Chương I. Kshs 2021 - 2022

Chương 1 Ứng dụng của đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị hàm số
§1. TÍNH ĐƠN ĐIỆU CỦA HÀM SỐ

1. Định nghĩa
Cho hàm số y  f  x  có đạo hàm trên khoảng (a;b).
 Hàm số đồng biến trên (a;b)  f '  x   0 x   a; b  và f '  x   0 chỉ xảy ra tại một số
hữu hạn điểm thuộc (a;b).
 Hàm số nghịch biến trên (a;b)  f '  x   0 x   a; b  và f '  x   0 chỉ xảy ra tại một số
hữu hạn điểm thuộc (a;b).
Lưu ý: Nếu thay khoảng  a ;b  bởi  a;b ;  a;b  ;  a ; b  thì cần phải có thêm điều kiện f liên
tục trên đó.
2. Phương pháp và ví dụ
Khảo sát sự biến thiên của hàm số y = f(x)
B1: Tìm tập xác định D. B2: Tìm y’.
B3: Xét dấu y’. B4: Kết luận.
VD1. Khảo sát sự biến thiên của hàm số VD2. Khảo sát sự biến thiên của hàm số
1 1
y  x 3  x 2  3x  4 . y   x 3  2x 2  4x  16 .
3 3
D D
2
y '  x  2x  3 . y '   x 2  4x  4 .
 'y'  2  0  y '  0 x   .  'y '  0  y '  0 x   .
Vậy hàm số đồng biến trên  . Vậy hàm số nghịch biến trên  .
1 5
VD3. Khảo sát sự biến thiên của hàm số y  x 3  x 2  6x  4 .
3 2
D
y'  x 2  5x  6 .
y'  0  x  2 v x  3
Bảng biến thiên
x  2 3 
y’ + 0 - 0 +
Vậy hàm số đồng biến trên  ;2  ,  3;  và nghịch biến trên (2;3).
GV – Ths: Võ Hữu Trung

1
3. Bài tập
Bài 1. Khảo sát sự biến thiên của các hàm số sau
1.1/ y  2x  2 1.2/ y  x 2  12x  1
1 5
1.3/ y  x 3  x 2  6x 1.4/ y  2x 3  3x 2  12x  1
3 2
1
1.5/ y   x 3  3x  2 1.6/ y  x 3  x 2  x
3
3 2
1.7/ y  x  4x  7x 1.8/ y   x 3  3x 2  9x
1
2.1/ y  x 4  2x 2  1 2.2/ y  x 4  2x 2  8
4
1 3
2.3/ y  x 4  8x 2  2 2.4/ y  x 4  x 2 
2 2
4 2 2 4
2.5/ y  x  2x  7 2.6/ y  2x  x  3
2.7/ y   x 4  2x 2  2 2.8/ y 
2x  1 x2
3.1/ y  3.2/ y 
x2 x 1
x3 1  2x
3.3/ y  3.4/ y 
x 1 2x  4
x 2  6x  5 2x 2  7x  1
3.5/ y  3.6/ y 
2x 2  2x  3 x 1
2
x 5  x 1
3.7/ y  2 3.8/ y   
x  2x  7  x 1 
4.1/ y  2x  4 4.2/ y  1  2x
4.3/ y   x  2 4.4/ y  2x  1
4.5/ y  1  x 2 4.6/ y  2x  x 2
4.7/ y  x 2  3x  5 4.8/ y  1  x
Bài 5. Chứng minh rằng các hàm số sau đồng biến trên R
5.1/ y  x 3  6x 2  17x  4 5.2/ y  2x 3  6x 2  6x  7
1
5.3/ y  x 3  x 2  4x  3 5.4/ y  x 3  3x 2  9x  1
3
Bài 6. Chứng minh rằng các hàm số sau nghịch biến trên R
1
6.1/ y   x 3  x 2  2x  1 6.2/ y   x 3  6x 2  12x  1
3
1 3
6.3/ y  x 3  3x 2  10x  8 6.4/ y  x 3  x 2  6x  1
3 2

2
Bài 7. Chứng minh rằng

7.1/ y  2x  x 2 nghịch biến trên (1;2). 7.2/ y  x 2  9 đồng biến trên [3;+  ).
4
7.3/ y  x  nghịch biến trên (0;2). 7.4/ y  x 2  8  x nghịch biến trên R.
x
4. Bài tập trắc nghiệm
2x 1
Câu 1: Các khoảng nghịch biến của hàm số y  là
x 1
A.    ;    \ 1 . B.    ;1 . C.    ;1 ; 1;    . D. 1;    .
Câu 2: Hàm số y  x 4  2 x 2 đồng biến trên khoảng nào trong các khoảng sau?
A.  1; 0  . B.  0;    . C.  ;  1 . D.  0;1 .
Câu 3: Trong các hàm số sau, hàm số nào đồng biến trên  ?
2x 1
A. y  x 2  2 x  1 . B. y  x 4  2 x 2 . C. y  x3  2 x  2019 . D. y  .
x3
Câu 4: Hàm số nào sau đây nghịch biến trên  ?
A. y  x3  3x  2 . B. y  x 4  2 x2  2 .
C. y   x3  2 x 2  4 x  1 . D. y   x3  2 x2  5x  2 .
2 3
Câu 5: Cho hàm số f  x  có đạo hàm f   x    x  1  x  1  2  x  . Hàm số f  x  đồng biến
trên khoảng nào dưới đây?
A.   ;  1 . B.  1; 1 . C.  2;    . D. 1; 2  .
Câu 6: Hàm số y  2018 x  x 2 nghịch biến trên khoảng nào trong các khoảng sau đây?
A. 1010; 2018  . B.  2018;   . C.  0;1009  . D. 1; 2018  .
Câu 7: Có bao nhiêu giá trị nguyên m để hàm số y   m 2  2m  x 3   m  2  x 2  x  10 đồng
biến trên 
A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.
3 2
Câu 8: Giá trị của m để hàm số y  x  2  m  1 x   m  1 x  5 đồng biến trên  là
7   7
A. m   ;1   ;   . B. m  1;  .
4   4
7   7
C. m   ;1   ;   . D. m  1;  .
4   4
Câu 9: Tổng tất cả các giá trị thực của m để hàm số
1 2 5 1 3
y  m x  mx  10 x 2   m 2  m  20  x  1 đồng biến trên  bằng
5 3
5 1 3
A. B.  2 C. D.
2 2 2
Câu 10: Hàm số y  f  x  đồng biến trên khoảng nào?
A. 1; .
B.  0;1 .
C.  2;3 .
D.  ;0 .

3
Câu 11: Cho hàm số y  f  x  có đồ thị như hình. Hàm số đã cho nghịch biến trên khoảng
A.  0; 2  .
B.  2; 0  .
C.  3; 1 .
D.  2;3 .
Câu 12: Cho hàm số y  f ( x) liên tục trên R và có bảng xét dấu của hàm số f '( x) như sau:
Hàm số y  f  x  đồng biến trên khoảng nào dưới đây ?

A.  0;1 . B. 1;   . C.  0;   . D.  ; 0  .
Câu 13: Biết rằng bảng biến thiên sau là bảng biến thiên của
một hàm số trong các hàm số được liệt kê ở các
phương án A, B, C , D dưới đây. Hỏi hàm số đó là
hàm số nào?
x 1 2x 1
A. y  . B. y  .
x2 x2
x 3 2x  5
C. y  . D. y  .
x2 x2
2
Câu 14: Cho hàm số y  f  x  có đạo hàm f   x   x 2  x  9  x  4  . Khi đó hàm số y  f  x 2 
nghịch biến trên khoảng nào dưới đây?
A.  3;   . B.  3; 0  . C.   ; 3 . D.  2; 2  .
Câu 15: Cho f  x  mà đồ thị hàm số y  f   x  như hình bên. Hàm số
y  f  x   x 2  2 x đồng biến trên khoảng
A. 1; 2 
B.  1; 0 
C.  0;1
D.  2; 1

4
§2. CỰC TRỊ CỦA HÀM SỐ
1. Định nghĩa
Giả sử hàm số f xác định trên tập D.
 x 0 là điểm cực đại của hàm số f nếu tồn tại (a;b) sao cho x o   a ; b   D và
f  x   f  x 0   x   a ; b  \ x o  . Khi đó f  x 0  là giá trị cực đại của hàm số f.
 x 0 là điểm cực tiểu của hàm số f nếu tồn tại (a;b) sao cho x o   a ; b   D và
f  x   f  x 0   x   a ; b  \ x o  . Khi đó f  x 0  là giá trị cực tiểu của hàm số f.
 Điểm cực đại, cực tiểu được gọi chung là điểm cực trị.
Khi x 0 là điểm cực trị của hàm số f thì điểm  x 0 ;f  x 0   là điểm cực trị của đồ thị hàm số
f.
x1 là điểm cực đại của hàm số f(x).
x 2 là điểm cực tiểu của hàm số f(x).
x 3 không là điểm cực trị của hàm số f(x).
f  x1  là giá trị cực đại của hàm số f(x).
f  x 2  là giá trị cực tiểu của hàm số f(x).
A  x1 ;f  x1   là điểm cực đại của đồ thị hàm số f(x).
B  x 2 ;f  x 2   là điểm cực đại của đồ thị hàm số f(x).
2. Điều kiện cần để hàm số đạt cực trị
Giả sử hàm số f có đạo hàm tại x0. Khi đó nếu f đạt cực trị tại x0 thì f   x o   0 . Điều ngược
lại là không đúng.
Lưu ý: Hàm số có thể đạt cực trị tại điểm không có đạo hàm.
Ví dụ. Xét đồ thị hàm số y  x . Ta nhận thấy hàm số đạt cực
tiểu tại x  0 nhưng không có đạo hàm tại 0.
Thật vậy
x x x x
 
f  0  lim
x0 x
 lim
x0 x x0
 
 lim 1  1 ; f  0  lim  lim
x0 x x0 x
 lim  1  1
x0
3. Điều kiện đủ để hàm số đạt cực trị

Định lí 1
Giả sử hàm số f liên tục trên khoảng (a;b) chứa điểm x0 và có đạo hàm trên các khoảng
 a ; x 0  và  x 0 ; b  . Khi đó:
 Nếu f '  x  đổi dấu từ âm sang dương khi x qua
điểm x0 (theo chiều tăng) thì hàm số đạt cực tiểu tại
x0.
 Nếu f '  x  đổi dấu từ dương sang âm khi x qua
điểm x0 (theo chiều tăng) thì hàm số đạt cực đại tại x0.

5
Chú ý: Có thể xem cực trị của hàm số f(x) là nghiệm đơn của f   x  .
Định lí 2
Giả sử hàm số f có đạo hàm cấp một trên khoảng (a;b) chứa điểm x0, f   x 0   0 và f có
đạo hàm cấp hai khác 0 tại x0.
 Nếu f   x o   0 thì hàm số đạt cực đại tại x0.
 Nếu f   x o   0 thì hàm số đạt cực tiểu tại x0.
Tìm cực trị của hàm số y  f  x 

Hàm thông thường Hàm lượng giác
B1: Lập bảng biến thiên. B1: Giải y’ = 0.
B2: Kết luận. B2: Thay nghiệm của y’ vào y”.
1
Ví dụ 1. Tìm cực trị của các hàm số y  x 3  2x 2  3x  1 .
3
Bài giải
D.
y'  x 2  4x  3 .
y'  0  x  1 v x  3 .
x  -3 -1 
y’ + 0 - 0 +
-1
y 7
3
Hàm số đạt cực đại tại x  3 , giá trị cực đại là 1 ; đạt cực tiểu tại x   1 , giá trị cực tiểu
7
là  .
3
Ví dụ 2. Tìm cực trị của hàm số y  x  sin2x  2 .
Bài giải
D
y  1  2 cos 2x ; y  4sin 2x
1  
y  0  cos 2x   2x    2k  x    k  k   
2 3 6
    
y   k   2 3  0 ; y    k   2 3  0 .
6   6 
 k  k
Hàm số đạt cực tiểu tại x    k    , đạt cực đại tại x     k   
6 3 6 3
4.3. Định giá trị tham số để hàm số có cực trị thỏa điều kiện cho trước

6
Ví dụ 3. Tìm a, b, c, d để hàm số y  ax 3  bx 2  cx  d đạt cực tiểu tại điểm x  0 ,

y  0   0 đạt cực đại tại điểm x  1 , y 1  1.
Bài giải
2
Ta có y  3ax  2bx  c .
 y  0   0 c  0 c  0
 d  0 d  0
y 0  0  
Theo giả thiết, ta có     .
 y 1  0 3a  2b  c  0 a  2
 y 1  1 a  b  c  d  1 b  3
Thử lại
C1/ Vẽ bảng biến thiên.
C2/ Tính y”
y  2x 3  3x 2 ; y"  12x  6
Ta có
y" 0   6  0 . Vậy hàm số đạt cực tiểu tại x = 0.
y"1  6  0 . Vậy hàm số đạt cực đại tại x = 1.
Vậy hàm số cần tìm là y  2x 3  3x 2 .
5. Bài tập
Bài 1. Tìm cực trị của các hàm số sau
1.1/ y  2x  2 1.2/ y  x 2  12x  1
1 5
1.3/ y  x 3  x 2  6x 1.4/ y  2x 3  3x 2  12x  1
3 2
1
1.5/ y   x 3  3x  2 1.6/ y  x 3  x 2  x
3
1.7/ y  x 3  4x 2  7x 1.8/ y   x 3  3x 2  9x
1
2.1/ y  x 4  2x 2  1 2.2/ y  x 4  2x 2  8
4
1 4 3
2.3/ y  x 4  8x 2  2 2.4/ y  x  x2 
2 2
2.5/ y  x 4  2x 2  7 2 4
2.6/ y  2x  x  3
1 3
2.7/ y   x 4  2x 2  2 2.8/ y  x 4  x 2 
2 2
2x  1 x2
3.1/ y  3.2/ y 
x2 x 1
x3 1  2x
3.3/ y  3.4/ y 
x 1 2x  4
x 2  6x  5 2x 2  7x  1
3.5/ y  2 3.6/ y 
2x  2x  3 x 1

7
2
x5  x 1
3.7/ y  3.8/ y   
x 2  2x  7  x 1 
4.1/ y  2x  4 4.2/ y  1  2x
4.3/ y   x  2 4.4/ y  2x  1
4.5/ y  1  x 2 4.6/ y  2x  x 2
4.7/ y  x 2  3x  5 4.8/ y  1  x
5.1/ y  cos 2x  x 5.2/ y  3  2 cos x  cos 2x
5.3/ y  x  sin2x  2 5.4/ y  2sin x  x
5.5/ y  sin x 2
5.6/ y  sin x 1  cos x 
Bài 6. Tìm các hệ số a, b, c để hàm số f  x   x3  ax 2  bx  c đạt cực trị bằng 0 tại điểm
x  2 và đồ thị của hàm số đi qua điểm A(1;0).
Bài 7. Tìm m để y  mx 3  3x 2  5x  m đạt cực đại tại x = 2.
Bài 8. Tìm a, b để y  x 3  ax 2  9x  b đạt cực trị tại x = 1 và đồ thị của hàm số đi qua
điểm M(1;-4).
Bài 9. Cho hàm số y  ax 4  bx 2  c có đồ thị như hình bên. Hãy xác định f(x).

Câu 1: Cho hàm số y  x3  3x 2  2 . Đồ thị hàm số có điểm cực đại là
A.  2;  2  . B.  0;  2  . C.  0; 2  . D.  2; 2  .
3 2
Câu 2: Biết rằng hàm số y  x  2 x  x  1 đạt cực trị tại hai điểm x1 , x2 . Tích x1 x2 bằng
1 4 4 1
A. . B. . C.  . D.  .
3 3 3 3
4 2
Câu 3: Cho hàm số y  x  2 x  3 , giá trị cực tiểu của hàm số đã cho bằng
A. 2 . B. 3 . C. 1. D. 1.
2 2019
Câu 4: Cho hàm số f  x  có đạo hàm f   x    x  1  x  3   x  2  , x   . Số điểm cực
2
tiểu của hàm số đã cho là:

A. 5 . B. 2. C. 3 . D. 4 .
4 2
Câu 5: Hàm số y  x  x  4 có bao nhiêu điểm cực trị?
A. 3. B. 0. C. 2. D. 1.
Câu 6: Cho hàm số y  x 4  mx 2  1 với m là số thực âm. Số điểm cực trị của hàm số đã cho là
A. 2 . B. 3 . C. 1. D. 0 .
Câu 7: Trong các hàm số sau, hàm số nào có cực đại, cực tiểu thỏa mãn xCD  xCT .

8
A. y  x3  2 x 2  2 x  3 . B. y  2 x3  3x  4 .
C. y   x3  2 x 2  3x . D. y  2 x3  x 2  4 x  1 .
Câu 8: Biết M (0;2) , N (2; 2) là các điểm cực trị của đồ thị hàm số y  ax3  bx 2  cx  d . Tính
giá trị của hàm số tại x  3
A. y(3)  2 . B. y(3)  11 . C. y(3)  0 . D. y(3)  3
3 2
Câu 9: Đồ thị hàm số y  x  3x  9 x  1 có hai điểm cực trị A và B . Điểm nào dưới đây
thuộc đường thẳng AB ?
A. M  0;  1 . B. Q  1;10  . C. P 1; 0  . D. N 1;  10  .
Câu 10: Cho y  f  x  có đạo hàm f '  x   ( x  2)( x  3) 2 . Khi đó số cực trị của hàm số
 
y  f 2 x 2  1 là
A. 0 . B. 2 . C. 1 . D. 3 .
Câu 11: Hàm số f  x   C2019
0 1
 C2019 2
x  C2019 x 2  ...  C2019
2019 2019
x có bao nhiêu điểm cực trị?
A. 0 . B. 2018 . C. 1 . D. 2019 .
Câu 12: Hàm số y   x 2  4 x  3 đạt cực đại tại
A. x  0 . B. x  1 . C. x  2 . D. x  3 .
Câu 13: Giá trị cực đại của hàm số y  x  sin 2 x trên  0 ;   là:
 3  3 2 3 2 3
A. . B.  . C.  . D.  .
3 2 6 2 3 2 3 2
Câu 14: Cho hàm số y  f ( x) có đạo hàm liên tục trên  . Đồ thị hàm số
y  f ( x) như hình vẽ sau. Số điểm cực trị của hàm số y  f ( x)  5 x là
A. 3 .
B. 4 .
C. 1 .
D. 2 .
1
Câu 15: Cho hàm số y  f ( x) liên tục trên tập số thực  và hàm số g ( x)  f ( x )  x 2  x  1 .
2
Biết đồ thị của hàm số y  f ( x ) như hình vẽ dưới đây. Khẳng định nào sau đây đúng ?
A. Đồ thị hàm số y  g ( x ) có 2 điểm cực tiểu và 1 điểm cực đại.

B. Đồ thị hàm số y  g ( x) có 2 điểm cực tiểu và không có điểm cực đại.
C. Đồ thị hàm số y  g ( x ) có 1 điểm cực tiểu và 2 điểm cực đại.
D. Đồ thị hàm số y  g ( x ) có 3 điểm cực tiểu và 1 điểm cực đại.

9
§3. GIÁ TRỊ LỚN NHẤT, GIÁ TRỊ NHỎ NHẤT CỦA HÀM SỐ
1. Định nghĩa
Cho y  f  x  xác định trên D và x o  D . CHÚ Ý
 f  x 0   f  x   x  D  f  x 0   Max f  x 
xD
Nếu f(x) liên tục trên [a;b] thì f(x) luôn có
 f  x 0   f  x   x  D  f  x 0   Min f  x  giá trị lớn nhất, nhỏ nhất trên đó.
xD
Tìm Min/Max của f(x) trên [a, b] Tìm Min/Max của f(x) trên D ≠ [a, b]
B1: Giải f   x   0  x  x 0
Lập bảng biến thiên rồi kết luận
B2: So sánh f(a), f  x 0  , f(b) rồi kết luận
Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của các hàm số sau
1
VD1. y   x 2  2x  4 trên   1;2  VD3. y  x  trên  0, 
x
Bài giải Bài giải
D   1; 2  D   0,  
y  2x  2 ; y  0  x  1 (nhận) 1 x  1 n 
y  1  ; y  0  
max y  5  x  1 , min f  x   1  x  1 x2  x  1  l 
x 1; 2  x 1 ; 2
VD2. y  2sin 2 x  2sin x  1 x 0 1 

Bài giải y - 0 +
Đặt t = sinx, ta có g  t   2t 2  2t  1 .
D   1;1 y
2
1
g’(t) = 4t + 2 ; g’(t) = 0  t  (nhận).
2 Vậy min f  x   2  x  1 và hàm số
x 0;  
1 3
g(-1) = -1 ; g( ) = ; g(1) = 3. không có giá trị lớn nhất trên  0,   .
2 2
Vậy y đạt giá trị lớn nhất là 3 và giá trị nhỏ
3
nhất là .
2
3. Bài tập
Bài 1. Tìm giá trị lớn nhất, giá tri nhỏ nhất của các hàm số sau
1
1.1/ y  x3  x 2  3x  4 trên [-4,0] 1.2/ y  x 4  x 2 trên  2;2
3
1 3
1.3/ y  x3  3x 2  9x  6 trên  4;4 1.4/ y  x 4  x 2  trên 1;2
2 2
 1
1.5/ y  2x3  3x 2  1 đoạn  2;   1.6/ y  2x 2  x 4  3 trên  0;3
 2

10
1 
1.7/ y  x3  3x 2  9x  10 trên  4;2. 1.8/ y  x 4  2x 2  7 trên  ; 2 
2 
x 1 x2  x  4
2.1/ y  trên  0; 2 2.2/ y  trên  0;3
2x  1 x 1
1 2x 2  5x  4
2.3/ y  x  trên  0,   . 2.4/ y  trên 0;1
x x2
1 1  x 2  4x  2
2.5/ y  x  5  trên  ;5 2.6/ y  trên   1;3
x 2  x3
2 4
2.7/ y  x 2  với x  0 2.8/ y  2
x x 2
3.1/ y  5  4x trên  1;1 3.2/ y  x  12  3x 2 .
3.3/ y  3  2x trên  3;1 3.4/ y  x 1  x 2
3.5/ y  x 2  1 3.6/ y  x 2  2x  5
3.7/ y  x 2  4x  7 trên 1;3 3.8/ y  x  4  x 2
Bài 4. Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của các hàm số sau
4.1/ y  3cos 2 x  2 cos x  1 4.2/ y  sin 4 x  cos 4 x
4.3/ y  cos 2 2x  sin x cos x  4 4.4/ y  sin 4 x  cos 2 x  2
sin x  1
4.5/ y  2
4.6/ y  sin 3x  3sin 3 x .
sin x  sin x  1
4.7/ y  sin 3 x  cos 2x  sin x  2 4.8/ y  cos 3 x  6 cos 2 x  9 cos x  5
2cos2 x  cos x  1 1  sin 6 x  cos 6 x
4.9/ y  4.10 / y 
cos x  1 1  sin 4 x  cos 4 x
Câu 1. Gọi M và m lần lượt là giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của hàm số
f  x   x 3  3 x 2  9 x  7 trên đoạn  4;3 . Giá trị M  m bằng
A. 33 . B. 25 . C. 32 . D. 8 .
Câu 2. Giá trị lớn nhất của hàm số y   x2  5x bằng
5
A. 0 . B. . C. 6 . D. 2 .
2
2x  m
Câu 3. Cho hàm số y  f  x   . Tính tổng các giá trị của tham số m để
x 1
max f  x   min f  x   2 .
 2;3  2;3
A.  4 . B.  2 . C.  1 . D. 3 .
Câu 4. Giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của hàm số y  x  2  4  x lần lượt là M và m .
Chọn câu trả lời đúng.

11
A. M  4, m  2 . B. M  2, m  0 .
C. M  3, m  2 . D. M  2, m  2 .
Câu 5. Giá trị lớn nhất của hàm số f ( x)  sin x  cos 2 x trên  0;   là
5 9
A. . B. 1 . C. 2 . D. .
4 8
Câu 6. Cho hàm số y  f  x  , x   2 ; 3 có đồ thị như hình vẽ.
Gọi M và m lần lượt là giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất
của hàm số f  x  trên đoạn  2 ; 3 . Giá trị S  M  m là:
A. 3 . B. 1 .
C. 6 . D. 5 .
Câu 7. Cho hàm số y  f  x  liên tục trên  3; 2  và có bảng biến thiên như hình dưới đây. Gọi
M và m lần lượt là giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của hàm số y  f  x  trên  1; 2  .
Giá trị của M  m bằng bao nhiêu?
A. 3 . B. 2 . C. 1 . D. 4 .
4
Câu 8. Tìm giá trị lớn nhất của hàm số y  x  2  trên đoạn  1; 2  .
x2
A. max y  0 . B. max y  2 . C. max y  3 . D. max y  3 .
 1;2  1;2 1;2  1;2
Câu 9. Cho hàm số y  f  x  có đồ thị f   x  như hình vẽ. Giá trị lớn nhất của hàm số
1
g  x   f  x   x 3  x  1 trên đoạn  1; 2  bằng
3
5
A. f  1  .
3
1
B. f 1  .
3
5
C. f  2   .
3
1
D.  .
3
y
Câu 10. Cho hàm số y  f  x  liên tục trên  và có đồ thị như hình
2
vẽ dưới đây. Tập hợp tất cả các giá trị thực của tham số m
để phương trình f  
2  x 2  m có nghiệm là
A.   2 ; 2  . B.  0 ; 2  . x
2 - 2O 2 2
C.   2 ; 2  . D. 0;2 .

12
ÔN TẬP 1. GIỚI HẠN TẠI VÔ CỰC

1. Giới hạn hàm phân thức 2. Dạng vô định 0.∞
1/ Rút x n VD1. lim

x    2x + 4x 2 -1 
2/ x   thì x 2  x ; x   thì 1
 lim 0
x 2  x . x  2x - 4x 2 -1
3/ x   thì
3
x3  x .
VD2. lim
x + 
 3
x3  x 2  x 
 1  x2 1
2 x2  5  2   lim 2

5x  1 3
VD1. lim 2  lim
x  x  x  2 x  2 
 x 
1 2 
x 1   2 
x + 3 3

x  x2   x. x 3 3
 x2  x2
 x x  3. Định lí kẹp
1 0  f  x   g  x 
5 2 
x  lim g x  0  lim f  x   0
 lim
x   1 2
5  x    x  
1  2
x x sin x
VD1. Tính lim
 1  x   x
2 x2  5  2 
5x  1  x  Bài giải
VD2. lim  lim
x   x  2 x    2  sin x 1 1
x 1   Ta có 0  2  2 ; lim 2  0
 x x x x   x
 1  sin x
x 5 2   lim 0
x   x
 lim  x   
x   2 4. Bài tập
1
x 7x 3  2
1/ lim 3
1 x  x  x 2  1
5
5x  1 x x 1
VD3. lim  lim 0 2/ lim
x   x3  2 x   2 2 
x 1  3  x  2
x  x 1
 x 
(2x  3) (3x  5) (x  1) 2
3/ lim
f x x  x 2  2x  3 (4x  1)
Nhận xét: I  lim
x   g x (3x 2  8)2 (2x  1)4
4/ lim
c f  x   baä
1/ baä cg  x   I  0 x  (2x 2  1)3 (x  1)(4x  3)
h.soábaä
c cao nhaá
t 4x 2  1
cf  x   baä
2/ baä cg x   I  5/ lim
h.soábaä
c cao nhaá
t x   3x  1
c f  x   baä
3/ baä cg x   I   9x 2  2x  5x
6/ lim
2
x  2x  x2  2
x  x  2x 1
VD4. lim 
x   2x  3 2 7/ lim x
x 
 x2 1  x 
3
x 3 +1 + x
VD5. lim
x   3x - 4x 2 + 3

2
5
8/ lim
x ±
 3
3x 2 - x 3 + x 
VD6. lim
x    2x + 
4x 2 -1  

13
ÔN TẬP 2. GIỚI HẠN TẠI MỘT ĐIỂM

1. Thế phát ra ngay  1 1 
4/ lim  2  3 
3
 2
VD1. lim 2x  3x  x  5  1
x 1

x 1  x  x  2 x  1 
4x 6  5x 5  x
2
x x 5 5/ lim
VD2. lim 5 x 1  x  12
x 0 x 3
 x  x 1 2
2. Dạng vô định 0/0 x 1  2

6/ lim
x2  x  6  x  2  x  3 x3 6  2x
VD3. lim  lim
x 2 x2  4 x  2  x  2  x  2  x 1  x  4  3
7/ lim
x 3 5 x 0 x
 lim 
x 2 x  2 4 x2 1 1
8/ lim
VD4. lim
1  2x  1
 lim
2x x 0 x 2  16  4
x 0 2x x  0 2x
 1  2x  1  9/ lim
x
x 0 5  x  4  x 9
1 1
 lim 
x  0 1  2x  1 2 1  2x  1 3x  1
10/ lim
3
x 1  2 x0 x
VD5. lim 3
x 7 3x  21 4x  2
11/ lim
x 7 x 2 x2
 lim
3
x 7
 3x  21  3  x  12  2 3 x  1  4 x  9  3 2x  6
12/ lim
  x 1 x3  1
1 1 3
 lim  2  19  x 3
36 13/ lim
3  3  x  1  2 3 x  1  4
x 7 2
x 3 4x  3  3
 
3
3x  2  2x  1
Quy tắc L’Hospital 14/ lim
x 1 x3  1
f x  0  f x
I  lim    lim  1 1 
x  x 0 g  x   0  x  x 0 g  x  15/ lim   2 
x 2  x  2 x  4 
3. Giới hạn một bên

x
 lim f  x   L  0 16/ lim  x  2  2
x x0 f x x 2 x 4
  lim 
g x  0 x x0 g  x 
 xlim
  x0 2x 2  5x  3
Các tính toán khác như giới hạn thường 17/ lim 
4. Bài tập
x  3  x  32
x 2  16 x2  x  x
1/ lim 18/ lim
x 4 x 2  x  20 x 0 x2
x3  1 x 3
2/ lim 19/ lim
x1 x 3  x 2  x 1 x 3 3x  9
2x  1
x 4  6x 2  27 20/ lim
3/ lim x 2 x2
x 3 x 3  3x 2  x  3
§4. ĐIỂM UỐN VÀ TIỆM CẬN CỦA ĐỒ THỊ HÀM SỐ

14
1/ Điểm uốn
 Điểm I được gọi là điểm uốn của đồ thị hàm số (C) nếu tiếp tuyến (d) tại I chia đồ thị (C)
thành hai phần nằm trên hai nửa mặt phẳng khác nhau có bờ là (d)
 Hoành độ của điểm uốn là nghiệm đơn của y
2/ Tiệm cận
 y  y0 là tiệm cận ngang của đồ thị hàm  y  ax  b  a  0  là tiệm cận xiên của đồ
số y  f  x  nếu thoả 1 trong các điều thị hàm số y  f  x  nếu thoả 1 trong các
kiện sau: điều kiện sau:
lim y  y0 ; lim y  y0 lim  y   ax  b    0
x   x   x 
 x  x0 là tiệm cận đứng của đồ thị hàm số lim  y   ax  b    0

x  
y  f  x  nếu thoả 1 trong các điều kiện
Chú ý: Tiệm cận có thể cắt đồ thị hàm số
sau:
lim y   ; lim y  
x  x0 x  x0
lim y   ; lim y  
x  x0 x  x0
3/ Bài tập
Bài 1. Tìm tiệm cận của các đồ thị hàm số sau
x 3 1  2x x  2 4
1.1/ y  1.2/ y  1.3/ y  1.4/ y 
x 1 2x  4 2x  1 x2
x2 2x  1 2x 1 x 1
1.5/ y  1.6/ y  1.7/ y  1.8/ y 
x2 x2 x 1 x 1
1 x 2  3x  4
2.1/ y  x  2  2.2/ y 
x2 2x  1
x 3 x
2.3/ y  2 2.4/ y  3
x 1 x 1
2x  1 x3  2
2.5/ y   x 3 2.6/ y  2
x2 x  2x
x3  x  3 x2  x 1
2.7/ y  2.8/ y 
x2 1 5x 2  2x  3
3.1/ y  x 2  1 3.2/ y  2x  x 2  4
3.3/ y  x  x 2  1 3.4/ y  x 2  x  2
3.5/ y  x 2  4x  3 3.6/ y  x  x 2  1
x2
3.7/ y  x 2  x  1 3.8/ y 
x2 1
Bài 4. Tìm điểm uốn của các đồ thị hàm số sau:

15
3 3 2
4.1/ y  x  3x  2 4.2/ y  x  6x  9x 1
3 2 3 2
4.3/ y  2x  6x  6x 1 4.4/ y  x  3x  3x 1
Bài 5. Tìm điểm uốn của các đồ thị hàm số sau:
4 2 4 2
5.1/ y  x  8x  2 5.2/ y  x  2x  7
4 2 2 4
5.3/ y  x  2x  3 5.4/ y  2x  x  3
4/ Bài tập trắc nghiệm
3x  1
Câu 1: Đồ thị hàm số y  có các đường tiệm cận đứng, tiệm cận ngang lần lượt là:
x2
A. x  2, y  3 . B. x  2, y  3 .
C. x  2, y  1 . D. x  2, y  1 .
x 2  3x  2
Câu 2: Tổng số các đường tiệm cận ngang và tiệm cận đứng của đồ thị hàm số y  là
x3  2 x 2
A. 1 B. 4 C. 2 D. 3
x7
Câu 3: Đồ thị hàm số y  2 có bao nhiêu đường tiệm cận?
x  3x  4
A. 1 . B. 3 . C. 0 . D. 2 .
Câu 4: Cho hàm số y  f  x  có bảng biến thiên như sau:
Tổng số tiệm cận ngang và tiệm cận đứng của đồ thị hàm số đã cho là:
A. 3 B. 4 C. 1 D. 2
Câu 5: Cho hàm số y  f  x  có bảng biến thiên như sau
Số đường tiệm cận ngang của đồ thị hàm số là

A. 3 . B. 2 . C. 1 . D. 0 .
Câu 6: Cho hàm số f  x  có bảng biến thiên như hình vẽ dưới đây.
1
Tổng số tiệm cận ngang và tiệm cận đứng của đồ thị hàm số y  là
2 f  x 1
A. 0 . B. 1 . C. 2 . D. 3.

16
§5. HÀM ĐA THỨC BẬC BA y  ax3  bx2  cx  d  a  0

I. Khảo sát và vẽ đồ thị hàm số y  ax3  bx2  cx  d  a  0
Điểm uốn là tâm đối xứng của đồ thị hàm số bậc ba

Có 2 cực trị  y '  0  
Không có cực trị  y '  0 
a>0
a<0
1. Ví dụ
VD1. Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số y  x 3  3x  2 .
x  1  y  0
D   ; y '  3x 2  3 ; y '  0   ; lim y  
 x  1  y  4 x  
x  -1 1 
y’ + 0 - 0 +
4 
y
 0
Hàm số đồng biến trên   ;  1 , 1;   .
Hàm số nghịch biến trên   1;1 .
Hàm số đạt cực đại tại x  1 , giá trị cực đại y  4 .
Hàm số đạt cực tiểu tại x  1 , giá trị cực tiểu y  0 .
Bảng giá trị
x -2 -1 0 1 2
y 0 4 2 0 4

17
VD2. Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số y   x 3  3x 2  4x .
D   ; y '  3x 2  6x  4  0 x  R ; lim y   

x  

x  
y’ -

y

Hàm số nghịch biến trên R. Hàm số không có cực trị.
Bảng giá trị
x 0 1 2
y 0 -2 -4
2. Bài tập
Bài 1. Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số của các hàm số sau
3 3 2
1.1/ y  x  3x  2 1.2/ y  x  6x  9x 1
3 2 3 2
1.3/ y  2x  6x  6x 1 1.4/ y  x  3x  3x 1
II. Tính đơn điệu của hàm số
1. Định m để hàm số đồng biến / nghịch biến trên 
a  0
Hàm số đồng biến trên   y '  0  x    
 y '  0
a  0
Hàm số nghịch biến trên   y '  0  x    
  y '  0
VD1. Cho hàm số y  x3  3mx 2  3(2m  1)x  1.

a/ Định m để hàm số đồng biến trên  b/ Định m để hàm số nghịch biến trên 
a/ D   b/ D  
2
y  3x  6mx  3(2m  1) y  3x 2  6mx  3(2m  1)
Hàm số đồng biến trên  Hàm số nghịch biến trên 
 y '  0  x     'y '  0 a  0
 y '  0 x    
 9m 2  9  2m  1  0  'y '  0
2
  m  1  0  m  1 Vậy không có m thoả.
2. Định m để hàm số đồng biến / nghịch biến trên D

f  x   g  m  x  D  min f  x   g  m 
xD
f  x   g  m   x  D  max f  x   g  m 
xD
Chú ý: Min f  x  ; Max f  x  ở đây được hiểu là vị trí thấp nhất và cao nhất trên D
xD xD

18
1
VD2. Tìm m để hàm số y  x 3  mx 2  (2m  1)x  m  2 nghịch biến trên  2;0 
3
D = . Bảng biến thiên
y'  x 2  2mx  2m  1 x 2 0
Hàm số nghịch biến trên (-2; 0) g  x  +
 x 2  2mx  2m  1  0 x   2;0  gx 1
1
 x 2  1  2m  x  1  0 x   2;0 
Theo bảng biến thiên, ta có
 2m  x  1 x   2;0  * 1
*  2m  1  m  
Xét g  x   x  1 trên  2;0  2
g  x   1 1
Vậy m  
2
3. Bài tập
Bài 1. Định m để hàm số sau đồng biến trên R.
1
1.1/ y  x 3  mx 2  4x  3 . 1.2/ y  mx  x3 .
3
1
1.3/ y   mx 3  mx 2  x . 1.4/ y  x3  3mx 2  3(2m  1)x  1.
3
1
1.5/ y  x3  3mx 2  3(2m  1)x  1 1.6/ y  mx 3  mx 2  x
3
Bài 2. Định m để hàm số sau nghịch biến trên R
2.1/ y  x3  3mx 2  3(2m  1)x  1 2.2/ y  x3  mx 2  12x  1
1
2.3/ y  x3  3mx 2  3(2m  1)x  1 2.4/ y   mx 3  mx 2  x
3
1
2.5/ y   m  1 x 3  mx 2  3x  1 2.6/ y   mx 3   m  1 x 2  x
3
1
2.7/ y   x 3  mx 2   3m  2  x  1 2.8/ y  2x3  3 m 1 x2  6 m  2 x  3
3
Bài 3. Định m để hàm số đồng biến, nghịch biến trên khoảng, đoạn cho trước
3.1/ y  x3  (1  2m)x 2  (2  m)x  m  2 đồng biến trên  0;  
3.2/ y  x3  3x 2  mx  4 đồng biến trên   ;0 

1
3.3/ y   m  1 x 3  (2m  1)x 2  3(2m  1)x  1 nghịch biến trên  1; 1
3
3.4/ y  x3  3x 2  mx  m nghịch biến trên đoạn có độ dài bằng 1
3.5/ y  2x3  3(2m  1)x 2  6m(m  1)x  1. đồng biến trên (2; +).

19
III. Cực trị của hàm số

1. Giải và biện luận số cực trị của hàm số
 Xet a  0 Hàm số có 2 cực trị (có CĐ và CT)

Hàm số không có cực trị   a  0 a  0

  y '  0   y '  0

Hàm số có 2 cực trị thoả x CT  x CD Hàm số có 2 cực trị thoả x CT  x CD
a  0 a  0
 
  y '  0   y '  0
2. Phương trình đường thẳng qua 2 điểm cực trị của đồ thị hàm số
TH1:  y '  P2 Bấm máy
Y.Y
1/ Tìm A  x1; y1  , B  x 2 ; y 2  Mode 2 : Y   CALC: X  i
3Y (3)
2/ Viết (AB)
6ac  2b 2 9ad  bc
TH2:  y '  P2 Công thức : y  x
9a 9a
y  y .r  x   h  x 
Viết phương trình đường thẳng qua 2 điểm cực trị của đồ thị hàm số sau
1
VD1. y  x3  3mx 2  4m3 VD2. y  x 3  mx 2  x  m  1
3
D . D .
y'  3x 2  6mx y'  x 2  2mx  1.

y '  0  x  0  x  2m Hàm số có 2 cực trị
Hàm số có 2 cực trị  m  0   'y '  0  m 2  1  0
Khi đó, toạ độ 2 điểm cực trị của đồ thị hàm
Tọa độ các điểm cực trị thỏa
 3

số là A 0;4m , B  2m;0   1 3 2
 y  x  mx  x  m  1
2 3  3
 (AB): y  2m x  4m  x  2mx  1  0
2

2 2 2m
y
3

m 1 x 
3

1
2 2 2m
Vậy  d  : y  
3
 
m 1 x 
3
1

20
3. Bài tập
1
Bài 1. Định m để hàm số y  x 3  mx 2   2m  1 x  2 có 2 cực trị x1 , x 2 thoả:
3
2 2
a/ x1  x 2  10 b/ 2x1  x 2  13 c/ x1  0  x 2
Bài 2. Định m để hàm số y  x3  3x 2  3mx  11 có 2 cực trị x1, x 2 thoả:
a/ x1  x 2  3 b/ x1  2x 2 c/ x1  x 2  2
3 2
Bài 3. Định m để hàm số y  x  3x  mx  m có 2 cực trị x1, x 2 thoả:
x x 5
a/ 1  2  b/ 3x1  2x 2  8 c/ x1  x 2  3
x 2 x1 2
Bài 4. Định m để hàm số y  x3  3 m  1 x 2  3  2m  1 x  1 có 2 cực trị x1 , x 2 thoả:
a/ x13  x 32  0 b/  4x1  2  4x 2  1  18 c/ x1  4  x 2
3 2 1
Bài 5. Định m để hàm số y  x  x   3m  2 x  2 có 2 cực trị x1 , x 2 thoả:
3
a/  x1  1 x 2  1  1 b/ x12  x 2  2 c/ x1  x 2  5
1
Bài 6. Định m để hàm số y   m  1 x 3  mx 2  4x  2 có 2 cực trị x1, x 2 thoả:
3
a/ x12  x 22  x1x 2  4 b/ x1  x 2  1 c/ x CD  x CT
1
Bài 7. Định m để hàm số y  mx 3   m  1 x 2   m  5  x  1 có 2 cực trị thỏa
3
1 1
a/  5 b/ x13  8x 32  0 c/ x CT  x CD
x1 x 2
Bài 8. a/ Tìm m để đồ thị hàm số y  2x 3  3  m  1 x 2  6mx  m3 có hai điểm cực trị
A, B sao cho AB  2 .
Bài 9.  
Tìm m để đồ thị của hàm số y  x 3  3mx 2  3 m 2  1 x  m3  m có điểm cực
đại tại A và điểm cực tiểu tại B sao cho OA  2OB .
Bài 10. Tìm m để đồ thị hàm số y  2x3  3  m  1 x 2  6mx  m3 có hai điểm cực trị A,
B sao cho ABC vuông tại C  4 ; 0  .
Bài 11. Tìm m để đồ thị hàm số y  x3  3x 2  m . có hai điểm cực trị A, B sao cho
  1200 .
AOB
Bài 12. Tìm m để đồ thị hàm số y  x3  3x 2  m2  m  1 có hai điểm cực trị A, B sao
cho diện tích ABC bằng 7 với C  2 ; 4  .
Bài 13. Tìm m để đồ thị hàm số y  x3  3  m  1 x 2  12mx  3m  4 có hai điểm cực trị
 9 
A, B sao cho ABC có O là trọng tâm với C  1 ; .
 2 
Bài 14. Tìm m để các điểm cực đại, cực tiểu của đồ thị hàm số y  x3  3mx 2  3m  1
nằm cùng phía/trái phía đối với đường thẳng x  3y  2  0 .

21
Bài 15. Tìm m để các điểm cực đại, cực tiểu của đồ thị hàm số
1 4 3
y  x 3   m  1 x 2   m  1 nằm về hai phía đường tròn
3 3
 C  : x 2  y2  4x  3  0 .
Bài 16. Tìm m để các điểm cực đại, cực tiểu của đồ thị hàm số y  x3  3mx 2  4m3 đối
xứng qua đường thẳng y  x .
Bài 17. Tìm m để đường thẳng đi qua các điểm cực đại, cực tiểu của đồ thị hàm số
2 2
y  x3  3x 2  2 tiếp xúc với đường tròn  C  :  x  m    y  m  1  5 .
Bài 18. Viết phương trình đường thẳng qua 2 điểm cực trị của các đồ thị hàm số từ câu 8
đến câu 12.
Bài 19. Viết phương trình đường thẳng qua 2 điểm cực trị của các đồ thị hàm số sau:
Bài 20. Viết phương trình đường thẳng qua 2 cực trị của các đồ thị hàm số sau
20.1/ y  x3  3x 2  3mx  11 20.2/ y  x3  3mx  1
20.3/ y  x3  2x 2  1  m  x  m 20.4/ y  2x 3  3 m  1 x 2  6x
Bài 21. Tìm m để đồ thị hàm số y  x3  6mx 2  9x  2m có hai điểm cực trị sao cho
4
khoảng cách từ gốc tọa độ O đến đường thẳng qua hai cực trị bằng .
5
1
Bài 22. Cho hàm số y  x 3  mx 2  x  m  1 . Tìm m để khoảng cách giữa các điểm cực
3
trị của đồ thị hàm số nhỏ nhất.
IV. Sự tương giao của hàm bậc ba – Phương trình bậc ba ax3  bx2  cx  d  0
1. Phương pháp đại số (Đoán nghiệm)
x  x0
ax3  bx 2  cx  d  0 1  
g x   ax  b1x  c1  0
2
g  x  voânghieäm
 (1) có 1 nghiệm  
g  x  coùnghieä
m keù
p laøx 0
 g  x  coùnghieäm keùp khaùc x0

 (1) có 2 nghiệm  
 g  x  coù2 nghieä
m, trong ñoùcoùmoä
t nghieä
m laøx 0
 (1) có 3 nghiệm  g(x) có 2 nghiệm phân biệt khác x 0
3 2
VD. Tìm m để đồ thị hàm số (C): y  x   2m  1 x   3m  2 x  m  2 cắt trục hoành
tại
a/ 1 điểm duy nhất b/ 2 điểm phân biệt c/ 3 điểm phân biệt

22
Phương trình hoành độ giao điểm b/ (1) có 2 nghiệm phân biệt

3 2
x   2m  1 x   3m  2 x  m  2  0 1 g x  coùnghieä m keùp khaù
c 1

  x  1  x 2  2mx  m  2  0 g x  coùhai nghieä
m vaømoä t nghieä
m laø1
 x  1   /  0
  g  m2  m  2  0
2
g  x   x  2mx  m  2  0  g  1  0 
 m  3  0
a/ (1) có một nghiệm   2
  g/  0  m  m  2  0
g  x  voânghieäm   m  3  0
  g  1  0
g  x  coùñuù
ng 1 nghieä
m laø 1
 m  1 m  2  m  3
Vậy m  1 m  2  m  3
  g/  0  m2  m  2  0
 c/ (1) có 3 nghiệm phân biệt

   g/  0   m2  m  2  0
  g(x) có 2 nghiệm phân biệt khác -1

 g  1  0  m  3  0

 g 0 2
m  m  2  0
 
1  m  2 g 1  0 m  3  0

  m  1  m  2  1 m  2 m  1  m  2
 m  3 
 m  3
Vậy 1 m  2
 m  1  m  2
Vậy 
m  3
2. Phương pháp hàm số
Hàm số dạng 1. Nếu phương trình có dạng f(x) = g(m) thì ta lập bảng biến thiên của hàm số
y = f(x).
Hàm số dạng 2.  C : y  ax3  bx 2  cx  d
 y '  0
 Haø
m soákhoâng coùcöïc trò 
 (C) cắt Ox tại 1 điểm      y '  0
 Haø
m soácoù2 cöïc tròthoû
a y Cñ y CT  0 
 y Cñ y CT  0
 (C) cắt Ox tại 2 điểm  Hàm số có 2 cực trị thỏa y Cñy CT  0
 (C) cắt Ox tại 3 điểm  Hàm số có 2 cực trị thỏa y Cñy CT  0
VD. Tìm m để  Cm : y  x 3  3mx 2  1 cắt trục hoành tại

a/ 1 điểm duy nhất b/ 2 điểm phân biệt c/ 3 điểm phân biệt

23
Xét  Cm : y  x3  3mx 2  1. m  0


 2m  0 
  1
D  .  y  0  y  2m   0 m  3
 4
y  3x 2  6mx
1
y  0  x  0 v x  2m  m .
3
4
 
a/ Cm cắt trục hoành tại 1 điểm duy nhất c/  Cm  cắt trục hoành tại ba điểm phân biệt
 Haøm soákhoâng coùcöïc trò  Hàm số có 2 cực trị thỏa yCñyCT  0

 
 Haøm soácoù2 cöïc tròthoû a y Cñ y CT  0
m  0
2m  0 m  0  2m  0
 
    1
  
 2m  0   m  0  y  0 y  2m   0 m  3
 4
 y 0 y 2m  0
     4m3  1  0
 
 
1
 m
 
b/ Cm cắt trục hoành tại 2 điểm phân biệt 3
4
 Hàm số có 2 cực trị thỏa y CñyCT  0
3. Bài tập
Bài 1. Giải và biện luận theo m số nghiệm của các phương trình sau
1.1/ x 3  3x 2 1  m 1.2/ 2x 3  3x 2  m  0
1.3/ x 3  3x 2  3x  1  m 2  3m  2 1.4/ x 3  3x  m 2  0
Bài 2.   
Tìm m để  C : y  x3  3x 2  1 cắt đường thẳng  : y  2m  1 x  4m  1 tại 
hai điểm phân biệt.
Bài 3. Tìm m để  C : y  x 3  6x 2  9x  6 cắt đường thẳng    : y  mx  2m  4 tại
ba điểm phân biệt.
1 2
Bài 4. Tìm m để  Cm  : y  x 3  mx 2  x  m  cắt trục hoành tại ba điểm phân biệt
3 3
có tổng bình phương các hoành độ lớn hơn 15.
Bài 5. Tìm m để  C : y  x3  3x 2  2 cắt đường thẳng    : y  m  x  2  2 tại ba
điểm phân biệt A(2;-2), B, C sao cho tích các hệ số góc của tiếp tuyến tại B và C
với đồ thị (C) đạt giá trị nhỏ nhất.
Bài 6. Tìm m để  C : y  2x 3  6x 2  1 cắt đường thẳng    : y  mx  1 tại ba điểm
phân biệt A(0;1), B, C sao cho B là trung điểm AC.
Tìm m để  C : y  x  3x  1 cắt đường thẳng    : y  mx  m  3 tại ba điểm
3
Bài 7.
phân biệt M(-1;3), B, C sao cho tiếp tuyến của (C) tại B, C vuông góc với nhau.

24
Bài 8. a/ CMR  C : y  x3  3x luôn cắt đường thẳng    : y  m  x  1  2 tại một

điểm cố định M.
b/ định m để (C) cắt    tại 3 điểm phân biệt M, N, P sao cho tiếp tuyến tại N, P
với (C) vuông góc với nhau
Bài 9. Tìm m để  C  : y  x 3  6x 2  9x cắt đường thẳng    : y  mx tại ba điểm phân
biệt O(0;0), B, C. Chứng minh rằng khi m thay đổi, trung điểm I của BC luôn nằm
trên một đường thẳng song song với trục tung.
Bài 10. Tìm m để  C : y  x3  3mx 2   m  1 x  m  1 cắt đường thẳng
   : y  2x  m  1 tại ba điểm phân biệt có hoành độ lớn hơn hoặc bằng 1.

Bài 11. Tìm m để  Cm  : y  2x 3  3 m  1 x 2  6mx  1 cắt trục hoành tại một điểm duy
nhất.
Bài 12. Tìm m để  Cm  : y  x3  3mx 2  2m cắt trục hoành tại hai điểm phân biệt.
Bài 13. Cho hàm số y  2x 3  3(m  3)x 2  18mx  8 .
a/ Tìm m để đồ thị hàm số tiếp xúc với trục Ox.
b/ CMR trên đường cong y  x 2 có 2 điểm không thuộc đồ thị hàm số đã cho  m.
Câu 1: Với giá trị nào của m , hàm số y  x 3  3mx 2  (m  2)x  m đồng biến trên  ?
m  1
2 2 2
A.  B.   m  1 C.   m  1 D.  m 1
m   2 3 3 3
 3
Câu 2: Cho hàm số y   x 3  mx 2   4m  9  x  7 , m là tham số. Có bao nhiêu giá trị nguyên
của m để hàm số nghịch biến trên  .
A. 7 B. 6 C. 4 D. 5
3 3
Câu 3: Hàm số y   x  m    x  n   x 3 ( m; n là tham số) đồng biến trên  . Giá trị nhỏ nhất
 
của biểu thức P  4 m2  n 2  m  n bằng
1 1
A. 16 B. 4 C. D.
16 4
Câu 1. Định tham số m để hàm số y  x 3  3mx 2  m nghịch biến trong khoảng  0;1 .
1 1
A. m  . B. m  . C. m  0 . D. m  0 .
2 2
Câu 2. Có bao nhiêu giá trị nguyên của m thuộc  2017; 2017  để hàm số
y  x 3  6x 2  mx  1 đồng biến trên  0;   .
A. 2018 . B. 2005 . C. 2030 . D. 2006 .
3 2
Câu 3. Hàm số y  x  3x  mx  m nghịch biến trên một khoảng có độ dài bằng 1 với m
bằng

25
9 9 9 9
A. . B.  . C. . D.  .
4 2 2 4
1
Câu 4.  
Tìm giá trị thực của tham số m để hàm số y  x 3  mx 2  m 2  4 x  3 đạt cực tiểu tại
3
x 3.
A. m  1 . B. m  1 . C. m  5 . D. m  7 .
3 2
Câu 5. Biết đồ thị hàm số: y  ax  bx  cx  d có 2 điểm cực trị là A  1;18  và B  3; 16  .
Tính tổng a  b  c  d .
A. 1 . B. 3 . C. 2 . D. 0 .
Câu 6.  
Gọi x1, x 2 là hai điểm cực trị của hàm số y  x 3  3mx 2  3 m2  1 x  m3  m . Tìm tất
cả các giá trị của tham số m để: x12  x 22  x1x 2  7 ?

A. m   2 . B. m  2 . C. m  0 . D. m  1 .
1 3
Câu 7. Tìm m đê hàm số y  x +  m  3 x 2  4  m  3 x  m3  m đạt cực trị tại hai điểm
3
x1, x 2 thỏa.mãn 1  x1  x 2
7 m  3 7
A.   m  2 . B. 3  m  1 . C.  . D.   m  3 .
2 m  1 2
m 3
Câu 8. Tìm tất cả các giá trị của m để hàm số y  x  2x 2  mx  1 có hai điểm cực trị thỏa
3
mãn x CD  x CT
A. m  2 . B. 2  m  0 . C. 2  m  2 . D. 0  m  2 .
1
Câu 9. Cho hàm số y  x 3   2m  1 x 2  1  4m  x  1 . Với m là tham số. Gọi S là tập hợp
3
các giá trị thực của tham số m để hàm số đạt cực trị tại hai điểm x1, x 2 . thỏa x1  x 2  8 .
Tổng phần tử của S là:
A. 1 . B. 2 . C.  2 . D. 0 .
Câu 10. Cho hàm số y  x 3  3x 2  2 . Đường thẳng đi qua 2 điểm cực trị của đồ thị hàm số đã
cho có phương trình là:
A. y  x  4 . B. y  2x  2 . C. y   x  1 . D. y  2x  2 .
Câu 11. Tìm giá trị của tham số m để đường thẳng d : y   2m  1 x  3  m vuông góc với
đường thẳng đi qua hai điểm cực trị của đồ thị hàm số y  x 3  3x 2  1 .
3 3 1 1
A. m  . B. m  . C. m   . D. m  .
2 4 2 4
Câu 12. Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m để đồ thị hàm số y  x  3mx  4m3 có hai
3 2
điểm cực trị A và B sao cho tam giác OAB có diện tích bằng 4 với O là gốc tọa độ.
1
A. m   . B. m  1 . C. m  1 . D. m  0 .
2
Câu 13. Có bao nhiêu giá trị nguyên của tham số m để đồ thị của hàm số
 
y  x3   m  2  x 2  m2  m  3 x  m2 cắt trục hoành tại ba điểm phân biệt?
A. 4 B. 3 C. 1 D. 2

26
§6. HÀM TRÙNG PHƯƠNG
I. Khảo sát và vẽ đồ thị hàm số y  ax4  bx2  c  a  0

Đồ thị hàm trùng phương đối xứng qua trục Oy (Hàm chẵn)
Có 3 cực trị  ab  0 Có 1 cực trị  ab  0
a0
a0
1. Ví dụ
VD1. Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số y  x 4  2x 2 .
x  0  y  0
D   ; y '  4x  4x ; y '  0   x  1  y  1 ; lim y  
3
 x  
 x  1  y  1
x  1 0 1 
y - 0 + 0 - 0 +
y  0 
1 1
Hàm số đồng biến trên  1;0  , 1;   .
Hàm số nghịch biến trên   ;  1 ,  0;1 .
Hàm số đạt cực đại tại x  0 , giá trị cực đại y  0 .
Hàm số đạt cực tiểu tại x  1 , x  1 , giá trị cực tiểu y  1 .
Bảng giá trị
x 2 1 0 1 2
y 8 1 0 1 8

27
VD2. Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số y  x 4  x 2  2 .
D   ; y '  4x 3  2x ; y '  0  x  0  y  2 ; lim y  

x  

x  0 
y - 0 +
y  
2
Hàm số đồng biến trên  0;   .
Hàm số nghịch biến trên   ;0  .
Hàm số đạt cực tiểu tại x  0 , giá trị cực tiểu y  0 .
Bảng giá trị
x 1 0 1
y 0 2 0
2. Bài tập
Bài 1. Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số của các hàm số sau
4 2 4 2
1.1/ y  x  2x  2 1.2/ y  x  2x  7
4 2 2 4
1.3/ y  x  2x  3 1.4/ y  2x  x  4
II. Cực trị của hàm số y  ax4  bx 2  c  a  0 
Hàm số có 1 cực trị  ab  0 và toạ độ điểm cực trị là I  0;c 

Hàm số có 3 cực trị  ab  0 và toạ độ các điểm cực trị là
 b    b  
A  0; c  ; B   ;  ; C  ; 
 2a 4a   2a 4a 
VD1. Định m để y  x 4  2(m  1)x 2  1 có a/ 1 cực trị b/ 3 cực trị

D Trắc nghiệm
x  0 a/ Hàm số có 1 cực trị  2  m  1  0
y  4x 3  4(m  1)x ; y  0   2
 x   m  1  *  m  1
a/ Hàm số có 1 cực trị b/ Hàm số có 3 cực trị  2  m  1  0
 *  voânghieä
m  m  1
  m  1
 *  coùnghieä
m keù
px0
b/ Hàm số có 3 cực trị
 (*) có 2 nghiệm pb khác 0  m  1

28
VD2. Định m để y  mx 4  (m  1)x 2  1  2m có a/ 1 cực trị b/ 3 cực trị

D b/ Hàm số có 3 cực trị
y  4mx 3  2  m  1 x  (*) có 2 nghiệm phân biệt khác 0
m 1
a/ TH1: m  0   0  m  0 v m 1
2m
y  0  2x  0  x  0 (thoả)
Vậy m  0 v m  1
Nhận m  0
Đối với bài toán trắc nghiệm, ta làm như
TH2: m  0
sau
x  0
x  0 a/ TH1: m  0  y   x 2  1 (nhận)
y  0     2 m 1
 2mx 2
 m  1 x   * TH2:
 2m
m  0 m  0
Hàm số có 1 cực trị    0  m 1
 *  voânghieä
m m m1  0 0  m 1
m 1
  0 Vậy 0  m  1
 *  coùnghieä
m keù
px0 2m
m  0 m  0
 0  m 1 b/  
Vậy 0  m  1 m  m  1  0 m  0 m  1
 m  0 m 1
Vậy m  0 m  1
VD3. Định m để đồ thị hàm số của y  x 4  2mx 2  1 có 3 điểm cực trị tạo thành tam
giác thoả
a/ Tam giác vuông b/ Có 1 góc 1200 c/ Tam giác đều
Đồ thị hàm số có 3 cực trị  m  0 a/ ABC vuông  m  1
 
Toạ độ các điểm cực trị là A  0;1 ,  AB.AC 1 m 4  m
b/ cos BAC  
  
B  m;  m 2  1 , C m ;  m 2  1  AB.AC 2 m4  m
 m 3
1

 AB   m ;  m 2 ,  3
 

  
AC  m ;  m 2 , BC  2 m ; 0 
c/ ABC đều  AB  BC  m  3 3
Bài tập
Cho các hàm số sau:
1.1/ y  3x 4  2(m  1)x 2  1 1.2/ y  x 4  2mx 2  3
1.3/ y  x 4  2mx 2  2m  1 1.4/ y   x 4  2mx 2  4
1.5/ y  mx 4  (m  1)x 2  1  2m 1.6/ y  mx 4  2mx 2  m  1
Bài 1. Tìm m để hàm số chỉ có 1 điểm cực trị.
Bài 2. Tìm m để hàm số có cực đại, cực tiểu.
Bài 3. Tìm m để hàm số có 2 cực đại, 1 cực tiểu.
Bài 4. Tìm m để hàm số có 1 cực đại, 2 cực tiểu.
Bài 5. Tìm m để đồ thị hàm số có cực đại, cực tiểu lập thành tam giác đều.
Bài 6. Tìm m để đồ thị hàm số có cực đại, cực tiểu lập thành tam giác vuông.

29
Bài 7. Tìm m để đồ thị hàm số có các cực trị lập thành tam giác có diện tích bằng 4.
Bài 8. Tìm m để đồ thị hàm số có các cực trị đều nằm trên các trục tọa độ.
Bài 9. Tìm m để đồ thị hàm số có các cực trị tạo thành một tam giác cân sao cho độ dài
cạnh đáy bằng 2/3 độ dài cạnh bên.
Bài 10. Tìm m để đồ thị hàm số có các cực trị tạo thành một tam giác có một góc bằng
1200
Bài 11. Tìm m để đồ thị hàm số có các cực trị tạo thành tam giác có trọng tâm là gốc tọa
độ.
 
Bài 12. Tìm m để đồ thị hàm số y  x 4  2 m 2  m  1 x 2  m  1 thoả khoảng cách giữa 2
điểm cực tiểu nhỏ nhất.
 
Bài 13. Tìm m để đồ thị hàm số y  x 4  2 1  m 2 x 2  m  1 có 3 cực trị tạo thành một
tam giác có diện tích lớn nhất.
Bài 14. Tìm m để đồ thị hàm số y  x 4  2mx 2  m  1 có 3 cực trị tạo thành tam giác có
bán kính đường tròn ngoại tiếp bằng 1.
Bài 15. Tìm m để đồ thị hàm số y  x 4  2mx 2  2 có 3 cực trị tạo thành tam giác có
3 9
đường tròn ngoại tiếp đi qua D  ;  .
5 5
III. Sự tương giao – Phương trình trùng phương ax4  bx2  c  0  1
B1: Đặt t  x2  t  0 , (1) thành at 2  bt  c  0 (2)
B2:  (1) có 4 nghiệm phân biệt  (2) có 2 nghiệm dương phân biệt
 (1) có 3 nghiệm phân biệt  (2) có 2 nghiệm thỏa t1  t 2  0
 (1) có 2 nghiệm phân biệt  (2) có đúng 1 nghiệm dương
 2 coùnghieäm keùp döông

 2 coù2 nghieä
m traù
i daá
u
 2 coùnghieä
m keù
pt 0
 (1) có 1 nghiệm  (2) có đúng 1 nghiệm t  0  
 2 coù2 nghieä
m t1  t2  0
 2 coùnghieäm keùpt0

 (1) vô nghiệm   2 coù2 nghieäm t1  t 2  0

 2 voânghieä
m
Chú ý: Khi a chứa tham số, ta phải xét a  0
VD. Định m để  C : y  x 4  mx 2  m  1 cắt trục hoành tại
a/ 4 điểm b/ 3 điểm c/ 2 điểm d/ 1 điểm e/ Không cắt
Số giao điểm của (C) và trục hoành là số nghiệm của pt x 4  mx 2  m  1  0 (1)
Đặt x 2  t  t  0 , (1) thành: t 2  mt  m  1  0 (2)

30
a/ (C) cắt trục hoành tại 4 điểm phân biệt  (1) có 4 nghiệm phân biệt  (2) có 2
  0 m 2  4m  4  0
  m  1
nghiệm dương phân biệt  S  0  m  0 
P  0 m  1  0 m  2
 
b/ (C) cắt trục hoành tại 3 điểm phân biệt (1) có 3 nghiệm phân biệt
(2) có 2 nghiệm phân biệt, trong đó 1 nghiệm dương và 1 nghiệm bằng 0
  0 m 2  4m  4  0
 
 S  0  m  0  m 1
P  0 m  1  0
 
c/ (C) cắt trục hoành tại 2 điểm phân biệt (1) có 2 nghiệm phân biệt
   0
 2 coùnghieä m keù p  0   b m  2
    0  
 2 coùt1  0  t 2   2a m  1

P  0
 nghieä
m keù
p0
d/ (C) cắt trục hoành tại 1 điểm (1) có 1 nghiệm (2) thỏa 
 t1  0  t 2
   0

 b  0
  2a
 không có m thỏa.
    0
 S  0

  P  0
 2  VN

e/ (C) không cắt trục hoành (1) vô nghiệm   2  co nghiem kep  0
 2  co 2 nghiem cung am

  0  vo nghiem 
  m  2
   0   VN 

 b  m  0
 0
   2a   m  2
   0 
 m  0  VN 
S  0 m  1

P  0

Vậy không có m thỏa yêu cầu bài toán.
Bài tập Cho các hàm số sau:
1.1/ y  3x 4  2(m  1)x 2  1 1.2/ y  x 4  2mx 2  3
1.3/ y  x 4  2mx 2  2m  1 1.4/ y   x 4  2mx 2  4

31
1.5/ y  mx 4  (m  1)x 2  1  2m 1.6/ y  mx 4  2mx 2  m  1

Bài 1. Tìm m để đồ thị hàm số cắt trục hoành tại 4 điểm phân biệt.
Bài 2. Tìm m để đồ thị hàm số cắt trục hoành tại 4 điểm phân biệt có hoành độ giao điểm
tạo thành cấp số cộng. (tạo thành 3 đoạn thẳng có độ dài bằng nhau)
Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Cho hàm số y  x 4  2 x 2  3 . Tính diện tích S của tam giác có ba đỉnh là ba điểm cực trị
của đồ thị hàm số.
1
A. S  2 . B. S  . C. S  4 . D. S  1 .
2
Câu 2: Tìm các giá trị của tham số m để hàm số y  mx 4   m  1 x 2  m chỉ có đúng một cực
trị.
m  0 m  0
A. 0  m  1. B.  . C.  . D. 0  m  1.
m 1 m 1
Câu 3: Tìm m để hàm số y  m  2 x 4
 2  m  4  x 2  m  5 có 1 cực đại và 2 cực tiểu.
m  2
A. m  4 . B. m  2 . C.  . D. 2  m  4 .
m  4
Câu 4: Tìm các giá trị của tham số m để đồ thị hàm số y  x 4  2m 2 x 2  1 có ba điểm cực trị là
ba đỉnh của một tam giác vuông cân.
A. m  1. B. m  0. C. m  1. D. m  1.
Câu 5: Tìm các giá trị của tham số m để đồ thị hàm số y  x  2mx  2m  m 4 có ba điểm cực
4 2
trị là ba đỉnh của một tam giác đều.

 m0
A. m   3 . B.  . C. m  3 3 D. m   3 .
3
 m  3
Câu 6: Cho hàm số y  x 4  2 1  m 2  x 2  m  1 . Tìm tất cả các giá trị của tham số thực m để
hàm số có cực đại, cực tiểu và các điểm cực trị của đồ thị hàm số lập thành tam giác có
diện tích lớn nhất.
1 1
A. m   . B. m  . C. m  0 . D. m  1.
2 2
Câu 7: Cho hàm số y  x 4  2mx 2  m  1 . Tìm tất cả các giá tị của tham số m để đồ thị hàm số
có ba điểm cực trị tạo thành một tam giác nhận gốc tọa độ O làm trực tâm.
A. m  4 . B. m  2 . C. m  3 . D. m  1.
Câu 8: Tìm các giá của tham số m để đồ thị hàm số y  x4  2mx2  m có ba điểm cực trị là ba
đỉnh của một tam giác có bán kính đường tròn nội tiếp lớn hơn 1.
A. m  1 . B. m  2 .
C. m   ; 1   2;   .
Câu 9: Biết rằng hàm số y  f  x   ax 4  bx 2  c có đồ
thị là đường cong hình vẽ bên. Tính giá trị
f a  b  c

32
A. f  a  b  c   1 .
B. f  a  b  c   2 .
C. f  a  b  c   2 .
D. f  a  b  c   1 .

33
§7. HÀM PHÂN THỨC BẬC NHẤT TRÊN BẬC NHẤT
I. Khảo sát và vẽ đồ thị hàm số

ax  b
y  c  0 ; ad  bc  0
cx  d
ad  bc  0 : hàm số đồng biến trên từng khoảng xác định
ad  bc  0 thì hàm số nghịch biến trên từng khoảng xác định
Hàm số không có cực trị.
d a
Đồ thị hàm số có 2 tiệm cận: Tiệm cận đứng: x   ; tiệm cận ngang: y 
c c
Đồng biến trên từng khoảng Nghịch biến trên từng khoảng
y y
x x
1. Ví dụ
x 1
VD. Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số y  .
x 1
2
D   \  1 ; y '  2
 0 x  D . Hàm số đồng biến trên từng khoảng xác định.
 x  1
lim y  1 ; lim y  1 ; lim y   ; lim y   ; TCĐ: x = -1 ; TCN: y = 1
x x x  1 x  1

x  1 
y + +
y  1
1 
Bảng giá trị
x -5 -3 -2 0 1 3
y 3/2 2 3 -1 0 1/2
2. Bài tập Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số của các hàm số sau
x 3 1 2x x  2 x 2
1/ y  2/ y  3/ y  4/ y 
x 1 2x  4 2x 1 x2

34
II. Sự tương giao

Bài 1: CMR với mọi giá trị của tham số m, đường thẳng  d  : y  mx  m  4 luôn đi
x  3
qua một điểm cố định thuộc đồ thị (C) của hàm số y  .
2x  1
Bài 2: CMR với mọi giá trị của tham số m, đường thẳng  d  : y  mx  2m  4 luôn đi
x2
qua một điểm cố định thuộc đồ thị (C) của hàm số y  .
1 x
2x  1
Bài 3: Cho  C  : y  và  d  : y   x  m (m là tham số).
x2
a/ CMR  d  luôn cắt  C  tại hai điểm phân biệt A, B.
b/ Tìm m để AB ngắn nhất.
x  3m  1
Bài 4: Cho  C  : y  và  d  : y   x  m (m là tham số). Tìm m để  d 
 2  m  x  4m
luôn cắt  C  tại 2 điểm phân biệt A, B sao cho AB ngắn nhất.
x 1
Bài 5: Cho  C  : y  và  d  : 2x  y  m  0 (m là tham số).
x 1
a/ CMR  d  luôn cắt  C  tại 2 điểm phân biệt A, B thuộc hai nhánh của  C  .
b/ Tìm m để AB ngắn nhất.
2x  1
Bài 6: Tìm m để  d  : y   x  m cắt  C  : y  tại hai điểm phân biệt A, B sao
x 1
cho OAB vuông tại O.
x 1
Bài 7: Tìm m để  d  : y  2x  m cắt  C  : y  tại hai điểm phân biệt A, B sao
x 1
cho  OAB vuông tại O .
2x  1
Bài 8: Tìm m để đường thẳng  d  : y  x  m cắt  C  : y  tại hai điểm phân biệt
x 1
B, C sao cho  ABC đều với A  2;5  .
3x
Bài 9: Tìm m để  d  : y  x  m cắt  C  : y  tại hai điểm phân biệt A,B sao cho
x 1
 ABC đều với C  2;6  .
x2
Bài 10: Tìm m để  d  : y  mx  m  1 cắt  C  : y  tại hai điểm phân biệt thuộc
2x  1
hai nhánh của đồ thị.
2x  1
Bài 11: Tìm m để  d  : y  x  m cắt  C  : y  tại hai điểm phân biệt thuộc hai
x2
nhánh của đồ thị.

35
III. Các tính chất liên quan đến tiếp tuyến của hàm phân thức
1. Vị trí tương đối của 2 đường thẳng
1/  d  : y  ax  b thì a: hệ số góc
 a  tan  và b: tung độ gốc
2/  d  : y  a x  b ;  d  : y  a x  b
1 1 1 2 2 2
a1  a2
 d  //  d    b
1 2
 1  b2
a  a
 d1    d2    b1  b2
 1 2
 d1    d2   a1a2  1
d   d   a  a
1 2 1 2
2. Phương trình tiếp tuyến tại một điểm

Phương trình tiếp tuyến  d  của  C  : y  f  x  tại M  x 0 ; y 0 
là:
 d : y  y '  x  x  x   y
0 0 0
3. Các tính chất

ax  b
Cho đồ thị hàm số C : y  và M xM ;y M  là điểm tuỳ ý thuộc (C). Tiếp tuyến
cx  d
của (C) tại M cắt tiệm cận đứng và tiệm cận ngang lần lượt tại A và B. Gọi I là giao
điểm của hai tiệm cận. Ta có các tính chất sau
a/ I là tâm đối xứng của đồ thị. e/ Diện tích IAB không đổi:
b/ M là trung điểm của AB. SIAB  2d1d 2
c/ Tiếp tuyến tại M không đi qua I. f/  d1  d 2 min  2 d1d 2 .
d/ Tích khoảng cách từ M đến 2 tiệm cận
d
Đẳng thức xảy ra  x M    d1d 2
ad  bc c
bằng hằng số: d1d 2 
c2
4. Bài tập Cho các hàm số sau:
2x  1 4 x 1 x 1
1/ y  2/ y  3/ y  4/ y 
x 1 x2 x2 x 1
2x  1 2x  3 2x 3x  2
5/ y  6/ y  7/ y  8/ y 
x 1 x2 x 1 x 1
Bài 1: a/ Viết phương trình tiếp tuyến của đồ thị hàm số tại điểm M  3; yM  .
b/ Sử dụng kết quả trên để chứng minh các tính chất b và d.

36
x 3
Bài 2: Cho đồ thị  C  : y  . Biết rằng có hai điểm M, N phân biệt thuộc đồ thị  C 
x 1
và cách đều hai trục tọa độ. Tìm độ dài đoạn thẳng MN .
x2
Bài 3: Cho hàm số y  có đồ thị  C  . Có bao nhiêu điểm M thuộc  C  sao cho
x 3
khoảng cách từ điểm M đến tiệm cận ngang bằng 5 lần khoảng cách từ điểm M
đến tiệm cận đứng.
Bài 4: a/ CMR với mọi M   C  thì d1d 2 không đổi, trong đó d1, d 2 lần lượt là khoảng
cách từ M đến tiệm cận đứng và tiệm cận ngang của (C).
b/ Tìm M  (C) để tổng khoảng cách từ M đến 2 tiệm cận là nhỏ nhất.
Bài 5: Tìm M (C) để tiếp tuyến tại M cắt Ox, Oy tại A, B sao cho  OAB có diện tích
bằng 4.
Bài 6: Tìm M (C) để tiếp tuyến tại M cắt Ox, Oy tại A, B sao cho  OAB cân tại O.
Bài 7: Tìm M (C) để tiếp tuyến của (C) tại M vuông góc với IM.
ax  b
Bài 8: Tìm a, b để đồ thị hàm số y  cắt Oy tại A  0; 1 và tiếp tuyến tại A có hệ
x 1
số góc bằng 3.
 3m  1 x  m2  m
Bài 9: Tìm m để tiếp tuyến của (C): y   m  0 tại giao điểm của
xm
(C) với trục Ox song song với  d  : y  10  x . Viết phương trình tiếp tuyến.
Bài 10: Tìm M thuộc đồ thị (C) của các hàm số trên sao cho M có toạ độ nguyên.
Bài 11: Tìm trên trục tung tất cả các điểm mà từ đó chỉ kẻ được một tiếp tuyến đến (C).
Bài 12: Tìm M  (C) sao cho đường tròn ngoại tiếp IAB có diện tích nhỏ nhất.
x 1
Bài 13: Cho hàm số y  có đồ thị  C  . Biết đồ thị  C  cắt Ox , Oy lần lượt tại A,
x 1
B. Có bao nhiêu điểm M có tọa độ nguyên thuộc  C  sao cho diện tích tam giác
MAB bằng 3.
Câu 1. Đường cong trong hình là đồ thị của hàm số nào?
2x  3 2x  3
A. y  B. y 
x 1 1 x
2 1
C. y  1  D. y  2 
x x 1
mx  4
Câu 2. Giá trị của m để hàm số y  nghịch biến trên  ;1 là
xm
A. 2  m  2 . B. 2  m  1 . C. 2  m  2 . D. 2  m  1 .
mx  1
Câu 3. Hàm số y  đồng biến trên khoảng 1;   khi
xm
A. 1  m  1 . B. m  1 . C. m   \  1;1 . D. m  1 .

37
Câu 4. (ĐỀ MINH HỌA QUỐC GIA NĂM 2017) Tìm tất cả giá trị thực của tham số m sao
tan x  2  
cho hàm số y  đồng biến trên khoảng  0;  .
tan x  m  4
A. m  0 hoặc 1  m  2 . B. m  0 .
C. 1  m  2 . D. m  2 .
Câu 5. (Chuyên Trần Phú – Hải Phòng) Tìm tất cả các giá trị của m để đường thẳng
2x 1
 d  : y  x  m  1 cắt  C  : y  tại hai điểm phân biệt A, B sao cho AB  2 3 .
x 1
A. m  4  10 B. m  4  3 . C. m  2  10 . D. m  2  3
3x
Câu 6. Cho hàm số  C  : y  và điểm C  2; 6  . Tìm giá trị của m để đường thẳng
x 1
 d  : y  x  m cắt  C  tại hai điểm phân biệt A, B sao cho  ABC đều
m  2 m  2  m  2  m  2
A.  B. m  4 C.  D. 
 m  4   m  4 m  4
Câu 7. Tìm giá trị của tham số m để đường thẳng  d  : y  mx  m  1 luôn cắt đồ thị hàm số
x2
C  : y  tại hai điểm thuộc về hai nhánh của đồ thị
2x 1
A. m  0 . B. m  0 C. m  0 . D. m  1 .
2x 1
Câu 8. (HSG – Thái Bình) Tìm m để đường thẳng  d  : y  3 x  m cắt đồ thị (C ) : y 
x 1
tại hai điểm phân biệt A , B sao cho  OAB có trọng tâm thuộc đường thẳng
 :x  2 y  2  0 .
1 43 2 3
A. m   . B. m   . C. m  . D. m  .
2 7 5 4
x2
Câu 9. (Chuyên Amsterdam – Hà Nội) Cho hàm số y  có đồ thị  C  . Có bao nhiêu
x3
điểm M thuộc  C  sao cho khoảng cách từ điểm M đến tiệm cận ngang bằng 5 lần
khoảng cách từ điểm M đến tiệm cận đứng.
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4
Câu 10. (Đoàn Thượng – Hải Dương) Có bao nhiêu giá trị của m để đường thẳng
x
 d  : y   x  m cắt đồ thị (C ) : y  tại hai điểm phân biệt A, B sao cho tam giác
x 1
OAB có bán kính đường tròn ngoại tiếp bằng 2 2 ?
A. 0 . B. 2 . C. 1 . D. 3 .

38
§8. CÁC PHÉP BIẾN ĐỔI ĐỒ THỊ

I. Phép tịnh tiến đồ thị hàm số
Cho đồ thị  C : y  f  x 
 C1  : y  f  x   a  a  0 : Tịnh tiến đồ thị (C) lên/xuống a đơn vị.
 C2  : y  f  x  a   a  0  : Tịnh tiến đồ thị (C) sang trái/phải a đơn vị.
II. Phép đối xứng
Cho đồ thị  C : y  f  x 
 C1  : y  f  x  : Lấy đồ thị (C) đối xứng qua Oy.
 C2  : y  f  x  : Lấy đồ thị (C) đối xứng qua Ox.
 C3  : y  f  x  : Lấy đồ thị (C) đối xứng qua O
III. Đồ thị hàm số chứa trị tuyệt đối
 C : y  f  x   C1  : y  f  x 
 C2  : y  f  x   C3  : y  f  x 

39

Chương I. Kshs 2021 - 2022

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chương I. Kshs 2021 - 2022

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chương 1 Ứng dụng của đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị hàm số

§1. TÍNH ĐƠN ĐIỆU CỦA HÀM SỐ

GV – Ths: Võ Hữu Trung

GV – Ths: Võ Hữu Trung

Bài 7. Chứng minh rằng

GV – Ths: Võ Hữu Trung

Hàm số y  f  x  đồng biến trên khoảng nào dưới đây ?

GV – Ths: Võ Hữu Trung

§2. CỰC TRỊ CỦA HÀM SỐ

3. Điều kiện đủ để hàm số đạt cực trị

GV – Ths: Võ Hữu Trung

Tìm cực trị của hàm số y  f  x 

GV – Ths: Võ Hữu Trung

Ví dụ 3. Tìm a, b, c, d để hàm số y  ax 3  bx 2  cx  d đạt cực tiểu tại điểm x  0 ,

GV – Ths: Võ Hữu Trung

6. Bài tập trắc nghiệm

tiểu của hàm số đã cho là:

GV – Ths: Võ Hữu Trung

A. Đồ thị hàm số y  g ( x ) có 2 điểm cực tiểu và 1 điểm cực đại.

GV – Ths: Võ Hữu Trung

VD2. y  2sin 2 x  2sin x  1 x 0 1 

GV – Ths: Võ Hữu Trung

3.3/ y  3  2x trên  3;1 3.4/ y  x 1  x 2

GV – Ths: Võ Hữu Trung

GV – Ths: Võ Hữu Trung

ÔN TẬP 1. GIỚI HẠN TẠI VÔ CỰC

1/ Rút x n VD1. lim

GV – Ths: Võ Hữu Trung

ÔN TẬP 2. GIỚI HẠN TẠI MỘT ĐIỂM

2. Dạng vô định 0/0 x 1  2

3. Giới hạn một bên

GV – Ths: Võ Hữu Trung

 x  x0 là tiệm cận đứng của đồ thị hàm số lim  y   ax  b    0

GV – Ths: Võ Hữu Trung

Số đường tiệm cận ngang của đồ thị hàm số là

GV – Ths: Võ Hữu Trung

§5. HÀM ĐA THỨC BẬC BA y  ax3  bx2  cx  d  a  0

GV – Ths: Võ Hữu Trung

VD2. Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số y   x 3  3x 2  4x .

D   ; y '  3x 2  6x  4  0 x  R ; lim y   

Bảng biến thiên

VD1. Cho hàm số y  x3  3mx 2  3(2m  1)x  1.

2. Định m để hàm số đồng biến / nghịch biến trên D

GV – Ths: Võ Hữu Trung

3.2/ y  x3  3x 2  mx  4 đồng biến trên   ;0 

GV – Ths: Võ Hữu Trung

III. Cực trị của hàm số

y'  3x 2  6mx y'  x 2  2mx  1.

GV – Ths: Võ Hữu Trung

GV – Ths: Võ Hữu Trung

 g  x  coùnghieäm keùp khaùc x0

 (1) có 3 nghiệm  g(x) có 2 nghiệm phân biệt khác x 0

GV – Ths: Võ Hữu Trung

Phương trình hoành độ giao điểm b/ (1) có 2 nghiệm phân biệt

 (C) cắt Ox tại 2 điểm  Hàm số có 2 cực trị thỏa y Cñy CT  0

 (C) cắt Ox tại 3 điểm  Hàm số có 2 cực trị thỏa y Cñy CT  0

VD. Tìm m để  Cm : y  x 3  3mx 2  1 cắt trục hoành tại

GV – Ths: Võ Hữu Trung

Xét  Cm : y  x3  3mx 2  1. m  0

 Haøm soákhoâng coùcöïc trò  Hàm số có 2 cực trị thỏa yCñyCT  0

 Hàm số có 2 cực trị thỏa y CñyCT  0

GV – Ths: Võ Hữu Trung

Bài 8. a/ CMR  C : y  x3  3x luôn cắt đường thẳng    : y  m  x  1  2 tại một