Professional Documents
Culture Documents
Bài 0: Bài mở đầu: Đối tượng và phương pháp nghiên cứu Tư tưởng Hồ Chí Minh 5
Bài 1: Cơ sở, quá trình hình thành và phát triển Tư tưởng Hồ Chí Minh 7
1. Cơ sở khách quan 7
A. Bối cảnh lịch sử - xã hội hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh * Xã hội Việt Nam cuối
thế kỉ 19, đầu thế kỉ 20 7
2. Nhân tố chủ quan của HCM (những phẩm chất đáng quý của HCM) 10
3. Phẩm chất đạo đức cách mạng và khả năng hoạt động thực tiễn của HCM 10
II. CÁC GIAI ĐOẠN HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA TƯ TƯỞNG HCM 11
1. 1890 - 1911: Hình thành tư tưởng yêu nước và chí hướng cứu nước 11
2. 1911 - 1920: Tìm tòi con đường cứu nước, giải phóng dân tộc và đã tìm thấy con
đường giải phóng cho dân tộc 11
3. 1920 - 1930: Giai đoạn hình thành cơ bản tư tưởng và con đường Cách mạng Việt
Nam. 11
4. 1930 - 1945: Là giai đoạn vượt qua khó khăn, thử thách kiên trì con đường đã xác
định cho Cách mạng Việt Nam. 12
5. 1945 - 1969: Giai đoạn tư tưởng HCM tiếp tục phát triển và hoàn thiện 12
BÀI 2: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC VÀ CÁCH MẠNG GIẢI
PHÓNG DÂN TỘC 13
b. Độc lập dân tộc là nội dung cốt lõi của vấn đề dân tộc, thuộc địa 13
c. Chủ nghĩa yêu nước, một động lực chính của sự phát triển đất nước. 13
II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc 14
2. Cách mạng giải phóng dân tộc muốn giành được thắng lợi thì phải đi theo con
đường cách mạng vô sản 15
3. Cách mạng Giải phóng Dân tộc do Đảng cộng sản lãnh đạo. 15
5. Cách mạng giải phóng dân tộc cần tiến hành, chủ động, sáng tạo, có thể nổ ra và
giành thắng lợi trước Cách mạng Vô sản ở chính quốc. 16
6. Cách mạng giải phóng dân tộc cần tiến hành bằng Cách mạng bạo lực. 16
Bài 3: Tư tưởng Hồ Chí Minh về Chủ nghĩa Xã hội và Con đường quá độ lên Chủ nghĩa
Xã hội ở Việt Nam 17
a. Mục tiêu 18
b. Động lực 18
II. Con đường biện pháp quá độ lên Chủ nghĩa Xã hội 19
1. Con đường 19
c. Nội dung 20
2. Biện pháp, phương châm thực hiện bước đi: đi dần dần từng bước một, thận trọng,
vững chắc. 20
I. Quan niệm HCM về vai trò và bản chất của Đảng Cộng sản Việt Nam 22
II. Tư tưởng HCM về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh 23
1. Xây dựng Đảng - quy luật tất yếu của sự phát triển của Đảng 23
b. Xây dựng Đảng về mặt chính trị bao gồm các nội dung sau: 24
d. Về đạo đức 24
Bài 5: Tư tưởng Hồ Chí Mình về đại đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế 25
1. Vai trò của đại đoàn kết dân tộc đối với sự nghiệp Cách mạng 25
b. Đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của Cách mạng Việt Nam 25
a. Đại đoàn kết dân tộc là đại đoàn kết toàn dân 25
b. Các nguyên tắc xây dựng và hoạt động của khối đoàn kết dân tộc: 26
a. Hình thức của khối đại đoàn kết dân tộc là mặt trận dân tộc thống nhất 26
a. Thực hiện Đoàn kết quốc tế nhằm kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại
=> tạo sức mạnh tổng hợp cho Cách mạng Việt Nam 27
b. Thực hiện Đoàn kết quốc tế nhằm cùng nhân dân Thế giới thực hiện thắng lợi các
mục tiêu Cách mạng. 27
a. Lực lượng 27
b. Hình thức 27
- Hồ Chí Minh khẳng định: hình thức đoàn kết quốc tế sẽ hông qua các tầng mặt trận
và các tổ chức hội: 27
a. Đoàn kết trên cơ sở thống nhất mục tiêu và lợi ích, có lý, có tình 28
BÀI 6: TƯ TƯỞNG HCM VỀ XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC CỦA DÂN, DO DÂN VÀ VÌ DÂN
29
1. Quan niệm của HCM về Nhà nước của dân, do dân và vì dân (dễ thi vào) 29
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự thống nhất bản chất giai cấp công nhân + tính nhân
dân + tính dân tộc của Nhà nước 29
b. Sự thống nhất giữa bản chất GCCN với tính nhân dân và tính dân tộc của Nhà nước
30
4. Xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh (không thi vào) 30
1. Những quan điểm chung của HCM về văn hoá (tự đọc) 32
2. Tư tưởng HCM về mốt số lĩnh vực chính của văn hoá (thi vào) 32
• Thực chất là thực hiện đời sống mới với 3 nội dung: Đạo đức mới, lối sống mới và
nếp sống mới. 32
1. Vai trò của đạo đức đối với sự nghiệp Cách mạng. 32
• Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của Chủ nghĩa Xã hội. 33
2. Những phẩm chất đạo đức của người Việt Nam trong thời đại mới 33
ĐỀ CƯƠNG 35
2. (bài 1) Sự hình thành và phát triển của TT HCM. (khó thi vào) 35
3. (bài 2) TT HCM về vấn đề dân tộc và Cách mạng giải phóng dân tộc (học hết) 35
5. (bài 3) Thời kỳ quá độ (con đường - biện pháp) (học tổng quát) (ít thi vào hơn câu 4)
35
Mác quan niệm, có 2 bộ phận cấu thành nên con người: Tự nhiên (sinh học) -
Xã hội [con - người]. Thích nghi, hoàn cảnh.
Stenographer: Hoàng Lưu Trang 7 / 35
Tư tưởng Hồ Chí Minh GV: cô Thuý Thanh trường ĐH Ngoại Thương
- Gia đình: Sinh ra trong gia đình nhà Nho yêu nước. Tấm gương yêu nước thương
dân của người cha có ảnh hưởng sâu sắc đến sự hình thành tư tương, nhân cách của
Hồ Chí Minh.
Trong gia đình, cả anh trai và chị gái đều tham gia hoạt động yêu nước
chống Pháp.
- Quê hương: Nghệ An là mảnh đất giàu truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại
xâm. Nghệ An còn là mảnh đất giàu truyền thống văn hóa, hiếu học, vượt khó (thiên
nhiên không đc ưu đãi, con người có chí vượt khó rất là lớn) .
=> Những truyền thống tốt đẹp của quê hương cũng có tác động lớn đến sự hình
thành tư tưởng Hồ Chí Minh.
B. Tiền đề về mặt tư tưởng, lý luận
a. Giá trị văn hoá truyền thống Việt Nam
- Hồ Chí Minh đã tiếp thu, phát triển những truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt
Nam: yêu nước, nhân nghĩa, đoàn kết, cần cù, lạc quan
- Yêu nước ở Hồ Chí Minh gắn liền với Chủ nghĩa Xã hội
(các cụ yêu nhưng gắn với chế độ). [yêu nước như sợi chỉ đỏ xuyên suốt
trong truyền thống dân tộc ta]; [bác nói trong văn kiện ĐH Đảng: Dân
ta có một lòng nồng nàn yêu nước].
- Tình yêu thương con người ở Hồ Chí Minh đã vượt khỏi phạm vi biên giới
quốc gia, người dành tình yêu cho những người cùng khổ trên toàn thế
giới.
- Đoàn kết của Hồ Chí Minh đã mở rộng ra thành đoàn kết quốc tế.
- Hồ Chí Minh cũng tiếp thu xuất sắc truyền thống cần cù của dân tộc. (Bác
làm đủ nghề để kiếm sống: cào tuyết, đốt lò, thợ ảnh, vẽ tranh sơn mài,
nghề bồi bàn, etc)
- Lạc quan ở Hồ Chí Minh đã phát triển thành lạc quan Cách mạng: dù Cách
mạng có khó khăn đến mấy thì mình cũng vượt qua.
b. Tinh hoa văn hoá nhân loại
* Tinh hoa văn hoá phương Đông:
- Hồ Chí Minh đã tiếp thu nho giáo một cách biện chứng, có chọn lọc:
- Tiếp thu những mặt tích cực của nho giáo: Tề gia trị quốc bình thiên hạ, đề
cao việc tu dưỡng đạo đức cá nhân, đề cao lễ nghĩa, học vấn, mong ước xã
hội thái bình.
Stenographer: Hoàng Lưu Trang 8 / 35
Tư tưởng Hồ Chí Minh GV: cô Thuý Thanh trường ĐH Ngoại Thương
- Phê phán những mặt hạn chế của nho giáo: Phân chia đẳng cấp (coi khinh
phụ nữ, coi khinh lao động chân tay, tư tưởng bảo thủ, gia trưởng, etc).
- Cải biến một số phạm trù đạo đức của nho giáo cho phù hợp với hoàn cảnh
mới. VD: chữ trung, chữ hiếu, (trong nho giáo, trung là với vua, hiếu là với
bố mẹ mà thôi). Cụ Hồ thay đổi: trung với nước, hiếu với dân. Chữ hiếu của
cách mạng được mở rộng ra, ko chỉ giải phóng cho bố mẹ mà cho cả dân tộc
mình.
Thuyết tam cương: vua - tôi
cha - con
chồng - vợ
đối tượng 2 phải phục tùng tuyệt đối đối tượng thứ 1.
- Phật giáo: Hồ Chí Minh cũng tiếp thu những tư tưởng tốt của Phật giáo: như
là từ bi, bác ái, cứu khổ, cứu nạn. Tình yêu thương con người sâu sắc của phật giáo.
cứu khố,: cho nhân loại, ko lấy vợ, lấy chồng, có lý tưởng riêng.
cô kể chuyện: Hồn bướm mơ tiên: Chùa Long Giáng (đây là một ngôi
chùa ở Bắc Ninh nhưng theo cô, đó có thể chỉnh là chùa Hàm Long): Chú tiểu Lan
Bác Hồ nhìn ra, Giải phóng khỏi giai cấp áp bức. Đạo phật => giác ngộ
=> giải phóng con người.
- Hồ Chí Minh tiếp thu tư tưởng bình đẳng chất phác, tư tưởng về một cuộc
sống giản dị, chăm lo làm điều thiện
* Văn hoá phương Tây:
- Người đã tiếp thu tư tưởng tự do, bình đẳng bác ái, tư tưởng về quyền sống, quyền
mưu cầu hạnh phúc, tư tưởng dân chủ, etc.
- Thiên chúa giáo: Hồ Chí Minh cũng tiếp thu tình yêu thương rộng lớn, lòng bác ái
cao cả của thiên chúa giáo.
c. Chủ nghĩa Mác - Lênin
- Là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận của tư tưởng HCM. Đây cũng là
những cơ sở để Bác ...
- Bác tiếp xúc với tư tưởng Lênin vào 1920 qua Luận cương về các vấn đề dân tộc
thuộc địa. Bác tiếc mãi một điều là chưa được gặp Lê-nin (Lê nin cùng thời với Bác
(sống ko thọ lắm), Mác, Ăng-ghen chết ở thế kỉ 19 - Bác sinh ra thì họ chết hết rồi.
II. CÁC GIAI ĐOẠN HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA TƯ TƯỞNG
HCM
1. 1890 - 1911: Hình thành tư tưởng yêu nước và chí hướng cứu nước
- Giai đoạn này, HCM sinh ra và lớn lên trong nỗi đau của người dân mất nước, là
giai đoạn người nhận được sự giáo dục của gia đình, quê hương về lòng yêu nước
thương dân. Là giai đoạn Người băn khoăn trước sự thất bại của người dân yêu
nước của dân tộc Việt Nam.
2. 1911 - 1920: Tìm tòi con đường cứu nước, giải phóng dân tộc và đã tìm thấy
con đường giải phóng cho dân tộc
- Giai đoạn này, người đã trải qua thực tiễn ở các nước chính quốc và thuộc địa.
Người nhận thấy: ở đâu cũng chỉ có hai “giống người”: Bóc lột và bị bóc lột.
- Đến năm 1919, HCM gia nhập vào Đảng Xã hội Pháp, viết bản yêu sách của Nhân
dân An Nam gửi tới hội nghị Véc-xai đòi chính phủ Pháp thừa nhận quyền tự do
dân chủ của nhân dân Việt Nam.
- 7/1920: HCM đọc luận cương của Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa, từ đó,
người đến với chủ nghĩa Mác - Lênin một cách tự giác.
- 12/1920: Tại đại hội Tua, HCM đã bỏ phiếu đi theo/tham gia tổ chức Quốc tế Cộng
sản. Chuyển lập trưởng từ một người yêu nước sang lập trường của một người
Cộng sản. [Mốc quan trọng] [không còn tự do nữa, đi đâu cũng do Tổ chức sắp
xếp, Đi Nga cũng là do tổ chức cử đi học]
1911 sang Pháp., 1912: Đi vòng quanh các nước Châu Phi, ...
1917 Bác hoạt động cực kỳ sôi nổi
3. 1920 - 1930: Giai đoạn hình thành cơ bản tư tưởng và con đường Cách mạng
Việt Nam.
- Giai đoạn này, người trải qua hoạt động thực tiễn và lý luận cực kỳ sôi nổi trên địa
bàn các nước Pháp (1921 - 1923). Liên Xô (1923-1924). Trung Quốc (1924 -
1927). Thái Lan (1928 - 1929).
- Thời kì này, người cũng viết nhiều bài báo, tác phẩm để tố cáo tổ chức Thực dân.
Và đề cập mối quan hệ mật thiết giữa Cách mạng ở thuộc địa và Cách mạng Vô
sản ở chính quốc.Và khẳng định Cách mạng Việt Nam là một bộ phận của Cách
mạng thế giới.
- Kết luận: 1930 Đảng cộng sản Việt Nam. Đánh dấu sự hình thành cơ bản về con
đường Cách mạng Việt Nam
Stenographer: Hoàng Lưu Trang 11 / 35
Tư tưởng Hồ Chí Minh GV: cô Thuý Thanh trường ĐH Ngoại Thương
4. 1930 - 1945: Là giai đoạn vượt qua khó khăn, thử thách kiên trì con đường đã
xác định cho Cách mạng Việt Nam.
- Khó khăn vì Bác đã bị tổ chức Quốc tế Cộng sản hiểu sai: Tiến hành Cách mạng đi,
có khi lại thắng trước CM ở chính quốc - Tổ chức không cho rằng như vậy. Buộc
phải đổi tên ĐCS Việt Nam thành ĐCS Đông Dương. họ bắt Bác Hồ đi học thêm
về lý luận ở Liên Xô. (30-31)
- Trên cơ sở xác định chính xác con đường Cách mạng Việt Nam, Nguyễn Ái Quốc
đã kiên trì bảo vệ quan điểm của mình về vấn đề dân tộc và giai cấp, về Cách mạng
giải phóng dân tộc ở thuộc địa và Cách mạng Vô sản ở chính quốc
Về đọc thêm sách giáo khoa
5. 1945 - 1969: Giai đoạn tư tưởng HCM tiếp tục phát triển và hoàn thiện
- Giai đoạn này, tư tưởng HCM được tiếp tục bổ sung những nội dung mới: tư tưởng
vừa kháng chiến, vừa kiến quốc; thực hiện kháng chiến toàn dân, toàn diện; trường
kì kháng chiến; toàn quốc kháng chiến; Tư tưởng về xây dựng Đảng với tư cách là
đảng cầm quyền, về xây dựng chính quyền, nhà nước, về Đạo đức Cách mạng etc.
Tại sao kết hợp thêm phong trào yêu nước? (Điểm mới của Bác Hồ)
- Như chúng ta thấy, chỉ nhìn vào lực lượng thôi cũng thấy, nếu chỉ mỗi một mình
lực lượng công nhân thì không thể đủ. Công nhân Việt Nam ra đời rất muộn (cuối
thế kỉ 19 - đầu thế kỉ 20). Còn phong trào yêu nước thì đã có từ rất lâu rồi, ngàn
đời rồi.
- Giai cấp Công nhân ta ngày xưa không có đâu. Giai cấp CN ra đời ở Việt Nam
cũng đặc biệt (bởi thế giới thì Công nhân ra đời trước Tư sản, còn ở Việt Nam thì
đồng thời). Bởi đây là sản phẩm của giai cấp tư bản Pháp bê nguyên sang cho ta.
Cũng có ý kiến cho rằng Pháp đã có công lớn khi mà gây dựng nền công nghiệp
cho ta (các nhà máy dệt, các xí nghiệp lớn,...) Nhưng thực chất, đây là vắt kiệt,
bóc lột và phục vụ cho lợi ích của chúng nó. (Làm cao su: khi đi trai tráng, khi về
bủng beo...)
- CN chủ yếu xuất thân từ ND, từ phong trào yêu nước. Vẫn là những người nông dân
chân đất nhưng bị cướp hết đất, không còn có ruộng cày, để rồi cuối cùng phải đội mũ
mặc áo đi làm ‘với cái mác’ công nhân, nhưng thực ra, bên trong, họ vẫn chỉ là những
người nông dân đó. Vì vậy, họ sẵn có mlh tự nhiên, mật thiết với nhau.
- Phong trào yêu nước có vai trò cực kì to lớn đối với sự PT của DTVN
- Phong trào CN và phong trào yêu nước đều có mục tiêu chung là giải phóng DT.
- Phong trào yêu nước của trí thức VN là nhân tố quan trọng, thúc đẩy sự kết hợp các yếu
tố cho sự ra đời của ĐCS VN
- Bác đã ví ta như châu chấu. “Nay con châu chấu đá voi, mai con voi sẽ lòi ruột
ra”
- Trung với nước là trung thành tuyệt đối với sự nghiệp dựng và giữ nước.
- Hiếu với dân là tin dân, hiểu dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, phục vụ
nhân dân hết lòng.