LTHDT Ch02

Chuong 2
2.1. Ñoái töôïng vaø lôùp

Chöông
Chöông 2 – Ñoá
Ñoái töôï
töôïnng
g vaø
vaø Lôù
Lôùp
 Ta ñònh nghóa moät ñoái töôïng laø moät "caùi gì ñoù" coù yù
1. Ñoái töôïng vaø lôùp nghóa cho vaán ñeà ta quan taâm. Ñoái töôïng phuïc vuï hai
2. Caùc thaønh phaàn cuûa lôùp C++ muïc ñích: Giuùp hieåu roõ theá giôùi thöïc vaø cung caáp cô sôû
cho vieäc caøi ñaët trong maùy.
3. Caùc ñaëc tính khaùc cuûa lôùp
 Moãi ñoái töôïng coù moät neùt nhaän daïng ñeå phaân bieät noù
4. Thieát laäp vaø huyû boû ñoái töôïng vôùi caùc ñoái töôïng khaùc. Neùt nhaän daïng mang yù nghóa
5. Giao dieän vaø chi tieát caøi ñaët caùc ñoái töôïng ñöôïc phaân bieät vôùi nhau do söï toàn taïi voán
6. Caùc nguyeân taéc xaây döïng lôùp coù cuûa chuùng chöù khoâng phaûi caùc tính chaát maø chuùng
coù.
7. Moät soá ví duï veà lôùp
Chöông 2. Lớp 2
Ñoái töôïng vaø lôùp Ñoái töôïng vaø lôùp

 Caùc ñoái töôïng coù caùc ñaëc tính töông töï nhau ñöôïc gom  Cuøng moät thao taùc coù theå ñöôïc aùp duïng cho nhieàu lôùp
chung laïi thaønh lôùp ñoái töôïng. Ví duï Ngöôøi laø moät lôùp ñoái töôïng khaùc nhau, moät thao taùc nhö vaäy ñöôïc goïi laø
ñoái töôïng. Moät lôùp ñoái töôïng ñöôïc ñaëc tröng baèng caùc coù tính ña daïng (polymorphism).
thuoäc tính, vaø caùc hoaït ñoäng (haønh vi).  Moãi thao taùc treân moãi lôùp ñoái töôïng cuï theå töông öùng vôùi
moät caøi ñaët cuï theå khaùc nhau. Moät caøi ñaët nhö vaäy ñöôïc
 Moät thuoäc tính (attribute) laø moät giaù trò döõ lieäu cho moãi goïi laø moät phöông thöùc (method).
ñoái töôïng trong lôùp. Teân, Tuoåi, Caân naëng laø caùc thuoäc
 Moät ñoái töôïng cuï theå thuoäc moät lôùp ñöôïc goïi laø moät theå
tính cuûa Ngöôøi. hieän (instance) cuûa lôùp ñoù. Joe Smith, 25 tuoåi, naëng
 Moät thao taùc (operation) laø moät haøm hay moät pheùp bieán 58kg, laø moät theå hieän cuûa lôùp ngöôøi.
ñoåi coù theå aùp duïng vaøo hay aùp duïng bôûi caùc ñoái töôïng
trong lôùp.
Chöông 2. Lớp 3 Chöông 2. Lớp 4
Lap Trinh Huong Doi Tuong

Chuong 2
Sô ñoà ñoái töôïng Sô ñoà lôùp vaø sô ñoà theå hieän

 Ta duøng sô ñoà ñoái töôïng ñeå moâ taû caùc lôùp ñoái töôïng. Sô
ñoà ñoái töôïng bao goàm sô ñoà lôùp vaø sô ñoà theå hieän. Teân lôùp Sinh vieân (Sinh vieân)
 Sô ñoà lôùp moâ taû caùc lôùp ñoái töôïng trong heä thoáng, moät Hoï teân Nguyeãn Vaên A
lôùp ñoái töôïng ñöôïc dieãn taû baèng moät hình chöõ nhaät coù 3
Naêm sinh 1984
phaàn: phaàn ñaàu chæ teân lôùp, phaàn thöù hai moâ taû caùc Thuoäc tính
thuoäc tính vaø phaàn thöù ba moâ taû caùc thao taùc cuûa caùc Maõ soá 0610234T
ñoái töôïng trong lôùp ñoù. Ñieåm TB 9.2
Ñi hoïc
Thao taùc Ñi thi
Phaân loaïi
Sô ñoà lôùp Sô ñoà theå hieän
2.2. Caùc thaønh phaàn cuûa lôùp 2.2. Caùc thaønh phaàn cuûa lôùp
 Moät kieåu döõ lieäu laø moät bieåu dieãn cuï theå moät khaùi nieäm  Lôùp trong C++ laø caøi ñaët cuûa kieåu döõ lieäu tröøu töôïng do
trong thöïc teá. Ví duï kieåu int laø moät bieåu dieãn cuï theå cuûa ngöôøi söû duïng ñònh nghóa, cho pheùp keát hôïp döõ lieäu, caùc
khaùi nieäm soá nguyeân trong toaùn hoïc. pheùp toaùn, caùc haøm lieân quan ñeå taïo ra moät ñôn vò
 Trong C++, caùc kieåu döõ lieäu coù saün (built-in data types) chöông trình duy nhaát. Caùc lôùp naøy coù ñaày ñuû öu ñieåm vaø
:int, long, float, double, char... cho pheùp kieåm tra luùc tieän lôïi nhö caùc kieåu döõ lieäu noäi taïi. Lôùp taùch rôøi phaàn
bieân dòch vaø phaùt sinh maõ chöông trình toái öu. Caùc kieåu giao dieän (chæ lieân quan vôùi ngöôøi söû duïng) vaø phaàn caøi
döõ lieäu naøy cung caáp moät giao dieän töï nhieân ñoäc laäp vôùi ñaët lôùp.
phaàn caøi ñaët.  Lôùp trong C++ ñöôïc caøi ñaët söû duïng töø khoaù struct vaø
class.

Chuong 2
Ví duï so saùnh: Xaây döïng kieåu döõ lieäu stack. Ví duï so saùnh (tt)
1. Caùch tieáp caän coå ñieån: void StackInit(Stack *ps, int sz)
// Stack1.cpp : {
//Dung cau truc va ham toan cuc ps->st = ps->top = new Item[ps->size=sz];
#include <iostream.h> }
typedef int bool; void StackCleanUp(Stack *ps)
typedef int Item; {
const bool false = 0, true = 1; delete [] ps->st;
struct Stack }
{ bool StackFull(Stack *ps)
Item *st, *top; {
int size; return (ps->top - ps->st >= ps->size);
}; }
Ví duï so saùnh (tt) Ví duï so saùnh (tt)

bool StackEmpty(Stack *ps) bool StackPop(Stack *ps, Item *px)
{ {
return (ps->top <= ps->st); if (StackEmpty(ps)) return false;
} *px = *--ps->top;
return true;
bool StackPush(Stack *ps, Item x) }
{
if (StackFull(ps)) return false;
*ps->top++ = x;
return true;
}

Chuong 2

void XuatHe16(long n) Nhaän xeùt:
{
static char hTab[] = “0123456789ABCDEF”;
 Giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà.
Stack s;  Khai baùo caáu truùc döõ lieäu naèm rieâng, caùc haøm xöû lyù döõ
StackInit(&s,8); lieäu naèm rieâng ôû moät nôi khaùc. Do ñoù khoù theo doõi
int x; quaûn lyù khi heä thoáng lôùn. Vì vaäy khoù baûo trì.
do {  Moïi thao taùc ñeàu coù tham soá ñaàu tieân laø con troû ñeán ñoái
StackPush(&s, n%16);
töôïng caàn thao taùc. Tö töôûng theå hieän ôû ñaây laø haøm hay
n /= 16;
} while(n);
thuû tuïc ñoùng vai troø troïng taâm. Ñoái töôïng ñöôïc gôûi ñeán
while(StackPop(&s,&x)) cho haøm xöû lyù.
cout << hTab[x];  Trình töï söû duïng qua caùc böôùc: Khôûi ñoäng, söû duïng thöïc
StackCleanUp(&s); söï, doïn deïp.
}

2. Caùch tieáp caän duøng haøm thaønh phaàn: bool Stack::Push(Item x)
//... {
struct Stack if (Full()) return false;
{ *top++ = x;
Item *st, *top; return true;
int size; }
void Init(int sz){st = top = new Item[size=sz];}
void CleanUp() {if (st) delete [] st;}
bool Stack::Pop(Item *px)
bool Full() const {return (top - st >= size);}
{
bool Empty() const {return (top <= st);}
bool Push(Item x); if (Empty()) return false;
bool Pop(Item *px); *px = *--top;
}; return true;
}

Chuong 2

void XuatHe16(long n) Nhaän xeùt:
{  Giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà.
 Döõ lieäu vaø caùc haøm xöû lyù döõ lieäu ñöôïc gom vaøo moät choã
Stack s;
beân trong caáu truùc. Do ñoù deã theo doõi quaûn lyù, deã baûo trì
s.Init(8);
naâng caáp.
int x;
do {  Caùc thao taùc ñeàu bôùt ñi moät tham soá so vôùi caùch tieáp caän
s.Push(n%16); coå ñieån. Vì vaäy vieäc laäp trình goïn hôn. Tö töôûng theå hieän
n /= 16; ôû ñaây laø ñoái töôïng ñoùng vai troø troïng taâm. Ñoái töôïng
} while(n); thöïc hieän thao taùc treân chính noù.
while(s.Pop(&x))  Trình töï söû duïng qua caùc böôùc: Khôûi ñoäng, söû duïng thöïc
cout << hTab[x]; söï, doïn deïp.
s.CleanUp();
}
2.2.1 Caùc haøm thaønh phaàn. 2.2.2 Lôùp

 Laø haøm ñöôïc khai baùo trong lôùp. Haøm thaønh phaàn coù theå  Trong caùch tieáp caän duøng struct vaø haøm thaønh phaàn,
ñöôïc ñònh nghóa beân trong hoaëc beân ngoaøi lôùp. ngöôøi söû duïng coù toaøn quyeàn truy xuaát, thay ñoåi caùc
 Haøm thaønh phaàn coù nghi thöùc giao tieáp gioáng vôùi caùc thaønh phaàn döõ lieäu cuûa ñoái töôïng thuoäc caáu truùc. Ví duï:
haøm bình thöôøng khaùc: coù teân, danh saùch tham soá, giaù trò Stack s;
traû veà. s.Init(10);
s.size = 100; // Nguy hiem
 Goïi haøm thaønh phaàn baèng pheùp toaùn daáu chaám (.) hoaëc
for (int i = 0; i < 20; i++)
daáu muõi teân (->).
s.Push(i);
Stack s, *ps = &s;
s.Init(10);  Vì vaäy, ta khoâng coù söï an toaøn döõ lieäu. Lôùp laø moät
for (int i = 0; i < 20; i++) phöông tieän ñeå khaéc phuïc nhöôïc ñieåm treân.
ps->Push(i);  Lôùp coù ñöôïc baèng caùch thay töø khoaù struct baèng töø khoaù
class.

Chuong 2
Lôùp Lôùp
 Trong lôùp moïi thaønh phaàn maëc nhieân ñeàu laø rieâng tö  Phaùt bieåu:
(private) nghóa laø theá giôùi beân ngoaøi khoâng ñöôïc pheùp s.size = 100; // Bao sai
truy xuaát. Do ñoù coù söï an toaøn döõ lieäu. Seõ bò baùo sai luùc bieân dòch, nhôø ñoù traùnh ñöôïc nhöõng loãi
class Stack luùc chaïy chöông trình (run-time error) raát khoù tìm khi thöïc
{ hieän chöông trình.
Item *st, *top;
int size;
void Init(int sz) {st = top = new
Item[size=sz];}
void CleanUp() {if (st) delete [] st;}
bool Push(Item x);
bool Pop(Item *px);
};
2.2.3 Thuoäc tính truy xuaát Thuoäc tính truy xuaát

 Tuy nhieân lôùp nhö treân trôû thaønh voâ duïng vì caùc haøm  Caùc thaønh phaàn laø noäi boä cuûa lôùp, bao goàm döõ lieäu vaø
thaønh phaàn cuõng trôû thaønh private vaø khoâng ai duøng caùc haøm phuïc vuï noäi boä ñöôïc ñaët trong phaàn private.
ñöôïc. Ñieàu ñoù ñöôïc khaéc phuïc nhôø thuoäc tính truy xuaát. Caùc haøm nhaèm muïc ñích cho ngöôøi söû duïng duøng ñöôïc
 Thuoäc tính truy xuaát cuûa moät thaønh phaàn cuûa lôùp chæ roõ ñaët trong phaàn public.
phaàn chöông trình ñöôïc pheùp truy xuaát ñeán noù.  Ví duï sau minh hoaï thuoäc tính truy xuaát.
• Thuoäc tính private
• Thuoäc tính public

Chuong 2
Thuoäc tính truy xuaát Ví duï veà lôùp vaø thuoäc tính truy xuaát
// Stack.h // Stack.cpp
class Stack #include "stack.h"
{
bool Stack::Push(Item x)
Item *st, *top;
int size;
{
void Init(int sz) {st = top = new Item[size=sz];} if (Full()) return false;
void CleanUp() {delete [] st;} *top++ = x;
public: return true;
Stack(int sz = 20) {Init(sz);} }
~Stack() {delete [] st;}
bool Full() const {return (top - st >= size);} bool Stack::Pop(Item *px)
bool Empty() const {return (top <= st);} {
bool Push(Item x); if (Empty()) return false;
bool Pop(Item *px); *px = *--top;
}; return true;
}
Ví duï veà lôùp vaø thuoäc tính truy xuaát Söû duïng phaïm vi truy xuaát
// he16.cpp  Phaïm vi truy xuaát ñöôïc söû duïng ñuùng seõ cho pheùp ta keát
#include "stack.h" luaän: Nhìn vaøo lôùp thaáy ñöôïc moïi thao taùc treân lôùp.
void XuatHe16(long n)  Ngöôøi duøng bình thöôøng coù theå khai thaùc heát caùc chöùc
{ naêng (public) cuûa lôùp.
 Ngöôøi duøng cao caáp coù theå thay ñoåi chi tieát caøi ñaët, caûi
Stack s(8); int x;
tieán giaûi thuaät caùc haøm thaønh phaàn.
do {
s.Push(n%16);
n /= 16;
} while(n);
while(s.Pop(&x))
cout << hTab[x];
}

Chuong 2
2.2.4 Phöông thöùc thieát laäp vaø huûy boû. Phöông thöùc thieát laäp vaø huûy boû.
 Phöông thöùc thieát laäp vaø huyû boû ñöôïc xaây döïng nhaèm  Coù theå coù nhieàu phieân baûn khaùc nhau cuûa phöông thöùc
muïc ñích khaéc phuïc loãi queân khôûi ñoäng ñoái töôïng hoaëc thieát laäp
khôûi ñoäng dö. Vieäc queân khôûi ñoäng ñoái töôïng thöôøng  Phöông thöùc huyû boû laø haøm thaønh phaàn ñaëc bieät ñöôïc töï
gaây ra nhöõng loãi raát khoù tìm. ñoäng goïi ñeán moãi khi moät ñoái töôïng bò huyû ñi. Ngöôøi ta
 Phöông thöùc thieát laäp laø haøm thaønh phaàn ñaëc bieät ñöôïc thöôøng lôïi duïng ñaëc tính treân ñeå doïn deïp ñoái töôïng.
töï ñoäng goïi ñeán moãi khi moät ñoái töôïng thuoäc lôùp ñöôïc  Phöông thöùc huyû boû baét ñaàu baèng daáu ngaõ (~) theo sau
taïo ra. Ngöôøi ta thöôøng lôïi duïng ñaëc tính treân ñeå khôûi bôûi teân lôùp ñeå phaân bieät noù vôùi caùc haøm thaønh phaàn
ñoäng ñoái töôïng. khaùc.
 Phöông thöùc thieát laäp coù teân truøng vôùi teân lôùp ñeå phaân  Chæ coù theå coù toái ña moät phöông thöùc huyû boû.
bieät noù vôùi caùc haøm thaønh phaàn khaùc.
Phöông thöùc thieát laäp vaø huûy boû. 2.3 Caùc ñaëc tính khaùc cuûa lôùp
typedef int Item;
class Stack  Töï tham chieáu
{  Haøm baïn (Friends).
Item *st, *top;
int size;
 Haøm thaønh phaàn haèng (const member functions).
void Init(int sz);  Thaønh phaàn tónh (static members)
void CleanUp() {delete [] st;}  Con troû tôùi haøm thaønh phaàn.
public:
Stack(int sz = 20) {Init(sz);}
~Stack() {delete [] st;}
bool Push(Item x);
bool Pop(Item *px);
};

Chuong 2
Töï tham chieáu 2.3.1 Haøm baïn (friends)

 Laø tham soá ngaàm ñònh cuûa haøm thaønh phaàn troû ñeán ñoái  Nguyeân taéc chung khi thao taùc treân lôùp laø thoâng qua caùc
töôïng. Nhôø ñoù haøm thaønh phaàn bieát ñöôïc noù ñang thao haøm thaønh phaàn. Tuy nhieân coù nhöõng tröôøng hôïp ngoaïi
taùc treân ñoái töôïng naøo.
leä, khi haøm phaûi thao taùc treân hai lôùp.
 Khi moät ñoái töôïng goïi moät thao taùc, ñòa chæ cuûa ñoái töôïng  Haøm baïn cuûa moät lôùp laø haøm ñöôïc khai baùo ôû beân
ñöôïc gôûi ñi moät caùch ngaàm ñònh vôùi teân this, teân caùc
ngoaøi nhöng ñöôïc pheùp truy xuaát caùc thaønh phaàn rieâng
thaønh phaàn cuûa ñoái töôïng ñöôïc hieåu laø cuûa ñoái töôïng coù tö cuûa lôùp.
ñòa chæ this naøy.
 Ta laøm moät haøm trôû thaønh haøm baïn cuûa lôùp baèng caùch
{
ñöa khai baùo cuûa haøm ñoù vaøo trong lôùp, theâm töø khoaù
if (Full()) // if (this->Full())
friend ôû ñaàu.
return false;  Ta duøng haøm baïn trong tröôøng hôïp haøm phaûi laø haøm
*top++ = x; // *this->top++ = x; toaøn cuïc nhöng coù lieân quan maät thieát vôùi lôùp, hoaëc laø
return true; haøm thaønh phaàn cuûa moät lôùp khaùc.
}
Ví duï: Nhaân ma traän, khoâng duøng haøm baïn Ví duï: Nhaân ma traän, khoâng duøng haøm baïn
const int N = 4; class Matrix
class Vector {
{ double a[N][N];
double a[N]; public:
public: double Get(int i, int j) const {return a[i][j];}
double Get(int i) const {return a[i];} void Set(int i, int j, double x) {a[i][j] = x;}
void Set(int i, double x) {a[i] = x;} //...
}; };

Chuong 2
Ví duï: Nhaân ma traän, khoâng duøng haøm baïn Ví duï: Nhaân ma traän, duøng haøm baïn
Vector Multiply(const Matrix &m, const const int N = 4;
Vector &v) class Matrix;
{ class Vector
Vector r; {
double a[N];
for (int i = 0; i < N; i++) public:
{ double Get(int i) const {return a[i];}
r.Set(i, 0); void Set(int i, double x) {a[i] = x;}
friend Vector Multiply(const Matrix &m, const Vector
for (int j = 0; j < N; j++) &v);
r.Set(i, r.Get(i)+ };
m.Get(i,j)*v.Get(j));
}
return r;
}
Ví duï: Nhaân ma traän, duøng haøm baïn Ví duï minh hoaï: Söû duïng haøm baïn
class Matrix Vector Multiply(const Matrix &m, const
{ Vector &v)
double a[N][N]; {
public: Vector r;
double Get(int i, int j) const {return a[i][j];}
void Set(int i, int j, double x) {a[i][j] = x;} for (int i = 0; i < N; i++)
friend Vector Multiply(const Matrix &m, const Vector {
&v);
};
r.a[i] = 0;
for (int j = 0; j < N; j++)
r.a[i] += m.a[i][j]*v.a[j];
}
return r;
}

Chuong 2
2.3.2 Haøm thaønh phaàn haèng Haøm thaønh phaàn haèng

inline char *strdup(const char *s)
 Haøm thaønh phaàn haèng laø haøm thaønh phaàn coù theå aùp {
duïng ñöôïc cho caùc ñoái töôïng haèng. return strcpy(new char[strlen(s) + 1], s);
 Ta qui ñònh moät haøm thaønh phaàn laø haèng baèng caùch }
theâm töø khoaù const vaøo cuoái khai baùo cuûa noù. class string
 Ta khai baùo haøm thaønh phaàn laø haèng khi noù khoâng thay {
ñoåi caùc thaønh phaàn döõ lieäu cuûa ñoái töôïng. char *p;
public:
string(char *s = "Alibaba") {p = strdup(s);}
~string() {delete [] p;}
string(const string &s2) {p = strdup(s2.p);}
void Output() const {cout << p;}
void ToLower() {strlwr(p);}
};
Haøm thaønh phaàn haèng 2.3.3 Thaønh phaàn tónh (static members)
void main()  Thaønh phaàn döõ lieäu tónh laø thaønh phaàn döõ lieäu duøng
{ chung cho moïi ñoái töôïng thuoäc lôùp.
const string Truong("DH BC TDT");
 Haøm thaønh phaàn tónh laø haøm thaønh phaàn coù theå hoaït
string s("ABCdef");
ñoäng khoâng caàn döõ lieäu cuûa ñoái töôïng, noùi caùch khaùc,
s.Output();
noù khoâng caàn ñoái töôïng.
s.ToLower();
s.Output();
 Ta duøng haøm thaønh phaàn tónh thay vì haøm toaøn cuïc vì
Truong.Output();
noù coù lieân quan maät thieát vôùi lôùp.
Truong.ToLower(); // Bao loi  Ta coøn duøng haøm thaønh phaàn tónh ñeå taïo ñoái töôïng coù
} giaù trò traû veà cho bieát vieäc taïo ñoái töôïng coù thaønh coâng
theo nghóa luaän lyù hay khoâng.

Chuong 2
Ví duï veà thaønh phaàn tónh: CDate Ví duï veà thaønh phaàn tónh : CDate
typedef int bool; int CDate::dayTab[][13] =
const bool false = 0, true = 1; {
{0,31,28,31,30,31,30,31,31,30,31,30,31},
class CDate {0,31,29,31,30,31,30,31,31,30,31,30,31}
{ };
static int dayTab[][13]; int CDate::DayOfMonth(int m, int y)
int day, month, year; {
public: return dayTab[LeapYear(y)][m];
static bool LeapYear(int y) {return y%400
}
== 0 || y%4==0 && y%100 != 0;}
static int DayOfMonth(int m, int y);
bool betw(int x, int a, int b)
static bool ValidDate(int d, int m, int y); {
void Input(); return x >= a && x <= b;
}; }
Ví duï veà thaønh phaàn tónh : CDate Ví duï veà thaønh phaàn tónh: Stack
bool CDate::ValidDate(int d, int m, int y)
class Stack
{ {
return betw(m,1,12) && Item *st, *top;
betw(d,1,DayOfMonth(m,y)); int size;
} void Init(int sz);
void CDate::Input() void CleanUp() {if (st) delete [] st;}
{ public:
int d,m,y; Stack(int sz = 20) {Init(sz);}
cin >> d >> m >> y; ~Stack() {CleanUp();}
while (!ValidDate(d,m,y)) static Stack *Create(int sz);
{ bool Full() const {return (top-st >= size);}
cout << "Please enter a valid date: "; bool Empty() const {return (top <= st);}
cin >> d >> m >> y;
}
bool Push(Item x);
day = d; month = m; year = y;
bool Pop(Item *px);
} };

Chuong 2
Ví duï veà thaønh phaàn tónh: Stack Ví duï veà thaønh phaàn tónh: Stack
Stack *Stack::Create(int sz)
// Stack.cpp
{
#include <iostream.h>
Stack *ps = new Stack(sz);
#include "stack.h"
if (!ps->st)
{
{
delete ps;
if (Full()) return false;
return NULL;
*top++ = x;
}
return true;
return ps;
}
}
bool Stack::Pop(Item *px)
{
if (Empty()) return false;
*px = *--top;
return true;
}
Ví duï veà thaønh phaàn tónh: Stack 2.4 Thieát laäp vaø huyû boû ñoái töôïng
void main() Ta caàn kieåm soaùt khi naøo phöông thöùc thieát laäp ñöôïc
{
goïi, khi naøo phöông thöùc huyû boû ñöôïc goïi.
Stack *ps = new Stack(50000); // khong biet tao
duoc stack khong  Khi naøo ñoái töôïng thieát laäp ñöôïc goïi? Khi ñoái töôïng
Stack *pr = Stack::Create(50000); ñöôïc taïo ra.
if (!pr)
 Khi naøo phöông thöùc huyû boû ñöôïc goïi? Khi ñoái töôïng bò
{ cout << "Khong the tao stack"; return; }
else huyû ñi.
pr->Push(5); // ...  Thôøi gian töø khi ñoái töôïng ñöôïc taïo ra ñeán khi noù bò huyû
} ñi ñöôïc goïi laø thôøi gian soáng.
 Vaäy vaán ñeà xaùc ñònh khi naøo phöông thöùc thieát laäp vaø
huyû boû ñöôïc goïi trôû thaønh:
Khi naøo ñoái töôïng ñöôïc taïo ra ?
Khi naøo ñoái töôïng bò huyû ñi ?

Chuong 2
Thieát laäp vaø huyû boû ñoái töôïng Ñoái töôïng töï ñoäng
 Thôøi gian soáng cuûa ñoái töôïng khaùc nhau tuyø thuoäc ñoái  Ñoái töôïng töï ñoäng (automatic objects) laø ñoái töôïng ñöôïc
töôïng ñoù thuoäc lôùp löu tröõ (storage class) naøo. Trong C++ töï ñoäng sinh ra vaø töï ñoäng bò huyû ñi.
coù caùc lôùp löu tröõ sau:  Ñoái töôïng ñòa phöông
auto • Laø caùc bieán ñöôïc khai baùo, ñònh nghóa beân trong moät khoái.
global • Noù ñöôïc töï ñoäng sinh ra khi chöông trình thöïc hieän ngang doøng
static leänh chöùa ñònh nghóa vaø bò huyû ñi sau khi chöông trình hoaøn taát
free stored khoái chöùa ñònh nghóa ñoù.
 Ta seõ laàn löôït xeùt caùc loaïi sau:  Khi khôûi ñoäng moät ñoái töôïng baèng moät ñoái töôïng cuøng
Ñoái töôïng töï ñoäng kieåu, cô cheá taïo ñoái töôïng maëc nhieân laø sao cheùp töøng
Ñoái töôïng toaøn cuïc bit, do ñoù ñoái töôïng ñöôïc khôûi ñoäng seõ chia seû taøi
Ñoái töôïng tónh nguyeân vôùi ñoái töôïng nguoàn.
Ñoái töôïng ñöôïc caáp phaùt ñoäng
Ñoái töôïng thaønh phaàn
Ñoái töôïng laø bieán ñòa phöông

#include <iostream.h> void main()
#include <string.h> {
char *strdup(const char *s) string a("Nguyen Van A");
{ string b = a; // String b(a)
return strcpy(new char[strlen(s) + 1], s); a.Output(); cout << "\n";
} b.Output(); cout << "\n";
}
class string
{
char *p;
public:
string(char *s = "Alibaba") {p = strdup(s);}
~string() {cout << "delete "<< (void *)p <<
"\n"; delete [] p;}
};

Chuong 2
Ñoái töôïng laø tham soá truyeàn baèng giaù trò

 Xuaát lieäu khi thöïc hieän ñoaïn chöông trình treân:  Ñoái töôïng laø tham soá haøm, truyeàn baèng giaù trò thì tham
Nguyen Van A soá hình thöùc laø baûn sao cuûa tham soá thöïc söï, neân coù noäi
Nguyen Van A dung vaät lyù gioáng tham soá thöïc söï do cô cheá sao cheùp
delete 0x0f06 töøng bit.
delete 0x0f06
extern char *strdup(const char *s);
 Ñoái töôïng b coù noäi dung vaät lyù gioáng vôùi a, nghóa laø duøng class String
chung phaàn taøi nguyeân (con troû ñeán chuoãi “Nguyen Van {
A”). Khi keát thuùc haøm main() hai ñoái töôïng naøy bò huyû, char *p;
phaàn taøi nguyeân chung bò huyû 2 laàn (SAI). public:
String(char *s = "Alibaba") {p = strdup(s);}
~String() {cout << "delete "<< (void *)p <<
"\n"; delete [] p;}
int Compare(String s) const;
};
Ñoái töôïng laø tham soá truyeàn baèng giaù trò Ñoái töôïng laø tham soá truyeàn baèng giaù trò
int String::Compare(String s) const  Khi thöïc hieän ñoaïn chöông trình treân, ta ñöôïc xuaát lieäu
{ (coù theå thay ñoåi ôû nhöõng laàn thöïc hieän khaùc nhau hoaëc
return strcmp(p,s.p); ôû maùy khaùc):
} delete 0x0f34
void main() a > b
{ delete 0x0f34
String a("Nguyen Van A"); delete 0x0f22
String b("Le Van Be");
int c = a.Compare(b);
cout << (c > 0 ? "a > b" : c == 0 ? "a =
b" : "a < b") << "\n";
}

Chuong 2
Ñoái töôïng laø giaù trò traû veà Ñoái töôïng laø giaù trò traû veà
extern char *strdup(const char *s); String String::UpCase() const
class String {
{ String r = *this;
char *p; strupr(r.p);
public: return r;
String(char *s = "Alibaba") {p = strdup(s);} }
~String() {cout << "delete "<< (void *)p << "\n"; void main()
delete [] p;} {
void Output() const {cout << p;} clrscr();
int Compare(String s) const; String a("Nguyen Van A");
String UpCase() const; cout << "a = "; a.Output(); cout << "\n";
}; String A;
A = a.UpCase();
cout << "a = "; a.Output(); cout << "\n";
cout << "A = "; a.Output(); cout << "\n";
}
 Khi thöïc hieän ñoaïn chöông trình treân, ta ñöôïc xuaât lieäu Caùc loãi sai gaây ra ôû ñoaïn chöông trình treân do sao cheùp
a = Nguyen Van A ñoái töôïng (phaùt bieåu String r = *this), ñoái töôïng giaù trò traû
delete 0x0f36 veà vaø pheùp gaùn (A = a.Upcase).
delete 0x0f36
 Ta coù theå khaéc phuïc loãi gaây ra do pheùp gaùn baèng caùch
a = 2¤2¤EN VAN A
A = 2¤2¤EN VAN A
thay hai phaùt bieåu khai baùo A vaø gaùn baèng phaùt bieåu
delete 0x0f36 khôûi ñoäng:
delete 0x0f36 String A = a.UpCase();
Null pointer assignment
Ñoái töôïng giaù trò traû veà laø baûn sao cuûa bieåu thöùc traû veà.
Do ñoù coù söï chia seû taøi nguyeân (SAI).

Chuong 2
void main()  Xuaát lieäu trong tröôøng hôïp naøy laø
{ a = Nguyen Van A
clrscr();
delete 0x0d32
String a("Nguyen Van A");
cout << "a = "; a.Output(); cout << "\n"; a = NGUYEN VAN A
String A = a.UpCase(); A = NGUYEN VAN A
cout << "a = "; a.Output(); cout << "\n"; delete 0x0d32
cout << "A = "; a.Output(); cout << "\n"; delete 0x0d32
}
Null pointer assignment
Phöông thöùc thieát laäp baûn sao Phöông thöùc thieát laäp baûn sao
 Caùc loãi sai neâu treân gaây ra do sao cheùp ñoái töôïng, ta coù  Phöông thöùc thieát laäp baûn sao thöïc hieän sao cheùp theo
theå khaéc phuïc baèng caùch “daïy” trình bieân dòch sao nghóa logic, thoâng thöôøng laø taïo neân taøi nguyeân môùi (sao
cheùp ñoái töôïng moät caùch luaän lyù thay vì sao cheùp töøng cheùp saâu).
bit theo nghóa vaät lyù. Ñieàu ñoù ñöôïc thöïc hieän nhôø  Phöông thöùc thieát laäp baûn sao cuõng coù theå chia seû taøi
phöông thöùc thieát laäp baûn sao. nguyeân cho caùc ñoái töôïng (sao cheùp noâng). Trong tröôøng
 Phöông thöùc thieát laäp baûn sao laø phöông thöùc thieát laäp hôïp naøy, caàn coù cô cheá ñeå kieåm soaùt söû huyû boû ñoái
coù tham soá laø ñoái töôïng cuøng kieåu, duøng ñeå sao cheùp ñoái töôïng.
töôïng.

Chuong 2
extern char *strdup(const char *s); int String::Compare(String s) const
class String {
{ return strcmp(p,s.p);
char *p; }
public:
String String::UpCase() const
String(char *s = "Alibaba") {p =
{
strdup(s);} String r = *this;
String(const String &s) {p = strupr(r.p);
strdup(s.p);} return r;
~String() {cout << "delete "<< (void *)p }
<< "\n"; delete [] p;}
String UpCase() const;
};
void main()
 Xuaát lieäu trong tröôøng hôïp treân nhö sau:
{
delete 0x0d84
clrscr();
a > b
String a("Nguyen Van A");
a = Nguyen Van A
String b("Le Van Be");
delete 0x0d84
String aa = a;
a = Nguyen Van A
int c = a.Compare(b);
A = NGUYEN VAN A
cout << (c > 0 ? "a > b" : c == 0 ? "a =
delete 0x0d96
b" : "a < b") << "\n";
delete 0x0d72
delete 0x0d62
String A = a.UpCase();
delete 0x0d50
cout << "A = "; A.Output(); cout << "\n";  Moãi ñoái töôïng ñeàu coù taøi nguyeân rieâng neân khoâng xaûy
} tröôøng hôïp moät vuøng taøi nguyeân bò giaûi phoùng nhieàu laàn.

Chuong 2
Phöông thöùc thieát laäp baûn sao Sao cheùp noâng vaø sao cheùp saâu
 Tham soá cuûa phöông thöùc thieát laäp baûn sao baét buoäc laø  Duøng phöông thöùc thieát laäp baûn sao nhö treân, trong ñoù
tham chieáu. ñoái töôïng môùi coù taøi nguyeân rieâng laø sao cheùp saâu.
 Phöông thöùc thieát laäp baûn sao coù theå ñöôïc duøng ñeå sao  Ta coù theå sao cheùp noâng baèng caùch chia seû taøi nguyeân
cheùp noâng, taøi nguyeân vaãn ñöôïc chia seû nhöng coù moät vaø duøng moät bieán ñeám ñeå kieåm soaùt soá theå hieän caùc ñoái
bieán ñeám ñeå kieåm soaùt. töôïng coù chia seû cuøng taøi nguyeân.
Löu yù:  Khi moät ñoái töôïng thay ñoåi noäi dung, noù phaûi ñöôïc taùch
 Neáu ñoái töôïng khoâng coù taøi nguyeân rieâng thì khoâng caàn ra khoûi caùc ñoái töôïng duøng chung taøi nguyeân, noùi caùch
phöông thöùc thieát laäp baûn sao. khaùc, noù phaûi coù taøi nguyeân rieâng (nhö sao cheùp saâu).
 Khi truyeàn tham soá laø ñoái töôïng thuoäc lôùp coù phöông
thöùc thieát laäp baûn sao, ta neân truyeàn baèng tham chieáu
vaø coù theâm töø khoaù const.
Ví duï veà sao cheùp noâng Ví duï veà sao cheùp noâng
extern char *strdup(const char *s); class String
class StringRep {
{ StringRep *rep;
friend class String; public:
char *p; String(const char *s = "Alibaba") {rep =
int n; new StringRep(s);}
StringRep(const char *s) {p = strdup(s); n = 1;} String(const String &s) {rep = s.rep;
~StringRep() {cout << "delete ” << (void *)p <<
rep->n++;}
"\n"; delete [] p;}
};
~String();
void Output() const {cout << rep->p;}
String UpCase() const;
void ToUpper();
};

Chuong 2
String::~String() void main()
{ {
if (--rep->n <= 0) clrscr();
delete rep; String a("Nguyen Van A");
} String b("Le Van Be");
int String::Compare(String s) const String aa = a;
{ int c = a.Compare(b);
return strcmp(rep->p,s.rep->p); cout << (c > 0 ? "a > b" : c == 0 ? "a = b" : "a
} < b") << "\n";
String String::UpCase() const cout << "a = "; a.Output(); cout << "\n";
{ String A = a.UpCase();
String r(rep->p); cout << "a = "; a.Output(); cout << "\n";
cout << "A = "; A.Output(); cout << "\n";
strupr(r.rep->p);
}
return r;
}
 Xuaát lieäu khi thöïc hieän ñoaïn chöông trình treân nhö sau:
So saùnh vôùi sao cheùp saâu: Beân traùi, duøng sao cheùp saâu, beân
a > b
phaûi duøng sao cheùp noâng.
a = Nguyen Van A
a = Nguyen Van A delete 0x0d84 a > b
A = NGUYEN VAN A a > b a = Nguyen Van A
delete 0x0d8a a = Nguyen Van A a = Nguyen Van A
delete 0x0d72 delete 0x0d84 A = NGUYEN VAN A
a = Nguyen Van A delete 0x0d8a
delete 0x0d58
A = NGUYEN VAN A delete 0x0d72
delete 0x0d96 delete 0x0d58
delete 0x0d72
delete 0x0d62
delete 0x0d50

Chuong 2
Ñoái töôïng tónh Ñoái töôïng tónh

 Ñoái töôïng tónh coù theå laø ñoái töôïng ñöôïc ñònh nghóa toaøn  Trình töï thöïc hieän chöông trình goàm:
cuïc, ñöôïc ñònh nghóa coù theâm töø khoaù static (toaøn cuïc • Goïi phöông thöùc thieát laäp cho caùc ñoái töôïng toaøn cuïc
hoaëc ñòa phöông). • Thöïc hieän haøm main()
 Ñoái töôïng toaøn cuïc hoaëc tónh toaøn cuïc ñöôïc taïo ra khi • Goïi phöông thöùc huyû boû cho caùc ñoái töôïng toaøn cuïc
baét ñaàu chöông trình vaø bò huyû ñi khi keát thuùc chöông  Ví duï sau minh hoaï yù nghóa cuûa ñoái töôïng toaøn cuïc
trình.
 Ñoái töôïng tónh ñòa phöông ñöôïc taïo ra khi chöông trình
thöïc hieän ñoaïn maõ chöùa ñònh nghóa ñoái töôïng laàn ñaàu
tieân vaø bò huyû ñi khi keát thuùc chöông trình.
Ví duï veà ñoái töôïng toaøn cuïc Ví duï veà ñoái töôïng toaøn cuïc
 Xeùt ñoaïn chöông trình sau:  Ñoaïn chöông trình ñöôïc söûa laïi nhö sau:
void main()
void main()
{
{
cout << "Hello, world.\n";
cout << "Hello, world.\n";
}
}
class Dummy
Haõy söûa laïi ñoaïn chöông trình treân ñeå coù xuaát lieäu: {
Entering a C++ program saying...
public:
Hello, world.
Dummy() {cout << "Entering a C++ program
And then exitting… saying...\n";}
Yeâu caàu khoâng thay ñoåi haøm main() döôùi baát kyø hình ~Dummy() {cout << "And then exitting...";}
thöùc naøo. }d;

Chuong 2
Ñoái töôïng laø thaønh phaàn cuûa lôùp Ñoái töôïng laø thaønh phaàn cuûa lôùp
 Ñoái töôïng coù theå laø thaønh phaàn cuûa ñoái töôïng khaùc, khi  Cuù phaùp ñeå khôûi ñoäng ñoái töôïng thaønh phaàn laø duøng
moät ñoái töôïng thuoäc lôùp “lôùn” ñöôïc taïo ra, caùc thaønh daáu hai chaám (:) theo sau bôûi teân thaønh phaàn vaø tham soá
phaàn cuûa noù cuõng ñöôïc taïo ra. Phöông thöùc thieát laäp khôûi ñoäng.
(neáu coù) seõ ñöôïc töï ñoäng goïi cho caùc ñoái töôïng thaønh  Khi ñoái töôïng keát hôïp bò huyû ñi thì caùc ñoái töôïng thaønh
phaàn. phaàn cuûa noù cuõng bò huyû ñi, nghóa laø phöông thöùc huyû
 Neáu ñoái töôïng thaønh phaàn phaûi ñöôïc cung caáp tham soá boû seõ ñöôïc goïi cho caùc ñoái töôïng thaønh phaàn, sau khi
khi thieát laäp thì ñoái töôïng keát hôïp (ñoái töôïng lôùn) phaûi phöông thöùc huyû boû cuûa ñoái töôïng keát hôïp ñöôïc goïi.
coù phöông thöùc thieát laäp ñeå cung caáp tham soá thieát laäp
cho caùc ñoái töôïng thaønh phaàn.
Ñoái töôïng laø thaønh phaàn cuûa lôùp Ñoái töôïng laø thaønh phaàn cuûa lôùp
class Diem class String
{ {
double x,y; char *p;
public: public:
String(char *s) {p = strdup(s);}
Diem(double xx, double yy) {x = xx; y = yy;}
String(const String &s) {p = strdup(s.p);}
// ... ~String() {cout << "delete "<< (void *)p << "\n";
}; delete [] p;
class TamGiac //...
{ };
Diem A,B,C; class SinhVien
public: {
void Ve() const; String MaSo;
// ... String HoTen;
int NamSinh;
};
public:
TamGiac t; // Bao sai };
SinhVien s; // Bao sai

Chuong 2
Ñoái töôïng thaønh phaàn - thieát laäp Khôûi ñoäng ñoái töôïng thaønh phaàn
class Diem class TamGiac
{ {
double x,y; Diem A,B,C;
public: public:
Diem(double xx, double yy) {x = xx; y = yy;} TamGiac(double xA, double yA, double xB, double
// ... yB, double xC, double yC):A(xA,yA),
}; B(xB,yB),C(xC,yC){}
void Ve() const;
// ...
};
TamGiac t(100,100,200,400,300,300);
Ñoái töôïng laø thaønh phaàn cuûa lôùp Khôûi ñoäng ñoái töôïng thaønh phaàn
class String class SinhVien
{ {
char *p; String MaSo;
public: String HoTen;
String(char *s) {p = strdup(s);} int NamSinh;
String(const String &s) {p = strdup(s.p);} public:
~String() {cout << "delete "<< (void *)p << SinhVien(char *ht, char *ms, int ns):HoTen(ht),
"\n"; delete [] p; MaSo(ms){NamSinh = ns;}
//... //...
}; };
SinhVien s(“Nguyen Van Be”, “19920005”, 1985); //Ok

Chuong 2
Khôûi ñoäng ñoái töôïng thaønh phaàn Khôûi ñoäng ñoái töôïng thaønh phaàn
 Cuù phaùp duøng daáu hai chaám cuõng ñöôïc duøng cho ñoái  Cuù phaùp duøng daáu hai chaám cuõng ñöôïc duøng cho ñoái
töôïng thaønh phaàn thuoäc kieåu cô baûn. töôïng thaønh phaàn thuoäc kieåu cô baûn.
class Diem class SinhVien
{ {
double x,y; String MaSo, HoTen;
public: int NamSinh;
Diem(double xx, double yy):x(xx), y(yy){} public:
// ... SinhVien(char *ht, char *ms, int ns):HoTen(ht),
}; MaSo(ms), NamSinh(ns){}
//...
};
Ñoái töôïng thaønh phaàn - Huyû boû Ñoái töôïng laø thaønh phaàn cuûa maûng
 Khi ñoái töôïng keát hôïp bò huyû boû, caùc ñoái töôïng thaønh phaàn  Khi moät maûng ñöôïc taïo ra, caùc phaàn töû cuûa noù cuõng
cuûa noù cuõng bò huyû boû. ñöôïc taïo ra, do ñoù phöông thöùc thieát laäp seõ ñöôïc goïi cho
class SinhVien
{ töøng phaàn töû moät.
String MaSo, HoTen;  Vì khoâng theå cung caáp tham soá khôûi ñoäng cho taát caû caùc
int NamSinh;
int SoMon; phaàn töû cuûa maûng neân khi khai baùo maûng, moãi ñoái
double *Diem; töôïng trong maûng phaûi coù khaû naêng töï khôûi ñoäng, nghóa
public: laø coù theå ñöôïc thieát laäp khoâng caàn tham soá.
SinhVien(char *ht, char *ms, int ns, int sm, double *d);
~SinhVien() {delete [] Diem;}  Ñoái töôïng coù khaû naêng töï khôûi ñoäng trong caùc tröôøng
//... hôïp sau:
};
SinhVien::SinhVien(char *ht, char *ms, int ns, int sm, • Lôùp khoâng coù phöông thöùc thieát laäp.
double *d):HoTen(ht), MaSo(ms), NamSinh(ns), SoMon(sm) • Lôùp coù phöông thöùc thieát laäp khoâng tham soá.
{
memcpy(Diem = new double[SoMon], d, SoMon*sizeof(double));
• Lôùp coù phöông thöùc thieát laäp maø moïi tham soá ñeàu coù giaù trò
} maëc nhieân.

Chuong 2
Ñoái töôïng laø thaønh phaàn cuûa maûng Ñoái töôïng laø thaønh phaàn cuûa maûng
{ {
double x,y; String MaSo;
Diem(double xx, double yy):x(xx), y(yy) {}
int NamSinh;
void Set(double xx, double yy) {x = xx, y = yy;}
// ... public:
}; SinhVien(char *ht, char *ms, int ns):HoTen(ht),
class String MaSo(ms), NamSinh(ns){}
{ //...
char *p; };
public:
String(char *s) {p = strdup(s);} String as[3]; // Bao sai
String(const String &s) {p = strdup(s.p);} Diem ad[5]; // Bao sai
~String() {cout << "delete "<< (void *)p <<
"\n"; delete [] p;} SinhVien asv[7]; // Bao sai
// ...
PTTLaäp vôùi tham soá coù giaù trò maëc nhieân PTTlaäp vôùi tham soá coù giaù trò maëc nhieân
{ {
double x,y; String MaSo;
Diem(double xx = 0, double yy = 0):x(xx), y(yy){} int NamSinh;
void Set(double xx, double yy) {x = xx, y = yy;} public:
// ... SinhVien(char *ht = “Nguyen Van A”, char *ms =
}; “19920014”, int ns =
class String 1982):HoTen(ht), MaSo(ms),
{ NamSinh(ns){}
char *p; //...
public: };
String(char *s = "Alibaba") {p = strdup(s);}
String(const String &s) {p = strdup(s.p);} String as[3]; // Ok: Ca ba phan tu deu la chuoi rong
~String() {cout << "delete "<< (void *)p << "\n"; Diem ad[5]; // Ok: ca 5 diem deu la (0,0)
delete [] p;} SinhVien asv[7]; // Ok: Het sai ca 7 sinh vien deu
// ... co cung hoten, maso, namsinh

Chuong 2
Duøng PTTlaäp khoâng tham soá Duøng ptthieát laäp khoâng tham soá
class Diem
class SinhVien
{
double x,y; {
public: String MaSo;
Diem(double xx, double yy):x(xx), y(yy){} String HoTen;
Diem():x(0), y(0){} int NamSinh;
// ... public:
}; SinhVien(char *ht, char *ms, int ns):HoTen(ht),
class String MaSo(ms), NamSinh(ns){}
{ SinhVien():HoTen(“Nguyen Van A”),
char *p; MaSo(“19920014”), NamSinh(1982){}
public: //...
String(char *s) {p = strdup(s);} };
String() {p = strdup("Alibaba");}
String as[3]; // Ca ba phan tu deu la chuoi rong
~String() {cout << "delete "<< (void *)p << "\n";
delete [] p;} Diem ad[5]; // ca 5 diem deu la (0,0)
// ... SinhVien asv[7];// Ca 7 sinh vien deu co cung
hoten, maso, namsinh
};
Ñoái töôïng ñöôïc caáp phaùt ñoäng Ñoái töôïng ñöôïc caáp phaùt ñoäng
 Ñoái töôïng ñöôïc caáp phaùt ñoäng laø caùc ñoái töôïng ñöôïc taïo class String
ra baèng pheùp toaùn new vaø bò huyû ñi baèng pheùp toaùn {
delete char *p;
public:
 Pheùp toaùn new caáp ñoái töôïng trong vuøng heap (hay vuøng String(char *s) {p = strdup(s);}
free store) vaø goïi phöông thöùc thieát laäp cho ñoái töôïng String(const String &s) {p = strdup(s.p);}
ñöôïc caáp. ~String() {delete [] p;}
 Duøng new coù theå caáp moät ñoái töôïng vaø duøng delete ñeå //...
huyû moät ñoái töôïng. };
class Diem
 Duøng new vaø delete cuõng coù theå caáp nhieàu ñoái töôïng vaø {
huyû nhieàu ñoái töôïng. double x,y;
public:
Diem(double xx, double yy):x(xx),y(yy){};
//...
};
Chöông 2. Lớp 103 Chöông 2. Lớp
//... 104

Chuong 2
Caáp vaø huyû moät ñoái töôïng Caáp vaø huyû nhieàu ñoái töôïng
int *pi = new int;  Trong tröôøng hôïp caáp nhieàu ñoái töôïng, ta khoâng theå
int *pj = new int(15);
cung caáp tham soá cho töøng phaàn töû ñöôïc caáp:
Diem *pd = new Diem(20,40);
String *pa = new String("Nguyen Van A"); int *pai = new int[10];
//... Diem *pad = new Diem[5]; // Bao sai
delete pa; String *pas = new String[5]; // Bao sai
delete pd; //...
delete pj;
 Thoâng baùo loãi cho ñoaïn chöông trình treân nhö sau:
delete pi;
Cannot find default constructor to initialize array element of type
'Diem'
Cannot find default constructor to initialize array element of type
String’
 Loãi treân ñöôïc khaéc phuïc baèng caùch cung caáp phöông
thöùc thieát laäp ñeå ñoái töôïng coù khaû naêng töï khôûi ñoäng.
Caáp vaø huyû nhieàu ñoái töôïng Caáp vaø huyû nhieàu ñoái töôïng
class String  Khi ñoù moïi phaàn töû ñöôïc caáp ñeàu ñöôïc khôûi ñoäng vôùi
{ cuøng giaù trò
char *p; int *pai = new int[10];
public: Diem *pad = new Diem[5];
String(char *s = "Alibaba") {p = strdup(s);} // ca 5 diem co cung toa do (0,0)
String(const String &s) {p = strdup(s.p);}
String *pas = new String[5];
~String() {delete [] p;}
// Ca 5 chuoi cung duoc khoi dong bang “Alibaba”
//...
};  Vieäc huyû nhieàu ñoái töôïng ñöôïc thöïc hieän baèng caùch duøng
class Diem delete vaø coù theâm daáu [] ôû tröôùc.
{ delete [] pas;
double x,y; delete [] pad;
public: delete [] pai;
Diem(double xx, double yy):x(xx),y(yy){};
Diem():x(0),y(0){};  (?) Coù theå thay ba phaùt bieåu treân baèng moät phaùt bieåu duy
//... nhaát sau ñöôïc khoâng ?
}; delete pas,pad,pai; // ??

Chuong 2
2.4 Giao dieän vaø chi tieát caøi ñaët Lôùp ThoiDiem – Caùch 1
 Lôùp coù hai phaàn taùch rôøi, moät laø phaàn giao dieän khai baùo class ThoiDiem
trong phaàn public ñeå ngöôøi söû duïng “thaáy” vaø söû duïng, vaø {
hai laø chi tieát caøi ñaët bao goàm döõ lieäu khai baùo trong int gio, phut, giay;
phaàn private cuûa lôùp vaø chi tieát maõ hoaù caùc haøm thaønh static bool HopLe(int g, int p, int gy);
phaàn, voâ hình ñoái vôùi ngöôøi duøng. public:
ThoiDiem(int g = 0, int p = 0, int gy = 0)
 Ta coù theå thay ñoåi uyeån chuyeån chi tieát caøi ñaët, nghóa laø
{Set(g,p,gy);}
coù theå thay ñoåi toå chöùc döõ lieäu cuûa lôùp, cuõng nhö coù theå
void Set(int g, int p, int gy);
thay ñoåi chi tieát thöïc hieän caùc haøm thaønh phaàn (do söï
int LayGio() const {return gio;}
thay ñoåi toå chöùc döõ lieäu hoaëc ñeå caûi tieán giaûi thuaät).
int LayPhut() const {return phut;}
Nhöng neáu baûo ñaûm khoâng thay ñoåi phaàn giao dieän thì
int LayGiay() const {return giay;}
khoâng aûnh höôûng ñeán ngöôøi söû duïng, vaø do ñoù khoâng laøm
void Nhap();
ñoå vôõ kieán truùc cuûa heä thoáng.
void Xuat() const;
 Lôùp ThoiDiem coù theå ñöôïc caøi ñaët vôùi caùc thaønh phaàn void Tang();
döõ lieäu laø giôø, phuùt, giaây hoaëc toång soá giaây tính töø 0 giôø. void Giam();
Chöông 2. Lớp 109 }; Chöông 2. Lớp 110
Lôùp ThoiDiem – Caùch 2 Giao dieän vaø chi tieát caøi ñaët
class ThoiDiem
{
 Coù theå xem chi tieát ñaày ñuû lôùp thôøi ñieåm caøi ñaët baèng
long tsgiay;
giôø, phuùt, giaây vaø caøi ñaët baèng toång soá giaây trong taäp tin
static bool HopLe(int g, int p, int gy);
nguoàn thgian.cpp vaø thgian2.cpp,
public:  Töông töï lôùp Stack coù theå ñöôïc caøi ñaët döôùi daïng maûng
ThoiDiem(int g = 0, int p = 0, int gy = 0) hoaëc döôùi daïng danh saùch lieân keát.
{Set(g,p,gy);}
void Set(int g, int p, int gy);
int LayGio() const {return tsgiay / 3600;}
int LayPhut() const {return (tsgiay%3600)/60;}
int LayGiay() const {return tsgiay % 60;}
void Nhap();
void Xuat() const;
void Tang();
void Giam();
}; Chöông 2. Lớp 111 Chöông 2. Lớp 112

Chuong 2
2.5 Caùc nguyeân taéc xaây döïng lôùp Caùc nguyeân taéc xaây döïng lôùp
 Khi ta coù theå nghó ñeán “noù” nhö moät khaùi nieäm rieâng reõ,  Caùc thuoäc tính döõ lieäu phaûi vöøa ñuû ñeå moâ taû khaùi nieäm,
xaây döïng lôùp bieåu dieãn khaùi nieäm ñoù. Ví duï lôùp khoâng dö, khoâng thieáu.
SinhVien.  Caùc thuoäc tính coù theå ñöôïc suy dieãn töø nhöõng thuoäc tính
 Khi ta nghó ñeán “noù” nhö moät thöïc theå rieâng reõ, taïo ñoái khaùc thì duøng haøm thaønh phaàn ñeå thöïc hieän tính toaùn. Chu
töôïng thuoäc lôùp. Ví duï ñoái töôïng Sinh vieân “Nguyen Van vi, dieän tích tam giaùc laø thuoäc tính suy dieãn.
A” (vaø caùc thuoäc tính khaùc nhö maõ soá, naêm sinh…). // SAI // DUNG
class TamGiac class TamGiac
 Lôùp laø bieåu dieãn cuï theå cuûa moät khaùi nieäm, vì vaäy lôùp
{ {
luoân luoân laø DANH TÖØ.
Diem A,B,C; Diem A,B,C;
 Caùc thuoäc tính cuûa lôùp laø caùc thaønh phaàn döõ lieäu, neân
double ChuVi, public:
chuùng luoân luoân laø DANH TÖØ.
DienTich; //...
 Caùc haøm thaønh phaàn laø caùc thao taùc chæ roõ hoaït ñoäng public: double ChuVi()const;
cuûa lôùp neân caùc haøm naøy laø ÑOÄNG TÖØ. //... double DienTich() const;
}; };
Caùc nguyeân taéc xaây döïng lôùp Caùc nguyeân taéc xaây döïng lôùp
 Caù bieät coù theå coù moät soá thuoäc tính suy dieãn ñoøi hoûi  Chi tieát caøi ñaët, bao goàm döõ lieäu vaø phaàn maõ hoaù caùc
nhieàu taøi nguyeân hoaëc thôøi gian ñeå thöïc hieän tính toaùn, ta
haøm thaønh phaàn coù theå thay ñoåi uyeån chuyeån nhöng
coù theå khai baùo laø döõ lieäu thaønh phaàn. Ví duï tuoåi trung phaàn giao dieän, nghóa laø phaàn khai baùo caùc haøm thaønh
bình cuûa daân Vieät Nam.
phaàn caàn phaûi coá ñònh ñeå khoâng aûnh höôûng ñeán ngöôøi
class QuocGia
{
söû duïng (xem phaàn 2.4). Tuy nhieân neân coá gaéng caøi ñaët
long DanSo; döõ lieäu moät caùch töï nhieân theo ñuùng khaùi nieäm.
double DienTich; // NEN // KHONG NEN
double TuoiTrungBinh; class PhanSo class PhanSo
//... { {
public:
double TinhTuoiTB() const;
int tu, mau; long tu_mau;
//... public: public:
}; //... //...
}; };

Chuong 2
Caùc nguyeân taéc xaây döïng lôùp Caùc nguyeân taéc xaây döïng lôùp
 Döõ lieäu thaønh phaàn neân ñöôïc keát hôïp thay vì phaân raõ  Trong moïi tröôøng hôïp, neân coù phöông thöùc thieát laäp ñeå
// NEN // KHONG NEN khôûi ñoäng ñoái töôïng.
class TamGiac class TamGiac  Neân coù phöông thöùc thieát laäp coù khaû naêng töï khôûi ñoäng
{ { khoâng caàn tham soá.
Diem A,B,C; double xA, yA, xB, yB,
xC, yC;  Neáu ñoái töôïng coù nhu caàu caáp phaùt taøi nguyeân thì phaûi
public:
public: coù phöông thöùc thieát laäp, phöông thöùc thieát laäp baûn sao
//...
//... ñeå khôûi ñoäng ñoái töôïng baèng ñoái töôïng cuøng kieåu vaø coù
};
}; phöông thöùc huyû boû ñeå doïn deïp. Ngoaøi ra coøn phaûi coù
class HinhTron
class HinhTron pheùp gaùn (chöông tieáp theo).
{
Diem Tam; {  Ngöôïc laïi, ñoái töôïng ñôn giaûn khoâng caàn taøi nguyeân
double BanKinh; double tx, ty, BanKinh; rieâng thì khoâng caàn phöông thöùc thieát laäp baûn sao vaø
public: public: cuõng khoâng caàn phöông thöùc huyû boû.
//... //...
}; };

LTHDT Ch02

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

LTHDT Ch02

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chuong 2

2.1. Ñoái töôïng vaø lôùp

Ñoái töôïng vaø lôùp Ñoái töôïng vaø lôùp

Chöông 2. Lớp 3 Chöông 2. Lớp 4

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Sô ñoà ñoái töôïng Sô ñoà lôùp vaø sô ñoà theå hieän

Sô ñoà lôùp Sô ñoà theå hieän

Chöông 2. Lớp 5 Chöông 2. Lớp 6

Chöông 2. Lớp 7 Chöông 2. Lớp 8

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Chöông 2. Lớp 9 Chöông 2. Lớp 10

Ví duï so saùnh (tt) Ví duï so saùnh (tt)

Chöông 2. Lớp 11 Chöông 2. Lớp 12

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Ví duï so saùnh (tt) Ví duï so saùnh (tt)

Chöông 2. Lớp 13 Chöông 2. Lớp 14

Ví duï so saùnh (tt) Ví duï so saùnh (tt)

Chöông 2. Lớp 15 Chöông 2. Lớp 16

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Ví duï so saùnh (tt) Ví duï so saùnh (tt)

Chöông 2. Lớp 17 Chöông 2. Lớp 18

2.2.1 Caùc haøm thaønh phaàn. 2.2.2 Lôùp

Chöông 2. Lớp 19 Chöông 2. Lớp 20

Lap Trinh Huong Doi Tuong

2.2.3 Thuoäc tính truy xuaát Thuoäc tính truy xuaát

Chöông 2. Lớp 23 Chöông 2. Lớp 24

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Chöông 2. Lớp 25 Chöông 2. Lớp 26

Chöông 2. Lớp 27 Chöông 2. Lớp 28

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Chöông 2. Lớp 29 Chöông 2. Lớp 30

Chöông 2. Lớp 31 Chöông 2. Lớp 32

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Töï tham chieáu 2.3.1 Haøm baïn (friends)

Chöông 2. Lớp 33 Chöông 2. Lớp 34

Chöông 2. Lớp 35 Chöông 2. Lớp 36

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Chöông 2. Lớp 37 Chöông 2. Lớp 38

Chöông 2. Lớp 39 Chöông 2. Lớp 40

Lap Trinh Huong Doi Tuong

2.3.2 Haøm thaønh phaàn haèng Haøm thaønh phaàn haèng

Chöông 2. Lớp 41 Chöông 2. Lớp 42

Chöông 2. Lớp 43 Chöông 2. Lớp 44

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Chöông 2. Lớp 45 Chöông 2. Lớp 46

Chöông 2. Lớp 47 Chöông 2. Lớp 48

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Chöông 2. Lớp 49 Chöông 2. Lớp 50

Chöông 2. Lớp 51 Chöông 2. Lớp 52

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Chöông 2. Lớp 53 Chöông 2. Lớp 54

Ñoái töôïng laø bieán ñòa phöông

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Ñoái töôïng laø tham soá truyeàn baèng giaù trò

Chöông 2. Lớp 57 Chöông 2. Lớp 58

Chöông 2. Lớp 59 Chöông 2. Lớp 60

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Chöông 2. Lớp 61 Chöông 2. Lớp 62

Chöông 2. Lớp 63 Chöông 2. Lớp 64

Lap Trinh Huong Doi Tuong

Chöông 2. Lớp 65 Chöông 2. Lớp 66

Chöông 2. Lớp 67 Chöông 2. Lớp 68

Lap Trinh Huong Doi Tuong