Instrumentation Engineering Laboratory 1

สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

ชื่อ-สกุล..............................................................รหัส.............................หอง..........

การทดลองที่ 3
3.1 การวัดการไหลของอากาศ (Flow Measuring of Gases)
3.2 การวัดอัตราการไหลของน้ํา (Flow Rate Measurement of Water)
3.3 การวัดระดับ (Level Measurement)

รศ.วิศรุต ศรีรัตนะ อ.นรินทร ธรรมารักษวฒ

ั นะ และ อ.สุธรรม สัทธรรมสกุล
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

การทดลองที่ 3
3.1 การวัดการไหลของอากาศ (Flow Measuring of Gases)
การทดลองที่ 3.1.1 การวัดการไหลของอากาศโดยใช Venturi Tube with Inclined Tube
Manometer Fivefold
การทดลองที่ 3.1.2 การวัดการไหลของอากาศโดยใช Inclined Tube Manometer
การทดลองที่ 3.1.3 การวัดการไหลของอากาศโดยใช Differential Pressure Transducer
(D/P)
การทดลองที่ 3.1.4 การวัดการไหลของอากาศโดยใช Windmill-Type Anemometer
การทดลองที่ 3.1.5 การวัดการไหลของอากาศโดยใช Thermal Anemometer

3.2 การวัดอัตราการไหลของน้ํา (Flow Rate Measurement of

Water)
การทดลองที่ 3.2.1 การวัดอัตราการไหลโดยใช Rotameter
การทดลองที่ 3.2.2 การวัดอัตราการไหลโดยใช Orifice Place
การทดลองที่ 3.2.3 การวัดอัตราการไหลโดยใช Turbine Flow Meter

3.3 การวัดระดับ (Level Measurement)

การทดลองที่ 3.3.1 การวัดระดับโดยใช Capacitive Transducer
การทดลองที่ 3.3.2 การวัดระดับโดยใช Capacitive Level Switch
การทดลองที่ 3.3.3 อุปกรณวัดระดับแบบ Level Switch with Float
การทดลองที่ 3.3.4 อุปกรณวัดระดับแบบ Immersion Tube

การทดลองที่ 3
3-1
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

3.1 การวัดการไหลของอากาศ (Flow Measuring of Gases)

การทดลองที่ 3.1.1
การวัดการไหลของอากาศโดยใช
Venturi Tube with Inclined Tube Manometer Fivefold

1. วัตถุประสงค
1.1 เพื่อศึกษาหลักการทํางานของหลอดเวนทูรีในขณะวัดการไหล
1.2 เพื่อสามารถนําเอาหลอดเวนทูรีไปใชงานรวมกับอุปกรณวัดความดันได
1.3 เพื่อสามารถแปลงคาของความเร็วในการไหลใหอยูในลักษณะความดันแตกตางได
1.4 เพื่อสามารถนําเอาหลอดเวนทูรีไปประยุกตใชงานไดอยางถูกตอง

2. ทฤษฎี
โดยทั่วไปลักษณะการไหลของของไหล สามารถบอกไดถึงความเร็ว (Velocity) หรือ
อัตราการไหลของของไหล และในการตรวจวัดการไหลนั้น จะพิจารณาจากลักษณะธรรมชาติใน
การไหลของของไหล ซึ่งแบงออกไดเปน 2 ลักษณะคือ
ก) การไหลแบบราบเรียบ (Laminar flow)
ข) การไหลแบบปนปวน (Turbulent flow)

ทอเวนทูรีเปนอุปกรณอีกชนิดหนึ่งซึ่งใชสําหรับวัดอัตราการไหลของของไหล ทั้ง
ของเหลวและกาซ ทอเวนทูรีนี้จะมีลักษณะรูปรางเหมือนกรวยโดยหลักการทํางานของอุปกรณวัด
อัตราการไหลชนิดนี้จะเหมือนกับแผนออริฟส คือวัดคาความดันแตกตางที่เกิดจากการที่ของไหล
ไหลผานในแตละจุด และนําคาความดันที่วัดไดนั้นมาคํานวณหาคาอัตราการไหล ซึ่งจุดที่มีคาความ
ดันที่แตกตางกันมากที่สุดก็คือจุดที่มีขนาดเสนผาศูนยกลางของทอใหญที่สุดและเล็กที่สุด ขอดีของ
ทอเวนทูรีเมื่อเปรียบเทียบกับออริฟสคือมีความเที่ยงตรงแมนยําสูงกวา อันเนื่องมาจากของไหลที่
ไหลผานทอเวนทูรีจะคอยๆ เพิ่มความเร็วขึ้นอยางตอเนื่องเพราะผนังของทอเวนทูรีมีความเอียงลาด
อยางสม่ําเสมอ ทําใหคาความดันแตกตางที่ไดจากการวัดคอยๆ เปลี่ยนแปลงตามคาอัตราการไหล

การทดลองที่ 3
3-2
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

อยางสม่ําเสมอ แตอยางไรก็ตามทอเวนทูรีนี้จะมีราคาที่คอนขางแพงและติดตั้งลําบากมากกวาแบบ
แผนออริฟส ดังนั้นโดยทั่วไปแลวจะนิยมใชในการวัดอัตราการไหลในทอที่มีขนาดใหญๆ รูปที่ 1
แสดงโครงสรางของทอเวนทูรีซึ่งในการใชงานนั้นจะตองนําไปตอรวมกับอุปกรณวัดความดันแบบ
อื่นๆ เพื่อวัดคาความดันแตกตางระหวางจุดความดันสูง (P1) และจุดความดันต่ํา (P2) เนื่องจากเวนทู
รีนั้นไมสามารถนํามาใชวัดความดันโดยตรงไดเชนเดียวกับออริฟส
High Pressure (P1 ) Low Pressure (P2 )

Inlet D 21° ±1° d Flow 7° ±1°

d/2
d
รูปที่ 1. โครงสรางของทอเวนทูรี

3. อุปกรณที่ใชในการทดลอง
3.1 DC-Power supply unit ± 15 V / 3A (726 86)
3.2 Reference variable generator (734 02)
3.3 Ventilator (Blower) (666 630)
3.4 Venturi tube (666 631)
3.5 Pressure measurement point (666 639)
3.6 Inclined tube manometer five fold (666 637)
3.7 Pane frame
3.7.1 Set of connecting leads, 1 mm2 (501 532)
3.7.2 Set of bridging plugs, black (502 511)
3.7.3 Set of bridging plugs with tap, black (502 512)

การทดลองที่ 3
3-3
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

4. ลําดับขั้นการทดลอง
4.1 ประกอบอุปกรณตางๆ ดังรูปที่ 2
4.2 ปรับ Reference variable generator ใหไดแรงดันไฟฟาทางดานเอาตพุตประมาณ 10 Volt วัด
ความดัน (Pressure) ที่เกิดขึ้นตามจุดตางๆ ของหลอดเวนทูรี (Venturi tube) ใช Inclined tube
manometer five fold บันทึกระดับของของเหลวในหลอดทั้ง 5 หลอด ของมาโนมิเตอรโดย
ทําเครื่องหมาย (×) ลงในชองของตารางที่ 1
หมายเหตุ ในการอานคาใหอานที่ขอบบนของของเหลว

รูปที่ 2. สวนประกอบของวงจร
ตารางที่ 1. กราฟแสดงระดับความดันแตกตางในแตละจุดของหลอดเวนทูรี
Inclined tube manometer fivefold
1 2 3 4 5

ที่ระดับความดันปกติ

การทดลองที่ 3
3-4
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

5. สรุปผลการทดลอง………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

6. คําถามหลังการทดลอง
6.1 หลอดเวนทูรีเหมาะสําหรับการวัดลักษณะการไหลแบบใดมากที่สุด เพราะเหตุใดจงอธิบาย
6.2 อุปกรณชนิดใดที่จําเปนมากที่สุดในการใชงานรวมกับหลอดเวนทูรี สําหรับการตรวจวัดการ
ไหลของของไหล

ตอบคําถาม……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-5
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

การทดลองที่ 3.1.2
การวัดการไหลของอากาศโดยใช Inclined Tube Manometer

1. วัตถุประสงค
1.1 เพื่อศึกษาหลักการทํางานของอุปกรณ Inclined tube manometer ในขณะวัดการไหล
1.2 เพื่อสามารถแปลงคาของความเร็วในการไหลใหอยูในลักษณะความดันแตกตางได
1.3 เพื่อสามารถคํานวณหาคาอัตราการไหลจากความดันแตกตางได

2. ทฤษฎี
มาโนมิเตอร(Manometer) เปน อุปกรณวัด ความดันที่ มีโ ครงสรา งเปนลั กษณะของ
หลอดแกว (Glass tube) ซึ่งภายในจะมีของเหลวบรรจุอยู (Liquid filled) มาโนมิเตอรจัดวาเปน
เครื่องมือที่นิยมใชกันอยางกวางขวาง เนื่องจากมีความเที่ยงตรงในการวัดตัวแปรใดๆ ที่เปนฟงกชัน
ของความดัน มาโนมิเตอรนั้นมีหลายแบบดวยกันซึ่งสามารถแบงประเภทหรือเรียกชื่อไดตาม
ลักษณะรูปรางของตัวมาโนมิเตอรไดเปน 4 ประเภทหลักๆ ดังนี้
ก) มาโนมิเตอรแบบหลอดรูปตัวU (U – Tube manometer)
ข) มาโนมิเตอรแบบหลอดเดี่ยว (Single tube manometer)
ค) มาโนมิเตอรแบบหลอดเอียง (Inclined manometer)
ง) มาโนมิเตอรแบบแรงสมดุลยบนวงแหวน (Ring balance manometer)

มาโนมิเตอรที่นิยมใชกันมากคือมาโนมิเตอรรูปตัวU มาโนมิเตอรแบบหลอดเดี่ยว (หรือ

อาจจะเรียกอีกอยางหนึ่งวา Well type manometer) และมาโนมิเตอรแบบหลอดเอียง (หรือเรียกอีก
อยางหนึ่งวาแบบ Draft gauge) ซึ่งทั้งหมดนี้เหมาะสําหรับวัดคาความดันระดับต่ําๆ โดยสวนใหญมี
คาไมเกิน 1-2 bar หรือนําไปใชสําหรับวัดคาความดันแตกตาง (ΔP ) ที่เกิดจากการไหลของของไหล
เพื่อหาอัตราการไหลของของไหล โดยของเหลวที่บรรจุอยูในหลอดของมาโนมิเตอรนั้นอาจจะเปน
น้ํากลั่น น้ํามัน ปรอทหรือของเหลวอื่นๆ ที่สามารถไหลไดงาย สําหรับการใชมาโนมิเตอรวัดความ
ดันต่ําๆ หรือใชวัดความดันที่ต่ํากวาความดันบรรยากาศนั้น จะนิยมใชน้ําหรือน้ํามันบรรจุลงในมา
โนมิเตอร ทั้งนี้เพราะความหนาแนนของน้ําหรือน้ํามันจะต่ํากวาความหนาแนนของปรอทมาก

การทดลองที่ 3
3-6
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

ดังนั้นน้ําและน้ํามันจึงมีความไวตอการเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กนอยของแรงดันหรือความดันไดดีกวา
ปรอท แตสําหรับในชวงความดันสูงๆ นั้นจะใชปรอทบรรจุในมาโนมิเตอร รูปที่ 3 แสดงถึงมาโน
มิเตอรรูปตัว U แบบงายๆ

รูปที่ 3. มาโนมิเตอรรูปตัว U

3. อุปกรณที่ใชในการทดลอง
3.1 DC-Power supply unit ± 15 V / 3A (726 86)
3.2 Reference variable generator (734 02)
3.3 Ventilator (Blower) (666 630)
3.4 Venturi tube (666 631)
3.5 Pressure measurement point (666 639)
3.6 Inclined tube manometer (666 636)
3.7 Pane frame
3.7.1 Set of connecting leads, 1 mm2 (501 532)
3.7.2 Set of bridging plugs, black (502 511)
3.7.3 Set of bridging plugs with tap, black (502 512)

การทดลองที่ 3
3-7
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

4. ลําดับขั้นการทดลอง
4.1 ประกอบวงจรดังรูปที่ 3 วัดอัตราการไหลจากคาความดันแตกตาง (ΔP) ระหวางจุดที่ 1 (+) กับ
จุดที่ 3 (-) โดยใช Inclined tube manometer (666 636)

รูปที่ 3. สวนประกอบของวงจร

4.2 ปรับแรงดันไฟฟา (Vin) ที่ Reference variable generator ใหเพิ่มขึ้นทีละ 1 Volt

4.3 อานคาความดันจาก Inclined tube manometer โดยอานที่สเกลบนซึ่งเปนสเกลที่สอดคลอง
กับของเหลวที่ถูกบรรจุอยูในมาโนมิเตอร มีคาความหนาแนน (ρ) = 0.88 kg/m3 บันทึกผลลง
ในตารางที่ 2

ตารางที่ 2
Vin v Δp PLoss Vin v Δp PLoss
(Volt) ( m/s) (Pa) (Pa) (Volt) ( m/s) (Pa) (Pa)
1 0.5 6 3
2 1 7 3.5
3 1.5 8 4
4 2 9 4.5
5 2.5 10 5

การทดลองที่ 3
3-8
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

4.4 วัดอัตราการไหลที่เกิดจากคาความดันสูญเสีย (PLoss) ระหวางจุดที่ 1 (+) กับจุดที่ 5 (-) โดยใช

Inclined tube manometer
4.5 ปรับแรงดันไฟฟา (Vin) ที่ Reference variable generator ใหเพิ่มขึ้นทีละ 1 Volt
4.6 อานความดันจาก Inclined tube manometer บันทึกผลลงในตารางที่ 2 (ชองของ PLoss)

5. สรุปผลการทดลอง………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

6. คําถามหลังการทดลอง
6.1 เพราะเหตุใดคาความดันในหลอดเวนทูรีจุดที่ 1 และจุดที่ 5 จึงไมเทากัน
6.2 ในการหาคาอัตราการไหลจากคาความดันแตกตาง (ΔP) สามารถคํานวณไดจากสมการใด

ตอบคําถาม………………………………………………………………………………………..….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-9
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-10
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

การทดลองที่ 3.1.3
การวัดการไหลของอากาศโดยใช Differential Pressure Transducer (D/P)

1. วัตถุประสงค
1.1 เพื่อศึกษาหลักการทํางานของอุปกรณ Differential pressure transducer ในขณะวัดการไหล
1.2 เพื่อสามารถแปลงคาความดันแตกตาง (ΔP) ใหอยูในลักษณะของอัตราการไหลได
1.3 เพื่อสามารถแปลงคาความดันแตกตาง (ΔP) ใหอยูในลักษณะของแรงดันไฟฟาได
1.4 เพื่อสามารถแปลงความเร็วในการไหลใหอยูในลักษณะของแรงดันไฟฟาได

2. ทฤษฎี
อุปกรณแปลงคาความดันแตกตาง (ΔP) ใหอยูในรูปของแรงดันไฟฟา ที่ใชในการทดลอง
เปนหลักการของการเปลี่ยนคาความจุ (Capacitive Transducer) อุปกรณแปลงความดันแบบเปลี่ยน
คาความจุ เปนทรานสดิวเซอรอีกชนิดหนึ่งที่สามารถนําไปใชวัดคาของ Dielectric Constants ของ
กาซ ของเหลวและของแข็งซึ่งแปรคาไปตามความดันได รูปที่ 4 เปนอุปกรณแปลงความดันแบบ
เปลี่ยนคาความจุ ชนิดหนึ่งซึ่งมีโครงสรางจะประกอบไปดวยขั้วไฟฟา (Electrodes) อยูสองอันโดย
มีแผนไดอะแฟรมอยูตรงกลาง เมื่อไดอะแฟรมเกิดการสั่นอันเนื่องมาจากความดันที่ทําการวัด จะทํา
ใหเกิดการเปลี่ยนแปลงคาความจุระหวางไดอะแฟรมกับขั้วไฟฟาที่มีฉนวนหุม ทรานสดิวเซอรแบบ
นี้เหมาะสําหรับใชงานในยานที่มีคาความดันแตกตางไมมากนักคือมีคาไมเกินประมาณ ± 4 psi

Insulation Leads
Electrodes

Pressure Pressure

Diaphragm

รูปที่ 4. อุปกรณแปลงความดันแบบใชขั้วไฟฟา และแผนไดอะแฟรม

การทดลองที่ 3
3-11
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

3. อุปกรณที่ใชในการทดลอง
3.1 DC-Power supply unit ± 15 V / 3A (726 86)
3.2 Reference variable generator (734 02)
3.3 Ventilator (Blower) (666 630)
3.4 Venturi tube (666 631)
3.5 Pressure measurement point (666 639)
3.6 Windmill-type anemometer (666 632)
3.7 Measurement indicator (727 41)
3.8 Differential pressure transducer (D/P) (734 81)
3.9 Function module (727 71)
3.10 Pane frame
3.10.1 Set of connecting leads, 1 mm2 (501 532)
3.10.2 Set of bridging plugs, black (502 511)
3.10.3 Set of bridging plugs with tap, black (502 512)

4. ลําดับขั้นการทดลอง
4.1 ประกอบวงจรดังรูปที่ 5 วัดอัตราการไหลจากคาความดันแตกตาง (ΔP) ระหวางจุดที่ 1 (+)
กับจุดที่ 3 (-) โดยใช Differential pressure transducer (734 81) และเลื่อน Switch ใหมีความ
ไวเปน 0.66 V/mbar

รูปที่ 5. สวนประกอบของวงจร

การทดลองที่ 3
3-12
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

4.2 ปรับแรงดันไฟฟา (Vin) ที่ Reference variable generator ใหเพิ่มขึ้นทีละ 1 Volt โดยทดลอง
ขอ 4.3 และ 4.4 พรอมกัน
4.3 วัดคาแรงดันไฟฟา (VD/P) จาก Differential pressure transducer บันทึกผลที่ไดในตารางที่ 3
4.4 วัดคาแรงดันไฟฟาทางดานเอาตพุต (Vo) ของ Function module (727 71) โดยปรับ Switch ตั้ง
คาไปที่ตําแหนง E0 10V.E x บันทึกผลลงในตารางที่ 3
4.5 วัดอัตราการไหลจากคาความดันสูญเสีย (PLoss) ระหวางจุดที่ 1 (+) กับจุดที่ 5 (-) โดยใช
Differential pressure transducer
4.6 ปรับคาแรงดันไฟฟา (Vin) ที่ Reference variable generator ใหเพิ่มขึ้นทีละ 1 Volt และทําการ
ทดลองขอ 4.7 และ 4.8 พรอมกัน
4.7 วัดคาแรงดันไฟฟา (VD/P(Loss)) จาก Differential pressure transducer บันทึกผลลงในตารางที่ 3
4.8 วัดคาแรงดันไฟฟาดานเอาตพุต (Vo(Loss)) ของ Function module บันทึกผลลงในตารางที่ 3

ตารางที่ 3
Vin VD/P(ΔP) Vo(ΔP) VD/P(Loss) Vo(Loss)
(Volt) (mV) (Volt) (mV) (Volt)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

การทดลองที่ 3
3-13
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

5. สรุปผลการทดลอง………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

6. คําถามหลังการทดลอง
6.1 จงอธิบายหลักการทํางานของ Differential pressure transducer (D/P) ที่ใชในวงจรมาโดย
สังเขป
6.2 เพราะเหตุใดในการวัดแรงดันไฟฟาทางดานเอาตพุต (Vo) ของ Function module ตองปรับ
Switch ตั้งคาไปที่ตําแหนง E0 10V.E x

ตอบคําถาม…………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-14
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-15
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

การทดลองที่ 3.1.4
การวัดการไหลของอากาศโดยใช Windmill-Type Anemometer

1. วัตถุประสงค
1.1 เพื่อศึกษาหลักการทํางานของอุปกรณ Windmill-Type Anemometer ในขณะวัดการไหล
1.2 เพื่อสามารถแปลงคาความเร็วในการไหลใหอยูในรูปของสัญญาณดิจิตอลได
1.3 เพื่อสามารถแปลงความเร็วในการไหลใหอยูในลักษณะของแรงดันไฟฟาได

2. ทฤษฎี
Windmill-type anemometer หรือเทอรไบนเปนเครื่องมือวัดอัตราการไหล ที่สามารถใชวัด
อัตราการไหลของของไหลไดโดยตรงแบบหนึ่ง โดยหลักการทํางานของเทอรไบนนั้นจะทําหนาที่
แปลงคาอัตราการไหลของของไหลใหอยูในรูปของสัญญาณไฟฟา แตตองใชรวมกับอุปกรณตัวอื่น
อีกดวย ซึ่งในการทดลองนี้จะใชรวมกับอุปกรณ Photo sensor ภายในของอุปกรณวัดอัตราการไหล
แบบนี้จะประกอบไปดวยใบพัด (Propeller) ที่ติดตั้งอยูบนโรเตอร (Rotor) ดังแสดงในรูปที่ 6

รูปที่ 6. ลักษณะของอุปกรณวัดการไหลแบบเทอรไบน

สําหรับการใชงานนั้นเมื่อมีของไหลไหลเขาไปในตัวเรือน (Housing) และผานใบพัดที่ติด

อยูกับโรเตอร จะทําใหใบพัดหมุน และความเร็วในการหมุนของใบพัดจะเปนสัดสวนโดยตรงกับ
อัตราการไหลของของไหลที่ไหลผานเขาไป สวนการแปลงอัตราการไหลของของไหลใหอยูในรูป

การทดลองที่ 3
3-16
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

ของสั ญ ญาณไฟฟ า นั้ น จะต อ งมี อุ ป กรณ ที่ ต อ ร ว มกั บ เทอร ไ บน ด ว ย เช น อาจจะติ ด ตั้ ง อุ ป กรณ
ตรวจจับทางแสง (Photo Sensor) ไวที่ดานหนาและดานหลังของใบพัดในลักษณะแยกตัวรับและตัว
สงออก (Through Beam Sensor) เมื่อใบพัดหมุนก็จะตัดลําแสงที่สงระหวางตัวสง (Light Source)
และตัวรับ (Photo Receiver) ทําใหสัญญาณที่ไดออกมา มีลักษณะเปนสัญญาณพัลส (Pulse) ความถี่
ของสัญญาณพัลสนั้น จะเปนสัดสวนโดยตรงกับความเร็วในการหมุนของใบพัดอันเนื่องมาจากการ
ไหลของของไหล นอกจากนี้อาจจะใชหลักการเหนี่ยวนํา โดยการนําเอาขดลวด (Pick off Coil) มา
พันอยูบนแทงแมเหล็กถาวร (Permanent Magnet) ติดตั้งไวที่ตัวเรือนบริเวณใบพัด และเมื่อใบพัด
หมุ น ก็ จ ะเกิ ด การเหนี่ ย วนํ า เป น สั ญ ญาณพั ล ส อ อกมาตามความเร็ ว ในการหมุ น ของใบพั ด
เชนเดียวกัน

3. อุปกรณที่ใชในการทดลอง
3.1 DC-Power supply unit ± 15 V / 3A (726 86)
3.2 Reference variable generator (734 02)
3.3 Ventilator (Blower) (666 630)
3.4 Pressure measurement point (666 639)
3.5 Measurement indicator (727 41)
3.6 Inclined tube manometer (666 636)
3.7 Windmill-type anemometer (666 632)
3.8 Pane frame
3.8.1 Set of connecting leads, 1 mm2 (501 532)
3.8.2 Set of bridging plugs, black (502 511)
3.8.3 Set of bridging plugs with tap, black (502 512)

4. ลําดับขั้นการทดลอง
4.1 ประกอบวงจรดังรูปที่ 7 โดยใช Windmill-type anemometer (666 632) วัดความเร็วในการ
ไหลของอากาศใหอยูในรูปของแรงดันไฟฟา
4.2 ปรับคาแรงดันไฟฟา (Vin) ที่ Reference variable generator ใหเพิ่มขึ้นครั้งละ 1 Volt ทําการ
ทดลองขอ 4.3 และ 4.4 พรอมกัน

การทดลองที่ 3
3-17
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

4.3 วัดความดันที่เกิดจากการไหลของอากาศภายในทอเทียบกับความดันบรรยากาศ โดยอานคา

ความดันจาก Inclined tube manometer โดยใชสเกลบน (ρ) = 0.88 kg/m3 บันทึกผลที่ไดลง
ในตารางที่ 4
4.4 วัดคาแรงดันไฟฟาทางดานเอาตพุต (Vo(windmill)) และความถี่ Fwindmill ของอุปกรณ Windmill
type anemometer บันทึกผลลงในตารางที่ 4

รูปที่ 7. สวนประกอบของวงจร

ตารางที่ 4
Vin v P Vo(windmill) Fwindmill
(Volt) ( m/s) (Pa) (Volt) (Hz)
1 0.5
2 1
3 1.5
4 2
5 2.5
6 3
7 3.5
8 4
9 4.5
10 5

การทดลองที่ 3
3-18
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

5. สรุปผลการทดลอง………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

6. คําถามหลังการทดลอง
6.1 รูปแบบของสัญญาณไฟฟาที่ไดจาก Windmill-type anemometer มีรูปแบบปกติเปนอยางใด
6.2 จงอธิบายโครงสราง และหลักการทํางานของ Windmill-type anemometer มาโดยสังเขป

ตอบคําถาม…………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-19
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

การทดลองที่ 3.1.5
การวัดการไหลของอากาศโดยใช Thermal Anemometer

1. วัตถุประสงค
1.1 เพื่อศึกษาหลักการทํางานของอุปกรณ Thermal anemometer ในขณะวัดการไหล
1.2 เพื่อสามารถวัดอุณหภูมทิ ี่เกิดขึ้นจากความเร็วในการไหลได
1.3 เพื่อสามารถแปลงความเร็วในการไหลใหอยูในลักษณะของแรงดันไฟฟาได

2. ทฤษฎี
อุณหภูมินั้นจัดวามีผลตอการวัดการไหลมาก เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิจะมี
ผลกระทบกับตัวแปรพื้นฐานตัวอื่นๆ ดวย เชนความหนืดและความดัน ในกรณีที่ทําการตรวจวัดการ
ไหลของของไหลที่ เ ป น ของเหลวนั้ น การเปลี่ ย นแปลงอุ ณ หภู มิ ร อบข า งที่ สู ง ขึ้ น จะมี ผ ลทํ า ให
โมเลกุลของของเหลวแยกตัวออกจากกัน ทําใหแรงยึดเหนี่ยวระหวางโมเลกุลลดนอยลง ดวยเหตุนี้
คาความหนืดของของเหลวจึงลดนอยตามไปดวย และเมื่อของเหลวมีความหนืดลดลง ของเหลวนั้น
ก็จะมีอัตราการไหลที่เพิ่มขึ้น ดังที่ไดกลาวมาแลวขางตน แตในกรณีของการวัดการไหลของกาซ
ภายในทอแบบปดนั้น ถามีการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิรอบขางที่สูงขึ้น จะทําใหความดันภายใน
ทอสูงขึ้นตามไปดวย อันเนื่องมาจากการเคลื่อนที่ของโมเลกุลของกาซภายในทอ มีผลใหความดัน
ภายในทอสูงขึ้นตามไปดวย ดังนั้นอัตราการไหลของกาซจะลดต่ําลง ทั้งนี้เพราะความดันที่เพิ่มขึ้น
จะเป น ตั ว ต า นการไหลของก า ซ ซึ่ ง อุ ณ หภู มิ ที่ ใ ช อ า งอิ ง จะมี ค า อยู ที่ 60oF ในการทดลองนี้ ใ ช
Thermistor เปนอุปกรณสําหรับวัดอุณหภูมิซึ่งมีผลมาจากการไหลของอากาศ

3. อุปกรณที่ใชในการทดลอง
3.1 DC-Power supply unit ± 15 V / 3A (726 86)
3.2 Reference variable generator (734 02)
3.3 Ventilator (Blower) (666 630)
3.4 Pressure measurement point (666 639)
3.5 Measurement indicator (727 41)

การทดลองที่ 3
3-20
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

3.6 Thermal anemometer (666 633)

3.7 Pane frame
3.7.1 Set of connecting leads, 1 mm2 (501 532)
3.7.2 Set of bridging plugs, black (502 511)
3.7.3 Set of bridging plugs with tap, black (502 512)

4. ลําดับขั้นการทดลอง
4.1 ประกอบวงจรดังรูปที่ 8 วัดความรอนที่เกิดจากการไหลของอากาศ ในลักษณะของแรงดัน
ไฟฟาโดยใช Thermal anemometer (666 633)

รูปที่ 8. สวนประกอบของวงจร

4.2 ปรับแรงดันไฟฟา (Vin) ที่ Reference variable generator ใหเพิ่มขึ้นครั้งละ 1 Volt

4.3 วัดแรงดันไฟฟาดานเอาตพุต [Vo(temp)] จาก Thermal anemometer บันทึกผลลงในตารางที่ 5

ตารางที่ 5
Vin v Vo(temp) Vin v Vo(temp)
(Volt) ( m/s) (Volt) (Volt) ( m/s) (Volt)
1 0.5 6 3
2 1 7 3.5
3 1.5 8 4
4 2 9 4.5
5 2.5 10 5

การทดลองที่ 3
3-21
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

5. สรุปผลการทดลอง………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

6. คําถามหลังการทดลอง
6.1 จงเขียนกราฟเชิงเสนเพื่อเปรียบเทียบความสัมพันธระหวางความดัน (แกน X) จากตารางที่ 4
กับแรงดันไฟฟาทางดานเอาตพุต (แกน Y) ของ Vo(windmill) จากตารางที่ 4 (การทดลองที่
3.1.4) และ Vo(temp) จากตารางที่ 5
6.2 อุณหภูมทิ ี่เกิดจากการไหลของของไหลมีความสัมพันธกับของไหลอยางไร จงอธิบาย

ตอบคําถาม………………………………………………………………………………………..…..
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-22
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-23
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

3.2 การวัดอัตราการไหลของน้ํา (Flow Rate Measurement of Water)

การทดลองที่ 3.2.1
การวัดอัตราการไหลโดยใช Rotameter

1. วัตถุประสงค
1.1 เพื่อศึกษาหลักการทํางานของอุปกรณโรตามิเตอร
1.2 เพื่อสามารถนําเอาโรตามิเตอรไปประยุกตใชงานไดอยางถูกตอง
1.3 เพื่อสามารถคํานวณและอานคาอัตราการไหลจากโรตามิเตอรไดอยางถูกตอง

2. ทฤษฎี
อุปกรณวัดอัตราการไหลอีกชนิดที่นิยมใชกันมากคือโรตามิเตอร โครงสรางโดยทั่วไปของ
โรตามิเตอรนั้น ภายในจะประกอบดวยลูกลอยซึ่งจะเลื่อนขึ้นเลื่อนลงตามคาของอัตราการไหล ลูก
ลอยที่ใชอยูภายในโรตามิเตอรนั้นจะถูกออกแบบมาเปนพิเศษ ขึ้นอยูกับชนิดของของไหลที่ทําการ
วัด ดังแสดงโครงสรางในรูปที่ 9
Flow Out

Maximum Flow Rate Position

Tapered Metering Tube

Metering Float is Freely
Suspended

Minimum Flow Rate Position

Flow In

รูปที่ 9. โครงสรางของโรตามิเตอร

การทดลองที่ 3
3-24
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

การใช ง านของอุ ป กรณ โ รตามิ เ ตอร ทํ า ได โ ดยการติ ด ตั้ ง อุ ป กรณ ใ นแนวตั้ ง และให ข องไหลที่
ตองการวัดอัตราการไหลไหลเขาไปในโรตามิเตอรจากทางดานลางแลวไหลผานลูกลอยออกทาง
ดานบนของตัวอุปกรณ ลูกลอยจะถูกแรงดันที่เกิดจากการไหลของของไหลยกตัวขึ้น การที่ลูกลอย
ในโรตามิเตอรเปลี่ยนตําแหนงไปนี้จะทําใหพื้นที่ภายในโรตามิเตอรเปลี่ยนแปลงไปดวย ลูกลอยจะ
เคลื่อนที่ไปจนกระทั่งหยุดอยูนิ่งในตําแหนงที่คงที่ นั่นหมายถึงแรงดันที่เกิดจากการไหลของของ
ไหลที่กําลังพยุงลูกลอยใหคงที่อยูในขณะนั้นมีความสมดุล (Balance) กับคาความหนาแนนของลูก
ลอย และตําแหนงที่ลูกลอยคงที่อยูนั้นคือจุดที่ใชอานคาอัตราการไหลของของไหลที่กําลังไหลใน
ขณะนั้นดวย

3. อุปกรณที่ใชในการทดลอง
3.1 DC-Power supply unit ± 15 V / 3A (726 86)
3.2 Reference variable generator (734 02)
3.3 Power amplifier (734 13)
3.4 Tank with pump (734 25)
3.5 Filling tank (734 26)
3.6 Set of Transparent foils (734 28)
3.7 Variable area flowmeter (Rotameter) (734 91)
3.8 Pane frame
3.8.1 Set of connecting leads, 1 mm2 (501 532)
3.8.2 Set of bridging plugs, black (502 511)
3.8.3 Set of bridging plugs with tap, black (502 512)

4. ลําดับขั้นการทดลอง
4.1 ประกอบอุปกรณตางๆ ดังรูปที่ 10
4.2 ปรับตั้ง Pump ใหมีอัตราการไหลของน้าํ 10 l/hr โดยอานคาที่ตําแหนงกึ่งกลางของลูกลอย
จากสเกลของโรตามิเตอร

การทดลองที่ 3
3-25
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

รูปที่ 10. สวนประกอบของวงจร

4.3 ปลอยน้าํ ใน Tank ออกใหหมด จากนั้นปดทางระบายน้ําใน Tank โดยการเลื่อนแผนกั้นทาง

ดานขวาของ Tank ลงจนสุด
4.4 ปมน้ําใส Tank และเริ่มจับเวลาตั้งแตน้ําเริ่มเขา Tank จนน้ําถึงระดับที่ 1 Liter (10 ชองสเกล
ของ Tank) บันทึกคาเวลาที่ไดลงในตารางที่ 6
4.5 เปลี่ยนคา Set Point เปน 20, 30,40 และ 50 l/hr ตามลําดับ และเริ่มทดลองตั้งแตขอ 4.3 และ
ขอ 4.4 ใหมอีกครั้งตามลําดับ
4.6 คํานวณหาอัตราการไหล (l/hr) ที่ไดจากการทดลอง และบันทึกผลลงในตารางที่ 6

ตารางที่ 6
คา Set Point เวลา อัตราการไหลจาก
(l/hr) (min) การคํานวณ (l/hr)
10
20
30
40
50

การทดลองที่ 3
3-26
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

5. สรุปผลการทดลอง……………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….…
…………………………………………………………………………………………………….…
…………………………………………………………………………………………………….…
…………………………………………………………………………………………………….…
…………………………………………………………………………………………………….…
…………………………………………………………………………………………………….…
…………………………………………………………………………………………………….…

6. คําถามหลังการทดลอง
6.1 จงเขียนกราฟเชิงเสนแสดงความสัมพันธระหวางอัตราการไหลจากการคํานวณในหนวย l/hr
(แกน X) และคาที่อานไดจากโรตามิเตอร (แกน Y)
6.2 โรตามิเตอรจัดวาเปนอุปกรณตรวจวัดการไหลที่สามารถใหของไหลไหลผานไดกี่ทิศทาง
และเพราะเหตุใดจึงเปนเชนนั้น จงอธิบาย
6.3 โรตามิเตอรเหมาะสําหรับการวัดลักษณะการไหลแบบใดมากที่สุด เพราะเหตุใดจงอธิบาย
6.4 โรตามิเตอรเหมาะสําหรับนําไปประยุกตใชกับงานประเภทใดมากที่สุด

ตอบคําถาม………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

การทดลองที่ 3
3-27
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

การทดลองที่ 3
3-28
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

การทดลองที่ 3.2.2
การวัดอัตราการไหลโดยใช Orifice Place

1. วัตถุประสงค
1.1 เพื่อศึกษาหลักการทํางานของแผนออริฟส
1.2 เพื่อสามารถนําเอาแผนออริฟสไปตอรวมกับอุปกรณอื่นๆ ที่เกี่ยวของไดอยางถูกตอง
1.3 เพื่อสามารถคํานวณ และหาคาอัตราการไหลจากแผนออริฟสไดอยางถูกตอง
1.4 เพื่อสามารถนําเอาแผนออริฟสไปประยุกตใชงานไดอยางถูกตอง

2. ทฤษฎี
แผนออริฟสเปนอุปกรณวัดการไหลแบบที่งายที่สุด และเกาแกที่สุดที่ยังนิยมนํามาใชงาน
ในปจจุบัน เนื่องจากออริฟสนั้นติดตั้งไดงาย สะดวกตอการบํารุงรักษา มีความแข็งแรงทนทาน
ราคาถูก และมีคาความเที่ยวตรงแมนยําอยูในเกณฑที่นาพอใจเมื่อเทียบกับราคา โครงสรางของออริ
ฟสนั้น จะเปนแผนโลหะที่มีรูอยูตรงกลาง ขนาดของรูจะมีขนาดที่ตางๆ กัน ขึ้นอยูกับอัตราการไหล
ที่จะวัด ในการใชงานนั้นแผนออริฟสจะถูกนําไปติดตั้งอยูในทอที่มีของไหลไหลผาน เมื่อมีของ
ไหลหรือของเหลวไหลผานออริฟส ก็จะมีความดันเกิดขึ้นที่ดานหนาของแผนออริฟสนี้ และเมื่อ
ของไหลหรือของเหลวไหลผานรูที่อยูตรงกลางของแผนออริฟสไปก็จะมีความดันเกิดขึ้นที่ดานหลัง
ของแผนออริฟสเชนเดียวกัน แตความดันที่เกิดขึ้นทั้งสองดานนั้นจะมีขนาดที่ไมเทากัน โดยที่ความ
ดันทางดานหลังของแผนออริฟสนี้จะลดลงจากเดิม หรือมีคานอยกวาความดันทางดานหนา เพราะ
จะเกิดการสูญเสียความดันไปในขณะที่ของไหลพยายามที่จะไหลผานสิ่งกีดขวาง คาของความดันที่
ตางกันนี้จะขึ้นอยูกับอัตราการไหลและขนาดของแผนออริฟส ถาอัตราการไหลมีคามากความดัน
แตกตางที่เกิดขึ้นระหวางดานหนาและดานหลังแผนออริฟสก็จะมากขึ้น หรือถาออริฟสมีขนาด
ใหญคาความดันแตกตางก็จะมีคานอย รูปที่ 11 แสดงโครงสรางของแผนออริฟส
เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงคาความดันนั้นเกิดจากอัตราการไหลของของไหล ดังนั้น
หลักการทํางานของออริฟสก็คือ การเปลี่ยนอัตราการไหลใหอยูในรูปของคาความดันแตกตาง และ
วัดคาความดันแตกตางที่ได จากนั้นนําคาความดันแตกตางที่ไดมาคํานวณยอนกลับเปนคาอัตราการ
ไหลของของไหล โดยใชความสัมพันธของคาความดันแตกตางกับอัตราการไหล (Q) จากสาการ (1)

การทดลองที่ 3
3-29
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

Δ
Q=k P (1)

เมื่อ k คือคาคงที่ของทอและชนิดของของไหล (m3/min /psi)

ΔP คือคาความดันแตกตางระหวางจุดที่ของไหลไหลผาน (psi)

Stamped
SUPERIOR
1/4" Hole
TAG No.

INLET
SIZE RATING
MATERIAL

Vent
45.0°
±2°

D d Flow
T ≤ 0.02D
or T ≤ d/8
E
Drain

รูปที่ 11. โครงสรางของแผนออริฟส

3. อุปกรณที่ใชในการทดลอง
3.1 DC-Power supply unit ± 15 V / 3A (726 86)
3.2 Reference variable generator (734 02)
3.3 Power amplifier (734 13)
3.4 Tank with pump (734 25)
3.5 Filling tank (734 26)
3.6 Set of Transparent foils (734 28)
3.7 Measurement indicator (727 41)
3.8 Function module (727 71)
3.9 Differential pressure transducer (D/P) (734 81)
3.10 Conduit with orifice gauge (734 93)

การทดลองที่ 3
3-30
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

3.11 Pane frame

3.11.1 Set of connecting leads, 1 mm2 (501 532)
3.11.2 Set of bridging plugs, black (502 511)
3.11.3 Set of bridging plugs with tap, black (502 512)

4. ลําดับขั้นการทดลอง
4.1 ประกอบอุปกรณตางๆ ดังรูปที่ 12 ตั้ง Switch ความไวของ Differential pressure transducer
(734 81) เปน 0.66 V/mbar และปรับ Switch ตั้งคาของ Function module (727 71) ไปยัง
ตําแหนง E0 10V.E x

รูปที่ 12. สวนประกอบของวงจร

4.2 ปรับตั้ง Pump ใหมีอัตราการไหลของน้ํา 10 l/hr กําหนดใหมีคาเทากับแรงดันไฟฟา 1 Volt

(อานจากโวลตมิเตอร) โดยวัดไดจาก Function module (727 71)
4.3 ปลอยน้าํ ใน Tank ออกใหหมด จากนั้นปดทางระบายน้ําใน Tank โดยการเลื่อนแผนกั้นทาง
ดานขวาของ Tank ลงจนสุด
4.4 ปมน้ําใส Tank และเริ่มจับเวลาตั้งแตน้ําเริ่มเขา Tank จนน้ําถึงระดับที่ 1 Liter (10 ชองสเกล
ของ Tank) บันทึกคาเวลาที่ไดลงในตารางที่ 7
4.5 เปลี่ยนคา Set Point เปน 20, 30,40 และ 50 l/hr ตามลําดับ และเริ่มทดลองตั้งแตขอ 4.3 และ
ขอที่ 4.4 ใหมอีกครั้ง
4.6 คํานวณหาอัตราการไหล (l/hr) ที่ไดจากการทดลอง และบันทึกผลลงในตารางที่ 7

การทดลองที่ 3
3-31
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

ตารางที่ 7
แรงดันไฟฟา อัตราการไหล
คา Set Point แรงดันไฟฟา เวลา
(Volt) (l/hr)
(l/hr) (Volt) (min)
(จากการทดลอง) (จากการคํานวณ)
10 1
20 2
30 3
40 4
50 5

5. สรุปผลการทดลอง……………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

6. คําถามหลังการทดลอง
6.1 จากตารางที่ 7 จงเขียนกราฟเชิงเสนแสดงความสัมพันธระหวางอัตราการไหลที่ไดจากการ
คํานวณในหนวย l/hr (แกน X) และคาที่อานไดจากโวลตมิเตอรในหนวยของ Volt (แกน Y)
6.2 แผนออริฟส จัดวาเปนอุปกรณตรวจวัดการไหลที่สามารถใหของไหลไหลผานไดกี่ทิศทาง
และเพราะเหตุใดจึงเปนเชนนั้น จงอธิบาย
6.3 แผนออริฟสเหมาะสําหรับการตรวจวัดลักษณะการไหลแบบใดมากที่สุด และเพราะเหตุใด
จงอธิบาย
6.4 อุปกรณชนิดใดที่จําเปนมากที่สุดในการใชงานรวมกับแผนออริฟส สําหรับการตรวจวัดการ
ไหลของของไหล

การทดลองที่ 3
3-32
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

ตอบคําถาม………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-33
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

การทดลองที่ 3.2.3
การวัดอัตราการไหลโดยใช Turbine Flow Meter

1. วัตถุประสงค
1.1 เพื่อศึกษาหลักการทํางานของอุปกรณวดั การไหลแบบเทอรไบน
1.2 เพื่อสามารถนําเอาเทอรไบนไปตอรวมกับอุปกรณอื่นๆ ที่เกี่ยวของไดอยางถูกตอง
1.3 เพื่อสามารถคํานวณ และหาคาอัตราการไหลจากเทอรไบนไดอยางถูกตอง
1.4 เพื่อสามารถนําเอาอุปกรณวัดการไหลแบบเทอรไบนไปประยุกตใชงานไดอยางถูกตอง

2. ทฤษฎี
เทอรไบนเปนเครื่องมือวัดอัตราการไหล ที่สามารถใชวัดอัตราการไหลของของไหลได
โดยตรงแบบหนึ่ง โดยหลักการทํางานของเทอรไบนนั้นจะทําหนาที่แปลงคาอัตราการไหลของของ
ไหลใหอยูในรูปของสัญญาณไฟฟา แตตองใชรวมกับอุปกรณตัวอื่นอีกดวย ภายในของอุปกรณวัด
อัตราการไหลแบบนี้จะประกอบไปดวยใบพัด (Propeller) ที่ติดตั้งอยูบนโรเตอร (Rotor) ดังแสดง
ในรูปที่ 13
สําหรับการใชงานนั้นเมื่อมีของไหลไหลเขาไปในตัวเรือน (Housing) และผานใบพัดที่ติด
อยูกับโรเตอรจะทําใหใบพัดหมุน และความเร็วในการหมุนของใบพัดจะเปนสัดสวนโดยตรงกับ
อัตราการไหลของของไหลที่ไหลผานเขาไป สวนการแปลงอัตราการไหลของของไหลใหอยูในรูป
ของสัญญาณไฟฟานั้นจะตองมีอุปกรณที่ตอรวมกับเทอรไบนดวย เชนอาจจะติดตั้งอุปกรณตรวจจับ
ทางแสง (Photo sensor) ไวที่ดานหนาและดานหลังของใบพัดในลักษณะแยกตัวรับและตัวสงออก
(Through beam sensor) เมื่อใบพัดหมุนก็จะตัดลําแสงที่สงระหวางตัวสง (Light source) และตัวรับ
(Photo receiver) ทําใหสัญญาณที่ไดออกมา มีลักษณะเปนสัญญาณพัลส (Pulse) ความถี่ของ
สัญญาณพัลสนั้น จะเปนสัดสวนโดยตรงกับความเร็วในการหมุนของใบพัดอันเนื่องมาจากการไหล
ของของไหล

การทดลองที่ 3
3-34
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

รูปที่ 13. โครงสรางอุปกรณวดั การไหลแบบเทอรไบน

นอกจากนี้อาจจะใชหลักการเหนี่ยวนํา โดยการนําเอาขดลวด (Pick off coil) มาพันอยูบน

แทงแมเหล็กถาวร (Permanent magnet) ติดตั้งไวที่ตัวเรือนบริเวณใบพัด และเมื่อใบพัดหมุนก็จะเกิด
การเหนี่ยวนํา เปนสัญญาณพัลสออกมาตามความเร็วในการหมุนของใบพัดเชนเดียวกัน

3. อุปกรณที่ใชในการทดลอง
3.1 DC-Power supply unit ± 15 V / 3A (726 86)
3.2 Reference variable generator (734 02)
3.3 Power amplifier (734 13)
3.4 Tank with pump (734 25)
3.5 Filling tank (734 26)
3.6 Set of Transparent foils (734 28)
3.7 Measurement indicator (727 41)
3.8 Turbine-flow through meter (734 92)
3.9 Pane frame
3.9.1 Set of connecting leads, 1 mm2 (501 532)
3.9.2 Set of bridging plugs, black (502 511)
3.9.3 Set of bridging plugs with tap, black (502 512)

การทดลองที่ 3
3-35
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

4. ลําดับขั้นการทดลอง
4.1 ประกอบอุปกรณตางๆ ดังรูปที่ 14

รูปที่ 14. สวนประกอบของวงจร

4.2 ปรับตั้ง Pump ใหมีอัตราการไหลของน้ํา 10 l/hr กําหนดใหมีคาเทากับแรงดันไฟฟา 1 Volt

(อานจากโวลตมิเตอร) โดยวัดไดจาก Turbine-flow through meter (734 92)
4.3 ปลอยน้ําใน Tank ออกใหหมด จากนั้นปดทางระบายน้ําใน Tank โดยการเลื่อนแผนกั้นทาง
ดานขวาของ Tank ลงจนสุด
4.4 ปมน้ําใส Tank และเริ่มจับเวลาตั้งแตน้ําเริ่มเขา Tank จนน้ําถึงระดับที่ 1 Liter (10 ชองสเกล
ของ Tank) บันทึกคาเวลาที่ไดลงในตารางที่ 8
4.5 เปลี่ยนคา Set Point เปน 20, 30,40 และ 50 l/hr ตามลําดับ และเริ่มทดลองตั้งแตขอ 4.3 และ
ขอ 4.4 ใหมอีกครั้ง
4.6 คํานวณหาอัตราการไหล (l/hr) ที่ไดจากการทดลอง และบันทึกผลลงในตารางที่ 8

การทดลองที่ 3
3-36
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

ตารางที่ 8
แรงดันไฟฟา อัตราการไหล
คา Set Point แรงดันไฟฟา เวลา
(Volt) (l/hr)
(l/hr) (Volt) (min)
จากการทดลอง จากการคํานวณ
10 1
20 2
30 3
40 4
50 5

5. สรุปผลการทดลอง……………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

6. คําถามหลังการทดลอง
6.1 จงเขียนกราฟเชิงเสนแสดงความสัมพันธระหวางอัตราการไหลที่ไดจากการคํานวณในหนวย
l/hr (แกน X) และคาที่อานไดจากโวลตมิเตอรในหนวยของ Volt (แกน Y)
6.2 อุปกรณวัดการไหลแบบเทอรไบนจัดวาเปนอุปกรณตรวจวัดการไหลที่สามารถใหของไหล
ไหลผานไดกี่ทิศทาง และเพราะเหตุใดจึงเปนเชนนั้น จงอธิบาย
6.3 อุปกรณวัดการไหลแบบเทอรไบนเหมาะสําหรับการวัดลักษณะการไหลแบบใดมากที่สุด
เพราะเหตุใดจงอธิบาย
6.4 รูปแบบของสัญญาณไฟฟาทางดานเอาตพุตที่ไดจากอุปกรณวัดการไหลแบบเทอรไบนมี
ลักษณะอยางไร

การทดลองที่ 3
3-37
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

ตอบคําถาม…………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-38
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

3.3 การวัดระดับ (Level Measurement)

การทดลองที่ 3.3.1
การวัดระดับโดยใช Capacitive Transducer

1. วัตถุประสงค
1.1 เพื่อศึกษาวิธีการวัดระดับโดยใชหลักการเปลี่ยนแปลงคาความจุ
1.2 เพื่อสามารถนําเอาอุปกรณแปลงคาความจุไปตอรวมกับอุปกรณอื่นๆ ที่เกี่ยวของไดอยาง
ถูกตอง
1.3 เพื่อสามารถแปลงระดับของของเหลวใหอยูในรูปของแรงดันไฟฟาได
1.4 เพื่อสามารถนําเอาอุปกรณแปลงคาความจุไปประยุกตใชงานไดอยางถูกตอง

2. ทฤษฎี
อุปกรณวัดระดับของของเหลวแบบแปลงคาความจุ (Capacitive) จัดวาเปนการวัดระดับ
โดยวิธีทางออม ซึ่งโครงสรางของอุปกรณวัดระดับแบบแปลงคาความจุอยางงายๆ ไดแกการใช
ขั้วไฟฟา (Electrodes) สองอันจุมลงไปในของเหลวที่ตองการตรวจวัดระดับ และทําการวัดคาความ
จุ (Capacitance) ระหวางขั้วไฟฟา ดังนั้นจึงเรียกเครื่องมือวัดระดับแบบนี้วาแบบแปลงคาความจุแต
อย า งไรก็ ต ามเครื่ อ งมื อ วั ด แบบนี้ จ ะสามารถใช ไ ด ใ นกรณี ที่ ข องเหลวนั้ น เป น ไดอิ เ ลคตริ ก
(Dielectrics) เทานั้น
เมื่อปอนแรงดันไฟฟาครอมแผนตัวเก็บประจุจะเกิดมีอิเล็กตรอนวิ่งออกจากเพลท (Plate)
หนึ่งไปอีกเพลทหนึ่ง จํานวนของอิเล็กตรอนที่ถายเทไปนี้จะขึ้นอยูกับระยะหางระหวางแผนเพลท
พื้นที่ของแผนเพลท ลักษณะของไดอิเลคตริกที่อยูระหวางแผนเพลท และแรงดันไฟฟาที่ปอนให
เนื่องจากคาความจุจะแปรคาโดยตรงกับระดับของของเหลว ซึ่งสามารถคํานวณหาคาความจุของตัว
เก็บประจุ (C) ไดจากสมการ

A
C = Kε 0 (2)
d

การทดลองที่ 3
3-39
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

เมื่อ C คือคาความจุ (pF)

A คือพื้นที่ของแผนเพลท (m2)
d คือระยะหางระหวางเพลท (m)
K คือคาคงที่ของไดอิเลคตริก (Dielectric Constant)
ε0 คือคาความซึมซาบ (Permitivity = 8.85 pF/m)

รูปที่15 แสดงถึงโครงสรางของมาตรวัดระดับของของเหลวแบบแปลงคาความจุ ดังกลาว

จากรูปคาความจุจะมีคานอยที่สุดเมื่อไมมีของเหลวอยูในภาชนะ และจะมีคามากที่สุดเมื่อของเหลว
มีระดับสูงจนทวมขั้วไฟฟาทั้งสอง เนื่องจากเมื่อไมมีของเหลวอยูภายในภาชนะ ไดอิเลคตริกที่อยู
ระหวางแผนเพลททั้งสองคืออากาศซึ่งมีคาคงที่ (K : Dielectric constant) เทากับ 1 แตเมื่อของเหลว
มีระดับที่เพิ่มสูงขึ้นจนทวมขั้วไฟฟา คาไดอิเลคตริกจะเปลี่ยนแปลงไปตามชนิดของของเหลว เชน
ไดอิเลคตริกที่เปนน้ําจะมีคาเทากับ 80, เอทิลแอลกอฮอล (Ethyl alcohol) มีคาเทากับ 26,
เมทิลแอลกอฮอล (Methyl alcohol) มีคาเทากับ 37.5 และ แอมโมเนีย (Ammonia) มีคาเทากับ 15.5
ที่อุณหภูมิ 68 oF เทากัน เปนตน ซึ่งมีผลทําใหคาความจุสูงขึ้นตามสมการที่ (2)
คาความจุที่ไดนี้จะถูกจัดโดยใชวงจรบริดจ (Bridge) และปรับเทียบคาใหเปนระดับของ
ของเหลว มาตรวัดระดับของของเหลวแบบนี้สามารถใชในการวัดระดับที่สูงเปนรอยๆ ฟุตได
สําหรับขั้วไฟฟาที่ใชนั้นโดยทั่วไปจะใชโลหะธรรมดา แตถาของเหลวที่มีฤทธิ์เปนกรดนั้นจะตอง
ใชเหล็กกลา (Stainless steel) เปนขั้วไฟฟาเพราะถาใชโลหะธรรมดาเปนขั้วไฟฟาแลวอาจจะเกิด
การผุกรอนหรือเปนสนิมได

Connected to Measuring Circuit

Air Dielectric
Outer Electrode

Inner Electrode
Liquid Dielectric

รูปที่ 15. มาตรวัดระดับของของเหลวแบบแปลงคาความจุ

การทดลองที่ 3
3-40
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

3. อุปกรณที่ใชในการทดลอง
3.1 DC-Power supply unit ± 15 V / 3A (726 86)
3.2 Reference variable generator (734 02)
3.3 Power amplifier (734 13)
3.4 Tank with pump (734 25)
3.5 Filling tank (734 26)
3.6 Set of Transparent foils (734 28)
3.7 Measurement indicator (727 41)
3.8 Capacitive bar-type probe (734 86)
3.9 C/f, L/f and f/V Converter (727 68)
3.10 Pane frame
3.10.1 Set of connecting leads, 1 mm2 (501 532)
3.10.2 Set of bridging plugs, black (502 511)
3.10.3 Set of bridging plugs with tap, black (502 512)

4. ลําดับขั้นการทดลอง
4.1 ประกอบอุปกรณตางๆ ดังรูปที่ 16 จากนั้นเลื่อน Switch ตั้งคาความจุของ C/f, L/f and f/V
Converter (727 68) ไปที่ 0…100 pF

รูปที่ 16. สวนประกอบของวงจร

การทดลองที่ 3
3-41
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

รูปที่ 17. ลักษณะของอุปกรณวัดระดับแบบแปลงคาความจุ

4.2 ปลอยน้ําใน Tank ออกใหหมด จากนั้นปดทางระบายน้ําใน Tank โดยการเลื่อนแผนกั้นทาง

ดานขวาของ Tank ลงจนสุด
4.3 ติดตั้งอุปกรณแปลงคาความจุที่ Tank จากนั้นวัดแรงดันไฟฟาจากอุปกรณ C/f, L/f and f/V
Converter ในขณะที่ไมมีน้ําใน Tank บันทึกผลที่ไดลงในตารางที่ 9 (ชองเพิ่มระดับน้ํา)
4.4 ปมน้ําเขา Tank อยางชาๆ จากนั้นอานคาแรงดันไฟฟาในแตละเสนบอกระดับที่ไดจาก C/f,
L/f and f/V Converter จนน้ําถึงระดับที่ 1 Liter (10 ชองสเกลของ Tank) บันทึกคาที่ไดลง
ในตารางที่ 9 (ชองเพิ่มระดับน้ํา)
หมายเหตุ ในขณะที่อานคาแรงดันไฟฟาจะตองปด Switch มอเตอรปมเสมอ
4.5 ใช L-C Meter ตั้ง Range 20 nF วัดคาความจุที่ไดจาก Capacitive bar-type probe บันทึก
คาที่ไดลงในตารางที่ 9 (ชองเพิ่มระดับน้ํา)
4.6 ปลอยน้ําออกจาก Tank อยางชาๆ โดยการคอยๆ ดึงแผนกั้นทางดานขวาของ Tank ขึ้นจน
น้ําลดลงถึงเสนบอกระดับที่ตองการอาน เลื่อนแผนกั้นทางดานขวาของ Tank ลงจนสุด
อานคาแรงดันไฟฟาแลวบันทึกคา ที่ไดลงในตารางที่ 9 (ชองลดระดับน้ํา)
4.7 ทําการทดลองใหมตั่งแตขอ 4.6 จนกระทั่งไมมีน้ําใน Tank บันทึกผลการทดลอง
4.8 ใช L-C Meter ตั้ง Range 20 nF วัดคาความจุที่ไดจาก Capacitive bar-type probe บันทึก
คาที่ไดลงใน ตารางที่ 9 (ชองลดระดับน้ํา)

การทดลองที่ 3
3-42
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

ตารางที่ 9
ระดับของน้ํา เพิ่มระดับน้ํา ลดระดับน้ํา
เสนบอก ระยะ แรงดันไฟฟา คาความจุ แรงดันไฟฟา คาความจุ
ระดับ (mm) (Volt) (nF) (Volt) (nF)
0 ไมมีน้ํา
1 15
2 30
3 45
4 60
5 75
6 90
7 105
8 120
9 135
10 150

5. สรุปผลการทดลอง……………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-43
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

6. คําถามหลังการทดลอง
6.1 จงเขียนกราฟเชิงเสนแสดงความสัมพันธระหวางแรงดันไฟฟาที่ไดจากการเพิ่มระดับน้ํา
(แกน X) และแรงดันไฟฟาที่ไดจากการลดระดับน้ํา (แกน Y)
6.2 อุปกรณแปลงคาความจุจัดวาเปนอุปกรณตรวจวัดระดับแบบจุด หรือแบบตอเนื่อง
เพราะเหตุใดจึงเปนเชนนั้น จงอธิบาย
6.3 การใชหลักการของการแปลงคาความจุเปนอุปกรณทรานสดิวเซอร คาความจุที่เปลี่ยนไป
นั้นสามารถหาไดจากสมการใด
6.4 การใชอุปกรณแปลงคาความจุตรวจวัดระดับในการทดลองนี้ การเปลี่ยนคาความจุเกิดจาก
การเปลี่ยนแปลงของตัวแปรใดบางจงอธิบาย

ตอบคําถาม………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-44
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-45
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

การทดลองที่ 3.3.2
การวัดระดับโดยใช Capacitive Level Switch

1. วัตถุประสงค
1.1 เพื่อศึกษาวิธีการวัดระดับโดยใชหลักการเปลี่ยนแปลงคาความจุ
1.2 เพื่อสามารถนําเอาอุปกรณแปลงคาความจุไปตอรวมกับอุปกรณอื่นๆ ที่เกี่ยวของไดอยาง
ถูกตอง
1.3 เพื่อสามารถแปลงระดับของของเหลวใหอยูในรูปของแรงดันไฟฟาได
1.4 เพื่อสามารถนําเอาอุปกรณแปลงคาความจุไปประยุกตใชงานไดอยางถูกตอง

2. อุปกรณที่ใชในการทดลอง
2.1 DC-Power supply unit ± 15 V / 3A (726 86)
2.2 Power supply unit 5 V (726 84)
2.3 Reference variable generator (734 02)
2.4 Power amplifier (734 13)
2.5 Tank with pump (734 25)
2.6 Filling tank (734 26)
2.7 Set of Transparent foils (734 28)
2.8 Measurement indicator (727 41)
2.9 L-C Meter (MY 6243)
2.10 Capacitive bar-type probe (734 86)
2.11 Capacitive level switch (734 89)
2.12 Pane frame
2.12.1 Set of connecting leads, 1 mm2 (501 532)
2.12.2 Set of bridging plugs, black (502 511)
2.12.3 Set of bridging plugs with tap, black (502 512)

การทดลองที่ 3
3-46
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

3. ลําดับขั้นการทดลอง
3.1 ประกอบอุปกรณตางๆ ดังรูปที่ 18 โดยตอเอาตพุต (Vo ) ในตําแหนงปกติเปด (NO)

รูปที่ 18. สวนประกอบของวงจร

3.2 ปลอยน้ําใน Tank ออกใหหมด จากนั้นปดทางระบายน้ําใน Tank โดยการเลื่อนแผนกั้นทาง

ดานขวาของ Tank ลงจนสุด
3.3 ติดตั้งอุปกรณแปลงคาความจุ (Capacitive bar-type probe) ที่ Tank
3.4 ปรับอัตราสวน Cs/Cmax = 0.1
3.5 ปมน้ําเขา Tank อยางชาๆ จนกระทั่งเกิดการปดวงจรของ Capacitive level switch (734 89)
จะไดแรงดันไฟฟาทางดานเอาตพุต (Vo) = 5 Volt ทําการปด Switch มอเตอรปม
3.6 ใช L-C Meter ตั้ง Range 20 nF วัดคาความจุที่ไดจาก Capacitive bar-type probe บันทึก
คาที่ไดลงในตารางที่ 10
หมายเหตุ การอานคาความจุจาก L-C Meter จะตองรอใหตัวเลขที่แสดงคาบนหนาปดของ
มิเตอรหยุดนิ่งกอนเสมอ
3.7 ปรับเปลี่ยนอัตราสวน Cs/Cmax เปน 0.3, 0.5 และ 0.7 ตามลําดับ จากนั้นทําการทดลองตั้ง
แตขอ 3.5 ใหม บันทึกคาที่ไดลงในตารางที่ 10

การทดลองที่ 3
3-47
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

ตารางที่ 10
Cs/Cmax ระดับน้ํา คาความจุ
(nF) (mm) (nF)
0.1
0.3
0.5
0.7

3.8 ปมน้ําเขา Tank อยางชาๆ จนกระทั่งน้ําถึงระดับ 1 Liter (10 ชองสเกลของ Tank) ใช
L-C Meter วัดคาความจุสูงสุดที่ไดจาก Capacitive bar-type probe (Cmax ) = ………..nF

4. สรุปผลการทดลอง……………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

5. คําถามหลังการทดลอง
5.1 ลักษณะของสัญญาณไฟฟาทางเอาตพุตที่ไดจาก Capacitive level switch เหมาะสําหรับการ
วัดระดับแบบจุดหรือแบบตอเนื่อง
5.2 จงเขียนกราฟเชิงเสนแสดงความสัมพันธระหวางแรงดันไฟฟาที่ไดจากการเพิ่มระดับของน้ํา
(แกน X) และแรงดันไฟฟาที่ไดจากการลดระดับของน้ํา (แกน Y)

การทดลองที่ 3
3-48
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

ตอบคําถาม………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-49
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

การทดลองที่ 3.3.3
อุปกรณวัดระดับแบบ Level Switch with Float

1. วัตถุประสงค
1.1 เพื่อศึกษาวิธีการวัดระดับโดยใชหลักการของลูกลอย
1.2 เพื่อสามารถแปลงระดับของของเหลวใหอยูในรูปของแรงดันไฟฟาได
1.3 เพื่อสามารถนําเอาอุปกรณวัดระดับโดยใชหลักการของลูกลอยไปประยุกตใชงานไดอยาง
ถูกตอง

2. ทฤษฎี
หลักการวัดระดับแบบจุด (Point measurement) เพื่อควบคุมระดับที่นิยมใชกันทั่วไปอีก
ลักษณะหนึ่งคือ การใชหลักการเหนี่ยวนําของสนามแมเหล็กในการเปด-ปดวงจร ในการทดลองนี้
ใช แ หล ง กํ า เนิ ด สนามแม เ หล็ ก จากแม เ หล็ ก ถาวรซึ่ ง ติ ด ตั้ ง อยู ภ ายในลู ก ลอย เป น ตั ว ตั ด -ต อ
สัญญาณไฟฟาเพื่อควบคุมระดับในแตจุดที่ตองการตรวจจับ

3. อุปกรณที่ใชในการทดลอง
3.1 DC-Power supply unit ± 15 V / 3A (726 86)
3.2 Power supply unit 5 V (726 84)
3.3 Reference variable generator (734 02)
3.4 Power amplifier (734 13)
3.5 Tank with pump (734 25)
3.6 Filling tank (734 26)
3.7 Set of Transparent foils (734 28)
3.8 Measurement indicator (727 41)
3.9 Level switch with float (734 881)
3.10 Pane frame
3.10.1 Set of connecting leads, 1 mm2 (501 532)

การทดลองที่ 3
3-50
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

3.10.2 Set of bridging plugs, black (502 511)

3.10.3 Set of bridging plugs with tap, black (502 512)

4. ลําดับขั้นการทดลอง
4.1 ประกอบอุปกรณตางๆ ดังรูปที่ 19

รูปที่ 19. สวนประกอบของวงจร

รูปที่ 20. ลักษณะของอุปกรณวัดระดับโดยใชหลักการของลูกลอย

4.2 ปลอยน้ําใน Tank ออกใหหมด จากนั้นปดทางระบายน้ําใน Tank โดยการเลื่อนแผนกั้นทาง

ดานขวาของ Tank ลงจนสุด
4.3 ติดตั้งอุปกรณวัดระดับแบบใชหลักการของลูกลอยเขากับ Tank จากนั้นปรับระดับขาของ
อุปกรณโดยใหปลายสุดของอุปกรณอยู ณ ระดับที่ 4 ของเสนบอกระดับ แลวทําการวัดคา
แรงดันไฟฟาทางดานเอาตพุตในขณะที่ไมมีน้ําอยูใน Tank บันทึกผลที่ไดลงในตารางที่ 11
(ชองเพิ่มระดับน้ํา)

การทดลองที่ 3
3-51
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

4.4 ปมน้ําเขา Tank ชาๆ จากนั้นอานคาแรงดันไฟฟาทางดานเอาตพุตในแตละเสนบอกระดับ

จาก Measurement indicator (727 41) จนน้ําถึงระดับที่ 1 Liter (10 ชองสเกลของ Tank)
บันทึกคาที่ไดลงในตารางที่ 11 (ชองเพิ่มระดับน้ํา)
4.5 ปรับตําแหนงขาของอุปกรณวัดระดับโดยใหปลายสุดของอุปกรณอยู ณ ระดับที่ 7 ของเสน
บอกระดับ
4.6 ปลอยน้ําออกจาก Tank อยางชาๆ โดยคอยๆ ดึงแผนกั้นทางดานขวาของ Tank ขึ้นจนน้ํา
ลดลงถึงเสนบอกระดับแตละเสนที่ตองการวัด เลื่อนแผนกั้นทางดานขวาของ Tank ลงจน
สุด และอานคาแรงดันไฟฟาบันทึกลงในตารางที่ 11 (ชองลดระดับน้ํา)

ตารางที่ 11
ระดับของน้ํา เพิ่มระดับน้ํา ลดระดับน้ํา
เสนบอก ระยะ แรงดันไฟฟา แรงดันไฟฟา
ระดับ (mm) (Volt) (Volt)
0 ไมมีน้ํา
1 15
2 30
3 45
4 60
5 75
6 90
7 105
8 120
9 135
10 150

การทดลองที่ 3
3-52
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

5. สรุปผลการทดลอง……………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

6. คําถามหลังการทดลอง
6.1 อุปกรณวัดระดับแบบใชหลักการของลูกลอยที่ใชในการทดลองนี้ เปน Switch ที่มีการตอ
แบบปกติปด (NC) หรือปกติเปด (NO)
6.2 อุปกรณวัดระดับแบบใชหลักการของลูกลอย จัดวาเปนอุปกรณตรวจวัดระดับแบบ Point
measurement หรือแบบ Continuous measurement เพราะเหตุใดจึงเปนเชนนั้นจงอธิบาย
6.3 จงอธิบายโครงสรางและหลักการทํางานของอุปกรณวัดระดับแบบใชลูกลอยเปน Switch
มาโดยสังเขป
6.4 จากการทดลองขอที่ 4.3 เพราะเหตุใดอุปกรณ Level switch จึงไมเริม่ ทํางานในระดับที่ตั้ง
ไว (ระดับที่ 4 ) และอุปกรณ Level switch เริ่มทํางานที่ระดับของเสนบอกระดับน้ําที่เทาใด

ตอบคําถาม………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-53
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-54
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

การทดลองที่ 3.3.4
อุปกรณวัดระดับแบบ Immersion Tube

1. วัตถุประสงค
1.1 เพื่อศึกษาวิธีการวัดระดับโดยใชหลักการวัดคาความดันของน้ํา
1.2 เพื่อสามารถตอใชงานอุปกรณวัดระดับแบบวัดคาความดันของน้ําไดอยางถูกตอง
1.3 เพื่อสามารถแปลงระดับของของเหลวใหอยูในรูปของความดันได
1.4 เพื่อสามารถแปลงระดับของของเหลวใหอยูในรูปของแรงดันไฟฟาได

2. ทฤษฎี
อุปกรณวัดระดับแบบแปลงคาความดัน (Pressure transducer) เปนวิธีการวัดระดับของ
ของเหลวโดยทางออม ในการตรวจวัดความดันที่เกิดจากระดับของของเหลวนั้น คาของความดันที่
เกิดขึ้นจะเปนสัดสวนโดยตรงกับระดับความสูงของของเหลวซึ่งเรียกวา “Static head” โดยความ
ดันที่มีคาสูงที่สุดจะอยูที่กนภาชนะ ซึ่งการวัดคาความดันที่เกิดจากระดับความสูงของของเหลวนั้น
จะตองพิจารณาคาแรงโนมถวงของโลก (Gravity) ดวย โดยสามารถแสดงไดจากสมการขางลาง
ตอไปนี้
P = ρ.g.h (3)
เมื่อ ρ คือคาความถวงจําเพาะของของเหลว (kg/m3)
g คือคาแรงโนมถวงของโลก (9.81 m/s2)
h คือระดับความสูง (m)
เครื่องมือวัดระดับของของเหลวในรูปของแรงดันแบบงายๆ นั้นไดแกการนําเอามาตรวัด
แรงดันไปใสไวที่สวนลางสุดของภาชนะบรรจุของเหลว เมื่อระดับของของเหลวในภาชนะสูงขึ้น
แรงดันก็จะเพิ่มขึ้นตามความสัมพันธของความดันที่เกิดจากระดับความสูงของของเหลว (Pressure
of liquids) ดังนั้นระดับของของเหลวจะอานไดจากสเกลของมาตรวัดแรงดันที่ถูกปรับเทียบใหเปน
สเกลของระดับของของเหลวดังรูปที่ 21 ซึ่งแสดงการวัดระดับของของเหลวในรูปของความดัน

การทดลองที่ 3
3-55
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

Level
Pressure Gauge

Zero Level
รูปที่ 21. การวัดระดับของของเหลวโดยใชมาตรวัดแรงดัน

แตเนื่องจากมีของเหลวบางชนิดสามารถทําใหมาตรวัดความดันเสียหายได เชนของเหลว
ที่เปนสารกัดกรอน ดังนั้นในกรณีเหลานี้จะใช Air pocket รวมกับไดอะแฟรมเพื่อสงแรงดันไปยัง
มาตรวัดแทน ดังในรูปที่ 22 แผนไดอะแฟรมจะตออยูที่สวนลางสุดของภาชนะที่บรรจุของเหลว
เมื่อระดับของของเหลวสูงขึ้นแรงดันบนแผนไดอะแฟรมก็จะเพิ่มขึ้น และความดันนี้จะถูกสงไป
แสดงคาบนมาตรวัดความดันตอไป
Pressure Receiver

Level Air Pocket

Diaphragm

รูปที่ 22. การวัดระดับของของเหลวโดยใชไดอะแฟรม

3. อุปกรณที่ใชในการทดลอง
3.1 DC-Power supply unit ± 15 V / 3A (726 86)
3.2 Reference variable generator (734 02)
3.3 Power amplifier (734 13)
3.4 Tank with pump (734 25)
3.5 Filling tank (734 26)
3.6 Set of Transparent foils (734 28)
3.7 Measurement indicator (727 41)

การทดลองที่ 3
3-56
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

3.8 Differential pressure transducer (D/P) (734 81)

3.9 Immersion tube (734 875)
3.10 Pane frame
3.10.1 Set of connecting leads, 1 mm2 (501 532)
3.10.2 Set of bridging plugs, black (502 511)
3.10.3 Set of bridging plugs with tap, black (502 512)

4. ลําดับขั้นการทดลอง
4.1 ประกอบอุปกรณตางๆ ดังรูปที่ 23
4.2 ติดตั้งอุปกรณ Immersion tube (734 875) เขากับ Tank และตอสายยางเพื่อวัดความดันจาก
Immersion tube เขาที่ขา (+) ของ Differential pressure transducer (734 81) วัดความดันที่
เกิดจากระดับของน้ําเปรียบเทียบกับความดันบรรยากาศ
หมายเหตุ เลื่อนตําแหนง Switch ของ Differential pressure transducer (D/P) ใหมีความไว
เปน 0.66 V/mbar

รูปที่ 23. สวนประกอบของวงจร

รูปที่ 24. ลักษณะของอุปกรณ Immersion tube

การทดลองที่ 3
3-57
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

4.3 ปลอยน้าํ ใน Tank ออกใหหมด จากนั้นปดทางระบายน้ําใน Tank โดยการเลื่อนแผนกั้นทาง

ดานขวาของ Tank ลงจนสุด
4.4 ปมน้ําเขา Tank อยางชาๆ จากนั้นอานคาแรงดันไฟฟาในแตละเสนบอกระดับที่ไดจากชุด
ของ Differential pressure transducer จนน้ําถึงระดับที่ 1 Liter (10 ชองสเกลของ Tank)
บันทึกคาที่ไดลงในตารางที่ 12 (ชองเพิ่มระดับน้ํา)
4.5 ปลอยน้าํ ออกจาก Tank อยางชาๆ โดยคอยๆ ดึงแผนกั้นทางดานขวาของ Tank ขึ้นจนน้ํา
ลดลงถึงเสนบอกระดับแตละเสนที่ตองการวัด เลือ่ นแผนกั้นทางดานขวาของ Tank ลงจน
สุด อานคาแรงดันไฟฟาแลวบันทึกคาที่ไดลงในตารางที่ 12 (ชองลดระดับน้ํา)
4.6 คํานวณหาคาความดันจากระดับของน้ํา (Static head) ซึ่งมีความหนาแนน (ρ) = 0.997 g/cm3
ที่อุณหภูมิ 25 oC บันทึกผลลงในตารางที่ 12 (ชองความดัน P= ρ.g.h)

ตารางที่ 12
ระดับของน้ํา เพิ่มระดับน้ํา ลดระดับน้ํา
แรงดัน ความดัน ความดัน แรงดัน ความดัน ความดัน
เสนบอก ระยะ
ไฟฟา 0.66V/mbar P= ρ.g.h ไฟฟา 0.66V/mbar P= ρ.g.h
ระดับ (mm)
(Volt) (mbar) (mbar) (Volt) (mbar) (mbar)
0 ไมมีน้ํา
1 15
2 30
3 45
4 60
5 75
6 90
7 105
8 120
9 135
10 150

การทดลองที่ 3
3-58
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

5. สรุปผลการทดลอง……………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

6. คําถามหลังการทดลอง
6.1 จงเขียนกราฟเชิงเสนแสดงความสัมพันธระหวางแรงดันไฟฟา (Volt) จากการเพิ่มระดับน้ํา
(แกน X) และความดัน (mbar) ที่ไดจากการเพิ่มระดับน้ํา (แกน Y)
6.2 การวัดความดันที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงระดับของของเหลว (Static head) สามารถหาได
จากสมการใด

ตอบคําถาม………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-59
 Instrumentation Engineering Laboratory 1
สาขาวิชาวิศวกรรมการวัดและควบคุม คณะวิศวกรรมศาสตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….
…………………………………………………………………………………………………….….

การทดลองที่ 3
3-60