PHƯƠNG TRÌNH VI PHÂN TUYẾN TÍNH CẤP 1

B1: Đưa về dạng y ' P( x). y  f ( x)

x ' P ( y ).x  f ( y )

 dy
 dx  y '
 dx
  x'
Với  dy

1
(C   f ( x).e 
P ( x ) dx
y )
e
P ( x ) dx
B2: Nghiệm TQ của PTVP:

f ( x ).e 
P ( x ) dx
e và 
P ( x ) dx
Tính  nghiệm
1
 ln  x 
ln  x 
 eln  x   x 1 , e 4ln  x   eln  x   x 4
4

Lưu ý: e  x , e
a ln  x 
 eln  x   x a
a

TQ: e

2
x
VD1: y ' 2x.y  xe (*)
Ta có:

e  e
P ( x ) dx 2 xdx 2
 ex

x2
f ( x).e 
P ( x ) dx
   x.e  x .x 2 dx   xdx 
2

2 +C

2 x2
y  e  x (C  )
Nghiệm TQ của PTVP: 2

VD2:
y  x  y' x cos x 

1
y' y  x cos x
 Đưa về đúng dạng: x
Ta có:
 1
  dx  ln x ln x
1
1 1
e x e e  x 
x
1
 x.cos x.
x
dx   cos xdx  sin x  C

Nghiệm TP của PTVP: y  x (C  sin x )

Q0 là lượng ban đầu và k là hằng số tỉ lệ, Giới hạn

Một số ứng dụng của PTVP: Q(t) lượng tại thời điểm t,
của Q(t) (nếu có) kí hiệu là B

1. Tăng trưởng không bị chặn:

dQ
 Q '  kQ
dt

Nghiệm:
Q(t )  Q0 .e kt với k>0

2. Suy giảm không bị chặn

dQ
 Q '  kQ
dt

Nghiệm:
Q(t )  Q0 .e kt với k<0

3. Tăng trưởng logistic

dQ
 Q '  kQ ( B  Q )
dt
B
Q(t ) 
Nghiệm: 1  A.e  B.k .t với A=const

4. Tăng trưởng bị chặn

dQ
 Q '  k ( B  Q)
dt
 kt
Nghiệm: Q(t )  B  A.e với A=const, k>0

5. Mô hình mạch RL
dI R E
 .I 
dt L L
 dv
m  mg  kv
HKII 19-20: Cho dt
Với m = 2; g = 9.81; k= 0.024 và v(0)=0
Tìm v(t)?
dy
 3 y  x 2e x
HKII 17-18: Giải PTVP dx
HKII 17-18: Một tin lan truyền trên FB lúc 0h, và đến 10h có 100 người nhận được tin. Hãy xác
định số người nhận tin sau 24h. Biết số người nhận tin này có tốc độ (đơn vị: người/giờ) tại thời
điểm t tỷ lệ với [(số người nhận tin tại thời điểm t + 10)]

HKI 20-21: Một tin lan truyền trên FB lúc 0h, và đến 11h có 120 người nhận được tin. Số người
y=y(t) nhận được tin này tại thời điểm t giờ là nghiệm của PTVP
y '  k  y  10 
(k là hằng số)
Hãy xđ số người nhận tin sau 24h
HKI 19-20: Giải PTVP y ' y  xe
x

BT làm thêm: Giải các PTVP

dy 4 y ln x
  3
1. dx x x
dy 2 y
  x 1
2. dx x
20 t
3. Một mạch RC có điện trở R = 20ohm, L=1, và E  40e sin 50t . Tìm I(t) tại thời điểm t
dP  p 
 0.1P 1  
4. Tốc độ tăng trưởng của quần thể sinh vật được cho bởi pt logistic dt  2000  .
Biết P(0)=100. Tìm P(30)?
dy y 2
 
5. dx 2 x x
dy
( x 2  1)  xy  x
6. dx