Professional Documents
Culture Documents
Ben Zayb: Ang katalinuhan ng mga syentista ang gusto kong bigayan ng pagpapahalaga. Kung
walang mga ekspertong syentista, wala tayong pag unlad Padre Camorra at lagi nang
magtatatakbo ang mga marinero sa silangan at kanluran upang itusok lamang ang tikin sa
buhanginan.
Padre Camorra: Magtigil ka Ben Zayb! Kailangan lang ng mga mamamayan ang sapat na
karanasan kung paano mapapaganda ang Ilog Pasig.
Ben Zyab: Diyan ako hindi hanga sa iyo Padre Camorra. Dapat mong isiping malaking suliranin
ang liku liko at mabuhanging Ilog Pasig.
(Sisisngit si Padre Salvi sa usapan)
Padre Salvi: Teka, teka, teka, huwag kayong maggiriang parang mga manok sa sabungan at
baka kayo ay magkasakitan. Kaunting lamig ng ulo. Kaunting pag unawa sa ibat ibang punto
de vizta Ben Zayb, tama si Padre Camorra (puputulin ni Ben Zayb ang pagsasalita ni Padre
Camorra).
Ben Zayb: Putris na! napakalaking problema, sasagutin ng simpleng karanasan? Nahihibang na
ba kayo Padre Salvi?
Simoun: Mga simpleng problema yan na nangangailangan lang ng lohika mga kasama.
Humukay ng isang tuwid na kanal buhat sa bunganga ng ilog hanggang sa labasan at paraanin
sa Maynila, magbukas ng isang bagong ilog sa pamamagitan ng paggawa ng kanal at sarhan ang
dating ilog Pasig. (Ang mga nakatingin sa kanya ay pawang mga nagtataka).
Ikalawang Tagpo
Setting: Sa Ilalim ng Kubyerta
(Lights on: 3 Yellow. 3 Red, 3 Blue).
Isagani: Alam mo ba Basilio na pinakiusapan ako ni Donya Victorina na hanapin ang kanyang
esposo na si Don Tiburcio?
Basilio: Pumayag ka naman dahil mahal mo si Paulita?
Isagani: Pero alam mo bang sa bahay ng tiyuhin ko nagtatago ang kaniyang esposo?
Basilio: Totoo ba ang sinasabi mo?
Isagani: Oo. Kaya nga ayaw niyang umakyat sa taas dahil alam niya na kapag pumunta siya
doon ay tatanungin siyang sigurado ni Donya Victorina
(Dumating ang mag-aalahas na sa Simoun at nakisalo sa usapan nang dalawang binata).
Simoun: Tila kayoy nagkakatuwaan. Basilio, ikaw ba ay pauwi na at magbabakasyon?
Basilio: Ganoon na nga po Ginoong Simoun.
Simoun: At sino naman ang iyong kasama? Kababayan mo ba siya?
Basilio: Hindi po Ginoo, ngunit magkalapit lamang ang aming bayan. Bakit Ginoo, hindi pa po ba
kayo nakakarating sa bayan nila?
Simoun: Sadyang hindi ako nagtutungo sa mga lalawigan dahil ang mga tao dooy hindi naman
bumibili ng mga alahas, sa aking palagay ay dahil sa mahihirap ang mga tao doon.
(Magsasalita si Isagani na medyo iritable).
Isagani: Sadyang hindi lamang kami bumibili ng mga gamit na hindi naman namin kailangan.
(Ngumiti ng pilit si Simoun ngunit bakas ang kanyang galit, ipapakita ang dalang serbesa).
Simoun: Bueno heto saluhan niyo na lamang ako sa pag-inom ng serbesa
Basilio: Salamat Ginoo, ngunit hindi kami umiinom ng alak
Simoun: Hindi umiinom? sabi nga ni Padre Camorra masama raw ang puro tubig ang iniinom.
(gumuhit ang inis sa mukha ni Isagani).
Basilio: Kung tubig lang ang iniinom ni Padre Camorra ay wala sigurong tsismis silang maririnig.
Isagani: Hindi tulad ng alkohol, ang matabang na tubig ay nakamamatay ng apoy. At kapag
tubig ay nagalit, iyon ay maaring lumawak at maging dagat na handang magwasak at pumatay,
kapag iyon ay pinainit at naging singaw ay handang tumunaw.
(Natigilan si Simoun at halatang namangha, tinignan ni Basilio ang dalawa saka siniko si Isagani)
Basilio: Ipagpaumanhin ninyo Ginoong Simoun, kamiy mauuna na sa inyo. Ang tiyo ng aking
kasama ay naghihintay na sa amin doon sa may dakong hulihan.
Simoun: Walang anuman. Pangarap, Basilio pawang mga pangarap!
(Nang makaalis si Simoun).
Basilio: Napakatapang mong sumagot kay Don Simoun.
Isagani: Ang taong iyan ay nakapanghihilakbot! Halos kinakatakutan ko!
Basilio: Siya ang tinatawag na Kayumangging Kardinal!
Isagani: Kardinal?
Basilio: Kamahal-mahalang itim kung siya mong ibig. Si Don Simoun ang sanggunian ng Kapitan
Heneral!
Padre Florentino: Akoy susunod na lamang. Kakausapin ko lamang muna ang aking
pamangkin na si Isagani at akoy may ihahabilin saglit sa kaniya. (Lalapitan si Isagani) Isagani,
huwag kang aakyat ng kubyerta habang akoy naroroon, baka magpakalabis na tayo sa
kagandahang loob ng Kapitan! At ayokong isipin ng mga tao ang ganoong bagay sa atin.
Isagani: Opo! (Pag-alis ni Padre Florentino) Hindi iyon ang tunay na dahilan. Ang totooy ayaw
niyang makausap ko si Donya Victorina!
Ikatlong Tagpo
Setting: Sa Bahay ni Kabesang Tales
(Lights on: 3 Yellow, 3 Red).
Tagasalaysay: Anak na panganay ni Tandang Celo si Kabesang Tales. Sa tulong ng ama, asawa
at tatlong anak, nilinis nila ang isang bahagi ng kagubatan na abot tanaw sa bayan. Alam niyang
walang nagmamay ari nito kaya malakas ang loob niyang magsaka rito. Ulanin at arawin ang
nasabing lugar. Anong buhay nga ba mayroon ang pamilya ni Kabesang Tales?
Musika: Mahinahong maaliwalas na tugtog.
Huli: (Nagwawalis) Kuya sa iyong palagay, ako kayay makakapag-aral din sa Maynila tulad mo?
Tano: Aba oo naman. (Lumabas ng bahay si Tales at Tata Selo, lumapit si Huli at Tano kay Tales)
Tano: Ama, si Huli? Kailan kaya siya makakapunta nang Maynila upang mag-aral?
Huli: Kuya... (Nag aalangan).
Kabesang Tales: Sa isang taon.
Huli: Talaga ama?! (Niyakap ang ama).
Tano: (Nang aasar na tono). Alam mo ama iniisip na niya si Basilio sa mga oras na ito at ang
pangako sa kanya nito na pakasal sa kanya...
Huli: (Pinandilatan Tano) Kuya naman. (Sabay takbo ni Tano, hinabol siya ni Huli)
(Pagkaalis ng magkapatid).
Kabesang Tales: Maganda ang ani natin ama. (Nag aalala. Napabuntong hininga).
Tata Selo: Maganda? Ngunit ano ang iyong ipinag-aalala?
Kabesang Tales: (Naglakad upang tanawin ang lupain) Ang mga prayle ama. (Bumuntong
hininga)
Tata Selo: Magpaumanhin ka! Ipagpalagay mo na ang iyong salapi ay nahulog sa tubig at
sinakmal ng malaking buwaya at ang kanyang mga kamag-anak ay sumama sa kanya.
Kabesang Tales: Ngunit sila ay umaabuso na!
Tata Selo: Magpaumanhin ka!
(Dumating si Padre Camorra kasama si Padre Salvi at mga Guwardiya Civil)
Padre Camorra: Telesforo! Mabuti at nandito ka!
Kabesang Tales: Ano po ang naparito ninyo?
Padre Camorra: Kailangan mo nang magbayad nang buwis! Ang buwis ay dalawandaang piso!
Kabesang Tales: Dalawandaang piso?! Ngunit iyon ay napaka laki naman.
Padre Salvi: Kung hindi magbabayad ibigay sa iba ang tungkulin ng paglilinang dito!
Padre Camorra: Tama! Kung hindi ka magbabayad ang lupain ay ipalilinang ko na lamang sa
aking kasambahay.
Kabesang Tales: Ako ang nag-tanim at mag-ani dito.
Padre Camorra: Ngunit hindi sa iyo ang lupang nililinang mo!
Padre Salvi: Ito ay pag-aari ng korporasyon.
Kabesang Tales: Pag-aari? May kasulatan ba kayo na nag-papatunay na sa inyo ang lupang ito?
Padre Camorra: Meron!
Kabesang Tales: At nasaan naman iyon?!
Padre Salvi: At bakit mo kailangan makita?
Kabesang Tales: Hindi!
Tata Selo: (Bumulong sa anak) Anak huwag ka nang magmatigas.
(Bumalik ang magkapatid, tumabi sa kanilang Lolo).
Padre Camorra: Hindi bat tama ang iyong ama, Telesforo? Wala kang mahihita kung patuloy
kang mag-mamatigas.
Kabesang Tales: Handa akong makipag-usap.
Padre Camorra: (Bumaling sa mga Guwardiya Civil). Qu barbaridad! Kunin ang anak na lalaki
at gawing Guwardiya Civil
(Pinalo ng riple ang ulo ni Tata Selo at hinila si Tano).
Huli: Bitiwan niyo siya! Ama!!
Kabesang Tales: Hindi!
Tano: Ama! Huli! Aaahhh! (Aalis ang mga Pari at Guwardiya Civil)
(Bumalik ang mga Guwardiya Civil at sinabi kay Huli).
Guwardiya Sibil: Limang daang piso ang hinihingi ng aming pinuno! Kung hindiy mamamatay
ang iyong ama, binibini.
Huli: (Sa sarili). Saan ako kukuha ng limang daang piso? Ang mga alahas! Liban lamang itong
Agnos. Handog ito sa akin ni Basilio! (Hahalikan ang Agnos, isusuot ang Agnos) Ngunit itoy hindi
sapat. Tama! Mamamasukan muna ako kay Hermana Penchang bilang utusan.
(Lights off).
Ikaapat na Tagpo
Setting: Sa Sementeryo
(Lights on: 3 Red, 3 Blue, 3 Yellow).
Tagasalaysay: Si Basilio ay isang ulila. Nakita niya nang malagutan ng hininga ang kaniyang
ina, siya ang naglibing dito kasama ang isang misteryosong amerikano. Dahil sa ulila,
pinagsikapan niya ang makapag aral. May kakaibang talento siya. Magaling siya sa pag -
mememorya. Subalit dahil sa siya ay sakitin ay hindi niya nagagampanan ang trabaho, dahilan
upang siya ay mapalayas. Pinalad siya at kinupkop ni Kapitan Tiyago sa San Diego. Ngayong
nagbalik siya ulit sa San Diego, kaniyang pinuntahan ng palihim ang puntod ng ina.
Basilio: (Umikot sa isang puno at naupo sa tabi nito at parang naiiyak, si Basilio sa
kaniyang sarili). Matagal na rin nang huling punta ko rito. Naaalala ko pa rin ang mga
pangyayari, sariwa pa ang lahat sa aking isip. Parang kailan lang ang mga sakit na sinapit ko.
(Napatayo at napatingin sa isang ilaw na papalapit) ano iyon?! Si Ginoong Simoun! Ngunit
anong ginagawa niya dito sa libingan ng aking ina? (Magkukubli si Basilio sa puno).
Basilio: Hindi Ginoong Simoun! Kung hindi dahil sa pag-aaral ng mga kabataan ng wikang
Kastila ay hindi tayo pakikinggan ng pamahalaan. At ang wikang ito ang magbubuklod ng
tuluyan sa mga Pilipino.
Simoun: Hindi kailanman ito magiging wikang pambansa!
Basilio: Ginoong Simoun, mali ang inyong iniisip.
Simoun: At ano ang iyong mahihita kung ikaw ay makakapagtapos?
Basilio: Ano ang nais ninyong gawin ko Ginoong Simoun? Kaya ko ba silang ipaglaban gayong
ako mismo ay wala! Isa lamang akong hamak na estudyante, wala sa buhay.
Simoun: Katulad ko ay may dapat ka ring singilin sa lipunan. Pinaslang ang kapatid mo at hindi
nabigyan ng katarungan ang pagkabaliw ng nanay mo. Kapwa tayo uhaw sa katarungan. Kung
papayag ka ay pumanig ka sa aking mga plano.
(Ngunit umalis ng payapa si Basilio. Nanatili si Simoun sa kanyang kinatatayuan.)
Simoun: Tama kaya ang aking ginawa
(Lights off).
Ikalimang Tagpo
Setting: Sa Bahay ni Hermana Penchang
(Lights on: 3 Yellow, 3 Red).
Tagasalaysay: Araw ng Kapaskuhan nang nagpasyang umalis si Huli upang magpaalila kay
Hermana Penchang. Hindi man payag si Tandang Celo ay pilit pa ring nagbingi - bingihan si Huli.
Kailangan niya ng malaking halaga upang matubos ang ama. Sinabi niyang dadalaw pa rin
naman siya sa tahanan kung may pagkakataon. Napipi ang Lolo ni Huli at ito ay nagging usap
usapan sa bayan. Ano nga ba ang naging buhay ni huli sa kamay ni Hermana Penchang?
Hermana Penchang: (Mabilis na dinadasal) Santo Dios Santo fuerte Santo inmortal Libranos
seor de la peste Y de todo mal.
Huli: (Nauutal-utal) Santo Dios Santo fuerte Santo inmortal Libranos seor de la peste Y de
todo mal.
Hermana Penchang: (Binatukan si Huli) Hay naku bata ka! Hindi ko alam kung ano ang
itinuturo sa iyo sa bahay niyo at hindi ka marunong magdasal! (Mabilis na dinadasal) Santo
Dios Santo fuerte Santo inmortal Libranos seor de la peste Y de todo mal.
Huli: Pasensya na po.
Hermana Penchang: Paensya?! Hay naku! (Mabilis na dinadasal) Santo Dios Santo fuerte
Santo inmortal Libranos seor de la peste Y de todo mal. Sumagot ka nga! (Kinurot si Huli).
Huli: Aray, aray. Opo. (Nauutal-utal) Santo Dios Santo fuerte Santo inmortal Libranos seor de
la peste Y de todo mal.
Hermana Penchang: Sa bagay wala naman kasing babae sa bahay niyo! (Mabilis na
dinadasal) Santo Dios Santo fuerte Santo inmortal Libranos seor de la peste Y de todo mal.
Huli: (Nauutal-utal) Santo Dios Santo fuerte Santo inmortal Libranos seor de la peste Y de
todo mal.
Hermana Penchang: Kapag hindi mo nakabisado ang dasal na iyan hindi ka patatawarin ng
Diyos sa iyong mga kasalanan. (Mabilis na dinadasal) Santo Dios Santo fuerte Santo inmortal
Libranos seor de la peste Y de todo mal.
(Lights off).
Ikaanim na Tagpo
Setting : Sa Bahay ni Kabesang Tales
(Lights on: 3 Yellow, 3 Red).
(Inilatag ni Simoun ang mga kahon ng alahas niya).
Simoun: Ibig ko ang disenyo. Magkano mo ipagbibili? (Hindi umimik si Kabesang Tales)
Hermana Penchang: (Lumapit upang tignan ang kwintas) Ang mga nakakita kay Maria
Clara sa kumbento ay nagsasabing siyay payat na payat na, mahina at halos hindi na
makapagsalita kayat ipinagpapalagay ng lahat na siyay mamamatay na Santa
Kabesang Tales: Kung tutulutan ninyo ako ay pupunta lamang ako sa bayan upang isangguni
sa aking anak . Babalik ako bago dumilim.
(nagsialisan na rin ang mga tao, naupo si Simoun at naghintay)
P. Millon: Mas mainam ang tawag sa iyo na Placidong bulong! Labinlimang araw na liban! Isa pa
at magbabakasyon ka na!
Placido: Ngunit apat na araw pa lang akong liban.
P. Millon: Sa tuwing liliban ka ng isang araw, lima ang katumbas. Ilang ba ang limang
makalima?
Placido: Dalawamput lima po
Padre Millon: 3 beses pa lamang kitang nahuli.Ilan ang talong lima?
Placido: Labing lima po.
Padre Millon: Kapag lumiban ka pa ng isa ay lalabag ka na. Mamarkahan pa kita ng isang guhit
dahil di mo alam ang leksyon ngayon.
Placido: Alisin niyo na lahat ng marka ko sa araw na ito!
Padre Millon: Aba! At bakit?!
Placido: Hindi ko po maisip kung pano ang wala rito ay makapag uulat ng leksyon.
Padre Millon: Hindi ba pwedeng liban sa klase pero alam ang leksyon?
(Ihahagis ni placido ang libro sa harap ng guro)
Placido: sige! Ilagay mo na ang lahat ng guhit na gusto mo! Di na ko makatiis! Hinding hindi na
ako babalik sa klase mo. (galit)
(lalabas ng silid si Placido)
(Lights Off)
Ikawalong Tagpo
Setting: Sa Opisina ni G. Pasta
(Lights On: 3 Red 3 Blue 3 Yellow)
G.Pasta: (Tila walang ganang nakikinig ito at biglang tataas ang kilay na tila alam na
ang pakay nito) Mag-ingat sa aking kilos. Naway intindihin nyo ako. Wala akong
maipapangako..
Isagani: Ayaw naming kayoy mapahamak, wala akong nalalaman sa batas na pinapairal sa
ating bayan. Pareho ho tayong hangarin sa bayan ngunit magkaiba lamang tayo sa
pamamaraan.
G.Pasta: Mas mabuti kung tutulong tayo sa pagsunod sa batas.
Isagani: Hindi karangalan kundi katarungan at katwiran ang higit na matatag na sandigan!
Ikasiyam na Tagpo:
(LIGHTS ON: 3 Red 3 Yellow 3 Blue)
Tagasalaysay: Bumabati sa mga bisita si quiroga] Naghanda ng gabing iyon si Quiroga sa itaas
ng kanyang tindahan sa Escolta, na nangangarap na maging isang konsulado ng tsina sa
pilipinas. Maraming bisita ang dumalo kabilang na rito ang mga kakumpetensya nya sa negosyo.
Quiroga: (Biglang sisimangot at yuyuko) Maganda gabi ! (Patuloy na yumuyuko)
Simoun: (Tatango lang) Naibigan ba niya ang mga purselas? (Nakangiting wika nito)
Quiroga: (Lalong malulungkot at mapapakamot sa ulo) Naku! Ginoong Simoun! Akieng
lugi! Akieng hughog!
Simoun: (Tataas ang kilay habang nakangiti parin) ano? Ikaw ay lugi? Gayong marami ang
handa at iyong panauhin?
Quiroga: Hindi mo alam akieng hughog Ginoong Simoun (Nagmamaktol habang
nagmamaktol at dinadala si Simoun sa isang lugar)
(Lights Off)
Ikasampung Tagpo:
Setting: Sa Kwarto, Isang Pribadong Kwarto.
(Lights On: 3 Red 3 Yellow 3 Blue)
Juanito: Ang espingheng tinatawag sa ngalan na imuthis, isang pugot na ulong nagsasalita!
Mula ito sa ehipto at itinatanghal ng amerikanong si Mr. leeds!
Ben z: Isang espinghe? (Tatawa) pugot na ulong may espirito? Kalokohan! Marahil ay isang
optiko!
P. Camorra: Isa iyang dyablo! Isang demonyo, nakakasiguro ako!
Ben z: maniwala kayo, optiko lamang ang lahat. Maaaring gumagamit sila ng salamin,iyo nay
isang eksperimento sa pisika!
(Darating si Simoun)
Simoun: narinig koang inyong pinagtatalunan. Bakit di nyo nalamng saksihan ang palabas
upang malaman nyo ang katotohanan?
(Lahat ay tatango na nangangahulugang pagsang-ayon.
(Lights Off)
Ben Z: Hephep! (Hawak-hawak nito ang noo ni P.Camorra) Tayoy may pupuntahan pa.
P.Camorra: Magandang dalaga, tsk sayang hmm. (Gigil nito na kukurutin sana nito si Ben
Z)
Ben z: Oops - oops! Itigil mo na ang pagkurot sa akin padre! Bakit di mo subukang Kurutin mo
ang iyong sarili?! (Biglang may makikitang maliit na estatwang payat na pari at
nagsusulat sa ilalim ng parol at nakakalumbaba) ayun si P. Camorra! Hahaha!
(Magtatawanan ang lahat)
Ben Z: (Ituturo ang mga maliliit na estatwa) Itoy mga wala sa sining! (Iiling)
P.Irene: Maikli naman ang muka nito!
Don Custodio: May angking katalinuhan sa pag-iiskultor ang mga indiyo ngunit dapat na
paggawa lang ng santo ang kanilang harapin.
P.Irene: Asan na nga pala si Simoun?
P.Camorra: Baka naman natakot na pagbayarin natin sa pagbayarin natin sa palabas ni Mr.
Leeds! Kuripot!
Ben Z: Hindi, marahil ay natatakot na makisali sapagkat nalaman nyang ipapahiya natin ang
kababayan nya! Sinasabi ko sainyo. Totoo ang aking sinasabi! (Evil smile)
(Lights Off)
Ikalabingdalawang Tagpo:
Setting: Isang kwarto na may mga itim na kurtina at antigong lampara ang
tanging nagbibigay liwanag. Amoy insenso. Nakakatakot na atmospera. Ang
lamesa ay may itim na tela at sa magkabilang gilid ay napapalimutian ng bungo ng
tao.
(Lights On: 3 Red 3 Blue 3 Yellow)
Ben Z: Ngayon ginoo (Nagyayabang) wala namang indiyong makakarinig at madaling lokohin,
pwede bang ipakita mo sa amin ang kadayaan? (Kinakalabit ito ni P. Camorra na tila takot
na maaaring totoo ang palabas athindi dahil sa salamin)
Mr. leeds: Bakit hindi ginoo? Bastat wag nyong sisirain ang anuman!
(pupuntahan nila Ben Z. ang tanghalan at itinaas ang telang itim at kinapa-kapa ang
lahat ng lugar sa lamesa ngunit wala itong makapa).
Mr. Leeds: At ano ang mga pakana ng mga pari laban sa inyo? (Usisa ng amerikano)
Imuthis: (Nagpalahaw sa dalamhati ang ulo, dama ng mga naroon ang kasawiang-
palad nito) ay! Minahal kong isang babaing anak pala ng pari. Pinagnasaan din pala ito ng
kabataang pari ng Abydos. Para isangkot ako, nagtanghal siya ng isang huwad na pag-aalsa na
isinabay sa pagbalik ni Cambyses at dahil talunan ito ay pinaghaharian ng poot sa kalooban.
Binansagan akong rebelde, saka dinakip at ibinilanggo. Swerteng nakatakas ako, ngunit hinabol
at pinabaril ako sa lawa ng Moeris. Nalaman ko na lamang na nagtagumpay ang sabwatan, pati
ang araw at gabing pagtatangka ng kabataang pari ng Abydos sa birhen kong kasintahang
nagkubli sa templo ni isis sa isla ng philoe nakikita ko siya ng kawalang-pag-asa hanggang sa
tila isang kaawang-awang kalapating binabantaan lagi na dagitin ng isang dambuhalang paniki!
Ngayong nagbalik ako mula sa kamatayan, pari ng Abydos.. ilalantad ko ang lahat ng mga
kabuktutan mo, paninirang-purit kalapastanganan sa diyos. Isa kang mamamatay-tao! (evil
laugh, makikitang nangnginig sa takot at pawis na pawis si Padre salvi)
Placido: Sabi nila di ako marunong maghiganti! Tignan nalang natin kung ano ang kanilang
sasabihin kapag silay tinamaan ng kidlad! (wika nito habang papasok sa kanyang
tinutuluyan)
Placido: Makikita lang nila! (Na wariy may kinakausap habang kumukumpas) ma (May
sasabihin pa sanang muli ngunit may nabangga sya) ma(Makikita ang ina)
magandang araw ina. (Malungkot na bati nito)
Kabesang Andang: magandang araw rin aking anak (mapapansin ang kalungkutan ng anak)
Tila ikay may dinaramdam? Magkwento ka sa akin. (Wika nito nang may pag-aalala habang
nakangiti)
Placido: Nakakainis ina ang mga tao sa aming eskwelahan, napapagod na ko sa lahat! (Aaluin
lang ito ng ina ngunit nakangiti parin) At iyan! Si Kapitana Simona! Na porket nakapasok sa
seminaryo ang kanyang anak ay akala mo kung sino nang Obispo na naglalakad sa sariling
bayan! (Galit parin si Placido)
Camaroncocido: Alam mo Quico, kalahati ng tao ay tinatangkilik ang palabas dahil ipinagbawal
iyon ng mga prayle. Yung kalahati naman ay iniisip na mabuti at maraning matutuhan duon kung
ipinagbabawal ng mga prayle ang palabas. At hindi iyan binabasa ng mga manunuod, at iyong
tinutukoy ko saiyo ang ginagawa nilang basehan. (Aalis si Tiyo Quico na may binubulong na
di maintindihan, lilibot nalang muli si Comaroncocido nang may nakita syang
maraming bagong dating. Kikindat ang isang lalaki sa kanya kaya kukunot ang noo
nya ngunit paglingon nya ay ang dalaga pala na nasa likod nito ang kinikindatan
nitokayat mapapangiti nalang sya at mapapailing.nagpatuloy lang sya sa paglalakad
ng makakita ng apat na military na nagpupulong, aalis na sana sya nang makitang
may isang lalaking bumaba sa karwahe na nakilala nyang si simoun na nilapitan ng
militar kayat nakinig sya sa pinag-uusapan ng mga ito)
Simoun: Ang hudyat ay isang putok! (Tumango ang militar at umalis na rin si simoun)
Camaroncocido: Kaawa-awang bayan! (Iiling na lamang-alis na sa scene)
(Panay parin ang dating ng mga manunuod. Makikita si Tadeo na kasama ang isang
baguhan na si Descartes na isang indyong mangmang sapagkat gaing itosa isang
lalawigan.
Tadeo: (Nagyayabang) Ah, (Ngunguso) iyon si Pepay isang mananayaw. Pinagbawal na
sumayaw ngunit pinipilit parin na magsayaw. ayun naman ay si Ben Zayb isang manunulat na
matalinong kaibigan ko. (Nakangisi, kapag may bumabati sa kanya) isa iyang hepe sa isang
opisina, oo ayan din! (pag-hindi naman sya pinapansin) ah isa lamang yang hamak na
kawani, isang walang kwentang tao. (At kung sino-sino pang tinuturo)
Tadeo: (Titignan ang nginingitian ni Serpolette) Diyos ko po! Si Padre Irene yun ah!
(Hininto ni Serpolette ang pag-arte at pag-awit, pupuntahan ni Serpolette si Padre
Irene at yayakapin si Padre Irene sa braso.pilit na niyuyugyog si Padre Irene upang
tanggalin ang balat kayo at tarantangtaranta si Padre Irene na binulong)
P. Irene: Sshhh!! Ssshh!! Igalang mo ko Lily! Ako ang santo papa rito! (Bibitawan sya ni
Serpolette at magpapalakpakan ang mga tao)
(Nadismaya ang mga estudyante ng bumalik si sepolette at huminto na ang tugtogin.
Sabay sabay na babagsak ang balikat ng mga estudyante si isagani lang ang tila
malalim ang iniisip)
Donya Victorina: Ikay tunay na maginoo Juanito. (Malanding bigkas nito sabay
hahampasin si Juanito, matutumba si Juanito paharap) hehehe..
(May darating na dalawang mag-asawa)
Senyora: (Tila matapobreng tinignan ang paligid ng teatro) huli akong dumating sa
inyong lahat! Mga hampas lupat probinsyano hmp! (Mataray na wika nito sabay uupo
kasama ang asawa nito)
(Magiging tila isang palengke ang entablado na may lalabas na tatlong banderitas na
may nakasulat na servants, cochers at domestiques. Makikita si Juanito na tila
nagpapaliwanag kay D. Victorina at Paulita.
D. Victorina: Ang galingmo talaga Juanito (kinikilig) ang husay mo mag-pranses, buti ka pa,
pero aking asawang si tiburcio ay di man lamang marunong.
(Nang matapos ang unang pagtatanghal ay nagdumugan ang iba sa may sild-bihisan
ng mga artista at ang iba naman ay mananatili)
Ben Z: Pweh! Wala ni isa man sa kanila na tawaging artista!
(Kumuha ng pagkakataon rito si Macaraig upang kausapin si Pepay.Maiiwan si
Sandoval, Pecson at Isagani sapagkat umalis din si Tadeo upang kausapin si Don
Custodio. Lalapitan ni Macaraig si pepay at may iaabot itong sulat. Matapos makipag-
usap ni Macaraig kay Pepay ay nag-uusap ang mga estudyante. Hawak-hawak nito
ang isang papel na inabot at binasa ni Sandoval.
Pecson: Sandoval (Inis na iwinika nito sabay haggis sa mukha nito ang isang medyas
na sinalo naman di sandoval) ayan na ang guwantes! Ang hamon.
Macaraig: Magpasalamat daw tayo sa mga taong tumulong sa ating tagumpay!
Pecson: Sige tayo ay magdiwang! (Tatawa ng pillit)
Simoun: Makinig kayo sa akin! Mahalaga ang bawat sandali. Sa loob ng isang oras, sa isang
senyas ko, magsisismula na ang himagsikan. Magsasara ang unibersidad bukas dahil ang
makikita nyo ay labanan at patayan lamang.
Basilio: (Mapapa-isipna tila naguguluhan) kamatayan o kinabukasan ko? (Napapailing sa
kalituhan)
Simoun: Hawak ko ang lakas na magpapakilos sa ating pamahalaan! Huling alok ko na ito:
papanigkayo sa amin o masalanta sa poot ng aking mga tauhan? Kailangan may panigan kayo sa
oras na ito!
Basilio: (Biglang may maaalala) si Maria Clara?
Simoun: Oo, iligtas ninyo siya para sa akin (May pagsusumamo ang mata nito at boses)
sinikap kong mabuhay at makabalik sa aking bayan para lamang iligtas siya. Kailangang isagawa
ang himagsikang ito na magbubukas ng mga pinto ng kumbento!
Basilio: (masasapo ang ulo) ginoo, ngunit..ngunit.. patay na si maria clara kanina pang alas
seis ng hapon! (tila nakikiramay na wika nito)
Simoun: (Sarkastong tawa nito at biglang sisigaw) hindi totoo yan! Buhay ang aking
mahal! Buhay si Maria Clara! Gusto nyo lang akong linlangin para makaiwas sa paghihimagsik.
(Yuyugyugin ang balikad ni basilio) kailangang iligtas natin siya o mamamatay kayo
kinabukasan! (Galit na sigaw na ito)
Basilio: (Tataliwas ang tingin) ilang araw na pos yang maysakit. Bumisita ako sa kumbento at
nabatid ko ang nangyari. (Hahawakan niya ito sa braso habang gulat na nakatulala ito na
maluha-luha)
Simoun: (Umiiyak) Mahal ko bakit di mo ko hinintay! Buhay ako mahal ko! Nangako ako na
babalikan kita.. nangako ako..ngunit di ko matutupad iyon sapagkat ikay lumisan na!! mahal ko!
(umiiyak parin)
(Lights Off)
Ikalabingpitong Tagpo
(Lights Off)
Ikalabingwalong Tagpo:
Setting: Sa Panciteria De Macao. May naka-paskil sa dingding kasama ng mga
dekorasyon sa loob ng resto na nakasula: LUWALHATI KAY CUSTODIO DAHIL SA
KANYANG KATUSUHAN AT PANSIT SA LUPA PARA SA MGA BINATANG MAY MABUBUTING
KALOOBAN!
(Lights on: 3 Red 3 Yellow 3 Blue)
(Labing apat silang estudyanteng naroon at wala si Basilio. Makikitang lahat ay pilit
ang kilos tulad ng tawanan at tuksuhan. Lahat ay sinusuri ni Sandoval. Babasahin nya
ang babala sa may pintuan)
Isagani: Wala tayong pakielam duon! Hayaan na natin ang dapat magsiyasat duon! Ang
mahalaga kung naaayon iyon sa atin at kung mabuti ang nakasulat duon, dapat nating
pasalamatan ang gumawa nun pero kung paninira ang mga nakasuklat duon, ang ating mga
pagkilos at konsensya ang magtatanggol sa atin sa anumang bintang.
(Hindi na lalapit pa si Basilio at lilisan na)
(Lights Off)
(Sa isang bahay. May dalawang guwardiya sibil na nagbabantay, pipigilan sya ng mga
ito)
(Lights On)
Guwardya sibil: Anong kailangan mo? (Nakakunot ang nuong wika nito)
Basilio: (Tila magsisisi sa hindi pag-iingat) nais ko hong makausap si macaraig.
Guwardiya sibil#2: Maghintay ka rito.
(Tatayo lang si Basilio sa gilid at mapapakagat labing may iniisip. Palabas na si
Macaraig)
Macaraig: Ano pati ikaw Basilio?
Basilio: Narito ako upang kausapin ka!
Macaraig: (Sarkastong tatawa) Kahanga-hanga, sa oras ng kapayapaan ay wala ka
samantalang ngayong.
Kabo: Binata! anong pangalan mo?
Basilio: Basilio ho, bakit ho?
Kabo: (Titignan ang kanyang talaan) isang mag-aaral ng medisina? Nakatira sa kalye
analogue? (Mapapakagat sa labi si basilio at lalapitan sya ng kabo at hahawakan sa
balikat) Kayoy aming dadakpin.
Basilio: Ano pati ako? (Bulalas nito)
Macaraig: Wag kang mag-alala kaibigan, ikukuwento ko ang lahat ng nangyari sa piging kagabi!
(Maingat silang binabantayan ng mga guwardya sibil habang naglalakad)
(Lights Off)
Ikadalawampung Tagpo
Tagapagsalaysay: ngunit ayaw magpakita ni simoun at wala si don Custodio. Nang pumunta si
Quiroga sa bahay ng batikang manunulat na si Ben Zayb, katulad ng kanyang naunang dalawang
binisita, ay naghahanda din ito. Napakahanda nga, na may dalawang rebolber na nakalabas at
ginamit pa itong pamatong ng papel. Dahil marahil sa takot sa armas, umuwi at nagkulong si
Quiroga sakanyang bahay, at nagpalusot na masama raw ang pakiramdam.
*Nagbubulung-bulungan ang mga tao, tutunog ang relo na ikaapat na ng hapon
Bali-balita raw na kakaligtas lang ng kapitan heneral mula sa tila tiyak na kapahamakan.
Muntikan na daw mahulog sa mga kamay ng mga batang pilibustero ang Kapitan Heneral,
ngunit iniligtas daw siya ng Maykapal. Dinakipi ang mga mag-aaral.
Mamamayan 1:
Ang gulu-gulo na, walang kapupuntahan to! Dapat kasi, barilin na yang mga yan! Ang
daminilang reklamo, ipatapon na silang lahat!
Mamamayan 2:
Pakita lang naman nila yan! Kunwari daw matapang sila. Aba, eh, tingnan natin. Maglagay kang
isang batalyon ng mga kawal na may dalang sable at kanyon, ilagay mo sa kalye. Magsisiuwi rin
sa kani-kanilang bahay ang lahat.
*Samantala, kinakausap ni Padre Irene Si Kapitan Tiyago.*Sa tagiliran ng kama ni
Kapitan Tiyago ay kinakausap si Padre Irene
Padre Irene:
Nanghihinayang sila na wala si Simoun kung di lang sana siya nagkasakit!
Pagkasabi nito ni Padre Irene at nalaman ni Kapitan Tiyago na nahuli si Basilio, lumubha ang
kalagayanng maysakit. Nagsimula itong maghingalo sinakmal ito ng takot.
Kapitan Tiyago:*Nangangatal at hindi na makapagsalita, humawak sa bisig ng prayle
at sinubukang bumangon*Uuuuhhhhhhh *Umungol ng makalawa at bumagsak sa unan*
Tagapagsalaysay: Napag-usapan rin nila ang mga haka-haka tungkol sa kabilang buhay.
Pinagtalunan ni Don Primitivo at Martin Aristorenas ang tungkol sa pagsasabong sa langit at kung
sino ang mananalo kunghahamunin ni Kapitan Tiyago si San Pedro kung walang kamatayan ang
mga ibon sa langit.
Tata Selo: (sumisigaw) Huli! Huli! (lalapit sa mga tao) Nandyan ba si Huli?
Tao: Alis, tanda! (itataboy si Tata Selo)
Tata Selo: (sumisigaw at palakad-lakad) Huli! Huli! Nasaan ka Huli?! Gobernadorsilyo!! Juan!
Juan de Paz! Tinyente!! (at siya ay aalis)
N: At kinabukasan, si Tata Selo ay umalis ng bayan dala ang kanyang itak.
(lights off)
(end of scene)
(sa luob ng bahay) (pumapasok ang mga bisita at si Don Timoteo ay nasa pintuan)
Don Timoteo: (sa bawat bisita) Maligayang Pagdating! Salamat sa pagdating! Naku po!
(nagpipigil ng ihi) Naiihi na ako pero wala pa ang Heneral! (dadating ang Heneral) Hay salamat!
Maligayang pagdating Heneral. (bows)
Heneral: Don Timoteo. Salamat sa imbitasyon. (shake hands)
N: Itinuloy ang pagdiriwang at si Basilio ay nakatanaw mula sa labas at nanood. Nakita niya si
Simoun na mayroong dalang ilawan.
Basilio: Ito pala ang tinutukoy ni Simoun na kalyeng iwasan ko. Mukha syang may binabalak na
masama. Kahinahinala din ang ilawang dala niya. Dapat ko bigyan ng babala ang mga nasa loob!
(dadating sina Padre Salvi at Padre Irene)
Basilio: Di bale, nandito ang mga paring iyan! Labis na ang aking pagtitiis! Dapat ipaghiganti
ang aking ina, ang aking kapatid at si Huli! Peromayroong mga inosente sa loob! Hindi sila
dapat mamatay! (akmang papasok sa loob pero haharangin ng mga guwardiya)
(lalabas si Simoun at titigil sa harap ni Basilio pero aalis rin)
Basilio: Di bale, ako ay lalayo na lamang. (aalis na sana pero dadating si Isagani)
Isagani: (sisigaw) Paulita! Paulita!
Basilio: (hihilahin si Isagani palayo) Isagani! Lumayo na tayo dito! Tayo na!
Isagani: (kakalas sa hawak) Ayoko! Ito na lang ang huling pagkakataon na makikita ko si Paulita!
Basilio: Makinig ka Isagani. (hihilahin sya palayo uli) Mayroong masamang mangyayari sa lahat
ng tao na nasa bahay na iyan. May ilawan sa loob na sasabog. Kaya umalis na tayo.
Isagani: Ano?! Hindi ako pwedeng umalis! Nasa loob si Paulita!
Basilio: Paalam, Isagani. (tatakbo palayo)
Isagani: Kailangan kong iligtas si Paulita. (tatakbo sa loob)
(Lights off) (Lights on)(new setting) (sa kainan sa loob ng bahay)
(makakapulot si Don Custodio ng papel at babasahin ito)
Huling Tagpo
(si Simoun ay sugatan at naglalakad sa kalye) (hihinto siya sa isang pinto at kakatok) (bubuksan
ang pintuan ni Padre Florentino at papatuloyin niya ito)
(lights off)
N: Tinanggap ni Padre Florentino si Simoun sa pag-aakalang hinahabol ito ng mga naiinggit sa
kanya.
(si Simoun ay nakahiga at ginagamot ni Padre Florentino)
Padre Florentino: Magpagaling ka dito, Simoun.
Simoun: Salamat, Padre Florentino.
(biglang may kakatok)
Padre Florentino: Maiwan muna kita. (tatayo at bubuksan ang pintuan) (may inabot na sulat at
tatanggapin niya ito) (at babasahin)
Padre Florentino: Simoun(lalapit kay Simoun) may sulat na dumating. Nagsasabi ito na
huhulihin ka ng mga guwardiya sibil dito. Tumakas ka na!
Simoun: (ngingiti pero nanghihina) Hindi na kailangan, Padre Florentino. Hindi nila ako mahuhuli
nang buhay.
Padre Florentino: Anong ibig mong sabihin?
Simoun: (ibibigay kay Padre Florentino ang isang bote) Linason ko ang aking sarili. Ilang sandali
na lang at matatapos na ang paghihirap ko.
Padre Florentino: Pero bakit, Simoun?
Simoun: Dahil ako si Crisostomo Ibarra. Nagbalatkayo ako at bumalik sa Pilipinas para
maghigante at maghimagsik. Ngunit akoy nabigo.
Padre Florentino: Ninais ng panginoon na ikay mabigo dahil hindi niya gusto ang paraang
napili mo. Ang kailangan ng bayan ay magtiis para makamit ang kanyang layunin. Tanging pag-
ibig lamang ang makakapagligtas sa bayan.
(si Simoun ay nakapikit na at hindi gumagalaw)
Padre Florentino: (yinuyugyog ang katawan ni Simoun) Simoun? Simoun? Crisostomo?!
(pause) (sign of the cross at tatayo) Sana ay Masaya ka na sa piling ng panginoon.
(lights off)
(lights on) (change of scene) (Padre Florentino ay nasa isang bangka)
N: Dala-dala ni Padre Florentino ang baul ng kayamanan ni Simoun.
(itatapon ang mga kayaman)
Padre Florentino: Sana ang mga kayamanang ito ay mapapakinabangan sa mabuting paraan.
(Lights off)
(end of scene)