Professional Documents
Culture Documents
III.3. GHI KYÙ HIEÄU DUNG SAI VAØ LAÉP GHEÙP TREÂN
BAÛN VEÕ
TCVN 2244-91 qui ñònh chia möùc ñoä chính xaùc cuûa kích
thöôùc chi tieát ra laøm 20 caáp theo thöù töï ñoä chính xaùc giaûm
daàn : 01 ; 0 ; 1 ; 2 ; 3 ; … ; 18.
* Caáp chính xaùc töø 5 ñeán 11 : duøng cho caùc kích thöôùc
laép gheùp trong caùc maùy moùc thoâng duïng.
* Caáp chính xaùc töø 12 ñeán 18 : duøng cho caùc kích thöôùc
khoâng laép gheùp hoaëc caùc kích thöôùc cuûa caùc moái gheùp thoâ.
T = a. i (m)
a - heä soá chính xaùc, phuï thuoäc vaøo caáp chính xaùc.
i : ñôn vò dung sai, phuï thuoäc vaøo kích thöôùc danh nghóa D.
+ Caùc trò soá dung sai ñoái caùc caáp chính xaùc 2, 3, 4 laø caùc soá
haïng gaàn ñuùng cuûa moät caáp soá nhaân maø soá haïng thöù nhaát vaø
soá haïng cuoái cuøng laø caùc trò soá dung sai cuûa caáp chính xaùc 1
vaø 5.
* Trò soá vaø daáu cuûa caùc sai leäch cô baûn khaùc ñöôïc qui ñònh
trong TCVN 2244 – 91. Caùc sai leäch cô baûn cuûa loã vaø truïc coù
cuøng moät chöõ kyù hieäu seõ baèng nhau veà trò soá nhöng ngöôïc
daáu.
* Sai leäch thöù hai (khoâng cô baûn) ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
Mieàn dung sai ñöôïc taïo ra baèng caùch phoái hôïp giöõa moät
sai leäch cô baûn vôùi moâät caáp chính xaùc
* 81 mieàn dung sai tieâu chuaån cuûa truïc (16 mieàn dung sai
öu tieân cuûa truïc) Baûng 3
* 72 mieàn dung sai tieâu chuaån cuûa loã (10 mieàn dung sai öu
tieân cuûa loã ) Baûng 4
Sai leäch giôùi haïn cuûa loã ñoái vôùi kích thöôùc töø 1 ñeán
500mm cho trong baûng 7 vaø cuûa truïc cho trong baûng 8.
Baûng 7 Baûng 8
Ñöôøng 0
Laép gheùp laø söï phoái hôïp giöõa moät mieàn dung sai cuûa loã vaø
moät mieàn dung sai cuûa truïc theo heä thoáng loã hay heä thoáng truïc.
TCVN 2245-91 qui ñònh ñoái vôùi kích thöôùc danh nghóa töø 1
ñeán 500 mm coù:
* Caùc laép gheùp ñöôïc söû duïng trong heä thoáng loã hay heä
thoáng truïc.
* Khi trò soá dung sai cuûa loã vaø truïc trong laép gheùp khaùc
nhau thì dung sai cuûa loã phaûi ñöôïc choïn lôùn hôn nhöng khoâng
ñöôïc vöôït quaù 2 caáp chính xaùc.
* Neáu ñeå gia coâng vaø ño baèng duïng cuï ño coù maët soá:
- 0,040
18 +0,018 ; 30 - 0,073 ; 50 0,008
a) Traïng thaùi laøm vieäc cuûa moái gheùp coù ñoä hôû
Traïng thaùi laøm vieäc
(n = n0)
Traïng thaùi lyù töôûng n
(n )
Traïng thaùi tónh
(n = 0)
H
S
D n
d
Böôùc 1 : Tính ñoä hôû ñeå moái gheùp laøm vieäc vôùi hieäu suaát toát
nhaát.
Vôùi : ñoä nhôùt tuyeät ñoái cuûa daàu boâi trôn (Ns/m2),
(baûng phuï luïc 9). Baûng 9
n: toác ñoä quay töông ñoái giöõa truïc vaø baïc (voøng/phuùt).
d: ñöôøng kính danh nghóa cuûa moái gheùp (mm).
l: chieàu daøi beà maët laép gheùp (mm).
p: aùp suaát trung bình treân beà maët laép gheùp
Moái gheùp laøm vieäc vôùi hieäu suaát toát nhaát khi h = 1/4S
Khi chaïy do caùc nhaáp nhoä cuûa loã vaø truïc ñoä hôû taêng leân:
Döïa vaøo ñoä hôû ban ñaàu tra baûng laép gheùp theo heä thoáng loã
tìm ñoä hôû trung bình gaàn vôùi ñoä hôû ban ñaàu.
Böôùc 2 : Kieåm tra laïi yeâu caàu laøm vieäc vôùi cheá ñoä ma saùt
öôùt.
Chieàu daøy nhoû nhaát cuûa cheâm daàu hmin phaûi thoûa maõn:
k: laø heä soá an toaøn, tính ñeán sai soá hình daùng cuûa chi tieát
Kieåu laép trung gian thöôøng ñöôïc choïn theo kinh nghieäm:
* Phuï taûi caøng lôùn thì moái gheùp phaûi caøng chaët, nghóa laø
phaûi choïn kieåu laép coù ñoä doâi caøng lôùn.
* Kích thöôùc laép gheùp caøng lôùn thì ñoä doâi caøng phaûi giaûm
ñeå deã daøng laép raùp.
: 99% laø laép coù ñoä doâi, duøng khi chòu taûi lôùn, coù va
ñaäp, chæ thaùo khi ñaïi tu vaø phaûi duøng maùy eùp.
: Nhö treân nhöng khi kích thöôùc lôùn (80% laø ñoä doâi),
laép gheùp oå laên trong cheá taïo maùy naëng.
: Coù ñoä hôû, duøng thay theá khi coù thaùo laép thöôøng
xuyeân.
: Thoâng duïng nhaát, ñoä doâi trung bình Ntb = 1 ÷ 5 m, ñoä
ñoàng taâm toát, duøng cho moái gheùp coá ñònh nhö baùnh raêng,
baùnh ñai, baùnh ñaø, baïc loùt vôùi oå tröôït …
: Duøng cho laép gheùp coù ñoä chính xaùc cao hôn nhö laép
gheùp oå bi truïc chính maùy tieän trong loã hoäp truïc chính.
a) Ñaëc ñieåm:
Duøng cho laép gheùp coá ñònh giöõa hai chi tieát vôùi nhau vaø
khoâng thaùo laép trong quaù trình söû duïng.
Töø ñaëc ñieåm naøy, yeâu caàu cuûa moái gheùp coù ñoä doâi laø:
- Ñoä doâi phaûi ñuû lôùn ñeå giöõ chaët hai chi tieát döôùi taùc
duïng cuûa taûi troïng trong quaù trình laøm vieäc.
- Ñoä doâi khoâng quaù lôùn, ñaûm baûo beà maët chi tieát khoâng
bò phaù hoûng sau khi laép.
* Quan heä giöõa aùp suaát vaø ñoä doâi tuaân theo qui luaät :
p : aùp suaát treân beà maët laép gheùp coù ñoä doâi (N/m2).
C1 , C2 : caùc heä soá tính toaùn, ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
Tuøy theo ñieàu kieän laøm vieäc cuûa moái gheùp, tính ñoä doâi nhoû
nhaát cho pheùp Nmin trong caùc tröôøng hôïp sau:
* Tröôøng hôïp moái gheùp chòu caû löïc doïc truïc P vaø moment
xoaén Mx
Böôùc 2 : Tính ñoä doâi lôùn nhaát cho pheùp ñeå chi tieát khoâng bò
phaù vôõ.
* Ñieàu kieän öùng suaát sinh ra trong chi tieát vôùi öùng suaát
giôùi haïn chaûy cho pheùp [б] cuûa chi tieát
01 h01 js01
0 h0 js0
1 h1 js1
2 h2 js2
3 h3 js3
4 g4 h4 js4 k4 m4 n4
5 g5 h5 js5 k5 m5 n5 p5 r5 s5
6 f6 g6 h6 js6 k6 m6 n6 p6 r6 s6 t6
7 e7 f7 h7 js7 k7 m7 n7 s7 u7
8 c8 d8 e8 f8 h8 js8 u8 x8 z8
9 d9 e9 f9 h9 js9
10 d10 h10 js10
11 a11 b11 c11 d11 h11 js11
12 b12 h12 js12
13 h13 js13
14 h14 js14
15 h15 js15
16 h16 js16
17 h17 js17
H5 H5 H5 H5 H5 H5
H5
g4 h4 js4 k4 m4 n4
H6 H6 H6 H6 H6 H6 H6 H6 H6
H6
f6 g5 h5 js5 k5 m5 n5 p5 r5
H7 H7 H7 H7 H7 H7 H7 H7 H7 H7 H7 H7 H7 H7 H7 H7 H7
H7
c8 d8 e7 e8 f7 g6 h6 js6 k6 m6 n6 p6 r6 s6 s7 t6 u6
H8 H8 H8 H8 H8 H8 H8 H8 H8 H8 H8 H8 H8 H8 H8
c8 d8 e8 f7 f8 h7 h8 js7 k7 m7 n7 s7 u7 x8 z8
H8
H8 H8 H8 H8
d9 e9 f9 h9
H9 H9 H9 H9 H9 H9 H9
H9
d9 e8 e9 f8 f9 h8 h9
H10 H10 H10
H10
d10 h9 h10
H11 H11 H11 H11 H11
H11
a11 b11 c11 d11 h11
H12 H12
H12
b12 h12
G5 H5 J S5 K5 M5 N5
h4
h4 h4 h4 h4 h4 h4
F7 G6 H6 J S6 K6 M6 N6 P6
h5
h5 h5 h5 h5 h5 h5 h5 h5
D8 E8 F7 F8 G7 H7 J S7 K7 M7 N7 P7 R7 S7 T7
h6
h6 h6 h6 h6 h6 h6 h6 h6 h6 h6 h6 h6 h6 h6
D8 E8 F8 H8 J S8 K8 M8 N8 U8
h7
h7 h7 h7 h7 h7 h7 h7 h7 h7
D8 D9 E8 E9 F8 F9 H8 H9
h8
h8 h8 h8 h8 h8 h8 h8 h8
D9 D10 E9 F9 H8 H9 H10
h9
h9 h9 h9 h9 h9 h9 h9
D10 H10
h10
h10 h10
A11 B11 C11 D11 H11
h11
h11 h11 h11 h11 h11
B12 H12
h12
h12 h12
1. Theo TCVN 2244 – 91, möùc ñoä chính xaùc veà kích thöôùc cuûa
chi tieát ñöôïc chia ra laøm:
a. 14 caáp töø caáp 1, 2, 3, … , 14.
b. 17 caáp töø caáp 1, 2, 3, … ,17.
c. 20 caáp töø 1, 2, 3, … , 19, 20.
d. 20 caáp töø 01, 0, 1, 2, 3, … , 18.
Ñaùp aùn: d
2. Caùc caáp chính xaùc 01, 0, 1, 2, 3, 4 cuûa kích thöôùc ñöôïc duøng
cho:
a. Caùc kích thöôùc laép gheùp cuûa caùc maùy moùc thoâng duïng.
b. Caùc kích thöôùc khoâng laép gheùp trong caùc maùy moùc thoâng
duïng.
c. Caùc kích thöôùc laép gheùp cuûa duïng cuï ño vaø duïng cuï kieåm
tra.
d. Caùc kích thöôùc khoâng laép gheùp cuûa duïng cuï ño vaø duïng cuï
kieåm tra.
Ñaùp aùn: c
Ñaùp aùn: d
4. Bieát sai leäch cô baûn cuûa loã laø N, dung sai loã laø TD. Sai leäch
khoâng cô baûn coøn laïi laø:
a. Sai leäch treân vaø ñöôïc tính ES = TD + EI.
b. Sai leäch treân vaø ñöôïc tính ES = TD EI.
c. Sai leäch döôùi vaø ñöôïc tính EI = TD + ES.
d. Sai leäch döôùi vaø ñöôïc tính EI = ES TD.
Ñaùp aùn: d
Ñaùp aùn: c
6. Cho moät laép gheùp theo heä thoáng truïc coù sai leäch cô baûn cuûa
loã laø H, Td = 35m, Smax = 73m. Tính sai leäch giôùi haïn cuûa
loã vaø truïc:
a. ES = 73m, EI = 0, es = 0, ei = 35m.
b. ES = 0, EI = 38m, es = 0, ei = 35m.
c. ES = 0, EI = 38m, es = 35m, ei = 0.
d. ES = 38m, EI = 0, es = 0, ei = 35m.
Ñaùp aùn: d
7. Trong caùc laép gheùp sau, choïn laép gheùp trung gian trong heä
thoáng truïc:
H7 JS 7
a. 50 . c. 150 .
f7 h6
U8 H7
b. 32 . d. 75 .
h7 h7
Ñaùp aùn: c
Ñaùp aùn: b
9. Choïn taát caû caùc laép gheùp coù ñoä doâi trong heä thoáng loã töø caùc
laép gheùp sau:
H8 H8 M7 N8 H6 H6 U8 S7 H6 J s 5 E8 H8 H8 G6
, , , , , , , , , , , , ,
n 7 f 7 h6 h 7 h5 k 5 h 7 h6 g5 h 4 h 7 s7 u8 h5
H8 U8 H8 H8
a. , . c. , .
s7 h 7 s7 u8
b. H8 H 6 . d. H8 .
,
s7 r 5 u8
Ñaùp aùn: c
10. Saép xeáp caùc laép gheùp sau ñaây theo thöù töï möùc ñoä ñoä hôû taêng
daàn (neáu cuøng kích thöôùc danh nghóa):
G 7 E8 F8 F8 E9 H7
a. ; ; ; ; ; . c. H7 ; G 7 ; F8 ; F8 ; E8 ; E9 .
h 6 h8 h8 h 7 h8 h 6 h 6 h 6 h 7 h8 h8 h8
b. E9 ; E8 ; F8 ; F8 ; G 7 ; H7 . d. H7 ; G 7 ; F8 ; F8 ; E9 ; E8 .
h8 h8 h8 h 7 h 6 h 6 h 6 h 6 h8 h 7 h8 h8
Ñaùp aùn: c
11. Laép gheùp giöõa noøng uï ñoäng vaø thaân uï ñoäng maùy tieän caàn coù
chuyeån ñoäng tònh tieán doïc truïc, yeâu caàu ñoä chính xaùc ñoàng
taâm cao neân coù theå choïn:
H7 H8
a. . c. .
k6 e7
G6 H6
b. . d. .
h5 h5
Ñaùp aùn: d
12. Cho hai laép gheùp 30H7/k6 vaø 30K7/h6. Hai laép gheùp ñoù
coù:
a. cuøng ñoä hôû Smax vaø ñoä doâi Nmax.
b. cuøng ñoä hôû Smax nhöng khaùc ñoä doâi Nmax.
c. cuøng ñoä doâi Nmax nhöng khaùc ñoä hôû Smax.
d. ñoä hôû Smax vaø ñoä doâi Nmax ñeàu khaùc nhau.
Ñaùp aùn: a
13. Cho hai laép gheùp 48F7/h6 vaø 48F8/h7. Hai laép gheùp ñoù coù:
a. cuøng ñoä hôû Smax vaø Smin.
b. cuøng ñoä hôû Smax nhöng khaùc Smin.
c. cuøng ñoä hôû Smin nhöng khaùc Smax.
d. ñoä hôû Smax vaø Smin ñeàu khaùc nhau.
Ñaùp aùn: c
Ñaùp aùn: c
H7
15. Cho laép gheùp trung gian . Ñeå taêng khaû naêng xuaát hieän ñoä
k6
doâi trong laép gheùp, choïn laïi laép gheùp sau:
H7 H7
a. . c. .
m6 r6
H7 H7
b. . d. .
f6 jS 6
Ñaùp aùn: a
16. Cho moät laép gheùp coù ñoä hôû trong heä thoáng truïc, möùc ñoä
chính xaùc cuûa loã thaáp hôn cuûa truïc moät caáp. Kyù hieäu laép
gheùp ñoù coù theå laø:
a. 63 h5
. c. 45 G7 .
H6 h6
H6 K7 .
b. 36 . d. 32
h7 h6
Ñaùp aùn: c
17. Vôùi laép gheùp giöõa loã vaø truïc laø D=d=40 ,H6
ñoä nhaùm beà maët
k5
cuûa loã vaø truïc neân choïn nhö sau
1,25 0,8
a. Beà maët loã ; beà maët truïc .
0,8 Rz20
b. Beà maët loã ; beà maët truïc .
0,8 1,25
c. Beà maët loã ; beà maët truïc .
2,5 1,25
d. Beà maët loã ; beà maët truïc .
Ñaùp aùn: a
Ñaùp aùn: c
19. Laép gheùp cho moái gheùp coá ñònh giöõa truïc vaø chi tieát laép treân
truïc (coù duøng chi tieát phuï laø then ñeå truyeàn moment xoaén) coù
theå choïn trong nhoùm caùc laép gheùp sau:
a. H 7 ; H 7 ; H 7 . c. H7 ; H7 ; H7 .
k6 m6 p6 k6 j s 6 m6
b. H 6 ; H 7 ; H 7 . d. ; ;
H7 H7 H7
.
g5 h6 js 6 n6 p6 r 6
Ñaùp aùn: c
20. Vôùi moät kieåu laép coù ñoä hôû trong heä thoáng truïc ñaõ choïn, muoán
thay ñoåi ñoä hôû nhoû nhaát Smin , caàn phaûi :
a. Choïn laïi caáp chính xaùc cuûa truïc.
b. Choïn laïi caáp chính xaùc cuûa loã vaø truïc.
c. Choïn laïi sai leäch cô baûn cuûa loã.
d. Choïn laïi sai leäch cô baûn cuûa truïc.
Ñaùp aùn: c