DIJAGNOZA TRUDNOĆE,

AKUŠERSKA ANAMNEZA

Prof.dr.med.sc. Lejla Mešalić

● Trudnoća (drugo stanje, graviditet) nastaje
usađivanjem oplođene jajne ćelije u
decidualno pripremljen endometrij
materice.

● Žena koja je po prvi put trudna naziva se

primipara ili primigravida, a žena koja je
više puta rađala je multipara ili
multigravida.
● Antenatalna zaštita predstavlja kompletan
program mjera zdravstvene zaštite koje se
poduzimaju tokom trudnoće, koji
podrazumjeva potpuno obuhvaćanje svih
trudnica dovoljnim brojem kvalitetnih
pregleda.
● Međutim, tu se pod pregledom ne
podrazumjeva samo klinički pregled trudnice,
nego i kvalitetan skrining na bazi rizičnih
faktora, te odgovarajući nadzor u trudnoći.
Dijagnoza trudnoće zasniva se na :

● Anamnestičkim podacima
● Spoljnem i unutrašnjem pregledu
● Imunološkim testovima
● Ultrazvučnom pregledu
● Svaka trudnica bi trebala nakon postavljene dijagnoze
trudnoće tj. ultrazvučne potvrde da se radi o normalnoj
intrauterinoj trudnoći doći na pregled u periodu od 8 – 10
nedjelje trudnoće. Nakon toga joj se otvara trudnička
knjižica i karton.

● U međuvremenu bi trebala uraditi osnovne laboratorijske

pretrage. Ostali pregledi obično idu jednom mjesečno do
28.NG , pa slijede pregledi na tri nedjelje do 34., zatim
na dvije nedjelje do 38. i najmanje jednom sedmično do
porođaja. Prema tome optimalan broj pregleda u
normalnoj trudnoći bi trebao biti između 8 i 10 . pregleda.
Dijagnoza rane trudnoće- do 16
NG

● Anamneza:
menarha, posljednja menstruacija,
redovitost ciklusa, stres, putovanja,
promjena klime, deficitarna ishrana,
endokrine i druge bolesti.
 Trudnoća izaziva određene promjene u
organizmu žene na osnovu kojih postavljamo
dijagnozu trudnoće.

Te promjene nazivaju se znaci trudnoće. Njih

dijelimo u tri grupe:
● nesigurne,
● vjerovatne
● pouzdane.
 Nesigurni znaci trudnoće potiču od promjena u
organizmu žene i promjena u njenoj psihičkoj sferi.
U ove znake spadaju:
● prohtjevi za kiselim jelima, muka, gađenje,
povraćanje, osjećaj naročitih mirisa koje drugi ne
zapažaju,
● promjene raspoloženja, parestezije, neuralgije itd.
● uvećanje trbuha i bokova, pigmentacija na
pojedinim dijelovima kože
 Vjerovatne znake čine promjene na polnim
organima žene i na dojkama.
Tu spadaju:
● izostanak menstruacije,
● lividitet i nabubrelost stidnice,
● lividitet sluzokože vagine i grlića uterusa,
● uvećanje i razmekšanje uterusa,
● uvećanje dojki i pojava kolostruma,
 Sigurni znaci trudnoće su relativno kasni znaci
trudnoće, a to su: postojanje fetusa vidljivog
ultrazvučnim pregledom, slušanje srčanih tonova,
opipavanje dijelova tijela ploda.
Imunološki testovi- 97% pouzdanost
● Nakon oplodnje, u organizmu žene se nakon 7-10 dana
počinju pojavljivati mjerljive koncentracije hCG, koji se
može dokazivati iz urina ili krvi žene.
● koncentracija b-hCG u krvi se radi desetog dana po
ovulaciji, i koncentracija b-hCG u krvi se kod 85%
normalnih trudnoća udvostručuje svakih 72 sata u ranoj
trudnoći.
Dijagnoza rane trudnoće

● Akušerski pregled:

● Inspekcija spoljnih genitalija

● Pregled pod spekulima
● Bimanuelni pregled (Piskačekov i Hegarov
znak)
Dijagnoza rane trudnoće

● Potvrda intrauterine vitalne trudnoće:

● gestacijski mešak
● eho ploda
● srčana akcija
● žumanjčana vreća
Dijagnoza kasne trudnoće
od 17 NG

● Anamneza: odsustvo menstruacije,

podatak o datumu prvog pokreta ploda
(kod prvorotki oko 20 NG, kod žena koje
su rađale oko 18 NG).
● Inspekcija:povećanje trbuha, striae
gravidarum, pigmentacija bradavica i lica,
linea fusca, ev. edemi i varikoziteti.
Anamneza u akušerstvu
● Lična: sadašnje bolesti, prijašnje bolesti
(kardiovaskularni sistem, bubrezi, dijabetes, nervna
oboljenja), pušenje, alkohol, alergija na lijekove
● Porodična: srce, bubrezi, nervna oboljenja, urođene
anomalije,..
● Reproduktivna: manarha, menstrualni ciklusi
● Abortusi: Namjerni (broj, veličina trudnoće, vrijeme)
● Spontani: broj, veličina trudnoće, vrijeme, dijagnoza,
uzrok)
● Porođaji: broj, trajanje trudnoće, način početka
(prije-poslije- na vrijeme), način završetka (vaginalno,
vaginalno-operativno, carski rez)
● Kontrole u trudnoći- značajni momenti u prošlim
trudnoćama (visok pritisak, edemi, serklaž, uzimanje
preparata i sl.)
Akušerski pregled
● Opšti pregled: konstitucija, visina pritiska,
tjelesna masa, proširene vene, edemi
● karlične mjere
● Bimanuelni pregled: pregled vulve, introitusa
vagine i vagine,
● grlić (dužina, konzistencija, lividnost, otvorenost)
● uterus (tonus, visina fundusa, fundus-symfiza)
Pretrage u trudnoći
● Lab. Pretrage: KKS, ŠUK, urin, UK, KG, RhD, WaR,
HBS Ag, vaginalni i cervikalni bris, TORCH, eventualno
(OGTT, hormoni štitnjače, urea, kreatinin).

● Ultrazvučni pregledi: ( rutinski)

● 7-8 NG (gest.vrećica,KČS, ž. vreća, CRL)
● 13-14 NG (FETALNI SKRINING)- (vitalnost, morfologija,
rast, markeri na hromosomopatije)- 4D UZ
● oko 20 NG (morfologija, biometrija)- organ skrining
● 34 NG (biometrija i zrelost- plodova voda,placenta)
Cervikalni brisevi
● Na taj način možemo otkriti postojanje
bakterijskih uzročnika koji mogu biti odgovorni za
kasniji razvoj težih infekcija (E. Coli, Proteus
mirabilis, Klebsiella, Beta-hemolitički streptokok,
Chlamidia, Mycoplasma).
● Sastavni dio svakog posjeta trudničkoj
ambulanti mora biti kontrola krvnog tlaka,
brza analiza mokraće tzv. Test-trakom radi
otkrivanja bjelančevina ili šećera u mokraći,
kontrola tjelesne težine, a tek potom i
pregled.
● Za iskusnog akušera je dosta i jedan pregled
da dobije cjelovitu sliku o konstituciji i
osteomuskularnoj građi trudnice, da registruje
blijedilo kože, strije, proširene vene,
nepravilnu karlicu i slično.
● U okviru opšteg pregleda je mjerenje visine i
težine trudnice, te krvnog pritiska. Prije prelaska
na mjerenje karlice, spoljnji i unutrašnji pregled
trudnica treba da se izmokri.
● Mjerenje zdjelice za brzu i kvalitetnu orijentaciju
o zdjelici kao prvo se koristi pregled
Michaelisovog romba, tj. kvadrata na leđima
žene čiji je vrh ili gornja tačka jamica ispod
šiljastoga nastavka 3 i 4 lumbalnog pršljena.
Vanjski pregled karlice
● Određivanje vanjskih mjera karlice (menzuracija) mjeri se
šestarom po Baudeloqueu (pelvimetrom).
● Diametar interspinalis (25-26 cm)
● Diametar intercristalis (28-29 cm)
● Diametar intertrochanterica (31-32 cm)
● Conjugata externa (udaljenost između gornjeg ruba
simfize i processus spinosusa 5. lumbalnog pršljena
(19-20 cm)
● Conjugata diagonalis (donji rub simfize-promontorijum
(12-13 cm). Ako od te vrijednosti odbijemo 1,5 cm dobija
se mjera za conjugatu veru.
● Diametar intertubalis (udaljenost između sjedalnih
kvrga-11 cm)
 Menzuracija

● Ukoliko u ranoj trudnoći nisu izmjerene vanjske

mjere karlice, potrebno je to uraditi u drugoj
polovini trudnoće.
● Mjeri se redovno obim trbuha i vrši se
poređenje sa anamnestičkim podacima trajanja
trudnoće i objektivnim nalazom.
● Kod normalno velikog ploda i normalne količine
plodove vode u terminu porođaja obim trbuha
iznosi 100-105 cm.
Rast materice prema gestacijskim
nedjeljama

● Visina dna (fundusa) materice

karakteristična je za pojedine mjesece
trudnoće
 Leopold-Pavlikovi hvatovi
● Prvim se određuje visina dna materice i to u odnosu na
simfizu, pupak, rebarne lukove, procesus ksifoideus.
Istovremeno se određuje i koja se čest nalazi u fudusu
materice
● Drugim se određuje smještaj leđa ploda i sitnih česti
 Leopold-Pavlikovi hvatovi

● Treći hvat određuje koja se čest nalazi na ulazu

u karlicu. Ako se radi o glavici ploda, ona balotira
nad karličnim ulazom (balotira).

● Četvrti hvat određuje odnos između vodeće

česti ploda i male karlice.

● Peti hvat- da li postoji disproporcija na ulazu

karlice između vodeće česti i simfize.
Leopold-Pavlikovi hvatovi
Određivanje trajanja trudnoće i
termina porođaja

● Ako se računa od prvog dana posljednje

menstruacije, onda do porođaja prođe 280
dana ili 40 nedjelja ili 10 lunarnih mjeseci.

● Trajanje trudnoće se može odrediti i prema

oplođavajućem snošaju, prvim pokretima
ploda i visini fundusa materice.
Određivanje trajanja trudnoće
i termina porođaja
Naegelova formula
Prvi dan zadnje menstruacije
+
7 dana
–
3 mjeseca

Samo kod žena sa redovnim ciklusom (na 28

dana)
● Pred sam porođaj, u posljednjih mjesec dana
trudnoće, dakle u razdoblju između 36. i 40.
tjedna trudnoće, valja obratiti pažnju na
redovitost djetetovih pokreta, u trudničkoj
ambulanti bi valjalo snimiti i kardiotokografski
zapis (CTG), a po potrebi učiniti i amnioskopiju
(ASC-pregled izgleda, količine i zamućenosti
plodove vode).
 Promjene ektragenitalnih organa u
trudnoći

● Kardiovaskularni sistem-u trudnoći volumen

plazme i eritrociti značajno rastu između 6.i
12.NG.
● Količina cirkulirajuće krvi se povećava za 1-1,5
L.
● U terminu porođaja vol.plazme je za 40-50%, a
tot.vol.za 25-40% veći nego prije trudnoće.
Promjene ektragenitalnih organa u
trudnoći

● Dok se volumen eritrocita povećava za oko

20%, dotle dolazi do redukcije Hb i
Htc.”relativna fiziološka anemija”

● Srčani volumen je veći za 30-50%

● Pad proteina u plazmi, dok se konc.

fibrinogena, trombocita i faktora koagulacije
povećavaju.
Promjene ektragenitalnih organa u
trudnoći
● Respiratorni sistem-povećan respiratorni
minutni volumen.
● U terminu minutna ventilacija se povećava za
oko 50%, dok elevacija dijafragme smanjuje
funkcionalni rezidualni kapacitet pluća za oko
15-20%.
● Uropoezni sistem-povećan protok krvi kroz
bubrege i glomerularna filtracija
● Retencija vode 7-10 L, 1-2 L na
ektracelularnu tečnost, retencija natrijuma,
edemi.
Promjene ektragenitalnih organa u
trudnoći
● Nervni sistem i psiha trudnice-blaga depresija,
osjećaj umora, pospanosti, ekscitiranosti, karpalni
spazmi, hiperemeza

● Koža-pojačana pigmentacija

● Lokomotorni sistem-pod uticajem estrogena dolazi

do bubrenja vezivnog tkiva u zglobovima kičme i
karlice, što omogućuje povećanje pokretljivosti
koštanih struktura- kompenzatorna lumbalna lordoza
Promjene ektragenitalnih organa u
trudnoći

● Endokrine žlijezde-posteljica-nova žlijezda sa

unutrašnjim lučenjem.
● Lučenja FSH, LH i LTH gotovo da i nema jer je
inhibirano visokim koncentracijama estrogena i
progesterona
● U zadnjem režnju hipofize nakuplja se veća količina
oksitocina koji se oslobađa u cirkulaciju u toku
porođaja, puerperijumu i laktaciji.
● Pojačano lučenje inzulina-što je odgovor na
dijabetogeno djelovanje HLP, estrogena i kortizola.
● Pojačano lučenje gukokortikoida i mineralokortikoida,
kortizola i aldosterona, T4 i T3
Porođaj
Po FIGO-u:
● Porođaj se definiše kao prekid trudnoće sa
vitalnim plodom težine 500 ili više grama.
● Zavisno od dužine trudnoće:
● terminski (37-42NG)
● prijevremeni (24-36 NG)-4-10 % svih porođaja
● poslijeterminski ( poslije 42. NG)
Rađanje je stvaralački čin, i poput svih stvaralačkih
djela ne mora se prilagođavati neprirodnim društvenim
i vremenskim ograničenjima.
Inzistiranje na tiskanju jednostavno je odraz
društvenog stava da su sila i žurba nadmoćne
povjerenju i strpljenju. Ne tiskaj rijeku, ona ionako
sama teče!