Narrator: Sa pamamalakad ng mga kastila sa ating
bansa’y mayroong isang natatanging lalaki ang naglakas-
loob na lumaban dahil sa pagmamahal niya sa Pilipinas.
Chrisostomo Ibarra ang kaniyang ngalan, labis ang
katalinuhan at siya’y nakatagpo ng isang napakagandang
dilag na hinahangaan sa kanilang bayan, si Maria Clara.
Sa kasamaang palad, ang kanilang pagmamahalan ay
hindi pangmatagalan at mayroon ding katapusan. Sa
paglipas ng panahon at sa kaniyang pagbabalik, nararapat
nga ba ang paghihiganti?
SA KUBYERTA 1
scene: Nasa Barko
(open curtain)
Donya Victorina: Buenos dias a todos ustedes! Kalahati
lamang ang takbo ng makina, Kapitan, bakit hindi natin
bilisan?
Kapitan: Kapag bumilis pa’y maglalagos na tayo sa
palayang iyon Ginang…(sabay kindat kay Donya
Victorina)
Donya Victorina: Mangyari ay wala ni isa mang maayos
na lawa sa lupaing ito! (nagkatinginan ang mga prayle)
Simoun: Ang lunas ay napakadali at sa katotohanan ay
hindi ko alam kung bakit wala ni sinoman ang nakaisip
nito. (tinignan siya ng may pagtataka) (tumuro sa isang
dako at sinundan ang mga mata nang naroroon)
Humukay ng isang tuwidna kanal buhat sa bunganga ng
ilog hanggang sa labasan at paraanin sa Maynila;
alalaong bagay magbukas ng isang bagong ilog sa
pamamagitan ng paggawa ng kanal at sarhan ang dating
Ilog Pasig.
Don Custodio: Ngunit saan kukuha ng ibabayad sa
manggagawa?
Simoun: walang magugugol, Don Custodio sapagkat
mga bilanggo ang gagawa.
Don Custodio: Walang sapat na bilanggo!
Simoun: Kung gayo,y pipiliting gumawa ang mga
mamamayan, bata man o matanda.
Don Custodio: Kaguluhan lamang ang ibubunga niyan!
Simoun: (tatalikod) Mga kaguluhan, ha! ha! Nag-alsa na
ba kahit minsan ang baying Ehipto? Nag-alsa na ba ang
mga bilanggong hudyo laban sa banal na si Tito? Tao
kayo, akala ko’y lalo kayong nakauunawa sa kasaysayan.
Don Custodio: Ngunit ang iyong mga kaharap ay hindi
mga ehipsyo ni Hudeo. At ang lupaing ito ay hindi
miminsang naghimagsik sa mga panahong ang mga
tagarito ay pinipilit na maghakot ng malalaking kahoy
upang gawing mga daong, kung hindi dahil sa mga pari...
Simoun: Ang mga panahong yaon ay malayo na, ang
mga pulong ito ay hindi na muling maghihimagsik,
bigyan man sila ng lalong maraming gawain at patawan
man sila ng lalong mataas na buwis.
Don Custodio: Isang mulat ang amerikano.
Ben Zayb: Indiong Ingles!
(naguusap-usap hanggang sa nagyayaang umalis –
lalabas ng stage)
(close curtain)
SA ILALIM NG KUBYERTA 2
scene: Ilalim ng Barko
(open curtain)
(naglalakad-lakad si Basilio at siya namang pagbati sa
kaniya ng kapitan)
Kapitan Basilio: Kamusta na ang kalagayan ni Kapitan
Tiyago?
Basilio: Tulad ng dati, ayaw pa rin niyang magpagamot
at ngayon po ay inutusan ang mga paupahang bahay nito.
Kapitan Basilio: (pailing na sumagot) Noong mga bata
pa kami nila Kapitan Tiago, wala pa ang droga na iyan.
Hindi ko rin lubos maisip kung saan ba nagmula ang
masamang gamot na iyan.
Isagani: Mawalang galang lang po, ngunit ang opyo ay
isang uri ng halaman. Ito ay hindi isang gamot na
katutuklas pa lamang, at hindi rin isang halamang
katutubo pa lang sa ganitong kapanahunan, hindi ba,
Basilio?
Basilio: Sang-ayon ako sa sinabi mo kaibigan (palihim
na napangiti sa sinabi ng kasama)
Kapitan Basilio: Sa pagkakatanda ko, mayroon ngang
opyo noon. Tama meron nga! Ngunit ito’y hindi gaanong
napapansin dahil maraming abala sa pag-aaral. Maiba
ako, kamusta na nga pala ang itinatatag ninyong
Akademya ng Wikang Kastila?
Basilio: Mabuti naman po, nakahanda na po ang mga
guro at ang paaralang gagamitin.
Kapitan Basilio: Palagay kong di matutuloy iyon dahil
tututulan ni Padre Sibyla.
Isagani: Matutuloy po sapagkat hinihintay na lang po
namin ang permiso pagkatapos na makipagkita ni Padre
Irene kay Kapitan Heneral. Niregaluhan naming ng
dalawang kabayong kastanyo at nangakong tutulungan
niya kami.
Kapitan Basilio: Saan kayo kukuha ng pera?
Isagani: Aambag ang bawat eskwela,ang mga guro ay
hati sa Pilipino at Kastila. Ang kagamitan naman ay
handog ng mayamang si Macaraig at ang isa sa kaniyang
bahay.
Kapitan Basilio: Mabuti kung ganon. Sana’y
magtagumpay kayo sa inyong plano. Paano, mauna na
ako sa inyo. Kailangan ko ng pumunta sa itaas. Maiwan
ko na kayo. (lalakad paalis)
Basilio: Maiba nga ako, ano nga pala ang sabi ng iyong
tiyo tungkol kay Paulita..? (napangiti lamang si Isagani)
Basilio: Teka kaibigan…(natatawa) tila yata ikaw ay
namula ng ating mapag-usapan ang iyong kasintahan!
Ang umiibig nga naman!! Sabagay talaga namang
kaibig-ibig ang iyong kasintahan, maganda na’y
mayaman pa. Kaya lang ay…
Isagani: Kaya lang ay ano? (kinakabahan at umarko ang
kilay)
Basilio: Teka wag kang kabahan… ang gusto ko lamang
sabihin ay kaya lang, lagi niyang kasama ang tiya niyang
ubod ng sungit (bubulong ngunit malakas pa rin)
Palibhasa’y matanda na!
Basilio & Isagani: Hahahahaha!!!
(dadating ang mag-aalahas na si Simoun at nakisalo sa
usapan nang dalawang binata)
Simoun: Magandang araw sa inyo. Maaari ba akong
makisali sa usapan ninyo? Tila kayo’y nagkakatuwaan.
Basilio, ikaw ba ay pauwi na at magbabakasyon?
Basilio: Ganon na nga po Ginoong Simoun.
Simoun: At sino naman ang iyong kasama? Kababayan
mo ba siya?
Basilio: Hindi po Ginoo, ngunit magkalapit lamang ang
aming bayan.
Simoun: Bueno heto saluhan niyo na lamang ako sa pag-
inom ng serbesa.
Basilio: Salamat Ginoo, ngunit hindi kami umiinom ng
alak.
Simoun: Hindi umiinom? Ika nga ni Padre Camorra
masama raw ang puro tubig ang iniinom. (gumuhit ang
inis sa mukha ni Isagani)
Isagani: Kung tubig lang ang iniinom ni Padre Camorra
ay wala siguro silang tsismis na maririnig.
Basilio: Ipagpaumanhin ninyo Ginoong Simoun, kami’y
mauuna na sa inyo. Ang tiyo ng aking kasama ay
naghihintay na sa amin doon sa may dakong hulihan.
Simoun: Walang anuman, Pangarap, Basilio, pawing
mga pangarap!
(close curtain)
(sa kabilang banda. Pasok sa kabilang kurtina kapitan)
Kapitan: Padre Florentino! Halina sa itaas! Naroon si
Padre Camorra at Padre Salvi!
Padre Florentino: Salamat Kapitan, subalit…
Kapitan: Kung hindi kayo papanhik sa kubyerta ay baka
isipin ng mga prayle na ayaw ninyong makisalamuha sa
kanila.
Padre Florentino: Ako’y susunod na lamang..
kakausapin ko lamang ang aking pamangkin na si Isagani
(lalapitan si Isagani) Isagani, huwag kang aakyat ng
kubyerta habang ako’y naroroon, baka magpakalabis na
tayo sa kagandahang loob ng Kapitan!
Isagani: Opo! (pag-alis ni Padre Florentino) Hindi iyon
ang tunay na dahilan. Ang totoo’y ayaw niyang
makausap ko si Donya Victorina!
(close curtain)
ALAMAT 3
Narrator: Sa paglayag ng barko ay naikwento ni Kapitan
ang alamat ni Donya Geronimo at pati na rin ang
kwentong nakukubli sa taong nagngangalang
Crisostomo Ibarra na ngayon ay pinaniniwalaang patay
na.
TAHANAN NI KABESANG TALES 4
scene: sa labas ng bahay
(open curtain)
Juli: (nagwawalis) kuya sa iyong palagay ako kaya’y
makakapag-aral din sa Maynila tulad mo?
Tano: Aba oo naman (lumabas ng bahay si Tales at Tata
Selo) (lumapit si Juli at Tano kay Tales)
Tano: Ama, si Juli? Kailan kaya siya makakapunta ng
Maynila upang mag-aral?
Juli: Kuya…
Kabesang Tales: Sa isang taon. Magsaya ka ng mahaba
at mag-aaral ka na sa Maynila katulad ng mga dalaga sa
bayan.
Juli: Talaga ama ?! (niyakap ang ama)
Tano: Alam moa ma iniisip na niya si Basilio sa mga
oras na ito at ang pangako sa kanya nito na pakakasal sa
kaniya.
Juli: (siniko-siko si Tano- (tatakbo)) kuya naman…
(hinabol si Tano)
Kabesang Tales: Maganda ang ani natin ama..
(bumuntong-hininga)
Tata Selo: Maganda? Ngunit ano ang iyong pinag-
aalala?
Kabesang Tales: (naglalakad-lakad upang tanawin ang
lupain) Ang mga prayle ama… (bumuntong-hininga ang
mga prayle ang magmumula sa kabilang pinto dadaan sa
audience)
Tata Selo: Magpaumanhin ka! Ipagpalagay mo na ang
iyong salapi ay nahulog sa tubig at sinakmal ng malaking
buwaya at ang kanyang kamg-anak ay sumama sa kanya.
Kabesang Tales: Ngunit ama, sila ay umaabuso na!
Tata Selo: Magpaumanhin ka! (dumating si Padre
Camorra kasama si Padre Salvi at mga Gwardiya Civil)
Padre Camorra: Telesforo! Mabuti at narito ka.
Kabesang Tales: Magandang araw Padre, ano po’t
naparito kayo?
Padre Camorra: Kailangan mo ng magbayad ng buwis!
Ang buwis ay dalawang daang piso!
Kabesang Tales: Dalawang daang piso?!! Ngunit iyon
ay napakalaki naman!
Padre Salvi: Kung hindi magbabayad ay ibigay sa iba
ang paglilinang dito…!
Kabesang Tales: Maawa ho kayo sa amin, kami ang
naghirap dito --
Padre Camorra: Ngunit hindi sa iyo ang lupang
nililinang mo!
Padre Salvi: Ito’y pag-aari ng korporasyon!
Kabesang Tales: Pag-aari? May kasulatan ba kayo na
nagpapatunay na sa inyo ang lupang ito?
Padre Camorra: Meron!!
Kabesang Tales: At nasaan naman iyon?
Padre Salvi: At bakit kailangan mong makita?
Kabesang Tales: Hindi ako magbabayad ni-kalahati ng
buwis hanggat wala akong nakikitang katibyan na inyo
nga ang lupang ito.
Tata Selo: (bumulong sa anak) Anak huwag ka nang
magmatigas.
Padre Camorra: Hindi ba’t tama ang iyong ama,
Telesforo? Wala kang mahihita kung patuloy kang
magmamatigas.
Kabesang Tales: Handa akong makipag-usapin
maipaglaban lamang ang karapatan namin!!
(bahagyang lumapit upang sugurin ang dalawang prayle)
(pinigilan ng dalawang guwardiya sibil si Tales na
sugurin ang mga prayle at tinutukan siya ng riffle )
Padre Camorra: Que barbaridad! Kunin ang anak na
lalaki at gawing guwardiya sibil (pinalo ng riffle ang ulo
ni Tata Selo at hinila si Tano)
Juli: Bitiwan niyo siya!! Ama!!!
Kabesang Tales: Hindi!! Wag ang aking anak!!
Tano: Ama!! Juli!! Aaaah!!
(pag-alis ay babalik ang mga guwardiya sibil )
Guwardiya Sibil: Limang daang piso ang hinihingi ng
aming pinuno! Kung hindi ay mamamatay ang iyong
ama, binibini.
(babagsak sa lupa si Juli)
Juli: Hindi maaari. Ama! Ang aking mahal na Ama!
(Iiyak at hahawakan ang locket sa kanyang leeg)
Ipagpaumanhin mo Basilio ngunit nasa kapahamakan ang
aking ama.
(close curtain)
scene: sa sementeryo
(open curtain)
Narrator: Umuwi si Basilio sa tahanan ni Kapitan
Tiyago at binalitaan ng sari-saring mga kwento. Nasira
lamang ang kaniyang gabi kung kaya’t nagtungo na
lamang ito sa sementeryo kahit na ang buwan sa langit ay
lumitaw na.
Basilio: Wala na bang magandang balita akong maririnig
sa bayan na ito? Ngayon naman ay dinakip si Kabesang
Tales. Kamusta na kaya si Juli? Hay nako! Ayoko na!
(umikot sa isang puno at naupo sa tabi nito) Matagal na
rin ng huling punta ko rito. Naaalala ko pa rin ang mga
pangyayari, sariwa pa ang lahat sa aking isip. Parang
kalian lamang ang mga sakit na sinapit ko… (tumayo at
napatingin sa isang ilaw na malapit ) ano iyon? Si
Ginoong Simoun! Ngunit ano ang ginagawa niya rito sa
libingan ng aking ina?
(sarado kurtina at buksan yung kalahati . FLASHBACK)
Narrator: Ang nakaraan bago pa man umalis si Basilio
sa Bayan.* umiiyak si Basilio habang naghuhukay si
Ibarra * (mas maganda pag naka spot light)
(sarado kurtina tapos buksan ulit ng buo at charan!
FUTURE ULIT)
Basilio: May maitutulong kaya ako ginoo?
(gulat na nilingon ni Basilio ang tinig at may kung anong
huhugutin sa bulsa)
Simoun: Anong ginagawa mo sa gubat na ito?
Basilio: Kung inyo pong magugunita, sa mismong pook
din na ito tayo nagtagpo may labintatlong taon na ang
nakararaan. Sa aking palagay kayo po ang naghandog sa
akin ng isang pakikiramay at ikakaligay ko kung ako
naman ang makatutulong sa inyo.
(kinasa ni Simoun ang rebolber at itinutok kay Basilio )
Simoun: At sa tingin mo ay sino ako?
(hahakbang paurong)
Basilio: Isang taong ipinagpapalagay ko ay napakadakila.
Isang taong ang tingin ng lahat, maliban sa akin ay patay
na at ang tinamong kasawian ay labis kong
ipinagdaramdam.
Simoun: Isang nakamamatay na lihim ang iyong
natuklasan! Lihim na maaari mong ikapahamak! Hindi
mo ba naisip na maaari kang mamatay ngayon sa aking
kamay?
Basilio: Hindi G. Simoun! Kung hindi dahil sa pag-aaral
ng mga kabataan ng wikang Kastila ay hindi tayo
pakikinggan ng pamahalaan.
Simoun: Isang pagkakamali! Hindi kalianman ito
magiging wikang Pambansa! Aanhin natin ang wikang
ito? Itatago lamang ng huwad na wikang ito ang ating
mga karapatan! Ang ating mga pagkatao!
Basilio: Ginoong Simoun, mali ang inyong iniisip.
Simoun: Tama kaya ang aking mga ginawa? Bahala na!
Mamamatay ang mga mahihina at matitira ang mga
malalakas! Kaunting pagtitiis na lamang, malapit na
akong magtagumpay. Kaunting tiis nalang.
(close curtain)
scene: labas ng bahay ni Kabesang Tales
(open curtain)
(inilatag ni Simouhn ang kahon ng mga alahas niya)
Simoun: (kinuha ang isang kwintas at iniangat)
Kapitana Tika: Ginoong Simoun? Mayroon din ba
kayong rosaryong nabendisyunan ng Papa?
Hermana Pechang: At mga bagay na nanggaling sa
Roma at mga padebosyon?
Sinang: Na sabi ni inay ay nagbibigay ng siguradong
kapatawaran kahit hindi mangumpisal. (tatawa)
Kapitana Tika: (kinurot ang tumatawang si Sinang)
Sinang! Ano ka ba parang di ka dalaga!
Sinang: Inay naman.. Masakit yun!
Simoun: Aaaah! Mayroon ako ng mga hinahanap niyo
(bubuksan ang isang kahon) Hayan ang mga antigong
alahas. Ang singsing ay dating pag-aari ng Prinsesa de
Lambelle at ang mga hikaw sa dama ni Maria Antoinette.
Sinang: Aaaay! Ang gaganda! (kinurot ni Kapitan Tika
si Sinang) Aray! Inay naman! (Sa kalayuan ay nakatanaw
si Kabesang Tales)
Simoun: Nais mo bang bumili? O may nais kang ibenta
sa akin?
Kabesang Tales: Ang lahat ng alahas ng aking anak ay
naipagbili na at ang natira ay wala nang gaanong halaga.
Sinang: Iyon ay isang laket na may brilyante at
Esmeralda, isinuot iyon ng matalik kong kaibigan bago
siya namongha. (sinundan lamang ni Simoun ng tingin
ang palakad-lakad na si Kabesang Tales)
Simoun: Ibig ko ang disenyo. Magkano mo ipagbibili?
(hindi umimik si Kabesang Tales) Nagustuhan ko,
ipagbibili mo ba ito ng limandaang piso? O ibig mong
ipagpalit sa ibang hiyas? Pumili ka… (tahimik parin)
Limandaang piso? Limandaan! (kinuha ni Kabesang
Tales ang laket at tingnan) (sumenyas ang mga
kababaihan na ipagbili na niya maliban kay Hermana
Penchang)
Hermana Penchang: (lumapit upang tignan ang
kuwintas) Kung ako’y itatago ko na lamang yan na
parang relika. Ang mga nakakita kay Maria Clara sa
kumbento ay nagsasabing siya ay payat na payat na,
mahina at halos hindi na makapagsalita kaya’t
ipinagpapalagay ng lahat na siya’y mamamatay na santa.
Mataas ang pagtingin sa kaniya ni Padre Salvi, siya ang
compesor niya. Marahil iyon ang dahilan kung bakit
ayaw ipagbili ni Juli ang agnos at pinili paniyang isanla
ang kaniyang sarili.
Kabesang Tales: Kung tutulutan niyo ay pupunta
lamang ako sa bayan upang isangguni sa aking anak.
Babalik ako bago dumilim.
(nagsialisan na rin ang mga tao)(naupo si Simoun at
naghintay)
Narrator: Hinintay ni Simoun ang pagbabalik ni
Kabesang Tales ngunit sa pagsapit ng umaga’y wala
itong natagpuan ni anino nito maliban sa sulat na iniwan
sa ibabaw ng lalagyan ng kaniyang rebolber.
(Nakatingin si Simoun sa sulat habang sa kalahating
kurtina ay pinapakita ang pagkuha ni Kabesang Tales sa
baril at pagsulat ng mensahe kay Simoun )
(dim lights)(Voice Over: Ipagpatawad po ninyo, na sa
sarili kong tahanan ay pinagnakawan ko kayo, ngunit
pangangailangan ang siyang nag-udyok sa akin.Ipinalit
ko sa inyong rebolber ang laket na pinagmimithian
ninyo. Kailangan ko ang sandata sapagkat ako’y sasama
sa mga tulisan. Ipinapayo ko sa inyong umiba kayo ng
landas sapagkat kung kayo’y mahulog sa aming kamay,
sa dahilang wala na kayo sa aking tahanan ayb hihingian
naming kayo ng malaking tubos.-Telesforo Juan de Dios)
Simoun: (tumatawa) At sa wakas ay natagpuan ko rin
ang aking tauhan. Haha haha!
(close curtain)
Kabanata 11
(lalabas ng kurtina si Kap. Heneral at hahabulin siya ni
Padre Sibyla)
Padre Sibyla: Kapitan! Hindi ba’t may nagpanukala na
gawing paaralan ang mga sabungan? Pero merong
tumutol dahil nagbabayad daw ng apat-na-raan at
limampung libong piso ang nagpapasabong ng walang
kahirap-hirap.
Kap. Heneral: Isasara ang mga pasugalan para sa
paaralan?
(mangangaso dapat ang kap. Heneral ngunit natatakot
siya na mapahiya pag wala siyang napatay kaya mas
ginusto niyang umuwi na lamang at bumalik sa Los
Banos)
Kap. Heneral: Mabuti pa ang mga pangasuhan sa
Espanya! Napakaganda! Samantalang ang nandito sa
Pilipinas ay pawing walang kuwenta!
(papasok sa kurtina then OPEN CURTAIN)
2nd Scene: Nasa bahay sila ng Kap. Heneral
naglalaro ng baraha si P. Sibyla , P. Camorra at P. Irene
Kap. Hen: hahaha! Talagang napakabait sa akin ng
tadhana! Siniswerte talaga ako!
(habang nagsasaya si Kap. Magtitinginan si Irene at
Sibyla dahil ang totoo ay pinagbibigyan lamang nila ito)
(Sa Sala ay nandun si Don Custodio, Padre Fernandez at
isang kawani (nagkekwentuhan sila tapos sa tabi nun..
andun sina Simoun at Ben Zayb na masayang
nagbibilyar) (humahalakhak)
Padre Camorra: Aba! Akala niyo ata namumulot ako ng
pera! Nagagalit na ang mga Indio sa pagbabayad ng
buwis (sabay alis)
Kap. Heneral: Simoun, halika’t sumama ka sa amin.
Simoun: Mga ginoo, gawin nating mas mainam ang
larong ito. Kapalit ng aking mga hiyas ang mga pangako
niyo ni P. Irene at P. Sibyla sa pagkakawanggawa,
pananalangin at kabaitan at ikaw naman Kap. Heneral ay
ang pag-uutos ng pagbabaril sa isang bihag habang
pinaghahatid-hatiran.
P. Irene: ahhh, ika’y may galit at poot sa mga tulisan di
po ba?
Simoun: May binabalak ako ukol diyan.
P. Sibyla: tsk! Yun ay isang tahamik na pag-aalsa.
Narrator: Napag-usapan din nila ang tungkol sa pamilya
ni Huli at sinabi ng Heneral na palayain ang matanda.
(close curtain)
Kabanata 12
scene: sa daanan lang papunta sa ust
*Juanito- Placido-Isagani- Paulita- Hermana- P. Millon*
(papasok si Placido mula sa kabilang pinto at naglalakad-
lakad sa may Audience tas yung mga tauhan nasa tapat
ng saradong kurtina)
Tauhan 1: Hindi ba’t si Placido yun?
Tauhan 2: Alam niyo ba kung saan siya nag-aaral?
Tauhan 3: Ang balita ko nag-aaral yan sa Pamantasan ng
Santo Tomas at ikaapat na taon na niya sa Bachiller en
Artes.
Tauhan 1: Yan ang pinakamatalinong estudyante ni
Padre Valerio.
(habang naglalakad-lakad pa rin si placido papasok
naman si Juanito Pelaez tas tatapikin yung likod ni
placido tas maiinis naman siya… may ibubulong si
Juanito kay Placido tapos tatawa siya)
Juanito: Ano kasi yung tinuro kahapon? Ang tagal
naman kasing walang klase eh! Placido! Magbayad ka ng
tatlongpiso o apat na piso na! may pera ka naman pala e!
(dadating si Paulita Gomez – tas dadating din si Isagani:
magandang umaga binibini )
Tadeo: Ang ganda naman niya! Sabihin niyo na lamang
sa ating propesor na may sakit ako susundan ko lamang
ang magandang binibining iyon.
(may lalapit na estudyante kay placido)
Estudyante: pirmahan mo ito agad, ito ay isang protesta
sa kahilingan nila makaraig sa pagpapatayo ng
Akademya ng wikang Kastila.
Placido: Diko maaaring pirmahan iyan.. Hindi ko
pinipirmahan ang mga hindi ko binabasa
(tas papasok na sila sa paaralan kaya OPEN CURTAIN)
Kabanata 13
scene: sa paaralan
(pupunta sa kanya-kanyang upuan at uupa ang mga
estudyante ng maayos)
*may natutulog na isang estudyante sa klase ni Padre
Millon*
P. Millon: Tayo’y may panibagong leksyon ngayong
araw – (mapapahinto sa pagsasalita dahil HIHILIK
yung estudyanteng tulog ) Hindi mo alam ang leksyon
ano?! Tamad!! *napatayo yung estudyante kakamot sa
ulo at uupo tapos may magtataas ng kamay tapos
sasagot* Oh ikaw!
Estudyante: Ang salamin ay anumang makinis na bagay
sa ibabaw na ginawa upang makita ang anumang iharap
dito. Nahahati ito sa dalawa, salaming metal at salaming
bubog
P. Millon: Kung ika’y bibigyan ng kaputol na kahoy at
masisinagan ng larawan ng mga bagay na ilalagay sa
harap, saang bahagi mo ilalagay ang bawat isa?
Estudyante: Marahil ay sa bandang itaas!
P. Millon: Ang layo ng sagot mo! Juanito, ikaw ang
sumagot!
(wala ding naisagot si juanito dahil walang ibinulong na
sagot si Placido kaya’t tinapakan niya ito)
Placido: Aaahh!
P. Millon: Aba’t nag-iingay ka pa Placido, tumayo ka at
ikaw ang sumagot sa aking mga katanungan. Mas
mainam sayo ang tawag na Placidong bulong!
Labinlimang araw na liban! Isang pa at magbabakasyon
ka na!
Placido: Ngunit apat na araw palang akong liban.
P. Millon: Sa tuwing liliban ka ng isarng araw, lima ang
katumbas. Ilan ba ang limang makalima?
Placido: Dalawampu’t lima po
P. Millon: kapag lumiban ka pa ng isa ay lalabag ka na.
mamarkahan pa kita ng isang guhit dahil hindi moa lam
ang leksyon ngayon!
Placido: alisin niyo na lahat ng marka ko sa araw na ito!
P. Millon: Aba! At bakit?!
Placido: hindi ko po maisip kung paanong ang wala rito
ay makapag-uulat ng leksyon.
P. Millon: hindi ba pwedeng liban sa klase pero alam
ang leksyon?
(ihahagis bigla ni Placido yung libro sa harap ng guro)
Placido: sige! Ilagay mo na lahat ng guhit na gusto mo!
Di na ako makatiisa! (galit yan dapat haha, walkout)
(close curtain)
Kabanata 14
scene: sa bahay ni Macaraig
*Macaraig-Pecson-Juanito-Sandoval-Isagani*
Narrator: Sa bahay ni Macaraig ay nagtipon-tipon ang mga
estudyanteng kasama sa grupo na naghahangad mapatayo ang
akademya ng wikang Kastila. Nag-uusap ang mga mag-aaral
kung sa palagay ba nila ay papayagan ng mga prayle ang
kanilang mga mungkahi. Tanging si Pecson lamang ang nag-
iisip ng negatibo sa grupo. Nasa gitna ng pag-uusap ang mga
mag-aaral ng dumating si Macaraig dala ang isang magandang
balita.
(dadating si Macaraig naglalakad syempre)
Macaraig: Kaninang umaga ay nakipagkita ako kay
Padre Irene at nabanggit niya sa akin na sa Los Banos
daw pinag-uusapan ang lahat. Ang lahat daw ay tutol
ngunit hinayaan na nila na ang katas-taasang lupon ng
Paaralang Primarya ang magdesisyon.
Pecson: Ngunit di naman kumikilos ang lupong iyon!
Macaraig: Yan din ang aking sinabi kay Padre Irene, ang
sinabi niya’y si Don Custodio, isang sangguni ng lupon
ang magdedesisyon.
Pecson: Paano kung laban sa atin ang desisyon?
Macaraig: Sinabi ko rin iyan kay Padre Irene, ang sabi
niya’y kung tayo ay makikipagkilala kay Don Custodio
ay magagawa nating hilingin ang kaniyang pagsang-
ayon.
Sandoval: Sa papaanong paraan naman tayo
makikipagkilala sa kaniya?
Macaraig: Dalawang paraan ang sinabi sa akin ni Padre
Irene.
Pecson: Ang intsik na si Quiroga!
Sandoval: Ang mananayaw na si Pepay!
Isagani: Tignan pa natin ang isang paraan. Maaari
namang si Ginoong Pasta ang ating lapitan.
Sandoval: Ang abogadong hinihingian ng payo ni Don
Custodio?
Isagani: Oo, siya nga. Isa siyang kamag-aral ng aking
amain. Ang problema lang ay kung papaano natin siya
lalapitan upang pakiusapan si Don Custodio na paburan
tayo.
Macaraig: Hindi ba’t si G. Pasta ay may kalaguyong
mananahi?
Isagani: Wala na bang ibang paraan bukod sa
paghahandog ng kanilang mga kalaguyo?
Pelaez: Huwag ka na ngang maarte! Isipin mo na lang
ang kaginhawaang magagawa non. Kilala ko ang babae,
si Matea.
Isagani: Hindi naman siguro masama kung atin munang
susubukan ang paraang hindi mahalay tignan.
Kakausapin ko si G. Pasta at kung ako’y hindi
magtagumpay ay tsaka natin gawin ang ibang paraan
Macaraig: Marahil ay tama si Isagani. Kung gayon ay
hintayin natin ang resulta ng pakikipag-usap niya kay G.
Pasta.
(close curtain )
Kabanata 15
scene: sa bahay ni G. Pasta
(open curtain)
(kakatok sa bahay ni G. Pasta si Isagani at gagalaw
naman si G. Pasta na kunyari may ginagawa eme lang)
G. Pasta: Kamusta na ang iyong amain?
Isagani: maayos naman po ang kanyang kalagayan.
G. Pasta: Ahh.. ganoon ba?
Isagani: Naparito ho ako para makiusap po sa inyo na
mamagitan sa aming panig kung sakaling sumangguni sa
inyo si Don Custodio. Kayo po ay lubos naming
pinagkakatiwalaan.
G. Pasta: Ayaw kong makialam sa ganyang mga usapan!
Oo, nangunguna ako sa pag-ibig sa lupang sinilangan at
naghahangad ng pag-unlad ngunit di ganoon kadali
sumuong. Maselan ang aking kalagayan. Kailangan ko
ang ibayong pag-iingat.
Isagani: Di po naming hangad na ilagay kayo sa
kagipitan. Ipinagpapalagay ko di masamang makiisa sa
mga adhikain ng pamahalaan at sikaping siya’y
maalinsunod mabuti. Isa lamang po an gaming layunin,
nagkakaiba lamang sa pamamaraan.
G. Pasta: Kahanga-hangang kasagutan ngunit ako’y di
niyo pa rin mapapapayag.
(close curtain)
 Kabanata 16
scene: kayla Quiroga
Narrator: Sa kasamaang palad ay hindi napapayag ni
Isagani si G. Pasta sa kanilang adhikain. Samantalang
mayroon namang hapunang inihanda si Quiroga sa itaas
ng kaniyang Basar sa Escolta na dinaluhan ng maraming
kagalang-galang at kilalang tao.
(open curtain)
Quiroga: Tuloy. Tuloy Pumasok kayo sa aking
napakagandang tahanan.
T. Pelaez: Dahil sa mga intsik na iyan kaya ako nalugi sa
akin negosyo (galit) Walang kwenta ang kaniyang mga
palamuti sa tahanan. Di ito nababagay sa kaniya.
(dumating si Simoun kinausap si Quiroga)
Simoun: Nasaan na ang siyam na libong pisong iyong
inutang?
Quiroga: wala na akong pera, nalulugi na ako.
Simoun: Babawasan koi to kung papayag ka na itago ang
mga armas na dumating. Wag kang mag-alala ililipat ko
ito kung mayroong pagsisiyasat na magaganap.
Quiroga: Sige, papayag ako.
(nag-uusap sila P. Camorra at Ben Zayb tungkol kay Mr.
Leeds)
Ben Zayb: Nabalitaan niyo ba ang ulong nagsasalita na
si Mr. Leeds?
Padre Camorra: Oo naman. Kung inyong nais ay pwede
natin itong puntahan.
Juanito Pelaez: Tara pumaroon tayo sa Quiapo upang
mapanood ang ulong nagsasalita.
(nagpasya sila Don Custodio, P. Salvi, P. Camorra, P.
Irene, Ben Zayb at Juanito Pelaez na pumunta sa Quiapo
upang manood)
(close curtain)
Kabanata 17
scene: Perya sa may Quiapo ewan
(open curtain)
P. Camorra: Kay ganda ng mga kababaihan dito! Kailan
kaya ako magiging kura dito! (kinurot si Ben Zayb)
Ben Zayb: Aray!
P. Camorra: Ang ganda ng dalagang iyon! (nakita si
Paulita Gomez na naglalakad kasama sina Isagani at
Donya Victorina)
P. Camorra: Sobrang ganda talaga! Nasaan nga pala si
Simoun? Putris! Natakot yata na pagbayarin natin sa
palabas ni Mr. Leeds
Ben Zayb: Baka naman ay nangangambang
mapatunayan na may daya ang palabas.
(makikita sa gilid si Mr. Leeds na nag-aaya sa mga tao na
panoorin ang kanyang palabas)
(close curtain)
Kabanata 18
scene: sa pagtatanghal na yata
(open curtain)
Mr. Leeds: Pumasok kayo sa aking tanghalan, makikita
niyo rito ang ulong nagsasalita ng pawing katotohanan.
Ben Zayb: Nasaan kaya ang mga salamin?
(nagsiupo lahat)(dadating si Mr. Leeds na may dalang
kahon)
Mr. Leeds: Ito ay galling sa ehipto. Natagpuan ko ito sa
piramide ni Khufu. Ito ay may lamang abo at isang
kapirasong papel. Sa pagbigkas ng mga salitang nasa
papel ay mabubuhay ang esfinghe.
Manonood 1: Amoy bangkay!
Manonood 2: Amoy apat na daang taon
Ben Zayb: Amoy simbahan!
Mr. Leeds: Deremof!
(nabuhay ang esfinghe)
Imuthis: Ipinanganak ako sa panahon ni Amasis. Galing
ako sa paglalakbay sa Gresya, Assyria at Persia. Sa
pagdaan ko sa Babylonia ay nakatuklas ako ng isang
lihim. Sa takot nila na ibunyag ko ang kaniyang lihim ay
kinasangkapan nila ang banal na batang saserdote.
Mr. Leeds: Paano ka ipinahamak ng batang saserdote
Imuthis: Umibig ako sa anak ng isang saserdote. Ang
batang saserdote ng Abydos ay umibig din dito. Gumawa
ito ng kaguluhan at ako ang idiniin na may kasalanan.
Ikinulong ako ngunit nakatakas at nagpunta sa lawa ng
Moeris pero doon ay pinatay ako. Sa kabilang buhay ay
nasaksihan ko ang paghahalay ng batang saserdote sa
aking minamahal! Gaganti ako! Humanda siya!
Padre Salvi: Mahabag ka! (nahimatay)
(naging abo ulit si Imuthis, nagkagulo ang mga tao)
Don Custodio: Dapat ipagbawal ang pagtatanghal na ito!
Ben Zayb: Lalo na kung di ginagamitan ng salamain.
(close curtain)
Narrator: Matapos ang kaguluhan na iyon nang
sumunod na araw ay sumulat agad si Ben Zayb ng
kasulatan ukol sa mahika na naging dahilan ng
pagkakasara nito. Samatala, si Placido naman ay…
Kabanata 19
scene: naglalakad ata pauwi
(open curtain)
Placido: Nakakaasar na talaga! Hinding-hindi na ako
babalik doon! Sinusumpa ko na ang pag-aaral.
(nakarating na siya sa bahay nagulat siya andun nanay
niya)
Kabesang Andang: Hoy! Placido! Bakit nandito ka na?
hindi ba’t may klase ka pa?
Placido: hindi na ako papasok! Pinahiya ako sa harap ng
buong klase!
Kabesang Andang: pero anak nangako ako sa iyong
ama na pagtatapusin kita ng abogasya… ano na lamang
ang sasabihin ko sa kaniya kung kami’y magkita?
Placido: Nay, aalis na muna ako saglit. (aalis)
Kabesang Andang: Aba! Ito talagang batang to!
(close curtain)
Narrator: Samantala, sa pagmumuni-muni ni Placido sa
labas ay nakasama niya si Simoun at nalaman niya ang
mga binabalak nito na himagsikan. Kinabukasan ay
masaya niya nang sinalubong ang mga pangaral ng ina at
napagpasiyahang babalik na sa pag-aaral.
VO-Placido: Nay ako’y papasok na ang bahala sa
pamamanhikan sa aming prokurador upang di ka na
maabala.
Kabanata 20
scene: opisina ni Don Custodio
*sa labas muna ng kurtina*
Tauhan 1:Ano na kaya ang nangyari sa pagpapasiya sa
Akademiya ng wikang Kastila?
Tauhan 2: ang alam ko si Don Custodio de Salazar y
sanchez y demonteredondo ang magpapasiya.
Tauhan 1: sino ba yun?
Tauhan 2: Siya ang tinatawag na Buena tinta! Nagiging
nilalang siya na aktibo sa pamahalaan. Tumira pa nga
siya panandalian sa Europa upang magpagamot ngunit
hindi siya napapansin doon hindi gaya ng atensyon na
nakukuha niya rito kaya mas pinili niyang umuwi na
lamang.
(yung dalawang tauhan yung mag-o-OPEN CURTAIN)
(tapos papasok si DC uupo sa opisina kunwari)
Don Custodio: Mga indio nga naman. Tsk tsk wala ng
ginawang maayos at kahanga-hanga ! walang angking
talino ang mga indio na dapat ipagmalaki dahil kapag
ganon ay masasawi lang sila. (may kawal yan sa gilid ah)
(close curtain)
Kabanata 21
scene: sa labas ng dulaang variendedas
Narrator: Sumapit ang gabing may malaking
pagtatanghal sa dulaang Variendades. Mula sa operang
Pranses ni Mr. Jouy. Ikapito pa lamang ng gabi ay
naubos na ang tiket. Marami ang mga respitado at
kilalang tao sa bayan maliban sa isa.
(puno ng tao mga nagdadaldalan)
Tiyo Kiko: Binigyan ako ng malaking pabuya ng mga
pranses. Napabuti yata ang pagdidikit ko ng mga kartel
sa dulaan.
Camarococido: Magkano naman kaya ang ibibigay nila
sa mga prayle? Ang buong kikitain ng palabas ay
mapupunta lamang sa kumbento.
Tiyo Kiko: Sa mga prayle? (nag-isip)
Camarococido: Ipinagbawal ito ni Padre Salvi ngunit
parang mas nakakaakit yata ang pagbabawal ng mga
prayle.
(umalis roon si camaroncocido at naglakad-lakad)
(close curtain)
Narrator: Sa paglalakad-lakad ni Camaroncocido ay
nakita niya si Simoun na may kausap na kawal at sinabi
na ang hudyat ay isang putok naibulong na lamang ni
Camaroncocido sa sarili ang VO: Kaawa-awang bayan!
Ngunit ano ang kabuluhan nit sakin?
Narrator: Samantala sa loob ng teatro…
*sa labas ng kurtina muna sila Tadeo*
Tadeo: (kadarating lamang habang kumakaway na
parang nangangandidato) Adios! Adios!
(darating lahat ng karakter sa kwento- Makaraig-
Sandoval-Isagani-Pecson)
Macaraig: (kay Tadeo) Hindi ba kayo papasok?
Tadeo: Hindi ko na naabutan ang tiket.
Macaraig: Mabuting pagkakataon dahil may isang pa
ako. Si Basilio ay hindi nakasama kaya halina kayo.
(kinuha ni Tadeo ang tiket at papasok sa teatro sa may
gilid ng nakasarang kurtina dadaan)
Kabanata 22
scene: sa loob ng teatro
tugtog: yung pang pyesta ewan
(open curtain)
Narrator: Labinlimang minuto na ang nakalipas sa
takdang pagtatanghal ay hindi pa rin nag-uumpisa ang
palabas…
( Nayayamot yung iba, may nag-aagawan ng upuan, may
nagagalit dahil matagal mag-umpisa, may hindi
nasisiyahan sa tugtog tapos may mga lalaki na haharutin
yung dumadaang mga babae)
(marcha real na tugtog)(mapapahinto lahat titingin sa
Kap. Heneral.)
Extra: Nandyan na ang Kapitan Heneral (pabulong)
(palabas: kahit ano kunyari may sumasayaw basta ewan)
*yung ibang seating arrangement magkakasama yung
mga estudyante (nagkakatuwaan), magkasama si paulita
at juanito tas nagseselos si isagani, nandun si Don
Custodio*(basta kung ano-ano lang gawin niyo)
(dadating si makaraig diretso sa mga mag-aaral,
malungkot may dalang sobre).
Makaraig: Akin ng nakausap si Pari Irene, sang-ayon
siya sa ating kahilingan na pagpapatayo ng akademya
ngunit sasailalim daw ng korporasyon sakaling hindi
ibigin ng mga dominikong masama ang akademya sa
unibersidad.
(kaniya-kaniyang react basta yung masama ang loob)
Extra: Magsisimula na ang ikalawang bahagi ng palabas.
(magwowalk-out si Makaraig)
(close curtain)
Kabanata 23
scene: bahay ni Kap. Tiyago
(pumunta si Simoun sa bahay ni kap. Tiyago, nakita niya
si Basilio na pinupunasan ang may sakit na nakahiga na
lamang)
Simoun: Kamusta ang may sakit?
Basilio: halos hindi na pumipintig ang puso, mahina na
ang pulso at ayaw ng kumain. Pinagpapawisan pa siya
kada madaling araw. (napatingin pa siya kay Simoun na
nakatingin sa mga librong binigay nito sa kaniya)
Nakalatan na ng lason ang buong katawan niya. Maaari
siyang mawala anumang oras sa isang sulak ng kalooban
o sa kahit isang walang kabuluhang bagay.
Simoun: Gaya ng Pilipinas! (malungkot)
Basilio: Ilang araw na siyang nagigising ng walang ilaw.
Minura niya ako sinigawan sa pag-aakalang ako si Padre
Irene. Ngunit kada bubuksan ko ang ilaw ay doon niya
ako nakikilala at tinatawag na tagapagligtas.
Simoun: wala ngang pinagkaiba sa pamahalaan!
(tutunog yung orasan mapapatingin sila sabay)
Simoun: Basilio, making ka, bawat Segundo ay
mahalaga.
Basilio: hin—
Simoun: Sa loob ng isang oras ay sisiklab na ang
himigsikan sa isang hudyat ko. Bukas ay wala ng aral-
aral kundi puro dugo at patayan na lamang. Naparito ako
upang ihandog ang iyong kamatayan o kinabukasan!
Basilio: kamatayan o kinabukasan?
Simoun: Sa piling ng iyong bayan o ng maniniil?
Magpasiya ka. Naparito ako upang ika’y iligtas alang-
alang sa nakaraang nag-uugnay sa atin.
Basilio: Ano ang kailangan kong gawin?
Simoun: Ako ang namumuno sa himagsikang ito at hindi
ko maiiwan alinmang labanan. Nais kong pamunuan mo
ang isang pangkat na lulusob sa Sta. Clara upang kunin si
Maria Clara. Ibig ko siyang iligtas at isang himagsikan
lamang ang paraan upang magbukas ang kumbento.
Basilio: Huli na kayo! Pumanaw na si Maria Clara
kaninang ika-anim ng hapon.
Simoun: Kasinungalingan! Iya’y isang duwag na
pagdadahilan. Ililigtas ko siya ngayong gabi o bukas ay
patay ka.
Basilio: Magdamag na umiyak si Kap. Tiyago Humihingi
ng tawad habang hagkad ang litrato ng anak at kanina ay
tinugtog na ang agunyas ni Maria Clara.
Simoun: Patay na! (napaluhod siyempre malungkot)
Namatay ng hindi ko nakikita. Namatay ng nagtitiis at
hindi batid na ako’y nabubuhay ng dahil sa kaniya.
(ikinabit ang sombrero at umalis)
Basilio: kahabag-habag na tao
(close curtain)
Kabanata 24
scene: malecon *tipanan nila ni paulita*
(open curtain)
Narrator: Bago magtakipsilim ay makikita si Isagani sa
tipanan nila ni Paulita at pinaghahandaan ang mga
paliwanag at pagpapakumbabang sasabihin. Habang
naghihintay ay naalala niya ang masasayang sandal
kasama si paulita.
(may dalawang heswitang dadaan)
Isagani: Magandang Hapon (bahagyang yuyuko)
(mapapadako ang tingin kay Ben Zayb na may kausap)
Ben Zayb: Ano na nga pala ang balita kay Simoun?
Kausap: Bigla siyang nagkasakit nitong nagdaang gabi
at halos ayaw tumanggap ng bisita.
(close curtain)
same scene *aalis lang lahat extrang cast maiiwan si
Isagani*
Narrator: Unti-unti ng nawawalan ng pag-asa si Isagani
na makita si paulita nang…OPEN CURTAIN sabay
tugtog ng kalesa fx
(mula gilid ng kurtina ay lalabas si paulita, friend at
donya victorina)
(ngingiti ng malaki si paulita kay isagani)(lalapit si
isagani aakayin si paulita tas uupo)
Paulita: Nakakainis ka! Hindi mo man lang ako pinansin
kagabi sa dulaan sapagkat nakatuon ang iyong atensyon
sa mananayaw.
Isagani: Hindi naman sa ganon, kasama mo kasi Juanito
Pelaez kaya hindi na ako nagtangkang lumapit.
Paulita: Huwag kang mag-alala si Donya Victorina ang
may nais kay Pelaez hindi ako.
Narrator: Ang usapan ay napadako sa bayan ni Isagani
Isagani: Alam mo ba na umaasa ako na sa nalalapit na
panahon ay uunlad ang aking bayan?
Paulita: Ngunit ang inaasahan mo ay mananatiling
pangarap lamang!
Isagani: iyan din ang sabi sa akin ni Tia Torina ngunit
nananalig ako na baling araw ay matutupad ito. Handa
akong mamatay para lang sa pagsasaalang-alang ng
karapatan ng bayan.
(close curtain)
Kabanata 25
scene: Panciteria Macanista de Buen Gusto
(may long table tapos may 14 na lalaki nagsasalo-salo)
(may poster na nakadikit sa dingding)
/Luwalhati kay don Custoduio dahiln sa kaniyang
kaliksihan at pansit sa lupa para sa mga binatang may
mabubuting kalooban/
(open curtain)(freeze lahat)
Narrator: Sa bulwagan ng Panciteria Macanista de Buen
Gusto nang gabing iyon ay kakaiba. Mga binata ang
nagtitipon-tipon upang ipagdiwang ang piging na
iminungkahi ni Padre Irene para sa naging pasya ni Don
Custodio sa pagtuturo ng wikang kastila.
(may apat na intsik yung maghahatid ng iba’t ibang
putahe ng ulam)(ilalapag sa lamesa, bubuksan tas aalis)
Tadeo: ihandog natin ang pansit langlang kay Don
Custodio
Makaraig: Kay padre Irene naman ang lumpiyang intsik
na makintab na taba ang labas at baboy
Isagani: Ang sunod naman ay tortang alimango para sa
prayle
Sandoval: At siyempre aypansit gisado ay para sa
pamahalaan at sa bayan na parang pilipinong pagkain
ngunit ang intsik ang nakikinabang at naghahain.
Lahat: Ipatungkol (sisigaw) (magtatawanan)
Binata: Huwag kayong maingay! Marami ang
nagmamatyag sa atin (freeze lahat)
(close curtain)
Narrator: Ang ilan sa kanila ay nagtalumpati samantal,
napadako ang tingin nila sa isang binatang palingon-
lingon na kasama ang isang taong di kilala na lumulan sa
isang sasakyang naghihintay, ang sasakyan ni Simoun.
Kabanata 26
scene: sa paaralan at bahay ni makaraig
Narrator: Kinabukasan naman ay kumalat ang mga
balita ukol sa himagsikan ng mga Pilipino laban sa mga
kastila sa bayan dahil sa mga paskin na hinihinalang
kagagawan ng mga mag-aaral.
(open curtain half lang kasi yung kalahati paaralan tas
kalahati klinika)
Binata; Basilio! Nabalitaan mo ba ang isang
paghihimagsik?
Basilio: Paghihimagsik?
Binata 2: Natuklasan na at marami ang nasasangkot
(close curtain yung kalahati tas buksan yung kalahati
para sa klinik part)
Guro: mabuti na lamang at hindi kayo dumalo sa piging.
Kasapi ba kayo sa samahan ng mgamag-aaral?
Basilio: nagbibigay lamang ako ng ambag.
Guro: umuwi na kayo at sunugin ang mga kasulatang
makasasama sa inyo.
Basilio: Si Ginoong Simoun...
Guro: Walang kinalaman si simoun sa nangyari. Siya ay
nasugatan ng di-kilalang tao nakaratay sa ngayon
Basilio: may nasasangkot bang tulisan?
Guro: wala mga mag-aaral lamang
Basilio: Kung gayon ay ano ang kaguluhan na ito?
Guro: natagpuan ang mga paskin na may masamang
nilalaman na nakadikit sa labas ng unibersidad.
(may mapapadaang propesor)
Propesor: batid kong nangangamoy bangkay na si Kap.
Tiyago at ngayo’y dinadalaw na ng mga uwak at buwitre.
(aalis si Basilio CLOSE CURTAIN yung kalahati tas
OPEN CURTAIN ulit yung half) (nandun si Tadeo at
juanito pelaez)
(nakita niya si Tadeo)
Tadeo: wala tayong pasok sa buong isang lingo! Ang
lahat ng kasapi sa akademya ay ibibilanggo!
Basilio: masaya ka ba dahil doon?
Tadeo: walang pasok! Walang pasok! (happy siya)
(dadating si juanito p.)
Juanito: o saksi ka ha! kailanman ay hindi ako nakisali
sa kapisanan, wala akong ginawa kundi pagpaliwanagan
kayo, wag mong kalimutan iyon at ipagkaila ha?
(close curtain)
(sa bahay na ni macaraig)
Narrator: umalis na si Basilio at nagtungo sa bahay ni
Macaraig upang manghiram ng salapi ngunit sa kaniyang
pagpasok…
(open curtain)
Guwardiya 1: Ano ang iyong pakay?
Basilio: nais ko lamang humiram ng salapi kay makaraig.
Guwadiya 2: Maaari ko bang malaman ang iyong
pangalan?
Basilio: ako si Basilio.
Guwardiya 1: Nag-aaral ng medisina? Kalye anloague?
Mabuti at kayo na ang naparito. Kayo’y aming dinarakip.
(close curtain)
Narrator: Dinakip silang dalawa ni Makaraig
Kabanata 27 at 28
CUT
Kabanata 29
scene: sa lamesa ewan
Narrator: Nagkaroon ng maringal na libing si Kap.
Tiyago. Bagaman pinuna ng kura ang pagkamatay niya
ng hindi nangungmpisla ay ipinagtanggol ito ni pari Irene
na siyang hinirang na tagapamahala sa huling habilin ng
yumao.
(open curtain)
Padre Irene: Ang kaniyang kayamanan ay ipinamana
niya sa Sta. Clara, sa Papa, sa Arsobispo, sa mga
korporasyon ng mga prayle at ang dalawampung piso ay
pambayad sa matrikula ng mga dukhang nag-aaral.
(close curtain)
Kabanata 30
Narrator: Labis na dinamdam ng mga taga San Diego
ang pagdakip kay Basilion at pagpanaw ni Kap.
Tiyago.Iba’t iba ang naging balita ukol dito.
(open curtain)
Extra 1: may nakapagsabing ang magiging hatol daw
kay basilio ay ipapatapon sa malayong lugar at saka
papatayin sa paglalakbay.
Extra 2: Ah basta! Tiyak na bibitayin si basilio.
Hermana Penchang: Siguradong kaya nangyari iyan
kay Basilio ay dahil hindi siya nag-aagua bendita sa
simbahan dahil sa paniniwalang marumi ang tubig.
Lalaki 1: Hindi ako naniniwala sa iyong sinasabi!
Lalaki 2: Hindi rin ako naniniwala na dahil ito sa
paghihimagsik at sa mga paskin
Lalaki 3: Marahil ito ay paghihiganti ng mga prayle
dahil sa pagkakatubos sa pagkaalila kay Huli.
Hermana Penchang: Mabuti na lamang at pinaalis ko na
si Huli sapagkat ayokong magalit sakin ang mga prayle.
(close curtain)
scene: basta kung nasaan si huli
Narrator: Samantala…..
(open curtain)
Hermana Bali: Ikinalulungkot kong ibalita na pumanaw
na si kap. Tiyago at nasa bilangguan si basilio.
Huli: Hindi! Hindi iyan totoo! (naiiyak na nagtataka)
Hermana Bali: Totoo ang aking mga sinasabi!
Huli: (hihimatayin)
(close curtain)
scene: sa higaan
(open curtain)
Huli: (tulog tas babangon then mag-iisp kunyari) lumapit
kaya ako kay padre camorra upang humingi ng tulong
ngunit ito ay isang nakapangingilabot na pamamaraan
kaya wag na lamang!
Narrator: Mula noon ay naging malungkutin na si Huli.
Huli: Hermana Bali, sa impyerno ba napupunta ang mga
nagpapatiwakal?
Hermana Bali: oo kaya wag mo ng ituloy kung may
binabalak ka man.
(close curtain)
scene: opisina kunwari (2)
(open half curtain)
(tigkalahati na part ng kurtina opisina)
Narrator: umisip sila ng paraan upang mapalaya si
Basilio
Hermana Bali: (naglalakad papalapit sa tagasulat ng
bayan) Maaari po ba naming isangguni sa inyo ang
tungkol kay Basilio?
TNB: sa Hukom pamayapa na lamang kayo lumapit.
(maglalakad sa other side ng stage, close half open half)
Hermana Bali: Sabi ay sa inyo kami lumapit ukol sa
nangyari kay Basilio
Hukom: pasensya ngunit aking maipapayo na inyo na
lamang sadyain si Padre Camorra ukol diyan.
(close half open half uli nasa daanan sila)
Hermana Bali: Halika na at sasamahan kita sa kumbento
Huli: Hindi ayokong pumunta doon umuwi na tayo
(close whole tapos pagbukas nakaset-up na yung bahay
nila na may higaan tas matutulog na si huli)
Narrator: Hindi makatulog ng mahimbing si Huli dahil
sa mga panaginip…
Huli: (nananaginip)(kasabay nyan may VO si Basilio:
iligtas moko!) tapos magigising bigla mahihimasmasan
(lalapit bigla si Hermana Bali nag-aalalala)
Hermana Bali: Ayos ka lang?
Huli: (tatango)
(close curtain)
Narrator: Isang araw ay dumating ang balitang nakalaya
na lahat ng bilanggo maliban kay basilio kaya agad na
hinanap ni huli si Hermana bali upang magpasama sa
kumbento.
(open curtain)
scene: sa labas ng pintuan ng kumbento at sa loob
Huli: (acting ng nag-aalinlangan)
Hermana Bali: (hihilahin papasok si huli) alalahanin
mong hindi ako ang may utang na loob kay basilio,
hahayaan mo na lamang ba siyang itapon at barilin sa
daan at kapag patay na ay saka ka magsisisi?
(tuluyan na silang papasok sa loob)(patay ilaw)
Narrator: Kinagabihan….
(may tumalong babae sa bintana ng kumbento at
namatay)
Babae: (tumatakbo palabas na parang baliw) huwaaaa!
Babae 2: Panginoon kami’y pantay-pantay sa iyong
harapan kayo nap o ang magbigay-katarungan sa amin.
Asawa ng babae: Oo, kung totoo ang Diyos na kanilang
sinasabi at hindi gawa-gawa lamang kami na rin ang
unang hindi mananalig sa kaniya.
Narrator: Nang sumunod na araw…
(acting: isinukbit ni Tandang Selo ang kaniyang gamit sa
pangangaso sa kaniyang balikat sa tuluyang aalis)
(close curtain)
Kabanata 31
scene: sa opisina ng heneral
Narrator: Ang nagkalat na balita sa mga peyodiko sa
pilipinas ay tungkol sa Europa, mga puri at pambobola sa
predikador ng bansa at sa operatang pranses kaya ilang
bahagi lamang ng peryodiko ang nalaan tungkol sa
nangyari sa lalawigan. Hindi napapansin ang kaganapan
sa tiani, bulong-bulungan lamang at hindi matukoy kung
sino nga ba ang nahulog sa bintana. Sa kabilang banda ay
nag-uusap ang heneral at kawani ukol kay Basilio
Heneral: Sa palagay ko ay makabubuti kung patuloy
siyang mapiit
Kawani: Ngunit ang tingin ko ay walang kinalaman ang
batang iyon sa nangyari.
Kalihim: Ngunit siya ay nahulihan ng aklat?
Heneral: Masasabing tunay kung siya’y parurusahan
dahil madalas kinakailangang ipailalim ang ikabubuti ng
isa para sa ikabubuti ng nakararami
Kawani: Ngunit hindi po ba dapat katakutan ang
mapagbintangan?
Heneral: Wala akong dapat katakutan sapagkat may
karapatan akong humatol ayon sa aking sariling pasya
Kawani: Ngunit paano ang bayan?
Heneral: Hindi ko kalian man naging utang ang aking
katungkulan at lalong hindi ang bayan ang humirang sa
akin kaya wala akong dapat ikabahala
Kawani: Maaaring ganoon nga ngunit nang kayo ay
pumarito inyong pinangako ang makatarungang
pamamahala.
Heneral: Hindi ko pinipilit kailanman ang sinuman na
makihati sa aking pananagutan.
Kawani: Hindi nga po ngunit ayaw kong mahiwalay ang
Pilipinas, ang walong milyong mamamayan matiis na
namumuhay sa walang pag-asa at kabiguan. Kung ang
bagay-bagay ay di bubuti maghihimagsik sila balang
araw at sa gayon ay papanig sa kanila ang mararangal na
tao. FREEZE
Narrator: Makalipas ang dalawang oras…
Kawani: ako ay magbibitaw na sa katungkulan at
magbabalik na sa Espanya.
(close curtain)
Kabanata 32
scene: kulungan sa may gilid tas katapat t. table
Narrator: Ang pagkakabilanggo ng ilang mga
estudyante ay nagkaroon ng iba’t ibang resulta sa buhay
ng halos lahat ng mga nagsisipag-aral sa unibersidad,
lalong lalo na si Basilio na nanatili pa rin sa loob ng
piitan. Maraming ina ang nagpauwi na lamang sa
kanilang mga anak at iniharap na lamang sa pagbubukid
o pagsasaka. Matapos ang pagsusulit marami ang
nakapasa at bumagsak.
(open half curtain)
Guro: Ito na ang mga resulta sa inyong ginawang
pagsususlit.
*sabay na kinuha ng mga estudyante ang kanilang mga
papel na nagdulot ng iba ibang reaksyon*
Pecson: Kasi naman eh… hay naku!... Hindi, okay lang
yan!
Tadeo: Sa wakas! Nandito na rin ang walang katapusang
bakasyon!
*malungkot na naglalakad si juanito*
Juanito: Paano na ito! Mapipilitan na akong sumama kay
ama na kaniyang pangangalakal
*si makaraig pasikretong sasabihin na…*
Makaraig: Pupunta akong Europa!
Sandoval / Isagani: Hay salamat nakapasa tayo
(close half open half)
*Ipapakita si Basilio nasa kulungan, malungkot*
*dadating si sinong*
Sinong: Ginoo mayroon po akong dalang bagong balita
Basilio: Ano yun? Sinong?
Sinong: Balita po galing sa Tiyani?
Basilio: Tungkol saan?
Sinong: Tungkol po sa mga mahal ninyo?
Basilio: Sino?
Sinong: Sina Juli at Tandang Selo po
Basilio: Anong nangyari sa kanila?
Sinong: Si Tandang Selo po’y nawawala
Basilio: Ano? Kailan pa? Si juli?
Sinong: Si Juli po…
Basilio: Anong nangyari?
Sinong: Si Juli po ay… patay na
Basilio: Hindi maaari… hindi!
(close curtain)
Paulita: (manggagaling sa likuran tas lalakad papasok sa
nakabukas na kurtina) Hindi na maaaring ipagpatuloy pa
naming ni Isagani ang relasyong ito. Hindi matatawaran
ang pagkakamali niya. Nabilanggo siya, hindi ko kayang
umibig sa isang lalaking mali ang pagkakakilala sa
lipunan at sinisisi ng lahat.
*lalabas sa gilid si juanito kausap sarili*
Juanito: ito na ang pagkakataon ko upang mapaibig si
paulita sa akin.
*dadating si paulita*
Juanito: Paulita! Sa tingin ko ay mas makabubuti para sa
iyo kung ako ang pakakasalan mo.
Paulita: Marahil nga’y tama ka sapagkat mas magiging
maayos ang buhay ko sa iyo.
Juanito: Kalimutan mo na ang indyong si Isagani at ako
ang pagtuunan mo ng pansin.
Paulita: Oo, ikaw nga ang mas nababagay sa akin.
(close curtain)
Kabanata 33
scene: sa bahay ni simoun
Narrator: Naging abala si Simoun sa pag-aayos ng
kaniyang mga alahas at armas. Sasabay na siya sa pag-
alis ng Kapitan Heneral. Di kalaunan ay napalaya rin si
Simoun na siyang ibinilin ni Simoun na si Basilio lamang
ang papapasukin dahil inaasahang dadating ito.
(open curtain)
*lalakad papasok si Basilio*
Basilio: Ginoong Simoun ako po’y naging masamang
anak at kapatid. Halos apat na buwan na ang nakalipas ng
kinausap niyo ako ukol sa inyong mga balak. Tumanggi
ako pero sa huli ay tama kayo. Ang kapalit ng aking
ginawa ay pagkabilanggo. Ang aking kalayaan ay utang
ko sa iyo. Ako’y handa ng maglingkod kasama ng mga
sawimpalad.
Simoun: Salamat binata. Pinawi mo ang aking mga
pangamba at pag-aalinlangan. Nung nabigo ang kilusan,
ako’y iniwan ng marami dahil nakita nila ako sa
kawalang pag-asa. Ikaw, isang binata ay nandito para
gisingin akong kumilos. Kapag tayong dalawa ay
nagsanib pwersa buong husay maisasagawa ang balak.
*maglalabas ng kahon na itim si Simoun*
Basilio: Kung inyong mamarapatin maaari bang
magtanong kung ano iyan?
*Si simoun ay naglabas ng isang ilawang may balat na
ginto na ang hugis ay tulad ng isang Granada na kasing
laki ng ulo ng tao. May maliit na bitak na may maliliit na
butil sa loob ito. Naglabas din siyang isang prasko na
naglalaman ng malinaw-linaw na likido nang hindi
nagpapaliwanag.*
Basilio: Nitro-glicerina? (pabulong) Nitro-glicerina!
Pang-dinamita!
Simoun: Oo, pero hindi lang ito basta nitro-glicerina.
Ngayong gabi, ang mga mapaniil ay mapaparusahan na
din saw akas. Ang buong Pilipinas ay maririnig ang
pagsabog na wawasak sa bulok na balangkas.
*inaayos yung lampara*
Ngayong gabi ay may magaganap na selebrasyon at
ipadadala ko ang lamparang ito at ilalagay sa gitna ng
kiyoskong pagkakainan.
Basilio: Kung gayon ay hindi niyo na po pala kailangan
ang tulong ko.
Simoun: May iba akong ipagagawa sayo. Sa ganap na
ikasiyam ng gabi ang bomba’y nakaputok na. Wala
silang sandata at kaayusan, kaya kailangan ay ikaw ang
mamuno sa kanila. Dalhin mo sila sa bodega ni Quiroga
na pinagtaguan ko ng aking mga baril. Magtatagpo kami
ni Kabesang Tales sa siyudad at aagawin naming ito
habang sinasakop niyo ang mga tulay sa kaugnay na
bayan. Magtitipon-tipon kayo upang humandang
tumulong sa amin. Papatayin ang lahat ng mga kasangkot
sa pakikipaglaban at ang lahat na tumangging
makipaglaban.
Basilio: Lahat?
Simoun: Lahat. Mga indio, mestizo, itsik at kastila.
Lahat ng walang lakas ng loob at matibay na pananalig.
Basilio: Sang-ayon po ako. Anong halaga sa akin kung
pumalakpak o tumuligsa ang daigdig na walang
pagtingin sa naaapi at mahihirap?
Simoun: Iyan ang ibig kong marinig mula sayo (kinuha
ang rebolber sa kahon ng mesa at ibingay kay basilio)
Hintayin moko sa ganap na ikasampu, sa harap ng
Simbahan ng San Sebastian para sa mga huling tagubilin,
sa ganap na ikasiyam nararapat na malayo, malyong-
malayo ka na sa Daang Analwuge.
Basilio: (sinisiyasat ang baril tas itatago sa ewan) sa
muling pagkikita
(close curtain)
Kabanata 34
scene: nasa daan malapit sa bahay ni ewan
Narrator: Habang nasa daan ay nag-iisip si Basilio kung
ano ang kaniyang gagawin bago dumating ang
nakakatakot na sandali. Hindi niya malaman kung saan
siya pupunta, wala siyang salapi o kahit na ano maliban
sa rebolber. Dalawang oras na lamang ay magaganap na
ang trahedya.
(open curtain)
*Muli niyang sinalat ang rebolber at mga bala na nasa
bulsa*
Basilio: Saan nga pala magsisimula ang kaguluhan?
*tanong sa sarili*
*lakad makakasalubong si paulita at juanito*
Basilio: Si Paulita! *iiling-iling* Kaawa-awang isagani.
Ano kaya ang nangyari sa kanya? Marahil kung hindi
ako nakulong at kasal na rin kami ni Huli at ganap na
akong manggagamot.
*hinawakan uli rebolber*
sana dumating na ang nakakakilabot na sandali.
(close curtain)
Kabanatan 35
scene: yung handaan/ pista
(open curtain)
Narrator: Mag-iikapito pa lamang ng gabi ay
nagdatingan na ang mga panauhin. Si Don Timoteo ay
walang tigil sa pagbati at pagtanggapn sa mga
dumarating ng panauhin. Ang kanyang pagyuko-yuko at
pag-ikot-ikot na tila isang trumpo ay napuna tuloy ng
isang babae.
*Nakaramdam si Don Timoteo ng pananakit sa baywang,
paa, pangangawit ng leeg. Dumating sina Padre Irene,
Padre Salvi at ilang matataas na tao*
*dumating ang kapitan heneral at agad namang
binalingan ni Timoteo ang anak*
Timoteo: Anak may inihanda ka bang talumpati?
Juanito: Itay hindi po uso ang talumpati sa panahon
ngayon.
*tumugtog ang marcha real at ang dalawang
pinapanginoon ay pumanhik sa hagdanang nalalatagan ng
alpombra*
(samantala may ibinulong naman si Padre Irene ay Ben
zayb )
*si Basilio nasa tapat ng bahay nagbibilang ng mga
panauhin*
Basilio: Ano ba sa akin? Bahalang magbayad ang mga
mabubuti na kasama ang mga makasalanan. Hindi ako
dapat magsumbong hindi ko dapat sirain ang tiwala sa
akin. FREEZE
Narrator: Nangingibabaw ang tunay na kabaitan ni
Basilio, samantala sa kabila ng maraming tao ay nakita
niya si Isagani sa isang tabi… lalapitan niya ito DI NA
FREEZA
Basilio: Anong ginagawa mo rito halika na!
*umiling lang si isagani at pinagmasdan lang ang bahay*
Alang-alang sa Diyos, lumayo tayo rito!
Isagani: Bakit ako lalayo? Bukas ay iba na siya
(nakatingin yan kay paulita)
Basilio: Ibig mo bang mamamatay?
*sinagot siya nito ng kibit balikat*
Basilio: Isagani pakinggan mo ako ang bahay na iyan ay
puno ng pulbura, hindi kalaunan ay sasabog iyan, ang
lahat ay mamatay. Huwag na tayong magsayang ng
panahon at umalis na dito.
Isagani: Huwag nais kong dumito. Ibig kong makita siya
sa huling sandali sapagkat bukas ay iba na siya
Basilio: Kung gayon ay matupad nawa ang itinadhana…
*nakatitig parin si isagani sa bahay ng maliwanagan ang
isip at mabilis na tinungo ang bahay upang sagipin si
Paulita*
Narrator: Samantala sa handamay nakita silang isang
papel na may nakasulat na “Mane Thacel Phares” at
lagda ni Juan Crisostomo Ibarra.
Heneral: Juan Crisostomo Ibarra? Sino siya?
Don Custodio: Isang napakasamang birong ilagda ang
pangalan ng isang pilibusterong mahigit sampung taon
ng namatay.
*Hinahanap ni Padre Irene ang may gawa non ngunit si
Padre Salvi ang kaniyang nakita na namumutla at
nandidilat ang mata*
Padre Irene: Padre Salvi nakikilala niyo ba ang lagda ng
inyong kaibigan?
Padre Salvi: Iyan ang kaniyang lagda! Iyan ang tunay na
sulat ni Ibarra.
*nasindak ang lahat*
Heneral: Magpatuloy sa pagkain huwag nating
pahalagahan ang isang biro.
*walang kikilos tahimik lahat*
*unti-unting humihina ilaw ng lampara*
Heneral: Padre Irene pakitaas ng mitsa
*itinaas ito ni P. Irene ngunit kinuha ito ni Isagani*
P. Irene: Magnanakaw!
*akmang hahabulin nila ito ngunit nakarinig sila ng isang
malakas na pagsabog*
(close curtain)
Kabanata 36
Narrator: Humangos na pauwi si Ben Zayb upang isulat
ang natatangi niyang lathalain na pumupuri sa
katapangan kapitan at ng mga prayle sa nabigong
nakawan ngunit agad itong pinabago ng patnugot
matapos niyang maipasa. Samantala hindi naman
pinayagan ng Kapitan na makalabas ang nangyari sa
piging.
Kabanata 37
Narrator: Si Chichoy ang nagdala ng balita kay Don
Timoteo na ng siya ay magdala ng hikaw para sa bagong
kasal ay ginigiba ang kiyosko.
(open curtain)
Chichoy: Kabanal-banal na ina! Mga sakong pulbura sa
ilalim ng sahig ng mesa, upuan at sa lahat ng lugar.
Mabut na lamang at walang manggagawang
naninigarilyon noon.
Kapitan Loleng: At sino naman ang naglagay ng mga
iyon?
Chichoy: iyan ang di mapaliwanag ng sinoman. Sabi ni
g. pasta ay maaaring kaaway ni Don Timoteo.
*dumating si Isagani*
Kapitan Loleng: Kailangang magtago ka Isagani maaari
kang mapagbintangan
Chichoy: Hindi malaman ni Don Timoteo kung sino ang
may kagagawan. Siya lamang at ang kaibigang si Simoun
ang namamahala sa mga gawain sa bahay matapos kong
mapagsilbihan ang lahat ay ipinaalis na ako.
Moymoy: ngunit…ngunit…
Sencia: Naku!
Kapitan Toringgoy: Kung sakaling sumabog ay wala
sanang buhay ang daang Anluwage.
Moymoy: Kagabi’y umuwi ako ng litong-lito sa mga
pangyayari. Naisip ko na sakaling iyon ay sumabog tiyak
na lahat ng naroon ay patay.
Kapitan Loleng: Maryosep! Lahat pa naman ng may
utang sa akin ay naroon!
Sencia: Hindi ba’t dumalo rin sa piging si Simoun.
Moymoy: Naroon nga ngunit ngayong ko lamang na isip
na baka iniwan niya kami ng sandaling naghahapunan ay
para maisagawa ang plano?
Sencia: Kung gayon ay tama nga si Tiya Tentay na si
Simoun ang nakabili ng kaluluwa ng mga kastila.
Chichoy: Si simoun ay nawala ng walang iniwang bakas.
Moymoy: Kagabi ay nagkaroon ng kaguluhan habang
kami ay naghahapunan namatay ang lampara at nang
itaas ang mitsa nito ay isang lalaki ang humablot nito at
tumalon sa ilog.
*tumayo si Isagani naglakad-lakad*
Chichoy: Ang lamparang iyon ang magpapasabog sa
buong bahay.
*lumapit si Moymoy kay isagani*
Isagani: Kailanma’y hindi naging mabuti ang kumuha ng
hindi sariling pag-aari. Kung nalalaman lamang ng
magnanakaw na iyon ang layunin sana ay nag-isip muna
siya, kung ako ang malalagay sa kalagayan niya ay hindi
ko gagawin yon pantayan man ng kahit ano.
*hindi na nakasagot pa si Moymoy**lumakad si isagani
papuntsa sa iba pa*
Isagani: Kung inyong mamarapatin ako po’y titira na sa
piling ng aking amain. Ako po ay mauuna na.
(close curtain)
Kabanata 38
scene: sa daan lang ata
Narrator: Isang tanghali, anim o pitong pinaghihinalaan
ang pinahihirapan ng mga guwardiya sibil
(open curtain)
(may mga nakatali na naglalakad ng nakapaa hinahampas
ng sanga at sinisipasipa)
Narrator: Tanging si Carolino, isa sa mga sibil ang hindi
kayang magpahirap ng bilanggo.
Carolino: Mautang! Maaari mo ba silang palakarin ng
payapa?
Mautang: Ano ka ba Carolino bagito ka pa nga sa
trabahong ito. Kaya ko ito ginagawa ay upang sila ay
manlaban at tumakas para barilin nalang natin
*pabulong*
*hindi nakakibo si Carolino*
Bilanggo 1: Maaari ho bang kami’y iyong pagpahingain
muna?
Mautang: Hindi! Hindi maaari! *hinampas niya ito ng
sanga* Magpatuloy sa paglalakad
(isang PUTOK ang kanilang narinig)(tinamaan si
mautang) (tinamaan sa hita yung kabo) (kaya yun barilan
naaaaaa)
*tumayo ang isang lalaki at iwinawasiwas ang sandatang
hawak, pinagbabaril naman ito ng mga sibil ngunit di nila
matamaan*
Sibil 1: Carolino ngayon mo patunayan ang iyong galing
na tumudla
*tumayo si Carolino sa pag-aakalang kilala niya ang
lalaki ngunit pinigilan siya ng sibil*
Sibil 2: Dito ka lamang Carolino, siya’y kalaban na dapat
paslangin
*walang nagawa kaya bumaril si Carolino*
(close curtain)
(open curtain)
Narrator: Pagkatapos ng barilan ay nadatnan ng unang
sibil ang isang matandang nakahandusay na duguan,
sinaksak ito ng sibil ng bayoneta ngunit hindi nito
alintana ang sakit at nakatitig pa rink ay Carolino na
nakadarating pa lang.
Carolino: Tandang selo? (lalapi at yayakapin) hindi
maaari ito, hindi aking lolo!
(close curtain)
Narrator: Nakilala nga ni Carolino ang kaniyang lolo na
si Tandang Selo. Si Carolino ay anak ni Kabesang Tales
na si Tano. Ngunit huli na ang lahat.
 Kabanata 39 P. Florentino: Isang Diyos na makatarungan, ginoong
scene: sa ewan Simoun, Isang Diyos na nagpaparusa sa ating kawalan ng
Narrator: Nalungkot si P. Florentino dahil umalis na ang pananalig, sa ating mga kasamaang hilig at di-gaanong
kaniyang matalik na kaibigan na si Don Tiburcio. Nilisan pagpapahalaga sa kabutihan
niya ang bahay dahil ayon sa sulat ay may huhulihing Simoun: Maraming salamat Padre, ngayon ay payapa na
kastila roon buhay man o patay. Palakad-lakad ang mga ang aking kalooban.
sibil dala ang mga baril pinaghahahanap si simoun. (muling pinisil ni Simoun ang kamay ni Padre Florentino
Uminom ng lason si Simoun at pinilit nitong magpunta at tuluyan itong nawala sa pagkakahawak. Ipapakita ang
kay Padre Florentino. Nakahiga si Simoun habang may krus)
hawak na rosaryo. P. Florentino: Nasaan ang mga kabataang naghahangad
(open curtain) sa kanilang ginintuang panahon, ng kanilang pangarap at
P. Florentino: Matitiis ba ninyo ang paghihirap ginoong kasigasigan sa ikabubuti ng bayan? Nasaan ang mga
Simoun? kabataang magbubuwis ng kanilang buhay upang
Simoun: Matitiis ko pa padre. Mawawala rin ang lahat mabayaran ang gayong karaming kahihiyan, ang gayong
pagtapos ng ilang sandali. Anomang oras ay tatalab na karaming krimen? Malinisat walang dungis ang buhay na
ang lason sa aking katawan. A…alam kong hindi na kailangang alay upang ang handog ay maging karapat-
magtatagal at darating na ang walang hanggang dapat? Nasaan kayo, kabataang may mga pusong pinag-
kapayapaan. iinit ng layuning makapag-ambag sa lalong ikadadakila
P. Florentino: Diyos Ko! Napatalikod lang ako sandali ng sangkapuluan? Hinihintay naming kayo!
wala ng laman ang botelya! (close curtain)
Simoun: Wala ng lunas. Bago mag alas otso ay dadakpin (open curtain)
ako rito buhay man o patay. Pero hinidi ako (Kinuha ni P. Florention ang kayamanan ni Simoun at
makapapayag na kunin nila ng buhay. inihagis niya ito sa karagatan)
P. Florentino: Panginoon ko, bakit kailangang mangyari P. Florentino: Malibing ka nawa sa kailaliman ng
ito!? dagat… ngunit kung kakailanganin ka ng tao para sa
Simoun: Huwag kayong matakot! Ang nagawa ay isang marangal na hangarin, ipahintulot ng Diyos na
nagawa na. Lumalalim na ang gabi. Nais kong ilahad sa matuklasan ka sa sinapupunan ng alon. Samantala, diyan
inyo ang aking lihim. Pe… Pero bago yon ay may gusto ka muna, hindi makababaluktot ng katwiran, hindi mag-
lamang akong itanong sayo uudyok ng kasakiman.
P. Florentino: Ano iyon senyor simoun? Itanong niyo at P. Florentino: (malungkot) Ang kayamanan ang dahilan
lilinawin ko ng lahat ng kasamaan.
Simoun: (nangingilid ang luha) to…totoo ba na may
isang dakilang Diyos na… na gumagabay sa
ka…kapalaran ng sangkatauhan?
P. Florentino: May iba pa akong gamot na maibibigay
sayo, morpina, eternal o chloroformo
TAPOS NA !!!
Simoun: Huwag na kayong mag-aksaya ng panahon.
Ma…malapit na malapit na ang saglit nang pamamaalam.
Padre, tulungan mo ako, ayokong mamatay ng may
dalang kasamaan!
Narrator: Isinalaysay ni Simoun kay Padre Florentino
ang lahat. Mula ng nanggaling siya ng Europa hanggang
sa mawala ang lahat sa kaniya.
P. Florentino: Patawarin ka ng Diyos, anak. Tandaan
mong alam ni Bathala na may mga kahinaan tayon na
humihila sa atin pababa. Subalit ang Panginoon natin ay
Panginoong nakatunghay sa mga krus na ating dinadala
rito sa material na sandaigdigang ating ginagalawan.
Alam niyang di mo ginusto ang lahat, na ikaw ay nasilaw
lamang ng galit at paghihiganti. Kagustuhan niyang lahat
ang nangyari. Hindi nagtagumpay ang iyong plano ng
dahil sa kaniya. Sapagkat alam niyang hindi ito tama.
Igalang natin ang kaniyang kapsyahan.
Simoun: Palagay niyo po ba Diyos ang nagkaloob ng
lahat ng ito?
P. Florentino: Walang makapagsasabi ng iniisip ng
Diyos, ngunit kalianman ay hindi siya naghangad ng
masama para sa atin.
Simoun: Kung gayon, bakit hindi niya ako tinulungan?
P. Florentino: Sapagkat mali ang iyong pamamaraan.
Pag-ibig lang ang nakagagawa ng kadakilaan.
Simoun: Tinatanggap ko ang …paliwanag. Makasalanan
ako, padre, pero bakit ako ang mga pinarurusahn hindi
ang mga namamahala na walang dulot kundi kasamaan.
P. Florentino: Kailangang makaranas ng mga paghihirap
ang mga karapat-dapat sa pagpaapasa pagpapala ni
Bathala
Simoun: Kung gayo’y ano ano ang nararapat gawin?
P. Florentino: Magtiis at gumawa
Simoun: Kung ganyan kalaki ang hinhingi ng Diyos sa
Tao na hindi makaaaasa sa kasalukuyan at nag-
aalinlangan sa hinaharap. Magtiis at gumawa?! Anong
Diyos iyan?!