Professional Documents
Culture Documents
PAGPAPAHAYAG
MGA KATUTUBONG PAGPAPAHAYAG
Sa mga katutubong pahayag na mga ito
ay mababakas ang mga kaugalian, asal, gawi
at katangian na tanging atin lamang. Ito'y mga
kaban ng yaman ng lahing kayumanggi.
a. SALAWIKAIN
Ito ay mga kaisipang nakaugalian nang
sabihin at nagsilbing batas at tuntunin ng
kagandahang asal ng ating mga ninuno.
Halimbawa:
1. Aanhin ang palasyo kung ang nakatira ay kuwago.
2. Ang lumalakad nang matulin, kung matinik ay
malalim.
3. Walang palayok na walang kasukat na tungtong.
4. Hamak mang basahan, may panahong kailangan.
5. Habang maiksi ang kumot, magtiis mamaluktot.
6. Kapag apaw na ang takalan, kailangang kalusan.
7. Kung ikaw ay may ibinitin, mayroon kang titingalain.
8. May tainga ang lupa, may pakpak ang balita.
9. May mga malalaking puno, ngunit walang lilim.
10. Sa paghahangad ng kagitna, isang salop ang
nawala.
b. KAWIKAAN
Ang mga kawikaan ay paalala na may dalang mensahe at aral na
kadalasan ay hango sa Bibliya.
halimbawa:
1. Ang panahon ay samantalahin sapagkat ginto ang kahambing.
2. Ang kaginhawaan ay nasa kasiyahan, at wala sa kasaganaan.
3. Ang katotohanan ang magpapalaya sa iyo.
4. Ang gumagawa ng masama ay ayaw sa ilaw.
5. Ang nagpapakababa ay itataas; ang nagpapakataas ay ibaba.
6. Ang katamaran ay kapatid ng kagutuman.
7. Ibigay ninyo sa Cesar ang sa Cesar; at sa Diyos ang sa Diyos.
8. Ibigin mo ang iyong kapwa gaya ng iyong sarili.
9. Pakainin ang nagugutom, painumin ang nauuhaw.
10. Pulutin ang mabuti, ang masama ay iwaksi.
c. SAWIKAIN
Ito ay mga katutubong pahayag na walang natatagong
kahulugan.
halimbawa:
1. Ang tao ay matatalos sa kanyang pananalita at kilos.
2. Ang tunay na kaibigan sa gipit nasusubukan.
3. Ang sakit kapag naagapan madaling malunasan.
4. Ano man ang gawa at dali-dali ay hindi iigi ang
pagkakayari.
5. Daig ng maagap ang taong masipag.
6. Ang mabigat ay gumagaan kung pinagtutulungan.
7. Huwag ipagpaliban bukas ang magagawa ngayon.
8. Huwag kang magtiwala sa di mo kakilala.
9. Sa pagsisikap nakasalalay ang tagumpay ng buhay.
10. Walang mahirap na gawa pag dinaan sa tiyaga.
d. KASABIHAN
ito ay bukambibig o sabi-sabing hinango sa karanasan ng
buhay na nagsisilbing patnubay sa mga dapat ugaliin na
tinanggap ng bayan sa pagdaraan ng panahon.
halimbawa:
1. Ang araw bago sumikat, nakikita muna'y banaag.
2. Ang sinungaling at bulaan ay kapatid ng magnanakaw.
3. Ang hipong tulog, tinatangay ng agos.
4. Ang maniwala sa sabi-sabi, walang bait sa sarili.
5. Magbiro ka na sa lasing, huwag lang sa bagong gising.
6. Kung may tag-araw ay may tag-ulan.
7. Sa taong may hiya, ang salita ay panunumpa.
8. Walang biyaya sa lupa na di dinidilig ng luha.
ang kasabihan din ay karaniwang ginagamit sa panunukso
o pagpuna sa kilos ng isang tao.
hal.:
Putak, putak
batang duwag
matapang ka't
nasa pugad
sa mga katutubong pahayag ay masasalamin ang kultura,
gawi, paniniwala at heograpiya ng lugar sa Pilipinas na
pinagmulan nito. Bagama't marami na sa mga ito ay nasalin
na sa wikang Filipino, mababanaag parin sa mga pahayag
ang pinagmulan ng mga nasabing katutubong pahayag.
magkagayunpaman ang mga katutunong pahayag, saanman
ito nagmula ay ginagamit na at palasak na sa buong
sambayanang Pilipino.
Mga Idyoma o Pasawikaing Pahayag
Ang mga pasawikaing pahayag ay nagbibigay
ng kulay, nagbibigay ng bisa at ginagawang mas
makabuluhan ang mga pahayag.
ang sawikain o idyoma (idioms/idiomatic
expressions) ay salita o mga salita na may sariling
kahulugang wari'y lihis sa tuntunin ng gramatika.
ang kahulugan ng mga idyomatikong pahayag ay
hindi matatanto sa mga salita na bumubuo nito dahil
may sarili itong kahulugan.
Narito ang ilang mga idyomatikong pahayag
1. anghel ng tahanan-mga batang tampulan ng
kagalakan
2. balitang kutsero-balitang hindi totoo
3. biyernes santo ang mukha-malungkot na
malungkot
4. bukambibig- laging sinasabi
5. bulanggugo-gastador
6. daga sa dibdib- takot, duwag
7. di-mahulugang karayom- punong-puno ng tao
8. durugin ang puso- pasakitan ang loon
9. gintong-asal- may mabuti at marangal na ugali
10. hasang-hasa- sanay na sanay
Tayutay
Ang tayutay ay tinatawag ding
patalinghagang pagpapahayag. sa
pagtatayutay, sadyang lumalayo ang
nagpapapahayag sa karaniwang paraan ng
pagsasalita upang magawang higit na
maganda at kaakit-akit ang kanyang sinasabi.
Sinasadya ng pagpapahayag na gumagamit
ng talinghaga at di-karaniwang salita upang
bigyan diin ang saloobin.
Kawili-wiling pakinggan ang
patayutay na pananalita.
Nakakapanghamong-isip. kailangan
unawaing mabuti at basahin sa pagitan
ng mga taludtod para mahiwatigan ang
diwang di-tuwirang tinutukoy ng
pahayag.
MGA KARANIWANG URI NG TAYUTAY
a. Tugmaan sa patinig
patinig na may impit hal. Imbi, guho, sira
patinig na walang impit hal. Abo, ina, ale
b. Tugmaan sa katinig
unang pangkat- B,D,K,P,S,T
Pangalawang pangkat- M,N,L,NG,W,Y
3. Makabuluhang diwa-ito ang
pangkalahatang tema o kaisipan na
ipinapahayag ng tula.
KABAYANIHAN
Lope K. Santos
Ang kahulugan mo'y/ isang paglilingkod
Na walang paupa/ sa hirap at pagod
Minsan sa anyaya,/minsan kusang-loob
Pag-ibig sa kapwa/ang lagi mong Diyos
Mangmang
Sa mata'y dilim
at hindi po liwanag
ang tumatabing
4. Tanaga-maikling tulang binubuo din ng
apat na linya at bawat taludtod ay may sukat
na pipituhing pantig. Karaniwan itong
nagtataglay ng gintong aral.
Halimabawa:
Tanaga Palay
May pito itong pantig Palay siyang matino
Sa bawat taludturan, Nang humangi'y yumuko
Apat naman ang linya Ngunit muling tumayo
Tawag diya'y tanaga. Nagkabunga ng ginto.
Tag-init
Alipatong lumapag
Sa lupa'y nagkabitak
Sa kahoy naglugayak
Sa puso'y naglagablab.
Ildefonso Santos
Kapatid
Tulisan kahit saan
Magnanakaw saan man
Kasama't kasamahan
Ng mamamayang banal.
Jose Villa Panganiban
5. Cinquian-tulang nauso sa Amerika noong
1900. Ito'y binubuo ng 22 pantig at nahahati
sa limang taludtod na nang maglaon na'y
nagkaroon ng iba-ibang istruktura.
Istruktura 1
1st Linya: dalawang pantig
2nd Linya: apat na pantig
3rd Linya: anim na pantig
4th Linya: walong pantig
5th Linya: dalawang pantig
1st Linya: Ako
2nd Linya: Pilipino
3rd Linya: Makabayan ako
4th Linya: Kabayanihan sulong ko
5th Linya: ikaw
-nmbbendalan
Istruktura 2
1st Linya: isang salita- paksa
2nd Linya: 2 salita-pang-uri
3rd Linya: 3 salita-pandiwa
4th Linya: 4 salita-pagpapahayag ng damdamin
5th Linya: 1 salita-katumbas ng paksa