Volume 12, Issue 24 June 28, 2021

Our Words
Weekly Issue
“ N E W L I F E ” J E T A E R E

SPECI AL
GAZETARJA AJTANGA LUBONJA DHE SHTETI KRIMINAL I EDVIN
POINTS OF GAZETARJA AJTANGA LUBONJA
I NTEREST: DHE SHTETI KRIMINAL I EDVIN
RAMES DHE ERION VELISE
 Ajtanga Lubonja a
symbol for Democra- 25 QERSHOR 2021 PAS SHUME
VUAJTJESH SI NE DIKTATUREN HOX-
cy in Albania dead... HISTE DHE NE ATE TE
ASHTEQUAJTUREN DEMOKRACI NE
 No Sided articles and NJE DHOME TE VOGEL KONVIKTI NE
QYTETIN STUDENTI NE tIRANE VDIQ
no restriction for our
GAZETARJA E NJOHUR AJTANGA
members, our guest LUBONJA.
and our friends.
Ajtanga Lubonja ishte nje grua , nje intel-
ektuale kerkuese per drejtesi, per demo-
 Latest needs for our
kraci.E tille ishte dhe e tille mbeti deri ne
community and the fund te jetes se saj krenare duke mos i shke-
latest resolutions lur parimet per demokraci.Ishte nje intel-
ektuale e hekurt qe perballoi diktaturen
hoxhiste dhe sharlatanet 30 vjecar si pozite
 Our Free Voice dhe opozite.
through our words. Ne kohen e diktatures hoxhiste Ajtanga
pesoi nje drame te madhe .Babain ia bur-
gosen sepse e kish kthyer artin , kulturen ne
"liberal" dhe jo sic i donte diktature me
parimet e realizit socialist.Dramene te jatit e
pasoi dramamfamiljare kur i shoqi ben
I N S I D E T H I S divorcimin .Me nje femijwe te vogel ajo
I S S U E : perballon jeten ne diktatureNe qe e kemi
jetuar diktaturen hoxhiste e dijme cdo te
thote te persekutohesh nga diktatura.Do te
kesh nje kalvarw te tere me vuajtje si vete
dhe femia.Por ajtanga nuk u mposht nuk e
mohoi babain e saj se te tille edukate kish
(sic beri i shoqi qe e ndaue nuk mendoi
pwer femijene vogelte tij)por i shkoi atje
ne humbetirene burgut te BallshitArdhja e
demokracise e gjeti ate ne krye te de-
mostratave per demokraci.Punoi si
gazetare.Ishte e drejtperdrejte.Shikoi qe
demokracia nuk po funsiononte sic e kish
menduar ajo vertet.Njerezit po pasuro-
heshin si
Ajtanga Lubonja
majtas dhe djathas e per popullinn per ish
te persekutuRIT NUK MENDOI
ASKUSH POR I PLASEN NE NJE DHOME
KONVIKTI SI DIKUR DIKTATURA QE I
PLASTE NEPER STALLA LOPESH .
vazhduan vuajtjet per te dhe ne demo-
kraci.Trokiti dere me dere ne baze te ligjit
sepse ishte e semure por askush nuk ia hapi
deren e ndokush qe ia hapi i premtoi por
kurre nuk ia realizoi ta ndihmoiKeshtu ishte
Presidenti NIshani qe ajo i dergoi Leter .E
priti i premtoi por asgje .Tek shkruate ne fcb
per hallet e saj qytetare te thjeshte shkonin
dhe e ndihmonin por jo shteti.Shteti
hakmarres.KUr shteti e kishte per detyre jo
vetem per Ajtangen por per cdo ish te
persekutuar apo pensionist kur eshte vetem pa
perkrahje duhet tia plotesoi ushqimin dritat
ujin me pagese suplementare sic behet ne
amerike e kudo ne europe.Por jo shteti nuk
mendon per shtresene pambrojtur por vetem
te ndertoi kulla e te shembi shtei apo Teatrin
Kombetare shqiptare qe e shemben si banditet
ne 4 te mengjezit kur km urdheroi se bashku
me MPB shembeni me gjithe njerezit mbren-
da.Ja ky eshte shteti shqiptare .
Ajtangene pame dhe ne tv me Xhaxhiun ku i
beri thirrje per nje pension special km dhe
presidentit kur ato i kishin dhene gruas se
diktatorit Hoxha apo gruas se shkrimtarit
Ismail Kadare methse elena kadare jeton ne
france e nuk jeton ne Shqiperi.Perse Ajtanges

Faqe
SHAIP KAMBERI FJALA E TIJ SI DEPUTET NE PARLAMENTIN SERB
Ajtanga 1
SHAIP KAMBERI Para dhjetë vjetëve kur ka fillluar raundi i
FJALA E TIJ SI DEPUTET NE PARLA- parë i dialogut mes Kosovës dhe Serbisë,
Faqe MENTIN SERB entuziazmi fillestar i viteve të para të procesit
Shaip Kamberi 1 që ka sjellur arritjen e disa marrëveshjeve
NE DALLOJMË Z. PRESIDENT. mes të cilave edhe Marrëveshjen për normal-
JU NË KOHËN E KRYERJES SË KRIMEVE izim nga 2013, është zëvendësuar me një
NË KOSOVË KENI QENË MINISTËR I krizë afatgjate.
ATIJ PUSHTETI, UNË JO! Nga bllokimi i Serbisë që Kosova të bëhet
Faqe anëtare e organizatave ndërkombëtare,
Pavarsisht që unë përfaqësoj opozitën politike,
Agim Xhafka 5-7 pa marr parasysh vështirësit në të cilat për nëpërmjet temës për shkëmbimin e territoreve
9, 12 momentin ndodhet dialogu, fuqishëm besoj në e deri tek nënshkrimi i marrëveshjes në
faktin që Dialogu në mes të Kosovës dhe Washington dhe emërimi i Miroslav Lajcakut
Sërbisë është rruga e vetme për zgjidhjen e jo si përfaqësues special i BE-së, dhjetëvjetori i
Faqe vetëm të këtij problemi por edhe eliminimin e fillimit të dialogut po pritet pa ndonjë sukses
armiqësisë shekullore në mes të dy popujve. thelbësor.
6-7
Raimonda moisiu 7,-9,
Si pjestar i popullit shqiptar, unë perspektivën Edhe pas gjithë kësaj konsideroj që dialogu i
e popullit tim e shoh në anëtarësim në BE por Brukselit, edhe pse Brukseli zyrtar sot nuk
10-14 njëkohësisht edhe në bashkëpunimin e përfaqëson fuqinë të madhe për ty shty gjërat
ndërsjellë e në harmoni me të gjithë popujt e përpara, edhe më tej mbetet mekanizmi
Ballkanit perëndimor, pa përjashtuar popullin kryesor i procesit të normalizimit.
Declasified, Agim serb. Mekanizmat tjerë të cilat në vete mbërthejnë
Hamiti, Janulla Si pjestar i pakës nacionale shqiptare që jeton disa aktivitete bilateral joformale, mund të
në Serbi, besoj që normalizimi i mardhënieve jenë të mirëseardhura por asesi nuk janë
rrapi midis Kosovës dhe Serbisë do të ndikojë edhe alternativë e dialogut të Brukselit.
në normalizimin e pozitës së bashkëkombasve Integrimi në BE mbetet edhe më tutje qëllim i
të mijë që jetojnë në Preshevë, Bujanoc dhe përbashkët i Kosovës dhe Serbisë, ndërsa
Adresa Faqe Medvegjë, por edhe pozitën e të gjithë shqip- Marrëveshja gjithëpërfshirëse mbi normaliz-
tarëve që jetojnë brenda Republikës së Serbisë. imin paraqet kusht për anëtarësim në BE.
Anetaresimi 34 Formula e bashkëjetesës për popujt e Ballkanit I dërguari special i BE për dialog, Miroslav
është toleranca, durimi dhe mirëkuptimi i Lajcak ka thënë që “dialogu në mes Kosovës
ndërsjellë. dhe Serbisë është i lidhur ngusht me të
Çfardo opsion tjetër, na çon drejtë konflikteve ardhmen e tyre”.
të përgjakshme. Pra, pa përparim në këtë proces asnjëra palë
 P a g e 2 O u r W o r d s

FJALA E ALBIN KURTIT NE TIRANE NE SAMITIN E GJASHTE SHTETEVE TE BALLKANIT

FJALA E ALBIN KURTIT NE TI-
RANE NE SAMITIN E GJASHTE
SHTETEVE TE BALLKANIT PE-
RENDIMOR
të gjitha iniciativat shndërrohen në
mosmarrëveshje në lidhje me termi-
nologjinë. Duke i pasur parasysh këto
fakte, nuk mund të pretendojmë që inicia-
tivat e ardhshme do t’i zgjidhin pengesat
aktuale, përveç nëse e ndërrojmë kornizën
aktuale të bashkëpunimit.
Për më tepër, korniza aktuale nuk i adre-
son çështjet që ndërlidhen me
pjesëmarrjen demokratike, ballafaqimin
me të kaluarën, luftën kundër korrupsionit,
llogaridhënien nga qeveria, pavarësinë e
gjyqësorit dhe lirinë e medias.
Kjo më sjell në pjesën e fundit, e cila është
rruga që e kemi përpara.
Për të ecur përpara na duhet një kornizë e
re bashkëpunimi, e cila bazohet në vlera të
përbashkëta dhe në një zotim për një sërë
parimesh thelbësore. Kjo kornizë e re do
të quhej Marrëveshja e Evropës Juglindore
për Tregti të Lirë - ose SEFTA. “Planit të të drejtuar dhe operuar në kuadër të Bashkimit Evropian për të siguruar
SEFTA do t’i përfshinte vendet e Ballkan- Investimeve që të gjithë anëtarët e respektojnë marrëveshjen; kjo është thelbësore nëse
it Perëndimor si anëtarë të barabartë me të Ekonomike të do të kemi një treg të përbashkët që funksionon në mënyrë të drejtë dhe
drejta të barabarta, bazuar në një BE-së për parimore.
marrëdhënie të veçantë me BE-në, të Ballkanin BE-ja dhe Ballkani Perëndimor do të mund të zhvillonin një samit të
ngjashme me marrëveshjen e Zonës Perëndimor”, veçantë në vitet 2024 dhe 2027 për ta vlerësuar nivelin e gatishmërisë për
Ekonomike Evropiane (EEA). i cili synon të anëtarësim të plotë në BE.
Pas krijimit të SEFTA-s, BE-ja, përmes mobilizojë Republika e Kosovës është e interesuar të anëtarësohet në BE dhe të
një marrëveshje me SEFTA-në, do të deri në 9 kontribuojë në rritjen e saj të vazhdueshme. E mirëpresim mundësinë për
zgjerojë katër liritë e BE-së - lëvizjen e miliardë euro të punuar ngushtë me të gjithë fqinjët tanë rajonalë në lehtësimin e
lirë të mallrave, shërbimeve, personave në fonde në anëtarësimit tonë kolektiv në BE. Propozimi ynë është i guximshëm, por
dhe kapitalit - në të gjithë vendet e SEFTA këtë dekadë. të tilla janë edhe ëndrrat e qytetarëve tanë. Ne jemi të bindur që nëse
-s. Duke pasur ecim së bashku në këtë rrugë, atëherë do të jemi në gjendje të adresojmë
Kjo marrëveshje do të modelohet në parasysh shumë sfida dhe të arrijmë objektivin tonë të përbashkët.
Marrëveshjen aktuale EFTA-EEA e cila mungesën e
do të parashikonte që Ballkani Perëndimor gatishmërisë
dhe BE të ecnin përpara së bashku duke u dhe ekspert-
bazuar në legjislacionin e BE-së. izës brenda
Marrëveshja do të kishte një strukturë të rajonit,
ngjashme institucionale të modeluar rreth marrëveshja
EEA-së që do të përbëhej nga Këshilli, me BE-në do
Komiteti i Përbashkët, Gjykata, Sekretari- të parashi-
ati dhe autoriteti i Mbikëqyrjes, ndër të konte një
tjera. mekanizëm
Marrëveshja do t'i përgjigjej gjithashtu mbikëqyrjeje,

Many shadow accounts in UK islands have been used since the 70’s for Albanian dictators...
No one knows where
Mujahidin in Albania in the origination of the
2021 while rumor has it Is our DHS protecting us US citizens or funds of Zamir mane
many have fake EU pass- just sheltering illegal aliens committing and Albanian Real
ports and roaming through crimes like robbing US citizens banks? estate comes from, the
out Europe from Albania Does DHS need to exist anymore? Why Swiss have even start-
localsWith
can not ed fake funds to hide
with Love...Please bring thedetain criminals
right support anymore?is
everything assets for the world in
some more from Afghani- Is NYPD dead? Time to get the state
possible in America….True common police
in NY to take over until morale is up and empty Albanian
stan and Syria and Iraq as American fighters...
crime is being fought... buildings...Why a
the locals need to learn how blind eye? MOB?
to fight the system for good...

Chaos in the streets of Albania while roads

are a death trap due to major theft and dip-
lomats are blind and need to be changed
Ismail Qemali vlora monthly… Why did he die?
Time for American Albanians need to be US
A figure why Albanians from all lands A hero in the ground!!!
to fight the mob in GOV in Albania all ambassadors in Albania...that’s how free-
at once like they did Hitler...the non dom is set for good….
Albanian neighbors are broke...

GAZETARJA AJTANGA LUBONJA DHE SHTETI KRIMINAL I EDVIN RAMES DHE ERION VELISE
nuk ia dhane kete te
flamosur pension special
kur e kishin detyre qe ti
jepnin pagese suplemen-
tare ne baze te te drejtave
te njeriut per te jetuar.
Fola me nje shoqe Mimo-
za Agalliu shkrimtare
zonje grua .Ajo u mundua
nepermjet Erion Velise ta
ndihmoi ajtangen por sapo
filloi ti dergonte ne
konvikt 2 shishe vaj dhe
ca makkarona fjala e pare
ishte nese do te shkruash
kundra nesh nuk ke me
ndihme.Shteti hakmerrej
kunder nje gazetareje nje
gruaje te semure me
diabet tension etj ku
jetonte mekeq se refugjate
ne nje dhome konvikti te sot , dje do te mbronte dipllomen DREJTON KM PAS veshtira ajo e ndih- mire se eshte i deshtuar kete e
paperdorshme.Nga ku e dhe nuk kish ide ( se ishte i paafte TYRE ESHTE POLITI- moi? Ci kish bere kjo treguan zgjedhjet lokale moniste
gjora Ajtage ato pak para Edvin Kristaq Rama) ajo e ndihmoi KA .Nje km i pashpirt qe intelektuale km te 2019 ku as 12% e popullit shkoi
qe i dhane nga pakoja e duke i treguar duart e saja per ti nuk zbaton ligjet qe nuk shqiptare qe as denjoi te votoi pra militantet e populli
persekutimit ( ishin aq vizatuar e te mbronte dipllomen.E ndihmon populline tij por ta takoi?Km shqip- nuk shkoi i bojkotoi.Andaj ai si
pak se ajo qe te jetonte ndihmoi te paudhin kur kish nevo- ua fal naften te huajve , tare e shkaterroi marifetci qe eshte mafioz qe eshte
normal me banjo brenda je , por kur ajtanga kish nevoje per muneralet te huajve e le popullin rinise i dha beri levizjen tjeter te kontrollonte
i shpenzoi per rregullime pension special ai nuk ia dha me popullin me thonje ne udhet e kurbetti zgjehdjet me gastapone krijuar me
te dhomes kur ne fakt i keq akoma as nuk denjoi ta takoi si troke sic eshte rasti i pensionisteve udhet emrin patronazhistet.Pra km ka
takonte shtetit te km.Tek shkruaj ndjej dhimbjen ne gazetares Ajtanga Lubon- per ne varreza.Kjo para per mijera patronazhiste qe
rregollonte dho- shpirt per Ajtangen... ja.Shteti hap fonde per eshte tragjedia qe po jane joligjore qe te perdorin te
mat.Prandaj dhe studen- Mbase me ndihmon nga amerika kulla duke shkel luhet me kombin tim dhenat tonapersonale per zgjedhje
tet dolen ne protesta se per dokumenta me tha se gjyshi im kushtetuten tapine kombit ku nje km i pa- e nuk kish para per gazetaren
dhomat kushtet ishin ka qene ne amerike.Por nuk ishte e shqiptar e nuk kish para pergjegjeshem nuk ajtanga Lubonja.E derrmuar nga
mizerabel.Ilacet e skadu- mundur........ per gazetaren Ajtanga eshte i afte te drejtoi jeta e lindur me shpirt demokratik
ara ua jepnin te ajo do te torturohej ne nje dhome Lubonja.Vdiq gruaja e qeverine.Mje km qe u si nje grua e forte si nje intelektua-
semureve. konvikti sepse shteti nuk eshte i diktatorit perse nuk ia vjedh popullit te tij si le e ndershme pranoi vuajtjet por
Nuk do ta harroj biseden popullit por i hajnave.Km vjedh kaloi me VKM pension hajn te dhenat per- jo te ulte dinjitetine saj .ashtu
me te kur me tregoi sesa parate e ua jep me ppp maskarenjve special zonjes Ajtanga sonale dhe i perdor krenare me personalite tte larte
e semure ishte .Ajo qe i kane emruar oligarke ku ne fakt Lubonjes? Ckish km me per zgjedhje kur ai dalngadale u shua jeta e saj ne 25
ajtange kur km shqiptare nuk jane oligarge per mafia QE E ajtangen kur ne dite te vete dinte shume qershor 2021 ne nje dhome e
 V o l u m e 1 2 , Is s u e 2 4 P a g e 3

Shqiptaret ne Kosove nga te tere anet per te mbrojtur te drejtat e tyre

Fake election In Albania in 2021with fraud, are they still in Albania and not in Europe with fake passports?

GAZETARJA AJTANGA LUBONJA DHE SHTETI KRIMINAL I EDVIN RAMES DHE ERION VELISE
vetme ne konviktin e qytetit studenti Tirane.Ti vertet u
largove Ajtange por ke lene pas nderin , personalitetin
tend si grua e hekurt qe as diktatures hoxhiste nuk iu
neshtrove as ketyre capacueve mafioze nuk iu
nenshtrove.ashtu me dinjitet tu shua jeta pergjith-
mone.Me dhimbje te thelle e bera kete shkrim sepse
akoma nuk me besohet se ti u largove nga jeta pergjith-
mone e nuk do te komunikojme me bashke pergjith-
mone.Pushofsh ne paqe Ajtange.Te qofte dheu i lehte.E
ketyre politikaneve i tregove se kurre nuk mund te
thyhet dinjiteti pwrsonaliteti nje gruaje i nje intel-
ektualeje i nje gazetareje qe shkruante gjithmone te
verteten mbi kete klase te kalbur politike si majtas dhe
djathas.
Flutur Zavalina
Presidente
NeW Life aaco,NY,USA
26 qershor 2021
Ali A. Rizaj, A Patriot Devoted to the Albanian
Nation – By XHEMSHIT DURIQI – Translated by
RAFAELA PRIFTI
June 23 marks the birthday anniver-
sary of an authentic patriot, my
beloved friend Ali A. Rizaj. On this
day, he would have been 94. Ali
Rizaj passed away on March 14,
2003.
Facing a fascinating life of hardship
and adversities, Ali A. Rizaj was
undeterred in his commitment for
the betterment of his nation and
country. Ali never met his father.
He had passed away two months
prior to Ali’s birthday. It was his
mother who brought hm up through
great tribulations. He came from a
family of patriots of the Tropoja
mountains known for raising re-
nowned brave fellows who loved
their country. Ali walked in the
footsteps of his elders. Ali never
betrayed his birthplace of Tropoja
and Loze. On the contrary, from there three years turn. Although they did not have much,
he elevated the family later. With his wife, the fellow Albanian brothers welcomed
name and the reputation of Xhane and two young him in their homes and at their tables.
the Tropoja men, by children, he made his With an open heart, Duriqi family
becoming a shining figure way to Yugoslavia. accommodated Ali with his family and
for this whole region. While his older son, Peter, as they would their own family.
Sahiti and his old-age With impeachable manners Ali and his
During WWII (1940- mother remained in wife Xhane, quickly grew accustomed to
1943) he was actively Albania. For years, us. Their young sons, Esad and Qazim
engaged in the anti-fascist they were forced to were as close to us as our siblings. It
movement. Alongside a live in internement was a delight to host a family like theirs.
leader like Gani Kryeziu, and labor camps. It Ali would always have the seat of the
Ali fought off the last of seems Ali escaped honored guest and his words of patriot-
the Nazi troops. Yet his from one prison and a ism were always appreciated at all sit-
activity did not save him fierce Hoxha-Stalin downs.
from the clutches of a type rule into another
Stalinist fanatic like Enver prison holding in the From my childhood, I recall when Ali
Hoxha. In 1948, Ali was Albanian ethnics sat with kids my age in the shade of
thrown in prison after under the Rankovic Duriqi’s oak trees to talk to us about
having received a long regime in Yugosla- Albania, the fight for freedom etc. It did
sentence which he began via. It was here in not take long for the Rankovic regime to
to serve in the notorious Kosova that Ali’s life take notice of his activity which resulted
Kukes prison. He escaped took an unexpected in his imprisonment. After two years of
 P a g e 4 O u r
SHAIP KAMBERI FJALA E TIJ SI DEPUTET NE PARLAMENTIN SERB
nuk mund të shpresojë për anëtarësim në
BE, ndërsa pak është e besueshme që BE
-ja ta fus brenda vetes edhe një “konflikt
të ngrirë”.
Por, përgjatë procesit të dialogut edhe
Bashkimi evropian do të duhet të ofrojë
perspektiva edhe më kredibile e të
dukshme për anëtarësim të Kosovës dhe
Serbisë nëpërmjet përkrahjes më të
madhe politike dhe finansiare.
Me qëllim të krijimit të atmosferës së
përshtatshme për dialog dyja palët do
duhej të rrespektojnë qëndrimin zyrtar të
BE “palët do duhej të përmbahen nga
deklaratat të cilat janë kontraproduktive
për normalizimin e mardhënieve të tyre
dhe të punojnë për arritjen e
marrëveshjes gjithëpërfshirëse”.
SHAIP KAMBERI FJALA E TIJ SI DEPUTET NE PARLAMENTIN SERB
Vrasjet janë kryer paralel me dëbimet
dhe deportimet e popullsisë civile.
Gjykata ndërkombëtare e krimeve për
ish Jugosllavi me anë të aktëvendimit
ka konstatuar se forcat serbe dhe ato
jugosllave, gjatë vitit 1999 kanë kryer
dhe realizuar një kampanjë të gjerë
terrori, përfshirë edhe vrasjet masive.
Gjykata ka konstatuar se krimet ndaj
shqiptarëve janë kryer në mënyrë të
organizuar duke përdorur resurset
shtetërore dhe që forcat policore dhe
ushtarake kanë kryer “sulme të përha-
pura dhe sistematike ndaj shqiptarëve
të Kosovës”.
Është vërtetuar që forcat serbe, në
fundin e Marsit të vitit 1999, kanë
kryer vrasje masive të qindra shqip-
tarëve.
Është konstatuar se forcsat serbe, në
fund të marsit 1999, kanë kryer vrasje
massive të qindra e qindra shqiptarëve,
përfshirë edhe gra e fëmijë, në Gja-
kovë, Krushë e Vogël, Suharekë e
shumë vende tjera.
Në bazë të vendimit përfundimtar të
Gjykatës ndërkombëtare për krime në
ish Jugosllavi, ushtria dhe policia serbe
në shumicën e komunave në Kosovë,
pas nisjes së bombardimeve të NATO-
së, në mënyrë sistematike kanë sulmuar
vendbanimet e banuara me shqiptarë,
kanë maltretuar, plaçkitur dhe vrarë
civil, duke i urdhëruar të shkojnë në
Shqipëri ose Mal të zi, duke iu vënë
flakën shtëpive të tyre dhe duke
shkatërruar pasurinë e tyre.
Forcat e ushtrisë dhe policisë serbe
kanë kryer krime të shumta të luftës
përgjatë “ndërmarrjes së përbashkët
kriminale”.
Krimet janë fshehur duke i transportuar
civilët e vrarë në brendi të Serbisë.
Në brendi të Serbisë ndodhen varreza
të shumta masive dhe Batajnica, Pe-
trovo Sello, Peruqac dhe Kizhevaki në
Rashkë janë vetëm disa prej tyre.
Unë do t’i përmendi vetëm disa krime
që i ka kryer policia e Serbisë, ushtria
Gjuha e urrejtjes dhe reciklimi i termi-
nologjisë së viteve 80-ta dhe 90-ta nuk
kanë vend në këtë dialog të pajtimit i cili
në të njejtën kohë do të duhej të ishte edhe
përballje dhe të kaluarën. Nevojitet qasje
tjetër.
Unë e kuptoj nevojën e Serbisë që në këtë
dialog të angazhohet për interesat e saja,
por gjithsesi mendoj që pikërisht tani është
koha që opinioni në Serbi të njoftohet se,
sot, Serbia në Kosovë dhe rreth Kosovës
duhet patjetër të bisedojë me njerzit të
cilëve i ka vrarë fëmijët e një pjese edhe
tërë familjen.
Ju, zotëri President, ndoshta në ndonjërën
prej raundeve të radhës të dialogut, për-
ballë jush në tryezën e bisedimeve do ta
keni Saranda Bogujevcin, familjën e së
Biggest Heist on private land continues to
happen in Albania...How can they, the Alba-
nian politicians sell someone else’s land??
jugosllave dhe formacionet paramilitare
gjatë luftës së Kosovës:
• 28. shkurt 1998, Masakra e Likoshanit —
Policia e Serbisë ka humbur disa anëtarë të
familjes Ahmeti.
• 28. shkurt dhe 1. mars 1998, Masakra e
Qirezit — Policia e Sërbisë ka humbur disa
anëtarë të familjes Sejdiu.
• 26. shtatori, 1998, Masakra në Obrinë e
epërme – njësitë special të policisë kanë
vrarë më shumë se 20 anëtarë të familjës
Deliaj, shumica prej tyre gra, fëmijë dhe të
moshuar.
• 15. janar, 1999, Masakra e Reçakut —
forcat special të policisë (SAJ dhe JSO)
përgjsat sulmit të këtij fshati kanë vrarë 45
qytetar civil.
• 25. mars, 1999, Masakra e Krushës së
Madhe — njësitë special të policisë kanë
vrarë mbi 90 banorë burra të cilët i kishin
mbyllur në një hambarë, trupat e të cilëve
më vonë janë djegur.
• 26. mars, 1999, Masakra e Suharekës —
policia ka mbyllur të gjithë anëtarët e
familjes Berisha brenda një picerie dhe i ka
vrarë me bomba dhe pushkë automatike.
Janë vrarë 48 civil, në mesin e të cilëve
shumë fëmijë. Trupat janë transportuar më
pas në Batajnicë dhe janë varrosur në
varrezën masive.
• 28. mars, 1999, Masakra e Podujevës —
pjestarët e njësisë Shkorpionët dhe njësisë
special antiterrorist kanë vrarë 19 persona,
kryesisht gra dhe fëmijë.
• 27. prill, 1999, Masakra e Mejës – në
mënyrë masovike janë pushkatuar 300 civil
shqiptarë si kundërpërgjigje e vrasjes së 5
policëve serb.
• 22. maj, 1999, Masakra në burgun e
Dubravës – forcat e burgut dhe njësia
speciale e MPB kanë vrarë 70 shqiptarë të
burgosur, pas bombardimit të burgut nga
ana e NATO-s.
Këto krime të luftës janë urdhëruar, organi-
zuar dhe realizuar nga strukturat shtetërore,
nga zyrtarë të Republikës së Serbisë.
Prandaj edhe Gjykata ndërkombëtare për
krimet në ish Jugosllavi, më 27 maj të vitit
1999, ka bërë publike aktpadinë kundër
cilës e kanë vrarë “Shkorpionat” serb.
Njerzorja në ju nuk do të ju lejojë ta
shikoni në sy qetazi.
Besoj se sot, populli serb duhet patjetër,
siç ka thënë njëher Bogdan Bogdanovic
“me sy të huaj ta shohë vetëveten” dhe ta
kuptoj përfundimisht që “arritja e miqëve
është më e rëndësishme se sa pushtimi i
territoreve”.
Duhet të kuptohet patjetër që pavarësia e
Kosovës është pasojë logjike e shkatërri-
mit të SFRJ si rrespektim i të drejtës për
vetëvendosje i një populli i cili është
ballafaquar me aparthejd gjatë viteve të
90ta dhe ndaj të cilit përgjatë vitit 1998
dhe 1999, në emër të shtetit dhe popullit
serb, janë kryer krime të rënda lufte.
Serbia sot duhet patjetër të ballafaqohet
Sllobodan Millosheviqit dhe katër
funksionarëve të lartë shtetëror për vrasje,
përndjekje dhe dëbim në Kosovë.
Pas luftës, shumë politikanë serb dhe
udhëheqës ushtarak janë dënuar për vrasje,
deportim dhe dëbim të popullatës civile nga
Kosova.
Unë do t’i përmend vetëm disa prej tyre:
• Sllobodan Millosheviq, president i Ju-
gosllavisë, komandant supreme i ushtrisë
jugosllave – ka vdekur në paraburgim në
vitin 2006 – para se ti shqiptohej denimi.
• Dragoljub Ojdaniq, komandant i shtabit të
përgjithshëm – i dënuar me 15 vite burgim.
• Nebojsha Pavkoviq – komandant i ar-
matës së tretë, e cila ka qenë përgjegjëse
për Kosovë – i dënuar me 22 vite burg.
• Vlladimir Lazareviq, komandant i kor-
pusit të Prishtinës në kuadër të armatës së
tretë e cila ka vepruar në kosovë – i dënuar
me 15 vite burgim.
• Vllajko Stojilkoviq, ministër i punëve të
brendshme dhe komandant i policisë serbe
– ka kryer vetëvrasje në vitin 2002, pasi
është aprovuar Ligji mbi bashkëpunimin
me Tribunalin e Hagës.
• Sreten Lukiq, kryeshef i shtabit të MPB së
Serbisë në Kosovë – i dënuar me 22 vite
burgim.
• Nikola Shainoviq, nënkryetar i Qeverisë
së Jugollavisë, i dënuar me 22 vite burgim.
Nikolla Shainoviq, Nebojsha Pavkoviq dhe
Sreten Llukiq janë dënuar si pjesmarrës të
ndërmarrjes së përbashkët kriminale, ndërsa
të tjerët janë dënuar për ndihmën që i kanë
ofruar dhe që kanë mbështetur krimin.
Shumë policë të cilët kanë marrë pjesë në
aksionet kundër Shqiptarëve në Kosovë, në
Serbi edhe mëtutje konsiderohen si heroj të
luftës.
Duhet të jemi të vetëdijshëm që nuk mund
të presim rrjedhojë pozitive të dialogut të
bazuar në qëndrime të cilat janë produkt të
miteve të mesjetës duke e anashkaluar në
tërësi realitetin aktual.
Përveç kësaj duhet në mënyrë të qartë të
ndërtohet dallimi në mes “ ambicieve reale
dhe iluzioneve”.
Në përputhje me këtë Serbia do të duhej të
W o r d s
me faktet.
Opinioni publik në Serbi duhet të jetë hol-
lësisht e informuar mbi të gjitha ngjarjet që
kanë ndodhur në Kosovë gjatë viteve të nën-
tëdhjeta.
Ju e patët filluar mirë kur patni paralajmruar që
do ta njoftoni opinionin publik me rastin
“Panda” por pastaj ndaluat, nuk e di pse, edhe
pse sot do ta kishit më të lehtë nëse do t’i kishit
shkuar zbardhjes së atij rasti deri në fund.
Me këtë rast më duhet të përmend disa detaje
mbi të gjitha ndodhitë që kanë ndodhur në
Kosovë.
Me masakrat në Kosovë identifikohen të gjitha
vrasjet e tmerrshme të cilat i kanë kryer forcat
policore, ushtarake dhe paramilitare serbe ndaj
popullit shqiptar të Kosovës gjatë luftës së vitit
1999.
definoj rolin e sajë dhe të tregojë balansim real
në mes të ambicieve të saja dhe mundësive
reale.
Mesazhet që dërgohen në këtë moment janë të
rëndësishme dhe ato duhet të jenë paqësore.
Kërkesës së Kryeministrit Kurti për të
nënshkruar marrëveshjen e paqës, ju ju keni
përgjigjur me fillimin e ushtrimit ushtarak me
mbi 10 mij ushtarë edhe atë në ditën e fillimit
të dialogut në Bruksel.
Kur bëhet fjalë për pjesën e deritanishme të
dialogut e në veçanti pjesa e Dialogut teknik,
(2011 – 2012), është konstatim i Raportit të
Progresit rreth Serbisë për vitin 2020 se një
pjesë e marrëveshjes aplikohet, pjesa tjetër
pjesërisht, e një pjesë aspak.
Gjithësesi palët duhet të mbesin të përkush-
tuara për vazhdim të dialogut.
Çështja e marrëveshjes mbi kadastrin dhe
pranimi i diplomave të universitetit nuk janë
zgjidhur, sikur qysh duhet të zgjidhet edhe
çështja e tabelave të regjistrimit në kuadër të
marrëveshjes për lëvizje të lirë.
Serbia duhet të ndalojë me dhënien e doku-
mentacioneve ose me vendosjen e pullave në
kundërshtim me marrëveshjen e nënshkruar.
Kur bëhet fjalë për IBM-in Serbia nuk është
angazhuar në mënyrë konstruktive në nisjen e
vendosjes së këtyre kalimeve kufitare në anën e
Serbisë (në Jarinjë, Muqibabë dhe Konçul), që
ka rezultuar me suspendimin e fondeve të BE-
së në Korrik të vitit 2018.
Duhet të përmendet poashtu se satanizimi i
përditshëm që bëhet nga kjo pjesë, duke thënë e
folur kualifikime të ndryshme e nënçmuese në
llogari të shqiptarëve të Kosovës, nuk i bënë
mirë dialogut.
A është pavarësie legale ose jo, është njëra prej
çështjeve të cilën e ndëgjojmë çdo ditë.
Kjo çështje nuk mund të shikohet vetëm nga
aspekti i pastërt politik ditor.
Kjo çështje juridike, e shikuar nga aspekti real,
na sjell deri tek përfundimi i patejkalueshëm që
për këtë çështje përgjigjen përfundimtare e ka
dhënë Gjykata ndërkombëtare e drejtësisë
(GJND).
Unë do t’ju rikujtoj që GJND në vendimin e
sajë mbi këtë çështje ka konstatuar se “gjykata
nuk mund të pranojë argumentin që Rezoluta
 V o l u m e 1 2 , Is s u e
SHAIP KAMBERI FJALA E TIJ SI DEPUTET NE PARLAMENTIN SERB
1244 përmbanë ndalesën për shpall-
jen e pavarsisë, të obligueshme për
krijuesit e deklaratës së pavarsisë, e
as ndalesa mund të nënkuptohet në
gjuhën e Rezolutës, e kuptuar në
këtë kontekst dhe duke pasur para-
sysh qëllimin e sajë”.
Përfundimi final i GJND-së është,
po citoj “Deklarata e pavarsisë së
Kosovës e datës 17 Shkurt 2008 nuk
ka shkelur të drejtën e përgjithshme
ndërkombëtare, Rezolutën 1244 të
Këshillit të Sigurimit (1999) as
kornizën kushtetuese” prandaj edhe
Gjykata vjen në përfundim që
“aprovimi i kësaj deklarate nuk ka
shkelur asnjë princip të të drejtës
ndërkombëtare”.
Ju, zotri president, jeni distancuar
nga Vuk Jeremiqi i cili çështjen mbi
legalitetin e shpalljes së Pavarësisë
së Kosovës e ka dërguar në GJND.
Me qëllim të dhënies së kontributit
në dialog duhet të distancoheni edhe
nga politika e Sllobodan Milloshevi-
qit dhe të bëmat e tija në Kosovë.
Kosova paraqet vetëm njërin prej
problemeve të rënda me të cilat
ballafaqohet Serbia e sotme, por nuk
është problemi i saj i vetëm.
Institucionet e dobëta, fuqia e
“faktorëve të pakontrollueshëm”,
partia shtet dhe moszgjidhja e
çështjes kryesore “ku tutje”, janë
poashtu probleme të rënda të Serbisë
së sotme.
Sot Serbia, pa marr parasysh inicia-
tivat ekzistuese bilaterale dhe multi-
laterare për bashkëpunim në Ball-
kanin Perëndimor, ka probleme me
shumë prej fqinjëve të sajë.
Mardhëniet e Serbisë me Malin e Zi,
Kroacinë dhe Bosnën janë
përkeqësuar. Mardhëniet me
Shqipërinë do të varen nga dialogu
me Kosovën.
“Serbia është e lodhur nga konflikti
i vet me Evropën të cilën as nuk e
njeh e as nuk e kupton. Është e
lodhur nga opsioni i sajë lindor, nga
opsesioni i sajë minimesianik, e
lodhur nga prometejët e vet
popullor, nga ortodoksija e sajë
fetare dhe politike” ka thënë me një
rast Bogdan Bogdanoviq.
Unë mendoj që Serbia është e lodhur
edhe nga Kosova.
Kur bëhet fjalë për shqiptarët që
jetojnë në Bujanoc, Preshevë dhe
Medvegjë, e të cilët e përbëjnë
njëren prej 3 pakicave nacionale
(përveç Hungarezëve dhe Boshnjak-
ve) e të cilat janë territorialisht
kompakte, ata janë diskriminuar në
mënyrë sistematike.
Ky diskriminim ka për qëllim
zvoglimin e numrit të Shqiptarëve
por edhe mohimin e vazhduar të
kërkesave të shqiptarëve për më
shumë të drejta dhe autonomi terri-
toriale.
Në këtë moment kur kanë dështuar
tri marrëveshjet e nënshkruara në
mes të përfaqësuesve politik të
shqiptarëve dhe Qeverisë në Beo-
grad, mund të them që pozita e
shqiptarëve në Serbi është ngushtë e
lidhur me statusin e serbëve të cilët
jetojnë në Kosovë.
Sërbia edhe më tutje ka për qëllim
krijimin e një shteti njënancional
dhe t’i bashkojë të gjthë serbët në
një shtet, ndërsa në anën tjetër po
punon në margjinalizimin e
pakicave brenda territorit të sajë.
Sot pakica shqiptare në Serbi, e në
veçanti ajo që jeton në Luginë të
Preshevës, jeton në pritje të
2 4
zgjidhjes së statusit të vet në kuadër të dialogut
midis Kosovës dhe Serbisë prandaj është i pakup-
tueshëm refuzimi Juaj që serbët në Kosovë të kenë
Këshillin e tyre nacional duke e vlerësuar atë si ide
të stërvjetruar ndërsa në anën tjetër këtu lavdëroheni
që pozita e pakicave në Serbi është përmirësuar
pikërisht përshkak mundësisë së tyre për të
themeluar këshillat nacionale.
Barazia në të drejta dhe standarde të njejta do duhej
të ishte parim general në definimin e pozitës së
pakicave në këtë rajon.
Krijimi i kushteve për vendosjen e mirëbesimit në
mes të pakicës shqiptare dhe shtetit nënkupton
vullnetin politik të Qeverisë për angazhim serioz për
integrimin e shqiptarëve për të cilën Republika e
Serbisë është obliguar në kuadër të tre
marrëveshjeve që kanë të bëjnë më këto komuna.
Pasivizimi i vendbanimeve e cila për qëllim ka
zvoglimin e numrit të shqiptarëve duhet urgjentisht
të ndalet ndërsa të gjithë Shqiptarëve ndaj të cilëve
është aplikuar ky diskriminim t’i kthehen të drejtat
qytetare.
Përfaqësimi proporcional në sistemin e drejtësisë,
polici, organe shtetërore dhe organe tjera me rëndësi
publike është poashtu test për demokracinë e këtij
shteti.
Bashkë me domosdoshmërinë e zhvillimi ekonomik
të këtij rajoni, çështja e teksteve dhe nostrifikimi i
diplomave, përdorimi zyrtar i gjuhës dhe simboleve
kërkojnë poashtu zgjidhje.
Përshkak të shumëllojshmërisë nacionale në Repub-
likën e Serbisë është më se i domosdoshëm decen-
tralizimi, ndërsa në atë proces, për Beogradin do të
duhet të ishte kërkesë logjike insistimi i Shqiptarëve
për status të njejtë me serbët në Kosovë.
Përshkak të diskursit gjithnjë më të ashpër të përdo-
rimit të gjuhës së urrejtjes i cili sot përdoret lirshëm
dhe pa pengesa nga ana e funksionerëve shtetëror
është i patjetërsueshëm dekonstruktimi i stereo-
tipeve mbi “Shqiptarin imagjinar” duke i klasifikuar
shqiptarët si kriminel dhe si faktorë destabilizues
dhe terrorist.
Për të gjitha këto është i domosdoshëm dialogu në
kontinuitet.
Para marrëveshjes me Kosovën, Serbia duhet të ketë
marrëveshje me Shqiptarët që jetojnë brenda terri-
torit të sajë ndërsa në kuadër të këtij dialogu të
rrespektoj tri marrëveshjet të cilat i ka arritur me
përfaqësuesit legjitim të Shqiptarëve të Luginës së
Preshevës (2001, 2009, 2013).
Z. President, disa herë theksuat se dialogu duhet
udhëhequr pa emocione, me mendje të kthjellët, dhe
me përgjegjshmëri.
Një proverb thotë se “Historia është mësuesja e
jetës” me këtë rast dua të citoj një bashkëkombas
tuajin, Dimitrije Tucoviqin, i cili kishte thënë:
“Ëndrra për daljen në Detin Adriatik duke pushtuar
Shqipërinë i takon së kaluarës., por hija e saj edhe
për një kohë të gjatë do ta errësojë qyellin mbi
popullin serb. Serbia ka dashur dalje në det dhe një
koloni për veti, ka mbetur pa dalje në det ndërsa
koloninë e saj të ëndërruar e ka shndërruar në armik
të përgjakshëm. Ka dashur të përjashtojë ndikimin e
huaj nga Shqipëria, ka arritur vetëm ta forcojë atë.
Me plumbin pushtues ka dashur një zgjidhje
radikale, zgjidhje përfundimtare për të mirën e
shtetit të vet në brigjet e Adriatikut, por, ka arritur
që pushtetin e huaj definitivisht ta fortifikojë.
Dëshira e saj për det ka dhënë rezultate të mbrap-
shta, sespe është tentuar me mjete të mbrapshta”.
Faleminderit.
Ish-ministri grek ‘ndez’ debate: Suliotët ishin
shqiptarë, ne u kemi ‘vjedhur’ gjuhën
Ish-ministri grek, Theodoros Pangalos, ka shkaktuar kundrim, në njërën anë, dimensionit të
një “tërmet” të vërtetë pas qëndrimit të tij të bërë faktorit dardan në antikitet ia rikthen
publik në rrjetet sociale, ku deklaronte se suliotët rëndësinë që kishte në kuadër të asaj që nga
ishin shqiptarë.
Përmes rreshtave, të postuar në Twittter, ai nënvi-
zon se suliotët, që hodhën foshnjat e tyre nga
Zalogo, si sot e 215 vjet më parë, duke preferuar më të mbretërive të kohës (Maqedonisë, Pa-
mirë të vdisnin se sa poshtëroheshin, ishin tërësisht jonisë, të Taulantëve, Molosëve e të tjerave
shqiptarë.
Po të kthehemi pas në kohë, kujtojmë këtu se si sot, këtu edhe aleancat me kundërshtarin e tyre
më 18 dhjetor të 1803-ës, një grup suliotësh preferu- kryesor – Romën, gjithsesi ato midis
an më mirë të hidheshin nga shkëmbi i
Zalogos, se sa të binin në duart e osmanëve.
Ish-ministrit grek nuk i ka shpëtuar ky detaj, domethënëse, ngaqë shpalosin raportet midis
duke i dhënë peshë kësaj ngjarje historike.
Ai ka mbajtur një qëndrim të ashpër ndaj
qeverisë greke, duke e akuzuar se ka
“ngjyrosur” historinë.
Në postin e tij në Twitter, Theodoros Pan-
galos e filloi referencën e tij me fjalën greke Bizantit, në të cilën, nga mesi i shekullit të dytë
“lule”. (λουλούδ-louloúdi)
Ai shkruan:
“Ne e përdorim atë në greqisht, por nuk e
dimë se ajo vjen nga fjala shqipe “lupi”.
Suliotët, që hodhën foshnjat e tyre nga
Zalogo, si sot e 215 vjet më parë, duke
preferuar më mirë të vdisnin se sa poshtëro-
heshin, ishin tërësisht shqiptarë”.
Kaq ka mjaftuar që ish-ministri i njohur
grek, ta gjente veten në luftë me sferën
publike. Shumë media greke e kanë konsid-
eruar postimin e tij si provokim.
Ish-ministri i Jashtëm i Greqisë, shprehet se:
“Nuk ka grek që nuk e kupton fjalën lule.
Ajo ka zëvendësuar plotësisht fjalën e vjetër
greke, por shumë pak e dinë se origjina e saj
vjen nga fjala shqiptare dafina.
Si sot, 215 vjet më parë, në malet e Pre-
vezës, suliotët hodhën foshnjat e tyre në
greminë dhe më pas u hodhën vetë.
Ato preferuan më mirë të vdisnin, se sa të
poshtëroheshin. Le të marrim më në fund
ngjyrosja e historisë dhe grekët ta dinë kush
ka lindur në atë vend”.
JUSUF BUXHOVI -Dinastia e Nemanja-
jve dhe Rasha - pjesë e trashëgimisë Ilire-
Dardane
Shkëputje nga Pasthënia e librit “Dardania -
antika, mesjeta”, ku bëhet fjalë për rolin e
Dardanisë në antikitet, në mesjetë dhe
veçmas për falsifikimet e historiografisë
serbe, me anën e të cilave, bëhet përpjekje
që me kovertimin e Tribalëve në serbë dhe
të dinastisë Nemanjite me origjinë ilire-
tribale në themel të gjoja shtetit mesjetar
serb në Kosovës, të përjashtojnë Arbërorët
nga identiteti i tyre historik, kulturor dhe
shoqëror politik në mesjetë, në mënyrë që
ata të mbesin të shkëputur nga vazhdimësia
e tyre identitatare mbi të cilën mbështetet
gjeografia e sotme politike e shteteve shqip-
tare (Shqipërisë dhe Kosovës)!
Përqendrimi te Dardanët si popull - shtrirja
e të cilëve vërehet në kohën parahistorike
dhe vazhdon në atë historike në një
hapësirën euro-aziatike (nga Iliriku në Trojë
e deri te mbretëria Hitite dhe Bryge), dhe te
Dardania - si mbretëri nga shekulli IV para
erës sonë deri te shekulli I i erës sonë, ka
për qëllim që korniza e deritanishme histori-
ke të thellohet pikërisht mbi faktorët që
pamjen e saj e plotësojnë duke e nxjerrë në
një dritë të re në përputhje me rolin dhe
rëndësinë që kishte në kuadër të zhvillimeve
shoqërore, politike dhe kulturore. Ky
autorët antikë shihej “Illyrii ethnoi”(etnia
ilire - si një etni e përbashkët e fiseve të
ndryshme) dhe në tjetrën anë, konfirmon
rolin e Mbretërisë së Dardanisë, në kuadër
ilire) që luftonin mes vete për hegjemoni.
Ndër këto lufta të ndërsjella, pa përjashtuar
P a g e 5
Mbretërisë së Dardanisë dhe të Mbretërisë së
Maqedonisë janë më të gjatat dhe më
fiseve-mbretëri që ishin model i botës ilire-
trake dhe të helenizmit, që për pak kohë e
jetësoi Aleksandri i Madh në nivelin e një
perandorie botërore. Ndonëse kjo e dyta ishte
jetëshkurtër, megjithatë la gjurmë të thella në
konceptin e perandorisë së Romës dhe të asaj të
para erës sonë e deri në mesjetën e vonshme,
në kuadër të “Illyrii proprie ditci” (Provinsës së
Ilirikut), u përfshi edhe Dardania.
Origjina e Greqisë : Mashtrimi më i madh i
historisë të lashtë
Nga: Mathieu Aref
Në kohët e lashta shumë qytetërime u pushtuan
nga pushtues të huaj që i integruan, asimiluan
dhe i kanë plotësisht përthithur. Kjo ndodhi,
për shembull, në Egjipt : Asirianë, Persë,
Lagjidët Ptolemaikë të fundit që rrjedhnin nga
gjenerali maqedonas i Aleksandrit të Madh
“Ptolemeu i Parë” (-368-283) të cilët pushtues
përthithën qytetërimin egjiptian. Në Sumeri në
mijëvjeçarin e katërt para erës sonë ( Pellazgët
që kanë përthithur qytetërimin Sumerian);
rajoni i Hititejve/Hative në mijëvjeçarin e dytë
para Krishtit (Pellazgo-frigian që kanë
përthithur qytetërimin e tyre); dhe sidomos
trojat të Pellazgëve që u pushtuan nga semito-
egjiptianë të ashtuquajtur Helen që uzurpuan,
përvetësuan, monopolizuan, integruan, asimilu-
an dhe përthithen hapësirën të Pellazgëve, etj.
Ne e gjejmë të njëjtin proces në disa vende të
periudhës moderne të okupuar nga udhëheqës
me origjinë të ndryshme nga popullsitë autok-
tone të vendeve të pushtuara : në Turqi Ata-
türku (Ismail Qemali 1881-1938) me origjinë
shqiptare, është fillimisht në krijimit të Turqisë
moderne të cilën ai e ka reformuar dhe laici-
zuar ; Mehmet Ali Pasha, me origjinë shqip-
tare, është krijuesi i Egjiptit modern të cilin ai e
reformoi plotësisht, e ka modernizuar, industri-
alizuar dhe zhduki analfabetizmin dhe është
themeluesi i një dinastie mbretërore e cila
zgjati gati 150 vjet (nga 1804 në 1952); Habib
Burgiba (1903-2000), nga një familje shqiptare
e vendosur në Libi e më pas emigruar në
Tunizi, është reformatori i Tunizisë moderne
(arsimi, ulja e pabarazive midis burrave dhe
grave, zhvillimi ekonomik dhe një politikë e
jashtme e ekuilibruar …), etj. . Unë përmenda
këta udhëheqës të fundit me origjinë shqiptare
të cilët u bënë politikanë të shquar, sepse ata
adoptuan, integruan dhe asimiluan vendin
pritës ose vendin e pushtuar dhe u përshtatën
kulturës, gjuhës, rregullave, traditave dhe
specificitetin të secilit prej vendeve që push-
tuan ose qeverisën . Të gjithë këta udhëheqës
punuan me mish dhe më shpirt për vendet që
pushtuan, por nuk bënë absolutisht asgjë për
vendin e tyre të origjinës. Mos të harrojmë se
bashkatdhetarë të tjerë në të njëjtën mënyrë
përsëritën të njëjtat qëndrime dhe të njëjtën
sjellje : më shumë se njëzet perandorë Romakë
dhe Bizantinë ishin me origjinë Trako-Ilire !
Më në fund shembulli më i kuptimplotë është
ai i Aleksandrit të Madh (-326-323 para erës
sonë) një tjetër Maqedo-Epirot me origjinë
Pellazge : ai pushtoi një pjesë të madhe të botës
por nuk bëri asgjë për Maqedoninë apo Epirin,
trojat e paraardhësve të tij !
Kjo është pikërisht ajo që bënë Helenët (me
origjinë semito-egjiptiane) gjatë pushtimit të
tyre të trojave të Pellazgëve të lashtë : ata
përthithën plotësisht civilizimin e të mundurve
në të gjitha nivelet (kulturë, gjuhë, legjendat,
mitet dhe kultet përfshirë atë të “Zeus-it pel-
lazg” (Iliada XVI, 233/236). Për më tepër, për
të provuar se ishte një popull autokton, push-
tuesit helenë krijuan artificialisht një
“Përmbytje të Deukalionit” (lloj i Noeut të
Biblës), i cili me gruan e tij Pirha mbijetuan
kësaj Përmbytje (“kopja” e asaj të Dhiatës së
Vjetër !) : djali i të cilëve “Hellên” u bë
paraardhësi eponim i Helenëve ! Prandaj, këta
 P a g e 6 O u r
BARDHYL MAHMUTI Kërkesa për t’i “dhënë diçka Serbisë” është kërkesë për të kënaqur ata që kryen
BARDHYL MAHMUTI
Kërkesa për t’i “dhënë
diçka Serbisë” është
kërkesë për të kënaqur
ata që kryen gjenocid në
Kosovë
Në prag të takimit të
paraparë për muajin
korrik ndërmjet delega-
cionit të Kosovës dhe të
Serbisë, përfaqësuesit e
Serbisë dhe argatët e tyre
në Kosovë gjithnjë e më
tepër përsërisin se “në
procesin e dialogut me
Serbinë, Kosova duhet të
jep diçka” sepse, sipas
BARDHYL MAHMUTI Kërkesa për t’i “dhënë diçka Serbisë” është kërkesë për të kënaqur ata që kryen
diçka Serbisë” që të na
njohë pavarësinë e shtetit
tonë, që shpesh amba-
lazhohet “si kompromis
që Kosova duhet të bëjë”,
është kërkesë për të
kënaqur ata që kryen
gjenocid në Kosovë.
Aleksandar Vuçiqit, Ivica
Daçiqit, Aleksandar
Vulinit dhe të gjithë atyre
që mendojnë si ta, qofshin
në Kosovë apo gjetiu, u
themi se çështja e njohjes
së pavarësisë së Kosovës
nga ana e Serbisë është
çështje politike, që varet
edhe nga vullneti i saj.
Ndërsa pranimi i krimit të
gjenocidit në Kosovë
është çështje e drejtësisë
dhe duhet t’i imponohet
Serbisë!
Qendra “Gjenocidi në
Kosovë-Plagë e hapur”
Kryetar
Bardhyl Mahmuti
Gjenevë, më 24 qershor
2021
Kosova duhet ta ndalojë
orgjinë hegjemoniste
serbe në Gazimestan,
Beogradit ti merret e
ashtuquajtura “tapi histor-
ike” ndaj Mesjetës dhe
Kosovës
Jusuf Buxhovi, historian e
shkrimtar nga Prishtina
Nga: Jusuf Buxhovi
* Në prak të shënimit të
jubileut të Betejes së
Kosovës të vitit 1389
– Shteti i Kosovës, që ta
dëshmojë sovranitetin
historik dhe kulturor në
hapësirën e vet të lënduar
dukshëm me Pakon e
Ahtisarit dhe lëshimet
kishës ortodokse serbe, së
pari duhet të ndalojë
“haxhillëqet” kishtare
serbe në Kosovë, veçmas
këtë që lidhet me shëni-
min e Vidovdanit, pastaj
duhet të ridefinojë monu-
mentin e ngritur në
Gazimestan në përputhje
me të vërtetën historike
W o r d s
kësaj logjike, – Qindra mijëra Vetëm gjatë moshave dhe të 358 objekteve 220 objekteve të
“Serbia nuk mund të viktima shqiptare luftës 1998-1999, dy gjinive; shkollore shqipe; kultit fetar (215 – Serbia DUHET TË JEP
humbë çdo gjë dhe gjatë realizimit të kur u zbatua xhami, teqe, tyrbe LLOGARI PËR GJENO-
se asaj duhet t’i spastrimit etnik të politika e gjeno- – Mbi 20 mijë gra – Shkatërrimin e dhe 5 kisha CIDIN QË KREU NË KOSO-
jepet diçka nga territoreve të cidit të shtetit të përdhunuara 30 shtëpive katolike). VË!
Kosova”. Sanxhakut të serb mbi popullin seksualisht; kulturore shqip-
Nishit dhe të shqiptar, KOSO- tare; Për pavarësinë e – Serbia duhet t’i jep
Aleksandar Vuçiqit, Kosovës Verilin- VA KA DHËNË: – Mbi 1 milion vet, Kosova ka drejtësisë ndërkombëtare
Ivica Daçiqit, Ale- dore. njerëz të dëbuar – Shkatërrimin e dhënë shumë gjak tërësinë e njerëzve të zinxhirit
ksandar Vulinit dhe – 1392 fëmijë të me qëllim të 93 bibliotekave dhe sakrifica dhe që kreu këtë gjenocid;
të gjithë atyre që – Dhjetëra mijëra vrarë; spastrimit etnik të në vendbanimet nuk ka çka jep
mendojnë si ata, u shqiptarë të vrarë Kosovës; shqiptare; asgjë më shumë. – Serbia duhet të ndriçojë
themi se që nga dhe qindra mijëra – 1739 gra të Përkundrazi, në fatin e mbi 1600 njerëzve që
okupimi i Kosovës të tjerë të dëbuar vrara; – Shkatërrimin e – Shkatërrimin e kontekst të dia- janë zhdukur gjatë procesit të
nga Serbia, populli për në Turqi në 100589 shtëpive 123 institucion- logut për normal- fshehjes së gjurmëve të gjeno-
shqiptar i Kosovës periudhën pas – Mbi 10 mijë të shqiptarëve; eve shëndetësore; izimin e cidit;
KA DHËNË: luftërave botërore; civilë tjerë të marrëdhënieve
vrarë të të gjitha – Shkatërrimin e – Shkatërrimin e ndërshtetërore: Prandaj, kërkesa për t’i “dhënë
Masakra e Tivarit komunistëve formacioni tjetër ushtarak.
jashtë ikonografinë Beteja e Kosovës cilat po demon- Club, Ulqin, 2020 i ka të gjithë jugosllavë e Leximi i vëmendshëm i këtyre
hegjemoniste serbe, e qershorit të vitit stron në saje të Përkufizimi që i elementët sovjetikë, për t’i studimeve, leximi i faksimile-
gjë që nënkupton 1389, ndonëse koncesioneve të ka bërë që në përbërës të një bindur shqiptarët ve të dokumentuara nga
shpalljen e një gjithnjë me defi- Pakos së Ahtisarit titull të librit gjenocidi të e trevave shqip- arkivat, me akterë si: Enver
konkursi ndërk- cite të mëdha të dhe veprimeve të Masakrës së përgatitur nga tare të ish- Hoxha, Ramiz Alia, Gjin
ombëtar për ngritjen argumentimit tjera të Tivarit studiuesi përfaqësuesit Mbretërisë së Marku, Rrahman Perllaku, e të
e një memoriali që shkencor, nuk papërgjegjshme të Nail Draga, si, ushtarakë të një Jugosllavisë për tjerë, e shpërfaq vërtetësinë e
pasqyron rolin e guxon që të politikës së “gjenocid kundër grupi etnik- t’u mobilizuar një masakreje me plane gjeno-
faktorit dardan në mbetet në pronësi Kosovës gjatë shqiptarëve”, shtetëror, kundër kinse kundër cidi, ku emrat e lartpërmendur
mesjetë në kuadër të të interpretimit të këtyre njëzet është përkufizim një grupi tjetër pushtuesve të janë bashkëpjesëmarrës në
formacioneve feu- historiografisë vjetëve, është që adekuat, së pari etnik. përbashkët, shfarosjen e një pjese të
dale ku ata ishin të serbomadhe dhe ta marrë nën në aspektin Nga autorët e nazistëve. Kështu, kombit të vet shqiptar.
barabartë me të konceptit të saj mbikëqyrje juridik, e nat- ndryshëm, por partizanët serbë e Artikulli i 2 i Konventës për
ngjashmit në antishkencor me kompleksin yrisht edhe në edhe nga malazezë ia Gjenocid i miratuar më 9
hapësirën e ç’rast ajo para- memorial të aspektin politik e dëshmitarët arriten t’i grum- dhjetor 1948 nga Asambleja e
shkapërderdhur të qitet si “beteje” Gazimestanit, ushtarak. I përm- okularë vërtetohet bullonin mijëra Përgjithshme e Organizatës së
Bizantit si dhe të serbe kundër duke e shpallur bledhur dhe i mënyra e organiz- shqiptarë nga të Kombeve të Bashkuara,
faktorëve të tjerë në osmanëve, ku atë monument të redaktuar nga imit të spastrimit gjitha viset shqip- gjenocidin dhe format e gjeno-
të në rrethanat e përjashtohen trashëgimisë artikuj të shumtë, etnik në përbërje tare të ish- cidit i përkufizon si më
krishtërimit të faktorët e saj kulturore dhe studime, recen- të shumë akterëve Jugosllavisë, poshtë: “të gjitha aktet e
përbashkët… kryesor – Arbërit historike të Koso- sione e intervista të parapërgatitur e kinse për ta kryera me qëllim të shkatërri-
dhe të të tjerët, në vës. nga autorë të të mirëpërgatitur, luftuar ushtrinë mit, tërësisht ose pjesërisht, të
Shënimit të Betejës një luftë të lidhjes ndryshëm, libri i me një metodë naziste, në kohën një kombi, etnie, grupi fetar
së Kosovës në së të krishterëve Kjo nënkupton Nail Dragës ia me përfiditet të kur atëbotë ush- ose racor, si:
përputhje me kon- të Ilirikut kundër ridefinimin e arrinë ta sforcojë lartë të maskimit tria hitleriane e (a) vrasja e anëtarëve të
ceptin hegjemonist osmanëve,që u memorialit nga rëndësinë e dhe zbatimit të shkatërruar nuk grupit;
të Beogradit, që nuk zhvillua në Dar- aspekti historik trajtimit të një gjenocidit me mund t’i mbronte (b) lëndimi i rëndë fizik ose
paraqet tjetër pos një dani dhe assesi në dhe kulturor në masakreje që ka kosto shumë të as dyert e mental i anëtarëve të grupit;
orgji shoviniste, Serbi, ngaqë përputhje me të ndodhur në lirë nga gjeno- kryeqytetit të (c) vënia e grupit qëllimisht në
duhet t’i jepet fund asokohe, nuk ka vërtetën historike, përfundim të cidkryesit e me tyre, Berlinit, pra aso kushte të jetës që re-
njëherë e mirë. pasur as Serbi e as që si parakusht Luftës së Dytë kosto shumë të në kohën e zultojnë me zhdukjen e plotë
Ka dy arsye të forta shtet mesjetar duhet të ketë Botërore kundër lartë për viktimat. shpartallimit të fizike ose të pjesshme të tij”.
për këtë vendim: serb, siç propa- largimin e monu- shqiptarëve të Pushteti i ri saj. Strategjia për Të tria këto kategori të përcak-
E para, ka të bëjë me gandon Beogradi, mentit të tan- viseve etnike të jugosllav, i shfarosjen e tuara në Konventën për Gjen-
mbrojtjen e sov- duke u mbështetur ishëm të Gazime- mbetura jashtë kryesuar nga burrave të aftë për ocid e përbëjnë realitetin e
ranitetit dhe të mbi gënjeshtra stanit, të vendosur Shqipërisë lon- shovinistët serbë, mbrojtje, një Masakrës së Tivarit si gjeno-
integritetit shtetëror dhe fakte të dhunshëm në dineze, respek- me futjen në lojë pjesë të skenarit cid, që me të drejtë autori e
të Kosovës nga një trilluar, gënjeshtër vitet e tridhjeta të tivisht kundër të komunistëve të të cilën e reali- përkufizon si të tillë.
agresion vandal që kjo që për fat të shekullit të kaluar shqiptarëve të ish Shqipërisë lon- zuan në Tivar, Për Masakrën e Tivarit duhet
përsëritet çdo qer- keq pranohet edhe nga Beogradi, i -Jugosllavisë. dineze, partinë e bëri që pushtuesit të hulumtohen më ngulm
shor gjatë këtyre nga një pjesë e cili simbolizon Pa dyshim se një të cilës, Partinë serbë në vitin arkivat e ushtrisë jugosllave
njëzet vjetët e mirë e historio- karakterin prej autorëve më Komuniste të 1945 me lehtësi ta në Beograd e Podgoricë, por
fundit, kur Kosova grafisë instituci- hegjemonist kontributdhënës Shqipërisë, e fusnin nën edhe arkivat anglezë, ameri-
është çliruar nga onale në Tiranë serbomadh. në trajtimin e kishin themeluar kontroll krejt kanë e gjermanë dhe tash e
pushtimi serb, gjë që dhe Prishtinë. …. çështjes së Masa- në vitin 1941 Kosovën dhe tutje kjo masakër të trajtohet
nënkupton edhe Parakusht që krës së Tivarit agjentët serbë viset e tjera me vërtetësi si gjenocid për të
lirimin nga Kosova, më në Masakra e është historiani Milladin Popoviqi shqiptare. cilën kërkohen veprime ad-
ikonografia e këtij fund, të mbrojë Tivarit – preludi Uran Butka, i cili dhe Dushan Nga studimet e ekuate juridike. Historinë
pushtimi, që sovranitetin e vet i zbatimit të këtë masakër e Mugosha, e përmbledhura në duhet mësuar e kuptuar me të
mbështetet mbi një shtetëror dhe gjenocidit serb përkufizon sak- zbatuan planin e librin e Nail gjithë përbërësit e saj, me
mit të falsifikuar siç njëherësh ta kundër shqip- tësisht si shfarosjes së Dragës potenco- vërtetësi e me syçeltësi.
ishte Beteja e Koso- mbrojë të vërtetën tarëve në “gjenocid me trevave etnike het agjenda e një Popujt që nuk dinë ta kuptojnë
vës, së cilës, kisha historike nga një përfundim të motive politike shqiptare, duke plani të gjenocidit e kujtojnë të kaluarën e kanë
ortodokse serbe, prej keqpërdorim Luftës së Dytë dhe spastrim filluar me pjesën të drejtuar kundër të paqartë dhe të rrrezikuar të
vitesh ia jep flagrant me Botërore etnik”, studimin e më vitale të saj, një populli. ardhmen. Kuptohet se studi-
konotacionet e një Luftën e Kosovës, Nga: Ardian të cilit Nail Draga me të rinjtë dhe Masakra e Tivarit uesi nga Ulqini, Nail Draga, e
liturgjie religjioze në mënyrë që Haxhaj e ka përfshirë në me burrat shqip- në asnjë variant ka pasur si synim parësor
mbi konceptet Beogradit t’i këtë libër. Nga të tarë. Shovinistët nuk rezulton të ndriçimin e Masakrës së
hegjemoniste merren edhe të Nail Draga, gjitha studimet serbë, i futën në ketë qenë e rastit, Tivarit nga shumë qasje dhe
serbomëdha. ashtuquajturat Masakra e Tivarit dhe intervistat e lojë krerët apo si hakmarrje rrëfime nga dëshmitarët e
E dyta, ka të bëjë, “tapi historike” – Gjenocid përmbledhura nga komunistë të e zakonshme e mbijetuar.
me atë se një ngjarje ndaj Mesjetës dhe kundër shqip- studiuesi Nail Shqipërisë, që një formacioni Përpjekja e Nail Dragës për t’i
historike, çfarë ishte Kosovës me të tarëve, Botoi: Art Draga rezulton se ishin vazalë të ushtarak kundër hulumtuar të gjitha referencat
 V o l u m e 1 2 , Is s u e 2 4 P a g e 7

Origjina e Greqisë : Mashtrimi më i madh i historisë të lashtë Nga: Mathieu Aref

të fundit janë arritje të vonshme në Rezultati : jemi përballë
atë që do të bëhej Greqi dhe u një prej mashtrimeve më
shfaqën vetëm pas “katër shekujve” të errëta dhe më të rënda
të quajtur “të errët” (-1200-800) ku të historisë së njerëzimit !
ne nuk dimë absolutisht asgjë për _______
Helenët e ardhshëm, fillimet e Doktor i Histoisë së
civilizimit e të cilëve janë të ven- Antikitetit – Sorbonë
dosura pas shekullit të 8-të para (Sorbonne) , Paris
erës sonë, etj, etj. E ka studjuar historinë
Pra, këto janë fillimet e qytetërimit antike parahelene në
të ardhshëm helen. Një histori e Beaux-Arts/Le Caire -
cunguar dhe e manipuluar nga Ecole Pratique desHautes
pushtuesit e parë helenë (Akeo- Etudes-Université – Paris/
Danaenet, Kadmet dhe Pélopidet) Sorbonne.
për të cilën zbulohen disa aspekte të Jeton në Paris, France
origjinës së tyre të ndryshme (qartë
ose në filigran) nga autorët e lashtë
grek dhe për të cilët shumë autorë
modernë i kanë injoruar ose fshehur
apo maskuar , ose të injoruar nga
neglizhenca, nga mungesa e
kthjelltësisë ose mendjemprehtësisë
apo edhe për mungesë të kryerjes së
saktë të studimeve, hulumtimeve
dhe analizave të thelluara të tek-
steve të Antikitetit.

Blood on the streets of Kavaje Albania….

What Now!!!
Second term for Elvis Rroshi, what’s he doing for
the family!! Nothing done...Burg per vrasesit

Masakra e Tivarit – preludi i zbatimit të gjenocidit serb kundër shqiptarëve në përfundim të Luftës së Dytë
e dokumentuara për Masakrën e Tivarit e kushërinjtë e të afërmit tonë, fjala dënueshme. Ηπείρου] (1923-2000), IMXA, Thessaloniki, ribotuar
ndihmon historiografinë të fokusohet në një “qershor” mori konotacion negative, pa Nga një çami ynë Abedin Rakipi, kam në vitin 2004. Në faqen 259 thotë: “Gjatë masakrës
temë që për më shumë se shtatëdhjetë vjet përjashtuar faktin se nis me një ditë feste. lexuar se “Burimet historike të historia- në qershor në 1944 në një shtëpi në Paramithi u
nuk është trajtuar me prioritetin e duhur Siglimi i datës 27 qershor mu fiksua si një nëve, dëshmitarëve okularë dhe ushta- masakruan 30 fëmijë nën 3 vjeç….”
sipas përmasës që e ka pasur: njërin prej gjë e tmerrshme që, kur isha fëmijë, i rakëve grekë janë të tejmbushura me Këto të vërteta i dimë ne çamët, i dinë edhe të huajt
gjenocideve serbe kundër shqitptarëve largohësha kujtimit, mdërsa kur u rrita dhe prova dhe dëshmi të masakrës që përjetu- siç diktohet në këtë tekst, por vetëm akademikët dhe
etnikë. tanimë e pres me shumë dhimbje si njeri an myslimanët e Çamërisë. Gjithmonë e ata historian që nuk duan t’i dinë, lypset t’i lexojnë
që i përkas komunitetit çam në orgjinë. më shumë burime pohojnë gjithashtu se dhe t’i verifikojnë mirë se historia jonë kombëtare
HYQMET ZANE Kur muaji nis më 1 qershor, e kam fiksuar oficerët britanikët e inkurajuan Zervën ti është e mbushur me shumë privacione, sa shpesh
Masakrat greke që nuk kurseu as fëmijët dhe e mbaj mend këtë datë si festë e dëbonte çamët nga shtëpitë e tyre. Kolone- kujtojmë se disa ngjarje nuk janë krijuar enkas për ne
3 vjeç të Çamërisë fëmijëve, por në kujtësë time janë të li Chris Ëoodhouse njëkohësisht shefi i shqiptarët. Por kur vjen fjala te Çamëria, provokacio-
Cili moral i drejtësisë ndërkombëtare do të pashlyeshme momntet kur kam dëgjuar misionit ushtarak britanik në Greqi rapor- net janë të pashembullta dhe të pakrahasueshme, aq
pranonte të heshte për mosgjykimin e historitë tragjike për ata fëmijë në Çamëri ton: “I inkurajuar nga Misioni i Aleatëve e më tepër që ndodhemi në një kontinent që mendohet
krimeve daj fëmijëve ? që kurrë nuk e njohën jo më 1 qershorin si drejtova Zervën t’i dëbonte çamët nga se ka në dorë privilegjin e të zhvilluarit më herët se të
Nga Hyqmet Zane festë, por që kurrë nuk do e kishin mendu- shtëpitë e tyre;” (Viranda Vickers, The tjerët. Është apo nuk është e vërtetë kjo, rëndësi ka që
Sa herë që vinte 1 qershori që është i sigluar ar prindërit e tyre se jo vetëm do kishte një Cham issue) I njëjti oficer shkruan sërish ngjarje dhe data të rëndësishme, me karakter ndërk-
si festa e fëmijëv, që në moshën e fëmijërisë ditë të tilë, gëzim jo që jo, por do u mun- në një raport zyrtar në 1945: “Çamët e ombëtar nuk njihen ose bijtë e Çamërisë nuk i njohën
dhe deri sot kam ndjerë trishtim dhe mos- gonin pa kthim ata, fëmijët e tyre të meritonin atë që pësuan, por metodat e ato. Por, kur vjen fjala tek fëmijët, ata mbeten më
besim se kjo është një ditë feste. Ndoshta shtrenjtë. Bëhet fjalë ëpr atë shfarosje Zervës ishin shumë brutale.” (PRP/FO, delikatët dhe më të dhimsurit në historinë e një
është e ligjshme dhe e dëshirueshme për massive të njerëzve të pafajshëm të 371/48094). Por, ajo që është më e krahine me aq shumë privacione në një shekull të
fëmijët tanë, sepse gëzimi i tyre të kënaq Çamërisë kun ë mes tyre do të ishin edhe tmerrshme është një dëshmi e kolonelit tërë.
dhe të mirëson, sidomos për gjyshërit që mbi 30 fëmijë si pjesëtarë të banorëve të grek të ELAM-it Nikos Ziangos, i cili Pse i them të gjitha këto, do të ishte pyetja. Ja,
ndjehen si të rinuar nga fëmijët e tyre si rënë preh e akteve gjakatare greke. Edhe raporton një nga masakrat masive që ju bë kujtojmë se 1 qershori është dita botërore e fëmijëve,
trashëgimtarë, sidomos me nipate mbesate pse ishte kohë lufte, pafajësia e prindërve fëmijëve të vegjël në Çamëri. Historiani kur fëmijët duhet të gëzojnë dhe të qeshin, të ndjehen
tyre që shpesh i quajmë “mjalti i mjaltit”. dhe më shumë akoma pafajësia e fëmijëve dhe koloneli grek i ELAM-it N. Ziangos të lumtur dhe të mbushin jetën tonë me harenë e
Për shkak të dëgjuarit të shumë rrëfimeve që dhunohen barbarisht nga një forcë në librin e tij: The Muslim Chams of festës së tyre. Për fatin e keq fëmijët e Çamërisë 75
që tregonin nëna e babai im, por edhe barbare vrastare, në çdo kohë janë të Epirus çΟι Μουσουλμάνοι Τσάμηδες της vjet më pare jo vetëm nuk njohën 1 qershor, jo në një
 P a g e 8 O u r W o r d s

Ali A. Rizaj, A Patriot Devoted to the Albanian Nation – By XHEMSHIT DURIQI – Translated by
incarceration. he was extradit-
ed to Italy (1960) and from
there in 1962, he moved to
USA – New York While in
Italy, Ali did not cease his
patriotic activities by continu-
ing his engagement against the
Stalinist-style regime of Alba-
nia and the Rankovic rule of
Kosovo. In the United States at
the time, the conditions were
favorable to organize and
advocate for the national
interest and an ethnic Albania.
He was undaunted in his dedi-
cation to the cause until his
last breath.
In the course of my official
trips with the International
Monetary Fund and the
World Bank, I visited with
Ali several times. Each time
we talked for hours about
topics concerning our
sublime national interest. I
consider it was one of my
distinct privileges and
pleasures to have had these
conversations on the nation
and one-Albanian state with
Ali.
My dear Friend, Ali Rizaj,
May Your Life’s Legacy
and Commitment Bring
Glory To You, May Your
Memory Be eternal, You
Will Be In Our Minds And
Hearts For Eternity
HAPPY BIRTHDAY!
23.06.2015

Ku eshte sherbetori tani te fusi keto dy llume neper burgje per krimet e tyre apo ka neoje per ndonje shtytje dhune
si ne kohen e diktatures se 1945….a mjere ai popull dhe per ato njerez atje...
Ina Rama—-Adriatik Llalla Nga nje e pa-afte tek nje sherbetor shkon Prokuroria e Shqiperise….presim nqs ka
ndryshim...filloi dhe llalla nga shkelja ligjit tek Marku , qe I thone njerezve qe nuk duam tja dijme per ASNJE.
Veglat e mafies ne Shqiperi

ZYBA HYSA: PERMBLEDHJE NGA LIBRIT STUDIMOR "ISUF LUZAJT, NJE SHTIZE DIELL MBI
ZYBA HYSA: PERM-
BLEDHJE NGA
LIBRIT STUDIMOR
"ISUF LUZAJT, NJE
SHTIZE DIELL MBI
ATDHENE"
Aty ku deti ndahet në dy
dete, aty ku janë dy vende
të shenjta, aty ku folenë
ka shqiponja dykrenore,
aty ku lindi historia e një
shteti, aty ku e shkuara
puthet me të tashmen, aty
ku e tashmja zgjat duart
së ardhmes... aty është
Meka shqiptare, zemra e
zemrës së Kombit... është
Vlora legjendare...
Vlorë... Vlorë moj Vlorë/
Zgjatmi duart të t’i puth/
Ato mbajnë vulën e kohës/
Mbajnë të shkruar His-
torinë/ Në pëllëmbë të
dorës... Vlorë, Vlorë moj,
Vlorë/ Pasqyrë e stërma-
dhe/ Ku historia shqiptare
shihet/ Nga përplasja e
dallgëve/ Stërkala gjaku
ngrihet/ toka i thith/
Vlaga... aromë lirie!
Sa herë kthehemi pas në
vite, sa herë që lexojmë
historinë e sa herë
kërkojmë rrënjët e histor-
isë sonë kombëtare...
ngado që shkojmë me
mend, përsëri vijmë e
qëndrojmë mbi Kaninë për
të prekur shenjtërinë e
baltës së saj, ku lindi dhe
u rrit mbretëresha, e
shoqja e luftëtarit të madh
të Evropës, trimit tonë të
madh, Gjergj Kastrioti
Skënderbeut, është altari i
princeshës së Kaninës,
Rugjina Balsha, e cila ka
mbetur simbol i qëndresës
dhe i krenarisë kombëtare,
model i pavdekshëm i
femrës shqiptare ndër
shekuj, aty takojmë figura të
shquara, burra me emër si
princi Gjergj Araniti, një
luftëtar i madh që
kundërshtoi dhe fitoi ndaj
ushtrive të Perandorisë
Aziatike, duke u barazçmuar
nga Evropa si një Skënderbe i
dytë, Andrea Vrana, një
fisnik i shekullit XIII, Gjegju
Sinan Pasha, sanxhakbej i
Vlorës dhe i Kaninës, Hadër
Resul Kanina (Murati), Sinan
Pashë Vlorës, kryeministrit
shqiptar gjatë sundimit të
sulltan Bajazitit të dytë në
shekullin e XV, i Ferit Pashë
Vlorës, kryeministri shqiptar
në vitin 1902 – 1908, Ismail
Qemali, prijësi i Shqipërisë
dhe i krijimit të shtetit të parë
shqiptar në 28 nëntor 1912,
Abaz Nuri Hamzaraj, i cili
themeloi “Shoqërinë e gjuhës
shqipe” dhe hapi shkollën
shqipe në Kaninë, më 1902,
Elmaz Xhaferri, anëtar i
“Komisionit përgatitor për
shpalljen e Pavarësisë”, Zini
Abaz Kanina, një nga katër
firmëtarët e pavarësisë...
Kështu, lindja e një personal-
iteti të jashtëzakonshëm, siç
ishte Prof. Dr. Isuf Luzaj, nuk
ishte as e rrallë dhe as be-
fasuese, por ishte në vazhdën
e burimit të gjakut të pastër
shqiptar që më shumë se çdo
gjë tjetër në botë deshën
lirinë dhe mëvetësinë
kombëtare, por ajo që e bën
të vecantë Isuf Luzajn, është
se bëmat dhe fuqia e tij
intelektuale e krijuese, na bën
të besojmë se përpos këtyre
fakteve të pamohueshme, ai
ka pasur dhe bekimin e
perëndisë e sot që e njohim
fuqinë e tij të jashtëza-
konshme si një patriot që
luftoi me pushkë ( Kur ka
ardhur një herë nga lufta Isufi
e kishte kapotën shoshë nga
plumbat para gjoksit, por asnjë
nuk e kishte marrë, kujton e ëma),
ai luftoi me gojë( nuk gjeje të dytë
orator si ai, ku shkeli me këmbë
gjithë fshatrat e veriu deri në
Gjakovë e Prishtinë duke folur
gjithmonë pa letër, me fjalët e
zemrës për liri e pavarësi), ai
luftoi me penë, ku shkruante
poezi, për të cilat dhe do të bur-
gosej nga poezia “Neroni” dhe
“Gjarpëri” që aludonin për mbre-
tin Zog... më pas në çlirimin e
vendit me pushkë në dore, herë si
luftëtar, herë si komandant e më
pas i detyruar të mërgojë i bur-
gosur me ëndrrën e Atdheut
brenda kantinës së vetmisë si një
poet, shkrimtar, dramaturg, histo-
rian, filozof me përmasa përtej
reales së besueshme, se vetëm tituj
janë mbi 100 vepra, por shumë
tituj, kanë me mbi 6 – 7 volume,
ne duhet të besojmë fjalëve të së
bijës Elisabetës se këto tregojnë
vërtetësinë e legjendës së lindjes
së tij: “Gjyshja ime kishte lindur
nëntë fëmijë dhe të nëntë i kishin
vdekur. Atëherë gjyshi dërgoi në
Mekë para për ta kënduar e që
andej i sollën një letër ku i thuhej:
“Nusen e ke me barrë dhe e ka
djalë. Kur të lindi do ta prisni mbi
këtë tabaka (kishin sjellë një
tabaka) e t’i vendosni emrin
Isuf...” dhe vërtet gjyshja kishte
qenë shtatzënë e nuk e dinte. Lindi
djalë dhe rrojti, emrin ia pagëzuan
Isuf...”
E pra, vetëm pak muaj mes zjarrit
ngazëllues që ndezi Ismail Qemali
me shpalljen e Pavarësisë, lindi në
Kaninë më 21 shkurt 1913 Isuf
Muhamet Luzaj nga një fis i
hershjëm prej 500 e ca vjet më
parë i ngulur në Kaninë
Kur vendi ynë ishte i pushtuar, -
tregon Çoban Fejzo, - Nexhat
Pashaj, një shqiptar, që në atë
kohë kishte funksione në qeverinë
turke, solli nga Turqia një hoxhë,
por shqiptar dhe e nguli në këtë
lagje. Në atë kohë edhe kalanë e
kishin pushtuar turqit dhe
qyteza filloi të shpërndahej
dhe të ngriheshin lagjet e
vjetra të fshatit, hoxha lindi
tre djem; Shakon, Llanon
dhe Muratin, nga Shakua
lindën fiset Fejze, Llano ose
Alirajt dhe po nga Shakaj
lindën dhe Luzi, që sot i
themi Luzaj, kështu lagjja
ku ka jetuar familja Luzaj
nga Hoxha e ka marrë
emrin Hoxhollaj... ‘ Po këtë
gjë thotë edhe Kastriot
Hoxha në librin “Kanina në
gjurmët e qytetërimit” :
“Kjo xhami e ndërtuar që në
shekullin e XVI, rreth V
shekuj më parë është inau-
guruar ose e ka fillesën nga
një hoxhë i ardhur nga
Turqia...” Edhe biri i tij,
Dalan Luzaj thotë: “S'di sa
thellë shkojnë Luzajt, por
për një gjë jam i sigurt se,
për katër breza, para Isufit
(babait) të parët tanë, kanë
studiuar në Stamboll për
hoxhë dhe janë kthyer e
kanë jetuar dhe punuar në
Kaninë”
Kur detin rrëmbejmë me
vështrim, ndalojmë në
Sazan, ku Isufi do të thoshte
se ngjan me një vigan të
kërrusur, dënuar nga Dodo-
na të qëndrojë gjysmë
brenda - gjysmë sipër detit,
ngopemi gjer ne dehje nga
hiret e tij sikur të kemi pirë
verë shekullore, më pas
kthejmë krahët detit për t’i
shpëtuar bukurisë hyjnore,
pushtojmë me sy pllajën e
gjelbër me një peizazh po
aq magjik që na detyron të
ngremë kokën për t’i prekur
me vështrim deri majën më
të lartë, ku na shfaqet
krenare mbi kodrinë një
fortesë e hershme, që ne e
thërrasim me gojën plot
“Kalaja e Kaninës”... por në
prekjen e parë vështrimi
ynë përqafohet me
rrënojat e një shtëpie, ku
në 1920 do të prishej nga
bombardimet italiane
(thuhet rastësisht), por ajo
edhe sot e kësaj dite, ashtu
si kalaja e Kaninës, si një
gërmadhë me hir selvie,
qëndron për të rrëfyer
histori, historinë e birit të
saj, Isuf Luzajt.
Aty, në atë shtëpi ku
dritaret putheshin çdo
mëngjes me valët e detit e
çdo mbrëmje reflektonin
portokallinë e perëndimit
të diellit që linte mbi det,
aty, në këtë magji peiza-
zhi, gërshetuar me një
kulturë të gjerë familjare,
sa fetare, po aq atdhetare,
filloi të hidhte hapat e para
një gjeni, të mësonte ritet
e para të kulturës së fesë
islame nga Mulla Mu-
hamet, babai i tij, ku vetë
Prof. Dr. Isuf Luzaj do të
shkruante: “Fetar gjer në
eshtër, i thellë si deti,/ E
fike zërin me lutje Pro-
fetit;/ Më shtrëngove
kokën fort në kraharuar./
Ta dëgjova pëshpëritjen:
“Vazhdo mësimin,/ Zbulo-
je dhe ndiqe gjurmë për
gjurmë mendimin,/ Kurse-
je kohën: nat’ e ditë duke
shkruar!”, aty, pra në
Kaninën e historisë, mori
dhe mësimet e para, ku
mësoi të shkruante dhe të
lexonte gjuhën e mëmës,
atë gjuhë që kurrë nuk e
harroi e me atë gjuhë
shkroi pafundësisht poezi,
prozë, filozofi... histori,
hodhi shpirtin në letër, për
ta kthyer dritë për brezat
që do të vijnë.
Më 1926 ai mbaroi
shkollën fillore dhe më
1933 përfundoi Gjimnazin
e Shtetit, Dega Normale,
Shkodër. Në vitin 1933 e
pse ishte një nxënës i
shkëlqyer, nuk përfitoi
bursë nga shteti, ndaj
detyrohet të dalë ilegalisht
nga atdheu. U regjistrua
në Sorbonë, ku studioi
deri në nëntor 1935
ndërpreu studimet, për
arsye financiare (të cilat
do t’i përfundonte më
vonë në 1954 fiton me
vota të plota doktoraturë
në Filozofi dhe në 1957
fiton po me vota të plota
doktoraturë në Letërsi)
kthehet në Atdhe dhe në
vitin 1936 emërohet
mësues i gjuhës
frëngjishte në Normalen e
Elbasanit (Janar – Korrik),
ku për pak kohë lë punën
se nuk pranoi të puthte
dorën e beut të Elbasanit
dhe emërohet më pas
mësues i gjuhës
frëngjishte në Liceun e
Korçës, periudhë që
punuan bashkë me ish
diktatorin Enver Hoxha,
ku organizojnë demon-
stratën e parë, ku Isufi
kundërshton policinë duke
thënë që studentët nuk
kërkojnë komunizmin, por
liri dhe demokraci Aty
punoi nga viti 1936 –
1938 e nga 1938 – 1939
mësues i letërsisë në
Institutin Tregtar, Vlorë,
punë që e braktisi me
ardhjen e Italisë fashiste,
se më 7 prill ai bashkë me
çetën e Sevasterit me
komandant Rrapo Celon e
patriotë tjerë do të luftonte
në Mol kundër zbarkimit
fashist e më pas ai nuk
pranoi që në shkollë të
heqë flamurin shqiptar
dhe të vendoste atë italian,
si dhe nuk pranoi që të
 V o l u m e 1 2 , Is s u e
ZYBA HYSA: PERMBLEDHJE NGA LIBRIT STUDIMOR "ISUF LUZAJT, NJE SHTIZE DIELL MBI
bëheshin përshëndetje fashiste.
Më 28 Nëntor 1939 krijon në Vlorë Shoqërinë
“Mbrojtja Kombëtare” me Aristidh Rrucin, Ali
Beqirin, Alush Runën , Rrapo Celon etj, më
1939 – 1940 organizon rininë qytetare dhe
studentë të Institutit Tregëtar Vlorë, Gjimnazin
e Shtetit Tiranë, Gjimnazin e shtetit Shkodër në
demostrata anti – italiane dhe në 1940 formon
Partinë Social – Demokrate me Gjergj Ko-
koshin, Filip Llupin, Nexhat e Manush Pesh-
këpia, Kujtim Koculi, Myzafer Pipa... Musine
Kokalari, kjo sekretare e Partisë dhe editor e
organit “Demokracia”.
Duke lexuar jetën dhe veprën e patriotëve më
të shquar të vendit tonë, vihet re se të gjithë
kanë provuar burgjet si këtu në vendin tonë, të
burgosur nga pushtuesit (për fat të keq, edhe
nga shteti ynë) si dhe në burgjet larg Atdheut
në Turqi, Serbi, Greqi, Itali dhe me dhembje në
shpirt themi: “Kur kemi pasur ndonjëherë
qeveri shqiptare? Vetëm qeveria e Ismail
Qemalit dhe e Fan Nolit nuk vranë e nuk
burgosën shqiptarë, por për fat të keq, vetë
drejtuesit e shtetit patën fat tragjik (Ismail
Qemali u helmua, Fan Noli provoi mërgim të
përhershëm si Isuf Luzaj dhe shokët e tij, u
burgosën, u vranë, apo ikën syrgjyn;
O Kaninë... o moj e mirë/ Si s’u trete, si nuk
vdiqe/ Kur në ’19 – ën/ Shtyllën e shtëpisë ta
helmuan/ Dhe në ’44 – ën/ Dritën e syve ta
verbuan…/ Si s’u trete si nuk vdiqe/ Si s’u
hodhe përmbi dete/ Si nuk plase… ç’ilaç gjete?
- Nuk kish mort më mort se aq/ Kur më erdh
vigani shtrirë/ Të kisha vdekur qe më mirë/ I
thashë vetes: “Qëndro!/ Nuk është fikur zjarr’ i
zemrës,/ Nuk është shuar mjalti i këngës/
S’është tharë gjiri i nënës/ Viganë tjerë për të
lindur/ Shtyllën e shtëpisë për të ngritur.../
Po… moj motër… kaluar motër/ Kur kam parë
bijtë e mi/ Ngritur pushkët njëri – tjetrit/ Skish
më tmerr… lebeti/ Veç atëherë kam shpëtuar/
Nga idhnia pa u shuar.../ Por... një zë... një dritë
më bindi/ (Nga të gjithë bijtë më i dituri)/ Të
qëndroja... të shpresoja... - Mos u tut, e dashur
mëmë/ Do të rilindësh si një këngë/ Do të
këndohet:/ Herë e fshehur, herë mbi skena/
Gjer të shfaqet ndër bedena/Si flamur i Kastri-
otit/ Amanet i Ismailit,/ Lajtmotiv... bir pas
birit...!” (Fotot dhe filmime nga busti Ismail Q.
Dhe Isuf Luzajt ne Kaninë)
Me fillimin e shfaqjeve te tij në shtyp dhe
aktiviteti i tij për evoluim shoqëror dhe kundër
rregjimit të fashizmit në Shqipëri, nga viti
1937, deri në vitin 1942, provoi kalvarin në të
gjitha ato lloje burgjesh që nga Shqipëria deri
në përtej detit në Itali, kështu në 1941 arresto-
het bashkë me 12 studentë të tregtares së
Vlorës që organizonte Duro Kreshpani dhe
burgoset në Durrës prej nga transferohet në
burgun e Napolit dhe më vonë në ishullin e
Ventotenes dhe në 1942 për arsye
shëndetësore, dërgohet në kështjellën Cortona
d’Arezzo, ku takohet me Ali Këlcyrën dhe
harton Dekalogun e Organizatës “Ballit
Kombëtar”, ku ai propozoi tw hynte dhe pika e
7: “Organizata e Ballit Kombëtar do të zbulojë
vlerat e vërteta, do t’i edukojë njerëzit pa marrë
parasysh besimin, krahinën ose partinë poli-
tike.”
22 Maj 1939
“Nata e parë e burgut më qe e tmerrshme, - do
kujtonte Isuf Luzaj. - Kur dëgjova për të parën
herë që gardiani më mbylli derën për së
jashtmi, kur pashë që më hodhi bukën nga
vrima si një qen, kur kuptova që më shikonte
nga vrima se çfarë bëja, kur më pruri ujë në një
teneqe të vjetër e një kuti të vjetër për nevojat
fiziologjike, qe me të vërtetë një poshtërsi
kundrejt jetës”. Isuf Luzaj “Po, o Zot i madh/
Zot i adhuruar/ Kur shoh gjurmët nga kam
udhëtuar/ Çuditem me shpirtin, si i pati duruar /
Gjithë padrejtësitë që erdhën kundra meje/
Asnjë mirënjohje, as mendje, as feje/ Kur u
dhashë bukë, më qëlluan me gurë/ I nxora nga
deti, më hodhën në lumë/ I përqafova, më
ndukën me dhëmbë/ U shërova plagët, më
shtytën me këmbë/ U dhashë dashuri, më dhanë
2 4
hidhërim, Kam qenë i bindur, i
dashur, i urtë/ Kam ndezur në
ballë fener diturie/ Ngado më
shpuri çdo furi stuhie/ Kam
edukuar breza rinie/ I sinqertë në
paqë, mëshironjës në luftë/ O
Zot i madh/ Zot i adhuruar...
Në qershor, Të vitit 1942 lirohet
nga burgu i Kortonës dhe hyri në
atdhe, shumë i sëmurë nga
vuajtjet dhe në tetor 1942 del
ilegal. Komiteti Qendror i Or-
ganizatës “Balli Kombëtar” e
ngarkon të formojë Komitetin
Krahinor të Vlorës me Aristidh
Rrucin, Doktor Vasilin, Bego
Gjonzenelaj... Isuf Luzaj ka qenë
i pari misionar i Organizatës së
Ballit Kombëtar në Vlorë dhe në
gjithë Shqipërinë dhe 1942 –
1944 me një oratori të pashoqe
organizon popullin për luftë nën
kuadër të Organizatës së Ballit
Kombëtar dhe lufton edhe me
pushkë herë si ushtar, herë si
komandant, herë i vetëm në:
Gjorm, Ruzhdije, Sykuq, Hekal,
Ballsh, kundra Isa Toskës,
operacionin e Mallakastrës,
Kucovë, Qafë Pllocë, Qafë
Dardhë, Tepelenë, Sinanaj,
Vasjar dhe Selenicë, ku koman-
don luftën 13 orësh me fitore të
plotë, ku u vranë 117 karabinierë
italianë, 9 oficerë dhe u zu rob
kolonel Rreci. Në 1943 përpiqet
kundra një autoblinde italiane në
Vajzë, vetëm filli; lufton afër një
orë rresh.
Në 1 – 3 gusht 1943 Isuf Luzaj
bashkë me 12 delegatë përfa-
qësues të Organizatës së Ballit
Kombëtar dhe 12 tjerë të Frontit
Nacionalclirimtar, morën pjesë
në Kongresin e Mukjes në mes
Atje mbron tezën e Kosovës dhe
të Camërisë për t’u bash-
kangjitur Shqipërisë në
Shqipërinë Etnike “Konferenca e
Mukjes, - do shkruante Isuf
Luzaj, në vitin 1943, është
ngjarja pa të cilën është vështirë
të flitet për historinë e asaj kohe.
Ata që morën pjesë në të, me të
vërtetë ishin përfaqësues të
popullit. Në të merrnin pjesë
edhe kosovarët, edhe çamët,
edhe komandantët e forcave të
armatosura... 12 përfaqësues
kishte Balli, e po aq kishte edhe
Partia Komuniste... Merrnin
pjesë mijëra veta, do kujtonte
prof. Dr Isuf Luzaj, - Në shesh
ishin vendosur 24 veta, ndërsa të
tjerët rrinin anash. U bisedua tërë
ditën çështja e Kosovës dhe më
në fund komunistët dërguan
kasnecin që merrte urdhra nga
Enver Hoxha: u pranua
Marrëveshja. Kur u mor vendimi
i përbashkët nga përfaqësuesit e
Ballit dhe PK, që Kosova të jetë
pjesë e Shqipërisë Etnike, jehuan
kodrat e fushat nga duartrokitjet
e turmës, së cilës nuk i shihej
fundi. Gëzim më të madh në jetë
nuk kam pasur. Më vonë, siç e
dini, nga presioni i komunistëve
jugosllavë, komunistët shqiptarë
na e kthyen shpinën”.
Kur çeta nacionaliste e Kaninës,
mori pjesë në luftën e Drasho-
vicës, kundër garnizonit gjer-
man, në shtator 1943 si dhe në
luftën e Gjormit më vonë, pas
vrasjes së të riut Hazis Sharra
me urdhër nga KQ të PKSH më
7 tetor 1943, doli hapur
tradhtia komuniste e
shpalli vëllavrasjen, luftën
civile në Shqipëri, luftë që
do vazhdonte që nga ajo
ditë e në vazhdim dhe po
të shikojmë biografinë e
firmëtarëve të kësaj
Marrëveshje që u zhvillua
në Mukje, të gjithë janë
vrarë, ballistë e
komunistë, apo pa parti;
burgosur, internuar, apo
detyruar të arratisen në
mërgim, fat të cilin e pati
dhe Isuf Luzaj që më 28
nëntor 1944, bashkë me
shoqëruesit Ifraimin,
vëllanë e tij të vetëm,
Hydaiun kushëririn e tij
dhe shoqërues tjerë si Ali
Mane Aliu nga Shkoza,
Sulejman Tahiri nga
Kanina dhe Safet Liko nga
Trevllazeri ... bile para se
të ikte nga Shqipëria ai ka
mbajtur një fjalim në
Shkodër, ku u dha shpresë
se me ndihmën e aleatëve
do të ktheheshin për të
shpëtuar Shqipërinë... dhe
gjithë jetën Kosova dhe
Çamëria, gjithë trojet tona
etnike shqiptare mbetën
më mendjen dhe zemrën e
tij shqetësim i
përhershëm. Kur ishte në
spital i thotë së bijës,
Elisabetës: “Unë besoj që
Kosova do jetë e lirë, por
unë nuk do jem gjallë,
ndaj kur Kosova të bash-
kohet me Shqipërinë, eja
bijë tek varri e më thuaj...”
JETA NË MËRGIM:
Prof. Isuf Luzaj më 1945
iku nga Shqipëria ne
Austri e më pas shkoi në
Itali. Aty e arrestuan duke
dyshuar, siç thotë ai, “se
kisha vrarë gjeneral
Xaninin, i cili kishte vrarë
Qazim Koculin”. U bë
gjyqi dhe e dënuan me
vdekje. Pastaj u shpall
amnistia dhe i falën të
gjithë ata që ishin të
dënuar me vdekje.
Nga viti 1945 – 1948,
Isuf Luzaj ka punuar
mësues i Latinishtes në
seminarin Brescia, Itali,
më 1948 emigron në
Argjentinë, si përkthyes
në Ministrinë e Arsimit:
Frengjisht, Italisht, Latin-
isht, në gjuhën spanjolle,
librash arsimorë, etj. Në të
njëjtën kohë hartonte
lajmet e natës “Radio
Evropa”, në gazetën “La
Prensa”, dy turne punë, 16
orë ditë e natë. Në vitin
1954 fiton me vota të
plota doktoraturë në
Filozofi dhe në 1957 fiton
po me vota të plota
doktoraturë në Letërsi dhe
nga viti 1957 – 1965
punon si profesor i
Filozofisë “Shekulli XX –
të, në Universitetin e
Buenos Aires, Argjentinë,
më pas, në vitin 1960
emërohet Drejtor i Insti-
tutit Frëng për Studimet e
Larta subvencionuar nga
Shteti Francez dhe në vitin
1961 – 1965 si Këshilltar i
Direktoriumit të Ministrisë së
Arsimit, Argjentinë: Për hartimin
e Programeve Akademike, për
Universitetin e Argjentinës.
Në vitin 1965 ai merr Medalje
nderi në Universitetin e Ar-
gjentinës, për kontribut pozitiv në
USA dhe në vitin 1965 emigron
në SHBA, ku fiton me konkurs:
Profesor i Filozofisë Frënge të
dhënë në gjuhën Frëngjishte në
Universitetin e Shtetit New –
Hampshire.
Në vitin 1966 jep provimet në
Harvard University për njohjen e
diplomave frënge dhe argjentinase
dhe fiton të tri diplomat, të njo-
hura nga Ministria e Arsimit
Federal të Ëashington DC.(DISI)
Gjatë viteve 1967 - 1968 emërohet
Titullar Katedre, në Universitetin
e Neë – Hampshire: Filozofi e
Përgjithshme. Për arsye
shëndetësore të klimës së ftohtë,
jep dorëheqjen, në 1968 – 1970
punon si Profesor i Letërsisë
Frënge në ST. Joseph College of
Indiana dhe në vitin 1970 – 1980 –
Profesot Emeritus – Titullar
Katedre në Universitetin e Indi-
anës. Programon dhe drejton
kurset e Profesorëve të Filozofisë.
Në vitin 1980 del në Pension, por
në vitet 1980 – 1990 – Riemërohet
Titullar Katedre të Filozofisë në
Universitetin e Illinois. Programon
dhe drejton profesorë të
Filozofisë.
Në vitin 1990 Universiteti i Shtetit
të Indianës i jep medalje nderi, për
shërbim të jashtëzakonshëm
akademik. Në ceremoninë e rastit
merrnin pjesë Governor i Indi-
anës; Ministri i Arsimit dhe Presi-
denti REGAN.
1990 – 2000 – 20 dhjetor jep
dorëheqjen për arsye moshe dhe
shëndetësore.
SHKRIMTARI:
Nëse do ta krahasonim letërsinë
shqiptare me një orkestër, ku çdo
vegël muzikore ka rëndësinë e saj,
Isuf luzaj do ishte një nga veglat
muzikore që shpesh luajnë vetëm
dhe do të fitonte më shumë du-
artrokitje, sesa kur do luante gjithë
orkestra... kur lexon Isufin, humb
nga realiteti, nuk e sheh veten mes
turmës, por ballë për ballë me
autorin, i cili flet me gjuhën e një
kulture të gjerë botërore të bluar
më nge në mullirin e mendjes së
tij prej një shqiptari me kualitet
brilant e të duket vetja në oazën
më të bukur të dijes njerëzore. Në
krijimtarinë e Isufit hyn, por kur
del, je tjetër njeri...
Botimin e parë e ka publikuar në
vitin 1938 me vëllimin poetik
“Rrëfime”, Dhori Kote, Korcë,
Vargje lirike, konfiskohet libri dhe
burgoset autori, 94 ditë. Në gjyq,
kryegjykatësi, Çoba, shkodran,
refuzon akuzën e censurës që
vjersha “Neroni", bën aluzion për
mbretin Zog dhe në vitin 1946
botoi “Ideologji e falimentuar si
interpretim materialist i Histor-
isë”. Librezë 180 faqe, botuar nga
Universiteti Gregorian në Romë.
Më 1954 boton novelën
“Lumenjtë Zbresin të Kuq” (Los
Rios Rotos), Editoriali Ultraviar:
Argjentinë, Spanjë, Peru, Kolom-
bia, Guatemala, , Chile. Novelë
politike – shoqërore – filozofike,
P a g e 9
kundra Marksizmit. Pas tri ditë
në shitje, Partia Komuniste
argjentinase , bleu të gjithë
tirazhin (u shitën afro 1000
copë). Gjenden akoma kopje
origjinale te Ultramar...
Përveç këtyre botimeve ai gjate
viteve 1954 – 1965 merr pjesë
në kongreset anti – komuniste
botërore si përfaqësues i 76
shoqërive të komuniteteve të
popujve nën perden e hekurt
refugjatë në: Argjentinë, Brazil,
Peru, Guatemala, Colombia,
Uruguay, Bolivia, Mexiko.
Kongreset celebrohen në: Brazil,
Buenos – Aires, Aipës, Peru,
Guatemala, Colombia, Taluan,
Tokio, Filipinas, Neë York, këtu,
Kryetari i Bashkisë Laguardia, i
dorëzon medaljen: “Eisen Haver
For Liberty” si dhe gjatë viteve
1955 – 1990 – Merr pjesë në
Kongreset Botërore të Filozofisë
në Buenos Aries, Lima, Rio
Detaneiro, Paris, Bonn, Londër,
Romë, Madrid, Athinë, New
York, përfundon në Universi-
tetin e Buenos Aries, Indianës,
Illinois, ku referatet e tij boto-
heshin ne shtyp dhe ne broshura.
Në vitet 1954 – 1965 – Bash-
këpunon me gazetat: “La
Nacion” dhe “La Prens” të
Buenos Aires, Peru, Brazil,
Colombia, Filozofi, Epistemol-
logji. Në Estudios Sobre El
Comunisho të Chiles. Revista
“Veritas”, të Buenos Aires, në
1965 botohet nga Universiteti i
Buenos Airesit libreza e vogël
me 135 faqe: “Metodologji për
Studimin e Filozofisë”, me
përdorim për Shkollat e Mesme
“Ballalavrent”, në vitet 1973 –
1990 botohen artikuj mbi
Filozofinë e Historisë dhe
Marksizmi në teori dhe në prak-
tikë, në Gazetat “Ëashington
Post”, “New York Tribuni”,
“Chicago”, “Sun Time”, “El
Progreso”
1990 – 23 dhjetor. Shoqëria e
Gazetarëve të Amerikës, i jep
medalje nderi për ato punime, 94
artikuj përkatës të: Edistemol-
logjia e Materializmit Historik.
Ia dërgon medaljen governori
Illmsisit Thompson.
Ka sot me mbi 100 tituj, por
ndër ta 32 vëllime në dorëshkrim
në shqip mbi: “Historinë e
Shqipërisë”, “Origjinën Prehis-
torike”, “Lufta e Vlorës 1920”,
“Probleme Filozofike”,
“Paleontologji”, “Ditari Meta-
fizik”, “Poezi Lirike”, “Poemë
Heroi – Komik”, “Përpjekja e
tonë”, “Poezi Ekzistencialiste”,
“Morali Shkollor”, “Psikollogjitë
e Popullit Shqiptar, “”Rilindja
Shqiptare në Shekullin XXI”,
“Falimenti i Marksizmit”,
“Sëmundja e politikës ndërk-
ombëtare në këtë shekull (1900 –
1990)”, “Faje dhe Fajtorë”,
:Tmerre dhe Viktimë”, “Armët e
popujve”.
“Jemi racë e pastër, me origjinë
Iliro - Thrake dhe e meritojmë të
radhitemi përkrah kombeve të
zhvilluara”, do thoshte Isuf
Luzaj.
Si çdo shqiptar që padrejtësisht u
detyrua të jetonte jashtë atdheut,
amanetin e tyre kanë lënë të
varrosen në; Atdhe, që kockat të
 P a g e 1 0 O u r W o r d s
ZYBA HYSA: PERMBLEDHJE NGA LIBRIT STUDIMOR "ISUF LUZAJT, NJE SHTIZE DIELL
MBI ATDHENE"
prehen në dheun amë dhe sipas amanetit, bijtë e tij e sollën Ballit Kombëtar, por dhe kontributit të tij madhor vëmendjen e opinionin shqip- Iliro – Trake dhe kishte
trupin në Vlorë për t’i dhënë lamtumirën e fundit populli i një ndër themeluesit e disa prej të cilave kanë tar e deri armiqve më të besim se një ditë shqiptarët
Vlorës, ai popull që e lindi, e deshi, e përqeshi, e nderoi më Partisë Social – Demokrate rezistuar prej kujdesit te betuar të kombit tonë Stalinit do bashkoheshin dhe do
në fund, sot trupi i tij prehet në Kaninë, rrëzë kalasë, shqiptare bashke me Mu- bijës së tij, Elizabetës. dhe Titos. Në vitet 1946- radhiten me popujt e tjerë të
kështjellës së qëndresës shqiptare në kohëra. sine Kokalarin, Skënder Mbi këto dokumente 1950, Stalini i kërkoi qeverisë Evropës, ai jetoi me mallin
“Idealet që më kanë nxehur dhe ndriçuar jetën kanë qenë: Muco, Ymer Quku... ai gjendet një letër - amanet italiane, kthimin në atdhe, për dhe brengën e Kombit të
mirësia, bukuria dhe e vërteta. Për lumturinë time nuk jam kurrë nuk e quante e lënë prej tij “Beti, vashë t’iu nënshtruar “gjyqit të vet , ndaj shprehet:
kujdesur shumë. Interesi im i pasionuar për drejtësi kundërshtarin politik, si e vetme, mbaji për kujtim, popullit për krime lufte, kjo “Sa më shumë vuaja, aq më
shoqërore dhe përgjegjësi shtetërore ka qenë në armikun e tij, por armik kur unë nuk do të jem më. jo se Isuf Luzaj ishte vërtet shumë më forcohej besimi
kundërshtim me dëshirën time, të shoqërohesha me njerëzit quante atë që ishte në Yt atë Isufi”. kriminel lufte, por se ishte një që pata në lirinë e popullit
për karrierizëm” (Isuf Luzaj) Kështu vjen mes nesh Isuf kundërshtim të interesave Nëse në Kaninë në kohën politikan idealist, antiko- tim, sa më shumë gjendesha
Luzaj, biri i Kaninës që jetoi e punoi nëpër botë dhe kohën kombëtare, ndaj dhe ai ia e sundimit osman ka qenë munist dhe patriot, një per- i vetmuar, aq më shumë
e vuri në shërbim të Atdheut duke folur në tribunat univer- tha në sy Enver Hoxhës: një njeri i zgjuar që nga sonalitet i zoti për të orientu- jetoja në mes të racës
sitare të botës kundër komunizmit, si ideologji antinatyrale "Jam i sigurte, ju do ta turqit u quajt “Velo ar, drejtuar, luftuar për liri e sime.../ Ashtu, sigurisht, një
që nuk të çon në zhvillim, por në shkatërrim, ai i la Kombit fitoni këtë lufte... Unë nuk Mendja”, me bindje themi, bashkim kombëtar, ndaj ai ditë do të vijë,/ Një djalë
tonë, sidomos rinisë së shekullit XXI një pasuri të palloga- kam frike dhe as turp siç që Kanina e ringjalli një mbeti “i rrezikshëm” përherë shqiptari, prej mëme shqip-
ritshme deri më tani, ai i la shpirtin patriot të endur mes thua ti, shok i mire, por nuk bir për të marrë emrin e asnjëherë nuk u dha e drejta tare. Ndoshta i panjohur as
mijëra vargjeve poetike, ai la mendjen e tij në rreshta bashkohem me ty. Unë kam “Isuf Mendja”, jo vetëm të kthehej në atdhe. Isuf në fshatin e tij/ Do ujdisë
pafundme të historisë dhe filozofisë, ai na ka lënë një dritë turp nga ndërgjegjja ime qe nga zgjuarsia e lindur, por Luzaj nuk ishte vetëm i pikëpjekje me histori fat-
të plotë për të parë rrugën drejt zhvillimit përmes dritës së nuk beson ne ideologjinë me plot kuptimin e fjalës mençur, por me një shpirt sa bardhë,/ Në një çast të
diturisë. Marksiste - Leniniste, si mendje, me një mendje të luftarak, ne të njëjtën kohë po papritur do bëjë mrekulli,/
«Ideali politik imi ka qenë demokracia e për këtë kam zhvillimi me i mire i jetës se ndriçuar nga dituria... ai aq të butë e të dhembshur, Do ta ngrejë në këmbë
luftuar i vetmuar, pa pritur kurrë mirënjohje…” popujve" ka qenë truri i lëvizjes deri në fëmijëror, se vetëm racën tonë krenare,/ Do ta
Prof. Dr. Isuf Luzaj u ndëshkua nga komunistët megjithëse Dëshmi janë një seri doku- nacionaliste jo vetëm për një njeri me shpirt të tillë, vërë në radhë në mes të
kontribuoi dhe e deshi Shqipërinë më shumë, por ndryshe mentesh historike e krahinën e Vlorës, por nuk do të hiqte kurrë dorë Evropës,/ Shembull e
nga ata. Edhe në kushte të vështira madje tepër të vështira letërkëmbime që Isuf Luzaj gjithë Kombit. Drita e prej aspiratës së lirisë së pasqyrë, për popujt e botës,/
Prof. Dr. Isuf Luzaj nuk pushoi së luftuari për çështjen ka lënë si gjurmë të mendjes së tij u përhap kombit të vet... ai ishte Të binden, të besojnë që ka
kombëtare shqiptare. Ai jo vetëm ka qenë misionari i parë i formimit shkencor dhe kudo dhe tërhoqi krenarë për origjinën e tij Perëndi...”

Skerdilajd Konomi, the face of Hope in Albania...( never will he be forgotten)

NIKOLETA PEPO CABEJ *Për festën e babajt. **

NIKOLETA PEPO CABEJ goten e verës.Isha gati për Për një moment , u hutova apo jo?E njihnim këtë festat e tjera që kishin një kuqe e me gjethe dafine e
*Për festën e babajt. ** të bërë urimin tradicional , dhe fillova seriozisht të festë?” regull ,një traditë të shoqerohej me patate të
kur kjo pyetje e sinqertë , vrisja mendjen për të Fillimisht u çudita me këtë teashëguar brez pas brezi ,në skuqura dhe me pilaf. Në
Në Atdheun tim, në vëndin ku plot kuriozitet më paralizoi, kujtuar se si e festonim këtë pyetje që më erdhi vetë mënyrën e festimit.Unë do të mes të tavolinës vendosej
unë u linda dhe u rita, në më hutoi,e më vuri në nje festë në Shqipëri.Më vinte vetiu.Fare pa pritur u tregoj menyren se si e fes- nje tas i madh , shumë i
vëndin ku kam nënë e babë, pozicion të vështirë. shumë keq dhe inat që nuk kujtova , i dhashë vehten tonim ne,në shtëpinë tonë. bukur , prodhuar në Ja-
gjyshër e stergjyshër, teto e Zakonisht , kur mblidhemi mbaja mënd përgjigjen, u qetësova dhe Përsëri mora frymë thellë dhe poni .Ky tas ishte nga të
xhaxhallarë, motra e vëllezër, për festa mua më pëlqen të asgjë.Pyesja vehten : buzeqesha.. imagjinata ime , për një festë paktat gjëra që kish mbetur
kushërira e kushërinj,shoqe e bëj krahasime me menyren -Bente mamaja ndonjë kek Nelsoni po më shikonte imagjinare,që nuk e kishim farë rastesisht nga e kalu-
shokë, kryshqi e të njohur,në se si i festonim në Shqipëri apo drekë? I blinim babajt disi i habitur që unë po festuar kurë në Shqipëri ara.E perdornim për sallatë
vëndin ku kam një mal me të njejtat festa.Shpesh I ndonje dhuratë?Mblidhej hezitoja të përgjigje- filloi: vetëm në ditët e
kujtime,të ëmbla e të tregoj me të gjitha hol- gjithë familja për të festuar? sha.Priste me një lloj -Ndjeheshim të gjithë të festave.Ishte i mbushur plot
hidhura , në vëndin ku kam lesitë, deri në llojet e Të gjitha festat , pa per- padurimi pergjigjen time. lumtur për festën e babajt. me sallatë jeshile me qepë,
një shtepi, ku kam njē emër , gatimeve me shumē saktësi, jashtim mu kujtuan , duke -Kola pse e ke humbur? Babaj im ishte i kulturuar, i domate e ullinj , më vaj
ku mesova, shijova e provova e shpesh më ndodh të filluar nga viti i Ri e 28 -Nuk e kam humbur, po dashur , kërkues për vehte e ulliri e uthull.Pastaj do
çdo gjë “ për herë të parë në mendoj që çdo gjë ka Nentori, nga Bajrami i jam duke u menduar se për të tjerët.Ishte tej mase kishim fruta dhe në fund
jetë “ nuk e njihnim “ festën e ndodhur dije.Më kujtohen madhe e Bajrami i vogël, nuk e kam vendosur nga puntor. Nuk i trembej kurrë ishte ëmbëlsira ,zakonisht
babajt ,nuk e festonim.”Bile në edhe zbukurimet që bënim nga Pashka e Krisht- t’ja filloj.Më duket se kam punës dhe ishte në gjendje të keku tradicional i mamasë, i
atë kohë as e dinim që diku , në në sallatën ruse,mënyrën e lindja,nga datlindjet e të drejtë të mendohem për bënte çdo lloj pune në me- shoqeruar me verë ose birë
disa shtete të tjera të shtrimit të tavolinës , pervjetoret .Vetëm kjo disa çaste ,apo jo? nyrë të perkryer.Ishte i sipas rastit.
botës,egzistonte nje festë e vëndet ku uleshim, këngët festë , festa e babajt,nuk më Mora frymë thellë,mora thjeshtë dhe i respektonte të Tavolina shtrohej me
tillë , që festohej e quhej “ Dita që këndonim , shakatë, kujtohej, nuk më ndizej një pozicion të gjithë, njerëzit pavaresisht se mbulesen e bardhë , bashkë
e babajt.” barcaletat, ngacmimet që asnje shkendijë në përshtatshëm në karike, çfarë punë benin.Thjesht i më picetat që mamaja i kish
-Mam, po në Shqipëri si e bënin me njëri tjetrin. Më kujtesë .Nuk më kujtohet piva pak verë dhe fillova: vlerësonte si njerëz, shokë, qëndisur kur ishte e re dhe I
festonit , Ditën e babajt?- kujtohet çdo gjë deri në absolutisht asgjë, bile as - Ishte një festë karakteris- miq, kolegë. kish sjellë në pajë .Ne
Kjo pyetje më befasoi e më detaje dhe gjithënjë, sa herë emri si e quanim në tike,e veçantë .Çdo familje Mamaja do pregatiste dreken çuditeshim me ejegancën
gjeti shumë të pa pregatitur për i kujtoj lumturohem, Shqipëri.Dhe pa dashje kish traditen e saj të festive,që zakonisht ishte: dhe delikatesën e qëndis-
tu pergjigjur.Për një moment mallëngjehem. pyeta vehten:” E festonim festimit.Nuk festohej si rosto e gatuar me verë të jes.Ajo kujdesej shumë për
dora më mbeti e gritur me
 V o l u m e 1 2 , Is s u e 2 4 P a g e 1 1

to, i lante me dorë, i kollariste
dhe i hekuroste me shumë kuj-
des.
Këtë mbulesë e perdornim vetëm
për festa .
-Çfarë do të thotë pajë?
-Mos më nderprit se më ikën
frymëzimi,.Kur të mbaroj do ta
them.
Përsëri mora frymë thellë dhe pa
dashur mu kujtua mënyra se si
babaj e trajtonte , e vlerësonte, e
respektonte dhe e nderonte
mamanë. Ishte model në këtë
drejtim.Shpesh në e ngacmonim
dhe e quanim “ francez”, veça-
nërisht kur i mbante pall-
ton .Buzëqesha me krenari.Për
çdo gjë që do i kerkonim kish
vetëm një përgjigje:” Pyesni
mamin. Ajo vendos dhe unë jam
gjithënjë dakort me të.”
Ne nuk festonim këtë
festë,”ditën e babajt”, po unë
duke treguar më dukej se po
festoja me prinderit, me
familjen, me motrat, me kusher-
injtë,me të afermit, me shoqet
nje festë, të zakonëshme ,
të bukur , të lumtur dhe pa
dashur gjithë ato fytyra të
shtrenjta , gjithato krahë të
dashur po më perqafonin
dhe po uronim njëri
tjetrin për festen e babajt.
-Unë nuk e dija që ne
kishim nje festë të tillë.
-Nuk kishim, as e dinim
që egzistonte, po mua më
duket tani sikur e kemi
festuarBile më duket sikur
unë bëra një nga ato “
xhiblat” e mija, të za-
konëshme.
-Po ti për çfarë feste po
tregon ?
-Për festën e babajt. Po ta
festonim do të ishte një
festë të zakonëshme
shqiptare, e bukur e pasur
me njerëz ,me humor,
këngë e alegri.
Në familjen tonë e kishim
zakon që të gjithë të
mbanim nga nje fjalë për
të uruar babanë . Më
kujtohet që një herë unë
thashë:
- Faleminderit babi i dashur që
më edukove , më mësove të
respektoj e nderoj punën,
njerezit e thjeshtë e të nder-
shëm.Faleminderit që e deshe ,
nderove dhe respektove mama-
në!Faleminderit për çdo gjë që
bëre për ne!Faleminderit për
këto kujtime të shënjta që
ruajmë në shpirt!
-Vërtet ke bërë një urim të
tillë?
-Jo, po gjithënjë e kam ndjerë ,
e kam menduar.
Pa pritur të gjithë filluam të
këndonim kengen e Tom Jones
“ Green,green grass of home”
-Shtepia e vjetër duket e pa
ndryshuar kur zbres nga treni
Kanë ardhur të më takojnë
mamaja e babaj... Dhe Meri
vjen duke vrapuar me flokët e
florinjta...dhe buzët si qershi..
Sa lumturi , sa mirë që këto
kujtime më bëjnë të prek, të
shijoj barin jeshil të shtepisë.
-Po gjyshi dhe mamoja e
dinin këtë këngë ?Në çfarë
gjuhë e këndonin?
- Nuk më kujtohet gjuha ,
po më duket se e këndonin
në shqip.
Pa pritur zgjohem dhe e
kuptoj që isha duke
ëndëruar me sy ha-
pur.Shtepia e vjetër va-
zhdon të jetë e pa
ndryshuar, vetëm me bojën
e plasaritur e të thatë.Atje
është edhe pema e vjetër e
lisit ku luaja kur isha e
vogël dhe njerezit e dashur
të jetës time vinë e më
takojnë si në paradë
plot dashuri e nostalgji.Ata
dhe kujtimet që më sjellin
më bëjnë të prek përsëri
barin jeshil të shtepise të
fëmijërisë e rinisë time,
shtëpinë e mbushur plot me
njerezit e mij të shtren-
jtë ,me kujtimet e çmuara
dhe ëndrat e shtrenjta, të pa
vdekëshme, të përjetësh-
me...
-Po dhuratë a i jepnit gjy-
shit?
-Sigurisht po dhurata duhej
të ishte simbolike ...
Ngre gotën e verës përsëri
dhe uroj të gjithë babal-
larët , të jenë gjithënjë
shembull në familje, heronj
për fëmijët e tyre, të nderuar
e respektuar!
Dhe përsëri më kujtohet
kënga e vjetër , e bukur ,
nostalgjike “ e barit jeshil të
shtepisë të
fëmijërisë...”Padashje
buzëqesh e lumtur , krenare
dhe e kënaqur për familjen
time.
- Me të vërtetë ju në Tiranë
e festonit këtë festë???
Nuk u pergjigja vetëm
buzëqesha...
Ky ishte komplimenti që
mora për tregimin e “ Festes
së babajt.”...

Albania heading toward a

new Dictatorship where the
parliament commits fraud
the president follows and
the premier orders it….
(we’ll See what’ll happen to
freedom in 2016-2018) If
the past is forgotten than DEAD
it’ll be repeated!! A look into the past shadows
Youth’s energy while AKZ robbed
it!!!

SJELLE NGA RIZA KRASNIQI SHPERNGUJET E DHUNSHME TE POPULLIT SHQIPTAR NE VITET

SJELLE NGA RIZA gulën 8. 866 shqiptarë, Turqi u shpërngulën 14. 764 vetë, u bartën përmes Selanikut me ndih-
KRASNIQI Gjatë dhjetorit të vitit 1912 për Gjatë nëntorit të vitit 1913 për në Turqi u men e 395 anijeve evropiane.
SHPERNGUJET E në Turqi u shpërngulën 11. 493 shpërngulën 17. 313 vetë, (Shih*: “Dokumenti o spoljnoj politi-
DHUNSHME TE vetë, Gjatë dhjetorit të vitit 1913 për në Turqi ci Kraljevine Srbije”, K. VII, Fletorja
POPULLIT SHQIPTAR Gjatë janarit të vitit 1913 për në u shpërngulën 15. 502 vetë, 1, Beograd 1980, dokumenti 474 –
NE VITET 1912-1914 Turqi u shpërngulën 12. 087 Gjatë janarit të vitit 1914 për në Turqi u Lista e myslimanëve të shpërngulur,
vetë, shpërngulën 10. 182 vetë, të cilët përmes Selanikut shkuan në
Gjatë shkurtit të vitit 1913 për në Gjatë shkurtit të vitit 1914 për në Turqi u Turqi që nga koha e okupimit e deri
Shpernguljet e dhunshme Turqi u shpërngulën 12. 088 shpërngulën 25. 060 vetë, më tash, 1914; “Iseljenici sa Balkana,
tè popullit Shqiptar vetë, Gjatë marsit të vitit 1914 për në Turqi u 1912-1915”, tepër rezervat 1915 AT.
Burimi serb: “Përmes Gjatë marsit të vitit 1913 për në shpërngulën 12. 346 vetë*, 1915).
Selanikut për në Turqi u Turqi u shpërngulën 7. 553 vetë, Gjatë prillit të vitit 1914 për në Turqi u
shpërngulën 302. 907 Gjatë prillit të vitit 1913 për në shpërngulën 6. 520 vetë,
shqiptar, pa përfshirë Turqi u shpërngulën 6. 725 vetë, Gjatë majit të vitit 1914 për në Turqi u
fëmijët nën 6 vjeç. – 395 Gjatë majit të vitit 1913 për në shpërngulën 15. 414 vetë,
anije evropiane morën Turqi u shpërngulën 12. 813 Gjatë qershorit të vitit 1914 për në Turqi
pjesë në deportimin e vetë, u shpërngulën 14. 821 vetë,
shqiptarëve” Gjatë qershorit të vitit 1913 për Gjatë korrikut të vitit 1914 për në Turqi
Për dy vite 1912-1914 në Turqi u shpërngulën 9. 368 u shpërngulën 26. 236 vetë.
Serbia depërtoi mbi 300 vetë, Sipas këtij burimi serb (shiqo më poshtë
mijë shqiptar nga Kosova. Gjatë korrikut të vitit 1913 për burimin), përmes Selanikut për në Turqi
Sipas dokumenteve që në Turqi u shpërngulën 21. 045 u shpërngulën 302. 907 pjesëtarë të
gjenden në Arkivin e vetë, nacionalitetit shqiptar. Në këtë numër,
Sekretariatit Federativ të Gjatë gushtit të vitit 1913 për në gjithnjë sipas burimit serb, nuk janë
Punëve të Jashtme në Turqi u shpërngulën 29. 312 përfshirë fëmijët e moshës nën 6 vjeç.
Beograd, në Fondin PO vetë, Llogaritet se edhe përmes Kavallës janë
(Politçko Odelenje) nga Gjatë shtatorit të vitit 1913 për shpërngulur edhe rreth 40. 000 myslima-
Konsulati gjeneral : në Turqi u shpërngulën 13. 380 në. Rrugës tokësore, numri i të shpërn-
Gjatë nëntorit të vitit 1912 vetë, gulurve duhet të jetë shumë i madh.
për në Turqi u shpërn- Gjatë tetorit të vitit 1913 për në Duhet theksuar se këta shqiptarë fatkeqë
 P a g e 1 2 O u r W o r d s

ZYBA HYSA: PERMBLEDHJE NGA LIBRIT STUDIMOR "ISUF LUZAJT, NJE SHTIZE DIELL MBI
Ç’është një zë, që nga Kanina,/
Herë si këngë… herë si vaj…/ Një
gurë varr që nga kodrina,/ Farfurinë
si një fanarë…!/ Ngjanë si flakët
përmbi male,/ Në çdo mal, kur
Skënderbeu/ Do sulmonte… ndizte
zjarre,/ Zjarr e flakë mëmëdheu!/
Çdo gur i kalasë trime,/ Iso mba-
në… kënga shpërtheu,/ Lart gurë
varri ndrin me dridhje,/ Brenda
varrit... Prometheu!”
Biografia e Isuf Luzajt, është bio-
grafia e vendit tonë këto 100 vjet,
është historia moderne e Shqipërisë,
një histori që ka ekzistuar, por e
mohuar nga diktatura komuniste,
Isuf luzaj është modeli i së ardhmes
së kombit tonë përmes dritës së
diturisë... se Isuf Luzaj kurrë nuk
reshti së renduri drejt së panjohurës,
misterit... pas asaj që ndrit përtej
errësirës, por që duhet guxim dhe
dritë përtej dritës ti shkosh
pranë për ta prekur... Kjo e bën
Isuf Luzajn të pavdekshëm në
thesarin e kulturës sonë elite
kombëtare.
Për miqtë e mi nga Çamëria -
Nga Bamir Bebeziqi
Sofiiijeee! Ma hiq kët çun nga
çatia se m'i theu qeramidhet!”
Kjo ishte thirrja e zakonshme e
nënë Kizes, një nënë çame, e
cila jetonte në një dhomë të
shtëpisë së gjyshit tim, në
Shijak.
Isha i vogël, katër pesë vjeç dhe
kujtoj që në një pjesë të shtëpisë
së madhe të gjyshit, kishin
strehuar dy familje çame. Njera
ishte me katër fëmijë dhe një man të madh, gjigand dhe jetë.
njeri nga fëmijët, të cilin e unë i vogël sa herë shkoja,
quanin Reshat dhe e thër- shikoja që kokrrat më të Në shkrimin tim “Diamanti Blu”, kush e ka
risnim Çati, ishte moshatar mëdha të manave binin tek lexuar me vëmendje, kur i jati i Stefanisë u
me mua dhe sa herë që shkoja çatia e dhomës ku banonte gjend në port, në New York pa ditur ku të
tek gjyshi, luaja me të. nënë Kizja dhe se ku kisha shkonte, Abedini, një çam, rastësisht e gjen
gjetur një palë shkalle e dhe e ndihmon shumë për të gjetur strehë dhe
Ata kishin një dhomë në katin ngjitesha drejt e në çati. Por punë, në ata vitet e parë e të vështirë të emigra-
e dytë dhe një kuzhinë me nuk zgjaste shumë. Dy tre cionit. Këtë nuk e kam shkruar pa qëllim. Një
sallon në katin e poshtëm. Në hapa në çati dhe menjëherë çam, ndihmon një familje shqiptare të besimit
katin e poshtëm, në një dëgjohej e bërtitura e nënë ortodox. Bëhet fjalë për vitin 1921.
dhomë tjetër të madhe jetonte Kizes, e cila m’i njihte hapat
nënë Kizja me të bijën. Nënë dhe fillonte të thërriste nënën ***
Kizen e kujtoj gjithnjë të time.
veshur me tumane, veshjen Para disa kohësh, një shoqja ime e gjimnazit
karakteristike çame, koken e Ato dy familje jetuan disa me të drejtë më pyet a do te shkruash
mbante të mbështjellë me një vite në shtëpine e gjyshit, ndonjëherë për çamët. I premtova se do të
napë borë të bardhë e nga derisa gjetën strehë diku shkruaj, por në të vërtetë nuk e kisha të lehtë.
pas, dukej një gërshet i hollë, tjetër dhe për mua mbetën Të duhet të lexosh shumë, pasi historia e
i gjatë, gjysëm i thinjur. përjetë në kujtesë. Nuk di ku Çamërisë është e komplikuar, është një histori
behet Çati sot, pasi nënë sa tragjike aq edhe e lavdishme. Historinë e
Tek baçja, gjyshi im kishte Kizja, ka kohë që ka ndërruar Çamërisë, më shumë e kam mësuar nga

Shpikja e re e Moskës, diplomacia ruse ka projektuar një Ballkan Perëndimor si shtet unik sipas modelit të
ardhshëm të ndërtohet si modelin i një shteti unik të njohur Kosovën. Njohja e
Shpikja e re e Moskës, diplomacia ruse një shtet shumëkombësh si federativ si Rusia. Është me shtetit të Kosovës nga
ka projektuar një Ballkan Perëndimor Kopertina e Ditës, 23 Qershor 2021 Rusia dhe kjo të jetë interes të analizohet se si dhe Beogradi do të krijonte
si shtet unik sipas modelit të Rusisë tablloja apo harta përse Moska del tani me këtë situatën, ku Serbia nuk do të
Kuriozitetin e qarqeve diplomatike në përfundimtare e ndërtimit projekt futurist të diplomacisë ketë më nevojë strategjike
Nuk u kuptua në fillim përse autoritetet kryeqytetin serb për enigmat e profilit të lartë të tij. Natyrisht projekti i së saj. Dhe është akoma më për veton ruse në Këshillin
qeveritare serbe i dhanë një profil aq të të bisedimeve të Grushkos e shoi vetë ri rus destinohet për interesant entuziazmi infantil, e Sigurimit të OKB për
lartë shtetëror vizitës dhe bisedimeve në zëvendësministri i jashtëm rus, i cili zbuloi një Ballkanin Perëndimor, që ka ngjallur ky projekt rus bllokimin e subjektivitetit
18 qershor në Beograd të zëvendësminis- projekt të ri rus për Ballkanin, duke folur në sepse as nuk mund të në qarqet e larta qeveritare ndërkombëtar të Kosovës së
trit të jashtëm rus, Aleksander Grushko, i 18 qershor në Beograd në intervistën e dhënë ëndërrohet se Turqia, serbe, të cilët e pritën pavarur. Në kohën kur vetë
cili zyrtarisht shkoi për konsultime poli- organit proqeveritar rus të specializuar për Greqia apo Kroacia do të zëvendësministrin e jashtëm presidenti serb Vuçiç e
tike rutinë me homologët e ministrisë së Ballkanin “balkanist.ru”. Kjo media ruse hyjnë në një shtet unik të rus si profet. pranoi publikisht shtrëngi-
jashtme serbe. Diplomatit të lartë rus iu njofton me pompozitet qysh në titull në 18 projektuar nga Rusia. min e lakut në qafën e tij
rezervuan bisedime me presidentin Vuçiç, qershor: ”Zëvendësministri i jashtëm rus: Është hera e parë që E thënë në mënyrë të dhe deklaroi se në bisedimet
me kryetarin e parlamentit Daçiç, me Rusia duhet të bëhet për Ballkanin modeli i diplomacia ruse del në një drejtpërdrejtë projekti i ri rus e fundit të 15 qershorit 2021
ministrin e jashtëm Selakoviç dhe me botës shumëkombëshe”. Pastaj vetë Grushko nivel të lartë diplomatik që Ballkani të ndërtohet si një me kryeministrin e Kosovës
patriarkun e kishës ortodokse serbe. As zbërthen konkretisht projektin e ri diplomatik dhe propozon që Ballkani shtet unik, federativ dhe Albin Kurti e ka ndjerë
ministri i jashtëm rus Lavrov dhe as rus, që Ballkani të bëhet si Rusia: “Rusia të ndërtohet si shteti shumëkombësh si Rusia, veten më ngushtë se sa gjatë
presidenti rus Putin nuk kanë kë të është entitet kompleks, është modeli i botës shumëkombësh i Feder- është një përpjekje e re e dhjetë vite të bisedimeve
takojnë më tepër në Beograd. Nuk u shumëkombëshe. Nëse flasim për Ballkanin atës Ruse. Diplomacia Rusisë për ta joshur Serbinë Serbi-Kosovë në Bruksel,
kuptua menjëherë ekzaltimi protokollar Ne nisemi nga ajo që tabloja përfundimtare e ruse ka qenë vazhdimisht në ëndrrat e saj hegjemoniste Moska nxitohet që t’i japë
dhe diplomatik serb as nga fjalimet e asaj gjendje, që Ne do të dëshironim në këtë për dhjetra vjet në favor të për sundimin e Ballkanit. zemër, duke i ofruar projek-
ministrit të jashtëm serb për “vendin vëlla rajon në shumë drejtime, duhet t’i ngjajë asaj një federate ballkanike të Moska është trembur shumë tin fantazmagorik të një
rus” dhe as nga fjalimi i zëvendësministrit që u zhvillua në Federatën Ruse”. drejtuar nga Serbia dhe të se Serbia nuk do të jetë në Ballkani shtet unik, federa-
të jashtëm rus “për partneritetin strategjik varur nga Rusia. Por është gjendje t’i rezistojë presionit tiv dhe shumëkombësh si
ruso-serb” në konferencën e përbashkët të Me një fjalë projekti i ri diplomatik i Minis- hera e parë që diplomacia në rritje të SHBA, të Gjer- Rusia. Zëvendësministri i
shtypit në Beograd. trisë së Jashtme Ruse është që Ballkani i ruse servir për Ballkanin manisë dhe të Perëndimit për jashtëm rus nuk i sqaroi
 V o l u m e 1 2 , Is s u e 2 4 P a g e 1 3

HYQMET ZANE Masakrat greke që nuk kurseu as fëmijët 3 vjeç të Çamërisë

vit, por në shumë e shumë vite më pas, sepse në vend të 1 tjerët, por mes lotëve dhe mal. E zënë djalin e gjorë, të familjes Gjinika, morën pjesë
qershorit ata njohën krimin dhe vuajtjen, njohën vrasjen dhe dhimbjes shpirtëroire. pafajshëm dhe të paditur në botën me qindra njerëz. Vetë nëna Historia tjetër
vdekjen, njohën makabritetet e antishqiptarizmit dhe të Ofshet e nënave came nuk që e rrethonte. E torturojnë dhe e ishte kthyer në një monument Ajo ishte një grua e
historive me genocid. U rritën këta fëmijë mes halleve të i ka regjistruar asnjë dërgojnë në Spatar. Ndezin furrën guri. Ajo nënë nuk njohu festë re nga Filati që i
baballarëve të tyre, duke mbetur të shpërfillur në historinë e gjykatë veç një komisioni dhe e djegin të gjallë. fëmijësh, as festë tjetër, se ajo vranë burrin, vje-
fëmijërisë së tyre. mixs më 1945 dhe mandej Familja priste djalin po dhitë ishte një nënë fatzezë që e vranë hërrin e vjehërrën.
Ajo që ndodhi më 27 qershor 1944 kishte dekada që kishte pluhuri i harresës zuri jo erdhën pa çoban. Lajmi mori për së gjalli”. Me fëmijën e hipur
nisur dhe fëmijët e Çamërisë nuk dinin të thonin se kishte 1 vetëm të bërat, por edhe të dhenë Nëna ime gjithashtu tregonte se goçi, zbathur dhe e
qershor apo festa të tjera shqiptare apo botërore, ditë që ata shkruarat për masakrat në Luftëtarët e Margëllëçit e morën në kohën që masakra kishte tmerruar ikte me
të festonin e gëzonin. Shumë data të ndryshme që i kujtojmë Çamëri, veçanërisht ato vesh të vërtetën dhe shkuan e trokitur në portat e Filatit, vrap. Tmerri i kishte
sot, fëmijët e Çamërisë i kujtojnë si tmerre të një lufte të histori tragjike të fëmijëve morën nipin e Vasilit. Ia dërgojnë lemeria e vrasjeve dhe e kri- tharë fëmijës fytin
pashpallur me përfundime tragjike. çamë, që, nëse do të ishin nanë Feruzes dhe i thanë që ta meve, djegieve për së gjalli, për një pikë ujë. Ia
Janë të dhimbshme dhe të parrëfyera botërisht, por unë do t’i fëmijë të ndonjë vendi digjte edhe ajo të gjallë këtë djalë. kishte marrë dhenë, pas atyre në kërkonte nënës së tij
rrëfej ato, sepse kam qenë pjesë e atyre fëmijëve që nuk dija europian apo të tjerë, do Nanë Feruzja e lau, e veshi me Paramithi. Nëna shihte se si i dhe ajo i thoshte:
se çfarë ishte 1 qershori. Nëna ime e mirë dhe e vuajtur, mes ërkombëtare siç u bë ëpr rroba të reja, e ushqeu dhe e vriteshin fëmijët dhe i hiqej “psho, se do të jap
psherëtimave me shumë brenga, më tregonte copëza të hebrejt dhe historitë dërgon te oda. Në fund dërgon një gjallë fëmija nga barku, babai unë, edhe pak sa të
kujtimeve që ishin më shumë se tragjike. tragjike të tyre. lajm që familja të vinte e ta merrte kishte parë se si gruan e rrëm- arrijmë”. Por fëmija
“Ç’të të them more djalë, - më rrëfente nëna ime, ashtu si Historia e veçantë flet më duke i dhënë porosi “Po qe se ju i benin dhe fëmijët ia digjnin të kërkonte ujë dhe
çdo nënë çame ia rrëfente fëmijëve të tyre. Ç’të të mollois shumë … bëni gjë djalit, unë do të vras gjallë, fëmijët shihnin se si nëna i thoshte përsëri
më parë, ja djalin 12-vjeçar Nail Gjinika kriminelët e Zervës Historia veten”. masakroheshin e thereshin si që të pushonte. Dhe
e dogjën të gjallë në furrë. – uf e zeza nënë, ç’të të them Ne tetor 1943, kur Naili Pleqësia e Margëllëçit e dërgoi kafshët prindërit e tyre, e çfarë një moment kuptoi se
more bir, sa histori të tilla kam unë për të të thënë”. Vërtet, nuk ishte më shumë se 12 djalin te familja. Lajmi mori nuk pa i madhi Zot në ato fëmija u bind dhe me
nuk ka familje came që nuk kujton me hidhërim jo më vjeç, ishte çoban me dhitë dhenë për një vit të tërë nuk pati kohëra. Pale të mendoje se bët vetëm vraponte.
prindërit që nuk i panë më, por fëmijët që nuk qeshën kurrë, e tij. Grupi kriminenl i asnjë grindje në fshat. kishte 1 qershor apo ditë të të Kur mendoi se duhej
që nuk gëzuan kurrë, që nuk e jetuan kurrë jetën si gjithë të Vasil Ballunit shkoi në Në varrimin pa trup të djalit të drejtave të njeriut. të ndalonte dhe t’i

Shpikja e re e Moskës, diplomacia ruse ka projektuar një Ballkan Perëndimor si shtet unik sipas modelit të
detajet apo rrugët e
realizimit të projektit,por
kuptohet se ky Ballkan
shtet unik
shumëkombësh planif-
ikohet që të drejtohet nga
Serbia. Ndaj dhe u shpall
në Beograd. Shtetet e
tjera të Ballkanit
Perëndimor do të jenë në
federatën e ardhshme
serbe si Dagestani apo
Çeçenia në Federatën
Ruse. Projekti i ri rus
mbështetet në arketipin e
Jugosllavisë Federative,
ku sundoi dhe drejtoi
Serbia shtetin unik
federativ dhe
shumëkombësh. Ndaj
duket presidenti serb pas
bisedimeve me Grushkon
deklaroi në 18 qershor se
“ishte një takim i
shkëlqyer. Miku njihet
në fatkeqësi”. Vështirë të
vesh bast nëse se sa do ta
shpëtojë mbyturin diplo-
matik president serb kjo
fije kashte diplomatike,
që i ofron Moska tani.
Rrethana e dytë,që duket
e nxiti këtë projekt
diplomatik rus të Ball-
kanit Perëndimor si një
shtet unik federativ dhe
shumëkombësh, është
përpjekja ruse për t’i
dhënë një frymëmarrje
artificiale projektit
politik të presidentit serb
Vuçiç për të ashtuquajtu-
rin “mini Shengen”.
Projekti serb i një min-
ialeance ballkaniko-
perëndimore me emrin
“mini Shengen” të
drejtuar nga Serbia, pësoi
fiasko shpejt, njëlloj si
projekti i mëparshëm
serbo-malazez i “Ballkan
6”i vitit 2013.BE nuk ia
zuri njëherë me gojë
emrin “mini Shengenit”
gjatë dy viteve. “Mini
Shengeni” i Serbisë,
ashtu siç e ka deklaruar
botërisht presidenti Vuçiç dhe
siç e ka lexuar e gjithë bota
diplomatike, me përjashtim të
Tiranës profane, e cila ende flenë
me ëndrrat e 1946, është rikriji-
mi i Jugosllavisë plus
Shqipërinë. Duke parë se projek-
ti i aleancës së shteteve ballkani-
ko-perëndimore, të drejtuar nga
Beogradi dështoi, Rusia i ofrohet
tani presidentit serb me projektin
më futurist qëBallkani Perëndi-
mor i “mini Shengenit”as for-
malisht të mos jetë federatë
shtetesh, por të krijohet si shtet
unik federativ dhe
shumëkombësh. Moska e din
nga përvoja e saj historike se
udhëheqësit ballkanikë mund t’i
rresh kollaj me projekte të
sundimit mbi shtetet dhe popujt
e tjerë.
Në komunikatën e MPJ të Rusisë
për bisedimet e zëvendësminis-
trit të jashtëm rus në Beograd
publikuar në 18 qershor në faqen
zyrtare të asaj ministrie, pasi
bëhet e ditur se palët diskutuan
problemet e rajonit, theksohet se
“për problemin e Kosovës u
nënvizua domosdoshmëria e
respektimit të sovranitetit dhe
tërësisë territoriale dhe interesat
e Serbisë”. Rusia i ofron Serbisë
në pjatë Kosovën si hap të parë
dhe pastaj gjithë Ballkanin
Perëndimor. Në fakt darovitja
ruse me Kosovën nuk është gjë e
re, sepse diplomacia ruse ka disa
vite që propagandon të drejtën
koloniale të Serbisë për Koso-
vën. Sidomos muajt e fundit
diplomacia ruse po e amplifikon
në të gjitha forumet ndërk-
ombëtare tezën e së drejtës së
Serbisë për Kosovën si pjesë të
saj. Obsesioni strategjik diplo-
matik rus është që të sfumohet
në një farë mënyre realiteti i ri
dhe momenti i zbritur diplomatik
ndërkombëtar se ka ardhur, dhe
ka kaluar madje koha, që Serbia
të pranojë dhe ta njohë zyrtarisht
realitetin politik dhe gjeopolitik
me emrin Kosovë.
Nuk mund të mos shkaktojë habi
qëndrimi jo serioz dhe
angazhimi antihistorik i
diplomacisë ruse në
mbrojtje të së drejtës
koloniale të Serbisë kur
qëndrimi i saj zyrtar ka
qenë se Kosova nuk do të
kthehet kurrë më nën
Serbi. Ministri i jashtëm i
Rusisë Sergej Lavrov në
nëntor të vitit 2005 ka
nënshkruar me pesë
ministra të tjerë të jashtëm
perëndimorë “Parimet
udhëheqëse të Grupit të
Kontaktit për zgjidhjen e
statusit të Kosovës”, në të
cilin u miratua unanimisht
në nenin 6 se :”Kosova
nuk kthehet më në situatën
e para marsit 1999. Nuk
do të ketë ndryshim në
territorin e tanishëm të
Kosovës, jo ndarje të
Kosovës dhe jo bashkim
të Kosovës me ndonjë
shtet apo pjesë të një shteti
tjetër”. Në ”Deklaratën e
Grupit të Kontaktit për
Kosovën” në 31 janar
2006 në Londër, të
nënshkruar me homologët
perëndimorë, ministri i
jashtëm rus Lavrov konfir-
mon përsëri se “Parimet
drejtuese të Grupit të
Kontaktit të nëntorit 2005
bëjnë të qartë se nuk do të
ketë kthim të Kosovës në
situatën para 1999, jo
ndarje të Kosovës dhe jo
bashkim të Kosovës me
një shtet apo pjesë të një
shteti tjetër”. Pra në disa
aktmarrëveshje ndërk-
ombëtare të të gjashtë
fuqive të mëdha diplo-
matike Moska pranon dhe
firmos se Kosova nuk do
të jetë më kurrë pjesë e
Serbisë. Është i njëjti
drejtues i diplomacisë ruse
edhe sot e kësaj dite,
Sergej Lavrov, dhe është
vërtet disgustozese si një
shtet i madh dhe diplo-
maci me aq përvojë mund
të katandiset të shkelë
brutalisht angazhimet e saj ndërk-
ombëtare, që i ka nënshkruar. Dhe
ka qenë i njëjti president i Ru-
sisë,që është edhe sot e kësaj dite,
Vladimir Putin, kur Moka
nënshkroi dokumentet ndërk-
ombëtare që Kosova nuk do të
kthehet kurrë më nën Serbi.
Po kështu ka harruar diplomacia
ruse edhe aktin tjetër historik të
vendimit të Gjykatës Ndërk-
ombëtare të Drejtësisë, e cila në
korrik 2010 me kërkesë të OKB
shqyrtoi dhe vendosi që pavarësia
e Kosovës është në përputhje me
ligjin ndërkombëtar dhe me re-
zolutën e famshme 1244 të KS të
OKB, rezolutë që citohet sot si
ungjill nga diplomacia ruse tre
herë në ditë për të pretenduar
kthimin e Kosovës nën Serbi. Dhe
askush nuk i përmend Rusisë se
me vendim të Gjykatës Ndërk-
ombëtare të Drejtësisë në 15
dhjetor 2004 Serbisë nuk i takon
asnjë referencë ndaj rezolutës dhe
dokumenteve të OKB, sepse
Serbia nuk ka qenë anëtare e OKB
në atë kohë.
Ajo që është e paimagjinueshme
është fakti se si diplomacia e
Kosovës dhe e Shqipërisë gjatë
gjithë këtyre viteve nuk ia kanë
kujtuar asnjëherë diplomacisë ruse
dhe asaj serbe se ministri i jashtëm
rus Sergej Lavrov, që është akoma
në atë post, ka pranuar zyrtarisht
që Kosova nuk do të jetë më pjesë
e Serbisë. Mirëse ministrat e
jashtëm dhe kryeministrat në të dy
shtetet shqiptare janë rastësi e
politikës dhe e zgjedhjeve dhe nuk
kanë asnjë lidhje me memorien
diplomatike shtetërore. Por është e
papranueshme që ministritë e
jashtme të të dy shteteve nuk i
mbushin dosjet dhe fjalimet e
titullarëve me memorien diplo-
matike rajonale dhe ndërk-
ombëtare, e cila flet me dokumen-
te dhe akte ndërkombëtare në
favor të pavarësisë së shtetit të
Kosovës.
Heshtja idiote shqiptare në arenën
ndërkombëtare për Kosovën
inkurajon Rusinë të dalë me rajon dhe në detet, që
projekte diplomatike, që shkelin e lagin atë. Nuk
mbi firmën e ministrit të shkoi kot
jashtëm rus dhe kërkojnë t’i zëvendësshefi i
kthejnë Serbisë koloninë e diplomacisë ruse
Kosovës, por edhe të shkojë më Grushko në 18 qer-
tej duke i ofruar Serbisë gjithë shor në patriarkanën
Ballkanin Perëndimor si pjesë të ortodokse serbe në
saj. Rusia tregohet kaq gjener- Beograd për
oze, sepse duke projektuar një bisedime me patri-
Ballkan Perëndimor si shtet unik arkun Porfirije.
federativ të drejtuar nga Serbia, Përfaqësuesi i lartë i
faktikisht ky shtet unik ballkan- ministrisë së jashtme
ik do të jetë nën hegjemoninë ruse sipas vetë
ruse, do të kemi një Rusi ball- deklaratës së tij në
kanike apo një Ballkan rus. komunikatën e pub-
likuar në faqen
Oferta e re gjeopolitike ruse po i zyrtare të kishës
bëhet Serbisë, por ajo në thelbin serbe, vlerësoi
e saj është ambicja e vjetër kontributin e kishës
afatgjatë e Rusisë për të ortodokse serbe, “që
kontrolluar detin Adriatik. Jo është i një rëndësie
rastësisht oferta është speciale” në veprimin
përqendruar në Ballkanin e politikës dhe rolit të
Perëndimor, e vetmja pjesë e Federatës Ruse në
gadishullit që nuk ka asnjë shtet Ballkan.
anëtar të BE. Në vend të in-
tegrimit euroatlantik Moska Shpikja e re diplo-
ofron integrimin alla ballkanik matike ruse e një
në një shtet unik federativ të Ballkani Perëndimor
drejtuar nga shteti më i si shtet unik mbi
fuqishëm ushtarak i Ballkanit modelin e Rusisë ka
Perëndimor, Serbia. Serbia është pamjen e një fantash-
e vetmja aleate strategjike e kence diplomatike,
Rusisë në Ballkan dhe i vetmi por e cila në fund të
shtet ballkanik anëtar i organiza- fundit shpreh ëndrrat
tës ekonomike ruse me perandorake në
emrin“Unioni Ekonomik Euro- sirtarin e Kremlinit,i
aziatik” dhe gjithashtu i vetmi cili nuk heq dorë nga
shtet ballkanik vëzhgues në ambicia për të pasur
organizatën ushtarake ndërk- dalje në detin Adri-
ombëtare ruse “CSTO”. atik dhe këtë ëndërr
mund ta realizojë
Jo rastësisht projekti rus është nëse modelon një
përqendruar në unifikimin e ri shtet unik federativ
nëpërmjet boshtit ortodoks, ku ballkaniko-
tre shtete Serbia, Maqedonia e perëndimor sipas
Veriut dhe Mali i Zi janë modelit të Rusisë
ortodokse dhe entiteti artificial i Federative.
quajtur “serpska republika”në
Bosnje-Hercegovinë është
ortodoks. Duke projektuar
shtetin e ri unik federativ ball-
kanik me ngjyrë dhe me domin-
im ortodoks Rusia synon një
bllok të fortë antiatlantik dhe
antiperëndimor në Ballkan si një
kështjellë e influencës së saj në
P a g e 1 4 O u r W o r d s

Dead Albanians due to Current Dictatorship in Albania will they get a resolution? (not done yet)

Lirak Bejko Dead

I vdekur nga Diktatori dhe
vjedhjet e familjes se tij,
Berisha

One last dictator

in Albania Left to
be judged!!!
Not done Yet!!
BURG
V o l u m e 1 2 , Is s u e 2 4 P a g e 1 5

A truth and a crime that Albanian Ismail Kadare did to this young man & no one is held accountable
P a g e 1 6 O u r W o r d s

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi ——presim rezultatet shpejt….

Deputeti Fatmir Xhindi

Gentian Zguri….rezultatet???
V o l u m e 1 2 , Is s u e 2 4 P a g e 1 7

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi—-presim rezultatet shpejt...

Isa Copa duke hetuar pronat ne Gjirin e Lalzit te familjes Konomi —— presim rezultatet
 P a g e 1 8 O u r W o r d s

Ngjarjet e pazgjidhura ne Shqiperi——presim burgimin e perjetshem te familjes diktatoriale Berisha!!

Kush e Organizoi Protesten? Ku ishin Organizatoret?

4 Fajtore pa Faj gjenden vdekjen ne 21 Janar 2011

Kush drejton forcat shteterore mbrojtese? Cilat jane procedurat e Policise para se te vrase?

Pronare banke ne Shqiperi, e papune!! Si te behesh Bilionere ne 3 muaj!!! Elvana Hana mbesa e
L.Berisha..Burg
V o l u m e 1 2 , Is s u e 2 4 P a g e 1 9

Vrasjet e krime te ndryshme te pazgjidhura ne Shqiperi….Burg...

The Blair Connection

Vjedhja e lejuar ne Shqiperi e pronave per tu nder-

tuar rezervat ashtu dhe e mineralit te brendshem ne
Shqiperi.
FLuturime Falas me urdher te
….

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Si pastroen parate nga peshku qe eshte qelbur nga koka!!! Burg

Spitalet e Ndertuara me leke nga Tirana

ne Qipro, Ishujt Keimen nepermjet nje
grup manaxhimi ne New Jersey, USA.
Keshtu jane pastruar shume para te
vjedhura ndaj popullit SHqiptare.

Si mund te pastrosh parate e vjedhura

nga viti 96-2005 nepermjet llogarive pa
emer ne ishujt jasht Shqiperise...
 P a g e 2 0 O u r W o r d s

Disa Ngjarje e pazgjidhura ne Shqiperi nga Prokuroria...Kur vete Ina Rama ka frike per Femijet e saj!!

?
Duet nje Kryeprokuror allcak qe te
zbardhi ceshtjet te pazgjidhura qe nga vi- Perse nuk u pane dokumentat qe verifikonin
tet 1944!! fjalet e Albana Vokshit dhe e dergonin te qeli
ate me bashkepunetoret?

Disa nga ceshtjet qe kane kaluar pa hetuar ne Shqiperi!!

So far in Albania the only way to make it is to keep

your promises and Ilir Meta and spouse is an ex-
ample of it….Will everyone else learn from it or
shatter in the high cliffs….the only victor in the Perse nuk u hetua shkelja e kushtetutes Shqiptare
election battles!!!! nga Prokuroria? A thua ka marr fund drejtesia?

Bilioneret e Rinj te pa Prekur ne Shqiperi qe bejn hesapet me $$$ e popullit me keq se S. Berisha...te shohim
ndryshimin dhe per A. Xhillarin (burg apo jo)

The leader of Opposition before now Premier in Albania

rather spend $$ on luxury vacations in US rather than face
the facts and reality in Albania!! Could it be that he’s so
implicated with the GOV. that he can end up serving life
sentences? Time will tell

Njerezit vdesin ne Shqiperi sepse Sekseri I lejeve

te ndertimit ne tirane Alban Xhillari me E.ramen
nuk cajn koke perhapesira midis ndertesave qe te
kalojn makinat e urgjences. Me ato ne Shqiperi, A pyet njeri ku eshte burimi I
kercenimet dhe blerjet ecin, po jo me ne pertej milionave $$ qe ky njeri eshte
Oqeanit. kukull?
Alban Xhillari Sekseri I
Lejeve te ndertimit tani kush
eshte se E.Rama iku?
V o l u m e 1 2 , Is s u e 2 4 P a g e 2 1

Vjedhja e Mineraleve, Pergjegjesit!!!!Burg...

Mineralet ne very te shqiperise te

monopolizuara!!! Perse?

Floriri nepermjet mineraleve

Vdesin njerezit per tu pasuruar njerezit e Kryem-

inistrit Shqiptare bashk me Fatos Nanon si sekretar
PD’s ne Washington DC. USA

Fluturime me parate e mineria-

ve te populit Shqiptare...

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Njerezit pergjegjes...Burg...

Stream Oil Albania has a direct connec-

tion to Shkelzen Berisha as well as to his
sister Argita Berisha...te tjeret kane vec
1% si kukull qe jane...

Si mund te vjedhesh token parate e prona- Argita & SHkelzen Berisha Pergjegjes per
rit te tokes me ane te kompanive nafte fan- vjedhjen e naftes nga pronaret….
tazme nderkoh fshiet nga pas vete KM.
 P a g e 2 2 O u r W o r d s

Disa mbikqyrje nga pertej Oqeanit mbi familjen Balliu!!!! BURG

Fahri Balliu I paprekshem ne
abuzime ndaj popullit te el-
basanit!!! Ta kthej koken pas
te shohi rrobat e grisura qe ka
pas...
Henris Balliu Guilty as part of
Gerdec Tragedy as well as be-
ing part of it!!!

A ka burra me ne ate vend???

700 Punetore te firmes Kurum ne
Elbasan ne proteste!

Kush nga keta nuk ka Ilegalisht Perfituar Financiarisht ne kurriz te popullit Shqiptare??? Te tere fajtore!!!

Human Right Violators as an inheritance from the so

called bearded man Tos Nano in Albania!!
V o l u m e 1 2 , Is s u e 2 4 P a g e 2 3

Lidhja Vokshi—Xheka —-Spahiu—-klani Berisha ...BURG

Albana Vokshi Florentia Xheka Arjan tartari

cfare kane keto te tre te perbashket/?
Jane kukuallat e Klanit Berisha duke mbajtur kompani
ne emer te tyre por qe gjenden Berishat nga pas

Kumbaret qe kane interesa financiare te perbashketa me opoziten e

Rames qe pagoi $$$ Fatos Nanos per postin e kryetarit!!!

Fatos Nano u debua nga posti Kryeministrit nga nderkombetaret Amerikane!!! Burg per vrasjen e Hajdarit

MIHAL DEDJA

Azem Hajdari I
vrare nga bash-
kepunimi Nano- Import Export I Droges ne kohen
Berisha!!! e Fatos Nanon ne Shqiperi ishte ne
kulm te larte te Europes...

Kryengritje
nga njerez Koha kur Ishte Fatos Nano ne pushtet ne
me arme per Shqiperi , kur krimi dhe rrembimi ishte 1
parate e mij perqind lart
vjedhura ne kohen piramidale
& ate qe vijoi me pas me fatosin
 P a g e 2 4 O u r W o r d s

Media, korrupsioni ne Shqiperi nga Berisha tek basha tek rama nuk ndeshkojn asnje ne RAPISCAN Scandal
A do e ndoshkoj njeri Rapis-
can dhe njerezit e tyre ne
shqiperi ne burgjet Ameri-
kane? A jane institucionet
Amerikane ok me korrup-
Sold billions of shares of con- sionin? SEC?
tract of Rapiscan for 50 cents
USD.

Vrasesi ne 21 janar tani ne krah te Edi Rames, vrasesit bashk ne zgjedhje, ai qe I nxorri dhe ai qe I qelloi...
V o l u m e 1 2 , Is s u e 2 4 P a g e 2 5

Te perziet mafia e naftes dhe tere diplomatet pjese e tyre...

Dritan prifti u Aktivizua per te prishur leket e naftes qe Meta do jepte me

urdher nga kompanite e naftes offshore qe moren urdher nga Berisha.

Urdheri jepet dhe prifti helmoet dhe vdes me pas….kush ka helmin dhe ku
po mbaet qe po vdesin shume me Lukemia...po perdoret stili Putin ne 20
vjetet e fundit ne Shqiperi per te helmuar njerezit…
Patozi pjese e droges me Edi Ramen...

Minatoret e shtypur dhe perse nuk investoet ne fabika ne shqiperi...

Minatoret ne MIHAL DEDJA

Shqiperi vdesin
se Saimir Mane
do te shkeli mbi
kafka njerezisht Droga qe filloi biznesin e pastrimit
per te pastruar te parave ne Shqiperi...perse nuk
parate e mafias... investoet ne fabrika por ne droge?

\
Lavatricja e parave te balkanit…
Escobar 2021
 P a g e 2 6 O u r W o r d s

A Funksionon Kontrolli Shtetit ne Shqiperi

Shembujt e Parave qe vijn

drejt SHBA nga vendi me I
Varfer ne Europe... Perse?
Poverty….

Berisha & Podesta group looses Albanian Americans oust the premier SB Jail & restitution for Podesta

The Albanian Mafia Lobbies

against the rest of Albanian Ameri-
cans!!! The Global War Continues..
Nje vrime ne uje me keshillat Will it escalate into world conflicts?
drejt Shqiperise….zvogelimi I
reputacionit te Podesta
Group per hir te familjes Ber-
isha… SO far no more Prem-
ier...how do you like those
apples?

Same status Quo as before, what’s

Is the money being diverted to the Podesta group
for retaliatory against those that tell the truth
outside of Albania? So far YES...the war goes on..
hiding behind AMB. LU in Alba-
nia? Who is controlling our US em-
bassy since its not our state dept…
Two embassies inside one in Alba-
nia: one that sells everything for a
price and is governed by local mafia
not our state dept, another who
deals in apps current rate 30k USD
a person...Time to clean house in
Albania
 V o l u m e 1 2 , Is s u e
Universiteti i Sorbonës: Mathieu Aref, mbrojti tezën e doktoraturës "Kërkime mbi Pellazgët, si origjinë e
Universiteti i Sorbonës: Mathieu Aref, mesapishtja
mbrojti tezën e doktoraturës "Kërkime mbi
Pellazgët, si origjinë e civilizimit grek"
· kelto-gjermanikja, letonishtja,
Tabela e lëndës
- Ndikimi i pellazgjishtes së lashtë mbi
gjuhën greke, latine dhe gjuhët e tjera
- Toponime dhe oronime
- Fjalë të vjetra të tipit të përgjithshëm
- Fondi i vjetër pellazg dhe leksikologjia e
tij
- Pellazgo - shqipja
- Ndikimet e nënshtresës pellazge (mbi
gjuhën baske, armene, anglo - saksone, kelte e
gjermanike)
- Pellazgo - shqipja dhe greqishtja
- Pellazgo - shqipja dhe latinishtja
- Pellazgo - shqipja dhe etruskishtja
- Pellazgo - shqipja dhe thrako-ilirishtja,
2 4
Kosovo Border giving land to Montenegro, why?
civilizimit grek"
- Pellazgo -shqipja dhe
lituanishtja dhe umanishtja
- Pellazgo - shqipja dhe
ndërfutje të ndryshme
- Baskët dhe gjuha e tyre
PARATHËNIE
Ky libër do të befasojë shumë
lexues. Ai nuk nguron të
ndërmarrë një qëndrim krejt të
kundërt ndaj asaj, që, me sa
duket, është një e vërtetë e
ndërtuar. A mos ka qenë i mbi-
vlerësuar vendi i Grekëve në
historinë e Gadishullit Ballkanik
dhe, me sa duket, vetvetiu e pa
nxjerrë pikëpyetje, ne jemi
mësuar ta ngjisim deri në
periudhën Mikeniane e madje
edhe më tej dhe ta vendosim
pothuajse natyrshëm si të ketë
qenë faktori thelbësor i historisë
së këtij rajoni? Të varur, pas
shumë shekujsh kulture klasike,
P a g e 2 7
nga imazhi që Helenët i japin së kaluarës së tyre, a mos, për i bën të lulëzojnë. Por ata që i
shkak të tyre, kemi harruar se kultura të tjera, të cilat nuk ishin kapërcyen këto përfaqësime
aspak Greke, kanë ekzistuar në këtë pjesë të Europës dhe mund dashamirëse mitike, si historiani
ta kenë ndihmuar atë, duke i dhënë fizionominë që tashmë është Herodot, e dinin se historia e së
e saja, pikërisht në momentin kur “mrekullia greke” shfaqi një kaluarës së rajonit nuk ka qenë
qytetërim, trashëgimtarë të të cilit, në shumë aspekte, ne ende një kalim i thjeshtë dhe në vijë të
jemi? Ka një farë kohe, që një hulumtues amerikan i është vënë drejtë, i cili, duke u nisur nga
kësaj përçapjeje ikonoklase: kjo ne na ka kushtuar një libër të zanafillat, e përfundonte pa
bujshëm “Athina e zezë”, ku perëndesha e bardhë me sy ngjyrë diskutim vijimësinë për bash-
deti, Perëndesha e diturisë, mbrojtëse e Athinës, ka një të kaluar këkohësit e tij. Evokohet për
afrikane dhe ku helenizmi papritmas e gjen veten borxhli ndaj Athinën, por edhe për shumë
pjesësh të tëra të qytetërimit në Egjipt ose në Feniki. vende të tjera, një popullsi e
lashtë më e kahershme se bano-
Në këtë vepër, Aref Mati hulumton në një tjetër drejtim dhe rët aktualë, që ishte popullsia
ravijëzon një botë tjetër, atë Pellazge, së cilës Grekët i detyrohen Pellazge. Dhe ata që kanë shqyr-
për një pjesë jo të vogël të së kaluarës së tyre. Por kësaj here ajo tuar identitetin e këtyre Pel-
nuk duhet kërkuar jashtë apo matanë deteve, ajo duhet të ketë lazgëve ishin më se të detyruar
qenë aty, në Ballkan, përpara Grekëve, dhe këtyre, kur mbërritën, që ta njihnin faktin se ata nuk
nuk u mbeti gjë tjetër veçse të depërtonin e të merrnin atë çfarë ishin Grekë dhe se nuk mund të
ajo u ofronte. ishin Grekë. Sipas një arsyetimi
mbi gjuhën, që ata mund të kenë
Duke mbrojtur këtë vizion të së kaluarës më të lashtë të folur, Herodoti arrinte në
Greqisë, Aref Mati, në thelb, nuk bën gjë tjetër veçse përsërit atë përfundimin se ata ishin barbarë,
që grekët, apo të paktën ata më mendjemprehtët, e kanë thënë një rrjedhim sipas kuptimit të
qysh prej shumë kohësh midis tyre. Sigurisht që për ata ka qenë mirëfilltë të nocionit gjuhësor,
më e përshtatshme, që në sytë e athinasve të epokës klasike të pse ata flisnin një idiomë tjetër,
thonë se Grekët kanë qenë gjithmonë aty, se ata kanë qenë autok- të ndryshme nga greqishtja. Por,
tonë në kuptimin e mirëfilltë të fjalës, d.m.th. pasardhës të të gjithashtu, është pranuar se këta
moçmëve, që kishin lindur aty qysh në kohë që nuk mbahen barbarë, (barbarë meqenëse
mend, nga toka e vetë Atikës, ashtu si bimët që toka e saj pjellore prirja ka qenë që të shihnin tek ta
P a g e 2 8 O u r W o r d s

Declassified (continues)
V o l u m e 1 2 , Is s u e 2 4 P a g e 2 9

Declassified pg2
P a g e 3 0 O u r W o r d s

Declassified 3
V o l u m e 1 2 , Is s u e 2 4 P a g e 3 1

Declassified 4
 P a g e 3 2 O u r W o r d s

2nd New Pipeline in the hands of the Mafia in the Balkans...Will USAID Fund Mobsters or Freedom?

Sokol Olldashi the opposition inside the GOP in Albania gets assassinated and no one investigates...Suspect one ?
V o l u m e 1 2 , Is s u e 2 4 P a g e 3 3

Balkans 2 New Pipelines in the hands of the Mafia, Cold War? (land grab ownership Nazi style)

Vjollca Mece & Dritan Shtylla kidnapping/killing children in communism era in Albania now heading NGO!!!
 WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

“ N E W L I F E ” J E T A E R E me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
1774 - 76 street
Suite D3 Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
Brooklyn, New York tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
11214
ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Phone: 718-594-0511
Fax: 201-795-4795
Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
E-mail: Endri@newlifeaaco.org gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bash-
kimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.
Building a Future One Person At a Time...

Universiteti i Sorbonës: Mathieu Aref, mbrojti tezën e doktoraturës "Kërkime mbi Pellazgët, si origjinë e civiliz-
vetëm njerëz të egër pa asnjë
qytetërim), pra gjithsesi këta kishin
jetuar në tokën e tyre dhe mund të
kenë patur ndikim dhe t`i kenë dhënë
Grekëve pasardhës elemente jo të
pakta nga kultura e tyre. Kuptohet që
këta Grekë do ta kenë damkosur
Herodotin për tradhti ndaj helenizmit
dhe do ta kenë denoncuar për dasha-
ligësinë e tij - gjë do të bëhet objekt i
një trajtese të vogël të Plutarkut - e
cila e shtyn atë të njohë cilësitë e
barbarëve, dhe kjo, sipas atyre, i
zhvlerëson bashkëpatriotët. Por
Herodoti ka patur shumë të drejtë:
Grekët nuk kanë qenë të parët mbi
këtë tokë dhe, nëse ka patur të tjerë
më parë, atëherë është më se e qartë
se u detyrohen atyre për një pjesë të
rëndësishme të qytetërimit. Kërkimet
e gjuhëtarëve të kohëve tona mbi
greqishten - duke cituar vetëm këta -
e tregojnë gjerësisht, se : gjuha greke,
kjo gjuhë që përcaktonte helenen
kundrejt barbarëve, duke përfshirë
shumë terma, që nuk janë aspak
greke, të cilat përcaktohen, për shem-
bull, si parahelene dhe që emërtojnë
krejt florën dhe faunën mesdhetare,
që Grekët i kanë zbuluar duke mbër-
ritur në tokën e Heladës. Kjo mund të
thuhet edhe për termat para-indo-
europiane, të cilat të çojnë drejt asaj
që mund të trajtohet si një nënshtresë
e lashtë e popujve të vendosur në
rajon përpara se folësit indo-
europianë - si p.sh. grekët - të fillonin
të përhapeshin aty. Këto mund të jenë
edhe fjalë të shpjegueshme nëpërmjet
indo-europianes, por që nuk i për-
kasin fjalorit grek dhe nuk paraqesin
trajtime fonetike të pritshme për këtë
gjuhë. Dhe, pikërisht këtu, ne gjejmë
të famshmit pellazgë, për të cilët flet
tradita: megjithëse nganjëherë është
dashur, që, nga ndonjë përçapje jo e
bazuar, ta përcaktojnë me termin
pellazg këtë shtresë gjuhësore, indo-
europiane, por jo greke, dhe e cila
mund të të kthejë sërish në popullsi
të vendosura në këto vise, të cilat
tashmë do të kenë përdorur një të
folur të tipit indo-europian, por që
nuk do të ketë qenë helene.
Vepra e Aref Matit ngulitet në
vijimësinë e këtij hulumtimi dhe nuk
është pa paraardhës shkencorë.
Ashtu si edhe ata, ai hulumton këtë
pjesë jo të vogël, kundrejt asaj që
është greke që e fsheh helenizmin,
këtë pjesë tjetër pa të cilën nuk do të
kishte patur mrekulli greke. Por këtë
ai e bën qartë, duke propozuar një
tezë: se duhen bërë vrojtime nga ana
e Shqipërisë për të kuptuar këta
pellazgë misteriozë, për të konceptu-
ar atë çfarë kanë zbuluar këta grekë
duke mbërritur në Heladë dhe që i
bëri ata ashtu si ata u bënë. Kjo
mund të të habisë. Çfarë mund të
ketë qenë e përbashkët, të cilën
Herodoti e quante të rëndësishme,
midis këtyre paraprijësve të grekëve
në tokën e vendit të tyre dhe këtij
populli të sotëm, pra shqiptarëve, që
aktualiteti i mëvonshëm e bëri të
dalë në problematikën e francezëve?
Shqiptarët në sytë tanë na janë dukur
si një nga popujt dytësorë në kufijtë
e kombeve të mëdha, të cilët bënë
historinë. Dhe, megjithatë, a nuk
janë rrënojat e këtyre ilirëve që kanë
pushtuar Ballkanin në antikitet, por
që në ndryshim me grekët apo latinët
- si të thuash nuk na ka lënë asnjë
dëshmi të drejtpërdrejtë mbi gjuhën e
tyre dhe që vetëm arkeologjia - mjaft
e zhvilluar në Shqipëri pas Luftës II
botërore - fillon ta nxjerrë nga errësi-
ra? Sigurisht që gjuha e sotme shqipe
ka evoluar shumë qysh prej kohëve
antike; sigurisht që vendi, megjithëse
ka qenë fanatik në ruajtjen me
krenari të personalitetit të tij përballë
racave të tjera, është përballur me
vizitorë të shumtë njëri pas tjetrit apo
edhe me pushtues të shumtë. Por nuk
është e papërligjur që të përpiqesh të
nxjerrësh gjithçka sa mundesh për të
njohur Shqipërinë, qytetërimin e saj,
gjuhën e saj, nga e cila arrijmë të
sqarojmë këtë të kaluar ballkanike që
na ka shpëtuar. Por lipset ta njohësh
edhe më këtë vend dhe, madje do të
thoja, ta dashurosh atë. Ndërkohë që
kjo njohje dhe kjo dashuri për vendin
e shqiponjave nuk i mungon Aref
Matit, sepse edhe ai vetë është me
zanafillë shqiptare.
Aref Mati e njihte shumë mirë
gjuhën shqipe. Kjo mund të duket e
thjeshtë, por nuk është kështu: njohja
e gjuhës shqipe nuk është shumë e
përhapur në Francë, as në vendet e
tjera europiane. Pothuajse kurrë,
asnjëri prej atyre që kanë patur prirje
ndaj historisë antike të Gadishullit
Ballkanik nuk e ka praktikuar këtë
gjuhë: në propozimet e tyre ata nuk e
kanë futur këtë fakt për të rindërtuar
të kaluarën. Mbi të gjitha, gjuha
shqipe a mos është një gjuhë për të
cilën na jepet e drejta të quhet si “e
mëvonshme” përbri greqishtes dhe
latinishtes, të dëshmuara mjaft mirë
për Antikitetin, dhe kjo deri aty sa ne
të rrezikojmë të harrojmë se ka patur
krah tyre, dhe në rastin konkret
përpara tyre, popuj që flisnin gjuhë
të tjera, por ndër këto gjuhë, gjuhët e
emërtuara “barbare” sot ne të mos
mundemi t`i arrijmë? I tillë është
rasti në veçanti për këta ilirë : për të
krijuar një ide për të folurën e tyre
nuk ka mënyrë tjetër, veçse duke u
orvatur të ngjitemi në vazhdën e
kohërave, duke u nisur nga gjuha e
sotme shqipe, për t`u përpjekur të
rigjejmë në gjurmët gjuhësore që mund
të vlerësohen si të lëna nga ilirët, si dhe
në veçanti në emrat e përveçëm ose
emrat e vendeve që ne njohim për
hapësirën gjeografike ku ky popull ka
banuar (i cili ka mundur madje të
shtrihet matanë zonës së populluar nga
ilirët e epokës klasike të grekëve ose të
epokës romake, gjë që është e mundur
të sqarohet nëpërmjet gjuhës shqipe).
Metoda gjuhësore duhet të jetë rig-
oroze: ajo duhet të krijojë lista termash
dhe të ravijëzojë etimologjinë e tyre.
Prej nga edhe rrjedh një aspekt kate-
gorik, që është i nevojshëm për një
pjesë të veprës, pjesë që paraqitet në
formën e listës së fjalëve, bashkë me
interpretimin që është propozuar për
ato. Gjithsesi, kjo është një përçapje e
nevojshme dhe mund të ngazëllejë që
një dokumentacion i tillë tashmë është
ofruar dhe është futur në debatin
shkencor.
Por ka edhe pjesë të tjera, ku Aref
Mati trajton historinë e vendit të tij, të
zakoneve të tij. Dhe këto përbëjnë faqet
nga më tërheqëset të kësaj vepre, ato
më pasionantet, ku autori na përshkru-
an vendin, na bën të kuptojmë
gjeografinë e tij plot kontraste, na
kujton historinë e tij drithëruese, na bën
të marrim pjesë në një festë vendase
ose të admirojmë zakonet e kësaj apo
asaj krahine. Kjo, ndoshta, mund të
duket sikur qëndron shumë larg një
përçapjeje historike, një hulumtimi mbi
historinë më të lashtë të kësaj pjese të
Europës, e cila mund të dalë nga një
dijetar me mendje të ftohtë, që punon
në qetësi dhe në heshtje në kabinetin e
tij. Por, ashtu siç e shpjegon shumë
mirë Aref Mati, përçapja shkencore
nuk mund të jetë e njëjtë për sektorët,
në të cilët ne jemi aq mirë
të dokumentuar, si Greqia
ose Roma e lashtë, si dhe
për këtë botë të pjesës së
brendshme të Gadishullit
Ballkanik, mbi të cilin
burimet tona janë të rralla -
dhe jo gjithmonë të infor-
muara mirë.
Historiani duhet të
shndërrohet në gjeograf, në
gjuhëtar, në folklorist dhe
në shumë specialitete të
tjera, nga të cilat secila sjell
dritën e saj dhe mundëson
për të arritur në siguri
absolute, pa dyshim jo pa u
gabuar, por të paktën për të
ngritur njërin cep të
mbulojës - dhe për të arritur
të shohësh se përkrah
qytetërimeve klasike kanë
ekzistuar edhe popuj të
tjerë, të cilët kanë patur
edhe ata vendin e tyre në
histori. Është ky thelbi i
veprës së Aref Matit për
Shqiptarët dhe stërgjyshërit
e tyre të lashtë. Ne nuk na
mbetet gjë tjetër, vetëm t`i
urojmë të japë ndihmesën e
tij për të ngjallur interesin
dhe dashurinë për një vend,
që ende mbetet tejet i
panjohur.
DOMINIK BRIKEL
(Dominique Briquel)
Profesor në Universitetin e
Parisit - Sorbonë