DIKSYUNARYO

TALAAN NG MGA NILALAMAN

1. Tungkol sa pagmamahal
1.1. Makipaglaro ng apoy/ Naglalaro ng apoy
1.2. Kabiyak ng puso
1.3. Pag-iisang Dibdib
1.4. Naniningalang Pugad
1.5. Haba ng buhok
1.6. Namamangka sa dalawang ilog
1.7. Lumagay sa tahimik
1.8. Panakip-butas
2. Tungkol sa ina
2.1. Ilaw ng tahanan
2.2. Isang paa sa hukay
3. Tungkol sa pamilya
3.1. Itim na Tupa
3.2. Lukso ng Dugo
3.3. Hating kapatid
3.4. Dapit-hapon ng buhay
3.5. Putok sa buho
3.6. Pinagbiyak na bunga
4. Tungkol sa kaibigan
4.1. Kaututang-dila
4.2. Nagdilang anghel
4.3. Balat-sibuyas
4.4. Bukas-palad
4.5. Sanggang-dikit
4.6. Pusong mamon
4.7. Parang aso’t pusa
5. Tungkol sa ama
5.1. Haligi ng tahanan
5.2. Under da Saya
6. Tungkol sa pangarap
6.1. Pasan ang Daigdig
6.2. Aabutin ang Bituin
6.3. Harangan man ng sibat
6.4. Natutulog sa pansitan
7. Tungkol sa buhay
7.1. Anak-pawis
7.2. Makapal ang bulsa
7.3. Bahag ang buntot
7.4. Malaking isda
 7.5. Kapit sa Patalim
7.6. Lumaki ang ulo
7.7. Naglalakad sa buwan
7.8. Krus sa Balikat
7.9. Maitim ang budhi
7.10. Gintong Kutsara
7.11. Kumukulo ang tiyan
7.12. Agaw-buhay
7.13. Mabigat ang kamay
7.14. Lantang gulay
7.15. Kalapating Mababa ang Lipad
7.16. Palamuning baboy
7.17. Amoy tsiko
7.18. Parang Biyernes Santo ang Mukha
7.19. May sariling mundo
7.20. Naghihintay ng Pasko
7.21. Butas ang bulsa
7.22. Buto’t balat
7.23. Pantay ang paa
7.24. Kape at Gatas
7.25. Bilang na ang araw
7.26. Basag-ulo
7.27. Bukod na pinagpala
7.28. Guhit ng tadhana
7.29. Hampas-lupa
7.30. Hindi madapuan ng langaw
8. Tungkol sa pag-aaral
8.1. Nagsusunog ng kilay
8.2. Ikrus sa noo
8.3. Mataba ang utak
8.4. Makitid ang isip
8.5. Mapurol ang utak
9. Tungkol sa kapaligiran
9.1. Sumasayaw ang mga puno
9.2. Banta ng Inang Kalikasan
9.3. Hitik sa bunga
9.4. Masama ang panahon
9.5. Agaw-dilim
10. Karagdagang Matalinhagang Salita (General Topic)
10.1. Balat-kalabaw
10.2. Kuwentong Barbero
10.3. Di makabasang pinggan
10.4. Ilista sa tubig
10.5. Tinamaan ng lintik
10.6. Itaga sa bato
10.7. Daga sa dibdib
10.8. Nasa loob ang kulo
10.9. May bulsa sa balat
10.10. Usad pagong
10.11. Tinik sa lalamunan
10.12. Nakahiga sa salapi
10.13. Abot-tanaw
10.14. Di mahulugan ng karayom
10.15. Ginintuang tinig
10.16. Mababaw ang luha
10.17. Matalas ang tainga
10.18. Ibaon sa hukay
10.19. Dinilaan ng baka
10.20. Mainit ang dugo
10.21. Malikot ang kamay
10.22. Bumangga sa pader
10.23. Lumuha ng bato
10.24. Lahing Kuwago o Lahing aswang
10.25. Maaliwalas ang mukha
10.26. Mahina ang loob
10.27. Nagbibilang ng poste
10.28. Parang kiti-kiti
10.29. Galit sa pera
10.30. Hawak sa leeg
10.31. Laman ng lansangan
10.32. Lawit ang dila
10.33. Luha ng buwaya
10.34. Inaapoy ng lagnat
Tungkol sa pagmamahal
Makipaglaro ng apoy/ Naglalaro ng apoy

Kahulugan: Ito ay may kahulugan na pagtataksil sa asawa o karelasyon o anumang

gawain na makapaglalagay sa alanganin ng isang relasyon.

Sinasabing nagmula ang talinhagang ito mula sa konsepto ng init na nararamdaman

ng tao kahit sa hindi niya karelasyon. At kapag nangyari na ito, tila isang apoy daw na
nakapapaso ito ng relasyon na minsan ay nauuwi pa sa pagkatunaw o pagtatapos.

Kahalagahan: Mahalaga ito dahil maliban sa pagiging isang matalinhagang salita,

nagsisilbi rin itong babala sa mga taong nais gumawa ng panloloko sa kanilang
kapuwa.

Tandaan na sa maraming pagkakataon ay iniiwasan natin ang apoy dahil ito ay

nakapapaso o nakaaabo ng mga ari-arian.

Kabiyak ng puso

Kahulugan: Ito ay nangangahulugang sinisinta, asawa, o sinumang minamahal na nais

pakasalan.

Sinasabing kabiyak ng puso ang isang minamahal dahil magkasama na sila sa mga
desisyon sa buhay at iisa na ang tinitibok ng kanilang puso.

Kahalagahan: Nakikita ang halaga ng matalinhagang salitang ito bilang salita na

ginagamit sa mga tula, sanaysay, o iba pang sulatin na tumutukoy sa damdamin.

Sinasabi rin nito ang tunay na anyo ng pagmamahal ay nakikita sa itinitibok ng puso
at maaaring magkaroon ng maganda at maayos na koneskisyon sa isa’t isa.

Pag-iisang Dibdib

Kahulugan: Ito ay nangangahulugan ng kasal o wagas na pagsasama ng

magkasintahan. Nagmula ang talinhaga na ito dahil sa sermonyang idinaraos upang
pag-isahin ang dalawang taong nag-iibigan na tinatawag na kasal.

Ipinakakahulugan nito na ang dalawang nagmamahalan ay dapat iisa na lamang sa

maraming bagay sa kanilang buhay.
Naniningalang Pugad

Kahulugan: Ito ay pantukoy sa isang taong nag-uumpisa nang magparamdam ng

kanyang damdamin sa napupusuan niya. Sa madaling sabi, siya ay nanliligaw na o
nanunuyo na para maging kaniyang nobya.

Nagmula ang katagang ito sa paghango sa gawain ng mga ibon. Ang pugad ng isang
ibon ay karaniwang nasa taas ng puno na hinahanap naman ng ilang lalaking ibon
upang lahian at doon makapangitlog.

Kahalagahan: Ang anumang salitang ginagamit para sa pagpapakita ng pagmamahal

ay mahalaga, lalo na sa mga pagkakataong nag-uumpisa pa lamang ipakita ng isang
tao ang kaniyang damdamin.

Mas mainam na gamitin ang mga ganitong uri ng salita upang isalarawan ang
namumuo pa lamang na pagmamahalan at hindi magambala ang anumang sumisibol
sa pagitan ng dalawang tao.

Haba ng buhok

Kahulugan: Ito ay nangangahulugan na ang isang tao ay mayroong nararanasan na

nagbibigay sa kaniya ng pakiramdam na siya ay maganda o espesyal.

Nag-ugat ito sa paniniwala ng mga Pilipino na ang mga dugong bughaw na

kakababaihan ay maganda tulad ng mga prinsesa at reyna. Kaya naman kapaga
sinabihan kang mahaba ang buhok ibig sabihin ay espesyal ka.

Kahalagahan: Ito ay mahalaga sapagkat sinasalamin ng idyomang ito ang isang

makulay na kultura ng mga Pilipino kabilang ang pagkilala sa mga nasa
kapangyarihan.

Ang isang tao na mayroong mahabang buhok ay isang espesyal na tao na pinagtitibay
ng mga tala ng kasaysayan.

Namamangka sa dalawang ilog

Kahulugan: Tumutukoy ang talinhagang ito sa isang tao na mayroong ginagawang

pagtataksil sa kaniyang minamahal o pinagsasabay niya ang dalawang karelasyon.

Nagmula ang idyomang ito sa isa pang talinhaga ng mga Pilipino na ang pagmamahal
ay parang pamamangka sa ilog. Ngunit kapag nagtataksil ay namamangka rin ang
isang tao sa dalawang ilog.
Kahalagahan: Ito ay may kahalagahan sa ating panitikan dahil ito ay ginagamit upang
mahusgahan ang katapatan ng isang tao.

Madalas din itong magamit sa mga akdang pampanitikan tulad ng tula, sanaysay,
dagli, nobela, at iba pa.

Lumagay sa tahimik

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa dalawang tao o magkasintahan na magpapakasal o

mag-aasawa na.

Nagmula ang salitang ito sa paniniwala ng mga nakatatanda na kapag nag-asawa ang
isang tao ay iiwan na nito ang mga hindi niya magandang gawain at mas magiging
responasable na.

Kahalagahan: Madalas na ginagamit ang idyomang ito upang tukuyin ang

pagpapakasal ng dalawang tao.

Ipinababatid rin nito ang pagpapahalaga ng mga Pilipino sa konsepto ng pagpapakasal

na kayang baguhin ang takbo ng buhay ng isang tao.

Panakip-butas

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa isang tao na ipinagpalit lamang o ginawang kahalili

ng isang tao o bagay.

Karaniwan kasing may naiiwang butas o espasyo sa atin kapag may nawala, kaya ang
ilan ay gumagawa ng paraan upang kalimutan ang masakit na nangyari.

Kahalagahan: Ito ay nagagamit sa mga pagkakataong nararamdaman ng isang tao na

mababa ang kaniyang halaga o ginagamit lamang siya ng isang tao.

Mababasa o maririnig ang mga salitang ito sa mga normal na usapan lalo na kapag
pag-ibig o relasyon ang paksa.

Tungkol sa ina
Ilaw ng tahanan
Kahulugan: Isang pamosong matalinhagang salita ang ilaw ng tahanan sa kulturang
Pilipino. Kapag sinabing ilaw ng tahanan, ito ay tumutukoy sa isang ina o nanay ng
isang pamilya.

Sinasabing ilaw ng tahanan ang isang ina dahil ito ang gumagabay sa lahat ng
miyembro ng pamilya. Ito ang nagsisilbing tanglaw upang matuto ng maraming bagay
lalo na ang mga anak.

Kahalagahan: Mahalaga ang gamit ng talinhangang ito dahil bawat pamilya sa bansa
ay mayroong ina. Hindi magkakaroon ng pamilya kung wala ang mga ina o
kababaihang nagsisilang ng anak.

Mahalaga rin ito sa panitikan ng Pilipinas dahil lagi itong ginagamit ng mga
manunulat upang isalarawan ang kahalagahan ng isang ina.

Isang paa sa hukay

Kahulugan: Tumutukoy naman ang talinhagang ito sa lagay ng isang ina tuwing
manganganak ito o magsisilang ng sanggol. Nakalagay ang isang paa sa hukay dahil
sa panganganak ay maaaring yumao ang isang ina.

Delikado o maselan ang panganganak kaya naman nauso ang katagang ito. Ito ay
pagpapakita na maaaring maging kabayaran ng isang bagong buhay ay ang buhay ng
kaniyang ina.

Kahalagahan: Isang nakatatakot na idyoma ang isang paa sa hukay dahil mayroon
itong kinalaman sa kamatayan. Ngunit pagpapakita rin ito ng kadakilaan ng isang ina
para sa kanilang pamilya.

Isa rin itong pagbibigay pugay sa kadakilaan ng mga ina na magbuhos ng kanilang
kaligtasan para lamang makapagbigay ng buhay sa isang sanggol.

Tungkol sa pamilya
Itim na Tupa

Kahulugan: Ito ay nangangahulugan na ang isang anak, kapatid, o miyembro ng

pamilya ay suwail o mayroong mga hindi ginagawang mabuti.
Isang English na talinhaga ang pinaghanguan nito. Ayon sa mga eksperto sa wika, sa
mga ipinanganganak na tupa raw, siguradong may isang itim ang balat. At ang may
itim na balat ay hindi kaaya-aya sa iba dahil hindi ito maaaring kulayan pa.

Kahalagahan: Ito ay isang pagpapahiwatig na ang paglikha ng talinhaga ay

isinasaalang-alang din ang pamilya at ang mga kahinaan nito.

Maaari din itong iugnay sa pagnenegosyo o paghahayupan dahil sa pinagmulan ng

talinhagang ito.

Lukso ng Dugo

Kahulugan: Tumutukoy naman ito sa nararamdaman ng isang tao sa kaniyang kapuwa

na nakapalagayan niya ng loob.

Maaari din itong tumukoy sa isang tao na bago pa lamang nakausap o nakilala ay may
pakiramdam kang parang matagal mo na siyang kilala o mayroon kayong espesyal na
koneksiyon.

Kahalagahan: Ito ay mahalagang bahagi ng panitikang Pilipino. Sa mga teleserye na

ang paksa ay karaniwang nawawalan ng anak, ang lukso ng dugo ang isa sa mga
sanggunian ng kanilang koneksiyon.

Pagpapakita rin ito ng isang mahalagang pag-aaral patungkol sa anatomiya o agham.

Hating kapatid

Kahulugan: Pantay na hatian ng magkapatid, magkamaga-anak, o magkaibigan ang

kahulugan nito.

Ito ay nagmula sa pagpapahalaga ng mga Pilipino sa pantay na hatian ng mga

magkakapatid sa pamilya. Sana yang maraming Pilipino sa malaking bilang ng anak
kaya naman kahit ano ang mayroon sa hapag ay sapat at tapat dapat ang hatian nito.

Kahalagahan: Ito ay pagpapakita ng pagpapahalaga ng Pilipino sa bawat miyembro

ng kanilang pamilya. Ang talinhaga ay nangangahulugan mismo ng pagiging patas.

Mahalaga ang pagiging patas dahil ito ang nagpapatibay ng anumang relasyon kasama
ang pamilya, kaibigan, trabaho, o kalaro man.

Dapit-hapon ng buhay
Kahulugan: Tumutukoy naman ito sa bahagi ng pamilya na nasa katandaan na o
malapit nang pumanaw. Tumutukoy din ito sa mga lolo o lola na ang hantungan din
ay kamatayan dahil sa labis na katandaan.

Literal ang pagpapakahulugan sa idyomang ito. Kapag sinabing dapit-hapon ay ang

pagtatapos ng umaga at pagdating ng gabi, tulad ng buhay ng isang taong darating din
sa pagwawakas.

Kahalagahan: Maging matatanda ay malaking bahagi ng ating panitikan. Kaya naman

mayroon ding isang talinhaga na para sa kanila.

Paalala ito na ang buhay ng tao ay talaga humantong sa pagwawakas. Kaya naman
kapag nasa dapit-hapon na ng buhay ang isang tao ay dapat itong bigyan ng halaga at
pagmamahal.

Putok sa buho

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa isang tao na walang katiyakan ang pinagmulan.

Maaaring hindi batid kung sino ang tunay na magulang o hindi kilala ang mga kaanak.
Maaari din itong pantukoy sa isang anak sa labas.

Nagmula ang talinhagang ito sa isang alamat na pinagmulan daw ng unang tao na si
Adan at Eba. Galing daw silang pareho sa isang buho o kawayan.

Kahalagahan: Ang talinhagang ito ay patunay na ang mga wika natin ay nakaayon
din sa mga alamat at mahalagang kuwento.

Nagagamit ang terminong ito sa ilang madramang akda tulad ng sanaysay, tula, dula,
maikling kuwento, at iba pa.

Pinagbiyak na bunga

Kahulugan: Ito ay may kahulugan na ang dalawang tao ay lubhang magkamukha o

magkatulad ng gawi o pag-uugali.

Sinasabing ang dalawang tao na ‘pinagbiyak na bunga’ dahil sa pagkakatulad nila ay

mula lamang sila sa iisang bunga o puno at pinaghiwalay lamang kaya naging dalawa.

Kahalagahan: Ito ay ginagamit na pantukoy sa mga magkakanukha at ginagamit

hindi lamang sa mahahalagang akdang pampanitikan ngunit maging sa araw-araw na
pag-uusap.
Mahalaga ang talinhagang ito dahil binibigyan nito ng pagkilala ang pagkakatulad ng
bawat miyembro ng pamilya.

Tungkol sa kaibigan
Kaututang-dila

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa isang taong madalas mong kasama, kausap, o sa

madaling sabi ay isang kaibigan.

Ito ay bilang pagkilala sa magandang samahan ng magkaibigan na komportable na sa

pakikipag-usap sa isa’t isa anuman ang kanilang paksa. Magandang kahulugan din
nito na napakakalma ng isang kaibigan ang kaniyang kapuwa sa pamamagitan ng
pag-uusap.

Kahalagahan: Ito ay madalas gamitin ng mga manunulat upang ilabas ang hiwaga ng
pagkakaibigan. Ito rin ay pakahulugan na mahalagang bahagi ng pagkakaibigan ang
komunikasyon.

Kung literal na kahulugan ng kaututang dila ay kaibigan, sinasabi nito na magandang

gawi na laging buksan ang tainga at puso para sa isang kaibigang may nais ibulalas
ang dila.

Nagdilang anghel

Kahulugan: Ito ay tumutukoy naman sa isang taong nagiging totoo ang sinasambit na
salita na animo’y isang taong nakakikita ng mangyayari sa hinaharap.

Nagmula ito sa ilang kasulatan mula sa Bibliya kung saan ang mga anghel ang
nagdadala nang mabuting balita sa mga nilalang. Tulad ni Maria na sinabihan ng
isang anghel na magkakaanak siya.

Kahalagahan: Mahalaga ito sa panitikang Pilipino dahil sa masining na paraan ng

pagpapakita ng isang abilidad ng tao na makapgsabi ng maganda para sa kapuwa.

Positibo rin itong paalala para sa ilan na ang Langit ay handang tuparin ang tanging
mga hiling at may mga anghel na itinatalaga ang Diyos para gawing masaya ang ating
buhay.

Balat-sibuyas
Kahulugan: Nangangahulugan ito na pagiging sensitibo o madamdamin ng isang
taom kakilala, o kaibigan.

Nagmula ang talinhagang ito dahil sa katangian ng isang sibuyas na napakanipis at

madaling balatan. Ganito rin daw ang taong madamdamin na mabilis na ilabas ang
emosyon.

Kahalagahan: Mahalaga ang salitang balat-sibuyas dahil marami ang gumagamit nito
lalo na ang mga manunulat sa kanilang akda. Isang mabisang paraan kasi ito upang
pag-isipin din ang mga mambabasa at hindi lamang ibigay ang tunay na impormasyon
kaagad.

Nakikita rin sa paggamit ng ganitong talinhaga ang pagiging mapagmasid ng isang tao
sa mga sangkap na ginagamit sa pagluluto. Nababatid ng isang tao ang katangian ng
mga sangkap na maaari din palang magamit hindi lamang sa pagluluto.

Bukas-palad

Kahulugan: Nangangahulugan itong ang isang tao ay laging nakahanda na tumulong

sa iba. Ginagamit din itong pantukoy sa isang taong matulungin o may malasakit sa
kaniyang kapuwa.

Nagmula ang talinhagang ito sa isang pagkakataon na kailangan ng isang tao ang
kamay ng kapuwa nang minsang mahuhulog ito sa bangin. Nang buksan ng isa ang
kaniyang kamay, may nakapitan ang taong nasa alanganin at muling nakabangon.

Kahalagahan: Mahalaga ang idyomang ito dahil sa positibo nitong nais ipahiwatig.
Kung literal na pakikinggan at uunawain ang talinhagang, masasabing madali lang
ang tumulong—kailangan lamang ibukas ang mga palad.

At dahil madali ang paggawa ng mabuti at pagtulong sa kapuwa dahil sa pahiwatig ng

idyoma, marami ang mahihikayat na tumulong sa iba.

Sanggang-dikit

Kahulugan: Ito ay nangangahulugan na ang dalawang tao ay matalik na magkaibigan.

Literal na mayroong kahulugan ang sanggang-dikit na hindi mapaghiwalay o laging
nagkakasundo.

Maaari din kasing tumukoy ang talinhagang ito sa dalawa o maraming bilang ng tao
na magkakaalyado, partikular sa politika.
Kahalagahan: Ito ay mahalaga sa panitikan dahil ito ay tumutukoy sa magandang
relasyon ng magkakaibigan.

Ito rin ay isang simbolo ng samahan, sa trabaho man o sa politka na walang

makatatalo o makatitibag kapag tapat at totoo ang pagkakaibigan.

Pusong mamon

Kahulugan: Tumutukoy ito sa isang taong madaling maawa at mabilis na

makaramdam ng maganda o pagkahabag sa kaniyang kapuwa.

Ito rin ay maaaring tumukoy sa isang bata na madaling magdamdam o mabilis na

masaktang ang kaniyang damdamin.

Kahalagahan: Ito ay nagmula sa paghahambing ng mga Pilipino sa isang paboritong

tinapay na mamon. Sobrang lambot nito na tulad raw ng mga taong mabilis maawa o
magdamdam.

Nagagamit ito sa paggawa ng mga akdang pampanitikan. Ginagamit din ito sa

araw-araw na usapan at maging sa ilang patalastas.

Parang aso’t pusa

Kahulugan: Nangangahulugan ito na ang dalawang tao ay madalas mag-away o hindi

magkasundo.

Hindi kasi nagkakasundo ang mga hayop na aso at pusa. Hindi maipaliwanag ngunit
madalas na makitang nagbabangayan ang dalawang uri ng hayop.

Kahalagahan: Maituturing ito na isa sa pinakasikat na matalinhagang salita sa bansa

na nagagamit sa iba’t ibang pagkakataon.

Nagagamit ito bilang paglalarawan sa mga di magkasundong magkaibigan,

magkaklase, magkapatid, magkapamilya, at iba pang relasyon.

Tungkol sa ama
Haligi ng tahanan
Kahulugan: Ito ay mayroong kahulugang ama o tatay ng isang pamilya. Isang taguri
sa mga ama ang pagiging haligi ng tahanan dahil sa pangunahing layunin ng mga ito:
ang proteksyunan sa anumang kapahamakan ang pamilya.

Inihalintulad sa isang haligi ang ama dahil sa katangian nito na matatag, matapang, at
handang ipagtanggol ang pamilya at kayanin ang anumang unos na daraanan kasama
ang mga mahal sa buhay.

Kahalagahan: Mahalaga ang talinhagang ito dahil ito ay nagsisilbing pagkilala sa

malaking papel ng mga ama para sa kanilang mga pamilya. Ang haligi ay hindi birong
papel dahil ito ang pundasyon ng isang tahanan.

Ginagamit din madalas ng mga manunulat at eksperto sa wika ang talinhagang ito
upang pamalit sa normal na salitang ginagamit na pantukoy sa mga padre de pamilya.

Under da Saya

Kahulugan: Tumutukoy naman ito sa isang lalaki o mister na takot sa kaniyang asawa
o hindi makabuo ng sariling desisyon dahil si misis ang laging nasusunod.

Nagmula ang talinhagang ito sa kultura ng mga Pilipino na saya ang laging suot ng
mga babae. At kapag takot sa misis ay sinasabing sakop si mister ng suot na saya ni
misis at dala niya ito saanman o kailanman.

Kahalagahan: Ito ay isang kultura ng mga Pilipino na nagmula sa mga kababaihang

hindi nagpapadaig sa kanilang mga mister at patuloy na nahahawakan sa leeg ang
mga asawa.

Ngunit ang kulturang ito at kataga ay naging mainit na usapin din dahil anyo ito ng
pang-aabuso sa karapatan at pagkatao ng isang lalaki at mister.

Tungkol sa pangarap
Pasan ang Daigdig

Kahulugan: Tumutukoy ito sa isang taong maraming dinadala sa buhay, para man sa
sarili o sa iba. Ang taong pasan ang daigdig ay sinasabing problemado rin at tila hindi
maubos ang mga iniintindi.

Nagmula ang idyomang ito mula pagtanaw sa isang tao na tila pasan sa balikat ang
mabigat at magulong mundo na puno rin ng suliranin.
Kahalagahan: Marami ang naantig sa talinhagang ito. Marami kasi sa atin ang
mayroon talagang hinaharap na problema kaya dama sa bawat akda na ginagamit ang
idyomang ito ang paghihirap.

Mahalaga rin ito sa panitikang Pilipino dahil isang malikhaing paraan ito ng
pagpapahayag ng damdamin ng isang tao o isang manunulat.

Aabutin ang Bituin

Kahulugan: Ito ay nangangahulugan na aabutin ng isang tao ang kaniyang pangarap

gaano man ito kaimposible.

Masyado kasing malayo ang mga bituin sa atin at kung minsan ay hanggang tanaw na
lang tayo. Ngunit kapag sinabing aabutin ang bituin, katumbas nito ang pagsasabi na
gagawin niya ang lahat para sa kanyang minimithi.

Kahalagahan: Para sa normal na tao o kahit sinuman, isang pagsubok ang maabot ang
langit. Ngunit nagpapakita lamang ito ng pagiging masikap ng isang tao. Na kahit
minsan, kahit walang liwanag an gating mga ambisyon ay handa pa rin tayong abutin
ang bituin gaano man ito kataas.

Mahalaga rin ito sa panitikan dahil marami sa atin ang may pangarap. Nagsisilbi itong
motibasyon sa lahat. Simpleng salita man ngunit malalim ang kahulugan para sa
marami.

Harangan man ng sibat

Kahulugan: Tumutukoy naman ito sa isang taong determinadong maabot ang

kaniyang nais anumang balakid ang kaniyang harapin.

Sa sinuang Pilipinas, sibat ang sandatang ginagamit ng mga ninuno lalo na kung may
kaaway. Kaya naman sibat din ang naging simbolo ng balakid o anumang harang sa
pangarap ng isang tao.

Kahalagahan: Isang magandang katangian ang nais ipahiwatig ng talinhagang ito.

Isang magandang katangian ng mga Pilipino na handa nilang suungin ang anumang
harang basta matupad ang gusto.

Paalala rin ito sa atin na walang anumang sandata ang mas titibay at mas bibisa pa sa
sandatang nais makamtan ang mga pangarap.

Natutulog sa pansitan
Kahulugan: Ito ay tumutukoy naman sa isang taong tamad at tila walang balak na
kumilos o magsipag.

Nagmula ang talinhagang ito dahil daw sa mga taong namamahinga sa taniman ng
pansit-pansitan. Malamig daw kasi ito sa katawan kaya naman napapawi ang pagod at
nakapagpapahinga ang isang tao.

Kahalagahan: Ang idyomang ito ay sumasalamin sa dalawang bagay: ang pagiging

mabulaklak magsalita at kaalaman sa paghahalaman.

Kaalaman sa halaman ang maituturo nito dahil mabubunyag na hindi pala pansit na
lutuin ang ibig sabihin nito kung hindi isang uri ng halaman. At sa pagkamalikhain ng
mga Pilipino ay naging talinhaga pa ito.

Tungkol sa buhay
Anak-pawis

Kahulugan: Ito ay kumakatawan sa isang taong hikahos sa buhay o isang

manggagawa na mayroong napakaliit na kita.

Nakuha ang terminong anak-pawis dahil ipinahihiwatig nito na kailangan pa ng isang

taong mahirap na ibuhos ang kaniyang pawis o pagod para lamang kumita ng pera at
makaraos sa buhay.

Kahalagahan: Mahalaga ang talinhangang anak-pawis sa isang bansang tulad ng

Pilipinas dahil maraming hikahos sa buhay sa bansang ito. Nagiging kinatawan ito ng
paghihirap ng mga simpleng Pilipinong manggagawa.

Nagsisilbi rin itong simbolo ng kasipagan ng maraming Pilipino na kumakayod para

sa kanilang pamilya. Mananatiling mahalaga ito hangga’t hindi natutugunan ng
pamahalaan ang kanilang pangangailangan.

Makapal ang bulsa

Kahulugan: Ito ay mayroong kahulugan na maraming pera o mayaman ang isang tao.
Kung literal na kahulugan ang titignan, makapal ang bulsa ng isang taong mayaman
dahil marami itong lamang pera.

Maaari din itong tumukoy sa isang taong makapal ang pitaka dahil maraming salaping
nakapaloob dito. Hindi rin kailangang literal na dapat ay may nakaumbok sa bulsa ng
isang mayamang tao. Maaari kasing nakatago ang kaniyang yaman yung lahad na siya
ay may marangyang buhay.

Bahag ang buntot

Kahulugan: Ito ay nangangahulugang ang isang tao ay duwag o hindi kayang

ipagtanggol ang sarili o kapuwa sa iba.

Nagmula ang talinhagang ito sa pagkukumpara sa hayop katulad ng isang aso. Kapag
ang aso kasi ay agresibo, nakataas ang buntot nito habang kung maamo naman ay
nakabahag lamang ito.

Kahalagahan: Mahalaga ito sa panitikang Pilipino dahil isa itong malikhaing paraan
upang tukuyin ang isang taong walang sapat na tapang sa sarili.

Isa rin itong uri ng pagkilala sa katangian ng mga alaga nating hayop. Nagbibigay
impormasyon din ito kung kailan mabangis o maamo ang isang hayop lalo na ang
mga aso’t pusa.

Malaking isda

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa mga kilalang personalidad na mayroong malalaking

pangalan sa kinabibilangang industriya.

Tumutukoy din ito sa isang politiko na mayroong katiwaliang ginagawa. Malaking

isda ang tawag dito dahil kailangan itong mahuli upang maiwaksi ang masamang
ginagawa nila na kumikitil sa ibang maliliit na nilalang.

Kahalagahan: Sa mundo ng pagsusulat, hindi pinahihintulutan ang mga tahasang

pagpapangalan sa mga abusadong kawani ng pamahalaan. Maaaring makasuhan ang
isang manunulat kung direkta niyang sasabihing magnanakaw ito o tiwali.

Kaya naman mahalaga ang talinhagang ito upang maiparating sa isang tao o mga
mambabasa ang masamang katangian nito nang walang masyadong ginagamit na
paninira.

Kapit sa Patalim

Kahulugan: Tumutukoy naman ito sa gawain ng isang tao na labag sa batas o isang
uri ng kriminalidad. Ginagawa niya ang bagay na ito para sa kaniyang sariling
kapakanan.
Nagmula ang katagang ito sa dalawang salaysay. Una ay sinasabing humahawak ng
punyal o kutsilyo ang isang tao kapag gagawa ng krimen tulad ng pagnanakaw.
Ikalawa, kung literal na kahulugan ang titignan, ang paghawak sa talas ng patalim ay
nakasusugat at nakapapahamak, tulad ng paggawa ng krimen.

Kahalagahan: Isang krimen ang nais ipahiwatig ng talinhagang ito. Masakit man
ngunit kabahagi na ng ating pamumuhay ang mga taong gagawin ang lahat upang
maisakatuparan ang nais kahit ikapahamak pa ng iba.

Isang negatibong gawain man ang pagkapit sa patalim ay mahalagang bahagi pa rin
ito ng wika upang ipakita sa isang mas malikhaing paraan ang maling gawi ng iba.

Lumaki ang ulo

Kahulugan: Ito ay may kahulugang ay isang tao ay nagbabago na at mayroon nang

kayabangang taglay. Ramdam na rin ng isang taong may ‘malaking ulo’ ang kaniyang
pagiging espesyal at iba na ang turing sa kapuwa.

Nagmula ang talinhagang ito sa pagtukoy sa isang taong ipinapasok sa ulo ang lahat
ng nararating. Kapag daw kasi sa ulo mo ipinasok ang iyong tagumpay at hindi sa
puso, ang resulta raw nito ay pangmamaliit sa iba.

Kahalagahan: Isa itong mahalagang paalala sa bawat isa na ang tagumpay ay

isinasapuso at hindi inilalagay sa ulo. Kapag iniligay ang hangin sa ating ulo, maaari
tayong tangayin nito at hindi magustuhan ng iba.

Maaaring ilagay ang tagumpay sa puso at damdamin, upang lalong masariwa kung
gaano ito kasarap at kasaya. Maging ang ibang tao ay makikidiwang kasama mo.

Naglalakad sa buwan

Kahulugan: Tumutukoy naman ito sa isang taong mabagal maglakad at tila hindi
nagmamadali.

Kaalaman naman sa astronomiya ang pinagmulan nito. Ang mga unang tao kasi sa
buwan ay napakabagal maglakad dahil walang gravity sa buwan kaya naman hirap
silang ilapat ang kanilang paa sa ibaba.

Kahalagahan: Ito ay pagpapakita ng kaalaman sa larangan ng agham, maliban sa

pagiging matalas sa wika. Tanging ang mga marunong lang sa astronomiya ang
makakukuha ng kahulugan ng idyomang ito.
Sinasabi lamang ng talinhagang ito na kailangan nating seryosohin ang pag-aaral ng
ibang aralin sa eskwela tulad ng agham.

Krus sa Balikat

Kahulugan: Nangangahulugan naman itong ang isang tao ay isang pabigat o pasanin
ng kaniyang pamilya at mga mahal sa buhay.

Nagmula ang talinhagang ito sa paghahalintulad sa isang tao sa krus na pinasan ni

Hesus patungo sa Kalbaryo. Ang krus na iyon ay sinasabing ang kabayaran ng
kasalanan ng sanlibutan na lahat ay pinasan ng Anak ng Diyos.

Kahalagahan: Ang matalinhagang salitang ito ay salamin ng pagpapakita natin ng

halaga sa ating pananampalataya.

Sa bawat paggamit natin ng idyomang ito ay nasasariwa natin ang ginawang

pagsasakripisyo ni Hesus para sa sanlibutan.

Maitim ang budhi

Kahulugan: May kahulugan ang talinhagang ito na ang isang tao ay may kasamaan o
kasakimang taglay.

Sinasabing ang taong mabuti ang loob ay maputi o malinis ang konsensya, habang
kabaligtaran naman nito ang taong masama kaya naging maitim ang kulay ng kanyang
budhi.

Kahalagahan: Mahalaga ito upang ipabatid na maging sa masasamang nilalang ay

may taguri ang ating wika.

Naipakikita nito na kailangan nating linisin ang ating mga sarili upang hindi tayo
mabansagan na mayroong masamang ugali o maitim na budhi.

Gintong Kutsara

Kahulugan: Nangangahulugan ang talinhagang ito na ang isang tao ay mayaman o

mula sa may kayang pamilya.

Sa isang bansa tulad ng Pilipinas na maraming hikahos, ang pag-aari ng ginto ay isa
lamang prebilehiyo, lalo na ang magkaroon ng gintong kutsara na ginagamit lamang
sa pagkain.
Kahalagahan: Simple man ang idyomang ito ngunit mayroon naman itong malaking
pahiwatig na nais sabihin lalo sa kulturang Pilipino.

Naipakikita nito ang malaking kaibihan ng buhay ng mahihirap at mayayaman. Ang

ginto na pang-alahas na sa ilang kapos-palad, ay panggawa lang ng kubyertos ng
mayayaman.

Kumukulo ang tiyan

Kahulugan: Kapag sinabing kumukulo ang tiyan ng isang tao, nangangahulugan ito na
gutom o ito o wala nang makain.

Kapag walang laman ang tiyan natin, may asido sa ating sikmura na patuloy na
nagtatrabaho kahit wala namang natutunaw na pagkain. Ito ang nagbibigay sa atin ng
ilusyon na kumulo ito.

Kahalagahan: Mahalaga ang idyomang ito dahil ipinababatid nito sa atin na kailangan
nating alamin at pag-aralan nang husto ang ating mga katawan.

Sa eskwela, sa asignaturang agham, kung makikinig nang maigi ay malalaman ang

tunay na kahulugan ng pagkulo o pagkalam ng tiyan ng isang tao.

Agaw-buhay

Kahulugan: Ito ay nangangahulugan na ang isang tao ay nasa kritikal na kondisyon o

naghihingalo na.

Literal ang pagpapakahulugan sa talinhagang ito. Ibig sabihin ay nag-aagaw ang

kamatayan o pagkabuhay sa isang tao.

Kahalagahan: Maraming manunulat ang gumagamit ng katagang ito sa halip na

gamiting kritikal o naghihingalo ang isang tao.

Sa pananaw kasi ng mga manunulat, mas may damdamin ang talinhagang ito kaysa sa
normal na pagsasabing malapit nang pumanaw ang isang tao.

Mabigat ang kamay

Kahulugan: Dalawa ang maaaring kahulugan ng idyomang ito. Una ay maaaring ang
isang tao ay mahilig manakit ng kaniyang kapuwa.
Maaari din ang pakahulugan nito ay ang isang tao ay ayaw kumilos o magtrabaho. Sa
madaling sabi, siya ay tamad.

Kahalagahan: Naipakikita ng talinghagang ito ang katangian ng mga Pilipino na

nakapipinsala sa kanilang buhay at sa kapuwa.

Paalala ito na ang ating mga kamay ay ibinigay ng Diyos upang gawing produktibo
ang bawat isa hindi para manakit o maging tamad lamang.

Lantang gulay

Kahulugan: Ito ay may kahulugan na ang isang tao o hayop ay may karamdamang
iniinda na nagiging sanhi ng kaniyang panghihina.

Maaari din itong magpakahulugan sa isang tao na walang sapat na enerhiya o

mayroong kalamyaang taglay.

Kahalagahan: Ginagamit ang sawikain na ito upang ilarawan ang mga taong kulang
sa enerhiya.

Batid nating ang mga gulay ang pampalakas. Ngunit kapag ito ay hindi na sariwa,
maaaring mawala na ang nutrisyon nito.

Kalapating Mababa ang Lipad

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa isang babae na nagbebenta ng aliw. Sa madaling

salita, siya ay isang bayarang babae o nagtatrabaho sa isang bahay-aliwan.

Ito ay may kahulugan na ang isang babae ay may mababang pangarap. Normal kasi sa
mga kalapati ang mataas ang lipad kaya naman naihalintulad ito sa babaeng bayaran.

Kahalagahan: Ito ay madalas gamitin bilang isang mas katanggap-tanggap na

pantukoy sa isang tao na mayroong hindi kaaya-ayang trabaho na pagbibigay ng aliw.

Nagagamit ito sa ilang nobela, pagbabalita, tula, sanaysay, at iba pang akda na
nagtatampok ng isang taong may trabaho sa aliwan tuwing gabi.

Palamuning baboy

Kahulugan: Nangangahulugan ito na ang isang tao ay pabigat at walang silbi sa

kaniyang mga nakakasalamuha, partikular na ang mga magulang at kaanak.
Gawain ng isang baboy na kumain lang nang kumain at magpahinga. Wala na itong
ibang dulot hindi tulad ng kalabaw o kambing o iba pang hayop sa bukid.

Kahalagahan: Nagagamit ito bilang mas maayos na pantukoy sa isang taong walang
silbi. Isang malikhaing paraan ito upang ibulalas ang pagkadismaya sa isang taong
tamad.

Karaniwang ginagamit ito sa ilang pang-araw-araw na usapan o di kaya naman ay sa

mga sulating tulad ng tula at kuwento.

Amoy tsiko

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa isang tao na nakainom o nasa ilalim ng

impluwensiya ng alak.

Kapag kasi nasobrahan sa inom ang isang tao, nagkakaroon ito ng kakaibang na amoy
na malapit daw sa amoy ng isang tsiko.

Kahalagahan: Ito ay ginagamit na pantukoy sa isang taong may bisyo na inilalarawan

hindi lamang ang kanyang kondisyon maging ang kaniyang amoy.

Napakaganda ng wika natin na kaya nitong tumukoy sa dalawang magkaibang bagay

gamit lamang ang iilang salita.

Parang Biyernes Santo ang Mukha

Kahulugan: Nangangahulugan ito na ang isang tao ay may pinagdaraanan at kita ang
lungkot sa kaniyang mga mata at mukha.

Ito ay inihango sa pagkilala ng mga Pilipino sa Biyernes Santo kung saan

pinaniniwalaang yumao ang Panginoong Hesus.

Kahalagahan: Ang talinhagang ito ay ginagamit sa iba’t ibang akdang pampanitikan

tulad ng nobela, tula, at mga kuwento. Ginagamit din ito madalas sa mga usapan.

Ito rin ay pagpapakita ng pananampalataya ng mga Pilipino sa Panginoon at pakikiisa

sa kalungkutan ng pagyao ni Hesus sa kalbaryo.

May sariling mundo

Kahulugan: Ito nangangahulugan na ang isang tao ay may kakaibang ikinikilos o

walang konsiderasyon sa iba.
Karaniwan din itong pantukoy sa isang tao na mayroong pinagdaraanang pagsubok sa
kalusugang mental na kung minsan ay kinakausap ang sarili o hindi pinapansin ang
mga nasa paligid niya.

Kahlagahan: Ito ay ginagamit sa maraming uri ng panitikan o akda. Mababasa o

maririnig ang mga ito sa mga nobela, dula, tula, sanaysay, o sa simpleng usapan
lamang. Ginagamit din itong pantukoy sa isang kondisyong medical ng mga taong
may pinagdaraang pagsubok sa pag-iisip.

Ipinakikita rin ng talinhagang ito na batid ng mga Pilipino ang seryosong kondisyon
ng ilan na may nabubuo silang sariling mundo na kailangang solusyunan.

Naghihintay ng Pasko

Kahulugan: Ito ay tumutukoy naman sa mga taong mabagal at tila hindi iniintindi ang
oras. Maaari din itong tumukoy sa isang petsa na pinakahihintay mo at inip-inip ka na
sa pagdating nito.

Nagmula ang talinhagang ito sa paghihintay ng mga Pilipino sa Pasko na nagaganap

sa ikatlong linggo pa ng Disymebre o isang linggo bago matapos ang isang taon.

Kahalagahan: Ginagamit ito karaniwan sa mga pag-uusap na di pormal. Ang mga tao
ay likas na mainipin kaya naman nabuo ang termino ng matagal na paghihintay.
Labis-labis man ang pagkokompara, naging mabisa naman ito upang ipahayag ang
konsepto ng pagkainip.

Pagpapakita rin ito ng pagpapahalaga ng mga Pilipino sa tradisyon ng Pasko. Isa kasi
ito sa pinakahihintay na okasyon ng maraming Pilipino ngunit nagaganap pa bago
matapos ang taon.

Butas ang bulsa

Kahulugan: Tumutukoy ito sa isang taong walang sapat na pera o mahirap lamang. Ito
rin ay maaaring tumukoy sa isang tao na walang sapat na salapi sa kasalukuyan ngunit
hindi naman talaga ganoon naghihikahos.

Naging isang talinhaga ito dahil sa literal na kahulugang kapag butas ang bulsa mo ay
hindi ito maaaring lagyan ng pera. Maaari din itong iugnay sa paglalagay ng pera sa
butas na bulsa na hindi mo maitatago o maiipon dahil mawawala na lamang ito.

Kahalagahan: Ito ay ginagamit madalas sa mga akdang pampanitikan. Nababasa ang

terminong ito sa mga tula, dula, sanaysay, at iba pa. Ito rin ay madalas na ginagamit
sa mga usapan.
Pagpapakita rin ito ng pagkamalikhain ng mga Pilipino na nakagawa ng termino para
sa mga kapos sa badyet. Ito ay paalala sa atin na kailangan nating magsikap para
matahi natin ang butas na bulsa.

Buto’t balat

Kahulugan: Nangangahulugan ito na ang isang tao ay napakapayat. Maaari din ito
tumukoy sa isang tao na kulang sa nutrisyon.

Kapag kasi payat ang isang tao may karamdaman, kapansin-pansin na hindi na
nagkakaroon ng ganoong laman ang isang tao kaya sinasabing pagkatapos ng balat ay
buto agad.

Kahalagahan: Ito ay gingamit sa pantukoy sa isang tao na mayroong mapayat na

pangangatawan. Naging bahagi na ito ng panunudyo o pang-aasar ng mga Pilipino sa
mga taong may kapayatan.

Gayunman, may mas malalim na mensahe ang talinhagang ito. Kailangan na maging
maalaga tayo sa ating nutrisyon at kalusugan.

Pantay ang paa

Kahulugan: Sinasabing pantay na ang paa ng isang tao kapag yumao o wala na itong
buhay.

Ayon kasi sa siyensiya, mahirap na iposisyon nang pantay ang paa ng tao kapag
buhay pa ito. Ngunit sa oras na mawalan ka ng buhay ay madali na itong iayos.
Maaari din itong tumukoy sa paraan natin ng paglalamay o paglalagay ng bangkay sa
kabaong na magkapantay ang paa at ulo ng isang yumao.

Kahalagahan: Ito ay nagpapakita ng pagkatuto ng mga Pilipino sa agham na kanilang

nailagay din sa mga matatalinhagang salita.

Ginagamit ang idyomang ito sa mga sulating katulad ng tula, dula, sanaysay, at iba
pang akdang pampanitikan.

Kape at Gatas

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa dalawang tao na mayroong magkaibang kulay ng

balat, na karaniwang maitim at maputi.
Hinango ito sa kulay ng mga nasabing inumin. Maitim kapag kape at maputi naman
ang kulay na inihahambing sa gatas.

Kahalagahan: Mahilig magkompara ang mga Pilipino kaya naman maging sa

paghahambing ay nakalikha sila ng isang mabisang termino.

Mabilis na matutukoy ang pagkakaiba ng kulay kapag ginamit sa mga akda ang
talinhagang ito dahil malaking bahagi ng buhay natin ang mga nasabing inumin.

Bilang na ang araw

Kahulugan: Tumutukoy naman ito sa isang bagay o tao na malapit na ang katapusan.
Maaari din itong tumukoy sa isang tao na malapit nang pumanaw at alam nang hindi
siya magtatagal.

Nagmula ang talinhagang ito sa tradisyon ng paggamit natin ng kalendaryo. Bawat

buwan ay mayroong katapusan at bawat tao ay napapalitan din.

Kahalagahan: Ginagamit ito madalas sa mga eksena sa pelikula, telebisyon, at mga

dula. Naging tatak pa nga ito ng ilang linya sa mga panoorin, aksyon man o drama
ang paksa ng panoorin.

Maaari din itong gamitin sa mga usapan kung saan maaaring sabihin na malapit na
ang petsa ng katapusan o deadline sa English. Maaari din itong gamitin sa mga biruan
o seryosong usapan.

Basag-ulo

Kahulugan: Ito ay may kahulugan na ang isang tao ay mahilig makipag-away o sa

laging nasasangkot sa mga gulo. Maaari din itong mismo na gamitin na pantukoy sa
kaguluhan o problema.

Literal kasing maaaring mabasag ang ulo o mapinsala ang anumang bahagi ng
katawan sa mga kaguluhan at away. Kaya naman ang basag-ulo na ang naging kataga
sa mga away dahil madali na itong maunawaan ng mga makaririnig o makababasa.

Kahalagahan: Ito ay madalas gamitin ng mga matatanda o mga nasa lalawigan. Ito na
ang nakasanayan nilang termino sa mga kaguluhan.

Mababasa rin kung minsan ang talinghagang ito sa mga tula, dula, kuwento, sanaysay,
o iba pang sulatin.
Bukod na pinagpala

Kahulugan: Ito ay nangangahulugan na ang isang tao ay maraming biyayang

natatanggap o maraming magandang bagay na nangyayari sa kaniyang buhay.

Ito ay nagmula sa Bibliya na makailang ulit na nabanggit ang ilang tauhan na bukod
na pinagpala sa lahat tulad ng Birheng Maria.

Kahalagahan: Ito ay madalas na gamitin sa mga pormal na usapan o uri ng sulatin.

Isang talinghaga ito na binibigyang pansin ang kagandahan ng kaganapan sa buhay ng
isang tao.

Maaari din naman itong gamitin sa normal na usapan. Nagiging biruan pa nga ito
madalas ng mga magkakaibigan na mayroong magandang takbo ng buhay.

Guhit ng tadhana

Kahulugan: Tumutukoy naman ito sa kapalarang nangyayari sa isang tao. Ito ay

maaari ding tumukoy sa nakatakdang buhay o harapin ng isang tao.

Sinasabi kasing ang kapalaran ng tao ay nakaguhit na at wala na tayong magagawa

rito kaya naman kailangan na nating harapin ito.

Kahalagahan: Madalas itong mabasa sa mga pormal na babasahin tulad ng tula,

sanaysay, o mga maikling kuwento.

Nagagamit din ito sa mga panoorin sa telebisyon at pelikula na karaniwang mayroong

paksa tungkol sa madrama at maaksiyong buhay ng tao.

Hampas-lupa

Kahulugan: Ito ay nangangahulagan na ang isang tao ay may estado sa buhay na may
kahirapan. Maaari din itong sumalamin sa isang taong busabos o palaboy-laboy na
lamang sa lansangan.

Nagmula ang terminong ito dahil sa paniniwalang ang mga mahihirap ay nasa lupa o
nasa ilalim lamang habang ang mga mayayaman ay nasa langit.

Kahalagahan: Ito ay madalas na marinig sa mga palabas sa telebisyon o sinehan.

Mababasa rin ito sa mga nobela upang ipabatid ang pagkakaiba ng estado ng buhay ng
mga tauhan.
Nagagamit din ito minsan sa mga usapan na ang paksa ay tungkol sa kalagayan ng
buhay ng isang tao.

Hindi madapuan ng langaw

Kahulugan: Tumutukoy naman ito sa isang tao na lubos na inaalagaan o

pinoprotektahan. Ito rin ay maaaring gamitin sa mga tao na labis na minamahal o
ayaw mapagod o kumilos man lang.

Nagmula ang terminong ito dahil itinuturing na peste ang isang langaw. Madumi ito at
kapag dumapo sa isang tao ay maaari siyang magkasakit. Maaari ding nagmula ito sa
pagprotekta natin sa mga ulam o pagkain laban sa mga hayop at langaw.

Kahalagahan: Ito ay madalas gamitin sa mga akdang pamapanitikan tulad ng mga

tula, kuwento, at sanaysay.

Maririnig din ito sa mga usapan lalo na ng mga matatanda na tradisyonal ang pagpili
ng mga salitang ginagamit.

Tungkol sa pag-aaral
Nagsusunog ng kilay

Kahulugan: Ito ay may kahulugan na pag-aaral nang mabuti o pagtutok sa mga aralin
sa maraming oras upang makakuha nang mataas na grado.

Nagmula raw ang kasabihang ito dahil noong panahon na hindi pa laganap ang
teknolohiya, lampara at gasera lamang ang ginagamit ng mga nagbabasa sa gabi.
Dahil sa pagtutok sa binabasa at paglapit sa liwanag, halos magkadikit na ang kilay at
ang gasera.

Kahalagahan: Mahalaga ito dahil ito ay pagtukoy at pagkilala sa lahat ng sakripisyo

at pagpapakapagod ng isang mag-aaral upang magkaroon ng magandang marka sa
paaralan.

Sa bansang tulad ng Pilipinas, mahalaga ang edukasyon dahil kailangan ito ng

maraming pamilya upang lubos na makaahon sa kahirapan.

Ikrus sa noo
Kahulugan: Nangangahulugan ang idyomang ito na tandaan o itanim sa isip kung
anuman ang bilin o sinasabi. Maaari din itong tumukoy sa mga aralin na dapat
tandaan kapag nasa eskwela upang magkaroon ng mataas na marka.

Nag-ugat ang katagang ito sa pagiging Katolikong bansa ng Pilipinas. Kapag kasi
nilagyan ng krus ang isang bagay, ibig sabihin ay mahalaga o sinasanto ito. Kaya
naman kapag ikinrus sa ulo, ay ibig sabihin ay mahalaga at huwag kalimutan.

Kahalagahan: Isang mahalagang paalala ang talinhagang ito na may mga bagay na
dapat tayong tandaan at ilagay sa ulo. Ito ay mahahalagang bagay tulad ng mga bilin
at leksiyon sa paaralan.

Salamin din ito ng pagpapahalaga ng mga Pilipino sa ating pananampalataya. Maging

sa larangan ng panitikan at salita ay ginagamit natin ang mahahalagang simbolismo
ng pananalig.

Mataba ang utak

Kahulugan: Tumutukoy naman ito sa isang taong mahusay mag-isip o may angking
katalinuhan.

Ang bahagi ng katawan ng tao na nagtatanda at naglalabas ng lahat ng kaalaman ay

ang utak. Kaya naman sinasabing mataba ang utak ng isang taong matalino at mabilis
mag-isip.

Kahalagahan: Mahalagang pantukoy sa mga mag-aaral o taong matalino ang

idyomang ito. Ito ay patunay na kinikilala ng ating wika ang kahusayan ng mga
mag-aaral na nagtutuon ng oras at panahon sa pag-aaral.

Isang paalala rin ito sa atin na dapat ay pagyamanin natin ang ating mga utak at sarili.
Katulad ng katawan, kailangan din nating patabain ang ating utak.

Makitid ang isip

Kahulugan: Ito naman ay mayroong kahulugan na ang isang tao ay hindi makaunawa
o mayroong kaunting nalalaman lamang.

Kung ang idyomang “mataba ang utak” ay sumasalamin sa taong maraming alam,
kapag naman makitid ang isip mo ay tila walang mapagsidlan ng bagong
impormasyon sa iyo.

Kahalagahan: Ito ay isang pagtanaw na ang mga Pilipino ay nakararanas din ng

suliranin sa mga taong sarado ang isip sa bagong impormasyon.
Paalala ang idyomang ito na kailangang buksan at lawakan ang ating pag-iisip para
mas maraming impormasyon at kaalaman tayong maipasok sa ating isip.

Mapurol ang utak

Kahulugan: Nangangahulugan ang talinghagang ito na ang isang tao ay hindi

makapag-isip nang maayos.

Maaari din itong pantukoy sa isang tao na walang likas na kakayahang mag-isip o
mayroong kamangmangang taglay.

Kahalagahan: Nagmula ang idyomang ito sa mga metalikong bagay na hindi

ginagamit na kalaunan ay nagiging kalawangin o mapurol.

Maliban sa pagiging isang matalinhagang salita, patunay din ito na kailangan nating
gamitin ang ating utak nang mas madalas at pagyamanin ito upang hindi pumurol o
mangalawang.

Tungkol sa kapaligiran
Sumasayaw ang mga puno

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa paggalaw ng mga puno o anumang halaman dahil sa

malakas na ihip ng hangin. Karaniwang sumasabay ang isang puno o halaman kapag
nadaraanan ito ng hangin gaano man kalakas.

Naihalintulad ang puno sa isang taong sumasayaw dahil nagsisilbing tila musika sa
isang puno o halaman ang hangin para ito ay sandaliang gumalaw o sumuray sa
hangin kahit hindi naman ito nakahahakbang.

Kahalagahan: Mahalaga ito upang gawing pantukoy na kahit nakapirmi lang ang
puno sa kinatatayuan nito ay mayroon pa rin itong pagkilos na ginagawa.

Maaari ding indikasyon ng isang malaking panganib ang pagsayaw ng mga puno.
Maaaring mayroong lindol o bagyo na nagiging dahilan ng paggalaw nito.

Banta ng Inang Kalikasan

Kahulugan: Ito ay nanganaghulugang mayroong masamang sakuna o pangyayari na

may kinalaman ang kalikasan o kapaligiran.
Hindi man nakapagsasalita ang ‘Inang Kalikasan,’ nagbibigay naman siya ng banta o
mga babala sa pamamagitan ng iba’t ibang sakuna o kalamidad tulad ng bagyo,
pagbabago ng klima, lindol, buhawi, at iba pa.

Kahalagahan: Madalas na gamitin sa mga tula, sanaysay, o kuwento ang talinhagang

ito. Mababasa ito sa mga kuwentong may kinalaman sa mga sakuna at kalamidad.

Ngunit maliban sa pagiging isang talinhaga, magandang paalala rin ito sa atin bilang
nilalang na tayo ay may obligasyon sa Inang Kalikasan at kung maging pabaya,
maaaring makaranas tayo ng mga paghihirap.

Hitik sa bunga

Kahulugan: Ito ay nanganaghulugang isang taong mayroong maraming biyayang

natatanggap sa kaniyang buhay na bunga ng kaniyang pagsusumikap.

Ito ay hango sa isang puno na hitik sa bunga dahil maganda ang pag-aalaga at lumaki
ito nang maayos. Ganoon din daw sa tao, kapag nagbuhos ng panahon at oras, tiyak
na dadami ang bunga.

Kahalagahan: Ito ay isang patunay na sa isang matalinhagang salita ay magsisilbi

ring motibasyon para sa mga mambabasa o sumasalita ng ating wika.

Simpleng pakahulugan lamang nito na kung gusto ng isang tao na maging hitik sa
bunga ay kailangang tulungan niya ang kaniyang sarili na paunlarin ito.

Masama ang panahon

Kahulugan: Nangangahulugan ito na mayroong kalamidad, partikular na malakas na

ulan o bagyo na kinahaharap ang isang bansa.

Bagaman natural na bahagi ng panahon ang pagkakaroon ng bagyo, itinuturing pa rin

itong ‘masama’ dahil sa pinsalang maaari nitong idulot.

Kahalagahan: Nagagamit ang terminong ito sa pagbibigay ng ulat tungkol sa panahon.

Kapag sinabing masama ang panahon, batid na nila na hindi ito isang biro at dapat
paghandaan.

Nagagamit ang terminong ito sa pagbabalita, pagsulat ng mga sanaysay, tula, at iba
pang akdang pampanitikan.

Agaw-dilim
Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa oras sa isang araw kung saan malapit na ang
pagdilim o pagdating ng gabi.

Makikita kasi sa kalangitan ang paglalaban o pag-aagawan ng liwanag at dilim. Sa

bandang huli, dilim ang mananaig dahil kailangan naman talaga gumabi.

Kahalagahan: Ito ay madalas gamitin kapag magbibigay ng ulat o lagay ng panahon.

Nagagamit din ito madalas sa mga akdang pampanitikan lalo na sa mga tula.

Pagpapakita rin ito na ang mga Pilipino ay mapagmasid sa kapaligiran at nabigyan pa

ng matalinhagang pagpapakahulugan ang pagpapalit ng umaga at gabi.

Karagdagang Matalinhagang Salita

(General Topic)
Balat-kalabaw

Kahulugan: Nangangahulugan ang talinhagang ito na ang isang tao ay makapal ang
mukha o hindi marunong tablan ng hiya.

Nagmula ang idyomang ito mula sa pagsasalarawan sa balat ng kalabaw. Hindi naman
‘walang hiya’ ang isang kalabaw ngunit literal na makapal lamang ang balat nito at
kung sa tao ay hindi na tatablan ng hiya dahil sa kapal.

Kahalagahan: Pinaghalong kaalaman sa salita at paghahayupan ang naging

pagkakatuklas sa talinhagang ito. Naipababatid nito sa isang katangian ng mga tao na
kung minsan ay wala nang konsiderasyon.

Sa kabilang banda, maisasalarawan din nito ang katangian ng isang hayop, ang
kalabaw na palagi nating maaasahan sa mga gawain sa bukid.

Kuwentong Barbero

Kahulugan: Ito ay tumutukoy naman sa mga balita o kuwentong hindi tiyak kung
totoo. May pagdududa ang ilan kapag sinabing kuwentong barbero dahil maaaring
tsismis lamang ito o pinalalang kuwento.

Nagmula ang talinhagang ito sa gawain ng mga tao sa barberya habang nakatambay.
Dito daw kasi nagpapasalin-salin ang iba’t ibang kuwento kabilang ang mga tsismis
na naipapasa naman ng barbero sa kanyang mga ginugupitan.
Kahalagahan: Ito ay salamin ng isa sa mga kulturang Pilipino. Hindi man kaaya-aya
ang pagkakalat ng hindi totoong balita, naging bahagi na ito ng ating pamumuhay.

Isa itong pagkilala na sa mga ginagawa natin sa araw-araw ay nakabubuo tayo ng mga
konseptong nagiging mahalagang bahagi n gating panitikan.

Di makabasang pinggan

Kahulugan: May kahulugan ang talinhagang ito na ang isang tao ay mahinhin at
maayos kumilos.

Nagmula ang terminong ito sa paghahalintulad sa isang taong sobrang ingat na kahit
ang mga babasaging kubyertos gaya ng plato ay hindi mababasag o magkakasira.

Kahalagahan: Sumasalamin ang talinhagang ito sa isang magandang pag-uugali ng

mga Pilipino, lalo na ang mga sinaunang kababaihan. Ang mga Maria Clara ay talaga
namang maingat sa kanilang kilos at salita.

Kaya naman ang idyomang di makabasag pinggan ay isang patunay na mayroong

naiwang magandang legasiya ang lumang panahon at nagsisilbi ring paalala hanggang
sa mga bagong henerasyon.

Ilista sa tubig

Kahulugan: Tumutukoy naman ang idyoma na ito sa isang pangako o usapang

nalimot na lamang.

Hindi kasi nasusulatan ang tubig. Kaya naman kapag nangako at hindi na natupad,
maaaring sabihing nailista ito sa tubig dahil walang nagpaalala, at tinangay na lamang
ng agos.

Kahalagahan: Ito ay isang negatibong katangian na patuloy na ipinapaala ng isang

matalinhagang salita. Patunay lamang ito na kinikilala ng ating wika at panitikan ang
mga hindi kagandahang ugali ng isang tao.

Nagsisilbi rin itong mensahe sa bawat isa na hindi dapat natin sa tubig inililista ang
isang pangako o gawain upang hindi natin ito malimot.

Tinamaan ng lintik
Kahulugan: Nangangahulugan ito na ang isang tao ay mayroong kamalasang nakamit
o nagawa. Maaari din na ang pakahulugan nito ay ang tao ay humaharap sa isang
pagsubok na mabigat na animo’y isinumpa.

Nagmula ito sa paniniwala ng mga Pilipino sa konsepto ng lintik o kidlat. Ayon kasi
sa kanila, bibihirang tatama sa tao ang kidlat at kapag nangyari ito, ikaw ay sobrang
malas na.

Kahalagahan: Isang patunay ito na ang kasabihan o katagang nililikha ng mga

Pilipino ay mayroong basehan, partikular na ang agham.

Kailangan kasing maalam ang isang tao sa agham upang lubos na maunawaan ang
kahulugan ng talinhagang ito.

Itaga sa bato

Kahulugan: Nangangahulugan ito na ang isang tao ay nangangako o sinasabi sa

kausap na tandaan at asahan ang kaniyang sinasabi.

Nagmula kasi ito sa literal na kahulugan na hindi basta-basta natataga ang isang bato
dahil sa tigas at tibay nito. Kaya naman kapag naitaga sa bato ang isang pangako, ibig
sabihin nito ay gagawin niya at tutuparin niya ang kanyang sinabi.

Kahalagahan: Ito ay pagpapatunay na sa kulturang Pilipino ay mahalaga ang isang

salita. Kailangang tumupad sa pangako upang mapanatili ang magandang samahan.

Paalala rin ang idyomang ito na sa buhay ng tao, kailangan nating mangako at tuparin
ito upang hindi mabahiran ng anumang dungis ang ating pangalan.

Daga sa dibdib

Kahulugan: Nangangahulugan ang talinhagang ito na ang isang tao ay nakararanas ng

takot o matinding kaba.

Makabog at mabilis ang tibok ng puso ng isang taong kinakabahan o natatakot. Kaya
naman ang sinasabing may daga o anumang makulit na hayop na nagpapanatili ng
aktibidad sa ating dibdib o puso.

Kahalagahan: Ito ay may kinalaman sa kahusayan ng mga Pilipino pagdating sa

agham. Kailangang alam ng isang tao na ang puso ay ang isa sa mga bagay na
naaapektuhan kapag tayo ay takot o kabado.
Napatunay ng agham na ang “daga” o labis na pagtibok ng dibdib ay isa talagang
senyales na kinakabahan o takot ang isang tao.

Nasa loob ang kulo

Kahulugan: Nangangahulugan ito na ang kasamaan ng tao ay hindi pa niya nilalabas.

Ayon sa mga eksperto sa wika, inihalintulad raw ito sa isang bulkan. Kapag daw kasi
nasa loo bang kulo (magma), mapinsala ito kapag sumabog na o lumabas. Parang galit
o ugali raw ng tao. Akala mo’y bulking tahimik ngunit may itinatago palang bangis.

Kahalagahan: Maliban sa pagiging isa sa mga pinakaginagamit na idyoma sa bansa,

ang salitang ito rin ay isang patunay na binibigyang pansin natin ang pag-aaral sa
kalikasan.

Nagamit pa kasi nating paghahambing sa isang tao ang aktibidad ng isang bulkan.
Siguro ay makailang beses na rin tayong nabiktima ng mga ito na kahapon ay tahimik
pa at nagngangalit na ngayon.

May bulsa sa balat

Kahulugan: Ito ay ginagamit na pantukoy sa isang taong kuripot o lubhang matipid sa

pera na ayaw gumastos kahit kailangan.

Sinasabing may bulsa sa balat ang taong kuripot dahil sa husay nitong magtago ng
pera na akala mo’y kailangan pa ng operasyon upang mabuksan ang balat at
makagastos.

Kahalagahan: Ito ay pagkilala sa isang kultura ng mga Pilipino na pagiging mahigpit

sa pera. Sa isang bansang tulad ng Pilipinas na mahirap lamang, marami ang
nagtitipid.

Pagpapatunay din ito na kailangan ng bawat isa sa atin na mag-impok upang

mayroong magamit sa kinabukasan.

Usad pagong

Kahulugan: Tumutukoy ito sa isang bagay o tao na mabagal ang kilos o pagdaloy.
Karaniwang ginagamit ito sa pantukoy sa napakabagal na daloy ng trapiko o mga
sasakyan sa lansangan.
Ito ay literal na pagsasalarawan sa pagkilos o paggalaw ng isang pagong. Kilala ang
mga pagong sa mabagal na paglakad dahil sa mabigat sa sisidlan sa kanilang likod.

Kahalagahan: Ito ay isang patunay na ang mga Pilipino ay mapagmasid at may

pagpapahalaga sa biyaya ng Maykapal katulad ng mga pagong na batid natin ang
kabagalan sa pagkilos.

Negatibo man ang idyomang ito, pagpapakita naman ito na nabibigyang pansin natin
ang mga bagay na kailangang bigyan ng solusyon tulad ng suliranin sa trapiko na
madalas gamitan ng salitang usad pagong.

Tinik sa lalamunan

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa isang tao, bagay, o pangyayari na nagiging suliranin

o hadlang sa nais gawin ng isang tao.

Ito ay nagmula sa karanasan ng ilan na matinik ng kinaing isda. Nagiging balakid kasi
ito upang makakain sila. Masakit at hindi rin komportable sa pakiramdam ang
magkaroon ng tinik sa lalamunan kaya simbolo rin ito ng problema ng isang tao.

Kahalagahan: Madalas na gamitin ang mga ito sa mga akdang pampanitikan na

mayroong kalaliman ang pananalita. Isa itong malikhaing paraan upang sabihing ang
isang tao o pagkakataon ay isang malaking hadlang.

Pagpapatunay din ito na batid ng mga Pilipino ang peligro na dulot ng pagkakaroon
ng literal na bara sa kanilang mga lalamunan.

Nakahiga sa salapi

Kahulugan: Tumutukoy naman ito sa isang tao na mayroong karangyaang taglay o

mayaman at maraming pera.

Sinasabing kapag mayaman ang isang tao, dahil sa dami ng salapi nila ay wala na
silang magawa rito at hinihigaan na lamang nila.

Kahalagahan: Ginagamit ang salitang ito sa pagtukoy sa mga taong mayaman.

Kadalasang mababasa ang mga ito sa mga akda tulad ng kuwento, nobela, sanaysay, o
tula.

Mahalagang gumagamit ng ganitong uri ng salita upang maipakita ang

pagkamalikhain sa pagtukoy ng mga mararangyang tao.
Abot-tanaw

Kahulugan: Ito ay nangangahulugang ang isang bagay ay malapit na lamang o

naaabot na ng paningin.

Literal ang pinagmulan ng idyomang ito na kapag nakikita na ng ating mga mata ay
kaya na natin itong abutin.

Kahalagahan: Ginagamit ito sa mga tula, sanaysay, o iba pang akda na mayroong
positibong disposisyon sa buhay.

Pahiwatig kasi ito na ang isang bagay ay posibleng maabot o makamtan lalo na kapag
natatanaw na natin. Simbolo ito na laging may natatanaw na pag-asa para sa bawat
isa.

Di mahulugan ng karayom

Kahulugan: Ito ay may kahulugan na ang isang lugar ay napakaraming tao. Maaari
din itong tumukoy sa lugar na masikip at siksikan.

Literal ang kahulugan nito na kapag ang isang lugar ay dinagsa ng mga tao, kahit
napakanipis na karayom ay hindi na makasisingit pa.

Kahalagahan: Ito ay madalas na gamitin ng mga manunulat at mamamahayag sa

kanilang mga ulat.

Mas mabisang paraan kasi ito ng pagsasabi na ang isang lugar ay talaga namang
napakaraming tao at dapat nang iwasang puntahan ng sinuman upang hindi na
magkaroon pa ng anumang aberya.

Ginintuang tinig

Kahulugan: Tumutukoy ito sa isang tao na mayroong magandang boses o likas na

talento sa pag-awit.

Nagmula ito sa paniniwala ng mga Pilipino na ang magandang tinig ay

nakapagbibigay tagumpay sa isang tao.

Kahalagahan: Ito ay pagpapatunay na ang isang tao ay mayroong talento tulad ng

ginintuang tinig na maaari niyang magamit sa kaniyang sariling kabutihan.
Kaya madalas itong gamitin sa mga tula, sanaysay, o anumang akda ay para ipaalala
sa atin na ang ating talento ay isang yamang bigay sa atin ng Maykapal.

Mababaw ang luha

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa isang tao na madaling umiyak at magpakita ng

kaniyang emosyon.

Sinasabing mababaw ang luha ng ganitong tao dahil karaniwan ay naiiyak tayo kapag
may mabigat na pinagdaraanan. Ngunit sa mabilas maiyak, tila nakaabang na lang
daw sa talukap ang luha at tutulo anumang oras.

Kahalagahan: Ito ay pagpapatunay na ang wikang Pilipino ay mayaman sa mga

salitang tutukoy sa katangian ng isang tao.

Ginagamit ang mga ito sa paglalarawan ng isang tao na may malambot na damdamin.
Karaniwang mababasa ito sa mga tula, sanaysay, kuwento, dula, at iba pa.

Matalas ang tainga

Kahulugan: Ito ay ginagamit naman sa paglalarawan o pagtukoy sa isang tao na

mabilis makasagap ng balita.

Tainga ang pinanggagamit natin sa pakikinig. Kaya naman kung mabilis kang
sumagap ng balita, sinasabing mahusay at gumagana nang maayos ang iyong tainga o
pandinig.

Kahalagahan: Kabahagi ng hindi magandang kultura ng mga Pilipino ang tsismis o

pagkakalat ng balitang hindi kumpirmado.

At dahil sa kulturang ito, nakalikha na rin ang wika ng talinhaga para sa mga ganitong
uri ng tao na matalas ang pandinig sa mga bali-balita.

Ibaon sa hukay

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa isang bagay na dapat na lamang kalimutan at wag

nang balikan pa.

Nagmula ito sa konsepto ng buhay na kapag namatay ang isang tao ay inilalagay sa
hukay. Ganito rin daw sa ibang bagay na dapat kalimutan at ilagay na lamang sa
hukay.
Kahalagahan: Ito ay isang malikhaing paraan upang kalimutan ang isang bagay.
Ginagamit ito sa iba’t ibang akdang pampanitikan.

Pagpapahalaga rin ito sa realidad ng kamatayan na kapag yumao na ang tao ay dapat
tayong magpatuloy sa buhay at kalimutan ang lungkot ngunit hindi ang mga alaala.

Dinilaan ng baka

Kahulugan: Ito naman ay tumutukoy sa isang bagay na sobrang tuwid at pagkaaayos.

Karaniwang tinutukoy nito ay ang buhok ng isang tao.

Makapal at malaki kasi ang dila ng baka. Karaniwan ding naglalaway ito kaya naman
pag dinilaan ka nito ay tiyak na mababasa ka at matutuwid ang anumang lukot.

Kahalagahan: Nagagamit ang salitang ito madalas sa mga biruan. Kapag sinabing
dinilaan ng baka, partikular ang buhok, ay unat na unat o ayos na ayos ito.

Isang makihaing paraan din ito ng pagsasabi kung gaano ba kaayos o nag-ayos ng
kanyang sarili ang isang tao.

Mainit ang dugo

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa damdaming ang isang tao ay may nararamdamang

inis o galit sa kaniyang kapuwa.

Kapag kasi mainit daw ang dugo ng tao, dito siya nagkakaroon ng mataas na presyon
o high blood na sanhi ng kaniyang galit na nararamdaman.

Kahalagahan: Ginagamit ang talinhagang ito sa pagtukoy sa pagkainis o hindi

magandang damdamin.

Maliban dito, pahiwatig din ito sa lagay ng damdamin o kalusagan ng isang tao na
dapat niyang tutukan tuwing nagagalit siya.

Malikot ang kamay

Kahulugan: Tumutukoy naman ito sa isang tao na mayroong gawing hindi maganda
na kumuha ng hindi sa kaniya. Sa madaling salita, siya ay magnanakaw.

Literal ang ibig sabihin ng malikot ng kamay dahil ang taong magnanakaw daw ay
hindi mapakali ang kamay at kumukuha nang hindi niya pagmamay-ari.
Kahalagahan: Ginagamit ito bilang pantukoy sa isang taong kumumuhang hindi sa
kaniya. Mas katanggap-tanggap ito kaysa sa tahasang sabihing magnanakaw ang
isang tao.

Ginagamit ito sa mga akdang pampanitikan tulad ng tula, sanaysay, at iba pang
sulatin.

Bumangga sa pader

Kahulugan: Tumutukoy ito sa paglaban o pagtuligsa sa isang taong mayaman,

makapangyarihan, o maimpluwensiya.

Maituturing na isang pader ang kilala at makapangyarihang tao na hindi basta-basta

matitibag ninuman kaya nabuo ang talinhagang ito.

Kahalagahan: Ito ay madalas na gamitin sa pagsusulat ng mga sanaysay, balita,

editoryal, o anumang aritkulo sa isang peryodiko.

Ito ay pagpapakita rin ng pagkakaiba ng estado ng buhay ng tao. Maituturing na pader

ang mayayaman na hindi kayang banggain minsan ng mahihirap.

Lumuha ng bato

Kahulugan: Ito ay nangangahulugan na ang isang tao ay hindi mabibigyan ng

pagpapatawad anuman ang gawin niya.

Alam naman nating imposibleng lumuha ng bato ang isang tao kaya naman ibig
sabihin ay hindi siya kailanman nito mapapatawad.

Kahalagahan: Ginagamit ang katagang ito sa pagpapakita ng damdamin ng isa tao.

May mga bagay na hindi madaling kalimutan at mapatawad kaya nagagamit ang
salitang ito.

Mababasa o maririnig ang mga ito sa mga usapan, mga script ng mga dula o serye, o
sa mga kuwento o sanaysay.

Lahing Kuwago o Lahing aswang

Kahulugan: Sinasabing lahing kuwago o lahing aswang ang isang tao kapag lagi itong
gising kapag gabi at namamahinga naman kung umaga.
Ang mga kuwago ay mga hayop na nocturnal o sa gabi lamang gising. Habang ang
mga aswang o multo naman ay sa gabi daw madalas na umatake.

Kahalagahan: Ginagamit ang idyomang ito sa mga usapang nangyayari araw-araw.

Madalang lamang itong gamitin sa mga babasahin at mas sinasalita kaysa isinusulat.

Pagpapakita rin ito na ang kultura ng Pilipinas ay naniniwala sa mga kuwentong

kababalaghan tulad ng mga multo at aswang.

Maaliwalas ang mukha

Kahulugan: Tumuukoy ang idyomang ito sa isang tao na masiyahin, palangiti, at

mayroong magandang disposisyon sa buhay.

Kapag daw kasi masaya at magiliw ang isang tao ay lumalabas ito sa kaniyang mukha
at awra kaya naman nagiging maaliwalas ito.

Kahalagahan: Ito ay ginagamit sa mga usapan at pantukoy sa isang positibong tao.

Nagagamit din ito sa mga sulating pormal at di pormal gaya ng mga tula, sanaysay, o
kuwento.

Isang paalala rin ito na dapat ay magkaroon tayo ng magandang disposiyon sa buhay
upang makuha natin ang ginhawa at aliwalas na gusto natin.

Mahina ang loob

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa isang tao na mayroong duwag na personalidad at

hindi buo ang damdamin at abilidad sa paggawa ng desisyon.

Kahinaan ang tingin ng marami sa mga duwag na tao. At kapag mahina ang isang tao,
sinasabing lahat o ang kabuuan nito ay mahina kabilang ang kalamnan nito.

Kahalagahan: Nagagamit ito madalas sa mga usapan. Kapag duwag ang isang tao,
karaniwang ginagamit ang idyoma upang hindi naman ganoon kainsulto ang
pagsasabi ng kahinaan ng isang tao.

Madalas din na magamit ang idyomang ito sa mga akdang pampanitikan tulad ng mga
tula, sanaysay, at marami pang iba.

Nagbibilang ng poste
Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa isang taong masigasig na naghahanap ng trabaho o
hanapbuhay.

Nagmula ang idyomang ito sa mga taong masugid na naghahanap ng trabaho sa bawat
kanto. Sinusuong nila ang mga lugar na ito at sa bawat kanto ay may poste kaya
naman naturingan silang nagbibilang ng poste.

Kahalagahan: Ito ay madalas na gamitin sa mga akdang pampanitikan kaysa sa mga

usapan. Madalas itong mabasa sa mga akdang matatanda na o klasiko dahil hindi na
ito masyadong nagagamit sa kasalukuyan.

Ito rin ay nagsisilbing paalala sa atin na dapat nating sipagan sa paghahanap ng

trabaho kahit bilangin pa natin ang bawat poste at pasukin ang bawat kanto para
lamang sa inaasam na trabaho.

Parang kiti-kiti

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa isang tao na malikot o hindi mapigilan ang paggalaw.
Maaari din itong tumukoy sa isang taong makulit o galawgaw.

Nakuha ang talinhagang ito sa isang uri ng insekto na nagiging lamok kalaunan.
Madalas makita ang mga kiti-kiti sa tubig na walang humpay ang paggalaw kaya
naman naikumpara ang mga ito sa mga makukulit at galaw nang galaw.

Kahulugan: Ito ay isang matalinghagang salita na ginagamit sa pagtukoy sa isang tao

na makulit partikular na sa mga bata. Madalas itong sambitin ng mga ina, guro, o
sinumang nag-aalaga ng bata dahil likas ang mga ito na makukulit.

Nagagamit din ang mga ito kung minsan sa mga akdang pampanitikan at iba’t ibang
uri pa ng babasahin.

Galit sa pera

Kahulugan: Ito ay nangangahulugan na ang isang tao ay mahilig gumastos at hindi

mapakali kapag mayroong salapi sa kamay.

Sinasabing galit siya sa pera dahil tila hindi sila magkasundo ng salapi at nais niyang
ihiwalay sa kaniya ang pera o salapi.

Kahalagahan: Ito ay ginagamit ng ilan sa mga panulat at akdang pampanitikan tulad

ng mga tula, sanaysay, at maikling kuwento.
Madalas din itong gamitin sa pag-uusap at pagsesermon. Bahagi ito ng pangaral ng
mga ina, kaibigan, o sinuman tungkol sa isang tao na hindi maayos sa paggasta ng
pera.

Hawak sa leeg

Kahulugan: Ito ay tumutukoy sa isang tao na alila o sunod-sunuran sa kaniyang asawa,

boss, o kung sinumang kasalamuhan niya.

Sinasabi kasing hawak sa leeg ang isang tao dahil kapag hawak sa leeg ang isang tao,
hawak niya na rin ang buhay nito. Pati ang paggalaw ay nakokontrol nito.

Kahalagahan: Ginagamit ito sa mga sulatin at iba’t ibang akdang pampanitikan.

Mababasa ito madalas sa mga komentaryo at editoryal, mga kuwento, at iba pang
babasahin.

Maririnig din ito madalas sa mga pagtatalo ng mga kakilala, kaibigan, mag-asawa, o
magkasintahan na nakikitaang sunod-sunuran sa kanilang mga karelasyon o kasama.

Laman ng lansangan

Kahulugan: Ito ay nangangahulugan na ang isang tao ay laging nakalagi sa kalye o

kanto. Sa kolokyal na termino ng mga Pinoy, ang isang tao ay isang istambay o
tambay lamang.

Laman ng lansangan ang naging tuaguri sa kanila dahil sila na lang ang laging
nakikita sa lansangan na tila ‘lamang loob’ ng lansangang inihahalintulad sa isang
katawan.

Kahalagahan: Ito ay sumasalamin sa isang kultura ng mga Pilipino sa pagkakaroon

ng hilig sa paglagi sa kalsada upang magpalipas oras.

Madalas na marinig ito sa mga ulat, dokumentaryo, editoryal, at iba pang babasahin sa
peryodiko o panoorin sa telebsiyon.

Lawit ang dila

Kahulugan: Tumutukoy naman ito sa isang tao na sobra ang nararamdamang pagod sa
kanyang ginawa.

Ito ay paghahalintulad sa mga aso na madalas humangos na nakalabas ang dila

matapos ang pagtakbo o anumang aktibidad na ginawa nila.
Kahalagahan: Ito ay madalas gamitin at mabasa sa mga akdang pampanitikan tulad
ng mga tula, sanaysay, at maikling kuwento.

Ito ay pagpapatunay din na ang mga Pilipino ay mayroong mapagmatiyag na ugali at

naniniwala sa mga impormasyon ng agham at paghahayupan.

Luha ng buwaya

Kahulugan: Ito ay nangangahulugan namang ang ipinakikitang pagkaawa o dalamhati

ng tao ay hindi totoo. Sa madaling sabi, siya ay nagpapakitang tao lamang.

Ito ay nakaayon sa isang siyentipikong paniniwala. Lumuluha raw kasi ang isang
buwaya kapag kinakain nito ang nahuli niyang hayop. Kaya naman nasasabing hindi
totoo ang ipinakikita nitong awa, luha, at emosyon dahil nananatiling mabangis ang
buwaya.

Kahalagahan: Sa panahon ngayon, tila sa matatanda o lumang teksto na lamang

madalas mabasa at magamit ang idyomang ito. Marami na rin kasi itong kasing
kahulugan ngayon tulad ng ‘pekeng balita,’ o ang gay linggo na ‘echosera.’

Ngunit gayunman, mahalaga pa rin naman itong bahagi ng ating panitikan dahil
maging sa ibang bansa ay mayroon itong salin sa English at ginagamit nang may
katulad na kahulugan.

Inaapoy ng lagnat

Kahulugan: Ito ay nangangahulugan na ang isang tao ay mayroong mataas na lagnat o

temperatura. Karaniwan ding maysakit ang pakahulugan ng mga gumagamit nito
kabilang ang pagkakaroon ng trangkaso.

Kapag kasi may lagnat o sakit ang isang tao, talagang tumataas ang temperatura nito.
Hindi man kasing taas nang sa apoy ngunit sapat nang ikompara dito dahil mapapaso
ka kapag hinipo mo ang isang maysakit.

Kahalagahan: Ito ay laging ginagamit ng mga magulang, doktor, o sinumang

tumitingin sa isang taong may lagnat. Sapat na itong indikasyon na mayroong
seryosong kondisyon ang isang tao na dapat tugunan.

Maaari din itong gamitin sa mga ulat lalo na ang may kinalaman sa kalusugan.
Mababasa rin ito sa iba pang akdang pampanitikan tulad ng dula, tula, sanaysay, at
kuwento.
 Maraming salamat sa pagtangkilik ng aming mahigit 100 na halimbawa ng
matalinghagang salita. Pakay namin ang makatulong sa pagpalawak ng kaalaman

ng aming mga kapwa Pilipino. Maraming salamat po!

About Us
Privacy Policy | Contact Us
www.Panitikan.com.ph
© 2019 - 2021
Sitemap
Close
 Home
 Edukasyon
 Estudyante Life