong Lolo Selo?
Hingan mo siyang muli ng tulong! Tiyak na mapapalaya niya si Basilio!
Juli: Diyos ko! Tulungan mo po si Basilio!
Padre Camorra: Juli!
Juli: Kailangan kop o ang inyong tulong Padre Camorra! Tungkol poi to kay Basilio!
Padre Camorra: Aking tutuparin kung ako’y iyong pagbibigyan.
(Babatuhin ng bote ni Hermana Bati si Padre Camorra at sasampalin ito ng Padre
at makakatakas si Juli paakyat sa kumbento at tatalon sa bintana ng kumbento)
Scene: NAKALAYA NA SI BASILIO
(basilio&simoun)
( Agad na tinungo ni Basilio ang bahay ni Simoun.)
Basilio: Isa akong masamang anak at kapatid G. Simoun. Nakalimutan kong pinatay ang
aking kapatid at pinahirapan ang aking ina. Ngayo’y pinaparusahan ako ng Diyos. Wala
na akong nararamdaman kundi galit at paghihiganti.
(Hindi kimubo si Simoun.)
Basilio: kahit noong may himagsikan ay hindi ako nakialam. Nabigo sila at ako’y
nakulang kahit wala akong kasalanan. Iyon ang parusa sa akin. Narito ako sa labas nang
dahil sa inyo. Ngayon, handa na ako. Handa ko nang ipagtanggol ang bayan.
Simoun: Nabigo ang kilusan ng dahil na rin sa akin. Urong-sulong ang aking mga
desisyon, dahil umiibig pa ako noon. Ngayong patay na ang aking puso wala ng dahilan
para umatras. Pareho na tayo ngayon. At sa tulong mo ako’y magtatagumpay.
Magsasabog ako ng kamatayan sa gitna ng bango at rangya, ikaw nama’y gigising sa mga
kabataan sa gitna ng dugo.
(Isinama ni Simoun si Basilio sa loob ng kanyang laboratory. Ipinakita niya dito ang
kanyang mga gamit at eksperimento sa kemika. Sa loob ng laboratoryo ay makikita
ang isang lampara na may kakaibang hugis.)
Basilio: Para saan naman po ang lamparang iyan?
Simoun: Hintayin mo.
(Pagkaraan ay inilabas ni Simoun ang isang lalagyan na may nakasulat na
nitrogliserina, isang pormula na ginagamit sa paggawa ng dinamita.)
Basilio: Dinamita!
Simoun: Oo, ngunit hindi ito basta-basta dinamita. Ito ang mga kasawiang naimbak, mga
kagagawang walang katwiran at mapang-api. Ngayong gabi, makakarinig ng pagsabog
ang Pilipinas at mapaparusahan ang mga makasalanang hindi magawang parusahan!
(Ipinagpatuloy ni Simoun ang ginagawa.)
Simoun: Mamayang gabi ay magkakaroon ng pista. Ilalagay ang lamparang ito sa gitna
ng handaan. Napakaningning nang liwanag na ibibigay nito, ngunit pansamantala lang.
pagkaraan ng dalawampung minuto, mawawala ang ilaw ng lampara. Kapag inayos ang
mitsa, sasabog ang bomba!
Basilio: Kung gayo’y hindi na pala ninyo ako kailangan.
Simoun: Iba ang iyong gagawin. Pagkarinig ng putok ay lalabas ang mga artilyero at iba
pang kinasundo ko noon. Pupunta ang lahat sa lugar na kinaroroonan ni Kabesang Tales
sa Sta. Mesa. Sabay-sabay na susugod ang lahat. Magkakagulo at ang mga mamamayan
ay nanaisin na ring lumaban. Ikaw ang mamumuno sa iba. Dalhin mo sila sa bahay ni
Quiroga dahil doon nakaimbak ang mga baril at pulbura. Kami naman ni Kabesang Tales
ay susubukang agawin ang tulay. Mamamatay ang lahat ng mahihina! Ang lahat ng hindi
handa!
Basilio: Lahat? Kahit ang mga walang laban?
Simoun: Oo! Lahat! Lahat ng Indio, Mestiso, Intsik, Kastilang duwag! Kailangang
magsimula muli. Mula sa mga dugong dadanak ay sisibol ang bagong lahi! Isang bagong
lipunan na kahit kailan ay hindi na magpapa-api!
Basilio: At ano na lang ang sasabihin ng mundo sa gagawin nating ito?
Simoun: Pupurihin tayo ng daigdaig!
Basilio: Ano nga naman ang aking pakialam! Bakit ko kailangang isipin kung pupurihin
nila ito o hindi? Bakit ko kailangang linagpin ang mundong kalian man ay hindi
lumingap sa akin!
Simoun: Tama ka!
(Inabot ni Simoun ang isang rebolber kay Basilio.)
Simoun: Hintayin ninyo ako sa tapat ng simbahan ng San Agustin, ika-10 ng gabi.
Lumayo kayo sa Daann Analogue sa alas-nuwebe.
Basilio: Kung gayo’y magkita na lamang tayo mamaya.
(At tuluyan nang umalis si Basilio.)
Scene: KASAL
(donya victorina, paulita, juanita, padre irene)
Doña Victorina: Napaka ganda mo ngayon hija!!! Magnifico!! Bonito! Bonito! Hija!!
Kamukha na kita ngayon. Maganda. Iba na talaga pag lahi ng magaganda!!!
Paulita: Salamat Tiya.
(maglalakad si Paulita patungong altar at sasalubungin ni Juanito)
Padre Irene: Sa ngalan ng ama, ng anak at espirito santo. (magdarasal na parang may
ginagawang ritwal o pray over) Juanito, tinatanggap mo ba bilang asawa ang babaeng
ito, magsasama ng tapat sa hirap at ginhawa habang buhay hanggang sa kamatayan?
Juanito: Opo Padre.
Padre Irene: Paulita, tinatanggap mo ba bilang asawa ang lalaking ito, magsasama ng
tapat sa hirap at ginhawa habang buhay hanggang sa kamatayan?
Paulita: Opo Padre.
Padre Irene: Ngayon... kayong dalawa ay kasal na.
Juanito: (itataas ang belo ni Paulita) (hahawakan ang pisngi ni Paulita) (daha
dahang ilalapit ang mukha) May dumi ka sa mukha. (papagpagin ang dumi at
ibababa ulit ang belo)
Scene: RECEPTION
(kapitan tyago, simoun, basilio, paulita, juanito, tanod, isagani, extras )
(Alas-siyete na ng gabi. Nagsimula nang dagsain ng mga panauhin ang bahay ni
Kapitan Tiago, na pagdadausan ng kasal nila Paulita at Juanito. Ang pagdating ng
Kapitan Heneral na lamang ang hinihintay upang magsimula ang pista. Sa harap ng
bahay ay naroon si Basilio at nagmamasid.)
Simoun: Si Paulita ay ikakasal na pala kay Juanito Pelaez! Kaawa-awang Isagani!
Basilio: Ang dami palang mamamatay sa pagsabog na magaganap. Kaawa-awa naman
sila. Payuhan ko na lamang kaya ang ilan na umalis upang hindi madamay.
(Papalapit na siya sa bahay.)
Basilio: Hindi! Ano naman ngayon sa akin kung mamamatay sila! Hindi ko dapat sirain
ang pagtitiwala niya. Siya ang naglibing sa aking ina at ang mga tao sa loob ng pumatay!
Sinubukan kong kalimutan ang lahat! Magpatawad, pero ang lahat ay may hangganan
din!
(Nakita niya ang pagdating ni Simoun dala ang lampara.Pagdating ng Kapitan
Heneral ay isa si Simoun sa sumalubong. Kinilabutan bigla si Basilio. Nakita niyang
pinaligiran ng mga taong mangha sa liwanag na binibigay ng lampara.)

Simoun: Ito ang handog ko sa bagong kasal!

Paulita: Napakagandang ilawan!
Juanito: Maraming Salamat Don Simoun.
Paulita: Maaari nab a naming itong magamit?
Simoun: oo, bakit hindi? Ilagay ninyo roon sa kainan.
(aalis si SImoun)

Basilio: Hindi sila dapat madamay!

(Pumunta si Basilio sa pintuan at sinubukang pumasok.)
Basilio: Papasukin nyo ako! Ililigtas ko sila!
Tanod: Hindi ka maaaring pumasok dito! Tignan mo nga iyong suot!
Basilio: Papasukin ninyo ako!
(Nakita ni Simoun si Basilio. Bigla itong namutla sa kaba. Bigla itong umalis.)
Simoun: Tayo na sa Escolta, madali!
(At tuluyan nang umalis si Simoun)
Basilio: Ililigtas na niya ang kanyang sarili. Dapat na rin akong umalis.
(Nagsimulang lumakad palayo si Basilio. Kanyang nakasalubong si Isagani sa daan,
patungo sa pista.)
Isagani: Anong ginagawa mo dito?
Basilio: Isagani! Tara na! umalis na tayo dito!
Isagani: Bakit ka aalis? Puntahan natin siya. Iba na siya bukas. Ibig ko siyang makita.
Basilio: Gusto mo na bang mamatay?
Isagani: Hindi ko alam.
Basilio: Makinig ka! Ang lampara sa loob ay may lamang pulbura! Sasabog iyon ano
mang oras ngayon! Tara na!
Isagani: Bukas ay iba na siya….
Basilio: Kaawaan ka ng Diyos.

Scene: NAGKAKAINAN
(kap. Heneral, ben zayb, donya victorina, padre salvi, don custodio, padre irene)
(At iniwan ni Basilio ang kaibigan upang iligtas ang sarili. Sa loob ng bahay ay
nagkakainan na ang mga bisita nang may nakita silang papel.)
Kapitan Heneral: Nakasulat dito, “Mane thecel, pares” – Crisostomo Ibarra.
Ben Zayb: Isang biro lang iyan!
Donya Victorina: hindi magandang biro! Isang pagbabanta mula sa isang taong matagal
nang namayapa!
(Binasa ni Padre Salvi ang liham.)
Padre Salvi: Si Ibarra! Siya ang nagsulat nito! Sulat kamay niya ito!
Kapitan Heneral: Ituloy ang kasiyahan! Walang dapat ipangamba. Walang kwenta ang
ganyang biro.
Don Custodio: Hindi kaya nais niya tayong patayin lahat?
(Hindi kumibo ang lahat. Nang biglang mamatay ang ilaw sa lampara.)
Kapitan Heneral: Padre Irene, pakitaas na lamang ang mitsa.
Padre Irene: Isang saglit lamang.
(Bago pa man makatayo si Parde Irene, isang anino ang lumapit at kumuha sa
lampara.)
Padre Irene: Magnanakaw! Habulin ninyo ang magnanakaw!
(Dumiretso ang magnanakaw sa asotea ng bahay at tumalon sa ilog kasama ang
lampara. Ilang saglit pa ay, isang nakagigimbal na pagsabog ang narinig.)
Scene: BAHAY NI PADRE FLORENTINO
(padre florentino, simoun)
(Napagalaman ng lahat na si Simoun ang may kagagawan ng lahat. Hinalughog ang
kanyang bahay at nakita dito ang ilang armas at bulbura. Pinaghahanap na siya ng
mga sibil. Ayaw niyang magpahuli ng buhay kaya uminom siya ng lason at
nagtungo kay Padre Florentino upang mangumpisal.)
Padre Florentino: Masama ba ang inyong pakiramdam?
Simoun: Wala ito Padre, mawawala din ang lahat pagkaraan ng ilang sandali. Anumang
oras ay tatalab na ang lason sa aking katawan.
Padre Florentino: Diyos ko!
Simoun: Huwag kayong matakot. Lumalalim na ang gabi. Nais kong ilahad sa inyo ang
aking lihim. Maaari mo bang sabihin sa akin kung totoong may Diyos? 
Padre Florentino: Kahit saan tayo nagtungo nariyan ang Diyos.
Simoun: Padre, ayokong mamatay ng may dalang kasamaan! Ako si Crisostomo Ibarra,
na malaon nang ipinapalagay na patay. Noong araw, pagkatapos kong mag-aral sa Europa
ay umuwi ako rito upang pakasalan ang babaeng iniibig kong si Maria Clara. Ngunit ito’y
hindi natupad.
Padre Florentino: Patawarin ka ng Diyos, anak. Alam niyang hindi mo ginusto ang
lahat, na ikaw ay nasilaw lamang ng galit at paghihiganti. Kagustuhan Niyang lahat nang
nangyari. Hindi nagtagumpay ang iyong plano nang dahil sa Kanya. Sapagkat alam
Niyang hindi ito tama. Igalang natin ang Kanyang kapasyahan.
Simoun: Palagay niyo po ba ay Diyos ang nagkaloob ng lahat ng ito?
Padre Florentino: Walang makakapagsabi ng iniisip ng Diyos, ngunit kalian man ay
hindi Siya naghangad ng masama para sa atin.
Simoun: Kung gayon, bakit hindi Niya ako tinulungan?
Padre Florentino: Sapagkat mali ang iyong pamamaraan. Pag-ibig lang ang nakakagawa
ng dakila.
Simoun: Bakit ako ang pinarurusahan at hindi ang mga masasamang namamahala na
walang dulot kundi kasamaan?
Padre Florentino: kailangang alugin ang lalagyan para humalimuyak ang bango.
(Nagpatuloy sa pagkukumpisal si Simoun kay Padre Florentino. Hanggang sa pinisil
ni Simoun ang kamay ng pari.)
Simoun: Maraming salamat Padre, ngayon ay payapa na ang aking kalooban.
(Muling pinisil ni Simoun ang kamay ni Padre Florentino at tuluyan itong nawala sa
pagkakahawak. Kinuha ni Padre Florentino ang kayamanan ni Simoun at
nagtungno sa talampas. Inihagis ni padre Florentino ang kaymanan ni Simoun sa
karagatan.)
Padre Florentino: Malibing ka nawa sa kailaliman ng dagat… ngunit kung
kakailanganin ka ng tao para sa isang marangal na hangarin, ipahintulot ng Diyos na
matuklasan ka sa sinapupunan ng alon. Pansamantala, diyan ka muna, hindi
makababaluktot ng katwiran, hindi mag-uudyok ng kasakiman.