9

Araling Panlipunan
Ikaapat na Markahan – Modyul 5:
Mga Patakaran at Programang
Pangkaunlaran sa Sektor ng Agrikultura

i
Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikaapat na Markahan – Modyul 5: Mga Patakaran at Programang Pangkaunlaran sa
Sektor ng Agrikultura
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Kalihim: Leonor Magtolis – Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Annalie D. Nocete
Editor: Rosalina V. Ejercito
Tagasuri: Gemma F. Depositario, Ed.D.
Tagaguhit: Typesetter
Tagalapat: Vanesa R. Deleña
Tagapamahala: Senen Priscillo P. Paulin CESO V Rosela R. Abiera
Joelyza M. Arcilla EdD Maricel S. Rasid
Marcelo K. Palispis EdD Elmar L. Cabrera
Nilita L. Ragay EdD
Carmelita A. Alcala EdD

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education –Region VII Schools Division of Negros Oriental
Office Address: Kagawasan, Ave., Daro, Dumaguete City, Negros Oriental
Tel #: (035) 225 2376 / 541 1117
E-mail Address: negros.oriental@deped.gov.ph
 Alamin
Pasiuna

Ang modyul na ito ay ginawa upang matututunan ang mga paksang dapat mong pag-
aaralan habang wala ka sa paaralan.

Sa katapusan ng modyul na ito, ikaw ay inaasahang:

Most Essential Learning Competency (MELC)

Nabibigyang-halaga ang mga patakarang pang-ekonomiya na nakatutulong sa sector ng
agrikultura (industriya ng agrikultura, pangingisda at paggugubat) AP9MSP-IVd-8

MGA KATUYUAN
1- Natutukoy ang mga patakarang pang-ekonomiya na nakatutulong sa sektor ng
agrikultura;

2- Nailalahad ang katuturan ng at kahalagahan ng sektor ng agrilkultura tungo sa

pambansang pagsulong at pag-unlad sa pamamagitan ng pagguhit; at

3- Napahalagahan ang mga patakarang pang-ekonomiya na nakatutulong sa sektor ng

agrikultura.

1
 Subukin
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang sumusunod na katanungan. Piliin ang titik ng
tamang sagot at isulat ito sa iyong kwaderno.

1. Aling batas ang nagbibigay-proteksiyon laban sa pang-aabuso, pagsasamantala, at

pandaraya ang mga may-ari ng lupa sa mga manggagawa?
A. Land Registration Act ng 1902 C. Batas Republika Bilang 1160
B. Public Land Act ng 1902 D. Batas Republika Blg. 1190 ng 1954

2. Ano ang ibig sabihin ng CARL?

A. Comprehensive Agrarian Reform Law
B. Comprehensive Agrarian Reform Land
C. Community Agrarian Reform Law
D. Community Agrarian Reform Land

3. Aling batas na nagsasaad sa pamamahagi ng mga lupaing pampubliko sa mga pamilya

na nagbubungkal ng lupa?
A. Land Registration Act ng 1902 C. Batas Republika Bilang 1160
B. Public Land Act ng 1902 D. Batas Republika Blg. 1190 ng 1954

4. Aling batas ang nagsasabing ang mga nagbubungkal ng lupa ang itinuturing na tunay na
may-ari nito?
A. Atas ng Pangulo Blg. 27 C. Agricultural Land Reform Code
B. Atas ng Pangulo Blg. 2 ng 1972 D. Land Registration Act ng 1902

5. Ano ang ibig sabihin ng CARP?

A. Comprehensive Agrarian Reform Program
B. Comprehensive Agriculture Reform Program
C. Community Agriculture Reform Program
D. Community Agrarian Reform Program

6. Ang mga sumusunod ay mga patakaran at programa sa pangingisda maliban sa.

A. Pagpapatayo ng mga daungan
B. Philippine Fisheries Code of 1998
C. Fishery Research
D. National Integrated Protected Areas System

7. Ang mga sumusunod ay HINDI sakop ng CARP maliban sa.

A. tanggulang Pambansa C. liwasan at parke
B. lupang pansakahan D. simbahan at sementeryo

8. Ang KALAHI agrarian reform zones ay programa para sa ________.

A. Pagtotroso C. Pagsasaka/Pagtatanim
B. Pangingisda D. Pagtitinda

2
9. Ano ang tawag sa pamamaraan upang matakdaan ang permanente at sukat ng
kagubatan?
A. Philippine Fisheries Code of 1998
B. National Integrated Protected Areas System
C. Community Livelihood Assistance Program
D. Sustainable Forest Management Strategy

10. Ito ay programa na ang pangunahing layunin ay maingatan at protektahan ang

kagubatan.
A. Philippine Fisheries Code of 1998
B. National Integrated Protected Areas System
C. Community Livelihood Assistance Program
D. Sustainable Forest Management Strategy

Balikan
Concept Web
Batay sa nakaraang aralin, punan ang kahon ng mga salita na may kaugnayan sa
suliranin ng sektor. Isulat ang sagot sa iyong kwaderno.

SULIRANIN NG
AGRIKULTURA

Sagutin ang mga sumusunod:

1. Ano-ano ang mga suliranin ng sektor ng paghahalaman, paggugubat, paghahayupan

at pangingisda?

2. Ano ang iyong maaring maiambag upang maging kabahagi sa pagtugon sa mga
suliranin sa sektor ng agrikultura?

3
 Tuklasin
Maraming batas at programa ang pamahalaan na ginawa upang mapalakas ang sektor
ng agrikultura. Hindi maitatanggi ang kasalukuyang kalagayan ng agrikultura at ng mga
mamamayang dito umaasa. Ang mga suliraning kinakaharap nito ay bunga na rin sa mapang-
abuso sa likas na yaman ng mga bansa ng mga mamamayan.

Gawain 1: Larawan-Suri!
Panuto: Ang mga sumusunod na mga larawan ay mga patakaran at programang
pangkaunlaran sa sektor ng agrikultura. Suriin ang bawat aytem kung saan ito napabilang. Ito
ba ay sa Pagsasaka/Pagtatanim, Pangingisda o Pagtotroso/Paggugubat.

https://i2.wp.com/rmn.ph/wpcontent/uploads/2021/01/MANGROVES.jpg https://tnt.abante.com.ph/wp-content/uploads/2018/03/Abante-TnT-
?resize=1068%2C601&ssl=1 dotr-ppa.jpg

1. 2.

https://agriculture1440.files.wordpress.com/2017/03/q11.jpg https://bit.ly/2RT7ysX

3. 4.

1. Batay sa mga larawan sa itaas, paano ito nakatutulong para sa kaunlaran sa sektor ng
agrikultura?

2. Bilang isang mag-aaral, ano ang iyong maitulong para sa kaunlaran sa sektor ng
agrikutura?

4
 Suriin

https://www.google.com/search?q=mga+batas+tungkol+sa+lupa&sxsrf=ALeKk02AhgugUqfyl37fr2thxaV-
0vmNjg:1595636659263&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwi04_ikefqAhUiCqYKHTZpCiUQ_AUoAXoECAwQAw&biw=1707&bih=821#imgrc=4N
NzyzV_pSkCTM

5
 MGA PATAKARAN AT PROGRAMANG PANGKAUNLARAN SA SEKTOR NG
AGRIKULTURA
A. PAGSASAKA /PAGTATANIM
Batay sa CARP 2003, patuloy na isinasagawa ang sumusunod upang maisakatuparan
ang nais ng pamahalaan na maiangat ang kalagayang pangkabuhayanng mga
magsasaka:
• Pagtatayong bahay-ugnayan para sa mga magsasaka upang masigurong
mayroong suportang maibibigay sa kanila;
• Pagtatayo ng gulayan para sa mga magsasaka;
• Pagsisiguro na ang anak ng mga magsasaka ay makapag-aaral kaya itinayo ang
Pangulong Diosdado Macapagal Agrarian Reform Scholarship Program at,
• KALAHI agrarian reform zones.
Ang lahat ng mga programa/gawain ay isinaisip at isnulong upang matiyak ang
kaayusan ng mga magsasakang tumanggap ng mga lupa sa pamamagitan ng
reporma sa lupa.

B. PANGINGISDA
Pagpapatayo ng Philippine Fishery research
daungan Fisheries Code of 1998
Upang higit na mapadali Ito ang itinadhana ng Ang pananaliksik at
ang pagpapadala sa mga pamahalaan na naglilimita at pagtingin sa potensiyal ng
huling isda sa pamilihan o naglalayon ng wastong teknolohiya tulad ng
tahanan, nagsisilbing paggamit sa yamang aquaculture marine
sentro o bagsakan ng pangisdaan ng Pilipinas. resources development , at
mga ito ang mga post-harvest technologyay
daungan. Dahil dito, patuloy na ginagawa upang
nagiging mas madali para masiguro ang pagpaparami
sa mga mamamayang at pagpapayaman sa mga
maabot ang produkto yamang-tubig.
mula sa mga ito.

C. PAGTOTROSO
Community Livelihood National Integrated Sustainable Forest
Assistance Program Protected Areas System Management Strategy
(CLASP) (NIPAS)
Paglilipat teknolohiya o Ito ay programa na ang Ito ay pamaraan upang
pagtuturo sa mga pangunahing layunin ay matakdaan ang permanente
mamamayan ng wastong maingatan at protektahan at sukat ng kagubatan. Ito ay
paglinang sa mga likas na ang kagubatan. Ito ay estratehiya ng pamahalaan
yaman ng bansa. paraan upang mailigtas ang upang maiwasan ang
Halimbawa, ang mga hayop at pananim dito. suliranin ng squatting,
mangrove farming sa huwad at ilegal na
Bohol, plantasyon ng pagpapatitulo ng lupa at
kawayan sa La Union, at pagpapalit ng gamit sa lupa
plantasyon ng mga
halamang medisinal sa
Penablanca, Cagayan.

6
 Pagyamanin

Gawain A
Panuto: Punan ang patlang ng wastong sagot. Isulat sa iyong sagutang papel ang tamang
sagot o sa kwaderno.

1. Ang _______________ ay isang programa na ang pangunahing layunin ay maingatan at

protektahan ang kagubatan.
2. Ang _______________ ay itinadhana ng pamahalaan na naglilimita at naglalayon ng
wastong paggamit sa yamang pangisdaan ng Pilipinas.

3. Pagtatayo ng ____________ para sa mga magsasaka upang masigurong mayroong

suportang maibibigay sa kanila.
4. Ang _____________ ay isang pananaliksik at pagtingin sa potensiyal ng teknolohiya
upang masiguro ang pagpaparami at pagpapayaman sa mga yamang-tubig.

5. Ang _________ ay isang sistemang Torrens sa panahon ng pananakop ng mga

Amerikano na kung saan ang mga titulo ng lupa ay ipinatalang lahat.
6. Ang Comprehensive Agrarian Reform Law (CARL) na inaprobahan ni dating Pangulong
Corazon Aquino noong _______.

7. Ang ______________ ay pamaraan upang matakdaan ang permanente at sukat ng

kagubatan.
8. Ang ________ ay paglilipat-teknolohiya o pagtuturo sa mga mamamayan ng wastong
paglinang sa mga likas na yaman ng bansa.

9. Ang KALAHI agrarian reform zones ay isang programang pangkaunlaran sa

_____________.
10. Ang Agricultural Land Reform Code ay ang simula ng isang malawakang reporma sa lupa
ng dating Pangulong Diosdado Macapagal noong _____________.

7
 Isaisip
Sa bahaging ito, magbahagi ng iyong natutunan sa aralin. Kompletuhin ang pahayag
sa ibaba. Isulat ito sa iyong kwaderno.

Ang mga Patakaran at Programang Pangkaunlaran sa Sektor ng Agrikultura sa:

A. Pagsasaka/ Pagtatanim
a.
b
c.
d.
B. Pangingisda
a.
b.
c.
C. Pagtotroso
a.
b.
c.

Isagawa

Ngayong nalinang ang kaisipan mo tungkol sa mga patakaran at programa upang

mapaunlad ang sektor ng agrikultura, sagutin ang tanong sa ibaba. Sagutin ito sa
pamamagitan ng pagpinta o pagguhit.

Bilang isang mag-aaral: Rubriks sa pagmamarka

Paano ko pahalagahan ang mga patakarang
1. Kalinisan-----------5
pang-ekonomiya na nakatutulong sa sektor ng
2. Pagkamalikhain---5
agrikultura tungo sa pambansang pagsulong at 3. Tema/Mensahe----5
pag-unlad? 4. KABUUAN--------15pts

8
 Tayahin
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang sumusunod na katanungan. Piliin ang titik ng
tamang sagot at isulat ito sa iyong kwaderno.
1. Aling batas na nagbibigay-proteksiyon laban sa pang-aabuso, pagsasamantala, at
pandaraya ng mga may-ari ng lupa sa mga manggagawa?
A. Land Registration Act ng 1902 C. Batas Republika Bilang 1160
B. Public Land Act ng 1902 D. Batas Republika Blg. 1190 ng 1954

2. Ano ang ibig sabihin ng CARL?

A. Comprehensive Agrarian Reform Law
B. Comprehensive Agrarian Reform Land
C. Community Agrarian Reform Law
D. Community Agrarian Reform Land

3. Aling batas na nagsasaad sa pamamahagi ng mga lupaing pampubliko sa mga pamilya

na nagbubungkal ng lupa?
A. Land Registration Act ng 1902 C. Batas Republika Bilang 1160
B. Public Land Act ng 1902 D. Batas Republika Blg. 1190 ng 1954

4. Aling batas ang nagsasabing ang mga nagbubungkal ng lupa ang itinuturing na tunay na
may-ari nito?
A. Atas ng Pangulo Blg. 27 C. Agricultural Land Reform Code
B. Atas ng Pangulo Blg. 2 ng 1972 D. Land Registration Act ng 1902

5. Ano ang ibig sabihin ng CARP?

A. Comprehensive Agrarian Reform Program
B. Comprehensive Agriculture Reform Program
C. Community Agriculture Reform Program
D. Community Agrarian Reform Program

6. Ang mga sumusunod ay mga patakaran at programa sa pangingisda maliban sa.

A. Pagpapatayo ng mga daungan
B. Philippine Fisheries Code of 1998
C. Fishery Research
D. National Integrated Protected Areas System

7. Ang mga sumusunod ay HINDI sakop ng CARP maliban sa.

A. tanggulang Pambansa C. liwasan at parke
B. lupang pansakahan D. simbahan at sementeryo

8. Ang KALAHI agrarian reform zones ay programa para sa ________.

A. Pagtotroso C. Pagsasaka/Pagtatanim
B. Pangingisda D. Pagtitinda

9. Ano ang tawag sa pamamaraan upang matakdaan ang permanente at sukat ng

kagubatan?
A. Philippine Fisheries Code of 1998
B. National Integrated Protected Areas System

9
 C. Community Livelihood Assistance Program
D. Sustainable Forest Management Strategy

10. Ito ay programa na ang pangunahing layunin ay maingatan at protektahan ang kagubatan.
A. Philippine Fisheries Code of 1998
B. National Integrated Protected Areas System
C. Community Livelihood Assistance Program
D. Sustainable Forest Management Strategy

Karagdagang Gawain
Mangampanya Tayo!
Gumawa ng advocacy campaign upang palakasin ang sektor ng agrikultura upang
maging boses ng mga kabataan at mag-aaral. Isulat ito sa inyong kwaderno.

MGA PAMANTAYAN SA GAWAIN

NATATANGI MAHUSAY HINDI KAILANGAN MARKA

INDIKADOR MAHUSAY PANG
PAUNLARIN

4 3 2 1

Malinaw na Hindi gaanong Hindi malinaw Walang

nagpapahiwatig malinaw ang ang pagpapahalaga
ng ipinapahiwatig ipinahihiwatig sa sektor ng
pagpapahalaga napagpapahalaga na agrikultura
Nilalaman sa sektor ng sa sektor ng pagpapahalaga
agrikultura agrikultura sa sektor ng
tungo sa agrikultura
pambansang
pagsulong at
pag-unlad
Ang likha ay Ang likha ay Ang likha ay Ang likha ay
Pagka- orihinal orihinal subalit hindi orihinal at hindi orihinal at
malikhain kulang sa kulang sa walang
kaayusan kaayusan tunguhin
Nakahihikayat Nakahihikayat Nakahihikayat Nakahihikayat
na maging ngunit walang ngunit hindi ngunit hindi
kabahagi sa panahon kung handang handang
pagpapalakas paano maging maging maging
ng sektor ng kabahagi sa kabahagi sa kabahagi sa
agrikultura pagpapalakas ng pagpapalakas pagpapalakas
sektor ng ng sektor ng ng sektor ng
agrikultura agrikultura agrikultura

10
 11
ISAISIP
A. Pagsasaka/Pagtatanim
a. Pagtatayo ng bahay-ugnayan
b. Pagtatayo ng gulayan para sa mga magsasaka
c. Pangulong Diosdado Macapagal Agrarian Reform
Scholarship Program
d. KALAHI agrarian reform zones
B. Pangingisda
a. Pagtatayo ng mga daungan
b. Philippine Fisheries Code of 1998
c. Fishery Research
C. Pagtotroso
a. Community Livelihood Assistance Program (CLASP)
b. National Integrated Protected Areas System (NIPAS)
c. Sustainable Forest Management Strategy
PAGYAMANIN
Gawain A
1. National Integrated Protected Areas System
(NIPAS)
2. Philippine Fisheries Code of 1998
3. bahay-ugnayan
4. Fishery research
5. Land Registration Act ng 1902
6. Hunyo 10, 1988
7. Sustainable Forest Management Strategy
8. Community Livelihood Assistance Program SUBUKIN/TAYAHIN
9. Pagsasaka/Pagtatanim 1. D
10. Agosto 8, 1963 2. A
3. B
4. C
TUKLASIN 5. A
GAWAIN 1:LARAWAN-SURI 6. D
1. Pagtotroso(mangrove farming) 7. B
2. Pangingisda(pagtatayo ng mga daungan 8. C
3. Pagsasaka/Pagtatanim 9. D
4. Pangingisda 10. B
Susi sa Pagwawasto
 Sanggunian

Aklat
Dr. Jose V. Camacho, Jr. et al EKONOMIKS Araling Panlipunan Modyul para sa Mag-aaral,
Unang Edisyon 2015, Muling Limbag 2017

Websites
https://i2.wp.com/rmn.ph/wp-
content/uploads/2021/01/MANGROVES.jpg?resize=1068%2C601&ssl=1
https://tnt.abante.com.ph/wp-content/uploads/2018/03/Abante-TnT-dotr-ppa.jpg
https://agriculture1440.files.wordpress.com/2017/03/q11.jpg
https://nifphatt.gov.in/

https://www.google.com/search?q=mga+batas+tungkol+sa+lupa&sxsrf=ALeKk02AhgugUqfy
l37fr2thxaV-0vmNjg:1595636659263&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwi0-
4_ikefqAhUiCqYKHTZpCiUQ_AUoAXoECAwQAw&biw=1707&bih=821#imgrc=4NNzyzV_p
SkCTM

12
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Schools Division of Negros Oriental

Kagawasan, Avenue, Daro, Dumaguete City, Negros Oriental

Tel #: (035) 225 2376 / 541 1117

Email Address: negros.oriental@deped.gov.ph
Website: lrmds.depednodis.net